DESTİNASYON PAZARLAMASI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA VE ÖDEMİŞ

DESTİNASYONU İÇİN UYGULANMASI

Şirvan Yalman*

Özet

Destinasyon pazarlaması çok açık, hamle yapmaya müsait ve getirisi çok yüksek olabilecek bir
alandır. Ülkemizin doğal ve kültürel zenginlikleri düşünüldüğünde, bu pazarlamada yeteri
kadar başarılı olamadığımız görülmektedir. Bu amaçla çıktığım araştırmada, destinasyon
pazarlaması kavramı, ülkemiz ve yurtdışında uygulanan başarılı destinasyon pazarlaması
örnekleri, yemek turizmi, film turizmi ve tüm bunların ışığında; uygulama bölgesi olarak seçilen
Ödemiş’in bir destinasyon olarak gizli kalmış değeri ve pazarlama önerileri aktarılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Destinasyon,Destinasyon Pazarlaması, Bölge Pazarlaması, Destinasyon

Pazarlaması Örnekleri, Yemek Pazarlaması, Film Turizmi, Ödemiş

Abstract

Destination marketing is very open to improve and success results. If we think about our
country’s natural and cultural abundance, we can see that we are not successful enough in
destination marketing. In this case, destination marketing, successful destination marketing
examples from domestic and abroad markets, food tourism, movie tourism and Odemis; which
is chosen for execution were disscussed.

Key Words: Destination, Destination Marketing, Place Marketing, Destination Marketing Examples,
Food Tourism, Movie Tourism, Odemis

*Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Üretim Yönetimi ve Pazarlama Yüksek Lisans Öğrencisi

Eylül, 2010
1-GİRİŞ

Bir turizm destinasyonu; sahip olduğu çeĢitli turizm kaynakları ile turistleri çeken ve yoğun
olarak turist ziyaretine ev sahipliği yapan pek çok kurum ve kurulusun sağladığı doğrudan
veya dolaylı turizm hizmetlerinin bütününden oluĢan karmaĢık bir üründür(Özdemir, 2007).

Ulusal kalkınmaya faydası olabilmesi için Türk destinasyonlarının birer uluslararası

destinasyon olarak yapılandırılması, markalanması ve pazarlanması gerekmektedir (Yavuz,
2007). ġehirlerin marka haline getirilmesi söz konusu olduğunda, kentin tarihi, coğrafi,
kültürel, ekonomik özellikleri kullanılmaktadır. Tarihi eserlerin bulunduğu bütün Ģehirler bu
konuda bir potansiyel oluĢturmaktadır. Coğrafi konumu itibari ile de çok sayıda Ģehir,
markalaĢma yolunda mesafe kat etmektedir. Birçok Ģehrin özellikle ülke içinde tanınmasını
sağlamak için baĢvurduğu en yaygın yöntem ise, bölgede yetiĢen veya üretilen ürünlerin
kullanılmasıdır(AteĢoğlu, Adıgüzel, Çetintürk, 2009).

Turizm pazarlamasında yaĢanan değiĢimler, gelirleri içerisinde önemli bir yeri olan turizm
sektöründen daha fazla pay alabilmek için, destinasyonları farklılıklarını ortaya koymaya
zorlamaktadır. Özellikle benzer ürünleri pazarlayan destinasyonlar için ürün farklılığını
sağlayacak ve onu benzersiz kılacak markalama eğilimi artmaktadır. (Pike,2008) Ancak
bahsedilen bu konuda baĢarılı olabilmek için destinasyon yönetimlerinin pazarlamaya gereken
önemi vermesi gerekmektedir. Böylece destinasyon imajının, kurum kültürünün ve kimliğinin
turistik tüketicilere aktarılması kolaylaĢacaktır. Destinasyonun etkin bir biçimde
pazarlanabilmesi için, destinasyon yönetiminin belirlediği hedef kitleleri etkileyecek
mesajları, sadece tutundurma karması metotlarıyla değil, tüm pazarlama karması
elemanlarının da içinde bulunduğu ve yaratılan iletiĢim etkisiyle birlikte ele alınması gereken
bütünleĢik pazarlama iletiĢimini kullanarak vermesi gerekmektedir.

Destinasyon pazarlaması çalıĢmaları gelir elde etmek, istihdam yaratmak ve dolayısıyla

turizm sektörü aracılığı ile toplumun refahını arttırmak amacındadır ve günümüzde tüm
destinasyonlar insanların ilgisini çekmek için kıyasıya yarıĢmaktadır. (Pike, 2004)

Destinasyonda doğru yönetim ve organizasyon yapısını kurmak baĢarının önemli bir

anahtarıdır. Ama her adım farklı bir yönetim yapısını gerektirir. Genel olarak her destinasyon
turizmle ilgili konuların yönetimi için belirli bir yapıya ihtiyaç duyar. Son on yılda
hükümetler turizmi ekonominin önemli bir gücü olduğunun farkına varmıĢlar, ilgili ekonomik
gücü geliĢtirmek için turistik ürün ve pazarlama kampanyalarına ağırlık vermeye

Destinasyon Pazarlaması – Şirvan Yalman Sayfa 2

baĢlamıĢlardır. Bununla birlikte Yerel ve Ulusal Turizm Ofisleri (State and National Tourism
Offices) kurup bunlara turizm pazarlamasını kapsayan fonlar ayırmıĢlar ve az miktarda olsa
da Destinasyon Pazarlama Organizasyonlarına (Destination Marketing Organizations) kaynak
oluĢturmaya çalıĢmıĢlardır. Bu organizasyonlar, daha çok destinasyonların pazarlanması ve
güçlendirilmesi konusunda çaba harcamakta ve geleceğe yönelik planlama faaliyetlerinin
düzenlenmesi konusunda çalıĢmalar sürdürmekte ve insanların seyahat etmek istediği
destinasyonlar hakkında yatırımcıların anında haberdar olmalarını sağlamaktadır. Destinasyon
pazarlama organizasyonları, destinasyon imajını geliĢtirmek, en özel ve umumi turizm sanayi
seçim bölgelerini koordine etmek, ziyaretçilere bilgiyi sağlamak ve bir destinasyonda tüm
turizm sanayisine liderlik etmekle sorumludurlar (Ġlban, 2007).

Türkiye‟nin 2009 yılı turizm geliri 21,3 milyon dolardır. Bu oran her geçen yıl artmaktadır ve
bunda destinasyonların iyi tanıtımının büyük katkısı vardır.

2- DESTİNASYON PAZARLAMASI LİTERATÜR ARAŞTIRMASI

Destinasyon pazarlaması, diğer adı ile bölge pazarlaması, bir bölgeyi diğerlerinden farklı
kılmaya yarayan ve onu tanımlayan bir isim, sembol, logo, kelime veya grafik tasarımların
birleĢimlerdir. Buna ek olarak, mekan ile eĢsiz bir bağlantı içinde olup, içeriğinde akıllarda
kalacak bir gezi anısı yaratma vaadini taĢır. Tüm farklı özellikleri tek bir çatı altında toplayıp
bir deneyim sunma, yani bir nevi hediye paketi sunmaktır (BeĢkardeĢ, 2010).

Destinasyon Pazarlaması, bir yerin öz niteliklerine uygun olarak oluĢturulan bir destinasyon
kimliğinin seçili hedef kitlelere yönelik olarak etkin iletiĢim çalıĢmaları ile daha çekici hale
getirilmesini amaçlar(Yavuz, 2007). Temel aĢamaları ġekil 1‟de görülebilir.

Şekil 1 - Destinasyon Pazarlama Sürecinin Temel Aşamaları (Özdemir, 2007)

Destinasyon Pazarlaması – Şirvan Yalman Sayfa 3

Geçtiğimiz 10 yıllık dönemde, yerel yöneticiler, Ģehir planlamacılar ve Ģehrin geleceği ile
ilgili karar verici konumundaki kiĢiler, yöneticileri oldukları Ģehirlerin dünya çapında olumlu
reklamını yapmak ve Ģehrin imajını arttırabilmek için son derece önemli giriĢimlerde
bulunmaya baĢlamıĢtır(Giritlioğlu ve Avcıkurt, 2010). Buna günümüzde birçok kiĢinin
yaĢadığı yerden ayrılarak turistik seyahatini hiç bilmediği ya da merak ettiği bir Ģehirde
geçirmek istemesi ve bunu yaparken geçmiĢteki gibi sadece güneĢ-kum-deniz üçlemesinin
değil kiĢisel zevklerin doyurulmasının tatil anlamına getirilmesi sonucu yaĢadıkları
hareketlilik neden olmuĢtur.

Bir Ģehirde Ģehirlerin turistlere etkin bir Ģekilde pazarlanabilmesi için hedef kitleye uygun
ürün ve hizmetler geliĢtirerek sunmak gerekmektedir. Bir Ģehrin genel olarak turistlere
sunabileceği ürünler ise 4 grupta toplanabilir. Bunlar :

ġehirlerdeki faaliyetler, tiyatrolar, gösteriler, müzeler, konserler, spor faaliyetleri,

kumarhaneler, gece klupleri ve festivaller
ġehrin canlılığı, yerel gelenekler, folklor, diller, güvenlik, yerel halkın yaĢamı, kentin
fiziksel ve sosyokültürel özellikleri
Oteller, yeme içme iĢletmeleri, seyahat acentaları, sahip olunan pazarlar ve alıĢveriĢ
imkânları
ġehre ulaĢılabilirlik, enformasyon ve bilgilendirme ofisleri ve otopark olanakları‟dır
(Giritlioğlu ve Avcıkurt, 2010).

ġehir pazarlama politikaları uygulanırken göz önünde bulundurulması gereken unsurlardan

birisini ise destinasyon pazarlama organizasyonları ve bu organziasyonların etkinliği
oluĢturmaktadır. Destinasyon pazarlama organizasyonları, sivil toplum örgütlerinin kurduğu
ya da desteklediği turizm büroları, özel sektör temsilcileri, kamu sektörü ve turizmle ilgili
kurum ve kuruluĢlardan oluĢan organizasyonlara denilmektedir. Bu organizasyonların amacı
destinasyonun imajını geliĢtirmek, en özel turizm bölgelerini koordine etmek, ziyaretçilere
her türlü bilgiyi sağlamak ve bir destinasyonda tüm turizm sanayisine liderlik etmekle
sorumlu olan organizasyonlardır ( Giritlioğlu ve Avcıkurt, 2010)

Destinasyon pazarlaması çalıĢmaları yapacak bir bölgenin ġekil 2‟de görülen destinasyon
pazarlaması tekerleği öğeleri üzerine çalıĢması gerekir.

Destinasyon Pazarlaması – Şirvan Yalman Sayfa 4

Şekil 2 - Destinasyon Pazarlama Tekerleği

Kaynak: Presenza, et al., a.g.e., p. 5

Turizm sektöründe rakiplerin önüne geçip, baĢarılı olabilmek için yeni stratejiler geliĢtirilerek
markalaĢılması gerekmektedir (Doğanlı,2006). Destinasyon marka kimliği ile tüketici ile
marka arasında duygusal bir bağın kurulması, destinasyon marka imajı ile tüketicinin çekim
merkezi ile ilgili duygularının, düĢüncelerinin algılanması, turistleri çekim merkezine
yönlendiren doğal tarihi kültürel çekiciliklerin tespit edilmesi ve tanıtımının
gerçekleĢtirilmesi, turistik altyapı ve fiziki olanaklar ile turistin sorunsuz bir Ģekilde tatilini
geçirmesi, coğrafi iĢaretleme ile bölgenin karakteristik özellikleri ve zengin ürün çeĢitliliğinin
gün yüzüne çıkarılması, kendine özgü özellikleri ile özdeĢleĢen farklılaĢtırma stratejisi ile
daha geniĢ kitlelere hitap edilmesi ve son olarak destinasyon pazarlaması ile bölgenin hedef
kitlelere yönelik çekici bir cazibe merkezi haline getirilmesi amaçlanmıĢtır.

Teorik bir bakıĢ açısıyla, literatürde hemfikir olunan konu, tüketicilerin bir nesne hakkındaki
bilgisinden kaynaklanan değerlendirmede algısal unsurların, duygusal unsurlardan önce
geldiği yönündedir. Yapılan çalıĢmalarda algısal ve duygusal değerlendirmelerin imajın
tamamında direk etkili olduğunu göstermektedir. Uluslar arası arenada destinasyon imajı
ölçümünün güvenilir, geçerli ve kabul edilebilirliğinin azlığı nedeniyle, destinasyonun tüm
yönleriyle ölçümün yapılması amacıyla bir yapı oluĢturulmasına ihtiyaç duyulmuĢtur. Var
olan ölçümlerde imajı etkileyen faktörlerin belirli özellikleriyle dokuz ayrı boyutta
sınıflandırıldığı Tablo 1‟de görülmektedir. (Ġlban, 2007)

Destinasyon Pazarlaması – Şirvan Yalman Sayfa 5

Tablo 1 - Algılanan Destinasyon İmajı Özellikleri

Kaynak: Asunciòn, Beerli, Josefa D. Martín. (2004). Factors Influencing Destination Image,
Annals of Tourism Research, 31 (3), p. 659.

Yemek Turizmi

Destinasyon pazarlaması danıĢmanlığı yapan firmaların araĢtırmalarına göre bir ülkenin

mutfağı ile turizmi arasında sıkı bağlar vardır.( http://aboutourism.wordpress.com) Bu yemek
turizmi, tatma turizmi olarak da geçer ve destinasyon pazarlaması için oluĢturulacak karmada
yemeği kullanmak da oldukça akılcı ve yaygındır. Yemekleri ile öne çıkmak isteyen ülke

Destinasyon Pazarlaması – Şirvan Yalman Sayfa 6

veya Ģehirler için önemli bir bilgi de iĢtirakçilerin demografik özellikleridir. Yapılan
araĢtırmalar, yemek turizmine 30-50 yaĢ arasındaki olgun ve zengin çiftlerin daha çok rağbet
ettiği; aynı zamanda bu çiftlerin kültür turizmine de oldukça yatkın olduklarını ortaya
çıkarmıĢtır (http://aboutourism.wordpress.com) Destinasyon pazarlaması karmasını
oluĢtururken, bölgenin farklı özelliklerini içeren bir tanıtım yapılması gerekir. Yemekleri ile
öne çıkmak isteyen bölgelerin de aynı zamanda kültürsel zenginliğini göz önüne çıkarması,
hedef kitleye ulaĢmak konusunda daha büyük baĢarı getirecektir.

Film Turizmi

Filmler de destinasyonların pazarlanmasında önemli bir rol oynamaktadır. Dünya genelinde

sinemaya gitme sıklığında önemli oranda artıĢ yaĢanmaktadır. Benzer Ģekilde 2006 yılı,
Türkiye‟de sinema izleyicisi sayısında rekorların kırıldığı bir yıl olmuĢ, bir önceki yıla oranla
% 26 artıĢ gösteren izleyici sayısı 34,9 milyon kiĢiye ulaĢmıĢtır. Toplamda 237 filmin vizyona
girdiği 2006 yılında, gösterime giren bu filmlerin 33‟ünü yerli filmler oluĢturmuĢ ve 2006‟da
izlenilen yerli filmler toplam 18.058.346 kiĢilik izleyici sayısına ulaĢmıĢtır. Böylece 2006
yılında toplam izleyici sayısının % 52‟lik kısmını yerli film izleyicisi oluĢturmuĢtur.
Filmlerde öykünün geçtiği destinasyona yönelik ziyaretçi talebinin artması, filmlerin,
destinasyonların tanıtım aracı olarak içerdiği potansiyeli ortaya çıkarmıĢtır. Filmlerin
çekildiği mekanlar, stüdyolar, oteller, evler ve diğer mekanlar, filmin elde ettiği baĢarıya göre
turistik açıdan büyük çekim merkezleri olabilmektedirler. Sonuç olarak destinasyonların bir
ürün olarak filmlere yerleĢtirilmesi uygulaması, sağladığı avantajların farkına varılması ile
giderek daha fazla kullanılmakta ve destinasyon pazarlamasında artarak tercih edilmektedir.

Filmlerin çekildiği mekanlara, film stüdyolarına ve filmlerde kullanılan otellere ve evlere

geziler düzenlenmesi gibi etkinlikler turistler açısından oldukça caziptir. Bu durum, film
turistlerinin filmlerde gördükleri ikonları ve çekim merkezlerini ziyaret etme ve görme
arzularının artması ile sonuçlanmaktadır. Destinasyonun bir filme yerleĢtirilmesi, geleneksel
turizm tutundurma faaliyetleri ile asla ulaĢılamayacak milyonlarca kiĢiye, destinasyonun
reklamının yapılması olanağını sunmaktadır. (Yılmaz,Yolal,2008).

Yapılan araĢtırmalar filmlerde görülen, adı geçen destinasyonlara ilginin arttığını, hatta daha
önce görülmüĢse bile tekrardan gezme isteğinin ortaya çıktığını göstermektedir. 4 öğrenci,
Organize İşler filmini izledikten sonra Ġstanbul‟u tekrar gezdiklerini ifade etmiĢlerdir. Diziler
de destinasyon pazarlamasında araç olarak kullanılabilir. Hatta günümüzdeki geliĢmelere
bakarak daha etkili olduğu da söylenebilir çünkü haftalarca, bazen yıllarca ilgi ile izlenen

Destinasyon Pazarlaması – Şirvan Yalman Sayfa 7

filmlerde geçen mekanlar görme isteği daha Ģiddetli olacaktır. Son günlerde bizzat yaĢadığım
bir olayı anlatmak isterim. Ġstanbul Büyükada vapurunda karĢılaĢtığın Ġranlı bir kuaför, ailece
The Marmara otelinde kaldıklarını, Antalya‟yı gezdiklerini ve Ġstanbul‟dan sonra ülkelerine
geri döneceklerini söyledi. Kısa bir sohbetten sonra bana sorduğu ilk soru; “Bihter‟in evi
nerede?” oldu. Yalıyı ziyarete gideceklerini ifade etti. Ayrıca Yaprak Dökümü dizisinin
nerede çekildiğini sordu. Günümüzde Türk dizilerinin özellikle Ġslam ülkelerinde çok baĢarılı
oldukları ve iyi bir pazarlama aracı olarak kullanıldığını biliyoruz.

Aynı günler içerisinde yaptığım gezide filmlerde ve kitaplarda adı geçtiği için Kuzguncuk‟u
ziyaret ettiğim ve Ġkinci Bahar dizisinin çekildiği Samatya‟yı da gezi planıma ekleyemediğim
için oldukça üzüldüğümü belirtmeliyim. Pazarlamacılar, kendilerinde yaratılan çekime
bakarak destinasyon pazarlamasında film turizminin ne kadar önemli ve geliĢen bir alan
olduğunu görebilirler.

İnternetin Destinasyon Pazarlamasındaki Önemi

Internet, dünyayı küresel bir pazar haline getirmiĢ, ayrıca bilgi paylaĢımını artırdığından
dolayı da pazarın Ģeffaf hale gelmesine de yardımcı olmuĢtur. Internet aracılığı ile bilgi,
dünya‟nın herhangi bir yerindeki potansiyel müĢteriye çok kısa sürede ulaĢmakta ve müĢteri
de bilgiye ulaĢmada daha aktif rol oynamaktadır. Internet aracılığı ile gerçekleĢen pazarlama
faaliyetleri sadece bilginin paylaĢılması ve iletilmesi ile sınırlı değil, aynı zamanda önemli bir
satıĢ potansiyeline de sahiptir. Elektronik ticaretin bugün ulaĢtığı boyut bu tespiti destekler
niteliktedir.

Dünyada internet kullanıcı sayısı 2000 ile 2008 yılları arasında % 336,1‟lik bir artıĢ ile 1,5
milyar kiĢiye ulaĢmıĢtır. Aralık 2008 itibariyle Türkiye‟de ise bu rakam nüfusunun % 36,
9‟unu oluĢturan 26,5 milyon kiĢidir.

Internet bireylerin, iĢletmelerin ve organizasyonların günlük yaĢantılarını değiĢtirmekte ve

onların bilgiye ulaĢmak için kullandıkları ana yollardan birisi olmaktadır. Bilgi
teknolojilerinin geliĢiminde Internet uygulamaları çok önemli rol oynamaktadır. Future
Brand‟ın 2007 yılında yaptığı ülke markası çalıĢmasında ülkelerle ilgili bilgiye ulaĢma
kaynağı olarak; Aile ve eĢ dost tavsiyesi, web, tv ve film, gazete ve dergi haberleri, paket
turlar, seyahat acentesi, reklam ve diğer kaynaklar olmak üzere belirtilen sekiz farklı araç
arasında “web” „in % 18 ile ikinci sırada olduğu ortaya çıkmıĢtır. Yine aynı çalıĢmada
herhangi bir ülke hakkında bilgi edinmeye karar verildiğinde bilgi kaynaklarında ilk üç sırayı

Destinasyon Pazarlaması – Şirvan Yalman Sayfa 8

web, seyahat acentesi ve aile-eĢ dost tavsiyesinin aldığı, bu üç araçtan biri olan web‟in ise %
67 ile en fazla tercih edilen araç olduğu belirtilmiĢtir. Bu durum yerel turistler ve ülke içi
destinasyon turizmi için de farklı değildir. Çoğumuz bir yere gideceğimiz zaman ilk önce
vikipedi daha sonra ekĢi sözlük (www.eksisozluk.com) daha sonra da belediyelerin ve turizm
acentelerinin sitelerini kullanmaktayız. Yani günümüzde turistler destinasyon seçim
kararlarında interneti yoğun bir biçimde kullanmaktadırlar. Destinasyonların pazarlanmasında
internet‟in önemi her geçen gün artmaktadır(Yaylı,2009).

Bir internet adresi oluĢturacağınız zaman kendinize Ģu soruyu sormalısınız: Tanıtım

yapacağınız ortalama bir siteye mi ihtiyacınız var yoksa ister o Ģehirde yaĢayan isterse Ģehri
araĢtıran bir yabancı olsun; herkesin ihtiyacı olan bilgiye ulaĢabileceği faydalı bir siteye mi?
(www.articlesbase.com)

Bu soruyu yanıtlamak, iyi bir site ile gerçekten iyi bir site arasında seçim yapmanızı sağlar ve
eğer istediğiniz Ģey, göz önüne çıkarılacak özelliklerine güvendiğiniz geliĢmiĢ bir yerleĢim
merkezine bir site hazırlamak ise ikincisi olmak zorundadır.

Logo Seçimi

Bir logo oluĢturulurken Ģu özelliklere sahip olmasına dikkat edilmelidir:

1. Geçerli olmalı
2. Ġnanılır olmalı
3. Basit olmalı, kafa karıĢıklığın mahal vermemeli
4. Çekiciliği olmalı
5. Fark edilir olmalı (ödenek ile kendinden iyice bahsettirdi artık algıda seçicilik oluĢtu)
6. Benzersiz olmalı (BeĢkardeĢ, 2010)

Logo seçiminin, bir bölgedeki iĢletmelerin, turizm merkezlerinin, radyo ve TV kanallarının;

yani pazarlamaya konu olabilecek her türlü alanın logo ve pazarlama araçlarını etkileyeceğini
de göz önünde bulundurmak gerekir (Bendel, 2007).

3- DESTİNASYON PAZARLAMASI UYGULAMALARINDAN ÖRNEKLER

Dünya’da destinasyon pazarlaması çalışmaları ile öne çıkan şehirlere göz atalım:

Uluslararası destinasyon markası oluĢturma da baĢarılı olan ülke ve Ģehirlerden bazıları

Ģunlardır:

Destinasyon Pazarlaması – Şirvan Yalman Sayfa 9

New York: Newyork Ģehri sahip olduğu tarihi ve doğal güzellikleriyle Ģehirlerin
pazarlanması kapsamında önemli bir yere sahiptir (Giritlioğlu ve Avcıkurt, 2010). IBM‟in
geliĢtirdiği teknolojiler sayesinde tüm dünyaya ulaĢan renkli görselleri New York baĢarılı
Ģekilde kullanmayı baĢarmıĢ ve turistik cazibe merkezi haline gelmeyi baĢarmıĢtır. (Bendel,
2007).

Şekil 3 - Dünya'nın En Çok Bilinen Şehir Logolarından; I ♥ NY

Amsterdam: Amsterdam, sahip olduğu doğal güzellikleriyle, uluslararası iĢ çevrelerinin
merkezi olmasıyla ve sahip olduğu kültürü ile son yılların oldukça popüler Ģehirlerinden
birisidir. Özellikle gençlerin son yıllarda en çok görmek istedikleri Ģehirlerdendir. Amsterdam
tüm Dünya‟da “özgürlük” ile neredeyse eĢ anlamlı olarak kullanılmaya baĢlanmıĢtır. Din
adamları ve sosyal kuruluĢların uyarı ve kınamalarına rağmen, eĢ cinsellere, uyuĢturucuya
sağladığı kolaylıklar ve izinler ile farklı bi pazarlama stratejisi uygulamıĢ fakat turizm
amacını oldukça baĢarı Ģekilde gerçeklemiĢ bir Ģehirdir. Ülkemizdeki herhangi bir Ģehrin
inançlarımız ve aile yapımız düĢünüldüğünde Amsterdam‟ın yolunu izlemesi mümkün
görünmemektedir. Buna rağmen bir cazibe merkezi olması kaçınılmaz bir gerçektir.
Amsterdam Ģehrinin logosu ise turistlere kendisini ev sahibiymiĢ gibi hissetmelerini sağlayan
“I Amsterdam” logosudur.

Şekil 4 - Amsterdam'ın Kişilere Şehrin Sahibi Hissi Veren Logosu

Destinasyon Pazarlaması – Şirvan Yalman Sayfa 10

Dubai: ġehirlerin pazarlanması kapsamında iyi örnek oluĢturabilecek diğer bir Ģehir de
Dubai‟dir. Dubai Ģehrinin marka olarak imajını kazanması ise yaklaĢık 20 yıllık bir sürece
dayanmaktadır. 20 yıl evvelki Dubai sadece yerlilerinin balık tutarak yaĢamlarını
sürdürdükleri bir liman kasabası konumundaydı. Özellikle 20.yüzyılın baĢından sonra değiĢen
Dubai, hızlı bir Ģekilde yabancı yatırım ve bunun sonucunda ise çok sayıda turist çekmeye
baĢlamıĢtır. Dubai markası günümüzde turistler açısından yüksek kaliteli ürünler, son derece
arkadaĢ yanlısı bir çevre, sıfır vergi gibi çekiciliklerle kendisini ön plana çıkarak, bir gösteriĢ
ve alıĢveriĢ Ģehri olarak algılanmaktadır. Günümüzde Dubai‟yi ziyaret eden bir çok turist
yalnızca alıĢveriĢ ve nitelikli konaklama tesislerini görebilmek için bu Ģehri ziyaret etmekte
ve Dubai‟nin de kendisini bu özelliklerle pazarladığı görülmektedir (Giritlioğlu ve Avcıkurt,
2010).

Şekil 5 - Dubai'nin Yedi Yıldızlı Burj Al Arap Oteli

Paris: ġehir pazarlaması kapsamında ön plana çıkan ve

Avrupa‟da en güçlü marka imajına sahip olan Paris ise kendisini
hedef kitleye aĢk, duygusallık ve romantizmin merkezi Ģeklinde
pazarlamaktadır. Paris‟in ön plana çıkmasının diğer bir nedeni
de yapıldığı yıllarda yıkılması için protesto ve kampanyaların
gerçekleĢtiği Eyfel kulesi etkili olmaktadır. Bugün yaklaĢık 20
milyon kiĢi sadece Eyfel kulesini görmek için Paris‟i ziyaret
etmektedir(Giritlioğlu ve Avcıkurt, 2010).

Şekil 6 - Paris'in Simgesi Eiffel Kulesi

Destinasyon Pazarlaması – Şirvan Yalman Sayfa 11

Brüksel: Belçika‟nın Brüksel Ģehri, kendisini kongre, fuar sergi ve sanat merkezi bir Ģehir
olarak pazarlamaktadır. Bu Ģehir genel olarak saygın uluslararası toplantılara ev sahipliği
yaptığı gibi birçok uluslararası kültürel-sanatsal etkinlikler ve festivallerle de yurtdıĢından çok
sayıda turist çekebilmektedir.

Las Vegas: Las Vegas kendisini lüksün, Ģatafatın ve farklılığının yanında farklı bir kumar
kenti olarak da hedef kitleye satmaktadır. Las Vegas‟ın resmi logosu ise “Only Las
Vegas”‟tır. Bu logo ile hedef kitleye tatil, eğlenme ve dinlenme için sadece Las Vegas‟a
gelmelerinin yeterli olabileceği izlenimi verilmektedir.

Şekil 7 - Las Vegas'ın Logosu

Washington: Boutique üzüm bağları, doğal bir ortam, spor aktiviteleri ile öne çıkmaya
çalıĢırken, Amerika BirleĢik Devletleri‟nin baĢkenti olması dolayısı ile de doğal bir karizmaya
sahiptir. (AteĢoğlu, Adıgüzel, Çetintürk, 2009) Sadece Beyaz Saray‟ı görmek isteyen
milyonlarca turist Ģehre akın etmektedir.

Şekil 8 - Beyaz Saray

Lucca: Ġtalya‟nın Toscana Bölgesi‟nde surlarla çevrili bir ortaçağ Ģehridir ve koruduğu yapısı
ile turist çekmektedir. (www.destinationizmir.com).

Ülkeler de birer destinasyon olarak pazarlanmaktadır. Son yıllarda daha çok şehir
pazarlaması ile ortaya çıkan destinasyon pazarlaması uygulamalarına iki örnek de
ülkelerden verelim:

Destinasyon Pazarlaması – Şirvan Yalman Sayfa 12

Meksika: Destinasyon pazarlamasında en öne çıkardığı yönü yemeklerdir. “Aromalar ve
çeĢniler” adlı yeni konsepti ile turist çekmeye çabalamaktadır.

Şekil 9 - Meksika'nın ünlü çeşnileri ile hazırlanmış bir yemek

Kore Turizm Organizasyonu(KTO), Avustralya‟nın üç büyük kenti Melbourne, Sydney ve

Brisbane‟de “I love Korean Food” kampanyası baĢlatmıĢ ve Kore yemekleri yapan
restoranlarda yapılan çekiliĢ sonucu bazı Ģanslı müĢterileri Kore‟ye “yemek turlarına”
göndermiĢtir.(www.ilovekoreanfood.com)

Şekil 10 - Kore Zengin Mutfağı ile Asya'nın En çok İlgi Çeken Ülkelerindendir

Ülkemizde destinasyon pazarlamasında öne çıkan ve uygulaması olan şehirlere bakacak

olursak;

İstanbul: Türkiye‟nin en kalabalık kenti olan Ġstanbul kendisini geçmiĢten günümüze sahip
olduğu tarihi ve kültürel dokusuyla tanıtmaktadır. Bu özellikleri ön plana çıkararak kendisini
Ģehir turizmi kapsamında pazarlayan Ġstanbul 2010 Avrupa kültür baĢkenti seçilmiĢtir. Aynı
Ģekilde özellikle son yıllarda düzenlenen uluslararası kongrelere ev sahipliği yapması ve her

Destinasyon Pazarlaması – Şirvan Yalman Sayfa 13

yıl Ġstanbul‟da gerçekleĢtirilen F1 Ġstanbul Park yarıĢının gerçekleĢmesi de Ġstanbul‟un
kendisini etkin bir Ģekilde pazarlamaya çalıĢtığı sonucunu çıkarmaktadır.

Ġstanbul, Türkiye denince ilk akla gelen Ģehirdir. Bunda tarihte uğruna savaĢan onca
imparatorluğun ve devletin de etkisi vardır. Asya ve Avrupa‟nın birleĢtiği kent olan Ġstanbul,
Dünya‟da bu özelliğe ait tek kenttir ve dünya ticaretinde oldukça önemli bir yere sahiptir.
Ġstanbul boğazı her ülkeye nasip olamamıĢ çok önemli bir geçiĢtir. Bunun yanında tarih ve
doğal güzellikleri de göz ardı edilemez. Kız kulesi, Üsküdar, Beyoğlu(eski adı ile Pera),
Pierre Loti, Haliç, Taksim, Eminönü‟nde balık ekmeği, Miniatürk, yalıları ve daha bir çok
güzelliği ile hem yerli hem de turist ve göç almaktadır.

Şekil 11 - 2010 Avrupa Kültür Başkenti İstanbul

Gaziantep: Son yıllarda Ģehir pazarlaması kapsamında Türkiye‟de ön plana çıkan diğer bir
Ģehir ise Gaziantep‟tir. Gaziantep kendisini hedef kitleye sahip olduğu zengin mutfağıyla ve
iĢ-sanayi dünyasıyla pazarlamaktadır. Son yıllarda diziler ve filmler ile film turizmine de
oldukça konu olmuĢtur. Özellikle Yabancı Damat adlı dizi hem ülkede hem de yurtdıĢında
oldukça ilgi görmüĢtür ve Gaziantep‟e, kültürüne ve mutfağına olan ilgiyi arttırmıĢtır.
Gaziantep Üniversitesi eğitim fuarlarına katılarak ülkenin genç beyinlerini kendine çekmek ve
Ģehrin sanayisini geliĢtirmek amacı ile çalıĢmalarda bulunmaktadır. ġehrin logosu ise baĢında
fıstık olan Gaziantep yazısıdır.

Şekil 12 - Gaziantep'in Logosu

Destinasyon Pazarlaması – Şirvan Yalman Sayfa 14

Isparta: Isparta destinasyon olarak yeni bir bölgedir. Isparta turizminin en güçlü yanı zengin
tarihe, kültür ve tabiat varlıklarına sahip olmasıdır. Ġnanç turizmine de oldukça yatkın
varlıkları vardır. Ġncil‟de adı geçen 3 kilise Isparta‟da yer almaktadır ve bu potansiyel
kullanılmalıdır. Ġpek yolu üzerinde bulunması, kuĢ gözlemciliği yapılabilmesi ve Eğirdir
Gölü‟nün tabi güzellikleri öne çıkan yönleridir.

Isparta özellikle yerli turist için gül ile özdeĢleĢmiĢ bir kenttir. Gül ile ilgili her türlü ürünün
üretim merkezi niteliğindedir. Losyondan, gül reçeline kadar çok çeĢitli ürün mevcuttur ve gül
bahçeleri Ģehri turistik bir çekim merkezi haline getirmektedir.

Gökçeada: “Organik ada Gökçeada” sloganı ile yola çıkmıĢtır. Doğallığını bozmaması ve
tüm adanın bu bilinç içerisinde hareket etmesi, organik olarak nitelendirilmesi için önemlidir.
Organik ürün üretiminde adından söz ettirmek adanın doğal güzelliğine ek olarak turistik
çekim merkezi haline gelmesine katkıda bulunacaktır (Akdemir, Demircan, Yılmaz,
Takaoğlu, Akbulak, 2008)

İzmir: YaĢanacak Ģehir Ġzmir sloganı ve oylama sonucu seçilen logosu ile pazarlamasını
yapan Ġzmir‟in aktif bir destinasyon pazarlaması çalıĢması yok. Liman Ģehri olmasına karĢın,
Türkiye‟nin yaĢanması en rahat ve tarihi güzellikleri de tüm Dünya tarafından bilinen bir Ģehir
olmasına karĢın, bir marka haline gelememiĢtir.

Efes harabeleri, Meryemana, Bergama, ÇeĢme Ģehre yerli ve

yabancı milyonlarca turist çeker.

Şekil 13 - Yaşanacak Şehir İzmir Logosu

Antalya: Türkiye‟nin yerli ve yabancı en çok turist çeken

Ģehirlerindendir. Deniz turizmi özellikle Doğu Avrupa ülke
vatandaĢları tarafından oldukça ilgi görür. Turunçgiller üretiminde
önemli bir merkez olan Antalya‟nın portakal Ģeklinde bir logosu
vardır. Kültür bakanlığı tarafından destinasyon pazarlama
çalıĢmaları yapılır. Kıyı Ģeridi boyunca dağılmıĢ ilçeleri ve antik
kentleri ile reklamını yapar. (www.kultur.gov.tr )

Destinasyon Pazarlaması – Şirvan Yalman Sayfa 15

4- UYGULAMA: ÖDEMİŞ VE ÇEVRESİ ORTAK DESTİNASYON PAZARLAMASI

1-Demografik Yapı:

2009 yılında yapılan sayıma göre, ÖdemiĢ merkez nüfusu 73.310 kiĢi, köy ve beldeler ile
birlikte bu rakam 129.210 kiĢidir. Nüfusun %49‟u erkek ve %51‟i kadındır.

Ġlçe nüfusunun yaklaĢık % 60 ı köylerde yaĢamakta olup, bu nüfusun tamamı hayvancılık ve

çiftçilikle uğraĢmaktadır. Ġlçe Merkezinde oturan % 40 lık kısmının ise yaklaĢık % 25 i yine
çiftçilikle uğraĢmaktadır ki; nüfusun toplam % 70 i çiftçilik ve hayvancılıkla uğraĢmaktadır.
YaklaĢık 20.000 kiĢi ilköğretim ve orta öğretim öğrencisi olup, nüfusun yaklaĢık % 15 i
öğrencidir. Diğer nüfusu, memur, kamu iĢçisi, emekli ve ticaretle uğraĢan esnaflar ile bunların
aile fertleri oluĢturmaktadır. Ġlçe nüfusunun tamamının ana dili Türkçedir.
(www.odemis.gov.tr)

Büyük bir ova üzerinde kurulmuş olan Ödemiş, kalabalık, hava kirliliği, şehir kanalizasyon
kokusu gibi yaşam kalitesini etkileyecek sorunlara sahip değildir. Şehrin özellikle merkezde
yaşayan tüm gençleri en az lise mezunudur. Başarılı bir destinasyon çalışmasın yürütebilecek,
devamını sağlayacak, şehre gönüllü veya çalışan olarak katkıda bulunacak kalifiye eleman
sıkıntısı çekmeyecektir.

2- Sanayi:

Tarım ve hayvancılık konusunda geliĢen Ģehir, sanayisini de bu alanlarda geliĢtirmiĢtir. Sigara

fabrikalarının kapanması/taĢınması sonrasında tütüncülük oldukça büyük darbe almıĢtır.
Bunun yanında turĢuculuk, pamukçuluk, süt ve süt ürünleri, zeytinyağı, incir, dokumacılık,
ipek böcekçiliği üzerine geliĢmiĢtir. ġehirde yalnızca bir adet ağır sanayi fabrikası ve küçük
sanayi bulunmaktadır. Çevre ilçelerden olan Tire‟de bulunan Tire Organize Sanayi Bölgesi
sanayide çalıĢacak elemanı istihdam etmektedir.

Ayrıca Türkiye‟nin meyve fidanı ihtiyacının büyük bir bölümü ÖdemiĢ Havzası‟nda
yetiĢtirilmektedir. Her yıl kasım ayında “Süs Bitkileri ve Fidan Sergisi” yapılmaktadır.

Birçok tarihi, doğal ve kültürel zenginliğe sahip olan şehrin az göç alması, dahası şehir
merkezinde yetişen ve Türkiye’nin köklü üniversitelerinde kendilerine yer bulan yetişmiş
gençlerini tutabilecek çok az alanının olması, bir destinasyon olarak doğallığını korumasına
belki de bir nebze yardımcı oluyor fakat aynı zamanda turistik bir çekim merkezi haline
gelmesi için gerekli olan çalışmaları yapmaya da engel teşkil ediyor.

Destinasyon Pazarlaması – Şirvan Yalman Sayfa 16

3- Kültürel ve Tarihi Zenginlikleri:

Tarihi Arasta Çarşısı/El Zanaatları

Osmanlı dönemi açık arasta türünün ender örneklerindendir. Bilinen tarihi 1856‟dır. Üç cami
arasında olmasının yanında, çevresindeki 17 hanın ortasında yer alması nedeniyle ticari bir
merkez durumundadır. Bugün belediyenin giriĢimi ile “Tarihi Arasta ÇarĢısı Sokak
SağlıklaĢtırma ve Cephe Yenileme Projesi” uygulanarak restore edilmiĢ ve tarihi doku
korunmuĢtur. Günümüzde yok olmaya yüz tutmuĢ el zanaatlarıyla ÖdemiĢ zamana karĢı
direnmektedir. Semerci, keçeci, sayacı, kalaycı, tenekeci, ipekçi, dokumacı, sandalyeci,
nalıncı, demirci, kelterci, saraç, sepetçi gibi el zanaatı ustaları hala mesleklerini
gerçekleĢtirmektedir.

Ödemiş Müzesi

1987 yılında hizmete giren müzede 10.000'in üzerinde arkeolojik ve etnografik eski eser
bulunmaktadır. Müze idari bölümleri teĢhir salonu, kütüphane, sergi salonu, eser depoları,
fotoğrafhane, atölye ve laboratuar gibi ünitelerden oluĢmaktadır. 715 m² geniĢliğinde olan
teĢhir salonu, arkeolojik ve etnografik olmak üzere iki bölüm halinde tanzim olunmuĢ,
mahalli eserler için ayrı bir köĢe açılmıĢtır(www.odemis.net).

İ. Hakkı Ayvaz Kent Müzesi/Bedia Akartürk Sanat Müzesi

Ayvaz ailesinin tarihi geçmiĢi, ev eĢya gereçleri ile ÖdemiĢ‟li sanatçı Bedia Akartürk‟ün sanat
geçmiĢine ait her türlü belge, ödül ve plaketlerini bulundurur.

Yöresel Tatları

ÖdemiĢ‟in kendine özgü yemekleri vardır. Bunlar; ÖdemiĢ kebabı, keĢkek, köpüoğlu mantısı,
yağlı ekmek, heybeli çorba, dibile, kumpir, çıyartma, gaygıtma, yağlı sulu akıtma, höĢmerim,
sinkonta, bezdirme, kömbe, ekmek dolması, kestirme çorbası, ısırgan avukması, ıspanak
çorbası, ıspanak pilavı, tava pidesi, kabak tatlısı, kurt baklavası, töngül, kar helvası, köpük
helva, koruk suyu ve saç pidesi.

Şekil 14 - Ünlü Ödemiş Kebabı

Destinasyon Pazarlaması – Şirvan Yalman Sayfa 17

Bir şehri destinasyon olarak farklı ve çekici kılan bir çok özellik vardır. Bu Amsterdam için
özgürlük, Prag için tarih, New York için modern hayatın aynası olmasıdır. Ödemiş’i farklı
kılacak özellikler de 5000 yıl öncesine dayanan tarihi, kültürü ve e değmemiş doğal
güzellikleridir. Bu zengin geçmişin tamamını ziyaretçilerine sunacak, Bursa’da bulunan
Bursa Kent Müzesi’ni(http://www.bursakentmuzesi.com/) örnek model olarak alabilecek bir
kent müzesi, Ödemiş ve çevresinin destinasyon pazarlaması çalışmasının en önemli
adımlarından biri olacaktır.

Özellikle orta yaşlı zengin çiftlerin rağbet ettiği yemek ve kültür turizmi içerikli turların
rotasına girebilmek için, basında yer alması, kent müzesi ile turistleri bulundukları yerde
görecekleri, yaşayacakları ve tadacakları deneyimler sayesinde heyecanlandıracak ve
doyuracak bir toplu görsellik sunması gerekmektedir.

Şehirde bulunan müzeler ve tarihi eserler çok değerlidir fakat ilçe okullarının ziyaretleri
hariç ilgi çekememektedir. Bunun için gelişen ve reklamı iyi yapılan bir müzecilik anlayışına
şehrin elzem şekilde ihtiyacı vardır.

4- Doğal Güzellikleri ve Turistik Merkezleri

Birgi: ÖdemiĢ ve çevresinin tarihsel turizm ve inanç turizmi merkezidir. Tarihi 5000 yıl
öncesine uzanır. Geç Kalkolitik ve tunç devirlerini yaĢamıĢ, Lidya, Pers, Bergama Krallıkları;
Roma ve Bizans Ġmparatorlukları, sonrasında da Aydınoğulları ve Osmanlı egemenliği altında
kalmıĢtır. Aydınoğulları‟na baĢkentlik yapmıĢtır. Tüm bu uygarlıkların kültürel ve tarihsel
mirasını taĢıyan belde, ÖdemiĢ‟e 9 km uzaklıkta, Bozdağ‟ın eteklerinde yer almaktadır.
(www.odemis.net)

ÖdemiĢ Belediyesi‟nin çalıĢmaları dıĢında Birgi Belediyesi, ÇEKÜL Vakfı, Mimar Sinan
Üniversitesi ve Celal Bayar Üniversitesi, Birgi‟nin korunması ve turizm merkezi haline
getirilmesi için çalıĢmalar yürütülmektedir. (ÖdemiĢ Doğa Kültür ve Turizm Rehberi, 2009)

Tarihi çekiciliği, zengin mimarisi, temiz havası ile huzurlu bir tatil için ulaşımı kolay bir
belde olarak önümüze çıkmaktadır. Şehre özellikle günübirlik ziyaretleri çeken özelliği ise
bünyesinde bulunan “Birgi Dede” türbesidir. Türbe etrafı, isteyenler için kurban kesim alanı,
camii, mescid ve rekreasyon alanı ile zenginleştirilmiştir. Bölge inananları tarafından
ziyaretçi akınına uğrayan belde bundan ekonomik olarak yeterince kazanç sağlamaktadır.
Turistlerin satın alabileceği organik gıda, yerel kıyafetler, Birgi tarihini ve Küçük Menderes
Havzası’ndaki diğer tarihi ve doğal güzellikleri anlatan rehber kitaplar, şehir turu

Destinasyon Pazarlaması – Şirvan Yalman Sayfa 18

düzenlemek için bulunan rehberler, kartpostallar, minyatürler bulunmamaktadır. Ziyaretçiler
için bulunan toprak bir otopark hariç, şehir ekonomik kalkınması için herhangi bir çalışmada
bulunmamaktadır.

Ödemiş Belediyesi’nin destinasyon pazarlamasını yaparken Birgi’yi bünyesinde barındırdığı,

inanç, doğa, kültür turizmi olanaklarını ortaya çıkarmalı, şehrin korunmasının yanında,
ekonomik olarak gelişmesini ve Ödemiş için de çekici bir unsur şeklinde sunulmasını
sağlamalıdır.

Bozdağ: 2157 metre yüksekliğinde Bozdağ‟, aynı zamanda 1700 metre rakımda bulunan
beldeye de adını vermektedir. Bozdağ, yazları yayla kampı, futbol, dağcılık, kros, yamaç
paraĢütü; kıĢları kayak tesisleri ve teleferik ile kıĢ sporları yapma olanağı verir. Botanik
turizmine de uygun alanları bulunan Bozdağ‟ı, Ege Bölgesi‟nin Uludağ‟ı yapmak için
yatırımlar yapılmaktadır. (ÖdemiĢ Doğa Kültür ve Turizm Rehberi, 2009)

Özellikle kar yağışı görünmeyen kıyı Ege Bölgesi düşünülürse, kış aylarında yerli turist için
alımlı hale getirildiği taktirde, hem belde hem de Ödemiş Belediyesi için büyük ekonomik
katkılara sebep olabilir. Pansiyon ve otel sayısı artırılarak ve kayak tesisleri iyileştirilerek
reklamının yapılması, İzmir, Manisa, Aydın ve Denizli gibi büyük şehirlerin tam ortasında
kalan Bozdağ’ı kış sporlarının vazgeçilmezi kılabilir. Turizm hizmeti veren büyük firmalara
verilecek reklamlar, “İzmir’de Kayak Keyfi” sloganı ile çıkılacak bir pazarlama çalışması ile
Ödemiş ve hatta Ege Bölgesi için yeni ve atılımcı hamle haline gelecektir.

Şekil 15 - Bozdağlarda Yürüyüş

Gölcük: Bozdağlar platosunun en büyük yaylasında yer alan Gölcük, bir krater gölüdür ve
aynı zamanda çevresini sarmıĢ olan beldeye de adını vermiĢtir. Denizden 1100 metre
yükseklikte olan göl, balıkçılık için uygundur. (ÖdemiĢ Doğa Kültür ve Turizm Rehberi,
2009)

Destinasyon Pazarlaması – Şirvan Yalman Sayfa 19

Gölün etrafında yürüyüş ve bisiklet parkuru vardır. Kışları Bozdağ’da kış sporu yapmak
isteyenlerin konaklayabileceği Gölcük, yazları serin havası ile yerli ve yabancı turistlerin
nefes almasını sağlayacak bir atmosfere sahiptir.

Son yıllarda pansiyon ve otel sayısı artmıştır. Ödemiş ve çevresi ortak destinasyon
pazarlaması çerçevesinde olanakları ortaya çıkarılması gereken, doğal güzellikleri ile
ekoturizm ve doğa turizmde adı duyurulması gereken bir yayladır.

Şekil 16 - Gölcük

Bademli: ÖdemiĢ‟e 19 km olan belde, Aydınoğullarından bugüne taĢınan açıkhava müzesi

niteliğinde bir yerleĢim yeridir. (ÖdemiĢ Doğa Kültür ve Turizm Rehberi, 2009) Beldede her
yıl düzenlenen Kiraz Festivali ile kiraz üretimi teşvik edilir. Su dolum tesislerinden, tüm
Türkiye’ye su pazarlanan Bademli, yürüyüş, dotoğrafçılık ve bisiklet turları için uygundur.

Günlüce Köyü-Antik Hypaipa Kenti: Adını, mitolojide geçen su perisi Hippa „dan alan
Hypaipa, Lidya döneminden bugüne kalan tarihi yapıları, eserleri ve hikayeleri ile küçük ve
gizemli bir yerleĢim birimidir. Eski yerleĢim birimi etrafında bugün Günlüce köyü
bulunmaktadır. Öyle ki köyü gezdiğiniz vakit, Lidyalılardan kalan yazıtlar ve küçük surların
evlerin duvarlarını oluĢturduğunu görürsünüz.

Ödemiş ve çevresi için oluşturulacak ortak destinasyon pazarlama planında, Birgi ve Bademli
yanında, Ödemiş’e 6 km olan ve şehirden görülen bu geçmişi gizemlerle dolu köyden
bahsetmek, kültür turizmi isteyen yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekecektir.

Destinasyon Pazarlaması – Şirvan Yalman Sayfa 20

5- Eğlence ve Aktiviteler

125. Yıl Kültür Parkı

10.000 m2 alan üzerinde 500 m2 yüzme havuzu, 8 dükkan, ürüyüĢ ve koĢu pisti, çocuk oyun
alanları, pergoleler ve piknik alanları bulunan park, yerli halk ve turistler için iyi bir boĢ
zaman geçirme imkanı olarak karĢımıza çıkmaktadır.

Rahvan At Yarışları: Her yıl Eylül ayında tüm yurttan katılım olan rahvan at yarıĢları
düzenlenir.

Motordrag Yarışları: Türkiye Motorsiklet Federasyonu ve ÖdemiĢ Belediyesi iĢbirliği ile

her yıl Eylül ayında yapılan yarıĢmalara Türkiye‟nin dört bir yanından katılım vardır.

Ödemiş Çarşısı

Türkiye‟nin en büyük açıkhava pazarıdır. Cumartesi günleri kurulan pazara, Küçük Menderes
Havzası‟ndan bir çok pazarcı katılır. ġehir merkezinin onlarca sokak ve caddesi trafiğe
kapatılır ve Türkiye‟nine n büyük, gıda, tekstil ve el sanatları pazarı kurulur.

Cumartesi günleri çevre il ve ilçelerden hem bu büyük pazarı ziyaret etmek hem de Birgi,
Bozdağ ve Gölcük‟ü görmek isteyenler turlarla Ģehre akın ederler.

Türkiye’nin en büyük açıkhava pazarı olduğunu ne yazık ki Ödemiş halkı dahi bilmemektedir.
Organik gıda ve bununla bağlantılı olarak gelişen sağlık turizmi ilgililerinin, Salihlide
bulunan kaplıcalara giden ve şifa arayan tursitlere yapacağı yönlendirme organik gıdada
şehrin adını duyurmasına yardımcı olacaktır.

Ayrıca kadın el sanatları pazarı, Denizli’nin Buldan ilçesi için yaratılan marka değerini
yakalayabilecek kadar çok çeşide ve alana sahiptir. Türkiye’de sadece Ege Bölgesi’nin bazı
kesimlerinde yapılan iğne oyasının en güzel örnekleri, yine Ödemiş’te üretilen ipek ile yapılır
ve kadın el sanatları pazarında yerini alır. İzmir, Aydın, Denizli, Manisa ve çevre ilçelerden
turlar ile gelen hanımların oldukça ilgisini çeken ipek ve keten işleri, Ödemiş için hazırlanan
destinasyon planında, kültür turizmiyle ilgili yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekmek için
kullanılabilir.

Destinasyon Pazarlaması – Şirvan Yalman Sayfa 21

6- Medyada Ödemiş

İlçede Basın

Ġlçede dört adet yerel gazete vardır. Bunlar Cephe Gazetesi, Küçük Menderes Gazetesi, Yerel
Güç Gazetesi ve Kent Gazetesi‟dir. Ayrıca yerel bir TV kanalı ÖRT ve yerel iki radyo kanalı
olan ÖRT Radyo ve Radyo Remiks bulunmaktadır. (www.odemis.gov.tr)

Basın organları şehir içinde tanıtım, reklam ve eğlence programları yapar. Oysa Ödemiş’in
kendisini tanıtacak bsın yayın organlarına ihtiyacı vardır. Ödemiş Televizyonu’nun
Türkiye’de yayın yapma hakkını alması, radyoların sinyalizasyonunun en azından Ege
Bölgesini kapsayabilmesi, bölgesel veya ulusal bir gazetede düzenli olarak şehrin kültür,
tarih ve doğal güzelliklerini anlatan bir yazı dizisi ile adını duyurması başlangıç için iyi bir
adım olacaktır.

Film Turizmi

Sinema filmleri ve dizilerin destinasyonların tanıtımına faydasından bahsetmiĢtik. ÖdemiĢ‟te

yakın zamanda çekilen filmler; Üç Karanfil Bir Ġğne adlı belgesel (www.gazeteizmir.com),
Veda (www.bademli.bel.tr) (çekimler Bademli‟de yapıldı) , Amsterdam‟da düzenlenen kısa
film festivalinde ikincilik ödülü alan, ÖdemiĢ‟li bir ekip tarafından yine ÖdemiĢ‟te çekilen
Sular Çekilmeden adlı kısa film(www.lpghaber.com) ve Semih Kaplanoğlu‟nun Yumurta adlı
filmidir.

Bu filmlerden Atatürk’ün yaşamını anlatan, Zülfü Livaneli’nin yazıp yönettiği Veda filmi ile
Semih Kaplanoğlu’nun yönettiği Altın Portakal ödüllü Yumurta filmi son dönemlerde dikkat
çeken filmlerdir. Veda filmi Bademli’nin doğal ve tarihi mirası dolayısı ile kullanılmıştır.
Yumurta filmi ise Ödemiş ve çevresinin tamamını anlatan neredeyse belgesel kıvamında bir
filmdir. Tire’de başlayan film, Belevi, Ödemiş, Birgi, Gölcük, A Tepesi (Gölcük’ün
manzarasının izlendiği tepe) ve Bozdağ’da devam etmektedir. Filmi zileyen ve filmden
etkilenen kişilerin Ödemiş ve çevresine olan ilginin arttığı aşikardır. 25 yıldır Ödemiş’te
yaşayan biri olarak, sürekli gördüğüm yerleri bir kez de beyaz ekranda görmek yeniden gezip
görme isteği uyandırmıştır.

Gezi programlarına da ev sahipliği yapan Ödemiş, artık bir çok kanalda yayınlanan farklı
gezi programlarına konu olmak için destinasyon planı çerçevesinde sunulmalıdır. Bu

Destinasyon Pazarlaması – Şirvan Yalman Sayfa 22

yayınları sadece yurt içinde değil, uydu yardımı ile yurtdışında bulunan hedef kitle de
izleyebilmektedir ve gezi programları her zaman ailece izlenecek eğlenceli programlardır.

Medyada son yıllardaki en büyük büyümeyi diziler yaşamaktadır. Bir çok şehir, kasaba ve
köy, çekilen diziler sayesinde yerli ve yabancı turist akınına uğramaktadır. Ödemiş ve çevresi
istenildiği taktirde göl manzarasından, karlı dağ yollarına, Arnavut kaldırımlı sokaklara, 19.
Yüzyılda inşa edilmiş evlere, ırmaklara, modern alışveriş merkezlerine, hastanelere yani bir
dizi çekimi için gerekli olabilecek bir çok şeye sahiptir. Şehrin girişimcileri tarafından
İzmir’deki cast ajansları ile anlaşılarak Ödemiş’te çekilmesine karar verilen bir dizi, hem
ekip üyelerinin ekonomiyi canlandırmasına, hem de destinasyonun tanıtılmasına yardımcı
olacaktır.

Logo Seçimi

Yazılı ve görsel medya‟da yer alan ve daha çok yer alarak çekici bir destinasyon haline
gelmesi hedeflenen ÖdemiĢ‟in sloganı “Efeler Diyarı ÖdemiĢ” ve logosu bir Efe‟dir.

Şekil 17 - Ödemiş'in Logosu ve Sloganı

Kurtuluş savaşı yıllarında, Ege’deki Kuvayi Milliye birliklerine oldukça katkılarda bulunmuş
efeler, Ödemiş’in gurur kaynağı ve simgesidir. Yöre halkının bu ilgisi, şehre doğal bir
karizma katmaktadır. Sahip olduğu geniş portföydeki mal varlıkları düşünülünce, tarihi ve
önemli bir simgenin şehre mal edilmesi iyi bir seçimdir. Bu seçime uygun olarak, şehrin
girişinde bir Efe heykeli vardır.

Şehre giren, heykeli, sloganı ve logoyu gören bir turistin beklentisi öncelikle Efelere dair bir
şeyler görmek, şehre bu adı verenin ne olduğunu bilmek, belki bir Efe mumdan heykeli ile
fotoğraf çektirmek ve kıyafetlerinden edinmek olacaktır. Ödemiş müzesinde Eefelere dair
bilgiler bulunmakla birlikte, genelde alışveriş ve Birgi Dede için şehre uğrayan turlar, müzeyi
gezi rotalarına katmamaktadır. Şehrin logosunu ve simgesini marka haline getirmesi için,
nasıl Amsterdam I Amsterdam adlı bir heykeli meydanına koydu ise veya Silivri’nin ortasında
nasıl eşeğe ters binmiş bir Nasrettin Hoca heykeli var ise, aynı şekilde, çarşıda gezen

Destinasyon Pazarlaması – Şirvan Yalman Sayfa 23

insanların ulaşabileceği, şehrin merkezinde bir yerde, rehber, giysi ve mumdan bir heykeli
barındıran küçük bir işletme bulunmalıdır.

Web’de Ödemiş

Yazılı ve görsel basının günümüzde toplandığı tek kaynak; internettir. Ġnternet sayesinde
Dünya küçük bir köye dönüĢmüĢtür. ÖdemiĢ ve çevresi için hazırlanacak destinasyon
pazarlama çalıĢmalarının tamamını broĢürler, rehber kitapçıklar, halkla iliĢkiler firmaları,
tanıtım firmaları, destinasyon pazarlaması firmaları, tur acenteler, fısıltı pazarlaması, filmler,
kitaplar ile yapmak mümkün değildir. Günümüzde, özellikle çalıĢanların büyük çoğunluğu
günlerini bilgisayar baĢında geçirmektedir. Emekliler için de bilgisayar ve internet ikilisi yeni
bir boĢ zaman aktivitesi haline gelmiĢtir.

Ġnternette arama motorlarında gezi, kültür, tur sözcüklerini yazdığımızda karĢımıza çıkan
linklere, sözlüklerde ve yorum sitelerinde okuduğumuz önerilere göre gezi planlarımızı
oluĢturduğumuz bir dönemdeyiz.

ÖdemiĢ ve çevresi ile ilgili ÖdemiĢ Kaymakamlığı Sitesi, ÖdemiĢ Belediyesi sitesi, Bademli
belediyesi sitesi, Birgi Belediyesi sitesi, Bozdağ Belediyesi Sitesi, Gölcük Belediyesi sitesi,
Küçük Menderes Gazetesi sitesi, ÖdemiĢ‟i tanıtmak isteyen vatandaĢlar tarafından kurulmuĢ
olan ÖdemiĢ‟in En Net Hali adlı site ile OtamıĢ (http://www.otamis.com/) siteleri mevcuttur.

Siteler genel olarak destinasyonu tanıtmakta, yerel firmaların reklamlarını yapmakta, forum
oluĢturma imkanı vermekte ve yerel haberler vermektedir. Devlet elli siteler belediye
çalıĢmaları ile ilgili bilgilere ağırlık vermiĢtir. Özel siteler ise destinasyonu tanıtmakla
birlikte, zenginleĢmeye ihtiyacı vardır.

Yapılması gereken, var olan sitelerin turizm bakanlığı ve belediyeler tarafından da

desteklenerek, Ģehrin tanıtımında, turizme katılmasında yardımcı olacak Ģekilde
zenginleĢtirilmesi, ekonomik olarak desteklenerek turizm acentelerinin ve seyahat
firmalarının sitelerinde arama sonuçlarında göz önüne çıkmasını sağlamaktır. Web
pazarlaması üzerine bilgisi olan bir çalıĢanın istihdam edilmesi bile Ģehrin tanıtımı için
oldukça büyük fayda sağlayacaktır.

Destinasyon Pazarlaması – Şirvan Yalman Sayfa 24

Ödemiş ve çevresinin bir destinasyon olarak değerini ve önerilerimi sundum. Tablo 2’de
bu destinasyon özelliklerinin özet halinde görebiliriz:

Tablo 2- Ödemiş'in Algılanan Destinasyon İmajı Özellikleri

Destinasyon Pazarlaması – Şirvan Yalman Sayfa 25

6- SONUÇ

Destinasyon pazarlamasının çok açık, hamle yapmaya müsait, ve getirisi çok yüksek
olabilecek bir alan olduğunu ifade etmiĢtik. Ülkemizde büyükĢehir belediyelerinin sistemli
olarak yeni yeni eğildiği bu konuya, küçük belediyeler de vatandaĢları ve giriĢimci belediye
baĢkanları/çalıĢanları yardımı ile katılmaktadır. ÖdemiĢ gibi daha çok yerli turisti hedefleyen,
deniz turizmine uzak bölgelerin öncelikle yurt içinde adını duyurması, daha sonra da yurt
dıĢından ülkemize turist çekebilecek ve gezi rotasına girebilecek cazibe merkezleri haline
getirilmesi için çalıĢılmalıdır. Bu çalıĢmalar beyhude olmayacaktır. ġehirlere daha güzel bir
görünüm kazandırmakla birlikte, yaĢayanlarına da istihdam sağlayacak, hükümetlere Ģehre
daha fazla yatırım ve ödenek vermesi konusunda ekonomik bir baskı yaratacak ve halkını
daha fazla bilen, geliĢtiren ve öğrenen konuma gelmek konusunda güdüleyecektir.

ÖdemiĢ‟in yurtiçinde inanç ve kıĢ sporları turizmi hariç adının çok duyulmamasının nedeni,
geliĢmiĢ bir sanayisi olmaması, bu yüzden genç ve üreten beyinlerinin büyükĢehirlere göç
etmesidir. Genç ve yaĢlı aileler için huzurlu ve ideal bir kent olabilirken, üretken yaĢtaki
özellikle bekârların ve çocuksuz ailelerin istihdam olanağı bulamaması, Ģehrin fiziksel ve
ekonomik hareketliliğini düĢürmekte; bu da turist çekmek için yeterli insan ve malzeme
kaynağı bulamama sorununu ortaya çıkarmaktadır.

Verimli topraklarının bir getirisi olarak dört mevsim çeĢitli gıda ürünlerinin üretilebildiği
ovada, giriĢimcilerin yatırım yapabilmesi ve sonuç olarak da istihdam sağlanabilmesi için
belediye, büyükĢehir belediyesi ve hükümet tarafından teĢvikler verilmelidir. Artan iĢ
imkanları, bu havası tertemiz güvenli Ģehirde yetiĢen gençlerin Ģehirlerinde çalıĢması
olanağını yaratacaktır. Sonuç olarak da eğitim seviyesi daha yüksek, yabancı dil bilen kiĢi
sayısı daha fazla, hizmet ve turizmde çalıĢabilecek kalifiye eleman sayısı yüksek bir Ģehir
haline gelerek, malvarlıklarını verimli Ģekilde kullanıma açabilecektir.

Destinasyon Pazarlaması – Şirvan Yalman Sayfa 26

KAYNAKLAR

1. “Antalya Destinasyonu”;
http://www.kultur.gov.tr/TR/Genel/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFFFE5C29E1
6A7D3808C2619C8A57EBA6C1 ,2010
2. “Bademli‟de Veda Filmi Çekimi”: http://www.bademli.bel.tr/haber5.asp ,2009
3. “Destinasyon Ġzmir”; www.destinationizmir.com , 2010
4. “Destination Marketing and the ”FOOD” element: A Market Overview”,
http://aboutourism.wordpress.com/2010/06/21/destination-marketing-and-the-food-
element-a-market-overview/; Haziran 2010
5. “I love Korean Food”; www.ilovekoreanfood.com, 2010
6. “ÖdemiĢ‟in En Net Hali”: http://www.odemis.net/ , 2010
7. “ÖdemiĢ‟te Üç Karanfil Bir Ġğne Belgesel Çekimi”;
http://www.gazeteizmir.com/haber/%E2%80%98%E2%80%98uc-karanfil-bir-
igne%E2%80%99%E2%80%99-belgeseli-icin-program-ekibi-
odemis%E2%80%99te.html ,2010
8. “Sular Çekilmeden Kısa Filmi Çekimi”; http://www.lpghaber.com/Odemis%60te-
Kisa-Film-Cekimi--haberi-443745.html, 2010
9. “T.C. ÖdemiĢ Kaymakamlığı”; http://www.odemis.gov.tr/ , 2010
10. “What Is Destination Marketing?”, http://www.articlesbase.com/sem-articles/what-is-
destination-marketing-516577.html; Ağustos 2008
11. AKDEMĠR Ali, DEMĠRCAN Osman, YILMAZ Selahattin, TAKAOĞLU Turan,
AKBULAK Cengiz, “Gökçeada Değerleri Sempozyumu (26-27 Ağustos 2008)”,
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, 2008
12. ATEġOĞLU Ġrfan, ADIGÜZEL Orhan, ÇETĠNTÜRK Ġbrahim, SELMAN Adnan,
“Uluslar arası Destinasyon Markası OluĢturma Stratejileri: Isparta Örneği”, Süleyman
Demirel Üniversitesi, 2009
13. BENDEL Peggy, “Destination Marketing 3.0: A Look Back – and Forward – As “I
Love NY” Turns 30”, Fall 2007 Travel Marketing Decisions, 2007
14. BEġKARDEġ Sena, “Bölge Pazarlaması (Destination Marketing)”, MIS Journal:
Management Information Systems; http://www.misjournal.com/?p=5554; 2010-08-03
15. DOĞANLI Bilgi, “Turizmde Destinasyon MarkalaĢması ve Antalya Örneği”,
Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006

Destinasyon Pazarlaması – Şirvan Yalman Sayfa 27

 16. GĠRĠTLĠOĞLU Ġbrahim, AVCIKURT Cevdet, “ġehirlerin Turistik Bir Ürün Olarak
Pazarlanması, Örnek ġehirler ve Türkiye‟deki ġehirler Üzerine Öneriler (Derlemeden
OluĢmuĢ Bir Uygulama)”, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,
Yıl : 3 Sayı : 4 Haziran 2010
17. ĠLBAN Mehmet Oğuzhan, “Destinasyon Pazarlamasında Marka Ġmajı ve Seyahat
Acentalarında Bir AraĢtırma”, Balıkesir Üniversitesi, 2007
18. ÖdemiĢ Doğa Kültür ve Turizm Rehberi, 2009
19. ÖZDEMĠR Gökçe, “Destinasyon Yönetimi ve Pazarlama Temelleri: Ġzmir için Bir
Destinasyon Model Önerisi”, Dokuz Eylül Üniversitesi, 2007
20. PIKE Steven, “Destination Marketing: An integrated Marketing Communication
Approach”, ELSEVIER, 2008
21. PIKE Steven, “Destination Marketing”, ELSEVIER, Advances in Tourism Research
Series, 2004
22. YAVUZ Mehmet Cihan, “Uluslararası Destinasyon Markası OluĢturulmasında Kimlik
GeliĢtirme Süreci:Adana Örneği”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensititüsü,
2007
23. YAYLI Ali, ġAHBAZ Pars, ALABAY Nurettin, “Web Tabanlı Ülkelerarası Ortak
Destinasyon Pazarlama”,2009
24. YILMAZ Hakan, YOLAL Medet, “Film Turizmi: Destinasyonların Pazarlanmasında
Filmlerin Rolü”, Anadolu Üniversitesi, Cilt/Vol.:8- Sayı/No: 1 : 175–192 (2008)

Destinasyon Pazarlaması – Şirvan Yalman Sayfa 28