OKSIDIMI I

HEKURIT
PR O J EK T K IM I
OBJEKTIVAT PER DISKUTIM:
01/ Korozioni i hekurit
02/ Demet nga korozioni i hekurit
03/ Ndryshkja e hekurit,si ta shmangim
04/ Veshja e materialeve per ta shmangur
05/Demet ekonomike
06/Kuriozitete
07/Ese permbledhese
OBJEKTIVAT

Step 2 Title
• Task description • Task description
• Task description • Task description • Task description
• Task description

Step 1 Title Step 3 Title

01/ Korozioni i hekurit
• Korozioni është një proces natyral i cili konverton një metal të rafinuar
në një formë kimike më stabël të tilla si okside, hidrokside, ose sulfide.
Ky është shkatërrimi gradual i materialeve (zakonisht metaleve) nga
reaksionet kimike dhe/ose elektrokimike me mjedisin perkatës.Ky
fenomen mund të jetë subjekt i shumë materiale të ndryshme por forma e
korrozionit është sipas definicionit të caktuara që e hasura nga metalet.
Korrozioni i metaleve të mund të definohet si një proces i degradimit dhe
konsolidimit me elemente të tjera. Këto janë një nivelet e energjisë të
cilat janë më të mëdha se minerale përkatëse dhe, në kushte të caktuara
mjedisore,i nënshtrohen korrozionit.

?
02/ Demet nga korozioni i hekurit

• Korrozioni i metaleve të çon në humbje të mëdha - për Rusinë është

një humbje vjetore prej miliona ton metaleve të çmuara. Më shumë se
10% të prodhimit vjetor të tubave metalike bëhen të papërdorshme për
shkak të korrozionit. Për këtë arsye, varrosur në ndërtimet metalike
terren të strukturave të ndryshme, tanket e magazinimit për të naftës
dhe të tjera minerale janë të papërshtatshme për 3-4 vjet, në qoftë se
ata nuk janë të mbrojtur nga shfarosja e korrozionit tokës terren. Prish
elektrike dhe komunikimit kabllot, pjesën e poshtme të objekteve noti,
trupin e makinave dhe automjeteve të tjera.
 03/ Ndryshkja e hekurit,si ta shmangim
• Ndryshku eshte nje oksid hekuri,qe formohet si rezultat I
djegies te hekurit kur perzihet me oksigjenin e tretur ne uje.
4Fe+3O2+2H2O
• Ndryshku dobëson hekurin. Për të mbrojtur hekurin dhe
lidhjet e tij nga ndryshku, sipërfaqja duhet të ndahet nga ajri
dhe uji. Veshje mund të aplikohen në hekur. Hekuri qe nuk
ndryshket përmban krom, i cili formon një oksid, shumë si
mënyra se si forma e hekurit ndryshk. Dallimi është që oksidi
i kromit nuk bie larg, kështu që formon një shtresë mbrojtëse
në çelik.
 04/ Veshja e materialeve per ta shmangur
• Metodat që më së shpeshti përdoren janë :

• Lyerja e metaleve me vajra ose yndyrna

• Veshja me derrasa te kuqe

• Emailimi i metaleve

Me emailim nënkuptojmë lyerjen e metaleve me ngjyra të oksideve të metaleve dhe më pas bëhet
pjekja e ngjyrës në furrë speciale dhe temperaturë të caktuar.

• Inhibitorët

Inhibitorët një ngadalesues të reaksioneve , gjithashtu edhe të ndryshkjes .Si inhibitorë kundër
ndryshkjes përdoren aldeidet dhe aminët.

• Bojrat ralikolor

• Bojrat ralikolor përdoren duke i lyer si parashtresë metalet para ngjyrave organike.
05/Demet ekonomike

• Hekuri është materiali me i përdorshëm ne industri. Ne furrnalta ai

përpunohet dhe shndërrohet ne materiale te ndryshme. Hekuri mund te
kthehet ne çelik kështu qe i përmirëson vetitë e tij. Rol të rëndësishëm
zë hekuri në industri ,sepse me hekur dhe çelik ndërtohen: makineritë,
godina, kullat, urat etj. Hekuri i pastërt ka karakteristika mekanike të
dobëta dhe kosto të lartë prodhimi.
• Ndryshku shkatërron çdo makineri apo objekt të bërë nga
hekuri,keshtu e gjithe shuma e parave shkon dem,pasi nuk ka
perfitim.Preket ekonomia e nje grupi,si edhe e nje kombi,pasi shume
vende kane hekurin ne qender te ekonomise.
 06/Kuriozitete
• Hekuri është elementi I 4-të më i bollshëm në koren e Tokës. Bërthama e Tokës mendohet të përbëhet
kryesisht nga hekuri.
•  Hekuri rrjedh nga emri i saj nga ' iren anglo-sakson'. Simboli i elementit , Fe, u shkurtua nga fjala latine
' ferrum ' që do të thotë 'qëndrueshmëri'.
• Objektet hekuri të lashta egjiptiane datojnë rreth 3500 pes. Këto objekte përmbajnë gjithashtu rreth 8%
nikel që tregon se hekuri mund të ketë qenë fillimisht pjesë e një meteori. "Epoka e hekurit" filloi rreth
vitit 1500 pes kur Hitejtë e Azisë së Vogël filluan të nuhatnin xeheror hekuri dhe të bënin mjete hekuri.
• Tre vendet e para që minojnë hekurin janë Ukraina, Rusia dhe Kina. Kina, Australia dhe Brazili e
udhëheqin botën në prodhimin e hekurit.
• Shumë meteorite janë gjetur të përmbajnë nivele të larta të hekurit.
• Hekuri gjendet në diell dhe yje të tjerë.
• Hekuri djeg me një ngjyrë ari në një provë flaka .
• Hekuri përdoret në fishekzjarre për të bërë ndezje. Ngjyra e shkëndijave do të varet nga temperatura e
hekurit.
 07/Ese permbledhese
Ne natyre ka nje sere elementesh dhe dukuri te ndyshme qe u ndodhin.Nje
prej tyre eshte korozioni I kryesisht metaleve.Korozioni shkaktohet nga
nderveprimi me elementet e natyres.Ndryshku eshte fenomen me tipik per
hekurin,I krijuar nga perzierja me oksigjen te tretur ne uje.Me ndryshe
nga korozioni,ndryshkja sjell probleme te medha,sidomos per ekonomine
e vendit.Ndryshkja shkakton humbje ne ekonomi,ne insdustri e jo
vetem.Ndryshken telat,tubat e makinerite,qe dalin jashte perdorimit
pothuajse menjehere.Keshtu demet ekonomike sa vijne e rriten.Per te
shmangur kete,behet veshja e hekurit me materiale te tilla si bojerat,vajrat
e derrasat e kuqe.Keto bejne te mundur mbrojtjen e hekurit nga
oksidimi,si rrjedhoje edhe ekonomise.