Pengenalan kepada Sistem

Instrumentasi dan Pengukuran

EMM 3242
 Rangka Kursus
• Ujian 30% -Ujian 1 (15%) & Ujian 2 (15%)
• Kuiz dan Assignment – (12%)
• Tugasan 8% - hantar minggu ke 13
• Peperiksaan Akhir-50%

• Passing Marks = 40%

Sillibus
 BUKU RUJUKAN

• Anthony J.Wheeler & Ahmad R Ghanji, Introduction to Engineering

Experimentation, 3rd edition,2009.
• J.P. Holman, Experimental Methods for Engineers,7th edition,
McGraw Hill, 2001
• D.G. Alciatore & M.B Histand, Introduction to Mechatronics and
Measurements Systems, 2nd edition . Mc Graw hill 2003
• C.D Johnson, Process Control Instrumentation Technology,
Pearson
• A.S Morris, Principle of Measurements and Instrumentation, 2nd
edition, Prentice Hall, 1993
Contoh Sistem Pengukuran
 Definasi
• “Pengukuran”
-suatu langkah yang diambil untuk
melakukan proses perbandingan antara
nilar sebenar dengan nilai yang diuji.
• “Sistem Pengukuran”
- Untuk mengukur sesuatu pemboleh ubah
atau “measurans” dan menukarkan
kepada suatu bentuk yang mudah
difahami oleh pengukur
 Sistem Unit
• Diperlukan untuk memperterjemah
sesuatu nilai yang diukur.
Contoh:
a) Sistem Unit Antarabangsa (International
System-SI)
b) Sistem Unit CGS (Centimeter-Gram-
Second)
c) Sistem English (Imperial)
•7 unit asas SI
Unit Asas CGS
Perbandingan antara Unit
 EX 1
• Ex: Convert the length 56.43ft to its
equivalent units of metres..
 EX 2
• According to one internet site the distance
from Vancouver B.C to Hong Kong is 5550
nautical miles as the crow flies. Determine
what this distance in units of kilometers..
 Definasi Instrumentasi
• Sistem peranti (device,equipment) yang
digunakan dalam pengukuran

• Kompenen utama :
transducer,penyesuaian isyarat & unit
paparan
WHY NEED MEASUREMENT?
• 1.?
• 2.?
• 3.?
 Why Need Measurement?
1. Monitoring or logging of processes and
operations
2. Experimental analysis of processes
3. Control of processes
• 1> the measurements simply provide a record which
may be used as required. Example .. Whether data,
aircraft ‘black box’ recorders
• 2> the measurements are being taken for specific
purposes.. Example.. To determine the performance of a
new engine, or to verify the accuracy of a mathematical
simulation model
• 3> measurements are used as part of an automatic
feedback control system.. Example .. Include the
thermostat in a central heating system or car engine,
robot arm position measurement
 Rangkap Pindah (Transfer Characteristics)
• Hubungan antara masukan dan keluaran bongkah atau
output.
• Terdiri daripada 2 bahagian : statik & dinamik

Statik
-menghubungkan masukan (input) dan keluaran (output
apabila masukan (input) tidak berubah dengan masa.
-diwakili oleh persamaan, jadual atau graf

Dinamik
-diwakili oleh persamaan kebezaan. (bab akan datang)
 Ralat (error)
• e, Perbezaan diantara nilai sebenar Xn
dan nilai yang diukur Yn
e = Yn - X n
• Boleh diklasifikasi kepada 2 jenis:
a) Ralat Sistematik (Systematic Error)
b) Ralat Rawak/Rambang (Random Error)
Ralat Sistematik
-ralat yang berlaku berulangkali dengan nilai
yang tetap.
Punca:
i) tidak mengunakan alat dengan teknik yang betul
ii) Ketentu ukuran yang silap
iii) Kesilapan manusia apabila membaca
iv) Kesilapan rekabentuk atau fakbrikasi alat
v) Pengukuran yang berubah-ubah

Peratus Ralat= Yn - Xn x 100 e x 100

Yn Yn
Ralat Rawak
-ralat yang tidak konsisten dalam sistem
pengukuran.
Punca:
i) Pemerhati yang tidak dapat menganggarkan dengan
tepat semasa mengambil bacaan
ii) Kebisingan atau gangguan dari persekitaran atau
sistem lain mempengaruhi pemboleh ubah yang
diukur
 Analog and digital data
• Variables are analog in nature, and before digital processing evolved, sensor signals
• were processed using analog circuits and techniques, which still exist in many
• processing facilities. Most modern systems now use digital techniques for signal
• processing [5].
• Analog Data
• Signal amplitudes are represented by voltage or current amplitudes in analog
systems.
• Analog processing means that the data, such as signal linearization, from the
• sensor is conditioned, and corrections that are made for temperature variations are
• all performed using analog circuits. Analog processing also controls the actuators
and feedback loops.
• The most common current transmission range is 4 to 20 mA, where 0 mA is a fault
indication.
• Example
• The pressure in a system has a range from 0 to 75 kPa. What is the
current equivalent of 27 kPa, if the transducer output range is from 4
to 20 mA?
Equivalent range of 75 kPa = 16 mA
Hence, 27 kPa = (4 + 16 × 27/75) mA = 9.76 mA
 Digital Data
• Digital Data
• Signal amplitudes are represented by binary numbers in digital systems. Since
variables are analog in nature, and the output from the sensor needs to be in a
digital format, an analog to digital converter (ADC) must be used, or the
sensor’s output must be directly converted into a digital signal using switching
techniques.
• Once digitized, the signal will be processed using digital techniques, which
have many advantages over analog techniques, and few, if any,
disadvantages.
• Some of the advantages of digital signals are: data storage, transmission of
signals without loss of integrity, reduced power requirements, storage of set
points, control of multiple variables, and the flexibility and ease of program
changes.
• The output of a digital system may have to be converted back into an analog
format for actuator control, using either a digital to analog converter (DAC) or
width modulation techniques.
 CONT…
• NEXT LECTURE..
Kejituan (Accuracy)
- Ralat maksimum keseluruhan yang dijangka dari bacaan sesuai
instrumen.
- Menerangkan darjah kehampiran bacaan dengan nilai sebenar
- Ketidakjituan (non-accuracy) digunakan sebagai ukuran kejituan
instrumen dan boleh ditulis dalam bentuk:

i)Pemboleh ubah diukur:

e.g kejituan ±2oC pada bacaan suhu. Ketidakpastian bacaan suhu ialah
±2oC

ii)Peratus bacaan skala-penuh (full scale) instrumen:

e.g voltmeter dengan skala penuh 5V ialah ± 0.025 V

iii)Peratus bagi rentang (span):

e.g kejituan sebanyak ± 3% rentang bagi alat instrumen pengukur tekanan
berjulat 20-50 psi ialah (±0.03)(50-20)=± 0.9 psi

iv) Peratus bacaan sebenar:

e.g bacaan 2 V bagi meter volt berkejituan 2V bagi volt berkejituan ±2%
menghasilkan ketidakjituan 2V x (±0.02) = ± 0.04V
Kejituan Sistem
Kita perlu juga mengkaji kejituan keseluruhan
sistem pengukuran yang terdiri kepada
beberapa unsur.
Contoh: Katakan rangkap pindah penderia ialah K
dengan kejituan ±∆K dan rangkap pindah
penyesuaian isyarat ialah G dengan kejituan ±
∆G.
u y ± ∆y
K ± ∆K G ± ∆G

penderia penderia
Analisis Statistik Data

-bagi pengukuran yang melibatkan dengan ralat

rawak, teknik lazimnya ialah dengan mengambil
sebanyak bacaan yang mungkin. Oleh itu
statistik diperlukan untuk menganalisis data2
tersebut.
CONT…2
Min (Mean)

Bagi satu set n pengukuran x1,x2…xn , nilai

sebenar yang paling dekat ialah nilai
puratanya iaitu
Median
-nilai tengah kumpulan data yang disusun
secara membesar atau mengecil.

Sisihan (Deviation)
-perbezaan setiap nilai ukuran dengan nilai
min
di = xi – xmin
Sisihan Piawai (Standard Deviation)
Bagi n bilangan pengukuran, taburan nilai
pada nilai purata boleh diterbitkan dalam
sisihan piawai σ
Varians (Variance)
Selain dari sisihan piawai, data ukuran
disebut dalam varian iaitu ukuran pada
taburan statistik bacaan yang dicerap.
V=σ2

Contoh:
Nilai suhu yang diukur dilapan lokasi dalam bilik
21.20,25.00,18.50, 22.10,19.00,19.70,27.10 dan
20.00. Cari min,median,sisihan piawai.