ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ

ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ

Μάθημα 1
 Η Κ.Δ. εντός της επιστήμης της Θεολογίας

 Επιστήμη - «ιερά επιστήμη» (θεολογία)

 Ιστορική συγκυρία- θέση θεολογίας εντός της

ακαδημαϊκής κοινότητας

 Η θεολογία ως η αρχαιότερη επιστήμη εντός του

«πανεπιστημίου»
 Ο όρος «Καινή Διαθήκη»

 «Τουτο γαρ εστι το αιμα μου το της καινης

διαθηκης το περι πολλων εκχυνομενον εις
αφεσιν αμαρτιων» Ματθ 26,28 παρ.
 «Ιδου ερχονται ημεραι φησιν Κυριος, και
διαθησομαι τω οικω Ισραηλ και τω οικω
Ιουδα διαθηκην καινην..» Ιερ 38,31
 Διάκριση Π.Δ. – Κ.Δ. = Β΄-Γ΄ μ.Χ.
 Διαλεκτική θεώρηση
 Διαθήκης – Νόμου (στην Π.Δ)

 Ευχαριστίας – Αγίας Γραφής (ως βιβλίου)

 Ευαγγελίου (ως χαρμόσυνου μηνύματος) – και

ευαγγελίων (ως βιβλίων)
 Γραφή -Εκκλησία

 Η Κ.Δ. δεν υποκαθιστά την Εκκλησία.

Αποτελεί όμως το σημαντικότερο στάδιο
έκφρασής της

 Διαλεκτική ιστορικού - χαρισματικού τρόπου

έρευνας, ανάλυσης και γνώσης του
θεολογικού επιστητού
 Διπλός χαρακτήρας Κ.Δ.
 «Ο Λογος σαρξ εγενετο και εσκηνωσεν εν
ημιν» (Ιω 1,14)
 «Θησαυρός της πίστεως» - «οστράκινο
σκεύος» (Β’ Κορ 4,7)
 Εισαγωγή Κ.Δ. αίτημα
νεωτερικότητας
 Προ-νεωτερικότητα (premodernity) Νεωτερικότητα
(modernity) Mετα-νεωτερικότητα (postmodernity).
 Εισαγωγή Κ.Δ. =αμυντική θωράκιση χριστιανισμού
 F. J. Foakes Jackson-K. Lake, The Beginnings of
Christianity
 John Lock, The Reasonableness of Christianity, as
Delivered in the Scriptures
 Καινή Διαθήκη/ Αγία Γραφή ως “Grand narrative” (Derrida
etc.)
 Βιβλική επιστήμη και
μετανεωτερικότητα
 New Literary Criticism (structuralism/semiotic
analysis, narrative critisism/reader- oriented
[response] analysis, rhetorical analysis, chiasmus)
 Cultural anthropology

Σχέση λατρείας-πολιτισμού (cult-culture)

Aνάδειξη της λειτουργικής έκφρασης των κάθε λογής
θρησκευτικών συστημάτων, (ευχαριστιακή θεολογία)
 Νέα αντίληψη περί ιστορίας και χρόνου
 Α’ μέρος Εισαγωγής : Γενική
Εισαγωγή

1. Ιστορία του κειμένου (χειρόγραφου και

έντυπου)
2. Ιστορία της συγκρότησης του «κανόνα» της
Κ.Δ.
3. Γλώσσα συγγραφής
 Β’ μέρος Εισαγωγής: Ειδική
Εισαγωγή

 Χρόνος συγγραφής
 Τόπος συγγραφής
 Συνθήκες συγγραφής
 Περιεχόμενο βιβλίων
Ιστορική επισκόπηση της Εισαγωγής
Κ.Δ.

 Α . Πατερική περίοδος
 «υποθέσεις» -(Παπίας)
 Κανόνας του Μουρατόρι (2ος αι. μ.Χ.)
 Αντιμαρκιωνιτικοί πρόλογοι (2ος αι. μ.Χ.)
 Αδριανός ο Αντιοχέας (450 μ.Χ.) Εισαγωγή εις
τας Αγίας Γραφάς
 Β. Νεώτερη εποχή
 Richard Simon (1689) (Πατέρας της Εισαγωγής)
 F. Chr. Baur 19ος αι. (θέση- αντίθεση- σύνθεση)
 «Θρησκειοϊστορική» σχολή (Bousset, Cumont,
Loisy)
 «Εσχατολογική» σχολή (J. Weiss, A.
Schweitzer / «Συνεπής εσχατολογία») και (C.H. Dodd
«Πραγματοποιηθείσα εσχατολογία»)
 «Μορφοϊστορική» σχολή (R. Bultmann θεωρία
της απομύθευσης, M. Dibelius, K. L. Schmidt)
 Ιστορική κριτική της Κ.Δ.
 Ιστορία των Πηγών
 Ιστορία των Μορφών (=Formgeschichte των R.
Bultmann M. Dibelius, K. L. Schmidt)
 Ιστορία των Σύνταξης ή Αναθεώρησης
(=Redaktionsgeschichte των Marxsen Bornkamm,
Conzelmann)
 Ιστορία των φιλολογικών ειδών
(=Gattungsgeschichte των H.Koester-J. Robinson)
 BIΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
 Εισαγωγές στην Κ.Δ.

 Λεξικά της Κ.Δ.

 Ταμιεία και Συνόψεις

 Σειρές Υπομνημάτων Κ.Δ.

 Λοιπά επιστημονικά βοηθήματα

 Α. Ορθόδοξες Εισαγωγές στην
Κ.Δ.
Ιλαρίων Τυρνόβου (1826-28)-Οικονόμος
(1844εξ)
+Β. Ιωαννίδη (1960)
Σ. Αγουρίδη (1971)
Ι. Καραβιδόπουλου (1983, 21998)
+Ι. Παναγόπουλου (1993).
Th. Stylianopoulos (1997)
 Β. Ξενόγλωσες Εισαγωγές
 Stylianopoulos Th., The New Testament. An Orthodox
Perspective, Vol. 1: Scripture, Tradition, Hermeneutics,
1997.
 R. Brown, An Introduction to the New Testament, 1997.
 - W.G. Kummel, Einleitung in das Neue Testament, 1965.
 Η. Koester,Introduction to the Ν. Τ., 1: History, Culture
and Religion of the Hellenistic Age. 2: History and
Literature of Early Christianity, 1982.
 Ph. Vielhauer, Geschichte der urchristlichen Literatur,
1975.
 β. Λεξικά
Κωνσταντίνου Γ., Λεξικόν των Αγίων Γραφών,
1888 (φωτ. ανατ. 1968).
Ευστρατιάδη Σ., Λεξικόν της Καινής Διαθήκης,
1910.
Κωνσταντινίδη Γ., Νέον εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν
της Αγίας Γραφής, 1976.
Bauer-Arndt-Gingrich, A Greek-English Lexicon
of the N.T. and Other Christian Literature, 1957
Leon-Dufour Χ., Λεξικό Βιβλικής Θεολογίας
(1980 ελλ. μετ. του Vocabulaire de Theologie
Biblique, 31974).
 γ. Ταμιεία και Συνόψεις
- Moulton-Geden, A Concordance of the N.T.,41963
Ταμιείον της Αγίας Γραφής
-Huck-Lietzmann, Synopsis of the First Three
Gospels,1954
- K.Aland, Synopsis Quattuor Evangeliorum, 1966εξ
 δ. Σειρές Υπομνημάτων
Ελληνικές
Ερμηνεία Καινής Διαθήκης, (=ΕΚΔ επιμ Π.
Βασιλειάδης, Ί. Γαλάνης και Ί. Καραβιδόπουλος).
Ν.Δαμαλά, Ερμηνεία εις την Καινήν Διαθήκην, 2-4,
1892εξ.
Α.Μακράκη, Ερμηνεία όλης της Καινής Διαθήκης,
1-3, 21958-60.
Π.Τρεμπέλα, Υπομνήματα στα βιβλία της Καινής
Διαθήκης (εκτός Αποκάλυψης), Αθήνα 1951εξ.
 ε. Λοιπά επιστημονικά βοηθήματα-
βιβλιογραφίες
 1. Δελτίο Βιβλικών Μελετών, Ειδικό επιστημονικό
βιβλικό περιοδικό, Άρχισε να εκδίδεται το 1971
 2. Βιβλική Βιβλιοθήκη ( = ΒΒ επιμ. Π. Βασιλειάδης, Ί.
Γαλάνης και Ί. Καραβιδόπουλος)
 3. Εισηγήσεις Συνάξεων 'Ορθόδοξων Βιβλικών
Θεολόγων
 4. Ελληνική Βιβλική Βιβλιογραφία του 20ου αιώνα
(1900-1995), ΒΒ 10, Θεσσαλονίκη 1997.
 5. Σχολιασμένη Ορθόδοξη Βιβλική Βιβλιογραφία (υπό
έκδοση)