Euskal Industriaren Panoramika 2010

Euskal Industriaren
Panoramika
2010
u 2010
Euskal Industriaren Panoramika 2010
Aurkezpena
Kasu honetan, Euskal AEko Industriaren Ikuspegiak euskal industri sektoreko ahalik eta ikuspegi
zabalena eta konparatuena eman nahi du; horretarako, ikuspegi ezberdinak hartu ditu kontuan eta
batez ere Eustatek egindako estatistiketako azken datuak erabili ditu oinarri moduan.
Industriaren Ikuspegia 10 kapitulutan bereizi da. Lehenengo hiru kapituluetan industria tokiko eta
nazioarteko testuinguru makroekonomikoan kokatu da, industri ekoizpena aztertu da eta sektore
ekonomikoen gaineko ohiko azterketa egitean funtsezkoak diren lehiakortasun adierazleak birpa-
satu dira. Hurrengo kapituluetan, euskal industriaren merkatuak duen orientabidea aztertu da kan-
poko merkataritzaren ikuspegitik; era berean, langile kopuruaren bilakaera, horien ezaugarriak eta
inbertsioa aztertu dira. Egungo garapen ekonomikoaren oinarrizko alderdiak ere aztertu dira, hala
nola: berrikuntzak industri sektorean duen aurrerapena eta “informazioaren eta komunikazioaren
teknologiak” (IKT) deitzen diren horiek Euskal AEko industri enpresetan duten ezarpena. Amaitzeko,
argitalpen honetan enpresen dinamismoa ere azaldu da eta industria ikuspegi geografiko hurbilagotik
aztertu da: eskualde mailan.
Beraz, benetan espero dugu argitalpen hau eta Eustatek estatistika ezberdinen bidez bildu eta era-
bilitako informazio askoz desagregatu eta zehatzagoak abiapuntu eta erreferentzia izan daitezela
euskal industri sektorearen egoerari ikuspegi zabalagotik heldu nahi dion edozein analistarentzat.
Azkenik, Eustaten estatistikak betez lagundu duten enpresa guztiei eskerrak eman nahi dizkiet, ho-
riei esker burutu ahal izan baita azterlan hau. Gogoratu pozik hartuko ditugula gure lana eta gure es-
tatistiken kalitatea hobetzen lagun dezaketen iradokizunak.
Javier Forcada Sainz

Zuzendari Nagusia
1
INDIZEA
1. EUSKAL AE-KO INDUSTRIAREN TESTUINGURU MAKROEKO-

NOMIKOA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
2. INDUSTRI EKOIZPENA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
3. LEHIAKORTASUN ADIERAZLEAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
4. KANPO-MERKATARITZA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
5. INDUSTRIAKO LANGILEAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
6. INDUSTRIAKO INBERTSIOA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
7. PRODUKZIOAREN BERRIKUNTZA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
8. ENPRESAK ETA INFORMAZIOAREN GIZARTEA . . . . . . . . . . . . 32
9. ENPRESEN DINAMIKOTASUNA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
10. INDUSTRIA ESKUALDEZ ESKUALDE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
2
1. EUSKAL AE-KO INDUSTRIAREN

TESTUINGURU MAKROEKONOMIKOA
Euskal AEko industriak gaur egun duen testuinguru makroekonomikoa aztertzeko asmoz, 1.1. tau-
lan labur azaltzen da Euskal AEko eta Europar Batasuneko (EB-27) ekonomiek duela gutxi izan
duten bilakaera; horretarako lau adierazle ekonomiko erabili dira: BPG errealaren urte arteko haz-
kunde-tasa, kateatutako bolumen-indizeen arabera neurtuta; enplegua sortzeko tasa (landunen bi-
lakaera kontuan hartuta), langabezia-tasa eta kontsumoko prezioen indizea.
1.1. taula aztertzean ikusten da 2008. urtean hasi zen dezelerazioa 2009. urtean areagotu egin zela;
azken urte honetan, Euskal AEko BPG errealak eta enpleguaren sorrerak balio negatiboak izan zi-
tuzten, langabezia-tasak gorakada handia izan zuen eta kontsumoko prezioek behera egin zuten.
BPG errealaren eta enpleguaren sorreraren hazkundeek aztertu den serie osoan lehenengo aldiz
izan zituzten balio negatiboak: -% 3,9 eta -% 3,5, hurrenez hurren. Langabezia-tasa % 3,8 izan zen
2008. urtean eta % 8,1 izan zen 2009an. Bestalde, kontsumoko prezioek ere izan zuten 2009. ur-
tean aztertu den serie osoko urte arteko aldakuntza-tasa txikiena.
EB-27 osoko ekonomiaren bilakaera Euskal AEko bilakaeraren antzekoa izan zen; Batasunean ere,
lehenengo aldiz eman ziren balio negatiboak BPG errealean eta enpleguaren sorreran. Gainera,
Euskal AEko langabezia-tasa EB-27ko balioetara hurbildu zen; 2008. urtean 3,3 puntuko aldea izan
zuen eta 2009. urtean, aldiz, soilik 0,9 puntukoa. Kontsumoko prezioek, Euskal AEn gertatu bezala,
beherapen handia izan zuten 2009. urtean EB-27 osoan.
3
1.1. taula. Euskal AEko eta EB-27ko makromagnitude nagusien bilakaera. Aldakuntza-tasa
erreala. (%)
BPG erreala Enplegua Langabezia-tasa* KPI**
Euskal AE EB-27 Euskal AE EB-27 Euskal AE EB-27 Euskal AE EB-27
1996 3,0 1,8 2,1 0,7 22,4 - 3,5 -

1997 4,8 2,7 2,1 0,9 21,1 - 2,2 7,3
1998 5,9 3,0 5,2 1,5 17,8 - 2,3 4,6
1999 4,8 3,0 4,5 1,1 15,5 - 3,0 3,0
2000 5,2 3,9 3,9 1,5 13,7 8,7 3,5 3,5
2001 3,3 2,0 3,2 0,9 11,1 8,5 3,9 3,2
2002 2,4 1,2 2,2 0,4 8,3 8,9 3,4 2,5
2003 3,1 1,3 2,5 0,3 8,6 9,0 2,8 2,1
2004 3,7 2,5 2,8 0,7 7,8 9,1 3,0 2,3
2005 4,0 2,0 2,2 1,0 5,7 9,0 3,3 2,3
2006 4,4 3,4 2,2 1,7 4,1 8,3 3,4 2,3
2007 4,2 3,1 2,8 1,8 3,3 7,2 2,8 2,4
2008 1,3 0,5 0,3 0,9 3,8 7,1 4,1 3,7
2009 -3,9 -4,3 -3,5 -1,8 8,1 9,0 4,1 1,0
Iturria: Eustat, Eurostat eta EIN (KPI)

* Biztanleria aktiboaren gaineko %
* * Aurreko abenduarekiko gehikuntza tasa
2009. urtean Euskal AEn eta EB-27n komuna izan zen fenomeno makroekonomikoa 2008. urtean
hasitako krisiaren berrespena da. 1.2. grafikoan argi ikusten da fenomeno hori testuinguru zabalago
batean; izan ere, taula honetan Euskal AEko, Estatu osoko, EB-27ko, Japoniako eta AEBetako BPG
errealaren tasak azaltzen dira.
1.2. grafikoan aztertutako ekonomietan, 2009. urteko datuek krisia berretsi dute. 1996. urteaz gero
lehenengo aldiz eman dira BPG errealaren hazkunde negatiboak arlo guztietan, Japonian eta AE-
Betan izan ezik, herrialde hauetan balio horiek 2008. urtean eman baitziren.
1.2. grafikoan, gainera, argi ikusten da Euskal AEko eta Estatu osoko BPG errealaren urte arteko
tasak aztertu diren gainerako ekonomietatik hurbil daudela. Tasa guztiek dituzte antzeko balioak.
4
1.2. grafikoa. BPG errealaren urte arteko aldakuntza-tasaren bilakaera konparatua
5 %
199 199 199 199 200 200 200 200 200 200 200 200 200 200
6 7 8 9 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
-1
-3
-5
-7
Euskal AE Estatua EB-27 Japonia AEB

Iturria: Eustat, Eurostat, ELGE
1.3. grafikoan bi indize ematen dira, Euskal AEko biztanle bakoitzeko BPGren bilakaerari lotuta: EB-
27ko batezbestekoa (lerro urdina) eta Estatuko batezbestekoa (lerro arrosa). Bi kasuetan, altuxea-
goa den posizioa hartzen da abiapuntutzat, % 20 ingurukoa 1998. urtean; 2009. urtean 35 puntu
goragoko posizioa izan zen EB-27arekiko eta 31 goragokoa Estatuko batezbestekoarekin alderatuta.
1.3. grafikoa. Euskal AEko biztanleko BPGren (EAP) bilakaera. EBeko eta Estatuko batezbesteko-
ekiko indizea
140
135
130
125
120
115
110
105
100
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
EB-27ko batezbestekoa=100 Estatuko batezbestekoa=100
Iturria: Eustat, Eurostat, EIN
5
2. INDUSTRI EKOIZPENA
Kapitulu honetan industri sektorearen ekoizpen-egitura eta bilakaera aztertzen dira, Balio Erantsi
Gordinari buruzko datuak (BEG) eta Industri Ekoizpenaren Indizeek ematen duten informazioa aint-
zat hartuta.
2.1. taulan ikus daitekeen bezala, euskal industriak BPGarekiko duen pisu erlatiboa sektore honek
Estatu osoan duena baino handiagoa izan da; hala ere, pisu hori lau puntu murriztu zen EAEn 2008tik
2009ra bitartean eta Estatuan puntu bakarrekoa izan zen murrizketa hori.
2.1. taula. Industriako balio erantsiaren bilakaera. BPGeko partaidetza (%).
MpBPGeko partaidetza (%) 2008 2009
Euskal AE 26,0 21,9
Espainia 15,6 14,6
Iturria: EUSTAT, EIN.
Industriako balio erantsiak 2009. urtean eta aztertutako esparruetan (Euskal AE, Estatua) izan zuen
bilakaerak beherapen handiak izan zituen hazkunde-tasetan; hots, tasa hauek negatiboak izan ziren.
Euskal AEn -% 20,3koa izan zen tasa eta Estatuan -% 9,9koa.
2.2. taula. Industri sektoreko balio erantsiaren bilakaera. %.
2008 2009 2009/2008
Euskal AE 17.658.352 14.074.809 -20,3
Espainia 169.330.000 152.499.000 -9,9
Iturria: EUSTAT, EIN.
Beheko taulan ematen diren datuak industriako balio erantsiak industri jardueraren adar edo sektore
ezberdinetan izan zuen balioaren (ehunekoak) banaketari buruzkoak dira. Metalurgia eta gai meta-
likoak eta makineria eta ekipoa bezalako sektore klasikoek ehuneko altuak izan zituzten, 2009. ur-
tean industriaren BEGaren % 36 izan ziren baina 2008. urtearekin alderatuta % 5era jaitsi zen
ehuneko hori. Energia elektrikoa, gasa eta lurrina sektorearen pisua ere nabarmentzekoa da; 2009.
urtean % 12,6 izan zen.
6
2.3. taula. Euskal AEko industri sektoreen balio erantsiaren banaketa (ehunekotan).
2008 2009
02. Erauzteko industriak 0,8 0,9

03. Elikagaien, edarien eta tabakoaren ind. 5,6 6,5
04. Ehungintza, jantzigintza, larrugintza eta oinetakoen ind. 0,8 0,8
05. Zura, papera eta arte grafikoak 5,3 5,7
06. Koke-lantegiak eta petrolioa fintzekoak 1,4 1,4
07. Industria kimikoa 2,7 2,6
08. Produktu farmazeutikoak 0,2 0,3
09. Kautxua eta plastikoak 9,7 9,6
10. Metalurgia eta produktu metalikoak 32,3 26,9
11. Prod. informatikoak eta elektronikoak 2,0 1,9
12. Materiala eta ekipo elektronikoa 5,1 5,6
13. Makinak eta ekipoa 8,7 9,1
14. Garraio-materiala 8,4 8,7
15. Altzarigintza eta bestelako manufaktura-industriak 4,1 4,7
16. Energia elektrikoa, gasa eta lurrina 10,7 12,6
17. Ur hornidura eta saneamendua 2,2 2,7
Iturria: EUSTAT. Industri inkesta.
Sektore honen barne-dinamikan sakonduz, hurrengo taulan (2.4.) industriaren balio erantsiaren bi-
lakaera sektoreka banatuta azaltzen da, A38 sailkapenaren eta sektore horien 2010eko industri pro-
dukzioaren indizearen arabera.
Azpimarratzekoa da, 2009. urtean, hamasei adarretik soilik batek, produktu farmazeutikoek, izan
zuela batez besteko hazkunde positiboa. Gainerakoen artean nabarmentzekoa da sektorean ga-
rrantzi gehien izan zuen adarrak, Metalurgia eta gai metalikoak, hazkunde negatiboa izan zuela (-%
33,7). Halaber, % 20tik gorako balio negatiboak eman ziren hurrengo adarretan: Prod. informatikoak
eta elektronikoak (-% 23,1), industri kimikoa (-% 22,1), kautxua eta plastikoak (-% 21,5) eta ehun-
gintza, jantzigintza, larrugintza eta oinetakoen industria (-% 20,5).
7
2.4. taula. Euskal AEko industriaren balio erantsiaren bilakaera. (%).
2009 IPI 2010
02. Erauzteko industriak -14,0 -20,0

03. Elikagaien, edarien eta tabakoaren ind. -7,1 4,0
04. Ehungintza, jantzigintza, larrugintza eta oinetakoen ind. -20,5 6,7
05. Zura, papera eta arte grafikoak -12,9 -4,2
06. Koke-lantegiak eta petrolioa fintzekoak -19,1 -7,6
07. Industria kimikoa -22,1 2,2
08. Produktu farmazeutikoak 4,3 4,3
09. Kautxua eta plastikoak -21,5 9,9
10. Metalurgia eta produktu metalikoak -33,7 6,1
11. Prod. informatikoak eta elektronikoak -23,1 4,7
12. Materiala eta ekipo elektronikoa -12,2 -0,1
13. Makinak eta ekipoa -16,1 -5,0
14. Garraio-materiala -17,7 7,0
15. Altzarigintza eta bestelako manufaktura-industriak -9,5 -12,9
16. Energia elektrikoa, gasa eta lurrina -6,8 -3,8
17. Ur hornidura eta saneamendua -1,8 -
Iturria: EUSTAT. Industri Inkesta eta Industri Produkzioaren Indizea
2010eko Industri Produkzioaren Indizearen bilakaerari buruzko datuek nolabaiteko susperraldia era-
kutsi dute, hazkunde negatiboa izan duten adarrak hamabostetik zazpira murriztu baitira.
Ondoren, Euskal AEko industriak sektoreka duen kontzentrazio-maila aztertzen da. Kontzentra-
zioaren adierazle diskretu bat aztertu da (4. irizpidea) industriako 4 adar nagusienen BEGak indus-
triaren BEG osoan duen ehunekoa ateratzeko (2.5. taula).
Indize honetan ikus daitekeen bezala, Euskal AEn, industriako 4 adar nagusiek industriaren BEGa-
ren % 61,4 izan zuten 2008. urtean; 2009. urtean ere 4 adar horiek parte hartu zuten, baina horien
garrantzia % 58,2ra jaitsi zen.
8
2.5. taula. Industriako Kontzentrazio-indizea. Euskal AE.

Euskal AE
Adar bakoitzaren BEG (%) 2008 2009
10. Metalurgia eta produktu metalikoak 32,3 26,9
16. Energia elektrikoa, gasa eta lurrina 10,7 12,6
09. Kautxua eta plastikoak 9,7 9,6
13. Makinak eta ekipoa 8,7 9,1
Kontzentrazio-infizea, 4. irizpidea 61,4 58,2
Iturria: EUSTAT.
Euskal industriaren kontzentrazio hori sektore nagusiak dituen maila teknologikoan ere ikus daiteke.
2009. urtean, adibidez, horien erdia baino gehiago (% 55,6) erdi-behe eta behe mailetan sartu zen.
2.6. taula. Euskal AEko industri sektoreen maila teknologikoa (industriako BEGaren %
Industriaren BEGetan (%) 2008 2009
1. Handia 3,2 3,3
2. Ertaina-handia 23,8 25,0
3. Ertaina-txikia 45,6 40,4
4. Txikia 13,6 15,2
Eduki teknologikodun
86,2 83,9
industria, guztira
Iturria: EUSTAT
Azkenik, ondasunen xede ekonomikoa aztertu da. Horretarako, Industri Produkzioaren Indizearen bi-
lakaera aztertu da, ondasunen xede ekonomikoaren arabera zuzenduta. Grafiko honetan (2.7. gra-
fikoa) argi ikusten da 2009. urtean zehar produkzioak izan zuen beherakada handia.
9
Industriako sektore handien sailkapenaren arabera, 2009. urtean sektore guztiek izan zituzten al-
dakuntza negatiboak urteko metatuan; are gehiago, horietako 3tan produkzioa % 20tik gora murriztu
zen: kontsumo-ondasunek % 14,4 egin zuten behera, ekipamenduko ondasunek % 22,9 eta tarteko
ondasunek % 25,9.
2010. urtean indize horrek oraindik balio negatiboak izan ditu baina susperraldi txiki batekin; hau da,
urteko batez besteko hazkundeak positiboak izan dira kontsumo-ondasunetan (% 0,6) edo tarteko
ondasunetan (% 7). Hala ere, ekipamenduko ondasunek balio negatiboak izan dituzte (-% 3,3).
2.7. grafikoa. Euskal AEko IPIaren bilakaera, ondasunen (energia kenduta) xede ekonomikoaren
arabera (%).
Urte arteko aldakuntza-tasa
15
10
0
2006 2007 2008 2009 2010
-5
-10
-15
-20
-25
-30
Kontsumo-ondasunak Kontsumo-ondasun iraunkorrak Kontsumo-ondasun ez iraunkorrak
Ekipamenduko ondasunak Tarteko ondasunak
Iturria: EUSTAT. Industri Produkzioaren Indizea (IPI)
10
3. LEHIAKORTASUN ADIERAZLEAK
Kapitulu honetan manufaktura-industriako lan-kostuen eta lan-produktibitatearen azterketa konpa-

ratua egiten da (2009ko EJSN-Ekonomia Jardueren Sailkapen Nazionalaren C atala).
3.1. grafikoan bi aldagai agertzen dira: 2009. urteko langileen kostua pertsona bakoitzeko eta pro-
duktibitatea pertsona bakoitzeko, Euskal AEn, Estatu osoan, Frantzian, Alemanian eta EB-27 osoan.
Pertsona bakoitzeko langileen kostuari dagokionez, Euskal AEn pertsona bakoitzaren kostua 39.098
euro izan da, eta horrek aztertutako bost espazioen erdian uzten du erkidegoa; hots, EAEko pert-
sona bakoitzeko kostua Espainiakoa (35.075 €) eta EB-27 osokoa (34.454 €) baino altuagoa izan da,
baina haren kostuaren gainetik egon dira Frantzia (48.073 €) eta Alemania (47.195 €).
Grafiko honetan aztertu den beste aldagaia pertsona bakoitzeko produktibitatea da, hau da, faktore-
kostuetan adierazitako Balio Erantsi Gordinaren (fkBEG) eta soldatako langileen arteko zatidura.
Kasu honetan ere, Euskal AE tarteko postu batean dago; arestian aipatu herrialdeak ditu, gainera,
behetik (Espainia eta EB-27) eta goitik (Frantzia eta Alemania).
2009. urteko pertsona bakoitzeko produktibitatea 54.516 € izan zen Euskal AEn, baina Frantziak
izan zuen daturik altuena (59.093 €) pertsona bakoitzeko.
11
3.1. grafikoa. Langileen kostua eta produktibitatea, pertsona bakoitzeko. 2009. urteko manufaktura-
industria.
70.000
59.093
60.000 58.169
54.516
50.708
50.000 48.637 48.073
47.195
39.098
40.000
34.454 35.075
30.000
20.000
10.000
0
EB-27 Alemania Espainia Frantzia Euskal AE
Lk pertsona bakoitzeko BEGfk pertsona bakoitzeko
Iturria: EUSTAT, EUROSTAT.
Jarraian, aipatu aldagaiak aztertzen dira baina Euskal AEko manufaktura-industria osatzen duten
sektoreetan. 3.2. taulan 2009. urteko langileen kostuak jasotzen dira, pertsona bakoitzeko.
Urte horretan, manufaktura-industriako pertsona bakoitzaren batez besteko kostua 39.098 € izan
zen. Koke-lantegien eta petrolioa fintzekoen sektoreak kostu altuagoa izan zuen pertsona bakoitzeko
(66.057 €) eta ehungintza, jantzigintza, larrugintza eta oinetakoen industria sektoreak, aldiz, kostu
txikiagoa (24.141 €).
12
3.2. taula. Langileen kostua, pertsona bakoitzeko eta sektore guztietan. 2009. urteko manufaktura-
industria.
2009
12 - Ehungintza, jantzigintza, larrugintza eta oinetakoen industriak 24.191
05 - Haragi industriak 25.956
06 - Arrainen prestaketa 26.557
08 - Ogia eta errotaritza 28.389
41 - Manufakturako beste industria batzuk 31.001
13 - Zuraren eta artelazkiaren industria 31.310
15 - Arte grafikoak eta erreprodukzioa 31.763
40 - Altzarien fabrikazioa 33.427
09 - Elikagaien beste industria batzuk 35.225
30 - Ingeniaritza mekanikoa 35.411
32 - Prod. informatikoak eta elektronikoak 35.559
28 - Eraikuntza metalikoa 35.678
21 - Plastikozko produktuak 35.804
10 - Edariak 35.962
42 - Konponketa eta instalazioa 37.697
29 - Forja eta estanpazioa 37.959
27 - Metalen galdaketa 38.565
22 - Beiraren industria 38.608
07 - Esnekiak 38.621
24 - Metalari lotuta ez dauden beste industria batzuk 39.003
MANUFAKTURA-INDUSTRIA, GUZTIRA 39.098
31 - Gai metalikoak 39.435
34 - Etxeko gailuak 40.653
33 - Materiala eta ekipo elektrikoa 40.773
37 - Ibilgailu motordunen fabrikazioa 41.202
35 - Erabilera orokorreko makinak 41.550
38 - Ontzigintza 41.818
36 - Makina-erremintak 42.466
20 - Kautxuzko produktuak 43.519
14 - Paperaren industria 44.431
18 - Pinturak eta beste azken kimika bat 46.232
19 - Produktu farmazeutikoak 48.972
39 - Beste garraio-material batzuk 49.690
26 - Burdinazkoak ez diren metalen ekoizpena 51.220
25 - Siderurgia 51.713
17 - Oinarrizko produktu kimikoak 59.642
23 - Zementua, karea eta igeltsua 59.821
16 - Koke-lantegiak eta petrolioa fintzekoak 66.057
Iturria: EUSTAT, Urteko Industri Inkesta.
3.3. taulan, produktibitatearen aldagaia erakusten da pertsona bakoitzeko eta manufaktura-indus-

triako sektore guztietan, baita 2008-2009 urteetan izan duen bilakaera ere.
Taulan adierazi bezala, Euskal AEn pertsona bakoitzeko batezbestekoa 54.516 € izan zen 2009. ur-
tean. Baina sektoreen bereizketa egitean alde handiak ikusten dira. Pertsona bakoitzeko produkti-
bitate handiena eta txikiena duten sektoreen artean ia berrehun mila euroko aldea egon zen.
Zementua, karea eta igeltsua eta Koke-lantegiak eta petrolioa fintzekoak dira manufaktura-industrian
produktibitate handiena izan zuten sektoreak (208.812 € eta 169.917 €, hurrenez hurren); beste al-
dean ditugu, ordea, haragiaren industria eta ehungintza, jantzigintza, larrugintza eta oinetakoen in-
dustria (31.527 € eta 34.919 €).
13
3.3. taula. Produktibitatea pertsona bakoitzeko eta sektore guztietan. Manufaktura-industria.

2008 2009 D 2009/2008
05 - Haragiaren industriak 33.426 31.527 -5,7
12 - Ehungintza, jantzigintza, larrugintza eta oinetakoen industriak 38.374 34.919 -9,0
40 - Altzarien fabrikazioa 36.253 36.513 0,7
08 - Ogia eta errotaritza 36.560 37.542 2,7
13 - Zuraren eta artelazkiaren industria 45.379 41.560 -8,4
15 - Arte grafikoak eta erreprodukzioa 44.709 41.858 -6,4
30 - Ingeniaritza mekanikoa 51.636 42.848 -17,0
28 - Eraikuntza metalikoa 48.854 43.970 -10,0
27 - Metalen galdaketa 62.162 44.617 -28,2
21 - Plastikozko produktuak 51.223 45.312 -11,5
32 - Prod. informatikoak eta elektronikoak 55.370 46.085 -16,8
42 - Konponketa eta instalazioa 50.332 46.237 -8,1
31 - Gai metalikoak 52.051 46.710 -10,3
41 - Manufakturako beste industria batzuk 48.823 49.532 1,5
06 - Arrainen prestaketa 47.337 49.609 4,8
34 - Etxeko gailuak 53.840 50.253 -6,7
29 - Forja eta estanpazioa 70.680 51.291 -27,4
37 - Ibilgailu motordunen fabrikazioa 67.587 52.506 -22,3
22 - Beiraren industria 70.947 53.523 -24,6
MANUFAKTURA-INDUSTRIA, GUZTIRA 63.393 54.516 -14,0
36 - Makina-erremintak 60.987 55.368 -9,2
35 - Erabilera orokorreko makinak 63.919 58.734 -8,1
25 - Siderurgia 115.337 61.629 -46,6
09 - Elikagaien beste industria batzuk 66.044 62.267 -5,7
24 - Metalari lotuta ez dauden beste industria batzuk 74.680 63.010 -15,6
18 - Pinturak eta beste azken kimika bat 74.453 64.548 -13,3
33 - Materiala eta ekipo elektrikoa 66.035 64.627 -2,1
20 - Kautxuzko produktuak 66.371 65.816 -0,8
07 - Esnekiak 76.871 69.715 -9,3
19 - Produktu farmazeutikoak 70.938 73.399 3,5
26 - Burdinazkoak ez diren metalen ekoizpena 101.171 74.849 -26,0
14 - Paperaren industria 75.326 76.425 1,5
39 - Beste garraio-material batzuk 89.430 87.499 -2,2
38 - Ontzigintza 97.072 90.982 -6,3
17 - Oinarrizko produktu kimikoak 130.868 108.963 -16,7
10 - Edariak 117.924 112.330 -4,7
16 - Koke-lantegiak eta petrolioa fintzekoak 218.102 169.917 -22,1
23 - Zementua, karea eta igeltsua 245.696 208.812 -15,0
Aldagai horrek 2008-2009 urteetan izan zuen bilakaera aztertzean nabarmendu behar da ia sektore
guztietan izan zirela beherapenak. Soilik sei sektoretan egin zuen gora pertsona bakoitzeko produkti-
bitateak. Horrela, manufaktura-industria osoan egin zuen % 14 behera pertsona bakoitzeko produkti-
bitateak. Siderurgian eman zen produktibitatearen beherapen handiena (-% 46,6). Halaber,
produktibitate handiena izan zuten bi sektoreetan ere, zementua, karea eta igeltsua, koke-lantegiak eta
petrolioa fintzekoak, beherapen handiak eman ziren: % 15 eta % 22,1, hurrenez hurren.
14
3.4. taula. Produktibitatea lan egindako ordu bakoitzeko eta sektore guztietan. Manufaktura-industria.
2008 2009 D 2009/2008
05 - Haragiaren industriak 19.534 18.547 -5,1
12 - Ehungintza, jantzigintza, larrugintza eta oinetakoen industriak 22.552 21.061 -6,6
08 - Ogia eta errotaritza 21.020 21.814 3,8
40 - Altzarien fabrikazioa 21.470 22.162 3,2
13 - Zuraren eta artelazkiaren industria 26.509 24.544 -7,4
15 - Arte grafikoak eta erreprodukzioa 26.694 25.802 -3,3
28 - Eraikuntza metalikoa 29.203 26.404 -9,6
21 - Plastikozko produktuak 30.372 26.469 -12,9
30 - Ingeniaritza mekanikoa 31.081 26.490 -14,8
42 - Konponketa eta instalazioa 29.700 27.315 -8,0
27 - Metalen galdaketa 37.261 28.169 -24,4
31 - Gai metalikoak 31.139 28.657 -8,0
32 - Prod. informatikoak eta elektronikoak 32.844 28.733 -12,5
41 - Manufakturako beste industria batzuk 29.357 28.736 -2,1
06 - Arrainen prestaketa 28.728 30.421 5,9
34 - Etxeko gailuak 32.145 30.724 -4,4
29 - Forja eta estanpazioa 42.284 32.804 -22,4
MANUFAKTURA-INDUSTRIA, GUZTIRA 38.008 33.724 -11,3
36 - Makina-erremintak 36.450 33.792 -7,3
22 - Beiraren industria 42.658 33.941 -20,4
35 - Erabilera orokorreko makinak 38.147 36.049 -5,5
24 - Metalari lotuta ez dauden beste industria batzuk 43.406 37.622 -13,3
09 - Elikagaien beste industria batzuk 39.881 37.872 -5,0
37 - Ibilgailu motordunen fabrikazioa 40.688 38.202 -6,1
18 - Pinturak eta beste azken kimika bat 43.581 38.583 -11,5
33 - Materiala eta ekipo elektrikoa 40.535 39.559 -2,4
07 - Esnekiak 45.223 40.876 -9,6
20 - Kautxuzko produktuak 40.189 40.924 1,8
25 - Siderurgia 70.743 41.048 -42,0
19 - Produktu farmazeutikoak 41.921 43.953 4,8
14 - Paperaren industria 45.225 46.754 3,4
26 - Burdinazkoak ez diren metalen ekoizpena 63.154 48.103 -23,8
39 - Beste garraio-material batzuk 55.959 54.445 -2,7
38 - Ontzigintza 58.476 55.034 -5,9
10 - Edariak 69.965 67.829 -3,1
17 - Oinarrizko produktu kimikoak 80.404 68.289 -15,1
16 - Koke-lantegiak eta petrolioa fintzekoak 163.974 132.973 -18,9
23 - Zementua, karea eta igeltsua 162.935 134.082 -17,7
Kapitulu honetan aztertu den azken aldagaia, manufaktura-industrian lan egindako ordu bakoitzeko
produktibitatea da, hau da, faktore-kostuetako balio erantsi gordinaren eta sektorean lan egindako
ordu kopuruaren arteko zatidura. 3.4. taulan islatu bezala, 2009. urtean lan egindako ordu bakoitzeko
produktibitatea 2008an baino % 11,3 txikiagoa izan zen; eta lan egindako ordu bakoitzak batez beste
33.724 euroko balioa izan zuen. Aurreko taulan ikusi bezala, pertsona bakoitzeko produktibitate han-
diena izan zuten sektoreek lan egindako ordu bakoitzeko produktibitate handiena ere izan zuten:
zementua, karea eta igeltsua, koke-lantegiak eta petrolioa fintzekoak, 134.083 € eta 132.973 € lan
egindako ordu bakoitzeko. Baina sektore hauek, era berean, ekoizpenean beherapen handienak
ere izan zituzten: % 17,7 eta % 18,9, hurrenez hurren.
15
4. KANPO-MERKATARITZA
Europar Batasuna da EAEko industri enpresek egiten dituzten kanpo-transakzioetarako oinarrizko

erreferentzia, eta kanporako joera hau tokiko merkatua txikia delako ematen da. Munduko Merka-
taritza Antolakundeak (MMA) mundu mailan bultzatu duen merkataritzaren liberalizazio prozesuei
esker eta, batez ere, manufaktura-produktuei muga-zergak kentzeko prozesu garrantzitsuei esker,
azken bi hamarkadetan industri ondasunen merkataritza-fluxuak hazkunde handia izan du.
4.1. grafikoan, esportazioen, inportazioen eta industriako BPGren 2011 eta 2010 urte arteko haz-
kunde-tasak ematen dira, balio arruntetan. Eta datu horiek aztertzean ikusten da, 2001. urtean izan
ezik, 2008. urtera arte urte guztietan inportazioek eta esportazioek etengabe gora egin dutela. 2009.
urteko uzkurdura nabarmenaren ostean, 2010. urtean nazioarteko merkataritza-fluxuak suspertu
egin ziren bi digituko hazkunde-tasekin bai inportazioetan eta bai esportazioetan ere. Korrelazio po-
sitiboa ematen da nazioarteko merkataritza-fluxuen bilakaeraren eta industriako BPGren artean,
nahiz eta azken honek portaera leunagoa izan.
4.1. Industri ondasunek atzerriarekin dituzten fluxuen bilakaera (balio arruntetan). Urte arteko alda-
kuntza-tasak.
%
30,0
20,0
10,0
0,0
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
-10,0
-20,0
-30,0
-40,0
Industriako esportazioak Industriako inportazioak Industriako BPG
Iturria: Eustat, Kanpo-merkataritzaren estatistikak, Kontu Ekonomikoak.
16
Euskal AEko industri enpresen kanporako orientazio hori argi ikusten da 4.2. grafikoan. Industri sek-
toreak ia % 100eko joera esportatzailea du (industriako esportazioek industriako BPGren gainean
duten proportzioa). Joera hori ez da uniformea sektoreetan. Izan ere, sektore batzuek joera espor-
tatzaile oso altua dute, % 100etik gorakoa: “metalurgia eta produktu metalikoak”, “makineria eta eki-
poa”, “garraio-materiala” eta batez ere “koke-lantegiak eta petrolioa fintzekoak”. Eta horien atzetik
doaz, % 85eko joera esportatzailearekin kasu guztietan, sektore hauek: “kautxua eta plastikoak”,
“industria kimikoa” eta “Material eta ekipo elektrikoak”.
4.2. Esportatzeko joera industrian, jarduera-adarren arabera. 2009.

625
%
250
200
150
100
50
0
k
d.
a
k
la
d.
IA
ak
oa
k
a
na
ak
k
oa
k
ria
oa
po
oa
oa
du
in
ria
ia
oa
in
R
rik
ko
rri
ik
st
er
ik
i
ek
ST
ik
ik
en
n
ek
st
tik
m
lu
t
ni
du
al
re
af
at
oe
ek
du
tz
as
ki
am
eu
U
ro
et
a
oa
gr
-m
-in
fin
el
ak
D
et
et
in
pl
ria
kt
az
ne
k
IN
te
io
ra
o
t
e
o
ak
a
ba
a
ne
st
tu
rm
ip
ra
el
ar
ek
tu
lio
sa
as
et
du
in
ek
ta
oi
ar
ak
fa
a
du
tro
t
,g
a
ak
uz
a
et
In
et
-G
a
a
xu
uf
a
et
u
o
pe
oa
et
et
-M
ra
et
kt
k
-
pr
ra
an
t
07
14
ra
au
oa
-E
rik
du
za
n
la
pe
13
a
du
rie
et
-K
ik
ia
kt
et
nt
ro
02
pa
at
ko
ni
da
er
e
k
gi
-P
09
el
a
or
a
at
rru
gi
a,
,e
gi
el
08
or
rh
a
ur
-M
ur
te
la
en
i
st
nf
rg
al
-Z
-U
n
be
12
a,
.i
ai
ne
la
et
05
od
tz
ag
17
e-
-M
-E
in
et
ok
Pr
lik
ig
10
16
za
-K
-E
tz
-
11
nt
an
06
03
i
ig
,j
ar
za
ltz
t
in
-A
ng
15
hu
-E
04
Iturria: Eustat, Kanpo-merkataritzaren estatistikak, Urteko Industri Inkesta.
4.3. grafikoan ikusten da EAEko industriaren esportatzeko ereduak kontzentrazio handia duela es-
portatutako produktu-gaman, partiden % 2,1arekin (21 partida dira) esportazio guztien balioaren % 50
lortzen baita. Inportazioen kasuan dibertsifikazioa txikiagoa izan da; partiden % 1,4arekin (guztira 16
partida) inportazio guztien balioaren % 50etik gora lortzen baita. Partida estrategikoen fluxuak az-
tertzean ikusi da (itzalez estalita ez dauden eremu grisak konparatuta) dibertsifikazio handiagoa da-
goela inportatutako partiden balioan esportatutakoen balioan baino; hain zuzen, esportazioetan
guztirako balioaren portzentaje metatuaren kota altuagoak lortu dira partida kopuru txikiagoarekin.
17
4.3. Esportazioen eta inportazioen portzentaje metatua, partidaka. 2010 (%).
100,0 100,0
90,0 90,0
80,0 80,0
70,0 70,0
60,0 60,0
50,0 50,0
40,0 ESPORTAZIOAK 40,0 INPORTAZIOAK
30,0 30,0
20,0 20,0
10,0 10,0
0,0 0,0
0,0
0,0
100,0
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
60,0
100,0
70,0
80,0
90,0
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
60,0
70,0
80,0
90,0
Partida kopurua Partida kopurua
Iturria: Eustat, Kanpo-merkataritzaren estatistikak.
4.4. Esportazioen eta inportazioen portzentaje metatua, herrialdeka. 2010 (%).
100,0 100,0
90,0 90,0
80,0 80,0
70,0 70,0
60,0 60,0
50,0 50,0
40,0 ESPORTAZIOAK 40,0 INPORTAZIOAK
30,0 30,0
20,0 20,0
10,0 10,0
0,0 0,0
0,0
0,0
100,0
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
60,0
100,0
70,0
80,0
90,0
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
60,0
70,0
80,0
90,0
Herrialde kopurua Herrialde kopurua
18
4.4. grafikoan islatutakoaren arabera, bestalde, EAEko esportatzeko eredua batez ere xede diren he-
rrialde kopuruan kontzentratzen da; esportazioek herrialdeen (6 herrialde) % 3 islatzen dute, balio
osoaren % 50 baino gehiago beraz. Inportatzeko ereduak oso antzeko egitura du. Herrialdeen (6 he-
rrialde) % 3,5 islatzen dute, hau da, inportazioen balio osoaren % 50 baino gehiago. Gainera, xede
eta jatorri nagusiak aztertzean egiaztatu da bi kasuetan antzekoa dela herrialdeen dibertsifikazio-
maila (itzalez estalita ez dauden eremu grisak konparatuta).
4.5. grafikoan ematen diren balioak, Euskal AEko kanpo-merkataritzaren xede eta jatorri diren 10 he-
rrialde nagusietako esportazioei eta inportazioei dagozkie. Frantzia eta Alemania esportazioetan na-
barmendu dira, baita inportazioetan ere; baina, hori gorabehera, Euskal AEko inportazioen jatorriko
herrialde garrantzitsuena Errusia izan da (produktu energetikoen inportazioei esker). Bigarren maila
batean, Europar Batasuneko Italia, Erresuma Batua, Portugal eta Belgika eta Ameriketako Estatu Ba-
tuak izan dira esportazioen hartzaile nagusiak. Inportazioetan, aldiz, Europa inguruko herrialdeez gai-
nera Txina eta Iran nabarmendu dira.
4.5. EAEko kanpo-merkataritzaren xede eta jatorri diren herrialde nagusiak. 2010 (milioi euro).Fuente:
Esportazioak Inportazioak
3.020 Frantzia Errusia 2.404
2.420 Alemania Alemania 1.647
1.092 AEB Frantzia 1.561
1.087 Italia Txina 880
968 Erresuma Batua Iran 878
820 Portugal Italia 876
711 Belgika Erresuma Batua 776
400 Txina Herbehereak 615
388 Herbehereak Belgika 414
386 Brasil AEB 388
EBeko herrialdeak Gainerako herrialdeak
19
Azkenik, mugan inportatzen eta esportatzen diren salgaien trafikoa batez ere bi modutara neurtu
da, 4.6. grafikoan ikusten den bezala: errepide bidezko garraioa (garrantziaren % 31,1 eta balioa-
ren % 50,3) eta itsasoko garraioa (garrantziaren % 68,5 eta balioaren % 46,8). Bizkaia beste lu-
rralde historikoetatik bereizi da, “koke-lantegien eta petrolioa fintzekoen” sektoreak duen
garrantziagatik bereziki; lurralde honetan itsasoko garraioa izan da nagusi, bai balioari dagokionez
baita, batez ere, garrantziari dagokionez ere. Gipuzkoa eta Araban, ordea, errepide bidezko garraioa
izan da nagusi garrantzi eta balio aldetik. Aireko garraioa Euskal AEko transakzioen balio osoaren
% 2,5 izan da, eta salgaien garrantziaren % 0,1 soilik. Eta amaitzeko, salgaien % 0,3 bakarrik (ba-
lioan eta garrantzian) garraiatu da trenbidez edo beste garraiobide batez.
4.6. Ondasunen kanpo-merkataritza, mugako garraiobide mota eta lurralde historikoa aintzat hartuta.
2010 (%).
Garrantzia Balioa
0,1 2,5
31,1 68,5
Euskal AE / C.A. de
46,8 50,3
0,3 Euskadi 0,3
0,6 3,7
66,6 32,2 Araba / Alava 29,0 67,1

0,6 0,3
0,1 1,9
15,9 83,8 Bizkaia 61,0 36,7

0,2 0,4
0,1 3,0
64,0 35,6 Gipuzkoa 31,8 64,9

0,3 0,3
Itsasotik Errepidetik Airetik Trenbidetik eta bestelakoetatik
20
5. INDUSTRIAKO LANGILEAK
Industriaren lan-egoerari dagokionez, Euskal AEko industriako enpleguak daukan garrantzia azpi-
marratu behar da lehenbizi. Landunak adierazle hartzen baditugu, ikusiko dugu industriak ia laurden
bateko ekarpena egiten duela, % 22,8, Euskal AE-n, estatuko batezbestekoa baino askozaz ere
handiagoa (% 13,4), 2009. urtean, nahiz eta pisu hori 1,7 puntu murriztu den aurreko urtetik (5.1
taula).
2009. urtean zehar, industrian lana zeukaten langileen kopurua, kopuru absolutuetan, % -9,6 murriztu
da. Beraz, 2008. urtean industrian lana zeukaten pertsonen kopurua 250.000 ingurukoa zen bitar-
tean, 2009an 225.000 izan zen.
5.1. taula. Industrian lan egiten duten langileen bilakaera (%)
2008 2009 2009/2008
Industrian lan egiten duten langileak EAEn (guztiaren %) 24,5 22,8 -9,6
Industrian lan egiten duten langileak estatuan (guztiaren %) 14,3 13,4 -3,5
Iturria: Eustat, EIN.
Industri jardueren enpleguaren analisian, ikus dezakegu industriari egiten zaion ekarpena asko al-
datzen dela adar batetik bestera, lehen aztertu dugun industriako balio erantsian adar horiek duten
ordezkaritza-mailarekin bat etorriz.
Beraz, 5.2 taularekin bat etorriz, EAEn, 2009. urtean, industrian lan egiten zuten pertsonen erdia
baino gehiago industria-jarduerako hiru adarretan ari ziren: Metalurgia eta produktu metalikoak %
34,6, Makineria eta ekipoa % 10 eta Kautxua eta plastikoak % 10.
21
5.2. taula. Lan egiten duten langileen banaketa, industriako adarren arabera
2008 2009 2008% 2009%
02. Erauzketa industriak 816 775 0,3 0,3
03. Elikagaien, edarien eta tabakoaren industriak 15.975 15.520 6,4 7,0
04. Ehungintza, arropagintza, larrugintza eta zapatagintza 3.639 3.181 1,4 1,4
05. Zura, papera eta arte grafikoak 17.347 15.571 7,0 7,0
06. Koke-lantegiak eta petrolioa fintzekoak 1.133 1.177 0,5 0,5
07. Industria kimikoa 5.186 4.752 2,1 2,1
08. Farmaziako produktuak 601 606 0,2 0,3
09. Kautxua eta plastikoak 25.966 22.501 10,3 10,0
10. Metalurgia eta produktu metalikoak 89.457 78.597 36,0 34,6
11. Produktu informatikoak eta elektronikoak 6.271 5.794 2,5 2,5
12. Material eta ekipo elektrikoak 14.500 13.163 6,0 6,0
13. Makinak eta ekipoa 24.252 22.190 9,7 10,0
14. Garraio-materiala 19.364 18.148 7,7 8,0
15. Altzariak eta bestelako manufakturak 16.549 15.302 6,6 6,7
16. Energia elektrikoa, gasa eta lurrina 2.631 2.553 1,0 1,1
17. Ur hornidura eta saneamendua 5.543 5.507 2,2 2,4

Industria, guztira 251.238 227.346 100 100
Iturria: Eustat, Urteko Industri Inkesta.
Industriako lanaren kontzentrazio maila handi hau ia-ia aldaketarik gabe mantendu da hamarkada
honen lehen erdialdean. 5.2 taulan ikus dezakegu lanean ari diren pertsonen banaketak, industria-
ren adarren arabera, ehunekoetan, 2008ko egitura berdina mantendu duela 2009. urtean.
Bestalde, industriako lanpostuak aztertzerakoan genero ikuspegia sartzen badugu, arreta berezia
jarri behar dugu industrian lan egiten duten eta ekonomia guztian lan egiten duten emakumezko lan-
gileen arteko alde nabarmenean. Halaxe erakusten du 5.3 grafikoak. Bertan, ekonomia osoan oku-
patutako emakumezko langileen portzentajea (% 44,2), 2009. urtean, industriako portzentajearen
(% 18,6) bikoitza baino gehiago zen, termino erlatiboetan.
22
5.3. grafikoa. Ekonomian eta industrian lanean ari diren emakumeak (%)
Industria 2009 Ekonomia osoa 2009
18,6
44,2
55,8
81,4
Emakumeak Gizonak Emakumeak Gizonak
Iturria: Eustat. Industri Inkesta: Biztanleria, Jarduerari dagokionez.
Okupazioa industriako adarren arabera aztertzen badugu, azpimarratu behar dugu desberdintasun
handiak daudela emakumeen okupazioan, jardueraren arabera. 5.4 grafikoak industriako adarrei
buruzko informazioa ematen du, bertan lanean ari diren emakumeen parte hartze mailaren arabera,
2009. urterako. Horrela, emakumeen parte hartzea industri sektoreko batezbestekoaren gainetik
dauden adarrak ikus ditzakegu. Horien artean Farmaziako produktuen sektorea nabarmendu behar
dugu. Bertan, lanean ari diren pertsonen % 52,3 emakumezkoak dira, eta Ehungintza, arropagintza,
larrugintza eta zapatagintzan, berriz, % 50,7 dira emakumeak. Urrunago, baina emakumeen parte
hartze tasa handiarekin halere, Elikagaien, edarien eta tabakoaren industriak daude, % 39,3a ema-
kumeak baitira.
Beste muturrean, baditugu adar batzuk zeintzuetan emakumeen presentzia oso txikia den. Kasu ho-
netan, Erauzketa industriak eta Koke-lantegiak eta petrolioa fintzekoak aipatu behar ditugu. Jar-
duera horietan, emakumezkoen presentzia % 10era ere ez dira iristen. Metalurgia eta produktu
metalikoak sektorean, berriz, emakumeak % 13,3a dira.
23
5.4. grafikoa. Lanean ari diren emakumeak, industriaren adarraren arabera. 2009.
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50
02- Erauzketa industriak

03- Elikagaien, edarien eta tabakoaren
industriak
04- Ehungintza, arropagintza, larrugintza
eta zapatagintza
05- Zura, papera eta arte grafikoak
06- Koke-lantegiak eta petrolioa
fintzekoak
07- Industria kimikoa
08- Farmaziako produktuak
09- Kautxua eta plastikoak
10- Metalurgia eta produktu metalikoak

11- Produktu informatikoak eta
elektronikoak
12- Material eta ekipo elektrikoak
13- Makinak eta ekipoa
14- Garraio-materiala
15- Altzariak eta bestelako

manufakturak
16- Energia elektrikoa, gasa eta lurrina
17- Ur hornidura eta saneamendua
Industria guztira
18,7 %
24
6. INDUSTRIAKO INBERTSIOA
Aurreko kapituluetan aztertu ditugun aldagaietan ikusi dugunez, industriako inbertsioan ere balioak
nabarmen murriztu dira. Horrela, 2009. urtean, enpresek egindako inbertsioa % 28,2 murriztu da.
6.1. taula. Industriako inbertsioaren bilakaera
2008 2009 2009/2008
Egindako inbertsioa 3.049.473 2.190.359 -28,2
Inbertsioa / BEGfk 17,3 15,6 -9,9
Inbertsioa / Landun pertsonak 12.236 9.720 -20,6
Industriako inbertsioaren eta industriako balio erantsiaren arteko koefizientea aztertzen badugu, iku-
siko dugu azken hori % 15,6 igo zela 2009. urterako. Koefiziente hori, 2008koaren aldean, % 9,9 mu-
rriztu zen.
Bestalde, industriako inbertsioaren eta industrian lanean ari ziren langileen arteko koefizienteak
9.720 euroko balioa zuen, batez bestez, 2009. urterako (6.1 taula); 2008. urtean, berriz, koefiziente
hori 12.236 izan zen. Beraz, % 20,6ko jaitsiera gertatu da.
Lurraldez lurralde industriako inbertsioko kopuruak ikusten baditugu, 2009. urtean, 6.2 taulak era-
kusten digu inbertsiorik handiena Bizkaian egin zela, Gipuzkoan eta Araban baino askozaz ere han-
diagoa. Izan ere, soilik Bizkaian industriako inbertsioaren ia erdia (% 49) egin zen denboraldi
horretan. Kopuru horretatik oso urrun dago Araban egindako inbertsioa: lurralde honetan EAEn egin-
dako inbertsio industrialaren % 20 egin zen. Bestalde, Gipuzkoak industriako inbertsio osoaren % 31
egin zuen.
25
6.2. grafikoa. Industriako inbertsioaren lurralde banaketa, 2009. %
Araba
20%
Bizkaia
49%
Gipuzkoa
31%
6.3. taula. Industriako inbertsioaren bilakaera lurraldez lurralde, 2008-2009
2008 2009 2009/2008
Euskal AE 3.049.473 2.190.359 -28,2
Araba / Álava 519.124 429.391 -17,3
Gipuzkoa 1.120.790 676.781 -39,6
Bizkaia 1.409.559 1.084.187 -23,1
Iturria: Eustat, Urteko Industri Inkesta. Euroak, milakotan
2009 eta 2009. urteetan egindako inbertsioen arteko bilakaerari dagokionez, nabarmendu behar
dugu inbertsioak behera egin duela Gipuzkoa lurralde historikoan. Hemen, hazkunde tasa negatiboa
izan da (% -39,6). Gero Bizkaia dator, % -23,1arekin, eta Araba % -17,3arekin.
6.4 taulak inbertsioaren banaketaren azterketa aurkezten du, industriako jarduera-adarren arabera.
Horrela, Energiaren adarraren datuak baztertzen baditugu, ikusiko dugu 2009. urtean inbertsio kuo-
tarik gehien pilatu dituzten jarduerak hauek direla: Metalurgia eta produktu metalikoak (% 21,1),
Koke-lantegiak eta petrolioa fintzekoak (% 14) eta Kautxua eta plastikoak (% 9,6). Industriako in-
bertsioaren sektore-kontzentrazioa, beraz, oso handia da, hiru jarduera-adar horiek sektoreko in-
bertsio osoaren ia % 50 baitira (energia kontuan izan gabe).
26
2008-2009 denboraldian jarduera-adarren araberako inbertsioaren eboluzioari dagokionez, 6.4 tau-

lan ikus dezakegunez, lau sektorek izan duten beherakada nabarmendu behar dugu; beherakada ho-
riek % 50era ere iritsi dira. Lau sektore horiek Industria Kimikoa (% -62,7), Zura, papera eta arte
grafikoak (% -60,7), Erauzketa industriak (% -52,5) eta Metalurgia eta produktu metalikoak (% -50,2)
dira.
Alde positiboan, Koke-lantegiak eta petrolioa fintzekoak sektoreko inbertsioaren hazkundea nabar-
mendu behar dugu. Sektore horren hazkundea % 60koa da.
6.4. taula. Industriako inbertsioa jarduera-adarren arabera
Euskal AE
2008 2009 2009/2008 %
Industria Guztira 3.049.473 2.190.359 -28,2 100
02. Erauzketa industriak 48.478 23.006 -52,5 1,1
03. Elikagaien, edarien eta tabakoaren industriak 213.832 144.684 -32,3 6,6
.
04. Ehungintza, arropagintza, larrugintza eta zapatagintza 7.945 10.110 27,2 0,5
05. Zura, papera eta arte grafikoak 196.545 77.190 -60,7 3,5
06. Koke-lantegiak eta petrolioa fintzekoak 190.085 306.256 61,1 14,0
07. Industria kimikoa 63.146 23.522 -62,7 1,1
08. Farmaziako produktuak 25.392 21.623 -14,8 1,0
09. Kautxua eta plastikoak 249.260 209.342 -16,0 9,6
10. Metalurgia eta produktu metalikoak 926.514 461.637 -50,2 21,1
11. Produktu informatikoak eta elektronikoak 38.071 37.245 -2,2 1,7
12. Material eta ekipo elektrikoak 114.805 107.252 -6,6 4,9
13. Makinak eta ekipoa 299.754 178.689 -40,4 8,2
14. Garraio-materiala 128.210 125.247 -2,3 5,7
15. Altzariak eta bestelako manufakturak 90.098 66.211 -26,5 3,0

16. Energia elektrikoa, gasa eta lurrina 342.695 297.577 -13,2 13,6
17. Ur hornidura eta saneamendua 114.643 100.768 -12,1 4,6
Iturria: Eustat, Urteko Industri Inkesta. Euroak, milakotan
27
7. PRODUKZIOAREN BERRIKUNTZA
Atal honen helburua industri sektorean berrikuntzaren bilakaera, laburki, aztertzea da. Hartara, sek-
tore honetako enpresen berrikuntzaren azken bilakaera aztertuko dugu, zenbait ikuspegitatik.
7.1 taulak berrikuntza jardueretako gastuaren bilakaera erakusten du 2009. urterako, industriako
jardueraren adar bakoitzeko, EAEn. Printzipioz, nabarmendu behar dugu industria osoak egindako
gastua gastu osoaren herena baino gehiago izan zela, % 38. Baina jarduera mota bakoitzaren pi-
suari erreparatzen badiogu, EAEn barneko I+G da elementurik nabarmenena (industriak eginiko
gastu osoaren % 40,9), gero makinen erosketa (% 33,3) eta kanpoko I+G baliabidea, urrun samar,
hirugarren lekuan dago (% 17,6). Gainerako berrikuntza jarduerek paper txikia betetzen dute hemen.
Adarrez adar, Garraio-materiala da adarrik berritzaileena (berrikuntza teknologiko osoaren % 29,4),

eta haren atzetik Metalurgia eta produktu metalikoak (% 18,4).
Bestalde, 7.2 taulak berrikuntza jardueretako gastuaren bilakaera erakusten du 2009. urterako,
EAEko industriako jardueraren adar bakoitzerako (eta 7.3 taulak hori Espainiarako erakusten du), 10
langile edo gehiagoko establezimenduetarako, haiek bereganatzen baitute berrikuntzarako gasturik
gehiena. Bi tauletan dagoen informazioa alderatzen badugu, datu batzuk nabarmendu ahal ditugu.
Hasteko, industria osoan egindako gastua EAEn pixka bat handiagoa da Espainian baino, baina ter-
mino erlatiboetan soilik, urte horretan EAEn gastu osoaren % 45 izan baitzen, eta Espainian % 43a.
Jarduera mota bakoitzaren pisuari erreparatzen badiogu, bi kasuetan barneko I+G da elementurik
garrantzitsuena (honelako jarduerako industriak egindako berrikuntza gastuaren % 41,2 EAEn eta
% 45,4 estatuan). Horren atzetik, makinen erosketa dator, EAEn % 32,4 eta estatuan % 22,6. Bi
eremuetan, kanpoko I+G baliabideak hirugarren lekua hartzen du. Gainerako jarduerek oso leku txi-
kia hartzen dute.
28
7.1 taula. Berrikuntza teknologikorako jardueretako gastuaren banaketa, jarduera-adarren arabera.

Establezimenduak guztira. EAE. 2009.
Barneko Kanpoko Bestelako Diseinua eta
Guztira I+G Makinak ezagutzak Prestakuntza Merkaturatzea prestaketa
I+G
Guztira 2.753.401 46,5 13,2 28,6 1,7 2,2 4,2 3,6
Industria 1.058.200 40,9 17,6 33,3 2,5 0,8 2,2 2,7
Erauzketa industriak, koke-lantegiak eta petrolioa fintzekoak 13.406 0,3 16,9 0,6 82,2 0,0 0,0 0,0
Elikagaien, edarien eta tabakoaren industriak 36.402 16,2 1,9 15,8 34,4 1,2 24,3 6,3
Ehungintza, arropagintza, larrugintza eta zapatagintza 2.552 48,7 1,7 18,2 0,0 1,3 0,0 30,2
Zura, papera eta arte grafikoak 60.207 10,6 0,7 87,8 0,5 0,1 0,3 0,0
Industria kimikoa eta farmaziako produktuak 39.876 69,8 26,3 2,2 0,0 0,2 1,0 0,6
Kautxua eta plastikoak 66.943 45,2 8,0 44,2 0,5 0,6 1,0 0,6
Metalurgia eta produktu metalikoak 194.996 34,8 37,5 18,4 0,5 1,5 1,0 6,1
Produktu informatikoak eta elektronikoak. Material eta

132.123 66,8 20,4 8,0 0,1 1,0 2,3 1,4
ekipo elektrikoak
Makinak eta ekipoa 125.081 62,4 20,4 8,3 0,2 1,5 2,9 4,2
Garraio-materiala 311.268 26,9 10,1 61,2 0,2 0,3 0,4 0,9
Altzariak eta bestelako manufakturak 54.200 60,1 10,8 17,3 0,2 1,3 5,7 4,6
Energia elektrikoa, gasa eta lurrina 5.230 51,4 41,6 7,0 0,0 0,0 0,0 0,0
Ur hornidura eta saneamendua 15.914 50,7 12,5 36,9 0,0 0,0 0,0 0,0
Iturria: Eustat, Berrikuntza Teknologikoko Inkesta, BTI.

Euroak milakotan eta gastuaren gaineko portzentajea.
7.2 taula. Berrikuntza teknologikorako jardueretako gastuaren banaketa, jarduera-adarren

arabera. 10 langile edo gehiago dituzten establezimenduak guztira. EAE. 2009.

I+G
Guztira 2.219.892 53,3 13,6 22,5 1,8 1,2 3,5 4,1
Industria 1.002.751 41,2 18,2 32,4 2,6 0,8 2,2 2,7
Erauzketa industriak, koke-lantegiak eta petrolioa fintzekoak 13.288 0,0 17,1 0,0 82,9 0,0 0,0 0,0
Elikagaien, edarien eta tabakoaren industriak 36.339 16,2 1,9 15,8 34,4 1,0 24,3 6,3
Ehungintza, arropagintza, larrugintza eta zapatagintza 2.295 54,1 1,9 9,0 0,0 1,4 0,0 33,6
Zura, papera eta arte grafikoak 43.781 14,6 0,9 83,2 0,7 0,1 0,4 0,1
Industria kimikoa eta farmaziako produktuak 38.521 70,9 26,5 2,1 0,0 0,1 0,2 0,1
Kautxua eta plastikoak 63.384 44,2 8,4 45,6 0,5 0,5 0,4 0,4
Metalurgia eta produktu metalikoak 189.069 35,9 38,7 15,9 0,5 1,6 1,1 6,3
Produktu informatikoak eta elektronikoak. Material eta 2,3

123.001 68,9 21,1 5,5 0,1 0,7 1,4
ekipo elektrikoak
Makinak eta ekipoa 109.987 60,3 20,7 9,4 0,3 1,6 2,9 4,8
Garraio-materiala 310.002 26,6 10,1 61,5 0,2 0,3 0,4 0,9
Altzariak eta bestelako manufakturak 52.523 60,9 11,2 17,6 0,2 1,3 5,7 3,1
Energia elektrikoa, gasa eta lurrina 5.230 51,4 41,6 7,0 0,0 0,0 0,0 0,0
Ur hornidura eta saneamendua 15.330 50,2 12,0 37,8 0,0 0,0 0,0 0,0
Iturria: Eustat, Berrikuntza Teknologikoko Inkesta, BTI.

29
7.3 taula. Berrikuntza teknologikorako jardueretako gastuaren banaketa, jarduera-adarren

arabera. 10 langile edo gehiagoko establezimenduak. Espainia. 2009.

I+G
ENPRESAK GUZTIRA 17.636.624 41,2 14,6 30,1 4,9 0,5 5,5 3,2
INDUSTRIA GUZTIRA 7.624.830 45,4 16,4 22,6 7,5 0,4 5,1 2,6
2. Erauzketa eta petrolio industriak 144.617 47,8 6,7 30,5 3,9 0,2 10,8 0,0
3. Elikagaien, edarien eta tabakoaren industriak 759.849 27,0 9,3 37,5 7,1 0,4 11,6 7,1
4. Ehungintza, arropagintza, larrugintza eta zapatagintza 141.682 63,9 9,1 16,1 0,1 0,3 5,5 5,1
5. Zura, papera eta arte grafikoak 236.238 19,6 5,5 68,3 0,5 0,2 3,9 2,1
6. Kimika 440.189 52,0 28,0 10,8 0,4 0,3 5,5 3,1
7. Farmazia 1.097.116 60,2 28,1 4,6 2,2 0,4 3,2 1,4
8. Kautxua eta plastikoak 224.697 49,4 9,0 34,0 0,3 0,6 4,6 2,2
9. Metalezkoak ez diren askotariko produktu mineralak 225.614 34,8 7,7 47,8 0,3 0,3 7,9 1,2
10. Metalurgia 149.836 45,4 17,0 31,5 1,6 0,3 2,4 1,8
11.Manufaktura metalikoak 464.356 31,5 10,6 49,7 0,8 0,4 4,0 3,0
12. Produktu informatikoak, elektronikoak eta optikoak 336.529 69,6 7,0 11,3 3,9 0,3 6,8 1,2
13. Material eta ekipo elektrikoak 380.005 54,8 14,2 24,7 0,1 1,0 3,3 1,9
14. Bestelako makina eta ekipoak 348.998 68,4 15,7 7,6 0,3 0,5 5,0 2,6
15.Motordun ibilgailuak 1.237.584 28,2 10,5 17,1 36,7 0,6 4,2 2,8
16. Bestelako garraio-materiala 910.027 51,6 23,8 18,6 0,3 0,1 4,4 1,3
17. Altzariak 78.348 31,3 11,1 46,1 0,3 0,3 7,3 3,8
18. Bestelako fabrikazio jarduerak 83.333 76,4 12,4 7,2 0,1 0,3 3,1 0,6
19.Makinen eta ekipoen konponketa eta instalazioa 34.017 53,1 13,4 17,1 2,0 0,8 3,3 10,3
20. Energia eta ura 265.635 45,2 32,0 18,2 0,6 0,0 2,1 1,9
21. Saneamendua, hondakinen kudeaketa eta kutsadura 66.159 51,0 20,5 21,3 4,9 0,2 1,8 0,3
kentzea
Iturria: EIN, enpresen berrikuntza teknologikoari buruzko inkesta.

Aldagai horiek jarduera-adarren arabera analizatzen baditugu, EAEn berrikuntza teknologikoari le-
hentasuna ematen dioten adarren artean, eta parte hartze portzentaje handiago batekin, Garraio-
materiala (% 30,9) eta Metalurgia eta produktu metalikoak (% 18,9) daude. Gero, urrunxeago,
Produktu informatikoak eta elektronikoak. Material eta ekipo elektrikoak dator, % 12,3ko parte hart-
zearekin. Estatuan, pisurik handiena duen sektorea Motordun ibilgailuak da, % 16,2arekin, gero Far-
maziaren sektorea, % 14,4, eta gero Bestelako garraio-materialak, % 11,9.
Barne I+Garen aldeko apustua lehenesten duten sektoreak oso ezberdinak dira EAEn eta estatuan.
EAEn, hiru sektore nagusiak hauek dira: Industria kimikoa eta farmaziako produktuak, Produktu in-
formatiko eta elektronikoak. Material eta ekipo elektrikoak eta Altzariak eta bestelako manufakturak.
Estatuan berriz, hauek dira: Bestelako fabrikazio jarduerak, Produktu informatiko, elektroniko eta
optikoak eta Bestelako makina eta ekipoak.
30
Orain EAEko industria-adarrek egiten duten berrikuntza teknologiko motari begiratzen badiogu, es-
tablezimenduen tamaina kontuan izanik, aurreko informazioa osatzeko moduan egongo gara. Ho-
rrela, printzipioz, berrikuntzako gastu ia osoa 10 lanpostu edo gehiago dituzten establezimenduek
egin dute. Horregatik, zentzuzkoa ematen du 7.4 taulak bakarrik jasotzea honelako establezimen-
duei buruzko informazioa. Daukagun informazioak erakusten du EAEko industri establezimenduen
% 42ak, 2007 eta 2009. urteen artean, berrikuntza teknologikoko motaren bat sartu dutela. Halaber
erakusten du industrialak berritzaileagoak direla produkzio jardueraren osotasuna osatzen dutenak
baino (% 42 eta % 32 hurrenez hurren). Eta termino erlatiboetan, produktu-berrikuntzak nabar-
mentzen dira batezbestekoaren gainetik (% 23,7 eta % 16 hurrenez hurren). Prozesuko berrikunt-
zak (establezimenduen % 29,9) produktuaren berrikuntzen oso gainetik daude (establezimenduen
% 23,7).
7.4. taula. 10 langile edo gehiagoko establezimenduak jarduera-adarraren arabera eta berrikuntza
teknologikoko motaren arabera. EAE. 2007-2009.(%)
Berrikuntza teknologikoaren mota

Establezimendu
Produktua- Prozesua- Kale egin berritzaileak
Guztira Egiten (1)
rena rena du
Guztira 31,9 16,0 24,9 18,8 4,9 29,8
Industria 41,9 23,7 29,9 23,1 7,0 39,4
Erauzketa industriak, koke-lantegiak eta petrolioa fintzekoak 10,3 0,0 13,8 3,4 0,0 10,3
Elikagaien, edarien eta tabakoaren industriak 38,7 26,9 29,0 18,3 11,5 36,2
Ehungintza, arropagintza, larrugintza eta zapatagintza 22,2 9,3 18,5 5,6 0,0 22,2
Zura, papera eta arte grafikoak 25,7 10,1 22,1 4,7 2,2 25,7
Industria kimikoa eta farmaziako produktuak 71,0 49,5 56,1 48,6 17,8 69,2
Kautxua eta plastikoak 40,4 21,3 22,9 26,3 6,0 33,9
Metalurgia eta produktu metalikoak 38,1 14,5 33,3 15,5 4,7 37,3
Produktu informatikoak eta elektronikoak. Material eta ekipo 57,3 43,2 36,8 47,3 3,6 51,4
elektrikoak
Makinak eta ekipoa 57,9 49,0 24,6 41,4 18,0 56,4
Garraio-materiala 58,9 35,5 43,5 39,5 6,5 52,4
Altzariak eta bestelako manufakturak 37,4 31,3 24,4 24,0 8,1 37,4
Energia elektrikoa, gasa eta lurrina 47,8 4,3 13,0 47,8 13,0 13,0
Ur hornidura eta saneamendua 33,3 3,4 13,8 19,5 0,0 17,2
(1): Hemen ez dira sartzen soilik berrikuntza egiten ari diren edo kale egin duten establezimenduak
Iturria: EUSTAT. Berrikuntza Teknologikoko Inkesta, BTI.
Jarduera-adarraren arabera, lau sektorek dauzkate profilik berritzaileenak, haien establezimenduen

erdia baino gehiagok berrikuntzaren bat egin baitute aztertu den denboraldian: Industria kimikoa eta
farmaziako produktuak, Garraio-materiala, Makinak eta ekipoak eta Produktu informatikoak eta elek-
tronikoak Material eta ekipo elektrikoak. Zentzu horretan, Industria kimikoa eta farmaziako produk-
tuak adarrik dinamikoena da, establezimendu berritzaileak % 71 izanik.
31
8. ENPRESAK ETA INFORMAZIOAREN GIZARTEA
Atal honetan, “informazioaren eta komunikazioaren teknologiak” deritzenek EAEko industria-enpre-

setan duten ezarpen-maila aztertzen da. Hasteko, 8.1 taulak erakusten du, teknologia nagusi ho-
rietako bakoitzerako, zenbat establezimenduk (ehunekotan) daukaten teknologia horietako bakoitza.
Taula horri begiratu bat emanez gero, ikusten dugu ekipamendu hauek maila ona daukatela euskal
industrian.
Industriako establezimenduen % 83ak ordenagailua dauka. Are gehiago, sei adarretan portzentajea
% 90 baino handiagoa da. Industria kimikoa eta farmaziako produktuak nabarmendu behar dugu,
adar honetako establezimenduen % 98,5ak ordenagailua baitauka.
Industriako establezimenduen % 77,6ak posta elektronikoa du, % 78,7a internetekin. Tasarik han-
diena sakelako telefonoarena da, % 89,1arekin.
Enpresek gero eta argiago ikusten dute Interneten agertu beharra dagoela, webgune baten bidez.
Horrela, 2010ean, sarean presente dauden industriako enpresak guztien % 44,6 dira. Adarren artean
Industria kimikoa eta farmaziako produktuak nabarmendu behar dugu, bertako establezimenduen %
69,4ak webgunea baitu.
32
8.1. grafikoa. Establezimenduak, informazioaren teknologien ekipamenduen arabera. EAE, 2010

20 40 60 80 100 %
Ekonomia guztira
Industria guztira
Erauzketa industriak, koke-lantegiak

eta petrolioa fintzekoak
Elikagaiak, edariak, tabakoa
Ehungintza, arropagintza, larrugintza

eta zapatagintza
Zura, papera eta arte

grafikoak
Industria kimikoa eta farmaziako

produktuak
Kautxua eta plastikoak
Metalurgia eta produktu

metalikoak
Produktu informatiko eta

elektronikoak. Material
eta ekipo elektrikoak
Makinak eta ekipoa
Garraio-materiala
Altzariak eta bestelako

manufakturak
Energia elektrikoa, gasa

eta lurrina
Ur hornidura eta
saneamendua
Ordenagailu pertsonala Posta elektronikoa Internet Sakelako telefonoa Webgunea
Iturria: EUSTAT. Informazioaren gizarteari buruzko inkesta – IGI enpresak.
33
8.2. grafikoa. Internet daukaten establezimenduak, sarbidearen eta jarduera-adarraren arabera.

EAE, 2010.
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
Ekonomia guztira
Industria guztira


eta zapatagintza

grafikoak

produktuak

metalikoak
Produktu informatiko eta
elektronikoak. Material
eta ekipo elektrikoak
Makinak eta ekipoa
Garraio-materiala

manufakturak

eta lurrina
Ur hornidura eta
saneamendua
Modema RDSI ADSL
Kablea (zuntz optikoa) Konexio mugikorra Bestelako konexio finkoak
Interneten presentzia euskal enpresetan gero eta handiagoa da. Sarean sartzeko biderik ohikoena
ADSLa da, sarbidea duten enpresa industrial guztien % 89,7k erabiltzen dutena. Adar guztiek ADSL
bidezko sarbide-balio altuak dituzte. Goitik nabarmentzen da Makinak eta ekipoa sektorea, estable-
zimenduen % 95,1ekin, eta behetik, % 80 inguruko balioarekin, Elikagaiak, edariak eta tabakoa, %
78,1ekin.
34
Gainerako bideetan, erabilera portzentajeak txikiagoak dira. Horrela, industria-sektoreko enpresen

artean, kablez % 17,3a sartzen da interneten, konexio mugikorraren bidez (sakelako telefonoa, PDA,
USB modema, GSM, GPRS etab) % 25,7, modem bidez % 12,1, RDSI lineen bidez % 13,9 eta bes-
telako konexio finkoen bidez % 2,0. de las empresas del sector industrial.
Internetek eskaintzen dituen aukera ugarien artean merkataritza elektronikoa egitearena dago. Dauz-
kagun datuen arabera, jarduera mota hau gero eta handiagoa da EAEn, bai negozio kopuruetan bai
parte hartzen duen enpresa kopuruan. 10 langiletik gorako industria-establezimenduen % 22,7ak
erosketak edo salmentak egin zituzten internet bidez 2010. urtean.
8.3. grafikoa. Merkataritza elektronikoa egiten duten 10 langile edo gehiagoko establezimenduak,
jarduera-adarraren eta merkataritza-motaren arabera (%). EAE, 2010.
0 5 10 15 20 25 30 35 40 %
Ekonomia guztira
Industria guztira
eta zapatagintza
grafikoak
produktuak
metalikoak
Produktu informatiko eta elektronikoak.
Material eta ekipo elektrikoak
Makinak eta ekipoa
Garraio-materiala
manufakturak
eta lurrina
Ur hornidura eta
saneamendua
Merkataritza elektronikoa Internet bidezko erosketak Internet bidezko salmentak
35
Adarrez adar, Produktu informatikoak eta elektronikoak. Material eta ekipo elektrikoak sektorea na-
barmendu behar dugu. Bertan, 10 langiletik gorako establezimenduen % 41,5ak merkataritza elek-
tronikoa egiten du. Aurkako aldean Ur hornidura eta saneamendua sektorea dugu; bertan,
establezimenduen % 1,2ak bakarrik egiten du merkataritza elektronikoa.
Erosketa elektronikoak egiten dituzten establezimenduen artean, ikusten dugu sektore berberak
emaitza hobeak dituela: % 38,4. Salmenten ikuspegitik, produktuak eskaintzen dituzten establezi-
menduak askozaz ere gutxiago dira, industriako establezimenduen % 10 inguru. Konparatuz gero,
industriako enpresa gehiago daude erosketa eragiketak internet bidez egiten, salmentak egiten di-
tuztenak baino. 10 langile edo gehiagoko industria-enpresen % 10ak internet bidezko salmentak
egiten ditu; enpresen % 19,8ak, berriz, erosketak egiten ditu.
36
9. ENPRESEN DINAMIKOTASUNA
2009an, EAEko industria-sektoreak 13.881 enpresa zituen. Hau da, erkidegoan finkatutako enpresa
guztien % 8,1 guztira. Azken urte horretan, industriako enpresen kopurua % 3,2 murriztu da, eko-
nomia osoan enpresek izandako jaitsieraren erdia (% -6).
9.1 taulak erakusten duenez, manufakturako industriarekin zerikusia duten jarduerek enpresa ia guz-
tiak hartzen dituzte. Gainera, haietako % 98ak egoitza erkidego honetan daukate.
9.1. taula. EAEn finkatutako enpresen kopuruaren bilakaera.
2008 2009 2009/2008
B. Erauzketa industriak 36 38 5,6
C. Manufakturako industria 13.900 13.442 -3,3
D. Energia elektrikoaren hornidura 176 167 -5,1
E. Ur hornidura 225 234 4,0
Industria guztira 14.337 13.881 -3,2
Ekonomia guztira 182.284 171.345 -6,0
Iturria: EUSTAT, Jarduera Ekonomikoen Direktorioa.
9.2 taulan, establezimendu industrialek lurralde historiko eta eskualde bakoitzean duten banaketa az-
tertzen da, baita azken urtean izan duten bilakaera ere. Lurraldez lurralde, ikusten da 2009. urtean
Bizkaian finkatuta dauden establezimenduak guztien % 44,8 direla, Gipuzkoakoak % 39 eta Araba-
koak % 16,2. Eskualdez eskualde, hiru herrialdeetako hiriburuak hartzen dituzten eskualdeak dira es-
tablezimenduen portzentaje handienak dauzkatenak: Arabako Lautadak % 9,3, Bilbo Handiak %
28,9 eta Donostiak % 14,1.
Azken urteko bilakaerari dagokionez, erkidego osoan establezimendu kopurua % 3,3 murriztu da.
Bizkaian jaitsiera batezbestekoa baino handiagoa izan da (% 3,7), eta Araban eta Gipuzkoan dau-
den industriako establezimenduek jaitsiera txikiagoa izan dute (% 2,9).
37
Eskualdez eskualde, jaitsiera handienak eskualde hauetan gertatu dira: Deba Goiena, % -7,8, En-
karterri % -7,1, Bidasoa Beherea % -6,9 eta Arabako Haranak, % -5,1. Alderdi positiboan, bost es-
kualdek bakarrik gehitu dute industria-establezimenduen kopurua. Hauek dira: Arabako Mendialdea,
% 3,6 (baina osotasunean duen pisua % 0,2 baino ez da), Tolosa % 2, Gorbeia ingurua % 1,2, eta,
oso igoera txikiarekin, Gernika-Bermeo % 0,4 eta Plentzia-Mungia % 0,3. Markina-Ondarroa es-
kualdeak ez du aldaketarik izan industria-establezimenduen kopuruan.
9.2. taula. Industria-establezimenduen bilakaera, lurraldearen eta eskualdearen arabera.
D 09/08 osotasunaren %
Euskal AE -3,3 100

Araba -2,9 16,2
Arabako Haranak -5,1 0,5
Arabako Lautada -2,7 9,3
Arabako Mendialdea 3,6 0,2
Arabako Errioxa -4,4 3,5
Gorbeia ingurua 1,2 1,2
Kantauri Arabarra -3,4 1,6
Bizkaia -3,7 44,8
Arratia-Nerbioi -0,4 1,5
Bilbo Handia -4,0 28,9
Durangaldea -5,2 7,4
Enkarterri -7,1 1,3
Gernika-Bermeo 0,4 1,7
Markina-Ondarroa 0,0 1,4
Plentzia-Mungia 0,3 2,4
Gipuzkoa -2,9 39,0
Bidasoa Beherea -6,9 3,1
Deba Beherea -3,6 4,7
Deba Goiena -7,8 3,8
Donostia-San Sebastián -2,3 14,1
Goierri -1,6 3,8
Tolosa 2,0 4,0
Urola Kosta -2,3 5,5
38
Enpresa-dinamika enpresen tamainaren ikuspegitik behatuta, 9.3 taulan daukagun informazioak era-
kusten digu EAErentzat enpresen batez besteko tamaina 13,9 langilekoa dela. Industria-enpresen
% 86,4ak 20 langiletik behera dauka, eta lanpostuen % 24,7a . Bestalde, enpresen % 0,7ak 250
langile baino gehiago dauka eta lanpostuen % 25.
9.3. taula. Lanaren eta establezimenduen banaketa, industria-jardueraren adarraren arabera eta
enplegu-estratuaren arabera. EAE, 2009
Banaketa % Establezimenduak % Lanpostuak %

Batez
besteko
Lanpos- Establezimenduak tamaina < 20 20-249 >250 < 20 20-249 >250
tuak
Industria guztira 100,00 100,00 13,89 86,40 12,95 0,65 24,68 50,36 24,96
Erauzketa industriak 0,29 0,32 12,52 80,43 19,57 0,00 58,85 41,15 0,00
Elikagaien, edarien eta tabakoaren industria 6,57 11,00 8,29 91,29 8,52 0,19 41,42 49,33 9,25
Ehungintza, arropagintza, larrugintza eta zapatagintza 1,11 4,80 3,20 97,83 2,17 0,00 74,21 25,79 0,00
Zura, papera eta arte grafikoak 6,37 13,49 6,56 93,57 6,28 0,15 46,70 46,74 6,55
Koke-lantegiak eta petrolioa fintzekoak 0,59 0,02 392,33 0,00 66,67 33,33 0,00 7,31 92,69
Industria kimikoa 2,08 1,42 20,29 68,78 31,22 0,00 19,78 80,22 0,00
Farmaziako produktuen fabrikazioa 0,29 0,05 83,29 42,86 42,86 14,29 4,97 52,14 42,88
Kautxuzko eta plastikozko produktuen eta metalezkoak

10,18 6,48 21,80 81,80 17,13 1,07 18,37 39,99 41,64
ez diren bestelako produktu mineralenfabrikazioa
Metalurgia; burdinazko, altzairuzko eta ferroaleaziozko
34,38 31,16 15,33 83,27 15,97 0,76 26,11 52,46 21,43
produktuen fabrikazioa
Produktu informatiko, elektroniko eta optikoen 2,72 1,41 26,77 71,43 26,60 1,97 11,89 63,70 24,42
fabrikazioa
Material eta ekipo elektrikoen fabrikazioa 6,13 2,40 35,53 72,75 23,77 3,48 10,49 43,19 46,32
Makinen eta ekipoen fabrikazioa, beste inon 10,03 6,13 22,74 73,73 25,25 1,02 17,12 64,49 18,39
sailkatu gabea
Garraio-materialaren fabrikazioa 8,88 1,94 63,46 66,43 29,64 3,93 4,80 40,59 54,61
Altzarien fabrikazioa; bestelako manufaktura-industriak; 6,54 16,06 5,66 94,34 5,62 0,04 44,45 53,52 2,03
makinen eta ekipoen konponketa eta instalazioa
Energia elektrikoaren, gasaren, lurrinaren eta aire 1,19 1,39 11,93 93,00 6,00 1,00 16,52 29,64 53,84
egokituaren hornidura
Ur hornidura, saneamendu jarduerak, hondakinen
2,67 1,92 19,26 79,42 19,49 1,08 19,01 55,09 25,90
kudeaketa eta kutsadura kentzea
9.3 taulan ikusten denez, tamaina-tarteen arabera lanpostuek duten banaketa oso ezberdina da sek-
tore batetik bestera. Adibidez, 2009an, Metalurgia; burdinazko, altzairuzko eta ferroaleaziozko pro-
duktuen fabrikazioa adarrak euskal industriako lanposturik eta establezimendurik gehienak dauzka,
ehunekotan: lehenengoak % 34,4a eta bigarrenak % 31,2a. Sektore honetako establezimenduak
<20 langileen tartean daude, % 83,3arekin. Lanpostuei dagokienez, sektore hau 20 eta 250 langile
arteko tartean kontzentratzen da, bertan guztien erdia baitago (% 52,5).
39
Establezimenduen batez besteko tamaina 13,9 langilekoa da. Batezbesteko hori jarduera-adar batek
bakarrik gainditzen du argi eta garbi: Koke-lantegiak eta petrolioa fintzekoak (392,3 langile batez
beste, establezimenduetako baten tamainak baldintzaturik). Hortik oso urrun adar hauek daude: Far-
maziako produktuen fabrikazioa (83,3) eta garraio-materialaren fabrikazioa (63,5).
20 eta 249 langile arteko establezimenduek EAEko lanpostuen erdia bereganatzen dute: % 50,4.
Zentzu horretan, Industria kimikoa nabarmendu behar dugu. Bertan, lanpostuen % 80,2 estratu ho-
netan dago.
40
10. INDUSTRIA ESKUALDEZ ESKUALDE
Panoramika honen azken kapitulua euskal industria eskualdez eskualde nola banatuta dagoen ikus-
teko da.
Hiriburuak barnean hartzen dituzten hiru eskualdeak, Bilbo Handia, Arabako Lautada eta Donostia,
industrian langile gehien duten eskualdeak dira. Sektorean lanpostu gutxien dutenak hauek dira:
Arabako Mendialdea, Enkarterri eta Arabako Haranak.
10.1. grafikoa. Industriako langileak eskualdez eskualde
50.000
45.000
40.000
35.000
30.000
25.000
20.000
15.000
10.000
5.000
0
a
rra
a
a
ea
eo
a
a
n
a
a
ak
a
a
rri
rri
i
io
di
de
ro
os
re
ad
st
iá
ru
gi
ox
re
en
rte
e
ld
rm
an
ba
rb
an
Ko
st
un
ar
he
gu
he
al
oi
ut
rri
oi
To
ga
e
ba
ka
ar
e
ra
nd
H
di
G
La
-M
G
Be
in
Be
-N
-B
a
an
H
A
en
Se
En
o
-O
ar
a
ro
ia
ia
tia
ka
o
lb
a
ri
ur
o
eb
M
ab
be
tz
ak
na
so
au
ak
eb
Bi
ra
ni
D
en
D
a
o
ab
Ar
or
ki
da
er
Ar
nt
ab
D
-S
ak
Pl
ar
G
G
Ka
Ar
Bi
Ar
tia
ab
M
os
Ar
on
D
Iturria: EUSTAT, estatistika industriala.
41
Horrela, langileen datuek, eskualdez eskualde, erakusten digute 2009an EAEko industrian lan egi-
ten zuten 217.277 pertsonetatik erdia Arabako Lautada, Bilbo Handian eta Donostialdean ari zela,
nahiz eta azken ekitaldian eskualde horiek beherakada handiak izan dituzten (% 8,6, % 10,2 eta %
11,2 hurrenez hurren).
10.2 taulan ikus dezakegu 2009. urtean eskualdeetako joera nagusia jaitsiera izan dela lanpostuen
mailetan, aurreko urtearen aldean. Eskualde guztiek jaitsiera nabarmenak izan dituzte. Alderdi ne-
gatiboan, industria-eskualde garrantzitsuak aipatu behar ditugu: Deba Goiena, % 13,4, Durangaldea,
% 12,1, eta Markina-Ondarroa, % 11,2.
Horren guztiaren ondorioz, EAEk industriako lanpostuetan % 9,9ko jaitsiera izan du. Arabak berriz
% 8,4ko jaitsiera izan du eta Gipuzkoak % 10,2.
10.2. taula. EAEn lan egiten duten langileen bilakaera, eskualdez eskualde. 2008-2009
2008 2009 D 09/08
Euskal AE 241.056 217.277 -9,9
Araba 48.337 44.258 -8,4
Arabako Haranak 2.101 1.956 -6,9
Arabako Lautada 30.933 28.265 -8,6
Arabako Mendialdea 416 391 -6,0
Arabako Errioxa 4.161 3.834 -7,9
Gorbeia ingurua 3.363 2.995 -10,9
Kantauri Arabarra 7.363 6.817 -7,4
Bizkaia 98.601 88.530 -10,2
Arratia-Nerbioi 4.800 4.396 -8,4
Bilbo Handia 55.548 49.875 -10,2
Durangaldea 22.366 19.667 -12,1
Enkarterri 1.957 1.844 -5,8
Gernika-Bermeo 4.152 3.758 -9,5
Markina-Ondarroa 3.880 3.446 -11,2
Plentzia-Mungia 5.898 5.544 -6,0
Gipuzkoa 94.118 84.489 -10,2
Bidasoa Beherea 5.486 5.007 -8,7
Deba Beherea 10.344 9.360 -9,5
Deba Goiena 18.502 16.024 -13,4
Donostia-San Sebastián 24.217 21.508 -11,2
Goierri 14.487 13.405 -7,5
Tolosa 8.558 7.918 -7,5
Urola Kosta 12.524 11.267 -10,0
Iturria: EUSTAT, estatistika industriala.
42
Hiriburuak barnean hartzen dituzten hiru eskualdeetan gertatzen den pilaketa hori industriak sortzen
duen balio erantsiaren analisiaren ikuspegitik ere atzeman dezakegu. Hain zuzen ere, EAEn indus-
triak sortzen duen faktore-kostuetako balio erantsi gordinaren (faktore-kostuetako BEGaren) % 45a
pilatzen dute eskualde horiek, eta hiruetan ere balioa % 22 inguru jaitsi da.
Aldagai horrek 2009. urterako izan duen bilakaerari dagokionez, 10.3 taulan ikus dezakegu lanean
ari diren pertsonengan atzemandako joera berretsi dela, hau da, aztertutako eskualde guztietan be-
herakadak gertatu direla. Ez dago eskualderik zeinetan balio erantsia gehitu den aztertutako azken
urtean.
10.3 taula. Faktore-kostuetako balio erantsi gordinaren, faktore kostuetako BEGaren, bilakaera, es-
kualdez eskualde, 2008-2009
2008 2009 D 09/08
Euskal AE 15.375.866 11.928.556 -22,4
Araba 3.337.377 2.541.425 -23,8
Arabako Haranak 145.292 118.327 -18,6
Arabako Lautada 1.950.492 1.505.244 -22,8
Arabako Mendialdea 24.996 22.085 -11,6
Arabako Errioxa 374.239 331.336 -11,5
Gorbeia ingurua 233.874 153.292 -34,5
Kantauri Arabarra 608.483 411.140 -32,4
Bizkaia 6.045.312 4.740.470 -21,6
Arratia-Nerbioi 294.208 275.480 -6,4
Bilbo Handia 3.514.916 2.744.788 -21,9
Durangaldea 1.333.712 956.389 -28,3
Enkarterri 117.467 97.944 -16,6
Gernika-Bermeo 226.896 191.436 -15,6
Markina-Ondarroa 195.642 165.338 -15,5
Plentzia-Mungia 362.470 309.096 -14,7
Gipuzkoa 5.993.177 4.646.661 -22,5
Bidasoa Beherea 302.396 251.283 -16,9
Deba Beherea 583.465 455.701 -21,9
Deba Goiena 1.137.799 864.729 -24,0
Donostia-San Sebastián 1.451.797 1.139.975 -21,5
Goierri 1.171.461 865.071 -26,2
Tolosa 543.637 496.191 -8,7
Urola Kosta 802.621 573.711 -28,5
Fuente: EUSTAT, Estadística Industrial.
43
Emaitzarik txarrenak dauzkaten eskualdeak Gorbeiako ingurua eta Kantauri Arabarra dira. Kasu bie-
tan % 30 baino gehiagoko jaitsierak izan dituzte, zehazki, % -34.5 eta % -32,4 hurrenez hurren.
Araban, faktore-kostuetako BEGean jaitsiera handiena izan duen eskualdea Gorbeiako ingurua da,
esan dugun bezala. Bizkaian, berriz, Durangaldea da, % -28,3arekin, eta Gipuzkoan, Urola Kosta,
% -28,5arekin.
10.4 grafikoa. Faktore-kostuetako balio erantsi gordinaren, faktore kostuetako BEGaren, bilakaera,
eskualdez eskualde, 2008-2009
Arratia-Nerbioi
-6,4
Tolosa
-8,7
Arabako Errioxa
-11,5
Arabako Mendialdea
-11,6
Plentzia-Mungia
-14,7
-15,5 Markina-Ondarroa
-15,6 Gernika-Bermeo
-16,6 Enkarterri
-16,9 Bidasoa Beherea
-18,6 Arabako Haranak
-21,5 1 Donostia-San Sebastián
-21,9 Deba Beherea
-21,9
Bilbo Handia
-22,4
EAE
-22,8
Arabako Lautada
-24,0
Deba Goiena
-26,2
Goierri
-28,3
-28,5 Durangaldea
-32,4 Urola Kosta

-34,5 , Kantauri Arabarra
Gorbeia ingurua
-35,0 -30,0 -25,0 -20,0 -15,0 -10,0 -5,0 0,0
Iturria: EUSTAT, urteko estatistika industriala.
Zazpi eskualdetan, jaitsiera EAEn gertatu dena baino handiagoa izan da (% -22,4). hiru arabarrak
dira (Gorbeia ingurua, Kantauri Arabarra eta Lautada), hiru gipuzkoarrak dira (Urola Kosta, Goierri
eta Deba Goiena) eta bat bizkaitarra (Durangaldea).
44
10.5 taula. Makromagnitudeen bilakaera eskualdez eskualde, 2008-2009.

Ustiapeneko
Salmentak soberakin gordina Inbertsioa
D 09/08 D 09/08 D 09/08
Euskal AE -27,0 -43,3 -30,9
Araba -27,9 -44,5 -20,0
Arabako Haranak -20,7 -35,2 -19,3
Arabako Lautada -27,6 -46,8 -24,2
Arabako Mendialdea -16,6 -18,5 1,8
Arabako Errioxa -14,6 -13,0 -51,0
Gorbeia ingurua -29,6 -66,4 -57,1
Kantauri Arabarra -35,8 -58,4 23,5
Bizkaia -28,2 -40,6 -25,4
Arratia-Nerbioi -17,6 -4,7 9,5
Bilbo Handia -29,0 -40,8 -18,7
Durangaldea -33,2 -57,1 -52,9
Enkarterri -17,3 -34,4 -56,1
Gernika-Bermeo -18,2 -27,6 -29,8
Markina-Ondarroa -18,7 -22,6 -41,2
Plentzia-Mungia -21,8 -29,9 14,7
Gipuzkoa -24,6 -45,3 -41,7
Bidasoa Beherea -18,2 -41,2 -45,5
Deba Beherea -23,0 -50,8 -43,8
Deba Goiena -24,9 -43,7 -45,8
Donostia-San Sebastián -24,1 -40,6 -51,2
Goierri -26,7 -51,8 -22,5
Tolosa -19,7 -15,2 -17,6
Urola Kosta -28,3 -62,5 -55,0
Iturria: EUSTAT, urteko estatistika industriala.
10.5 taulan aldagai bakoitzak eskualdez eskualde izan duen bilakaera ikus dezakegu. Gainera, lan-
postuetan eta balio erantsian dagoen beheranzko joera atzematen da.
Horrela, salmenten aldagaian jaitsierarik handiena izan duen eskualdea Durangaldea da, % 33,2are-
kin. Hiru hiriburuak hartzen dituzten eskualdeek antzeko bilakaerak dituzte; salmenten murrizketak
EAEk izandakoaren (% 27) antzekoak izan dira.
Ustiapenaren soberakin gordinari dagokionez, emaitza are okerragoak dira. EAEk % 43,3ko jaitsiera
izan du eta sei eskualdek % 50 gainditu dute: Gorbeia ingurua eta Kantauri Arabarra Araban, Du-
rangaldea Bizkaian, eta Deba Beherea, Goierri eta Urola Kosta Gipuzkoan.
2008 eta 2009. urteen artean inbertsioak izan duen bilakaeraz azpimarratu behar dugu EAEn %
30,9 jaitsi dela batez bestez. Gipuzkoa nabarmentzen da, % 41,7ko batez besteko beherakadare-
kin.
45
Erakunde Autonomiaduna
Organismo Autónomo del
u
EUSKAL ESTATISTIKA ERAKUNDEA
INSTITUTO VASCO DE ESTADÍSTICA
www.eustat.es

Euskal Industriaren Panoramika 2010

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Euskal Industriaren Panoramika 2010

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Euskal Industriaren

Javier Forcada Sainz

1. EUSKAL AE-KO INDUSTRIAREN TESTUINGURU MAKROEKO-

8. ENPRESAK ETA INFORMAZIOAREN GIZARTEA . . . . . . . . . . . . 32

10. INDUSTRIA ESKUALDEZ ESKUALDE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

1. EUSKAL AE-KO INDUSTRIAREN

BPG erreala Enplegua Langabezia-tasa* KPI**

Euskal AE EB-27 Euskal AE EB-27 Euskal AE EB-27 Euskal AE EB-27

1996 3,0 1,8 2,1 0,7 22,4 - 3,5 -

Iturria: Eustat, Eurostat eta EIN (KPI)

1.2. grafikoa. BPG errealaren urte arteko aldakuntza-tasaren bilakaera konparatua

Euskal AE Estatua EB-27 Japonia AEB

EB-27ko batezbestekoa=100 Estatuko batezbestekoa=100

Iturria: Eustat, Eurostat, EIN

2.1. taula. Industriako balio erantsiaren bilakaera. BPGeko partaidetza (%).

MpBPGeko partaidetza (%) 2008 2009

Euskal AE 26,0 21,9

Espainia 15,6 14,6

Iturria: EUSTAT, EIN.

2.2. taula. Industri sektoreko balio erantsiaren bilakaera. %.

2008 2009 2009/2008

Euskal AE 17.658.352 14.074.809 -20,3

Espainia 169.330.000 152.499.000 -9,9

Iturria: EUSTAT, EIN.

02. Erauzteko industriak 0,8 0,9

2.4. taula. Euskal AEko industriaren balio erantsiaren bilakaera. (%).

2009 IPI 2010

02. Erauzteko industriak -14,0 -20,0

Iturria: EUSTAT. Industri Inkesta eta Industri Produkzioaren Indizea

2.5. taula. Industriako Kontzentrazio-indizea. Euskal AE.

Adar bakoitzaren BEG (%) 2008 2009

10. Metalurgia eta produktu metalikoak 32,3 26,9

16. Energia elektrikoa, gasa eta lurrina 10,7 12,6

09. Kautxua eta plastikoak 9,7 9,6

13. Makinak eta ekipoa 8,7 9,1

Kontzentrazio-infizea, 4. irizpidea 61,4 58,2

Industriaren BEGetan (%) 2008 2009

1. Handia 3,2 3,3

2. Ertaina-handia 23,8 25,0

3. Ertaina-txikia 45,6 40,4

4. Txikia 13,6 15,2

Kontsumo-ondasunak Kontsumo-ondasun iraunkorrak Kontsumo-ondasun ez iraunkorrak

Ekipamenduko ondasunak Tarteko ondasunak

Iturria: EUSTAT. Industri Produkzioaren Indizea (IPI)

Kapitulu honetan manufaktura-industriako lan-kostuen eta lan-produktibitatearen azterketa konpa-

Lk pertsona bakoitzeko BEGfk pertsona bakoitzeko

Iturria: EUSTAT, EUROSTAT.

05 - Haragi industriak 25.956

06 - Arrainen prestaketa 26.557

08 - Ogia eta errotaritza 28.389

41 - Manufakturako beste industria batzuk 31.001

13 - Zuraren eta artelazkiaren industria 31.310

15 - Arte grafikoak eta erreprodukzioa 31.763

40 - Altzarien fabrikazioa 33.427

09 - Elikagaien beste industria batzuk 35.225

30 - Ingeniaritza mekanikoa 35.411

32 - Prod. informatikoak eta elektronikoak 35.559

28 - Eraikuntza metalikoa 35.678

21 - Plastikozko produktuak 35.804

42 - Konponketa eta instalazioa 37.697

29 - Forja eta estanpazioa 37.959

27 - Metalen galdaketa 38.565

22 - Beiraren industria 38.608