Professional Documents
Culture Documents
NETWORKS
1
Modeli referues OSI
2
Open System Interconnection (OSI)
3
Protokoli TCP/IP
Modeli TCP/IP
4
Grafi i protokolit TCP/IP
FTP - File Transfer Protocol
- HTTP - Hypertext Transfer Protocol
- SMTP - Simple Mail Transfer protocol
- DNS - Domain Name System
- TFTP - Trivial File Transfer Protocol
Niveli i transportit përfshin dy
protokole: protokolin për kontrollë
të transmisionit (transmission control
protocol (TCP)) dhe protokolin e
datagramit të përdoruesit (user
datagram protocol (UDP)
5
Krahasimi i modelit OSI dhe modelit TCP/IP
Nëse krahasojmë modelin OSI dhe modelin TCP/IP, vërejmë se ata
kanë ngjashmëri dhe dallime.
6
Ngjashmëritë:
- Që te dy posedojnë nivele
- Që të dy posedojnë nivele të aplikimit ndonëse ato kryejnë
shërbime të ndryshme
- Që të dy posedojnë nivele transporti dhe nivele të rrjetës
Dallimet:
- TCP/IP kombinon nivelin e sesionit dhe të prezentimit në
nivelin e aplikimit
- TCP/IP duket më i thjeshtë sepse ka më pak nivele por në fakt
është më i komplikuar.
7
Mediumet transmetuese
Operojnë në nivelin e parë dhe mund të jenë:
Kabllovik dhe
Nëpërmjet valëve elektromagnetike
8
Llojet e kabllove
UTP (Unshielded Twisted Pair)
STP (Shielded Twisted Pair),
kabllot koaksial dhe
kabllot me fije optike (fiber-optic).
9
Kablli STP (Shielded Twisted Pair)
Është kabëll i përbërë prej 8 telave të cilët
dallohen në mes veti për nga ngjyra e
mbështjellësit të vet.
10
Prej 8 telave sa gjinden brenda këtij kablli, janë të çiftëzuar në 4 grupe
nga 2 tela.
Specifikë e këtij kablli është se përbëhet prej 4 telave me 4 ngjyra të
ndryshme, që janë pothuajse standarde e ato janë ngjyra :
e portokallët,
e gjelbërt,
e kaltërt dhe
kafe
përderisa telat të cilët çiftëzohen me këta 4 telat "primarë",
mbështjellësit e tyre i kanë ngjyrat :
gjysëm portokallët,
gjysëm gjelbërt,
gjysëm kaltërt dhe
gjysëm kafe përkatësisht.
Çdo çift i telave është i mbështjellur me foli metalike. Të katër çiftet e
telave janë përsëri të mbështjellur me një folie metalike të përbashkët.
Kablli STP zvogëlon zhurmën elektrike, interferencat elektromagnetike
dhe interferencat radiofonike
Gjatësia maksimale e transmetimit të paketave të shenimeve me anën e
këtij mediumi është 100 metra, ndërsa gjerësia e brezit të
transmetimit është 10 - 100 Mbps 11
Kablli UTP (Unshielded Twisted Pair)
Kablli UTP është i ngjashëm me kabllin STP me disa dallime të vogla,
pasi që ky lloj mediumi është më i lehtë për t'u terminuar (instaluar)
pasi që ne këtë kabëll ekziston vetëm një mbulesë dhe atë në pjesën e
jashtme të 4 çifteve të telave (shih fîgurën).
Edhe ky kabëll ka gjatësinë e transmetimit deri ne 100 metra ndërsa
brezin e transmetimit 10-100Mbps.
12
Category 3 - 16MHz Category 5 – 100MHz
13
Konektorët
14
Kablli koaksial
Për dallim nga mediumet që u përmendën më lart, kablli
koaksial përbëhet prej një përçuesi të bakrit në mes, i cili
është në formë të një cilindri të hollë dhe i cili pastaj
është i mbuluar me një izolues plastik, e më pas përbëhet
prej mbështjellësit të gërshetuar të bakrit i cili përdoret
si përçuesi i dytë brenda këtij mediumi.
Të gjitha këto janë të izoluara me mbështjellësin e
jashtëm.
15
Për ndërtim të rrjetave kompjuterike lokale, nuk
është më i përdorshëm se sa kablli UTP, pasi që
kartelat e rrjetës me të cilat lidhet ky kabëll nuk
kanë shpejtësi të transmetimit të paketave më të
madhe se 10 Mbps.
përparësi e këtij mediumi është se gjatësia e këtij
kablli mund të shkojë deri në 500 metra, gjë që e bën
të përdorshëm kur kemi të bëjmë me lidhje të nyjeve
që janë në distança më të mëdha.
Ka rezistencë 50-ohm në transmetimet digjitale;
Ka rezistencë 75-ohm në transmetimet analoge dhe
TV transmetimet;
Bandwidth – 1GHz
Konektori i cili duhet terminuar në këtë medium quhet
konektori BNC
16
Kablli me fije optike
Mediumi më i përsosur është pa dyshim kablli fiber-optik.
Karakteristikë e tij është se në vend të përçuesve të bakrit,
përbëhet prej përçuesve të qelqit të cilin e bën shumë më
efikas si në shpejtësi të transmetimit të paketave ashtu edhe
në mundësinë e transmetimit të paketave në distança shumë
më të mëdha se sa mediumet tjera.
Bandwidth – 50 000GB(50TB);
Shpejtësia e transmetimit të sinjalit është 10 Gbps
17
Gjatësia e transmetimit shkon deri në 2000 metra tek
kabllot e tipit multimode dhe deri në 3000 metra tek
kabllot e tipit single mode.
18
Valet elektromagnetike
Sinjalet radiofonike (wireless Signals) janë valë
elektromagnetike.
20
Dy organizatat e fundit më vonë kanë caktuar listën e
standardeve të cilat njihen si standardet TIA/EIA.
Instituti IEEE ka caktuar kërkesat për kabllim në
specifikacionet 802.3 dhe 802.5 për sistemet Ethernet dhe
Token Ring.
Standardet për sistemin FDDI janë caktuar nga ANSI dhe
ISO/IEC.
Organizatat e lartpërmendura gjithashtu kanë caktuar
specifikacionet e kabllimit të cilat kanë të bëjnë kryesisht me
standardet e sigurisë, si dhe kanë paraparë se mediumet STP
dhe UTP munden me qenë shumë të përshtatshme për ndërtimin
e rrjetave lokale kompjuterike.
Nga të gjitha organizatat e përmendura më lart, TIA/EIA ka
pasur ndikimin më të madh në përcaktimin e standardeve për
mediumet e rrjetave.
Standardet TIA/EIA-568-A dhe TIA/EIA-569-A, kanë qenë
dhe janë më të përshtatshmet për krijimin e një hapesire të
madhe për prodhime të ndryshme nga prodhues të ndryshëm
Standardet TIA/EIA ndahen në 5 kategori dhe atë CAT 1, CAT
2, CAT 3, CAT 4 dhe CAT 5, ndër të cilat kategoria e peste
(CAT 5) përdoret më se shumti. 21
Terminimi (lidhja) hap pas hapi të një kablli UTP
sipas kategorisë CAT 5, sipas standardeve të
përcaktuara nga TIA/EIA.
Rradhitja e ngjyrave sipas Cat B, është si më poshtë
(duke i përdorur disa shkurtesa për ngjyrat)
Rradhitja e ngjyrave sipas Cat B ose T568B
1 2 3 4 5 6 7 8
GjP P GjG K GjK G GjKf Kf
P - Portokall
GjP - Gjysëmportokall
K - Kaltërt
GjK - Gjysëmkaltërt
G - Gjelbërt
GjG - Gjysëmgjelbërt
Kf - Kaft
GjKf - Gjysëmkafe
22
Numrat që figurojnë mbi shkurtesa të ngjyrave vetëm
se tregojnë se cila ngjyrë duhet të radhitet nga ana e
majtë duke shkuar nga ana e djathtë.
23
Ndër teknologjitë më të përhapura të LAN-it janë: Ethernet, Token
Ring dhe FDDI, përderisa ne do të përqëdrohemi në teknologjinë
Ethernet 10 BASE-T.
Teknologjia Ethernet 10BASE-T kryesisht bazohet në kornizat e
mediumeve të telave të çiftëzuar të dredhur. Për teknologjinë e tillë
fokusohemi në komponentet pasive siç janë kabllot, konektorët, prizat,
modulet dhe koleksionet e moduleve (patch panels), dhe në komponentet
active siç janë repiterët (përsëritësit), hub-ët dhe transmetuesit
(transceivers) apo koduesit e sinjaleve.
24
25