XHAFER DURMISHI

SHOKT DHE JUSUF GRVALLA

NUK KAM PRETENDIME VLLA I DHEMBJES KRENARE
1. E kujt sht merita? 2. M 14 dhjetor e braktisa Prishtinn dhe Kosovn 3. Shoku i Lvizjes, Bashkim Prishtina, qe i mendimit 4. Un isha pa pasaport me pak t holla n xhep 5. Tunelin e kalova me vrap 6. Gzimi yn s'pati kufi 7. Duke qen njeri i prvuajtur dhe i thjesht 8. Do t iki me krahun tnd t buks e me mezhdn e ars 9. Jusufi mori obligim q n Gjermani ta formoj degn e Lvizjes 10. Un e mora detyrn q t kaloja n Shqipri 11. Ishte dita e 23 dhjetorit t vitit 1979 12. N konsultim me Metush Krasniqin u vendos 13. Bir, n dor t Zotit! 14. Pikrisht m 23 dhjetor 1979 15. Shum shpejt vum kontakte t rregullta me Jusuf Grvalln 16. VLLA I DHEMBJES KRENARE

17 Shkurti dhe 15 Maji 1982

1. "17 shkurti 1982" n librin "Vrasja e trefisht" 2. 17 shkurti 1982 n dorshkrimin e Osman Osmanit 3. Ballafaqimi i teksteve t vitit 2010 dhe1982 4. Ethem eku dhe simbolika e 15 Majit 5. Komunikata e 15 Majit 1982

ILIADA, ODISEJA DHE PJESA E TRET

1. ILIADA 2. ODISEJA 3. "HUMBJA" DHE GJETJA E PJESS S TRET

KUSH JAN ATA?

1. I rrnjosur thell deri npr familje 2. Regjimi komunist 3. Ngjashm me vendet e tjera t Evrops Lindore 4. Kush jan ata 5. Prpiqen t fitojn kapital politik 6. Ju lutemi, na drgoni materialet tuaja! 7. Amaneti dhe porosia 8. Pr mua dhe vllezrit e mi 9. Pr nnn ton 10. Pr nnn Ajshe 11. Pr shum njerz n Kosov 12. S'KEMI PSE UA DRGOJM AS "HELMIN"

KAM PRETENDIME
1. Vrassit nuk kan pasur motive politike 2. Kam heshtur rreth faktit q e njoh do faqe t dosjes 3. Kam heshtur rreth asaj q kam msuar 4. Kam heshtur edhe prej moshs 10-18 vjeare 5. Nuk duhet t heshtin dshmitart 6. Nuk duhet t heshtet as pr at burr q e drguan me arm tek Babi 7. Le ta thyejm heshtjen s bashku 8. Cila sht ajo heshtje q duhet thyer? 9. Heshtja pr t ciln kam folur nuk ka t bj me rrethanat e vrasjes 10. Krcnimi i detyron kta njerz t heshtin 11. Ka ardhur koha t mos heshtet 12. Kam pretendim q n Kosov ka ardhur koha

ASNJHER NUK ARRITN T BHEN SHOK

1. Miku Kadri Zeka 2. Kadri Zeka, miku i ardhur 3. 28 Vjeari ka pasur tensione me 36 vjearin 4. Mysafirit t tyre Kadri Zeka 5. Nuk sht folur asnjher 6. Babi dhe Kadri Zeka 7. Kadri Zeka ishte shpesh i pranishm 8. Babi angazhohej me ftes t Kadriut 9. Liria botohej nga Kadri Zeka 10. Relatat mes Babit dhe Kadri Zeks 11. Asnjher nuk arritn t bheshin shok ! "!

12. Babi dhe Kadri Zeka n luftn e prbashkt

I DASHUR SHOK JUSUF GRVALLA DO T MARR IMPULSE T REJA SHOKU Q DIKUR M DINTE PR PRIJS UJRASH

NUK KAM PRETENDIME

Me serin e librave t mi pr Rilindasit e Shtutgartit, n qendr t t cilave sht Jusuf Grvalla, nuk kam pretendime t przihem n shtjet e politiks aktuale. Veprat e mia kan t bjn me ngjarje historike, kryesisht t kohs 1979-1985. N shum aspekte ato jan reagime t detyruara. Por ma merr mendja se edhe hapsira dhe shkaqet pr t reaguar fatmirsisht jan zvogluar. Kjo do t thot se n kt tem, me rnien e nevojave pr reagime po u hapet shtegu vetm agimeve t shumta t ndritshme, t cilat i meriton ajo koh. Vepra politike nga dora e Jusuf Grvalls, vepra e tij dokumentare, politike, si vepr e nj personi t organizuar, sht shtje e prfunduar. Asaj nuk mund t'i shtohen fjal t reja, as n form reale as prmes kontakteve spiritiste. Ajo sht e fiksuar n artikujt e revistave e gazetave n Gjermani, n letra, dhe nuk mund t ndryshohet, t mohohet, t lihet n heshtje me arsyetimin se nuk i ka ardhur koha, q sht gati i njjt me qndrimet renegatiste, se mund t'i ket kaluar koha. Ajo nuk mund t vidhet, nuk mund t plakitet, dhe as t privatizohet pr nevoja familjare e pr pretendime familjare. Veprat dokumentare pr Jusuf Grvalln dhe Rilindasit e Shtutgartit, kan dokumentuar, jo vetm n form statike, por m duket edhe dinamike, pjesn m t madhe t asaj q ka ndodhur n rrethin e Shtutgartit, n vitet 1979-1985. Pamvarsisht nga ajo, se deri n ciln shkall sht arritur n kt pik, edhe n kt kuptim, vjen momenti, kur n form dokumentare, ajo ka ka pasur pr t'u thn edhe thuhet. Ktu e kam fjaln pr veprn e gjall dhe pr jetn e Rilindasve, dhe jo pr aventurat e detektivve dhe provokatorve t ndryshm. Mosprzierja n punt e t tjerve, n zotshpillakun e familjeve t t tjerve, n punn e partive politike, nuk ka t bj aspak me kopilit e djallzit e stilit, se puna ime qndron mbi do parti, apo e ka at esenc q nuk sht e partishme, nuk merr ann e askujt. Kto djallzi e kto kopili i kam urrejtur tr jetn, pasi me tr qenien time jam munduar t tregoj se jam i partishm dhe n ann e kujt qndroj. N punn time, i kam studiuar me kujdes t madh dhe i kam kushtuar koh t madhe t gjitha fakteve e dokumenteve q i kam pasur n dispozicion, dhe jam bazuar n to. Jam prpjekur me tr qenien ta them t vrtetn, t vrtetn e nj kohe, t vrtetn e nj rrethi politik t caktuar. Nse vepra e Jusuf Grvalls dhe shokve t tij, prmban esencn e nj t vrtete t nj kohe, dhe nse ne shokt e tij kemi arritur ta kompletojm dhe dokumentojm at t vrtet, ather ajo, si e vrtet e asaj kohe, ka mundsi t ket ka t'i thot e t'i ofroj t vrtets s secils koh, t jet e pranueshme pr t vrtetn e secils koh. Vepra dokumentare nga dora e Jusuf Grvalls sht e prfunduar dhe asaj nuk i shtohen fjal t reja. Veprat e karakterit dokumentar pr Jusuf Grvalln dhe Rilindasit e Shtutgartit, megjithse ka hapsir pr do mendje kreative, megjithat, n karakterin ! #!

e tyre kan hapsir m t kufizuar dhe nj dit vjen momenti kur do pjes e biografis dhe veprimtaris q paraqet interes pr shoqrin, bhet e njohur. Ajo ka mbetet e pakufizuar, q mbetet tem prher e hapur, sht mundsia e interpretimeve t veprs s tij, sidomos asaj politike, n forma t ndryshme, programatike politike, apo kulturore dhe artistike. Autori (Xhafer Durmishi), shkurt 2013

VLLA I DHEMBJES KRENARE

N historin e Lvizjes s Jusuf Grvalls, raport i rndsishm sht ai n mes Jusuf Grvalls dhe Sabri Novosells. Ai sht konkret dhe i dokumentuar. N kt punim bhen disa parashtrime q kan t bjn vetm me momentet e arratisjes s Jusuf Grvalls dhe Sabri Novosells. Parashtrimi im sht ndar n 16 pika-nntituj. Pikat 2 - 7 prmbajn ngjarje t dhna nga Jusufi. Pikat 9-15 prmbajn ngjarje, t dhna nga Sabri Novosella. Pr shtjen, shkaqet, e momentet e arratisjes, qysh nga Kosova, nuk kam biseduar as me Jusufin e as me Sabriun. Faqet e Ditarit t Jusufit, t cituara m posht, i kam pasur t njohura para shum vitesh. N vitin 2010, e lexova librin e Sabri Novosells; Rezistenca kosovare mes dy zjarresh, Prishtin 2010, q ishte botuar edhe m heret n form fejtoni n gazetn Bota Sot. N janar 2010 m'u dha mundsia q n librin e Faridin Tafallarit, Me tre yjet e pavdeksis, (Tiran, janar 2010), pr her t par, t'i lexoj t gjitha letrat e Jusufit (me prjashtim t Raportit t korrikut 1981, t cilin Faridin Tafallari e botoi n www.albaniapress.com, m 2 tetor 2011) t drguara Sabri Novosells. Publikimi i librit t Sabriut, Rezistenca kosovare mes dy zjarresh, m 2010 dhe 2012, dhe i letrave t plota t Jusufit pr te, m 2010, nga Faridin Tafallari, n librin Me tre yjet e pavdeksis, Tiran 2010, kan mundsuar parashtrimin e disa ngjarjeve si m posht. 1. E kujt sht merita? 2. M 14 dhjetor e braktisa Prishtinn dhe Kosovn 3. Shoku i Lvizjes, Bashkim Prishtina, qe i mendimit 4. Un isha pa pasaport me pak t holla n xhep 5. Tunelin e kalova me vrap 6. Gzimi yn s'pati kufi 7. Duke qen njeri i prvuajtur dhe i thjesht 8. Do t iki me krahun tnd t buks e me mezhdn e ars 9. Jusufi mori obligim q n Gjermani ta formoj degn e Lvizjes 10. Un e mora detyrn q t kaloja n Shqipri 11. Ishte dita e 23 dhjetorit t vitit 1979 12. N konsultim me Metush Krasniqin u vendos 13. Bir, n dor t Zotit! 14. Pikrisht m 23 dhjetor 1979 15. Shum shpejt vum kontakte t rregullta me Jusuf Grvalln 16. VLLA I DHEMBJES KRENARE ! $!

1. E kujt sht merita?

Xhafer Durmishi: "Sabri Novosella sht ai i cili i ka ofruar antarsim Jusuf Grvalls n LNKVSHJ. Jusufi pranon menjher me knaqsi t madhe. sht merit e Sabri Novosells q duke e organizuar Jusuf Grvalln n LNKVSHJ bri q energjit dhe talenti i tij t derdhen e t kanalizohen menjher n mnyr t drejtprdrejt pr shtjen e popullit shqiptar n ish-Jugosllavi." (Organizatat politike shqiptare n Evrop 1979-1985, Maj 1992; Faridin Tafallari, Terror Dhimbje Qndres, Tiran 1997, faqe 326)

2. M 14 dhjetor e braktisa Prishtinn dhe Kosovn

Jusuf Grvalla: "E diel, 30 dhjetor, 1979 ora 00.45 Ludwigsburg Pardje dy jav, m 14 dhjetor, natn von e braktisa Prishtinn dhe Kosovn. Aty nga ora 16, erdhn n Rilindje Suzana me Kadri Rexhn dhe m prun lajme t hidhura. At dit hert n mngjes, e paskshin burgosur Hysenin; i kishin gjetur materiale t shtypura t Lvizjes. Dina, i cili e kishte sjell lajmin pr Hysenin, i gjen puntort e SPB-s duke ma bastisur banesn. Un, me Suzann e me Kadriun, hym n bufe t Rilindjes sa pr t pir nga nj kafe, q ta merrja pak vetn nga pesha e hidhur e lajmeve, kur n bufe hyn dy nga puntort e SPB-s, q kishin br tek un bastisjen (me dy t tjer). Krkonin prej meje makinn tjetr t shkrimit, at t puns (makinn ilegale e kishin gjetur). At makin e kisha n banes t Muhamet Trnavs, e Muhameti ishte zyrtarisht n Gjermani. Pasi nuk e gjetm t vllain, q t na e elte dern e baness, inspektort e SPB-s shkuan dhe e morn nj mjeshtr, e eln dern me dhun, e morn antn, dhe ata i vun ders dry t ri, e elsat m'i dhan mua. Pastaj m uan deri n banes, ku i gjeta Bacn Muj, Idrizin, Ferizin e Ramizin. Kta ndenjn sa ndenjn, e u uan. Un e ndala dritn dhe ndenjm ashtu n terr me Suzann pr ndonja nj or, duke u shtir se po flem (pr ata q do t ken prgjuar eventualisht prjashta). M von u prshndeta me Suzann, duke i treguar se ndoshta shokt do t m kshillojn t arratisem. Ajo u pajtua, pa fjal, dhe un ika, duke i ln fmijt n gjum. (Vepra, vll. 4, Prishtin 2010, faqe 245-246)

3. Shoku i Lvizjes, Bashkim Prishtina, qe i mendimit

Jusuf Grvalla: "Shoku i Lvizjes, Bashkim Prishtina, qe i mendimit se sht shum m mir t arratisem, se sa t bie n burg: edhe dnimi do t kish qen i rnd, edhe do t rrezikohej eventualisht organizata. Kah ora dy pas mesnate, tashm dit e shtun, i trokita n der Sknder Blakajt. Me veturn e tij shkuam n Pej, e morm Salih Kastratin, dhe u nism pr Jesenic, n kufirin jugosllavo-austriak. Rrugs kaluam mir. Ata m lan n oborr t Bacit Haxhi, kshtu ishim marr vesh dhe shkuan." (Vepra, vll. 4, Prishtin 2010, faqe 246) ! %!

4. Un isha pa pasaport me pak t holla n xhep

Jusuf Grvalla: "Un isha pa pasaport me pak t holla n xhep. Qllimi ish q nga Jesenica t kontaktoja me Bardhin, q t vinte e t m merrte me vete. Por bllokun me numra telefonash e me adresa ia kisha ln Suzans, q ta bnte Bardhin me dije q t mos vinte n Jugosllavi, se ishte rrezik edhe pr te, e kur pata dal shtpie s'm kishte shkuar mendja q do t ikja pr n Gjermani (mendoja se do t ket mundsi pr Shqipri). N Jesenic m ra t qndroj prej t shtuns mbrma deri t enjten n mngjes. Bacit Haxhi ia tregova shtjen t martn dhe at t mart dola prej baness s tij dhe zura vend n nj bujtin, n Zhirovnic. Bardhi s'kishte sjell me vete ndonj dokument t vyer pr mua, mirpo, me ardhjen e tij, un u lirova shum. Para dreke bm ca plane, m n fund vendosm q pr Austri t ikja m kmb, npr tunelin q shpie nga Hrushica (4 - 5 km larg Jesenice) deri n Rozenbah t Austris. N orn 17,30 u ndalm me vetur n rrugn automobilistike t Hrushics, 3040 km nga tuneli. U nisa. Bardhin e porosita q po s'iu ktheva pr 10 minuta, t nisej edhe ai me vetur pr n Austri, npr kalesn kufitare n Podkoren t Kranjska Gors. Afr hyrjes n tunel, pasi prgjova mir e s'diktova njeri ndr oborret e ndr shtpit pran, m'u ndrsye nj qen. Ia lshova dritn e bateris s dors dhe hyra me vrap n tunel." (Vepra, vll. 4, Prishtin 2010, faqe 246-247)

5. Tunelin e kalova me vrap

Jusuf Grvalla: "Tunelin, 8100 m, e kalova, s paku 70% t gjatsis, me vrap. Ishte aksioni im i par n jet n t cilin kisha hyr me rrezik 100% q ose t shptoj, ose t bie n burg, ose, madje, edhe t vritem. Pas guximit nistar, me t cilin i hyra rrezikut, zemra m'u b zog dhe nj frik e paprjetuar kurr ma kaploi t tr qenien. Kurr s'e kam marr me mend q mund t jem aq i lig. Po ja q rrugn e kalova (sa isha un duke ikur, npr tunel kaluan tre trena - elektrik, pr fat) dhe ia dola qllimit. Bardhin, sipas marrveshjes, e prita te ura e par e hekurudhs q pritej me rrugn automobilistike, 20-30 km nga dalja e tunelit. Fshati i par q shihej nga ai vend n mal, ishte nja 500 m m posht. Prita afro nj, nj or e gjysm, kot. Ather iu drejtova me frengjishten time t mjer t zotit t veturs s par q kaloi atypari n nj si depo-uzin. Ai s'e dinte frengjishten, por pr fat fliste sllovenisht gati m mir se un. Ai me oi me vetur deri n Rosenbach (tet km) ku u takuam me Bardhin, q ishte nisur kah vendi tek e prisja un." (Vepra, vll. 4, Prishtin 2010, faqe 247)

6. Gzimi yn s'pati kufi

Jusuf Grvalla: "Gzimi yn s'pati kufi. Bardhi ishte friksuar shum. Sa kish qen duke ndenjur te vetura, matan kufirit n Hrushic, pos t lehurave t qenit, kishte dgjuar edhe nj t shtn dhe kishte par t qarkullonte po n at ast me shpejtsi automobilin e policis jugosllave. Doganierve n kufirin austro-gjerman, Bardhi ua tregoi pasaportin e vet dhe nj pasaport t vjetr t nj turku, ndrsa un shtiresha se po fle n selin e mbrame t automobilit. ! &!

N Ludwigsburg, n banes t Bardhit, arritm nga ora katr e mngjesit, ditn e premte, m 21 dhjetor, plot nj jav pas arratisjes sime. E hn, 14 janar, ora 00,45 (Ludwigsburg) Sot do t paraqitem me krkes pr azil politik n policin e Ludwigsburgut." (Vepra, vll. 4, Prishtin 2010, faqe 247-250)

7. Duke qen njeri i prvuajtur dhe i thjesht

Letra Enver Hoxhs pr strehim n Shqipri Jusuf Grvalla: "I dashur shoku Enver! ...Un, me t arritur n Ludvigsburg, i bra telefon Ambasads Shqiptare n Vjen dhe prej shokve t atjeshm krkova ndonj kshill se si mund t ruhem nga gabimet n nj bot ku nuk kisha qen kurr m par dhe ku, pasi kisha ardhur pa pasaport e m duhej t krkoja azil politik, kishte mundsi edhe pr ndonj gabim. Pak dit m von, kt gj si dhe krkesn pr shqyrtimin e mundsive q t m jepet mundsia e strehimit n RPS t Shqipris, ia komunikova edhe me goj njrit prej shokve t Ambasads s prmendur. Nga ajo koh u bn afro katr muaj dhe lidhur me krkesn time nuk mora ndonj prgjigje.... Por, q nga asti i par i arratisjes, un e kam pasur mendjen t strehohem n Shqipri. Prandaj, shoku Enver, mora kurajon t Ju drejtohem Ju personalisht. Kam njoftime pr marrveshjen shqiptaro-jugosllave lidhur me ekstradimin reciprok t personave t vn jasht ligjit n t dy vendet. Por, sipas Nenit 65 t Kushtetuts s Republiks Socialiste t Shqipris, ku thuhet: N Republikn Popullore Socialiste t Shqipris u jepet e drejta e strehimit shtetasve t huaj q ndiqen pr shkak t veprimtaris s tyre n dobi t revolucionit e t socializmit, t demokracis e t lirimit kombtar si edhe t prparimit t shkencs e t kulturs, konsideroj se mua m takon kjo e drejt. Nuk dua t them se ma mohon kush, por, procedura e rndom e realizimit t saj po m dmton fizikisht e shpirtrisht, shoku Enver.... Jam i vetdijshm edhe pr disa probleme t pahijshme, q kan shkaktuar disa kosovar, duke dal me qllime t ulta n territorin e RPS t Shqipris. Pr fat, makinacionet e UDB-s, q n Kosov e viset e tjera shqiptare brenda kufijve politik t Jugosllavis kan br krdin n dm t popullit ton, n shtetin shqiptar s`kan gjetur shesh pr t br prshesh. Mirpo, duke qen njeri i prvuajtur, i thjesht dhe i vetdijshm pr dashurin q kam ndaj nns Shqipri, jam i sigurt se un s`do t merrja n asnj mnyr rrugn e atyre djemve bastard t Kosovs, q jan vn n shrbim t armikut, por do t ndiqja shembullin e ca t tjerve, si Ajet Haxhiu, Agim Gjakova e ndonj tjetr t cilt kurdoher kan mbetur burra t ndershm." (Letr e Jusuf Grvalls, shnim i F. Tafallarit) (U botua pr her t par s bashku me punimin e Faridin Tafallarit, Kur shkruante Jusuf Grvalla, www.albaniapress.com, 2 tetor 2011)

8. Do t iki me krahun tnd t buks e me mezhdn e ars

Kta rreshta i kam mbledh dhe vepra poetike e Jusuf Grvalls. Haj, sa heret kemi mbet pa ty... baba! Kujt t'ia la shpirtin peng q vllaznvet t'ua kthei tandin!? ! '!

Vllaut E vshtir qenka andrra q simbol ka t vrtetn. E vshtir qenka kanga q kndon pr heshtjen! Po s'paskam dijt se qenka ma e vshtir ndamja prej teje! e un po pres heshtjen tnde si kob po e pres un po vdes po vdes n pamundsin time vlla thuaja me tundim qortimin me frym bje se rrufe t forta po m presin atje gryk shtegu do t iki me krahun tnd t buks e me mezhdn e ars po heshtjen vlla si zgor do ta mbaj n bebza atje gryk shtegu i vetmuar si lisi maj mali thuajse me tundim dashurin e pashprehur me fjal. i dgjoj do zre frymsh q sjan m nj hije dhe nj krrut q prvidhet tatpjet shtegut pr n log, o vlla po vij kaq i etur t t them pa fjal se zjarri q kall heshtja jote djeg val Syt e tu qiell erdhe e lum i pakaprcyeshm ndrsa jam prgjumur prmbi tavolin im vlla dhe fmijria ime pemn e kan vjel Im vlla t ka dashur t ka marr dhe tash nuk je as ti as ai s'jeni dridhm plot flet nga fluturimi yt tash vetm ngjyr dhe pluhur ka mbet'. K zvendsoj un, vlla. Dua t di pr dashurin t flas si e ndiej Prandaj desha t bhem poet, m ndjeni

9. Jusufi mori obligim q n Gjermani ta formoj degn e Lvizjes

Sabri Novosella: "Ne me kt organizat vepruan deri n vitin 1979, kur ndodhi nj ast i dekonspirimit, me rast u arrestuan Shefqet Jashari, Hysen Grvalla e t tjer. Pas nj kohe jo shum t gjat kanosej rreziku q t arrestoheshim edhe Jusuf Grvalla dhe un kshtu q, n konsultim me Metush Krasniqin u muar vendim q Jusufi t arratisej n Gjermani, pasi atje e kishte vllaun, Bardhoshin, i cili poashtu ishte i organizuar n radht e organizats son. Jusufi mori obligim q n Gjermani ta formoj degn e Lvizjes Nacional lirimtare t Kosovs." (Drita,Trelleborg-Suedi, nr.9, 1997, faqe 15) ! (!

10. Un e mora detyrn q t kaloja n Shqipri

Zri: Po Ju? Sabri Novosella: "Un e mora detyrn q t kaloja n Shqipri, ku do ti bja dy krkesa: s pari q atje t krkoja formimin e degs s Lvizjes Nacional lirimtare t Kosovs dhe nse kjo nuk realizohej, ather t m bhej e mundshme q nga Shqipria t kaloj n ndonj vend tjetr. Kshtu edhe ndodhi. Me ndihmn e disa shokve, emrat e t cilve nuk mund t'i prmend pr shkaqe t siguris s tyre, me sakrifica shum t mdha, e kalova kufirin ilegalisht dhe dola n Shqipri." (Drita,Trelleborg-Suedi, nr.9, 1997, faqe 15)

11. Ishte dita e 23 dhjetorit t vitit 1979

Sabri Novosella: Ishte dita e 23 dhjetorit t vitit 1979. Isha i porositur nga Metush Krasniqi dhe shok t tjer q, n Shqipri t pranoja t flisja vetm me Ajet Haxhiun dhe Sali Shatrin. (Drita,Trelleborg-Suedi, nr.9, 1997, faqe 15)

12. N konsultim me Metush Krasniqin u vendos

Sabri Novosella: "N fund t muajit dhjetor t vitit 1979, n ort e vona t nj mbrmjeje, erdhi te un dr. Ramadan Xhema (pastaj ky emigroi n Amerik!), duke ma kumtuar nj lajm t keq. M njoftoi se kishin qen tek ai dy udbash pr kontrollim mjeksor n Spitalin e Prishtins. Ai i kishte dgjuar ata duke biseduar me gjysm zri: "Duhet t flejn m hert sonte, sepse nesr n mngjes ka me u burgos Sabri Novosella. Ky ishte nj sinjal shum i qart dhe tepr serioz pr mua. N konsultim me Metush Krasniqin u vendos q, po t jet e mundur, Jusufi t arratisej pr n Gjermani ku e kishte t organizuar t vllan Bardhosh Grvalln, me nj grup t rinjsh q iu kishin bashkangjitur gjithandej. Ndrkaq, pr mua u propozua t arratisem pr n shtetin shqiptar, pasi q atje e ishte krijuar nj lidhje. Kjo lidhje ishte krijuar nprmjet Mark Mrturit, i cili kishte qen dy her n Shqipri te kusherinjt e vet, n Mrturaj t Malsis s Madhe. Atje Marku kishte marr lidhje me Ajet Haxhiun dhe Salih Shatrin, sipas udhzimeve t udhheqjes s LNKVSHJ-s, t prcjella nga un, krah i s cilit ishte edhe vet Marku. Pra, prfundimisht u vendos q un t arratisesha n Shqipri dhe atje t bisedoja pr shtje t organizats vetm me Ajet Haxhiun dhe Salih Shatrin, t cilve do tu shtrohen dy krkesa: e para q t organizohet Dega e LNKVSHJ-s n Shqipri nga Ajeti, Salihu, Hysen Bukoshi, Ali Boletini dhe un dhe e dyta, nse nuk lejohet krkesa e par, ather ti mundsohet Sabriut dalja n ndonj shtet nga ku do t mund ta vazhdoja aktivitetin. At nat un s bashku me nnn Naile, u larguam nga shtpia dhe u vendosm n banesn e Fadil Mehmetit. N shtpi e kisha ln parulln: Nse vijn udbasht pr t m burgosur, le t thrrasin n telefon dhe t pyesin se si sht nna? Nse nuk bhet thirja, kjo nnkupton q nuk kan ardhur t m arrestojn. Mirpo, n orn pes t mngjesit u dgjua zilja e telefonit. Ky ishte lajmi i keq pr mua. UDB-a kishte shkuar n shtpin e tij pr ta arrestuar. U prgatitm shpejt dhe dolm nga banesa." (Rezistenca kosovare mes dy zjarresh, Prishtin 2012, faqe 126-129)

)!

13. Bir, n dor t Zotit!

Sabri Novosella: "Nna Naile nuk mundi t m prcillte deri n fund t shkallve, por ajo e prshndeti duke ma dhn bekimin: "Bir, n dor t Zotit"! Kto fjal t nns Naile, m'i rikujtuan fjal q nna gjithmon m'i thoshte gjat vizitave n burgje: "Mu kthefsh me faqe t bardh, o bir"! Ngado q shkova npr bot duke i kaluar tet her kufijt e shteteve ilegalisht, ngado q e hodha hapin, m dukej se Zoti po e realizonte lutjen e nns Naile dhe po m'i hapte rrugt pa pengesa. Dhe kshtu asnjher nuk pata problem n kufijt q ishin t veshur e ngjeshur edhe me tela gjembor, besa edhe t minuar nn dhe e sipr dheut." (Rezistenca kosovare mes dy zjarresh, Prishtin 2012, faqe 129-130)

14. Pikrisht m 23 dhjetor 1979

Sabri Novosella: "Shefiku, i cili i kishte disa fmij, gruan n spital t smur, m strehoi dhe u kujdes pr mua disa dit derisa n nj mbrmje erdhi Fuad Hajdini me nj makin dhe u nism pr n Gjakov, te Mark Mrturi. Marku nuk e njihte Fuadin, por as Fuadi nuk e njihte Markun. Pas nj pushimi t shkurtr, Fuadi u nis pr n Prishtin. Marku i tha t shoqes, Terezes, q t prgatitet, se duhet t shkojm me Sabriun. Dhe doli nga shtpia. Pas pak kohsh u kthye me nj njeri me nj makin. Marku kt t panjohrin pr mua e thrriste kumbar. Kshtu, me nj antar t organizats, me shum rreziqe dhe vshtirsi m prcolli prmes maleve t larta kah gryka e cakorret e me rreziqe t shumta. M n fund, pikrisht me 23 Dhjetor 1979, ku pas 12 or ecjesh n kmb npr mot dhe terren tepr t vshtir, qndruam deri n ort e vona n fshatin Gurrec, n shtpin e Terezs, te nna e gruas s Mark Mrturit. Un kalova matan kufirit, kurse Marku me nj antar tjetr t organizats q m prcolln, u kthyen." (Rezistenca kosovare mes dy zjarresh, Prishtin 2012, faqe 130).

15. Shum shpejt vum kontakte t rregullta me Jusuf Grvalln

Selatin Novosella: "Duke folur pr rrethanat e kohs dhe prpjekjet organizatave t ndryshme t bnin nj bashkim veprues, Sabri Novosella, po n kt numr t gazets s cituar (Drita, Malm, nr.10/1997-shn i Xh. D.), shton: "Ne shum shpejt vum kontakte t rregullta me Jusuf Grvalln, i cili tashm, bashk me t vllan Bardhoshin, dhe t shoqen Suzann, e kishin formuar Degn e Lvizjes n Gjermani." (Metush Krasniqi, Prishtin 2011, f. 139) Jusuf Grvalla: "Dhe kshtu, pr kaq koh sa njihemi- e nuk sht pak po m se dhjet muaj-ne t shumtn i kemi rn kush thumbit e kush patkoit. Mendoj se kjo e ka arsyen e vet objektive. Ti ke njerzit e tu, me t cilt, sipas mendjes sime, ke vshtrsi n realizimin e kontakteve pr shkak t largsis. Kam prshtypjen se, pos ksaj, edhe me ta ke mospajtime dhe sygjerime e urdhrave t tyre st fle n hatr tu prmbahesh gjithmon. Un nga ana tjetr i kam humbur t gjitha lidhjet me njerzit e mi dhe pr do hap q bj kam strngarkime, sepse nuk e di n mos bej gjsend, q nuk prputhet me luftn aktuale, q bjn ata n vendlindje. Kjo sht nj tragjedi vetvetiu. Kurse tragjedia tjetr sht se edhe un edhe ti, n kto kushte, ndiejm pasiguri n nj pik: k prfaqsojm..." (Letr Ibrahim Kelmendit, nntor 1980; Faridin Tafallari, ME TRE YJET E PAVDEKSIS N ATO VITE T STUHISHME, Tiran 2010 faqe 281-283)

*+!

Selatin Novosella:" ...Sabri Novosella, po n kt numr t gazets s cituar (Drita, Malm, nr.10/1997-shn i Xh. D.), shton: "Ne shum shpejt vum kontakte t rregullta me Jusuf Grvalln..." (Metush Krasniqi, Prishtin 2011, f. 139) Bardhosh Grvalla: "Herrn Nijazi Saracoglu, Mahmut Pasa adesi 82, TRISTAMBUL, Trkei I dashur Shoku Nijazi, dje, pasi e mora lidhjen telefonike me ju, isha shum i gzuar, sepse kan kaluar m se 15 muaj q po presim ndonj lajm nga shoku Bashkim Prishtina (Sabri Novosella-shn i Xh. D.), pr t cilin ju mund ta dini rastsisht se ku po qndron. Jusufi, vllau im para dy ditsh ka shkuar n veri t Gjermanis tek nj nip i yni, kshtu q ai nuk mund t`ju shkruan edhe 6 dit deri sa t kthehet prap kndej. ... Me Shabanin (Shaban Yldrim, Bayerstr. 5, 8000 Munchen - shn i Xh. D.) u njohm para dy javsh n panairin e artizanatit, ku bnte pjes edhe Shqipria. Ai edhe na dha adresn dhe telefonin tuaj. ... Kishte me qen mir sikur edhe Bashkimi t na shkruaj sa m par. N fund po iu prshndes ju me gjith familjen dhe dashamirt tuaj. Bardhosh Grvalla, Habichthhe 40 D-7101, Untergruppenbach, W. Germany, Tel. qyteti Ludwigsburg 7141/26091" (U botua pr her t par nga Faridin Tafallari si pjes e shkrimit "Kur Jusuf Grvalla shkruante" n www.albaniapress.com, 2 tetor 2011) Selatin Novosella:" ...Sabri Novosella, po n kt numr t gazets s cituar (Drita, Malm, nr.10/1997-shn i Xh. D.), shton: "Ne shum shpejt vum kontakte t rregullta me Jusuf Grvalln..." (Metush Krasniqi, Prishtin 2011, f. 139) Jusuf Grvalla: "Gjja m e rndsishme lidhur me Lajmtarin sht se, duke qen krejt i vetmuar, nuk e mora dot guximin ta emroja at si organ t LNKVSH. Kjo sht e vetmja arsye pse n t nuk flitet e brohoritet n emr t Lvizjes son. Mjafton ta prmend faktin se dy materialet e Lvizjes, q i botova n numrin 3, i lshova me njqind druajtje, ngase nuk isha n gjendje t gjykoja vet dhe t fitoj bindjen e plot se a bja mir apo keq." (Letr Sabri Novosells, 13 maj 1981)

Vllaut E vshtir qenka andrra q simbol ka t vrtetn. E vshtir qenka kanga q kndon pr heshtjen! Po s'paskam dijt se qenka ma e vshtir ndamja prej teje! Jusuf Grvalla

**!

16. VLLA I DHEMBJES KRENARE

Sabri Maxhuni - Novosella ( Kushtuar Heroit Jusuf Grvalla ) Syt i mbylle ashtu si i ka hije trimit Ne mbetm me dy dshira n gji Mbi kullat tona t mos valoj flamur i huaj Dhe ta japim frymn e fundit ashtu si e dhe Ti. Kto dy dshira Ti gjithnj i pate Pa arrir n t parn, n kandil u shndrrove Q ne sot rrugn na e ndrion, Kt rrug q s bashku e rrahm, Ksaj rruge q s'do t'i ndahemi, Ksaj rruge t ndriuar si Ti dhe nga ata si Ti. Kjo rrug do t na qoj n nj dit Ku do t'i hudhemi njri-tjetrit n prqafim E lott e gzimit do t'i thithim n at kremtim Edhe se pranvera do varre do t'i gjelbroj. Kshtu ka qen dhe sht jeta jon, Kshtu sht pasuruar trualli yn Me vllezr t dhembjes krenare Q themelet kullave tona ua forcuan, Q ngjyrn flamurit ton ia kuqzuan, Q shqiponjs dykrenare krah i dhan T valoj mbi kullat tona anemban... ( Shkruar n Adapazar - Turqi, 1982 )

17 Shkurti dhe 15 Maji 1982

1. "17 shkurti 1982" n librin "Vrasja e trefisht" 2. 17 shkurti 1982 n dorshkrimin e Osman Osmanit 3. Ballafaqimi i teksteve t vitit 2010 dhe1982 4. Ethem eku dhe simbolika e 15 Majit 5. Komunikata e 15 Majit 1982

1. "17 shkurti 1982" n librin "Vrasja e trefisht"

"Dokumenti i 17 shkurtit 1982", i botuar n vitin 2010, n librin e quajtur: Nuhi Sylejmani, Vrasja e trefisht, Prishtin 2010, faqe 125-126: ! *"!

DOKUMENT Nga mbledhja e prbashkt n nivel t prfaqsuesve t KQ t LNKVSHJ dhe KQ t PKMLSHJ. N kryeqytetin e Turqis, n Ankara, m 17 shkurt 1982 rreth orn 21.00 filluan bisedimet pr bashkimin e organizatave simotra, LNKVSHJ dhe PKMLSHJ. Organizatn e LNKVSHJ e prfaqsonin Sabri Novosella (Mrgimi) dhe Xhafer Durmishi (Shpendi). Organizatn e PKMLSHJ e prfaqsonin Abdullah Prapashtica (Kushtrimi) dhe Osman Osmani (Halimi). N kt mbledhje merr pjes edhe drejtuesi i Organizats s Rinis dhe njhersh antar i KQ t PKMLSHJ Faton Topalli (Qemali) si prfaqsues i ktyre bisedimeve. N vrazhdn e ktyre bisedimeve delikate, prfaqsuesi i PKMLSHJs Osman Osmani (Halimi),doli me propozimin kompromis q dy organizatat t bashkohen n LVIZJEN PR REPUBLIKN SOCIALISTE SHQIPTARE N JUGOSLLAVI (LRSSHJ); LRSSHJ t ket nj platform, program e statut t vetm, nj Komitet si organ qendror, revist apo gazet. LRSSHJ t formoj organizatat e veta t brendshme; (ashtu si i kan Republikat tjera n Jugosllavi). Prfaqsuesi i LNKVSHJ Xhafer Durmishi (Shpendi,) u pajtua me kt propozim. Pas tij fjaln e morri prfaqsuesi i PKMLSHJ Abdullah Prapashtica (Kushtrimi) i cili deklaroi: Pajtohem me propozimin e dhn pr bashkimin e organizatave tona dhe pr mnyrn e organizimit t ciln e parasheh ky propozim. Gjithashtu jam i mendimit q organizata n fjal (LRSSHJ) t ekzistoj deri te arritja e krkess s klass puntore dhe popullit shqiptar n Jugosllavi, pr konstituimin e Republiks Socialiste Shqiptare n Jugosllavi. Dhe s fundi, prfaqsuesi i LNKVSHJ Sabri Novosella (Mrgimi) deklaroi:, Duke pasur parasysh q propozimi i br nga Osman Osmani (Halimi) i prkrahur edhe nga Xhafer Durmishi (Shpendi) dhe Abdullah Prapashtica (Kushtrimi), kam bindjen se emrtimi i plotson krkesat e forcave patriotike revolucionare t popullit shqiptar q jeton n Jugosllavi; pajtohem plotsisht me kt propozim dhe shtoj; q t dy komitetet e organizatave t mparshme t prbjn Komitetin e LRSSHJs. Ai m tej propozoi: T formohet nj komision nga antart e ktij Komiteti pr prpilimin e programit dhe statutit t LRSSHJ-s. Organi i LRSSHJ-s t mbett Zri i Kosovs dhe puna t vazhdoj me tekniken e prsosur t Jusuf Grvalls. VENDIM 1. Organizata e formuar nga dy organizatat e mparshme LNKVSHJ dhe PKMLSHJ t quhet Lvizja pr Republikn Socialiste Shqiptare n Jugosllavi (LRSSHJ). 2. Organizatat e brendshme do t organizohen sipas shembullit t republikave tjera t Federats Jugosllave. 3. T formohet komisioni nga antart e Komitetit Drejtues pr prpilimin e tezave t programit dhe statutit t LRSSHJ. ! *#!

4. N Komitetin Drejtues t hyjn nga tre antar t dy Komiteteve Qendrore t mparshme, ndrsa dy KQ n prbrje t plot, t hyjn n Kuvendin e LRSSHJ. 5. Organi i LRSSHJ t jet Zri i Kosovs kurse organi i Rinis t quhet Republika. 6. Procesi i bashkimit konsiderohet i prfunduar kur n LRSSHJ t bashkohet edhe OMLK! Ankara, m 17 shkurt 1982 Qemajli (Faton Topalli) Shpendi (Xhafer Durmishi) Halimi (Osman Osmani) Mrgimi (Sabri Novosella) Kushtrimi (Abdullah Prapashtica) (Nuhi Sylejmani, Vrasja e trefisht, Prishtin 2010, faqe 125-126) Sabri Novosella: "Duke pasur parasysh se Jusuf Grvalla u vra me organin e LNKVSHJ-s n dor, Xhafer Durmishi propozoi q organi i LRSHJ-s t emrtohet "Zri i Kosovs"." (Rezistenca kosovare mes dy zjarresh, Prishtin 2012, faqe 195)

2. 17 shkurti 1982 n dorshkrimin e Osman Osmanit

Dokumenti i bashkimit i 17 shkurtit 1982 i shkruar me dorn e Osman Osmanit (d.m.th. jo me makin shkrimi por me dor) nga shkurti 1982: D O K U M E N T Nga mbledhja e prbashkt n nivel t prfaqsuesve t KQ t LNKVSHJ dhe PKMLSHJ N orn 21.10 t dats 17 shkurt 1982 (n Ankara vrejtja ime) filluan bisedimet pr bashkimin e organizatave motra, LNKVSHJ dhe PKMLSHJ, gjegjsisht pr shkrirjen e ktyre dy organizatave n nj t vetme. Organizatn e LNKVSHJ e prfaqsojn antart e KQ Mrgimi (Sabri Novosella) dhe Shpendi (Xhafer Durmishi). Organizatn e PKMLSHJ e prfaqsojn Kushtrimi (Abdullah Prapashtica) dhe Halimi (Osman Osmani), antar t KQ. N kt mbledhje merr pjes edhe antari i KQ t PKMLSHJ Qemali (Faton Topalli) si prfaqsues i ktyre bisedimeve. Pas afr tre muajsh bisedime dolm me propozime konkrete. Prfaqsuesi i PKMLSHJ Halimi (Osman Osmani) doli me kt propozim; t bhet shkrirja e dy organizatave n nj t vetme me emrin LVIZJA PR REPUBLIKN SHQIPTARE N JUGOSLLAVI (LRSHJ). LRSHJ t ket nj platform, program e statut t vetm, nj KQ, nj organ qendrore. LRSHJ t formoj organizatat e veta t brendshme; t gjitha organizatat q i ka nj Republik n Federatn Jugosllave. Prfaqsuesi i LNKVSHJ Shpendi (Xhafer Durmishi) deklaroi: -Pajtohem q organizata n fjal (LRSHJ) t ekzistoj si e till deri n momentin kur t realizohet krkesa pr formimin e Republiks. ! *$!

Prfaqsuesi i PKMLSHJ Kushtrimi (Abdullah Prapashtica) deklaroi: -Pajtohem me propozimin e dhn pr bashkimin e organizatave tona dhe pr mnyrn e organizimit t ciln e parashef ky propozim. Gjithashtu jam i mendimit q organizata n fjal (LRSHJ) t ekzistoj deri te arritja e krkess s klass puntore dhe popullit shqiptar n Jugosllavi, pr konstituimin e Republiks Socialiste Shqiptare n Jugosllavi. Prfaqsuesi i LNKVSHJ Mrgimi (Sabri Novosella) deklaroi:, -Duke pasur parasysh q propozimi i br nga Halimi (Osman Osmani) dhe i prkrahur nga Shpendi (Xhafer Durmishi) e Kushtrimi (Abdullah Prapashtica), kam bindjen se i plotson krkesat e forcave patriotike revolucionare dhe t popullit shqiptar q jeton n Jugosllavi; pajtohem plotsisht me kt propozim dhe shtoj; q t dy komitetet e organizatave t mparshme t prbjn komitetin e LRSHJ kurse udhheqsia e Komitetit Qendror t zgjidhet n nj mbledhje t ardhshme. T formohet nj komision nga antart e ktij komiteti pr prpilimin e programit dhe statutit t LRSHJ. Pasi q deri n momentet e fundit t jets s tij q ra nga plumbat e shovinistve serbomdhenj e redaktoi dhe udhhoqi me plot sukses e edhe pas tashit do t punohet me at teknik t prsosur t Jusuf Grvalls, propozoi q organi i LRSHJ t mbaj emrin Zri i Kosovs, pasi ky emr shpreh Zrin e Kosovs, kurse organi i rinis t LRSHJ t quhet "Republika". N lidhje me kt propozim Halimi deklaron: - Jam i mendimit q kto dy organe t ekzistojn por me nj renditje tjetr. Pr arsye se qllimi i LRSHJ sht Republika edhe organi i LRSHJ t jet me po kt emr, kurse si organe t rinis s LRSHJ, pasi rinia jon ndjek Zrin e popullit t Kosovs (n kuptimin e gjer) emri i organit t rinis s LRSHJ t jet "Zri i Kosovs", dhe shtoi: N udhheqsi t LRSHJ t hyjn edhe udhheqsit e dy organizatave tjera t njohura OMLK dhe FKP me bashkimin e tyre n LRSHJ. Prfaqsuesi i PKMLSHJ shton (Kushtrimi): - Sa i prket emrit t organit qendror t LRSHJ jam i mendimit se mund t botohet me emrin "Zri i Kosovs" apo "Republika", pasi q jam i mendimit q edhe njra edhe tjetra e kan kuptimin e Zrit t popullit shqiptar n Jugosllavi. Sa i prket organeve t organizatave tjera t LRSHJ ato vet t caktojn emrin e organeve t tyre. Prfaqsuesi i LNKVSHJ, Shpendi n lidhje me kt problem deklaron: - Duke patur parasysh se vet LRSHJ ka t bj me Republik, ky titull t sintetizohet me krkesn pr Republik. Mendoj se sht e drejt, kur t kihet parasysh se ve ekziston nj organ pr "Republikn e Kosovs" t ciln nesr mund ta kemi n radht tona, organi qendror t quhet "Zri i Kosovs". Prfaqsuesi i PKMLSHJ, Qemajli deklaron: Edhe pse n kt mbledhje marr pjes si prcjells i bisedimeve, jap mendimin tim n lidhje me shtjen e bashkimit. Pajtohem plotsisht q organizata e prbashkt t quhet LRSHJ dhe q brenda saj sipas mundsive t organizohen t gjitha organizatat q ka nj republik n federatn jugosllave. N lidhje me organin e LRSHJ jam i mendimit q organi t quhet "Zri i Kosovs". Pr emrin e organeve t organizatave tjera vendosin vet organizatat. Mrgimi shton: T lihet mundsia, gjegjsisht t'u bhet thirrje edhe t gjitha organizatave, grupeve patriotike e revolucionare q veprojn n tokat shqiptare n Jugosllavi t i bashkohen LRSHJ. ! *%!

Me kt propozim, d.m.th. pr thirrje q t'i bashkohen LRSHJ t gjitha organizatat dhe grupet patriotike revolucionare pajtohen t gjith prfaqsuesit. V E N D I M I mbledhjes s prbashkt t prfaqsuesve t dy organizatave motra patriotike revolucionare LNKVSHJ dhe PKMLSHJ 1. Organizata e formuar nga dy organizatat e mparshme LNKVSHJ dhe PKMLSHJ t quhet Lvizja pr Republikn Shqiptare n Jugosllavi (LRSHJ). 2. Organizatat e brendshme do t organizohen simbas shembullit t republikave tjera t Federats Jugosllave. 3. M von t formohet komisioni nga antart e KQ pr prpilimin e tezave t programit dhe statutit t LRSHJ. 4. N KQ t hyjn antart e dy KQ t mparshme n prbrje t plot. 5. Udhheqja e KQ t zgjidhet n mbledhjen e ardhshme t KQ. 6. Organi i LRSHJ t jet Zri i Kosovs. Qemajli (Faton Topalli) Shpendi (Xhafer Durmishi) Halimi (Osman Osmani) Kushtrimi (Abdullah Prapashtica) Mrgimi (Sabri Novosella) Ky Dokument i shkurtit t vitit 1982, i shkruar me dorn e Osman Osmanit, pa asnj shkurtim e ndryshim, botohet pr her t par. Dokumenti sht botuar pjesrisht n librin e Faridin Tafallarit, Terror-Dhimbje-Qndres, Tiran, 1997, faqe 217-218. Kompleti i ktij origjinali gjendet n arkivin e Faridin Tafallarit.

3. Ballafaqimi i teksteve t vitit 2010 dhe 1982

S pari me shkronja kursive jepet teksti i vitit 2010, i botuar n librin: Nuhi Sylejmani, Vrasja e trefisht, Prishtin 2010 (faqe 125-126) dhe pastaj teksti nga Dokumenti i shkurtit t vitit 1982 me germa kursive t trasha, i shkruar me dorn e Osman Osmanit, pa asnj shkurtim e ndryshim. Dokumenti i shkruar me dorn e Osman Osmanit, sht teksti origjinal, q gjendet n arkivin e Faridin Tafallarit. Kto dokumente, teksti origjinal n dorshkrim (i shkruar me dor dhe jo me makin shkrimi) t Osman Osmanit nga shkurti 1982, dallohet tepr nga teksti q sht botuar n librin e quajtur: Nuhi Sylejmani, Vrasja e trefisht, m 2010. Nga kjo rrjedh se teksti i botuar n librin "Vrasja e trefisht" sht falsifikim. Krahasimet: DOKUMENT Nga mbledhja e prbashkt n nivel t prfaqsuesve t KQ t LNKVSHJ dhe KQ t PKMLSHJ. D O K U M E N T ! *&!

Nga mbledhja e prbashkt n nivel t prfaqsuesve t KQ t LNKVSHJ dhe PKMLSHJ N kryeqytetin e Turqis, n Ankara, m 17 shkurt 1982 rreth orn 21.00 filluan bisedimet pr bashkimin e organizatave simotra, LNKVSHJ dhe PKMLSHJ. Organizatn e LNKVSHJ e prfaqsonin Sabri Novosella (Mrgimi) dhe Xhafer Durmishi (Shpendi). N orn 21.10 t dats 17 shkurt 1982 (n Ankara vrejtja ime) filluan bisedimet pr bashkimin e organizatave motra, LNKVSHJ dhe PKMLSHJ, gjegjsisht pr shkrirjen e ktyre dy organizatave n nj t vetme. Organizatn e LNKVSHJ e prfaqsojn antart e KQ Mrgimi (Sabri Novosella) dhe Shpendi (Xhafer Durmishi). Organizatn e PKMLSHJ e prfaqsonin Abdullah Prapashtica (Kushtrimi) dhe Osman Osmani (Halimi). N kt mbledhje merr pjes edhe drejtuesi i Organizats s Rinis dhe njhersh antar i KQ t PKMLSHJ Faton Topalli (Qemali) si prfaqsues i ktyre bisedimeve. Organizatn e PKMLSHJ e prfaqsojn Kushtrimi (Abdullah Prapashtica) dhe Halimi (Osman Osmani), antar t KQ. N kt mbledhje merr pjes edhe antari i KQ t PKMLSHJ Qemali (Faton Topalli) si prfaqsues i ktyre bisedimeve. N vrazhdn e ktyre bisedimeve delikate, prfaqsuesi i PKMLSHJ-s Osman Osmani (Halimi),doli me propozimin kompromis q dy organizatat t bashkohen n LVIZJEN PR REPUBLIKN SOCIALISTE SHQIPTARE N JUGOSLLAVI (LRSSHJ); Pas afr tre muajsh bisedime dolm me propozime konkrete. Prfaqsuesi i PKMLSHJ Halimi (Osman Osmani) doli me kt propozim; t bhet shkrirja e dy organizatave n nj t vetme me emrin LVIZJA PR REPUBLIKN SHQIPTARE N JUGOSLLAVI (LRSHJ). LRSSHJ t ket nj platform, program e statut t vetm, nj Komitet si organ qendror, revist apo gazet. LRSHJ t ket nj platform, program e statut t vetm, nj KQ, nj organ (revist, gazet) qendrore. LRSSHJ t formoj organizatat e veta t brendshme; (ashtu si i kan Republikat tjera n Jugosllavi). LRSHJ do t formoj organizatat e veta t brendshme; t gjitha organizatat q i ka nj Republik Federative Jugosllave. Prfaqsuesi i LNKVSHJ Xhafer Durmishi (Shpendi,) u pajtua me kt propozim. Prfaqsuesi i LNKVSHJ Shpendi (Xhafer Durmishi) deklaroi: -Pajtohem q organizata n fjal (LRSHJ) t ekzistoj si e till deri n momentin kur t realizohet krkesa pr formimin e Republiks. Pas tij fjaln e morri prfaqsuesi i PKMLSHJ Abdullah Prapashtica (Kushtrimi) i cili deklaroi: ! *'!

 Pajtohem me propozimin e dhn pr bashkimin e organizatave tona dhe pr mnyrn e organizimit t ciln e parasheh ky propozim. Gjithashtu jam i mendimit q organizata n fjal (LRSSHJ) t ekzistoj deri te arritja e krkess s klass puntore dhe popullit shqiptar n Jugosllavi, pr konstituimin e Republiks Socialiste Shqiptare n Jugosllavi. Prfaqsuesi i PKMLSHJ Kushtrimi (Abdullah Prapashtica) deklaroi: -Pajtohem me propozimin e dhn pr bashkimin e organizatave tona dhe pr mnyrn e organizimit t ciln e parashef ky propozim. Gjithashtu jam i mendimit q organizata n fjal (LRSHJ) t ekzistoj deri te arritja e krkess s klass puntore dhe popullit shqiptar n Jugosllavi, pr konstituimin e Republiks Socialiste Shqiptare n Jugosllavi. Dhe s fundi, prfaqsuesi i LNKVSHJ Sabri Novosella (Mrgimi) deklaroi:, Duke pasur parasysh q propozimi i br nga Osman Osmani (Halimi) i prkrahur edhe nga Xhafer Durmishi (Shpendi) dhe Abdullah Prapashtica (Kushtrimi), kam bindjen se emrtimi i plotson krkesat e forcave patriotike revolucionare t popullit shqiptar q jeton n Jugosllavi; pajtohem plotsisht me kt propozim dhe shtoj; q t dy komitetet e organizatave t mparshme t prbjn Komitetin e LRSSHJs. Ai m tej propozoi: T formohet nj komision nga antart e ktij Komiteti pr prpilimin e programit dhe statutit t LRSSHJ-s. Organi i LRSSHJ-s t mbett Zri i Kosovs dhe puna t vazhdoj me tekniken e prsosur t Jusuf Grvalls. Prfaqsuesi i LNKVSHJ Mrgimi (Sabri Novosella) deklaroi:, -Duke pasur parasysh q propozimi i br nga Halimi (Osman Osmani) dhe i prkrahur nga Shpendi (Xhafer Durmishi) e Kushtrimi (Abdullah Prapashtica), kam bindjen se i plotson krkesat e forcave patriotike revolucionare dhe t popullit shqiptar q jeton n Jugosllavi; pajtohem plotsisht me kt propozim dhe shtoj; q t dy komitetet e organizatave t mparshme t prbjn komitetin e LRSHJ kurse udhheqsia e Komitetit Qendror t zgjidhet n nj mbledhje t ardhshme. T formohet nj komision nga antart e ktij komiteti pr prpilimin e programit dhe statutit t LRSHJ. Pasi q deri n momentet e fundit t jets s tij q ra nga plumbat e shovinistve serbomdhenj e redaktoi dhe udhhoqi me plot sukses e edhe pas tashit do t punohet me at teknik t prsosur t Jusuf Grvalls, propozoi q organi i LRSHJ t mbaj emrin Zri i Kosovs, pasi ky emr shpreh Zrin e Kosovs, kurse organi i rinis t LRSHJ t quhet "Republika". N lidhje me kt propozim Halimi deklaron: - Jam i mendimit q kto dy organe t ekzistojn por me nj renditje tjetr. Pr arsye se qllimi i LRSHJ sht Republika edhe organi i LRSHJ t jet me po kt emr, kurse si organe t rinis s LRSHJ, pasi rinia jon ndjek Zrin e popullit t Kosovs (n kuptimin e gjer) emri i organit t rinis s LRSHJ t jet "Zri i Kosovs", dhe shtoi: N udhheqsi t LRSHJ t hyjn edhe udhheqsit e dy organizatave tjera t njohura OMLK dhe FKP me bashkimin e tyre n LRSHJ. Prfaqsuesi i PKMLSHJ shton (Kushtrimi): - Sa i prket emrit t organit qendror t LRSHJ jam i mendimit se mund t botohet me emrin "Zri i Kosovs" apo "Republika", pasi q jam i mendimit q edhe njra edhe tjetra e kan kuptimin e Zrit t popullit shqiptar n Jugosllavi. Sa i prket organeve t organizatave tjera t LRSHJ ato vet t caktojn emrin e organeve t tyre. ! *(!

Prfaqsuesi i LNKVSHJ, Shpendi n lidhje me kt problem deklaron: - Duke patur parasysh se vet LRSHJ ka t bj me Republik, ky titull t sintetizohet me krkesn pr Republik. Mendoj se sht e drejt, kur t kihet parasysh se ve ekziston nj organ pr "Republikn e Kosovs" t ciln nesr mund ta kemi n radht tona, organi qendror t quhet "Zri i Kosovs". Prfaqsuesi i PKMLSHJ, Qemajli deklaron: Edhe pse n kt mbledhje marr pjes si prcjells i bisedimeve, jap mendimin tim n lidhje me shtjen e bashkimit. Pajtohem plotsisht q organizata e prbashkt t quhet LRSHJ dhe q brenda saj sipas mundsive t organizohen t gjitha organizatat q ka nj republik n federatn jugosllave. N lidhje me organin e LRSHJ jam i mendimit q organi t quhet "Zri i Kosovs". Pr emrin e organeve t organizatave tjera vendosin vet organizatat. Mrgimi shton: T lihet mundsia, gjegjsisht t'u bhet thirrje edhe t gjitha organizatave, grupeve patriotike e revolucionare q veprojn n tokat shqiptare n Jugosllavi t i bashkohen LRSHJ. Me kt propozim, d.m.th. pr thirrje q t'i bashkohen LRSHJ t gjitha organizatat dhe grupet patriotike revolucionare pajtohen t gjith prfaqsuesit. VENDIM V E N D I M I mbledhjes s prbashkt t prfaqsuesve t dy organizatave motra patriotike revolucionare LNKVSHJ dhe PKMLSHJ 1. Organizata e formuar nga dy organizatat e mparshme LNKVSHJ dhe PKMLSHJ t quhet Lvizja pr Republikn Socialiste Shqiptare n Jugosllavi (LRSSHJ). 1. Organizata e formuar nga dy organizatat e mparshme LNKVSHJ dhe PKMLSHJ t quhet Lvizja pr Republikn Shqiptare n Jugosllavi (LRSHJ). 2. Organizatat e brendshme do t organizohen sipas shembullit t republikave tjera t Federats Jugosllave. 2. Organizatat e brendshme do t organizohen simbas shembullit t republikave tjera t Federats Jugosllave. 3. T formohet komisioni nga antart e Komitetit Drejtues pr prpilimin e tezave t programit dhe statutit t LRSSHJ. 3. M von t formohet komisioni nga antart e KQ pr prpilimin e tezave t programit dhe statutit t LRSHJ. 4. N Komitetin Drejtues t hyjn nga tre antar t dy Komiteteve Qendrore t mparshme, ndrsa dy KQ n prbrje t plot, t hyjn n Kuvendin e LRSSHJ. 4. N KQ t hyjn antart e dy KQ t mparshme n prbrje t plot. 5. Organi i LRSSHJ t jet Zri i Kosovs kurse organi i Rinis t quhet Republika. 5. Udhheqja e KQ t zgjidhet n mbledhjen e ardhshme t KQ. ! *)!

6. Procesi i bashkimit konsiderohet i prfunduar kur n LRSSHJ t bashkohet edhe OMLK! 6. Organi i LRSHJ t jet Zri i Kosovs. Ankara, m 17 shkurt 1982 Qemajli (Faton Topalli) Shpendi (Xhafer Durmishi) Halimi (Osman Osmani) Mrgimi (Sabri Novosella) Kushtrimi (Abdullah Prapashtica) Qemajli (Faton Topalli) Shpendi (Xhafer Durmishi) Halimi (Osman Osmani) Kushtrimi (Abdullah Prapashtica) Mrgimi (Sabri Novosella)

4. Ethem eku dhe simbolika e 15 Majit

Ethem eku: ""Zri i Kosovs" si organ i organizats unike mbeti zdhnsi m i denj i jetsimit t lufts pr liri". Shih, Dokumenti mbi themelimin e LRSHJ-s, m 15 maj 1982. Ky dokument mban datn "15 maj", simbolikn m domethnse t ngadhnjimit t bots demokratike mba nazifashizmin n prgjithsi, synim ky q ishte drejtuar edhe kah lirimi i Kosovs dhe viseve t tjera shqiptare t robruara nga kolonializmi jugosllav nga viti 1912." (Mendimi politik i lvizjes ilegale n Kosov, Prishtin 2003, faqe 226) Mehmet Hajrizi (Strofci): "Pas rnies s Kadri Zeks, Hasan Malaj dhe veprimtart e tjer e autorizojn Xhafer Shatrin, i cili pas arratis nga burgu kishte arritur n mrgat, pr ta prfaqsuar OMLK-n n marrveshjen e bashkimit t organizatave. M 15 maj 1982 sht mbajtur mbledhja pr bashkim n fshatin Lanovil, afr Bielit, n banesn e Hasan Malajt. Nga ana e OMLK-s ka marr pjes Xhafer Shatri, nga ana e LNKVSHJ-s, Sknder Durmishi, kurse nga ajo e PKMLSHJ-s, Osman Osmani. N at mbledhje sht arritur bashkimi dhe prej asaj date organizata sht quajtur "Lvizja pr Republikn Socialiste Shqiptare n Jugosllavi" (LRSSHJ), kurse organi i saj "Zri i Kosovs." (Histori e nj Organizate politike dhe demonstratat e vitit 1981, f. 389) Shefqet Jashari (Strofci): "Kam lindur m 15 maj 1944 n fshatin Strofc, KK Vushtrri." Madeleine Albright: "Kam lindur si Marie Jana Korbelov m 15 maj 1937 n Prag."

5. Komunikata e 15 Majit 1982

"KOMUNIKATE Prfaqsuesit e Lvizjes Nacionallirimtare t Kosovs dhe Viseve t tjera Shqiptare n Jugosllavi (LNKVSHJ) dhe t Partis Komuniste Marksiste-Leniniste n Jugosllavi (PKMLSHJ) u mblodhn m 17 shkurt 1982 dhe zhvilluan bisedimet ! "+!

prfundimtare pr bashkimin e ktyre dy organizatave N NJ T VETME. Pas arritjes s bashkimit u vendos q organizatat t organizohen n Lvizjen pr Republikn Shqiptare n Jugosllavi. N ndrkoh bisedimet u zhvilluan edhe me prfaqsuesit e Organizats MarksisteLeniniste t Kosovs (OMLK) me t cilt bisedimet prfunduan m 15 maj 1982. Me nj shkall t lart t unitetit t mendimit, prfaqsuesit e tri organizatave n mes tjerash morn kto vendime e qndrime:

Kjo Komunikat u daktilografua, u shtyp dhe u shprnda nga Xhafer Shatri, n t njjtn flet (s bashku) me thirrjen - KUSHTRIMIN- e demonstrats s Bernit, t 26 qershorit 1982 1. Q organizata e re t pagzohet Lvizja pr Republikn Shqiptare n Jugosllavi (LRSHJ). 2. LRSHJ-a si front unik i rezistencs do t prfshij n gjirin e saj t gjitha forcat patriotike e revolucionare t popullit shqiptar, si dhe t gjith patriott n mrgim, t cilt pr shkak t dhuns e terrorit serbomadh jan detyruar ti lshojn trojet e veta t strlashta. ! "*!

3. LRSHJ-a do t luftoj pr formimin e Republiks Socialiste Shqiptare n Jugosllavi, n t ciln duhet t prfshihen t gjitha territoret etnike shqiptare, dhe pr realizimin e ktij qllimi do t shrbehet me t gjitha mjetet q lejon etika revolucionare, duke u nisur nga bindja politike e gjer tek revolucioni i armatosur, po q se e krkon nevoja. 4. LRSHJ-a sht thellsisht e bindur se duke luftuar pr Republikn Shqiptare n kuadrin e Federats Jugosllave do ti kontribuoj ruajtjes dhe forcimit t bashkimit dhe vllazrimit t mirfillt n mes popujve t Jugosllavis. Si prfaqsuese e vetme e popullit shqiptar n shtetin jugosllav, LRSHJ-a konsideron se lufta e saj e drejt i shrben edhe forcimit t unitetit t Federats Jugosllave, ruajtjes s paqes n Ballkan dhe stabilitetit t prgjithshm n Evrop e m gjer. 5. LRSHJ-a llogarit n ndihmn dhe prkrahjen e t gjitha forcave progresive t Jugosllavis, t cilave u propozon luft t prbashkt kundr forcave hegjemoniste, kolonialiste, shoviniste dhe forcave tjera reaksionare n Jugosllavi, t cilat sot kan pozita dominuese n t gjitha strukturat e shtetit dhe si t tilla paraqesin rrezik permanent pr t ardhmen e Jugosllavis, pr perspektivn e popujve q jetojn n te dhe pr paqen n kt regjion. 6. LRSHJ-a me t gjitha forcat do t luftoj kundr do shovinizmi e separatizmi, sepse edhe kto izma reaksionare, q mund t paraqiten edhe tek ndonj shqiptar, e dmtojn unitetin e Jugosllavis dhe vetvetiu edhe luftn e drejt q bn populli yn. 7. LRSHJ-a prshndet qndrimin e drejt t t gjith opinionit progresiv ndrkombtar, q u solidarizua dhe po solidarizohet me krkesn e drejt t popullit ton pr Republikn e vet n kuadrin e Federats Jugosllave. 8. Prshndetet qndrimi i PPSH dhe i qeveris shqiptare ndaj krkess s klass puntore dhe popullit shqiptar n Jugosllavi pr konstituimin e Republiks s vet n kuadrin e Federats Jugosllave, me ka dshmon interesimin e vet pr kt pjes t kombit dhe prinicipialitetit t politiks s jashtme ndaj RSFJ, ku respektohen me prpikmri parimet e moscnimit t sovranitetit dhe integritetit territorial, mosprzierjes n punt e brendshme, respektimit reciprok dhe barazis s plot n marrdhniet ndrshtetrore dhe ruajtjes s fqinjsis s mir, duke qen gjithmon n gatishmri t plot t mbroj interesat e pjes s kombit brenda normave dhe ligjeve ndrkombtare. 9. LRSHJ-a u bn thirrje t gjitha grupeve ekzistuese dhe individve q luftojn pr Republikn Socialiste Shqiptare n Jugosllavi q ti bashkohen Lvizjes pr Republik. 10. LRSHJ-a q tash distancohet nga t gjitha format e lufts q mbajn er terrorizmi dhe sdo tua shtrij dorn e pajtimit individve q i kan duart e zhytura me gjakun e popullit. Gjithashtu Lvizja sdo t bashkpunoj asnjher me rrymat e organizatat politike q mbajn vuln e tradhtis, apo kan qllim ta rrezikojn pavarsin e Jugosllavis. 11. Organ qendror i LRSHJ-s do t jet Zri i Kosovs. 12. LRSHJ-a ua bn me dije si OKB-s ashtu edhe qeverive t t gjitha shteteve q jan pr paqe, liri dhe demokraci n bot, se pa iu njohur popullit shqiptar n Jugosllavi statusi i kombit dhe e drejta e patjetrsueshme e tij pr Republikn e vet n kuadrin e Federats Jugosllave; pa u liruar pa asfar kushti t gjith t burgosurit politik dhe pa mundsimin e kthimit n vendlindje t t gjith atyre q luftuan pr Republikn Socialiste Shqiptare n Jugosllavi, LRSHJ-a nuk do t qetsohet kurr. ! ""!

RROFTE REPUBLIKA SOCIALISTE SHQIPTARE NE JUGOSLLAVI! RROFSHIN TE GJITHE POPUJT E RSFJ! RROFTE LEVIZJA PER REPUBLIKE! Komiteti Qendror i Lvizjes pr Republikn Shqiptare n RSFJ"

ILIADA, ODISEJA DHE PJESA E TRET

HISTORIA E LETRAVE DHE E DITARIT T JUSUF GRVALLS 1. ILIADA 2. ODISEJA 3. "HUMBJA" DHE GJETJA E PJESS S TRET

1. ILIADA
sht shum me rndsi dhe e domosdoshme t tregohet e vrteta pr letrat origjinale t Jusuf Grvalls, ndr to edhe Raporti i korrikut 1981 drguar Degs s LNKVSHJ "Hasan Prishtina" n Turqi, si dokumente burimore kryesore t veprimtaris s Jusufit. Letrat origjinale t Jusufit drguar Sabri Novosells i ka bartur me vete Sabriu pas largimit nga Turqia, i cili, duke mos pasur vendbanim stabil n Zvicr dhe n Evrop, ato ia ka ln pr t'i ruajtur veprimtarit Haxhi Berisha, i lindur n Prapaqan t Deanit, asokohe, me banim t prkohshm n Arbon (TG) t Zvicrs. Vlen t theksohet se kto letra origjinale t Jusuf Grvalls, n vitin 1987, Haxhi Berisha ia ka ofruar si material t dors s par publicistit Kadri Rexha, koh kur ai e shkruan librin Fati i luleve. Kur Haxhi Berisha u detyrua t largohet nga Zvicra dhe t krkoj azil n Suedi, bibliotekn, s bashku me letrat e Jusufit drguar Sabriut, si dhe gjra t tjera personale i ka ln te Dem Mustafaj me banim n Sulgen (TG), Zvicr. Pasi Haxhi Berisha stabilizohet n Suedi, me leje t prhershme t qndrimit e me banes, Dem Mustafaj ia kthen Haxhiut t gjitha letrat origjinale t Jusufit pr Sabri Novoselln. N ndrkoh, e di se Haxhiu ka pasur kontakte shoqrore me Sabri Novoselln. Pra, kjo sht rruga e shtat letrave origjinale t Jusufit, kopja e par, drguar Sabri Novosells n Turqi, nga 14 prilli 1981 deri m 14 janar 1982. Origjinalin e letrs (kopjen e par) Jusufi vazhdimisht ia ka drguar Sabri Novosells, ndrsa kopjen e dyt t origjinalit Jusufi e ka ndal, si dshmi, pr vete. Odiesejada e kopjes s dyt e ktyre letrave ka nj fat e rrug krejtsisht tjetr nga ai i pari. Sabri Novosella: "Faridin! Librin e kam marr dhe e kam lexuar. Nuk kam ditur se do ta nxjerrsh. Aty jan pikrisht ato gjra ashtu si kan qen. Nuk ka gjra t shtuara dhe as t ndryshuara. Kishe botuar edhe letrat e Jusufit, letra q kemi komunikuar un me Jusufin. Mir ke br, se duhen botuar q t gjitha letrat q ka shkruar Jusufi. sht mir t dim gjithka t tij." (Letr Faridin Tafallarit, Dhimbje krenare, Tiran 1998, faqe 382)

"#!

2. ODISEJA
M 18 janar 1982, policia gjermane, pr nevojat e zhvillimit t hetimeve i merr nga studioja e Jusufit, pos tjerash, t gjitha letrat q kan t bjn me aktivitetin e tij politik. Pra, policia merr ekzemplarin e dyt origjinal t t gjitha letrave t Jusufit, n kt rast jo vetm ato drguar Sabri Novosells, por edhe letrat tjera, si ato pr Kadri Zekn dhe Ibrahim Kelmendin. M 28 mars 1982, gruaja e Jusufit me fmijt, prmes Vjens, shprngulen n Shqipri. Gjat ktij udhtimi familja e Jusufit nuk i merr letrat q kan t bjn me veprn politike t Jusufit. Xhafer Durmishi: "N policit e Gjermanis dhe t Zvicrs vazhdojn t qndrojn dokumentet e marra pas atentatit, t cilat flasin pr punn e tyre dhe bashkpunimin e tyre (n mes Jusuf Grvalls e Kadri Zeks - shn im) njvjear." (Zri i Kosovs, Stockholm, janar 1985) Pr qndrimin e tij n Shqipri n vern e vitit 1985 dhe kthimin prej andej, kshtu shkruan Faridin Tafallari: "M 31 gusht (1985-shn i Xh. D.) paradite erdhn Sulejmani dhe Petriti; do t rrim ca aste me ta se pasdite do t nisem pr n Gjermani. Do t vij edhe Suzana, e shoqja e Jusufit. Pr n aeroportin na prcjell Fiqiriu, Papi, Premtoni, Donika dhe Ergoni e ca t tjer. U prshndeta me Fiqiriun, Ergonin e t tjert dhe hipm n aeroplan. Zbritm n aeroportin e Vjens; bnte ftoht. ... Me makinn e ambasads shkuam n ambasad; porsa i lam teshat, shokt Petrit dhe Ylli na uan n nj hotel larg qytetit pr t ngrn dark dhe pas nj pushimi u kthyem prsri, morm biletat pr Gjermani. Me ne ishte edhe Shabani q udhtonte pr n Mynih; ky merrej me tregti. N kufirin Austri-Gjermani na u afrua doganieri pr punn e vet dhe po na shikonte pasaportat. Ishte pr t'u habitur: ne ishim q t tre nga Kosova, por kishim pasaporta t ndryshme: un pasaport t Jugosllavis, Shabani t Turqis, kurse Suzana kishte pasaport shqiptare. Doganierit i treguam se si ishte puna dhe ai u udit. Suzana vinte n Gjermani pr t marr teshat e Jusufit dhe t kunatit (Bardhoshit), si dhe pr disa pun tjera q kishin t bjn me policin gjermane." (Terror-DhimbjeQndres, Tiran 1997, faqe 94-95) Kur gruaja e Jusufit, Suzana vjen nga Shqipria, pr shum pun q kan pas t bjn me policin gjermane, ajo shkon n polici s bashku me Faridin Tafallarin pr t marr shum gjra, pos tjerash edhe letrat politike t Jusufit. N kt rast, Suzana e Faridini, pa e ditur odisejadn e origjinalit t par (ekzemplarit t par) t letrave t Jusufit pr Sabri Novoselln, mirren vesh se sht e rndsishme q nj ekzemplar i tyre t gjendet n duart e sigurta t Faridin Tafallarit, pasi jets e peripetive t saj nuk i dihet. Faridin Tafallarit me kt rast i jepet mundsia q prve letrave t Jusufit drguar Sabri Novosells, t'i ruaj edhe letrat drguar Ibrahim Kelmendit, Kadri Zeks, Enver Hoxhs, etj. Gjat puns time pr analizimin e veprimtaris s Jusufit dhe Lvizjes s Jusuf Grvalls, jam bazuar n letrat e Jusufit t cilat jan publikuar n librat e Faridin Tafallarit.

3. "HUMBJA" DHE GJETJA E PJESS S TRET

N fillim t tetorit 1995 isha n Hamburg. Aty pata rastin ta takoj Donika Grvalln. Gjat bisedimeve e solli bisedn dhe u ankua pr "humbjen" e Ditarit t ! "$!

Jusufit. Ajo me at rast m pat pyetur edhe pr at se a e kam lexuar, apo a ma ka dhn Jusufi pr ta lexuar prmbajtjen e Ditarit. Me at rast, Donika pat thn se Ditari na ka humbur n duart e policis, pra nuk na sht kthyer nga policia. Pasi m pyeti, un shkurtimisht ia pata thn disa fjal pr Jusufin dhe rrethin e tij, por asaj nuk i bn aspak prshtypje fjalt e mia. M 5 dhe 6 mars 2012, i pata dy biseda me Faridin Tafallarin, lidhur me nj thirrje telefonike t Donika Grvalls. Faridini m tregoi se e ka thirr Donika n telefon dhe paska biseduar me te rreth nj or. Donika i paska treguar se sht duke zhvilluar nj proces gjyqsor, se i nevojitet ndihma e disa vetave, dhe disa rrena t tjera pa fijen e kryps. Donika i thot Faridinit, se Dosja policore i ka rreth 2500 faqe, dhe shton se do t'ia drgoj rreth 200 faqe material t hetimeve prmes e-mailit, edhe pse Faridini nuk i krkon asgj. Por meraku i saj vendimtar, sipas Faridinit, paska qen se mos e posedon Faridini nj kopje komplete t Ditarit t Jusufit, nn arsyetimin e Doniks se gjoja ai Ditar paska humb n polici, se policia gjermane, kur i ka marr shum materiale m 18 janar 1982 nga studioja e Jusufit, t gjitha m von i jan kthyer familjes, me prjashtim t Ditarit, i cili nuk iu paska kthyer familjes, pasi paska humbur n duart e policis. "Me heqjen e merakut rreth Ditarit", Donika nuk i lajmrohet m. Faridini i posedon t gjitha vrtetimet origjinale t policis gjermane, q prmbajn t gjitha listat e gjrave q jan marr nga policia dhe q i jan kthyer nga policia familjes s Jusufit. Sa i prket shtje s Ditarit, vrtetimi i policis e ka kt prmbajtje:

Landespolizeidirektion Stuttgart I
Kriminalpolizei - Untergruppenbach den 18-1-1982 (Policia pr hetimin e krimeve Untergruppenbach m 18 janar 1982) Zimer (dhoma) 5 Lfd. Nr. 5. 19 2 Blatt (fleta) 2 1 Tagebuch , (Ditar) 1 Bild (fotografi) Baier

Unterschrift (nnshkrimi ) (Name und Amtsbezeichnung) (Emri dhe titulli) Baier / SICK N mesin e dokumenteve t kthyera sht edhe Ditari. Ditari i Jusufit nuk ka humb pr asnj ast.

KUSH JAN ATA?

1. I rrnjosur thell deri npr familje 2. Regjimi komunist 3. Ngjashm me vendet e tjera t Evrops Lindore ! "%!

4. Kush jan ata 5. Prpiqen t fitojn kapital politik 6. Ju lutemi, na drgoni materialet tuaja! 7. Amaneti dhe porosia 8. Pr mua dhe vllezrit e mi 9. Pr nnn ton 10. Pr nnn Ajshe 11. Pr shum njerz n Kosov 12. S'KEMI PSE UA DRGOJM AS "HELMIN"

1. I rrnjosur thell deri npr familje

"Jusuf Grvalla ishte gazetar, shkrimtar, veprimtar politik, kngtar dhe publicist. Tek popullata shqiptare n Kosov dhe jasht saj ai sht i rrnjosur thell deri npr familje. Popullariteti i tij fillimisht bazohej n prezantimet e tij si kngtar n radio dhe televizion, si gazetar n Rilindje si dhe m pas edhe n jehonn e veprimtaris s tij politike dhe patriotike n Kosov dhe Gjermani." (www.gervalla.org, 2007-2009) Kujtimi i Jusuf Grvalls sht i rrnjosur n familje dhe n individ. Rrnjosja e kujtimit, m e fuqishmja bhet n baza individuale pasi secili njeri e konsideron veten pronar t trurit t vet. Ndoshta fjalt ai sht i rrnjosur thell deri npr familje prve informats shtrojn edhe krkesn: N ato familje ku sht rrnjosur kujtimi i Jusuf Grvalls, duhet para s gjithash t rrnjoset kujtimi i familjes.

2. Regjimi komunist
"Shtypja e vazhdueshme e popullats n Kosov nga ana e regjimit komunist jugosllav, nga artisti dhe gazetari Jusuf Grvalla, bri edhe veprimtarin politik Jusuf Grvalla." (www.gervalla.org, 2007-2009) Jusuf Grvalla nuk e ka konsideruar kurr n epokn e tij regjimin jugosllav si regjim komunist. Ideologjikisht, Jusufi e ka konsideruar veten, dhe ka qen komunist, marksist. Fjalt e msiprme jan padituri dhe prpjekje pr falsifikim t lufts s Jusufit dhe shokve t tij t Lvizjes Nacionallirimtare, sidomos t atyre q i ka pasur n Shtutgart. Prpjekjet e tilla jan t dnuara me dshtim.

3. Ngjashm me vendet e tjera t Evrops Lindore

"Ai merr pjes n lvizjen ilegale, e cila ngjashm me vendet e tjera t Evrops Lindore q vuanin nga regjimet e tyre diktatoriale prpiqej t mbronte dhe t realizonte t drejtat e popullats ndaj shtypjes totalitare t regjimeve prkatse." (www.gervalla.org, 2007-2009) Lufta e drejtuar nga Jusufi (n Gjermani) dhe shokt e tij nuk sht imituar prej vendeve t Evrops Lindore. Asnj rresht, n revistat e Lvizjes Nacionallirimtare (LNKVSHJ) nuk e vrteton kt.

4. Kush jan ata

Sabri Hamiti: "(DONA - Donika Grvalla) Kush jan ata tu flas pr babain tim. ! "&!

Asnj fjal. Babain e kam njohur vetm n Prishtin. Duhet t kthehem atje pr ta rinjohur. Jasht nuk ka qen i njjti. .... Interesi i humbur pr gitarn e vet, pr flautn time. Ather skam ditur gj, tash e di si ia hngrn shpirtin paknapak prdit. Ai pr mua kishte humbur n Gjermani. Bishat ia hngrn zemrn. Tash duan t ngjallen si kufomat e gjalla rreth hijes s tij. Jo. Nuk lejoj, nuk dua. ka kan br pr t, asgj. E kan veshur vdekjen e tij me nj vel t mjegulls, me peshn e territ. Jo! sht ky vrap i mjer i njerzve q duan t gjejn identitetin e vet te tjetri n vones kohe." (Misioni, Prishtin 2007, f. 88-89)

5. Prpiqen t fitojn kapital politik

Donika Grvalla: "N ann tjetr ka mjaft persona q nga atentati i 17 janarit 1982 prpiqen t fitojn kapital politik." (17 janar 2010, http://gervallablog.com)

6. Ju lutemi, na drgoni materialet tuaja! mejusufin

DEVRE DYNJA! Sabri Hamiti: "(DONA - Donika Grvalla) sht ky vrap i mjer i njerzve q duan t gjejn identitetin e vet te tjetri n vones kohe." (Misioni, Prishtin 2007, f. 88-89) "Nj nism pr t mbledhur dhe publikuar kujtimet tuaja me Jusuf Grvalln A e keni takuar ndonjher Jusuf Grvalln? A njihni dik q e ka njohur? A njihni dik q mund t ket ende shkrime, fotografi apo kng t Jusufit (kaseta, pllaka, video)? Ju lutemi, na lejoni t bjm nj kopje profesionale t tyre. A ju kujtohet ndonj kng, tekst apo ngjarje para dhe pas vdekjes s tij, q ju ka ln mbres dhe ka domethnie t posame pr Ju? Na shkruani nse Jusufi ju ka frymzuar pr nj vepr atdhetare, letrare, artistike apo thjesht njerzore n ndonj faz t jets suaj. (Frymzimet nga burime tjera, q kan ndikuar apo kan qen baz pr njohjen me te nuk i bhen kabull askujt.) Ju lutemi, na drgoni materialet tuaja! (sht ky vrap i mjer?!) Fondacioni Grvalla me an t ktyre dshmive dshiron t paraqes sa m realisht figurn e Jusuf Grvalls. (Sepse vepra e shkruar me dorn e tij nuk mjafton, nuk sht reale, pasi ai n Gjermani nuk ka qen i njejti si n Kosov, ka qen i manipuluar.) Vullneti juaj do t respektohet, nse dshironi q dshmia Juaj t mbetet konfidenciale. (Nse Ju na e garantoni prjetsin, ne u garantojm se emrat tuaj, si shok t Babit, do t zhduken prjetsisht, n mnyr konfidenciale, dhe ajo ka mbetet do t jet vetm Babi, Mami dhe fmijt.) Publikimet mund t bhen vetm me plqimin tuaj. ! "'!

(Turp pr ata q kan shkruar pr luftn e vet s bashku me Babin pa plqimin ton.) Ju lutemi, ndihmoni t dokumentojm trashgimin e Jusufit pr brezat e ardhshm. Mbshtesni nismn Me Jusufin." (www.gervalla.org, janar 2012) Sabri Hamiti: "(DONA - Donika Grvalla) sht ky vrap i mjer i njerzve q duan t gjejn identitetin e vet te tjetri n vones kohe." (Misioni, Prishtin 2007, f. 88-89) DEVRE DYNJA!

7. Amaneti dhe porosia

M 18 janar 2012, (e mrkur), n akademin prkujtimore n Prishtin, n patronazhin e kryeministrit Hashim Thai. "N emr t familjes Grvalla, nj fjal rasti e mbajti edhe e bija e Jusuf Grvalls Donika, e cila me kt rast ka theksuar se dshiron t prcjell t dy amanetet e t atit: "Dy porosi drgon babai im me kt rast. E para, q kta t tre dshmojn qart se sa mendime t ndryshme mund t kesh dhe prsri kur sht shtja pr nj ideal t prbashkt t ulesh n nj tavolin, t bisedosh dhe t gjesh zgjidhje. Porosia e dyt e babait tim n ditn e sotme q ideali i tij, amaneti i tij, sht q Kosova t jet e lir, t jet demokratike, t jet nj Kosov n t ciln banort e saj t jetojn jetn e tyre me dshir dhe aspiratat e tyre t'i realizojn" ka thn Donika Grvalla." (Bota Sot, 19 janar 2012, faqe 6) Amaneti dhe porosia e Jusufit qndron e gjall n fjalt e shkruara n revistat e Lvizjes Nacionallirimtare dhe organizatave tjera. Vepra e Jusufit iu jep mundsi t gjithve q din shkrim e lexim t gjykojn n mnyr t pavarur, pa tuteln e diktatin e askujt. Ajo i jep mundsi secilit q sht i interesuar dhe krkon ndihm nga ajo vepr t bj interpretimet e veta. Fjalt Dy porosi drgon babai im me kt rast tregojn joseriozitet.

8. Pr mua dhe vllezrit e mi

Donika Grvalla: "Pr mua dhe vllezrit e mi, ai m shum se gjithka tjetr mbetet Babi yn." Kjo sht e drejt e juaja q nuk ka fuqi n bot q mund t'ua mohoj apo ndryshoj, dhe as q sht munduar ndokush me ua mohuar. Por kto fjal nuk jan vetm nj konstatim. Kto mund t kuptohen edhe si porosi: T gjith ata q duan ta kujtojn Babin, e kan t pamundur ta kujtojn si "Babi" pa i pasur n imagjinatn e tyre edhe "mua dhe vllezrit e mi". Fakti sht fakt, por fakti i prmendur nuk sht shkak. Aspektin prindor t Jusuf Grvalls askush nuk e ka nnmuar. Por shteti serbomadh e ka vra pse ka qen lufttar i liris dhe jo pse ka qen prind i tre fmijve.

9. Pr nnn ton
D. G.: "Pr nnn ton ai mbetet bashkshorti dhe shoku i dashur i jets." Komenti n pikn e msiprme mund t aplikohet edhe n kt rast. ! "(!

10. Pr nnn Ajshe

D. G.: "Pr Nnn Ajshe, s bashku me mixhn Bardhosh, ata mbesin djemt e saj t dashur, vdekja e t cilve ia rndoi zemrn shum." Prderisa n dy pikat e msiprme kemi me persona t gjall, ku bija, bijt apo gruaja, me ndonj vepr n t ardhmen mund t'ia kalojn babait apo burrit, dhe ta ln at nn hijen e tyre, n rastin e Nns s Vllezrve Grvalla kemi me nj proces q sht mbyllur dhe nuk ndryshon m. Ajshe Grvalla njihet dhe do t njihet, vtm si Nna e Jusufit dhe Bardhoshit n radh t par, dhe jo e kundrta. Jusufi dhe Bardhoshi nuk jan vra dhe nuk kujtohen pr shkakun se kan qen bij t Ajshe Grvalls.

11. Pr shum njerz n Kosov

D. G.: "Pr shum njerz n Kosov, njeriu Jusuf Grvalla, shkrimtar, gazetar dhe kantautor, ka qen dhe mbetet nj figur e nderuar, por edhe nj njeri i dashur pr ta." Pse n kt rast Donika Grvalla-Schwarz, me banim n Gjermani, flet vetm pr shum njerz n Kosov dhe pr asnj t vetm n Gjermani e n mrgim? Sepse: Sabri Hamiti: "(DONA) Babain e kam njohur vetm n Prishtin. Duhet t kthehem atje pr ta rinjohur. Jasht nuk ka qen i njjti. .... Ai pr mua kishte humbur n Gjermani. Bishat ia hngrn zemrn. Tash duan t ngjallen si kufomat e gjalla rreth hijes s tij. (Misioni, Prishtin 2007, f. 88-89)

12. S'KEMI PSE UA DRGOJM AS "HELMIN"

Pal Sokoli: "Emocione zgjoj edhe akti kur un (Pal Sokoli) n marrveshje me kryetarin z. Martin uni dhe kryesin e LSHAKSH-s n Gjermani shpalla vendimin pr antarsimin, (post mortum) n Lidhjen e shkrimtarve, artistve dhe krijuesve shqiptar n Gjermani, e dy figurave t ndritshme t kombit ton; patriotin, poetin dhe artistin; Jusuf Grvalla, si edhe albanologun, linguistin, shkrimtarin modern, dhe pedagogun e urt prof. Martin Camaj. Salla e duartrokiti n duke qndruar n kmb disa minuta, kt vendim t qlluar. N sken e ftova z. Martin uni, q n emr t LSHAKSH-s n Gjermani, flet antarsimin m emr t Jusuf Grvalls t ja dorzoi bijs s tij, Donik Grvalla- Schwarz. Donika e pranoi e emocionuar dhe tha: Ju falnderoj przemrsisht pr kt akt, dhe e besoj se po t ishte gjall Jusufi, askund nuk do ta ndjente veten m mir s n gjirin e ksaj Lidhje... (LSHAKSH dhe SH.I.H.K nderuan trinomin Grvalla dhe Zeka; www.zemrashqiptare.net, 6 maj 2012) Jusuf Grvalla: "Vehbi Ibrahimi, i vrar n Belgjik, ishte sekretari personal i (E. Kastriotit). Ky far Emili i s ashtuquajturs Beslidhja shqiptare, sht nj nga reaksionart m t mykyr t shqiptarve n Perndim. Enver Hadri, pr sa jam i informuar, i takon gjoja nj partie komuniste, por me orientim prorus. Edhe Martin Camaj, pr sa dim, sht kundr Shqipris. Pr emrat e tjer, adresat e t cilve na jan drguar me nganj pikpyetje pran, nuk dim gj. Ne spo u drgojm tash pr tash asgj, derisa t mos vrtetohet puna e tyre. N qofshin si kta q prmendm m lart, skemi pse ua drgojm as helmin, lre m shtypin ton. (Fjala sht pr ! ")!

Hasan Beun n Amerik, Hysen amin n Suedi, Vincenzo Gollettin n Frankfurt)." (Letr Sabri Novosells, 14 janar 1982; Faridin Tafallari, Terror-Dhimbje-Qndres, Tiran 1997, f. 454)

KAM PRETENDIME
Q N KOSOV KA ARDHUR KOHA T MOS HESHTET HESHTJA PR T CILN KAM FOLUR NUK KA T BJ ME RRETHANAT E VRASJES Ktu, n kt kapitull, e kemi nj lloj pokeri primitiv t Doniks. N pikat 2-4 t ktij kapitulli, ajo krenohet sa s'ka m tepr pr at se ka hesht. Brenda membrans s heshtjes, fshihet krcnimi, bomba q do t eksplodoj. Ajo pret lavdata e duartrokitje pr heshtjen e saj, t ciln vetm ajo ka mundur ta prballoj dhe pr kt i kemi pasur t gjitha kto vite jete n paqe. N pikat 5-6 shprehen akuzat e helmi kundr atyre q kan heshtur dhe me qllim e kan mbajtur vrasjen t pazbuluar e pasqaruar. Pika 7 sht thirrje pr aleanc, zhurm, e poter, q do ta zhduk heshtjen. Ajo ka dominon n pikat 2-7 sht krejtsisht aspekti juridik, lufta pr ta ndriuar vrasjen e 17 janarit 1982. Thelbi i problematiks: Kartat e pokerit, faqet e dosjes, nuk kan asnj vler juridike (megjithse mund t ken vler historike) dhe nuk prmbajn fakte t majftueshme pr ta hedhur n gjyq askend, sipas standardeve t drejtsis gjermane. Duket sikur Donika sht e dshpruar n drejtsin gjermane dhe krkon ndihm prej drejtsis dukagjinase. Pr t gjitha kto aspekte ekskluzivisht juridike bhet zhurm n Kohn Ditore, m 19 janar 2012. M 18 maj 2012, n intervistn dhn Agron Bajramit, Donika e pranon se kartat e saj t pokerit nuk kan pasur vler dhe ngarkes juridike. Qllimi i saj, motivet e saj kan qen vetm politike. Ajo thot se kt shtje e ka shtruar sepse ka pretendime. Prandaj, t gjith ata njerz, q e kan plag n zemr shtjen e vrasjes s 17 janarit 1982, mund ta ngushllojn veten, dhe mund ta fitojn nj lloj kompensimi vetm nse rreshtohen pas saj pr t'i luftuar e prmbysur pushtetmbajtsit e korruptuar n Prishtin, t cilt ia kan pru shpirtin tek hunda popullit ton. Kjo shtje shihet n pikat 8-12. Donika Grvalla: "N ann tjetr ka mjaft persona q nga atentati i 17 janarit 1982 prpiqen t fitojn kapital politik." (17 janar 2010, http://gervallablog.com) 1. Vrassit nuk kan pasur motive politike 2. Kam heshtur rreth faktit q e njoh do faqe t dosjes 3. Kam heshtur rreth asaj q kam msuar 4. Kam heshtur edhe prej moshs 10-18 vjeare 5. Nuk duhet t heshtin dshmitart 6. Nuk duhet t heshtet as pr at burr q e drguan me arm tek Babi 7. Le ta thyejm heshtjen s bashku 8. Cila sht ajo heshtje q duhet thyer? 9. Heshtja pr t ciln kam folur nuk ka t bj me rrethanat e vrasjes ! #+!

10. Krcnimi i detyron kta njerz t heshtin 11. Ka ardhur koha t mos heshtet 12. Kam pretendim q n Kosov ka ardhur koha

1. Vrassit nuk kan pasur motive politike

M 2 janar 2012, m thirri Faridin Tafallari n telefon, dhe m tregoi se Donika Grvalla e paska thirr Ramiz Drmakun dhe i paska thn, se lnda e atentatit nga policia e Heilbronit ka kalua n Berlin dhe se m 7 janar 2012 do t ket nj komunikim pr TV e media tjera, duke ia trhequr vmendjen q t t jet i informuar, ta prcjell lajmin gjerman dhe t shkruaj dika pr kt n mediat shqiptare. M 4 janar 2012 e thirra Faridinin dhe biseduam rreth "informats" s Doniks. Donika paska thn se vrassit jan zbuluar, se qenkan nga Fush-Kosova, dhe shpreh ngushllime se qenkan shqiptar, se motivi i tyre nuk ka qen politik, por kt e kan br se kan qen t paguar. Dhe m tej Donika tregon, se vrassi ia ka ln nj letr n xhep Jusufit dhe se at letr policia ende nuk e ka gjet dhe se po bn hetime me personelin e spitalit. Donika paska pas me tregua edhe plot gjra t tjera, por nuk ka mund t flas m gjat se fmijt e kan krkuar n ato momente vmendjen e saj. (Trik i regjisorve t pamshirshm t serialeve t ndryshme, pr t'i ln gojhapur, n siklet e vuajtje t paprshkrueshme, pa marr parasysh gjendjen e tyre shndetsore, shikuesit deri n epizodn tjetr.) N bised e sipr Faridini m tha se sht shum mir q ti arrite me e botuar librin "Lvizja e Jusuf Grvalls" pasi Donika dhe policia gjermane qenkan n prag t publikimit t emrave t vrassve. Nuk po e kuptoj se kend ka dasht me e tremb apo me e testue me kt loj q e ka br Donika n llogari t familjes s vet. Kt lloj dezinformate, t cils n fillim i besova deri diku (pasi e kisha shum vshtir me e marr me mend se Donika luan me gjra t tilla) ia prcolla, si informat interesante Sh. M. n Zvicr dhe A.M. n Suedi. Nuk shkoj gjat dhe ksaj loje e ktyre testimeve t turpshme iu doli dui. T shprndash dezinformata prmes telefonit npr Evrop se Vrassit nuk kan pasur motive politike sht jashtzakonisht afr shprehjes: Vrasja nuk sht br pr motive politike.

2. Kam heshtur rreth faktit q e njoh do faqe t dosjes

Donika Grvalla: "Deri sot kam heshtur rreth faktit q e njoh do faqe t dosjes hetimore t organeve gjermane." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Donika Grvalla: "Heshtja pr t ciln kam folur ndoshta nuk ka t bj direkt me rrethanat e vrasjes por ka t bj me nj tem m t gjer e q lidhet drejtprdrejt me Jusuf Grvalln, me babain tim." (Kohavision, 18 maj 2012)

3. Kam heshtur rreth asaj q kam msuar

Donika Grvalla: "Kam heshtur edhe rreth asaj q kam msuar nga kto dosje rreth miqve t vrtet, por edhe armiqve t babait tim. Kam msuar shum edhe pr armiq t tij, t cilt si ather ashtu edhe sot, shtiren sikur kan qen shok t tij." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Donika Grvalla: "Heshtja pr t ciln kam folur ndoshta nuk ka t bj direkt me rrethanat e vrasjes por ka t bj me nj tem m t gjer e q lidhet drejtprdrejt me Jusuf Grvalln, me babain tim." (Kohavision, 18 maj 2012) ! #*!

4. Kam heshtur edhe prej moshs 10-18 vjeare

Donika Grvalla: "Un kam qen 10-vjeare kur u vra Babi n Gjermani. Vrasja u krye nga profesionist t Sigurimit jugosllav. Jusuf Grvalla vdiq m 18 janar 1982, n orn tre t mngjesit n spital, si pasoj e atentatit t ushtruar m 17 janar ndaj tij, vllait t tij Bardhoshit, si dhe mysafirit t tyre, Kadri Zeka. Rreth rrethanave t vrasjes kam heshtur 30 vjet." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Donika Grvalla: "Heshtja pr t ciln kam folur ndoshta nuk ka t bj direkt me rrethanat e vrasjes por ka t bj me nj tem m t gjer e q lidhet drejtprdrejt me Jusuf Grvalln, me babain tim." (Kohavision, 18 maj 2012)

5. Nuk duhet t heshtin dshmitart

Donika Grvalla: "Nuk duhet t heshtin m dshmitart e kohs q i njohin t gjitha kto fakte." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Donika Grvalla: "Heshtja pr t ciln kam folur ndoshta nuk ka t bj direkt me rrethanat e vrasjes por ka t bj me nj tem m t gjer e q lidhet drejtprdrejt me Jusuf Grvalln, me babain tim." (Kohavision, 18 maj 2012)

6. Nuk duhet t heshtet as pr at burr q e drguan me arm tek Babi

Donika Grvalla: "Nuk duhet t heshtet as pr at burr q e drguan me arm tek Babi n shtpi q ta vriste. Babi, pa i nuhatur aspak qllimet e tij, gjat biseds s gjat q zhvilluan e bri q t nxjerr armn, ta vr para vetes n tavolin dhe ti thot: Jusuf, bj far t duash me mua. Un kam ardhur t t vras, sepse m patn bindur se je tradhtar. E shoh q qenkam mashtruar. Prgjigjja e Babit ishte miqsia q i ofroi. Po i njjti person, nj atdhetar i flakt dhe i pakompromis, nga t njjtt njerz drgohet n Kosov, bie n kurth dhe dnohet me 14 vjet burg. Nj viktim e regjimit jugosllav dhe njkohsisht nj viktim e tradhtis shqiptare." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Agron Bajrami: Thuani se edhe pretendimi i tij pr Riza Salihun se ishte pjesmarrs n atentat, sht i pavrtet!? Donika Grvalla: "Un nuk e di a sht i vrtet apo i pavrtet por un q e njoh t gjith prmbajtjen e dosjes hetimore se ka shum vite q merrem me do detaj, nse un nuk e di se ka qen Riza Salihu ather nuk mund ta di as Ibrahim Kelmendi se ka qen Riza Salihu dhe mua m duket paturpsi shum e madhe q t'i vsh gishtin nj personi tjetr pr fardo lloj motivesh qofshin ato dhe thua se ky ka qen. Me kt un nuk dua t arsyetoj Riza Salihun sepse Riza Salihu sht nj burr i keq, Riza Salihu sht nj burr dinak dhe tinzar. Riza Salihu sht personi i cili ka qen i dnuar nga organet gjermane pr shkak se postn personale t babait tim e ka vjedhur, d.m.th. duke shkelur ligjin. Mirpo nuk duhet przier gjrat njra me tjetrn." (Kohavision, 18 maj 2012) ! #"!

7. Le ta thyejm heshtjen s bashku

Donika Grvalla: "Heshtja pr t ciln kam folur ndoshta nuk ka t bj direkt me rrethanat e vrasjes por ka t bj me nj tem m t gjer e q lidhet drejtprdrejt me Jusuf Grvalln, me babain tim." (Kohavision, 18 maj 2012)

8. Cila sht ajo heshtje q duhet thyer?

Agron Bajrami: "E nisa emisionin me ngjarjen tragjike, me ngjarjen e cila tmerroi shqiptart, me vrasjen e Jusuf Grvalls, babait tuaj dhe Bardhoshit, vllaut t Jusufit, axhs suaj dhe Kadri Zeks. N nj shkrim para disa muajsh n prvjetorin e tridhjet t vrasjes, n Koha Ditore, ju that se Duhet thyer heshtja. Me ka e thyen heshtjen dhe cila sht ajo heshtje q duhet thyer. Na tregoni pak." (Kohavision, 18 maj 2012)

9. Heshtja pr t ciln kam folur nuk ka t bj me rrethanat e vrasjes

Donika Grvalla: "Heshtja pr t ciln kam folur ndoshta nuk ka t bj direkt me rrethanat e vrasjes por ka t bj me nj tem m t gjer e q lidhet drejtprdrejt me Jusuf Grvalln, me babain tim." (Kohavision, 18 maj 2012)

10. Krcnimi i detyron kta njerz t heshtin

Agron Bajrami: "Po kjo qeveri q e prmendni ju nuk sht vetm me njerz prej LPK. Ka edhe njerz t LDK-s, madje shum t afrt t Ibrahim Rugovs q jan brenda. Donika Grvalla: Natyrisht q nuk sht vetm e LPK-s. Un mora kt segment q un e kam shum t afrt, q un e ndiej, kur dikush fillon dhe dy fjali i thot un e shoh se ky ka kaluar shum koh gjat me pasardhsit e Fatos Nanos ose me msuest e tij. Fatkeqsia sht edhe ajo, un shoh shum miq t vjetr t asaj kohe, njerz t cilt gjat viteve 90-t kan lviz n Kosov shum procese. I shoh sot jan kshilltar, kan nj vend komod pune dhe ndoshta edhe krcnimi me papunsi, ndoshta krcnimi me at q nesr, pasnesr mund t rrish n shtpi, t dalsh n pension dhe t mos kesh asnj ndikim n jetn politike i detyron kta njerz t heshtin. Ka edhe dika tjetr. Krimi i organizuar nuk vetm krim ekonomik n Kosov. Krimi i organizuar sht krim q prfundon me vrasjen e njerzve n mes t rrugs. Prandaj, frika. Nuk mendoj q mund t krkohet nga shqiptart n Kosov q me dekada t tra t jetojn me frik dhe megjithat t ngulin kmb." (Kohavision, 18 maj 2012)

11. Ka ardhur koha t mos heshtet

Donika Grvalla: "Un jam rritur me nj baba i cili nuk ka pasur frik dhe t kthehem tek ajo se ka ardhur koha t mos heshtet." (Kohavision, 18 maj 2012)

12. Kam pretendim q n Kosov ka ardhur koha

Donika Grvalla: "Babai nuk ka heshtur. Kam at pretendim q n Kosov ka ardhur koha t mos heshtet. T gjith e dim realitetin, t gjith e dim q pr nj ! ##!

deklarat ose pr 500 euro q dikush nuk i paguan hara dikujt q vjen t'ia krkoj mund t vritesh vet, mund t vriten pjestart e familjes, mund t kidnapohen fmijt. Prandaj pr nj realitet q ne e njofim mjaft mir, k presim q t vij dhe t na e ndryshoj?" (Kohavision, 18 maj 2012) Donika Grvalla: "N ann tjetr ka mjaft persona q nga atentati i 17 janarit 1982 prpiqen t fitojn kapital politik." (17 janar 2010, http://gervallablog.com)

ASNJHER NUK ARRITN T BHEN SHOK

1. Miku Kadri Zeka 2. Kadri Zeka, miku i ardhur 3. 28 Vjeari ka pasur tensione me 36 vjearin 4. Mysafirit t tyre Kadri Zeka 5. Nuk sht folur asnjher 6. Babi dhe Kadri Zeka 7. Kadri Zeka ishte shpesh i pranishm 8. Babi angazhohej me ftes t Kadriut 9. Liria botohej nga Kadri Zeka 10. Relatat mes Babit dhe Kadri Zeks 11. Asnjher nuk arritn t bheshin shok 12. Babi dhe Kadri Zeka n luftn e prbashkt Raporti i Jusufit dhe Kadri Zeks sht i sqaruar n trsi, n librin tim "LVIZJA E JUSUF GRVALLS, Tetor 2011. Prej marsit 1981 deri m 17 tetor 1981 sht raport i mir, shoqror, sa i prket ans s Jusufit, dhe n kt rast kjo duhet t jet primare. Pas 17 tetorit 1981 raporti shoqror prishet, pasi bhet i njohur keqprdormi i puns dhe ndihms s Jusufit pr revistn "Liria". Megjithat, n t gjitha letrat e Jusufit, pamvarsisht afrimeve e distancimeve, Kadri Zeka prmendet vetm si shok dhe asnjher nga Jusufi ai nuk "degradohet" n mik. Nga Donika Grvalla bhet prpjekja q Jusufi dhe Kadri Zeka t reduktohen n persona privat (si Babi dhe Kadriu) t xhveshur krejtsisht nga shokt dhe organizatat e tyre. Si n rastin e Jusufit e aq m tepr n rastin e Kadriut, ku ajo nuk ka asnj t drejt, as teorike, tentimet e tilla jan t destinuara pr dshtim.

1. Miku Kadri Zeka

Jusuf Grvalla: "I dashur vlla, Mrgim! ...Letrat e tua dhe materialet e shkruara i mora me koh. Por, i lejova vetes t ta vonoja pak prgjigjen, pr arsye se isha i zn me disa pun t nisura, shum t ngutshme. Me nj shok t Liris (Kadri Zekn-shn. i Xh. D.) organizuam n Zvicr dhe n RFGJ katr demonstrata t puntorve kosovar n botn e jashtme, dhe jemi n prag t organizimit t demonstrats s pest. Duheshin shkrime, trakte dhe fjalime, pastaj, duhej nj vrap i madh pr tubimin e njerzve." (Letr pr Sabri Novoselln, 13 ! #$!

maj 1981; Faridin Tafallari, ME TRE YJET E PAVDEKSIS, Tiran 2010, faqe 261266) Donika Grvalla: "Krcnimet ndaj Jusuf Grvalls n Gjermani nuk u morn madje seriozisht as nga organet e Athershme gjermane: n moshn 36-vjeare ndaj Jusuf G, vllait t tij Bardhoshit dhe mikut Kadri Zeka u krye m 17 janar 1982 nj atentat n Heilbronn-Untergruppenbach prapa shtpis s dy vllezrve Grvalla." (www.gervalla.org, 2007-2009) Jusuf Grvalla: "Tani, n bashkpunim me komunistt gjerman e zvicran, un dhe nj shok i Liris (Kadri Zekn-shn. i Xh.D.) jemi duke punuar n formimin e disa komiteteve pr Kosovn. Kto komitete do t prbhen prej autoritetesh t njohura gjermane e zvicrane, si politikan, shkrimtar e artist t njohur demokrat." (Letr pr Sabri Novoselln, 13 maj 1981; Faridin Tafallari, ME TRE YJET E PAVDEKSIS, Tiran 2010, faqe 261-266)

2. Kadri Zeka, miku i ardhur

Jusuf Grvalla: "Konkretisht, n komitetin q do t formohet n Gjermanin Federale, kemi rn dakord q nga pala shqiptare t hy un, kurse n at n Zvicr, nj shoku i Liris (Kadri Zeka-shn. i Xh.D.). Komitetet kan pr qllim ta sheshojn t vrtetn pr Kosovn dhe t organizojn ndihma t ndryshme pr popullin ton t shumvuajtur." (Letr pr Sabri Novoselln, 13 maj 1981; Faridin Tafallari, ME TRE YJET E PAVDEKSIS, Tiran 2010, faqe 261-266) Donika Grvalla-Schwarz: "N mngjesin e 17 janarit 1982 askush nuk parashikoi se far do t sillte kjo dit. Kadri Zeka, miku i ardhur nj dit m par n Untergruppenbach kishte planifikuar q at dit t kthehej n Zvicr. (17 janar 1982, http://gervallablog.com, 17 janar 2010) Jusuf Grvalla: "Tani m lejo t dalim te nj nga shtjet m t rndsishme pr momentin aktual, pra, te shtja e bashkimit t vrtet t t gjitha forcave t mbara revolucionare. Un, kohn e fundit, me qllim t mir, i kam dhn vetes t drejt t t dekonspiroj ty tek nj person, te ai shoku i Liris (Kadri Zeka-shn. i Xh.D.), me t cilin kemi bashkpunuar qe disa koh. Ai, duke nxjerr konkludime nga puna e Organizats s tij dhe nga ajo e LNK, sidomos nga organi yn Zri i Kosovs, ka ardhur n kt prfundim: sipas t gjitha gjasve, edhe LNKVSH edhe Marksistleninistt e Kosovs jan dy deg t t njjtit trung." (Letr pr Sabri Novoselln, 16 qershor 1981; Faridin Tafallari, ME TRE YJET E PAVDEKSIS, Tiran 2010, faqe 269-271)

3. 28 Vjeari ka pasur tensione me 36 vjearin

Jusuf Grvalla: "Lidhur me kt, ai ka nj propozim konkret, t cilin ia kam aprovuar edhe un, nse pranon ti: t vijm s bashku ai e un te ti dhe ta ndriojm po qe e mundur kt shtje. Fitimi, besoj, do t kish qen i madh. Ai (Kadri Zeka-shn. i Xh.D.) sht nj shok i mir dhe mjaft i pjekur. Por, n qoft se ti ngul kmb q nuk duhet ti hym fare ksaj pune, athere ashtu edhe do t bhet." (Letr pr Sabri Novoselln, 16 qershor 1981; Faridin Tafallari, ME TRE YJET E PAVDEKSIS, Tiran 2010, faqe 269-271) ! #%!

Donika Grvalla-Schwarz: "Jusuf Grvalla dhe Kadri Zeka sht e vrtet q mes 28-vjearit Kadri Zeka dhe 36-vjearit Jusuf Grvalla ka pasur tensione. (17 janar 1982, http://gervallablog.com, 17 janar 2010) Jusuf Grvalla: "Edhe nj shtje tjetr me shum rndsi. Po ky shoku i Liris (Kadri Zeka-shn. i Xh.D.), i cili lidhjet me shokt n Kosov i mban rregullisht, tash s fundi na njofton sesi nga Kosova i paska ardhur porosia q tash e tutje t mos ngulim m kmb n krkesn pr prfshirjen e tokave shqiptare n Maqedoni e Mal t Zi brenda republiks s Kosovs, por t kufizohemi vetm me statusin e republiks pr territorin e sotm t Krahins Autonome t Kosovs, sepse gjoja, po t paraqitet kshtu shtja, paska njfar mangsie pr realizimin e ksaj krkese." (Letr pr Sabri Novoselln, 16 qershor 1981; Faridin Tafallari, ME TRE YJET E PAVDEKSIS, Tiran 2010, faqe 269-271)

4. Mysafirit t tyre Kadri Zeka

Donika Grvalla: "Deri sot kam heshtur rreth faktit q e njoh do faqe t dosjes hetimore t organeve gjermane. Kam heshtur edhe rreth asaj q kam msuar nga kto dosje rreth miqve t vrtet, por edhe armiqve t babait tim. Kam msuar shum edhe pr armiq t tij, t cilt si ather ashtu edhe sot, shtiren sikur kan qen shok t tij. (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Tani prej teje pres prgjigje t prer pr sa vijon: A e aprovon ardhjen time bashk me at shokun (Kadri Zekn-shn. i Xh.D.), lidhur me sqarimin e shtjes s prmendur, apo se lejon.... A mendon se duhet edhe m tutje, pas ktyre njoftimeve, ta vazhdoj bashkpunimin me shokun (Kadri Zekn-shn. i Xh.D.) n fjal, apo t punoj vetm, duke iu kushtuar kryekput punve t LNKVSH dhe t organit t saj t ardhshm? T lutem ti analizoni hollsisht kto shtje me shok dhe t m prgjigjeni sa m par q t jet e mundshme." (Letr pr Sabri Novoselln, 16 qershor 1981; Faridin Tafallari, ME TRE YJET E PAVDEKSIS, Tiran 2010, faqe 269-271) Donika Grvalla: "Un kam qen 10-vjeare kur u vra Babi n Gjermani. Vrasja u krye nga profesionist t Sigurimit jugosllav. Jusuf Grvalla vdiq m 18 janar 1982, n orn tre t mngjesit n spital, si pasoj e atentatit t ushtruar m 17 janar ndaj tij, vllait t tij Bardhoshit, si dhe mysafirit t tyre, Kadri Zeka. Rreth rrethanave t vrasjes kam heshtur 30 vjet." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Ibrahim Kelmendi... sht nip i nj agjenti me zile t UDB-s, i quajtur Ram Niki ose Ibrdemaj, punon n postn e Pejs. I biri i ktij Rams ndodhet me pun n Mynhen dhe ka qen aktivist i dalluar, madje edhe kryetar klubi n Mynhen. Ibrahimi kritikon hapurazi si agjent dajn, por ka kontakte t vazhdueshme me djalin e dajs dhe, pr sa mund t vrehet, edhe simpati ndaj tij. Ka provuar t'ia plotsoj ktij daje t vogl (Gani Ibrdemajt - edhe lidhur me kt njeri sht dashur t jet i informuar Profesori) dshirn pr t'u takuar me mua. M von, kur ka qen puna q t formojm kndej nj shoqri kulturo-artistike t puntorve t mrguar, me shokun e "Liris" (Kadri Zekn-shn. i Xh.D.) e kemi provuar Ibrahimin lidhur me dajn e tij t vogl: meq ky Ganiu qenka kngtar dhe instrumentist i mir n vegla muzikore folklorike, Ibrahimi propozoi q edhe ai t hynte n at shoqri. Po kur erdhi puna te aktiviteti konkret, Ibrahimi tha se Ganiu donte pak "lutje"." (Lvizjes Nacionallirimtare t Kosovs dhe Viseve t tjera Shqiptare - Komitetit t Degs ! #&!

"Hasan Prishtina" RAPORT mbi disa shtje rreth puns s organizatave Grupi komunist "Zri i Kosovs" dhe Fronti i Kuq Popullor, korrik 1981; U publikua nga Faridin Tafallari, s bashku me punimin; Kur Jusuf Grvalla shkruante, www.albaniapress.com, 2 tetor 2011) Ibrahim Kelmendi: "Nuk ish fort e plqyeshme, s'mu ka dukur ather, s'ka me m'u dukur kurrnjher n jetn time, kam drejt me e mbajt at qndrim. me thn po e ngarkojm me prgjegjsi (Jusufin-shn i Xh.D.) pse e kan pranuar mysafir (Kadri Zekn-shn. i Xh.D.), kur e din Ky (Faridin Tafallari-shn. i Xh.D.) e e din boll (ai) kallabllak, q kur jan ue prej ods (s Murat Kryeziut, n Bernhausen, Nord-WestRing 30, m 17 janar 1982 n ora 02.00-shn i Xh.D.) ku jemi kan duke i par filmat, far insistimi e kmbngulje ka pas Jusufi me e marr mysafir (Kadri Zekn-shn. i Xh.D.). A ne gjat rruge jemi nis pr me shkue mysafir e kemi thn q ishalla do t na thirr mysafir se aty kan qen edhe qllimet e fundit q prap me u ul, prap me ba kompromise pamvarsisht q s'u muarn vesh se duhet me i vazhdua demonstratat duhet me e vazhdue aktivitetin. E kemi thn ishalla na thirr mysafir, ose ishalla, n fund tash kjo shprehja ishalla... n fund kemi dshirua q prap me u ul e me e bashkua n t njejtin nivel si prpara. E nse nuk thirr e kemi pas br plan me shkua mysafir te Ky (Faridin Tafallari-shn i Xh.D.)." (Fjal t inizuara n magnetofon nga Mbledhja e Qendrs Ekzekutive n Gjenev, m 3 mars 1984, Pjesa e tret, minutat 10.00-12.00, Arkivi i Faridin Tafallarit) Asnj shok i Jusufit nuk e ka akuzuar Jusufin se pse e ka pranuar mysafir Kadri Zekn dhe as nuk ka guxuar kurr me iu przie apo me i dhn msime se kend duhet e kend nuk duhet me e pranua si mysafir. Por e vrteta q zbulohet, n hovin e kurdisjes s shpifjeve, sht e nj rndsie t jashtzakonshme.

5. Nuk sht folur asnjher

Jusuf Grvalla: "Ka disa muaj q i kam ndrprer marrdhniet me t. Kur takohemi rastsisht flasim, por pun t prbashkta nuk kemi. Bashkpunimi me t gjat demonstratave t mbajtura n Perndim ka shkuar prmes shokut t "Liris" (Kadri Zekn-shn. i Xh.D.)." (Lvizjes Nacionallirimtare t Kosovs dhe Viseve t tjera Shqiptare - Komitetit t Degs "Hasan Prishtina" RAPORT mbi disa shtje rreth puns s organizatave Grupi komunist "Zri i Kosovs" dhe Fronti i Kuq Popullor, korrik 1981; U publikua nga Faridin Tafallari, s bashku me punimin; Kur Jusuf Grvalla shkruante, www.albaniapress.com, 2 tetor 2011) Donika Grvalla: "N nj koh kur Kosova krcnohej nga regjimi jugosllav dhe m von edhe m rnd nga ai serb, rreth ktyre rrethanave nuk sht folur asnjher pr t mos zbehur dhe rrezikuar edhe at unitet t brisht, i cili u krijua mes shqiptarve n diaspor pas ksaj vrasjeje mizore." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: Vlla i dashur, Mrgim! Tani disa fjal rreth takimit t Stambollit. ... Meq me Organizatn e shokve t Liris kishim t prbashkt ideologjin e qllimin dhe ndonj ndryshim t vogl n pikpamje t taktiks revolucionare dhe t organizimit, kujtoja se pas disa bisedimesh mund t rregullohej shumka." (Letr pr Sabri Novoselln, 5 nntor 1981; Faridin Tafallari, Me tre yjet e pavdeksis n ato vite t stuhishme, Tiran 2010, faqe 273-276)

#'!

6. Babi dhe Kadri Zeka

Jusuf Grvalla: "Pr veten time, n shrbim t ksaj shtjeje, nuk kurseva gjum as pun, shndet as djers, e besa as shpenzime materiale. Aq m pak e kam kursyer sinqeritetin e shokut me shokun, e revolucionarit me revolucionarin. Si t kursehem n nj koh q populli yn, i cili sot po martirizohet si rrallher n historin e tij shumshekullore, pret nga djalria e tij patriotike e revolucionare q ajo t aj rrug drejt lufts dhe fitores, e lidhur fort me besa bes dhe me grushtin t bashkuar." (Letr pr Sabri Novoselln, 5 nntor 1981; Faridin Tafallari, Me tre yjet e pavdeksis n ato vite t stuhishme, Tiran 2010, faqe 273-276) Donika Grvalla: "Babi dhe Kadri Zeka kan bashkpunuar pr arritjen e qllimit t tyre t prbashkt, lirin e Kosovs." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Nga e gjith kjo, tash mbeti vetm dshira. A ka vend t ndruhemi se spaska ardhur ende asti i pritur i bashkimit? Ende po dua t shpresoj q qndrimi i shokut Z. (Kadri Zeks-shn. i Xh.D.) ndaj ksaj shtjeje t rndsishme nuk sht edhe qndrimi i shokve t tij, aq m pak vija e tyre dhe prfytyrimi i tyre pr bashkimin." (Letr pr Sabri Novoselln, 5 nntor 1981; Faridin Tafallari, Me tre yjet e pavdeksis n ato vite t stuhishme, Tiran 2010, faqe 273-276)

7. Kadri Zeka ishte shpesh i pranishm

Jusuf Grvalla: "Pasi kuptova si sht shtruar kjo shtje n takimin tuaj (e kt e kuptova n astin e fundit n bised me shokun Z. Kadri Zekn-shn. i Xh.D.), ishte e vetkuptueshme t pajtohesha plotsisht me qndrimin q ke marr ti atje." (Letr pr Sabri Novoselln, 5 nntor 1981; Faridin Tafallari, Me tre yjet e pavdeksis n ato vite t stuhishme, Tiran 2010, faqe 273-276) Donika Grvalla: "Kadriu ishte shpesh i pranishm n demonstratat q organizoheshin n Gjermani." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "T njoftoj se, q kur mbaj kontakte me at, asnjher, as rastsisht, nuk ka rn fjala pr nj bashkim t till t oroditur, si e kishte shtruar shtjen shoku Z (Kadri Zeka-shn. i Xh.D.). Po e pan ata t udhs, le t prpiqen t arrijn bashkime me hope e boshllqe, duke pasur cak t fundit jo grumbullimin optimal t forcave tona revolucionare n frontin e rrept t lufts, por megalomanin e arrivistve t revolucionit, ndjenjn e eprsis boshe mbi t tjert dhe tendencn pr dominim me do kusht mbi t tjert." (Letr pr Sabri Novoselln, 5 nntor 1981; Faridin Tafallari, Me tre yjet e pavdeksis n ato vite t stuhishme, Tiran 2010, faqe 273-276)

8. Babi angazhohej me ftes t Kadriut

Jusuf Grvalla: "Kam dshir t madhe t m dalin gabim prshtypjet e kqija q formova pr ta pas atij takimi dhe pasi msova pr qndrimin e tyre. N kt mes, m duhet t pranoj se, nga ana e atyre shokve, qenka br nj loj e pahijshme me personin tim. Nuk di me se e kam merituar nj gj t till. Por tani, pas hidhrimit t par, nuk ndiej kurrfar nevoje t krkoj ndonj shpjegim e satisfaksion prej tyre. Sedra ska vend n kt mes." (Letr pr Sabri Novoselln, 5 nntor 1981; ! #(!

Faridin Tafallari, Me tre yjet e pavdeksis n ato vite t stuhishme, Tiran 2010, faqe 273-276) Donika Grvalla: "Babi, si gazetar me shum prvoj, angazhohej me ftes t Kadriut pr nj prmbajtje sa m cilsore t gazets Liria, q botohej n at koh nga Kadri Zeka." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Nuk do t pendohem pr angazhimin tim (t kot) n kt drejtim, as pr sinqeritetin q ua kam falur atyre pa rezerv. Mjafton ndrgjegjja e pastr dhe qllimet e mira, q m kan udhhequr gjith kohn. Vese, nj msim duhet nxjerr : sinqeriteti - pr shokt e sinqert. (Po kush dyshonte n mossinqeritetin e tyre, kur nuk dhan asnj shenj! Kjo m brengos edhe m shum pr rrugn e tyre.)" (Letr pr Sabri Novoselln, 5 nntor 1981; Faridin Tafallari, Me tre yjet e pavdeksis n ato vite t stuhishme, Tiran 2010, faqe 273-276)

9. Liria botohej nga Kadri Zeka

Jusuf Grvalla: "Mirdita, shoku Z! Thirrjen pr bashkim me frontin po ta kthej ashtu si ma drgove. Ato q thuhen n t pr bashkimin e t gjith organizatave komuniste, patriotike e revolucionare, dhe q, sipas meje, prbjn themelin e ksaj thirrjeje, jan n kundrshtim me informatat m t reja q kam marr nga shokt e Lvizjes." Letr pr Kadri Zekn, dhjetor 1981; Faridin Tafallari, ME TRE YJET E PAVDEKSIS N ATO VITE T STUHISHME, Tiran 2010 faqe 277) Donika Grvalla: "Babi, si gazetar me shum prvoj, angazhohej me ftes t Kadriut pr nj prmbajtje sa m cilsore t gazets Liria, q botohej n at koh nga Kadri Zeka. Njjt vepronte edhe me gazeta t tjera q botoheshin n diaspor. Ai donte q t flitej fuqishm dhe me nj gjuh t prbashkt." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Si jan sjell punt kto koht e fundit, n gjith shtjen ka gjra t mjegullta (dshiroj t gabohem nse them se mjegullimi ka ardhur nga mnyra e veprimit t shokve t Organizats m-l)." (Letr pr Kadri Zekn, dhjetor 1981; Faridin Tafallari, ME TRE YJET E PAVDEKSIS N ATO VITE T STUHISHME, Tiran 2010 faqe 277)

10. Relatat mes Babit dhe Kadri Zeks

Jusuf Grvalla: "Pr mua konkretisht, dhe shokt e Lvizjes me t cilt kam kontakt, thnia n Thirrje, ku thuhet se sht br bashkimi i organizatave, nuk sht e vrtet, s paku deri n kt ast, ndrsa thirrja sht shkruar shum m hert. Ju po desht mund t delni me at thirrje. Por duhet t jeni t vetdijshm se far mund t jen sukseset dhe konseguencat e nj pune, n dokumentin e par t s cils themeli sht vn me t pavrteta. N lidhje t ngusht me kt, po dolt me thirrjen pa u kristalizuar mir t gjitha shtjet e bashkimit, ne do ta konsiderojm se keni br prpjekje pr ti vn disa forca t caktuara patriotike e revolucionare para nj akti t kryer, n mos e teprofsha,. me manovrime nga ana juaj. ! #)!

Prandaj, mos u habitni nse pas hapit tuaj ne do t dalim publikisht me sheshimin e t pavrtetave." (Letr pr Kadri Zekn, dhjetor 1981; Faridin Tafallari, ME TRE YJET E PAVDEKSIS N ATO VITE T STUHISHME, Tiran 2010 faqe 277) Donika Grvalla: "Por e gjith e vrteta sht q un nuk jam e vetmja q e di se sa t tensionuara ishin nj koh relatat mes Babit tim dhe Kadri Zeks." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Puna e Organizats n t ciln bj pjes nuk shkon aspak keq. Por, nga takti m kan nxjerr disa gjeste e veprime t nj shoku (Kadri Zeks-shn. i Xh.D.), q t kundruara nga distanca e t sotmes, m dalin nj loj e pamir, s pari me personin tim, e pastaj edhe me nj organizat, ka, m shum organizat revolucionare, madje n nj ast madhshtor t historis son, q implikon dashurin, afrimin dhe sinqeritetin m t madh mes lufttarve t liris." (Letr pr Ibrahim Kelmendin, 15 janar 1982; Faridin Tafallari, Terror-Dhimbje-Qndres, Tiran 1997, faqe 411-412)

11. Asnjher nuk arritn t bheshin shok

Jusuf Grvalla: "Ti mund dhe besoj se je i painformuar lidhur me ato q kan ndodhur n prapjet pr bashkimin e dy organizatave. Por, un kam edhe m pak leje t t informoj pr to, tani q e di se ku bn ti pjes. Edukata ime sm lejon t veproj n mnyr t till. Shokt e tu t rinj (OMLK-shn i Xh.D.) e kan me borxh ta bjn kt pun. Un e di se ata e kan vshtir ta bjn, sepse, po ta bnin, do t duhej t flisinin hapurazi kundr punve t tyre t pahijshme. Tash pr tash mund t t them se kjo gj nuk do t mbetet shum koh pa u sqaruar. Do t dal n shesh se kush sht duke br zhurm pr bashkimin, duke u jerr pr t e duke luftuar kundr tij." (Letr pr Ibrahim Kelmendin, 15 janar 1982; Faridin Tafallari, Terror-Dhimbje-Qndres, Tiran 1997, faqe 411-412) Donika Grvalla: "Ata asnjher nuk arritn t bheshin shok. Shkak pr kt mund t ishte edhe fakti q kishin prfytyrime t ndryshme, se cila do t ishte rruga m e mir pr arritjen e synimeve t prbashkta. Babi asnjher nuk ka punuar me krcnime, nuk ka mbajtur arm, madje as ather kur nuk kishte m asnj dyshim, se sa n rrezik ishte jeta e tij." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Nj pun, megjithat t ngarkon edhe ty. Ska pasur hije pa marr edhe mendimin tim, ta shpallje ndr njerz se si nj nga njerzit e rndsishm t Lvizjes na qenksh, n mos antikomunist, ather s paku kundrshtar i partis (iluzioniste) q do t formoheshka ndr ne. E vrteta sht krejt ndryshe. Shoku Z. (Kadri Zeka-shn. i Xh.D.) i ka procesverbalet e takimit me t. Po deshtt t ngulni kmb edhe m tej n qndrimin antikomunist t atij shokut t Lvizjes, urdhroni e bjeni kt pun n baza m t shndosha e m t ndershme, merrini prbaz procesverbalet e takimit. Atje shihet se ku qndron e vrteta pr bashkimin e paarritur, e megjithat t shpallur si akt t kryer n thirrjen e famshme T gjith n Front! T gjith pr Frontin!, t ciln ndoshta nuk e ke pasur n dor, ngase botimi i saj u spostua pas letrs sime drguar shokut Z. (Kadri Zeka-shn. i Xh.D.)" (Letr pr Ibrahim Kelmendin, 15 janar 1982; Faridin Tafallari, Terror-Dhimbje-Qndres, Tiran 1997, faqe 411-412) ! $+!

12. Babi dhe Kadri Zeka n luftn e prbashkt

Jusuf Grvalla: "Tani po t njoftoj se kto dit na arriti n videokaset me pes filma shqiptar. Filmat jan t shklqyeshm dhe shum inspirues. Ne ende sia kemi dal ta shumzojm videokasetn, se pr kt pun po na duhet edhe nj videofon i dyt, q se kemi, dhe nj shtojc speciale pr riinizim, q se kemi poashtu. Po t nxorri rruga kndej ndonj dit dhe po pate mundsi, merr videofonin tuaj e eja ti riinizojm. Me kt rrug, pr t njejtn shtje po e njoftoj edhe shokun Z. (Kadri Zeka-shn. i Xh.D.), megjithq m duket se ata nuk kan ende as videofon." (Letr pr Ibrahim Kelmendin, 15 janar 1982; Faridin Tafallari, Terror-Dhimbje-Qndres, Tiran 1997, faqe 411-412) Donika Grvalla: "Por Babi dhe Kadri Zeka n luftn e prbashkt pr liri prpiqeshin t arrinin megjithat nj bashkim." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "I dashur shoku Z.! Njherazi shfrytzoj rastin tju prgzoj edhe njher pr martesn dhe tju uroj trashgim t frutshm shqiptar." (Letr Kadri Zeks, 15 janar 1982; Faridin Tafallari, ME TRE YJET E PAVDEKSIS N ATO VITE T STUHISHME, Tiran 2010 faqe 284-285) Donika Grvalla: "Prkundrazi, edhe m madhshtore na duken n retrospektiv kto figura, kur e dim q bashkonin forcat n luft pr lirimin e Kosovs, edhe pse personalisht mund t kishin rezerva ndaj njri-tjetrit." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Avni Klinaku "Ran, pasi e vulosn dokumentin e bashkimit Jusuf e Bardhosh Grvalla dhe Kadri Zeka. LAVDI!" (facebook, 17 janar 2013) Donika Grvalla: "Pikrisht m 17 janar, pra ditn e atentatit, ata u liruan mjaft me njri - tjetrin. Nga shtpia doln duke qeshur me t madhe dhe duke br shaka. Mjaft tragjike q ata vriten pikrisht n kt dit t afrimit t tyre." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Avni Klinaku "Ran, pasi e vulosn dokumentin e bashkimit Jusuf e Bardhosh Grvalla dhe Kadri Zeka. LAVDI!" (facebook, 17 janar 2013) Donika Gervalla-Schwarz: " Z. Avni Klinaku, as at nat dhe as n ditt, javt apo muajt m par as nuk sht nnshkruar dhe as nuk sht vulosur asnj lloj dokumenti. Prhapja e gnjeshtrave t tilla nuk i bn nder askujt, e aq m tepr m 17 janar." (facebook, 17 janar 2013)

$*!

I DASHUR SHOK
N kt kapitull ilustrohen prpjekjet e Donika Grvalls, pr ta xhveshur Jusufin nga rrethi i tij, nga shokt e tij t cilt i ka respektuar dhe t cilt e kan respektuar me t njejtn mas, ndoshta edhe m t madhe edhe pse nuk kan ditur ta shprehin gjithmon. Me prbuzjen, nnmimin e shokve t lufts, dhe me prpjekjen pr lansimin e "miqve" qllimi sht q t privatizohet historia e Lvizjes Nacionallirimtare t Kosovs dhe viseve t tjera shqiptare n Jugosllavi, lufta e mrgimtarve shqiptar n Gjermani, sidomos n periudhn 1980-1981. N kt kapitull kam zgjedhur 85 citate t Jusufit ku ai deklarohet pr shokt e tij dhe u drejtohet atyre. Me aq sa e kam studiuar veprn politike t Jusufit, ai vetm n dy-tri raste e prdor termin "mik" (n revista), m shum n kuptimin e farefisnis. Kundrejt fjalve t Jusufit kam zgjedh 18 citate t Donika Grvalls pr t'i ilustruar qllimet, e pretendimet e saj. Shprehjet e Jusufit nuk prsriten asnjher, t Doniks prsriten aq sa sht e nevojshme pr t krijuar ballafaqime t plota. Disa fjal sqaruese e definuese pr fjaln "MIK" nga fjalori i shqipes. MIK, MIKU, MIQ, MIQT - Dashamir, Ai q na e do t mirn dhe na ndihmon, -Ai q na vjen n shtpi pr t bujtur, ose si i ftuar, mysafir; -Secili nga meshkujt e familjes s nuses (babai, vllai etj.) kundrejt njerzve t dhndrit. - Dikush t cilit nuk ia dim emrin ose nuk duam t'ia prmendim emrin; nj njeri. E takove at mikun? Kshtu, lum miku. LUM E LUM PR MIKUN DHE DASHAMIRIN Jusuf Grvalla: "'pate lum "dashamiri", q u drodhe me kaq frik n Kosov ksaj radhe?" (Letr e hapur J. B. Tito, Janar 1980; Bashkimi, shkurt 1980, faqe 1) Jusuf Grvalla: "'quan armik t prbetuar goja e burrave prreth, quan mik pr kok knga e Balis: "Marshall Tita n'kali t'bardh'..." ose "Lum e lum pr kt Kosmet, na ka ardh Tita n'poset..." (Kopili i eposit, Lajmtari i liris, tetor 1980, faqe 16) Disa fjal sqaruese e definuese pr fjaln "SHOK" nga fjalori i shqipes. SHOK, SHOKU, SHOKT -Njeri me t cilin jemi lidhur me miqsi gjat jets; njeri me t cilin kemi pikpamje, mendime e interesa t prbashkta, kemi mosh pak a shum t afrt dhe shkojm mir njri me tjetrin; njeri me t cilin gjendemi s bashku n disa rrethana t caktuara. Shok i mir. Shok fmijrie (shkolle). Shok armsh bashklufttar pr nj shtje t prbashkt revolucionare e atdhetare. Thuajm 'shok ke t t them cili je. ! $"!

- Ai q sht i ngjashm me dik nga aftsia pr nj pun ose nga nj veti e karakterit etj. I ka shokt t rrall shquhet, dallohet shum ndr t tjert. Nuk i gjendet shoku nuk ka ndonj tjetr t ngjashm me t pr nga vetit, nga cilsit etj. * Vllezr jemi, shok s'jemi mund t jemi vllezr, t afrt nga gjaku, por mund t kemi tipare, pikpamje e synime t ndryshme dhe t mos shkojm mir me njri tjetrin. 1. Donika Grvalla: "Krcnimet ndaj Jusuf Grvalls n Gjermani nuk u morn madje seriozisht as nga organet e Athershme gjermane: n moshn 36-vjeare ndaj Jusuf Grvalls, vllait t tij Bardhoshit dhe mikut Kadri Zeka u krye m 17 janar 1982 nj atentat n Heilbronn-Untergruppenbach prapa shtpis s dy vllezrve Grvalla." (www.gervalla.org, 2009) Jusuf Grvalla: "Un e ndala dritn dhe ndenjm ashtu n terr me Suzann pr ndonja nj or, duke u shtir se po flem (pr ata q do t ken prgjuar eventualisht prjashta). M von u prshndeta me Suzann, duke i treguar se ndoshta shokt do t m kshillojn t arratisem. Ajo u pajtua, pa fjal, dhe un ika, duke i ln fmijt n gjum. Shoku i Lvizjes, Bashkim Prishtina, qe i mendimit se sht shum m mir t arratisem, se sa t bie n burg: edhe dnimi do t kish qen i rnd, edhe do t rrezikohej eventualisht organizata." (Vepra, Vll. 4, Prishtin 2010, faqe 246) 2. Donika Grvalla: "Deri sot kam heshtur rreth faktit q e njoh do faqe t dosjes hetimore t organeve gjermane. Kam heshtur edhe rreth asaj q kam msuar nga kto dosje rreth miqve t vrtet, por edhe armiqve t babait tim." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Shkroi edhe "Rilindja" e 21 nntorit pr nj vlla tonin, i cili, n astin q doli gazeta (e mallkuar) ishte i burgosur dhe nuk arriti t lexoj gj pr aktin e madh njerzor q kish br vet, duke e ndihmuar me t madhe edhe Ndihmn e Shpejt pr t'u dal prball krkesave t popullsis, q po prjetonte aste nga m t vshtirat. Kt e bri ai, Shoku Bilall Osmani, puntor n "INA". Ai duke luftuar me arm t thjesht, kof, ia arriti q ujin e trbuar mos ta len t futet n fuqin nn tok, ku do t przihej me benzin. Kshtu, ishte e vetmja pomp n rrethin e Prizrenit q funksiononte. Kur n mngjes shkuam t msojm di m shum pr sakrificat q i kishte br gjat tr nats, Shokun Bilall e kishin arrestuar kusart e UDB-s!" (Uji vrshonte UDBa burgoste patriote e patriot, Bashkimi, shkurt 1980, faqe 2) 3. Donika Grvalla: "Babi im vendosi shum shpejt t dgjoj zrin e popullit n Kosov dhe e prkrahu menjher krkesn pr Republik, gj q nuk i solli vetm miq n radht e diaspors shqiptare." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Para detyrave dhe t drejtave q krkon dhe ofron atdheu, t gjith jemi njsoj. Por, s'do mend q pr atdhe shum m tepr i takon t luftoj atij q ka m shum mundsi. E mundsi, ndr kryesoret, n kushtet bashkkohore, sht vetdija e lart kombtare e historike, e vn pa kursim n shrbim t shtjes s liris. N kt drejtim, shoku intelektual dhe shoqja intelektuale, neve na kan dhn mend njerzit e ! $#!

thjesht. Ata nuk iu ndan asnjher lufts s ngulmt me mundsit q kishin. Kurse ne, t shumtn e herave, s'e prishm q se prishm "qetsin" dhe "rehatin" ton. Kemi shembuj t disa shokve q pr shtje kombtare kan rn n burgje q n bankat e shkolls s mesme." (Letr nj shoqi intelektual, Bashkimi, prill 1980, faqe 2) 4. Donika Grvalla: "Por e gjith e vrteta sht q un nuk jam e vetmja q e di se sa t tensionuara ishin nj koh relatat mes Babit tim dhe Kadri Zeks. Ata asnjher nuk arritn t bheshin shok. Shkak pr kt mund t ishte edhe fakti q kishin prfytyrime t ndryshme, se cila do t ishte rruga m e mir pr arritjen e synimeve t prbashkta." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Dhe n at log, ku do t duhej t dilnim ne - e nuk dalim, sepse na ka mbrthyer obsesioni se jemi t ndjekur e t prgjuar - atje del dhe e merr fjaln ai, armiku. Kemi kt rezultat: ndjeksi, prgjuesi fashist jugosllav sht i organizuar, i stimuluar nga pushteti, intelektuali shqiptar sht i organizuar dhe friksohet nga shokt, vllau, nga hija e vet; prparsia e agjentit dhe policit jugosllav vjen duke u shtuar gjithnj n dm t aktivitetit t intelektualit kosovar." (Letr nj shoqi intelektual, Bashkimi, prill 1980, faqe 2) 5. Donika Grvalla: "Krcnimet ndaj Jusuf Grvalls n Gjermani nuk u morn madje seriozisht as nga organet e Athershme gjermane: n moshn 36-vjeare ndaj Jusuf Grvalls, vllait t tij Bardhoshit dhe mikut Kadri Zeka u krye m 17 janar 1982 nj atentat n Heilbronn-Untergruppenbach prapa shtpis s dy vllezrve Grvalla." (www.gervalla.org, 2009) Jusuf Grvalla: "Kapitalizmi botror jo rastsisht e mbshtet kaq shum politikisht dhe financiarisht 'vetadministrimin' jugosllav dhe i mban iso propagands titiste pr ta shitur kt sistem si 'form t re t sprovuar t ndrtimit t socializmit' pr t gjitha vendet." E ti, shoku intelektual, e di, m mir se t tjert, q pasojat m shkatrrimtare t ktij 'vetadministrimi' thyhen mbi kurrizin e Kosovs dhe se kaosi m i madh mbretron pikrisht n viset shqiptare n Jugosllavi." (Letr nj shoqi intelektual, Bashkimi, prill 1980, faqe 2) 6. Donika Grvalla: "Deri sot kam heshtur rreth faktit q e njoh do faqe t dosjes hetimore t organeve gjermane. Kam heshtur edhe rreth asaj q kam msuar nga kto dosje rreth miqve t vrtet, por edhe armiqve t babait tim." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Qndresa heroike dhe veprimtaria revolucionare e Shokut Adem Demai, duhet t jet shembull veprimi i qndrimi pr t gjith militantt shqiptar!" (Programi dhe statuti i Frontit t Kuq Popullor, maj 1980) 7. Donika Grvalla: "Nuk sht ndonj turp, nse luftn e prbashkt pr liri nuk e kufizon brenda rrethit t shokve dhe miqve t ngusht." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Ta kan arrestuar djalin, vajzn, vllaun, motrn, burrin, baban apo shokun. M s miri do t'ia nxjerrsh hakun nse menjher i krkon radht e ! $$!

organizuara dhe hidhesh n luft t organizuar revolucionare." (''BASHKIMI'' BN FUQIN, BASHKIMI, Nr.1, Janar 1981, faqe 2) 8. Donika Grvalla: "Babi im vendosi shum shpejt t dgjoj zrin e popullit n Kosov dhe e prkrahu menjher krkesn pr Republik, gj q nuk i solli vetm miq n radht e diaspors shqiptare." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "22-vjeari i sotm ende nuk ka qen i lindur, kur UDB-ja e pat burgosur hern e par pr veprimtari patriotike shokun Adem Demai, n vitin 1958. Sot kt 22-vjear e kemi burr t rritur e t pajisur me vetdije t lart kombtare e klasore dhe me nj gatishmri e guxim t pashoq pr t'u futur si e krkon nevoja n zjarrin e lufts e t revolucionit. N qoft se ai sht aftsuar edhe n pikpamje organizative, ather, pr kauzn ton kan ardhur koh t mbara." (''BASHKIMI'' BN FUQIN , BASHKIMI, Nr.1, Janar 1981, faqe 2) 9. Donika Grvalla: "Pr mua dhe vllezrit e mi, ai m shum se gjithka tjetr mbetet Babi yn." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Kujto sidomos shokun Adem Demai, i cili e ka m t shtrenjt t vrtetn dhe t drejtn e popullit t vet sesa rinin dhe jetn n robri." (Korrespondenti popullor, Bashkimi, janar 1981, faqe 3) 10. Donika Grvalla: "Krcnimet ndaj Jusuf Grvalls n Gjermani nuk u morn madje seriozisht as nga organet e Athershme gjermane: n moshn 36-vjeare ndaj Jusuf Grvalls, vllait t tij Bardhoshit dhe mikut Kadri Zeka u krye m 17 janar 1982 nj atentat n Heilbronn-Untergruppenbach prapa shtpis s dy vllezrve Grvalla." (www.gervalla.org, 2009) Jusuf Grvalla: "Pastaj, si intelektual q jeni, nse e zotroni sado pak shkrimin, do t dini t'i lidhni faktet ashtu si e implikon logjika e objektivitetit dhe jo demagogjia revizioniste. Nse nuk keni prirje vet pr shkrim, gjejeni shokun dhe "furnizojeni" me informata." (Korrespondenti popullor, Bashkimi, janar 1981, faqe 3) 11. Donika Grvalla: "Babi, pa i nuhatur aspak qllimet e tij, gjat biseds s gjat q zhvilluan e bri q t nxjerr armn, ta vr para vetes n tavolin dhe ti thot: Jusuf, bj far t duash me mua. Un kam ardhur t t vras, sepse m patn bindur se je tradhtar. E shoh q qenkam mashtruar. Prgjigjja e Babit ishte miqsia q i ofroi." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Hysen Gegaj nga Sallagrazhda e Suhareks, ishte puntor i mir e shum i dashur pr shokt e vet, gjithnj i gatshm t'i ndihmoj pa kursim t tjert. Edhe ai, me nj gzim t madh u nis pr n vendlindje, ku arriti natn e Vitit t Ri. N shtpi e pritnin me mall babai i rrezbitur, nna plak, shoqja, vllezrit, fmijt e mitur. I harroi vuajtjet e prjetuara gjat qndrimit t tij n kurbet. Jeta po i dukej srish e bukur. Tjetr dhe ish ky, tjetr er binte ktu athtima e dimrit, rruga e prbaltur dhe gjerdhet e ulta. (KESHTU NA "URON" UDB-ja VITIN E RI!, Lajmtari, janar 1981, faqe1) ! $%!

12. Donika Grvalla: "Babi, pa i nuhatur aspak qllimet e tij, gjat biseds s gjat q zhvilluan e bri q t nxjerr armn, ta vr para vetes n tavolin dhe ti thot: Jusuf, bj far t duash me mua. Un kam ardhur t t vras, sepse m patn bindur se je tradhtar. E shoh q qenkam mashtruar. Prgjigjja e Babit ishte miqsia q i ofroi." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Si u prshndet me prindrit e me fmijt, sa u mall pakz, Hyseni doli n fshat tek shokt e mom dhe ndenji me ta deri pak para mesnate." (KESHTU NA "URON" UDB-ja VITIN E RI!, Lajmtari, janar 1981, faqe1)

13. Donika Grvalla: "Babi, pa i nuhatur aspak qllimet e tij, gjat biseds s gjat q zhvilluan e bri q t nxjerr armn, ta vr para vetes n tavolin dhe ti thot: Jusuf, bj far t duash me mua. Un kam ardhur t t vras, sepse m patn bindur se je tradhtar. E shoh q qenkam mashtruar. Prgjigjja e Babit ishte miqsia q i ofroi." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "N shtpi e pritnin me padurim. Druanin se do ta kalonin pa t edhe kt Vit t Ri. E dinin se ai harrohej fare kur ishte me shokt. I till kish qen qysh fmij, kur i ruante lopt e fshatit, pr t'ia shtuar nj kafshat buk familjes. I till kishte qen edhe n kohn e rinis s hershme, kur iu desh ta regjte shtatin e njom me peshat e rnda t betonit e t tullave, n punishtet ndrtimore t Beogradit." (KESHTU NA "URON" UDB-ja VITIN E RI!, Lajmtari, janar 1981, faqe 1) 14. Donika Grvalla: "Babi, pa i nuhatur aspak qllimet e tij, gjat biseds s gjat q zhvilluan e bri q t nxjerr armn, ta vr para vetes n tavolin dhe ti thot: Jusuf, bj far t duash me mua. Un kam ardhur t t vras, sepse m patn bindur se je tradhtar. E shoh q qenkam mashtruar. Prgjigjja e Babit ishte miqsia q i ofroi." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Pr shok jepte gjithka edhe tash. Vese tash vinte pak m thatim e gjithnj m hijernd. Dhe sikur kishte ca brenga t thella pr moshn e tij." (KESHTU NA "URON" UDB-ja VITIN E RI!, Lajmtari, janar 1981, faqe1) 15. Donika Grvalla: "Por e gjith e vrteta sht q un nuk jam e vetmja q e di se sa t tensionuara ishin nj koh relatat mes Babit tim dhe Kadri Zeks. Ata asnjher nuk arritn t bheshin shok. Shkak pr kt mund t ishte edhe fakti q kishin prfytyrime t ndryshme, se cila do t ishte rruga m e mir pr arritjen e synimeve t prbashkta." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "I dashur shoku Enver! Prandaj, duke marr plqimin e shokut t par t Lvizjes, antar i Komitetit Qendror, un u arratisa aty pr aty. M dat 21 dhjetor arrita n Ludvigsburg t RF Gjermane dhe u strehova te vllau im i vogl Bardhosh Grvalla, i cili ktu punon q ! $&!

nga viti 1974." (U botua s bashku me punimin e Faridin Tafallarit, Kur shkruante Jusuf Grvalla, www.albaniapress.com, 2 tetor 2011) 16. Donika Grvalla: "Deri sot kam heshtur rreth faktit q e njoh do faqe t dosjes hetimore t organeve gjermane. Kam heshtur edhe rreth asaj q kam msuar nga kto dosje rreth miqve t vrtet, por edhe armiqve t babait tim." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Un, me t arritur n Ludvigsburg, i bra telefon Ambasads Shqiptare n Vjen dhe prej shokve t atjeshm krkova ndonj kshill se si mund t ruhem nga gabimet n nj bot ku nuk kisha qen kurr m par dhe ku, pasi kisha ardhur pa pasaport e m duhej t krkoja azil politik, kishte mundsi edhe pr ndonj gabim. Pak dit m von, kt gj si dhe krkesn pr shqyrtimin e mundsive q t m jepet mundsia e strehimit n RPS t Shqipris, ia komunikova edhe me goj njrit prej shokve t Ambasads s prmendur." (U botua s bashku me punimin e Faridin Tafallarit, Kur shkruante Jusuf Grvalla, www.albaniapress.com, 2 tetor 2011)

17. Donika Grvalla: "Babi im vendosi shum shpejt t dgjoj zrin e popullit n Kosov dhe e prkrahu menjher krkesn pr Republik, gj q nuk i solli vetm miq n radht e diaspors shqiptare." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Nga shokt e Kosovs m vinin koh pas kohe porosi q t ruhesha, sepse UDB-ja, e cila sht msuar t`i qroj me likuidime fizike hesapet me disa ustash kroat, kinse nuk qenka larg vendimit q nj praktik t till ta aplikoj edhe me shqiptart n botn e jashtme. Nuk mund t them se s`m kan br ndonj prshtypje kto sugjerime t shokve, por as njerzve t UDB-s ktu, megjith marrveshjet dhe bashkpunimin jugosllavo-gjerman, nuk ua kam aq shum frikn." (U botua s bashku me punimin e Faridin Tafallarit, Kur shkruante Jusuf Grvalla, www.albaniapress.com, 2 tetor 2011) 18. Donika Grvalla: "Nuk sht ndonj turp, nse luftn e prbashkt pr liri nuk e kufizon brenda rrethit t shokve dhe miqve t ngusht." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Por, q nga asti i par i arratisjes, un e kam pasur mendjen t strehohem n Shqipri. Prandaj, shoku Enver, mora kurajon t Ju drejtohem Ju personalisht. Kam njoftime pr marrveshjen shqiptaro-jugosllave lidhur me ekstradimin reciprok t personave t vn jasht ligjit n t dy vendet. Por, sipas Nenit 65 t Kushtetuts s Republiks Socialiste t Shqipris, ku thuhet: N Republikn Popullore Socialiste t Shqipris u jepet e drejta e strehimit shtetasve t huaj q ndiqen pr shkak t veprimtaris s tyre n dobi t revolucionit e t socializmit, t demokracis e t lirimit kombtar si edhe t prparimit t shkencs e t kulturs, konsideroj se mua m takon kjo e drejt." (U botua s bashku me punimin e Faridin Tafallarit, Kur shkruante Jusuf Grvalla, www.albaniapress.com, 2 tetor 2011) ! $'!

19. Donika Grvalla: "Pr mua dhe vllezrit e mi, ai m shum se gjithka tjetr mbetet Babi yn." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Nuk dua t them se ma mohon kush, por, procedura e rndom e realizimit t saj po m dmton fizikisht e shpirtrisht, shoku Enver." (U botua s bashku me punimin e Faridin Tafallarit, Kur shkruante Jusuf Grvalla, www.albaniapress.com, 2 tetor 2011) 20. Donika Grvalla: "Pr nnn ton ai mbetet bashkshorti dhe shoku i dashur i jets." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Nuk ishte pun e leht pr mua t vendos q t Ju drejtohem Ju, shoku Enver, pr nj shtje q ndoshta nuk sht e denj te merreni me t. (U botua s bashku me punimin e Faridin Tafallarit, Kur shkruante Jusuf Grvalla, www.albaniapress.com, 2 tetor 2011) 21. Donika Grvalla: "Deri sot kam heshtur rreth faktit q e njoh do faqe t dosjes hetimore t organeve gjermane. Kam heshtur edhe rreth asaj q kam msuar nga kto dosje rreth miqve t vrtet, por edhe armiqve t babait tim." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "I dashur shoku Enver! Dhe hyri me t drejt n histori si epok e Prometheut kundr t gjith perndive, epokn e sotme shqiptare me Partin e Puns dhe me Ty n krye shoku Enver. Skena e drams s sotme shqiptare sht po ajo e Prometheut t pesqind vjetve. (Letr Enver Hoxhs, 19 gusht 1980; Faridin Tafallari, Dhimbje krenare, Tiran 1998, faqe 94-99) 22. Donika Grvalla: "Babi im vendosi shum shpejt t dgjoj zrin e popullit n Kosov dhe e prkrahu menjher krkesn pr Republik, gj q nuk i solli vetm miq n radht e diaspors shqiptare." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Na bn t lumtur fakti se Partia e Puns e Shqipris dhe Ti, shoku Enver, jo vetm q keni ndjekur n hap t gjitha konjugacionet e gjenocidit sllavomadh t ushtruar mbi ne, por keni qen edhe t vetmit denoncues t denj t ktij gjenocidi n sy t bots." (Letr Enver Hoxhs, 19 gusht 1980; Faridin Tafallari, Dhimbje krenare, Tiran 1998, faqe 94-99) 23. Donika Grvalla: "Por e gjith e vrteta sht q un nuk jam e vetmja q e di se sa t tensionuara ishin nj koh relatat mes Babit tim dhe Kadri Zeks. Ata asnjher nuk arritn t bheshin shok. Shkak pr kt mund t ishte edhe fakti q kishin prfytyrime t ndryshme, se cila do t ishte rruga m e mir pr arritjen e synimeve t prbashkta." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012)

$(!

Jusuf Grvalla: "Nga ana tjetr, ne aprovojm pa rezerv parimin marksistleninist t PPSH, lidhur me rivendikimin e kufijve. Mirpo, nga prvoja 35 vjeare me titizmin, a mund t priten rrethana t rivendikimit n rrethana marksiste-leniniste? Te ne nuk do t lkundet kurr besimi n revolucionaritetin e popujve. Kjo vlen edhe pr popujt jugosllav. Ti, i dashuri shoku Enver, ke konstatuar vet se klima politike n Jugosllavi sht e atill q n t mund t pritet shprthimi i revolucionit nacionalist." (Letr Enver Hoxhs, 19 gusht 1980; Faridin Tafallari, Dhimbje krenare, Tiran 1998, faqe 94-99) 24. Donika Grvalla: "Nuk sht ndonj turp, nse luftn e prbashkt pr liri nuk e kufizon brenda rrethit t shokve dhe miqve t ngusht." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Aktualisht, si e di edhe Ti, shoku Enver, te ne vazhdon eksplorimi i paskrupullt ekonomik i viseve shqiptare nga ana e qeveris s Beogradit. Vazhdon me t madhe papunsia dhe shitja e krahut t lir t puns te kapitalistt perndimor." (Letr Enver Hoxhs, 19 gusht 1980; Faridin Tafallari, Dhimbje krenare, Tiran 1998, faqe 94-99) 25. Donika Grvalla: "Pr mua dhe vllezrit e mi, ai m shum se gjithka tjetr mbetet Babi yn." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Ndonse t zbuluara e t ndshkuara, n luftn ton t prgjithshme kan kontribuar shum grupet dhe organizatat patriotike e revolucionare t shqiptarve n Jugosllavi q nga Lufta e Dyt Botrore e ktej. sht mbarsi e posame q pjesa e tyre drmuese ka pasur platform t shndosh ideopolitike. Ato mund t mburren, se kan ndjekur rrugn e lufts nacionallirimtare dhe revolucionit socialist, duke synuar n mnyr permanente bashkimin e tokave dhe t popullit e me vullnetin e popullit, me vendin am, Shqiprin socialiste t Partis s Puns dhe t shokut Enver." (Letr Enver Hoxhs, 19 gusht 1980; Faridin Tafallari, Dhimbje krenare, Tiran 1998, faqe 94-99) 26. Donika Grvalla: "Deri sot kam heshtur rreth faktit q e njoh do faqe t dosjes hetimore t organeve gjermane. Kam heshtur edhe rreth asaj q kam msuar nga kto dosje rreth miqve t vrtet, por edhe armiqve t babait tim." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Duke muar lart kohn Tnde t shtrenjt, shoku Enver, shpresoj se do t kesh mirsin ti propozosh ndonjrit nga shokt e afrm t Partis s Puns t m prgjegjet n kt letr. do fjal, do mendim a porosi do t jet shum efektive dhe jo vetm pr mua." (Letr Enver Hoxhs, 19 gusht 1980; Faridin Tafallari, Dhimbje krenare, Tiran 1998, faqe 94-99) 27. Donika Grvalla: "Babi im vendosi shum shpejt t dgjoj zrin e popullit n Kosov dhe e prkrahu menjher krkesn pr Republik, gj q nuk i solli vetm miq n radht e diaspors shqiptare." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) ! $)!

Jusuf Grvalla: "Po ashtu, prkundrazi, i nderuar shok Ibrahim! Kshtu duket titulli-pasthirrm i letrs sime, q i prgjigjet besnikrisht tndes. Edhe sa e sa gjra t tjera t uditshme do t kishim, sikur un ti prgjigjesha pik pr pik gjith prmbajtjes s letrs sate. Ndoshta para teje me edhe sdo t kish pasur gj t keqe, por t na uditej bota pr rasat npr t cilat ditka t lakohet mendimi i sotm i revolucionarit shqiptar." (Letr pr Ibrahim Kelmendin, nntor 1980; Faridin Tafallari, ME TRE YJET E PAVDEKSIS N ATO VITE T STUHISHME, Tiran 2010 faqe 281-283) 28. Donika Grvalla: "Pr nnn ton ai mbetet bashkshorti dhe shoku i dashur i jets." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "E marr me mend (e kjo spikat edhe n letrn tnde) mundime ke pasur t m shkruash n nivelin tim, sikur thua se vetm n nivelin tim t shkrimit paska pr mua afrim, respekt e dashuri pr njerzit! E ka do t kish qen niveli im, sikur tu jepej flirteve absurde narcisoide me vetveten dhe t injoronte faktin, se ka pa numr virtyte t tjera, q mund ta marrin vizn e njerzis para se nj aftsi mesatare e t shkruarit?! Ky sht ofendimi m i madh, q m ke br ndonjher: t m zhveshsh nga gjithka njerzore dhe t m identifikosh me nj aftsi gati-gati mediokr t shkrimit! (Ti kt se thua konkretisht, po del nga qndrimi yt.) [J.G]" (Letr pr Ibrahim Kelmendin, nntor 1980; Faridin Tafallari, ME TRE YJET E PAVDEKSIS N ATO VITE T STUHISHME, Tiran 2010 faqe 281-283) 29. Donika Grvalla: "Pr shum njerz n Kosov, njeriu Jusuf Grvalla, shkrimtar, gazetar dhe kantautor, ka qen dhe mbetet nj figur e nderuar, por edhe nj njeri i dashur pr ta." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "I dashur shok, Nuhi! Hern e kaluar nuk patm si t ishim t knaqur nga takimi. Un e kisha marr me mend krejt ndryshe. Por, ne edhe m tej, n kto kushte, do t ballafaqohemi me vshtirsi pasi kemi pak gj n dor." (Letr pr Nuhi Sylejmanin, janar 1981; Nuhi Sylejmani, Vrasja e trefisht, Prishtin 2010, f. 28-30)

30. Donika Grvalla: "Por e gjith e vrteta sht q un nuk jam e vetmja q e di se sa t tensionuara ishin nj koh relatat mes Babit tim dhe Kadri Zeks. Ata asnjher nuk arritn t bheshin shok. Shkak pr kt mund t ishte edhe fakti q kishin prfytyrime t ndryshme, se cila do t ishte rruga m e mir pr arritjen e synimeve t prbashkta." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Deri n takimin e ardhshm do t kish qen mir q ju ti jepni zor pak m konkretisht e m energjikisht n mbledhjen e ndihmave pr shokun H." (Letr pr Nuhi Sylejmanin, janar 1981; Nuhi Sylejmani, Vrasja e trefisht, Prishtin 2010, f. 28-30) ! %+!

31. Donika Grvalla: "Nuk sht ndonj turp, nse luftn e prbashkt pr liri nuk e kufizon brenda rrethit t shokve dhe miqve t ngusht." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Nuk sht mir ta vonojm kt pun. Dhe sa m shpejt duhet ta gjejm nj shok t prshtatshm, i cili do ti dorzoj n vend. Besoj se nuk e keni harruar dhe nuk e keni br nazgj kt pun." (Letr pr Nuhi Sylejmanin, janar 1981; Nuhi Sylejmani, Vrasja e trefisht, Prishtin 2010, f. 28-30) 32. Donika Grvalla: "Pr nnn ton ai mbetet bashkshorti dhe shoku i dashur i jets." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Ju porosis t shikoni ndonj shok me bibliotek t pasur dhe t merrni prej tij e ta lexoni librin e V. I. Leninit: t bjm?. E gjeni n vllimin 5 t kompletit t veprave t Leninit, nga faqja 401 deri n fund. Un besoj se do ta gjeni, po t prpiqeni. Kurse leximi i ksaj vepre sht i domosdoshm." (Letr pr Nuhi Sylejmain, janar 1981; Nuhi Sylejmani, Vrasja e trefisht, Prishtin 2010, f. 28-30) 33. Donika Grvalla: "Pr shum njerz n Kosov, njeriu Jusuf Grvalla, shkrimtar, gazetar dhe kantautor, ka qen dhe mbetet nj figur e nderuar, por edhe nj njeri i dashur pr ta." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Ju porosis, mbi t gjitha, q ta ruani sekretin, si jemi marr vesh, pr ato q kemi biseduar. Ne ndonjher mund t mos punojm si duhet, si tash q i kemi rralluar takimet, gj q dmton vullnetin dhe moralin ton. Por, t mos harrojm se shtja kryesore mbetet ajo q sht, dhe ajo asnjher nuk humbet asgj nga shenjtria e vet. Kto ti keni parasysh, dhe jo ndonj qndrim t ndonj shoku, se kshtu mund t bjm gabime t pafalshme, duke e barazuar rndsin e vet shtjes me qndrimet e prshtatshme a t paprshtatshme t shokve. Me prshndetje t ngrohta vllazrore, Lajmtari" (Letr pr Nuhi Sylejmain, janar 1981; Nuhi Sylejmani, Vrasja e trefisht, Prishtin 2010, f. 28-30) 34. Donika Grvalla: "Pr mua dhe vllezrit e mi, ai m shum se gjithka tjetr mbetet Babi yn." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "I dashur shok, Nuhi! M vjen keq q nj nga bisedat tona t para serioze u b duke kritikuar punn e t tjerve, madje pa qen ata prezent. Ka mundsi t dalin keqkuptime dhe gjith puna t merret si prgojim, por kt gj do ta bjm edhe ndrsy njerzve q do ti marrim n thumb, kurdo q t na ipet rasti." (Letr pr Nuhi Sylejmanin, janar 1981; Nuhi Sylejmani, Vrasja e trefisht, Prishtin 2010, faqe 30-32)

35. Donika Grvalla: "Pr shum njerz n Kosov, njeriu Jusuf Grvalla, shkrimtar, gazetar dhe kantautor, ka qen dhe mbetet nj figur e nderuar, por edhe nj njeri i dashur pr ta." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) ! %*!

Jusuf Grvalla: "Deri m tash, ata m kan dhn vetm 200 DM pr shtypjen n shtypshkronj t Lajmtarit t Liris, kurse marrveshja ka qen q t hollat pr shtyp ti sigurojn ata, meq un nuk jam n gjendje t paguaj nga xhepi im. (Deri m tash, dy numrat e revists i kam paguar me t hollat e mia, sikurse edhe makinn e shtypit, gjithsejt mbi 9.000 DM, kurse kontribute nga shokt kam marr gjithsejt 1.300 DM.) Pr kt arsye, numri i par (pr kt vit) m ka ndenjur qe m se dy jav i gatshm, sepse nuk kisha t holla ta drgoja n shtyp. Mirupafshim, t dieln! (nnshkrimi origjinal i Jusuf Grvalls) Lajmtari T fala t przemrta edhe shokve, q spo ua prmend emrin!" (Letr pr Nuhi Sylejmanin, janar 1981; Nuhi Sylejmani, Vrasja e trefisht, Prishtin 2010, faqe 30-32) 36. Donika Grvalla: "Pr shum njerz n Kosov, njeriu Jusuf Grvalla, shkrimtar, gazetar dhe kantautor, ka qen dhe mbetet nj figur e nderuar, por edhe nj njeri i dashur pr ta." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "I nderuar shok, Nuhi! Druaj mos jam vonuar n kt letr, pr arsye t caktuara. N qoft se e merr brenda dits s sotme (e mart, 10 shkurt 1981), ather, t lutem q n prbrjen e hers s kaluar, t dalsh po n at koh dhe po n vendin e prparshm n takim. Shpresoj se e keni lexuar me shok materialin q more hern e fundit, se do t keni marr edhe ndonj qndrim t caktuar lidhur me t, dhe se ksaj radhe do t mund t kalojm konkretisht n sqarimin e gjrave t panjohura lidhur me materialin e par dhe n punn e mundimshme po t shenjt q na pret n t ardhmen." (Letr pr Nuhi Sylejmanin, 10 shkurt 1981; Nuhi Sylejmani, Vrasja e trefisht, Prishtin 2010, faqe 32) 37. Donika Grvalla: "Pr shum njerz n Kosov, njeriu Jusuf Grvalla, shkrimtar, gazetar dhe kantautor, ka qen dhe mbetet nj figur e nderuar, por edhe nj njeri i dashur pr ta." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Nse sht kthyer M., merrja ato pllakat e gramafonit dhe pyete a ka marr gj vesh lidhur me shokun H., pasi, me gjas, M. ka qen n shtpi dhe, sipas informatave, sht dashur t kthehej pardje." (Letr pr Nuhi Sylejmanin, 10 shkurt 1981; Nuhi Sylejmani, Vrasja e trefisht, Prishtin 2010, faqe 32) 38. Donika Grvalla: "Por e gjith e vrteta sht q un nuk jam e vetmja q e di se sa t tensionuara ishin nj koh relatat mes Babit tim dhe Kadri Zeks. Ata asnjher nuk arritn t bheshin shok. Shkak pr kt mund t ishte edhe fakti q kishin prfytyrime t ndryshme, se cila do t ishte rruga m e mir pr arritjen e synimeve t prbashkta." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Besoj t kesh biseduar me shokt pr ndihma q patm thn ti mblidhnim pr H. Po kshtu, qysh tash ne duhet t mendojm holl e holl se kush do t jet njeriu i prshtatshm, q do ti drgoj n vend ato, kur t mblidhen. Kjo ka rndsi t madhe. Me shpres se letra arrin me koh, ju prcjellim t fala vllazrore, ty dhe shokve! Lajmtari" (Letr pr Nuhi Sylejmanin, 10 shkurt 1981; Nuhi Sylejmani, Vrasja e trefisht, Prishtin 2010, faqe 32)

%"!

39. Donika Grvalla: "Pr mua dhe vllezrit e mi, ai m shum se gjithka tjetr mbetet Babi yn." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "I dashur shoku Vullnet, dhe t tjer, E mora letrn tuaj dhe listn e fjalve t panjohura q duan shpjegim. Pikrisht pr ta kryer kt pun, ndenja n shtpi dhe nuk dola sot t takohem me ju, sado q e dija se do t dilnit n Ludwigsburg." (Letr pr Nuhi Sylejmanin, mesi i marsit 1981; Nuhi Sylejmani, Vrasja e trefisht, Prishtin 2010, faqe 34-36) 40. Donika Grvalla: "Nuk sht ndonj turp, nse luftn e prbashkt pr liri nuk e kufizon brenda rrethit t shokve dhe miqve t ngusht." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Pos ksaj, mendoj q ka ardhur koha t caktojm nj njeri i cili do t realizoj kontaktin me krahun e Lvizjes n Kosov. Pra, kemi shumka pr tu marr vesh." (Letr pr Nuhi Sylejmanin, mesi i marsit 1981; Nuhi Sylejmani, Vrasja e trefisht, Prishtin 2010, faqe 34-36) 41. Donika Grvalla: "Pr nnn ton ai mbetet bashkshorti dhe shoku i dashur i jets." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "M njoftuat pr demonstratat. Uashingtoni thot se kan qen 500 demonstrues. Frankfurter Allgemeine Zeitung (data 12.03.1981) thot se demonstrata ka qen e fuqishme, kurse pjesmarrs kan qen 2000, disa shok q gjoja e paskan dgjuar me vmendje Radio-Klnin, thon se Klni paska thn se kan marr pjes 32 mij demonstrues." (Letr pr Nuhi Sylejmanin, mesi i marsit 1981; Nuhi Sylejmani, Vrasja e trefisht, Prishtin 2010, faqe 34-36) 42. Donika Grvalla: "Pr nnn ton ai mbetet bashkshorti dhe shoku i dashur i jets." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Ndrkaq, me valn e par t informatave, disa shok nga Kosova na kan dhn njoftime jo t plota. Ata thon se kan qen s paku 4000 demonstrues. Nj polic sht plagosur rnd (gazeta gjermane thot se ai ka vdekur), kurse prej djelmoshave tan 13 jan t plagosur. Demonstratat kan filluar t mrkurn m 11 mars 1981 n ora 17:00, dhe kan vazhduar deri ditn e nesrme n ora 4. S shpejti do t na arrijn informata t hollsishme." (Letr pr Nuhi Sylejmanin, mesi i marsit 1981; Nuhi Sylejmani, Vrasja e trefisht, Prishtin 2010, faqe 34-36) 43. Donika Grvalla: "Pr nnn ton ai mbetet bashkshorti dhe shoku i dashur i jets." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Lidhur me efektin e tyre do t flasim posarisht pasi t marrim informata t plota. Po nj gj dihet me siguri: ato kan rndsi shum t madhe. E vrtetojn edhe njher vitalitetin e popullit ton dhe faktin se mes nesh dhe fashizmit jugosllav nuk do t ket kurr pajtim, deri te liria e plot dhe bashkimi me vendin am. ! %#!

Prshndetje shqiptare e komuniste Lajmtari" (Letr pr Nuhi Sylejmanin, mesi i marsit 1981; Nuhi Sylejmani, Vrasja e trefisht, Prishtin 2010, faqe 34-36)

44. Donika Grvalla: "Pr shum njerz n Kosov, njeriu Jusuf Grvalla, shkrimtar, gazetar dhe kantautor, ka qen dhe mbetet nj figur e nderuar, por edhe nj njeri i dashur pr ta." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Bardhosh Grvalla: "I dashur Shoku Nijazi, dje, pasi e mora lidhjen telefonike me ju, isha shum i gezuar, sepse kan kaluar m se 15 muaj q po presim ndonj lajm nga shoku Bashkim Prishtina, pr t cilin ju mund ta dini rastsisht se ku po qndron. Jusufi, vllau im para dy ditsh ka shkuar n veri t Gjermanis tek nj nip i yni, kshtu q ai nuk mund t`ju shkruan edhe 6 dit deri sa t kthehet prap kndej." (Letr Nijazi Strajs, mesi i marsit 1981; U botua pr her t par nga Faridin Tafallari si pjes e shkrimit "Kur Jusuf Grvalla shkruante" n www.albaniapress.com, 2 tetor 2011) 45. Donika Grvalla: "Por e gjith e vrteta sht q un nuk jam e vetmja q e di se sa t tensionuara ishin nj koh relatat mes Babit tim dhe Kadri Zeks. Ata asnjher nuk arritn t bheshin shok. Shkak pr kt mund t ishte edhe fakti q kishin prfytyrime t ndryshme, se cila do t ishte rruga m e mir pr arritjen e synimeve t prbashkta." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "I dashuri shok, Bashkim! Letrn tnde ( nj fjal apo nj shenj sado t vogl) e kam pritur si qorri syt. Si do t shohsh pak m posht, ajo ka pr mua nj rndsi jashtzakonisht t madhe, bile rndsi jetsore." (Letr Sabri Novosells, 14 prill 1981; Faridin Tafallari, ME TRE YJET E PAVDEKSIS N ATO VITE T STUHISHME, Tiran 2010, faqe 256261) 46. Donika Grvalla: "Kosova sot sht e lir. Kosova sot sht Republik. Shtet i pavarur dhe sovran. sht koha t flitet pr t gjitha etapat e lufts pr lirimin e Kosovs dhe sht koha q t flitet e tr e vrteta." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "I dashuri shok, Bashkim! Tani m lejo t t bj nj raport t shkurtr pr punn time nga dita e arratisjes sime e kndej." (Letr Sabri Novosells, 14 prill 1981; Faridin Tafallari, ME TRE YJET E PAVDEKSIS N ATO VITE T STUHISHME, Tiran 2010, faqe 256-261) 47. Donika Grvalla: "Pr Nnn Ajshe, s bashku me mixhn Bardhosh, ata mbesin djemt e saj t dashur, vdekja e t cilve ia rndoi zemrn shum." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Puna e par q bra, u bra nj telefon shokve t ambasads shqiptare n Vjen. I njoftova pr shtjen time dhe i luta t m ndihmojn me ndonj kshill pr t mos br ndonj gabim ideologjik a taktik gjat strehimit tim n kt vend kapitalist." (Letr Sabri Novosells, 14 prill 1981; Faridin Tafallari, ME TRE YJET E PAVDEKSIS N ATO VITE T STUHISHME, Tiran 2010, faqe 256261) ! %$!

48. Donika Grvalla: "Pr Nnn Ajshe, s bashku me mixhn Bardhosh, ata mbesin djemt e saj t dashur, vdekja e t cilve ia rndoi zemrn shum." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Pastaj, nga Kosova erdhi nj student pr vizit dhe m solli nj letr nga nj i njohuri im i mparshm. Ky m njoftonte n letr se ishte pjestar i nj organizate t vogl patriotike (un at person e dija pr atdhetar) dhe, duke shprehur gatshmrin e vet dhe t shokve t vet pr luft t pakompromis pr atdhe, m lutej q t merrnim kontakt dhe tu delja n ndihm me ndonj kshill a udhzim. Un, edhe lidhur me kt e pash t udhs t prgjigjem pozitivisht." (Letr Sabri Novosells, 14 prill 1981; Faridin Tafallari, ME TRE YJET E PAVDEKSIS N ATO VITE T STUHISHME, Tiran 2010, faqe 256-261) 49. Donika Grvalla: "Pr nnn ton ai mbetet bashkshorti dhe shoku i dashur i jets." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Konkretisht n rrethinn e Shtutgartit jan nja 7 8 shok t gatshm e t prshtatshm pr pun patriotiko-revolucionare. Ata presin ndonj orientim nga un. Po un duke qen dhe vet n mjegull pr gjendjen time, nuk kam dashur ti ngashnjej e pastaj ti l n gjysm t rrugs. Prandaj u kam folur pr gjra t prgjithshme n shtje t organizimit, t propagands dhe t agjitacionit si dhe kam br prpjekje pr tua dhn elementet e domosdoshme shkencore t historis kombtare dhe t lvizjes komuniste shqiptare e ndrkombtare. Jan puntor dhe ma ka marr mendja se n radh t par u duhet nj ngritje e till ideore, politike e shkencore." (Letr Sabri Novosells, 14 prill 1981; Faridin Tafallari, ME TRE YJET E PAVDEKSIS N ATO VITE T STUHISHME, Tiran 2010, faqe 256-261) 50. Donika Grvalla: "Nuk sht ndonj turp, nse luftn e prbashkt pr liri nuk e kufizon brenda rrethit t shokve dhe miqve t ngusht." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Tash s fundi jam n kontakt edhe me nj shok t grupit t Marksist-leninistve t Kosovs, t tubuar rreth organit t tyre Liria. Personalisht, pr organin e tyre kam mendim shum t mir, po edhe shoku me t cilin kam kontaktuar duket shum i ngritur dhe i pjekur. Ka nj mirkuptim midis nesh dhe kemi rn n ujdi q ti bashkrenditim veprimet." (Letr Sabri Novosells, 14 prill 1981; Faridin Tafallari, ME TRE YJET E PAVDEKSIS N ATO VITE T STUHISHME, Tiran 2010, faqe 256-261) 51. Donika Grvalla: "Krcnimet ndaj Jusuf Grvalls n Gjermani nuk u morn madje seriozisht as nga organet e Athershme gjermane: n moshn 36-vjeare ndaj Jusuf Grvalls, vllait t tij Bardhoshit dhe mikut Kadri Zeka u krye m 17 janar 1982 nj atentat n Heilbronn-Untergruppenbach prapa shtpis s dy vllezrve Grvalla." (www.gervalla.org, 2009) Jusuf Grvalla: "Kur e mora letrn tnde t muar, un isha duke prgatitur nj trakt t gjat pr opinionin gjerman e zvicran, kurse shoku i Liris e prgatit traktin pr shqiptart e mrguar ekonomik." (Letr Sabri Novosells, 14 prill 1981; Faridin ! %%!

Tafallari, ME TRE YJET E PAVDEKSIS N ATO VITE T STUHISHME, Tiran 2010, faqe 256-261) 52. Donika Grvalla: "Kosova sot sht e lir. Kosova sot sht Republik. Shtet i pavarur dhe sovran. sht koha t flitet pr t gjitha etapat e lufts pr lirimin e Kosovs dhe sht koha q t flitet e tr e vrteta." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Ja, pra, kto ishin disa nga punt dhe mendimet e mia n kt situat t vshtir. Tani, me shpres se edhe pr mua personalisht, n saje t mirkuptimit t shokve, do t ket ndonj dit m t bardh, po e prfundoj kt letr dhe po t prcjell t fala shqiptare e revolucionare." (Letr Sabri Novosells, 14 prill 1981; Faridin Tafallari, ME TRE YJET E PAVDEKSIS N ATO VITE T STUHISHME, Tiran 2010, faqe 256-261) 53. Donika Grvalla: "Kosova sot sht e lir. Kosova sot sht Republik. Shtet i pavarur dhe sovran. sht koha t flitet pr t gjitha etapat e lufts pr lirimin e Kosovs dhe sht koha q t flitet e tr e vrteta." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Prandaj sht mir q qysh tani, shokt t mbledhin sa m shum informata dhe, kur t formohen komitetet, ti ushqejm ato me t vrteta n shkall sa m t gjer.) Tani, vlla Mrgim, lejom tu prgjigjem disave nga pyetjet q shtron ti n letr. Lajmtarin e liris, si t pata shkruar edhe m par, e kam nxjerr kryekput vet, bile, 80 pr qind t shpenzimeve rreth botimit t tij i kam paguar vet nga t ardhurat e mia dhe t vllaut. Duke qen puna kshtu, sht e natyrshme q niveli t mos ket qen n nivel dhe t jet prvjedhur edhe ndonj gabim. (Aq m par, kur pr shkrime kam qen i angazhuar edhe n gazetn Bashkimi.)" (Letr pr Sabri Novoselln, 13 maj 1981; Faridin Tafallari, ME TRE YJET E PAVDEKSIS, Tiran 2010, faqe 261-266) 54. Donika Grvalla: "Por e gjith e vrteta sht q un nuk jam e vetmja q e di se sa t tensionuara ishin nj koh relatat mes Babit tim dhe Kadri Zeks. Ata asnjher nuk arritn t bheshin shok. Shkak pr kt mund t ishte edhe fakti q kishin prfytyrime t ndryshme, se cila do t ishte rruga m e mir pr arritjen e synimeve t prbashkta." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Se sa do t shpenzoheshin me variantin e par dhe sa me t dytin, t informoj kto dit n telefon, por e di se, pr nj pun m t rregullt n nxjerrjen e gazets, do t duhej nj ndihm bukur e madhe financiare. Dhe un nuk e di se sa keni mundsi, Ti me shokt, t ndihmoni s andejmi. Pr shembull, nj makin pr radhitje, me t gjitha llojet e germave prdoren n gazeta e libra e q prandaj ska si t identifikohet, e re kushton mbi 20 mij mark, po e prdorur ka mundsi t gjendet edhe 10 mij. E kto jan para t mdha. Ndryshe, po t zgjidhet shtja e makins, shpenzimet e shumzimit t revists do ti prballoja vet, me disa shok ktu, pa kurrfar problemi." (Letr pr Sabri Novoselln, 13 maj 1981; Faridin Tafallari, ME TRE YJET E PAVDEKSIS, Tiran 2010, faqe 261-266) ! %&!

55. Donika Grvalla: "Kosova sot sht e lir. Kosova sot sht Republik. Shtet i pavarur dhe sovran. sht koha t flitet pr t gjitha etapat e lufts pr lirimin e Kosovs dhe sht koha q t flitet e tr e vrteta." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Ktu kam nj propozim. Ai shoku n Mynhen, prmes t cilit e mora lidhjen me Ty, Shabani, sht nj milioner." (Letr pr Sabri Novoselln, 13 maj 1981; Faridin Tafallari, ME TRE YJET E PAVDEKSIS, Tiran 2010, faqe 261266) 56. Donika Grvalla: "Ua kemi borxh brezave t rinj q historin tua prcjellim t pastr dhe pa legjenda. Dhe ktu nuk e kam fjaln vetm pr historin e Babit tim." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Nse shokt q ke Ti atje kan ndikim n t, athere ai do t mund t na ndihmonte n blerjen e nj makine t till, bile nuk do ti ndiente shpenzimet. Por, kjo sht shtje q duhet ta vendosni ju. Sido q t jet, para se tia nis puns pr nxjerrjen e Zrit t Kosovs, duhet t dija se deri n far shkalle mund t m ndihmoni s andejmi materialisht." (Letr pr Sabri Novoselln, 13 maj 1981; Faridin Tafallari, ME TRE YJET E PAVDEKSIS, Tiran 2010, faqe 261-266) 57. Donika Grvalla: "Ua kemi borxh brezave t rinj q historin tua prcjellim t pastr dhe pa legjenda. Dhe ktu nuk e kam fjaln vetm pr historin e Babit tim." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Sa pr organizatn e bashkuar rreth organit Bashkimi, m duket se pak dobi mund t kemi nga iniciativa pr bashkim e bashkpunim me ta. S paku prsa shihet te udhheqsi i ksaj organizate n botn e jashtme, nuk ekziston prshtypja pr organizim t mirfillte dhe as pr ndonj organizat t fuqishme numerikisht. Megjithat, po ta shihni ju t arsyeshme, ndoshta do t mund t realizohej mundsia q shokve t Lvizjes n Kosov tu jepet lidhja me prfaqsuesin e Bashkimit n Kosov. Megjithq, pr sa kam mundur t marr vesh, atje, n radht e ksaj organizate, apo ndoshta n qendr t saj, ndodhet nj njeri i dyshimt, njfar Blakaj, q punoka n Entin e Sigurimit Social n Prishtin." (Letr pr Sabri Novoselln, 13 maj 1981; Faridin Tafallari, ME TRE YJET E PAVDEKSIS, Tiran 2010, faqe 261-266) 58. Donika Grvalla: "Ua kemi borxh brezave t rinj q historin tua prcjellim t pastr dhe pa legjenda. Dhe ktu nuk e kam fjaln vetm pr historin e Babit tim." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "I dashur shok Faredin! M fal q materialin e premtuar po jua drgoj me vones. Por ashtu u bn punt. Besoj se tani do ta merrni e ta shqyrtoni, bashk me D.... Dhe pasi ta keni analizuar, t m prgjigjeni pr sa qem marr vesh at nat n mes vete. Ato q do ti keni t paqarta, shnojini si dhe fjalt e pakuptueshme, e pastaj do ti sqarojm s ! %'!

bashku." (Letr pr Faridin Tafallarin, ver 1981; Faridin Tafallari, ME TRE YJET E PAVDEKSIS, Tiran 2010, faqe 256) 59. Donika Grvalla: "Ua kemi borxh brezave t rinj q historin tua prcjellim t pastr dhe pa legjenda. Dhe ktu nuk e kam fjaln vetm pr historin e Babit tim." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "I dashuri shoku Faredin! Me pak vones po ti drgoi thirrjet pr demonstrata, q do t mbahen kt t shtun n Dyzeldorf n ora 10,30 para stacionit hekurudhor. Njoftoi shokt aty prreth, por kishte me qen mir, sikur do t mundeshe ti njoftosh edhe do shok nga Tubingeni. Sa i prket udhtimit me autobusa, duhet t dihet prafrsisht numri i udhtarve dhe m lajmro menjher, n mnyr q kjo gj t organizohet me koh. N qoft se t kan ardhur edhe thirrje tjera nga larg, kjo gj mos t habit, dhe prmbaju ktyre thirrjeve ktu." (Letr pr Faridin Tafallarin, ver 1981; Faridin Tafallari, ME TRE YJET E PAVDEKSIS, Tiran 2010, faqe 255-256) 60. Donika Grvalla: "Nuk sht ndonj turp, nse luftn e prbashkt pr liri nuk e kufizon brenda rrethit t shokve dhe miqve t ngusht." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Sa i prket gjendjes n Kosov, kemi informata se atje populli sht i pamposhtur, dhe se lufta po vazhdon. Shokt na bjn me dije se demonstratat q po organizohen n botn e jashtme i kan dhn popullit shqiptar n Kosov nj frymzim dhe nj hov t madh... Prandaj kjo gj edhe neve na frymzon edhe m tepr edhe na forcon vullnetin ton, q t marrim pjes sa m shum n kto demonstrata." (Letr pr Faridin Tafallarin, ver 1981; Faridin Tafallari, ME TRE YJET E PAVDEKSIS, Tiran 2010, faqe 255-256) 61. Donika Grvalla: "Ua kemi borxh brezave t rinj q historin tua prcjellim t pastr dhe pa legjenda. Dhe ktu nuk e kam fjaln vetm pr historin e Babit tim." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "I dashur shok, Dini! Ja dhe materialet q t premtova se do t ti oj. N t parin Armiku na ka n dor vetm aq sa e lejojm ne vet, jan udhzimet pr disa shtje revolucionare n kushtet e puns ilegale. Ndrkaq, n materialin me titull Si do t na prgjigjet armiku n pyetjet q do t shtrojm ne, revolucionart , bn fjal pr rndsin e njrs nga fushbetejat kryesore t organizats revolucionare, pra pr rndsin e shtypit revolucionar." (Letr pr Faridin Tafallarin, ver 1981; Faridin Tafallari, ME TRE YJET E PAVDEKSIS, Tiran 2010, faqe 254-255) 62. Donika Grvalla: "Por e gjith e vrteta sht q un nuk jam e vetmja q e di se sa t tensionuara ishin nj koh relatat mes Babit tim dhe Kadri Zeks. Ata asnjher nuk arritn t bheshin shok. Shkak pr kt mund t ishte edhe fakti q kishin ! %(!

prfytyrime t ndryshme, se cila do t ishte rruga m e mir pr arritjen e synimeve t prbashkta." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Po e prsrisim edhe nj her mnyrn se si duhet t lidhen antart e celuls. Ti si antar celule ke t drejt dhe detyr t krijosh dy hallka A dhe B. Hallka A dhe B t njohin ty, por jo edhe njra tjetrn. Po kshtu, pasi t jen futur n celul kto dy hallka dhe pasi t ken dhn ndonj shenj t sigurt se jan t pjekura pr pun revolucionare n kushtet e caktuara prej nesh, secila prej tyre do t ket t njjta t drejta dhe detyra. U morrm vesh edhe lidhur me at se far kushtesh krkohen pr angazhimin e nj shoku etj. ( Pr do gj t paqart, drejtomu me letr ose bjm takim, sepse nuk duhet t ecim me gjra t pasigurta n asnj mnyr.)" (Letr pr Faridin Tafallarin, ver 1981; Faridin Tafallari, ME TRE YJET E PAVDEKSIS, Tiran 2010, faqe 254-255) 63. Donika Grvalla: "Un mendoj q n at koh, n vitin 1982, un e kam par dosjen, nuk kan munguar hetimet, hetimet i kan shtrir sa secila fjal q ju ka arritur, qoft me letr qoft me telefon jan prpjekur ta sqarojn dhe ta zgjidhin, por nuk i kan pasur mundsit, nuk i kan pasur thjesht mekanizmat n dor. Un kam lexuar deklaratat e miqve t babait tim, t shqiptarve tjer q babai nuk i ka njohur." (www.kohavision.net, 18 maj 2012) Jusuf Grvalla: "Kur t kesh zgjidhur hallkat tuaja, kujdesu q njri shok yti t jet patjetr n vendlindje. Sepse, ne bjm pak, n qoft se mbshtetemi vetm n shokt tan q punojn n botn e jashtme. Me rndsi sht q organizimi t marr hov n vendlindje. Natyrisht, shtjen e takimeve me shokt e angazhuar n vendlindje, do ta shqyrtojm bashkarisht dhe n hollsi." (Letr pr Faridin Tafallarin, ver 1981; Faridin Tafallari, ME TRE YJET E PAVDEKSIS, Tiran 2010, faqe 254-255) 64. Donika Grvalla: "Un mendoj q n at koh, n vitin 1982, un e kam par dosjen, nuk kan munguar hetimet, hetimet i kan shtrir sa secila fjal q ju ka arritur, qoft me letr qoft me telefon jan prpjekur ta sqarojn dhe ta zgjidhin, por nuk i kan pasur mundsit, nuk i kan pasur thjesht mekanizmat n dor. Un kam lexuar deklaratat e miqve t babait tim, t shqiptarve tjer q babai nuk i ka njohur." (www.kohavision.net, 18 maj 2012) Jusuf Grvalla: "I dashur vlla Mrgim! Po t v n dijeni se vonesa e letrave nga ana ime nuk sht, as shtje harrese e as shtje e neglizhencs. Po prirem nga dshira q kur t T shkruaj, t kem s paku dika t rndsishme pr t t thn." (Letr pr Sabri Novoselln, 16 qershor 1981; Faridin Tafallari, ME TRE YJET E PAVDEKSIS, Tiran 2010, faqe 269-271)

65. Donika Grvalla: "Un mendoj q n at koh, n vitin 1982, un e kam par dosjen, nuk kan munguar hetimet, hetimet i kan shtrir sa secila fjal q ju ka arritur, qoft me letr qoft me telefon jan prpjekur ta sqarojn dhe ta zgjidhin, por nuk i kan pasur mundsit, nuk i kan pasur thjesht mekanizmat n dor. Un kam lexuar ! %)!

deklaratat e miqve t babait tim, t shqiptarve tjer q babai nuk i ka njohur." (www.kohavision.net, 18 maj 2012) Jusuf Grvalla: "Me shokun Sh. n Mynih nuk kemi biseduar gojarisht, po vetm n telefon. Ai tha se do t m prgjigjet brenda nj kohe t shkurtr, por ende nuk sht prgjigjur. Ndrkaq te shoku I. n Visloh ishim. Na priti mir. Por kohn e biseds e kishim t kufizuar, se i erdhn mysafir t tjer. Paske marr vesh pr nj bised t nxeht, q u zhvillua n banesn e tij me at rast me disa kopuk projugosllav." (Letr pr Sabri Novoselln, 16 qershor 1981; Faridin Tafallari, ME TRE YJET E PAVDEKSIS, Tiran 2010, faqe 269-271) 66. Donika Grvalla: "Un mendoj q n at koh, n vitin 1982, un e kam par dosjen, nuk kan munguar hetimet, hetimet i kan shtrir sa secila fjal q ju ka arritur, qoft me letr qoft me telefon jan prpjekur ta sqarojn dhe ta zgjidhin, por nuk i kan pasur mundsit, nuk i kan pasur thjesht mekanizmat n dor. Un kam lexuar deklaratat e miqve t babait tim, t shqiptarve tjer q babai nuk i ka njohur." (www.kohavision.net, 18 maj 2012) Jusuf Grvalla: "E di q nuk kam br aq mir q kam folur, por, un e pata paralajmruar shokun I. (Isa Bulan-shn i Xh.D.) t mos m ndalte, sepse nuk mund t durohen kur fliten muhalife." (Letr pr Sabri Novoselln, 16 qershor 1981; Faridin Tafallari, ME TRE YJET E PAVDEKSIS, Tiran 2010, faqe 269-271) 67. Donika Grvalla: "Un mendoj q n at koh, n vitin 1982, un e kam par dosjen, nuk kan munguar hetimet, hetimet i kan shtrir sa secila fjal q ju ka arritur, qoft me letr qoft me telefon jan prpjekur ta sqarojn dhe ta zgjidhin, por nuk i kan pasur mundsit, nuk i kan pasur thjesht mekanizmat n dor. Un kam lexuar deklaratat e miqve t babait tim, t shqiptarve tjer q babai nuk i ka njohur." (www.kohavision.net, 18 maj 2012) Jusuf Grvalla: "Pos ksaj, ja lshova frenin vetes pak m shlirshm, duke ditur se shoku I. (Isa Bulan) nuk sht aspak i varur nga Jugosllavia. Prve ksaj, un mendoj se kjo gj duhet t ket pasur nj efekt t mir te shoku I. Ai e pati rastin t njihet me disa pikpamje dhe me shkalln time t informimit; lidhur me realitetin kosovar. Po t bj me dije se kto dit arriti prej tij edhe shuma e t hollave q krkoheshin prej tij." (Letr pr Sabri Novoselln, 16 qershor 1981; Faridin Tafallari, ME TRE YJET E PAVDEKSIS, Tiran 2010, faqe 269-271) 68. Agron Bajrami: Menjher pas shkuarjes tuaj atje? Donika Grvalla: "N vitin 1983 filluan t vin grupet e para dhe natyrisht edhe ato ishin grupe mjaft t shoshituna para se t'ju lejohej t vinin n Shqipri. Un njoh mjaft miq t babait q nuk u sht lejuar t vinin n ato rrethana n Shqipri." (www.kohavision.net, 18 maj 2012) Jusuf Grvalla: "N kufirin gjermano-zvicran, Brahimit dhe Hysenit u ka zn policia e huaj disa qindra ekzemplar t "Bashkimit" dhe ua ka marr. Me kt rast, ! &+!

Ibrahimi nuk sht treguar i gatshm pr t pranuar kritikat. Prgjithsisht, nse ia numron gjestet dhe punt e kritikueshme, ai thot: "Mos m'u kap vetm pr disa gabime, t vogla". Menjher pas ksaj, bashk me shokt, kan vazhduar rrugn pr n ekosllovaki, n gjurmim t armve (ndoshta profesori mund t ket ndonj informim nga ana e shokve t Prags lidhur me sjelljet e tyre n at vend, sepse e di q shokt e Prags kan pasur kontakte dhe bile disa mosmarrveshja me ta, sipas fjalve t I. dhe H.)." (Lvizjes Nacionallirimtare t Kosovs dhe Viseve t tjera Shqiptare Komitetit t Degs "Hasan Prishtina" RAPORT mbi disa shtje rreth puns s organizatave Grupi komunist "Zri i Kosovs" dhe Fronti i Kuq Popullor, korrik 1981; U publikua nga Faridin Tafallari, s bashku me punimin; Kur Jusuf Grvalla shkruante, www.albaniapress.com, 2 tetor 2011) 69. Agron Bajrami: Menjher pas shkuarjes tuaj atje? Donika Grvalla: "N vitin 1983 filluan t vin grupet e para dhe natyrisht edhe ato ishin grupe mjaft t shoshituna para se t'ju lejohej t vinin n Shqipri. Un njoh mjaft miq t babait q nuk u sht lejuar t vinin n ato rrethana n Shqipri." (www.kohavision.net, 18 maj 2012) Jusuf Grvalla: "Shokt e Vjens e mbajn larg. Bile, kur njrit prej ktyre shokve, i cili m qortoi pse rrija me I. K., i thash se sht nj njeri q imponohet me kmbngulje dhe un, si shqiptar, nuk mund ta prz nga shtpie ime, ky m'u prgjegj fjal pr fjal kshtu: "Ia paske frikn, prandaj s'e przen si qenin!" (Lvizjes Nacionallirimtare t Kosovs dhe Viseve t tjera Shqiptare - Komitetit t Degs "Hasan Prishtina" RAPORT mbi disa shtje rreth puns s organizatave Grupi komunist "Zri i Kosovs" dhe Fronti i Kuq Popullor, korrik 1981; U publikua nga Faridin Tafallari, s bashku me punimin; Kur Jusuf Grvalla shkruante, www.albaniapress.com, 2 tetor 2011) 70. Donika Grvalla: "Nuk sht ndonj turp, nse luftn e prbashkt pr liri nuk e kufizon brenda rrethit t shokve dhe miqve t ngusht." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "I dashur vlla Mrgim! Pr mua, personalisht mendimet e tua kan nj domethnie t madhe. U msova disi me to dhe se si m vjen keq kur i bie n fund s lexuari letrs sate, m vjen keq q ska m shum fjal. Ndrkaq, pr t gjith ne, mendimet dhe kshillat e tua t urta jan br nj impuls i mir, q po na e shkund ndryshkun, n astet q ky po kaplon punn ton n kto kushte t vshtira mrgimi dhe sidomos n nj mjedis bashkatdhetarsh, me t cilt sht pun tejet e vshtir t punohet (vshtirsin e kushtzon natyrisht, edhe paaftsia jon pr komunikim t qlluar.)" (Letr pr Sabri Novoselln, 20 gusht 1981; Faridin Tafallari, Terror-Dhimbje-Qndres, Tiran 1997, f. 451-452) 71. Donika Grvalla: "Por e gjith e vrteta sht q un nuk jam e vetmja q e di se sa t tensionuara ishin nj koh relatat mes Babit tim dhe Kadri Zeks. Ata asnjher nuk arritn t bheshin shok. Shkak pr kt mund t ishte edhe fakti q kishin prfytyrime t ndryshme, se cila do t ishte rruga m e mir pr arritjen e synimeve t prbashkta." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) ! &*!

Jusuf Grvalla: "Materialet e numrit t ardhshm t Z.K. jan pothuaj t gjitha t gatshme. Pr pjesn e tyre m t madhe, e un, Shpendi e Besniku jemi t knaqur." (Letr pr Sabri Novoselln, 20 gusht 1981; Faridin Tafallari, Terror-DhimbjeQndres, Tiran 1997, f. 451-452) 72. Donika Grvalla: "Krcnimet ndaj Jusuf Grvalls n Gjermani nuk u morn madje seriozisht as nga organet e Athershme gjermane: n moshn 36-vjeare ndaj Jusuf Grvalls, vllait t tij Bardhoshit dhe mikut Kadri Zeka u krye m 17 janar 1982 nj atentat n Heilbronn-Untergruppenbach prapa shtpis s dy vllezrve Grvalla." (www.gervalla.org, 2009) Jusuf Grvalla: "Morm zemr edhe nga fakti se ju kishin plqyer edhe juve ato punime q ua drguam edhe juve pr ti shikuar. Prve ksaj, un personalisht tani jam n pozit shum m t leht, pr shkak t mendimeve, porosive e sugjerimeve nga ana juaj dhe pr shkak t nj ndihme, sado t vogl n fillim, nga ana e Shpendit, e Besnikut dhe e shokut t Liris, q kta m dhan me disa artikuj t mir." (Letr pr Sabri Novoselln, 20 gusht 1981; Faridin Tafallari, Terror-Dhimbje-Qndres, Tiran 1997, f. 451-452) 73. Agron Bajrami: Menjher pas shkuarjes tuaj atje? Donika Grvalla: "N vitin 1983 filluan t vin grupet e para dhe natyrisht edhe ato ishin grupe mjaft t shoshituna para se t'ju lejohej t vinin n Shqipri. Un njoh mjaft miq t babait q nuk u sht lejuar t vinin n ato rrethana n Shqipri." (www.kohavision.net, 18 maj 2012) Jusuf Grvalla: "Edhe Shpendi edhe Besniku, pr sa duket kan afinitet pr shkrim, i cili do t rritet bashk me punn ton e me ne." (Letr pr Sabri Novoselln, 20 gusht 1981; Faridin Tafallari, Terror-Dhimbje-Qndres, Tiran 1997, f. 451-452) 74. Agron Bajrami: Menjher pas shkuarjes tuaj atje? Donika Grvalla: "N vitin 1983 filluan t vin grupet e para dhe natyrisht edhe ato ishin grupe mjaft t shoshituna para se t'ju lejohej t vinin n Shqipri. Un njoh mjaft miq t babait q nuk u sht lejuar t vinin n ato rrethana n Shqipri." (www.kohavision.net, 18 maj 2012) Jusuf Grvalla: "Mbrm ishim me Besnikun te ai personi n Visloh, q na i pat dhn 3 mij markat. Sa m shum q po njihemi me t, aq m i matur, i pjekur dhe i mir po na duket ai neve dhe me gjas, edhe ai po fiton gjithnj simpati m t mdha pr punn ton." (Letr pr Sabri Novoselln, 20 gusht 1981; Faridin Tafallari, Terror-Dhimbje-Qndres, Tiran 1997, f. 451-452) 75. Agron Bajrami: Menjher pas shkuarjes tuaj atje? Donika Grvalla: "N vitin 1983 filluan t vin grupet e para dhe natyrisht edhe ato ishin grupe mjaft t shoshituna para se t'ju lejohej t vinin n Shqipri. Un njoh mjaft miq t babait q nuk u sht lejuar t vinin n ato rrethana n Shqipri." (www.kohavision.net, 18 maj 2012) Jusuf Grvalla: "Un, Shpendi e Besniku, duke analizuar ant e mira dhe virtytet e ktij njeriu, kemi vendosur se do t kish qen mir ta bnim menjher antar ! &"!

t Komitetit t degs s ktushme. Na nevojitet mendimi juaj i prer pr t se ju keni ku e merrni kt mendim." (Letr pr Sabri Novoselln, 20 gusht 1981; Faridin Tafallari, Terror-Dhimbje-Qndres, Tiran 1997, f. 451-452) 76. Donika Grvalla: "Un kur erdha fillimisht jetoja n Hamburg, por mjaft shpesh shkoja n Shtutgart sepse thjesht m trhiqte varri i babait tim doja q pr ato koh q kisha jetuar n Shqipri kur s'kisha pasur mundsi, doja q t jem sa m afr. N kto udhtimet e mia natyrisht q un takoja miq t afrm t babait tim. Kryetari i Lidhjes Demokratike t Kosovs n Gjermani n at koh ishte Hafiz Gagica, t cilin un e njoh qysh kur ai ka qen 19-20 vjear." (www.kohavision.net, 18 maj 2012) Jusuf Grvalla: "M lejo t kalojm te disa shtje mbi prgatitjen sa m t mir t Zrit t Kosovs n t ardhmen. Materialet q mendohet t sigurohen nga shok t brendshm, e do puna t na arrijn gjithmon me koh, n mnyr q t dalim me to me koh para lexuesve, pa u humbur aktualiteti." (Letr pr Sabri Novoselln, 5 nntor 1981; Faridin Tafallari, Me tre yjet e pavdeksis n ato vite t stuhishme, Tiran 2010, faqe 273-276)

77. Donika Grvalla: "Un kur erdha fillimisht jetoja n Hamburg, por mjaft shpesh shkoja n Shtutgart sepse thjesht m trhiqte varri i babait tim doja q pr ato koh q kisha jetuar n Shqipri kur s'kisha pasur mundsi, doja q t jem sa m afr. N kto udhtimet e mia natyrisht q un takoja miq t afrm t babait tim. Kryetari i Lidhjes Demokratike t Kosovs n Gjermani n at koh ishte Hafiz Gagica, t cilin un e njoh qysh kur ai ka qen 19-20 vjear." (www.kohavision.net, 18 maj 2012) Jusuf Grvalla: "Kemi nevoj t madhe pr materiale t nivelit profesionist, sidomos nga lmi i historis, i drejtsis etj. Pr kt qllim, po shtroj ktu dy propozime: Ne kndej, dhe shok t tjer n botn e jashtme, do t mund t siguronim nj numr t caktuar adresash t vendsve. Kto adresa do tu jepeshin n atdheun ton njerzve t pens. Ata do t na drgonin n to shnime pr ato q kan ndodhur e po ndodhin n Kosov : numrin, emrat dhe shnime prcjellse, sa m t plota, pr t vrart, t plagosurit, t arratisurit, t pushuarit nga puna, t burgosurit etj. Materialet do ti lshonin n posta jasht trojeve shqiptare, sht e dshirueshme q ato t lshohen n Slloveni, ku kontrolli policor duhet t jet m i vogl." (Letr pr Sabri Novoselln, 5 nntor 1981; Faridin Tafallari, Me tre yjet e pavdeksis n ato vite t stuhishme, Tiran 2010, faqe 273-276) 78. Donika Grvalla: "Por e gjith e vrteta sht q un nuk jam e vetmja q e di se sa t tensionuara ishin nj koh relatat mes Babit tim dhe Kadri Zeks. Ata asnjher nuk arritn t bheshin shok. Shkak pr kt mund t ishte edhe fakti q kishin prfytyrime t ndryshme, se cila do t ishte rruga m e mir pr arritjen e synimeve t prbashkta." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Adresn e B. Krasniqit do ta sigurojm dhe t ta drgojm sa m shpejt q t jet e mundshme. Me K. (Kol) Mrturin do t bisedojm pr ato q u ! &#!

morm vesh, Djelmoshave t tjer n Rom, Besniku u kishte ln 200 dollar, ktu e kemi nj shok t njrit prej tyre dhe prandaj shpresojm se do ta fitojm besimin e tyre dhe ti bjm shok edhe ata." (Letr pr Sabri Novoselln, 5 nntor 1981; Faridin Tafallari, Me tre yjet e pavdeksis n ato vite t stuhishme, Tiran 2010, faqe 273-276) 79. Agron Bajrami: Para se t vazhdoj pr punn e juaj n LDK n at koh m intereson t di pse nuk iu kthyet n Gjermani aktivitetit politik aty ku mbeti babai juaj me ata njerz q tashm ishin n LPK. Kishin krijuar at strukturn t unifikuar t them ashtu. A patt komunikim me dike prej shokve t babait? Donika Grvalla: "Pikrisht asaj strukture iu ktheva sepse shokt e afrt t babait tim, miqt e babait tim ndodheshin tani n Lidhjen Demokratike t Kosovs, sepse jo vetm Shqipria dhe Evropa Lindore por edhe Kosova kishte br hapa t mdhenj nga viti 1982 kur un isha larguar pr n Shqipri, dhe pr mu ishte surpriz mjaft e madhe ajo form e re e komunikimit q ekzistonte mes tyre. Pra un u ktheva pikrisht aty ku un mendoja ta gjej babain tim dhe jo n Lvizjen Popullore t Kosovs e cila kishte mbetur mjaft e kufizuar si numr sepse pjesa m e madhe e veprimtarve t vjetr pr Kosovn kishin shkuar dhe i ishin bashkangjitur Lidhjes Demokratike t Kosovs si lvizje n Gjermani." (www.kohavision.net, 18 maj 2012) Jusuf Grvalla: "I dashur vlla Mrgim, N letrat e fundit na kan ardhur disa kshilla nga ana juaj. Ta them t drejtn se mua personalisht m kan ln me nj ndjenj t ftoht. Thelbi i tyre konsiston, sipas prshtypjes sime, n nj trheqje n vete, q u dashka t aplikohet prej nesh. Ose nuk kam qen n gjendje ta kuptoj qart. Se cilsia duhet t ket prparsi ndaj sasis, kjo dihet dhe pr kt kam shkruar edhe vet, nse t kujtohet, n at Qarkoren drejtuar shokve n D., q ti e ke pas plqyer." (Letr pr Sabri Novoselln, 14 janar 1982; Faridin Tafallari, Terror-Dhimbje-Qndres, Tiran 1997, faqe 452-454) 80. Donika Grvalla: "Nuk sht ndonj turp, nse luftn e prbashkt pr liri nuk e kufizon brenda rrethit t shokve dhe miqve t ngusht." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) Jusuf Grvalla: "Sipas njohurive t mia t pakta teorike, m duket se tash, n vend t reduktimeve e t prkufizimeve, duhet t aplikojm zgjerimin e furishm t radhve, ashtu si thot Lenini me nj rast, madje n at mnyr q rekrutt e rinj t zn vendin e lufttarve t rndomt, kurse ushtari i vjetr t zr vendin e oficerit t ult. Kshtu e pata kuptua m n fund edhe zgjedhjen e Shpendit dhe timen n KQ. Rinia jon revolucionare po krkon radht e revolucionarve t organizuar." (Letr pr Sabri Novoselln, 14 janar 1982; Faridin Tafallari, Terror-Dhimbje-Qndres, Tiran 1997, faqe 452-454) 81. Agron Bajrami: Para se t vazhdoj pr punn e juaj n LDK n at koh m intereson t di pse nuk iu kthyet n Gjermani aktivitetit politik aty ku mbeti babai juaj me ata njerz q tashm ishin n LPK. Kishin krijuar at strukturn t unifikuar t them ashtu. A patt komunikim me dike prej shokve t babait? ! &$!

Donika Grvalla: "Pikrisht asaj strukture iu ktheva sepse shokt e afrt t babait tim, miqt e babait tim ndodheshin tani n Lidhjen Demokratike t Kosovs, sepse jo vetm Shqipria dhe Evropa Lindore por edhe Kosova kishte br hapa t mdhenj nga viti 1982 kur un isha larguar pr n Shqipri, dhe pr mu ishte surpriz mjaft e madhe ajo form e re e komunikimit q ekzistonte mes tyre. Pra un u ktheva pikrisht aty ku un mendoja ta gjej babain tim dhe jo n Lvizjen Popullore t Kosovs e cila kishte mbetur mjaft e kufizuar si numr sepse pjesa m e madhe e veprimtarve t vjetr pr Kosovn kishin shkuar dhe i ishin bashkangjitur Lidhjes Demokratike t Kosovs si lvizje n Gjermani." (www.kohavision.net, 18 maj 2012) Jusuf Grvalla: "Mendoj se Lvizja duhet t prfshihet prej impulsesh t reja. Se cilat do t jen kto impulse, un nuk jam n gjendje ta them. Por, po t prpiqen shokt, do ta gjejn doemos." (Letr pr Sabri Novoselln, 14 janar 1982; Faridin Tafallari, Terror-Dhimbje-Qndres, Tiran 1997, faqe 452-454) 82. Agron Bajrami: Para se t vazhdoj pr punn e juaj n LDK n at koh m intereson t di pse nuk iu kthyet n Gjermani aktivitetit politik aty ku mbeti babai juaj me ata njerz q tashm ishin n LPK. Kishin krijuar at strukturn t unifikuar t them ashtu. A patt komunikim me dike prej shokve t babait? Donika Grvalla: "Pikrisht asaj strukture iu ktheva sepse shokt e afrt t babait tim, miqt e babait tim ndodheshin tani n Lidhjen Demokratike t Kosovs, sepse jo vetm Shqipria dhe Evropa Lindore por edhe Kosova kishte br hapa t mdhenj nga viti 1982 kur un isha larguar pr n Shqipri, dhe pr mu ishte surpriz mjaft e madhe ajo form e re e komunikimit q ekzistonte mes tyre. Pra un u ktheva pikrisht aty ku un mendoja ta gjej babain tim dhe jo n Lvizjen Popullore t Kosovs e cila kishte mbetur mjaft e kufizuar si numr sepse pjesa m e madhe e veprimtarve t vjetr pr Kosovn kishin shkuar dhe i ishin bashkangjitur Lidhjes Demokratike t Kosovs si lvizje n Gjermani." (www.kohavision.net, 18 maj 2012) Jusuf Grvalla: "Ne kemi vrar mendjen se rruga m e sigurt pr futjen e shtypit n Atdhe sht shfrytzimi i ndonj transportuesi n relacionet evropiane. Juve ndoshta mund tu vij prdoresh t gjeni ndonj shofer shqiptar nga Turqia q bart mall me kamion t madh prej shteteve evropiane, e q kalon npr Jugosllavi. Ne do tia jepnim q ktej materialin, kurse shokt brenda duhet t gjejn mnyrn se si ta marrin prej tij n dorzim at material. N rast t till neve do t na zvoglohej problemi edhe sa i prket shtimit t tirazhit t revists edhe shpeshtimit t daljes s saj, gj q ka rndsi t madhe." (Letr pr Sabri Novoselln, 14 janar 1982; Faridin Tafallari, Terror-DhimbjeQndres, Tiran 1997, faqe 452-454)

83. Agron Bajrami: Gjat puns tuaj n LDK e takuat Ibrahim Rugovn? far ishin raportet me te? Donika Grvalla: "Un Ibrahim Rugovn me siguri si fmij mund ta kem takuar por nuk e mbaj mend. Ndrsa pr her t par e kam takuar n Shqipri ditn q kam dal nga greva e uris t studentve, n shkurt t vitit 1991. Ather ai s bashku me Ali Aliun, Bujar Bukoshin dhe Hafiz Gagicn kishin ardhur, ishte her e par q ! &%!

Rugova vinte n Shqipri, dhe ndoshta, ai ka ardhur hert n mngjes tek ne, do t thot mund t ishte ndr vizitat e para q kan br n Shqipri. Un kam par q Rugova mua m konsideronte si vajzn e shokut dhe mikut t vjetr dhe un kam fol me shum gjerman q kan qen pjes e strukturave shtetrore t cilt e njihnin rastin e babit dhe vrasjen dhe seciln her m thonin se e di e di se presidenti Rugova kur ka qen n Gjermani ka biseduar." (www.kohavision.net, 18 maj 2012) Jusuf Grvalla: "Edhe nj lajm jo fort t mir kam pr ju. Me insistimin e Shpendit, pr t mos thn me presionin e tij, Shpendi shkoi n Kosov pr nj qndrim t shkurtr, disa koh para vitit t ri. S andejmi u paraqit disa her n telefon, e s fundi disa dit para vitit t ri, kur tha se do t kthehej menjher pas vitit t ri. Mirpo, sot jemi m 14 janar, e ai as na thirri m, as erdhi. Por, jemi t brengosur shum se mos i ka ndodhur gj. Ndonj lajm, a shenj pr t keq nuk kemi, vese vonesa e tij na brengos. Nse ka fat dhe kthehet, ai do t na sjell materiale me vler, sepse pr at qllim edhe pat shkuar." (Letr pr Sabri Novoselln, 14 janar 1982; Faridin Tafallari, Terror-Dhimbje-Qndres, Tiran 1997, faqe 452-454) 84. Agron Bajrami: Gjat puns tuaj n LDK e takuat Ibrahim Rugovn? far ishin raportet me te? Donika Grvalla: "Un Ibrahim Rugovn me siguri si fmij mund ta kem takuar por nuk e mbaj mend. Ndrsa pr her t par e kam takuar n Shqipri ditn q kam dal nga greva e uris t studentve, n shkurt t vitit 1991. Ather ai s bashku me Ali Aliun, Bujar Bukoshin dhe Hafiz Gagicn kishin ardhur, ishte her e par q Rugova vinte n Shqipri, dhe ndoshta, ai ka ardhur hert n mngjes tek ne, do t thot mund t ishte ndr vizitat e para q kan br n Shqipri. Un kam par q Rugova mua m konsideronte si vajzn e shokut dhe mikut t vjetr dhe un kam fol me shum gjerman q kan qen pjes e strukturave shtetrore t cilt e njihnin rastin e babit dhe vrasjen dhe seciln her m thonin se e di e di se presidenti Rugova kur ka qen n Gjermani ka biseduar." (www.kohavision.net, 18 maj 2012) Jusuf Grvalla: "Tani po kthehem edhe njher n fillim t letrs. Mendimi im sht se disa shtje parimore, si sht themelimi i partis si domosdoshmri apo rrezikshmri n perspektiv, pastaj mnyra e organizimit t Lvizjes n kushtet e reja t lufts, duhet t diskutohen e t pleqrohen m dendur me shokt, sidomos me Plakun. Jo vetm gabimet e mdha parimore, por edhe t voglat ka mundsi t evitohen shum m mir n kt mnyr. Ju atje jeni t lumtur q e keni Plakun. N kt pikpamje ne jua kemi lakmi, se kndej punt me relacione t tilla nuk jan aq t thelluara, jo pr fajin ton." (Letr pr Sabri Novoselln, 14 janar 1982; Faridin Tafallari, Terror-DhimbjeQndres, Tiran 1997, faqe 452-454) 85. Donika Grvalla: "Por e gjith e vrteta sht q un nuk jam e vetmja q e di se sa t tensionuara ishin nj koh relatat mes Babit tim dhe Kadri Zeks. Ata asnjher nuk arritn t bheshin shok. Shkak pr kt mund t ishte edhe fakti q kishin prfytyrime t ndryshme, se cila do t ishte rruga m e mir pr arritjen e synimeve t prbashkta." (Duhet thyer heshtja, Koha Ditore, 19 Janar 2012) ! &&!

Jusuf Grvalla: "N fund, duke ju drguar t fala vllazrore e revolucionare, krkoj falje pr helmin e derdhur n kt letr, por na helmuan ca problemet e prmendura dhe sht e udhs ti ndajm bashk." (Letr pr Sabri Novoselln, 14 janar 1982; Faridin Tafallari, Terror-Dhimbje-Qndres, Tiran 1997, faqe 452-454)

JUSUF GRVALLA DO T MARR IMPULSE T REJA

Kadri Rexha: Gjat ksaj kohe, pra n muajt e par t vitit 1980, n jetn politike t Jusuf Grvalls hyn edhe nj ngjarje tjetr shum me rndsi, e cila n aktivitetin e tij t palodhshm do tia plotsoj nj boshllk, do ta angazhoj edhe m tepr, sidomos kur t kihet parasysh se n mes Jusuf Grvalls dhe organizats s tij LNKVSHJ ende nuk ishin vn kontaktet e pritura. Ismail Haradinaj, arsimtar i edukats fizike, nga fshati Glloxhan, KK i Deanit, prndryshe burr i ndershm nga nj der e njohur pr tradita t larta patriotike, me an t nj letre, t ciln ia drgon prmes nj studenti, e njofton Jusuf Grvalln se n rrethin e Deanit ekziston nj grup patriotik revolucionar mjaft aktiv. Ai prmes letrs shpreh gatishmrin e vet dhe t shokve t tij pr luft t pakompromis pr atdhe. Prandaj, n mes tjerash, e lut Jusufin q t jet n kontakt t vazhdueshm me ta, n mnyr q tu gjendet sa m pran me kshilla dhe udhzime. Ksaj lutje dhe krkesave q i erdhn nga ky grup, Jusuf Grvalla u prgjigjet pozitivisht dhe menjher fillon nga puna. Sa pr fillim ai atyre ua ofron Statutin, materialet e LNKVSHJ dhe mnyrn e organizimit t saj, t cilat ata i pranojn me entuziazm t madh. Pas prqafimit t Statutit, ky grup, m par gjysm i organizuar, i riorganizon radht e veta dhe fillon nj aktivitet me hov t ri. Tash e tutje ky krah i ri i LNKVSHJ do t quhet Komiteti i Deanit dhe pothuajse t gjitha territoret e Rrafshit t Dukagjinit si dhe Universiteti i Prishtins pikrisht nga kjo deg do t mbulohen me trakte, si dhe me materiale t tjera patriotike. Nga puna dhe aktiviteti i suksesshm i ktij krahu, Jusuf Grvalla do t marr impulse t reja, edhe pse me vshtirsi t mdha materiale dhe pa bashkpuntor, do ti hyj puns individualisht dhe gjat vers s atij viti do t filloj me nxjerrjen e revists s prdymuajshme Lajmtari i liris. (Fati i luleve, Prishtin, 1993, f. 162)

SHOKU Q DIKUR M DINTE PR PRIJS UJRASH

(Disa vargje nga poezit e Jusuf Grvalls) do t ket aty pak trosha buke do t zihet aji nj kom e shtruar n mesore do gazeta dite do t v portretin e nj dashurie n dhomn e pritjes do t m vijn shok e do t m vijn prindr * ka njerz q tr ditn fluturojn udi ka njerz q gjith natn flen nn ujvara lumit i besojn si njeriut e flen nganjher edhe pas dreke njerz me ball t iltr me shok shum e t dashur ! &'!

e femra q i dashurojn ka njerz t uditshm sot kudo n bot ka varre pr kta njerz n tokn e shkelur t Kilit... * s'do t'i kthehem kurrgjs as kotsis s zez rrugs sime nga t largohem gjurm do t l shtigjeve thepore nga vetja pas dhish prore dika mbetet pr t ardhur se atje m pret hapi i mendimit tim. Bucel e vers e shelgjisht shoku q dikur m dinte pr prijs ujrash brrakat e bari i keq me gjarpinj - aty jan ________________________________________ Libra nga Xhafer Durmishi Skenderi i Shtutgartit, pr Rilindasit e Shtutgartit 1. Protesta e Aspirata 2. Lvizja e Jusuf Grvalls 3. Zri i popullit dhe Zri i Jusuf Grvalls 4. T fala s'po na ojn asnjher 5. Nuk pyesin pr mimin e liris 6. Pa taktizime 7. N rrethin e Shtutgartit 8. Fakte pr Lvizjen e Jusuf Grvalls 9. Luga dhe Lugina 10. Filharmonia e Jusuf Grvalls 11. Shokt dhe Jusuf Grvalla 12. Fjalori i Lvizjes s Jusuf Grvalls 13. Operacioni Barbarossa 14. Pa trazime 15. Skena 16. Jusuf Grvalla dhe Liria 17. Emr q u b tradit 18. Shok rinie 19. Ora ime e ndalur 20. Testamenti 21. Ilustrime 22. Vepra e Jusuf Grvalls ! Jusuf Grvalla: "Kshtu e pata kuptua m n fund edhe zgjedhjen e Shpendit dhe timen n Komitetin Qendror." ___________________________________________

XHAFER DURMISHI

SHKURT 2013

&(!