DİL HASTALIKLARI

Prof. Dr. Mine Cambazoğlu

 BOYUT İLE İLGİLİ
SORUNLAR
• Mikroglossia, Dilin küçük olmasıdır.
Konjenitaldir.
• Makroglossia; Dilin büyük olmasıdır. Konjenital
ve sonradan olabilir. Dil kasları fazla gelişirse
konjenitaldir. Dilde görülen ve sonradan oluşan
bir tümör (hemanjiom lenfanjiom, nöröfibroma-
tozis,mix ödem,ludwig anjini gibi kazanılmış
nedenler
 MAKROGLOSSİANIN
YARATTIĞI PROBLEMLER
• Diestema,dişlerde migrasyon
• Malokluzyon, makrognati
• Fonksiyonel sorunlar
• Solunum problemleri
• Estetik sorunlar
 TEDAVİ
• Konjenital Makroglossia- Parsiyel olarak dil
çıkarılır.
• Kazanılmış Makroglossia-Etken ortadan
kaldırılır.
 ANKİLOGLOSSİA
• Dil altı frenilumun dil ucuna kadar
uzanması ve kısa olmasıdır. Dil yapışık
olur.
• Tam Ankiloglossia
• Parsiyel Ankiloglossia şeklinde görülür.
• TEDAVİSİ; Ankilotomi,frenektomi
 CLEFT TONGUE
• Dilin lateral kısımlarının orta hatta
birleşmemesidir.
• Dilin ortasında temizlenmeyi zorlaştıran bir
oluk vardır.
• Oluk enfeksiyon nedeni olup iyi bir besi
yeridir.
• Tedavi: Dilin fırçalanmasıdır. Antiseptik
solüsyonla temiz tutulmasıdır.
 FİSSURAL TONGUE
(Scrotal Tongue)
• Kongenitaldır.Yaşlılarda izlenir.
• Orta hattan ayrılan fissürler vardır.Sayısı,derinliği,büyüklüğü
değişkendir.Genelde harita dile eşlik eder.
• Yaprak şeklinde olursa Foliaceus tip.
• Beyine benziyen görüntü varsa Cerebriform tipdir.
• Transvers görünüm varsa Transvers tipdir
• Genelde asemtomatiktir.
• Harita dile eşlik edebilir.Melkersen Rosenthal,Down ve sjögren
sendromunun bir bileşeni olabilir.
• Ayırıcı tanı:Sjögren Sendromu, Melkersson-Rosenthal
Sendromu,İnterstisyal sifilitik glossit.

• Tedavi: Temiz tutulacak,fırçalanacak

 MEDİAN RAMBOİD
GLOSSİTİS
• Dilin santral papiller atrofisidir.Bazen lobüle-nodüler
yapıda simetrik,iyi sınırlı 0.5-2 cm çapında bir lezyondur .
• İki dil yarısı arasında tüberkülüm imparın sıkışması,
enfeksiyon, dejeneratif etkenler , kronik kandidial
enfeksiyonlar nedenleri olarak kabul edilir. Bundan dolayı
Eritematöz kandida formu olduğu da düşünülmektedir.
• Dil dorsalinde papilla sirkümvalataların önünde yumru ve
plaklar izlenir.Filiform papiller kaybolur
• Erkeklerde çoktur. Nadiren keratoz vardır.15-84 yaşta çok
izlenir.
• Genelde asemptomatik olup, Kandida enfeksiyonu
eklenirse ağrı ve ülserasyon olur.
 AYIRICI TANI VE TEDAVİ
• Eritematöz Kandidiyazis. Harita dil,tiroglossal
kanal kisti, karsinoma,lefangioma, hemangioma,
Non-Hodgin Lenfoma gibi.
• Tedavi; Takip gerekir. Tedavi semptomatikir.
• Yanma ve ağrıda candidial m.o
düşünülmelidir.Buna göre mantar tedavisi
yapılmalıdır.Topikal nistatin süspansiyon
verilebilir.
 Glossit ve Burning Mouth
• Kırmızı,hassas ve düz görünümlü dil için kullanılır.
• Hassastan ağrıyan, yanan dile değişen semptomlar olur. Glossodini olabilir.
Dil kızarır, papiller atrofiye olur.
• Demir eksikliği anemisi, pernisiyöz anemi , Kandidozis, Vitamin B kompleks
eksikliği,idiopatik, nedenleri vardır.
• Ayrıca;
• Anguler stomatitli glossit riboflavin ve bazen nikotinik asit eksikliğinde
izlenir. Nadirdir.
• Kandidiozisde de dil kırmızı ve hassas olur.Akut Antibiyotik stomatitinde
tipiktir.
• Sjögren ve Likende dil kızarır ve hassaslaşır zira papiller atrofiye olur.
• Psikojenik de olabilir.(Burning Mouth Sendromu)
• Hormonal nedenler.(Diabetis Mellitus)
• Mekanik travma(sivri diş gibi)
• Orta yaştaki Kadınlar daha çok etkilenir.Erkekler daha geç yaşlarda
etkilenir.Çocuk ve ergenlerde daha nadirdir.
• Ağrı ve yanmaya değişen tat duyusu ile xerostomi eşlik eder.En çok dil
etkilenmekle beraber tüm ağızda kendini belli eder.
• Semptomlar ciddi ve hep mevcut olarak ve gün içinde artma şeklinde
tanımlanır.Semptomlar geçip yine oluşabilir.
• Karakteristik olarak normal görünümlü oral mukoza izlenir.
• C.albikans,Sjögren için antikor,tam kan sayımı,serum demir,demir bağlama
kapasitesi,serum B12, ve folik asit değerlerinin bakılması faydalı
olabilir.Bunlar yapılırken klinik hikaye ve muayene dikkate alınmalıdır.
• Tanıya diğer oral problemlerin eliminsyonu.klinik değerlendirme ve
laboratuar verilerine göre varılır.
• .
• Tedavi etkene yöneliktir.Eksiklik giderilir.
• Psikolojik destek sağlaır.(Antidepresan tedavi,Trisiklik antidepresanlar
gibi)
• Ağız kuruluğu yapabildikleri için fluoxetine gibi selektif bir seratonin
geri emilim inhibitörü verilebilir ki bunların yan etkisi daha azdır
Kandidiazis olmasa da nistatin clotrimazole fayda sağlayabilir.
• Topikal steroidler,Betametazon gibi( Antifungal içeren veya
içermeyen)
• Vizköz lidokain geçici rahatlama yapar.Suni tükrükde ağız kuruluğunu
azaltabilir.
• Bu hastalarda bazı durumlarda dişhekimi ve tıp doktoru beraber
değerlendirme yapmalıdır.
 KILLI DİL
• Dilin dorsumunda keratin,keratin
birikimi,hipertrofi ve filiform papillerin
uzaması ile karakterize benign bir
durumdur.
• Saç,kıl gibi göründüğü için bu ismi alır.
• Papillerdeki bu durum keratinin artan.
retansiyon ve birikiminden kaynaklanır.
 Etyoloji
• Oral floradaki değişimlere bağlı olarak
oluştuğu düşünülmekle beraber sebebi tam
anlaşılmamıştır.
• Geniş spektrumlu antibiyotikler,sistemik
kortikosteroidler,yoğun sigara
kullanımı,hidrojenperoksit,sodyum
perborat,karbamit peroksitli gargalar ,baş
boyun radyasyon tedavisi,stres.
 Klinik
• Filiform papillerin hiperplazisine normal deskuamasyon
hızının gecikmesinin eşlik etmesi sonucu oluşur.Oluşan
kalın yüzey bakteri,mantar,sellüler debris ve yabancı
materyali haps eder.
• Kosmetik bir sorun olarak görülür.Semptomlar
minimaldir.
• Papiller çok uzarsa gıdıklama ve bulantı yapabilir.
• Renk,oral hijyen ve gıdalara ve bakterilere bağlı olarak
beyaz,sarımsı ve kahve, siyah arası değişir.
• Ayırıcı tanı,Furred tongue,Acontosis Nigrans,Candidiasis
 Tedavi ve Prognoz
• Etyolojik faktörün tespiti ve bunların kesilmesi ile birkaç haftada
toparlanır.
• Sodyum bikarbonat ile fırçalama
• Radyoterapi görüp xerostomisi ve değişen bakteryel florası olanlarda
tedavi daha zordur. Fırçalama ve iyi bir oral hijyen önemlidir.
• Ciddi vakalarda keratolitik ajanların topikal uygulaması (%30-50
trikloroasetik asit,alkolde sailisilik asit,suda %40 üre) dikkatli bir
şekilde uygulanabilir.
• Hastalar bunun benign olduğu ve iyi bir hijyen ve fiziksel
debridmandan sonra durumun normale döneceği konusunda
bilgilendirilmeli .
 HARİTA DİL
Eritema Migrans,Benign migratory
Glossitis.)
• Etyolojisi bilinmiyor.Kalıtımsal olma durumu vardır.
• Kadınlar daha çok etkilenmektedir.
• Klinik olarak genelde rutin muayenede fark edilir.Hiperkeratotik (beyaz)
sınırlarla çevrili kırmızı atrofik alanlarla karakterizedir.
• Genelde dilin dorsum ve lateralinde nadiren başka mukozal alanlar
etkilenir.
• Şekli (patterni)zamanla değişim gösterebilir(migrotary glossitis)
• Sıklıkla fissural dille beraber izlenir ve bununla sıkı ilişkidedir ancak
sigara ile ters orantılı ilişkidedir.Fissüral dille beraber semptomlar daha
belirgin zira fissür diplerinde sekonder mantar enfeksiyonu vardır.
• Stres etkilidir.
• Spontan gerileme ve artma izlenir.
• Genelde asemptomatiktir. Alınan gıdalardan etkilenir ve sıkıntı verebilir.
 Ayırıcı Tanı
• Kandidiazis
• Lökoplazi
• Likenplanus
• Lupus eritematozus
• Reiter sendromu
• Oral psöriazis
 Tedavi ve Prognoz
• Sodyum Bikarbonatlı gargaralar.
• Oral Hijyen
• Topikal Steroidler özellikle içinde antifungal
ajanlar olanlar.
• İritanların eliminasyonu
• Hastalara benign olduğu anlatılmalıdır.
 Hairy Lökoplazi (Beyaz Kıllı Dil)
• Aids hastalığının ortaya çıkması ile tanımlanmıştır.HIV ile enfekte
kişilerde nadirende bağışıklık sistemi baskılanmış şahıslarda izlenir.
• Etyolojisinde Epstein-Barr virüsü etkilidir.
• Klinik olarak beyazımsı, yassı plak benzeri lezyonlardan
papiller/filiform lezyonlara değişir.
• Uni yada bilateraldir.Asemptomatik beyaz lezyonlardır.
• En çok dilin lateralinde izlenir.Nadiren bukkal mukoza,ağız tabanı ve
damakta görülür.
• Sekonder olarak Kandida ile enfekte olur.
• AIDS tanısı öncesi veya sonrası görülebilir.
• Histopatolojik olarak tanı ve PCR ile doğrulanmalıdır.
•
 Ayırıcı Tanı
• İdiopatik Lökoplazi
• Frictional Hiperkeratoz(Dilin Çiğnenmesi)
• Tütün kullanımına bağlı Lökoplazi
• Likenplanus
• Lupus Eritematozus
• Hiperplatik Kandidiazis.
• Harita Dil
• Oral Psöriazis
• White sponge Nevus
 Tedavi ve Prognoz
• Spesifik tedavi yoktur.Çoğunlukla asemptomatiktir.Tedavi
genelde estetik ve psikolojik gerekçelerle uygulanır.
• İmmünitesi bilinmeyen ve lökoplazi tanısı olan kişiler HIV
ve diğer immünsüpresyon nedenleri için araştırılmalıdır.
• Aciklovir,ganciclovir,tretinoin gibi ajanlar