HEYKEL NEDİR? RÖLYEF NEDİR?

HEYKEL VE RÖLYEF ARASINDAKİ FARKLAR NELERDİR?

HEYKEL VE RÖLYEF YAPIMINDA KULLANILAN ARAÇLAR NELERDİR?

ADI: Cemre Nur

SOYADI: Akcan
SINIFI: 10-C
 HEYKEL
NEDİR?
•Çeşitli maddelerden
herhangi bir hayvan, insan ve
eşyanın üç boyutlu olarak
yapılan şekline Heykel denir.
Heykel adı genellikle tam
vücutlu olan yapıtlara verilir.
Heykellerin etrafı tamamen
boş olup, bir yere
dayanmazlar etraflarında
dolaşılabilir. Bele kadar yarım
olan insan heykellerine Büst
adı verilir. 
HEYKEL NEDİR?
• Heykel kelimesinin sözlük anlamı taş, tunç,
bakır, kil, alçı, ağaç, fildişi vb. gibi
maddelerden kalıba dökülerek, yontularak ya
da yoğurulup pişirilerek yapılan insan,
hayvan, figür, obje vb. biçimlerini yansıtan
sanat yapıtıdır. Genellikle bir estetik kaygı
taşınarak, heykeltıraşlar tarafından
oluşturulur. Heykelcilik başlangıç tarihi
bilinmeyecek kadar eski bir sanattır. Yapılan
arkeolojik çalışmalarda mağarada yaşam
sürdürülen dönemlerde bile heykel sanatı
izlerine rastlanmıştır. 
 HEYKEL NEDİR?
• Heykel sanatının en eski unsuru dini inanışlardır. İnsanoğlu
tapınma ve bir şeye dayanma ihtiyacı duyar. Bazı toplumlar ise
bu ihtiyaçlarını tanrı tasvirleri yaptıkları heykeller üzerinden
gidermişlerdir. Hatta özellikle Arap toplumunda yenilebilir
heykeller yapılmıştır. İslamiyet'ten önce çok yaygın bir
heykelcilik kültürü vardır. 
• Kimi zaman dönemin kral ve kraliçesinin, bilim, tarih, sanat ve
spor alanında ün yapmış şahısların heykellerini yapmışlardır.
Günümüzde de önemli şahsiyetlerin heykelleri, büstleri
yapılmaktadır. Bazen de yaşanan ve büyük etkiler yaratan
olayların ölümsüzleşmesi amacıyla heykeller yapılıp
meydanlarda sergilenmektedir.
HEYKEL NEDİR?
• Çok farklı maddeler kullanılarak heykel
ve heykelcilik yapılmaktadır. Ancak
insanların sanat eserlerinin uzun yıllar
ayakta kalmasını istemesinin de
sebebiyle taş yerine mermer ve
dayanıklılığı yüksek olan tunç, bronz gibi
metallerle heykeller üretilmiştir. Bazı
bölgelerde çok fazla sayıda heykel
bulunması, bu sanatın maddi kazanç
elde etmek amacıyla yapıldığını da
gösterir. Yani hem sanata yönelik bir eser
bırakma kaygısı; hem de ticari kaygı
güdülmesi eski çağlardan beri varolan
bir durumdur.
HEYKEL NEDİR?
• HEYKELCİLİKTE USUL VE TEKNİKLER:
•Eksiltme (Yontma)
• Heykelci tek parça bir kütleyi istenen düzen içinde şekillendirir. Taş ve ahşap heykelcilikte bu usul kullanılır.
• Manipülasyon (Modelleme/biçimleme)
• Şekillendirilebilir heykel malzemelerinin elle ya da çeşitli aletlerle biçimlendirilmesi. Bunların
maddesi kil, balmumu ve alçıdır.
• Birleştirme (Yapılandırma/inşa)
• Önceden şekillendirilmiş malzeme ve parçaların usulüne uygun olarak bir araya getirilmesidir. Birleştirme
heykelcilikte, kumaş, sac, çıta, kalas, formika, cam, ip, metal borular vb. maddeler kullanılır.
• Yerine geçme (Döküm)
• Kil, balmumu gibi ara malzemeyle yapılan heykellerin çeşitli döküm teknikleri kullanılarak; bronz gibi dayanıklı
malzemeyle dökülmesidir.
• Bitirme işi
• Bitmiş heykelleri perdahlama, cilalama, boyama ve yaldızlama gibi uygulamaların yapılmasına denir.
 RÖLYEF NEDİR?
•Rölyef, Fransızca kökenli bir kelimedir. Bir yüzey üzerine
yapılan çökertmelere ya da yükseltmelere rölyef ya da
kabartma denmektedir. Rölyef Tablo sanatı ise yardımcı
malzemeler ile derinliğe sahip üç boyutlu
tablolar oluşturulması sanatıdır.
• Genellikle tarihi yapıların veya insan figürlerinin modele
uygun çalışmaları ile yapılmaktadır. Örnek verecek olursak,
kağıt kopyası olan bir evin boyutlandırılmaya çalışılarak
tabloya aktarılması ve içindeki figürlerinin
boyutlandırılması rölyef tekniği çalışmasına girmektedir.
 RÖLYEF
NEDİR?
• Yüksek kabartma; insan figürleri, iç
mekan tasarımları, eski Türk evi
süslemeleri gibi yüzey düzleminde
oldukça fazla kabartma olan çeşittir.
•  Alüminyum kabartma; çizim
araçları vasıtası ile alüminyum
levhalar üzerine yapılan kabartma
çeşitleridir.
•  Bakır kabartma; bakır
malzemelerden yapılan kabartma
çeşididir. Alüminyum kabartmalar ile
çok benzerlik gösterirler. Bakır
kabartmalarda en çok eskitme
tekniğinden yararlanılır.
•  Ahşap kabartma; ahşap zemin
üzerine yapılan işlemlerden ibarettir.
•  Kağıt kabartma; kartpostala veya
kağıtlara yapılan katman katman
işlemlerdir.
 HEYKEL VE RÖLYEF ARASINDAKİ FARKLAR
NELERDİR?
HEYKEL RÖLYEF
• Heykel; figürleri veya • Rölyef; şekillerin
tasarımları yuvarlak veya
kabartma olarak düz bir arka
şekillendirme sanatıdır. plandan çıktığı bir
• Heykel, profesyonel bir tür heykel veya
heykeltıraş tarafından başka bir sanat
yapılır.
• Heykel bağımsızdır ve her
eseridir.
taraftan tamamlanmıştır. • Rölyef yalnızca tek
İzleyici yuvarlak bir heykelin
etrafında hareket edebilir bir noktadan
ve esere birden fazla görülebilir.
noktadan bakabilir.
 HEYKEL YAPIMINDA
KULLANILAN
MAZLEMELER NELERDİR?

•Yontma ya da eksiltme: Taş ve ahşap

malzemeler kullanılır.
•Modelleme ve Biçimleme diğer adı
ile manipülasyon: Alçı, kil, bal mumu
içerikleri kullanılır.
•Yapılandırma ya da birleştirme: Çıta,
kumaş, sac, cam, kalas, ip, metal
boru, formika tercih edilir.
•Döküm ya da yerine geçme: Bronz,
bal mumu, kil seçimi uygulanır.
•Bitirme: Yaldız, boya, cila ve perdah
işlemleri yapılır.
RÖLYEF YAPIMINDA KULLANILAN
MALZEMELER NELERDİR?
• Rölyef için gerekli olan malzemeler rölyef hamuru,
tornavida, pense ve diğer zımpara gibi kâğıtlar
olmaktadır. İlk olarak yapılmak istenen figür
üzerinde çalışmalar başlatılmaktadır. Devamında
tornavida pense ve diğer aletler ile genel ve kaba
şekiller verilmektedir. En kaba şekil üzerinde
zımpara kâğıdı ile bazı oynamalar yapılarak
gerçeğe en yakın şekil ortaya çıkmaktadır. Her
geçen yıl rölyef sanatında daha ileri aşamalara
gidilmektedir.
 • Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası
olarak bilinen bu yapı topluluğu,
SİVAS DİVRİĞİ ULU cami, darüşşifa ve türbeden
meydana gelen bir külliyedir.
CAMİ TAÇ KAPILARI Anadolu Selçuklu Devleti’ne bağlı
Mengücek Beyliği döneminde inşa
edilmiştir. 
SİVAS DİVRİĞİ ULU CAMİ TAÇ KAPILARI
Batı Kapı
Bu kapının, Çarşı Kapı, Çıkış Kapısı, Gölgeli Kapı gibi
isimlerinin yanı sıra, son zamanlarda yaygın olarak
kullanılan ismi "Tekstil Kapı" dır. İnce taş işlemeciliğinin
zirveye ulaştığı kapı, bir kilimi ya da seccadeyi
anımsattığı ve yüksek oranda dantel örneklerini
sergilediği için bu ismi almıştır. Kapıda en dikkat çeken
unsur dışa çıkıntılı biçimdeki kilit taşıdır. Yüzeyi,
demircileri simgeleyen güğüm başı motiflidir. Baş
mimar bu eserin tamamında taşların birbirine geçme
ve tutma şekli olan kilit taşı yöntemini kullanmıştır.
Orta kısımda lale ve lale yaprakları bulunmaktadır.
SİVAS DİVRİĞİ ULU
CAMİ TAÇ KAPILARI
Cennet Kapı
Bu eserde her kapı ayrı bir güzelliğe sahip
olmakla birlikte en görkemli ve ihtişamlı
kapı bu kapıdır. Kapı, kaleye baktığı için
Kale Kapı, kuzeye baktığı için Kuzey Kapı,
cemaatin giriş kapısı olarak kullanıldığı için
Cümle Kapısı gibi isimlerle anılmakla
birlikte en yaygın bilinen ve kullanılan ismi
Cennet Kapıdır. Bu kapıya cennet kapı
adının verilmesi, üzerindeki tüm motiflerin
cenneti tasvir etmesi sebebiyledir. 
SİVAS DİVRİĞİ ULU
CAMİ TAÇ KAPILARI
Şah Kapısı
Caminin doğu kısmında yer alan bu kapı klasik
Selçuklu üslubuyla yapılmış mütevazı bir
görünüme sahiptir. Cami içinde şu an sadece
iskeleti kalmış bölüme açılan, şahın ibadet için
camiye girişte kullandığı kapıdır. Osmanlı’daki
“hünkâr kapısı” olarak tabir edilen kapılarla aynı
fonksiyonu görmektedir. Kapının insan
boyundan küçük yapılmasının amacı, insanda
tevazu ve kulluk bilincini ortaya çıkarmak ve
Şah’ın yalnız Allah'ın huzurunda eğileceğini
vurgulamak içindir.
HALUK TEZONAR
• Haluk Tezonar (d. 1942 - ö. 31 Aralık 1995), Türk
heykeltıraş. En çok Atatürk anıtı yapan heykeltıraşlar
arasında yer alır.
• 1942 yılında Çorlu’da doğdu. Ortaöğrenimi
sırasında müzikle ilgilendi ve bir süre İstanbul
Belediyesi Konservatuvarı Yaylı Sazlar Bölümü’nde
kontrbas eğitimi aldı. İstanbul Devlet Tatbiki Güzel
Sanatlar Yüksek Okulu'nda seramik eğitimi gördü.
Okulun hocalarından heykeltıraş Hakkı
Karayiğitoğlu, kendisini heykel çalışmalarına
yöneltti. 1965 yılında mezun olduğu okulunda
asistan olarak çalıştı. Okulun, Marmara
Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi’ne
dönmesinden sonra da uzun yıllar öğretim
üyeliğine devam etti. 1985 yılında heykel bölümü
başkanlığına atandı. 31 Aralık 1995 günü öldü.
ESERLERİ
Kurtuluş Savaşı Anıtı (Milis Anıtı) 

Dumlupınar Şehitliği’nde yer

alır. Türk halkını temsil eden
üçlü bir anıttı; genç bir milis,
kucağında çocuğu ile genç bir
kadın ve yaşlı bir erkek
Kurtuluş Savaşı’ndaki topyekün
mücadeleyi simgeler.
ESERLERİ
Atatürk Anıtı (Yalova)

Yalova Cumhuriyet
Meydanı’na 1971 yılında
dikilmiştir. Heykel, yerine
yeni bir anıt yapılması
üzerine 2000 yılında Atatürk
Ağaç Müzesi’ne taşınmıştır.
ESERLERİ
Atatürk Anıtı (Kayseri) 

• Kayseri Cumhuriyet
Meydanı’nda yer alan bronz
Atatürk heykelidir. 1983-1984
yılları arasında yapılmıştır.
Atatürk at üzerinde pelerinli
ve resmi üniformalı
resmedilmiştir.
 ESERLERİ
Sakarya Şehitleri Anıtı
• Polatlı ilçesinde Şehitlerkaşı Tepesi’nde
yer alır. 1972 yılında yapılmıştır. 420 dik
basamakla girilen anıt, sonu belirsiz
zorlu günlerden düzlüğe çıkmayı ifade
eder. Basamakların  bittiği noktada
topyekun savaşan halkı simgeleyen üçlü
bir heykel grubu ve daha sonra büst ve
rölyeflerle savaşı anlatan müze bölümü
yer alır.
ESERLERİ
Cezayirli Hasan Paşa Anıtı

• Çeşme Kalesi önünde yer

alır. 1974 yılında
yapılmıştır. Cezayirli Hasan
Paşa, Evcilleştirdiği aslanı
ile birlikte tasvir edilmiştir.
ESERLERİ

Fuzuli heykeli

• Bebek’te bulunan sahil

kenarındaki Bebek Parkı
içinde yer alır.
 KAYNAKÇA
• https://www.artopol.com/sayfa/heykel-sanati-heykeltras
• https://www.sanatperver.com/heykel-nedir/
• https://heykel.nedir.org/
• https://www.hemel.com.tr/rolyef-kabartma-sanati-ve-teknikleri
• https://www.hurriyet.com.tr/egitim/rolyef-nedir-rolyef-cesitleri-nelerdi
r-41819208
• https://gunceloku.com/galeri/rolyef-ile-heykel-arasindaki-farklar-nelerd
ir-2-6851
• https://www.milliyet.com.tr/egitim/heykel-malzemeleri-nelerdir-heykel
-yapilirken-kullanilan-malzemeler-6476042
• https://www.milliyet.com.tr/egitim/rolyef-nedir-nasil-yapilir-rolyef-tabl
o-malzemeleri-nelerdir-6437035
• http://www.sivas.gov.tr/divrigi-ulu-camii-ve-darussifasi
• https://tr.wikipedia.org/wiki/Haluk_Tezonar
• https://sanatokur.com/haluk-tezonar-kimdir/