Zasady pisowni wyrazów z

u,ó i rz,ż
Pisownia wyrazów z „ó”
„Ó” piszemy kiedy:
 wymienia się na o, e lub a w innych formach danego
wyrazu lub w wyrazach pokrewnych, np. dwór ->
dwory, wiózł -> wiozę, siódmy -> siedem,
skrócić-> skracać, przeróbka-> przerabiać
 występuje w zakończeniach: -ów, -ówka, -ówna,np.
klasówka, borówka, prawdomówna, Kraków, chłopców

Wyjątki: skuwka, zasuwka, wsuwka!

Pisownia wyrazów z „ó”
na początku niewielu wyrazów ,np. ówdzie, ósemka,
ówczesny
w niektórych wyrazach w języku polskim mimo braku
wymiany na o lub e, np. mózg, ogólny, próżny, stróż,
próba, wójt, włócznia, dopóki, również, oprócz,
kłótnia, równanie, ogół, półka, równy, rózga, szczegół,
wióry, wspólnie
 „ó” nie występuje na końcu wyrazu!
Pisownia wyrazów z „u”
„U” piszemy
w zakończeniach, np. -un -> opiekun, -unek ->
rachunek, -unka -> opiekunka, utki -> malutki, -
uszka -> poduszka, -uszek -> staruszek, -uch ->
maluch, -ula -> matula, -ulec -> hamulec, -us ->
dzikus
 w różnych formach czasowników typu: kuć, snuć
psuć
w zakończeniach czasowników: uję, ujesz, uje ,np.
buduję, rysujesz, obserwuje
Pisownia wyrazów z „u”
 na początku i na końcu wielu wyrazów: upał, na
dachu
w wielu wyrazach w języku polskim tj. głuchy, tułów,
hufiec, pauza, turban, luksus, rumak, mus, astronauta,
surówka, pseudonim, abażur, audycja, kałuża,
skrupuły, reguła,
Pisownia wyrazów z „rz”
„Rz” piszemy:
 gdy wymienia się na r w innych formach danego
wyrazu, np. starzec -> starość, dworzanin -> dworski
 w zakończeniach: -arz -> księgarz, -erz -> rycerz, -
mierz -> kątomierz, -mistrz -> zegarmistrz
 po spółgłoskach: k, p, t, ch, g, b, d, w, j: krzew,
przygoda, trzcina, chrzan, grzbiet, brzytwa, drzewo,
wrzątek, spojrzeć
 w wielu wyrazach mimo braku wymiany na r: zorza,
jarzyna, rzetelny , jarzmo, korzyść, marzenie, rzadki,
zarzut, rząd, rzęsa, rześki, tarzać się, zwierzchnik
Pisownia wyrazów z „rz”
Wyjątki:
„rz” nie piszemy po spółgłoskach w niektórych
wyrazach, np. kształt, pszczoła, zawsze, wszystko
 w formach stopnia wyższego i najwyższego
przymiotników utworzonych przyrostkiem –szy lub –
ejszy, np. bogatszy, lepszy, mocniejszy
 w partykule „że”, np. skądże, mówże
 w wyrazach typu: odżywić, odżałować
Pisownia wyrazów z „ż”
Ż piszemy, gdy:
 wymienia się na: g, dz, h, z, ź, s, w innych formach
danego wyrazu lub w wyrazach pokrewnych, np.
odważny -> odwaga, mosiężny -> mosiądz, drużyna ->
druh, mrożony -> mróz, zakażenie -> zakaźny, nisko ->
niżej
występuje w zakończeniach: -aż -> reportaż, garaż,
-eż -> młodzież, odzież
 występuje po literach: l, ł, r i w wyrazach
zapożyczonych po n, np. lżejszy, małżeństwo,
oskarżenie, oranżada
Pisownia wyrazów z „ż”
 „ż” piszemy również w partykułach –że oraz –ż, np.
także, cóż, tenże
„ż ” występuje w wielu wyrazach, np. ciężki,
mężczyzna, żeński, mnożenie, mżawka, pasożyt,
jeżyny, żyrandol, pożyczka, żarzenie, żwawo, życiorys,
spiżarnia, chyży, hoży, rzeżucha, kożuch, gżegżólka,
spostrzeżenie, wyżynać, wyrżnąć.
 Dziękujemy za uwagę

Mateusz Tchórzewki Mateusz Grabowski

Żródło: „Ortografia na bardzo dobry „ Barbara i

Krzysztof Gierymscy