‫برق اومقناطیس‬

‫دافغانستان اسالمی امارت‬

‫د لوړو ذده کړو وزارت‬
‫د بست پوهنتون‬
‫د کمپیوټرساینس پوهنځي‬
‫د معلوماتی تکنالوژی څانګه‬
‫مضمون ‪ :‬برق او مقناطیس‬
‫فصل ‪ :‬څلورم‬
‫صفحه ‪۱۰۰ :‬‬
‫درسی موضوع ‪ :‬خازنونه (کندنسرونه)‬
‫استاد ‪ :‬انجنیرعزت هللا سلطانی‬

‫کمپیوټرساینس پوهنځي‬ ‫بست پوهنتون‬ ‫‪12/09/2023‬‬ ‫‪1‬‬

 ‫برق اومقناطیس‬
‫‪.‬په دی لکچر به په الندی موضوعاتو باندی بحث وکړو‬
‫‪ ‬د خازنونو (کندنسرونو) پیژندنه‬
‫‪ ‬د خازنونو د استعمال ځایونه‬
‫‪ ‬دخازنونو ساختمان (جوړښت)‬
‫‪ ‬د خازنونو ظرفیت‬
‫‪ ‬د خازنونو د ظرفیت واحدات‬

‫کمپیوټرساینس پوهنځي‬ ‫بست پوهنتون‬ ‫‪12/09/2023‬‬ ‫‪2‬‬

 ‫برق اومقناطیس‬
‫خازنونه (کندنسرونه)‬
‫‪.‬په دی فصل کی د خازنونو (هغه االت چه چارج ذخیره کوی) خواص مطالعه کوو‬
‫‪ :‬د خازن یا کندنسر تعریف او جوړښت‬
‫خازن چه په انګلیسی کی ورته ‪ Capacitor‬یا ‪ Condenser‬وایی د یوی برقی یا الکتریکی وسیلی څخه‬
‫عبارت دی چه د برقی بار (برقی انرژی) یا چارجونو د ذخیره کولو لپاره په یوه برقی دوره کی‬
‫استعمالیږی‪.‬‬
‫یا په بل عبارت خازن هغه برقی اله ده چه برقی پوتنشیل ذخیره کوی چه په دی اساس په یو خازن کی‬
‫برقی پوتنشیل (‪ )V‬د چارج د مقدار (‪ )Q‬سره متناسب دی‪.‬‬
‫د خازن ظرفیت د ‪ C‬په توری سره ښودل کیږی چه د ‪ Capacitor‬څخه اخیستل سوی دی‪ .‬او د الندی‬
‫رابطی څخه یی په الس راوړو‪.‬‬

‫کمپیوټرساینس پوهنځي‬ ‫بست پوهنتون‬ ‫‪12/09/2023‬‬ ‫‪3‬‬

 ‫برق اومقناطیس‬
‫خازنونه (کندنسرونه)‬
‫‪ :‬د خازنونو د استعمال ځایونه‬
‫په برقی سرکټونو یا دورو کی د نورو برقی وسایلو سره یو ځای خازنونه د محتلفو اهدافو لپاره‬
‫‪.‬استعمالیږی‪.‬چه ځنی یی په الندی ډول یادوو‬
‫د برقی چارج د ذخیره کولو لپاره ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫د راډیو په اخذه کی د فریکونسی د تنظیم لپاره‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫د اختراقی ماشینونو په سیستم کی د جرقی (شارټی) د له منځه وړلو لپاره‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫په برقی دورو کی د متناوب (‪ )AC‬او مستقیم (‪ )DC‬جریانونو د جالکولو کولو لپاره ‪(.‬یعنی متناوب‬ ‫‪‬‬
‫جریان ته و برقی دوری ته دتیریدلو اجازه ورکوی خو د مستقیم جریان په مقابل کی مانع ګرځی او نه‬
‫پریږدی برقی دوری ته داخل سی‪.‬‬

‫کمپیوټرساینس پوهنځي‬ ‫بست پوهنتون‬ ‫‪12/09/2023‬‬ ‫‪4‬‬

 ‫برق اومقناطیس‬
‫خازنونه (کندنسرونه)‬
‫‪ :‬د خازنونو د استعمال ځایونه‬

‫په (‪۳‬ـ الف) شکل کې لیدل کیږي چې د کاندنسر د تغذیې منبع ( ‪ )DC‬جریان دی‪ .‬کله چې چارجونه له مدار‬
‫څخه تریږي نوددغه چارجونوپه واسطه کاندنسرچارج کیږي‪،‬خوترڅه وخت وروسته جریان د کاندنسرد‬
‫مکمل چارجیدو له امله متوقف کیږي‪ ،‬نو په دې اساس مونږ وینو چې په سرکیټ کې تړل شوی ګروپ‬
‫( څراغ) نه روښانه کیږي‪.‬‬
‫له دې ځای څخه څرګندیږي چې د کاندنسر څخه مستقیم جریان نه تریږي‪.‬‬
‫په (‪۳‬ـ ب) شکل کې لیدل کیږي چې د کاندنسر د تغذیې منبع (‪ ) AC‬متناوب جریان دی‪ ،‬کله چې په سرکیټ‬
‫کې کاندنسر وصل شي‪ ،‬وینو چې څراغ روښانه کیږي‪ ،‬ځکه چې د (‪ )AC‬جریان د جهت د بدلون په خاطر‬
‫کاندنسر په هره لحظه کې چارج اودیسچارج ( تخلیه) کیږي‪،‬او په نتجه کې یې ګروپ(څراغ)روښانه پاته‬
‫کیږي‪.‬‬

‫کمپیوټرساینس پوهنځي‬ ‫بست پوهنتون‬ ‫‪12/09/2023‬‬ ‫‪5‬‬

 ‫برق اومقناطیس‬
‫خازنونه (کندنسرونه)‬
‫‪:‬د خازن ساختمان (جوړښت)‬
‫‪.‬په عمومی ډول سره خازنونه د دوو برخو څخه تشکیل سوی دی‬
‫هادی جسمونه (هادی صفحی)‪.‬‬ ‫‪.1‬‬
‫غیر هادی ماده ( غیرهادی صفحی یا هوا)‪.‬‬ ‫‪.2‬‬
‫خازن د دوو قطبونو لرونکی وی او د دوو هادی جسمونو څخه‬
‫په داسی ډول تشکیل سوی چه دوه هادی جسمونه د یو مادی‬
‫‪.‬په مرسته یو د بل څخه جال سوی وی‬
‫توضیح ‪ :‬دواړه هادی جسمونه یو له بل سره موازی قرار ورکول کیږی‬
‫او په منځ کی یو غیر هادی ‪ Insulator‬یا ‪ Dielectric‬ماده ایښودل کیږی‪.‬‬

‫کمپیوټرساینس پوهنځي‬ ‫بست پوهنتون‬ ‫‪12/09/2023‬‬ ‫‪6‬‬

 ‫برق اومقناطیس‬
‫خازنونه (کندنسرونه)‬
‫‪:‬د خازن ساختمان (جوړښت)‬
‫په الندی شکل کی په تفصیل سره د یو خازن د ساختمان‬
‫‪.‬یا جوړښت محتلفی برخی توضیح کوو‬
‫الکترود ( مثبت او منفی قطبونه چه د برقی جریان سره‬ ‫‪‬‬
‫وصل کیږی)‪.‬‬
‫هادی صفحی (الومینیوم ‪،‬رویی ‪ ،‬نقره )‬ ‫‪‬‬
‫غیرهادی صفحه ( هوا‪ ،‬کاغذ‪ ،‬میکا‪،‬پالستیک‪،‬سرامیک‪،‬اکسایډ الومینیوم ‪،‬اکسایډ تانتالیوم)‬ ‫‪‬‬
‫الومینیومی پوښ‬ ‫‪‬‬
‫پالستیکی پوښ‬ ‫‪‬‬

‫کمپیوټرساینس پوهنځي‬ ‫بست پوهنتون‬ ‫‪12/09/2023‬‬ ‫‪7‬‬

 ‫برق اومقناطیس‬
‫خازنونه (کندنسرونه)‬
‫د خازن ظرفیت ظرفیت‪: CAPACITANCE OF CPACITOR‬‬
‫دکاندنسر ظرفیت د هغه د هندسي شکل‪ ،‬حجم‬
‫او د چارجداره هادیګانو د جال کوونکې مادې یا‬
‫‪ Insulator‬پورې اړه لري چې دغه جال کوونکې ماده‬
‫د ډاي الیکتریک په نامه یادیږي‪.‬‬

‫‪۱۷‬ـ شکل‬
‫ډاي الیکتریک عبارت له هغه جال کوونکې مادې‬
‫څخه ده‪،‬چې د معینو برقي خواصو درلودونکې‬
‫وي‪،‬چه برقی خواص یی د هغه د اتومی جوړښت‬
‫په واسطه افاده کیږی‪.‬‬

‫کمپیوټرساینس پوهنځي‬ ‫بست پوهنتون‬ ‫‪12/09/2023‬‬ ‫‪8‬‬

 ‫برق اومقناطیس‬
‫خازنونه (کندنسرونه)‬
‫د خازن ظرفیت ظرفیت‪: CAPACITANCE OF CPACITOR‬‬
‫دوه هادی صفحی په نظر کی نیسو د هغوی ترمنځ د‬
‫پوتنشیل تفاوت ‪ V‬فرضوو داسی چه هادی صفحی د‬
‫الندی شکل مطابق د مساوی او مختلف العالمه‬
‫چارجونو لرونکی وی (چه کوالی سو بی چارجه صفحی‬
‫د بطری د انجامونو سره وصل کړو ) دغه ترکیب چه دلته‬
‫منځ ته راغلی د کندنسر یا خازن څخه عبارت دی اوس نو‬
‫هغه د پوتنشیل تفاوت چه منځ ته راځی په کندنسر کی د‬
‫چارج د مقدار سره متناسب دی چه د دی رابطی په نظر کی‬
‫نیولو سره کوالی سو د خازن ظرفیت په الندی ډول پیداکړو‪.‬‬

‫دلته ‪ C‬د کندنسر د ظرفیت څخه عبارت دی‪.‬‬

‫کمپیوټرساینس پوهنځي‬ ‫بست پوهنتون‬ ‫‪12/09/2023‬‬ ‫‪9‬‬
 ‫برق اومقناطیس‬
‫خازنونه (کندنسرونه)‬
‫د خازن ظرفیت ظرفیت‪: CAPACITANCE OF CPACITOR‬‬

‫تعریف ‪ :‬د یو کندنسر ظرفیت د برقی چارج او پوتنشیلی انرژی د ذخیره کولو د قابلیت څخه عبارت دی‪ .‬که چیری د یو خازن‬

‫ظرفیت زیات وی په دی معنی ده چه خازن په زیاته اندازه د برقی انرژی د ذخیره کولو وړتیا لری او که چیری یی ظرفیت کم‬

‫وی برعکس د کمی برقی انرژی د ذخیره کولو وړتیا لری‪.‬‬

‫دتعریف له مخې ظرفیت همیشه یو مثبت کمیت دی اوددې څخه عالوه په کاندنسرکې د ذخیره شوي چارج په زیاتیدوسره‬

‫دپوتنششیل توپیرهم زیاتیږي‪.‬‬

‫کمپیوټرساینس پوهنځي‬ ‫بست پوهنتون‬ ‫‪12/09/2023‬‬ ‫‪10‬‬

 ‫برق اومقناطیس‬
‫خازنونه (کندنسرونه)‬
‫‪:‬د خازن د ظرفیت واحدات‬
‫د ‪ SI‬واحداتو په سیسټم کی د ظرفیت واحد چه د فاراډ څخه عبارت دی‪.‬‬
‫( فاراد چې دظرفیت واحد دی‪،‬د نولسمی پیړۍ د انګلیسی عالم مایکل فارادي(‪)Michael Faraday‬دنوم‬
‫څخه اخیستل شوی دی)‪.‬‬

‫یوفاراد ظرفیت د کاندنسر له هغه ظرفیت څخه عبارت دی‪،‬چې د کاندنسر په لوحو کې یو کولمب ذخیره شوی چارج‬
‫دیوولټ په اندازه دپوتنشیل توپیررامنځته کړي‬
‫فاراد یو غټ واحد دی چه د غټو ظرفیتونو لپاره استعمالیږی خو د کوچنیو ظرفیتونو د اندازه کولو لپاره د فاراد د اجزاوو یا‬
‫کوچنیو واحداتو څخه استفاده کیږی‪.‬‬
‫‪Picofarad (Pf) = F‬‬
‫‪nanofard (nf) = F‬‬
‫‪microfarad () = F‬‬

‫کمپیوټرساینس پوهنځي‬
‫‪milifarad‬‬ ‫‪(mf) = F‬‬
‫بست پوهنتون‬ ‫‪12/09/2023‬‬ ‫‪11‬‬
 ‫برق اومقناطیس‬
‫خازنونه (کندنسرونه)‬

‫د توجه څخه مو مننه‬

‫کمپیوټرساینس پوهنځي‬ ‫بست پوهنتون‬ ‫‪12/09/2023‬‬ ‫‪12‬‬