2009

MODUL
NOTA RINGKAS
TASAWWUR ISLAM SPM
Modul Nota Ringkas ini bertujuan memberikan kemudahan kepada calon SPM
untuk mengulangkaji topik-topik dalam sukatan pelajaran Tasawwur Islam secara
keseluruhan. Modul ini meliputi topik-topik di Tingkatan 4 dan 5 mengikut sukatan
pelajaran daripada Kementerian Pelajaran Malaysia. Ianya amat bersesuaian
dengan calon terutama di saat akhir sebelum menjelang hari peperiksaan.
Selamat Maju Jaya.

HJ SAIFUL NIZAM BIN HJ MOHAMED RADZI

Modul Nota Ringkas Tasawwur Islam SPM Muar1
Guru Cemerlang Pendidikan IslamPage
1/1/2009
 KONSEP KETUHANAN KONSEP KERASULAN

RUBUBIYAH 1. Nabi ialah manusia lelaki pilihan Allah

SWT yang diberikan wahyu untuk dirinya
1. Rububiyah bermaksud keyakinan (iktikad) dan tidak dikehendaki menyampaikan
dalam hati secara mutlak bahawa Allah yang kepada orang lain.
mentadbirkan semua benda dan perkara di
dunia ini dan tiada pentadbir yang lain 2. rasul ialah manusia lelaki pilihan Allah
melainkan Allah SWT yang Maha Esa dan SWT yang diberikan wahyu untuk dirinya
Kuasa. dan dikehendaki menyampaikan kepada
orang lain.
2. kita hendaklah mengakui dengan
sepenuh hati yang tiada satu pun kuasa 3. rasul bertanggungjawab menjelaskan
yang dapat menandinginya. kepada umat Islam tentang cara mengenal
Allah, perkara ghaib, cara melakukan ibadat,
ULUHIYAH akhlak mulia, muamalah, social dan
berpolitik dengan betul
1. Uluhiyah ialah mengakui bahawa hanya
Allah yang Esa yang layak disembah, ditaati, 4. Perbezaan nabi dan rasul
dan dipatuhi secara mutlak. Nabi Rasul
1. diberikan wahyu
1. diberikan wahyu
2. paksi kepada tauhid Uluhiyah ialah 2 dan disampaikan
kalimah syahadah 2. bilangan nabi
terlalu ramai 2. bilangan rasul 313
3. Konsep Uluhiyah :- (124,000)
- mengaku hanya Allah disembah 3. setiap nabi tidak 3. setiap rasul
- paksi utama 2 kalimah syahadah semestinya rasul adalah nabi
- orang tidak beriman menjadi sesat 4. tidak diturunkan
4. diturunkan kitab
kitab
ASMA’ WA SIFAT 5. tidak diwajibkan 5. wajib mengetahui
mengetahui bilangan bilangan dan 25
1. Allah SWT memiliki nama-nama yang nabi rasul
indah dan mulia serta memiliki sifat-sifat
yang sempurna. 5. Rasul ulul azmi – mereka yang memiliki
kesabaran yang amat tinggi dalam
2. Allah memiliki 99 nama bagi diri-Nya, menghadapi banyak tentangan ketika
memiliki 41 sifat terdiri 20 wajib, 20 menyampaikan dakwah atau seruan kepada
mustahil dan sifat harus. kaumnya

FITRAH BERAGAMA 6. Sifat wajib bagi rasul

1. Di antara peranan agama dalam membina
tamadun ialah :-
- menuntut penganutnya beramal dan
berusaha untuk memajukan diri
- mewajibkan umat Islam menuntut dan
mendalami ilmu pengetahuan
- menghendaki umat Islam berfikir secara
kreatif dan kritis
- Islam mengatur peradaban dan akhlak
- as-sidq (benar)
- al-amanah (jujur)
- at-tabligh (menyampaikan)
- al-fatanah (bijaksana)
7. sifat mustahil bagi rasul
- al-kizb (dusta)
- al-khiyanah (pecah amanah)
- al-kitman (menyembunyikan)
- al-baladah (bodoh)

Modul Nota Ringkas Tasawwur Islam SPM Page 2

8. sifat harus bagi rasul
- rasul hidup sebagaimana manusia
biasa yang tidak menjejaskan martabat
mereka sebagai utusan Allah SWT seperti
berkeluarga, makan, minum, tidur dan
sebagainya.
9. peranan rasul :-
- menyeru manusia mentauhidkan Allah dan
menyembahnya
- mengajar dan menerangkan perkara ghaib
seperti syurga, neraka, sirat mustaqim
- menyeru kepada kebaikan dan membaiki
akhlak manusia
- menyampaikan segala perintah dan
larangan Allah
- mengajar manusia cara beribadat dengan
betul
10. di antara adab kepada rasul :-
- sentiasa berselawat kepada rasul
- beriman dengan ajaran rasul
- mengamalkan sunnah rasul dalam amalan
harian
-mentaati ajaran yang disampaikan rasul
11. Mukjizat ialah perkara luar biasa yang
dianugerahkan oleh Allah swt kepada para
nabi dan rasul untuk membuktikan
kebenaran, kenabian dan kerasulan serta
melemahkan musuh-musuh mereka.
12. di antara peranan mukjizat :-
- menunjukkan kekuasaan Allah swt
- mengukuhkan keyakinan orang
ramai
- membuktikan kebenaran rasul
- menambahkan keyakinan rasul
13. karamah – perkara luar biasa yang
berlaku kepada manusia biasa yang tinggi
darjatnya di sisi Allah
14. ma’unah – perkara luar biasa yang
berlaku kepada umat Islam tanpa
diusahakannya untuk mempelajarinya
(terselamat dalam kemalangan)
Modul Nota Ringkas Tasawwur Islam SPM
15. sihir – perkara luar biasa yang boleh
dipelajari oleh seseorang dengan bantuan
kuasa jahat seperti jin.
KONSEP INSAN
1. insan ialah mereka yang berketurunan
nabi adam dan dijadikan daripada tanah,
mempunyai akal fikiran, nafsu dan naluri
untuk melakukan sesuatu
2. proses kejadian manusia :-
- sperma lelaki bercampur dgn
ovum perempuan , setelah 40
hari ia menjadi nutfah
- segumpal darah
- segumpal daging
- tulang belulang
- daging
- terbentuk makhluk bersifat
- allah meniupkan ruh
3. Apa keistimewaan manusia berbanding
makhluk lain :-
- akal fikiran
- dilantik khalifah di bumi
- diberi ganjaran atas kebaikan
- makhluk paling dekat dengan
Nabi Muhammad
- tubuh badan yg sempurna
- dijadikan drpd unsur rohani dan
jasmani
KONSEP ALAM
1. alam ialah semua makhluk yg berada di
langit dan di bumi yg diciptakan oleh Allah
untuk kegunaan dan kemudahan manusia
bagi menyempurnakan kehidupan mereka di
dunia.
2. alam musyahadah ialah alam benda yg
berada di langit dan di bumi yg dapat
ditanggapi dan difahami oleh pancaindera
3. alam ghaib ialah alam yg tidak dapat
ditanggapi oleh pancaindera dan akal tetapi
dapat difahami dan diyakini kewujudannya
melalui iman yg kukuh kepada Allah
Page 3

TANGGUNGJAWAB MEMELIHARA DAN
MEMULIHARA ALAM
1. Memelihara alam ialah menjaga dan
melindungi alam supaya tidak dirosakkan.
2. Memulihara alam ialah mengembalikan
alam kepada habitat asalnya seperti
menanam semula tumbuh-tumbuhan yang
ditebang atau dimusnahkan supaya habitat
alam akan kekal dan baik.
3. Tanggungjawab memelihara alam ialah :-
- mengawal penebangan hutan
- merancang kawasan
pembangunan
dan perindustrian
- memelihara keindahan sungai
- mengawal pencemaran udara
- mengekal habitat haiwan
- mengawal penggunaan bahan
galian
4. tanggungjawab memulihara alam ialah :-
- menanam semula pokok yang
ditebang
- menimbus semula lombong yang
ditinggalkan
- melarang memburu binatang liar
- membersihkan sungai dari kotor
5. Di antara sumbangan alam kepada
manusia ialah :-
- menyediakan keperluan makanan
dan minuman
- memudahkan pergerakan manusia
seperti sungai dan lautan
6. Di antara faedah anusia memelihara alam
ialah :-
- mengawal suhu bumi
- mengawal bencana alam
- mengelakkan kepupusan habitat
haiwan dan tumbuh-tumbuhan
- mengekalkan keindahan alam
7. Punca-punca berlaku kerosakan alam :-
- melakukan pencemaran terhadap
sungai, laut, udara dan alam
sekitar
spt pembakaran terbuka,
membuang sampah ke dalam
Modul Nota Ringkas Tasawwur Islam SPM
sumber air
- memburu dan membunuh haiwan
- merosak dan menebang pokok
8. Akibat daripada kerosakan dan
kemusnahan alam ialah :-
- berlaku hakisan tanah dan tanah
runtuh
- berlaku banjir kilat
- berlaku penvemaran udara dan air
- lapisan ozon nipis
PERANAN WAHYU
1. wahyu dari segi bahasa ialah isyarat,
ilham, nasihat, bimbingan, panduan atau
petunjuk yang disampaikan ke dalam hati
manusia.
2. wahyu dari segi syarak ialah kalam Allah
yg disampaikan kepada para nabi dan rasul
melalui malaikat Jibril mengenai syarat dan
hukum Nya sebagai bimbingan kepada
manusia
3. ciri-ciri wahyu :-
- disampaikan kepada nabi dan
rasul
- kebenarannya adalah mutlak,
benar, sempurna, lengkap
- hukum wahyu adalah kekal
- tiada lagi selepas kewafatan
Rasulullah SAW
- dapat menceritakan tentang
perkara ghaib
4. Bentuk wahyu yg diterima oleh Rasulullah
SAW :-
- Al-Quran
- Hadis Qudsi
5. Cara penurunan wahyu :-
- malaikat mencampakkan wahyu
ke dalam hati nabi
- malaikat menjelmakan dirinya di
hadapan nabi yang menyerupai
seorang lelaki yg mengucapkan
kalimah-kalimah
- malaikat menjelma dengan
bentuk rupa asal dan berjumpa
nabi untuk menyampaikan
wahyu
Page 4
6. Peringkat-peringkat penurunan wahyu :- PERANAN AKAL
- dari Allah ke Loh Mahfuz yg
diturunkan sekaligus 1. akal ialah kegiatan berfikir dan tahap
- Dari Loh Mahfuz ke Baitul Izzah kecerdasan bagi seseorang
di langit dunia juga sekaligus
pada malam Lailatul Qadar 2. akal terbentuk daripada tiga sifat jiwa
- Dari Baitul Izzah kepada iaitu fikiran, kemahuan dan perasaan.
Rasulullah beransur-ansur Manakala lawan akal ialah nafsu.
selama 23 tahun melalui
malaikat jibril 3. Ciri-ciri akal :-
- anugerah Allah
- membezakan manusia dengan
7. Peranan wahyu :- makhluk lain
- memimpin manusia ke jalan - sentiasa berkembang, berubah
yang benar melalui risalah Islam dan menerima perubahan
- menyuruh manusia
melaksanakan syariat Allah 4. peranan akal :-
- mendidik manusia kepada - mempelajari dan memahami
akhlak manusia wahyu Allah
- membetulkan akidah manusia - membezakan antara yg baik
yang telah rosak dengan yang buruk
- menta’kul, menyelidik dan
8. isi kandungan Al-Quran :- mentadbir sesuatu rahsia
- Masalah tauhid dan akidah - menyelesaikan sesuatu masalah
- Janji baik dan buruk yg dihadapi
- Ibadat - membezakan manusia dengan
- Menjelaskan jalan-jalan menuju makhluk yang lain
ke arah kebahagiaan hidup
- Kisah dan riwayat orang-orang 5. perbezaan wahyu dan akal :-
yang hidup di zaman dahulu Wahyu Akal
- Akhlak yang mulia Diturunkan kepada
Dianugerahkan
- Hukum hakam nabi dan rasul
kepada manusia
melaui Jibril
9. keistimewaan Al-Quran :- Mengandungi hukum Proses pemikiran
- isi kandungan sesuai dengan hakam dan syariat manusia yg selalu
semua manusia Allah berubah
- Al-Quran kekal dengan keadaan Petunjuk yg Kebenaran yg
asal tanpa sebarang perubahan mengandungi sementara, tidak
dan pindaan kebenaran yg mutlak menentu, relatif
- Tiada sebarang makhluk dapat
menandingi kehebatan Al-Quran 6. kelemahan akal :-
- Setiap patah perkataan yang - kebenaran akal bersifat relatif
dibaca akan dibalas dengan dan tidak bersifat mutlak
sepuluh ganjaran - akal manusia bersifat sementara
- Bahasanya amat tinggi dan sentiasa berubah
- akal manusia mudah
dipengaruhi oleh keadaaan
sekeliling
- kemampuan akal terbatas
- akal terdedah kepada kesilapan

7. Bimbingan Al-Quran kepada akal :-

Modul Nota Ringkas Tasawwur Islam SPM Page 5

 - memberi petunjuk tentang
kejadian alam
- menetapkan batas-batas yg
tertentu untuk diikuti oleh akal
supaya tidak menyeleweng
- mengajar manusia mencari
bukti tentang sesuatu
kenyataan
- mengajar manusia berfikir
secara rasional
- melarang manusia melakukan
sesuatu perkara yg merosakkan
akal fikiran
ISLAM SEBAGAI AD-DIN
1. Islam dari segi bahasa ialah selamat,
sejahtera, patuh dan menyerah diri
2. Islam dari segi syarak ialah tunduk dan
patuh serta menyerah diri dengan sepenuh
hati kepada Allah dengan mengakui
kebesaran dan keagungan-Nya
3. Sebab-sebab Islam sahaja yg diterima
dan diredhai Allah :-
- Islam adalah agama ciptaan
Allah
- Islam adalah agama yang benar
yg boleh membawa manusia ke
jalan yg benar dan
mengeluarkan manusia daripada
kesesatan
- Islam agama yg lengkap dan
sempurna
- Allah menurunkan para nabi dan
rasul untuk membimbing
manusia
4. Ciri-ciri yg menunjukkan Islam sebagai
Ad-Din :-
- Islam agama ciptaan Allah
- Ajaran Islam menggabungkan
ke tiga-tiga aspek iaitu akidah,
syariah dan akhlak
- Islam agama bersifat waqiiyyah
- Islam agama yg sesuai dengan
fitrah manusia
- Islam bersifat alamiyyah
Modul Nota Ringkas Tasawwur Islam SPM
5. Rahmat yg dibawa Islam kepada manusia
:-
- Islam membawa hidayah dan
petunjuk kepada seluruh alam
dengan menyeru ke arah
kebenaran dan menjauhi
kesesatan
- Islam mmebawa manusia
mengenali Tuhan yg sebenar
dan menolak Tuhan-tuhan palsu
- Islam membimbing manusia
supaya berakhlak mulia dan
meninggalkan akhlak keji
6. Rahmat Allah ke seluruh alam :-
- hujan
- tumbuh-tumbuhan
- laut, sungai dan tasik
- haiwan dan binatang-binatang
liar
BIMBINGAN AL-QURAN DAN HADITH
1. Al-Quran ialah kalam Allah yang mukjiz,
lafaznya dalam Bahasa Arab dan maknanya
daripada Allah yang termaktub dalam
mushaf, membacanya menjadi ibadat.
2. Ciri-ciri kesempurnaan Al-Quran :-
- kandungan Al-Quran merangkumi
pelbagai peraturan hidup spt politik,
ilmu pengetahuan, ekonomi, akhlak,
pentadbiran, perundangan
- Al-Quran benar-benar datang
daripada Allah
- Kitab yang menjadi panduan
lengkap
3. Al-Quran diturunkan kepada Rasulullah
SAW selama 23 tahun secara beransur-
ansur iaitu 13 tahun di Mekah dan 10 tahun
di Madinah
4. Faktor-faktor Al-Quran diturunkan :-
Page 6
 - membimbing akal manusia supaya
berfikir dengan baik berlandaskan
wahyu
- mengajar manusia sistem
hubungan dengan manusia
- membimbing manusia ke jalan
yang benar
- memerintahkan semua manusia
supaya menyembah Allah
- memerintahkan manusia
melakukan perintahnya dan
meninggalkan larangannya
- memerintahkan agar mencontohi
akhlak manusia
BIMBINGAN HADITH
1. Hadith ialah sesuatu yang diterima
daripada Rasulullah SAW samada berbentuk
percakapan, perbuatan atau pengakuan
2. Fungsi-fungsi dan kepentingan hadith :-
- menguatkan hukum-hukum yang
terdapat nasnya dalam Al-Quran
- menghuraikan nas-nas Al-Quran
yang ringkas.
- membimbing akal manusia supaya
dapat beribadat dengan sempurna
- menjelaskan perkara ghaib
3. Hadis Sahih ialah hadis yang diriwayatkan
oleh rangkaian perawi yang adil dan
mempunyai ingatan yang kuat serta
bersambung sanad antara satu sama lain
dan tidak mempunyai kecacatan dan
kejanggalan.
4. Ciri-ciri hadis sahih ialah :-
- perawi yang adil spt Islam,
berakal, tidak fasik, baligh
Modul Nota Ringkas Tasawwur Islam SPM
- dhabit iaitu tiada perubahan pada
lisan atau penulisan
- bersambung sanad dengan
gurunya
- tiada percanggahan dari perawi ke
perawi lain yang lebih thiqah
- tiada kecacatan atau ilat pada
sanad dan matan
5. Hadis hasan ialah hadis yang memenuhi
syarat-syarat Sahih tetapi kurang sempurna
dari dhabitnya sahaja.
6. Hadis dhaif ialah hadis yang tidak
memenuhi satu atau lebih syarat hadis sahih
atau hadis hasan
7. Ciri-ciri hadis dhaif ialah :-
- gugur seorang perawi daripada
sanadnya
- nama perawi tidak disebut dengan
jelas
- hadis terdedah kepada kecacatan
(ilat)
- hadis bertentangan dengan hadis
yang diriwayatkan oleh perawi yang
lebih thiqah
- hadis yang diriwayatkan oleh
seorang pendusta atau fasik
8. Fahaman anti hadis ialah fahaman yang
menolak Hadis sebagai sumber hukum Islam
atau asas ajaran Islam.
9. Ciri-ciri fahaman antihadis :-
- tidak ada hadis dalam Islam
- menolak hadis sebagai sumber
perundangan Islam kedua selepas
Al-Quran
- sumber perundangan Islam
hanyalah Al-Quran sahaja
Page 7

PENGARUH LUAR YANG MEROSAKKAN
PEMIKIRAN MUSLIM
Pengaruh penjajahan pemikiran luar yg
merosakkan pemikiran muslim :-
1. sosial dan kebudayaan
2. ekonomi
3. media massa
4. politik
Sosial dan kebudayaan
1. pemikiran muslim dirosakkan dengan cara
meruntuhkan sistem kekeluargaan melalui
gerakan leberalisme dan emansipasi wanita
dan menyuburkan kebudayaan jahiliyyah
2. berbagai pertandingan dan peraduan
untuk menyuburkan kebudayaan tersebut
spt pertandingan ratu cantik dan ini
menyebabkan ramai gadis Islam
menghadapi kehancuran moral dan maruah
3. disemarakkan dengan peraduan
nyanyian, tarian, muzik, lawak jenaka dan
sebagainya
4. juga dengan kegiatan sukan yang
mendedahkan aurat wanita dan ini
meruntuhkan nilai moral dan sifat
kewanitaan yang sangat ditekankan Islam.
Ekonomi
1. Matawang Dollar Amerika telah mencapai
taraf simbol perdagangan dunia dan ianya
lebih bernilai daripada matawang lain.
2. Institusi kewangan antarabangsa seperti
Tabung Kewangan Antarabangsa (IMF),
Bank Dunia dan Kerjasama Kewangan
Antarabangsa (IFC) merupakan alat
terpenting mengumpulkan negara-negara di
dunia di mana Amerika Syarikat menjadi
pemegang kuasa suara pemutus.
Modul Nota Ringkas Tasawwur Islam SPM
3. Cara mereka menjajah pemikiran umat
Islam ialah :-
- mengeksploitasi negara umat
Islam supaya bergantung
kepada negara barat
- menerapkan sistem riba dalam
urusan muamalat umat Islam
- menghapuskan institusi zakat,
wakaf, sedekah
Media Massa
1. Penggunaan media massa meliputi media
cetak dan elektronik seperti akhbar,
majalah, buku, radio, filem, televisyen dsb.
2. dalam penerbitan buku, unsur-unsur
lucah dan nilai-nilai sesat diserapkan.
3. Agensi berita antarabangsa seperti Reuter
(UK), Associated Press (USA) dan United
Press International (USA) adalah agensi
berita yang bertujuan meracuni pemikiran
umat Islam.
4. Syarikat gergasi filem seperti MGM, WB,
20th Century Fox dan Columbia Pictures
adalah agen utama yang berusaha untuk
merosakkan pemikiran dan akidah umat
Islam.
5. Laman-laman web dan emel lucah
digunakan untuk menarik perhatian manusia
terutama remaja Islam dan sekaligus
memusnahkan islam.
6. Cara media massa berperanan
memesongkan pemikiran dan moral Islam
ialah :-
- menyiarkan artikel dan filem
yang meragukan umat Islam
dengan ajaran agamanya
- memaparkan dalam media
massa cara hidup bebas,
seronok dan kebendaan
bertentangan dengan Islam
- menggambarkan ajaran Islam
adalah kejam dan zalim serta
penuh dengan keganasan.
Page 8
Politik
1. Penjajahan politik dengan cara
menerapkan sistem politik yang
bertentangan dengan ajaran Islam seperti
kapitalisme, sosialisme dan sekularisme.
2. Cara penjajahan politik ke atas umat
Islam :-
- memperkenalkan sistem politik
yg bertentangan dengan Islam
- memisahkan agama dengan
pentadbiran negara
- menafikan peranan ulama
dalam menentukan dasar-dasar
negara
- memperkenalkan undang-
undang sekular barat
FAHAMAN FALSAFAH MULHID
1. Atheisme ialah satu fahaman falsafah
yang tidak mempercayai kewujudan Tuhan
dan seterusnya menganggap sesuatu yang
berlaku di dunia terjadi dengan sendiri
bukan ciptaan Tuhan
2. Kapitalisme ialah satu ideologi yang
dirujukkan kepada bentuk sistem ekonomi
iaitu pemilikan harta, industri dan
perdagangan lebih banyak tertumpu kepada
sektor swasta daripada kerajaan. Ideologi ini
meletakkan seseorang individu mempunyai
kebebasan mutlak.
3. Prinsip kapitalisme :-
- individu mempunyai hak mutlak
terhadap harta yg dimiliki.
- Orang lain tidak berhak campur
tangan hal pemilikan harta
orang lain.
- Setiap individu bebas mencari
harta dengan apa cara
sekalipun melalui riba
- Monopoli dibenarkan kerana
membawa keuntungan besar.
4. Sosialisme ialah meletakkan masyarakat
dikira sama rata dan tidak mempunyai hak
dan menganggap semua harta dan
Modul Nota Ringkas Tasawwur Islam SPM
barangan pengguna dianggap milik negara
atau hak semua rakyat.
5. Prinsip sosialisme :-
- individu dalam masyarakat tidak
ada kelas-kelas tertentu.
- Hak milik seseorang terhadap
harta dibataskan
- Hakmilik diserahkan kepada
negara.
6. Materialisme ialah satu fahaman falsafah
yang menilai kehidupan dunia berdasarkan
kebendaan dan akal semata-mata.
7. Dasar utama :-
- mengagongkan akal dan
menolak pemikiran
bertentangan dengan akal
- menolak kewujudan tuhan
- keperluan utama adalah
makanan, perlndungan dan
seks.
8. Contoh amalan materialistik :-
- meninggalkan sembahyang dan
ibadat lain
- penceramah enggan
menyampaikan ceramah tanpa
saguhati dan hadiah atau upah
- sikap ibubapa yg menganggap
sekolah agama tiada prospek
dan masa depan
- bermegah dengan barang
mewah
- memandang darjat dan
keturunan
9. Sekularisme ialah satu kepercayaan atau
fahaman yg menganggap urusan
keagamaan atau ketuhanan dan gereja tidak
harus dicampurkan dengan urusan negara,
politik dan pentadbiran.
10. Ciri-ciri sekularisme :-
- mengasingkan urusan negara
dan agama
- memisahkan urusna kehidupan
seharian daripada agama
- menusia bebas melakukan apa
sahaja untuk memenuhi
kepuasan hidup
Page 9

CIRI-CIRI PANDANGAN HIDUP ISLAM
KETUHANAN (RABBANIYYAH)
1. rabbaniyyah bermaksud segala hukum,
konsep, prinsip, nilai dan peraturan yg
terdapat dalam Islam adalah secara mutlak
daripada Allah swt.
2. Prinsip utama Rabbaniyyah ialah :-
- Islam adalah agama wahyu dan
bukan ciptaan manusia
- Islam adalah pegangan jitu,
bersih drpd kekurangan,
kejahilan dan dorongan hawa
nafsu
- Islam dan makhluk adalah hak
Allah
- Allah sebagai pemberi peraturan
hidup
LENGKAP (SYUMULIYYAH)
1. Syumuliyyah ialah ajaran Islam adalah
sempurna dan menyeluruh yg mencakupi
seluruh aspek kehidupan manusia.
2. Prinsip utama Syumuliyyah ialah :-
- kesempurnaan adalah hak Allah
- semua makhluk terikat dengan
masa, tempat dan ruang
- Islam menyediakan segala
peraturan yg mencakupi
segenap aspek kehidupan
- Al-Quran adalah sumber utama
mencakupi semua aspek
kehidupan
- Segala peraturan Islam adalah
sesuai dengan fitrah manusia
- Peraturan dan perundangan
Islam adalah seimbang dan
memudahkan dalam semua
keadaan manusia
BENAR DAN NYATA (WAQIIYYAH)
1. Waqiiyyah ialah ajaran Islam bersifat
praktikal dan sesuai diamalkan dalam
kehidupan seharian manusia
2. Prinsip utama Waqiiyyah ialah :-
Modul Nota Ringkas Tasawwur Islam SPM
- ajaran Islam bersifat praktikal
bukan utopia(khayalan)
- Islam mampu menyelesaikan
segala masalah berkaitan
dengan manusia
- Islam memberi ruang kepada
perkembangan fikiran yg
melahirkan tamadun manusia
SARWAJAGAT (ALAMIYYAH)
1. Alamiyyah ialah Islam adalah agama yg
sesuia kepada semua manusia tanpa
mengira bangsa, tempat dan zaman
2. Prinsip utama Alamiyyah ialah :-
- Islam memuliakan manusia
- Nilai keadilan bersifat sejagat
- Islam sentiasa menegakkan
kebenaran dan mencegah
kemungkaran
- Islam menjamin hak asasi
manusia seperti kebebasan
beragama, kebebasan bersuara,
memiliki harta, melindungi
nyawa, memelihara kehormatan
dan memelihara harta benda
- Islam sentiasa mengutamakan
keimanan dan kedamaian serta
mengekalkan kesejahteraan
manusia.
SISTEM PEMERINTAHAN ISLAM
1. Negara Islam ialah negara fikrah Islamiah
yg diasaskan atas dasar akidah
2. Sebab negara Islam ditubuhkan :-
- menegakkan kanun Ilahi
(undang-undang, hukum
syariat)
- merealisasikan keadilan
- melaksanakan kebajikan
3. Perbezaan negara Islam dengan bukan
Islam :-
Negara Islam Negara Bukan Islam
Batas sempadan Meletakkan faktor
adalah akidah geografi
Allah kuasa tertinggi Pendapat majoriti
di dalam rakyat asas
pemerintahan pemerintahan
Page 10
Pemilihan pemimpin Tidak menagmbil
mengikut keimanan, kira tentang
ketaqwaan dan salih keimanan dsb nya
Undang-undang Undang-undang
Allah gubalan manusia
4. Perlembagaan Madinah ialah
perlembagaan yg bertulis yg pertama di
dunia
5. Tujuan perlembagaan madinah :-
- untuk menentukan hak-hak dan
kewajipan Rasulullah dan
penduduk setempat
- mengatur mengenai cara
memulihkan kehidupan orang-
orang Muhajirin yg berhijrah
dari Mekah
- untuk mewujudkan
persefahaman dengan orang
bukan Islam
6. Ciri-ciri khalifah Islam :-
- Islam
- Ketaqwaan kepada Allah
- Amanah
- Akhlak yg tinggi
- Lelaki
- Bersikap adil
- Berilmu
- Baik pancaindera
- Sihat tubuh badan
- Memiliki hikmat dan daya fikir
yg tajam
- Berani
- Baik keturunan
7. Rakyat terdiri daripada :-
- Islam
- Bukan Islam (Zimmi, Harbi,
Musta’man, Muahhad)
8. Syura ialah mesyuarat iaitu setiap
keputusan yg dicapai dalam mesyuarat yg
dijalankan , diputuskan setelah mendapat
persetujuan daripada ahli majlis syura atau
orang ramai terlebih dahulu.
9. Kepentingan syura :-
- dapat melahirkan suatu
keputusan yg adil dan saksama
Modul Nota Ringkas Tasawwur Islam SPM
- memudahkan sesuatu masalah
diselesaikan dengan cara yg
baik
- rakyat akan berpuas hati
- sama-sama bertanggungjawab
menyelesaikan sesuatu masalah
dengan mudah
10. Ciri-ciri negara Islam :-
- berteraskan tauhid, risalah dan
khalifah
- negara kebajikan dan mendapat
keampunan Allah
- melaksanakan perundangan dan
hukum yg ditetapkan oleh Allah
- kedaulatan dan kekuasaan
tertinggi berasaskan hukum
Allah
- kebebasan rakyat untuk
bersuara berdasarkan prinsip
Islam
- ditadbir oleh org yg beriman
dan bertaqwa sementara
kepentingan org bukan Islam
dipelihara dan dilindungi
- ditadbir di atas dasar ‘Din Islam’
yg tidak terikat kepada bangsa,
keturunan, warna kulit dan
daerah
- menjadikan akhlak sebagai
teras
- melaksanakan konsep ‘amar
makruf nahi mungkar’
11. Tanggungjawab rakyat muslim :-
- kepatuhan kepada Allah swt
- kepatuhan kepada Rasul
- kepatuhan kepada pemerintah
- menjunjung dan melaksanakan
hukum Allah
- berhak membantah pemerintah
yg zalim dengan berlandaskan
Al-Quran dan As-Sunnah
- Amanah memakmurkan negara
- Bertanggungjawab menjaga
keselamatan negara dan
sanggup menghadapi ancaman
- Hormat-menghormati antara
satu sama lain
Page 11

SISTEM KEHAKIMAN MENURUT ISLAM
1. kehakiman adalah Al-Qada yg bererti
putus, selesai, menunaikan, membayar,
mencegah atau menghalang
2. matlamat utama kehakiman Islam ialah:-
- menegakkan keadilan
- menentang kezaliman
- membela yg dizalimi
3. Sumber utama kehakiman Islam :-
- Al Quran
- As Sunnah
- Al Ijmak
- Al Qias
4. Sifat-sifat hakim Islam :-
- berniat mencari keredhaan Allah
- berilmu
- menguasai dan mendalami Al-
Quran dan hadis
- bertaqwa dan warak
- waras fikiran
- tenang dan menahan marah
- berwibawa
- peka dan petah
- bijaksana dan berpandangan
baik
- berharta
5. Tugas-tugas hakim Islam :-
- menjatuhkan hukuman dgn adil
dan saksama
- tidak menjatuhkan hukuman
ketika marah
- menjatuhkan hukuman tanpa
ragu kepada org yg bersalah
- membebaskan jika ada
keraguan
SISTEM SOSIAL MENURUT ISLAM
1. Sistem sosial Islam ialah satu
pengabungan manusia melalui ikatan
undang-undang rabbani untuk mencapai
tujuan kehidupan kemasyarakatan yg
harmoni dan aman damai.
Modul Nota Ringkas Tasawwur Islam SPM
2. Nilai luhur sosial Islam :-
- ukhuwwah (persaudaraan)
- kasih sayang
- hormat-menghormati
- menghormati hak org lain
- kesederhanaan
3. Ciri-ciri sistem sosial Islam :-
- ciptaan Allah swt
- berteraskan perancangan Allah
swt untuk hamba-hamba-Nya
- masyarakat bertunjangkan iman
dan tauhid
- masyarakat berilmu
- masyarakat sarwajagat
- masyarakat bersatu-padu
4. Hak dan kewajipan individu :-
- menjaga kesihatan rohani dan
jasmani
- memelihara kewarasan akal
fikiran
- memelihara diri drpd melakukan
kemungkaran
- menuntut ilmu pengetahuan
- mengamalkan akhlak-akhlak yg
mulia
- melakukan ibadat
5. Hak dan kewajipan keluarga :-
- menyediakan keperluan
keluarga spt tempat tinggal,
makanan, pakaian dsb
- menjaga keselamatan ahli
keluarga
- memberi pendidikan sempurna
kepada ahli keluarga
- menjaga tingkah laku dan
perbuatan ahli keluarga
- memastikan semua ahli
keluarga mengerjakan ibadat
6. Hak dan kewajipan masyarakat :-
- memelihara kemanan dan
kesejahteraan hidup dalam
masyarakat
- mencegah perbuatan yg
mungkar dan tidak baik
- menyeru masyarakat melakukan
kebajikan dan meninggalkan
perkara yg dilarang
- menghindari masyarakat drpd
unsur unsur negatif
Page 12

ISLAM DAN HARTA
1. harta ialah anugerah Allah swt kpd
manusia dan harta tersebut boleh dimiliki
oleh setiap manusia melalui usaha dan
ikhtiar mereka seperti rumah, tanah, kereta,
bangunan, wang dsbnya.
2. keperluan mencari harta secara halal :-
- menjamin kebahagiaan di dunia
dan akhirat
- mengelakkan penindasan dan
penganiayaan harta melalui
hasil riba, monopoli dan rasuah
- mengelakkan permusuhan
(guna cara manipulasi)
3. cara pengurusan harta :-
- menunaikan hak-hak wajib spt
zakat, nafkah keluarga
- melaksanakan t/jawab sosial dpt
wujudkan perpaduan spt
sedekah, derma, wakaf
- memanfaatkan harta
kepentingan orang ramai spt
membina kemudahan awam
- membelanjakan harta dengan
berhemat dan tidak membazir
4. ujian terhadap pemilik harta :-
- harta musnah dalam kebakaran
- lalai tunai ibadat akibat sibuk
mencari harta
- berlaku banjir lumpur rosakkan
harta benda
- berlaku huru hara mengganggu
urusan perniagaan mereka
5. kebaikan menunaikan t/jawab thdp
harta:-
- harta semakin berkembang
- pemilik harta dpt kebahagiaan
dunia akhirat
- pemilik harta dpt ketenangan
jiwa
- pemilik harta akan dihormati
dan menjadi teladan kpd
masyarakat
6. keburukan mengabaikan t.jawab thdp
harta:-
Modul Nota Ringkas Tasawwur Islam SPM
- sering mengalami kesempitan
wang
- lahir individu pentingkan diri
- golongan miskin tersisih
- terhapus semangat tolong
menolong
- negara tidak akan harmoni
7. manipulasi – menggunakan kemahiran &
kepakaran untuk memperoleh keuntungan
peribadi dgn cara yg salah spt kurangkan
sukatan
8. riba – bunga atau pertambahan dalam
urusan pinjaman hutang piutang atau
tambahan bayaran balik hutang akibat
penangguhan bayaran
9. monopoli – penguasaan sepenuhnya thdp
sesuatu barangan, perkhidmatan dlm
pasaran tertentu oleh seseorang
10. rasuah – memberikan sesuatu barangan
yang berharga kpd seseorang untuk
dapatkan atau lepaskan sesuatu tindakan
dengan cara yang salah
11. sebab Islam menggalakkan umatnya
berusaha mencari harta :-
- memilik harta fitrah manusia
- digunakan untuk memnuhi
keperluan diri dan keluarga
- membantu golongan yang
memerlukan
- mengurangkan kafar kemiskinan
12. sumber harta yang halal :-
- melalui perniagaan yg tidak
terdapat unsur perjudian,
penipuan, penganiayaan
- melalui kegiatan pertanian,
penternakan, perikanan
- melalui kegiatan pertukangan
dan hasil-hasil seni yang tidak
bercanggah dgn Islam
- melalui pekerjaan sektor
kerajaan dan swasta (guru,
doktor)
Page 13
13. sumber harta yang haram :-
- melalui cara yang zalim spt
menipu, mencuri, monopoli
- melalui penindasan orang lain
spt rasuah, riba, pecah amanah
- melalui barangan haram spt
dadah, khinzir dan berhala
- melalui perkhidmatan yg tidak
diakui syarak spt tilik nasib,
kerja kat disko, ceti haram
14. kesan memperoleh harta secara halal :-
- harta diberkati Allah
- hidup tenteram
- masyarakat aman bahagia
- perpaduan kukuh
- negara aman, damai
- ekonomi negara berkembang
pesat
15. kesan memperoleh harta secara
haram :-
- harta tidak diberkati Allah
- hidup tidak tenang
- berlaku penindasan dlm
masyarakat
- masyarakat berpecah belah
- negara huru hara
16. cara membelanjakan harta kpd keluarga
:-
- menyara diri dan keluarga untuk
pelbagai keperluan spt
makanan, pakaian, tempat
tinggal, pendidikan dan
perubatan
- menafkahkan harta kepada
tanggungannya spt ibubapa,
keluarga
17. cara membelanjakan harta kpd
masyarakat :-
- untuk kebajikan umum spt
sedekah, derma
- membantu institusi
pembangunan masyarakat spt
sekolah, hospital, masjid
- membantu meringankan beban
org yg ditimpa bencana
Modul Nota Ringkas Tasawwur Islam SPM
18. cara membelanjakan harta kpd negara :-
- melaburkan wang untuk
memajukan ekonomi negara
- mengeluarkan zakat dan bayar
cukai
19. syarat mencari harta benda menjadi
ibadat :-
- niat ikhlas kerana Allah
- tidak meninggalkan ibadat
- mencari harta dengan cara yang
halal
- harta yang halal
- tidak mengganggu org lain spt
penindasan, mencuri, monopoli
20. boros – menggunakan harta secara
berlebihan sehingga membelanjakan kepada
perkara yang tidak berfaedah.
21. bakhil – terlalu berhati-hati sehingga
tidak berbelanja langsung dengan harta
benda yang ada
PERUNDANGAN ISLAM
1. bahasa ialah jalan lurus, manakala istilah
ialah hukum yang ditetapkan oleh Allah kpd
manusia yg merangkumi aspek syariah,
akidah dan akhlak
keistimewaan perundangan Islam
1. ciptaan Allah :-
- bersig drpd pengaruh manusia
- diturunkan oleh Allah kpd
manusia melalui nabi
Muhammad
2. lengkap & sesuai :-
- aspek kehidupan manusia spt
ibadat, akidah, muamalah,
politik, ekonomi, sosial,
munakahat, janayat,
- cth :- solat sesuai semua
keadaan
3. hukuman adil :- tanpa mengira
kedudukan, pangkat dan keturunan
Page 14
4. kekal hingga hari akhirat :- puasa sebulan
dlm setahun sejak zaman rasul sehingga
sekarang
5. mendidik jiwa manusia :-
- dgn akhlak murni
- hukuman kepada pesalah
6. memelihara keselamatan masyarakat dan
negara :-
- dilakukan hukuman di khalayak
ramai sebagai pengajaran &
bukan memalukan
Sumber perundangan Islam
1. Al-Quran – kalam Allah yg diturunkan kpd
Nabi Muhammad melalui Jibril menggunakan
bahasa Arab secara beransur-ansur
2. Al-Hadith – setiap perkara yg diambil
drpd rasulullah samada perkataan @
perbuatan @ pengakuan baginda
3. Al-Ijmak – sepakat, persetujuan ulama
Islam mengenai hukum syarak selepas
wafat rasul
4. Al-Qias – ukuran, hubungkan hukum yang
tiada kepada hukum yang ada kerana
bersamaan illat (sebab) spt zakat padi –
gandum
Istilah-istilah :-
1. rukun – perkara asas dlm Islam yg
diwajibkan kepada setiap Islam (rukun
islam)
2. fekah – hukum ijtihad yg dilakukan oleh
para mujtahid (ijtihad perangi org yg tidak
bayar zakat)
3. qadhak – hukuman yang diputuskan oleh
kadhi (sebat – peminum arak)
4. fatwa – keputusan dikeluarkan oleh majlis
fatwa tentang hukum baru (amalan saham,
derma organ, bunuh pengedar dadah,
haram rokok, bayi tabung uji, ratu cantik)
Modul Nota Ringkas Tasawwur Islam SPM
Matlamat perundangan Islam
1. memelihara agama
- memelihara kesucian akidah
drpd syirik, riddah, khurafat
- garis panduan spt patuhi
perintah, jauhi larangan,
berakhlak mulia, yang
menyeleweng diambil tindakan
2. memelihara akal
- memelihara kewarasan akal
drpd perkara yg boleh
merosakkan
- garis panduan spt jauhi
perbuatan yg rosakkan akal
(arak, dadah, pil khayal),
dampingi ulama dan
cendekiawan
3. memelihara keturunan
- menjaga keturunan drpd
perkara merosakkan kesucian
keturunan manusia
- garis panduan spt jauhi perkara
boleh rosakkan (zina, liwat,
homoseks, lesbian), syariatkan
perkahwinan untuk keturunan
sempurna, hukuman sebat @
rejam kepada penzina
4. memelihara kehormatan diri
- menjaga akhlak & jauhi
kelakuan buruk
- garis panduan spt larang
umatnya berakhlak buruk
(hasad dengki, lepak di
kompleks), larang umatnya
menghina seseorang, jaga batas
pergaulan, beradab sopan
5. memelihara harta benda
- mengakui hak milik individu
terhadap harta diperoleh secara
halal
- garis panduan spt hormati hak
individu, hormati hak awam
(elak vandalisme), hukuman
tegas (potong tangan)
6. memelihara nyawa
- menjaga nyawa manusia drpd
dicerobohi (dibunuh) dan
Page 15
 memastikan tiada unsur yg
boleh membahayakan diri
sendiri dan org lain
- garis panduan spt jaga
kesihatan, kebersihan,
keselamatan diri, Islam
haramkan bunuh diri
5 hukum Islam
1. wajib :- suruhan Allah yang tidak boleh
ditinggalkan
2. haram :- tegahan Allah yang tidak
dibenarkan melakukannya
3. sunat :- suruhan Allah yang digalakkan
4. makruh :- perkara digalakkan tinggal
5. harus :- kebebasan memilih samada buat
@ tidak
perbezaan sistem Islam dan ciptaan
manusia
- dihormati negara luar
- bertambah maju dan makmur
FALSAFAH IBADAT DALAM ISLAM
1. ibadat :- bahasa ialah merendah diri,
tunduk, taat dan patuh manakala syarak
ialah pengabdian kpd Allah melalui
perbuatan, perkataan dan pengakuan hati
yg berlandaskan syariat Allah serta
mengakui dan meyakini Allah yg layak
menjadi tumpuan segala ketaatan.
2 jenis ibadat
1. ibadat khusus
- semua amalan khusus yg
disyariatkan oleh Allah samada
fardhu atau sunat seperti solat,
puasa, zakat, haji, doa, zikir,
membaca Quran, berdakwah,
berjihad dsbnya

Islam Ciptaan manusia 2. ibadat umum

Ciptaan Allah Ciptaan manusia - semua amalan kebaikan yg
Universal Setempat disyariatkan oleh Allah bagi
Sesuai sepanjang menghubungkan manusia dlm
Tertentu sahaja
zaman, tempat sesebuah masyarakat demi
Al-Quran Al-Hadith kebaikan dan keharmonian
Pemikiran manusia
sebagai rujukan hidup bersama
Lengkap dunia - berbentuk fardhu ain, kifayah
Dunia sahaja
akhirat atau sunat spt tolong menolong,
bekerjasama, menuntut ilmu,
bekerja
Faedah perundangan Islam
perkara yg merosakkan ibadat
1. untuk individu :-
- jadi insan bert/jawab 1. murtad – keluar dari agama Islam
- dikasihi diberkati Allah
2. syirik – menyekutukan Allah dgn seseuatu
2. untuk masyarakat :- yg lain
- elakkan perpecahan
- kukuhkan sillaturrahim tanpa 3. munafik – seseorang yg berpura-pura
mengira agama, budaya, menganut dan patuh ajaran Islam tetapi
bangsa hatinya tidak mempercayai ajaran Islam

3. untuk negara :- 4. takbur – membesarkan diri spt sombong,

- mantapkan keamanan dan angkuh dgn kebaikan yg diterima dr Allah
kedaulatan negara

Modul Nota Ringkas Tasawwur Islam SPM Page 16

5. riak – menunjuk-nunjuk amalan baik yg
dilakukan tujuan mendapat pujian
6. ujub – kagum dgn amalan sendiri serta
sombong dan memandang rendah org lain
7. sum’ah – ceritakan amalan baik yg
dilakukan kpd org lain untuk dapat pujian
8. hasad dengki – iri hati atau benci dgn
nikmat yg diperolehi org lain dan berusaha
agar nikmat itu hilang drpd org itu
Cara meningkatkan kualiti ibadat
1. mengingati Allah semasa bekerja dan
menjaga batasan agama
2. meningkatkan ilmu pengetahuan tentang
ibadat agar mencapai kesempurnaannya
3. mendampingi org yg berilmu dan soleh
4. ibadat dilakukan dengan tenang dan
sabar
5. melakukan ibadat secara berterusan dan
tidak terpengaruh dgn perubahan yg negatif
ciri-ciri kesempurnaan ibadat
1. niat ikhlas kerana Allah
- tidak menunjuk-nunjuk
2. memenuhi tuntutan hukum syarak
- halal tetap halal, haram tetap
haram
- pakai tudung bukan ikut fesyen
tetapi memenuhi tutup aurat
3. memenuhi peraturan ibadat
- ibadat akan jadi sia-sia
sekiranya tidak ikut peraturan
- solat mesti berwudhuk
4. bersungguh dalam melakukan ibadat
- bukan sambil lewa
5. mendapat pahala dan keredhaan Allah
- solat khusyuk, dpt pahala, dosa
terhapus
Modul Nota Ringkas Tasawwur Islam SPM
FALSAFAH MUNAKAHAT
1. nikah dari bahasa ialah kumpul atau
cantum manakala syarak ialah ikatan yg
teguh antara lelaki dan perempuan melalui
akad nikah yg sah untuk hidup sebagai
suami isteri secara halal
tanggungjawab suami
1. memberi nafkah zahir batin
2. memberikan layanan baik,
melindungi keselamatan keluarga,
menjaga maruah dan curahkan
kasih sayang yg ikhlas
3. memberi didikan agama dgn
sempurna kpd ahli keluarga
4. berlaku adil sekiranya berpoligami
tanggungjawab isteri
1. taat kpd suami dlm semua perkara
yg tidak bertentangan dgn syarak
2. memberikan layanan baik dan
mesra kpd suami
3. memelihara kehormatan diri dan
maruah suami
4. menjaga harta suami dgn baik serta
menggunakannya dgn bijaksana
tanggungjawab ibubapa
1. bertolak ansur dan berunding
sebelum membuat keputusan
2. mendidik anak dgn didikan baik
3. memberikan kasih sayang kepada
anak tanpa membezakannya
4. memberikan layanan sama kpd
semua ahli keluarga
tanggungjawab anak
1. menghormati dan mematuhi nasihat
ibubapa
2. menjaga maruah ibubapa dan
keluarga
3. patuh arahan agama
4. menjauhi perbuatan mungkar
5. membalas jasa baik ibubapa
terutama semasa mereka telah tua
Page 17

hukum nikah
1. wajib
- mampu beri nafkah zahir batin
- sihat tubuh badan
- keinginan untuk kahwin
- takut terjerumus kpd perzinaan
kerana tidak dapat mengawal
hawa nafsu
2. sunat
- mampu beri nafkah zahir batin
- sihat tubuh badan
- keinginan untuk kahwin
- tidak takut terjerumus kpd
perzinaan kerana berupaya
mengawal nafsu
3. haram
- tidak mampu memberi nafkah
zahir batin
- keinginan berkahwin
- tujuan memudaratkan isterinya
dan menzalimi pasangannya
4. makruh
- tidak mampu memberi nafkah
zahir batin
- keinginan berkahwin
5. harus
- tidak ada perkara yg mendesak
untuk berkahwin
- tidak pula yg
mengharamkannya ia berkahwin
faedah perkahwinan
1. memelihara keturunan manusia
2. menjaga nasab
3. menyelamat masyarakat drpd
keruntuhan moral
4. membentuk kerjasama antara suami
isteri dan mendidik anak-anak
5. menyelamatkan masyarakat dr
penyakit berbahaya
6. melahirkan ketenangan jiwa dan
rohani
perkara-perkara asas bakal suami
Modul Nota Ringkas Tasawwur Islam SPM
1. mempunyai ilmu pengetahuan
agama
2. mempunyai ilmu untuk menjadi
suami, bapa dan ketua keluarga
3. mempunyai pekerjaan
4. mempunyai budi pekerti yg baik,
jujur
ciri-ciri suami
1. lelaki yg teguh pegangan agamanya
2. bertakwa dan memelihara diri drpd
melakukan perkara mungkar
3. beramal soleh
4. berakhlak mulia
5. bersikap terbuka
6. bersifat hemat dan cermat
7. bersifat tenang dan waspada
ciri-ciri isteri
1. perempuan yg beriman dan
bertaqwa kpd Allah
2. berakhlak mulia
3. baik dan manis air muka
4. masih gadis
5. keturunan yg baik
6. keturunan yg peranak
7. bukan keluarga terdekat
wanita yg haram dikahwini
1. haram kerana keturunan
- ibu, nenek
- anak, cucu
- saudara perempuan seibu,
sebapa atau sebu sebapa
- saudara perempuan dari bapa
- anak perempuan dari saudara
perempuan atau saudara lelaki
2. haram kerana penyusuan
- ibu yg menyusukan, ibu bg ibu
susuan
- ibu bg suami ibu susuan
- anak ibu susuan dan anak
suami ibu susuan
- adik beradik susuan
- anak saudara dari adik beradik
susuan
- adik beradik suami ibu susuan
3. haram disebabkan perkahwinan
Page 18
 - ibu mertua
- ibu tiri
- menantu perempuan
- anak tiri apabila ibunya
disetubuhi
4. perempuan-perempuan kafir
sebab diharamkan berkahwin dgn mereka
1. zuriat dgn kerabat lemah
2. boleh memutuskan sillaturrahim
3. bercanggah dgn tatasusila
4. untuk meluaskan hubungan
kekeluargaan
5. untuk menjaga maruah
pernikahan
1. rukun nikah
- suami
- isteri
- saksi 2 org lelaki adil
- wali
- akad (ijab kabul)
2. syarat lelaki yg sah dikahwini
- islam
- lelaki, bkn khunsa
- tidak beristeri 4
- bukan muhram
- bukan berada ihram haji
3. syarat perempuan yg sah dikahwini
- islam
- perempuan
- bukan isteri org tau dlm iddah
raj’i
- bukan muhram
4. syarat ijab dan kabul
- berlaku dlm satu majlis
- ucapan kabul tidak menyalahi
ijab
- bahasa difahami, jelas
maksudnya semua org
- tidak diselangi kata-kata lain
5. syarat saksi perkahwinan
- islam
- 2 lelaki berakal, baligh dan
merdeka
- adil
- boleh melihat dan mendengar
- ingatan yg baik
Modul Nota Ringkas Tasawwur Islam SPM
- mengerti dan memahami lafaz
ijab dan kabul
- bukan wali yg melakukan akad
nikah
konsep wali
1. wali ialah org yg bert/jawab thdp
perempuan yg hendak dikahwini spt bapa,
datuk dll.
2. pembahagian wali :-
- mujbir (wali bapa atau datuk
drpd sebelah bapa kpd
perempuan yg masih gadis yg
hendak dikahwinkan)
- bkn mujbir (wali lain drpd bapa
dan datuk)
3. sebab-sebab kuasa wali berpindah kpd
wali hakim
- tidak ada wali ikut susunan
- wali tidak diketahui samada
hidup atau mati
- wali dalam tahanan dan tidak
boleh dihubungi
- wali dlm ihram haji
- wali enggan mewalikan
pernikahan
mahar (maskahwin)
1. ialah sesuatu yg berfaedah samada
berbentuk barang atau manfaat yg diberikan
oleh suami kpd isteri setelah akad nikah
2. hukum memberi mahar ialah wajib
3. syarat-syarat mahar:-
- harta mempunyai nilai
- harta bersih dan halal
- bukan harta rampasan
- diketahui jenis harta
- dan jumlahnya
4. kadarnya tidak ditentukan oleh Islam
5. hikmat dan kepentingan mahar:-
- lambang kesetiaan
- niat baik suami
- tanda penghargaan
- menyenangkan hati isteri
- tanda penghormatan
Page 19
 - merapatkan hubungan suami
isteri
penyelesaian rumahtangga
talak
1. cerai iaitu perpisahan antara suami dan
isteri disebabkan ikatan perkahwinannya
telah terbatal
1. ialah derhaka iaitu isteri yg derhaka kpd
suaminya tanpa alasan munasabah
mengikut hukum syarak
2. hak-hak isteri yg hilang setelah nusyuz
- tidak dpt nafkah, makanan,
tempat tinggal
- suami tidak lagi perlu
bert/jawab memberi k/sayang,
melayannya

2. pembahagian talak :- 3. langkahmengatasi isteri yg nusyuz

- raj’I – cerai tapi boleh rujuk dlm - memberi nasihat dgn baik
iddah (1 dan 2 shj) - mangasingkan tempat tidur
- bain – cerai tak boleh rujuk (3) - memukul untuk
menyedarkannya
3. cara mentalak isteri :- - melantik wakil bagi perbincagan
- kata terang “aku ceraikan kau” selanjutnya
- kata sindiran “ engkau bebas”
- tulisan 4. perbuatan nusyuz isteri :-
- bahasa isyarat (suami bisu) - isteri tinggalkan rumah tanpa
izin suami
perbezaan talak dan fasakh - isteri enggan tidur bersama
suami
Talak Fasakh - isteri musafir tanpa disertai
Kuasa di tangan muhramnya
Kuasa di tangan kadi
suami - isteri suka lakukan maksiat
Talak 1, 2 dan 3 Tiada bilangan
Isteri boleh rujuk Tidak boleh rujuk iddah
kalau talak 1, 2 dlm iddah, mesti
dalam iddah akad nikah 1. ialah tempoh menunggu yg ditetapkan
oleh Allah bagi isteri yg diceraikan atau
Fasakh kematian suami bagi membolehkan dia
berkahwin dgn lelaki lain
1. ialah batal iaitu pembatalan perkahwinan
disebabkan syarat tidak dipenuhi pada masa Keadaan Tempoh
akad nikah Dicerai belum putus
3 kali quru’
haid
2. faktor isteri tuntut fasakh :- Dicerai sudah putus
3 bulan
- suami tidak bert/jawab haid
- suami berpenyakit Dicerai tidak
Tiada iddah
- suami tidak hayati ajaran Islam disetubuhi
- suami zalimi isteri Sehingga melahirkan
Dicerai sedang hamil
khuluk anak
Kematian suami
4 bulan 10 hari
1. ialah perceraian suami isteri secara tebus tidak hamil
talak (isteri membayar ganti rugi atau Kematian suami Sehingga melahirkan
memulangkan mahar) sedang hamil anak

nusyuz

Modul Nota Ringkas Tasawwur Islam SPM Page 20

Hikmat iddah
1. memberi peluang kpd suami untuk
berbaik semula dgn isterinya
2. memberi peluang berfikir tentang
kesilapan diri masing-masing
3. dlm tempoh iddah, dapatkan nasihat
dari kadi atau org ketiga
4. sebagai masa berkabung bagi isteri
kematian suami
rujuk
1. bahasa ialah kembali, istilah ialah suami
mengembalikan isteri yg telah dicerai
kurang drpd 3 kali dlm masa iddah ke
pangkuannya tanpa akad nikah semula
2. syarat sah rujuk :-
- talak raj’I (1, 2)
- talak berlaku setelah isteri
disetubuhi suaminya
- rujuk dlm waktu iddah
- hendaklah rujuk dilakukan oleh
suami
3. cara rujuk:-
- tidak perlu persetujuan isteri
“saya rujuk kamu” atau lafaz
kinayah “saya ambil kamu
semula”
- tidak memerlukan saksi
ISLAM DAN HAKMILIK
1. hak milik dalam Islam ialah sesuatu harta
yang dikurniakan oleh Allah SWT kepada
hambanya untuk dimiliki dan dimanfaatkan
seperti tanah, rumah, wang dan sebagainya.
2. konsep pemilikan harta:-
- harta yang dimiliki mestilah
diperolehi dgn cara yg halal dan
diakui syarak samada bekerja
sendiri atau makan gaji
- harta yang dimiliki mestilah
diperoleh dgn cara tidak
bertentangan dgn kepentingan
Modul Nota Ringkas Tasawwur Islam SPM
awam spt merompak, menerima
rasuah, menipu, pecah amanah
- harata milik awam tidak boleh
menjadi hak milik peribadi spt
sungai, laut, padang rumput
dan udara
3. peraturan yg perlu dipatuhi dalam
pemilikan harta :-
- dibelanjakan dgn cara berhemat
dan tidak membazir
- menunaikan tuntutan terhadap
harta spt zakat apabila cukup
syarat
- dikembangkan dgn cara yang
dibenarkan syarak spt melabur
dlm perlandangan, penternakan
4. peranan harta :-
- alat merapatkan hubungan
sesama manusia spt sedekah
- alat untuk beribadat kepada
Allah spt tunaikan haji, zakat
- alat nikmati kehidupan dgn lebih
sempurna
- alat menambahkan ilmu
pengetahuan
5. di antara golongan yang tidak layak
menguruskan harta :-
- anak yatim (tidak boleh
sehingga cukup umur, bila
dewasa barulah diserahkan
kepada mereka)
- kanak-kanak (tidak capai
kematangan & tidak dapat
bezakan kebaikan dan
keburukan)
- org yg terencat akal/lemah
akal/safih (tidak mempunyai
kemampuan untuk buat
penilaian)
- gila (tidak boelh kendalikan
harta dgn baik)
Pencerobohan harta
1. menceroboh harta ialah mengambil harta
org lain tanpa kebenaran yang sah di sisi
syarak spt mencuri, merompak, menipu dan
rasuah
Page 21

2. bentuk pencerobohan harta:-
- dapatkan harta dgn cara yg
tidak sah dan zalim spt mencuri,
menipu dan merompak
- dapatkan harta dgn cara pecah
amanah spt menyalahgunakan
kuasa, memberi menerima
rasuah
- mengabaikan hak-hak yg wajib
ke atas harta spt tidak
mengeluarkan zakat
3. keburukan pencerobohan harta :-
- hartanya tidak diberkati Allah
- tidak disukai masyarakat
- menimbulkan perbalahan dlm
masyarakat
- ekonomi lemah
4. punca pencerobohan harta :-
- tidak mengamalkan ajaran
Islam sebenar
- terpengaruh dgn kemewahan
dunia dan sanggup melakukan
apa saja untuk kemewahan
- wujudnya perasaan tamak dan
ingin cepat kaya tanpa usaha
lebih
5. langkah membendung pencerobohan
harta:-
- memberikan pendidikan agama
dan kesedaran kepada
masyarakat
- memberikan penerangan secara
berterusan
- menguatkuasakan undang-
undang pencerobohan harta
dan mengenakan hukuman
berat
Pecah amanah
1. pecah amanah ialah menggunakan
kedudukan dan kuasa yang dimiliki untuk
kepentingan peribadi dengan cara yang
bathil
Modul Nota Ringkas Tasawwur Islam SPM
- seorang ketua beri kelulusan
sesuatu projek pembangunan
kpd kawan atau keluarga
- pengurus bank gelapkan wang
bank
- memakan dan membelanjakan
harta anak yatim dgn cara yang
tidak sah
- ponteng atau mencuri masa
semasa bertugas
- memberi maklumat atau
mendedahkan rahsia kepada
musuh negara
Rasuah
1. rasuah bererti memberi atau menerima
wang, harta atau khidmat seseorang secara
tidak jujur dengan tujuan mendapatkan
sesuatu
- beri wang kepada ketua jabatan
untuk dapatkan tender
- beri wang kepada polis untuk
lepaskan diri daripada diambil
tindakan
- beri sejumlah harta kepada
pegawai kerajaan supaya
meluluskan sesuatu
permohonan
ISLAM DAN PEKERJAAN
1. pekerjaan menurut Islam ialah satu
kegiatan yang dilakukan untuk
mendapatkan sumber pendapatan yang
berbentuk wang atau harta yang halal
2. kebaikan bekerja :-
- memaju dan meningkatkan
taraf hidup seseorang dan
keluarganya
- membolehkan seseorang itu
berdikari tanpa perlu meminta
belas ihsan daripada orang lain
- mengurangkan masalah
pengangguran dalam
masyarakat dan negara
3. matlamat bekerja :-
Page 22
 - mencari rezeki yg halal untuk
menyara diri dan keluarga
- membangun dan memajukan
ekonomi diri dan negara
- mengelakkan diri daripada
bergantung kepada orang lain
- mendapatkan keredhaan Allah
melalui pekerjaan yang halal
4. pekerjaan yg digalakkan Islam :-
- berniaga, bertani, nelayan,
berternak
- makan gaji samada sektor
kerajaan atau swasta
5. kesan pekerjaan yg halal :-
- mendapat keredhaan Allah
- teladan kpd masyarakat
- masyarakat hidup aman damai
- masyarakat bertambah maju
dan makmur
- ekonomi negara maju
6. kesan pekerjaan yg haram :-
- hidupnya tidak diberkati Allah
- sentiasa dibelenggu rasa
bersalah
- masyarakat dalam ketakutan
- berlakunya perbalahan dan
permusuhan
- ekonomi negara tidak stabil
7. implikasi kehidupan tanpa pekerjaan:-
- hidup dalam kesempitan dan
tidak mempunyai wang
- tersisih oleh masyarakat kerana
sering meminta-minta
- menimbulkan masalah sosial spt
lepak, pelesaran, gejala sosial
- masalah jenayah spt mencuri,
menyamun
8. bekerja kerana Allah ialah mengusahakn
atau melibatkan diri dalam sesuatu kegiatan
secara berterusan untuk mencari kerana
Allah
9. syarat pekerjaan menjadi ibadat :-
- pekerjaan halal dan dibenarkan
syarak
- pekerjaan tidak lalaikan
daripada beribadat
Modul Nota Ringkas Tasawwur Islam SPM
- pekerjaan tidak mengganggu
kepentingan awam dan alam
sekitar
10. etika kerja Islam :-
- ikhlas kerana Allah
- amanah terhadap kerja yg
dipertanggungjawabkan
- bekerja dgn tekun dan
bersungguh
- mematuhi arahan ketua
- sentiasa meningkatkan
produktiviti yang berkualiti
11. kelebihan bekerja kerana Allah
- terhadap diri (lahir pekerja
ikhlas / pekerja amanah /
pekerja cekap)
- terhadap hasil kerja (hasil
produk berkualiti / tgkatkan
mutu barangan)
- terhadap pelanggan (pelanggan
puas hati dgn barangan / akan
terus melanggan )
12. kebaikan bekerja sendiri:-
- bebas buat keputusan sendiri
- keuntungan besar
- tanpa terikat
- tingkatkan kualiti dgn kehendak
sendiri
13. kebaikan makan gaji :-
- kualiti dan produktiviti dipikul
bersama majikan
- boleh rancang pendapatan tetap
- dapat kemudahan tempat
tinggal, perubatan, elaun
- dapat rancang waktu cuti
- kurang tanggung risiko
FALSAFAH MUAMALAT
1. muamalat ialah satu bahagian fekah yang
berhubung dengan tatacara perhubungan
sesama manusia dalam memenuhi
keperluan masing-masing yang berkaitan
dengan harta, jual beli, dan perdagangan
lain.
Page 23

2. matlamat muamalat :-
- mewujudkan masyarakat yg
maan dan sejahtera
- memduahkan manusia
menikmati nikmat harta dengan
cara yang betul dan diredahai-
Nya
- memastikan semua kegiatan
ekonomi diredhai Allah
- menggalakkan manusia bekerja
dengan bersungguh-sungguh
- mempereratkan hubungan
persaudaraan antara individu
dan masyarakat
- menghindarkan kezaliman dan
penindasan
3. ciri-ciri muamalat :-
- tidak membebankan mana-
mana golongan
- reda antara kedua pihak
- adil kepada semua pihak
- mendatangkan manfaat kedua
pihak
- tidak berlaku penipuan spt
kurangkan timbangan, menipu
dalam kontrak
4. syarat-syarat sah bermuamalah :-
- persetujuan kedua pihak
- kedua pihak waras dan
sempurna akal
- transaksi mestilah bersih
daripada unsur penipuan
- barangan yang diniagakan milik
sah penjual
5. muamalat yg tidak sah menurut Islam :-
- ada unsur penipuan
(manipulasi)
- ada unsur penindasan (riba,
monopoli)
- ada unsur perjudian (loteri)
- ada unsur barangan yang tidak
suci dan najis (berniaga
bangkai, dadah dan arak)
- muamalah yang belum pasti
(ikan di lautan, burung di
angkasa, anak lembu dalam
kandungan ibunya)
6. konsep Ta’awun :-
Modul Nota Ringkas Tasawwur Islam SPM
- melalui sewa menyewa (tolong
menolong apabila pemilik
barangan menyewakan
barangannya)
- melalui jual beli (bantu pembeli
dapatkan barangan keperluan
dengan mudah
- melalui pajak gadai (bantu
orang yang dalam kesusahan
memerlukan wang tunai segera)
7. kepentingan dan tujuan muamalat :-
- supaya manusia dapat
berhubung
- supaya manusia dapat saling
mengenali
- supaya manusia dapat saling
menolong
- supaya manusia dapat
menikmati kurniaan Allah
8. keperluan muamalah :-
- sedekah (bantuan kepada
golongan kurang bernasib
baik….miskin, fakir)
- zakat (bantuan wajib untuk
golongan kurang bernasib baik)
- sewa menyewa (membantu
mereka yang tidak mempunyai
wang untuk membeli sesuatu
barangan)
- jual beli ( bantu orang dapatkan
keperluan harian)
- al-wadiah (kemudahan
menyimpan dan melaburkan
wang mereka dalam bank
- ar-rahn (kemudahan dalam
terdeak, perlukan bantuan wang
dan meletakkan barangan
sebagai cagaran)
- berhutang (kemudahan orang
yang tidak mempunyai harta
dalam terdesak bagi memenuhi
tuntutan hidup mereka)
9. kesan pengabaian muamalah Islam :-
- lahir individu pentingkan diri
sendiri
- golongan miskin tidak terbela
- lahir individu tamak dan haloba
- pergaduhan dalam masyarakat
- semangat kerjasama akan luput
- amalan riba berleluasa dalam
sistem ekonomi negara
Page 24
 - kaya bertambah kaya, miskin 20. contoh muamalat Islam yang diamalkan
bertambah miskin oleh masyarakat Islam :-
- membeli kereta
10. perbezaan muamalah Islam dan - menyimpan wang dalam bank
konvensional - menjadi ahli koperasi
Islam Konvensional - menggadai barang Islam
Tiada riba, tindas Ada riba, tindas
Fahaman kapitalis, 21. etika muamalat Islam :-
Syariat Islam - rajin berusaha
sosialis
Galakkan buat - amanah, jujur dan tidak menipu
Lebih utamakan - tekun dan tabah
kebajikan spt
keuntungan - bekerja kerana Allah
sedkah, derma
Dapat harta cara Tidak kira samada - tolak ansur, toleransi
halal halal dan haram - sedia tolong menolong dan
Harta dekatkan diri Harta adalah bantu membantu
dengan Allah matlamat hidup

11. wadiah ialah menyimpan wang kepada
harta yang boleh dipercayai seperti bank
12. mudharabah ialah perkongsian
perniagaan antara pemilik dengan
pengusaha berdasarkan persetujuan
bersama
FALSAFAH JENAYAH DAN QADHAK
1. falsafah jenayah ialah peraturan dan
hukuman yang telah ditetapkan oleh Allah
terhadap kesalahan yang melibatkan
pencerobohan ke atas nyawa, anggota
tubuh badan, serta harta benda manusia.

13. murabahah ialah jualan penambahan 2. jenayah dari segi bahasa ialah dosa atau
untung yang telah dipersetujui antara kesalahan manakala dari segi istilah ialah
pembeli dengan penjual kerana sebab-sebab setiap perbuatan yang diharamkan oleh
tertentu syarak samada berlaku terhadap nyawa,
diri, harta dan lain-lain.
14. baiussalam ialah penangguhan
penyerahan barang telah dibayar oleh 3. perlakuan jenayah menurut Islam ialah:-
pembeli mengikut syarat tertentu - mencuri
- tidak menunaikan solat
15. baiultakjiri ialah sewa jual, pemilik harta - tidak berpuasa pada bulan
bersetuju jual harta selepas suatu tempoh Ramadhan
kepada penyewa mengikut harta yang - melakukan zina
dipersetujui bersama - minum arak
- melakukan fitnah
16. al-ijarah ialah upah, perjanjian antara - rasuah
pihak mengambil upah dengan pihak yang - khalwat
mengupah
17. al-wakalah ialah melantik seseorang 4. jenis hukum jenayah:-
yang dipercayai untuk menjalankan kerja - hudud
mengikut upahan kerja yang telah - qisas
dipersetujui - takzir
- diat
18. al-qadhu hasan ialah membuat pinjaman
ke atas sesuatu harta mengikut syarat- 5. hudud dari segi bahasa ialah batasan
syarat yang tertentu atau sempadan, manakala dari segi syarak
ialah kesalahan dan hukuman yang
19. ar-rahn iaiatu gadaian secara Islam ditetapkan oleh syarak serta wajib

Modul Nota Ringkas Tasawwur Islam SPM Page 25

dilaksanakan sebagai menunaikan hak Allah
swt.
6. di antara kepentingan hukum hudud
ialah:-
- penjenayah tidak berani
mencuri harta akibat potong
tangan, orang ramai dapat
mengumpul harta dengan
selamat
- manusia bebas mencari harta
tanpa bimbang dirompak
- penjenayah insaf dan tidak akan
mengulanginya, keamanan akan
wujud
- keyakinan umat Islam kepada
kesucian agamanya akan
terpelihara
7. di antara jenis kesalahan dan hukuman :-
Kesalahan Hukuman
- jika bujang, sebat 100 kali
Zina - jika berkahwin, rejam sampai
mati
Qazaf
- sebat 80 kali
(fitnah)
Minum
- sebat 40 kali
arak
Mencuri - potong pergelangan tangan
- sekiranya mengganggu
ketenteraman awam, dipenjara
atau dibuang daerah
- sekiranya mengambil harta
Merompak
tanpa membunuh, tangan dan
kakinya dipotong bersilang
- sekiranya membunuh,
hendaklah dibunuh
- hukum bunuh setelah disuruh
Murtad bertaubat dan diberi tempoh
tertentu
8. qisas dari segi bahasa ialah mengikut
sesuatu yang terdahulu, manakala dari segi
syarak ialah hukuman yang ditetapkan oleh
syarak melalui Al-Quran dan Hadith kerana
kesalahan yang melibatkan kecederaan
tubuh badan dan nyawa manusia.
9. di antara jenis kesalahan dan hukuman
ialah :-
Kesalahan Hukuman
Membunuh dengan
Dibunuh balas
sengaja
Mencederakan Dicederakan
Modul Nota Ringkas Tasawwur Islam SPM
sebagaimana dia
anggota badan mencederakan
mangsanya
10. di antara kepentingan hukum qisas ialah
:-
- melindungi jiwa yang tidak
berdosa daripada dizalimi
- pembalasan setimpal dengan
kesalahan
- menjamin keamanan dan
keadilan serta ketenteraman
hidup manusia
11. takzir dari segi bahasa ialah mencegah
atau menahan, manakala dari segi syarak
ialah kesalahan dan hukuman yang tidak
ditetapkan oleh syarak dan diserahkan
kepada budi bicara hakim atau kadi untuk
memutuskannya.
12. di antara kesalahan takzir :-
- kesalahan hudud atau qisas
yang tidak cukup bukti
- kesalahan khalwat, mencuri
yang tidak cukup nisab
- perbuatan mengganggu
ketenteraman awam spt
mengumpat, menipu, rasuah,
kesalahan jalanraya, mengedar
dadad serta penyalahgunaannya
dsbnya
13. hukuman bagi takzir ialah :-
- nasihat / teguran
- ancaman / pemulauan
- perisytiharan umum
- denda / merampas harta
- sebat
- buang daerah
- penjara
14. di antara kepentingan hukum takzir ialah
:-
- memberikan pengajaran dan
ingatan kepada masyarakat
- menyedarkan pesalah terhadap
kesalahan yang dilakukan
- melahirkan manusia yang
bertaqwa dan patuh perintah
Allah
15. diat dari segi bahasa ialah membayar
denda, manakala dari segi istilah ialah harta
Page 26
benda yang wajib diberikan kepada waris
orang yang dibunuh sebagai ganti hukuman
qisas yang tidak dapat dilaksanakan.
16. di antara kepentingan hukum diat ialah:-
- memberikan jaminan sosial
dalam soal ganti rugi
- memberikan peluang kepada
penjenayah untuk bertaubat
- membuktikan ajaran Islam
untuk bermaaf-maafan
- mengelakkan keluarga mangsa
membalas dendam dan
membelakangi undang-undang
17. perbezaan hukum jenayah Islam dan
bukan Islam
Islam Bukan Islam
Ciptaan Allah Digubal manusia
Perlaksanaannya
mendapat rahmat Tiada keberkatan
dan berkat daripada dan rahmat
Allah
Kuasa pengampunan Kuasa pengampunan
dalam kuasa dalam kuasa
keluarga mangsa mahkamah
18. perbezaan hudud, qisas, takzir
- hudud dan qisas qadi tiada
pilihan lain tentang hukuman
kerana telah ditetapkan syarak
- qadi tidak boleh jatuhkan
hukuman qisas sekiranya
keluarga mangsa
mengampunkan jenayah,
manakala hudud pula mesti
dijatuhkan hukuman walaupun
diampunkan
- takzir, qadi mempunyai banyak
pilihan dalam menentukan
hukuman yang sesuai
- hudud dan qisas perlu saksi dan
pengakuan orang yang
bersalah, manakala takzir tidak
semestinya disertakan dengan
bukti
19. faedah undang-undang jenayah dan
qadhak :-
- menegakkan keadilan
- melaksanakan tuntutan Islam
Modul Nota Ringkas Tasawwur Islam SPM
- mewujudkan ketenteraman
masyarakat dan negara
20. keistimewaan undang-undang Allah:-
- lengkap dan sempurna segala
aspek kehidupan
- universal dan sejagat
- sesuai semua tempat,
masa,keadaan
- persamaan taraf, hak
PENYELESAIAN MASALAH SECARA ISLAM
1. penyelesaian masalah bermaksud
menyelesaikan masalah manusia berasaskan
syariat Islam yang merangkumi semua
aspek kehidupan spt ekonomi, politik, sosial
dan perundangan.
2. matlamat penyelesaian masalah :-
- menegakkan keadilan dalam
masyarakat ( masyarakat)
- hidup aman dan selesa
(masyarakat)
- memberikan ketenangan dalam
kehidupan (diri dan keluarga)
- mengukuhkan perpaduan rakyat
( negara)
3. sumber penyelesaian masalah :-
- Al-Quran (yg utama, segala
hukum sesuai dengan fitrah
manusia seperti penyelesaian
masalah pergaulan bebas
dengan melarang menghampiri
zina)
- AL-Hadis ( yg kedua, penjelasan
kepada isi kandungan Al-Quran
seperti solat yg mana cara-cara
diterangkan oleh Al-Hadis)
- Al-Ijmak (ketiga, menjadi
rujukan sekiranya sesuatu
masalah tidak dinyatakan
dengan jelas dalam Al-Quran
dan Al-Hadis seperti pembukuan
Al-Quran yang mana selepas
wafatnya Rasulullah, proses
pembukuan dilakukan kerana
para hafiz ramai yang mati
syahid dalam peperangan)
Page 27
 - Al-Qias (keempat, rujukan
sekiranya tidak dinyatakan
dengan jelas dalam Al-Quran,
Al-Hadis dan Al-Ijmak seperti
kewajipan zakat gandum
dengan beras)
4. Bukti kemampuan Islam menyelesaikan
masalah :-
- masalah anak luar nikah dapat
diselesaikan dengan
mengharamkan pergaulan
bebas dan zina dan
mengharuskan perkahwinan
bagi zuriat yang bersih
- masalah kecurian dengan
mengharamkannya dan
hukuman potong tangan,
dengan demikian pencuri takut
dan masalah dapat diselesaikan
- masalah penindasan dalam
perniagaan dengan
menghalalkan jualbeli dan
mengharamkan riba.
5. langkahpenyelesaian masalah :-
- kenalpasti masalah
- kenalpasti punca masalah
- kenalpasti kaedah selesaikannya
- uji dan aplikasi kaedah
penyelesaian masalah
- buat penilaian semula
Amalan Dalam Penyelesaian Masalah
1. melalui Al-Quran – sesuai digunakan pada
setiap masa, keadaan dan tempat
2. melalui Al-Hadis – selesaikan masalah
yang tidak dijelaskan dengan terperinci
dalam Al-Quran
3. melalui tindakan pemerintah –
berpandukan hukum islam, lebih adil,
saksama. Rakyat mesti mematuhi keputusan
pemerintah
4. melalui nasihat yg bijaksana – bijak dan
tidak menyinggung perasaan orang yang
dinasihati dan ianya dapat menjamin
kesejahteraan kehidupan manusia
Modul Nota Ringkas Tasawwur Islam SPM
5. melalui dakwah – dapat didekatkan
kepada perkara kebaikan dan menjauhi
kemungkaran dan dilakukan berterusan
tanpa mengira tempat, masa dan keadaan
6. melalui pendidikan – pendidikan
sempurna dapat menjamin kehidupan
seseorang ke arah yg lebih baik
7. melalui doa – cara memohon kebaikan
dan menolak keburukan kepada Allah, di
dahului usaha, doa dan bertawakkal
8. melalui kesungguhan bekerja – asas
kejayaan dan segala masalah dapat
diselesaikan dengan baik. Bagi mengatasi
kemiskinan, Islam menggalakkan bekerja
bersungguh-sungguh dan jadikan kerja
sebagai ibadat
9. melalui pegangan agama yg teguh –
islam adalah agama yg sempurna dan
lengkap samada politik, sosial, ekonomi.
ISU, LANGKAH DAN KESAN DALAM
PENYELESAIAN MASALAH ISLAM
Perpaduan Ummah
- sebuah masyarakat yang hidup saling
sayang-menyayangi dan hormat
menghormati antara satu sama lain
Isu –
- aset penting dalam kemajuan
dan pembangunan negara
Langkah –
- melalui akidah ( kepercayaan
dan keyakinan akidah yg sama
kepada Allah asas perpaduan)
- melalui syariat ( kewajipan
berzakat dan sedekah dapat
eratkan perpaduan dan
rapatkan jurang kaya miskin)
( pengharaman sebaran fitnah
dan kenakan hukuman berat
kepada penyebar fitnah)
- melalui akhlak ( bersifat
toleransi dan hormat
Page 28
 menghormati ) ( Islam
menyuruh umatnya menyeru
kebaikan dan mencegah
kejahatan)
Kesan –
- dapat menjana kekuatan
ummah sejati
- umat Islam menjadi umat yg
diteladani dari segi sosial dan
kerohanian
Kecemerlangan Pendidikan
- kejayaan dalam keperibadian manusia
melibatkan perkembangan jasmani, emosi,
rohani dan intelek.
Isu –
- kecemerlangan akan wujudkan
bangsa yang berilmu dan mulia
dan dapat membina kemajuan
dan tamaddun yg tinggi.
Sepakat ulama bahawa
menuntut ilmu kewajipan semua
umat Islam
Langkah –
- melalui akidah ( yakin bahawa
Islam menyuruh umatnya
menuntut ilmu dengan
bersungguh-sungguh dan orang
yg berilmu akan dimuliakan oleh
Allah di dunia dan akhirat.
- melalui syariat ( hukum
menuntut ilmu sebagai
kewajipan ke atas semua
penganutnya dan menuntut
ilmu itu sepanjang hidupnya)
- melalui akhlak (tuntut ilmu
dengan bersungguh dan ikhlas
serta sebarkannya kepada
orang lain)
Kesan –
- budaya ilmu berkembang dalam
masyarakat
- negara dan umat Islam akan
maju
Modul Nota Ringkas Tasawwur Islam SPM
Kekuatan Ekonomi
- sistem ekonomi yg teguh dalam
semua bidang spt pengeluaran,
pemasaran dan pendapatan negara.
Isu -
- ianya adalah pemangkin
kemajuan kemakmuran negara
Langkah –
- melalui akidah (membangunkan
ekonomi dengan cara
mendekatkan diri kepada Allah
seperti perlaksanaan zakat, haji,
sedekah dsb nya) (meyakini
kefakiran membawa kepada
kekufuran)
- melalui syariat (mencari harta
yang halal sebanyak mungkin)
(Islam menyediakan pelbagai
kegiatan ekonomi spt jualbeli,
syarikat, mudharabah
berdasarkan prisnsip
muamalah)
- melalui akhlak
(mengkategorikan pekerjaan
sebagai ibadat yg diberikan
pahala)
Kesan –
- umat Islam dapat menguasai
ekonomi negara dan
menjadikan negara Islam
sebagai pusat perdagangan yg
terkemuka di dunia
Kelebihan penyelesaian masalah
1. meneguhkan keimanan dan
ketaqwaan
2. memperkukuhkan keperibadian
muslim
3. mewujudkan perpaduan dan
persaudaraan ummah
4. mewujudkan semangat juang dan
bermotivasi
Page 29
Contoh penyelesaian masalah secara
Islam
1. masalah kemiskinan
- umat yg berkemampuan
mengeluarkan zakat membantu
miskin
- mewujudkan lebih banyak
peluang pekerjaan kerajaan
atau swasta
2. masalah kejahilan
- mewajibkan umatnya menuntut
ilmu yg bermanfaat
- Al-Quran memberikan
sumbangan besar dalam
pembasmian kejahilan oleh itu
Al-Quran mesti dibaca,
difahami, dihafaz, diamalkan
dan dihayati dalam kehidupan
3. masalah rasuah
- menanamkan keimanan dan
ketaqwaan kepada Allah
- takut akan azab Allah
- kempen perangi rasuah oleh
pihak berwajib
- memberikan kesedaran tentang
keburukan pemberi dan
penerima rasuah
Perbezaan penyelesaian masalah Islam dan
konvensional
Islam Konvensional
Sumber utama Al- Asas kefahaman
Quran, Hadis rasional manusia
Matlamat keduniaan
Matlamat untuk
sahaja dan
dunia dan akhirat
sementara
Jauhkan diri
Dapat tambah
daripada rahmat
ketaqwaan
Allah
Berteraskan nilai-
Lebih kepada
nilai akhlak yang
sentimen dan emosi
murni
Modul Nota Ringkas Tasawwur Islam SPM
SISTEM PENTADBIRAN MENURUT ISLAM
1. Khalifah ialah org yg menggantikan orang
lain dalam menjalankan tugas atau suatu
urusan.
2. Dia antara tugas manusia di muka bumi
ialah :-
- mentadbir alam
- mentakmir manusia
- mentakmir masyarakat
- mentakmir negara
3. Di antara ciri-ciri pentadbiran Islam
ialah :-
- berasaskan akhlak
- berdasarkan syura
- mengambil perhatian kepada
keperluan diri, rohani dan
jasmani manusia
- mempunyai tanggugjawab
penjagaan dan kuasa untuk
ditaati
- berasaskan sistem rabbani
- bersifatideal dan syumul
4. Di antara sifat-sifat penguasa Islam :-
- inovatif
- kebaktian
- kemuliaan
- kebenaran dan menepati janji
- keadilan
- kesabaran dan disiplin
- keberanian
- toleransi
- kesefahaman
- ihsan
- murah hati
- memaafkan
- membalas jahat dengan baik
Page 30