OP ART

(OPTİK SANAT)
Optik Sanat (Op Art)
Nedir, Ne Demektir?

Optik sanat, 2. Dünya Savaşı sonrasında Avrupa’da geç resimsel soyutlama

akımına karşı ortaya çıkan ve optik yanılsamaya dayalı anlatım biçimidir.
Akımın ilk hareketleri, bazı sanatçıların Dadaizm akımının canlandırılmasını
önlemek ve informelin ötesine geçmek adına ileri sürdüğü önerilerle
başlamıştır. Optik sanat, 1965’te New York Modern Sanatlar Müzesinde
düzenlenen “The Responsive Eye (Yanıtlayıcı Göz)” adlı sergiyle izleyicinin
karşısına çıkan, görsel algıda ikiliğe olanak veren, soyut geometrik
kompozisyonları içeren yapıtlarla tanınmıştır.
Optik sanat öncelikle gözde oluşan etkiyle ilgilenmektedir. Görsel
mekanizmayı harekete geçirmeyi ve uyarmayı amaçlamaktadır. Resimde
üçüncü boyut etkisi verebilmek için renk ve çizgileri yan yana kullanarak
optik etkiler elde edilmektedir. Optik sanatta eş zamanlı ya da art arda
gelen kontrastlardan, rengin gittikçe açılması veya koyulaştırılmasından
yararlanılır. Renk ile çizgi, daire, kare vb. geometrik ögeler arasında kurulan
ilişkilerle de betimleyici anlatıma yer verilmez. Ritmik olarak düzenlenen
geometrik biçimlerle gözde hareket ve titreşim yaratılmaktadır. Optik
sanatta görme ve algıda aldatmalar yaratmak için bilimsel yöntemlere
başvurulmaktadır.
Optik sanatçıların büyük bölümü doğrudan ya da dolaylı biçimde soyut
geometrik sanattan, konstrüktivizmden ve De Stijl’den yararlanmıştır.
Optik sanat çalışmaları yapan Victor Vasarely (1908-1997), 1950’li
yıllarda optik yanılsamaya dayalı soyut yapıtlar üretmiştir. Çalışmalarını
matematik keskinliğe dayandıran sanatçı, en etkili eserlerini 1960’larda
vermiştir. Vasarely, optik yöntemlerle hareket yanılgıları ya da izlenimler
yaratan “Zebralar, Satranç Tahtaları” adlı çalışmalarında gözde titreşim
yanılsaması uyandırmıştır. Vasarely’nin kullandığı geometrik şekiller, gittikçe
kabarıyormuş, dışarı fırlayacakmış ya da geri plana çekiliyormuş izlenimi
uyan dırmaktadır. Vasarely, canlı renkleri, geometrik şekilleri, çizgileri ve
değişik biçimleri üst üste bindirerek veya renkli yüzeyleri yan yana
getirerek oluşturduğu çalışmalarıyla dikkat çekmiştir.
Bridget Riley (1931-…), optik sanatın diğer önemli bir temsilcisidir.
Riley’nin eserlerinde, George Seurat’nın noktacı anlayışına dayalı, optik
etkiler ve duygusal izlenimler uyandırma çabası görülmektedir. Riley’nin
sanat yaşamı; 1950’li yıllarda, “siyah-beyaz dönem” ve 1967’den sonra
“renkli dönem” olmak üzere iki aşamada incelenmektedir. 1979-1980’de
Mısır’a giden sanatçı, Nil Vadisi’ndeki mabet resimlerinde kullanılan
renklerden etkilenmiştir. Sanatçı, bundan sonra sade formlara ve renkli
anlatımlara yönelmiştir. 1980’li yıllardaki çalışmalarında renkleri, çizgisel
formlar oluşturacak şekilde yerleştirmiş ve ışığın etkisini artırmıştır. Daha
sonraki çalışmalarında ise yatay, diyagonal ve birbirini kesen çizgiler
kullanmıştır.
Fransa’da Yvaral (İvaral) ve Jean Pierre Vasarely, İspanya’da Grup 57,
İtalya’da Grup N. sanatçıları bireysel olarak optik sanat çalışmaları
yapmıştır. Ayrıca Jesus (Hesus) Rafael Soto, François Morellet ve Josef
Albers de optik sanat yapıtı olarak kabul edilebilecek eserler üretmiştir.
Optik sanat yapıtlarına gösterilen ilgi kısa süreli olmuştur.
Dinlediğiniz için teşekkür ederiz…

CANSU KAYA
SERAY ÖZTEPE
GÖKÇE TEMLİ
12/O