HEMIJA

Zašto bi smo trebali voliti hemiju?

 Hemija je prirodna nauka, eksperimentalna nauka
 Nauka u kojoj ima dosta prakticnog rada, šarenila,
mirisa ( miris vanilije, jabuka, cimeta ) , raznih
boja taloga
 Hemija kojom se bave naucnici, zene I muskarci
( koji su ponekad I u bracnim vezama )
 Nauka koju su zapoceli ALHEMICARI I nikada se
nije prestala razvijati
 Nauka koja izucava I stvara hiljade I hiljade stvari
koje nas okruzuju svaki dan
 U filmskom ostvarenju Gospodar prostenova – KAMEN
MUDRACA
 Paolo Koeljo – knjiga Alhemicar
 Hemija u Kur'anu
 Ljubavno- biografski film – RADIOAKTIVNA ( Marija I Pjer Kiri )
 The Theory of everything ( film o naucniku Hokingu )
 Einstein and Eddington


 Neka dostignuca hemicara

Vegeta

Supe

Sapuni I deterđenti 
Dezinfekcona sredstva

Okusi u hrani 
Mikrocipovi

Parfemi

Plastika 
Punjive baterije

Šminka 
Materijali ( poliester,

Baterije najlon )

Coca-cola

Auto na H2 pogon

Biogoriva


 
 Ko se hemijom bavio ili se i sad
bavi u Bosni I Hercegovini?

HUSEIN DŽANIĆ (M. Kladusa umro 1989. ) - bavio se
hemijskim inzenjeringom I organskom hemijom.

ZDRAVKO PUJIĆ ( Bihać umro 2006. ) - bavio se
biohemijom I radioanalitickom hemijom

MLADEN DEŽELIĆ ( Zagreb umro 1989. ) - osnovao
univerzitetsku nastavu IZ HEMIJE u BiH, te osnivac Instituta
za hemiju I fiziku u Sarajecu


Zlata Bartl – teta ˝vegeta˝


 Hemicari novijeg doba

Prof. Galiba Sijarić – mineralogija

Prof. Emin Sofić – biohemija

Prof. Velagic – analiticka hemija

Prof. Tidža Muhić Šarać – mjeriteljstvo u hemiji

Rahmetli prof. Mustafa Memić

Prof. Mirsada Pirić

Prof. Emira Kahrović
 Hemijska industrija u Bosni i
Hercegovini

Dita – Tuzla

Natron Hayat - Maglaj

Arcellor Mital Zenica

GIKIL – Tuzla ( vjestacko đubrivo )

OMORIKA FIRMA-

NORA ( BANJA LUKA ) - ZELENA HEMIJA ( PLASTIKA OD KUKURUZNOG SKROBA )
Solana Tuzla
Proizvode se soda, kiseline, umjetna gnojiva, boje i lakovi, eksplozivi, sredstva za pranje i čišćenje,
plastične mase, lijekovi itd.


VLADIMIR PRELOG – NOBELOVAC

Rođen je u Sarajevu 1906 godine ( gdje je zapoceo svoje skolovanje )

U 15. godini zivota objavio je svoj prvi naucni rad u listu CHEMIKER
ZEITUNG

Bavio se organskom hemojom, bio je univerzitetski profesor ( Zagreb I
Cirih )

1975 godine dobio je Nobelovu nagradu za hemiju ( oblast stereohemije )

u njegovu cast u Hr. se dodjeluje nagrada V.P.

U rodnoj kuci u Sarajevu podignuta je spomen ploca u njegovu cast

Jedna ulica u Sarajevu nosi njegovo ime

Iako je kao dječak Prelog napustio rodni grad i otišao u Hrvatsku, studirao u Pragu,
dugo živio u Cirihu, gdje je umro 1998. godine, dolazio je u Sarajevo. Jedno vrijeme
je predavao na Prirodno-matematičkom fakultetu u Sarajevu.

`Nažalost, njega su zaboravili mnogi. U Cirihu još živi njegova supruga Kamila,
kojom se oženio 1933. godine u Pragu, a koja sada ima preko 90 godina. Mislim da
niko od familije Preloga odavno ne živi u Sarajevu`, ispričao je Batinić.

Vrhunski stručnjak u hemiji

Svojim je životom i radom Prelog unapređivao hemiju kao moćnu prirodnu nauku
koja može uticati na poboljšanje kvaliteta okoliša, života i to pokazao svojim
naučnim radom.
Osnovnu školu je počeo u Sarajevu, ali se 1915. godine sele u Zagreb, gdje završava
osnovnu školu i upisuje gimnaziju, zatim odlaze u Osijek i ponovo vraćaju u Zagreb,
gdje maturira.

U proljeće 1922. šesnaestogodišnji Prelog šalje uglednom njemačkom naučnom

časopisu `Chemiker Zeitung` rad u kojem je opisao novo rješenje za jedan analitički
instrument u hemijskom laboratoriju. Rukopis je objavljen i to je bio prvi od njegovih
400 radova. Kasnije kod kuće izvodi pokuse, destilira, kristalizira, izvodi vodik i kisik.
Nakon mature u Zagrebu školovanje nastavlja u Pragu, gdje je diplomirao 1928.
godine. Počinje se baviti kininom (lijekom protiv malarije) i drugim alkaloidima. U
Zagreb se vraća krajem tridesetih godina prošlog stoljeća sa suprugom Kamilom, gdje
borave do 1941. godine, a zatim bježe u Švicarsku u Cirih, gdje 1949. godine dobijaju
sina Jana. U toj zemlji je počeo raditi u laboratoriji za organsku hemiju na Saveznoj
tehničkoj visokoj školi u Cirihu. Sa saradnicima u Zagrebu utemeljuje istraživački rad u
tvornici `Kaštel`. U sklopu te saradnje razvija sinteze sulfonamibiotika,
hemoterapeutika, koji su do pojave antibiotika bili čudotvorni lijekovi protiv niza
infektivnih bolesti.

Ta istraživanja bila su na najvišem svjetskom nivou. Nakon 1957. godine je postao

švicarski državljanin, 1976. godine odlazi u penziju, a umro je januara 1998. godine u
Cirihu.
Priznat u svijetu
Vladimir Prelog je, između ostalog, izabran za člana Kraljevskog društva
u Londonu, Nacionalne akademije za nauku SAD 1961. godine, Američke
akademije nauke i umjetnosti, Američkog filozofskog društva, Irske
kraljevske akademije, Sovjetske akademije nauka. Postao je počasni
doktor univerziteta u Parizu, Liverpulu, Briselu, Kembridžu i Mančesteru.
RODNA KUCA
VLADIMIRA
PRELOGA –
ULICA JOSIPA
ŠTADLERA BR.
13

12 DECEMBAR – DAN NAUKE ( 1975. 12. DECEMBRA PRELOG DOBIO
NOBELOVU NAGRADU ).


FMON – DODJELJUJE NAGRADE IZ OBLASTI NAUKE U 4 KATEGORIJE :


- NAGRADA ZA ZIVOTNO DJELO



- GODISNJA NAGARADA ZA NAUKU


- Godišnja nagrada za istaknuti rad mladih istraživača


-Godišnja nagrada za popularizaciju i promociju nauke

PARK NOBELOVACA – MOSTAR
Insitucije koje su povezane sa hemijom

Prirodno-matematicki fakulteti

Tehnoloski fakulteti

Fakultet za metalurgiju I materijale Zenica

BATA – agencija za certifikaciju

Privatne laboratorije za razne analize ( Inspekt RHG,

Institut Kemal Kapetanovic
 Hemija u doba COVID 19 pandemije

Zeljeli smo da se sto vise cistimo, 
Zeljelo smo sto prije lijek I
peremo ruke I ostale povrsine – vakcinu pa su hemijska
hemija je imala odgovor na taj industrija I farmaceutska
izazov kroz razna dezinfekcijska industrija imale pune ruke posla
sredstva

Bilo na je bitno da nosimo

Zeljeni smo da sto vise unosimo
zastitnu opremu I maske pa su
vitamina u nas organizam –
nam trebali lagani, otporni
hemija je I na to imala odgovor jer
postoje sinteticki dodaci prehrani
materijali
u vodu raznih vitaminskih 
Bila nam je potrebna veca
suplimenata ( vitamin C, Mg, Zn, kolicina kisika
D3 )

VIZIJA BUDUCNOSTI

STO MANJE PLASTIKE

STO VISE KORISTENJA OBNOVLJIVIH IZVORA
ENERGIJE

Nekarbonsko drutvo- drustvo buducnosti !

BOLJI, OTPORNIJI, LAKSI, PRILAGODLJIVIJI
MATERIJALI
