BEYAZ GEMİ

Defne Deniz 9-F 120

Kitap hakkında:
Türü: Roman
Sayfa sayısı: 168
Olayın geçtiği yer: Sarı-Taş vadisi
Olayın geçtiği zaman: 1970'li yıllar
Yazarı: Cengiz Aytmatov
Cengiz Aytmatov
■ Cengiz Aytmatov, 20. yüzyılın önemli yazarlarından birisidir. 12 Aralık 1928'de
Manas'ın karargâhının bulunduğuna inanılan Talas vadisindeki Şeker köyünde dünyaya
gelmiştir. Babası Törökul Aytmatov devlet adamı, annesi Kırgızistan'ın Isık Göl
bölgesinde doğmuş Tatar asıllı Nagima Abdulvaliyeva tiyatro aktristidir.
Konusu
■ Roman, San-Taş Vadisi’nde etrafındaki beş-altı insanla yaşamak zorunda olan,
dedesinden başka seveni olmayan, gerçek hayatında mutsuz olan fakat hayal dünyasında
mutlu olmaya çalışan bir çocuğun psikolojisini konu almaktadır.
Özeti
■ Romanın kahramanı olan 7-8 yaşlarındaki çocuk, Isık-Göl kıyısında dedesi, ninesi, teyzesi ve
onun kocasıyla birlikte yaşamaktadır. Mümin dede ailesi tarafından bırakılan torununa
bakmaktadır, sonradan evlendiği karısı ve torunuyla birlikte bu tenha göl kenarında, ormanın
bakım işleri ile uğraşan ve partiden olan damadı Orozkul’a yardım etmektedir. Orozkul’un karısı,
çocuğun teyzesi Bekey kısır olduğu için çocuk sahibi olamayan bir kadındır. Orozkul evlat sahibi
olamamanın hıncını bu zavallı ihtiyar ve onun çocuğu olmayan kızından çıkarmaktadır. Çok
geniş bir hayal dünyasına sahip olan çocuk, dürbünüyle her gün gölde yük ve yolcu taşıyan bir
gemiyi izler. Gemilerde tayfalık yapan babasının da bu gemide çalıştığını düşünerek, balık olup
bu gemiye ulaşmayı, babasına zavallı dedesini, zalim Orozkul’u, yaşadıklarını hayallerini
anlatmayı düşler. Dedesinin yanından hiç ayrılmayan çocuk, onun anlattığı masalları dinlerken
adeta yaşıyormuşçasına onlardan etkilenir. Bu masallardan biri Boynuzlu Maral Ana destanıdır.
■ Bir gün dede sevinçle çocuğa maralların geldiklerini, onları ormanda gördüğünü söyler. Çocuğun
sevincinin tarifi yoktur. Tüfek Orozkul’a muhtaç olan Mümin dedenin eline verilir ve maral ona
vurdurulur. Çocuk bütün bunlar olup biterken evde hasta yatmaktadır. Dışarı çıktığında insanların
sevinçle et paylaştıklarını görür. O gün ilk defa dedesinin içki içtiğine şahit olur. Etrafa
bakınırken öldürülen maralın boynuzunu görünce, üzüntüsünden ne yapacağını bilemez. Birden
içinde bir balık olup babasına gitme isteği doğar. Yakınlardaki çaya koşan çocuk, kendini azgın
sulara bırakır.
Karakterler
Çocuk:
Hayal kurmayı çok seven, Maral Ana'ya inanan ve Beyaz Gemi'deki babasının yanına balık
olup gitmeyi çok isteyen bir çocuktur. Annesi ve babası onu çocuk yaşta terk edip gitmiştir.
Ona dedesi bakmaktadır.
Mümin Dede:
Çocuğun dedesidir. Çok saf ve iyi niyetli, Orozkul’a karşı hiç sesini çıkaramayan ve hiçbir
şeye karışmayan, torununu her şeyden daha çok seven köse bir ihtiyardır. Çocuğa o
bakmaktadır. Maral Ana hikayesini çocuğa o anlatmıştır ve o da inanmaktadır.
Orozkul:
Mümin Dede'nin damadı ayrıca Bekey'in eşidir. Çok katı, kaba, huysuz, sinirli, alkolik,
hiçbir şeyi umursamayan ve karısını sürekli döven birisidir.
Bekey:
Orozkul'un eşi ve Mümin Dede'nin kızıdır. Orozkul'a karşı sesini çıkarmayan, sabırlı, saf
birisidir. Kısır olduğu için Orozkul ile sürekli tartışırlar.
Karakterler
Seydahmet:
Mümin Dede ve Orozkul’un komşularıdır. Orozkul'un yanında çalışmaktadır. Tembel bir
insandır.
Gülcemal:
Seydahmet’in karısıdır. Günlerini genelde çocuğun ninesine ve Bekey’e yardım etmekle ve
kızına bakmakla geçirir.
Nine:
Mümin’in eşidir. Ne eşine ve kızına ne de torununa sevgi göstermez. Kaba bir insandır.
Kitaptaki Beğendiğim İfadeler
■ "Oysa birçokları hastalıktan değil de, kendini daha büyük gösterme ihtirasından
ölürlerdi.«
■ "Ve bu yeryüzünde bizi ne beklerse beklesin, insanlar doğup öldükçe doğruluk
ölmeyecektir.«
■ "Eğer yıldızlar insan olsa, gökyüzü onlara dar gelir, sığmazlardı.
■ "Evlerin arkasından bakmak, bir insana sırtından bakmak gibiydi. İçinde neler olduğu
hiç anlaşılmaz."
Kitaptan Çıkardığım Sonuç
İnsanları güçsüz ya da hoşgörülü oldukları için ezmeye çalışmamalı ve küçük çıkarlar
uğrunda doğaya zarar vermemeliyiz.
Dinlediğiniz için teşekkür ederim.