Κυκλοφοριακή Ροή

Εισαγωγή
• Κυκλοφοριακή ροή
– Κίνηση οχημάτων ή πεζών σε μία οδό
– Προσδιορίζεται από συγκεκριμένα μεγέθη

Μικροσκοπικά Μακροσκοπικά

Χρονικός διαχωρισμός Hs Φόρτος Q

(οχήματα ανά ώρα)

Μέση Ταχύτητα V
Ταχύτητα σημείου
(χιλιόμετρα ανά ώρα)

Χωρικός διαχωρισμός Ht Πυκνότητα K

(οχήματα ανά χιλιόμετρο)

Σύνθεση Κυκλοφορίας, Χαρ/κα

Στάθμευσης
 Βασικά Μεγέθη
• Κυκλοφοριακός φόρτος (traffic volume - Q)
– Ο συνολικός αριθμός οχημάτων που περνούν από
τη διατομή μιας λωρίδας ή οδού κατά τη διάρκεια
ενός δεδομένου χρονικού διαστήματος (συνήθως
οχήματα ανά ώρα).
• Ρυθμός ροής (flow rate - q)
– Ο φόρτος κατά τη διάρκεια μιας χρονικής
περιόδου μικρότερης της ώρας ανηγμένος στην
ώρα (ισοδύναμος ωριαίος κυκλοφοριακός φόρτος).
– Eκφράζεται πάντοτε σε οχήματα ανά ώρα.
– Η περίοδος μέτρησης στην οποία αναφέρεται είναι
το 15-λεπτο.
Βασικά Μεγέθη
Διακυμάνσεις Κυκλοφοριακού Φόρτου
• Eτήσια μεταβολή
• Μηνιαία διακύμανση (κατά τη διάρκεια του
έτους)
• Ημερήσια διακύμανση (κατά τη διάρκεια της
εβδομάδας)
• Ωριαία διακύμανση (κατά τη διάρκεια της
ημέρας)
• Διακύμανση μέσα στην ώρα
 Ετήσια Μεταβολή
• Ιδιαίτερη σημασία στο σχεδιασμό και τη
μελέτη οδικών τμημάτων
• Ετήσια Μέση Ημερήσια Κυκλοφορία-ΕΜΗΚ
(Average Annual Daily Traffic-AADT)
– Ο συνολικός αριθμός των οχημάτων που
διέρχονται από δεδομένο σημείο ή διατομή οδού
σε ένα έτος διαιρεμένο με το συνολικό αριθμό
των ημερών του έτους.

• Αντίστοιχα ορίζεται η Μέση Ημερήσια

Κυκλοφορία-ΜΗΚ (Annual Daily Traffic-ADT)
Ετήσια Μεταβολή
 Ετήσια Μεταβολή

ΕΜΗΚ = ?
ΕΜΗΚ (εκτός Σαβ/κων) = ?
 Ετήσια Μεταβολή

ΕΜΗΚ = 5.445/365 = 14.918 οχήματα/ημέρα

ΕΜΗΚ (εκτός Σαβ/κων) = 2.583/260 = 9.935 οχήματα/ημέρα
 Ετήσια Μεταβολή
ΕΜΗΚ Δείκτης Μέση Ετήσια
1971 1990 1995 1971 1990 1995 Μεταβολή
Δακτύλιος Αθήνας
Λ. Αμαλίας 86.000 100.000 101.000 100 116 117 0,67%
Λ. Βασ. Σοφίας 71.000 126.000 131.000 100 177 185 2,59%
Πανεπιστημίου 54.000 64.000 65.000 100 119 120 0,78%
Σταδίου 35.000 45.000 46.000 100 129 131 1,15%
Ακαδημίας 43.000 40.000 41.000 100 93 95 -0,20%
Λ. Αλεξάνδρας 61.000 84.000 94.000 100 138 154 1,82%

Υπόλοιπο Λεκανοπέδιο
Πατησίων 60.000 75.000 90.000 100 125 150 1,70%
Λ. Κηφισίας 59.000 106.000 90.000 100 180 153 1,78%
Λ. Συγγρού 44.000 84.000 110.000 100 191 250 3,89%
Λ. Ποσειδώνος 40.000 80.000 100.000 100 200 250 3,89%
Λ. Βουλιαγμένης 35.000 70.000 90.000 100 200 257 4,01%
Λ. Κηφισού 40.000 115.000 130.000 100 288 325 5,03%
Λ. Αθηνών 19.000 55.000 80.000 100 289 421 6,17%
Ιερά Οδός 11.000 30.000 47.000 100 273 427 6,24%
Δείκτης 1971 = 100

Ετήσια Μεταβολή Κυκλοφοριακού Φόρτου

σε επιλεγμένους οδικούς άξονες της Αθήνας
 Μηνιαία Διακύμανση
Αντανακλά τα κοινωνικά και οικονομικά χαρακτηριστικά μιας περιοχής
 Μηνιαία Διακύμανση
160% Άξονες Κεντρικής Περιοχής Αθήνας Άξονες προς Περιοχές Αναψυχής Αττικής
Ποσοστό Ετήσιας Μέσης Ημερήσιας Κυκλοφορίας

140%

120%

100%

80%

60%

40%

20%

0%
Μήνες Ι Φ Μ Α Μ Ι Ι Α Σ Ο Ν Δ
 Ημερήσια Διακύμανση
140%
Ποσοστό Ετήσιας Μέσης Ημερήσιας Κυκλοφορίας

Λεωφόρος Αλεξάνδρας Λεωφόρος Βουλιαγμένης

120%

100%

80%

60%

40%

20%

0%
Δευτέρα Τρίτη Τετάρτη Πέμπτη Παρασκευή Σάββατο Κυριακή
 Ωριαία Διακύμανση
12
Τετάρτη
Παρασκευή
10
Κυριακή

8
%ΕΜΗΚ

0
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23

Ώρα
 Ωριαία Διακύμανση
07%

06%

ςα
ίρ 05%
ο
φ
ολ
κυ
Κ
ςα
ι 04%
σ
ήρ
εμ
Η
ςη
σ
έ
Μ 03%
ςη
τ
ότ
σ
ο
σ
ο
Π 02% Εισερχόμενα Οχήματα

Εξερχόμενα Οχήματα

01%

00%
0:0 00 1:0 00 2:0 00 3:0 00 4:0 00 5:0 00 6:0 00 7:0 00 8:0 00 9:0 00 0:1 00 1:1 00 2:1 00 3:1 00 4:1 00 5:1 00 6:1 00 7:1 00 8:1 00 9:1 00 0:2 00 1:2 00 2:2 00 3:2 00
Ώρες
 Ωριαία Διακύμανση
• Πρωινή και απογευματινή αιχμή:
– Οι χαρακτηριστικές περίοδοι που ο φόρτος λαμβάνει
υψηλές τιμές το πρωί και το απόγευμα
– Κατά τη διάρκεια των περιόδων αυτών οι οδηγοί
πηγαίνουν προς και επιστρέφουν από την εργασία
τους.

• Ώρα Αιχμής (peak hour):

– Η μια ώρα της ημέρας που ο φόρτος παίρνει,
συνολικά, την υψηλότερή του τιμή
– Η ώρα αιχμής διαφέρει από μέρα σε μέρα και από
περιοχή σε περιοχή.
 Φόρτος Σχεδιασμού
• Αν οι υψηλότεροι ωριαίοι φόρτοι για μια περιοχή
ταξινομηθούν με φθίνουσα σειρά, τότε προκύπτει μια
μεγάλη διακύμανση των τιμών.
 Φόρτος Σχεδιασμού
• Ωριαίος φόρτος μελέτης (design hour volume)
– Η τιμή του φόρτου στη χαρακτηριστική ώρα για
το σχεδιασμό.

• Ο καταλληλότερος ωριαίος φόρτος μελέτης είναι ο

τριακοστός υψηλότερος κυκλοφοριακός φόρτος
του έτους,
– Ο ωριαίος φόρτος που μπορεί να ξεπεραστεί μόνο κατά
τριάντα συνολικά ώρες κατά τη διάρκεια ενός έτους.
 Φόρτος Σχεδιασμού
Υψηλότεροι ωριαίοι κυκλοφοριακοί φόρτοι ενός έτους ως
ποσοστό της ΕΜΗΚ και χαρακτηριστικά 30ης ώρας - Εθνικές Οδοί
στην Ελλάδα
55

Οδός με υψηλή κυκλοφορία αναψυχής

50
30η ΩΡΑ

Οδός με μερική κυκλοφορία αναψυχής

45
Δευτερεύουσα υπεραστική οδός
Κύρια υπεραστική οδός
Σε υπεραστικές οδούς 15 – 20% ΕΜΗΚ
Προαστιακή αρτηρία (γενικά)
40 Αστική αρτηρία

Σε υπεραστικές οδούς 20 – 40% ΕΜΗΚ

ΩΡΙΑΙΟΣ ΦΟΡΤΟΣ % ΕΜΗΚ

35

30
(με μεγάλη εποχιακή
διακύμανση)
25

20 Σε αστικές οδούς 7% ΕΜΗΚ

15

10

5
0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 200 220 240
ΩΡΕΣ ΚΑΤΑ ΤΑΞΗ ΜΕΓΕΘΟΥΣ ΩΡΙΑΙΟΥ ΦΟΡΤΟΥ
 Ωριαία Διακύμανση
• Ένα οδικό τμήμα μπορεί να έχει την ικανότητα
να εξυπηρετεί τη ζήτηση στην ώρα αιχμής
• Όμως οι βραχυπρόθεσμες διακυμάνσεις (για
παράδειγμα σε 15 λεπτά), μπορεί να
υπερβαίνουν την κυκλοφοριακή ικανότητα
της οδού
• Αποτέλεσμα η συσσώρευση της κυκλοφορίας
και η δημιουργία ουρών.
 Ωριαία Διακύμανση
Χρονικό Διάστημα Φόρτος Ρυθμός Ροής
Μέτρησης (οχ./15λεπτο) (οχ./ώρα)
5:00-5:15 μμ 1000 1000/0.25=4000
5:15-5:30 μμ 1100 4400
5:30-5:45 μμ 1200 4800
5:45-6:00 μμ 900 3600
Σύνολο = 4200
5:00-6:00 μμ 3600-4800
οχ./ώρα

Αν 4200 οχημάτων/ώρα είναι η μέγιστη τιμή φόρτου που μπορεί να

εξυπηρετηθεί από την οδό, τότε σε κάθε 15-λεπτο η μέγιστη τιμή είναι 4200/4=
1050 οχήματα.
Ενώ η «ικανότητα» της οδού είναι σταθερή, η ζήτηση παρουσιάζει διακυμάνσεις
με αποτέλεσμα τη δημιουργία ουρών στα 30 λεπτά που η ζήτηση ξεπερνά την
ικανότητα (5:15 - 5:45).
 Ωριαία Διακύμανση
• Συντελεστής Ώρας Αιχμής –ΣΩΑ
(Peak Hour Factor-PHF)
– Ο λόγος του αριθμού των οχημάτων που περνούν από μια
διατομή λωρίδας ή οδού σε μια ώρα, προς τον
τετραπλάσιο αριθμό των οχημάτων που περνούν από την
ίδια διατομή κατά τη διάρκεια των 15 συνεχόμενων
λεπτών της ώρας που παρουσιάζουν το μεγαλύτερο
φόρτο κυκλοφορίας.

• Εκφράζει την ομοιομορφία (ή ανομοιομορφία) της

ζήτησης
 Ωριαία Διακύμανση
• Συντελεστής Ώρας Αιχμής –ΣΩΑ (Peak
Hour Factor-PHF)
– Ο λόγος του αριθμού των οχημάτων που περνούν από μια
διατομή λωρίδας ή οδού σε μια ώρα, προς τον τετραπλάσιο
αριθμό των οχημάτων που περνούν από την ίδια διατομή
κατά τη διάρκεια των 15 συνεχόμενων λεπτών της ώρας που
παρουσιάζουν το μεγαλύτερο φόρτο κυκλοφορίας.

• Εκφράζει την ομοιομορφία (ή ανομοιομορφία) της ζήτησης

• Μέγιστη τιμή του ΣΩΑ: 1,00 (ομοιομορφία)
• Ελάχιστη τιμή του ΣΩΑ: 0,25 (ανομοιομορφία).
• Τυπική τιμή του ΣΩΑ: 0,85 - 0,95
 Ωριαία Διακύμανση
Στην περίπτωση του 15-λεπτου, ο ΣΩΑ υπολογίζεται από τη
σχέση:
V
 
4  Vmx15
όπου V ο ωριαίος φόρτος (οχήματα/ώρα), Vmx15 ο μέγιστος
φόρτος 15 συνεχόμενων λεπτών εντός της ώρας, ΣΩΑ
συντελεστής ωριαίας αιχμής

Ο ΣΩΑ μπορεί να καθοριστεί με:

• Επί τόπου μετρήσεις
• Χαρακτηριστικές μετρήσεις σε ορισμένες τυπικές θέσεις μιας
πόλης που καλύπτουν όλες τις συνθήκες που είναι πιθανό να
παρουσιαστούν στην πόλη.
• Εκτιμήσεις
Ωριαία Διακύμανση
Ωριαία Διακύμανση
Κατανομή ανά λωρίδα και κατεύθυνση
Κατά κατεύθυνση ωριαίος φόρτος σχεδιασμού - ΩΦΣ
(directional design hour volume) προς την κατεύθυνση με
το μεγαλύτερο ποσοστό κυκλοφορίας βασίζεται στην
ετήσια μέση ημερήσια κυκλοφορία (ΕΜΗΚ):

    K  D
όπου
• Κ Ποσοστό της EMHK που διέρχεται κατά την ώρα
αιχμής
• D Ποσοστό της κυκλοφορίας στην ώρα αιχμής
προς τη δυσμενέστερη (όσον αφορά στο μέγεθος της
κυκλοφορίας) κατεύθυνση.
 Σύνθεση Κυκλοφορίας
• Σύνθεση της κυκλοφορίας
– Ποσοστιαία κατανομή του κυκλοφοριακού φόρτου ανά τύπο οχήματος
– Εξαρτάται από τα χαρακτηριστικά των μετακινήσεων κάθε οδικού
τμήματος.

• Μετατροπή των διαφόρων κατηγοριών οχημάτων σε συγκρίσιμες

μονάδες, από άποψη κυκλοφοριακής ικανότητας οδού
– Χρησιμοποιείται ως βασική μονάδα το επιβατικό αυτοκίνητο
– Οι κυκλοφοριακοί φόρτοι εκφράζονται σε Μονάδες Επιβατικών
Αυτοκινήτων (Μ.Ε.Α.).

• Για τη μετατροπή των διαφόρων κατηγοριών οχημάτων σε ΜΕΑ,

μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι γενικευμένοι συντελεστές
μετατροπής.
 Σύνθεση Κυκλοφορίας
Τύπος οχήματος Βρετανικό Υπουργείο Μεταφορών ΥΠΕΧΩΔΕ
Υπεραστικές Αστικές Οδοί (Ελλάδα)
Οδοί Γενική Μελέτη Μελέτη
μελέτη Κυκλ. Σηματο-
κόμβων δότησης

Επιβατικά οχήματα, ταξί, 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00

ημιφορτηγά (ΩΦ<1,5t)

Μέσα και βαρέα φορτηγά 3,00 2,00 2,80 1,75 2,00

(ΩΦ>1,5t)
Λεωφορεία, πούλμαν, 3,00 3,00 2,80 2,25 3,00
τρόλλεϋ
Μοτοσυκλέτες, 1,00 0,75 0,75 0,33 0,50
μοτοποδήλατα
Ποδήλατα 0,50 0,33