testy ortograficzne klasa 3 sp

( testy_ortograficzne_klasa_3_sp.pdf )

http://www8.fileserv.wf/view/testy_ortograficzne_klasa_3_sp#

Podobne: testy ortograficzne klasa 3 sp, test ortograficzny klasa 3 sp, testy ortograficzne klasa 3,

testy ortograficzne klasa 1 3, testy ortograficzne klasa 4 6, testy ortograficzne klasa vi,

testy ortograficzne klasa 2, testy ortograficzne klasa 6, testy ortograficzne klasa ii,
 Poprawna pisownia wydaje sie byc jednym z naczelnych warunkow wydajnosci przekazu wiadomosci za pomoca tekstu pisanego. Niedobor
ortograficzny, polegajacy na napisaniu zwrotu albo wyrazenia po sposob niezgodny z obowiazujaca norma ortograficzna, stanowi szczegol zaklocajacy
tok komunikacji.. Az do najczesciej popelnianych bledow ortograficznych mozna zaliczyc naruszenie norm pisowni duza i mala litera, pisowni lacznej i
rozlacznej, unikatowe tworzenie skrotow.

Pisownia wyrazow z "u"

Litere obok piszemy:
· w wiekszosci lokalnych wyrazow, np.
artykul, dlugo, gruntowy, lektura, plukac, pukac, regula, sruba, tlumic;
· w wielu przyrostkach, np.
-un - zwiastun, reprezentant,
-ulec - hamulec, material,
-uch - leniuch, dzieciuch,
-uchna - matuchna, coruchna,
-unek - pakunek, obraz,
-utki - malutki, skromniutki,
-us - dzikus, lizus,
-uszek - garnuszek, maluszek,
-us - dzidzius, synus;
· po formach periodu terazniejszego zakonczonych na -uje, -ujesz, -uje, np.
promuje, promujesz, gloryfikuje,
gotuje, gotujesz, gotuje,
proponuje, proponujesz, sugeruje;
· po roznych postaciach czasownikow rodzaju kuc, snuc, psuc, np.
kuje, kujmy, kujcie,
snuje, snujesz, snujcie, snuj,
psujesz, psujcie, psuj;
· po wyrazach:
zasuwka (od zasuwac), skuwka (od skuwac), okuwka (od okuwac), zakuwka (od zakuwac).

Pisownia wyrazow wraz z "o"

Litere o piszemy:
· w takim przypadku, gdy po innych postaciach tego wyrazu lub po wyrazach pokrewnych wymienia sie na na temat lub e, np.
fach - prace,
stoj - stoje,
zdolac - potrafie,
drozka - droga,
pioro - pierze,
brzozka - brzezina,
siodma - 9,
przyjaciolka - przyjaciel;
· w rdzeniach czasownikow po formach jednokrotnych w opozycji do wielokrotnych, w ktorych wymienia sie wraz z gloska zas, np.
powrocic - wracac,
skrocic - skracac,
informowac - mawiac;
· po czastce -ow, -owna, -owka wystepujacej jako koncowka albo czesc przyrostka, np.
blokow, projektow, operatorow, zeszytow, stolikow,
Sokolow, Tarnow, Krakow,
Rodziewiczowna, Illakowiczowna,
bajka, kartkowka, stolowka;
· po niewielu wyrazach na poczatku:
osemka, osmy, ow, owczesny, owdzie;
· po kilkudziesieciu wyrazach, w ktorych pozostala zachowana historyczna pisownia oparta na dawnej wymowie, np.
chor, corka, czolno, gora, jaskolka, klotnia, krol, rozum, krotki, ogorek, stroz, zarzewie, wiewiorka, przepiorka, tchorz, zolw, zolty, pozno.
UWAGA: Znak alfabetyczny o nie zaakceptowac wystepuje nigdy na koncu wyrazu.
Pisownia wyrazow z "rz"
Polaczenie liter rz piszemy:
· wowczas gdy nastepuje rotacja gloskowa rz - r, np.
marzec - marca,
dworzec - dworca,
wlasciwie - wlasciwy,
mierzyc - miara,
aranzowac - wydawca,
przysporzyc - sporo,
dworzanin - orszak;
· po zakonczeniach -arz, -erz, -mierz, -mistrz, np.
 falszerz, skaut, pasterz, kolnierz, rycerz,
bajarz, blacharz, liryk, slusarz, tokarz,
katomierz, cisnieniomierz, Kazimierz, Wlodzimierz,
zegarmistrz, ogniomistrz;
· wedlug spolgloskach p, b, t, d, k, g, ch, j, po, np.
sila, wyprzedaz, wyobrazenie, brzmienie, brzydota, zatrzymac, trzeba, drzwi, zedrzec, krzak, zakrzepnac, grzmot, mokry, chrzest, odchrzaknac, zajrzec,
dorosly, wrzawa, wrzatek;
Do wyjatkow naleza:
a) wyrazy: obrys, ksztalcic, ksztaltny, wyksztalcenie, bukszpan, Oksza, kszyk (ptak), pszczola, pszenica, Pszczyna, Pszoniak, caloksztalt, wszedzie,
stale,
b) odmiany stopnia wyzszego i najwyzszego przymiotnikow stworzone przyrostkiem -szy
lub -ejszy, np.
lepszy, najlepszy, grubszy, najgrubszy, krotszy, najkrotszy, potezniejszy, najwiekszy, potezniejszy, najpotezniejszy,
c) partykula -ze, np.
zrobze, skadze, podajze, kopze,
d) wyrazy, gdzie zaczynajaca sie od z czesc rdzenna stoi wedlug przedrostku zakonczonym na spolgloske, np.
obzartuch, odzalowac, odzyc, nadzolkly, podzebrowy;
· po wielu wyrazach, w ktorych dzis nie wystepuje juz zywa wymiana rz - r, ale gdzie rz pochodzi z historycznego r, np.
rzeka (od: rieka), jarzebina (od: riabina), orzech (od: oriech), rzadki (od: riedkij), rzad (od: riad), rzepa (od: riepa).

Pisownia wyrazow z "z"

Litere z piszemy:
· wtedy, wowczas gdy w pozostalych formach tamtego wyrazu albo w wyrazach pokrewnych wymienia sie w g, dz, h, wraz z, z, s, np.
trwoznie - trwoga,
pieniazek - pieniadz,
groze - groza,
obrazac - obrazliwy,
druzyna - kompan,
bozy - boski;
· gdy poteznieje ona wedlug literach r, l, l:
drzenie, rzec, ulzyc, lze;
· po partykule zakonczonej na -ze, -z, np.
tenze, badzze, stanze, wezze, jakze, coz, ktoz, czyz, gdyz, jakiz;
· po wyrazach zapozyczonych po literze n, np.
aranzowac, branza, oranzada, rewanz;
· po wielu wyrazach rodzimych mieszczacych historyczna gloske z jak rowniez w wielu wyrazach zapozyczonych, np.
mzawka, gzegzolka, piegza, zal, zart, zniwo, zyczenie, zywot, zolty, zegluga, zyrowac, zakiet, zorzeta.
UWAGA: W wyrazach rodzaju dzem, dzuma, dzentelmen, dzdzysty, dzoker litera z wydaje sie czescia dwuznaku dz, zas nie litera oznaczajaca
samodzielna gloske.
Pisownia wyrazow wraz z "ch"
Dwuznak ch piszemy:
· wowczas gdy w wyrazach i postaciach pokrewnych wymienia sie w sz, np.
piechota - pieszo,
sucho - suszyc,
gluchy - gluszyc,
owad - muszka,
duch - dusza;
· zawsze na koniec wyrazow, np.
strach, gmach, pech, w ulicach, w kolanach, na temat postaciach, na temat samochodach, Allah
z wyjatkiem wyrazow kompan i Boh.
· z reguly po literze s, np.
schizma, schylek, schemat, schizofrenia, schlebiac, czysty, scholastyka, wyszczuplec, schodzic, schab, schron.

Pisownia wyrazow wraz z "h"

Litere h piszemy:
· w takim przypadku, gdy po innych postaciach tego wyrazu lub po wyrazach pokrewnych h wymienia sie w g, z, z, dz, np.
wahac sie - waga,
kompan - druzyna,
blahy - blazen,
wataha - watadze;
· po rozpoczynajacych wyraz czastkach hiper-, hipo-, hekto-, higro-, np.
hiperbola, hiperpoprawny, hiperstatyczny, hiperwitaminoza, hiperinflacja,
hipoalergiczny, hipocentrum, hipodrom, hipokryta, sledziennik, hipoteza,
hektolitr, hektopaskal, hektograf,
higrometr, higroskop, higromorficzny.
W innych incydentach watpliwosci byc moze rozstrzygnac "Slownik ortograficzny".
 Pisownia wyrazow wraz z "a" i "e"
Litery a, e piszemy:
· zasadniczo po wyrazach krajowych, np.
dab, krag, gaszcz, kat, macic, piaty, pociag, wasy, zebisko, bedzie, debowy, gesty, kes, reka, tedy, weszyc, zeby;
· po wyrazach zapozyczonych, ale absolutnie przyswojonych, np.
braz, lad, fladra, pasowy, pladrowac, cegi, cetka, fredzla, koleda, pedzel, pregierz, wedkowac;
· przed l, l w zakonczeniach form periodu przeszlego, np.
pragnalem, pragnales, pragnal,
pragnelas, pragnelam, pozadala, pragnelo,
pragnelismy, pragnelysmy, pragneliscie, pragnelyscie,
pragneli, pragnely;
· w zakonczeniach form bezosobowych niektorych czasownikow, np.
powstac, kleknac, wypoczac, mowiac, proszac, zamykajac, pchajacy, kochajaca, wiazace, przyjety, przypieta, zwinieta;
· na koncu wyrazu:
- po formie 1-wsza. osoby l. poj. periodu terazniejszego, np.
ide, biore, proponuje
i czasu ewentualnego prostego, np.
dojde, zbuduje, zarzuce,
- w formie 3. jednostki l. mn. czasu terazniejszego, np.
opowiadaja, umieja, podrzucaja
i periodu przyszlego zwyczajnego, np.
utworza, dopisza, rozwiaza,
- po bierniku i narzedniku l. poj. rzeczownikow rodzaju zenskiego i meskiego zakonczonych po mianowniku l. poj. w -a jak rowniez przymiotnikow i
zaimkow, np.
moja skroma osobe, nasza dluga rozmowa, swoja nielatwa decyzja, wladce, poeta,
- w mianowniku, bierniku i wolaczu l. poj. wybranych rzeczownikow typu nijakiego, np.
ciele, godnosc, kurcze, prosie, strzemie, szczenie, plemie, zrebie
oraz po ich dopelniaczu, celowniku, bierniku, narzedniku, miejscowniku i wolaczu l. mn., np.
cielat, cieletom, cieleta, cieletami, cieletach, cieleta,
- w bierniku l. poj. zaimkow osobowych, np.
cie, sie.

Pisownia wyrazow wraz z "om", "on", "em" i "en"

Polaczenia literowe om, on, em i en piszemy:
· zasadniczo po wyrazach zapozyczonych, ale w dalszym ciagu niecalkowicie przyswojonych:
- zgodnie z wymowa przed p, b piszemy om, em, np.
kompas, kompres, komplikacja, kompozycja, kompetencja, zestawienie, kombajn, kombinat, temperatura, stempel, embargo, emblemat,
- zgodnie z wymowa przed t, d, c jak rowniez przed tylnojezykowymi k, gram piszemy maz, en, np.
kontrola, kondygnacja, koncert, remanent, kalendarz, reminiscencja, konkret, konkurencja, kongres, Kongo,
- abstrahujac od wymowy przed f, po, s, wraz z, sz, ch piszemy maz, en, np.
konfiskata, zwyczaj, konstrukcja, konszachty, pensja, sensacja, kondensowac, benzyna, enzymy, cenzurka, cenzus;
· zawsze piszemy:
- -em w formie 1. jednostki l. poj. czasownikow, np.
jem, wiem, smiem, umiem, wiem,
- -om po koncowce celownika l. mn. rzeczownikow wszelkich rodzajow, np.
literatom, podrecznikom, uczennicom, polom, krzeslom.

Pisownia "-ja", "-ia", "-ea" po dopelniaczu, celowniku i miejscowniku liczby pojedynczej rodzaju zenskiego
· W dopelniaczu, celowniku, miejscowniku ilosci pojedynczej jak rowniez dopelniaczu ilosci mnogiej rzeczownikow rodzaju zenskiego zakonczonych po
mianowniku ilosci pojedynczej w -ja wedlug spolgloskach c, s, wraz z piszemy -ji, np.
pozycja - sytuacji, poezja - poezji, dygresja - dygresji,
a wedlug samogloskach piszemy -i, np.
aleja - alei, nadzieja - nadziei, szyja - szyi, epos - epopei.
· W dopelniaczu, celowniku, miejscowniku ilosci pojedynczej jak rowniez dopelniaczu ilosci mnogiej rzeczownikow rodzaju zenskiego zakonczonych po
mianowniku ilosci pojedynczej w -ia:
- piszemy na ogol -ii, jesli wymawiamy ji (sa to wyrazy obcego pochodzenia), np.
tragedia - tragedii, awaria - awarii, szalwia - szalwii, biologia - biologii,
- piszemy -i, jesli wymawiamy i (sa to wyrazy rdzenne lub zapozyczone, ale absolutnie przyswojone), np.
czytelnia - czytelni, sztolnia - sztolni, skladnia - skladni,
jak rowniez bez wzgledu na wymowe w wyrazach:
glebia - glebi, rekojmia - rekojmi, skrobia - skrobi, stulbia - stulbi, ziemia - ziemi.
· W dopelniaczu, celowniku, miejscowniku liczby pojedynczej oraz dopelniaczu liczby mnogiej rzeczownikow typu zenskiego zakonczonych w
mianowniku liczby pojedynczej na -ea piszemy -i, np.
Korea - Korei, idea - idei.

Pisownia spolglosek podwojonych

 Spolgloski podwojone piszemy:
· w wyrazach rodzimych:
- w rdzeniach nielicznych wyrazow, np.
czczony, czczy, dzdzysty, dzdzownica, inny, ssac, wciaganie, zassany, wyssany,
- w granicy przedrostka i rdzenia:
od- - oddelegowac, odstapic,
pod- - poddasze, poddanie,
roz- - rozzloscic, rozziewac sie,
naj- - najjasniej,
nad- - naddatek, naddunajski,
w- - wwiercac, wwiezienie,
z- - zzieleniec, zziebnac, zzuc,
- na granicy rdzenia i przyrostka albo koncowki fleksyjnej:
-ki - lekki, miekki,
-nica - zakonnica, okiennica, dzwonnica,
-ny - zmienny, promienny, dzienny, okienny,
-my - wylammy, oklammy;
NOTATKA: W przymiotnikach utworzonych przy uzyciu przyrostka -any piszemy stale tylko jedno n, np. szklany, blaszany, welniany, slomiany, gliniany,
zrobiony z drewna, owsiany. Za posrednictwem jedno n pisze sie tez rzeczownik gasienica.
· w wyrazach zapozyczonych, np.
bessa, brutto, Budda, bulla, getto, rozkwit, immanentny, immunizacja, immunologia, irracjonalizm, irrealizm, lasso, libretto, Madonna, manna, mokka,
motto, mulla, netto, passa, stalla, terroryzm;
· po niektorych nazwiskach obcych i rodzimych bez wzgledu na wymowe, np.
Caldwell, Gambetta, Illakowiczowna, Jagiello, Kossak, Kott, Machiavelli, Ossolinski, Ossowiecki, Ossowski, Picasso, Radziwill, Scott, Skirgiello, Traugutt,
Watt, Yellin.

Fundamentalne zasady zastosowania wielkich liter

Ze wzgledu na istota wielka litera piszemy:
· imiona i nazwiska ludzi, np.
Jan Kochanowski, Wislawa Szymborska, Stanislaw Baranczak, Czeslaw Milosz, Jacek Soplica, Zagloba, Horacy, Wergiliusz, Achilles, Hektor, George
Orwell, Blaise Pascal, Jan Dawid II, Baska, Janek, Dudek, Malysz, Koziol, Marzec, Tokarz;
· imiona wlasne bogow oraz jednostkowych istot mitologicznych, np.
Jowisz, Mars, Zeus, Allach, Swiatowid, Wisznu, Hades, Artemida, Pegaz, Cerber, Sfinks, Atena, Syzyf, Apollo, Prometeusz;
· przydomki, pseudonimy i przezwiska ludzi, np.
- jednowyrazowe:
Nauczyciel, Krzywousty, Menzurka, Rebajlo, Sabal, Sierotka, Szary, Smieszek, Warnenczyk, Kolumb,
- wielowyrazowe:
Boleslaw Prus, Dawid Jasienica, Dziewica Orleanska, Lwie Serce, Janko Muzykant, Pola Negri, Janko z Czarnkowa, Jan bez Ziemi, Grzegorz z Sanoka,
Franciszek wraz z Asyzu;
· nazwy lokatorow czesci globu, np.
Afrykanin, Amerykanka, Australijczyk, Azjata, Mieszkaniec europy;
· kategorii mieszkancow panstwa, np.
Polka (obywatelka panstwa), Szwajcar (obywatel Szwajcarii), Rosjanin, Slowak, Argentynczyk, Greczynka, Meksykanin (obywatel panstwa), Rzymianin
(obywatel panstwa), Czeszka,
ale: polka (taniec), szwajcar (odzwierny), meksykanin (mieszkaniec miasta), rzymianin (mieszkaniec miasta);
· nazwy przedstawicieli narodow, ras i szczepow, np.
Zyd (czlonek narodu), Murzyn (czlowiek rasy czarnej), Papuas, Slowianin, Masaj,
lecz: zyd (wyznawca judaizmu), murzyn (ktos bardzo opalony, ktos wykonujacy zbytnio kogos niejaka prace);
· nazwy lokatorow terenow geograficznych, np. regionow, krain, prowincji:
Kurp, Bawarczyk, Slazaczka, Kaszub, Katalonka, Pomorzanin, Krakowianka (mieszkanka Krakowskiego), Lowiczanin (mieszkaniec Lowickiego);
· kategorii swiat i dni swiatecznych, np.
Nieznany Rok, Jezu Narodzenie, Gwiazdka, Dzien Mateczki, Dzien Maluszka, Dzien Instruktora, Wielkanoc, Wysoki Tydzien, Jezu Cialo, Zaduszki,
Zielone Swiatki, 3 Czerwca, Swieto Niepodleglosci;
· produkcje czasopism i cykli wydawniczych oraz kategorii wydawnictw seryjnych (z wyjatkiem przyimkow i spojnikow znajdujacych sie wewnatrz tychze
nazw), np.
Gazeta Wyborcza, Zycie, Tygodnik Powszechny, Polityka, Wprost, Newsweek, Pani, W tytulach prasy, ktore sie nie odmieniaja, wielka litera piszemy
jedynie pierwszy wyraz, np.
Zwyczajnie, Zyjmy wiecej, Mowia wieki, Dookola globu.
· 1 wyraz po jedno- i wielowyrazowych tytulach utworow literackich i prawdziwych (np. ksiazek, rozpraw, punktow, wierszy), po tytulach katalogow
rozdzialow, po tytulach dziel sztuki, reliktow jezykowych, odezw, deklaracji, ustaw:
Biblia, Koran, Zywot czlowieka poczciwego, Wieczory i dnieWYJATKI: Stary Testament, Nowy Testament, Magna Charta Libertatum, Pismo Swiete,
gdzie tradycyjnie kazde czlony pisze sie duza litera.
· nazwy gwiazd, planet i konstelacji, np.
Mars, Wenus, Jowisz, Merkury, Uran, Neptun, Pluton, Saturn, Gwiazda Polarna, Wielki Samochod, Wielka Niedzwiedzica, Droga Mleczna, Ziemia,
Satelita, Slonce;
Satelita, Ziemia, Slonce piszemy mala litera, wowczas gdy chodzi na temat te, w ktorej zyjemy. Ogromna litera poteznieje w znaczeniu terminow
 astronomicznych.
Coraz czestsze sa trzesienia ziemi.
· jednowyrazowe kategorii geograficzne i miejscowe, np.
Warszawa, W krakowie, Poznan, Tatry, Sudety, Alpy, Opole, Wieden, Budapeszt, Powisle, Gubalowka, Kampinos, Baltyk, Atlantyk;
· wielowyrazowe nazwy geograficzne i lokalne, np.
Wielka woda Indyjski, Morze Czarne, Wysepki Owcze, Polwysep Pirenejski, Zatoka Gdanska, Kanal Bydgoski, Zalew Szczecinski;
NIEBYWALE w nazwach dwuczlonowych mala litera pisze sie wyraz pospolity, tego rodzaju jak: morze, jezioro, wyspa, kanal, polwysep, pustynia, gora -
uzywany w mianowniku w polaczeniu z rzeczownikowa nazwa tez w mianowniku, np.
morze Marmara, jezioro Wigry, wyspa Rodos· jednowyrazowe nazwy tras, placow, targow, bulwarow, parkow, budowli, reliktow, np.
Marszalkowska, Rynek, Planty, Bracka, Lazienki, Barbakan, Wawel, Wilanow, Zoliborz, Powazki, Spodek
i kazde wyrazy po nazwach wielowyrazowych - jesli wchodza dokladnie w zawartosc nazwy wlasnej, np.
Rynek Starego Osrodka miejskiego, Brama Florianska, Wybrzeze Kosciuszkowskie, Zamek Krolewski, Ogrod Saski,
ale jesli nie wkraczaja w zawartosc nazwy wlasnej, pisze sie je mala litera (dotyczy to tez skrotow), np.
ulica 1-wsza Maja, ulica Dwoch Mieczy
UWAGA: Duza litera piszemy wchodzacy po sklad kategorii wlasnej wyraz aleje (l. mn. ), np.
Aleje Ujazdowskie, Aleje Jerozolimskie,
lecz mala litera nie wchodzacy w zawartosc nazwy wlasnej wyraz aleja (l. poj. ), np.
aleja Roz, aleja Reymonta.
· jedno- i wielowyrazowe nazwy osobiste przedsiebiorstw i lokali, np.
Orbis, Lot, Delikatesy, Jubiler, Leclerc, Jama Michalika, Bar kawowy Literacka, Ksiegarnia Naukowa,
· nazwy urzedow, wladz, sekcji, szkol, strukturze, towarzystw, np.
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, Urzad Rady Ministrow· nazwy orderow i odznaczen, np.
Virtuti Militari, Order Orla Bialego, Order Legii Honorowej, Krzyz Komandorski Orderu Odrodzenia Lokalny (Polonia Restituta), Krzyz Zaslugi, Wzorowy
Student;
· jednowyrazowe nazwy nagrod, np.
Oscar, Felix, Nobel;
UWAGA: Jezeli nazwa nagrody jest wielowyrazowa, w zasadzie duza litera piszemy wszystkie wyrazy wchodzace po jej zawartosc, np.
Nagroda im. Jana Karskiego i Poli Nirenskiej, Nagroda Nobla, Nagroda Kioto.
Wyrazy wchodzace w zawartosc nazwy nagrody piszemy duza litera, jakkolwiek jesli stojacy przed kategoria wyraz nagroda jest wyrazem pospolitym, zas
jego nazwa wystepuje po mianowniku, w takim przypadku piszemy jego mala litera:
nagroda Zlote Lwy Gdanskie, nagroda Zlocista Palma.
· nazwy firm, marek i typow towarow przemyslowych, np.
samochod modele Fiat, zegarek marki Casio, motocykl modele Jawa, szlugi Camel,
lecz uzyte po znaczeniu pospolitym, np. reperacja fiatow, jaw, palacz cameli.
· kazde litery skrotowcow z wyjatkiem wewnetrznych spojnikow i przyimkow, np.
PKO, PCK, GOPR, SGH, PAN, MEN, RUCH, UW, WSiP, SPATiF.
Skrotowce sylabowe piszemy tak jak odmienne nazwy osobiste, np.
Cepelia, Gaspol, Polfa, Investbank.

Rozdzielna pisownia partykuly "nie"

Partykule nie jako zaprzeczenie piszemy rozdzielnie:
· z osobowymi formami czasownika oraz wraz z bezokolicznikiem, np.
nie cenie, nie masz obowiazek, nie ma, nie mozemy sobie pozwolic, nie zalujcie, nie istnieja, nie dotknalem, nie pragnelam, nie dbales, nie zdazyles, nie
zdjal, nie wziela, nie drze sie, nie swiecilo, nie zdolac, nie tlumic, nie upokorzac, nie wykrywac.
WYJATKI: Czasowniki utworzone od chwili rzeczownikow wraz z przedrostkowym nie zaakceptowac, np. draznic (od: niepokoj), niewolic (od: niewola),
jak rowniez czasowniki niedomagac, niedowidziec, nienawidzic.
· wraz z osobowymi formami czasownika uzytymi w opcji bezosobowej, np.
nie nalezy (ukrywac), nie nalezy (namawiac), nie zaakceptowac wypadaloby (postapic inaczej), nie zaakceptowac godzi sie (rzucac oszczerstw), nie
nalezalo (zabierac glosu), nie podrozowalo sie (dlugo);
· wraz z wyrazami uzytymi w znaczeniu czasownikowym, np.
nie niedobor (tupetu, nie sposob (narzekac), nie powinno sie (namawiac), nie wiadomo (jak postapic), nie warto (zaczynac), nie wolno (palic),
jak rowniez z uzytymi w opcji orzeczenia wyrazami:
nie zawstydzenie (nie zawstydzenie ci? ), nie strach (nie strach na to wygladac? ), nie zaakceptowac zal (nie zal panstwu wyjezdzac? ), nie szkoda (nie
szkoda wam periodu? ), niepodobna (wszystkiego zapamietac),
z wyjatkiem wyrazu niepodobna (niepodobna tamtego zrozumiec);
· z imieslowami przyslowkowymi wspolczesnymi (zakonczonymi w -ac) i uprzednimi (zakonczonymi na -lszy, -wszy), np.
nie rozmyslajac, nie przewidujac, nie wyszedlszy, nie przyrzeklszy, nie zamknawszy, nie wstapiwszy;
· wraz z bezosobowymi formami czasownikow w -no, -to, np.
nie zaakceptowac widziano, nie zaakceptowac zaprzestano, nie zaakceptowac podjeto, nie zaakceptowac zachecano, nie zaakceptowac zdjeto, nie
zaakceptowac nakryto, nie zaakceptowac wykryto;
· z zaimkami, np.
nie zaakceptowac ja, nie zaakceptowac ty, nie zaakceptowac moj, nie zaakceptowac nasz, nie zaakceptowac one, nie zaakceptowac taki, nie
zaakceptowac swoj, nie zaakceptowac to, nie kazdy, nie wasza, nie twa, nie ow;
Do niewielu wyjatkow przylegaja zaimki:
niewiele, niecos, nieswoj (niezdrow),
niejaki (pewien, jakis),
 niejako, niektory, poniektory.
· z liczebnikami, np.
nie raz, nie dwa, nie tysiac, nie piaty, nie siodma, nie dziewietnasta, nie troje, nie dwanascioro, nie kilka, nie kilkoro;
Do wyjatkow naleza liczebniki:
niejeden (wielu; ten i ow),
malo, niewielu.
· z przymiotnikami i przyslowkami w poziomie wyzszym i najwyzszym, np.
nie krotsza, nie ciekawszy, nie najwlasciwsza, nie najzabawniejsza, nie najsprytniejszy, nie czesciej, nie swobodniej, nie dokladniej, nie ciezej, nie
najpomyslniej, nie najpewniej, nie najgrzeczniej;
· wraz z przyslowkami nie zaakceptowac pochodzacymi od chwili przymiotnikow, np.
nie tylko, nie zaakceptowac bardzo, nie zawsze, nie tu, nie kompletnie, nie natychmiast, nie jutro, nie dosc;
Do wyjatkow naleza przyslowki:
niebawem, nieraz, niezbyt.
· z rzeczownikami, przymiotnikami i przyslowkami, jesli wyraza przeciwstawienie, np.
nie zaakceptowac porazki, jednak sukcesy (zmienily jego zycie),
poprawny, zas nie bledny (zapis wydaje sie poprawny, zas nie bledny),
nie dlugo, lecz bardzo krotko (trwala jego nadzieja).

Laczna pisownia partykuly "nie"

Partykule nie zaakceptowac jako zaprzeczenie piszemy lacznie:
· wraz z rzeczownikami, np.
nieatrakcyjnosc, nieszczescie, niedowierzanie, nieoryginalnosc, nieprzyjaciel, niecelowosc, niebezpieczenstwo, niegoscinnosc, nierozwaga,
niecierpliwosc, niedoswiadczenie, nienaruszalnosc, niepodobienstwo, niewrazliwosc;
· wraz z przymiotnikami po stopniu rownym, np.
nietrwaly, niezonaty, niewygodny, niekorzystny, niesympatyczny, niezyciowy, niewazny, niewrazliwy, niezamezna, nieurodzajny, niejasny, niewnikliwy;
· z przyslowkami utworzonymi od chwili zaprzeczonych przymiotnikow, np.
niedbale, niedostrzegalnie, bez watpliwosci, niespokojnie, nieuzytecznie, niewesolo, niesymetrycznie, niesumiennie, niezwykle, nieodpowiednio;
· z formami stopnia wyzszego i najwyzszego przymiotnikow i przyslowkow, ktore bez wyrazu nie zupelnie nie wspolwystepuja lub jesli partykula nie
zaakceptowac oznacza charakterystyke przeciwstawna przymiotnika podstawowego, np.
niedolezny - niedolezniejszy - najniedolezniejszy,
nieszczesliwy - nieszczesliwszy - najnieszczesliwszy,
niedyskretny - niedyskterniejszy - najniedyskretniejszy;
· z imieslowami uzytymi po funkcji przymiotnikowej, np.
wraz z imieslowami przymiotnikowymi (czynnymi i biernymi), bez wzgledu na to, czy uzyte sa po znaczeniu przymiotnikowym (przyklady a), czy
czasownikowym (przyklady b), np.
a) nieoceniony pracownik (bezcenny, zaslugujacy na najlepsza ocene), lecz takze
b) skok nieoceniony jeszcze za sprawa jury konkursu (taki, ktorego nie oceniono),
a) godne zapamietania wrazenie (nie dajace sie zapomniec), lecz takze
b) niezapomniany za sprawa ucznow obyczaj,
a) nieopisane trudnosci (nie dajace sie opisac), lecz takze
b) miejsca nieopisane w ksiazce (takie, ktorych nie opisano),
a) Przysnil mi sie moj niezyjacy dziadek, lecz takze
b) Czlowiek niezyjacy w Japonii nie pozna strachu przed trzesieniem ziemi.
Gdy imieslow uzyty wydaje sie w znaczeniu czasownikowym, dopuszczalne jest jednakze stosowanie pisowni rozdzielnej.

WYJATKI: Zawsze uzywa sie pisownie rozdzielna po wyraznych przeciwstawieniach, np. nie zaakceptowac lezacy, lecz siedzacy jak rowniez w
konstruktach, ktorych osrodkiem jest spojnik ani albo ni, np. nie piszacy ani nie zaakceptowac czytajacy, czasami powtorzony, np. ani nie zaakceptowac
piszacy, ani nie czytajacy.
UWAGA: Podane zasady odnosnie pisowni zaprzeczonych imieslowow przymiotnikowych sa od chwili niedawna po polskiej ortografii. Oparte istnieja na
uchwale Rady Slownika Polskiego przy Prezydium PAN z dania 9 grudnia 1997 r. Dotychczasowe kodeks kazaly pisac rozdzielnie imieslowy uzyte
czasownikowo, a lacznie imieslowy uzyte przymiotnikowo.

Rozdzielna lub laczna pisownia drobinek "bym", "bys", "by"

Czasteczki bym, azebys, by, bysmy, byscie pisze sie lacznie:
· wraz z osobowymi formami czasownika, np.
zyczylbym, zadalbys, poszedlby, zapamietalybysmy, zaklocilibyscie,
tez uzytymi bezosobowo: zdawaloby sie, nalezaloby, pragneloby sie;
· gdy wkraczaja w zawartosc spojnikow i partykul albo sie wraz z nimi integruja, np.
aby, zeby, niby, jakoby, jesliby, poniewazby, jesliby, wiecby, totezby, czyzby, niechby, aby.
Czasteczki bym, azebys, by, bysmy, byscie pisze sie rozdzielnie:
· wedlug nieosobowych postaciach czasownika, tzn.
- wedlug bezokolicznikach, np.
Powtorzyc azebys nie potrafil.
Wiedziec zeby to nalezalo.
- wedlug wyrazach po funkcji czasownikowej: mozna, niepodobna, trzeba, wskazane jest, wolno, np.
Mozna zeby to nabyc.
 Trzeba zeby wreszcie pojsc do kina.
Warto zeby bylo wybrac sie na narty.
- wedlug formach bezosobowych zakonczonych w -no, -to, np.
Zamknieto by okna.
Zrobiono zeby to przedtem.
- wedlug wyrazach winien, powinien, np.
Dawno aktualnie winien przeprosic siostre.
Musza byscie mu pomoc.
· gdy istnieja samodzielnymi spojnikami, rozpoczynajacymi nastepne zdanie, np.
Kolega prosil, by jego odwiedzic.
Uprzedzalem go, zeby sie nie zaakceptowac spoznil.
Polecielismy do lasu, by nazbierac grzyby.
· gdy spojnik by poteznieje po odmiennym spojniku nalezacym do odrebnego zdania, np.
Podrozny dotarl do hotelu kalisz, ale aby mogl zajac pokoj, zobligowany wypelnic kwestionariusz.
· wedlug innych ilosciach mowy, wraz z ktorymi nie zaakceptowac wiaza sie znaczeniowo, poniewaz istnieja czastkami form czasownika, tzn. po
rzeczownikach, przymiotnikach, przyslowkach, liczebnikach, zaimkach z wyjatkiem zaimkow przyslownych wystepujacych odnosnie tematu w opcji
spojnika (jakby = gdyby) lub partykuly (gdziezby = wcale nie, czyzby), np.
Przyjaciolce bys bez watpienia nie odmowila. (nie odmowilabys)

Nieustannie rozwijajacy sie mowa polski, gdzie powstaje sporo nowych slow, wiele pozostaje zapozyczonych wraz z jezykow obcych- i ulega
spolszczeniu albo nie- byc moze u kazdego budzic niepewnosci dotyczace wyraznej pisowni i odmiany. Dlatego nalezy uzywac z wydanego przez Firma
wydawnicza Naukowe WYDAWNICTWEM NAUKOWYM PWN w 1997r., „Nowego slownika ortograficznego WYDAWNICTWEM NAUKOWYM PWN z
regulami pisowni i interpunkcji―, „Slownika jezyka polskiego― t. 1-3 PWN wraz z 1982r. i „Slownika frazeologicznego jezyka polskiego―
Stanislawa Skorupki, t. jeden-dwa, Wiedza Powszechna 1989, albowiem podane w tym miejscu sa pisownie i poniektore formy fleksyjne wyrazow
ostatnimi czasy zapozyczonych, ktore weszly w celu jezyka uniwersalnego lub fachowego wielu dziedzin. Jednak uzytkownik powinien lecz rowniez
korzystac wraz z ich fragmentu slownikowych, lecz rowniez wraz z zasad pisowni.