GAWAIN 1

INSTA-SAGOT___
Pansinin ang mga larawan.
Suriing mabuti ang kalagayan ng
bawat larawan. Bigyan ng
malikhaing pamagat ang bawat
larawan.
 KONSEPTO NG PAG-UNLAD
• Batay sa diksyunaryong
Merriam-Webster, ang pag-
unlad ay pagbabago mula sa
mababa tungo sa matataas na
antas ng pamumuhay.

• Isa itong kaiasipang maaaring

may kaugnayan din sa salitang
pagsulong.
FELICIANO R. FAJARDO NA
ECONOMIC DEVELOPMENT (1994)
Pag-unlad ay isang progresibo at aktibong
proseso.
Pagsulong ay ang bunga ng prosesong ito.

Kung gayon, ang pagsulong ay produkto ng

pag-unlad.
Halimbawa, ang makabagong
pamamaraan ng pagtatanim ng palay ay
kinapapalooban ng isang proseso, at ito
ay ang pag-unlad.
Ang resulta nito ay mas maraming ani, at
ito ang pagsulong.
Ang pagsulong ay nakikita at
nasusukat.
Ang mga halimbawa nito ay
mga…
DAAN
SASAKYAN
KABAHAYAN
GUSALI
PAGAMUTAN
BANGKO
PAARALAN AT MARAMI PANG IBA..
MICHAEL P. TODARO AT STEPHEN C.
SMITH SA KANILANG AKLAT NA ECONOMIC
DEVELOPMENT (2012) ANG DALAWANG
MAGKAIBANG KONSEPTO NG PAG-UNLAD:
1. tradisyonal na pananaw, binibigyang diin
ang pag-unlad bilang pagtatamo ng patuloy na
pagtaas ng antas ng income per capita nang sa
gayon ay mas mabilis na maparami ng bansa
ang kanilang output kaysa sa bilis ng paglaki ng
populasyon nito.
2. Makabagong pananaw naman, isinasaad na ang pag-
unlad ay dapat na kumatawan sa malawakang pagbabago sa
buong sistemang panlipunan.

• Dapat na ituon ang pansin sa iba’t ibang

pangangailangan at nagbabagong hangarin ng
mga tao at grupo sa nasabing sistema upang
masiguro rin ang paglayo mula sa di kaaya-ayang
kondisyon ng pamumuhay tungo sa kondisyon na
mas kasiya-siya.
 “DEVELOPMENT AS FREEDOM” (2008) NI AMARTYA SEN,

• Kanyang ipinaliwanag na ang kaunlaran ay matatamo lamang

kung “mapauunlad ang yaman ng buhay ng mga tao kaysa sa
yaman ng ekonomiya nito.”

• Upang matamo ito, mahalagang bigyang pansin ang

pagtanggal sa mga ugat ng kawalang kalayaan tulad ng
kahirapan, diskriminasyon at hindi pagkakapantay-pantay at
ng iba pang salik na paglilimita sa kakayahan ng mga
mamamayan.
MGA PALATANDAAN NG PAG-
UNLAD AT PAGSULONG
 PAGSULONG
Ang pagpasok ng mga dayuhang
mamumuhunan na nakapagtataguyod ng mas
mabilis na paglago at pagsulong ng kanilang
ekonomiya.
 MGA SALIK NA MAAARING MAKATULONG
SA PAG UNLAD AT PAG-SULONG

1. Likasna Yaman – Malaki ang naitutulong

ng mga likas na yaman sa pagsulong ng
ekonomiya lalong-lalo na ang mga yamang-
lupa, tubig, kagubatan, at mineral. Subalit
hindi kasiguraduhan ang mga likas na yaman
sa mabilis na pagsulong ng isang bansa.
 MGA SALIK NA MAAARING
MAKATULONG SA PAG-SULONG
2. Yamang-Tao – Isa ring mahalagang salik
na tinitingnan sa pagsulong ng ekonomiya ang
lakas- paggawa. Mas maraming output ang
nalilikha sa isang bansa kung maalam at may
kakayahan ang mga manggagawa nito.
 MGA SALIK NA MAAARING
MAKATULONG SA PAG-SULONG
 3. Kapital – Sinasabing
lubhang mahalaga ang capital
sa pagpapalago ng ekonomiya
ng isang bansa. Sa tulong ng
mga capital tulad ng mga
makina sa mga pagawaan ay
nakalilikha ng mas maraming
produkto at serbisyo.
 MGA SALIK NA MAAARING MAKATULONG
SA PAG-SULONG
Teknolohiya at Inobasyon – Sa pamamagitan ng mga
salik na ito, nagagamit nang mas episyente ang iba pang
pinagkukunang-yaman upang mas mapaami pa ang mga nalilikhang
produkto at serbisyo.
UNCTAD (UNITE NATIONS CONFERENCE
ON TRADE AND DEVELOPMENT)
Iniulat nito na mas Malaki ang bilang
ng mga dayuhang namumuhunan sa
mga papaunlad na bansa kumpara sa
maunlad na bansa.
 HUMAN DEVELOPMENT INDEX
 Pangkalahatang sukat na kakayanan ng isang bansa na
matugunan ang mahahalagang aspekto ng kaunlarang
pantao:

Antas ng
kalusugan Edukasyon
Pamumuhay
INEQUALITY ADJUSTED HDI
Ginagamit upang matukoy kung
paano ipinamahagi ang kita,
kalusugan, at edukasyon sa mga
mamamayan ng isang bansa
MULTIDIMENSIONAL
POVERTY INDEX
Ginagamit upang matukoy ang paulit-ulit
na pagkakait sa mga sambahayan at
indibidwal ng kalusugan, edukasyon at
antas ng pamumuhay.
GENDER
DEVELOPMENT INDEX
Sumusukat sa puwang o gap sa
pagitan ng mga lalaki at babae
UNDP (UNITED NATIONS
DEVELOPMENT PROGRAMME
“Ang tao ang
tunay na
kayaman ng
isang bansa
PAG-UNLAD
Ang pag-unlad ay isang multidimensyunal na
prosesong kinapapalooban ng malaking
pagbabago sa instruktura ng lipunan, gawi ng
mga ito at mga pambansang institusyon,
gayundin ang pagpapbilis ng pagsulong ng
ekonomiya, pagbawas sa di pagkakapantay-
pantay at pag-alis ng kahirapan.
 PAG-UNLAD
Merriam Webster Dictionary
Pagbabago mula sa mababa tungo sa
mataas na antas ng pamumuhay.
 FELICIANO R. FAJARDO
(ECONOMIC DEVELOPMENT,
1994)
PAG-UNLAD PAGSULONG
Progresibo at aktibong
Bunga ng pag-unlad
proseso
Progresibong proseso na Produkto ng pag-unlad
nagpapabuti ng kondisyon Nakikita at nasusukat
ng tao.
MICHAEL P. TODARO AT STEPHEN
SMITH
(ECONOMIC DEVELOPMENT, 2002)
KONSEPTO NG PAG-UNLAD

Tradisyunal na Makabagong Pananaw

Pananaw

Pagtamo ng patuloy Malawakang pagbabago

na pataas ng income sa buong sistemang
per capita panlipunan
AMARTYA SEN
(DEVELOPMENT AS
FREEDOM, 2008)
Kaunlaran
Matatamo lamang kung mapapaunlad
ang yaman ng buhay ng tao kaysa sa
yaman ng ekonomiya nito.
Sa iyong pananaw, maibibilang ba na
ang Pilipinas sa papaunlad na bansa o
maunlad na bansa? Pangatwiran.
1. Ito ay salik na nakatutulong sa pagsulong ng bansa
nito ay langis.
a. Likas na Yaman c. Kapital
b. Yamang Tao d. Teknolohiya o Inobasyon
2. Ito ay binibigyang-diin nito ang pag-unlad
bilang pagtaas ng antas ng income per capita ng
bansa.
a. Tradisyunal na Pananaw c. Pag-unlad
b. Makabagong Pananawd. pagsulong
3.Ito ay bunga ng pag-unlad.
a. Pagsulong c. Tradisyunal na Pananaw
b. Pag-unlad d. Makabagong Pananaw
Ayon kay Fajardo, ito ay progresibo at
aktibong proseso na may layuning
mapabuti ang pamumuhay ng tao.
Ayon kay Fajardo, ito ay resulta ng pag-
unlad bilang pagtaas ng antas ng income
per capita ng bansa.
6-10 Mga salik na maaaring
makatulong sa Pag-sulong