Seyahat Dağıtım Sistemleri

• Turistik Ürünün özellikleri: *

a) Ayrılmazlık – Üretim ve tüketim eşzamanlı
yapılmaktadır ve müşteri hizmetin (ürünün) üretim
aşamasının büyük bir bölümüne katılmaktadır
b) Bozulabilirlik - Hizmetler asla saklanıp tekrar
kullanıma sunulamamaktadır
c) Bileşiklik – Turistik ürün genellikle bir çok farkı ürünün
bileşiminden oluşmaktadır
d) Soyutluk – Satın almadan önce görülemez ve
denenemez
e) Heterojenlik (Standartlaştırılması zor) – Zamana ve
kişiye göre kalite ve standartlarında farklar vardır.
Dağıtım: Bir mal yada hizmetin üretildiği yerden tüketildiği yere götürülmesi
için gerekli tüm çabalar.

Dağıtım Kanalı: Bir mal yada hizmetin üreticilerden tüketicilere doğru

ulaşımında kullanılan kişiler, işletmeler, yöntem ve araçlardır.

Turizm sektöründeki dağıtım,endüstri

işletmelerindeki dağıtımın tam tersidir, çünkü
endüstri işletmelerindeki dağıtım, ürünün üretildiği
yerden tüketileceği yere götürülmesi için harcanan
çaba iken turizm sektöründe ürünün özelliğinden
dolayı yani ürünün üretildiği yerde tüketilmesi
gerektiğinden dolayı tüketiciye doğru değil ürüne
doğru bir taşıma söz konusudur
Turizm ürünü ve endüstri ürünlerin tüketiciyle
buluşma süreci

NİHAİ TÜKETİCİ  DAĞITIM  TURİZM

(Turist) KANALI ÜRÜNÜ

SINAİ ÜRÜN  DAĞITIM  NİHAİ

(Üretim Yeri) KANALI TÜKETİCİ
Dağıtım kanallarının en önemli işlevi:
ürünün istenen zamanda, istenen yerde
ve nitelikte tüketicinin hizmetine
sunmaktır.

Bu süreçte rol alan her kuruluş ya da

birey pazarlamacı ya da dağıtım kanalı
temsilcisidir. Bu kişi ve kuruluşların,
turizm ürünü üreticisinden tüketicisine,
doğru bilgi akımı sağlanması gibi bir
görevi de bulunmaktadır.
Turizmde dağıtım iki aşamada
yerine getirilir:

a) öncelikle ürüne ilişkin her türlü

bilgi tüketiciye ulaştırılmakta,

b) daha sonra tüketicinin hizmetin

üretildiği yere ulaşması
sağlanmaktadır.
Buna göre turizmde dağıtım:

Mevcut bir turistik ürünün

kullanımını sağlamak üzere,
tüketicilerin (turistlerin) üretim
yerine kadar getirilmesi için
yapılan faaliyetlerin tümüdür
 Seyahat Hizmetlerinde Dağıtım
Sistemleri
Dağıtım sistemleri üreticiler, tüketiciler ve aracı
kuruluşlardan oluşan bir yapıya sahip bulunmaktadır.
Bazı durumlarda tek aşamalı dağıtım sistemi görülrken,
sıkça 2, 3 veya 4 aşamalı dağıtım sistemi
görülebilmektedir.

Turizm sektöründe üreticiler konaklama, yeme

içme, eğlenme, ulaştırma, hediyelik eşya, çekicilik işl. ve
benzeri hizmetleri sunan işletmelerden oluşur. Tüketiciler
geçici bir süre için seyahat eden ve konaklayan
turistlerdir, dağıtım sistemindeki diğer eleman olan
aracılar ise genel olarak toptancı ve perakendeci olmak
üzere iki gruba ayrılır.

Dağıtım sistemi içerisindeki eleman sayısı 2,3,4

olabilir ve buna göre incelenebilir.
 Turizm ve Seyahat Endüstrisinde Dağıtım Sistemleri

MÜŞTERİ TURİZM ÜRÜNÜ

(Turist) ÜRETİCİSİ

Doğrudan Dağıtım Sistemi (Tek Aşamalı Dağıtım Sistemi)

MÜŞTERİ  Dolaylı Ürün Sağlayıcılar  Doğrudan Ürün Sağlayıcılar

(Turist)
 Seyahat Acentaları  Oteller
 Tur Operatörleri  Restoranlar
 Tur Toptancıları  Hava Yolları
 Özel Dağıtım  Perakende Satıcılar
Kanalları  Denizyolu İşletmeleri

Dolaylı Dağıtım Sistemi (İki Aşamalı Dağıtım Sistemi)

Farklı sayıda aşamalardan oluşan
dağıtım sistemleri*
 Dolaylı Ürün Sağlayıcıları
(Aracılar)
• Seyahat Acentaları klasik aracı
• Tur Toptancıları klasik aracı
• Tur Operatörleri klasik aracı
• Otel Temsilcilikleri
• Havayolu Şirketleri * üretici
• Bilgisayarlı Rezervasyon Sistemleri
• Kiralık Otomobil Şirketleri * üretici
• Otomobil Klüpleri ve Kurumları
• Internetteki elektronik aracılar (şirketler)
• Özel Dağıtım Kanalları
 Seyahat Acentaları
Geleneksel olarak seyahat acentaları bu endüstride
perakendecilik rolünü üstlenmektedirler. Seyahat
acentaları turistik ürünün, üretilmesi aşamasının
tüketiciyle buluşmasından bir önceki halkasını
oluşturmaktadırlar.

Seyahat acentaları özellikle konaklama işletmeleri,

havayolu şirketleri, kruvaziyer gemiler, demiryolları ve
tur operatörleri için büyük önem taşımakta ve satış
pazarlama konusunda en büyük destekleyicileridir.
 Tur Operatörleri
Seyahat ve turizm endüstrisinde tur operatörü terimiyle
tur toptancısı terimi sıklıkla karıştırılmaktadır. Bu iki kavram
benzer hizmetleri tanımlamakla birlikte aralarındaki en belirgin
fark operatör terimiyle açıklanmaktadır. Tur operatörleri
turların fiilen uygulayıcılarıdırlar. Turizm ürünü içerisinde
yer alan bir çok hizmeti fiilen yerine getirmektedirler

Tur toptancılarının aksine tur operatörleri daha az

sayıda ve yöreye yönelik limitli sayıda turları düzenleyip yıllık
bazda satışlarını gerçekleştirirler. Tur operatörleri toptancılar
tarafından planlanan tur programının bir anlamda
uygulayıcısıdırlar. Örneğin otel transferlerini gerçekleştirmek,
konaklamayı sağlamak, yöredeki gezileri organize etmek tur
operatörlerinin görevleri arasındadır. Toptancıların organize
etmiş olduğu turların içerisinde yer alacak küçük paketlerin
düzenlenmesi ve satışa sunulması tur operatörleri
 Tur Operatörleri ve Seyahat Acentaları Arasındaki
Temel Farklar *
• Tur operatörleri seyahat sektörünün toptancısıdır, seyahat acentaları
ise perakendecidir.

• Tur operatörleri üretici-aracı, seyahat acentaları ise sadece aracıdır.

• Tur operatörleri üretici işletmelerden satın aldıkları ürünleri stoklar ve

daha sonra pazarlarlar, seyahat acentaları ise stoklama yapmazlar.

• Tur operatörlerinin turistik ürünleri satış riski vardır, seyahat

acentalarının satış riski yüksek değildir.

• Tur operatörleri talep oluşmadan ürün hazırlarlar, seyahat acentaları ise

fiili talep oluşmadan rezervasyon ve satış yapmazlar.

• Tur operatörleri seyahat acentalarına göre daha büyük ölçekli

işletmelerdir ve güçlü bir finansal yapıya sahiptirler
 Tur Toptancıları
Seyahat ve turizm endüstrisinde tur
toptancıları, turların tasarlanmasını, hazırlanmasını,
tanıtılmasını ve tur paketleri olarak satışa hazır hale
getirip perakendecilere sunma fonksiyonunu yerine
getirirler.

Bu fonksiyonlarını yerine getirirken, bir çok

ürünü yüksek hacimli olarak bir araya getirme
görevini de yaparlar. Bunlar; Hava, kara, denizyolu
ve demiryolu taşımacılığı hizmetleri, Konaklama
hizmetleri, Yiyecek ve içecek hizmetleri, eğlence
hizmetleri, gezilip görülecek yer organizasyonları ile
ilgili hizmetlerdir.
 Tur toptancıları, sahip oldukları pazarlık güçleri
nedeniyle yukarıda sıralanan hizmetlerin satın alınmasında
çok büyük indirimler sağlamaktadırlar. Bu nedenle sektörde
oluşturulan gelirden de en büyük paya sahiptirler.

Bazı tanınmış tur toptancıları:

Cartan and Maupintour -(Amerika Birleşik Devletleri)
Japan Travel Bureau (JTB) ve Kinki Nippon Travel (KNT)-
(Japonya)
Thomson Travel (İngiltere)
China Travel Service (CTS) -(Çin)
Deutschesreitsburo- (Almanya)

Bazı işletmeler örneğin American Express Travel Related

Services ve Thomas Cook Travel aynı anda hem tur
toptancısı hem de perakendeci seyahat acenta lığı rolünü
üstlenebilirler.
 Otel Temsilcilikleri
Konaklama alanındaki satışları artırmak
amacıyla kurulan ve rezervasyon hizmeti veren
işletmelerdir. Bu sistemlere bir çok otel üye
olmakta ve bu sistemden gelen rezervasyonlar
için belirli oranlarda komisyon ödemektedir.
Bunun yanı sıra birçok otelin bir araya
gelerek oluşturdukları konsorsiyumlar ve
tanınmış otel zincirlerinin oluşturdukları merkezi
rezervasyon ve satış sistemleri de
bulunmaktadır.
Bazı Otel İşletmelerinin Ortak Sistemleri
OTEL Sistem Adı
Holiday Inn Holidax,
Marriot Marsha
Leading Hotels of the World Hotel Representative Inc.
Sheraton Starlink
Hilton HRW
 Havayolu Şirketleri
Bir çok havayolu şirketi kendi yolcularının
gidecekleri yerlerde satın alacakları diğer turizm
ürünlerinin satışı ve rezervasyon işlemlerini de
yürütmektedirler.

Örneğin tüm seyahat formalite ve

düzenlemelerinin organizasyonunu, oto
kiralama, konaklama işletmesi rezervasyonları
vb. hizmetleri de yapabilmektedirler.
 Bilgisayarlı Rezervasyon
Sistemleri
• Turizm ve seyahat endüstrisinde teknolojinin en yoğun
olarak kullanıldığı alan “Bilgisayarlı Rezervasyon
Sistemleri” adı verilen ve İngilizce kısaltması olan CRS
(Computerized Reservation Systems) olarak adlandırılan
sistemdir. Bu sistem 1960 yıllarda deneme çalışmalarıyla
iç hat uçuşlarında koltuk rezervasyonlarını sistemli bir
şekilde organize edebilmek amacıyla kullanılmaya
başlanmıştır.

• Günümüzde bu sistemleri seyahat acenteleri, oteller ve

havayolu şirketleri ortak kullanmaktadırlar

• SABRE, GALILEO, AMADEUS

 Kiralık Otomobil Şirketleri
Kiralık Otomobil Şirketleri’nin bazıları dünya
çapında hizmet verdiklerinden otomobil
kiraladıkları müşterilerinin konaklama
gereksinimlerini karşılamaya yönelik olarak
rezervasyon hizmetleri de vermektedirler. Bu
kanaldan yapılan rezervasyonlarda müşterilere,
özel indirimler sağlanabildiği gibi diğer
promosyonlardan da yararlandırılabilmektedirler
Otomobil Kulüpleri ve Kurumları
Türkiye’de Türkiye Turing ve Otomobil
Kulübü, Almanya’da ADAC, Amerika
Birleşik Devletleri’nde AAA (American
Automobile Association), İngiltere’de The
Automobile Association ve The Royal
Automobile Club üyelerinin konaklama ve
seyahat gereksinimleri için turizm
ürünleriyle ilgi hizmetleri de
yürütmektedirler.
 Internet İşletmeleri (Web
üzerindeki Aracı işletmeler)
Turizm dağıtım sisteminde son yıllarda en büyük
gelişmeyi gösteren ve kullanımı gün geçtikçe
yaygınlaşan İnternettir. Bir çok havayolu, otel
şirketi, oto kiralama şirketi doğrudan bağlantılı
hatları aracılığıyla rezervasyon hizmeti
sunmaktadırlar. Bu olanak, turizm ürünü satın
almak isteyen bireylerin, kişisel bilgisayarları
aracılığıyla bulundukları yerden ayrılmadan
sonsuz seçenek sahibi olmaları sonucunu
doğurmuştur.
 Özel Dağıtım Kanalları
Özel dağıtım kanalları olarak, turizm
tanıtma büroları, toplantı organizatörleri,
firmaların bünyelerinde kurdukları seyahat
büroları ve sorumluları olarak sıralanabilir.
 Seyahat Dağıtım Sistemlerinin
Çeşitleri
• Dağıtım kanallarında kullanılan aktörlerin
çeşitliliği ve farklılıkları bulunmasına
karşın, doğrudan ve dolaylı olmak üzere iki
tür dağıtım sistemi bulunmaktadır.
• Her iki sistemin avantajları ve
dezavantajları bulunmakta ve bu yüzden
her iki sistem de turistler ve işletmeler
tarafından sıkça kullanılmaktadır.
 Doğrudan Dağıtım Sistemi ve
Avantajları (Bunların tersi Dolaylının dezavantajları)
• Doğrudan dağıtım sistemi, üreticiyle tüketicinin
arasında gerçekleşen satış işlemlerinde, hiç bir
aracının bulunmadığı bir sistemdir.

• Avantajları şunlardır:

a) Zaman Tasarrufu - Alıcı ve satıcı arasında doğrudan

bir iletişim söz konusu olduğundan işlemler basit ve az
zaman alıcıdır
b) Üretici İşletme İçin Kar Artışı - Hizmeti satanlarla
alanlar arasında herhangi bir aracı bulunmadığından
komisyon ödemezler bu da kar artışına neden olur
c) Esneklik fleksibilitas - Doğrudan iletişim konukların
bireysel gereksinimleri konusunda serbestlik sağlamakta,
konuğa tam olarak uyabilen hizmetlere ulaşabilmesi
olanaklıdır.
d) Tüketici Açısından Kontrolün Artması - Bazı bireyler
kendilerini güvende hissetmek için hizmet alınacak
kuruluşların temsilcileriyle doğrudan iletişim kurmakta ve
konfirmasyon (Teyit / onay) işlemlerini bizzat kendileri
yapabilmektedirler
e) Ek Satış Fırsatı Sunması - Üreticiler için müşterilerle
doğrudan iletişim, ek satış olanaklarını da beraberinde
getirmektedir.
 Doğrudan Dağıtım Sisteminin
Dezavantajları
a) Maliyeti yüksek olduğundan satıcılar
(üreticiler) sürekli iş potansiyelini
yakalayamaya bilirler.
b) Aracı kuruluşların o işletmeye karşı
takınacakları olumsuz tavır
c) Müşterilere (turistlere) ulaşmak çok zor
/müşterinin de üreticiye ulaşması zor
d) Tüketici (turist) için maliyeti yüksek
 Dolaylı Dağıtım Sistemi ve
Avantajları
• Dolaylı dağıtım sistemi turistik ürünün
üreticilerden nihai tüketicilere ulaşıncaya kadar
bir ve ya birden fazla aracının elinden geçtiği
sistemdir.
• Avantajları şunlardır:

a) Müşteri Profesyonel Danışmanlık Hizmeti Alır.

b) Geniş Ürün Yelpazesi rentang produk
c) Ucuzluk
d) Ödemede kolaylık ve farklı ürünler için bir defada
ödeme imkanı
 Dolaylı Dağıtım Sistemi ve
Dezavantajları
• Bakınız slayt 27-28 yazılanların tersi
 Dağıtım Sisteminde Bütünleşme
(Entegrasyon)*
Turizm sektöründe faaliyette bulunan seyahat acentaları arasında da
son yıllarda sıkça şirket entegrasyonları görülmektedir.

Entegrasyon, bir turizm ürününü üretmek ve / veya dağıtımını

yapmak üzere iki ya da daha fazla işletmenin bir araya gelerek
birleşmesidir.

İşletmeler neden birleşirler?

Paket turu oluşturan üretim giderlerinin ve tüketicilerin harcamalarının
denetlenmesi, pazar payının ve kar marjının yükseltilmesi amacı ile
değişik düzeylerdeki turizm işletmelerini entegrasyona itmektedir.
Bağımlılık azalır (diğer işletmeler)

Özellikle teknolojiden geniş biçimde yararlanmak, yönetimde

standartlaştırmayı sağlamak, turistik ürünleri en elverişli koşullarda
pazarlamasını gerçekleştirebilmek gibi amaçlarla turizm işletmeleri
entegrasyona gitmektedirler.
 Entegrasyon Türleri:
• Yatay Entegrasyon - Dağıtım sisteminde
(zincirinin) aynı aşamayı paylaşan iki veya
daha fazla işletmenin bir araya gelme
sürecidir

• Dikey entegrasyon - Dağıtım sisteminde

(zincirinde) farklı aşamalarda yer alan iki
veya daha fazla işletmenin bir araya gelme
sürecidir.
 TURİSTLER
Yatay Bütünleşme
pembauran horizontal

A B Perakendeciler
Seyahat Acentası Seyahat Acentası (Seyahat Aentaları)

Toptancılar
Tur Operatörü
(Tur Operatörleri)
Dikey Bütünleşme
Pembauran vertikal
Üreticiler
Otel Ulaştırma, Konaklama ve
Yeme-İçme, Eğlence İşletmeleri