ULOGA I ZNAČAJ FITOREMEDIJACIJE U

ZAŠTITI ŽIVOTNE SREDINE

Bioprocesi poput fitoremedijacije i bioremediacije nedavno su

intenzivno proučavane jer su ekološki prihvatljivi, sposobni su da
brzo uklone razne zagađivače i imaju relativno niže troškove u
poređenju sa postojećim tehnikama.

U postupcima fitoremedijacije zemljišta i voda veoma je

važno koristiti one biljke koje poseduju izrazitu sposobnost
adaptacije na oksidativni stres i koje ujedno poseduju visoku
produkciju biomase, te je zato neophodno usmeriti istraživanja na
sve pomenute faktore i mehanizme.
Ova metoda, kao inegrativna može se koristiti za biološku
remedijaciju zemljišta, voda i sedimenta, samostalno ili, češće,
kao deo procesa bioremedijacijskih metoda.

Obuhvata sve procese na koje utiču biljke: ulazak, sekvestracija,

degradacija, metabolizam polutanata, bilo putem biljaka,
zemljišnih mikroorganizama ili njihovom interakcijom.

Metoda fitoremedijacije poseduje extenzivnu samorastuću

mrežu (korenski sistem) koja omogućava transfer između
podzemnog i nadzemnog ekosistema. Ovim se izbegava
iskopavanje i transport zgađenih medija i smanjuje rizik od
njihovog raspršivanja u okolinu a takođe omogućava
remedijaciju područja koja sadrže više polutanata.
 FITOREMEDIJACIJA
Fitoremedijacija se definiše kao korišćenje zelenih biljaka, bilo
zeljastih ili drvenastih, za uklanjanje, zadržavanje i smanjenje
toksičnosti polutanata kao što su teški metali, metaloidi, organski
i radioaktivni polutanti u vodi i/ili zemljištu.

Fitoremedijacija je tehnologija koja se zasniva na

kombinovanom delovanju biljaka i njima pridruženih mikrobnih
zajednica na razgradnju, uklanjanje, transformisanje ili
imobilizaciju toksičnih jedinjenja koja se nalaze u zemljištima,
sedimentima, podzemnim vodama i površinskim vodama.
 PREDNOSTI FITOREMEDIJACIJE

Niska cena;
Mali uticaj na životnu sredinu;
Prihvatanje javnosti;
Mogućnost sanacije različitih zagađujućih materija.

Prednost fitoremedijacije je kapacitet jedinstvenog i

selektivnog primanja polutanata u korenov sistem zajedno sa
njihovom translokacijom, bioakumulacijom, skladištenjem i
degradacijom.
 NEDOSTACI FITOREMEDIJACIJE

Klimatska i geološka ograničenja;

Potencijalna fitotoksičnost zagađivača ili njegovih metabolita
da uđu u lanac ishrane;
Potencijalno duži vremenski okvir u poređenju sa drugim
tehnologijama.
 ZNAČAJ I CILJ FITOREMEDIJACIJE

Sprečiti širenje zagađenja kako ne bi došlo do prodiranja u

podzemne vode, i na taj način sprečiti ulaženje opasnih materija
u lanac ishrane.
 BIOREMEDIJACIJA
Bioremedijacija je skup postupaka koji se koriste u cilju sanacije
odnosno remedijacije zagađenog zemljišta ili vode, a time
posredno i vazduha i čitave životne sredine primenom bioloških
agenasa.

Bioremedijacija kao vid „zelene tehnologije” čiji je cilj „zero

waste” tehnologija, što zapravo govori o jednoj potpuno novoj
modernoj tehnologiji, u okviru koje se smanjuje nastanak otpada
kao krajnjeg produkta nekog procesa.

Pri izboru tehnologija za bioremedijaciju bira se najbolje

tehničko rešenje i isplativot istog za konkretan slučaj.
 TEHNIKE FITOREMEDIJACIJE

FITOFILTRACIJA;
FITODEGRADACIJA;
FITOSTABILIZACIJA;
FITOSTIMULACIJA;
ZAGAĐIVAČ;
FITOVOLATIZACIJA;
FITOEKSTRAKCIJA.
 FITOEKSTRAKCIJA

“Fitoekstrakcija je mehanizam čija se primena ogleda u

uklanjanju teških metala iz matriksa životne sredine, pri čemu se
visoke koncentracije ovih opasnih zagađivača akumuliraju u
nadzemnoj biomasi biljaka.”

Prednosti:
niska cena;
kontaminant je trajno uklonjen iz zemljišta;
zapremina kontaminiranog materijala se smanjuje do 95% a u
nekim slučajevima se metal može reciklirati iz biomase.”
 RIZOFILTRACIJA

Rizofiltracija koristi se za remedijaciju voda ekstrahovanih

podzemnih voda, površinskih ili otpadnih voda sa niskim sadržajem
polutanata. Najčešće se koristi za Pb, Cd, Cu, Ni, Zn, Cr, koji
primarno ostaju u korenu.
Prednosti:
mogućnost korišćenja terestričnih ili akvatičnih vrsta biljaka in situ
ili ex situ a nije neophodno da se polutanti transportuju iz korena,
mogu se koristiti obične biljke, na primer suncokret.
Nedostaci:
Ograničenja se odnose na neophodnost podešavanja pH, prethodno
gajenje biljaka u rasadniku, periodična žetva i odlaganje biomase
 FITOVOLATIZACIJA

Fitovolatizacioni procesi se zasnivaju na sposobnostima biljaka

da apsorbuju i postepenim isparavanjem izbace zagađujuće
materije u atmosferu.

Prednost:
Polutanti bivaju transformisani u manje toksične.

Nedostaci:
Prebacuje se u atmosferu.
 FITOSTABILIZACIJA

Fitostabilizacija podrazumeva mogućnost da korenje biljaka luči

ekskudate koji mogu da stabilizuju, demobilišu i vezuju metale iz
zemljišta i na taj način redukuju njihovu biodostupnost.
Koristi se za remedijaciju zemljišta, sedimenta i mulja.
Prednosti:
Promena hemijskih uslova u zemljištu i sedimentu, nema potrebe
za odlaganjem biomase i upotreba u slučajevima kada je
neophodna brza remedijacija radi zaštite podzemnih i nadzemnih
voda.
Nedostaci:
Ostanak polutanta u medijumu, aplikacija đubriva u velikim
količinama i neohodnost čestog monitoringa.
FITODEGRADACIJA

Fitodegradacija je metoda koja uključuje degradaciju

kompleksnih organskih molekula (hlorisani rastvori, herbicidi) do
jednostavnih molekula ili njihovu inkorporaciju u biljna tkiva.

Koristi se za remedijaciju voda, zemljišta i sedimenta.

 FITOREMEDIJACIJA
Fitoremedijacija je tehnologija koja se zasniva na kombinovanom
delovanju biljaka i njihovih pridruženih mikrobnih zajednica na
razgradnju, uklanjanje, transformisanje ili imobilizaciju toksičnih
jedinjenja koja se nalaze u zemljištima, sedimentima i nedavno u
zagađenim podzemnim vodama i otpadnim vodama u močvarama
koje se tretiraju.

Fitoremedijacija je tehnologija koja koristeći biljke vrši uklanjanje ili

degradaciju različitih polutanata iz životne sredine.

Fitoremedijacija je definisana kao relativno nova tehnologija

zasnovana na primeni određenih biljaka za uklanjanje i sanaciju
opasnih materija u cilju poboljšanja kvaliteta životne sredine.