INFRASTRUCTUUR 1

Dit college

• Datalinklaag
Applicatie
• Netwerklaag
• Transportlaag
Presentatie

Sessie

Transport

Netwerk

Datalink

Fysiek
Recap…
• OSI model
• Fysieke laag
– Bits en bytes
– PDU?

https://dynasis.com/wp-content/uploads/2018/01/
– Adressering
– COAX, Twisted Pair, Glasvezel, Wifi  verschil in bereik!
– Analoog vs digital
– Modulatie en demodulatie
– Serieel vs parallel
– Frequentie en amplitude
– Multiplexen…
– Kilobytes en…
– Repeaters
– Latentie (latency)

recap2.png
DATALINK LAAG
Waarom nodig?

• Gegevens “botsen” op een netwerk (data-collision) als niemand

de verkeersregels handhaaft.
• Er moeten afspraken gemaakt worden over de grootte van
berichten: hoe weet je waar het EINDE bericht zit?
• Iemand of “iets” moet bepalen waar welke gegevens terecht
moeten komen.
DLL: data link
layer!

The data link layer is responsible for the node-to-node delivery of the
message. The main function of this layer is to make sure data transfer is
error-free from one node to another, over the physical layer. When a
packet arrives in a network, it is the responsibility of DLL to transmit it to
the Host using its MAC address.
https://wssysadmin.files.wordpress.com/2009/07/osimodel.jpg
Datalink?

• In een netwerk, dat uit kabels en machines bestaat.. Moet iets

ervoor zorgen dat gegevens op de juiste plek aankomen..

Bericht voor PC-100!

PC-100
Functies van de datalink
laag

• Protocol Data Unit: FRAME.

• Adressering: MAC adressen (fysiek adres).
• Broadcasting
• Gericht op lokale homogene netwerken (mag dus verschillen per
netwerk), in tegenstelling tot het “internet” protocol.
• Is een protocol (standaard, afspraak) binnen dat netwerk hoe
gegevens verzonden en bezorgd worden.
• Primaire functie is de juiste verzending van data, controle op
fouten en herstel.
Een Frame

• Header: MAC adres

BB-4F-77-45-AB-6D
• Data: binair

100010101101101011
010110101011010101
101010110101101010
101101011010110110
110110110101101011
010101101011010101
Frames

• De PC “pakt” een frame van het netwerk dat voor hem bestemd
is; het wordt bij alle PC’s aangeboden.

PC1 PC2 PC3

PC2 PC3 PC1

bericht bericht bericht
MAC: Media Access Control

• Een MAC adres is een uniek adres. Zo kan de datalink-laag

bepalen aan welk adres een pakketje bezorgd moet worden.
• Een MAC adres wordt door de fabrikant op de netwerkkaart
geprint: deze is uniek en altijd hetzelfde (statisch)
• Een MAC adres is hexadecimaal, vandaar de “rare” codes (3B, CD
etc.)
• Iedere laptop, telefoon, PC, … etc. heeft dus een netwerkkaart
met een MAC adres.

• Opdracht: zoek het MAC adres van je telefoon of laptop!

Data-collision

• Omdat de data-link laag niets zegt over de route die frames

moeten afleggen, wordt elk frame willekeurig op het netwerk
gezet.
• Hierdoor botsen frames met elkaar en raken ze beschadigd.

BB
-4 B
F- -A
77
110 5 10
10
10 10
-4
5- 010 -4 0 110
1 0
11 00 AB 01 01 01
01 10
01 0 1
-6
F 10 10
1 1 011
10 1 0 1 2A 4
- 00 1 1 1
1
10 101 010 110 01 101 01
1 0 -1 BB 10 10 10 1 010
10 10 1 10 1 0 1 0 0 1 01 1
11 10 01 10 01 01 101 11 11 110
01 11 01 1 10 1 0 0
0 0 01 10 0 0 1 0
10 110 110 01 1 11 011 110 101 101
10 10 11 1 0 1 1
10 10 01 010 1 01 0 010 1
1 11 10
010110

110 01 1
01 1
01 1 10
0
01

• Op zich is dat niet erg, zolang:

– Het niet te vaak gebeurt
– De ontvanger kan controleren of het frame beschadigd is
Bridges

• Als er teveel computers in 1 netwerk staan, wordt de kans op

botsingen van FRAMES steeds groter.
Bridges

• De bridge stuurt frames door naar het juiste netwerk-segment (2

segmenten in deze afbeelding).

Bridge
Controlesom (checksum)

• Om een frame te kunnen controleren op correctheid, hebben

computer wetenschappers slimme sommen bedacht

BB-4F-77-45-AB-6D

100010101101101011
Voorbeeld (vereenvoudigd):
010110101011010101
Als de data door de controlesom
101010110101101010
wordt gehaald, komt daar altijd het
101101011010110110
getal 20 uit. Zo niet, dan is het frame
110110110101101011
onderweg beschadigd.
010101101011010101

Controlesom
Samengevat

• De datalink laag zorgt voor adressering en foutcontrole

• Adressering gebeurt met MAC adressen (bv. 11-4C-AB-01-00-07).
• De PDU is FRAME.
• Bridges worden gebruikt om groter wordende netwerken te
segmenteren (en daarmee het aantal botsingen te beperken).
• Data-collisie (botsingen) vinden gewoon plaats
• Met controlesommen kan de ontvanger controleren of het frame
fouten bevat.
Intermission…
 Van applicatie naar fysiek

Applicatie / UDP of TCP

presentatie / sessielaag
Data
Bestemmingspoort / poort afzender

Segment Pakketnummer
Transportlaag Data
header
IP adres afzender / ontvanger
Segment Pakket
Netwerklaag Data MAC adres
header header
Checksum
Segment Pakket Frame
Datalink laag Data
header header header

Fysieke laag Data

Segment
header
Pakket header Frame header Data
Segment
header
Pakket header Frame header Data
Segment
header
Pakket header Frame header Data
Segment
header
Pakket header Frame header
 Overhead: de prijs voor
goede communicatie

Applicatie / UDP of TCP

presentatie / sessielaag
Data
Bestemmingspoort / poort afzender

Segment Pakketnummer
Transportlaag Data
header
IP adres afzender / ontvanger
Segment Pakket
Netwerklaag Data MAC adres
header header
Checksum
Segment Pakket Frame
Datalink laag Data
header header header

Fysieke laag Data

Segment
header
Pakket header Frame header Data
Segment
header
Pakket header Frame header Data
Segment
header
Pakket header Frame header Data
Segment
header
Pakket header Frame header
 Applicatie

Presentatie

NETWERKLAAG Sessie

Transport

Netwerk
Datalink
Fysiek
Functie van de
netwerklaag

• Waar de fysieke laag BITS verstuurt van A naar B, en de

• datalink laag zorgt voor adressen (fysiek) en foutdetectie;
• zorgt de netwerklaag ervoor dat deze data op de juiste plaats
aankomt op de snelste manier.
• PDU: PACKETS
• Adressering: logische adressen

OSI Model: the networklayer

Pakketten / packets

• Een pakket bevat meer informatie dan een FRAME.

• Het bevat onder andere het IP (logische) adres van de afzender
en ontvanger.
• Pakketjes bevatten nummers, zodat ze bij aankomst in de goede
volgorde gezet kunnen worden.

Afzender Ontvanger
Checksum / Controlesom
Pakket nummer

Data
Logische adressen in
plaats van fysiek

• Omdat het rondsturen van berichten naar fysieke adressen (op

netwerkkaarten) beperkingen heeft, zorgt de netwerklaag ervoor
dat elke machine een “logisch” adres krijgt. Het bekendste
voorbeeld is een IP adres.
• Een logisch adres wordt tijdelijk binnen een LAN toegekend aan
een fysiek adres.
• Als je thuis inlogt op je router van KPN of Ziggo, zie je een tabel
met MAC adressen en daaraan de gekoppelde logische adressen.

Naam IP adres MAC adres Verloopt over

PC-Lotte 129.168.178.23 22-33-44-AB-CD-00 3 uur

iPhone-Piet 129.168.178.50 22-3A-44-AB-CC-00 2.5 uur

Samsung-Jan 129.168.178.60 54-30-4E-55-E8-00 10 seconden

 Functie van pakketjes
Door data in stukjes te hakken, hoeft het niet allemaal via dezelfde
route verstuurd te worden. Hierdoor kun je gebruik maken van
verschillende routes.

http://oddstuffmagazine.com/wp-content/uploads/2015/05/
truck-stuck-under-bridge.jpg
Logische adressen

• Vaak spreken we tegenwoordig over een IP adres als fysiek

adres. Een IP adres bestaat uit 4 bytes:

xxx.xxx.xxx.xxx

• Maar omdat we (voor het gemak ) IP adressen decimaal

opschijven, zien ze er meestal zo uit:

123.120.67.1
100.1.1.255

• Een computer of router ziet:

00110110 01110011 00010101 00110100

Pakketten en logische
adressen

• Op het locale netwerk worden dus pakketjes naar logische

adressen gestuurd.

• Het apparaat dat hiervoor verantwoordelijk is, noemen we een

router.

• n.b. omdat bij jou thuis de router vaak verbonden is aan een
analoge (TV/COAX) kabel vanuit de wijk, noemen we het een
modem/router (hij demoduleert het signaal en stuurt hem naar
het juiste adres).
Routers, switches en
bridges

• Een switch is ook

wel een multiport
bridge. Bridge
• Een switch en bridge
sturen door o.b.v. Netwerk A1 Netwerk A2
fysieke adressen.

Netwerk C

Netwerk A Netwerk B

Switch

Netwerk D
Routers, switches en
bridges

• Een router heeft dezelfde functie als een switch, maar stuurt door
o.b.v. logisch adres (vaak IP adres).
• Hub, switch en router uitgelegd - Wat is het verschil?

Netwerk C

Netwerk A Netwerk B

Router

Netwerk D
HOPS en HOP count

• Een andere functie van de netwerklaag is het uitzoeken wat de

snelste route is voor pakketjes.
• Elke router, switch of andere apparaat dat een pakketje passeert,
noemen we een HOP.
• Hoe minder hops, hoe sneller de verbinding (in theorie)

• Hoeveel HOPS heeft jouw PC nodig om de website van anwb.nl te

bereiken?
(Run -> cmd -> tracert www.anwb.nl)
Intermission 2…
 Applicatie

Presentatie

TRANSPORTLAAG Sessie

Transport

Netwerk
Datalink
Fysiek
Functie van de
transportlaag

• De transportlaag zorgt voor een betrouwbare verbinding

tussen twee computers op een netwerk.
• Tussen deze twee computers worden segmenten uitgewisseld.
• Een segment is dus de PDU.
• Adressering is gelijk aan de netwerklaag (logische adressen), met
poorten toegevoegd.
Datagrammen of
segmenten

• Een datagram of segment bevat uiteraard ook informatie over de

geadresseerde (een IP adres bijvoorbeeld).
• Maar ook bijvoorbeeld het adres van de afzender, om een
verbinding op te zetten.
• Eerder in het OSI model spreken we dus nog niet over
verbindingen.

Afzender poort Ontvanger poort

ACK nummer
Pakket nummer

Data
Verbinding / connectie

• Bij een verbinding spreken twee PC’s met elkaar af dat ze

gegevens versturen, maar elkaar ook op de hoogte stellen of
deze aankomen.
• Vaak noemen we dit “acknowledgen”.

• Protocol: TCP!
Voorbeeld van
acknowledge

Stuur pakket 1

Pakket 1 ontvangen (ACK1)

Stuur pakket 2
De ontvangende partij
merkt dat pakket 2 en 4
Pakket 2 ontvangen (ACK2) aangekomen zijn, maar
3 dus niet. Vraagt
Stuur pakket 3 nogmaals om pakket 3
door aan te geven dat
pakket 2 ontvangen is.
Stuur pakket 4

Pakket 4 ontvangen (ACK4)

Stuur pakket 3

PC1 PC2
 Voorbeeld 2 (verzendende
kant)
Stuur pakket 1

Pakket 1 ontvangen (ACK1)

Stuur pakket 2
De verzendende partij
merkt dat er geen ACK3 Pakket 2 ontvangen (ACK2)
binnen is gekomen. Dus
verstuurt het pakket 3 Stuur pakket 3
na enkele (mili)
seconden opnieuw. Stuur pakket 4

Pakket 4 ontvangen (ACK4)

Stuur pakket 3

PC1 PC2
“Send and pray”

• Er bestaan ook segmenten die niet gecontroleerd worden op

aankomst. Dit noemen we datagrammen in plaats van segmenten
(dit hebben wij ook niet verzonnen )
• Het meest bekende voorbeeld hiervan is UDP
• We noemen dit ook wel “connectieloos”
• UDP is bijvoorbeeld handig bij streaming media. Je hebt er geen
last van als een paar pixels in het scherm niet aangekomen zijn..

• TCP vs UDP comparison

Een voorbeeld van UDP
toepassing in online
games..
https://www.youtube.com/watch?v=Lw2PPJTqREk
Poorten

• Een segment bevat in de header onder andere informatie over de poort

waarop het moet worden afgeleverd. Een poort is een nummer, en
eigenlijk de eerste ingang richting een toepassing of applicatie op een PC.
• Enkele voorbeelden:
– Als je e-mail verstuurt, verstuur je dat vaak naar poort 25 van een
mailserver.
– De webserver (XAMPP) die je voor programmeren hebt geinstalleerd,
luistert op poort 80 naar aanvragen van webbrowsers.
• Vaak wordt het poortnummer achter het IP adres genoemd:

192.168.178.15:80

• Dat is dus het IP adres en poortnummer van de webserver van een

computer op het LAN.

192.168.178.60:25 kan de poort zijn van de mailserver op het netwerk.

• How to find your port number on Windows. Type “Cmd” in the search
box. Open Command Prompt. Enter the netstat -a command to see your
port numbers.
Firewalls

• Een firewall is een netwerk apparaat dat op poorten filtert:

– Welke segmenten (met daarin packets en frames) mogen door
en welke niet?
• Een firewall kan ook softwarematig op een PC/OS ingebouwd zijn.
• Een netwerk-firewall kan segmenten voor meerdere PC’s filteren.

Router Router

Firewall
Firewall

PC
PC
Intermission 3…