MEDICINA ZA SVAKOG

Bezbolni poroaj
B.Miloevi R. Prica
SVAKA ENA MOE SE PORODITI BEZ BOLA
Mnoge ene liavaju se materinstva samo iz straha od bola. Zato su autori ove vrlo korisne knjige
imali za cilj da prue potrebna obavetenja i strune savete o bezbolnom poroaju tom metodu
koji ne kodi ni majci ni detctu, a koji se uspeno sprovodi u svetu i koji je omoguio
hiljadama ena da se porode bez bola. ! prvom delu knjige izneta su teorijska objanjenja
neophodna za razumevanje samog problema. "rugi deo namenjen je obuci trudnice
#raktiko izvoenje bezbolnog poroaja zahteva aktivno uee porodilje. $toga je potrebno
da ona poznaje ne samo sutinu mehanizma nastajanja i uklanjanja poroajnog bola ve i osnovne
elemente grae svojih organa, njihovu %iziologiju, kao i %iziologiju trudnoe i mehanizam
poroaja. "a bi se to postiglo, neophodno je da bude obavetena i da stckne odreeno znanje
o tome. &o se postie pripremom u toku trudnoe.
'va e knjiga svakako biti od velike koristi ne samo enama koje se pripremaju za bezbolni poroaj
ve i lekarima i ostalom strunom osoblju koje uestvuje u pripremama i spro(voenju bezbolnog
poroaja.
VAE SPOKOJSTVO I SPOKOJSTVO VAE PORODICE U VAIM SU RUKAMA
MEDICINSKA KNJIGA BEOGRADZAGREB
IV iz!anje )*+,.
"a#pa$ Beo%ra!&'i %ra(i)'i za*o!+ Beo%ra!, B-le*ar *oj*o!e Mi.i/a 01
2REDGOVOR DRUGOM IZDANJU
Za relativno rato vre!e na"tala #otre$a %a no*i# i%&an'e! n'i(e )Be%$olni
#oro*a'+ #otvr*,'e "ve vee intere"ovan'e %a "avre!ene teovine !e&icin"e na,e ,
otlan'an', i ,$la-avan', #oro*a'no( $ola na #.a.in o'i ne o&i ni !a'ci ni &etet,.
Veli $ro' -ena o'e ", .itale o $e%$olno! #oro*a', i oni/ o'e ", "e0 #o"le
#"i/o1i%i.e #ri#re!e0 #ora*ale , nai! #oro&iliti!a #o ovo' !eto&i0 ao i leara
o'i "#rovo&e ov, !eto&,0 #otvr*,'e &a ovo "a&an'e intere"ovan'e ni'e "a!o
,o$i.a'ena ra&o%nalo"t %a neto novo. Ono "e o"niva na i%ve"no! i","tv, o'e "ve
vie #otvr*,'e vre&2no"t i ori"t o& #"i/o#ro1ila"e , #oro*a',.
U Beo%ra!-+ l no*e#bra 0345, %o!, AU6ORI
#-."/'0'- #-0'M 1Z"234!
Za proble# bola - poroaj- i na)ine za nje%o*o -'lanjanje o!-*e' je po&"ojalo *eli'o
in"ere&o*anje, O&"*arenje bezbolno% poroaja bez pri#ene #e!i'a#ena"a "e'o*ina je
&a*re#ene #e!i7in&'e na-'e+ - 'ojoj p&i8o&o#a"&'i na)in po&#a"ranja or%aniz#a -
7elini za-zi#a zna)ajno #e&"o,
Za a'-.er&"*o je o! iz*anre!no% zna)aja #o%-/no&" -'lanjanja bolo*a pri poroaj- na
na)in 'oji ne .'o!i ni #aj7i ni !e"e"-, U na& je o "o# proble#- -op."e #alo pi&ano+
'a'o - &"r-)noj "a'o i - pop-larnoj ."a#pi, S"o%a /e o*a 'nji%a+ -*eren &a#+
po!je!na'o zain"ere&o*a"i &*e )i"ao7e+ a ne &a#o &"r-)nja'e,

A,tori ove n'i(e i!ali ", %a cil' &a0 na o"nov, "avre!ene literat,re o $e%$olno! #oro*a',0
#r,-e #otre$na o$a2veten'a o #"i/o#ro1ilati.o! na.in, o"tvaren'a $e%$olno( #oro*a'a0 t'.
o na.in, "#rovo*en'a $e%$olno( #oro*a'a $e% #rl!ene !e&ia!enata0 o'i "e ,"#eno
#ri!en',', , "vet, i o'i 'e /il'a&a!a -ena o!o(,io &a "e #oro&e $e% $ola. lao 'e
n'i(a na#i"ana #re!a na'novi'i! "tr,.ni! i #o#,larni! #,$liaci'a!a o $e%$olno!
#oro*a',0 val'a i"tai &a ", o$a a,tora i , "vo!e &o"a&an'e! ra&, #oa%ali ne "a!o
-ivo intere"ovan'e %a ta' #ro$le! ve ", i #rati.i0 #re!a nai! !o(,no"ti!a0
reali%ovali i%ve"ne !eto&e i% o$la"ti #"i/o"o!at"e !e&icine i $e%$olno( #oro*a'a na
3ineoloo2a,er"o' linici Me&icin"o( 1a,lteta , Beo(ra&, i , 3ra&"o'
(ineoloo2a,er"o' $olnici ao na"tavno' $a%i0 tao &a 'e n'i(a &eli!i.no re%,ltat i li.no(
i","tva. Je&an o& a,tora #roveo 'e i%ve"no vre!e , 4ranc,"o' ra&i ,#o%navan'a !eto&a
$e%$olno( #oro*a'a i na.ina n'i/ovo( "#rovo*en'a , 1ranc,"i! #oro&iliti!a.
Teori'"o o$'an'en'e ,lan'an'a $ola , #oro*a', #,te! "avre!eni/ !eto&a %a"niva "e
na (eni'alni! "a%nan'i!a r,"i/ na,.nia , o$la"ti 1i%iolo(i'e nervno( "i"te!a o'a "e
o&no"e na otrie ,"lovni/ re1le"a i !o(,no"ti n'i/ova ,lan'an'a.
U #rvo! &el, n'i(e i%neta ", teori'"a o$'an'en'a neo#/o&na %a ra%,!evan'e "a!o(
#ro$le!a. Dr,(i &eo 'e na!en'en o$,ci tr,&nica0 i !o-e #o"l,-iti ao "a!i! -ena!a
tao i oni!a o'i i/ #ri#re!a', %a $e%$olni #oro*a' 2 le1cari!a i o"talo! o"o$l',.
Prati.a #ri!ena $e%$olno( #oro*a'a %a/teva ativno ,.ee #oro&il'e. Sto(a 'e #otre$no
&a ona #o%na'e ne "a!o ",tin, !e/ani%!a na"ta'an'a i ,lan'an'a #oro*a'no( $ola ve i
o"novne ele!ente (ra*e "vo'i/ or(ana0 n'i/ov, 1i%iolo(i',0 ao i 1i%iolo(i', tr,&noe i
!e/ani%a! #oro*a'a. Da $i "e to #o"ti(lo0 neo#/o&no 'e &a $,0&e o$avetena i &a
"tene o&re*eno %nan'e o to!e. To "e #o"ti-e #ri#re!o! , to, tr,&noe.
Ova e 2n'i(a0 "vaao0 #r,-iti velie ori"ti ne "a!o -ena!a o'e "e #ri#re!a', %a
$e%$olan #oro*a' ve i lea2ri!a i o"talo! "tr,.no! o"o$l', o'e ,.e"tv,'e , #ri#re2
!a!a i "#rovo*en', $e%$olno( #oro*a'a.
2ro(, !r SINIA 6ASOVAC
U Beo%ra!-+ 0, #aja 0393, %o!,
$2"-524
U*o!
I !eo
6.Z6'731 #'-'824
I l&"ori ja bezbolno% poroaja 2ri#ena &-%e&"ije i 8ipnoze - a'-.er&"*- : Upo"reba
#e!i'a#ena"a : : : : : : : 00
Rea!o* #e"o! bezbolno% poroaja : : : : :
2&i8opro(ila'"i)'i #e"o! bezbolno% poroaja 0;
II, ."a je bezbolni poroaj
<-n'7ioni&anje ner*no% &i&"e#a, U&lo*ni re(le'&i : 01
E'&7i"a7ija i in8ibi7ija : : : : : : : : 03
S"*aranje -&lo*ni8 re(le'&a po#o/- re/i
O bol- i -&lo*ni# bolni# re(le'&i#a : 5;
Bol -n-"ra.nji8 or%ana
O&e"lji*o&" #a"eri7e na bol : 51
III,2ore'lo poroajno% bola
IV,U'lanjanje bolo*a : : : =>
II !eo
#-1#-.M2 &-!"3192 Z2 6.Z6'731 #'-'824
I, 6r-!no/a ;0
A, Ana"o#ija ?en&'i8 polni8 or%ana ;=
0,Karli7a ;=
5,Mi.i/i : : : ;9
=,Karli)ni or%ani ;1
R, <iziolo%ija ?en&'i8 polni8 or%ana 95
C+ <iziolo%ija "r-!no/e
I&8rana plo!a
S"a"i'a "r-!ne ?ene
D, @i%ijena "r-!no/e
A 6ele&na @i%ijena
I&8rana " r-!ne ?ene
D-.e*na 8i%ijena :
Kon"rola - &a*e"o*ali."- za "r-!ni7e
II, "a je poroajni bol, kako nastaje i kako emo ga
ukloniti 11
Ana"o#ija i (iziolo%ija ner*no% &i&"e#a : : 1B
U&lo*ni re(le'&i : : : : : : : B5
2ore'lo poroajno% bola B1
Ka'o /e#o -'loni"i poroajni bol 35
III, 'dnosi izmeu disanja, trudnoe i poroaja ( *:
Kon"ra'7ije #a"eri7e 34
Di&anje : : : : : : : : : : : 0C5
Ve?be !i&anja : : : 0C;
IV, Znaaj relaksacije miia );,
Ve?be rela'&a7ije : 005
0. &ok poroaja ( )<,
2r*o poroaj ne !oba 0=;
Dr-%o poroajne !oba 0;C
6re/e poroajne !oba 0;;
VI, #pnaanje porodllje u prvom t poroajnom dobu,
dobu irenja ):=
Ve?be !i&anja : : : : : : : : : : 094
VII, #onaanje poroilje u drugom poroajnom dobu,
dobu istiskivanja ploda )=,
Ve?be : : 045
VIII, -ad i uee mozga u bezbolnom poroaju )+,
ID, 3astupanje poroaja 0B
C
0B
1
)*
Ve?be za babinjare : : EEE EEE
7iteratura >>>>>>>> >> >>> >>>
-egistar >>>>>>>>>>>> >>>
!0'"
2roble# bezbolno% poroaja pri*-'ao je po&le!nji8 %o!ina *eli'- pa?nj- ne &a#o
le'ara *e/ i .iro'e ja*no&"i - &*e"-,
O! polo*ine DID *e'a+ 'a! je pr*i p-" pri#enjen 8loro(or# 'ao &re!&"*o za
-bla?a*anje poroajni8 bolo*a+ #e!i7ina ne pre&"aje & i&"ra?i*anji#a i pri#eno#
razni8 &re!&"a*a 'a'o bi &e po&"i%ao bezbolan poroaj,
O! 0390, %o!, proble# bezbolno% poroaja po&"aje naro)i"o a'"-elan, 6e %o!ine
po)inje pri#ena p&i8opro(ila'"i)'o% #e"o!a bezbolno% poroaja - So*je"&'o# Sa*ez-, Iz
SSSRa #e"o! preno&i - <ran7-&'- pari.'i a'-.er 4ernan& 5a!a%e. 2ri8*a/en o!
*eli'o% broja a'-.era <ran7-&'e+ #e"o! &e preno&i !, - !r-%e e*rop&'e i *ane*rop&'e
ze#lje, I&"o*re#eno & nje%o*o# pri#eno# o?i*lja*a i Rea&ov #e"o! bezbolno%
poroaja+ 'oji po"i)e jo. iz 03==, %o!,+ ali 'oji nije bio nai.ao na .ir- pri#en-,
Oba o*a #e"o!a zna)e no* na)in "re"iranja poroajno% bola, Ra!i &e o #e"o!i#a
pre*en"i*no% 'ara'"era 'oji "reba !a &pre)e poja*- poroajni8 bolo*a+ i "o obja.njenje#
pore'la poroajno% bola+ -pozna*anje# "r-!ni7a & poroajni# a'"o#+ "j, &oli!no#
pripre#o# "r-!ni7a za poroaj, 6a oba*ezna pripre#a "r-!ni7a izi&'-je e'ipni ra!+ - 'o#e
-)e&"*-j-$ le'ar+ babi7a i (izio"erape-",
I pore! razli'a - "eorij&'i# &8*a"anji#a poroajno% bola+ oba #e"o!a i&"i)- po&ebn-
-lo%- p&i8i)'i8 )inila7a - na&"ajanj- poroajno% bola, 2o&#a"raj-/i proble# bola -
&'lop- )i"a*e li)no&"i+ a ne &a#o 'ao lo'alni proiz*o! ra!a #a"eri7e+ a-"ori "i8 #e"o!a
*i!e - o!reenoj p&i8i)'oj pripre#i "r-!ni7a+ - &"*aranj- pozi"i*no% !o!ira & nji#a+ -
-'lanjanj- &"ra8a o! poroaja i - -pozna*anj- "r-!ni7a & poroajni# )ino#
#o%-/no&" !a &e bol -'loni,
2ri#ena "i8 #e"o!a - pra'&i po"*r!ila je i&pra*no&" &a*re#eno% na)ina "re"iranja
bezbolno% poroaja, 6a'o je - SSSR- 039=, %o!, oba*ljeno o'o =CC,CCC bezbolni8
poroaja+ #e- 'oji#a je bilo B:0CF ne-&pe8a, U 039;, %o!, *e/ 99F ?ena - %ra
!o*i#a SSSRa poraa &e & pre"8o!no# pripre#o# za bezbolni poroaj, U 2ariz-+ &a#o
- poro!ili."- Ga#azea+ o! 0395, !o 0399, %o!, na ;,B;1 poroaja ?ena 'oje &- &e
pripre#ale za bezbolni poroaj bilo je i&po! 9HF ne-&pe8a, U En%le&'oj i A#eri7i+ %!e
&e -%la*no# pri#enj-je Rea!o* #e"o!+ *eli'i broj a-"ora ba*i &e "i# proble#o# i iz
%o!ine - %o!in- obja*lj-je o!li)ne rez-l"a"e na 8ilja!a#a pripre#ljeni8 "r-!ni7a,
U -&pje.no &pro*e!eni# bezbolni# poroaji#a po&"oje razli)i"i &"epeni : o!
po"p-no% -'lanjanja poroajno% bola !o o&e/anja iz*e&no% &"epena bola+ pri 'o#e ?ena
ipa' o&"aje #irna+ &reena i pribrana !o 'raja poroaja, U ne-&pe8e &e -brajaj- oni
&l-)aje*i - 'oji#a je ?ena bila ne#irna i ja-'ala o! bolo*a, Kao ,razlozi za ne-&pe8e
na*o!e &e$ ne!o*oljna "eorij&'a ob-'a ?ene+ ne!o*oljno -*e?bana "e8ni'a iz*oenja
poroaja+ nepo"p-na -pozna"o&" o&oblja 'oje *o!i poroaj &a #e"o!o# bezbolno% po
roaja+ ne&reene e'ono#&'e i !r-%e prili'e "r-!ni7e+ !r-."*eni po"re&i 'o! "r-!ni7a
'oji nailaze pre!
5
&a# poroaj+ njena e*en"-alna oboljenja I&r)ana #ana+ "-ber'-lozaJ i+ 'ao *rlo *a?an
razlo% Ka ne-&pe8+ po"p-na pa&i*no&" ?ene - "o'- poroaja,
U #e!i7in&'i# 'r-%o*i#a - na& in"ere&o*anje za bezbolni poroaj po&"ojalo je o!
pr*i8 !ana pri#ene "i8 #e"o!a - &*e"-, S *eli'o# pa?njo# pra/ena je li"era"-ra o "o#
proble#- i &abirana &- &"e)ena i&'-&"*a, Iz*e&"an broj na.i8 a'-.era i#ao je prili'e !a
&e bli?e -pozna &a &pro*oenje# #e"o!a bezbolno% poroaja - <ran7-&'oj i -
En%le&'oj,
U po&le!nje *re#e in"ere&o*anje za bezbolni poroaj pro.irilo &e i na ne&"r-)ne
o&obe+ naro)i"o na ?ene 'oje &- na ne'i na)in pone."o na)j-le o "o# proble#-,
U na& je o pre*en"i*ni# #e"o!a#a bezbolno% poroaja #alo pi&ano+ 'a'o - &"r-)noj
"a'o i - pop-larnoj ."a#pi, S"o%a &e -'azala po"reba za pi&anje# je!ne 'nji%e iz 'oje
bi &e na. &*e" -poznao &a &a*re#enl# p&i8opro(ila'"i)'i# na)ino# o&"*arenja
bezbolno% poroaja,
Knji%a &e &a&"oji iz !*a !ela, U pr*o# !el- !a"e &- "eorij&'e po&"a*'e bezbolno%
poroaja+ pri )e#- &- izne"i prin7ipi p&i8opro(ila'"i)'o% #e"o!a bezbolno% poroaja,
Me"o! &a!r?i naj&oli!nija na-)na obja.njenja poroajno% bola+ a za&ni*a &e na !aljoj
razra!i ra!o*a *eli'o% r-&'o% (iziolo%a Pavlova o !ela"no&"i 7en"ralno% ner*no% &i&"e#a i
&"*aranj- -&lo*ni8 re(le'&a,
<-n'7ioni&anje ner*no% &i&"e#a je&"e !o&"a !eli'a"na obla&" (iziolo%ije, Zbo% "o%a
*er-je#o !a /e .iri+ ne&"r-)ni 'r-% )i"ala7a nai/i na "e.'o/e - raz-#e*anj- izne&eni8
po&"a*'i ia'o &#o -lo?ili "r-!a !a i8 !a#o na ."o &8*a"lji*iji na)in, S#a"rali &#o !a je
ipa' po"rebno !a - 7elini izne&e#o "eorij&'e po&"a*'e o poroajno# bol- !a ne
bi&#o o'rnjili proble#a"i'- *ezan- za &a# #e"o!, I&"o "a'o
=
a*er-je#o !a /e i pre"e?an !eo ne&"r-)ni8 )i"ala7a #o/i+ & ne."o "r-!a+ !a raz-#e i
&8*a"i o*- proble#a"i'-, A 'a! &- - pi"anj- "r-!ni7e 'oji#a je o*a 'nji%a
pr*en&"*eno na#enjena+ nji8o*a prirre#a za bezbolno poraanje bi/e -"oli'o &oli!nija
-,H,oli'o &e bolje -poznaj- &a &-."ino# #e"o!a, Se# "o%a+ o*aj !eo 'nji%e 'ori&no /e
po&l-?i"i le'ari#a i o&"alo# &"r-)no# o&oblj- 'oje jo. nije i#alo prili'e !a &e -pozna &
proble#o# bezbolno% poroaja,
Uolio ra%,!evan'e #rvo( &ela n'i(e , #o.et, $,&e ote-ano0 ta' &eo "e "lo$o&no
!o-e #re"o.iti i !o-e "e o!#a8 .itati &r,(i &eo0 - 'o#e je izne&ena pra'"i)'a pripre#a
"r-!ni7a za bezbolni poroaj+ 'oji neop8o!no #ora !a &a*la!a &*a'a "r-!ni7a 'oja ?eli !a
&e bezbolno poraa,
Je!an o! o&no*ni8 prin7ipa p&i8opro(ila'"i)'o% #e"o!a bezbolno% poroaja je !a &e
"r-!ni7a #ora -pozna"i & pore'lo# poroajno% bola+ na o&no*- )e%a /e ona ra&'in-"i &
raniji# &8*a"anji#a !a je poroaj oba*ezno bolan, Sa#i# "i# bilo je neop8o!no !a i -
o*o# !el- 'nji%e izne&e#o o&no*ne "eorij&'e po&"a*'e o na&"ajanj- poroajno% bola,
2o'-.ali &#o aa "o -)ini#o na ."o -pro./eniji na)in+ "e &e na!a#o !a /e na.e izla%anje
bi"i raz-#lji*o za &*a'- "r-!ni7-,
1 ".' 6.Z6'731 #'-'824
1. 1$&'-142 6.Z6'73'/ #'-'8242
I&"orija bezbolno% poroaja je&"e !eD borbe pro"i* bolo*a - #e!i7ini -op."e, Bol 'ao
o&e/aj 'oji &a!r?i - &ebi po&ebne o&obine+ "j, 'ao o&e/aj 'oji je -*e' e#o7ionalne
priro!e+ bio je pre!#e" pro-)a*anja i analize biolo%a+ p&i8olo%a i (iziolo%a, Iz "o%a &-
proiza.la razna %le!i."a o bol-, 6a'o &- #no%i+ a #e- nji#a i *eli'i biolo% Dar6in0 *i!eli -
bol- o!bra#ben- rea'7ij- or%aniz#a+ alar#ni &i%nal ra!i nje%o*e za."i"e+ i &a#i# "i#
nje%o*- 'ori&no&" za ?i*o bi/e, Dr-%i+ pa'+ &#a"raj- !a on ne#a "- -lo%-+ pobijaj- je i )a'
"*r!e !a je bol ."e"an, 6a'*a &8*a"anja i#ala &- -"i7aja i na %le!i."a - #e!i7ini o poroaj
no# bol-, Je!no o! "i8 je !a je poroajni bol po"reban i 'ori&"an, Za #e!i7in- je bol+ pre
&*e%a+ &i%nal !a &e - or%aniz#- zbi*a ne."o nenor#alno, On je je!an o! pr*i8 &i#p"o#a
%o"o*o &*i8 oboljenja, R-'o*o!e/i &e 8-#ani# prin7ipi#a+ ?eljo# !a )o*e'- po#o%ne i
ola'.a #- "e%obe+ #e!i7ina je o!-*e' "ra?ila &re!&"*a i na)ine 'a'o !a &e bol -'loni i+
pre#a &"epen- raz*oja #e!i7in&'e na-'e+ borila &e pro"i* nje%a na o*aj ili onaj na)in,
#rimena sugestije i hipnoze u akuerstvu.
Ne -laze/i - perio! &re!nje% *e'a+ 'oji je obele?en #i&"i7iz#o# i prep-."anje#
le)enja razni# *ra)i#a i &*e."eni7i#a+ pr*a &re!&"*a 'oja je #e!i7ina -po"reblja*ala
pro"i* bola -brajaj- &e - &-%e&"i*ne #e"o!e le)enja, U pr*oj polo*ini DID *e'a 'ao &re!
&"*o za o"'lanjanje bolo*a - 8ir-r%iji+ z-bar&"*- i !r-%i# %rana#a #e!i7ine
pri#enji*ana je 8ipnoza, U a'-.er&"*- &- pr*i bezbolni poroaji po&"i%n-"i "a'oe
8ipnozo#+ - pr*oj polo*ini DID *e'a, Nara*no+ &*e &- "o bili &a#o poje!ina)ni &l-)aje*i,
7i#no%a je &"anje !eli#i)no% &na, Za razli'- o! &na+ 'oji nailazi &pon"ano+ Ko!
8ipnoze #ora !a po&"oji o&oba 'oja /e na !r-%oj o&obi I'oja &e 8ipno"i.eJ proiz*e&"i
8ipno"i)'o &"anje, 6o je "z*, /i#noti%er. U 8ipnp"i&ane o&obe+ 'oja &e nalazi -
&"anj- !eli#i)no% &na+ ne po&"oji #o%-/no&" ra&-i*anja i !ono.enja za'lj-)a'a
&op&"*eno# *oljo# ni"i+ pa'+ prije#a na!ra?aja iz &poljnje% &*e"a, U nje &- &*e
(-n'7ije -'o)ene, 2o&"oji &a#o -zan !eo ja&ne &*e&"i+ je!an prozor+ !a &e "a'o
izrazi#o+ 'oji *ez-je 8ipno"i&an- o&ob- & 8ipno"izero# i pre'o 'o%a ona pri#a
&-%e&"ije i iz*r.a*a nareenja,
U !r-%oj polo*ini DID *e'a+ za *re#e )-*eno% ne-rop&i8ija"ra C/arcota0 8ipnoza je -zela
#a8a+ naro)i"o - <ran7-&'oj, O!a"le je prene"a - !r-%e ze#lje, @ipnoza - a'-.er&"*-
"a'oe je bila po! -"i7aje# C8ar7o"o*e .'ole+ ali &e &*o!ila &a#o na -po"reb- -
poje!ina)ni# &l-)aje*i#a, In"ere&o*anje za 8ipnoz- 'ao &re!&"*o za borb- pro"i*
bolo*a bilo je ne'o *re#e za#rlo!a bi - #no%i# ze#lja#a E*rope pono*o o?i *elo
po&l e I &*e" &'o% ra" a, U SSSR- je in"ere&o*anje za 8ipnoz- naro)i"o pora&lo po&le
zna)ajni8 "eorij&'i8 ra!o*a o 8ipnozi *eli'o% r-&'o% (iziolo%a Ivana Petrovi.a Pavlova
I0B;3:03=4J, Na.a*.i "eorij&'i o&lona7 - ra!o*i#a Pavlova0 &o*je"&'i a-"ori po)eli &- &*e
*i.e !a pri#enj-j- 8ipnoz- 'ao &re!&"*o pro"i* bolo*a - razni# %rana#a #e!i7ine+ pa i
- a'-.er&"*-, Nije &l-)ajno&" ."o ", &e ba. "*or7i najno*ije% #e"o!a bezbolno% poroaja+
"z*, p&i8opro(ila'"i)'o% #e"o!a+ Vj*lv<wki i 8iola'ev0 !-%i niz %o!ina ba*ili pro
-)a*anje# 8ipnoze ! pri#enji*ali je - prili)no# broj- poroaja, U "e8ni7i iz*oenja
oni &- pra'"i'o*ali !*a na)ina$ ili &- ?en- za *re#e &a#o% poroaja 8ipno"i&ali+ ili &- je+
pa'+ za *re#e "r-!no/e - ne'oli'o #a8o*a 8ipno"i&ali a on!a je p-&"ili !a &e poraa -
b-!no# &"anj-+ "j, pri )i&"oj &*e&"i, Dr-%i na)in je #no%o )e./e pri#enji*an, Za *re#e
8ipno"i)'o% &"anja ?eni &- !a*ane &-%e&"ije o bezbolno# poroaj-, U po%le!- &"epena
po&"i%n-"o% e(e'"a bezbolno&"i rez-l"a"i &- bili razli)i"i, Ali+ -op."e -ze*.i+ oni &- bili *rlo
po*oljini ! o8rabr-j-/i, E(e'" - poroaj- bio je o*aj$ - prili)no# broj- &l-)aje*a ?ena je
za *re#e poroaja o&e/ala &a#o 'on"ra'7ije #a"eri7e+ a ne bolo*eL - !r-%i# &l-)aje*i#a
o&e/ala je &a#o la'e bolo*e+ ali je o&"ajala #irna i &reena - "o'- poroajaL - ne'i8
poro!ilja po&"ojao je zabora* za 7eo poroaj, Bez obzira na "e razli'e+ poroaj je -
&*a'o# &l-)aj- bio zna"no ola'.an+ a &a#a 8ipnoza bila je po"p-no bezopa&na za #aj'-
i !e"e, O*aj #e"o! &- r-&'i a-"ori naz*ali /i#no2",(e2"tivni !eto& $e%$olno( #oro*a'a.
Rez-l"a"i po&"i%n-"i nji#e bili &- "a'o po*oljni+ a &a# #e"o! po"p-no bezopa&an za #aj'- i
!e"e+ !a r-&'i a-"ori ne bi ni "ra?ili no*e #e"o!e bezbolno% poroaja !a 8ipnoza ne#a
je!n- prili)no nez%o!n- &"ran- : "e8ni)'e po"e.'o/e, Nai#e+ &*a'oj "r-!ni7i po"reban je
po&eban 8ipno"izer+ a on+ ope"+ #ora bi"i &"r-)nja', Zbo% "o%a 8ipnoza nije #o%la bi"i
#a&o*no pri#enji*ana+ ali &e ona i !an!ana& - SSSR- pri#enj-je & *eli'i# -&pe8o#
'ao &re!&"*o za obezbol ja*an je poroaja,
@ipnoza je na-)ni7i#a pr-?ila !ra%o7ene po!a"'e za !alji ra! na proble#-
bezbolno% poroaja, Njeno# pri#eno# !o.lo &e !o zna)ajni8 za'lj-)a'a, U"*reno je+
nai#e+ !a &e &-%e&"ijo# #o?e o"'loni"i bol+ !a &-%eri&ane re7i #o%- &"*ori"i o&e/anje
bezbol
3
Ia'o &- &e -&a*r.ili izbor i "e8ni'a !a*anja ane&"e"i)'i8 &re!&"a*a+ ipa' iz &*e%a
na*e!eno% proizlazi !a !o !ana& nije pronaeno i!ealno &re!&"*o 'oje bi o"'lanjalo
bolo*e - "o'- 7elo% poroaja a !a ne !el-je ."e"no na #aj'- i na !e"e, Ali+ "a &re!&"*a
ipa' &- zna)ajna za Ipobijanje "*renja !a je poroajni bol neizbe?an,
-eadov ?. -idov@ metod bezbolnog poroaja. 2roble#- obezbol ja*an ja poroaja
po&ebno &e po&*e"io en%le&'i a'-.er 3rantl9 Dic Rea&0 'oji je 03==, %o!, p-b li'o*ao
pr*o !elo o "o# proble#-+ M2riro!ni poroajN+ i 'oji je pr*i &"*orio #e"o!
bezbolno% poraanja+ pozna" !ana& .iro# &*e"a po! nje%o*i# i#eno#, Raz#i.ljaj-/i o
"o# proble#-+ on je za'lj-)io !a je poroaj (iziolo.'i a'"+ pa bi+ pre#a "oO#e+
#orao bi"i bezbolan, MNi'a'a* priro!ni za'on ne #o?e opra*!a"i poroajne pa"njeN+ 'a?e
Rea&. 2olaze/i o! "a'*o% &8*a"anja+ on i&"ra?-je -zro'e poroajni8 bolo*a, I#aj-/i -
*i!- )injeni7e !a &- poroaj 'o! pri#i"i*ni8 naro!a i 'o/enje 'o! ?i*o"inja #no%o
#anje bolni+ ili )a' &a&*i# bezbolni+ on za'lj-)-je !a je &"ra8 'oji je &"*orila 7i*iliza7ija
-zro' poroajni8 bolo*a i pa"nji, On "o obrazla?e na o*aj na)in$ &"ra8 *o!i !-.e*noj
nape"o&"i+ iz*e&no# nepo*oljno# &"anj- na.e% ner*no% &i&"e#a, Ali &"ra8 &"*ara i (izi)'-
nape"o&"+ na pr*o# #e&"- nape"o&" &*i8 na.i8 #i.i/a, 6a #i.i/na nape"o&" ja*lja &e i -
#i.i/i#a %rli/a #a"eri7e+ 'oji &- zbo% "o%a &"e%n-"i+ "a'o !a - "a'*o# &"anj- &pre)a*aj-
prolaza' !e"e"a iz #a"eri7e - poroajni 'anal 'a! po)inje i&"i&'i*anje !e"e"a, 6o
&"ezanje #i.i/ni8 *la'ana %rli/a #a"eri7e+ nji8o*a 'on"ra'"-ra+ -zro' je bolo*a, 2re#a
"o#e+ a'o &e -'lone &"ra8 i nape"o&" #i.i/a+ ne&"a/e i bolo*a,
05
Uzro' &"ra8a on *i!i - '-l"-ri i 7i*iliza7iji+ 'oje &- *e'o*i#a !elo*ale na !-8
?ene,U'oli'o je naro! '-l"-rniji -"oli'o je nji#e *i.e o*la!alo &8*a"anje o poroaj- 'ao
opa&no# i bolno# a'"-,
Na o&no*- "a'*o% %le!anja na "aj proble# Rea& je izra!io &*oj #e"o! bezbolno%
poroaja i naz*ao %a Mpriro!ni poroajN, 2re#a "o# #e"o!-+ bi"no je -'loni"i &"ra8 o!
poroaja 'o! ?ene i op-&"i"i njene za"e%n-"e #i.i/e, Mo%-/no&" -'lanjanja &"ra8a on *i!i
- !o!ir- le'ara i babi7eH & "r-!ni7a#a 'oji#a "reba obja&ni"i !a poroaj #o?e bi"i
bezbolan i !a je &"ra8 "aj 'oji %a )ini bolni#+ 'ao i !a &- &"ra8 -neli 7i*iliza7ija i
po%re.no *a&pi"anje, On+ "a'oe+ po!*la)i !a ?ene "reba bo!ri"i i o&lobo!i"i !-.e*ne
nape"o&"i, 2ore! "o%a+ "reba i# !a"i i po"rebna obja.njenja o ana"o#iji i (iziolo%iji
"r-!no/e i -pozna"i i8 & "o'o# poroaja, 6a'*i# obja.njenje# i -"i7anje# po&"i?e &e
po"reban !o!ir iz#e- ?ene i le'ara+ 'ao i o&"alo% o&oblja, Pene+ -z "o+ -poznaj- i
bolni)'- &re!in-+ poro!ili."e, S*e "o po*oljno -"i)e na &-zbijanje &"rana i -&po&"a*ljanje
&#ireno% i &reeno% &"a*a ?ene,
S#a"raj-/i !a je #i.i/na nape"o&" nepo&re!an -zro' bola+ Rea& je+ 'ao !r-%- bi"n-
&"*ar &*o% #e"o!a+ prepor-)i*ao i - pra'&i &pro*o!io #i.i/n- rela"aci',0 "j, po"p-no
Mp-."anje #i.i/a za *re#e poroaja,
Sa# Rea& i#ao je #no%o -&pe8a - &pro*oenj- poroaja na "aj na)in, Ka'o+
#e-"i#+ "eorij&'o obja.njenje ,bezbolno% poroaja nije bilo na-)no !o*oljno -be!lji*o+ "o
je "aj #e"o! je!no *re#e bio %o"o*o zabora*ljen, U &*a'o# &l-)aj-+ on nije !obio .ir-
pri#en-, Je!an o! -zro'a &labo% pri8*a"anja "o%a #e"o!a bio je+ &*a'a'o+ "aj ."o &-
#no%i Rea!o*i &le!beni7i pre*i!eli ono ."o je bi"no$ p&i8i)'i !o!ir+ o"'lanjanje &"ra8a
'roz pozi"i*no *a&pi"anje i bo!renje ?ene, U#e&"o "o%a+ oni &- *rlo )e&"o
0=
&*o!ili "aj #e"o! &a#o na (izi)'- pripre#-+ na rela'&a7ij- : op-."anje #i.i/a+ i
%i#na&"i)'e *e?be, Mno%i a-"ori po!*la)e "- *eli'- %re.'- - &8*a"anj- &-."ine #e"o!a
&a#o 'ao (izi)'e pripre#e "r-!ni7e, 2oje!ini a-"ori )a' !-8o*i"o !oba7-j- !a &e o!
li)ne &por"i&"'inje ni&- ni."a #anje bolno poraale o! !r-%i8 ?ena,
S na&"ajanje# p&i8opro(ila'"i)'o% #e"o!a bezbolno% poroaja+ o 'o#e /e 'a&nije bi"i
re7i+ Rea!o* #e"o! o!je!no# je o?i*eo i po)eo je+ - 7elo&"i ili - iz#enjeno# obli'-+ !a &e
pri#enj-je - /elo# &*e"-,
I pore! "o%a ."o Rea!o*e "eorij&'e po&"a*'e ni&- na za!o*olja*aj-/oj na-)noj
*i&ini+ ipa' &- nje%o*e za&l-%e za re.a*anje proble#a bezbolno% poroaja *eli'e, Rea& je
pr*i &8*a"io i po!*-'ao -lo%- e#o7ionalno% &"anja ?ene+ 'ao i -lo%- &"ra8a+ - poroaj-+
prepor-)i*.i pozi"i*no *a&pi"anje ?ene+ bo!renje i razbijanje -'orenjeni8 &8*a"anja o
poroaj- 'ao bolno# al'"- i -pozna*anje ?ene &a zbi*anji#a - po,roaj-, 6a'o
"re"iraj-/i "aj proble#+ Rea& je pr*i &"*orio je!an p&i8opro(ila'"i)'i+ pre*en"i*ni #e"o!
bezbolno% poroaja,
#sihopro%ilaktiki metod bezbolnog poroaja. Naj&a*re#eniji i na-)no najbolje
po"'repljeni #e"o! bezbolno% poroaja je&"e pai8opro(ila'"i)'i #e"o!, On je poni'ao -
So*je"&'o# Sa*ez-+ a "*or7i &- #- p&i8ija"ar V'elvov"i i a'-.er 8iola'ev0 pore!
#no%i8 !r-%i8 na-)ni'a 'oji &- &*oji# ra!o*i#a !oprineli nje%o*o# razja.njenj-,
V'elvov"i je &*oja &8*a"anja o bezbolno# po,roaj- pr*i p-" izneo 03;B, %o!,+ a -
!e7e#br- 03;3, %o!, je na je!noj 'on(eren7iji - @ar'o*- !i&'-"o*ano pr*i p-" o "o#
#e"o!-, O"a!a V'elvov"i0 Platonov0 8iola'ev i !r, obja*lj-j- &*oje ra!o*e o bezbolno#
poroaj-, Go!ine 0390, o!r?ana je 'on(eren7ija - Genjin%ra!- 'oj- &- or%anizo*ali
Me!i7in&'a a'a!e#ija i Mini
0;
&"ar&"*o z!ra*lja+ i na 'ojoj je "e#a, za !i&'-&ij- bila : bezbolno&" - a'-.er&"*-, Na
njoj &- V'elvov"i0 Platonov0 8iola'ev i !r-%i izneli "eorij&'e proble#e bezbolno% poroaja
p,re#a p&!8opro(ila'"i)'o# #e"o!-+ !o' &- !r-%i a-"ori izneli pra'"i)'- pri#en- i
!o"a!a.nje -&pe8e "o%a #e"o!a, 2o&le "o%a+ - So*je"&'o# Sa*ez- po)ela je .iro'a
pri#ena #e"o!a+ 'oji je !ao *rlo !obre rez-l"a"e,
I&"e %o!ine - So*je"&'i Sa*ez !o.la je %r-pa (ran7-&'i8 le'ara !a &e -pozna & "i#
#e"o!o#, Me!- nji#a bio je i 4ernan& 5a!a%e0 'oji je #e"o! preneo - <ran7-&'-+
Qpri#enio %a i prila%o!io -.lo *i#a &*oje ze#lje, Me"o! &e pro.irio i - !r-%e ze#lje+ &
"i# ."o %a je &*a'a ze#lja &aobra?a*ala &*oji# -&lo*i#a,
Rez-l"a"i bezbolno% poraanja &-+ 'a! &e #e"o! !obro &pro*o!io+ bili iznena-j-/i, O!
#e&"a ja-'a+ poro!ili."e &e pre"*orilo - #e&"o "i.ine, Koli'o je !-bo' -"i&a' o&"a*io
"a'a* poroaj i na a'-.ere+ na-)ene !a %le!aj- bolna li7a ?ena 'oje &e poraaj- i
&l-.aj- nji8o* ja-'+ najbolje po'az-j- re7i (ran7-&'o% a'-.era 5a!a%ea po&le po&e"e
poro!ili."e - Genjin%ra!-$ MGo!ine 0390, bio &a# &*e!o' bezbolno% poroaja, I#ao &a#
"a!a =C %o!ina a'-.er&'e pra'&e, 6a'o ne."o !o"a! ni'a! ni&a# *i!eo+ a ni&a# #o%ao
ni za#i&li"i !a #o?e po&"oja"i, Bio &a# -zb-en bla%i# izrazo# li7a ?ena - poroaj-,
Morao &a# izbri&a"i ono ."o &a# =C %o!ina -)io 'ao a'-.er i o!l-)i"i &e !a pono*o
po&"ane# a'+ !a -)i# i !a "aj #e"o! prene&e# - <ran7-&'-N,
2&i8opro(ila'"i)'i #e"o! bezbolno% poroaja J5 pre*en"i*ni #e"o! 'oji obja.nja*a
pore'lo poroajno% bola i nalazi na)in !a %a &pre)i+ ."o &e po&"i?e pripre#anje# "r-!ni7e
za bezbolni poroaj,
09
V'elvov"i0 "*ora7 p&i8opro(ila'"i)'o% #e"o!a bezbolno% poroaja 'ao i Rea&0 po.ao
je - &*o# i&"ra?i*anj- o! &8*a"anja !a je poroaj (iziolo.'i a'" i !a+ pre#a "o#e+ ne bi
"rebalo !a b-!e bolan+ jer nije!na (iziolo.'a ra!nja na.e% or%aniz#a+ 'ao i %-"anje+
ra! 7re*a+ ra! ,#o'ra/ne be.i'e+ nije bolna, Rinjeni7a !a - pri#i"i*ni8 naro!a poroaj "e)e
prili)no bezbolno+ 'ao i "o !a &e ?i*o"inje 'o"e bez r bolo*a ili & #ini#alni#
bolo*i#a+ &l-?ila #- je 'ao !o'az !a je - pra*-, Iz &*o% !-%o%o!i.nje% ra!a na
pri#eni 8ipnoze - poroaj- "a'oe je iz*-'ao zna)ajne za'lj-)'e$ !a poroaj #o?e "e/i
bezbolno+ !a bol nije neop8o!an i 'ori&"an - poroaj-+ !a'le pro"i*no o! !o"a!a.nje%
-'orenjeno% &8*a"anja !a je bol pri poroaj- neizbe?an+ ne#ino*an i 'ori&"an,
O!a'le on!a bol> Ka'o je !o.lo !o na&"ajanja bola i !o "a'*e !ra#a"iza7ije
poroajno% )ina>
6*or7i p&i8opro(ila'"i)'o% #e"o!a &-+ polaze/i o! na*e!eni8 )injeni7a+ &#a"rali
!a poroajni bol i#a pre"e?no !r-."*eni 'ara'"er+ "j, !a %a je &"*orilo !r-."*o &*oji#
naopa'i# *a&pi"anje#, Ali &- "o #orali i na-)no !o'aza"i+ na/i "eorij&'o obja.njenje
!a je "o "a'o, 2ri.li &- iz-)a*anj- i !aljoj razra!i "eorij&'i8 ra!o*a *eli'o% r-&'o%
(iziolo%a Ivana Pavlova ; !ali na-)no obja.njenje za &*oja &8*a"anja+ )i#e &-
o!%o*orili na ne'oli'o 'lj-)ni8 pi"anja 'oja je po&"a*ljao proble# bola &8*a/en 'ao
proiz*o! !r-."*a+ nai#e$ 'a'o &"oji & bolo# -n-"ra.nji8 or%ana+ po&ebno #a"eri7eL
'a'*a je -lo%a 'ore #oz%a - poja*i bola i 'a'a* je zna)aj re7i+ %o*ora+ 'ao
"erapij&'i8 &re!&"a*a,
Ka'o je 7ilj p&i8opro(ila'"i)'o% #e"o!a !a -pozna "r-!ni7e & "eorij&'i# o&no*a#a
bezbolno% poroaja+ "j, & pore'lo# poroajno% bola i & #o%-/no&"i#a nje%o*o%
-'lanjanja+ izlo?i/e#o "eorij&'e o&no*e "o%a #e"o!a+ ."o /e o#o%-/i"i !a &e on
&8*a"i,
04
11. A&2 4. 6.Z6'731 #'-'824
Bunkcionisanje nervnog sistema. !slovni re
%leksi. 2ozna*anje ra!a ner*no% &i&"e#a o!
bi"no% je zna)aja za &8*a"anje #e8aniz#a bezbol
no% poroaja,
U o&no*i ra!a ner*no% &i&"e#a le?i nje%o*a re(le'&na !ela"no&", 6o zna)i !a ner*ni
&i&"e# oba*lja &*oj ra! p-"e# brzo% o!%o*ora : re1le"a. Re(le'& je+ !a'le+ brza
rea'7ija ne'o% !ela na.e% or%aniz#a na na!ra?aj 'oji !olazi iz &poljnje% &*e"a ili iz
-n-"ra.njo&"i or%aniz#a,
U na.e# or%aniz#- o&"*ar-j- &e+ -%la*no#+ !*e *r&"e re(le'&a$ &"alni+ ili $e%,"lovni0 i
,"lovni re1le"i. Stalni Ibez-&lo*niJ re(le'&i &- -roeni, S nji#a &e !olazi na &*e"+ i oni
&e ne #enjaj- - "o'- ?i*o"a, U "a'*e &e re(le'&e -braja+ na pri#er+ re(le'& &i&anja -
no*oroen)e"a+ o!bra#beni re(le'& "rzanja r-'e 'a! &e ope)e#o+ 'ao i #no%i !r-%i
re(le'&i, Se!i."e "i8 re(le'&a je - 'i)#enoj #o?!ini ili +- #o?!ano# &"abl-,
Dr-%a %r-pa re(le'&a &- "a'oz*ani ,"lovni re1le"i0 'oji i#aj- za 7ilj !a obezbe!e
(inije prila%oa*anje or%aniz#a &poljnoj &re!ini, "a je -&lo*ni re(le'&+ najbolje /e#o
*i!e"i na pozna"o# pri#er- *eli'o% r-&'o% (iziolo%a Pavlova. On je za &*oj e'&peri#en"
-zeo p&a+ 'o#e je napra*io (i&"-l- Io"*orJ na plj-*a)noj ?lez!i, Da bi #o%ao pra"i"i
l-)enje
)C
plj-*a)'e+ on je (i&"-l- pre'o je!ne 7e*)i7e *ezao za bo7-, 2&- je najpre
!a*ana &a#o 8rana, Ka! #- je &"a*io 8ran- - -&"a+ na!ra?aj &l-zo'o?e -&"a 8rano#
poja)ao je l-)enje plj-*a)'e+ ."o pre!&"a*lja je!an &"alni Ibez-&lo*niJ re(le'&, A'o &e
!a*anj- 8rane pri!r-?i jo. je!an na!ra?aj iz &poljnje &re!ine+ npr, z*-' z*ona+ i a'o &e
"i -!r-?eni na!ra?aj i pono*e o!reeni broj p-"a i - o!reeni# *re#en&'i# raz#a7i#a+
"a!a /e+ po&le iz*e&no% *re#ena+ z*-' z*ona+ &a# za &ebe+ "j, bez !a*anja 8rane+
!o*e&"i !o l-)enja plj-*a)'e+ !a'le !o rea'7ije !o 'oje je - po)e"'- !o*o!io na!ra?aj
8rane na &l-zo'o?- -&"a, 6aj &"e)eni re(le'&+ 'oji je *ezan za o!reene -&lo*e na&"ajanja+
Pavlov je naz*ao -&lo*ni re(le'&,
"a &e !e.a*a a'o &e pro#ene -&lo*i> : U "o# &l-)aj- na&"aj- pro#ene - -&lo*no#
re(le'&- i nje%o*o i.)eza*anje, Obrn-"o+ a'o &e &"*ore po"rebni -&lo*i+ re(le'& /e &e
pono*o -&po&"a*i"i, Ba. "a o&obina -&loi*ni8 ,re(le'&a+ !a ni&- -roeni *e/ !a &e &" i )-
za ?i*o"a i !a #o%- i.)ezn-"i i pono*o &e ja*i"i po! o!reeni# -&lo*i#a+ o! *eli'o% je
zna)aja+ 'ao ."o /e#o 'a&nije *i!e"i+ za &8*a"anje poroajno% bola,
Na!ra?aj - *i!- z*-'a z*ona nazi*a &e ,"lovni! na&ra-a'e!. Kao -&lo*ni na!ra?aj
#o?e bi"i -po"rebi jen #a 'oji na!ra?aj iz &poljne &re!ine+ npr, &*e"lo&ni+ ele'"ri)na
&"r-ja+ #e8ani)'i na!ra?aj+ a "a'o i&"o i iz -n-"ra.nje &re!ine+ "j, iz -n-"ra.nji8 or%ana,
Naj8i"nija o&obina -&lo*ni8 re(le'&a je !a &e oni #o%- obrazo*a"i &a#o - 'ori #oz%a i
!a je nji8o*o obrazo*anje pri*re#eno+ prolazno, 2-"e# obrazo*anja -&lo*ni8 re(le'&a
'ora #oz%a #o?e &"-pi"i - *ez- & bilo 'oji# or%ano# na.e% "ela i & bilo 'ojo# (-n'7ijo#
or%aniz#a, A 'a'o -&lo*ni re(le'&i &*oji# na&"ajanje# i ne&"ajanje# obezbe-j- pri
0B
la%oa*anje or%aniz#a na razne &poljne i -n-"ra.nje -"i7aje+ "o je 'ora #oz%a+ - 'ojoj &e
oni obraz-j-+ *r8o*ni re%-la"or "o%a prila%oa*anja i !ela"no&"i na.e% or%aniz#a,
Mo%-/no&" &"*aranja -&lo*ni8 re(le'&a -'az-je na "o !a &e na!ra?aj i#a iz &poljne
&re!ine+ pre'o 'ore #oz%a+ #o?e -"i7a"i na ra! -n-"ra.nji8 or%ana i !o*e&"i !o pro#ene
- "o# ra!-,
E'&7i"a7ija ?razdraenje@ i inhibicija ?koenje@. : Dr-%a zna)ajna (-n'7ija 'ore #oz%a
je &"*aranje pro7e&a e'&7i"a7ije i in8ibi7ije,
"a je e"citaci'a: : 6o je je!an pro7e& raz!ra?enja 'oji &e &"*ara - na.e# #oz%-,
Iz*e&"an o%rani)eni !eo 'ore #oz%a+ je!an nje%o* 7en"ar+ raz!ra?i &e+ a'"i*i.e i &"-pa - ra!,
Na pri#er+ 'a! 8o/e#o !a po!i%ne#o r-'-+ on!a &e - #oz%- raz!ra?e+ a'"i*i.-+ 7en"ri
za po're"anje r-'e, 6o raz!ra?enje preno&i &e na ?i*)ane &nopo*e i ?i*)ana *la'na+ a pre'o
nji8 !o na.i8 #i.i/a 'oji "reba !a iz*r.e po're"+ "j, !a po!i%n- r-'-, Zna)i !a &- &e
7en"ri 'oji &- o!%o*orni za po!izanje r-'e raz!ra?ili+ a'"i*i&ali, 6o a'"i*i&anje+
raz!ra?enje+ &"*ara &e ra!o# &a#i8 ner*ni8 /elija,
Ri# &e - 'o,ri #oz%a &"*ori ?ari."e raz!ra?enja+ "j, )i# &e je!an !eo #oz%a a'"i*i.e+
o'o "o%a ?ari."a o!#a8 !el-je je!an !r-%i pro7e&+ 'oji &e nazi*a in8ibi7ija ili 'o)enje, I "o
je a'"i*an pro7e& 'ore #oz%a+ rez-l"a" ra!a i (-n'7ionaKi8 pro#ena #o?!ani8 /elija, On
i#a za 7ilj !a o%rani)i ?ari."e raz!ra?enja+ !a &pre)i !a &e ono .iri !alje po #oz%-+ 'ao i
!a &pre)i -laza' &*i8 !r-%i8 na!ra?aj a - #o?!an- 'or-+ jer -'oli'o ?ari."e a'"i*no&"i b-!e
bolje o%rani)eno -"oli'o /e ono bi"i ja&nije - naDJ &*e&"i+ "j, -"oli'o /e#o & *i.e
'on77n"ri&ano&"i iz*o!i"i !o"i)n- ra!nj-, Da'le+ ja'a e'&7i"a7ija Iraz!ra?enjeJ po*la)i
za &obo# ja'- in8ibi7ij- I'o)enjeJ+ i obrn-"o, Na pri#er+ !obra 'on7en"ra7ija ne'e
o&obe na
03
po&l- 'oji ra!i pre!&"a*lja ja'o a'"i*i&anje #oz%a, Ono po*la)i za &obo# ja'o 'o)enje
Iin8ibi7ij-J+ 'oja &pre)a*a !a !o nje !opre &*e ono ."o &e !e.a*a - nepo&re!noj o'olini+ "j,
'on7en"ri&ana o&oba ne )-je lar#- na -li7i ili ne opa?a !r-%e &"*ari o'o &ebe,
Iz 'ore #oz%a o!laze i#p-l&i 'a &*i# or%ani#a, I&"o "a'o+ - 'or- #oz%a &"i?e #a&a
najrazno*r&niji8 na!ra?aja+ 'a'o oni8 iz &poljnje% &*e"a+ 'oji !el-j- pre'o na.i8 )-la i
'o?e+ "a'o i oni8 iz -n-"ra.nji8 or%ana, U )i"a*o# or%aniz#-+ "j, - &*i# na.i# or%ani#a+
- #i.i/i#a+ - )-li#a i - 'o?i+ &#e."eni &- ner*ni za*r.e7i 'oji pri#aj- na!ra?aje i 'oji
&e nazi*aj- prije#ni7i ili rece#tori. Oni &- &pe7!jalizo*ani za prije# o!reeni8
na!ra?aja, 6a'o /e+ npr,+ &*e"lo&ni na!ra?aj na!ra?i"i ner*ne re7ep"ore - na.e# o'-+ ali
ne/e na!ra?i"i re7ep"ore - na.e# -*-L -bo! /e na!ra?i"i re7ep"ore - 'o?i+ ali ne i one -
7re*i#a+ 'oji &- o&e "i j i*i na !r-%- *r&"- na!ra?aja, Iz re7ep"ora na!ra?aji &e preno&e
?i*)ani# *la'ni#a 'oja &- &'-pljena - peri(erne ?i*7e+ a za"i# ?i*)ani# &nopo*i#a
'oji &- &#e."eni - 'i)#enoj #o?!ini i #o?!ano# &"abl-+ &*e !o 'ore #oz%a, Iz #o?!ane
'ore &ilaze i#p-l&i ope" pre'o ?i*)ani8 &nopo*a i peri(erni8 ?i*a7a !o o!%o*araj-/i8
or%ana, Zna)i !a na. #oza'+ o!no&no 'ora #oz%a+ pre'o re7ep"ora i ?i*)ani8 *la'ana bi*a
oba*e."en o ra!- -n-"ra.nji8 or%ana or%aniz#a,
2o! nor#alni# -&lo*i#a #i ne o&e/a#o ra! na.i8 -n-"ra.nji8 or%ana+ "j, ra!
na.e% &r7a+ 7re*a i !r-%i8 -n-"ra.nji8 or%ana, Ka'o "o> : 6o bi*a za8*alj-j-/i
po#en-"o# pro7e&- in8ibi7ije+ 'oji &pre)a*a -laza' - #oza' razni8 &enza7ija : na
!ra?aja : iz -n-"ra.nji8 or%ana, In8ibi7ija i#a *eli' zna)aj, Spre)a*aj-/i razne &enza7ije
I!ra?iJ iz -n-"ra.nji8 or%ana i razne !r-%e na!ra?aje iz &pol j ne
5C
&re!ine !a !opr- !o na.e &*e&"i+ ona obezbe-j !obr- 'on7en"ra7ij- na ono ."o je
"ren-"no a'"i*nije - na.oj &*e&"i+ "j, na ono ."o - "o# "ren-"'- ra!i#o,
Ka'o ipa' zna#o !a "i na!ra?aji+ 'oji8 po! nor#alni# -&lo*i#a ni&#o &*e&ni+
!opir- !o 'ore #oz%a> A'o !o?i*i#o ne'o ja'o !-.e*no -zb-enje+ npr, &"ra8+ o&e"i/e#o
!a na# &r7e l-pa+ !a na# &e -&"a i %rlo &-.e+ !a &e 7re*a %r)e i !r, Zna)i !a - "a'*i#
&"anji#a in8ibi7ija pop-."a i &enza7ije &a &"rane -n-"ra.nji8 or%ana -laze - na.- &*e&",
In8ibi7ija je pop-&"ila jer je &"ra8 nepo*oljno !elo*ao na ra! na.e% #oz%a, On %a je !o*eo
- &"anje za#ora+ i&7rpeno&"i i o&labljene #o/i a'"i*no% !elo*anja, 2ri "a'*o# &"anj-
#oz%a &*e&" la'o pri#a &*e &enza7ije iz -n-"ra.nji8 or%ana,
2o&"oji jo. je!an !o'az !a na!ra?aji iz -n-"ra.nji8 or%ana !opir- !o 'ore #oz%a, 6o
je obrazo*anje -&lo*ni8 re(le'&a &a &"rane -n-"ra.nji8 or%ana, A'o &e 'ao -&lo*na !ra?
-po"rebi ne'i na!ra?aj iz -n-"ra.nje &re!ine i a'o &- &"*oreni &*i po"rebni -&lo*i+ 'ao
*re#en&'o pona*ljanje -&lo*no%+ na!ra?aja & bez-&lo*ni#+ "a!a /e &e o&"*ari"i -&lo*ni
re(le'& &a &"rane -n-"ra.nji8 or%ana, 2riro!no+ Kna!ra?aj -n-"ra.nji8 or%ana #ora bi"i
o!%o*araj-/i, 2o&e'o"ina ili -bo! je na!ra?aj za 'o?-+ ali nije za 7re*a i !r-%e
-n-"ra.nje or%ane, Na!ra?aji za -n-"ra.nje or%ane &- !r-%e priro!eL na pri#er+
pro#enjen 'r*ni &a&"a*+ pro#enjena zapre#ina -n-"ra.nji8 or%ana ili nji8o*o i&"ezanje i
!r,
Za obrazo*anje -&lo*ni8 re(le'&a+ bilo 'o% pore'la+ pa i oni8 &a &"rane -n-"ra.nji8
or%ana+ neop8o!na je 'ora #oz%a - 'ojoj /e -&lo*ni re(le'&i &"*ori"i pri*re#en- *ez-+ "j,
&*oj pri*re#eni p-", Da'le+ i 'roz "- *r&"- -&lo*ni8 re(le'&a *i!i#o !a &- na.i
-n-"ra.nji or%ani pre!&"a*ljeni - 'ori #oz%a
50
i !a je 'ora #oz%a *r8o*ni re%-la"or ra!a na.i8 or%ana+ "j, -n-"ra.nje &re!ine
or%aniz#a,
6aj o!no& 'ore #oz%a i -n-"ra.nji8 or%ana *eo#a je *a?an za raz-#e*anje
poroajno% bola, JCa'o &e ra! -n-"ra.nji8 or%ana oba*lja po! !ej&"*o# &a#o&"alno%
?i*)ano% &i&"e#a+ bez -)e./a na.e *olje+ i 'a'o po! nor#alni# -&lo*i#a "aj ra! ne
!opire !o na.e &*e&"i+ ranije &e &#a"ralo !a &e zbo% "o%a ne #o?e iz &poljne &re!ine
-"i7a"i na ra! -n-"ra.nji8 or%ana, Ali na*e!ene )injeni7e+ pore! !r-%i8+ -'az-j- na "o !a
&e na (-n'7ioniranje -n-"ra.nji8 or%ana #o?e -"i7a"i i &pol ja,
S"*aranje -&lo*ni8 re(le'&a po#o/- re7i, : Ve/ &#o &e -poznali & (-n'7ijo#
'ore #oz%a - *ezi & na!ra?aji#a iz &poljnje i -n-"ra.nje &re!ine, Ali+ 'a! je - pi"anj-
)o*e' 'ao !r-."*eno bi/e+ 'ao i -"i7aj &poljne &re!ine na nje%a+ on!a &e #ora *o!i"i
ra)-na jo. o je!no# )inio7-, 6aj )inila7 &- re7i+ %o*or, Oni &- o&no*a )o*7'o*o%
&poraz-#e*anja i nje%o*o% o!no&a pre#a &re!ini, 2o#o/- re4i+ %o*ora+ #o%- &e "a'o i&"o
obrazo*a"i -&lo*ni re(le'&i, "a "o zna)i> Zna)i !a &e -#e&"o je!no% -&lo*no% na!ra?aja
iz &poljne &re!ine+ 'ao ."o je - na*e!eno# pri#er- bio z*-' z*ona+ #o?e -po"rebi"i re)
Mz*oni#N( "j, !a 'on're"ni na!ra?aj - *i!- z*-'a #o?e bi"i za#enjen re)j- Mz*oni#N,
U "o# &l-paj- re) Mz*oni#N pre!&"a*lja -&lo*ni na!ra?aj, Da'le+ po#o/- "e re7i 'ao
-&lo*ne !ra?i #o?e &e -&po&"a*i"i -&lo*ni re(le'&,
2ozna"o je !a !re&-ra pa&a po)i*a na &"*aranj- -&lo*ni8 re(le'&a, Ali+ re7i 'oje &e pri
"o# -po"reblja*aj- pa& pri#a &a#o 'ao z*-)ni na!raKaj, Da li /e#o -po"rebi"i re)
Mz*oni#N ili z*-)ni na!ra?aj - obli'- l-panja o ne'i pre!#e" ili #a 'oj- !r-%- re)+
npr, M"ra*aN+ za nje%a je "o po"p-no i&"o, Me-"i#+ za )o*e'a 'ao !r-."*eno bi/e re)
i#a &*oj-
55
&pe7i(i)n- *re!no&", S*a'a re) i#a o!reeno zna)enje i &*oji# zna)enje# ooele?a*a
o!reeni pre!#e", Sa#i# "i#+ )o*e' rea%-je na &#i&ao+ na zna)enje re7i+ a ne na z*-'e+
'ao ."o je "o &l-)aj - ?i*o"inja, U &"*aranj- -&lo*ni8 re(le'&a - )o*e'a po#o/- re7i+ re)
#o?e !a za#eni o!reani na!ra?aj+ ali ona #ora !a &e o!no&i na "aj na!ra?aj,
Veli'i broj ra!nji na.i8 -n-"ra.nji8 or%ana &-, - &"*ari re(le'&ne ra!nje$ %-"anje+
*arenje+ #o'renje+ pra?njenje 7re*a, 6e re(le'&ne ra!nje oba*ljaj- &e 'ao bez-&lo*ni ili
&"alni re(le'&i+ 'oji i#aj- za na!ra?aj bez-&lo*n-+ &"aln- !ra?, Na prL,#er+ - na*e!eno#
pri#er- & p&o# na!ra?aj 8rane pre!&"a*ljao je bez-&lo*n- !ra? - "o# &"alno#
re(le'&-, Vi!eli &#o+ i&"o "a'o+ !a &e "a !ra? #o?e za#eni"i -&lo*no# !ra?i - obli'-
z*-'a z*ona+ ."o je "a'oe !o*elo !o l-)enja plj-*a)'e, 6a'o &#o je!ni# &poljnji#
na!ra?aje# #o%li !a -"i)e#o na ra! -n-"ra.nji8 or%ana+ - o*o# &l-)aj- na l-)enje
plj-*a)'e, Sa! &#o+ !a'le+ *i!eli !a &e -&lo*ni re(le'&i #o%- &"*ori"i po#o/- re7i+ "j, !a
re) #o?e !a za#eni o!reeni na!ra?aj, 6o zna)i !a &e i po#o/- re7i #o?e -"i7a"i na
-n-"ra.nje or%ane i nji8o* ra! i !o*e&"i !o pro#ene - nji#a,
6o !ej&"*o re7i+ %o*ora+ na -n-"ra.nje or%ane+ 'o#e je )-*eni (iziolo% Pavlov
pri!a*ao *eli' zna)aj+ po"*reno je i )injeni7a#a 'oje &e zapa?aj- - 8ipnozi, 6a'o je+ na
pri#er+ je!noj o&obi - 8ipnozi )iji je ?el-!a7 bio prazan &-%eri&ano !a pije #le'o+ &-p-+
!a je!e 8leb, 2o&le "o%a !o.lo je !o poja)ano% l-)enja ?el-!a)no% &o'a, Ili+ !r-%oj
o&obi - 8ipnozi &-%eri&ano je !a pije *o!-, 2o&le "o%a je na&"alo obilno izl-)i*anje
#o'ra/e,
2ro#ene ra!a -n-"ra.nji8 or%ana po! -"i7aje# %o*ora o! zna)aja &- za
obja.njenje pro(ila'&e poroajni8 bolo*a+ jer &e po! -"i7aj e# %o*ora+ 'ao
5=
."o /e#o *i!e"i+ bolo*i #o%- poja*i"i+ poja)a"i+ &#anji"i ili po"p-no &"i.a"i,
O bol- i -&lo*ni# bolni# re(le'&i#a, : O!a*no je -"*reno !a - 'o?i po&"oje polja
o&e"lji*a na 8la!no+ "oplo i !o!ir i !a ona o!%o*araj- ner*ni# za*r.e7i#a 'oji pri#aj-
na!ra?aje iz &poljne &re!ine, 6o &- "z*, prije#ni7i Ire7ep"oriJ, Me-"i#+ bilo je &porno
!a li po&"oje naro)i"i ner*ni za*r.e7i za prije# bola+ jer je bol+ &a &*ojo# e#o7ional
no# 'o#ponen"o#+ ne."o po&ebno #e- &*i# o&e/aji#a 'oje na. #oza' pri#a, Ubo!+
"oplo+ 8la!no+ !o!ir+ &*a'i o! "i8 o&e/aja #o?e po&"a"i bolan a'o &e poja)a
In"enzi*no&" na!ra?aja, A'o na 'o?- !el-je *eo#a "opla *o!a+ o&e"i/e#o i "oplo l bol,
Dana& je op."e prizna"o !a po&"oje naro)i"i ner*ni za*r.e7i 'oji pri#aj- b7l, Iz "i8
re7ep"ora bolni na!ra?aj preno&i &e p-"e# &enzi"i*ni8 ?i*a7a+ "j, ?i*a7a 'oji &l-?e za
preno& o&e/aja+ !o 'i)#ene #o?!ine, O!a"le &e ?i*)ana *la'na za bol+ &'-pljena -
o!reene &nopo*e+ penj- 'roz 'i)#en- #o?!in- i #o?!ano &labio i !o&pe*aj- - #oza'+
!o ?i*)ano% )*ora 'oji &e nazi*a tala!,". Iz "ala#-&a *la'na za bol i!- - 'or- !o%(a.
Ranije &e &#a"ralo !a *la'na za bol ne i!- !o 'ore #oz%a+ *e/ !a &e za*r.a*aj- -
"ala#-&-+ 'oji je *r8o*ni prije#ni' bolo*a, Me-"i#+ !ana& je -"*reno !a *la'na za
bol i!- !o 'ore #oz%a+ 'oja i#a zna)ajn- -lo%- - prije#- bolni8 na!ra?aja, 2ore!
!r-%i8 )injeni7a 'oje &#o na*eli+ -lo%a 'ore #oz%a - prije#- bola bila je !o'azana
#o%-/no./- !a &e - njoj &"*araj- -&lo*ni bolni re(le'&i,
Najbolji !o'az o -lozi 'ore - prije#- bola je )-*eni o%le! Ero1e'eve0 iz*e!en 0305,
%o!, - labora"oriji 2a*lo*a, Ero'e'eva je -!r-?ila je!an bolni na!ra?aj & !a*anje# 8rane,
Ona je najpre ele'"ri)no# &"r-jo# !ra?ila 'o?- na .api p&a, Na "o je pa&
<:
rea%o*ao bolo# i "rzao &*oj- .ap-, Ka! je & "i# bolni# nara?i*anje# .ape -!r-?ila i
!a*anje 8rane i 'a! je "o pono*ila o!reen broj p-"a+ pa& je po)eo !a -zi#a 8ran- :
'oj- - po)e"'- e'&peri#en"a nije -zi#ao : i nije *i.e rea%o*ao na bol "rzanje# &*oje
.ape+ ia'o je bolno na!ra?i*anje .ape na&"a*ljeno, Zna)i !a &e obrazo*ao -&lo*ni
re(le'& i !a je bolni na!ra?aj po&"ao &i%nal za -zi#anje 8rane, Ka'*i &e za'lj-)7i #o%-
iz*-/i iz "o% e'&peri#en"a> Mo?e &e za'lj-)i"i !a in"enzi*an bol #o?e bi"i o!&"ranjen ili
-%-.en !r-%i# in"enzi*ni# na!ra?aje# ; 'oji nije bolan+ "j, !a &e bol #o?e -'loni"i,
B-!-/i !a je za obrazo*anje -&lo*ni8 re(le'&a neop8o!na 'ora #oz%a+ zna)i !a ona
ne &a#o ."o pri#a bolne na!ra?aje *e/ i8 #o?e iz#eni"i i -'loni"i pro7e&i#a 'oji &e -
njoj o!i%ra*aj-, R-&'i a-"or 2,*oniJ7 iz*eo je 'o! )o*e'a i &-pro"an -&lo*ni re(le'&, On
je - &*o# e'&peri#en"- -&peo !a bezbolni na!ra?aj -)ini bolni#, 6a'o i&"o -&peo je !a
&"*ori -&lo*ni bolni re(le'& po#o/- re7i, On je -!r-?io pri#en- "oplo"e na 'o?i &a
z*-'o# z*ona, 2o&le o!reeno% broja pona*ljanja "i8 !*aj- na!ra?aja+ na 'raj-
e'&peri#en"a je &a# z*-' z*ona !o*o!io !o bola, Za"i# je -#e&"o z*-'a z*ona 'ao
-&lo*no% na!ra?aja -po"rebio re) Mz*oni#N i !obio boln- rea'7ij- na "- re)+ ia'o "oplo"-
nije *i.e pri#e#ji*ao,
S*i "i e'&peri#en"i 'oji -'az-j- na "o !a &e bol #o?e -'loni"i a i&"o "a'o i
izaz*a"i !o'az-j- o! 'oli'o% je zna)aja 'ora #oz%a - prije#- bola, Bol &e raa &
na!ra?aj e# ner*ni8 za*r.e"a'a na peri(eriji+ - 'o?i ili -n-"ra.nji# or%ani#a+ ali -
'oli'oj #eri /e &e bol o&e/a"i+ za*i&i o! pro7e&a - 'ori #oz%a,
I #no%i !r-%i pri#eri iz ?i*o"a -'az-j- na "o !a po&"oji razli)i"a o&e"lji*o&" na
bol+ "j, !a 'ora #oz%a razli)i"o pri#a bolne na!ra?aje$ i.)eza*anje
<=
z-bobolje pri 'on7en"rirano# ra!-L poz#a" pri#er ranjeno% *ojni'a 'oji ne o&e/a
&*oj- ran- !o' je - borbenoj linijiL #i&"i' 'oji &e izla?e #-)enji#a ra!i ?r"*e i 'oji
ne po'az-je ni'a'a* zna' pa"nji, Kao ."o &#o *i!eli+ - 8ipnozi &e #o%- bolo*i o!&"rani"i
ili -&po&"a*i"i, Za"i#+ - &"anj- ?i*)ane i&7rpeno&"i+ ?i*)ane &labo&"i+ bole&ni' o&e/a
#no%obrojne &enza7ije iz -n-"ra.nji8 or%ana+ #e- 'oji #a i bolo*e+ ia'o &- &*i
-n-"ra.nji or%ani z!ra*i,
2re#a "o#e+ *i!i#o !a &e bol #o?e o"'loni"i+ 'ao i !a &e #o?e izaz*a"i i 'a! ne
po&"oji realan -zro' za nje%o*o &"*aranje, S*e je "o !ela"no&" 'ore #oz%a+ 'oja je %la*ni
re%-la"or - pri#anj- bolni8 na!ra?aja,
6ol unutranjih organa. U #e!i7ini je !-%o *la!alo #i.ljenje !a &- -n-"ra.nji
or%ani 7re*a+ #o'ra/na be.i'a+ #a"eri7a+ 'ao i &*i !r-%i : neo&e"lji*i za bol, Razlo%
"a'*o% &8*a"anja bio je+ iz#e- o&"alo%+ i "aj ."o &- 8ir-rzi prili'o# opera7ije -"*r!ili !a+
na pri#er+ &e)enje 7re*a+ -bo! ili na!ra?aj &"r-jo#+ ni&- bolni, Ka&nije je+ #e-"i#+
#e!i7in&'i# i&"ra?i*anji#a -"*reno !a &- -n-"ra.nji or%ani o&e"lji*i za bol i !a - nji#a
po&"oje neor*ni za*r.e7i+ "z*, re7ep"ori ili prije#ni7i+ 'oji pri#aj- bolne na!ra?aj e, Na
"o#e je naro)i"o #no%o ra!io )-*eni (ran7-&'i 8ir-r% 5eric/e0 'oji je #no%obrojni# &*o
ji# ra!o*i#a !o'azao o&e"lji*o&" -n-"ra.nji8 or%ana za bol, S"*ar je - "o#e ."o ner*ni
za*r.e7i Ire7ep"oriJ -n-"ra.nji8 or%ana ni&- o&e"lji*i na one i&"e na!ra?aje na 'oje je
o&e"lji*a+ npr,+ 'o?a, Nai#e+ &e)enje i -bo! izazi*aj- bol - 'o?i+ ali &- -n-"ra.nji
or%ani na "e na!ra?aje neo&e"lji*i, S*e"lo&" nije na!ra?aj za -*o ni"i je z*-' na!ra?aj za
o'o, Un-"ra.nji &- or%ani+ #e-"i#+ o&e"lji*i na 8e#ij&'e i razne !r-%e na!ra?aje,
54
Zna)i+ o&e"lji*o&" -n-"ra.nji8 or%ana na bol po&"oji, Dr-%o je pi"anje pri #anja
bolni8 na!ra?aja i nji8o*o% probijanja - na.- &*e&", 6o pripa!a (-n'7iji 'ore #oz%a+ o
)e#- je *e/ bilo re7i,
'setljivost materice na bol. Kao i &*i !r-%i -n-"ra.nji or%ani+ #a"eri7a i o&"ali
polni or%ani ?ene ! obijaj - ?i*)ana *la'na o! "z*, ve(etativno(0 ili &a#o&"alno% ?i*)ano%
&i&"e#a, Je!na ?i*)ana *la'na "o% &i&"e#a -pra*ljaj- ra!o# polnO,8 or%ana ?ene+ !o'
!r-%a &pr*o!e o&e/aj bola iz "i8 or%ana, U #a"eri7i &e nalaze ?i*)ani za*r.e7i+
re7ep"ori+H'oji pri#aj- bolne na!ra?aje i &pro*o!e i8 pre'o ?i*)ani8 *la'ana !o 'i)#ene
#o?!ine a o!a"le - #oza', 2re#a "o#e+ po&"oji o&e"lji*o&" #a"eri7e na bol, Sa#o+ za
#a"eri7-+ 'ao i za o&"ale -n-"ra.nje or%ane+ nije na!ra?aj za bol+ na pri#er+ &e)enje #a
"eri7e ili -bo! *e/+ 'a'o je !o'azano+ bol izazi*aj- o*i na!ra?aj i$ pri"i&a' na "elo
#a"eri7e+ pri"i&a' i i&"ezanje 'r*ni8 &-!o*a #a"eri7e+ &'-pljanje 'r*ni8 &-!o*a
#a"eri7e, Kao i - prije#- bola -n-"ra.nji8 or%ana -op."e+ i - prije#- bolni8 na!ra?aja
#a"eri7e bi"na -lo%a pripa!a 'ori #oz%a+ njeni# pro7e&i#a e'&7i"a7ije i In8ibi7ije,
2ore! o&"alo%+ -lo%a 'ore #oz%a 'ao *r8o*no% prije#ni'a za bol !o'azana je
obrazo*anje# -&lo*ni8 re(le'&a & #a"eri7e,
111. #'-.D7' #'-'8243'/ 6'72
2re ne%o ."o pree#o na pi"anje pore'la poroajno% bola jo. je!no# /e#o po!*-/i
one )injeni7e iz !o&a!a.nje% izla%anja 'oje &- o! bi"no% zna)aja za nje%o*o ra?- #e *an je,
6*or7i p&i8opro(ila'"i)'o% #e"o!a bezbolno% poroaja *i!e razja.njenje pore'la
poroajno% bola - (iziolo.'i# zbi*anji#a 'oja &e o!i%ra*aj- - 7en"ralno# ?i*)ano#
&i&"e#-+ po%la*i"o - 'ori #oz%a, 2ri "o# najbi"nij- -lo%- i%raj- pro7e&i raz!ra?enja i
in8ibi7ije+ 'ao i obrazo*anje -&lo*ni8 re(le'&a,
S"*aranje -&lo*ni8 re(le'&a -'az-je na "o !a &e po#o/- na!ra?aja iz &poljne
&re!ine #o?e -"i7a"i na ra! -n-"ra.nji8 or%ana, Kao -&lo*na !ra? #o%li
&e
-po"rebi"i i
re7i+ po#o/- nji8 &e #o%- &"*ori"i -&lo*ni re(le'&i+ ."o -'az-je na "o !a &e po#o/- re7i+
%o*ora+ #o?e -"i7a"i na (-n'7ioni&anje -n-"ra.nji8 or%ana, U po%le!- prije#a ili -'lanja
nja bola bi"na -lo%a pripa!a 'ori #oz%a+ ."o &e najbolje *i!i iz o%le!a Ero'e'eve.
2o&"oji o&e"lji*o&" -n-"ra.nji8 or%ana+ pa i &a#e #a"eri7e+ za bol+ ali prije# bola -
na.oj &*e&"i za*i&i o! &"anja #oz%a+ o! pro7e&a raz!ra?enja i in8ibi7ije - 'ori #oz%a,
Kora #oz%a %la*ni je re%-la"or ra!a -n-"ra.nji8 or%ana+ 'ao i %la*ni re%-la"or -
prije#- bolni8 na!ra?aja,
5B
2oroaj je a'" 'oji &e oba*lja po! -"i7aje# niza 'on"ra'7ija I&'-pljanjaJ #i.i/a
#a"eri7e, U po)e"'- &- "e 'on"ra'7ije re"'e ! &labe+ ali napre!o*anje# poroaja one
po&"aj- &*e )e./e ! ja)e, Kon Sj "ra'7ije #a"eri7e &- bolneL nji8 poro!"lje i le'ari nazi*aj-
Mporoajni# bolo*i#aN,
Za."o &- "e 'on"ra'7ije bolne> O"'-!a poroajni bolo*i> S*a'a'o+ po&"oji je!an
lo'alni -zro' bolo*a+ 'oji je *ezan za &a#- #a"eri7- i njene 'on"ra'7ije, Re'li &#o !a -
#a"eri7i po&"oje ner*ni za*r.e7i 'oji &- o&e"lji*i za bol, Bol - "o'- 'on"ra'7ija
na&"aje iz o*i8 razlo%a$ zbo% pri"i&'a - !-plji #a"eri7e 'oji &e &"*ara za *re#e
'on"ra'7ije+ zbo% i&"ezanja 'r*ni8 &-!o*a #a"eri7e+ pri"i&'a ,na %rli/ #a"eri7e i+ 'ao
naj*a?nije+ zbo% pro#ena - 8e#iz#- "'i*a na&"ali8 na%o#ila*anje# ra&pa!ni8
proiz*o!a #e"aboliz#a Iiz#ene #a"erijaJ+ a pr*en&"*eno rnle)ne 'i&eline, S*e "o #o?e
!o*e&"i !o bola, U'oli'o &- 'on"ra'7ije #a"eri7e pra*ilnije+ -"oli'o &- "i bolo*i
nezna"niji, Uop."e -ze*+ "aj lo'alni bol+ *ezan za 'on"ra'7ije #a"eri7e+ nije ja', Ra' ne
#ora ni !a &e i&polji, Za"i#+ na nje%a &e #o?e la'o -"i7a"i p-"e# !o*oljno% prili*a
'i&eoni'a - #i.i/ #a"eri7e+ o )e#- /e 'a&nije bi"i re7i,
6aj bol o!%o*ara nezna"no i&poljeni# bolo*i#a - ?i*o"inja pri 'o)enj- !li -
pri#i"i*ni8 naro!a prili'o# poraan ja,
O!a'le+ on!a+ poja*a "a'o ja'i8 bolo*a pri poroaj- ! za."o poroaj pre!&"a*lja "a'o
!ra#a"i)an )in> 6o je o"-!a ."o poroajni bol i#a pre"e?no !r-."*eni 'ara'"er, Bol je
&"*orilo !r-."*o &*oji# ne%a"i*ni# *a&pi"anje#, U lj-!&'i !-8 je 8ilja!a#a %o!ina
-rezi*ana !o%#a o neizbe?no&"i poroajni8 bolo*a, 2re!&"a*a o poroaj- je pre!&"a*a o
#-)no# a'"-, U Bibliji &"oji$ MRaa/e. - bolo*i#aN, Gi"era"-ra je )e&"o -zi#ala
poroaj za pre!#e" obra!e
<*
i !ra#a"izo*ala %a, Razni je("ini li&"o*i p-ni &- opi&a "e.'i8 poroaja, <il#o*i %a "a'oe
'ori&"e za &*oje e(e'"ne &7ene, O'olina "r-!ni7e : #aj'a+ &e&"re i prija"elji7e :
prepri)a*aj- &*oje bolne poroaje,
Re7i *ezane za poroajni bol o&"a*ljaj- - #oz%- ?ene "ra%o*e 'oje &"alna
pona*ljanja poja)a*aj- i &"abiliz-j-, Ka! poroaj po)ne i poja*e &e 'on"ra'7ije+ &'oji8
na!ra?aj !opire - na. #oza' i 'a7i ni&- bolne+ a po%o"o*- ."o #o%- !o iz*e&ne #ere
bi"i i bolne+ re) MbolN+ 'oja je "oli'o &l-.ana+ *ez-je &e za 'on"ra'7ije #a"eri7e - "oli'oj
#eri !a 'on"ra'7ija i bol po&"aj- &inoni#i, S"o%a i8 ne &a#o poro!ilja *e/ i le'ari ,i &"r-)no
o&oblje je!no&"a*no nazi*aj- Mbolo*i#aN, Da'le+ *eza 'on"ra'7ija:bol pre!&"a*lja
-&lo*ni bolni re(le'& 'oji &e obraz-je - 'ori #oz%a po! -"i7aje# re7i+ %o*ora+ 'ao
-&lo*no% na!ra?aj a, Na "aj -&lo*ni bolni re(le'& na!o*ez-je &e oba*ezno &"ra8 o!
poroaja, 6aj &"ra8 o! bolo*a i pa"nji -napre! &*oj&"*en je &a#o lj-!&'o# ro!-+ 'oji je
&po&oban !a pre!*ia i ne."o ."o nije !ozi *eo, Sa!r?aj "o%a &"ra8a je 'o#ple'&an,
2ore'lo &"ra8a nije &a#o - poroajni# bolo*i#a, 6o je &"ra8 o! &a#o% poroaja
'ao "a'*o%+ o! 'o#pli'a7ija 'oje #o%- na&"a"i, Ka'o &- !o pre ne'oli'o !e&e"ina %o!ina
?ene -#irale o! in(e'7ije i i&'r*a*ljenja pri poroaj-+ "o &e ja*lja i &"ra8 ?ene za
&op&"*eni ?i*o"+ a za"i# &"ra8 za ?i*o" !e"e"a+ &"ra8 o! e'ono#&'i8 po"e.'o/a i
ne&reeni8 prili'a i"!, I#a i "o%a !a &e o! ne)e% -"oli'o *i.e zazire -'oli'o &e #anje
poznaje, 2o! &"ra8o# o! poroaja 'rije &e &"ra8 o! nepozna"o%, 2o"p-na ne-p-/eno&"
?ene ne &a#o - poroaj ne%o i - njen 77lo'-pan &e'&-alni ?i*o" !o*o!i pone'a! !o "o%a !a
&- najnor#alnije (iziolo.'e poja*e obojene &"ra8o#, 6a'o+ poja*a #en&"r-a7ije -
!e*oj)i7e #o?e !a !o*e!e
E;
!o !-.e*no% po"re&a 'oji /e ?i%o&a"i bojazno./- &a* njen !alji ?i*o" 'ao ?ene, I&"o "o
#o?e !a &e !e&i i prili'o# pr*i8 &e'&-alni8 !o!ira - bra'-, Oploenje+ "r-!no/a i
poroaj )e&"o na&"aj- a !a ?ena nije -p-/ena i !a %o"o*o ni."a ne zna o ana"o#iji i
(iziolo%iji &*oji8 or%ana+ o priro!i i "o'- "i8 (iziolo.'i8 pro7e&a, In(erioran polo?aj ?ene+
'oji je *e'o*i#a "rajao+ jo. *i.e je poja)ap njen- ne#arno&" i pa&i*no&" pre#a
&aznanji#a o njeno# &e'&-alno# ?i*o"-+ "r-!no/i+ poroaj-+ i na)in!o je o! nje bi/e
po%o!no za pri8*a"anje "ra!i7ija i pre!ra&-!a, U o!&-&"*- ,i&pra*no% *a&pi"anja+
-pozna*anje ?ene &o &e'&-alni# ?i*o"o# i &*i# oni# ."o &e o!no&i na poroaj &"i7ano je
prepri)a*anji#a+ 'oja &- ili izoblieila ili i -*eli)ala &aznanja o bol- i nje%o*oj *ezi &
poroaje#, S-&e"'e i ro!bina &*oji# pona*ljanji#a H, prepri)a*anji#a &op&"*eni8
poroaja -zne#ira*aj- "r-!n- ?en- i poja)a*aj- - nje &"ra8 o! 'o#pli'a7ija i
Mneizbe?no% bolaN,
Raniji bolni poroaji+ naro)i"o oni & 'o#pli'a7ija#a Ina pri#er 7ar&'i rezJ+ #o%-
poja)a"i &"ra8 o! poroaja, Nare!ni poroaji - "a'*i8 ?ena obi)no &- *eo#a bolni i a'o
poroaj "e)e bez i'a'*i8 nepra*ilno&"i i realno% razlo%a za "a'a* bol,
Sa# &"ra8+ pa'+ nepo*oljno -"i)e na ra! #oz%a, H On &#anj-je a'"i*no&" #o?!ane
'ore i !o*o!i #o i za' - iz*e&no &"anje i&7rpeno&"i, U "a'*o# &"anj- T #oz%a
o&labljeni &- i pro7e&i e'&7i"a7ije Iraz!ra?enjaJ i in8ibi7ije I'o)enjaJ, O&labljena
lin8ibi7ija o#o%-/a*a !a na!ra?aji iz -n-"ra.nji8 or%ana !opr- la'.e !o na.e &*e&"i,
Za *re#e poroaja ?ena o&e/a 'on"ra'7ije #a"eri7e 'ao bolo*e, U'oli'o je in8ibi7ija
&labija -"oli'o /e &e "e 'on"ra'7ije o&e/a"i bolni j i#+ i obrn-"o,
E)
A'o+ !a'le+ - nor#alno# poroaj- po&"oje o!reeni obje'"i*ni -zro7i za iz*e&"an &"epen
bola+ &-bje'"i*an o&e/aj ja)ine bola je+ &i%-rno+ o!reen (-n'7ionalni# &"anje# 'ore
#oz%a, U #oz%- &e )a' #o?e &"*ori"i o&e/aj bola i 'a! ne po&"oji realan razlo% za "o+
'ao ."o &e "o !o%aa & poroajni# bolo#,
10. !D7234234. 6'7'02
Na o&no*- izne&eno% *i!i &e !a poroajni bol -%la*no# za*i&i o! (-n'7ionalni8 zbi*anja
- #oz%-+ a #no%o #anje o! lo'alni8 -zro'a - *ezi & 'on"ra'7ija#a #a"eri7e, Koji &- "o
pro7e&i - #oz%- 'oji &- an%a?o*ani - &"*aranj- bola> 6o &- -&lo*ni bolni re(le'&i i
pro7e&i raz!ra?enja i in8ibi7ije, Da'le+ poroajni bol &*o!i &e na pri&-&"*o -&lo*ni8
bolni8 re(le'&a+ 'ao i na ne!o*oljno ja'- in8ibi7ij-+ a ."o &e &*e o!i%ra*a - 'ori I#oz%a,
Iz "o%a proizlazi !a o"'loni"i poroajni bol zna)i$ 0J -'in-"i -&lo*ne bolne *eze i 5J
&"*ori"i ja'- !n8ibi7ij- #oz%a,
Kao o&"traniti ,"lovne $olne re1le"e: Na 'oji na)in>
Vi!eli &#o !a je o&obina -&lo*ni8 re(le'&a "o !a &- pro#enlji*i+ "j, !a &e - "o'-
?i*o"a #o%- &"e/i+ ali !a #o%- & pro#eno# -&lo*a i ne&"a"i, Dalje &#o *i!eli !a &e
-&lo*ni bolni re(le'&i 'oji &- *ezani za poroaj obraz-j- po! -"i7aje# re7i+ %o*ora+
po%re.no% *a&pi"anja ?ene,
U'in-"i -&lo*ne bolne re(le'&e zna)i+ !a'le+ o"'loni"i po%re.no *a&pi"anje "r-!ni7a
'oje je plo! pre!ra&-!a ! neznanja, Ka'o /e#o "o -)ini"i> 6o po&"i?e#o &"*aranje# je!no%
no*o%+ pozi"i*no% *a&pi"anja "r-!ni7a, 6o *a&pi"anje ne &rne !a &e &*e!e na pri)anje
!a iporoaj nije bolan+ *e/ &e &a&"oji - -'azi*anj- i obja.nja*anj- pore'la
poroajno%
==
bola, 6r-!ni7e "reba -pozna"i & oni# (iziolo.'i# zbi*anji#a - #oz%- i o&"ali# or%ani#a
'oja pr-?aj- na-)ne !o'aze za "o !a poroaj #o?e bi"i bezbolan, 6reba i8+ "a'o i&"o+ -pozna"i
& ana"o#ijo# ?en&'i8 polni8 or%ana+ &a (iziolo%ijo# "r-!no/e+ & #e8aniz#o# "o'a poroaja
i !r-%i#, Zna)i+ "r-!ni7e "reba pripre#i"i za bezbolni poroaj+ ."o &e po&"i?e nji8o*o#
!e"aljno# ob-'o# na po&ebni# "e)aje*i#a,
6o# ob-'o# i obja.njenji#a o poroaj- i poroajno# bol-+ 'oje "reba po"'repi"i
)injeni7a#a i &aznanji#a !o 'oji8 je na-'a !o.la -#e&"o raniji8 %oli8 l prazni8 pri)a !a =5
poroaj bolan po&"epeno &e o!&"ranj-j- -&lo*ne bolne *eze i &"*araj- "a'*e o'olno&"i -
'oji#a poroaj nije *i.e ni naj#anje !ra#a"i)an a'",
U "o'- ob-'e po"rebno je 'o! "r-!ni7a &"*ori"i i no*e -&lo*ne re(le'&e, 6i no*i -&lo*ni
re(le'&i &"*araj- &e pra'"i)no# ob-'o# "r-!ni7e, Ona &e iz*o!i naro)i"o *e?ba#a !i&anja !
#i.i/ne rela'&a7ije Iop-."anjaJ+ 'oje /e 'ori&"i"i pri poroaj-,
Di&anje Ire&pira7ijaJ je re(le'&na ra!nja neop8o!na za ?i*o" or%aniz#a, Oba*lja &e bez -)e./a
na.e *olje i &*e&"i, Ali+ #i #o?e#o iz*e&no *re#e !a -pra*lja#o *oljno i &*e&no ,&*oji#
!i&anje#+ a'o "o 8o/e#o I ne &a#o "o+ #o?e#o i !a -brza#o+ pro!-bi#o ili -&pori#o
!i&anje+ "j, !a *oljno #enja#o ri"a# !i&anja,
Na pripre#ni# "e)aje*i#a ?ena &e ob-)a*a - po&ebnoj "e8ni7i !i&anja, 6- "e8ni'- ona
/e &*e&no i ,&*oje*oljno -po"rebi"i za *re#e poroaja+ i "o - "ren-"'- 'a! po)ne 'on"ra'7ija
#a"eri7e, 6a &*oje*oljna !i&ajna a'"i*no&" &"*ara *ez- 'on"ra'7ija re&pira7ija, ,Na "aj na)in
'on"ra'7ija #a"eri7e po&"aje &i%nal za !i&anje+ a ne *i.e za bol, Da'le+ -#e&"o ranije% re(le'&a
'on"ra'7ija:bol &"*ara &e novi ,"lovni re1le"< ontraci'a:&i"an'e. Za
=;
"i#+ po&ebna "e8ni'a !i&anja i rela'&a7ija &- o! *eli'e 'ori&"i za poroaj jer &e na "aj
na)in obezbe-je #i.i/- #a"eri7e !o*oljan prili* 'i&eoni'a i+ - i&"o *re#e+
o"'lanja lo'alni -zro' bola 'oji je *ezan za na%o#ila*anje #le)ne 'i&eline - #i.i/-
#a"eri7e pri njenoj 'on"ra'7iji,
2oje!ino&"i o "e8ni7i !i&anja za *re#e poroaja i o "e8ni7i rela'&a7ije bi/e izlo?ene
- po%la*lji#a 'oja &- na#enjena ob-7i "r-!ni7a,
O"'lanjanje &"ra8a i!e -pore!o & -'lanjanje# -&lo*ni8 bolni8 re(le'&a i &"*aranje#
no*i8+ "j, -pore!o & ob-'o# 'oja !o*o!i !o -'i!anja ."e"ni8 re(le'&a+ jer &a#i#
&aznanje# o pore'l- poroajno% bola po&"epeno ne&"aje l &"ra8 o! nje%a, Se# "o%a+ -
"o'- pripre#e za poroaj "r-!ni7a &e po"anje -poznaje &a &*i# oni# ."o /e &e o!i%ra"i za
*re#e poroaja, 6a'o ona prilazi poroaj- 'ao *e/ pozna"o# )in-+ i "i#e &e -'lanja &"ra8
o! nepozna"o%,
2o! -"i7aje# &"ra8a 'o! poro!ilje &e &"*ara o&e)anje ne&i%-rno&"i+ be&po#o/no&"i+
zbo% )e%a ona o&e/a po"reb- za po!r.'o#, Za"o je je!an o! *rlo *a?ni8 #o#ena"a za
-'lanjanje &"ra8a : ontat o'i tre$a &a "e "tvori i%!e*, tr,&nice i leara. S*i
a-"ori 'oji &- &e ba*ili proble#o# bezbolno% poroaja i&"i)- *eli'i zna)aj "o%a 'on"a'"a,
O! nje%a za*i&i 'a'o /e i - 'oli'oj #eri "r-!ni7a pri#i"i ono ."o joj le'ar izla?e i - )e#-
je ob-)ena, Dobar 'on"a'" iz#e- "r-!ni7e i le'ara -)*r./-je - #oz%- ?ene ono ."o je
)-la i pri8*a"ila pri ob-7i i -"i)e po*oljno na njeno &po'oj&"*o i &reeno&" i+ obrn-"o+ lo.
'on"a'" #o?e por-.i"i &*e ono ."o &e ob-'o# &"e'lo,
Kon"a'" iz#e- "r-!ni7e i le'ara &"*ara &e - "o'- &a#e ob-'e "r-!ni7e+ jer ob-'-
&pro*o!i le'ar, S"o%a le'ar ne &rne !a b-!& &a#o pre!a*a) na "e)aj-+ on #ora !a
-pozna &*a'- "r-!ni7- i
=9
&"*ori #e-&obni !-8 po*erenja i pri&no&"i, 2o?eljno je !a le'ar 'oji &pro*o!i ob-'-
poro!i one "r-!ni7e 'oje i&- bile na "e)aj-+ 'ao i za &*e *re#e poroaja b-!e pri&-"an+
oba*e."a*aj-/i je 'a'o &e o!*ija njen poroaj, Jo. - "o'- pripre#e za poroaj le'ar "reba
!a -pozna "r-!ni7- & poro!ili."e# i &a )i"a*o# bolni)'o# &re!ino# 'a'o joj ni."a ne bi
o&"alo nepozna"o, O&oblje 'oje /e i#a"i 'on"a'"a & "r-!ni7o# 'oja je pripre#ljena za
bezbolni poroaj+ po)e*.i o! *ra"ar'e pa !o babi7e+ #ora "a'oe !a b-!e ob-)eno, U
bolni7i "reba &"*ori"i !o naj*e/e #ere prija"n- i pri&n- a"#o&(er-, S"*aranj- "a'*e
a"#o&(ere "reba &*i !a !oprine&-+ po)e* o! le'ara pa !o *ra"ara+ na 'o%a "r-!ni7a
najpre nailazi 'a! !oe !a &e poro!i,
O&i# -'i!anja -&lo*ni8 bolni8 re(le'&a+ po"rebno je ra!i o"'lanjanja poroajni8
bolo*a "tvoriti 'a, in/i$ici',. Vi!eli &#o !a je in8ibi7ija pro7e& 'oji &e o!i%ra*a -
'ori #oz%a 'oji i#a za 7ilj !a &pre)i -laza' razni8 na!ra?aja 'oji bi !o.li - na.-
&*e&" o! -n-"ra.nje# or%ana i iz &poljne &re!ine, S"o%a pri !obroj in8ibi7iji ne o&e/a#o
ra! -n-"ra.nji8 or%ana, S"ra8 o! poroaja &labi pro7e&e in8ibi)ije jer !o*o!i #oza' -
&"anje i&7rpeno&"i i za#ora+ "j, o&labljeno% po"en7ijala, U &"anj- o&labljene in8ibi7ije
na!ra?aji 'oji &e &"*araj- - *ezi &a 'on"ra'7ija#a #a"eri7e probijaj- &e !o 'ore #oz%a+
"a'o !a poro!ilja o&e/a "e 'on"ra'7ije, Sa &-zbijanje# &"ra8a ja)a i in8ibi7ija+ i &a#i#
"i# 'on"ra'7ije &e &labije pri#e/-j-, Ali+ !a bi &e po&"i%la !oVoljno ja'a in8ibi7ija+ nije
!o*oljno &-zbija"i &a#o &"ra8, 2o"rebno je !a &e - #oz%- obraz-je je!no o%nji."e
raz!ra?enja+ a'"i*a7ije+ jer je in8ibi7ija -loli'o ja)a -'oli'o je o%nji."e a'"i*a7ije ja)e+
i obrn-"o,
=4
Ka'o &e &"*ara "a a'"i*a7ija #oz%a> Ona &e &"*ara #a'&i#alni# an%a?o*anje#
"r-!ni7e za poroaj+ njeno# #a'&i#alno# 'on7en"ra7ijo# za poroajni )in, Ona
pre!&"a*lja ativan "tav tr,&nice #re!a #oro*a',. U )e#- &e pra'"i)no o%le!a "aj
a'"i*ni &"a* "r-!ni7e> 2re &*e%a - njeno# a'"i*no# zala%anj- na pripre#no# "e)aj-+
'a!a "reba &oli!no !a &a*la!a pra'"i)'- i "eorij&'- ob-'-+ a za"i# - njeno#
#a'&i#alno# -)e./- - "o'- poroaja, Za *re#e poroaja ?ena ne &rne !a b-!e
pa&i*na, Ona #ora !a pra"i &*oj poroaj i !a b-!e 'on7en"ri&ana na "o' poroaja !a bi
- &*a'o# "ren-"'- #o%la !a pri#eni po"rebn- "e8ni'- !i&anja i rela'&a7ije 'oj- je -
"o'- pripre#e &a*la!ala, 6r-!ni7a ne "reba !a &8*a"i !a bezbolni poroaj #o?e !a &e
o&"*ari &a# po &ebi, Ona za bezbolni poroaj #ora !a na-)i 'a'o /e &e poraa"i+ a i&"o
"a'o #ora - &a#o# poroajno# a'"- bi"i !o 'rajno&"i a'"i*na, Mora &e izbori"i za
bezbolan poroaj, Jer+ ."o je &"a* "r-!ni7e a'"i*niji i ."o je ona 'on7en"ri&anija na
&*oj poroaj "o je o%nji."e a'"i*a7ije - #oz%- ja)e, A ja'a a'"i*a7ija po*la)i za &obo#
ja'- in8ibi7ij-+ 'oja ne !op-."a probijanje bolni8 na!ra?aja - &*e&"+ "j, 'oja o"'lanja
bolo*e,
Ve/ je re)eno !a bezbolno poraanje izi&'-je pripre#- "r-!ni7e, Kroz "- pripre#-
"reba !a &e -ni."e -&lo*ni bolni re(le'&i+ !a &e &"*ore no*i -&lo*ni re(le'&i+ !a &e
&-zbije &"ra8+ !a "r-!ni7a na-)i !a &e poraa+ 'ao i !a za-z#e a'"i*an &"a* pre#a
poroaj-,
Sa#a pripre#a iz*o!i &e - *i!- "e)aja na 'o#e "r-!ni7a "reba !a &a*la!a po"rebna
"eorij&'a znanja+ 'ao i !a &e 7b-)i - pra'"i)'i# *e?ba#a !i&anja i rela'&a7ije, 6e)aj
&e &a&"oji iz o!reeno% broja &a&"ana'a "r-!ni7a & le'are#,
Na "i# &a&"an7i#a &e "eorij&'a i pra'"i)'a ob-'a "r-!ni7a *r.i - *i!- raz%o*ora, 6e
raz%o*ore izneli
=1

&#o - !r-%o# !el- 'nji%e+ - *i!- po%la*lja, 2r*o po%la*lje "reba !a &e &a*la!a - "re/e#
#e&e7- "r-!no/e+ - o'*ir- je!no% ili !*a &a&"an'a+ pre#a na8oenj- le'ara 'oji r-'o*o!i
"e)aje#, S*a o&"ala po%la*lja "r-!ni7a "reba !a &a*la!a po&le!nja !*a !o !*a i po
#e&e7a "r-!no/e, U "o# perio!- o!r?a*a &e naj)e./e &e!a# !o o&a# &a&"ana'a+ obi)no
je!an &a&"ana' &e!#i)no,
Bezbolni poroaj &pro*o!i &e !ana& - )i"a*o# &*e"-, S"o"ine 8ilja!a ?ena bezbolno
je poroeno, I -#e&"o bolni8 %ri#a&a i bolni8 'ri'o*a #no%i &- i#ali prili'e !a -
poro!ili."- *i!e #irna i &reena li7a ?ena, Ia'o je - po)e"'- #o%lo i !a b-!e ne'e
&-#nje - -&pe8 bezbolno% poroaja+ pra'&a i i&'-&"*o & 8ilja!a#a ?ena 'oje &- &e
bezbolno poro!ile najbolje po"*r-j- #o%-/no&" "a'*o% poroaja,
Be%$olni #oro*a' 'e !o(,an. Pra"a (a 'e #otvr&ila. Ali0 #o&vla.i!o0 %a n'e(a "e
!ora $oriti. On "e !ora na,.iti. Be%$olan #oro*a' !ora "e %a&o$iti.
=>
II DEO
#-1#-.M2 &-!"3192 Z2 6.Z6'731 #'-'824
E*
:;
1. &-!"3'F2
Je!an o! -&lo*a za -'lanjanje poroajno% bola i pa"nji ?ene+ 'o#e &*e &a*re#ene
#e"o!e bezbolno% poroaja !aj- p-n- *re!no&"+ je&"e !i!a'"i'a+ "j, po-)a*anje i
-pozna*anje ?ena na "e)aje*i#a & najo&no*niji# poj#o*i#a iz ana"o#ije i (iziolo%ije
?en&'i8 polni8 or%ana i (iziolo%ije "r-!no/e+ a po&ebno &a#o% poroaja, 6o ob-)a*anje
?ena+ 'ao ."o &e *e/ iz pre"8o!no% izla%anja *i!i+ a-"ori &a*re#eni8 #e"o!a bezbolno%
poroaja "eorij&'i obrazla?- o*a'o, 2re#a Rea&,0 "o je po"rebno ra!i -'lanjanja &"ra8a i
!r-%i8 nepo*oljni8 prozi *i ja*an ja - "r-!no/i pre! o)e'i*anje# nepozna"o%+ !o'
r-&'i a-"ori i &le!beni7i nji8o*o% #e"o!a *i!e jo. je!an+ !-blji razlo%, Nai#e+ 'a'o
&- -&lo*ni re(le'&i bola &"*oreni je!ni# ne%a"i*ni# *a&pi"anje#+ 'oje je &"e)eno 'roz
*e'o*e i 'oje je !ra#a"izo*alo poroaj 'ao !elo pa"nji i #-'a+ "o je+ !a bi &e o"'lonile
"a'o &"*orene bolne *eze+ po"rebno !a &e o"'loni "a'*o *a&pi"anje+ 'oje je plo!
pre!ra&-!a i neznanja ?ena, A "o &e #o?e po&"i/i po-)a*anje#+ -pozna*anje# ?ena &
poja*a#a za *,re#e "r-!no/e+ po&ebno & poja*a#a - "o'- poroaja+ "a'o !a i# nije!na
poje!ino&" iz pre!&"oje/e% )ina ne o&"ane nepozna"a, Se# "o%a+ ob-)a*anje# ?ena i&"o
*re#eno &e &"*ara 'on"a'" "r-!ni7e & le'are#+ o&oblje# i bolni)'o# &re!ino#, S"o%a je
"aj 'on"a'" o! o%ro#no%a+ pre#a #no%i# a-"ori#a+ i o!
:)
o&no*no% zna)aja+ pa /e o nje#- bi"i po&ebno reUi, Kroz ob-)a*anje ?ena po&"epeno -*ia
zna)aj &*o% &op&"*eno% -)e./a - !o%aaj- 'oji o)e'-je, 2o&le ob-'e i !r-%i8 #e8aniza#a
'oji &l-?e za o"'lanjanje bola i pa"nji pri poroaj- "r-!na ?ena ne/e *i.e pri&"-pi"i "o#
*a?no# !o%aaj- - njeno# ?i*o"- 'ao !o%aaj- &"ra8a i pa"nji+ *e/ 'ao je!no# nor
#alno# i pozna"o# (iziolo.'o# a'"- 'oji "reba !a joj !one&e na &*e" !e"e za 'oji#
po&"oji ?elja - &*a'e ?ene+ bez obzira na '-l"-rni+ &o7ijalni i in"ele'"-alni ni*o,
Me-"i#+ *e/ina ?ena+ & obziro# na !o&a!a.nje *a&pH"anje+ *rlo #alo zna o (iziolo%iji
"r-!no/e i poroaja, 6o je po&le!i7a &e'&-alno% *a&pi"anja ?ena 'oje je bilo po%re.no,
2o)e*.i o! !e"inj&"*a+ 'a! &e !e7i obja.nja*alo roenje baj'o# o ro!i+ 'a'o i8 je ona
!onela na &*e"+ pa !alje+ - p-ber"e"- i )i"a*o# &e'&-alno# raz*oj-+ -*e' &- !a*ana
#i&"eriozna obja.njenja ili &- &e "a'*i !o%aaji 'oli'o &e %o! #o%lo &'ri*ali, U
na.e# naro!- "o je balo "oli'o -8*a"ilo 'orena !a &e &#a"ralo %o"o*o za &ra#o"- &azna"i
pra*- Hi&"in- o "i# (iziolo.'i# poja*a#a, 2riro!no !a je "o i#alo za po&le!i7- ne &a#o
neznanje *e/ i &"*aranje razni8 po%re.ni8 za'lj-)a'aU o "i# !o%aaji#a+ 'oji &- -
iz*e&no% broja o&oba !o*o!ili !o razni8 !-.e*ni8 &-'oba i ne-ro"i)'i8 &"a*o*a i
rea'7ija,
Ka! &- - pi"anj- "r-!no/a ili poroaj+ ?ene po'az-j- neznanje 'oje+ 'ao ."o &#o *e/
re'li+ poja)a*a &"ra8 o! poroaja+ pore! #no%obrojni8 !r-%i8 ne%a"i*ni8 &"rana 'oje ono
&a &obo# !ono&i, S"o "e "i)e pozna*anja ana"o#ije %eni"alni8 or%ana+ *e/ina ?ena
obi)no zna !a i#a #a"eri7- i !*a jajni'a+ i ni."a *i.e, "o &e "i)e nji8o*e (-n'7ije+
pozna*anje je jo. o&'-!nije,
:<
Iz razlo%a 'oje &#o *e/ na*eli "r-!ni7a "reba+ #e-"i#+ !a poznaje ana"o#ij- i
(iziolo%ij- &*oji8 or%ana+ 'ao i (iziolo.'i #e8aniza# poroaja - &*i# nje%o*i# (aza#a,
Ka! je &a &*i# "i# -pozna"a+ ona /e poroaj- pri&"-pi"i 'ao je!no# (eno#en- o 'o#e
zna 'a!a /e &e i ."a o!i%ra"i+ pa /e )a' i &*oji# &*e&ni# -)e./e# !oprine"i po*oljno#
o!*ijanj- &a#o% poroajno% a'"a,
2. 232&'M142 5.3$D1G #'731G '-/232
2re ne%o ."o pree#o na opi& polni8 or%ana po"rebno je !a &e -pozna#o & o!no&o#
"i8 or%ana pre#a !r-%i# !elo*i#a "ela+ "j, !a *i!i#o %!e &- oni &#e."eni i )e#- &l-?e
oni !elo*i - 'oji#a &- &#e.",eni,U
l Darlica ?karlini kanal@. Pen&'i polni or%ani &#e."eni &- - 'arli7i+ 'oja
pre!&"a*lja je!an 'o."ani poja& I&i, 0J, Sa)inja*aj- je !*e arli.ne o"ti0 r"na o"t i
trti.na o"t. Ko&"i &- #e-&obno &pojene z%lobo*i#a i *eza#a I"z*, li(a!enti!a?0 'oje
&- ina)e )*r&"e+ ali &e za *re#e "r-!no/e zna"no raz#e'.aj-, Ko&"i 'arli7e o%ranH)a*aj-
'anal )iji &e %ornji !eo nazi*a arl .ni ,la%0 a !onji 'arli)ni i%la%. S*a'a 'arli)na 'o&"
pr*obi"no &e &a&"oji o! "ri 'o&"i$ $e&rene0 "e&n'a.e i #re#on"e o"ti. 6e &- 'o&"i
#e-&obno &ra&le+ pa je po! nor#alni# -&lo*i#a Iiz*an "r-!no/eJ po're"lji*o&" 'arli7e
*rlo nezna"na, Za *re#e "r-!no/e na&"aje iz*e&noK raz#e'.anje "i8 &poje*a+ zbo% )e%a
na&"-pa pro.irenje 'arli)no% 'anala, Spre!a &- 'arli)ne 'o
2oro!ilja /e i#a"i prili'e !a )-je - poro!ili."- 'a'o o"reblja*aj- razni la"in&'i
izrazi, Da je "o ne bi zb-lo, !ali &#o+ - za%ra!i pore! na.i8 izraza+ i la"in&'e
ra?e 'oji &- naj)e./e - -po"rebi,
:E
Iz razlo%a 'oje &#o *e/ na*eli "r-!ni7a "reba+ #e-"i#+ !a poznaje ana"o#ij- i
(iziolo%ij- &*oji8 or%ana+ 'ao i (iziolo.'i #e8aniza# poroaja - &*i# nje%o*i# (aza#a,
Ka! je &a &*i# "i# -pozna"a+ ona /e poroaj- pri&"-pi"i 'ao je!no# (eno#en- o 'o#e
zna 'a!a /e &e i ."a o!i%ra"i+ pa /e )a' i &*oji# &*e&ni# -)e./e# !oprine"i po*oljno#
o!*ijanj- &a#o% poroajno% a'"a,
2. 232&'M142 5.3$D1G #'731G
'-/232
2re ne%o ."o pree#o na opi& polni8
or%ana po"rebno je !a &e -pozna#o &
o!no&o# "i8 or%ana pre#a !r-%i# !elo*i#a
"ela+ "j, !a *i!i#o %!e &- oni &#e."eni i
)e#- &l-?e oni !elo*i - 'oji#a &- &#e.",eni,U
l Darlica ?karlini kanal@. Pen&'i polni
or%ani &#e."eni &- - 'arli7i+ 'oja
pre!&"a*lja je!an 'o."ani poja& I&i, 0J,
Sa)inja*aj- je !*e arli.ne o"ti0 r"na o"t
i trti.na o"t. Ko&"i &- #e-&obno &pojene
z%lobo*i#a i *eza#a I"z*, li(a!enti!a?0 'oje
&- ina)e )*r&"e+ ali &e za *re#e "r-!no/e
zna"no raz#e'.aj-, Ko&"i 'arli7e
o%ranH)a*aj- 'anal )iji &e %ornji !eo nazi*a arl .ni ,la%0 a !onji 'arli)ni i%la%. S*a'a
'arli)na 'o&" pr*obi"no &e &a&"oji o! "ri 'o&"i$ $e&rene0 "e&n'a.e i #re#on"e o"ti. 6e
&- 'o&"i #e-&obno &ra&le+ pa je po! nor#alni# -&lo*i#a Iiz*an "r-!no/eJ po're"lji*o&"
'arli7e *rlo nezna"na, Za *re#e "r-!no/e na&"aje iz*e &no raz#e'.anje "i8 &poje*a+ zbo%
)e%a na&"-pa pro.irenje 'arli)no% 'anala, Spre!a &- 'arli)ne 'o
2oro!ilja /e i#a"i prili'e !a )-je - poro!ili."- 'a'o o"reblja*aj-
razni la"in&'i izrazi, Da je "o ne bi zb-nilo, !ali &#o+ - za%ra!i
pore! na.i8 izraza+ i la"in&'e ra?e 'oji &- naj)e./e - -po"rebi, $1MB1Z2
SI, 0, : Ko&"-r 'arli7e IKarli)ni -laz oz%oJ
z%loba &e za za!nji# pr.ljeno# 'i)#eno% &"-ba+ "j, & pe"i# &labin&'i# pr.ljeno#,
2re!nja &"rana 'r&ne 'o&"i napre! je o."ro i&p-p)ena i no&i nazi* #ro2!ontori',!0 ."o
zna)i r", Najza!+ & bo)ne &"rane+ be!rene 'o&"i+ 'oje &- &a&"a*ni !eo 'arli)ni8 'o&"ij-+
*ezane &- z%lobo*i#a & b-"ni# 'o&"i#a, 6i z%lobo*i pre!&"a*ljaj- z%lobo*e '-'a,
;;
Po%navan'e otano( arli.no( anala 'e va-no %$o( to(a to ro% ta' anal tre$a &a
#ro*e &ete a& "e ra&a. Ono ."o je 'o! "o%a 'anala o! zna)aja je&- ra&"ojanja+
,raz!aljine iz#e- poje!ini8 !elo*a 'arli)no% 'anala, Naj*e/i zna)aj za "o' poroaja
i#a ra&"pjanje iz#e- pro#on"orij-#a na 'r&noj 'o&"i i &i#(ize I&poja prepon&'i8
'o&"ij-J+ jer o! nje%a za*i&i *eli)ina 'o."ano% 'anala 'roz 'oji "reba !a proe !e"e 'a!
&e raa, 6o ra&"ojanje+ "j, pre)ni' iz#e- &i#(ize i pro#on"orij-#a+ no7r#alno izno&i
00 7#, 6aj pre)ni' ne bi &#eo !a b-!e #anji o! 3 7#+ jer je popre)ni pre)ni' %la*e
!e"e"a pro&e)no 3 7#,
O! 'oli'o% &- zna)aja 'o."ani 'arli)ni 'anal i nje%o*e inere najbolje po'az-je "o
."o &e - &a*e"o*ali."- za "r-!ni7e &*a'oj ?eni oba*ezno o!re-j- 'arli)ne #ere po&ebni#
in&"r-#en"o#+ "z*, #elvi2!etro!. Nji#e &e #ere ra&"ojanja iz#e- razni8 "a)a'a
'ajli)no% 'anala+ "z*, &i'a!etri0 'oji8 i#a ne'oli'o, Na o&no*- nji8o*i8 *re!no&"i
o!re-j- &e o&obine i obli' 'arli7e, 6i &- po!a7i o! zna)aja+ jer - &l-)aj- razni8
nepra*ilno&"i+ naro)i"o &-?eno&"i 'arli7e+ le'ar !ono&i za'lj-)a' 'a'o /e poroaj *o!i"i,
A'o &e+ na pri#er+ -"*r!i !a po&"oji -&'a ar2lica, ."o je naj)e./e po&le!i7a+ prebolelo%
ra8i"i&a - !e"inj&"*-+ le'ar /e na o&no*- 'arli)ni8 #era+ 'oje /e e*en"-alno !op-ni"i
ren!%en&'i# &ni#'o#+ *e/ -napre! #o/i !a !one&e o!l-'- na 'oji /e &e na)in za*r.i"i
poroaj,
<. Miii. : Zi!o*i 'arli)ni8 'o&"ij- oblo?eni &- #e'ani# "'i*o# 'oje i&p-nja*a i
izra*na*a &*a!-bljenja i i&p-p)enja 'arli7e, 6a "'i*na po!&"a*a
n
a je pre"e?no o!
#i.i/a, 2re#a (-n'7iji 'oj- i &e pripajaj- za poje!ine 'o&"i i !r-%e or%ane, 6a'o+ oni
&pajaj- #e-&obno obe be!rene
;9
'o&"i+ be!ren- 'o&" &a o#aro# i !onji# !elo# !ebelo% 7re*a+ be!ren- 'o&" &a
&"i!ni7o# i -&#ino# i"!, Sirenje i &"ezanje &"i!ni7e *r.i #i.i/ M&"eza) &"i!ni7eN+ 'oji i#a
*a?n- -lo%- za *re#e poroaja,
Donji !eo 'arli)no% 'anala za"*oren je ja'i# #i.i/ni# &nopo*i#a i *ezi*ni# opna#a
@1a"ci'a!a? )ine/i "a'o 'arli)no !no+ 'oje &e nazi*a #ei7a Iperine-#J, 6aj &loj #i.i/a :
#ei7a : &l-?i za za."i"- or%ana 'oji &e nalaze - 'arli7i, Na nje#- &e nalaze "ri o"*ora$ za
-&#in-+ za #o'ra/n- 7e* i za za*r.ni !eo !ebelo% 7re*a, 2ri prela?enj- plo!a za *re#e
poroaja #ei7a !aje prili)an o"por+ 'oji &e - "o'- poroaja #ora &a*la!a"i, 6o &e
naro)i"o izra?a*a - &"ariji8 pr*oro"'i+ 'o! 'oji8 &- #i.i/i - *e/oj ili #anjoj # eri
ri%i!ni I'r-"iJ+ "j, iz%-bili &- o! &*oje ela&"i)no&"i, Da bi !e"e #o%lo la'.e pro/i 'roz
poroajni 'anal+ po"rebno je !a &e "i !elo*i raz*-'- i i&"anje+ ."o &e #no%o la'.e
!e.a*a 'a! je #i.i/no "'i*o ela&"i)no, Za"i#+ zbo% &"anja ri%i!no&"i #i.i/no% "'i*a
)e&"o &e - ?ena 'oje &e poraaj- bez po#o/i &"r-)nja'a "i #i.i/i 7epaj- i 'i!aj-,
U'oli'o &e o!#a8 po&le poroaja ne in"er*eni.e i "o ne o"'loni+ !o7nije !olazi !o
i&pa!anja %eni"alni8 or%ana ?ene+ jer &- #i.i/i 'arli)no% !na+ "j, #i.i/i #e/(i7e+ "i 'oji
&*ojo# )*r&"ino# !r?e %eni"alne or%ane - 'arli)noj !-plji ?ene,
2ore! #i.i/a 'arli7e+ o&*rn-/e#o &eH na jo. ne'e #i.i/e "ela ?ene 'oji i%raj- *a?n-
-lo%- - "r-!no/i+ naro)i"o - "o'- poroaja, 6o &- #i.i/i %r-!no% 'o&a i "rb-.no% zi!a,
Gr-!ni 'o. &a)inja*aj- rebra+ 'oja &e poza!i z%labaj- & pr.ljeno*i#a 'i)#eno%
&"-ba a &pre!a & %r-!no# 'o&"i, Na !onji# rebri#a pripaja &e *a?an #i.i/ - obli'-
'-pole+ 'oji je pozna" po! i#eno# pre)a%a &i'a1ra(!a. 2re)a%a je "a'o polo?ena !a
o!*aja %r-!ni 'o.+ - )ijoj &- !-plji &#e
;4
."eni &r7e i pl-/a+ o! "rb-.ne !-plje+ - 'ojoj &e nalaze or%ani za *arenje i #o'ra/no
polni or%ani I&i, 0;J,
2re)a%a i#a zna)ajn- -lo%- pri !i&anj-, Ka! &e pre)a%a 'on"ra8-je I&'-pljaJ+
ona &e &pljo."a*a i &p-."a na!ole+ ."o i#a za po&le!i7- po!izanje i #e-&obno o!*ajanje
rebara, 6o+ - 'rajnjoj liniji+ .iri %r-!ni 'o., 6aj #e8aniza# o!i%ra*a &e pri &*a'o# -!i&aj-
*az!-8a - pl-/a+ "j, pri in&pira7iji, 2ri iz!i&anj- *az!-8a iz pl-/a+ "j, pri e'&pira7iji+
o!H,%ra*a &e &-pro"an pro7e&$ rebra &e &p-."aj- i pribli?a*aj-+ a !ija(ra%#a &e po!i?e,
Ka&nije /e#o *i!e"i !a &- 'on"ra'7ije I&'-pljanjaJ pre)a%e o! *rlo *eli'o% zna)aja
za &a# poroajni a'",
Na !onji# rebri#a pripajaj- &e i #i.i/i 'oji &- &#e."eni - "rb-.no# zi!-+ &a
&*a'e &"rane+ i 'oji i!- pra*o nani?eL nji8o*i !onji 'raje*i pripajaj- &e za 'arli7- na
prepon&'i# 'o&"i#a, Oni no&e nazi* velii #ravi tr$,ni !iii.
6i #i.i/i i%raj- zna)ajn- -lo%- - !oba i&"i&'i*anja plo!a, 2ra*i "rb-.ni #i.i/
#a'&i#alno &e 'on"ra8-j- ! nji8o*a &e (-n'7ija #a'&i#alno izra?a*a 'a! je o&lona7
nji8o*o% pripoja nepo're"an, Ka'o &e oni &*oji# %ornji# 'raje*i#a pripajaj- za
rebra+ "o zna)i !a &e nji8o*a (-n'7ija #a'&i#alno izra?a*a 'a! po&"oji i#obiliza7ija
Inepo#i)no&"J rebara %r-!no% 'o.a i !ija(ra%#e, 6a'*a &e &i"-a7ija o&"*ar-je 'a! &e
!i&anje "ren-"no za-&"a*i, Me-"i#+ pri i&pre'i!ano# neri"#i)no# !i&anj- (i'&aH7ija "i8
#i./a ne #o?e &e o&"*ari"i+ "a'o !a &a#ii# "i# (-n'7ija "rb-.ni8 #i.i/a ne/e #o/i !a !oe
!o izra?aja, 6o je *eo#a *a?no za po&ebn- "e8nii'- !i&anja
-
(azi i&"i&'i*anja plo!a+ o
)e#- /e bi"i 'a&nije re7i, ,=, Darlini organi. U 'arli7i &- &#e."eni$ polni
I%eni"alniJ or%ani+ #o'ra/na be.i'a i za!nje
;1
7re*o I&i, 5J, U %eni"alne or%ane -brajaj- &e$ &"i!ni7a+ -&#ina+ #a"eri7a+ jajo*o!i l
jajni7i,
Sti&nica @v,lva? pre!&"a*lja !eo &poljni8 %eni"alni8 or%ana ?ene, Ona i#a iz%le!
p-'o" ine 'oj a j e &a obeH &" rane oi*i )ena !*o&" r-'i # naboro# 'o?e, 6i nabori
nazi*aj- &e velie i !ale
SI. 5, : 2ro.e' 'roz 'arli7- i 'arli)ne or%ane ?ene
#olne ,"ne. Veli'e polne -&ne pro&"ir- &e o! &"i!no% pre!ela %o"o*o &*e !o )#ara,
Male polne -&ne &e - %ornje# !el- ra)*aj- - !*a 'ra'a i ob-8*a"aj- &ia-ic, @litori"?0
)ija &e %la*i7a pipa ili *i!i 'ao #alo i&p-p)enje, O"prili'e na !*a 7en"i#e"ra i&po!
!ra?i7e nalazi &e "#ol'ni otvor !ol<rano( anala0 'roz 'oji &e i&pra?nja*a &a!r?aj
#o'ra/ne be.i'eIza &poljnje% o"*ora #o'ra/no% 'anala po)inje ,"!ina @va(ina?. U
*eli'i# -&na#a &#e."en je #i.i/
;B
naz*an M&"eza) &"i!ni7eN 'oji i#a zna)ajn- -lo%- za *re#e poroaja,
U"!ina @va(ina? pre!&"a*lja .iro'- 7e* 'oja &paja &poljnje polne or%ane &
#a"eri7o# i pro&"ire &e o! &"i!ni7e !o %rli/a #a"eri7e, D-?ina *a%ine je razli)i"a i
pro&e)no izno&i B:00 7#+ a njena .irina ;:9 7#, Un-"ra.nji zi! *a%ine izbraz!an je po
pre)ni# naboji#a 'oji joj o#o%-/a*aj- !a &e pri
poroaj- #a'&i#alno .iri i "i#e ."i"i o! ra&7epa, 2ore! "o%a+ zi!o*i *a%ine obil-j-
ela&"i)ni# *la'ni#a, 6a'a* ana"o#&'i &a&"a* *a%ine obja.nja*a na# 'a'o je #o%-/no !a
!e"e proe 'roz "aj 'anal+ 'oji je ina)e+ po! nor#alni# -&lo*i#a+ *rlo -zan,
SI, =, : 2re&e' #a"eri7e
SI, =, : 2re&e' #a"eri7e
Materica @,ter,"? i n'eni #ri#o'ni or(ani. Ma"eri7a i#a iz%le! 'r-.'e obrn-"e
na!ole I&i, =J, 6o je je!an .-palj #i.i/ na 'o#e &e razli'-j- !*a !ela$ telo i %rli/,
6elo #a"eri7e &e - &*o#, %ornje# !el- za*r.a*a !no# !aterice I(-n!-&o#J+ a !onji#
;3
!elo# prelazi - %rli/ #aleri7e, Iz#e- "ela i %rli/a nalazi &e !ateri.no ",-en'e
@i"t!,"?. Grli/ #a"eri7e &*oji# !onji# 'raje# zalazi - -&#in- i i&p-p)a*a &e - nj-,
Kroz %rli/ prolazi je!an 'anal 'oji *ez-je !-plj- #a"eri7e+ "j, -pljin-
"ela #a"eri7e+ & -&#i
Sl, ;, Sple" #i.i/ni8 *la'ana #a"eri7e
no#, Grli/ #a"eri7e "reba za *re#e poroaja !a &e pro.iri "oli'o !a o#o%-/i prolaz plo!-
iz !-plje #a"7ni7e - -&# n-,
Zi! #a"eri7e &a&"a*ljen je o! %la"'i8 #i.i/ni8 *la'ana, 6a *la'na polaze o! "z*,
ro(ova !aterice0 : "j, #e&"a &pajanja jajo*o!a za #a"eri7-+ & je!ne i !r-%e &"rane+
i#aj- &piralni ra&pore! i #e-&obno &e iKprepli/- I&i, ;J, U "el- #a"eri7e #i.i/na *la'na
i#aj- *i.e -&pra*an &piralni ra&pore!+ !o' &- - %rli/- *o!ora*no+ 7ir'-larno
ra&poreena i )ine 'ao je!an pr&"en, 6aj ra&pore! #i.i/ni8 *la'ana zna)ajan je za
raz-#e*anje .irenja I!ila"a7ijeJ %rli/a #a"eri7e za *re#e poroaja, Za8*alj-j-/i
"a'*oj &*ojoj #i.i/noj %rai+ #a"eri7a pre!&"a*lja *rlo raAIji* or%an+ 'oji &e !obro
&'-pMa+ &"eOe+ 'a! je l,o po"rebno, Za *re#e "r-!no/e #i.$/ #a"eri7e po*e/a*a &e !o
orrro#ni8 &raz#era+ i "o 'a'o -#no?a*anje# #i.i/ni8 *la'ana "a'o i nji8o*i# -*e/a
*anje#,
9C
Ma"eri7a ne le?i &lobo!no - 'arli)noj !-plji *e/ je *ezana za zi!o*e 'arli7e po#o/-
"ri para *eza Ili%a#ena"aJ, 2re!nje *eze nazi*aj- &e or,(le !a2tcri.ne ve%e0 bo)ne
iroe ve%e i za!nje !ateri.no22r"ne ve%e. 6e *eze &e - "r-!no/i i&"e?- -pore!o &
po*e/a*anje# #a"eri7e+ ."o pone'a! #o?e izaz*a"i bolo*e,
Ja'ovo&i @t,$e? pre!&"a*ljaj- !*e #i.i/ne 7e*i+ !-%e 0C:05 7#+ 'oje polaze &
bo)ni8 'raje*a !na
SI, 9, : Un-"ra.nji polni or%ani ?ene
a"eri7e+ "j, o! ro%o*a #a"eri7e+ le*o i !e&no po !na I&i, 9J, 6e 7e*i *ez-j- #a"eri)n-
!-plj- & jajG#a, Na &*oji# 'raje*i#a jajo*o!i &e le*'a&"o pro.ir-j- i za*r.a*aj-
re&i)a&"i# nabori#a izna! jajni'a, 2re'o "i8 re&i7a jajna /elija+ pri o&lobaanj- iz
jajni'a Io*-la7ijiJ+ prelazi iz jajni'a - jajo*o!,
Ja'nici @ovari',!i?0 je!an &a !e&ne i je!an &a Ge*e &"rane+ pre!&"a*ljaj- ?lez!e
)iji je za!a"a' !a
90
proiz*o!e jajne /elije, Nor#alno+ jajni7i &- *eli)ine zeleno% ba!e#a ili #anje% ora8a,
Morana $eia. : I&pre! #a"eri7e i -&#ine &#e."ena je #o'ra/na be.i'a+ 'oja
pre!&"a*lja rezer*oar za &'-pljanje #o'ra/e 'oja !olazi !z b-bre%a, Mo'ra/a &e !z
#o'ra/ne be.i'e i&pra?nja*a 'roz #o'ra/ni 'anal @,retr,?0 )iji &e &poljni o"*or nalazi
i&po! !ra?i7e,
Aa&n'e crevo @ret,!?. : Re'"-# &e nalazi poza!i -&#ine i #a"eri7e, On pre!&"a*lja
za*r.ni !eo !ebelo% 7re*a, O"*or na 'raj- za!nje% 7re*a ili re'"-#a je .!ar @an,"?.
6a'a* ,#e-&obni ra&pore! or%ana 'arli7e+ "a'o re/i bez i'a'*o% #e-pro&"ora+
obja.nja*a zbo% )e%a "r-!ne ?ene pone'a! i#aj- bolo*e i razne pore#e/aje #o'ra/ne
be.i'e i za!nje% 7re*a, Za *re#e "r-!no/e #a"eri7a po'az-je "e?nj- !a &e o&lanja na
be.i'- ili !a je *-)e na*i.e, Re!e &e !e.a*a !a &e #a"eri7a ja)e o&lanja na re'"-#,
6. B1Z1'7'/142 :.3$D1G #'731G '-/232
6r-!no/a na&"aje oploenje#+ 'oje &e &a&"oji - &pajanj- #-.'e polne /elije+
&per#a"ozoi!a+ &a ?en&'o# polno# /elijo#+ 'a'aceto! ili 'a'no! eli'o!.
2ro7e& ra&ploa*anja *ezan je za o!reen perio! ?enino% ?i*o"a+ 'oji &e nazi*a !oba
polne zrelo&"i, Van "o%a !oba ?ena ne #o?e za"r-!ne"i, Doba polne zrelo&"i ?ene je 'ra/e
ne%o - #-.'ar7a+ i pro&e)no "raje+ po! na.i# 'li#a"&'i# -&lo*i#a+ =5:== %o!ine,
2o)e"a' "o%a !oba i&polja*a &e - !e*oj'e nizo# zna)ajni8 pro#ena+ poja*o#
"z*, Se,n&arni/
BC
polni8 %naova0 'ao ."o &- poja*a !la'a na &"i!ni7i+ po! paz-8o#+ -*e/anje &pol j nj i8
polni8 or%ana i ra&"enje !oj'i,
O&no*na pro#ena - "o# perio!- je&"e poja*a pr*e #en&"r-a7ije, 2r*a #en&"r-a7ija
ja*lja &e iz#e- 05, i 09, %o!ine ?i*o"a+ a !oba - 'o#e &e &*e "e pro#ene 7!i%ra*aj- no&i
nazi* #,$ertet0
2-ber"e"+ !oba polno% &azre*anja+ pre!&"a*lja perio! - 'o#e &e *r.i ne &a#o
tele"no "a%revan'e *e/ i &,evno i !oralno "a%revan'e. Do' "ele&no raz*i/e !e*o ja'a -
na.i# 'li#a"&'i# -&lo*i#a po)inje - 05:0;, %o!ini+ & poja*o# pr*e #en&"r-a7ije+ a
za*r.a*a - 0B:03, %o!ini+ !o"le je nji8o*a !-.e*na zrelo&" po"p-na "e' - 55, %o!ini
?i*o"a, Ko! #-.'o% pola p-ber"e" po)inje !o7nije ne%o - !e*oja'a+ - na.i# 'raje*i#a
naj)e./e - !obi o! 09 %o!ina+ a po"p-na (izi)'a+ !-.e*na i #oralna zrelo&" po&"i?e &e
"e' o'o 59, %o!ine ?i*o"a, 6o i&"i)e#o zbo% "o%a ."o+ pre#a &a *re#eno# &8*a"anj-+ za
&'lapanje zaje!ni7e Ibra'aJ nije *a?na &a#o (izi)'a zrelo&" &-pr-?ni'a ne%o i&"o "oli'o i
nji8o*a #oralna zrelo&", 2re#a "o# %le!i."-+ &*a'i bra' iz#e- !e*oj'e #lae o! 55
%o!ine i #la!i/a i&po! 59 %o!ina &#a"ra &e pre*re#eni#,
U &*a'o# &l-)aj-+ pre#a pro7eni %ine'plo%a+ za o&-!- &- bra'o*i - 'oje -laze !e*oj'e
ne &a#o !-.e*no i #oralno nezrele ne%o jo. i "ele&no neraz*ijene I- !oba iz#e- 0;
i 0B %o!inaJ+ 'ao ."o je "o naro)i"o obi)aj - ne'i# 'raje*i#a na.e ze#lje, Zbo%
neraz*ijeno&"i polni8 or%ana )e&"o - "i8 #laHi8 ?ena na&"aj- po*re!e polni8 or%ana
prili'o# &e'&-alno% o!no&a+ a !o7nije zapaljenja ili ne#o%-/o&" polno% op."enja zbo%
%r)a #i.i/a &poljnji8 poli i 8 or%ana, U'oli'o - polno nezrele #la!e ?ene !oeK!o
"r-!no/e+ ona &e )e&"o za*r.a*a &pon"ani# poba)aje#+ ."o+ ope"+ #o?e i#a"i "e.'e
po&le!i7e za
9=
"ele&no i !-.e*no z!ra*lje ?ene, A'o !oe !o poroaja+ )e&"o &- neizbe?ne razne
opera7ije, Obi)no !olazi !o pre*re#eno% poroaja, Mla!e #aj'e )e&"o ne#aj- !o*oljno
#le'a za &*oje o!oj)e,
S #e!i7in&'o% %le!i."a+ na o&no*- &*i8 na*e!eni8 ,razlo%a+ ."e"no je op"ere"i"i
"r-!no/o# #la! i za #a"erin&"*o jo. nezreo or%aniza#+ "j, ne #o?e &e o!obri"i
&"-panje - bra' #la!i# !e*oj'a#a - 'oji8 nije za*r.eno !oba polno% &azre*anja,
Doba polne zrelo&"i - na.i8 ?ena za*r.a*a &e iz#e- ;9, i ;B, %o!ine ?i*o"a,
Naj'ara'"eri&"i)nije za "aj perio!+ 'oji no&i nazi* li!ateri',!0 je&"e pre&"ana'
#en&"r-a7ije,
Men&"r-alno 'r*a*ijenje+ ili !en"tr,aci'a0 pre!&"a*lja &a#o je!an *i! )i"a*o% niza
pro7e&a 'oji &e o!i%ra*aj- - polni# or%ani#a ?ene - "o'- &*a'o% #e&e7a, S*i "i pro7e&i
zaje!no no&e nazi* )!en"tr,alni cil,"+0 a on naj)e./e "raje 5B !ana, 2ro7e&i 'oji &e
o!*ijaj- za *re#e #en&"r-alno% 7i'l-&a na %eni"alni# or%ani#a ?ene o!i%ra*aj- &e po!
!ej&"*o# 8or#ona 'oje proiz*o!e jajni7i, 6ipi)ne &- pro#ene na &l-zo'o?i #a"eri7e+ "z*,
en&o!etri',!,0 'oje &e o%le!aj- - "o#e ."o &l-zo'o?a #a"eri7e - po)e"'- #en&"r-alno%
7i'l-&a !eblja+ njene ?lez!e #enjaj- obli'6 U !alje# "o'-+ a'o nije !o.lo !o "r-!no/e+
na&"-paj- raz%rai*an je "e &l-zo'o?e i 'r*a*ljenje+ a "o je+ - &"*ari+ #en&"r-a7ija, 2o&le
za*r.ene #en&"r-a7ije na&"-pa obna*ljanje #a"eri)ne &l-zo'o?e,
6i# pro#ena#a+ 'oje &e - ?ene 7i'li)no o!i%ra*aj- &*a'o% #e&e7a+ -pra*ljaj- !*e
?lez!e izl-)i*anje# naro)i"i8 #a"erija+ "z*, /or!ona. Je!na o! "i8 ?lez!a &#e."ena je -
lobanji+ i zo*e &e /i#o1i%a. Dr-%a je 'a'ni.
Cilj &*i8 "i8 pro#ena 'oje &e o!i%ra*aj- - #a"eri)noj &l-zo'o?i je+ - &"*ari+
pripre#anje #e&"a za ,(ne-*ivan'e o#lo*eno( 'a'eta0 o )e#- /e 'a&nije
9;
bi"i jo. re7i, 2riro!no+ -'oli'o ne !oe !o oploenja+ on!a !olazi !o poja*e #en&"r-a7ije+
"j, raz%raena &l-zo'o?a izba7-je &e napolje p-"e# 'r*a*ljenja,
2erio!i)ne pro#ene za *re#e #en&"r-alno%
7i'l-&a ne o!i%ra*aj- &e &a#o na #a"eri7i *e/ za
8*a"a j- %o"o*o 7eo or%aniza# ?ene, 6a'o+ #no%e
?ene za *re#e #en&"r-a7ije o&e/aj- !a &- i# !oj'e
nabre'le, S"i"a&"a ?lez!a &e po*e/a*a, U ne'i8
?ena na&"aje prolazna pi%#en"a7ija Iobojeno&"J 'o?e,
Re&"i &- pore#e/aji o! &"rane ?el-7a+ 7re*a i #o
'ra/ni8 or%ana, Vri n &ji )e&"e p&i8i)'e pro#ene, 'ao
."o &- raz!ra?lji*o&"+ nape"o&"+ nera&polo?enje+ preo
&e"lji*o&" i !r, ,EEEEEQ
2o&le pre&"an'a polne zrelo&"i ?ene po)inje !oba 'oje &e nazi*a 'li#a'"erij-# ili
!eno#a,%a. Geni"alna (-n'7ija - "o !oba ne pre&"aje o!je!no# *e/ &e la%ano %a&i,
Men&"r-a7ije obi)no izo&"an- po ne'oli'o #e&e7i+ !a bi &e obno*ile za iz*e&no *re#e
!o' najza! &a&*i# ne pre&"an-, 2one'a!+ #e-"i#+ - "o *re#e #o?e &e poja*i"i ja'o
'r*a*ljenje+ i ono #o?e !a &e o!-?i, S obziro# na "o !a &e - "o !oba )e&"o ja*lja
'ar7ino# Ira'J+ *a?no je !a &e &*a'a ?ena - &l-)aj- poja*e ne-re!ni8 'r*a*ljenja -
"o !oba obra"i le'ar-+ 'a'o bi &e #o%ao i&'lj-)i"i ra',
Izo&"ana' #en&"r-a7ije - !oba polne zrelo&"i ?ene zo*e &e a!enore'a. A#enoreja
je nor#alna+ (iziolo.'a poja*a je!ino - !*a &l-)aja$ za *re#e "r-!no/e i za *re#e
!ojenja,
S*e opi&ane pro#ene - p-ber"e"-+ - !oba polne zrelo&"i i - 'li#a'"erij -#- !e.a*aj-
&e po! -"i7aje# jajni'a+ i "o+ - &"*ari+ po! -"i7aje# 8or#ona 'oje l-)i jajni'+ "a'o !a
& "e &"rane on pre!&"a*lja *a?n- ?lez!- & "z*, -n-"ra.nji# l,.en'e!. Ali+ jajni'
pre!&"a*lja i ?lez!- &a &polja.nji# l,.en'e!0 jer on izba7-je je!n- jajn- /elij- &*a'i8 5B
!ana, Nje%o*a
99
naj*a?nija+ a'o ne i o&no*na -lo%a+ je&"e proiz*oenje
i
"i8 ele#ena"a za raz#no?a*anje, U
&l-)aj- 'a! !oe !o oploenja on &*oji# 8or#oni#a obezbe-je o!r?a*anje oploeno%
jaje"a,
Jajni' &a!r?i *eli' broj jajni8 /elija+ "a'o !a %a ne'i a-"ori -pore-j- & %roz!o#
)ije bi &*a'o zrno bilo je!na jajna /elija, Je!anp-" #e&e)no+ - o!reeno *re#e+ jajni'
izba7-je je!n- jajn- /elij-, 6a poja*a na>,i*a &e ov,laci'a. S#a"ra &e !a &e o*-la7ija *r.i
naiz#eni)no+ je!no% #e&e7a iz je!no%+ a !r-%o% #e&e7a iz !r-%o% jajni'a, O*-la7ija &e
o!i%ra*a o'o 0;, !ana pre #en&"r-a7ije, Za "o *re#e na jajni'- na&"aj- o!reene
pro#ene, Jajni' &e najpre -*e/a+ i pri %ine'olo.'o# pre%le!- le'ar %a #o?e opipa"i,
Ina)e+ on &e pri "o# pre%le!- ne opipa*a, Na po*r.ini jajni'a &"*ara &e najpre i&p-p
)enje+ 'oje za"i# pr&'a+ i iz nje%a &e izli*a "e)no&" - 'ojoj &e nalazi jajna /elija, 2ro7e&
&e o!i%ra*a je!anp-" #e&e)no+ ."o zna)i !a - "o'- %o!ine+ a'o nije !o.lo !o "r-!no/e+
jajni7i izba7e Io&lobo!eJ 05:0; jajni8 /elija, O&loboen- jajn- eli', @ov,2l,!?
pri8*a"aj- re&i7e jajo*o!a, 2eri&"al"i)'i# I"ala&a&"i#J po're"i#a jajo*o!a jajna /elija
!o&pe*a 'roz jajo*o! - !-plj- #a"eri7e,
2-" jajne /elije o! jajni'a !o !-plje #a"eri7e "raje pro&e)no = !ana,
A'o nije !o.lo !o oploenja+ jajna /elija bi*a izba)ena+ i !*e &e!#i7e !o7nije !olazi
!o #en&"r-a7ije,
U'oli'o &e jajna /elija+ po&le o&loboenja iz jajni'a+ &poji &a &per#a"ozoi!o#
I#-.'o# polno# /elijo#J+ na&"-pa o#lo*en'e @1e,n&aci'a?. 6a #o%-/no&" oploenja
po&"oji &a#o - o!reeno *re#e #en&"r-alno% 7i'l-&a+ "j, nepo&re!no po&le o*-laoije,
94
9. B1Z1'7'/142 &-!"3'F.
2rili'o# &no.aja &e "#er!a I&e#ena "e)no&" #-.'ar7aJ !epon-je - naj!-blje
#e&"o - -&#ini+ o!a'le &per#a"ozoi!i+ za8*alj-j-/i &*oji# po're"i#a+ p-"-j- 'roz
'anal %rli/a #a"eri7e i #a"eri)n- !-
SI, 4, S8e#a oploenja I(e'-n!a7ijeJ
2-"o*anje &per#a"ozoi!a i jajne /elije !o ,#e&"a nji8o*o% &pajanja - jajo*o!-
&per#a"ozoi!i &- *rlo po're"lji*i+ "a'o !a &e &#a"ra !a *e/ za 5:= )a&a po&le &no.aja
#o%- !o&pe"i !o 'raja jajo*o!a+ %!e &e obi)no &pajaj- jajna /elija i &per#a"ozoi!i+ "j,
na&"aje oploenje I&i, 4J,
Na o&no*- &aznanja !a je ?en&'a polna /elija po&le o*-la7ije &po&obna &a&*i#
o%rani)eno *re#e
91
za oploenje+ iz%raena je teorD'a o #erio&i.no' #lo&no"ti i ne#lo&no"ti -ene. 2re#a ne'i#
a-"ori#a+ jajna /elija &po&obna je za oploenje &*e%a ne'oli'o )a&o*a, A'o ?ena ne ?eli
!a !oe !o oploenja+ "reba !a &pre)i !a &per#a"ozoi!i -- , njene -n-"ra.nje polne
7ir%ane za *re#e o*-la7ije+ 'ao i ne'oli'o !ana pre i po&le o*-la7ije, Da bi o!re!ila *re#e
&*oje o*-la7ije+ 'oje je - &*a'e !r-')ije Iin!i*i!-alnoJ+ ?ena &e #o?e 'ori&"i"i #e"o!o#
o&re*ivan'a tele"ne te!#erat,re. 6o &e *r.i na "aj na)in ."o - "o'- ne'oli'o
-za&"opni8 #en&"r-alni8 7i'l-&a ?ena &*a'o% j-"ra #eri - )#ar- "ele&n- "e#pera"-r-, U
pr*oj polo*ini #en&"r-alno% 7i'l-&a "e#pera"-ra je ni&'a Io'o =4+9VCJ+ !o' &e po&le
za*r.ene o*-la7ije na%lo !i?e I=4+B:=1VCJ i o!r?a*a na "oj *i&ini !o &le!e/e #en&"r-a7ije+
'a!a ope" pa!a na =4VC, 6i# #e"o!o#+ priro!no+ "reba !a &e 'ori&"e i neplo!ne ?ene+
jer &no.aj - perio!- o*-la7ije pr-?a naj*i.e *ejo*a"no/e !a /e !o/i !o oploenja,
Izra)-na*anje plo!ni8 i neplo!ni8 !ana jo. )e./e &e *r.i na o&no*- &,-ine
!en"tr,alno( cil,"a. Ka! 7i'l-& izno&i 5B !ana+ on!a "reba o! pr*o% !ana nare!ne
#en&"r-a7ije o!bi"i -naza! 00:05 !ana, 6o &- "z*, ne#l o&ni &ani0 za *re#e 'oj i8
ne#a #no%o iz%le!a za za)e/e, A'o &e !alje -naza! broji jo. .e&" !ana+ izra)-na*aj- &e
"z*, plo!ni &ani0 'oji pa!aj- - &re!in- #en&"r-alno% 7i'l-&a+ - &"*ari - perio! o*-la7ije+
'a! ?ena i#a naj*i.e iz%le!a !a za"r-!ni, 2reo&"ali !ani "a'oe &- neplo!ni, 6rebHa I&"a/i
!a "aj #e"o! nije &a&*i # po-z!an i !a &e #o%- !o?i*e"i iznenaenja,
Ma!a je!an '-bni 7en" i #e"ar &per#e &a!r?i 09C:5CC #iliona &per#a"ozoi!a
&a#o je!an je!ini &per#a"ozoi! oploa*a jajn- /elij-, Oploeno jaje p-"-je 'roz jajo*o! i
po&le =:9 !ana !olazi - !-plj- #a"eri7e+ %!e &e naj)e./e -%nez!i - za!nje# zi!-
9B
!na #a"eri7e, 6aj pro7e&+ pri 'o#e &e jajna /elija zari je - &l-zo'o?- #a"eri7e+
nazi*a &e ,(ne-&ivan'e @i!#lantaci'a? o#lo*eno( 'a'eta. Ve/ o! &a#o% po)e"'a p-"o*anja
jaje"a & #e&"a oploenja zi! #a
&i, 1, : 2riro!na *eli)ina plo!a - pr*a !*a #e&e7a "r-!no/e
"eri)ne !-plje po)inje !a &e preobra?a*a$ &l-zo'o?a &o #enja+ 'r*ni &-!o*i &e pro.ir-j- i
oploeno jaje+ po&le !ola&'a - !-plj- #a"eri7e+ nailazi na po%o!n- po!lo%- za
-%ne?!i*anje i raz*ijen- #re?- 'r*ni8 &-!o*a+ pre'o 'oji8 /e #- pri"i7a"i i&8rana
p-"e# 'r*i #aj'e, U *rlo re"'i# &l-)aje*i#a !e.a*a &e !a &a jajna /elija -%nez!i na
a"ipi)ni# #e&"i#a+ 'ao ."o &-+ npr,+ jajo*o!i ili ro% #a"eri7e, 6o &e !e.a*a iz-ze"no+ pa
&e ne #o?e -broji"i - o'*ir nor#alne "r-!no/e,
Nepo&re!no po&le za)e/a no*o bi/e #anje je o! )io!ine %la*e, 2o&le 5:= &e!#i7e #o?e &e
*i!e"i %oli# o'o#+ i o"a!a &e nazi*a e!$rion. 6a!a je *eli)ine 5:= 7#, e&"e &e!#i7e
"r-!no/e *eli)ina e#briona izno&i o'o 5 7#+ a po&le o&#e nje%o*a !-?ina 9 7#+ i "a!a
&e na nje#- #o%- razli'o*a"i o)i+ r-'e+ no& i"!, I&i, 1 i BJ, O! "re/e% #e&e7a plo! &*e
*i.e popri #a obl i' )o*e'a+ i o" a!a no&i nazi * 1et ," Io!
93
la"in&'e re7i M(e"areN W &"*ara"i+ raa"iJ, Ka! (e"-& i#a ;:9 #e&e7i+ nje%o*a !-?ina izno&i
5C 7#, 6a!a #aj'a po)inje !a o&e/a nje%o*e po're"e, O! "o%a *re#ena #o%- &e )-"i i
&r)ani -!ari (e"-&a, 2ri 'raj- VII #e&e7a "r-!no/e plo! je !-% =9 7# i "e?a' BCC:
l5CC %, Nje%o*a je 'o?a *eo#a 7r*ena i naborana+ &#e?-rana+ "a'o !a plo! i#a
&"ara)'i iz%le!, U "o !oba pl7! je !o&"i%ao "oli'i &"epen &*o% raz*i"'a !a nje%o*
?i*o" *an #a"eri7e nije *i.e ne#o%-/an, Uz pa?lji*- ne%-+ naro)i"o - &pe7ijalizo
*an!# 7en"ri#a za ne%- ne!one&ene !e7e+ "a'*- no*oroen)a! #o%-/no je o!r?a"i -
?i*o"-,
SI, B, : 2riro!na *eli)ina plo!a pri 'raj- "re/e%
S"o &e "i)e "e?ine plo!a+ ra)-na &e !a plo! !o' po&"i%ne "e?in- o! 0,CCC %+ ."o bi*a &
p-ni8 4 #e&e7i+ !ne*no po& " aj e " e?i za 0;+9 %, O"a!a je plo! &*a'o% #e&e7a "e?i za
9CC %, 2ri 'raj- o&#o% #e&e7a "r-!no/e plo! i#a "e?in- 5,5CC:5,9CC % i !-?in- ;9 7#,
Zbo% na%o#ila*anja po"'o?ne #a&"i po*r.ina "ela je &a! zaobljena i &"ara)'i
iz%le! ne&"aje, Ko?a po&"aje r-?i)a&"a, A'o &e !e"e ro!i - "o# #e&e7- "r-!no/e+
ono nor#alno pla)e+ !obro *-)e #le'o iz !oj'e i - po"p-no&"i je &po&obno za !alji
raz*i"a',
4C
No*oroen)e 'oje &e+ pa'+ ro!ilo na 'raj- ID #e&e7a "r-!no/e pro&e)no je !-%o 9C 7#
a "e.'o =,CCC:=,9CC %, Obi# %la*e izno&i #- =5 7#+ !o' #- je boja '7?e r-?i)a&"a,
Ina)e+ nepo&re!no po&le roenja 'o?a je po'ri*ena je!no# #a&no# na&la%o# "z*,
)"ira"ti! !a%o!+0 'oja ,je proiz*o! lojni8 ?lez!a nje%o*e 'o?e, 2o"'o?no #a&no "'iKo
!o*oljno
SI, 3, : Sa!r?aj #a"eri7e pri 'raj- "r-!no/e IS8e#aJ
je raz*ije#o, De"e %la&jno pla)e+ 7"*ara o)i+ ?i*o 're/e no%a#a i r-'a#a,
S*a'a'o !a po&"oje razli'e - "e?ini ! !-?ini no*oroene !e7e+ "a'o !a ", na*e!ene
#ere !-?ine i "e?ine plo!a &a#o pro&e)ne #ere,
1shrana ploda. O! !r-%o% #e&e7a "r-!no/e &"*ara &e - !-plji #a"eri7e je!na *r&"a
&-nera&"o% "'i*a+ 'oje &e -)*r&"i za zi! #a"eri7e, 6o &-nera&"o "'i*o no&i nazi*
po&"elji7a @#lacenta? I&i, 3J, 6e?ina
40
joj izno&i 'o! izne&ene "r-!no/e 9CC %, Ko"-ra&"o% je obli'a, Vrlo je bo%a"a 'r*ni#
&-!o*i#a, Je!na &"rana po&"elji7e o'ren-"a je pre#a zi!- #a"eri7e+ za 'oji je
pripijena+ a !r-%a pre#a plo!-, Iz njeno% &re!i.nje% !ela izlazi #,#.ana vr#ca. U
p-p)anoj *rp7i &#e."eni &- 'r*ni &-!o*i+ i "o je!an 'r*ni &-! 'oji plo!- !o*o!i &*ez-
'r* #aj'e i !*a 'r*na &-!a 'oji o!*o!e proiz*o!e ra&pa!anja o! plo!a 'a #aj7i, 6i 'r*ni
&-!o*i o#o"ani &- je!no# pi'"ija&"o# #a&o#, 2o&"elji7a -&i&a*a 'r* #aj'e i preno&i je
!e"e"- pre'o 'r*ni8 &-!o*a p-p)ani'a, Na "aj na)in plo! pri#a 'i&eoni' i 8ranlji*e
&a&"oj'e 'oji &- #- po"rebni ,za ?i*o", 2o&le roenja !e"e"a po&"elji7a &e &pon"ano
o!l-blj-je o! zi!a #a"eri7e i bi*a izba)ena,
2lo! pli*a - "e)noj &re!ini+ - "z*, a!nionovo' te.no"ti0 ili+ 'a'o &e jo. zo*e+ #lo&ovo'
vo&i. 2ore'lo "e "e)no&"i nije jo. i&pi"ano+ ali &e zna !a !elo# &a!r?i plo!o*- #o'ra/-,
2ro&e)na 'oli)ina plo!o*e *o!e izno&i l li",
2lo!+ plo!o*a *o!a i p-p)ana *rp7a &#e."eni &- - opna#a+ "z*, #lo&ovi! ovo'ci!a
@a!nion i /orion?. Za!a"a' "i8 opni je !a za."i"e !e"e o! in(e'7ije+ a -lo%a plo!o*e
*o!e !a )-*a plo! o! &l-)ajni8 &poIja.nji8 po*re!a "rb-8a, 2lo! 'oji pli*a - plo!o*oj
*o!i nepre'i!no &e po're/e i #enja &*oj polo?aj, On je o'ren-" na!ole )a& %la*o#+ )a&
'arli7o#, S*e !o !e*e"o% #e&e7a "r-!no/e pXlo?aj plo!a ne#a zna)aja za poroaj+ jer &e
i - o&#o# #e&e7- "r-!no/e #o?e -"*r!i"i !a je!no% !ana pre!nja)i %la*a+ a i!-/e%
'arli7a, Za *re#e "r-!no/e 'anal %rli/a #a"eri7e i&p-njen je &l-za*i# )epo#+ ne'o#
*r&"o# pi'"ija&"e #a&e+ 'oja %a po"p-no za"*ara i i#a za 7ilj !a za."i"i plo! o!
in(e'7ije iz -&#ine, Upore!o & ra&"enje# i raz*ijanje# plo!a ra&"e i #a"eri7a+ 'oja+
priro!no+ ne o&"aje &a#o - 'arli7i *e/ &e penje
45
na*i.e+ - "rb-.n- !-plj- I&i, 0CJ, U &a#o# po)e"'- "r-!no/e+ 'a! #a"eri7a po)ne !a &e
-*e/a*a+ ona po"i&'-je #o'ra/n- be.i'-+ "a'o !a ?ena #o?e i#a"i o&e/aj "e?ine i pri"i&'a -
#alo# "rb-8-+ 'ao i na%on !a )e&"o #o'ri, Ka! pree - "rb-.n- !-plj-+ #a"e
Si, 0C, : Veli)ina #a"eri7e - poje!ini# #e&e7i#a "r-!no/e
ri7a po"i&'-je na%ore 7re*ne *ij-%e+ pa "o #o?e pone'a! izaz*a"i bolo*e i &#e"nje -
7re*noj pa&a?i,
2ri 'raj- "r-!no/e *i&ina !na #a"eri7e !o&"i?e o'o =5 7# izna! &i#(ize, Na 'raj-
"r-!no/e - #a"eri7i &e nalaze$ 0J plo!+ pro&e)no "e?a' = '% i !-%a)a' 9C 7#L 5J
po&"elji7a+ "e.'a 9CC %L =J p-p)ana *rp7a+ !-%a o'o 9C 7#L ;J plo!o*a *o!a+ 'oja i#a
zapre#in- o'o 0,CCC 77# i 9J plo!o*e opne,
4=
U'-pna "e?iria #a"eri)no% &a!r?aja na 'raj- "r-!no/e izno&i o'o 9 '%,
$tatika trudne ene. : Nor#alno+ po! !ej&"*o# "e?ine &*o%a &a!r?aja+ #a"eri7a "e?i
!a &e po*ija napre!, Da bi "r-!na ?ena o!r?ala ra*no"e?-+ ona re
$l )). : 2olo?aj plo!a - #a"eri7i pri 'raj- "r-!no/e O!no& #a"eri7e pre#a &-&e!ni# or%ani#a
(le'&no za-zi#a+ po&"epeno+ je!an po&eban &"a*+ 'oji je -o)lji* - *e/ine ?ena i !o 'o%a
!olazi iz*ijanje# 'i)#eno% &"-ba, Nai#e+ 'i)#eni &"-b &e &a*ija+ "a'o !a &e nje%o*
&labin&'i !eo i&'ri*lj-je napre!+ -*la)i &e+ !o' &e %ornji !eo 'i)#eno% &"-ba i&"-ra+
izba7-je -naza! I&i, 00J, Me-"i#+ ."o %o! &- #i.i/i "rb-.no% zi!a ja)i+ #a"eri7a i#a
#anje #o%-/no&"i !a &e po*ije napre!, Sa#i# "i# izbe%a*a &e ili &#anj-je
4;
an%a?o*anje i op"ere/enje 'i)#eno% &"-ba+ 'oj" - ne'i8 ?ena #o?e !a pro-zro'-je
bolo*e - &labina#a po)e*.i o! 4:1, #e&e7a "r-!no/e,
2o&"oji jo. je!an *a?an razlo% zbo% 'oje%a je po"rebno !a poro!ilja i#a !obro
raz*ijene "rb-.ne #i.i/e, A'o #a"eri7a za-zi#a !obar polo?aj+ "j, a'o nije &-*i.e pole%la
-napre!+ ."o /e bi"i - &l-)aj- 'a! je "rb-.na #-&'-la"-ra !obro raz*ijena+ on!a /e za
*re#e poroaja 'on"ra'7ije #a"eri7e -"i&'i*a"i %la*- !e"e"a - 'arli)ni -laz, Ka! je
#a"eri7a ja'o po*ijena -napre!+ 'ao ."o je "o - ?ena & *rlo #li"a*i# "rb-.ni# #i.i/i#a+
%la*a !e"e"a ne/e bi"i pra*ilno -"i&n-"a - 'arli)ni -laz+ ne%o /e bi"i po"i&n-"a *i.e poza!i+
pre#a 'r&noj 'o&"i+ ."o #o?e !a pro!-?i i o"e?a pr*o poroaj no !oba,
Najza!+ "rb-.ni #i.i/i i#aj- *a?n- -lo%- - !r-%o poroaj no !oba+ !oba i&"i&'i*anja
plo!a+ 'a! #oraj- -&pe.no po#a%a"i ra! #i.i/a #a"eri7e,
Na 'raj-+ na*e./e#o &*e 'ori&"i 'oje "r-!ni7i !ono&e !obro raz*ijeni "rb-.ni
#i.i/i$
2r*o+ oni &pre)a*aj- poja*- bolo*a - &labin&'o# pre!el- za *re#e "r-!no/e
"i#e ."o ne !olazi !o 'o#penza"orno% iz*ijanja 'i)#eno% &"-ba, Dr-%o+ o#o%-/a*aj-
#a"eri7i !a za-z#e !obar polo?aj+ "a'o !a za *re#e poroaja #a"eri)ne 'on"ra'7ije
pra*ilno -"i&'- j- plo! - 'arli)ni -laz, 6re/e+ &'ra/-je &e "rajanje perio!a i&"i&'i*anja
plo!a za *re#e poroaja,
Da'le+ ja&no proizlazi !a je ja)ina "rb-.ni8 #i.i/a - "r-!no/i o! *eli'o% zna)aja,
". G1/14.32 &-!"3'F.
&elesna higijena. : Ranije je *e/ na%la.eno
G - o&no*i p&i8opro(ila'"i)'o% #e"o!a bezbolno%
poroaja le?i po-)a*anje "r-!ni7a o &*i# poja*a#a
49
'oje &- *ezane za "r-!no/- i za "o' poroaja, S*a'a'o !a je po"rebno i 'ori&no !a
"r-!ni7a b-!e -pozna"a i &a 8i%ijeno#+ "r-!no/e, U o*o# po%la*lj- o%rani)i/e#o &e &a#o
na o&no*e 8i%ijene "r-!no/e,
C poje!ino&"i#a "o% pi"anja "r-!ni7a #o?e *i.e &a
zna"i iz !r-%i8 prir-)ni'a 'oji &e po&ebno ba*e "i#
pi"anje#,
Za *re#e "r-!no/e - or%aniz#- ?ene o!i%ra*aj- &e zna)ajne pro#ene 'oje
neizbe?noH izi&'-j- &pro*oenjeH po&ebne 8i%ijene, No*i -.lo *i ?i*o"a "ra?e o! "r-!ni7e
!a &e pri!r?a*a iz*e&ni8 pra*ila 8i%ijene 'oji#a je za!a"a' !a obezbe!e !obro
z!ra*lje #aj'e i !e"e"a,
O&no*no je pra*ilo !a z!ra*a "r-!ni7a - 'oje po&"oji nor#alna "r-!no/a "reba !a
?i*i i !a &e pona.a -%la*no# ona'o 'a'o je "o na*i'la *an "r-!no/e+ a'o je+ raz-#e &e+
njen !o"a!a.nji na)in ?i*o"a bio nor#alan, A'o je+ npr,+ "r-!ni7a na*i'la !a &e ba*i
&por"o#+ la'e %rane (i&'-l"-re i &por"a #o?e i !alje !a -pra?nja*a, Iz*e&ni &por"o*i 'oji
izi&'-j- *eli'o naprezanje I"r)anje+ &#-)anje+ ja8anje+ *o?nja bi7i'la i "eni&J zabranjeni
&-, 2li*anje je !op-."eno po! -&lo*o# !a je *o!a !o*oljno "opla a !a &a#o pli*anje ne
izazi*a ja)i za#or, S*a'a "r-!ni7a "reba !a pro*e!e bar je!an )a& !ne*no na )i&"o#
*az!-8-+ - .e"nji, U'oli'o je ?ena na*i'la na ra! - *r"-+ #o?e "i#e i !alje !a &e
ba*i+ jer je "o o!li)na *e?ba za #i.i/e, Sa#o+ - "o#e &e ne &rne pre"eri*a"i, 6o i&"o *a?i
za '-/ne po&lo*e, Pena #o?e i - "r-!no/i !a i8 oba*lja+ no bez pre"eoi*anja,+ ali %r-bi8
po&lo*a "reba je o&lobo!i"i,
Dr-%- 'rajno&" pre!&"a*lja pre"erano #iro*anje "r-!ni7a i izbe%a*anje &*a'o%
're"anja, 6o je ."e"no+
0i#a za po&le!i7- na%o#ila*anje #a&"i - or%aniz#-
i &#anji*anje #i.i/ne &na%e, Se# "o%a+ #iro*anje
i ne're"anje !o*o!e !o op."e #li"a*o&"i+ pa )a' i !o
44
iz*e&ne !-.e*ne pa&i*no&"i+ 'oja nije po%o!na za "r-!no/-+ a jo. #anje za poroaj,
6r-!ni7a "reba !a i#a !o*oljno o!#ora, Ona #ora rano !a le%ne i !a &pa*a
pro&e)no bar B:3 )a&o*a !ne*no, Kori&no je !a prile%ne po&le r-)'a+ bar 09:5C
#in-"a, 6r-!ni7e 'oje &- &'lone poba)aji#a ne "reba !a p-"-j- za *re#e "r-!no/e+ po%o
"o*o ne - one !ane 'oji o!%o*araj- #en&"r-a7iji, 2o&le .e&"o% #e&e7a "r-!no/e ?ena
"reba !a izbe%a*a &*a'o p-"o*anje jer za#or #o?e !a izazo*e pre*re#eni poroaj, A'o
*e/ #ora !a p-"-je+ #anje je opa&no p-"o*anje *ozo# ne%o a-"o#obilo#, 2ri 'raj-
"r-!no/e "r-!ni7a "reba !a b-!e &a#a &*e&na "o%a !a nije po?eljno !a &e -!alja*a #no%o
o! #e&"a - 'o#e "reba !a &e poro!i,
O!e/a "r-!ni7e "reba !a b-!e "a'o po!e.ena !r, ne &"e?e "rb-8, Najpo%o!nije &- za "o
.iro'e 8aljine, U po%le!- r-blja+ i&"o "a'o ni."a ne &rne !a za"e?e "rb-8 "r-!ni7e, R-blje
"reba !a &e #enja ."o )e./e ili bar !*ap-" &e!#i)no, 2o)e*.i o! .e&"o% #e&e7a "r-!no/e
'ori&no je no.enje "rb-.no% poja&a, Va?no je !a poja& po!-pire !onj- polo*in- "rb-8a, On
je naro)i"o po"reban *i.ero"'a#a & #li"a*i# i *i&e/i# "rb-.ni# zi!o#+ jer "reba !a
po#o%ne #i.i/e "rb-.no% zi!a, "e"no je no.enje po!*ezi7a za )arape 'oje &"e?-
no%e+ jer #o%- !o*e&"i !o pro.irenja *ena,
Ob-/a bre#eni"i8 ?ena "reba !a b-!e -!obna i pro&"ranaL najbolje je !a po"pe"i7e
b-!- ni&'e,
Naj*e/- pa?nj- "reba obra"i"i o!r?a*anj- )i&"o/e "ela, 2o"rebno je !a &e "r-!ni7a ."o
)e./e '-pa+ naj#anje je!anp-" &e!#i)no, 6e#pera"-ra *o!e "reba !a izno&i =C:=9VC,
A'o je *o!a &-*i.e "opla ili &-*i.e 8la!na+ #o%- na&"-pi"i 'on"ra'7ije #a"eri7e, K-panje+
naro)i"o - 'a!i+ ne "reba !a "raje !-?e o! 09 #in-"a, Ka'o - "r-!no/i po&"oji poja)ano
l-)enje
41
&l-zi I&e're7ijaJ iz *a%ine+ "o &poljnje %eni"alne or%ane "reba pra"i &*a'o% !ana
pro'-*ano# *o!o# i &ap-no#, Zabranjeno je -n-"ra.nje i&piranje *a%ine : iri%a7ijHa,
A'o po&"oji pre"erano izl-)i*anje 'oje naje!a 'o?- o'o &poljni8 %eni"alni8 or%ana+
najbolje je !a &e "r-!ni7a obra"i le'ar- ra!i le)enja, Doj'e "reba &*a'o% !ana pra"i
*o!o# i &ap-no#+ a bra!a*i7e o! pe"o% #e&e7a "r-!no/e jo. je !obro "rlja"i
na&ap-njeni# 'o#a!o# (ro"irpla"na, 2o&le &*a'o% pranja bra!a*i7e "reba #aza"i
lanolin&'i# 're#o#+ 'ao ."o je Ni*ea're#+ ili zej "rno#, A'o &- bra!a*i7e pljo&na"e
ili -*-)ene+ "r-!ni7a "reba &*a'o% !ana !a i8 iz*la)i pr&"i#a+ jer "a'*e bra!a*i7e #o%-
!o7nije+ prili'o# !ojenja+ pra*i"i prili)ne po"e.'o/e,
6r-!ni7a "reba !a no&i pr&l-'+ naro)i"o a'o &- joj !oj'e *eli'e i "e.'e,
2olni o!no& nije !op-."en po&le!nji8 .e&" &e!#i7a pre poroaja ni"i i&"o "oli'o po&le
poroaja, Pene 'oje &- i#ale &pon"ane poba)aje ili pre*re#ene poroaje "reba polni o!no&
."o *i.e !a o%rani)e,
Za *re#e "r-!no/e za"*or je )e&"a poja*a, Da bi &e re%-li&ala &"oli7a+ "reba -zi#a"i
#e.o*i"- 8ran- &a !o&"a *o/a i po*r/a, Dobro !el-je 'a! &e -j-"ro+ na"a."e+ popije )a.a
8la!ne *o!e+ li#-na!e+ .olja 8la!no% #le'a+ ili -z#e 'o#po" o! &-*i8 .lji*a+ &#o'a*a
i"!, Sre!&"*a za )i./enje #o%- &e -zi#a"i &a#o pre#a le'ar&'o# -p-"&"*-,
K*arni z-bi #o%- bi"i o! ."e"e za z!ra*lje "r-!no ?ene, Zbo% ne!o*oljno &a?*a'ane
8rane #o?e !o/i !o &labo% *arenja i 7re*ni8 pore#e/aja+ a - babinja#a 'li7e iz '*arni8
z-ba #o%- pre/i - 'r*o"o' i izaz*a"i in(e'7ij-, S"o%a+ )i# ?ena za"r-!ni+ a'o *e/ nije
ranije popra*ljala &*oje '*arne z-be+ "reba o!#a8 "o !a -)ini+ "j, !a &*a'i "a'a* z&-b
izle/i, Ranije &8*a"anje !a - "o'- "r-!no/e ne "reba le7i "i
4B
z-be po%re.no je, 2ra*ilna ne%a z-ba za *re#e "r-!no/e )a' je i *a?nija ne%o *an nje,
Mo'ra/ni# or%ani#a za *re#e "r-!no/e "reba po&*e"i"i *eli'- pa?nj-, Ne'a
oboljenja+ 'ao zapaIjenje #o'ra/ne be.i'e i b-bre?ne 'ari'e+ ja*ljaj- &e - "r-!no/i
)e./e ne%o *an nje, U &a*e"o*ali."- za "r-!ni7e *r.i &e pre%le! #o'ra/e &*a'e "r-!ne
?ene prili'o# &*a'e njene po&e"e, O*o &e ra!i zbo% "o%a ."o &e pre%le!o# #o'ra/e #o%-
na *re#e -o)i"i ne'a oboljenja ,'oja izi&'-j- !a &e "r-!ni7a o!#a8 -p-"i na bolni)'o
le)enje,
I&8rana "r-!ne ?ene, 6r-!na ?ena "reba !a obra"i naro)i"- pa?nj- na &*oj-
i&8ran-+ jer 'a'*o/a i&8rane #o?e -"i7a"i ne &a#o na nj eno z!ra*l je+ na "o' "r-!no/e
i poroaja *e/ i na z!ra*lje &a#o% !e"e"a, 2o%re.no je ra&pro&"ranjeno #i.ljenje !a
"r-!na ?ena "reba !a je!e Mza !*ojeN, I&"ina+ njeni poje!ini obro7i "reba !a &- ne."o obilniji
ne%o ina)e+ ali za"o 'a'*o/a 8rane "reba !a &e iz#eni, A'o &e - i&8rani #aj'e ne
nalaze &*e one #a"erije 'oje &- po"rebne za raz*oj plo!a+ plo! /e i8 -zi#a("i iz "i'i*a &*oje
#aj'e, U "o# &l-)aj- /e &e - #aj'e )ija i&8rana ne za!o*olja*a 'a'*o/o# i&polji"i zna7i
ane#ije+ i&7rpeno&"i+ ne!o&"a"'a *i"a#ina i 'al7ij-#a, A'o plo! ni - #aj)ino# "'i*- ne
nae one #a"erije 'oje &- po"rebne za nje%o*- iz%ra!nj-+ na&"-pi/e nje%o*o o."e/enje,
Iz izne&eno% &e #o?e *i!e"i 'oli'o je *a?na pra*ilna i&8rana - "r-!no/i,
U 8rani "r-!ni7e #oraj- bi"i za&"-pljene o*o #a"erije$ belan)e*ine+ -%ljeni 8i!ra"i+
#a&"i+ #ineralne &oli i *i"a#ini,
O! -ne&eni8 $elan.evina iz%ra-j- &e no*a "'i*a plo!a, Najbo%a"iji iz*or "i8
#a"erija &- #e&o+ #l e'o i jaja,
43
Na#irni7e 'aje &- bo%a"e #a&"i#a !aj- "oplo"- "el-+ a ,(l'eni /i&rati I.e/eriJ
pre!&"a*ljaj- %la*ni iz*or ener%ije, Za *re#e "r-!no/e "e na#irni7e "reba -no&i"i -
-#ereni# 'oli)ina#a,
O! !ineralni/ "oli0 alci',! i 1o"1or &l-?e -%la*no# iz%rai*anj- plo!o*i8
'o&"ij-, U &l-)aj- 'a! po&"oji nji8o* !e(i7i" #o%- &e - "r-!ni7a poja*i"i %r)e*i -
no%a#a, Gla*ni iz*or "i8 #ineralni8 &oli &- #le'o i &ir, O! !r-%i8 #ineralni8 &oli po
"rebno je !a "r-!ni7a re!o*no -no&i !o*oljne 'oli)ine (vo-*a0 'oje &e pr*en&"*eno nalazi
- #e&-+ jaji#a+ &pana/- i !?i%eri7i+ ! jo!a+ 'o%a i#a - #or&'oj ribi i - riblje# zej"in-, S"o
&e "i)e ,/in'"e "oli0 "r-!ni7a "reba !a je -zi#a - -#erenoj 'oli)ini, U po&le!njii#
#e&e7i#a "r-!no/e po"rebno je !a &e -no&e #no%o #anje 'oli)ine "e &oli+ ,naro)i"o
a'o je "r-!ni7a po)ela !a o"i)e - no%a#a+ li7- i r-'a#a, A'o & 8rano# -no&i !ne*no 9 %
'-8inj&'e &oli+ "o je &a&*i# !o*oljno,
A'o 8rana "r-!ni7e o&'-!e*a - *i"a#ini#a+ #o%- na&"-pi"i poba)aj ili pre*re#eni
poroaj, Se# "o%a+ - "i# &e &l-)aje*i#a &#anj-je o"porno&" or%aniz#a pre#a in(e'7iji,
Izlo?i/e#o -'ra"'o - 'oji# &e na#irni7a#a nalaze poje!ini *i"a#ini i o! 'a'*o% &-
zna)aja za or%aniza#,
Vi"a#in A, : I#a %a - #le'-+ #or&'oj ribi i #e&-, Nje%o* ne!o&"a"a' &#anj-je
o"porno&" or%aniz#a pre#a in(e'7iji,
Vi"a#in B, : Sa!r?e %a 8leb+ 'r"o#pir+ pirina)+ '*a&a7+ jaja+ #le'o i #e&o, U
&l-)aj- nje%o*o% ne!o&"a"'a ?ena po&"aje -#orna i raz!ra?lji*a, Se# "o%a+ nje%o*
ne!o&"a"a' #o?e !o*e&"i !o zapaljenja ?i*a7a+ bolo*a - #i.i/i#a I#ial%ijaJ i !r-%i8
ner*ni8 pore#e/aja,
Vi"a#in C, : I#a %a !o&"a - papri7i+ para!ajz-+ po#oran!?i+ li#-n-+ 'ro#pir-,
Spre)a*a 'r*a*ljenje i po!i?e o"porno&" or%aniz#a pro"i* razni8 in(e'7ija, Nje%o*
ne!o
1C
&"a"a' !o*o!i !o -#ora+ 'r*a*ljenja iz !e&ni i iz !r-%i8 &l-zo'o?a+ pa i iz 'o?e,
Vi"a#in D, : U zaje!ni7i & 'al7ij-#o# %la*ni je )inila7 - iz%rai*anj- i
o)*r./a*anj- 'o&"ij-, Nje%o* ne!o&"a"a' !o*o!i !o pozna"e bole&"i : ra8i"i&a, Sa!r?e
%a riblji zej"in+ #le'o+ ?-#an7e jaje"a i !r-%e na#irni7e,
Vi"a#in E. : Nazi*aj- %a jo. i Man"i&"erili"e"ni *i"a#inN, Nje%o* ne!o&"a"a'
!lo*o!i !o poba)aja+ zbo% )e%a &e propi&-je ?ena#a 'oje &- i#ale &pon"ane
poba)aje,
Vi"a#in K, : 6aj *i"a#in &pre)a*a 'r*a*ljenje, I#a %a - b-"er-+ #le'-+
'ar(iol-+ &pana/-,
S*i "i *i"a#ini !ana& &e *e."a)'i proiz*o!e+ - obli'- razni8 le'o*a I"able"a+
inje'7ijaJ+ i -'oli'o le'ar nae za po"rebno+ on i8 propi&-je "r-!noj ?eni,
O! &*i8 *r&"a na#irni7a za "r-!ni7- &- naj*a?nije one 'oje &- bo%a"e
belan)e*ina#a+ 'al7ij-#o#+ %*o?e# i *i"a#ini#a, Ona "reba !a popije naj#anje l li",
#le'a !ne*noL !a poje!e bar 059 % #e&a !ne*no I%o*ee+ ?i*in&'o+ riba+ a &*inj&'o #eio
&e ne prepor-)-jeJ i oba*ezno !a -zi#a jaja+ &ir+ #a&la7+ po*r/e+ *o/e i razne *o/ne
&o'o*e, Ne *alja !a je!e &-.eno i &lano #e&o+ !i*lja)+ &-8o#e&na"e proiz*o!e I&ala#e+
.-n'-+ &lanin-+ )*ar'e i !r,J+ 'onzer*i&an- 8ran-+ &oljen- rib-+ biber i !r-%e za)ine+ jer
"e na#irni7e i#aj- iz*e&no ."e"no !ej&"*o - "r-!no/i,
Ne'e ?ene i#aj- neobi)ne pro8"e*e i ?elje za *re#e "r-!no/e - po%le!- 8rane,
2ozna"a je ?elja za 'i&eli# i -op."e pi'an"ni# jeli#a, Dr-%e+ pa'+ "r-!ni7e i#aj-
naro)i"o ape"i" za &la"'i.e i "e&"a+ "a'o !a &e za *re#e "r-!no/e - zna"noj #eri -%oje,
Da bi &e izbe%lo !ebljanje+ "i# ?ena#a "reba prepor-)i"i !a je!- !o&"a *o/a i po*r/a+
jer !ebljina la'o #o?e !a o&"ane i po&le poroaja ili !a &e )a' poja)a,
6r-!na ?ena "reba je!anp-" #e&e)no oba*ezno !a 'on"roli.e &*oj- "ele&n- "e?in-,
6ele&na "e?ina -
10
"r-!no/i ne "ri &#ela !a pora&"e *i.e o! 0C '%, U'oli'o pree "- %rani7-+ le'ar i&pi"-je
-zro'e %ojazno&"i+ b-!-/i !a je pre"erano %ojenje - "r-!no/i ."e"no,
2-.enje za *re#e "r-!no/e naro)i"o je ."e"no, Najraz-#nije je !a "r-!ni7a -op."e ne p-.i
ili+ a'o je &"ra&"an p-.a)+ !a o%rani)i p-.enje na ne'oli'o 7i%are"a !ne*no, I&pi"i*anja
'oja &- *r.ili a#eri)'i na-)ni7i po'azala &- !a,+&- poba)aji i pre*re#eni poroaji )e./i -
?ena p-.a)a ne%o - oni8 'oje ne p-.e, 6a'o i&"o &- !o'azali za*i&no&" iz#e- broja
7i%are"a 'oje "r-!na ?ena pop-.i za 5; )a&a i pro7en"a &pon"ani8 pre'i!a "r-!no/e,
2o&"oji ra&pro&"ranjeno &8*a"anje - naro!- !a "r-!ni7a "reba !a pije pi*o, Mi za&"-pa#o
%le!i."e !a ?ena za *re#e "r-!no/e ne "reba !a pije ni'a'*o al'o8olno pi/e+ pa ni pi*o,
Uzi#anje 7rne 'a(e "r-!ni7a "reba !a o%rani)i a'o je pre "r-!no/e i#ala na*i'- !a pije
!o&"a 7rne 'a(e,
D-.e*na 8i%ijena, : 2ozna"o je !a &- - "r-!no/i *rlo )e&"e pro#ene - p&i8i)'oj &(eri+ !
"o naro)i"o - pr*i# #e&e7i#a "r-!no/e, 6r-!ni7e #enjaj- nara* i ra&polo?enje, Ve&ele
?ene po&"aj- "-?ne i raz!ra?lji*e, Pene #irne i bla%e nara*i po&"aj- lj-"e i pr%a*e+ !
obrn-"o, Ne'a! "r-!no/a izazi*a i "e?e p&i8i)'e pore#e/aje+ 'oji izi&'-j- bolni)'o
le)enje, Ali &- &*i "i pore#e/aji -*e' prolazno% 'ara'"era,
Uzro' je!no% !ela "i8 pore#e/aja nalazi &e - razni# pro#ena#a 'oje na&"aj- -
or%aniz#- ?ene - *ezi &a &a#o# "r-!no/o#, Me-"i#+ #o!erna #e!i7in&'a &8*a"anja
i!- za "i# !a pre"e?ni !eo pro#ena - p&i8i)'oj &(eri ?ene obja&ne "z*, #"i/i.i!
on1liti!a. "a &e po! "i#e po!raz-#e*a> Ra!i &e o "o#e 'a'*a je &*a !-.e*na
O-zb-enja ?ena pre"rpela i - 'a'*o# &e !-.e*no# &"anj- o!i%ralo za)e/e+ 'a'*i# je &*e
nepo*oljni# )inio7i#a iz &polj
15
nje &re!ine izlo?ena za *re#e "r-!no/e+ 'a'a* je o!no& &-pr-?ni'a+ 'oli'o je bra'
8ar#oni)an+ 'a'*e &- e'ono#&'e prili'e i 'a'*i &- -op."e -&"a*i - poro!i7i, O! &*i8 "i8
-&lo*a i o!no&a za*i&i &"a* ?ene pre#a "r-!no/i, 2ore! "o%a+ o! zna)aja je i "o !a li ona
?eli !e"e ili ne+ o)e'-je li %a &a ra!o./- ili je+ pa'+ ra*no!-.na pre#a !o%aaj- 'oji
nailazi, 2re#a &"e)eno# i&'-&"*-+ "aj njen &"a* i#a o!raza ne &a#o na p&i8i)'o &"anje
?ene za *re#e "r-!no/e *e/ i na "o' &a#o% poroaja, Zbo% "o%a je po"rebno !a ?ena -
"r-!no/i za-z#e pozi"i*an+ )*r&" i o!reen &"a* i !a "aj &"a* o!r?i, 6aj &"a* "reba !a b-!e
ra!o&no o)e'i*anje no*o% bi/a 'oje !olazi na &*e", Ka'o "r-!no/a 'ojoj &e ra!-j- oba
&-pr-?ni'a "a'o i 8ar#oni)an bra)ni ?i*o" pre!&"a*ljaj- *a?ne )inio7e za p&i8i)'o &"anje
?ene+ 'oje je o! zna)aja za "r-!no/- a jo. *i.e za &a# "o' poroaja, Sei# "o%a+ o'olina
"r-!ni7e+ njena #aj'a+ roa7i+ prija"elji7e : "reba !a i#aj- p-no raz-#e*anja za "r-!ni7-
i !a joj b-!- o! po#o/i,
2&i8opro(ila'"i)'i #e"o! bezbolno% poroaja naro)i"o po!*la)i zna)ajn- ,lo(, !,-a %a
vre!e tr,&noe0 o! )e%a /e za*i&i"i i &a#o o!*ijanje poroaja, S"o%a i #-? "reba !a b-!e
-pozna" &a (iziolo%ijo# "r-!no/e i poroaja+ i za &*e *re#e "reba !a !aje &*ojoj ?eni
a'"i*n- po!r.'-, On "reba !a &e &"ara !a - '-/i *la!a #irna i &reena a"#o&(eraL !a *o!i
ra)-na !a &e ?ena !o*oljno o!#ara i &e"aL !a joj po#a?e - ra!o*i#a 'o! '-/eL !a &e &"ara
!a ?ena na *re#e -zi#a &*oje obro'e+ !a na *re#e le%ne i !a !o*oljno &pa*a, 6a'oe je
nje%o*a !-?no&" !a &e po."ara !a ?ena ne )i"a je("in- li"era"-r-+ - 'ojoj &- poroaji
opi&ani !ra#a"i)no+ !a ne %le!a (il#o*e i pozori.ne 'o#a!e - 'oji#a je poroaj &i#bol
bola+ pa"nji i #-'a i"!, A'o ne'o o! )lano*a poro!i7e ili prija"elja po)ne &a &*oji#
za&"ra.-j-/i#
73
pri)a#a o poroaj-+ ."o lo.e -"i)e na ?en-+ #-? je oba*ezan !a &pre)i "a'*e raz%o*ore i !a
-'loni "a'a* ne%a"i*an -"i7aj, Ka! &e "a'o b-!e &"arao o &*ojoj ?eni i 'a! b-!e po'aziY
r
ao
raz-#e*anje za njeno &"anje i po#a%ao joj+ on /e #no%o #anje %le!a"i - &*ojoj ?eni o&ob-
'oja &e (izi)'i iz#enila+ 'oja &e !e(orrni&ala i "o#e &li)no+ ."o je bio )e&" &l-)aj 'o! #-?e*a,
Sa &*oje &"rane+ pa'+ "r-!na ?ena ne &rne !a zane#ar-je &*o%a #-?a, Ona "reba !a na&"a*i
nji8o* !o"a! -obi)ajeni na)in ?i*o"a$ !a izlazi & #-?e#+ !a ne zane#ar-je &*oj (izi)'i iz%le!
i obla)enje, Re&"a je poja*a !a ?ena "a!a obla)i &*oje naj%ore 8aljine+ !a &e zap-."a+ !a
po&"aje ne-re!na+ !a ne *o!i ra)-na o &"anj- &*oje (riz-re i !r-%i# poje!ino&"i#a+ ."o je i&*e
po%re.no, M-? /e &e - "a'*o# &l-)aj- jo. "a!a+ a po%o"o*- 'a!a &e ro!i !e"e+ o&e/a"i
nap-."en, Zbo% "o%a je po"rebno !a po&"oje raz-#e*anje+ &"rpljenje i "oplina - #e-&obni#
o!no&i#a &-pr-?ni'a, 6a'a* o!no& ne &a#o ."o i8 ne/e -!alji"i je!no o! !r-%o% *e/ /e i8+
napro"i*+ zbli?i"i+ oni /e po&"a"i &ire/niji i za!o*oljniji - bra'-,
A'o "r-!na ?ena *e/ i#a je!no ili *i.e !e7e+ po"rebno je+ na 5:= #e&e7a pre poroaja+ !a
&aop."i !eoi !a /e ona+ nji8o*a #aj'a+ !obi"i beb-, 6o /e za nji8 po&"a"i !o%aaj o 'o#e /e &e
pri)a"i i 'o#e /e &e+ - *e/ini &l-)aje*a+ ra!o*a"i, Ka! beba !oe - '-/-+ o&"ala e7a ne &rne
j- !a &e o&e"e ,zane#areno#, 6reba -*e' na/i *re#ena i za nji8+ po&*e"i"i i# pa?nj- i pr-?i"i
i# ne?no&"i+ jer /e ina)e po&"a"i lj-bo#orna,
A'o je "r-!no/a bila ne?eljena+ "j, a'o #aj'a nije 8"ela !a za!r?i "r-!no/-+ iz bilo 'oji8
razlo%a I."o *e/ i#a !e7e+ "e.'i ?i*o"ni -&lo*i+ neraz-#e*anje & #-?e# !",J+ !e"e"- 'oje &e
ro!i iz "a'*e "r-!no/e ne &rne &e "o ni'a!a re/i ni"i po'aza"i, 5ene )e&"o )ine "e.'- %re.'-
'a!a !e"e"- 'oje je
74
*e/ po)elo !a &8*a"a 'a?- - lj-"nji$ MNi&a# ni *olela !a !oe. na &*e"+ ni&a# "e ni ?elelaN, U
!e)joj !-.i "o o&"a*lja "e.'e "ra%o*e+ -&le! )e%a &e #o%- &"*ori"i 'o#ple'&i 'oje !e"e #o?e
!a no&i - &ebi, 6o 'a&nije #o?e !a -"i)e na nje%o*e po%le!e i &8*a"anja o ?i*o"-+ na o!no&
pre#a poro!i7i+ na bra'+ o&e/anja pre#a #aj7i i #aj'e pre#a !e"e"- i"!,
Kon"rola - &a*e"o*ali."- za "r-!ni7e, : U &*o# in"ere&- i - in"ere&- &*o% !e"e"a+ &*a'a
"r-!na ?ena "reba !a b-!e po! &"r-)ni# #e!i7in&'i# na!zoro#,
2re%le!i i &a*e"o*anja "r-!ni8 ?ena pro*o!e &e - &a*e"o*ali."i#a za "r-!ne ?ene+ i "o o!
&"rane le'ara i babi7a, Ne!o*oljno je !a "r-!ni7a !oe - &a*e"o*ali."e l:5 pl-"a - "o'-
"r-!no/e+ 'ao ."o "o ra!i iz*e&"an broj ?ena, Dolaza' -, &a*e"o*ali."e - "i# &l-)aje*i#a &*o!i
&e na !obijanje iz*e&ni8 po"*r!a, U'oli'o &e "r-!no/a nor#alno raz*ija - "o'- pr*i8 &e!a#
#e&e7i+ "r-!ni7a "reba !a !olazi na pre%le! je!anp-" #e&e)no+ - o&#o# #e&e7- "r-!no/e
&*a'e !*e &e!#i7e a - !e*e"o# #e&e7- je!anp-" &e!#i)no, 6o pra*ilo *a?i za nor#alan "o'
"r-!no/e, A'o &"anje "r-!ni7e "o izi&'-je+ ona "reba !a !olazi na pre%le! jo. )e./e,
2ri pr*o# pre%le!-+ 'oji &e naj)e./e oba*lja - "re/e# #e&e7- "r-!no/e+ -"*r-je &e &"aro&"
"r-!no/e i pro7enj-je &"anje #e'o% i 'o."ano% poroajno% 'anala+ i "o *a%inalni# pre%le!o#
i -zi#anje# 'arli)ni8 #era po#o/- naro)i"o% .e&"ara Ipel*i#e"raJ, 6a' o!e je *a?no !a &e
-"*r!e op."e z!ra*&"*eno &"anje i 'on!i7ija "r-!ne ?ene+ a po&ebno &"anje pl-/a+ &r7a i
b-bre%a+ jer &- "i or%ani naro)i"o op"ere/eni za *"re#e "r-!no/e i poroaja, 2ri pr*o#
pre%le!- -zi#a &e 'r* iz *ene ra!i -"*ri*anja Za&&eil#anno*e rea'7ije+ 'r*ne %r-pe i R8
(a'"ora,
Ea""er!annov, reaci', rvi *r.i#o !a bi&#o *i!eli !a li 'o! ?ena po&"oji l-e& I&i(ili&J,
De.a*a &e
75
!a &e "o oboljenje o"'rije "e' pri pre%le!- 'r*i+ a !a ?ena -op."e ne zna !a &e in(i7irala i
'a! &e "o !o%o!ilo, U &l-)aj- pozi"i*ne Za&&er#anno*e rea'7ije+ 'oja je zna' !a po&"oji
&i(ili&+ 'o! ?ene &e o!#a8 pre!-zi#a po&ebno le)enje !a bi &e &pre)ilo preno.enje obol
jenja na plo!,
Ana.a' i"#itivan'a rvne (r,#e jo. - "o'- "r-!no/e je "aj ."o - &l-)aj- po"rebe !a &e ?eni -
"o'- poroaja !a "ran&(-zija 'r*i ne "reba %-bi"i *re#ena o'o i&pi"i*anja 'ojoj 'r*noj
%r-pi pripa!a+ *e/ &e+ na o&no*- ranije -"*rene i'r*ne %r-pe+ o!#a8 pri&"-pa !a*anji-
"ran&(-zije 'r*i,
O&re*ivan'e. R/e","21atora , rvi0 i & "i# - *ezi ne'a !r-%a i&pi"i*anja+ #o%- !a
obja&ne -zro' ne'i8 pore#e/aja "r-!no/e i ano#alija - no*oroen)a!i,
Se# "o%a+ - &a*e"o*ali."- &e ?ena#a #ere *i&ina 'r*no% pri"i&'a i "ele&rra "e?ina+ *n.i &e
pre%le! #oH'ra/e, Na 'on"rolni# pre%le!i#a+ 'oji &e oba*ljaj- &*a'o% #e&e7a+ re!o*no
&e *r.i aH'-.er&'i pre%le!, 6a!a &e #eri *i&ina !na #a"eri7e+ )i#e &e+ - &"*ari+ 'on"roli.e
raz*ijeno&" plo!a, 2o&le!nji8 #e&e7i "r-!no/e 'on"roli.- &e i polo?aj plo!a+ nje%o*a
&r)ani "ono*i i !r, Raz-#e &e !a /e le'ar pore! "i8 pre%le!a+ "oj e &i&"e#a"&'i *r&i 'o!
&*i8 "r-!ni7a+ oba*i"i jo. i !r-%e pre%le!e i analize 'o! "r-!ni7a 'oji#a je "o po"rebno,
O! po&ebno% je in"ere&a za "r-!ni7e 'oje &e pripre#aj- za bezbolni poroaj !a &e -re!no
'on"roli.- - &a*e"o*ali."- za "r-!ni7e, 2o!a7i o &"anj- "r-!ni7e - "o'- njene "r-!no/e 'oji
&e !obijaj-, iz &a*e"o*ali."a za "r-!ni7e+ 'oje *o!i e*i!en7ij- o "o#e Ipop-nja*aj- &e
'ar"oni - 'oje &e -*o!i &*e ono ."o &e - &a*e"o*ali."- -"*r!i Opre%le!o# i !r-%i#
i&pi"i*anji#aJ+ #o%- !a pr-?e *a?n- orijen"a7ij- ono#e 'o r-'o*o!i pripre#o# "r-!ni7e
za bezbolni poroaj,
76
11. A&2 4. #'-'82431 6'7, D2D' 32$&24. 1 D2D' F.M' /2 !D7'31&1
U o)i#a na.i8 ?ena : i ne &a#o na.i8 ne%o i #iliona ?ena - &*e"- : poroaj je
pre!&"a*ljao bolan a'"+ i one &- %a 'ao "a'*o% i pri#ale,
Me-"i#+ le'are a'-.ere i na-)ni'e "aj je proble# #-)io i - pro.lo&"i, Razlo% za
raz#i.ljanje i pro-)a*anje "o% proble#a bio je - "o#e ."o je &*a' polazio o! pi"anja :
'a'o "o !a je!an (iziolo.'i a'" b-!e &'op)an & bolo# 'a!a &- &*e na.e (iziolo.'e ra!nje
bezbolne> Ra! na-)ni'a na "o# "eren- nije o&"ao be&plo!an, Oni &- najza! -"*r!ili i
na-)no !o'azali !a poroaj ne #ora !a b-!e bolan, O"'rili &- i -zro'e 'oji &- !o*eli !o
&8*a"anja !a je poroaj bolan, S*oje na-)ne po&"a*'e oni &- i pra'"i)'i pri#enili,
2o&le!nji8 !e&e" %o!ina nji8o*i #e"o!i bezbolno% poroaja pra'"i)'i &- pri#enji*ani -
poro!ili."i#a, I pra'&a je po'azala !a &- oni - pra*-, S"o"ine 8ilja!a ?ena - &*e"-
poro!ile &- &e bez bola, Zar "o nije najbolji !o'az>
Na o*o# #e&"- 8o/e#o !a -pozna#o na.e ?ene & "i# 'a'o &e !ana& %le!a na poroaj i
poroajni bol,
2oroaj &e o!*ija po#o/- 'on"ra'7ija #a"eri7e, Kon"ra'7ije &- bolne+ one &- "e 'oje i
poro!ilja i le'ar nazi*aj- Mporoajni# bolo*i#aN, Ne ne%iraj-/i - po"p-no&"i lo'alne
(a'"ore+ ["j, one 'oji &- - *ezi &a &a#i# o!*ijanje# #a"eri)ne 'on"ra'7ije+ 'ao
77
je!an o! -zro'a bolo*a "*or7i p&i8opro(ila'"!)'o% #e"o!a bezbolno% poroaja *i!e %la*ni
-zro' bolo*a - pro7e&i#a 'oji &e o!i%ra*aj- - na.e# ner*no# &i&"e#-+ po%la*i"o - 'ori
#oz%a, Na o*o# #e&"- izne/e#o 'oji &- "o pro7e&i+ ali !a bi &e "o #o%lo &8*a"i"i+ pre"8o!no
&e #ora#o -'ra"'o o&*rn-"i na ana"o#ij- i (iziolo%ij- ner*no% &i&"e#a,
2natomija i %iziologija nervnog sistema. U na.e# or%aniz#- po&"oje &va -iv.ana
"i"te!a< 'e&an !o-&ano2i.!eni @cere$ro"#inalni? i 'e&an "a!o"talni @a,tono!ni ili
ve(etativni? -iv.ani "i"te!. Mo-&ano2i.!eni -iv.ani "i"te! &a)inja*aj- velii i !ali
!o%a0 !o-&ano "ta$lo0 i.!ena !o-&ina i #eri1erni -ivci. Veli'i #oza' &e+ pa'+ &a&"oji o!
ore !o%(a i ?i*)ani8 "*ore*ina 'oje &e nalaze i&po! 'ore, 6- &pa!aj- "z*, $a%alne (an(li'e i
ta2la!,"0 je!an ?i*)ani )*or 'oji je *eo#a *a?na &"ani7a !o 'oje !opir- i o!a'le na&"a*ljaj-
p-" 'a 'ori #oz%a+ iz#e- o&"ali8 ner*ni8 *la'ana+ i ner*na *la'na 'oja preno&e bol,
2eri(erni ?i*7i pro&"ir- &e iz#e- 'i)#ene #o?!ine i ne'o% na.e% o!reeno% or%ana,H Nji8
!#a !*e *r&"e, Je!ni &- "z*, "en%itivni -ivci0 "j, ?i*7i 'oje &pro*o!e razne o&e/aje, Oni i!- o!
peri(erije+ "j, o! ne'o% na.e% or%ana+ npr, 'o?e+ 'a 'i)#enoj #o?!ini, Dr-%i &- "z*, !otorni
ili #oreta.i #eri1erni -ivci. Oni i!- o! 'i)#ene #o?!ine !o peri(erije+ "j, !o ne'o% na.e%
or%ana+ npr, #i.i/a+ i &l-?e iz*oenj- po're"a I&i, 05J, U 'i)#enoj #o?!ini ?i*)ana *la'na
i!- - !*a pra*7a$ na*i.e+ 'a &*ojoj 7en"rali : #oz%-+ i nani?e+ o! 7en"rale #oz%a : 'a
'i)#enoj #o?!ini, Pi*)ana *la'na 'oja &pro*o!e o&e/aje %r-pi.- &e - 'i)#enoj #o?!ini
- p-"e*e : &nopo*e+ 'oji i!- -&8o!no !o #oz%a i za*r.a*aj- &e bilo - 'ori #oz%a bilo -
ni?i# !elo*i#a #oz%a : pro!-?enoj #o?!ini, O! #oz%a nani?e+ pa'+ i&p-."aj- &e ona
?i*)ana *la'na 'oja &e
78
na&"a*ljaj- & peri(erni# ?i*7i#a 'oji &l-?e za iz*oenje po're"a I &i, 0=J,
6a'*a %raa na.e% ?i*)ano% &i&"e#a nije &l-)ajna, Ona o!%o*ara na)in- na 'oji !el-je+
ra!i+ ?i*)ani &i&"e#, Nai#e+ na. or%aniza# &"alno pri#a nara?aje, 6i na!ra?aji bi*aj-
o!#a8 &pro*e!eni ?i*)ani# *la'ni#a+ o 'oji#a je *e/ bilo re7i+ !o
SI, 05, : Senzi"i*ni Io!*o!niJ i #o"orni I!o*o!niJ peri(erni ?i*a7
razni8 !elo*a #oz%a, Moza' &e pona.a 'ao 'a'*a 7en"rala, On ne &a#o !a bi*a
oba*e."en o "i# na!ra?ajii#a ne%o &e iz razni8 nje%o*i8 7en"ara preno&e nareenja+
p-"e# ?i*)ani8 *la'ana 'oja &e &p-."aj- nani?e+ !o o!reeni8 or%ana+ 'oji on!a
iz*r.a*aj- "a nareenja, Na!ra?aji+ pa'+ po"i)- 'a'o iz &poljne &re!ine "a'o i iz
-n-"ra.njo&"i Hor%aniz#a+ "j, iz na.i8 or%ana+ i oni #o%- bi"i 8e#ij&'e+ (izi)'e+
#e8ani)'e i !r-%e priro!e,
13
Ka'o+ 'oji# p-"e# !el-j- na!ra?aj! iz &poljnje% &*e"a> Oni !el-j- pre'o na.i8 )-la i
pre'o 'o?e+ 'oja je "a'oe je!no )-lo, U "i# na.ii# or%ani#a I)-li#aJ po&"oje
&pe7ijalne ?i*)ane "*ore*ine 'oje pri#aj- "e razne na!ra?aje, 6e &e "*ore*ine nazi*aj-+
SI, 0=, : S8e#a"&'i pri'az o!*o!ni8 I&enzi"i*ni8J i !o*o!ni8
\#o"orni8J ?i*)ani8 &nopo*a
'a'o je *e/ ranije re)eno+ #ri'e!nici!a ili re7ep"eri!a. Del-j-/i na re7ep"ore - na.i#
)-li#a i 'o?i+ na!ra?aji &e pre"*araj- - o!reene o&e/aje+ "e "a'o &*a'o )-lo za &ebe i
'o?a &"*araj- i preno&e razne o&e/aje, 6i o&e/aji &e opi&ani# ?i*)ani# *la'ni#a
BC
&pro*o!e !o #oz%a+ 'oji na "aj na)in bi*a oba*e."en o "o#e ."a &e o!i%ralo na
peri(eriji, Na pri#er+ )-lo *i!a na#enjeno je o&e/aj- &*e"lo&"i+ )-lo &l-8/ o&e/aj- z*-'a+
p-"e# 'o?e o&e/a#o !o!ir+ pri"i&a' bol+ !a li je ne."o 8la!no ili "oplo i"!,
Ve(etativni @"a!o"talni? -iv.ani "i"te! i#a "a'oe &*oje re7ep"ore Iprije#ni'eJ -
-n-"ra.njo&"i or%aniz#a, I on i#a &*oja peri(erna *la'na+ o! 'oji8 je!na &l-?e za
-pra*ljanje o!reeni# or%ano# a !r-%a za &pro*e!en je o&e/aja iz na.i8 or%ana, I on
i#a - 'i)#enoj #o?!ini &*oje -&8o!ne i ni&8o!ne p-"e*a+ ili &nopo*e+ za 'oje &e
!o&'ora H#i&lilo !a &e za*r.a*aj- - "*ore*ina#a #oz%a 'oje &e nalaze i&po! 'ore,
Bo&le!nja i&"ra?i*anja+ #e-"i#+ %o*ore !a "a *la'na i!- &*e !o 'ore #oz%a, Za %ra-
"o% &i&"e#a 'ara'"eri&"i)an je *eo#a *eli' broj -iv.ani/ .vorova @(an(li'a?0 - 'oji#a &e
pre'i!aj- i iz 'oji8 &e na&"a*ljaj- ?i*)ana *la'na,
Za 'oje or%ane !aje *e%e"a"i*ni &i&"e# *la'na> Mo?e#o o!#a8 o!%o*ori"i !a on !aje
*la'na za &*e na.e -n-"ra.nje or%ane$ &r7e+ pl-/a+ je"r-+ 7re*a+ #o'ra/n- be.i'-+
#a"eri7- i !r-%e or%ane, On je "aj 'oji -pra*lja ra!o# na.i8 -n-"ra.nji8 or%ana, Se#
"o%a+ on -pra*lja na.i# or%ani#a &a#o&"alno+ neza*i&no o! na.e *olje+ zbo% )e%a i no&i
nazi* &a#o&"alni+ a-"ono#ni ?i*)ani &i&"e#+ za razli'- o! #o?!ano'i)#eno% ?i*)ano%
&i&"e#a+ 'oji &l-?i *oljni# ili &*e&ni# (-n'7ija#a na.e% or%aniz#a,
Na je!no# pri#er- /e#o "o ja&nije obja&ni"i, A-"ono#ni &i&"e# !aje *la'na za ra!+
na pri#er+ na.e% &r7a i on -pra*lja nje%o*i# ra!o#, A'o &#o z!ra*i i a'o ne po&"oje
ne'i &pe7ijalni -&lo*i+ 'ao ."o /e#o *i!e"i 'a&nije+ #i ne o&e/a#o ra! na.e% &r7a ia'o
&e on nepre'i!no oba*lja+ "j, ni'a'a* o&e/aj o ra!- na.e% &r7a ne !opire !o na.e &*e&"i,
Ali+ a'o &#o &e -boli ili ope'li+ na. #oza' /e o "o#e
B0
bi"i oba*e."en+ i - na.oj &*e&"i /e#o !o?i*e"i o&e/aj !a &#o &e -boli ili ope'li, I ne &a#o
"o, Do/i /e !o brzo% "rzaja+ po*la)enja na.e r-'e - 7ilj- o!brane+ za."i"e, 6- je na!ra?aj iz
'o?e i.ao ?i*)ani# *la'ni#a #o?!ano%'i)#eno% &i&"e#a, Da'le+ #o?!ano'i)#eni
&i&"e#+ na 'oji &"alno !el-j- na!ra?aj i iz &poljnje% &*e"a+ i#a za 7ilj prila%oa*anje
Ia!ap"a7j-J na.e% or%aniz#a &poljnoj &re!inj+ !o' *e%e"a"i*ni &i&"e#+ re%-li.-/i ra!
-n-"ra.nji8 or%ana ,i nji8o*- #e-&obn- &ara!nj-+ "reba !a o!r?a*a ra*no"e?- -
-n-"ra.njoj &re!ini, Zbo% "i8 po!*ojeni8 (-n'7ija oba ?i*)ana &i&"e#a !-%o &e &#a"ralo
!a &- oni neza*i&ni je!an o! !r-%o%a+ "j,H!a ne#aj- ni'a'*o% #e-&obno% -"i7aja,
Veli'i r-&'i (iziolo% Pavlov za&"-pao je #i.ljenje !a "o ne #o?e bi"i "a)no, On je+ nai#e+
"*r!io !a ,#ora !a po&"oji iz*e&na ra*no"e?a iz#e- -n-"ra.nje &re!ine+ "j, 8ar#oni)no%
ra!a na.i8 -n-"ra.nji8 or%ana+ i &pol j ne &re!ine+ a "o zna)i !a "a !*a &i&"e#a #oraj- !a
b-!- - iz*e&noj #e-&obnoj za*i&no&"i i po*ezano&"i, On je "o i e'&peri#en"alno po"*r!io
&*oji# ra!o*i#a na -&lo*ni# re(le'&i#a #oz%a+ 'oji#a je -be!lji*o pri'azao !ej&"*o !ra?i
iz &pol j ne &re!ine na ra! na.i8 -n-"ra.nji8 or%ana+ "j, !ej&"*o #o?!ano'i)#eno%
&i&"e#a na &a#o&"alni ?i*)ani &i&"e#,
!slovniH re%leksi. : 2ozna*anje -&lo*ni8 re(le'&a o! bi"no% zna)aja je za
raz-#e*anje poroajni8 bolo*a+ jer #o%-/no&" nji8o*o% izazi*anja -'az-je na "o !a &e
iz &poljne &re!ine #o?e -"i7a"i na ra! -n-"ra.nji8 or%ana+ #e- 'oje &pa!a i #a"eri7a,
Da *i!i#o najpre ."a je re1le": 2o! re(le'&o# &e po!raz-#e*a rea'7ija or%aniz#a na
na!ra?aj, 6a &e rea'7ija o!*ija brzo+ bez -)e./a na.e *olje i na.e &*e&"i, Za &*a'i re(le'&
po&"oji o!reen ?i*)ani p-" - ?i*)ano# &i&"e#-, Na!ra?aj+ bez obzira na "o !a li
B5
!olazi iz &poljnje% &*e"a ili iz -n-"ra.nji8 or%ana+ !el-je na ?i*)ani prije#ni' Ire7ep"orJ,
O!a"le na!ra?aj pro"i)e o!*o!ni# ner*ni# *la'ni#a !o 'i)#ene #o?!ine ili #o?!ano%
&"abla i+ za8*alj-j-/i &"*oreni# *eza#a - H"i# !elo*i#a ner*no% &i&"e#a+ preno&i &e na
!o*o!na ner*na *la'na 'oja !opir- !o or%ana 'oji /e iz*r.i"i o!reen- ra!nj-,
E*o ne'oli'o pri#era za "o, A'o &e -bo!e#o - &"opalo+ #i /e#o brzo i ne&*e&no
po!i/i i z%r)i"i no%- !a izbe%ne#o opa&no&", 6o je je!an re(le'&+ re(le'&na ra!nja+ jer je
na!ra?aj iz 'o?e o!*o!ni# ner*ni# *la'ni#a prene" !o #oz%a+ o!a'le &- #o"orna
ner*na *la'na &"a*ljena - !ej&"*o i !o*ela !o po're"anja no%e, Ili+ a'o pa!ne &-*i.e
ja'o &*e"io - o)i+ na.e ?eni7e /e &e &-zi"i i+ obra"no+ - #ra'- /e &e ra.!ri"i, Na!ra?aj
&l-zo'o?e -&"a 8rano# !o*o!i !o l-)enja plj-*a)'e+ ?el-!a)no% &o'a i !r, De"e"o*o
&i&anje ili pile"o*o 'lj-7anje 8rane )i# izie iz jaje"a "a'oe &- re(le'&ne ra!nje,
Veli' broj ra!nji - na.e# or%aniz#- &- re(le'&ne ra!nje, O*- *r&"- re(le'&a
Pavlov je naz*ao $e%,"lovni!0 "j, &"alni# re(le'&i#a, Oni &- -roeni+ "j, )o*e' &
nji#a !olazi na &*e"+ i &"alni+ ne #enjaj- &e+ o&"aj- - "o'- 7elo% ?i*o"a i&"i,
Pavlov je o"'rio jo. je!n- *r&"- re(le'&a+ 'oje je naz*ao ,"lovni! re(le'&i#a,
U )e#- &e &a&"oji -&lo*ni re(le'&> Obja&ni/e#o "o na pozna"o# pri#er- Pavlova. On
je za &*oj e'&peri#en" -zeo p&a 'o! 'o%a je pre"8o!no iz*r.io po"rebne pripre#e, Napra*io
je (i&"-l- na plj-*a)noj ?lez!i p&a+ "j, -ra!io je je!n- #al- opera7ij- 'ojo# je po&"i%ao
!a plj-*a)'a 'oja &e l-)i iz plj-*a)ne ?lez!e 7-ri 'roz 7e*)i7- - je!n- (la.- 'a'o bi
#o%ao !a 'on"roli.e njeno izl-)i*anje, Za"i# %a je &"a*io - je!n- 'o#or- !a bi %a
izolo*ao o! !ej&"*a razni8 !r-%i8 na!ra?aj a, Ka!a je iz*r.io pripre#-+ on je
B=
p&- !ao ,8ran-, 2o&le "o%a 'on&"a"o*ao je poja)ano l-)enje plj-*a)'e, 6- je o&"*aren
je!an &"alan+ bez-&lo*ni re(le'&+ 'oji &rno *e/ poi#en-li, Nai#e+ 8rana je na!ra?ila
ner*ne za*r.e"'e - &l-zo'o?i -&"a, Na!ra?aj &e preneo o!*o!ni# ?i*)ani#
*la'ni#a !o o!%o*araj-/e% 7en"ra - #o?!ano# &"abl-, Sa!a &- &"-pila - !ej&"*o !o
*o!na ner*na *la'na+ 'oja &- - plj-*a)noj ?lez!i izaz*ala poja)ano l-)enje plj-
*a)'e, A'o &e &a!a !a*anj- 8rane pri!r-?i jo. je!an na!ra?aj+ npr, z*-' z*ona+ i "o
"a'o !a oba na!ra?aja !el-j- , i"to vre!e0 " "i# ."o !ej&"*o z*-'a po)inje ne."o
ranije+ i a'o &e pri#ena "i8 -!r-?eni8 na!ra?aj a #onavl'a o!reeni broj p-"a &
o!reeni# *re#en&'i# pa-za#a+ po&le iz*e&no% broja pona*ljanja !obi/e &e
&le!e/e$ z*-' z*ona &a# za &ebe+ "j, bez !a*anja 8rane+ !o*e./e !o l-)enja plj-*a)'e+
"j, !o one re(le'&ne ra!nje !o 'oje je pre "o% -!r-?i*anja na!ra?aj a !olazilo p-"e#
!a*anja 8rane, Zna)i+ na!ra?aj &l-zo'o?e -&"a 8rano# je O- "o# re(le'&no# a'"-
za#enjen je!ni# !r-%i# na!ra?aje#+ z*-'o# z*ona+ i "aj na!ra?aj iz &poljne &re!ine
!o*eo je !o pro#ene - ra!- -n-"ra.nji8 or%ana+ - o*o# &l-)aj(U !o l-)enja
plj-*a)'e,
Za &"*aranje -&lo*ni8 re(le'&a ne #ora &e pri#eni"i &a#o z*-' z*ona *e/ bilo 'oji
&poljni na!,ra?aj+ npr, H&*e"lo&" la#pe+ l-p'anje o ne'i pre!#e"+ 8e#ij&'i na!ra?aj+
ele'"ri)na &"r-ja i !r, O! zna)aja je "o !a &e &*a'a o! "i8 !ra?i pri#eni i&"o*re#eno &
oni# na!ra?aj e# 'oji je izaz*ao bez-&lo*ni re(le'&, U o*o# na.e# pri#er- bez-&lo*ni
re(le'& izaz*an je 8rano#, Dra?i 'oje &e &je!inj-j- - bez-&lo*ni# na!ra?aj i#a Pavlov
je naz*ao ,"lovne &ra-i0 a re(le'&e o&"*arene na "aj na)in ,"lovni! re1le"i!a0 jer &e "i
re(le'&i zai&"a &"*araj- &a#o po! o!reeni# -&lo*i#a, Da je !o p&a !opro &a#o z*-'
z*ona+ bez -!r-?eno% !elo*anja & 8rano#+ !a li bi
B;
&e &"*orio o*aj re(le'&> Ne bi, I ne &a#o "o, A'o !oe !o pro#ene -&lo*a 'oji &- !o*eli
!o &"*aranja re(le'&a+ "aj -&lo*ni re(le'& i.)eza*a, A'o pono*o &"*ori#o po"rebne -&lo*e+
on /e &e pono*o (or#ira"i, Zna)i+ -&lo*ni re(le'&i #o%- !a &e &"*ore+ ali i !a i.)ezn-+ !a &e
-%a&e, Nji8o*o po&"ojanje je+ !a'le+ pri*re#eno+ prolazno, Ba. - "oj #o%-/no&"i &"*a
ranja i i.)eza*anja -&lo*ni8 re(le'&a Pavlov *i!i nji8o*- -lo%- - je!no# (inije#
prila%oa*anj- or%aniz#a &poljnoj &re!ini,
6i re(le'&i ni&- o&"*areni &a#o - e'&peri#en"-, Oni &e &"*araj- - ?i*o"inja i -
)o*e'a+ naro)i"o - !e"e"a+ "o'o# &*a'o!ne*no% ?i*o"a, Na pri#er+ pa& be?i 'a! *i!i bi)+
a prilazi !o#a/in- 'a! )-je !a o*aj iz%o*ara nje%o*o i#eL o!oj)e izra?a*a za!o*olj&"*o
'a! *i!i &*oj- #aj'-,
Gla*na razli'a iz#e- -&lo*ni8 i bez-&lo*ni8 re(le'&a je - "o#e ."o &- -&lo*ni
re(le'&i &"e)eni - "o'- ?i*o"a je!in'e i ."o &- oni pro#enlji*i+ "j, #o%- !a na&"an- i !a
ne&"an-+ !o' &- bez-&lo*ni re(le'&i+ 'ao ."o &#o re'li+ -roeni i nepro#enlji*i+ -*e' i&"i,
Se# "o%a+ bez-&lo*ni re(le'&i o&"*ar-j- &e - ni?i# !elo*i#a ?i*)ano% &i&"e#a+ - 'i)#enoj
#o?!ini ili - #o?!ano# &"abl-+ !o' je za &"*aranje -&lo*ni8 re(le'&a neop8o!no -)e./e
'ore #oz%a, 6a o&obina -&lo*ni8 re(le'&a : !a &e #o%- &"*ori"i+ ali !a #o%- i i.)ezn-"i
: "a'oe je o! zna)aja za raz-#e*anje poroajno% bola+ 'ao ."o /e#o -&'oro *i!e"i,
U "o'- &*o% ra!a na -&lo*ni# re(le'&i#a Pavlov 'e o"'rio !a &e -&lo*ni re(le'&i
#o%- obrazo*a"i po#o/- re7i, 6o znaoi !a !o nji8 #o?e !o/i po! -"i7aje# re7i 'ao
!ra?i,
Vi!eli &#o !a &e -&lo*ni re(le'&i #o%- &"*ori"i ai'o &e 'ao -&lo*na !ra? -po"rebi bilo
'oja !ra?+ npr, &*e"lo&na Ipaljenje la#peJ+ z*-)na Iz*onjenje
B9
&a"a ili -!aranje z*onaJ+ 8e#ij&'a+ "oplo"na i"!, A'o &e &a!a -#e&"o "i8 !ra?i -po"rebi
'ao -&lo*na !ra? re) 'oja ozna)a*a pre"8o!n- -po"rebijen- -&lo*n- !ra?+ on!a /e &e
o&"*ari"i -&lo*ni re(le'& na "- re), Kon're"no+ a'o &e -#e&"o z*-'a z*ona -po"rebi 'ao
-&lo*na !ra? re) Mz*oni#N+ on!a /e &e po#o/- "e re7i (or#ira"i -&lo*ni re(le'&, 2re#a
2a*lo*-+ re7i za )o*e'a i#aj- &*oje o!reeno zna)enje+ &*oj &a!r?aj+ jer one &- &a#o
&i%nal+ %o*orni zna' za je!an 'on're"an pre!#e",
Mo%-/no&" &"*aranja -&lo*ni8 re(le'&a po#o/- re7i 'ao -&lo*ne !ra?i -'az-je na "o !a
&e i po#o/- re7i 'ao je!ne *r&"e na!ra?aja #o?e -"i7a"i na ra! -n-"ra.nji8 or%ana i
!o*e&"i !o pro#ena - nji#a, 6o &e+ nara*no+ o!no&i - p-noj #eri i na #a"er!7-, Ka!a
&#o %o*orili o a-"ono#no# ?i*)ano# &i&"e#-+ re'li &#o !a on -pra*lja ra!o# na.i8
-n-"ra.nji8 or%ana+ ali !a+ i&"o "a'o+ *la'na "o% &i&"e#a &pro*o!e razne o&e/aje iz
-n-"ra.nji8 or%ana+ pa i o&e/aj bola, Zna)i !a na.i -n-"ra.nji or%ani ni&-
neo&e"lji*i, S !r-%e &"rane+ zna#o i "o !a 'a! &#o z!ra*i i 'a! &e nalazi#o -
nor#alni# o'olno&"i#a+ ne o&e/a#o ra! na.i8 -n-"ra.nji8 or%ana+ ne pri#e/-je#o %a,
Mi ne )-je#o -!are &r7a+ ne pri#e/-je#o !aK!i.e#o+ ne o&e/a#o ra! ?el-7a i 7re*a
i"!, Ka'o &e "o obja.nja*a> S#a"ra &e !a je za "o o!%o*orna 'ora #oz%a+ !a "o za*i&i o!
&"anja - 'o#e &e 'ora #oz%a nalazi, Ka!a je 'ora #oz%a - je!no# po*oljno#
(iziolo.'o# &"anj-+ 'a!a nije za#orena+ i&7rpena+ 'a!a &e nalazi+ 'a'o &e "o 'a?e+ ),
&o$ro! ton,",+0 on!a ona &pre)a*a prije# "i8 razni8 o&e/aja, 2r! "a'*o# &"anj-
'ore #oz%a "i o&e/aji ne #o%- !a pre&'o)e "z*, )#ra( o"etl'ivo"ti+ 'ore, Sa#i# "i#
."o ne !opir- !o 'ore #oz%a ne !opir- ni !o na.e &*e&"i+ "e i8 #i ne opa?a#o+ ne
pri#e/-je#o,
B4
U &l-)aj- bole&"i+ pa'+ o&e/a#o bolo*e i razne !r-%e &enza7ije, Je!ino ."o ne
#o?e#o &a&*i# "a)no !a i8 lo'aliz-je#o, Ali "o je !r-%o pi"anje, Me-"i#+ i *an bole&"i+
- iz*e&ni# &pe7ijalni# &i"-a7ija#a+ #o?e#o !a pri#e"i#o razne &enza7ije 'oje
!olaze iz na.i8 -n-"ra.nji8 or%ana, 6o naj)e./e bi*a prili'o# ja'i8 i iznena!ni8
-zb-enja+ npr, &"ra8a, A'o &#o &e -pla.ili ne)e%a+ preble!i#o+ #-'a na# je -
?el-7-+ &r7e na# l-pa+ %rlo na# &e &-.i+ %-.i na& - %r-!i#a i"!, Da'le &*i "i na.i
or%ani o!je!no# &- po&"ali o&e"lji*i ia'o !o #o#en"a !o' &e ni&#o -pla.ili "a'o re/i
ni&#o ni znali za nji8, 6o -zb-enje+ "aj e#o7ionalni .o'+ !elo*ao je na 'or- #oz%a
"a'o !a je njen po"en7ijal+ njeno &"anje po*oljne a'"i*no&"i+ na%lo palo+ i &a!a ona
pri#a i one !ra?i iz -n-"ra.nji8 or%ana 'oje - je!no# nor#alno# &"anj- na.e%
or%aniz#a nije pri#ala, 6o &e i&"o !e.a*a & 'oro# #oz%a+ ne &a#o 'a! na nj-
!el-je je!no ja'o i iznena!no -zb-enje ne%o i 'a! na nj- !el-j- &i"na+
,nepri#e"na+ ali )e&"a i !-%o"rajna !-.e*na -zb-enja, S*a'o za &ebe+ "o &i"no -zb-
enje ne/e &e o!razi"i na &"anje #o?!ane 'ore+ pa ne/e ni !opre"i !o na.e &*e&"i, Ali
a'o &e pona*ljaj- 'rozH!-?i perio!+ on!a /e ona !o*e&"i !o i&"o% &"anja 'aoK na%lo i
ja'o -zb-enje 'oje nepo&re!no pri#e/-je#o, Do*e./e !o pa!a "on-&a #o?!ane
'ore+ !o je!ne *r&"e njene i&7rpeno&"i+ i &a#i# "i# !o probijanja "i8 razni8 o&e/aj a
- na.- &*e&",
#oreklo poroajnog bola. :Na.e "r-!ni7e /e &e+ rno?!a+ zapi"a"i$ 'a'*e *eze i#aj-
o*a izla%anja (iziolo%ije ner*no% &i&"e#a i -&lo*ni8 re(le'&a - p&a 9 poroajni#
bolo#> Mi &#o izlo?ili "e )injeni7e
a"o !a bi &e na o&no*- pozna*anja ra!a na.e% ner*no% &i&"e#a+ - )ij- !ela"no&"
&pa!a i &"*aranje
A&lo*ni8 re(le'&a+ raz-#elo i &8*a"ilo 'a'o je !o.lo !o &"*aranja bola pri je!no#
(iziolo.'o#+ nor#al
B1
na# a'"- 'ao "o je poroaj i 'a'o &e on #o?e o"'loni"i, Ka! &#o %o*orili o "o#e
!a po&"oje !*a ner*na &i&"e#a+ #o?!ano'i)#eni i a-"ono#ni &i&"e#+ i 'a!a &#o pri'azali
nji8o*e !ela"no&"i+ re'li &#o !a je Pavlov na o&no*- &*oji8 -&lo*ni8 re(le'&a "*r!io i !o'a
zao !a "a !*a &i&"e#a i#aj- -"i7aja je!an na !r-%i, Vra"i#o &e na nje%o* e'&peri#en" &a
p&o#, Ka! je p&- !a*ao 8ran-+ na!ra?aj 8rane izaz*ao je poja)ano l-)enje plj-*a)'e,
O!i%rao &e je!an bez-&lo*ni+ &"alni re(le'&+ 'oji &e o!*ijao pre'o ?i*)ani8 *la'ana
&a#o&"alno% &i&"e#a, Me-"i#+ 'a! je &a 8rano# i&"o*re#eno "ipo"rebio z*-' z*ona i 'a!
je "o pona*ljao o!reeni broj p-"a+ on je !obio je!an -&lo*ni re(le'&+ 'o! 'o%a je &a!a
&a# z*-' z*ona+ bez pri#anja 8rane+ !o*o!io !o l-)enja plj-*a)'e+ "j, !o je!ne rea'7ije
'oja &e oba*lja pre'o &a#o&"alno% ?i*)ano% &i&"e#a, 6o zna)i !a na!ra?aji iz &poljne
&re!ine pre'o ino?!ano'i)#eno% &i&"e#a #o%- !a -"i)- na &a#o&"alni ?i*)ani &i&"e#+ "j,
na ra! -n-"ra.nji8 or%ana 'oje "aj &i&"e# &nab!e*a ?i*7i#a+ i !a !o*e!- !o pro#ena
- "o# ra!-,
Ma"eri7a+ 'ao i o&"ali na.i -n-"ra.nji or%ani+ &nab!e*ena je *la'ni#a a-"ono#ne%
&i&"e#a, Kao ."o &e "no?e -"i7a"i na plj-*a)ne ?lez!e "a'o i&"o &e &pol ja #o?e -"i7a"i i na
bolno&" 'on"ra'7ija #a"eri7e za *re#e poroaja,
Ranije &e &#a"ralo !a "a !*a &i&"e#a ra!e po"p-no o!*ojeno+ bez i'a'*o%
#e-&obno% -"i7aja, Kao !o'az "a'*o# &8*a"anj- na*oeno je "o !a &e ra! -n-"ra.nji8
or%ana o!*ija bez -)e./a na.e *olje i !a ne !opire !o na.e &*e&"i, 6a'*o &8*a"anje i#alo
je za po&le!i7- "o !a &e i na poroajni bol %le!a 'ao na ne."o neiz#enlji*o+ 'ao na
ne."o na ."a &e ne #o?e -"i7a"i, Jer+ i ra!o# #a"eri7e za *re#e poroaja -pra*lja
a-"ono#ni ?i*)ani &i&"e#+ pa 'a'o
BB
&e na "aj &i&"e# ne #o?e -"i7a"i iz &poljne &re!ine+ "o &e ne #o?e -"i7a"i ni na
poroajni bol,
6*or7i p&i8opro(ila'"i)'o% #e"o!a bezbolno% poroaja !ali &- &oli!no na-)no
obja.njenje #e8aniz#a poroajno% bola baziraj-/i &*oja &8*a"anja na ra!o*i#a 2a*lo*a o
-&lo*ni# re(le'&i#a i o !ela"no&"i 7en"ralno% ?i*)ano% &i&"e#a+ zbo% )e%a je i bilo po"rebno
!a &e najpre -pozna#o & "i# (iziolo.'i# zbi*anji#a,
V'elvov"i0 je!an o! "*ora7a p&i8opro(ila'"i)'o% #e"o!a bezbolno% poroaja+ po.ao
je - &*o# ra!- o! -beenja !a bi poroaj+ 'ao (iziolo.'i a'"+ #orao bi"i bezbolan 'ao i
&*e o&"ale (iziolo.'e ra!nje - na.e# or%aniz#-, U "o# %le!i."- &- %a po!-pirale
)injeni7e !a je poroaj - pri#i"i*ni8 naro!a !ale'o bezbolniji a'"+ pa )a' i po"p-no
bezbolan+ 'ao i !a &e ?i*o"inje 'o"e &a *rlo #alo bolo*a, O"'-!a on!a bol> A-"ori "e
#e"o!e !o.li &- !o za'lj-)'a !o bol i#a pre"e?no i&"orij&'i 'ara'"er+ !a %a je &"*orilo
!r-."*o &*oji# ne%a"i*ni# *a&pi"anje#, Me-"i#+ "rebalo je (iziolo.'i# )injeni7a#a
po"'repi"i "a'*o #i.ljenje o bol-+ "rebalo je "o na-)no !o'aza"i, Iz-)a*aj-/i ra!o*e o
-&lo*ni# re(le'&i#a i o !ela"no&"i naj*i.i8 ni*oa na.e% ner*no% &i&"e#a+ naro)i"o 'ore
#oz%a+ oni &- !o.li !o za'lj-)'a !a poroajni bol pre!&"a*lja je!an -&lo*ni bolni re(le'&
'oji je na&"ao ne (izi)'i# ili 8e#ij&'i# !elo*anje# -&lo*ne !ra?i+ *e/ re)j-, 6a -&lo*na
!ra? - obli'- re7i MbolN *ezala &e za 'on"ra'7ij- #a"eri7e - "oli'oj #eri !a &- "a !*a
poj#a+ 'on"ra'7ija : bol+ po&"ala &inoni#i ne &a#o za ?ene ne%o i za le'are 2r*o
pi"anje 'oje je bilo -p-/i*ano ?eni 'a! !oe - poro!ili."e nije bilo Mi#a"e li+ i o! 'a!a
i#a"e+ 'on"ra'7ije #a"eri7e>N : ne%o Mi#a"e li $olove0 'a!a &- po)eli+ je&- li ja'i>N,
6e re7i+ %o*or+ 'azi*anje+ "j, ne%a"i*no *a&pi"anje iz*r.eno pre'o %oK
B3
*ora+ &"*orili &- "aj -&lo*ni bolni re(le'&, S"o"ina#a %o!ina+ iz %enera7ije - %enera7ij-+
?ene &l-.aj- o "o#e 'a'o je poroaj bolan+ 'a'o pre!&"a*lja opa&no&" i pa"nje, U
Bibliji &"oji$ MRaa/e. - bol-N, U "o'- 7elo% ?i*o"a+ a po&ebno - "r-!no/i+ ?ena
&"alno &l-.a 'a'o je poroaj bolan, Njena #aj'a+ prija"elji7a+ roa'a+ &*e one prepri)a*aj-
&*oje poroaje i,#-'e 'oje &- pri "o# pre"rpele, Gi"era"-ra+ je )e&"o -zi#ala za pre!#e"
obra!e poroaj i pri'azi*ala %a 'ao je!an "e?a'+ !ra#a"i)an !o%aaj, <il# &e "a'oe
'ori&"io "o# "e#o#, Razna pop-larna bele"ri&"i)'a Iz!anja obilo*ala &- i obil-j- opi&i#a
"e.'i8 poroaja+ 'oji &e - nji#a naj)e./e "ra%i)no za*r.a*aj-,
Na &*e "e pri)e+ na "o !-%o%o!i.nje po%re.no *a&pi"anje+ na!o*ezao &e i "tra/. S"ra8+
ope"+ nije *ezi*an &a#o za poroajne bolo*e ne%o i za opa&no&"i 'oje poroaj &a
&obo# no&i, I&"ina+ za "aj &"ra8 o! poroajni8 opa&no&"i bilo je i realni8 o&no*a+ jer nije
bilo "a'o !a*no 'a!a &- ?ene+ prep-."ene - "o'- poroaja &a#e &ebi i ne-'oj o'olini+
-#irale o! poroajne &ep&e+ o! i&'r*a*ljenja i !r-%i8 'o#pli'a7ija,
U !ana.njoj (azi raz*i"'a #e!i7in&'e na-'e i z!ra]^"*eno&ooijalno% o&i%-ranja
"aj #o#en" o"pa!a, Mi !ana& ra&pola?e#o "ran&(-zija#a 'r*i+ 'iQ &eoni'o#+ an"ibio"i7i#a
: !ra%o7eni# le'o*i#a 'oji *eo#a -&pe.no !el-j- na ba'"erije+ pro-zro'o*a)e poroajne
&ep&e, Dana& &*a'o na.e &re&'o #e&"o i#a poro!ili."e - o'*ir- &*oje bolni7e+ a %o"o*o
&*a'o *e/e &elo babi7-,
U &*a'oj ?eni po&"oji ja'o raz*ijen #a"erin&'i o&e/aj Iin&"in'"J+ 'oji 'o! nje &"*ara
neob-z!an- ?elj- !a b-!e #aj'a, S"o%a &e - "r-!no/i -pli/e &"ra8 za !e"e$ 8o/e li &e
ro!i"i ?i*oL ne/e li %a iz%-bi"iL 8o/e li bi"i nor#alno raz*ijeno+ bez (izi)'i8 !e(e
3C
'a"aL !a ne/e bi"i i!io" i"!, Na "o &e na!o*ez-j- &o7ijalnoe'ono#&'i #o#en"i$ "e.'e
#a"erijalne prili'e+ bri%a 'a'o /e &e iza/i na 'raj & pri8o!i#a i !r-%i &li)ni
#o#en"i,
6aj &"ra8 o! poroajno% bola i o! opa&no&"i 'oje poroaj &a &obo# no&i !el-je+
ne*i!lji*o i &"alno+ na #oza' "r-!ni7e+ -pra*o na 'or- njeno% #oz%a, On+ 'ao i &*a'i
!r-%i &"ra8+ !o*o!i 'or- #oz%a - ono &"anje o 'o#e &#o *e/ %o*orili, On je+ !a'le+
!o*o!i - &"anje o&labljene #o/i za -pra*ljanje !o%aaji#a+ - &"anje i&7rpeno&"i+ - je!n-
*r&"- .o'a 'oji je na&"ao o! -zb-enja, Kora je+ na iz*e&"an na)in+ -'o)ena - &*o#
!ej&"*-, Ali &#o *i!eli i "o !a &e+ 'a!a &e 'ora #oz%a nalazi - "a'*o# &"anj-+ o&e/aj i
I&enza7ijeJ iz -n-"ra.nji8 or%ana probijaj-+ !opir- !o nje i !a i8 on!a pri#a#o+ opa?a#o
- na.oj &*e&"i,
Koji &- "i o&e/aji 'oji /e &e pri "a'*o# &"anj- na.e% #oz%a+ za *re#e poroaja+
probi"i !o na.e &*e&"i i 'oje /e#o pri#e"i"i> 6o &- 'on"ra'7ije #a"eri7e+ &'-pljanja #i.i/a
#a"eri7e, Kon"ra'7ije #i.i/a #a"eri7e je&- (iziolo.'a poja*a, One pra"e &*a'i poroaj,
One &e ja*ljaj- i - "r-!no/i+ i on!a &- bezbolne i %o"o*o nepri#e"ne, Zbo% "o%a #no%e
?ene ne znaj- !a &e i "a!a ja*ljaj-,
Za *re#e poroaja 'on"ra'7ije #a"eri7e po&"aj-+ po&"epeno+ &*e )e./e i &*e
in"enzi*nije, U'oli'o &e one ne o!*ijaj- pra*ilno+ ."o obi)no bi*a zbo% ne!o*oljno%
prili*a 'i&eoni'a+ #o%- !a b-!- -zro' bolo*a, Ali "i bolo*i ni&- ni'a! "a'o ja'i !a bi
opra*!ali &*- !ra#a"i)no&" poroaja, Da li /e poro!ilja o&e/a"i 'on"ra'7ije 'ao
bezbolne+ &labo bolne ili ja'o bolne+ za*i&i o! "o%a 'a'o i8 pri#a 'ora #oz%a, Nji8 /e
?ena o&e/a"i -"oli'o bolniji# -'oli'o &e #oza' nalazi - je!no# &"anj- i&7rpljenja i+ obr
30
n-"o+ -'oli'o &e #oza' nalazi - je!no# po*oljno# (iziolo.'o# &"anj- -"oli'o /e &e one
&labije probija"i !o &*e&"i poro!ilje i &labije o&e/a"i,
A'o rezi#ira#o+ na-)no obja.njenje pore'la poroajno% bola 'oje &- !ali "*or7i
p&i8opro(ila'"i)'o% #e"o!a bezbolno% poroaja &*o!i &e na &le!e/e$ 0J 2oroaj je
(iziolo.'i a'"+ 'ao i &*a'i !r-%i (iziolo.'i a'"+ i 'ao "a'a* on je bezbolan, 5J On po&"aje
bolan &"*aranje# -&lo*no% bolno% re(le'&a p-"e# re7i+ pre'o %o*ora, 2re#a "o#e+ bol
nije ni'a'*a (iziolo.'a poja*a za *re#e poroaja, Nje%o*o pore'lo je - pri)a#a+
'azi*anji#a+ - po%re.no# *a&pi"anj- i -"i7aj- na ?ene pre'o pi&ani8 ili iz%o*oreni8
re7i, =J Na#e"n-"i &"ra8 &a &*oje &"rane po"en7ira bolo*e, S*a'o!ne*no !el-j-oi na
"r-!ni7-+ on !o*o!i njen ner*ni &i&"e#+ "j, 'or- #oz%a+ - &"anje i&7rpljeno&"i+ &"anje
&#anjene a'"i*no&"i+ ."o o#o%-/a*a !a &e 'on"ra'7ije #a"eri7e pri#aj- 'ao bolne+ !a &e
o&e/aj- 'ao poroajni bolo*i,
E*o zbo% )e%a je bilo po"rebno !a &e - na.i# izla%anji#a o&*rne#o na -&lo*ne re(le'&e
i na nji8o*o na&"ajanje i i.)eza*anje+ na #e8aniza# prije#a o&e/aja iz na.i8 -n-"ra.nji8
or%ana i na -lo%- na.e% ner*no% &i&"e#a+ pr*en&"*eno na -lo%- 'ore #oz%aU
Dako emo ukloniti poroajni bol. (( 2o."o &#o &e -poznali & na&"ajanje# poroajno%
bola+ !a *i!i#o 'a'o &e on #o?e -'loni"i, 2riro!no je i raz-#lji*o !a je za "o po"rebno
!a o!&"rani#o onaj )inila7 'oji je !o*eo !o &"*aranja -&lo*no% bolno% re(le'&a, Ranije &#o
po!*-'li !a &e -&lo*ni re(le'&i &"*araj- - "o'- ?i*o"a+ !a &- &"e)eni+ 'ao i !a &e #o%-
pro#eni"i+ ne&"a"i+ -%a&i"i &e & o"'lanjanje# -&lo*a po! 'oji#a &- na&"ali, Va?i li "o i za
-&lo*ni bolni re(le'& poroaja> Nara*no !a *a?i+ i "o - p-noj #eri, Ka'o je "aj re(le'&
&"e)en+ a ne -roen+ i 'a'o
35
je &"e)en pre'o ne%a"i*no% !elo*anja na ?ene pri)o#+ prepri)a*anji#a+ po%re.ni#
&8*a"anje#+ nepozna*anje# &-."ine "o% proble#a+ "o o"'loni"i "aj -&lo*ni bolni re(le'&
pra'"i)'i zna)i ra.)i&"i"i & po%re.ni# *a&pi"anje#+ & po%re.ni# &8*a"anji#a o "o# pro
ble#-, A & "i# po%re.no &"e)eni# &8*a"anji#a+ & "i# po%re.ni# *a&pi"anje#+ #o?e &e
ra.)i&"i"i &a#o o!%o*araj-/i# ob-)a*anje# ?ena, Ono &e &a&"oji - pr-?anj- o&no*ni8
znanja iz ana"o#ije i (iziolo%ije ?en&'i8 polni8 or%ana+ - -pozna*anj- &a (iziolo%ijo#
poroaja+ ,- ob-)a*anj- ?en+a - &*e#- ono#e ."o -"i)e na poroajni a'" i+ na "aj na)in+ -
njeno# pripre#anj- za "aj )in,
Ali+ za &a#o -'lanjanje bola o! naj*e/e%+ je zna)aja pozna*anje -zro'a 'oji &-
!o*eli !o &8*a"anja !a je poroaj bolan )in+ o )e#- je ranije bilo re7i, Sa#o 'a! ?ene
&8*a"e i na-)e 'a'o je na&"ao bol+ one #o%- !a o"'lone &*oje ranije &"e)eno -*erenje !a
je poroaj bolan, Ranije -*erenje bilo je pri#ljeno 'ao %o"o*o+ bez i'a'*o% znanja i
pozna*anja+ bez i'a'*o% raz#i.ljanja i analiziranja za."o je "o "a'o i !a li je "o "a'o,
Ka! %o*ori#o ?ena#a !a poroaj #o?e bi"i bezbolan+ #i i# i&"o*re#eno pr-?a#o !o'aze
!a je "o "a'o izno.enje# na-)ni8 )injeni7a !o 'oji8 je #e!i7ina !o.la pro-)a*aj-/i "aj
proble#, Na.e ?ene "reba "o !a &8*a"e i na-)e i&"o ona'o 'ao ."o &e -)e le'7ije -
.'oli, Ka! &8*a"e !a je poroaj bezbolan )in+ ne&"a/e i &"ra8a o! poroaja+ za 'oji &#o
*i!eli !a nepo*oljno -"i)e na &a# poroaj,
3=
111. '"3'$1 1ZM.8! "1$2342, &-!"3'F. 1 #'-'8242
Di&anje i#a za 7ilj !a obezbe!i &*i# "'i*i#a i or%ani#a na.e% "ela prili*
'i&eoni'a, Nije!na eli'a0 a "o je onaj naj&i"niji ele#en" ?i*e #a"erije o! 'o%a &e
&a&"oje na.a "'i*a i or%ani+ ne bi #o%la !a op&"ane !-?e *re#e a'o joj 'i&eoni' ne bi
&"alno pri"i7ao, Bez nje%a bi pre&"ali o&no*ni ?i*o"ni pro7e&i 'oji &e o!i%ra*aj- - /eliji i
na&"-pila bi njena &#r", I&"o bi &e "o !e&ilo & na.i# "'i*i#a i or%ani#a+ 'oji &- &a&"a*ljeni
o! *eli'o% broja /elija,
Ulo%a !i&anja je ne &a#o - -no.enj- 'i&eoni'a - or%aniza# ne%o i - izba7i*anj-
-%ljen!io'&i!a iz or%aniz#a, Nje%o*a -lo%a je+ !a'le+ - "a'oz*anoj ra%!eni (a"ova.
Raz#ena %a&o*a o!i%ra*a &e - pl-/i#a, Iz pl-/a+ %!e je !o&peo & -!a8n-"i# *az!-8o#+
'i&eoni' prelazi - 'r*, Kr*+ pa'+ &a &*oje &"rane o&"a*lja - pl-/i#a -%ljen!io'&i!+ 'oji
&e pri iz!i&anj- izba7-je, Dalje preno.enje "i8 %a&o*a ' na.i# "'i*i#a+ !a'le i /elija#a+
a iz nji8 'a pl-/i#a+ *r.i &e p-"e# 'r*i, O&no*ni za!a"a' 'r*i je ba. - "o#e !a
obezbe-je preno& 'i&eoni'a iz pl-/a !o &*i8 /elija na.e% or%aniz#a, Ona "- (-n'7ij-
oba*lja po#o/- /e!o(lo$ina0 'r*ne boje 7r*eni8 'r*ni8 zrna7a+ za 'oji &e 'i&eoni'
pri*re#eno *ez-je,
2o"rebe or%aniz#a za 'i&eoni'o# po*e/ane &- - "r-!no/i, S"o%a je !obro !i&anje
- "o# &"anj- o!
3;
po&ebno% zna)aja, 6o+ na pr*o# #e&"-+ proi&"i)e o"-!a ."o "r-!ni7a M !i.e za !*ojeN,
Bolja pl-/na *en"ila7ija zna)i !a &e i plo! bolje &nab!e*a 'i&eoni'o#, Dalje+ "ele&na
"e?ina ?ene po*e/a*a &e - "r-!no/i+ zbo% )e%a &e po*e/a*a i ra! njeni8 #i.i/a, A #i.i/i+
'a'o &'ele"ni "a'o i #a"eri7a+ *eli'i &- po"ro.a)i 'i&eoni'a,
Ulo%- 'i&eoni'a - ra!- #i.i/a obja&ni/e#o pobli?e+ jer je ra! #i.i/a o! *eli'o%
zna)aja za poroaj i "r-!no/-,
U na.e# or%aniz#- po&"oje !*e *r&"e #i.i/a$ #o#re.no#r,(a"ti i (lati !iii.
2opre)nopr-%a&"i #i.i/i pripajaj- &e za poje!ine 'o&"i &'ele"a i nji#a -pra*lja #oza',
Oni pr*en&"*eno &l-?e za po're"anje !elo*a &'ele"a, S"o%a &e zo*- jo. i "eletni !iii.
6a'a* je+ npr,+ !*o%la*i+ #i.i/ na!la'"i7e @$ice#"?0 'oji 'a! &e 'on"ra8-je I&"e?eJ+
!o*o!i !o &a*ijanja po!la'"i7e+ )i"a* niz -n-"ra.nji8 or%ana+ 'ao ."o &- 7re*a+ ?el-!a7+
#o'ra/na be.i'a+ i#aj- - &*ojini zi!o*i#a %la"'e #i.i/e, Nalaze/i &e - zi!o*i#a "i8
.-plji8 or%ana+ oni obezbe-j- naiz#eni)no p-njenje i pra?njenje "i8 or%ana, 6i #i.i/i
ra!e a-"ono#no I&a#o&"alnoJ+ "j, bez -)e./a na.e *olje+ ali #oza' ipa' pri#a
oba*e."enja o nji8o*o# ra!-, S*a'i #i.i/+ bilo !a je "o %la!a'+ npr, #i.i/ #a"eri7e+ ili
popre)nopr-%a&"i+ 'ao ."o je !*o%la*i #i.i/ na!la'"i7e ili #i.i/ b-"ine+ &a&"oji &e o!
iz*e&no% broja #i.i/ni8 *la'ana, 6a *la'na+ po! -"i7aje# ner*no% na!ra?aja+ #o%- !a
#enjaj- &*oj- !-?in- i )*r&"in-+ a "o &e nazi*a ontraci'a0 &'-pljanje #i.i/a, Ka! &e
'on"ra'7ija #i.i/a za*r.i+ #i.i/na *la'na pono*o !obijaj- &*oj- nor#aln- *eli)in- i )*r
&"in-, Kon"ra'7ije popre)nopr-%a&"i8 #i.i/a &- br?e+ !o' &e 'on"ra'7ije %la"'i8 #i.i/a
o!*ijaj- la%ano i "raj- rela"i*no !-%o,
39
Kon"ra'7ija #i.i/a pre!&"a*lja o!reen ra!, 6aj ra! #i.i/a oba*lja &e na i&"i na)in
'ao i ne'i !r-%i #e8ani)'i ra!, Za proiz*o!nj- ener%ije+ na pri#er+ po"rebno je !a
&a%ore*a ne'o %ori*o, U #i.i/- "o %ori*o+ "j, #a"erija 'oja &a%ore*a+ je&"e (lio(en0
8e#ij&'a &-p&"an7ija 'oja je po &*onE &a&"a*- bli&'a .e/er-, Na 'raj- &*o% &a%ore*anja
%li'o%en &e pre"*ara - -%ljen!io'&i! i vo&,. U%ljenaio'&i! je %a& 'oji &e izba7-je
iz!i&anje# pre'o pl-/a+ !o' &e *o!a izl-)-je p-"e# #o'ra/e i znoja, Ali+ pre ne%o ."o
&e !e(ini"i*no pre"*ori - -%ljen!io'&!! i *o!-+ %li'o%en - "o'- &*o%a 8e#ij&'o% pro7e&a
raz%ra!i *an ja prelazi - !le.n, i"elin,. A'o &e #le)na 'i&elina !-%o za!r?a*a -
#i.i/- i na%o#ila*a - nje#-+ #i.i/ ne/e #o/i nor#alno !a ra!i, Do/i /e !o poja*e
zna'o*a #i.i/no% za#ora i bolni8 %r)e*a - #i.i/-, Da bi &e #le)na 'i&elina brzo
-'lonila+ po"rebno je !a 'r* !ono&i #i.i/i#a !o*oljn- 'oli)in- 'i&eoni'a+ ."o &e po&"i?e
pra*ilni# !i&anje#, U &"*ari+ &a#o - pri&-&"*- 'i&eoni'a #le)na 'i&elina #o?e !a pree
- -%ljen!io'&i! i *o!-, Sa* %li'o%en iz #i.i/a &e+ nara*no+ ne pre"*ara - -%ljen!io'&i!
i *o!-, Ka! bi &e "o !o%o!ilo+ #i.i/ bi brzo i&7rpeo &*oje rezer*e ener%ije, Ope" -
pri&-&"*- 'i&eoni'a+ je!an !eo #le)ne 'i&eline pono*o &e pre"*ara - %li'o%en+ "e &e
na "aj na)in - #i.i/- pono*o &"*ara #a"erija za &a%ore*anje,
Iz o*o%a ."o &#o izlo?ili o 8e#ij&'i# pro7e&i#a &a%ore*anja 'oji &e zbi*aj- -
#i.i/i#a za *re#e nji8o*o% ra!a ja&no proizlazi !a je za pra*iln- 'on"ra'7ij- I&'-pljanjeJ
#i.i/a+ 'ao i za &pre)a*anje za#ora i %r)e*a - #i.i/i#a+ po"rebna *eli'a 'oli)ina
'i&eoni'a,
Kon"ra'7ije #a"eri7e, Kao ."o &#o *i!eli+ #a"eri7a je .-palj #i.i/ni or%an
&a&"a*ljen o! %la"
34
'i8 #i.i/ni8 *la'ana, S"ezanja+ &'-pljanja "i8 *la'ana pozna"a &- po! i#eno#
'on"ra'7ije #a"eri7e,
Za8*alj-j-/i perio!i)no# &"ezanj- #i.i/ni8 *la'ana #a"eri7e+ plo! bi*a i&"i&n-" iz nje,
2o)e"a' poroaja *ezan je za poja*- 'on"ra'7ija #a"eri7e+ "j, za &'-pljanje i &"ezanje
#i.i/a #a"eri7e, U po)e"'- poroaja 'on"ra'7ije #a"eri7e !olaze na &*a'i8 5C:=C
#in-"a+ !o' &e 'a&nije o!i%ra*aj- &*a'i8 =:9 #in-"a+ pa i )e./e, U pa-zi iz#e-
'on"ra'7ija #i.i/ #a"eri7e &e o!#ara, A'o 'i&eoni' za *re#e 'on"ra'7ija #a"eri7e ne
pri&"i?e - !o*oljnoj 'oli)ini - ,#i.i/ #a"eri7e+ njene 'on"ra'7ije ne/e &e nor#alno
oba*lja"i+ *e/ /e !o/i !o %r)a #a"eri7e,
A-"ori p&i8opro(ila'"i)'o% #e"o!a bezbolno% poroaja+ 'oji &- !ali "eorij&'a
obja.njenja bezbolno% poroaja+ &#a"raj- !a je nor#alna 'on"ra'7ija bezbolna, 5ene 'oje
ni&- pripre#ljene za bezbolni poroaj o&e/aj- 'on"ra'7ije #a"eri7e 'ao bolne, Pene+
o!i&"a+ i o&e/aj- "aj bol, 6o nije ni'a'*o -obra?enje, S#a"ra &e+ #e-"i#+ !a je!an o!
-zro'a "e bole&"i 'on"ra'7ija #a"eri7e le?i - "o#e ."o "o ni&- nor#alne 'on"ra'7ije
#a"eri7e+ *e/ !olazi !o %r)e*a #a"eri7e zbo% ne!o*oljno% prili*a 'i&eoni'a, Koji je !r-%i
-zro' ."o &- 'on"ra'7ije #a"eri7e boKne+ *i!eli &#o ranije+ 'a! &#o %o*orili o poro
ajno# bol-,
Ka!a &e+ pa'+ bol poja*a+ !olazi !o &*e ja)e% %r)enja poro!ilje i &*e lo.ije% !i&anja+
."o jo. *i.e po"en7ira ne!o&"a"a' 'i&eoni'a - #a"eri7i, Bolo*i za"o po&"aj- jo.
in"enzi*niji, S*e &e "o !e.a*a+ -%la*no#+ zbo% nepozna*anja "e8ni'e !i&anja i rela'&a7ije+
o 'oji#a /e bi"i re7i,
A'o &e &"a*i r-'a na "rb-.ni zi! poro!ilje za *re#e 'on"ra'7ije+ ja&no &e o&e/a !a &e
'on"ra'7ije #a"eri7e ja*ljaj- pre no ."o &e ?ena po?ali na bol, 6a poja*a #o?e la'o
!a &e obja&ni, U po)e"'-
31
je 'oli)ina -ne&eno% 'i&eoni'a !o*oljna !a obezbe!i ,raz%rai*anje #le)ne 'i&eline na
-%ljen!io'&i! i *o!-+ "e &e "a 'i&elina ne na%o#ila*a - #i.i/i#a, Ali+ po&le iz*e&no%
*re#ena 'i&eoni' ne pri&"i?e - po"rebni # 'oli)i na#a C0 #i .i/e+ zbo% )e%a &e -
nji#a #le)na 'i&elina na%o#ila*a, Ona je+ pa'+ -zro' bolno% %r)a #i.i/a #a"eri7e,
Iz izne&eno% ja&no proizlazi ."a "reba ra!i"i !a bi &e &pre)ila poja*a %r)a #a"eri7e,
2o"rebno je !a #i.i/ #a"eri7e !obije ."o *i.e 'i&eoni'a+ a "o &e #o?e o&"*ari"i na *i.e
na)ina$
0 Koli)ina -ne"o% 'i&eoni'a #o?e &e po*e/a"i !a*anje# 'i&eoni'a iz bo7e, S"o%a je
!ana& *e/ina &a*re#eni8 poro!ili."a &nab!e*ena )eli)ni# bo7a#a & 'i&eoni'o#,
6aj 'i&eoni' poro!ilje -!i.- pre'o %- #ene #a&'e+ 'oja i# &e &"a*i na li7e "a'o !a
po'ri*a no& i -&"a, Ma&'a je po*ezana %-#eni# 7re*o# &a (la.o# & 'i&eoni'o#+ 'oja
je &nab!e*ena apara"-ro# za re%-li&anje 'oli)ine %a&a, 2o#o/- nje le'ar re%-li.e
'oli)in- 'i&eoni'a 'oj- poro!ilja "reba !a -!i.e,
5 6r-!ni7a "reba !a o*la!a "e8ni'o# !i&anja, Bez obzira na *e."a)'o !a*anje
'i&eoni'a+ o*la!a *anje pra*ilno# "e8ni'o# !i&anja - poje!ini# (a
za#K poroaja o! pr*en&"*eno% je zna)aja
"a zna)i o*la!a"i "e8ni'o# !i&anja> V!!eli &#o !a je !i&anje re(le'&na ra!nja+
neza*i&na o! na.e *olje, 6o zna)i !a &e "a ra!nja+ neop8o!na za na. ?i*o"+ o!*ija a !a je
#i i ne pri#e/-je#o, U o*o# &l-)aj-+ #e-"i#+ "r-!ni7a "reba *oljno !a o*la!a i
-pra*lja &*oji# !i&anje#+ "j, !a &*e&no re%-li.e "- ra!nj-, U "o#e "reba+ !a'le+ !a
&e ob-)i,
3B
Kao ."o /e#o 'a&nije *i!e"i+ &*a'a o! poroajni8 (aza izi&'-je po&ebn- "e8ni'- !i&anja,
S"o%a je neop8o!no !a "r-!na ?ena &a*la!a "- "e8ni'-, O&i# "o%a ."o "r-!ni7a "reba
*oljno !a -pra*lja &*oji # !i&anje#+ ona "reba !a %a -&'la!i & 'on"ra'7ija#a #a"eri7e,
Ona "reba !a po&#a"ra i pra"i &*oje &"anje za *re#e poroaja+ !a na&"oji !a -o)i po)e"a'
&*a'e 'on"ra'7ije i !a po)ne & !i&anje# )i# 'on"ra'7ija po)ne, 6i#e &e po&"i?e !a
'on"ra'7ija po&"ane &i%nal za !i&anje+ a ne &i%nal za bol i -zne#ireno&", 6a'o /e
poro!ilja !i&anje# obezbe!i"i !o*oljan prili* 'i&eoni'a - #i.i/ #a"eri7e i &a#i# "i#
&pre)i"i &"*aranje #le)ne 'i&eline 'oja !o*o!i !o %r)a #a"eri7e,
=, Vi!eli &#o !a &*a'i #i.i/ i &*a'i or%an 'a7i ra!i "ro.i 'i&eoni', Koli)ina -ne&eno%
'i&eoni'a ra&pore-je &e ra*no#erno - or%aniz#- na &*a "'i*a i or%ane, Me-"i#+ zbo%
*eli'o% ra!a po"reba #i.i/a #a"eri7e za 'i&eoni'o# je po*e/ana, 6a po"reba ne #o?e !a &e
za!o*olji &a#o -no.enje# 'i&eoni'a p-"e# !i&anja, Da bi &e+ pa'+ o#o%-/io ja)i prili* 'i
&eoni'a #i.i/- #a"eri7e+ "reba &#anji"i nje%o*- po"ro.nj- - o&"ali# #i.i/i#a - "el-, 6o
/e &e po&"i/i na "aj na)in ."o /e &e o&"ali #i.i/i "ela rela'&ira"i,
"a je "o rela'&a7ija> Rela'&a7ija je "a'*o &"anje pri 'o#e &- #i.i/i na.e% "ela
#a'&i#alno op-."eni i #li"a*i+ "j, &"anje 'a!a #i.i/i ni&- ni naj#anje nape"i i za"e%n-"i,
U "a'*o# &"anj- #i.i/i "ro.e nezna"ne 'oli)ine 'i&eoni'a, Cilj rela'&a7ije je "aj !a &e
#i.i/i )iji je ra! neop8o!an - poroaj- &nab!ej- ."o *e/o# 'oli)ino# 'i&eoni'a na ra)-n
#i.i/a )ije -)e./e - poroaj - nij e po" rebno, Ka! &e !o*e!- - &"anje olaba*ljeno&"i+
"i #i.i/i "ro.i/e #anje 'oli)ine 'i&eoni'a, Da bi &e po&"i%la po"p-na i pra*ilna
rela'&a7ija+ po"rebne &- po&ebne *e?be+ o 'oji#a /e 'a&nije bi"i re7i, Me-"i#+ ."a &e
!e.a*a> Ka!a po)n- 'on"ra'7ije #a"eri7e+ *e/i broj ?ena ba7a'a &e po 're*e"-+ %rize
&*oje pr&"e+ &"e?e *ili7e+ %rize #ara#i7-+ #la"ara r-'a#a+ ba7a &e no%a#a, Ne'e &e+
ope"+ %r)e*i"o 8*a"aj- za r-'- babi7e i le'ara ili za ne'i !eo 're*e"a na 'o#e &e
poraaj-+
3 *i)-+ ja-)- i"!, Ka'*e &- po&le!i7e "o% ne#ira "r-!ni7a za *re#e poroaja> Ja&no je
!a &e zbo% "a'*o% &"anja -ne&eni 'i&eoni' "ro.i ne &a#o na #i.i/e 'oji#a je nje%o*a
po"ro.nja neop8o!na Ira! #i.i/a #a"eri7e+ &r7a+ #oz%a+ #i.i/a za
33
!i&anjeJ ne%o i na one #i.i/e )iji ra! - poroaj- nije neop8o!an ili nije -op."e po"reban,
6o &- #i.i/i na.i8 -!o*a+ #i.i/i 'oji -)e&"*-j- - %o*or-+ pa i !r-%i,
"a bi*a zbo% "o%a> 2ri "a'*o# ra!- &*i8 #i.i/a #a"eri7a !obi ja &a#o je!n-
!*anae&"in- -ne&7no% 'i&eoni'a+ !o' pri rela'&a7iji Iolaba*ijenj -J &*i8 oni8 #i.i/a )iji
ra! nije po"reban - "o'- poroaja #a"eri7a pri#a je!n- pe"in- -'-pne 'oli)ine
-!a8n-"o% 'i&eoni'a+ "j, !*ap-" *i.e ne%o ."o je pri#ala 'a! "i #i.i/i ni&- bili
rela'&irani *e/ nape"i,
U "o'- "r-!no/e !obra pl-/na *en"ila7ija &l-?i ne &a#o po"reba#a #aj'e *e/
!o*o!i i !o bolje &nab!e*eno&"i plo!a 'i&eoni'o#,
Ka'o &e plo! - #a"eri7i &nab!e*a 'i&eoni'o#> 2lo! ?i*i - plo!o*oj *o!i+ za"*oren -
#a"eri)noj !-plji, Go%i)no je !a &e on ne &nab!e*a 'i&eoni'o# p-"e# -!i&anja i
iz!i&anja+ jer bi &e na "aj na)in -!a*io - plo!o*oj *o!i, 2lo! !obij a 'i&eoni' o!
#aj'eK Ka!a "r-!na ?ena nap-ni &*oja pl-/a *az!-8o#+ ona pri#a 'i&eoni'+ za 'oji
&#o *e/ re'li !a - pl-/i#a ,prelazi - 'r*ni op"o', U 'r*i je on *ezan za 8e#o%lobin+
'oji &e nalazi - 7r*eni# 'r*ni# zrn7i#a, Kr-?e/i 'roz or%aniza#+ 'i&eoni' *ezan za
7r*ena 'r*na zrn7a !o&pe*a - po&"elji7-+ prolazi 'roz nj- i -lazi - or%aniza# !e"e"a
pre'o 'r*ni8 &-!o*a p-p)ane *rp7e, S !r-%e &"rane+ -%ljen!io'&i! iz plo!a+ 'oji
pre!&"a*lja ra&pa!ni proiz*o!+ o"'lanja &e iz or%aniz#a !e"e"a obrn-"i# p-"e# : "a'oe
pre'o 'r*ni8 &-!o*a p-p)ane *rp7e+ za"i# prolazi 'roz po&"elji7- i *ez-je &e za
*en&'- 'r*
0CC
#aj'e+ 'oja prili'o# iz!i&anja+ !a'le+ izba7-je ne &a#o &*oj -%ljen!io'&i! ne%o i
-%ljen!io'&i! &*o% !e"e"a, Na "aj na)in+ pra*ilno !i&anje o#o%-/i/e #aj7i !a izbaoi
."e"ne I"o'&i)neJ pro!-'"e ne &a#o iz &*o% or%aniz#a *e/ i or%aniz#a !e"e"a,
Iz o*o%a proi&"i)e !a &nab!e*anje ?ene 'i&eoni'o# "z*, o"i(enaci'a0 za *re#e
"r-!no/e "reba !a b-!e *rlo !obro, Za *re#e poroaja+ #e-"i#+ o'&!%ena7ija "reba !a
b-!e ne *rlo !obra ne%o o!li)na+ &a*r.ena,
B-!-/a #aj'a "reba !a zna ."a pre!&"a*lja poroaj za nj- i njeno !e"e, Za &a#o
!e"e poroaj nije ba. "a'o prija"an "ren-"a' - nje%o*o# ?i*o"-, Ka!a poroaj po)ne+
plo! je izlo?en pri"i&'- o! &"rane #a"eri7e 'oja &e 'on"ra8-je, Ma"eri7a je &na?an #i.i/+
'oji &*oji# ja'i# 'on"ra'7ija#a - pr*o# poroajno# !ob- I!ob- .irenja %rli/a #a"eri7eJ
pri"i&'-je ne?ni !e"inji or%aniza#, Ka! &e za*r.i perio! .irenja %rli/a #a"eri7e+ po)inje
!r-%i poroajni perio!+ perio! i&"i&'i*anja plo!a+ - 'o#e plo! nap-."a #a"eri7- i -lazi -
'anal+ )ije zi!o*e !eli#i)no pre!&"a*ljaj- 'o&"i, Za *re#e i&"i&'i*anja !e"e #o?e !a "rpi+ i
zbo% "o%a &e o!-*e' razni# &re!&"*i#a na&"ojalo !a &e "aj perio! &'ra"i, Da'le+ bilo !a
&e ra!i o (azi .irenja %rli/a ili o (azi i&"i&'i*anja plo!a+ &a#o !obra o'&i%ena7ija #o?e
!e"e"- !a o#o%-/i !a la'o i bez o."e/enja po!ne&e po&le!nje "ren-"'e &*o% ?i*o"a -
#a"eri7i, Nepo&re!ne i pozne po&le!i7e ne!o&"a"'a 'i&eoni'a za plo! o*!e ne/e#o
po&ebno i&"i7a"i, Ali+ poro!ilja "reba !a b-!e &*e&na &*oje o!%o*orno&"i za !e"e, Ona #ora
!a zna : i !a "o i#a -*e' na -#- : !a o! pra*ilno% !i&anja+ rela'&a7ije+ napinjanja -
o!%o*araj-/oj (azi poroaja za*i&i - 'a'*o# /e &e &"anj- ro!i"i njeno !e"e,
Iz izne"o% &e *i!i o! 'a'*o% je zna)aja -no.enje 'i&eoni'a - po"rebnoj 'oli)ini za
!e"e i za #aj'-,
0C0
Za #aj'- je "o o! zna)aja 'a'o za *re#e "r-!no/e "a'o+ i jo. *i.e+ za *re#e poroaja,
Ve/ je re)eno !a &e 'i&eoni' -no&i - or%aniza# 'roz pl-/a+ !i&anje#, Da *i!i#o 'a'o
&e oba*lja !i&anje,
SI, 0;, : 2re)a%a za *re#e -!i&anja pre!&"a*lja o!li)an o&lona7 za #a"eri7-
"isanje ?respiracija@. Di&anje &e oba*lja po#o/- Kni.i/a za !i&anje, U o*e &e
-brajaj- #e!-rebarni #i.i/i+ !ija(ra%#a Ipre)a%aJ i "rb-.ni #i.i/i Ono &e *r.i - !*a
a'"a$ pr*i je in&pira7ija @,&i"a'? a !r-%i e'&pira7ija Iiz!i&aj?. 2rili'o# in&pira7ije
#e-rebarni #i.i/i .ire rebra pro.ir-j-/i na "aj na)in %r-!ni 'o. i pl-/a+ 'oja &e
i&"o*re#eno p-ne *az!-8o#, U i&"o# "ren-"'- !ija(ra%#a+ 'oja je !o"a! i#ala obli'
'-pole 'on'a*i"e"o# I-!-bljeno./-J o'ren-"i# na*i.e+ &p-."a &e nani?e i izra*na*a
I&i, 09J, 2rili'o# e'&pira7ije pre&"aje 'on"ra'7ija #i.i/a 'oji o#o%-/-j- in&pira7ij-$
!ija(ra%#a &e po!i?e+ rebra &e &p-."aj- i "rb-.ni zi! -*la)i po! !ej
0C5
&"*o# 'on"ra'7ije "rb-.ni8 #i.i/a I&i, 04J, 2ri e'&piraoiji &e pl-/a prazne zbo%
pri"i&'a !ija(ra%#e i #e-rebarni8 #i.i/a,
Naj*a?niji #i.i/ 'oji -)e&"*-je , in&pira7iji je !ija(ra%#a, S"o%a je *rlo *a?no
!a "r-!ni7a po
SI, 09, Za *re SI, 04, : 2olo?aj
#e iz!izanja pre pre)a%e za *re#e
)a%a ne !o!ir-je -!i&anja
#a"eri7-
znaje -lo%- "o%a #i.i/a za *re#e poroaja, Zbo% zna"no% po*e/anja zapre#ine #a"eri7e
pri 'raj- "r-!no/e !no #a"eri7e !olazi - 'on"a'" & !ija(ra%#o#+ 'oja on!a pri &*a'oj
in&pira7iji pri"i&'-je oz%o #a"eri7-, 2ri in&pira7iji #a"eri7a je "a)'a
0C=
o&lon7a za !no !ija(ra%#e I&i, 0;J, 6o - perio!- i&"i&'i*anja plo!a zna)i zna)ajn-
pre!no&", Ali+ - (azi .irenja %rli/a #a"eri7e "o i&"o*re#eno pre!&"a*lja ne%a"i*n-
o'olno&"+ 'oj- "reba o"'loni"i, 6r-!ni7a+ #e-"i#+ ne/e -#e"i !a i&'ori&"i po#en-"-
pre!no&" ili !a o"'loni "aj ne!o&"a"a' a'o nije -pozna"a & polo?aje# i (-n'7ijo#
re&pira"orni8 #i.i/a i nji8o*i# o!no&i#a & #a"eri7o# za *re#e poroaja, Zbo% "o%a+ !a
bi na &a#oj &ebi #o%la !a o&e"i ra! "i8 #i.i/a+ "r-!ni7a "reba !a iz*o!i je!no&"a*ne
*e?be !i&anja+ 'oje /e bi"i izlo?ene na 'raj- o*o% po%la*lja,
E'&pira7ija je pa&i*na ra!nja+ 'oja &e o!i%ra*a &*e !o' &e ne izje!na)i pri"i&a'
*az!-8a 'oji je o&"ao - pl-/i#a & a"#o&(er&'i# I&poljni#J pri"i&'o# Da bi &e o&"*arila
jo. !-blja re&pira7ija+ "j !a bi &e i&"i&n-o i re%ervni va%&,/ iz pl-/a+ po"rebno je !a &e
'on"ra8-j- "rb-.ni #i.i/i+ a "o &- -pra*o oni #i.i/i 'oje ?ena 'ori&"i za *re#e
poroaja - (azi i&"i&'i*anja plo!a, Ve?be !i&anja o#o%-/i)e "r-!ni 7i !a "a)no o!re!i
pol o?aj "i 8 #i .i /a i o&e" i nji8o* ra!
0ebe disanja. Iz &*e%a ."o je !o&a! bilo izne&eno proizlazi !a je pra*ilno
!i&anje - "r-!no/i a naro)i"o za *re#e poroaja+ o! *eli'o% zna)aja i za #aj'- i za
plo! Zbo% "o%a p&i8opro(ila'"i)'i #e"o! poroaja pri!aje "oli'- *a?no&" *e?ba#a !i
&anja pore! "eorij&'o% -p-/i*anja "r-!ni7a - #e8aniza# poroaja i, po&ebno+
#e8aniza# !i&anja
Ve?be &e *r.e - le?e/e# polo?aj- & no%a#a po*ijeni# - 'ole##a, a8 ne - po"p-no
8orizon"a_ no# polo?aj-+ *e/ 9 ne."o po!i%n-"i# -z%la*lje# I&i 01J One &e &a&"oje -
"o#e ."o po&le je!ne !-bo'e in&pira7ije+ 'oj- po #o%-/&"*- "reba iz*r.i"i 'roz no&+
&l e!i e'&pi ra7i j a i " o - !*e (aze 2r*a (aza >( #a"ivna H oba*lja &e "a'o ."o &e
'roz o"*orena
0C;
-&"a iz!a8ne -!a8n-"i *az!-8 'ao pri obi)no#+ nor#alno# iz!i&anj-+ pri )e#- &e
%r-!ni 'o. &'-pi, U "o# "ren-"'- je jo. -*e' - pl-/i #a o&"ala rezer*a 'oja izno&i 5
:5+9 li", *az!-8a, Ri# &e za*r.i pr*a (aza e'&piraoije+ o!#a8 po)inje !r-%a (aza+ 'oja
pre!&"a*lja ativn, (az- e'&pira7ije, Ona &e &a&"oji - "o#e ."o &e po#o/- 'on"ra'7ije
"rb-.ni8 #i.i/a izba7i zao&"ali+ rezer*ni *az!-8 iz pl-/a, Me-"i#+ !a bi "r-!ni7a
na-)ila pra*ilno !a iz*o!i "- a'"i*n- (az- iz!i&aja+ "reba !a za#i&li !a &e na 9C 7# i&pre!
njeno% li7a nalazi zapaljena &*e7a i !a !-*a - nj-+ i "o "a'o !a &e pla#en &*e7e po*ije+
ali !a &e &*e7a ne -%a&i, Za."o je "o po"rebno> 2la#en &*e7e 'oji je -!aljen
l
F% #e"ra
o! li7a je&"e #ali pre!#e"+ - 'oji &"r-ja *az!-8a pri iz!i&aj- #ora bi"i pre7izno
-pra*ljena !a bi #o%la !a %a po*ija, U "o# 7ilj- po"rebno je &'-pi"i -&ne+ zbo% )e%a /e &e
&"*ori"i prepre'a brzo# izla&'- zao&"alo% *az!-8a iz pl-/a, 6a /e prepre'a bi"i &a*la!ana
a'o &e -po"rebi o&re*ena "na(a Iona 'oja po*ija pla#en+ a ne %a&i %aJ 'oja !el-je
o&re*eno vre!e I!o' &e ne i&prazni *az!-8 iz pl-/aJ, U "o# #e8aniz#- "rb-.ni #i.i/i
&- "i 'oji &e 'on"ra8-j- o!reeno# &na%o# i za o!reeno *re#e !o' ne i&"i&n- rezer*ni
*az!-8 iz pl-/a,
Za *re#e !o' &e iz*o!e "e *e?be !i&anja "r-!ni7a "reba !a na&"oji !a o&e"i &*e ono ."o
je "eorij&'i na-)ila i !a "o po!*r%ne analizi, Za *re#e -!i&anja ona "reba !a o&e"i 'a'o
njena !ija(ra%#a pri"i&'-je - iz*e&noj #eri #a"eri7- o%(o0 jer &e - "oj (azi !ija(ra%#a
&p-."a i izra*na*a nani?e i "a'o !o!ir-je !no #a"eri7e,
U pr*oj+ #a"ivno' 1a%i i%&i"a'a o&e"i/e rela'&a7ij-+ op-."anje !ija(ra%#e+ a -
!r-%oj+ a'"i*noj+ "reba !a o&e"i 'on"ra'7ij- "rb-.ni8 #i.i/a, Za *re#e a'"i*ne (aze
&p-."aj- &e rebra i !olazi !o bo)noj> pri"i&'a "rb-.ni8 #i.i/a na #a"eri7-, 6aj bo)ni pri
0C9
"i&a' ?ena "reba !a o&e"i i ja&no razli'-je o! *er"i'alno% pri"i&'a+ 'oji po"i)e o!
!ija(ra%#e,
Ve?be !i&anja i#aj- za za!a"a'$ 0J ja)anje "rb-.ni8 #i.i/a ! !ija(ra%#eL 5J
pobolj.anje pl-/ne *en"ila7ijeL =J o#o%-/a*anje "r-!ni7i !a -pozna i pro7eni "a)an
polo?aj l (-n'7ij- !i&ajni8 #i.i/a 'a'o bi #o%la za *rejne poroaja !a -pra*lja ra!o# "i8
#i.i/a+ "j, !a i8 -po"rebi - ono# #o#en"- - "o'- &*o% poroaja 'a! "o b-!e po"rebno
i 'ori&no,
Ve?be "reba !a &e iz*o!e "rip-" !ne*no po =:9 #in-"a, 2ore! ob-)a*anja "a'*oj
"e8ni7i !i&anja po"rebno je #enja"i i ri"a# !i&anja, Na pri#er+ - je!noj *e?bi "reba
-ra!i"i 9 in&pira7ija i e'&pira7ija za #in-"+ - !r-%oj 1+ - "re/oj 3 I- pro.e'- 9:3J,
Nor#alno !i&anje i#a 04:55 re&Hpira7ije I-!i&aja i iz!i&ajaJ - je!no# #in-"-,
Ve/ &#o na%la&ili o! 'a'*o% je zna)aja !obra o'&i%ena7ija I&nab!e*anje 'i&eoni'o#J
za *re#e poroaja, O'&i%ena7ija &e, pa'+ - razni# poroajni# (aza#a po&"i?e na razne
na)ine$ - pr*oj poroajnoj (azi+ (azi .irenja %rli/a+ 'on"ra'7ije #a"eri7e po&"epeno po&"aj-
&*e in"enzi*nije, Da bi &e po&"i%lo !o*oljno &nab!e*anje #i.i/a #a"eri7e 'i&eoni'o#+
- po)e"'- "e poroajne (aze !o*oljna je &a#o rela'&a7ija &*i8 #i.i/a na.e% "ela, U
'a&nije# perio!- "e (aze &a#a rela'&a7ija nije !o*oljna !a obezbe!i o'&i%ena7ij- #i.i/a
#a"eri7e+ *e/ pore! nje "reba pri#eni"i i &pe7ijalan na)in !i&anja+ ."o /e#o 'a&nije po"anje
obja&ni"i, 2ri 'raj- (aze !ila"a7ije %rli/a poro!ilja "reba !a pri#eni onaj #e8aniza#
!i&anja o 'o#e &#o ranije %o*orili : !a &a#a -pra*lja o!reeni# na)ino# !i&anja i !a %a
po!e&i pre#a 'on"ra'7ija#a #a"eri7e+ "j, !a &a !i&anje# zapo)ne )i# pri#e"i !a je
o"po)ela 'on"ra'7ija #a"eri7e, U "oj (azi poroaja !i&anje #ora !a b-!e po*r.no i
-br
0C4
zano, 6e8ni'- "o% !i&anja /e#o 'a&nije !e"aljno izlo?i"i,
Na 'oji na)in "a'*o po*r.no i -brzano !i&anje obezbe-je !o*oljn- 'oli)in- '
L
&eoni'a>
Vre#e e'&pira7ije Iiz!i&ajaJ prili'o# "a'*o% !i&anja *rlo je 'ra"'o+ "e &e 'oli)ina
&"*oreno% -%ljenn!io'&i!a ne #o?e !a izba7i na za!o*olja*aj-/i na)in, Zbo% "o%a &e
-%ljen!io'&i! na%o#ila*a - 'r*i, U%ljen!io'&i!, pa'+ &a &*oje &"rane izazi*a na!ra?aje
7en"ra za !i&anje - pro!-?enoj #o?!ini+ 'ao i -op."e na!ra?aje *i.i8 #o?!ani8 7en"ara+
)iji je ra! - "oj poroajnoj (azi i "e 'a'o o! zna)aja, Na!ra?i*anje 7en"ra za !i&anje i#a za
po&le!i7- -brza*anje !i&anja, 2re#a "o#e+ -brzani# i po*r.ni# !i&anje# po&"i?- &e !*a
7ilja$ 0J -brza*a &e -no.enje 'i&eoni'a 'oji je po"reban za !obro (-n'7ioni&anje #i.i/aL 5J
po*e/a*a &e &a!r?aj -%ljen!io'&i!a 'oji na!ra?-je #oza'+ zbo% )e%a #oza' #o?e bolje !a
'o#an!-je 'a'o !i&anje# "a'o i #i.i/no# rela'&a7ijo#,
Iz o*o%a nije "e.'o za'lj-)i"i 'a'*e &*e 'ori&"i za *re#e poroaja !ono&e "r-!ni7i
pra*ilna #i.i/na rela'&a7ija+ !-bo'o i -&poreno+ 'ao i po*r.no i -brzano !i&anje+ i -n-.enje
'i&eoni'a p-"e# &pe7ijalno% apara"a,
6r-!ni7e 'oje &- "o !obro &8*a"ile i na-)ile #o%- bi"i %o"o*o &i%-rne !a /e - nji8
'on"ra'7ije #a"eri7e bi"i po"p-no nor#alne+ !a /e i8 'ao "a'*e i o&e/a"i+ i !a ne/e
o&e/a"i pra*i bol+ 'oji je!ni# !elo# !olazi zbo% %r)enja #i.i/a #a"eri7e 'a! nije
&nab!e*en !o*oljno# 'oli)ino# 'i&eoni'a
0C1
10. Z32I24 -.72D$2914. M1A192
Ve?be !i&anja & 'oji#a &#o &e -poznali - pre"8o!no# po%la*lj- pr-?aj- *i.e&"r-'-
'ori&", 2ore! o&"alo%+ one o#o%-/a*aj- !a &e o!re!i polo?aj i !a &e pra'"i)'i -pozna
(-n'7ija !*ej- #i.i/ni8 %r-pa 'oje i#aj- *eli' zna)aj za *re#e poroaja+ a "o &- "rb-.ni
#i.i/i i pre)a%a I!ija(ra%#aJ,
Da bi &e &8*a"io #e8aniza# #i.i/ne rela'&a7ije+ "reba !a &e+ - %r-bi# 7r"a#a+
-pozna#o & ra!o# #i.i/a -op."e,
2o're"i na.i8 -!o*a+ %la*e i )i"a*o% na.e% "ela o&"*ar-j- &e za8*alj-j-/i 'on"ra'7iji+
&'-pljanj- poje!ini8 #i.i/a, 6a'o+ na pri#er+ pri &a*ijanj- r-'e 'on"ra8-je &e #i.i/ na
pre!njoj &"rani na!la'"i7e, 2ri opr-?anj- no%e !olazi !o 'on"ra'7ije !r-%o% je!no%
#i.i/a+ na pre!noj &"rani b-"ine, 2ri &a*ijanj- %la*e> ope"+ !olazi+ !o 'on"ra'7ije #i.i/a
o!reeni8 za "o i"!,
Ka'o na&"aj- 'on"ra'7ije #i.i/a> Ra!o# #i.i/a -pra*lja na. ner*ni &i&"e#, A'o+
na pri#er 8o/e#o !a &a*ije#o r-'-+ on!a !olazi !o raz!ra?enja o!reeno% #o"orno%
7en"ra - na.e# #oz%-, O!a"le &e "o raz!ra?enje preno&i+ pre'o ni&8o!ni8 ?i*)ani8
*la'ana+ !o o!reeno% #i.i/a+ 'oji &'-pljanje#+ 'on"ra8o*anje# "reba !a oba*i "- ra!nj-,
U na.e# &l-)aj-+ raz!ra?enje !olazi !o je!no% #i.i/a na pre!njoj &"rani na!la'"i7e+ 'oji
&e on!a 'on"ra8-je i "i#e !o*o!i !o &a*ijanja r-'e, Pi*)ani 7en"ri - #oz%-
0CB
i ?i*)ana *la'na )ije raz!ra?enje izazi*a 'on"ra'7ij- #i.i/a+ a &a#i# "i# i po're"e+
nazi*aj- &e #o"orni @#oreta.i? -iv.ani centri i !otorna -iv.ana vlana. Oni &l-?e za
proiz*oenje po're"a, Me-"i#+ - #oz%- po&"oje i !r-%i ?i*)ani 7en"ri+ 'oji pri#aj-
oba*e."enja o polo?aj- poje!ini8 !elo*a "ela i o po're"- 'oji je poje!ini !eo "ela iz*eo, U
na.e# pri#er-+ #oza' je oba*e."en o "o#e !a &e r-'a &a*ila+ !a &e &a!a nalazi -
&a*ijeno# polo?aj-+ 'ao ."o je i pre &a*ijanja r-'e bio oba*e."en - 'a'*o# &e polo?aj-
"a!a nalazila, 6i #o?!ani 7en"ri nazi*aj- &e "en%itivni! centri!a ili centri!a %a #ri!an'e
o"e2.a'a. Do "i8 7en"ara oba*e."enja !olaze+ ope"+ iz #i.i/a pre'o -&8o!ni8 ?i*)ani8
*la'ana+ "j, pre'o ?i*)ani8 *la'ana 'oja i!- o! #i.i/a na*i.e+ !o #oz%a,
2re#a "o#e+ ra! na.i8 #i.i/a+ 'oji &e &a&"oji - 'on"ra8o*anj-+ &"ezanj-+ re%,ltat
'e ativno( &e2lovan'a0 ativno( ra&a nae( !o%(a.
"a je #i.i/na rela'&a7ija> Mi.i/na rela'&a7ija je olaba*ljenje+ o#li"a*ljenje
#i.i/a, Ka!a &e #i.i/ ne 'on"ra8-je+ "j, 'a!a &e ne &'-plja+ on #ir-je+ ne ra!i, On &e
"a!a nalazi - &"anj- olaba*ljeno&"i, Zna)i li "o !a je on "a!a po"p-no olaba*ljen+ rela'
&iran> : Ne+ jer i 'a! &e ne 'on"ra8-je a'"i*no !a bi !o*eo !o po're"a+ i 'a!a #ir-je+
#i.i/ &e &"alno nalazi - iz*e&noj za"e%n-"o&"i 'oj- ne pri#e/-je#o 6a #ini#alna
za"e%n-"o&" #i.i/a nazi*a &e #i.i/ni ton,". 6on-& #i.i/a je po"reban+ jer bi ina)e H#i.i/i
bili po"p-no #li"a*i+ *i&ili bi 'ao 'a'*a 'rpa, U o!&-&"*- #i.i/no% "on-&a -!o*i bi
iz%le!ali 'ao parali&ani+ o!-ze"i+ ia'o "o - &"*ari ni&-, 2re&"ana' #i.i/ne 'on"ra'7ije ne
zna)i+ !a'le+ !a je #i.i/ po"p-no olaba*ljen, 6e' 'a! &e i "a la'a za"e%n-"o&" #i.i/a 'oja
po&"oji pri nje%o*o# #iro*anj- !o #a'&i#-#a -'loni+ 'a?e#o !a je #i.i/ rela"iran0
olaba*ljen,
0C3
Ka'o /e#o zna"i !a je #i.i/ po"p-no olaba*ljen> A'o po!i%ne#o no%- -*i&+ "e' pri
po"p-no# olaba*Ijenj- #i.i/a -! /e pa&"i 'ao 'a'a* #r"a* pre!#e"+ 'ao 'la!a )i#
&e &'loni r-'a 'oja %a pri!r?a*a, No%a ne &rne !a o&"ane - polo?aj- - 'oji &#o je
po!izanje# !o*eli+ jer bi "o on!a zna)ilo !a nije po&"i%n-"o po"p-no olaba*ljenje, Ona
#ora o!#a8 !a pa!a+ #ora !a &e pona.a 'ao Mo!-ze"aN+ !a &e "a'o izrazi#o,
Iz izne"o% ja&no proizlazi !a rela'&a7ija+ olaba*ljenje #i.i/a+ nije pa&i*an pro7e&+ "j,
pro7e& 'oji &a# po &ebi nailazi po&le iz*e&no% 'on"ra8o*anja #i.i/a+ *e/ !a on
pre!&"a*lja je!n- vol'n, ra&n',.
Da bi &e po&"i%la po"p-na olaba*ijeno&" #i.i/a+ *i!eli &#o !a "reba -'loni"i i on-
#ini#aln- zale%n-"o&" 'oj- #i.i/i po&e!-j- za *re#e #iro*anja, 6o zna)i !a "reba
-lo?i"i po&eban napor+ po&eban ra! na.e% #oz%a+ !a bi &e "o po&"i%lo, 6reba na-)i"i 'a'o
!a &e rela'&ira#o+ a "o &e po&"i?e *e?ba#a 'oje "r-!ni7e "reba !a *r.e, 2re#a "o#e+
#i.i/na rela"aci'a 'e re%,ltat ativno( ra&a nae( !o%(a0 ao to 'e to i !iina
ontraci'a. Razli'a je - "o#e ."o 'on"ra'7ija #i.i/a !o*o!i !o po're"a+ a rela'&a7ija je
#a'&i#alno #o%-/no olaba*ljenje #i.i/a,
@a 'oji &e na)in po&"i?e #i.i/na rela'&a7ija> O&no*ni prin7ip za po&"izanje
rela'&a7ije je !a &e najpre iz*r.i &na?na 'on"ra'7ija #i.i/a i !a &e o!#a8 po&le "o%a #i.i/
!o*e!e - &"anje olaba*ijeno&"i, 2r*o+ !a'le+ "reba !a &e o!reeni #i.i/i ili o!reena %r-pa
#i.i/a a'"i*i.e p-"e# *r.enja o!reeno% po're"a+ pri )e#- &e #i.i/i 'on"ra8-j-, 6aj
po're"+ na pri#er po!izanje r-'e+ "reba !a &e iz*r.i & vie "na(e ne%o ."o bi*a pri
po're"i#a - &*a'o!ne*no# ra!-+ jer je 7ilj "o% po're"a !a "r-!na ?ena o&e"i !a &-
#i.i/i 'on"ra8o*ani, Na "aj na)in ona !olazi !o &aznanja 'oji &- &e #i.i/i
'on"ra8o*ali+ -o)a*a nji8o*
00C
polo?aj - #o?e "e a&"e #i.i/e !a op-&"i 2o."o je iz*r.ila po're"+ pri )e#- je ja&no o&e"ila
'on"ra8o*anje #i.i/a i nji8o* polo?aj+ "r-!ni7a &a!a "reba !a iz*r.i &-pro"n- ra!nj-+ "j !a
i&"i #i.i/ po"p-no olaba*i+ rela'&ira, 6o &e -)i *e?banje# Ve?be rela'&a7ije "reba -)i"i
&"rplji*o i po&"epeno+ i!-/i o! pro&"iji8 'a &lo?eniji# *e?ba#a, Nije re!a' &l-)aj !a
"r-!ni7a "e.'o po&"i?e !obr- rela'&a7ij-+ naro)i"o - po)e"'- 6o - i&"o *re#e &*e!o)i !a je
rela'&a7ija ra!nja 'oja &e #ora &a*la!a"i+ na-)i"i+ i !a izi&'-je a'"i*no an%a?o*anje
"r-!ni7e, Uporni# *e?banji#a "r-!ni7a /e prebro!i"i "e.'o/e na 'oje nailazi i na-)i/e !a
rela'&ira &*oje #i.i/e,
Koji je za!a"a' rela'&a7ije - "o'- bezbolno% poroaja> Rela'&a7ija je &a#o je!an o!
ele#ena"a 'oji "reba !a !oprine&- o&"*arenj- bezbolno% poroaja, Vrlo je *a?no !a &e "o
po!*-)e jer po&"oje %le!i."a !a je #i.i/na rela'&a7ija &*e ono ."o jo po"rebno !a bi &e
poroaj bezbolno o!*ijao
Ob-'a - rela'&iranj- #i.i/a pro*o!i &e i &a*la!a*a p-"e# o!reeni8 *e?bi - "o'-
"r-!no/e, Za!a"a' "i8 *e?bi je !a "r-!ni7a "eorij&'i i pra'"i)'i na-)i 'oji &- "o #i.i/i
)iji je ra! 'ori&"an za -&pe.no o!*ijanje poroaja i !a+ & !r-%e &"rane+ -pozna #i.i/e 'oji
ni&- 'ori&ni za poroaj+ "j, )iji ra! - poroaj- nije po"reban, U "o'- poroaja Mne'ori&neN
#i.i/e ?ena /e !o*e&"i - &"anje rela'&a7ije+ o#li"a*0 jeno&"i+ ali "o ne/e #o/i !a po&"i%ne
bez pre"8o!no% -*e?ba*anja,
Ve/ &#o po#en-li !a &- #no%e ?ene za *re#e poroaja ne#irne+ !a &e pre*r/- po
're*e"-+ #la"araj- r-'a#a i no%a#a+ #i&le/i !a /e na "aj na)in ola'.a"i &*oje bolo*e,
2ri "o# &"-paj- - ra!, 'on"ra8-j- &e+ ba. oni #i.i/i )iji je ra! - poroaj- nepo"reban i
ne'ori&"an, Ka! &e zna !a #i.i/i za &*oj ra! "ro.e 'i&eoni'+ ja&no je !a /e "i po're"i
pri
000
-zne#ireno&"i ?ene o!-ze"i zna"n- 'oli)in- 'i&eoni'a+ 'oji je - "o'- poroaja i "e 'a'o
po"reban #i.i/- #a"eri7e,
Za8*alj-j-/i *e?ba#a rela'&a7ije - "r-!no/i+ poro!ilja /e za *re#e poroaja zna"i i
-#e"i !a 'o#an!-je ra!o# &*oji8 #i.i/a i !a nepo"rebne i ne'ori&ne #i.i/e !o*e!e -
&"anje o#li"a*ljeno&"i, Sa#i# "i# /e &e &pre)i"i poja*a -zne#ireno&"! i -&pla8ireno&"i -
?ene i obilje ne'ori&ni8 po're"a, Da'le+ 'ori&" o! rela'&a7ije za poro!ilj- je !*o&"r-'a,
S"a*ljanje# - &"anje rela'&a7ije oni8 #i.i/a )iji ra! - poroaj- nije neop8o!an ni"i
'ori&"an po &"i?e &e !ale'o bolja ra&po!ela 'i&eoni'a, Ki&eoni' &e ne/e "ro.i"i na ra!
#i.i/a 'oji &- rela'&irani+ jer - "a'*o# &"anj- #i.i/i "ro.e #ini#alne 'oli)ine 'i
&eoni'a+ ne%o /e - po*e/anoj 'oli)ini pri"i7a"i #i.i/- #a"eri7e i !r-%i# #i.i/i#a )iji
je ra! pri poroaj- neop8o!an

6r-!ni7a 'oja &e - "o'- *e?bi ob-)ila 'a'o !a rela'&ira &*oje #i.i/e zna/e+ 'a!a !oe
!o poroaja+ 'oje #i.i/e i - 'o# "ren-"'- "reba !a rela'&ira, 6o zna)i !a /e ona
&*e&no 'o#an!o*a"i ra!o# &*oji8 #i.i/a - "o'- poroaja, Sa#i# "i#
ne/e
0
!o/i !o poja*a ne#ira+ !o #no%obrojni8 be& 7iljni8 po're"a 'oji ."e"e poroaj-
Ve?be 'oje /e bi"i izlo?ene o&po&obi/e "r-!ni7- !a !o*e!e - &"anje rela'&a7ije one
popre)nopr-%a&"e #i.i/e+ "j, #i.i/e 'oji &"oje po! -pra*o# na.e *olje+ 'oji ne#aj-
ni'a'*o% -!ela pri poroaj-, U poro!ilje 'oja nije na-)ila !a rela'&ira &*oje #i.i/e
- "o'- pripre#e za bezbolan poroaj - "ren-"'-
005
poja*e 'on"ra'7ija #a"eri7e+ neza*i&no o! njene *olje+ !olazi !o M'r-/enjaN *eli'o%
!ela "ela+ zbo% )e%a poro!ilja+ bez i'a'*e po"rebe+ "ro.i *eli'- 'oli)in- &*oje ener%ije i
za#ara &e,
Za *re#e *e?bi "r-!ni7a "reba !a le?i na lei#a na "*r!oj po!lozi$ na 're*e"-+
&"r-nja)i ili po!- pre'o 'o%a je ra&pro&"r"o /ebe, 6reba !a &e ra&'o#o"i+ !a &'ine
poja& i pr&l-'+ "a'o !a je ni."a ne &"e?e, 2o! %la*- "reba !a &"a*i je!an ja&"-'+ a i&po!
'olena !r-%i, Ja&"-' i&po! 'olena "reba !a b-!e "*r! i *alj'a&", R-'e "reba !a &e nalaze
pore! "r-pa+ -!aljene o! nje%a za .irin- !lana, No%e "reba !a
SI, 01, : 2olo?aj "r-!ni7e za
*re#e
*e?bi
!i&anja
i re
la'&a7ije
&- - 'oleni#a la'o &a*ijene
i ne."o raz#a'n-"e je!na o!
!r-%e I&i, 01J, Ve?ba po)inje &a =:; !-bo'a -!i&aja i iz!i&aja, 6a!a "r-!ni7a po)inje !a
'7n"ra8-je ! rela'&ira razne %r-pe #i.i/a+ po)e*.i o! &"opala !o %la*e, Kon"ra'7ija
je!ne %r-pe #i.i/a "raje 9 &e'-n!i+ po&le )e%a na&"aje rela'&a7ija Kon"ra'7ija O#i.i/a+ 'ao
."o zna#o+ !o*o!i !o po're"a, 6r-!ni7a /e najpre po)e"i & po're"i#a pr&"ij- &"opala,
Raz#a'n-/e pr&"e oba &"opala pop-" lepeze+ pa /e i8 za"i# rela'&ira"i, Za"i# &e pri&"-pa
'on"ra'7iji i rela'&a7iji #i.i/a po"'oleni7e+ ."o &e po&"i?e po're"i#a &"opala pre#a %ore,
"j, pre#a li7-+ a za
00=
"i# pre#a !ole+ "j, pre#a po!-, 2o"o# "reba !a 'on"ra8-je #i.i/e b-"ina+ ."o &e po&"i?e
&a*ijanje# i opr-?anje# po"'oleni7e, 2ri opr-?anj- po"'oleni7e ?ena /e o&e"i"i 'a'o &e
za"e?e #i.i/ na pre!njoj &"rani b-"ine+ !o' /e pri njeno# &a*ijanj- o&e"i"i !a &e za"e?-
#i.i/i na za!njoj &"rani b-"ine,
Kon"ra8o*anje i rela'&iranje+ 'oje nepo&re!no &le!-je+ na&"a*lja &e & #i.i/i#a .a'e+
po!la'"i7e+ na!la'"i7e+ lea+ i+ najza!+ & #i.i/i#a li7a, Na li7- &e najpre o)i za"*ore+ pri
)e#- &e 'on"ra8-j- "a'oz*ani 'r-?ni #i.i/i o'a+ i on!a o"*ore+ pri )e#- &e #i.i/i olaba*e,
On!a "reba !a &e )*r&"o &"e%n- *ili7e i o!#a8 za"i# olaba*e+ !a &e &na?no nabere )elo i
o#li"a*ljenje# #i.i/a iz%la!i i"!,
2ri rela'&a7iji poje!ini8 %r-pa #i.i/a "r-!ni7a "reba pa?lji*o !a i&pi"-je i -o)a*a
po&"i%n-"o &"anje, Ka! je za*r.ila & *e?ba#a+ pono*o "reba ne'oli'o p-"a !a -!a8ne i
iz!a8ne,
6a *e?ba "raje naj*i.e 9 #in-"a i "reba je obno*i"i )e"iri p-"a - "o'- !ana, Za
&a*lai*anje "e *e?be obi)no je po"rebno ne'oli'o !ana, 6e' 'a! !obro "avla&a t, ve-$,0
"r-!ni7a "reba !a po)ne & *e?banje# &le!e/i8 &e!a# *e?bi,
Prva ve-$a. : 6r-!ni7a le?i na lei#a 'ao prili'o#Kre"8o!ne *e?be, Ona &a!a "reba
o!je!no# !a -'o)i /elo "elo+ "j, i&"o*re#eno !a 'on"ra8-je &*e #i.i/e &"opala+ no%-+
'arli7e+ "r-pa+ 'r&"a+ %la*e i r-'- R-'e pri "o# "reba !a b-!- po!i%n-"e i i&pr-?ene -
la'"o*i#a a no%e - i&pr-?eno# &"a*-+ la'o po!i%n-"e I&i, 0BJ, U "a'*o# &"a*-
'on"ra'7ije &*i8 #i.i/a+ "j, -'o)eno&"i "ela i -!o*a "reba !a o&"ane 9 &e'-n!i, 2o&le
"o%a "reba o!je!no# !a olaba*i &*e #i.i/e I&i, 03J, Cilj *e?be je !a "r-!ni7a !obro
o&e"i razli'- iz#e- 'on"ra'7ije i rela'&a7ije, 2o&ebno "r-!ni7a "reba !a obra"i pa?nj- na
"o !a na-)i !a &e po"p-no op-&"i+ !a &*a'a nape"o&" - "el- po
00;
p-&"i+ "a'o !a 'a! je po"p-no rela'&irana i#a o&e/aj 'ao !a &e /elo "elo po! !ej&"*o#
"e?ine -"i&'-je - 're*e", O&oba 'oja na!zire iz*oenje *e?bi I(izio"erape-"+ in&"r-'"or'a+
babi7a+ a 'a! &e *e?be
SI, 0B, : Ve?be #i.i/ne rela'&a7ije II a'"$ 'on"ra'7ija "ele&ni8 #i.i/aJ
iz*o!e 'o! '-/e+ #-?+ prija"elji7aJ "reba !a 'on"roli.e !a li je rela'&a7ija po&"i%n-"a, 6o
&e iz*o!i na "aj na)in ."o /e je!na o! "i8
o&oba po!i/i r-'- ili
Si, 03, : Ve?be #i.i/ne rela'&a7ije III a'"$ rele'&a7ija "ele&ni8 #i.i/aJ
no%- "r-!ni7e -*i& i o!#a8 za"i# po*-/i r-'- 'ojo# pri!r?a*a -!, A'o je po&"i%n-"a
rela'&a7ija -&pe.na+ r-'a ili no%a "r-!ni7e na%lo /e pa&"i na 're*e"+ 'ao M#r"*aN+
o!-ze"a,
6a rela'&a7ija "reba !a "raje je!an #in-",
009
Dr,(a ve-$a. : Ve?ba &e &a&"oji - "o#e !a "r-!ni7a na-)i !a rela'&ira &a#o r-'e,
Najpre &e opr-?e obe no%e - 'oleni#a i na%lo po!i%n- -*i& I&i, 5CJ, Ka! je po!i%la
no%e -*i&+ "r-!ni7a je 'on"ra8o*ala
SI, 5C, : Ve?be #i.i/ne rela'&a7ije IRela'&a7ija r-'-+ 'on"ra'7ija no%-J
#i.i/e &"opala+ po"'oleni7a+ b-"ina i 'arli7e, R-'e &e nalaze pore! "r-pa, Ri# je o&"*arila
'on"ra'7ij- #i.i/a no%-+ o!#a8 "reba !a &e 'on7en"ri.e na "o !a #a'&i#alno o&"*ari
olaba*ljenje Irela'&a7ij-J r-'-,
SI, 50, : Ve?be #i.i/ne rela'&a7ije IRela'&a7ija no%-+ 'on"ra'7ija r-'-J
6o &e+ pra'"i)'i+ o!i%ra*a %o"o*o i&"o*re#eno+ a o&"*ari"i 'on"ra'7ij- #i.i/a no%- i -
i&"o# "ren-"'- rela'&a7ij- r-'- : nije "a'o je!no&"a*no, Da bi &e "o o&"*arilo+
po"rebno je &*e #i&li i &*- pa?nj-
004
'on7en"ri&a"i - "o# pra*7-, No%e "reba !a o&"an- - &"alnoj 'on"ra'7iji o'o 4
&e'-n!i+ po&le )e%a i8 "reba rela'&ira"i, 2o&le 'ra"'o% pre!a8a *e?b- "reba pono*i"i =
p-"a, Do' &- no%e - 'on"ra'7iji+ o&oba 'oja 'on"roli.e iz*oenje *e?bi "reba !a
po!i%ne je!n- r-'- "r-!ni7e -*i&, A'o r-'a pa!ne 'ao !a je o! olo*a+ zna)i !a je
o&"*arena !obra rela'&a7ija, I&"o "o "reba -ra!i"i i & !r-%o# r-'o#,
Trea ve-$a. : O*a *e?ba &l-?i rela'&a7iji no%-, Razli'-je &e o! pre"8o!ne *e?be
po "o#e ."o &e pri "o# 'on"ra8-j- #i.i/i r-'- a rela'&iraj- #i.i/i no%-, R-'e "reba
po!i/i na*i.e+ i&pr-?i"i i8 - la'"o
SI, 55, : Ve?be #i.i/ne rela'&a7ije
IKon"ra'7ija !e&ne r-'e l !e&ne no%e+ rela'&a7ija le*e r-'e i le*e no%eJ
*i#a i .a'e &"e%n-"i - pe&ni7e, Na "aj na)in 'on"ra8-j- &e &*i #i.i/i r-'- !o ple/a'a I&i,
50J, I&"o*re#eno+ "r-!ni7a "reba !a -&re!&re!i &*- pa?nj- na "o !a #a'&i#alno olaba*i
&*oje no%e+ 'oje o&"aj- nepo#i)ne i la'o &a*ijene - 'oleni#a pre'o *alj'a&"o% ja&"-'a,
A'o &e &a!a po!i%ne no%a "r-!ni7e i 2-&"i+ ona #ora !a pa!ne &*o# &*ojo# "e?ino#+ ne
!aj-/i ni'a'*o% o"pora, 6o "reba i&proba"i & obe no%e, Kon"ra'7ija r-'- "reba !a "raje 4
&e'-n!i+ a *e?b- "reba pono*i"i = p-"a,
001
Getvrta ve-$a. : 2olo?aj "r-!ni7e je i&"i 'ao prili'o# raniji8 *e?bi, 2ri o*oj *e?bi
"reba 'on"ra8o*a"i !e&n- r-'- i !e&n- no%- a rela'&ira"i le*- r-'- i le*- no%-, I "-+
nara*no+ &*- pa?nj- "reba 'on7en"ri&a"i na po"p-n- rela'&a7ij- le*e r-'e i le*e no%e I&i,
55J,
Peta ve%$a. : O*a &e *e?ba iz*o!i na i&"i na)in 'ao i pre"8o!na, Razli'a je &a#o -
"o#e ."o &e &a!a 'on"ra8-j- le*a r-'a i le*a no%a a rela'&iraj- !e&na r-'a i !e&na no%a
I&i, 5=J,
e"ta ve-$a. : O*- i &le!e/- *e?b- naj"e?e je &a*la!a"i, Da bi &e po&"i%ao p-n
-&pe8+ po"rebno je
SI, 5=, : Ve?be #i.i/ne rela'&a7ije
IKon"ra'7ija le*e r-'e l le*e no%e+ rela'&a7ija !e&ne r-'e i !e&ne no%eJ Ar
!a "r-!ni7a &*- &*oj- pa?nj- 'on7en"ri.e na #i.i/ni ra!, Ve?ba &e iz*o!i na &le!e/i
na)in$ 'on"ra8-j- &e !e&na r-'a i le*a no%a+ a rela'&iraj- le*a r-'a i !e&na no%a I&i,
5;J, 6aj polo?aj "reba !a "raje 4 &e'-n!i, 6reba na&"oja"i !a &e po&"i%ne #a'&i#alna
rela'&a7ija le*e r-'e i !e&ne no%e, Ve?b- "reba pono*i"i = p-"a, I prili'o# "e *e?be
po"rebno je !a ne'o 'on"roli.e !a li je o&"*aren po"reban &"epen rela'&a7ije,
Se&!a ve-$a. : O*a &e *e?ba razli'-je o! pre"8o!ne &a#o po "o#e ."o &e pri
njoj 'on"ra8-j-
00B
le*a r-'a i !e&na no%a a rela'&iraj- !e&na r-'a i le*a no%a+ "j, &-pro"no pre"8o!noj
*e?bi I&i, 59J,
S*r8a "i8 *e?bi je !a &e "r-!ni7a o&po&obi !a 'on"ra8-je je!an #i.i/ ili je!n-
#i.i/n- %r-p- i !a
SI, 5;, : Ve?be #i.i/ne rela'&a7ije
IKon"ra'7ija !e&ne r-'e i le*e no%e+ rela'&a7ija le*e r-'e i !e&ne no%eJ
i&"o*re#eno rela'&ira Iolaba*iJ !r-%- #i.i/n- %r-p-, 6a'o /e ona #o/i+ na pri#er+ -
!r-%o# poroajno#
SI, 59, : Ve?be #i.i/ne rela'&a7ije
IKon"ra'7ija le*e r-'e i !e&ne no%e+ rela'&a7ija !e&ne r-'e i le*e no%eJ
perio!- Iperio!- i&"i&'i*anja plo!aJ 'on"ra8o*a"i "rb-.ne #i.i/e a !a pri "o# o&"a*i
rela'&irane #i.i/e 'arli)no% !na+ ."o /e &'ra"i"i "rajanje o*o% poroajno% !oba,
003
Rela'&a7ij- i *e?be !i&anja "r-!ni7a /e 'ori&"i"i+ 'ao ."o je *e/ re)eno+ - "o'-
&a#o% poroaja, Me-"i#+ po&"oji iz*e&"an broj *e?bi 'oje "r-!ni7a "reba !a na-)i i
-pra?nja*a - cil', #o$ol'an'a "vo( 1i%i.o( "tan'a0 1i%i.e on&ici'e. 6a'o+ na ,pri#er+
ne'e o! "i8 *e?bi &l-?e ja)anj- "rb-.ni8 #i.i/a+ !r-%e )ine ela&"i)niji# z%lobo*e
'arli7e+ "re/e i8 -poznaj- & polo?aje# 'oji poro!ilja za-zi#a - !r-
K SI, 54, : Ve?ba za #i.i/e 'arli)no% !na
%o# poroajno# perio!- i"!, S*e &- "e *e?be 'ori&ne jer+ po&re!ni# p-"e#+ !oprino&e
ola'.anj- poroaja, Ali &e "e *e?be+ ni - 'o# &l-)aj-+ ne "rne ', #retvoriti , nee
(i!na"ti.e ve-$e. U'oli'o je "r-!no/a nor#alna i op."e &"anje "r-!ni7e !obro+ "e *e?be &e
&pro*o!e za *re#e po&le!nja = #e&e7a "r-!no/e, Ne'e o! nji8 najbolje je &pro*o!i"i -
%r-pi 'oj- )ine 9:4 ?ena+ po! 'on"rolo# &"r-)nja'a Iin&"r-'"oraJ+ *e?baj-/i je!no#
ne!eljno V& )a&a+ !o' !r-%e *e?be "r-!ni7a #o?e !a *e?ba i 'o! &*oje '-/e+ &a#a ili0
05C
jo. bolje+ po! 'on"rolo# &*o% #-?a, E*o ne'oli'o "a'*i8 *e?bi$
Prva ve-$a. 2 2 O*a *e?ba &l-?i po*e/anj- ela&"i)no&"i #i.i/a 'arli7e+ po&ebno #i.i/a
'arli)no% !na,
6r-!ni7a le?i na )*r&"oj+ ra*noj po!lozi I're*e"-+ po!-J & ja&"-'o# i&po! %la*e i
"*r!i#+ *alj'a&"i# ja&"-'o# i&po! 'olena I&i, 54J, U "o# polo?aj- ona "reba !a po!i%ne
-*i& i&pr-?en- !e&n- no%- i !a pri "o# !-bo'o -!a8ne 'roz no&, Za"i# no%- pola'o
&p-."a iz!i.-/i pri "o# na -&"a, I&"e po're"e "reba !a -ra!i le*o# no%o#, 6- *e?b-
"reba pono*i"i+ obe#a no%a#a+ 9:0C p-"a,
Dr,(a ve-$a. 2 2 2o're"i pri o*oj *e?bi pripre#aj- "r-!ni7- za !r-%o poroaj no
!oba, 2olazni polo?aj ?ene je 'ao i prili'o# pre"8o!ne *e?be, 6r-!ni7a la%ano po!i?e
!e&n- no%- i&pr-?en- - 'olen-+ a za"i# je - 8orizon"alno# pra*7- -!alj-je #a'&i#alno
-!e&no, Za *re#e iz*oenja "o%a po're"a "reba !a -!a8ne, I&"i po're"i &e za"i# pono*e
le*o# no%o# I&i, 51J, Ve?b- "reba pono*i"i 9:0C p-"a,
Trea ve-$a. 22 O*a je *e?ba 'ori&na zbo% "o%a ."o -poznaje ?en- & polo?aje# 'oji /e
za-ze"i - (azi i&"i&'i*anja plo!a,
6r-!ni7a le?i na lei#a, Ja&"-' i&po! 'olena je -'lonjen, No%e &- &a*ijene -
'oleni#a i '-'o*i#a i #a'&i#alno -!aljene je!na o! !r-%e+ a &"opala &e o!-pir- o
po!lo%- na 'ojoj "r-!ni7a le?i, U "o# polo?aj- I&i, 5BJ "r-!ni7a "reba !a -!a8ne 'roz
no& i !a iz!a8ne 'roz -&"a+ za"i# !a pono*o -*-)e *az!-8 i za!r?i %a - pl-/i#a za &*e
*re#e !alje% iz*oenja *e?be, Dr-%i !eo *e?be &a&"oji &e - "o#e !a &e ra#ena i ple/a
olaba*e i po *i j- #alo napre!, R-'a#a &a*ijeni# i&po! 'olena "reba !a &e ob-8*a"e
b-"ine+ a %la*a &a*ije na %r-!i "a'o !a &e bra!a o!-pre o %r-!n- 'o&", Karli7o# "reba !a
&e )*r&"o o&loni na po!lo%-, Ka! je za-zela opi&ani polo?aj+
050
"r-!ni7a "reba !a za"e%ne "rb-.ne #i.i/e+ "j, !a &e napne+ pri )e#- "reba !a *o!i ra)-na
!a ne po*ije lea *i.e ne%o ."o je *e/ po*ila,
2ri iz*oenj- "e *e?be nije *a?na -po"reba &na%e, Va?no je !a &e "r-!ni7a ob-)i
*e."ini napinjanja "rb-.ni8 #i.i/a
SI, 51, : Ve?be za #i.i/e 'arli)no% !na
J "o# polo?aj- "r-!ni7a o&"aje 5C &e'-n!i Za"i# pono*o "reba !a le%ne na lea i !a
&e rela'&ira Iop-&"iJ+ pri )e#- no%e o&"aj- &a*ijene - 'oleni#a i ra.irene, Za *re#e
rela'&a7ije+ 'oja "raje l #in-"+
055
"reba !a !i.e !-bo'o i la%ano, Ve?b- "reba pono*i"i =:9 p-"a,
Getvrta ve-$a. 2 2 Kori&no je !a polo?aj 'oji /e#o opi&a"i "r-!ni7a za-z#e ne'oli'o
p-"a !ne*no po 0C: 09 #in-"a, Pena "reba !a &e!i na po!- & no%a#a &a*ijeni# -
'oleni#a i -'r."eni# po"'oleni7a#a I&i, 53J+ za-zi#aj-/i polo?aj ne'i8 zana"lija 'oji
oba*ljaj- &*oj po&ao &e!e/i na ple"er-
05=
ili polo?aj 'oji za-zi#aj- 6-r7i &e!e/i & pre'r."eni# no%a#a, Ka!a je za-zela "aj
polo?aj+ "r-!ni7a &e o!-pre r-'a#a o 'olena i pri"i&'o# na&"oji !a raz#a'ne b-"ine+ pri
)e#- &e -po"reblja*a &a&*i# -#erena &na%a, Ve/ &#o i&"a'li !a je 'i)#eni &"-b -
"r-!no/i izlo?en *eli'o# op"ere/enj-, 6a *e?ba+ 'oja &#anj-je pri"i&a' na 'i)#eni &"-b+
o!li)an je o!#or za lea,
SI, =C, : Ve?ba za 'arli)ne z%lobo*e
Peta ve-$a. 2 2 O*o# *e?bo# po&"i?e &e po*e/anje po're"lji*o&"i z%lobo*a 'arli7e,
6r-!ni7a &"oji+ pri )e#- "reba #alo !a raz#a'ne &"opala !a bi &e pro.irila po*r.ina
o&lon7a I&i, =CJ, Iz "o%a &"a*a najpre "reba la%ano !a &e iz!i%ne na *r8o*e pr&"ij-+

05;
a za"i# !a &e r-'a#a o&loni na na&lon &"oli7e 'oja &e nalazi i&pre! nje, Ra.iri*.i 'olena+
iz "o% polo?aja "reba !a )-)ne i !a &e "r"i7o# o&loni na &*oje pe"e, 2ri "o# lea i %la*- ne
po*ija, Ve?ba &e za*r.a*a *ra/anje# - pr*obi"ni polo?aj,
Najza! /e#o izlo?i"i ne'e *r&"e !a"a-e 'oje poro!ilja #o?e !a pri#enj-je - "o'-
poroaja+
U pr*o# poroajno# !ob-+ 'a! &e #a"eri7a 'on"ra8-je+ !olazi !o ja'o% za"ezanja
'o?e i #i.i/a
SI, =0, : Ma&a?a za *re#e pr*o% poroajno% !oba
"rb-.no% zi!a, Da bi &e &#anjilo "o ra&"ezanje 'o?e+ %a vre!e "a!e ontraci'e poro!ilja
#o?e !a pri#eni o!reen- *r&"- #a&a?e, 2oro!ilja &"a*i &*oje !lano*e na #ali "rb-8+
izna! &i#(ize, Ga'o raz#a'n-"i# pr&"i#a obej- r-'- "reba -#ereno !a pri"i&'-je 'o?-+
"a'o !a pr&"i pre'o nje M'lizeN na*i.e i - &"ran-+ pre#a '-'o*i#a I&i, =0J, Do.a*.i !o
'-'o*a+ pr&"i &e po!i?- & 'o?e i *ra/aj- na polazno #e&"o,
059
6o M%laenje 'o?eN oba*lja &e &*e !o' "raje 'on"ra'7ija #a"eri7e,
2re#a "o#e+ "a #a&a?a #o?e !a &e iz*o!i -pore!o & po&ebno# *r&"o# !i&anja 'oja
&e pri#enj-je - pr*o# poroajno# !ob-,
2o&"oji jo. je!na *r&"a #a&a?e 'ojo# &e &#anj-je nape"o&" 'o?e, 2olazno #e&"o je
i&"o 'ao i 'o! *e/ opi&ane #a&a?e, Sa#o+ - o*o# &l-)aj- "reba
SI, =5: Ma&a?a za *re#e pr*o% poroajno% !oba
SI, ==, : Ma&a?a za *re#e pr*o% poroajno% !oba
pri"i&'i*a"i ne."o ja)e i pr&"e po#eri"i na*i.e+ !-? bo'o*a #a"eri7e+ opi&-j-/i r,( o!
&i#(ize !o !na #a"eri7e, O!a"le &e pr&"i i&"i# p-"e# *ra/aj- !o izna! &i#(ize+ ne
!i?-/i &e & 'o?e, 6o &e pona*lja za &*e *re#e 'on"ra'7ije #a"eri7e,
Kori&no je !a &e pre #a&a?e 'o?a po&pe "al'o#,
2one'a! &e !e.a*a !a - pr*o# poroajno# !ob- poro!ilja o&e/a pri"i&a' - 'r&"i#a,
U "o# &l-)aj- #o?e !a &e pri#eni po&ebna *r&"a #a&a?e, Ona
054
&e &a&"oji - "o#e ."o 'a! po)ne 'on"ra'7ija #a"eri7e i 'a! &e po)ne &a &pe7ijalni#
"ipo# !i&anja+ 'oje /e bi"i izlo?eno - po%la*lj- o pr*o# poroajno# !ob-+ poro!ilja
&"a*i obe r-'e na &labine "a'o !a pal)e*i !o- na %rebene be!reni8 'o&"ij- a o&"ala ;H
pr&"a na onaj !eo 'r&"a na 'o#e &e naj*i.e o&e/a pri"i&a' I&i, =5J, 2r&"i iz*o!e 'r-?ne
po're"e, Me&"o 'oje &e #a&ira ne "reba ja'o !a &e pri"i&'-je,
U 7ilj- ola'.anja "o% pri"i&'a - 'r&"i#a H#o?e !a &e pri#eni jo. je!an po&"-pa'$ le?e/i
na lei#a+ poro!ilja "reba !a po!#e"ne &*oje pe&ni7e i&po! 'r&"a, 2o! pri"i&'o# "ela
pe&ni 7e /e pri "i &'i*a" i na 'r&" a I&i, ==J,
6e *r&"e #a&a?e #o%- !a &e iz*o!e i 'a! poro!ilja le?i na bo'-, U "o# &l-)aj-
#a&a?a &e iz*o!i &a#o je!no# r-'o#,
051
0. &'D #'-'8242
6r-!no/a+ 'oja je po)ela oploenje#+ o!no&no &pajanje# #-.'e i ?en&'e polne /elije+
za*r.a*a &e poroaje#+ nor#alno po&le 51C:5BC !ana Io'o ;C &e!#i7aJ,
2riro!no je !a &*a'- "r-!n- ?en- in"ere&- je 'a!a /e na&"-pi"i poroaj, 6aj !a"-#
#o?e &e o!re!i"i na ne'oli'o na)ina+ ali nije!an nije ap&ol-"no po-z!an+ jer poroaj #o?e
!a na&"-pi !e&e"a' !ana pre ili po&le izra)-na"o% pre!*ieno% ro'a, 6er#in poroaja
naj)e./e &e izra)-na*a pre#a !a"-#- pr*o% !ana po&le!nje #en&"r-a7ije, A'o &e "o#e
!a"-#- !o!a 1 !ana i o! "o%a o!-z#e = #e&e7a+ !obij a &e !a"-# poroaja, Na pri#er+ a'o
je po&le!nja #en&"r-a7ija bila 03:5=, a*%-&"a+ "er#in poroaja bi/e 54, #aj, Ali+ i#a
?ena - 'oji8 #en&"ir-a7ija #o?e !a &e poja*i i za *re#e "r-!no/e+ i "o je!an+ !*a ili "ri
p-"a, 6a inen&"r-a7ija *e/ino# je &labija i "raje 'ra/e no obi)no, U ?ena - 'oji8
#en&"r-alni 7i'l-& "raje #anje o! 5B !ana poroaj obi)no na&"-pa ne."o ranije+ a -
oni8 " #en&"r-alni# 7i'l-&o# !-?i# o! 5B !ana : ne."o 'a&nije o! izra)-na"o% ro'a,
2re#a "o#e+ i o o*o#e "reba *o!i"i ra)-na,
U pra'&i &e )e&"o !e.a*a !a ?ene -op."e ne znaj- ili &- zabora*ile 'a!a &- i#ale
po&le!nj- #en&"r-a7ij-+ "e &e pre#a #en&"r-a7iji ne #o?e o!re!i"i "er
05B
#in poroaja, U "o# &l-)aj- ro' poroaja o!re-je &e pre#a *re#en- 'a!a je ?ena
o&e"ila pr*e po're"e plo!a, 2r*oro"'a obi)no o&e"i pr*e po're"e plo!a - "r-!no/i o! ;F
#e&e7a+ "j, - polo*ini "r-!no/e, Vi.ero"'a i8 obi)no o&e"i o'o 09 !ana ranije+ "j, 'o!
na*r.ene "r-!no/e o! ; #e&e7a, Na "aj na)in je la'o izra)-na"i ro' poroaja, Ko!
pr*oro"'e &e !a"-#- 'a!a je o&e"ila pr*e po're"e plo!a !o!a ;V5 #e&e7a a 'o! *i.ero"'e 9
#e&e7i, Ali+ "aj na)in izra)-na*anja "er#ina poroaja !o&"a je nepre7izan, A'o &e "r-!ni7a
ne &e/a "a)no ni !a"-#a 'a! je pr*i p-" o&e"ila po're"e plo!a+ le'ar i babi7a #o%- pribli?no
"a)no !a o!re!e ro' poroaja pre#a *i&ini !na #a"eri7e+ 'oje &e opipa*a ja&no pri
a'-.er&'o# pre%le!- I&i, 0CJ,
Ne'e ?ene po%re.no &#a"raj- !a je nji8o*o !e"e Mo?i*eloN ono%a !ana 'a!a &- o&e"ile
nje%o*e pr*e po're"e, U &"*ari+ no*o bi/e ?i*i o! "ren-"'a oploenja, 6o zna)i !a ono "a!a
?i*i *e/ ;
J
O5 #e&e7a+ ali !a bi bilo &po&obno za ?i*o" *an$I#a"eri7e+ "reba !a proe jo.
naj#anje 5
0
O> #e&e7a o! "ren-"'a 'a! ?ena o&e"i pr*e po're"e plo!a,
Kre"anje plo!a - #a"eri7i+ -!aranje !e"inji8 'olena+ no%- i la'"o*a o zi! #a"eri7e+
"r-!ni7a o&e/a 'ao #orete #lo&a. 2o&"oje iz*e&ne o&obine "i8 po're"a plo!a po 'oji#a
?ena #o?e !a i8 razli'-je o! 'on"ra'7ija #a"eri7e, Gla*na nji8o*a o&obina je !a &e
ja*ljaj- iznena!a+ bez i'a'*i8 pre"8o!ni8 zna'o*a+ i !a *rlo 'ra"'o "raj-+ obi)no &*e%a ;
:9 &e'-n!i, Oni &e o&e/aj- na o%rani)eno# !el- "rb-8aL #e&"o na 'o#e &e ja*ljaj-
nije -*e' i&"o *e/ &e & *re#ena na *re#e #enja, 6o !olazi o"-!a ."o plo! #enja &*oj
polo?aj - #a"eri7i+ i "o -"oli'o )e./e ."o je "r-!no/a #laa, Na pri#er+ "r-!ni7a #o?e
!ana& !a o&e"i po're"e plo!a & le*e &"rane "rb-8a+ &-"ra & !e&ne+ je!anp-" *i.e pre#a
%ornje# !el- "rb-8a+
053
!r-%i p-" pre#a nje%o*o# !onje# !el- i"!, 2one'a! po're"i plo!a #o%- !a b-!- *rlo
&na?ni i ?i*a8ni+ i &a#o za8*alj-j-/i plo!o*oj *o!i - 'ojoj plo! Mpli*aN i 'oja -bla?a*a
-!ar7e plo!o*i8 -!o*a o zi!o*e #a"eri7e oni za #aj'- ni&- #-)ni i bolni, 6i po're"i #o%-
!a &e izazo*- i po"en7iraj- !-bo'i# !i&anje#, 6r-!ni7e 'oje &- po)ele & *e?ba#a !i&anja
&i%-rno &- pri#e"ile !a &e za *re#e "i8 *e?bi plo! - #a"eri7i ?i*lje po're/e, 6a poja*a je
raz-#lji*a+ jer je po&le!i7a ja)e% pri"i7anja 'i&eoni'a - !e"inji or%aniza#, S obziro#
na "o !a &e po're"i ne poja*lj-j- -*e' na i&"o# #e&"-+ "r-!ni7a "reba !a pa#"i #e&"a na
'oji#a i8 je o&e/ala+ jer na o&no*- &"alno% pra/enja #e&"a na 'o#e &e oni ja*ljaj-
po&"epeno #o?e !a &"e'ne pribli?n- pre!&"a*- o 'on"-ra#a I*eli)ini+ pro&"iranj-J
#a"eri7e,
2ore! po're"a !e"e"a+ - "o'- po&le!nji8 &e!#i7a "r-!no/e ja*ljaj- &e i ontraci'e
!aterice. Ka'o iz*e&"an broj "r-!ni7a ne #o?e !a razli'-je po're"e plo!a o! "i8
'on"ra'7ija+ po"rebno je !a i&"a'ne#o "- razli'-, Kao i po're"i plo!a+ 'on"ra'7ije
#a"eri7e ne ja*ljaj- &e - ne'o# o!reeno# *re#en- *e/ - bilo 'o# "ren-"'-, O!
po're"a plo!a razli'-j- &e po "o#e ."o ni&- o%rani)ene &a#o na je!no #e&"o *e/
za8*a"aj- /el- #a"eri7-+ 'oja za *re#e 'on"ra'7ija po&"aje "*r!a, 6r-!ni7a i8 o&e/a 'ao
la'o za"ezanje "rb-8a 'oje i!e o! &i#(ize na*i.e+ ali i8 najja&nije zapa?a 'a! &"a*i r-'- na
"rb-8, Ona /e "a!a o&e"i"! po! r-'o# 'a'o &e #a"eri7a po&"epeno za"e?e i po&"aje &*e
"*ra+ 'a'o "a "*r!o/a !o&"i?e &*oj #a'&i#-# i on!a ope" po&"epeno pop-."a, Se# "o%a+
'on"ra'7ije #a"eri7e "raj- ne'oli'o p-"a !-?e o! po're"a plo!a, Do' po're"i plo!a "raj-
&*e%a ne'oli'o &e'-n!i+ 'on"ra'7ije #a"eri7e "raj- 5C:4C &e'-n!i, 6r-!ni7a 'oja obra"i
pa?nj- na 'on"ra'7ije #a"eri7e la'o #o?e !a zapazi !a nji8o*a poja*a za
0=C
*i&a o! pro#ene ,polo?aja "ela, 6a'o+ najla'.e #o?e !a i8 o&e"i oi*e)e+ 'a! le%ne i 'a!
#enja &*oj polo?aj - 're*e"-,
6r-!ne ?ene i#a/e 'ori&"i o! "o%a a'o M "o'- "r-!no/e pra"e 'on"ra'7ije &*oje
#a"eri7e, Upozna*anje# 'on"ra'7ija za *re#e "r-!no/e one &"i)- pre!&"a*- o
poroajni# 'on"ra'7ija#a, I+ 'a! poroaj po)ne+ poja*a 'on"ra'7ija i8 ne/e iznena!i"i+
jer je razli'a iz#e- 'on"ra'7ija #a"eri7e - "r-!no/i i za *re#e poroaja &a#o -
"o#e ."o &e o*e
I
po&le!nje ja*ljaj- - pra*ilni# raz#a7i#a i ."o &e nji8o*a ja)ina
po&"epeno po*e/a*a,
2re! &a# poroaj )e&"o &e ja*ljaj- iz*e&n! zna7i 'oji -'az-j- na "o !a je ,poroaj
bliz-, 2re &*e%a+ 'on"ra'7ije+ 'oje &- &e ina)e ja*ljale po&le!nji8 &e!#i7a "r-!no/e+ &a!a
po&"aj- -)e&"alije, One &e ja*ljaj- nere!o*no+ - nepra*ilni# *re#en&'i# raz#a7i#a+ i
"raj- razli)i"o !-%o, Re&"i &- pri"i&a' - #alo# "rb-8- i bolo*i - 'r&"i#a, U ne'i8
"r-!ni7a o!je!no# &e ja*ljaj- lo. &an i &lab ape"i", U !r-%i8 je )e&" na%on na #o'renje,
Obi)no &- H-zne#irene+ raz!ra?lji*e+ ?ale &e na o&e/aj *r-/ine, Ne'e "r-!ni7e po&"aj-
8ipera'"i*ne+ &re-j- '-/- !o naj#anji8 poje!ino&"i, Dr-%e &- pa&i*ne+ nepo're"ne+
lene+ -#orne, Mno%e ?ene+ ope"+ na*o!e !a &- -o)i poroaja o&e"ile &li)ne pro#ene 'ao
za *re#e #en&"r-a7ije,
2o! !ej&"*o# en!o'rini8+ biolo.'i8 i ner*ni8 (a'"ora+ iz#e- 51C, i 5BC, !ana
"r-!no/e+ *e/ino# no/-+ po)inje poroaj,
2o )e#- /e "r-!ni7a zna"i !a je po)eo poroaj> Obi)no &e ja*lja je!an o! &le!e/i8
zna'o*a$ otican'e rvavo2"l,%avo( .e#a i% polni8 or%anaL poja*a 'on"ra'7ija !aterice ili
#r"an'e vo&en'aa.
"a pre!&"a*lja "aj 'r*a*o&l-za*i )ep> UU %rli/- #a"eri7e po&"oji -zan 'anal+ 'oji je
za *re#e "r-!no/e za"*oren je!ni# &l-za*i# )epo#, Sl-za*i# )e
0=0
po# - 'anal- %rli/a i o*oj 7i#a plo! je ,po"p-no za."i/en i za"*oren - #a"eri)noj !-plji,
On ne#a ni'a'*o% 'on"a'"a &a &poljno# &re!ino#, 2riro!a %a je na "aj na)in obezbe!ila i
za."i"ila 'a'o o! &l-)ajni8 po*re!a "a'o i o! #o%-/e in(e'7ije, Sl-za*i )ep i#a
pr*en&"*eno za za!a"a' !a &pre)i pro!iranje in(e'7ije iz -&#ine - !-plj- #a"eri7e, On i#a
-lo%- M(il"raN 'oji za!r?a*a 'li7e, Zai&"a+ i&pi"i*anja &"r-)nja'a po'azala &- !a &e - !onjoj
"re/ini "o% )epa nalazi *eli' broj 'li7a 'oje &- "- !o&pele iz -&#ine, U nje%o*oj
&re!njoj "re/ini broj 'li7a je zna"no #anji+ a - %ornjoj "re/ini nji8 -op."e ne#a,
Da bi plo! #o%ao !a nap-&"i !-plj- #a"eri7e 'a!a na&"-pi poroaj+ 'anal %rli/a
"reba !a &e o"*ori i pro.iri+ a o*oj7i !a pr&n-, Zna)i+ "aj &l-za*i )ep "reba !a &e i&"i&ne
iz 'anala %rli/a+ ."o &e i !e.a*a -z poja*- ne."o #alo 'r*i, 6o je je!an o! pr*i8
zna'o*a !a je poroaj po)eo,
Dr-%i zna' 'oji -'az-je na "o !a je poroaj po)eo je&"e poja*a 'on"ra'7ija #a"eri7e,
"a je 'on"ra'7ija #a"eri7e> 6o je &"ezanje+ &'-pljanje #i.i/a #a"eri7e+ 'ao i &*a'o%
!r-%o% #i.i/a na.e% "ela
npr,+ ne'o% #i.i/a na na.oj r-7i ili nozi+ )iji# &'-pljanje# #o?e#o *oljno
-pra*lja"i, Mi.i^ #a"eri7e &'-plja &e+ 'on"ra8-je+ neza*i&no o! na.e *olje, Ve/ &#o
*i!eli !a &e o*e 'on"ra'7ije ja*ljaj- i - "o'- "r-!no/e+ ali &e 'on"ra'7ije #a"eri7e -
"o'- poroaja razli'-j- o! oni8 za *re#e "r-!no/e po "o#e ."o &e 'on"ra'7ije za *re#e
poroaja ja*ljaj- - re!o*ni# raz#a7i#a+ 'oji &- &*e 'ra/i+ i ."o +&e nji8o*a ja)ina
po&"epeno i ,&"alno po*e/a*a, Nji8o*o "rajanje izno&i naj*i.e !o je!no% #in-"a+ a re"'o 'a!
*i.e, 6o' 'on"ra'7ije #a"eri7e pre!&"a*ljen - *i!- 'ri*-lje po'az-je !a 'on"ra'7ija
po&"epeno ja)a !o' ne !o&"i%ne &*oj #a'&i#-#+ na 'o#e &e iz*e&no *re#e za!r?a*a+ i
!a on!a+ ope"
0=5
po&"epeno+ &labi - &*o# in"enzi"e"- I&i, =;J, S*e "e pro#ene #o%- !a &e re%i&"r- j-
&pe7ijalni# apara"i#a 'oji &e -)*r./-j- na "rb-.ni zi! poro!ilje+ ali nji8 i&"o "a'o #o?e
i &a#a poro!ilja !a o&e"i &"a*ljaj-/i na "ob-8H &*oj !lan, 6a!a /e o&e"i "i 'a'o #a"eri7a+
'oja je za *re#e pa-ze #e'a+ po&"epeno po&"aje "*r!a, 6aj o&e/aj !a #a"eri7a
po&"epeno po&"aje "*r!a+ !a &e za"e?e+ po)inje - !onje# !el- "rb-8a+ jer &e izna!
&i#(ize nalazi ner*na zona na!ra?lji*o&"i #i.i/a #a"eri7e+ i o!a"le &e .iri na*i.e,
SI, =;, : Kri*-lja #a"eri)ne 'on"ra'7ije za *re#e poroaja I&8e#aJ
&*e !o !na #a"eri7e, Da'le+ za *re#e 'on"ra'7ija #a"eri7a po&"aje "*r!a+ &#anj-je joj
&e zapre#ina, 6o "raje o!reeno *re#e I!o l #in,J+ pa on!a pono*o po&"epeno o#e'.a,
Iz#e- &*a'e 'on"ra'7ije po&"oji #a,%a0 'ao ne'i pre!a8 'oji o#o%-/-je i #a"eri7i i
/elo# or%aniz#- !a -&po&"a*e pono*n- ra*no"e?-, U po)e"'- ,poroaja pa-ze iz#e-
poje!ini8 'on"ra'7ija izno&e 09:5C #in-"a+ pone'a! i *i.e+ a za"i# &- &*e 'ra/e+ "a'o
!a pri 'raj- pr*o% poroajno% perio!a !olaze na &*a'i8 =:9 #in-"a, 6a'a* po&"epen
raz*oj *re#en&'o% ja*ljanja ! ja)ine 'on"ra'7ija+ 'a'o &e "o zbi*a - "o'- nor#alno%
poroaja+ o! *eli'o% je zna)aja+ jer o#o%-/-je poro!ilji !a &e na*i'ne i prila%o!i "i#
pro#ena#a, 2ri ne'i# poroaji#a 'on"ra'7ije &- o! &a#o% po)e"'a *rlo
0==
&na?ne i )e&"e+ ."o nor#alno nije &l-)aj, 6o poro!ilji &"*ara "e.'o/e - prila%oa*anj-
no*o&"*orenoj &i"-a7iji, A'o &e 'on"ra'7ije #a"eri7e ja*ljaj- najpre na 5C+ pa 'a&nije na
09 i 0C #in-"a+ on!a poro!ilja #o?e !obro !a &e prila%o!i "oj pro#eni,
6o' poroaja !eli &e na "ri poroajna !oba$ O !oba+ ili !oba iren'a (rlia !aterice; II
&o$a0 ili !oba i"ti"ivan'a #lo&a0 i III &o$a0 ili !oba #o"tel'ice. U &*a "ri poroajna perio!a
na&"-pa niz pro#ena+ 'oje /e#o - o*o# i nare!no# po%la*lj- opi&a"i, Bi"no je "o !a
&e &*a "ri poroajna !oba o!i%ra*aj- po! !ej&"*o# je!no% i&"o% #e8aniz#a 'on"ra'7ija
#a"eri7e, Ceo poroaj &e+ - &"*ari+ &a&"oji o! niza 'on"ra'7ija,
Za!a"a'+ pa'+ 'on"ra'7ija #a"eri7e je - poje!ini# poroajni# !obi#a razli)i", 01 I
#oro*a'no! &o$, @&o$, iren'a ili &ilataci'e? 'on"ra'7ije "reba !a !o*e!- !o
&'ra/i*anja+ izra*na*anja %rli/a #a"eri7e i !o pro.irenja 'anala %rli/a !o "e #ere !a
pl7! - II poroajno# !ob- #o?e !a proe 'roz %rli/, Zna)i+ - po)e"'- poroaja %rli/
#a"eri7e najpre "reba !a &e izra*na+ !a i.)ezne,
S"a &e po!raz-#e*a po! i%ravnavan'e! (rlia !aterice:
U po%la*lj- o ana"o#iji %eni"alni8 or%ana re'li &#o !a %rli/ pre!&"a*lja !onji !eo
#a"eri7e, Donji !eo %rli/a+ )ija pro&e)na !-?ina izno&a 4 7#+ i#a obli' *alj'a&"o% "ela
'oje &"r7i - -&#in-, Ve/ &#o re'li !a 'roz %rli/ prolazi je!an 'anal, Kraj "o% 'anala
pre#a -&#ini nazi*a &e "#ol'ni! ,e!0 !o' &e 'raj pre#a #a"eri7i nazi*a ,n,tran'i!
,e! %rli/a I&i, 3J,
2o! i%ravnavan'e! i ne&"ajanje# %rli/a po!raz-#e*a &e &'ra/i*anje %rli/a po
nje%o*oj !-?ini, E*o 'a'o &e "o !e.a*a, Mi.i/ #a"eri7e &a&"oji &e o! *eli'o% broja
#i.i/ni8 *la'ana 'oja obraz-j- !*a
0=;
&i&"e#a &pirala, S*a'i o! "i8 &i&"e#a polazi o! #a"eri)ni8 ro%o*a+ "j, o! #e&"a na
#a"eri7i na 'oji#a &e pripajaj- jajo*o!i+ i zao're/e o'o !-plje #a"eri7e - &pirala#a
'oje &e &p-."aj- oz%o nani?e i&prepli/-/i &e &a &pirala#a 'oje prolaze o! #a"eri)no%
ro%a &-pro"ne &"rane, U !n- #a"eri7e "e #i.i/ne &pirale i#aj- %o"o*o *er"i'alan polo?aj,
I!-/i nani?e+ nji8o* na%ib &e &#anj-je+ "a'o !a &- - pre!el- %rli/a %o"o*o 8orizon"alne
I&i, ;J,
"a bi*a - po)e"'- poroaja+ o!no&no 'a'o &e *r.i "o izra*na*anje %rli/a> Za
*re#e 'on"ra'7ija
SI, =9, 2r*o poroajno !oba I!oba .irenja ili !ila"a7ijeJ
#a"eri7e &piralna #i.i/na *la'na+ 'oja - %rli/- i#aj- 8orizon"alni polo?aj+ po&"a*ljaj-
&e - *er"i'alni polo?aj i po*e/a*aj- &*oj obi#, Za"o %rli/ #a"eri7e po&"aje &*e 'ra/i, Spol
j nj e -./e %rli/a po&"epeno &e pribli?a*a -n-"ra.nje#+ "a'o !a najza! na !onje# pol-
#a"eri7e o! %rli/a o&"aje &a#o je!an pr&"en o! #i.i/ni8 *la'ana I&i, =9J, Ka!a je !o.lo
!o "o%a+ 'a?e &e !a je (rli i.)ezao+ ne&"ao+ !a &e Mizra*naoN, 6o ne&"ajanje %rli/a le'ar
pra"i -n-"ra.nji# pre%le!o#+ "j, pipanje# po#o/- pr&"a, 2ri "o# 'on&"a"-je 'a'o &e %rli/
po&"epeno &'ra/-je+ i najza!+ po"p-no ne&"aje, S "i# "ren-"'o# za*r.a*a &e I (aza
pr*o%
0=9
poroajno% !oba i "a!a po)inje II (aza+ 1a%a iren'a (rlia. Za *re#e "e (aze+ po!
!ej&"*o# 'on"ra'7ija #a"eri7e+ !ebljaj- zi!o*i "ela #a"eri7e, D-plja #a"eri7e &e
&#anj-je+ zbo% )e%a na&"-pa pri"i&a' na &a!r?aj #a"eri7e+ na plo!+ 'o%a &a!a
'on"ra'7ije #a"eri7e po"i&'-j- - pra*7- naj#anje% o"pora+ "j, - pra*7- ono%
#i.i/no% pr&"ena 'oji je preo&"ao o! %rli/a na !onje# pol- #a"eri7e, 2o! pri"i&'o#
%la*e Iili+ 'a'o "o a'-.eri nazi*aj-+ )#re&n'a.ee( &ela+ plo!aJ+ 'ao i po! !ej&"*o#
'on"ra'7ija #a"eri7e+ "aj #i.i/ni pr&"en po)inje !a &e o"*ara+ !a &e .iri, U po)e"'- "e
poroajne (aze "aj pr&"en je za"*oren+ i pr&" 'oji# &e *r.i pre%le! ne #o?e !a pro!re
'roz nje%a i !a napipa %la*- plo!a, 6o .irenje %rli/a napre!-je po&"epeno, On je
najpre o"*oren za ja%o!i7- pr&"a+ pa za 7eo pr&" I0+9 7#J+ za !*a Ipr&"a I=+9 7#J+ po"o#
za #ali I!e"injiJ !lan : ."o zna)i !a 'r-?ni o"*or i#a pre)ni' o! 4 7#+ i za *eli'i
!lan+ ."o o!%o*ara pre)ni'- o! B 7#, Na 'raj- &- -&"a #a"eri7e po"p-no pro.irena
I!ila"iranaJ i izno&e 0C 7# - pre)ni'-, U "ren-"'- 'a! &e #i.i/ni pr&"en po"p-no pro
.iri on o#a i&"i pre)ni' 'ao "elo #a"eri)ne !-plje, 6i#e &e za*r.a*a obrazo*anje
&*-!a ra*no#erno .iro'o% poroajno% 'anala+ 'oji po)inje 'o! -n-"ra.nji8 -&"a
#a"eri7e i za*r.a*a &e na &"i!ni7i,
6a'*o o!*ijanje Oporoaja+ "j, najpre izra*na*anje %rli/a a za"i# nje%o*o .irenje
I!ila"a7ijaJ+ o!i%ra*a &e - pr*oro"'i, U *i.ero"'i+ #e-"i#+ "a !*a pro7e&a pro"i )-
i&"o*re#eno+ "j, je!no*re#eno &e &'ra/-je %rli/ i pro.ir-je nje%o* 'anal,
Ka!a &e poraa "r-!ni7a 'oja je pripre#ljena za bezbolni poroaj+ nj- le'ar ili babi7a+
po&le -n-"ra.nje% pre%le!a+ oba*ezno iz*e."a*aj- o &"epen- pro.irenja ,"ta !aterice.
2oro!ilji &e je!no&"a*no &aop."a*a za 'oli'o je %rli/ #a"eri7e o"*oren, 6o je neop8o!no
po"rebno -)ini"i jer /e ona na "aj na)in
0=4
ne &a#o bi"i -p-/ena 'a'o napre!-je njen poroaj *e/ /e zna"i i 'oje #ere "reba !a
pre!-z#e - poje!ini# (aza#a !ila"a7ije,
Mere o!no&no za!a7i 'oje ,poro!ilja "reba !a i&p-nja*a - "o'- poroaja Irela'&a7ija+
!i&anjeJ bi/e po"an'o izlo?eni - nare!na !*a po%la*lja,
2lo! je "a'o &#e."en - !-plji #a"eri7e !a+ oba*ijen #lo&ovi! ovo'ci!a @a!niono!
i 8oriono#j+ Mpli*aN H- plo!o*oj *o!i, Ka! po)ne poroaj+ "j, 'a! %rli/ #a"eri7e po)ne !a
&e izra*na*a i+ 'a&nije+ !a &e pro.ir-je+ plo!o*i o*oj 7i+ zaje!no & plo!o*o# *o!o#+
po)inj- !a &e &p-."aj- - 'anal %rli/a o!no&no - -&"a #a"eri7e, Ge'ar /e "a!a i&pre!
plo!o*e %la*e #o/i !a napipa o*oj'e+ naro)i"o a'o - "o# !el- i#a !o*oljno plo!o*e *o!e,
6aj !eo o*o ja'a+ 'oji &e i&p-p)a*a i&pre! plo!o*e %la*e+ no&i nazi* vo&en'a.
2rili'o# nor#alno% poroaja o*oj 7i I*o!enja'J &pon"ano pr&'aj- - "ren-"'- 'a! &e
-&"a #a"eri7e po"p-no pro.ire, U poro!ili."i#a le'ari pro'i!aj- *o!enja' *e/ po."o &e
%rli/ #a"eri7e pro.irio za = pr&"a,
2o"rebno je !a poro!ilje znaj- !a je pro'i!anje *o!enja'a+ 'oje je ina)e po"p-no
bezbolno+ *eo#a 'ori&no+ jer &e pp&le "e #ale in"er*en7ije 'on"ra'7ije #a"eri7e
poja)a*aj- i na "aj na)in "rajanje poroaja &'ra/-je,
2ri pre'i!anj- *o!enja'a i&"e'ne iz*e&na 'oli)ina plo!o*e *o!e+ po&le )e%a %la*a
plo!a bolje pri"i&'-je na %rli/ #a"eri7e, Zbo% "o%a 'on"ra'7ije #a"eri7e po&"aj-
in"enzi*nije+ a pa-za iz#e- nji8 &e &'ra/-je+ ."o -brza*a poroaj,
2one'a! &e !e.a*a !a *o!enja' &pon"ano pr&ne jo. pre ne%o ."o poroaj po)ne, 6a poja*a
ne pre!&"a*lja ni'a'*- ozbiljn- 'o#pli'a7ij-, Je!ino #o?e !a &e !e&i !a poroajne
'on"ra'7ije na&"-pe 'a&nije i !a poroaj "raje ne."o !-?e+ naro)i"o - pr*oro"'i,
0=1
U'oli'o !oe !o pr&'an ja *o!enja'a 'o! '-/e+ "r-!ni7a o!#a8 "reba !a &e -p-"i -
poro!ili."e+ bez obzira na "o ."o ne#a bolo*a,
Kon"ra'7ije #a"eri7e za *re#e poroaja poro!ilje o&e/aj- 'ao bolo*e, Nji8 i
poro!ilja i &"r-)no o&oblje nazi*aj- Mporoajni# bolo*i#aN,
Za."o 'on"ra'7ije - "o'- poroaja po&"aj- bolne> Kao ."o &#o *e/ ranije i&"a'li+ "o
bi*a iz !*a razlo%a$ zbo% ne!o*oljno% prili*a 'i&eoni'a i na%o#ila*anja #le)ne
'i&eline - #i.i/i#a+ -&le! "o%a ."o izazi*a bolan %r) #a"eri7eL zbo% i&7rpljeno&"i
#oz%a+ ."o je po&le!i7a -zb-enja+ &"ra8a, Moza' - "a'*o# &"anj- pri#a 'on"ra'7ije
#a"eri7e 'ao bolne #ani(e&"a7ije, Kon"ra'7ije #a"eri7e+ #e-"i#+ #o%- !a b-!-
bezbolne, Koji -&lo*i za *re#e poroaja "reba !a po&"oje !a bi one bile bezbolne> Za "o
je po"rebno$ 0, Dobro "n&$&evan'e !iia !aterice i"eoni2o!. : 6o poro!ilja po&"i?e
na !*a na)ina$ rela'&a7ijo# #i.i/a ! pra*ilni# !i&anje#+ 'oje "reba !a b-!e
po!e.eno pre#a 'on"ra'7ija#a #a"eri7e, U i!-/i# po%la*lji#a "r-!ni7a /e i#a"i
prili'e !a &e -pozna & "i#e 'oji /e "ip !i&anja pri#eni"i - poje!ini# (aza#a poroaja,
Rela'&a7ija &'ele"ni8 #i.i/a i#a pr*orazre!an zna)aj za o&"*ari*anje 'ori&ne ra&
po!ele 'iSeoni'a jer &e pri rela'&a7iji #i.i/a o&"*ar-je #a'&i#alna #o%-/no&"
&nab!e*anja #a"eri7e 'i&eoni'o#, 2oro!ilje i'oje &- za *re#e 'on"ra'7ije #a"eri7e
ne#irne - *eli'oj &- zabl-!i 'a! #i&le !a /e "i#e ola'.a"i &*oje bolo*e, Napro"i*+
-'oli'o &e *e/i broj #i.i/a 'on"ra8-je i &*e *e/a 'oli)ina 'i&eoni'a -po"reblja*a za
ra! "i8 #i.i/a+ -"oli'o &e &#anj-je 'oli)ina 'i&eoni'a 'oji preo&"aje #a"eri7i i
plo!-, A ne!o*oljno &nab!e*anje #i.i/a #a"eri7e 'i&eoni'o# za *re#e njeno% ra!a
!o*o!i !o na%o#ila*anja iz*e&ni8 ra&pa!ni8 pro!-'a"a+ 'ao ."o je #leRna 'i&elina+
'oji i#aj- ."e"no !ej&"*o na #i.i/
0=B

#a"eri7e, Mle)na 'i&elina+ - por*o# re!-+ a za"i# i !r-%i ra&pa!ni pro!-'"i izazi*aj-
'on"ra'7ije #a"eri7e+ %r)e*e #a"eri7e+ 'oji &- bolni+ !o' &- nor#alne 'on"ra'7ije #a"eri7e
bezbolne, Da bi &e "a'*e nepra*ilno&"i 'on"ra'7ije #a"eri7e o"'lonile+ po"rebno je !a &e
#a"eri7a &nab!e*a !o*oljno# 'oli)ino# 'i&eoni'a,
5, Ativiran'e !o%(a , to, #oro*a'a. : S"a &e po!raz-#e*a po! a'"i*iranje# #oz%a
- poroaj-> 2o! "i# &e po!raz-#e*a poro!iljino &*e&no pra/enje poroaja+
'on7en"ri&ano&" ?ene na "o' poroaja i a'"i*an &"a* pre#a nje#-, Pena "reba
a'"i*no !a pra"i "o' poroaja 'a'o bi znala ."a /e - 'o# "ren-"'- pri#eni"i !a bi &e
bezbolno poraala, Ona "reba !a -pra*lja &*oji# !i&anje# i #i.i/no# rela'&a7ijo#
ona'o 'a'o je "o po"rebno, Ka! je #oza' a'"i*an i ?ena 'on7en"ri&ana na zbi*anja -
poroajno# a'"-+ on!a na!ra?aji &"*oreni 'on"ra'7ija#a #a"eri7e ne !opir- !o nje%a,
Moza' i8 ne re%i&"r- je, Na.a &*e&" i8 ne pri#e/-je,
Sa#i za &ebe+ ni rela'&a7ija ni po&eban na)in !i&anja ne obezbe-j- bezbolno&"
poroaja a'o ne po&"oji "re/i (a'"or+ a "o je ,.ee !o%(a0 'oje &e o%le!a - &*e&no# i !o
#a'&i#-#a 'on7en"ri&ano# *oenj- &op&"*eno% poroaja, A'o #oza' ne -pra*lja
,poroaje# i ne pra"i ,%a+ on!a je ne#o%-%no o&"*ari"i !*a pre"8o!na -&lo*a za
bezbolan poroaj : rela'&a7ij- #i.i/a i !obro !i&anje : 'oji#a &e po&"i?e
&nab!e*anje #i.i/a #a"eri7e 'i&eoni'o#,
2r*o poroajno !oba+ !oba .irenja+ - pr*oro"'i "raje B:05 )a&o*a+ a ,- *i.ero"'i =:4
)a&o*a, 2re! poro!ilj- &e "a!a po&"a*ljaj- *eli'i za8"e*i, Ia'o je ona - "oj (azi poroaja,
(izi)'i &labo a'"i*na+ ona #ora !a -lo?i *eli' p&i8i)'i napor !a $i a'"i*no pra"ila &*oj
poroaj, Ona #ora za *re#e "o% perio!a !a
0=3
b-!e 'on7en"ri&ana+ !a -&re!&re!i pa?nj- na &*a'- 'on"ra'7ij-+ ."o za8"e*a
in"enzi*an #o?!ani ra!, 2ri 'raj- pr*o% poroajno% !oba ja*lja &e je!na 'ra/a (aza+
'oja za ne'e poro!ilje #o?e !a b-!e "e.'a+ a "o je (aza 'a! &- -&"a #a"eri7e
pro.irena o"prili'e za *eli)in- *eli'o% !lana, U "o# "ren-"'- po"ilja' !e"e"a+ "j,
najni?i Jeo %la*e plo!a 'oji pre!nja)i+ po'-.a*a !a pro!re - 'arli7- i &p-&"i &e - nj-,
Ali+ - "o#e %a o#e"aj- -&"a #a"eri7e+ 'oja jo. -*e' ni&- po"p-no ,pro.irena !a bi "o
o#o%-/ila, U "oj 'ra"'o"rajnoj prolaznoj (azi 'on"ra'7ije #a"eri7e %-be o&obine
'oje i#aj- - perio!- .irenja+ ali jo. -*e' ne#aj- pra*i 'ara'"er 'on"ra'7ija
#a"eri7e - perio!- i&"i&'i*anja, 2oro!ilje - "oj (azi i#aj- o&e/aj 'ao 'a! &e *oze li("o#
'oji &e na%lo &p-."a, 2oro!ilja o&e/a po"reb- !a &e napinje+ ali joj - "oj (azi le'ar "o
ne !op-."a, U#e&"o "o%a+ ona /e #ora"i !a pri#eni po&eban "ip !i&anja+ o 'o#e
/e#o %o*ori"i - &le!e/e# po%la*lj-, 2re#a "o#e+ "aj o&e/aj poro!ilje - o*oj (azi
i#a &*oje (iziolo.'o obja.njenje, 2oro!ilja #ora & "i# !a b-!e -pozna"a+ pa 'a!a
!oe !o "e (aze+ le'ar /e je po!&e"i"i na "ip !i&anja 'oji "reba !a pri#eni,
S*oji# pri&-&"*o# i po!r.'o# le'ar /e po#o/i poro!ilji !a &a)-*a &*oj-
-ra*no"e?eno&"+ 'oj- je -%rozila poja*a pro#enjeno% "ipa i ri"#a 'on"ra'7ija,
Ka!a &e -&"a #a"eri7e po"p-no ra.ire ! izra*naj- &a zi!o*i#a o&#ine+ po)inje
!r-%o poroajne !oba+ - 'o#e plo! bi*a i&"i&n-" iz #a"eri7e 'roz poroajni 'anal, 6o
!oba nazi*a &e !oba i"ti"ivan'a #lo&a @&o$a e"#,l%i'e?.
Za "aj poroajni perio! 'ara'"eri&"i)no je "o ."o &e - nje#- -!r-?-j- !*e po%on&'e &na%e$
'on"ra'7ija#a #a"eri7e pri!r-?-j- &e 'on"ra'7ije "rb-.ni8 #i.i/a+ t%v. )tr$,ne #re"e+.
Kon"ra'7ije #a"eri7e
0;C
razli'-j- &e o! oni8 iz pr*o% poroajno% !oba po "o#e ."o &- ja)e i ."o &- &*oji#
!elo*anje# -pra*ljene - pra*7- poroajno% 'anala+ & 7ilje# !a i&"i&n- plo!, Ali+ pore!
'on"ra'7ija !aterice0 'oje &e o!*ijaj- bez -)e./a *olje+ poro!ilja - "o# perio!- "reba :
i #ora : !a -po"rebi i #i.i/e 'oji &- po! -li )aj e# njene *olje 'a'o bi &e+ -!r-?eni#
&na%a#a+ la'.e i&"i&n-o plo!, 6i #i.i/i &- &i'a1ra(!a0 (r,&ni i tr$,ni #i.i/i,
Da bi i&'ori&"ila "e #i.i/e ra!i i&"i&'i*anja plo!a+ poro!ilja "reba !a -)ini je!an
!-bo' -!i&aj i !a za!r?i *az!-8 - pl-/i#a, S"a &e pri "o#e !e.a*a> 2ri -!i&aj-
!ija(ra%#a &e &p-."a nani?e i pri"i&'-je !no #a"eri7e, Ma"eri7a - "o# "ren-"'- !obij a -
!ija(ra%#i #o/an o&lona7, S !r-%e &"rane+ "a'a* polo?aj !ija(ra%#e za *re#e za!r?ano%
-!i&aja o#o%-/-je i zna"no ja7- 'on"ra'7ij- #i.i/a "rb-.no% zi!a+ 'oji "a!a "a'oe i#aj-
bolj- "a)'- o&lon7a - nepo're"ni# rebri#a, Kon"ra'7ije "i8 #i.i/a &a &*oje &"rane
M-brza*aj- i&"i&'i*anje plo!a 'roz poroajni 'anal,
Raz-#e &e !a /e ?ena za!r?a*a"i *az!-8 - pl-/i#a !o' %o! #o?e+ a "a'oe i za*i&no
o! &a#o% o!*ijanja poroaja,
Dr-%o poroaj no !oba "raje iz#e- 0C:;C #in-"a, U "o# perio!- razli'-je#o !*e
(aze$ 'o."an- i #i.i/n-, U "z*, 'o."anoj (azi plo! &e po&"epeno &p-."a 'roz 'o."ani
I'arli)niJ !eo poroajno% p-"a+ o! -laza !o izlaza iz nje%a+ "j, &*e !o' &e %la*a ne &p-&"i
na #i.i/no !no+ 'oje obraz-j- #i.i/i 'oji za"*araj- izlaz iz 'arli7e, 6a!a po)inje "z*,
#i.i/na jaza !r-%o% poroajno% !oba+ - 'ojoj %la*a plo!a pro.ir-je poroajni 'anal
iz#e- #i.i/a 'arli)no% !na, 2oro!ilja "a!a i#a o&e/aj !a joj je 'arli7a p-na, Da bi &e
o&lobo!ila "o%a pri"i&'a i p-no/e - 'arli7i+ ona "a!a po)inje !a &e napinje, Ka!
%la*a
0;0
plo!a &"i%ne na 'arli)no !no+ 'ara'"er 'on"ra'7ija #a"eri7e &e #enja, One &a!a i#aj-
'ara'"er na#ona. A$o( pri"i&'a na 'arli)no !no poro!ilja i#a o&e/aj "eranja na
&"oli7-,
Za *re#e napona #ei7a poro!ilje po)inje !a &e !&p-p)a*a i+ -brzo po&le "o%a+
- *a%inalno# -laz- po#alja &e !e"inja %la*a, De"e &e &*oji# po"ilj'o#
SI+ =4, Dr-%o poroajne !oba I!oba Ii&"i&'i*anja
ili e'&p-lzijeJ
o&loni o !onj- i*i7- &i#(ize+ a izna! #ei7e &e pr*o raa "e#e+ on!a &e -'a?e
%rani)ni !eo iz#e- )ela i !ela %la*e 'oji je po'ri*en 'o&o#+ za"i# )elo+ o)i+ no&+
-&"a i+ na 'raj-+ bra!a, Nepo&re!no po&le "o%a izlaze ra#ena i "r-p i+ najza!+ no%e I&i,
=4J,
Za *re#e !r-%o% poroajno% !oba poro!ilja -la?e *eli' (izi)'i i p&i8i)'i napor,
Izra)-na"o je !a poro!ilja - "o# !ob- "ro.i i&"o "oli'o ener%ije 'oli'o ra!ni' za
*re#e naporno% ra!a - r-!ni'-,
0;5
2oro!ilja &e obi)no znoji+ o&e/a *eli'- ?e i %la!, Naj*e/i (izi)'i napor ona oba*lja -
"z*, M'o."anoj (aziN+ !o' &e - M#i.i/noj (aziN (izi)'o# napor- pri!r-?-je jo. i zna"an
p&i8i)'i napor, 6a (aza o!i%ra*a &e - pri&-&"*- i po! r-'o*o!&"*o# le'ara ili babi7e 'oji
*o!e poroaj i 'oji &- za &*e "o *re#e pore! poro!ilje,
Ka'o &e "o o!i%ra*a> Ri# o&e"i !a &e pribli?a*a 'on"ra'7ija+ 'oja &a!a i#a 'ara'"er
napona+ poro!ilja "reba !a "o &aop."i le'ar- ili babi7i, Oni "a!a pre-zi#aj- *o!&"*o -
&*oje r-'e i nare-j- poro!ilji 'a!a "reba !-bo'o !a -!a8ne i -!a8n-"i *az!-8 !a
za!r?i+ a 'a!a "reba !a &e napinje, D-?no&" je poro!ilje !a &e - "i# "ren-7i#a &"ro%o
pri!r?a*a le'ar&'i8 -p-"&"a*a, Nara*no+ -'oli'o b-!e po"rebno+ za *re#e napona le'ar
/e re/i poro!ilji !a za "ren-"a' !&p-&"i *az!-8 iz pl-/a i pono*o -!a8ne i za!r?i
*az!-8, O*o zbo% "o%a ."o napon #o?e !a "raje i !o je!no% #in-"a+ a "oli'o !-%o "e.'o
je za!r?a"i *az!-8 - pl-/i#a, Ka! 'on"ra'7ija pre&"ane+ poro!ilja "reba po"p-no !a &e
rela'&ira+ olaba*i+ 'a'o bi - *re#e pa-ze iz#e- !*e -za&"opne 'on"ra'7ije pri'-pila
!o*oljno &na%e za &le!e/- 'on"ra'7ij-, U pa-zi &e poro!ilji #o?e !a"i !a pije #alo *o!e ili
!a &i.e li#-n+ obri.e joj &e znoj & li7a i !a"i !a -!i.e 'i&eonii',
Najza!+ (aza raanja !e"inje %la*e pre'o #e!i7e izi&'-je o! poro!ilje zna"n-
p&i8i)'- 'on7en"ra7ij-, U "o# "ren-"'- ona "reba !a pri#eni i &pe7ijalan "ip !i&anja+ o
)e#- /e 'a&nije bi"i re)i, 2o&le ne'oli'o "ren-"a'a njen "r-! bi/e na%raen najlep.o#
na%ra!o#L -%le!a/e &*oje !e"e i )-/e nje%o* %la&, O&e"i/e "i# *e/- ra!o&" i pono& ."o %a
je ro!ila &*oji# &*e&ni# zala%anje#+ &*oji# a'"i*ni# &"a*o#+ -la?-/i #a'&i#aln-
p&i8i)'- i (izi)'- a'"i*no&",
0;=
A'o -'ra"'o pono*i#o ."a &e o)e'-je o! poro!ilje - !r-%o# poroajno# !ob-,
on!a #o?e#o re/i !a je - (azi &p-."anja %la*e 'roz 'arli7-+ - "z* 'o."anoj (azi+
po"reban *eli' (izi)'i napor ?ene+ !a #i.i/na (aza pro!iranje %la*e 'roz #i.i/no !no
'arli7e izi&'-je njen (izi)'i i p&i8i)'i napor+ !o' - za*r.noj (azi+ pri raanj- %la*e+
poro!ilja #ora !a -lo?i &a#o p&i8i)'i napor
2o&le roenja !e"e"a na&"-pa tree #oro*a'na &o$a0 t%v &o$a #o"tel'ice0 - 'o#e
&e #a"eri7a pripre#a !a izba7i po&"elji7- & o*oj7i#a, Obi)no )e"*r" !o pola )a&a po
roenj- !e"e"a poro!ilja o&e"i pono*ni na%on na napinjanje, A'o &e le'ar ili babi7a -
*ere !a &e po&"elji7a o!l-bjla o! zi!a #a"eri7e+ nare!i/e ?eni !a &e napne " po&"elji7a
/e &e+ bez i'a'*o% bola+ ro!i"i 6e' & raanje# po&"elji7e poroaj je za*r.en,
Ve/ iz o*o% 'ra"'o% izla%anja o poroaj- proizlazi !a nije la'o o&"*ari"i bezbolan
poroaj, Nai#e+ 'a! "o 'a?e#o+ 8o/e#o !a po!*-)e#o !a "r-!ni7a ne "reba !a
&8*a"i !a &e bezbolni poroaj o!*ija &a# po &ebi i !a ona pri "o# "reba !a b-!e
pa&i*na, Napro"i*+ o&"*arenje bezbolno% poroaja izi&'-je a'"i*an &"a* poro!ilje -
"o'- poroaja+ pra/enje poroaja i -la%anje *eli'o% p&i8i)'o% napora, U'oli'o j`
poro!ilja ja)e 'on7en"ri&ana na o!*ijanje poroaja -"oli'o /e la'.e - po"rebno#
"ren-"'- pri#eni"i &*e one #ere+ na-)ene - "o'- pripre#e+ 'oje obezbe-j-
bezbolno poraanje, Nara*no !a le'ar i babi7a 'oji *o!e bezbolan poroaj &a &*oje
&"rane "a'oe #oraj- !a -lo?e ,#a'&i#-# "r-!a i napora, U'loni"i bol - poroaj-
zna)i ne &a#o ra&'in-"i & po%re.ni# *a&pi"anje# !a je poroaj bolan *e/ i o*la!a"i
"eorijo# i pra'"i)'i# *e?ba#a na-)eni# - pripre#i i a'"i*no &e o!no&i"i pre#a
poroajno# 4in-+ !aj-/i o! &ebe #a'&i#-# p&i8i)'e ener%ije - "o'- nje%o*o%
zbi*anja,
0;;
01. #'32A234. #'-'"174. ! #-0'M #'-'8243'M "'6!, "'6!
A1-.342
2r*o poroaj no !oba+ ili !oba .irenja+ po)inje & pr*i# pra*ilni# 'on"ra'7ija#a
#a"eri7e, Niz 'on"ra'7ija #a"eri7e !o*o!i !o po"p-no% o"*aranja -&"a #a"eri7e+ )i#e je
"aj poroajni perio! za*r.en,
U pre"8o!no# po%la*lj- *i!eli &#o !a &e - "o'- "o% poroajno% !oba razli'-j- !*e
(aze, U pr*oj (azi !olazi !o Mizra*na*anjaN o!no&no i.)eza*anja %rli/a+ "a'o !a &e
-#e&"o nje%a obraz-je &a#o je!an #i.i/ni pr&"en+ "z*, M-&"a #a"eri7eN, U !r-%oj (azi "aj
&e pr&"en po&"epeno &*e *i.e .ini+ "a'o !a na 'raj- "e (aze -&"a #a"eri7e i#aj- pre)ni' o!
0C 7#, Kroz "a'o pro.irena -&"a #a"eri7e #o?e &a!a !a proe %la*a !e"e"a I&i, =1J,
2ozna"o na# je+ i&"o "a'o+ !a je priro!a obezbe!ila za."i"- plo!a o! po*re!e !
in(e'7ije za *re#e "r-!no/e po#o/- "ri za."i"na &re!&"*a$ &l-za*i# )epo# 'oji za"*ara
'anal %rli/a #a"eri7e+ plo! o*i# o*oj7i#a i plo!o*o# *o!o#, Ka! po)ne poroaj+ "a "ri
&re!&"*a pre!&"a*ljaj- prepre'- na priro!no# p-"- izla&'a plo!a iz &re!ine - 'ojoj [&e
nalazio !e*e" #e&e7Oi+ "e - pr*o# poroajno# !ob- !olazi !o -'lanjanja "i8 prepre'a,
Najpre &e iz 'anala %rli/a #a"eri7e izba7i &l-za*i )ep, Zaje!no & nji# po"e)e i ne."o
#alo 'r*i, Za"i# !olazi !o 7epanja o*o ja'a 'oji oba*ijaj- plo!+
0;9
"j, na&"-pa )#r"an'e vo&en'aa+. 2ri "o# -*e' o"e'ne iz*e&na 'oli)ina plo!o*e
*o!e Iobi)no 0CC:A :9CC #l+ ne'a! #anje+ a ne'a! zna"no *i.eJ, Do' &e &l-za*i )ep
izba7-je o!#a8 na po)e"'- pr*o% poroajno% !oba+ !o pr&'an ja *o!enja'a !olazi
naj)e./e pri 'raj- "o% !oba+ #a!a nije re"'o !a on pr&ne i - &a#o# po)e"'-
poroaja,
SI, =1, : 2r*o poroajne !oba I!oba .irenja ili !ila"a7ijeJ
Slanje %rli/a #a"eri7e na&"aje po! -(7i7aje# 'on"ra'7ija #a"eri7e, Raz-#e &e !a
!ila"a7ija I.irenjeJ %rli/a ne napre!-je &"alno *e/ za*i&i o! 'on"ra'7ija #a"eri7e, S*a'i
p-" 'a! &e #i.i/ #a"eri7e 'on"ra8-je %rli/ &e za iz*e&"an &"epen pro.iri, U pr*oro"'e
!oba .irenja %rli/a+ ili pr*o poroajno !oba+ "raje pro&e)no B:05 )a&o*a, Me-"i#+
-'oli'o je pr*oro"'a &"arija+ "aj perio! je !-?i, U *i.ero"'e je !oba .irenja 'ra/e i
obi)no izno&i =:4 )a&o*a, 2ri 'on"ra'7ija#a #a"eri7e poro!ilja o&e/a iz*e&ne
'ara'"eri&"i)ne pro#eneL nji8 "r-!ni7a "reba !a -pozna,
0;4
U po)e"'- pr*o% poroajno% !oba pa-ze iz#e - 'on"ra'7ija izno&e 09:5C #in-"a,
One &e po&"epe no &*e *i.e &'ra/-j-+ "a'o !a pri 'raj- "o% perio!a izno&e =:9
#in-"a, Sa#e 'on"ra'7ije "raj- !o l #i n-"a, Ja)ina 'on"ra'7ija po&"epeno ra&"e+
"a'o !a je in"enzi"e" 'on"ra'7ija #a'&i#alan pri 'raj- pr*o% poroajno% !oba

Za *re#e 'on"ra'7ija #a"eri7a #enja &*oj obli', A'o "o poro!ilja pa?lji*o pra"i+ ona
#o?e !a zapazi !a &e pri &*a'oj 'on"ra'7iji !no #a"eri7e &p-&"i ne."o i&po! ono%
polo?aja 'oji za-zi#a - pa-zi, U *i&ini &i#(ize+ - "z*, #alo# "rb-8-+ poro
!ilja i#a o&e/aj za"e%n-"o&"i+ M*-)enjaN+ !o' "raje 'on"ra'7ija, 6aj o&e/aj po"i)e o!
ra&"ezanja #i.i/ni8 *la'ana !onji8 par"ija #a"eri7e za *re#e izra*na *anja %rli/a,
Me-"i#+ zbo% pri"i&'a !e"inje %la*e na -n-"ra.nje -./e 'anala %rli/a poro!ilja i#a -
i&"o *re#e o&e/aj iz*e&ne "e?ine i pri"i&'a izna! &i#(ize
Bezbolni poroaj o&"*arlji* je+ &a#o -z pre"8o!n- pripre#- "r-!ni7e, 6a je ob-'a
neop8o!na ne &a#o ra!i o"'lanjanja ranije% po%re.no% *a&pi"anja !a je poroaj
oba*ezno bolan )in i ra!i -'lanjanja &"ra8a *e/ i ra!i "o%a !a "r-!ni7a na-)i !a &e po
raa+ !a -#e a'"i*no !a pra"i &*oj poroaj 'a'o bi+ pore! o&"alo%+ #o%la i znala !a
pri#eni &*e po"rebne #ere 'oje /e !oprine"i !a poroaj bezbolno pro"e'ne+ a "o &-$
po"rebna "e8ni'a !i&anja i rela'&a7ija Iolaba*ijenj eJ #i.i/a,
U o*o# po%la*lj- izne/e#o Ka'o ?ena "reba !a &e pona.a+ 'a'a* &"a* !a za-zi#a+
'ao i ."a i 'a!a "reba !a pri#eni - pr*o# poroajno# perio!-,
6e8ni'a !i&anja i rela'&a7ije je razli)i"a ne &a#o - !*e#a poroajni# (aza#a "o% !oba
ne%o )a' - "o'- je!ne i&"e (aze, Se# "o%a+ ona nije i&"a - "e*, prelaznoj (azi+ "j,
'a!a &e pr*o poroajno !oba
0;1
za*r.a*a i 'a!a po)inje !r-%o+ !oba i&"i&'i*anja plo!a, Ali+ !a bi poro!ilja -#ela !a
pri#eni poje!ine na)ine !i&anja+ ona najpre #ora !a na-7i !a prepozna po)e"a'
'on"ra'7ije+ a za"i# !a po)e"a' 'on"ra'7ije *e?e za !i&anje,
Ka'o /e poro!ilja "a)no o!re!i"i po)e"a' 'on"ra'7ije> Ona /e "o po&"i/i na "aj
na)in ."o /e *e/ o! &a#o% po)e"'a poroaja *rlo pa?lji*o pra"i"i 'on"ra'7ije+ ."o /e *rlo
pre7izno zapazi"i i analizira"i one pro#ene 'oje pra"e 'on"ra'7ije+ 'ao ."o &-+ na
pri#er+ la'o za"ezanje - !onje# !el- "rb-8a+ la' pri"i&a' i &i, Se# "o%a+ a'o - "o#
"ren-"'- &"a*i r-'- na "rb-8+ o&e"i/e !o on po&"epeno po&"aje &*e "*jUi, Bra"i/e
"rajanje 'on"ra'7ije+ 'ao i pa-ze iz#e- poje!ini8 'on"ra'7ija, S*e "o izi&'-je in"en
zi*n- 'on7en"ri&ano&" ?ene na poroaj, 6a'o /e ona -#e"i ja&no !a prepozna po)e"a'
'on"ra'7ije,
Bez prepozna*anja po)e"'a 'on"ra'7ija ne/e #o/i !a &e -&po&"a*i po"rebna
8ar#onija iz#e- 'on"ra'7ija #a"eri7e i !i&anja, Va?no je !a nov ti# &i"an'a tre$a &a
#o.ne $a , tren,t, a&a #o.ne ontraci'a. Sa#o "a'o #o?e !a &e -&po&"a*i no*a *eza+
no*i -&lo*ni re(le'& M'on"ra'7ija:!i&anjeN -#e&"o &"aro% M'on"ra'7ija:bolN, A'o &e "o
ne po&"i%neK i pore! &*e ob-'e ?ene - "r-!no/i+ 'on"ra'7ija #o?e !a po&"ane &i%nal za
bol,
Najza!+ !a bi #o%la !a pri#eni o!reen na)in !i&anja i rela'&a7ije+ poro!ilja #ora !a
zna - 'ojoj &e poroajnoj (azi nalazi, U "o#e /e joj po#o/i le'ar+ 'oji /e joj &aop."a*a"i
!o'le je poroaj napre!o*ao, 2o! -"i7aje# 'on"ra'7ija -&"a #a"eri7e &e po&"epeno .ire,
Uobi)ajeno je !a &e .irina I*eli)inaJ o"*ora -&"a #a"eri7e obele?a*a prolazno./- pr&"ij-
'roz o"*or+ -poreenje# & #e"alni# no*7e# ili pre)ni'o# o"*ora izra?eni# -
&an"i#e"ri#a, U po)e"'-+ - pr*ora"'e o"*or je prolazan &a#o za )'a(o&ic,
0;B
pr&"aN, Ka&nije+ po! -"i7aje# 'on"ra'7ija+ 'oje &- jo. -*e' re"'e i &labe i obi)no &e
ja*ljaj- na B:0C #in-"a+ "aj o"*or po&"epeno po&"aje prolazan za Ml:5 pr&"aN, 2o!
-"i7aje# &*e )e./i8 'on"ra'7ija : 'oje &e najpre ja*ljaj- na &*a'i8 9 #in-"a a za"i#
na &*a'a ;+ pa = #in-"a : -&"a #a"eri7e po&"epeno &e .ire !o *eli)ine M#alo% !lanaN i+
najza!+ +veli2o( &lana+0 po&le )e%a je .irenje za*r.eno IM'o#ple"na ila"a7ijaNJ,
U za*i&no&"i o! &"epena pro.ireno&"i -&"a #a"eri7e za *re#e perio!a .irenja+ poro!ilja
pre!-zi#a o!reene #ere !i&anja i rela'&a7ije, O! po)e"'a 'on"ra'7ija pa !o pro.ireno&"i
I!ila"a7ijeJ -&"a #a"eri7e za 5:= pr&"a pri#enj-je je!ne #ere+ o! pro.ireno&"i za 5:=
pr&"a pa !o po"p-ne !ila"a7ije pri#enj-je !r-%e #ere i+ najza!+ - "z*, prelazno#
perio!-+ "j pri &a#o# 'raj- perio!a .irenja+ 'a!a &e #e.aj- 'on"ra'7ije pr*o% poroajno%
!oba & po%on&'i# &na%a#a !r-%o% poroajno% !oba+ "re/e #ere,
U po)e"'- pr*o% poroajno% !oba+ o!no&no , (azi !o pro.irenja ,"ta !aterice %a C
:= #r"ta0 'on"ra'7ije &e re"'o ja*ljaj-+ ali *e/ "a!a "rajanje poje!ini8 'on"ra'7ija #o?e
!a izne&e !o l #in-"a, Za *re#e pr*i8 =C &e'-n!i ja)ina 'on"ra'7ija #a"eri7e ra&"e+ -
"o'- !alji8 =C &e'-n!i #a"eri7a po&"epeno !obija &*oj- ranij-+ #e'- 'onzi&"en7ij-+
'a'*a po&"oji - pa-zi iz#e- 'on"ra'7ija,
U po)e"noj (azi+ 'a! &- 'on"ra'7ije jo. re"'e i &labe+ poro!ilja "reba !a pri#eni
!-bo'o i ,"#oreno &i"an'e I&i, =BJ, 6a'a* na)in !i&anja obezbe-je #i.i/- #a"eri7e
najpra*ilniji prili* 'i&eoni'a i o!#ara poro!ilj-, Ka! 'on"ra'7ija pre&"ane+ ona "reba !a
na&"a*i & nor#alni# !i&anje#,
Se# "o%a+ za *re#e 'on"ra'7ija poro!ilja "reba !a rela'&ira &*oje #i.i/e 'ori&"e/i pri
"o#e ono ."o na-)ila na *e?ba#a rela'&a7ije - "o'- pripre#e
0;3
Naro)i"o je *a?no !a poro!ilja rela'&ira "rb-.ne #i.i/e i #i.i/e 'aiii)no% H!na+ a
za"i# #i.i/e lea i ra#ena,
Me-"i#+ o! #o#en"a 'a! &- -&"a #a"eri7e otvorena %a C:= #r"ta #a &o #ot#,ne
&ilataci'e "e #ere ni&- *i.e !o*oljne,
Ka! je bilo re7i o (iziolo%iji !i&anja+ 'azali &#o !a &e za *re#e -!i&anja Iin&pira7ijeJ
pre)a%a &p-."a
SI, =B, : Di&anje za *re#e #a"eri)ni8 'on"ra'7ija - po)e"'- poroaja I!o !ila"a7ije #a"eri)ni8
-&"a za 5:= pr&"aJ, GOrnja 'ri*-lja o!no&i &e na !i&anje+ a !onja pri'az-je 'on"ra'7ije
#a"eri7e
nani?e i !a na "aj na)in )*r&"o pri"i&'-je !no #a"eri7e, Ka'o - zi!o*i#a
#a"eri7e 1 o&"oje ner*ni za*r.e7i Ire7ep"oriJ+ 'oji zbo% "o% pri"i&'a bi*aj- na!ra?eni+ "o
&e o*i na!ra?aji &pro*o!e !o #oz%a i na "aj na)in &e - poro!ilje &"*ara o&e/aj o
pri"i&'- pre)a%e na !no #a"eri7e, A'o po&"oje jo. i !r-%i -&lo*i 'oji po%o!-j-
&"*aranj- bola+ "aj o&e/aj poro!ilja #o?e pri#i"i 'ao bol, Da bi &e "o izbe%lo+ po"rebno je
pri#eni"i naro)i" "ip !i&anja, 2o"rebno je pri#eni"i "a'*o !i&anje pri 'o#e pre)a%a
ne/e na
09C
!ra?i"i #a"eri7-, 6o /e &e o&"*ari"i a'o poro!ilja - "oj (azi !ila"a7ije !i.e #ovrno.
2o*r.ni# !i&anje# o%rani)a*aj- &e a#pli"-!e pre)a%e+ raz#a7i iz#e- njeno%
polo?aja pri !izanj- i &p-."anj- prili'o# !i&anja, 2re)a%a &e - #anjoj #eri izbo)-je i
&p-."a nani?e+ )i#e &e !zbe%a*a pri"i&a' na #a"eri7- oz%o, Me-"i#+ a'o bi !i&anje bilo
po*r.no i ri"a# !i&anja o&"ao nepro#enjen+ "j, ona'a* 'a'a* je prili'o# nor#alno%
!i&anja+ "a'*i# !i&anje# ne bi &e obezbe!ila po"rebna 'oli)ina 'i&eoni'a #i.i/- #a"eri7e,
Ka'o /e &e on!a obezbe!i"i !o*oljan prili* 'i&eoni'a> 6o /e &e po&"i/i ,$r%ani! !i&anje#,
Jer+ a'o &e po*e/a broj re&pira7ija - l #in-"-+ *i.e /e &e 'i&eoni'a -ne"i, Zna)i+ - "oj po
roajnoj (azi !i&anje "reba !a b-!e #ovrno i ,$r%ano.
6ip !i&anja 'oji poro!ilja pri#enj-je o! po)e"'a pr*o% poroajno% !oba pa !o
!ila"a7ije %rli/a za 5:= pr&"a razli'-je &e o! nor#alno% !i&anja za *re#e pa-ze
iz#e- 'on"ra'7ija &a#o - po%le!- 'a.ine0 "j, za *re#e 'on"ra'7ija !i&anje "reba !a je
!-blje i ne."o &porije, U (azi !ila"a7ije za 5:= pr&"a pa na!alje+ !o po"p-ne !ila"a7ije+
naro)i"o "reba pro#eni"i 1revenci', &i"an'a. Kao ."o &#o *i!eli, !i&anje "a!a "reba !a je
-brzano i po*r.no,
2re#a "o#e+ - "ren-"'- 'a! po)ne 'on"ra'7ija+ - "oj (azi !ila"a7ije poro!ilja "reba
najpre !-bo'o !a -!a8ne a o!#a8 za"i# !a !i.e po*r.no i -brzano+ za &*e *re#e
"rajanja 'on"ra'7ije, U "ren-"'- 'a! 'on"ra'7ija pre&"ane pono*o "reba !-bo'o !a -!a8ne i
iz!a8ne+ a & po)e"'o# pa-ze ope" !a pree na nor#alan "ip !i&anja I&i, =3J,
Raz-#e &e+ i za *re#e o*e (aze pr*o% poroajno% !oba poro!ilja #ora po"p-no !a
&e rela'&ira, Ali+ !o' je o! po)e"'a poroaja pa !o !ila"a7ije %rli/a za 5:= pr&"a bila
!o*oljna rela'&a7ija &a#o
090
%a vre!e ontraci'a !aterice0 o! o*o% perio!a pa !o po"p-ne !ila"a7ije po"rebna je
rela'&a7ija ne &a#o za *re#e 'on"ra'7ija #a"eri7e ne%o i , #a,%i i%!e*, nji8,
6reba napo#en-"i !a &e - &*a'o# poroaj- ne "reba 'r-"o !r?a"i "o%a !a &e no* "ip
!i&anja #ora pri#eni"i "e' 'a! &- -&"a #a"eri7e o"*orena za 5:= pr&"a, Iz-ze"no+ 'o!
poje!ini8 poro!ilja !e.a*a &e !a &- 'on"ra'7ije #a"eri7e o! &a#o% po)e"'a pr*o%
poroajno% !oba *rlo &na?ne, Ne )e'aj-/i !a &e iz*r.i !ila"a7ija za 5 pr&"a+ - "o#
&l-)aj- poro!ilja
/e zna"no ranije pri#eni"i
po*r.no !i&anje "j, onaj
Sl, =3,!i&anje za
*re#e#a"eri7ni8 'on"ra'7ija -
pr*o# poro!jajno# !ob- Io! !ila"a7ije #a"eri7ni8 -&"a za 5= pr&"a+!o po"p-ne
!ila"a7ijeJ
6ip !i&anja 'oji &e ina)e pri#enj-je po)e*.i o! !ila"a7ije %rli/a za 5= pr&"a,Se#
"o%a+ *a?no je !a poro!ilja zna !a 'a! !oe !o pr&'anja *o!enja'a i i&"i7anja plo!o*e
*o!e 'on"ra'7ije #a"eri7e po&"aj- &na?nije i ja)e+bez obzira na "o!a li je *o!enja'
pr&n-o &pon"ano ili %a je le'ar pre'in-o+i beaz obzira na poro?ajn- (az- - 'ojoj je
pr&n-o,Zbo% "o%a +poro!ilja "reba b-!no !a pra"i nepo&re!an perio!
095
po&le pr&'anja *o!enja'a !a bi &*oje !i&anje #o%la !a prila%o!i 'on"ra'7ija#a+ "j, !a &
po)e"'o# &na?ni8 'on"ra'7ija pri#eni po*r.no i -brzano !i&anje,
Ka! &- i&e -&"a #a"eri7e pro.irila o"prili'e za .irin- M*eli'o% !lanaN+ #enja &e
'*ali"e" 'on"ra'7ija #a"eri7e, U "o# perio!- %la*a !e"e"a po)inje !a &ilazi - poroajni
'anal i poro!ilja o&e/a po"reb- !a &e napinje, 6a za*r.na (aza pr*o% poroajno% !oba+ "z*,
#rela%na 'a%a i%!e*, #erio&a iren'a i perio!a i&"i&'i*anja #lo&a0 - pr*oro"'i obi)no "raje
!*a!e&e"a' #in-"a+ !o' je - *i.ero"'i ne."o 'ra/a, Za prelazn- (az- 'ara'"eri&"i)no je
!a &e - njoj M#e.aj-N 'on"ra'7ije 'oje je poro!ilja !o"le o&e/ala & no*i# "ipo#
'on"ra'7ija+ 'ara'"eri&"i)ni# za !r-%o poroaj no !oba+ & "z*, naponi#a, 2oro!ilja
o&e/a po"reb- !a &e napinje, Me-"i#+ le'ar joj "a!a "o jo. ne !oz*olja*a+ ."o #o?e !a
zb-ni poro!ilj-, Ge'ar "o )ini za"o ."o - "oj (azi pro7e& .irenja jo. nije za*r.en+ jer jo.
-*e' po&"oji !eo -&"a #a"eri7e 'oji "reba !a &e Mizra*naN & preo&"ali# !elo# poroajno%
'anala, A'o bi &e ?ena - "o# "ren-"'- napinjala+ zbo% pri"i&'a na neizra*na"e i*i7e -&"a
#a"eri7e !o.lo bi !o nji8o*o% !ebljan ja+ i -&le! "o%a !o pro!-?enja "rajanja za*r.ne (aze
!ila"a7ije,
U "oj prelaznoj (aziH iz#e- pr*o% i !r-%o% poroajno% !oba poro!ilj- #o?e !a zb-ni
poja*a no*i8 o&e/aja+ 'oji &- &"*oreni no*i# "ipo# 'on"ra'7ija #a"eri7e+ "a'o !a
poro!ilja pre&"ane !a *la!a poroaje# i -pra*lja 'on"ra'7ija#a, Zbo% "o%a poro!ilja & "i#
"reba !a b-!e -pozna"a ,'a'o &e+ & je!ne &"rane+ ne bi zb-nila i 'a'o bi+ & !r-%e &"rane+
znala !a &e pona.a - "oj (azi,
Za *re#e 'on"ra'7ija - "oj (azi poro!ilja o&e/a po"reb- za napinjanje# je!no#++ !*a
ili "ri p-"a+ pre#a "o#e !a li je 'on"ra'7ija #anja ili *i.e &nazna I&i, ;CJ, U "ren-"'-
'a! o&e"i pr*i na%on za
09=
napinjanje# poro!ilja "reba !a o&"a*i %la*- na ja&"-'-+ !a je ne !i?e+ i o!#a8 "reba !a
pri#eni po*r.no !i&anje+ 'ao ."o je "o ra!ila i !o"a! za *re#e 'on"ra'7ija+ po)e* o!
"ren-"'a 'a! &- -&"a #a"eri7e bila pro.irena za 5 pr&"a, Ali+ - "oj (azi+ - "o'- po*r.no% i
-brzano% !i&anja+ poro!ilja "reba ne'oli'o p-"a !-bo'o !a iz!a8ne I&i, ;CJ, 6i iz!i&aji
Ie'&pi
SI, ;C, : Di&anje za *re#e #a"eri)ni8 'on"ra'7ija - prelaznoj (azi Ina 'raj-
pr*o% poroajno% !obaJ
ra7ijeJU"reba !a b-!- ja'i i &na?ni, Oni o#o%-/-j- !a &e poro!ilja ne za#ori - "o'-
po*r.no% i -brzano% !i&anja,
Za *re#e prelazne (aze le'ar ili babi7a /e oba*ezno bi"i pore! poro!ilje i po#o/i
joj !a &a)-*a ra*no"e?- - "ren-"'- "e pro#ene 'a'*o/e i ri"#a 'on"ra'7ija #a"eri7e+
'oje ?en- #o%- !a zb-ne ba. zbo% &*oje na%lo&"i+ na 'oj- nije i#ala *re#ena !a &e
pri*i'ne, A'o &e !e&i !a le'ar ili babi7a ni&- pore! poro!ilje - "ren-"'- 'a! po)n- !a
&e #e.aj- !o"a!a.nje 'on"ra'7ije i naponi+ poro!ilja "reba o!#a8 !a i8 pozo*e,
09;
2o&le "e prelazne (aze po)inje perio! i&"i&'i*anja !e"e"a, O pona.anj- poro!ilje -
"oj (azi bi/e re7i - i!-/e# po%la*lj-,
Najza!+ !a *i!i#o 'a'a* "reba !a b-!e &"a* poro!ilje , #a,%a!a iz#e-
'on"ra'7ija,
2oro!ilje 'oje &- pripre#ljene za bezbolni poroaj znaj- !a /e 'on"ra'7ij- o&e"i"i 'ao
je!n- nor#aln-+ bezboln- &enza7ij-, S"o%a &e poro!ilja za *re#e pa-ze pripre#a !a
&pre#no !o)e'a 'on"ra'7ij-+ ona #i&li na "o 'oje /e &*e #ere o!#a8 pre!-ze"i 'a!
'on"ra'7ija po)ne, Se# "o%a+ njena %la*na bri%a je !a pra"i "o' &*o% poroaja+ !a &e
'on7en"ri.e na "o 'a!a /e 'oj- #er- pri#eni"i+ !a #i&li o "o#e 'oje &a!a pro#ene
nailaze i"!, Je!no# re)j-+ njena bri%a je !a &e za *re#e pa-ze #a'&i#alno 'on7en"ri.e na
&*oj &"a* pri &le!e/oj 'on"ra'7iji -#e&"o !a #i&li na razne nepo"rebne &"*ari, Se#
"o%a+ ona "a!a "reba #a'&i#alno !a izbe%a*a &*a'i (izi)'i napor+ !a &e ."e!i,
2oro!ilje 'oje !olaze na poroaj bez pre"8o!ne pripre#e za bezbolan poroaj -
pa-zi &"alno #i&le na "o 'a'o /e i!-/a 'on"ra'7ija bi"i bolna+ zbo% )e%a &e poja)a*a
nji8o* &"ra8 o! poroaja, A &"ra8 &a &*ojo &"rane nepo*oljno -"i)e na a'"i*no&" #oz%a+
!o*o!i !o &#anjene in8ibi7ije #oz%a+ "o i#a za po&le!i7- !a &e poroajne 'on"ra'7ije
zbilja o&e/aj- 'ao bolne, U nepripre#ljeni8 poro!ilja+ !a'le+ 'on"ra'7ija pre!&"a*lja
&i%nal za bol+ -&le! )e%a one o!i&"a o&e"e 'on"ra'7ij- 'ao bol,
A'o re'api"-li.e#o &"a* poro!ilje - "o'- pr*o% poroajno% !oba+ proizlazi &le!e/e$
o! po)e"'a pr*o% poroajno% !oba pa !oH !ila"a7ije %rli/a za= pr&"a poro!ilja za
*re#e 'on"ra'7ija "reba !aHH&e !-bo'o i -&poreno i !a rela'&ira &*e &*oje #i
Ai/e+ 'a'o je "o na *e?ba#a na-)ila, U pa-zi "reba !a izbe%a*a &*a'i napor i !a &e
pripre#a za !alje
099
-pra*ljanje &*oji# poroaje#+ i.)e'-j-/i one &i#p"o#e po 'oji#a /e pozna"i po)e"a'+
'on"ra'7ije i #i&le/i na #ere 'oje /e pre!-ze"i - "o'- 'on"ra'7ije+ za*i&no o!
napre!o*anja poroaja+ o )e#- /e je oba*e&"i"i le'ar ili babi7a,
O! "ren-"'a 'a! je &aznala !a je %rli/ o"*oren za !*a pr&"a pa !o po"p-ne
!ila"a7ije %rli/a+ poro!ilja za *re#e 'on"ra'7ije pri#enj-je po*r.no i -brzano
!i&anje+ & "i# ."o & pr*i# na%o*e."aje# 'on"ra'7ije je!anp-" !-bo'o -!a8ne i
iz!a8ne+ a o!#a8 za"i# na&"a*i !a !i.e po*r.no i -brzano, 6a'*o !i&anje "reba !a
"raje &*e !o 'raja 'on"ra'7ije #a"eri7e+ 'a! poro!ilja ope" je!anp-" !-bo'o -!a8ne !
iz!a8ne, U po%le!- rela'&a7ije+ po)e*.i o! !ila"a7ije %rli/a+ za 5 pr&"a+ ona
za-zi #a &*e *a?nij- -lo%- i pri#enj-je &e ne &a#o za *re#e "rajanja
'on"ra'7ija *e/ i - pa-za#a, Ali+ a'o - pa-zi rela'&a7ija #o?e !a b-!e i obi)na
#li"a*o&" i op-."eno&" #i.i/a : 'a! po)n- 'on"ra'7ije+ rela'&a7ija ,#ora ,!a
b-!e #ot#,na. Dr-%i# re7i#a+ - "o# "ren-"'- poro!ilja #ora !a po&"i%ne
#a'&i#alno olaba*ljenje &*oji8 #i.i/a+ "a'o !a oni po&"an- 'ao parali&ani,
2o)e"a' 'on"ra'7ije #a"eri7e "reba !a b-!e na%o*e."aj+ &i%nal za pri#an-
rela'&a7ije &*i8 #i.i/a "ela+ i&"o "a'o 'ao ."o je Jp i za !i&anje, Ma'&i#alna
rela'&a7ija #i.i/a " reba !a " raje za &*e *re#e 'on" ra'7ij e+ !o' za *re#e
pa-za ona #o?e !a b-!e #anje in"enzi*na+ !a pre!&"a*lja obi)n- op-."eno&"
#i.i/a,
U prelaznoj (azi pr*o% poroajno% !oba "ip !i&anja &e -"oli'o #enja ."o &e+
-pore!o & poja*o# napona+ -z po*r.no i -brzano !i&anje -)ini i ne'oli'o !-bo'i8+
&na?ni8 iz!i&aja Ie'&pira7ijaJ,
Ve?be !i&anja, U "o'- pr*o% poroajno% !oba+ +'ao ."o &#o *!!eli+ poro!ilja
"reba i&"o*re#eno !a pri#eni po&eban "ip !i&anja i rela'&a7ij- #i.i/a, Da bi "o ."o
bolje o&"*arila+ pore! *e/ ranije opi
094
&ani8 *e?bi !i&anja l rela'&a7ije "r-!ni7a "reba !a &a*la!a i &le!e/e *e?be !i&anja$
0, Ga%ano i !-bo'o !i&anje I&i, =BJ : 6o je ono
!i&anje 'oje &e pri#enj-je - po)e"'- perio!a .i renja, Za *re#e "e *e?be "r-!ni7a "reba
!a le?i na lei#a i !a l #in-" -!i.e !-bo'o i la%ano 'roz no& a iz!i.e na -&"a, S
po*re#eni# pa-za#a+ "o "reba !a pono*i ne'oli'o p-"a,
5, Ubrzano i po*r.no !i&anje I&i, =3J, 6aj "ip
!i&anja pri#enj-je &e po)e* o! !ila"a7ije %rli/a za
5 pr&"a,
6r-!ni7a najpre !-bo'o -!a8ne 'roz no& i iz!a8ne na -&"a, 2ri 'raj- iz!i&aja
po)inje !a !i.e brzo i po*r.no+ i "o &a#o 'roz no& ili &a#o na -&"a, 2o&"epeno+ "r-!ni7a
"reba !a *e?ba !a "o !i&anje po"raje l #in-", 6a'*o !i&anje "reba !a &e za*r.i !-bo'i#
-!i&aje# i iz!i&aje#, 2o za*r.enoj *e?bi "r-!ni7a &e o!#ara l:5 #in-"a, 6o "reba !a &e
pono*i ne'oli'o ip-"a,
2ri po*r.no# ! -brzano# !i&anj- "rb-8 "reba !a o&"ane %o"o*o nepo're"an+ a &a#o
!i&anje ne "reba !a b-!e pra/eno o!izanje# ra#ena,
=, Di&anje - prelaznoj (azi I&i, ;CJ, 2o&"-pa'
J e i&"r Kao 'o! pre"8o!ne *e?be+ & "o# razli'o# ."o
&e - "o'- -brzano% i po*r.no% !i&anja -ba7-j- 5:=
(or&irana !-bo'a iz!i&aja,
Za *re#e "i8 *e?bi "r-!ni7a "reba !a le?i na lei#a, Ka! i8 &a*la!a - "o# polo?aj-+
*e?be "reba !a &pro*o!i le?e/i naiz#eni)no na le*o# i !e&no# bo'-,
091
011. #'32A234. #'-'"174. ! "-!/'M
#'-'8243'M "'6!, "'6! 1$&1$D102342
#7'"2
Ka! &e za*r.i perio! irenja+ &"*oreni &- -&lo*i 'oji o#o%-/a*aj- !a &e plo! &p-&"i
'roz (or#irani poroajni 'anal+ o!no&no !a &e !e"e ro!i,
Kon"ra'7ije #a"eri7e - pr*o# poroajno# !ob- - po"p-no&"i &- pro.irile %rli/
#a"eri7e i "a'o -'lonile po&le!nj- prepre'- za izlaza' plo!a HC !-plje #a"eri7e, U
!r-%o# poroajno# !ob-+ "z*, !ob- i&"i&'i*anja Ie'&p-lzijeJ+ 'on"ra'7ije /e i&"i&n-"i
plo! iz !-plje #a"eri7e+ - 'ojoj &e on raz*ijao !e*e" #e&e7i,
Ka! po)ne perio! i&"i&'i*anja plo!a+ !e"inja %la*a+ 'oja je za &*e *re#e .irenja
%rli/a - pr*o# poroajno# !ob- &"ajala na i&"o# #e&"-+ po&"epeno po)inje !a &e
&p-."a niz poroajni 'anal I&i, =4J U "o'- &*o% &p-."anja %la*a !e"e"a je - "oli'oj #eri
&a*ijena -napre! !a nje%o*a bra!a !o!ir-je %r-!ni 'o., 6a'a* polo?aj %la*e nazi*a &e
)(lava , 1le"i'i+ U "o# polo?aj-+ (le'"irane+ &a*ijene -napre! %la*e+ !e"e o&"aje za
&*e *re#e &*o% p-"a niz poroajni 'anal+ !o #i.i/no% !na 'oje za"*ara izlaz 'arli7e,
2olo?aj %la*e - (le'&iji *rlo je po%o!an za !e"e+ jer o#o%-/-je !a %la*a la'o i
brzo proe 'roz poroajni 'anal o! 'arli)no% -laza pa &*e !o 'arli)no% izlaza,
Ka! je &"i%la na 'arli)no !no+ %la*a po)inje !a &e probija 'roz #i.i/e 'oji
za"*araj-
09B
'arli)ni izlaz, 2o"ilj'o# o&lonjena na !onj- i*i7- &i#(ize+ %la*a+ 'oja je !o "o% "ren-"'a
&*ojo# bra!o# bila )*r&"o prilj-bljena -z %r-!ni 'o.+ po&"epeno po)inje !a &e
-!alja*a o! nje%a i !a &e &*e *i.e i&pra*lja+ ili+ 'a'o "o le'ari 'a?-+ prelazi 05 &lanja
M(le'&ijeN - &"anje )&e'le"i'e+. Za *re#e o!*ijanja "e (aze %la*a &e poja*lj-je -
&"i!ni7i,
Dr-%o poroaj no !oba+ 'oje pre!&"a*lja naj-zb-!lji*ij- (az- poroaja+ pribli?a*a &e
&*o# 'raj- Ge'ar /e najpre -%le!a"i "e#e !e"e"a i #o/i !a oba*7&"i #aj'- o boji nje%o*e
'o&e, Za"i#+ 'a'o &e %la*a &*e *i.e i&pra*lja iz polo?aja - 'o#e je bila+ "j, 'a'o &e
oba*lja !e(le'&ija %la*e+ poja*lj-je &e /elo !e"e"a+ pa no&+ -&"a i+ najza!+ bra!a, 2o&le
raanja %la*e raaj- &e+ !o&"a brzo i bez ne'i8 "e.'o/a+ ra#ena i "r-p,
Za *re#e &*o% prola?enja niz poroajni 'anal !e"#ja %la*a *r.i pri"i&a' na !ebelo
7re*o+ 'oje &e nalazi+ 'ao ."o je "o "r-!ni7a#a pozna"o iz po%la*lja o ana"o#iji+ o!#a8
iza -&#ine, Zbo% "o% pri"i&'a - poro!ilje &e poja*lj-je &na?an napon+ o&e/aj "eranja
na &"oli7-+ i poro!ilja po)inje !a &e napinje,
Ka! je le'ar -"*r!io !a &- &e -&"a #a"eri7e po"p-no pro.irila+ o!no&no !a &e za*r.ila
prelazna (aza iz#e- pr*o% i !r-%o% poroajno% !oba Io 'ojoj &#o %o*orili -
pre"8o!no# po%la*lj-J+ on nare-je poro!ilji !a &e napinje, Za &*e *re#e "e za*r.ne (aze
poroaja le'ar ili babi7a o&"aj- pore! poro!ilje+ jer "o# (azo# #oraj- oni !a r-'o*o!e,
U ne-p-/eni8 ! nepripre#ljeni8 poro!ilja /e &"o po&"oji naj*e/i &"ra8 ba. o! "e
po&le!nje (aze poroaja+ jer &e one &"alno pi"aj- 'a'o /e &e probi"i !e"inja %la*a 'roz "a'o
-zan 'anal 'ao ."o je -&#ina+ a !a &e ne po*re!e or%ani ili !e"e, 6aj &"ra8 o! ne&raz#ere
iz#e- !e"inje %la*e ! -&#ine je neopra*!an, 2ozna"o je !a je zbo% b-brenja ! raz#e'
093
.a*anja "'i*a ,poroajni8 p-"e*a za *re#e "r-!no/e+ 'ao i zbo% &pe7ijalne %rae o&#ine
Injeni zi!o*i &- popre)no nabrani i - &*o# &a&"a*- i#aj- ela&"i)na *la'naJ+ poroajni
'anal "a'o pripre#ljen !a %a !e"inja %la*a pri &*o# prolaz- &a#o ra&"e?e+ H"a'o !a
nor#alno ne !olazi !o po*re!a ni -&#ine ni !e"e"a, Dr-%o ,poroajne !oba izi&'-je o!
poro!ilje 'rajnj- a'"i*no&", 6a!a ona "reba !a b-!e #a'&i#alno 'on7en"r"i&ana !a bi
-&pe.no iz*r.a*ala nalo%e le'ara i pri#enji*ala &*e ono ."o je - "o'- pripre#e
na-)ila,
I&"i&'i*anje plo!a realiz-je #a"eri7a po#o/- &*oji8 'on"ra'7ija+ ali -z
&-!elo*anje "rb-.ni8 #i.i/a+ na )ije 'on"ra'7ije poro!ilja #o?e *oljno !a -"i)e,
Ka'o poro!ilja "reba !a &e napinje> Ona &e napinje 'ori&"e/i &*oj- "rb-.n-
#-&'-la"-r- i pre)a%- I!ija(ra%#-J, 6e ,#i.i/e ona "reba ra7ionalno !a 'ori&"i+ ."e!e/i
&*oj- ener%ij-, Da *i!i#o 'a'o /e poro!ilja 'ori&"i"i "- po"rebn- #-&'-la"-r-, O*!e
/e#o &e najpre po!&e"i"i na ono ."o je izne&eno - po%la*lj(- o !i&anj-,
Pri !-bo'oj in&pira7iji I-!i&aj-J !ija(ra%#a &e &p-."a nani?e i na "aj na)in *r.i
pri"i&a' oz%o na #a"erj7-, A'o &e za *re#e 'on"ra'7ije #a"eri7e !ija(ra%#a &p-&"a na
!no #a"eri7e+ 'o#bino*a/e &e !*a pri"i&'a 'oji i&"i&'-j- plo! iz #a"eri7e$ pri"i&a'
#a"eri7e i pri"i&a' pre)a%e I&i, 09J, A'o &e !ija(ra%#a za!r?i - &po."eno# polo?aj-+ ."o
&e po&"i?e 'a! poro!ilja -a8no"i *az!-8 za!r?i - pl-/i#a 'oli'o %o! je "o #o%-/e+ i
'a! poro!ilja - "o# "ren-"'- 'on"ra8-je i &*oje "rb-.ne #i.i/e+ pri!ir-?i/e &e jo. i
"re/i pri"i&a' 'oji "e?i !a i&"i&ne &a!r?aj #a"eri7e+ a 'oji &e &"*ara 'on"ra'7ijo# "rb-.ni8
#i.i/a, Da'le+ #i.i/i "rb-.no% zi!a po&"aj- - perio!- i&"i&'i*anja po%on&'a &na%a za
i&"i&'i*anje plo!a, 6e *a?ne )inje
04C
ni)e poro!ilja "reba !a &8*a"i i zna !a bi - !a"o# #o#en"- #o%la pra*ilno !a 'ori&"i
-lo%- "rb-.ni8 #i.i/a - poroajno# a'"-,
Da bi napinjanje bilo &i"o e(i'a&nije+ poro!ilja "reba !-bo'o !a -!a8ne+ !a za!r?i
- pl-/i#a -!a8n-"i *az!-8 i !a za-z#e o!reeni polo?aj, 2olo?aj "reba !a b-!e o*a'a*$
poro!ilja "reba !a &a*ije %la*- i na&loni je na %r-!i+ !a po*ije ra#ena+ !a la'"o*e
o!#a'ne o! "r-pa i !r?i r-'e - &"a*- 'ao ."o *e&la) !r?i r-'e na *e&li#a+ pri )e#-
"reba #alo !a o!)%ne %ornji !eo lea o! po&"elje, U "o# polo?aj- poro!ilja "reba !a &e
-8*a"i za 'o?ne 'ai.e*e 'oji &- pri)*r./eni na !onje# !el- Hporoajne po&"elje i !a
i8 )*r&"o *-)e, Napinjanje I'on"ra'7ijaJ "rb-.ne #-&'-la"-re "reba !a po)ne - "ren-"'-
'a! 'on"ra'7ija #a"eri7e !o&"i%ne &*oj *r8-na7+ a !a pre&"ane i&"o*re#eno & pre&"an'o#
'on"ra'7ije #a"eri7e,
U ne'i# poro!ili."i#a poro!ilji &e &li'o*i"o obja.nja*a !a "reba !a *r.i pri"i&a' M'ao !a
oba*lja *eli'- n-?!-N, Me-"i#+ "o je po"p-no po%re.no, Ka!a bi "a'o po&"-pila+ ona bi
'on"ra8o*ala #i.i/e 'arli)no% !na+ zbo% )e%a bi !o.lo !o pri"i&'a ne &a#o na !ebelo 7re*o
ne%o i na *a%in-, 6i#e bi &e &a#o &"*orila prepre'a za prolaz !e"inje %la*e, Si%-rno je !a
je -!r-?eni pri"i&a' 'on"ra'7ija #a"eri7e+ pre)a%e i "rb-.ni8 #i.i/a ja)i o! pri"i&'a 'oji &e
&"*ara na 'arli)no# !n- 'a! &e ?ena napinje 'ao za &"oli7- A !a "aj pri"i&a'+ 'ao ja)i+
&a*la-je &labiji, Ali je i&"o "a'o &i%-rno !a 'on"ra'7ija #i.i/a 'arli)no% !na bez
i'a'*e po"rebe pro!-?a*a "rajanje poroaja,
Da bi poro!ilja znala pra*ilno !a &e napinje+ "reba - "o'- "r-!no/e !a na-)i !a
razli'-je ra! "rb-.ni8 #i.i/a o! ra!a #i.i/a 'arli)no% !na, U "o# 7ilj- "reba
je!anp-" !ne*no !a pri#enj-je &le!e/e a*e *e?be+ 'oje &- *rlo je!no&"a*ne
040
Prva ve-$a. : U!a8n-"i *az!-8 i za-&"a*i"i !i&anje+ ne i&p-."a"i *az!-8+ a za"i#
napra*i"i napor 'ao pri *r.enj- *eli'e n-?!e,
Dr,(a ve-$a. : U!a8n-"i i za-&"a*i"i !i&anje+ a za"i# napra*i"i napor 'ao pri
#o'renj-,
2ri pr*oj *e?bi poro!ilja /e o&e"i"i 'a'o &e pore! "rb-.ni8 'on"ra8-j- jo. i #i.i/i
'arli)no% !na+ i "o *i.e poza!i+ o'o !ebelo% 7re*a+ a pri !r-%oj *i.e &pre!a+ - o'olini
#o'ra/ne be.i'e,
6e !*e *e?be o#o%-/-j- !a "r-!ni7a brzo i la'o -pozna i o&e"i %!e &- &#e."eni
#i.i/i 'arli)no% !na, 6o je+ pa'+ po"rebno !a bi znala !a rela'&ira "e #i.i/e 'a!a &e
za "i# -'a?e po"reba, 6a'a* "ren-"a' nailazi - !r-%o# poroajno# !ob-+ 'a!a %la*a
!e"e"a &ie na 'arli)no !no i 'a!a poro!ilja+ iz razlo%a 'oje &#o *e/ na*eli+ "reba !a
o#,"ti !iie arli.no( &na0 a !a ontra/,'e tr$,ne !iie.
Da bi &e "r-!ni7a i pra'"i)'i pripre#ila za "- poroajn- (az-+ - 'ojoj &*oji#
!r?anje# i -lo?eni# naporo# "reba #a'&i#alno !a pripo#o%ne !a &e poroaj !obro
za*r.i+ jo. - "o'- "r-!no/e "reba !a na-)i &le!e/- *e?b-+ 'oja /e joj o#o%-/i"i !a &e
-pozna & polo?aje# 'oji "reba !a za-z#e - "o# poroajno# perio!- i na)ino# iz*oenja
a'"i*no% napinjanja,
Trea ve-$a. : 6r-!ni7a le?i na lei#a &a &a*ijeni# i raz#a'n-"i# no%a#a i
r-'a#a olaba*ljeni # pore! "r-pa, Najpre "reba !-bo'o !a -!a8ne 'roz no& i
iz!a8ne na -&"a, Za"i # pono*o -!a8ne i za!r?i *az!-8 - pl-/i#a 5C:=C &e'-n!i+ pri
)e#- "reba la%ano !a po!i%ne %ornji !eo "r-pa &a*i *.i %la*- napre! "a'o !a bra!a
!o!ir-je %r-!n- 'o&"+ a r-'a#a ob-8*a"i b-"ine I&i, 5BJ, U "o#e &"a*- "reba !a 'on"ra8-je
#i.i/e "rb-.no% zi!a+ "j, !a &e napinje, 2o&le =C &e'-n!i "reba !a iz!a8ne na -&"a+ za"i#
!a
045
-!a8ne i za!r?i *az!-8 - pl-/i#a i !a &e pono*o napinje - *e/ opi&ano# polo?aj-,
2o&le "ri *e?be po =C &e'-n!i "r-!ni7a -'lanja r-'e & b-"ina+ le%ne na lea i - " o'-
j e!no% #i n-" a &a#o !i.e la%ano i !-bo'o,
6- *e?b- & la%ani# napinjanje# "r-!ni7a #o?e !a ra!i &a#o je!no# !ne*no, Uz "o+
napo#inje#o !a je za njeno iz*oenje po"rebna &a%la&no&" le'ara,
Ka! je %la*a !e"e"a &i.la na !no 'arli7e i po)ela !a *r.i pri"i&a' na #i.i/e 'oji
za"*araj- njeno !no+ naponi po&"aj- &*e )e./i i in"enzi*niji, Mei7a &e i&p-p)a*a i %la*a
!e"e"a pribli?a*a &e *a%inalno# izlaz-, U "o# "ren-"'- poro!ilja "reba "a'o !a &e
rela'&ira 'ao !a joj !eo "ela i&po! poja&a ne pri pa!a+ "j, 'ao !a je &a* !onji !eo "ela
o!-ze", Na "aj na)in olaba*i/e #i.i/e 'arli)no% !na+ "z*, #ei7-+ i o#o%-/i"i %la*i
!e"e"a !a bez bola proe 'roz *a%inalni -laz, Me-"i#+ i pore! #a'&i#alne rela'&a7ije
#i.i/a &"eza)a &"i!ni7e+ pone'a! &e !e.a*a !a je &"i!ni7a i&- *i.e -zana za prolaz
!e"inje %la*e, 6o &e obi)no !e.a*a - pr*oro"'i, Da - "a'*i# prili'a#a ne bi !o.lo !o
7epanja &"i!ni7e i #ei7e+ obi)no &a# le'ar #a'aza#a za&e)e "aj #i.i/ i na "aj na)in
pro.iri -laz - -&#in-, 6o je "z*, e#i%ioto2!i'a. 6aj &e rez *r.i - #o#en"- napona+ zbo%
)e%a nije naro)i"o bolan,
Za *re#e perio!a i&"i&'i*anja plo!a le'ar ili babi7a nalaze &e pore! poro!ilje, U "o#
perio!- oni !alje *o!e poroaj, U "ren-"'- 'a!a po)ne 'on"ra'7ija #a"eri7e le'ar
nare-je poro!ilji !a !-bo'o -!a8ne i iz!a8ne+ a za"i# !a jo. je!no# !-bo'o -!a8ne i
za!r?i *az!-8 - pl-/i#a+ i - "a'*o# &"a*- !a &e napne I&i, ;0J, 2oro!ilja "reba pa?lji*o i
po"p-no !a i&p-nja*a &*a'o nareenje le'ara, S obziro#
n
a "o !a 'on"ra'7ije &a!a "raj-
pre'o je!no% #in-la+
04=
ne#o%-/no je !a poro!ilja "a'o !-%o ne ,!i.e, Zbo%H "o%a poro!ilja "reba !a -z!a8ne na
-&"a o"prili'e &*a'i8 =C &e'-n!i+ za"i# pono*o !-bo'o !a -!a8ne i za!r?i
*az!-8+ i !a pro!-?i & napinjanje#, Za "o *re#e ne &rne !a i&p-."a 'ai.e*e iz r-'-,
Ri# &e za*r.i 'on"ra'7ija+ poro!ilja p-."a 'ai.e*e+ &p-."a lea i %la*- na 're*e"+ a
no%e o&"a*lja raz#a'n-"e i &a*ijene - 'oleni#a,
2a-ze iz#e- poje!ini8 'on"ra'7ija pri 'raj- perio!a i&"i&'i*anja po&"aj-
&*e re!e i "raj- o'o
SI, ;0, : Di&anje za *re#e #a"eri)ni8 'on"ra'7ija - !r-%o# poroajno# !ob-
InapinjanjeJ
l #in-", Za *re#e pa-ze poro!ilja "reba !a !i.e la%ano i !-bo'o, U ne'i#
poro!ili."i#a poro!ilji &e !aje za *re#e pa-ze !a -!i.e 'i&eoni',
Ri# o&e"i po)e"a' &le!e/e 'on"ra'7ije+ poro!ilja -zi#a - r-'e 'ai.e*e+ pono*o
za-zi#a opi&ani polo?aj i po)inje !a &e napinje po nare!bi Je'ara,
U o!reeno# "ren-"'-+ -&re! &a#o% napona+ le'ar za8"e*a o! poro!ilje !a pre&"ane &
napinjanje#, Neo)e'i*an za poro!ilje 'oje ni&- oba*e."ene i pri
04;
pre#ljene+ "aj za8"e* obi)no izazi*a pra*- pani'- - nji8+ zb-ni i8+ "a'o !a one
)e&"o+ -#e&"o !a pre&"an-+ pro!-?e jo. *i.e !a &e napinj-, 2r! "o# za8"e*- !a poro!ilja
na%lo pre&"ane !a &e napinje ra!i &e+ #e-"i#+ o "o#e ."o le'ar ili babi7a+ pri!r?a*aj-/i
je!no# r-'o# #ei7- a !r-%o# oz%o !e"inj- %la*- 'oja &e po#alja+ - o!reeno# "re
n-"'- pri#e/-j- !a bi !alje napinjanje izaz*alo 77panje #ei7e ili &"i!ni7e, Ka'o &e "-
ra!i o brzini+ ie'ar /e - !a"o# "ren-"'- nare!i"i poro!ilji !a o!#a8 pre&"ane &
napinjanje#, Nareenje za pre&"ana' napinjanja 'o! poro!ilje 'oja je -pozna"a &
poroajni# #e8aniz#o# "reba !a b-!e &i%nal za !i&anje na o!reeni na)in, Nai#e+
i&"o% #o#en"a 'a! joj &e nare!i !a pre&"ane & napinjanje# poro!ilja "reba !a po)ne !a
!i.e vrlo $r%o i vrlo #ovrno0 pop-" !a8"anja p&a, U #o#en"- 'a! poro!ilja o"po)ne &
"a'*i# !i&anje#+ !ija(ra%#a &e po!i%ne & #a"eri)no% !na+ a #-&'-la"-ra "rb-.no%
zi!a %-bi &*oj o&lona7+ zbo% )e%a pre&"aje pri"i&a' "i8 #i.i/a na #a"eri7-, 2ri#eni*.i
"o !i&anje+ poro!llja 'oja i$na zbo% )e%a ne &rne !a &e napinje izbe%a*a %re.'- 'oja bi
i#ala za po&le!i7- 7epanje #ei7e,
Sa&*i# la%ano+ pre'o ra&"e%n-"e #ei7e+ raa &e %la*a !e"e"a, Maj'a !o?i*lja*a
nezabora*ne "ren-"'e 'a! o&e"i 'a'o &e raaj- najpre %la*a+ po"o# ra#ena i r-'e+ "r-p i+
najza!+ no%e !e"e"a+ i 'a!a &aznaje !a je ro!ila '/er'- ili &ina, Ne'oli'o "ren-"a'a
'a&nije ona pri&-&"*-je pr*o# -!i&aj- i iz!i&aj- &*o% !e"e"a+ o&e"i*.i naj*e/- ra!o&"
'a!a )-je nje%o* 'ri',
Iz &*e%a ."o je izlo?eno o !r-%o# poroajno# !ob- ja&no proi&"i)e !a poro!ilja
#o?e pribrano i 'on7en"ri&ano !a prebro!i "o poroaj no !oba i !a pra"i &*oj
poroaj &a#o a'o -napre! zna ."a
049
je &*e o)e'-je i ."a &*e "reba !a iz*r.i - "o# !ob-+ i - )e#- &*e "reba !a
po&l-.a le'ara 'oji *o!i poroaj,
U ze#lja#a - 'oji#a &e bezbolni poroaj &pro*o!i ?ene 'oje &- &e pripre#ale za
bezbolan poroaj i raale bezbolno &la?- &e - je!no#e+ a "o je !a je naj-zb-!lji*ija
(aza poroaja perio! i&"i&'i*anja plo!a, S"o%a "r-!ni7a "reba !obro !a &8*a"i !a
- /elo# poroaj-+ a naro)i"o - "o# !ob-+ -&pe8 poroaja za*i&i o! -lo?eno% napora &
njene &"rane, U'oli'o &e bolje napinje -"oli'o /e (aza i&"i&'i*anja plo!a bi"i 'ra/a,
A -'oli'o je (aza i&"i&'i*anja plo!a 'ra/a -"oli'o /e i !e"e pri &p-."anj- 'roz
poroajni 'anal #anje "rpe"i,
Ka!a &e !e"e ro!i+ po!*ez-je #- &e i pre&e7a p-p)ana *rp7a+ 'oja %a &paja &
po&"elji7o#, Za"i# &e pri&"-pa pr*oj nezi no*oroen)e"a$ 'roz %-#en- 7e* 'oj- #-
babi7a -*la)i - -&"a i noz!r*e iz*la)i &e plo!o*a *o!a+ 'oj- je !e"e #o%lo !a %-"a -
za*r.noj (azi poroajaL &"a*ljaj- #- &e 'aplji7e - o)i 'oje /e %a za."i"i"i o! in(e'7ijeL
'-pa &e+ pre*ija #- &e p-pa' i"!, Za "o *re#e poro!ilja &e o!#ara,
Na 09:5C #in-"a po roenj- !e"e"a poro!ilja pono*o o&e"i ne'oli'o 'on"ra'7ija,
6e 'on"ra'7ije o!l-blj-j- po&"elji7- o! zi!a #a"eri7e, A'o &- "e 'on"ra'7ije *rlo ja'e+
!o*oljno je !a poro!ilja 'ra"'o *reone $r%o i #ovrno &ie !a bi &e &"i.ale, 2ri"i&'i
*anje# !na #a"eri7e le'ar ili babi7a po"po#a?- b[raanjeN po&"elji7e,
De.a*a &e+ #e-"i#+ !a &e po&"elji7a po7epa+ "j, !a je!an njen !eo o&"ane - #a"eri7i, 6o
/e le'ar -"*r!i"i bri?lji*i# pre%le!o# po&"elji7e po njeno# izla&'- iz !-plje #a"eri7e,
A'o le'ar -"*r!i !a po&"elji7a nije /ela+ on /e oba*ezno iz*r.i"i "z*, )revi%i', &,#l'e
!aterice+ U*la)enje# r-'e - !-plj-
044
#a"eri7e -'loni/e zao&"ali !eo po&"elji7e+ ."o je neop8o!no 'a! &e zna !a ?ena zbo%
zao&"alo% !ela po&"elji7e #o?e !a i&'r*a*i+ 'ao i !a !obije !r-%e 'o#pli'a7ije, Re*izija
#a"eri)ne !-plje -*e' &e iz*o!i - nar'ozi,
A'o je - ,poro!ilje iz*r.ena epizio"o#ija+ po izla&'- po&"elji7e iz !-plje #a"eri7e
#ei7a &e+ "a'oe -z pri#en- nar'oze+ -.i*a,
2re no ."o &e pre*eze na o!eljenje za babin jare+ poro!ilja "reba jo. iz*e&no *re#e !a
o&"ane - poro!ili."- po! 'on"rolo# le'ara i babi7e
041
0111. -2" 1 !I.AF. M'Z/2 ! 6.Z6'73'M #'-'824!
2oroaj ne #ora !a b-!e bolan Bol pri nje#- nije ni po"reban ni 'ori&"an, Napro"i*+
on #o?e !a b-!e &a#o ."e"an+ jer poja)a*a -zb-eno&" poro!ilje S8*a"anje !a je
poroaj oba*ezno bolan )in &"*oreno je naopa'i#+ po%re.ni# *a&pi"anje# U"i
7aie# re7i+ %o*ora+ &"*oren je - ?ena -&lo*ni boH# re(le'&, Ali+ "aj &e re(le'& #o?e
-'in-"i &a*re#eni# *a&pi"anje# i pripre#anje# "r-!ni7e za poro!aU "oj pripre#i
"r-!ni7a &e -poznaje & ana"o#ijo# i (iziolo%ijo# &*oji8 polni8 or%ana+ &a
(iziolo%ijo# "r-!no/e i poroajni# bolo*i#a,
Ve/ je obja.njeno ."a e*en"-alno #o?e !a pro-zro'-je iz*e&"an &"epen
poroajno% bola, 6o &- nepra*ilne 'on"ra'7ije #a"eri7e+ %r) #a"eri7e Ali oni &e
#o%- izbe/i, U "o# 7ilj- %o*orili &#o o zna)ai- 'i&eoni'a+ o *e?ba#a !i&anja i o #i.i/noj
rela'&a7iji S"ra8 o! bolo*a i poroaja+ nepo*oljno !-.e*no &"anje ?ene :
poja)a*aj- "e bolo*e !o*o!e/i #oza' - &"anje i&7rpeno&"i,
6r-!ni7e &-+ zna)i+ *e/ -pozna"e &a &*i# oni# ."o &e !e.a*a - poroaj-, Cilj "o%
-pozna*anja nije &a#o - "o#e !a &e iz#eni ranije &8*a"anje o poroaj- 'ao bolno#
)in-, Cilj )i"a*e pripre#e je i - "o#e !a ?ena o*la!a &*i# "i# )injeni7a#a i na-)i i8
'ao a' le'7ij- 'a'o bi -#ela i znala !a &e
04B
poraa, Ne ra!i &e o "o#e !a &e poroajni bolo*i -'in- an%a?o*anje# ja'e *olje *e/ !a
"r-!ni7a+ pozna*aj-/i (iziolo.'e #e8aniz#e poroaja+ &*e&n! -pra*lja &*oji# poroaje#+
!a &e '7n7en"ri.e na nje%a+ !a &*e&no pra"i nje%o* raz*oj, Ra!i &e+ !a'le+
C a'"i*no# &"a*- "r-!ni7e - "o'- poroaja, U "o#e
%la*n- -lo%- i%ra #oza'+ &a )iji# /e#o &e (-n'7ioni
&anje# &a!a pozaba*i"i i iz )e%a /e poro!ilja#a bHi"i
ja&no )e#- !oprino&i nji8o*a a'"i*na -lo%a za *re#e
poroaja,
Moza' je *r8o*ni -pra*lja) na.e% ?i*)ano% &i&"e#a+ a po&re!no i )i"a*o% na.e%
or%aniz#a, Kao 'a'*a "ele(on&'a 7en"rala+ on bi*a oba*e."en o &*e#- ."o &e !e.a*a
- na#a i o'o na&, Na o&no*- "i8 oba*e."enja on iz!aje !alja nareenja, Za &*a'- na.-
ra!nj-+ po're"+ !olazi nareenje o! nje%a, A'o &#o &e+ na pri#er+ ope'li ili ne."o !o!irn-li+
a'o &#o *i!eli o*aj ili onaj pre!#e"+ )-li ne'e z*ii'e iM raz%o*or+ &*e "o !o&pe*a !o na.e%
#oz%a, S*e "o on pri#a,
Na 'oji na)in #oza' pri#a na!ra?aje iz &poljne &re!ine *e/ &#o ranije re'la, 6i
na!ra?aji !el-j- na ner*ne za*r.e"'e - na.oj 'o?i+ na "z* prije#ni'e ili re7ep"ore+ i
o!a"le &e preno&e !o 'i)#ene #o?!ine &onzi"i*ni# ?i*7i#a+ "j, ?i*7i#a 'oji preno&e o&e/aje,
Dalje i!- ?i*)ani# *la'ni#a 'roz 'i)#en- #o?!in-+ - 'ojoj "a *la'na (or#iraj- "z*
-&8o!ne p-"e*e+
0 pre'o pro!-?ene #o?!ine &"i?- !o #oz%a I&i, 05
i 0=J,
Va?n- -lo%- - preno.enj- na!ra?aja iz &poljno &re!ine i#aj- i na.a )-la+ naro)i"o )-lo
*i!a i )-lo &l-8a, Ka! &- ona po&re!i+ na!ra?aji !o&pe*aj- - #oza' p-"e# o!%o*araj-/i8
?i*a7a, 2re'o )-la *i!a #oza' bi*a oba*e."en o pre!#e"- 'oji &#o *i!eli+ o nje%o*oj
boji+ obli'-+ o "o#e !a li &e 're/e ili #ir-je+ a pre'o )-la &l-8a o &*i# z*-)ni#
poja*a#a+ o %la
043
&no# %o*or- i"!, Moza' i&"o "a'o bi*a oba*e."en o ra!- na.i8 -n-"ra.nji8
or%ana I&i, ;5J Ali+ 'ao ."o &#o *e/ re'li+ -lo%a "e na.e %la*ne 7en"rale nije
&a#o - "o#e !a pri#a o&e/aje+ "j !a b-!e oba
Sl, ;5, : S8e#a"&'i pri'az "o'a ?i*)ani8 *la'ana o! #a"eri7e !o #oz%a
*e."ena o &*e#- ."o &e !e.a*a o'o na& i - na#a+ ne%o i !a iz!aje nareenja za &*e
na.e ra!nje+ po're"e+ za &*- na.- !ela"no&", A'o &#o+ na pri#er+ napra*ili najobi)niji
po're" r-'o# !a !o8*a"i#o pero+ nareenje za "aj po're" !o.lo je iz na.e% #oz%a, Zna)i
!a &e &-."ina (-n'7ije+ na.e% #oz%a &a&"oji
01C
- "o#e !a on &"alno pri#a oba*e."enja i+ 'ao *r8o*ni -pra*lja) ner*no% &i&"e#a+ &"alno
iz!aje nareenja, Da po're"i na.e% "ela zai&"a za*i&e o! nareenja 'oja !olaze iz
#oz%a+ "j, o! po&"ojanja iz*e&ni8 7en"ara - #oz%- 'oji &- o!%o*orni za "e po're"e+ naj
bolje *i!i#o - &l-)aje*i#a bole&"i, Nai#e+ a'o na&"-piH 8e#iple%ija Io!-ze"o&" je!ne
polo*ine "elaJ+ on!a -zro' ne're"anja r-'e i no%e - "a'*e o&obe nije - #i.i/i#a 'oji &-
oboleli *e/ - #oz%-+ %!e po&"oji bole&no o%nji."e - *i!- 'a'*o% izli*a 'r*i ili za)epljenja
'r*no% &-!a - obla&"i oni8 7en"ara - #oz%- 'oji &l-?e za po're"e na.e r-'e l na.e no%e,
I&"i je &l-)aj 'a! je - pi"anj- neo&e"lji*o&" je!ne polo*ine+ "ela+ "z*, 8e#iane&"ezija,
Na 'oji na)in+ "j, po#o/- 'o% #e8aniz#a+ #oza' oba*lja "aj &*oj ra!>
O&no*- nje%o*o% ra!a )ine !*a %la*na pro7e&a$ e"citaci'a @ativaci'a ili ra%&ra-en'e?
!o%(a i nje%o*a in/i$ici'a @o.en'e?0 'oji &e i&"o*re#eno o!i%ra*aj-, Nji8o*- /e#o
&-."in- i -lo%- o!#a8 obja&ni"i, Uz#i#o+ na pri#er+ !a 8o/e#o !a !o8*a"i#o pero &
na.e% &"ola, Na.a r-'a po'ren-la &e i !o8*a"ila %a je, 2ri "o# &- ra!ili &a#o oni #i.i/a
'oji &- po"rebni !a iz*r.e "- ra!nj-+ !a !o8*a"e pero, Ka'o je !o.lo !o "o% po're"anja
r-'e> Do "o%a je !o.lo zbo% raz!ra?enja o!reeno% #e&"a - #oz%- 'oje pre!&"a*lja
centar za po're"anje r-'e, 6o raz!ra?enje o!reeno% #e&"a+ o!reeno% !ela #oz%a+
nazi*a &e o%nji."e ra%&ra-en'a ili ativaci'e0 jer ono - "o# #o#en"- izra?a*a a'"i*n-
-lo%-+ a'"i*no (-n'7ioni&anje #oz%a+ 'oje i#a za 7ilj !a o&"*ari o!reen po're" r-'e
'oja "reba !a !o8*a"i pre!#e",
Ka'o !olazi !o "o% raz!ra?enja Ia'"i*a7ijeJ #oz%a> U pi"anj- je o&obina /elija
#oz%a !a &- &po&obne !a *r.e 'o#pli'o*ane biolo.'e i 8e#ij&'e pro
010
7e&e o'i i#aj- za rez-l"a" raz!ra?enje ili a'"i*i&anje o!%o*araj-/e% !ela #oz%a,
S"*oreno o%nji."e raz!ra?enja - je!no# !el- #oz%a i#a "en!en7ij- !a &e .iri+
"j, !a raz!ra?enje prelazi i na !r-%e !olo*e #oz%a, "a bi &e !e&ilo - na*e!eno#
pri#er- & na.o# r-'o# 'a! bi &e "o raz!ra?enje pro.irilo i na !r-%e !elo*e #oz%a> U
"o# &l-)aj- ne bi &e o&"*arili &a#o po're"i r-'e 'oji i#aj- za 7ilj !a !o8*a"e
pre!#e" ne%o bi &e ja*ili i razni !r-%i po're"i+ i "o ne &a#o r-'e+ *e/ i no%e i !r-%i8
!elo*a "ela+ 'oji ne#aj- ni'a'a* zna)aj i -lo%- pri !o8*a"anj- pre!#e"a+ npr,
ba7anje i %r)e*i r-'e+ njena ne&i%-rno&" i"!, Me-"i#+ na.a r-'a !o8*a"ila je pre!#e"
a !a &e pri "o# nije ba7ala+ nije bila ne&i%-rna, 2o're" je iz*e!en &'la!no i !o*eo
!o o!reeno% 7ilja, Zna)i !a &e+ po! nor#alni# -&lo*i#a+ po're"i &'la!no
o!*ijaj-,
6o je &*e #o%-/e &a#o 'a! &e o%nji."e raz!ra?enja ne pro.ir-je, S"a je "o ."o
&pre)a*a .irenje na!ra?aja> I "- je - pi"anj- je!na *r&"a ra!a na.e% #oz%a, I "-
#o?!ane /elije &*oji# pro7e&i#a i zbi*anji#a o&"*ar-j- "- (-n'7ij-, S-."ina &a#e
(-n'7ije ce - "o#e !a &pre)i+ -'o)i .irenje raz!ra?enja+ 'ao i !a &pre)i i -'o)i #no%e
!r-%e na!ra?aje 'oji !opir- !o #oz%a, Ri# &e - #oz%- &"*ori je!no o(n'ite
ra%&ra-en'a Ia'"i*a7ijeJ+ , i"to! tren,t, !elo*i #oz%a 'oji op'olja*aj- "o ?ari."e
rea%-j- &-pro"no# poja*o#+ o.en'e!0 i "i#e o%rani)a*aj- .irenje ?ari."a, Zbo% "o%a
&e "a poja*a i nazi*a in8ibi7ija I'o)enjeJ,
Da bi &e ja&nije &8*a"ili zna)aj i priro!a a'"i*a7ije i in8ibi7!je #oz%a+ na*e./e#o
L(o. ne'oli'o pri#era,
U)eni' na )a&- &l-.a pre!a*anje, Sl-.aj-/i %a+ - nj e%a &e - #oz%- &"*ara
o%nj i." e a'" i*a7i j e "j, nje%o*a 'on7en"ri&ano&" na pre!a*anje, O'o
015
"o% o%nji."a a'"i*no&"i #oz%a o!#a8 &e &"*ara zona !n8ibi7ije+ 'oja &pre)a*a !a
- #oza' !opr- razna !r-%a o'olna zbi*anja, Za8*alj-j-/i in8ibi7iji+ -)eni' ne )-je
*!'- na -li7i+ ne pri#e/-je &*e !r-%o ."o &e o'o nje%a !e.a*a, I -'oli'o &e on ja)e
'on7en"ri&ao na pre!a*anje -"oli'o /e #anje !r-%i na!ra?aji ! opira"i !o nje%o*e &*e&"i
i -"oli'o /e on i#anje pri#e/i*a"i o'olna zbi*anja, I obrn-"o+ -'oli'o je nje%o*a pa?nja
&labije pri*-)ena pre!a*anje# -"oli'o /e on la'.e )-"i %ala#- na -li7i+ zapa?a"i
prolazni'e i !r, O*!e /e#o po!*-/i jo. ne."o ."o je o! zna)aja za na. proble#+ a "o je !a
-'oli'o 'e o(n'ite ativaci'e 'a.e ,tolio 'e i in/i$ici'a 'a.a. A'o je+ pa'+ a'"i*a7ija
&laba+ i in8ibi7ija /e bi"i &laba, Vojni' &e nalazi na bojno# polj-, U je'- bi"'e+ nje%o*a
'on7en"ri&ano&" na &a# "o' bi"'e+ na p-7nja*-+ polo?aj i !r-%o "oli'o je ja'a !a on ne
&a#o ."o ne pri#e/-je ni."a !r-%o ne%o ne o&e/a ni bol o! rane 'oj- je za!obio -
"o'- bi"'e,
2-"ni' - *oz- 'oji &e 'on7en"ri.e na )i"anje ne'e zaba*ne 'nji%e ne pri#e/-je
raz%o*or o&"ali8 p-"ni'a ni"i 8-'- *oza, I&"o "a'o+ o&oba 'oja &e ja'o 'on7en"ri.e na ne'i
po&ao 'oji je in"ere&-de pre&"aje !a o&e/a bolo*e pri z-bobolji,
In8ibi7ija je *rlo *a?an pro7e& za na. &*a'o!ne*ni ?i*o" i ra!+ jer o#o%-/a*a !a
&e 'on7en"ri.e#o na je!an o!reen po&ao i !a &*e o&"alo ne pri#e/-je#o, Nai#e+ !o' &e
ba*i#o je!no# &"*ari+ in8ibi7ija je "aj pro7e& 'oji ne !oz*olja*a !a - na. #oza'+ "j, -
na.- &*e&"+ !o&pe*aj- razni !r-%i na!ra?aji iz &poljnje% &*e"a,
A'o "i pro7e&i a'"i*a7ije i in8ibi)ije ni&- - !o*oljnoj #eri raz*ijeni+ on!a ne #o?e#o
!a &e 'on7en"ri.e#o na je!an o!reen po&ao+ jer na.a pa?nja prelazi & pre!#e"a na
pre!#e", U "o'- zapo)e"o% po&la #i &#o ne!o*oljno 'on7en"ri&ani na nje%a+
01=
na.- pa?nj- pni*la)i ne'a !r-%a &"*ar+ #alo po&le "re/a i"!, U na#a &e &"*ara
zbr'a razni8 -"i&a'a i #i o&"a*lja#o -"i&a' ra&ejane o&obe,
2o&"a*lja &e pi"anje !a li po&"oji 'a'a* o!no& iz#e- in8ibi7ije i ra!a na.i8
-n-"ra.nji8 or%ana+ #e- 'oje &pa!a i #a"eri7a, 2o&"oji, On je o! o&no*no%
zna)aja za raz-#e*anje )injeni7e !a 'on"ra'7ije #a"eri7e #o%- !a b-!- pri#ljene 'ao
bolne, Ba. !a bi&#o ola'.ali raz-#e*anje (-n'7ioni&anja na.i8 -n-"ra.nji8 or%ana i
nji8o*- po*ezano&" & -lo%o# #oz%a #i &#o izlo?ili op."e poj#o*e o (-n'7ioni&anj-
#oz%a i o&no*ne pro7e&e po#o/- 'oji8 on -pra*lja or%aniz#o#,
2o! nor#alni# -&lo*i#a+ "j, 'a!a &#o z!ra*i i 'a! na.i or%ani ni&- napa!n-"i
o!reeno# bole./- ili ne "rpi#o o! ne%a"i*ni8 !-.e*ni8 pre?i*lja*anja+ #i ne o&e/a#o
ra! na.i8 -n-"ra.nji8 or%ana, Ia'o na.e &r7e &"alno '-7a+ ia'o &"alno !i.e#o+ ia'o
na. ?el-!a7 i 7re*a ra!e+ #i "o ne zapa?a#o, Ra! "i8 or%ana ne !opire !o na.e
&*e&"i, Me-"i#+ ranije &#o *i!eli !a &- &*i "i or%ani &nab!e*eni ?i*)ani# *la'ni#a
*e%e"a"i*no% I&a#o&"alno%J ?i*)ano% &i&"e#a+ i "o 'a'o ?i*)ani# *la'ni#a 'oja
-pra*ljaj- ra!o# "i8 or%ana "a'o i *la'ni#a 'oja o!reeni# p-"e*i#a &pro*o!e
razne o&e/aje iz "i8 or%ana !o na.e% #oz%a, Ka!+ npr,+ 8rana !o&pe - ?el-!a7+ !olazi+
pore! o&"alo%+ !o 'on"ra8o*anja I&'-pljanjaJ ?el-!a)no% zi!a+ !a bi &e 8rana
po"i&n-la !alje - 7re*a, Kon"ra8-j-oi &e+ ?el-!a7 na!ra?-je ner*ne za*r.e"'e i "aj
na!ra?aj &e ?i*)ani# *la'ni#a preno&i &*e !o #oz%a, Zapi"a/e#o &e$ !a li o&e/a#o "o
&'-pljanje ?el-7a> 2o! nor#alni# o'olno&"i#a+ "aj ra! ?el-7a ne o&e/a#o, 6aj
o&e/aj na. #oza' nere%i&"r- je, Na.a &*e&" %a ne opa?a,
Da'le+ i pore! "o%a ."o i#p-l&i a!- 'a na.e# #oz%-+ ne o&e/a#o+ ne pri#e/-je#o
ra! na.i8 -n-
01;
"ra.nji8 or%ana, Ka'o "o> In8ibi7ija je "a 'oja pri "o#e &"-pa - !ej&"*o, 6aj #o?!ani
pro7e& ,: 'o)enje &pre)a*a !a razni o&e/aji 'oji &e ja*ljaj- pri ra!- na.i8 -n-"ra.nji8
or%ana !opr- - #oza' i !a b-!- o! nje%a re%i&"re *ani, 6o i#a &*oj zna)aj za !ela"no&"
#oz%a, S-."ina o*o%a je - "o#e ."o bi #oza' 'a! bi pri#ao &*a'- !ra? iz na.i8
-n-"ra.nji8 or%ana+ bio pre"rpan "a'*i# broje# razni8 o&e/aja !a bi nje%o*o
(-n'7ioni&anje - o!no&- na &poljni &*e" bilo zna"no o"e?ano,
"a bi*a a'o &e pro#ene nor#alni -&lo*! po! 'oji#a &e or%aniza# nalazi> A'o+ na
pri#er+ iznena!a !o?i*i#o ja' &"ra8> S"ra8 ne%a"i*no !el-je na ra! na.e% #oz%a, On
&#anj-je nje%o*- a'"i*no&" i i&7rplj-je nje%o*- ener%ij-+ .o'ira %a, Ka!a je #oza' -
"a'*o# &"anj-+ on!a &e &#anj-je ja)ina i pro7e&a raz!ra?enja i pro7e&a in8ibi7ij e, 6a'o
o&labljena #o/ in8ibi7ij e &a!a *i.e ne #o?e !a &pre)i -laza' - #oza' razni8 o&e/aja iz
razni8 -n-"ra.nji8 or%ana, Za"o !olazi !o "o%a !a o&e/a#o l-panje na.e% &r7a+ %r)enja
?el-7a i"!, Ne*a?na+ je!*a pri#e"na+ &*a'o!ne*na ne%a"i*na !-.e*na pre?i*lja*anja+
&i"ne bri%e+ &i"na &"ra8o*anja i -zb-enja+ 'a! !-?e !el-j-+ #o%- "a'oe !a !o*e!- na.
#oza' - i&"o &"anje i&7rpeno&"i+ &"anje nje%o*e &#anjene ener%ije, Na i&"i na)in !el-je !
&"ra8 o! poroaja+ 'ao ."o &#o "o ranije *i!eli,
Ka! &- - pi"anj- oboljenja -n-"ra.nji8 or%ana+ !o na.e &*e&"i o&e/aji !opir- na i&"i na)in
'ao pri pre?i*lja*anj- ja'i8 -zb-enja i !-.e*ni8 po"re&a+ "j, #oza' &e "a!a nalazi -
&"anj- i&7rpeno&"i i o&labljene #o/i !elo*anja,
Ra! na.i8 -n-"ra.nji8 or%ana nor#alno o&"aje nezapa?en+ ali po! o!reeni# -&lo*i#a
#o?e !a &e pri#e"i+ o&e"i, 6o za*i&i o! &"anja #oz%a+ o! ja)ine pro7e&a in8!bi7ije,
In8ibi7ija je "a 'oja )ini !a na. #oza' re%i&"r- je ili ne re%i&"r- je ra! -n-"ra.nji8
019
or%ana+ "e !a+ &le!&"*eno "o#e+ nji8o* ra! ,b-!e ili no b-!e pri#e/en,
Ranije &#o &e -poznali &a (-n'7ijo# #oz%a -op."e i nje%o*i# o!no&o# ,pre#a
ra!- -n-"ra.nji8 or%ana, 6o &#o -)inili !a bi&#o bolje raz-#eli -lo%- #oz%a - &a#o#
a'"- poroaja,
"a &e !e.a*a - poroaj-> Kao ."o &#o *i!eli+ poroaj &e &a&"oji o! ,niza 'on"ra'7ija
#a"eri7e+ o! niza &"ezanja #a"eri)no% #i.i/a, U pr*o# poroajno# !ob- 'on"ra'7ije
i#aJ- za 7ilj !a !o*e!- !o .irenja %rli/a #a"eri7e+ a - !r-%o# poroajno# perio!- !a
i&"-&n- plo!, One &e ja*ljaj- i - "r-!no/i+ i "a!a &- ne &a#o bezbolne [ne%o )e&"o i
nepri#e"ne, Ka! zapo)ne poroaj+ po)inj- i 'on"ra'7ije+ 'oje &- najpre re"'e i &labe+ a
za(7i# "o'o# poroaja : po&"aj- &*e )e./e i ja)e, Pena po)inje !a i8 o&e/a 'ao
bolne+ pa i8 &"o%a nazi*a Mbolo*i#aN,
Za."o ?ena pri poroaj- o&e/a 'on"ra'7ije #a"eri7a 'ao bolo*e> Za."o &e "o !e.a*a+
'a! je #a"eri7a or%an 'ao i &*i o&"ali -n-"ra.nji or%ani+ 'ao #o'ra/na be.i'a+ &r7e i !r-%i
or%ani+ )iji &e ra! po! nor#alni# -&lo*i#a ne zapa?a+ "j, na. #oza' %a ne re%i&"r-je>
Je!an o! -zro'a bolno&"i 'on"ra'7ija le?i - "o#e ."o zbo% ne!o*oljno% prili*a 'i&eoni'a
'on"ra'7ije ni&- pra*ilne, 2re#a "o#e+ ra!i &-zbijanja "o% -zro'a "r-!ni7e "rebaH!a &e
ob-)e - "e8ni7i !i&anja i H#i.i/ne rela'&a7ije+ 'oja /e o#o%-/i"i !obar prili* 'i&eoni'a,
Ali+ jo. -*e' o&"aje je!an !ale'o zna)ajniji -zro' bolno&"i 'on"ra'7ija+ a "o je !a
ner*ni na!ra?aj 'oji one &"*araj- bi*a pri#ljen+ re%i&"ro*an o! &"rane #oz%a, O!#a8 &e
po&"a*lja pi"anje+ za."o #oza' re%i&"r-je "e na!ra?aj e 'a!+ po! nor#alni# -&lo*i#a+ ne
re%i&"r-je na!ra?aje iz -n-"ra.nji8 or%ana> 2o&re!i je in8ibi7ija I'o)enjeJ+ i "o &laba
#o/ 'o)enja, Ko)enje nije !o*oljno ja'o i ono &a!a prop-."a &*e na!ra?aje - #Dza',
A in
014
8ibi7ija je &laba za"o ."o &e #oza' nalazi - &"anj- o&labljeno% !elo*anja+ - &"anj- pri 'o#e
&e nje%o*a ener%ija i&7rpela+ "a'o !a je on po&"ao ne#o/an+ izne#o%ao, U o*a'*o# &"anj-
#oz%a i pro7e&i raz!ra?enja i pro7e&i in8ibi7ije ni&- !o*oljno ja'i,
Koji je -zro' za "a'*o &"anje #oz%a> Vi!eli &#o !a &*a'o -zb-enje+ &*a'i &"ra8
#o?e !a !o*e!e #oza' - &"anje i&7rpeno&"i, Za *re#e poroaja "o je &"ra8 o! &a#o%
poroaja+ i "o 'a'o o! poroajni8 bolo*a "a'o i o! 'o#pli'a7ija 'oje poroaj &a
&obo# no&i,
Ka'o je &laba in8ibi7ija #oz%a "a 'oja prop-."a - #oza' o&e/aj bolno&"i
'on"ra'7ija #a"eri7e+ zna)i !a bi "rebalo ne'a'o oja)a"i in8ibi7ij- !o #a'&i#-#a, Ka!
bi &e ona oja)ala+ #a"eri)ne 'on"ra'7ije ne bi &e o&e/ale+ ili bi &e+ pa'+ *rlo &labo
o&e/ale, Zna)i+ proble# je - "o#e 'a'o !a "e "tvori 'aa in/i$ici'a !o%(a.
Me-"i#+ *e/ &#o po!*-'li !a ja'o 'o)enje #oz%a po&"oji on!a 'a! po&"oji i
o%nji."e ja'o% raz!ra?enja, 6a !*a pro7e&a #e-&obno &- po*ezana i -"i)- je!an na !r-%i,
6a#o %!e po&"oji ja'o raz!ra?enje+ po&"oji i ja'o 'o)enje+ i obrn-"o, 6e' 'a!a &- oba
o*a pro7e&a ja'a+ po"en7ijal na.e% #oz%a je &na?an+ a "o je ono ."o je po"rebno za
poroaj, Zna)i+ "reba &"*ori"i o%nji."e raz!ra?enja - #oz%-+ o%nji."e a'"i*no&"i, Ka'o &e i
na 'oji na)in &"*ara 'o! "r-!ni7a "o o%nji."e a'"i*no&"i i )e#- ono o!%o*ara> Ono po)inje
!a &e &"*ara *e/ o! "ren-"'a pripre#e za bezbolni poroaj, Cilj -pozna*anja "r-!ni7a &
ana"o#ijo# i (iziolo%ijo# or%ana+ &a (iziolo%ijo# "r-!no/e+ po&ebno &a (iziolo%ijo#
poroaja+ & #e8aniz#o# na&"ajanja bola i nje%o*o% -'lanjanja : nije &a#o - "o#e !a
&e iz#eni ranije po%re.no &8*a"anje o poroaj- 'ao bolno# )in- *e/ i !a &e &"*ori
je!no ja'o o(n'ite ativaci'e !o%(a0 'oje /e &"-pi"i - !ej
011
&"*o za *re#e poroaja, Ja'a a'"i*a7ija &"*ori/e ja'- in8ibi7ij-+ 'oja e -'o)i"i
-laza' - #oza' na!ra?aja na&"ali8 zbo% 'on"ra'7ija #a"eri7e, 2re#a "o#e+ &*a
"eorij&'a ob-'a 'oja &e pre!-zi#a i *e?be !i&anja i rela'&a7ije i!- za "i# !a &"*ore
o%nji."e a'"i*a7ije - na.e# #oz%-, S"o%a &e ?ene i ne #o%- bezbolno poraa"i bez
po"p-ne pripre#e, Ne ra!i &e+ !a'le+ o "o#e #o?e li &e "rpe"i bol iline *e/ o "o#e !a li
je #oza' ?ene &po&oban !a -pra*lja poroajni# Rino#,
Re#-+ - &"*ari+ o!%o*ara "o o%nji."e a'"i*a7ije - #oz%- &"*oreno ob-'o#
"r-!ni7e> Ono o!%o*ara oncentri"ano"ti tr,&nice na "vo' #oro*a'0 pa?nji &a 'ojo#
ona pra"i poroaj, Ob-'a je po"rebna i za "o !a bi ?ena #o%la !a &e 'on7en"ri.e na
"o' &*o% poroaja+ "j, !a bi za-zela a'"i*an &"a*+ a'"i*n- -lo%- - poroaj-, Ve/
je i&"a'n-"a o*a )injeni7a$ -'oli'o je pro7e& a'"i*a7ije - #oz%- ja)i -"oli'o je ja)a
in8ibi7ija 'oja &pre)a*a -laza' na!ra?aja - #oza', Sa!a !o!aj#o$ -'oli'o je &"a*
?ene - poroaj- a'"i*niji -"oli'o je ja)i i pro7e& a'"i*a7ije #oz%a 'oji &a &obo# po*la)i
ja'- in8ibi7ij-, 6o 'on're"no zna)i !a -&pe8 bezbolno% poroaja za*i&i o! &a#e
"r-!ni7e+ !a je -&pe8 - njeni# r-'a#a,
Da'le+ -'ra"'o re)eno+ -lo%a #oz%a - poroaj- &a&"oji &e - "o#e !a &e
pripre#o# "r-!ni7a p-"e# "eorij&'e ob-'e i pra'"i)ni8 *e?bi !i&anja i rela'&a7ije
&"*ori - #oz%- o%nji."e ja'e #o?!ane a'"i*no&"i, Ja'- #o?!an- a'"i*a7ij- pra"i ja'a
in8ibi7ija+ 'oja ne/e !oz*oli"i !a #oza' re%i&"r-je bolne 'on"ra'7ije #a"eri7e, Za *re#e
poroaja ?ena ne/e o&e/a"i bolo*e ili /e i8 *rlo &labo o&e/a"i, Sa#o+ pa'+ o%nji."e
a'"i*no&"i - &"*ari o!%o*ara 'on7en"ri&ano&"i ?ene na poroaj+ ."o je za*i&no o!
&"e)eno% znanja - "o'- pripre#e, Ono zna)i -&re!&rei*anje njene pa?nje na "o'
poroaja+ &*e&no pra/enje poroaja+ ."o &e &*o!i na a'"i*an &"a* ?ene - poroaj-,
Ona &e na
01B
"e)aj- i pripre#i za "o !a+ poznaj-/i #e8aniza# poroaja+ #o?e &*e&no *la!a"i
poroaje#+ "j, !a zna i !a -#e !a &e poraa, 2oraa"i &e bezbolno ne zna)i j-na)i"i &e
bolo*i#a+ ne zna)i i#a"i ja'- *olj- !a &e -'lone bolo*i+ *e/ "o zna)i &*e&no *la!a"i
&*oji# poroaje#+ &*e&no pra"i"i nje%o* "o' i - !a"o# "ren-"'- pri#eni"i &"e)eno znanje,
Ve/ &a#a )injeni7a !a je "eorij&'a i pra'"i)'a pripre#a ?ene za bezbolni poroaj o!
naro)i"o% zna)aja !o*oljno ja&no %o*ori !a "r-!ni7e "reba !a pri&"-pe ob-7i *rlo ozbiljno
i !a - "o'- nje &"e'n- &oli!no znanje, U'oli'o "r-!ni7e bolje *la!aj- pozna*anje#
#e8aniz#a bezbolno% poroaja -"oli'o /e nji8o* &"a* - poroaj- bi"i a'"i*niji i &a#
poroaj bezbolnije pro"e/i,
Za*r.i#o o*o po%la*lje re7i#a o!-.e*ljeno% poborni'a #e"o!a bezbolno% poroaja+
(ran7-&'o% a'-.era 5a!a%ea< M6r-!ni7e+ b-!i"e !obre -)eni7e i bi/e"e na%raene "i#e
."o /e"e &e poraa"i ne & bolo# ne%o & ra!o./-N
013
1J. 32$&!#234. #'-'8242
bZa -&pe8 bezbolno% poroaja nije !o*oljno *ero*a"i - nje%a+ "reba
zna"i poraa"i &eN,
@An(eler(,e"?
Iz &*e%a ."o je !o&a! izlo?eno proi&"i)e !a je bezbolni poroaj o!reen #e"o!
poraan ja+ 'oji izi&'-je oba*ezn- pripre#- "r-!ni7e a'o &e ?eli !a on !one&e pozi"i*ne
rez-l"a"e,
U 7ilj- pripre#e "r-!ni7a za bezbolni poroaj pri a'-.er&'i# o!eljenji#a
(or#iraj- &e "e)aje*i za %r-pe o! B !o 0C ?ena, Ve/e %r-pe ni&- po!e&ne+ a #anje &-
po?eljne, 6e)aje# oba*ezno r-'o*o!i le'ar,
A'o je "o #o%-/e+ najbolje je !a i&"i le'ar 'oji je ob-)a*ao "r-!ni7- na "e)aj-
*o!i njen poroaj,
Sa# "e)aj &a&"oji &e iz )a&o*a "eorij&'e i pra'"i)'e na&"a*e, 6i )a&o*i ne &#ej- &e
'r-"o &8*a"i"i, Oni "reba !a &e oba*ljaj- - obli'- raz%o*ora & "r-!ni7a#a+ pri 'oji#a
"reba !a *la!a #a'&i#alno pri&na i prija"na a"#o&(era, 6- &e &"*ara onaj po"reban
'on"a'" iz#e- "r-!ni7e+ & je!ne &"rane+ i le'ara i o&"alo% o&oblja+ & !r-%e &"rane+ 'oji
-#no%o#e !oprino&i o"'lanjanj- &"ra8a i &#iri*anj- "r-!ni7a,
Sa "i# "e)aje# po)inje &e - "re/e# #e&e7- "r-!no/e, Za *re#e pr*i8 )a&o*a "r-!ni7a
&e -poznaje & o&no*ni# poj#o*i#a iz ana"o#ije i (iziolo
0BC
%ije polni8 or%ana+ 'ao i &a (iziolo%ijo# "r-!no/e+ "j, & oni# )injeni7a#a 'oje &#o izneli
- pr*o# po%la*lj-, U "o'- !alji8 )a&o*a+ 'oji &e o!r?a*aj- - po&le!nja !*a #e&e7a
"r-!no/e+ je!no o! pr*i8 #e&"a za-zi#a -pozna*anje "r-!ni7a & #e8aniz#o# poroajno%
bola+ &a &8*a"anji#a 'oja &- !o*ela !o "o%a !a poroaj po&"ane oba*ezno bolan )in+ 'ao i &a
&a*re#eni# po%le!i#a na pi"anje poroajno% bola 'ao neoba*ezno%+ nepo"rebno%+
ne'ori&no%+ 'oji &e #o?e izbe/i - poroaj-, S"i7anje# "i8 poj#o*a po)inje &-zbijanje
-&lo*ni8 bolni8 *eza !a bi &e p-"e# !alje ob-'e -po"p-nilo znanje "r-!ni7e o "o#e 'a'o
/e &e poraa"i bezbolno, 2ri "oj ob-7i one &e po"an'o -poznaj- & #e8aniz#o# o!*ijanja
poroaja+ "a'o !a i# ni."a ne o&"aje nepozna"o o )in- 'oji i8 )e'a, I ne &a#o "o+ one
"- &"i)- "eorij&'o i pra'"i)'o znanje o &*i# oni# #era#a 'oje i#aj- za 7ilj !a poroaj
-)ine ."o #anje bolni#+ a 'oje /e pri#eni"i 'a! na&"-pi poroaj,
U pra'"i)'i !eo "e pripre#e &pa!aj- *e?be !i&anja i *e?be #i.i/ne rela'&a7ije, 2o."o
je le'ar na )a&o*i#a !ao po"rebna "eorij&'a obja.njenja za "a *e?banja+ nji8o*o pra'"i)'o
iz*oenje obi)no &pro*o!i (izio"erape-"+ po!robno -pozna" & "i# proble#o#, Sa
za*r.e"'o# "e)aja "r-!ni7a "reba ne &a#o !a ra&'ine & ranije &"e)eni#+ nepra*ilni#
&8*a"anje# !a je poroajni )in bolan *e/ #ora !a &"e'ne po"rebno znanje o "o#e 'a'o /e
&e poraa"i+ "j, 'a'o /e *o!i"i &*oj poroaj+ jer pri#ena o*e ili one #ere - "o'- poroaja
izi&'-je njen- #a'&i#aln- 'on7en"ra7ij- na poroaj, 6aj njen a'"ii*ni &"a* pre#a poroaj-
"reba !a &e realiz-je *e/ o! pr*o% "ren-"'a poroaja,
Nor#alno+ poroaj na&"-pa iz#e- 51C, i 5BC, !ana o! oploenja, 6r-!ni7a 'oja je
-poznala (izio
lo
%ij- "r-!no/e zna !a izra)-na 'oji8 !ana+ o"prili'e+ rno?e !a o)e'-je
po)e"a' poroaja,
0B0
Da ne bi ni."a pore#e"ilo njen !-.e*ni #ir i !a ne bi !o.lo !o nepo"rebne
ner*oze , "ren-"'- 'a! &e poja*e pr*i zna7i 'oji na%o *e&"a *aj - po)e"a' poroaja+
"r-!ni7a "reba na *re#e+ bar !e&e"a' !ana pre o)e'i*ano% !a"-#a poroaja+ !a
po&*r.a*a razne po&lo*e i pripre#i &*e ."o joj je po"rebno za poroaj, 6a'o+ ona "reba
!a zna 'oja /e je o&oba o"pra"i"i - poro!ili."e i 'a'o /e &"-pi"i - *ez- & njo# - bilo 'oje
!oba !ana ili no/i, Obi)no je "o #-? ili ne'o o! )lano*a poro!i7e, 2o"rebno je !a
pre!*i!i 'oje /e &aobra/ajno &re!&"*o 'ori&"i"i !a bi &"i%la !o poro!ili."a i 'a'o /e
%a obezbe!i"i, Dalje+ "reba Hna *re#e !a ,raz#i&li i or%aniz-je 'o /e pre-ze"i - '-/i
razne njene po&lo*e, U'oli'o *e/ i#a !e7e+ naro)i"o "reba !a obezbe!i 'o /e za "o
*re#e !a pri8*a"i !e7-+ jer "o ponaj*i.e #o?e !a pore#e"i njen #ir, 2ore! "o%a+ "reba
!a i#a &pre#an -p-" za bolni7-+ 'ao i &*e labora"orij&'e analize i rez-l"a"e !r-%i8
pre%le!a - "o'- "r-!no/e, Ge'ar- 'oji *o!i poroaj "i nalazi #o%- bi"i o! 'ori&"i+
a poro!ilj- /e po."e!e"i o! nepo"rebni8 &i"ni8 neprija"no&"i 'ao ."o je -zi#anje 'r*i i
!r,
A'o !oe !o 'on"ra'7ija #a"eri7e+ pr&'an ja *o!enja'a ili #anje% &l-za*o
'r*a*o% o!li*a+ zna)i !a je poroaj *e/ po)eo, S poja*o# je!no% o! "i8 zna'o*a : ili
&*a "ri i&"o*re#eno+ ."o &e #o?e !o%o!i"i "r-!ni7a "reba !a 'rene - poro!ili."e, U &l-
)aj- o!ila&'a plo!o*e *o!e najbolje je !a poro!ilja o!#a8 le%ne i !a &e - le?e/e#
polo?aj- pre*eze !o poro!ili."a, S*a'a'o+ naj)e./i zna' !a je poroaj po)eo je&"e poja*a
ri"#i)'i8 'on"ra'7ija #a"eri7e+ 'oje "r-!ni7a "reba o!#a8 +!a pra"i i analizira+ obra"i*.i
pa?nj- na "o - 'o# &e raz#a'- ja*ljaj-+ 'a'*a je nji8o*a ja)ina i &labljenje i"!,
Da'le+ 'a! &e - "r-!ni7e 'oja &e pripre#ala za bezbolni poroaj poja*i je!an
o! na*e!eni8 zna
0B5
'o*a 'oji ozna)a*aj- po)e"a' poroaja+ ona ne "reba *i.e !a &e za!r?a*a 'o! '-/e,
6o+ iz#e- o&"alo%+ i za"o ."o &e "a!a o'o poro!ilje obi)no &ja"i )
L
,"a*a poro!i7a+ pa i
najbli?a o'olina, Do' najbli?i po)inj- !a izra?a*aj- &"ra8 i ne#ir+ !o"le !r-%i !aj- razne
&a*e"e+ "a'o !a &e o'o poro!ili e &"*ara pra*a pani'a, Ko! "r-!ni7e 'oja &e pripre#ala za
bezbolan poroaj "o pa!a ba. - "ren-"'- 'a! "reba !a &e 'on7en"ri.e na &*e ono ."o je
na-)ila o bezbolno# poroaj- i !a "o pra'"i)'i pri#eni, Zbo% &*e%a "o%a+ )i# poroaj
po)ne+ poro!ilja "reba o!#a8 !a 'rene - poro!ili."e+ %!e /e &a!a pra'"i)'i Mpola%a"i
i&pi"N pre! &*oji# na&"a*ni7i#a : le'ari#a i babi7a#a 'oji &- je pre"8o!no
in&"r-i&ali, Ona /e &e "- na/i - &re!ini 'oj- *e/ poznaje i 'oja i#a p-no raz-#e*anje
za nj-, Nara*no+ "o ne zna)i !a & pola&'o# - poro!ili."e "reba &-*i.e po?-ri"i, 2oro!ilja
jo. -*e' i# a !o*oljno *re#ena !a &"rplji*o pri'-pi &*oj "oale"ni pribor+ r-blje i !r-%e
po"rebne &i"ni7e, A'o &e za *re#e "ran&por"a ja*e 'on"ra'7ije+ poro!ilja "reba !a !i.e
-brzano i po*r.no,
2o !ola&'- - poro!ili."e poro!ilja "reba !a 'a?e !a &e pripre#ala za bezbolan
poroaj, 2o prije#- poro!ilje le'ar /e iz*r.i"i "z*, ,n,tran'i #re(le&. 6aj pre%le! *r.i
&e - pa-zi+ *an 'on"ra'7ija #a"eri7e+ jer "a!a nije bolan, Rez-l"a" pre%le!a le'ar
&aop."a*a poro!ilii+ "a'o !a ona &aznaje - 'ojoj &e poroajnoj (azi nalazi,
U pr*oro"'i &e pri pr*o# pre%le!- - *e/ini &l-)aie*a 'on&"a"-ie !a je - (azi
Mizra*na*ania %rli/a #a"eri7eN, U "oj (azi naibolje je !a poro!ilia &pa*a+ a'o #o?e, A'o je
prob-!i ne'a &na?nija 'on"ra'7ija+ "reba &a#o ne'oli'o p-"a !-blje !a -!a8ne, Na "aj
na)in /e &e &#iri"i, A'o joj &e ne &pa*a+ #o?e !a raz%o*ara ili ple"e+ ali - &*a'o# &l-)aj-
"reba !a ."e!i ener%ij- i !a &e o!#ara, Do !ila"a7ije za 5:= pr&"a
0B=
!o*oljno je !a za *re#e 'on"ra'7ija poro!ilja !i.e ne."o !-blje i &porije i !a &e
rela'&ira, 2o)e*.i o! !ila"a7ije za 5:= pr&"a+ njena 'on7en"ra7ija na poroaj ra&"e,
Sa!a ona b-!no pra"i &*a'- 'on"ra'7ij- !a bi & njeni # po)e"'o# #o%la !a pri #eni
o!%o*araj-/e !i&anje+ 'ao i !a &e #a'&i#alno rela'&ira, 2o&ebna *r&"a !i&anja #ora
!a &e pri#eni - i&"o# #o#en"- 'a! o"po)ne 'on"ra'7ija+ ."o - po)e"'- ?ena#a
)e&"o ne -&pe*a, 6o poro!ilj- ne "reba !a obe&8rabri+ jer po&le ne'oli'o pono*ljeni8
po'-.aja -&pe*a !a o"po)ne & !i&anje# - i&"i #a8 'a! naie 'on"ra'7ija, 2oro!ilja
b-!no pra"i &*oj poroaj i #i&li 'a!a ."a "reba !a -ra!i, U'oli'o #o#en"ano
ne)e%a ne #o?e !a &e pri&e"i+ le'ar ili babi7a /e joj po#o/i+ oni /e je po!&e"i"i, A'o
&e &l-)ajno -'a?e po"reba za o!reeni# le'o*i#a+ le'ar /e joj "a'oe obja&ni"i ."a
!aje i ra!i )e%a, O&i# po*re#eni8 -n-"ra.nij8 pjre%le!a+ 'oje le'ar i !alje *r.i i na
o&no*- 'oji8 oba*e."a*a poro!ilj- za 'oli'o &- pro.irena -&"a #a"eri7e+ on rela"i*no
)e&"o o&l-.'-je i o"'-7aje &r7a !e"e"a po#o/- &l-.ali7e 'oj- na&lanja na "rb-8
poro!ilje, 6aj po&"-pa' je *rlo zna)ajan jer o#o%-/a*a le'ar- !a &e oba*e&"i o "o#e -
'a'*o# &e &"anj- !e"e nalazi za *re#e poroaja,
2oro!ilja po*re#eno !obi ja #a&'- za -!i&anje 'i&eoni'a, Kori&" 'oj- - "oj (azi
poroaja i#a o! "o%a je *rlo zna)ajna+ i ona je & "i# *e/ -pozna"a, Sa napre!o*anje#
poroaja rela'&a7ija #ora !a b-!e po"p-nija+ i "o ne &a#o za *re#e 'on"ra'7ija+ 'oje
po&"aj- &*e )e./e+ ne%o i - pa-za#a,
U (azi e'&p-lzije poro!ilja *eo#a pa?lji*o &l-.a i iz*r.a*a nareenja le'ara+ a naro)i"o
ne &rne !a &e napinje !o' joj "o on ne o!obri, Kao ."o &#o *e/ ranije na%la&ili+ pri 'raj-
poroaja poro!ilja -la?e #a'&i#-# (izi)'o% i !-.e*no% napora+ ali -&'oro
0B;
!olazi na%ra!a za "o ona pre! &obo# *i!i &*oje !e"e,
Ne'e &e poro!ilje -pla.e 'a! *i!e !a !e"e o!#a8 po roenj- i#a "a#no7r*en- ili
lj-bi)a&"- boj- 'o?e, 2o&le po!*ezi*anja i pre&e7anja p-p)ane *rp7e no*oroen)e pre&"aje
!a &e &nab!e*a 'i&eoni'o# o! #aj'e+ zbo% )e%a ono pri*re#eno !obi ja #o!r- boj- 'o?e,
Me-"i#+ "o je nor#alna (iziolo.'a poja*a+ 'oja #aj'- ne "reba !a pla.i,
No*oroen)e i#a po&ebn- 'ori&" o! bezbolno% poroaja, Za8*alj-j-/i )injeni7i !a je
ba. !r-%a poroajna (aza 'oja je+ a'o !-%o "raje+ najopa&nija za !e"e 'o!
bezbolno% poroaja zna"no &'ra/ena i !a &e pri nje#- ne 'ori&"e ane&"e"i)'a &re!&"*a
'oja prelaze iz 'r*o"o'a #aj'e - 'r*o"o' !e"e"a+ no*oroen)a! pripre#ljeni8 #aj'i
#no%o &- #irnija o! o&"ale !e7e,
O*a re'api"-la7ija izla%anja o poroaj-+ 'oja+ - &"*ari+ ne pre!&"a*lja &a#o
re'api"-la7ij- *e/ i zao'r-%lji*anje znanja o poroaj- i pona.anj- poro!ilje - nje#-+
)ini po&le!nji )a& "r-!ni)'o% pripre#no% "e)aja, Se# "o%a+ na po&le!nje# &a&"an'- "reba
!a &e raz*ije .iro'a !i&'-&ija iz#e- "r-!ni7a i le'ara, 6r-!ni7e #o%- i "reba !a
po&"a*ljaj- pi"anja+ !a "ra?e o!%o*or za &*e ."o i# je neja&no, Ge'ar je "- !a i# na &*a
"a pi"anja !a obja.njenje,
Je!no o! re!o*ni8 pi"anja 'oje "r-!ni7e po&"a*ljaj- o!no&i &e na "o !a li poroaj
#o?e !a &e za*r.i bezbolno a'o !e"e - #a"eri7i za-zi#a "a'a* polo?aj !a -#e&"o %la*e
pre!nja)i 'arli7a I&i, ;=J, 6a poja*a+ rela"i*no re"'a+ ne pre!&"a*lja ni'a'*- poroajn-
'o#pli'a7ij-, Je!ina je razli'a - "o#e ."o poro!ilja - !r-%o# poroajno# perio!-
#ora !a b-!e jo. a'"i*nija ne%o 'a! pre!nja)i %la*a, 2pro!ilja 'oja &e !obro napinje
ne "reba !a b-!e ni#alo zabrin-"a, 2ri "a'*o# polo?aj- raa&enajpre
0B9
'arli7a !e"e"a, Ka! &e !e"e ro!i !o ple/'e+ le'ar po&ebno# "e8ni'o# ola'.a*a
nje%o*o izla?enje,
Dr-%o pi"anje 'oje )e&"o in"ere&- je "r-!ni7e je&"e$ #o?e li &e o&"*ari"i
bezbolan poroaj a'o &- - pi"anj- blizan7i> 2oro!ilje 'oje i#aj- blizan7e #o%-
&e i&"o "a'o -&pe.no bezbolno poraa"i 'ao i o&"ale, Je!ina razli'a - poraanj-
o! poro!ilja & je!ni# !e"e"o# je - "o#e ."o je pr*o poro!a j
SI+ ;=, : O!no& plo!a pre#a 'arli7i pri pre!nja)enj- %la*o# i 'arli7o#
no !oba pro!-?eno+ ali je za"o !r-%o poroaj no !oba naj)e./e brzo i la'o, A'o
i#aj- *e/i obi# "rb-8a+ #no%e "r-!ni7e po#i.ljaj- na !*oj'e, 6o ne #ora "a'o !a
b-!e, Ge'ar "o #o?e la'o !a -"*r!i,
U #a"eri7i !*oj'e za-zi#aj- razne #e-&obne polo?aje, Je!an o! "i8 pri'azan je
na &i, ;;,
6r-!ni7e " *eli'i# "rb-8o# )e&"o &e pla.e i le'ar- po&"a*ljaj- pi"anja !a li i# po&le
poroaja
0B4
"rb-8 ne/e o&"a"i Mraz*ijenN i op-."en, O!%o*or na "o pi"anje je la', 6o+ nai#e+ na
pr*o# #e&"- za*i&i o! &a#i8 ?ena+ "j, o! "o%a !a li /e - babin ja#a pri#enji*a"i
%i#na&"i)'e *e?be,
Gi#na&"i)'e *e?be za ja)anje #i.i/a "rb-.no% zi!a i #i.i/a 'arli)no% !na "reba !a
po)n- 9, ili 4,
SI, ;;, : 2olo?aj blizana7a - #a"eri7i
!ana po poroaj-+ -'oli'o i8 le'ar ne zabrani, Izlo?i/e#o ne'oli'o *e?bi 'oje /e ?ena#a
o#o%-/i"i !a po*ra"e lep &"a&,
Prva vc-$a. 2 2 Ge?e/i na lei#a+ je!n- no%-+ opr-?en- - 'olen-+ "reba po!i/i
ne'oli'o &an"i#e"ara izna! 're*e"a a za"i# je la%ano &p-&"i"i I&i, ;9J, I&"o "o "reba
-ra!i"i i & !r-%o# no%o#, 6- *e?b- "reba pono*i"i B p-"a, S*a'o% !ana no%e "reba
ne."o *i.e po!i/i+ "a'o !a &e za ne'oli'o &e!#i7a
0B1
po poroaj- i&pr-?ena no%a !i%ne - *er"i'alni polo?aj I&i, ;4J, 2o&le "o%a "reba
-*e?ba"i !a &e obe no%e je!no*re#eno po!i%n- - *er"i'alni polo?aj+ ."o je zna"no
"e?e
SI, ;9, : Gi#na&"i)'e *e?be za babinjare IIJ
Dr,(a ve-$a. : Ge?e/i na lei#a+ & no%a#a opr-?eni# - 'oleni#a i r-'a#a pre'r."eni#
na %r-!i#a+ %la*- "reba po!i/i ne'oli'o &an"i#e"ara izna!
SI, ;4, : Gi#na&"i)'e *e?be za babinjare IIIJ
po!lo%e I&i, ;1J, 6e po're"e "reba pono*i"i B p-"a, Gla*- i lea "reba &*a'o% !ana
po&"epeno &*e *i.e po!iza"i+ !o' &e+ najza!+ ne za-z#e &e!e/i &"a* I&i, ;BJ,
0BB
Za ja)anje #-&'-la"-re 'arli)no% !na prepor-)-je &e !a babin jara - le?e/e# polo?aj-
*r.i po're"e no%- 'ao !a "era bi7i'l,
SI, ;1 Gi#na&"i)'e *e?be za babinjare IIIIJ
Na po&le!nje# &a&"an'- - ne'i# &a*e"o*ali."i#a za bezbolni poroaj "r-!ni7e
i#aj- #o%-/no&"i !a *i!e (il# 'oji pri'az-je "o' bezbolno% poroaja
SI ;B : Gi#na&"i)'e *e?be %a babinjare IIVJ
2o za*r.noj !i&'-&iji+ - 'ojoj i# &e bez rezer*e A!aj- o!%o*ori na &*a pi"anja 'oja i8
in"ere&- j-+ &*oj
0B3
po&le!nji )a& "r-!ni7e za*r.a*aj- "i#e ."o po! *o!&"*o# le'ara obilaze poro!ili."e, 6a'o
i# i "o #e&"o+ - 'oje /e 'roz 'oji !an !o/i+ ne o&"aje nepozna"o, Uz p-" &e -poznaj- &
le'ari#a i o&oblje# na 'oje nailaze,
U #no%i# poro!ili."i#a - 'oji#a &e "a #e"o!a bezbolno% poroaja *e/ pri#enj-je
na 'raj- obila&'a o!eljenja "r-!ni7a#a &e pr-?a #o%-/no&" !a &"-pe - 'on"a'" &a
?ena#a 'oje &- &e &'oro poro!ile+ a 'oje &- pro.le 'roz "e)aj bezbolno% poroaja+ i !a i#
po&"a*ljaj- pi"anja 'oja i8 in"ere&- j- - *ezi & poroaje#,
Bezbolan poroaj bez pre"8o!ne pripre#e "r-!ni7a ne po&"oji, Za bezbolan poroaj
&e #ora -)i"i+ #ora &e zna"i i -#e"i bezbolno poraa"i,
6r-!ni7e 'oje &- &e pripre#ale za bezbolan poroaj #o%- &#ireno i & po-z!anje#
!a &a)e'aj- !a"-# *eli'o% ,!o%aaja 'oji i# pre!&"oji, A'o &- &e !obro pripre#ale+ &*e
."o &- na-)ile za *re#e "e)aja & #a'&i#alno# 'on7en"ra7ijo# pri#eni/e za *re#e
poroaja+ i "o -"oli'o e(i'a&nije -'oli'o &- bolje &a*la!ale "eorij&'- i pra'"i)'-
ob-'-, Ge'ar je "-+ pore! nji8+ !a i8 in(or#i.e o "o'- poroaja+ i on /e i# - &*a'o#
"ren-"'-+ a'o "o za"reba+ po#o/i, S*e&ne ono%a ."o oba*ljaj- i #a'&i#alno
p&i8i)'i i (izi.'i an%a?o*ane - poroaj-+ pre?i*lja*aj-/i -zb-!lji*e "ren-"'e -
!r-%o# poroajno# !ob-+ "r-!ni7e /e+ 'ao na%ra!- za &*e "o+ ro!i"i &*oje !e"e ne &
bolo# *e/ & o&#e8o# i ra!o./-,
03C
71&.-2&!-2
I, C/erto0 5.< Ge& #e"8o!e& p&a78o&o#a"iX-e& !Ha77o-78e
#en" &an& !o-le-r+ E&7pan&ion S7ien"i(iX-e <ran%ai&e+ 2ari.+ 0391,
5, Delle#iane0 3.< II par"o &enza pa-ra+ Miner*a Gine7o
lo%i7a+ 6orino+ 0395+ ;,
=, 3aillar&0 J.< 2ra"iX-e !e lH a77o-78e#en" &an& !o-le-r+
Maloine+ 2ari.+ 0394,
;, Jean"$n0 C< 2rin7ipe& e" pra"iX-e !e lHa77o-78e#en"
&an !o-le-r+ Ge Se-il+ 2ari.+ 039;,
9, 5a!a%e0 4.< e-He&"7e X-e lHa77o-78e#en" &an& !o-le-r>+
Ga <aran!ole+ 2ari.+ 0394,
4, 5a!a%e0 4. e" &e& 7ollabora"e-r&+ Re*-e !e la No-*elle
Me!e7ine+ 2ari.+ 039;+ =,
1, 5e#a(e0 4.0 5an(evin2Dro(,et0 3.< Ga prepara"ion a lHa7
7o-78e#en" &an& 7rain"e+ Ma&&on+ 2ari.+ 039B, =, Miloevi0 B.0 V,.i0 M.< 2&i8o&o#a"&'i
pore#e/aji 'ao po&le!i7a poroajne "ra-#e+ Zborni' ra!o*a III 'on%re&a %ine'olo%a i a'-.era
J-%o&la*ije+ Gj-bljana, 0394+ 051,
3, Mla&enovi0 D.0 Pri.a0 R.< 2rin7ipi priro!no% bezbolno% poroaja+ Dr-%a %ine'olo.'oa'-.er&'a
ne!elja+ Beo%ra!+ 0394,
0C, Moji/+ A.0 8ova0 4.< 2rir-)ni' za pra'"i)an ra! & "r-!ni# i bole&ni# ?ena#a+ Me!i7in&'a 'nji%a+
Beo%ra!:Za%reb+ 0391,
II, 7iiKo.iaee0 A. TI.< 6eopna n npUK6iiKa ooe&GojiMBa@@@
2OAOB+ Meann+ Mo7Kea+ 0391,
05, Rea&0 3. D.< C8il!bir"8 ]*i"8o-" <ear+ @eine#ann+ Gon
!on+ 0390,
0=, J>ea!+ G, D,$ In"ro!-7"ion "o Mo"8er8oo!+ @eine#ann,
Gon!on+ 039C,
030
0;, Sc/nei&er0 V.< G*#na&"i' (iir S78**an%ere -n! Z478
nerinnen+ 68ie#e+ S"-""%ar"+ 0391,
09, Sta!$olovi0 B.< Kri"i)'i o&*r" na razne #e"o!e bezbol
no% poroaja+ Srp&'i ar8i*+ 0395+ 0C+ 3=B,
04, Ver!orel. 7.< GHa77o-78e#en" &an& !o-le-r+ Ca#-%li+
Gaon,
01, : GHa77o-78e#en" &an& !o-le-r+ <a*ar!+ 2ari.+ 0391,
035
-./1$&2-
A#enoreja+ 99 <le'&ija+ 09B
A#nion+ 45 <or7ep&+ 00
A#niono*a "e)no&"+ 45 <o&(or+ 43
An-&+ 95 <-n!-& #a"eri7e+ ;3
A-"ono#ni ?i*)ani &i&"e#+
1B+ B0 Gan%lije+ ?i*)ane+ B0
Bazalne %an%lije+ 1B I l K I S H
3 9
Be!rena 'o&"+ ;= > f" V
Belan)e*ine+ 43 G*oze+ 43
Bez-&lo*ni re(le'&+ 01+ B= @e#o%lobin+ 3;
Blizana)'a "r-!no/a+ 0B1 @ipno&-%e&"i*ni #e"o! bez
Cerebro&pinalni ?i*)ani &i >bolno% poroaja+ 3
&"e#+ 4B (i
l pn
>
za
H (,
@ipo(iza+ 9;
C#ar+ 95 @orion+ 45
De(le'&ija+ 093 @or#oni+ 9;
Dija(ra%#a+ ;4+ 0C=+ 0;0 I#plan"a7ija+ 9;+ 93
Dija#e"ri 'arli7e+ ;9 In8ibi7ija+ 03+ 010
Dila"a7ija+ 0=; In&pira7ija+ ;1+ 0C5
Di&anje+ 0C5+ 0;3+ 04; I&8rana plo!a+ 40
Doba polne zrelo&"i+ 95 I&8rana "r-!ni7a+ 4B
Dra?i7a+ ;B I&"#-& #a"eri7e+ 9C
Dr-%o poroajno !oba+ 0;C Izra*na*anje %rli/a+ 0=9
D-.e*na 8i%ijena+ 10 , , , +,, +b S
D-.e*no &azre*anje+ 9= ja K('+ 90H H H
E'&7i"a7ija+ 03+ 010 Jajo*o!+ 90
E'&pira7ija+ ;1+ 0C5 Jo!+ 43
E'&p-lzija+ 0;C A Nn
E#brion+ 93 Kal7ij-#+43
ISSSSSrJi@
;
KaHrSa 'o&"+ ;=
2izio"o#ija+ 04= K a r l i ) n i 2 I ; =
Ke'-n!a7ija+ 94 Karli)ni polo?aj+ 0B4
(e"-&, 4C Karli)ni -laz+ ;=
03=
Karli)no !no+ ;4 2erio!i)na plo!no&" ?ene+ 9B H
Kli#a'"erij-#+ 9; 2la7en"a+ 40++0;;
Kli"ori&+ ;B 2lo!ni !ani+ 9B
Ko)enje+ 03+ 010 2lo!o*a *o!a+ 45
Kon"ra'7ija #a"eri7e, 34+ 2lo!o*i o*oj7i+ 45+ 0;4
0=C+ 0=5 2o're"a)'i ?i*7i+ 1B
Kon"ra'7ija #i.i/a+ 39 2o're"i plo!a+ 053
Kora #oz%a+ 5; 2opre)nopr-%a&"i #i.i/i+ 39 i
Kr&na 'o&"+ ;= 2oroaj+ 05B+ 0;9+09B+ 04B+0BC i
K-8inj&'a &o+ 43 !oba+ 0=;
Gi%a#en"i+ ;= J )KKLM
0=
Go'alna ane&"ezija+ 00 E % j % Q K 0 = %
Male polne -&ne+ ;B 2o&"elji7a 40+ 0;;
Ma&a?a+ 059 2ra% o&e"lji*o&"i #o?!ane
Ma&"i+ 43 'ore+ B4
Ma"eri7a+ ;3 2re)a%a+ ;4+ 0C=+ 0;0
Ma"eri)no'r&ne *eze+ 90 2re!nja)e/i !eo plo!a+ 0=4
Mei7a+ ;4 2re%le! "r-!ni8 ?ena+ 1;
Men&"r-a7ija+ 9; 2relazna (aza+ 09=
Men&"r-alni 7i'l-&+ 9; 2repon&'a 'o&"+ ;=
Mineralne &oli+ 43 2rije#ni7i+ 5C+ BC
Mi.i/na rela'&a7ija+ 0C3+ 005 2riro!ni poroaj+ 05
Mi.i/ni "on-&+ 0C3 2ro#on"orij-#+ ;;
Mle)na 'i&elina+ 34 2r&'anje *o!enja'a+ 0;4
,Mo'ra/na be.i'a+ 95 2r*o poro!ajno !oba+ 0=;
Mo'ra/ni 'anal+ 95 2&i8i)'i 'on(li'"i, 15
Moralno &azre*anje+ 9= 2&i8opro(ila'"i)'i #e"o!
Mo"orni ?i*7i+ 1B bezbolno% poroaja+ 0;
Mo"orno?i*)ani 7en"ri+ 0C3 2-ber"e"+ 9=
Mo?!ano'i)#eni ?i*)ani &i 2-p)ana *rp7a+ 45
M-.lSH polna /elija+ 95+ 94 KKra?enje+ 03+ 010
Raz#ena %a&o*a+ 3;
Naponi+ 0;5 Re7ep"ori+ 5C+ BC
Nar7o&e a la reine+ 0C Re(le'&+ B5
Neplo!ni !ani+ 9B Re'"-#+ 95
Rela'&a7ija+ 3C, 0C3
O'&i%en&7ija+ 0C0 Re&pira7ija+ 0C5+ 0;3
O'r-%le #-"eri)ne *eze+ 90 Re*izija !-plje #a"eri7e+ 044
Oploenje+ 95+ 94 R8e&-&(a'"or+ 19
O*arij-#+ 90 Ro%o*i #a"eri7e+ 9C
O*-l-#
a
H94
94
Sa#o&"alni ?i*)ani &i&"e#+
1B+ B0
2el*i#e"ar+ ;9 Sa*e"o*ali."e za "r-!ni7e+ 1;
2eri(erni ?i*7i+ 1B Se!nja)a+ ;=
03;
035