PANGHIHIRAM NG SALITA

Ulat ni Denise Marygrace Santos

Lahat ng wikang buhay ay may palatantandaan ng panghihiram sa ibang wika sa daigsig Kapag ang wikang Filipino ay nanghihiram ng salita ay hindi na isnosoli o ibinabalik ang salita sa wikang pinaghiraman bagkus ay inaangkin natin ang salita

Paghati sa mga dagdag na letra

Mga may ponemikong katangian katulad ng F,J,V at Z Mga may kinakatawang higit pa sa isang tunog tulad ng C,N,Q at X Sa pagbababaybay ng mga hiram na salita sa Filipino,gagamitin lamang ang mga letrang may ponemikong katangian

Ngunit ano na ang gagawin sa mga salitang hiram na dati na binago na ang ispeling o umangkop na sa orihinal na ispeling sa Filipino?

Ang mga salitang hiniram na dati ay pananatilihan, ngunit ituturing lamang bilang lehitimong varyant ng ispeling Ang mga halimbawa ng mga salitang ito ay: pabrika, pamilya, paborito,Pebrero,baka,bakasyon Biyernes at sapatos

Gabay sa Pagbuo/Panghihiram ng Salita

Hanapin ang katumbas Korpus ng wikang Filipino Diksyunaryo at iba pang talasalitaan

Gagamitin ang baybay

Baguhin ang baybay Daluyan at iba pang jornal sa Filipino,iba pang pambansang publikasyon sa Filipino

Iba pang wika sa Pilipinas

Mga Talasalitaan ng mga ito

Gagamitin ang Baybay

Isa-Filipino ang Baybay

Mga rehiyonal o pambansang publikasyon sa mga wikang ito

Hiramin sa Kastila

Hiramin sa Ingles

Isa-Filipino ang Baybay

Hiramin ng buo sa Ingles Lumikha at baybayin sa Filipino Isa Filipino ang baybay

Gabay sa Pag-Edit ng Salitang Hiram

Mga Hiram na Salitang Linalapian

Kapag ang salitang-ugat ay hiram na salita na nasa orihinal na anyo ang mga panlaping nagtatapos sa -ng ay hindi nagbabago ng baybay at inihiwalay sa salitang ugat sa pamamagitan ng gitling Halimbawa: Mang-snatch Pang-cable Pang-jogging

Mga Hiram na Salita na May Initial Consonant Cluster

Kapag kasama sa reduplikasyon ang pantig na nagsisimula sa consonant cluster o dalawang katinig, karaniwang tinatanggal ang ikalawang katinig sa unang bahagi ng reduplikasyon

Halimbawa: Magba-brown-out (sa halip na magbrabrown-out) Magbo-blow-out (sa halip na magbloblow-out) Magko-clone (sa halip na magklo-clone) Maggogroseri (sa halip na maggrogroseri) Magpoprotesta (sa halip na magproprotesta)

Kung ang dalawang katinig ay digrapo o dalawang katinig na may iisang tunog lamang, karaniwang inuulit ang digrapo at unang patinig o ang tunog sa Filipino ng unang patinig sa pagbibigkas ng salitang-ugat

Halimbawa: Magsha-shampoo (sa halip na magsashampoo) Magsha-shopping (sa halip na mag-sashopping) Magtsetsek (sa halip na magtetsek)

Sa pagbabaybay ng ibang consonant cluster (higit sa dalawa) na dumaraan sa reduplikasyon, karaniwang inuulit ang tunog ng unang katinig at unang patinig ng unang pantig na maririnig sa pagbigkas ng salitang-ugat

Halimbawa:

Magki-crystallize Magda-dry-cleaning

Sa pagbabaybay n consonant cluster na nagsisimula sa s at dumaraan sa reduplikasyon, karaniwang inuulit ang tunog ng unang patinig sa pagbibigkas ng salitang-ugat

Halimbawa: Mag-i-scan Mag-iiskedyul Mag-i-slow motion Mag-i-snow

Mga Nilapiang Hiram na Salita

Nilalagyan ng gitling ang mga nilalapiang hiram na salita kapag hindi pa ganap na nalalangkap ang panlapi at ang salita

Halimbawa:

Pang-cable Mag-quarantine Mag-censor Mag-follow-up Pang-jackpot

Plural na Salitang Hiram na Nasa Plural na Anyo

Sa pagsusulat ng pangmaramihang anyo ngsalitang hiram, ginagamit ang mga sa batayang anyo o singular na salita

Halimbawa: Mga painting Mga computer Mga cellphone

Maari ding gamitin ang pangmaramihang anyo ng salitang hiram, ngunit hindi na kailangan pang pangunahan ito ng mga Halimbawa: Ang mga painting o ang paintings (hindi ang mga paintings) Ang mga computers o ang computers (hindi ang mga computers) Ang mga cellphone o ang cellphones (hindi ang mga cellphones)

Pagbaybay at Panghiram ng mga Salita

Ginagamit ang walong dagdag na letrang c,f,j,,q,v,x,at z sa pagbaybay ng mga salitang hinihiram o ipinapasok ng buo sa korpus ng wikang Filipino. Ginagamit din ang f,j,v,at z kapag binabaybay sa Filipino ang salitang hiram.