7.

Η ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ

α. Αναζήτηση βοήθειας στη Δύση
ΜΑΝΟΥΗΛ Β΄ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ
• 1391  Μανουήλ (γιος Ιωάννη Ζ΄)
δραπετεύει από την αυλή του
σουλτάνου, όπου ήταν αιχμάλωτος
 αναλαμβάνει τη διακυβέρνηση της
Πόλης (1391-1425)
• 1393-1394  Βαγιαζήτ  περικυκλώνει
με στρατεύματα την Κωνσταντινούπολη
• Μανουήλ  ταξιδεύει στη Δύση για να
ζητήσει βοήθεια (Βενετία, Παρίσι,
Λονδίνο)
• Όμως  ενώ βρισκόταν στο Παρίσι, έλαβε μια
σημαντική είδηση:

σουλτάνος των Τούρκων Βαγιαζήτ  είχε
υποστεί πανωλεθρία στη μάχη της Άγκυρας
από το στρατό των Μογγόλων του
Ταμερλάνου (1402)
• Αποτελέσματα της ήττας του Βαγιαζήτ:
 Προκάλεσε μεγάλη εσωτερική κρίση στο κράτος των
Οθωμανών.
 Το Βυζάντιο έπαψε να πληρώνει φόρο υποτελείας και
εξασφάλισε παράταση ζωής μισού αιώνα.
Σουλτάνος Βαγιαζήτ Ταμερλάνος
Ο Σουλτάνος Βαγιαζήτ αιχμάλωτος του
Ταμερλάνου
Oι κατακτήσεις των Μογγόλων μέχρι το 1403
1421  ο κίνδυνος αρχίζει να αναβιώνει διότι:
α. ανεβαίνει στο θρόνο των σουλτάνων ο
Μουράτ Β΄
β. επαναλαμβάνει την επιθετική πολιτική του
Βαγιαζήτ
1422  αρχίζει η συστηματική πολιορκία της
Κωνσταντινούπολης
 σώθηκε χάρη στην αντοχή των τειχών της
1423  Τούρκοι  εισβάλλουν στην Πελ/σο 
την κατέστησαν φόρου υποτελή (1426)
1425  αυτοκράτορας γίνεται ο Ιωάννης Η΄
Παλαιολόγος (1425-1448)
 κάνει μια τελευταία
προσπάθεια να
εξασφαλίσει βοήθεια
από τη Δύση
Ο Ιωάννης Η΄, ο Παλαιολόγος, στη
Φλωρεντία
Σύνοδος της Φερράρας – Φλωρεντίας(1438-39):
 Ο αυτοκράτορας δέχθηκε πλήρη υποταγή της
Ορθόδοξης στην Καθολική Εκκλησία
 Ο βυζαντινός λαός δεν αποδέχθηκε τις
συμφωνίες
 Το εχθρικό λαϊκό αίσθημα κατά των Λατίνων
μεγάλωσε
 Χαρακτηριστική η φράση του δούκα Λουκά
Νοταρά, όταν πληροφορήθηκε την Ένωση:
«Είναι προτιμότερο να δω να κυριαρχεί στην αγορά
της Πόλης το φακιόλι των Τούρκων παρά η
καλύπτρα των Λατίνων!»
Εστίες αντίστασης στη Βαλκανική:
Την προέλαση των Τούρκων στη Βαλκανική
κατάφεραν να ανακόψουν για
λίγο οι νίκες των:
• Ιωάννη Ουνυάδη, βοεβόδα
(= ηγεμόνα) της Τρανσυλ-
βανίας
• Γεώργιου Σκεντέρμπεη,
Αλβανού ηγέτη
Εστίες αντίστασης στη Βαλκανική:
• Παρά τις νίκες αυτές, οι Τούρκοι κατάφεραν
τελικά να συντρίψουν στη Βάρνα (1444) τη
σταυροφορία που είχε οργανωθεί εναντίον
τους στη Δύση.
Μάχη της Βάρνας
 β. Η Άλωση
Προκαταρκτικές ενέργειες Μωάμεθ Β’
Πορθητή προκειμένου να καταλάβει την
Κωνσταντινούπολη:
• Οικοδόμησε φρούριο, το Ρούμελη – Χισάρ, στις
ευρωπαϊκές ακτές του Βοσπόρου, ώστε να
αποκλειστεί η Κωνσταντινούπολη από λιμάνια
του Εύξεινου Πόντου.
• Εισέβαλε στην Πελοπόννησο για να εμποδίσει
αποστολή βοήθειας στην Κωνσταντινούπολη
από το δεσπότη του Μορέως.
Ο Μωάμεθ Β΄ ο Πορθητής
Το φρούριο Ρούμελη - Χισάρ
Το φρούριο Ρούμελη - Χισάρ
Ρούμελη - Χισάρ
Ο Μωάμεθ εισβάλλει στην Πελοπόννησο
 Η πολιορκία
• Μετά τις προκαταρκτικές
ενέργειες, άρχισε η
τακτική πολιορκία της
πόλης.
• Την υπεράσπιση της
Πόλης ανέλαβε ο
Κωνσταντίνος ΙΑ΄
Παλαιολόγος (1449-1453)
 Συνθήκες πολιορκίας:
• Με εξαίρεση μια μικρή δύναμη με
επικεφαλής το Γενουάτη πολεμιστή
Ιουστινιάνη, δεν υπήρξε καμιά άλλη
στρατιωτική βοήθεια από τη Δύση.
• Η υπεροπλία των Τούρκων σε
στρατεύματα και πολεμικό υλικό ήταν
συντριπτική (αναλογία 10 προς 1)
• Στις 29 Μαΐου 1453 οι Οθωμανοί
εξαπέλυσαν γενική επίθεση και
κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη.
• Την κατάληψη της
Κωνσταντινούπολης ακολούθησαν
σφαγές και λεηλασίες.
• Μετά την άλωση οι Τούρκοι
κατέλαβαν σταδιακά τις υπόλοιπες
ελεύθερες περιοχές, με τελευταία την
Τραπεζούντα το 1461.
γ. Το Βυζάντιο μετά την άλωση:
• Παρά την υποταγή της Βυζαντινής
Αυτοκρατορίας στους Οθωμανούς, η
βυζαντινή πνευματική παράδοση όχι μόνο δεν
έσβησε, αλλά:
– Παρέμεινε αισθητή στα δυτικοευρωπαϊκά
κράτη, καθώς, μεταδίδοντας στη Δύση την
αρχαία ελληνική κληρονομιά, έθεσε τις βάσεις
της ευρωπαϊκής Αναγέννησης.
– Συντέλεσε στη διατήρηση της πνευματικής
ταυτότητας των βαλκανικών λαών.
− Μετά την άλωση, κέντρο της βυζαντινής
πνευματικής παράδοσης έγινε η Ρωσία, η
πρωτεύουσα της οποίας, η Μόσχα,
θεωρήθηκε Τρίτη Ρώμη.