Δασική Νομοθεσία

Γξ. Βαζηιηθή Καδάλα

Αναπλ. Καθηγήηπια
ΤΕΙ Καβάλαρ, Τμήμα Δαζοπονίαρ & Διασείπιζηρ
Φςζικού Πεπιβάλλονηορ Δπάμαρ
Επγαζηήπιο Δαζικήρ Διασειπιζηικήρ
Τει. & Φαμ: 25210 60422
E-mail: vkazana@teikav.edu.gr

Διαλέξειρ Θεωπίαρ Δασικήρ και Πεπιβαλλοντικήρ Πολιτικήρ και Νομοθεσίαρ

 Δηζαγσγή
Γίθαην νλνκάδεηαη ην ζχλνιν ησλ ππνρξεσηηθψλ θαη
εμαλαγθαζηηθψλ θαλφλσλ νη νπνίνη ξπζκίδνπλ ηηο ζρέζεηο ησλ
αηφκσλ πνπ δηαβηνχλ ζε κία θνηλσλία.

Τα σαπακηηπιζηικά ηος Γικαίος είναι ηα εξήρ:

επηβάιιεηαη εμσηεξηθά, δειαδή δελ πξνέξρεηαη απφ ηελ αηνκηθή ζέιεζε
ησλ επηκέξνπο αηφκσλ (εηεξφλνκε ξχζκηζε)
θαζνξίδεη ηη κπνξεί θαη ηη πξέπεη ή ηη δελ κπνξεί θαη ηη δελ πξέπεη λα
πξάηηνπλ ηα άηνκα ρσξίο λα δεηεί ηε ζπγθαηάζεζή ηνπο (επηηαθηηθή
ξχζκηζε) θαη
επηβάιιεη θπξψζεηο ζε φζνπο δελ ζπκκνξθψλνληαη κε ηνπο θαλφλεο ηνπ
(εμαλαγθαζκφο).
Οη ζρέζεηο ησλ αηφκσλ κίαο θνηλσλίαο εθηφο ησλ θαλφλσλ δηθαίνπ
ξπζκίδνληαη θαη απφ ηνπο θαλφλεο ηεο Ηζηθήο θαη ηεο Δζηκνηππίαο.
Οη δηαθνξέο ησλ θαλφλσλ δηθαίνπ απφ ηνπο θαλφλεο ηεο εζηθήο θαη
εζηκνηππίαο είλαη νη εμήο:
 Οη θαλφλεο Ηζηθήο ζε αληίζεζε κε εθείλεο ηνπ Γηθαίνπ πξνέξρνληαη απφ
ηελ ζπλείδεζε ησλ αηφκσλ, απεπζχλνληαη πξνο ηνλ εζσηεξηθφ ςπρηζκφ
ηνπο θαη ηελ εζσηεξηθή ηνπο δηάζεζε, ελψ ε ζπκκφξθσζή ηνπο κε
απηνχο ηνπο θαλφλεο γίλεηαη νηθεηνζειψο, ρσξίο εμαλαγθαζκφ.
 Οη θαλφλεο ηεο Δζηκνηππίαο ξπζκίδνπλ ηελ εμσηεξηθή ζπκπεξηθνξά ησλ
αηφκσλ, φπσο θαη νη θαλφλεο ηνπ Γηθαίνπ, σζηφζν ε ζπκκφξθσζε ησλ
αηφκσλ κε απηνχο γίλεηαη φπσο θαη κε ηνπο θαλφλεο Ηζηθήο
«νηθεηνζειψο», ρσξίο εμαλαγθαζκφ.
 Η κε ζπκκφξθσζε ησλ αηφκσλ κίαο θνηλσλίαο κε ηνπο θαλφλεο ηεο
Ηζηθήο θαη ηεο Δζηκνηππίαο ζπλήζσο επηζχξεη ηελ πεξηθξφλεζε ησλ
ινηπψλ κειψλ ηεο θνηλσλίαο.
Τν Γίθαην κε βάζε ηελ έθηαζε ηεο επηβνιήο ηνπ θαη ηηο ζρέζεηο
ηηο νπνίεο ξπζκίδεη δηαθξίλεηαη ζε Δζσηεξηθφ Γίθαην θαη ζε
Γηεζλέο Γίθαην.

Δζσηεξηθφ δίθαην είλαη ην ζχλνιν ησλ θαλφλσλ πνπ ξπζκίδνπλ ηηο

ζρέζεηο Πνιηηείαο θαη πνιηηψλ, θαζψο θαη ηηο ζρέζεηο κεηαμχ ησλ
πνιηηψλ εληφο ηεο επηθξάηεηαο. Τν εζσηεξηθφ δίθαην δηαθξίλεηαη ζε
Γεκφζην Γίθαην θαη Ιδησηηθφ Γίθαην.

Απηνηειείο θιάδνη ηνπ Δζσηεξηθνχ Γηθαίνπ απνηεινχλ ην Δξγαηηθφ

Γίθαην, Γεσξγηθφ Γίθαην, Γαζηθφ Γίθαην, Βηνκεραληθφ Γίθαην,
Μεηαιιεπηηθφ Γίθαην, ην Γίθαην Καηαλαισηψλ θιπ.
Δηδηθφηεξα, κε ηνλ φξν Γαζηθφ Γίθαην, ή Γαζηθή λνκνζεζία
νξίδεηαη ην ζχλνιν ησλ θαλφλσλ δηθαίνπ πνπ εθδίδεη κία ρψξα γηα ηελ
πξνζηαζία ηνπ δαζηθνχ πινχηνπ ηεο θαη ησλ δαζηθψλ εθηάζεψλ ηεο.
Δπεηδή ηα πεξηζζφηεξα δάζε θαη δαζηθέο εθηάζεηο απνδίδνπλ
πξνζφδνπο είλαη επηηαθηηθή ε αλάγθε γηα ηα θξάηε λα ζεζπίδνπλ
εηδηθνχο λφκνπο γηα ηελ πξνζηαζία ησλ δαζηθψλ πφξσλ, ηελ
αλάπηπμή ηνπο θαη ηελ απζηεξή απαγφξεπζε ηεο κεηαβνιήο ηνπ
πξννξηζκνχ ησλ δαζηθψλ εθηάζεσλ.

Γη’ απηφ θαη ζηα ζπληάγκαηα πνιιψλ ρσξψλ πεξηιακβάλνληαη άξζξα

πεξί δαζηθήο πξνζηαζίαο, ζηα νπνία πξνζηίζεληαη λφκνη θαη δηαηάμεηο
πνπ νξίδνπλ ηφζν ηε ζσζηή εθκεηάιιεπζή φζν θαη ηνπο ηξφπνπο
παξαθνινχζεζεο ηεο νξζήο εθαξκνγήο ηνπο, ζεζπίδνληαο ζρεηηθέο
δεκφζηεο ππεξεζίεο. Όηαλ ε δαζηθή λνκνζεζία θέξεηαη
θσδηθνπνηεκέλε ζ΄ έλα λφκν ηφηε γίλεηαη ιφγνο γηα Γαζηθφ Κψδηθα
πνπ είλαη θαη ν νπζηψδεο λφκνο.
Ωο Γεκφζην Γίθαην νξίδεηαη ην ζχλνιν ησλ θαλφλσλ πνπ αθνξνχλ ζηελ
νξγάλσζε θαη ιεηηνπξγία ηεο Πνιηηείαο θαη ησλ ζρέζεσλ ηεο κέζσ ησλ
νξγάλσλ ηεο κε ηνπο πνιίηεο.
Τν Γεκφζην Γίθαην εμαηηίαο ηνπ κεγάινπ αξηζκνχ θαλφλσλ δηαθξίλεηαη κε
βάζε ην αληηθείκελν ησλ θαλφλσλ σο εμήο:

΢πληαγκαηηθφ Γίθαην. Πεξηιακβάλεη ηνπο θαλφλεο δηθαίνπ πνπ

θαζνξίδνπλ ηε κνξθή θαη ηα βαζηθά φξγαλα ηεο Πνιηηείαο, θαζψο
θαη ηα φξηα ηεο θξαηηθήο εμνπζίαο πξνο ηνπο πνιίηεο.
Γηνηθεηηθφ Γίθαην. Πεξηιακβάλεη θαλφλεο δηθαίνπ πνπ ξπζκίδνπλ ηελ
νξγάλσζε θαη ηε ιεηηνπξγία ηεο Γηνίθεζεο θαζψο θαη ηηο ζρέζεηο
Κξάηνπο θαη πνιηηψλ.
Πνηληθφ Γίθαην. Πεξηιακβάλεη ηνπο θαλφλεο δηθαίνπ πνπ θαζνξίδνπλ
ηηο αμηφπνηλεο πξάμεηο θαη ηηο επ΄ απηψλ επηβαιιφκελεο πνηλέο.
Γηθνλνκηθφ Γίθαην. Πεξηιακβάλεη ηνπο θαλφλεο πνπ θαζνξίδνπλ ηα
φξγαλα θαη ηνλ ηξφπν ιχζεο ησλ δηαθνξψλ θαη απνλνκήο
δηθαηνζχλεο. Ο θιάδνο απηφο δηαθξίλεηαη ζε επηκέξνπο Πνιηηηθή θαη
Πνηληθή Γηθνλνκία.
Δθθιεζηαζηηθφ Γίθαην. Πεξηιακβάλεη θαλφλεο πνπ δηέπνπλ ηελ
νξγάλσζε ηεο Δθθιεζίαο πξνο ηε Πνιηηεία, ηα εθθιεζηαζηηθά
αδηθήκαηα θαη ηηο επηβαιιφκελεο επ΄ απηψλ πνηλέο.
Γεκνζηνλνκηθφ Γίθαην ηνπ νπνίνπ ηκήκα είλαη ην Φνξνινγηθφ δίθαην.
Ο θιάδνο απηφο ηνπ Γηθαίνπ πεξηιακβάλεη ηνπο θαλφλεο πνπ
δηέπνπλ ηε δηαρείξηζε ηνπ δεκφζηνπ ρξήκαηνο, ηα ηεο επηβνιήο,
βεβαίσζεο θαη είζπξαμεο ησλ θφξσλ θιπ.
Ωο Ιδησηηθφ Γίθαην νξίδεηαη ην ζχλνιν ησλ θαλφλσλ πνπ ξπζκίδνπλ
ηηο ζρέζεηο κεηαμχ ησλ πνιηηψλ ηεο θνηλσλίαο θαηά ηάμε ηζφηεηαο. Τν
Ιδησηηθφ Γίθαην δηαθξίλεηαη ζε δχν επηκέξνπο θιάδνπο:
 Αζηηθφ Γίθαην. Σχλνιν θαλφλσλ πνπ ξπζκίδνπλ ηηο πξνζσπηθέο θαη
πεξηνπζηαθέο ζρέζεηο ησλ πνιηηψλ. Οη θαλφλεο απηνί ηνπ Αζηηθνχ Γηθαίνπ
θαηαηάζζνληαη ζε πέληε επηκέξνπο ηκήκαηα: Γεληθέο Αξρέο, Δλνρηθφ
Γίθαην, Δκπξάγκαην Γίθαην, Οηθνγελεηαθφ Γίθαην θαη Κιεξνλνκηθφ Γίθαην.
 Δκπνξηθφ Γίθαην. Σχλνιν θαλφλσλ πνπ ξπζκίδνπλ εηδηθά ην εκπφξην. Τν
Δκπνξηθφ Γίθαην δηαθξίλεηαη θαη απηφ ζηνπο επηκέξνπο θιάδνπο: Γεληθφ
Μέξνο (Έκπνξνη, Δκπνξηθέο πξάμεηο, Δκπνξηθά ζήκαηα, αζέκηηνο
αληαγσληζκφο), Γίθαην αμηνγξάθσλ (Σπλαιιαγκαηηθέο, Γξακκάηηα,
Δπηηαγέο), Πησρεπηηθφ Γίθαην, Ναπηηθφ Γίθαην θαη Αζθαιηζηηθφ Γίθαην.
 Γηεζλέο Γίθαην είλαη ην ζχλνιν ησλ θαλφλσλ πνπ δηέπνπλ ηηο ζρέζεηο
κεηαμχ δηάθνξσλ ρσξψλ (Γεκφζην Γηεζλέο Γίθαην) θαζψο θαη ηηο ζρέζεηο
κε αιινδαπνχο ή κεηαμχ αιινδαπψλ (Ιδησηηθφ Γηεζλέο Γίθαην).
Οη πεγέο ηνπ Γηθαίνπ είλαη ν Νφκνο θαη ην Έζηκν. Η δηαθνξά ησλ δχν
απηψλ πεγψλ δηθαίνπ είλαη φηη ν κελ Νφκνο είλαη γξαπηφο θαλφλαο
δηθαίνπ, ελψ ην Έζηκν απνηειεί ηνλ άγξαθν λφκν δηθαίνπ πνπ πνιιέο
θνξέο ππεξηζρχεη ηνπ Νφκνπ, θζάλεη λα κε ππεξβαίλεη ηελ θαιψο
ελλννχκελε έλλνκε ηάμε.

Ο Νφκνο σο πεγή δηθαίνπ κε ηελ επξχηεξε έλλνηα αθνξά θάζε γξαπηή

πεγή δηθαίνπ πνπ ζέηεη ε Πνιηηεία. Έηζη ν Νφκνο πεξηιακβάλεη ην
Σύνηαγμα, ηα Ψηθίζμαηα, ηιρ Σςνηακηικέρ ππάξειρ, ηοςρ Αναγκαζηικούρ
Νόμοςρ, ηοςρ με ηη ζηενή έννοια Νόμοςρ, ηα κανονιζηικού πεπιεσομένος
διαηάγμαηα και ηιρ Υποςπγικέρ αποθάζειρ.
 ΢χληαγκα

 Σχληαγκα είλαη ην ζχλνιν ησλ λνκηθψλ εθείλσλ θαλφλσλ πνπ

θαζνξίδνπλ ηε κνξθή ηνπ Κξάηνπο (Πνιίηεπκα), ηελ νξγάλσζή ησλ
θξαηηθψλ ππεξεζηψλ, θαζψο θαη ηα φξηα ηεο θξαηηθήο εμνπζίαο
απέλαληη ζηα άηνκα εληφο ηεο επηθξάηεηαο.

 Με ηελ έλλνηα ηνπ πνιηηηθνχ φξνπ ην Σχληαγκα είλαη ν γξαπηφο

δηαηππσκέλνο ζεκειηψδεο θαλφλαο (λφκνο) ηνπ Κξάηνπο πνπ ζε
ζχγθξηζε κε ηνπο θνηλνχο λφκνπο έρεη απμεκέλε ηππηθή δχλακε.

 Η κεηαβνιή ηνπ ζεκειηψδε απηνχ λφκνπ απαηηεί πεξηζζφηεξν

πεξίπινθε θαη δπζρεξέζηεξε δηαδηθαζία απφ εθείλε πνπ πξνβιέπεηαη
γηα ηνπο θνηλνχο λφκνπο. Ιεξαξρηθά ην Σχληαγκα (ηνπ Κξάηνπο)
ηνπνζεηείηαη ππεξάλσ παληφο λφκνπ.
Ιζνδχλακνη πξνο ην Σχληαγκα θαλφλεο δηθαίνπ, δειαδή κε
απμεκέλε ηππηθή δχλακε είλαη κφλν ηα Ψεθίζκαηα θαη νη
Σπληαθηηθέο Πξάμεηο.
 Τα Ψεθίζκαηα πξνέξρνληαη απφ Βνπιέο πνπ έρνπλ αξκνδηφηεηα
θαηάξηηζεο λένπ Σπληάγκαηνο ή αλαζεσξήζεσο ηνπ ηζρχνληνο
(δειαδή Σπληαθηηθή ή αλαζεσξεηηθή εμνπζία).

 Οη Σπληαθηηθέο Πξάμεηο πξνέξρνληαη απφ Κπβεξλήζεηο κε

Σπληαθηηθή εμνπζία (φπσο Δπαλαζηαηηθέο Κπβεξλήζεηο,
Κπβεξλήζεηο αλψκαισλ πνιηηηθψλ θαηαζηάζεσλ θιπ) θαη πάληα
θαηά ηε δηάξθεηα απνπζίαο ηεο Βνπιήο.
 Νφκνο

Νφκνο θαιείηαη ν γξαπηφο θαλφλαο δηθαίνπ πνπ ηίζεηαη απφ ηε

Πνιηηεία κέζσ ησλ δηαηεηαγκέλσλ νξγάλσλ ηεο (Υπεξεζηψλ). Οη
λφκνη δηαθξίλνληαη απφ πιεπξάο νπζίαο (πεξηερνκέλνπ) θαη
ηχπνπ(Υπεξεζία πνπ ην εμέδσζε).

Από άποτη οςζίαρ ο νόμορ διακπίνεηαι ζε:

 Οπζηαζηηθφ λφκν, δειαδή πξάμε ηεο Πνιηηείαο πνπ πεξηέρεη
θαλφλα ή θαλφλεο δηθαίνπ, αλεμάξηεηα κε ηνλ ηχπν απφ ηνλ νπνίν
εθδφζεθε ή ηελ Υπεξεζία πνπ ην εμέδσζε θαη

 Γηνηθεηηθή πξάμε, δειαδή πξάμε ε νπνία έρεη δηνηθεηηθφ

πεξηερφκελν, αλεμάξηεηα κε ηνλ ηχπν απφ ηνλ νπνίν εθδφζεθε.
Από άποτη ηύπος ο νόμορ διακπίνεηαι ζε:
 Τππηθφ λφκν, φηαλ αθνινπζείηαη ε γεληθή δηαδηθαζία
έθδνζεο (ςήθηζε, θχξσζε, έθδνζε) κε ηνπο λνκνζεηηθνχο
παξάγνληεο (Βνπιή, Αλψηαηνο Άξρσλ) θαη δεκνζηεπηεί
θαηάιιεια, αλεμάξηεηα απφ ην πεξηερφκελφ ηνπ. Όηαλ ν
ηππηθφο λφκνο πεξηέρεη θαλφλα δηθαίνπ (ε πην ζπλεζηζκέλε
πεξίπησζε) είλαη θαη νπζηαζηηθφο λφκνο. Αλ φκσο έρεη
δηνηθεηηθφ πεξηερφκελν ηφηε είλαη απιφο ηππηθφο λφκνο (π.ρ.
ν πξνυπνινγηζκφο ηνπ θξάηνπο), θαη
 Γηάηαγκα, δειαδή πξάμε ηεο Πνιηηείαο πνπ εθθξάδεηαη κε
ηα φξγαλά ηεο (ππεξεζίεο) αλεμάξηεηα απφ ην πεξηερφκελν.
Η πξσηνβνπιία θαηάξηηζεο ησλ Νφκσλ (λνκνζεηηθή) αλήθεη ζηε
Κπβέξλεζε θαη ηε Βνπιή, αζθείηαη δε κε ζπγθεθξηκέλνπο φξνπο θαη
νξηζκέλε δηαδηθαζία, ζχκθσλα πάληα θαη φπσο πξνβιέπεη ην
Σχληαγκα κε ηα αθνινπζνχκελα ζηάδηα ηεο επεμεξγαζίαο, ηεο
ζπδήηεζεο θαη ςήθηζεο απφ ηε Βνπιή ησλ λνκνζρεδίσλ κε ηειηθφ
ζηάδην ηε θχξσζε, ηελ έθδνζε θαη δεκνζίεπζε ηνπ λφκνπ ζηελ
Δθεκεξίδα ηεο Κπβεξλήζεσο.
Κχξσζε νλνκάδεηαη ε πξάμε ηνπ Αλψηαηνπ Άξρνληα (Πξνέδξνπ
Γεκνθξαηίαο), σο παξάγνληα ηεο λνκνζεηηθήο ιεηηνπξγίαο, κε ηελ νπνία
απηφο παξέρεη ηε ζπγθαηάζεζή ηνπ ζηελ θαηάξηηζε ηνπ ςεθηζζέληνο λφκνπ
απφ ηελ Βνπιή, πξνζππνγξάθνληαο ακέζσο κεηά ηνλ αξκφδην θαηά
αληηθείκελν Υπνπξγφ ν νπνίνο θαη θέξεη αθέξαηα ηελ επζχλε.
Έθδνζε νλνκάδεηαη ε κεηά ηε δηαδηθαζία ειέγρνπ ηνπ ζχλλνκνπ κε ην
Σχληαγκα ηνπ πξνο έθδνζε λφκνπ, πξάμε ηνπ αλψηαηνπ Άξρνληα κε ηελ
νπνία πηζηνπνηεί ηελ θαηά ην Σχληαγκα θαηάξηηζε ηνπ λφκνπ κε αθέξαηα θαη
πάιη ηελ επζχλε ηνπ Υπνπξγνχ.
Γεκνζίεπζε νλνκάδεηαη ε Γηαηαγή ηνπ Αλψηαηνπ Άξρνληα πξνο
θαηαρψξεζε ηνπ απφ ηνλ ίδην θπξσζέληα θαη εθδνζέληα λφκν ζηελ
Δθεκεξίδα ηεο Κπβεξλήζεσο. Η δεκνζίεπζε γίλεηαη ζην Α’ ηεχρνο ηεο Δ.η.Κ.
αθνχ πξνεγνπκέλσο ηεζεί ε κεγάιε ηνπ Κξάηνπο ζθξαγίδα. Μεηά ηελ
δεκνζίεπζε ν λφκνο ζεσξείηαη γλσζηφο «ηνηο πάζη», απνθηά ηππηθή ηζρχ θαη
δελ κπνξεί λα αλαθιεζεί ή λα θαηαξγεζεί παξά κφλνλ απφ λέν ηππηθφ λφκν.
 Η δηαδηθαζία ζπγγξαθήο λφκνπ γίλεηαη βάζεη ζπγθεθξηκέλεο
ηερληθήο, ηεο λνκνηερληθήο, ε δε δηάθξηζε ησλ λφκσλ γίλεηαη κε
αξηζκνχο θαη εκεξνκελία έθδνζεο. Παιαηφηεξα γηλφηαλ θαη κε
γξάκκαηα.
 Τέινο ν λφκνο δηαηεξεί ηελ ηζρχ ηνπ έσο φηνπ λεφηεξνο
θαηαξγήζεη απηφλ ξεηά αλαθεξφκελνο ή ζησπεξά κε δηαηάμεηο
αληίζεηνπ πεξηερνκέλνπ. Ιζνδχλακνη κε ηνπο λφκνπο είλαη νη
Αλαγθαζηηθνί λφκνη πνπ εθδίδνληαη απφ ηε Κπβέξλεζε ζε
εμαηξεηηθέο πεξηπηψζεηο ρσξίο εμνπζηνδφηεζε. Απφ ην
Σχληαγκα φκσο δελ πξνβιέπεηαη έθδνζε ηέηνησλ λφκσλ.
 Γηαηάγκαηα
Οη λφκνη ζπλήζσο ζέηνπλ ηα γεληθά κφλν πιαίζηα ξχζκηζεο ελφο ζέκαηνο. Γηα
ηελ πιήξε εθαξκνγή φκσο απηψλ ζηε πξάμε απαηηείηαη θαη αθνινπζείηαη
ζπλήζσο ε έθδνζε ηδηαίηεξεο πξάμεο πνπ ξπζκίδεη ηα επί κέξνπο ζέκαηα εληφο
ησλ πιαηζίσλ ησλ λφκσλ. Απηέο νη επηκέξνπο πξάμεηο ηεο Πνιηηείαο είλαη ηα
Γηαηάγκαηα θαη νη Τπνπξγηθέο Απνθάζεηο.
Γιάηαγμα είναι η ππάξη ηηρ Πολιηείαρ πος εκδίδει ο Ανώηαηορ Άπσονηαρ, με
ππόηαζη ηος απμόδιος Υποςπγού και εςθύνη αςηού. Τα Γιαηάγμαηα
διακπίνονηαι ζε:
 Εκηελεζηικά ηα νπνία εθδίδνληαη πξνο εθηέιεζε λφκσλ,
 Νομοθεηικά ηα νπνία εθδίδνληαη κεηά απφ εηδηθή λνκνζεηηθή εμνπζηνδφηεζε,
θαη
 Διοικηηικά ηα νπνία δελ πεξηέρνπλ θαλφλεο δηθαίνπ. Τα δηνηθεηηθά
δηαθξίλνληαη ζε επηκέξνπο «απηνηειή» (φηαλ δελ ζπλδένληαη κε άιινπο
λφκνπο) θαη «κε απηνηειή» (φηαλ ζπλδένληαη) θαη ζε «αηνκηθά» (φηαλ
αθνξνχλ νξηζκέλν πξφζσπν) θαη «θαλνληζηηθά» (φηαλ ζέηνπλ δηνηθεηηθνχο
θαλφλεο).
 Τπνπξγηθέο Απνθάζεηο
Με ηηο Υπνπξγηθέο Απνθάζεηο εμεηδηθεχνληαη νη δηαηάμεηο ηνπ λφκνπ, φπνπ
θαη ξπζκίδνληαη ηα επηκέξνπο ζέκαηα ζηε ιεπηνκέξεηά ηνπο.
 Τπνπξγηθή Απφθαζε είλαη ε πξάμε πνπ εθδίδεηαη απφ ηνλ
(αξκφδην θαηά πεξίπησζε) Υπνπξγφ, απαξαίηεηα θαη΄
εμνπζηνδφηεζε ηνπ λφκνπ θαη πάληα κέζα ζηα πιαίζηα απηήο ηεο
εμνπζηνδφηεζεο.
 Με ηελ Υπνπξγηθή Απφθαζε, είηε ηίζεληαη δεπηεξεχνληεο θαλφλεο
δηθαίνπ φπφηε θαη θαιείηαη «θαλνληζηηθή απφθαζε», είηε ξπζκίδνληαη
δηνηθεηηθήο θχζεσο ζέκαηα (π.ρ. πξφζιεςε, απφιπζε, πξναγσγή,
κεηάζεζε ππαιιήισλ νξηζκφο εγγπήζεσλ θιπ ) νπφηε θαη θαιείηαη
«εθηειεζηηθή».
 Καη νη δχν ηχπνη απηνί ησλ Υπνπξγηθψλ Απνθάζεσλ δεκνζηεχνληαη
ζηελ Δθεκεξίδα ηεο Κπβεξλήζεσο.
 Έζηκν
Τν Έζηκν απνηειεί θαλφλα Γηθαίνπ πνπ ηίζεηαη απφ ηε «Κνηλσλία» κεηά
απφ καθξά θαη νκνηφκνξθε άζθεζε, αιιά κε ηε ζπλείδεζε φηη απηφ
απνηειεί δίθαην. Δίλαη ν ιεγφκελνο «άγξαθνο λφκνο».
Σα έζηκα δηαθξίλνληαη ζε:
 Καθολικά (πνπ ηζρχνπλ ζε φιε ηε ρψξα) θαη ζε Τοπικά (πνπ ηζρχνπλ ζε
κέξνο ηεο ρψξαο)
 Γενικά (πνπ εθαξκφδνληαη ζε φινπο ηνπο ζπλαιιαζφκελνπο) θαη ζε Ειδικά
(πνπ εθαξκφδνληαη ζε νξηζκέλε θαηεγνξία απηψλ) θαη
 Σςμπληπωμαηικά ή αληίζεηα Καηαπγηηικά δηαηάμεσλ λφκνπ.

Η απφδεημε ηνπ εζίκνπ γίλεηαη κε νπνηνδήπνηε κέζνλ π.ρ. κε κάξηπξεο.

(Παξαδείγκαηνο ράξε, νη δηθεγφξνη πξνθεηκέλνπ λα αληηηάμνπλ ην αδίθεκα
ησλ άζθνπσλ ππξνβνιηζκψλ θαη παξάλνκεο νπινρξεζίαο αλαδεηνχλ απφ
ηνπο θαηεγνξνχκελνπο λα ζπκεζνχλ, αλ έρνπλ, αλήκεξα ηνπ αδηθήκαηνο
θάπνηα αλάκλεζε ή επέηεην).
 Ιεξάξρεζε θαλφλσλ
Μεηαμχ ησλ παξαπάλσ γξαπηψλ πεγψλ ηνπ δηθαίνπ, απφ πιεπξάο ηζρχνο
ππάξρεη απζηεξή ηεξάξρεζε.

Δπηθεθαιήο φισλ είλαη ην Σχληαγκα, ν ζεκειηψδεο λφκνο, πξνο ην

πεξηερφκελν ηνπ νπνίνπ ζα πξέπεη λα ζπκθσλνχλ φιεο νη ινηπέο γξαπηέο
πεγέο ηνπ δηθαίνπ. Αθνινπζεί ν ηππηθφο Νφκνο, ην Πξνεδξηθφ Γηάηαγκα,
πξάμε Υπνπξγηθνχ Σπκβνπιίνπ θαη ε Υπνπξγηθή Απφθαζε. Να ηνληζηεί νηη
κεηα ηελ είζνδν ηεο Διιάδαο ζηελ Δπξσπαηθή Έλσζε ζην ίδην ηππηθφ
επίπεδν κε ην Σχληαγκα βξίζθνληαη νη Ιδξπηηθέο Σπλζήθεο ηεο Δπξσπαηθήο
Έλσζεο, παξφηη ακθηζβεηείηαη θαηα πφζν ππεξέρνπλ ηνπ ίδηνπ ηνπ
Σπληάγκαηνο.

Γηα ηε θαηάξγεζε κηαο πξάμεο ηεο Πνιηηείαο απαηηείηαη ε έθδνζε πξάμεο

ηεο απηήο ηππηθήο δχλακεο ή κεγαιχηεξεο ηππηθήο ηζρχνο.
Πξνζηαζία δαζψλ θαη δαζηθψλ εθηάζεσλ

Α. Ππιν από ηο Σύνηαγμα ηος 1975

1. Ο Γαζηθφο Κψδηθαο ηνπ 1929

 Απνηειεί ηελ πξψηε ζπζηεκαηηθή πξνζπάζεηα ηνπ Διιεληθνχ θξάηνπο λα
αζρνιεζεί λνκνζεηηθά κε ζέκαηα ησλ εθηάζεσλ πνπ θαιχπηνληαη απφ
δαζηθή βιάζηεζε κε ηε δεκνζίεπζε ηνπ λ. 4173 «Πεξί θπξψζεσο θαη
ηξνπνπνηήζεσο ηνπ απφ 11 Μαΐνπ 1929 Ν. Γηαηάγκαηνο «πεξί δαζηθνχ
θψδηθνο»» (ΦΔΚ 205 Α΄).
 Ο θψδηθαο απηφο απέβιεπε ζηελ νηθνλνκηθή εθκεηάιιεπζε ηνπ δάζνπο.
Μία έθηαζε νξηδφηαλ σο δάζνο κφλνλ εάλ κπνξνχζε, κε θαηάιιειε
εθκεηάιιεπζε, λα παξάγεη δαζηθά πξντφληα θαη εηδηθφηεξα φζα
θαηνλνκάδνληαλ ζηνλ πίλαθα δηαηίκεζεο ησλ δαζηθψλ πξντφλησλ.
Αληίζεηα, νη δαζηθέο εθηάζεηο, νη νπνίεο απφ άπνςε δαζηθήο
εθκεηάιιεπζεο απέδηδαλ κφλν θηελνηξνθηθά ραξαθηεξίδνληαη σο δαζηθέο
βνζθέο. Έλα δάζνο ή κηα δαζηθή έθηαζε ινηπφλ, απαγνξεπφηαλ λα
κεηαβάιιεη κνξθή θαη επηβαιιφηαλ λα αλαδαζσζεί κφλνλ αλ είρε
πξνζηαηεπηηθφ ραξαθηήξα.
Αθφκε, ηα ηδησηηθά δάζε θαη δαζηθέο εθηάζεηο κπνξνχζαλ λα
εθρεξζσζνχλ, εάλ βεβαησλφηαλ φηη είλαη θαηάιιειεο γηα κφληκε
γεσξγηθή θαιιηέξγεηα, ελψ ηα δεκφζηα κφλν γηα ηελ αγξνηηθή
εγθαηάζηαζε πξνζθχγσλ ή φηαλ ε γεσξγηθή εθκεηάιιεπζε
ζεσξνχληαλ αλακθηζβήηεηα ζπκθεξφηεξε, θαζψο θαη γηα ηελ
εθηέιεζε εληφο απηψλ δηαθφξσλ έξγσλ (δξφκνη) θαη
δξαζηεξηνηήησλ (κεηαιιεία).
Δπίζεο, νη κεγαιντδηνθηήηεο εθηάζεσλ φπνπ δελ ππήξρε δαζηθή
βιάζηεζε ππνρξεψλνληαλ λα δαζψζνπλ έλα νξηζκέλν πνζνζηφ
απηψλ ησλ εθηάζεσλ θαη, βέβαηα, ε δηαρείξηζε ηφζν ησλ
δεκφζησλ φζν θαη ησλ ηδησηηθψλ ηεινχζαλ «ππφ ηνλ απζηεξφλ
έιεγρνλ θαη ηελ επνπηείαλ ηνπ Κξάηνπο».
2. Ο Γαζηθφο Κψδηθαο ηνπ 1969
Σν λ.δ. 86/1969 «Γαζηθφο Κψδημ», 40 ρξφληα αξγφηεξα, δελ
απέθιηλε βαζηθά απφ ηνλ πξνεγνχκελν Γαζηθφ Κψδηθα σο πξνο
ηα παξαπάλσ ζέκαηα. ΄Οξηδε κε ηνλ ίδην ηξφπν ηα δάζε θαη ηηο
δαζηθέο εθηάζεηο, αιιά πξφζζεζε θαη ηελ έλλνηα ησλ
ρνξηνιηβαδηθψλ εθηάζεσλ. Ωο πξνο ηε δπλαηφηεηα εθρέξζσζεο
γηα γεσξγηθνχο ζθνπνχο, γηα ηα ηδησηηθά δάζε πξνζέζεζε
νξηζκέλνπο πνζνηηθνχο πεξηνξηζκνχο, γηα ηα δεκφζηα ηελ
επέηξεπε αλ ε έθηαζε ήηαλ απιψο θαηάιιειε γηα γεσξγηθή ή
δελδξνθνκηθή εθκεηάιιεπζε θαη φρη, φπσο πξνεγνπκέλσο, αλ ε
εθκεηάιιεπζε απηή ήηαλ αλακθηζβήηεηα ζπκθεξφηεξε. Πξνζέζεζε
αθφκε ηε δπλαηφηεηα θαηαζθεπήο νηθηψλ, μελνδνρείσλ θαη
θνηλσθειψλ έξγσλ. Παξαηεξείηαη δειαδή ζην ζεκείν απηφ
νπηζζνδξφκεζε. Ωο πξνο ηηο αλαδαζψζεηο θαη ηηο δαζψζεηο δελ
ππήξμε θάπνηα κεηαβνιή.
Β. Από ηην ιζσύ ηος Σςνηάγμαηορ ηος 1975

 Η πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο ζπληαγκαηηθά θαηνρπξψλεηαη ζηελ

Διιάδα γηα πξψηε θνξά κε ην άξζξν 24 ηνπ Σπληάγκαηνο ηνπ 1975.
Δηδηθφηεξα, ηα δάζε θαη νη δαζηθέο εθηάζεηο πξνζηαηεχνληαη απφ
εηδηθέο δηαηάμεηο , ησλ άξζξσλ 24 παξ.1, πξνηάζεηο 3, 4 θαη 5 θαη
117 παξ. 3 θαη 4. Με ηηο δηαηάμεηο απηέο ζεζπίζηεθε έλα ηδηαίηεξα
απζηεξφ θαζεζηψο πξνζηαζίαο ησλ δαζψλ θαη ησλ δαζηθψλ
εθηάζεσλ.
 Με ηελ πξσηνπνξηαθή δηάηαμε ηεο παξ. 1 ηνπ άξζξνπ 24 ηνπ
Σπληάγκαηνο « ε πξνζηαζία ηνπ θπζηθνχ θαη πνιηηηζηηθνχ
πεξηβάιινληνο απνηειεί ππνρξέσζε ηνπ Κξάηνπο θαη δηθαίσκα ηνπ
θαζελφο. Γηα ηελ δηαθχιαμή ηνπο ην Κξάηνο έρεη ππνρξέσζε λα
ιακβάλεη ηδηαίηεξα πξνιεπηηθά θαη θαηαζηαιηηθά κέηξα ζην πιαίζην
ηεο αξρήο ηεο αεηθνξίαο».
 Με απηέο ηηο δηαηάμεηο ε ζπληαγκαηηθή επηηαγή γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ
πεξηβάιινληνο απεπζχλεηαη ζε φια ηα φξγαλα ηνπ Κξάηνπο, ήηνη ζην
λνκνζέηε, ζηελ δηνίθεζε θαη ζηα δηθαζηήξηα, ηα νπνία είλαη
ππνρξεσκέλα λα ιακβάλνπλ ηα θαηάιιεια ζε θάζε πεξίπησζε
κέηξα πξνζηαζίαο.
 Δπίζεο κε ην άξζξν 24, παξ.1 εδ. δ΄ « ε ζχληαμε δαζνινγίνπ
ζπληζηά ππνρξέσζε ηνπ Κξάηνπο». Η θαηαγξαθή φκσο ησλ δαζψλ
θαη δαζηθψλ εθηάζεσλ ηεο ρψξαο ξπζκίδεηαη κε ηνλ Ν. 2664/1998
«Δζληθφ Κηεκαηνιφγην θαη άιιεο δηαηάμεηο» (ΦΔΚ Α΄ 275). Αθφκε κε
ην άξζξν 24, παξ.1, εδ. ε΄ «απαγνξεχεηαη ε κεηαβνιή ηνπ
πξννξηζκνχ ησλ δαζψλ θαη ησλ δαζηθψλ εθηάζεσλ, εθηφο αλ
πξνέρεη γηα ηελ Δζληθή Οηθνλνκία ε αγξνηηθή εθκεηάιιεπζε ή άιιε
ηνπο ρξήζε, πνπ ηελ επηβάιιεη ην δεκφζην ζπκθέξνλ». Η δηάηαμε
απηή αθνξά κφλν ηα δεκφζηα δάζε θαη δαζηθέο εθηάζεηο. Η
αλαζεψξεζε ηνπ Σπληάγκαηνο ην 2001 επηηξέπεη κεηαβνιή ηνπ
πξννξηζκνχ θαη ησλ ηδησηηθψλ δαζψλ θαη δαζηθψλ εθηάζεσλ.
Για ηο ενδεσόμενο μείυζηρ ηυν ιδιυηικών δαζών ηο ΣηΔ:

Απαίηεζε ηελ έθδνζε εηδηθνχ λφκνπ γηα ηελ εμαίξεζε. Ο λφκνο

απηφο εθδφζεθε (Ν.998/1979) θαη πξνβιέπεη ηηο επηηξεπφκελεο
επεκβάζεηο ζηα δάζε θαη ζηηο δαζηθέο εθηάζεηο.
Όξηζε ζε πνιιέο απνθάζεηο ηνπ φηη γηα λα επηηξαπεί ε
κεηαβνιή ηνπ πξννξηζκνχ ελφο δάζνπο ζα πξέπεη λα ππάξρεη
ιφγνο ζεκαληηθφηαηνπ δεκφζηνπ ζπκθέξνληνο, ελψ ε δηάηαμε
ηνπ άξζξνπ 24 αλαθέξεη απιά ην δεκφζην ζπκθέξνλ.
Σχκθσλα κε ην άξζξν 117, παξ. 3 «δεκφζηα ή ηδησηηθά δάζε θαη
δαζηθέο εθηάζεηο πνπ θαηαζηξάθεθαλ απφ ππξθαγηά ή νπνηαδήπνηε
άιιε αηηία, νθεηιφκελε είηε ζε θπζηθά αίηηα, είηε ζε αλζξψπηλε
ελέξγεηα, δελ απνβάιινπλ γηα ην ιφγν απηφ ηνλ ραξαθηήξα πνπ είραλ
πξηλ θαηαζηξαθνχλ, θεξχζζνληαη ππνρξεσηηθά αλαδαζσηέεο θαη
απνθιείεηαη λα δηαηεζνχλ γηα άιιν πξννξηζκφ». Τν κέηξν ηεο
αλαδάζσζεο επηβάιιεηαη αλεμάξηεηα απφ ηνλ ραξαθηήξα ηεο έθηαζεο
σο δεκφζηαο ή ηδησηηθήο.
Σχκθσλα κε ην άξζξν 117 παξ.4 « Η αλαγθαζηηθή απαιινηξίσζε
δαζψλ ή δαζηθψλ εθηάζεσλ πνπ αλήθνπλ ζε θπζηθά ή λνκηθά
πξφζσπα ηδησηηθνχ ή δεκνζίνπ δηθαίνπ επηηξέπεηαη κφλν ππέξ ηνπ
Γεκνζίνπ, ζχκθσλα κε ηνπο νξηζκνχο ηνπ άξζξνπ 17, γηα ιφγνπο
δεκφζηαο σθέιεηαο δηαηεξείηαη πάλησο ακεηάβιεηε ε κνξθή ηνπο σο
δαζηθή».
Γηα απαιινηξίσζε ηδησηηθψλ δαζψλ θαη δαζηθψλ εθηάζεσλ
απαηηείηαη ε χπαξμε ιφγνπ «δεκφζηαο σθέιεηαο» θαη φρη απιά
δεκφζηνπ ζπκθέξνληνο. Η απαιινηξίσζε ηδησηηθψλ δαζψλ ή
δαζηθψλ εθηάζεσλ επηηξέπεηαη κφλνλ ππφ ηνλ φξν ηεο
δηαηήξεζεο ηεο κνξθήο ηνπο ακεηάβιεηεο σο δαζηθήο. Υπέξ
ηνπ δεκνζίνπ επίζεο κπνξνχλ λα απαιινηξησζνχλ ηδησηηθά
δάζε θαη δαζηθέο εθηάζεηο πνπ θαηαζηξάθεθαλ απφ ππξθαγηά..
Γηα ηελ θήξπμε ηεο απαιινηξίσζεο δελ απαηηείηαη δηνηθεηηθή
πξάμε γηα ηελ θήξπμε ηεο θαηαζηξαθείζαο έθηαζεο σο
αλαδαζσηέαο.
Δξειδίκεςζη ηος ζςνηαγμαηικού οπιζμού ηος δάζοςρ και ηηρ
δαζικήρ έκηαζηρ από ηο Ν. 3208/2003
Γηα λα ραξαθηεξηζηεί κία έθηαζε σο δάζνο ή δαζηθή ζα πξέπεη:
Α) λα θχνληαη ζε απηήλ άγξηα μπιψδε θπηά, δπλάκελα κε δαζηθή
εθκεηάιιεπζε λα παξάγνπλ δαζηθά πξντφληα (δαζνπνληθά είδε),
Β) ην εκβαδφλ ηεο ελ ιφγσ έθηαζεο λα είλαη θαη’ ειάρηζηνλ 0,3
εθηάξηα κε γεσκεηξηθή κνξθή θαηά ην δπλαηφλ απνζηξνγγπισκέλε ή
ζε ισξίδα πιάηνπο ηνπιάρηζηνλ 30 κέηξσλ, κήθνπο δε «κεγαιπηέξνπ
ησλ 100 κέηξσλ θαηά κέζν φξν». Γαζνβηνθνηλφηεηα πθίζηαηαη θαη
δαζνγελέο πεξηβάιινλ δεκηνπξγείηαη «..θαη ζε εθηάζεηο κε κηθξφηεξν
εκβαδφλ απφ 0,3 εθηάξηα, φηαλ ιφγσ ηεο ζέζεο ηνπο, βξίζθνληαη ζε
ζρέζε αιιειεμάξηεζεο θαη αιιειεπίδξαζεο κε άιιεο γεηηνληθέο
εθηάζεηο πνπ ζπληζηνχλ δάζνο ή δαζηθή έθηαζε θαη
Γ) νη θφκεο ησλ δαζηθψλ εηδψλ ζε θαηαθφξπθε πξνβνιή θαιχπηνπλ
ηνπιάρηζηνλ ην 25% ηεο έθηαζεο ηνπ εδάθνπο (ζπγθφκσζε 0,25%).
Δηδηθφηεξα, αλ ζε κία έθηαζε ε ζπγθφκσζε είλαη κεγαιχηεξε ηνπ
30% ηφηε πξφθεηηαη γηα δάζνο, ελψ αλ είλαη κεγαιχηεξε ηνπ 0,25% γηα
δαζηθή έθηαζε.
Η δηαδηθαζία ραξαθηεξηζκνχ ηνπ άξζξνπ 14 ηνπ Ν. 998/1979
Η δηαδηθαζία αλαγλψξηζεο ηνπ δαζηθνχ ή κή ραξαθηήξα ζπγθεθξηκέλεο
έθηαζεο, αιιά φρη θξίζεο ηεο χπαξμεο ή κε δηθαηψκαηνο θπξηφηεηαο ή
άιισλ εκπξάγκαησλ δηθαησκάησλ επ’ απηήο θαζνξίδεηαη κε ην άξζξν 14
ηνπ Ν.998/1979.
Σχκθσλα κε απηφλ ν ραξαθηεξηζκφο πεξηνρήο ή ηκήκαηνο επηθάλεηαο γεο
σο δάζνπο ή δαζηθήο έθηαζεο, ν θαζνξηζκφο νξίσλ θαη ν πξνζδηνξηζκφο
ηεο θαηεγνξίαο ζηελ νπνία αλήθεη ην δάζνο ή ε δαζηθή έθηαζε θαηά ηηο
δηαθξίζεηο ηνπ άξζξνπ 4 ηνπ Ν.998/1979 αλ δελ έρεη θαηαξηηζηεί αθφκε
δαζνιφγην ελεξγείηαη κε αίηεζε νπνηνπδήπνηε έρεη έλλνκν ζπκθέξνλ ή θαη
απηεπαγγέιησο κε πξάμε ηνπ θαηά ηφπνλ αξκφδηνπ δαζάξρε.
Ο Γαζάξρεο δελ επηηξέπεηαη λα εθθέξεη ηελ πξνζσπηθή ηνπ άπνςε, αιιά
νθείιεη λα εθδψζεη απφθαζε πνπ λα ζεκειηψλεηαη ζηα θξηηήξηα πνπ ζέηεη ν
λφκνο.
Έηζι η ππάξη ηος Γαζάπση ππέπει:
Να βαζίδεηαη ζε ζρεηηθή εηζήγεζε αξκφδηνπ δαζνιφγνπ θαη
ζηα ηπρφλ ππάξρνληα ζηνηρεία θσηνγξάθεζεο θαη
ραξηνγξάθεζεο ηεο πεξηνρήο ή ζε θάζε άιιν ζρεηηθφ
ζηνηρείν
Να είλαη αηηηνινγεκέλε κε αλαθνξά ζηε κνξθνινγία ηνπ
εδάθνπο, ην είδνο, ηε ζχλζεζε, ηελ έθηαζε ηεο βιάζηεζεο
θαη ηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά απηήο, ηηο ηπρφλ επειζνχζεο
πξφζθαηεο αιινηψζεηο ή θαηαζηξνθέο θαη θάζε άιιν
ρξήζηκν ζηνηρείν γηα ηνλ ραξαθηεξηζκφ ηεο έθηαζεο.
Ρχζκηζε ζεκάησλ δαζηθήο ηδηνθηεζίαο απφ ηνλ Ν. 3208/2003
1. Άξζξν 10, παξ.1: Τν Γεκφζην δελ πξνβάιιεη δηθαηψκαηα
θπξηφηεηαο ζε δάζε θαη δαζηθέο ελ γέλεη εθηάζεηο πνπ:
Αλαγλσξίζηεθαλ κε ακεηάθιεηεο δηθαζηηθέο απνθάζεηο,
απνθάζεηο Υπνπξγνχ Γεσξγίαο, ηνπ Γηνηθεηηθνχ Γηθαζηεξίνπ ηνπ
Υπνπξγείνπ Γεσξγίαο, ησλ Ννκαξρψλ, κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ
Αγξνηηθνχ Κψδηθα θαη ηνπ Κηελνηξνθηθνχ Κψδηθα
Παξαρσξήζεθαλ θαηά θπξηφηεηα κε βάζε δηαηάμεηο πνπ
αλαθέξνληαη ζε λφκνπο
Πεξηήιζαλ ζε πξφζσπα κε βάζε δηαηάμεηο πνπ αλαθέξνληαη ζε
λφκνπο
2. Άξζξν 12: Δίλαη έγθπξεο θαη ηζρπξέο έλαληη ηνπ Γεκνζίνπ νη
αλαθεξφκελεο ζην άξζξν απηφ κεηαβηβάζεηο ελ δσή ή αηηία
ζαλάηνπ αθηλήησλ πνπ εκθαλίδνπλ αγξνηηθή κνξθή ζηηο
αεξνθσηνγξαθίεο ηνπ 1945 ή 1960 αλεμάξηεηα απφ ηελ κνξθή
πνπ απέθηεζαλ αξγφηεξα, νη ζρεηηθνί ηίηινη αλάγνληαη πξηλ απφ
23/2/1946 θαη έρνπλ κεηαγξαθεί, θαζψο θαη νη κεηαβηβάζεηο ελ
δσή ή αηηία ζαλάηνπ αγξνθηεκάησλ ζε επξχηεξεο αγξνηηθέο
πεξηνρέο θαη κέξνο απηψλ θαιχπηεηαη απφ άγξηα πνψδε ή
μπιψδε βιάζηεζε νπνηαζδήπνηε κνξθήο ή δηάπιαζεο θαη
εθφζνλ νη ζρεηηθνί ηίηινη αλάγνληαη πξηλ απφ 23/2/1946 θαη ε
έθηαζε απηψλ δελ εθάπηεηαη κε δεκφζην δάζνο ή δαζηθή έθηαζε.
3. Άξζξν 13: Τα δηθαηψκαηα δηαθαηνρήο επί δεκνζίσλ δαζψλ θαη
δεκνζίσλ δαζηθψλ εθηάζεσλ πνπ έρνπλαλαγλσξηζηεί κπνξεί λα
θαηαξγνχληαη ππέξ ηνπ Γεκνζίνπ γηα ιφγνπο δαζηθήο πνιηηηθήο ή
πξνζηαζίαο αξραηνινγηθψλ ρψξσλ αληί απνδεκηψζεσο ίζεο κε
ην ήκηζπ ηεο αμίαο ηνπ δαζνθηήκαηνο. Οη δηαθάηνρνη κπνξνχλ λα
δεηήζνπλ ηε κεηαβίβαζε ζε απηνχο απφ ην Γεκφζην αληί ηνπ
αλσηέξσ ηηκήκαηνο.
4. Άξζξν 14: Οη παξαρσξήζεηο ησλ ξεηηλεπφκελσλ δαζψλ
ζχκθσλα κε ην άξζξν 64 ηνπ Ν. 998/1979 ζεσξνχληαη φηη έγηλαλ
θαηά πιήξεο δηθαίσκα θπξηφηεηαο
5. Άξζξν 15: Αλαγλσξίδνληαη σο ηδησηηθά ηα δάζε Σνιπγείαο,
Δηδπιιίαο θαη λήζσλ Σαιακίλαο θαη Σθχξνπ
6. Άξζξν 16: Αλαγλσξίδνληαη εκπξάγκαηα δηθαηψκαηα δήκσλ ή
θνηλνηήησλ ζε δάζε θαη δαζηθέο εθηάζεηο θαηά θπξηφηεηα ή θαηά
λνκή κε δηθαζηηθέο απνθάζεηο κέρξη ηελ έλαξμε ηζρχνο ηνπ
παξφληνο λφκνπ, έζησ θαη αλ ην δεκφζην δελ ζπκκεηείρε ζε
θαλέλα απφ ηα ζηάδηα ησλ ζρεηηθψλ δηθψλ
7. Άξζξν 17: Θεσξνχληαη έγθπξεο νη παξαρσξήζεηο δεκνζίσλ
δαζψλ θαη δαζηθψλ εθηάζεσλ πξνο ηξίηνπο φπσο:
 Παξαρσξήζεηο γηα γεσξγηθή ή δελδξνθνκηθή εθκεηάιιεπζε
 Πξνζσξηλέο παξαρσξήζεηο πνπ νξηζηηθνπνηήζεθε ν ζθνπφο
παξαρψξεζεο πξηλ ηελ ηζρχ ηνπ Ν. 998/1979
 Παξαρσξήζεηο ζε δήκνπο θαη θνηλφηεηεο πξνο εγθαηάζηαζε
θαηνίθσλ ηνπο ή θαζνιηθψλ δηαδφρσλ ηνπο
 Πξνζσξηλέο παξαρσξήζεηο γηα αλέγεξζε θαηνηθίαο (εθφζνλ
ζηεξνχληαη κφληκεο θαηνηθίαο)
 Παξαρσξήζεηο θαηά θπξηφηεηα γηα νηθηζηηθή ρξήζε πξνο ηνπο
ΟΤΑ εθφζνλ ε ρξήζε απηή επηβάιιεηαη απφ ην δεκφζην
ζπκθέξνλ
8. Άξζξν 18: Παξαρψξεζε θαηά ρξήζε δεκνζίσλ δαζψλ θαη
δαζηθψλ εθηάζεσλ γηα δεκηνπξγία παηδηθψλ θαηαζθελψζεσλ
9. Άξζξν 21: Παξαρψξεζε εθηάζεσλ θαη παξαηηήζεσλ ηνπ
Γεκνζίνπ απφ εθθξεκείο δηνηθεηηθέο δηαδηθαζίεο θαη δίθεο πνπ
αλαθέξνληαη ζε κεηαβαηηθέο δηαηάμεηο ηνπ λφκνπ.
΢εκαληηθέο δηαηάμεηο θνηλήο λνκνζεζίαο γηα ηελ δηαηήξεζε ησλ
δαζψλ θαη δαζηθψλ εθηάζεσλ

Γεληθέο δηαηάμεηο
Νφκνο 998/1979, άξζξν 1 θαη άξζξν 2
Πξνιεπηηθά κέηξα πξνζηαζίαο
 Καηαζθεπή δαζηθψλ δξφκσλ (εληφο ή ζηηο παξπθέο ησλ δαζψλ θαη
δαζηθψλ εθηάζεσλ γηα πξνζηαζία, εθκεηάιιεπζε θαη κεηαθνξά
δαζηθψλ πξντφλησλ
 Καηαζθεπή πξνζηαηεπηηθψλ έξγσλ, φπσο δαζηθέο κεηαθνξηθέο
εγθαηαζηάζεηο, δαζηθά θηίξηα, πξνζηαηεπηηθέο αλαδαζψζεηο,
πδαηνδεμακελέο θιπ
 Οη Γαζηθέο Αξρέο είλαη ππνρξεσκέλεο λα επηηεξνχλ ηα δεκφζηα
δάζε πξνο θχιαμή ηνπο απφ θηλδχλνπο ππξθαγηάο, παξάλνκσλ
πινηνκηψλ, εθρεξζψζεσλ θαη βνζθήζεσλ
 Αλάπηπμε θηινδαζηθνχ πλεχκαηνο (ελεκεξσηηθφ πιηθφ γηα δάζε
θαη δαζνπνλία)
 Κήξπμε σο αλαδαζσηέσλ ησλ θακέλσλ εθηάζεσλ\
Πξνιεπηηθά κέηξα γηα απνθπγή εθδήισζεο ππξθαγηψλ
1. Απαγοπεύζειρ
Απαγνξεχεηαη:
 Να αλάβεηαη ή δηαηεξείηαη θσηηά ζηα δάζε ή θνληά ζ’ απηά
ζε απφζηαζε κέρξη 300 κέηξα
Να αλάβεηαη ή δηαηεξείηαη θσηηά ζε νηθήκαηα ή
εγθαηαζηάζεηο (μελνδνρεία, θαιχβεο θιπ) πνπ βξίζθνληαη ζε
δάζε ή δαζηθέο εθηάζεηο κέρξη 300 κέηξα απφ ηα φξηά ηνπο
ρσξίο λα ιακβάλνληαη ηα κέηξα πνπ πξνβιέπνληαη απφ
δαζηθνχο θαλνληζκνχο
Να θπιάζζνληαη ή λα εγθαηαιείπνληαη εχθιεθηα πιηθά ή
άρξεζηα είδε ή απνξξίκκαηα ζε απφζηαζε κέρξη 300 κέηξα
απφ απηά
Η εληφο δαζψλ ή δαζηθψλ εθηάζεσλ ή ζε απφζηαζε
κέρξη 100 κέηξα απφ απηά ρσξίο άδεηα ηνπ δαζάξρε
θαχζε αλζξαθνθακίλσλ θαη αζβεζηνθακίλσλ
Η εληφο ησλ δαζψλ θαη δαζηθψλ εθηάζεσλ ζήξα κε φπια
επηθίλδπλα γηα ηελ κεηάδνζε θσηηάο
Η εληφο ησλ δαζψλ θαη δαζηθψλ εθηάζεσλ απφξξηςε
ηζηγάξσλ απφ πεδνχο ή επηβαίλνληεο ζε απηνθίλεηα ή
ηξέλα
Τν θάπληζκα ησλ κειηζζψλ κέζα ζε θνξκνχο δέλδξσλ
Τν θάςηκν αγξψλ ή αγξνηηθψλ ή ρνξηνιηβαδηθψλ
εθηάζεσλ απφ 1/5 έσο 31/10 κέζα ζηα δάζε ή δαζηθέο
εθηάζεηο θαη ζε απφζηαζε κέρξη 300 κέηξα ρσξίο ηελ
άδεηα ηνπ δαζάξρε
Οη παξαβάηεο ησλ παξαπάλσ απαγνξεχζεσλ ηηκσξνχληαη
κε θπιάθηζε απφ 2 κήλεο έσο 1 έηνο, αλ ππήξμε
ππξθαγηά κε θπιάθηζε 3 εηψλ θαη ρξεκαηηθή πνηλή
ηνπιάρηζην 200000 δξρ. Σηελ ηειεπηαία πεξίπησζε
ππάξρεη θαη αζηηθή επζχλε κε απνδεκίσζε θαηά ηηο
δηαηάμεηο γηα αδηθνπξαμίεο.
2. Τπνρξεψζεηο Οξγαληζκψλ Κνηλήο Ωθέιεηαο θαη ηδησηηθψλ
επηρεηξήζεσλ
(Καζαξηζκνί δσλψλ ζηδεξνδξνκηθψλ γξακκψλ, απνκάθξπλζε
εχθιεθησλ πιψλ, πξνεηδνπνηεηηθέο πηλαθίδεο απαγφξεπζεο
απφξξηςεο ηζηγάξσλ ζηα ιεσθνξεία θαη ηξέλα θιπ)
3. Κήξπμε δαζηθψλ πεξηνρψλ ηδηαίηεξα εθηεζεηκέλσλ ζε
θίλδπλν ππξθαγηάο σο επηθίλδπλσλ
(Σπγθεθξηκέλα κέηξα φπσο εγθαηάζηαζε εηδηθψλ
δαζνππξνζβεζηηθψλ κνλάδσλ, ηδηαίηεξε παξαθνινχζεζε
θαηξηθψλ ζπλζεθψλ θιπ)
4. ΢χζηαζε κνλάδσλ θαηάζβεζεο δαζνππξθαγηψλ
5. ΢χζηαζε κνλάδσλ θαηάζβεζεο δαζνππξθαγηψλ απφ
αέξνο
(Πνιεκηθή Αεξνπνξία ζε ζπλεξγαζία κε ηελ Γαζηθή Υπεξεζία θαη
ηελ Ππξνζβεζηηθή)
Καηαζηαιηηθά κέηξα
Άξζξν 20, παξ. 1, Ν. 998/1979
Αξκφδηα φξγαλα γηα ηελ θαηαζηνιή ππξθαγηάο, έθδνζε
ζρεηηθψλ δηαηαγψλ θαη εθηέιεζή ηνπο είλαη:
 Ο νηθείνο Γηνηθεηήο θαη ηα ππ’ απηφλ φξγαλα ηεο
Ππξνζβεζηηθήο Υπεξεζίαο
 Οη θαηά ηφπνπο αζηπλνκηθέο αξρέο
 Οη θνηλνηηθέο ή δεκνηηθέο αξρέο ηεο πεξηνρήο ζηελ
νπνία εθδειψζεθε ε ππξθαγηά
 Οη ζηαζκνί ή ππνζηαζκνί ηεο Ππξνζβεζηηθήο
Υπεξεζίαο
 Οη εηδηθέο κνλάδεο θαηάζβεζεο δαζνππξθαγηψλ απφ
αέξνο θαη
 Οη θαηά ηφπνπο ζηξαηησηηθέο αξρέο
Πξνζηαζία απφ έληνκα θαη κχθεηεο
Σχκθσλα κε ην άξζξν 220 παξ. 1 ηνπ Γαζηθνχ Κψδηθα
86/1969 είλαη ππνρξέσζε ησλ θπξίσλ ή θαηφρσλ δαζψλ
ή κεξηθψο δαζνζθεπψλ εθηάζεσλ λα θαηαπνιεκνχλ θαη
λα εμαθαλίδνπλ ηηο εκθαληδφκελεο ζηα δάζε ηνπο
θάκπηεο ή άιια βιαπηηθά έληνκα θαη κχθεηεο ζχκθσλα
κε ηηο ππνδείμεηο ηεο Γαζηθήο Υπεξεζίαο, δηαθνξεηηθά
ηηκσξνχληαη θαηά ηηο δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 268 ηνπ Ν.Γ.
86/69.
Γηαρείξηζε δαζψλ
Η δηαρείξηζε δαζψλ ξπζκίδεηαη ιεπηνκεξψο απφ ηνλ Γαζηθφ
Κψδηθα 86/69 θαη ηνλ Ν. 998/1979
Η εκμεηάλλεςζη ηυν δημόζιυν δαζών γίνεηαι υρ εξήρ:
 Με αλάιεςε απηήο απφ κηζζσηέο θαηφπηλ
δεκνπξαζίαο ή ρσξίο δεκνπξαζία επί θαηαβνιήο
κηζζψκαηνο (κηθξνυινηφκνη, κηθξνεπαγγεικαηίεο,
δεκφζηεο ππεξεζίεο, κνλέο, δαζηθνί ζπλεηαηξηζκνί
εξγαζίαο)
 Απεπζείαο απφ ην Κξάηνο κε αλάζεζε ζηα νηθεία
Γαζαξρεία είηε γηα πξφηππε εθκεηάιιεπζε είηε γηα
αλάγθεο ηνπ Γεκνζίνπ
Σα παξαγφκελα πξντφληα δηαηίζεληαη σο εμήο:
Σα παξαγφκελα πξντφληα δηαηίζεληαη σο εμήο:
Υσξίο δεκνπξαζία
Α. Όηαλ πξννξίδνληαη γηα θάιπςε αλαγθψλ ηνπ Γεκνζίνπ κε ηίκεκα
νξηδφκελν απφ ην Τπνπξγείν Γεσξγίαο
Β. Όηαλ δηαηίζεληαη ζε δαζηθνχο ζπλεηαηξηζκνχο εξγαζίαο γηα
πεξαηηέξσ εθκεηάιιεπζε κε δηθά ηνπο κέζα θαη έμνδα κε ηίκεκα
θαζνξηδφκελν απφ ηνλ Ννκάξρε
Με πξφρεηξε δεκνπξαζία ή ρσξίο δεκνπξαζία κε απφθαζε
Ννκάξρε πνπ θαζνξίδεη ην ηίκεκα κέρξη 10 θπβ. Μέηξα πξηζηήο
μπιείαο ή αλάινγνπ πνζνχ άιινπ είδνπο
Με ηδηαίηεξε ζπκθσλία πνπ πξνζθέξεη πεξηζζφηεξα ζε ΝΠΓΓ ή ζε
ηξίην εθφζνλ ε επηρεηξεζείζα δεκνπξαζία καηαηψζεθε 2 θνξέο
Με βάζε ηελ ηζρχνπζα δηαηίκεζε γηα θάιπςε αλαγθψλ
κηθξνεπαγγεικαηηψλ ή γηα αηνκηθή θαηαλάισζε ησλ θαηνίθσλ ηεο
πεξηθέξεηαο ηνπ Γαζαξρείνπ
Με θαλνληθή δεκνπξαζία ζηηο ππφινηπεο πεξηπηψζεηο
Τινηνκία
Τν Ν.Γ 86/1969 νξίδεη φηη ε δηελέξγεηα πινηνκίαο ζηα δάζε θαη
δαζηθέο εθηάζεηο πξνυπνζέηεη:
1. Τελ πξνζήκαλζε ησλ πινηνκεηέσλ δέλδξσλ
2. Τελ ιήςε άδεηαο πινηνκίαο (εθδίδεηαη απφ ην Γαζαξρείν
κεηά απφ θαηαβνιή κηζζψκαηνο γηα δεκφζην δάζνο ή
δαζηθνχ θφξνπ γηα κή-δεκφζην ή αηειψο ζηηο πεξηπηψζεηο
πνπ νξίδνληαη απφ ην άξζξν 176 ηνπ Ν.Γ. 86/1969 ηνπ
Γαζηθνχ Κψδηθα)
3. Τελ εγθαηάζηαζε ησλ πινηφκσλ
Μεηαθνξά δαζηθψλ πξντφλησλ
Οη δηαηππψζεηο γηα ηελ κεηαθνξά ησλ λφκηκα απνιακβαλφκελσλ
δαζηθψλ πξντφλησλ θαη ν ηξφπνο ειέγρνπ ησλ κεηαθνξψλ
θαζνξίδνληαη κε δηαηάγκαηα. Με αζηπλνκηθέο δηαηάμεηο κπνξεί
λα νξίδνληαη νη νδνί απφ ηηο νπνίεο νθείινπλ λα δηέξρνληαη νη
κεηαθέξνληεο δαζηθά πξντφληα, ε ρξνληθή δηάξθεηα εληφο ηεο
νπνίαο πξέπεη λα ελεξγνχληαη νη κεηαθνξέο θαη νη εθθνξηψζεηο, ε
ππνρξέσζε δχγηζεο ησλ πξντφλησλ θαη γεληθά θάζε ιεπηνκέξεηα
γηα ηνλ απνηειεζκαηηθφ έιεγρν ηεο δηελεξγνχκελεο κεηαθνξάο.
Τα παξάλνκα κεηαθεξφκελα ή πσινχκελα δαζηθά πξντφληα
θαηάζρνληαη θαη δεκεχνληαη απφ ηα δαζηθά ή αζηπλνκηθά φξγαλα.
Βνζθή
Η βνζθή ζηα δάζε γεληθά δελ απαγνξεχεηαη. Πξέπεη φκσο λα αζθείηαη κε
ηξφπν πνπ δελ εκπνδίδεη ηελ εθκεηάιιεπζε ηνπ δάζνπο θαη ηελ ιήςε
κέηξσλ γηα ηελ πξνζηαζία ηεο αλαγέλλεζεο κεηά ηελ πινηνκία.
Η βοζκή απαγοπεύεηαι ζηιρ εξήρ πεπιπηώζειρ:
 Σε εθηάζεηο πνπ έρνπλ θεξπρηεί αλαδαζσηέεο
 Σηα θακέλα δάζε ε βνζθή πξνβάησλ θαη κεγάισλ δψσλ γηα 5 έηε θαη
ησλ γηδηψλ γηα 10 απφ ηελ εκέξα ηεο ππξθαγηάο
 Σηα δάζε ειάηεο ε βνζθή ησλ γηδηψλ
 Σηνπο ππξήλεο ησλ εζληθψλ δξπκψλ θαη ζηα δηαηεξεηέα κλεκεία ηεο
θχζεο ε βνζθή θάζε δψνπ
 Σε δάζε πνπ βξίζθνληαη ζε θαηάζηαζε θπζηθήο ή ηερλεηήο
αλαγέλλεζεο κεηά απφ πινηνκία
 Σε δάζε πνπ δνπλ ζπάληα είδε δψσλ θαη πηελψλ ή ζε δάζε πνπ
πξννξίδνληαη γηα πξνζηαζία θαη εθηξνθή ζεξακάησλ
 Σε δάζε θνληά ζε πφιεηο, ρσξηά, ζπλνηθηζκνχο, εθθιεζίεο θαη
λνζνθνκεία γηα ιφγνπο πγηεηλήο θαη αηζζεηηθήο
 Σε πεξηνρέο ζηηο νπνίεο γίλνληαη απνμεξάλζεηο ή αλαδαζψζεηο
Πξσηφθνιιν δηνηθεηηθήο απνβνιήο
Άπθπο 61 ηος Δαζικού Κώδικα
Σπληάζζεηαη απφ ηνλ αξκφδην Γηεπζπληή Γαζψλ ή Ννκνδαζάξρε ή
Γαζάξρε θαηά ηνπ επηρεηξνχληνο εθρέξζσζε, πινηνκία, ζπνξά ή
νπνηαδήπνηε άιιε δηαθαηνρηθή πξάμε επί δεκνζίσλ, δεκνηηθψλ
θνηλνηηθψλ, κνλαζηεξηαθψλ ή αλεθφλησλ ζε ηδξχκαηα ελ γέλεη δαζψλ ,
αλαδαζσηέσλ εθηάζεσλ, ρνξηνιηβαδηθψλ εδαθψλ θαη κεξηθψο
δαζνζθεπψλ εθηάζεσλ.
Η ζχληαμε ηνπ πξσηνθφιινπ απηνχ απνζθνπεί ζηελ πξνζηαζία ησλ
εκπξάγκαησλ δηθαησκάησλ ηνπ Κξάηνπο θαη ησλ αλσηέξσ λνκηθψλ
πξνζψπσλ, αιιά ζπκβάιιεη θαη ζηελ πξνζηαζία θαη δηαηήξεζε ησλ
δαζψλ. Απηφ δηφηη ε εθηέιεζε απηνχ ηνπ πξσηνθφιινπ δελ αλαζηέιιεηαη
κε ηελ άζθεζε ηεο θαη’ απηνχ αλαθνπήο θαη έρεη σο ζπλέπεηα ηελ άκεζε
δηαθνπή ηεο εθρέξζσζεο, ηεο πινηνκίαο, ηεο ζπνξάο ή παξφκνησλ
ελεξγεηψλ