You are on page 1of 83

olykefBuD;

tcef; ( 1 )

]][JY ZedE´ ...ZedE´aum rjrifygbJvm; ...}} [k q&mawmfonf u½kPmoufaomtoHjzifY ac:vdkuf


av\/ ]] [JY Owår ...ZedE´ b,frmS aeovJ ...}} xyfraH r;jref;jyefojzif?Y ud&k if Owåronf ausmif;cef;apYatmif
vdkufvH½SmazGNyD;aemuf OD;csvsuf ...
]] usufoa&cef;em;u armif;yv’ifay:rSm ouFef;acgif;NrD;NcKH tdyfaeygw,f bk&mY ...}}
]]w,fru kd w
f aYJ umif ...oGm;ac:prf; ...}}[k rdejYf yefojzif?Y ud&k ifEpS yf g; q&mawmf\a½SUodaYk &mufvm&m?
q&mawmfu ...
]] [JY ZedE´ ...eifbmjzpfovJ? eHeufqGrf;vJrpm;? aeYvnfqGrf;vJrpm;eJY aeraumif;bl;vm; ...}}
]] aeaumif;ygw,f bk&m; ...qGrf;rpm;wmu rpm;csifvdkYyg bk&m; ...}}
]] rdkufygbd wynfh&,f? eifYt½G,f oefwkef;jrefwkef; aeaumif;&ufeJY qGrf;rpm;csifwmrsm; tHYMop&mbJ?
eif bmjzpfvdkY qGrf;rpm;csif&wmvJ ...}}
]]rpm;csifvdkY bk&m; ...pm;vdkYvJ rjzpfbl; bk&m; ...}}[k vnfacsmif;udk tawmftm;xkwfum ½SifZedE´
avQmufxm;vdu k af ompum;onf q&mawmf\pdwEf v S ;Hk udk tawmfxcd u kd o f mG ;[efwal v\/ ud&k ifZedEu ´ m; touf
16ESpcf ef½Y adS o;aom tom;0if;0gvsuf ud, k v f ;Hk ud,
k af ygufxmG ;BuKid ;f \/ rsuv f ;Hk jyL;us,Mf unfvifí rsucf ;Hk arG;rSm
rdef;uav;ozG,f vSy\/ yJYESdyf"m;jzifY &dyfcgp OD;jynf;qHyifrSm pdrf;pdkvsuf wrsKd;usufoa&½SdvS\/ vufqHajcqH
rsm;vnf; xGm;BuKdif;OD;rnfhtoGifudk aqmifvsuf½Sdav\/ odkY&mwGif q&mawmfonf ½SifZedE´tm; cspfcifjcif;wdkYrSm
þtcsuftvufrsm;aMumifYr[kwf? OmPfaumif;jcif;? ½dk;om;jcif;? pum;ajymtoHcsKdí opöm½Sdjcif;? at;at;
aewwfjcif;wdkYaMumifYjzpfav&m? udk&ifZedE´rSm 3-4&ufwdkif wacGacGESifY aeaomtcg txl;pdwfraumif;awmYbJ
ac:,lar;jref;awmfrljcif;jzpfav\/
]]aeygOD;[J?Y eifbmjzpfvv Ykd J taMumif;udak jymOD;rSaygY ...}}[k rdeaYf omfvnf;? ud&k ifZedEr´ mS jyL;us,af om
rsuv f ;Hk Bu;D rsm;jzifY wcsurf QarmfMunfNh y;D vQif wzefacgif;atmufcsí vufwzufjzifY {uoDtem;pudk udik w f ,G af e\/
]] [JY Owåraum ...'Daumif bmjzpfwmvJ eifrodbl;vm;? 'Dtaumif ½l;aewmvm; ...}}
]] wynfhawmf rodbl; bk&mY ...olYbmom ouFef;BuD;NcKHNcKHNyD; tdyfaewmbJ bk&m; ...}}
]] taMumif;½S&d r,f ...taMumif;rJo Y ufouf 'Dvrkd jzpfEikd b f ;l ? aeOD; ...eifwYkd NrKUd xJ qGr;f cHomG ;wke;f u
b,fudka&mufMuovJ ...}}
ud&k ifOwåru oGuv f ufpmG pwifí? ]] wynfah wmfwaYkd wmY pkaH eatmif a&mufwmbJ bk&mY? ud&k ifZedEe´ u YJ
wjcm;pDbJ bk&mY ...}}
]] EdkY ZedE´aum eifb,foGm;NyD; qGrf;cHao;ovJ ...}}
]] wynfhawmf qGrf;rcHwm 4-5&uf ½SdNyDbk&mY? qGrf;rcHcsifawmYbl; ...}}
]] [JY Owår ...qGrf;avmif;wJYtdrfawGajymprf;? eifwdkYudk uaeY aoaocsmcsm ppfaq;&r,f? rmwkumr
acsmacsm b,fESpftdrfavmufu qGrf;xGufavmif;ovJ ...}}
]] tdraf wGawmY trsm;Bu;D bJ bk&mY? 'gayr,fY tacsmqk;H uawmY awmifyikd ;f u 0efrif;tdrrf mS rmwkumrav;
tacsmqkH;vdkY ajymMuw,f bk&mY ...}}[k ½SufaMumufaom trlt&mESifY avQmufxm;av&m ...
]] tdrf; ...igodNyD? [JY oli,fruav;[m 13ESpfavmuf½SdOD;r,f xifygYuvm; ...}}
]] [kwfygw,f bk&mY? odyfNyD;acsmwmbJvdkY ajymMumwmbJ bk&mY ...}}
]] ZedE´ ...eif tJ't D rd u
f kd qGr;f cHomG ;ovm; ...}}[k ar;jref;awmfr&l m? ½SiZf edEo ´ nf pum;jyefravQmufbJ
acgif;ikí YH omaeav\/ q&mawmfvnf; t"dygÜ ,fem;vnfum? ]]aMomf ...igY½iS f ZedE?´ eifazmufjyefwmaMumifu Y ;kd ?
qGrf;rpm;Edkifavmufatmif jzpf&ovm; ZedE´&,f ...? rdkufygbdawmYw,f? auom-avmrm-ecg-'EÅm-wapm
pwJY 32aum|mo½kyftpkudk eifcifwG,fae&ovm; [if ...}}[k qdkjrnfawmfrlaomfvnf; pum;jyefr&ojzifY?
]]w,fcufwJY owå0gbJ? ucFgyg#darmufawG wufaewm[m bmvkyfzdkYvJ ...}}
]] wynfhawmf &[ef;rwufcsifawmYbl; bk&mY? vdifjyefcsifNyD bk&mY ...}}
q&mawmfonfum; rsuv f ;Hk jyL;vsuf ]]igYwynfh cufNyD ...t½SK;H Bu;D ½SK;H tqk;H Bu;D qk;H Ny}D }[k rdeaYf wmfrvl su?f
]]rif;bZmaMumifY vlxGuf&rSmvJ wynfhi,f ...}}
]] raysmfvdkY bk&mY ...'Dtwdkif;qdk&if wynfhawmf toufwdkrSmbJ bk&mY ...}}
]] [dkuf acG;rom; ...eifYpdwf azmufjym;vGef;vSacsuvm;? aumif;NyD ...eifvlxGufawmY eifY
rmwkumruav;udk eif&r,fxifovm;? eifeJY eD;pyfygYrvm; ...}}
]] wynfah wmf &wJeY nf;eJY BurH ,f bk&mY ...}}[k vSpcf eJ 0efco H vdk avQmufxm;rdNy;D aemuf ½Suaf Mumufaom
trlt&mESifY acgif;idkufpdkufcsíaeonfudk q&mawmfonf NyKH;vsufMunfhawmfrl&if; ...
]] tdr;f ...ZedE´ ...ZedE?´ eifu Y kd q&mawmfBu;D wyg;jzpfatmif igynmoifay;csiw f ,f? eif 'Dvkd r[kwyf g
uvm;? aumif;NyD eif vlxGuf&if bmeJYrS tquftoG,fr½SdEdkifbl;? 'DawmY vlrxGufeJYOD; ...ig 0efrif;tdrf
oGm;wJYtcg eifvdkufcJY? 'DtcgrSm eifcspfwJY rmwkumruav;udk MumMumMunfh&r,f? igY½Sif vlrxGufeJYOD; ...}}
xdktcg udk&ifZedE´rSm q&mawmf\pum;udk txl;ESpfoufíaerd\/ tu,f pifppfum; 4if;udk,fwdkif
vlxGufíBuHpnfvsif eD;pyfzdkYr½Sdjzpfav&m? q&mawmfu ta&;w,lac:iifvsuf xGuf0ifoGm;vm&ygrl? rdrd\
cspfoluav;ESifY awGU&rnf jrif&rnf[k 0rf;ajrmufauseyfum ]]wifygYbk&m;? t½Sifbk&m;trdefYoHudk emcHvdkufem
ygrnf bk&m; ...}}[k cyfoGufoGuf avQmufxm;vdkufav\/
aemufwaeYeeH uf qGr;f cHxu G cf sed w
f iG f ud&k ifZedE\´ rsuEf mS trlt&monf wrsK;d ajymif;vsuf Munfvifaom
toGifudkaqmifíaeav\/ q&mawmfbk&m;BuD;onfvnf; ouFef;½kHvsuf aemufyg OD;yÍöif;? udk&ifrsm;ESifYtwl
xGuMf uaG wmfr&l m oefvsiNf rKUd olNrKUd om;wdrYk mS q&mawmfb&k m;ud, k wf ikd f qGr;f cHMuaG wmfro
l nf[k tkwt f w
k Mf uuG Mf uu
G f
jzpfum olx Y ufig qGr;f ESiq
Yf rG ;f [if;rsm;udk avmif;Muav\/ oefvsiNf rKUd awmifyikd ;f odaYk &mufvsif tjcm;&[ef;rsm;ESiYf
ud&k ifwuYkd ckd xJG w
k í
f ½SiZf edEw´ OD;wnf;udo k m aemufygtjzpfEiS Yf ac:aqmifvsuf oefvsi0f efrif;\ aetdrt f 0if0odYk
a&muf½v dS mav\/ 0efuawmfBu;D ESiYf taptyg;rde;f rrsm;onf yd@ywfqrG ;f udk aeYpOfavmif;aeMutwdik ;f aeMu&mrS
q&mawmfBu;D tm; zl;awGU&vQif ajrjyifwiG f 0yfcsíaeMuav\/ wzef q&mawmf\ t&dyt f ajctm;jzifY tdraf y:odYk
MuGvdkaMumif; od½Sd&um;? ]]MuGawmfrlygbk&m; MuGawmfrlygbk&m;}}[k yifYaqmifMuav\/
xdktcgusrS 0efrif;onfvnf; tdrfay:rS anmifapmif;wckwGif ae&mxdkifcif;rsm;cif;um toifYjyifí
xm;av\/
]] ,aeY q&mawmfbk&m;udk,fwdkif MuGawmfrlvmoudk; bk&mY ...}}
q&mawmfonf ]]tdr;f }}[k wcGe;f wnf;om rdeaYf wmfrv l suf rvSr;f rurf;wGif 0yfcsaeMuaom 0efuawmfEiS Yf
taptyg;rdef;uav;rsm;udk rodrom Munfh½SKawmfrlav\/ ½SifZedE´um; q&mawmfBuD;ESifY 4awmifcefYtuGm
ae&medrfYwGif pu©Ka`E´csvsufxdkifae&av\/
]] [dkoli,fr[m 0efrif;&JU orD;taxG;r[kwfvm; ...emr,f b,folwJYvJ ...}}
]] rSefyg ...wynfhawmf&JU orD;taxG;yg bk&m;? emr,f reef;EG,fygwJYbk&m; ...}}
]] tif; tif; ...b0qkawmif; w,fvdkYaumif;cJYykHbJ? toufb,favmuf½SdNyDvJ 'umBuD; ...}}
]] 13ESpf jynfhvkeD;ygNyD bk&m; ...}}
]] tdrf; ...[JY eifwdkYrSwfxm;? olwxl;udk remvdkpdwf? r½SKpdwf? rpä&d,pdwf enf;yg;cJYvdkY ESKwfcrf;yg;pyf
vSy&w,f? rsufvkH;aumif;&w,f? olwxl;udk oem;MuifemwJYpdwfaMumifY 'Db0rSm olwxl; oem;MuifembG,f
jzpf&w,f? 'gerSK? oDvrSK? bm0emrSKwdkYudk wwftm;orQ BuKd;pm;&r,f? pmaumwwfuJYr[kwfvm; ...}}
]] rSefyg ...olYr,fr,fudk,fwdkif oifjyvdkY oN*FKd[f0dxDydkif;avmuftxd a&mufygNyD bk&m; ...}}
]] tdrf; ...½kyfvu©PmuvJ ynmxufjrufr,fYykHaybJ ...}}pk q&mawmfonf 0efrif;uyfvSLonfh
vbuf&nfMurf;? ig;ajcmufzkwf ponfwdkYudk bkOf;ayí aeawmfrlav\/ þodkY vbuf&nfaomuf&if;vnf;
0efrif;ESiYf tv’myov’mypum;rsm;udk ajymqdv k su½f MdS u&m? ½SiZf edEr´ mS um; pu©Ka`EB´ u;D atmufocYkd svsuf wcgwcg
trSwfwrJY rmwkumrrsm;udk Munfh½SKrdav\/ taptyg; rdef;uav;rsm;ESifY reef;EG,fuav;rSmvnf; wcsufrQ
jyefMunfhum NrKHUNrKHUuav; NyKH;íaerdMuav\/
BuKHUBuKHU,kHY,kHY ykHYykHYuav;rQ xdkifaeaom reef;EG,f\ ½kyf&nfvu©Pmudkum; ½SifZedE´omr[kwf? rnfonfh
vlrsK;d rqdk pGv J rf;Murnfjzpfay\/ rde;f uav;wOD;udk rde;f rwdik ;f cspcf ifjcif;onf a,mufsm;uav;rsm; cspcf ifonfxuf
t"dygÜ ,f ydrk akd v;eufap\/ reef;EG,u f av;udu k m; jrifawGUorQ rde;f r a,mufsm; vlBu;D vli,frusef cspcf ifMuonf
[laom *kPfowif;rSm vGefcJYaom 3ESpf&moDcefYuyif ausmfMum;cJYoluav;jzpfojzifY? rnfírnfrQ tb,fuJYodkY
vSyonf[k csJUxGif&efvdkrnf r[kwfawmYacs/
q&mawmfb&k m;onfum; xrif;td;k wvk;H csuf omomBu;D Mumatmif tcsed jf zKe;f vsu?f oDwif;ok;H awmfrNl y;D rS
ausmif;odjYk yefMuaG wmfral v\/ oefvsi0f efrif;ESiYf 0efuawmfwrYkd mS um; q&mawmfBu;D \ tBuu H rkd od? rdrw d t Ykd rd o f Ykd
q&mawmfbk&m;udk,fwdkif qGrf;0wftwGuf MuGvmonfudkyif 0rf;ajrmuf0rf;omjzpfí aeMuav\/ q&mawmf\
tBurH mS vnf; ½SiZf edEt ´ m; vl0wfaMumifwEYkd iS eYf ;D pyfatmif aqmif½u G af wmfrjl cif;r[kw?f tavmok;H q,f tylwjyif;
½SifZedE´pGJvrf;ae&mrS pdwfvufrS ajyapawmY[k y&d,m,fjyKawmfrljcif;jzpfav&m? waeYaeYwGif w&m;oHa0*
&½Sdatmif jyKjyifawmfrlrnf[k ESvkH;oGif;&if;½SdcJYav\/ xdkaeYnüyif ½SifZedE´tm; 0wfjznfhcdkif;&if; ...
]] udkif; igY½Sif ZedE´ ...eifY rmwkumruav;udk eifYrsufpdxJu awG;awmxifjrifprf;[JY ...}}
½SifZedE´onf pum;jyefí ravQmufxm;acs/
]] udkif; ...wifprf;yguGJU ...}}
]] xifygNyDbk&m; ...}}
]] udik ;f uG,f ...auomqdw k YJ qHyifuav;awGukd uwk;H &dwv f u kd ?f uwk;H uav;jzpfaeNyaD emf? avmrmqdw k J
rsucf ;Hk arG;awG &dwcf sO;D ...a[m rsucf ;Hk arG;awGvJ r½Sad wmYb;l aemf? ecgqdw k YJ ajconf;vufonf;awG y,fvu kd pf rf;?
tElerYJ wlb;l vm;? 'EÅmqdw k YJ oGm;awGjzKwv f u kd f ...tr,ftBkd u;D eJrY wlb;l vm;? wapmqdw k YJ ta&awGqw k v f u kd pf rf;?
tom;0gw,f jzLw,fqdkvdkY odEdkifOD;rvm;? udkif; ...igY½Sif ZedE´? 32aum|morSm 5rsKd;bJ jzKwfMunfhwJYtcg cE¨m
twåabmBu;D udk bmrsm;cifw, G pf &m½Sad o;ovJ? olu Y , kd x
f rJ mS cRo J vdy?f jynf? usiBf u;D usiif ,fawGvJ jynfv h yYkd gvm;?
'Gg&udk;aygufu tjrJ,dkpD;aewmyguvm;? tcktwdkif; toufi,fi,fuav;rdkY rif;pdwfrSm EkysKdw,f xifvdrfYr,f?
awmfawmfMum qHjzLoGm;aMuG yg;a&awGweG v Yf Ykd ½GpH &mBu;D jzpf&rSm trSeb f ?J aoaocsmcsm pOf;pm;prf; ...rifpY w d x f rJ mS
rmwkumruav;udk cspfcifpGJvrf;ao;ovm; }}
½SifZedE´onf pum;jyefrajymbJ? wif;rmaeonfh q&mawmf\aygifom;rsm;udk wHawmifESifY wGifwGifBuD;
Budwfvsuf½Sdav\/
]] b,fYES,fvJ igY½Sif ...pGJvrf;ao;ovm;? wpyÍöueJY ½kyfudkzsufMunfhprf; ...}}
]] wynfhawmf b,fvdkzsufayr,fY olY½kyfu rysufbl; bk&m;}}[k t&JpGefYavQmufxm;vdkuf&m ...
]] aMomf ...rdkufygbd ZedE´&,f? Zdukwf ewfjynfwifayr,fY eifraebJ qif;vdkYomajy;wmbJudk; ...}}
q&mawmfbk&m;onf ½SifZedE´ pdwfajymif;vJykHr&ojzifY cPMumvQif? ]]udkif; ...awmf ...pmjyefacs}}[k
cGifYvTwfvdkuf&av\/
aemufwaeY aet½kPfusif; tvif;odkYa&muf½Sdaomtcg q&mawmfbk&m;rSm qGrf;cHMuGawmfrljyefav\/
aemufawmfyg;rSvnf; ½SifZedE´udk ac:aqmifoGm;&m 0efrif;\tdrfodkYa&mufvQif vGefcJYaomaeYuuJYodkY tdrfay:odkY
MuaG wmfral v\/ xdak eYum; 0efuawmfEiS Yf reef;EG,u f av;udk rjrif&? 0efrif;ESiYf taptyg;rsm;omvQif qGr;f 0wfukd
jyKvsu½f MdS uav\/ ½SiZf edEu ´ £a`Er´ &Edik b f J rsuv f ;Hk tpkwH jYkd zifY Munfv h o kd ul av;udk ½SmazGav\/ q&mawmfvnf;
tvdu k of ad wmfro l nft h vm;? ]]b,fEY , S f ,aeY 0efuawmfBu;D rjrifygbJuvm; ...}}[k rdeaYf wmfr&l m? ]]rSeyf g...
tvSLwckoYkd vdu k yf goGm;MuaMumif;yg bk&m; ...}}[k avQmufxm;ojzifY q&mawmfvnf; uGr;f uvyfrS uGr;f rsm;udk
jyifqifbOk ;f ay;awmfrNl y;D vQif jyefMuaG wmfrcl aYJ v\/ aemufawmfyg;u ½SiZf edEu ´ m; axG&mav;yg;udk pdwu f ;l vsuf
vdkufygvm[ef½Sdav\/ vrf;axmifYcsKd;wckü q&mawmfbk&m;onf oif;ydkifatmufodkYavsmYonfudk cPrQ
&yfwefjY yifqifawmfr&l m? awG;awmvdu k yf gvmaom ½SiZf edEo ´ nf q&mawmf\ausmudk 4if;\oydwEf iS w Yf ukd rf ad tmif
idkifíaerd&mrS ]][if}}[k tHYtm;oifYu &yfíae&m? q&mawmfbk&m;u ]]igY½Sif ZedE´ ...owdxm; owdxm;}}[k
NyK;H írdeaYf wmfral omtcg acgif;udak tmufocYkd sí aeav\/ xdu k o YJ aYkd ecdu k rf mS yif vSn;f ,OfwpD;onf cyfvrS ;f vSr;f rS
jcLoHrsm;ay;vsuf tajy;uav; armif;ESiv f mav&m? teD;odaYk &mufvQif vSn;f ay:rS 0efuawmfEiS Yf reef;EG,u f av;
wdkYonf atmufodkYvsifjrefpGmqif;vsuf usKd;EGHpGm 0wfcsaeMuav\/
]]aMomf ...'umrBu;D wdYk jyefvmMuNyu D ;kd ...}}[k rdeaYf wmfr&l if; qkay;oem;ae&m? ½SiZf edEr´ mS t0wftpm;
oyf&yfpmG zD;vdr;f jyKjyifxm;aom reef;EG,u f av;udk uodP k ;f uGuu f satmif Munf½h KS aerdav\/ q&mawmfb&k m;
a½SUu vSKy½f mS ;xGuMf uo G nfuykd if rvSr;f csiv f rS ;f csif ajcvSr;f rsm;jzifY vdu
k yf gíoGm;&av\/ ykvaJ &mifozG,f jzLpif
nDnw G af omoGm;? eDaxG;apYpyfaom ESKwcf rf;yg;uav;? ajyjypfaom yg;jyifuav;? av;udik ;f o@mef nDnw G af om
rsucf ;Hk ? tcgv,f EGm;i,f\rsuv f ;Hk ozG,f tjzLteufuu G w f iG f Munfvifaomrsuv f ;Hk ? txufoaYkd umYwufaom
rsufawmifjzifY jrifolai;avmufatmif vSyonfh reef;EG,f\½kyfykHuav;om rsufpdxJurxGufbJ ausmif;0if;
aygufodkY wdkifcJYav\/ a½S;u Or®m'EÅDaMumifY ½l;Muonfqdkaom w&m;awmfudk ydkrdk,kHMunf[ef½Sdav\/ þrQ
vSyacsmarmaom ysKu d nmESiYf b,ftcgwGif a½Tz;l pmrQ&ygrnfenf;/ rdr\ d tajctaeonf þa'0pä&mewfunmESiYf
wefygrnfavm/ rnfuo YJ Ykd BuzH efíeD;pyfEikd rf nfukd awG;awmír&wdik ;f pdw½f KS yaf xG;vsuf ausmif;ay:odaYk &mufvQif
oydwfudktomxdk;um rSKdifawGcs&if; pOf;pm;awG;awmaerdav\/
q&mawmfb&k m;um; ½SiZf edEu ´ okd m rjywftuJcwfaeawmfral vY½o dS jzifY xdak eYu qGr;f rpm; pmrjyef ouFe;f
acgif;NrD;NcKHí tdyfaeavY½Sdaom ½SifZedE´tm; awGUjrifrd&um;? ntcsdef 0wfjznfhpOf rdef;rwdkYtjypfudkazmfjyí qkH;r
acscRwfawmfrlrnf[k awG;awmawmfrlojzifY? n oli,ftdyfqdwfcsdefwGif ½SifZedE´tm; ac:,lawmfrlav\/
]] ZedE´? rif;udk igoifxm;wJY aA'ifwðoif;ydkif;awG rSwfrdao;&JUvm; ...}}
]] wifyg ...tukef rSwfrdaMumif;yg bk&m; ...}}
]] aumif;NyD arxke&f moDeYJ uef&moDrmS rde;f uav;wOD;&JU v*fpef;wckc[ k m aomMumwðoif;rSm wnfae&if
olYtusifY b,fvdkaerwJYvJ ...}}
]] awGUjriforQ a,mufsm;rsm;udk BuKdufcspfwwfygw,f bk&m; ...}}
]] tdrf; ...[kwfuNyD? u&u#f pef;v*f[m paewðoif; pD;&ifaumuG,f ...}}
]] vifudkaq;cwfNyD; aoatmifowfwwfygw,f bk&m; }}
]] aMumufp&mygvm;uGJU? od[f&moD v*fpef; aomMumwðoif;wnf&ifaum ...}}
]] vifrSwyg; tjcm;a,mufsm;wdkYudk cspfBuKdufwwfygw,f bk&m; ...}}
]] tdrf; ...rSwfrd&JUudk;? yxPDtdrfrSm paewnfNyD; 'djyif ygyN*Kd[fawG jrif&ifaum ...}}
]] tysKdjzpfpubJ rdbray;pm;bJ a,mufsm;wOD;OD;ESifY azmufjym;NyD; ttdkjzpfwwfygw,f bk&m; ...}}
]] rum&? ukH? rdó? NAdpäm 'Dav;&moDrSm v*fpef; aomMumyl;NyD; ygyN*Kd[f jrif&ifaum ...}}
]] xdkrdef;r[m olYtarESifYolyg vifwa,mufxJ jzpfwwfygw,f bk&m; ...}}
]] tdrf; ...igYwynfh? 'gawG em;vnfom;bJ? pef;ESifYt*Fgyl;vQif qkd;wmawG? t*FgtdrfrSm pef;eJY e0if;udk
t*Fg? t*Fg&JUe0if;udk pef;pD;vQif azmufjym;wwfwJY rdef;rpm;vdkY aA'ifZmwmeJYa½G;&if tjypfuif;wm&zdkY tawmf
cJ,Of;yguvm;uGUJ wynf&h UJ ? Ny;D awmYu, G f ...£w¬, d oQw&å usr;f eJY ppfaq;&ifvJ rde;f rtrsK;d aygif; 256rsK;d awmif
½Sw
d m? aumif;wJt Y rsK;d tpm;u enf;yguvm;? 'gYaMumifY olawmfojl rwfw[ Ykd m rde;f rudk tvGepf ufqyk af wmfrMl uwm}}
]] rdef;rwdkif; [kwfr,frxifygbl; bk&mY ...}}
]] [JY ...jrif;rsm;[m pD;olaemufudk aumufaumufygatmif vdkufovdk? rdef;rrsm;[mvJ awGU&m
a,mufsm;aemufukd vdu k yf gavY½o dS wJ?Y 'gYaMumifY ½Siaf wmfb&k m;u jrpfqyd ?f aoqdik f ponfweYkd YJ ESKid ;f ,SOf a[mMum;
awmfrlcJYwm ...}}
]] 'gjzifYbk&m; ...rdef;rwdkif; 'DvdkjzifY cufukefa&maygY ...}}
]] rdef;rwdkif;awmY b,f[kwfrvJuG,f ...trsm;tm;jzifY ,kwfnhHwmudk a[m&wmudk; ...}}
]] 'DvdkjzifY bk&m; ...}}[k ½SifZedE´onf pum;qufrnfvkyfNyD;rS ½SufaMumufovdk qdwfNidrfpGm twGifom
wHawmifudkvSKyf½Sm;aeav\/
q&mawmfbk&m;onf eef;EG,fuav;uJYodkY rdef;racsm rdef;rvSuav;onf tzdk;wef y'kr®eDrdef;rjrwf
jzpfEdkifonf[lonfh qdkvdk&dyfudk y,fzsufawmfrlvdk&um; ...
]] igY½iS f ZedE?´ rde;f racsmwdik ;f vnf; tusipYf m&jrwfvw S ,fvYkd rxifrmS ;aveJ?Y q&mawmfajymjyr,f? a&S;uwJY
udEé&Drdzk&m;qdkwm tvGefvSNyD; ewfwrQacsmarGUw,fqdkbJuGJU? waeYawmY rif;BuD;eJYtwl xGufMuGawmfrlwJYtcg
eef;awmfNrKdU½dk;teD; oajyyifajc&if;rSm ajcvuf ikH;wdwd? aoG;jynf wpdkpdkeJY tElwa,mufudk jrifowJY? rdzk&m;[m
tElujkd rifvQif arwåmpdw, f zkd wd Nf y;D eef;awmfjyefa&mufvYkd nOft h yd &f m0ifwt YJ cg? bk&ifrif;jrwftyd af ysmpf OfrmS NrKUd ½d;k
ausmfowJY? ausmfykHu tJ'DoajyyifBuD;&JU tudkif;uvJ eef;awmfwGif; xdk;usaeawmY tJ'Du qGJwufoGm;wmbJwJY?
tm*rdef;rysHaygYuG,f/ 'DvdkoGm;oGm;NyD; tEleJYaysmfyg;um tElpm;p&m xrif;[if;awmif olu ,lcJYao;owJY }}
]] 'DvdkqdkawmYvJ ...rdzk&m;BuD;[m odyfNyD; vGefwmaygY bk&m; ...}}
]] tdrf; wumawmfbk&ifrif;jrwf&,f? oli,fcsif; bk&m;avmif;yka&m[dwf&,f? tJonf tElaewJYtem;
a&mufMua&mwJY? a&mufawmYum bk&ifrif;jrwfu 'Davmuftjrifqdk;½Gm;wJY tEludkrsm; cspfBuKdufr,fY rdef;rrsm;
½SdygOD;rvm;vdkY yka&m[dwfudkar;owJY/ 'DtwGif; tElu opfyifbuf vuf,Suf½Sdcdk;wJYNyD;? t½Sif½ku©pdk;? uREfkyfwdkY
taMumif; t½Sio f modygw,fvYkd rcHcsiw f oYJ abmeJY wdik w f ,fvu kd w f ,f qdu k ;kd / 'DawmY bk&m;avmif;u &dyrf Nd y;D ...
]] t½Sifrif;BuD;? nOfhpufawmfac:wJYtcg rdzk&m;udk,ftawGU b,fYES,faeygovJ ...}}
]] b,fYES,fae&rvJ? 'DvdkaygY ...aMomf wck½Sd&JU? olYudk,ftawGU[m wcgw&H at;aew,f ...}}
]] 'gjzifY ...t½Sifrif;BuD; rdzk&m;[m ...a[m'D tEleJY jypfrSm;MuNyD ...}}
]] [m ...r[kwfEdkifwm yka&m[dwf&,f}}vdkY rsufESmawmfnSKd;oGm;owJY/ 'gayr,fY oli,fcsif;qdkawmY
pdwfrqdk;bl;aygY/ 'djyifvlqdk&if oefvsufpmjzpfoGm;rSmaygYuGJU/ yka&m[dwfuvJ oajyudkif;u rdzk&m;vm&r,fvdkY
twwfawG;NyD;? ]]'gjzifY&if t½Sifrif;BuD;eJY uREfkyf nus&if 'Dae&muapmifY&atmif}}vdkY wdkifyifxm;MuowJYuGJU?
nOft h csed u f sawmY rdz&k m; rif;Bu;D em;utxGuf rif;Bu;D eJY yka&m[dww f [ Ykd m cyfow k of wk f t&ifO;D atmif oajyyifteD;
arSmif&yd u f acsmif;aeMuowJ/Y rdz&k m;uvJ xrif;xkyu f kd yg;pyfuudu k Nf y;D oajyudik ;f u qGq J if;vmum xrif;xkyu f kd
urf;awmY? udk,fawmf tElu 'DuaeY aemufus&ygYrvm;vdkY rdzk&m;&JUyg;udk vSrf;csvdkufwm em;awmif;wzuf
uRwfxGufNyD; bk&ifrif;jrwfajcem; usvmowJY/ bk&ifrif;jrwfu tomaumuf,lxm;wkef;? rdzk&m;u tdk t½Sif&JU
pdwfqdk;awmfrrlygeJYOD;? bk&ifrif;jrwf tdyfaysmfEdkifcJvdkY apmifYae&wmeJY aemufusae&mwmygvdkY tcgcg awmif;yef
wdk;vQKd;NyD; trsKd;rsKd;acsmYarmYae&owJY }}
]] bk&ifrif;jrwfvJ 'gawGem;raxmifcsiw f meJY yka&m[dwu f v kd ufuyk Nf y;D tomxGucf MYJ uwmud;k / aemufwaeY
usawmY rdz&k m;Bu;D vuf0wfvufpm;tjynft h pkeH YJ tcpm;0if&r,fvYkd trdeaYf wmfcsvu kd af wmY olcY rsmvm&wmaygY/
em;awmif;wzuf 0wfqifvsufygrvmawmYbl;/ 'DawmY ...
]] b,fYES,f rdzk&m;? em;awmif;wzuf rjrifyguvm; ...}}
]] rSefvSyg? yef;xdrfawmfudk jyifcyf&ef tyfESHxm;ygbk&m; }}
]] [JY yef;xdrfawmfudk tjrefac:}}qdkNyD; ac:,lar;jref;awmY yef;xdrfawmfuvJ olYxH rdzk&m;BuD; bmwckrQ
rtyfEaHS Mumif;eJY oHawmfO;D wifumud;k ...'DawmYrS bk&ifrif;jrwfu em;awmif;udk ypfcsay;Ny;D ? eifigYukd abmufrYJ
vdrf&ovJ? eifYtaMumif; igrodbl;rSwfvm;? [JY tmPmom;wdkY 'Drdzk&m;udk okH;ydkif;ydkif;NyD;arQmvdkY trdefYawmfjrwf
owfrSwfwJYtcg? bk&m;avmif;uvJ teD;rSm½SdavawmY? t½Sifrif;BuD;tm; ]]onf;cH onf;cH? uREfkyf taMumif;jyyg
OD;r,f}}vdkY avQmufxm;vdkufwmudk? tJ'Dvdk rdzk&m;udk toufab;u ESKwf,lNyD;wJYaemuf rif;BuD;eJY bk&m;avmif;
yka&m[dww f [
Ykd m rxifr½Sm;wJt Y oGief YJ 'djyifwikd ;f jynfrsm;udk vSnv hf nfMuwmud;k uGUJ / waeYawmY vrf;c&D;rSm olMu, G f
wa,mufu olo Y m;tzdYk acR;ravmif;wa,mufukd vSnef aYJ c:aqmifvmwmudk bk&m;avmif; odjrifowJ/Y onfawmY
a½SUu wiful;NyD Z&yfwckrSm wif;wdrfum&Hxm;um rif;BuD;udk wif;wdrfxJrSmaeapowJY/ ckwifu olMuG,f&JU
vSn;f tem;a&muvmawmY bk&m;avmif;[m qHyifzm;,m;eJY tajy;uav;xGuNf y;D ]]wqdwf cifAsm;? uReaf wmfZY eD;
rD;zGm;cgeD;vdkY rdef;razmfvnf;r½SdaomaMumifY rdef;uav;wa,mufavmuf cPuav;xnfhay;yg}}vdkY ajymyga&m/
olMuG,fuvJ t[kwfrSwfNyD; olYacR;ravmif;udk vdkufoGm;ygqdkawmY vdkufvmwmaygY/ wdrf;wdrfxJrSm rif;BuD;eJY
azmufjym;Ny;D rde;f uav;jyefxu G o f mG ;wmudk olaY ,mu©ravmif;uar;wJcY g ...om;a,mufsmuav; zGm;jrifw,fvYkd
nmowJ/Y bk&m;avmif;vJ rif;Bu;D qD 0ifwNYJ y;D ]]udik ;f ...b,fEY , S v f J rde;f rtaMumif;odNyv D m;}}qdw
k t
YJ cg rif;Bu;D u
odNyDvdkY0efcHowJY/ ]]t½Sifrif;BuD; bmrsm;ay;vdkufao;owkef;}}vdkY ar;wJYtcg? oem;vdkY vufpGyfay;vdkufaMumif;
ajymjy&m? bk&m;avmif;u xGufoGm;wJYvSnf;qD tajy;vdkufNyD; ]]wqdwf&yfMuygOD;? [dkoli,fr[m uRefawmfYrdef;r
acgif;&if;u vufpyG u f kd ,lomG ;ygw,f}} ajymvdYk olMu, G uf Munfw h t YJ cg? olaY cR;rvufrmS vufpyG jf rifwmud;k / 'DawmY
]][JY jyefay;vdu k }f }qdv
k Ykd bk&m;avmif;vufxJ vufpyG jf yefxnfah y;wJt Y cg tvGe½f KS yw f oYJ q l w kd oYJ abmeJY bk&m;avmif;
vufukd a,mu©r rjrifatmif qdwv f u
kd af o;owJ/Y bk&m;avmif;vJ ]]udik ;f t½Sirf if;Bu;D rde;f rtaMumif; odawmfrNl yD
r[kwv f m;}} ar;&m em;vnfNyjD zpfaMumif;? 'djyifred ;f rawGvJ 'Dvakd erSmyJ? jyefMupdq Yk Nkd y;D wdik jf ynfjyefvmum rdz&k m;udk
rowfawmYbJ &mxl;om csxm;vdkufowJY wynfh&JU ...}}
]] igY½Sif ZedE´? rmwkumrqdkwm b,fYuavmuf aMumufp&maumif;ovJ? y'krZmwfrSmMunfhOD;/ nDtpfudk
ckepfyg; crnf;awmfu olu Y ykd ek u
f efrmS pd;k vdYk ESixf wk v f ukd af wmY awmxJa&mufí iwfrw G Mf uwJt Y cg nDi,f 6a,muf
uawmY ud, k rYf ,m;ud, k of wfNy;D tm;vk;H a0pm;Muw,f/ tpfut kd Bu;D qk;H y'krrif;om;tvSnu hf sawmY olrY ,m;udk
cspv f eG ;f vdYk nOfch si;f wdww f w d x f u G af jy;? vrf;rSm a&iwfvYkd vufarmif;aoG;azmufwu kd ef ?YJ 'gawmif aygifwkd vufwekd YJ
awGUwJYtcg? vifBuD;aoatmifowfNyD; aygifwdkudk BuKdufao;w,f/ aemufNyD; rif;om; 5a,mufpvkH; vifjyKwJY
rif;orD;? NyD;awmY ...yÍöygyD? ajcmufusdyfav;a,mufudk jypfrSm;wJYrdzk&m; ponfjzifY r[mukPmvZmwf edygwf
qkH;atmif a[majymawmfrlNyD;aemuf nOfheufvSNyDjzpfí ½SifZedE´tm; vTwfvdkufav\/
jrwfpmG bk&m;ocif ud, k af wmfjrwfBu;D onf omuD0ifrif;om; 500tm; &[ef;jyKay;pOfu vlxu G cf siMf uí
[dr0EÅmodkYac:awmfrlí tqdkyg r[mukPmvZmwfawmfudk a[mjyacscRwfawmfrlaomtcg &[ef; 500pvkH;
tuRww f &m; &Muavuke\ f / ½SiZf edEo ´ nf ynmyg&rD&ifo Y efou l av;jzpfojzifY q&mawmfb&k m;onf rdro d u d m©
*kPfawmfESifYrSrvdkuf y&d,m,fjyKawmfrlum a[mjyacscRwfawmfrlav\/ odkY&mwGif ½SifZedE´um; xl;jcm;jcif;r½Sd?
q&mawmfbk&m; qGrf;cHMuGawmfrl&m vdkufygvsuf waeYwjcm; pGJvrf;ae[efwlav\/
waeYum; ud&k ifOwåronf ½SiZf edEt ´ m; vufuyk af c:,lvsu?f vl½iS ;f aomae&mwGif rmwkumruav;tm;
pGJvrf;vQif ausmif;om;i,f ausmfaomif;tm; pmtay;cdkif;&ef tBuHay;av\/ ausmfaomif;\txuf tpfr
wa,mufonf oefvsi0f efrif;\tdrw f iG f taptyg;tjzpf aexdik o f jzifY qufo, G &f efv, G uf al Mumif; ajymjyaom
tcg ½SiZf edEr´ mS rsuEf mS ½Tiyf svsuf taumif;qk;H pmwapmifukd a&;om;aeav\/ ausmif;om;i,f ausmaf omif;tm;
acsmYarmYvsuf tay;cdkif;vdkufav\/
aemufwaeYü ausmaf omif;yifvQif ½SiZf edE\ ´ tem;odu Yk yfvsuf reef;EG,q f u D pmjyefvu kd af Mumif;? olq Y D
ygvmaMumif;rsm;udkajymjy&m? twdkif;rod0rf;omvsuf ausmif;om;i,ftm; wae&modkYac:um pmudk awmif;,l
av\/ pmwGifum; rdrduJYodkY rdef;uav;wOD;onf ouFef;0wfudk arwåmul;pufrnfr[kwfaMumif;? tu,fí
vl0wfaMumifjzpfapumrl þuJYodkYaomvlrsKd;udk zl;pmrQ&ef cJ,Of;aMumif;? rdrd\t½G,frSmvnf; tvGefYtvGef
i,fEkao;&um; ukd&ifonf pdwfazmufjym;jcif;? oGyfjcif;r½Sdu BuH½G,f&efroifYaMumif;rsm;jzpf&m? ½Sufvnf;½Suf
emvnf;em pdwfxJu [mwmwmBuD;jzpf&m? [if; ...ueJ oufrBuD;½SLcsrdav\/
trSeftm;jzifY ½SifZedE´ a&;om;xm;aompmonf reef;EG,f\vufxJodkY a&muf½Sdonfr[kwf? reef;EG,f
uav;\ jyefpmrSmvnf; uav;rudk,fwdkif bmrQod&onfr[kwfacs/ q&mawmfbk&m;onf ½SifZedE´ tmomqE´
jywfatmif BuHaqmif y&d,m,fjyKawmfrljcif;omjzpfav\/ odkY&mwGif ½SifZedE´wGifum; tmomqE´rjywfvSbJ
tpGJBuD;pGJ tcspfcifBuD;cspfcifolwa,muf qkH;½SKH;avNyD[k pdwfESvkH;udk txl;xdcdkufum tpmrpm;bJaeav&m
av;ig;&uftMumwGif tdyf&mxJü vJavsmif;ae&½SmavawmY\/ q&mawmfbk&m;vnf; wynfhcspfwa,muf
&[ef;abmifrS qk;H ½SK;H rnfp;kd vGe;f vSojzifY rdr*d P k uf rkd QriJEY ikd bf ?J vli,frKS ukd 0ifa&mufzefw;D awmfrcl &YJ m vli,frsm;rSm
omíyif qd;k ½Gm;aejyefojzifY rBuw H wfatmifjzpfí aeawmfr&l av\/ rdrw d wfprG ;f aom aq;usr;f ? "mwfusr;f rsm;jzifY
tpGr;f ukef ukoygaomfvnf; temwjcm; aq;wjcm;jzpfojzifY oufomonfr½S?d vlrrmrSm waeYwjcm; azmufjyef
cJaY v\/ wcgw&H owdvpfvsuf a,mif,rf;ajymqdak ompum;rsm;rsm;rSmvnf; reef;EG,u f av;\ taMumif;yif
jzpf&m? oefvsi0f efrif;tm; taMumif;Mum;&rnfvnf; tcuf? þtwdik ;f Munf½h KS ae&rSmuvnf; wynfw h a,muf
toufqkH;awmYrnfh tajctaersKd; awGUBuKH&rnfjzpfojzifY tcufjzpfum rsm;pGm pdwftdkufawmfrl½Smav\/
q&mawmfbk&m;onf tpyxrü qGrf;rpm;bJaeaom wynfhcspftm; olYcspfol rmwkumruav;udk
teD;wGifawGUatmifjyoum rdef;rwdkYtjypfudkjyvsuf qkH;rrnf[k BuHpnfawmfrlcJYaomaMumifY? rif;?rSL;rwf? olaX;?
olMuG,f? ukefonfv,fvkyfwdkYrusef MunfnKdjcif;cH&aom rdrd\*kPfyk'fudkrQriJYbJ qGrf;cHxGufMuGawmfrlcJYav\/
wynfch spt f m; tusK;d taMumif; jyoqk;H raomtcg? wynfjh zpforl mS vk;H 0rvdu k ef mEdik ?f 4if;\a&m*gwd;k wufatmif
jyKawmfrlbdouJYodkY jzpfíaeav\/ wzef rdef;uav;u vkH;0*½krpdkufaMumif;? ol\pdwfüxifjrifvQif pdwfESvkH;
BuD;oljzpfonfhtwdkif;? pdwftemBuD;emum þpdwfawGazsmufvsuf &[ef;abmifodkY rkcsa&muf&rnf[k ajrmfvifY
awmfrlum ½SifOwårtm; ESKwfydwfBuHaqmifawmfrlap&mwGif wynfhcspfrSm tdyf&may:wGif vJavsmif;ae&av\/
rdrod nf &yf½mG 'umrrsm;tay:ü tjcm;rnfonfu h pd Eö iS rYf qdk ajym&Jq&kd jJ zpfum rdrad jymorQrmS vnf; vdu k ef m
Muonfu rsm;cJaY v\/ þrmwkumrav;udpw ö iG f q&mawmfwefrYJ wynfch spaf MumifY zGi[ Yf ajymqdrk ad omf rdrt d m;
rlvMunfnKad ompdwrf sm;yif avsmyY g;oGm;MuayvdrrYf nf[k pd;k &draf wmfrrl ad v\/ uav;rrSmvnf; t½G,f i,fEv k eG ;f
ao;onf/ wynfch spv f nf; tdraf xmifonfw\ Ykd vdt k yfaomtiftm; rjynfph aHk o;&um; rdu k ½f ;l &J tcspif ef;zrf;aom
udpötwGuf 0ifa&mufpGufzufrdonfudk aemifw&awmfrlrdav\/ ½SifZedE´u tdyf&mwGifrSdef;vsuf owdr&wcsuf?
&wcsufyif jzpfaewkef;yifwnf;/
OD;yÍöif;tcsKdUESifY udk&ifBuD;tcsKdUvnf; q&mawmfbk&m;ESifYtwl ½SifZedE´tm; ulnDjyKpkvsuf½SdMuav\/
q&mawmfbk&m;vnf; wynfhrsm;tm; obm0udk em;vnfapvdkojzifY ...
]] tdrf; ...'grsKd;[m jzpfwwfwJYoabmayyJuGJU? a½S;u oD[dkVfuRef; o'¨gwdórif;BuD;vufxufrSm
rif;Bu;D u &[ef;ysKw d yg;udyk ifNY y;D w&m;emowJ?Y rif;Bu;D eJw Y uG rdz&k m; armif;r ud, k vf yk af wGygaygY? armif;rwa,muf
uawmY &[ef;udkwpdrfYpdrfYMunfhowJY? &[ef;uvJ tJ'Darmif;ri,fudk w&m;a[m&mu MunfhowJY? rif;BuD;vnf;
'DtaMumif;&dyfrdvdkY uefYvefYumjcm;NyD; w&m;emwJYtcg? armif;reJY &[ef;[m uefYvefYum&JU [dkzufonfzufrSm
ESpfoufcspfcifvGef;wJYpdwfeJY &ifuGJemusNyD; aoqkH;MuowJY uGJU ...
NyD;awmY tJ'D oD[dkVfuRef;rSmbJ &[ef;awmfrsm;[m olMuG,fwOD;tdrf qGrf;cHMuGMuowJY? olMuG,f&JU orD;ysKd
uav;[m &[ef;wyg;udk arwåmouf0ifNy;D rtdyEf ikd f rpm;Edik jf zpfaeowJ?Y rdbvkyo f rl sm;u tBurd Bf urd af r;ayr,fY
oltY jzpfukd rajymbl;wJ?Y aemufq;Hk r&ru ar;awmYrS &[ef;ysKw d yg;udk arwåmrQrv d Ykd rtdyEf ikd f rpm;Edik jf zpf&aMumif;
oljzifY 'DpdwfeJYbJ ao&awmYrnfhtaMumif; jyefajymawmY olMuG,fYcrsm igYorD;jzifY taorcHEdkifygbl;qdkNyD; tJ'D
&[ef;ysKdqDoGm;NyD; tusKd;taMumif; avQmufxm;½SmowJY ...}}
]] 'gjzifY &[ef;ysKdu vlxGufNyD; vdkufvma&mvm; bk&mY ...}}
]] w,f ...Owåru avmwmudk;? q&mawmfa[mwm em;axmifygOD; ...}}[k tjcm;udk&ifwyg;u
axmufvdkufav\/ q&mawmfvnf; uGrf;zwfrsm;udk axG;xkwfypfNyD;aemuf ...
]] 'DawmY &[ef;ysKduvJ olYrSm C&m0goqdkwJY vlYabmifudkvGwfatmif½kef;NyD; &[ef;jyK&wJY[mrdkY b,fenf;
ESifYrQ vljyefawmfvkyfNyD; arwåmouf0if cspfcifjcif;rjyKEdkifbl;vdkY jiif;qefaewmudk;? olMuG,fu twefwef
avQmufayr,fY r&awmYbl;? aemuf olMuG,fvJ tdrfudkjyefoGm;wJYNyD; &[ef;ujzifY vlrxGufEdkifbl;vdkY ajymw,f?
'djyif orD; arwåmrQwYJ trsK;d om; wa,mufa,mufajym? zcifoabmwlr,fqakd yr,fY b,f&rvJ? uav;rav;[m
wcgxJ toufqkH;½SmowJY/ 'DawmYrSm olMuG,fvJ y&da'0rD;awmufavmifNyD; orD;udk oN*FKd[f½Smw,f? orD;&JU
t0wftpm;rsm;udkvJ &[ef;awmfrsm;udk vSL'gef;awmY? xdk&[ef;ysKd[m oN*FKd[fwkef;rvdkufayr,fY olYa0pkawmY
&ao;wmud;k / tdr;f 'Dt0wf½iS f 'umrav;[m igYaMumifY toufq;Hk wmyguvm; ...igYaMumifyY guvm;eJY &m*ylBu;D
0ifvdkufwm? tJ'D&[ef;ysKdvJ toufqkH;½Sma&mwJY? &m*qdkwJYtyl[m onfxdatmifqdk;wJY obm0uGJU/ 'DawmY
'Dtaumif ukpm;zdaYk q;enf;udk igY½iS w f Ykd BuMH uprf;ygOD; ...}}[k rdeaYf wmfr&l m wynfrh sm;rSm eef;EG,Ef iS Yf ay;pm;onf
rSty tjcm;aq;enf;rjrifojzifY? bmbJjzpfjzpf oefvsif0efrif;udk twif;a[majymzdkYoifYaMumif; avQmufxm;Mu
av\/ q&mawmfbk&m;vnf; ]]tdrf; ...tawmfvJ 0efav;yguvm; ...}}[k nnf;wGm;aeawmfrl½Smav\/

tcef; ( 2 )

½SiZf edE\
´ tjzpftysuo f nf oefvsiNf rKUd twGif tcsKUd tdrrf sm;odYk wd;k wd;k Buw d Bf uwd f ysUH ESo
YH mG ;av\/ uRe;f wdik f
BuD;rsm;? ,dk;',m;yef;cufBuD;rsm;jzifY BuD;us,fcrf;em;vSaom oefvsif0efrif;\tdrf½Sd tcef;wcef;üum; tapcH
rdNidrf;omESifY reef;EG,fuav;wdkYonf wpkHw&mudk wD;wdk;ajymqdkvsuf½SdMuav\/ reef;EG,fuav;rSm
NyK;H ra,mifa,mifEiS Yf rsuEf mS uav;nKv d ukd ?f nSK;d i,fvu
kd ?f ylaqG;[efaygufvu kd Ef iS aYf ejcif;jzifY pdwEf v S ;Hk udk xdcukd af om
taMumif;t&mudk ajymqdkaeMuonfudk cefYrSef;Edkifav\/ rdNidrf;omum; vuf[efajc[efESifY ...
]] bk&m;uRerf &JUarmif ausmaf omif;[m tJ'aD usmif;rSmaeawmY ausmaf omif;tdrv f m&if tukeo f &d wmbJ?
uRerf rajym0HyY gbl;? EG,Ef , G af r;awmfrvl o Ykd m t&JpeG aYf jym&ygw,f/ olcY rsmrSm EG,Ef , G uYf kd arwåm½Sad ewm tawmf
Mum½SmNyw D /YJ EG,Ef , G u f vnf; toufawmfwm 13ESpjf ynfch geD;uav;omqdw k ,f? ud, k v f ;Hk ud,
k af ygufu 0g;rQppf BYkd u;D vdk
uspfvpf0g0if; xGm;BuKdif;acsmarGUwmudk; bk&mY ...}}
]] 'Dvdkqdk&if ol½dkUu arwåm½SdMua&mvm; rNidrf;om&JU ...}}[k oabm½dk;uav;ESifY ar;jref;vdkuf&m?
rdNidrf;omrSm NyKH;&,fvsuf ...
]] aMomf ...EG,fEG,fuawmY tupm;rysuf uav;pdwfraysmufao;bl;/ 'gayr,fY EG,fEG,f&JU [efyef
trlt&m ½ky&f nf½yl um,uawmY wu,ft Y ysKBd u;D jzpfaeNy/D em;axmifawmfryl gOD;? olcY rsm qGr;f rpm;Edik b f J wrSKid x f J
rSKdifaeawmY q&mawmfu oem;wmeJY udk,fawmfwdkif qGrf;cHxGufMuGNyD; 'Dtdrfawmfudk aeYwdkif;wufawmfrlowJY/
aemufawmY w&m;eJjY yoqk;H rayr,fY r&bl;qdu k ;kd / wynhaf wmfawmY olt Y wGuef t YJ oufw&kd awmYr,fvYkd avQmufxm;
owJ/Y 'geJY q&mawmfb&k m;vnf; wynhu f &kd ifwyg;udk EG,Ef , G &f UJ tay;eJY pmwapmifa&;Ny;D ay;apowJ/Y EG,Ef , G u f
arwåmr½Sdbl;? 'Dvdkvl bmtokH;usovJqdkwJY t"dyÜg,feJYaygYav ...}}
]] tvdk bk&m;a& ...EG,fEG,f bmrSrod&ygbJuvm;? b,fYES,fvkyfMuwmwkef; ...}}
]] 'g[m q&mawmfYtBuHwJY? EG,fEG,fu rkef;&if ol &[ef;abmifjrJ&JUvdkYwJY ...}}
]] tEdkY ol &[ef;abmifwufzdkY BuKd;pm;ae½SmywJYvm; ...}}
]] b,fBuKd;pm;EdkifrvJ ...ckeuajymygyaum? udk&ifjyefwyg;udk ½Gmu oN*FKd[f&awmYrSmyJ ...}}[k rdrd
Bum;od&orQudk csJUxGifajymjyvsuf½Sdav\/ reef;EG,fuav;um; a½S;tcgurl uav;pdwfrQjzpfcJY&m? Nidrf;om\
ajymjycsut f & rdro d nf ri,fawmYaMumif;udk yxr em;vnfav\/ xdo k Ykd tysKad ygufp tysKad bmf0ifpwGif vkvifysKd
wdo Yk nf arwåmul;pufum cspb f uf½mS vdMk upjryJ gvm; [laom obm0udv k nf; od½o dS mG ;av\/ xdrk w S zef rdrad MumifY
vlwzufom; 'kua© &muf½mS onf [laom owif;udMk um;&jyefaomtcg pdwEf v S ;Hk udk ,lBuK;H ypfvu kd o f uJo Y Ykd xdcu kd f
oGm;av\/ ½SiZf edE\ ´ ud, k v f ;Hk ud,k af yguf? ½kyv f u©Pm [efyeftrlt&mrsm;udv k nf; t½kyaf &;jyouJo Y Ykd ay:ayguf
vmcJYavawmY\/
tapcHr\ a½SUüum; ]]aMomf ...oem;p&myguvm;}}[k omrnom [efaqmifajymqdkvdkufaomfvnf;
twGif;pdwfrSmrl tawmfylavmifí oGm;½Smav\/ avmuü jzpfwwfaom obm0yifwnf;/ at;at;aq;aq;
aexdik cf aYJ om reef;EG,u f av;onf pdwEf v S ;Hk udk rnfrQxcd u kd ½f mS oenf; [lru l m;? xdo k wif; Mum;&onft h csed u f pí
xdktaMumif;udkom wawG;xJawG; wylxJylESifY aerd½Smav&m? tpm;rrSef ttdyfrrSefawmYbJ ESpf&uftMumwGif
anmifapmif;ay:ü acGacGuav; ae&m½SmavawmY\/ rdbESpyf g;rSmum; jymjymovJjzpfí aeMu½Smav\/ ud, k rf yl
acgif;rcJbJ tdyf&mxJwGifvJaeonfh a&m*gudkrodMu? aq;q&mrsm;udk jyo&müvnf; a&m*gudk rqkH;jzwfEdkif?/
aA'ifEiS Yf ya,m*q&m? ewf0ifypk mä ef;wdu Yk kd ar;aomtcgvnf; rdrw d t
Ykd ,loef&mudk ajymqdq k ;Hk jzwfvsuaf eMuojzifY
tcufBu;D cufíaeMu&mrS 0efuawmfBu;D onf tapcHrsm;udk wOD;pD ppfaq;av\/ rdNird ;f om tvSno hf aYkd &mufvQif
½SiZf edEt
´ aMumif; olow d ,fxifygaMumif; rwifrus oHawmfO;D wif&mrS awG;awmrdMuojzif?Y reef;EG,u f av;tm;
acsmaY rmYar;Muav\/ reef;EG,u f av;vnf; rjiif;omojzifY [kwrf eS af Mumif;0efc&H m? 0efrif;ESiYf 0efuawmfBu;D onf
tjyifbufodkYxGufum wdkifyifMujyefav\/
]] uRefrawmY odyfNyD;½SufawmYwmbJ? trdEdkYrS rpifao;bl; 'Dvdkjzpf&w,fqdkwm ...}}
]] r[kwfbl; ½Sifr? a½S;b0u a&pufyg&if BuD;aomi,faomr[kwfbl;? jzpfwwfwJY obm0bJ ...}}
]] olYpdwf wcgxJjywfoGm;atmif [dk armif½SifaoNyDvdkY ajymvdkufMupdkYvm; ...}}
]] [m ...'Dvq kd &kd ifvJ olvnf; wcgxJaooGm;rSmaygY? usKyo f abmawmY orD;tqk;H rcHEikd b f ;l / armif½iS u f kd
vlxu G cf ikd ;f Ny;D aMumif;vrf;xm;vdu k rf ,f? [kad ½S;a½S;wke;f uxkpH v H kd orD;½Siu f oruf½mS &wmbJjzpfjzpf orD;rao&if
NyD;a&maygY ...}}
]] uRefrvJ udk,fvG,farG;&wmygbJ ...'gayr,fY 'djyifenf;vrf; r½SdawmYbl;vm; ...}}
]] r½Sdbl; r½Sdbl; ...½SifrbJ oGm;NyD; armif½SifudkvlxGufcdkif;? tdrfac:cJYr,fYtaMumif;udk ajymayawmY?
[kwfvm; ...olYpdwfoufom&m&atmif ajymygaemf ...}}
]] [dk armif½Sifu Mum;&wJYowif;twdkif;jzifY aorsm;aoaerSef;rS rodbJ ...}}
]] tdk ...aorS aowJt Y vdu k af ygY? oleY m;rSm owif;aumif;Mum;&if oufomygvdrrYf ,f ...}}[k qdo k jzifY
0efuawmfBu;D vnf; orD;\tcef;od0Yk ifum taptyg;rsm;udk tjyifox Ykd u G af pav\/ xdaYk emuf orD;\ ezl;qHpwdu Yk kd
prf;oyf,k,um ]]orD; EG,fEG,f ...b,fYES,faeao;ovJ? r,fr,fwdkY tjypfrwifygbl;? b0u taMumif;yg&if
'Dvdkjzpfwwfw,fvdkY crnf;awmfuvJ ajymqdkae½Smygw,f? orD; pdwfaumif;atmifaeyg? [dk armif½Sifudk vdifjyef
cdkif;NyD; ae&mcsxm; ay;ygvdrfYr,f ...}}[k ajzmif;jzajymqdk½Smav\/ reef;EG,f\ rsufESmtrlt,muav;rSm
tenf;i,f Munfvifívmav\/ wzef rarQmfvifYaom rdrdpdwf\jzpfysufykHudk awG;½Sufum rsuf&nfrsm;usqif;
vmjyefav\/
q&mawmfb&k m;um; vlrrm ½SiZf edE\ ´ eHab;wGix f ikd u f m vlrrm\ZmwmcGiu f kd yk&ydu
k w
f ckwiG f uefu
Y q
l EH iS Yf
jcpfum wGufcsufMunfh½SKaeawmfrlvsuf½Sdav\/
]] igYwynfh bmrSrjzpfEdkifbl;? tcdkuftwefYroifYwJYtcg 'DvdkBuKHawGU&wmbJ? odrfv*frSm we*FaEG-t*Fg
yl;NyD; Ak'¨[l;u uef&moDrSmaew,f? wynfhvJ em;vnfw,fr[kwfvm; ...tck tm,ku 12vkH; 2yg'f 3ADZem
qdkawmY uk#KrÜtdrfrSm pkwftdrfpkwfBuKdufbJ? 'gayr,fY eu©wåduD'omeJYqdk&if Mumoyaw; xlv'omrSm &m[k
tEÅ&'om pm;qJtcdkuftwefYuav;rSm 'Dvdkzsm;aewmbJ? aumZm&m[ku od[f&moD? paeu yxPDtdrfrSm
qdkawmY 'guav;wck enf;enf;qdk;ayr,fY raxmif;wmygbl;? igYwynfh rausmfapmbJ ppfolBuD;rjzpfbJ raoEdkif
ygbl;uG,f ...}}[k tm;ay;pum;ajymMum;awmfral omfvnf;? vlrrmrSm rsuv f ;Hk zGiMYf unf½h x Hk ufyí
kd bmrSrajymEdik f
½Smacs/ cyfawGawG aMumifwufwufjzpfíom aeawmY\/ xdktcdkuf ausmif;om;wa,muf q&mawmfbk&m;tm;
0wfcsum oefvsif0efrif;a&muf½SdaeaMumif; ajymqdkav&m? q&mawmfbk&m;vnf; avvkHaom vlrrmcef;rS
xGufBuGum ae&mxdkifwGif wifyv’ifcsdwfxdkifawmfrl&if; ...
]] b,fYES,f 'umBuD; ...bmudpörsm; taMumif;xl;½SdvmygovJ ...}}
]] udpöxl;awmYr½Sdygbl; bk&mY ...q&mawmfeJY qGrf;cHwJYtcg vdkufygavY½SdwJY armif½Sif aeraumif;bl;
Mum;vdkY tar;tjref; vm&jcif;yg bk&m; ...}}
]] aMomf ...aMomf ...armif½SifZedE´vm;? odyfNyD; rusef;rrmjzpfae½Smw,f 'umBuD;&JU ...}}
]] bmjzpfvdkYwkef; bk&mY ...tat;rdvdkYvm; ...}} ( rod[efaqmifí ar;av&m )
]] [m ...'umBuD; bm&,fvdkYr[kwfbl;? qGrf;rpm;bJae&mu zsm;wmygbJ? 'Doli,fudk cufygw,f?
pdwfu olrsm;eJYrwlbl; ...}}
]] pdwfESvkH;BuD;ykH&ygw,f bk&m;? em;½Gufum; acgif;um;eJY OmPfvJ xufjrufykH&ygw,f ...}}
]] 'gYaMumifY q&mawmf *½kpdkufukoae&wmaygY? y&d,wådbufu tvGefOmPfoGm;wJY oli,fbJ ...}}
]] b,ftcef;rSmvJ bk&mY ...}} ( xdktcg teD;½Sd vli,fwa,mufu tckwif tdyfaysmfoGm;aMumif;ESifY
tcef;wcef;udk vufnSKd;xdk;jyav\/ ) q&mawmfvnf; ...
]] tdy&f if oloufomatmifvYkd tdyaf q;wdu k x f m;wm 'umBu;D ? cufygw,f ...'Doil ,f? q&mawmfawmY
ollYtwGuf ,lBuHK;r&jzpf&awmYr,f xifyg&JU ...}}
]] olYZmwdrsKd;EG,fudk rod&bl;vm; bk&mY ...b,folYtquftEG,fygvJ ...}}
]] oefvsifta½SUydkif;u bdk;&Jausmf&JUajr; ...½SifjrwfvS&JUom;aygY ...}}
]] aMomf ...bd;k &Jausmf odNyb D &k mY ...½Sijf rwfvq S w kd m t&ifq,fEpS af vmufu awmifio l m;wa,mufeYJ
taMumif;ygNyD; ypfxm;cJYwJY oli,fr r[kwfvm; bk&mY ...}}
]] [kwfw,f 'umBuD;? ol½dkU&JUtjzpftysufuvJ oem;p&m? 'DvdkjzpfysufcJYMuwmudk; ...}}[k ZmwfvSefí
rdefY`rGufawmfrlvsuf½Sdav\/
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
ouú&mZf 962ck? wydw Yk v
JG qef; 4&uf paeaeYonfum; &wemyl& t0a½TNrKUd awmfwckv;Hk rd;k csKe;f onfyh rm
rsm;pGmqlnHvsuf½Sdav\/ jrefrmYZmwd jrefrmYaoG;tppfjzpfMuukefaom bk&ifrif;jrwf\ ppfonfawmf wyfom;
wdkYonf bkHausmfwHcg;rSxGufjyLvsuf csDwufvmMuav&m NrKdUawmfolNrKdUawmfom;wdkYonf ppfvrf;rab;rS wdk;a0SU
jynfhusyfatmif Munfh½SKaeMuav\/ ydk;ykqdk;atmufydk;usKdufvsuf ppf0wfwefqmwdkYjzifY aoewf "m;vSHwdkYudk
xrf;aqmifum av;a,mufwwGJ tqufrjywf ½Tifysaom rsufESmtrlt,mwdkYjzifY b,fnmnDnD vSrf;vsuf½SdMu
onfudk jrifMu&aom jrefrmYaoG; t½G,fvGeftbdk;BuD;rsm;yif i,fEkysKdrspfcsifaompdwfrsm; ay:aygufvmMu[ef
½Sdav\/ ajcvsifwyfom;rsm; tpOftvdkufxGufMu&mwGif ppfatmifvHrsm; wHcGefrsm; wvlvlwvGifYvGifY 0ifYwuf
ae&mwGif wHy;kd oH? c&moH? ppfatmifpnf½rG ;f oHwrYkd mS vnf; qlncH srd rYf rG ;f vsu½f adS v\/ ab;rS wjyL; ESpjf yL;ponfjzifY
a&wGufaeMu&m a&wGufolrsm;yif ppfom;aygif; 5000cefYwGif yg;pyfanmif;um axmifaygif; wmjyESifY cefYrSef;
wGufqaeMu&awmY\/
ajcvsifwyfrsm;aemufrS jrif;wyfom;rsm;rSmvnf; vSH½Sifrsm;? tJarmif;ac: vSHrBuD;rsm;? aoewfrsm;
ud,k pf ED iS x
Yf uG cf mG Mu&m? jrif;cGmoHrsm;rSm qlnyH u G ½f u
kd u
f m ajrpdik Ef ;Hk cJwYkd ab;odpYk ifxu G vf suf jrLrsm; waxmif;axmif;
jzpfíaeav\/ jrif;wyfaemufrS qifwyfrsm;ygvm&m OD;pD;? ukef;vnfpD;? yJYcsdyf ppfom;rsm;? ppfAdkvfrsm; aygif;0ef;
txG#f atmifv&H &J EJ iS Yf jrifawGUMu&um omvGeí f pdwx f MuMG uuke\ f / xdw k yfom;pk\ tvsm;um; av;&mwGi;f cefY
½Snaf vonf[k cefrY eS ;f Muav\/ qifwyfrsm; wjznf;jznf;a½GUvsm;csw D ufpOf ajcvsiw f yfom;rsm; qufívmjyef
av\/ xdktcgusrS a½SUwyfonf wyfOD;rQomjzpfí aemufxyfrnfrQvmOD;rnfudk apmifYpm;Munfh½SKaeMuav\/
wyfvrf;jywdo Yk nfvnf; uwDyå guGyBf urd v f ;Hk rsm;jzifY vltaygif;wdt Yk m; ab;odv Yk rf;csUJ ay;apvsuf csw D ufvu kd yf gvm&m
a½SUwyfO;D rS wHy;kd oH? c&moH? pnforH sm;udk oJo Y rYJ QMum;&pOf? tvGeq f n l v H aS omtoHrsm;udk qufvufíMum;&av\/
ppfom;rsm;\ ZeD;rsm;? uav;rsm;? rdwaf qGrsm;onf vufjyESKwq f ufMu&if; atmifygap? Edik Mf uygap[k qkawmif;
Muuke\ f / tcsKUd ppfom;rsm;rSm aysmaf ysm½f iT ½f iT Ef iS Yf ajcrSecf swD ufvsu½f &dS m tcsKUd ppfom;rsm;rSmum; om;r,m; rsuEf mS udk
jrif&vQif rsuEf mS tenf;i,fysuMf uav\/ od&Yk mwGif ZeD;onfrsm;rS auGUvGeo f mG ;aomtcg ppfaoG;ppfpw d f 0ifa&muf
vmum trsm;enf;wlyif aysmf½TifpGm xGufcGmMuavawmY\/
ppfwyfrsm;rSmum; a½SUwyfO;D twdik ;f yif ppfMuyf? ppfrLS ;? ppfAv kd ?f ppfu?J wyfrLS ;Bu;D rsm; tkycf sKyv f suf vdu k yf g
vmMu&m ppfjrif;rsm;\[DoH? ppfqifrsm;\aMuG;aMumfoHwdkYjzifY aumif;uifebH[Datmif toHvSKdifatmif toHvkH;
jyef[yfíaeavawmY\/ jrif;wyfqifwyfrsm;qkH;aomtcg wzef ajcvsifwyfonf xGufay:ívmjyefav\/
xdek nf;twdik ;f wyfaygif;ig;wyf xGucf mG Ny;D aemuf ajcvsiw f yfom;rsm;ay:xGuv f maomtcg? ]]a[m ...
tdrfa½SUrif;wyfawmfxGufvmNyD/ tdrfa½SUudk,fawmfuav;[m oufawmf 20ausmfrQ½Sdao;w,f/ bkef;vuf½kH;?
tmPmESijYf ynfph í Hk tvGeu f suo f a&½Swd ,f}} ponfjzifaY jymqd&k if; Munf½h KS aeMu&mrS tm;vk;H vuf,u S af eMuav\/
tdraf ½SUOy&mZmum; a,mufsm;tmZmenfyo D aom trlt,m vu©PmjzifY £a`E&´ &vdu k yf gí oGm;awmfral v\/
xdaYk emufrS tajrmuforH sm; wNcrd NYf crd MYf um;&Ny;D aemuf atmifpnfatmifarmif; wD;cwfaqmf½rG ;f oHrsm;udk qufvuf
Mum;&jyefav&m ]]a[m bkef;awmfBuD;bk&m; wyfrawmfxGufNyD}}[k ajymqdkpOf ]][JY xdkifMu? acgif;ikHY vuf,SufMu}}
[laom toHrsm;ukMd um;&Ny;D aemuf a½Tav;udik rf sm; Burd v f ;Hk udik rf sm; ajy;vTm;vrf;z,f oef½Y iS ;f aeMuonfukd jrifMu
&av\/ wyfom;rsm;rSm bk&ifrif;jrwfu, kd af wmfwikd f uGyu f v J suyf gvmojzif?Y rsuEf mS trlt&m a½SUwyfom;rsm;xuf
wif;rmcefYnm;ykH&av\/ a½SUwyfOD;um; jrefrmc&D; 2wdkifausmfausmfcefYodkY a&muf½SdaeojzifY tdrfa½SUrif;wyfrS
toHrsm;udk oJYoJYomMum;&avawmY\/
rSwfcsuf / / jrefrmEdkifiHü bkef;vuf½kH;tmPm tBuD;rm;qkH;? udk,fawmfwdkif pGrf;&nfowdåESifY jynfhpkH
awmfrlvSí jrefrmEdkifiHawmfudk tus,fqkH;csJUxGifawmfrlcJYonfh [Hom0wDqifjzL½Sifrif;w&m;BuD; (bk&ifYaemif)
ewf½Gmvm;onfhaemuf om;awmftdrfa½SUrif; xD;eef;qufcHcJY&m? tqdkyg om;awmfudk nDawmfawmifilrif; eef;rS
csNyD;aemuf bk&ifYaemifrif;w&m;BuD;ydkifqdkorQ e,fy,ftoD;oD; rusKd;rEGH raoroyf tpdwfpdwftrTmrTmuGJí
jcm;em;Muav&m rif;&JeE´rw d b f UJG cH anmif&rf;rif;w&m;Bu;D onf crnf;awmf bk&ifaY emifrif;w&m;Bu;D \ bke;f vuf½;Hk ?
tBuOH mPf pGr;f tifowåt d xl;½Sad wmfro l nft h wdik ;f wdik ;f jynfukd wvk;H waygif;wnf;jzpfatmif BuaH qmifwu kd cf u
kd f
odrf;½kH;awmfrlaom tcsdefjzpfavonf/ ,ckppfcsDaomtcsdefum; anmifa½Te,fudk odrf;&efjzpfav\/
tcsKUd aomvkvifysKw d oYkd nfvnf; ppfa&;ppf&m em;vnfaomtbd;k Bu;D rsm;tm; qnf;uyfar;jref;vsu½f &dS m?
þppfwyfrsm;onf ½Srf;jynfanmifa½TodkY csDwufawmfrljcif;aMumif;/ b,*grPd wwyf? &mZoBuFef wwyf?
oD[yawY wwyf? oD&daZ,saemf&xm wwyf? oD&d"r®maomu wwyf? tdrfa½SUrif; wwyf? rif;w&m;BuD;bk&m;
wwyf? wyfaygif; 7wyf? wdkufqif 300? jrif; 4000? ajcvsifppfom; 35000rQygaMumif; ajymqdkvsuf½SdMuav\/
wyfom;rsm;rSm tukerf [kw?f wcsKUd rQomjzpf&m? tvd½k adS wmfrv l Qif ode;f oef;csí D &Edik af Mumif;? þppfom;rsm;xJwiG f
qifjzL½Sifrif;w&m;BuD;vufxufuwnf;u ppf&nf0aom ppfom;BuD;rsm;vnf;ygaMumif;? ppfbufuRrf;usifaom
olrsm;onf anmif&rf;bk&m;\ bke;f vuf½;Hk OmPfprG ;f owåu d kd ,kMH unfí tajrmuftjrm; 0ifa&mufvmMuaMumif;
rsm;yg ajymqdkvsuf½SdMuav\/
jrefrmppfwyfrsm;onf awmifbufudk;c½dkif? ausmufqnfe,frSjzwfvsuf? waeYvQif jrefrmq,fwdkifrQ
rSerf eS cf sw
D ufvsu½f MdS uav\/ ompnfe,frw S zef ta½SUawmifbuf uavm? atmifyef;ponfwu Ykd dk acsmif;ajrmif;
awmifi,ft&yf&yfausmjf zwfvsuf wdu k pf nfwu kd af rmif; wD;ESi[ f pfaMu;G um tm;wufoa&mcsMD u&m? anmifa½ToYdk
a&muf&ef c&D;wwdkifrQvdkawmY\/ ppfjrif; 4000ESifY wyfOD;csD&aom AdkvfcsKyfeE´ypönf;onf anmifa½TapmfbGm;\
wyfawmfom;rsm;t&dyftqifudk txl;*½kpdkufvsuf½Sd&m? toHBuD;toHi,frwl qlnHaom armif;wD;oHrsm;vnf;
jrefrmwyfOD;udk zkH;vTrf;oGm;ouJYodkY rSwfxif&av\/ jrefrmwyfrSL;? wyfuJrsm;ESifY jrif;pD;ol&Jrsm;rSmvnf; vufajc
wMuMG ujG zifY tBu;D tcsKyw f t
Ykd rdeu Yf kd apmifpY m;aeav&m? jrefrmYowåu d m; aemufqw k af vYr½S?d a½SUodYk xd;k wufwu kd cf u kd f
avY½o dS nft h wdik ;f ½Sr;f apmfbmG ;wyfO;D udk jrefrmwyfO;D onf pwifwu kd cf u
kd af vawmY\/ ½Sr;f wyfom;rsm;rSm jrif;wyf
qifwyfrSpí jrefrmrsm;xifouJYodkY tenf;i,frQr[kwf? 39e,frS pkaygif;vsuf tvkH;t&if;BuD;pGmjzifY wdkufcdkuf
aomaMumifY tm;csi;f rrQojzifY jrefrmwyfO;D onf tajcrvSjzpfysuaf epOf wyfO;D Adv k cf sKyf eE´ypön;f vnf; jrif;wpD;jzifY
tjyif;pdkif;um "m;uGyfvsuf ]]rqkwfeJY BuHBuHcHMu}}[k trdefYxkwfum aqmfMoae&m ppfyGJwGif EdkifvQifEdkif? rEdkifvQif
aopjr[ J k pdwaf cgif;rmMuaom jrefrmppfonfawmfwo Ykd nf ½Gy½f yG cf RcH RH xd;k ckww f u
kd cf u
kd Mf uav&m a½SUwyfO;D rS ½Sr;f wyf
tiftm;udrk cHEikd o f jzifY y&rf;ywmjzpfMu&av\/ ½Sr;f ppfwyfrsm;vnf; jrefrmwyfO;D udk zdzpd ;D pD;Edik v f u kd o f jzifY ½Gy½f yG cf RcH RH
a½SUodkYcsDwufwdkufcdkufvsuf½Sd&m? jrefrm'kwd,wyfOD; ycef;BuD; oD[yawYwyfodkYwdkif a&mufvmav\/
AdkvfcsKyfoD[yawYvnf; ]]a[Y aemufjyefrMunfheJY rsufESmapmif; acgif;tjywf? 'D½Srf;awGudk bZmrSK&rvJ? a½SUodkY
zdzdpD;pD;wdkuf}}[k "m;ESifYtjyif;uGyfuJvsuf wdkufcdkufckcHavae&m? aoewfoH tajrmufoHwdkYrSmvnf; wrdk;vkH;
qlnHvsuf ajAmif;qefaeavawmY\/ AdkvfcsKyfoD[yawYwyfrS AdkvfcsKyfBuD;udk,fwdkif ½Srf;wyfusnfqHrsm;tMum;rS
jrif;wpD;ESifY vufatmuf AdkvfrSL; wyfrSL;rsm;tm; tm;ay;wdkufwGef;um ]] 'g ArmuG? ½Srf;udk b,fawmYrS r½SKH;bl;?
½SKH;&if aozkdYaumif;onf? ao&rJYtwlwl ppfwdkuf&if;ao&r,f? rif;wdkY&JUqkvmbf[m aoqkbJ ...}}[k tm;ay;
pum;ajymMum;&if; awmifaY wmifBY u;D ckcw H u kd cf udk af eav&m? ½Sr;f ppfwyfrsm; tm;aumif;aomjrefrmwyfukd rxd;k azmuf
EdkifbJ tcsdeftawmfMumatmif vkH;axG;wdkufcdkufvsufyif ½SdMuav\/
tdraf ½SUrif;um; a½SUrS tajrmufoH aoewforH sm; w&HrjywfMum;&aomfvnf; igYwyfawmfom;rsm;Edik &f rnf
[k ,kMH unfvsuf cyfreS rf eS yf if csw D ufawmfrcl aYJ v&m? jrif;apausmf ppfom;wOD;onf a½SUrSaemufoYkd tjyif;pdik ;f ESiv f suf
]]oHawmfOD;wif&ef-oHawmfOD;wif&ef}}[k [pfatmfpdkif;ESifvm&m? rMumrD tdrfa½SUrif;a½SUawmfodkYa&mufavvQif
jrif;ay:rSqif;ouf vuf,u S uf m ]]rSev f yS g? wyfO;D eE´ypön;f wyf ysuaf Mumif;ygbk&m;? ,ck oD[yawYwyfawmfEiS Yf
axG;&pfwdkufcdkuf BuHUBuHUcHqJygbk&m;? MumvQif ½Srf;tiftm;rsm;vGef;í wyfawmfodkYaygufrnfpdk;&aMumif;ygbk&m;}}
tdrfa½SUrif;u at;aq;aomtrlt&mjzifY ]]aumif;NyD armifrif; cHEdkifatmifcHESifYMu? igudk,fawmfwdkif
wdkufrnf? trdefYawmfjyef ...}}[k rdefYqdkawmfrlvdkufojzifY jrif;apausmfvnf; a½SUwyfodkY trdefYawmfjyefESifYav&m
tdraf ½SUbk&m;ud, k af wmfwikd f wduk af wmfrv l rd rYf nf[Mk um;od&aom wyfawmfom;wdrYk mS tm;tifwrsK;d wufvsuf vuf½dS
"m;vSH aoewfwdkYudk acR;pD;uyfaevsufyif twif;xdk;ckwf ypfcwfwdkufcdkufvsuf½SdMuav\/
tdrfa½SUrif;um; rdrdwyfawmfwGif ppfuJBuD;tjzpf tjrJac:avY½Sdaom ]]vuf0Jpnfol}}udk qifawmf
bkef;awmufytm; a½TuBuKd; wefqmyvmrsm; wif;usyfcdkifrmatmif Munfh½SKjyifqifawmfrlapNyD;rS ]]vuf0Jpnfol?
oifYudkig,kHMunfonf? owdåvnf; a,mufsm;yDoonf? ukef;vnfpnf;/ wyfawmfom;rsm; toifYjyifMu ...}}[k
trdefYawmfudk ppfem;cHrsm;rSwqifY toD;oD; cPcsif;qifYqdk ac:awmfrlvdkuf&m? wwyfvkH; ysHUESHUvsuf crnf;awmf
rif;w&m;BuD;\ anmif&rf;ygvl&if;? tif;wa&mfpk? wppk? wufwl&efaemif? aoewfvkvifawmf? vuf0Ja½T"m;?
vufsma½T"m;wd\ Yk i,fom;rsm;ESiw Yf uG wdu k pf nfwu kd af rmif; wD;cwfaqmfEKS ;d um twif;csw D ufav&m? oD[yawYvJ
tdraf ½SUbk&m;ud, k af wmfwikd f csw D ufvmNyjD zpfojzifY txl;tm;½Sv d suf ]]wdu k af [Y wdu k Mf u ...tdraf ½SUbk&m;vmNy}D }
[k trdefYjyefav&m? ½Srf;wyfom;rsm;vnf; ppfwdkufemrnfausmf tdrfa½SUbk&m;vmNyD[laom toHudkMum;vQif
pdwfwrsKd;jzpfíoGm;Mu[efwlav\/ tdrfa½SUwyfawmfom;rsm;um; ol&JbDvl;rsm;uJYodkY wzuf&efoludk &efolrSwf?
rdrdwdkY jrefrmwyfrsm;udkyifausmfvGefvsuf ½Srf;ppfom;rsm;tm; xdk;ckwf½dkufESuf aoewfoHw'dkif;'dkif;ESifY wdkufzsuf
aeMuav&m? apmfbGm;\wyfom;rsm;onf wyfajcysufvsuf aemufodkY wpwp qkwfpjyKav\/ ½Srf;ppfom;rsm;
a½GUonfujkd rifav jrefrmwyfom;rsm; tm;wufavjzpfum twif;zdMuav&m? wpl;vTm;vTm;ESiaYf eaom tdraf ½SUrif;
qifawmfrSm þwyfBuD;wckkvkH;udk ywffcsmvSnfhíaeonf[k xifrSwf&av\/
anmifa½TapmfbGm;onfum; rdrdwyfom;rsm; tajcrvSonfudk jrifojzifY aemufodkYqkwfrSef;rodqkwfum
anmifa½TNrKdUwHcg;udkydwfí ckcHrnftaeESifY wdkufcdkufaeav&m? wyfawmfrS ]]NrKdUwHcg;rydwfrdapeJY-NrKdUwHcg; rydwfrd
apeJY ...}}[k [pfatmfaomtoHrsm;ESifYwuG jrefrmwyftvkH;t&if;wdkYonf ½Srf;wyfom;rsm;ESifY ta&ma&m
taxG;axG; ckwjf zwf&if;yif NrKUd wHcg;udpk ;D rdav\/ tdraf ½SUud, k af wmfvnf; qifawmfjzifY NrKUd wHcg;odYk twif;0ifav&m
ESpzf ufrS nSyv f suv f w T af om vS½H iS rf sm;onf uke;f vnfp;D vuf0pJ nfo\ l tJarmif;vSjH zifY ½du k cf wfumuG,jf cif;jzifY
tdrfa½SUudk,fawmfrSm toufab;rS vGwfuif;cJYav\/ jrefrmwyftm;vkH; 0ifrdaomtcg ½Srf;wyfom;rsm;vnf;
vufeufcsum apmfbmG ;ESiw Yf uG tnHch MH uav\/ aemufq;Hk wyfrS b0½Sirf if;w&m;Bu;D onf om;awmf tdraf ½SUrif;u
½Sr;f apmfbmG ;rsm;ESiw Yf uG rSL;rwftcsKyt f csm[lorQukd a½SUawmfta&mufqufoiG ;f av&m? anmif&rf;bk&m;u ...
]] tarmifapmfbGm;wdkY ...igYom;awmf&JU bkef;vuf½kH;udkyif rcHEdkifMuukefwum; ...}}
]] rSefvSyg ...rcHEdkifMuaMumif;ygbk&m; ...}}
]] igud, k af wmfwikd f jrefrmwdo Yk pömcHe,fy,frsm; axmifxm;vsu½f o dS nfukd opömawmfc&H ef odr;f oGi;f aejcif;
yifjzpfonf/ igwdkY bdk;awmf bDawmfrsm; vufxufuyif 39vkH;rSKdif;udk tpdk;&aom tarmifapmfbGm;rsm;wdkYudk
bdk;ab;bDrsm; opömcHí ao0yfpGmaecJYMuonf/ igwdkYonf rnfrQ pGrf;tifowåd wefcdk;½Sdonf[k tarmifwdkYtm;
ppfqifíjyacsaomfjim;? igwdo Yk nf tarmifw\ Ykd tkycf sKyaf &;? jynfwiG ;f pD;yGm;a&;? tarmifwpYkd w d Bf uKu d f pDrcH efcY aJG &;
wduYk kd rnfonft h cgrQ 0ifa&mufpu G zf ufawmfral vYr½SMd u? igwdjYk refrmbk&if ousomuD0ifrif;rsK;d ? jrefrm½d;k tpOfrmS
rdrdwdkY vufeuftiftm;aumif;í EdkifiHi,frsm;udk odrf;ydkufaomfvnf;? xdkEdkifiHi,frS a½TaiGypönf;vmbfvmbudk
wyfrufarmí EdkifYxufpD;eif; rw&m;odrf;,lavYr½SdaMumif; tarmifwdkYtodyifjzpfonf/ ,ckvnf; tarmifwdkY
tnHrh cH axmifxm;ckcH í H om Edik ef if;atmif wdu k cf u kd af omfvnf;? tarmifwEYkd ikd if uH kd igwdo Yk rd ;f rnfr[kw?f tarmif
wdkYonf igwdkY\opömudk cH½kHrQom? aemiftcg raxmifxm;raESmifY,Sufavatmif pDrHvdkonf}}[k rdefYawmfrlav&m
½Sr;f apmfbmG ;rsm;vnf; vuf,u S Of ;D csum opömawmfcyH grnfb&k m;[k avQmufxm;Muojzif?Y toD;oD;udk opömawmf
ay;í vGwfvyfpGmaexdkifMu&ef csufcsif; cGiYfjyKawmfrlcJYav\/
aemufwaeYwiG f jrefrmppfwyfBu;D onf tif;0aejynfawmfoYkd jyefvnfqw k cf mG cJaY v&m uavm? atmifyef;
paom NrKdUrsm;tvGefwGif nae 3A[kd&farmif;cefYwGif ppfpcef;csvsuf aeMuav\/ vuform; ud&d,mESifYwuG
wHwm;? wJtrd f taqmuftvkyf tvGeu f Rr;f usiMf uaom jrefrmppfom;rsm;onf cPjcif;yif Adv k rf LS ; ppfurJ sm;tzdYk
wJrsm;ESiYf bk&ifrif;jrwfEiS Yf tdraf ½SUud, k af wmftzdYk ,m,DweJ ef;rsm;udk aqmufvyk Nf y;D pD;av\/ ae0ifonfEiS w Yf NyKid ef uf
awmif&yd af wmifajc\ t½Sed af MumifY qD;ESi;f aygufwo Ykd nf wvk;H wpkwnf; wzGzJ u JG svsu½f &dS m? ppfom;rsm;rSm csr;f at;p
jyKojzifY rD;xif;rsm;zdí k aeMuav\/ tdraf ½SUrif;\wJeef;awmfEiS Yf wac:omomavmufwiG f vuf0pJ nfoEl iS Yf tjcm;
Adkvfrsm; wnf;cdkaeMu&m vuf0Jpnfolum; wpkHw&mudk jyefvSefawG;awmonfhtoGifESifY ai;armae½Smav\/
tdrfa½SUrif;\wyfawmfwGif tdrfa½SUrif;rSm AdkvfcsKyfjzpfí vuf0JpnfolrSm ppfuJjzpf&um;? tdrfa½SUrif;uvGJvQif
xdkwyfwGif tBuD;qkH; ppfuJbuft&m½SdjzpfojzifY tjcm;ppfrSL; ppfuJrsm;rSm tedrfYwGif cpm;aexdkifMu&av\/
aoG;aomuf a&mif;&if;buf AdkvftcsKdUwdkYom ppfuJBuD;\azmfa½GpGmjyKrlcsufaMumifY eD;eD;uyfuyfaeEdkifMuav\/
xdktcdkuf ½Srf;tbdk;BuD;wa,mufESifY q,fESpft½G,f oli,fwa,muftm; ppfrSL;wa,mufa½SUaqmifvsuf
vuf0Jpnfol\tem;odkY a&muf½Sdvmav\/ vuf0Jpnfolvnf; oli,ftm; aoG;ajymouJYodkY pl;pdkufMunfh½SKum
]]b,fuvJ armifrif;}}[kar;av\/
]] rSefvSygbk&m; onfoli,fu t½Sifbk&m;awGUvdkaMumif;ajymí onftbdk;BuD;ESifY wyfawmfom;rsm;udk
wqifYwqifY ar;jref;ojzifY ac:aqmifvm&jcif;jzpfygonf bk&m; }}
]]a[Y oli,f? rif;ub,fuvJ? b,folYom;vJuGJU}}[k ar;vdkuf&m uav;rSm zswfvwfoGufvufpGm
]]uRefawmf ½SifjrwfvS&JUom;? uRefawmfYtar oefvsifrSm bdk;&JausmfeJYaew,f? uRefawmfYtazu udk&JacgifwJY}} [k
qdkpOf? tjcm;AdkvfrSL;rsm;onf vuf0Jpnf\rsufESmudk Munfh½SKMuav\/ vuf0Jpnfolum; xdktcgusrS om;\
cspjf cif;jzifY uav;tm;ayGUzufum &ifciG w f iG xf m;&if; ]]rif;tazudk odovm;}}[k erf;½SKwaf r;jref;av\/ uav;rSm
aoG;ajymonft h vm; rlvuyif þvlBu;D onf rdrt d azjzpfrmS bJ[k xifrw S af epOf? ppfuBJ u;D u zGi[ Yf ajymaomtcg
0rf;enf;0rf;omjzpfvsuf zcif\vnfyif;udk wif;usyfpGm ayGUzufxm;rd½Smav\/
ppfuJBuD; vuf0Jpnfolvnf; om;uav;tm; tm;yg;w& xyfrHerf;½SKwf ayGUzufxm;&mu ]] rifYudk taz
ay;cJYwJYemrnf rSwfrdao;&JUvm;uGJU? rif; 'Dudk bmvdkYvdkufvmwmwkef; ...}}[k ar;jref;av&m? t½G,fESifYrvkduf
jyefajymonfudk ai;pdkufem;axmifMuav\/
]] uRefawmf tcgv,fom;u tazypfoGm;w,fqdk ...bdk;bdk;uajymw,f? bkd;bdk;u eifYtazemrnf
armif&aJ cgifw?YJ awmifib l &k ifq
Y rD mS ppfrLS ;uav;tjzpfeaYJ eowJ?Y aemuf eifaY rareJt Y aMumif;ygNy;D eifu Y akd rG;awmY
bkef;jrifYvdkY emrnfay;owJY? aemufawmY eifYtaz[m eifa&m-eifYtareJY 'dkYudkygypfNyD; t0udk xGufoGm;owJY/
bd;k bd;k [m vufsmwHcg;rSL;Bu;D wJ?Y tazxGuo f mG ;awmY bd;k bd;k udk awmifib l &k ifu ,kMH unfawmfrrlb;l qkNd y;D wHcg;rSL;
rvkyf&awmYbl;? bkd;bkd;eYJuRefawmfwdkY oefvsifrSmajymif;NyD;aeMuw,f? bdk;bdk;vJ olYv,fawGudk olYwynfhawGeJY
vkyfudkifNyD; at;at;pm;aomufae&w,f? ararvJ uRefawmfeJY tvGrf;ajz&owJY? aemuf uRefawmf uav;awGeJY
upm;awmY ]]a[Y tazr½SdwJYaumifuav; ...tvGefapmfum;wJYaumifuav;}}eJY qdkMuw,f? olrsm;awmY
bkef;BuD;ausmif;oGm;&if olYtazawGeJY? uRefawmfawmY arar&,f? bdk;bdk;&,f? 'DvdkoGm;&w,f? &efjzpfMu&ifav
uReaf wmfu b,forYl rS aMumufb;l uReaf wmf½u kd w
f mbJ? ½du k &f if bmwJYJ ...xxufq;kd qdv k m; ol½Ukd ajymMuw,f?
aemuf ararYukd txyfxyfar;awmYrS araru taz½Sw d ,fvaYkd jymw,f? uReaf wmf tazYukd Munfch siw f ,f? Ny;D awmY
tazYukd tarYqjD yefac:csiw f ,f? tazjyefvu kd rf ,f r[kwv f m;}}[k wGww f ;D wGww f m ar;jref;aeav&m? zcifBu;D rSm
rsuf&nfrsm;0Jvsuf ai;armae&½Smav\/
]] aeygOD; vluav;&JU ...rif; b,fYES,f 'Dudka&mufvmwmvJ ...}}
]] uReaf wmfvJ tazb,frmS vJqakd wmY tif;0r,fqv kd Ykd arar&,f vdu k yf aYkd y;yg ...bd;k bd;k &,f vdu k yf aYkd y;yg
eJaY jymwm? c&D;u a0;w,fw?YJ 'geJY uReaf wmfwYkd t&yfxu J ukeo f nfO;D pd;k jrwdv Yk n S ;f eJY tif;0txd oGm;Mur,fqv kd Ykd
olwdkYeJY vdkufajy;vmw,f? vlBuKHudkvJ rSmxm;cJYw,f? tif;0a&mufawmY NrKdU½dk;ta½SUawmifbufu ppfom;awG
xGuo f mG ;Muwm uReaf wmfwMYkd unf&h ao;w,f? ud&k aJ cgifqw kd YJ vlwa,mufukd rodb;l vm;ar;awmY b,forl rS odb;l ?
aemuf OD;pd;k jruar;ay;rS tr,fav; emrnfrac:ygeJ?Y r[mOy&mZm&JU vl,pHk pfuBJ u;D vuf0pJ nfoq l wkd m i,femrnf
udk&JacgifwJYqdkrS odyf0rf;omNyD;? uRefawmfwa,mufxJ aemufu ajy;vdkufcJYw,f ...}}
]] ppfwyfBuD;udk tajy;vdkufayr,fY rrSDbl;? xrif;uvJ odyfqmawmY bkef;BuD;ausmif;rSm0ifNyD; pm;&w,f?
nusawmYvJ tajy;vdu k vf mwm? va&mifeYJ tazwdpYk pfwyf em;aewmawGU&vdYk ar;jref;vmr,fvyk w f ,f? vlawG&UJ
ab;u aoewfxrf;NyD; vrf;avQmufaewJY vlBuD;wa,mufu aoewfBuD;eJYcsdefaevdkY ajrBuD;rSm0yfNyD;ae&w,f?
NyD;awmY uRefawmfaewJYtem;u opfyifuvSKyfaeawmY vSHeJYvSrf;ypfvdkufw,f? ol½dkUqD rvm&bl;xifyg&JUvdkY
cyfa0;a0;rS opfyifwyifay:wufNyD; opfyifcGMum;xJrSmtdyf&w,f? 'Dvdkcsnhf 4-5n opfyifay:rSmtdyfNyD;
vdkufvmawmY atmufu usm;awGu wcgwav tay:armYarmYMunfhw,f? reufus&if 'DtaumifawG½Sdovm;
qdkwmMunfhNyD;rS twif;ajy;&w,f? aemufqkH; [dk½Gm bm½Gmac:ovJ? tJ'DrSm tpmrpm;&vdkY tm;jywfvJaeawmY
'Dtbdk;BuD;u uRefawmfYudk auR;arG;jyKpkxm;½Smw,f? Armwyfqdk&if 'Dvrf;ujyefrSmbJ? 'D½GmtvGefrSm ppfpcef;cs
wwfw,fqdkvdkY 15&ufavmuf apmifYae&w,f ...}}[k pDumywfukH;ajymqdkav&m? ppfuJBuD;rSm ]]jzpfrSjzpf&yav
vluav;&,f ...}}[k nnf;wGm;pOf AdkvfrSL;BuD;wa,mufu ]]tif; aoG;aomufwJYom;uawmY toufi,fi,f
½Sad o;? tazYaoG;ygbJAsm? Munfph rf;yg awmBu;D awmifBu;D xJ wa,mufxJ raMumufr½GUH vdu k af jy;vmw,f ...}}[k
ajymqdkav\/ ppfuJBuD;um; om;jzpfoltm; auR;arG;xm;aom ½Srf;tbdk;BuD;tm; vufpGyf? txnfwdkYudk qktjzpf
ay;cJYNyD;vQif jyefívTwfvkdufav\/ xdkYaemuf om;uav;tm; wnvkH; ,k,jyKpkvsuf? eHeufvif;aomtcg rdrd
pD;aomqifwGifwifí t0aejynfawmfta&muf wifaqmifcJYav\/
uav;rSmum; t0aejynfawmfwGif 14-5&ufcefYMumvQif? uav;wdkYobm0 rdcifudk vGrf;qGwfjyefojzifY
zcifBuD;yg vdkufydkYzdkY ylqmvsuf½Sdav\/ xdktcsdefum; anmif&rf;rif;w&m;BuD;onf crnf;awmf qifjzL½Sifbk&m;\
e,fy,f t&yf&yf wvkH;wpnf;wnf;jzpfatmif wdkufodrf;zdkYta&;BuD;vSojzifY vuf0JpnfoluJYodkY ta&;t&m
a&mufaom ppfuJBuD;wa,mufvkH;udk wvESpfvcefY cGifYvTwfxm;Edkifrnfr[kwf&um;? opöm½Sdaom ZeD;onfESifY
a,mu©rBu;D tm; rsm;pGmawGUvdak omfvnf; xdt k Buu H v
kd ufavQmu Y m? om;uav;udk ukeaf &mif;vmMuaom OD;pd;k jr
qdo k El iS t
Yf yfEíHS vufaqmifypön;f ? aiGaMu;? trSmpmrsm;udyk g a&;om;vsuf uav;udk acsmaY rmYjyefvw T v f ukd &f av\/
]] olpY mxJrmS bke;f Bu;D qD oD;oefpY mwapmif ygvmao;w,f? bke;f Bu;D eJY armif&aJ cgifuawmY awmifix l uJ
od&if;pG?J tpu awmifirl mS bke;f Bu;D vkyaf epOfuwnf;u 0ifxu G o f mG ;vmaewm? bke;f Bu;D oefvsirf mS ausmif;vm
xdkifawmYvJ vSLzG,f0w¬K rjywfydkYavY½Sdw,f? olYom;udk &[ef;abmifjrJr,fxifu &[ef;abmifta&mufydkYzdkY? rjrJu
avmuDynm wwfatmifoifzdkYvJ rSmvdkufavawmY? oli,f 10ESpft½G,fuwnf;u tdrfudk aeYcif;avmufjyefNyD;
ausmif;rSm tdyfpm;ae½Smw,f 'umBuD;? bkef;BuD;rSm ykxkZOfqdkawmY 'if;uav;udk om;vdkcspfrdw,f? tckawmY
'if;uav;aMumifY cufwmbJ ...}}[k rsufESmawmfnSKd;vsuf nnf;wGm;½Smav\/
0efrif;u ai;pdkufem;axmif&mrS ]]udk&JausmfeJY wynhfawmf pum;rpyfrdMuvdkYyg bk&m; ...udk&JacgifeJY
wynfah wmf[m a&mif;&if;buf aoG;aomufrsm;yg? ol awmifit l rd af ½SUqDrmS wyfrLS ;uav;tjzpfEiS Yf aepOfuwnf;u
txl;cifcyYJ gw,f? aemuf wynfah wmfu uAsm? vuFm? &wk oDqakd &;pyfrKS rmS ewf½iS u f , kd af wmfu oabmusawmf
rlvdkY? oefvsif0eftjzpfeJY ydkYxm;wmuvm; bk&m;}}[k jyefavQmufxm;&m? udk&ifwyg;u ½SifZedE´Edk;aeNyDjzpfaMumif;
avQmufxm;vmojzifY pum;qufjywfomG ;av\/ 4if;wdYk pum;ajymcsed rf mS rsm;pGmrMum jrefrmwem&DavsmaY vsmrY Q
jzpf&m? oefvsi0f efrif;rSm q&mawmf\ajymjycsuu f kd pdw0f ifpm;onfxuf rdro d rD;ESiYf 'kuj© zpfaeaom armif½iS \ f
taMumif;udk b,fvdkqufpyf,l&ygYrvJ[k awG;awmaejcif;ursm;ojzifY? pum;qkH;MuvQif ]]'gxuf armif½Sif
bma&m*gvJ bk&mY}}[k qufíar;av&m? q&mawmfrSm pum;tpcufvSojzifY awGa0íae&mu ]],ck 'umBuD;eJY
onfoli,fYtaz a&mif;&if;bufqdkvdkY ajym&OD;r,f? 'umBuD;oli,f[m [dka½S;wkef;u oD[dkVfuRef; olMuG,forD;
wa,muf ...}}[k armif½SifESifY reef;EG,fuav; jzpfysufaeykHudk ESKdif;,SOfajymjyav&m? 0efrif;rSm olYorD;vnf;
þodjYk zpfysuaf eaMumif; ajym&rnfcufvo S jzifY y&d,m,fjyKum ]]'Dvjkd zifY bk&m;wynfah wmfukd apmapmrdeyYf gawmY?
'if;wdkY vlBuD;csif; aMumif;vrf;xm;NyD; okH;ESpfokH;oD;avmuf apmifYapwmaygY? armif½Sifudk tm;ay;pum; ajymMuyg
bk&m; ...}}
]] om"k om"k? bkef;BuD; tvGeftrif; 0rf;ajrmufw,f 'umBuD;? 'umBuD; rsufESmjyay;ygOD; }}? bkef;BuD;ESifY
0efrif;onf ½SiZf edEt ´ eD;odYk xíoGm;Muav\/ bke;f awmfBu;D onf ½SiZf edE\ ´ ud,
k u f av;udk tomt,mvSKyv f suf
]][JY ZedE´ eifYudk usef;rmatmifjyKwJY? a[m'D 0efrif;u cGifYjyKvdrfYr,f? Munfhprf; 'DrSm 0efrif;}}[k ajymqdkav&m?
½SifZedE´rSm jyL;us,faomrsufvkH;BuD;rsm;udk cyfarS;arS;zGifYum Munfh½SKNyD; jyefírSdefaeav\/ 0efrif;u ]]armif½Sif?
usef;rmatmifBuKd;pm; ...}}[k ajymqdkNyD;vQif q&mawmftm;0wfcsvsuf 0efrif;xGufcGmoGm;av\/

tcef; ( 3 )

½SiZf edEE´ iS Yf reef;EG,u f av;wduYk m; ESpOf ;D ESpzf uf vlBu;D rsm;u oabmwlBuNy[ D al om toHMum;uwnf;u
a&m*ga0'em oufomívmcJYMu&m? wvcGJ ESpfvtMumwGif ESpfOD;pvkH; 0NzKd;pdkajyí? ½SifZedE´um; ½Sifemrnf
aysmufum armifbek ;f jrif[ Y al om i,femrnfjzifY oefvsiw f iG f vlarmfjzpfíaeav\/ wHcg;rSL;a[mif; bd;k &JausmEf iS Yf
½Sijf rwfvw S v Ykd nf; q&mawmfu tusK;d taMumif;ajymjyojzifY oefvsi0f efrif; oabmwlrnft h csuu f kd od½&dS um;?
rdrwd \ Ykd aowGi;f xGuf om;ajr;uav;twGuf txl;0rf;omMuav\/ vlBu;D rsm;0wå&m;twdik ;f aMumif;vrf;xm;
&onfjzpf&m? ouú&mZf 969ck? uqkefvwGif oefvsif0efrif;tdrfü vlBuD;vlaumif;tcsKdUESifY q&mawmfbk&m;BuD;
ud,k w f ikd f a&muf½adS eav\/ y&dowfrsm;tm; vbuf&nf jrefrmrkerYf sm;jziYf auR;arG;{nfch NH y;D ? bd;k &Jausmu f rdrad jr;?
t0aejynfawmf ppfuJBuD; vuf0Jpnfol\om; armifbkef;jrifYtm; aersKd;ausmfacgifbGJU& oefvsif0efrif;\orD;
½Sifeef;EG,fESifY aMumif;vrf;apYpyfaMumif;? rdrduvnf; rdbrS tarG&aom v,fajry,fw&mudk ,ckuyif vufzGJU
ypönf;tjzpfESifY ay;tyfonfhtjyif? EGm;t½SOf; 20? EdkYpm;EGm;r 35½SOf;? jrif; 3aumifwdkYudkvnf; ay;tyfaMumif;ESifY
ajymqdk&m? oefvsif0efrif;uvnf; ,ckuyif rdrduvnf; v,fy,f 50? aiGcGuf 10? a½Tvuf0wfvufpm;rsm;
vufzUJG xm;aMumif; ajymqdMk uav\/ orD; ½Sief ef;EG,f 16ESpjf ynfah omtcg vufxyfr*Fvmtcrf;tem;udk usi;f y
rnfjzpf&m? ,ckuwdxm;aom ypönf;rsm;udk tydkifay;tyfrnfjzpfaMumif;ESifY toD;oD; ESKwfuwdxm;Muav\/
ykq;kd rwdrk ½Sn?f yk0grjynhw f jynfEiS Yf cyfwnfwnfxikd v f su½f adS om armifbek ;f jrifo Y nf vlBu;D rsm;\rsuEf mS udk
Munfhvsuf rsufvkH;Munfvifíaeav&m? rdciftem;wGif xdkifíaeaom ½Sifeef;EG,fuav;um; ½SufpEdk;aom
trlt&mjzifY OD;acgif;udak tmufcsíae½Smav\/ Muv G mMuaom y&dowfrsm;vnf; owdo Yk m;owdo Yk rD;wdYk wifw
Y ,fy?Hk
a½SUaemufvu kd yf w
Hk u Ykd kd cs;D rGr;f ajymqdv k suf jyefomG ;Mu&m? ESpzf ufrb d ESiYf tdrw f iG ;f tapcHtcsKUd om use&f pfMuav\/
4if;wdv Yk nf; {nfch &H mrS q&mawmf\a½SUodv Yk ma&mufí udpNö y;D pD;aMumif; avQmufxm;awmfrMl u&m? q&mawmfvnf;
om"kac:vsuf rsKd;aumif;aqGaumif; yDoaMumif;? wifYw,foifYjrwfaMumif;rsm;udk rdefYawmfrlNyD;vQif jyefMuG&ef
jyifqifawmfrl&m? tm;vkH; 0wfcsuefawmY&if; usef&pfMuav\/
a½S;xk;H pHum; rdbvlBu;D csi;f aMumif;vrf;Ny;D aomf rdr\ d &nf;pm;tdro f Ykd yke;f vQK;d uG,v f QK;d r[kw?f ajymifajymif
wif;wif; 0ifxu G o f mG ;vmEdik Mf uav\/ ESpOf ;D awGUqkMH uaomtcgüvnf; ESpOf ;D tuvufryg pum;xm0Suv f 0kd u S ?f
a½S;wke;f utaMumif; `ru G v f `kd ru
G Ef iS Yf nOfeh ufrS jyefavY½MdS u&m? ESpOf ;D awGUqku H m rsuEf mS csi;f 00Bu;D Munf½h KS Mu&onf
udkyif auseyfíaeMuav\/
]] av;w&mYqD? xkHxkHi,farT;? ukefukefa0;NyDrdkY ...}}paom awmifwGif;OD;aMumY\ ½SmykHawmfüyg0ifonfh
av;w&mqDum; [dka½S;ya0PDuyif eef;awmfoleef;awmfom; olaX;olMuG,fwdkY okH;pGJMuonfh qDarT;rsKd;jzpfcJY\/
qDcsdefwusyfom;vQif aiG'*Fg;usyfw&m (0g) tav;w&may;&aomaMumifY av;w&mqD[kac:av\/ oefvsif
0efrif;\ wyifwikd ef ef;[kqt kd yfaom orD;uav; ½Sief ef;EG,\ f tcef;ü oif;ysUH arT;BuKid u f m wvSKid v f KS id jf zpfaeaom
&eHYum; xdk&eHYyifjzpfvdrfYrnfwum;/ onfanmiftxufrS jrifYwufaomtkH;puf&mwGif rapmif;wapmif;ESifY
acgif;uav;ruswus rSDumae½Smrluav;rSm ½Sifeef;EG,fuav;yifjzpf\/ xdkaeYxdktcsdefü qwfozl;&JUw½kHESpf½kH
paomoDcsi;f ray:ao;í oDcsi;f oHyifr[kwv f ifu Y pm; tjcm;aw;&wkuav;rsm;udk wd;k wd;k oDqí kd aeayvdrrYf nf/
tapcH rdNidrf;omum; pmqdkawmf e0a';BuD;\ bk&m;wdkif&wkrsm;udk oHaeoHxm;ESifYzwfíaeav&m ½Sifeef;EG,f
uav;rSm rsufawmifpif;vsuf aomwtm½kH cHpm;aeav\/ xdktcdkuf tdrfa½SUzdeyfcRwfrS ESKwfqufoH? rdrdtcef;
qDodkY a&mufvmaomajcoHudk Mum;&av&m? &ifuav; wMuGMuGjzpfvsuf vufuav;jzifY tomzdrdav\/ tysKd
Zmwf0ifcgpwGif tzdkqdkí ,ifzdkrSroef;zl;ao;onfhtwdkif; txl;wkefvSKyfacsmufjcm;aeav&m ...
]]EG,Ef , G f a[m vmNy?D bk&m;uRerf oGm;awmYr,f ...}}[k rdNird ;f omuajymav&m? ]]tdk ½Siu f vJ ta&;xJusrS
b,fuo kd mG ;&rSmvJ? EG,Ef , G t Yf em;aeprf;yg? pum;rajymwwfygbl; ...}}[k rNyK;H wNyK;H ajymaepOf Oyuvlxu G o f nf
tcef;0odkYa&mufvmav\/ uRef;wdkifBuD;rsm;wGif xGef;nSdxm;aom qDrD;wdkifrsm;onf rD;awmufrsm;,drf;uvsuf?
½Sivf x l u G t f m; ajymifavSmifíjyaeonf[k xifrw S &f av\/ armifbek ;f jrifu Y m; tjyifwiG f owdaå umif;olwa,muf
jzpfvsuf? þae&mwGif tb,fYaMumifY&ifckef&onfudk rpOf;pm;wwfatmifjzpfaeav\/ arT;BuKdifaom&eHYonf
wysUH ysUH vSKid o f if;vsu½f &dS m? ]][,f bmaMumuf&rSmvJ? ol&o J bl ufp;D wmr[kwb f ;l }}[k ajcvSr;f rsm;udk a½SUodYk twif;
rSw
d í f wd;k av\/ rdNird ;f omum; tpdr;f oufoufjzpf½mS olEpS Of ;D jzpfysuyf u Hk kd acgif;ikí YH NyK;H ae&mu ...]]EG,Ef , G u f vJ
ud,k q Yf v D mwm ac:rSaygY ...}}[k wd;k wd;k ajymrS ]]tdk ...olrY supf jd rifom;bJ? vmwwfygw,f ...}}[k jyefajympOf?
½SifvlxGufonf ppfyGJBuD;wyGJudk ZGwfrSdwfwdkufcdkufvdkuf&bdouJYodkY EG,fEG,f\anmifapmif;wGif 0ifíxdkifav\/
EG,fEG,fuav;onf MunfvifaomrsufvkH;uav;jzifY wcsufrQvSefíMunfhNyD;vQif 4if;\udk,fuav;udk
BuKUH BuKUH ,k, YH jYHk zpfatmifjyifí xdik af eav\/ tuif;yg;aom rdNird ;f omonf ]]EG,Ef , G f r,fawmfBu;D cdik ;f xm;wmuav;
oGm;Ny;D vkyaf csygOD;r,f ...}}[k ajymajymqdq k kd rwfwwf&yfav&m? EG,Ef , G u f av; ESKwcf rf;jyifpOfüyif taygufoYkd
xGucf mG oGm;av\/ armifbek ;f jrifu Y m; vnfacsmif;xJrS renf;nSpx f wk &f aomavoHjzifY ]]use;f rmygNyv D m; EG,Ef , G }f }
[kar;jref;vdu k &f m? 4if;pum;onf armifbek ;f jrifaY ½G;cs,&f mwGif a½S;OD;ay:xGuv f maompum;jzpfojzifY &,fz, G yf if
jzpfapumrl EG,Ef , G o f nf OD;acgif;udn k wd uf m ]][kwu f YJ use;f rmygNyD ...}}[k ajymqdak v\/ xdw k iG f pum;&yfvsuf
wOD;udw k OD; twefMumMunf½h KS aeMu&m? rsuEf mS csi;f qkrH v d Qif EG,Ef ,
G u f acgif;uav;atmufoYkd tcsvu kd ?f EG,Ef , G \ f
wudk,fvkH;udk uodkPf;uGufusatmif Munfh½SKaerdav\/
EG,Ef , G u f jyefíarmYaomtcg rsuEf mS csi;f qkjH yefojzif?Y ]]tdk oljzifMY unfEh ikd &f efaum ...}} ajymqdv k u
kd af om
toHav;udyk if em;0ifcsKv d su?f xdt k cgusrS pOf;pm;xm;orQ pum;pay:um ]]tckvrkd Munf&h &if aoawmYr,f...
EG,Ef , G aYf MumifY touf,, YJ u YJ sew
f o YJ rl sm; 'DavmufMunfw h muav;udk 0efrwdo k ifyY gbl; ...}}[k avavQmufqufrd
ojzifY ...]]tdk EG,fEG,fu rMunfh&bl;vdkYrajymygbl;? 'gxuf udkbkef;jrifYudk wckar;csifw,f ...}}[k r&Jw&JESifY
pav&m? ]]bmwke;f EG,Ef , G f ar;prf;ygOD; ...}}[k cGijYf yKavvQif ]]aMomf ...EG,Ef , G &f UJ toufui,fi,f? cifw, G w f YJ
pdwfu tm;BuD;vdkY wjcm;enf;eJY tawG;acsmfawmfrrlbl;vm;vdkYygbJ ...}}[k tvGefYtvGef ½SufaMumufaom
trlt&mjzifY ar;jref;av&m ...
]] rxifygbl; EG,Ef , G f ...rxifygbl;? EG,Ef , G u Yf kd tvGeyf J 'Duarwåm½Sad eawmY wkjYH yefwo YJ abmjzpf&r,fvYkd
,kMH unfygw,f? EG,Ef , G &f UJ ½ky&f nfuav;[m tvGet f zd;k xdu k wf efwYJ tqif;ajytoGix f ;l olrYkd 'djyifxifrmS ;zG,&f m
taMumif;r½Sd½dk;trSefyg ...}}
xdkYaemufrlum; &mZ0if Zmwfedygwf taMumif;rsm;ESifY a½S;wkef;utaMumif;awGudk &if;ESD;pGmajymqdkí
aeMuav\/ armifbek ;f jrifo Y nf tonf;pGcJ spcf ifou l av;xHrS oufBu;D acgif;csomomwGif ESKwq f ufxu G cf mG cJ&Y m?
zdeyfcRwfüapmifYaeaom oli,fcsif; jrpHudkvufukwfESKd;um aetdrfokdYjyefvmcJYav\/ tdrfodkYa&mufaomtcg
EG,Ef , G uf av;\ tjyKtrl tpcyford ;f udk pOf;pm;ay:ayguf&if; tawmfnOfeh ufrS tdyaf ysmaf v&m? EG,Ef , G u f av;
rSmvnf; armifbek ;f jrif\ Y a,mufsm;yDoyk?H toHví Hk Munfvifjywfom;oGuv f ufpmG ajymjyykw H yYkd g wa&;a&;jrifvsuf
tdyfaysmf½Smav\/ teD;rS ,yfcwfay;aeaom tapcHrsm;vnf; toD;oD; tdyf&modkY0ifMuav\/
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
oli,ftyd q f w
d f tcsed w f csed üf oefvsiNf rKUd ta½SUydik ;f ok;H aqmifNyKid f tdrBf u;D waqmif\ wckaomtcef;wGif
touft½G,ftm;jzifY 30ausmf 40eD;yg;½Sd rdef;rBuD;wOD;onf aypmwcsyfudkzwf½SK&if; rsuf&nfrsm; wawGawG
pD;usvsufae½Smav\/ touf 17ESpfcefY qHyifawmifqkyfcefYudk ydk;rnf;csnfygESifY pD;íxm;aom vkvifysKd
wa,mufonf teD;odkYa&mufvmum rdcifvufxJupmudk qGJ,lzwf½SKaeav\/
]] pma&;rSmMum;vdkufonf ½SifjrwfvS? nJwdkYudk aeYpOfrjywf igtrSwf&onf/ igYom;uav; bkef;jrifYudk
csi;f jyefomG ;uwnf;u tjrrJ jywf vGr;f emusvsu½f &dS m? ,ck aejynfawmfwiG f crnf;awmfrif;w&m;Bu;D odEpDé pfyu JG
tjyef ewf½mG vm;í om;awmfBu;D Oy&mZmonf r[m"r®&mZmtrnfEiS Yf xD;arGeef;arGukd qufcv H su½f o dS nf/ igYrmS
,ck rif;w&m;vufxufawmfwiG f a½S;uxufyrkd í kd wefc;kd ½So d nfuwaMumif;? Edik if aH wmf ao0yfyjd ym;atmif wdu k cf u dk f
odrf;oGif;ae&onf waMumif;rsm;aMumifY nJwdkYxHvmcsifvsuf rvmEdkifjzpfonf/ nJwdkY uqkefvu yg;vdkufaom
pmudk 0gqdkvwGifa&muf½Sdaomfvnf;? ppfcsDoGm;ae&í 0gacgifvjynfhausmfrSzwf&onf/ zwfNyD; ,ckpmudk jyefa&;
&onf/ bke;f jrifu Y kd aersK;d ausmaf cgiforD;ESiaYf y;pm;ojzifY txl;0rf;ajrmufonf/ igESiYf a&mif;&if;bufjzpfí pdww f l
udk,fwljzpfcJYzl;olrsm;jzpfonf/ igYrSm nJwdkYudk vGrf;emusayr,fY nJwdkYta&;xuf EdkifiHta&;? omoemta&;u
ydrk Bkd u;D av;vSonft h jyif? wdik ;f jynfcspo f w
l ikd ;f jyKvyk tf yfaom 0wå&m;jzpfojzif?Y ppfyw JG iG f aouao? raou nJwEYkd iS Yf
jyefvnfqaHk wGU&rnf[k atmufarYonf/ igYom;uav;udk igwdw Yk ikd ;f jynfEiS t Yf rsK;d udck sp&f ef nTeMf um;ygav/ þpmudk
vl,w Hk a,mufwiG f tyfvu kd &f í nJwzYkd wfNy;D u rD;wifygav/ igYom;ESiiYf g tquftoG,½f adS Mumif; tjcm;olrodu?
csif;\aemifa&;aumif;rnf[k ,kHonf/ nJwdkYigwdkYuHaumif;vsif 4-5ESpfwGif awGUqkHjyefaygif;&rnfvdkYxifonf/
armif&Jacgifu t0aejynfawmfrS 969ck 0gacgifvjynfhausmf q,f&ufaeYwGif a&;ydkYonf/ }}
]]uReaf wmfvJ vGr;f wmyJ arar ...'gayr,fY b,frmS wwfEikd yf gYrvJ? uReaf wmfwu Ykd u H 'Dvzkd efvmwmud;k }}
[kajymqdkaeav&m? ½SifjrwfvSrSm om;uav;\rsufESmudk wcsufrQMunfhNyD;vQif ]]igYom;[m rif;tazeJY wcsufrQ
omNyD;wlw,f? rif;tazuawmY w,loefBuD;uGJU? olYpdwfrxif&if aemufrqkwfbl;? ararYudk oltvGefcspfw,f?
cspf&ufeJY igYom; tcgv,fom;rSm pGefYypfxGufcGmoGm;wmbJ}}[k rdrdwdkYtaMumif;udk jyefajymif;ajymqdkae½Smav\/
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
awmifilNrKdU vufsm0if;awmfrSL;BuD;\aetdrfwGif 0if;rSL;BuD;\orD; touf 20t½G,fcefY½Sd ½SifjrwfvSonf
rdrdESifY&nfiH&if;½Sdol wyfrSL;uav; armif&JacgifESifY cspfwif;ESD;aESm ajymqdkvsuf½SdMuav\/ xdktcsdefum; awmifil
bk&ifxuf om;awmftdrfa½SUrif; ewf½Sifaemifonf tvGefwefcdk;BuD;cdkufjzpfavonf/ ½SifjrwfvS\ acsmvSaom
*kPo f wif;onf awmifiNl rKUd wGif ausmaf Zmxif½mS ;aomfvnf; wyfrLS ;uav;\ ol&owåu d , kd MHk unfow l rYkd mS wkNyKid f
ydk;yef;jcif;rjyK0HYMuacs/ tdrfa½SUrif;om;\uRef,kH AdkvfrSL;rif;xifvufsmbGJUcH armif&mpdk;wa,mufomvQif tNyKdif
yd;k yef;0HaY v\/ vufsm0if;rSL;Bu;D um; armif&aJ cgiftm; orD;arwåmrQaeonfukd auseyfojzif?Y rdrt d rd w
f iG f 0ifxu G f
oGm;vmaeonfukd cGijYf yKxm;cJaY v\/ armif&mpd;k um; tdraf ½SUrif;uRe, f jHk zpfojzifY ypfypfcgcgajym&ef cJ,Of;vSojzifY
tvdu k of ifpY mG aexdik cf &YJ av\/ ½Sijf rwfvu S m; armif&aJ cgifukd arwåmrQoavmuf armif&mpd;k tm; arwåmrJaY v&m
awGUqkHonfhtcgwdkif; rdrdarwåmr½Sdonfhtajctaeudk ajymjyaomfvnf;? armif&mpdk;onf vufavQmYjcif;r½Sd?
½SifjrwfvSESifY eD;uyfpGm pum;ajym&onfudkyif auseyfíaecJYav\/ armif&Jacgifonf þuJYodkY aemufaemifu
taMumif;rsm;udk awG;awmylyefrdaomtcg cspfoluav;tm; ...
]]jrwfvS&,f ...igawmY nJudk b,fvdkcspfw,fvdkY nJtodbJ? &mpdk;u tdrfa½SUuRef,kHqdkawmY oif;u
tdraf ½SUud, k af wmfut kd m;ud;k Ny;D twif;BurH mS udk pd;k &dr&f ygw,f? nJ&UJ crnf;awmfu tvdw k vl u kd rf jS zifY usKyrf mS &ifueJG meJY
ao½kH½SdawmYw,f}}[k vSKdufvSJpGmajymvdkufaomtcg? ½SifjrwfvSum; ajyusaeaom qHyifrsm;udkodrf;½kH;um
aemufwGJxkH;&if; ...
]] udk&Jacgif&,f ...usKyfpdwfaepdwfxm;udk awmf todom;bJ? usKyfpdwfrSm awmfuvGJ&if zGJESifYqefuGJ
avmufrS 'djyifvludk rxifygbl; ...}}
]] 'guawmY ajym½dk;xkH;pHudk;uGJU? wu,fY tusOf;tusyfus&if bJYES,fvkyfrvJ ...}}
]] 'DawmY touftaocHjyvdkufr,f od&JUvm; ...}}[k tm;wufoa&m ajymqdkav&m? armif&JacgifrSm
cspfoltm; Munf½TifaomrsufESmjzifY auseyfpGmMunfh½SKaeav\/ xdktwGif; jyif;xefaom ajceif;oHudkMum;&ojzifY
ESpfOD;rSm NidrfoufíaeMuav&m? wif;rmcufxefaomtrlt&mjzifY AdkvfrSL;rif;xifvufsm\ trlt&mudk jrifawGU
Mu&av\/
]]a[Y &Jacgif? 'DaeY rif;wdw Yk yfu ppfa&;jyzd½Yk w dS ,f? 'DrmS bmvmvkyaf ewmvJ ...}}[k cyfrmrmajymvdu k &f m?
&Jacgifonf wif;rmaom trlt&mjzifY ...
]] usKyfvmcsifvdkY vmaewmbJ? rif;tyl wa½G;om;rS rygbl; ...}}
]] rif;xuf&mxl;BuD;wJYAdkvfrSL;? rif;igYudk rcefYav;pm;rajymeJY ...}}
]] a[Y rif;AdkvfrSL;ayr,fY igYwyfu Adkvfr[kwfbl;? rqdkifwJYol&JUtrdefYudk emcH&rSmvm; ...}}
]] w,f 'Dtaumif "m;pmjzpfomG ;a&mYr,f ...}}[k toifv Y ,G í f ,lvmaom "m;tdrrf S "m;½Snu f kd qGx J w
k f
vdkuf&m? &Jacgifvnf; rwfwwf&yf &ifudkaumYvsuf? ]]ckwfvdkufprf;yg cH&Jygw,f}}[k ajymqdkpOf? ½SifjrwfvSonf
vlESpfa,mufMum;u rwfwwf&yfvsuf? ]]awmfwdkY[m ausmfraumif; Mum;raumif;}}[k 0ifa&mufjzefajzav\/
rif;xifvufsmum; tdraf ½SUuRe, f jHk zpfí omrnvlwa,mufjzpfvQif owfypf0aYH omfvnf;? armif&aJ cgifrmS awmifil
bk&ifrif;jrwfxH ppfAdkvfcsKyfBuD;u toem;cHí omrefppfom;uav;b0rS wyfrSL;tjzpftxd csD;`rSifYjcif;cH&ol
jzpfojzifY? tu,fí &JacgifwpkHw&mjzpfu ppfAdkvfcsKyfBuD;cHrnfr[kwf[k awG;rdaomaMumifY? ]]rif;vdktaumifeJY
igY"m;rwefao;bl;}}[k "m;ukjd yeford ;f av\/ &Jacgifvnf; wm½Snpf um;rajymvdo k jzifY ]]jrwfvaS & jyefvu kd Of ;D r,f?
nJ&JUopömudk vkHatmifapmifYygbd ...}}[kqdkum xGufíoGm;av\/ rif;xifvufsmu ukwifwGifxdkifum ...
]]b,fEY , S w
f ek ;f jrwfjrwfuYJ ...'Dvkd taumifpw k af MumiYf armifu Y akd oGzaD wmfrw l mvm; ...}}[k rcsKrd csOf
rsufESmESifY ar;jref;av&m? ½SifjrwfvSvnf; rSwfavmufatmifajymrnf[k oabmydkufvsuf ...
]] usKyfwckajymr,f? awmfwdkYusKyfwdkYpD;wJY &xm;aemufu uyfygwJYjrLrSKH[m &xa&EkjrLvdkYac:w,f? tJ'D
jrL[m qHyifwyif&JU tykH 36ykHrSm wykHrQ½Sdw,f? aemufwcg x&Haygufu aepG,fa&mufvdkY jrif&wJYjrLrSKHawG[m
wZÆm&DjrLvdkYac:w,f ...}}
]] 'g bmjzpfovJ jrwfjrwfuJY? bmawGavQmufajymae&wmvJ ...}}
]] qkH;atmif em;axmifygOD;? tJ'D wZÆm&DjrL[m &xa&EkjrL&JU 36ykH ykH&if wykHbJyrmP½Sdw,f? 'DawmY
Bwdef;q {u t|xGufvkduf&if wZÆm&DjrL[m qHwyifyrmP&JU waxmifYESpf&mudk;ajcmufykHrSm wykHbJ½Sdw,f? tJ'D
wZÆm&DjrL&JU 36ykH wykHudk tEkjrLvdYkac:w,f? tEkjrL&JU 46ykH wykH½SdwJYjrLudk y&rmEkjrLvdkYac:w,f? tJ'DjrLudk bk&m;
&[EÅmrsm;rS jrifEdkifw,f? 'DawmY y&rmEkjrL&JU toacFsykHrSm wykHavmufrS awmfYudkarwåmr½Sdbl;? 'g aemufqkH;odzdkY
pum;bJ ...}}[k ajymqdkNyD;vQif oGufvufpGmae&mrSxoGm;av&m? rif;xifvufsmonf tHYtm;oifYusef&pf&mu
rvSrf;csifYvSrf;csif ajcvSrf;rsm;jzifY xGufcGmoGm;&av\/
rif;xifvufsmum; rdrd tBudrfBudrf oGm;a&mufydk;yef;orQ aemufqkH; tcsnf;ESD;jzpf&onfudk awG;awmrd
aomtcg? xdo k Ykd tcsn;f ES;D jzpf&jcif;onf &JacgifaMumif[ Y k pdwEf v
S ;Hk axmif;vSojzifY tdraf ½SUud, k af wmfxH &JacgifEiS Yf
tcspftwGuf "m;upm;vkdaMumif;rsm;udk avQmufxm;av\/ tdrfa½SUrif;vnf; ]]igYuRefrS wu,fYowådcJ? rif;
"m;upm; qdk&mrSm ol&Jaumif;wkdYtvkyfyJ? i&Jacgif&JU AdkvfcsKyf aersKd;oufawmf½SnfqD taMumif;Mum;vdkufrnf}}[k
rdefYawmfrlav\/
rMumrD tdraf ½SUbk&m;tdraf wmfwiG f rif;xifvufsmtrnfcH Adv k rf LS ;armif&mpd;k ESiYf ocF,mbGUJ cH wyfrLS ;uav;
&JacgifwdkY "m;pGrf;jyMurnf[laom owif;rsm; xGufay:vmav\/ wyfrSL;uav;um ol&owådESifY jynfhpkHonf[k
ausmMf um;aomfvnf;? "m;a&;rnfrQwwfuRr;f onf[k rodMuolursm;av\/ rif;xifvusmf um; "m;a&;vSaH &;wGif
NyKdifbufr½Sd uRrf;usifoljzpfaMumif;udk od½Sdolrsm;ojzifY wyfrSL;uav;twGuf oem;Muav\/ aersKd;
oufawmf½n S u f m; rdrcd s;D `riS x
Yf m;aom wyfrLS ;uav;udk om;t&if;ozG,f cspcf if&um; 3-4ESpcf efY "m;a&;vSaH &;udk
jyoxm;aomfvnf; yGJawGUrjrifbl;ojzifY pdwfrcsatmifjzpfíaeav\/
csed ;f qdak omaeY&ufow Ykd ikd af omtcg? tdraf ½SUud, k af wmfEiS Yf Akv d rf LS ;wyfrLS ;rsm; ae&mtqifq Y ifY edrjYf rifY &mxl;
jcm;í om;em;pGm jyifqifxm;vsu½f adS v\/ ajruGuw f ckwiG u f m; q,fawmifywfvnfcefaY jrudk ½Si;f vif;xm;av\/
tdrfa½SUrif;onf aersKd;oufawmf½Snftm; ]]b,fYES,f oufawmf½Snf? "m; b,f"m;udk a½G;cs,fxm;ovJ? "m;trsKd;
wl&r,faemf}}[k rdefYav&m ...
]] rSefvSyg ...uRefawmfrsKd; pdwful;udk avQmufcGifYjyKawmfrlyg }}
]] wifap ...}}
]] ,ck wyfrSL;uav; &JacgifESifY AdkvfrSL; &mpdk;wdkYta&;rSm csif;wdkY&nf;pm;ESifYywfoufí tcspfppfyGJrQ
jzpfygonf/ onfuo YJ Ykd udpu ö av;ESiYf wOD;wa,muf toufq;Hk ½SK;H apvQi?f ppfyw JG iG f t&ma&mufow l OD; qk;H ½SK;H rnf
jzpfí? crnf;awmfbk&m; tjypfwifawmfrlygvdrfYrnf/ odkYjzpfygaomaMumifY csif;wdkYtm; vkH;ywfwrdkuf? t½Snf
okH;awmifxGm½dSaom wkwfrsm;jzifY wOD;udkwOD; wkwfa&;jyvsuf rxEdkifatmif ½dkufMuapvQifoifYygrnfbk&m; }}
armif&aJ cgifum; "m;jzpfap? aoewfjzpfap? ,SONf yKid 0f aYH Mumif; avQmufxm;vdak omfvnf;? rdrAd v kd cf sKyBf u;D \
trdefYudk vGefqef&ef cJ,Of;ojzifY acgif;ikHYem;axmifaeav\/ trSeftm;jzifY AdkvfcsKyfBuD;onf rdrd\wyfrSL;uav;
ta&;edrfYvQif oufom&m&apawmY [laom oabmjzifY BuHpnf&jcif;jzpfav\/
xdkodkY jyifqifajymqdkaeMucdkufwGif vufsm0if;rSL;BuD;ESifY orD; ½SifjrwfvSwdkY vma&mufvsuf½Sdonfudk
y&dowfwYkd 0dik ;f 0ef;Munf½h KS Mu&if;? tcsppf pfyjJG zpfxu dk af om ½ky&f nfEiS jYf ynfph yHk gayonf[k cs;D rGr;f Muav\/ om;tz
ESpOf ;D um; tdraf ½SUud, k af wmf\trdeu Yf kd rvGeqf efEikd o f jzifY vma&mufMu&jcif;jzpfav\/ xdpk Oftcgüum; tdraf ½SU
ud, k af wmf ewf½iS af emifrmS &mZ"mwkuvsmudk pGv J rf;aecdu k jf zpfojzif?Y ½Sijf rwfv\ S ½kyt f qif; rnfrQwifw Y ,fapumrl
wdrf;nGwfawmfrljcif;r½SdcJYacs/ udk,fawmfwdkif wnfom;tESpf wkwfESpfacsmif;udk udkifwG,fMunfh½SKvsuf vufqjzifY?
]]tvGeaf v;ayw,f armifrif;rsm;? omrnvlrsm;onf wkw\ f tzsm;u udik w f , G af 0S, Y rf;Edik zf yYkd if cJ,Of;vdrrYf nf}}[k
rdefYqdkav\/ xdkYaemuf tdrfa½SUuRefawmfwa,muftm; wkwfrsm;udkcsdefwG,fap&m? tav;csdefnDrQvsuf½SdojzifY?
]]udkif; tav;csdefawmY ajymzG,fr½Sd? odkYaomf pma&;wHcsí a0iSawmfrlrnf}}[k rJvdyfESpfck ay½Gufi,fwGifa&;vsuf
pmrwwfaom vufyg;ap tdraf ½SUtysKad wmfwOD;udk tESKu d cf ikd ;f um a0iSvu kd af v\/ ½Sijf rwfvu S m; ½Suaf Mumufaom
trlt&mjzifY tdrfa½SUtysKdawmfrsm;tvnfwGif OD;csxdkifae&m? armif&Jacgif\rsufvkH;rSm rD;awmufrwwfjzpfí
aeav\/ tdrfa½SUrif;tm; vuf,Sufvsuf avQmufxm;cGifYawmif;NyD;vQif ...
]] ,ck wkwf½dkufí yGJudk0ifETJwdkufcdkuf&rnfrSm pifppfjyKrlxdkufaomtcsufr[kwfyg? uRefawmfrsKd; Mum;zl;
oavmufrmS ESpOf ;D NyKid f &nfiMH u&mwGif vkrH ysKu d arwåma0cGrJ &jzpfvQio f m tcsppf pfyjJG zifY tEdik , f Ml u&pjrjJ zpfygonf/
,ckwrlum; rif;xifvufsmtm; ½Sijf rwfv\ S arwåmwkv YH , S jf cif; vk;H 0r½S?d uReaf wmfrsK;d tay:üom arwåmcsed cf iG v f Qm
tpGef;xGufvsuf? &moufyefaygif;oif;zdkY uwdxm;NyD;jzpfygonf }}
y&dowfxJrS ]][JY &Jacgif? aMumufovm;}}[k ar;Muav\/
]]raMumufygbl; ...tusKd;taMumif;udk avQmufxm;jcif;rQjzpfygw,f? 'DppfyGJudk 0rf;ajrmufpGm0ifETJzdkY
toifyY g}}[k ajymNy;D vQif rdryd q k ;kd udk wif;rmatmif atmufy;kd usKu d af v\/ rif;xifvufsmvnf; toifjY yifqifvsuf
½Sdav\/ rif;xifvufsmrSm wyfrSL;uav;armif&Jacgifxuf vufav;vkH;cefY t&yfjrifYvsuf½dSav\/ udk,fvkH;
ud, k af ygufrmS vnf; oefrmxGm;BuKid ;f vsu½f &dS m? ½Sijf rwfvu S av;rSm Edik rf ES ikd yf gYrvm;[laom trlt&mjzifY Munf½h KS rd
&Smav\/ od&Yk mwGif wyfrLS ;uav;\ t&yftarmif;onfvnf; ao;i,fvo S nfr[kw/f txl;ojzifY vufarmif;td;k ?
&iftyk Mf uu G o f m;rsm; azmif;MuaG ejcif;onfyif odik ;f ESiYf "m;vSt H a&;wGif ESp½f n S v f rsm; avYusicYf o YJ wl OD;jzpfaMumif;
azmfjyouJYodkY xifrSwf&av\/
ESpOf ;D om; wkww f acsmif;pDuikd rf ad v&m? tjcm;ppfAv kd Ef pS Of ;D onf 'dik v f Bl u;D tjzpf ab;uapmifaY eMuav\/
armif&aJ cgifonf wkw½f n S u f kd tzsm;uudik v f suf a0S, Y rf;Munf&h m? rif;xifvufsmvnf; tvm;wl jyKrv l su½f adS v\/
ESpfOD;om; &ifqdkif av;awmifuGm &yfaeapNyD;aemuf tcsufay;vdkuf&m ESpfOD;pvkH; tuJcwfvsuf wOD;udkwOD;
twefMum Bunf½h KS aeav\/ rif;xifvufsmonf &Jacgif\i,fxyd w f nfwh nfu h kd wtm;uke½f u kd cf vJG ukd &f m? &Jacgifonf
4if;\wkwfjzifYcHí ab;odkYwdrf;z,fvdkufav\/ wzef &Jacgif\wkwfzsm;onf rif;xif\ &if0t½SKdufudk aqmifYí
xd;k vdu k &f m vsijf refaom rif;xif\vufonf &Jacgif\wkwzf sm;udk ab;odw Yk rd ;f vdu k o f jzif?Y tm;vGev f suf &Jacgif\
rsuEf mS rSm rif;xif\ &if0em;qDoYkd xd;k usomG ;pOf? rif;xifonf 4if;\wkwjf zifY em;xifut kd ½du k ?f &Jacgifu vufuikd \ f
t&if;bufu wawmifcefYxGufíaeaomwkwfjzifY ckcHvdkufav\/ ESpfOD;om; rwdk;ra0SYEdkif wkwfoH wcRifcRif?
wcsucf sujf zifY jrnfxu G wf u dk cf u
kd af e&m? rif;xifonf tcsuaf umif;udo k m apmifpY m;aeav\/ &Jacgifvnf; tvpf
apmifYaeoljzpfojzifY rif;xif&if0odkY a½S;enf;wkwfzsm;jzifY wtm;xdk;vdkuf&m? rif;xif\wkwfzsm;jzifY ½dkufcwf
wdr;f a½SmifpOf? &Jacgif\rsuEf mS onf rif;xifa½SUodu k somG ;cdu k ?f rif;xif\ b,fbufvufo;D onf &Jacgifudk ususee
xd;k vdu k &f m? &Jacgifonf vufo;D ygcGirYf ½Sd xifrw S u f m trSww f rJY rwdr;f rdojzifY ezl;rsupf rS aoG;rsm;,dpk ;D usav\/
y&dowfrsm;u ]]rw&m;bl; ...'grw&m;bl; ...}}[k atmf[pfMu&m? tdraf ½SUrif;u "m;jyojzifY Nird o f uf
vuf,u S í f omaeMuav\/ ESpOf ;D pvk;H xrif;wvk;H csucf eft Y Mum armíae&m rif;xifvufsmrSm ydí k armae[ef
wlav\/ &JacgifrSm a'gojzpfvsuf vkyfaeMutwdkif; wkwfzsm;jzifY a½SUodkYwtm;xdk;vdkuf&m? rif;xifonf cgwdkif;
uJYodkYyif wkwfzsm;ESifYcwfz,fvdkufav\/ odkY&mwGif &Jacgifonf xdktBudrfü wu,ftm;pdkufxdk;jcif;r[kwf?
rif;xiftm; vSnphf m;jcif;rQjzpf&m? 4if;\ud, k of nf rif;xif\a½SUodaYk &mufonfEiS w Yf NyKid ef uf rif;xif\yg;csw d u f kd
b,fvufoD;jzifY uspfuspfygatmif wG,fvdkuf&m? rif;xifrSm rwfwwfu yufvufvefum vJusoGm;ojzifY 'dkif
vkyo f rl sm;u wm;xm;&av\/ tdraf ½SUrif;um; yxr rdru d Re, f u
Hk pí vufo;D tok;H jyKojzif?Y &Jacgif\ aemufxyf
vufo;D ok;H jcif;udk tjypfrwifEikd b f J trf;wrf;wrf;jzpfaepOf? y&dowfxu J ]]rif;xifvufsm½SK;H NyD ...&JacgifEikd Nf y}D }
[k atmf[pfMuav\/
tdraf wmf0efwa,mufu ]]rNy;D ao;bl;? vufo;D csi;f uvJpY m;acsMu½kb H ½J adS o;w,f}}[k ajympOf? rif;xifu
',drf;',dkifESifY rwfwwf&yfum ]]wkwfESifYwdkufíom Mum;azmufMujcif;jzpfygw,f? "m;csif;wdkufrSmom omí
aumif;rnf? cGijYf yKawmfryl gbk&m;}}[k avQmufxm;av\/ &Jacgifvnf; ]]BuKu d &f mESiYf wdu k Ef ikd w f ,f? vufo;D wvk;H ESiYf
tEdik rf ,lvykd gbl;}}[k ajymqdMk u&m? tdraf ½SUrif;vnf; "m;csi;f upm;vQif uRe, f u Hk Edik rf nf[k awG;awmvsu?f aersK;d
oufawmf½Snftm; ]]b,fYES,f oabm&ovJ ...}}[k ar;awmfrlav\/ AdkvfcsKyfBuD;vnf; rdrdtcspfawmf\
vufpGrf;udk jrif&NyD;jzpfojzifY? ]]"m;csif;,SOfrS pdwfauseyfykHygbk&m;}}[k avQmufxm;av\/
uGr;f w,mnufcefMY umvQif ESpOf ;D om; "m;ud, k pf ED iS Yf &yfrMd ujyefav\/ ESpOf ;D ESpzf uf toufvu k m NyKid q f ikd f
Mu&mwGif? taMumuft½GHUuif;rJY wif;rmaomowådESifYjynfhpkHjcif;? yGJOD;wcsD pD;rdjcif;wdkYonf t"dutcsufjzpf&um;
&Jacgifonf rdrdEdkifrnf[k ,kHMunfNyD;jzpfonf/ rif;xifvufsmrSm rdrd*kPfaMumifY ½Sufíyif "m;ESifYupm;vdkaMumif;
ajymjy&apumrl? &Jacgif\wkw½f n S u f ikd yf ?Hk ajcrsm;tuGucf sy?Hk vufo;D jyif;ykw H rdYk mS 4if;\tonf;ESv;Hk udk ajcrGEikd af om
tpGrf;½Sdonf[k awG;awmrdav&um; ½GHUovdkvdkjzpfoGm;[ef½Sdavonf/ tcsufay;vdkufonfESifYwNyKdifeuf NyKd;NyKd;
jyufjyufjzpfaeMuaom "m;ESpfvufrSm wcRifcRif wjcpfjcpfESifY rD;yGifYonfhtcg yGifYaeav\/ rif;xifvufsmum;
"m;a&;wGif wkwu f ikd o
f nfxuf tqaygif;rsm;pGm usiv f nfojzifY &JacgifrmS cHppfuom vufjrjJ rEJ iS Yf ckcí H ae&av\/
rlv pdwfavsmY&rvdkjzpfaom rif;xifonf &JacgifcHppfupm;aeonfudk awGU&aomtcg? b,fajcmufnmvSefYjzifY
twif;xd;k ckwv f su½f \ dS / od&Yk mwGif &Jacgif\vufonf tvGeo f efrm&um; 4if;\"m;jzifY wcgwcg jyefí wGuv f u kd f
onfuykd if rif;xif\vufrmS usiw f ufomG ;cJaY v\/ wcsw D iG f rif;xifonf 4if;\"m;jzifY &Jacgif\OD;acgif;udrk ;kd í
ckwv f u dk &f m? &Jacgifonf 4if;\"m;jzift Y umvdu k ?f "m;csuaf jymif;vsuf &Jacgif\&if0odYk pdu k v f ukd v f Qi?f vsijf refaom
&Jacgif\vufonf rif;xif\"m;udk cyfjyif;jyif; "m;aESmifb Y ufEiS ½Yf ukd uf mvdu k &f m? rif;xif\vufr"S m; vGwx f u G f
oGm;av\/ rif;xif\rsufESmrSm aoG;rsm;qkwf,kwfouJYodkYjzpfaepOf? ]]rckwfygbl;? "m;aumufygOD;}}[k &Jacgifu
NyK;H &,fajymrS "m;udv k sijf refpmG aumufNy;D vQif wdu k Mf ujyefav\/ &Jacgifu cHppfu wdu k pf pftaetxm;odYk ul;vsuf
b,fjyefnmjyef acsmufveS u Yf pm;&mu wcsut f wdr;f wGif rif;xif\eHab;odx Yk ;kd vdu k &f m? rif;xifonf aysmaY cGvsuf
vJusoGm;av\/ y&dowf\MobmoHonfvnf; wcJeufxGufay:vmawmYonf/
&Jacgifonf tdrfa½SUudk,fawmftm; rwfwwf&yf vuf,Suft½dktaoay;um ]]bk&m;uRefawmf vufjyif;
oavmuf rpdkufvdkufygbl;? oif;udk aq;ukvdkY&Edkifatmif cyfqqxdk;ygonfbk&m;}}[k oHawmfOD;wif&m tdrfa½SU
ud, k af wmfrmS ]]tdr;f awmfayY ol&aJ umif;}}[k ½SuNf yK;H NyK;H vsuf rdeaYf wmfrNl y;D aemuf? ]]udik ;f armifrif;rsm;? igud, k af wmfwikd f
vufxyfay;awmfrrl nf}}[k &JacgifEiS Yf ½Sijf rwfvt S m; vufxyfay;awmfral v\/ tdraf ½SUuRe, f rHk sm;vnf; rif;xif
vufsmtm; ayGUcsDoGm;vsuf orm;awmfrsm;ESifYukoaeav&m? y&dowfrsm;vnf; wpwp vlcsif;uGJum tcspfppfyGJ
uav; NyD;qkH;cJYavNyD/
wyfrSL;uav; &Jacgifum; NrKdUxJwGif vlBuD;rsm;? ppfbuft&m½Sdrsm;ESifY wcgxyfrHí vufxyfyGJusif;y
NyD;aemuf bk&ifrif;jrwfay;oem;awmfrlaom wyfrSL;uav;aetdrfrS tcGifYawmif;um vufsm0if;rSL;BuD;tdrfwGif
ZeD;cifyGef; aysmf½TifpGmaexdkifvsuf½Sdav\/
xduk o YJ Ykd aexdik &f mrS wESpt f MumwGif om;a,mufsm;av;zGm;jrifav&m armifbek ;f jrif[ Y k trnfay;av\/
rif;xifvusmf vnf; tema&m*gaysmufuif;vsuf ppfyrJG sm;wGif atmifEikd af omaMumifY wyfAv kd rf LS ;rS ppfuBJ u;D &mxl;
txd wdk;wuf&½Sdav\/ ocF,mbGJUcH wyfrSL;uav;ESifYvnf; oabmBuD;pGm rdwfaqGjzpfqufqHvsuf 0ifxGuf
oGm;vm aexdik v f su½f adS v\/ tdraf ½SUud, k af wmfum; ppfa&;ppf&mxuf &wk? uAsm? tJtb H ufukd ydrk akd v;pm;awmf
rlojzifY ppfa&;ppf&mudk *½kpdkufaom wyfrSL;uav;onf &mxl;wkd;wufjcif;r½SdEdkifatmif jzpfaeav\/
waeYoüum; wyfrSL;uav; pdwfemzG,f&m taMumif;w&yfonf ay:aygufcJYav\/ awmifilopfawmrS
aMumYí&cJYaomqifBuD;rSm vl 70tm;½Sdí xl;tqifYqifY cwfxm;&av\/ xdkqifudk rnfolupm;0HYoenf;[k
upm;0HYolrsm;udk ppfbufqdkif&mrS tdrfa½SUrif;trdefYESifY½Smap&m aemufqkH;wGif wyfrSL;uav;udknTefMuav\/
wyfrSL;uav;vnf; qifzrf;qifaMumY tBudrfBudrfvdkufygzl;aomaMumifY upm;0HYaMumif; oHawmfOD;wif&m? rMumrD
qifusKH;udkjyifqifapvsuf rnfonfhaeY&ufwGif wyfrSL;uav; ocF,mbGJUcH &Jacgifonf tqdk;qkH;qif½dkif;BuD;udk
upm;vdrrYf nf[k ajymqdv k su½f MdS uav\/ ½Sijf rwfvu S av;um; rdrcd ifyeG ;f twGuf pdwrf at;aomfvnf;? owdt å &m
rajymomojzifY ab;rxd&ef qkawmif;íom ae&m½Smav\/
þaeYum; wyfrLS ;uav; qifupm;rnfah eYjzpfav\/ opfwikd rf sm;jzifY pdu k x f xl m;aom qifusK;H wGif wyfwikd f
xdyfü vlrsm;jynfhESuf wdk;a0SYíaeMuav\/ vlaygif; 150cefY qGJnSyfoGwfoGif;vmcJYaom qifBuD;rSmvnf; rmef
wokHokHESifY rkef,dkaeouJYodkY xifrSwf&av\/ vlrsm;u xkd;qG½dkufESufxm;aomaMumifY qifBuD;rSm cGmwjyifjyif?
tpG,w f armYarmYjzpfae&if; qifusK;H twGi;f vSnyhf wfajy;vTm;umaeav\/ vlaemuftcsKUd onf apmifrsm;udk ypfcs
vdkuf&m? qifBuD;onf apmifudktajy;oGm;í tpG,fESifYxdk;? ajcESiYfeif;zJY? ESmarmif;ESifYudkifum usKH;opfwdkifrsm;udk
wzk;H zk;H ½du
k af v\/ xdt k wGi;f vlaemufwa,mufonf teD;rS vlwa,muftm; usK;H wGi;f odw Yk eG ;f csvu dk &f m? tqdyk g
vlrSm us&mu opfwdkifodkYwufaomfvnf; rwufEdkifojzifY [kdajy;onfajy;jzpfíae&m? qifBuD;uvnf; 4if;tm;
acsmufjyouJYodkY xifrSwfojzifY twif;vdkufíaeav\/
usKH;ay:uvlrsm;rSm a0gueJ &,farm vufckyfwD;íaeMuav\/ toufpGefYajy;&aom crsmrSmum;
]]tr,fav; u,fawmfryl gOD;? tara& ao&awmYr,f}}[k atmfav tay:uvlpu k &,farmMuav jzpfysuaf e&m?
wcsDü xdkvlonf cvkwfwdkufítvJwGif qifBuD;u cGmjzifY½Syfvdkuf&m? w*Rwf*RwfjrnfoH aoG;rsm;yef;ae[efyg
jrif&&m? y&dowfrmS omvGeaf useyfvsuf vufcyk w f ;D um &,farmMuav\// qifeif;cH&aomvlum; ,yfawmifyrm
jzpfvsuf qifBuD;\ESmarmif;wGif t½dk;tom; wjcm;pD ajrmufygvmcJYav\/
odkYESifYyif qifBuD;rSm ol&JpD;íaepOf? ]]a[m wyfrSL;uav; wyfrSL;uav;}}[k atmfMuvsuf y&dowfrsm;
Nird o
f ufíoGm;av\/ &Jacgifum; qifBu;D onf vlwa,mufuekd if;owfpOf tjcm;qifrsm;uJo Y Ykd nmoefreS ;f odojzif?Y
usK;H wGi;f odYk ckecf sro d nfEiS w Yf NyKid ef uf tuJukd Munf½h KS aeav\/ qifBu;D um; usm;Bu;D rsm;uJo Y Ykd MumMumtuJrcwf?
vlrnf;rnf;jrif&majy;vm&m? &JacgifrmS ajy;í roGm;bJ qifBu;D ESieYf ;D uyfvo S jzifY tpG,Ef iS w
Yf nfw h nfx h ;kd todyw f iG f
0JbufodkYa½Smifwdrf;um qifYzifem;wGif a&mufí aeav\/ qifBuD;rSm nmoefjzpfonfhtwdkif; nmbufodkY
auGUvSnfhzrf;,l&m &JacgifrSm b,fbufaygifab;u uyfvsuf vsifjrefpGmwdrf;z,faeojzifY qifBuD;rSm rl;csm
ywfcsmvSno fh uJo Y Ykd jzpfaeav\/ qifBu;D onf vSnzhf rf;í r&aomtcg &yfwefaY e&m &Jacgifvnf; qifucGmvsuf
ajy;[efaqmifav\/ qifBu;D onf 4if;\pG,pf jHk zifY twif; xd;k ody&f m &JacgifrmS tpG,Ef pS cf Mk um;odaYk &mufomG ;vsuf
qifBuD;u ajrodkYpdkufvQif 4if;\cE¨mudk,ftay:ydkif;udk qifpG,fay:odkY`rSifYwifvdkuf? qifBuD;acgif;axmifvQif
ajcudkatmufcsvdkufESifY a½SUodkY wpwp wdk;íoGm;av&m usKH;opfwdkifrsm;wGif qifpG,fxdk;pdkufrdonfwdkifatmif
4if;rSm qifpG,frsm;Mum;rS ygoGm;av\/
qifp, G rf mS ok;H awmifcef½Y n S &f m opfwikd w f iG f wxGmcefjY rKyaf omfvnf;? &Jacgif\ud, k rf mS qifp, G Mf um;wGif
vGwfaeojzifY a0gueJ Mobmay;MuaomtoHrsm;udk Mum;&av\/ qifBuD;txufwnfhwnfh opfudkif;xdyfwGif
aeMuolrsm;u rae&JawmYojzifY aemufoq Ykd w
k af jy;Muav\/ &JacgifrmS qifp, G af y:rS qifO;D uif;ay:odYk wufro d nf
ESifYwNyKdifeuf qifBuD;onf &Jacgiftm;tyg,lvsuf ESmarmif;jzifY½dkufcsrnf[k ESmarmif;udk &JacgifteD;odkY
a`rmS ufvu kd &f m? &Jacgifu rnfojYkd yKvyk o f nfrod? tvGeu f s,af vmifpmG atmfjrnfvsuf ajy;jyefav\/ &Jacgifvnf;
qifOD;uif;ay:rS ausmay:odkYul;vsuf rusatmif owdxm;vdkufvsuf½Sd&m? qifa&onf vlrsm;udkcgcsEdkifatmif
tavsmt Y wif;vkyEf ikd o f jzifY ajy;&if;vTm;&if; tcgcsvu kd ?f &Jacgif atmufov Ykd rd t
Yf us? vsijf refaom qif\ajcrsm;jzifY
½Syvf u
kd &f m rMunf0h o YH w l rYkd mS rsupf rd wdS í
f aeMuav\/ od&Yk mwGif &JacgifrmS vsijf refpmG vSrd í Yf xvdu k o f jzifY qifcmG ESiYf
vGwfoGm;um b,fbufab;wGif uyfrdjyefav\/ qifBuD;onf nmvSnfhvdkufzrf;&m &Jacgifvnf; wdrf;a½Smif&if;
cGmtdk;udk "m;a`rSmifjzifYxdk;av\/ qifBuD;onf tonf;cdkufatmifemusifvSojzifY jyif;pGmatmfjrnfav\/
&Jacgifvnf; cGmtd;k ESpzf ufukd qufumqufum "m;a`rmS ifjzifx Y ;kd av&m? aemufq;Hk wGif qifBu;D onf atmfjrnfvsuf
usKH;wGif;odkY vSnfhywfajy;vTm;aeav&m wd&pämef\oabm tuif;yg;aom&Jacgifonf 4if;\ tusÐteDa&mif?
ykqdk;teDa&mifudk qifBuD;jrifatmifjyum twif;vdkufvsuf½Sdav\/
qifBuD;um; rajy;omvQif ckcHrnfjyif&m? &Jacgifonf b,fbufab;odkY tajy;uyfvsuf cGmtdk;udk
"m;a`rmS ifjzifx Y ;kd jyefav\/ y&dowfrsm;\ MobmoHrsm;um; em;yGiv Yf rk wwf jzpfaeav\/ aemuf uGr;f w,mnufcefY
tMumwGiu f m; qifBu;D rSm rdrt d m;Edik rf nfoh cifEiS aYf wGUNy[ D k 0efco H nft h vm; wyfrLS ;uav; ausmay:wufp;D onfukd
cgcsjcif;rjyKbJ? "m;a`rSmifjzifY em;½Gufudk cRef;ozG,fxdk;um tcsufay;&modkY tvdkvdkyif vdkufíae&½Smav\/
xdtk csed rf yS if rdru d pd Nö y;D pD;ojzifY qifBu;D tm; xl;jyefcwfum usK;H wGi;f üyifxm;cJí Y tjyifoYkd xGuv f mav&m wyfrLS ;
uav;\ppfwyfrS wyfom;vli,frsm;onf 4if;wdkY\wyfrSL;uav;udk 3-4a,muf xrf;ydk;í ,laqmifoGm;av\/
a½S;qefqefvBl u;D wdrYk mS wyfrLS ;uav;\ pGr;f &nfowåu d kd Mum;odMuaomtcg? jrwfpmG bk&m;ocifrmS emVm*D&q d ifukd
tEkenf;jzifY acscRwaf wmfro l nf/ wyfrLS ;uav;um; avmuDom;jzpfonft h avsmuf tMurf;udik í f acscRwEf ikd of nf/
a,mufsm;aumif;yDoygayonf[k csD;rGrf;vsuf½SdMuav\/

tcef; ( 4 )

tdraf ½SUrif;vnf; wyfrLS ;uav;ESiw Yf uG rif;xifvufsmbGUJ cH Akv d rf LS ;yg rdrpd t H rd af wmfoYkd qkvmbfrsm;ay;&ef
ac:,lav\/ rSL;rwftcsKUd ESiYf Adv k rf LS ;rsm;vnf; wyfrLS ;uav;\pGr;f &nfowåu d kd txl;cs;D rGr;f vsu½f MdS upOf? tdraf ½SU
rif;onf taqmifuikd w f OD;tm; aiGo;Hk ydómud, k cl aYJ pí? ]]armifrif;rsm; apmapmujrifawGUMu&onft h wdik ;f aMumYí
&cgp qif½dkif;BuD;tm; omrefa,mufsm;wa,mufESdrfeif;jcif;iSm pGrf;Edkifrnfr[kwf&m? wyfrSL;uav; &Jacgifonf
ol&aJ umif;yDyD owdBu;D pGmESiYf Edik ef if;ayojzifY qkaiGo;Hk ydóm ay;oem;awmfrv l u kd of nf/ jrefrmrSeo f rQ twk,zl , G f
aumif;ayonf}}[k rdefYawmfrlvsuf? wyfrSL;uav;tm; aiGxkwfudk xrf;xkwf,lapawmfrlav\/ xdkYaemuf wzef
rif;xifvufsmtm; ac:,lawmfrljyefvsuf [oFmap &wkydk'fpkHwyk'fudk pmqdkawmfwOD;tm; zwfMum;apvsuf?
armifrif;rsm;onf &wktqdk tzGUJ tok;H tESKe;f rnfuo YJ Ykd ½Syd goenf;[k ar;jref;awmfral v&m? ]]tvGef uspv f pfom,m
aysmfzG,f&m½SdaMumif;ygbk&m;}}[k oHawmfOD;wifMuav\/ ]]armifrif;rsm; vuf½kH;&nfxuf ESvkH;&nfu
ta&;Mu;D aMumif;? ESv;Hk &nform;onf vuf½;Hk &nform; ode;f oef;csí D tok;H csEikd o f nf/ xdaYk MumifY rif;xifvufsmtm;
xl;uJpGm qkvmbfcsawmfrlrnf}}[k vuf0wfawmf a½TvufaumufwuGif;ESifY aiGig;ydómudk xkwf,lcJYapí qkcs
ay;oem;awmfrlav\/
wyfrSL;uav;um; rdrd toufwzsm; pGefYpm;&aomtvkyftwGuf ta&;rBuD;ouJYodkY ajymjyawmfrlí?
zifxdkifay:wGif pnf;pdrfESifY ab;&efraMumuf&? at;at;vlvla&;om;aom pmwyk'fudk t[kwfBuD;xifum ydkrdk
csD;`rSifYjcif;udk t[kwfBuD;xifum ydkrdkcsD;`rSifYjcif;udk rsm;pGmtcH&cufaomfvnf;? rdrdvSKyf½Sm;vQif rdrdom a½S;OD;pGm
'kua© wGUrnfaMumifY aiGxyk u f tkd omydu k vf suf xGucf &YJ av\/ tdraf ½SUrif;\ rsuu f , G w f iG uf m; ]]b,fEY ,
S f wyfrLS ;rif;?
usKyw f rYkd mS wdik ;f jynfwjynfv;Hk rqk;H ½SK;H &ef? olw
Y ikd ;f jynfuw kd u kd cf u
kd &f ef toufpeG &Yf wJY vlpm;awGawmY t&mra&mufovdk
qk;H jzwfawmfryl guvm;? udik ;f Asm ...'djyifwikd ;f jynfu ppfvmwdu k v
f Qif ewf½iS u f ,kd af wmf a&;pyfawmfrw l YJ &wkawG
½Gwfzwfo&ZÑm,fNyD; xkwfvdkYEdkifrSmwJYvm;? 'grsm;awmY olYuRef,kHudk aoG;aomufu ppfyGJrSmEdkifvdkufvdkY qif½dkif;eJY
ao&ifao? rao&if 'Dvv kd yk rf ,fqNkd y;D vkyaf wmfrw l m xifyg&JU ...}}[k ajymaomfvnf; wyfrLS ;uavum; pum;
wkHYjyefrajymbJ ]]ol0goemygwmudk tpGJoefNyD; ay;oem;awmfrlwmaygYAsm? t½SifarG;rS BuD;jyif;& qdkwmvdkaygY}}[k
omrnom jyefajymvdkufav\/
odkYaomf wyfrSL;uav;\pdwfüum; tdrfa½SUudk,fawmftay: tcJrausawmYacs/ wdkif;jynf\ ajcvuf
jzpfaom ol&Jaumif;wdkYtm; ½SKHUcsjcif;rSm rdrdtwGufomr[kwf? toufay;ípGefYpm;vdkaom ol&Jaumif;wdkif;odkYyif
xdcdkufrnfjzpfojzifY? tdrfa½SUrif;\0g'onf ol&Jaumif;tm;vkH;odkY rysHUESHU rpGJ,lap&ef rnfodkYBuHzef&ygrnfenf;[k
awG;awmrdav\/ rnfonfw h ikd ;f jynfürqdk pmayorm; vlEv k , l OfawG½o dS ifo
Y nfum; rSe\ f / od&Yk mwGif ol&aJ umif;
wdrYk mS rdrwd Ykd um,Av\ ppfrKS ppfa&; ponfwaYkd MumifY pmayESiYf rEkEikd jf zpfwwfav&m? xdo k &l aJ umif;rsm;udk pmay
orm; vlErk sm;xuf ydt k a&;ay;oif\ Y / 'D0g'udk pGv J rf;atmif ppfbufqikd &f mrsm;odYk ajymMum;tH?Y xdaYk emuf tdraf ½SU
ud, k af wmf\ tjyKtrlurkd BuKu d o f jzifY awmifirl x S u G íf tjcm;ppfbuftm;ay;aom wdik ;f jynfoYkd ul;ajymif;oGm;tH/Y
odkYrSom usef&pfolrsm;udk owd&&pfMurnf[k tmZmenfpdwful;rsKd;udk wudk,fwnf;Budwfí awG;awmaeav\/
rnfodkYyif awG;awmaeapumrl ZeD;onfESifY om;uav;\ rsufESmudk vGwfvGwfrcGm&ufatmif jzpf&aomtcg?
rSKid af wGcsí aerd½mS av\/ od&Yk mwGif tdraf ½SUud, k af wmfEiS Yf tvdak wmftcsKUd rSm pm&wkNyKid yf rJG sm; rMumcPusi;f yjcif;?
ol&Jaumif;rsm;ESifY ESKdif;,SOf qkvmbfydkrdkay;oem;jcif;rsm;udk Budrfzefrsm;pGm Mum;od&aomtcg wudk,fwnf;
acsmif;ajrmif;owfjzwfvakd ompdwrf sm; ay:aygufvmav\/ xdx Yk uf omvGeq f ;kd 0g;csurf mS ukvm;jzLEdik if uH oabFm
ukvm;tcsKUd tm; rsuEf mS omay;íqufqjH cif;? ukvm;jzLEdik if u H ygvmcJaY om ypön;f rsm;udk jrefrmYa½TaiGwjYkd zifY vJv, S f
tokjH yKjcif; ponfwjYkd zifY jyKral wmfrjl cif;rsm; jrifawGU&aomtcg? rjzpfawmYb;l ...rdro d nf þwdik ;f jynfü MumMum
aevQif tcufBuKHawmYrnf[k ppfom;rsm;tm; rdrd\0g'udkajymjyí ZeD;ESifYom;uav;yg ac:aqmifum t0
aejynfawmfodkY ajy;awmYrnf[k pdwful;av\/
wnaeum; ½SifjrwfvSonf jzLjzLazG;azG; a&aq;ig;uJYodkYaom om;OD;uav;udk aqmifyef;ykcufBuD;wGif
yufvufvSefodyfxm;um `rSLíaeav\/ uav;rSmum; MunfvifaomrsufvkH;BuD;jzifY vSefMunfhum 0l;0g;ESifY
ajcum;,m;vufum;,m; jrL;wl;aeav&m? vluav;avY ararYom;av;? rif;taz b,foGm;ovJ? rifYtaz
jyefrvmao;bl;aemf? igYom;vnf; rift Y azvdk ol&aJ umif;Bu;D jzpf&r,f? td-k igYom; tquftvufu xGm;BuKid ;f r,fY
ykHyg? yg;tdkYBuD;u rdkYrdkYeJY ...}}[k MunfEl;aepOf? aemufrS ajcoHMum;ojzifY vSnfhMunfhvdkuf&m? rsufESmrMunfrvif
jzpfaeaom cifyGef;onfudk jrifawGU&av\/
wyfrSL;uav;um; uav;udkayGUcsDvdkuf? zuf&rf;erf;½SKyfNyD;vQif ]]jrwfvSa& ...'DudkvmygOD; ...eif
igYukd t[kwcf spu f vYJ m; ...}}[k wk;H wdwad r;vdu k &f m? rsuEf mS rSm uspD ,faomtrlt&m r[kwo f jzifY aMumifwufwuf
Munf½h KS aerd&m? ]]cspu f v YJ m; ...}}[k xyfar;jyefav\/ ]]ud, k v Yf ufxu J om;uav;MunfNh y;D pOf;pm;&if usKyaf jymzdYk
rvdkygbl;? bmjzpfvmwmvJ ...uaeY pum;xl;xl;qef;qef;awG ar;aeygNyD ...}}
]] r[kwb f ;l uG,f ...usKyf 'Dwikd ;f jynfrmS aevdrYk jzpfawmYb;l ? usKyf b,fenf;eJrY mS raeEdik af wmYb;l ...}}
[k tdrfa½SUudk,fawmf\0g'ESifY rdrd\rauseyfykHwdkYudk ajymjyaeav\/
]] 'gjzifYvnf; udk,foGm;&m usKyfvdkufrSmaygY ...udk,fYudk tyfESHNyD;bJ[m bmajymp&mvdkovJ? wuwnf;
udk,fYr,m; olrsm;vdk uysuf,ysuf rSwfovm; ...}}[k rNyKH;wNyKH;ajymqdkav\/
]] udkif; ...usKyf xrif;jyifacsOD;r,f? ay; uav; ...usKyfudk txdef;qDtyfxm;r,f ...}}[k qdk&m?
]]aeygapuG,f ...igcsDaeygYr,f ...}} uav;i,ftm; `rSLacsmYíae&pfav\/
aemufwaeYü wyfrSL;uav;onf ppfwyfodkY twdkifyifcH xGufíoGm;&m? awmifilrS [Hom0wDudk wdkufí
odr;f NyjD zpfaMumif;? ,ck awmifib l &k ifEiS Yf [Hom0wDb&k ifrmS nDaemifawmfjzpfí [Hom0wDb&k ifrmS tBu;D jzpfaMumif;?
om;awmf tdrfa½SUudk,fawmf\tvdktwdkif; wdkufawmfrlrnfjzpfaMumif;? armifwdkY igwdkYrSm wyg;uRefjzpfí awmifil
bufrS wdkuf&rnfjzpfaMumif; AdkvfcsKyfBuD;uajymjyav&m ...
]] uReaf wmfawmY ppfrwdu k cf if t0odaYk jy;rnf[k Bu½H , G yf gonf/ tdraf ½SUud, k af wmfoabmudk rESpNf cKu d yf g?
ol&aJ umif;rsm;udk ½SKwcf sonft h jyif? ukvm;jzLrsm;udv k nf; ta&;ay;awmfrv l eG ;f tm;Bu;D ygonf}}[k ajymqdak v\/
]] tdr;f ...,ck [Hom0wDukd wdu k rf nfq&kd mrSmvnf; olt Y vdak wmfjzpfayw,f? [Hom0wDb&k if[m pdwEf v S ;Hk
tvGefaumif;½Smawmfrlw,f ...}}[k ajymjyav\/
aemufrMumrD awmifib l &k ifu [Hom0wDb&k iftm; wku d cf ukd &f m? nDawmfvckd siv f Qif wdik ;f jynfuqif;ay;rnf
[lí tnhcH &H m? tus,cf sKyEf iS Yf awmifio l Ykd ac:aqmifc\ YJ / awmifial &mufvQif tdraf ½SUrif; ewf½iS af emifu owf&ef
awmif;qdk&m? crnf;awmf awmifilbk&ifu ]]igYtpfudkudk bk&m;wql *lwvkH;odkY udk;uG,frnf? owfcGifYrjyK ...}}[k
qdak omtcg crnf;awmfrodatmif bBu;D awmf [Hom0wDb&k ifukd tdraf ½SUrif;u owfavonf/ (þum; tus,f
rcsJUomí tdrfa½SUrif; ewf½Sifaemifoabmudkod&ef tusOf;csKyf azmfjy&jcif;jzpfygonf/ )
wyfrSL;uav;vnf; AdkvfcsKyfBuD;ESifY wD;wdk;wdkifyifNyD;vQif aetdrfodkY apmapmpD;pD; jyefcJYav\/ vufsm
0if;rSL;Bu;D ESiYf orD; ½Sijf rwfvw S oYkd nf xdak eYnaewGif acgif;csi;f ½du k u f m wdik yf ifíaeMuav\/ 4if;wdEYk pS Of ;D pvk;H \
rsuEf mS rSm rsm;pGmrMunfomvSb?J rsu&f nf0ikd ;f vsu½f adS eMuonfukd axmufojzif?Y pdwEf v S ;Hk udk tvGex f cd u kd af Mumif;
xif½Sm;apav\/ xdktcdkuf rdrdwdkYtcef;wGif ZeD;onftm; toifYrawGU&aom wyfrSL;uav;onf tdrfa½SUcef;odkY
wkHYjyefxGufcJY&m? uJvm; rapYwapYcsxm;&mrS om;tzESpfOD;½Sd&modkY 0ifcJYav\/ wyfrSL;uav;0ifvmonfudk
jrif&onfESifYwNyKdifeuf ½SifjrwfvS\udk,fuav;rSm w½G½GvSKyfum w½SKyf½SKyfidkaMuG;ae½Smav\/ 0if;rSL;BuD;vnf;
rsufpdrsufESmnSKd;i,fvsuf av;aq;aomtoHjzifY ...
]] tb[m rif;wdu Yk kd om;&if;orD;&if;vdb k J cspcf ifw,f? rif;wdt Yk BuuH v kd J oabmrwlp&mr½Sb d ;l / 'gayr,fY
rif;wdkY ZeD;armifESHxGufvQif txGufaES;vdrfYr,f? rif;wdkYtxGufaES;vQif orD;ygvdkufygoGm;vsufeJY tbrod&
aumif;vm;vdkY &mZ0wfab;oifYawmYr,f? wyfom;tcsKdUeJY AdkvfrSL;rsm;vJ om;&JU0g'udk ajymaeMuw,f? om;udk
ol½Ukd cspMf uwJt Y wGuf txift½Sm; oHawmfO;D wifrnfo h rl ½SMd uao;bl;? waeYaeY tdraf ½SUud, k af wmfem; aygufMum;&if
tukef "m;pmjzpfMuawmYr,f? 'gYaMumifY wvavmufqikd ;f Ny;D tbeJt Y wl ajy;MuwmaygY? uav;vJ i,fEv k aS o;w,f?
rif;wdkYudk rrdbl;xm;OD;? usef&pfwJYtb 'ku©jzpfrSmudk pOf;pm;ygOD;vdkY jrwfvSudkajymjyaewmbJuG,f ...}} ajymqdk
av\/
]] tbajymwmvJ [kwfwmbJ? 'gayr,fY uRefawmfqdkif;vdkYrjzpfbl;? qdkif;&if ½SifuGJruGJbJ aouGJuGJMuyg
vdrfYr,f? udkif; jrwfvS nJ ridkygeJYawmY? nJom;eJY nJtbqDrSm ae&pfMu? igwudk,fwnf; xGufoGm;r,f ...}}
]]usKyfae&pfvdkY b,fjzpfrSmvJ udk&Jacgif&JU? usKyfwdkY'DrSm rsufESmi,feJYae&pf&rSmaygY? bmbJjzpfjzpf usKyf
vkdufcJYr,f ...}}[k twif;ajymqdkvsuf½Sd&m? 0if;rSL;BuD;rSm ]]at;uG,f? tbvJ toufBuD;ygNyD? aor,fqdk&ifvJ
aoaysmyf gNyD }}[k rcsrd qefaY jymqd½k mS av\/ om;tzok;H OD;tm; pum;qufírajymEdik b f J awGa0íaeMu&m? tcsed rf mS
ukefrSef;rodukefcJYav\/ tbdk;BuD;vnf; bk&m;pifrS ysm;za,mif;wdkiftxkyfBuD;udk rD;cwfausmufrD;jcpfjzifY
rD;awmufudk,lvsuf nSdxGef;NyD;vQif bk&m;½Sdcdk;íaeav\/
]] 'DvdkqdkawmYvJ tbudk odyfoem;w,f? iguvJ roGm;rjzpf b,fYES,fvkyf&ygYrvJ? awmfoGm;&if usKyfvJ
vdkufrSmaygY? uav;eJY vlvGwfajy;&&if oGm;Edkifygw,f ...}}
]] cufw,f cufw,f? tbaMumifcY ufw,f? olyY gac:&rSmuvJ vdu k cf sirf ,fr[kwb f ;l ? Ny;D awmY Bu;D awmifY
BuD;rm;eJY &mZ0wfawmfruif;rSjzifY nJwdkYigwdkY ESdyfpufvdkYjzpf&w,fqdkNyd; taoajzmifY½SmrSm r[kwfbl; ...}} [k
nnf;av&m ...
½SifjrwfvSrSm cifyGef;onftm; cspfpdwfESifYajym&aomfvnf; zcifBuD;tm; u½kPmoufvSojzifY pdwfESvkH;
ra0cGJEdkifbJ tcsdeftwefMumatmif awGíaerdav\/ xdktcdkuf 0if;tjyifbufrS ]][JY 0if;rSL;BuD; wHcg;zGifYay;?
r½SMd ubl;vm; ...}}[laom wif;rmonft h oHukd Mum;&av\/ ]]a[m jrwfvaS & cufuNy?D trdeaYf wmfeYJ igYuzkd rf;bdYk
vmMuNyx D ifw,f? igraeYu tdraf ½SUud, k af wmftaMumif; raumif;tawmfajymcJw Y ,f? 'gudMk um;vdYk rif;vkvifrsm;eJY
tzrf;cdkif;NyDxifw,f ...}}[k ajymav&m? ½SifjrwfvSrSm csKH;rJcs idkaMuG;ae½Smav\/
]]a[Y a[Y ridek ?YJ vl&yd rf rd ,f ...igYom;uav;udk aumif;aumif;Munf?h igjywif;u ckecf sNy;D taemufzuf
0if;udkckefxGufr,f? ar;&if jyefrvmao;bl;ajym? aeOD; tbudk igajymOD;r,f ...}}[k 0if;rSL;BuD;qD tajy;oGm;NyD;
]]tb tb}}[k vufukyf&m? tbdk;BuD;rSm bk&m;0wfjyK&mu wkefwcdkufjzpfí ae½Smav\/
]]raMumufeJY? aeYuxJu jyefrvmbl;ajym? ta&;½Sd&if AdkvfcsKyfBuD;uyf? uRefawmfajy;r,f}}
]] [JY wHcg;zGifYygawmYvm; ...}}[laom tmPmoHESifY 'kH;'dkif;xk½dkufoHrsm;udk Mum;&av\/
tbd;k Bu;D vnf; jymjymovJ tdraf y:rSqif;um 0if;wHcg;udzk iG v Yf ukd &f m? tdraf ½SU0efEiS Yf "m;vSu H , kd pf D udik v
f suf
½Sdaom vkvifwusdyfcefYudk jrif&av\/ ]][JY tdrfay:wufzrf;}} qdkonfESifYwNyKdifeuf? vkvifwdkYrSm tdrfay:odkY
tESt YH jym; ½SmazGMuaomfvnf; rawGUojzif?Y ]]0if;rSL; aoQmifqaJG xmif;ar;[JY ...}}[k trdeaYf y;jyefojzif?Y oefrmaom
vkvifwa,mufonf 0if;rSL;BuD;\aoQmifudk qGJumaxmif;&if; ]]i&Jacgif b,frvJ}}[k ar;av\/
0if;rSL;BuD;um; cg;aumYvsuf emusifvSojzifY ]]csrf;omay;ygbk&m;? i&Jacgif aeYcif;uwnf;u tdrfodkY
jyefrvmao;yg ...}}[k qdo k jzif?Y ]]udik ;f olu Y kd aESmifBuK;d wnf;Ny;D ,lcMYJ u}}[k trdeaYf y;umac:aqmifomG ;avonf/
0if;rSL;Bu;D tm; rnfrQ½u kd Ef u
S pf pfaq;apumrl om;rufuav;tm; iJu Y u G o f jzifY trSeu f rkd ajym tHBuw d cf aH eav&m?
½SifjrwfvSum; zcifvnf; &mZ0wfab;oifYrnfrod? cifyGef;onfvnf; ab;awGU rawGU rodaomaMumifY?? t½l;r
uav;yrmjzpfum wnvkH; idkaMuG;ylaqG;ae½Smav\/ aemufwaeY eHeufvif;rS AdkvfcsKyf aersKd;oufawmf½SnfxH
tusK;d taMumif;ajymqd&k m? Adv k cf sKyBf u;D vnf; bk&ifrif;jrwfxH tcpm;0ifvsuf ocF,mbGUJ cH wyfrLS ;uav;&Jacgifonf
a,mu©MoZmcHr[kwaf Mumif;? 4if;ud, k wf ikd f xif&mjyKonft h wGuf 0if;rSL;Bu;D tm; tjypfrv S wT of ifaY Mumif; trsK;d rsK;d
taMumif;jy avQmufxm;awmfrl&m? bk&ifrif;jrwfvnf; tdrfa½SUrif;xHrS Ekwf,lawmfrlvdkufav\/
okdY&mwGif 0if;rSL;BuD;tm; ,kHMunfawmfrrlojzifY &mxl;rS EkwfxGufawmfrlapav&m? 0if;rSL;BuD;rSmvnf;
awmifiw l iG rf aeawmYbJ ½Syd pön;f rsm;udk xkcaJG &mif;csNy;D vQif rdbtarGtESpf v,fajr½S&d m oefvsio f Ykd orD;½Sijf rwfv?S
ajr;uav; armifbek ;f jrifY vlrr,fEiS Yf ajymif;a½TUaexdik Mf uav\/ ½Sijf rwfvrS mS vnf; tdraf xmifopfrxlaxmifbJ
wyfrLS ;uav; waeYvmEd;k ESit Yf csed uf ek í
f ? om;uav; 11ESpt f ½G,rf mS wBurd f ZmwfaMumif;tusO;f csKyaf jymzl;aMumif;?
½SifjrwfvSonf vlvm;ajrmufaom om;BuD;tm; txufygtwdkif; jyefajymif;ajymqdkaecJY&m ...
]] EdkY aeygOD; arar&JU ...tazu wcgrS rvmawmYbl;vm;? &ufpufvdkufwmaemf }}
]] &ufpufw,fvdkY b,f[kwfrvJ vluav;&,f? olYtaMumif;uvJ ½Sdao;wmudk;uGJU? tJ ...ol vlBuKHyg;
vdkufwJY pmuav;½Sdao;w,f? igYom;udk jyOD;r,f ...}}[k aypmwckudk xkwfíjyjyefav\/
]] pmyg;vdkufonf ½SifjrwfvS ...ydkYavmif;aom arwåmaMumifY usef;rmonf/ nJwdkYESifYwuG tbyg
usef;rmatmif arwåmavmif;onf/ wdkYom;uav; bkef;jrifY ,ckqdkvQif okH;cgvnfavmuf½Sda&mYr,f? pum; wDwD
wmwmESiYf olt Y azudk ar;½SmvdrrYf ,f? cGcJ mG í ESpEf pS cf efMY umrS nJwx Ykd H pmay;&onfrmS ppfyrJG sm;wGif c&D;a0;vdu k yf g
ae&aomaMumifjY zpfonf/ xGuaf jy;aomnu om;uav; 0ifMunfeh rf;½SKy&f if; igtvGef ESv;Hk 0rf;i,fro d nf/ &mZ0wf
ab;aMumifYom tvGwfajy;&onf? 0if;x&Hudk ausmfrdpOfü vlapmifYrawGU? NrKdUwHcg;txGufwGif rif;xifvufsm
toHESifYwlatmif trdefYoHESifY ajymxGuf&\/
odaYk omf aemufu ajcvsiaf wmf 5OD; tjyif;vdu k v f mMuonf/ c&D;ESpw f ikd cf efw
Y iG f va&mifuav;ESiYf csi;f wdu Yk kd
jrifí tajy;tvdu k ?f tJarmif;ESiYf unifyifukd wawmifcefpY ;l atmifx;kd jyrS csi;f wdYk wkv YH nS jhf yefay;Muonf/ c&D;jyif;
oGm;í t0aejynfawmfodkY 15&ufESifYa&mufonf/ b0a&pufaMumifY a½T"m;AdkvfwOD;u vufcH oHawmfOD;wifay;
ojzifY t&nftcsi;f ppfaq;Munf½h KS Ny;D vQif r½SKUH rcs wyfrLS ;uav;&mxl;yifay;onf/ rd;k nSi;f ? rd;k aumif;wdu k íf tjyef
vlwaxmifwyfukd tkycf sKy&f aom Adv k rf LS ;t&mud&k ½So d onf/ aemiftcg jynfxaJ &; rNird rf 0yfjzpfojzifY anmif&rf;
bk&m;xH 0ifpm;zdkYBuH½G,fonf/ ol&Jaumif;udk csD;`rSifYavY½Sdí udk,fawmfwdkif crnf;awmfuJYokdY pGrf;tifowåd½Sdonf
[laom ppfa&; qufumqufumawGU&acsrnf/ nJudkcspf\? nJudkcspfonfxuf EdkifiHESifY ppfa&;udk ydkrdkcspfcif
aomaMumifY ta&; ydjym;ao0yfrS jyefvmrnf/ nJapmifYEdkifuapmifY? rapmifYEdkifu nJjyKvdk&m cGifYjyKonf/ txl;
rSmvdck suu f m; om;uav;udk tazwljzpfatmif BuK;d pm;yg? i,fpOfwiG f racsmufveS yYf geJ?Y r½du k yf gESi?Yf tbuvnf;
A[kokw½Sdí &mZ0ifwGifxif½Sm;aom ol&Jaumif;rsm;taMumif;? om;uav; i,fEkpOfu tonf;pGJrSwfrdatmif
cPcPajymjyygap ...igYom;BuD;vQif aoa&;BuKHu ol&Jaumif;tjzpfESifY aocsifatmif pdwfpGJemygap ...
armif&Jacgif t0aejynfawmfrS ay;ydkYonfhpm

]] aemuf rMumcifbJ rift


Y az anmif&rf;bk&m;qD 0ifa&muftrSKxrf;awmY ppfuBJ u;D &mxl;&Ny;D vuf0pJ nfol
bGJUeJY tvGefwefcdk;BuD;aewmbJ? tdrfa½SUrif;uvJ awmifilrif;vdk r[kwfbl;? ppfajrjyifrSm &ifajruwkwfvkyfNyD;
wdkuf&JwJY ppfAdkvfppfom;udk tvGef csD;a`rSmufawmfrlowJY ...}}
]] tEdkY ...t0aejynfawmfrSm taz aemuftdrfaxmifjyKao;ovm; ...}}
]] rjyKb;l uGUJ ...ol[m ppfa&;ppf&mbufrmS pdwt f vGe0f ifpm;aew,f? udik ;f udik ;f ...awmfawmfnOfeh uf
oGm;NyD? vluav; tdyfacsawmY ...}}[k qdkojzifY armifbkef;jrifYvnf; rdciftyg;rS xcJYum 4if;\tdyfcef;odkY
0ifoGm;avawmYownf;/
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
,cktcgürlum; ½Sifeef;EG,fuav;rSm touf 15ESpft½G,fodkY a&mufvmNyDjzpfí armifbkef;jrifYrSmvnf;
touf 18ESpt f ½G,o f Ykd wdik cf aYJ v\/ 4if;wdEYk pS Of ;D rSm 0ifxu G af wGUqkcH sed rf sm;cJo
Y nfjzpfojzif?Y tajymtqdk taetxdik f
a½S;uxuf &if;ESD;&Jwif;Muav\/ wOD;udkwOD; txl;cspfcifum rsufpdatmufu taysmufrcHEdkifatmifjzpfí
aeMuav\/ odkY&mwGif armifbkef;jrifYrSm rdrdv,fajrrsm;udk udk,fwdkifBuD;Muyfí vkyfom;rsm;ESifY xGef,ufvkyfudkif
ae&m? w&Hwcg v,fawmwGif 10&uf? 15&ufcefMY umvQif ½Sief ef;EG,rf mS rdNird ;f omudv k wT íf acgif;cJvYdk aeraumif;vdYk
ponfjzifY ajymqdu k m cPjyefvm&ef tajymcdik ;f avY½\ dS / armifbek ;f jrifrY mS vnf; ½Sief ef;EG,rf mS vQif tl,m;zm;,m;
tajy;jyefvmvsuf ajcrudik rf v d ufrudik rf d ar;jref;,k,um ae½Smav\/ ½Sief ef;EG,\ f omrn a&m*gav;rsm;vnf;
awmf&modkYajy;a½Smifvsuf cspfolaysmfatmif tvdkvdkufum aeavY½Sd\/
wnaecif;um; ½Sifeef;EG,fonf armifbkef;jrifYvmrnfhaeY jzpfojzifY tdrfjywif;rS rMumcP arQmfrSef;
Munfah v&m? rdNird ;f omrSm ysu&f ,fvnf;rjyK0?YH wnfwnfww YH v
YH nf; raeEdik o f jzifY wHcg;tuG,rf S Munf½h KS NyK;H &,fí
aerdav\/ xdt k cdu
k f ½Sief ef;EG,u f okd m tm½kpH ;l pdu k v f mcJaY om armifbek ;f jrifo Y nf rdNird ;f om bdik ;f ueJvu J satmif
0ifwdk;rdojzifY? ]]uRwfuRwf ...tdk rawmfvdkY? rNidrf;om emrsm;emoGm;ovm; ...}} ar;jref;rdaomfvnf;?
rsufESmxm;rSm ½Sufwufwufjzpfum cPrQidkifíaerdav\/ ½Sifeef;EG,fuav;um; jywif;aygufrSqkwfcGmum
anmifapmif;ay:wGif £a`E´&&ESifY xdkifíaeav&m rdNidrf;omrSmvnf; 4if;\eHab;udk vufESifYESdyfí ]]remygbl;
bkef;bkef; ...}}[k ½SKHUrJYum xíoGm;av\/
]] wuwJ ...EG,fEG,fudkMunhfae&wmeJY vlwa,mufvkH;awmif 0ifwdk;rdw,f? oluvJ ½Sm½SmazGazG
wHcg;Mum;xJrSm bmvkyfaeovJbJ ...}}[k ajymqdk&if; ½Sifeef;EG,f\eHab;wGif tom0ifíxdkifav\/
½Sief ef;EG,u f av;um; 15ESpt f ½G,o f Ykd a&muf½v dS monft h wdik ;f tom;t&nfrsm; waeYwjcm;pdjk ynfvsuf
e*dk&nf tacsmwGif xyfavmif;ta&mifwifouJYodkY MunfMunfvifvif jzpfíaeav\/ cgomtwGif;cH? AvmxrD
MuufaoG;a&mif? ydk;p&ifapYtxd zkH;vTrf;umqD;íxm;aomfvnf; wif;rmvSaom &ifom;txufydkif;rSm rdkY0dkif;
cRewf ufvsuf b,ufwefqmrsm;\ta&mifEiS Yf a&maxG;íaeav\/ ESpaf wmifx Y mG cefY rsm;íeufarSmifaomqHyifukd
aemufwx JG ;Hk íxm;av&m? rusO;f rus,ef zl;? jyL;us,af omrsuv f ;Hk ? eufnaD omrsucf ;Hk ? aumYwufaomrsuaf wmif?
ykvaJ &mifaiGomG ;? ESmwHuav;rsm; cyfpif;pif;ESiYf 0if;0gaeonft h om;wdaYk MumifY rsm;pGmMunf½h KS wifw Y ,fíaeav&m?
wpdrpYf rd MYf unf½h KS aeaom armifbek ;f jrifo Y nf EG,Ef , G uf av;udk rpGr;f r&J ½Sv d eG ;f vSojziYf ayGUzuford ;f BuK;H ,liifum?
nDnmajyjypfacsmrGwfaom yg;jyifuav;udk tm;yg;w& arT;MuLvdkuf&if; wzefjyefí vTwfwJYum ...
]] b,fawmYrS ESpfudk,faygif;NyD; aumif;aumif;BuD; aexdkif&ygrvJ EG,fEG,f&JU? EG,fEG,fu toufuav;
BuD;BuD;vmNyD; ckvdkjrif&av? pdwfxJrSm rcsdrqefYjzpfav? &efolawGtay: pdk;&drf&avbJ EG,fEG,f&,f? okH;ESpfawmif
rqdkif;MuygpdkYeJY ...}}
]] tdk bkef;bkef;uvJ ...bbbk&m;[m pum;tvGefjrJcJYw,f? txifvGJawmfrlrSmudk pdk;&drf&ygw,f?
EG,fEG,f&JU udk,fcE¨mudk bkef;bkef;tm; qufoNyD;rdkY ckvdkarT;wmudk tvdkvdkufcJYw,f r[kwfvm; ...}}
]] [kwfygw,f ..."r®owft&qdkvQif? udk,fcE¨mtxufydkif;rSm ta&;tBuD;qkH;[m ckvdkarT;vdkufjcif;udk
MunfompGmvufcHwm[m txl;ta&;a&mufwmygbJ? EdkYayr,fY cspf&wJYolrSmawmY 'D[meJYtm;r&? aeYnOfhtwl
MunfjzLESpfoufoavmuf aecsifwJYpdwfawGu BudwfvdkYomaecJY&w,f? tonf;uawmY cyfemem jzpfaewmbJ
EG,fEG,f&JU ...}}
]] EG,fEG,fvJ bkef;bkef;udk wADZem jyefc&mrS rcGJcsifbl;? tEdkYayrJ bbbk&m;trdefYeJYae&awmY tavm
okH;q,f pum;pzdkY cJ,Of;aeygw,f ...}}
]] bkef;bkef;eJY EG,fEG,f[m wESpfcefYtMum &efol ray:ygapeJYvdkY qkawmif;&wmbJ ...}}
]] tdk ...edrw d rf ½Sd ermr½S?d bke;f bke;f pOf;pm;Munfah wmfryl g? olrsm; &nfiMH uw,fqw kd m[m omrnav;yg/
[dkpOftcgu bkef;bkef;eJY EG,fEG,frSm b,fYuavmuf pGJvrf;MuovJ? wu,fvdkYom tajrmftjrifBuD;wJY rdbu
0ifa&mufru,fq,fbJ toufi,fi,feJY tavmfrmrsm;w,fvdkY &ufpufNyD;xm;Mur,fqdk&if tckavmuf½Sd&if
t½dk;aqG;Mua&maygY? 'gYaMumifY EG,fEG,feJY bkef;bkef;[m a½S;b0a&puf olrsm;xufBuD;cJYw,fvdkY ,kHygw,f ...}}
]] bkef;bkef;vJ ,kHMunfygw,f ...'gayr,fY umvBuD;u rif;ajymif;rif;vGJ rif;em;uyf wefcdk;,lwJY
vlawGuvJ trsm;qdkawmY EG,fEG,fYudk owif;Mum;eJY BuHpnfMurSjzifY ...}}
]] olwdkY b,fvdkBuHpnfBuHpnf EG,fEG,fryg&if NyD;a&mr[kwfvm;? udkif; ajymaeMuma&mYr,f ...NyD;rS
pum;qufajymwmaygY? ESpfOD; opömqdk&atmif ...}}[k aiGa&waumif;wGif tkyfxm;aom a½Tzvm;i,fudk,lum
anmifa&tdk;pifrS a&rsm;udk xnfhav\/ NyKH;NyKH;uav;Munfh&if; ...
]] udkif; udkif; ...ESpfOD; pdwfcs&atmif bkef;bkef; opömqdk&Jrvm; ...}}
]] EG,fEG,f rdef;rom;awmif qdk&Jao;wmbJ? bkef;bkef;u a,mufsm;bJ rqdk0HYp&m r½Sdygbl; ...}}
]] 'gjzifY ig;yg;oDvcH,lNyD;aemuf t½Sifbk&m; wynhfawmfwdkYonf þb0ü wOD;udkwOD; rypfy,fpwrf;?
&moufyef aygif;oif;aexdkifMuygrnfbk&m;? tu,fí wOD;OD;u aoGz,fcJYaomf aoGz,folonf ukef;oGm;vQif
ukef;ab;? a&oGm;vQifa&ab;oifYí aovGefonfhtqkH;ü t0DpdwGif usygapom; ...}}[k NyKdifwlwdkifwnfum
anmifa&tdk;a&udk wvSnfhpDaomufNyD;aemuf ESpfOD;pvkH; ausmcsrf;íoGm;Muav\/
]] udkif; EG,fEG,f? auseyfawmfrlNyDvm; ...,kHawmfrlygNyDvm; ...}}
]] 'guawmY EG,fEG,fuar;&r,fYpum;yg? EG,fEG,fu bkef;bkef;tay: b,fawmYrS r,kHouFmr½SdcJYbl;?
bkef;bkef;[m EG,fEG,fxuf ydkrdkcifr,fYvl r½Sdbl;vdkY pdwfcsNyD;ygNyD ...}}
]] bkef;bkef;uvJ EG,fEG,fYudk 'DvdkpdwfcsNyD;ygbJ? EdkYayr,fY rawmfwq wefcdk;tmPmeJY twif;tusyf
BuHpnfwJYolrsm;½Sd&if rdef;rom;uav;rdkY pdk;&drfrdaMumif;ajymwmyg? bkef;bkef;udk bk&ifwyg;u EG,fEG,fYr,l&bl;?
'djyifrdef;r,l&r,f? em;raxmif&if owfypfr,fqdk&if ckcHEdkifu ckcHr,f? rckcHEdkifu touftaocHvdkufrSmaygY }}
]] EG,fEG,fvJ vlEGJUaESmif;ayr,fY ...'DudpörSm raysmYygbl; bkef;bkef;&JU? prf;MuygapawmYvm;? EG,fEG,f
Edkifoavmuf ckcHrSmaygY? rEdkif&if EG,fEG,fYtouf bmESajrmp&m½SdovJ ...}}
]] udik ;f uG,f 'Dvpkd ;kd &drwf pYJ um;awG rajymMuygeJpY ?Ykd [dw
k aeYu bke;f bke;f ar;wm pOf;pm;Ny;D Nyv D m; ...tJ'g
ajzprf;yg? EG,fEG,fYtaMumif; 'Dwcgod&wmaygY ...}}
]] bmwJaY v ...tif;? rde;f uav;uzsm;? ta½SUt&yfu q&mwa,muf? taemuft&yfu q&mwa,muf?
q&mESpfa,muf aq;uk? rdef;uav;tdrfeJY q&mESpfa,muftdrf tuGmta0;twlwl? q&mESpfa,muf½kyf&nfeJY
toufuvJ twlwl? aq;pGrf;uvnf;wl? reufwacguf nwacguf aq;vmukMu&awmY waeYESpfacgufpDtwl?
rdef;uav;a&m*gaysmufawmY b,fq&mudk,lxdkufovJ qdkwmr[kwfvm; ...}}
]] ZmwfaMumif;cif;raeygeJY? b,foleJY &oifYovJqdkwmajymyg }}
]] waeYuawmY EG,Ef , G f em;a0YomG ;vdYk &ufawmif;wmyg? tvG,u f av; tm;vk;H twlwjl zpfayr,fY rwlwm
ygao;w,f bkef;bkef;&JU? bmvJqdk&if ta½SUt&yfu q&meJY taemuft&yfu q&m? rdef;uav;tdrfvmMuawmY
reufcif;rSm taemufu q&m aerif;udk rsuEf mS jyKvm&w,f? ta½SUu q&muawmY ausmay;vm&w,f? naecif;
usawmY taemufu q&mrSm 'DvdkbJ aeylcHvm&awmY? aeY½Snf&ufrsm; taemufu q&mvm&wm yifyef;vdkY ol
&xdkufwmaygY? [kwfuJYvm; ...}}[k ar;vdkuf&m ...
]] tJ'grS ynm½SduGJU? bkef;bkef;u EG,fEG,fYpOf;pm;OmPf b,favmuf½SdovJvdkY prf;Munfhwmyg ...}}[k
NyKH;½TifpGm ajymqdkaeav\/
]] EG,fEG,f i,fi,fwkef;uvJ bbbk&m;u? EG,fEG,f ig pum;xm0Sufr,f em;axmif? vrf;rSm vlBuD;
wa,mufeYJ oli,fwa,mufawGUMuawmY ...vlBu;D u rif;[migYom;t&if;bJ? 'gayr,fY ig[m rif;tazr[kwb f ;l
vdkY ajymowJY? vlBuD;eJYoli,f bmawmfMuovJvdkYar;w,f/ vlBuD;? oli,frsm; bmawmfMuovJvdkY ar;wmudk;/
EG,fEG,fu cPpOf;pm;NyD; olYtazr[kwf&if olYtareJYawGUwmaygYvdkY ajymvdkufawmY auseyfoGm;wmbJ ...}}
]] a,mufsm;eJrY ed ;f r a½SUoGm;aemufvu kd n f w
D ,fqw kd m ½ky&f nf½yl um,wGio f mr[kwb f ;l ? pdwaf eoabmxm;
tBuOH mPfvJ wlMurS EG,Ef , G &f UJ ? 'gxuf bke;f bke;f [m v,fajreJY ukeo f nftvkyu f kd pdw0f ifpm;aeayr,f?Y trSeu f
ppfbufrSmtrSKxrf;NyD; ppfwdkufcsifwJYpdwfawGu tvGefrsm;aew,f? taMumif;nDwJYwaeY ppfxJvdkufcsifwmbJ?
EG,fEG,f oabm ...}}
]] aMomf ...bke;f bke;f u crnf;awmfBu;D ppfbufrmS ausmo f vdk vlausmf ol&aJ umif;wa,mufjzpfcsiw f ,f
qdyk gawmY? 'Dvkd ol&aJ umif;wa,mufjzpfr,fq&kd if EG,Ef , G v f J ol&aJ umif;wOD;&JUZeD;jzpfrmS rdYk odyNf y;D 0rf;omwmaygY}}
]] tvdkvdkufNyD; tBuKdufudkajymaewmvm; EG,fEG,f&,f ...}}
]] r[kwf&aygifyg ...EG,fEG,fYbbk&m;vJ ppfyGJawGrSmausmfcJYolwa,mufjzpfaMumif; bkef;bkef; Mum;bl;
ygvdrfYr,f? EG,fEG,fudk,fwdkifvJ tbaoG;ruif;bl;vdkY 'djyifvlajym&if &,farmuJY&JUMurvm;rodyg? EG,fEG,fudk
tcsKUd rde;f razmfrsm;u ½ky&f nfuawmY eef;wGi;f arG; yifwikd pf u H o YJ Ykd acsmyg&JU? ud, k t f rlt&m toGm;tvm a,mufsm;
vdkvdk Murf;wrf;w,fvdkY uJY&JUjcif;cH&zl;ygw,f ...}}
]] EkMuwJaY cwfBu;D rSm EG,Ef , G wf a,mufuxl;awmY jyL;wl;jyw J J ajymMuwmaygY? wu,fbJ 'Dvpkd w d rf sK;d ½Sw d ,f
qdw k m bke;f bke;f ,kMH unfpmG om"kac:ygw,f? aemiftcg ESpu f , kd o f ifv Y Ykd &ifrmwJo Y aE¨u oHawGcJ ol&aJ umif;uav;
arG;vmrSmyJaemf ...}}
]]tdk ...b,fYESm ½Sufp&majymae&wmwkef; bkef;bkef;&JU ...}}[k armifbkef;jrifYausmjyifudk tomt,m
xkESufíaeav\/
xdaYk emuf ½Sief ef;EG,o f nf taqmifu;l a&wHavQmufatmufu ESi;f qDyifrS MuufaoG;a&mifaygufaeaom
ESi;f qDyef;yGiBYf u;D rsm;udk vufnKS ;d nTe&f if;? ]]bke;f bke;f cl;Ny;D yefray;csib f ;l vm;}}[k rsuv f ;Hk uav; txufov Ykd eS v f suf
ar;jref;vdkufav&m? armifbkef;jrifYonf cspfoluav;tm; cyfNyKH;NyKH;uav; Munfh½SKwJYNyD;vQif ...
]] 'Dvdkyef;rsKd; ryefaumif;bl; EG,fEG,f&JU ...}}
]] tdk ...yef;yefwmbJ bmjzpfvdkYvJ bkef;bkef;&,f? b,fYESmaMumifY ryefaumif;&wmwkef; ...}}
]]em;axmif ...bkef;bkef; okH;axmiftdkif oDcsif;wyk'fqdkjyr,f? ynm½Sdrsm;vJ rSwfom;avY½SdMuw,f}}[k
ajymqdkum? tdkifcsif;w0ufwysufudk atmufygtwdkif;qdkí t"dyÜg,fyg ajymjyav\/
]] OoQpfoD; ajrBuD;rSm`rSKyf? jymzkH;tkyfvdkY rD;zkwfvdkuf&if? oD;azmf&,frSoD;zuf? tyifxufrSm wufwufpif?
rD;uifonfhES,f uGJwwfw,f ...}}
]] a[m ...rSwfxm;? OoQpfwyifu toD;udkrD;zkwf&if tyifay:u oD;orQ tufuGJa&mwJY? 'gawmif
tdkifcsif;a&;ol usefao;w,f? tJovdk rD;zkwfxm;wJYtvkH;udk ½THUykyfrSmpdrf&if toD;jyefaumif;owJY/ qufNyD;
em;axmifO;D ? paeN*K[ d pf m; Burd cf u
kd rf sm;rSm? cs,m;opfyif tdraf vSum;wGif pdu k xf m;vQirf ?l tifciG Of pömenf;wwfw,f?
paeN*Kd[fpm;wkef; ca&yif tdrfavSum; rpdkuf&bl;wJY? aemufwydk'fuawmY wHpufa&ESifY wGif;a&rwl? a&urdk;a&
csKd;ol? nSif;jzLNyKd;ajymufpGJwwfw,f/ y0gaysmuf taxmufu,frSrwef? rsufESmopfvdkY tnSpfcH? 0ufNcHrSnfhvdkY
rnf;wwfw,f/ oeyfcg;ausmufjyifay:wGif aomufa&at;ESifY a&maoG;vmvQif eHYomtay: usJwwfw,f/
rdk;csKyfu,frSae0if? pm;zdkxJ trJuif? pkef;rSifewfwdkY &Jwwfw,f/ yef;eDeD ryefavESifY? tb,frSm ewfyef;yGifYwJY?
twifYi,frS&Jcsif? aysmfvdktm;ESifY acgifzsm;wif? t&ifvleJYvGJwwfw,f/ ukdif; 'gawGuawmY t"dyÜg,fygw,f?
aemufqkH;tydk'frSm em;vnfNyDvm;? yef;eD[m ewfyef;rsKd;rdkY acgif;rSmyefvQif t&ifvleJYvGJwwfw,fwJY ...}}[k
qdv k u kd v
f Qi?f ½Sief ef;EG,u f av;rSm rsuEf mS rsm;ysuv f su?f ]]bke;f bke;f pdwrf qd;k ygeJaY emf? EG,Ef , G rf odvYkd ajymrdwmyg}}
[k tcgcgawmif;yefav\/
]]tdk rodvdkYajymrdwm b,fwwfEdkifrvJ? rsufESmawmfrnKdprf;ygeJY EG,fEG,f&,f? aysmfaysmf½Tif½Tifaeprf;yg}}
[k ,k,ajymqdkav\/
]] bkef;bkef;u a½S;uAsmawG tm;BuD;&w,faemf ...}}
]] enf;enf;yg;yg;awmY &ygw,f? 'gayr,fY tazu uAsmvuFm tEkorm;awG[m vkHYv0D&d, pdkufxlNyD;
ppfbuftokH;BuD;wJY wdkif;jynfeJYrawmfbl;qdkvdkY rvdkufpm;awmYygbl;? ppfa&;ppf&mudkom qnf;yl;aerdwmygbJ
EG,fEG,f&,f ...}}
cspfolESpfOD;um; ae0ifNzKd;zstcsdefrS pum;ajymaeMu&m? oli,ftdwfqdwfcsdefodkYwdkifaomfvnf; pum;ajym
aumif;wke;f jzpfav\/ naecif;wGif axmufrxm;aom uJvm;wHcg;rsm;vnf;csvsuf uRe;f wdik v f ;Hk Bu;D rsm;ab;wGif
qDr;D cGuBf u;D rsm;jzifY tvif;a&mifrsm; xGe;f awmufvsu½f adS v\/ yifv,fjyifrS jzwfoef;wdu k cf wfvmaom avjynf
avnif;rsm;onf 0ifvm&mrSacgif;jyLvsuf cspo f El pS Of ;D tm; MunfE;l pdwv f ef;atmif yufzse;f íaeMuav\/ xdt k cdu k f
rdNird ;f omonf jymjymovJ uJvm;udt k jyifuacgufvu kd Nf y;D ...]]udb k ek ;f udb k ek ;f }}[k ac:av&m? armifbek ;f jrifv Y nf;
ae&mrS ½kwfcsnf;xvdkufav\/ ½Sifeef;EG,fonf armifbkef;jrifY\cg;udkzufum ]]EG,fEG,fvJ vdkufcJYr,f? bmvJ
bmvJ}}[k ar;pOf armifbkef;jrifYonf uJvm;udkrav\/ uJvm;tjyifbufodkY ESpfOD;om;xGufNyD;aemuf ]]bmvJ
bmvJ rdNidrf;om}}[k ar;&m? ]]tdrfa½SUawmf jrefjref vmyg? [dkusrSodr,f? r,fr,fzk&m; tac:vTwfvdkY ...}}[k
qdkojzifY omíyif pdk;&drfruif;jzpfMuum tajy;uav; oGm;Muav\/
tdraf ½SUcef;wGiu f m; 0efuawmfBu;D onf 0efrif;\vufrS "m;½Snu f v
kd &k if; ]]pOf;pm;ygOD; pOf;pm;ygOD;? bmvdYk
½Suf&rSmvJ ...}}[k txyfxyfajymqdkvsuf axG;vkH;aeMuonfudk awGUjrifMu&m? ESpfOD;pvkH; 4if;wdkYtwGuf[k
twwfawG;um MuufaoaoíaeMuav\/ armifbek ;f jrifv Y nf; rdrd "m;ESit Yf ckwcf rH S cH&apawmY? 'djyifvl rxdap
&bl;[k 0efuawmfBuD;ESifYtwl ]]oabmruswm NyD;awmYrSajymyg? "m;udkcsxm;ygOD; bb&JU ...}}[k twif;vk&m?
vli,ftm;jzpfí "m;udk&½Sdav\/ 0efrif;um; ]]½SufaozdkYaumif;w,f? "m;udkay;yg}}[k awmif;aomfvnf;
armifbkef;jrifYonf ray;bJ½SdaepOf 0efuawmfBuD;u ...
]]udk,fYrSm 'D&mxl;jyKwfawmYaum iwfaorSmvm; ...woufpm;rukefygbl;? &mxl;jyKwfvdkY udk,fYudk,f
owfaow,f qdkwm vlMum;½Sufp&mBuD; ...}}[k qufvufajymqdkrS armifbkef;jrifYrSm 4if;wdkYtwGufr[kwf?
oefvsi0f efrif; &mxl;jyKwv f dYk xif&mBuaH Mumif;em;vnfum ]]bm *½kpu kd pf &mawGvJ bb&,f? vlbJ tBueH OYJ mPfeYJ
aewm? waeYaeY uvJYpm;acsEdkifrSmaygY}}[k 0ifa&mufajymqdkav\/ 0efuawmfBuD;um; tajymvnfywf csKdomvS
ojzifY trsK;d rsK;d vSnyhf wfajymqkad v&m? EG,Ef , G uf av;rSmvnf; ...]]bb bb? EG,Ef , G uYf kd cspw
f ,fq?kd bb'Dvkd
&ufpuf&if EG,fEG,fwdkYcufukefrSmaygY ...}}[k idkjyefojzifY? 0efrif;rSm rsuf&nf0dkif;ívm½Smav\/
]] ukvm;jzLawGukd igpdwrf qd;k ygbl;? bmjzpfvv Ykd qJ akd wmY 'if;wd[ Yk m tpurS raumif;cJb Y ?J tck bbwdrYk mS
udk,fYjrefrm tcsif;csif;jzpfwJY jrefrmvlrsKd;awG tqif;wGef;cH&wmom ½SufwmygbJuG,f? awmuf ...wdkif;jynfudk
olrsm;vuftyf&w,fqdkwm 'DvdktaumifrsKd;awGaMumifYa[Y? 'if;wdkYawmY waeYod&rSmaygYuG,f ...}}[k Budrf;0g;
aeav\/ wzef 0efrif;onf pum;qufum ...
]] udkif; armifbkef;jrifY? rif;wdkYudk EG,fEG,f touf 16ESpfjynfhrS vufxyfay;r,fvdkYBuHcJYw,f? ,ckawmY
rjzpfubl;? rif;tdrfjyefawmY? 0if;rSL;BuD;eJY rif;ararudkwdkifyif? eufjzefrSm vufxyfr,f [kwfvm;? ckaecg BuD;BuD;
us,u f s,f rvkyv f b
kd ;l ? vufxyfNy;D &if igYom;vJ bbeJt Y wlae&vdrrYf ,f? bbwdt Yk a&;[m onfvekd aYJ t;Mur,f
r[kwfbl; ...}}[k ajymqdkav&m? ESpfOD;pvkH;rSm eD;pyfMu&awmYrnfjzpfí tvGeftusL;0rf;ajrmufMuaomfvnf;
trlt&mudk owdxm;um ...
]]aumif;ygNyD bb? trdefYawmftwdkif; aqmif½GufygYr,f}}[kqdkum armifbkef;jrifY xGufcGmoGm;av\/

tcef; ( 5 )

aemufwaeYeeH uf qGr;f cHjyefcsed üf um; oefvsi0f efrif;tdrw f iG f tdref ;D csi;f rsm;? jrefrmtrSKawmfxrf;a[mif;rsm;
qif;wufíaeMuonfudk awGUjrif&av\/ vlBuD;vlaumif;rsm;pkHaomtcg oefvsif0efrif;u rdrd\orD;axG;
½Sifeef;EG,fudk t0aejynfawmf ppfuJBuD; vuf0Jpnfol\om; armifbkef;jrifYESifY vufxyfr*Fvm tcrf;tem;
jyKvkyfjcif;jzpfaMumif;? rdrdwdkYonf vGefcJYonfESpfESpfu aMumif;vrf;uwdxm;cJYaom v,fajrypönf;rsm;udk vufzGJU
tyfEaHS Mumif;rsm;udk ajymqdv k su½f adS v\/ vli,fEpS Of ;D um; t0wftpm; om;em;pGm0wfqifvsuf ckjH rifw Y iG f xdik í
f
aeMu&m? vufxyftcgay;csed f eD;onfEiS w Yf NyKid ef uf? jrefrmynm½SBd u;D wOD;u aiGzvm;Bu;D wGif owdo Yk m;owdo Yk rD;
vufrsm;udk udkifwG,fqufpyf xyfvsufxm;um? okwdMobm r*Fvmpum;rsm;udk ajymqdkvsuf½Sdav\/
0efuawmfBu;D um; rdrw d wYkd ikd ;f jynfwiG f cs;D `riS aYf wmfr&l if; rif;w&m;Bu;D ½Sad wmfryl gu? rdrw d u Ykd o
YJ Ykd tqift Y wef;
½SdonfhtajctaerSm rnfrQcrf;em;avrnfudk awG;awm0rf;enf;um rsuf&nfrsm;vnfívm½Smav\/ ½SifjrwfvS
rSmvnf; rdrcd ifyeG ;f onfom½Syd gu? om;uav;\vufxyfyrJG mS rdpzHk pkEH iS Yf *kPu f suo f a& rnfrQ½rdS nfukd awG;rdojzifY
rsuf&nf0dkif;jyef&m? 0if;rSL;BuD;u ckvdk r*FvmtcgwGif rsufESmnSKd;i,fí rsuf&nfrvnfMu&ef owday;NyD;aemuf?
tjcm;&if;ES;D olwYkd vufzUJG pm&if;udk pma&;awmfwOD;u zwfMum;vsu?f vufxyftcrf;tem;rSm Ny;D qk;H íoGm;av\/
y&dowfrsm;vnf; wpwp pJíoGm;av&m tdrfoltdrfom;rsm;omvQif usef&pfMuavonf/
vwfqwfMunfE;l aom tMuif ZeD;cifyeG ;f tjzpfjzifY aygif;oif;aexdik Mf uaom bke;f bke;f ESiYf EG,Ef , G w f uYkd m;
wOD;rsufESmuav;udk wOD;rjrif& raeEdkif? waeYwmuav;xGufcGmvQif &ufMum umvul;vsuf ESpfy&dapäyif
usL;cJYonf[k rSwfxifavY½SdMu\/ acsmif;jcm;udEé&mwdkY wnwmESifY ESpfaygif; 700? okH;&ufavsmY idkaMuG;Muonf
[laom bv’mwd, edygwfawmfukd tjcm;olrsm;xuf t"dygÜ ,faygufMu\/ t½G,rf sm;uvnf;i,f? tcsprf mS vnf;
vufO;D awGUjzpfojzif?Y tcspyf ifv,faMumwGif epfarsmvdu k yf gvsu?f tPÖ0gjyifus,u f ykd if i,fonf[k rSwx f ifMu[ef
½Sdav\/ xdkuJYodkY aysmfjrL;cspfcifMuí &ufowåwywftMumwGif tvif;a&mifxGef;nSdNyD;umptcsdefü oefvsif
0efrif;onf armifbek ;f jrift Y m; 4if;xHyg;odv Yk ma&muf&ef ac:,lvu kd af v\// armifbek ;f jrifo Y nf ZeD;onftem;rS
tomxum 0efrif;teD;odkYa&mufvQif? 0efrif;onf av;av;pm;pm;Munfh½SK&if; ...
]] igYom;BuD;wa,mufbJ tm;udk;&ykHaygufvdkY? aemufutaMumif; wdkifyifzdkYac:wmbJuGJU ...}}
]] bbpDrHawmfrlorQ wprusef toufpGefYaqmif½GufzdkY toifYyg ...}}
]] bb[m EG,fEG,feJY tjrefvufqufapwm[m taMumif;ESpfck½Sdw,f? wcku EG,fEG,ftm; tjcm;ydk;yef;
olrsm; &efr½SmEdkifatmifjzpfw,f? usefwcsufuawmY igYom;BuD;&JU Zmwmpef;v*f ½kyfvu©PmESifYwuG? tb\
ol&owåad oG;ygodvYkd tb\vl,jHk refjrefjzpfNy;D wkid yf ifp&mudk jrefjrefwikd yf if&atmifvyYkd u J UJG ? usr;f *efrmS vJ ppfyrJG mS
owåad umif;olukd tvd½k &dS r,f? wdik yf ifcsi&f if ESKwv f o
Hk ul kd tvd½k &dS r,f? eufew J yYJ pk mä udo
k cd si&f if ynm½Su d dk tvd½k dS
&r,f? xrif; tazsmfeJY pm;p&muav;&&if cspfoludk tvdk½Sd&r,f qdkwJYtwdkif;? igYom;BuD;rSm owådeJY ESKwfvkHvkH
ae&mrSm tbtoufESifYtwl cspfcif,kHMunf&r,fvdkY pdwfcs&ayw,f? 'gYaMumifY uaeYnjzifY ZmwfvSef&OD;r,f
vluav;&JU ...}}
]] rSefyg ...rdefYorQ pOf;pOf;pm;pm; em;axmifvdkaMumif;yg ...}}
]] igYom; [Hom0wDqifjzL½Sifrif;w&m;BuD;&JUtaMumif; Mum;zl;w,fr[kwfvm;uGJU ...}}
]] rSeyf g azazeJY bd;k bd;k ajymjyvdYk od&aMumif;yg? i,femrnf ½Si&f x J #G ?f aemuf bk&ifaY emif ausmx f ifaemf&xm?
aemuf qifjzL½SifqdkNyD; jrefrmwEdkifiHvkH;udk tkyfpdk;ydkifowJYtjyif? ,dk;',m;? Zif;r,fwdkYyg EdkifiHawmfjzpfzl;w,fvdkY
od&aMumif;yg ...}}
]] tdrf; ...qifjzL½Sifrif;w&m;BuD;vufxufu bb&JUcrnf;awmf[m 'D oefvsif0efrif;aygY? bbvJ
crnf;awmf&JUtarGudk qufcHtkyfpdk;cJY&w,f? aemuf qifjzL½Sifrif;w&m;BuD; ewf½Gmvm;&ifbJ xD;eef;qufcHwJY
om;awmftdrfa½SUrif;udk rusKd;EGHMubJ? awmifiluwrif;? jynfuwrif;? ½Srf;apmfbGm;awGu wrsKd;qdkovdk jcm;em;
Muw,fuUJG ? tvGe0f rf;enf;p&maumif;wJY jrefrmwdo Yk abmawGb?J wefc;kd tmPmBu;D wJY yk*K¾ v d wf OD;ay:rS wEdik if v H ;Hk udk
odrf;BuKH;tkyfcsKyfEdkifw,f? EdkYr[kwf&if rif;vkyfcsifwJYolawGay:NyD; wdkufMucdkufMu? wa,mufraumif; wa,muf
BuHMu? qif;&Jom;awG aoG;xGufoH,dkeJYaoMu? ypönf;qkH; tiftm;enf;jzpfMu&w,f? aemuf anmif&rf;bk&m;
vufxufusawmY bke;f wefc;kd ½Sv d mjyef&ifb?J wcsKUd anmif&rf;vufatmufrmS 0ifa&mufMuw,f? ckawmY anmif&rf;
bk&m; odEu Dé tjyef ewf½mG vm;vdYk om;awmftrd af ½SUrif; xD;eef;qufcaH ew,f? bk;d awmfqifjzL½Sif owård sK;d rdYk rSL;rwf
aus;uRef apmfbGm;apmfcHrSpí txl;,kHMunfudk;pm;jcif;udk cHawmfrl&w,f ...}}
]] bbwdYk oefvsirf mS vnf; qifjzL½Sib f &k m; ewf½mG vm;Ny;D wJaY emuf? ukvm;iZifum[m rkwrå pm; Anm;'v
&JUom; Anm;EG,u f kd orD;ay;Ny;D crnf;crufzrf;Muw,f? rkwrå pm;&JU tultnD&vQif b,fou Yl rkd Q rusK;d EGaH wmYb;l ?
olwrif;vdb k J jyKral exdik w
f ,f? 64ckEpS u f aygYu, G ?f 65ckEpS rf mS &cdik bf &k ifu om;awmftrd af ½SUOy&mZmeJY ppfwyfawG
vTwNf y;D wduk af wmY &cdik rf if;om;½SK;H Ny;D ukvm;vufxaJ &muf&½Smw,f? aemuf auseyfatmif aiGaMu;ay;urf;awmif;Ny;D
ukvm;udk rif;wyg;uJYodkY ajymqdkokH;ESKef;&w,f? aemuf awmifiluvnf; ukvm;axmifxm;ykHudk rcHEkdifvdkY qif300?
jrif;3000? ppfom;30000eJY wdu k cf u
kd w
f ,f? ukvm;bufu NrKUd pD;NrKUd eif;aumif;Ny;D tajrmufaoewfxx l yfvYkd awmifil
bk&ifvJ ruyfEkdifbl;? tavQmYay;&w,f? tJ'Daemuf ukvm;iZifumudk wdkufcdkifEdkifolr½SdbJ bk&ifwqlvdkaexdkif
vmwm uaeYwdkif 5ESpf 6ESpf&moDxJ a&mufvmNyDuGJU? bb owdxm;Munfh½SKcJYoavmufjzifY tawmfqdk;½Gm;aeNyD?
½Sifbk&ifawG tvkH;t&if;eJYwdkufayr,fY rEdkifMuawmYbl; vluav;&JU ...}}
]] bbwdYk jrefrmawGuawmY bmrqdk aygYaygYqq aexdik cf MYJ uw,f? vlrsK;d jcm;ukvm;awGu 'Dvrkd [kwb f ;l ?
qifjzL½Sifrif;w&m;vufxufu iZifumwdkYvdk ukvm;jzLawGudk 400pk 500pk ppfwyfzGJUNyD; aus;uReftjzpf tokH;cs
cJYw,f? bkef;vuf½kH;eJY jynfhpkHwJYyk*¾KdvfqdkawmY ukvm;awG raxmifxm;0HYbl;? 'gayr,fY oif;wdkY tcGifYta&;udk tjrJ
MunfhNyD; ae&muGufuav;wckawmif;w,f? jrefrmEdkifiHudkvJ b,fae&mu bmxGufw,f? b,fvrf;c&D; b,fvdk
oGm;&w,fqw kd m tukepf pHk rf;Ny;D xm;Muw,f? aemufq;Hk oif;wdYk tm;jznf&h if; Edik if u H o kd rd ;f cJw
Y ,f? enf;a&mYovm;
vluav;? tvGerf b S J tonf;emp&maumif;w,f? oefvsiu f kd tcdik t f rmjyKNy;D '*ke?f 'v? ajrmif;jr? ykord f [db k ufqkd
rkwrå pm;u rkwrå ? armfvNrKid ?f a&;? xm;0,f? Nrw d tf xd ol½Ukd ydik u f ek Mf uNy?D ol½Ukd &JUtBuu H rMumrD tiftm;jznfw h if;
NyD;wJYaemuf [Hom0wDudkwdkufr,f? aemuf t0aejynfawmf? aemuf jrefrmEdkifiHawmfwckvkH; ukvm;jzLEdkifiH
vkyfawmYr,f? 'gawGudk bbwdkY b,fYES,fBuHpnf ckcH&rvJ/
bb[m olw&Ykd UJ tkycf sKyaf &;tzGUJ rSm twdik yf ifct H &m½Sw d OD; tjzpfeyYJ g&awmY ol½Ukd vkyyf u Hk ikd yf aHk wGukd bb
tukefod&w,f? jrefrmbk&ifawG rtkyfcsKyfwwfvdkY olwdkY odk;aqmif;ukvm;jzL&JU ,Ofaus;rSKjziYf tjrifus,fatmif
vkyfrwJY? vlawGEdk;Mum;atmif vkyfrwJY? 'gawGudk tcsKdUjrefrmawG ,kHMunfMuw,f? MunfnKdMuw,f? bb pkHprf;
od&oavmufq&dk if ukvm;jzLrSmvJ iZifumwdv Yk rl sK;d u ylwauwJ?Y onfjyif 'wfcsv f rl sK;d ? pydev f rl sK;d vdk vljzLrsK;d awG
trsm;BuD;wJY? 'DvlrsKd;awG[m ZrÁL'Dyg ae&mwdkif;rSm jynf½SmNyD; ul;oef;a&mif;0,fa&;bef;jyum? olwdkYEdkifvQif
vufeufESifYwdkufodrf;? aemuf wdkif;jynfrSm½SdwJYvlrsKd;awG wpwp wdrfaumatmifvkyf? oif;wdkYvlrsKd;awGu tJ'D
wdik ;f jynf&UJ tqDtESpaf wGukd &atmif,al vY½MdS uwJt Y aMumif; 'wfcsv f rl sK;d wOD;u bbudak jymjyw,f vluav;&JU?
b,fYuavmufaMumufp&maumif;ovJ? tJ'D vlrsKd;jcm;tkyfpdk;wmaMumifY vlrsKd;aysmuf&r,f? wkdif;jynf½Sd tzdk;wef
ypön;f tuke&f r,fq&kd if aoolEiS b Yf mrSrjcm;awmYb;l ? oif;wdt Yk ,l0g'uvJ rdpmä 'd|jd zpfavawmY onfEpS af jcmufEpS f
twGi;f rSm oif;wdt Yk yk cf sKyvf jYkd zpfysuaf e&ykuH kd bbajymjyr,f ...}}[k oefvsi0f efrif;\ajymjycsurf mS tvGew f &mrS
rSwo f m;zG,af umif;vSojzif?Y armifbek ;f jrifrY mS oefvsi0f efrif;ajymorQukd aocsmav;eufpmG pOf;pm;í em;axmif
aeav\/
]] oif;wdkYtkyfcsKyfrS tusifYpm&dwåawG tawmfysufpD;ukefMuNyD? ysufpD;½kHomr[kwf? aiGaMu;vnf; tawmf
ukecf ef;cJ&Y yku H kd bbajymjyr,fuUJG ? bbwdYk jrefrm wvdik ;f u&ifvrl sK;d awG[m t&ufaopmaomufpm;zl;ol tvGef
enf;yg;cJw Y ,f? wcsKUd wav ½Sjd yefygvJ "eda&udk yke;f vQK;d uG,v f QK;d eJY aomufMu&w,f? "eda&wjrLukd aMu;enf;enf;eJY
aomufpm;Mu&w,f? ukvm;jzLawGa&mufrS olwdkYoabFmEdkifiHuygvmwJY aot&uftrsKd;rsKd;udk okH;pGJMu&w,f?
jApfcg;ac:wJY aopmudkav abmfwusyfom;udk wusnfavmufom&NyD; vlwa,muf aumif;aumif;rrl;bl;wJY?
ysm;&nfygwJaY ouawmY abmfaiG 4-5usyo f m;eJY vJ&w,f? rif;w&m; wyifa½Tx;D ysupf ;D wJaY orsK;d aygYu, G ?f tJovdk
t&ufrsK;d udk od;k aqmif;ukvm;jzL vl*P k wf efawGu xrif;yG{J nfch &H mrSm tok;H jyKawmY jrefrmtxufwef;pm;awGu
onf[mudk *kP½f w Sd ,fxifNy;D aomufMuw,f? wpwp BuKu d Ef pS o f ufvmMuNy;D ESpEf pS af vmuftMumrSm aot&ufqikd f
tBuD;tus,f zGifYvSpfa&mif;csapw,f? NrKdUBuD;½GmBuD;awGrSmqdk&if onfqdkifrsKd;½SdwmcsnfhbJ? b@ma&;pm&if;rSm
Munfh&if? wESpfrSm aotwGuf oabFmjynfu aiGydóm ESpfaomif;zdk; okH;aomif;zdk; 0,f,lMuw,f? tbdk;wefwJY
aoudkraomufEdkifolrsm;twGufvJ "eda&udk qdkifwnfcif;a&mif;cGifYjyKNyD;? tJ'Dqdkifay:u tcGeftwkwf,lMuw,f?
jrefrmwvdik ;f tukef a½S;uxuf aomufpm;olaygrsm;vdYk tcGet f wkwq f w kd mawG ydNk y;D &w,f? wdik ;f jynfawmY vdrrf KS
cd;k rSKqw kd mawG wd;k wdNk y;D vmwmaygY? 'DtaMumif;udk bbajymjywJt Y cg? 'Dvkd pnf;urf;pepfusus qdik u f em;eJY rzGi&Yf if
wdww f w d yf ek ;f aomufpm;MurSmbJw?YJ Ny;D awmY tcGeaf wGuvJ enf;wmr[kwb f ;l ? 'gawGyw d &f if olwt Ykd yk cf sKyaf &;udk
xdcdkufrSmbJwJYuG,f? 'Dxufqdk;wmu txuftnmu w½kwfawGudkvufoifYcHNyD; bdef;qdkifzGifYwJYtvkyfudk vkyfMu
ao;w,f? ol½dkUtaMumif;jycsufuawmY t&ufqdkifvdkygbJ bmrStaMumif;rxl;ygbl;? 'gawGudk vluav; pOf;pm;
MunfhayawmY? tu,fí jrefrmbk&ifrif;jrwfuom pdk;ydkif&if trsKd;wl jrefrmtcsif;csif;jzpfwmu waMumif;? Ak'¨
bmomjzpfwmu waMumif;wdkYaMumifY? &if0,fom;uJYodkY udk,fYjrefrmtrsKd;om; ysufpD;epfemzdkYudk jyK&ufygYrvm;?
&mZ0iftqufquf b,frif;vufxufrS onfvdkjyKawmfrrlMubl;? bbwdkY&JU aemifvmaemufom;awGvJ bbwdkY
tck BuKH&awGU&wJY b0qdk;eJY rBuKHMuygapeJY? olwdkYvlrsKd;om; udk,fYpD;yGm; udk,fYtusKd;omMunfhNyD; trsKd;rwlwJY
wdik ;f &if;om;awG acG;jzpfjzpf uRejf zpfjzpf olwx Ykd if&mvkyw f wfMuavawmY? awG;rdwidk ;f b,favmuf atmYEv S ;Hk emp&m
aumif;ovJ? Ak'¨bmom w&m;awmft½SdefudkcdkvSKHwJY jrefrmawGraomuf&if NyD;wmbJqdkayrifY? tmPm½SdolawGu
raumif;wJYtrSKudkyaysmufatmif ESdyfuGyfapmifYa½SmufEdkifrS jzpfwmuvm;uGJU ...
ckeifu aoeJYysufpD;ykHudk ajymcJYNyDaemf? NyD;awmY wzef avmif;upm;awGrSmvJ ol½dkU&JUOya'eJY rupm;&bl;
qdNk y;D ? avmif;upm;Edik w f YJ ud&, d mawGukd a&mif;csciG jYf yKw,f? bk&m;yGJ tBu;D tus,jf zpfwt YJ cg? wcgw&H tBu;D tus,f
qdkNyD; avSyGJ? jrif;yGJ? EGm;NyKdifyGJawGtjyif? aMuGtHupm;yGJ MuufwdkufyGJwdkYudk tBuD;tus,f avmif;upm;cGifYjyKcJYw,f?
wdkYvlrsKd;awG[m 'DbufrSmtm½kHpl;pdkufNyD; pD;yGm;a&;tvkyf bmwckrQ *½krpdkufvdkMubl;? NyD;awmY aiGaMu;ukefuswJY
yvD½dkufjcif;eJY? 'djyif bbrac:wwfwJY upm;ckefyGJ trsKd;rsKd;awGudkvJ usef;rma&;bef;jyNyD; rsKd;apYcsMuw,f? b,f
vlrsK;d rqdk topftqef;udk ESpo f ufMuwJt Y wkid ;f vduk ef mupm;MuawmY xdx k u kd &d , d mrsm;twGuf aiGaMu;tqrwef
ukefusMu&w,f ...
vlrsK;d ysupf ;D a&;udk bbajymjyOD;r,f? olwu Ykd v k m;jzLu wefc;kd tmPm½Si?f bbwdu Yk aus;uRejf zpfaeawmY
olwv Ykd yk o f rQ Munf½h KS ae&wmbJuUJG ? [dk ukvm;rnf;wdik ;f jynfu ukvm;rnf; yoDawGtrsm;Bu;D ol½ekd yYJ gvmMuw,f?
a½S;uwJu tcsKdU½SdMuw,f? jrefrmbk&ifawGvufxufu armfvdkYawmifrMunfh&JwJY ukvm;rnf;awGu jrefrmr?
wvdkif;r pwJY vkHrysKdawGudk ol½dkU ,liifodrf;ydkuf r,m;jyKvdkY? olwdkYuarG;wJY AE¨awG[m jrefrmr[kwfMuawmYbl;?
bmomuGJukefMuNyDuGJU? bbwdkYu wpkHw&majym? ol½dkUu wzufwvrf;jyKMuw,f? onfvdk ukvm;rnf;awGu
jrefrmwvdkif;eJY tdrfaxmifjyKcsifatmif w&m;pD&ifwJYtcg bbwdkY jrefrmckHorwf a½S;tpOftvm Ak'¨bmomeJY
"r®owfeJY r[kwfawmYbl;? ol½dkU A&if*sDbmomeJY pD&ifw,f? ukvm;rnf;jzpf&if udk&efqdkwJY w&m;eJY pD&ifw,f?
w&m;jzpf&if jrefrmu½SK;H ? ukvm;u tjrEJ ikd af eawmY? ukvm;awGu jrefrmwvdik ;f rawGukd ol½Ukd Edik if u H r,m;Bu;D rsm;eJY
uGu J mG pOfrmS taysm, f Ml uwm bbwdb Yk mrSrwwfEikd af wmbl; ...vufyu kd Mf unf½h KS ae&wmbJ? ukvm;w0uf jrefrm
w0ufjzpfMu&awmYr,f/
pD;yGm;a&;bufuqdk&if ylwauom;awG[m vmbaMumifY bbwdkYudk vufeufESifYtcdkiftrmpdk;aewm
jzpfawmY tcktajctaerSm bbwdYk qefpyg;? yJ? ajymif;udk oabFmjynfEiS Yf ukecf si;f zvS,&f if ol½Ukd BuK;d udik af eMuw,f?
ukvm;awGqw kd mvJ jrefrmwvdik ;f awGxuf 0D&, d aumif;wmuwrsK;d ? ukvm;jzLawG umomay;wmuwrsK;d aMumifY
ol½Ukd vJ aMu;&wwfawGjzpfuek Mf uygNy?D aemuf ESpf 20-30Mum&ifjzifY jrefrmwdt Yk rd , f m v,fawG ajrawG ol½Ukd vufxJ
a&mufrnfhta&;udk tptejrifMu&NyD? ukvm;jzLawGuawmY bbwdkYjrefrmEdkifiHudk omvm,HZ&yfvkyfNyD;
&uf&ufpufpuf usiBYf uu H ek Mf uNyu D UJG ? bmomt,l0g'udk em;axmifO;D ? ol½Ukd A&if*sb D momudk vlBu;D awG a[mr&awmY
uav;awGa[mzdYk pDrMH uNy?D pDryH u Hk olwu Ykd jrefrmwvdik ;f pmoifausmif;awG tcrJzY iG ?Yf aiGuek cf NH y;D wnf? ol½Ukd bmom
oifausmif;udk *kP½f adS tmifvyk ?f ol½Ukd bmomwwfwo YJ ul kd vcpm;tjzpfeYJ *kPx f ;l ay; pma&;pmcsjD zpfapw,f? ol½Ukd
bmom0ifvQif todtrSwfjyKMuw,f? 'DawmY u&ifawG wvdkif;awG tajrmuftjrm; ykodrfe,frSm ol½dkUbmomudk
0ifMuw,f? tcGifYta&;udk,lMuw,f? b,fYuavmuf epfemp&maumif;ovJ ...tkyfcsKyfa&; ajymcGifYqdkcGifYudkvJ
ol½u Ykd wzufjzpfuek Mf uNy?D 4-5ESpMf umao;w,f b,fu Y avmufq;kd ½Gm;ukeMf uNyv D ?J Mum&if A&if*sb D momud;k uG,w f YJ
EdkifiHBuD;jzpfukefawmYr,f ...
tkycf sKyaf &;udak jym&OD;r,f ...iZifumqdw k m olUuG,&f mrdo Yk majymwm? tm;vk;H bJ olu Y kd ocifBu;D bk&m;vdYk
ac:w,f? 'l;axmuf½cdS ;kd t½dt k aojyK&w,f? olu Y kd oabFmjynf ylwaubk&if&UJ ud, k pf m;cefv
Y u kd wf YJ bk&ifcrH if;Bu;D wJ?Y
'wfcsfvlrsKd;wa,muf ajymjycsuftwkdif;qdk&if ppfonfvufeufudk ylwaubk&ifu axmufyHYNyD; jrefrmwEdkifiHvkH;
odr;f zdw Yk ?YJ tcktwdik ;f qd&k if jrefrmEdik if u H kd ol½Ukd rodr;f Edik b f ;l qdzk &Ykd m cJ,Of;aew,f? tJonfawmY olEY ikd if o H rd ;f csi&f if
olYEdkifiH&if;om;awGudk vSnfhjzm;&r,fqdkwJYtwdkif;? ol½dkUu Oya' pepfususeJYtkyfcsKyfw,f? vufnSKd;raumif;
vufnKS ;d bJ pD&ifw,f? wdik ;f &if;om; olwxl;t,l0g'udk raESmif, Y uS yf gbl;vdYk tqd½k w Sd ,f? 'gayr,fv Y nf; aiGaMu;?
vmbfvmb tvkyf&mxl;eJY bb ckeuajymovdk ol½dkUbmomudkBuD;yGm;atmifvkyfw,f? jrefrmbkef;awmfBuD;awG
a½S;uvdk wefcdk;r½SdMuawmYbl;? bkef;BuD;awG ½kH;a&muf&if ol½dkUOya'eJY pD&ifvdkufwmbJ? rif;BuD;ae&m[m ol½dkU
ydik qf ikd w f ek ;f rdYk rsuEf mS jzLjzpfcsijf zpfygapawmY? 'djyifae&mawGrmS jrefrmwvdik ;f wdu Yk kd ,k, H MHk unfMunfxm;zd[ Yk m rxm;bl;?
vcudkvJ ol½dkUrsufESmjzL ylwauvlrsKd;qdk&if pmrwwfayr,fY vcBuD;BuD;ay;NyD; csD;`rSifYw,f? ol½dkU tkyfcsKyfwm
raumif;bl;ajym&if tusKd;tjypfajymcGifYr½Sdbl;? ol½dkUrkef;atmifvkyfw,fqdkNyD; Oya'eJY axmifwef;csw,f? udkif;
vluav;? jrefrmbk&ifydkif wEdkifiHudk ol½dkUwdkufodrf;wm rw&m;ygbJ? tJovdk wdkufodrf;wm rw&m;bl;vdkYajym&if
ol½dkUrkef;atmifvkyfwmqdkNyD; axmifwef;cs&r,fwJY? wcsKdU pdwfrxdef;EdkifwJYvlawGu tJovdkajymMuvdkY axmifwef;
uscJY&½Smw,fuGJU ...
vluav;ui,fawmY bmrSrodc&YJ ao;bl;/ wcsKUd jrefrmwvdik ;f awGu ckxufxd vljzLawGtyk pf ;kd vdYk wdik ;f jynf
aumif;pm;w,fvx Ykd ifaeMuw,f/ wdik ;f jynftajctaeu ckeajymovdk taysmt f avmfrmawGaMumifY oabFmjynfukd
abmfawG a½TawG ay;Mu&vSNy?D Ny;D awmYum cgom? ouúvyfpwJY ukeaf wG? zvf rSef ykw;D pwJY ukeaf wGukd tqift Y wef;
ra½G; ok;H pGMJ uvdYk ESpw f ikd ;f aiGawGuek Mf u&Ny;D wdik ;f jynfrmS wpwpxdcu kd v
f mNy/D a½S;u qefwwif; ½Guef w D usyo f m
ay;&w,f? ck ½GufeDESpfusyfjzpfw,f? qefaps;aumif;vdkY v,fy,frsm;rsm;½SdwJYolawG enf;enf;awmfMuayr,fY
qif;&Jom;awG rpm;Ekid af wmYb;l / tcGeu f vJ [du k ,l 'Du,leYJ bbwdYk 'Dtwdik ;f omMunfah e&if Edik if v H q J ;Hk ? vlrsK;d vJ
jyKef;awmYr,fuGJU ...}}
xdktcg armifbkef;jrifYonf av;eufpGm pOf;pm;em;axmifae&mrS wcsufrQarmfMunfhum ...
]] EdkY bb&,f? bbvJ todom;eJY? bb bmrSrBuHpnfbl;vm; ...}}
]] BuHpnfcJYvdkY bb 0ef&mxl;jyKwfoGm;wmaygYuG,f? 'DvdkuGJU ...bbu tkyfcsKyfa&;xJrSm jrefrmbk&if
½Spd Ofuwnf;u trsK;d t½d;k t&nftcsi;f tvdu k f 0efjzpfcwYJ ,f/ 'DawmY ylwaurif;tkypf ;kd ayr,fY olu Y kd wGzJ ufxm;
oifYw,fqdkNyD; xm;Muwmudk;/ trSefuawmY bbudk bef;jyNyD; bbawmifauseyfwm? bbvufxJ wm½SnfpGm
aecJYwJY qif;&Jom;awGvnf;vdkY bbudk,fwdkifuvJ ajymapcsifw,f? bbudkjrifNyD;awmY tm;usapcsifwJY qE´bJ?
olwdkY[m bbudk trsKd;rsKd;aoG;aqmifw,f ...'gayr,fY bbu rSefrSefbJ/ tkyfcsKyfa&; enf;vrf;rus&ifvnf;
ckcHajymwmbJ/ 'DtxJ bbae&mrsKd;vdkcsifwJY [dk b,ausmfolqdkwJYtaumifu t&ifwkef;u bbwdkifyifwJYudpö
awGudk iZifum jyefajymjywmudk;uGJU/ 'gawmif b,folb,f0gvdkY rajymjyrdayvdkYom ...ol½dkUvufatmufrSm
bbudkESpfNyD; bbMoZmanmif;wJYvlawGudk rif;wdkY olYtrSKvJxrf;yg? udk,fYjrefrm tusKd;aqmifzdkYvnf; rarYygeJY?
waeYaeYrSm igwdkYu tkyfcsKyfwJYae&m rsm;rsm;,lNyD; wvkH;wpnf;wnf; vkyfBuHMu&r,fvdkY pum;oGif;xm;wmudk;?
'gudk b,ausmfolu oHawmfOD;wifawmY twGif;ppfaq;Muw,f? oufao ouúm, tcdkiftvkHr&ayr,fY
iZifumu 0efrif;udk oltkyfcsKyfpOfrSm r½SKwfrcs olaumif;jyKcJYaMumif;? odkY&mwGif 0efrif;onf pdwfwajzmifYwnf;
oGm;ykH vu©Pmr&í 0ef&mxl;rSjzKwfcsvdkufaMumif;? þodkYjzKwfcsaomfvnf; &du©mawmfudkrl w0ufrQay;urf;rnf
jzpfaMumif;ajymjyw,f? 'if;wdkY&du©mr,lbl;qdk&if olykefeJYrjcm;jzpfrSmaMumifY bmrSrajymbJ bbjyefvmcJY&w,f?
'g[m bbta&;eJY bbwdkY jrefrmwvdkif;wdkYta&;bJuGJU vluav;&JU ...}}
]] 'gjzifY 'Dvl,kwfrmawG vufatmufuvGwfatmif b,fvdkvkyfrSmvJ bb&JU ...}}
]] tawmfawmY cufwmbJ? ol½dkUu tkyfcsKyfa&;rwwfMuvdkY vdr®matmif oGefoifay;r,fwJY? 4-5ESpfeJY
usKyw f w
Ykd wfygNy?D usKyw f b Ykd momtkycf sKyyf g&apqd&k if olyek jf zpfMuawmYr,f? trSeaf wmY uk, d b Yf &k ifeYJ uk, d af evmwJY
vlrsKd;? 'DarsmufvdktaumifawGu vufeufeJYzdNyD; rw&m;tkyfpdk;wmudk rcsdrqefYcHae&mwmuGJU? oefvsif '*kH ykodrf
ajrmif;jrrSm½Sw d YJ jrefrmwvdik ;f awGuvnf; ppfbufuekd m;rvnf? ppfa&;ppf&mrod? use;f rma&;qkw, f w k ?f pD;yGm;a&;
ysufjym;? trsKd;ysuf? 'Dvdkjzpfaewmudk tvsiftjref jyKjyifNyD;rS vkyf&vdrfYr,f? bmrqdk vlBuD;awGqDu tBuHOmPf
,lNyD; wdkifwkdifyifyifvkyfzdkYbJ/ bbrSmvJ pdwfwludk,fwl rdwfaqGawG½SdawmY a½S;rDaemufrD orm"d½SdwJYvlBuD;awGeJY
tBuHOmPf,lvkyf&atmif pOf;pm;MuwmaygYuG,f? vluav;ZmwmudkvJ bbu ppfaq;NyD;rdkY vluav;rSm
aemufvu kd if ,fom; trsm; But H m;pnftm;½S&d r,fY Zmwm½Sib f ?J Ny;D awmY ajrmufbufwvTm;u jrefrmbk&if wefc;kd
BuD;ayr,Yf ukvm;udk EdkifcsifrSEdkifrSm? ol½dkUudk tm;udk;vdkY rjzpfbl;uGJU? udk,fwdkYuvnf; BuKd;pm;ESifYMurSaygY? udkif;udkif;
rif;vJ anmif;a&mYr,f? pOf;pOf;pm;pm;eJY tdyfayawmYuG,f ...}}[k vlcsif;cGJvdkufMuav\/
armifbek ;f jrifu Y m; rdrt d yd cf ef;odaYk &mufvQi?f anmifapmif;ay:wGif rdrad y:vmEd;k ay:vmEd;k ESiYf arQmu f ;kd &if;
tdyfaysmfae[efwlaom ½Sifeef;EG,fuav;ab;u tom,SOfvsuf ypfvSJcsNyD;vQif qufvufpOf;pm;umaeav\/
xdt k cgü ukvm;iZifumonf Ak'b ¨ mombk&m;rsm;udk wdww f w d cf ;kd |myemazmufvsuf a½Tqif;wk aiGqif;wkrsm;udk
t&nfusKu d m? a½Tjym;aiGjym;vkyNf y;D oabFmjynfyaYkd Mumif;? rdpmä 'd|jd zpfaMumif; q&mawmf ajymjyzl;onfuv kd nf;aumif;?
eifwaYkd ,mufsm;vl½, G rf eS uf "m;odik ;f ? vSo H ikd ;f ? aoewfypf? jrif;pD; ponfwu Ykd wkd wf&rnf[k 15ESpf t½G,u f ,aeYwikd f
avYusifYoifMum;ay;ykH? ppfrSKxrf;a[mif;wdkYtm;ac:í ppfwdkufcdkufykHwdkYudk wdwfwdwfykef; oifMum;apjcif;wdkYudk
ay:aygufvmcJaY v\/ wcgw&H ppfom;a[mif;wa,mufEiS Yf awmypfomG ;&eftaMumif;jyvsuf awmxJoaYkd &mufvsif
opfyifwyifukd "m;xpfvsuf rSeaf tmifvufwnfph rf;&ykw H u Ykd ykd g awG;rdaomtcg rdrEd iS w Yf uG vl½, G w
f w Ykd m0ef rnfoYkd
½So
d nfukd &dyrf pd jyKvmav\/ a,mu©rjzpfaom oefvsi0f efrif;ajymjycsuu f kd pOf;pm;rdaomcg ylwauvlrsK;d rSeo f rQ
wdt Yk m; tpdr;f vdu k 0f g;pm;csipf w d rf sm;yif ay:aygufvmojzifY awmfawmfEiS t Yf yd rf aysmEf ikd ½f mS bJ? MuufO;D wGeaf vmufusrS
ZeD;onftm; urÁvmapmifavsmusaeonfukd jyifqifumNcKaH y;&if; cyfauG;auG;uav; tdyaf rmusíoGm;av\/
aemufwaeYeHeuf tdyf&mrSEdk;avvQif armifbkef;jrifYonf t&if;ESD;qkH;oli,fcsif; jrpHESifY &JabmfwdkYtm;
4if;\aetdro f aYkd c:vsuf tusK;d taMumif;udk wdik yf ifíaeMuav\/ armifbek ;f jrifo Y nf oefvsi0f efrif;ajymjyaom
wdkif;jynf\tjzpftysufudk jyefMum;NyD;vQif ...
]] ,ck igwdv Yk yk &f r,fY wm0efurao;bl;? wkid ;f jynfrmS ½Sw d v YJ w l ikd ;f ylwautkypf ;kd jcif;raumif;yk?H wpwpeJY
wdik ;f jynfEiS Yf vlrsK;d bmom omoem yaysmuf&r,ft Y a&;udk em;vnfatmif ajymjyzdv Yk vkd rd rYf ,f? 'Dvakd jymjyzd[ Yk mvJ
vlpkvla0;ESifY y&dowftv,frSmajym&if 'ku©jzpfMur,f? 'DawmY eD;&meD;&mvufukyfNyD; ajymxm;MuzdkY pDrH&vdrfYr,f?
tif; 'dv Yk J 'Dvo kd abm&wmyJoil ,fcsi;f &JU? tvGet f a&;Bu;D wJu Y pd uö jzifY 'dv Yk il ,fawG&UJ tay:rSm wm0efa&mufcNYJ y?D
'dkYwawG toufpGefY raqmif½Guf&if tESpf 40-50twGif; uRefpm&if;urwufEdkifbJ tcufBuD; cufMuawmYr,f?
'djYk refrmvlrsK;d awGMunfOh ;D uGUJ ? 912ckEpS rf mS ½Sr;f od[ k efbmG ; rw&m;tkycf sKypf ;kd rd;k awmY rif;Bu;D &efaemifpwJY vli,fawG
ykefuefNyD; atmifjrifcJYMuw,f? 'dkYvlrsKd;[m b,fvlrsKd;jcm;vufatmufrSm wm½SnfpGmacgif;ikHYNyD; uRJawGEGm;awGvdk
cHcJYr,fqdk&if aemifvmaemufom;awG uJY&JUp&mjzpfawmYr,f? wu,fvdkY 'dkYtckvdk BuHpnfvdkYratmifjrifbl;xm;?
'dkYvlrsKd;[m atmifwmratmifwm *½krpdkufbl;? vlrsKd;jcm;vufatmufrSm b,fawmYrS acgif;ikHcHaer,fYvlrsKd;
r[kwfbl;vdkY 'dkY&mZ0ifrSm aemifxifay:NyD;? aemifvmaemufom;rsm; Munfh½SKtwkcdk;MuvdrfYr,f? taMumif;rSmvJ
vlrsKd;wrsKd;udk tjcm;wrsKd;u tkyfpdk;Edkifw,fqdkwm tkyfpdk;cH&wJYvlrsKd;awG nHhzsif;vdkYqdk&r,f? 'dkYu vlawGtrsm;BuD;?
vlwikd ;f pdwrf mS rif;wdt Yk yk pf ;kd wmrcHvb kd ;l ? owfcsif owfypfvu kd ?f tukeaf o&ifat;wmbJvYkd rsuEf mS xm;wif;wif;ESiYf
aqmif½u G Mf uvQif ol½Ukd wm½Snrf tkycf sKyEf ikd yf gbl;? ckawmY olw&Ykd UJ &mxl;*kPx f ;l vmbfvmbawGarQmu f ;kd Ny;D ud, k uf sK;d
½SmwJY ArmawGaMumifY ol½dkUu tkyfcsKyfaeEdkifwm? 'DawmYum a½S;OD;pGm udk,fusKd;½Smorm;awGudk yaysmufatmif
vkyf&r,f ...}}
]] rif;ajymovdkqdk&if 'dkY[m tpkeJYvkyfvdkYr&bl;? 'dkYbmomw&m;uvJ tawmfcufwmbJuGm ...
odyfcufwmbJ }}
]] a[Y pOf;pm;raeeJY? q&mawmfudkoGm;NyD; avQmufxm;wdkifyifMupdkY ...}}[k okH;a,mufom; csdef;csufum
wuGpJ D trSww f rJY oefvsiq f &mawmfxo H Ykd oGm;Muav\/ oefvsiq f &mawmfum; rif; 3qufraD omyk*K¾ v d jf zpfojzif?Y
wdkif;jynf\tajctaeudk aumif;pGmod½SdawmfrlcJYav\/ jrefrmvlrsKd;ESifY bmom omoemtajctae waeYwjcm;
qkd;½Gm;cJYykHudkjrifav? wynfhwyef;ESifY ,kHMunfpdwfcs&aom jrefrmwvdkif;rSeforQ owdw&m;&&ef wdwfwdwfykef;
a[mjyavY½o dS jzif?Y ylwaubk&ifcrH if;Bu;D yif txl;*½kpu kd jf cif;udk cHc&YJ av\/ wOD;pD trSww f rJq Y u kd af &mufvmaom
wynhfa[mif;rsm;udk bk&m;ausmif;twGif;odkY ac:aqmifoGm;NyD;vQif tusKd;taMumif; aqG;aEG;vsuf½SdMuav\/
]] tdr;f ...rif;½dUk udk igoifMum;jyocJw Y mawG pOf;pm;rd&if? rif;wdYk bmudak qmif½u G Mf u&r,fqw kd m pOf;pm;
MuzdkYbJ? aqmif½Guf&mrSmvJ owdå½Sdol? ESKwfvkHol? toufpGefY0HYolawGudk vl&if;tjzpfeJY tokH;csMu&r,f ...}}
]] rSefvSyg ...wynfhawmfwdkYoabm r½Sif;wmuav; avQmufxm;csifygonfbk&m;? wynfhawmfwdkY[m
tEkeJYr& odMuygNyD? tMurf;udkifNyD; ckwfvm;jzwfvm;vkyfzdkYuvJ wdkif;jynfEdkifiHtwGuf i&Judkus&if wynhfawmfwdkY
&ifpnf;NyD;cHr,fbk&m;? 'gayr,fY vlBuD;tcsKdU tpGJoefawGu i&JaMumufNyD; aemufwGefYae&if tultnD &wef
oavmuf r&rSmpdk;vdkY ...}}
]] rduk yf gbd wynf&h ,f ...oD[Vkd rf mS 'k|*grPdrif;taMumif; zwfz;l Muw,fr[kwv f m;? igu tJ'0D wåKukd
zwfcdkif;wmr[kwfbl;? 'D 'k|*grPdrif;BuD;[m vlawG ra&rwGufEdkifatmif owfjzwfcJYw,fr[kwfvm;? tJ'Dvdk
owfwmawG[m olrY mS i&JrBu;D bl;? rBu;D wmawGukd q&m½Si;f jyr,f ...aus;ukvm;awG[m Ak'b ¨ momudk zsuq f ;D
aew,fr[kwv f m;? tJ'D Ak'b ¨ momudk jyefvnfxeG ;f um;atmifvyk zf u Ykd vJ aus;ukvm;awGowfNy;D rS txajrmufr,f
qdak wmY aus;ukvm;Edik if aH wGukd yxrwdu k o f rd ;f ? aemuf omoemjyK&½Smwmud;k ? rif;Bu;D [m aus;ukvm;aowmxuf
Ak'¨bmomxGef;um;a&;udk pOf;pm;wmudk;? Oyrm jcykH;y½GufwufvdkY bk&m;apwDysufrSmpdk;awmY jcykH;yk½Guf aowm
raowm ta&;rxm; rpOf;pm;bJ? bk&m;MunfnKpd w d Ef iS Yf wHjrufv&JS if ukov kd &f ovdak ygY? 'DawmY rif;wkw dY ikd ;f jynfrmS
rif;wdv Yk rl sK;d Bu;D yGm;csr;f omrS rif;wdu Yk ;kd uG,w f YJ omoemBu;D yGm;r,f? rif;wdAYk 'k b ¨ momBu;D yGm;vdw k pYJ w d uf kd aESmif, Y u S f
orQ udk,fYbmom BuD;yGm;csifwJYpdwfeJYowfjzwfwm i&JrBuD;bl; ...ukodkvf&r[JY ...}}
]] wynfah wmfwYkd twdtvif;avQmufxm;&&if? tjzLtrnf;ra½G;owfrS wynfah wmfwo Ykd moemBu;D yGm;rSmrdYk
tJ'gudk ar;aewmbk&m; ...}}
]] a½S;u 'k|*grPdrif;BuD; aus;ukvm;awG ppfwdkufwkef;u? &[EÅmt½SifjrwfawGawmif Ak'¨omoem
BuD;yGm;a&;qdkNyD; ppfwyfa½SUu vdkufygawmfrlMuw,f? &[EÅmrsm;yif vdkufygavao;awmY ykxkZOfvlom;awGu
bmudk*½kpdkufawmYrvJ ...Edkifatmifom wdkufMuwmaygY? ,ck igvJ igwdkY bmom omoemab;&efaMumifY ig
wwfEdkifoavmuf vkH;yef;ae&wm igYwynfhwdkYpOf;pm;zdkYbJ? eifwdkYysufpD;&if igwdkYqGrf;iwfzdkY[m vufiif;'ku©bJ }}
wynfhcspfokH;OD;um; q&mawmf wdkuf½dkufrdefYawmfrrlaomfvnf;? wdkif;jynfEdkifiH trsKd;bmom omoem
aumif;pm;atmif aqmif½Guf&mü vludkowfaomfvnf; i&JrBuD;? ukodkvf&onf[laom t"dyÜg,frsm;ay:ayguf&m
rsm;pGm tm;wufaeyk&H av\/ armifbek ;f jrifu Y m; rdrd pdwuf ;l BupH nf&orQukd q&mawmftm; qufvuf avQmufxm;
jyefav\/
]] wynfah wmf onfvpkd w d u f ;l &w,fb&k m;? vli,fawG aot&ufraomuf a½SmifMuOfwYJ 0wftoif;woif;
zGJUr,fbk&m;? tJ'D 0wftoif;zGifYvdkuf&if taomuftpm; taysmftyg; enf;yg;zdkYr[kwfvm;bk&m;? 'djyiftcsufu
avSNyKdifyGJawG usif;yzdkYpdwful;xm;ygw,f? ukef;bufuvJ jrif;cif;twwf? odkif;twwf? vufa0SY? jrm;ypftwwf?
vlajy;yGJawGusif;y? tavmif;tpm;r½SdwJY a½TaiG yef;xdrfausmfrsm;tm; xkvkyfapNyD; qkawGay;? tJ'Dvdk vltrsm;
vSKyfvSKyf½G½GjzpfcdkufrSm? wdkif;jynf&JUtjzpf wynfhawmfwdkYvkyfief;udk vufukyfNyD; ajymjyr,fbk&m; ...}}
]] tdr;f tckjzifY 'Denf;yJ½w dS mbJ? 'djyifenf;eJY ylwauvlrsK;d tkypf ;kd wmb,fv?kd 'dt
Yk yk cf sKycf siw
f ,f? tkycf sKyo f xl J
'dkYygr,fqdkwmawGql&if rif;wdkYBuHorQ ysufpD;ukefrSmbJ? 'Dvdk ajymcGifYqdkcGifYudkvJ ol½dkUjyKMur,f rxifbl; ...}}
]] wynfhawmfavQmufxm;ovdk vlawGpdwf0ifpm;atmifvkyfNyD;awmYrS? wynfhawmfwdkYvdkwmawG&atmif
BuKd;pm;r,fbk&mY ...}}
]] tdr;f ...tajymvG,o f avmuf tvkyrf vG,b f ;l uGUJ aemf? MuyfMuyfowdjyK? ukvm;jzLawGu odyNf y;D yg;w,f?
NrKUd Bu;D ½GmBu;D wdik ;f rSm olwv
Ykd rl sK;d tBu;D tuJeYJ jrefrmvli,f rif;vkvifuav;awGxm;w,f? Ny;D awmY olwt Ykd vdv
k u kd rf ,fY
vli,fuav;awGa½G;NyD; olvQKdvTwfxm;wmawGvJ tajrmuftjrm;? onfawmYum wynfhwdkYrSm vl,kHowfao&
qdkovdkrjzpfapeJY? t&mcyfodrf; vlBuD;rsm;eJYwdkifyifvkyfMuOD;? udkif; udkif; oGm;Mu? Mum&if ausmif;om;i,fawG
pum;jyefYoGm;r,f }}[k qdkojziYf okH;OD;om; xGufvmMuav\/

tcef; ( 6 )

3vavmufMumaomtcg oefvsife,fESifYwuG ykodrf? ajrmif;jr? '*kef? 'vpaom t&yfa'orsm;wGif


½dk[D;oH wnHnHESifY avmif;avSavSmfcwfjcif;rsm;udk avYusifYíaeMuav\/ armifbkef;jrifYum; ajyma&;qdkp vdr®m
a&;jcm;í vlBuD;udkvlBuD;tvdkuf? vli,fudkvli,ftvdkuf awmif;yefwdk;vQKd;ajymqdkaomaMumifY? 4if;tm; MunfnKd
cspfcifav;pm;ol waeYwjcm; wdk;wufívmav\/ 4if;udk,fwdkifrlum; rnfonfhae&mwGifrQ acgif;aqmiftrnf
rcHbJ? ,kHMunfpdwfcs&aom oli,fcsif;rsm;udkom tBuHOmPfay;um twGif;a&;wdkYudk wdkifyifvkyfudkifavY½SdcJY\/
ao&nfao&ufa½SmifMuOfaom 0wftoif;rsm;udrk l vlBu;D rsm;ud, k w
f ikd f ESpNf cKu
d of abmusvo S jzif?Y rdrw
d o
Ykd m;rsm;udk
xdktoif;wGifyg0if&ef wdkufwGef;vsuf½SdMu\/
jrpHEiS &Yf aJ bmfum; armifbek ;f jrif\ Y vl,Hk owdcå EJ pS Of ;D jzpfMuav\/ aiGaMu;udv k nf; armifbek ;f jrifyY ikd af iGrsm;
tjyif oefvsi0f efrif;ud, k wf ikd u
f vnf; ay;urf;axmufyaYH omaMumifY avS0,f&ef? jrif;0,f&efupd rö sm;wGif vG,v f ifY
wul jynfph vHk su½f adS v\/ ajcmufvtwGi;f ü 4if;wd\ Yk vkyif ef;rSm odoo d momBu;D wd;k wufvsu½f adS v&m? oefvsif
bk&ifcHrSm vli,frsm; rnfodkYBuHpnfvkyfudkifvsuf½Sdonfudk txl;olvQKdrsm;jzifY tjrJapvTwfpkHprf;av\/ olvQKdwdkY
rSmvnf; avSy?JG jrif;yG?J vlajy;yGrJ sm;wGif toif;om;tjzpfjzifY 4if;wdu Yk ,kd wf ikd f yg0ifvsuf pkpH rf;Muav\/ od&Yk mwGif
wpGe;f wp xGuaf y:jcif;r½S?d 4if;wd0Yk goemtavsmuf 4if;wd0Yk goemtavsmufom aysm½f iT Mf uonf[k tuJcwf&Mu
av&m bk&ifcq H o D vYkd nf; xdt k wdik ;f tpD&ifcMH uav\/ a½S;tcgu wNrKUd ESiw Yf NrKUd w½GmESiw
Yf ½Gm rodz;l rjrifz;l aomol
rsm;vnf; vlu, kd wf ikd jf zpfap? ayzl;vTmESijYf zpfap apvTw&f if;ES;D Mu&um;? wOD;taMumif;wOD; aumif;pGmtuJcwfEikd f
Muav\/ armifbek ;f jrifo Y nf ESKwtf vGev f íHk owå½d adS omvli,frsm;udk tusK;d taMumif;vTt J yfxm;av&m? xdv k il ,f
rsm;uvnf; tjcm;NrKdU½Gmrsm;½Sd owdåcJvl,kHrsm;udk rdrdwdkYwdkif;jynf\tjzpftysuf? ylwauvlrsKd;rsm; wkdif;jynfudk
rw&m;wdu k of rd ;f yk?H tcGeuf kd tqrwefaumufcyH ?Hk 4if;wdv Yk rl sK;d rsm; vuf0g;Bu;D tkyyf ?Hk vlrsK;d jcm;rSeo f rQ jrefrmEdik if u H kd
wHcg;r½Sd"m;r½Sd 0ifapvsuf? omvm,HZ&yfuJYodkY jyKvkyfxm;ykHwdkYudk pdwfemavmufatmif ajymqdkíxm;Muav\/
e,ftoD;oD;rS avSoif;acgif;aqmifwdkYvnf; 4if;wkdY&if;ESD;&m vl,kHrsm;tm; wpdwfw0rf;wnf;jzpfap&ef aoG;nSd
xm;Muav\/ xdak jcmufvtwGi;f üyif xufoefvaS om jrefrmwvdik ;f wd\ Yk pdwo f nf aygufuv JG akd omqE´½MdS u&m?
armifbkef;jrifYonf tcsdefra&mufcif rsKdodyfEdkifoavmuf rsKdodyfonf;cHMu&ef wdkufwGef;awmif;yefxm;&av\/
ylwaubk&ifcu H m; tajrmftjrifBu;D oljzpfonft h wdik ;f ajrmufbufwvTm;u r[m"r®&mZmrif;onf ppfruf
vufeuftiftm;aumif;aumif;ESifY wdkif;jynfEdkifiHcsJUxGifodrf;ydkufaeonfhowif;udk Mum;odNyD;jzpf&um;? tqdkyg
usef;rma&;Aef;jyaomtoifrsm;onf rdrd\ppfom;rsm;jzpf&rnf[k &nfrSef;íxm;aomaMumifY? avSyGJ jrif;yGJrsm;udk
4if;\tpdk;&tzGJUuyg ulnDtm;ay;vsuf½Sdav\/ tcgvnfrQMumaomtcg oefvsifNrKdUwGif tNrKdUNrKdUte,fe,frS
avSavmif;NyKdifyGJ? jrif;yGJ? vlajy;yGJrsm;udk tBuD;tus,f cif;usif;&ef pDrHav\/
armifbek ;f jrif\ Y vli,frsm;tzGUJ onfvnf; ylwaubk&ifc\ H pDrcH sut f wdik ;f vdu k ef mMu&ef oabmwlMu
av\/ tajrmftjrifBuD;rm;aom vlBuD;tcsKdUurl jrefrmbk&ifudk vdkvm;onfhtwdkif;? tu,fí þvli,frsm;udk
ylwaubk&if\ ppfrSKxrf;rsm;jzpfu olYudktm;jznfhouJYodkY jzpfrnfpdk;aomaMumifY oabmrwlbJaeMuav&m?
armifbkef;jrifYu rdrdwdkYvli,frsm;onf ylwautpdk;& qGJwdkif;rygaMumif;? taMumif;ukefodvdkvQif apmifYMunfhzdkY
vdkaMumif;rsm;udk auseyfatmif½Sif;vif;&jcif;ESifY ywfoufí tcsdeftawmfukefcJYav\/ BuD;us,faom avSNyKdifyGJ?
jrif;yGpJ onfww Ykd iG f vli,fEpS af omif;cef½Y o dS nfukd ylwaubk&if Mum;od&aomtcg rsm;pGm0rf;ajrmufvsuf xdv k il ,f
rsm;\ avSyJG aemufq;Hk qkay;aomaeYwiG ?f rdrw d o Ykd nf þEdik if u H kd tjro J rd ;f yduk &f ef pdwrf ul;aMumif;? jrefrmbk&ifw\ Ykd
tkypf ;kd rSKonf rsm;pGmcRw, f iG ;f cJaY Mumif;? wefc;kd Bu;D aom bk&ifwyg;atmufomvQif wpnf;wvk;H wnf;jzpfNy;D ? wefc;kd
i,faom bk&ifrsm;vufxufwGif wdkif;jynf tpdwfpdwftrTmrTmuGJí tcsif;csif; wdkufcdkufaoaMuMuaMumif;?
aumif;pm;vQif bk&ifvyk o f rl sm;omjzpfí? aop&m½Sv d Qif qif;&Jom;rsm;om aoMu&aMumif;? rdrw d o Ykd nf qifjzL½Sif
rif;w&m;Bu;D vufxufu usK;d EGpH mG opömcHcMYJ uaMumif;? aemufb&k ifrsm;vufxufwiG f rnDrnGwjf zpfí rdrw d uYkd vnf;
td;k tdrpf nf;pdrt f wGuf e,fy,frsm;udo k rd ;f &aMumif;? rdrw d &Ykd nf½, G cf sutf wkid ;f qkv d Qif jrefrmwEdik if v H ;Hk udk odr;f Ny;D vQi?f
jrefrmvlrsKd;rsm; pdwfoabmxm;ajymif;vGJí tmPm½Sdol wOD;wnf;vufatmufwGif aevdkMuaomtcg jyefí
ay;tyfcJYrnfjzpfaMumif;? xdkYaMumifY ,ck rdrdvufatmufcH vli,frsm;rSm rdrdwdkYtBuHtpnfudk ulnDvdrfYrnf[k
arQmv f ifaY Mumif;ajymqd&k m? tcsKUd vlBu;D ESiYf vli,frsm;rSm [kwEf ;kd Ed;k ESiYf em;a,mifMuav\/ od&Yk mwGif armifbek ;f jrifY
rsKd;cspfpdwf"mwfoGif;ay;xm;aom vli,frsm;rSm wdwfwdwfykef;&,farmvsuf ]]'Dvdk rqDrqdkif vlrsKd;jcm;awGu 'dkYudk
oem;w,fqdkwm ,kH&rSmvm;}}[k ajymqdkvsuf½SdMuav\/
xdkpOftcgü cgom? ouúvyf? zef? rSef? ykwD;ponfwdkYudk ylwauvlrsKd;rsm;ESifY ukvm;rnf;rsm; OD;pD;
a&mif;csvsuf½Sd&m? t&ufa½SmifMuOfa&;rSm bmomESifYywfoufí vpfvsL½SKMuaomfvnf;? EdkifiHjcm;ukef oydwf
arSmufa&;rSm cGijfY yKrnfr[kw&f um;? armifbek ;f jrifrY mS tusyt f wnf;ESiYf awGUBuK&H av\/ od&Yk mwGif 4if;ud, k w f ikd Ef iS Yf
oli,fcsif;rsm;tm; rdrdwdkYtdk;tdrfwGif&ufvkyfaom txnftvdyfrsm;udk okH;pGJ&ef wdwfwdwfykef;wdkufwGef;vsuf?
tqift Y wef;jrifaY om trsK;d orD;rsm;yif ud, k pf uD , kd if S &ufvyk Mf u&ef aoG;aqmifíaeMu&av\/ Edik if aH &;vkyif ef;
udkum; tpterQ razmfjy0HYao;acs/
tu,fí rdrdwkdY wvdkif;jrefrm[lorQ ylwau vlrsKd;jcm;ttkyftpdk;rcHvdk[k ajymqdku? ajymqkdolwdkif;
olykefjzpfMu&ayawmYrnf/ þodkYrajymbJ vdkufavsmpGmaeyguvnf; 4if;wdkYtkyfpdk;onfudk auseyfonf[k xifay
vdrfYrnf/ þenf;vrf;ESpfck tjcm;rS rnfuJYodkYoGm;&rnfudk acgif;aqmifoli,fcsif;rsm;ESifY tBudrfBudrf pOf;pm;Mu&
jyefav\/ a,mu©r oefvsif0efrif;ESifYwuG a½S;rDaemufrD vlBuD;rsm;ESifYvnf; txyfxyfar;jref;aqG;aEG;Munfh
av\/ vlBu;D rsm;vnf; tBurH ay;wwf? ylwauvlrsK;d wdt Yk m; ajymifajymifcck w H ukd cf ukd &f efvnf; tiftm;r½S?d ylwau
vlrsKd;rsm; ,kHrSwfaomolrsm;tdrfrSty tjcm;tdrfrsm;wGif &mZ0wfrSKusL;vGefonfudktaMumif;jyum? aoewfudk
rqdkxm;bd? "m;½Snfrsm; vSHrsm;udkyif xm;cGifYrjyKacs/ tu,fí tdrfwtdrfü vSHawGUtHY? xdktdrf½Siftm; axmif
3vtxd csxm;avY½SdcJYav\/ taetxdkiftm;jzifY vGwfvyfacsmifcsdonf[k qdk&apumrl? vufeufwpkHw&m
r½SdaomvlrsKd;rsm;onf rnfodkY ykefuefEdkifygtHYenf;/ ajrmufbuf jrefrmbk&ifrsm;tkyfpdk;&mESifY qufqHzdkY&muvnf;
jrefrmbk&ifrsm;e,fESifY xGufayguf0ifayguf ajc&mpyfü ppfwyftcsKdUESifY ydwfqdkYxm;vsuf½Sdav\/
armifbkef;jrifYum; rdrdtBuHtwdkif; txajrmuf&ef vlwdkY\pdwfudk ESKd;qGNyD;jzpfav&m? aemufwESpfcefY
tMumwGif xdx Yk ufyrkd Ekd ;kd Mum;olrsm; jynfEh u S rf nfukd arQmjf rifrad omaMumif?Y wqifw Y ufí vkyif ef;udak wG;av tcuf
awGUavjzpfíae½Smav\/ wcgw&H wdik ;f jynf\vGwv f yfciG u Yf kd pdw0f ifpm;vGe;f tm;Bu;D vGe;f ojzifY ½Sief ef;EG,u f av;
udyk if a½S;uuJo Y Ykd r,k,Edik jf zpfav&m? zcif\pum;? cifyeG ;f onf\pum;rsm;udk rjywfMum;od&aom ½Sief ef;EG,rf mS
taxGtxl;r½S?d 4if;ud, k w f ikd yf if eD;pyf&mtrsK;d orD;rsm;ESit Yf wl Adik ;f iifjcif;? csncf sjcif;wdu Yk kd pdwyf gvufygjyKvyk í f
ae½Smav\/
armifbek ;f jrifu Y m; rdrv d yk u
f ikd &f mwGif a½S;OD;pGm taESmift Y ,Sujf zpfrnft h &mrsm;udk awG;awmMunfjh yefav\/
xdktcgü rif;vkvifrsm;? olvQKdrsm;onfvnf;aumif;? t&m½SdBuD;i,fwdkYonfvnf;aumif; &efoljzpf&rnfudk jrifrd
av\/ ylwumbk&ifcHum; tajrmftjrifBuD;oljzpfonfhtwdkif;? rif;vkvifrsm;wGif ynmwwfonf rwwfonfudk
y"merxm;? rdrdwdkY wvdkif;jrefrmtcsif;csif;udk rdkuf½l;&Jvkyf0HYaom wvdkif;jrefrmvli,ftcsKdUudk cefYxm;jcif;jzpf&m?
aoewf "g;vSu H ikd wf ,G &f í aoG;Muv G su½f adS om tqdyk g rif;vkvifwo Ykd nf wvdik ;f jrefrm tcsi;f csi;f tay:ü ESyd pf uf
uvljyKvsuf tEdik u f siaYf vY½MdS uav\/ olvQKrd sm;uvnf; vlwOD;wa,mufjyKro l nfrmS wdik ;f jynfEikd if H aumif;pm;rSK
jzpfonf[k oabmrxm;? zcifBu;D rsm;xH rsuEf mS &atmif Mum;odorQ oHawmfO;D wifavY½MdS uav\/ wvdik ;f jrefrm
t&m½SdtcsKdUrSmvnf; w&m;onf rSefonfrSm;onfudk *½krpdkuf? rsufESmjzL ylwautpdk;&tBuKdufudkom pD&ifavY
½SdMuav\/ xdkudpörsm;udk rnfuJYodkY yaysmufatmifvkyf&rnfenf;[k pOf;pm;&m? xdkvlrsm;ESifY &if;ESD;atmifaygif;í
rsK;d csppf wd "f mwf½&dS ef a[majymjcif;wckom t"duawGU&ojzifY vli,frsm;tm; tuRr;f 0if&mwdEYk iS Yf qufqaH pav\/
ylwaubk&ifcHum; a½SUvmbfudkjrifwwfol jzpfonfhtwdkif;? rif;vkvifrsm; 4if;wdkYtcsif;csif; nSOf;qJ
Muonfudk vpfvQL½SKcJYav\/ t&m½Sdydkif;rSvnf; 4if;wdkYrsufESmjzLrsm;rSm vc&du©m rsm;rsm;,lvsuf wnfMunfpGm
w&m;pD&ifMu\/ wvdkif;jrefrm t&m½Sdi,fwdkYtm; vc&du©m ravmufri ay;ojzifY wHpdk;vufaqmif,ljcif;udk
rodrom cGijYf yKxm;av\/ OD;w&m,lrS 4if;wdt Yk m;MunfnKad tmif wOD;wavukd tjypfay;avY½\ dS / wdik ;f oljynfom;
wdkYrSm jrefrmwvdkif;wdkY wHpdk;vufaqmif,lwwfykH? tu,fí 4if;wdkYtm; &mxl;BuD;ay;u xdkxufqdk;½Gm;acsrnf/
ylwauvlrsK;d rsm; orm"d½MdS uygayonf[k xifrw S Mf uav\/ xdo k x
Ykd ifrwS af pjcif;yif ylwauvlrsK;d wd\ Yk &nf½, G cf suf
yifjzpfavonf/ armifbek ;f jrifo Y nf xdt k pGt
J vef;rsm;yaysmufatmif ajymifajymifra[mEdik &f um;? &if;ES;D olwt Ykd m;
vufuyk u f m tusK;d taMumif;udk ½Si;f jy&½Smav\/ wdik ;f jynfwckv;Hk udk ajAmifvrd í f wduk o f rd ;f olrsm;onf xdx k uf
ao;i,faomraumif;rSKukd tb,frmS vQif rjyKbaJ eawmYteYH nf;[k vlrsK;d jcm;rSeo f rQ tkypf ;kd jcif;cH&aom rnfonfh
EdkifiHrqdk uHqdk;rdk;arSmifusonfESifYwlaMumif;yg raerem;ajymae&av\/ wvdkif;jrefrmwdkY\ qlyGufaeaom
aoG;wdkYonf aygufuGJawmYrnfuJYodkY wuJuJ jzpfysufaeav&m? armifbkef;jrifYrSm acgif;aqmiftrnfrcHbJ tvGef
BuD;av;aomwm0efBuD;udk xrf;ydk;í ae&½Smav\/
oefvsifNrKdUv,f cyfususwGif BuD;us,fcrf;em;aom tkwfwdkufBuD;wck½Sdav\/ xdktkwfwdkufBuD;\
ab;ywfvnfwGifum; aoewfudkifrsufESmjzLppfom;rsm; tajrmufvSnf;rsm;jzifY 0dkif;&Hvsuf½Sdav\/ xdktaqmuf
tODum; ylwaubk&ifcrH if;Bu;D \ taqmuftODBu;D jzpfavonf/ xdak eYnaeydik ;f wGif bk&ifcrH if;Bu;D onf ylwau
vlrsK;d ukeo f nfBu;D rsm;? wvdik ;f jrefrm vlBu;D vlaumif;rsm;? ukvm;rnf;vlBu;D rsm;? t&m½Srd sm;ponfwu Ykd kd Bu;D us,f
crf;em;pGm npmauR;arG;aom aeYxl;aeYjrwfí? wvdkif;jrefrmvlBuD;vlaumif;ESifY t&m½SdwdkYrSm ylwau bk&ifcHrif;
ud, k wf ikd f vufqEJG KS wq f ufum azmfazmfa½Ga½GjyKro l nfukd rsm;pGmauseyf aoG;Muv G su?f ESv;Hk om;rsm; zde;f ½Sed ;f ylxí l
oGm;Muav\/ tqdkyg xrif;pm;yGJü ylwauEdkifiHBuD;\ BuD;us,fpnfum;ykH? ylwauvlrsKd;wdkY\ ynmOmPfESifY
wefc;kd Bu;D yk?H wvdik ;f jrefrmpaom vlrsK;d rsm;udk wvk;H wpnf;wnf;jzpfatmif r[mu½kPmESit Yf yk cf sKyyf wHk u Ykd ykd g ajymjy
vsu½f &dS m? jrefrmvlrsK;d wdu Yk ,kd pf m;[lí ylwaubk&ifrif;jrwf oufawmf&mausm½f n S yf gap? wvdik ;f jrefrmvlrsK;d wdo Yk nf
ud, k vYf rl sK;d tcsi;f csi;f tkypf ;kd írjzpf? tjrrJ oifrY wifjY zpfwwfí ylwaut½Sirf if;jrwfu, kd pf m; ,ck bk&ifcrH if;Bu;D
ocifbk&m;tkyfpdk;ojzifY a½S;uxuf om,m0ajymaMumif;? NrKdUcif;wdkufwm taqmuftODwdkYrSm r[mZeu
Zmwfawmfvm rdxdvmjynfBuD;ESifYwlaMumif; ponfjzifY tm;yg;w& oHawmfOD;wifum avQmufxm;Muav\/
ywfwwf? EGJUwwf? nSif;wwf owif;tokH;awmfcHwdkYuvnf; bk&ifcHrif;BuD; oufawmf&mausmf½SnfygapaMumif;
qkawmif;um uckejf rL;wl;íaeMuav\/ xrif;pm;yGBJ u;D um; wpwpvlpí J oGm;cJaY v\/ y&dowfwv Ykd nf; jyefomG ;
MuNyDjzpf&m tcsKdUrSm t&ufcsKdrsm;,pfvsuf ykqdk; rEdkifYwEdkifESifY jzpfysufcsifwdkif; jzpfysufaeMuav\/
ylwaubk&ifcrH if;Bu;D um; oufawmfapmifY ud, k &f aH wmfrsm;ESiYf 4if;\pHtrd af wmf tay:xyfoYkd wufa&muf
oGm;av&m? 4if;\tyg;rS rsufESmjzLudk,f&Hawmfrsm;? tvdkawmf&d wvdkif;jrefrmtcsKdUwdkY tem;uygoGm;Muav\/
tdrfay:odkYa&mufvQif bk&ifcHrif;BuD;onf wvdkif;jrefrm t&m½SdtcsKdUESifY ESD;aESmvsuf½Sdav&m? b,ausmfolum;
ESKwfvQmoGufoGufESifY avQmufxm;vsuf½Sdav\/
]] b,fEY , S v
f J armifrif;rsm; ...uaeY naepmxrif;yGEJ iS Yf prf;oyfMunfw h t YJ cg? igwdu Yk kd MunfnKad v;pm;wJY
vlawG tvGefrS rsm;yguvm; ...}}
]] rSevf yS g ...'g[m jrefrmvlrsK;d rsm;&JU oabmjzpfaMumif;ygbk&m;? bke;f wefc;kd tmPm½So d w l uYkd jyKvyk vf Qif
rsufESmvdkrsufESm& aemufawmfyg;u tjrJcpm;r,fY vlrsKd;awGygbk&m; ...}}
]] tif; ...'Dtwdkif;rSef&if igudk,fawmf aqmif½GuforQ txajrmufzdkYaybJ ...}}
]] rSefvSyg ...waeYwjcm; bkef;wefcdk;BuD;NyD;? jrefrmwEdkifiHvkH; tvG,fESifYatmifjrifzdkYygbk&m;? bk&m;
uRefawmf b,ausmfol tus,favQmufxm;cGifYudk a½Tem;qifawmfrlygbk&m; ...}}
]] tif; ...armifrif;[m i,fuRefawmf vl,kHawmfynm½Sdjzpfí wifapAsm; ...}}
]] uReaf wmfrsK;d wdu Yk ,
kd w
f ikd f t½Sib f &k m;wdu Yk ;kd uG,w f YJ bmomrGef bmomjrwfukd tud;k uG,f aemufusaeonfh
twGuf 0rf;enf;rdygonf/ ocifa,½SK\ bke;f awmf? *kPaf wmfuv kd nf; aemufro S &d ygonf/ onfawmYum t½Siw f Ykd
uReaf wmfrsK;d wd\ Yk rGejf rwfaomA&if*sb D momudk wdik ;f Edik if w H iG f tvGerf sm;jym;cJyY gu? tkycf sKyaf &;rSmvnf; uk, d b
Yf ufom;
rsm;zdkY&m taMumif;½Sdygonfbk&m;? bmomw&m;wGif vl0ifzdkYrSm t½SifwdkYpDrHwJYtwdkif; bmom0ifrsm;tm; aiGaMu;
ydkrdkaxmufyHYjcif;? &mxl;&mcHay;jcif;wdkYjzifY tawmfyif vlOD;a&rsm;cJYygonf/ xdkYxuf wqifYwufzdkYrSm Ak'¨bmom
bkef;BuD;vlxGufrsm;tm; vc&du©m pm;aomufavmufatmif ay;urf;ygvQif? omrefvlxuf w&m;a[m? pum;
ajymwwf? rdkuf½l;&JvkyfwwfvSaomaMumifY vlaygif;rsm;pGm uRefawmfrsKd;wdkYbmomwGif 0ifa&mufMuygrnfbk&m; }}
]] bmoma&;udpöeJY rNyD;bl; armifrif;? wcsKdUjrefrmawGu olwdkYjrefrmbk&if vmvdrfYr,fvdkY xifaeMuw,f?
auseyfykHr&bl;? 'g pOf;pm;zdkY ta&;BuD;w,f ...}}
]] rSev
f yS g 'D[mrSmvJ rcJ,Of;vSygbk&m;? rauseyfwo YJ rl sm;udk ememzdypfvu kd v f Qif aemufqw k Nf y;D aMumuf½UHG
oGm;MuygvdrfYrnfbk&m; ...}}
]] tdk ...uREfkyfwdkY ylwauvlrsKd;&JU pnf;pepfu 'Dvdkr[kwfbl;? rauseyfvdkY qlylwJYolawGudk ememaygif;?
&mxl;Bu;D ay;? aiGrsm;ay;xm;&r,f? 'Dvv kd yk &f rwJ/Y olu Y rkd S ememzd&r,f? ,kwpf t G qk;H uREykf w f u
Ykd v kd nf; vltMunfnKd
rysuaf tmif wenf;enf;owf&r,f? wdww f wd yf ek ;f owf&r,fqykd gawmY? 'g[m Nird ;f csr;f pGmaewJo Y al wGukd taESmifY
t,Sufay;wJYvlawGrdkY uREfkyfwdkY tjypf½Sdr,frxifbl; ...}}
]] rSefvSyg t½Sifbk&m;wdkY\ pdwfoabmxm; BuD;rm;vSíom a`rSmufwefa`rSmuf jyKrlaeMuygao;onf/
uRefawmfrsKd;rsm;om tmPm½SdrnfqdkvQif wcgwnf; okwfoifrnfjzpfygaMumif; ...}}
]] 'DvdkvJ uREfkyfwdkY ½dkif;½dkif;pdkif;pdkif;BuD; rjyKrlvdkMuygbl; }}
]] t½Sio f cifb&k m; a½TOmPfawmfjzifv Y nf; uReaf wmfrsK;d rsm;? jrefrmwvdik ;f wdEk iS Yf tvGeyf ifoifaY wmfygonf
bk&m;? jrefrmwvdkif;vlrsKd;rsm;onf bGJUxl;&mxl;rsm;udk tvGefESpfoufMuygonf/ vmbfvmbudkvnf; tvGefyif
arQmu f ;kd Muygonf/ wOD;wa,muf aumif;pm;rnfqykd gu trsm;qif;&Jou l kd rnSmrwm ESyd pf uf0aYH om vlrsK;d rsm;vnf;
jzpfygonf/ wae&m&mu toif;tyif;tzGJUESifY qlnHatmf[pfaeaomfvnf;? vlBuD;vkyfoludk udk,fYbufygatmif
acsmaY rmYjzm;a,mif;u? 4if;\i,fom;rsm;udk 4if;ud, k wf ikd f jzm;a,mif;odr;f oGi;f Ny;D at;atmifvyk w f wfMuygonf/
aumuf½;kd rD;uJo Y Ykd wcPjcif; qlwwfí? tawmfMumvQif pdwyf suaf rYaysmufwwfaom vlrsK;d jzpfí odr;f oGi;f Edik o f rQ
odrf;oGif;oifYaMumif;ygbk&m; }}
]] uREkfyfwdkY apwem o'¨gw&m;eJY 'DvlrsKd;awG BuD;yGm;apcsifw,f? uREfkyfwdkYrSm 'DEdkifiHudktrSDjyKNyD; a½S;rif;
tqufqufuwnf;u? tusK;d cHpm;cGi?Yf wdik ;f jynfaexdik Ef ikd cf iG &Yf vdYk uREykf w f Ykd wwfEikd o f nfth cg vlwrsK;d vk;H udk tvdrm®
jzpfapcsifíom? oabFmjynfu p&dwfpu tukeftuscHNyD; tkyfpdk;ae&jcif;jzpfw,f armifrif; ...}}
]] rSefvSyg? þaus;Zl;awmfudk uRefawmfrsKd;rsm; todqkH;jzpfojzifY? uRefawmfrsKd;ESifYwuG rdwfaqGrsm;yg
toufESHí bmomudk ajymif;vJNyD; pdwfpGJ ,kH,kHMunfMunfESifY trSKawmfudk xrf;½Gufae&jcif;jzpfaMumif;ygbk&m; }}
]] ajrmufbufwvTm;u anmif&rf;rif; om;awmf[m rMumcif uREykf w f u Ykd kd wdu
k Nf y;D odr;f vdrrYf ,f? 'DtcgrSm
uREkfyfvufatmufcH wvdkif;jrefrmrsm; raor0yfjzpfrSmudk pdk;&drf&w,f ...}}
]] rSefyg vufeufESifYzdxm;vQif axmifxm;0HYMur,f r[kwfaMumif;ygbk&m; ...}}
]] awmifilbk&if ewf½SifaemifuvJ uREkfyfESifY yl;aygif;vdkaMumif;? awmifilEdkifiHudk tomwMunf odrf;,lzdkY
taMumif;rsm; twGif;pm&xm;w,f armifrif; ...}}
]] 'DvkdjzpfvQif ajrmufbufu jrefrmbk&ifudk *½kpdkufzG,fr½Sdygbk&m;? t½Sifbk&m;\bkef;wefcdk; uHZmwm
wufaetoGifjzpfaeygojzifY pdk;&drfzG,f pdk;pOf;rQ r½SdaMumif;ygbk&m; ...}}
]] Edik if aH wmftwGi;f rSm vli,frsm; tvGen f n D w G af ew,fvYkd od½&dS wJt Y wGuf 'Dvil ,frsm;udk owdxm;&r,f
armifrif; ...}}
]] olvQKdrsm; owif;ay;csuft&? EdkifiHawmfudk qlyGufrnfh t&dyfta&mifrxGuf? vli,fobm0 avSyGJ?
jrif;yGJESifY aysmfyg;aeojzifY? aemiftcg ocifbk&m; ppfbufrSmyif tokH;csEdkifygvdrfYrnfbk&m; ...}}
]] uREfkyfvnf; þodkYyifjzpfrnf[k arQmfvifYayonf armifrif; ...}}
xkdaeYn b,ausmfol avQmufwifcsuf[lorQum; rif;vdkvdkuf rif;BuKdufwif [louJYodkY tvdkawmf&dyDyD
avQmufxm;vsu½f &dS m ylwaubk&ifcu H m; rsm;pGmauseyfvsuf tcsed t f awmfMum nOfeY ufrS jyefomG ;cGijYf yKvu kd af v\/
ylwaubk&ifcH tpdk;&drfqkH;um; vlwrsKd;vkH;nDnGwfrSKyifjzpfav&m? u&ifvlrsKd;udk jrefrmwvdkif;wdkYu ESdyfpuf
ta&;rxm;cJYykH? wvdkif;wdkYtm;vnf; jrefrmrsm;u ESdyfpufykhwdkYudk &mZ0ifaypmrsm; tESHYtjym;ul;apvsuf vlrsKd;
toD;oD;udk zwfMum;apav\/ wwfEdkiforQ ukef;acsmpum;jyKaomaMumifY? oabmEkí tjrifrus,faom
wdik ;f &if;om;wdrYk mS uGjJ ym;vsuyf if½MdS u&m? A&if*sb D mom0ifaom wvdik ;f ? u&if? jrefrmwdrYk mS omíyif pdw0f rf;uGv J suf
½SdMuav\/ odkY&mwGif tajrmftjrifBuD;aom vlBuD;tcsKdUESifY vli,facgif;aqmifwdkYrSm wdkif;&if;om;csif; &ifMum;
apYatmif txl;BuKd;pm; a[majymaeMu&av\/
b,ausmfolum; touf 40cefYrQ½Sd&m? oefvsife,fw0dkufwGif wGJbuf0efrif;[k txl;ausmfaZmol
wa,mufjzpfav\/ ylwaubk&ifcv H nf; 4if;\tvdu k kd pGr;f aqmifow
l OD;jzpfojzifY tcGit Yf a&;ydrk akd y;xm;av&m
oefvsifwGJbuf0efrif;rSm wvdkif;? u&if? jrefrm trsKd;orD;xJrS 0efuawmf 10OD;cefY vuf½Sdxm;vsuf? tjcm;
tysKdabmf0ifp trsKd;orD;uav;rsm;tm; ajcawmfwifcJYonfrSmvnf; ra&rwGufEdkifatmif½SdcJYav\/ vif½Sd
rde;f uav;rsm;yif jzpfvifaY pumrl? 4if;ESpNf cKu d u f wenf;enf; BuaH qmifavY½o dS jzifY vufatmufcH jrefrm wvdik ;f
trsKd;om;wdkYrSm b,ausmfoltm; ½GHUaMumufaeMuav\/
orD;ysKdt½G,fi,f acR;r½SdMuaom tdrf½SifwdkYrSm b,ausmfoltm; wefcdk;tmPmaMumifY vufoifYcH&
aomfvnf; 4if;wdYk orD;ysK?d acR;ri,ftwGuf txl;pd;k &drMf u½Smav\/ armifbek ;f jrif\ Y a,mu©r oefvsi0f efrif;um;
b,ausmo f t l aMumif;udk odNy;D jzpfí? orD;i,ftm; armifbek ;f jrifEY iS Yf vsijf refpmG ae&mcsxm;jcif;jzpfav&m? xdpk Of
tcgu ½Sifeef;EG,frSm tdrfwGif;atmif;onfuwaMumif;? oefvsif0efrif;t½SdefaMumifY b,ausmfoludk,fwdkif
0ifxu G jf cif;rjyK0o YH nfu waMumif;aMumifY rod½b dS aJ eav&m? ½Sief ef;EG,rf mS tdraf xmifusNy;D aemuf cifyeG ;f onf\
0g'twdik ;f ? trsK;d orD;wdik ;f cgom? uwåyD g? ouúvyfwu Ykd kd a½SmifMuOfa&;? Adik ;f iifjcif;? csno f jYJ cif;tvkyu f kd vkyuf ikd af &;
wdkYudk ajymqdkqufqH xGuf0ifoGm;vmae&mrS jrifawGUzl;ojzifY? t½l;pGJ pGJvrf;íaecJYonfudk rnfolrQ odMu[ef
rwlao;acs/
b,ausmfolum; 4if;\tBuHaMumifY oefvsif0efrif;xHodkY 0ifa&mufum? ,ciftcgu rdrdonf oefvsif
0efrif;tm; tqdk;csavQmufxm;cJYjcif;rSm oefvsif0efrif;oufomzdkY&m twGufjzpfaMumif;? oefvsif0efrif;a½SUwGif
rdrtd jypfajymjcif;jzifY tu,frek ;f wD;onf[k xifaomtcg? oefvsi0f efrif;\ &dum© awmfEiS Yf aexkid af &;yg umuG,f
cJYykHwdkYudk ajymjy&if; 0ifxGufaeav\/ oefvsif0efrif;um; b,ausmfol\pum;udk r,kHMunfaomfvnf; rdrd
wif;rmu rdrdwdkYtBuHtpnfudk xdcdkufrnfpdk;íwaMumif;? rdrdorD;rSm ttdkjzpfonf waMumif;rsm;aMumifY tvdkuf
txdkuf vufoifYcHí pum;ajym&av\/ armifbkef;jrifYrSm tvkyf tvGefrsm;vsuf wcgw&H aeYcsif;jyef? wcgw&H
wntdyf? ESpfntdyf? avmif;avSESifYxGufum tvkyfvkyfíaeav\/
½Sifeef;EG,fuav;um; touf 16ESpfuausmfvGefí 17ESpftwGif; 0ifa&mufNyDjzpfojzifY? 13ESpft½G,f
a½TuefawmYpGyf pnf;BuKd;pnf;t½G,fuJYodkYr[kwf? tom;ta& pdkjynfvsuf uspfuspf&pf&pf tvSusufoa&wdk;cdkuf
jzpfavonf/ tysKad bmf0ifuwnf;u tvGet f rif;wufMuaG ompdwu f kd 15ESpt f ½G,w f iG f cifyeG ;f ZeD;jzifY zdEydS v f ukd f
aomaMumif?Y use;f rma&; aoG;om;rQwnDnw G v f suf tpm;ttdyaf umif;rGev f oS jzif?Y "mwfrodow l rYkd mS ttd[ k rk xif
tysK[ d xk ifrw S u f m ai;pdu k Mf unf½h KS Muav\/ xdaYk emuf wOD;uwOD; ar;jref;pkpH rf;rS ZeD;cifyeG ;f ½Sad Mumif; odMuaom
tcg ½Sief ef;EG,\ f ½ky&f nfukd ydrk ckd s;D rGr;f Muav\/ ½Sief ef;EG,u f , kd w
f ikd rf mS um; wcgw&HowdarYvsu?f 4if;\ud, k uf kd
tysKd[kxifrSwf&mu cifyGef;onf armifbkef;jrifYtm; jrifaomtcgusrS rdrdonf cifyGef;onfESifYae&aom
tdrfaxmifonftjzpfudk owd&cJYav\/ 2ESpfwGif; om;orD;r½Sd? udk,f0efr½Sd? vGwfvGwfvyfvyf cspfcspfcifcif
aeMu&aomaMumifY avmuBuD;wGif 4if;wdkYZeD;cifyGef;xuf aysmf½TifMuolr½Sd[kvnf; rSwfxifcJYav\/ waeYoü
tonfOD;wkwfpH\orD;ysKd ½SifjzL\tdrfodkYtoGm; vrf;c&D;wGif aemufygwdkYESifYxGufMuGvmaom b,ausmfolESifY
&ifqikd af wGUBuKaH v\/ ½Sief ef;EG,u f av;um; trsK;d aumif;orD;yDyD £a`E&´ & tajcrysuf ajcvsio f mG ;&m? aemufyg
rdNidrf;omajymrS oefvsif0efrif;topfonf Or®m'EÅDudk od0d&mZfrif;BuD;Munfhovdk 0g;rsKdrwwfMunfhoGm;aMumif;ESifY
od½Sd&av\/ xdkYaemufrl b,ausmfolonf rdrdwdkYtdrfodkY tvnftywfvmaMumif;? Mum;od&aomfvnf;? tdrfcef;
twGif;u rxGufbJ ta&;rpdkuf cyfat;at;aecJYav\/
b,ausmo f l 0ifxu G of mG ;vmí ok;H vcefMY umaomtcg? b,ausmo f ol nf aemufygvl,EHk pS Of ;D ESiYf oefvsif
0efrif;\tdro f Ykd a&muf½v dS mav\/ oefvsi0f efrif;ESiYf 0efuawmfwYkd wjcm;oGm;cdu k u f vkd nf;aumif;? armifbek ;f jrifY
tjcm;wae&mwGif ½Scd u kd u f v kd nf;aumif; pkpH rf;Ny;D rS vma&mufjcif;jzpf&m? tdrOf ;D {nfch ef;wGif rdNird ;f om wOD;wnf;om
awGU&av\/ rdNidrf;omtm; oefvsif0efrif;wdkY b,foGm;MuovJ[k pum;zmar;NyD;aemuf? tonfOD;wkwfpHorD;
½SifjzL&ufvkyfaom txnfudkMunfhvdkaMumif;? wGJbuf0efrif;uqdkí awmif;,lcJY&ef cdkif;apvdkuf&m? rdNidrf;omrSm
oefvsi0f efrif;ud, k wf ikd f *½kwpdu k cf ikd ;f apjcif;aMumifY rjiif;ombJ xGucf mG oGm;av\/ ½Sief ef;EG,u f av;um; tdraf ½SUrS
vloHMum;aomfvnf; *½krpdkuf? anmifapmif;acgif;&if; pifjrifYay:½Sd avSavSmfom;tjynfh avSavSmf[efjzifY xkvkyf
xm;aom avS½kyfuav;udkMunfh½SKum cifyGef;onf\vuf&mudk auseyfíaeav\/ xdktcdkuf uJvm;aygufrS
ykqdk;pudk vufwzufuqGJvsuf 0ifa&mufvmaom oefvsifwGJbuf0efudk jrifvdkuf&&m? acgif;eyef;BuD;vsuf
&ifuav;zdkvSKdufum aerd½Smav\/
]] tr,f ...avSuav;u w,faumif;? EG,fEG,fuav; wa,mufxJ rysif;bl;vm;uG,f ...}} [k
ajymajymqdq k jkd zifY ½Sief ef;EG,\ f vufxrJ S avSuav;udk udik w f , G Mf unf½h KS av&m? ½Sief ef;EG,rf mS tom;rsm; qwfqwf
wkefí? ]] tdk b,fYESmvJ? 'g olwxl;tcef;ygvm;? awmf b,fYESmaMumifY0ifvm&ovJ? ckjrefjrefxGuf ...}} [k
&efawGUaomfvnf;? b,ausmfolrSm ESKwfcrf;arG;rsm; wvSKyfvSKyfjzpfatmif NyKH;vsuf? ]]EG,fEG,fYtcef;rSef;
odygw,fuG,f? EG,fEG,f Or®m'EÅD&JUZmwfudk zwfzl;w,fr[kwfvm; ...}}
]] zwfzl;w,f? [dku bk&m;tavmif;? awmfu acG;avmif;? z,f ...oGm;r,f }}[k uJvm;wHcg;½Sd&modkY
tvm? b,ausmfolrSm a½SUuumqD;vsuf? ]] aeygOD;uG,f? pum;wcGef;avmuf ajymyg&apOD; EG,fEG,f&JU? 'DpdwfeJY
'Du, kd f t½l;jzpfNy;D ao&awmYr,f ...}} cRjJ ypfaeaomfvnf; ½Sief ef;EG,rf mS bmudrk QrMum; xlyv l su?f ]]awmfz,fyg?
usKyx f uG rf ,f }}[k twif;wd;k &m? b,ausmo f t l rSm tEkuikd í f r&? tMurf;udik rf S oifaY wmfrnf[k oabmaygufum
½Sief ef;EG,\ f vufuav;ESpzf ufukd wif;usypf mG qG, J v l u
kd af v\/ ½Sief ef;EG,u f m; armifbek ;f jrifu Y vGí J rnfonfh
a,mufsm;om;\ tudik t f wG,u f rkd Q rcH&bl;ojzifY tvGet f rif;½Suí f a'goxGuu f m tm;ukeaf qmif½Y ek ;f vdu k &f m?
vufarmif;tdk;jyKwfusvkrwwf emusifvSaomfvnf; rvGwfbJ½Sd&av\/
]] awmfYESrudk BuHpnfygvm;? awmfYorD;udk BuHygvm;? [JY trsKd;,kwf ...acG;usifYacG;BuHBuHw,f }}[k
pE´uEd &é o D nf bv’mwd,rif;Bu;D tm; qJa&;ouJo Y Ykd qJqBkd urd ;f armif;aeaomfvnf; b,ausmo f u l m; tNyK;H rysu?f
]]cspfvdkYyg uav;&,f }}[k ½Sifeef;EG,fuav;\ EkxGwfnDnGwfaom yg;jyifuav;udk twif;erf;½SKyfrnftvkyf?
½Sifeef;EG,fuav;rSm wwftm;orQ twif;½kef;uefum acgif;udkatmufodkY ikHYíxm;av\/ b,ausmfolvnf;
twif;'vMurf;yif zuf,rf;aeav&m? wcsw D csüD oefrmaom rde;f uav;jzpfonft h wdik ;f vGwx f u G í f oGm;av&m
twif;rdatmifzrf;vsuf½Sdav\/
xdpk Of touf 50ausmcf ef[ Y x k if&aom qDonftbd;k Bu;D wa,mufonf oefvsi0f efrif;\ tdraf yguf0rS
0ifa&mufum ]]qD qD ...}}[k [pfvsuf tdraf y:odw Yk ufcaYJ v\/ tdraf y:rS b,ausmo f \l vl,EHk pS af ,mufonf
]]tdrfrSmvlr½Sdbl; jrefjrefqif;}}[k qdkav&m? qDonfBuD;rSm *½krpdkufouJYodkY ]]tdk ...olwdkYr½Sd&if pm;zdku qDtdk;xJ
xnfhcJY&rSmyJ ...}}[k ZGwfwdk;vm&m? ]]a[Y tbdk;BuD; qif; ...}}[k "m;udk,fpD "m;tdrfucRwf&if; rwfwwf&yfMu
av\/ tbdk;BuD;um; qDxrf;ydk;udkjzKwfum qDtdk;rsm;udkjyifqifaecdkuf? vl,kHESpfa,mufonf a½SUodkYwdk;vmvsuf
]]a[Y tbdk;BuD;? "m;pmjzpfcsifovm;}}[k Budrf;0g;pOf? tbdk;BuD;\tajctaerSm yrmrcHYjrif&ojzifY? wa,mufu
"m;jzifYtckwf tbdk;BuD;onf xrf;ydk;jzifY "m;udkifaomvufudk ½dkufcsvdkufav\/ tjcm;wa,mufuvnf; wzef
"m;ESi0Yf ifjyef&m? ,cifvu l o YJ Ykd vufaumuf0wfukd ½du k cf sNy;D aemuf? vli,fEpS af ,muf tem;uyfrvk;H cif vsijf refaom
tbdk;BuD;\vufonf vli,fESpfa,muf\em;xifudk wkwfjzifY½dkufvSJNyD;jzpfonf/ ½Sifeef;EG,fuav;um;
armonfxufarmí vufavQmY&awmYrnfodkYjzpfcdkuf? jyif;xefaom vl½dkufoHudkMum;&ojzifY? b,ausmfolonf
rde;f uav;tm;vTwu f m uJvm;tjyifbufoYkd vsijf refpmG xGucf aYJ v\/ xdt k wGi;f tbd;k Bu;D rSm tcef;wHcg;udu k , G rf Nd y;D
jzpfí? b,ausmo f \
l OD;acgif;pGe;f xGuv f monfEiS w Yf NyKid ef uf xrf;yd;k ESiu Yf susee ½du k vf v
JS u kd af v&m? a½SUodYk [yfx;kd
pdkufvJoGm;av\/ tbdk;BuD;vnf; tajy;uav; tcef;xJodkY0ifum ½Sifeef;EG,fuav;tm; ayGU,lvkdufNyD;? wD;wdk;
pum;ajymMum;NyD;aemuf tdrfay:u qif;íoGm;av\/ xdktcdkuf rdNidrf;oma&mufvmojzifY vlokH;a,muf
vJaeonfukd jrifaomtcg tdref ;D csi;f rsm;udak c:,lvsuf uGr;f w,mnufceft Y wGi;f qlyu G í f aeMuavawmYonf/
vlrsm; pk½kH;qlnHvsuf½SdpOfrSmyif oefvsif0efrif;vnf;a&muf½Sdvmí? ½Sifeef;EG,ftm; tusKd;taMumif;
ar;jref;av&m? ½Sifeef;EG,fuav;rSm ½SKdufidkvsuf tusKd;taMumif; Zmwfcif;ajymjyonfESifYwNyKdifeuf? oefvsif
0efrif;rSm i,fxyd af oG;a&mufum qifp, G ½f ;kd wyf vufo;Hk awmf"m;½SnBf u;D udk oGm;í,lav\/ 0efuawmfBu;D vnf;
0efrif;tm; twif;qGx J m;um? ]]ud, k pf Of;pm;yg? ud, k t Yf BuaH wGysuyf gYr,f? vlMum;vJ ½Supf &mBu;D ...}}[k wm;jrpf
xm;ojzifY? ]]awmuf ...acG;rsKd;apmfum;cH&w,f? 'Dtaumifudk ig b,fwkef;ursm; ta&;pdkufvdkYvJ}} [k Budrf;0g;
íom ae&½Smav\/ tjyifbufüum; qlnHoHMum;í rif;vkvifrsm;a&muf½Sdvm&m vJíowdarYaeolrsm;tm;
ayGU,lvsuf aoG;rsm;udo k w k af y;Muav\/ b,ausmo f o l nf owd&onfEiS w Yf NyKid ef uf 0dik ;f 0ef;Munf½h KS aeolrsm;tm;
]]eifwdkY bZmaMumifY vm&ovJ}}[k Budrf;0g;vdkuf&m? tm;vkH;qif;ajy;Muav\/ 0efuawmfBuD;tm; rdrdwdkYonf
v,fcGefudpörsm;twGuf þtdrfodkYvma&mufpOf? trnfrodvlwa,mufrS ½dkufESufoGm;aMumif;ESifY ajymqdk&m?
0efuawmfBu;D onf rdrw d Ykd tdraf yguf0wGif jzpfysu&f í pdwrf aumif;aMumif; tvdu k tf xdu k af jymqdík vTwaf v\/
xdkowif;um; tjyifodkYrsm;pGmrxGuf? oefvsifwGJbuf0efonf 0efa[mif;BuD;tdrfodkY tcGefaiGtwGufESifY
vma&mufpOf? trnfrodvw l a,mufu ½du k Ef u S o
f mG ;aMumif;avmufom ajymqdí k aeMuav\/ 0efuawmfBu;D vnf;
orD;jzpfot l m; þtaMumif;rsm;rSm tjcm;odrYk xGuo f jzif?Y armifbek ;f jrifjY yefvmu bmrQrajymbJ? trsm;xifrw S of vdk
omrefrQajymjy&ef qkH;ríxm;av\/ ½Sifeef;EG,fuav;rSmum; rdrdtm; zuf,rf;qGJiifjcif;udkcH&onhfhtwGuf rdrd
tjzpfu, kd Bl uK;H r&jzpfum armifbek ;f jrift Y m; zGiaYf jym&rnfvnf;tcuf? xdecf seí f xm;&rnfvnf;tcuf BuKaH wGUae&
av\/ opöm½Sí d rdru d , dk u f kd xde;f odr;f apmifaY ½SmufavY½adS om rde;f raumif;wdrYk nfonfrmS rdrcd ifyeG ;f onf uG,&f mü
tjcm;a,mufsm;wyg;ESifYawGUqkHum rdwfaqGtjzpfyif NyKH;&,fí pum;ajym½dk;r½Sd/ rdrda,mufsm;rSwyg; xduyg;
&duyg; udik w f , G jf yKvyk jf cif;udv k nf; txl;a½SmifMuOf&pjrJ jzpfav&m? ,ck touf 40ausmf Z&mtdBk u;D onf orD;csi;f
rpmem rdrdtm;qGJiifum twif;Avuúm&jyKrlojzifY? tvGefcH&cufvsuf rnfuJYodkY vl,kwfrmtm; uvJYpm;acsrS
oifYawmfrnf[k a'gopdwfuav;ESifY awG;awmaerdav\/ wzefvnf; rdrdu rnfodkYrQpdwfrygbJ? wzufowf
avmbpdwEf iS jYf yKral ompdwo f nf rdr\
d pifMu,faompdw"f mwfukd rxdcu kd Ef ikd [ f k ajzrdaomtcg? ]]tdk udb k ek ;f rod&if
NyD;wmbJ? bmrSvJ vGefusL;rdwmrSr[kwfbJ}}[k rcsdrqefYESifY awG;awmjyef½Smav\/

tcef; ( 7 )

2&ufcefMY umvQi?f armifbek ;f jrifo


Y nf '*keb
f ufoo
Ykd mG ;&mrS jyefvnfa&muf½vdS mav\/ a½S;OD;pGm oefvsif
0efrif;xHodkY 0ifa&mufum '*kefbufuvlrsm;rSm pdwf0rf;nDnGwfvsuf½SdMuaMumif;? oefvsufbufupvdkufvQif
oabmwlaqmif½Guf&eftoifY½SdaMumif;ESifY awGUqkHESD;aESmykHrsm;udk ajymqdkNyD;vQif ZeD;onf\tcef;odkY ul;cJYav\/
½Sifeef;EG,fuav;um; uJvm;wHcg;rSxGufum armifbkef;jrifY\vufudkqGJNyD;vQif ESpfudk,f,SOfwGJum anmifapmif;
ay:wGif xdkifMuav\/ xdktcg ½Sifeef;EG,frSm rdrdonf tvGefapmifYpnf;uspfvpfpGm aexdkifygvsuf vlapmfum;
cH&avjcif;? udkbkef;½SdvQif 'DvdkjzpfrSmr[kwfbl;[k awG;awm0rf;enf;vmum rsuf&nfrsm;vnfívm½Smav\/
armifbkef;jrifYonf ZeD;onf\rsufESmav;udk tm;yg;w&Munfh½SKí tcspf\ESKwfqufenf;jzifY ESKwfquf&if; ...
]] tdk EG,Ef , G ?f bmjzpfwmvJu, G ?f udb k ek ;f c&D;oGm;wm Mumvdv Yk m; ...5&ufxyJ g? EG,Ef , G uf 'Dvv kd rG ;f Ny;D
idak e&pfr,fq&kd if udb k ek ;f cvkww f u kd Nf y;D vJaerSmaygY? udb k ek ;f wdu Yk o
k v kd uf u H tMuifvifr,m;tjzpf at;at;aecGiYf
rBuKHBuKdufbl;? udkbkef;wdkYvufxufrSm atmif&ifatmif? ratmif&if aemufvmaemufom;rsm;twGuf erlem&ap
awmYvYkd toufpeG aYf qmif½u G af eMu&wm? EG,Ef , G v f t J odom;eJY ridyk geJu Y , G ?f jyefvm&if NyK;H NyK;H uav; Munfyh g&ap}}
[k pum;avavQmufajymum acsmYarmYíae&av\/ EG,fEG,fum; armifbkef;jrifY wrsKd;xifí ajymqdkjcif;jzifY
rdrd\tjzpfudk zkH;uG,fNyD;jzpfaomfvnf;? armifbkef;jrifY\ Muifem,k,aom u½kPmoHonf tonf;ESvkH;udk ydkrdk
xdcu kd af v&um;? armifbek ;f jrif\ Y vnfyif;udzk ufum ½SKu d if if idak Mu;G rd½mS avonf/ armifbek ;f jrifv Y nf; &ifciG w f iG f
ayGU,lum ...
]] vkyfjyefNyD EG,fEG,f? udkbkef; tvkyfudk zsufypfawmYrSmvm;? EG,fEG,fuom udkbkef; c&D;xGufwdkif; 'Dvdk
id½k KS u
d af er,fq&kd if? udb k ek ;f rSm aemufqw H iifiifeYJ jzpf&awmYr,f? tvkypf cef;rSmvJ ajzmifaY jzmifo Y mG ;Edik rf mS r[kwf
awmYb;l ? raovJaygif; aovJuaH ygY? wdik ;f jynfEikd if t H usK;d twGuf udb k ek ;f aqmif½u G o
f rQ? EG,Ef , G &f UJ *kPu f suo f a&
wdk;wufzdkYcsnf;ygyJvdkY? EG,fEG,fajymxm;wmawG arYNyDvm;uG,f ...}}[k 0rf;enf;oHESifYajymav&m? EG,fEG,frSm
xdktcgusrS rsuf&nfrsm;udkokwfvsuf ...
]] udbk ek ;f aqmif½u G rf mS udak qmif½u G yf g? 'DuaeYawmY cgwdik ;f xufyNkd y;D vGr;f vdYk idrk w d myg? aemufukd EG,Ef , G f
ridkawmYygbl;? udkbkef; oabmwlr,fqdk&if udkbkef;oGm;av&mrSm aotwl½SiftrQ EG,fEG,fvJ vdkufemaqmif½Guf
0HYygw,f }}[k ajymjyav&m ...
]] tJ'DvdkrSaygY EG,fEG,f? at;at;oufomae&wJY tcgrsKd;r[kwfbl;? bmom omoemeJY wrsKd;vkH;twGuf
BuD;av;wJYudpöudk udkbkef;wdkYu erlemjyaqmif½GufcJYrS aemif&mZ0if wGif&pfawmYraygY ...}}[k EG,fEG,f\ rsufESm
uav;udk ½Tef;½Tef;pm;pm;Munfh&if; ajymqdkvdkufav\/
wzef armifbek ;f jrifu Y qufvufí ...]] tck udb k ek ;f wdaYk qmif½u G af ewmudk ylwaubk&ifc&H UJ olvQKad wGu
tjrJ acsmif;ajrmif;aew,f? udb k ek ;f udv k J oli,fcsi;f awGu ckaecg acgif;aqmiftrnfrcHbaJ ewmudk auseyfMuw,f?
acgif;aqmifvyk zf x Ykd uf c&D;wGiaf tmifvyk zf u Ykd ta&;Bu;D awmY? acgif;aqmifvyk rf ,fv Y il ,fuykd J tawmfawmif;yef
&r,f? 0rf;omp&maumif;vdkufwmu udkbkef;wdkYrSm awGUorQvlawGu rdbwOD;wnf;rSaygufzGm;wJY nDtpfudkawG
uGu J mG ae&mu jyefNy;D qkaH wGUMuovdk odyNf y;D cifMuwmbJ? wOD;uajym&if wOD;u em;axmifwmbJ EG,Ef , G &f UJ ? wcsKUd
pdwfrxdef;EdkifwJY vli,fawGuawmY tuRefwdkY qdk;vSacs&JUvdkY idkMuw,f? wcsKdUuawmYvJ ukvm;jzLawGudk awGU&m
ocFsKdif;owfypfr,fvdkY Budrf;0g;Muw,f? aemufqkH;aqmif½Guf&r,fY udpöuawmYvJ tawmfyJ Murf;wrf;Mu&rSmrdkY
ckaeuwnf;u EG,fEG,f oabmBuD;BuD;eJY pOf;pm;xm;apcsifw,f ...}}
]] aeygOD; udkbkef;&,f? aemufqkH; olykefxrSjzpfr,fY udpör[kwfvm; ...}}
]] trSefyJ? 'DtcgrSm udkbkef;[m olykefBuD; jzpf&raygY? 'gayr,fY 'Dtcsdefu vdkygao;w,f? udk,fYvlrsKd;
tcsif;csif; bk&ifudk eef;cscsifwJYtcgrSmjzpfap? vlwrsKd;vufatmufu ½kef;xGufcsifwJYtcgrSmjzpfap? olykefx0HYrS
&½SdEdkifrSmrdkY udkbkef;wdkY twGif;vli,frsm;[m 'gawGudk eufeufeJeJ pOf;pm;xm;Muw,f? 'DawmY EG,fEG,f[m 'djyif
bmrSrpOf;pm;bJ EG,fEG,fwwfEdkifonfhbufu udkbkef;tvkyfudk ulnDapcsifygw,f ...}}
]] EG,fEG,fvJ aeYpOfESifYtrQ pOf;pm;vsufyg? udkbkef;&JUtvkyfudk b,fvdkulnD&ygYrvJvdkY? EG,fEG,f pOf;pm;&
oavmuf udb k ek ;f EG,Ef , G u Yf kd pGev Yf w T Ef ikd wf w YJ aeY[m udb k ek ;f &JU oHa,mZOfBuK;d jywfomG ;vdYk ,ckBuaH qmifaewmxuf
ydkrdk pdwfxufoefrvm;vdkY ...}}
]] 'Dvkd[kwf½dk;vm; EG,fEG,f&,f ...? ckaecg udkbkef; wjcm;udk oGm;a&mufaqmif½Gufae&mu? udk,fpdwf
ESpyf g; EGr;f e,fvmwJt Y cg? EG,Ef , G &f UJ rsuEf mS uav;udjk rif&&if pdwv f ufMunfvifNy;D yifyef;orQ tukeaf ysmufwmrdYk
tm;wrsKd;jzpfaeygw,f ...}}
]] 'Dvq kd &kd ifvJ EG,Ef , G [ f m udb k ek ;f tvdv k u kd Nf y;D tBuKu d af ezdyYk gyJ ...}}[k ESpOf ;D ½Tiyf spmG qufvufajymqdí k
aeMuav\/ 4if;wdkYESpfOD;\ pdwful;&nf½G,fcsufrSm touft½G,fESifYrvdkuf? tvGeftxufwef;usaomaMumifY
rsKd;cspfpdwfr½Sdol odkYr[kwf rsKd;cspfpdwf½Sdaomfvnf; rpGefYpm;0HYolwdkYtwGufrSm xifjrifoabmayguf&ef cJ,Of;ay
vdrrYf nf/ od&Yk mwGif touf 13ESpf 14ESpt f ½G,u f yif bk&ift Y rSKawmfux kd rf;vsuf trSKaMuukeaf tmif toufpeG Yf
aqmif½Gufolrsm; &mZ0ifwGif txift½Sm;½Sd&um;? wrsKd;vkH; wjynfvkH;\epfemcsufudk eufeJpGmod&NyD;jzpfí trsKd;
twGuf toufEiS v Yf u
J m aqmif½u G Mf uawmYrnf[k ZeD;armifEyHS ikd ;f jzwfMuonfrmS tmZmenfw\ Ykd tpOftvmyif
jzpfygonf/
aemufwaeY eHeufcif;wGif armifbkef;jrifYonf oefvsif0efrif;ESifYtwl vbuf&nfMurf;aomuf&if;
Edik if aH &;pum;rsm;udk ajymMum;aqG;aEG;íaecdu k ?f rif;vkvifrsm; a&muf½v dS mojzifY txl;tHt
Y m;oifí Y aerdMuav\/
oefvsif0efrif;onf £a`E´rysufMunfh½SKum ...]] bmudpörsm;ygvJ tarmifvkvifwdkY ...}}[k ar;jref;&m? ,aeY
rGe;f rwdr;f rDtcsed w
f iG f bk&ifcrH if;Bu;D \vTwaf wmfoYkd om;rufbek ;f jrifyY g vma&muf&ef trdeyYf gaMumif; puúLrifa&;
pmudkxkwfíjyav\/
bk&ifrif;BuD;\ trdefYawmf ...

oefvsif0efrif;ESifYwuG ykodrf? ajrmif;jr? 'v? '*kefpaom atmufjrefrmEdkifiH wvdkif;okH;&yfudkyg tpdk;&


awmfrlaom t½Sifylwau bk&ifcHrif;BuD; trdefY½Sdvdkufonf oefvsif0efa[mif;ESifY om;rufbkef;jrifYwdkY/
armifrif;wdoYk nf v,fy,f 20ausmt f wGuf tcGeaf iG vGwo f ifY rvGwo
f ifu
Y pd Eö iS Yf ywfoufí wGb
J uf0ef
b,ausmfol oGm;a&mufpkHprf;&mwGif? armifrif;wdkYESpfOD;rSm wdrf;a½Smifaeí? vlqdk;vloGrf;wdkYtm; a`rSmufyifYay;
aomaMumifY? b,ausmfolESifY rif;vkvifESpfOD;wdkY t½dkuftESufcH&aMumif; tpD&ifcHMuonf/ xdkudpöaMumifY txl;
ppfar;vdkojzifY vTwfawmfodkY vma&mufMu&rnf/

]] aumif;ygNyD tarmifvkvifwdkY? vmcJYygrnf ...}}[k ajymqdkum rif;vkvifwdkYtm; vTwfvdkufNyD;aemuf?


oefvsif0efrif;rSm a'gyGíaerdav\/ rdrdESifY om;rufr½Sdcdkuf orD;jzpfoltm; Avuúm&jyKrlNyD;vQif 4if;wdkYuyif
wzef trSKqifí aESmif, Y u S jf yefacsNyw D um;[k pOf;pm;ae&mu? tu,fí orD;jzpfot l m; b,ausmo f l BupH nfyuHk kd
armifbkef;jrifYtm; ajymjyacsu? armifbkef;jrifYrSm xdkYxufa'gyGum wpkHw&m jzpfysufacsrnfpdk;aomaMumifY ...
]] tJ'gudkyJ csifYa&mY vluav;&JU ...b,ausmfol[m rif;a`rSmifpdk;uyf tvdkawmf&dvkyf½kHomr[kwf?
vlaumif;olaumif;awGudk tvGefyJ aESmifY,SufavY½Sdw,f? waeYu bb&JUtdrfudk olvmawmY b,folu ½dkufESuf
oGm;w,frod? 'gudyk J bbwdYk cdik ;f apav[ef 'if;u OmPfqifbad wmYw,f? tppt&m&m owdxm;rS jzpfacsr,f}}
]] rpdk;&drfygeJY bb? uRefawmfwa,mufxJ&JU tusKd;epfemrSKudkpDrHvQif uRefawmf acgif;ikHYcHygw,f? ,ckvdk
wdik ;f jynftrsK;d om;tusK;d xdcu kd af tmif jyKrw
l oYJ al wGuakd wmY b,fenf;eJrY Q csr;f omay;Edik rf nfr[kwyf gí? waeYaeYrmS
w&m;pD&if&rnf trSefyifjzpfygw,f ...}}
]] udik ;f ...olEY ikd if rH mS oltY rdeYf remcHvaYkd wmY rjzpfao;bl;? xrif;pm;MuOD;pdYk ...}}[k taptyg;rsm;tm;
xrif;jyifqif&ef cdkif;apNyD;aemuf pm;aomufíaeMuav\/
rGef;r,drf;cif tcsdefürlum; om;tzESpfa,mufonf ylwaubk&ifcHrif;BuD;\ vTwf½kH;odkY oGm;a&mufMu&
av\/ t&yfxrJ mS vnf; oefvsi0f efrif;ESiYf om;rufarmifbek ;f jrifw Y t Ykd m; vTw½f ;Hk u qifaY c:Ny[ D k Mum;&aomtcg?
bmrsm;jzpfMuvdrOYf ;D rnfv[ J k em;pGiaYf eMuav\/ ylwaubk&ifum; oefvsiNf rKUd ay:wGif vTw½f ;Hk Bu;D wck aqmufvyk f
xm;um ta&;BuD;aomudpörsm;udk 4if;udk,fwdkif ppfar;pD&ifavY½dS\/ tcsKdUudpörsm;udkrl ckHorm"d½kH; t&m½Sdrsm;
cefYxm;vsuf pD&ifav\/ ½kH;toD;oD;wGifvnf; trSKonfESpfzufrS a½SUaewdkY\avQmufvJcGifYudk a½S;uxuf ydkrdk
ta&;ay;íxm;av\/ oefvsif0efrif;om;tz vTwfawmf½kH;odkYa&mufvQif toifYapmifYpm;aeom udk,f&Hawmf
wdkYonf ylwau bk&ifcHrif;BuD;tdrfawmfodkY ac:aqmifoGm;av\/ bk&ifcHrif;BuD;udk,fwdkif NyKH;csKdpGm qD;BuKdum
ESKwfqufvsuf ae&mxdkifcif;ay;av\/
]] 0efrif;wdkY trdefYpmrsm; eHeufcif;u &½Sdygovm; ...}}
]] rSefvSyg ...rif;vkvifwdkY vma&mufay;tyfqifYac:vdkY &½SdMuaMumif;yg ...}}
]] uREyfk f rqifrjcif jyKrrl yd gvQif tvGe0f rf;enf;p&m aumif;ayrnf/ ,ckru l m; b,ausmo f El iS Yf ygvmaom
rif;vkvifEpS Of ;D udk pkpH rf;Munfrh S taMumif;pko H &d aMumif;? xdtYk wGuf rdrt d rdeu
Yf kd rdr½d yk of rd ;f í rdwjf zpfaqGjzpf pum;
ajymqdkvdkaMumif; ...}} rdefYqdk&m ...
]] b,ausmfolvmpOfu uRefawmfwdkY r½SdMuyg? olwdkY bmombm0 b,fykHjzpfysufonfudkvnf; rod&yg?
v,fy,f 20ausmfrSmvnf; xdkuxGufaomoD;ESHtm;vkH; avSavSmfoif;rsm;udk ukodkvfjzpf axmufyHY&onfhtwGuf
v,fcGefvGwfzdkY avQmufxm;&jcif;jzpfygw,f? v,fcGefudpö aqmif½GufrSKtpOftvmrSmvJ v,fbufqdkif&muom
pkHprf;cGifY½Sdw,fvdkY od&ygw,f ...}}
]] b,ausmfoltrSm;yJ 0efrif;? olYudkvJ uREfkyf owday;vdkufygNyD? onf[mESifYywfoufNyD; txl;taxG
ajymqdk&efr½Sdyg? 0efrif;\om;ruf armifbkef;jrifYudkvnf; Munfh½SKvdkí apmifYpm;aejcif;jzpfygw,f ...}}
]] rSefyg? onfoli,fyif armifbkef;jrifYjzpfygonf? olYtbdk;rSm vufsm0if;rSL;a[mif;BuD; jzpfaMumif;yg }}
]] Mum;od&oavmuf taygif;toif;rsm;udk OmPftajrmftjrifeYJ jynfph w Hk ,fvYkd tpD&ifcMH uygw,f? uREyfk f
&nf½G,fcsufrSmvJ ,ckvdk t&nftcsif;½SdwJY vli,frsm;udk &mxl;ay;vdkwJYtwGuf? tcGefbufqdkif&m t&m½Sdtjzpf
&du©mokH;ydómESifYcefYxm;vQif vufcHEdkifr,fvdkY arQmfvifYygw,f ...}}
oefvsif0efrif;onf armifbkef;jrifY\rsufESmudk av;eufaomtrlt&mESifY Munfh½SKNyD;aemuf ...
]] ol vufcHvkyfEdkifr,fqdk&if uefYuGufp&mr½SdaMumif;yg ...}}
]] b,fYES,f armifbkef;jrifY? rif; bbbk&m;u oabmwlaeNyD? vufcHvdkufr,fqdk&if aus;Zl;wif&rSmyJ }}
]] rSev
f yS g? ckvkd vcBu;D wJY &mxl;&mcHeYJ ,k,
H MHk unfMunf cs;D `riS aYf wmfro l nft h wGuf txl;yif aus;Zl;wifum
0rf;ajrmufvSygonf/ odkY&mwGif uRefawmfYrSm v,fajrvkyfom;ESifY OD;pD;vkyfudkif&aomudpö? vli,frsm; usef;rmrSK
aqmif½u G af eMuonfukd tm;ay;vdak omudprö sm;aMumif?Y vufcv H vkd suEf iS Yf 0rf;enf;pGm jiif;y,f&rnf jzpfygw,f...}}
]] armifbkef;jrifY tdrfwGif;pD;yGm;a&;udpöudk onfhjyifvlvTJvkyf&if jzpfEdkifygw,f? uREfkyf vTJtyfwJYudpö[m
BuD;av;aomwm0efeJYrdkY orm"d½Sdolrsm;ESifYawmfí ay;tyfjcif;jzpfayw,f ...}}
]] rSefyg ...vufrcHEdkifvdkY 0rf;enf;ygw,f }}
]] aumif;NyD ...pOf;pm;ygOD;? aemiftcg aemifwr&ygaveJY? vdkcsifolawGuawmY tvGefrsm;ygw,f?
udkif;udkif; ...oGm;EdkifMuNyD ...}}[k cGifYjyKvTwfvdkufav\/
om;tbESpOf ;D um; vTwaf wmfteD;wGif apmifaY eaomvSn;f ,mOfjzifY tdro f jYkd yefcMYJ u&m? oefvsi0f efrif;onf
armifbkef;jrifYudk av;pm;aomtrlt&mjzifYMunfh½SK&if; ...
]] vluav; oabmaygufygYrvm; atmufarYaewm? oabmayguf&JUudk;uGJU ...}}
]] bm oabmraygufp&m½SdvJ bb? uRefawmfYudk csD;`rSifYcsifvdkYr[kwfbl;? uRefawmf emrnfrcHayr,fY?
uRefawmfYtBuHOmPfeJY vli,faygif; ajrmufjrm;pGm pnf;vkH;nDnGwfaewmudk olvQKdrsm;odMuw,f? waeYaeYrSm
uRefawmf acgif;aqmifvdrfYr,fqdkwmvJ &dyfrdMuw,f? 'gYaMumifY uRefawmfYudk &mxl;eJYtrdzrf;MuwmaygY ...}}
]] cgwdkif;tBudrfrSmqkd&if b,ausmfol&JUpum;udk ae&mwdkif; vdkufavsmavY½Sdw,f? onfwBudrfrSm
b,ausmfoludk ,kHpm;awmfrrlovdkvkyfvkdufjcif;jzifY? bbwdkYom;tzudk vufudkifjyKvdkaMumif;xif½Sm;aew,f }}
]] ckaetcgrSm uRefawmfYudk odyfNyD; tm;udk;Muw,f bb&JU? jrpHeJY &JabmfwdkYvnf; owåd½Sdayr,fY tBuH
OmPfawmY uReaf wmfu Y kd tm;ud;k jyK&ufb?J wu,fvrYkd sm; ylwaubk&ifc&H UJ bufu tkycf sKyaf &;axmufcw H t
YJ vkyu f kd
ulnDNyD;vkyfudkif&if tukef &ifuGJyufvuf jzpfukef½SmMuawmYr,f? rvkyf&ufygbl; bb&,f ...}}
]] om"k om"k ...'Dvdk oefY½Sif;wJYpdwf½SdrS tzdk;wefwmyJuGJU? ylwaubk&ifcH[mvJ tajrmtjrifBuD;yg
ayw,f ...}}[k ajympOf 0if;aygufodkYa&muf½SdvmMuav\/
oefvsi0f efrif;\ tdr0f if;aygufüum; vl 4-50cefY pka0;apmifq Y ikd ;f aeMu&m? vSn;f ay:u qif;vQiq f if;jcif;
tusK;d taMumif;udk ar;jref;Muav\/ 0efrif;ESiYf armifbek ;f jrifv Y nf; ylwaubk&ifrif;Bu;D u trSK½í dS qifaY c:jcif;
r[kwf? wdkifyifp&mudpö½Sdí ac:,ljcif;jzpfaMumif;udk ajymqdkaomtcgusrS? pdwfat;auseyfaom vu©PmESifY
'Dvdkqdk aumif;ygav&JU[k ajymqdkum jyefoGm;Muav\/ xdkvlpkxJrS jrpHESifY&Jabmfum; jyefroGm;Muao;bJ
armifbkef;jrifYtm; wD;wdk;uyf&yfar;jref;&m? armifbkef;jrifYvnf; taMumif;pkHajymjyrS omvGefauseyfvsuf tjcm;
vkyfief;udpörsm;udk qufvufajymqdkíaeMuav\/
b,ausmfolum; oefvsif0efa[mif;ESifY om;rufwdkYtm; tqif;wGef;aomfvnf; ratmifjrifojzifY tcJ
raMubJ aecJY&av&m? ½Sifeef;EG,fuav;tm;vnf; pGJvrf;vGef;tm;BuD;aomaMumifY t½l;uJYodkYjzpfíaeav\/
wcgw&H 4if;\ZeD;rsm;udkyif ]]EG,fEG,f ...EG,fEG,f}}[k a,mif,rf;ac:iifrdojzifY wdwfwdwfykef; NyKH;rdMuav\/
4if;\pdww f iG f ½Sief ef;EG,u f av;tm; t&,lzYkd tBut H pnfravQmaY o;/ acsmifonfEiS w Yf NyKid ef uf cd;k ,laygif;oif;&ef
wynfhrsm;ESifY wdkifyifíxm;av\/ t&ufaomuf&í aiGaMu;azmazmoDoD okH;pGJ&aom b,ausmfol\ wynfh
uRefrsm;rSmvnf;? q&mcdkif;aporQ toufpGefYaqmif½GufMuolrsm;jzpfojzifY? tu,fí ½Sifeef;EG,fuav;onf
armifbkef;jrifYtm; tusKd;taMumif; ajymqdkxm;ygu? armifbkef;jrifYrSm taygif;toif; oli,fcsif; aygrsm;ol
jzpfonfhtwGuf? wpkHw&mjzpfEdkifzdkY taMumif;r½Sday/ ,ckrlum; armifbkef;jrifY pdwfraumif;jzpfrnfpdk;í zkH;uG,f
xm;aomaMumif?Y vpfonfEiS w Yf NyKid ef uf rnfuo
YJ jYkd zpfysurf nfukd 4if;ud, k w f ikd f awG;awmylyefae[ef rwlawmYacs/
armifbek ;f jrifu Y m; ,cktcgwGif wdik ;f a&;jynfa&;u ydrk t kd a&;Bu;D cJaY v\/ r[m"r®&mZmbk&ifrif;jrwfonf
awmifilbk&iftm; xD;eef;udk wdkufcdkuftEdkif&aomfvnf;? awmifilbk&if\pnf;pdrfudk r½SKwfrcsbJ ay;íxm;cJY
aomaMumif?Y awmifib l &k ifrmS ylwaubk&ifEiS Yf pum;tquftoG,½f o dS nf[k Mum;od&aomaMumifw Y nf;/ tu,fí
awmifio l nf ylwaubk&ifc\ H vufatmufoaYkd &muf½o dS mG ;ygu? [Hom0wDuw kd u kd cf u
kd o f rd ;f ,l&ef cJ,Of;awmYrnf
r[kwaf cs/ [Hom0wD ukvm;vufxyJ gygu txufEikd if H NrKUd ½Gmrsm;rSm ukvm;vufeufEikd if jH zpfí jrefrmwjynfv;Hk
ukvm;jzpfrnfudk awG;awmylyifvSum? ukvm;jzLrsm;\tkyfcsKyfa&;wGif aoG;prf;onfhoabmjzifY taESmifYt,Suf
ay;&ef enf;vrf;rsm;udk vli,fwdkYESifY vSnfhvnfwdkifyifvsuf ae&av\/
t0aejynfawmfwiG f pd;k pHvsu½f adS wmfral om r[m"r®&mZmrif;w&m;Bu;D onf tvGepf w d cf s,MHk unf&aom
rif;Bu;D oufawmf½n S ?f ppfb&k ifcsKy?f oHawmfqifw Y EYkd iS Yf wifqufvmT wapmifukd pOf;pm;íaeMuav\/ oHawmfqifY
rif;um; bk&ifrif;jrwf a½Tem;awmfMum;½kHrQ wdk;wdk;zwfMum;vsufaeav\/
]] bk&m;a½Tbkef;udk cdkvSKHvsuf pkHprf;od½Sd&orQ oHawmfOD;wifvTmudk ½Sdcdk;qufoygonfbk&m;? ,cktcg
iZifumonf ylwaubk&ifcHrif;BuD;[k tac:cHvsuf? oefvsife,fw0dkuf ykodrf? ajrmif;jr? '*kef? 'v ponfwdkYudk
tkypf ;kd ae&m? qm;csuaf oma'orS bk&m;Edik if aH wmfoYkd qm;ryd&Yk ef ydwyf ifvsu½f ydS gonfb&k m;? [Hom0wDwiG f qifwyf
jrif;wyfupí qm;csufcJY&ovdk pdk;&drfzG,fjzpfygonfbk&m;? bk&m;ykxdk;wdkYudkvnf; azmufxGif;zsufqD;aeygonf
bk&m;? bd;k awmfb&k m;aus;uRef wvdik ;f ? jrefrm? u&ifvrl sK;d wdt Yk m;vnf; rdpmä 'd|b d momudk oGwo f iG ;f aeygonfb&k m;?
MumvQif ukvm;iZifum\tvkH;t&if; ykdrdkjrJzdkY&m rsm;ygonfbk&m;? awmifilbk&ifudkvnf; ,kHMunfawmfrrl&ef
ta&;BuD;ygonfbk&m;? Muuf½dk;yifpm;onf awmifilbk&ifESifY iZifumwdkY yl;aygif;a&;udk qufoG,faeaMumif;
Mum;od&ygonf/ iZifumonf wESpf ESpfESpftwGif; tm;tifjznfhwif;vsuf [Hom0wDudk a½S;OD;pGmwdkufrnfh
taMumif;udyk g od&ygonf/ uReaf wmf\om;i,fonf taygif;toif;ESijYf ynfph í Hk oefvsiw f iG f twGi;f olyek xf rnf
BupH nfae&m? bk&m;cGijYf yKawmfrv l Qif wwftm;orQ ulnv D akd omqE´½ydS gonfb&k m;? iZifumrSm olvQKrd sm;xm;ojzifY
owif;pum;Mum;odatmif jyKvkyf&aomta&;rSm at;at;vG,fvG,f r[kwfyg? toufpGefYaqmif½Guf&aMumif;
bk&m;odawmfrlygonf bk&m; ...}}
]]trwf vuf0Jpnfol}}

]] b,fYES,fvJ om;awmfrsm; ...iZifum&JUEdkifiHudk 0ifzdkY wufzdkY tawmfcJ,Of;ayr,f? vuf0Jpnfol[m


crnf;awmfb&k m; vufxufuwnf;u vuf½;Hk &nf? ESv;Hk &nfejYJ ynfpv Hk Ykd igud,
k af wmfjrwf\ wyfrawmfrmS ppfuBJ u;D
vkyfNyD; tjrJygawmfrlw,f? olYwyfuomjziYf aemufqkwfayguf,dkjcif; r½SdcJYaybl;? ,ck cdkif;awmfrlwJYudpörSmvnf;
owif;&atmif,lvdkYrdkY aejynfawmfta&muf ay;ydkYEdkifwmrsm; tvGefyif csD;a`rSmufoifYygayw,f ...}}
]] rSevf yS g ...bke;f awmfuRejf zpfaomaMumifY owåt
d &nfw&l m uReaf umif;rsm; a&muf½v dS m&mpjrt J wdik ;f
jzpfaMumif;ygbk&m; ...}}
]] olYtvdkqE´twdkif; armifrif;wdkY b,fvdkoabm&MuovJ ...}}
]] rSev
f yS g ...tjyifu rnfrQtm;aumif;aomfvnf; cHwyfvu Hk wm½Sncf ck EH ikd yf gonf/ twGi;f &ef? twGi;f
olykef½Sdu tjyif&efxuf pdk;&drf&aomaMumifY? bk&m;tvdkawmfudk rMumrD jynfhpkHawmfrlrnfjzpfaMumif;ygbk&m; }}
]] aumif;NyD armifrif; ...pmydkYol jrif;apausmfudk aZmfwysHcsDbGJUESifY aiGokH;ydóm oem;ygbd? udpöt00
aqmif½Guf&mü pdwfcs&efvnf; rSmvdkufygbd ...}}[k rdefYqdkum twGif;aqmifodkY 0ifawmfrlonf/ trwfBuD;ESifY
oHawmfqifrY if;wdv Yk nf; jrif;apausmt
f m; atmufjynfatmuf½mG \taMumif;rsm;udk qufvufar;jref;íaeMuav\/
]] rSefvSyg ...bkef;awmfBuD;bk&m;udk oHawmfOD;rwif0HYíom ae&ygonf? ylwauvlrsKd;wdkYtiftm;rSm
txl;rsm;jymvsuf½SdaMumif;yg? oabFmjynfrSvnf; a½SUtvm;tvmudk ajrmfaxmufNyD;vQif oabFmrsm;? tajrmuf
aoewf cJ,rf;rD;ausmufrsm;om ,lqJygbk&m; ...}}
]] tEdYk armifrif; ...iZifum&JU vufatmufcH wvdik ;f jrefrmwdrYk mS iZifumtkycf sKyw f m auseyfMu&JUvm;?
ukvm;jzLudk oabmusava&mwJYvm; ...}}
]] tcsKdUrSmvJ iZifumtkyfpdk;ykH[m jrefrmbk&if tkyfpdk;ykHxufaumif;w,fvdkY oabmusaeMuygw,f?
tcsKdUrSmvnf; "m;eD;&m aMumuf½GHU½dkaoaeMuaMumif;yg? tcsKdUrSmvnf; bkef;awmfBuD;bk&m; csDawmfrlvmrnfudk
arQmfvifYaeMuaMumif;ygbk&m; ...}}
]] w,fawmfwJYvlawG armifrif; ...udk,fpGrf;udk,fpeJY 'if;wdkYtkyfcsKyfrcHbl;? tukefaooGm;&if olYuRef
tjzpfyif oufomao;w,fvdkY oabmrxm;EdkifMubl;vm; ...}}
]] udk,fa&;udk,fwGufom toufudk iJYnSmMuzdkYuawmY cJ,Of;aMumif;ygbk&m; ...}}
]] aoG;aomuf vuf0Jpnfol&JUom; qdkwmuaum ...}}
]] onfvkvifuawmY twGif;Budwf BuHpnfaeqJygyJ? rnfodkY BuHpnfaeaMumif;udk rod&ao;ygbk&m; }}
]] vGecf wYJ YJ q,fEpS af vmuf uav;t½G,f vdu k af jy;vmwJY owåu d akd xmufq&if aoG;aomuf vuf0pJ nfo&l UJ
ol&owådrsKd; vmvdrYfr,fxifygY armifrif; ...}}
]] rSefyg ...vli,fwdkif; MunfnKdudk;pm;jcif;rSm owåd AswdåaMumifYyifjzpfygonf/ t&yftarmif;rSmvnf;
tz ppfuJBuD;xuf vufw0g;cefYjrifYí t*Fg½kyf tvGefaumif;ygonfbk&m; ...}}
]] tdr;f ...'if;wdv Yk &l nf Munf&h OD;rSmyJ? aumif;NyD aumif;Ny?D armifrif; bGUJ ykpH mcReef YJ qkawmfaiGukd vTw½f ;Hk
zGifYcsdefrSm toem;awmfjrwfcH&r,f }}[k rdefYqdkNyD;aemuf? jrif;apausmfvnf; vuf,Suf½Sdcdk;um xGufcGmoGm;av\/
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
aerif;onf aumif;uiftaemufbufyikd ;f wGif xef;wzsm;omomcefüY wdrjf zLwdrn f Krd sm; ajy;vTm;aeonfh
twGif;rS a*g,muRef;odkY ,Gef;awmYrnfh[ef jyifvsuf½Sdav\/ vSKdif;tdBuD;rsm;jziYf azmif;MuGydefcGufíaeaom
a&jyifwGif tvif;a&mifvufvsuf ½GufavSrsm;\ rnf;rnf;o@mefudkvnf; oefvsifbufrS Munfh½SKawGUjrifEdkif
av\/ xdktcsdefü oefvsifNrKdUawmifydkif;wGif ydk;a&mcsnfazmufwdkifvsuf? vGef;uav;rsm;udk b,fnmul;um
aw;oHuav;MuL;um &ufuef;,ufaeaom touf 16ESpfcefY½Sd oli,frysKdwOD;udkvnf; jrifawGUEdkifav\/
xdktcdkufrSmyif &ufuef;,ufaeaom rdef;rysKd½Sd&modkY touf 17ESpfcefY rdef;rysKd[k xif&aom oli,frwOD;ESifY
tapcHEiS w Yf al om touf 20cefY rde;f rysKw d OD;wdYk vma&mufMuav\/ &ufuef;,ufaeom oli,frvnf; vGe;f rsm;udk
vufcwfab;wGifwifcJYum NyKH;csKdaomrsufESmjzifY ...
]] tdk EG,Ef , G w
f yYkd gvm; ...vmMuyg vmMuyg ...}}[k qD;BuKzd w d af c:vsuf tdraf tmufxyf ok;H cef;ayguf
uRef;ckwifBuD;\ wckaomtpGef;wGif ae&mxdkifcif;csxm;av\/
]] ½SifjzL&JUykqdk;u rjywfao;bl;vm;? 'gjywf&if bmqufNyD; ,ufOD;rvJ ...}}
]] csnfacsmawG 0,fxm;wmawmY½Sdw,f? tJ'gudk zsifcsKyfzdkYvdkY ,uf&OD;r,f ...}}
]] EG,fEG,fvJ waeYurSjywfwJYykqdk;udk udkbkef;zdkY ykqdk;csKyfay;vdkufawmY udkbkef;[m odyfoabmuswmyJ?
½SifjzLeJY EG,fEG,fwdkYu erlemjyvdkufwm tawmf[efusaew,f? wcsKdU aMu;aiGjzKef;EdkifwJY ½SifarG;vSwdkY ½Siftkefbl;
wdkYawmif &ufuef;udkjyefNyD; *½kpdkufaeMu&NyD/ trSefvJ oabFmjynfu cgomawG? ydk;zvmawG[m tjrifaumif;?
tqifaumif;? aMu;xdkuftzdk;wefwmawmY rSefyg&JU? 'gayr,fY tJ'gawGudk ½SifjzLwdkYawmY rodao;bl;aygY? EG,fEG,f
wdaYk wmY cspo f ½l w dS tYJ wGuf &nf;pm;b0eJaY ewke;f udu k EG,Ef , G uf ,
kd w
f ikd f yd;k rnf;ykq;kd uav;rsm;? csn0f g yd;k eDazmuf
ykqdk;rsm; ,ufNyD;ay;vdkufwJYtcg? udkbkef;[m odyfNyD;oabmuswmyJ? [dk[mawGu abmf½Sd&if 0,fay;vdkuf½kHyJ?
bm cJ,Of;ovJ? udk,fwdkif ,ufay;&wmu tvGef apwemxufoefrS jzpfwmuvm;? toufESifYzvS,fNyD; cspfwJY
olrsm;[m tvGefav;pm;w,f ½SifjzL&JU ...}}[k pum;avavQmufajymqdkae&m? ½SifjzLrSm tcspf\t&omudk
em;rvnfao;&um; vnfwdkifuav;armYvsuf cyfNyKH;NyKH; em;axmifaeav\/
½SifjzLESifY ½Sifeef;EG,fwdkYum; i,fpOfuyif pdwfwloabmwl cspfcifvmMuaom oli,fcsif;rsm;jzpf\/
½Sief ef;EG,f 13ESpt f ½G,u f armifbek ;f jrifEY iS cYf spBf uKu
d af om owif;qd;k udMk um;&ojzifY cyf½UHG ½GUH jzpfomG ;zl;&m? aemufwzef
ta&vnfí ½Sief ef;EG,\ f wnfMunfjrifjY rwfaom pdwEf v S ;Hk aMumifY jyefvnfcifrifcjYJ cif;jzpfav\/ cgom? uwåyD g?
ouúvyfwu Ykd kd trsK;d orD;rsm;a½SmifMuOfzYkd aqmif½u G af &;wGi?f pdww f ul ,kd wf l aqmif½u G af eMuojzifv Y nf; wdik yf ifazmf
wdkifyifzufjzpfum? a½S;uxufxdk;í wrsKd;cspfcif&if;ESD;um aeMujcif;vnf;jzpfav\/
]] EG,fEG,f? uRefr &zl;wJY &wkwyk'fudk qdkjyr,f? em;axmifrvm; ...}}
]] tdk ...udkbkef;u &wk uAsm vuFmawG[m wdkif;a&;jynfa&; tcufBuKHwJYtcg rqdkaumif;bl;wJY }}
]] em;axmifprf;ygOD;? EG,Ef , G f oabmESpcf sKu d v f rd rYf ,f? &ufuef;taMumif;pyfxm;wm ...}}[k avwufí
]] Muifolay;onf? csnfao;ydk;,Suf ...}}[k rqkH;cif EG,fEG,fu NyKH;vsuf ...
]] [if ...wjcm;&wkqrkd vm; atmufarYaew,f ...}}[k ajym&if;? 4if;ud, k w f ikd rf mS ½Sijf zL\ om,maom
toHESifYqdkonfudk Mum;vdkao;ojzifY ...
]] ½SifjzL tvGwf&aerifYudk; ...}}[k ajymjyefav\/
]] 'Dtv,fy'kd u f av;awmY oabmusveG ;f vdYk EG,Ef , G f ayzl;vTmjywke;f u ul;Ny;D xm;vdu k w f myg? udb k ek ;f [m
&wkawG bmawG rBuKu d af yr,f?Y ola&;xm;wmuav;awGu rsupf ed YJ uGuu f u G u f iG ;f uGi;f jrifvmwmyJaemf ...}}
[k tysKdwOD;u rdrdcifyGef;onftm; csD;rGrf;onfudk EG,fEG,fonf txl;auseyfvsuf ...
]] bmrsm; oabmusaewmvJ jzLjzL&JU ...}}
½SifjzLonf toHaetoHxm; qGJqGJiifiifESifY ...
]] Muifolay;onf? csnfao;ydk;,Suf? wdkifazmufvsufom;? qef;uGuf0geD? axmifYwef;nDí? ae&DpGef;pGef;?
a*g,muRef;odkY? ,Gef;rnfqJqJ? wdrfrsufxJ0,f? ay:uJxdefxdef? tBudrfBudrfwnfh? vdar®mfta&mif? acgif&rf;tyGifY?
yrmcsiaYf omf? wjziYEf iS ;f Ed;k ? wlc½YJ ;kd wGi?f 0ufo;kd tyfp?D vufa½G;oDc?YJ cspn f iD ,fuRr;f ? vuf&mpGr;f vd?k cg;0rf;uspv f pf?
qD;ywf&pfvnf;? wpfwpfjrJjrJ? udkifrqGJ0HY? pdwf&Jrmefvdkuf? atmufydk;ESKdufvnf;? rusKduf&uf&uf? onftcufyif?
ydkufzufaxG;,l? arT;MuLMuLjzifY? MuifoljrwfEdk;? þykqdk;um;? ½G,fudk;odwfodwf? wHwif;ydwfvnf;? pdwfrcsonf?
wm½Snfqifvnf;? tjrifnpfaus;? wufrnfawG;cJY? a½TaoG;ESr? zl;pmrQí? b0Muifol? qifwrl[k? iif,l&ufuef;?
wyifyef;onf? pdwfrSef; csifY&JayGawmYNyD ...}}
]] Munfph rf;yg EG,Ef , G &f ,f ...udb k ek ;f a&;xm;wmuav;u? naecif; wdraf wmifwrd v f yd f rsuEf mS jyifrmS
vdar®mfa&mif acgif&rf;tyGifYvdk [yfaewmeJY? EG,fEG,f,ufay;wJY ykqdk;ta&mifeJY wljyefowJY/ NyD;awmY EG,fEG,f
udk,fwdkif 0ufodk;xdk;csKyfay;xm;wmudk? cg;rSmvJ wif;wif;usyfusyf r0wf0HYbl;wJY? atmufydk;vJ rusKduf&ufbl;wJY?
ykq;kd aMurGuek rf mS pd;k vdaYk ygYaemf? wHwif;xnfh ydwx f m;zdv Yk J pdwrf csb;l wJ?Y ykq;kd uav;udak wmY cspo f v l uf&mrdYk ayGUzuf
erf;½SKyrf ad o;owJ?Y jzLjzLawmif onf&wkuzkd wfNy;D wrsK;d jzpfrad o;w,f? EG,Ef , G f zwfwt YJ cgrsm; b,fEY , S af ervJ}}
[k cyfwnfwnf NyKH;íajymqdkav&m ...
]] tdk ...'Dtydk'fxuf tpydk'fu omNyD;aumif;ao;w,f? jrifolai;onf a½TaoG;ewfoGif ...qdkwJY
tydk'faygY ...}}[k pum;rqufbJaeav&m ...
]] uRefru tv,fydk'fom ul;rdwmudk;? tJ'D ayzl;vTmudk ay;ygOD;? okH;ydk'fpvkH; ul;yg&apaemf EG,fEG,f }}[k
awmif;av&m? ½Sifeef;EG,fuav;um; cspfol\&wkudk Mum;&ojzifY? c&D;xGufoGm;aom cifyGef;onftm; ydkrdkí
vGrf;qGwfum cPrQ awGa0rd½Smav\/
]] 'gxuf EG,fEG,f&JU? udkbkef;u c&D;tvGefxGuf&yguvm;? bmawGrsm; vdkufvkyfae&ovJ ...}}
]] rajymwwfygbl; ½SifjzL&,f? avSoif;udpöawG? NyD;awmY arSmf0ef;e,fbufu t&yfawGrSm ½SifjzLwdkYvdk
vlux Hk tH rsK;d orD;awGukd babFmjynfuukerf ok;H bJ &ufuef;pifawG yd*k ½kpu kd zf Ykd a[majymaew,f xifyg&JU? wk;d wd;k
wdwfwdwf vkyfae&wmyJ ...}}
]] udkbkef;[m t½G,feJYrvdkufbl;? odyfawmfwmyJaemf ...tbuqdk&if odyfNyD;csD;rGrf;wmyJ? 'Duav;[m
txG#t f jrwfa&mufO;D rSmwJ?Y ezl;us,Nf y;D em;½Guu f m;Bu;D eJY ajymvdu k wf YJ pum;oHuvJ toHvNHk y;D tvGeaf tmifw,f?
trSwfwrJYrsm;ajymvdkuf&if vefYvefYoGm;wJY toHrsKd;[m rkcs OuúXjzpf&r,fY toHyJwJY ...}}
]] EG,fEG,fwdkY bbbk&m;vJ 'DvdkyJ csD;rGrf;wmyJ? 'gayr,fYav EG,fEG,fYtay:awmY odyfNyD;MuifemwmyJ }}
[k cifyGef;onftm; csD;rGrf;onfudk auseyfpGm axmufcHvdkufav\/
]] tbrSmvJ oltajymaumif;wmeJY waeYu abmf 5ydóm xkwfay;vdkufw,f? armifbkef; tokH;vdk&m
okH;ygwJY? NyD;awmY 'djyif aMu;a&wwfawGqDuvJ wwfEdkifoavmuf 2ydóm 3ydómpD ay;MuowJY? 'gawG[m
avSawG? jrif;awG 0,fzdkYaqmifxm;wJY aiGawGqdkudk; ...}}
]] [kww f ,f ½Sijf zL? tdrrf mS vnf; olyikd yf pön;f eJY bbbk&m;ydik w f yYJ pön;f awG w0ufausmu f ek Nf y?D 'gYaMumifv Y J
auseyfcspfcifaeMuwmaygY ...}}
]] waeYu avStavmif;tpm;eJY wGHaw;acsmif;u pkefvmwmudk ylwaubk&ifcHu ar;jref;ao;w,fqdk?
olYbmom avSavSmfwm bmar;p&m½SdovJ ...}}
]] tvum; ar;wmyg? udkbkef; avSoif;awGqDoGm;NyD; tjyefrdk;csKyfawmY bmawGBuHpnfaeovJ? avSoif;
b,favmufzGJUNyD;yvJ? vli,fawG avSoif;rSm 0goemygMu&JUvm;eJY tar;vTwfw,fxifyg&JU ...}}
]] waeYu bbeJpY um;ajymwke;f uRerf Mum;vdu k rf w
d ,f? ab;vlawG tdref ;D csi;f awGu ESKwv f zHk Ykd ta&;Bu;D
owJY? tbvJ pdwfacgif;rmwJY tdrfawGem;rSm pDrHrSjzpfr,fwJY? 'gawG[m bmwdkifyifMuwmvJ[if ...EG,fEG,f
rodbl;vm; ...}}
]] rod&ygbl; ½SifjzL&,f ...wcgwav ar;jref;MunfhwJYtcg ajymoifYwmjzpf&if EG,fEG,f od&rSmyJwJY?
'geJYyJ aMomf ...olYudkar;wm rBuKdufbl;xifyg&JUavvdkY tomaevdkuf&wmyJ ...}}
]] uRerf udak wmYajymw,f? use;f rmoefprG ;f Ny;D a,mufsm;yDowJo Y ?l ud,k t
Yf rsK;d ud,
k AYf 'k b
¨ momeJY ud, k w Yf ikd ;f jynf
cspwf o YJ u
l kd ,l&r,fw?YJ tJ'v D dk *kP½f NdS y;D twef;jrifY ½kyaf csmwJY rde;f uav;awGu jyKjyifvu kd rf ,fq&kd if vkvifysKad wG
tzdk;wefvmr,fwJY ...}}
]] oluawmY vkrH ysKad wGawGUwdik ;f 'Dvkd ajymajymaewmyJ? a[m ...tcsed af wmif vifo Y mG ;Ny?D r,fr,fb&k m;
arQmfaea&mYr,f ...}}[k 6tdrfcefYjcm;aom rdrdtdrfodkYjyef&ef ckwifay:rSqif;vdkufav\/
½Sijf zLvnf; ckwifay:uqif;um tdraf yguftxd vdu k yf v
Ykd su?f ]]oGm;awmYaemf EG,Ef , G f ...}}[k ESKwq f uf
pOfwGif? ½Sifeef;EG,frSm rdNidrf;omudk rdrdaemufuxm;í xGufvmcJYav\/

tcef; ( * )

0g;okH;jyefcefYoGm;rdvQif ½Sifeef;EG,f\aemufrS tGwfueJjrnfoH Mum;&ojzifY vSnfhtMunfhvdkuf? rdNidrf;om


vlq;kd ESpaf ,mufu csKyu f ikd af eonfujkd rifojzifY eD;&mtdrw f aqmifwiG ;f odYk 0ifajy;rnftvky?f tjcm;vlq;kd 3a,muf
wdoYk nf vsijf refpmG zrf;csKy?f yg;pyf t0wfqv Ykd suf vSn;f wpD;ay:odw Yk ifNy;D tajy;armif;ESio f mG ;av\/ vlq;kd rsm;rSm
rsuEf mS wGif t0wfpnf;xm;onfu waMumif;? ae0if&w D a&m arSmifpysK;d Nyw D aMumif;aMumifY rnforl nf0g[k rodEikd yf J
½kef;uef&if;om vdkufygoGm;&av\/ tdrfeD;em;csif;wdkYvnf; ½kef;&if;qefcwf qlnHoHMum;&í? xGufajy;vmMuum
Munf½h KS Muaomtcg? vJavsmif;aeaom rdNird ;f omudk awGU&ojzif?Y BuK;d rsm;udak jzvsuf tusK;d taMumif;udk ar;jref;
Muavonf/ rdNidrf;omvnf; yg;pyfudk zGifYEdkifvQif zGifYEdkifjcif;? ]]tr,fav; ...udk,fusKd;enf;ygNyD? vkyfMuygOD;?
EG,Ef ,G yf goGm;NyD ...}}[k aoG;½l;aoG;wef;jzpfou l o
YJ Ykd atmf[pfum? oefvsi0f efrif;\tdro f Ykd ta&mufajy;av\/
oefvsif0efrif;vnf; taMumif;odonfESifYwNyKdifeuf xdyfudkaoG;a&mufum ...]] igrcHbl;? b,folYOmPfvJ?
'Dtaumifjzpf&r,f? tckvu kd rf ,f tckvu kd rf ,f ...}}[k jyifqifaecdu k ?f tdref ;D em;csi;f cifrifov l t
l rsm; a&muf½dS
vmMuav\/ a,mufsm; vli,fvlBuD;wdkYrSm "m;vSHudkifcGifY r½SdojzifY 0g;&if;wkwfrsm;? wlrsm;? ykqdefrsm; awGU&m
udkifqGJMuvsuf vlw&mausmf pkrdav\/ xkdtxJrS tajrmftjrif½SdolwdkYu oefvsif0efrif;tm; oefvsifNrKdUtwGif;
taMumif;BuD;i,f½SdvQif rif;vkvifrsm;½Sd&mXmeodkY csufcsif;wdkifwef;&rnf Oya'½SdaMumif; owday;MuaomtcgrS
owd&vsuf ...
]] a[Y ...tukerf vdu k cf MYJ ueJ?Y 4-5a,mufom vdu k cf MYJ u ...}}[k rif;vkvifrsm;\XmeodYk vmcJMY uav\/
oefvsif0efrif;um; a'goBuD;aom trlt&mESifY vkvifacgif;vkyfoltm; wdkif;wef;ajymqdk&m? vkvifacgif;rSm
pdwfrygYwygESifY at;aq;pGmajymqdkaeaomaMumifY? ]] a[Y toufao&if aoyap ...rcHbl;uG? 'if;tBuHyJ }}[k
oefvsif wGb J uf0eftrd o f Ykd oGm;jyefav\/ ]] 0efrif; ...0efrif; }}[k 0if;aygufu ac:vdu k v f Qi?f b,ausmo f o
l nf
uRef,kHrsm;tm; rD;½SL;wdkifudkapudkifvsuf xGufvmum? ]] tdk 0efrif;BuD;ygvm;? b,fYES,fjzpfvmovJ }}[k qD;BuKd
ar;aomtcg? oefvsif0efrif;rSm tuJcwf&if; ...
]] usKyforD; vlqdk;awGcdk;oGm;vdkY rif;vkvifacgif;rsm;udk wdkifw,f ...*½krpdkufbl;? usKyfwdkYbmom ½Sm&
awmYrSmyJ }}[k ajymav&m ...
]] tdk ...w,fru kd w
f aYJ umifawG? csucf si;f ta&;,lygapYr,f? uk, d w f ikd v
f J ½SmawmfrMl uyg? uav;rav;ES,f
w,fuHqdk;wmudk; ...}}[k nnf;wGm;vdkufav\/
oefvsi0f efrif;rSm tpyxru b,ausmo f t l m; pGwpf rJG ad v&m? b,ausmo f u l , kd w f ikd f at;at;aq;aq;
£a`E&´ & awGUjrif&aomtcg rnfo\ l vufcsu[ f rk awG;wwfatmif jzpfíaeav\/ armifbek ;f jrifv Y nf; r½So d jzifY
rnforYkd nfyHk vdu k vf ½H mS azG&rnfukd pOf;pm;awG;awmae&m? aemufq;Hk wGif vSn;f rsm;toGm;tvmudk vlcpJG aHk xmuf&ef
tBu&H ojziYf vlw&mcefu Y kd 2a,mufwwG?J 3a,mufwwGJ nwGi;f csi;f apvTwv f u kd af v\/ od&Yk mwGif oef;,dr;f tcsed f
eD;onfhwdkifatmif owif;tpterQrMum;&ojzifY rSKdifawGcsum ikwfwkwfxdkifí ae&½Smav\/
½Sief ef;EG,u f av;rSmum; ½ke;f &if;uef&if;yif vSn;f wwef? avSwwefjzifY ygoGm;&½Sm&m? oef;acgiftcsed w f iG f
awmwGif;wae&modkY a&muf½Sdav\/ b,ft&yf b,fa'oudk a&mufonfrod? armyef;vSonfvnf; waMumif;
Nird o
f ufpmG aeav&m? opfyifBu;D rsm;udk avcwfvsuf qnf;vnf;oHrsm;udk oJo Y rYJ QMum;&aomtcgrS av;ql"mwfyHk
a½Tw*d Hk awmifapmif;? qifajcavsm opfawmBu;D wGif a&muf½adS eaMumif;od&av\/ (xdpk Oftcgu a½Tw*d u Hk ek ;f awmf
ywfvnfwGif awmtwdjzpfvsuf? om;aumifrsm; xlxyfaomae&mjzpf\/ 1264ckESpfüyif usm;waumif tqdkyg
awmxJrS apwDay:odkY wufa&mufzl;ao;\/)
vlq;kd rsm;um; ½Sief ef;EG,u f av;tm; wkwx f m;aomBuK;d rsm;udak jzum? toifyY gvmaom zsmESiYf tke;f 0ef;
wckcH *Gr;f xd;k apmifwxnfuakd y;vsuf 4if;wdrYk mS ab;od0Yk ikd ;f xdik af eMu\/ vlq;kd wa,mufum; opf½u G af [mif;rsm;udk
rD;cwfausmufjzifY rD;nSrd KS w½f KS Ud av&m? rMumrD rD;awmufrsm; xGuaf y:ívmcJaY v\/ vlq;kd 5OD;rQjzpf&m? xdak e&mwGif
4if;wd\ Yk rsuEf mS rsm;udk rzk;H uG,af wmYb?J at;aq;aomtrlt&mESiYf tuJcwfí Munf½h KS aeMuav\/ ½Sief ef;EG,u f m;
tarmajyí tm;tifjynfhwif;onfESifY wNyKdifeuf ae&mrS xajy;rnfvkyf&m? vlqdk;rsm;onf a½SUu wm;qD;Mu\/
]] vkrH av; rajy;eJ?Y ajy;&if rvGwb f ;l aemf? Ny;D awmY 'DawmrSm usm;awG½w dS ,f? 'du Yk Mkd unfh ...'DaoewfawG
"m;awG[m vludkaMumufvdkYr[kwfbl;? awmaumifudkaMumufvdkY ...}}
]] awmaumifuu kd Nf y;D taocHr,f? ½Siw f vYkd ufxJ raebl;? ½Siw f Ykd bmjyKvYkd uRerf udk rw&m;ac:vm&ovJ}}
[k wif;rmaomtrlt&mESifY &efawGUav&m ...
]] ac:wJt Y aMumif; eufjzef odvrd rYf aygY? uaeYn at;at;csr;f csr;f tdyyf g? b,forl S vkrH av;udk vufzsm;eJY
xd0HYMur,f r[kwfbl; ...}}[k tBuD;tuJvkyfolu ajymaomtcg? ½Sifeef;EG,frSm ajy;ívnf; wu,fvGwfrnf
r[kwaf Mumif;udk od&ojzif?Y zsmay:wGif ud, k uf av;udyk pfvu JS m ...]] udbk ek ;f a& ...EG,Ef , G t Yf jzpfukd Munfv h n S hf
ygOD;? om;ypfr,m;ypf c&D;oGm;wJo Y rl Ykd ud,
k rYf ,m; 'kua© &mufa&maygY }}[k vSKu d v f KS u
d v f vJS JS idak Mu;G vdu k &f m? vlq;kd rsm;yif
oem;aomtrlt&modkY ajymif;vJvmMuav\/
½Sief ef;EG,u f m; cspo f El iS aYf 0;í ab;&ef rnfuo YJ aYkd wGUrnfrod? rcsw d ifuJ 0rf;enf;yufvufjzpfum? ckaecg
udb k ek ;f rsm; jyefvm&if ZeD;onfurkd awGUvkdY a'gif;awmufatmif ½SmazGae½Sma&mYr,f? [dak jy;onfvmT ;eJY r,m;cspw f YJ
aZmaMumifY aomu tvGeaf &muf½mS awmYr,f[k awG;rdaomtcg? rsu&f nfrqnfEikd af vmufatmif jzpf&½Smav\/
ab;&efawGUí uGJuGm&aomaMumifY aemufaemufu MuifemcspfcifpGm aexdkifcJYykHwdkYrSm ydkrdkowd&apvsuf? udkbkef;
a& ...aouGJruGJ? ½SifuGJjzifY uGJMuaygY[k Budwfidk&if; axGaxG&m&m pOf;pm;tcsdefukefav&m? MuufOD;wGefomom
tcsed u f srS tdyaf ysmo f mG ;½Smav\/ vlq;kd rsm;um; ½Sief ef;EG,u f av;tm; bmrQrajym? xGurf ajy;atmifom 2a,muf
wvSnhf 3a,mufwvSnhf tdyMf uvsu?f rD;zdrk sm;ESiYf apmifí Y aeMuav&m? jrifrY m;aomopfyifrsm;Mum;rS tvif;a&mifukd
jrif&onfESifYwNyKdifeuf ]] a[Y xMu xMu? t½kPfusif;NyD }}[k ajymqdkvsuf½SdMuav\/
xdktcdkuf ½Sifeef;EG,fuav;vnf; ½kwfueJ tdyf&mrSxum xdkifvdkufav&m? vlqdk;wa,mufu
0g;usnfawmufwckESifY a&rsm;xkwfay;ojzifY rsufESmopf&½Smav\/ wnvkH;idk&aomaMumifY rsufvkH;rsm;rdkYvsuf
tdyaf &;r0aom rsuv f ;Hk tdrrf sm;rSm used ;f pyfvsuaf e½Smav\/ rsuEf mS opfNy;D aemuf a½Tw*d b Hk &k m;Bu;D odYk &nfreS ;f um
OD;cs½Sdcdk;í ig;yg;oDvudk cH,lav\/ xdkYaemuf y&dwf? arwåmokwfrsm;udk ½GwfqdkNyD;vQif ...
]] bk&m;wynfah wmfonf i,fpOfawmifaus; tuav;t½G,u f wnf;u o&P*kw H nfjrv J suf ig;yg;oDvudk
vkHNcKHpGm apmifYxdef;cJYygonfbk&m;? bk&m;wynfhawmfr\ cifyGef;onf udkbkef;onfvnf; olwxl;udk rw&m;ojzifY
rnfonfhtcgrQ rjyKcJYyg? onftwdkif;rSefvQif bk&m;wynfhawmfr\ 0#f'ku©udk vGwfajrmufatmif u,frawmfrlyg
bk&m; ...}}[k OD;csítqkH;wGif? zcifBuD;rSm pdwfucyfBuD;BuD;rdkY wdkifeJYacgif;eJY½dkufNyD; ylaqG;'ku©a&muf½Smrnf/
rdcifBuD;rSm wOD;wnf;aom orD;uav;twGuf t½l;rBuD;vdk jzpfae½SmawmYrnf/ cifyGef;onf udkbkef;rSm ZeD;udk
rawGUojzifY ajrmarYatmif 'ku©a&mufMu&rnfhta&;udk awG;awmrdaomtcg? ]] tdk tdk bbbk&m;&JU? orD; 'DrSm
½Sdw,fvdkY odawmfrrlMubl;vm; }}[k toHxGufidkaMuG;vdkuf&m? vlqdk;wa,mufrSm rsuf&nfrsm;0dkif;ívmatmif
oem;ae[efwal v\/ od&Yk mwGif 4ifwrYkd mS aponfu h Re?f xGeo f nfEh mG ;uJo
Y Ykd wyg;uRejf zpf&um;? rnforYkd QrwwfEikd b f J
rsufESmvTJum? ½Sifeef;EG,f xGufrajy;&efudkom t&dyftajcMunfhí aeMu&av\/
txufopfyifudkif;rsm;tMum;rS tvif;a&mifonf wpwp ydkrdkawmufyvmav&m? opfawmtwGif;½Sd
vSKyf½Sm;aeonfht&mudk vlrsm;onf xifxif½Sm;½Sm;jrifawGU&av\/ xdktcdkuf cyfvSrf;vSrf;rS uif;ykef;xm;aom
vlqdk;wa,muf\ tcsufay;oHudkMum;&ojzifY? vlqdk; 4a,mufonf aoewfrsm;udk aumuf,lMuav\/
EG,fEG,fonf vlqdk;rsm;tvpf xGufajy;av&m? 0g;w½dkufcefYwGif jyefrdvsuf ]]rajy;ygeJY vkHrav;? rvGwfEdkifygbl;}}
[k ajymqkdoHudkMum;&av\/ uif;ykef;xm;oluvnf; tcsufwcgay;jyef&m? vlqdkrsm;onf aoewfrsm;udkcsvsuf
rwfwwf&yfaeMupOf? uif;orm;rsm;aemufrS b,ausmfolESifY aemufygaoewfudkifESpfOD; csKHEG,fopfudkif; um&H
xm;onfhtxJodkY a&muf½Sdvmav\/ b,ausmfolu tcsufjyvdkufonfESifYwNyKdifeuf? vlqdk;tm;vkH; xGufcGm
oGm;Muav&m? b,ausmfolrSm ESKwfcrf;arG;udk vufwzufuoyf&if; ...
]] b,fYES,f vkHruav;? nu aumif;aumif;tdyfaysmfygp ...}}[k ar;jref;um NyKH;NyKH;BuD;Munfh½SKae&m?
½Sifeef;EG,fonf xdktcgusrS b,ausmfol\tBuHOmPfudk em;vnfawmYojzifY? rsufESmudk wif;EdkiforQ wif;rmpGm
xm;vsuf ...
]] 'g awmYftBuHaygY? w,fawmfwJY vl,kwfrm? 'DvdkeJYr&bl; ...}}[k ajymajymqdkqdk xGufajy;rnftvkyf?
b,ausmfolonf vsifjrefpGm zrf;udkifvkdufNyD;aemuf ...
]] rajy;ygeJY vkHruav;? rvGwfEdkifygbl; ...}}[k ajymqdkumaeav\/ ½Sifeef;EG,fvnf; b,ausmfol
vufxJrS udk,fudkaqmifY½kef;um tBuH,líaecdkuf ...
]] usKyfrSm oef;acgifausmf tcsdefuwnf;u oefvsifu rtdyfrae vmcJY&ygw,f? EG,fEG,fYudk cspfwYJaZmeJY
b,favmufpGefYpm;&w,fqdkwm MunfhygOD; ...}}
]] awmfYxuf,kwfrmwm ZrÁLrSmr½Sdbl;? uRefrrSm umrydkifvifeJY? a½S;u olaX;om; 4a,mufvdkjzpfrSm
raMumufb;l vm;? awmYu f kd b,fawmYrS rBuKu
d b
f ;l ? taocHr,fov d m; ...}}[k Burd ;f 0g;aomfvnf;? ta&;rvkyo f nfh
trlt&mESifY ...
]] vl,w k rf m xifxif xifygawmY EG,Ef , G ?f a½S;u od0&mZfrif;Bu;D [m olpY pfoBl u;D &JU Muif,mrSe;f od&ufeYJ
pGv
J rf;yk?H aumovrif;Bu;D jyom'fr,fukd pGv J rf;ykw
H u Ykd kd Mum;zl;&if? usKyf pGv
J rf;cspcf ifwm vGev f eG ;f r,frxifygbl;uG,f
vkHr&,f ...}}
]] [dku bk&m;avmif; ...awmfu bmavmif;vJ? uRefrudk jyefydkY? rydkY&ifvJ owfypf? toufeJY½Sdwkef;awmY
woufr&bl;rSwf ...}}
]] t[kwfyg vkHruav; ...vkHruav; a½TarwåmrQr,fqdk&if? tdrfuaumifrawG tukefvkH; armif;cs
vdkufygYr,f? a½Twd*kHudk,fawmfBuD; pl;&ygapYuG,f ...}}
½Sief ef;EG,u f m; em;uav;ESpzf ufukd ydwx f m;vsuu f xGuaf ygufuo kd m Munfíh aeavojzif?Y tEkEiS rYf &rSe;f
odaom b,ausmfolonf rsufESmxm;wrsKd;wif;vsuf ...
]] udkif; ...eifYudk tEkeJY&rvm; ajymaewm? r&&if tMurf;ukdif&vdrfYr,f ...}}
]] owfypfvdkuf ...ckowfvdkuf? 'Dvdk rsKd;zsufvl,kwfrmeJYraygif;bl; ao0HYw,f ...}}
]] rowfb;l ...rowfbeJ YJ ig&atmifBurH ,f ...}}[k twif;qGaJ v&m? ½Sief ef;EG,u f av;rSm tm;½So d rQ
½kef;uefíaeav\/ b,ausmfol\ nmbufvufarmif;onf ½Sifeef;EG,f\vnfyif;udk &pfywfrdav&m?
½Sifeef;EG,fonf tm;ukefudkufcJojzifY? b,ausmfol\vufarmif;rS aoG;rsm; ,dkpD;usav\/ b,ausmfolvnf;
tom;xdojzifY rde;f rom;uav;[k rnSmwmbJ vnfrsKu d n kd pS vf ukd &f m? tm;EGUJ aomrde;f uav;rSm yufvufuav;
vefum aysmaY cGusomG ;½Smav\/ b,ausmo f v l nf; rdrt d BuaH tmifNy[ D k wd&pämefEiS rYf jcm; oem;zG,jf zpfysuaf eaom
rdef;uav;ay:rScGpD;um umrarSmif0ifcdkuf? ½Sifeef;EG,fuav;vnf; owd&vmjyefojzifY? twif;uefaMumuf
½kef;z,fí ae½Smav\/ odkY&mwGif tm;csif;rrQojzifY atmufrS tarmqdkuf? yifYouf½SLum &ifuav;wckefckefESifY
ae½Smav&m? b,ausmfolum; om;aumifawGUaom okeu©yrm? rkef,dkaompdwfjzifY tay:rS Avuúm,jyKrnf[k
ykqdk;pjyifumaecdkuf? csKHxJrS rarQmfvifYaom touf 20cefY rdef;uav;wa,muf ay:aygufvmav\/ xdk
rdef;uav;um; rsufvkH;uRwfxGufrwwf jyL;us,fpGm pl;pdkufMunfh½SK&if;? b,ausmfol\ ausmukef;udk "m;ajrmif
wvufjzifY csdef½G,fxm;av\/
tqdyk g rde;f uav;um; b,ausmo f \ l ZeD;rsm;wGif tygt0ifjzpfaom u&iftrsK;d orD;uav;jzpfav\/
nOfhOD;,Hu b,ausmfolESifY uRef,kHrsm;wdkifyifonfudk acsmif;ajrmif;em;axmif&mrS taMumif;udkodojzifY
aemufa,mifcí H vdu k yf gvmjcif;jzpfav\/ od&Yk mwGif a,mufsm;ajcvSr;f udk rDatmifrvdu k Ef ikd af omaMumifY waMumif;?
b,ausmfol\ uRef,kHrsm; rjrifatmifykef;uG,f&onf waMumif;rsm;aMumifY tcsdeftenf;i,faemufusav&m?
b,ausmfolESifY ½Sifeef;EG,f pum;ajymaeMupOf a&muf½Sdvmjcif;jzpfavonf/ odkY&mwGif xdktcsdefu 0ifrdvQif
b,ausmo f \l ab;&efukd pd;k &dr&f ojzifY ,ckuo YJ Ykd a½SUavmwBu;D ESiYf wPSmrmefraJ ecdu k ?f toHrMum;atmif0ifcjYJ cif;
jzpfav\/
b,ausmfolum; rdrdydkifNyD[kxifí BuKd;pm;aomfvnf;? atmufu wwftm;orQ ½kef;uefaomaMumifY
tBut H xrajrmufao;bJ½&dS m? u&ifrav;rSm udik x f m;aom "m;a`rmS ifjzifY b,ausmo f \ l ausmudk tm;ukef a`rmS ufí
tpdu k v f ukd ?f &dyu
f eJjrifrad om b,ausmo f o l nf ab;odaYk ½Smifwrd ;f um vufjyefcwfí zrf;vdu k o
f jzif?Y u&ifrav;
"m;udkifxm;aomvufudk qkyfudkifrdav\/ 4if;\oefrmaomvufBuD;jzifY vdrfícsKd;vdkuf&m wAspfAspfjrnfvsuf
"m;vGwfusoGm;onfudk aumuf,lNyD;vQif ...
]] [JY trsKd;,kwfr ...eif bmvdkY vdkufvm&wmvJ [if ...}}[k tpdrf;vdkuf0g;pm;rnfh rsufESmrsKd;jzifY
rD;awmufrwwfMunfh½SKav&m? u&ifrav;rSm vufuvnf;emusifvSaomaMumifY a'goxGufvGef;vSojzifY?
b,fvufjzifY b,ausmfol\yg;udk vSrf;íykwf&if; ...
]] [JY acG;rsK;d ? eifxY uf,w k wf m eify½J w dS ,f? igYuv kd J eif'v D kd twif;vkyNf y;D awmY igYukd wESpaf vmufaygif;Ny;D
awGUu&m eifvdkufaewmyJ ...}}[k a&½Gwfav&m? b,ausmfolrSm tvGefa'goxGufcdkufjzpfojzifY? vufxJ½Sd
"m;a`rSmifjzifY xdk;vdkufav\/ u&ifrav;um; trdk;a&[k wcGef;omatmfNyD; vJusoGm;½Smav\/
]] owfvu kd f ...tJ'"D m;a`rmS ifex YJ ;kd vdu k yf gvm; ...}}[k ½ke;f uefaeaomfvnf;? b,ausmo f rl mS usm;ydecf J
cJvsuf? twif;zufvSJae&m? uGrf;w,mnufrMumcifyif ½Sifeef;EG,frSm yufvufvefum usíoGm;½Smjyefav\/
b,ausmfolvnf; "m;a`rSmifudkab;odkYcsum pm;awmfac:rnftvkyf? ausmufcJBuD;wvkH;onf b,ausmfol\
OD;acgif;udkxdrSefNyD;aemuf? a½SUodkYxdk;ívJusoGm;av\/ xdktcdkuf touf 40ausmfcefY vlBuD;wa,mufonf
½Sifeef;EG,fuav;tm; ayGU,lvsuf twif;xGufajy;&m? cJrSefoHMum;í tajy;vmMuaom b,ausmfol\ uRef,kH
rsm;rSm &if0rS aoG;tdkifvsuf½Sdaom u&ifrav;ESifY OD;acgif;jyJívJum ajrmarYaeaom rdrdwdkYocifudkjrif&ojzifY?
wa,mufuayGU,lpOf? usefajcmufa,mufrSm awmwGif;odkYrSef;qum aoewfoHw'dkif;'dkif;jrnfatmif vdkufvH
ypfcwfíaeMuav\/ 4if;wdkYrSm tcsdef uGrf;w,mnufcefYrQ aemufusav&m? ½Sifeef;EG,ftm; u,f,lol b,fqD
ajy;onf[k rodvdkufbJ ½Sd&av\/ odkY&mwGif vloGm;Edkif&m awmifapmif; opfyifBuD;rsm;ab;rS ½SmazGvsuf½SdMu&m?
cRifueJ toHMum;&NyD;aemuf a½SUqkH;vlwa,mufrSm vSHxkwfcsif;cwf &ifwGifpdkufvsufvJusojzifY weYf&yfaepOf?
aemufwzef vSBH u;D wpif;rSm opfyifwyifwiG f wrdu k cf efv
Y o HS mG ;jrKyaf tmif pdu k vf mjyefaomtcg? tm;tiftvGeBf u;D ol
jzpf&rnf[k aoewfESifY &rf;q ypfcwfNyD;vQif? aemufqkwfíjyefMuav\/
a½Twd*kHukef;awmf\ &mxkaxmifY opfawmrsm;twGif; opfyifjrifYay:rS wyifysHul; wyifwGifjrL;vsuf
½SdMuaom aus;iSufwdkYonf 4if;wdkY\atmufrS xl;qef;pGm ajy;vTm;aeaom vlom;ESpfOD;udk Munfh½SKaeMuav\/
vlBu;D um; rde;f rysKu d av;tm; ykc;Hk xufwiG w f ifvsuf cyfow k of wk o f mG ;vsu½f adS v&m? b,fvufwiG v f nf; aoewf?
vSH½Sif? av;jrm;? vG,ftdwfwdkYESifY ½SKyfayGíaeav\/ ab;&efvkHNcKHavmufNyD xif&aomae&modkY a&mufaomtcg?
ykc;Hk xufrS rde;f uav;udck svsu?f a&bl;awmif;rSa&jzifY qGwzf se;f í OD;acgif;udv k KS yv
f u
kd &f m rde;f uav;\rsuv f ;Hk onf
wjznf;jznf;yGifYívmav\/ rdef;uav;onf owd&onfESifYwNyKdifeuf &if0wfavsmusonfudk uAsmu,m
0wfwJYum ]]tr,fav; taz&JU ...jrif0HYao;&JUvm; ...}}[k ykckH;udkzufí idkaMuG;½Smav\/
]] vkHruav; wdwfwdwf ...ridkygeJYuG,f? tazeJYawGUNyDyJ[m? tdrfay:rSm taz xrf;ydk;eJY ½dkufxm;cJY
uwnf;u 'Dtaumif&Y ef rat;ao;bl;vdYk awG;rdom;? 'gayr,Yf aoG;aomufrmS ajc&G o H if;rsm;wJo
Y rl Ykd pdwcf scw YJ ,f?
jzpfykHajymprf;ygOD;uGJU ...}}[k ar;jref;av&m? ½Sifeef;EG,fonf ½SifjzLwdkYtdrfoGm;&mrSpí tjzpftysufudk jyefvSef
ajymqdkíaeav\/
]] tdrf; uHaumif;vdkY tazeJYawGUwm? aemufudk rdef;rom;csnf; b,frSrxGufeJYaemf? 'Dae&m[m taz
yke;f atmif;Ny;D wcgwcgrS oefvsib f uf penf;emvm&w,f? Ny;D awmY 'Dae&mrSm tazwdYk tok;H cszv Ykd J pOf;pm;xm;vdYk
ae&m'vpyf usm;raMumuf ajrGr½GHU vSnfhae&wmaMumifY? orD;udk u,fEdkifwmyJ ...}}
]] tazu udb k ek ;f rodapeJOY ;D vdYk waeYu ydwx f m;cJv Y Ykd ukb
d ek ;f udk rajymrdwmeJY ckvjkd zpf&wm? udb k ek ;f od&if
olYoli,fcsif;awG tapmifYxm;cJYrSmyJ taz&JU ...}}
]] [dkwkef;uawmY taz oefvsifrSm½SdrSef; olod&if? olYtarudk taMumif;Mum;rSmaMumifYuGJU? tazvnf;
ESpfaygif; 20awmif uGJaewm ...awGUcsifom;aygY? 'gayr,fY 'Dxuf ta&;BuD;wJYudpöawGaMumifY rawGUvdkjcif;
jzpfw,f? armifbkef;od&if aerSmr[kwfbl;? ckawmY olYudk wenf;enf;awGUatmif BuKd;pm;&awmYr,f ...}}
]] tazvm&if uRefrwdkYtdrf vkHNcKHygw,f? bbbk&m;eJYawGU&if odyf0rf;omrSmyJ ...}}
]] rawGUcsifao;bl;uG,f ...ta0;u ½kyfzsufNyD; orD;wdkYtdrfem;vJ a&mufyg&JU ...½SifjrwfvSudkvnf;
jrif&yg&JU? tazYpdwfudk renf;csKyfwD;xm;&w,f ...}}[k ajym&mu? ½Sifeef;EG,fuav;\ udk,fvkH;udk,fayguf
acsmarmvSyyku H kd tvGeq f w d Nf ird af omawmxJwiG f ESpu f , kd w
f nf; awGUBuK&H &m? vlBu;D rSm ]]igYom;rde;f r ...igYorD;ESiYf
rjcm;bl;? ig bmaMumifY pdwfrdkuf&ovJ ...}}[k twGif;Budwf tjypfwif[efwlvsuf? ½Sifeef;EG,frjrifcdkuf 4if;\
vufarmif;udk pyg;vkH;waxmufcefYeufatmif "m;a`rSmifYESifYxdk;vdkufav\/
vufarmif;emoGm;ojzifY tm½kHajymif;oGm;rS vufudkESdyfaepOf? ½Sifeef;EG,frSm uav;trlt&mjzifY ]] tdk?
aoG;awGeJY bmjzpfwmvJ ...}}[k jymjymovJ ar;av&m? ]]orD; csDydk;vmwkef;u opfudkif;NidwJYae&mu aoG;
jyefxu G v f Ykd ...}}[k vS;D vTaJ jymqdv k udk af v\/ xdaYk emuf acR;rjzpfol qmrGwrf nfukd pOf;pm;rdojzif?Y vG,t f wd x f rJ S
trJuifudkxkwfum ]]udkif; orD;? 'gyJ pm;p&m½Sdw,f ...}}[k xkwfay;av&m? ½Sifeef;EG,frSm trJuiftwkH;rsm;udk
Nrdef½SufpGm pm;aomufaeav\/
]] aexef;wzsm;avmuf½SdvmNyD ...'DawmY [dktaumifY&ef pdwfrcs&ao;bl; orD;? 'Dtcsdef pxGufNyD;
'vbufu vSnfh0if&r,f? qdyfurf;rSm avSrsm;½Sdwwfyg&JU? pm; pm; ...}}[k ajymqdkNyD; vufarmif;rStemudk
ESdyfíaeavownf;/
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
xdkaeYeHeufüyif armifbkef;jrifYonf e,fxGuftvkyfvkyf&mrS jyefvnfqdkufa&mufvmav\/ a&mufvQif
a&mufcsif; tdrfay:odkY tajy;uav; tdrfay:odkYwufoGm;&m? wdkifwwdkifudkrSDí tdyfidkufvsuf½Sdaom 0efrif;ESifY
apmif;apmif;uav;xdkifum idkaMuG;aeaom a,mu©rBuD;udk jrif&av&m? &ifxJwGif xdwfueJjzpfíoGm;rdav\/
rdrdonf rnfrQaMumufzG,faumif;aom &efolESifYawGUapumrl &ifzdkzl;onfr½SdbJ? ,ckuJYodkY 0rf;enf;zG,fawGUrS
xdwfueJjzpf&onfudk rausrcsrf;jzpfum pdwfudkwif;&if; ]]bb ...r,fr,f}}[k ac:vdkuf&m ...
]] armifbek ;f ...vluav;a&? rif;ESr r½Sad wmYb;l uGUJ ...}}[k toHxu G if akd Mu;G ½Smav&m? armifbek ;f jrifrY mS
rwfwwfu rvJ&ef renf;owdxm;vsuf ...
]] b,frvJ ...olb,frvJ? oN*FKd[fNyD;Muyvm;? b,fvdka&m*gvJ ...}}[k tajy;xGufoGm;&m? rdrd
tcef;wGif ½Sief ef;EG,u f rkd awGU&aomtcg? &ifxw J iG yf al vmifvsuf ]]jrefvcS snv f m; r,fr,f&UJ ...bmjzpfwmvJ}}
[k ido k yH gBu;D ESiYf xyfwvJvJ ar;jref;íaeavawmY\/ 0efuawmfBu;D vnf; armifbek ;f jrifY t"dygÜ ,faumufvaJG erSe;f
odojzifY ]] toufaovdrYk ½Sw d m r[kwb f ;l uGUJ ...raeYnu vlq;kd awGc;kd oGm;vdYk ...}}[k tjzpftysuu f kd ajymav&m
]]awmuf ...½dkif;vdkufav r,fr,f&,f uRefawmf½Sd&if 'Dvdkrjzpf&bl;? nu r½SmMubl;vm;? vlawG
'D a vmuf r sm;&uf e J Y bmvk y f a eMuwmvJ ? yl w aubk & if & J U rif ; vk v if a wG u aum ol w d k Y w m0ef t wd k i f ;
raqmif½GufMubl;vm; ...}}
]] b,fvv kd ql ;kd awGc;kd w,fvYkd wnOfv h ;Hk pkpH rf;ayr,fY rod&bl;uGUJ ? wGb J uf0ef b,ausmo f v
l J nwGi;f csi;f
rif;vkvifawGeYJ vdu k vf pHk aHk xmufay;½Smw,fvYkd Mum;w,f ...}}[k Mum;orQuakd jymjyav&m? oefvsi0f efrif;onf
aigufueJ acgif;axmifíEdk;vmum? ]]vluav;a&mufyvm;? rajymeJYawmYuG,f ...uHqdk;csifawmY wkwfpHwdkYtdrf
tvnfoGm;NyD; ae0ifNzKd;jzrS jyefvmowJY? b,fae½dk;vm; ...'if;wdkYod&if bb toufaoayYap? "m;eJYpDrHr,f}}
[k Budrf;0g;aeav\/
armifbkef;jrifYonf t½l;yrm tdrfay:wGif [dkavQmufoGm;'DavQmufoGm;ESifY nnf;wGm;qljrnfíae&mu
rdNird ;f omtm; jrpHEiS Yf &Jabmfukd tjrefvm&ef tac:cdik ;f vdu k af v\/ jrpHEiS Yf &Jabmfvnf; rdNird ;f om jyefra&mufcif
t&ifa&mufvmMu&m? armifbkef;jrifYu ...
]] udkif; oli,fcsif;wdkY? tyljzifYawGUMuNyD? oli,fcsif;wdkY ulnDrSjzpfawmYr,f ...}}[k tusKd;taMumif;udk
ajymqdkav&m? oli,fcsif;ESpfa,mufrSm yifYouf½SLum 0rf;enf;aomtrlt&mjzifY ...]]udkif; 'dkY jrif;awG avSawG
xm;wm bmvkyzf v Ykd ?J ckcsucf si;f vlcNJG y;D pkaH xmufr,f? b,fenf;eJrY qdk od&raygY? oli,fcsi;f pdwaf t;atmifaomae}}
[k ESpfOD;om; vsifjrefpGm xGufcGmoGm;Muav\/
armifbkef;jrifYum; a,mu©rrsm;ESifY pum;wm½SnfrajymEdkifbJ rdrdtcef;odkY0ifa&mufum? ½Sifeef;EG,f\
t0wftpm;rsm;udkMunfh½SKav\/ wHwif;xJwGifodrf;xm;aom om;arG;tusÐ? urÁvmNcKHxnfwdkYrSm qDarT;eHjzifY
woif;oif;jzpfav&m? ]]tkd EG,Ef , G &f UJ ...uHq;kd avjcif;uG,?f udb k ek ;f ½S&d if 'Dvrkd jzpf&bl; ...}}[k toHxu G af tmif
nnf;wGm;rdav\/ wzef EG,Ef , G uf , kd w
f ikd f &nf;pm;b0u &ufvyk af y;xm;aom csn0f g yd;k eDazmufvsuf uGupf yd f
ykq;kd udx k w k ,f ul m &ifciG üf ayGUíxm;av\/ xdak eYü EG,Ef , G \ f vuf&m[lorQonf armifbek ;f jrif\ Y tvGr;f taqG;udk
ESKd;aqmfay;ouJYodkYjzpf&um;? tvGefpdwfcdkifaom vkvifwOD;yifjzpfvifYpum; rsuf&nfrsm;vnfívm½Smav\/
c&D;uvnf;yef;aomaMumifY pdwn f pfnpfEiS Yf anmifapmif;ay: vJavsmif;vdu k &f m rMumrD tdyaf ysmí
f oGm;
av\/ nae aexef;wzsm;cefrY S tdy&f muEd;k avvQi?f vlcv JG w T x f m;aom vkviftcsKUd wdYk jyefa&mufvmMuí owif;
tpterQ rMum;&aMumif; ajymqdMk u&m? &ifxw J iG f [míoGm;av\/ xrif;td;k wvk;H csucf efY Mumaomtcg jrpHEiS Yf
&Jabmf oli,fcsif;ESpfOD;wdkYvnf; a&muf½Sdívmjyefav\/ armifbkef;jrifYum; odcsifaZmjzifY ...
]] b,fEY , S v f J ...bmowif;Mum;cJo Y vJ? rif;wdYk ae&mESaYH tmifa&muf&UJ vm; ...}}[k jymjymovJ ar;jref;
av&m? ]]awGUawmYrawGUbl;? 'gayr,fY b,ausmfoleJY rif;vkvifwdkY[m wd*kHajcawmf&if;txd oef;,drf;tcsdefrSm
vdkufMuowJY/ vlqdk; awGeJY Mu,feDay:csdefawGUvdkY wdkufcdkufMuawmY b,ausmfolrSm vlqdk; ausmufwkH;eJYaygufvdkY
acgif;jyv J mowJ?Y rif;vkvifwa,mufvJ vlq;kd vufeufeYJ aoqk;H owJ?Y vlq;kd rsm;uawmY awmeufBu;D xJ0ifomG ;vdYk
qufrvdkufMuawmYbl;? b,ausmfolacgif;rSm t0wfpnfxm;wmvnf; jrifcJYw,f ...}}[k pDumywfukH;
ajymqdkav&m ...
]] udkif; ...'gjzifY awmb,favmufeufeuf 'dkYvdkufr,f ...}}[k vufoD;vufarmif;wef;vsuf a'grmef
ygygESifY ajymqdkvdkufav\/
]] oli,fcsif;oabmtwdkif; vlpkNyD;vdkufcsif&if vdkufwmaygY? naepmpm;NyD; xGuf&atmif pDrHacsr,f }}
[k oli,fcsif;ESpfa,muf xGufíoGm;Muav\/ nae arSmifpysKd;aomtcsdefüum; oefvsif0efrif;tdrfa½SUwGif
wkwf½Snfrsm;? &Jwif;rsm; udkifwG,fxm;Muonfh vli,f 200cefY pka0;íaeav\/ qdkif&m rif;vkvifrsm;tm;vnf;
taMumif;Mum;xm;aomaMumif?Y rif;vkvifig;OD;rQ aoewfu, kd pf ED iS v
Yf mMuav\/ ]]xGurf ,f oGm;r,f? vkyMf ua[Y}}
[k ajymqdak ecdu k ?f vlpv k al 0;teD;rS rde;f uav;wOD; ay:aygufvmum tdr0f if;xJo0Ykd ifomG ;av&m? jrpHonf 0rf;om
tm;&ESi?Yf ]]armifbek ;f a& ...EG,Ef , G af &mufNy}D }[k atmfvu kd af v\/ armifbek ;f jrifv Y nf; tdraf y:ü jyifqifae&mu
uref;uwef;qif;ajy;vm&m? avSum;wGifa&mufaeaom ZeD;onftm;ayGU,lvsuf? tdrfay:odkYwufajy;av\/
vli,frsm;rSmvnf; odvdkaZmjzifY tdrfaygufu wpfqdkYae&m? armifbkef;jrifYu ]]tm;vkH;udk aus;Zl;wifygw,f? ½SmzdkY
rvdkawmYygbl;? jyefEdkifMuygNyD ...}}[k ajymojzifY? tcsKdUjyefMuí tcsKdUrSmvnf; jzpfysufykHowif;udkem;axmif&ef
usef&pfav\/
0efuawmfBuD;ESifY EG,fEG,fum; wOD;vnfyif;udk wOD;zufvsuf idkaMuG;ae&m? twefMumrS tidkwdwfvsuf
tjzpftysuu f kd ZmwfveS í f ajymav\/ armifbek ;f jrifu Y m; tvGepf w d "f mwfwufMuo G nfh vli,fjzpfonft h avsmuf?
oefvsif0efrif;\ "m;tdrfudkqGJudkifum ...
]] bm 'Dvakd pmfum;vdYk cH&rSmvJ? ckomG ;owfr,f }}[k jyifqifav&m? 0efuawmfBu;D onf armifbek ;f jrift Y m;
xízuf&if;? ]]vluav; rawmfao;bl; pOf;pm;OD;uGJU ...}}[k wm;jrpfaepOf? ½Sifeef;EG,fvnf; xíqGJum ...
]]udkbkef;taz rSmvdkufao;w,f? em;axmifygOD; ...}}[k ab;vlrsm;udkMunfhjyef&m? tjcm;vli,frsm;vnf; t&dyf
tqifudk tuJcwfMunfhaeMuojzifY? ]]vm vm ...tcef;xJoGm;pdkY ...}}[k ac:aqmifoGm;av\/
]] EG,fEG,fYudk u,fwJYvlBuD;qdkwm tazyJ udkbkef;&JU ...[kdwkef;u xrf;ydk;eJY0if½dkufoGm;wmvJ tazyJ?
tazu ol'DrSm½SdwJYtaMumif;udk udkbkef;rodapeJYvdkY rSmoGm;vdkY EG,fEG,frajymwm? taz uaeYn vmvdrfYr,f?
udkbkef;vJ b,frSrxGufeJYOD;wJY ...}}? xdktcg armifbkef;jrifYrSm 10ESpfcefY jyefíuGJcJYaom zcifBuD;\rsufESmudk
a&;a&;ay:xifvmum? awGa0ívm&mu ...
]] aMomf ...taz taz? om;r,m;xuf wdik ;f jynfcspw f tYJ az? aeEdik yf gay&JU ...EdYk EG,Ef ,
G u Yf kd b,ftxd
vdkufydkYovJ? b,fuvSnfhvmovJ ...}}
]] 'vbufu vSnfhNyD;0ifMuw,f? vrf;uawmY auGUaumufaewmyJ? EG,fEG,fYudk urf;pyftxdvdkufydkYNyD;
nrSvmcJYr,fqdkNyD; [dkbuful;oGm;w,f ...}}
xdktcgusrS armifbkef;jrifYvnf; pdwfudkcsKyfwnf;vsuf? £a`E´rysuf tjyifodkYxGufvmum? EG,fEG,frSm
awmxJ rsupf o d il ,fjzpfaepOf? rkq;kd wa,mufu u,fq,fvu kd af Mumif; vli,ftcsKUd tm; ajymjyav\/ vli,frsm;
toD;oD;jyefMurnf[k xMupOf? armifbek ;f jrifu Y bmudprö qdk nDnn D w
G nf w
G Ef iS Yf wOD;udpu
ö w
kd OD; aoG;&if;om;&if;vdk
aqmif½u G zf vYkd akd Mumif;rsm;udk a[majymvdu k af v\/ wzef jrpHEiS Yf &Jabmftm; vufjyum ESpaf ,mufwnf; use&f pf
apvsuf ...
]] 'DvdkuG? nrSm tBuHwck½Sdw,f? EG,fEG,fYudku,fq,fwm olrsm;r[kwfbl; igYtazyJ? ol nvmvdrfYr,f?
'DawmY rif;vkvifolvQKdawGuvJ 'dkYtdrfywfvnfrSm tjrJpkHprf;aeMuwm? oli,fcsif;rsm;u 'djyifvl,kH 4-5OD;eJY
uif;axmufaeMuprf;yg? tawmftoifq Y &kd if a½Smifwrd ;f Muyg? wu,ft Y usyt f wnf;qd&k if pDrcH sio f vdk pDrMH uwmaygY?
'gayr,fY 'DudpöeJYywfoufNyD; wpGef;wp rxGufapcsifbl;? udkif; oGm;MuawmYuG,f ...}}[k ajymqdk&m? oli,fcsif;
ESpfa,mufvnf; ]]pdwfcsyg ...}}[k 0efcHí xGufcGmoGm;Muav\/
n oli,ftdyfqdwfcsdef omomü? armifbkef;jrifYonf 0if;wHcg;arSmif&dyfwGif rwfwwf&yfí apmifYpm;
aeav&m? rMumrDyif rnf;rnf;o@mefwckonf 0if;aygufodkY vmíuyfav\/ armifbkef;jrifYvnf; avoHjzifY
]]tazvm; ...}}[k ar;vdu k &f m? ]]tdr;f ...}}[k qdo k jzifY wHcg;udzk iG aYf y;vduk af v\/ om;tzESpaf ,muf tdraf y:odYk
wufoGm;av&m? oefvsif0efrif;vnf; vuf0Jpnfol\rsufESmudk jrifvdkufonfESifYwNyKdifeuf ]]aoG;aomuf
aoG;aomuf}}[k vufESpfzufudkzrf;um qD;BuKdESKwfquf zuf,rf;íxm;Muav\/
]] usKyw f Ykd uHq;kd w,f aoG;aomuf&,f ...&mZ0iftqufquf rMum;zl;wJY ukvm;jzLawGvufatmufukd
a&mufaeMu&w,f ...}}[k pwifajymqdkav&m? ]]rylygeJY aoG;aomuf ...'D rdpäm'd|dawG&JU&efudk rMumrD
at;csr;f atmif pDrv H u
kd yf gr,f? ud, k t
Yf rsK;d xJu avmufxu G w
f aYJ umifawGaMumifo Y m cufaewmyg ...}}[k ajympOf?
tjyifrS vloMH um;ojzifY armifbek ;f jrifo Y nf uAsmu,mxGuMf unfah v\/ vli,fwa,mufonf armifbek ;f jrift Y m;
wD;wdk;ajymqdkNyD;aemuf qif;íoGm;ojzifY tcef;xJodkY0ifvmum ...
]] wa,mufawmY udpöacsmNyD? tazaemufu uyfvdkufvmwJY rif;vkvifwa,muf taz 0if;aygufem;
a&mufawmY aoewfeJYcsdefaeowJY? olYaoewfarmif;rjzKwfcif udpöwkH; pD&ifvdkufMuowJY? rpD&if rjzpfawmYbl; }}
]] "m;eJY pD&ifovm; ...}}
]] [kwfw,f ...}}
]] 'DtdrfeJYreD;&if udpör½Sdbl;? azsmufzsufzdkYaum ...}}
]] tavmif;udk jrpfxJoGm;csw,f? aoewfwvufvJ &vdkufw,f? tazom 'Dtdrfay:rSm vlr&dyfrdatmif
owdeJYaezdkYyJ ...}}
]] tdrfay:a&muf&if waxmifeJYwa,muf raMumufygbl;uG,f ...}}[k ajymaepOf? ½Sifeef;EG,fvnf;
xrif;yGJjyifum Nidrf;omtm; ,lapvsuf? ]]udkif; taz ...qmvSa&mYr,f? okH;aqmifygOD; ...}}[k ajymqdkojzifY?
vuf0JpnfolrSm xrif;rawGU&onfrSm MumvSNyDjzpfojzifY Nrdef½SufpGm pm;aomufumaeav\/
vuf0pJ nfol xrif; pm;aomuftNy;D wGif t0aejynfawmftaMumif;? vufatmufcEH ikd if rH sm;taMumif;udk
a½S;a[mif;aESmif;jzpf Zmwfcif;NyD;Muonfhaemuf? ½Sifeef;EG,fESifY 0efuawmfBuD;wdkYtm; tdyfcef;odkY0ifa&mufMu&ef
ajymqdv k u dk af v\/ ok;H OD;om;rSmrlum; pum;qufíajymqdu k m wdik yf ifaeMuav\/ vuf0pJ nfou l m; ukvm;jzL\
uRefjzpf&csufEdkifonfudk rauseyfEdkifbJ ...
]] r[kwfygbl; aoG;aomuf&JU? aoG;aomufu wa,mufvkH; NrKdU0efjzpfNyD; 'Dukvm;u abmufrJYaMumifY
cs,fvS,fEdkif&ovJ? aoG;aomuf tajcGt&HawGu b,fa&mufukefovJ }}
]] bkef;awmfBuD;bk&m;u ukvm;,kHNyD; ppfom;vufeuf tyfcJYNyDaum? usKyfrSm trnfcH½kHavmuf
0efjzpfae&wm b,fEY , S w
Yf wfEikd v f rd rYf vJ? 'gayr,fY wwftm;orQ ½k;H awG? rif;vkvifXmeawG? olvQKv d v k ifawGxrJ mS
vl,aHk wG trsm;Bu;D xnfo h iG ;f xm;ygw,f? 'gavmufyJ wwfEikd w f ,f? usKyf twGi;f a&;u cs,v f , S rf mS pd;k vdYk 0ef&mxl;
jyKwfcJYygyaum ...}}
]] awmuf ...½dik ;f vdu k af vAsm? qifjzL½Sif rif;w&m;vufxufu usKyw f tYkd azrsm;u xdyyf w k ?f acgif;½du k ?f
ajceJYuef EdkifcsifovdkEdkifcJYwJY ylwauvlrsKd;u bk&ifjzpfae&owJY ...}}
]] rkwårpm; tultnDeJYqdkawmY rwwfEdkifMubl; ...}}
]] udkif; 'gawG rpOf;pm;MuygeJYav? a½SUudk b,fYES,f BuHpnfMur,fvdkY pDpOfxm;MuovJ ...}}
]] wvdik ;f ? jrefrm? u&ifawGukd waoG;xJ wpdwx f jJ zpfatmif BuK;d pm;ae&wmyJ? armifbek ;f uvnf; vli,f
avSoif;? jrif;yGJ? vlajy;NyKdifyGJawGeJY BuKd;pm;vmwm tawmfc&D;a&mufaeygNyD ...}}
]] avSyGJuawmY vli,fawGtwGuf taumif;qkH;enf;vrf;yJ? t0aejynfawmfrSmvJ rMumcP usif;yae
&w,f? avSavSmfw,fqdkwm omrefMunfh&if avSNyKdifyGJvdkY xifMurSmyJ? r[kwfbl; vluav; ...rif; oabmudk
pOf;pm;rd&JUvm; ...}}
]] rSefyg pOf;pm;rdygw,f? tqkH;rSm vufarmif;om;rsm; wif;rmvmNyD; vuf[m wm½Snftanmif;cHEdkifzdkYyJ?
'grS ta&;½SdvdkY aoewf "m;vSHudkifwJYtcg vuftm;oefNyD; jrJpGJvmvdrfYr,f ...}}
]] tJ'g t"dutcsufyJ? tazuawmY ppfyGJaygif;rsm;cJYvdkY "m;vSHudkMunfh&if? vlb,fESa,mufudkckwfNyD;&if
'D"m;vSw H ;Hk &r,fqw kd modw,f? vlwa,muf[m wqufxJ vltpdwaf oatmif "m;eJcY w k Ef ikd &f if tm* vlprG ;f aumif;yJ?
vufacsmif;eJY vufarmif;[m Mum&if "m;awmifrqkyEf ikd af tmif vufyef;uswwfwmyJ? 'DawmY tavYtusirYf ½Sw d YJ
vl½dkif;qdk&if vl 2a,muf 3a,mufxufydkNyD; rckwfowfEdkifbl; ...}}
]] [kwfuJY uRefawmfvJ 'gudkawG;rdNyD; aiGaMu;pdkufxkwf BuKd;pm;xm;&wmyJ ...}}
]] b,fvdk vljynfhpkHayr,fY vufeufu vdkao;w,f? vufeufr½Sd&if tvum;yJ ...}}
]] t0eJY jynfNrKdUrsm;u vufeuftcsKdU oGif;,lNyD;ygNyD ...}}
]] a[ [kwfvm;? tazawmif rodyguvm;uG,f? taz tawmfpkHprf;aewmyJ vkH;vkH;rod&ygbl; ...}}
]] tvGef apYapYpyfpyf BuHpnf&ygw,f? 'gayr,fY aoewf 300avmufeJY tajrmuf 5vuf&vdkY? wcsKdUvJ
yef;yJawGeJY vkyfaeqJyJ taz&JU? ylwauwdkY oabFmjynfu vufeufu aumif;vdkY? tJ'DvufeufrsKd; aoewf
5vufcdk;,lNyD; erlemMunfhvkyfae&w,f ...}}
]] vufeufu odyfenf;ao;wmudk;uGJU? olwdkYu vufeufrsm;rsm;eJY ykefuefEdkifrSjzpfr,f ...}}
]] aemufawmY rsm;Ny;D vmrSmygyJ? vufeufvyk &f mrSmawmif a[m'Dbb oGi;f ay;xm;wJY t&m½Srd sK;d cspaf wGu
aoewf 20? rsKd;cspfolvQKdawGu vkyfaoewf 2vufeJY vlwa,mufzrf;? rsKd;cspft&m½Sd½kH;u axmif 3-4v cs? 'Dvdk
axmufaxmufnSmnSm pD&ifMuvdkY txajrmufaewmuvm; ...}}
xdktcg 0efrif;onf NyKH;vsuf ...
]] usKyfudk ylwaubk&if aMumufwm[m 'gaMumifYaygYAsm? 'if;wdkYqDrSm twGif;vl½SdawmY bmrqdkod&?
vkyfjyefvJ axmufaxmufnSmnSmvkyfqdkawmY tvGef[efuswmuvm; ...}}
]] 'Dvdk BuKd;pm;nDnGwfMurSvJ jzpfr,f? t0aejynfawmfcsnf; tm;udk;vdkYvJ rjzpfao;bl; ...}}
]] t0aejynfawmfu vmwdu k v f dYk ukvm;&efat;oGm;w,fq&kd if? uRejf zpfc&H wJY usKyw f uYkd vJ tvGef ½Supf &m
aumif;r,f? &mZ0ifvJ tvGef½dkif;a&mYr,f ...}}
armifbkef;jrifYum; EdkifiHa&;wdkifyif&mu rdcifBuD;\tajctaeudk pOf;pm;rdojzifY ...
]] taz&,f ...ckvdk BuKHwJYtcg tarYqD 0ifygOD;awmYvm; ...}}
]] taz owd&w,f? udpöawGrNyD;cif rawGUcsifbl;uG,f? oHa,mZOfaESmifY,SufrSm pdk;&drf&w,f ...}}
]] udpöawGraqmif½Gufcif cPawGUygOD;vm;? tckoGm;&atmifav? uRefawmfvkdufydkYcJYr,f ...}}
]] aeygapvluav;? rif; b,ft&mrsKd;rqdk owd0D&d,eJYvkyfyg? aemifvJ rjywfvyfqdkovdk tazeJY
awGUqkaH o;wmaygY? udik ;f aoG;aomuf oGm;vdu k Of ;D r,f? aoG;aomufawmY vlBu;D rdYk bmrSajymp&mrvdb
k ;l aemf ...}}
[k ae&mrSxum xGufcGmrnfjyK&m? oefvsif0efrif;vnf; rwfwwf&yf ayGUzufESKwfqufNyD;vQif? om;tzESpfOD;
tdrfatmufodkY qif;oGm;Muav\/ wHcg;aygufwGif om;tzESpfa,muf zuf,rf;ESKwfqufMujyefum? cPrQ
tMumwGif vuf0Jpnfolonf arSmifxJwGif aysmufuG,favownf;/

tcef; ( 9 )

wvdik ;f ? jrefrmwduYk m; bk&ifrif;acgifEiS Yf &mZm"d&mZf vufxufwiG f tBu;D tus,f &efojl zpfMuaomfvnf;?


ukvm;jzL ylwauvlrsKd;rsm; tkyfpdk;jcif;udkcH&aomtcg? rsKd;cspfrsm;\ wdkufwGef;vSKHUaqmfcsuft&? Ak'¨bmom
wdkif;&if;om;tcsif;csif; jzpfonfhtwdkif;? pdwf0rf;nDnGwfvsuf wOD;udkwOD; txl;cspfcifMuav\/ txl;ojzifY
EdkifiHa&;ESifY wdwfwdwfykef;aqmif½Gufolrsm;udk aiGtm;vltm;jzifY udk,fzd&ifzd ulnDaxmufyHYíaeMuav\/
rnfrQaooyfpGm vQKdU0SufjyKrlaqmif½GufMuaomfvnf;? ylwauvlrsKd;rsm;rSm yg;eyfí y&d,m,frsm;aom
vlrsKd;jzpfonfhtwdkif;? 4if;wdkY\vufatmufcH wvdkif;jrefrmwdkYonf 4if;wdkYtm; rauseyfbJ pdwf"mwfwrsKd;jzpfykH?
twGi;f Buw d f BupH nfMuykw H u Ykd kd od½NdS y;D jzpfavonf/ od&Yk mwGif rnforYkd nfyBHk uí
H ? rnfuoYJ pYkd rD o
H nfuu
kd m; wwftyf
rod&ojzifY? olvQKdrsm;udk tcsKdUtvkyfjzKwfvsuf Ncdrf;ajcmufaxmufvSrf;apav\/ olvQKdrsm;wGif armifbkef;jrifY\
vl,kHrsm;vnf;½SdojzifY ]],kefawmifajy; acG;ajrmufvdkuf}}[louJYodkY? ylwaubk&if\vl,kHrsm; vdkufvHpkHprf;rnfh
taMumif;udk armifbkef;jrifY\vli,frsm; odESifYNyD;jzpfav\/
armifbek ;f jrifu
Y m; 4if;ud, k w
f ikd rf mS bmrQrBupH nfouJo
Y ?Ykd ,cktcgwGif 4if;tdrüf £a`E&´ & aexdik v f suyf if
½Sdav\/ odkY&mwGif pDrHcefYcGJa&;[lorQrSm armifbkef;jrifYqDrS wzef oifYawmf,kHMunf&aom vli,fwdkYudk apvTwf
ay;ydpYk jrjJ zpfav\/ oefvsi0f efrif;oGi;f íxm;aom t&m½Syd ikd ;f ? rif;vkvifXme olvQKt d zGUJ rsm;uvnf; ta&;½Sv d Qif
oefvsi0f efrif;xHoYkd wdww f w d yf ek ;f taMumif;Mum;avY½adS v\/ wnoüum; armifbek ;f jrifo Y nf oefvsi0f efrif;ESiYf
wdkifyifíaeMucdkuf? pmcRefwckudk vl,kHvli,fwOD; ay;vmojzifY zwf½SKMunfh&m ...

]] owdjyKyg ...b,ausmfolonf wdkif;jynf\ tBuD;qkH;&efoljzpfygonf/ olonf wdkif;&if;om; wvdkif;


jrefrmwdkYtm; cspf[efaqmifum ylwauvlrsKd;tkyfpdk;jcif;udk rauseyfykH? vlpkvla0;ESifY ckcHwdkufcdkuf&ef aoG;aqmif
aeygonf/ ylwauvlrsKd;rsm;tm; tu,f rkef;wD;aeMuaom wvdkif;jrefrmwdkY em;a,mifaeMuygonf/ tu,fí
b,ausmo f \
l ajymqdck sutf wdik ;f rauseyfaMumif; axmufcaH jymqdyk gu? xdvk rl sm; 'kua© &mufMuygvdrrYf nf/ olonf
ylwauvlrsK;d wdYk Edik if uH s,0f ef;vmvQif jynfb&k ifc&H mxl;ay;rnf[k em;csxm;aom ylwaubk&ifc\ H y&d,m,fukd
,kHMunfaeojzifY? trsKd;om; b,fol epfemjcif;jzpfjzpf &uf&ufpufpuf jyKvkyfrnfholjzpfonf/ oludk,fwdkifrSm
A&if*sb D momudk ,k, H MHk unfMunf ud;k uG,Nf y;D jzpfonf/ odaYk omf Ak'b
¨ mombke;f Bu;D rsm;udv
k nf; olMY oZmudu k af tmif
½Scd ;kd aygif;oif;aeonf/ rMumrDvnf; avSoif;rsm;ESit Yf vm;ol ol\MoZmcH yde;f aumavStoif; zGUJ pnf;ygvdrrYf nf/
ol\toif;rS vli,frsm;onf wdik ;f jynfcspaf om avSoif;vli,frsm;ESiYf &efojl zpfMuvdrrYf nf/ þuJo Y aYkd om &efoul kd
vpfvsL½SKu wdkif;jynf ydkrdkepfemvdrfYrnf/ tuRefwdkYvlpkvnf; txl;wvnf owdESifYaeMu&ygonf }}

pmzwfNyD;vQif oefvsif0efrif;u av;aq;pGm pOf;pm;aomtrlt&mjzifY ]]tdrf; ...bbvl,kHawGujzifY


tawmf[efusaeNyD? 'gayr,fY b,ausmfoludk pDrH&if vluav;vufcsufvdkY &dyfrdaervm;uG,f ...}}
]] b,ausmo f ul ,
kd wf ikd u
f EG,Ef ,
G ef yYJ wfoufNy;D olt
Y jzpftysuf trSet
f uefukd b,forYl Qrajymao;bl;?
oludk,fwdkif bmrStppfrcHEdkif½kH pDrHxm;wmaygY ...}}
]] Munfo h mpDrMH uuG,f ...rdpmä 'd|ad wGvyk v f Ykd i&JrBu;D ygbl;? apwemom rrSm;MuapeJ?Y udik ;f udik ;f vluav;
tdyfacsOD;? tdyfysuf&if tm;enf;NyD; OmPfxdkif;rSKdif;wwfw,f }}[k ajymojzifY? armifbkef;jrifYvnf; 4if;\tdyfcef;odkY
xcJaY v\/ ½Sief ef;EG,u f av;um; qDr;D wdik w f iG f &mZ0ifaypmrsm;udk zwfvsuaf eav&m? uJvm;yGio Yf nfukd jrifojzifY
aypmudkcscJYí tay:odkYvmcJYNyD;vQif? armifbkef;jrifY\vufwzufudkqGJ,lum anmifapmif;wGif twl,SOfwGJum
xdkifMuav\/
]] EG,fEG,f rtdyfao;bJudk ...npmMunfhwm rsufpdrSKefwwfw,fuGJU ...}}
]] bk&ifrif;acgifeJY &mZm"d&mZftaMumif;yg? rif;&JausmfpGm[m i,fi,fuav;eJY odyfNyD;owådaumif;wmeJY
qufNyD;zwfaewmyJ ...}}
]] udkbkef;wdkYvJ olYvdk ppfwdkuf&&if &mZ0ifausmfrSmaygY EG,fEG,f&JU? ckaecgrsm; udkbkef; ppfwdkufNyD; aoqkH;
oGm;&if EG,fEG,f 0rf;rombl;vm; ...}}
]] tdk ...udkbkef; b,fYES,fajymwmvJ? udk,fYcifyGef;wa,mufvkH; aoqkH;wm b,fYES,f0rf;om&rSmvJ }}
]] 'Dvukd UJG ...pdwx f m;xufoefwrYJ ed ;f uav;qdw k m? ud, k cYf spo
f [ l m wdik ;f a&;jynfa&;eJyY wfouf&if touf
taocHaqmif½GufoGm;av? usef&pfwJYZeD;rSm *kPf½SdavyJ? onfawmY *kPf½SdNyD; usef&pfwJYZeD;u 0rf;renf;&bl;?
olrsmtm;usatmif 0rf;ajrmuf&w,f ...}}
]] udkbkef;wdkY wdkif;jynfta&; b,fvdkvkyfw,fqdkwm odygw,f? EG,fEG,fvJ oabmwlygw,f? EdkYayr,fY
tcspfqkH;wa,muf toufaysmufwmudkawmY 0rf;romEdkifbl; ...}}
xdktcg armifbkef;jrifYonf awGa0pOf;pm;ae&mu EG,fEG,fajymorQonf pdwf&if;twdkif;jzpf&um;? rdrd
ar;jref;rdonfudkyif vGefíoGm;avNyDvm;[k awG;awmrdjyefav\/ odkY&mwGif wdkif;jynfta&;t&mESifY ESKdif;pmvQif
r,m;cspfrSK vifcspfrSKonf wtdk;wtdrf wudk,faumif;twGufrQjzpf&m? BuD;av;aom0efESifY aqmif½Gufrnfh
a,mufsm;aumif; rde;f raumif;rSeo f rQ ta&;½Su d xdck spcf ifpv JG rf;rSKukd y,fzsu&f rnfjzpfonft h wdik ;f ar;jref;rdjcif;
jzpfav\/ rdrdwdkYrSm tpueOD;uyif wa,mufESifYwa,muf arwåmrul;puf&vQif? toufaoawmYrnf trSef
jzpfum taMumif;ygcJYjcif;jzpfav&m? &[EÅmr[kwfaom vlom;wdkYü cspfolqkH;onfudk vkH;vkH;BuD; 0rf;renf;bJ
tb,frSmaeEdkif½Smrnfenf;[k pOf;pm;ai;armaepOf? EG,fEG,fonf armifbkef;jrifY\ ar;apYudk ol\ aysmYaysmif;
oG,fvsaom vufacsmif;uav;rsm;jzifY udkifrusDp,fum cyfNyKH;NyKH;Munfh&if; ...
]] bmawGawG;aewmwk;H ...udb k ek ;f bmyJvyk v f yk f EG,Ef ,
G rf uefu Y u G yf gbl;? EdaYk yr,fY cspof wl a,mufv;Hk
aouGJuGJ&rSmudkawmY b,fenf;eJYrS rylaqG;bJraeEdkifbl;om ajymwmyg? EG,fEG,fY&JU oHa,mZOfaMumifY udkbkef;&JU
tBut H pnfavQm&Y r,fqw kd mawmY rcHcsiyf gbl;? udik ;f ygav EG,Ef , G w f Ykd pdwnf pfp&mawG rajymMuygpdeYk aYJ emf? BucH sirf S
xBuH? vkyfcsifrS xvkyfwmaygY? bmrS rBuHrvkyfcif pdwfudkrnSOf;qJygeJY ...}}[k ,k,k,, ajymqdkíaeav\/
b,ausmfolum; wdkif;&if;om rGef? jrefrm vlrsKd;wdkY\ tBuD;rm;qkH;&efol jzpfaeonfudk rsKd;cspfpdwf½Sdaom
vlBuD;vli,fwdkif; od½SdMuav\/ odkY&mwGif 4if;rSm aMu;aiGokH;pGJEdkifjcif;? tajymtqdk tnmtzsef;aumif;jcif;
wdkYaMumifY? tlaMumifaMumif rGef? jrefrmbkef;awmfBuD;tcsKdUESifY vli,ftcsKdUwdkYrSm em;a,mifvsuf½SdMuav\/ 4if;rSm
ylwaubmomudk aumif;pGmwwfuRr;f av&m? ylwaubmomoifaom tdr?f ausmif;rsm;wGif 4if;cs,v f ,
S cf siw
f ikd ;f
cHíaeMu&av\/ aemufqkH;wGif 4if;\tBuD;qkH;&nf½G,fcsufum; tvGefpdwftm;xufoefaom vli,fwpkwdkYudk
4if;\tmPmatmufodkY qGJoGif;í? rGef? jrefrm wdkif;&if;om;tcsif;csif; ppfcif;wdkufcdkufzdkYom ½SdawmYav&m?
armifbkef;jrifY\vli,frsm;onf onf;rcHEdkifatmifjzpfí aeMuav\/
wnoüum; b,ausmfolonf oefvsifNrKdUawmifydkif; ½SifjzL\tdrfodkY tvnftywfa&muf½Sdav\/
olMuG,f OD;wkwfpHum; rsKd;cspfpdwf½Sdí vli,fwdkYtm; aiGaMu; ajrmufjrm;pGmaxmufyHYaeoljzpfav&m? b,ausmfol
uJYodkY rsKd;zsufwOD;udk tb,frSmvQif vufcHvdktHYenf;/ odkY&mwGif wefcdk;tmPmvuf½SdolwOD;tay:ü ½dkif;pdkif;pGm
jyK&efroifYojzifY tvdkuftxdkuf vufcHajymqdkíae&av\/
½SifjzLum; ½Sifeef;EG,fESifY r½dk;r,drf; vSyacsmarGUoljzpf&m? aocsmapYiSpGm Munfh½SKwwfolrsm;omvQif
½Sief ef;EG,u f ½ky&f nftenf;i,fomaMumif; od½EdS ikd af v\/ od&Yk mwGif 16ESpo f mom 17ESpt f wGi;f 0ifcgp tysK&d nf
00BuD; jynfhwif;pdkjynfolav;jzpfjyefojzifY? b,ausmfol vma&mufjcif;\taMumif;udk txl;azmfjy&efvdkrnf
r[kwfacs/
]] b,fEY ,S f olMu, G rf if;&JUorD;uav;u &ufuef;udk tvGe0f goemygqdyk gvm;? trsK;d orD;av;rsm;ud, k wf ikd f
&ufuef;,ufEikd w f ,fqw kd m tvGeo f ifaY vsmw f myJ? oabFmjynfu ypön;f awGu qdyu f rf;cGeef b
YJ meJq
Y akd wmY tvGef
aMu;ay;&wmuvm; ...}}
]] &ufuef;0goemawmY ygwmtrSefyJ? EdkYayr,fY oabFmjynfu ukefudk rokH;EdkifwJYoabm&,fvdkYawmY
r[kwfygbl;? rdef;uav;rsm; wwfxdkufw,fvdkY,lqNyD; cdkif;ap&wmygyJ ...}}
]] [m olMu, G rf if;uvJ uREykf w f Ykd rGe?f jrefrmawG[m rsK;d csppf w d f xm;rSaygYAsm? vuf&ufuef;eJY toufarG;wJY
vlrsm;udk tm;ay;wJYoabmeJY vkyfygrSaygY ...}}
OD;wkwfpHvnf; pum;qufrajymacs/ ½SifjzLum; ydk;rsm;udk csm;jzifY&pfíaeav\/ csm;\vnfywfaom
toHonf tjyifbuf{nfhcef;odkY ay:xGufcJYav\/ b,ausmfolum; ESpfBudrf okH;Budrf? &if;oGif;½kHrQ vma&muf
vnfywfjcif;jzpfav&m? vkvifysKrd sm;½SK;H avmufatmif cgouúvyf zJxnfwjYkd zifY vTr;f NcKjH yKjyifxm;aom OD;wkwpf o H nf
twGif;Budwf ½GH½Smvsuf? ylwauvlrsKd; raumif;aMumif;ajymaompum;udk cyfrqdwf em;axmifumaeav\/
pum;azmifzUJG atmif ajymMuNy;D vQif b,ausmo f o
l nf ESKwq f ufíjyefcaYJ v\/ tdraf tmufwiG f apmifpY m;
aeaom rif;vkvif uRef,kH;okH;OD;vnf; aoewfudk,fpDESifY 4if;wdkY\ocifaemufrS xyfMuyfruGm vdkufygMuav\/
vrf;rwavQmuf 15tdrfrQavmuf avQmufrdMuaomtcg? 'dkif; 'dkif; 'dkif; [k jyif;xefaom aoewfoH 3-4csuf
Mum;&NyD;aemuf oefvsifwNrKdUvkH; qlnHoGm;av\/ armif;oHrsm;? wkH;acgufoHrsm;? acG;a[mifoHrsm;vnf; tquf
rjywfMum;&vsuf? vltaygif;wdkYrSm [dkajy;onfvTm;jzpfíaeMuav\/ rif;vkviftzGJUrsm;rSm 10a,mufwwGJ?
15a,mufwwGJ? aoewfudk,fpDxrf;um aoewfoHMum;&modkY tajy;vmMuav\/ tcsKdUrodao;olwdkYrSmvnf;
NrKdUay:wGif "m;jywdkufNyD[k 0if;wHcg;? tdrfwHcg;rsm;udk vsifjrefpGmydwfqdkYMuav\/
vlpvk al 0;Bu;D um; rD;½SL;wdik rf sm;jzifY a,muf,ufcwfajy;vTm;aeMu&m? rif;vkvifrsm;vnf; vlprk sm;tMum;rS
ajy;vTm;aeMu&if;? vrf;rBu;D wGif vJaeMuaomolrsm;½S&d modYk a&mufMuav\/ 4if;\aemufyg rif;vkvifo;Hk a,muf
teuf ESpfa,mufrSmaoqkH;í? wa,mufomvQif owd&wcsuf r&wcsufjzpfíaeav\/ rif;vkvifrsm;vnf;
tavmifrsm;udk xrf;,lo,fydk;oGm;Mu&m? rsKd;cspfpdwf½SdolwdkYrSm wdwfwdwfykef; 0rf;ajrmufíaeMuav\/
tjcm;vkvifrsm;ESiYf t&m½Srd sm;? olvQKt d csKUd wdo
Yk nfvnf; oefvsiNf rKUd ü rouFmaomtdrrf sm;udk wufa&muf
½SmazGMuvsuf rouFmaomvli,frsm;udk zrf;qD;íoGm;Muav\/ b,ausmfoltavmif;um; 4if;\aetdrfodkY
a&muf½Sdav&m? 0efuawmfrsm;rSm onf;xefpGmidkaMuG;aeMuav\/
olvQKwd OD;um; ylwaubk&if\ twGi;f trSKaqmifxo H Ykd b,ausmo f t
l avmif; cg;pnf;twGi;f rS&cJaY om
aypmwapmifudk vma&mufay;qufojzifY zwf½SK&m ...

]] jrefrmtrsKd;om;wdkY\ tBuD;qkH;&efoludk ,aeY igwdkYokwfoifí NyD;pD;acsNyD/ þrQ ,kwfrmqdk;0g;aom


rsKd;zsuftvdkawmf&dudk ajzmif;jzem;csí&rnfr[kwf? t0DpdodkY tvsiftjrefydkYvdkufjcif;om 4if;ESifY toifYawmfqkH;
cHpm;cGifYjzpfayonf/ igwdkYwdkif;&if;omrsm;tm; tusKd;w&m;ysufpD;atmif aqmif½Gufaom rnfonfhowå0grqdk
þenf;twdkif; tjypf'Pfay;&efrSm igwdkY0wå&m;yifjzpfonf/ toufudkESajrmaomolrsm;onf rdrdwdkYtjyKtrludk
owdxm;Muav/ }}

trSKaqmift&m½Sdonf olvQKdtm; ]]aumif;NyD? armifrif;oGm;awmY ...}}[k qdkojzifY olvQKdxGufcGmoGm;


av&m? aypmudk tNrD;jyefacgif;jyefvSnfh&if; usef&pfav\/
rd;k om;wdrw f u kd uf if;pifaom aumif;uifjyifwckv;Hk wGif pE´mvrif; tvSnrhf BuKo H jzif?Y vrif;Bu;D \ud,
k pf m;
Mu,fwm&m eu©wfrsm;onf wwftm;orQ ta&mifjyufum wvufvuf rSdwfwkHvif;wkH jzpfíaeav\/ ckepfpOf
Mu,fajymifum; tNr;D axmifvsuf oef;acgiftcsed u f kd azmfjyíaeav\/ xdn k apmapmcdu k wf iG f aoewfo?H NrKUd ysuf
rwwf qlno H ?H armif;tBu;D tao; wD;oH? wk;H acguforH sm;jzifY vSKy½f mS ;cJ\
Y / vltrsm; ajy;vTm;pk½;Hk um aemufq;Hk ü
udk,fYtdrfwGifukd,f wD;wdk;ajymqdkvsuf½Sdav\/ tzrf;tqD;cH&aomvli,ftcsKdU\ rdbaqGrsKd;wdkYrSmvnf;
awmfawmfESifYrtdyfEdkif? rdrdwdkYwlom; vGwfajrmuf&eftwGuf tBuHOmPfxkwfíaeMuav\/ aerif;onf jrif;rdk&f
wzufpeG ;f rS ZrÁL'DygodYk eD;onfxufe;D vmNy;D aemuf? Nird o
f ufaeaom urÇmavmu"mwfBu;D udk vSKy½f mS ;xMuaG pav\/
vltaygif;wdkYum; nOfhOD;,Hu tjzpftysufukd xyfrH pNrKHUjyefí aeMujyefav\/ jrpHESifY &Jabmfum;
armifbkef;jrifY\tdrfodkY vma&mufí tzrf;cH&aom vli,frsm;taMumif;ESifYywfoufí wdkifyifaeMuav\/
]] EdkY oli,fcsif;wdkY&JU ...olwdkYrygbl; r[kwfvm;uGJU? olwdkYryg&if oufaoouúm,eJY xkacswmaygY? [dk
vkyfwJYtaumifawGawmY b,fYES,fpDrHovJ? b,fvdkvTwfovJ ...}}
]] nwGif;csif; avSeJYvTwfvdkufNyD; olwdkY[m olwdkY wGHaw;wufoGm;NyD; reufapmapmrS jyefvmwJY[efeJY
vmMuvdrfYr,f? aoewfawGvJ OD;wkwfNzKd;tdrfxJ wcsKdU? OD;wkwfpHtdrfxJ wcsKdU `rSKyfxm;wm ae&ma½TUrSyJxifw,f
oli,fcsif;&JU ...}}
]] a½TUwmaygYuG,f? tvdk bmoHygvdrfY ...em;axmifprf;a[Y ...}}[k okH;OD;om; NidrfoufpGm em;axmif
aeMuav\/

]] wdkif;oljynfom; vltrsm;wdkYav; ...aemif 'dkif; ...


oabFmjynfBu;D ESiwYf uG oefvsi?f 'v? '*ke?f ykord ?f ajrmif;jrpaom jrefrmEdik if aH wmfukd tpd;k &awmfrol nfh
ylwaubk&ifrif;jrwf trdeaYf wmf ...,aeYupí rnforl qdk ae0ifvQif rdrw d t
Ykd rd w
f iG f rD;rsm;rxGe;f Mu&/ vli,f
vlBuD; rnfolrqdk nOfhtcsdefwGif vrf;ravQmuf&? avQmufcJYvQif awGU&mrSm zrf;qD;tjypfay;awmfrlvdrfYrnf/
b,ftcsdefrqdk vl 5a,mufjynfhatmif vrf;avQmufjcif;? 0dkif;zGJUpum;ajymqdkjcif; r½Sdap&/ usL;vGefcJYvQif
BuD;av;aomtjypfudk pD&ifawmfrlvdrfYrnf ...aemif 'dkif; ...}}

xdktwGif; azmuf azmuf [laomtoH? tr,fav;As tr,fav;As rsufESmudkpGwfNyD;rSefwmyJ? b,fu


ypfwmygvdr?Yf [JY b,fu ujrif;rom;awGv?J eifwaYkd xmifcsr[JY [laom toHwrYkd mS armif;oHpnfoEH iS Yf a&maxG;í
ay:vmav\/ avmufvTJjzifY typfcH&í qJoHqdkoHrsm;udk Mum;od&aom oli,fcsif;okH;OD;wdkYonf tdrfay:rS
acgif;jyLí Munfh½SK&,farmMu&if;? jrpHu ]]acG;rom; wyg;uRef ygaemufawG? 'Dvdkaqmfwm aumif;w,f ...}}[k
ajymcdkuf? rif;vkviftcsKdUrSm armif;orm;rsm;tm; oGm;jrJoGm;apí 4if;wdkYudk,fwdkif avmufvTJorm;udk ½SmazG&pf
Muav\/
armif;orm;rsm;onf rsufESmwGif zl;a,mifaeonfudk vufjzifYoyf&if;? wac:avmufwGif wBudrf?
armif;aMumf [pfnHíae&m? armifbkef;jrifYonf ae&modkYjyefxdkif&if; ...
]] 'dkYtdrfem;w0dkufrSm 'Dvdkjzpfwm raumif;bl;uGJU? enf;enf;vJ pdwfudkcsKyfwD;MurSaygY ...}}
]] tdk 'gawmif rif;pum; em;axmifMuvdkY? vli,fawG tukefvkH;u cyf&rf;&rf;vkyfcsifaeMuwm ...}}
]] igvJodygw,f ...'Dukvm;jzLawG tkyfpdk;rjzpfatmif[m olwdkY&JUtkyfcsKyfa&;udk aESmifY,SufEdkiforQ
aESmifY,Sufay;? 'DtaumifawGudk tvpfowfNyD;ay;? 'Dvdk trsKd;rsKd;vkyfrSqdkwm pOf;pm;NyD;ygNyD? tcsdefenf;enf;
vkdao;vdkYyg ...}}
]] oli,fcsif;uom tcsdefvdkw,fxifae ...ta0;rSm b,fvdkjzpfr,fvdkY rajymEdkifao;bl; ...}}
xdktwGif; oefrmzswfvwfykH&aom vli,fwa,muf 0if;aygufrS armifbkef;jrifYudk ar;aeojzifY?
armifbkef;jrifYvnf; uAsmu,m vSrf;íMunfhum vuf,yfac:vdkufav\/
]] b,fYES,f udkausmufvkH; ...b,fwkef;u xGufcJYovJ? ykodrftajctae ajymjyprf;ygOD; ...}}
]] wjrefaeYu cwfavSeJY vmcJYMuw,f? olwdkY rouFmrSmpdk;vdkY qm;awGwifvm&w,f? ykodrfrSmawmY qlnH
aeNyD? avSoif;uvli,fawG qifYac:tydkYcdkif;vdkY? vli,fawGu rvkdufbl; vdkuf&JU jiif;qefaewmeJY vdkufoGm;MuvdkY
ajzmif;jzvTwfvdkuf&w,f? vrf;rSm avSESpfypfr,fvdkY Budrf;oGm;Muw,f ...}}
]] b,fYES,fjzpfukefMuwmvJ ...ajymprf;ygOD; ...}}
]] udb k ek ;f ajymjywJY 0g'twdik ;f vufuyk f w&m;a[mvdu k Mf uwm? vlBu;D vli,f oabmaygufNy;D ? aemufq;Hk
'DtaumifawG raeEdik af tmifvyk rf q S Nkd y;D udb
k ek ;f wdv
Yk mwke;f u vrf;rSmawGUwJY tkwwf u
kd 0f g0gBu;D jrifw,fr[kwv
f m;?
tJ'wD ukd uf yoDoal X;udk owfypfvu kd Mf uNy;D ? 'djyif ukvm; 15OD;avmufvJ owfypfNy;D a½TawGaiGawG vk,Ml uw,f?
4-5a,muf rif;vkvifawG zrf;rdNyD;? wcsKdUawmY vufvGwfxGufajy;Muw,f? yoDawGvJ Armjynf rae0HYbl;qdkNyD;
ukvm;jynfudk wcsKdUjyefukefMuNyD? a½TawGaiGawGawmY udkbkef; cJ,rf;0,fzdkY&mqdkNyD; vmtyfMuw,f ...}}
xdktcg jrpHESifY &JabmfrSm xckefravmuf 0rf;ajrmufaomtrlt&mjzifY ...
]] om"k om"k ...udak usmufv;Hk ? bk&m;jzpfr,fY ykord o f m;awG? usKyw f Ykd oefvsiu f vJ raeYuyJ vl,w k rf m
wa,mufudk pD&ifNyD;ygNyD ...om"kom ac:ayawmY ...}}[k tm;yg;w& ajymqdkav\/
armifbkef;jrifYu £a`E´&&pOf;pm;vsuf av;eufaomtrlt&mjzifY ...
]] tJ'vD vkd yk wf mawmY ruefu Y u G yf gbl;? 'gayr,fY jrifawGUEdik w f YJ tdref ;D em;csi;f awGu pdwcf s&&JUvm; ...}}
]] pdwfcs&ygw,f ...½dkufESufppfwmawmif rodbl; rjrifbl;eJY bl;uG,faeMuwmyJ? rsufESmvdkrsufESm&
tppfcHr,fYolawGudkvJ owfypfr,fvdkY Budrf;xm;&w,f? usKyfwdkYykodrfrSmawmY ylwautpdk;&udk owif;ay;r,fYol
rxGufEdkifygbl; ...pdwfcsyg ...}}
]] 'D0g'awG[m ae&mwdkif; ysHUESHYawmYrSmyJ ...owdtvGefxm;Mu&vdrfYr,f ...}}
]] 'gxuf [du k pd tö wGuf ykord u f vl 5000 yg0ifygvdrrYf ,f? vd&k ifvJ aemufxyfpak qmif;zd&Yk m vlBu;D awGu
wm0efcHygw,f? aiGeJYqefrsm;vnf; vdkwJYtcgajymzdkY zdwfrefMuygw,f ...}}
]] tckawmY tm;tawmfjynfah ewmyJ ...'gayr,fY olwu Ykd kd Edik rf ,fvYkd rxifrw S o
f ifbY ;l ? 'DawmY olwb Ykd uf
nTwfaewJYolawGudk pdrfYNyD;aMumufatmif pDrH&OD;r,f? udkausmufvkH; uaeY jyefayawmY? rNidrf;oma& ...xrif;
jyifNyD; jrefjref,lcJYa[Y ...}}[k vSrf;íatmfvdkufavonf/
armifausmufvkH;um; touf 20ausmfuav;rQjzpfí? ykodrfe,fu vli,facgif;aqmifwOD; jzpfav\/
armifbkef;jrifYtdrfodkY te,fe,frS vli,facgif;aqmifrsm; ,ckuJYodkY trSwfwrJY vma&mufwdkifyifjcif;? wcgw&H
jrpH? &Jabmf? armifbek ;f jrifw Y Ykd wvSnphf o D mG ;a&mufjcif;jzifY tvkyv f yk af eMujcif;jzpfav\/ armifausmufv;Hk xGucf mG
oGm;aomtcg jrpHESifY &JabmfwdkYvnf; wD;wdk;wdkifyifí xGufcGmoGm;Muav\/
oefvsi?f ykord pf onfh ta&;Bu;D aomae&mrsm;ü ylwaubk&ifc\ H rif;vkvifrsm;? olvQKrd sm; ajccsi;f vdrí f
aeav\/ od&Yk mwGif armifbek ;f jrif\ Y a,mu©rESiYf armifbek ;f jrifw Y v Ykd il ,fyikd ;f rS oGi;f íxm;aomolrsm;vnf;½So d jzif?Y
ylwaubk&ifc\ H pDryH u Hk kd BuKw d ifo½d &dS um;? 4if;wdrYk mS ae&majymif;jcif;? BuKw d ifBupH nfjcif;wdu Yk kd jyKvyk Ef ikd Mf uav\/
armifbkef;jrifYum; 4if;\oli,fcsif; twGif;olvQKdwa,mufxHrSay;ydkYaom puúLpmudk jyefízwf½SKaeav\/

rmpwm tefaxmfeD eufjzefnaewGif ykord o


f x
Ykd u
G v
f rd rYf nf/ 4if;aemufu aoewfuikd f 5OD; rvSr;f rurf;u
vdkufvdrfYrnf/ ukvm;rnf;wyfwwyfESifY u&ifwyfwwyf ESpfwyfaygif; vl 2000udkvnf; vTwfvdrfYrnf/
tefaxmfeDrSm ppfwyfxGufNyD; wywfavmuftMumwGif txufygtwdkif;xGufrnf/ owdjyK ...

rmpwm tefaxmfeu D m; tmar;eD,ef; vlrsK;d jzpfí? ylwaubk&ifcH (iZifum)\ nmvuf½;Hk ozG,f tm;ud;k
&aom ppfAv kd rf sm;teuf wOD;tygt0ifjzpfavonf/ 4if;wdrYk mS vufeuftm;ud;k ESiYf wdik ;f &if;om;wdt Yk m; *½krpdu k ?f
yrmrxm;aecJ&Y m? armifbek ;f jrifo Y nf xdv k jl zLrsm;udjk zKw&f ef ol\wm0ef[k ,lrw S xf m;oljzpfonf/ armifbek ;f jrif\ Y
pdwfü tvGefrsm;jym;vSaom wdkif;&if;om;rsm;wGif vlOD;a& tenf;i,frQaom vljzLrsm;u vufeuftm;udk;NyD;
tkyfpdk;aeonfudk tvGefcHjyif;&um;? 'if;wdkYu vltenf;i,f - wdkYu trsm; EGm;awGom acgif;ikHYrnf ...igwdkY
rcHb;l ? pdwaf cgif;rmol jzpfonft h wdik ;f ? rmpwm tefaxmfeu D kd igwdAYk rmonf b,fov Yl ufatmufrS acgif;ikcYH aH eaom
vlrsKd;r[kwfaMumif; oufaojy&ef trsKd;rsKd; pOf;pm;íaeavonf/
aemufwaeY rGe;f ,dr;f omomtcsed üf oefvsirf pS pfwyftcsKUd ykord o f x
Ykd u
G cf mG oGm;Muonfukd vltrsm; 0dik ;f 0ef;
Munfh½SKMuavonf/ wdkif;oljynfom;wdkY apwemtavsmuf? ppf½SKH;ygap ...aoukefygap [laom wdk;wdk;Budwf
qkawmif;oHrsm;udkvnf; Mum;&avonf/ naecif;odkYa&mufaomtcg rsufESmjzLppfAdkvfwOD;onf oefrm
xGm;BuKid ;f aom jrif;Bu;D udpk ;D vsuf cyfjznf;jznf; jrpfqyd o f q Ykd if;av&m 4if;\aemufrS aoewfu, kd pf ED iS Yf rif;vkvif
5OD;wdkYvnf; vdkufygívmav\/ vrf;rBuD;um; tdrf0if;x&Hrsm;qufvsuf ESpfzufydwfjzpfae&m? wpkHwOD;onf
rsufESmjzLtm; owfjzwfvdku? &ifqdkifwdkufcdkufonfhenf;xuf tjcm;aumif;aomenf;vrf;r½Sdacs/xdktcdkuf
od;k udak qmif;vsuf ylwaut0wftpm;udk 0wfqifxm;onfh xGm;BuKid ;f aom rsuEf mS jzLwa,muf onfvnf; rmpwm
tefaxmfeDESifY &ifqdkifvmvsuf½Sd&m? tefaxmfeDrSm rnfolrnf0g[k odvdkojzifY *½kpdkufum Munfh½SKíaeav\/
4if;wdvYk rl sK;d tcsi;f csi;f xifrw
S í f vnf; cyfaygYaygYaeav&m? 0g;ESp½f u kd cf eft
Y uGmwGif tqdyk g od;k aqmif;onf
4if;\ausmrS aoewfudk,lí tefaxmfeD\&if0odkY wnfhwnfhcsdefavonf/ xdktcgusrS tefaxmfeDvnf; &efol
jzpfreS ;f odawmYojzif?Y 4if;\aoewfux kd w k , f í
l vufrrS wef;rdcif 'dik ;f ueJ toHMum;&Ny;D aemuf jrif;ay:uusav\/
4if;\aemufygwdkYvnf; jrif;pD;odk;aqmif;Adkvftm; aoewfESifY NyKdifqdkifypfcwfMuav&m? odk;aqmif;AdkvfrSm ra½Smif
rwdrf; 4if;wdkYwl½lodkY jrif;udkpdkif;vsuf? teD;odkYa&mufvQif ajymifvufaom"m;½Snfudk 0ifYumckwfjyefojzifY tHYtm;
oifv Y su½f adS om rif;vkvifwYkd z½dzk &J ajy;vTm;Muav\/ xdt k wGi;f jrif;pD;Adv
k v f nf; a½SUodq Yk ufí jrif;udpk ikd ;f av&m?
uif;vSnfh jrif;pD;ppfom; 10OD;cefYESifY &ifqdkifawGUojzifY? aoewfESifYckcHypf&if; jrif;udk aemufjyefvSnfhcJY&av\/
tawmfpdkif;rdaomtcg tjcm;wzufrSvnf; jrif;pD; 20cefY tjyif;csDwufvmonfudk jrif&&m? 4if;rSm ESpfzufydwf
vrf;Mum;wGif rdíaeawmYojzifY? rdrdaoewfwvufjzifYom ckcHypfcwfae&av\/
ta0;rS w'dkif;'dkif;ypfcwfaeMuaom aoewfusnfqefwdkYrSm 4if;\ OD;acgif;ESifY eHab;rsm;rS jzwfoef;
ausmv f eG íf oGm;Muav\/ jrif;wyfom;wdv Yk nf; 4if;wdt Yk v,f½dS vlq;kd tm; ESpzf ufnyS f ypfcwfaeMu&mrS toD;oD;
aemufjyefwkefYvsuf xdk;ckwfMujyefojzifY Munfh½SKvdkuf&m t&yfom;vli,f 4-50cefYwdkYonf jrif;wyf aoewfudkif
wdkYtm; aemufuydwfqdkYum 0g;&if;wkwfESifY twif;0ifí ½dkufESufaeonfudk jrif&av\/ odkY&mwGif jrif;wyfom;
rsm;rSm aoewf "m;vSH vufeufaumif;rsm;ygojzifY vli,frsm; aemufqw k Mf u&av&m? jrif;pD;vlq;kd ½S&d modYk ESpzf uf
nSyfí tajy;pdkif;cYJMuav\/ jrif;pD;orm;vnf; [dkvSnfhonfajy;ESifY BuH&mr&ojzifY 0if;x&Hwckab;odkYuyfum
jrif;ay:rS rwfwwf&yfvsuf tdrf0if;wcktwGif;odkY 0ifajy;av\/ jrif;pD;wyfom;rsm;vnf; jrif;ay:rSqif;um
0if;x&Hudk csKd;zJY0ifa&mufaeMuav\/
jrpHum; tdraf ygufrw S cH g;udk vsijf refpmG zGiaYf y;vsu?f ]]armifbek ;f jrifY ...oli,fcsi;f jrefjref0if? ig tjyifu
pum;rsm;aer,f? r[ef&if aemufaz;rvG,faygufuqif;? okH;tdrful;NyD; &JabmfwdkYtdrful;ajy; ...}}[k ajympOf?
vlqdk;Adkvf[efaqmifaom armifbkef;jrifYonf jrpH\tdrfwGif;odkY 0ifajy;av\/ jrif;wyfom;rsm;vnf; twif;
wufa&mufum tdrfwGif;odkY0ifMurnftvkyf ...
]] a[Y b,fYES,fwyfom;rsm;vJ? b,folYtrdefYeJY igY0if;x&Hudk csKd;&wmvJ ...}}[k jrpHu qD;íar;jref;&m?
wyfom;acgif;tBuD;u ]][JY ...'Dtaumif ½dkuf[? olykefBuD;udk vufcHwJYtaumif ...}}[k trdefYay;av&m?
]]b,foluolykefvJ? usKyftdrf b,folrSrvmbl; ...}}[k jiif;qef&if; taygufuqdkYíaeav\/
jrpHrSm owådtxl;aumif;ojzifY wyfom;rsm; ½kwfcsnf;r0ifEdkifatmif ckcHaeav&m? 4if;tm; ½dkufESuf
vJusrS tdrfwGif;odkY0ifEdkifMuav\/ xdktcdkuf atmufapmifYrsm;u ]]ajy;NyD ajy;NyD}}[k atmf[pfojzifY? vl 2usdyfcefY
ygaom jrif;wyfom;wdv Yk nf; twif;qif;um vdu k Mf ujyefav\/ teD;tem;tdr½f iS w f rYkd mS 0if;wHcg;udk tvG,w f ul
zGirYf ay;bJ ]]vGwaf tmifajy; vGwaf tmifajy;}}[k atmfMuav\/ rMumrDyif &Jabmf\tdraf y:odw Yk ufr&d m &Jabmfonf
armifbkef;jrifYtm; tdrfoGif;odkYoGif;vsuf 4if;rSm "m;wpif;ESifY ckcHíaeav\/ jrif;wyfom;rsm;vnf; &Jabmf
ckcHonfudk 0dkif;½dkufESuf&if; twif;0ifa&muf½SmazG&m vlqdk;tm; rawGU&/ rsufajcvkH;vkH;jywfoGm;ojzifY jrpHESifY
&Jabmftm; toD;oD; zrf;qD;wkwaf ESmif ac:aqmifomG ;Muav\/ xdt k wGi;f rif;vkvifacgif; ylwauvlrsK;d t&m½Sd
wOD;ESiYf rif;vkvifrsm;vnf; a&muf½v dS m&m? t&m½Su d wpkw H &mudk trdeaYf y;vdu k of jzif?Y awmifyikd ;f oefvsi0f efrif;
tdrfodkY ajy;Mujyefav\/
oefvsi0f efrif;tdraf y:odYk twif;wufa&mufum ]]bke;f jrifaY um bke;f jrif}Y }[k ar;Mu&m? aoQmifukd wapmif;
xk;H vsuf ykq;kd pudk b,fvufuqGí J xGuv f maom armifbek ;f jrift Y m; jrifawGU&&m? tm;vk;H tHt Y m;oifaY eMuav\/
tcsed t f enf;i,ftwGi;f rSm od;k aqmif;Adv k v f yk of l armifbek ;f jrifjY zpfu þrQ rarmryef; £a`E&´ & [efaqmifaeEdik rf nf
r[kw?f ,ckru l m; at;aq;aomtrlt&mjzifY nmvufu xrif;rsm;vl;ayvsuf ]]bmudpyö gvJcifAsm}}[k csKcd sKo d mom
ar;jref;EdkifaomaMumifYwnf;/ jrefrmrif;vkvif tBuD;tuJwOD;u ]]olr[kwfygbl; ...'Davmufjrefatmif ol
rajymif;Edik yf gbl;? oGm;½SmMuygpdYk ...}}[k ylwaubmomjzifY acgif;tBu;D tm; ajzmif;jzajymqk&d m ylwumt&m½Sv d nf;
rausrcsrf;ESifY qif;íoGm;av\/ oefvsifwNrKdUvkH;vnf; rmpwmtefaxmfeDtm; vlqdk;wa,muf aoewfjzifY
ypfoGm;aMumif;? jrpH? &JabmfwdkY tzrf;cH&aMumif;rsm;udk tkwftkwfusufusuf wcJeuf ajymqdkaeMuav\/
ylwaubk&ifcH\ tdrfawmfüum; ta&;BuD;aomt&m½Sdrsm; acgif;csif;½dkufíaeMuav\/ bk&ifcHvnf;
tefaxmfeD tavmif;rS&onfqdkaompmudk zwf½SKa'gyGaeav\/
]] ylwauvlrl sK;d tm;vk;H odapvdo k nf/ igwdYk wvdik ;f jrefrm vlrsK;d rsm;onf rnfonfv h rl sK;d vufatmufwiG rf S
uRet f jzpfEiS Yf acgif;ikcYH aH eaom vlrsK;d rsm;r[kwaf cs/ toifww Ykd iG f vufeuftm;ud;k ½Sad omfvnf; wdik ;f oljynfom;rsm;
pnf;vkH;nDnGwfrSK igwdkYvufwGif ½SdorQ umvywfvkH; ...oifwdkYonf igwdkYtay:wGif tkyfcsKyfa&; vufvGwf
ray;oa½GU oifwdkY\tkyfcsKyfrSKudk tcdkiftjrJrjzpfatmif igwdkY tjrJaESmifY,Sufrnf/ tenf;i,fvpf[if;vQif
tefaxmfeDuJYodkY toufudk tqkH;pD&ifrnf/ oifwdkYtoufudkESajrmu bk&ifcHESifYwuG ylwautm;vkH; oifwdkY
wdkif;jynfodkY ajy;Muap ...
olykefacgif;aqmifa&;ay;aompm }}

bk&ifcu H m; tefaxmfet D owfc&H cdu k f tenf;i,f ausmcsr;f oGm;[efwal v\/ od&Yk mwGif 4if;rSm y&d,m,f
tvGerf sm;oljzpfonft h wdik ;f ? avSmifNyK;H NyK;H um jrefrmwvdik ;f t&m½Sw d bYkd ufov Ykd n
S í
hf ]]uREykf rf mS ppfonf vufeuf
tajrmuftjrm;½Sv d suef YJ 'DvNkd crd ;f ajcmufwm[m &,fp&mraumif;bl;vm; armifrif;wdYk ...}}[k ajymav\/ xdt k cg
tvdkawmf&d t&m½Sdwa,mufu 'l;wkyfvuf,Sufí½Sdcdk;um ...
]] t½Sifbk&m; Oya'onf tvGefodrfarGU,Ofaus;aom vlrsKd;rsm;ESifYomwefygonf? wvdkif;jrefrmwdkYESifY
rwefyg/ ,cktcg xif&mvli,frsm;udk zrf;qD; rD;avmifwdkufoGif;rS ab;&efuif;Nidrf;rnfxif&aMumif;ygbk&m; }}
]] vlq;kd tenf;i,ftwGuf vlaumif;rsm;udk 'kur© ay;bl; armifrif;? vlaumif;rsm;[m ,ckvkd vl&rf;um;
uav;rsm;twGuf uREfkyfbufu ulnDMuygvdrfYr,f ...}}
]] rSefvSyg ...MuLyifckwf MuLikwfrSrusefapeJY qdkwJY jrefrmpum;ykH½Sdí avQmufxm;&aMumif;yg ...}}
]] jrefrmrsm; 'gaMumifY Oya' rao0yfjcif;jzpfw,f? vl&rf;um;uav;rsm;u uREkfyfwdkYudk b,fenf;ESifY
acszsufEdkifpGrf;½SdrvJ? rMumrD 'if;wdkYacgif;tBuD;udk rdatmifBuKd;pm;&r,f? vlBuD;rsm;udk 4if;wdkYwlom;rsm;twGuf
0efcHap&r,f? 0efrcHEdkifol\om;orD;rsm;udk zrf;qD;csKyfaESmif&r,f? vTwfawmfu trdefYxkwfap armifrif; ...}}
]] rSefvSyg þtwdkif;vnf; oifYjrwfaMumif;ygbk&m; ...}}
]] tefaxmfeDxHu &aompmrsKd; wdkif;jynfrodatmif ESKwfvkHMu&r,f armifrif;rsm; ...}}
]] rSefvSyg vrf;axmifYvrf;rrsm;rSm ½Srf;rSKdif;cHrSifa&;puúLrsm; a&;uyfxm;í vkvifrsm; tukefodrf;qnf;
xm;&ygonf/ xdkpmrsm;rSm ysHUESHYcJYNyD;jzpfaMumif;yg ...}}
]] b,fvdkrsm; a&;qGJxm;ovJ armifrif; ...}}
]] ylwauvlrsKd; uRefjzpf&onfxuf taocH&jcif;ujrwfonf/ ylwauvlrsKd;rSeforQ awGU&mrSmowfMu?
ylwau\ tvdkawmf&drSeforQudkvnf; owfMu? ukvm;rnf;rsm;vnf; igwdkYwdkif;jynfwGif vlpGmvkyfíaeMuojzifY
toufESifYwuG tdk;tdrfypönf;wdkYudk vk,ufowfjzwfMu? ykodrfNrKdUudk erlem,lMuvdkY ygygonf ...}}
]] [m; [m; [m; 'Dvjkd yKrcl surf sK;d [m rif;r½Sw d w
YJ ikd ;f jynfrS vkyEf ikd w
f ,f armifrif;? rif;vkvifEiS Yf olvQKrd sm;
vlOD;a&wdk;í txl;aqmif½GufMu&rnf }}[k ajymqdkNyD;vQif nDvmcHtpnf;ta0; vlpkcGJMuav\/

tcef; ( 10 )

oefvsifNrKdU a½S;0ufom; wHcg;teD;wGif tkwf½dk;rsm;jzifYum&Hxm;aom tusOf;axmifwck½Sdav\/ xdk


tusOf;axmiftkwf½dk;twGif;rS opfwdkifrsm; um&Híxm;av&m? wHcg;aomYcsuf tapmifYwdkYjzifY tvGefvkHNcKHaom
taqmuftODwckjzpfav\/ xdkaxmiftwGif;ü ukvm;rnf;ESifY wvdkif;jrefrmwdkY pyfíazmufaom axmifapmifY?
olowf? yg;uGufwdkY apmifYa½Smufí? 4if;wdkYtxufrS rsufESmjzL ylwauvlrsKd; tkyfxdef;íaeav\/ axmifwGif;ü
vli,ftcsKUd ESiYf vlBu;D tcsKUd wdik ;f a&;jynfa&;ESiYf tusO;f csKycf aH eMu&½Sm&m? tcsKUd rSm jrefrmpepftwdik ;f xdww f ;Hk rsm;
tcwfcMH u&av\/ wae&mü jyif;xefpmG ½du k Ef u
S pf pfar;jcif;cH&aom jrpHEiS Yf &Jabmfwu
Ykd kd jrifEikd af v\/ tBu;D trSL;
wa,mufum; NyKH;csKdpGm jzm;a,mif;vdkaomrsufESmjzifY ...
]] ajymvdu k yf g oli,f&,f? ud, k u
Yf ,
kd uf kd taorcHcsiyf geJ?Y vlq;kd rodoa½GU rif;wdn Yk OS ;f yef;cH&Ny;D aemufq;Hk
r½SKrvS toufaoMu&rSmuGJU ...}}
]] usKyfwdkY rodvdkY rodbl;ajymwmyg? od&if ajymrSmaygYAsm ...}}[k jyefíajymavvQif? ]]a[Y 'DvdkeJYawmY
&r,fYtaumifawGr[kwfbl;? 0g;zdMuprf; ...}}[k qdkonfESifYwNyKdifeuf? axmifapmifYrsm;onf rmausmaom
0g;vk;H rsm;,lí 0g;vk;H ESpv f ;Hk \ wbuftpGe;f ü cdik jf rpJ mG BuK;d jzifcY snx f m;um ajcovk;H nKUd ousn;f udn k yS íf xm;Mu
av\/ tzsm;bufrSnSyfí zdvdkufaomtcg? nKdUousnf;t½dk;awG aMurGoGm;rnfuJYodkY emusifvGef;vSojzifY
ESpfa,mufpvkH; xGefYxGefYvl;í ig;z,fvdrfum cHMu&av\/
]] a[Y ...a[Y ...enf;enf;avQmYOD;? udkif; ajymMuuG,f? 'ku©rcHcsifMuygeJY ...}}
]] rodygbl;Asm ...rodvdkYrajymwm? ESdyfpufvJ cH&rSmaygY ...}}
]] udkif; ...enf;enf;wif;vdkufprf;a[Y ...}}[k qdkonfESifYwNyKdifeuf 0g;vkH;rsm;udk wif;vdkufav&m?
ajcovk;H rsm;rS zspzf spjf rnfvsuf tom;rsm;jym;Ny;D ab;odpYk x l u G vf mav\/ vkvifysKEd pS af ,mufum; tHBuw d cf u H m
rsuf&nfaygufrsm;usonfhwdkifatmif wif;rmíxm;Muav\/ 4if;wdkYyg;tdkYu t½dk;rsm;rSm wvSKyfvSKyfjzpfatmif
tm;cJíaeMuav\/
]] rif;wdeYk YJ wOmPfxrJ Ykd rajymwmbJ? rif;wdaYk wmY 0g;eJaY oap&r,f? a[Y wHacgufem;txd wd;k Ny;D nSyv f u kd Of ;D }}
[k trdeaYf y;ojzifY nSyv f u kd Mf ujyef&m? emíatmf&ef ½Suaf MumufMuaom vli,frsm;yifjzpfvifu Y pm;? tvGet f rif;
emusiv f eG ;f vSojzifY ]]vkyv f u kd uf G ...owfypf? rodb;l ...}}[k atmfvu kd Mf uav\/ axmifapmifv Y rl u
kd rf sm;um;
rsufESmnKdrnf; ½SKHUrJYum Budwfí rnnf;rnLcHaeaom vkvifysKdESpfOD;udk jrifav a'goxGufavjzpf&um;? twif;
zdMuojzifY ajrmarYoGm;MuawmYrnfuJYodkYjzpfpOf? tBuD;tuJvkyfolu wm;jrpfxm;&av\/
]] udkif; ...igYvlrsm;? 'g[m prf;oyf½kH prf;oyfwmuGJU ...}}
]] rodygbl;Asm ...}}
]] igajymwm em;axmifygOD;? rif;wdkYudk ausmuta&cGmNyD; oHql;cufeJYjcpfay;r,f? NyD;awmY OD;acgif;cGHcGmNyD;
oH&nfyleJYavmif;r,f? yg;pyfzGifYNyD; yg;pyfxJ cJyl&nfxnfhr,f? 'Denf;awGudk aemufqkH;tokH;jyK&r,f Mum;vm;/
'DawmY ckvdk nSmnSmwmwm ppfaq;wJYtcg ajymMurSaygYuGJU ...}}
]] rodygbl; cifAsm ...}}
]] w,fvnf; acgif;rmwJY taumifawGyguvm;? a[Y [dk[mjyvdkufprf;? ,lcJY ...}}[k trdefYay;vdkuf&m?
axmifapmifYwOD;onf a`rGyjcKyfwckudk ,lvmav\/ a`rGyjcKyf\atmufzufü wxGmcefY taygufazmufxm;í?
a`rGayG;ESpfaumifudkrlum;? tNrD;ydkif; vufw0g;cefYwGif cuf&if;cGESifY tom;aygufatmifazmufí zdxm;av\/
a`raG yG;rSm tjcm;a`rrG sm;xuf a'goBu;D &um;? 4if;\ tom;em&m tNr;D bufoYkd rMumcPvSní hf aygufaeav\/
wcgw&Hvnf; yjcKyaf tmuf azmufxm;&mod?Yk acgif;jyLjyum vQmrsm;udk xkwí f aeav\/ tu,fí yjcKyaf ygufwiG f
4if;wdkYyg;pyfESifYeD;aom t&m0w¬KwckudkawGUu rvTwfwrf;udkufcJrnfjzpfonf/
a`rGyjcKyftaygufudk &Jabmf\rsufESmem;odkY wdk;uyfvdkuf&m? a`rGESpfaumif\ acgif;ESpfvkH;onf &Jabmf\
rsufESmem;odkY jAKef;ueJ xGufjyLívmav\/ tvGefowådaumif;aom &JabmfyifvQif rsufvkH;jyL;xGufoGm;av\/
odkY&mwGif vufjrefaomaxmifapmifYonf a`rGrudkufrdcif? yjcKyfudkaemufodkY cuf&if;ESifYwuGqGJ,lí jrpHteD;odkY
csxm;jyefav\/ jrpHrSm jrefjrefaovQif 'ku©Nidrf;onf[k oabmydkufaeoljzpfojzifY? axmifapmifYrsm;u a`rGESifY
rwdcYk if 4if;\ud, k u f kd yjcKyaf tmufzuftaygufoYkd ypfvv JS ukd &f m? vufjrefaom axmifapmifaY Mumifo Y m oDou D av;
vGwfíoGm;av\/
]] [m;[m; ...igYvlu wu,fYowådygvm;? odap&raygYuGm ...}}
]] owfypfvdkuf ...eifwdkYudk waumifrS raMumufbl;? bmvdkY'DvkdvkyfaeovJ ...vlwOD;wa,mufudk
csnfwkyfNyD; ESdyfpufw,fqdkwm tvum;taumifawG? eifwdkYigYudk vTwfay;prf; ...bmvufeufrS r,lbJ eifwdkY
"m;vSH aoewfxu J tvGwx f u G jf yr,fov d m; ...}}[k pdwt f m;½So d avmuf jrpHBurd ;f 0g;pOf? tBu;D tuJvyk o f o l nf
£a`Er´ ysuNf yK;H vsuf ]]rif;owåd od&ygvdrrYf uG,f ryle?YJ a[YtaumifawG [d'k if;rNy;D ao;bl;vm; ...}}[k trdeaYf y;
vduk &f m? axmifapmifY 4a,mufwo Ykd nf tcd;k wvlvx
l uG v f su½f adS om oH',ft;kd Bu;D wvk;H udk ,lcMYJ uav\/ ',ft;kd
twGif;üum; usKdufusKdufqlaom qDylrsm;xnfhíxm;av\/ axmifapmifYwdkYonf a½S;OD;pGm &Jabmftm; 0ufwkyf
wkyfvsuf [dkbufwa,muf onfbufwa,muf? wkwfjzifYvQKdum rMuí qDtdk;tay:wGif wifxm;av\/
]] udkif; ...igYvl? t½SifvwfvwfaMumf&rSmyJ? b,folvJqdkwm ajymayawmY ...}}
]] rodygbl;Asm ...}}[k qdkcdkuf tBuD;tuJvkyfolu rsuf&dyfjyvdkuf&m? axmifapmifYwOD;onf qDtdk;xJrS
a,mufcsKdi,fwckjzifY w½SJ½SJjrnfatmifcyf,lvsuf &Jabmf\ausmay:odkYavmif;vdkuf&m? rnfrQyif owdåaumif;ol
jzpfapumrl? qDyal vmif;vdu k o f jzifY tonf;cdu k af tmif ylavmifemusi&f um;? ]]tar&JU ...}}[k vTwu f eJ atmfrd
½Smav\/ jrpHum; oli,fcsi;f atmfonfukd ½Suv f o S jzifY ]]yg;pyfapYxm; ...Buw d cf ?H ao½kx H uf rwwfEikd b f ;l uGm}}
[k atmfaigufpOf ...
]]udik ;f &Jabmf ...b,favmufyw l ,fqw kd m odNy;D r[kwv f m;? wud, k vf ;Hk csvu dk &f if b,fEY , S af ervJ ...}}
[k ajymojzifY ...
]] rodb;l csvu kd f ...}}[k jrpHrmefonfuv kd nf; ½Suaf omaMumif?Y 4if;\ud, k u f kd qDt;kd ay:wGif vGeí Yf ae&m?
axmifapmifEY pS af ,mufvnf; vufrjraJ wmYojzifY vsijf refpmG ab;bufoyYkd pfcsvu kd af v\/ &Jabmfum; ajcaxmufu
tem? ausmu qDylavmifjcif;? a'gojzpfcsif;wdkYaMumifY &if0tvkH;qdkYvsuf arYajrmaeav\/ ]]udkif; 'Dtaumifudk
wvSnfhudkifMuOD;pdkY ...}}[k jrpHqDodkYvmum ajcvufrsm;udk 0ufwkyf wkyfMujyefav\/ jrpHum; vSKyfum
½kef;aomfvnf; tcsnf;ESD;jzpf½Smav\/ 4if;\cE¨mudk,fonf qDtdk;aty:odkYa&muf½Sdaeav\/ tBuD;tuJum;
4if;ud, k w
f ikd f a,mufcsKid ,fjzifY qDyu l ckd yf,&l m? qDyw l pufrQ 4if;\ajczsm;ay:odYk usomG ;av&m? vufu a,mufcsKd
vGwfusatmif tr,f ylvdkufwm[k atmfrdav\/
od&Yk mwGif ud, k cf si;f pmw&m;r½Sb d J a,mufcsKid ,fujkd yefaumufum cyfíaecdu k ?f t&dyt f ajcudk cyfvrS ;f vSr;f rS
Munfh½SKaeaom vli,ftcsKdUwdkYonf ]]u,fawmfrlyg u,fawmfrlyg ...rw&m;owfukefygNyD ...}}[k oHukef
atmf[pfMuojzif?Y axmifoif;rSL;onf xdv k il ,frsm;tm; oGm;a&muf½u kd Ef u
S f qJqu kd maepOftwGi;f axmift&m½SBd u;D
a&muf½Sdvmav\/ axmifoif;rSL;um; ]]aemufxyf ppfaq;p&m tcsdeftrsm;BuD;½Sdao;w,f? ck&yfvdkuf ...}}[k
wdk;wdk; trdefYay;NyD;aemuf? tjyif[efum; ]]bmvdkYESdyfpuf&ovJ acG;rom;awG ...}}[k Budrf;0g;um &JabmfESifY
jrpHtm; wkyaf ESmifxm;aomBuK;d rsm;udk ajzay;apav\/ &Jabmfum; owd&aomfvnf; aumif;pGm rvSKyEf ikd af o;acs/
jrpHum; BuKd;ajyvQifajycsif; rwfwwf&yfvdkuf&m? ajcovkH; tvGefemaeojzifY jAKef;ueJ vJusoGm;av\/
axmift&m½SBd u;D u ]]vluav; rif;wkYd tjypfr½S&d if raumif;rjzpf&bl;? aumif;aumif;aeyg ...}}[k trdeaYf y;vsuf
xGufcGmoGm;av\/
ylwaubk&ifcu H m; aocGipYf &D ifEikd af om jrefrmt&m½Sw d OD;tm; 4if;\tdro f aYkd c:,lvsuf jrpHEiS Yf &Jabmfonf
vli,frsm;\ acgif;aqmifjzpf[efwal Mumif;? wdik ;f jynf½v dS il ,frsm; arSmufrmS ;atmif aoG;aqmifonf vli,frsm;udk
tpwk;H pD&ifzv Ykd aYkd Mumif;? xkv d il ,fEpS af ,muftwGuf w&m;enf;vrf;rus[k xm;apOD;/ tjcm; pdww f ufMuaG eaom
vli,frsm;\ &mZ0wfab;'Pfukd u,f,o l uJo Y jYkd zpfrnfjzpfaMumif; ajzmif;jzae&m? jrefrmt&m½Sv d nf; twefMum
awGa0pOf;pm;um ...
]] rSevf yS g ...4if;wd\ Yk tcif;oGm;udk aocsmpGmppfaq;Ny;D aemuf pD&ifygrnf ...}}[k 0efcu H m xGucf aYJ v\/
aemufwaeYüum; jrpHEiS Yf &Jabmfwt Ykd m; w&m;pD&ifrnfah eY[k oefvsiw f NrKUd vk;H ausmMf um;aeojzif?Y 2a,muf
wwGJ? 3a,mufwwGJ vTwf½kH;½Sd&modkY oGm;a&mufvsuf½SdMuav\/ wcgw&H vl 5a,mufjynfhoGm;vQif vsifjrefpGm
vlpkcGJvsuf cyfa0;a0;a½SmifíoGm;Mujyefav\/ 5a,muf½SdwJYtdrfqdk tcufyJ? 'DOya'u tvGefyJ[k wdwfwdwf
ajymoluajymjzpfíae&m? aeYqrG ;f pm;csed üf um; vufjyefBuK;d wkyaf ESmifíxm;aom jrpHEiS Yf &Jabmfwt Ykd m; xkwaf qmifí
vmMuav\/ vli,fEpS Of ;D um; vrf;aumif;pGmravQmufEikd ?f ajcovk;H rsm;u nKrd nf; a,mifazmíaeav\/ &Jabmf
ausmüum; tqDcEJ iS Yf eD&aJ omtom;jyifrsm; vufw0g;cefyY g jrifawGU&av&m? jzpfrjS zpf&av[k pkyo f yfMuav\/
vlxrk mS vTw½f ;Hk tjyifbufwiG f pka0;ae&m? wnfqt J rdetYf & rif;vkvifrsm;u armif;ESio f jzif?Y vTwaf wmft&m½Su d
rif;vkvifrsm;tm; rwm;ESifY? aeMuyap[k trdefYay;vdkufav\/
tcsKUd vlrsm;rSm jrpHEiS Yf &Jabmfwt Ykd m; aoewfEiS yYf pfowfap trdecYf srnf[k twGi;f a&;Mum;odNy;D jzpfojzif?Y
tif; vTwf&if rsufESmjzLu pD&ifw,f? owfr,fqdk&if udk,fYvlrsKd;tcsif;csif; w&m;pD&ifcdkif;awmYr,f[k wdk;wdk;
ajymMuav\/ w&m;olBu;D um; jrpHEiS Yf &Jabmftm; zrf;qD;cJaY om jrif;wyfom;tcsKUd ESiYf rif;vkvifwt Ykd m; a½S;OD;pGm
ppfar;av\/ xdaYk emuf jrpHEiS &Yf aJ bmfwt Ykd m; ppfar;&m ...uReaf wmfwo Ykd nf vlq;kd udrk od&aMumif;? rdrt d rd af y:odYk
twif;wufa&mufonft h wGuf wm;jrpfcck rH ad Mumif; tppfcMH uav\/ w&m;olBu;D um; twefMum pOf;pm;aeav\/
wzef wif;rmaomrsuEf mS jzifY w&m;cHEpS Of ;D tm;Munf½h KS aeav&m y&dowfrsm;rSm pd;k &drBf u;D pGmESiYf em;pGií Yf aeMuav\/
]] armifrif;wdkYonf ppfa&;udpöESifY aqmif½Gufolrsm;tm; ckcHonfrSm rjiif;uG,fEdkifMu? vlqdk;udk od&rnf
qdo k nfrmS t&yfom;oufaoxJu odjriforl ½S?d odjYk zpfí wBurd w f cg rduk rf mS ;usL;vGeo f nft h wGuf wOD;vQif 'PfaiG
okH;ydómpD ½kH;awmfodkY qufoap ...}}[k trdefYcsvdkuf&m? y&dowf\ aumif;csD;ay;oHonf qlnHí oGm;av
awmYonf/
jrpHEiS &Yf aJ bmfum; ao'PfEiS Yf axmif'PfrS vGwaf jrmufvmMuaomfvnf;? axmiftwGi;f tnSO;f cH&aom
a0'emrsm;udk aq;ukoí aeMu&av\/ 14-5&ufMumvQif 4if;wdkYtm; w&m;pD&ifaomt&m½Sd &mxl;rS tjzKwfcH
&onf[k Mum;od&av\/ xdktcgü oefvsif0efrif; oGwfoGif;pDrHcJYaom aus;Zl;w&m;udk ESpfOD;om; awG;awmrd
Muav\/ tu,fí rsKd;cspfpdwfr½Sdaom t&m½Sdjzpfu 4if;wdkYrSm ao'PfcH&rnfrSmrvGJ? rsKd;cspfpdwf½Sdaom t&m½Sd
aMumifYomvQif vGwfívmaomaMumifY? a0'emaysmufvQif t&m½Sd taetxdkif rnSKd;i,f&ef aus;Zl;qyfrnf[k
pdwfudk ydkif;jzwfMuav\/
ylwaubk&ifcH ydkifaome,ftwGif;ü vlBuD;vli,ftaygif;wdkYrSm tvGefusyfwnf;usOf;ajrmif;pGm aexdkif
Mu&av\/ 4if;wdkYrSm nOfhtcsdefwGif rD;rsm;rxGef;Mu&? tdrfom;wpk 0dkif;zGJUpum;ajymMuonfudkyif tdrfom;wpk
trSejf zpfaMumif; auseyfatmifxak csrS vGwMf u&av\/ bk&m;yG?J tvSLr*FvmyGrJ sm;twGurf mS `ciG ;f csux f m;&ao;
&um;? udpöwpkHw&mESifY vlpka0;csifvQif bk&m;yGJjzpfap ½SifjyKr*Fvmjzpfap? ,kwfpGtqkH; bk&m;udk;qluyfyGJjzpfap
usi;f yMu&av\/ xdw k iG v f nf; olvQKrd sm;vTwx f m;ojzifY ajymvdak omudpu ö kd txl;owdxm;í ajymMu&½Smav\/
pdwfxufoefaom vlBuD;ydkif;rsm;rSvnf; a½S;xkH;pHtwkdif; bk&m;pum;? w&m;pum; ajymqdkjiif;ckHavY½Sd&m? ab;u
vlrsm; tm½kHpl;pdkuf em;axmifaomtcg ...
]] 'd|du 62yg;awmif½Sdwmuvm; bk&m;'um&JU ...usKyfwdkYw&m;awmfrSm rdpäm'd|du tqdk;qkH;aygY? rdpäm
'd|ad wG aoatmifowfEikd u f mrS orm'd|d Bu;D yGm;Edik w f muvm;? 'DawmY yknmbd ocFg&-tyknmbd ocFg& ponfjzifY
tbd"r®mESin Yf yS uf m nSyu f m qDavsm&f mudk ajymqdv k su½f MdS u&m? em;axmifot l csKUd rSm t"dygÜ ,fuo kd í d NyK;H Muav\/
olvQKdwdkYvnf; &dyfrdMuav\/ odkY&mwGif 4if;wdkYu rdpäm'd|d[lonf ylwauvlrsKd;[k ,lqum w&m;½kH;wGif t½l;
jzpfrnfuv kd nf; awG;rdMuav\/ vufatmufcv H rl sK;d wd\
Yk oabmum; qif;&Jav-oHa0*&av jzpf&um;? ylwau
bk&ifc\ H e,fy,ftwGi;f aexdik Mf uaom wdik ;f &if;om;rSeo f rQwo Ykd nf vlrsK;d jcm;vufatmufae&ojzifY rnSmrwm
zdESdyfjcif;cH&ykHudk oHa0*&vsuf pdwftemBuD;emíaeMuav\/
xdkuJYodkY pdwfemMuaomtcsdefum; ouú&mZf 974ck ESpfqef;pjzpfav\/ ylwaubk&ifcHonf rnfrQyif
ESdyfuGyfaomfvnf; pdwftm;wufMuGaeaomvli,fwdkYtm; zdzdpD;pD; zrf;qD;&rdatmif rwwfEdkifacs/ oli,fwdkYum;
pdw0f rf;uGjJ cif;? wOD;udw k OD; *ke;f acsmjcif;r½S/d wvdik ;f ? u&if? jrefrm vkvifysKt d m;vk;H yif waoG;wpdww f nf; nDnw G f
aeMuojzif?Y wOD;toufpeG aYf qmif½u G v f Qif trsm;u 0dik ;f 0ef;ulnMD uav\/ 4if;wd\ Yk acgif;aqmif jrpHEiS Yf &JabmfwYkd
cHpm;&aom'kuu © kd Mum;od&aomtcg omvGeí f pdwef mMuum? ylwauukeo f nfrsm;udk wdww f wd yf ek ;f acsmif;ajrmif;
owfjzwfrKS rsm; rMumcPjzpfymG ;av\/ oefvsiaf e&m tuGuaf umif;rsm;wGif wdu k t f rd ,
f mESiYf Bu;D yGm;aeMuaom
ukvm;rnf;rsm;rSmvnf; ypönf;udkpkHrufí jrefrmjynfurcGmEdkif? a½S;uvdk aejrJae&ygvnf;? 4if;wdkY\toufudk
pdwfrcsMuojzifY usD;vefYpmpm;yrm aexdkifMu&av\/ ypönf;toifYtwifY½SdMuaom ukvm;rnf;wdkYum; rdrdwdkY
ypön;f rsm;udk rwefw Y wef tzd;k ESKe;f ESiaYf &mif;csí ukvm;jynfojYkd yefajy;Muav\/ vli,frsm;rSmvnf; tcsKUd axmifwef;
usvsuf? tcsKdUrSmvnf; aoewfESifYypfowf ao'Pfrsm;udkcHMu&av\/ odkY&mwGif 4if;wdkY\ pGJjrJaompdwfrsm;rSm
waeYwjcm; xufoefvmvsuf? a½SUu taocHoGm;olrsm;yif 4if;wdkYtwl,lp&muJYodkY rSwfxifMuav\/
ylwaubk&ifcHum; a½S;uavmuf taeracsmifbJ 4if;ukd,fwdkif udk,f&Hawmfppfom;rsm;ESifY oGm;vm
aexdik &f av\/ od&Yk mwGif 4if;rSm vufeuf vlot l iftm; jynfph aHk omaMumif?Y vli,frsm; wdww f qdwf acsmif;ajrmif;
owfjzwf½rHk t S y ajymifajymifwif;wif; ykeu f ef0rYH nfr[kw[ f k ,kMH unf&um;? Edik if cH sUJ &efuo kd m pdwu f ;l íaeav\/
xdt k wGi;f rdwaf qGjzpfaom awmifib l &k ifewf½iS af emifonf awmifiNl rKUd udk wdu k o
f rd ;f &ef Muuf½;kd yifpm;tm; apvTwf
ojzifY awmifiNl rKUd udo k rd ;f ,l&ef ppfwyfrsm;udk jyifqifíaeav\/ vuf0pJ nfoEl iS w Yf uG vufatmufov l QKrd sm;vnf;
awmifilwGif r[m"r®&mZmrif;w&m;BuD;u cefYxm;tkyfcsKyfapaom rif;&JausmfpGm\xHESifY t0bk&ifrif;w&m;BuD;
xHodkY awmifiludk ukvm;iZifum ppfonftiftm;ESifY wdkufodrf;vdrfYrnfhtaMumif; jrif;apausmf aZmfwysHcsDudk
apvTwfav\/
974ck 0gacgifvodkYa&mufaomtcg? rif;&JausmfpGmonf ewf½SifaemifxHodkY ukvm;iZifum wdkufvmrnfh
taMumif;ESifYwdkifyifav&m? rsm;pGmta&;rxm; r[kwfEdkifaMumif; ajymqdkojzifY? jrif;apausmf txifrSm;ívm;[k
jyefvnfawG;awmum cyfat;at;aerd½mS av\/ qif&efayguft&yfqrD S ajymif;oH? aoewfoMH um;í uif;axmuf
pkpH rf;aomtcg rkwrå pm; uke;f aMumif;? oefvsipf m; iZifum a&aMumif;csw D ufvmNy[ D k Mum;od&onfEiS w Yf NyKid ef uf?
vlopl ½k ;Hk avvQi?f awmifib l &k if ewf½iS af emif\ uRe, f rHk sm;rSm ulnaD zmfr& at;at;aeaomaMumif?Y rif;&Jausmpf mG rSm
rdrdEdkifeif;aom ppfonf&JrufwdkYtm; vsifjrefpGm pk½kH;wdkufcdkuf&av\/
rif;&JausmfpGmum; qifpD;vsuf awmifilNrKdUjyifu ckcHwdkufcdkufaeav&m? iZifum\ a&wyftiftm;
Bu;D vSojzifY NrKUd wGi;f odq Yk w k í f cH&jyefav\/ tajrmufoH aoewfow H uYkd m; rd;k BuK;d tBurd Bf urd yf pfouJoY Ykd wNcrd NYf crd Yf
w'def;'def; jrnf[def;íaeav\/ awmifilNrKdUum; NrKdUus,fjzpfí NrKdUpD;jypD;enf;yg;aomaMumifY? rif;&JausmfpGm\
ppfom;rsm; y&rf;ywmjzpfysufaepOf? tajcrvSawmYojzifY awmifilbk&ifYr,fawmf rdzk&m; cifapmonf a0gpD;um
tajcGt&HESifY ajy;xGufvmav\/ rif;&JausmfpGmum; qifOD;rS "m;rvTwfbJ trdefYay;wdkufcdkufaeav&m? &efol\
aoewfusnq f efreS o f jzifY qifO;D wGif usq;Hk ½Smav\/ trwfr[mvnf; t½SiEf iS t Yf wl qifay:rS ckcw H ukd cf u
kd af e&m
qifOD;wGifyif usqkH;jyefav\/ xdkodkY t"dywdyk*¾KdvfESpfOD; usqkH;onfESifYwNyKdifeuf ckcHwdkufcdkufrnfhol r½SdojzifY?
ukvm;wdkYonf vlrsm;udk okHYzrf;íaeMu&m? tcsKdUrSm ajcOD;wnfh&m ajy;xGufMuav\/ ukvm;wdkYum; awmifilwGif
10 &ufcefYaeí awmifila½Teef;awmfudk rD;wdkufonfhtjyif? ausmif;uef tdrf,mrsm;udkvnf; rD;½SKdUavmifuRrf;ap
NyD;aemuf? vuf0,f&½Sdonfh vlol qifjrif; vufeuf a½TaiGwdkYudk,lí oefvsifodkY,laqmifav\/ awmifilbk&if
ewf½Sifaemifudkvnf; udk,fvkyfawmfESpfa,muf? twGif;ap wusdyfausmfwdkYjzifY avSwGifwif,lum oHpnfjywfrsm;?
wHydk;c&mrsm;rSKwfí aysmf½TifpGm oefvsifNrKdUodkYjyefMuav\/
t0bk&ifrif;w&m;BuD;um; awmifilbk&if ewf½Sifaemiftm; ukvm;vufodkY ygoGm;onfudk rodao;bJ?
rif;&Jausmpf mG usq;Hk aMumif; Mum;&ojzifY wdu k q f if 100? jrif; 300? ppfom;ESpaf omif;ESiYf ppfwyfig;wyfukd apvTw&f m
&rnf;oif;NrKdUa&mufrS vuf0Jpnfol apvTwfaomolvQKd\xHrS owif;pkHMum;&ojzifY ppfwyfig;wyfpvkH;udk jyefí
ac:awmfrlav\/
awmifib l &k if ewf½iS af emifum; ylwaubk&ifcEH iS Yf vGepf mG cspu f Rr;f 0ifvsuf oabFmjynfjzpf t&ufcsKrd sm;udk
okH;aqmifavY½Sd\/ 4if;udk,fwdkifvnf; A&if*sDbmomudk cH,lí ylwaubk&ifcH jrefrmEdkifiHawmfudk vkyfBuHrnfh
ta&;udk tcgrjywf aqG;aEG;wdkifyifvsuf½Sdav\/ oefvsifNrKdU rsKd;cspfolvQKdrsm;ESifY t&m½Sdrsm;xHrS ewf½Sifaemif\
owif;qdk;rsm;udk Mum;od&aomtcg vli,frsm; txl;a'goxGufíaeMuav\/
awmifib l &k ifvu kd yf gvmNy;D aemuf rMumrD 4if;\uRe, f Hk rif;xifvufsmac: trwfwa,muf vdu k yf gvm&m?
4if;rSm b,ausmfoluJYodkY tvdkawmf&d vlpGmwa,mufjzpfíaeav\/ armifbkef;jrifYum; 4if;\zcifESifY &efbuf
jzpfzl;olrSef; odojzifY? waeYaeYwGif vufpm;acs&ef twGif;usdwfí pdwful;xm;av\/
ylwaubk&ifc\ H tiftm;onf waeYwjcm; wd;k wufvmav&m? vli,frsm;tm; zdEydS zf rYkd mS vnf; tBuOH mPf
wd;k ívmav\/ Oya'topfw&yfrmS rouFmaom vli,ftcsKUd tm; wdik ;f jynfrNird rf 0yfciftwGi;f csKyaf ESmifxm;&ef
jzpfav\/ armifbkef;jrifYwdkY oli,fcsif;okH;OD;udkum; BuKd;½SnfESifYvSefouJYodkY rzrf;bJxm;av&m? jypfrSKwpkHw&m
tenf;i,fusL;vGe½f EHk iS Yf ao'Pfp&D if&ef csed ½f , G Nf y;D jzpfav\/ tcsKUd aom vlNyed ;f wkrYd mS vnf; ewf½iS af emif a&mufvm
ojzifY oefvsiu f kd jrefrmbk&iftyk pf ;kd vdrrYf nf[k xifxm;Muav\/ ylwaubk&ifcv H nf; qlyu G af eaomvli,frsm;
Nird 0f yfomG ;ap&ef wzufuzdEydS í f ? wzufu awmifib l &k iftm; eef;wifrnft h &dyt f a&mifrsm;udk ajymjyvsu½f adS v\/
od&Yk mwGif ewf½iS af emifa&;om;aom &wkwyd'k u f kd atmf[pf½w G qf akd om vlvwfwa,muftm; trnfrodvw l OD;u
tdrx f 0J ifNy;D OD;acgif;½du k cf ?JG rao½kcH sexf m;í? rsK;d zsub f &k if\&wkukd aemufwBurd q f v kd Qif owfypfrnf[k Ncrd ;f ajcmuf
oGm;uwnf;u? ewf½SifaemifrSmvnf; jrefrmwdkY 4if;tm;rMunfnKdaMumif; xif½Sm;odomcJYav\/
oHvsifq&mawmfum; rdrdtaygif;toif; oHCmrsm;ESifYwuG nSdESKdif;wdkifyifvsuf? &yf½Gm'g,dumrsm;udk
pnf;vk;H nDnw G jf cif;jzpfatmif wdww f w d yf ek ;f a[majymaqmif½u G vf su½f adS v\/ xdpk Oftcgrlum; 'g,dumwdo Yk nf
q&mbkef;awmfBuD;rsm;pum;udk ajr0,frus em;axmifavY½SdojzifY? ]]eif igYpum; em;raxmif&if eifYqGrf;udk ig
rpm;vdk ...}}[laom tokH;tESKef;udk aMumuf½GHUvsuf½SdMuavonf/ wdkif;jynfrSmvnf; rNidrfrouf vSKyfvSKyf½G½G
jzpfysufaepOf? oefvsifq&mawmfrSm ta&;t&ma&mufaom vlBuD;vli,frsm;ESifY tcgrjywf ESD;aESmaeavY½Sd\/
waeYoüum; t0wfnpfrsm;udk 0wfqifxm;aom touf 40 ausmft½G,f 'g,dumwa,mufonf
q&mawmf\ausmif;odkY a&muf½Sdvmum? tvGefqmrGwfojzifY qGrf;usef[if;usefrsm;udk awmif;&rf;pm;aomuf&if;
q&mawmfESifY pum;ajymqdkaeav\/
]] wynfah wmf t0aejynfawmfuyg bk&m;? t½Sib f &k m; t0aejynfawmfbuf pdwn f w T rf eS ;f odí 0ifa&muf
0HYjcif;jzpfygonf bk&m; ...}}
]] wumu bmvJ ...t0u olvQKdvm; ...}}
vlBuD;onf acgif;ndwfum ]]rSefyg ...}}[k avQmufav\/
]] odwJYtwdkif;yJ wum&JU ...rdpäm'd|dBuD;pdk;&if igwdkYomoem wpwp wdrfaumaysmufuG,fawmYr,f?
'DawmY igwdkY Ak'¨bmom omoemta&; igwdkYta&;qdkovdk? BuD;av;wJYwm0efudk igwkYdraqmif½Guf&if b,fol
aqmif½GufrSmvJ? t0aejynfawmfBuD;udk tm;udk;aevdkYvJ rjzpfao;bl;? 'DrSm½SdMuwJY rGefjrefrmawGuvJ BuKd;pm;rS
jzpfawmYr,f 'um&JU ...}}
]] wifygbk&m; ...twGi;f &ef tjyif&ef? ESpzf ufnyS rf S jzpfygrnfb&k m;? tEdYk t½Sib f &k m;wynfrh sm; awmfawmf
tm;aumif;ygNyDvm; ...}}
]] 'gawmY tckajymzdkYrvdkbl; 'g,um? ,aeY aeYvnfrSm igYausmif;um &yfawmfrludk,fawmf taeuZm
wifyJG jyKvyk zf pYkd pD Ofxm;w,f 'um&JU? aeYvnfus&if bk&m;yGb J ef;jyNy;D acgif;tBu;D vkyrf ,fY vkvifawGukd aq;xd;k ESH
ay;&OD;r,fuGJU ...}}
]] wifyg ...od'¨dNyD;wm rNyD;wm tyxm;? pdwftm;awmY xufoefMurSmyJ bk&m; ...}}
]] 'gaygY 'um&,f ...wu,fvJ pGrf;Edkifygw,f? 'g,dumwdkY t0a&ajrh½Sifudkvnf; igwdkYaqmif½GufykHudk
avQmufxm;ygbd ...}}[k rdefYqdkum cyfrqdwf aeawmfrlav\/
olvQKdvnf; q&mawmfpum; qufvufrdefYawmfrlvdk[ef r½SdojzifY OD;csum xGufcJYav&m? pnfaAsmrsm;
wD;rSKwv f suf vmMuaom t&yfom;vli,fwu Ykd kd vrf;wGiBf uKaH wGU&&m? 4if;\rsuEf mS udk aumif;pGm razmfjybJ oefvsif
NrKdUv,fodkY cyfokwfokwf 0ifa&mufoGm;avawmY\/
aeYcif; rGef;r,drf;rDwGif oefvsifq&mawmf\ausmif;0if;ü bk&m;yGJtwGuf pnfaAsm ESJ armif;oHwdkYjzifY
qlnpH mG uckeí f aeMuav\/ uav; vlBu;D wdrYk mS vnf; bk&m;odYk vSLzG,f ya'omyifwjYkd zifY vma&mufvsu½f MdS u&m?
ylwaubk&ifcH\rif;vkvifrsm;rSm tu,fyif bk&m;yGJusif;yaeonf[k rSwfxif[ef½Sdav\/
odkY&mwGif oefvsifq&mawmfum; usufoa&cef;udk wHcg; cdkifusnfpGmydwfvsuf wynfhvl½G,frsm;udk
tif;`rSKyfjcif;? aq;0g;pD&ifjcif;wdkYudk jyKvkyfaeav\/
]] udik ;f ...rif;wdYk waxmifew YJ a,muf aMumufzrYkd ½Sb d ;l ? a,mufsm;rSeu
f aorSmraMumuf&bl;? omoem
a&mif0gxGef;zdkY 'k|*grPdrif; ppfwdkufovdk ykefuef&wJYtvkyfrsKd;[m r*fzdkvfedAÁmefudk&Edkifw,f ...pGefYpm;MuuGJU?
ta&;½S&d if q&mawmfvnf; odum© csNy;D wyfO;D uaer,f ...}}[k tm;ay;pum;ajymcdu k ?f ausmif;atmufu qlno H H
rsm;udk Mum;&ojzifY wHcg;udzk iG u Yf m Munf½h KS &m? ylwaubk&ifc\ H ppfom;rsm; ausmif;0if;odaYk &muf½í dS vli,frsm;udk
zrf;qD;aeaMumif; jrifawGUMu&av\/ usuo f a&cef;twGi;f rS vli,frsm;vnf; aq;xd;k Ny;D pjzpfí aq;prf;vdo k nfh
oabmESiYf ckcrH nfBu&H m? q&mawmfu ]]rvkyef OYJ ;D ...vGwaf tmifajy; ...}}[k rdepYf Of? ppfom;tcsKUd ausmif;ay:odYk
wufa&mufvmojzifY 0kef;ueJ ckefqif;ajy;Muav\/
ukvm;ujym;wdkYum; oefvsifq&mawmfudk {uoDcRwf? vufjyefBuKd;rsm;jzifY twif;wkyfaESmifMuav\/
acgif;tBuD;vkyfolu ]]ausmif;atmufqGJcs ...ausmif;atmufqGJcs}}[k qdkojzifY ausmif;atmufqGJcsMuav\/
q&mawmftm; zrf;qD;ojzif?Y ido k u l idk atmfou l atmf jzpfíae&m? rMumrDyif oefvsiw f NrKUd vk;H ysUH ESo
YH mG ;í pdwaf cgif;
rmaom vli,ftcsKUd wdrYk mS q&mawmftm; twif;vkrnfBu&H m? acgif;aqmifrsm;u [efw Y m;xm;&av\/ &[ef;ysKrd sm;
rSmvnf; rdrdwdkYq&mawmftm; tjrifrawmf wkyfaESmifzrf;qD;ojzifY? oHCmtyg; 200cefY pnf;a0;vsuf twif;
wdkufcdkufvk,lrnf BuHpnfMujyef&m? tBuD;tuJ bkef;awmfBuD;rsm;u ukvm;\ aoewfajymif;OD;odkY toufudk
tyfESif;onfESifY wlrnfjzpfaMumif; wm;jrpfawmfrlMu\/
oefvsiq f &mawmfum; vltrsm; txl;MunfnKad om yk*K¾ v d jf zpfonft
h wGu?f vrf;wGif rsK;d csprf sm;? &[ef;ysKd
rsm;u vk,v l rd rYf nf[al om owif;aMumifY ppfwyfrsm;&Hvsuf zrf;,lomG ;&m? vrf;wavQmuf tdraf ygufapY xGujf yL
MunfMh u&m rsu&f nfjynfah omrsuEf mS jzifY ukvm;jzLawG ysupf ;D ygap? ab;oifyY gap[k raumif;qkukd awmif;Muuke\ f /
xdak eY aeYcsi;f yif ppfar;rnfjzpf&m t&yfom;rnforl Q vTw½f ;Hk teD;wGif raeapbJ? oefvsiq f &mawmftm; vTw½f ;Hk wGif
zifxdkifckHwckESifYxm;av\/ xdkYaemuf rsufESmjzLw&m;olBuD; csufcsif;a&muf½Sdvmum axmufvSrf;cJYoltm; yxr
ppfar;av\/
axmufvSrf;cJYolrSm tjcm;r[kwf? ewf½Sifaemif\ uRef,kHtrwf rif;xifvufsmjzpfojzifY? rif;vkvifESifY
olvQKdtcsKdUrSm BudwfíqJqdkMuav\/ rif;xifvufsmum; eHeufcif;u npfEGrf;aomt0wfjzifY tif;0olvQKd[ef
aqmifípkpH rf;&m? oefvsiq f &mawmf tjyeftvSef ajymykq H ykd Hk BupH nfyw
Hk yYkd g tppfcí
H aeav\/ ylwaut&m½Sv d nf;
rif;xifvufsmtm; OD;nGwft½dktaoay;vsuf xGufcGmapNyD;vQif? tjcm; ppfwyft&m½Sdrsm;udk ppfar;NyD;aemuf?
wcsuv f w
T f ½k;H Oya't&? wdik ;f jynfrNird 0f yfciftwGi;f oefvsiq f &mawmftm; axmifoiG ;f tusO;f csxm;&ef trdeYf
ay;vdkufav\/
q&mawmfum; 0gawmf 40ausm?f oufawmf 60ausmrf Qjzpf&m? jrefrmrif; vufxufawmfuwnf;u pmwwf
tausmftarmfrsm; tMunfndKcH&aom yk*¾KdvfjzpfcJYav&m? ,ckwrl rdpäm'd|dukvm;rsm;\ &mZ0wfom;tjzpf?
axmifwiG ;f ae&rnfukd rsm;pGm ,lBuK;H r&jzpfawmfr½l mS aomfvnf; w&m;jynfNh y;D yk*K¾ v d jf zpfojzif?Y oaAÁocFg& tedpmö ESiYf
ajzazsmfum tapmifYtMuyfwdkY ac:aqmif&modkY vdkufygawmfrl&½Smav\/
oefvsiq f &mawmftm; rnfopYkd &D ifí rnfonfah e&müxm;onfukd odvakd om 'um? 'umrwdrYk mS 2a,muf
wwG?J 3a,mufwwG?J wwGEJ iS w Yf wGJ tvSr;f cyfumG uGm apmifpY m;aeMu&m? oefvsiq f &mawmftm; tusO;f axmifoYkd
ydrYk nft
h csed üf vlrsm;udk ppfwyfEiS ½Yf iS ;f vif;xm;aomaMumifY rnforl Qrjrif&awmYacs/ ylwaubk&ifc\ H vufatmufü
trSKxrf;Muaom rGefjrefrmt&m½SdBuD;rsm;? rif;vkvifrsm;rSm q&mawmf\wynfhtcsKdU yg0ifojzifY? q&mawmf\
tjzpftysufudk awGUjrif&aomtcg? ylwauwdkYtm; txl;pdwfemíaeMuav\/
twGif;vlrsm;rSwqifY oefvsifq&mawmftm; axmifoGif;tusOf;xm;onf [laomowif;udk Mum;od&
av&m? vl 5a,mufxufydk rpka0;&[laom Oya'udk rnfolrQ*½krpdkufbJ? vl 2000 3000cefY naecif;wGif
pka0;vsuf axmifqDodkYajy;Muav\/ &[ef;tyg; 200-300 cefYwdkYrSmvnf; ]]q&mawmfudkrvTwf&if wdkYvnf;
taocHr,f}}[lí vdkufygvmMu&m? rif;vkvifrsm;rSm xdkvlpkudk tenf;enf; ajzmif;jzajymqdk cGJxkwfaomfvnf;
tcsnf;ESD;jzpfav\/ tusOf;axmifum; ppfom;tajrmuftjrm; 0dkif;&HapmifYMuyfaeojzifY? tajy;vmMuaom
vlpo k nf wefaY epOf? ppfwyfrsm;vnf; ypfcwfawmYrnf[k jyifqifaecdu k ?f oefvsi0f efa[mif;Bu;D onf jrif;wpD;ESiYf
tajy;vmvsuf ...]]tm;vkH; vlpkcGJjyefMu? 'g[m tusKd;rrsm;bl;? tcsnf;ESD; taorcHMueJY? ylwaubk&ifcHudk
igajymr,f ...}}[k ajzmif;jz ajymqdkojzifY? vlpkrsm;uGJíoGm;av\/ oefvsif0efrif;um; ylwaubk&ifcH\
tdrfawmfodkY jrif;ESifYpdkif;íajy;av\/ odkY&mwGif tdrfawmfrSm wHcg;rsm;ydwfvsuf 0ifcGifYr&awmYojzifY vufavQmY
jyefcJY&&m? apmifYpm;aeMuaomvlxktm; ]]uaeY tcsdefr½Sdbl;? eufjzefrS avQmufxm;awmif;,lrnf ...bmrQ
rylMueJY ...}}[k ajymqdk&av\/
oefvsifNrKdUolNrKdUom;wdkYum; tonf;udktyfESifYqGouJYodkY txl;emusifMuav\/ pdwfESvkH; xdckdufemusif
vSaomfvnf; ckcHwdkufcdkuf&ef vufeuftiftm;r½SdaMumif;udk pOf;pm;rdaomtcg? rdrdwdkY twwfEdkifqkH;jzpfonfh
ylwauvlrsKd; ysufpD;ygap? ab;awGUygap? &efolawGUygap ponfjzifY raumif;qkawmif;jcif;? qJqdkjcif;jzifY a'go
t[kefudk tenf;i,fauseyfatmif jyKrlMu&av\/ nwGif rD;rxGef;&? tul;toef; toGm;tvmr½Sd& [laom
Oya'aMumifYvnf; tdrfom;tcsif;csif;rSty? rdwfaqG tdrfeD;csif;wdkYESifY wdkifyifajymqdkjcif;r½Sd&? wtdrfESifY wtdrf
vSr;f atmfvsu?f q&mawmf 'kua© &muf½mS Ny?D jrpHEiS Yf &Jabmf ESyd pf ufovdk ESyd pf uf&if t½G,af wmfuBu;D NyrD Ykd jyefawmfrl
&monf[k ajymíaeMuav\/ armifbkef;jrifYum; a,mu©r oefvsif0efrif; eHeufwGif awmif;í&vQif&? r&vQif
ppfwyfxJrS vk,lrnf[k tBuHtrsKd;rsKd;xkwfvsuf wnvkH; tcsdefukefavonf/
eHeufrdk;aomufcsdefodkYa&mufcJYav\/ usD;iSufwdkYonf opfyifudkif;jrifYrsm;rS tawmifcwf toHay;vsuf
tpm½SmxGuMf uuke\ f / oefvsiNf rKUd um; nuvlaoí wnvk;H tm;&atmif idak Mu;G Ny;D aemuf? armyef;pGm tdyMf uvsuf
eHeufvif;vmaom romtdrfESifYwlav\/ rdk;vif;í rsufvkH;zGifYMuonfESifYwNyKdifeuf? oefvsifq&mawmf\
taMumif;udk ajymMujyefí tcsKdUrSm idkaMuG;Mujyefav\/ oefvsif0efrif;um; ylwaubk&ifcH\tdrfawmfodkY ta`cG
t&Hryg wudk,fwnf;xGufcGmoGm;um? ylwauudk,f&Hawmfrsm;xH cGifYawmif;í tdrfawmfodkY0ifcJYav\/
ylwaubk&ifcv H nf; aemufrzDS ifxikd uf kd xdik &f efneT Mf um;vsuf avmuGwyf sLiSmESKwq
f ufNy;D udpu
ö akd r;av\/
]] oefvsifq&mawmfudk raeYu zrf;qD;oGm;ygw,f? 'Dvdkzrf;qD;wJYtwGuf wdkif;oljynfom;wdkY rcHr&yf
EdkifatmifjzpfaeMuygw,f ...}}
]] olykeftm;ay; jyKrlonfhtwGuf zrf;qD;jcif;jzpfvdkY ...wdkif;oljynfom;wdkY rausrcsrf;onfudk uREkfyf
em;rvnfyg ...}}
]] olyek t
f m;ay;onf qd&k mrSmvnf; wzufpum;om jzpfygvdrrYf nf? tu,fí rSeo f nfxm;apOD;? touf
60 ausmf q&mawmfrmS bmrQvyk Ef ikd rf nfr[kwyf g? waMumif;rSmvnf; vufeuftiftm;jynfph aHk om bk&ifcrH if;Bu;D
wdt Yk m; ykeuf efrnfq&kd mrSm jzpfajrmufEikd zf ,G t
f vkyf r[kwyf g? bk&ifcrH if;Bu;D wdu
Yk om oabmxm;Bu;D onfh taejzifY
vGwfcGifYay;vQif vufatmufcHwdkif;&if;om;rsm; MunfnKdpdwf wdk;ygvdrfYr,f ...}}
ylwaubk&ifcHum; oefvsifq&mawmfudk vTwfvdkaompdwfr½Sd? odkY&mwGif oefvsifq&mawmftwGuf
oefvsi0f efa[mif;tm; wm0ef,í l vTwv f Qi?f aemifwzef oefvsi0f efuykd g zrf;qD;tjypfay;Edik rf nf[k awG;awmrd
ojzifY ...
]] 0efrif;uJYodkY yk*¾KdvfBuD;wa,mufu ajymqdkawmif;yefonfudk uREfkyfem;raxmifvQif roifYawmfaybl;?
0efrif;onf q&mawmftm; aemiftcg vli,ftm;ay; ajymqdkjyKrljcif;r½Sdatmif wm0ef,lEdkifygYrvm; ...}}
]] ,lygYr,f ,lygYr,f ...}}[kk aemifcgvm aemifcgaps;? ,ck q&mawmf csufjcif;vGwfvQifNyD;a&m[k 0efcH
vdkuf&m? ylwaubk&ifcHvnf; ppfAdkvfwOD;tm; trdefYpma&;í oufawmfapmifYrsm;xH oefvsif0efrif;ESifYtwl
xnfhvdkufav\/

tcef; ( 11 )

oefvsif0efrif;um; ppfAdkvfESifYtwl ylwaubmomjzifY wvdkif;jrefrmwdkY\ pdwfaeoabmxm;udk


ajymqdv k suf axmifxo J 0Ykd ifa&mufomG ;&m? q&mawmftm; csKyaf ESmifxm;&m tcef;odaYk &mufvQif rsuv f ;Hk jyL;íoGm;
av\/ taMumif;rlum; oefvsifq&mawmfrSm 0g;uGyfyspfwif anmifapmif;ay:wGif pefYpefYBuD; ysHvGefawmfrlí
aeaomaMumifYwnf;/
oefvsi0f efrif;vnf; ]]tr,fav; q&mawmfb&k m; ...}}[k idak Mu;G um a'goxGuv f o S jzifY ...]]rif;wdYk
owfwm? owfwv YJ u
l kd odapr,f ...}}[k Burd ;f 0g;ae&m? axmift&m½Su d þuJo Y rYkd [kwaf Mumif;? q&mawmfonf
pdwfESvkH;cdkifrm a'goBuD;vGef;ojzifY noef;acgiftcsdefwGif BuKd;qGJcs ysHvGefawmfrlaMumif; ajymqdk&m? oefvsif
0efrif;vnf; axmiftwGi;f ü MumMumraebJ q&mawmf\tavmif;ud&k vdak Mumif; ylwaubk&ifcx H oH Ykd wdik Nf y;D vQif
jyefvmcJYav\/
oefvsiw f NrKUd vk;H vnf; tcsed rf MumciftwGi;f ü oefvsiq f &mawmf ysv H eG af wmfral Mumif;udk Mum;odMuav&m?
urÇmysuo f uJoY Ykd qlyu G if akd Mu;G Muav\/ ylwaubk&ifcv H nf; tavmif;ay;zd-Yk ray;zdYk udpu ö kd twGi;f t&m½Srd sm;ESiYf
wdkifyifaeMu&m? tu,fí tavmif;udk ray;bJaeu wdkif;oljynfom;rsm; xdkYxuf rausrcsrf;jzpfrnf[k rsKd;cspf
jrefrmt&m½Sdrsm;u avQmufxm;MuaomaMumifY? ,aeY aeYcsif; oN*FKd[fzdkY 0efcHapNyD; ay;tyf&eftrdefYxkwfav\/
naecif;üum; oefvsifausmif;wdkuftwGif;ü avmifwdkuf jyom'fponfwdkYESifY crf;em;aom bkef;BuD;ysH
wckukd jrifMu&av\/ tcsed f jrefrm 3-5em&DtwGi;f þrQBu;D us,pf nfum;atmif jyKvyk af ejcif;jzifY vlxt k iftm;
rnfrQrsm;jym;í oefvsiq f &mawmftm; rnfrQ MunfnKMd uaMumif;udk odomEdik af v\/ om"kuVd e psmyeü oefvsif
q&mawmf ysHvGefawmfrl&aomtaMumif;udk y&dowfwdkYtm; a[majymvdkaom vli,fwdkYrSm pdwf½dk;wdk;½Gwjzpfvsuf
tHBuw d af eMu&m? aeyap ra[meJY rajymeJY avoHrxGuef [ YJ k ydwyf ifxm;Muojzif?Y tavmif;udk rsu&f nfjynfah om
rsufESmjzifY xrf;,lum rD;avmifwdkufwGif oGif;Muav\/ rD;avmifpOftwGif; ylwauvlrsKd;wdkYtm; rEdkifrcsif;
ykefuefrnf[lí t"d|mefjyKMuavownf;/
aerif;um; 'ku©rat; ylaqG;avmifuRrf;vsuf½SdMuaom? ukvm;jzLwdkY\uRefjzpfaeMuonfh wvdkif;jrefrm
u&iftrsK;d om;wdt Yk m; apmifpY m;Munf½h KS jcif;iSm rpGr;f Edik o
f nft h oGijf zif?Y eDviG af omta&mifrsm; jzmxGuu f m taemuf
a*g,muRef;odkY ,Gef;&efjyifqifaeav\/
oefvsifq&mawmfBuD;\ psmyerS jyefvmMuaom vlxkvlodkufwdkYvnf; rausrcsrf; wD;wdk;ajymqdkvsuf
aeMu&m? armifbek ;f jrifo Y nf taMumif;&if;udk ydrk o kd ½d o
dS jl zpfav\/ oefvsiq f &mawmftm; axmifoif;rSL;wdo Yk nf
vnfrsKu d t kd pfvsuf owfjzwfNy;D rS? tvdt k avsmuf BuK;d qGcJ saoqk;H [ef pDro H nfukd axmifwiG ;f olvQKw d OD;xHrS od½dS
&aomaMumifYvnf; omí a'gyGum aerdMuav\/ rif;xifvufsmtm; rsufESmpdrf;jzpfaomfvnf; t0u olvQKd[k
tu,fyif ,krH w S íf twGi;f a&;wdu Yk kd owdvpfum ajymrdaomaMumif?Y toufuykd if pGev Yf w
T yf sv
H eG af wmfr&l ½Smaom
q&mawmftwGuf oefvsi0f efrif;ESiw Yf uG tdro
f m;tm;vk;H xrif;udrk Q ajzmifpY mG rpm;Edik Mf uawmYacs/ jrpHEiS Yf &Jabmf
wdkYvnf; armifbkef;jrifY csdef;qdkxm;onfhtwdkif; trSwfwrJY vma&mufcJYMuav\/ armifbkef;jrifYum; ai;arm
pOf;pm;ae&mrS ...
]] oli,fcsif;wdkY ...rif;wdkY owådudkawmY od&NyD? 'DwBudrfawmY toufudk pGefYMu&vdrfYr,f? tJonfawmY
usyfusyfBuD; pOf;pm;MuzdkYyJ ...}}
]] 'dkYESpfa,mufawmY rajymygeJYuGm? 'dkY 'Dtaexuf rxl;awmYygbl;? vlysKdudk,fawGrdkYvJ aemufqHwif;p&m
r½Sdygbl; ...}}
xdktcg armifbkef;jrifYu NyKH;vsuf ...
]] igYudk oHo,jzpfaeMuovm;? igvJ rif;wdkYeJY aumif;wlqdk;bufvkyfr,fvdkY b,favmuf aqmif½Guf
vmcJYw,fqdkwm todom;eJY ...}}
]] r[kwfbl; ...rif;yJajymw,fr[kwfvm;? igwdkYvkyf&r,fYtvkyf[m vufeuftiftm;csif; rrQawmY
b,fenf;eJrY S Edik v f rd rfY ,fr[kwb f ;l ? 'gayr,fY vlwrsK;d tkypf ;kd wmudk rcHvv kd Qif ½SK;H wmEdik w
f m rpOf;pm;bJ? wcsw D csrD mS
olykefxNyD; taocH&r,f? 'grS 'DvlrsKd;udk 'dkYtkyfpdk;vdkYr&bl;qdkwm odap&r,fqdkwm r[kwfvm;? trSefaygY ...
'gaMumifY 'dkY[m aovlvdkY oabmxm;NyD; pGefYpm;&rSmrdkY? rif;wdkY 'Doabmudk av;av;eufeuf pOf;pm;zdkY
ajym&wmaygY...}}
]] pdefvdkufyguG,f? 'dkYrsm;twGufawmY bmrSrylygeJY ...}}
xdktcg &Jabmfu ...
]] jrpHuvJuGm? 'dkYawmif pGefY0HYao;wm? armifbkef;jrifY[m 'dkYxuf owådaumif;wm bmrpGefY&Jp&m ½SdovJ}}
[k 0ifrmefojzifY? jrpHonf tenf;i,fNyKH;í ...
]] igodygw,f? armifbek ;f jrif&Y UJ tBuOH mPfowåu d kd ,lNy;D ? 'dYk 4-5a,mufxeJ YJ OD;pD;vkyu f ikd Mf uvdYk ylwumawG
uRr;f oEÅmvefatmif taESmift Y ,Suaf wGUaeMu&w,f r[kwv f m;? 'gayr,fY wcsKUd wdik ;f jynfcspw f v YJ al wG r½Srd [kwf
½Sw
d mtrSe?f om;r,m;0rf;pmtwGuf pd;k &drMf uvd?Yk tcsKUd vJ om;r,m;rpGeEYf ikd Mf uvdYk vlrsK;d jcm;tvdv k u kd af eMu&wmvdYk
xifw,f/ 'DawmY armifbkef;jrifY[m ,ckpdwfeJY vG,fvG,frajymygeJY? r,m;usawmY tawmfcufw,faemf? igYbBuD;
ajymzl;w,f? r,m;xd "m;Munfhqdkwmvdk? r,m;eJJYywfouf&if pGefYvTwfEdkifcJw,f? waMumif;rSmvJ armifbkef;jrifYwdkY
vifr,m;[m olrsm;cspfMuwmeJY rwlbl;uGJU ...}}
]] w,fvJqdkwmudk; jrpH&? cspfwmawmY trSefaygYuGm? 'gayr,fY igYtrsKd;t½dk; igYtazMunfhMuyg? igYwouf
½SdNyD? jyefvdkYawmifrMunfhbl; ...}}
]] tdrf; ...rif;tazu olY&JUatmifjrifcsufudk waeYaeY&r,fvdkY arQmfvifYaewm? rif;wdkYigwdkY vkyf&rSmu
olrsm;tkyfpdk;wmrBuKdufvdkY wrif taocHjy&rSm? 'Dvdk arQmfvifYcsufjcif; uGmjcm;aewmuG? udkif;uG,f ...'dkYudk
csujf cif; tajzray;ygeJOY ;D ? [du k pd ö raqmif½u G cf if pOf;pm;xm;wJt Y csuu f kd wvESpv f avmuftwGi;f rSm vky&f rSmrdYk
rifYzmom wcgpOf;pm;ygOD; ...}}
xkdtcg armifbkef;jrifYonf oli,fcsif;rsm;ajymaompum;udk em;axmifcdkufrSmyif EG,fEG,fuav;tm;
pdwfujzwfíMunfhav\/ EG,fEG,f\ tjyKtrl taetxdkifonf rkef;wD;zG,f&m wckrSrjrif? toufay;cspfcJYol
jzpfonft h wdik ;f ? ,k,Muifemí r,m;0wfrysuo f nfwu Ykd okd m ay:vmav\/ þuJo Y Ykd ZeD;jzpfot l m; rpGeyYf pf&uf
Edkifaom pdwfxm;udk a½S;OD;pGm awGUBuKHav&m? 4if;\pdwfudkyif wzef rcHcsifawmYbJ? igYpdwfonfaysmY\/ wdkif;jynf
EdkifiHcspfolonf tb,faMumifY r,m;udk rpGefYbJ½Sd&tHYenf;[k wif;jyefav\/ xdktcg rkqdk;jzpfí tb,fykH
tb,fenf; usef&pf½Smrnfudk ay:aygufvmjyefojzifY? ai;armae&mu [erysufNyKH;&if; ...
]] rif;wdYk 'gavmufpOf;pm;ckid ;f aewmudk pOf;pm;&wmaygYu, G ?f jrpHaum rif;[d'k if;udk pGeEYf ikd yf gYrvm; ...}}
]] tdkuG,f ...igu wzufowfcspfaewm? olu b,fvdkrSef;rod? &nf;pm;aomfrS r[kwfao;bJ
oli,fcsif;&m ...ar;zdkYrvdkygbl; ...}}
]] 'gxuf arSm0f ef;e,feYJ ykord ef ,fukd taMumif;Mum;Ny;D yvm;? awmfovif;upNy;D vky&f r,f? 'grS vkyaf yguf
udkifayguf vmbfjrifNyD; wGifus,fatmif aqmif½GufEdkifMur,f ...}}
]] tukef taMumif;Mum;xm;w,f ...awmfovif;vqef;upNy;D vkyu f ikd Mf uzdyYk ?J tcsed af pmayr,fY b,f
wwfEdkifrvJuG,f ...'DvdktcgupNyD; vkyfrSaygY? udkif; 'dkYjyefvdkufOD;r,f ...}}[k oli,fcsif;ESpfOD; ESKwfqufum
jyefoGm;Muav\/ oefvsif0efrif;onf armifbkef;jrifYwdkY wdkifyifaeMuonfudk *½krpdkufbJ bk&m;0wfjyKaeav&m?
NyD;cgeD;usrS pum;tpGeftzsm; Mum;odvdkuf&ojzifY armifbkef;jrifYtm; ac:íar;av\/
]] arSmf0ef;eJY ykodrfe,fuyg taMumif;Mum;wm bmvJ vluav;&JU ...}}
]] wjcm;r[kwfbl; ...tonfrsm;qDu tcGefawmif;wJY puúLrifpm trSwftom;awG? oabFmjynfu
vmwJY uket f aumuf trSwt f om;pm? Ny;D awmY aumuford ;f &if tcGeaf umufzYkd vkyu f ikd w f YJ pm&if;trSwt f om;awG?
w&m;pD&ifwq YJ u D tcif;rSwo f m;csuaf wG? tJ'gawGukd cd;k ,l? rD;½SKUd wef½KS Ud ? tvGwcf ;kd r&&if odr;f xm;wJY taqmuftOD
awGudk rD;½SKdUypfzdkY bb&JU ...}}
]] tdr;f ...tkycf sKyw f aYJ e&mrSm txdcu kd qf ;Hk aygYu, G f ...'gayr,fY aumuford ;f csed f tcGeaf umuf,q l rJ mS
vkyf&if omNyD;raumif;bl;vm; ...}}
]] 'DawmYvJ usefwJYolawGu vkyf&pfMuvdrfYraygY? uRefawmfwdkYu tcsdefr½SdawmYbl; ...}}
]] owdwrH OmPfajruwkw?f ynmpGe;f cRe;f uJo Y tYkd yk &f rwJ?Y igYom; tpp owdxm;yg? bb&JU todu k t f tkH
vlxak umif;vdYk rdavmufwt YJ csuu f kd ½Smaewm? t&rf;uma&mvky&f if vlawG onfx h ufMurf;rSm pd;k &dr&f vd?Yk bbeJY
om;udk BuKd;½SnfeJYvSefovdk tomapmifYaeMuwmuGJU ...}}
]] uRefawmf owdjyKygw,f ...bbbk&m;twGufom pdk;&drfwmyg ...}}
]] bbawmY toufvBJ u;D NyrD Ykd aoaysmyf gNyu D , G f ...tnGet Yf wuf tpGr;f tpeJY igYom;vdk vli,fawG[m
udk,fYtrsKd; udk,fYbk&ifeJY at;at;csrf;csrf;? olYvufatmufrSm wufvrf;½Sdoavmuf rBuD;yGm;&bJ? 'Drdpäm'd|dawG
vufatmufrSm avmif;&dyfrdNyD; ayguf&wJYopfyifi,fawG jzpfaeMu½Smwmudk pdwfESvkH; ,lBuKH;r&atmif
jzpfaewmyJ...}}[k tbkd;BuD;rSm ajym&if; &ifxJu qdkYívm½Smav\/
]] uRefawmfwdkY uHaygY bb&,f? aemifvmaemufom;awGom uRefawmfwdkYvdkrsKd; rawGUBuKHMuygapeJYvdkY
qkawmif;&awmYrSmyJ ...}}
]] tqdk;qkH;vlwrsKd; tkyfpdk;jcif;cH&wJY0efxkyf[m tvGefav;vHNyD; emvHxlEdkifzdkY tcJ,Of;om;uvm;? udkif;
udkif; ...igYom; tdyfacsawmY ...}}[k ajymqdkojzifY armifbkef;jrifYonf rdrd\tdyfcef;odkY ul;cJYav\/ uJvm;
tjyifbuf arSmifu, G rf S rnf;rnf;o@mefwckonf armifbek ;f jrift Y vmudk apmifpY m;ae[ef½adS v\/ armifbek ;f jrifrY mS
rdr0d if;NcH tdryf wfvnfwiG f tapmift Y a½Smuf aus;uRerf sm; csxm;onft h jyif? ud, k w f ikd vf nf; vSnv hf nfMunf½h KS Ny;D
jzpfaomaMumif?Y &efow l OD;wa,muf tdraf y:wGi½f rSd nfukd vk;H 0rawG;bJ? ZeD;onfuav; ½S&d modo Yk m cyfou G o f u
G f
oGm;av&m? uJvm;udk rvdkufonfESifYwNyKdifeuf EG,fEG,fuav;udk rawGU&awmYbJ? 4if;\aemufrS wpkHwOD;\
vufonf cg;udkxdrnftvkyf vsifjrefpGm vufjyefcwfí zrf;vdkufav\/
]] tv,fv,f ...emygw,f udkbkef; ...}}
armifbkef;jrifYonf vufudkvTwfvdkufNyD;vQif ...
]] tdk ...EG,fEG,fvm;? bmvdkY toHray;vJ ...}}
]] udb k ek ;f udk arSmif&yd u f apmifaY ewm? udb k ek ;f u bmawGawG;oGm;wmvJ ...jrifawmif rjrifb;l ? 'gaMumifY
aemufuvdkufvmwm ...}}[k cspfol\rsufESmudk cyfNyKH;NyKH;uav; Munfh½SKajymqdk&if anmifapmif;wGif ,SOfwGJ
xdkifrdMuav\/
]] EG,Ef , G f ...udb k ek ;f udk tm;Bu;D cspw f ,faemf ...}}[k pum;qufr½Sb d J ar;vdu k af om armifbek ;f jrif\ Y
toHonf EG,Ef , G uf av;tm; xdwv f efo Y mG ;apav\/ EG,Ef , G of nf armifbek ;f jrifY ar;aompum;onf t"dygÜ ,f
yg\/ b,fvt dk "dygÜ ,fEiS Yf ar;wmvJ[k awG;awmum csppf zG,af umif;aom rsuv f ;Hk av;jzifY Munf½h KS &if;? ]]udb k ek ;f }}
[k wcGef;omac:vdkufav\/
armifbek ;f jrifu Y m; 4if;\twGi;f pdwu f qlyu G af eoavmuf? EG,Ef , G u
f av;tm; rajym&ufojzifY ]]EG,Ef , G f
udb k ek ;f udk tm;Bu;D cspw f ,faemf ...}}[k 4if;ud, k w
f ikd f edrw d jf yar;cGe;f ESiYf ar;rdjcif;jzpfav\/ EG,Ef , G uf m; 19ESp?f
armifbkef;jrifYum; 22ESpf? aygif;oif;í 4ESpfausmf 5ESpf&moD wdkifcJYavNyD/ ]]cspfw,faemf ...}}[k ar;zG,frvdk?
xdo k aYkd r;jcif;onf taMumif;wpkw H &mESiYf ywfouf&rnf[k EG,Ef , G f awG;rdaomaMumif?Y tajzray;bJ armifbek ;f jrifY
emrnfukd ac:rdjcif;jzpf&m? armifbek ;f jrifrY mS rdrad jymvdak om pum;rsm;udk rajymjyawmYb?J EG,Ef , G \
f vnfyif;av;udk
wif;usyfpGm ayGUzufí &ifcsif;yg;csif;tyfum? 4if;\ BuH½G,fcsufESifY qefYusifaom trlt&mwdkYudkjyKrdav\/
]] udkbkef; bmvdkY 'Dpum;udk ar;&wmvJ? oli,fjyefaewmvm; ...}}[k EG,fEG,fonf xyfrHíar;jyef&m??
EdkifiHta&;twGuf toufpGefY&ef &nf½G,fxm;aom vlpGrf;aumif;BuD;rSm ]]bmrS r[kwfygbl;uG,f ...EG,fEG,fu
cspfw,fvdkYajym&if em;axmifaumif;vdkYyg ...}}[k vSD;vTJajymqdkvdkufav\/
]] udk,fYcspfoludk rcspfyJaeygYrvm; ...cspfwmaygY? udkbkef; 0goemaMumifY e,fxGufoGm;wJYtcgrsm;qdk
vGr;f &ufaqG;&ufeYJ udb k ek ;f pdwt f aESmift Y ,Sujf zpfrmS pd;k vdo Yk m rajymrdwm ...pdwu f awmY tqif;&Jom;bJ ...}}
[k 0rf;xJ½o dS avmuf ajymqdak v\/ xkpd um;rsm;rSm EG,Ef , G \ f oabmtwdik ;f ajymonf[k armifbek ;f jrifY ,kMH unf
av\/ xdo k , Ykd MHk unfo h jzifY 2&uf 3&uf 5&ufrQ uGu J mG aeonfuykd if raewwf rxdik w f wf? vGr;f qGwaf e&pf½mS aom
ZeD;onfonf rdrd toufq;Hk aomtcgü tb,fuo YJ Ykd ae&½Smavrnfenf;/ rdro d nf olrsm;xuf pdw"f mwfaysmí Y
cspfZeD;tm; þrQ trQifwef;um aerdavoavm/ tcsKdUvlrsm;rSm ppfyGJodkY aornf ½Sifrnfrod vdkufyg0HYMuvsuf?
ZeD;onftwGuf aMumifMY urSKukd azsmufEikd o f avmuf azsmufcMYJ u\/ rdrrd mS ZeD;onftm; rpGe&Yf uf tb,faY MumifY
jzpf&oenf;/ trSet f m;jzifY armifbek ;f jrifo Y nf ppfyx JG u G o f ul o YJ Ykd xGu&f rnfjzpfu xGuEf ikd rf nfyifjzpfav\/ ppfyyJG rm
Mur®marTu toufyifaowwfaom pGepYf m;rsK;d jzifY aoewfajymif;Mum;xJu rdpmä 'd|w d t Ykd m; ajrjyifay:rS azsmufzsuf
cJYzl;\/ 4if;\pdwfwGif aumuf½dk;rD;½SKdU&oavmuf cufcJonf[krxif? ZeD;onfudkvnf; raMumifYMu/ ,ckrlum;
vufeuftiftm; rsm;jym;jynfph aHk om vlrsK;d jcm;udk rkcsqwfqwf touftaocHwu kd cf u kd &f rnf jzpfojzifY wxpfcs
r,m;pGefYí aorif;EdkifiHodkY vdkuf&rnf[laom awG;awmcsufaMumifY ykxkZOfwdkY obm0twdkif; usef&pfoltwGuf
aemufqHwif;jcif; jzpfrdav\/
EG,fEG,fuav;um; armifbkef;jrifY\ pdwful;tBuHtpnfudkrod? ukvm;jzLrsm;ESifY wdkufcdkuf&ef BuHpnf
Ny;D aemuf rif;rSKxrf;rvky&f ef? ukeo f nfobm0 a&mif;0,fazmufum;aexdik &f ef a½SUa&;udk warQmw f ac:awG;vsuf
pdwu f ;l &orQajymqd&k if; tdyaf ysmaf v\/ tcsed rf mS oef;acgif,b H ufoYkd eD;uyfvmNyjD zpfí? rif;vkvifwYkd nOft h csed f
uif;vSnMhf uaomtoH? acG;a[miforH sm;udo k m Mum;&av\/ qdwNf ird jf cif;onf pdwu f ;l olwt Ykd m; tawG;us,&f ef
axmufyHYonfhtvm; pOf;pm;cef;rqkH;Edkifatmif jzpfíaeav\/
EG,fEG,fum; touf½SLrSefrSefESifY ESpfNcKdufpGm tdyfaysmfaeav\/ 4if;\vufwzufrSm armifbkef;jrifY\
&ifbwfay:odw Yk ifvsu?f usev f ufwzufum; 4if;\ pdjk ynfjynfah zmif;vsu½f adS vaom &if0ay:wGif wifxm;av\/
armifbkef;jrifYonf cspfcifoludk tem;uxm;vsuf? tjypftemtqm rkef;xm;p&mr½SdbJ vufvGwfxGufcGm&ef
pOf;pm;aerdjcif;onf tusKd;r½SdaMumif;udk OmPfrjrifrdbJ? axGaxG&m&m pdwful;&if; 3A[dk&fcefYwGifrS tdyfaysmf
oGm;av\/
aemufwaeY eHeufwGifvnf; xdkta&;udkpOf;pm;jyefaomfvnf; tBuHr&ao;acs/ tjcm;pOf;pm;rdcsufum;
EG,fEG,fonf rdrdtm; rkef;xm;&efjzpfav\/ tu,fí EG,fEG,fonf 4if;tm; rkef;xm;u? rkef;xm;aeoltay:ü
iJYuGufp&mr½Sd? rdrdjyKcsif&mudk &uf&ufcGmí jyKEdkifrnfjzpfav\/ odkY&mwGif EG,fEG,fum; rkef;xm;&ef rqdkxm;bd?
rdrd pdwfem pdwfaxmifYjzpfay:&ef tjyKtrlrsKd; wuGufrQrjyKbJ? rdrdajymqdkorQudk q&mtm; cspfaMumuf½dkaoaom
wynfo h nf q&mYpum;udk woa0rwdr;f vdu k ef mouJo Y ?Ykd rnf;qdv k Qirf nf; jzLqdv
k Qijf zLumaeonfukd rke;f xm;atmif
tb,fodkY vkyfEdkifygrnfenf;/ tu,fí ½dkufESufqJqdk rw&m;ESdyfpufuvnf; enf;vrf;usrnfr[kwf/ xdkodkY
ESyd pf ufojzifv Y nf; EG,Ef , G rf mS rke;f rnft h pm;rsK;d r[kwo f nfukd awG;awmrdaomtcg rsm;pGm tBut H ukd íf aeav\/
Edik if tH a&;aMumifY r,m;udpk eG v Yf w T &f ef þrQtcsed Mf umatmif pOf;pm;rdaom rdr\ d pdwu f v kd nf; rauseyfbJ ai;arm
awGa0í aerd½Smav\/
tcsdefum; qGrf;cHjyefaomtcsdef jzpfav\/ EG,fEG,fonf rsufpdrsufESmraumif;bJ qGrf;cHvmMuaom
oHCmawmfwt Ykd m; ud, k w f ikd f qGr;f avmif;Ny;D vQi?f zcifEiS Yf armifbek ;f jrifY pm;&ef xrif;yGrJ sm;udk jyifqifumaeav\/
tcdkif;taprsm;½Sdaomfvnf; tdrfaxmifusuwnf;u rdcifESifY csufjyKwfwwfatmifoifvsuf? udk,fwdkif csufjyKwf
jyKpkcJYonfrSm waeYrQ 0wå&m;rysufcJYao;ay/ armifbkef;jrifYu csD;rGrf;ajymqdkonfudkyif tvGefauseyfaecJYonfh
twdik ;f ...]]udb k ek ;f vmav? xrif;pm;&atmif ...}}[k vma&mufac:iifr?S rdr\ d awG;awmcsuu f kd qdik ;f iHv
Y suf
vdkufygcJYav\/ EG,fEG,f csufjyKwfjyifqifxm;aom [if;vsmrsm;rSm ydkrdkíaumif;rGefonf[k rSwfxifrdav\/
xdkodkY xrif;pm;aecdkuf ]]EG,fEG,f}}[k ac:vdkufaom rdef;rysKdwOD;\toHudk Mum;&ojzifY? armifbkef;jrifY\
awG;awmcsufwGif OmPfyGifYívmav\/ EG,fEG,fvnf; ae&mrSxum ]]½SifjzLvm; ...vmav 'Dudk ...}}[k
4if;wdaYk eaomtcef;odYk ac:aqmifomG ;av\/ EG,Ef , G u f m; ½Sijf zLESiYf pum; aumif;pGm rajymtm;ao;? cifyeG ;f onf
xrif;pm;onfhab;rS a&cGuf? vufokwfy0g? uGrf;,m ponfwdkYudk apmifYíay;½Smao;\/ pm;aomufrSKudpöNyD;rS
tcef;wGif;odkY0ifum ½SifjzLESifYpum;ajymav&m? armifbkef;jrifYrSm {nfhcef;wGif xdkifíaeav\/
4if;wdu Yk m; txl;taxGr[kw?f ½Sijf zLonf 4if;wdt Yk rd t
f wGi;f `rKS yí
f xm;aom aoewfrsm;udk jrpHEiS Yf &JabmfwYkd
vlpk nOD;u xkwfoGm;onfhtjyif? 4if;\zcifxHrS abmfcGufwq,fudkvnf; ,líoGm;aomaMumifY vma&muf
ar;jref;jcif;jzpfav\/
]] t[kwfrodygbl; ½SifjzL&,f ...odayr,fYvnf; bmtaMumif;xl;vdrfYrvJ? 'gYaMumifY EG,fEG,fawmY
½dk;vdkYyJaeygNyD ...udkbkef;ajym&if odrSmyJvkdY at;at;aevdkufwmyJ ...}}
]] uRefrvJ odwefoavmuf odygw,f? ta&;BuD;ovm;vdkY ar;csifvdkYygyJ? uRefrwdkY rdef;rjzpf&wJYb0
tvGefatmufuswmyJ? a,mufsm;av;&if b,favmufaysmfvdkufrvJaemf? aovJtrsm; ½SifvJtrsm;eJY ...}}
armifbek ;f jrifo Y nf aemufq;Hk ½Sijf zLajymaompum;udk Mum;vdu k &f &m? rde;f uav;rsm;yif þpdwrf sK;d ½Syd gvsu?f
rdrod nf tb,faMumifY aemufqw H if;ae&ovJ? olx Y ukd ef oYJ uYl H usecf siof vdu k se&f pfyap[k pdwu f w
kd if;um 4if;\
b,fvuf0g;udk nmvufoD;ESifY xkrdav\/ ½SifjzLum; aemufujzpfysufcJYykHESifY oefvsifq&mawmf ysHvGefawmfrlykH?
&ufuef;vkyfief;BuD;yGm;ykHwdkYudk ajymqdkNyD;aemuf? jyefawmYrnf[k xGufcJY&m EG,fEG,fvnf; vdkufygvmcJYav\/
armifbek ;f jrifo Y nf ½Sijf zL\rsuEf mS uav;udk ½Te;f ½Te;f pm;pm;Munfv h suf ]]½Sijf zLa& jyefawmYrvm;uG,f ...}}
[k ESKwfquf&m? ½SifjzLuvnf; t"dyÜg,fygaom rsufvkH;jzifY wcsufrQ ½SufaMumuf[efESifYMunfhNyD;vQif ]][kwfuJY}}
[k jyefajymav\/ EG,fEG,fum; armifbkef;jrifYu ½Tef;½Tef;pm;pm;MunfhvdkufykH? ½SifjzLu jyefvSefMunfh½SKykHwdkYudk jrif&
aomfvnf;? rjrifouJo Y Ykd *½krxm;odonft h aejzif?Y ½Sijf zLtm; avSum;xdatmif vku d yf NYkd y;D vQif jyefívmcJaY v\/
4if;uyif ½SifjzLonf rdef;ryDoaMumif;? £a`E´&aMumif;? tvkyftudkifawmfaMumif;rsm;udk csD;rGrf;ajymqdkav&m
armifbkef;jrifYonf tHYtm;oifYíaeav\/
EG,fEG,fonf pum;qufí ...]]udkbkef; aemufwa,muf,lr,frsm;BuH&if ½SifjzLudk,laemf ...}}[k
rarQmfvifYaompum;udk ajymqdkjyef&m? EG,fEG,ftm; usDpm;vdkojzifY ...
]] EG,fEG,f auseyfw,faemf ...}}
]] bmrauseyfp&m½SdovJ ...wcsKdU 4-5a,mufawmif ,lao;wmyJ[m ...}}
]] t[kwfaemf ...}}
]] t[kwf ...}}[k EG,fEG,fu ajymavvQif ...
]] 'gjzifY EG,fEG,f ajymay; ...}}
]] tdk ...'DvdkawmY b,faumif;rvJ ...}}[k jyefajymav\/
]] tdrf; 'gjzifY udk,fYtpGrf;eJYudk,f vnfywf&wmaygY ...}}[k &,farmajymqdkMu&if; ESpfa,mufom;
tcef;wGif;odkY 0ifMuav\/ EG,fEG,fum; armifbkef;jrifY 0wf&ef zsifrsm;udk csKyfvkyfae&m? armifbkef;jrifYrSm nu
ttdyfysufojzifY wa&;rQtdyfíaeav\/
tdy&f muEd;k vQif tu,fyif ½Sijf zLwdt Yk rd o
f Ykd xGucf aYJ v\/ ½Sijf zLESiYf pum;tawmfMumatmif ajymqdNk y;D aom
tcg jyefcaYJ v\/ EG,Ef , G u f ar;aomtcgüvnf; ruG,rf axmuf ½Sijf zLwdt Yk rd u
f jyefcaYJ Mumif; ajymav\/ þenf;
twdkif; 2&ufceYf oGm;rdaomtcg? EG,fEG,fonf raeEdkifawmYbJ ...
]] udkbkef; b,fYES,fvJ ...}}[k ar;av\/
]] pOf;pm;OD;r,fwJYuG,f ...}}[k ajym&m? EG,fEG,fonf £a`E´rysufbJ ]]'gjzifY [efusaewmaygY ...}}[k
ajymqdkav\/
aemufwaeYüvnf; armifbkef;jrifYonf ½SifjzLwdkYtdrfodkY xGufcGmoGm;av&m? tcsdef 2em&DcefYtMumwGif
EG,fEG,fvdkufíoGm;av\/ ½SifjzL\ 0if;NcHtwGif;0ifrdí okH;cef;aygufukwifBuD;udk umxm;onfh wzuftpGef;odkY
a&mufavvQif? xl;qef;aompum;udk Mum;&ojzifY &yfwefYum em;pdkufaeav\/
]] uRerf uawmY owå½d w dS v
YJ q l &kd if tvGeo f abmuswmygyJ? 'gayr,fY tckaecsprf &d if tBuaH wGysurf mS aygY?
udkbkef;&JU ...}}
]] aemufawmYaum ...}}
]] aemuftcgus&ifawmY rcJ,Of;bl;qdkygawmYav? qkvmbftjzpfeJYyJ vufcHygYr,f ...}}[k toHMum;
Ny;D vQif &,forH sm;udk wzefMum;&av\/ EG,Ef , G u f av;rSm rnfrQoabmxm;Bu;D onf[k qd&k apumrl? &ifuav;
zdkvsuf rwfwwfu rvJ&ef txl;owdxm;&av\/ xdkYaemuf qufvufem;raxmifvdkojzifY ½SifjzLwdkYrjrifcif
vsifjrefpGm jyefcJYav\/
armifbek ;f jrifv
Y nf; EG,Ef , G jf yefomG ;í wem&DcefMY umvQif jyefcaJY v&m? anmifapmif;ay:wGif acGacGuav;
ae½Smaom ZeD;onfudk awGU&av\/ tu,fí armifbkef;jrifY jyefvmcJYrSef; EG,fEG,fodvQif rsuf&nfpdkaeaom
trlt&mudk awGUjrif&rnfr[kwaf cs/ uspD ,fvo kd nfh oabmESiYf ajcoHrMum;atmif vmaomaMumifY awGUjrif&jcif;
jzpfav&m? armifbek ;f jrifrY mS rsm;pGm tHt Y m;oifí Y aerdav\/ 4if;onf ½Sijf zL\tdro f Ykd tvnfomG ;&mwGif EG,Ef ,
G f
vdu k v
f myk?H acsmif;ajrmif;em;axmifyw Hk uYkd kd odcaYJ v\/ od&Yk mwGif EG,Ef , G u
f ,
kd w
f ikd u
f oabmwlMunfjzLrnfh taersK;d
ajymaomaMumifY? EG,fEG,fMum;&aom pum;rsm;twdkif; ½SifjzLtm; ajymqdkrdjcif;jzpfav\/ EG,fEG,fonf
armifbkef;jrifY jyefa&mufvmrSef; odonfESifYwNyKdifeuf? rsuf&nfudk vsifjrefpGm ajcmufapvsuf? cyfNyKH;NyKH; Munfh½SK
aeav\/ od&Yk mwGif 0rf;wGi;f u tylonf txufow Ykd ufum rsuEf mS aoG;aMumrsm;udk jyKjyifojzif?Y jyKjyifí&aom
yg;pyf ESKwfcrf;av;rS ty? rsufESmtrlt&mrSm 0rf;enf;onfht&dyfta,mifudk ay:vGifapavawmY\/
armifbkef;jrifYvnf; EG,fEG,f\ ezl;jyifudk vufwifí ,k,pGm yGwfoyf&if; ...
]] b,fYES,f EG,fEG,f ...bmjzpfaewmvJ tvS&,f ...}}[k ar;&m? vdrfvnfírajymwwfaom
EG,fEG,fonf ]]0rf;enf;vdkYyg ...}}[k ajymvdkufav\/ wzef qufvufum ...
]] uRefr ...udkbkef; ½SifjzLudk BuKdufvdrfYr,fqdkwm r,kHbl;? wu,fpum;ajymaewmMum;&rS t[kwf
BuKdufaew,fvdkY od&w,f? NyD;awmY uRefrpdwfrSmvnf; ½SifjzLudk udkbkef; vdkcsifvdkY ,lw,fxm;ygOD;? auseyfpGm
cGifYjyKEdkifvdrfYr,fvdkY xifrdw,f? ckawmY 'Dvdkr[kwfbl; ...EG,fEG,f&JU pdwfudkvJ rauseyfawmYbl;? bmaMumifY
'Dvdk 0rf;enf;pdwfrsKd;ay:&ovJvdkY ...udk,fYudk,fudkvnf; txifwrsKd; jzpfoGm;rdw,f ...}}
]] 'gjzifY udkbkef;udk rkef;vdkufygvm;uG,f? EG,fEG,fYudk rcspfawmYbJ[m ...cspf&if ½SifjzLudk tvum;
pum;ajymaeygYrvm; ...}}
]] udkbkef;udk rkef;EdkifygYrvm;? ½SifjzLwifruvdkY b,favmufyJ,l,l EG,fEG,f rrkef;Edkifbl;? 'gayr,fY 'djyif
wOD;eJY &nfiHwmjrif&&if pdwfqif;&JwmwckyJ ..taeusyfwmyg? tJovdk pdwfaysmufatmif rvkyfEdkifvdkYvnf;
0rf;enf;wmyg ...}}[k ajym&if; rsuf&nfrsm; ,dkqif;jyefav\/ armifbkef;jrifYum; EG,fEG,f\pdwfudk prf;vdkí
vSnfhpm;jcif;rQjzpf&m? EG,fEG,fonf 4if;tm; rkef;xm;vQif tBuHatmifjrifEdkifrnf[k arQmfvifYrdav\/ odkY&mwGif
EG,fEG,fu rrkef;Edkifonfhtcg ½SifjzLudk b,fvdkrS oabmrxm;aMumif;? EG,fEG,f acsmif;em;axmifrSef;odí txif
vGJatmif pum;ajymjcif;jzpfaMumif;? trSefrSm jrpHESifY ½SifjzL arwåmul;pufatmif qufoG,fwD;acgufMunfhjcif;
jzpfaMumif;wdkYudk ½Sif;jy&av\/ xdktcgusrS EG,fEG,frSm pdwfoufomonfh vu©PmESifY ]]udkbkef;udk b,fawmYrS
rrkef;Edkifygbl;? 'dxufru prf;oyfayr,fY pdwfrysufygbl; ...}}[k tm;yg;w& ajymqdkum tMunfqdkufí aeMu
avownf;/

tcef; ( 12 )

ukvm;jzL? ukvm;rnf;wdkYtm; owfjzwfrSKESifY rMumcP tcsif;jzpfyGm;aeaom oefvsifNrKdUonf tcsdef


14-5&uf Mumatmif owfjzwfrKS yaysmufvsuf qdwNf ird íf aecJaY v\/ vli,frsm;rSmvnf; £a`E&´ & aexdik v
f suf
½SdMuav\/ ul;oef;a&mif;0,fa&;? vloGm;vlvmrsm;vnf; a½S;uxuf om,mvsuf? ylwauvlrsKd;rsm;yif tHYtm;
oifYíaeMuav\/ 4if;wdkYESdyfuGyfojzifY vli,frsm; aMumuf½GHUaomaMumifY at;csrf;pGm vufavQmYaexdkifMuonf
[kvnf; xifrSwfMu[ef½Sdav\/
nOfhwnOfhüum; nOfhvSnfhuif;orm;wdkYonf rdrdwdkY0wå&m;twdkif; vSnfhvnfaeMu&m? ta&;BuD;aom
taqmuftODBu;D rsm;wGiv f nf; aoewfu, kd pf ED iS Yf 2a,mufwwG?J 3a,mufwwGJ ponfjzifY apmifMY uyfaeMuav\/
trSKtcif;? tcGefaiGpm&if; ponfwdkYudk pkaygif;odrf;qnf;xm;onfh ta&;tBuD;qkH; taqmuftODBuD;um;
tkww f ukd jf zifY aqmufvyk x f m;í ab;wGif ppfom;q,fO;D rQ tjraJ pmifí Y aeav\/ ppfom;rsm;rSmum; q,fO;D pvk;H
rtdyrf ae apmiYMf uonfr[kw?f * a,mufrmS tdyí f aeum 2a,mufom vrf;avQmufaeMujcif;jzpfav\/ oufBu;D
acgif;cs tcsdefüum; ppfom;tcsKdU tdyfaysmfíaeMuav\/ xdktcdkuf ppfom; 2a,muftm; rnf;rnf;o@mef
2ckonf ajrBu;D rS wGm;ívmum ajcovk;H nhKo d usn;f udk ½du k v
f NJS y;D aemuf vsijf refpmG zrf;qD;wkyaf ESmifvsu½f MdS u&m?
aoewfrsm; ab;wGifaxmifvsuf½Sdaom ppfom;rsm;wGifvnf; BuKd;ESifYwkyfaESmifum vl 20cefY 0dkif;rdNyD;jzpfav\/
xdt k apmifpY pfom;rsm;wGiv f nf; vli,frsm;oGi;f xm;aom olvQKw d OD;ygojzifY vkyu f ikd Bf upH nf&mwGif omí vG,u f l
av\/ pdwt f m;xufoefaom vli,fwu Ykd m; ppfom;rsm; ratmfEikd af tmif yg;pyf t0wfEiS q Yf uYkd m BuK;d jzifY wif;usypf mG
wkyfaESmifNyD;vQif tkwfwdkufab;wGif ajrrsm;udkwl;íaeMuav\/ vufarmif;tm;oefaom avSavSmfom;rsm;
jzpfonft h wdik ;f ? wa,mufwvSnphf w D ;l um ajro,fou l o,fjzifY jyKvyk af eMu&m? MuufO;D wGecf sed f jrefrmq,fem&DcefY
Mumatmif wl;rdaomtcg wdu k af tmufoYkd vdP k af cgif;jzpfvsuf vlwud, k f 0dik Ef ikd af v\/ xdt k aygufrS *a[ydwv f suf
twGif;ü ,rf;rSKefYrsm;? oHwdkcJprsm; xnfhxm;aom oHpnfjywfudk wdkufatmufodkYoGif;um ,rf;peufudk tjyifodkY
xkwf,lcJYMuav\/
tcsKdUvli,frsm;rSm wdkufay:odkYwufvsuf ,rf;rSKefYrsm;? a&eHacs;rsm; qGwfzsef;xm;onfh t0wfrsm;udk
tESHYtjym;wifvsuf? vJrSKdU ,rf;jzL;xm;aom tprsm;wGif rD;cwfausmufjzifY ½SKdUíxm;cJYNyD;aemuf qif;Muav\/
wdkufatmuf ,rf;tdk;peufwGif rD;½SKdUNyD;aomtcg vli,ftm;vkH; MuufaysmufiSufaysmuf aysmufoGm;Muav\/
Mu,feaD y:ptcsed o f Ykd a&mufaomtcg? oefvsiw f NrKUd vk;H ivsiaf wmfvnf;? rd;k BuK;d ypfaomtoHBu;D rsK;d jrnf[ed ;f vsuf
tvif;a&mifrsm;ay:aygufvm&m? armif;oH? wk;H acgufo?H rD;-rD;[k atmforH sm; qlyu G í f oGm;avawmY\/ ppfom;rsm;?
rif;vkvifrsm;vnf; rD;avmif&mqDoYkd tajy;vmMuav&m? ab;u 0dik ;f 0ef;Nird ;f owfaomfvnf; taqmuftODBu;D rSm
rD;avmifpmESifYwuG jyif;jyif;xefxef aygufuGJavmifuRrf;aeojzifY rEdkifeif;awmYbJ? MunfhíomaeMu&av\/
wdkufBuD;rSm tkwfrsm;NyKdysufvsuf? opfom;ae&m[lorQ rD;aoG;rQusef½Sdav\/ rD;½SdefrSm eHeuf aexGufwjyLyif
avmifuRrf;wkef;jzpfav\/
ylwaubk&ifcHum; ta&;BuD;aomt&m½Sdrsm;ESifY udk,f&Hawmfrsm; NcH&Hvsuf? rD;avmif&modkY vma&muf
Munfh½SKNyD;vQif rsufESmnKdíoGm;av\/ teD;½Sd jrefrmt&m½SdwOD;tm; ...
]] uREfkyfwdkY tkyfcsKyfonfwGif pm&if;tif;? trSwftom;? tcGefaiGwdkY[m ta&;BuD;aMumif;? ,ckuJYodkY
jyKrljcif;onf uREfkyfwdkY\tkyfcsKyfrSKudk txl;xdcdkufaMumif;? odkYtwGuf vli,frsm;udk cyfMurf;Murf; zdESdyf&awmYrnf
xifaMumif; ...}} ajymqdkav\/
jrefrmt&m½Sv d nf; rnforYkd Qpum;rqdb k J 0rf;enf;onf[ h efjzifY Munf½h KS aeav\/ rif;vkvifEiS Yf olvQKw d u Ykd m;
vli,frsm;udk vdu k v f ½H mS azGvsuf rouFmaom vli,ftcsKUd udk zrf;qD;Muav\/ rnfonft h cgrQ þodjYk zpfvrd rYf nf[k
rarQmv f ifaY omudpt ö wGu?f wdik ;f &if;om;vli,frsm; pdwu f ;l aumif;aumif; tcsuu f sus vkyu f ikd v
f u
kd jf cif;jzpfav&m?
ylwauvlrsKd;tm;vkH;yif pdwfESvkH; ajcmufjcm;íoGm;av\/
tBu;D qk;H taqmuftODukd NzKzd suNf y;D onfaemuf arSm0f ef;e,f? ykord ef ,f? '*ke?f 'v ponfwüYkd vnf; ½k;H vkvif
XmeponfwrYkd S taqmuftOD? trSKtcif;? trSwt f om; ponfwu Ykd kd rD;½SKUd jcif;? tcGeaf umuforl sm;tm; owfjzwfjcif;
ponfwYkd ay:aygufav&m? ylwaubk&ifcrH mS ppfOya'rsm;yif xkwq f if&Y av\/ vli,fwOD;onf tcGit Yf rderYf ½Sb d J
½kH;vTwfawmf ylwautpdk;&ESifYqdkifaom taqmuftOD wpkHw&mteD;odkY awGUjim;tHY? xdkvli,ftm; tppftaq;
tar;tjref;r½Sd aoewfESifYypfowfap [líyifjzpfav\/ odkY&mwGif vli,frsm;rSm aMumuf½GHUaygYavsmYonfr½Sd?
vpfonfEiS w Yf NyKid ef uf 4if;wdjYk yKjrt J wdik ;f jyKrí l aeMuav&m? tcsKUd rSmvnf; ppfom;wd\ Yk vufeufEiS Yf aoqk;H Muav\/
ylwauvlrsK;d wd\ Yk &nf½, G cf suu f m; vufatmufcEH ikd if o H m;wdYk Murf;vmvQi?f &rf;Edik o f rQ&rf;í tkycf sKyrf nf/ &rf;í
r&rS vufavQmrY nfjzpfonft h wdik ;f cyf&rf;&rf; tkycf sKyí f aeMuav\/ xdu k o YJ Ykd tkycf sKyo f u l vnf; &rf;? vli,frsm;
uvnf; Murf;vsuaf eMu&m? pm&if;tif; trSwt f om;r½Sad omaMumifY w&m;pD&ifrKS ? tcGeaf umufcrH KS rsm;rSm txl;
aESmifaY ES;vsuf tjiif;tckv H nf; rMumcP jzpfymG ;íaeavawmY\/ t&m½St d &mcHrsm;vnf; tcsKUd pdwyf suMf uojzifY
&mxl;rS ESKwfxGufMuav\/
xdktwGif; tpdk;&bufrSvnf; npfywfvmum vlrdkuftcsKdUudk aiGay;vsuf? wdkif;jynfwGifemrnfBuD;aom
rsKd;cspfrsm;udk vdkufvHowfjzwfíaeMuojzifY? vli,frsm;\twGif;a&;wGif rsm;pGmtultnD&aom vlBuD;tcsKdUyif
tpdk;&vlqdk;wdkY vufcsufjzifY uG,fvGefMu&½Smav\/ vli,frsm;vnf; xdkuJYodkY tpdk;&bufrS Oya'vufeufjzifY
ajAmifzdESdyf½kHru? vlqdk;rsm;arG;í npfywfaeaMumif; od&aomtcg? omía'gojzpfMuvsuf vlqdk;rsm;udk vdkufvH
owfjzwfErdS ef if;í aeMu&av\/ vli,frsm;\pdww f iG u
f m; avQmaY ygY aoG;aMumifonfr½S/d ylwau vlrsK;d jcm;wdt Yk m;
tvGet f rif; pdwef monfwaMumif;? vlrsK;d jcm;vufatmufu ½ke;f xGu&f mü touftaocHí rMurf;bJ? rykeu f efbJ
b,fenf;ESirYf Q rvGwEf ikd [ f k wxpfcs,rl w S x
f m;aomaMumif?Y xkpd Oftcg tenf;i,f pdw0f rf;uGaJ eaom vli,frsm;yif
waygif;wpnf;wnf;jzpfum wwfEdkifonfhbufu aqmif½Gufaeav\/
xdt k jzpftysut f wGi;f rSmyif awmvufaus;½Gm½Sd olBu;D rsm;xHr?S rdrw d ½Ykd mG ½Sd vli,ftcsKUd rnfonft h &yfoYkd
xGufcGmoGm;onfrod xGufcGmoGm;MuaMumif; tpD&ifcHpmrsm;jzifY ylwaubk&ifcHxHodkY tpD&ifcHMuav\/ xdktcg
ylwaubk&ifcH rsuv f ;Hk jyL;vsuf olvQKrd sm;udk ajc&mESrYH Q apvTwpf pHk rf;av\/ od&Yk mwGif vli,frsm; rnfonfah e&mü
pk½kH;aexdkifMuonf[k owif;tpterQ rMum;&ao;acs/ pifppftm;jzifY aus;½GmolBuD;ESifY vli,frsm;rSm wusdwf
wOmPfwnf;jzpfaomaMumifY rnfodkYrnfykH BuHpnfaqmif½Gufonfudk ylwautpdk;& rod½Sdjcif;jzpfav\/
armifbek ;f jrif?Y jrpHEiS Yf &Jabmfwu Ykd m; oefvsiNf rKUd wGi;f 0,f txl;olvQKrd sm;ESiYf apmifpY m;Munf½h KS apaomaMumif?Y
txGut f 0if toGm;tvm tvGeu f sO;f MuyfpmG ESiYf aexdik Mf u&av\/ xdt k cduk f aus;vufvBl u;D rsm;\ tpD&ifcpH mudk
&½Sad omtcg? oli,fcsi;f ok;H OD;tm; bk&ifc\ H tdraf wmfoYkd tus,cf sKyEf iS Yf wntdyaf c:,lum? trsK;d rsK;d aoG;aqmif
jzm;a,mif;vsuf½Sdav\/ armifbkef;jrifYwdkYuvnf; rdrdwdkYonf avSoif;om zGJUpnf;cYJaMumif;? tcsKdUvli,frsm;
aqmif½u G yf uHk kd rESpof ufojzif?Y vGwv f w G af t;at; aexdik Mf u&aMumif;rsm;udk ajymqdMk uav\/ bk&ifco H nf trsK;d rsK;d
ESL;ESyaf jymqdak omfvnf; armifbek ;f jrifw Y u Ykd pdwaf ysmjY cif;? wm0efcjH cif;r½Sod jzifY aemufwaeYwiG f jyefciG jYf yKvu kd af v\/
4if;wdkYtm; BuKd;½SnfESifYvSefxm;ouJYodkY rESdyfpufbJaejcif;rSm bk&ifcH\pdwfwGif tjcm;vli,frsm; zdESdyfa&;ü
Oyg,fwHrsOfESifY tokH;csvdkaomaMumifYjzpfav\/
armifbek ;f jrifu Y m; bk&ifc\ H xHrS jyefvmí tdr0f if;aygufa&mufonfEiS w Yf NyKid ef uf i,fxyd af oG;a&mufum
rdrdpdwfudk txl;owdxm; jyKjyifvdkuf&av\/ tdrf0if;wckvkH; vlrsm;jynfhusyfvsuf tdrfay:rSvnf; qlnHpGm
idak Mu;G aomtoHrsm;udk Mum;&aomaMumifw Y nf;/ armifbek ;f jrifo
Y nf vlyx Hk rJ S twif;wd;k í ajy;oGm;Ny;D tdraf y:odYk
wufav&m? ]]tdk ...vluav;&JU? rif;bb jrif0HYao;&JUvm; ...}}[k 0efuawmfBuD;\ idkaMuG;oH? ]] tdk ...
bbbk&m;&JU ...}}[k EG,Ef , G uf av;\ idak Mu;G oHrsm;udk Mum;&onfEiS w Yf NyKid ef uf &ifxw J iG q
f oYdk mG ;um a,mufsm;yif
jzpfvifYupm; rsuf&nfrsm;usqif;vsif oefvsif0efrif;\ tavmif;½Sd&modkY twif;ajy;oGm;av\/ ]]tdk bb&JU?
uRefawmfr½Sdwkef; jzpf&avjcif;}}[k toHMoBuD;ESifY atmfvdkuf&m? vltaygif;wdkY\ tonf;ESvkH;udk qkyfacsvdkuf
ouJYodkY? aqGrsKd;? aus;uRef? eD;pyfolrsm;yg urÇmrD;avmifouJYodkY idkaMuG;Muav\/
]] b,fEY , S jf zpfwmwke;f ...ajymygOD; r,fr,f&UJ ...}}[k qufvufar;jref;&m? 0efuawmfBu;D rSm rsu&f nf
pD;us&if; ...]] rif;bbu bk&m;cef;rSm 0wfjyKaew,fuGJU ...r,fr,fuvJ bk&m;½Sdcdk;NyD; tdrfxJ0ifoGm;w,f?
arS;arS;tdyfaysmfaewkef; pl;½SwJYatmfoHMum;NyD; r,fr,fajy;xGufMunfhawmY? rif;bbausmrSm vSHxkwfcsif;ayguf
pl;Ny;D toufaysmufaew,fuUJG ? tr,fav; 0efrif;Bu;D &JU taoqd;k avjcif; ...}}[k qufvufiakd Mu;G ae½Smjyef\/
oefvsif0efrif;um; nOfhu aus;uRef 0if;apmifYrsm;½Sdaomfvnf;? 0if;apmifYrsm;tm; zrf;qD;wkyfaESmifum
vlq;kd 4-5OD; BupH nfjcif;udk cH&jcif;jzpfav\/ nOfOh ;D ,Hu qlno H MH um;í rif;vkvifrsm; vma&mufar;jref; rSwo f m;
xm;aomfvnf; vlqdk;rsm;udk zrf;qD;rdjcif;r½Sdacs/ tavmif;udk tdrfeD;csif;ESifY aus;uRefrsm;yg jyifqifxm;&m?
eHeufydkif;ü armifbkef;jrifY a&mufvmaomtcg azmfjyygtwdkif; awGUBuKH&jcif;jzpfav\/
armifbkef;jrifYum; ylwauvlrsKd;rsm;\ vl,kHvlrdkufrsm;vufcsuf[k awG;rdaomfvnf;? rnfolYudkrQ zGifY[
rajymbJ twGi;f Buw d f rsKo d yd íf xm;vdu k af v\/ xdak eYyif oefvsi0f efrif;\tavmif;udk oN*KF [ d rf nfjzpf&m t&yfom;
vli,fvlBuD;rsm; eD;pyf&mrS trDvmMuojzifY vlxky&dowfrSm oefvsifNrKdUwjcrf; jynfhvkrwwf pnfum;aeav\/
ylwaubk&ifcx H rH v
S nf; oefvsi0f efrif; toufq;Hk onf[k Mum;&ojzifY 0rf;enf;aMuuGaJ wmfral Mumif;? vlq;kd rsm;udk
rMumrD zrf;qD;rdatmif jyif;xefaomtrdefYay;xm;aMumif;ESifY pmwapmif a&muf½Sdvmav&m? armifbkef;jrifYonf
twGif;a&; y&d,m,fudk odNyD;jzpfonfhtwdkif; ]]aeESifYMuOD;uGm ...}}[k wdk;wdk;Budrf;0g;rdav\/
t&m½Srd sm;? NrKUd olNrKUd om;? eD;pyfaom awmvufaus;½Gmrsm;uyg oefvsi0f efrif;\ psmyetwGuf vma&muf
Muav&m? oefvsif0efrif;\ t&nftcsif;? ol&owåd? tajrmftjrifOmPfudk od½SdMuaom vltaygif;rSm pkwfoyf
wufacgufum rsu&f nfrusorl ½S?d rcsw d ifuJ 0rf;enf;yufvuf jzpfMu&av\/ 0efuawmfEiS Yf ½Sief ef;EG,u f av;\
[pfatmfidkaMuG;oHudk Mum;&aomtcg? omíyif pdwfESvkH; xdcdkufMuav\/ naecif;üum; oefvsif0efrif;\
tavmif;udk NrKUd jyifoo k mefoYkd xkwaf qmifav&m? jynfu h syaf eaom vlpv k al 0;Bu;D onf oefvsi0f efrif;\*kPyf 'k u
f kd
xkwaf zmfcs;D usL;&if; vdu k yf gvmMuav\/ rif;vkvifwrYkd mS vlpv k al 0;udk ylwaubk&ifc\ H trdet Yf &? aESmif,
Y u
S rf KS
rjyK&bJ ab;uom vufeufpGJudkifvsuf apmifYa½SmufvdkufygívmMuav\/
armifbkef;jrifYonf 0efrif;\psmyeNyD;í tdrfodkYa&mufMuaomtcg? a,mu©rjzpfolESifY ZeD;onfwdkYtm;
jzpfjyefysufjyef avmu"H\ uHuwåm; jcm;em;awGUBuKH&ykHwdkYjzifY w&m;csvsuf? vma&mufar;jref;MuolwdkYtm;
tjzpftysuu f kd jyefveS af jymqdu k m ae&av\/ nae ae0ifNzK;d zstcsed üf vli,fwa,mufonf ra,mifrvnfEiS Yf
armifbkef;jrifY\ tdrf0if;twGif;odkY 0ifa&mufum? armifbkef;jrifYtm; vQKdU0Sufaom txdrf;trSwfudk jyNyD;aemuf?
puúLrifa&;pmwapmifudk ay;oGm;av\/

]] vluav; ...oefvsifu owif;rsm;udk taz tpOfMum;od&onf/ ,cktcgaomf vkyfudkif&ef tcsdef


wefNyD/ taz\awmwGif vl 3000 ausmf a&muf½SdaeNyD/ wd*kHapwD awmifajc&if;wGifvnf; vl 2000 ausmf
½Sad eNy[
D k owif;&onf/ tazYqu D vlrsm;rSm vluav;wdu Yk kd arQmv
f ifaY eMuonf/ odt
Yk wGuf od*w
kF &å awmifajc&if;½Sd
acgif;tBuD;tuJrsm;ESifY vli,frsm;tm; pDpOfcsxm;NyD;aemuf taz½Sd&modkY vdkufcJYapvdkonf/ aemufxyfvnf; vl
2000 cefY jznfhapvdkonf/ tcsdefaESmifYaES;MuefYMum&efr[kwf? vsifjrefpGm jyKvkyfrS c&D;a&mufrnf ...}}

armifbkef;jrifYonf zcif vuf0Jpnfol\ pmudkzwf½SKNyD;aomtcg awGa0íaeav\/ wavmurlum;


olzY cif oefvsi0f efrif;½S&d pfí EG,Ef ,
G u
f av;twGuf pdwcf sEikd af o;\/ taoajzmifzY , G ½f adS o;\/ ,ckru l m; EG,Ef , G f
uav;rSm rdcifrkqdk;rBuD;ESifY ae&pfcJY&rnfjzpf&m? rdrdr½SdonfESifYwNyKdifeuf &efNi§Kd;zGJUolwdkY\ apmfum;jcif;udk cH&½Sm
awmYrnf[k rsm;pGm ylaqG;íoGm;rdav\/ odkY&mwGif rdrdaqmif½Guf&rnfhudpöonf aemufqkwfí rjzpfawmYojzifY
EG,fEG,fuav;aeaomtcef;odkY 0ifa&mufum? rdrdonf wd*kHawmifajc&if;odkY vdkufyg&rnfjzpfaMumif;? tjcm;
aus;vufrsm;odkYvnf; 4-5&uf vSnfhvnf&rnfjzpfaMumif; ajymqdk&m? EG,fEG,frSm zcifBuD;vnf;r½SdawmYojzifY?
]]udkbkef; roGm;vdkYrjzpfbl;vm; ...}}[k rsufESmi,fESifY ar;½Smav\/ ]]rjzpfbl;uG,f ...EG,fEG,fYtem;u
rcGmcsifygbl;? rjzpfvdkYomyg ...}}[k vG,ftdwf? t0wftpm;? "m; acgufcsKd;xm;aom aoewfajymif;ESifY 'ifwdkYudk
jyifqifum ]]udkif; tckxGufawmYr,f EG,fEG,f ...}}[k cspfoluav;\ rsufESmudk oem;MuifempGmMunfh½SKum
ayGU,lzspfnSpfvdkufav\/ EG,fEG,fum; vnfacsmif;rS wpfqdkYum wpkHw&m ajymrnfudk rajymEdkifbJ½SdpOf?
armifbkef;jrifYonf arSmif&dyfodkY qif;íoGm;av\/
wd*Hk od*w
kF &å uke;f awmf\ &m[kaxmifY awmifapmif;qifajcavsm awmeufBu;D wGiu f m;? olyek pf pfom;wdoYk nf
rD;rsm;zdv
k suf pum;wD;wd;k ajymqdak eMuav\/ tcsKUd aom ppfrKS xrf;a[mif; wvdik ;f jrefrmvlBu;D wdrYk mS vli,fwt Ykd m;
ppfa&;ppf&mESiyYf wfoufí ppfy&d,m,frsm;udk ajymjyvsu½f adS v\/ tcsKUd ppfom;rsm;um; "m;vSrH sm;udk xufoxuf
xufvaS tmif aoG;íaeMuav\/ vli,fEiS Yf vlBu;D wdu Yk m; wpdww f 0rf;wnf;½Sv
d suf rdrw d Ydk aqmif½uG rf nft
h csed u f kd
arQmfvifYíaeMuav\/ 4if;wdkYrSm ppfwyfpnf;urf;uJYodkY vlpkOD;a& tnDtrQ? ppfMuyf ppfrSL; ppfuJ tqifYqifY
tkyfxdef;&onfr[kwf? aus;½GmtoD;oD;rS yg0ifMuav&m? vl 50 ygaom aus;½GmrS 4if;wdkY½Gmom; vli,frsm;
MunfnKo d o
l nf vlBu;D jzpfí? ppfwyfwiG f Adv
k jf zpfavonf/ vli,f 200 ygaom ½GmrSmvnf; xdek nf;wl MunfnKo d l
2OD; 3OD; tkyfcsKyfav\/ þenf;twdkif; olYvlESifYol tkyfcsKyfvsuf½SdMuav\/
oufBuD;acgif;cscsdefüum; ppfAdkvfvkyfolrsm;onf wJwef;wckodkY oGm;a&mufpk½kH;Mu&m? uif;apmifYrsm;ESifY
twlygvmaom armifbkef;jrifYudk awGUMu&m? txl; tm;½Sd ½Tifvef;Muav\/ armifbkef;jrifYvnf; ...
]] udik ;f rdwaf qGwYkd ...Adv k t f m;vk;H [m a[m'DppfuBJ u;D pum;udk em;axmifyg? [Hom0wDb&k ifvufxufu
aZ,saemf&xmbGJUcH AdkvfBuD;yg/ awmifilbk&if [Hom0wDudk wdkufodrf;awmY awmifilatmuf r0ifbl;qdkNyD;awmY
t0aejynfawmf xGuaf jy;&m? t0uvJ rif;w&m;Bu;D ppfcscD u kd ?f oHawmfO;D wifay;r,fv Y rl ½Sv
d Ykd pdwyf suNf y;D '*kerf mS
a&mif;0,fazmufum; aexdik w f YJ rsK;d cspyf *k K¾ v
d Bf u;D yg/ wck owdjyKzu Ykd awmY ppfoabm ...tEdik t f ½SK;H udk rajymEdik yf g?
EdkifcsifEdkif-½SKH;csif½SKH;aygY? uRefawmfwdkY &nf½G,fcsufu Edkifwm½SKH;wmudk t"durxm;bJ? 'DrdpämaumifawGatmuf
acgif;ikHYNyD; uRJawG EGm;awGvdk aMumuf½GHUaewJY vlrsKd;r[kwf? olwdkYtay: vlrsKd;jcm;tkyfcsKyforQ rMumcP olykefx
wwfwJY vlrsKd;vdkY &mZ0ifwGifapzdkYjzpfygw,f/ tckuRefawmfwdkY aemuf 5ESpf-6ESpfus&if wcg olykefx? tJ'D olykef
rsK;d apY pdu
k af y;zdt Yk vkyyf ?J cifAsm;wd[ Yk m 00NzK;d NzK;d eJY taocHrvm;? vlrsK;d eJY bmomaysmufNy;D aus;uRef uREJ mG ;tjzpfrsK;d eJY
aorvm; 'gyJpOf;pm;yg? uReaf wmfwrYkd mS &mZ0iftjyif emrnf,pl &mae&m r½Sad wmYyg/ ,ckvkd ukvm;jzL Bu;D pd;k rSKEiS Yf
BuK&H wm &mZ0ifrmS uReaf wmfwYkd aqmif½u G yf rHk w
S w f rf; use&f pfapzdYk jzpfvmw,fvYkd 0rf;ajrmufryd gw,f}}[k Edik if aH &;
y&d,m,f em;vnfoljzpfonfhtwdkif;? pdwfyg0ifpm;atmif aoG;aqmifajymqdkvsufaeav\/
armifbkef;jrifYum; '*kef od*kFwå&awmifajc&if;wGif 3-4&ufcdkvsuf? arSmf0ef;e,fw0dkufu vlrsm;udk zcif
½Sd&modkY oGm;MuzdkY wdkufwGef;ESKd;aqmfíaeav\/ 4if;olykefx&ef vl? &du©mpkaom A[dkXmeae&mum;? od*Fkwåawmif
ajc&if;ESiYf wGaH w;awmBu;D jzpfav\/ wGaH w;awmBu;D um; opfyifcsKaH ygif; tvGex f xl yfvsu?f olyek rf sm; cdak tmif;&ef
taumif;qkH;? tvkHNcKHqkH; XmeBuD;jzpfav\/ vGefcJYaom wESpfcefYuwnf;u &du©m? qef? qD? pyg; ponfwdkYukd
wdww f qdwf pkaqmif;ydaYk qmifxm;av&m? vlwaomif;ceft Y wGuf 3vpmavmuf jynfph NHk y;D jzpfav\/ ppfwu kd pf Ofü
aumufay:csdefESifYqkHvsuf? ay;ydkY&ef rsKd;cspf&yf½GmvlBuD;rsm;u wm0efcHMuNyD;jzpfojzifY? olykefESifY ukvm;jzLppfyGJrSm
tawmfMumvdrrYf nf[k ,kMH unfMuav\/ a½Tw*d b Hk &k m; ajrmufbufawmifajc&if;? awmwGi;f u ppfwyfum; Mum;jzwf
wdkufcdkuf&efjzpfí? wGHaw;awmBuD;u ppfwyfBuD;rSmum; &orQe,fy,fudk wpwp wdkufcdkufodrf;,l&ef BuHpnf
xm;Mujcif;jzpfav\/
armifbkef;jrifYonf 'vbufrS ae0ifomomtcsdefwGif awmifajc&if;odkY a&muf½Sdvm&m? jrif;wpD;ESifY
vGecf o YJ nfn h u a&muf½adS pmifpY m;aeaom oli,fcsi;f jrpHukd awGU&ojzif?Y ESpaf ,mufwnf; awmifapmif;wae&mü
xdkifum wdkifyifMuav\/ jrpHum; rdrdvufxJupmudk csufjcif;ay;&aumif;rvm;? ray;bJae&aumif;rvm;[k
csDwkHcswkHjzpfae&mu? ]]&JabmfawmY wGHaw;buf oGm;ESifYNyDuGJU ...}}[k ajymav\/
]] tdrf; ...tJ'Du rif;wdkYigwdkY zdzdpD;pD;vkyf&rSmyJ? olwdkYbufu bmxl;ovJ ...}}
]] olwdkYvJ vli,fawG&JU tajctae xl;jcm;w,fvdkY acgif;csif;½dkufaeMuw,fuGJU? [dku 'dkYolvQKdrsm;uvJ
ta&;½Sd&if taMumif;Mum;ygr,fwJY ...}}
]] 'DvdktwGif;a&;rSm udk,fYvl,kH½SdwmvJ wtm;yJ? bb[m odyftajrmftjrifBuD;wmyJaemf? 'gaMumifYvJ
owfypfMuwmyJuGJU ...}}
]] 'gYxuf &ufcsdef;ay;NyD;yvm; ...}}
]] oDwif;uRwfvqef; 5&ufaeY eHeufrSm ESpfzufnSyfNyD; '*kef 'vudk odrf;MuvdkY? NyD;awmYrS oefvsifudk
wdkufcdkufzdkYyJ ...}}
]] EdkY ...ykodrfbufudkaum 'Dvdkypfxm;rSmvm; ...}}
]] udpör½Sdbl;? oefvsif&&if ykodrfu udk,fYe,fjzpfrSmyJ ...}}
]] rif;aum ...ck igeJY wcgwnf;vdkufawmYrSmvm; ...}}
]] tdk tdrfvJ rajym&ao;bl;uG,f? olYudkrSmcJYNyD;rS wcgwnf; vdkufcJYcsifw,f ...}}
jrpHum; armifbek ;f jrifo Y nf 4if;\ZeD;onftm; oHa,mZOfNiw d ,
G af eyku
H kd od&aomtcg? pdwrf aumif;½SmbJ
rajymvnf; rNyD;aomaMumifY ]]oli,fcsif; ...}}[k ac:vdkufav\/
]] bmvJu?G rif;u igYukd rde;f rcifwt YJ aumif tok;H rusb;l vdYk ajymcsio f vm;? 'Dvrkd [kwyf gbl; olauseyf½Hk
rSmcJYcsifvdkYyg? igY&nf½G,fcsufudk rpGefYygbl;uGJU ...}}
]] r[kwfygbl;? ig rif;udkawGUatmif apmifYaewm wjcm;aMumifYr[kwfbl; ...}}[k xGuf&rnfhpum;udk
vnfacsmif;wGif wpfqdkYíaeav\/
]] bmvJuG bmvJ ...igYudk bmvdkYapmifYae&wmvJ? ajymprf;ygOD; ...}}[k jymjymovJ ar;av&m ...
]] EG,Ef ,
G f qk;H Nyu
D UJG ...}}[k ajymvdu
k o
f nfEiS w
Yf NyKid ef uf? armifbek ;f jrifo
Y nf owdvpfíoGm;awmYojzif?Y
jrpHrSm uAsmu,m ayGU,lvsuf? ]]armifbkef; armifbkef; oli,fcsif; ...owdxm;prf;ygOD;uG ...}}[k b0ifudk
zdvsuf ajcrudkcsKd;&if; udk,fudk tBudrfBudrfvSKyfrS [if;ueJ nnf;um owd&ívmav\/
]] EG,fEG,f ...tdk EG,fEG,f }}[k ua,mifuwrf;ac:íaejyef&m? ]]a[Y oli,fcsif; owdxm;rSaygY}}[k
yg;pyfudkydwfvsuf wm;jrpf&m? xdktcgrS aoG;rTefaeaom armifbkef;jrifYonf owd&vmvsuf ]]b,fvlqdk;u
owfoGm;wmvJ? zatudk owfNyD;MuvdkY orD;udk owfjyefwmvm;? rif;wdkYapmifY&pfwm bmvkyfzdkYvJ? igtck
oGm;owfr,f}}[k Burd ;f 0g;ae&m? jrpHonf ]]tif; ...r,m;us&if vlrsm;[m pdwEf v S ;Hk udk txdcu
kd q
f ;Hk yguvm;}}[k
awG;awm&if; ...]] ajymwmudk em;axmifygOD;? rif;rdef;rudk b,folrSrowfbl;? olYbmomol owfaooGm;wm?
a[m 'DrSm ola&;wJYpm ...}}[k xkwfay;ojzifY? ESpfOD;om; rD;zdk½Sd&modkY vmcJYMuav\/
olykefrsm;rSm rdk;wGif;jzpfí wiful;BuHpnfxm;Muonfhtwdkif;? trdk;tum ,m,DwJuav;rsm;ESifY aexkdif
Mu&jcif;jzpf&m? jrpHESifY armifbkef;jrifYwdkY 0ifa&mufaomwJrSm ta&;BuD;aom Adkvfrsm;aeonfhwJ jzpfav\/
armifbkef;jrifYum; rsuf&nfrsm;pDvsuf rSKdif;cHpuúLwGif rifESifYa&;xm;aom ½Sifeef;EG,f\pmudk zwf½SKumaeav\/

]] toufwrQ cspfcifvSaom udkbkef;\tvdkqE´jynfh0atmif EG,fEG,f\ulnDcsufudk auseyfvdrfYrnf[k


arQmv f ifyY gonf/ udb k ek ;f rSm EG,Ef ,
G t f wGuf vkyu f ikd Bf upH nf&mwGif aemufqw H wif;wif;jzpfí ae½SmaMumif; EG,Ef , G f
od½Sdygonf/ udkbkef;\oli,fcsif;rsm;uvnf; EG,fEG,ftwGuf udkbkef; iJYuGuf aygYavsmYrnfudk pdk;&drfaMumif;rsm;
od½&dS ygonf/ EG,Ef , G o f nf udb k ek ;f wdaYk qmif½u
G &f mü ygyN*K[ d Ef iS Yf wlíaeonf[k xifygonf/ EG,Ef , G \
f pdwrf mS vnf;
udbk ek ;f wd\ Yk pdwx
f m;udk rrDjim;aomfvnf; trsK;d ESiw Yf ikd ;f jynfukd cspcf ifaompdwrf Qavmuf½adS Mumif;? udb k ek ;f todyif
jzpfygonf/ EG,fEG,f[m udkbkef;udk cspfvGef;í rpGefY&ufEdkifjcif;jzpfygonf/ EG,fEG,fuJYodkY pdwfrxm;olrsm;u rpGefY
&JvQifvnf; tjcm;oli,fcsif;rrsm;twGuf erlemaumif;&awmYrnf r[kwfyg/ udkbkef;rSm tpGrf;ukef tqkH;pGef
aqmif½u G &f rnfu h pd aö y:aygufvmaomtcg? EG,Ef , G f tulnED ikd q f ;Hk tcsuwf ckrmS udb k ek ;f aemufqrH wif;atmif
jyKrlzdkYyifjzpfygonf/ udkbkef;tm; teD;wGifxm;í tm;yg;w&rSmMum; ruefawmYcJY&onfhtwGuf pdwfraumif;
aomfvnf; þpmudk udb k ek ;f zwf½KS &csed üf EG,Ef ,
G rf mS tpdr;f ruav;b0odYk a&muf½v dS rd rYf nf[k xifygonf/ udb k ek ;f
tBuHatmifygap[k EG,fEG,f qkawmif;ygonf/ ½Sdcdk;uefawmYcJYygonf aus;Zl;½Sifukdbkef; ...}}

]] awmuf ...½dkif;avw,f EG,fEG,f&,f? rif; 'Dvdkrvkyfayr,fY udkbkef;ravQmYygbl;? [if; ...'DvdkvJ


r[kwfbl;av? oltouf½Sdw,fqdk&ifvJ igYpdwf b,fYES,fjzpfOD;r,f rodbl; oli,fcsif;&,f? rif;wdkY rodMuvdkY 'Dvdk
jzpfwmvm; ...igYr,m; igcspfw,fuG? tdk odyfcspfw,f? rif;wdkY owfwmaygYav ...}}[k aoG;ajcmufjcm;um
ajymrdajym&m ajymqdv
k m&m? tvGepf w
d cf ikd í
f owåad umif;aom jrpHrmS rsuEf mS wGif aoG;r½So
d uJo
Y ?Ykd armifbek ;f jrift
Y m;
ayGUzufum ...]]oli,fcsif; oli,fcsif; owdxm;prf;yg ...}}[k twefwefajymqdkcdkuf? AdkvfrSL; aZ,saemf&xm
0ifa&mufvmum armifbkef;jrifYtm; w&m;"r®jyo pdwfajzíaeavownf;/

tcef; ( 13 )

armifbkef;jrifYum; oef;acgif,Htcsdeftxd EG,fEG,fESifY a½S;u Muifem,k,pGm aexdkifcJYykHudk awG;awm


vGr;f qGwu f m? xdik af e&mu a'gopdwrf sm;? pGepYf m;vdpk w d rf sm;? a½S;uxuf wd;k wufvmav\/ jrefjrefao&jcif;onf
cspfolESifY tjcm;b0ü jrefjrefaygif;zdkYjzpf&rnf[k aorSKudkyif tvdk½SdíaeawmYonf/ jrpHum; wa&;warmtdyfae
Ny;D aemuf? ikww f wk x f idk af eaom armifbek ;f jrift
Y m; ykc;Hk udk tomt,mykwv f suf ]] udik ;f oli,fcsi;f ...wGaH w;buf
oGm;MupdkY? rif;rSm tdyfvnf;rtdyf&ao;bl;? vdkufEdkifygYrvm; ...}} [k ar;jref;&m? ]]vdkufEdkifygw,fuGm? bmvkdY
rvdu k Ef ikd &f rSmvJ ...}}[k ESpOf ;D om; c&D;xGu&f efjyifqifMuav\/ armifbek ;f jrifu Y m; todw&m;ESiYf pdwu f kd renf;
csKyu f m Adv k Bf u;D tm; rSmMum;weforQ rSmMum;Ny;D vQi?f awmpyfopfyifawGMum;rS ab;&efukd yrmrxm;Edik b f ?J trSwf
onmxm;aom c&D;jzifY arSmifEiS rYf nf;rnf;wGif vmcJMY uav\/ awmaumifrsm;rSm vlxt k iftm;aumif;í ta0;odYk
a½Smifajy;Mu[efwlaomfvnf;? ajccif;vufcif; ydk;rTm;twGufrSmrl vSH½dk;ESifY&rf; prf;um vmcJYMujcif;jzpfav\/
974ck? oDwif;uRwv f qef; 2&uf 3&ufnrsm;wGif yifv,fbufaumif;uifrS Mu,fwm&mrsm;onf rd;k oD;
aMuo G uJo Y Ykd yifv,fxo J aYkd Muu G sojzif?Y oefvsiNf rKUd rS ynm½Srd sm;onf edrw d t
f rsK;d rsK;d zwfvsu½f MdS uav\/ vqef;
5&ufaeYüum; od*Fkwå&awmif ajrmufbufawmwGif;rS olykefppfom;wdkYonf '*kefNrKdUbufodkYqif;vmum? NrKdUapmifY
ppfom; 200 cefEY iS Yf tcsed t f enf;i,frQ wdu k cf u kd Nf y;D aemuf '*keNf rKUd wjcrf;udk pD;rdav\/ xdak eYwiG yf if wGaH w;buf½dS
olykefppfwyfrsm;rSvnf; arSmf0ef;e,fw0dkufESifY wGHaw;e,fw0dkuf? vlcGJí wdkufcdkufodrf;ydkufaeav\/
ylwaubk&ifcHum; '*kefNrKdUodkY olykefrsm; a½S;OD;pGm odrf;,lNyD[laom owif;udkMum;&ojzifY? olvQKdtzGJUu
vlrsm;udk ppfar;vsuf? rauseyfolrsm;udk tusOf;csxm;av\/ ppfbufodkYvnf; 'Dolykefavmufudk bmrSK&rvJ[k
ppfom;waxmif? jrif;w&m? tajrmuf 5vufjzifY vTwv f u
kd af v\/ '*ke½f dS olyek w f yfom;rsm;rSm 2000 cef½Y adS omfvnf;
aoewf 500 cefYomygí? usefvlrsm;rSm "m;vSH? 0g;&if;wkwfrsm;udk rQíudkifMu&av\/ oefvsifbufrSm ylwau
bk&ifcH\ppfwyf csDwufvmNyD[k Mum;od&av&m? olykefbufrSvnf; cHuwkwfrsm; jyifqifvsuf? toifYapmifYpm;
aeav\/ c&D; wmig;&mwGif; omomwGif csDwufvmaom oefvsifwyfom;rsm;udk olykefwyfom;rsm; jrif&NyD
jzpfav&m? aoewfvkvifwdkYrSmvnf; aoewfrsm;udk ,rf;xdk;vsuf pdwfwMuGMuGESifYjzpfíaeMuav\/
oefvsiw f yfonf eD;oxuf eD;uyfvm&m? olyek b f ufrS a½S;OD;pGm pwifypfcwfav\/ oefvsipf pfwyfrv S nf;
aoewfajymif;0rS rD;cdk;rsm; tpOfrjywfxGufapvsuf? twif;ypfcwf csDwufvm&m? a½S;OD;csD wyfom;ig;q,fcefY
usqkH;vQif &yfwefYíypfcwfaecdkuf? AdkvfrSL;aZ,saemf&xmrSm jrif;wpD;ESifY ppfwyfab;u tajy;pdkif;vSnfhvnfum
vkyv f u kd Mf u? ypfvu kd Mf u? tm;ravQmMY ueJ?Y 'grS tarYom;awGu?G a,mufsm;uG[k atmf[pftm;ay;vsu½f pdS Of? oefvsif
wyfom;rsm;rSm olyek b f ufoYkd ypfcwfae&mrS? aemufjyefí ypfcwfMuaeojzif?Y xl;qef;pGmMunf½h KS aeMu&m? ppfom;
300 cefY ]]usKyw f AYkd rm? usKyw f w Ykd vdik ;f }}[k atmf[pfum olyek w f yfzufoYkd ajy;0ifcMYJ uav\/ olyek w f yfom;rsm;vnf;
tm;tifw;kd wufvmum? cHuwkwrf S a½SUodx Yk u G í f vlcsi;f vk;H rdatmif twif;csw D ufwu kd cf u
kd Mf u&m? oefvsiw f yfom;
tajrmuftjrm;usqkH;í qif 5aumif? jrif; 50ESifY? aoewf 300? tajrmuf 5vufpvkH; olykefwyfom;rsm;u
&½Sdvdkufav\/
olyek w f yfom;rsm;vnf; wcsED ikd v f u kd Nf yjD zpfí tm;tifw;kd wufíaeMuav\/ vufeufq&kd mrSmvnf; txl;
½SmzdrYk vd?k ppfEikd af tmifwu kd Ef ikd vf Qif &efo\ l vufeufrsm;udk rdrw d &Ykd ½SMd u&m? vufeuftwGupf w d yf al om ppfom;rsm;yif
tm;wufvsufaeMuav\/ wGHaw;awmBuD;wyfrSvnf; arSmf0ef;e,f? wGHaw;e,fwavQmufudk odrf;ydkufae&m?
txl;atmifjrifvsuf½SdojzifY? olykef wwyfESifYwwyf owif;ydkYum txl;0rf;omMuav\/ ,cktcgü ylwau
bk&ifcHonf wGHaw;bufrS ppfwyfu omvGef tm;BuD;aMumif; od½Sd&ojzifY? rif;xifvufsmtm; AdkvfcsKyf? ylwau
ppfAdkvfwOD;tm; ppfuJcefYum wdkufqif 50? jrif; 500? ppfom; 3000ESifY arSmf0ef;e,fodkY csDwufapav\/
arSmf0ef;e,fESifY wGHaw;e,fbufu aemufxyfydkYaom wyfom;rsm;a&mufvm&m? olykefwyfom; 5000rQ
½Sdav\/ tajrmuf 10vuf? aoewf 1000? jrif; 200 cefYom½Sdav\/ usefvlrsm;rSm "m;vSH? 0g;&if;wkwfom
½SdMu&m? tcsKdUrSm "m;rrsm;udk xufatmifaoG;í udkifMu&av\/ xdktcsdefü twdtvif; ykefuefNyDjzpfí wGGHaw;
olykefwyfwGif ]]vuf0Jpnfol BuD;Muyfonf}} [laomowif;udk oefvsifodkY olvQKdrsm;jzifY ylwaubk&ifcH\ em;odkY
aygufapav\/
olykefwyfom;rsm;um; rif;xifvufsm ppfom; 3000ESifY csDwufvmNyD[k Mum;&ojzifY? '*kHe,fuJYodkYyif
wl;ajrmif;? cHuwkwf ponfwdkYudk toifYjyifxm;Muav\/ ppfwyfESpfwyfwdkYonf wmig;&mcefYtuGmwGif &ifqdkif
awGUMu&m? wzufEiS w Yf zuf aoewfoH w'dik ;f 'dik ;f jrnfatmif ypfcwfaeMuav\/ olyek w f yfbufrS cHuwkw½f o dS jzifY
ajrjyefYwGif rm;rm;rwfrwfaeMuaom oefvsifbufrS wyfom;rsm;rSm wa,mufNyD;wa,muf vJNyKdusqkH;ojzifY?
vl 100cefY wk;H vk;H yufvuf jzpfíaeMuav\/ rif;xifvufsmrSm ppfy&d,m,fukd em;vnfojzif?Y a½SUu ppfom;rsm;
[efa&;jyum ypfcwfaeMucdkuf? aemufu cHuwkwfvkyfvsuf ajrpmrsm;udk awmifydkYozG,fjzpfapav\/ wzef
ppfom;tm;vk;H uwkwrf u S , G Mf uvsuf wzufEiS w Yf zuf ypfcwfaejyefMu&m? a½SUu ppfwyfrsm;udak usmv f suf tajrmuf
rsm;jzifY ypfcwfvsuf½Sdav\/ olykefwyfbufrSvnf; tajrmuf 10vufcefY ygao;av&m? olykefwyfbufrS
tajrmufoMH um;&aomtcg oefvsiw f yfom;rsm; tHt Y m;oifaY eMuav\/ olyek rf sm;rSm pdik af &? ajymifa&? uRaJ &rsm;udk
vdyfvsuf pdefjyKvkyfí 0ufcGrsm;wGifwyfum w'dkif;'dkif; ypfcwfjyefaomtcg? oefvsifwyfom;wdkYrSm tawmfyif
usqkH;vsuf½Sdav\/
tcsdeftawmfMum wzufESifYwzuf ta0;u ypfcwfaeMu&m? oefvsifwyfrS ]][,f vuf0JpnfolbGJUcH
&Jacgif? abmufrJY vlawGudk aoapovJ ...eifowåd½Sd&if rif;xifvufsmESifY qifpD;csif;wdkuf&ef xGufavmY}}[k
atmf[pfav&m? olykefwyfbufrSvnf; ]]eifwdkYom a,mufsm;avm? igwdkYAdkvfBuD;onf ,ckyifxGufvwåHU[k
atmfav\/ xdkaemuf ESpfzufpum; urf;vSrf;vsuf? wzufvQif aoewfvkvif 100pD&Hí qifpD;csif;wdkuf&ef
jyifqifMuav\/ rif;xifvufsmum; awmifilbk&ifpD;awmfrlaom qifudkpD;&ojzifY wtm;wufíaeav&m?
vuf0pJ nfou l m; ppf&nf0aomfvnf; omrnjzpfaom qifwpD;udo k m a½G;cs,í f pD;&½Smav\/ ESpzf ufppfwyfrsm;
tMum; ajrjyefYwGif xGufívmMu&m? ppfwyfom;rsm;rSm yGJMunfhyrm Munfh½SKíaeMuav\/ rif;xifvufsmu
]]tarmifwYkd aoewfvv k ifrsm; uwdwnfygap}}[k ajymvsu?f qifuckd Re;f zGií Yf vuf0pJ nfo\ l qif½&dS modYk twif;
ajy;ívmav&m? vuf0pJ nfo\ l qifvnf; cRe;f csuaf MumifY tjyif;jyefí a0SMY uaomtcg rif;xifvufsm\qifonf
vuf0Jpnfol\qiftm; pG,fvkH;uRHvsuf a½SUodkYidkuftus? rif;xifvufsmonf vuf0Jpnfoltm; vSHESifYxdk;av\/
vuf0Jpnfolvnf; 4if;\ tJarmif;vSH½dk;jzifY ½dkufz,fNyD;aemuf? rif;xifvufsmtm; vSH½SifjzifYypfvdkuf&m &if0udk
pdkufvsuf qifay:uusrnf½SdpOf vsifjrefpGm ckefwufí? acgif;udkjzwf,lav\/
xdktcdkuf rif;xifvufsm\ ukef;vnfpD;onf vuf0Jpnfoltm; vSHESifYxdk;rnf[k ta`rSmufvdkuf? vuf0J
pnfo\ l uke;f vnfp;D jrpHonf 4if;\vS½H iS jf zifY vSr;f íypfvu kd af omaMumif?Y uke;f vnfp;D uRr;f jyefusav\/ aoewf
vkvifwdkYvnf; pdwf½dk;wdk;½Gwjzpfvsuf oefvsifwyfrS pwifypfcwf&m? olykefbufrSvnf jyefvSefypfcwfjyefav\/
Munfhíaeaom ppfwyfrsm;vnf; cHuwkwfudkausmfí a½SUodkYwdk;wufypfcwf&m? c&D;ESpfwdkifcefY auGUvsuf oefvsif
wyfaemuf tvpfwdkuf&ef? trSwfrJY csDwufoGm;aom armifbkef;jrifYESifY &JabmfwdkY\ jrif;wyfom; 200wdkYonf
a½SUodkYrJaeaom oefvsifwyftm; nmoHay;íwdkufcdkufMu&m? 4if;wdkYrSm AdkvfcsKyfvnf; usqkH;aeqJ? ESpfzufnSyf
jzpfaeojzifY? aemufjyefwdkufolwdkYuwdkuf a½SUodkYwdk;oluwdk;ESifY aeMupOf? olykefwyfomrsm; wufMuGaompdwfjzifY
xdk;ckwf½dkufESuf vlcsif;yl;um wdkufcdkufMuav&m? oefvsifwyfom;rsm; z½dkz&Jjzpfvsuf ½kH;rdorQvlrsm;ESifY tjyif;
qkwfcGmMu&av\/
olykefrsm;rSm ppfEdkifvdkufojzifY txl;pdwftm;wufMuGíaeav\/ oefvsifwyfrS aoewf? tajrmuf?
vufeufwv Ykd nf; 4if;wdt Yk m; vufeufjznfo h uJo Y Ykd jzpfíaev\/ ylwaubk&ifcu H m; rdrwd yfom;rsm; ½SK;H &onfukd
rausrcsrf;jzpfvsuf AdkvfrSL; ppfuJrsm;udk Budrf;0g;NyD;vQif aemufxyfESdrfeif;&ef qif 100? jrif; 2000? ppfom;
waomif;ESiYf csw D ufapav\/ xdt k Burd üf um; ppfonfvt l m; vufeuftm;rSm r,SOEf ikd af tmif uGmjcm;íaeav\/
armifbek ;f jrifw Y v Ykd nf; oefvsib f ufrS ppfonftiftm; ajrmufjrm;pGmESiYf csw D ufvmrnfuMkd um;&ojzif?Y '*kew f yfukd
rdrw d wYkd yfEiS aYf ygif;í ckc&H ef rSmMum;vdu k af vonf/ oefvsiw f yfom;wd\ Yk armif;oH? pnfo?H ukvm;jzLwd\ Yk oHpnfjywf
wD;oHwdkYrSm c&D;a0;pGmuyif Mum;Edkifav\/ olykefwyfom;wdkYbufrSvnf; pnfarmif;wD;vsuf aMuG;aMumfíaeESifY
Muav\/
ppfrsufESm ESpfzufqdkifrdaomtcg? wzufESifYwzuf tajrmufoH? aoewfoH w'dkif;'dkif;ESifY ypfcwf
wdu k cf u kd v f su½f MdS uav\/ oefvsib f ufrS vlapY vufeufuikd Ef ikd o f jzif?Y olyek rf sm;rSm tustqk;H rsm;cJaY v\/ ppf&yd f
ppfajcem;vnfaom vuf0pJ nfou l m; ppfukd tajcrysux f ed ;f vsuf qkwrf eS ;f rodqw k af p&m? oefvsiw
f yfom;rsm;rSm
a½SUodkY tjyif;csDwufwdkufcdkufíaeav\/ ppfrSm eHeufrdk;aomufrS wdkufcdkufav&m? qGrf;cHjyefomomtcsdefwGif
olyek w f yfom;rsm; qkwcf mG &jcif;jzpfav\/ tpOfrysuf qkwcf mG aeMuaom olyek w f yfbufoYkd oefvsib f ufrv S nf;
tajcrysuzf cd &YJ m? naeapmif;wGif wGaH w;awmBu;D twGi;f odYk 0ifrMd u&m? oefvsiw f yfom;rsm;rSm awm0rS ydwq f í
Ykd
0dkif;&Hxm;Muav\/ awmwGif;odkY0if&efvnf; tajrmuf? pdefajymif; qdkYydwfypfcwfojzifY r0if0HYMubJ ab;u &du©m
toGif;udkomapmifYí odrf;,lvsuf½SdMuav\/
'*kefbufwGif waxmifcefYusef&pfaom olykefppfom;rsm;tm;vnf; tjcm;oefvsifwyfwwyfu vdkufvH
wdu k cf u kd vf su½f &dS m? olyek w f yfrmS awmBu;D udjk zwfvsuf usKu d u f vdaYk wmYBu;D odYk qkwcf mG Mu&av\/ wGaH w;awmBu;D
olykefwyfom;rsm;um; pkaqmif;odkavSmifxm;aom qefpyg;rsm;jzifY ckcHEdkiforQckcHaeMu&m? 4if;wdkY uHqdk;ykHum;
ajrMuu G af jrmufjrm;pGmwdo Yk nf ajray:wGipf yk x Hk m;aom qefpyg;rsm;udk udu k zf supf m;aomufMuaomaMumifw Y aMumif;?
rd;k a&rsm;aMumifw Y aMumif; w0ufausmaf usmf ysupf ;D cJaY v\/ od&Yk mwGif Adv k vf yk of rl sm;onf i,fom;rsm; tm;ravsmY
ap&ef vSKHUaqmfíyifaeMuav\/
vuf0pJ nfou l m; tajrmftjrifBu;D ol jzpfonft h wdik ;f olyek wf yfom;rsm; &dum© rjywfcif? t0aejynfawmfoYkd
ydkYaqmif&ef BuHaqmifpdwful;av\/ wGHaw;awm0 opfwyfaygufrS tajrmuf pdefajymif; rpJypfcwf ckcHae&m?
oefvsifwyfom;rsm;rSm olykefrsm; vufeufrcsorQ qkwfcGmykHr&ojzifY 4if;wdkY 5&ufcefY ppfanmif;í tdyfa&;
ysufatmifvkyfNyD;rS oef;acgifausmfwGif azmufxGufrnf[k pdwful;&aomtcg? 4if;\wyfom;rsm;udk tvSnfhus
tdyaf &;0atmif tdyaf pvsu?f owåad umif;ol 10OD; 15OD;udk tjyifbuf oefvsiw f yfo0Ykd ifa&mufNy;D ? nOft h csed w f iG f
xk;d ckwaf pav\/ oefvsiw f yfom;rsm;um; rnforl Qrtdy&f bJ? wvefw Y nf;vefu Y m 0dik ;f &Hxm;av&m 5&ufajrmuf
nü olykefwyfom;tm;vkH; wyfacgufíxGufMuav\/ oefvsifwyfom;rsm;vnf; ½kwfcsnf;jzpfí trf;aeMu&m
c&D;wmig;&mwGif;cefYusrS vlpk½kH;jyifqifvsuf aemufuvdkufMuav\/
oDwif;uRwfvqkwf * &ufvuav;onf ppfom;wdkYwdkufcdkufonfudk Munhf½SKcsifouJYodkY rnf;rnf;
vSKyfvSKyf½G½G jrif&atmif ta&mifxdk;vsuf½Sdav&m? ESpfzufrS aoewf tajrmuf rD;cdk;rsm; aumif;uifESHYatmif
xGuaf y:vsuf qlní H aeav\/ olyek w f yfrmS tajcrysucf ck &H if; qkwcf mG oGm;av&m? armifbek ;f jrif?Y vuf0pJ nfo?l
jrpHESifY &JabmfwdkYonf jrif;wpD;pDESifY uGyfuJívdkufygMuav\/ a0vDa0vif;tcsdefodkYa&mufaomtcg vuf0J
pnfoo l nf aemufyikd ;f odv Yk n S í hf ESK;d aqmfcu kd f aoewfusnf aygifwiG rf eS í f jrif;ay:uusav\/ armifbek ;f jrifv Y nf;
zcif jrif;ay:uusojzifY ayGU,lum jrif;ay:wGif wifrnftvky?f jrpHEiS Yf &Jabmfwv Ykd nf; uln&D efvma&mufMuav\/
xdt k wGi;f oefvsipf pfom;wdo Yk nf tjyif;csw D ufvmum Adv k f 4OD;tm; 0dik ;f rdav\/ olyek w f yfom;rsm;um; usev f rl sm;
uGyfuJvsuf ajrmufbufodkY tjyif;qkwfajy;Mu&m? tcsKdU z½dkz&JjzpfíaeMuav\/ vuf0Jpnfoltm; iJYuGufonfh
twGuf ta&;tBu;D qk;H vli,f 3OD;udk oefvsiw f yfom;rsm; 0dik ;f rdxm;av&m? vltiftm;rrQ taMumif;rxl;ojzifY
vufeufcsí tzrf;cHMu&av\/ oefvsifppfwyfonf olykefwdkYtm; vdkufEdkifoavmufvdkufum okHYzrf;NyD;vQif
oefvsifbufodkY acgif;aqmif 4OD;udk zrf;aqmifum qkwfcGmcJYav\/ rGef;,drf;tcsdefcefYwGif oefvsifwyf jyefvnf
a&muf½v dS m&m? oefvsirf S vli,f 3OD;ESiw Yf uG vuf0pJ nfou l ykd g zrf;rdvmaMumif;udk Mum;odMuaomtcg? wNrKUd vk;H
twGif;BudwfidkaMuG;vsuf vGwfxGufajy;Edkifygap? toufrao ygapESifY[k qkawmif;Muav\/
ylwaubk&ifc\ H &mZ0wf½;Hk ESiYf ppf½;Hk rsm;rSmum; olyek rf sm;twGuf ppfaq;pD&ifrKS tvky½f KS yí f aeMuav\/
ylwaubk&ifcrH mS rGejf refrmwdik ;f &if;om;wdt Yk m; wm½Snpf mG tkycf sKyof mG ;rnf[k pdwu f ;l &m? omrnolyek rf sm;twGuf
ta&;rBu;D ? acgif;aqmifrsm;twGuf olyek rf sK;d apY ruse&f pf&ef ppfaq;vdo k jzif?Y emrnfBu;D trdeafY wmf&wa,muftm;
ESL;ESyfapav\/ trdeYfawmf&rif;rSm axmifwGif;odkY0ifvsuf ...]]rdrdonf rsKd;cspfwOD;jzpfaMumif;? armifbkef;jrifY
wkdYonf trSKppfaq;aomtcg? vli,fjzpfí wBudrfwcgrSm;rdaMumif;? ykefuefjcif;onf atmifEdkifzG,fr[kwfí
aemifw&aMumif;udk xGufqdkyg? tjypfaygYavsmYatmif rdrdBuHaqmifygrnf ...}}[k ajymqdkav\/
armifbek ;f jrifuY m; ...]]oGm; rsK;d zsuBf u;D bmvmESL;wmvJ? bmvdaYk jym&rSmvJ ...}}[k atmfaigufav&m?
vuf0pJ nfou l ...]]trdeaYf wmf&rif; pOf;pm;yg&ap? eufjzef taMumif;jyefygYr,f }}[k ajymqdo k jzifY ]]pOf;pm;Muyg?
uRefawmf[m cifAsm;wdkY tusKd;aqmifyg ...}}[k qdkíxGufcGmoGm;av\/
]] r[kwbf ;l vluav;&JU? [du k sawmY ud, k x
f u
G cf siw
f m xGuMf uwmaygY? ckaeu olwv Ykd &kd mrxGub f ;l qd&k if
trSKwHcg;ydwf aoewfeJYypfowfrSmyJ? olwdkYvdk&m xGufr,fqdk&if y&dowfa½SU ppfrSmyJ? tJ'gaMumifY aemufwcg
vmar;&if olwdkYvdk&m xGufapcsifwJYtwdkif; xGufr,fvkYdajym? ,kwådwefatmif wqdwfoufomatmif BuHaqmif
ay;ygvdv Yk J awmif;yefvu kd Of ;D ...}}[k ajympOf? aygifutem emvSojzifY vuf0pJ nforl mS tHBuw d íf vufEiS aYf z;r
ae&½Smav\/
vuf0Jpnfol\ aoewfrSefaomtemum; aygifudk vufwvkH;cefYeufatmif ½SyfírSefcJY&m? temusuf
aq;rsm;xnfhojzifY 5&ufcefYtMumwGif? axmYeJYaxmYeJYjzifY avQmufEdkifav\/ 4if;wdkYtm; tusOf;axmifwGifcsí
xm;av&m? trdefYawmf&rif;rSty tjyifvl rnfolrQ 0ifcGifYrjyKacs/ ½SifjrwfvSum; vifESifYom;udk ylwauwdkY
zrf;qD;axmifoGif;xm;onf[k Mum;uwnf;u? rtdyfEdkifrpm;Edkifjzpfum rsuf&nfESifYrsufcGufjzpfíaeav\/
axmifwGif;odkY0ifí awGUqkH&efcGifYr&aomtcg omí ylaqG;½Smav\/
974ck oDwif;uRwfvjynfhausmf 14&ufaeYü olykefacgif;aqmif 4OD;tm; w&m;pD&ifrnfhaeYjzpfav\/
ylwaubk&ifcu H ,kd wf ikd f ½k;H xdik pf pfaq;rnfjzpf&m? NrKUd olNrKUd om;wdrYk mS jynhn f yfatmifpnfum;aeav\/ ppfwyfom;
wdkYrSmvnf; ½kH;udk 0kdif;íxm;vsuf? y&dowftMum;wGifvnf; olvQKdrsm; vTwfíxm;av\/
olyek f 4a,muftm; tusO;f axmifrx S w k ,f íl ppfwef;ay:odYk wifvu kd af omtcg? y&dowfwo Ykd nf vSKyv f KS yf
½G½GjzpfíaeMuav\/ bk&ifcHum; cHYnm;aom £a`E´jzifY ...
]] armifbkef;jrifY? armifrif;onf ylwautpdk;&udk vlolvufeufESifY ykefuefw,fvdkY tjypfay;&ef zrf;qD;
xm;jcif;jzpfw,f? bmajymvdak o;vJ ...}}[k pwifar;jref;av\/ trdeaYf wmf&rif;\ pum;t& vd&k mxGuv f rd rYf nf
[kvnf; ,kpH m;av\/ armifbek ;f jrifu Y m; £a`E&´ &? wnfMunf&&J ifaY omrsuEf mS ESiYf toHOuúXac: eufus,af om
toH0gBuD;jzifY ...
]] uReaf wmfwEYkd ikd if u
H kd ylwauvlrsK;d wdu k of rd ;f jcif;rSm rw&m;bl;? vlrsK;d rwlaom vlrsK;d udk vufeuftm;ud;k
tkypf ;kd jcif;rSm rif;"m;jyjzpfw,f? ylwauvlrsK;d jcm; tkypf ;kd í trsK;d bmom? omoem? qkw, f w k yf supf ;D cJw Y ,f? wdik ;f jynf
omvm,HZ&yf jzpfaew,f? tcGet f wkyu f kd qif;&Jom;rsm; b,favmufrQray;Edik v f Ykd qif;&Jaeaomfvnf; twif;
awmif;,lw,f? 'Dvkd tpkpk rw&m;csuaf wGaMumifY uReaf wmfwyYkd ek u f efw,f? uReaf wmf[m acgif;aqmifoyl ek Bf u;D yJ?
cifAsm;wdkYudk rEdkifbl;qdkwm tpuwnf;u odw,f? odkYaomf uRefawmfwdkYvlrsKd;[m vlrsKd;jcm;atmuf acgif;ikHYcH
aewwfaom vlrsKd;r[kwf? rMucP ykefuefwwfwJY vlrsKd;qdkwm aemifvmaemufom; trSwf&zdkY rsKd;apYcscJYjcif;
jzpfw,f? pydefvlrsKd;? 'wfcsfvlrsKd;wdkY ajymjycsuftwdkif;qdk&if vlrsKd;wrsKdeJY wrsKd; rwloludk ykefuef&if? ykefuefjcif;
cH&wJY tpdk;&[m rpD&ifydkifbl;vdkYqdkw,f? xdkYaMumifY cifAsm;wdkYowfvdkuowf? b,folrS tppfcHrSmr[kwf ...}}[k
ajymqdkvdkuf&m y&dowfwdkYrSm ai;pdkufvsuf ylwaubk&ifrSm rsufESmnSKd;oGm;av\/
trSKudk ppf½kHoabmrsKd;ppfaq;í csufcsif; trdefYcsrnfjzpf&m? y&dowfwdkYrSm ylwaubk&ifcH\ rdefYcGef;udk
apmifpY m;íaeMuav\/ ylwaubk&ifcv H nf; wdik ;f &if;om;rsm; ,Ofaus;atmif tkypf ;kd ay;aMumif;? wdik ;f jynf Nird 0f yf
ydjym;vQif tpOftyk pf ;kd &ef ylwauwdpYk w d w
f iG rf ½Sad Mumif;? ,ck vli,frsm;jyKvyk yf rHk mS &rf;um;vGe;f onft h wGuf nSmwm
vdak omfvnf; rnSmwmEdik af wmYaMumif;? odjYk zpfí bke;f jrif?Y jrpH? &JabmfEiS Yf vuf0pJ nfob l UJG cH &Jacgifwt Ykd m; ,aeYnae
aoewfESifYypfowfap[k trdefYcsvdkuf&m? y&dowfwdkYtxJrS ]][if ...}}ueJ jrnfoHrsm;udk Mum;Mu&av\/
armifbkef;jrifYwdkYtm; MunfnKdMuaom wdkif;oljynfom;wdkYonf xdkaeYtzdkY aerif;udk qGJíxm;vdkMu\/
od&Yk mwGif aerif;rSm oGm;jr0J wå&m;twdik ;f taemufzufaumif;uif xef;wzsm;cefw Y iG f a&mufíaeav\/ oefvsiNf rKUd
olowfuek ;f wGiu f m; ppfwyf0ikd ;f &Hvsuf olyek f 4OD;udk tkwef &H w H iG f pDwef;um rwfwwf&yfíxm;av\/ 4if;wdw Yk iG f
ajcusif;r½Sd? vufrsm;udkom aemufjyefwkyfxm;vsuf? &Jabmf? jrpH? bkef;jrifY? &Jacgif tpOftwdkif; &yfxm;av\/
y&dowfwdkYvnf; txl;pnfum;vsuf? tcsKdUrSm idkíaeMuav\/ xdkvlpkxJrS ]]tdk udk&Jacgif&JU? udk,fYom;wouf
uGJuGmaeNyD; aocgeD;rS jrif&ygvm; ...}}[k idkaMuG;vdkufaom ½SifjrwfvS\toHudk Mum;&&m? y&dowfrsm;rSm
pkwfwoyfoyfESifY ½SdMuav\/ ½SifjrwfvSum; r,fy#m ajrvl;cef;uJYodkYjzpf&m ...]]bkef;jrifY vluav;&JU? tarY
tonf;qGx J wk wf mvm;? tr,fav; ...½Siw f Ykd uRerf om;udk aocgeD; rerf;&bl;vm;}}[k ajy;0ifomG ;&m? rde;f rBu;D
tcsKdUonf 0dkif;í qGJxm;Muav\/
armifbkef;jrifYum; wnfMunfaomrsufESmjzifY ]],ck uRefawmfwdkY taocHwmudk owdxm;Muyg? vlrsKd;jcm;
uRefjzpfwJY vlrsKd;rSeforQ vnfacsmif;aoG;rvSef0HYbJ? b,fawmYrS udk,fY&nf½G,fcsuf ...}}? xdktcdkuf rsufESmjzL
ppfAdkvfwa,mufonf pum;rajym&ef ydwfyifvdkufav\/ aepG,fvnf; usNyDjzpfí? aoewfudkifppfom; 4OD;onf
0g;w½dkufcefYtuGm a½SUwl½lrS csdef½G,fae&m? a½S;OD;pGm &Jabmfudkypfvdkuf&m? &JabmfrSm 'dkif;ueJ toHMum;NyD;aemuf
vJusoGm;av\/ wzef jrpHtm; ypfvdkuf&m? jrpHvnf; &if0aoG;tdkifvsuf vJusaoqkH;½Smav\/ xdktcdkuf ...
]]usKyrf Munf&h ufygbl; t&yfuwd?Yk 'Dvakd eMuawmYrmS vm; ...}}[k atmf[pfvu J sum ajrmarYaeaom ½Sijf rwfvu S kd
rde;f rtcsKUd ayGU,lEydS ef ,faepOf? y&dowfwo Ykd nf vSKyv f KS y½f ½G jG zpfum bke;f jrifEY iS Yf &Jacgif½&dS modYk ajy;oGm;rnfvyk Mf u&m?
ppfom;rsm;vnf; aoewfEiS Yf ypfcwfz,f½mS ;aeav\/ vlrsm; tiftm;aumif;vSojzifY taocHvMk u&m? wem&DcefY
Mumatmif ½SKyf½SKyfaxG;axG; jzpfysufaepOf arSmifrdkufívmojzifY? olykefESpfa,mufrSm vlxkxJrS aysmufuG,foGm;
av\/ ppfom;rsm;vnf; vlxkudkcGJvsuf wNrKdUvkH; vkdufvH½SmazGaomfvnf; olykefESpfOD;udk tpterQ rawGU&bJ
jzpfaeav\/
aemuf 3&ufceft Y MumwGiu f m; r[m"r®&mZm bk&ifrif;jrwfonf oefvsiNf rKUd udk 0dik ;f &Hvsuf zdzpd ;D pD; wdu k cf u kd f
aeawmY&m? oefvsipf pfom;rsm;vnf; olyek w f u Ykd kd r½Smtm;awmYb?J oefvsiNf rKUd ½d;k ay:rS tjyif;ckcí H aeMu&av\/
t0bk&ifrif;jrwf\ ppfom;wdo Yk nf arGceG ;f awmifuek ;f udyk wfvsuf wyfwnfwu kd cf ukd af e&m? xGuaf jy;cJaY om
vuf0JpnfolESifY om; armifbkef;jrifYwdkYvnf; rif;w&m;BuD;xH tjzpftysuf tusKd;taMumif; oHawmfOD;wifí
ppfyJGwGif trSKxrf;Mujyefav\/ oefvsifNrKdUrSm NrKdUjypD;eif; aumif;vSojzifY? 3-4v Mumatmif vltaotaysmuf
rsm;vsuf r&Edik b f ½J &dS m? bkejf rifo Y nf oefvsiNf rKUd opfwyfwikd rf sm; tajctaeudk azmfjyavQmufxm;rS? Orifw;l vsuf
wyfwdkifudk BuKd;jzifYqGJiifí wyfwkdifvJ&mu twif;0ifa&mufwdkufcdkuf&m? 975ck wefcl;vqef; * &ufaeYwGif
oefvsifwNrKdUvkH;udk atmifjrifawmfrlav\/
rif;w&m;BuD;vnf; ukvm;jzL ukvm;rnf;wdkY\ tkd;tdrf½Sd a½TaiGudkypönf;rsm;udk vk,uf,liifí rD;½SKdUap
av\/ ylwaubk&ifcH ukvm;iZifumtm;vnf; 4if;\wku d af ½SUwGif t½Siv f wfvwf oHwu H siv f QKx
d m;apNy;D vQi?f
rsKd;zsufbk&if ewf½Sifaemiftm;vnf; rsm;pGm ½SKHUcstjypfwifum uGyfrsufawmfrlav\/ rif;w&m;BuD;um; oefvsif
wdkufyGJtwGuf qkvmbf bGJUxl; ay;oifYolwdkYudk txdkuftavsmuf ay;oem;awmfrlNyD;aemuf? vuf0Jpnfoltm;
rif;acgifoufawmf½Snf bGJUxl;jzifY armifrif;\ oefvsif½Sd r,m;ESifYwuG? a½TNrKdUawmfodkY vdkufygtrSKxrf;ap?
bkef;jrifYum; aersKd;ocF,mbGJUESifY oefvsif0ef&mxl;udk,lí tkyfcsKyfap? toD;oD; trdefYay;awmfrlav\/
armifbkef;jrifYum; udpöt&yf&yf NyD;pD;aomtcg? a,mu©rBuD;aetdrfodkY jyefcJYav\/ bk&ifrif;jrwf\
ay;oem;awmfrcl suu f kd odEiS NYf y;D jzpfaom 0efuawmfBu;D rSm 0rf;enf;0rf;omjzpfvsu?f rsu&f nf,u kd m ESKwq f ufav&m
armifbkef;jrifYrSm &ifxJu [mvsuf? tusKd;taMumif; jyefvSefajymqdk&if; 4if;\tcef;qDodkY vmcJYav\/ tcef;
uJvm;udkrí 0ifvdkuf&m? txl;tHYtm;oifYí oGm;av\/ taMumif;rlum; rdef;uav;wa,mufonf rdrdtm;
ausmay;vsuf wapmif;tdyí f aeaomaMumifw Y nf;/ EG,Ef , G uf av;onf tpdr;f b0ESiYf rdrt d m; anmifapmif;ay:u
apmifYpm;aeava&mYovm;[k awG;awmum a½SUodkYwdk;oGm;&m? rdef;uav;onf armifbkef;jrifYbufodkY apmif;vSnfh
vkduf&m? ½SifjzLjzpfaeojzifY [,f ...[k qdkrdvsuf? tjyifodkY xGufcJYav\/ 0efuawmfBuD;uvnf; ½SifjzLrSm
vGecf o YJ nfh 4-5 wnf;uyif vma&mufjyKpNk y;D aexdik af Mumif;? ½Sijf zLudk jrif&aomtcg EG,Ef , G uf kd tvGr;f ajyaMumif;
½Si;f jy&mu? olMu, G f udw k w
k pf o H nf armifbek ;f jrifY 0ef&mxl;&½Syd u Hk kd ajymjyvmaMumif;? Ny;D awmY ½Sijf zL 'DrmS xm;rdwm
[k pum;rqufbJ ...]]EG,fEG,fa& ...uHqdk;avjcif; orD;&JU ...}}[k idkaMuG;av&m? armifbkef;jrifYrSmvnf;
0efuawmfBuD;ESifYtwl ylaqG;í aerd½Smavownf;/

r[maqG

You might also like