Professional Documents
Culture Documents
,, (ON 148023 D)
, 2010
( )....................................................7
............................................................................................29
.....................65
........................91
.............................................121
/:
................................147
(18131839).............................................205
(U 930)..........................................................................................239
..........................................................................................301
( )
/
, ,
, ,
, -
,
.
,
(, ,
- , , ).
( )
( , )
,
, ,
. , ,
,
,
. , ,
.
,
,
. , , ,
,
,
,
. ,
,
,
.
, ,
, ,
.
. ,
,
, .
,
,
,
, ,
, .
- ,
,
.
(, , , ; , , ,
, ; , ; , , ; ,
, ; , ).
,
(, , , , , ,
; , , ; , , , ,
, , , , ; , , ,
, , , ).
, ,
,
, .
,
, ,
. ,
.
,
(.
;
; / ;
).
,
, ,
,
. ,
,
. ,
, (:
1994, 17-18). , ,
,
, ,
. , ,
,
(/, /),
(-: 2009). ,
, ,
.
, ,
,
.
, , ,
.
, .
,
, ,
, .
, (, , I, 343),
,
, ,
(: 1980, 113).
() ,
(: 1982,
86-98). ,
(
),
. , ,
- .
(: 2009). , ,
, .
, .
( : 1990).
,
( )
, .
, , ,
, (
10
) . ,
,
( ,
, , ).
, ,
, ,
. ,
, ,
. -
()
. ,
/ .
(
)
,
. ,
(, ,
, ),
.
, ,
,
(. 208).
(. 217),
.
.
. ,
,
. ,
,
( :
, , , I, . 722-725).
11
,
, .
, ,
(),
.
,
. ,
,
,
( ).
,
.
(, ; , );
,
, ,
. , ,
,
(. )
. , ,
,
. ,
( ,
)
.
, .
(: 1981,
.
. ,
,
.
,
, , .
12
106-109). ,
.
, , ,
. ,
, ()
, , .
,
:
(, , , , , ,
),
(, , , , ),
(, ),
(//
, ; ; , ).
- (,
, ), ,
(, ).
.
,
,
.
( - )
(, , -,
, ,
, ).
.
.
13
,
. , ,
/ ,
. ,
,
, .
,
, .
,
.
,
, , ,
.
,
. ,
.
, ,
(.
). ,
, () .
( ;
; ). ,
,
.
,
, .
,
, .
. ,
14
-, -
,
. ,
(, . 86)
,
(, . 142). -
,
(, . 114),
,
, (, , I, .713).
,
- ,
(, , III, . 28,
33, 39, 55, 72).
,
, .
, ,
,
. , ,
, .
, , , , , ,
, , , , , . , ,
,
( ) .
,
/ .
, , ,
,
,
.
,
15
, ,
.
,
,
( ).
,
, (
, , , ,
). ,
(
/ ). ,
,
.
.
, ,
, , , . , ,
, ,
(, , ),
.
. ,
. ,
,
,
, .
,
, . ,
,
.
, ,
16
,
.
, ,
.
, , .
,
.
,
.
, ,
,
.
,
,
. , ,
,
. ,
.
,
(,
, II, . 19, 27).
.
,
,
( : ; : ).
,
, .
, ,
17
.
,
,
. ,
, , .
, ,
(, , . 20, 21).
, ,
.
: /;
/; /; /, / .
,
(,
, , , ),
( , , , ),
(
: ; ; ;
; ; ).
( ; ,
, , ),
( , ,
, , ),
( , , ,
; , , , ).
(, , ),
(,
, ).
/, / , /,
( )
18
. ,
,
.
,
, .
/
. ,
, ,
. ,
( );
,
( ),
. ,
, ,
.
,
.
, ,
, . ,
,
, ,
, .
,
.
,
. ,
,
(, , . 29, , . 1),
(, , . 35)
(, , . 8).
19
,
,
. ,
,
.
, ,
,
.
, ,
(, , , , ).
, ,
( ).
( )
,
( )
.
, - ,
(, ; ),
()
(), .
, , ,
,
, ( ,
, , ),
. ,
,
.
,
( , ,
) ,
( , ). ,
20
.
,
.
, ()
, .
,
,
( ).
,
,
. ,
, :
(, , IV, . 36).
, . ,
, 1823. ,
.
,
.
, ,
(, , . 569).
,
,
.
,
.
, /
, ,
.
21
.
,
.
. ,
( : ),
.
, ,
, .
,
:
1) (
);
2) ( );
3) ;
4) (.
);
5) e / (
,
, );
6) .
, , (
/ )
,
, , ()
, , .
,
.
,
, ,
.
22
,
,
.
: ,
, , , , , ,
(.
),
, -
(, ;
, , ).
,
, .
, , ,
( ,
, - ,
).
. ,
.
. ,
,
. ,
,
.
,
,
.
.
23
,
-
.
-
,
, ,
. ,
,
.
,
- ,
. ,
,
(, ,
, , , ).
,
,
. , ,
, , ( )
.
,
( )
.
,
.
.
:
24
(
);
(
);
,
(
, , ).
, ,
:
,
,
.
,
.
, ,
(. ),
(.
).
,
(,
, , -
, , , ).
/,
, .
,
, .
,
- .
.
25
, ,
, .
,
. ,
,
.
/.
,
.
. ,
, ,
- , ,
, ,
. (
)
, .
, ,
.
,
, .
, ,
. , ,
(;
).
. ,
.
, -
26
, .
,
, ,
,
.
27
28
821.163.09-1:389
.
, ,
, .
.
(, ), (
)
( ),
().
: , ,
, , , ,
, , .
, ,
,
.
. ,
. ,
, ( 1994: 50).
.
()
.
29
, ,
: ,
,
(= ,
),
, , ? ?
,
.
. (
?), , ,
,
. ( 1994: 50)
,
, :
,
, ,
.
,
. ( 2007: 154)
a e
.
( , ).
, , .
,
. .
, :
(. :
,
30
, ,
.), , (=
)
,
;
.
( 1994: 55)
.
(, .
3), (, . 4), ,
, (,
. 46).
.
-
:
:
, ,
.
. ,
,
,
( , ,
), ,
. /,
( VI, 19). ,
,
. (- 2007: 155)
,
,
.
, .
31
.
,
( 1994: 51).
.
.
.
.
,
( , );
-
( , );
(
, ),
( ).
.
.
.
(
,
,
+ / ,
/).
32
.
-
.
:
, ,
, (
) ,
(
!). ( 1994: 52)
()
(:)
,
, , , ,
.
.
,
,
(.
, , . 66; ,
, III, . 3).
.
, ,
,
( ,
, II, . 81).
33
,
( ).
( ).
.
.
: Mladu je sebru zvijezda na elu a staru na repu.
(Danii 1871: br. 2279)
.
,
.
- (
, . 110)
( ,
,/ , .).
.
.
: , (
: , .)
, .
, . .
. ( 1994: 55)
. Matiinoj Hrvat
skih narodnih pjesama I-X (MH 18961942),
34
Matiine ,
-
: , ,
, ,
,
, ; ,
,
,
,
.
( 2002: 190)
/
.
: , ,
, . ( 1937: 99-117).
: ,
, . ( 1989: 78-81).
.
:
:
- .
,
.
(, , ) (
35
, , ); ;
; .
:
,
,
,
.
, .
,
( )
( )
, (
)
(
).
,
,
:
( )
,
,
. ( 2002: 190-191)
.
.
. ,
.
36
, , .
(
) ,
( 2005)
. (, II,
. 29) : .
. ,
. () ,
, ,
( 2008). ,
,
( 1992).
,
, ,
- . , ,
(, III, . 29),
, ()
.
( )
,
:
,
:
,
:
,
,
;
37
, !
,
,
,
,
,
.
,
.
.
( , , , III, . 30),
.
()
, ,
,
: ,/ o
. , ,
,
(
).
,
, (
, III, . 27) ,
, ,
(
/ .).
38
( )
,
- ,
.
/
(, . 112; , III, . 3, 6;
, . 149).
.
:
(, ).
(, ) :
. ( 1998: 98)
: 1. :
; 2. :
; 3. :
(, . 49, , . 144; , .
4).
,
.
39
,
/ .
, ,
.
.
() ,
(, ),
( )
(
).
.
,
,
,
,
. ,
, .
( 1931: 66-75)
( , , III, . 5),
( , , III, .
4).
(
, , ). ,
,
40
.
.
-
- ( 1990: 32).
(,
. 2)
.
(, )
. ,
(, III, . 7).
.
()
. ( , , .
149)
. ,
,
, ,
.
Linosti nisu iste kao kod Vuka, ali opet pripadaju hajdukoj tradiciji: ume
sto Grujice, kod Tomazea je Radojica, a umesto Novaka je Tomi Mihovil. Radoji
ca ubija Arapina koji otima devojke iz svatova, ljubi ih nedelju dana, a potom vraa
majci. U svom kratkom komentaru iz prepisa pesme u rukopisu MH 172, Tomazeo
je sasvim ispravno ukazao na starinu motiva i njegovo prenoenje na nove junake:
Smjeana su ovdje stara i nova predanja. Arap je od Markovih vremenah, Radoica
od ajdukih. Posljednji stih (Oj Arape odneli te vrazi!) dodat je od koga sljepca.
(Drndarski 1989: 229-230).
41
-
( )
(
). , ,
,
.
.
.
,
( 2007).
(, . 19; ,
II, . 85, 86),
:
:
(, . 19)
85 86. , ,
. 157 ,
.
,
, ,
. ( 2009: 245)
.
, , ,
, .
,
42
, ,
, ,
( ) .
.
()
(,
III, . 56) (Mareti
1966: 252253)
( - 1997: 97)
( 1902: 78).
(
, , . 86), -
,
: ( ), - (
) :
, !
,
?!
, :
-. -
, , , ;
:
,
:
, ,
, .
370)
- . (, II, .
43
.
,
.
, onaj
zavrni stepen oblikovanja mita kada junak, dovoljno slavan, raa
svoje roditelje prema sebi (Krnjevi 1980: 173).
()
,
, .
,
, ,
. , ,
,
:
- ,
- .
, , -
, . ( 1934:
306; 1955: 349)
-
,
, (,
. 24, . 134.) , ,
, ,
44
,
, (
1955: 203)
,
. (
e, . , XLIV, . 10)
,
. (
) ( )
. ,
,
,
/ .
(: . 173).
.
( 1891: . 463; . 315);
(, . XVI/XVII, . II, . 162; . XIII,
. 87), (, . XVI/XVII, . II, . 165);
(, . XLIV, . 9; , . XIII, .
85; , . 351); (,
. VII, . 102).
.
,
(, . XVI/XVII, . II, . 165),
:
45
, , ,
;
,
(, 353)
,
,
:
:
, !
,
,
,
.
(, . XVI/XVII, . II, . 162)
,
() ( ),
.
. ,
, , .
:
,
, ;
; ; ;
; ( ) .
, (: .
24. . , , , I, 55),
46
,
,
.
,
. , ,
,
.
, ,
,
.
, .
, , ,
,
. :
, .
,
,
,
.
...
(, . 24, . 125)
,
,
.
:
,
, .
47
,
,
\
.
,
, ,
, ,
.
.
,
:
;
,
, ,
\,
,
.
(, . 127)
.
, ,
, ,
.
, - , :
:
, ,
, !
,
.
,
,
- ?
48
,
(
);
,
.
,
; ,
,
.
.
.
:
,
,
,
;
,
\ .
, ,
.
,
-
, ,
:
;
, !
,
, , .
49
!
,
.
, !
1931.
( 1984: 286).
, ,
,
.
.
,
,
. ,
,
( . 27),
( );
, ,
(, . 110);
, ,
, ,
(: . 190-202);
, , ,
, (: .
240-241; H knj. II, str. 440-443); ,
(MH, knj. II, br. 68). ( 1984: 286-287)
50
. , ,
, .
,
.
,
. ,
, .
,
.
,
( ).
,
, .
.
,
, ,
.
(
, ).
,
,
.
(, ), ,
.
,
, ( 1968:
533-571). (, III, . 7)
51
.
,
( 1965: 162).
, ( II,
114).
,
(
1992: 149173).
. ,
. ,
.
17. 18. , :
(Butorac 1928: 112), ,
Razgovoru
ugodnom naroda slovinskoga. arambaa od juna
ka , pridivkom (Pisma od vitezova
kotorskih, br. 127). Korabljici: Arambaa
Grujica eravica, od Banjana rodom, taki junak smrtni bie rata Bekoga, da se
brez svake sumnje more Jankoviu, Manduiu, Moivuni Vuku i Radi Miletiu
prilikovati. Ovi vitez vee od eset glava turski odsie, a izmeu ostalih posie bega
Muratovia i serdara od Risane, dovede mnoge sunje i upali jednu mnoiju veliku
kua turskih. Svidoe sva njegova junatva providuri i enerali mletaki: Jure Kor
ner na 1666, Jerolim Loredan na 1668, Lorenco Bernardo na 1669, Antun Priuli na
1669, Petar Duodo na 1691. (Vid. Banovi 1954: 127).
52
, , Putto ()
.
, ,
, ,
(1672).
, ,
, 1669.
, .
, ,
razbio hercegovakog pau, oteo mu zeleni
alajbarjak, zarobio dvije stotine suanja, ubio 60 Turaka i zapalio
dvije hiljade kua.
,
, ,
,
17. .
,
, , (
1986: 185-186), ,
1668.
1669, 2. 1669.
, ,
1448. ,
, , ,
, . ,
, . (: 180181)
Ratno podruje na kojemu je Grujica eravica operisao, koliko se do sada
zna, bilo je podruje Hercegovine, Boke Kotorske i podruje Republike Dubrova
ke a u Kaievo doba o njemu su se, eto, pjevale pjesme ve i izvan toga podruja.
Svakako je zanimljivo da se i ovdje naglaava Grujiina mladost (od Grujice mla
da eravice).
(Nazei 1959: 170)
(, 2.
1669). (: 274-432)
53
,
( 1939: 1-18).
.
. -
- .
, , ,
,
-
.
(1971): ,
, I (72); , , II
(73); , , ,
(85); ,
, (100) .;
,
, (101);
(279);
(359);
,
(361); ,
(362); y
(363);
(366);
, (368); ,
(502);
54
,
,
.
, ,
(
, , . 122).
, . ,
(
, , ,
368). -
(
, -
,
, , II, . 395;
, , II, . 484; -,
, . 192; , 507-509; 513). ,
( . ,
, , , II, . 447).
,
.
,
,
. ()
( , ,
II, . 330). -
, (507);
, (508);
, (509); ,
(513); (
):
(24) ( , ):
,
. ,
(199).
55
(
, , . 178).
. .
, , ,
, . -
, ,
.
(
, , . 184),
( , ,
, , , 85),
(
, , . 200).
.
.
:
,
, ;
,
.
,
, , .
,
, , ,
, /
, , ,
. ,
56
(
, ;
, , ,
. 164). ( ,
, . 165) -
:
,
,
,
.
.
.
.
(, ) ( ,
; ).
( , , . 143)
70 . ,
,
,
. ( ,
I, ; II, , 73).
, .
.
, ,
.
.
( .), /
( .).
.
.
57
:
1934: . , ,
1, .
1968: . , ?
, :
, 1 (2. .), , 533-571.
Banovi 1954:
Stjepan Banovi, Glasovitiji junaci, o kojima su se za
Kaieva ivota u Dalmaciji pjevale narodne pjesme, Zbornik za
narodn ivot i obiaje Junih Slovena, knj. 38, Zagreb: Jugoslaven
ska akademija znanosti i umjetnosti.
: ,
I, . (1878), ,
, , :
, 2003.
: , ,
, . 197.
1994: , ,
, , :
.
Butorac 1928: Pavao Butorac, Gospa od krpjela, Sarajevo.
: , , . LIII,
, , :
, 1971.
2005: , .
, ,
.
, II: ,
. , . II, ,
, 1845. , . V, .
,
1864-1964, : , 1988.
, III: ,
. , .
III,
, , 1846. , . VI, .
58
,
1864-1964, : , 1988.
, III:
. , . III, ,
,
, , , 1974.
: , ,
, , . 5, , 1972.
Danii 1871: Poslovice, na svijet izdao Gj. Danii. Zagreb: tampari
ja Drag. Albrechta. :
().
2009: ,
(, , ),
.
1992: , ,
, . DCXVI, , . 46,
: .
Drndarski 1989: Mirjana Drndarski, Nikola Tomazeo i naa narodna
poezija, Beograd: Institut za knjievnost i umetnost.
1984: . . ,
, : , 2, . . ,
: ; , , , 1930.
1989: . ,
, , .
LXVI, , 1953; , .
: .
: (),
, ,
, ,
: , . XII, :
, 1925.
1992: , ,
: , , 149-173.
1986: ,
,
, CXXVII, 179-202.
59
1931: . ,
, .
: .
,
, . I, -
, -, 1882.
1988: ,
, :
, , . ,
, , . 35, :
, 95-107.
1954: ,
(16541684),
, . VII, . X, . 1.
: , , . I.,
, 1891.
1939: , ,
, . VI, . 1, , 118.
Krnjevi 1980: Hatida Krnjevi, ivi palimpsesti ili o usmenoj poeziji,
Beograd: Nolit.
1937: , ,
, 1937, ., . 1, 99-118.
Mareti 1966: Tomo Mareti, Naa narodna epika, prir. Vladan Nedi,
Beograd: Nolit.
1965: ,
,
.
MH: Hrvatske narodne pjesme, Zagreb, Matica hrvatska, knj. I, 1896;
II, 1897; III, 1898; IV, 1899; V, 1909; VI, 1914; VII, 1929; VIII,
1939; IX, 1940; X, 1942.
: .
.
: - . , 1861.
Nazei 1959: Salko Nazei, Iz nae narodne epike. I dio, Hajduke
borbe oko Dubrovnika i naa narodna pjesma (prilog prouavanju
postanka i razvoja nae narodne epike), Sarajevo.
60
1990: , ,
, , : .
Paun 1973: Octav Paun, Novak i njegova druina u rumunskim i srpsko
hrvatskim narodnim pesmama (neobjavljena doktorska disertacija),
Filoloki fakultet Beogradskog univerziteta, 1973. Univerzitetska
61
Tomazeo: Nikola
Summary
In South Slavic oral poetry, the image of child-hero is highly formulaic; it
denotes a figure without a family, with a firm ideological footing, possessed of an
ambition to rule and with a clearly proclaimed purpose of epic existence. The typology
of a young hero in South Slavic oral poetry is carried out on the basis of nomenclature,
epic attributes, the position within the family, epic status and sujet functions. On the
basis of these criteria, two basic types of young hero are differentiated. Grujica and
Sekula represent two different genealogical lines within the framework of family
relations (son-father, nephew-uncle), gravitating towards different thematic circles
(poems about outlaws epic poems of older periods) and forms of epic singing,
62
thus implying two different types of changes undergone by young heroes in epic
poetry (changing clothes metamorphoses). The description of the hero as young or
old represents an integral part of epic formulativity. The typology of a young hero in
South Slavic oral poetry may be conducted on the basis of his age, position within
the family, epic status and sujet functions.
63
64
821.163.41.09-13:389
. . ,
.
, , ,
, , .
. ,
.
. ,
,
.
: , , , ,
, .
, ,
, . , ,
.
, ,
,
. ,
. (. . ,
,
, , 1958, . 31. 110)
, . ,
65
, .
( ).
.
, , ,
. ,
(. ),
. , , ,
,
,
= = , .
,
, , ,
. ,
, .
je , .
,
( III, 26). ,
, ,
,
.
. ,
( VI, 60), ( VIII, 22)
. (H. Krnjevi, ivi palimpsesti ili o usmenoj poeziiji, No
lit, Beograd, 1980, . 173)
,
, . (.
, , ,
, 2005, . 169-184)
.
- ,
, , , , ,
, . (. , ,
, , 2008)
66
( VIII, 25) ,
, ,
.
, ,
,
.
,
.
,
. ,
, .
,
( VII, 2; III, 39)
:
... ,
.
:
... ,
;
,
;
,
.
( III, 3)
, .
, ,
. (. , ,
, , 1994, . 13, 18)
67
, ,
( , , 46).
. 26 VI .
,
.
. (, 62),
,
. , ,
, , ,
, .
(,
, )
, .
, ,
, .
( -),
. (. ,
. , . 63)
, , , . .
. (. ,
. , , ,
, . 64, , ,
, 1996, . 84-88)
, .
, , ,
(P. Bakoti, Pojav uda i zakon reda, Zbornik za narodni ivot i obia
je, knj. XXXI, svezak 1, ZU, Zagreb, 1937, . 20).
, .
, . (. ,
, , , 2001, . 283-284)
68
, , ,
. ,
.
,
,
13 ,
.
() ( ),
, ,
(, 79; , 148).
.
(, 78)
, ,
. ,
, ,
. 10
, , ,
, , ,
, . (. ,
,
, . 3, . . , , - , ,
. . ., , 1994, . 99-100, 118-122, 135-144, 171-172)
,
. ,
( , ), ,
, ,
. , ,
-, , .
, . (. ,
, , . III, , , 1983,
. 109-116)
10
. , ,
69
( IV, 26).11 ,
,
,
12, ,
, ,
, ,
.
.
, , .
, ,
(, 66; , 106; III, 3).
.
( III, 6).
, .
, .
, ,
, .
11
,
(
,
), . ( . ,
, : 1826, 1827, 1828, 1829, 1834,
, . 8, . , , , 1969, . 337-340)
,
. , , ,
.
12
.
, ,
. , , ,
. (.
, :
, . . , , 2006, . 100)
70
, ,
.
.
,
( VII, 19). :
,
,
,
;
.
, , ,
.
, .
. 13, ,
, 14.
, .
, , ,
.
,
.15 .
(, 83),
13
G. Gremas, Aktanti, akteri, figure, u: Strukturalni prilaz knjievnosti,
prir. M. Bunjevac, Nolit, Beograd, 1973, . 98-122.
14
. (. Bal, Naratologija, Teorija prie i pripovedanja, Narodna
knjiga, Alfa, Beograd, 2000, . 159)
15
. (V.
Prop, Morfologija bajke, Prosveta, Beograd, 1982, . 86-87)
71
(, IV, 12).
.
, ,
. , (.
- . 59 VI
), .16
,
(. III, 56)
() . - ( III,
55). , ,
(, 96; III, 40; II, 67).
.
,
, ( IV, 25;
IV, 41).
.
(),
.
.
,
.
. , , ,
. ,
, .
.
: . ,
, , 3, Clio,
, 1998, . 206.
16
72
,
,
. .
.
(, 10),
( II, 65).
(
, 128), ,
, (
):
-,
,
, ,
.
( III, 16)
III .
17 ,
,
. , , ,
, ,
, :
,
, ;
,
17
, (, 114;
, [16]).
73
.
( III, 82)
, , 18
.
, ,
, ,
, ,
. ,
, , .19
,
, ,
,
20 ( III, 37; VI, 49),
, 460 (, 55).
. ,
, .21
(, 28; VII, 38), (.
II, 32).
.
. , je great old man
: , , ...
. (. , ,
, , ,
, 2004, . 34)
19
A. Gerbran, . evalije, Renik simbola, stylos, Kia, Novi Sad, 2004,
. 872. C : , ZEPTER BOOK
WORLD, , 2001, . 510-511.
20
, ,
. (. , ,
, , 1990, . 93)
21
, .
.
, ,
. (. , . , . 91)
18
74
( , ).
22
75
() ,
() ,
( II, 14; II, 15; VI, 5).
(. -
, , ,
).
(),
( III, 15; , 18). -
.
, (.
VI, 29).
,
.
,
,
.
, ,
.
, ,
. . , ,
, , ,
, ,
( XIX, 16).
.
( ,
76
)23. ,
, , :
,
.
( II, 19)
( , , , .).
,
, , , .
. ,
( , , , ).
,
. ,
.
, ,
, ,
(, 174).
, . .
27 XIX ,
, , ,
, .
, , .
, . :
, ,
, . ,
.
, ,
... (. , . , . 266, 270)
23
77
... ,
.
(, 116 )
.
.
.
(
; 24 ,
( III, 74),
).
.
, ,
,
(
- ).
,
( II, 26),
, , ,
.
, .
.
.
24
.
,
. (. ,
:
, , , , . 35,
, 1988, . 98)
78
.
:
.
,
.
, , ,
, ,
.25 ,
,
, . .,
, , ,
, , (.
()
/ VI, 59).
.
, .
,
.
(. XIX, 8).
, , (
III, 73), , , ,
, , , ,
.
,
.
, 26.
25
.
( . 4).
26
XIV XV
,
, . ,
79
27.
,
, ,
.
(,
/ ).
( III, 10) 28,
,
. ,
29,
,
( VI, 42).
.
. (. , : ,
. ,
, , , 1958, . 682)
, 24
,
; , .
, ,
,
. (. , ,
, , 1993, . 97-108)
.
27
. , . , . 88-89.
28
, ,
(1292-1383)
. .
, ,
. (. ,
e
. , , , 1937, . 142; . , .
, . 784, . , :
, . ,
, , , 1958, . 591)
29
. , .
80
30 e
, ,
, , . ,
.
, .
31
.
, , ,
, , .32
33 ,
-, () .
.
34
, ,
. ( 80 )
,
, ,
. (. , , , 1993,
. 300-335)
31
. , ,
, , , . .
XIV XVI ,
, , . (.
, . , . 201) , ,
.
32
. (. , . , . 102-103)
33
. (. ,
, , , , . 84, ,
2007, . 430)
. VI,
, : XVII .
34
, .
XVII . ,
30
81
(, , ) 35.
(
),
,
, , ,
,
.
, ,
, , .
.
. ,
, .36
( )
. ,
,
,
.
, ,
,
. ,
.
, - (S. Banovi, O
nekim historinim licima naih narodnih pjesama, Zbornik za narodni ivot i obia
je, knjiga XXV, svezak 1, ZU, Zagreb, 1921, . 92-94)
- , ,
XVII . (. , . , . 363)
35
. -
-. (. , . , . 654)
36
,
, , - (HNP
III, 10).
82
,
.
, ,
. ,
. , ,
, ,
. , ,
,
,
, , , .37 ,
,
.
, 38, (
) 39 , .40
,
.41 42,
37
: . , , , ,
1973. : . , . . , . ,
, , , 1970, . 275276.
38
N. Nodilo, Stara vjera Srba i Hrvata, MVTC, Beograd, 2003, . 253.
39
. ,
. (. ,
: , .
230)
40
. (N. Nodilo, . , .
344)
41
, ,
. (. , . , . 230-231)
42
. , , ,
. 5, . . , , - , ,
. . ., , 1994, . 298, 307. .
, , ,
. (. , .
83
43.
( ).
-, - , ,
(, ) , ,
. 44,
.45.
(1+4,
1+6, 1+8, .),
. ,
.
,
46.
, ,
.
,
, , , 2002,
. 212)
43
N. Nodilo, . , . 137-138.
44
. , . , . 231.
45
,
,
() (
),
, .
, , ,
. (. .
. . , , ,
, 1974, . 26-27, 30) ,
, , ,
( ),
: , , . (R. Katii, iji to dvor stoji
na gori?, Filologija, 48, HAZU, Zagreb, 2007, . 102-105)
46
. . . . , . , . 30.
(
) , , , 2003.
84
.
47: ,
(
;
;
).
, ,
,
, .
. ,
, , , 1878.
. ,
, , 1925.
II . , , II, ,
. 5, . . , , , 1988.
III . , , III, ,
. 6, . . , , , 1988.
IV . , , IV, ,
. 7, . . , , , 1986.
VI . , , VI, . .
, , 2. , ,
1935.
47
. -,
-, - . (. . ,
, -
, , 1971)
85
VII . , , VII, . .
, , 2. , ,
1935.
VIII . , , VIII, . .
, , 2. , ,
1936.
XIX . , , XIX, . .
, , 2. , ,
1936.
II
. , II, . . . , ,
, 1974.
III
. , III, . . . , ,
, 1974.
IV
. , IV, . . . , ,
, 1974.
. ,
, . . , ,
, 1990.
K . , ,
, , 2001.
HNP Hrvatske narodne pjesme, knj. III, Matica hrvatska, Zagreb,
1898.
P. Bakoti, Pojav uda i zakon reda, Zbornik za narodni ivot i obiaje,
knj. XXXI, svezak 1, ZU, Zagreb, 1937, . 1-66.
. Bal, Naratologija, Teorija prie i pripovedanja, Narodna knjiga,
Alfa, Beograd, 2000.
. , : ,
. ,
, ,
, 1958.
86
87
. , ,
, 3, Clio, , 1998, . 196-117.
. , . ,
, , 2002.
. , ,
, . III, , , 1983.
. , : ,
. ,
, , , 1958.
. , , , ,
1993.
N. Nodilo, Stara vjera Srba i Hrvata, MVTC, Beograd, 2003.
. , ,
, , 1990.
V. J. Prop, Morfologija bajke, Prosveta, Beograd, 1982.
. . , ,
- , , 1971.
. , ,
, , 2008.
C : , ZEPTER BOOK
WORLD, , 2001.
, , ,
, . 35, , 1988.
. , ,
, , 2005.
. , , , 1993.
. , , , , 1973.
. , ,
, . 3, . . ,
, - , ,
. . ., , 1994.
. , , ,
. 5, . . , , -
, , . . ., , 1994.
88
Danijela Petkovi
Summary
In the epic habitus of a hero, the focus is on his fights and heroic deeds. Old
age is not a major epic topic. Old men appear sporadically, very rarely as protagonists. They best fit the sujet functions of rulers, victims and linking characters in the
guise of advisers, clergymen, although the most frequent role they appear in is that
of an aged warrior, even though that particular role is not typical for them. The most
memorable characters are those who deviate from the central, zero point towards
mighty heroes or great cowards. This paper deals with the above-mentioned range
of roles, as well as examples of deviation from sujet roles or of making them more
complex. On the level of structure, old men are linked with other characters based
on the principle of contrast (according to their function, age, appearance, activity,
courage, etc.). The characters of eternal oldsters are developed by way of layering
mythological and real historical models. The ambivalent position of epic old men,
well respected as well as degraded, testifies to the existence of an evolutionary line
of development in the process of modelling heroes.
89
90
821.163.41.09-13:398
,
, .
.
: , , , ,
, , , , .
15. .
:
,
, ,
,
. ,
,
- -
.
, , I,
. 569 (
1826).
XVII ,
... (
, ,
1878; XVII , ,
, , -
91
,
.
1815.
(
),
,
.
1823.
1845. ( , ,
, , ,
, ,
).
, , ,
.
.
19. .
, ,
(1877), (1878),
92
1888.
, , , 1887.
, , , X,
, , , , , 97, 1889.
, .
, 1898, . 18.
, , , 1919, . 14, . 6.
10
, , , 1919.
11
, ,
, XIV, 1935.
12
, ,
, , , XVIII, 1938.
13
, , ,
CLXXXII, 1940.
14
, ,
, , , 1948.
15
, ,
, . 34, 1954.
16
, 15 1389, , 1956.
17
, ,
, , 1958.
18
, ,
, 138, 1962, . 390. . 1.
19
,
, X , 1964.
20
, , , 1974.
21
, , ,
151. , 1975, 415, . 5.
22
,
( ), , 1975.
93
(197523), (197624),
(197825), (198426), (198927),
- (199028), (198929),
(198930), (199031).
.
a , e.
. ,
, ,
.
,
15. ,32 .33
23
, , ,
151, 1975, . 415, . 5.
24
, , , 1976.
25
,
, , , 1978.
26
, , , 1989.
27
, , , . 12, 1989.
28
-, ,
, , 1990.
29
, , , , ,
1989.
30
,
,
, , 1989.
31
, , -,
- , -, , 1990.
32
, ,
II,1878.
33
, ,
CCVII,1889, . 72.
94
, ,34
, ,
.35
, ,
.
,
, ,
.
.
.
,
, ,
:
, ,
,
,
, ,
, ,
, , , ,
,
, .36
. :
, , ,1877, . 920.
, ,
, II, 1878, . 131135.
36
, ,
, 1868, II
34
35
95
,
,
37
, ,
, , ,
, .38
, ,
.39
, ,
.
, ,
40,
.
,
41
,
, .42
, ,
, 1878, . 2, .151.
38
.
39
, ,
, II,1954, . 34, . 327333, .113.
40
, . 121.
41
.
42
, .125.
37
96
,
-
.
, ,
,
, ,
.
.
.
( ,
).
.
,
.
( , ),
.
.
.
. ,
.
97
.
,
, .
. , , :
,
,
.43 ,
(
) .
, .44
.
.
45
.
.
, ,
, , .46
:
,
43
, , , ,1994,
. 112.
44
, , , ,
1978, . 195.
45
: ,
, , 1996, 9-31.
46
, , 195.
98
,
.47
, .
.48
, , ,
,
, .49
(
, )
.
, ,
.
.
.
.
. .
.
,
,
(
).
47
, , -,
- , -, 1990, .76.
48
, , , 2008, .
38.
49
, , -,
- , -, 1990, . 194.
99
(-, - ).
.
( )
.
,
.
,
.50
.
, ,
, ,
.
: () ,
.51 ,
.
.
.
, ,
.
,
( ).
.
.
, , ,
,
50
, , ,
1889, . XCVII, . 161.
51
, . 161.
100
.
.
,
( ),
,
.
,
, .
,
, .
, ,
, ,
.
,
.
,
,
. ( .
) ,
.
, .
.
.
,
.
.
101
. .
(, , , ). , ,
,
(, , )
.
: , , ,
,
.
, ,
(392399).
, ,
, ,
,
, .52
, ,
,
(
).
,
:
, ,
, 1868, II, . 213.
52
102
.53
.
,
.
.
.
.
:
.54
,
.
,
. ,
.
:
53
54
, II, . 231.
, , I, , 1858, . 65.
103
.55
56
:
( )
/ 57,
, ,
, /
58, ,
, , ,
, , ,
.
:
55
230.
. , , II, .
: . , ,
,
,
. , ,
, 1868, . 213.
57
, , II, . 231.
58
, . 232.
56
104
.59
.
,
.
, ,
. ,
,
.
.
( , , ,
).
.
.
.
,
.
.
,
. ,
59
, . 233.
105
, ,
.
.
.
.
,
.
(
).
.
. ,
. ,
, ,
.
,
,
.60 ,
.
60
.
.
. ,
, . 84.
106
.
,
, , ,
.
.
:
.61
62
.
, :
, II, . 251.
,
. , ,
, , 2008, . 259.
61
62
107
,
.63
.
.
.
, . ,
, ,
(, , ,
).
,
:
.64
, ,
, ,
:
63
64
, II, . 252.
, , 1998, . 85.
108
,
.65
,
,
, ,
. (
) .
(
, )
:
65
10.
, ( ), .
109
:
:
: ,
: ,
,
.66
,
,
: 1. 2.
(
) 3. ( )
4. 5. ( ) 6.
7. 8. .
.
:
66
, . . 176.
110
,
.67
,
,
, ( )
.
.
,
, ,
. ,
( ,
).
. ,
,
, .
. ,
, , ,
.
67
, III, . 327.
111
, ,
.
,
.
( ).
,
. ,
, ( ,
) ,
, .
.
,
.
,
.
,
.
,
. ,
, ,
, .
,
, ,
112
, , ,
1867.
,
, ,
, , , 1870.
, ,
. , , 1871.
, . ., , 1875,
,
, , , 1880,
, , ,
. . 1885.
,
( ),
. , 1888.
,
,
, 1891.
, . ,
o (
), , , 1899.
, ,
. ,
, 1908.
, , .
, , 1927.
, II, .
, - , , 1927.
,
, , 3, , 1927.
113
, , I,
1, , , 1929.
, , I, V,
, , 1933.
, . . , , 1972.
.
, , ,
, , 1974.
, , , ,
1984.
, , ,
, 1980.
, ,
, 1998.
, ,
, , 1959, II, 3241.
, , . ,
, , , ,
, 1954, XX, 34, 95151.
, , 100 , ,
1991.
1389, , , .
65, , 1989.
, , ,
, , 1977.
, , , ,
, 1990.
, , , ,
151. 1975, . 415, . 5, , 475482.
114
1389 ,
13891889, . . . ,
, 1889.
, . , , 1989.
, , ,
, 1992.
, , , , ,
2000.
, , ,
13891989, , 1990.
, , , , 1988.
, , , , 1919, . 14. .
6.
, , , , 1988.
, I-II, , ,
1981, 1982.
, , ,
, , , 1948.
, , ,
II , , 1868.
, , , . I-II, .
, , 1988.
, ., ,
, , ,
2001.
, , , , ,
, 1996.
, , , , 1974.
, ,
, , 1989.
,
, . 19/1,
, 1991.
, , ,
, , 1939, VI, 1, 118.
115
, , ,
, , 1933, XII.
, ,
, III , ,
1956. 1958.
, , , I, , 1967.
, ,
XVIII , , ,
, 1954, XX, 34.
, , (1), , , 1990.
, ,
XVIII , ,
1964, VI
, ,
,
, -, 1989, . 5556.
, ,
,
, 1961, VI, 161170. (.)
, , , ,
1972.
, , ,
, 1962, . 390, . 1, 114
, , , , 1999.
, , , ,
1975.
, . ., , ,
(. .)
-, , , , 1990.
- , , -
, ,
13891989, , 1989.
-, ,
, , 1983,
XXX
116
, , , , 1989.
, , , 1989.
, , , ,
1966.
,
, , 1997.
, , , , 1990.
, , , ,
1878, . 10, 187200.
, , , II,
, 1878, 97177.
, , , , ,
1994.
, , ,
, , 1935, XIV, 5998.
, , , 1389,
, 1877.
, , , , , ,
1989.
, , , ,
, 1996, 189193.
, , -,
, , , 1996.
, , , , 1919.
, , 1996.
, , ,
, , 1932.
, , ,
, , 1962, 390, 1, 8588.
, ,
, , 1937, III, 4754.
Raki, Franjo, Boj na Kosovu, Uzroci i posljedice, Rad JAZU, 1889,
97, 168.
, , , , 1976.
, , , , 1887.
117
, , ,
, 1996.
, , ,
, , 2008.
, , , ,
, 1990.
, ,
, , , 1978. 1836.
,
13891989, , 1989.
Rjenik simbola, J. Chevalier A. Gheerbrant, Nakladni zavod Matice
hrvatske, Zagreb, 1987.
, , ,1970.
, ,
, , 1998, 3, 491515.
, , , , 1968.
, , ,
, 1989.
, , , , 1898, .
12, 7478.
irkovi, Sima, Kosovska bitka kao istorijski problem, Novi Sad,
1992.
, , , VI , , ,
2001.
, , ,
, ,
, ,
, , 1989.
, , , ,
, , , . . , , 1994.
, ,
19101924, , , , , . . ,
, 1994.
, , 1925
1942, , , , . . , , 1994.
118
Summary
In the research conducted so far, the cult of Kosovo heroes was based mainly
on the study of the Kosovo cycle poems from Vuks collection of Serbian Folk
Poems.
Apart from bugartica-type folk poems, there did exist poems about the Battle
of Kosovo even before Vuks collection, and in the poems recorded after Vuk, there
was an expansion in the form of addition of motifs that were not to be found in the
poems collected by Vuk. Attempts to supplement poems from the Kosovo cycle by
adding elements missing from those poems collected by Vuk were at the expense
of their artistic value.
In the poems collected after Vuk, there was continuity of singing about the
Battle of Kosovo, with a tendency towards broadening the storyline and, to a certain extent, intensifying or diminishing the function of the hero in the actual battle.
These transformations of epic singing about the Battle of Kosovo were undoubtedly
influenced by the political circumstances that influenced the shaping of the cult of
the hero through subsequent interventions.
119
120
821.163.41.09-13:398 ; 821.163.41.09-13:398]:81
. /,
, .
, .
, ()
,
, ,
.*
: , , ,
.
/ ,
.
( , . ON
148023 D),
.
*
121
. 15. 1363.
,
.
,
, ,
. ,
, .
,
. ,
.
,
, , ,
( : 1987,
80). ,
1373.
. , ,
(: 1984, 59).
,
. , ,
, .
.
, ,
: ,
; .
: , , , , .
: , , , ,
. : , , , ,
, , , , , , . :
, , , . : , . 71-72.
(
, 1995, . 248, 254. . ).
122
,
,
(: 1984, 165).
,
. ,
. ,
1389.
,
,
(: 1984, 153).
, Stefano Molsich.
,
,
(: 2007, 219).
(,
1966: 196-198; -, 1984: 167),
(: 1973, 49-50),
(: 2005, II, 185).
,
(: 2007, 259)
.
:
,
. ,
,
( a).
. ,
. , , II,
, 1879, 47, . : , 42.
: . 17, ; . 19,
; . 20, 21
123
(: 2005, 642-666).
,
.
( ; ;
), .
.
,
,
(, , III, . 27). ,
,
.
, . ,
32 ; . 22,
; : . 133 (
, ), . 134 (
), . 157 ( ); , I, .
266, ; , II, . 29, ; 85, 86,
; 89, ; III, 26, 27,
; 29, -, 30,
; , VI, 19; , III, . 39,
, . 40, 30 . : : 1984, H.
Porodica i srodnici; 9. 4, Ujak; 9. 5, Sestri; P 2, 1; p. V. 32
. : -; ; -
:
,
(, . 20, 175)
, ,
, .
.
, , (. , . 262).
124
,
.
. ,
. , ,
.
,
( ,
, ).
, ( )
.
.
14. , ( )
, ,
. ,
, , 1459.
.
,
.
(. 208),
( II, . 43),
,
.
,
.
125
() , :
,
(, II, . 47).
(, VI, . 43),
(, III, . 10).
(, . 50)
. ,
, /
(, . 22). ,
,
(: 1936, 191; : 2007, 209).
,
... ,
15. (, 2007, .
74). , , ,
,
(, II, .
35; II, . 14).
, .
,
(: 2007, 259),
.
, ,
, , ,
,
(: 2007, 12-13).
,
,
, ,
(, . 62).
126
,
. ( 1
333, : 1996, 134-136), ,
:
. ( II, . 47)
, . ,
,
18. ,
.
,
.
, , :
. (, . 92)
,
,
.
, , (, .
1), .
, ,
, , : ,
,
.
a ,
,
127
,
:
,
,
:
(...) ,
. (, .7)
.
.
:
( , + ),
, ,
, /, (,
) , .
.
,
.
.
, .
,
,
, (
;
;
, , ,
, .
, , :
, / ! (, . 22
. 252-253).
128
. ,
,
. , ,
, ,
.
. ,
:
.
,
.
,
.
. ,
,
.
. ,
,
, ,
.
, ,
. , ,
.
: (
), . 223.
129
,
.
,
. ,
,
.
( ), .
,
,
.
. ,
, .
,
.
( ) (
) (
).
. ,
,
, .
,
(-: 1990, 85-91), .
, .
,
, .
,
, .
,
, , ,
. .
130
,
.
, ,
:
!
.
. ,
. ,
,
, ,
(: 2002, 151). ,
, .
, ,
, .
,
,
.
, ,
, . ,
,
.
,
,
...
/ / ,
/ / ,
+ , (, II, . 46)
131
:
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
.
,
,
: , : .
,
.
( ;
/ )
( , , ,
; , , , ,
).
.
,
.
.
,
. , ,
(, II, . 46),
.
132
, ,
.
, .
. ,
,
.
.
,
,
.
.
.
(, II, . 51),
.
,
. ,
, ,
.
(:
1990, 74-77)
, , .
,
.
(:
1982, 261-271).
,
, .
, ,
:
133
.
(, II, . 47)
()
:
.
(, . 1)
.
(, II, . 576)
.
(, II, . 31)
, , ,
,
.
(, . 22)
,
,
,
,
.
(, . 10)
134
,
:
,
.
(, II, . 25)
, .
,
. ,
, .
, , .
, ,
(, ,
). ,
, ,
.
,
(: 2005, 145-252).
,
. , ,
,
.
(
) (
: ).
135
, ,
( : 1983, 623-624).
:
,
(: 2010, 196). ,
.
,
, . ,
, .
. ,
, .
,
(: 2004,
68). , , , ,
,
,
, (: 2004, 459),
.
,
,
( )
- .
,
( , , II, . 85,
, . 157).
(
, , II, . 57). ,
,
.
136
,
, .
,
, :
... (, . 22)
.
, (: 2002, 143).
, ,
,
. ,
:
-
...
- ,
,
;
:
,
,
... (, I, . 234).
, ,
,
, ,
(, I, .
230-234).
.
137
, ,
(: 2004, 434; :
1983, 755-760), ,
.
,
,
.
,
. ,
, , .
,
, .
.10
...
, ...
, (: 1981, 595-596).
. , ,
,
. ,
,
(, I, .
230-234 ).
.
,
10
(. 612- . 642-644), ,
, .
138
(: 2005, 191)11 ,
:
, (, I, . 238).
, , , ,
. ,
.
.
, ,
.
(: 1991, 81).
,
(, , II, . 98). ,
,
:
,
;
,
.
(, . 1)
:
, !
, !
,
;
,
11
.
.
, ,
.
139
;
,
. (, . 10)
(
: 1983, 808-809),
, . ,
,
.
,
.
. ,
(, II, . 45).
( )
12, , .
,
. ,
,
. ,
(...) ,
( : 2001, 354). ,
, ,
, , . ,
.
12
, .
( )
, ( ).
,
.
,
. , . 22
. 252-253.
140
,
(, I, . 237).
13,
, ,
,
.
. ,
.
1380, , , , ,
.
, -
,
( , 73-74).
,
,
1. ,
;
2. ,
-
;
3. ,
;
4. ,
,
.
( , , . 128-129)
I ,
;
,
II ,
;
.
(, , , , . 217-218)
13
141
,
.
,
,
,
. ,
,
(: 1972, 144-148).
.
,
.
.
, ,
. ,
, ,
(: 1990, 56;
, 79)14.
, , .
.
,
,
, -
:
,
(, , 1868)
, ,
. ,
-
! ! (1446); , (5584)
.
14
142
, .
:
. , ,
, , 1878; , 2003.
. , , ,
1985.
, . . , . , .
. . , , 1969.
, . . , ,
. . , IX,
.
. , ,
, 1987.
, I . . , , I,
. . , . IV
,
, 1975.
, II . . , , II,
. . , . , . . , , 1988.
, VI, . . , V-IX, .
, 1898-1902.
, , II . . ,
. , II, . .
. , , , 1973-1974.
. ,
, , 1925.
. ,
, , 1983, 2003.
. , ,
, 1877.
. ,
, I-III, 1867-1870, . . , ,
, 1989.
. , ,
, 2001.
143
:
D. Bandi, Carstvo zemaljsko i carstvo nebesko, Beograd, 1990;
100 , , 1991.
. ,
, , 2001.
. , , , 2005.
G. Gezeman, Kompoziciona shema i herojsko-epska stilizacija, :
S. Koljevi, Ka poetici narodnog pesnitva, Beograd, 1982.
. , . , , 1996;
Epski gradovi. Leksikon, Beograd, 2007.
. , , , 1978.
. , , , 1973.
. , , , 2006.
. , , , 2001.
. , , ,
, 1936, III, 2, . 252-253;
B. Krsti, Indeks motiva narodnih pesama balkanskih Slovena, Beograd,
1984.
. , . ,
, 2002.
A. B. Lord, Peva pria III, Beograd, 1990.
. . ,
, , 1996, 2005.
. , ,
, , . 55-56, 1989, . 127-164; ,
, 2010.
T. Mareti, Kosovski junaci i dogaaji u narodnoj epici, Rad JAZU, Za
greb, 1889, XCVII, 69-181; Naa narodna epika, Beograd, 1966.
. : , , . III, ,
1986, 21;
. -, , , 1990.
. , , , , ,
, 1984; , , 1995.
144
. , , , 1990.
. : - . 3.
,
, , , XXV, ,
1959, 78-80;
N. Nodilo, Stara vjera Srba i Hrvata, Split, 1981.
. -, ,
, , 2002.
R. Pei N. Miloevi-orevi, Narodna knjievnost, Beograd,
1984.
. ,
, , , LI, 1.2,
2004, . 39-65.
: J. Chevalier A. Gheerbrant, Rjenik simbola, Za
greb, 1983; H. Biderman, Renik simbola, Beograd, 2004.
(
), . , . , .
, , 1987.
, . . . . ,
, 2001.
. , , ,
2007.
, . . , , 1972.
. , , , 1968.
. , ,
, , 1936, III, 2, . 180-191;
, , I-VI, 2005.
. , , , 1985.
145
Sneana Samardija
Summary
In developed poetic biographies, the life of epic heroes often narrows down
to a single sujet model or boils down to a mere change of names in an identical
motif structure. It is difficult to establish with certainty the reasons for this changeability/stability, all the more in view of the fact that transposing poems through time
and space tends to activate older layers of tradition and historical details of general
and/or regional significance. The forgetting of historical facts occurs parallel with
committing persons and events to memory, but there are no rules in these opposing
processes. The dynamics of various flows, the selectivity of tradition (memory) and
the stability of a name in the narrative model are reflected very well in the fate of
Musi Stefan, even though at first glance he is a sideline figure in the Kosovo-related
complex of topics, reduced to several motifs in a not very large circle of variants.
146
821.163.41.09-13:398 ; 398.87-051:929(=163.41)
/:
,
, (
, ),
,
. ,,
,
(
,
. /
, ,, ).
,
,
/ , .
: /, , ,
, , , .
1.
1. 1. ,,
.
-
147
,
,
( ),
( 1987: 190).
,
, ,
,
?
.
,
,, ,
()
.
. , ,
.
,,
() () (
2000: 24). ,
, ,
,
, ,
() .
.
(), , , (, ),
(Mareti
1966: 79), ,
,
,
(
Schma
us
1953: 116)
. ,,
( 2008: 153-155).
148
, (), (), (
) Murko 1951: 226,
, , (Murko 1951: 229). . (Mareti
1966: 101) , .
,
,
, (
) (
), ,
,
.
. . ,,
-
.
.
, , ,
.
,
( 2000: 20-21). ,,
. ( 2008: 76-86)
.
,
1184 , . 64 ,
, 276, . , ,
,
,,
. , ex nihilo
,
, . ,
, . ,
, ( 1996: 25).
149
,
(, 21).
.
, , ,
( ) . , ,
,,
,
.
( 1996: 23-24).
. ,
,
,,
,
/
( 2008: 149).
/,
( ,,
) ,,
.
. (2008: 85-86) ,
, : ,,
,
.
(
, ,
, . ).
150
( )
,, ,
,, (Nazor 1971: 123).
,,
. . . (
, 1934: 96) , ,
/ .
(
) , /
( ) .
,
,
. (2000: 23)
, ,, ()
, .
. (Mareti 1966: 99-100)
,,
,, ,
. .
, ,
-
: , , ,
, /
/ ( 1996: 26-31).
,
,
( ,, ),
.
()
(1996: 27)
, (2008: 150-151)
.
151
. , ,
,, (
1996: 26).
. ,
, ,
,,
/
( 2008:
149).
,
/
. ,,
,
,
( ,
,
, ).
.
,
/ , (
, .
20. , ,
, (
) (. ,
II, . 30, ,/ , ,
II
, . 35; ,/
,
II
, . 46).
/, ,
, ,, ,
(.
. . , http://chs119.chs.harvard.edu/mpc/songs/abl_songs1.html,
LN
78).
152
, ),
(, , ,
/ ) ()
, (
) .
(. , , II, 12;
, , IV, 31).
(, .)
,
,
, .
,, , ,
.
,
,
,, , ,,
( ) .
(
) ,
, / .
/
(. ,
,/ , VIII,
48; , , IV, 31),
/ ( ,
IV, 37; , IV, 33, 34, 43;
, VIII, 73;
, ,
, , .
153
, IV, 9).
(, ), , ,
(
, : ,/
,/ , , 25;
,/ , , 21).
- ,
, .
. ,
XIX , ,,
,, :
, !
,
, ,
,
,
,
,
, !
( IX, 14)
,
, !
,
.
( IX, 14)
,, .
1985: 161-165.
, , ( 1964: 459).
, ,
,,
( 1999:
371, 1988: 488).
/ ,
,
154
/. ,
,
.
, ,
, /10,
(. !/
,/ !, , 108;
/ , VIII, 60;
, ,/ ,/
,/ , 63;
,/ ,/
,/ !, IX, 11;
,/ , VI, 71).
,
(. , VI, 20).
, ,,
.
, (
, .
, VII, 51; VIII, 26).
, ,
,, . . (1967)
,,-
.
10
, ,
( ),
(.
),
( ,
).
155
, ( /
, IX, 21;
,/ ,/
!, IV, 45; , IX,
5).
, ,,
, .11
, ,
,
-
.12
, -
( )
( ,
.).13
, ,
,
:
/ / /
,
IV, 38. , ,
.
12
,, (1924.
), : ,, ,
. . , . ,
, , ,
... (. 2007: 53).
13
.
,
.
. ,
(, 1568).
, , ,, ,
,
11
156
,
,, (. ,/
,/ ,/
,/ ,
8; , III, 15, 31; IV, 47, 1).
( ), /14,
,,
.
( VII, 58; III, 26; 17;
, MH II, 10)
,
() .
,
,
,, (, , ,/ ,
,/ /
!, III, 60; !/
,/ ,/
( , , ,/ !/
, , . 6; ,/
!/
, , . 49).
.
, /.
/
(: . [. ,
] , , ,/ .
[ , ] : ;
, 2007).
14
. ,,
( 2008: 151-152).
157
,/ ,/
, IX, 28; ,/
, VIII, 71; , ,/
!/ , IX, 8; ! ,
!/ ,/
, IV, 12; ;/
!/ , IV, 10).
,
.
,
(. . : ,
!).15
,
, ,
.16
: (
/ , .
: ),
(. , ,
., . 2006:
108-109). /
,, .
,
.
16
. (2006: 50)
, ,,,
. : 1.
; 2. ( , ); 3.
; 4. .
15
158
,
, ,
(
; ,/ ,/
).
.17
, (
) ,
, ,,
() /,
,, .
/
(. ,
,
. , ,
, .
, ,
, , , ,
/ /.
:
[.
,,
II]
... ,
,
,
...
[. ]
: , .
M: !
( . . , 2004, ;
, . , ,
, , )
, , ,
.
17
159
!/ /
,/ , VII, 22;
, !/ !/
,/ ,/
./ , !/
:/ !, IV, 32; ,
!/ ,/
/ , , IV, 25).
. (1996: 29)
, ( IV, 52, 53)
,
.
(
, ),
: , ? ( IV, 31)
(
) ,, ,
, ,,
.18
- (
),
, ,
.
, ,
, (. .
VIII
, 38, 2008:
82-83, 88-90). ,
/,
, (
) .
, , ,
, ,
. .
18
160
,
/ ,
/ ,
, ,
. ,
() ( )
/.
, , ,
.
2.
2.1. :
19.
, ,,
, /
,, , (
) ,
(
),
. .
, ,
( 2010: 55-60).
161
162
,
),
(, , ),
(e , ,
, ,
,
),
,
.
//
,
,, .
,
(, ,
-
)20,
,, (
),
(
),
,, (Hobsbom 2002).
(, , )
,, ( ,
).21 , ,
( ,, .
2001; 2002, 2002).
20
,,
.
21
.
,, ,
163
,,
, .
, ,
(Murko 1951)
, ,,,
.22
,
,
.
/ (, .).
, .
,
(
,
.
22
.
( ) ,, ,
.
(
, ,
28. 1914. ,
,, , . . II,
78-92). (1884-1953) , ,
,
.
.
1916.
,
( ) http://chs119.chs.harvard.edu/mpc/
songs/abl_songs1.html (
LN
68; LN
66).
164
.
, ,
/).
(
).
,
( ,/
./ ,/
,/ ,/
./ ,/ ,
..., . , . Rodi
2005: 245).
.23 , ,
(
) .
(. ;24
!/ ,/
;25 , ,/
23
. ,
. .
,
- ,
, .
, ,
.
24
, . , II, 125.
25
, II, 218.
165
26 .)
:
,
,
,
,
,
,
,
,
,
...
( ,
, II, 64)
.
,
,
.
!
,
,
,
,
!
( ,
, II, 341)
,,
, ,,
26
, . , I, 189.
166
,
( ):
,
,
.
...
,
:
,
!
( , ,
II, 291-298)
,
,
,
,
,
,
;
,
,
167
,
,
...
( , ,
II, 178)
:
,
,
,
,
,
;
,
.
,
,
,
...
( ,
.
,
II, 243)
()
/
, ,, (.
, ,/ ,/
27; ,/
27
, . , II, 611.
168
,/ ,/
/ 28).
(
) .
,, , ,, .
,, , ,
, . , I, 199.
. . .
, - (
,, ), :
;/ ,/
,/ ,/ ,/
,/ ,/ , ,
,/ ,/ ,/
/ ,/
./ ,/ ./
,/ ...
, ,, (
/), /
: /
... ./ :
./ ,/ (
1915. , II, 493-499).
1916. ,
, ,
,
( ) : ,
,/ ,/ ,/
./ ,/ ,/
,/ ,/
,/ ,/ /
;/ ,/ ./
,/ ,/
,/ , ,/ ,/
( II, 604).
28
169
/
, ,
/
( . ,,
, ,, , . , ,/
,/ ,/
,/ ,/
,/ ,/ ,/
(...) , [...]/ ,
...29; ,, , ,,
: ,/ ,/
/ (...)
/ , .
1978: 244).30
2.2. -
, (
) ,
,, .
,
/ /,
.31
29
o , http://chs119.chs.harvard.edu/mpc/
songs/abl_songs1.html (LN 68).
30
( )
, ,
(. /
/ / , Draki).
/
,, , . .
31
(,,, ,,, ,, .) . Buturovi
170
,, /
,, :
,
,
.
,
.
,
!
( , ,
II, 192)
!
,
,
,
,
!
!
...
!
( , . ,
II, 38)
-
, :
,
1978: 2-3.
171
,
,
,
,
,
...32
(
, . Nedeljkovi 1960: 54)
,
,
...
(. Boreli 1960: 288-289)
,
32
( -), ,,.
,
/ . (
)
,, .
, .
, , ,
: /
/ / /
/ / /
/ /
/ / /
/ / /
(...) / / ... (
,, , http://chs119.chs.harvard.
edu/mpc/songs/abl_songs1.html, LN 18).
172
,
...
( 1943,
,
, 29. 1950)
,,
/,
,
//
.
, ,
.33
,
33
.
.
,
. ,,
, .
(
), .: /
;/ /
,/ ,/ ,/
,/ ,/
,/ ,/ /
,/ ,/
/ ,/ /
,/ ,/ /
,/ /
,/ ,/
,/ / ,/
/ , , .
, I, 108).
173
(, )
: , , ,/
./ / ,/
,/ ./
,/ ...34
,
- (.
35, ,/
,/ ,/
!36), ,,
.
( ,
, ,,
), .:
, ,
,
, ,
,
,
,
,
, ...
(...)
,
, ,
34
II, 391.
35
36
1913. , . ,
, . , II, 415.
, I, 80.
174
.
,
,
, ,
.37
.
/
,
, - .
,
.38
, ,, .
,,
,
,
.
, ,
, ,
-,
(
, 2007, . ,
. ).
. ,,
( 2004) .
2005.
38
.
, , , ,
1916. .
. . ,
,
6. 1916. ( II, 226-228).
37
175
.
I ,
1798. , ,, .
(, ,
) .
( )
, 1939. ,
( 66 ,
, 1975:
105), ,
, ,
, .
. , , ,, ()
, , ,
,,,
, , , , ,,. ,
( ).
3. :
(
2009), ,
,
( ,, )
.
,
.
176
,
, .39
(
!; ),
. ,
, ,
:
, ,
, , ,
,
,
.
( , ;
,
!),
39
.
. ,
, ,
( ),
()
.
. (
VIII, .
11) ( ,
)
. : ,/
,/ ,/ ,
.
177
, , , ,
40.
(
):
,
,
,
,
:
,, , ,
,
,
?
() ,
, ,
, 1858.
/
.
40
(
,
), , ,
,,,
// ( ,
),
.
178
( ,
) .
,
. ,
( . , . . 1930)
.
/ , .
, ,
(, , !),
()
,
:
!
,
?
?
,
,
!
.
.
, , ,
179
, ,
( I, 7-8), (
I, 23, ).41
.
( , , ,
. 1988).
, ,
, , ,
,
.
/
( , ,
,
, ,
,
).
, ,
/,
. ,
XX ,
,
,42
,, , . ,
.
(. . ),
, 50 000 .
. 2000: 84-86.
42
,
,
,
-
41
180
. (
, .
2004: 347-350, ,, 1979).43 ,
,
,, ,
(. 2009).44
,
,
.
, ,
,
,
!
,
!
!
,
!
( ,
1988).
43
,
.
. Djordjevic 2010.
,
,,.
44
,, . 2009 (
). .
1975: 376-385; 2000; 2000: 69-73, 1953/54.
181
, ,
( ),
. T .
, :
/ ,/
,/ ,/ /
,
,, ( 2000: 64-65;
).
4.
4.1.
()
45
, ( )
, ,,
46
,
. , ,
45
Oral tradition of Serbian
Epic Songs
. 2004. ,
() .
.
46
(Schmaus 1953) : 1.
( ); 2.
; 3. (, , ,
).
182
(, ,
).
,
, ,
,
.47
(,,) . (,
,, ,
), , ,
.
,
,
(
). -
,
, ()
,
/ ,
().
,
, , ,
(
Hon
ko
1996).
(. natural), - (. artificial)
(. induced natural context).
.
. 2004,
2005, 2007, 2007, 2008.
47
183
, .
, ,
(
) /,
.
.
(
)
.
,
, .
() ,
.
([1], [2]),
,, ,
,, .
[1]
[ , ,
]48
[. ]
, , ,
,
,
,
,
[...]
.
. , .
, 3. 10. 2004. .
48
184
[...] .
,
, .
[. ]
: ... ...
(, 1960, )
[2]
[ , ,
]49
[. ]
, ,
,
,
.
[ ]
: ?
: , ,
... [...] ?
: .
: , .
: , ...
: , ...
: ?
: [ ] ... ?
: .
: ... [...]
: , , ,
, .
: ...
: .
(, )
49
. . ,
, , 2004. .
( .), (
.), ,, ( .).
185
[3] [ ,
]50
: ...
,
, ,
... [ ]
[ , . ]
, ,
,
, ,
,
.
[. , ]
: ?
: , , , ...
, ,
. ,
...
: ?
: ?
: , , ...
: , .
: - , , ?
(, 1933, )
[4] [ ,
]51
: ...
50
. , .
21. 2004, ,
. (), . , .
.
51
. , 2004.
. , (
.).
186
: [...] , ... [ ] ? [
]
: , .
: , .
: .
: ?
: , ,
.
: , ...
: .
: .
[ , . ]
,
[...]
, .
[ ]
.
: , .
: , ...
: .
[ ,
]
: , , , .
: .
: .
: .
: , , , ,
. , , , ...
[ , .
. . .
.]
(, )
187
,
.
(
: ,/
[2]),
(, ,
,/ [1]).
/ ,
,,
,
, ( ,/
[3]; [4]).
([1])
(
, ,, ),
(
...), ,
( ).
,
.
.
([2], [3], [4]) (
)
,
(
, ,
[2]).
, ,
, ,
188
,
.52 ,
,
.
([1])
,, ,
,
( )
:
, ...[]
,
...
[]
,
.
,
[...] ,
, ,
,
,
, .
[]
, , ,
,
,
,
,
[...]
.
[...] .
,
, .
(
2008.)
(
, 2004.)
, ,
,
/.
52
, .
: (: ,
, ?) : .
: - , , , ,
... , , ...
, ... (, 1933, ,
). ,, . 2009.
189
( , . )
(
)
.
,,
(, , )
,
,, ,
.53
,, .
( , .
[...] , , , ... [3]),
(,
, , , . ,
[5]).
,
, (
, )
,
.
( )
.
,
-,, ,
( [5])
: ,/ ;/ ,
,/ ;/ ,/
,/ ,/
... ( .
I, 7).
53
190
20. .
,
:54
[5]55 : , , ,
, ,
... [ ] , ,
[...] [...] [ ]
[]: , ,
, , ...
[...] , ...
: ?
: , ... , , ,
, , ... , ,
, , . , ...
(, )
, - ,
/.
,
,
. Pettan (1998: 13)
,,
,
. ,
(. ani 1998).
55
, 17.
2004. , ,
, ,
(
, .).
54
191
. ()
,
,
(
),
/ .56
,
,
() .
,
, .
,,
,, .
,
/ ,
,
,
(
2.2.).
4.2. :
. , , ,
, -
,, , ,, (
. 2008.
56
192
) .57
,,
,
.
,,
(,,, ,,, ,,)
. ,
, ,
.58
,
. ,
( ) ,
.
(
57
.
,,, ,
1925. ( 2007: 51,
,
.).
58
XX .
, ,
,
,, ,,, ,,
. (Boko
vi Stulli 1971). ,, Ceribai (1998:
45-76) ,,
,
,
.
193
) .
,
.
, ,
.
,
.
,
, , ...
, ,
,
,
, ,
,
.
,
,
,
, .
, ,
.
,
, .
,
.
,
, ...
( - (
, 2004.)
2003.)
.
, ,
,
/, .
,
.
(
,/ ),
(, , , )
,
194
-.
,
( ).
,
2008. ,
:
, , ,
, ,
,
, , .
[]
, , ,
, ,
,
,
,
, .
[]
,
,
.
, .
[ ]
, ,
,
, .
195
,
,
, ...
-
. ,,
, , - .
/,
(
[1]).
.
,
, .
, .
/.
/
( )
/ ,, .
:
, ,
, ,, .59
, . ,
( ,,
)
(
, . ).
.
59
196
,, ,
:
( ) ;
( ) ;
,,
(
).
,
,
.
,, ,
.
()
/
.
,
, /
( ),
( ).
(
, ),
().
( ,
, ),
() ,
() (
)
197
.
,
.
:
. , ,
, , 1878.
1934, . : ,
I/1, , 113121.
II IV, . .
( , , 1988;
, , 1988; ,
, 1988)
VI IX, 19, .
, (
, , 1899; ,
, 1900;
, , 1900;
,
, 1902)
II IV,
. ( , , 1974;
, , 1974;
, , 1974)
2008, . : ,
, , . 36, .
1996, . : .
, , , . 64,
.
I, . :
18401905, , , 1998.
II, . :
19121918, , 1995.
198
2000, . : , Interpress, .
2004, . : ,
,
-
,, , .
2007, . : , ,
,, , .
2005, . :
, , 9,
, 139166.
2007, . : :
, 9,
.
2008, . : :
, 37/2,
, 109121.
2009, . : :
, 38/2, 2009, 5772.
. ,
, , 1925.
1987, . : ,
.
2007, . : ,
, .
1930, . : , .
1988, . :
, : . ,
IV ( , . 7),
, , 449517.
2005, . : ,
LIII, , 321334.
2007, . : :
, LIV,
, 217232.
199
1999, . :
, : ,
,
,
, 363371.
2008, . :
,, : , 8,
.
1978, . :
, : ,
, , 244251.
2010, . : .
I,
, .
1964, . : , ,
.
1938, . , ,
V/2, .
1975, . : .
-
, .
2001, .. : :
, , (http://www.ruthenia.ru:8085/fol
klore/Mast4.html)
2002, .. :
(http://www.ruthenia. ru:8085/folklore/postfolk.htm)
2002, .. :
, : .. .
(
: ), 57.
1937, . : ,
.
2006, . : ,
, , . 89,
.
200
1967, . : ,
7, , 4965. (
. : .
, , ,
, 1998, 283289)
1985, . . : ,
,,, .
2000, . . : ,
.
2000, . :
, : , ,
, 2060.
. ( ),
, , 1937, . . ,
, 1990.
2004, . : ,
, 8, , 3169.
2008, . : ,,.
, :
,
, , 147189.
I, . (.): .
19051925 ( ),
, , 1997.
II, . (.): .
19121918, , , 1999.
III, . (.): .
, , , 1999.
1998, . . : , ,
.
1953/54, . , ,
IIIII, ,
663685.
Asman 2002, A. Asman: Rad na nacionalnom pamenju, Biblioteka XX
vek, Beograd.
201
202
Pettan 1998, S. Pettan: Music, Politics, and War in Croatia in the 1990s:
an Introduction, in: Music, Politics and War. Views from Croatia,
Institute of Ethnology and Folklore Research, Zagreb, 927.
Rodi 2005, M. Rodi: Narodna poezija revolucionarnih epoha kao
knjievni fenomen, Svet knjige, Beograd.
Schmaus 1953, A. Schmaus, Studije o krajinskoj epici, Radovi Jugosla
venske akademije znanosti i umjetnosti, knj. 297, Zagreb.
ani 1998, I. ani: Prevarena povijest. Guslarska estrada. Kult haj
duka i rat u Hrvatskoj i Bosni i Hercegovini 1990-1995. godine,
Durieux, Zagreb.
Smiljana orevi
Summary
The paper examines the various forms of introducing the image of the epic
singer into a folklore text (in a broader sense, bearing in mind, first of all, the introductory and closing formulas of epic poems). We examine how such cultural information
is shaped, realised and confirmed in the actual performative act.
The figure of the epic singer, that is, the elements of his social role, were
expressed in traditional culture (judging by the material found in the classic epic
corpus) primarily through those textual elements that are contextually conditioned
(the general introductory and closing formulas, that is, external comments). These
formulas carried the crucial information about the poetics of heroic poems, and
they implicitly revealed the modes in which the singer realised himself: the singer
as a carrier and preserver of the historical knowledge of the (narrow or broader)
collective; the singer as the central figure of a performative (occasionally ritualised)
situation; the singer as a voice of conscience, the one who shapes and redefines
the cultural memory of a community (this role being particularly activated and
explicitly expressed in chronicle-type poems). Examination of a more recent layer
of epic (chronicle-type) singing points to certain changes in the manner of introducing the singer into the actual poem, that is, on the level of the so-called authorial
comments (the established image of a singer/gusle player as a national bard or the
voice of the people).
203
204
321.61:929 ; 341.7(497.11:560)1813/1839 ;
94(497.11)1813/1839
(18131839)
.
: , , ,
, , , , , .
, 1813. ,
.
. ,
, .
, -
- , .
1805, 1809. ,
1813. .
.
,
,
, .
, ,
, : ,
205
, !
! , ,
, . , ,
, : ,
! ! , !,
,
. ! , !,
.
,
,
. - , -,
1835. . - : ,
( - ),
()
, , ?
, ,
, , , .
, ,
1814. -
. ,
. - .
, ,
-
. - .
. ,
, , .
. , ,
I, 49; . . ,
, 113; . , 1813-
1815- , 58; . ,
18041850, I, 68.
. , , 168.
206
,
.
:
,
,
,
,
:
,
;
;
:
, ,
,
, ,
!
,
:
, , !...
-
,
-
. ,
, ,
. , ,
- ,
I, 141.
207
. ,
,
. ,
,
. ,
,
. ,
,
,
. 1815.
.
,
.
, , ,
.
, ,
.
.
,
,
.
1815.
,
.
,
, , .
, : , !
, 119123; . , . , 54; . , .
, 81; . . , , 5; . . ,
1815. .
, 1617.
208
;
.
? ,
!
: ,
. , ,
,
, !
,
!
, , ,
.
. ,
,
.
, .
,
- ,
.
- ,
:
, , !
, ,
, !
1815. ,
- ,
. , 66; , 315316; . . ,
, 118, , 8, , 478; , 96;
, 169; . , . , 39 95.
, 6970; , 101102; , 9;
, 176; , 72.
209
.
, ,
, -.
, - :
, . ,
,
, .
,
: (...) ,
, ,
, ,
.
-
. ,
, , .
1815.
, -,
, -. ,
(
-), .
: ,
, , , ,
, .
, ! : ,
, , ,
: ? , , ,
, .10
9.
. ,
: ?
, 120; , 479; , 103105;
, 190.
, 71; , 10; , 8283. 96.
10
, 129130; , 100.
210
, : ,
, , ,
, ,
,
, ! :
, , ;
!11
. ,
: , , ,
, .
: ,
!12
, ,
, .
.
. ,
.
, ,
.
, ,
.
, ,
.
,
.
, . ,
,
.
. ,
, , .
11
12
, 120121; , 107.
, 10; , 7273.
211
, ,
, .
,
.13
,
- ,
. ,
,
,
! (
) : , ( ,
. .), , , ,
.14
-,
, , ,
. ,
,
, : !
, ,
! :
, ,
!15
,
, ,
,
.
,
1813. 1814. , :
, ,
, 308309; , 11; , 100103.
, 121; , 1113;
, 73, 78; , 262.
15
, 73; , 106; , 73.
13
14
212
!
. .16
1815. -
,
- , .
, .
.17 ,
,
. ,
,
.
- ,
.18 , ,
,
,
. , ,
.
, , , ,
, , ,
-.
.
1857, . :
,
? : ,
; :
; , ,
,
, 131.
, 112.
18
, 26.
16
17
213
!19 , ,
, ,
, .20 ,
, , ,
.21 1817.
I ,
-
, . ,
, .
,
,
,
. ,
,
.22
1816. , - ,
,
,
,
VIII 1812. . ,
,
,
, : .23
,
. 1815.
1833, ,
. 1820.
( :
,
, 175176; , I, 78, II, 274.
,
I, 391392, II, 278.
21
,
II, 278.
22
,
I, 396.
23
, 409.
19
20
214
)
. ,
. ,
, -, 27. ,
.
,
.
, ,
, ,
.24 ,
.
,
,
.
. ,
, ,
,
. 2000 .
,
, , ,
. ,
, ,
,
. :
... .
,
; , .
, ,
!25 ,
, ,
24
25
, 144147; , I,
433.
, 82; , 131132.
215
.
. -
. ,
, ,
.26 , ,
, ,
. :
( ). ,
. , , ,
, ?27 , ,
.
,
. ,
: ,
, ,
, , , ,
, ,
, ,
.
, -
, :
,
, .
,
: ,
; , ,
; ,
.
26
27
,
I, 503507.
, 83; , 133; ,
I, 488503.
216
.28
, .
, (
) ( ).29
,
.
,
,
1821. , .
. 1823.
, .
,
.30
,
, .31
, , .32
,
.33 ,
. ,
. ,
. .
,
. . .34 1824,
. ,
, 190.
,
I, 511.
30
,
II, 144155.
31
, 212.
32
, 74.
33
,
II, 156.
34
, 159.
28
29
217
, ,
.35
1825. ,
,
, .
,
. , , ,
,
. , ,
, . ,
,
, , ,
.36
,
.
, ,
.37
, ,
.38 ,
, 1821. ,
,
.39 ,
,
, 159; , 74;
1821, 1826. (. .
, 95).
36
, 152153; , 17; , 95;
,
II, 190.
37
,
II, 59.
38
, 141.
39
, 160.
35
218
,
.40
,
,
1821, ,
.
,
, . , -
,
.
. 1839.
I
, .41
,
, ,
.
, I,
I, .
, , ,
.42
, , ,
1826.
. , ( 1826)
,
,
.
,
- 1828. 1829. .
. , , ,
,
II, 59.
. , , 351; . ,
, 398.
42
,
II, 219.
40
41
219
.
, , ,
.43 ,
. - ,
. ,
. , ,
: , ,
, .44
, 2. 1829.
.
. 6.
, ,
.45
6. 1830.
.
, ,
.
, .
, 16. 1830. ,
, .
, , .
, : , ,
! , , ,
.46 , , 1830,
-
.
, -,
K ,
,
III, 136.
, 134135.
45
, 122.
46
, 261.
43
44
220
. :
, ,
.47
,
. ,
,
.
,
13. 1830. . ,
,
,
. .
, ,
.48
.
1830.
.49
,
,
, ,
, .50
. ,
1830. ,
,
, . ,
,
.
,
III, 256; , . , 149.
,
III, 272.
49
, 169.
50
. , , 42; , . , 12.
47
48
221
, .51
,
. I . ,
, ,
, ,
. IV . , ,
, ,
.
.
,
, , , .
,
: , , ,
, ?
,
,
. ,
,
, .52
, ,
( ) , ,
.53
. 1829.
, ,
. , ,
51
1834. --, 14; , 273;
,
III, 281.
52
, 146147, 171; ,
III, 284.
53
, 146147.
222
.
,
, .
:
, , ,
, ; ,
, ,
! . ,
,
:
, , ;
,
, , .54
, 1830.
.
. ,
, ,
, ,
,
,
.
,
. . , 30.
1830. . ,
.
.
,
( ).55
, , .56
, 1. , , ,
, 133134.
,
III, 296; , 306.
56
, 306.
54
55
223
. ,
,
, ,
, , .57
,
.
.58
,
.
1830. , , -,
, . ,
. : ,
, , ,
1812.
.59 - , ,
,
. ,
, ,
,
, .
,
, .
.
. ,
.60
.
,
III, 300.
, 161.
59
,
III, 309.
60
, 289; , 98; , 42.
57
58
224
. 1831,
, ,
, -
-.
-,
: ,
.61
, 1831. ,
, .
, , .
, ,
, ,
, .62
,
.63 , ,
- 1832. ,
,
, . ,
, - ,
, .64
, ,
. ,
.
,
,
. , ,
,
, :
, . ,
,
III, 306; , 28.
, 294.
63
,
III, 356.
64
, 294308; , 152.
61
62
225
,
200 ,
, , ,
, 1831.
.65
.
, ,
, .
, ,
. ,
.
: (. , . )
, . :
? ()
() ? ,
.
:
, : ,
.66
.
.
, .
1833. .
,
. ,
, ,
. ,
,
4. 1833.
65
66
, 169; ,
III, 387.
,
III, 459461; , 326331; , 35.
226
.
1833, 1834.
.
,
. , , ,
, .
.
,
. , 28. 1833,
.
.67
1834.
,
, .68
()
.
,
, ,
.69 ,
. , , 1835. ,
,
, .
.
31. 60 .
, -
67
. , I
, 4; , III, 490495; , 1521.
68
, 287.
69
,
III, 512.
227
.
, . ,
, , ,
.70 , .
- .
.71
,
. ,
, , .
.
,
.72
.
. ,
, , ,
, ( ),
.73
17. .
,
. II 28.
.
,
, , .
, . , . , . , . , .
, . .
,
.
. , . , 55; , 35.
, 37; , 141; , 293.
72
, 4041; , 142143; , III,
525.
73
, 143.
70
71
228
.74 .
,
,
. ,
, , :
, .75
,
.
,
:
!76 .
,
. ,
. , ,
:
, .77
, - .
. , -,
19. . ,
.
, :
, .
. , ,
56 ,
. ,
, 146; , 6974; ,
III, 528; , 299.
, 72, 77; ,
III, 535; , 295.
76
, 76.
77
, 8283; ,
III, 532; , 296.
74
75
229
, .78
, , ,
. , ,
.
, .
, , : ,
, .79
.
15 13 14
. ,
, ,
, , ,
, , -
.80
.
:
, ,
.81
: , ,
. , . , , . .
, ,
,
: .., ...
, , . .82
78
. . , 211; , 21; , 8487;
,
III, 534; , 296.
79
, III,
230
,
.83
18. .
. , ,
,
16 . ,
,
,
.84
, . .
, ,
.85
23. ,
.
. ,
,
. , ,
,
. ,
, ,
.86
,
,
.
1835.
.
, ,
, 300.
, 8990; , 4748; , 70.
85
, 93; ,
III, 540.
86
,
III, 541.
83
84
231
. , , ,
. , 1836,
.
,
. ,
(
).
, ,
, , ,
,
.
.87 , 1836.
.
, .
,
. ,
. ,
, , ,
. :
, .
, :
,
.88 ,
.
, ,
.
,
87
88
232
. 1838.
,
,
.89
,
, ,
.
,
: ... ,
, . :
, ,
, ,
!90
1837. .
, , ,
.91 ,
,
. ,
,
.
,
.
, .
.
: ,
.92 ,
,
, II,
208214.
92
, 162; , II,
133136, 176.
89
90
233
, ,
.
, .93 ,
, ,
, .94
.
, ,
,
. ,
,
.95
1839, ,
,
.96
. ,
,
. ,
, .
, ,
, ,
. ,
,
. 1837.
,
. .
,
, 163.
, 166.
95
, II,
249253; , 378.
96
, 378379.
93
94
234
,
.
: , !
, .
, , ,
! , , ,
, ,
, ! ,
; , !97
,
.
22. 1837. .
,
.
,
:
,
,
( , ), :
, ,
! ,
;
.98
.
, ,
,
.
, ,
.99
, 425426; , II,
154; , 394395.
, 158159; , 234.
99
, II,
235
.
,
, : , .100
, ,
. ,
.
.
, ,
,
.101 ,
,
1839. .
, , , IIII, , 1908,
1909, 1912.
, ,
, , 1838.
, ., I
, , 1866.
, , I, :
, . XV, . . , :
, 1969.
1834. --
, :
, XXIV, . . , , 1894.
100
101
, 200.
, II,
217219.
236
, ,
18041850, III, : , 1988.
, , 18301839, :
, 2004.
, .,
, , 1888.
, ., , , 1891.
, , : , XXI,
, 1893, 133.
, , 1813-
1815- , , 1888.
, , (1878 1880),
: , 1950.
, . ., 1815. .
, , 1891.
, , , . .
, , 1997.
, , , :
, 1966.
, , , . I, 110, . , 1864.
Branko Zlatkovi
The Oral Accounts and Written Testimonies of Contemporaries about the Diplomacy of Prince Milo During His
First Reign (18131839)
Summary
On the basis of diverse written sources, this paper singles out and comments
on numerous oral accounts that testify, in a characteristic and picturesque manner,
to the considerable diplomatic and political activities of Prince Milo Obrenovi
during his first reign.
237
238
821.09-32:398
(U 930)
ATU 930
. .
: , , , ,
(U 930)
-
,
. . : 1) ,
2) ,
3) ,
4) 17. . ,
, ( ),
. ,
: ,
,
(Schicksalskind)
.
Schicksalskind .
19. 20. ,
, ,
Vclav Tille Das Mrchen vom Schicksalkind, Zeitschrift fr Volkskun
de 29, 1919, . 22-40.
. , (Der
reiche Mann und seine Schwiegersohn, FFC 23) .
, ,
239
-
; ,
.
, . (,
).
,
.
, ,
;
,
.
, ,
. .
,
. 461
(, ;
461 ,
930 ). .
Stephan Grudlinski Vergleichende Untersuchung und Charakteristik der
sage vom Findelkind das spter Kaiser wird, Zeitschrift fr romanische Philolo
gie, 36, 1912 . 546-576; W.Benary Zur Sage vom Findelkind, Zeitschrift fr
romanische Philologie, 37, 1913, . 617-624.
, , - ( , :
(-; ., , 1979, . 71)
, , .
(I.Calvino, Fiabe italiane I, Oscar Mondadori, 2009, . 36 /Il figlio
del re di Danimarca/).
E.Cosqin
La Lgende du Page de sainte
lisabeth du Portugal et les nou
veaux documents orientaux, tudes folkloriques, Paris, 1922, . 142-162.
J.Polivka Kritischer Anzeiger (Emmanuel Cosquin Drei folkloristische
Beitrge), Archiv fr slavische Philologie, 1914, XXXV, . 515-518.
S.Thompson
240
, , ,
,
, , .
, ;
, ,
, .10 -
.11 ,
, , .
,
,
.
; 931 (),
,
.
.12
;
, ,
. ( ,
, )
241
. - ,
,
. 13 . .14 ,
. ,
,
- ( )
,
,
.
: ,
(), (,
) ()
(U 930). ,
,
, . ,
, , (, , ,
, ) (, . ),
, .
,
, ,
. (
, ,
, ,
, ,
).
: 1) , 2) 3)
4) (
13
. . . ,
, 1991, . 190-192.
14
D.Miller The Epic Hero, Baltimore and London, 2000, . 95 .
242
,
/ 934/).15
, . ,
-
, .
, .
-
.16
, (
, , ), (
).
,
. ,
,
.
, ,
(, )
. (
34)
, ,
15
.-
, .
, , 2000, . 56-61.
16
. - .
, , , 2000,
. 32-33.
243
.
, . , ,
.
,
.
. ,
, , ,
( 132;
93-94-11; 39/9; 18), -
(. 9) (; ).
,
,
.
(
42).
: ,
,
.
.
,
.
( 2005/161;
1)
( 131).
.
, ,
(2 49; 133);
, ( 1/3-98; 1/1),
,
. (
407/70),
244
;
. , ,
;
,
.
. (1 85; 27-2),
, 934.
934
, .
, , 934.
, ,
.
,
.
. ,
, ,
. /
.
,
. ,
, ,
, , ,
-.
( ), ,
, . ,
, ,
,
( 27).
245
,
.
:
. , ,
.
,
.
( ,
, ), ,
.
( )
(.
).
(
) .
, (, , )
( ).
. .
( 131, 132, 133; 161, 161/2, 4; ;
41; 78; 27-1; 27;
407/70; 428/27; ; 9, 10;
2007/1317).
.18
: ( 9),
(); ,
. 156.
Brednich, . 60-65. M. Bokovi-Stulli (R. W. Brednich,
Volkserzhlung und Volksglaube von den Schicksalsfrauen(), Narodna
umjetnost, 3, 1, 1964, . 199-200)
930 930 .
17
18
246
( 161/6;
2007/12) ,
( 93/94-11; ; 18,
.
(, 1) ,
. ( 1989 18; 2005 28;
1891; 157/12; 407/70),
( 1/3, 98), ( 1619),
(), (; 32)
.
(,
20, )
(
).
,
.
( ),
.
(
).
(,
/ 132; /,
/ 78/, /1 85, 9/
,
. 9-10, . 183-184.
(-)
(
,
934, , ).
19
20
247
934;
).
( )
,
, . ,
, ,
.
, .
, .
,
.
,
.
(1 85; 157-3/12, 1/1, ,
18), (
1882), 100 (-),
, ().
,
( 407/70).
( 1/3 98);
, ,
( 157/12).
: ( 41)
( 16).
. ,
.
248
21 , ,
15-20%
.22 ,
.
, 1900.
40.000 -, , ,
,
.23 ,
,
.
.24
,
(). ,
, ,
,
, , , .
, ,
-
. ,
.
, . ()
(Jack Zipes Breaking the Magic Spell. Radical Theories of Folk and Fa
iry Tales (revised and expanded edition), The University Press of Kentucky, 2002.
. 38, . 39.
22
Maria
Tatar Off With Their Heads! Fairy Tales and the Culture of Child
hood, Princeton University Press, Princeton, 1992, . xxi
23
EM 4 (Findelkind).
.
24
. . 113 .
, .
21
249
. , (
),
,
.
,
, , .
. ,
,
; .
,
(
).
. ,
, , ,
18.-19. . .
( ),
( ), ,
.
( ),
.
. . (
,
) .
. 930,
930 ,
.25 (
Encyclopaedia of Religion and Ethics, ed.by James Hastings I, Edinburgh,
1925 (Abandoment and Exposure), 3-7.
25
250
,
). ,
.26
, , , .
(
).
;
(
).27
28 .
.
,
/,
.29 ,
, ,
, .
.30
: ( 113; 161;
2007/13; 407/70), ( 78;
.
. ,
19 ( 3), , 1913, .101; .
, 61 (
27), , 1949, . 151.
28
. , 70
( . 31), , 1958, . 407.
29
. ,
, , 62, 1998, . 57.
30
. , , 1977, (
); . , , 1988;
, . . , , 1984.
26
27
251
2005/161/1), ( 2007/12),
( 1989 18), (; 2; 27;
9; 157/12), (2 49), (),
, ( 9, 10).
()
, .
, - ,
; ,
. , .
, .
, , .
(
,
).
,
.31
. ( 42)
, ( )
( , ?).
,
, ( 931-),
- .
,
,
. , , . , (.tha
lasa = ),
31
. .
: ,
, , 1994, . 57. (
: G. F. Abot Macedonian Folklore, Cambridge, 1903; . 930
. 129-134.). (. 347, .1.)
, .
, , .
252
.
( ).32
:
( )
.
;
,
.
,
, , .
;
.
;
.
,
,
.
( ), (
)
. ,
.
( 161),
( 930), (, 165/3). ,
, . ,
, , ,
.
32
Liungman, .
253
: , (
, ), .
( 132, 133;
; 32; 27; 428/27),
( 1989 18; 161/1, 6;
2007/13; 2005 28),
(1 85), (; 157/12),
(-),
.33
, , (161;
161/4), ( 161/2), ( 9),
( 161/; 2007/12; 1/1,
), ( 41), (27-1),
( 16), ( 1891), ().
,
: ( 1/3, 98; 2 49; 1882, ,
9, 18; ), ( 14;
93/94-11), ( 407/70).
( 10) ()
.
. , ,
.
, , ,
, ()
, ,
, ,
: .
, , 2008, .790.
(
; ; ;
).
33
254
, ,
.34
, ,
.35 :
(1 85), (12-13,
2; ; 157/12), (
-). ,
,
( ),
.36
37, .
;
(. . , , 2008, .
41-42.)
35
.
(King and Saviour I-IV)
;
(De Vries Betrachtungen zum Mrchen, besonders in seinem Verhltnis
zu Heldensage und Mythos, FF Communications 150, Helsinki, 1967, .141,
.7); ,
,
(.-. , , , 2002,
. 206.)
36
,
(H. Gunkel Das Mrchen im Alten Testament,
Tbingen, 1921, . 116-117.)
37
, , ,
. ,
. .
34
255
,
, .
, .
,
( 131, 132;
2005/161/2, ; 2007/12 //;
; 93/94-11 //; 1882//;
1891( ); ();
-); 407/70; 428/27;
18).
( 133); ()
( 2; 157/12).38
( 161/3), ( 32),
( 27), ( 16),
(). ,
( 42; 78//; 1 85; 9)
.
- ( )
. ()
,
.
,
( -/ 41/; + / 27-1/;
+ //). ,
.
38
: ., .
,
(), , 1958, 13, . 155-181.
256
.
:
; (-);
, ( ), ,
(), , , ().39
;
, ,
.
. ,
,
, .
.
.
, ,
.
, (
) , , ,
. ,
. , , ,
.
,
, .
.
,
39
(,
, , ) (, . 206-207;
212; 222-224).
257
.
, ,
.
, ( )
. , ,
. .
,
.
. ,
, ,
.
,
.40 ,
. ,
.
.
, .
.
, ,
,
, (
1882; ).
,
(; 1989-18; 133)
40
, ,
(L.Honko- The Problems of Defining Myth y: Sacred Narrative. Readings in the
Theory of Myth, ed. by A.Dundes, Berkeley-Los Angeles-London, 1984, .51.)
, , ,
. .
258
. ,
,
. (, 133)
, ,
.
, ()
, , .
,
().
; (
) .
(
/1 11/). ,
, .
.
. ,
.
, , ( 18)
.41 ,
(
-).
().
() , ,
.
,
41
: . :
, : . In
memoriam , , 2009, . 227-248.
- (, . 222).
259
,
.
()
, . -
.
, , ,
.
.42
930.
. .
. :
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11. , ,
12.
13.
.-
-
, 18, -, 2008, . 24-27.
. - , .
214-232.
42
260
14. ,
15.
16.
43:
1.
2.
3. (
)
4.
5. , ,
,
,
, , ,
, .
44:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11. / , ,
43
.
, , 2007, . 77-78.
44
Lord Raglan The Hero. A Study in Tradition, Myth and Drama, Dover
Publications, Inc,Mineola, New York, 2003, .174-175 .
261
12. ,
13.
14.
15.
16. /
17.
18.
19.
20. , ,
21.
22. ,
,
,
. , ,
.
,
.
.45
. ,
, 46:
1.
)
)
)
)
2.
) ( , )
) ( )
3.
, , 2004.
Jan de Vries Heldenlied und Heldensage, Bern-Mnchen, 1961, . 281301. .
Jan de Vries Betrachtungen zum Mrchen, . 137-153. (
)
45
46
262
)
)
)
) ( , )
4.
)
) , , ,
5.
6.
7. ,
8.
9. ,
10.
,
.47 ,
,
,
.
.
- ,
. , (
)
47
A. Dundes The Hero Pattern and the Life of Jesus, Interpreting Folklore,
Bllomington, 1989, . 223-261. ,
: In Quest of the Hero, Princeton, New Jersey, 1990.
. : N.Underbey Hero cycle, y: Archetypes and Motifs in Folklore and Litera
ture, ed. J.Garry, H.El-Shamy,New York-London, 2005,. 10-16; G. Seal Encyclo
pedia of Folk Heroes, Santa Brabara, Denver, Oxford, 2001; M. Litchfeld-West In
do-European Poetry and Myth, Oxford University Press, 2007, . 425-446.
263
48: // (
, , ),
(
), // (),
, ( , ),
(, ), (
, ) (,
)
. , ,
- ,
.49
, , (, ),
, ( ), .
,
. , ,
(
).
930,
, . ,
.50
48
49
34-164.
50
/ .
/ ( W.Bascom The Forms of
Folklore. Prose Narratives, y: Sacred Narrative. Readings in the Theory of Myth,
ed. by A.Dundes, Berkeley-Los Angeles-London, 1984,. 5-30; : ,
.XXXIII, . 340, 1987, . 224-228; ,
, ..). , ,
. ,
264
,
,
. ,
, , ,
. ,
.
. , ,
; ,
.
.
930 ; ,
,
. (
931)
. .
, . ,
, ,
, .
, (
:
).
.
, ( )
934, . : 1)
2)
, , (
A.Schmaus Zur altslawischen
Religionsgeschichte, Gesammelte slavistische und balkanologische Abhandlugen
I, Mnchen, 1971, . 245-246) ,
.
265
.
, , , ,
.
. ,
,
. ,
, .
, , ,
. , (
) .
(
).
.
, , . .
, ,
, .
,
, (
).
, ,
,
. , ,
, ,
.
, ,
; ,
.
,
.
,
.
,
;
.
266
,
,
,
.
. , ,
,
. ,
19.
.51
;
,
.
,
.
, , ,
, .52
, ,
, ;
,
. : .
, , 2007, . 59-61; .
. , , 2007; . .
, , 2007. : .
, , 2008, . 230-239; . .
,
(. . ), , 1998, . 114-125.
52
(
), . ,
, (
, , 1996, . 160-161).
51
267
.53
,
, :
.
(
)54
( )
(
, , , , ).
,55
().
. :
/ .
,
. ,
( 2005-58).
( )
931 ( 930)
, .
.
.
54
. . , . 33-34.
55
.
, , (. .
), , 1994, . 57-78. .
, (.
. ), , 1999, . 164; , . 59.
53
268
, ,
.
, 18-20 , ,
. ,
, (
). , 934
, .
,
,
.
( 934)
, .
18 .
, .
,
, . (,
, , ,
?) , ,
, .
( )
. , ,
(gnorisma
ta) , .
56,
56
..., . 274.
269
.
, : ,
, , (). ,
( 9) ,
; ,
.
.
: ,
.
( 934). , 930
. ,
.
,
.
, ( )
, , .
, .
:
( 131; 161/5,6; 2007/12;
78), . ( 132; 157/12), .
(1 85), ( 133, ),
() ( 32; 1882),
(; 42), ( 1989 18;
2005 28), ( 161/1-2;4), (
161/3; 1/3, 98; 93-94-11; 407/70;
;1/1; 18; ), ( 27-1;
), ( 1891), (), (
27), ( 9), ( 10).
,
,
270
.
,
.
,
. , ,
.57
,
(
131);
( 133),
().
. ,
( 12-13)
; ,
.
, (
27-1) ,
(, );
, , ,
-
.
, . ,
.
. ,
57
, (, ,
). ,
. , ,
,
.
.
, .,
(-).
271
; ,
.
.
;
.
. ,
.
. , ,
.
(1 85)
;
(, 2; 157/12) .
-
,
.
930
.
: .
, ,
.
, . , ,
.
.
. ,
.
, .
272
,
,
, / .
,
,
/. ,
.
( )
. ,
( ,
,
). ,
,
.
,
,
, , . ()
().
, ,
;
(,
), , 19. 20. ,
:
,
.
, ,
.
,
, .
.
, ,
273
( ).
: . ,
.
.
,
, (
161/6, ).58 ,
.
,
, ,
. (
,
; ,
.)
. ,
.
.
, ,
. ,
. ,
. (
,
).
58
:
( 428/1-27),
.
274
( 934) ,
: .
, ,
.
(
) --.
,
, , ,
. ,
, ,
.
,
. ;
, ,
.
,
( 930).
.
.
,
(),
.
.
:
, .
. ,
;
, - (, ).
,
.
275
, ,
, do ut
des. .
59 (),
()60 o
.
. ,
,
; .
,
( )61
,
(, //;
/1882/ ,
).62
,
.
( 42).
,
,
.
()
, .
L.Rhrich Mrchen und Wirklichkeit, Wiesbaden, 1964 . 235.
.. , , 1996, . 24.
61
EM 3- Dekorative Zge
62
. (
) .
59
60
276
( 10),
,
.
.
( 9) (
).
;
(; ).
.
, . ,
, 934,
,
. ,
, .
,
. ,
, ,
.
.
( ),
.
,
( 131; 42/,
/; 78;1 85; 2 49; 1/1; ;
; 407/70; 18; ;
277
2007/12, 13). ,
( 132; 34, 41, 42; 78;
2; ; 157/12; 407/70).
( 32; -).
(16) ( ,
) : ,
(
).
( 2;
157/12; ). ,
, : ,
,
().
:
( 160/1). ( 41).
.
, ,
, .
.
,
.63 ,
, ,
.
, .
, ,
.
.
,
Lthi
278
.
:64
( )
, , , (
).
. 930
. ,
(
65),
()
( ).
,
.
,
. ; ,
.
,
, .
.
461-
(. 1891).
.
, ,
;
.
( 1989 18;
133; 93-94 -11; 34; /2005-28//;
1882; ; ; 27; 39-9;
64
: .
, , 2009, . 106-107.
65
Jan de Vries Betrachtungen zum Mrchen, . 173.
279
18; 10) (
133; 161/161-2, 4, 6; 1/3, 98; ;
/ , /).
().
, ().
(1 85) .66
(2 49), (
).
, , .67
,
( 157/12; 161, 161-3;
42/ , /; : 27-1;
; 428-70; 2007/13),
(1/1) . , ,
. (
132). ( 132;
1/3, 98, ).
,
( 1989 18;
161; 1 85; 1882; 1/1; 9).
461 930 ,
, , ,
(
461).
, ,
,
.
(
, , , ,
, ).
66
67
Polivka, .516.
Polivka, .
280
,
.
461
, .
:
, (
, ;
,
).
930
.
.
.68
.69
.
. ,
.
.
,
, .70
- ,
. -
. , ,
68
. (
4), , 1994 ( ).
69
.. , 54
( 24), , 1939 . 475.
70
.. 1-2, 1990; . ..
. , , 1974.
281
, .
. , ( , .
, )
.71 , ,
. ,
( 27),
(
, ).
( 161/4).
. ,
. ,
,
. , ,
.
. , , ,
, . , 934
.
.
, .
.
(, 161 157/3-12;
1 85; 1/1; 407-70)
, , 2008; . .
, , 2008, . 67.
71
282
.
,
,
, , .
, ,
,
.
,
.
,
; , .
,
.
, ,
.
.
,
, . ,
, ,
, ,
. ,
.
,
. , ,
.
. , ,
.
. (
) , .
, ( 161/2;
283
4).72
,
. , -
,
. ,
,
, ,
, . .
,
,
.
. , ;
.73 ,
/ .
,
, , ,
: ,
; ,
,
. ,
( ). ,
, ,
, :
, , ().
() .
,
.
, . ,
, .
73
.. , 1, , 1894, .
333.
72
284
: , .74
(, 2007/107).75
,
: .
.
.76
.77
,
,
.78
-
, ,
, , , .
, , ,
, .
,
,
. .
( ),
(
74
(). . . .
- , , 2009, . 185-190.
75
. 241.
76
.. , .444.
77
. , 65 (
29) ,, 1952, . 87; .
, 61 ( 27), , 1949,
. 92.
78
. , 4 (
20), , 1931, .112.
285
). ,
, , .
. ,
,
.
, .
,
.79 80
.81
.
82.
, .83
, ,
.
, ,
.
, .
, ,
.84
(
79
., . 7 (
1), , 1907, . 336-337.
80
, . 303-304.
81
. , 40 (
16), , 1927, . 274.
82
, .
83
, .
84
, :
J.G.Frazer Les ori
gines magiques de la royaut, Paris, 1920, . 253 259; 291.
286
).85 , (
)
. ,
, .
.
, , .
, ,
, .
.
,
.
, .
,
, ,
( 161/3; 42; 271; , 2; ; 157/12; 407/70).
.
,
,
.
, , .
, U 930
.
.
( 2007/.114)
( 370).
,
287
(
).
.86
, , ,
( 428/27).
, , ,
( ) (
).
( 161/2) ,
.
,
,
, 461,
,
.
, ,
, , happy end- .
, ,
, .
, , .
, .
,
, ,
86
. :
,
36/2, , 2007, 165-174; ., .
, , 2009, . 71; 76.
288
( ) . ,
, (
, ).
, .
, ,
. ,
, ,
. , ,
, .
, , .
,
934. (
, .)
. ,
,
(, ).87 ,
. ,
( ) (
), .
,
. -
( ),
. - ,
.
,
, .
,
. ,
,
87
.. , . 16.
289
. ,
. ,
. ,
.
,
,
.
, (Lust zu fabulieren),
(
). ,
, ,
.
, ,
, . ,
. ,
,
,
,
. 934
, ;
, .
,
. ,
88,
.
,
.
,
( ).
88
.. , . 9.
290
, ,
.
, .
, (
- , -
, )
, (,
),
. (
.)
/, ,
,
,
, 89
.90
,
.
,
. ,
, .
.
,
,
, ()
.
(, ) ,
, .
, ,
.
89
90
Brednich
, . 220.
. -, .
291
/ .
, . .
.
=
=
= V. Ardali Uris i Upis, ZNOJS, XIX, 1914, . 187188.
16 = . 9-10, . 183-184
27-1 = 1912, 27, (. 19-20, . 272-274)
27-2 = 1912, 27 (. 21-22, . 302)
1989 =
2, , 1989 (. 18)
2005 =
.
, , 2005 (. 28)
12-13 = . . (
), XII-XIII, , 1908, . 135-138.
39-1-6 .9
- = . . -
, , , 1907, . 4-9.
171 /171-3/
= . , ,
1869 (. 14)
103 (. 18)
. , ,
1895/1896 (. I)
= .
, 1988, . 131, 132, 133
292
= . ,
-, 2005, . 161
2007 = .
1 ; , 2007. 12-13, .
155-157.
1882 =
, 1882, . 1561-1563
1891 = , 1891, . 51, . 809-810.
= - = . -
, , 1898, . 99-103.
= , , 1898,
, 4, . 98.
= . ,
-, 2004, . 34, 41, 42
157 157-3-1291
= . . ,
, 2007.
= .
.
, . (.
. ), , 2005, . 145-173. (. 9 . 164-165;
.10 . 165).
= . , ,
, 1931, . 78.
32 = . ,
, 1982, 32, . 19-20.
93-94, 1998 = .
, . 1-15, . 71-78. . 10 (
)
= Slovinac, II, 1879, Dubrovnik . 18
, . , . 282-283.
91
: 232 2 62; : .
. ( ), XII-XIII,
, 1908, . 135-138; .1900, . II, . 109; . .
, , 1927 (. 29).
293
1 /1-2-24 (27)
407-70
428
/27
1 = ,
41, ( .1),
, 1927.(. 85)
2 = (.
), , , 2001. ( :
, , 1929.) . 49.
1/ I = 1/I ,
1922 . 11-14
1/3 = 1/III, ,
1931, . 98.
294
Dundes, Alan. The Hero Pattern and the Life of Jesus, Interpreting
Folklore, Blomington, 1989, . 223-261.
Encyclopaedia of Religion and Ethics, ed.by James Hastings I, Edin
burgh, 1925.
= Enzyklopdie des Mrchens, Berlin-New York, De Gruyter, 1975- ,
hggb. von K.Ranke; R.W.Brednich.
Frazer, J.G. Les origines magiques de la royaut, Paris, 1920.
Grudlinski, Stephan Vergleichende Untersuchung und Charakteristik
der sage vom Findelkind das spter Kaiser wird, Zeitschrift fr
romanische Philologie, 36, 1912, . 546-576.
Gunkel, Herman Das Mrchen im Alten Testament, Tbingen, 1921.
Honko, Lauri.- The Problems of Defining Myth y: Sacred Narrative.
Readings in the Theory of Myth, ed. by A.Dundes, Berkeley-Los
Angeles-London, 1984, . 41-52.
Litchfeld-West Martin Indo-European Poetry and Myth, Oxford Uni
versity Press, 2007.
Liungman, Waldemar Die schwedische Volksmrchen. Herkunft und
Geschichte, Berlin 1961.
Lthi, Max Volksmrchen als Dichtung. sthetik und Antropologie,
Gttingen, 1990.
Miller, Dean The Epic Hero, Baltimore and London, 2000.
Peuckert Will Erich. Deutsches Volkstum im Mrchen und Sage,
Schwank und Rtsel, Berlin, 1938.
Polivka, Jii. Kritischer Anzeiger (Emmanuel Cosquin Drei folklori
stische Beitrge), Archiv fr slavische Philologie, 1914, XXXV,
. 515-518.
Raglan, Lord The Hero. A Study in Tradition, Myth and Drama, Dover
Publications, Inc,Mineola, New York, 2003.
Rhrich, Lutz. Mrchen und Wirklichkeit, Wiesbaden, 1964.
Schmaus, Alois. Zur altslawischen Religionsgeschichte, Gesammel
te slavistische und balkanologische Abhandlugen I, Mnchen,
1971.
Segal, R.A. (ed.) In Quest of the Hero, Princeton, New Jersey, 1990.
Seal, G. Encyclopedia of Folk Heroes, Santa Brabara, Denver, Oxford,
2001.
295
296
, ,
(. .),
, 1999, . 163-168.
, . , 4 (
20), , 1931.
, .
, 70 ( . 31), , 1958.
, . :
, :
. In memoriam , , 2009,
.227-248
, . ,
, 2008, . 771-795.
, .- , ,
2007.
, :
,
36/2, , 2007,
165-174.
, ; ,
, , 2009.
, . . - ,
, 2009.
, , , 2004.
, , 2008.
, . 1-2, 1990.
, .
,
, (. .), , 1994,
. 5778.
, .. , , ..
, .. , , 1996.
, .. , 1, , 1894.
, ,
19 ( 3), , 1913.
297
-, -
, , 1971.
-, .
, , 2000.
-,
-
,
18, -, 2008, .24-27.
, , 65 (
29) ,, 1952.
(-; . ),
, 1979.
, . . . ,
, 1991.
, ; ,
, (),
, 1958, 13, . 155-181.
, 7 (
1), , 1907.
, .. ,
, , 1976, . 258-299.
, ,
, 2009.
, .
, , 2007.
.
, , , 62, 1998, . 51-86.
, .- , ,
, 2002.
XIX II (,
), ( ; ).
, , , 2008.
298
, . .
: ,
, , 1994, . 42-64.
= . ,
2001.
, , , 2005.
, ,
40 ( 16), , 1927.
, . ,
61 ( 27), , 1949.
, ,
54 ( 24), , 1939.
,
( 4), ,
1994.
, , , 1988.
Nemanja Radulovi
Summary
The paper deals with the depiction of the hero of the story about a rich man
and his son-in-law (U 930), focusing on the examples provided by Serbian 19thand 20th-century sources. A great number of variants contain an identical structure
(fate determination three counter-actions fate fulfilment), which served as a basis
for analysing the episodes. Particular attention was paid to comparisons with other
genres (simple forms) where the same motifs occur in connection with the protagonist,
that is to say, the same structure of the heros biography. Myths, epic poems, fairy
tales, legends, pseudohistorical tradition, also speak of, for example, the exposure
and saving of a persecuted child (dealt with in the classical works by von Hahn,
Raglan, Rank, Campbell, de Vries, Dundes, D. Miller). The difference, however,
lies in the depiction of the hero, who is entirely passive in the stories about destiny;
what his own life testifies to is the supremacy of destiny, which points to a certain
degree of exemplariness and didacticism of this group of stories, thereby confirm-
299
ing the power of various genres (different spiritual preoccupations and manner of
presentation). The ethnological basis is also present in the most important motifs of
the story (exposure, initiation, places of death, family relations established through
a wedding, elements of current folk life), also gets subordinated to the depiction of
destiny, as does the hero himself.
300
, 219
-, 218
43, 75
- 209
-, 245
, ,
71, 73
I,
219
- 209
, 122
, . 44, 62
254
, 230
, 61
9, 18, 100, 101, 111
, 40, 41, 5457
104, 110
, (,
) 55
23
254
, (,
) 44, 58
124
, 239, 240, 242, 289
- 34
, (
Aleida Assmann)
201
, (Jan Assmann) 202
250
16
177
19, 20, 111, 112
81
, . 217
, , 53
, 69
, 68
, (Mieke Bal)71
- 71
, 80, 82, 96,
114
, 114, 139, 144
, 68
, 58, 81, 82
, (,
-) 21, 60, 69, 73,
80, 104, 106, 107, 109, 110
, 264
, 114
241, 242
,
180, 181, 182, 201
-, , 13,
259
, (
Hans Bi
der
mann)
136, 138
301
, 81
, 144
, 99, 114
7, 8, 14, 19
, 173
, 11, 35, 49, 104,
110
, 221
, 114
, 173
, 31, 34, 42,
58, 91, 94, 123, 127, 134, 139,
143, 198
136
, 276
252
, 93, 114
, 39, 58
, 71
, 172, 202
, 31
, 29, 30, 31, 32, 33,
34, 58, 67,79
-, ( Bo
kovi-Stulli) 68, 193, 202
, 110
, 11, 21, 91, 93, 94,
97, 99, 102, 104110, 114
, , 16, 33,
43, 73, 80, 81, 83
21
, (Maximilian
Braun) 74
, - 241, 242,
246, 291
8
67
242
, 71
225, 226, 229
, 58
, 170, 171, 202
, 270
, .
, 131, 133, 139
, 44, 62
, (Van Gennep,
Arnold) 37, 58
-,
272
, 173
, 75
, 102, 104, 105,
108, 110112, 127, 128, 140
,
234236
, 240
84
19
, 138
, (
)
124, 135, 139, 144
, - 225
, (,
) 47, 48
, (,
) 54
, - 225
, 225
, o 255
, . ,
, 81, 84
302
, 81
, 17, 22, 70, 75, 78,
180, 181, 197
, 92, 108
, 103
18, 69
, 151, 198
, 177
, 13, 134
, 181
, 127
, , 121,
122
, 272
, 36, 37, 138
,
124
, 272
, 180
, 35, 36
, 59, 95, 99,
114
, 49
, 216
, 212, 216, 217
, 242
, 71
18
, 93
, 226
, 207, 209,
210, 212, 213, 215231, 236
, 61
, 224
, (
Gerhard Geze
man) 59,133, 143, 144, 199
, 262
, 236
, 217, 219, 222,
225, 228
276
, 205
, 228
, 206
208
, 16
, 149, 150,
198
, 32, 44
, 225
, 81
, (
Algir
das Julien Greimas) 71
, (,
, , ) 18, 23,
29, 32, 35, 3941, 44, 5157
52, 53
()
52, 53
53
, (,
) 55
, 51, 52, 55,
58, 59
, 56, 70
, 164
, 255
, 12
277
, 221, 225,
226
, 260, 263
303
o, 143
, 182
, 156, 164, 168,
175, 181, 193, 198, 199
, 218
, 220
, 8
,
234, 235
23
(),
121, 122
124
, 173
, ,
(
) 165
, 41, 59, 70
(), 32,
4446, 49, 61, 124
, 44
, (,
) 54
, 216, 217
, , .
(), 41, 50,
56, 69
, 216, 218
, 218
, . 115
, 175, 176, 181,
183, 189, 192, 199, 202
, 35, 50, 59
, 39
, (-
) . ,
, () (
, ) 48, 55
, 69, 83, 94, 99,
115, 123, 144
, 93, 98, 115
, 69
, 165
, 165
, 252
257
241, 255, 257, 260, 261, 265,
291
8
8, 14, 18, 24, 25
250
, 161, 162, 191, 203
, (
lain Ghe
er
brant)
74
304
, 228
,
(
) 65
, 249
257
() 267
(
) 147, 148, 199
, 45
,
230
, 156
262
, 12
, 199, 205, 237
, 124, 144
104, 110
,
23, 72, 79, 109, 124
125
, 179, 199
, 138
, 223
, 154, 199
,
(
) 84
, 52, 59
, 4648
, () 32, 34,
36, 37, 38, 39, 43
255
255
250
41
, . 165
, 183, 199
, 226, 230
, 218
260
8
, 93, 95, 102, 104,
115
, 216218
, 226
, 139
, , .
, 66
, 76
, ( ,
, ) 32, 33, 35, 36,
38, 42, 43, 54, 56, 57
, 80
, 53, 59
20
, 72
, . 40, 60
124
, 16, 80, 81
, 173
, 169, 174
, 115
, 17
,
53
, 115
, . 227231, 236
, (
. ) 165
305
, 242
12, 66, 73, 74, 78, 79, 81,
83, 84, 104, 105, 109
, . .
80
, 80
, 79
, 79
, 106
, 80
20, 92
12, 21, 83, 84, 105109,
130
, 79
, (
Carl Gustav
Jung) 115
239
, 33
, 144
, 80
, . ,
, I
166, 179
, 7, 11,
1719, 22, 26, 33, 3839, 4043,
51, 58, 6870, 72, 73, 7678, 80,
81, 91, 9498, 102, 103, 106,
109, 111114, 126, 128, 129,
132136, 139, 143, 158, 189,
190, 198, 199, 206, 208212,
215, 216, 221, 222, 224, 226,
236
, 74, 81
255
, 206
, 84
, (
, ) 33, 45,
5557, 60
-, 53, 58
, . 101, 113
257
, 260, 262
, 56, 268
, 227
, 106
241, 246, 257
, 39, 60, 78, 81, 154,
200
, 93, 115
, 53, 60
, 98, 99
, 93, 115, 144
, 185, 186
242, 291
, 229
222, 236
, 50,
60, 113
, 80
, 240
, 104
, 68
16, 92, 129, 130,
136138
, 39, 54, 60, 80,
115, 116, 144
224
, 11, 16, 17, 23,
31, 35, 36, 41, 4450, 5457,
59, 61, 68, 75, 101, 124, 174,
259, 266, 268
, 113
306
, 229
, 10, 44, 60, 65, 66
, 35, 60, 93, 116,
124, 144
, 173
257
80, 83, 84
, 83
, 202
- 72
, 206, 208
215, 218, 222, 224226, 228,
231, 233237
- (-) 210
213
, 11, 16, 23, 73, 78, 80,
9193, 97, 99, 100, 102110,
112, 116, 118, 121123, 125,
128, 130132, 136, 139, 140,
195
, 76
141
, ,
/ 80, 111, 125
-, 200
, 116
, 79
, 104, 109, 110
- 224
23
, (
Max Lthi) 9
, 276,
278
, 240, 241
, 185, 186
, (
Al
bert
Ba
tes
Lord)
152, 164, 172
307
, , 18, 36,
37, 38, 124
, 82
, 174
, 218
, 50
, 216, 218
-, 9
, 249
, 20
, 217
, 178
, 72
, 72, 79
, 91
, 69
, 79, 80, 93, 114,
116, 154, 200
, 116, 143
II,
228
, 52, 60, 116,
162, 176, 181, 200
257
, (
) 116,
242, 276, 289
16
134, 135, 137141
137
- 215, 216
-, 225
, 82
252
, 56
, 271
, (
Franz Mi
klo
sich) 92
, , 207
, (
) 45, 55, 57, 60
, 242, 263
56
- 16
, . 206, 208,
209, 216, 237
, ,
11, 92, 96, 100, 125, 139
, 55
, 217
, . 165
, ,
210, 222, 223
, 46
, 53
-, 43,
61, 94, 116, 123, 130, 144, 145,
243, 260, 289
, 18
, 61,
176, 201, 206208, 237, 268
23
, 113
, 173
, 218
, 55
, 80, 94, 115, 117,
122, 123, 144
(),
232, 233
, 59, 114,
143
241, 246, 254
, (, )
55, 56
308
254
, , 12,
16, 268
16, 17, 49
, , 101, 103105,
107, 109111, 140
, 93, 149, 164, 202
, 121123
, 123
:
92, 104, 110, 112, 121
142
122
122
, 82
251, 252, 271, 290
252
252
, 53, 60
, 151, 202
252
251
251
251
251, 278
252
(), , 224
, 74
- 8
251, 252
252, 259, 260
() 76
,
242
, , 18,
76
, 172, 202
, 142, 145
, 26, 41, 5961, 114,
117, 143
, 22
, (
) 162, 200
23
:
(, ,
), 18, 36, 37, 80, 98100,
121, 124, 127
127
, .
, 122
16
, , ,
69, 70
, 226
165
, 173
I, 219221, 234
, . 113
, 172
, 81
, ,
67, 78
, 145
, 92, 94, 95, 117,
141, 143, 236
, ,
67
, 81
, 83, 84, 138, 145
, (Erich Neumann)
98, 117
309
, 40
78
76
257
255
, 42, 61
, 230, 231,
233235
, 66
, 83, 84
84
, , 175, 180,
181, 197, 200
, (Svanibor Pettan)
191, 203
, 72
, 74
, 95, 97113,
135, 143, 152
, , 156, 178
, 72,
160, 181, 206, 217, 221, 267,
268
, 220, 223
, 220
, , 156
, I
176
, . 83
, II, 177,
178, 189, 190
, 68, 126, 128, 140,
143, 145
, 158, 200
, 220,
229
, 216, 221,
222, 227, 228, 230
310
-,
30, 31, 61, 124, 145
, 43, 58, 61, 117,
123, 143, 145, 155, 201
250
, 17, 41, 92
, - 286
, 240
, 35, 36, 62
239
, 236
, 214
, 173
, 93, 117
, . 206, 207, 230,
232, 237
,
(
) 74
16
, 124
, 55
, 117
,
( )
10, 11, 71, 241, 243, 245, 248,
253, 255, 256, 269
, 217
, 230
, . 208 210, 212,
237
, (
) 85,
154, 201
Putto 53
, 53
, 47
, 260, 261, 262, 263
, 83, 84, 145
, 33, 41,
67, 70
, 189, 190
, 180, 181, 182,
201
, 41
, . 117
, 227, 230, 231
, 115
, 10
, 80
, 221223, 236
, 260, 261, 263, 265
, 242
, 93, 117
, 169, 173
, 94, 117
, 56
241, 254
, 276
252, 278
, 165, 203
276
, (,
) 54
241, 254
, 92, 117, 123,
145
, () 76
, 37, 58, 61, 66,
77, 80, 99, 107, 118, 148, 149,
151, 201, 264, 268
311
18
72
, -,
205207, 213
, 156
,
17, 128
, 169
18
8
, 255
, 228, 230
, 214
, 289
61
, . 113
, 17
, 17,
126
16, 18, 23, 33, 35,
39, 41, 5457, 60, 61, 66, 67,
70, 78, 81, 83
, 171
, , .
, 53, 60
, 109
, 17
, 173
, 219, 221,
225, 237
, 160
, 228, 229
, 218
, . 50, 61
, 50
, .
312
,
214
, 29, 66, 68, 81,
118, 123, 126, 145, 148, 150,
151, 152, 157, 201
137, 140
137
, ,
38, 124
, 260
252
254
, () 33,
39, 51, 57
, 33, 44, 46
254
, . (,
, .) 4446, 61
, ,
, 122
239
, 239
, - 82
, 232
, 230
, (
) 145
, 41, 59, 62
, 118, 145
, . 43, 62
, 165
, 41
, 201
, 240, 242, 289
104, 105
,
84
, 118, 142, 145
, 66, 67
255, 257
, , -,
, 66, 7375, 82, 83
- 220
, 186
, 94, 114, 118
, 81, 118, 123,
126, 145, 271
14, 18, 25
, 22, 70
240, 241, 242, 262, 270, 272,
279, 289
, 49
257
268
, - 242
, 164
257
257
, () 47,
54, 55
, 143
, 233
, - 78
, 18, 74, 75, 78
, (
Henry Northrop
Frye) 23, 275
I, 214
, 286
313
, (,
.) 44
- 229
276
, 260, 263
69
- 15
23
- 213
, ( ) 221,
230237
, 156
291
246
, (
Eric Hob
sbawm)
162, 202
, 242
, (
La
u
ri Hon
ko) 183,
202
, 233, 234
, , . ,
-, 205
- 228
110
, 178
, 72, 124
, 156
, 212
, 184
, 69, 83, 118,
145
, , . ,
, 21
41
, 55
, . 45, 55, 62
, 181, 201
, 50, 96, 99101,
106, 109, 112114
, (Jean Chevalier)
74
() 54
, 35, 36, 62
, (), 33,
46, 54
, 93, 119
, 223
, (
Alois Schmaus) 93,
119, 148, 182, 203
, 231
, 108, 114
, 271
, 118
, 193, 202
314
300
CIP -
,
821.163.41.09:398(082)
:
/ [ ]. : ,
2010 ( : ). - 314 . ;
24 cm. - (
; . 6)
300. -
. -
. - Summaries.
ISBN 978-86-7095-167-9
a) -
COBISS. SR-ID 178235660