Working Paper

2012ko ekainak 18

EUROA KRISIAREN JATORRI GISA

THE EURO AS CAUSE OF THE CRISIS EL EURO COMO CAUSA DE LA CRISIS

1. Krisiak eztanda egin zuenetik garatu diren
politika publiko bitxien alderdi deigarriena zera
da: nola ezkutatu zaion iritzi publikoari hain
agerikoa den kontua, alegia, europar moneta-
batasuna (euroa) dela finantza-krisiaren kausa
nagusietako bat.
2. Harrigarria da, zalantzarik gabe, gain-
zorpetzeari eta finantzaren/higiezinen burbuilari
buruzko azterketa serio guztietan agertzen
delako euroa dela krisiaren jatorriaren eta
garapenaren funtsezko arrazoia.
3. Eta harrigarria da hori horrela izanik, gure
ekonomista “ofizialek” eta gure ordezkari
politikoek gertaera hori inon ere ez aipatzea,
objektiboki merezi duen garrantziarekin eta
dimentsioarekin.

As a Working Paper, it does not reflect any institutional position or opinion neither of EKAI Center,
nor of its sponsors or supporting entities
EKAI Center seeks to do business with companies or governments covered in its reports. Readers should be aware that
we may have a conflict of interest that could affect the objectivity of this report. Investors should consider this report
as only a single factor in making their investment decision.

GARAIA INNOVATION CENTER, GOIRU 1,A2 MONDRAGON

http://ekaicenter1.blogspot.com
TEL: 943250104 VITORIA-GASTEIZ 639641457
LEKEITIO 675701785 DURANGO 688819520
http://industrialpolicy.blogspot.com
E-MAIL: info@ekaicenter.eu
scribd.com/EKAICenter facebook.com/ekaicenter
 EUROA KRISIAREN JATORRI GISA

4. Izan ere, Euroaren parte izatea bada Europako

inguruko herrialdeek (eta Espainiak bereziki) gaur
egur bizi duten hondamendiaren funtsezko
arrazoietako bat, herritarrok ez ote dugu hori
ezagutzeko eskubiderik? Ez genuke izan behar
Eurogunean egotearen abantailak eta
desabantailak epaitzeko funtsezko elementu
hori?

5. Eta, batez ere, euroa krisiaren funtsezko

kausetako bat bada, ez ote gara pentsatzen hasi
behar krisiaren kausei egoki ekiteko bidea Eurotik
irtetea izan litekeela?

6. Espainiak gaur egun bizi duen krisi

ekonomikoaren atzean gain-zorpetzea eta
“burbuila” espekulatiboak daude. Alabaina,
horien guztien atzean, Espainia eurogunean sartu
izanari loturiko jatorri historikoa aurki dezakegu.
Iturria: Tasazio Sozietatea.

7. Has gaitezen Espainiako finantza-krisian gehien Ondorio bera lor dezakegu, ETXEBIZITZAREN ETA
ezagutzen den alderdiarekin: higiezinen burbuila.
FAMILIEN ERRENTA ESKURAGARRIAREN ARTEKO
Egia da 90ko hamarkadan prezioak igo ziren garai
RATIOA eginez gero:
ezaguna gertatu zela; alabaina, europar moneta-
unitatea ezarri izanak ageriko inpaktua izan zuen.
Gaur egungo higiezinen burbuilak 2000. urtetik
aurrera egin zuen gora, neurri gabe.

8. Ondoko taulan ESPAINIAKO ETXEBIZITZAREN

PREZIOAREN BILAKAERA ikus dezakegu, KPIren
BILAKAERAREKIN ALDERATUTA:

Iturria: I.G. Montalvo

Agerian dago higiezinen burbuilaren inflexio-

puntua 2000-2002 urteetan gertatu zela.

As a Working Paper, it does not reflect any institutional position or opinion neither of EKAI Center,
nor of its sponsors or supporting entities
EKAI Center seeks to do business with companies or governments covered in its reports. Readers should be aware that
we may have a conflict of interest that could affect the objectivity of this report. Investors should consider this report
as only a single factor in making their investment decision.

GARAIA INNOVATION CENTER, GOIRU 1,A2 MONDRAGON

http://ekaicenter1.blogspot.com
TEL: 943250104 VITORIA-GASTEIZ 639641457
LEKEITIO 675701785 DURANGO 688819520
http://industrialpolicy.blogspot.com
E-MAIL: info@ekaicenter.eu
scribd.com/EKAICenter facebook.com/ekaicenter
 EUROA KRISIAREN JATORRI GISA

9. Hori guztia bi faktoreri lotuta dago, biak ala

biak Euroaren sarrerari lotuta: Interes-tasak
(Europako Banku Zentralaren politikak
baldintzatuta) eta kapitalen fluxuak.

Analista guztiak bat datoz Espainiako interes-

tasen gainbehera eta moneta bakarraren sarrera
lotuta daudela esatean.

Iturria: Datastream / Natixis

Benetan, zor mota desberdinen eta Espainiako

Barne Produktu Gordinaren arteko erlazioaren
bilakaera biderkatu egin zen 2000. urtetik
aurrera.

Horrela ikus daiteke ZOR PUBLIKO ETA

PRIBATUAREN OSAGAIEN ZORRA/BPG
Iturria: BDE, INE, IEF, ICE RATIOAREN BILAKAERA diagraman.

Era berean, denak ere bat datoz Espainia

Eurogunean sartzeak kapital asko ekarri zituela,
eta horixe dela gaur egungo gain-zorpetzearen
arrazoi nagusia.

10. Horren ondorioak ez ziren soilik higiezinen

burbuilan agertu , baizik eta Espainiako ekonomia
osoan. Osotasunean hartuta, zor korporatiboak
(enpresa handienak batez ere) izugarri egin zuen
gora Espainia Euroan sartu zenean. Halaxe ikus
daiteke ZOR KORPORATIBOAREN BILAKAERAREN
DIAGRAMA KONPARATIBO honetan:

Iturria: Haver Analytics / McKinsey

11. Eta, laburtzeko, ikus dezagun Espainiako ZOR

OSOA/BPG RATIOAREN BILAKAERA, 1987 ETA
2007 URTEEN ARTEAN:
As a Working Paper, it does not reflect any institutional position or opinion neither of EKAI Center,
nor of its sponsors or supporting entities
EKAI Center seeks to do business with companies or governments covered in its reports. Readers should be aware that
we may have a conflict of interest that could affect the objectivity of this report. Investors should consider this report
as only a single factor in making their investment decision.

GARAIA INNOVATION CENTER, GOIRU 1,A2 MONDRAGON

http://ekaicenter1.blogspot.com
TEL: 943250104 VITORIA-GASTEIZ 639641457
LEKEITIO 675701785 DURANGO 688819520
http://industrialpolicy.blogspot.com
E-MAIL: info@ekaicenter.eu
scribd.com/EKAICenter facebook.com/ekaicenter
 EUROA KRISIAREN JATORRI GISA

eskaintzen zuten: Barne Produktu Gordina gora

zihoan, kontsumoa, inbertsioa eta enplegua ere
bai...

15. Alabaina, zailagoa da azaltzea krisiak eztanda

Iturria: Angel Martin /IREF
egin ondoren ere nola jarraitu ahal izan duen
informazio-ezak. Hori azaltzeko, ziurrenik, zera
ikusi beharko dugu: europar moneta batasuna
kolokan jartzeak gure klase politikoari eragiten
dion zorabio ideologiko-politikoa.

Agerian dago 2002an hasi zela neurririk gabe

16. Alabaina, datuak agerikoak eta
goraka Espainiako zorpetze orokorraren maila.
eztabaidaezinak dira. Euroa gaur egungo
Espainiako ekonomiaren desoreka handien
12. Begi-bistakoa da Espainia Europako moneta jatorrian dago eta, gainera, hasiera batean
batasunean sartzea inflexio puntua izan zela finantza-burbuilari eusteko neurriak hartzea
1999-2002 urteetan, sarrera horren ondorioz, galarazi die ondoz ondoko gobernuei, eta gero
interes-tasa sistematikoki eta goitik behera moneta-balorea doitzeko aukera ere galarazi die.
murriztu eta kapitalak masiboki sartu zirelako. Espainiak ez du bere esku izan gertatutakoa
Eta Espainiako ekonomiak ez zeukan gaitasunik garaiz zuzentzeko aukera emango luketen
kapital-sarrera masibo hori barneratu eta interes-tasen politikarik edo truke-politikarik
produkzio-inbertsioetara bideratzeko. garatzeko eskumenik.
Ondorioz, higiezinen zorraren eta zor
17. Azken batean: Euroa bada Espainiako
korporatiboaren burbuilak neurri gabe hazi ziren,
higiezinen burbuila eragin zuen funtsezko kausa,
Espainiako ekonomiaren zorpetze orokorra neurri
Euroa bada Espainiako bankuen eta enpresen
gabe hazi zen hein berean.
gain-zorpetzea bultzatu zuen funtsezko kausa,
Euroak galarazi bazuen egoera zuzendu edo
13. Analista ekonomikoek, Espainiako Bankuak birbideratuko zuten interes-tasen politikak edo
edo Espainiako Gobernuak ez dituzte ezagutzen truke-politikak ezartzea, agerian dago zer galdera
kontzeptu horiek? Ezagutu egiten dituzte, jakina. pausatu behar ditugun:
Baina harrigarria da alde batetik Espainiako
herritarrei ez zaiela argi azaltzen zer gertatu den Ez ote zaie argi eta garbi esan behar Espainiako
eta, beste aldetik, harrigarria da, hein berean, biztanleei Euroa dela gaur egungo krisiaren kausa
informazio horretatik ondorio logikoa eta nagusietako bat?
agerikoa ez ebaztea. Hitz gutxitan esanda,
Espainia europar moneta batasunean sartu izana Gure buruzagi politikoek ez ote dute seriotasunez
egungo finantza-krisia eragiteko funtsezko pentsatzen hasi behar krisiari aurre egitekotan,
faktorea izan da. nolabait krisiaren kausei ere heldu beharko
14. Oparoaldiko urteetan informazio hori eman zaiela?
nahi ez izatea ulergarria da. Finantza-leherketa
horri esker, zifra makroekonomikoek Espainiako
ekonomiaren bilakaeraren inpresio “bikaina”
As a Working Paper, it does not reflect any institutional position or opinion neither of EKAI Center,
nor of its sponsors or supporting entities
EKAI Center seeks to do business with companies or governments covered in its reports. Readers should be aware that
we may have a conflict of interest that could affect the objectivity of this report. Investors should consider this report
as only a single factor in making their investment decision.

GARAIA INNOVATION CENTER, GOIRU 1,A2 MONDRAGON

http://ekaicenter1.blogspot.com
TEL: 943250104 VITORIA-GASTEIZ 639641457
LEKEITIO 675701785 DURANGO 688819520
http://industrialpolicy.blogspot.com
E-MAIL: info@ekaicenter.eu
scribd.com/EKAICenter facebook.com/ekaicenter