Pinili Pinili ng ng HARI HARI ang ang Israel Israel
Pinasimulan Pinasimulan ang ang Pagliligtas Pagliligtas Unang Eksena: Unang Eksena: Isang Isang Bayan Para Bayan Para sa sa HARI HARI enesis: enesis: Panimula Panimula sa sa Istorya Istorya ng ng Israel Israel Panahong Panahong panglahatan panglahatan (3 (3- -11 11) ) Panahon Panahon ng ng mga mga patriyarka patriyarka (12 (12- -50) 50) enesis 3 enesis 3- -11 11 Tema Tema?? Pagsabog Pagsabog ng ng kasalanan kasalanan: : pinagmulan pinagmulan, , pagkalat pagkalat, , mga mga epekto epekto %:gon %:gon ng ng Diyos Diyos: : pangako pangako, , paghatol paghatol Pagsabog Pagsabog ng ng Kasalanan Kasalanan sa sa Buhay Buhay ng ng Tao Tao (en. 4) (en. 4) Nakasisiyang Nakasisiyang ganda ganda ng ng nilikha nilikha ng ng Diyos Diyos: : pamilya pamilya, , pag pag- -unlad unlad ng ng paraan paraan ng ng pamumuhay pamumuhay ( (.ulture .ulture) ) ahat ahat narumihan narumihan 54lluted) 54lluted) ng ng kasalanan kasalanan: : pagpatay pagpatay, , maling maling direksiyon direksiyon ng ng pamumuhay pamumuhay ( (.ultural a.tivity .ultural a.tivity) ) $a 5anah4n ni N4e, an4 ang makikita $a 5anah4n ni N4e, an4 ang makikita nating direksiy4n ng m4ralidad ng nating direksiy4n ng m4ralidad ng mga ta4 Paan4 tumug4n ang Diy4s mga ta4 Paan4 tumug4n ang Diy4s dit4 dit4 $a Genesis 6.8, an4 ang i5ina5akita $a Genesis 6.8, an4 ang i5ina5akita nit4 tungk4l sa Diy4s nit4 tungk4l sa Diy4s Tugon Tugon ng ng Diyos Diyos: : Tapat Tapat sa sa Pangako Pangako Angkan Angkan mula mula kay kay Adan Adan hanggang hanggang kay kay Noe Noe May May susunod susunod na na maka maka- -Diyos Diyos na na angkan angkan na na magiging magiging katuparan katuparan ng ng pangako pangako (en. 3:15) (en. 3:15) Tugon Tugon ng ng Diyos Diyos: : Paghatol Paghatol (en. 6 (en. 6- -9) 9) Sinasakal Sinasakal ng ng kasamaan kasamaan ang ang buhay buhay ng ng tao tao Mapanirang Mapanirang baha baha Tugon Tugon ng ng Diyos Diyos:: Katapatan Katapatan sa sa Pangako Pangako Si Noe Si Noe at at ang ang arko arko Ang Ang tipan tipan kay kay Noe Noe Bagong Bagong simula simula kay kay Noe Noe at at sa sa nilikha nilikha Ang Ang layunin layunin ng ng Diyos Diyos hindi hindi nagbabago nagbabago N4ahs Ark by Edward Hicks Tipan Tipan ( (4venant 4venant) ) Isang Isang matibay matibay na na kasunduan kasunduan -4nd) -4nd) Sa Sa pamamagitan pamamagitan ng ng dugo dugo Pinagtitibay Pinagtitibay ng ng mas mas nakatataas nakatataas ( (tulad tulad ng ng hari hari) ) Baha Pinarusahan ng Diyos ang mga tao sa pamamagitan ng baha, ngunit iniligtas si Noe at ang kanyang pamilya. enesis 6-9 4 %ore ng Babel Ikinalat ng Diyos ang mga tao at nagkaroon ng iba`t ibang wika. enesis 10-11 Ang Ang mga mga bansa bansa at at ang ang pagrerebelde pagrerebelde Ang Ang pagkalat pagkalat ng ng mga mga bansa bansa Nagkaisang Nagkaisang subukang subukang maging maging malaya malaya mula mula sa sa Diyos Diyos ( (aut4n4my aut4n4my pansariling pansariling pamamahala pamamahala) ) Paghatol Paghatol ng ng Diyos Diyos Ang Ang Tipan Tipan kay kay Abraham: Abraham: Pinagpala Pinagpala Upang Upang Maging Maging Pagpapala Pagpapala &niversal t4 5arti.ular. &niversal t4 5arti.ular. Mula Mula sa sa lahat lahat ng ng bansa bansa tungo tungo sa sa isang isang tao tao Pagpapala Pagpapala sa sa isang isang tao tao, , isang isang bansa bansa Daluyan Daluyan ng ng pagpapala pagpapala sa sa lahat lahat ng ng bansa bansa, , sa sa buong buong mundo mundo Ang Ang Tipan Tipan kay kay Abraham: Abraham: Pinagpala Pinagpala Upang Upang Maging Maging Pagpapala Pagpapala %he4l4gi.al %he4l4gi.al Blue5rint Blue5rint (en. 12:1 (en. 12:1- -3) 3) Pagpalain Pagpalain si si Abraham: ' Abraham: 'Gagawin Gagawin kitang kitang isang isang dakilang dakilang -ansa -ansa.` .` Pagpalain Pagpalain ang ang lahat lahat ng ng bansa bansa sa sa mundo mundo Ang Ang inihahatid inihahatid sa sa ating ating ng ng ilang ilang talatang talatang ito ito ay ay isang isang the4l4gi.al -lue5rint the4l4gi.al -lue5rint ( (plano plano ng ng Dios) Dios) para para sa sa kasaysayan kasaysayan ng ng pagliligtas pagliligtas sa sa mundo mundo.` .` - - W. W. Dumbrell Dumbrell Sumpa Sumpa at at Pagpapala Pagpapala Sa Sa pamamagitan pamamagitan ni ni Abraham Abraham babaligtarin babaligtarin ng ng Diyos Diyos ang ang sumpa sumpa na na dulot dulot ng ng kasalanan kasalanan Anu Anu- -an4ng sum5a sa Genesis 1 an4ng sum5a sa Genesis 1- -11 11 ang makikita nating -a-aligtarin ng ang makikita nating -a-aligtarin ng Diy4s sa 5angak4 niya kay Diy4s sa 5angak4 niya kay A-raham A-raham Bakit mahalaga 5ara sa atin ngay4n Bakit mahalaga 5ara sa atin ngay4n ang huling -ahagi ng 5angak4 ang huling -ahagi ng 5angak4 Tipan Tipan kay kay Abraham Abraham en. 12: en. 12: Pangako Pangako en. 15: en. 15: Pinasimulan Pinasimulan ang ang tipan tipan en. 17: en. 17: Pinagtibay Pinagtibay ang ang tipan tipan 5 Abraham Tinawag ng Diyos si Abraham at nakipagtipan sa kanya. enesis 12-25 Paan4 naisasalarawan sa Paan4 naisasalarawan sa -uhay ni A-raham ang 'life 4f -uhay ni A-raham ang 'life 4f faith` 4 5agtitiwala sa mga faith` 4 5agtitiwala sa mga 5angak4 ng Diy4s 5angak4 ng Diy4s Isaac, Jacob, Joseph Isaac, Jacob, Joseph Mga Mga pangakong pangakong nakapaloob nakapaloob sa sa tipan tipan inulit inulit sa sa mga mga patriyarka patriyarka awa awa ng ng Diyos Diyos sa sa makasalanang makasalanang pamilya pamilya Nanatiling Nanatiling tapat tapat ang ang l l $haddai $haddai J4se5h Overseer 4f the Phara4hs Granaries by awrence Alma-Tadema 6 Isaac Si Isaac ang anak na ipinangako ng Diyos at ama ni Jacob. enesis 25 7 1acob Niloko ni Jacob (na pinangalanang Israel) ang kanyang kapatid na si Esau at ninakaw ang pagkapanganay nito. enesis 27-36 8 1ose Si Jose, pang-11 anak na lalaki ni Israel, ay ibinentang maging alipin sa Ehipto. enesis 37-50 Pitumpu sa sambahayan ni Jacob ay lumipat sa Ehipto dahil sa taggutom. enesis 46-47 9 Pamilya ni 1acob l:mipat sa Ehipto Ang mga kuwent4 ng 5amilya ni Ang mga kuwent4 ng 5amilya ni A-raham, Isaa., Ja.4- at mga anak A-raham, Isaa., Ja.4- at mga anak ni Ja.4- ay 5un4 ng i-at i-ang ni Ja.4- ay 5un4 ng i-at i-ang kasalanan. An4 ang i5ina5akita nit4 kasalanan. An4 ang i5ina5akita nit4 sa karakter at layunin ng Diy4s sa karakter at layunin ng Diy4s An4ng en.4uragement nit4 sa atin An4ng en.4uragement nit4 sa atin Balik-tanaw 10 Pagkaalipin hanggang !assover Pagkatapos na maalipin nang 400 taon, ipinakita ng Diyos ang kanyang kapangyarihan sa pamamagitan ng mga salot hanggang sa Pass4ver Exodo 7-12 Exodo: Exodo: Pagbubuo Pagbubuo sa sa Isang Isang Bayan Bayan 1 1- -18) 18) Binuo Binuo ang ang Israel Israel sa sa pamamagitan pamamagitan ng ng makapangyarihang makapangyarihang pagliligtas pagliligtas ng ng Diyos Diyos 19 19- -24) 24) Nakatali Nakatali ang ang Israel Israel sa sa Diyos Diyos sa sa pamamagitan pamamagitan ng ng isang isang tipan tipan 25 25- -40) 40) Dumating Dumating ang ang presensiya presensiya ng ng Diyos Diyos para para makasama makasama ang ang kanyang kanyang bayang bayang pinili pinili Binuo Binuo ang ang Israel Israel Pagdami Pagdami ng ng bilang bilang ng ng mga mga Israelita Israelita Pang Pang- -aalipin aalipin ng ng mga mga Egyptians Egyptians Nagsugo Nagsugo ang ang Diyos Diyos ng ng tagapamagitan tagapamagitan (Moses) (Moses) Ipinakilala Ipinakilala ang ang sarili sarili sa sa pangalang pangalang YHWH YHWH . 6.6 . 6.6- -8. An4 ang i-ig sa-ihin ng 8. An4 ang i-ig sa-ihin ng 'Yahweh` An4 ang kahalagahan 'Yahweh` An4 ang kahalagahan nit4 5ara sa Israel nit4 5ara sa Israel Pagliligtas Pagliligtas Sa Sa pamamagitan pamamagitan ng ng paghatol paghatol ng ng Diyos Diyos aban aban sa sa mga mga diyos diyos ng ng mga mga Egyptians (Ex. 12:12) Egyptians (Ex. 12:12) aban aban kay kay Pharaoh Pharaoh Sa Sa pamamagitan pamamagitan ng ng dugo dugo ng ng kordero kordero ( (lam- lam-) ) ( (Pass4ver Pass4ver o o Paskuwa Paskuwa) ) Pagdiriwang Pagdiriwang ng ng pagliligtas pagliligtas (Ex. 15) (Ex. 15) 11 Pinang:nahan ni Moises ang Israel palabas ng Ehipto Exodo 12:37-51 12 Hinati ng Diyos ang dagat Exodo 14 1 Nagbigay ang Diyos ng pagkain at in:min Exodo 15-16 Nakatali Nakatali sa sa Diyos Diyos ang ang Israel Israel sa sa Isang Isang Tipan Tipan Sa Sa Bundok Bundok ng ng Sinai Sinai Sa Sa Bundok Bundok ng ng Sinai (Ex. 19:4) Sinai (Ex. 19:4) Nakita Nakita n`yo n`yo ang ang ginawa ginawa ko ko sa sa mga mga Egyptians Egyptians Dinala Dinala ko ko kayo kayo tulad tulad ng ng sa sa pakpak pakpak ng ng agila agila Dinala Dinala ko ko kayo kayo palapit palapit sa sa akin akin Nakatali Nakatali sa sa Diyos Diyos ang ang Israel Israel sa sa Isang Isang Tipan Tipan Sa Sa Bundok Bundok ng ng Sinai Sinai Tawag Tawag ng ng tipan tipan Tawag Tawag ng ng Tipan Tipan Kayamamang Kayamamang pag pag- -aari aari, , kaharian kaharian ng ng mga mga pari pari, banal , banal na na bansa (Ex. 19:3 bansa (Ex. 19:3- -6) 6) Pagkapili Pagkapili ( (ele.ti4n ele.ti4n) ) sa sa isang isang pribilehiyo pribilehiyo at at paglilingkod (Deut. 7:7 paglilingkod (Deut. 7:7- -9) 9) Maipakita Maipakita o o maitanyag maitanyag ang ang mga mga tao tao Sa Sa kapakanan kapakanan ng ng mga mga bansa bansa Ang kasaysayan ng Israel mula sa puntong ito, kung tutuusin, ay isang komentaryo kung gaano katapat ang Israel na tuparin ang pagkakatawag ng Diyos sa kanila na ibinigay sa Bundok ng Sinai..` -W. Dumbrell Nakatali Nakatali sa sa Diyos Diyos ang ang Israel Israel sa sa Isang Isang Tipan Tipan Sa Sa Bundok Bundok ng ng Sinai Sinai Tawag Tawag ng ng Tipan Tipan Ang Ang pakikipagtipan pakikipagtipan ayon ayon sa sa kultura kultura ng ng An.ient An.ient Near ast Near ast Kultura Kultura ng ng An.ient Near ast An.ient Near ast Ex. 19 Ex. 19- -24: 24: Anyo Anyo ng ng dokumento dokumento ng ng isang isang tipan tipan An.ient Near astern .4venants in Hittite and An.ient Near astern .4venants in Hittite and gy5tian em5ires gy5tian em5ires Tipan Tipan Ang Ang Diyos Diyos ang ang Dakilang Dakilang Hari Hari Israel Israel ang ang sakop sakop na na bayan bayan ahat ahat ng ng bahagi bahagi ng ng buhay buhay ng ng Israel ay Israel ay nasa nasa ilalim ilalim ng ng pamamahala pamamahala ng ng Diyos Diyos Kautusan Kautusan An4 ang i5ina5akita ng kautusan ten An4 ang i5ina5akita ng kautusan ten .4mmandments) sa klase ng relasy4n .4mmandments) sa klase ng relasy4n ng Diy4s at ng Israel ng Diy4s at ng Israel Paan4 it4 'g44d news` Paan4 it4 'g44d news` An4 ang i5ina5akita nit4 sa mga An4 ang i5ina5akita nit4 sa mga -ansang naka5aligid sa kanila -ansang naka5aligid sa kanila Kautusan Kautusan Pamamahala Pamamahala ng ng Diyos Diyos sa sa lahat lahat ng ng bahagi bahagi ng ng buhay buhay Pagbalik Pagbalik sa sa intensiyon intensiyon ng ng Diyos Diyos sa sa paglikha paglikha Mabuting Mabuting balita balita! ! Buhay Buhay na na kasiya kasiya- -siya siya! ! Pagpapakita Pagpapakita sa sa ibang ibang bansa bansa Mga Mga Detalye Detalye ng ng Kautusan Kautusan Ex. 20: Ex. 20: Sampung Sampung Utos Utos Pangkalahatan/buod ng mga utos ng Diyos Pangkalahatan/buod ng mga utos ng Diyos Relasyon ng Israel sa Diyos (1 Relasyon ng Israel sa Diyos (1- -44) ) Relasyon ng mga Israelita sa isa`t isa (6 Relasyon ng mga Israelita sa isa`t isa (6- -10 10) ) Ex. 20 Ex. 20- -22 22: Detalyadong mga utos ng Diyos : Detalyadong mga utos ng Diyos Nakatali sa Diyos ang Israel Nakatali sa Diyos ang Israel sa Isang Tipan sa Isang Tipan Sa Bundok ng Sinai Sa Bundok ng Sinai Pagkatawag sa tipan Pagkatawag sa tipan An.ient Near astern -a.kgr4und An.ient Near astern -a.kgr4und Seremonya ng tipanan Seremonya ng tipanan . 24. Pag5a5ati-ay ng ti5an. . 24. Pag5a5ati-ay ng ti5an. $erem4nya. Bl44d 4f the .4venant $erem4nya. Bl44d 4f the .4venant remem-er Jesus w4rds in last remem-er Jesus w4rds in last su55er). An4 it4 Bakit it4 su55er). An4 it4 Bakit it4 mahalaga An4 ang 5angak4ng mahalaga An4 ang 5angak4ng -initawan dit4 ng Israel -initawan dit4 ng Israel Naghanda ang Diyos Naghanda ang Diyos na Tumira sa Israel na Tumira sa Israel Mga tagubilin sa paggawa ng tabernakulo (25 Mga tagubilin sa paggawa ng tabernakulo (25- -31) 31) Di karapat Di karapat- -dapat ang Israel sa presensiya ng Diyos dapat ang Israel sa presensiya ng Diyos (32 (32- -34) 34) Nanirahan ang Diyos sa Israel dahil sa kanyang Nanirahan ang Diyos sa Israel dahil sa kanyang pag pag- -ibig (35 ibig (35- -40) 40) An4 ang layunin ng 5agtatay4 ng An4 ang layunin ng 5agtatay4 ng ta-ernakul4 Bakit it4 nasa sentr4 ng ta-ernakul4 Bakit it4 nasa sentr4 ng -uhay es5irituwal ng Israel -uhay es5irituwal ng Israel 14 Ang Samp:ng Utos 15 Ang %abernak:lo sa Disyerto Tinanggap ni Moises ang -lue5rint sa paggawa ng tabernakulo Exodo 24-27 Tinanggap ni Moises ang kautusan. Exodo 20 evitico evitico: Pamumuhay kasama ang : Pamumuhay kasama ang banal na Diyos banal na Diyos Pagbubuong Pagbubuong- -muli ng nasirang kasunduan muli ng nasirang kasunduan Mga handog at alay Mga handog at alay Kautusang pangseremonya Kautusang pangseremonya Mga pista Mga pista - - pagdiriwang pagdiriwang Para saan ang mga 5ari at i-at Para saan ang mga 5ari at i-at i-ang uri ng mga hand4g at mga i-ang uri ng mga hand4g at mga 5ista 5ista An4 ang gust4ng itur4 ng Diy4s sa An4 ang gust4ng itur4 ng Diy4s sa 5amamagitan ng 5aghahati ng 5amamagitan ng 5aghahati ng 'malinis` at 'marumi` 'malinis` at 'marumi` Mga Bilang Mga Bilang: Paglalakbay sa upang : Paglalakbay sa upang Pangako Pangako Mga senyales ng parating na katanyagan Mga senyales ng parating na katanyagan Pagsubok ng Diyos Pagsubok ng Diyos Pr4visi4n. Pr4visi4n. Sinong magbibigay ng kailangan nila? Sinong magbibigay ng kailangan nila? Leadershi5. Leadershi5. Sinong mangunguna o mamumuno sa kanila? Sinong mangunguna o mamumuno sa kanila? Pr4te.ti4n. Pr4te.ti4n. Sinong magtatanggol sa kanila laban sa kaaway? Sinong magtatanggol sa kanila laban sa kaaway? Pagsuway at di Pagsuway at di- -pagtitiwala ng Israel pagtitiwala ng Israel Parusa ng Diyos at katapatan ng Diyos Parusa ng Diyos at katapatan ng Diyos 16 Pinadala ang mga Espiya 12 espiya, 2 sa kanila maganda ang ulat, 10 ay hindi. Mga Bilang 13 17 Palig:y-ligoy sa Disyerto Dahil naniwala sa masamang ulat, nagpaliguy-ligoy sila nang 40 taon. Mga Bilang 14 Dit4 sa Mga Bilang, na maraming Dit4 sa Mga Bilang, na maraming kuwent4ng nakaka kuwent4ng nakaka- -de5ress dahil sa de5ress dahil sa 5aulit 5aulit- -ulit na 5agsuway ng mga ulit na 5agsuway ng mga Israelita, 5aan4 i5ina5akilala ng Israelita, 5aan4 i5ina5akilala ng Diy4s ang kanyang sarili Diy4s ang kanyang sarili Balik-tanaw De:teronomio De:teronomio: Malapit na sa upang Pangako : Malapit na sa upang Pangako Unang sermon: Katapatan ng Diyos sa Israel (1:6 Unang sermon: Katapatan ng Diyos sa Israel (1:6- - 4:40) 4:40) Ika Ika- -2 sermon: Mga kautusan ng Diyos na nakapaloob 2 sermon: Mga kautusan ng Diyos na nakapaloob sa tipan (4:44 sa tipan (4:44 chap. 28) chap. 28) Ika Ika- -3 sermon: Mga pamimilian sa hinaharap (chaps. 3 sermon: Mga pamimilian sa hinaharap (chaps. 29 29- -30) 30) Istruktura ng Tipan Istruktura ng Tipan Diyos (Hari) SAITA Pangako Utos Babala B:hay Kasagaan Pagpapala Kamatayan Kapahamakan S:mpa Mula 4d4 hanggang Mula 4d4 hanggang Deuter4n4mi4, anu Deuter4n4mi4, anu- -an4ng katangian an4ng katangian at layunin ng Diy4s ang i5inakita at layunin ng Diy4s ang i5inakita niya sa atin niya sa atin Ang K:wento ng Bibliya Ang K:wento ng Bibliya Unang Y:gto Unang Y:gto: : Itinatag Itinatag ng ng Diyos Diyos ang ang Kanyang Kanyang Kaharian Kaharian: : PAIKHA PAIKHA Ika Ika- -2 Y:gto 2 Y:gto: : Pagrerebelde Pagrerebelde sa sa Kanyang Kanyang Kaharian Kaharian: : PAKAKASAA PAKAKASAA Ika Ika- - Y:gto Y:gto: : Pinili Pinili ng ng Hari Hari ang ang Israel: PINASIMUAN AN Israel: PINASIMUAN AN PAIITAS PAIITAS &3a3g Ekse3a &3a3g Ekse3a. . Isang Isang Bayan Bayan 5ara 5ara sa sa Hari Hari Ika Ika- -2 Ekse3a 2 Ekse3a. . Isang Isang Lu5a Lu5a 5ara 5ara sa sa Kanyang Kanyang Bayan Bayan Ika Ika- -3 Yugto: 3 Yugto: Pinili ng HARI ang Israel Pinili ng HARI ang Israel Pinasimulan ang Pagliligtas Pinasimulan ang Pagliligtas Ika Ika- -2 Ekse3a: 2 Ekse3a: Isang :pa para sa Kanyang Bayan Isang :pa para sa Kanyang Bayan 16 Pinadala ang mga Espiya 17 Palig:y-ligoy sa Disyerto 18 Pagsakop sa :pa Namatay si Moises at si Josue ang nanguna sa kanila sa lupang pangako. Josue 1 J4s. 1.1 J4s. 1.1- -9, Deut. 31.7 9, Deut. 31.7- -8. An4 ang 8. An4 ang 5angak4 at en.4uragement na 5angak4 at en.4uragement na i-inigay kay J4sue sa simula ng i-inigay kay J4sue sa simula ng kam5anyang angkinin/saku5in ang kam5anyang angkinin/saku5in ang lu5a lu5a 1os:e 1os:e: upang Kaloob ng Diyos : upang Kaloob ng Diyos Dinala ng Panginoon ang Israel sa lupang ipinangako Dinala ng Panginoon ang Israel sa lupang ipinangako niya (chap. 1 niya (chap. 1 5:12) 5:12) Ibinigay ng Panginoon sa Israel ang lupang ipinangako Ibinigay ng Panginoon sa Israel ang lupang ipinangako niya (5:13 niya (5:13 chap. 12) chap. 12) 1os:e 1os:e: upang Kaloob ng Diyos : upang Kaloob ng Diyos Dinala ng Panginoon ang Israel sa lupang ipinangako Dinala ng Panginoon ang Israel sa lupang ipinangako niya (chap. 1 niya (chap. 1 5:12) 5:12) Ibinigay ng Panginoon sa Israel ang lupang ipinangako Ibinigay ng Panginoon sa Israel ang lupang ipinangako niya (5:13 niya (5:13 chap. 12) chap. 12) Hinati Hinati- -hati ng Panginoon ang lupa para sa kanya hati ng Panginoon ang lupa para sa kanya- - kanyang tribo (chaps. 13 kanyang tribo (chaps. 13- -22) 22) 1os:e 1os:e: upang Kaloob ng Diyos : upang Kaloob ng Diyos Dinala ng Panginoon ang Israel sa lupang ipinangako Dinala ng Panginoon ang Israel sa lupang ipinangako niya (chap. 1 niya (chap. 1 5:12) 5:12) Ibinigay ng Panginoon sa Israel ang lupang ipinangako Ibinigay ng Panginoon sa Israel ang lupang ipinangako niya (5:13 niya (5:13 chap. 12) chap. 12) Hinati Hinati- -hati ng Panginoon ang lupa para sa kanya hati ng Panginoon ang lupa para sa kanya- - kanyang tribo (chaps. 13 kanyang tribo (chaps. 13- -22) 22) Pinagtibay muli ang tipan (chaps. 23 Pinagtibay muli ang tipan (chaps. 23- -24) 24) Ang upa: Kaloob ng Panginoon Ang upa: Kaloob ng Panginoon (Jos. 21:43 (Jos. 21:43- -45) 45) Pagsakop: awa ng Panginoon Pagsakop: awa ng Panginoon inabayan ang Israel tungo sa lupang pangako (3 inabayan ang Israel tungo sa lupang pangako (3- -4) 4) Nagsilbing Nagsilbing .4mmander .4mmander (5:13 (5:13- -15) 15) Nagpabagsak sa Jericho (6) Nagpabagsak sa Jericho (6) Nagbigay ng tagumpay (9 Nagbigay ng tagumpay (9- -12) 12) Istruktura ng Tipan Istruktura ng Tipan Diyos (Hari) SAITA Pangako Utos Babala B:hay Kasagaan Pagpapala Kamatayan Kapahamakan S:mpa Mga Pamimilian sa upa tungkol sa Tipan Mga Pamimilian sa upa tungkol sa Tipan 1ericho 1ericho: Pagpapala sa pagtitiwala/pagsunod : Pagpapala sa pagtitiwala/pagsunod Ai Ai: Sumpa sa di : Sumpa sa di- -pagtitiwala/pagsuway pagtitiwala/pagsuway Mt Ebal Mt Ebal (Jos. 8:30 (Jos. 8:30- -35) 35) Shechem Shechem(24) (24) Holy War` Holy War` Bakit kailangang patayin at wasakin lahat? Bakit kailangang patayin at wasakin lahat? Parusa sa mga bansang rebelde sa Diyos (en. 15:16) Parusa sa mga bansang rebelde sa Diyos (en. 15:16) Panganib ng pagsamba sa mga diyus Panganib ng pagsamba sa mga diyus- -diyosan diyosan Isang istratehiya sa pagsisimula ng pagliligtas ng Diyos Isang istratehiya sa pagsisimula ng pagliligtas ng Diyos 19 Panahon ng mga H:kom Dahil bigo sa pagsakop sa buong lupa, nagkaroon ng paikut-ikot na pagsakop ng kaaway, pagsisisi at pagliligtas. Mga H:kom Mga H:kom Mga H:kom: Pagkabigong maging isang bayang : Pagkabigong maging isang bayang sh4w.ase/dis5lay sh4w.ase/dis5lay ng Diyos ng Diyos Nabigo ang Israel na kuhanin ang buong lupa (1) Nabigo ang Israel na kuhanin ang buong lupa (1) Paglilitis sa korte ng Diyos dahil sa pagsuway (2:1 Paglilitis sa korte ng Diyos dahil sa pagsuway (2:1- -5) 5) Ibinaba ang hatol ng Diyos: paikut Ibinaba ang hatol ng Diyos: paikut- -ikot (2:11 ikot (2:11- -23) 23) Paikut Paikut- -ikot na Paghatol ng Diyos ikot na Paghatol ng Diyos pagdurusa pang-aapi ng kaaway pagtawag sa Diyos galit ng Diyos pagliligtas ng Diyos kapahingahan kasalanan Mga H:kom Mga H:kom: Pagkabigong maging isang bayang : Pagkabigong maging isang bayang sh4w.ase/dis5lay sh4w.ase/dis5lay ng Diyos ng Diyos Nabigo ang Israel na kuhanin ang buong lupa (1) Nabigo ang Israel na kuhanin ang buong lupa (1) Paglilitis sa korte ng Diyos dahil sa pagsuway (2:1 Paglilitis sa korte ng Diyos dahil sa pagsuway (2:1- -5) 5) Ibinaba ang hatol ng Diyos: paikut Ibinaba ang hatol ng Diyos: paikut- -ikot (2:11 ikot (2:11- -23) 23) Nakita ang paikut Nakita ang paikut- -ikot na ito sa kasaysayan ng Israel ikot na ito sa kasaysayan ng Israel nang panahong ito (3 nang panahong ito (3- -16) 16) Isinalarawan ang pagkabulok ng puso ng tao (17 Isinalarawan ang pagkabulok ng puso ng tao (17- -21) 21) Bakit naakit ang mga Israelita sa Bakit naakit ang mga Israelita sa 5agsam-a kay Baal 5agsam-a kay Baal Fertility/5r4s5erity Fertility/5r4s5erity An4 ang i5ina5akita nit4 sa 5us4 ng An4 ang i5ina5akita nit4 sa 5us4 ng ta4 at sa layunin ng Diy4s ta4 at sa layunin ng Diy4s 19 Panahon ng mga H:kom Dahil bigo sa pagsakop sa buong lupa, nagkaroon ng paikut-ikot na pagsakop ng kaaway, pagsisisi at pagliligtas. Mga H:kom 20 Wala Pang Hari ang Israel Ang mga bansang umaatake sa Israel ay pinangungunahan ng mga hari, kaya humiling ang Israel ng isang hari. 1 Samuel 8 Bakit nag Bakit nag- -demand ng hari ang mga demand ng hari ang mga Israelita Bakit it4 senyales ng Israelita Bakit it4 senyales ng kanilang 5agtatakwil sa Diy4s I kanilang 5agtatakwil sa Diy4s I $amuel 8.7, Deut. 17.14 $amuel 8.7, Deut. 17.14- -20 20 21 Haring Sa:l Si Saul ang unang hari ng Kaharian ng Israel, ngunit di siya kinalugdan ng Diyos. 1 Sam:el 9 22 Haring David Si David ang ika-2 hari ng Kaharian ng Israel at naglingkod siya sa Diyos ng buong puso. 1 Sam:el 15 - 2 Sam:el 5:5 Sam:el Sam:el: Naging Isang Kaharian ang Israel : Naging Isang Kaharian ang Israel Nangailangan ng isang hari Nangailangan ng isang hari Ang uri ng haring gusto ng Diyos Ang uri ng haring gusto ng Diyos Di Di- -tapat ang paghahari ni Saul tapat ang paghahari ni Saul Tapat ang paghahari ni David Tapat ang paghahari ni David Ang Tapat na Hari. Ang Tapat na Hari. Nagtataguyod sa buhay Nagtataguyod sa buhay- -pagsamba (templo) ng pagsamba (templo) ng Israel Israel Nagtatagumpay laban sa mga kaaway ng Israel Nagtatagumpay laban sa mga kaaway ng Israel Ipinatutupad ang pagsunod sa kautusan Ipinatutupad ang pagsunod sa kautusan 2 $am. 7. 4venant with David. 2 $am. 7. 4venant with David. Jerses 8 Jerses 8- -16, anu 16, anu- -an4 ang i5inangak4 an4 ang i5inangak4 dit4 ng Diy4s at -akit it4 mahalaga dit4 ng Diy4s at -akit it4 mahalaga Ang Tipan kay David Ang Tipan kay David Ikinabit ang konsepto ng kaharian sa tipan kay Ikinabit ang konsepto ng kaharian sa tipan kay Abraham Abraham Paglabag ni David Paglabag ni David Pag Pag- -asa sa darating na 'anak ni David asa sa darating na 'anak ni David 2 Haring Solomon Si Solomon, anak ni David, ang nagtayo ng templo at nagpalawak ng kaharian, ngunit sa huli ay lumayo sa Diyos. 1 Hari 1-11 Mga Hari Mga Hari: Paglabag sa Kasunduan : Paglabag sa Kasunduan Nagsimulang maghari si Solomon nang may Nagsimulang maghari si Solomon nang may karunungan karunungan Itinayo ni Solomon ang templo sa Zion Itinayo ni Solomon ang templo sa Zion (Jerusalem) (Jerusalem) Nahati ang kaharian sa dalawa Nahati ang kaharian sa dalawa 24 Haring Rehoboam Ang anak ni Solomon na si Rehoboam ay gumawa ng di magandang desisyong mas pabigatin ang dalahin ng mga tao. 1 Hari 12-14 25 Ang Nahating Kaharian Ang desisyon ni Rehoboam ay nauwi sa rebelyon at pagkahati ng kaharian 10 tribo sa hilaga (Israel); 2 sa timog (Judah) 2 Cronica 10 Mga Hari Mga Hari: Paglabag sa Kasunduan : Paglabag sa Kasunduan Nagsimulang maghari si Solomon nang may karunungan Nagsimulang maghari si Solomon nang may karunungan Itinayo ni Solomon ang templo sa Zion (Jerusalem) Itinayo ni Solomon ang templo sa Zion (Jerusalem) Nahati ang kaharian sa dalawa Nahati ang kaharian sa dalawa Elijah and Elisha Elijah and Elisha kinumpronta ang di kinumpronta ang di- -tapat na Israel tapat na Israel Dumausdos ang Israel tungo sa kapahamakan/pagkabihag Dumausdos ang Israel tungo sa kapahamakan/pagkabihag 26 Krisis d:lot ng Assyria Binihag ng Assyria ang Israel (hilaga) at ikinalat sa iba`t ibang bansa dahil sa patuloy na pagsuway nila sa Diyos. 2 Hari 17 Mga Propeta: oseas, Amos, 1o3as Mga Propeta Bago ang Krisis: Isaias, Micas, Aahum, 1oel, 1eremias, Zefa3ias, abakuk, Obadias Pati ang Judah (timog) ay di nagtiwala sa Diyos at di nakinig sa mga propeta, kaya`t binihag sila ng Babylonia nang 70 taon. 2 Hari 2:26 - 25:0 Mga Propeta: a3iel, Ezekiel 27 Krisis d:lot ng Babylonia 2 Kings 17.7 2 Kings 17.7- -23. I-ig sa-ihin -a 23. I-ig sa-ihin -a nit4ng ina-and4na na ng Diy4s ang nit4ng ina-and4na na ng Diy4s ang kanyang ti5an kanyang ti5an Bakit nangyari ito? Bakit nangyari ito? Pagrerebelde sa kasunduan Pagrerebelde sa kasunduan paghatol ng paghatol ng Diyos Diyos Pinangunahan ng mga haring di Pinangunahan ng mga haring di- -tapat sa tapat sa kasunduan kasunduan Di nakinig sa mga propeta Di nakinig sa mga propeta Paghatol ng Diyos Paghatol ng Diyos Ipinatapon ang Israel sa Assyria (722 BC) Ipinatapon ang Israel sa Assyria (722 BC) Binihag ng Babylon ang Judah (586 BC) Binihag ng Babylon ang Judah (586 BC) Katapusan na ba? Katapusan na ba? Isang sulyap ng pag Isang sulyap ng pag- -asa: pinakawalan si asa: pinakawalan si Jehoiachin Jehoiachin Paan4 naka5ag-i-igay ng 5ag Paan4 naka5ag-i-igay ng 5ag- -asa asa ang mga it4 sa ka-ila ng -igat ng ang mga it4 sa ka-ila ng -igat ng hat4l ng Diy4s. Isa. 7.14, 9.6 hat4l ng Diy4s. Isa. 7.14, 9.6- -7, 7, 42.1 42.1- -4, e. 36.24 4, e. 36.24- -27, Jer. 31.31 27, Jer. 31.31- - 34 34 Mensahe ng mga Propeta: Mensahe ng mga Propeta: Nagbibigay ng Pag Nagbibigay ng Pag- -asa asa Magtatagumpay ang layunin ng Diyos Magtatagumpay ang layunin ng Diyos Bagong tipan, kaharian Bagong tipan, kaharian Sa pamamagitan ng Mesias (Cristo) Sa pamamagitan ng Mesias (Cristo) Na matipon at malinis ang Israel Na matipon at malinis ang Israel Na mailapit ang mga bansa sa Israel Na mailapit ang mga bansa sa Israel Pagkaraan ng 70 taon, pinayagan ni Haring Cyrus ng Persia ang Judah na bumalik sa Jerusalem. Ezra 1:1 Mga Propeta: ageo, Zacarias, Malakias 28 Cyr:s: ~Um:wi na Kayo! Balik-tanaw Ezra at Nehemias Ezra at Nehemias:: Bumalik ang Israel sa Kanilang upa Bumalik ang Israel sa Kanilang upa 539 BC: Pinayagan ni Cyrus na bumalik ang Israel: 539 BC: Pinayagan ni Cyrus na bumalik ang Israel: er:babel: er:babel: Binuo muli ang templo Binuo muli ang templo Ezra: Ezra: Binuo muli ang mga tao Binuo muli ang mga tao Nehemias: Nehemias: Binuo muli ang pader ng Jerusalem Binuo muli ang pader ng Jerusalem Dito nagtatapos Dito nagtatapos ang Ika ang Ika- - Y:gto Y:gto ng K:wento ng Diyos ng K:wento ng Diyos