REPUBLIKA E SHQIPRIS MINISTRIA E INTEGRIMIT

PLANI KOMBTAR PR ZBATIMIN E MARRVESHJES S STABILIZIM-ASOCIIMIT 2007-2012

TIRANE, SHTATOR 2007

PASQYRA E LNDS LISTA E SHKURTIMEVE PRMBLEDHJE 1 1.1 KRITERI POLITIK DEMOKRACIA DHE SHTETI I SE DREJTES 1.1.1 Funksionimi i Administrats Publike 1.1.2 Reforma e Decentralizimit 1.1.3 Zgjedhjet dhe shtje te tjera parlamentare 1.1.4 Gjendja Civile 1.1.5 Sistemi gjyqsor 1.1.6 Lufta kundr korrupsionit TE DREJTAT E NJERIUT DHE MBROJTJA E MINORITETEVE 1.2.1 Respektimi i t drejtave t njeriut 1.2.1.1 Prmirsimi i sistemit t burgjeve 1.2.1.2 Prmirsimi i funksionimit te sistemit prmbarimor 1.2.1.3 Mbrojtja e t drejtave t fmijve 1.2.2 Minoritetet TREGU I PASURIVE T PALUAJTSHME 1.3.1 1.3.2 1.3.3 1.4 Reforma e toks bujqsore, tregu, administrimi i qndrueshm dhe mbrojtja e toks Regjistrimi fillestar Kthimi dhe kompensimi i pronave

1.2

1.3

BASHKPUNIMI RAJONAL DHE NDERKOMBETAR 1.4.1 1.4.2 1.4.3 1.4.4 Marrveshjet e Tregtis s Lir Antidumping Politika e Jashtme dhe Siguria e Prbashkt minimi

KRITERI EKONOMIK 2.1 2.2 Stabiliteti makroekonomik Politika Monetare

3 3.1

AFTSIA PR T PRBALLUAR DETYRIMET E ANTARSIS N BE LVIZJA E LIR E MALLRAVE 3.1.1 Fusha Horizontale 3.1.1.1 Standardizimi dhe Certifikimi 3.1.1.2 Akreditimi 3.1.1.3 Metrologjia Ligjore dhe Para-paketimet 3.1.2 Direktivat e Prafrimit Teknik 3.1.2.1 Direktivat e Prafrimit Teknik (New Approach) 3.1.2.1.1 Pajisje elektrike 2

Ent me presion Lodrat Materiale Ndrtimit Prputhshmria elektromagnetike 3.1.2.1.6 Makinerit 3.1.2.1.7 Pajisjet e mbrojtjes personale 3.1.2.1.8 Pajisje me gaz 3.1.2.1.9 Mbi krkesat pr eficencen e bojlerve te rinj qe punojn me lende djegse t lngta dhe te gazta 3.1.2.1.10 Lendet plasse pr prdorim civil 3.1.2.1.11 Pajisjet dhe sistemet mbrojtse te prdorshme ne atmosfera potencialisht shprthyese 3.1.2.1.12 Ashensort 3.1.2.1.13 Pajisjet mjeksor e 3.1.2.1.14 Barnat pr Prdorim Njerzor 3.1.2.1.15 Materialet dhe Teknologjit me Prdorim te Dyfishte 3.1.2.1.16 Sistemi hekurudhor i shpejtsis se larte 3.1.2.1.17 Paketimi dhe paketimi i mbetjeve 3.1.2.1.18 Instalime kabllore pr transport personash 3.1.2.1.19 Efiensa energjetike e pajisjeve frigoriferike, ndriimit fluoreshent dhe paketiketimi i pajisjeve elektroshtpiake 3.1.2.2 Direktivat e Prafrimit te Vjetr (Old Approach Directives) 3.1.2.2.1 Mallrat ushqimore 3.1.2.2.2 Mjetet motorike 3.1.2.2.3 Qelqi 3.1.2.2.4 Tekstilet 3.1.2.2.5 Kpuct 3.1.2.2.6 Druri 3.1.2.2.7 Kimikatet 3.1.2.2.8 Detergjentet 3.1.2.2.9 Plehrat kimike 3.1.2.2.10 Produktet kozmetike 3.1.2.2.11 Produktet veterinare dhe mjeksore 3.1.3 3.1.4 Mbrojtja e konsumatorit dhe mbikqyrja e tregut Lvizja e lire e mallrave kulturore

3.1.2.1.2 3.1.2.1.3 3.1.2.1.4 3.1.2.1.5

3.2 LEVIZJA E LIR E PUNTORVE 3.3 LIRIA E VENDOSJES DHE LIRIA PR T OFRUAR SHRBIME 3.3.1 Liria e vendosjes dhe liria pr te ofruar shrbime (procedurat e regjistrimit dhe te licencimit) 3.3.2 Njohja reciproke e diplomave 3.3.3 Njohja reciproke e kualifikimeve pr Profesionet e Lira 3.3.4 Shrbimet Postare 3.3.5 Shrbimet financiare 3.3.5.1 Banka 3.3.5.2 Shrbimet financiare jo bankare - Sigurimet 3.4 LVIZJA E LIR E KAPITALIT 3.5 LEGJISLACIONI PR SHOQRITE TREGTARE 3

3.6 T DREJTAT E PRONSIS INTELEKTUALE DHE INDUSTRIALE 3.6.1 Pronsia Intelektuale 3.6.2 Pronsia Industriale 3.7 KONKURRENCA DHE NDIHMA SHTETRORE 3.7.1 Konkurrenca 3.7.2 Ndihma Shtetrore 3.8 PROKURIMI PUBLIK 3.9 BUJQSIA 3.9.1 Siguria ushqimore 3.9.2 Agroperpunimi dhe marketingu 3.9.3 Blegtoria 3.9.4 Shrbimet Veterinare 3.9.5 Prodhimi bimor 3.9.6 Mbrojtja e bimve 3.9.7 Zhvillimi rural dhe strukturat bujqsore 3.9.8 Pyjet dhe kullotat 3.10 PESHKIMI 3.11 TRANSPORTI 3.11.1 Infrastruktura rrugore 3.11.2 Siguria rrugore 3.11.3 Transporti rrugor 3.11.4 Transporti hekurudhor 3.11.5 Transporti detar 3.11.6 Transporti Ajror 3.12 TATIMET 3.13 DOGANAT 3.14 STATISTIKAT 3.15 PUNSIMI DHE KOHEZIONI SOCIAL 3.15.1 Dialogu social 3.15.2 Punsimi 3.15.3 Mbrojtja dhe Sigurimet Shoqrore 3.15.3.1 Mbrojtja shoqrore 3.15.3.2 Sigurimet Shoqrore 3.15.4 Shndeti dhe siguria ne pune 3.15.5 Barazia gjinore 3.16 ENERGJIA 3.16.1 Sektori i energjis 3.16.2 Sektori i hidrokarbureve 3.17 POLITIKAT INDUSTRIALE 3.17.1 Politikat Industriale 3.17.2 Sektori i Minierave 4

3.18 NDRMARRJET E VOGLA DHE T MESME 3.19 ARSIMI DHE SHKENCA 3.19.1 Arsimi dhe formimi profesional 3.19.2 Mosdiskriminimi ne arsim 3.19.3 Arsimi parauniversitar 3.19.4 Arsimi i larte 3.19.5 Krkimi shkencor 3.20 SHOQRIA E INFORMACIONIT 3.20.1 Telekomunikacioni 3.20.2 Politikat audio-vizuale 3.21 TURIZMI 3.22 MJEDISI 3.22.1 3.22.2 3.22.3 3.22.4 Legjislacioni horizontal Cilsia e ajrit Menaxhimi I mbetjeve Uji 3.22.4.1 Administrimi i burimeve ujore 3.22.4.2 Cilsia e ujit te pijshm 3.22.4.3 Parandalimi i ndotjes se ujit dhe menaxhimi i ujit te pijshm 3.22.5 Mbrojtja e natyrs 3.22.6 Ndotja dhe rreziqet industriale 3.22.7 Kimikatet 3.22.8 Organizmat e Modifikuar Gjenetikisht 3.22.9 Zhurmat 3.22.10 Siguria Brthamore dhe Mbrojtja nga Rrezatimet 3.22.11 Ndryshimet klimatike 3.22.12 Emergjencat civile, Mbrojtja e popullats civile ne kuadrin mjedisor

3.23 SHNDETI PUBLIK 3.24 ZHVILLIMI RAJONAL 3.25 BASHKPUNIMI NE DREJTSI DHE CSHTJE T BRENDSHME 3.25.1 Bashkpunimi Gjyqsor Ndrkombtar 3.25.2 Mbrojtja e te dhnave personale 3.25.3 Menaxhimi i Kufijve 3.25.4 Politikat e Migracionit 3.25.5 Azili 3.25.6 Politika e vizave 3.25.7 Krimi i Organizuar dhe trafiqet e paligjshme 3.25.8 Lufta kundr drogs 3.25.9 Parandalimi i Pastrimit te Parave 3.25.10 Lufta kundr terrorizmit 3.25.11 Policia 3.26 MANAXHIMI I FINANCAVE PUBLIKE 3.26.1 Financat publike dhe Auditimi i brendshm 3.26.2 Planifikimi buxhetor 5

3.26.3 Auditimi i Jashtm 3.26.4 Kontabiliteti Publik 3.27 ORIENTIMI, KOORDINIMI DHE MONITORIMI I PROCESIT TE INTEGRIMIT EUROPIAN LISTA E PERSONAVE PRGJEGJS PR HARTIMIN E PKZMSA Aneksi 1: Lista e Iniciativave Ligjore sipas Fushave Aneksi 2: Kostot e Prkthimit dhe Prgatitjes s Legjislacionit sipas institucioneve n vite Aneksi 3: Numri i Punonjsve sipas Viteve Aneksi 4: Trajnimet Aneksi 5: Kostot e Infrastrukturs, IT dhe Konsulences sipas Institucioneve n vite Aneksi 6: Lista e Aktiviteteve zbatuese sipas fushave

LISTA E SHKURTIMEVE AITPP AK AKE AKH ARM AP APP AMF BB BEI BERZH BSPSH CAM- A CARDS DAP DPAC DPB DPD DPMK DPPSH DPQ DPRR DPS DPSHTRr DPT DQPK DQPR ERE ERT FMN ILO IMO INSIG IOM ISHP ISSH IST ITAP KESH KKB KKRT KLSH KM KRRTRSH KSSH MASH MD MBUMK METE MF Agjencia e Inventarizimit dhe Transferimit te Pronave Publike Autoriteti i Konkurrences Agjensia Kombetare e Energjise Agjensia Kombetare e Hidrokarbureve Agjencite Rajonale te Mjedisit Akademia e Policise Agjencia e Prokurimit Publik Autoriteti i Mbikqyrjes Financiare Banka Boterore Banka Evropiane per Investime Banka Evropiane per Rindertim dhe Zhvillim Bashkimi i Sindikatave te Pavarura Shqiptare Misioni i Asistences Komunitare ne Shqiperi Asistenca Komunitare per Rindertim dhe Zhvillim Departamenti i Administrates Publike Drejtoria e Pergjithshme e Aviacionit Civil Drejtoria e Pergjithshme e Burgjeve Drejtoria e Pergjithshme e Doganave Drejtoria e Pergjithshme e Metrologjise dhe Kalibrimit Drejtoria e Pergjithshme e Policise se Shtetit Drejtoria e Policise se Qarkut Drejtoria e Pergjithshme e Rrugeve Drejtoria e Pergjithshme e Standardizimit Drejtoria e Pergjithshme e Sherbimeve te Transportit Rrugor Drejtoria e Pergjithshme e Tatimeve Drejtoria Qendrore e Policise Kufitare Drejtoria Qendrore e Policise se Rendit Enti Rregullator i Energjise Enti Rregullator i Telekomunikacionit Fondi Monetar Nderkombetar Organizata Nderkombetare e Punes Organizata Detare Nderkombetare Insituti I Sigurimeve Organizata Nderkombetare e Migracionit Instituti i Shendetit Publik Instituti i Sigurimeve Shoqerore Instituti i Studimeve te Transportit Instituti i Trainimit te Administrates Publike Koorporata Elektroenergjitike Shqiptare Keshilli konsultativ i biznesit Keshilli Kombetar i Radiove dhe Televizioneve Kontrolli i Larte i Shtetit Keshilli i Ministrave Keshilli i Rregullimit te Territorit te Republikes se Shqiperise Konfederata e Sindikatave Shqiptare Ministria e Arsimit dhe Shkences Ministria e Drejtesise Ministria e Bujqesise, Ushqimit dhe Mbrojtjes se Konsumatorit Ministria e Ekonomise, Tregtise dhe Energjitikes Ministria e Financave 7

MI MPJ MTKRS MM MMPAU MPSSHB MB MSA MSH MTL MPPT OBSH OBT OIML OJF OST PAK PAMECA PBA PBB PVKM SEC-I SECI SHISH SHKB SHKP SHQLKD SHSSH SKZHES TVSH UNDP UNHCR VKK VKM IPO

Ministria e Integrimit Ministria e Puneve te Jashtme Ministria e Turizmit, Kultures, Rinise dhe Sporteve Ministria e Mbrojtjes Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit te Ujrave Ministria e Punes, eshtjeve Sociale dhe Shanseve te Barabarta Ministria e Brendshme Marreveshja e Stabilizim Asocimit Ministria e Shendetesise Marreveshjet e Tregtise se Lire Ministria e Puneve Publike, Transporteve dhe Telekomunikacionit Organizata Boterore e Shendetesise Organizata Boterore e Tregtise Organizata Nderkombtare e Metrologjise Ligjore Organizata JoFitimprurese Kompania e Transmetimit te Energjise elektrike Persona me Aftesi te Kufizuar Misioni i Asistences Policore te Komisionit Evropian per Shqiperine Programi Buxhetor Afatmesem Produkti i Brendshem Bruto Projekt- Vendim i Keshillit te Ministrave Bashkepunimi I Vendeve te Europes Jug-Lindore Nisma e Bashkepunimit per Europen Juglindore Sherbimi Informativ i Shtetit Sherbimi i Kontrollit te Brendshem (Ne Ministrine e Brendshme) Sherbimi Kombetar i Punesimit Sherbimi Qendror i Luftes Kunder Droges Sherbimi Social Shqiptar Strategjia Kombetare e Zhvillimit Ekonomik dhe Social Tatimi mbi Vleren e Shtuar Programi i Zhvillimit te Kombeve te Bashkuara Komisioni i Larte i Kombeve te Bashkuara per Refugjatet Vend Kalimi Kufitar Vendim i Keshillit te Ministrave Organizata Boterore e Pronesise Intelektuale

PRMBLEDHJE Nnshkrimi i Marrveshjes s Stabilizim-Asociimit (MSA) n 12 qershor 2006, ndrmjet Republiks s Shqipris dhe Komuniteteve Evropiane e Shteteve t tyre Antare prbn nj ngjarje t rndsishme pr Shqiprin, duke thelluar m tej bashkpunimin me vendet antare t BE-s n kuadr t Procesit t Integrimit Evropian. Nj vit m par, Ministria e Integrimit s bashku me ministrit e linjs dhe institucionet e tjera shtetrore, hartoi Planin Kombtar pr Zbatimin e MSA-s, dokument i cili u miratua me Vendimin e Kshillit t Ministrave Nr. 463, date 5.7.2006. Dimensioni gjith prfshirs i Procesit t Integrimit Evropian reflektohet m s miri n instrumentin e zbatimit t detyrimeve q duhet t prmbush Shqipria gjat ktij procesi, n Planin Kombtar pr Zbatimin e Marrveshjes s Stabilizim-Asociimit. Nprmjet ktij dokumenti reflektohet ecuria e zbatimit t prgjegjsive t institucioneve shtetrore t prcaktuara n dokumentin e Partneritetit Evropian me Shqiprin pr vitin 2006, MSA dhe Marrveshja e Prkohshme, Raporti Vjetor i Komisionit Evropian pr Shqiprin pr vitin 2006, si dhe rekomandimet e dala gjat takimeve t prbashkta t Puns Shqipri BE. PKZMSA-s i Rishikuar adreson kryesisht shtjet e prafrimit t legjislacionit shqiptar me at t BE-s, si detyrim q rrjedh nga MSA, duke monitoruar dhe prmirsuar kuadrin ekzistues ligjor institucional dhe afatet e transpozimit t ktyre iniciativave sipas periudhave afatshkurtra, afatmesme dhe afatgjata. N linj me zbatimin e strategjis mbshtetse qeveritare pr shtjet e integrimit evropian, fokusi i hartimit t PKZMSA-s pr vitin 2007 lidhet kryesisht me; Identifikimin e kostove financiare pr do aktivitet apo iniciativ ligjore t prcaktuara nga ministrit e linjs dhe institucionet qendrore. Gjat fazs prfundimtare t rishikimit u bashkpunua me Ministrin e Financave pr t mundsuar prfshirjen e kostove q do t krkoj zbatimi i Planit, n buxhetin afatmesm 2008-2010. Prcaktimin e numrit t faqeve t acquis communautaire q do t transpozohen n sistemin e ligjeve shqiptare dhe kostot e prkthimit t tyre n periudh afatshkurtr, afatmesme dhe afatgjat, si dhe Vlersimin e kapaciteteve administrative t nevojshme pr shtetin shqiptar q do t duhen pr zbatimin e trsis s angazhimeve t ndrmarra n procesin e integrimit evropian dhe kostove prkatse te tyre t cilat duhet t prballohen nga ministrit e linjs/institucionet qendrore. Plani Kombtar prbn instrumentin baz pr planifikimin, vendosjen e prioriteteve dhe monitorimin e procesit t Integrimit Evropian t Shqipris. Nga ana tjetr shrben si burim shum i rndsishm informacioni pr identifikimin e prioriteteve n kuadr t programit t Asistencs s Ardhshme Financiare t BE-s pr Shqiprin Instrumenti i Para Aderimit 2007-2013. N mbshtetje t zbatimit t angazhimeve kombtare n kuadr t procesit t Integrimit, me Urdhri t Kryeministrit Nr. 33, dat 02.04.2007, u ngrit Grupi Ndrministror i Puns dhe Nngrupet e Puns nn drejtimin e Zvendsministrave ose Sekretarve t Prgjithshm n Ministrit e Linjs, pr koordinimin e aktiviteteve dhe drejtimin e procesit t rishikimit t Planit brenda secilit institucion. Pr t siguruar nj monitorim teknik dhe t detajuar t zbatimit t angazhimeve, u ngritn 30 grupe ministrore e ndrinstitucionale pune me prfaqsues nga Ministria e Integrimit dhe Ministrit e Linjs ku Ministria e Integrimit ka luajtur nj rol monitorues dhe koordinues t procesit. Qllimi i Planit Kombtar pr Zbatimin e MSAs 2007 - 2012 Aftsia e Shqipris pr t prmbushur angazhimet e prcaktuara n Marrveshjen e Stabilizim Asociimit, sht kriteri m i rndsishm pr t vlersuar gatishmrin e saj pr avancimin e mtejshm drejt 9

antarsimit t plot. Prmbushja e angazhimeve t ksaj Marrveshjeje, shnon fillimin e nj reformimi gjithprfshirs t qeverisjes shtetrore dhe shoqris n trsi, n mnyr q kto t adaptohen me standardet politike, ligjore, ekonomike dhe institucionale t Bashkimit Evropian. N kt proces, planifikimi cilsor i hapave t mtejshm pr realizimin e reformave t nevojshme, merr nj rndsi t jashtzakonshme. Ky proces nnkupton bashkrendim efikas, zbatim dhe monitorim t zbatimit dhe zhvillimit t strategjive dhe prpjekjeve t Shqipris n periudhn afatshkurtr, afatmesme dhe afatgjat. Me nnshkrimin e Marrveshjes, Shqipria merr mbi vete nj sr angazhimesh dhe realizimin e tyre brenda afateve t prcaktuara. Afatet kohore ndryshojn, n varsi t fushs prkatse, ndrkoh q afati prfundimtar pr realizimin e detyrimeve t Marrveshjes sht 10 vjet q nga dita e hyrjes s saj n fuqi. Marrveshja e Stabilizim-Asociimit reflekton drejtimet kryesore t kritereve t antarsimit n Bashkimin Evropian: 1. 2. 3. Demokracia dhe shteti i s drejts, prfshir edhe respektimin e t drejtave t njeriut dhe mbrojtjen e pakicave kombtare; Krijimi i nj ekonomie tregu funksionale, t aft pr t prballuar trysnin konkurruese; Adoptimi i acquis communautaire (legjislacionit te BE) n t drejtn e brendshme dhe zbatimi i saj nprmjet strukturave t duhura administrative dhe gjyqsore.

Komisioni Evropian ka theksuar se, adoptimi dhe implementimi n mnyrn e duhur i acquis communautaire sht kushti themelor pr integrimin evropian t shteteve q aspirojn antarsimin n BE. Ashtu si n marrveshjet e asociimit, n rastin e Shqipris, detyrimi pr t prafruar legjislacionin vendas me at t BE-s dhe zbatimi rigoroz i tij sht sanksionuar n MSA. Nga pikpamja metodologjike dhe prmbajtja ky Plan sht shum i afrt me nj Program Kombtar pr adoptimin e acquis communautaire, pasi ai adreson t gjitha prioritetet afatshkurtra, afatmesme, edhe ato afatgjata t prcaktuara n instrumentet e PSA, nprmjet iniciativave ligjore, aktiviteteve zbatuese duke detajuar n mnyr t veant rritjen dhe forcimin e kapaciteteve ekzistuese administrative. Struktura e Planit Kombtar pr Zbatimin e MSA -s Plani Kombtar pasqyron t njjtn struktur sikundr Partneriteti Evropian dhe Raporti Vjetor i Komisionit Evropian pr Shqiprin. Brenda ksaj strukture, pasqyrohen kapitujt e acquis communautaire q jan pjes e Partneritetit Evropian dhe MSA-s . Plani Kombtar trajton n trsin e tij t gjitha prioritetet afatshkurtra, afatmesme dhe afatgjata t Shqipris n procesin e Integrimit Evropian, fokusuar veanrisht n: Prparsit dhe kushtet e Partneritetit Evropian pr Shqiprin t vitit 2006 dhe problematikat e Raportit vjetor 2006; Zbatimin e angazhimeve t Marrveshjes s Stabilizim - Asociimit, me theks t veant n detyrimet e Marrveshjes s Ndrmjetme; Prcaktimin e prparsive n listn e legjislacionit vendas, q do t adoptoj acquis communautaire dhe aktivitetet e nevojshme pr zbatimin e angazhimeve t ndrmarra n kuadr t MSA-s; Prcaktimin dhe detajimin e kapaciteteve administrative t nevojshme pr zbatimin e angazhimeve t MSA-s sipas fushave; Prcaktimin e kostove financiare pr zbatimin e angazhimeve t ndrmarra n MSA, n prputhje me planin buxhetor afatmesm dhe me kostot e tjera financiare, t prcaktuara n strategjit sektoriale. Plani sht i ndrtuar n tre kapituj kryesor: 10

Kriteri Politik Kriteri Ekonomik Standardet Evropiane - Aftsia pr t prballuar detyrimet e antarsimit n BE

Tre kapitujt ndahen n 34 fusha dhe 130 nnfusha. Kriteri Politik trajton shtje t demokracis dhe shtetit t s drejts, demokratizimin e mtejshm t jets parlamentare, zhvillimin e mtejshm te reforms zgjedhore, thellimin e reformave n administratn publike dhe sistemin gjyqsor, luftn kundr korrupsionit, t drejtat e njeriut dhe mbrojtjen e pakicave kombtare, institucionet e vuajtjes s dnimit dhe sistemin e drejtsis pr t miturit, tregu i pasurive t paluajtshme si dhe bashkpunimin rajonal dhe ndrkombtar. Ky kriter sht nj parakusht thelbsor i cili ndikon drejtprsdrejti n ecurin e marrdhnieve t Shqipris me BE-n. Kriteri Ekonomik trajton shtje t stabilitetit makroekonomik, rritjes ekonomike, reformat mbi investimet publike dhe private; borxhin publik, politiks monetare, dhe bilancit t pagesave. Standardet Evropiane, ose aftsia pr t prballuar detyrimet e antarsimit n BE, prfshijn detyrimin pr t adoptuar n mnyr graduale sipas afateve t rna dakord n MSA normativn komunitare si dhe ndrtimin e strukturave administrative t afta pr zbatimin korrekt t legjislacionit t miratuar. N kt kapitull trajtohen lirit themelore dhe politikat sektoriale t tregut t brendshm, dhe bashkpunimi n fushn e drejtsis dhe punve t brendshme t cilat prqendrohen n adoptimin e acquis dhe zhvillimin e infrastrukturs institucionale t nevojshme pr arritjen e standardeve evropiane. do fush e Planit prbhet nga pjesa hyrse dhe nga pjesa programuese mbi iniciativat ligjore dhe aktivitetet zbatuese q do t ndrmerren pr do sektor apo fush, sipas prioriteteve t prcaktuara n dokumentit e Partneritetit Evropian, MSA-s dhe kapitujve t acquis. Pjesa e par, n form prshkruese, ofron informacion mbi situaten aktuale, sfidat dhe strategjit pr adresimin e prioriteteve n fushn apo nnfushn prkatse. Pjesa e dyt, parashikon n detaje prioritetet e zbrthyera n iniciativa ligjore, aktivitete zbatuese, institucione prgjegjse, afate te vendosura pr zbatimin e detyrimeve dhe mjete financiare t nevojshme pr realizimin e tyre.

Pr do fush dhe nnfush t prfshir n Planin Kombtar, jan prcaktuar n mnyr t prmbledhur iniciativat ligjore dhe aktivitetet zbatuese, q do t ndrmerren pr do periudh kohore afatshkurtr (20072008), afatmesme (2009-2010) dhe afatgjata (2011 2012) nga shteti shqiptar. Ndarja sipas ktyre prioriteteve sht n prputhje t plot me rekomandimet q jepen n dokumentin e Partneritetit Evropian, si dhe n ndarjen e angazhimeve q prcaktohen n MSA. Kshtu, pr do fush e nnfush sht br nj prshkrim i hollsishm i detyrimeve dhe angazhimeve t qeveris t ndrmarra n nenet e MSA-s dhe rekomandimet afatshkurtra dhe afatmesme t dhna nga Komisioni Evropian n Dokumentin e Partneritetit Evropian. Pr secilin nga kto detyrime sht prcaktuar nga Ministrit e Linjs apo Institucionet Qendrore afati i realizimit t tyre. Plani Kombtar prcakton trsin e iniciativave ligjore e nnligjore q do t ndrmerren nga institucionet zbatuese q mund t jen ndryshime n kuadrin ligjor ekzistues apo hartimi i nj kuadri t ri ligjor e nnligjor. Kjo trsi iniciativash ligjore synon n: Prafrimin e legjislacionit shqiptar me acquis communautaire n fushn prkatse. N kt rast prcaktohet referenca e aktit komunitar, si dhe shkalla e prputhshmris q synohet t arrihet, e ndar n dy nivele : (i) e plot; (ii) e pjesshme;

11

Zbatimin e angazhimeve q rrjedhin nga MSA apo Dokumenti i Partneritetit Evropian, pr t cilat nuk ka referenc n acquis. N kt rast niveli i prputhshmris plotsohet me termin jo i aplikueshm.

Prcaktimi i kuadrit ligjor shoqrohet me identifikimin e kostos prgatitore t iniciativave ligjore dhe t prkthimit, pr prcaktimin e s cils jan identifikuar saktsisht numri i faqeve t acquis q do t prkthehen, kostoja pr nj faqe si dhe totali i kostos prkatse t prkthimit. Afati i drgimit t aktit pr miratim n Kshillin e Ministrave prcaktohet nga muaji dhe viti kur institucioni prgjegjs e paraqet aktin n Kshillin e Ministrave. Pikrisht n baz t ktij afati, do t monitorohet m von institucioni prkats pr realizimin e ksaj iniciative ligjore. Data e hyrjes n fuqi t aktit, megjithse e parashikuar n Plan, nuk sht nn kompetencn e institucionit prgjegjs. N Plan prcaktohen gjithashtu trsia e aktiviteteve zbatuese t institucionit prgjegjs n bashkpunim me institucionet bashkrenduese q do t ndrmerren pr realizimin e detyrimeve/angazhimeve t prcaktura. Kto aktivitete zbatuese do t jen n funksion t zbatimit t iniciativave ligjore t prcaktuara ose aktivitete t tjera t rndsishme pr realizimin e angazhimit/detyrimit t marr n kuadr t procesit t integrimit, si ngritja e strukturave t reja administrative, kryerja e studimeve, etj. Aktivitetet zbatuese shoqrohen me nj identifikim t plot t kostove prkatse t burimeve njerzore, t trajnimeve, t investimeve t nevojshme dhe t IT,si dhe kosto t konsulencs s huaj apo t brendshme, afatshkurtr apo afatmesme e nevojshme pr realizimin e aktivitetit. Prmbajtja e Anekseve t Planit Kombtar pr zbatimin e MSA -s Pjes integrale e Planit Kombtar jan edhe Anekset e tij, t cilt jan Aneksi 1: Lista e iniciativave ligjore N kt Aneks prfshihet e gjith lista e iniciativave ligjore, e cila parashikohet t ndrmerret nga Ministrit e Linjs n prputhje me detyrimet e Partneritetit Evropian dhe MSA. Kjo list sht e ndar sipas ministrive dhe fushave prkatse. Po kshtu, n kt Aneks jepet informacion pr shkalln e prputhshmris t projekt-aktit shqiptar me aktin komunitar, referencn prkatse t ktij akti, institucionet prgjegjse dhe bashkrenduese dhe afatet e dorzimit n Kshillin e Ministrave dhe hyrjes n fuqi t aktit ligjor apo nnligjor. TOTALI PR INICIATIVAT LIGJORE SIPAS INSTITUCIONEVE
INSTITUCIONI MINISTRIA E BRENDSHME MINISTRIA E FINANCES MINISTRIA E DREJTESISE MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E MBROJTJES MINISTRIA E MJEDISIT PYJEVE DHE ADMINISTRIMIT TE UJRAVE MINISTRIA E BUJQESISE USHQIMIT DHE MBROJTJES SE KONSUMATORIT MINISTRIA E PUNEVE PUBLIKE TRANSPORTIT DHE TELEKOMUNIKACIONIT MINISTRIA E PUNES CESHTJEVE SOCIALE DHE MUNDESIVE TE BARABARTA MINISTRIA E ARSIMIT DHE E SHKENCES MINISTRIA E TURIZMIT KULTURES RINISE DHE SPORTEVE MINISTRIA E SHENDETESISE KONTROLLI I LARTE I SHTETIT AGJENSIA E PROKURIMIT PUBLIK 2007 20 12 7 32 1 12 35 21 7 9 2 18 15 56 24 10 15 3 20 1 1 22 49 17 5 8 2 5 1 13 37 7 1 3 2008 9 25 5 40 2009 2 7 6 21 8 1 5 2010 Total 31 52 19 98 1 62 177 69 23 35 7 44 1 1

12

BANKA E SHQIPERISE KESHILLI KOMBETAR I RADIOS DHE TELEVIZIONIT AUTORITETI I KONKURRENCES AUTORITETI MBIKQYRES I SIGURIMEVE ZYRA PER REGJISTRIMIN E PASURIVE TE PALUAJTSHME TOTAL

12 4 2 2 1 197 1 3 3 1 231

16 5

4 5

10

2 147 83 658

Aneksi 2: Kosto e prgatitjes dhe prkthimit t legjislacionit N kt Aneks jepen kostot e prkthimit dhe prgatitjes s legjislacionit q parashikohet t mbulohen nga buxhetet e ministrive si dhe diferenca e kostos q nuk mbulohet nga programet ekzistuese. N kt kontekst duhet theksuar se, kostoja e prgatitjes dhe prkthimit t legjislacionit nuk sht kosto e plot e ktij procesi, por sht ajo pjes e shpenzimeve q aktualisht ka qen e mundur t identifikohet nga ana e grupeve t puns s Ministrive t Linjs. TOTALI PER KOSTOT E PERKTHIMIT DHE PERGATITJES SE LEGJISLACIONIT
2007 DRAFTIM PERKTHIM 623,758 597,494 2008 2009 2010 67,173 12,651 71,444 920,770 396,321 26,263 936,913 16,143 408,972

Aneksi 3: Lista e Aktiviteteve Zbatuese N kt Aneks prfshihet e gjith lista e aktiviteteve zbatuese, e cila parashikohet t ndrmerret nga Ministrit e Linjs n prputhje me detyrimet e Partneritetit Evropian dhe MSA. Kjo list sht e ndar sipas ministrive dhe fushave prkatse. Po kshtu, n kt Aneks jepet informacion pr institucionet zbatuese, bashkrenduese dhe afatet e fillimit dhe t prfundimit t realizimit t tyre.

TOTALI PR AKTIVITETET ZBATUESE SIPAS INSTITUCIONEVE

Institucioni MINISTRIA E BRENDSHME MINISTRIA E FINANCES MINISTRIA E DREJTESISE MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E MBROJTJES MINISTRIA E MJEDISIT PYJEVE DHE ADMINISTRIMIT TE UJRAVE MINISTRIA E BUJQESISE USHQIMIT DHE MBROJTJES SE KONSUMATORIT MINISTRIA E PUNEVE PUBLIKE TRANSPORTIT DHE TELEKOMUNIKACIONIT MINISTRIA E PUNES CESHTJEVE SOCIALE DHE MUNDESIVE TE BARABARTA MINISTRIA E ARSIMIT DHE E SHKENCES MINISTRIA E TURIZMIT KULTURES RINISE DHE SPORTEVE MINISTRIA E SHENDETESISE BANKA E SHQIPERISE 22 12 13 11 9 5 9 1 2007 14 6 5 21 2008 9 14 11 76 1 25 45 34 14 15 5 15 8 22 29 13 6 8 2 8 6 4 1 5 15 18 12 2 71 11 2 39 2009 2010 Total 23 43 20 207 1 84 104 60 32 37 12 36 15

13

INSTITUTI I STATISTIKES KESHILLI KOMBETAR I RADIOS DHE TELEVIZIONIT AUTORITETI I KONKURRENCES ENTI RREGULLATOR I TELEKOMUNIKACIONIT AUTORITETI MBIKQYRES I SIGURIMEVE ZYRA PER REGJISTRIMIN E PASURIVE TE PALUAJTSHME DREJTORIA E PERGJITHSHME E RRUGEVE DREJTORIA E PERGJITHSHME E UJESJELLES-KANALIZIMEVE KOMITETI SHTETEROR PER MINORITETET TOTALI

2 2

9 1 3

13

10

34 3

1 2 2

4 14 1

4 1 3 3

1 1 24 3 2 221

5 4 24

2 110

7 770

143

296

Aneksi 4: Vlersimi i shtesave t numrit t punonjsve N kt Aneks pasqyrohen nevojat pr shtes t npunsve apo punonjsve t tjer t ndara pr fusha dhe ministri apo institucione t tjera. Ky informacion do t shrbej si baz pr t prcaktuar strategjin e reformimit t institucioneve publike n kuadrin e ndryshimeve institucionale t nevojshme pr zbatimin e MSA -s. TOTALI PR NUMRIN E PUNONJSVE SHTES
INSTITUCIONI MINISTRIA E BRENDSHME MINISTRIA E FINANCES MINISTRIA E DREJTESISE MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E MBROJTJES MINISTRIA E MJEDISIT PYJEVE DHE ADMINISTRIMIT TE UJRAVE MINISTRIA E BUJQESISE USHQIMIT DHE MBROJTJES SE KONSUMATORIT MINISTRIA E PUNEVE PUBLIKE TRANSPORTIT DHE TELEKOMUNIKACIONIT MINISTRIA E PUNES CESHTJEVE SOCIALE DHE MUNDESIVE TE BARABARTA MINISTRIA E ARSIMIT DHE E SHKENCES MINISTRIA E TURIZMIT KULTURES RINISE DHE SPORTEVE MINISTRIA E SHENDETESISE BANKA E SHQIPERISE INSTITUTI I STATISTIKES KESHILLI KOMBETAR I RADIOS DHE TELEVIZIONIT AUTORITETI I KONKURRENCES ENTI RREGULLATOR I TELEKOMUNIKACIONIT AGJENSIA PER KTHIMIN DHE KOMPENSIMIN E PRONAVE 2007 130 20 0 40 0 5 9 43 40 37 2 10 5 8 16 15 5 7 392 2008 100 0 13 48 30 32 30 55 0 98 0 5 3 8 0 0 10 0 432 2009 0 0 20 43 0 5 6 3 0 32 0 16 0 3 0 0 8 0 136 2010 0 0 0 3 0 8 5 3 0 12 0 8 0 3 0 0 5 0 47 Total 230 20 33 134 30 50 50 104 40 179 2 39 8 22 16 15 28 7 1007

14

Aneksi 5: Vlersimi i nevojave pr fonde n infrastruktur, IT dhe konsulenc Informacioni i pasqyruar n kt Aneks sht dhn n mnyr shum sintetike pr t pasqyruar se sa fonde i nevojiten Ministrive t linjs dhe institucioneve t tjera n buxhetet e tyre respektive pr t fuqizuar institucionet dhe krijuar infrastrukturn e domosdoshme pr zbatimin e MSA -s. N kt kontekst pasqyrohen edhe fonde q aktualisht jan t pambuluara nga projektet ekzistuese t cilat duhet t adresohen nga programi i ri financiar komunitar dhe donator t tjer. TOTALI PR KOSTOT E AKTIVITETEVE ZBATUESE
2007 INFRASTRUKTURA IT KONSULENCA NJEREZIT TRAJNIMI 2,986,125 262,747 507,105 352,704 776,292 4,884,972 2008 22,970,806 952,726 465,347 869,566 609,938 25,868,383 2009 42,600,858 113,372 557,760 319,072 183,978 43,775,040 2010 40,935,952 130,241 3,777,049 206,019 170,466 45,219,726

Zbatimi, koordinimi dhe monitorimi i Planit Kombtar pr Zbatimin e Marrveshjes s StabilizimAsocimit Ministrit dhe institucionet e tjera shtetrore, n baz t realizimit t detyrimeve q rrjedhin nga Plani Kombtar pr zbatimin e Marrveshjes s Stabilizim-Asociimit raportojn pran Ministris s Integrimit, n fillim t do muaji. Ministria e Integrimit sht institucioni kryesor i cili koordinon dhe monitoron Planin Kombtar pr zbatimin e Marrveshjes s Stabilizim-Asociimit, nga ministrit dhe institucionet e tjera qendrore dhe raporton pr detyrat e realizuara dhe t parealizuara n Kshill t Ministrave. Grupi Ndrministror i puns, pr shqyrtimin, mbikqyrjen dhe bashkrendimin e puns pr zbatimin e angazhimeve t marra n kuadr t Marrveshjes s Stabilizim-Asociimit i ngritur me Urdhr t Kryeministrit Nr.33 dat 02.04.2007, vlerson dhe analizon periodikisht zbatimin e ktij Plani. Me qllim mbulimin e nevojave financiare t identifikuara nga ministrit dhe institucionet e tjera shtetrore pr realizimin e iniciativave legjislative dhe aktiviteteve zbatuese pr prmbushjen e detyrimeve q rrjedhin nga MSA, Ministria e Financave, monitoron prfshirjen e tyre n Programin Buxhetor Afat-Mesm. Duke qen se Plani do t shrbej si instrumenti kryesor monitorues, i reformave politike, ekonomike, ligjore, dhe institucionale q duhet t ndrmerren nga Republika e Shqipris n kuadr t procesit t integrimit evropian, ky plan do t monitorohet edhe nga Bashkimi Evropian nprmjet institucioneve t tij.

15

1 1.1 1.1.1

KRITERI POLITIK DEMOKRACIA DHE SHTETI I SE DREJTES FUNKSIONIMI I ADMINISTRATS PUBLIKE

1 Objektivi politik Qeveria Shqiptare angazhohet pr nj reform t thell t vrtet t administrats publike, trajtim dhe vlersim bazuar n meritn, prkushtimin e npunsve t saj, krijimin e nj rrjeti institucional efektiv dhe eficient, si dhe t nj administrate t qndrueshme, t prkushtuar ndaj zbatimit t ligjit dhe t ofrimit t shrbimeve m t mira pr qytetart, me npuns civil t rekrutuar dhe t vlersuar sipas merits dhe prkushtimit n kryerjen e detyrave individuale. Administrata publike do t forcohet e konsolidohet sipas principeve t shrbimit publik, mbi bazn e merits dhe t performancs. Qeveria do t prmirsoj kualitetet profesionale n administratn publike nprmjet nj procesi t hapur e konkurrues rekrutimi e karriere, motivimi e shprblimi t prformancs s mir dhe ndshkimit t performancs s dobt e pandershmris s npunsve si dhe trajnimin e tyre profesional. Statusi i npunsit civil do t shtrihet n pjesn me t madhe t organeve t administrats publike. Qeveria Shqiptare do t ket si objektiv final krijimin e nj administrate publike efiente dhe t aft t prballoj realizimin e plot t angazhimeve dhe detyrimeve q rrjedhin nga zbatimi i Marrveshjes s Stabilizim Asociimit. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues N fushn e funksionimit t administrats publike ekziston nj baz e gjer legjislative, ku si legjislacion parsor mund t prmendet: Ligji nr. 8549 dat 11.11.1999 Statusi i npunsit civil; Ligji nr. 9131 dat 08.09.2003 Pr Rregullat e Etiks n Administratn Publike; Ligji nr. 8487, dat 13.05.1999 Pr kompetencat pr caktimin e pagave t puns", i ndryshuar; Ligji nr. 9000 dat 30.01.2003 Pr organizimin dhe funksionimin e Kshillit t Ministrave; Ligji nr. 8485 dat 12.05.1999 "Kodi i Procedurave Administrative"; Ligji nr. 8503 dat 30.06.1999 Pr t drejtn e informimit pr dokumentat zyrtare; Ligji nr. 9367, dat 07.04.2005 Pr parandalimin e konfliktit t interesave n ushtrimin e funksioneve publike, i ndryshuar. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007-2008) T sigurohet zbatimi i Ligjit mbi Shrbimin Civil pr emrimet dhe punn e administrats publike Rekrutimi, transferimi dhe shkarkimi i npunsve civil t kryhet sipas rregullave t prcaktuara T shtrngohet Ligji pr Shrbimin Civil dhe t merren masa pr zbatimin e tij. T prdoret n mnyr t plot dhe efikase Sistemi i Planifikimit t Integruar 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007 2008) Ndryshimi i ligjit nr. 8549 date 11.11.1999 "Statusi i npunsit civil" 16

Hartimi akteve nnligjore n zbatim t ligjit "Statusi i npunsit civil" Ndryshime n udhzimin nr.1, dat 13/06/2000, t Kshillit t Ministrave, Pr strukturn e renditjes s punve n shrbimin civil, metodologjin prkatse dhe rolin prgjithsues t Sekretarit t Prgjithshm n kt shrbim Ndryshime n Udhzimin nr.2, dat 07/07/2000, t Kshillit t Ministrave, Pr sistemin e vlersimit t arritjeve vjetore individuale, t npunsve civil 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007 - 2008): Fillimi i zbatimit t strukturs s re t pagave n disa institucione pilot; Hartimi i prshkrimeve t puns n t gjitha institucionet e ekzekutivit sipas formatit t miratuar; Hartimi i udhzimeve pr veprimtarin e komitetit ad-hoc t testimit dhe i manualeve pr mnyrn e hartimit t testeve dhe subjekteve; Ofrimi i aktiviteteve trajnuese nga ITAP; Prcaktimi i metodologjis lidhur me funksionimin e institucioneve t varsis; Prmirsimi i procesit rregullues, mbikqyrs dhe t hartimit t politikave; Prmirsimi i transparencs dhe efikasitetit t proedurave t administrats publike nprmjet teknologjis s informacionit dhe komunikimit; Prshtatja e strukturs ekzistuese t Departamentit t Administrats Publike me dispozitat e ndryshuara t ligjit "Statusi i npunsit civil"; Shtrirja e funksionimit t bazs s t dhnave pr punonjsit publik n institucionet e varsis; Krijimin dhe zbatimin e skemave shprblyese pr npunsit publik; 3.2 Prioritetet afatmesme (2009-2010): Sektort e administrats q jan prgjegjs pr zbatimin e dispozitave t MSA-s dhe ato q merren me zbatimin e asistencs financiare t KE-s, t trajnohen mjaftueshm dhe t pajisen me mjetet e duhura pr t kryer detyrat e tyre; T sigurohet trajnim pr npunsit civil dhe menaxhim t orientuar drejt rezultateve; T hartohet dhe t zbatohet nj struktur rrogash e shrbimit civil, q mundson planifikim t duhur buxhetor dhe nj struktur motivuese pr karriern; 3.2.1 Aktivitete zbatuese afatmesme (2009-2010): Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t kryehet aktivitete i mposhtem: Shtrirja e strukturs s re t pagave mbshtetur n rezultatet e aplikimit pilot Duhet t theksohet q aktivitetet zbatuese t prcaktuara pr periudhn afatshkurtr konsiderohen si angazhime q do t adresojn n trsi jo vetm prioritetet afatshkurtra por dhe ato afatmesme, duke pasur parasysh q afatet e realizimit t plot t nj pjes t tyre shtrihen prtej afateve t periudhs afatshkurtr, si edhe fushat q kto aktivitete mbulojn prfshihen ne prioritetet afatmesme. Tabela 1 Shtes e kapaciteteve institucionale n kuadr t Funksionimit t Administrats Publike

INVESTIME Shtese personeli Investime IT

NJSIA MATJES Nepunes

E GJENDJA AKTUALE 18

2007 +5 800

2008

17

Investime infrastrukture/paisje Konsulence (e huaj)

000/leke 000/leke

650 50.000

Tabela 2 Ndihma e Huaj ne mbshtetje te Reformes ne Administraten Publike AFATI I PROGRAMI PRFU I AFATI I NDIMI /AGJENCIA TITULLI INSTITUCIONI DONATORI ZBATUESE PROJEKTIT VLERA FILLIMIT T a) Rikonstruksioni dhe pajisja e ndrtess s re t ITAP-it b) Asistenc Departamenti i teknike pr Administrates zhvillimin e Publike, ITAP sistemit t trajnimit t npunsve civil c) Pajisje IT pr ne vazhdim 2 mln 2006 EU CARDS 2004 rrjetin qeveritar Prmirsimi i Departamenti i procesit rregullues, Administrates mbikqyrjes dhe i Publike, Ministrite hartimit t ne e Linjes vazhdim 1 mln 2007 EU CARDS 2005 politikave Prmirsimi i transparencs dhe efikasitetit t Departamenti i procedurave t Administrates administrats Publike, Ministrite publike nprmjet e Linjes teknologjis s informacionit dhe ne vazhdim 1 mln 2007 EU CARDS 2005 komunikimit Permiresimi i Ministria e menaxhimit te Integrimit, ne procesit te 1.2 mln Ministrite e Linjes ne proces vazhdim EU CARDS 2005 integrimit evropian Forcimi institucional i Ministria e Puneve Ministrise se Publike Transportit Puneve Publike dhe Transportit dhe ne Telekomunikacionit vazhdim ne proces EU CARDS 2006 Telekomunikacionit 1 mln

1.1.2 REFORMA E DECENTRALIZIMIT 18

1 Objektivi politik Qeveria Shqiptare do t zbatoj n prputhje me Kartn Evropiane t Autonomis Lokale dhe Rajonale, me ritme t prshpejtuara dhe t qndrueshme reformn e decentralizimit t pushtetit pasi vlerson se decentralizimi prmirson cilsit qeverisse, qoft n drejtim t efiencs dhe efektivitetit, po ashtu edhe n drejtim t forcimit t prgjegjshmris, rritjes s transparences, si dhe rritjes s prfshirjes s qytetarve dhe komuniteteve e grupeve t ndryshme shoqrore n qeverisje. Qeveria Shqiptare do t mbshtetet trsisht n strategjit dhe dokumentat e tjera Evropiane q ndihmojn demokracin dhe autonomine lokale, me qllim arritjen e rezultateve konkrete n kto komponent kaq t rndsishme t shtetit ligjor dhe demokracis, si jan institucionet dhe qeverisja vendore, si dhe Decentralizimi si nj proces, q synon t mobilizoj kontributin e t gjithve, n nivel qendror dhe vendor pr m shum autonomi vendore, pr institucione vendore t konsoliduara, pr administrata t bashkive, komunave e qarqeve t afta t sigurojn pr qytetart dhe komunitetet e tyre shrbime sa m t mira publike, pr m shum demokraci e pjesmarrje t qytetarve n nivel vendor. Prioritetet e Qeveris Shqiptare synojn q me prmirsimet e domosdoshme ligjore, ndrhyrje t fuqishme dhe t vazhdueshme institucionale, konsolidimin e kapaciteteve njerzore, alokimin e burimeve t mjaftueshme e t qndrueshme pr garantimin e procesit, t prmirsojn ndjeshm procesin e Decentralizimit, statusin e t zgjedhurve vendore, konsolidimin e administrats vendore, garantimin e shrbimeve pr qytetart, procesin e buxhetimit vendor dhe kombtar, q lidhen me qeverisjen vendore, transparencn e domosdoshme dhe marrdhniet qeverisje qendrore-qeverisje vendore, garantimin e vazhdueshmris dhe qndrueshmris s burimeve n dispozicion t njsive t qeverisjes vendore. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor Me VKM nr. 651, dat 29.12.1999, sht aprovuar Strategjia e Decentralizimit dhe Autonomis Vendore, si nj ndr dokumentat strategjike m t rndsishm t miratuar n fushn e Decentralizimit, si dhe Strategjia Kombtare e Trajnimit pr Pushtetin Vendor , e miratuar me VKM Nr.12, dt 28.01.2002. Kto dokumenta strategjike jan n proces rishikimi n mnyr q t prditsohen objektivat me prioritetet e reja t Qeveris Shqiptare prsa i prket reforms s decentralizimit n sektort e shrbimeve publike, arsim parauniversitar, shndet parsor, ndihm ekonomike, shrbimeve sociale, zhvillimit ekonomik vendor etj. Ligjet parsore n fushn e decentralizimit jan: Ligji nr. 8548, dat 11.11.1999 Pr ratifikimin e Karts Europiane t Autonomis Vendore. Ligji nr. 8652, dat 31.7.2000 Pr organizimin dhe funksionimin e qeverisjes vendore, ndryshuar me Ligjin nr.9208, dat 18.3.2004 Ligji nr. 8653, dat 31.7.2000 Pr ndarjen administrativo-territoriale t njsive t qeverisjes vendore n Republikn e Shqipris, ndryshuar me ligjin nr. 9123, dat 29.7.2003. Ligji nr. 8699, dat 23.11.2000 Pr ratifikimin e konvents n kuadr t bashkpunimit ndrkufitar t bashkive dhe autoriteteve territoriale dhe 2 protokollet e saj shtes. Ligji nr. 8224, dat 15.5.1997 Pr organizimin .dhe funksionimin e policis s baskis dhe t komuns, ndryshuar me ligjin nr.8335, dat 23.4.1998. Ligji nr. 8743, dat 22.2.2001 Pr pronat e paluajtshme t shtetit. Ligji nr. 8744, dat 22.2.2001 Pr transferimin e pronave t paluajtshme publike t shtetit n njsit e qeverisjes vendore Ligji nr. 8978, dat 12.12.2002 Pr taksn vendore pr biznesin e vogl. Ligji nr. 8982, dat 12.12.2002 Pr sistemin e taksave vendore, i ndryshuar. Ligji nr. 8438, dat 28.12.1998 Pr tatimin mbi t ardhurat, i ndryshuar Ligji nr. 8560, dat 22.12.1999, amenduar prej ligjit No. 9460, dat 21.12.2005, nr. 9333, dat 06.12.2004 Pr proedurat tatimore n Republikn e Shqipris Ligji nr. 9464 dat 28.12.2005 Pr Buxhetin e Shtetit t vitit 2006. 19

Ligji nr. 8549, dat 11.11.1999 Statusi i npunsit civil Ligji nr. 8991, dat 23.01.2003 Pr disa ndryshime n ligjin 8405. Pr urbanistiken Ligjin nr. 9232, dat 13.05.2004 Pr programet sociale t strehimit t banorve t zonave urbane. Ligj nr. 9632, dat 30.10.2006, Pr sistemin e taksave vendore. Ligj nr. 9675, dat 13.01.2007, Pr disa ndryshime n ligjin nr. 8417, dat 21.10.1998 Kushtetuta e Republiks s Shqipris. Ligj nr. 9719, dat 23.04.2007 Pr disa shtesa dhe ndryshime n Ligjin nr. 9232, dat 13.05.2004 Pr programet sociale t strehimit t banorve t zonave urbane. Ligji nr. 9745, dat 28.05.2007 Pr disa ndryshime dhe shtesa n ligjin nr. 9632, dat 30.10.2006, Pr sistemin e taksave vendore. Ligji nr. 9743, dat 28.05.2007 Pr disa ndryshime dhe shtesa n ligjin nr. 8405, dat 17.09.1998 Pr Urbanistikn t ndryshuar 2.2 Kuadri institucional Strukturat aktuale pr realizimin e reforms s decentralizimit jan: a) Drejtoria e Prgjithshme e Politikave te Qeverisjes Vendore dhe Decentralizimit n Ministrin e Brendshme, misioni i s cils sht ndjekja dhe bashkpunimi pr realizimin e reforms s decentralizimit n fushn fiskale vendore, pr shrbimet publike, n sektort e arsimit: shndetsis, transportit, transferimit t pronave publike t pushtetit vendor, ndihms sociale, zhvillimit ekonomik vendor, hartimit t programeve rajonale e vendore t zhvillimit ekonomik e social. b) Komiteti Ndrministror i Decentralizimit (KND), misioni i t cilit sht t ndjek reformn e decetralizimit nprmjet analizs s programit t qeveris dhe planit t veprimit t reforms s decentralizimit si dhe ti propozoj Kshillit t Ministrave masa pr thellimin e reforms s decentralizimit c) Grupi i Ekspertve t Decentralizimit (GED) misioni i t cilit sht t ndjek zbatimin e planit vjetor t decentralizimit, t bashkrendoj aktivitetet mes drejtorive te Ministris se Brendshme dhe ministrive t linjs dhe shoqatave vendore, e donatorve pr hartimin e dokumentave, akteve ligjore dhe nnligjore, pr ti paraqitur pr shqyrtim n Komitetin Ndrministror t Decentralizimit (KND), sipas planit t veprimit t aprovuar nga Komiteti. d) Agjensia e Inventarizimit t Pronave t Paluajtshme, misioni i s cils sht kryerja e inventarizimit t pronave t paluajtshme dhe hartimi i procedurave pr transferimin e pronave nga pushteti qendror n Njesit e Qeverisjes Vendore. e) Drejtoria e Prgjithshme e Politikave te Qeverisjes Vendore dhe Decentralizimit, n Ministrin e Brendshme, bashkpunon me: Ministrin e Puns, shtjeve Sociale dhe Shanseve t Barabarta pr hartimin e dokumentit t politikave t decentralizimit n fushn e ndihms ekonomike dhe shrbimeve sociale Ministrin e Arsimit dhe Shkencs pr hartimin e udhzuesit pr prdorimin e grantit kushtezues n sektorin e arsimit parauniversitar pr t menaxhuar me efektivitet fondet publike Ministrin e Shndetsis pr ndarjen e prgjegjsive dhe kompetencave t prbashkta midis pushtetit qendror dhe vendor n fushn e shendetit publik dhe kujdesit shndetsor parsor Ministrin e Bujqsis, Ushqimit dhe Mbrojtjes s Konsumatorit pr planifikimin e investimeve n sektorin e zhvillimit rural, ku sht hartuar Strategjia e Zhvillimit Rural, n t ciln sht prcaktuar ngritja e Inspektoriateve pr Mbrojtjen e Toks n nivel Qarku. Ministrin e Punve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit pr ndryshimin e neneve t Kodit Rrugor me objektiv trasferimin e rrugve vendore dhe dytsore tek NJQV. Ministrin e Financave me qllim rritjen e autonomis fiskale dhe financiare lokale vendore dhe aksesit t qeveris vendore n tregun e kapitaleve. 3 Adresimi i Prioriteteve 20

3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007 2008) Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Hartimi dhe miratimi nga Kshilli i Ministrave i draft-vendimeve "Pr transferimin e t gjith Sistemeve t ujsjells-kanalizimeve n pronsi t njsive t qeverisjes vendore" Hartimi dhe miratimi i projekt-ligjit "Pr prcaktimin e prgjegjsive dhe kompetencave t pushtetit vendor pr funksionet e prbashkta" Hartimi i nj ligji t ri "Pr Prefektin" Ndryshimi i ligjit Pr npunsin civil pr prfshirjen e administrats s komunave dhe prefektit n shrbimin civil. Hartimi dhe miratimi i ligjit "Pr financat vendore" Hartimi i Ligjit Per huamarrjen Vendore Amendim i ligjit nr. 8224, date 15.05.1997 Pr organizimin dhe funksionimin e policis s bashkis dhe t komuns, ndryshuar me ligjin nr. 8335, dat 23.4.1998 Ndryshimi i VKM Nr. 717, date 30.10.2003 Pr miratimin e Strategjis Kombtare pr trainimin e pushtetit vendor n Shqipri. 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007 2008) Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra, do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Transferimi i gjith ujsjellsave tek njsit e qeverisjes vendore rast pas rasti; Kryerja e nje studimi baze (kryesisht per te identifikuar pergjegjesite/funksionet qe do jene me te pershtatshme per vetqeverisjen e rajoneve) dhe pergatitja e nje raporti vleresimi qe permban udhezime dhe/ose rekomandime per forcimin e rajoneve shqiptare. Hartimi i nje dokumenti politikash per forcimin e rajoneve shqiptare, qe percakton objektivat dhe planifikimin e reformave duke identifikuar dhe masat qe do shoqerojne keto reforma Realizimi i trajnimeve pr Grupin e Eksperteve t Decentralizimit dhe konsolidimi i grupeve t specialistve pr decentralizimin; Transferimi i kompetencave t arsimit parauniversitar n Njsit e Qeverisjes Vendore; Ndarja dhe transferimi i kompetencave njsive t Qeverisjes Vendore n shndetsi Sigurimi i nj baze t dhnash pr t dhnat financiare t bizneseve t vogla ndaj Bashkive dhe Komunave respektive ; Realizmi i trajnimeve dhe i nj fushate sensibilizuese pr fillimin e administrimit t takss s biznesit t vogl nga Bashkit dhe Komunat; Realizimi i trajnimeve per Grupin e Eksperteve te Decentralizimit dhe konsolidimi i grupeve te specialisteve per decentralizimin Sigurimi i paisjeve pr kijimin e nj database pr administrimin e financave dhe huamarrjen ne nivel vendor; Zhvillimi i Programeve t Trainimit mbi buxhetimin; zbatimin e buxhetit; menaxhimin financiar; raportimin financiar pr Pushtetin Vendor; Trajnime pr Zyrtar t Pushtetit Qendror; Realizimi i trajnimeve n fushn e shrbimeve pr administratn vendore; Ngritja e nj qndre kombtare dhe disa qndrave rajonale t trajnimit pr pushtetin vendor 3.2 Iniciativat ligjore afatmesme (2009 2010) Hartimi dhe miratimi i projekt-ligjit "Pr krijimin e standarteve t shrbimeve publike, uniformiteti dhe prcaktimi i nivelit minimal t tyre" Hartimi dhe miratimi i nj ligji t ri "Pr Kshillin e Qarkut 3.2.1 Aktivitetet zbatuese afatmesme(2009 2010)

21

Zhvillimi i Programeve t trainimit mbi buxhetimin; zbatimin e buxhetit; menaxhimin financiar; raportimin financiar pr pushtetin vendor; Trainime pr zyrtar t pushtetit qndror (thesari, zyrtar t Ministris s Brendshme). Tabela Ndihma e Huaj ne mbeshtetje te Reformes se Decentralizimit PROGRAMI/ TITULLI I AGJENCIA PROJEKTIT ZBATUESE Mbeshtetje per e CARDS 2001, Programin Institucione te EU te 2002, 2003, Zhvillimit Ndryshme Komuniteteve 2004, 2006 Lokale (LCDP) Mbeshtetje e Integruar per Decentralizimin Njesite e - Program pilot EU CARDS 2005 Qeverisjes per mbeshtetjen Vendore e zhvillimit rajonal (Lezhe dhe Shkoder) Mbeshtetje e Integruar per Decentralizimin Njesite e Program Qeverisjes trainimi per Vendore autoritetet vendore (Lezhe EU CARDS 2005 dhe Shkoder) Mbeshtetje e Integruar per Decentralizimin Njesite e - Programi i Qeverisjes Infrastruktures Vendore Lokale (Lezhe EU CARDS 2005 dhe Shkoder) Projekte Ministria e zhvillimi ne Brendshme, infrastrukture Njesite e Qeveria Greke ne Jug te Qeverisjes Shqiperise Vendore Fuqizimi i Ministria e kapaciteteve Banka Brendshme, institucionale Njesite e Nderkombetare dhe reformimi i per Rindertim Qeverisjes marredhenieve Vendore dhe dhe Zhvillim nderqeveritare GED fiskale INSTITUCIONI DONATORI AFATI I AFATI I PRFUNDIM FILLIMIT IT 2001 ne vazhdim

VLERA

37.4 mln

1.1 mln

ne proces

ne vazhdim

1.4 mln

ne proces

ne vazhdim

2.2 mln ne proces 1.5 mln 2002 ne vazhdim 2007

0.303 mln $

2004

2007

22

Ministria Brendshme Ministria Brendshme, Njesite Qeverisjes Vendore

SIDA

SIPU

e e Banka Boterore

Decentralizimi dhe Zhvillimi Rajonal ne Shqiperi Administrimi dhe Menaxhimi i Tokes Urbane Komponenti C Infrastruktura e Bashkive

1.5 mln 2006

2007

31.48 mln $

2007

2011

1.1.3

ZGJEDHJET DHE SHTJE TE TJERA PARLAMENTARE

1 Objektivi politik Kuvendi i Republiks s Shqipris, n prmbushje t rekomandimeve t OSBE/ODIHR-it dhe standarteve ndrkombtar pr sistemin zgjedhor si dhe n prputhje t paragrafit 4 t preambuls t MSA-s, ka ndrmarr hapat e nevojshm pr prmirsimin e situats s zgjedhjeve lokale si dhe vazhdon punn e tij n prgatitjen e zgjedhjeve t ardhshme parlamentare. Esht ngritur Komisionin e Posam pr Reformen Zgjedhore, i cili vazhdon punn e tij pr prmirsimin e legjislacionit n fuqi duke marr parasysh rekomandimet e OSBE/ODIHR dhe standartet ndrkombtare pr zgjedhje t lira dhe t ndershme. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Kushtetuta e Shqipris e amenduar me Ligjin nr. 9675, dat 13.01.2007 Pr disa ndryshime n ligjin nr. 8417, dat 21.10.1998 Kushtetuta e Republiks s Shqipris. Kodi zgjedhor amenduar me Ligjin nr. 9676, dat 13.01.2007 Pr disa ndryshime n ligjin nr. 9087 dat 19.06.2003 Kodi Zgjedhor i Republiks s Shqipris t ndryshuar. Ligji nr 8891, dat 2.5.2002 Pr organizimin dhe funksionimin e Komisionieve hetimore t Kuvendit Ligji nr 8550, dat 18.11.1999, Pr statusin e deputetin Rregullorja e Kuvendit t Republiks s Shqipris miratuar me vendim t Kuvendit nr.166 dat 16.12.2004 2.2 Kuadri institucional ekzistues a) Kuvendi i Shqipris. Pr kryerjen e reforms zgjedhore pr zgjedhjet e organeve t qeverisjes vendore, Kuvendi i Shqipris, me Vendimin nr.38, dat 18.05.2006, ngriti Komisionin e Posam Parlamentar pr Reformn Zgjedhore i cili nuk pati sukses n punn e tij si pasoj e pengesave t paraqitura nga opozita dhe t krkess s saj t vazhdueshme pr shtyrjen e zgjedhjeve prtej afatit kushtetues n pranvern e vitit 2007. Komisioni rinisi punn pas arritjes s nj marrveshjeje politike mes palve n fund t muajit gusht 2006. Me Vendim t Kuvendit, nr.58, dat 4.09.2006, Pr shtyrjen e afatit t veprimtaris s Komisionit t Posam Parlamentar pr Reformn Zgjedhore. Me nj vendim t dyt komisionit iu zgjat afati deri me 15 Nntor. N kushtet kur Komisioni i Reforms Zgjedhore nuk arriti t prmbushte misionin e tij, mazhoranca insistoi n prmbushjen e t gjitha pikave t marrveshjes s Gushtit 2006. Komisioni i shtjeve Ligjore, Administrats Publike dhe t Drejtave t Njeriut filloi shqyrtimin e amendamenteve pr ndryshime n 23

Kushtetutn e Republiks s Shqipris t depozituara nga prfaqsues t mazhorancs. N mbledhjen e dats 24 Nntor 2006 Komisioni mori n shqyrtim projektligjet Pr disa ndryshime n ligjin nr. 8417, dat 21.10.1998 Kushtetuta e Republiks s Shqipris, nism e dy grupeve prej mbi 1/5 e deputetve t Kuvendit t Shqipris dhe m pas edhe projektligjet . Pas prfundimit t zgjedhjeve pr organet e qeverisjes vendore me 18 Shkurt 2007, nga ana e prfaqsuesve mazhorancs n Kuvendin Shqipris sht shprehur gadishmria pr ndrmarrjen e nj reforme zgjedhore me nj konsensus sa m t gjer n mes t forcave politike t mazhorancs dhe opozits e cila do t ishte sa m afatgjat. Kuvendi i Shqipris me unanimitet me dat 17.5.2007, ka vendosur krijimin pr prgatitjen e Komisionit Parlamentar t Posam pr reformn zgjedhore . Komisioni prbhet nga 18 antar, 9 nga shumica dhe 9 nga opozita parlamentare. Komisioni do t ushtroj veprimtarin pr nj periudh prej 3 muajsh nga krijimi i tij. Brenda periudhs kohore t ktij raportimi (Maj-Korrik 2007), veprimtaria e Komisionit t Posam Parlamentar pr Reformn Zgjedhore sht prqendruar n shtje q kan t bjn me mnyrn e procedimit t mtejshem n Komision si dhe me identifikimin e atyre shtjeve kryesore t refoms elektorale q do t diskutohen. N lidhje me shtjet konkrete t refoms, dy Bashkkryetart kan drguar nj list orientuese t shtjeve q do t shqyrtohen (prej 14 pikash), dhe mbi bazn e tyre, anetart e tjer t komisionit dhe partit politike (deri tani, Grupet Parlamentare LSI+PDS dhe PSD-PAD) kan shprehur mendimet dhe qendrimet e tyre mbi kto shtje t refoms. Anetart e komisionit dhe partit politike kan theksuar se baz e refoms duhet t jen rekomandimet e OSBE/ODIHR-it t vitit 2005 dhe 2007. b) Komisioni Qendror i Zgjedhjeve. Komisioni Qendror i Zgjedhjeve, n baz t Kushtetuts s Republiks s Shqipris, sht nj organ i prhershm q prgatit, mbikqyr, drejton dhe verifikon t gjitha aspektet, q kan t bjn me zgjedhjet dhe referendumet, si dhe shpall rezultatet e tyre. Pr t garantuar zbatimin n praktik t amendimeve t Kodit Zgjedhor, Komisioni Qendror i Zgjedhjeve ndrmerr iniciativa pr sa m posht: Miratimin e planit t veprimit n zbatim t Kodit Zgjedhor t ndryshuar Miratimin e Rregullores pr Organizimin dhe Funksionimin e KQZ-s Fushata Edukuese pr Zgjedhjet Parlamentare Ngritja e komisioneve zgjedhore Trajnimin dhe ngritja profesionale e komisionereve t niveleve t dyta dhe t treta Miratimin i Dokumentacionit Zgjedhor. Trajnimin i komisionerve t komisoneve t niveleve t dyta dhe t treta c) Drejtoria e Prgjithshme e Gjendjes Civile, n Ministrin e Brendshme , e cila sht e ngarkuar me: nxjerrjen e akteve nnligjore lidhur me administrimin dhe prditsimin e prbrsve zgjedhor n regjistrin themeltar t shtetasve dhe regjistrin e prkohshm t shtetasve. nxjerrjen e udhzimeve pr ndarjen e lists s zgjedhsve n dy pjes me numr prafrsisht t barabart zgjedhsish, pr rastet kur nj zon qendre votimi, ka m shum se 1000 zgjedhs. drgimin tek kryetart e njsive t qeverisjes vendore, (jo m von se nnt muaj para mbarimit t mandatit t organeve pr t cilat zhvillohen zgjedhjet) listat e zgjedhsve t prditsuara, sipas zonave t qendrave t votimit, t nxjerra nga Regjistri Kombtar i Gjendjes Civile; verifikimin e listave paraprake t zgjedhsve me regjistrin e prkohshm, dhe i krkon kryetarit t njsis s qeverisjes vendore t bj ndryshimet e nevojshme. Drejtoria e Prgjithshme e Gjendjes Civile ka prmirsuar ndjeshm programin e prdorur n zgjedhjet e fundit. Jan shtuar m shum raporte, sht rikompozuar formati i lists s printuar t zgjedhsve, sht krijuar mundsia e krkimit dhe eliminimit t dublimeve brenda zyrs s gjendjes civile, ku hartohen listat e zgjedhsve. Gjithashtu, ky program identifikon shtetasit me nj numr unik brenda bazs, pr t br t mundur kontrollin dhe unifikimin e zgjedhsit n kto lista. (Pr me tepr, referohu tek pjesa Gjendja Civile). 24

d) Njsite e qeverisjes vendore dhe kryetart e tyre, t cilt n baz t Nenit 52, pika 1, t Kodit Zgjedhor, jan autoritetet, q hartojn dhe miratojn listat e zgjedhsve pr njsin prkatse. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007 -2008) T prgatiten n koh dhe si duhet zgjedhjet e ardhshme parlamentare duke prmirsur kuadrin ligjor prkats n zbatim t rekomandimeve t OSBE/ODIHR, sidomos duke prmirsuar listat e votuesve T rritet liria e medias veanrisht duke prshpejtuar miratimin e ligjeve t duhura pr median e shkruar. T prmirsohet funksionimi i institucionit t Kuvendit n vijim t prfundimeve t zgjedhjeve 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007 2008) Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Ndryshimi i ligjit nr. 9027, dat 19.6.2003, Kodi zgjedhor i Republiks s Shqipris i ndryshuar. Miratimi i projektligjit Pr shtypin Ndryshimi i projektligjit Pr organizimin dhe funksionimin e komisioneve hetimore t Kuvendit Ndryshimi i ligjit Pr statusin e deputetit Miratimi i akteve normative n zbatim t Rregullores s re t Kuvendit 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007 -2008) Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Ngritja e nj komisioni t posam pr amendimin e ligjit Pr organizimin dhe funksionimin e komisioneve hetimore t Kuvendit. Prmirsimi i imazhit dhe arritja e standardeve t krkuara europiane n kuadr t projektit Pr modernizimin e Kuvendit. Projekti i OSBE ka ndihmuar Kuvendit pr ngritjen e kapaciteteve njerzore, pr prmirsimin e infrastrukturs s Kuvendit dhe pr rritjen e transparencs me publikimin e akteve dhe dokumenteve parlamentar. Plotsimi i nevojave financiare dhe logjistike pr ristrukturimin fizik dhe prmbajtjesor t Kuvendit n kuadr t projektit Pr modernizimin e Kuvendit Trajnimi i deputeteve dhe stafit t Kuvendit pr legjislacionin e BE-s dhe strukturat vendimmarrs t tij. Forcimi i kapaciteteve t mirfillta legjislative t Komisionit t Integrimit Evropian. Dhnia e asistencs Komisionit t integrimit Europian Ngritja e nj grupi pune pr amendimin e ligjit Pr statusin e deputetit.

25

1.1.4 GJENDJA CIVILE 1 Objektivi politik Modernizimi i Gjendjes Civile mbshtetur n Dokumentin Strategjik te miratuar pr kt fushe, konsiderohet si nj nga objektivat prioritare afatshkurtr pr qeverin Shqiptare. Modernizimi i Shrbimit te Gjendjes Civile do t ket nj impakt t drejtprdrejt n zhvillimin e zgjedhjeve t lira dhe t ndershme (lokale dhe parlamentare), ne prputhje t plot me standardet evropiane e ndrkombtare. Puna e Qeverise shqiptare per periudhn n vazhdim do te fokusohet kryesisht n shprndarjen dhe administrimin e listave t zgjedhsve, prditsimin e tyre, n prodhimin dhe shprndarjen e dokumentit t identitetit t shtetasve shqiptare, me synim prodhimin e dokumentit t identitetit sipas standardeve evropiane. Kjo e fundit do t bj t mundur uljen ne maksimum te mundsive te falsifikimit t akteve q kan t bjn me identifikimin e shtetasit dhe do t shrbej si nj garanci m shume pr detyrimet qe rrjedhin ne kuadr t procesit t Stabilizim - Asociimit. Gjithashtu, nj vmendje e veant do ti kushtohet ndrtimit dhe administrimit t sistemit t adresave me qllim rritjen e nivelit t shrbimeve ndaj qytetareve ne prputhje me standardet ndrkombtare. Projekti i Sistemit te Adresave dhe Krijimi i Regjistrit Kombtar jan te prfshira ne nj projekt te prbashkt Modernizimi i shrbimit te Gjendjes Civile Qeveria Shqiptare sht e bindur qe modernizimi i Shrbimit te Gjendjes Civile sht nj proces kompleks e shumdimensional qe krkon nj ndrhyrje te kualifikuar dhe te koordinuar ne te gjitha aspektet e veprimtaris se tij pr t siguruar nj proces t sigurt dhe t suksesshm. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor Dokumenti me i rndsishm n kt fushe konsiderohet Strategjia Kombtare " Modernizmin i Shrbimit te Gjendjes Civile", miratuar me VKM nr. 716, date 30.10.2003. Prve saj ekzistojn nj legjislacion i tr q operon n kt fushe, ku m kryesoret mund t prmenden: Ligji nr. 8950 dt. 10.10.2002 Pr gjendjen civile i ndryshuar Ligji nr. 8951 dt. 10.10.2002 Pr numrin e identitetit t shtetasve, Ligji nr. 8952 dt. 10.10.2003 Pr dokumentin e identitetit t shtetasve shqiptar Ligji nr. 9062 dt. 08.05.2003 Kodi i Familjes, Ligji nr. 9270 dt. 29.07.2004 Pr sistemin e Adresave Ligji nr. 9087 dt. 19.06.2003 "Kodi Zgjedhor i Republiks s Shqipris", i ndryshuar Ligji nr. 8389 dt. 05.08.1998 Pr Shtetsin Shqiptare Ligji nr. 9154 dt. 06.11.2003 Pr Arkivat 2.2 Kuadri institucional Pr zbatimin e detyrimeve q rrjedhin nga legjislacioni n fuqi ne fushn e gjendjes civile jan prgjegjse kto institucione: a) Drejtoria e Prgjithshme e Gjendjes Civile, ne Ministrin e Brendshme. Kjo drejtori ka ne varsi 2 drejtorit e mposhtme: b) Drejtoria e Regjistrit Kombtar, e cila kryen kto funksione: Ngritjen dhe administrimin e regjistrit kombtar qe do te jete dokumenti unik shtetror, ku do te pasqyrohen ne mnyr dixhitale perberesit e gjendjes civile pr do shtetas; Zgjidhja e problemeve hardare dhe softare per informatizimin e Regjistrit Kombetar dhe koordinimi i punes. Mirembajtja e regjistrit dhe funksionimi i rrjetit, te paisjeve qe mbulon sektori i informatizimit c) Drejtoria e Procedurave dhe Dokumentacionit, e cila kryen kto funksione; 26

Hartimin e projektakteve, metodikave , rregulloreve , manualeve , programeve pr kualifikimin e punonjsve te gjendjes civile. Zbatimin e praktikave te lindjeve, martesave, vdekjeve brenda dhe jasht shtetit Zbatimin e dekreteve te presidentit pr marrje dhe lenie shtetsie Shkmbimin e dokumentacionit me institucionet e tjera te interesuara Kontrollin e kryerjes se funksioneve ne te gjitha hallkat e ktij shrbimi ne bashki e komuna, ne Qarqe dhe ne Prfaqsi diplomatike dhe Konsullore. 2.3 Asistenca teknike Asistenca teknike e ofruar apo qe do te sigurohet ne te ardhmen ne fushn e modernizimit te Gjendjes Civile fokusohet ne: Projekti me Statistic Noray pr informatizimin e shrbimit te gjendjes civile ne zyrat Pilot Shkodr dhe Durrs, financuar nga Statistic Noray (54,560 euro) dhe Kontributi Lokal (26,030 euro) me nj shume prej 80,590 euro, Mbshtetje pr modernizimin e sistemit te regjistrit civil, financuar nga CARDS 2003 me nj shume prej 1 mil euro Projekti "Prodhimi dhe shprndarja e dokumentit te identitetit shtetasve shqiptare", financuar nga Buxheti i Shtetit me nj shume prej 17 mil. Euro. Projekti I Modernizimit te Shrbimit te Gjendjes Civile ( ku prfshihet edhe projekti Pr Sistemin e Adresave ), financuar nga Buxheti i Shtetit me nj shume prej 13 mil. Euro. Mbshtetje pr modernizimin e sistemit te regjistrit civil, financuar nga CARDS 2004 me nj shume prej 2.5 mil Euro. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007 2008) Prioritetet e prcaktuara pr Qeverin Shqiptare pr periudhn 2007 2008 jan si me posht: Prshtatja e shrbimit te gjendjes civile me standardet evropiane dhe modernizimi e informatizimi i Shrbimit te Gjendjes Civile Rritja e kapaciteteve te Zyrs se Gjendjes Civile dhe krijimi i dispozitave PR regjistrimin e te gjitha ngjarjeve demografike, si dhe duhet te krijohet nj regjistr i popullsis 3.1.1 Iniciativat ligjore afat shkurtra (2007 2008) Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra jan ndrmarr kto iniciativa: Miratimi i VKM pr Projektin "Pr Prodhimin dhe Shprndarjen e Dokumentit te Identitetit te Shtetasve Shqiptare" dhnien e Fondit te Ministris se Brendshme. Miratimi i VKM-se pr elementet e siguris, formn dhe dizajnin e dokumentit te identitetit. Miratimi i VKM "Pr Vendosjen e afateve pr pajisje me DI te shtetasve dhe masat shtrnguese pr aplikimin e shtetasve pr pajisje me DI". Miratimi i VKM pr miratimin e Projektit "Pr Modernizimin e Shrbimit te Gjendjes Civile " dhnien e Fondit te Ministris se Brendshme dhe Miratimin e Komitetit Drejtues te Projektit Miratimi i VKM "Pr miratimin e Materialit te tabelave, prmasat e tyre dhe formati i shkrimit ne kuadr te implementimit te sistemit te adresave" Rishikimi i VKM nr. 63 dt 23.01.2003 "Pr Numrin e Punonjsve, strukturn dhe organiken e shrbimit te gjendjes civile ne Njsit e Qeverisje Vendore" 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007 2008) Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: 27

Ushtrimi i masave shtrnguese nga institucionet e ngarkuara me VKM pr detyrimin e shtetasve pr pajisje me dokument identiteti brenda afateve ligjore; Fillimi i procedurave te aplikimeve pr Dokument Identiteti, prodhimi i tij dhe shprndarja e dokumentit te identitetit te shtetasve; Fillimi procesit te modernizimit te shrbimit te gjendjes civile dhe ngritjes se Regjistrit Kombtar te Shtetasve; Fillimi i aplikimit te sistemit te adresave sipas krkesave te ligjit; Ndryshimi i numrit te punonjsve te shrbimit te gjendjes civile ne varsi te numrit te popullsis qe i shrben secili punonjs; Tabela 1 Shtimi i kapaciteteve institucionale t Strukturave se Gjendjes Civile.000/leke INVESTIME GJENDJA AKTUALE 000/leke PROJEKT 2007 Pr Grupin e Puns pr administrimin e projektit te karts se Identitetit Pr zbatimin e projektit te shprndarjes se karts se Identitetit Pr zbatimin e projektit te modernizimit te Gjendjes Civile Pr aplikimin e Sistemit te 108,240 Adresave Pr prodhimin e tabelave 76,875 pr tu shtuar 120 veta 304,425 107,010

Forcim Strukture

Investime Investime IT

000/leke 000/leke

Tabela 2 Ndihma e Huaj ne mbeshtetje te Modernizimit te Gjendjes Civile PROGRAMI/ TITULLI I INSTITUCIONI DONATORI AGJENCIA PROJEKTIT ZBATUESE Modernizimi i Regjistrimit Minsitria e Civil Faza Qeveria Brendshme, Pilot (Per Zyrat e Norvegjeze Bashkite Gjendjes Civile Durres dhe Shkoder) Meshtetje per Minsitria e krijimin e nje Brendshme, EU CARDS 2004 regjistri te Zyrat e gjendjes Gjendjes Civile civile (faza II) AFATI I AFATI I PRFUNDIM FILLIMIT IT

VLERA

0.991 mln $

2001

2008

2.5 mln ne vazhdim

ne vazhdim

28

1.1.5 SISTEMI GJYQSOR 1 Objektivi politik Shqiptare angazhohet fuqishm ne zbatimin ne gjersi dhe thellsi t reformave ne sistemin e drejtsis, t sugjeruara dhe t mbshtetura nga partneret ndrkombtare, ne bashkepunim me institucionet e tjera kushtetuese qe perfshihen ne ceshtjet e reformave dhe performances t sistemit t drejtesise si dhe ne prputhje me angazhimet dhe detyrimet qe rrjedhin nga zbatimi i Marrveshjes se Stabilizim-Asociimit (Neni 1, 2 , 13, 78 dhe 122 i MSA-se) .Reformat ne drejtsi synojne t rikthejne besimin e qytetareve ne sistemin gjyqsor dhe ne ndershmrin, integritetin, profesionalizmin dhe paanesine e vendimit gjyqsor. Reforma ne sistemin e drejtesise perfshin riorganizimin institucional, reformen e mentaliteteve ne themel t sistemit dhe njekohesisht perpjekje t mjaftueshme financiare dhe njerezore per mirefunksionimin e tij. Qllimi i reformes ne fushen e drejtesise eshte edhe rregullimi e korrigjimi i t metave dhe eficences t sistemit t konstatuara deri me sot, nprmjet garantimit t pavarsis se gjygesorit dhe njekohesisht rritjes se pergjegjshmerise se tij ndaj shoqerise, t afte t implementoje acquis communautaire dhe t pasqyroje standardet e Bashkimit Evropian ne fushen e drejtesise. do veprim qe do t ndrmerret ne kuadrin e reforms ne sistemin e drejtesise ka si gellim dhe objektiv final permbushjen e kerkesave t meposhtme qe perbejne edhe karakteristikat e nje sistemi drejtesie bashkekohor: Konsolidimi i shtetit t se drejtes; Garantimi i plote i ndarjes dhe balances ndermjet pushteteve, duke synuar rritjen e pavaresise nepermjet rritjes dhe forcimit t pergjegjshmerise se gjyqsorit ne dhenien e drejtesise; Permiresimi i mekanizmave dhe procedurave ligjore qe parandalojne dhe luftojne korrupsionin dhe mbrojne t drejtat e njeriut ne sistem; Orientimi prej praktikave me t mira evropiane per funksionimin e gjygesorit dhe administrates se tij; Sigurimi i transparences ne sistemin e drejtesise dhe rritja e profesionalizmit dhe eficenses se tij; Sigurimi i bazave per bashkepunimin gjyqesor dhe integrimin ne parimet e konsoliduara evropiane t lirise, sigurise dhe drejtesise; Sigurimi i funksionimit t plote institucional dhe legjislativ ne perputhje me sistemet evropiane gjyqsore dhe acquis communautaire; Kufizimi i imunitetit t gjyqtareve dhe zyrtareve t tjere t larte shteterore, me qellim lehtesimin e procedimit penal per vepra korruptive. Forcimin dhe permiresimin e sistemit penitenciar ne perputhje me standardet evropiane; Mbrojtja e viktimave dhe riintegrimi social i t denuarve.

Gjithashtu, nje vemendje e vecante do t'i kushtohet permiresimit t kushteve dhe mjeteve dhe mjediseve t punes se gjyqsorit, rritjes se profesionalizmit t gjyqtareve, transparences dhe objektivitetit ne emrimet dhe karierren e gjyqtareve. Objektiv madhor i shtetit shqiptar mbetet edhe reformimi i institucionit t akuzes, (prokurorise), si nje nga insitucionet me t rendesishme ne suksesin e luftes ndaj krimit dhe korrupsionit. Reforma shumdimensionale ne kete institucion (perfshire edhe ndryshimet e mundshme kushtetuese) do t kete si qellim pershtatjen e ketij institucioni me kushtet e reja duke rritur efektivitetin e tij dhe parandaluar korrupsionin ne te, rritur pergjegjshemrine e prokuroreve ne kryerjen e detyrave ligjore dhe mundesuar ashprsimin e luftes ndaj krimit dhe posarisht korrupsionit dhe krimit t organizuar ne vecanti. 2. Situata aktuale 29

2.1

Kuadri ligjor ekzistues

Veprimtaria ne fushen e funksionimit t sistemit gjyqsor mbeshtetet ne legjislacionin e meposhtem: Ligji nr.8136, date31.07.1996 "Per Shkollen e Magjistratures t Republikes se Shqipris"; Ligji nr.8363, date01.07.1998 "Per krijimin e Zyres se Administrimit t Buxhetit Gjyqsor; Ligji nr.8436, date 28.12.1998 "Per organizimin e pushtetit gjyqsor ne Republiken e Shgiperise" ndryshuar me ligjet nr.8546, date 05.11.1999, nr.8656, date 31.07.2000 dhe nr.9111, date 24.07.2003; Ligji nr. 8588, date 15.03.2000 "Per organizimin dhe funksionimin e Gjykates se Larte t Republikes se Shgiperise"; Ligji nr.8737, date12.02.2001"Per organizimin dhe funksionimin e Prokurorise ne Republiken e Shqiperise"; Ligji nr.8811, date17.05.2001"Per organizimin dhe funksionimin e Keshillit t Larte t Drejtesise' ; Ligji nr.9110, date24.07.2003 "Per organizimin dhe funksionimin e gjykatave per krimet e renda"; Ligji nr. 9399, date12.05.2005 "Per organizimin dhe funksionimin e Konferences Gjyqesore Kombetare"; Dekret nr. 3993, date 29.10.2003 "Per caktimin e kompetencave tokesore, t qendrs se ushtrimit t veprimtarise dhe numrit t gjyqtareve t gjykatave t shkalles se pare dhe t apelit per krime t renda"; Dekret nr.1143, date03.07.1995"Per caktimin e kufijve tokesore t veprimtarise se gjykates ushtarake"; Dekret nr.1501, date 29.05.1996"Per krijimin e seksioneve per gjykimin e mosmarreveshjeve administrative, tregetare e familjare prane gjykatave t rretheve"; Dekret nr.1984, date07.01.1998"Per krijimin e gjykatave t apelit dhe caktimin e kufijve tokesore t veprimtarise se tyre"; Dekret nr.2110, date 29.05.1998"Per krijimin e rretheve gjyqesore, caktimin e kompetencave tokesore dhe t gendres se ushtrimit t veprimtarise se tyre". 2.2 Kuadri institucional ekzistues

Per zbatimin e detyrimeve qe rrjedhin nga legjislacioni ne fugi ne fushen e funksionimit t sistemit gjyqesor jane pergjegjese keto institucione: 1) Gjykatat - organizimi i t cilave mbeshtetet ne Kushtetute dhe ne ligjin nr. 8436, date 28.12.1998 "Per organizimin e pushtetit gjyqesor ne Republiken e Shqiperise". Gjykatat qe krijoi ky ligj jane: gjykatat e rretheve gjyqesore; gjykatat e krimeve t renda; gjykatat ushtarake; gjykatat e apelit; gjykatat e apelit t krimeve t renda dhe gjykatat ushtarake t apelit. Pavaresia e gjykatave buron nga parimi i ndarjes se pushteteve i parashikuar ne Kushtetute. Duke u nisur nga ky parim, ligji ka parashikuar nje sistem garancish qe synojne mbrojtjen e gjyqtarit, me keto karakteristika: palevizshmeria nga detyra, koha e qendrimit ne detyre e gjyqtareve nuk mund t kufizohet; emerimi i gjyqtareve nga Presidenti i Republikes; pavarsia ne administrimin e buxhetit t gjykatave, nepermjet Zyres se Administrimit t Buxhetit Gjyqesor. Per me teper, paga dhe perfitimet e tjera t gjyqtareve nuk round t ulen; procedimet disiplinore ndaj gjyqtareve vihen ne levizje nga Ministri i Drejtesise, por vetem KLD mund te marre masa disiplinore ose ti shkarkoje ata. imuniteti nga procesi penal (neni 137 i Kushtetuts), qe do t thote se gjyqtari mund t ndiqet penalisht vetem mbas miratimit nga KLD e drejta per t kerkuar mbrojtje per vete ose familjen, pr shkak t kercenimeve apo r ceshtjeve delikate ne shqyrtim (neni 38 i ligjit t siperpermendur).

Politikat reformuese ne lidhje me gjykatat dhe gjyqtaret prfshijn: 30

Riorganizimin territorial te gjykatave te rretheve Rishikimin e kuadrit ligjor prkats ne lidhej me kriteret e emrimit te gjyqtareve, ngritjen e tyre ne karriere, procedimin disiplinor, etj.

2) Kshilli i Larte i Drejtsis - eshte autoriteti shteteror i ngarkuar me propozimin dhe emrimin e gjyqtarve t dy niveleve te para, si dhe shkarkimin, transferimin dhe procedimet disiplinore te tyre. Ky Kshill kryesohet nga Presidenti i Republiks dhe antare t tjer te tij jan kryetari i Gjykats s Lart, Ministri i Drejtsis, 3 antar t zgjedhur nga Kuvendi dhe 9 antar (gjyqtar) t zgjedhur nga Konferenca Gjyqsore Kombtare. Antart e zgjedhur kan mandat 5- vjear. Kushtetuta i dedikon nj kapitull t veant KLD-s, duke e veuar at nga legjislativi, ekzekutivi dhe vet gjyqsori. KLD pervec marrjes s masave disiplinor ndaj gjyqtarve t shkalls s par dhe t apelit ushtron edhe kto kompetenca: i jep mendim Presidentit t Republiks pr prcaktimin e kompetencs territoriale t gjykatave t rretheve gjyqsore dhe apeleve; i jep mendim Presidentit t Republiks pr caktimin e numrit t prgjithshm t gjyqtarve; miraton dhe ndjek Sistemin e Vlersimit t Aftsive Profesionale dhe Morale t Gjyqtarve. Aktualisht, sht duke u hartuar nj sistem i ri vlersimi, q pritet t jet efient dhe n shrbim t sistemit t karriers gjyqsore; kujdeset pr kualifikimin profesional t gjyqtarve. emeron kryetaret e gjykatave t rretheve gjyqesore t shkalles se pare dhe t apelit.

3) Presidenti i Republiks sht kryetar i Kshillit t Lart t Drejtsis dhe autoriteti q emron gjyqtart e shkalls s par dhe apelit, me cilsin si President i Republiks dhe jo si kryetar i KLD- s. Gjithashtu, ai emron dhe shkarkon prokurort e t gjith niveleve, me propozim t Prokurorit t Prgjithshm. Presidenti i Republiks ushtron edhe disa kompetenca rregullatore n fushn e organizimit t sistemit gjyqsor si: prcaktimin e numrit t prgjithshm t gjyqtarve, t gjykatave, qndrn e tyre t veprimtaris dhe kompetencn territoriale. 4) Zyra e Administrimit t Buxhetit Gjyqsor eshte nje ent publik i pavarur, qe administron buxhetin e sistemit gjyqesor. Zyra drejtohet nga nje bord, i perbere nga 8 gjyqtare nga t tre nivelet dhe nje perfaqesues i Ministrise se Drejtesise. Bordi emeron drejtorin e zyres. 5) Konferenca Gjyqsore Kombetare permendet ne Kushtetute, si nje organizem i cili zgjedh 9 anetare t Keshillit t Larte t Drejtesise si dhe funksionon ne baze t ligjit per t dhe t nje statuti. 6) Shkolla e Magjistraturs, eshte nje institucion me pavaresi institucionale, akademike dhe administrative, e krijuar me ligj. Shkolla e Magjistratures eshte e vendosur ne Tirane dhe drejtohet nga Bordi i Drejtimit, i cili eshte i perbere nga kryetari i Gjykates se Larte, Prokurori i Pergjithshem, drejtori i Shkolles se Magjistratures, dy gjyqtare, dy prokurore, dy perfagesues t Ministrise se Drejtesise, dekani i Fakultetit t Drejtesise, nje pergjegjes stazhi dhe dy studente t Shkolles. Drejtori i Shkolles emerohet nga Keshilli i Larte i Drejtesise. Detyrat kryesore t Shkolles se Magjistratures jane formimi profesional fillestar i kandidateve per gjyqtare dhe prokurore brenda nje programi 3-vjerar si dhe formimi profesional i vazhduar per gjyqtaret dhe prokuroret ne detyre. Ligji njeh detyrimin e emerimit si gjyqtare dhe prokurore t t gjithe kandidateve per magjistrate qe perfundojne me sukses shkollen. Emerimi duhet t behet duke respektuar parimin e meritokracise (rezultatet e arritura ne Shkolle). Shkolla zhvillon gjithashtu edhe Programin e Formimit t Vazhduar per gjyqtaret dhe prokuroret ne detyre, perfundimi me sukses i t cilit lidhet direkt me kualifikimin dhe karrierren e tyre. Proresi i trajnimit lehtesohet nga pikat e kontaktit ne gjykata dhe prokurore. Ne mbeshtetje t Memorandumit t bashkepunimit t nenshkruar me Ministrine e Drejtesise ne 4 Nentor 31

2003 dhe programit t perbashket me BE dhe KE, Shkolla angazhohet ne fushen e trajnimit t administrates gjyqsore. 7) Ministria e Drejtesise ne perputhje me ligjin, mbeshtet, bashkepunon dhe bashkerendon veprimtarine e saj me organet e pushtetit gjyqesor dhe me prokurorine, duke respektuar parimin e ndarjes se pushteteve dhe t pavaresise se pushtetit gjyqsor dhe t prokurorise, si dhe: Ndjek dhe prgjigjet per realizimin e politikes se pergjithshme shteterore ne fushen e drejtesise; Harton projektet e akteve ligjore e nenligjore ne fushen e drejtesise; - Kujdeset per funksionimin dhe organizimin e pushtetit gjyqsor; - Drejton dhe kontrollon administraten gjyqsore; Kryen inspektime dhe bn procedimin disiplinor t gjyqtareve t gjykatave t shkalles se pare dhe t apelit sipas ligjit; Drejton sistemin e ekzekutimit t vendimeve civile dhe t titujve ekzekutive; - Drejton veprimtarine e Qendres se Publikimeve Zyrtare; Drejton sherbimin e unifikuar statistikor ne fushen e Drejtesise; Mban regjistrin e gjendjes gjyqsore dhe leshon certifikatat ne baze t atij regjistrimi. - Kujdeset dhe bashkerendon veprimtarite per mbrojtjen e t drejtave dhe t interesave t ligjshme t t miturve ne fushen e drejtesise, si dhe per edukimin ligjor dhe parandalimin e shkeljeve t ligjit nga t miturit. Kujdeset dhe mbeshtet veprimtarite per pergatitjen profesionale, aftesimin dhe specializimin e gjyqtareve, prokuroreve, avokateve, notereve dhe juristeve t administrates publike. Ne marredheniet me prokurorine, Ministria e Drejtesise ushtron kontroll sipas Ligjit mbi organin e prokurorise me qellim kontrollin e respektimit t parimeve t drejtesise dhe barazise. Po ashtu, brenda dates 31 mars t cdo viti, Ministri i Drejtesise ne emer t Keshillit t Ministrave, i paraqet rekomandimet perkatese Prokurorit t Pergjithshem per luften kunder kriminalitetit. Sipas Kushtetutes, Ministri i Drejtesise eshte prfaqsuesi i vetem i Keshillit t Ministrave, anetar i KLD-se. Po ashtu, Ministri i Drejtesise ka t drejte t filloje inspektime ndaj gjyqtareve, ne rast ankimi ose mbi baze tematike apo territoriale. Keto inspektime zhvillohen me iniciativen e tij ose ne zbatim t detyrave t caktuara nga KLD.

8) Prokuroria funksionon prane sistemit gjyqsor (prane cdo gjykate), por nuk eshte pjese e tij. Kushtetuta parashikon se Prokurori i Pergjithshem emerohet nga Presidenti i Republiks me pelqim t Kuvendit; ai eshte i pavarur dhe kompetent per ndjekjen e ceshtjeve penale dhe perfaqesimin e akuzes ne gjyq ne emer t shtetit. Prokuroria eshte organ i centralizuar dhe hierarkik; prokuroret u nenshtrohen urdherave t prokuroreve t niveleve me t larta. 9) Komisioni i Reformes Ligjore, i krijuar me Urdherin e Kryeministrit nr. 90, date 16.04.2004 "Per ngritjen dhe funksionimin e grupit t punes me eksperte per reformen ne fushen e Drejtesise", si organ me pavaresi juridike-profesionale nen drejtimin dhe bashkerendimin institucional e administrativ t Ministrit t Drejtesise. Komisioni per Reformen Ligjore eshte i perbere nga nje berthame profesionistesh t fushes dhe ka per qellim hartimin e programeve dhe strategjive afatmesme e afatgjata t reformes ne fushen e drejtesise dhe legjislacionit, si dhe vleresimin e projektakteve t rendesishme normative. 3 Adresimi i prioriteteve Qellimi perfundimtar i reformes ne fushen e drejtesise eshte sjellja e ketij sistemi ne parametrat dhe performancen e tij ne vendet e BE-se, duke shfrytezuar ne kete ceshtje edhe kontributin e organizatave partnere europiane dhe t shtetve t BE-se. Me konkretisht, duke synuar arritjen e nje konsesusi t gjere politik per pergatitjen e bazes legjislative dhe zbatimit t saj, drejtimet kryesore ku do t prqendrohet puna e Qeverise Shqiptare jane: Rishikimi ne bashkepunim me Kuvendin dhe organizatat partnere nderkombetare i dispozitave kushtetuese dhe zbatimin e parimit check and balance, ne tekstin e saj, si dhe funksionimin e drejte 32

t tij. Rishikimi i funksioneve brenda sistemit gjyqesor dhe Ministrise se Drejtesise dhe raportet ligjore dhe kushtetuese mes tyre me gellim sigurimin dhe garantimin e implemenimit t nje ndarjeje t drejte dhe t balancuar t pergjegjesive dhe kompetencave ndermjet tyre, ne funksion t dhenies se drejtesise. Forcimi i dialogut nderinstitucional dhe bashkepunimit ndermjet Ministrise se Drejtesise, gjyqesorit, prokurorise, Ministrise se Brendshme, Policise se Shtetit dhe t gjithe aktoreve t tjere me kontribut ne fushen e drejtesise, me qellim ndertimin dhe konsolidimin e besimit ndaj tyre, konsesusit t nevojshem mes forcave politike parlamentare per reformen ne drejtesi dhe permiresimin e dukshem t performances se sistemit gjyqesor dhe rikthimin e besimit t publikut tek drejtesia. Prmirsimi i kapaciteteve menaxhuese qe kane t bejne me organizmin, administrimin, organizimin, planifikimin dhe eficensen e burimeve njerezore t pushtetit gjyqesor dhe Ministrise se Drejtesise, se bashku me institucionet e tyre vartese me qellim per t siguruar menaxhimin eficent dhe transparent t sistemit gjyqesor. Permiresim terresor i sistemit t planifikimit dhe menaxhimit t buxhetit t sistemit gjygesor. Permiresimi i procesit t hartimit t legjislacionit, rritja e kapaciteteve dhe konsolidimi professional i tyre, rritja e vemendjes ndaj EU acquis me qellim prodhimin e teksteve ligjore cilesore dhe pershpejtimi i procesit t perafrimit t legjislacionit. Permiresimi i vazhdueshem i sistemit penitenciar me qellim perafrimin e tij me normat dhe standartet e Bashkimit Europian dhe ne perputhje me standartetjuridike nderkombetare. Zbatimi i plote i master planit per sistemin e paraburgimit dhe institucioneve t tjera t vuajtjes sse denimit. Ngritja e vazhdueshme e nivelit t ekzekutimit t vendimeve gjyqesore dhe titujve ekzekutive ne nivelet e vendeve t BE-se dhe permiresimi i performances se Sherbimit Permbarimor. Rritja e transparences dhe eficenses ne proceset gjyqsore, duke respektuar mbrojtjen e t dhenave personale dhe permiresimin e performances se adminstrates gjyqsore ne funksionin e saj si nje ndihmese e muar administrative ne procesin e dhenies se drejtesise. Permiresimi i kuadrit legjislativ per eficensen e drejtesise penale dhe eliminimi I vonesave ne proceset gjyqsore. Nxitja dhe popullarizmi i sistemit t zgjedhjeve paragjyqsore t tilla si arbitrazhi apo ndermjetesimi, duke synuar krijimin dhe profesionalizmin e nje klase arbitrash dhe ndrmjetsish ne kete drejtim. Iniciativat ligjore

3.1.1

Per adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndermerren iniciativat e meposhtme ligjore: - Projektligjet per rishikimin dhe harmonizimin e t gjitha ligjeve organike t fushes se drejtesise. Rishikimi i tyre mund t perfshije edhe ndryshime kushtetuese ne funksion t realizimit t reformes dhe arritjes se objektivave t sipercituara. - Reformim dhe rimodelim i institucionit t prokurorise dhe marredheniet e saj me pushtet e tjera (perfshire ketu edhe ndryshimet e mundshme kushtetuese). - Implementimi teresor dhe plotesimi me akte nenligjore i riorganizimit t bere ne gjykata e shkalles se pare dhe efektiviteti teresor i ketij riorganizmi. - Projektligji "Per administratn gjyqesore"; - Hartimi dhe miratimi i projektaktit "Per etiken e prokurorit"; - Hartimi dhe miratimi nga Prokurori i Pergjithshem i Rregullores "Per caktimin e sistemit t vleresimit t punes se prokuroreve"; 3.1.2 Aktivitetet zbatuese

Studimi i efektivitetit dhe mundsis se riorganizimit t gjykatave t apelit ne Republikn e Shqipris. Zbatimi i manualit t procesit legjislativ dhe teknikes legjislative dhe trainimi i strukturave juridike per zbatimin e tij. 33

Percaktimi i rregullave per zbatimin e Sistemit t Administrimit t ceshtjeve (PP) dhe kompjuterizimi i perpunimit t dosjeve gjyqesore ne t gjitha gjykatat e Republikes, si per ceshtjet civile ashtu edhe ato penale. Hartimi dhe zhvillimi i sesioneve trajnuese nga Shkolla e Magistratures ne fusha t ndryshme t se drejtes si e drejta civile, e drejta progedurale civile, e drejta penale, e drejta procedurale penale, e drejta kushtetuese, e drejta evropiane dhe t drejtat e njeriut, e drejta nderkombetare private, bashkepunimi gjyqesor nderkombetar ne fushen penale dhe civile, prezantimi i acquis communautaire, prokurimi publik, e drejta e falimentit, pronesia intelektuale, barazia gjinore, mbrojtja e t dhenave personale etj; Programimi vjetor i kontrolleve ne gjykata, lidhur me realizimin e marrdhnieve me publikun, aksesin e qytetareve ne gjykate dhe ne vendimet gjyqsore dhe rritjen e tyre t vazhdueshme; Publikimi i raporteve t kontrollit ne gjykata dhe prokurori; Trajnimi i inspektoreve ne lidhje me metoda t reja kontrolli, si edhe ne lidhje me sisteme t vendeve t ndryshme t BE- se; Trajnimi i administrates gjyqsore nepermjet programit t bashkepunimit midis Komisionit Evropian dhe Keshillit t Evropes.

Shkolla e Magjistraturs Shkolla e Magjistraturs e Republiks se Shqipris eshte nje institucion publik me pavarsi institucionale, akademike dhe administrative, e themeluar me ligjin Nr. 8136 date 31.07.1996 "Per Shkollen e Magjistraturs se Republiks se Shqipris" ndryshuar me ligjin nr. 9414, date 20.05.2005 " Per disa ndryshime dhe shtesa t ligjit nr. 8136 date 31.07.1996". Shkolla drejtohet nga Kshilli Drejtues, i cili sht i prbre nga kryetari i Gjykates se Larte, Prokurori i Prgjithshm, Nenkryetari i Kshillit t Larte t Drejtsis, Drejtori i Shkolles se Magjistraturs, Kryetari i Dhoms se Avokatis, Dekani i Fakultetit t Drejtesise, dy gjyqtare, dy prokurore, dy prfaqsues t Ministris se Drejtsis, dy pedagoge t Shkolls dhe dy kandidate per magjistrat. Ne zbatim t ligjit, detyrat kryesore t Shkolles se Magjistraturs Jane: a) Formimi Profesional Fillestar i kandidateve per gjyqtare dhe prokurore brenda nje programi 3 vjecar. Ligji njeh detyrimin e emerimit si gjyqtar dhe prokurore t to gjithe kandidateve per magjistrat qe perfundojne me sukses shkollen. Emerimi duhet t behet duke respektuar parimin e meritokracise (klasifikimin e tyre ne baze t rezultateve t arritura ne Shkolle). b) Shkolla zhvillon gjithashtu dhe Formimin Profesional t vazhduar per gjyqtaret dhe prokuroret ne detyre, perfundimi me sukses i t cilit lidhet drejtprsdrejti me kualifikimin dhe karieren e tyre. Procesi i trajnimit organizohet ne bashkepunim t ngushte me Kshillin e Larte t Drejtesise dhe Prokurorin e Prgjithshme dhe lehtsohet nga pikat e kontaktit ne gjykata dhe prokurori. c) Ne kuadr t programit t peste t bashkpunimit t Komisionit Europian dhe Kshillit t Evropes dhe ne bashkpunim me Ministrin e Drejtsis, Shkolla po realizon me sukses trajnimin e t gjithe administrats gjyqsore. d) Nje fushe e rndsishme ne veprimtarin e Shkolles eshte ajo e botimeve dhe studimeve juridike. Shkolla boton revistn e saj "Jeta Juridike" cdo tremujor, e cila sht nje botim shkencor qe trajton tema t ndryshme ne lidhje me ceshtje t rendesishme si : njohja me legjislacionin e ri, njohje me praktiken gjyqsore, njohje me prvojn ndrkombtare teorike dhe praktike, shkrime nga juriste t rinj, promovime t librave t rinj juridike, informacion mbi aktivitetet e Shkolls me organet e drejtsis etj. Po punohet per krijimin e nje qendreburimore per t Drejtn Evropiane ne bashkpunim me GTZ. Per zhvillimin e aktivitetit t saj Shkolla ka nje bashkpunim t ngushte me institucione t ndryshme si; Kshilli i Larte i Drejtsis, Prokurori i Prgjithshm, Ministria e Drejtesise dhe komuniteti i gjyqtareve dhe prokuroreve. Ne kuadrin e zbatimit t planit kombtar t zbatimit t MSA, Shkolla e Magjistraturs ka marre angazhimet e mposhtme: 34

a) Zhvillimi i sesioneve trajnuese ne fusha t ndryshme t se drejtes per gjyqtaret dhe prokuroret ne detyre si ne fushen civile, penale, tregtare, administrative, kushtetuese, familjare, etikes profesionale, t drejtes evropiane dhe ceshtje qe lidhen me zbatimin e MSA-se, t drejtat e njeriut, prokurimin publik, pronesine intelektuale, krimin ekonomik dhe korrupsioni, shkrimi dhe arsyetimi ligjor, mbrojtja e t dhenave personale, drejtesia per t miturit, administrimi i gjykatave dhe t ceshtjeve etj. Ne lidhje me kete objektiv jane parashikuar t zhvillohen rreth 97 sesione trajnuese per periudhen 2007-2009. b) Realizimi i trajnimit t Administrates Gjyqsore ne bashkepunim me Ministrine e Drejtesise dhe Kshillin e Evrops ne kuader t nje programi t perbashket veprimi per tema si aksesi ne drejtesi, ndihma ligjore, mbrojtja e jetes private dhe e t dhnave; teknikat e komunikimit; aksesi ne drejtesi sipas KEDNJ, komunikimi brenda dhe jashte gjykats, hartimi i dosjes lehtsisht t shfrytzueshme, marrdhniet me palet dhe gjyqtaret etj. Per zbatimin e tij jane parashikuar t zhvillohen rreth 40 sesione trajnuese per periudhen 2007-2008. c) Prmirsimi i metodologjis se msimdhnies ne trajnimin fillestar dhe vazhdues ne Shkolle, per t cilin jane parashikuar t zhvillohen rreth 6 sesione trajnuese per trajnimin e trajnereve per periudhen 2008-2010. Trajnimi i trajnereve do t kete ne fokus pedagoget me kohe t plote dhe ata me kohe t pjesshme ne Shkolle dhe do t'i dedikohet analizes dhe vleresimit t metodologjise pedagogjike dhe protokolleve qe adoptohen nga traineret shqiptare ne lidhje me organizimin dhe kordinimin e seminareve, si dhe ne lidhje me metodologjine e perdorur gjate zhvillimit t tyre. Nprmjet tyre synojme t realizojme shkmbimin e pervojes me metodologjine e adoptuar ne Shkollat e vendeve t Bashkimit Evropian. ) Familjarizimi i gjyqtareve dhe prokuroreve me gjuhet e prdorura ne institucionet ligjore Evropiane, per t cilin jane parashikuar t zhvillohen kurse ne gjuhen angleze per gjyqtare dhe prokurore gjate periudhes 2008-2010 d) Rishikimi dhe prmirsimi i mnyrave, sipas t cilave stazhi para-profesional dhe profesional t mbikqyren dhe vleresohen nga Shkolla, per zbatimin e t cilit do t realizohen takime periodike t koordinimit ndrmjet Shkolls dhe prgjegjsve t stazhit dhe trajnimi i tyre ne sesione specifike per trajnimin e trajnerve, prmirsimin e rregullores etj. Periudha e zbtaimit t ketij objektivi eshte parashikuar t jete 2008-2010. dh) Fusha e publikimeve dhe puna kerkimore i cili zbatohet nprmjet botimi t prvitshm t revistes shkencore "Jeta juridike " t Shkolles. Synohet qe kjo veprimtari t pasurohet ne vitet 2008-2010. e) Prmirsimi i kapaciteteve institucionale t Shkolles, i cili eshte parashikuar t realizohet gjate periudhes 2008-2010 dhe do t zbatohet nepermjet: Zgjerimit t ambienteve aktuale t Shkolls, realizmi i t cilit eshte ne varesi t zgjidhjes institucionale qe do t behet nga Kshilli i Ministrave, duke pasur parasysh variantet e ofruara nga ne si: - Ndertimi i nje kati shtese mbi katin e katert t godines ku ndodhet Shkolla e Magjistraturs - Marrja dhe rehabilitimi i katit t trete poshte ambjenteve t Shkolls se Magjistraturs. - Transferimi ne nje godine tjeter. Shtimi i stafit t Shkolls me 3 punonjes (pedagog, sekretare shkencore, sekretare gjate periudhs 2008- 2009. Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t Shkolls s Magjistraturs INVESTIME NJSIA E GJENDJA MATJES AKTUALE 1. Zgjerim (mije leke) ambienti 2. Shtim Persona personash VITET 2007 x x 2008 x 3 2009 28000 x

35

Tabela 2 Ndihma e Huaj ne mbeshtetje te Reformes ne Sistemin Gjyqesor PROGRAMI/ TITULLI I AGJENCIA DONATORI ZBATUESE PROJEKTIT Prmirsimi infrastrukturor i institucioneve t varura nga Ministria e Drejtsis (Ndertimi/rinovimi i Qendres se Publikimeve EU CARDS 2004 Zyrtare) Forcimi i kapaciteteve investiguese pr krimin e organizuar dhe menaxhimi i EU CARDS 2004 shtjeve penale. Forcimi i Kshillit t Lart t Drejtsis dhe i EU CARDS 2004 Inspektoratit t tij. Krijimi i nj sistemi t drejtsis pr t miturit dhe pr EU CARDS 2004 shtjet tregtare. Investime ne Infrastrukturen e sistemit gjyqesor dhe atij te burgjeve (Gjykatat e Dibres dhe EU CARDS 2005 Sarandes) Mbeshtetje per Shkollen e EU CARDS 2005 Magjistratures Mbeshtetje per Prokurorine e Pergjithshme per inspektimin dhe vleresimin e EU CARDS 2005 prokuroreve Modernizimi i sistemit te ne EU CARDS 2006 Drejtesise AFATI I AFATI I PRFUNDI VLERA FILLIMIT MIT

INSTITUCIONI

Ministria Drejtesise

0.9 mln ne vazhdim

ne vazhdim

Institucionet Sistemit Gjyqesor

1.5 mln ne vazhdim 0.8 mln ne vazhdim

ne vazhdim

Keshilli i Larte i Drejtesise Institucionet Sistemit Gjyqesor e

ne vazhdim

2.5 mln ne vazhdim

ne vazhdim

Ministria Drejtesise Gjykatat

e dhe

1.3 mln ne vazhdim 0.4 mln ne vazhdim

ne vazhdim ne vazhdim

Shkolla e Magjistratures

Prokuroria e Pergjithshme Institucionet e perfshira ne Sistemin e

0.8 mln ne vazhdim 4.5 mln 2007

ne vazhdim ne vazhdim 36

Drejtesise

Ministria Drejtesise

e EU IPA 2007

Shqiperi duke forcuar kapacitetet e Ministrise se Drejtesise dhe gjyqesorit (EURALIUS II) Mbeshtetje per zbatimin e Masterplanit te 10.0 paraburgimeve (Fier dhe Elbasan) mln

ne proces

ne vazhdim

37

1.1.6 LUFTA KUNDR KORRUPSIONIT 1. Objektivi politik Prioritet absolut i Qeveris Shqiptare prbn lufta pr montimin dhe shembjen e strukturave t sistemit t korrupsionit e t monopoleve, rikthimin e forcs s shtetit ligjor, nprmjet garantimit t barazis para ligjit pr t gjith dhe sundimit t plote t ktij t fundit. Pr kt qellim, krahas reformave t thella institucionale qeveria do ti kushtoje vmendje disa drejtimeve themelore q lidhen drejtprdrejt me rritjen e shkalls s zbatimit t ligjit. Reformat institucionale dhe ato t tregut do t ken si komponent t prhershm t tyre mjetet dhe metodat parandaluese q ngushtojn hapsirat pr korrupsion t tilla si transparenca, kontrolli i brendshm dhe i jashtm, aksesi n vendimmarrje dhe roli monitorues i shoqris civile, komuniteteve vendore dhe t medias. Ndrkaq, vet kto reforma, duke ridimensionuar rolin e shtetit n ekonomi, duke ulur shkalln e burokracis dhe t barrierave administrative, si dhe duke rritur rolin e sektorit privat dhe t atij terciar n ofrimin e t mirave publike, do t jen faktor mjaft t fuqishm n uljen e mundsive pr korrupsion t zyrtarve. Veprimi ndshkues ndaj rasteve korruptive do t jet nj tjetr objektiv primar. Pr kt qllim do t ndrmerren t gjitha hapat e nevojshme institucionale dhe ligjore pr hetimin dhe ndshkimin administrativ apo penal, pr cilindo zyrtar q prfshihet n korrupsion. 2. Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Kuadri ligjor baz n fushn e lufts kundr korrupsionit fokusohet, ndr t tjera, n aktet e mposhtme: Ligjin nr.7895 dat 27.1.1995 Kodi Penal i Republiks s Shqipris, i ndryshuar; Ligjin nr.7905, dat 21.03.1995 Kodi i Procedurs Penale i Republiks s Shqipris; Ligjin nr.8485, dat 12.05.1999 Kodi i Procedurave Administrative i Republiks s Shqipris; Ligjin nr.8498, dat 06.10.1999 Pr ratifikimin e Konvents s Kshillit t Europs pr ndihmn e ndrsjellt juridike n fushn penale dhe protokollin e saj shtes, i ndryshuar; Ligjin nr.8883, dat 18.04.2002 Pr ratifikimin e protokollit t dyt shtes t Konvents s Kshillit t Europs pr ndihmn e ndrsjellt juridike n fushn penale; Ligjin nr. 8635, dat 07.06.2000 Pr ratifikimin e Konvents Civile pr Korrupsionin; Ligjin nr.8778, dat 26.04.2001 Pr ratifikimin e Konvents Penale pr Korrupsionin, i ndryshuar; Ligjin nr. 9245, dat 24.06.2004 Pr ratifikimin e Protokollit Shtes t Konvents Penale pr Korrupsionin; Ligjin nr.8646, dat 20.07.2000 Pr ratifikimin e konvents europiane pr pastrimin, depistimin, kapjen dhe konfiskimin e produkteve t krimit; Ligjin nr.8888, dat 25.04.2002 Pr ratifikimin e konvents pr krimin n fushn e kibernetiks; Ligjin nr.9262, dat 29.07.2004 Pr ratifikimin e protokollit shtes t konvents pr krimin kibernetik...; Ligjin nr. 9492, dat 13.03.2006 Pr ratifikimin e Konvents se Kombeve te Bashkuara Kundr Korrupsionit; Ligjin nr.9284, dat 30.09.2004 Pr parandalimin dhe goditjen e krimit t organizuar; Ligjin nr.8503, dat 30.06.1999 Pr t drejtn e informimit pr dokumentet zyrtare; Ligjin nr. 9049, date 10.04.2003 Pr deklarimin dhe kontrollin e pasurive te detyrimeve financiare t t zgjedhurve dhe te disa npunsve publike, i ndryshuar; Ligjin nr.9131, dat 08.09.2003 Pr rregullat e etiks n administratn publike; 38

Ligjin nr. 9367, dat 07.04.2005 Pr parandalimin e konfliktit te interesave n ushtrimin e funksioneve publike, i ndryshuar me ligjet nr. 9475, dat 09/02/2006 dhe nr. 9529, dat 11/05/2006; Ligjin nr. 9508, date 03.04.2006 Pr bashkpunimin e publikut n luftn kundr korrupsionit; Ligjin nr. 8749, dat 01.03.2004 Pr Shrbimin e Kontrollit t Brendshm n Ministrin e Rendit Publik; Ligjin nr.9643, dat 20.11.2006 Pr prokurimin publik; Ligjin nr.9663, dat 18.12.2006 Pr koncesionet; Ligjin nr.9720, dat 23.04.2007 Pr auditimin e brendshm n sektorin publik; Ligjin nr.9723, dat 03.05.2007 Pr qendrn kombtare t regjistrimit; Ligjin nr.9749, dat 04.06.2007 Pr policin e shtetit; Ligjin nr.9754, dat 14.06.2007 Pr prgjegjsin penale t personave juridik; Ligjin nr.9780, dat 16.07.2007 Pr inspektimin e ndrtimit; Vendimin nr.794, dat 19.12.2005 t Kshillit t Ministrave Pr krijimin e Task Forcs Antikorrupsion Vendimin nr 94, date 15.02.2006 t Kshillit t Ministrave Pr miratimin e rregullores pr funksionet dhe procedurat e kontrollit te brendshm administrativ dhe antikorrupsion t Kshillit t Ministrave; Vendimin nr.714, dat 22.10.2004 Pr veprimtarin e jashtme dhe dhnien e dhuratave gjat veprimtaris s npunsit t administrats publike; Vendimin nr.517, dat 15.03.2006 t Kshillit t Ministrave Pr miratimin e planit t veprimit t reforms rregullatore n funksion t prmirsimit t klims s biznesit; VKM nr. 1, dt. 10.01.2007 Pr rregullat e prokurimit publik, ndryshuar me VKM nr. 153 dt.22.03.2007 Vendimin nr.27, dat 10.01.2007 t Kshillit t Ministrave Pr miratimin e rregullave t vlersimit dhe t dhnies s koncesioneve; Urdhrin nr. 172, dat 02.11.2005 t Kryeministrit Pr marrjen e masave t shpejta n zbatim t ligjit Nr. 9367, dat 07.04.2005 Pr parandalimin e konfliktit t interesave n ushtrimin e funksioneve publike; Urdhrin nr.202, dat 16.12.2005 t Kryeministrit Pr forcimin e transparencs nprmjet rritjes s prdorimit t internetit dhe prmirsimit t faqeve ekzistuese t internetit; Urdhrin nr.208, dat 29.12.2005 t Kryeministrit Pr vendosjen e numrave t telefonit falas pr denoncimin e korrupsionit; Urdhrin Nr. 135, dat 12.06.2006 t Kryeministrit, Pr ngritjen e Grupit Ndrministror t Puns, pr thjeshtzimin e dokumentacionit shoqrues pr shrbimet e ofruara nga administrata qendrore. Urdhrin nr.170, dat 31.10.2005 t Kryeministrit Pr Krijimin e Task-Forcs pr drejtimin dhe monitorimin e reforms rregullatore ne funksion te prmirsimit t klims s biznesit; Urdhrin Nr. 1617 dat 11.01.2002 t Ministrit t Brendshm Pr organizimin dhe funksionimin administrativ t Shrbimit t Kontrollit t Brendshm si dhe aktet e tjera normative n zbatim t ktij ligji. 2.2 Kuadri institucional Strukturat q jan t ngarkuara me luftn kundr korrupsionit, krahas organeve t hetimit e ndjekjes penale (policia e prokuroria) jan: Task Forca Anti Korrupsion (TFA), e krijuar me Vendim t Kshillit t Ministrave nr. 794, dat 19.12.2005. Kjo struktur kryesohet nga Kryeministri dhe prbhet nga antar t Kshillit t Ministrave dhe prfaqsues t institucioneve t tjera t varsis q mbulojn kryesisht menaxhimin e financave publike si dhe kontrollin e auditin. TFA ka pr funksion t analizoj fenomenin, prcaktoj prioritetet, identifikoj masat dhe veprimet konkrete dhe koordinoj punn ndrmjet institucioneve. TFA ka nje qasje m dinamike ndaj fenomenit t korrupsionit dhe synon t aktivizoj kapacitetet e administrats pr t reaguar n mnyr t shpejt energjike dhe procedurale ndaj shfaqjeve t praktikave korruptive, abuzimeve, apo deformimeve t 39

ndryshme n administrat. Task Forca Antikorrupsion ka kto funksione: Analizon problemet e korrupsionit dhe t etiks s qeverisjes; Prcakton prparsit strategjike, synimet, objektivat dhe masat konkrete pr t luftuar dhe parandaluar korrupsionin; Propozon krijimin e grupeve t puns me ekspert, sipas prparsive, propozon detyrat e tyre pr zhvillimin e veprimtarive sektoriale, si dhe monitoron punn e tyre; Miraton projektin e planit t veprimit antikorrupsion dhe t mirqeverisjes dhe ia paraqet pr miratim Kshillit t Ministrave; Prcakton fushat parsore pr kontrollin e brendshm, administrativ dhe financiar dhe, sipas rastit, mund t prcaktoj detyra konkrete kontrolli; Siguron bashkpunimin ndrinstitucional pr luftn kundr korrupsionit dhe zbatimin e programeve t mirqeverisjes; Siguron bashkpunimin me komunitetin e biznesit dhe shoqrin civile; Garanton transparenc n luftn kundr korrupsionit. Departamenti i Kontrollit t Brendshm Administrativ dhe Antikorrupsionit, n Kshillin e Ministrave, sht struktura prgjegjse pr kontrollin e brendshm administrativ dhe antikorrupsionin n t gjitha institucionet e pushtetit ekzekutiv (ministrit, institucionet qendrore n varsi t Kryeministrit a ministrave, administrats s prefektit, si dhe n shoqrit tregtare, me kapital shtetror). Misioni i Departamentit sht t kryej verifikimin (hetimin administrativ) e zbatimit t ligjshmris dhe/ose kallzimeve pr praktika abuzive, korruptive a arbitrare, t identifikoj punonjsit e administrats publike, t cilt, me veprime apo mosveprime kan kryer shkelje te akteve ligjore/nnligjore n fuqi, t prgatis rekomandime pr shtjet prfshi edhe llojin e masave ndaj autorve, si dhe t ndrgjegjsoj insitucionet publike n luft kundr korrupsionit. N veprimtarin e tij, kjo struktur prqndrohet n zbatimin e kuadrit ligjor duke verifikuar me prparsi shkeljet, abuzimet dhe praktikat korruptive t zyrtarve publik. Nj rol t rndsishm luajn n kt fush strukturat e auditimit t brendshm n institucionet e administrats, Kontrolli i Lart i Shtetit, Inspektorati i Lart i Deklarimit dhe Kontrollit t Pasurive, Agjencia e Prokurimit Publik, Avokati i Prokurimeve, etj. a. Agjencia e Prokurimit Publik (APP) sht organi qendror pr mbikqyrjen dhe koordinimin e sistemit t prokurimit publik n Shqipri. b. Avokati i Prokurimeve mbron t drejtat dhe interesat e ligjshm t kandidatve, ofertuesve apo furnizuesve nga veprimet ose mosveprimet e paligjshme e t parregullta t autoriteteve kontraktore n fushn e prokurimit publik, nprmjet monitorimit dhe hetimit t procedurave administrative t prokurimeve publike. c. Gjithashtu, struktura t posame si sht Drejtoria e Shrbimit t Kontrollit t Brendshm ne Ministrin e Brendshme, kan n objektivat kryesore t puns s saj luftn kundr korrupsionit dhe abuzimeve me detyrn t evidentuar n radht e strukturave t Policis s Shtetit dhe strukturave t tjera t Ministris s Brendshme. Kjo drejtori sht e angazhuar n rritjen e eficenss n verifikimet paraprake t informacioneve, analizimin e plot t t dhnave, prmirsimin e teknikave t hetimit paraprak, te cilat do t sjellin rritje t ndjeshme t numrit t kallzimeve penale pr rastet e korrupsionit. 3. Prioritetet 3.1 Prioritetet afatshkurtra Prioritetet afatshkurtra te prcaktuara jan si m posht:

40

Harmonizimi i kuadrit ligjor shqiptar me konventat evropiane mbi korrupsionin (n shtje civile dhe penale) t ratifikuara nga Shqipria, si edhe me konventat prkatse t OKB-s; Zbatimi me efikasitet i kuadrit ligjor pr parandalimin e konfliktit t interesave, akteve ligjore e nnligjore q lidhen me kontrollin/auditimin dhe shtje t korrupsionit; Forcimi i kapaciteteve institucionale pr hetimin dhe ndjekjen penale t korrupsionit. Disa nga aktivitetet prioritare afatshkurtra, q do t ndrmerren nga institucionet kryesore t prfshira n luftn kundr korrupsionit jan: Drejtoria e Prgjithshme e Tatimeve (Ministria se Financave ): Iniciativa ligjore afat-shkurtra Pergatitja e nje projekt drafti mbi rishikimin e tabeles se pagave te punonjesve te administrates tatimore per ti sjelle ato ne nivele me optiomale (rritjen e pagave ekzistuese)si nje mjet mjaft i rendesishem per motivimin e administrates tatimore ne pune dhe ne lufte kunder korrupsionit. Bashkpunimi me Ministrine e Financave dhe ate te Drejtesise per ngritjen e Gjykates Fiskale (me projektin e USAID-it) Rishikimi i legjislacionit ne percaktimin e kritereve me te qarta te percaktimit te subjekteve ne biznes te vogel apo te madh. Rishikimi i legjislacionit per ngritjen e Drejtorise se Hetimit te Krimit Financiar Aktiviteve zbatuese Trainimi i inspektoreve tatimore ne njohjen me te mire te legjislacionit, procedurave te punes si dhe etikes profesionale. Verifikimi i zbatimit te legjislacionit fiskal mbi objektivitetin e uljes se masas se detyrimeve tatimore per vitin 2006 dhe mundesite e lidhjes se ketyre veprimeve me influencat e inspektoreve tatimore. Verifikimi i veprimeve nepotike dhe miqesore te inspektoreve te administrates tatimore ne caktimin e detyrimit te tatim fitimit per vitin 2007 ne disa rrethe kryesore te vendit. Invetigim i te dhenave dhe informacioneve per konfliktin e interesit dhe abuzimeve nga ana e inspektoreve tatimore. Te zhvilloje nje sistemi te informacionit te menaxherve, te mbylle boshlleqet ne proceset e punes, te permiresoje keto procese, te beje te mundur gjurmimin ne menaxhimin e sistemit dhe te prodhoje raporte per drejtuesit bazuar ne proceset e reja te punes. Organizimi i takimeve rajonale nga perfaqsuesit e DPT, ISSH dhe ISHP-se lidhur me problemet e punes se zeze dhe informalitetit Ndjekja ne cdo periudhe tatimore e realizimit te obvjektivave per numrin e te punesuarve perkundrejt faktit. Evidentimi i devijacioneve shkaqet e tyre dhe masat qe duhet te merren. Mbikqyrja ne Deget e Tatimeve e procedurave dhe efekteve te zbulimit te punes se zeze nga strukturat e Policise Tatimore. Vleresimi i efekteve te saj dhe pergatitja e materialeve. Analizimi i te dhenave, evidencave dhe raporteve periodike lidhur me numrin e te punesuarve dhe te ardhurat nga kontributet. Evidentimi i problemeve dhe pergatitjae raporteve per eproret. Pune me efektive e Policise tatimore per te zbuluar dhe goditur subjektet qe tregtojne mallra akcise pa pulle fiskale dhe mallra kontrabande, dhe aplikimi me korrektesi i masave perkatese ligjore. Lufte kunder evazionit fiskal nepermjet kontrollit te levizjes se mallrave te shoqeruara me fature tatimore. Forcimi i kontrollit permanent dhe i kontrollit te befasishem dhe paralel. Investigimi i cmimeve reale te mallrave, sherbimeve si dhe pasurive te paluajtshme per ti prere rrugen abuzimeve te subjekteve me cmimet qe ata deklarojne. Anketim me pyetesore ne lidhje me respektimin e te drejtave te tatimpaguesve nga administrata tatimore, per ti prere rrugen veprimeve arbitrare dhe jo ne perputhje me dispopzitat dhe procedurat tatimore.

41

Takime dhe seminare me shoqatat e biznesit dhe subjekte te ndryshem mbi probleme shqetesuese te tyre si: plotesimi i bilancit kontabel dhe deklaratave vjetore te te ardhurave, kunkurenca e pandershme ne tregun e mallrave te akcises dhe materialeve te ndertimit etj. Drejtoria se Prgjithshme e Doganave (Ministria se Financave): Kryerja e Analizs s Riskut; Menaxhimi korrekt i kuotave t MTL s prmes shtrirjes s sistemit ASYCUDA ++ ne t gjith vendin; Unifikimi i procedurave pr zbatimin korrekt t ligjit pr konfliktin e interesave dhe standardeve t duhura pr identifikimin, deklarimin, regjistrimin, zgjidhjen dhe penalizmin e rasteve t konfliktit t interesave; Menaxhimi i vlers doganore dhe mimeve t referencs dhe implementimi uniform i tyre, n gjith territorin doganor. Shtrirja e modulit VALU-NET. Agjencia e Prokurimit Publik: Prioritetet afatshkurtra (2007 -2008) N fushn e Prokurimit Publik, prioritete afatshkurtra jan: Garantimi dhe respektimi i ligjit dhe akteve nnligjore gjat zhvillimit t procedurave t prokurimit publik. T shtrngohet legjislacioni ekzistues mbi prokurimin publik dhe t merren masa pr ta sjell at n prputhje t plot me standardet Europiane. Kompanit Komunitare te vendosura ne Shqipri duhet te gzojn te drejtn e pjesmarrjes ne procedurat e tenderimit njsoj me kompanit vendase. Forcimi i Agjencis s Prokurimit Publik dhe enteve prokuruese n Ministrit e linjs. T sigurohet transparence dhe zbatim rigoroz i procedurave t tenderimit. T ulet vlera prag pr tenderimin e kontratave pr pun publike. T sigurohet hetimi dhe ndjekja penale pr shkeljet q kan lidhje me prokurimin. Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007 -2008) Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren aktivitetet zbatuese t mposhtme: Strategji Kombtare Trajnimi n fushn e prokurimeve publike. Prmirsimi i sistemit t informimit prmes konsolidimit t web-site lidhur me procedurat e prokurimit. Ministria e Brendshme: Prioritet afatshkurtra (2007 2008) Prioritetet e prcaktuara nga Drejtoria e Shrbimit t Kontrollit t Brendshm pr periudhn 2007 2008 jan: T ndryshohet dhe prmirsohet ligji ekzistues i SHKB-s pr tiu prshtatur ndryshimeve strukturore t vet Ministris s Brendshme. T krijohen struktura hetimore t posame me ekspert t aft t cilt t merren vetm me hetimin e veprave penale t korrupsionit. Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007 2008) Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore Miratimi i ndryshimeve n ligjin nr. 8749, dat 01.03.2001 Pr shrbimin e Kontrollit t Brendshm. Miratimi i akteve nnligjore, n ndryshim t ligjit Pr shrbimin e Kontrollit t Brendshm Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007 2008) 42

Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Realizimin i trajnimeve me qllim forcimin e kapaciteteve t strukturs t Policis Gjyqsore t Shrbimit t Kontrollit t Brendshm. Realizimi i trajnimeve t disa punonjsve t SHKB-s nga Policia e Shtetit Grek, n kuadr t bashkpunimit ndrkufitar dhe t ndrsjellt ndrmjet dy vendeve tona. Ministria e Drejtsis: Hartimin dhe zbatimi i programeve vjetore t inspektimeve n gjykata; Hartimin dhe zbatimi i programeve vjetore t inspektimeve n prokurori; Programimin vjetor i kontrolleve n gjykata, lidhur me realizimin e marrdhnieve me publikun, aksesin e qytetarve n gjykat dhe n vendimet gjyqsore; Trajnimin i inspektorve n lidhje me metoda t reja kontrolli, si edhe n lidhje me sisteme t vendeve t ndryshme t BE- s. Ministria e Ekonomis Tregtis dhe Energjetiks: Raportimi i skemave ekzistuese t ndihms shtetrore me qllim ndrgjegjsimin e strukturave t administrats qendrore dhe vendore pr zbatimin e parimeve baz t ndihms shtetrore. Vlersimi ekonomik dhe legjislativ i skemave t ndihmave shtetrore n prputhje me dispozitat e ligjit dhe prgatitja e rekomandimeve prkatse. Prgatitja e raportit vjetor pr ndihmat shtetrore bazuar n metodologjin e Komisionit Evropian. Krijimi i Qendrs Kombtare t Regjistrimit, me qllim vnien n zbatim t praktiks one stop shop pr regjistrimin e bisneseve si dhe miradministrimin e data base pr t gjith bisneset.

Ministria se Punve te Jashtme: Prfundimi i procedurave t brendshme ligjore pr miratimin e Memorandumit t mirkuptimit ndrmjet Qeverive t Republiks s Shqipris, Bosnje-Hercegovins, Republiks s Kroacis, ish Republiks Jugosllave t Maqedonis, Republiks s Bullgaris, Republiks s Moldavis, Republiks s Malit t Zi dhe Republiks s Serbis pr bashkpunimin n luftn kundr korrupsionit nprmjet iniciativs antikorrupsion t Europs Juglindore. Zbatimi me rigorozitet i ligjit pr auditimin dhe manuali rregullues pr funksionin e sistemit t mbajtjes s llogarive: kontabiliteti, administrimi i vlerave materiale, monetare dhe inventare Dokumentimi dhe prmirsimi i procedurave t kontrollit t brendshm pr zbatimin e rregulloreve pr funksionin e sistemit t mbajtjes s llogarive: kontabiliteti, administrimi i vlerave materiale, monetare, inventaret, etj; Monitorimi i rregullave pr funksionimin e sistemit konsullor n prfaqsit diplomatike dhe konsullore duke marr masa pr publikimin e tarifave, praktikave proceduriale pr veprimet konsullore, dokumentimin e veprimeve, funksionimin e rregullit t procedurave t arkiv-dokumentacionit, etj.; Vijimi i auditimit n prfaqsit diplomatike dhe konsullore, duke filluar me prfaqsite m t mdha (Athin, Rom, Bruksel, Washington, Selanik, Milano); Nga 1 shtatori 2007, n sektorin e legalizimeve do t vihet n funksion shrbimi postar, me ann e t cilit do t hiqet mundsia e tentativave pr ryshfet-dhnie dhe marrje n rradht e punonjsve, si dhe eleminimi i informalitetit n rradht para sproteleve, i ashtquajturi fenomeni i seksereve; Mbajtja kontakte t vazhdueshmeve duke shkmbyer informacion me Strukturat prkatse t Ministris me t gjitha prfaqsit pr t identifikuar rastet e korrupsionit, si dhe ndjekja dhe verifikimi nga afr do ankes apo krkes t paraqitur nga qytetart si pr MPJ-n, ashtu dhe pr prfaqsit, duke marr masat e nevojshme pr t prcaktuar prgjegjsit pr procedim administrativ apo gjyqsor. 3.2 Prioritet afatmesme 43

Konsolidimi i zbatimit t sistemit t e-procurement Rritja e kapaciteteve institucionale e operative t Avokatit t prokurimeve publike Prmirsimi i kapaciteteve t Qendrs Kombtare t Regjistrimit Modernizimi i pagess s taksave pr biznesin VIP Agjencia e Prokurimit Publik Prioritetet afatmesme (2009-2010) N fushn e Prokurimit Publik, prioritete afatmesme jan: T sigurohet harmonizimi i plot i kuadrit ligjor shqiptar me acquis e BE-s. T bhen plotsisht funksionale strukturat e prokurimit publik, me an t zbatimit t rrept t procedurave pr prokurimin publik, n prputhje me ligjin dhe me krkesat e MSA-s. Akses i Kompanive Shqiptare n procedurat e tenderimit n Komunitet, n baz t ligjeve t ktij t fundit. Kompanit Komunitare jo t vendosura n Shqipri duhet t gzojn akses n procedurat e tenderimit n baz t Legjislacionit shqiptar , jo m von se 4 (kater) vjet pas hyrjes n fuqi t MSA-s. Iniciativat ligjore afatmesme (2009-2010) Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerret iniciativa ligjore e mposhtme: Amendimi i ligjit Per Prokurimin Publik dhe akteve nnligjore duke harmonizuar plotsisht legjislacionin shqiptar me at t Bashkimit Europian n fushn e prokurimit publik. Aktivitetet zbatuese afatmesme (2009-2010) Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren aktivitetetet zbatuese si m posht: Realizimi plotsisht funksional i strukturave t prokurimit publik, me an t zbatimit t rrept t procedurave pr prokurimin publik, n prputhje me ligjin dhe me krkesat e MSA-s. Drejtoria e Shrbimit t Kontrollit t Brendshm (Ministria e Brendshme) Prioritetet afatmesme (2009 2010) Prioritetet e prcaktuar nga Drejtoria e Shrbimit t Kontrollit t Brendshm pr periudhn 2009 2010 jan: T prmirsohet dukshm infrastruktura logjistike e ktij shrbimi. T rritet prdorimi i mjeteve speciale t hetimit, interceptimi i telekomunikimeve dhe prdorimi i informacionit t inteligjencs.

Iniciativat ligjore afatmesme

Drejtoria e Shrbimit t Kontrollit t Brendshm (Ministria e Brendshme) Iniciativat ligjore afatmesme (2009 2010) Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Hartimin e nj Urdhri t Ministrit t Brendshm Pr krijimin e nj rrjeti t brendshm ndrlidhjeje t agjenteve operacionale t SHKB-s. Hartimin e nj Urdhri t Ministrit t Brendshm Pr lejimin e informatizimit trsor t informacioneve q disponohen nga ky shrbim.

Aktivitetet zbatuese afatmesme

Drejtoria e Shrbimit t Kontrollit t Brendshm (Ministria e Brendshme) 44

Aktivitetet zbatuese afatmesme (2009 2010) Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Krijimin e nj rrjeti t brendshm pr ndrlidhjen e agjenteve operacionale t SHKB-s. Zhvillimi i kapaciteteve t grumbullimit dhe analizimit t informacionit nga njsit e analizs s ktij shrbimi. Ministria e Punve te Jashtme: Konsolidimi i zbatimit t procedurave t kontrollit t brendshm administrativ; Hartimi dhe zbatimi i Planit Strategjik tre-vjecar 2008-2010 pr auditimin, duke parashikuar: sistemin e emrimit t personelit n prfaqsi dhe Ministri, mnyrat e pagesave jasht orarit, udhetime- dieta, etj.; Trajnimi i punonjsve konsullore n prfaqsi dhe Ministri pr nj veprimtari t rregullt dhe efikase konsullore n shrbim t shtetasve shqiptar; Prmirsimi i procedurave t arkiv dokumetacionit; Verifikimi i mtejshm i konfliktit t interesave. 3.3 Prioritet afatgjata Agjencia e Prokurimit Publik Iniciativat ligjore afatgjat (2011-2012) N fushn e Prokurimit Publik, prioritet dhe iniciativ ligjore afatgjat sht: Miratimi i ligjit t posam pr prokurimet publike n sektort utilitare duke sjell harmonizim t plot t Direktivs 2004/17/EC. Aktivitetet zbatuese afatgjat (2011-2012) Prmirsimi i sisitemit t informimit prmes konsolidimit t web-site lidhur me procedurat e prokurimit. Njohja dhe studimi i ligjit Pr prokurimin publik. Drejtoria e Shrbimit t Kontrollit t Brendshm (Ministria e Brendshme) Prioritetet afatgjata (2011 2012) Prioritetet e prcaktuar nga Drejtoria e Shrbimit t Kontrollit t Brendshm pr periudhn 2011 2012 jan: T arrihen rezultate t dukshme n luftn kundr korrupsionit t evidentuar n t gjitha strukturat e Policis Shtetit dhe Ministris s Brendshme. Rritjen e sensibilizimit t punonjsve t policis s shtetit ne lidhje me shkaqet dhe masat parandaluese pr veprat korruptive.

Iniciativat ligjore afatgjata

Drejtoria e Shrbimit t Kontrollit t Brendshm (Ministria e Brendshme) Iniciativat ligjore afatgjata (2011 2012) Pr adresimin e prioriteteve afatgjata do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Hartimi i Kodit t etikes dhe sjelljes antikorrupsionit pr punonjsit e policis s shtetit.

Aktivitetet zbatuese afatgjata

45

Drejtoria e Shrbimit t Kontrollit t Brendshm (Ministria e Brendshme) Aktivitetet zbatuese afatgjata (2011 2012) Pr adresimin e prioriteteve afatgjata do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Sensibilizimi i punonjsve t policis, pasurimi i materialeve te prgjithshme arsimore, lidhur me temn e korrupsionit. Krijimin e temave dhe dhnie leksionesh punonjsve t policis, n qendrat e trajnimit, pr fushn e parandalimit t korrupsionit. Drejtoris se Prgjithshme e Tatimeve (Ministria se Financave ) : Permiresimi i transparences se Administrates Tatimore ndaj medias dhe publikut te gjere nepermjet zbatimit te legjislacionit per aksesin ne informacionin dhe dokumentat zyrtare Pergatitja e Rregullores se Brendeshme. Permiresimi i i punes ne sektorin e sherbimit ne Dege. Hartimin e udhezuesve per zbulimin e korrupsionit, ne menyre qe te perfshihen tipologjite e operacioneve te rasteve korruptive si dhe raportimin e rasteve te ndeshura mbi transaksione te dyshimta te pastrimit te parave. Bashkepunimi i ngushte me asistencat e huaja per pergatitjen e udhezuesve ne zbulimin e rasteve te korrupsionit. Bashkepunimi me i ngushte me Drejtorine e Pergjithshme te Prandalimit te Pastrimit te Parave per raportimin e rasteve te dyshuara. Perafrimi me tej i legjislacionit tatimor me Acquis Communautare dhe te veprohet me parimet e "Kodit te menyres se sherbimit ne veprimtarine e tatimeve"duke garantuar perputhshmerine e masave te reja tatimore me keto parime. Pergatitja e Kodit te menyres se sherbit ne veprimtarine e tatimeve. T ndermerren fushata te edukimit t tatimpaguesit, nepermjet spoteve publicitare, seminareve etj. Ngritja e nivelit te mbeshtetjes ne TI duke garantuar zgjerimin e sistemit si dhe permiresimin e metejshem te tij. Krijimi i nje sistemi automatik te rimbursimit te TVSH. Futja e aksises ne sistemin informatik. Implementimi i analizes se riskut ne Deget e Informatizuara. Administrates tatimore ti kushtojne vemendje te vecante problemit te korrupsionit vecanrisht nepermjet udhezuesve dhe moduleve te vecanta te trajnimit ne lidhje me zbulimin e shkeljeve korruptive dhe zbatimin e legjislacionit perkates. Problemi i faturave dyfishe apo te rreme (Evazionit tatimor) Trajnimi i punonjesve te investigimit te brendeshem, mbi menyrat dhe rruget qe duhen ndjekur ne goditjen e korrupsionit. Monitorimi i rezultateve te sherbimeve qe administrata tatimore u siguron tatimpaguesve dhe matja e rezultatit. Kryerja e anketimeve te nivelit te kenaqesise se tatimpaguesve Ministria e Punve te Jashtme : Aktivitetet zbatuese afatgjata (2011 2012) Plotsimi i kuadrit ligjor, nprmjet identifikimit dhe antarsimit n konventat ndrkombtare dhe europiane mbi korrupsionin; Hartimi dhe zbatimi i programeve vjetore t kontrollit t prbashkt administrative + konsullor + auditim i brendshm n prfaqsi dhe Ministri; Konsolidimi i zbatimit t sistemit t informimit elektronik. 46

Tabela 1 FORCIMI I KAPACITETEVE INSTITUCIONALE T AGJENCIS S PROKURIMIT PUBLIK VITET Investime Njsia e Gjendja aktuale matjes 2007 2008 2009 2010 1.Shtim personash 4.Trajnime (mij lek) persona (mij lek) 36 shum e menaxhuar nga USAID 10 X X X

Tabela 2 NDIHMA E HUAJ N MBSHTETJE T PROKURIMIT PUBLIK Institucioni Donatori Programi/ Agjencia Zbatuese Programi i Marrveshjes s Pragut t Sfids s Mijvjearit pr Shqiprin (MDG) Titulli Projektit i Vlera Afati fillimit i Afati i prfudimit

Agjencia e Prokurimit Publik USAID

Reforma n prokurimin publik 5 mln $

2006

2008

1.2

TE DREJTAT E NJERIUT DHE MBROJTJA E MINORITETEVE

1.2.1 RESPEKTIMI I TE DREJTAVE TE NJERIUT 1.2.1.1 PRMIRSIMI I SISTEMIT TE BURGJEVE 1 Objektivi politik Ne kuadr te garantimit te te drejtave baze dhe themelore te individit, respektivisht pr te drejtat dhe lirit qe u njihen te paraburgosurve dhe te dnuarve me burgim, qeveria shqiptare konsideron angazhim parsor krijimin e kushteve te duhura pr zbatimin me rigorozitet te t gjitha detyrimeve qe rrjedhin nga kuadri ligjor ekzistues duke siguruar qe te gjitha organet e zbatimit te ligjit te sigurojne nje trajtim njerezor te personave te paraburgosur e te dnuar dhe shnderrimin e denimit penal ne nje mundesi riedukimi. Duke patur parasysh qe kuadri ligjor per sistemin e burgjeve eshte gjithmone e me teper duke u perafruar me standartet nderkombetare ne fushen penitenciare nje objektiv tjeter i rendesishem mbetet zbatimi i te gjitha rekomandimeve, rregulloreve dhe akteve te tjera nderkombetare ne kete fushe, si per sistemimin e burgimit ashtu edhe per ate te paraburgimit si dhe detyrimeve qe rrjedhin nga zbatimi i Marreveshjes se Stabilizim-Asocimit. Fleksibiliteti i te gjitha akteve te mesiperme shton perspektivat per te permiresuar zbatimin e tyre praktik ne sistemin e burgjeve ashtu si edhe ne Evrope ku keto rregulla jane shnderruar ne nje simbol dhe stimuj per permiresimin e standarteve te pergjithshme dhe regjimeve humanitare e perparimtare te trajtimit. Ne kete menyre garantohet qe denimi me heqje lirie do te zbatohet ne menyre te paanshme duke mos patur diskriminim per arsye feje, race, ngjyre, seksi, mendimi politik, ekonomik etj. 47

Gjithashtu nje vend te vecante dhe prioritet per qeverine shqiptare eshte zgjidhja e problemit te mbipopullimit te burgjeve duke zbatuar me rigorozitet edhe Rekomandimet e Keshillit te Evropes. Ne kete menyre jane siguruar kushtet e domosdoshme per zbatimin e projekteve te ndryshme te mbeshtetura financiarisht nga Qeveria Shqiptare, programi CARDS per ndertimin e burgjeve te reja dhe rikonstruksionin e atyre ekzistues. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Kuadri ligjor baze ne kete fushe sht: Ligji nr. 8328, date 16.04.1998, Per te drejtat dhe trajtimin e te denuarve me burgim, i ndryshuar Ligji nr 8331, date 21.04.1998, Per ekzekutimin e vendimeve penale; Ligji nr 8137, date 31.07.1996, Per ratifikimin e Konventes Evropiane Per mbrojtjen e te drejtave dhe lirive themelore; Ligji nr 8321, date 02.04.1998 Per Policine e Burgjeve Ligji nr 9375, date 21.04.2005 Per disa ndryshime dhe shtesa ne ligjin nr 8321 date 02.04.1998 Per Policine e Burgjeve Ligji nr 9397, date 12.05.2005 Per sherbimin e Kontrollit te Brendshem ne Sistemin e Burgjeve Ligji nr 8688, date 14.05.2001 Per organizimin dhe funksionimin e Ministrise se Drejtesise 2.2 Kuadri institucional ekzistues

Per zbatimin e detyrimeve qe rrjedhin nga legjislacioni ne fuqi, per respektimin e te drejtave te njeriut respektivisht per sistemin e burgjeve, institucionet pergjegjese jane; a) Drejtoria e Pergjithshme e Burgjeve. Mbeshtetur ne Ligjin nr.8678, date 14.05.2001 Per organizimin dhe funksionimin e Ministrise se Drejtesise, i ndryshuar me ligjin nr.9112, date 24.07.2003, DPB eshte nje institucion ne varesi te Ministrise se Drejtesise i cili ndjek e realizon organizimin dhe funksionimin e sistemit te paraburgimit, te ekzekutimit te vendimeve penale, te vuajtjes se denimit etj. b) Ministria e Brendshme ne lidhje me respektimin e te drejtave te shtetasve te ndaluar dhe te arrestuar ne flagrance (48 ore), te cilet qendrojne ne Komisariatet e Policise. c) Prokuroria e Pergjithshme, ne lidhje me ekzekutimin e vendimeve penale dhe trajtimin e kerkesankesave te te denuarve dhe te paraburgosurve,rastet e kallzimeve per keqtrajtime te burgosurve nga personeli i policise se burgjeve etj. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra Prioritetet e percaktuara per Qeverine Shqiptare per periudhen 2007-2008 jane si me poshte: Te respektohen konventat nderkombetare per ngritjen dhe drejtimn e institucioneve penitenciare. Te zbatohet master plani 2004 me qellim permiresimin e kushteve per te ndaluarit dhe te burgosurit ne pritje te gjykimit Te zbatohet me rigorozitet Kodi i Etikes per sistemin e burgjeve. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007-2008) Per adresimin e prioriteteve afatshkurtra do te nderrmeren iniciativat e meposhtme ligjore. 48

Miratimi i projekt-rregullores Per funksionimin komisionit mbikqyres te ekzekutimit te denimeve penale. Miratimi i disa shtesave dhe ndryshimeve ne Rregulloren e Pergjithshme te Burgjeve Miratimi i VKM Mbi nxitjen dhe shperblimin e punes se te denuarve dhe paraburgosurve. Miratimi i projekt-ligjit Mbi disa ndryshime dhe shtesa ne ligjin nr 8331, date 21.04.1998 Per ekzekutimin e denimeve penale perfshir dhe shrbimin e proves. Miratimi i projekt-ligjit Mbi disa ndryshime dhe shtesa ne ligjin 8328, date 16.04.1998 Per te drejtat dhe trajtimin e te denuarve me burgim. Miratimi i projekt-ligjit Mbi disa ndryshime dhe shtesa ne ligjin Per policine e Burgjeve. Miratimi i projekt-ligjit Mbi disa ndryshime e shtesa ne ligjin nr. 8678, date Per organizimin dhe funksionimin e Ministrise se Drejtesise . Miratimi i projekt ligjit Per Sherbimin e Proves ( per zbatimin dhe ndjekjen e denimeve alternative ). Rregullimi ligjor lidhur me trajtimin e shtetasve te ndaluar dhe te arrestuar, deri ne dergimin e tyre ne paraburgim, te cilet qendrojne ne Komisariatet e Policise

3.1.2 Aktivietet zbatuese afatshkurtra (2007-2008) Per adresimin e prioriteteve afatshkurtra do te ndermerren aktivitetet e meposhtme zbatuese; Trajnimi i stafeve te edukimit qe merren me trajtimin e te miturve ne ambjentet e vuajtjes se denimit dhe ato te paraburgimit. Trajnim i gjithnshem i gjithe stafit te burgjeve ne eshtjet e te drejtave te njeriut dhe nxitja per respektimin e te drejtave per sa i perket trajtimit te te paraburgosurve dhe e denuarve. Shperndarja e te denuarve neper institucionet prane qendrave te tyre banimit. Ndertimi i paraburgimit te ri Durres. Shtrirja e arsimit 9-vjecar ne te gjitha I.E.D.P-te. Realizimi i nje sistemi te veante per punesimin e te paraburgosurve dhe te denuarve. Shtese ambjentesh ne paraburgimin ne RrJordan Misja dhe ne Burgun Rrogozhine. Informatizimi i te dhenave mbi trajnimin e te denurve duke perfshire programin paisjet dhe trajnimin e personelit (faza e dyte). Venia ne efience te plote te paraburgimit dhe te semureve mendor Durres. Venia ne efience te plote te paraburgimit ne Vlore Perfundimi i ifrastruktures se nevojshme logjistike per venien ne pune te Burgut Fushe-Kruje.

Perfundimi i ifrastruktures se nevojshme logjistike per venien ne pune te Burgut Kore. Rekrutimi i stafit civil e policor per burgjet e reja te Fushe-Krujes e Kores. Trajnimi i stafit civil e policor per Burgjet e Fushe-Krujes e Kores.
3.2.2 Aktivitet zbatuese afatmesme (2009-2010) Projektimi dhe ndertimi i burgut ne Tirane dhe paraburgimeve ne Kukes,Shkoder dhe Gjirokaster. Ngritja ose adaptimi i nderteses qe do te sherbeje si akademi e personelit te burgjeve. Rikonstruksion i qendres spitalore te Burgjeve dhe paisja e saj me aparatura mjekesore. Ndertimi i stacionit radiorrele per lidhjen online te te gjitha burgjeve me D.P.Burgjeve (faza e trete). Venia ne eficence te plote te paraburgimit ne Elbasan dhe te paraburgimit ne Fier. Ngritja e sistemit te ngrohjes ne te gjitha Burgjet. 3.3.2 Aktivitet zbatuese afatgjata (2011-2012) 49

Modernizimi i sistemit statistikor ne burgje. Tabela 1 Forcimi i kapacitetve institucionale te D.P.Burgjeve. INVESTIME Shtim personash Trajnime(mije leke) NJESIA E MATJES persona (mije leke) GJENDJA VITET AKTUALE 2007 2396 1245 27.141

2008 80 1.744

2009 -

2010 400 8.720

Viti 2007 400 persona shtohen per paraburgimet. 415 persona shtohen per Burgun e Fush-Krujes. 430 persona shtohen per Burgun e Kores. Viti 2008 80 persona shtohen per insitutin e te miturve Kavaje. Viti 2010 200 persona shtohen per paraburgimin Elbasan 200 persona shtohen per paraburgimin Fier Tabela 2 Ndihma e Huaj ne mbeshtetje te Permiresimit te Sistemit te Burgjeve PROGRAMI/ TITULLI I AGJENCIA PROJEKTIT DONATORI ZBATUESE Drejtimi human i EU CARDS 2004 burgjeve Pr nj respektim m t mire te te drejtave UNICEF t t miturve dhe grave n institucionet e paraburgimit Monitorimi i marrdhnieve BEShqipri vecanerisht ne fusha qe lidhen SOROS me sistemin gjyqsor, minoritetet, sistemin prmbarimor, burgjet/paraburgimin, sistemin zgjedhor Prmirsimi EU CARDS 2004 infrastrukturor i institucioneve t AFATI I AFATI I PRFUNDI VLERA FILLIMIT MIT 0.478 2007 2008 mln 0.044 mln

INSTITUCIONI Ministria e Drejtesise Ministria Drejtesise e

2007

2007

Institucionet Sistemit Gjyqesor dhe varesi Ministrise Drejtesise Ministria Drejtesise

e ne te se

0.478 mln

2007

2007

4.0 mln ne vazhdim

ne vazhdim 50

Ministria Drejtesise Gjykatat

e dhe EU

CARDS 2005

Ministria Drejtesise

EU

IPA 2007

varura nga Ministria e Drejtsis (Reabilitim i burgut te Korces dhe FusheKrujes - Faza II / Trainim i stafit te burgut te FusheKrujes / Ndertim rinoviom I qendrave te paraburgimit) Investime ne Infrastrukturen e sistemit gjyqesor dhe atij te burgjeve (Qendrat e Paraburgimit Lezhe dhe Berat ) Mbeshtetje per zbatimin e Masterplanit te paraburgimeve (Fier dhe Elbasan)

1.3 mln ne vazhdim

ne vazhdim

10.0 mln

ne proces

ne vazhdim

1.2.1.2 PRMIRSIMI I FUNKSIONIMIT T SISTEMIT PRMBARIMOR 1 Objektivi politik N kuadr t reformimit t sistemit gjyqsor, qeveria Shqiptare do t angazhohet pr realizmin e t gjitha iniciativave t nevojshme pr prmbushjen e angazhimeve dhe detyrimeve n lidhje me prmirsimin e funksionimit t sistemit prmbarimor. Reformat n kt fush do t synojn n forcimin e kapaciteve t ktij sistemi, n zbatimin e vendimeve gjyqsore t forms s prer, materializimin e nj t drejte t fituar n nj proes gjyqsor. Gjithashtu, nj vmendje t veant do ti kushtohet zbatimit me rigorozitet dhe n do rast t vendimeve gjyqsore, n radh t par nga vet institucionet shtetrore, ristrukturimit dhe forcimit t kapaciteteve t prmbarimit dhe hapjen e mundsive pr prmbaruesin privat n kt fush, prmirsimit t kushteve dhe mjeteve t prmbarimit gjyqsor, rritjes s profesionalizmit t prmbaruesve, si dhe transparencs dhe objektivitetit n emrimet dhe karriern e prmbaruesve. T gjitha kto masa do t synojn rritjen e efienss s ktij shrbimi dhe prqasjes me standardet dhe praktikat evropiane. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues

Kuadri ligjor baz n kt fush fokusohet n: Ligji nr. 8417, dat 21.10.1998 Kushtetuta e RSH, Pjesa T drejtat dhe lirit themelore t njeriut; Ligji nr. 8036, dat 22.11.1995 Pr ratifikimin e "Konventes per ndihmen e ndersjelle gjyqsore ne fushat civile, tregtare dhe penale ndrmjet Republikes se Shqiperise dhe Republikes se Turqise; 51

Ligji nr. 8137, dat 31.07.1996 Pr ratifikimin e Konvents Evropiane Pr mbrojtjen e t drejtave dhe lirive themelore; Ligji nr. 7760, dat 14.10.1999 Per ratifikimin e "Konventes ndermjet Republikes se Shqiperise dhe Greqise per ndihmen gjyqesore ne ceshtjet civile dhe penale"; Ligji nr 8624, dat 15.06.2000 Pr aderimin n "Konventn e Hags "Pr mbrojtjen e fmijve dhe bashkpunimin pr birsimet jasht vendit""; Ligji Nr.9359, date 24.03.2005 Per aderimin e RSH ne Konventen Per marredheniet me femijet; Ligji nr.9443 dat.16.11.2005 Per aderimin e RSH ne Konventen Per juridiksionin, ligjin e zbatueshm, njohjen, zbatimin dhe bashkpunimin n lidhje me prgjegjsin prindrore dhe masat pr mbrojtjen e fmijve; Ligji Nr. 9446, date 24.11.2005 Per aderimin e RSH-se ne Konventen Per aspektet civile te rrembimit nderkombetar te femijeve; Ligji Nr. 9554, date 08.06.2006 Per aderimin e RSH-se ne Konventen Per njoftimin dhe dorezimin jashte shtetit te dokumenteve gjyqesore dhe jashtegjyqesore ne fushen civile dhe tregtare; Ligji nr.7850,dat 29. 07.1994 Kodi Civil i Republikes se Shqiperise, i ndryshuar; Ligji nr.8116 , dat 29.3.1996 Kodi i Proedurs Civile i Republikes se Shqiperise, i ndryshuar; Ligji nr.8977, dat 12.12.2002 Pr sistemin e taksave n Republiken e Shqiperise, i ndryshuar; Ligji nr.8730, dat 18.01.2001Pr organizimin dhe funksionimin e Shrbimit t Prmbarimit Gjyqsor; Ligji nr. 8678, date 14.05.2001 Pr organizimin dhe funksionimin e Ministris se Drejtsis, i ndryshuar Ligji nr. 8894, dat 14.05.2002 Pr Agjencin e Trajtimit t Kredive, i ndryshuar. Ligji nr 9062, dat 08.05.2003 Kodi i Familjes; VKM Nr. 335, date 28.12.1998 Pr procedurat pr zbatimin e vendimeve gjyqsore pr detyrimet qe prekin buxhetin e shtetit 2.2 Kuadri institucional ekzistues

Shrbimi i Prmbarimit Gjyqsor ka organizim unik dhe t centralizuar, me shtrirje n t gjith territorin e Republiks s Shqipris dhe i ushtron funksionet nprmjet prmbaruesve gjyqsor, t cilt jan personat e ngarkuar me ligj pr kryerjen e veprimtaris s vnies n ekzekutim t titujve ekzekutiv n prputhje me dispozitat e Kodit t Procedurs Civile. Shrbimi i Prmbarimit Gjyqsor varet nga Ministri i Drejtsis dhe organizohet n nivel qndror dhe vendor. a) Ministria e Drejtsis drejton sistemin e ekzekutimit te vendimeve civile dhe te titujve ekzekutive. b) N nivelin qendror t organizimit t Shrbimit te Prmbarimit, Drejtori i Prgjithshm prgjigjet pr drejtimin, bashkrendimin dhe kontrollin e Shrbimit t Prmbarimit Gjyqsor, zbatimin e njjt t akteve ligjore e nnligjore si dhe praktikave n fushn e veprimtaris proeduriale t ekzekutimit; prgatit dhe nxjerr urdhra, udhzime t brendshme dhe metodika pr trajtimin e shtjeve n ekzekutim; organizon dhe ndjek edukimin profesional dhe trajnimin e prmbaruesve gjyqsor; ndjek zbatimin e etiks profesionale gjat veprimtaris prmbarimore si dhe prfaqson Shrbimin e Prmbarimit Gjyqsor n marrdhnie me t trett. c) Zyrat prmbarimore, brenda juridiksionit t do rrethi gjyqsor t shkalls s par, prbjn nivelin vendor t organizimit dhe varen administrativisht nga Drejtoria e Prgjithshme. Zyrat prmbarimore jan persona juridik dhe prbhen nga kryetari i zyrs, prmbaruesit gjyqsor, si dhe personeli administrativ dhe teknik. do zyre prmbarimore merr masat e nevojshme proeduriale pr ekzekutimin efektiv t Titujve Ekzekutiv. Prmbaruesi gjyqsor, pr kryerjen e detyrave t ngarkuara bashkpunon me: a) Policin e Shtetit dhe organet e pushtetit vendor, kur pr ekzekutimin e detyrueshm sht e nevojshme q t elet banesa ose ndrtes tjetr e debitorit pr t krkuar sendet e tij q ndodhen n to.

52

b) Policin Ndrtimore, n rastet e shembjes s ndrtimeve t paligjshme dhe pushimeve t cnimit. Policia Ndrtimore v n dispozicion t prmbaruesit gjyqsor mjete dhe forca t mjaftueshme pr ushtrimin e funksioneve t tij. c) Drejtorin e Tatim-Taksave, n rastet e fillimit t proedurs pr ekzekutimin e detyrueshm t Titullit Ekzekutiv, pr marrjen e informacionit, brenda afatit ligjor, nse pala debitore ushtron apo jo aktivitet tregtar, pr t br t mundur sekuestrimin e ktij aktiviteti nga strukturat e Shrbimit t Prmbarimit. d) Drejtorin e Shrbimit t Transportit Rrugor, pr marrjen e informacionit nse pala debitore disponon mjete motorike. e) Zyrat e Regjistrimit t Pasurive t Paluajtshme, kur krkohet ekzekutimi i nj detyrimi nga pala debitore. Prmbaruesi gjyqsor me kalimin e afatit t lajmrimit pr ekzekutim vullnetar fillon ekzekutimin e detyrueshm duke vn sekuestro mbi sendet e paluajtshme n masn q do t jet e nevojshme pr plotsimin e detyrimit. f) Bankat e Nivelit t Dyt, kur krkohet ekzekutimi i nj detyrimi n t holla. Prmbaruesi gjyqsor me kalimin e afatit t lajmrimit pr ekzekutim vullnetar fillon ekzekutimin e detyrueshm duke vn sekuestro mbi kredit e debitorit n masn q do t jet e nevojshme pr plotsimin e detyrimit. g) Ministrin e Financave, e cila n rastet e pamundsis paguese t detyrimeve q institucionet buxhetore kan ndaj personave fizik apo juridik, prcakton nj buxhet (z) m vete pr kto institucione lidhur me kto detyrime q duhet t ekzekutohen. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007-2008) Bazuar n rekomandimet e Komisionit Evropian t dhna n Dokumentin e Partneritetit Evropian, prioritetet afatshkurtra per Shrbimin e Prmbarimit Gjyqsor jane: T arrihet nj rritje e vazhdueshme n nivelin e ekzekutimeve t vendimeve gjyqsore 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore. Miratimi i projektligjit pr disa shtesa dhe ndryshime ne ligjin nr. 8730, date 18.1.2001Per Organizimin dhe Funksionimin e Shrbimit Prmbarimor Gjyqsor; Miratimi i projekt-urdhrit Mbi caktimin dhe aplikimin e tarifave t shkallzuara t Shrbimit Prmbarimor Gjyqsor; Miratimi i projekt-urdhrit Pr ndarjen e t ardhurave, kriteret, procedurat e administrimit dhe shprndarjen e tyre; Disa shtesa dhe ndryshime ne Rregulloren e Brendshme te Shrbimit te Prmbarimit Gjyqsor; Disa shtesa dhe ndryshime ne Kodin e Etikes te Prmbarimit Gjyqsor; Miratimi i nj Akt-marrveshje me Drejtorin e Prgjithshme t Policis Ndrtimore. Projektligj pr shtesa ne Ligjin Nr. 9062, dat 08.05.2003 Kodi i Familjes, i ndryshuar; 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007-2008) Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Ne vazhdimsi nj sistem i ri kontrolli, i cili do t sjell nj vlersim t ri n ecurin dhe efektivitetin n ekzekutim t zyrave prmbarimore lokale; Ristrukturimi i ambjenteve t puns n funksion t detyrs n rrethet problematike; Sigurimi i ambjenteve te reja ku ndihet e nevojshme. Plotesimi i zyrave me mjete logjistike (kompjutera, printera). Ngritja ne vazhdim e nje intraneti permes te cilit te gjitha zyrat e sherbimit permbarimor te mund te komunikojne ne rrjet, per sigurimin e gjithe dokumentacionit te nevojshem.(tip). 53

Plotesimi i Sherbimit te Permbarimit Gjyqesor me ambjentet e nevojshme per cdo zyre permbarimore nepermjet kalimit kapital; Rikonstruksioni i zyrave permbarimore qe do te kalojne ne administrim nepermjet kalimeve kapitale (Elbasan, Korce, Shkoder, Fier); Krijimi i nje rrjeti te brendshem te dixhitalizuar interneti per te gjithe sistemin e Sherbimit Permbarimor; Krijimi i bankes se te dhenave ne Zyrat Permbarimore nepermjet Softare per te permiresuar sherbimin ndaj popullates.

54

1.2.1.3

MBROJTJA E TE DREJTAVE TE FEMIJEVE

1 Objektivi politik Fuqizimi dhe persosja e sherbimit kombetar te biresimeve dhe mbrojtjen e te drejtave te femijeve. Shtrirja e nje sherbimi psiko social ne nivel rajonal per te qene me afer familjes ne menyre qe te rritet cilesia e perzgjedhjes se familjeve per biresim, per te marre persiper kete pergjegjesi ne interesin me te larte te femijes. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Ligji 8624 date 15. 6. 2000 Per aderimin ne Konventen e Hages Per mbrojtjen e femijeve dhe bashkepunimin per biresimet ndervendase Ligji nr. 9062 date 8. 5. 2003 Kodi I Familjes Ligji nr. 9695 date 19. 3. 2007 Per procedurat e biresimit dhe Komitetin Shqiptar te Biresimit 1.2 Kuadri institucional ekzistues Komiteti Shqiptar I Biresimeve eshte pergjegjes per : studimin e familjes biresuese vleresimin psiko social te cifteve biresuese nepermjet intervistave studimin e gjendjes se femijes se braktisur dhe familjes se tij te origjines gjithashtu Komiteti jep pelqimin per biresimin e femijes nga aplikantet biresues nisur nga interesi me I larte I femijes vendos per pershtatmerine e aplikantit biresues kujdeset tu jape keshillat e nevojshme personave, pelqimi I te cileve kerkohet per bresim dhe te informoje ne kohe. bashkepunon dhe kontrollon institucionet publike dhe private brenda vendit per te siguruar mbrojtjen e interesave te femijeve qe jane ne keto institucione. nxit bashkepunimin ndermjet autoriteteve qendrore te vendeve te tjera si dhe hartimin e marreveshjeve dypaleshe me axhensite e huaja ndermjetese. Verteton perputhjen e biresimit ndervendas me Konventen e Hages. Licenson dhe mbikqyr axhensite ndermjetesuese per biresim

3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra 2007 2008 Miratimi I akteve nenligjore ne zbatim te ligjit. 3.1.1 Iniciativa ligjore afatshkurtra ( 2007 2008 )

Hartimi I akteve nenligjore dhe miratimi I rregullores se brendshme te Komitet ne zbatim te ligjit. 3.1.2 Aktivitete zbatuese afatshkurtra ( 2007 2008 )

Fuqizimi i kapaciteteve administrative te struktures se Komitetit Shqiptar te Biresimeve. 3.2 Prioritetet afatmesme ( 2009 2010 )

55

Krijimi i nje sherbimi psiko social per te qene prane familjes ne rajonet e Vlores, Elbasanit dhe Shkodres. 3.2.1 Iniciativa ligjore afatmesme

Miratimi i nje strukture te re Komitetit Shqiptar te Biresimeve 3.2.2 Aktivitete zbatuese afatmesme

Bashkepunim me agjensite e huaja me te cilat Komiteti Shqiptar I Biresimeve ka marreveshje si dhe me institucionet e perkujdesit, private dhe publike per shkembim eksperiencash si dhe trajnimin e stafit te Komitetit Shqiptar te Biresimeve. 3. 3 Prioritetet afatgjata ( 2011 2012 ) Shtrirja e sherbimit psiko social ne 12 rajonet e vendit. 3.3.1 Iniciativa ligjore afatgjata ( 2011 2012)

Ndryshimi I struktures se Komitetit Shqiptar te Biresimeve 3.3.2 Aktivitete zbatuese afatgjata ( 2011 2012)

Fuqizimi I kapaciteteve te Sekretariatit Ekzekutiv Tabela 1 Forcimi I kapaciteteve te Sekretariatit Ekzekutiv INVESTIME Shtim personash Trajnime ( mije leke ) NJESIA E MATJES persona ( mije leke ) GJENDJA AKTUALE 10 VITI 2007 VITI 2008 3 395000 VITI 2009 VITI 2010 9 1740000

1.2.2 MINORITETET 1 Objektivi politik Ndrmarrja e reformave trsore institucionale dhe ligjore do t synojn nj garantim dhe realizim n nivele gjithnj e me t larta t t drejtave dhe lirive themelore t individit e n veanti t t drejtave t minoriteteve. N prputhje me instumentat ndrkombtare n fushn e mbrojtjes s minoriteteve dhe detyrimet q rrjedhin nga procesi i integrimit evropian, qeveria Shqiptare do t angazhohet pr t zbatuar dhe arritur standardet m t larta t respektimit dhe realizimit t t drejtave t t gjitha pakicave etnike q jetojn n Shqipri. T gjitha hapat dhe nismat q do t ndrmerren do t synojn zbatimin dhe prputhshmrin e 56

plot me Konventn Evropiane t t Drejtave t Njeriut dhe Konventn Evropiane t t Drejtave t Minoriteteve, t ratifikuara nga Shqipria. Me prioritet do t konsiderohet zbatimi i plot i Strategjis Kombtare pr Romt, duke synuar prmirsimin e kushteve t jetess, arsimimit dhe punsimit t ktij komuniteti, nprmjet programeve t ndihms ekonomike, shrbimeve publike e private t prkujdesit shoqror. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor Trajtimi i pakicave kombtare ka marr nj dimension t ri, i cili shprehet qart n antarsimin e Shqipris n institcionet ndrkombtare, si OSBE, Kshilli i Evrops etj, si dhe n ratifikimin apo aderimin n pothuaj t gjitha konventat ndrkombtare pr t drejtat e njeriut dhe n mnyr t veant, n ratifikimin pa asnj rezerv t Konvents Kuadr t Kshillit t Evrops Pr Mbrojtjen e Minoriteteve Kombtare 1995. N kuadr t Organizats t Kombeve t Bashkuara, Shqipria ka ratifikuar pothuaj t gjitha konventat kryesore t ksaj organizate lidhur me mbrojtjen e t drejtave t njeriut. Disa nga kto dokumente jan: Deklarata Universale e t Drejtave t Njeriut, 1948, (aderuar m 1955); Konventa Ndrkombtare pr Eleminimin e t gjitha Formave t Diskriminimit Racial, 1969, (aderuar m 1994); Pakti Ndrkombtar mbi t Drejtat Civile dhe Politike, 1966, (aderuar m 1991); Pakti Ndrkombtar mbi t Drejtat Ekonomike, Sociale dhe Kulturore1976, (aderuar m 1991); Konventa pr Eleminimin e t gjitha Formave t Diskriminimit ndaj Grave, 1980, (aderuar m 1996); Konventa mbi t drejtat e fmijve 1989, (aderuar m 1992); Konventa kundr diskriminimit n arsim, 1960, (aderuar m 1963). N kuadr t Organizats pr Sigurin dhe Bashkpunimin Europian, jan nnshkruar t gjitha dokumentat e saj, si: Aktin Final t Konferencs s Helsinkit, 1975; Deklaratn e Kopenhagenit, 1990; Kartn e Parisit pr nj Evrop t re, 1990; Dokumentin e Konferencs s Mosks, 1991. N kuadr t Kshillit t Evrops, jan nnshkruar dhe ratifikuar nj numr i konsiderueshm dokumentesh t rndsishme t adoptuara nga ky organizm ndrkombtar, ndr t cilat duhen prmendur: Konventa pr Mbrojtjen e t Drejtave t Njeriut dhe Lirive Themelore, 1951, (ratifikuar me Ligjin 8137, dat 31.07.1996) dhe Protokollet 1, 2, 4, 6, 7, 11 t ksaj Konvente; Konventa Kuadr Pr Mbrojtjen e Pakicave Kombtare 1995 (ratifikuar me Ligjin 8496, dat 3.06.1999, pa asnj rezerv); Konventa Evropiane pr Televizionin Ndrkufitar 1999 (ratifikuar me Ligjin Nr.8525, dat 9.9.1999); Marrveshja e Pjesshme e Zgjeruar e Qendrs Evropiane t Gjuhve Moderne n Grac t Austris (ratifikuar me Ligjin Nr.8706, dat 01.12.2000), etj. Prve sa me sipr, ekziston edhe legjislacioni i mposhtm i cili merr n mbrojtje dhe adreson shtjet e minoriteteve, ku mund t prmenden kryesisht: Ligji nr.8485, dat 12.05.1999 Kodi i Procedurave Administrative t Republiks s Shqipris, n t cilin theksohet se n marrdhniet me personat privat, administrata publike udhhiqet nga 57

parimi i barazis n kuptimin q askush nuk duhet t privilegjohet apo diskriminohet pr shkak t gjinis, racs, fes, etnis, gjuhs, bindjeve politike, fetare a filozofike, gjendjes ekonomike, arsimore, sociale ose prkatsis prindrore; Ligji nr.7952, dat 21.6.1995 Pr Sistemin Arsimor Parauniversitar. Sipas ktij ligji, personat q u prkasin pakicave kombtare u krijohen mundsi t msojn dhe t msohen n gjuhn amtare, t msojn historin dhe kulturn e tyre brenda kuadrit t planeve dhe programeve msimore; Ligji nr.8410, dat 30.9.1998 Pr Radion dhe Televizionin Publik e Privat n Republikn e Shqipris i cili garanton akses t plot te pakicave n gjuhn e tyre amtare, si n median e shkruar, ashtu edhe n at elektronike; Ligji nr.8145, dat 11.9.1996 Pr t Drejtn e Tubimeve garanton te drejtn pr tubime publike pr t gjith shtetasit, pa asnj dallim pr shkak t seksit, racs, ngjyrs, gjuhs, besimit, etnis, gjendjes ekonomike e financiare, arsimore e sociale, t bindjeve politike, prkatsis prindrore ose t do lloj rrethane tjetr vetjake. Ligji nr.8580, dat 17.2.2000 Pr Partit Politike, garanton t drejtn e tyre kushtetuese, me qllim pjesmarrjen e pakicave n jetn publike. Ligji Nr. 9087, dat 19.06.2003, Kodi Zgjedhor i Republiks s Shqipris. Me qllim q t mos preket uniteti i zonave t banuara si nga shqiptart, ashtu edhe nga pjestart e pakicave kombtare, n Kodin Zgjedhor t RSH, parashikohet q zonat t jen kompakte dhe t mos ndahen n pjes q jan t shkputura nga njra tjetra si dhe prcaktohen kriteret e ndarjes s zonave zgjedhore; Ligji nr. 8239, dat 3.9.1997 Pr nj ndryshim n ligjin nr. 7756, dat 11.10.1993 Pr Shtypin. Me qllim ruajtjen dhe forcimin e identitetit kulturor t pakicave kombtare dhe n mnyr q ato t jen n kontakt t vazhdueshm me zhvillimet politike, shoqrore, ekonomike e kulturore brenda dhe jasht vendit, pjestart e pakicave kombtare kan t drejt pa asnj penges t krijojn median e tyre t shkruar n gjuhn amtare. Ligji nr.7895, dat 27.1.1995 Kodi Penal i Republiks s Shqipris. Eleminimi i do lloj forme paragjykimi apo diskriminimi ndaj pakicave dhe mbrojtja e pjestarve t pakicave q jetojn n Shqipri apo denoncimi i akteve diskriminuese ndaj tyre (nj sr dispozitash q dnojn shkeljen e barazis s shtetasve, nxitjen e urrejtjes dhe e grindjeve raciale, nacionale ose fetare, krimin e gjenociditetj; Ligji nr.8116, dat 29.3.1996 Kodi i Procedurs Civile t Republiks s Shqipris, i cili parashikon prdorimin e gjuhs amtare pr personat q nuk din shqip gjat gjith fazave t gjykimit dhe marrjen dijeni pr provat dhe pr gjith zhvillimin e gjykimit me an t prkthyesit; VKM nr.396, dat 22.8.1994 Pr Arsimin 8-Vjear n Gjuhn Amtare t Personave t Pakicave. Ky vendim ka si qllim t konkretizoj n sfern arsimore politikn shtetrore pr t krijuar kushtet e duhura pr shprehjen, ruajtjen e zhvillimin e identitetit kulturor e gjuhsor t personave q iu prkasin pakicave si dhe nevojn e integrimit t tyre n shoqrin shqiptare; VKM nr. 502, dat 5.8.1996 Pr nj shtes n Vendimin e Kshillit t Ministrave nr. 396, dat 22.08.1994 Pr Arsimin 8-Vjear n Gjuhn Amtare t Personave t Pakicave, synon ne funksionimin e njsive t shkollimit n gjuhn amtare pran shkollave tetvjeare mbi bazn e krkesave duke respektuar, kriteret prkatse; VKM 127 dt. 11.03.2004 Pr krijimin e Komitetit Shtetror pr Minoritetet. 2.2 Kuadri institucional N hartimin dhe zbatimin e politikave pr pakicat kombtare, Shqipria mbshtetet n detyrimet q dalin nga Konventa Kuadr pr Mbrojtjen e Pakicave Kombtare t Kshillit t Evrops. Strukturat qe jan te angazhuara me mbrojtjen e minoriteteve jan: a) Sektori i Minoriteteve sht krijuar pran Drejtoris s Prgjithshme t Marrdhnieve Shumpalshe, Drejtoria e Organizatave Ndrkombtare, (n zbatim t urdhrit t Kryeministrit nr. 231, dat 20.09.2006, Pr miratimin e strukturs dhe organiks s MPJ-s). Sektori i Minoriteteve ndjek prmbushjen e angazhimeve dhe detyrimeve ndrkombtare t Shqipris n fushn e t drejtave t minoriteteve, si dhe n bashkpunim me institucionet e linjs 58

do t ndjek n vazhdimsi shtjet e mbrojtjes dhe respektimit t t drejtave t minoriteteve dhe koordiminin dhe zbatimin e politikave mbi minoritetet. Gjithashtu ky sektor ka si objektiv t mbaj dhe t zhvilloj dialogun zyrtar me prfaqsuesit e shoqatave t minoriteteve, t nxis dhe t mbshtes veprimtarin dhe aktivitetet e shoqatave t tyre, me qllim ruajtjen dhe zhvillimin e identitetit t tyre gjuhsor, kulturor, fetar dhe kombtar. Sektori i Minoriteteve n bashkpunim me institucionet e linjs jan prgjegjse n ndrmarrjen dhe prmbushjen e iniciativave ligjore n kuadr t ksaj fushe. b) Komiteti Shtetror i Minoriteteve, i krijuar me Vendimin e Kshillit t Ministrave nr.127, dat 11.03.2004. Komiteti bashkpunon me organet e qeverisjes qendrore dhe vendore, me organizata e shoqatat q kryejn veprimtari pr ushtrimin e t drejtave dhe lirive t minoriteteve, pr prmirsimin e standardeve n respektimin e t drejtave t pakicave n Shqipri.Komiteti propozon masa konkrete pr zhvillimin ekonomik, shoqror dhe arsimor t pakicave. Komiteti ka n prbrjen e tij prfaqsues t pakicave kombtare dhe etno-gjuhsore n Shqipri. c) Sektori i Monitorimit t Zbatimit t Strategjis pr Minoritetin Rom pran Shrbimit Social Shtetror n Ministrin e Puns dhe shtjeve Sociale, i cili ka ndjekur; progresin e objektivave dhe ka bashkpunuar me te gjith aktoret prgjegjs. Sektori i Monitorimit t Zbatimit t Strategjis ka vendosur marrdhnie dhe shkmben informacione ne mnyr periodike ne dy nivele Ne nivel qendror, me te gjitha ministrit dhe ne nivel vendor , me Qarku. Bashki/ Komune mbi progresin e objektivave te Strategjis, me synim: (i) evidentimi e problemeve t komunitetit Rom ne qarqet e ndryshme, (ii) ballafaqimi i prfaqsuesve t ktij Komuniteti me institucionet prgjegjse t ngarkuara pr implementimin e ksaj Strategjie; (iii) mundsimi i aplikimit t projekteve t ofruara nga donatort pr komunitetin rom si dhe; (iv) njohja e pushtetit vendor me ekzistencn e Strategjis. Ne fushn e arsimit dhe te shendetesies jan zbatuar programe pr evidentimin e numrit te banoreve te komunitetit Rom sipas bashkive/komunave dhe jan aplikuar programe pr prfshirjen e tyre ne arsim . d) Drejtoria e Arsimit Fillor n Ministrin e Arsimit dhe Shkencs, e cila mbulon edhe problemet e arsimimit t pakicave. e) INSTAT, cili sht nj Institucion Qendror i specializuar, pr hartimin e kritereve metodologjike sipas rekomandimeve ndrkombtare, n muajin shkurt 2004, n Buletin e tij 3 mujor (dhjetor 2003), ka publikuar rezultatet e vlersimeve n nivel kombtar mbi pakicat n Shqipri. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra dhe afatmesme Prioritetet e prcaktuara pr Qeverin Shqiptare pr periudhn 2007 2009 jan si m posht: T prmirsohet kuadri ligjor pr minoritetet n mnyr q t prmbush krkesat e Konvents Kuadr t Kshillit t Evrops pr mbrojtjen e pakicave kombtare, dhe t sigurohet zbatimi i saj n t gjith Shqiprin; T zbatohet Strategjia kombtare pr romt, si pjes e strategjis s qeveris pr t luftuar varfrin dhe prjashtimin shoqror. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore. Parashikimi si figur krimi t veant n Kodin Penal i Krimeve pr motive racore apo pr motive t tjera diskriminuese, si dhe konsiderimi si rrethan rnduese n Kodin Penal i motivit diskriminues si 59

motiv pr kryerjen e krimit, iniciativ e cila do t jet plotsisht n prputhje me Konventn Kuadr pr Mbrojtjen e Minoriteteve Kombtare; Amendimi i ligjit nr.7756, dat 11.10.1993 dhe ligjit nr.8239, dat 03.09.1997 Pr shtypin, duke parashikuar dispozita pozitive pr t lehtsuar aksesin n media pr pakicat, iniciative e cila do te jet plotsisht n prputhje me Konventn Kuadr pr Mbrojtjen e Minoriteteve Kombtare; Plotsim i Kodit Zgjedhor, duke parashikuar prdorimin e gjuhs s pakicave gjat fushatave elektorale n zonat ku ato banojn; Miratimi i nj rregulloreje nga njsit e qeverisjes vendore pr rritjen e informimit t pjestarve t pakicave nga ana e organeve t pushtetit vendor pr t drejtat q u njihen atyre; Miratimi i Projektvendimit "Pr krijimin e fondit t posam pr mbshtetjen financiare t projekteve t zhvillimit t identitetit kombtar dhe kulturor t pakicave kombtare", iniciativ e cila do t jet plotsisht n prputhje me Konventn Kuadr pr Mbrojtjen e Minoriteteve Kombtare; Amendimi i ligjit "Pr Radion dhe Televizionin Publik e Privat" duke prcaktuar kohn, vendin dhe llojet e transmetimit t programeve pr minoritet, iniciativ e cila do t jet plotsisht n prputhje me Konventn Kuadr pr Mbrojtjen e Minoriteteve Kombtare; Propozim pr disa Ndryshime ne VKM nr 127, dt 11.03.2004 Pr Krijimin e Komitetit Shtetror pr Minoritetet; Propozim pr Urdhrin e Kryeministrit Pr krijimin e degve territoriale brenda Komitetit Shtetror te Minoriteteve; Propozim pr Nnshkrimin e Konvents Evropiane Pr gjuhet rajonale dhe minoritare. 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese. Ministria e Punve t Jashtme, Sektori i Minoriteteve; Organizimi i nj Seminari informues lidhur me detyrimet q lindin nga nnshkrimi i Karts s Gjuhve Rajonale dhe Minoritare, si dhe impakti i zbatimit t ksaj karte n vendin ton. Ministria e Puns, shtjeve Sociale dhe Shanseve t Barabarta Realizimi i ciklit te dyte te tryezave t prbashkta n 12 qarqet e vendit n lidhje me zbatimin e Strategjis; Funksionimi i Grupit ndrministror pr organizimin, koordinimin, monitorimin dhe vlersimin e implementimit t Strategjis Kombtare pr Romt; Organizimi i nj tavoline t rrumbullakt mbi zbatimin e Strategjis Kombtare pr Romt Realizimi i projektit t UNIEf n bashkpunim me MASH , MPSSHB,Save the Children per periudhn Janar-Dhjetor 2007 i cili do t fokusohet n regjistrimin e fmijve rom, aksesin n parashkollor dhe kshillim me prindr n tre zona t popullsis rome,rritje e aftsis s msuesve n punn me fmijt e margjinalizuar,t dhna pr fmijt rom q jan brnda dhe jasht sistemit t arsimit..Projekti ka vlern 186000 Euro Forcimi i kapaciteteve t Sektorit t Monitorimit t zbatimit t Strategjis pr Romt; Realizimi i projektit pr nxjerrjen e indikatorve t monitorimit t Strategjis si dhe realizimi i trajnimeve t ndryshme t sektorit dhe grupit ndrministror prgjegjs pr implementimin e Strategjis me nj program soft ear pr hedhjen e t dhnave pr t monitoruar progresin e realizimit t strategjis; Prmirsimi i kushteve t jetess sipas prioriteteve t Komunitetit Rom; Realizimi i projektit t UNDP pr nj periudh 2 vjeare Shtator2007-Shtator 2009 me nj vler prej 786,175$. Projekti fokusohet n fuqizimin e Komuniteteve Vulnerabl n Shqipri dhe mbshtet zbatimin e Strategjis Kombtare pr romt. Ai do t realizohet n bashkpunim me Terre des Hommes, Agjensia pr shrbime legale n Tiran, Fondi I Kordinatorit Rezident pr Kombet e 60

Bashkuara, Kyqi I Kuq, UNFPA,UNIEF dhe struktura qeveriare n nivel qndror dhe local. prgjegjse pr implementimin e Strategjis. Komiteti Shtetror i Minoriteteve Organizimi i Konferencs Kombtare pr pjesmarrjen e minoriteteve n jetn publike; Organizimi i nj tavoline t rrumbullakt mbi zbatimin e Strategjis Kombtare pr Romt; Organizimi i Takimit Folklorik dhe Ditve t Kulturs s Minoriteteve; Takim Ndrkombtar me institucionet homologe t rajonit pr minoritetet n lidhje me " Praktikat e zbatimit t normave ndrkombtare n fushn e minoriteteve"; Fuqizimi i kapaciteteve administrative te Komitetit me specialiste dhe juriste te fushs prkatse; Prgatitja e infrastrukturs teknike dhe ligjore, IT, trajnime, fonde te caktuara etj. Tryeze e rrumbullaket pr instrumentet e parashikuara. Ministria e Brendshme Prcaktimi i kritereve lidhur me t drejtn pr prdorimin e gjuhs amtare t pakicave n emrtimet tradicionale lokale dhe treguesve t tjer topografik n zonat ku ato banojn. 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Miratimi i Projektligjit "Pr mbrojtjen e t drejtave dhe lirive t pakicave kombtare n Republikn e Shqipris", iniciativ e cila do t jet plotsisht n prputhje me Konventn Kuadr pr Mbrojtjen e Minoriteteve Kombtare; Amendimi I Kodit Zgjedhor duke parashikuar mundsin e pjesmarrjes n votime t emigranteve shqiptar jasht territorit t Republiks s Shqipris prfshir edhe emigrantt minoritare; Negocimi dhe nnshkrimi i Marrveshjeve Bilaterale me Shtetet e Rajonit pr mbrojtjen e ndrsjellt t pakicave kombtare, iniciativ e cila do t jet plotsisht n prputhje me Konventn Kuadr pr Mbrojtjen e Minoriteteve Kombtare; Miratimi i Projektligjit "Pr arsimimin n gjuht e pakicave kombtare n Republikn e Shqipris", iniciativ e cila do t jet plotsisht n prputhje me Konventn Kuadr pr Mbrojtjen e Minoriteteve Kombtare dhe Kartn Evropiane pr Gjuht Rajonale dhe t Pakicave. 3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese. Ministria e Punve t Jashtme, Sektori i Minoriteteve: Organizimi i i nj tryeze t rrumbullakt me prfaqsues t shoqatave t minoriteve, shoqatave q veprojn n fushn e t drejtave t minoriteteve dhe t institucioneve shtetrore, n kuadrin e ciklit t dyt t raportimit pran Kshillit t Evrops lidhur me zbatimin e Konvents Kuadr Pr mbrojtjen e Minoriteteve Kombtare, si dhe prsa i prket konkluzioneve t Opinionit t Komitetit Kshillues t Konvents Kuadr. Ministria e Puns, shtjeve Sociale dhe Shanseve t Barabarta Organizimi i Konferencs Kombtare pr arsimimin n gjuhn e minoriteteve; Organizimi i Takimit Folklorik dhe Ditve t Kulturs s Minoriteteve; Takim Ndrkombtar me institucionet homologe t vendeve t rajonit pr minoritetet n lidhje me " Legjislacioni pr minoritetet n Rajonin e Ballkanit"; 61

Organizimi i Konferencs Kombtare pr ruajtjen dhe kultivimin e kulturs s minoriteteve; Takim Ndrkombtar me institucionet homologe t rajonit pr minoritetet" Politikat rajonale pozitive pr Minoritetet "; Organizimi i Konferencs Kombtare pr nxitjen e pjesmarrjes n median elektronike dhe t shkruar t minoriteteve; Takim Ndrkombtar me institucionet homologe t rajonit pr minoritetet" Minoritetet dhe integrimi euro-atlantik". Komiteti Shtetror i Minoriteteve Krijimi i grupit ndrministror pr hartimin e projektligjeve; Konsultime me organizatat minoritare, grupet e interesit dhe shoqrin civile; Organizimi i Takimit Folklorik dhe Ditve te Kulturs se Minoriteteve; Takim Ndrkombtar me institucionet homologe te rajonit pr minoritetet " Praktikat e zbatimit te normave ndrkombtare ne fushn e minoriteteve"; Organizimi I Konferencs Kombtare pr arsimimin ne gjuhen e minoriteteve. 3.3.1 Iniciativat ligjore afatgjata (2011-2012) Miratimi i Projektligjit "Pr regjistrimin zyrtar t popullsis dhe banesave n Republikn e Shqipris", ku do t prfshihet vetdeklarimi i prkatsis etnike dhe gjuhsore t shtetasve, iniciativ e cila do t jet plotsisht n prputhje me Konventn Kuadr pr Mbrojtjen e Minoriteteve Kombtare; Miratimi i Projektligjit "Pr arsimimin n gjuht e pakicave kombtare n Republikn e Shqipris", iniciativ e cila do t jet plotsisht n prputhje me Konventn Kuadr pr Mbrojtjen e Minoriteteve Kombtare dhe Kartn Evropiane pr Gjuht Rajonale dhe t Pakicave. 3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatgjata (2011-2012)

Komiteti Shtetror i Minoriteteve Organizimi I Konferencs Kombtare pr ruajtjen dhe kultivimin e kulturs dhe gjuhs se minoriteteve. Tryeze e rrumbullaket mbi rezultatet e monitorimit te Strategjis pr Romet. Takim Ndrkombtar me institucionet homologe te rajonit pr minoritetet " Minoritetet dhe integrimi euro-atlantik". Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t Ministris s Puns, shtjeve Sociale dhe Shanseve t Barabarta pr fushn e Respektimit t t Drejtave t Minoriteteve. NJSIA MATSE GJENDJA VITET AKTUALE 2007 3 X X X X X

INVESTIME

2008 X X X

2009 X X X

2010 X X X 62

1. Mije lek Ngritje/Forcim strukture 2. Investime infrastrukture (pajisje) 3. Investime

IT

Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale te Komitetit Shtetror i Minoriteteve Investime 1.Shtim personash 4.Trajnime (mij lek) NJSIA GJENDJA VITET MATSE AKTUALE 2007 9 3 persona (mij lek) 0 1250 2008 4 7500 2009 X 5625 2010 X 7500

1.3 1.3.1

TREGU I PASURIVE T PALUAJTSHME REFORMA E TOKS BUJQSORE, TREGU, ADMINISTRIMI I QNDRUESHM DHE MBROJTJA E TOKS 63

1 Objektivi politik Detyrimet q rrjedhin nga Marrveshja e Stabilizim Asociimit pr fushn e reforms s toks, tregu administrimi i qndrueshm dhe mbrojtja e toks prcaktohen n nenet 50 dhe 61 t MSA s. Kto nene prcaktojn jo m von se shtat vjet nga hyrja n fuqi e ksaj Marrveshje, Shqipria duhet progresivisht t rregulloje legjislacionin e saj lidhur me t drejtn e blerjes s pasurive t patundshme n Shqipri nga shtetas t Vendeve Antare te Bashkimit Evropian pr t'iu siguruar trajtim t njjte krahasuar me shtetasit shqiptare. Gjithashtu n nenin 50 t MSA s ptcaktohet se filialet dhe degt e kompanive komunitare do t gzojn gjithashtu t drejtn pr t prfituar dhe gzuar t drejta pronsie mbi pasurit e patundshme ashtu si kompanit shqiptare dhe persa I prket t mirave publike, t mirave n interes t prbashkt, aty ku kto t drejta konsiderohen t nevojshme pr kryerjen e aktiviteteve ekonomike pr t cilat ato jan vendosur, duke prjashtuar pasurit natyrore, tokat bujqsore, pyjore, livadhet dhe kullotat. Shtate vjet pas hyrjes n fuqi t Marrveshje, Kshilli i Stabilizim Asociimit do t vendose modalitetet pr shtrirjen e t drejtave n ket paragraf edhe n sektort e prjashtuar. Nga prioriteti i Partneritetit Europian rrjedh prioriteti i zhvillimit t strategjis pr token, prdorimin, tregun, administrimin dhe mbrojtjen e saj 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor dhe institucional ekzistues

Reforma e toks sht br privatizimi i 557 000 ha t toks bujqsore. Kjo prben 98% t totalit t toks s parashikuar pr ndarje prej 569 200 ha. Ndryshimi i s drejts s pronsis nga toka n pronsi shtetrore n toke n pronsi private, shnon nj ndr arritjet m t mdha si n kuptim t objektit mbi t cilin sht vepruar ashtu edhe t subjekteve pjesmarrs n ket reform. Jan pajisur me tok rreth 440 mij familje bujqsore n t cilat prfshihen 65% e t gjith popullsis s vendit.Mesatarisht do familje rezulton t jet trajtuar me 1.2-1.3 ha toke bujqsore. Lshimi i dokumentit ligjor q prfaqson titullin e pronsis Aktin e marrjes s toks n pronsi, sht realizuar pr 541 mije ha ose 97% te gjith toks q sht ndar. Kjo ka krijuar sigurin pr pronart e rinj t krijuar me ligj pr t drejtn e gzimit te pronsis, pra sht realizuar nj element me rendsi i konsolidimit t pronsis mbi tokn duke krijuar nj premis me rendsi pr zhvillimin e tregut t toks. Kuadri ligjor i reforms se toks prbehet nga: Ligji Nr. 7501, dat 19.07.1991, Pr tokn dhe n zbatim te tij nga VKM- t Nr. 230, dat 22.07.1991, Nr.255, dat 2.08.1991, t cilt kan psuar ndryshime dhe prmirsime n periudhn vijuese. Ligji Nr. 8312, dat 26.03.1998 Pr tokat bujqsore t pandara dhe n zbatim t tij VKM Nr. 531, dat 21.08.1998, i ndryshuar. Ligji Nr. 8053, dat 21.12.1995, Pr kalimin n pronsi pa shprblim t toks bujqsore dhe n zbatim t tij Udhzimi i Ministris Bujqsis Nr. 106, dat 23.02.1996. Tregu i toks Nj nga premisat pr zhvillimin dhe dinamizmin e tij sht edhe Regjistrimi fillestar i toks n cilsin e pasuris s paluajtshme. Deri n fund t vitit 2005 ky proces q sht administruar nga Ministria e Bujqsis, Ushqimit dhe Mbrojtjes se Konsumatorit sht realizuar n 2563 zona kadastrale rurale nga 2928 zona gjithsej q ka Shqipria. Kjo prben 87.5 % t totalit. Sipas VKM Nr. 159, dat 21.03.2006 veprimtaria e Regjistrimit Fillestar t Pasurive t Paluajtshme ka kaluar n varsi t ZQRPP. Ritmi i transaksioneve sht shtuar n 2-3 vite e fundit, veanrisht n zonat periferike t qendrave t mdha urbane. 64

Kuadri ligjor i tregut t toks prbehet nga: Ligji Nr. 7843, dat 13.07.1994 Pr regjistrimin e pasurive t paluajtshme dhe n zbatim t tij VKM Nr. 432, dat 18.04.1995. Ligji Nr. 8318, dat 1.04.1998 Pr dhnien me qira t toks bujqsore e pyjore, t livadheve dhe kullotave q jan pasuri shtetrore, dhe n zbatim t tij VKM Nr. 830, dat 28.12.1998, nr. 831, dat 28.12.1998. Ligji Nr. 8337, dat 30.04.1998 Pr kalimin n pronsi t toks bujqsore, pyjore, livadheve dhe kullotave. Administrimi i qndrueshm i toks bujqsore Ndryshimi i karakterit t pronsis mbi tokn dhe t drejtn e pronsis mbi t, kan br t domosdoshme edhe nj ndryshim radikal t mnyrave t administrimit t saj. Ndryshimet e realizuara konsistojn n : - Krijimin e sistemit t informacionit mbi tokn (LIS) q aktualisht mbahet n mnyre manuale. - Fillimi i prdorimit t Sistemit t Informacionit Gjeografik (GIS), q deri tani sht aplikuar n 4 komuna pilot. - Monitorimi i politikave t prdorimit t toks, qndrushmeris s resurseve, ndryshimit t tyre sipas procedurave ligjore. - Konsolidimi i toks dhe zgjerimit t fermave bujqsore mbi bazn e transaksioneve, qiradhnies, politikave stimuluese etj. Kuadri ligjor i administrimit t qndrushm t toks, prbhet nga: Ligji Nr. 8752, dat 26.03.2001, Pr krijimin dhe funksionimin e strukturave t administrimit t toks dhe n zbatim t tij VKM Nr. 532, dat 31.10.2002. Mbrojtja e toks Ka n objekt harmonizimin e t drejts s pronsis mbi token me detyrim pr mbrojtjen e saj dhe t funksioneve natyrore q ajo prmbush. Ky harmonizim rregullohet me dispozitat e ligjit Nr. 9244, dat 17.06.2004, Pr mbrojtjen e toks bujqsore dhe n zbatim t tij VKM Nr. 80, dat 28.01.2005 dhe VKM Nr. 59, dat 28.01.2005. Pr nnfushn e reforms, tregut, administrimit dhe mbrojtjes s toks, sipas legjislacionit t siprcituar sht dhe kuadri institucional prkats. Veprimtaria e ksaj nnfushe ka : Sektorin e Menaxhimit t tokave n MBUMK q funksionon n prbrje t Drejtoris s Menaxhimit tTokave dhe Ujrave (DMTU) n MBUMK. Seksionet e Administrimit dhe Mbrojtjes s Toks (SAMT) n varsi administrative t qarqeve dhe n varsi teknike t MBUMK. Zyrat e Menaxhimit dhe Mbrojtjes s Toks (ZMMT) n komuna ( bashki). -Komisionet e tre niveleve q realizojn reformn e toks. Kto struktura ushtrojn veprimtarin e tyre t prcaktuara nga dispozitat ligjore. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007-2008) Ndryshime n Ligjin Nr. 8312, dat 26.03.1998 "Pr tokat bujqsore t pandara". Prmirsimi i Ligjit Nr 7501, dat 19.07.1991 "Pr tokn" Ndryshim n VKM Nr. 532, dat 31.10.2002 "Pr mnyrat e ushtrimit t funksioneve t SAMT dhe ZMMT" Ndryshim n Ligjin Nr. 8752, dat 26.03.2001"Pr krijimin dhe funksionimin e strukturave t administrimit t toks" 65

3.1.2

Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007-2008) Mbrojtja e toks duke:1) siguruar funksionimin e ISHMT-s; 2) ngritur IMT-t n qarqe. Administrimi i qndrueshm i toks bujqsore duke:1) azhornuar informacionin pr gjendjen e fondit te toks; 2) ndjekur kalimet dhe ndryshimet e resurseve. Reforma e toks duke: 1) ndjekur procesin e ndarjes se toks; 2) plotsuar dokumentacionin dhe konsolidimin e pronsis; 3) kontrolluar zbatimin e ligjit dhe krijimin e informacionit pr token.

3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme (2009-2010) Miratimi i VKM "Pr mnyrat e krijimit dhe prdorimit t dokumentacionit LIS" 3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme (2009-2010) Zhvillimi i tregut t toks duke:1) konsoliduar dokumentacionin e pronsis; 2) duke kontrolluar zbatimin e ligjshmris. Mbrojtja e toks duke: 1) siguruar funksionimin e ISHMT-s; 2) siguruar funksionimin IMT-ve n qarqe. Administrimi i qndrueshm i toks bujqsore duke:1) azhornuar informacionin pr gjendjen e fondit t toks; 2) ndjekur kalimet dhe ndryshimet e resurseve; 3) monitorimi i procedurave t vlersimit t kategorive t toks; krijimi i dokumentacionit t LIS. Kuadri ligjor q do t prgatitet ka kto objektiva konkrete kryesore: Ndryshimi i ligjit Nr. 8752, dat 26.03.2001, synon t harmonizoje komponentt e veanta t administrimit t toks me veprimtarit e nevojshme pr mbrojtjen e toks. Po kshtu, ky ndryshim realizon edhe krijimin e kadastrs dhe adoptimin e metodave t reja t nj administrimi t qndrushm t toks bujqsore. Aktivitetet dhe veprimtarit pr zbatimin e detyrimeve n ket nnfush ndahen n aktivitete: Pr reformn e toks (2007-2008) do t investohen nga buxheti pr mbajtjen e strukturave ligjore (komisionet) e ndarjes s toks. Pr adaptimin e metodave t reja n administrimin e toks sht programuar t investohen nga buxheti mjete financiare pr krijimin e dokumentacionit t nevojshm (LIS), trajnime pr ngritjen e nivelit t kapaciteteve ekzistuese.. Pr mbrojtjen e toks bujqsore sht planifikuar q n gjysmn e dyt t vitit 2007 pran MBUMK t ngrihet Inspektorati Shtetror i Mbrojtjes se Toks (ISHMT) si nj struktur e nevojshme dhe e detyruar nga dispozitat ligjore q do t jen permanente. Krahas ksaj, pran qarqeve sht parashikuar t krijohen gjat gjysms s dyt t vitit 2007 Inspektoratet e Mbrojtjes s Toks (IMT). Krijimi i ksaj strukture prben nj obligim qe rrjedh nga ligji Nr. 9244, dat 17.06.2004 Pr mbrojtjen e toks bujqsore Trsia e masave t programuara prbn nj strategji t veant t MBUMK pr zhvillimin e tregut t toks, si pjes e strategjis kombtare pr zhvillimin e bujqsis dhe Programit t Qeveris Shqiptare t miratuar nga Kuvendi i Shqipris, n muajin Shtator 2005. Krahas ksaj veprimtarie, q drejtohet dhe administrohet nga MBUMK, q sht e lidhur ngushte me kt nenfushe rezulton edhe veprimtaria e ZQRPP, Komiteti Shtetror i Kthimit dhe Kompensimit te Pronave (KSHKKP) dhe dikastereve t tjera prej t cilave administrohen PP. Forcimi i Kapaciteteve institucionale te Sektorit t Menaxhimit t Tokave

66

INVESTIME NJSIA E MATJES Shtim personash Trajnime (mije leke) persona Mije leke

GJENDJA AKTUALE 2007 3 0 3 0

2008 3 200

VITET 2009 3 200

2010 3 300

Forcimi i Kapaciteteve institucionale ne Sektorin e Inspektoratit te Mbrojtjes se Toks (ISHMT) INVESTIME NJSIA E MATJES Shtim personash Trajnime (mije leke) persona Mije leke GJENDJA AKTUALE 2007 4 0 4 0 VITET 2009 4 200

2008 4 200

2010 4 200

1.3.2

REGJISTRIMI FILLESTAR

1 Objektivi politik Qeveria shqiptare sht e angazhuar t prshpejtoj ritmet e proesit t regjistrimit fillestar t pasuris s paluajtshme, n zonat rurale dhe urbane, n nj koh sa m t shpejt. Politika e ZRPP konsiston n ofrimin e nj shrbimi t shpejt ndaj qytetarve dhe institucioneve shqiptare n lidhje me regjistrimin e t drejtave mbi t gjitha pasurit e paluajtshme n t gjith territorin e Shqipris, si dhe pr dhnien e informacionit mbi kto pasuri, nprmjet nj sistemi regjistrimi t pasurive t paluajtshme efikas, bashkkohor, q siguron informacion t qart, t sakt, t prditsuar, t sigurt, transparent mbi te gjitha pasurit e paluajtshme n Shqipri. Qllimi kryesor i Politiks s Institucionit konsiston n garantimin e titujve t pronsis mbi t gjith pasurit e paluajtshme n t gjith Shqiprin.

2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Regjistrimi fillestar i pasuris s paluajtshme rregullohet nga aktet e mposhtme ligjore: Ligji Nr. 7843, dat 13.07.1994, "Pr regjistrimin e pasurive t paluajtshme"; VKM Nr.432, dat 14.8.1995 "Pr procedurat e regjistrimit t pasurive t paluajtshme n zonn urbane t fshatit; VKM Nr.492, dat 5.08.1996 "Pr nj ndryshim n vendimin e Kshillit t Ministrave Nr.352, dat 3.05.1995, "Pr miratimin e certifikatave t pronsis s pasurive t paluajtshme; VKM Nr.556, dat 23.10.2000 "Pr dorzimin e dokumentacionit t pronsis n zyrat e regjistrimit t pasurive t paluajtshme"; VKM Nr. 411, dat 29.8.2002 "Pr kalimin e disa mjediseve n administrimin e Zyrs Qendrore t Regjistrimit t Pasurive t Paluajtshme dhe t Zyrave t Regjistrimit t Pasurive t Paluajtshme Tiran, Kor, Durrs; VKM Nr.292, dat 24.04.2003 "Pr disa ndryshime n Vendimin Nr. 549 dat 26.8.1996 t Kshillit t Ministrave "Pr caktimin e tarifave t shrbimit t Zyrave t Regjistrimit t Pasurive t Paluajtshme" i ndryshuar; 67

VKM 3 dats 21.03.2006 Pr mbylljen e Njsis s Menaxhimit t Projektit pr Sistemin e Regjistrimit t Pasurive t Paluajtshme dhe transferimin e funksioneve t saj Zyrs Qendrore t Regjistrimit t Pasurive t Paluajtshme. VKM nr. 24, dt. 19.01.2007 Pr procedurn e lshimit t dokumenteve nga disa zyra t regjistrimit t pasurive t paluajtshme dhe ndryshimin e tarifave pr to Udhzim i Kshillit t Ministrave nr. 1 dt. 31.01.2007 Pr procedurat e regjistrimit n zyrat e regjistrimit t pasurive t paluajtshme 2.1 Kuadri institucional ekzistues Zbatimi i angazhimeve q rrjedhin nga legjislacioni n fuqi n fushn e regjistrimit fillestar t pasurive t paluajtshme sht nn prgjegjsin e ktyre institucioneve: a) Zyra Qendrore e Regjistrimit t Pasurive t Paluajtshme, sht institucioni kryesor prgjegjs pr regjistrimin e pasurive te paluajtshme. Zyra sht nn varsin e Ministris s Drejtsis. ZQRPP bashkpunon ngusht me organet e pushtetit lokal (bashki dhe komuna) dhe me0 institucionet e tjera qndrore ne veanti me ministrit, prefekturat dhe Agjencin e Kthimit dhe Kompensimit t Pronave. Gjithashtu kjo zyr bashkpunon ngusht dhe me sektorin privat (ndrtuesit, dhoma e Avokatis, e Noteris, bankat etj.). Mekanizmi i bashkpunimit konsiston n lidhjen e marrveshjeve ndrmjet ZQRPP dhe ktyre institucioneve; b) Zyrat Vendore t Regjistrimit t Pasurive t Paluajtshme q ushtrojn veprimtarin n territorin e zons s regjistrimit t pasurive t paluajtshme, q prcaktohet nga Kshilli i Ministrave. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007 -2008) Regjistrimi fillestar i pasurive t paluajtshme. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007 2008)

Ndryshimi i Ligjit nr. 7843 dat 13.07.1994 "Pr regjistrimin e pasurive t paluajtshme", n funksion t kalimit t ZRPP n institucion vetfinancues. Ndryshimi I VKM Nr.292, dat 24.04.2003 "Pr disa ndryshime n Vendimin Nr. 549 dat 26.8.1996 t Kshillit t Ministrave "Pr caktimin e tarifave t shrbimit t Zyrave t Regjistrimit t Pasurive t Paluajtshme" i ndryshuar 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007 -2008)

Prgatitja e Planit te Biznesit (Rishikimi dhe prgatitja e Planit t Biznesit dhe e strategjive n zbatim t tij pr transformimin e SRPP n institucion vetfinancues) Zbatimi i strategjis se IT nprmjet kompjuterizimit t sistemit t regjistrimit t pasurive t paluajtshme, dixhitalizimit t t dhnave t regjistrimit t pasurive t paluajtshme (Kompjuterizimi i SRPP dhe kryerja e procesit t skanimit, konvertimit, prmirsimit t t dhnave t regjistrimit) Ngritja e kapaciteteve administrative nprmjet trajnimeve t stafit t SRPP (Trajnimi i stafit pr procedurat dhe legjislacionin pr regjistrimin e pasurive t paluajtshme dhe punn me sistemin e kompjuterizuar t regjistrimit) Kryerja e investimeve pr rikonstruksionin, zgjerimin dhe pajisjen e ambienteve t puns s Zyrs Qendrore dhe Zyrave Vendore t Regjistrimit t Pasurive t Paluajtshme (Rikonstruksioni dhe zgjerimi i ambienteve te ZRPP dhe blerja e pajisjeve pr zyrat) Informimi i publikut pr funksionimin e SRPP dhe pr procedurat e regjistrimit t pasurive t paluajtshme (Prgatitja dhe zhvillimi i fushats pr informimin publik pr funksionimin e SRPP dhe pr regjistrimin fillestar t pasurive t paluajtshme) 68

Prfundimi i regjistrimit fillestar (Regjistrimi fillestar i 150 000 pasurive te paluajtshme) 3.2 Prioritetet afatmesme (2009-2010) Regjistrimi fillestar i pasurive t paluajtshme 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme (2009-2010) Ndryshimi i Ligjit nr. 7843 dat 13.07.1994 "Pr regjistrimin e pasurive t paluajtshme", n funksion t kalimit t ZRPP n institucion vetfinancues. Prgatitja e bazs ligjore mbshtetse n zbatim t ligjit t ri t regjistrimit t pasurive t paluajtshme n funksion t kalimit t ZRPP n insitutcion vetfinancues. 3.2.3 Aktivitetet zbatuese afatmesme (2009-2010) Prgatitja e Planit te Biznesit (Rishikimi dhe prgatitja e Planit t Biznesit dhe e strategjive n zbatim t tij pr transformimin e SRPP n institucion vetfinancues) Zbatimi i strategjis se IT nprmjet kompjuterizimit t sistemit t regjistrimit t pasurive t paluajtshme, digjitalizimit t t dhnave t regjistrimit t pasurive t paluajtshme (Kompjuterizimi i SRPP dhe kryerja e procesit t skanimit, konvertimit, prmirsimit t t dhnave t regjistrimit) Ngritja e kapaciteteve administrative nprmjet trajnimeve t stafit t SRPP (Trajnimi i stafit pr procedurat dhe legjislacionin pr regjistrimin e pasurive t paluajtshme dhe punn me sistemin e kompjuterizuar t regjistrimit) Kryerja e investimeve pr rikonstruksionin, zgjerimin dhe pajisjen e ambienteve t puns s Zyrs Qndrore dhe Zyrave Vendore t Regjistrimit t Pasurive t Paluajtshme (Rikonstruksioni dhe zgjerimi i ambienteve te ZRPP dhe blerja e pajisjeve pr zyrat) Informimi i publikut pr funksionimin e SRPP dhe pr procedurat e regjistrimit t pasurive t paluajtshme (Prgatitja dhe zhvillimi i fushats pr informimin publik pr funksionimin e SRPP dhe pr regjistrimin fillestar t pasurive t paluajtshme) Prfundimi i regjistrimit fillestar (Regjistrimi fillestar i 300 000 pasurive te paluajtshme) 3.3 Prioritetet afatgjata (2011-2012) Regjistrimi fillestar 3.3.2 Iniciativat ligjore afatgjata (2011-2012) Prgatitja e bazs ligjore mbshtetse n zbatim t ligjit t ri t regjistrimit t pasurive t paluajtshme n funksion t kalimit t ZRPP n insitutcion vetfinancues 3.3.3 Aktivitetet zbatuese afatgjata (2011-2012) Zbatimi i strategjis se IT nprmjet kompjuterizimit t sistemit t regjistrimit t pasurive t paluajtshme, digjitalizimit t t dhnave t regjistrimit t pasurive t paluajtshme (Kompjuterizimi i SRPP dhe kryerja e procesit t skanimit, konvertimit, prmirsimit t t dhnave t regjistrimit) Ngritja e kapaciteteve administrative nprmjet trajnimeve t stafit t SRPP (Trajnimi i stafit pr procedurat dhe legjislacionin pr regjistrimin e pasurive t paluajtshme dhe punn me sistemin e kompjuterizuar t regjistrimit)

69

Kryerja e investimeve pr rikonstruksionin, zgjerimin dhe pajisjen e ambienteve t puns s Zyrs Qendrore dhe Zyrave Vendore t Regjistrimit t Pasurive t Paluajtshme (Rikonstruksioni dhe zgjerimi i ambienteve te ZRPP dhe blerja e pajisjeve pr zyrat) Informimi i publikut pr funksionimin e SRPP dhe pr procedurat e regjistrimit t pasurive t paluajtshme (Prgatitja dhe zhvillimi i fushats pr informimin publik pr funksionimin e SRPP dhe pr regjistrimin fillestar t pasurive t paluajtshme) Prfundimi i regjistrimit fillestar (Regjistrimi fillestar I 500 000 pasurive te paluajtshme) Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t Zyrs s Regjistrimit t Pasurive t Paluajtshme INVESTIME NJSIA E GJENDJA MATJES AKTUALE VITET 2007

2008

2009

2010

1. Shtim persona personash 4. Trajnime (mij lek) (mij lek)

x X

x 11.791

x 15.715

X 18.658

X 13.753

Tabela 2 Ndihma e Huaj ne mbeshtetje te Regjistrimit Fillestar PROGRAMI/ TITULLI I AGJENCIA DONATORI ZBATUESE PROJEKTIT Mbeshtetje per sistemin e rregjistrimit te pasurive te EU CARDS 2005 paluajtshme Vazhdimi i mbeshtetejes per regjistrimin e pasurive te paluajtshme ne zonat EU CARDS 2006 bregdetare Sigurimi i Zotrimit dhe Regjistrimi i Banka t drejts s Botrore, pronesise mbi pasurite e Qeveria paluajtshme Suedeze,

INSTITUCIONI Ministria Drejtesise e

AFATI I AFATI I VLERA FILLIMIT PRFUNDIMIT

3 mln

ne proces

ne vazhdim

Ministria Drejtesise

1.9 mln

ne proces

ne vazhdim

Ministria Drejtesise

19.42 mln $

2007

2011

70

1.3.3

KTHIMI DHE KOMPENSIMI I PRONAVE

1 Objektivi politik Nj nga objektivat kryesore t qeveris sht prshpejtimi i proesit t kthimit dhe kompensimit t prons. Agjencia e Kthimit dhe Kompensimit t Prons, pr periudhn afatshkurtr 2007-2008, prve kthimit t pronave dhe prgjigjes s mjaft ankesave t subjekteve t shpronsuara, do t vazhdoj realizimin e Harts s Vlers s Prons (HVP) n t gjith Republiks. Rndsia e realizimit t HVP-s, qndron n faktin se kjo hart n vetvete prfaqson hapin vendimtar dhe prfundimtar pr mundsin e zgjidhjes s problematiks rreth pronsis. Kjo hart do t lehtsoj mjaft qeverin shqiptare pr t krijuar iden e fondeve q do t nevojitet pr kompensimin e subjekteve t shpronsuara, do t shrbej si pik referimi pr vlern e toks n raste kontratash, si dhe do t krijoj nj ide pr tregun e toks n Shqipri. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor Proesi i kthimit dhe kompesimit t prons rregullohet nprmjet ktyre akteve ligjore dhe nnligjore: Ligji nr. 9235, dat 27.05.2004 "Pr kthimin dhe kompensimin e pronave" i ndryshuar, prbn bazn ligjore n kt proes. Vendimi i Kuvendit nr.183, dat 28.04.2005 "Metodika e Vlersimit t prons s paluajtshme". Ky dokument sht nj domosdoshmri pr llogaritjen e vlers s pasuris s paluajtshme q n baz t ligjit nuk kthehet, por kompensohet. Vendim i Kuvendit nr.330, dat 13.05.2005 Pr sigurimin e t dhnave pr Pronat Publike e Private. Vendim i Kshillit te Ministrave nr 566 date 23.08.2006, Per organizimin dhe funksionimin e Agjencise se Kthimit dhe Kompensimit te Pronave Vendim i Kshillit te Ministrave nr 747 date 23.08.2006, Per proceduarat e mbledhjes, te prpunimit dhe administrimit te krkesave te subjekteve te shpronsuara gjate procesit te njohjes, kthimit dhe kompensimit te prones, mbi bazen e te cilave bhet trajtimi i krkesave t subjekteve t shpronsuara pr njohjen e s drejts s pronsis. Vendimi i Kshillit t Ministrave nr 758, dat 16.11.2006 Pr miratimin e procedurave t shprndarjes s fondit t kompensimit n t holla pr vitin 2006 mbi bazn e t cilit u shprnda fondi i akorduar pr vitin 2006. Vendimi i Kshillit t Ministrave nr 51, dat 07.02.2007 Pr miratimin e modeleve t vendimeve q lshohen nga AKKP. Vendimi i Kshillit t Ministrave nr 52, dat 07.02.2007 Pr prcaktimin e procedurave dhe afateve t komunikimit nprmjet AKKP-s dhe institucioneve shtetrore gjat procesit t njohjes, kthimit dhe kompensimit t pronave. Vendimi i Kshillit t Ministrave nr 257, dat 11.04.2007 Pr kriteret e proceduren e kompensimit fizik me troje shtetror, te subjekteve te shpreonesuara ne disa raste te veanta Urdhr i Drejtorit t Prgjithshm nr 251, dat 03.11.2006 Pr miratimin e formularve tip t vlefshm pr procesin e njohjes, kthimit dhe kompensimit t pronave. Urdhr i Drejtorit t Prgjithshm nr 51, dat 02.02.2007 pr miratimin e rregullores Pr organizimin dhe funksionimin e zyrave rajonale t kthimit dhe kompensimit t pronave n Qark. 71

Urdhr i Drejtorit t Prgjithshm nr 259, dat 20.06.2007 Pr organizimin dhe funksionimin e AKKP-s. 2.2 Kuadri institucional Zbatimi i angazhimeve q rrjedhin nga legjislacioni n fuqi n fushn e kthimit dhe kompesimit t prons sht nn prgjegjsin e ktyre institucioneve: a) Agjencia e Kthimit dhe Kompesimit t Pronave (AKKP), i cila ka pr detyr drejtimin e proesit t kthimit dhe kompensimit t pronave n Shqipri dhe sht nn varsin e Ministris s Drejtsis. Agjencia e Kthimit dhe Kompesimit t Pronave sht prgjegjs pr: (i) rregullimin e drejt, sipas kritereve t prcaktuara n nenin 41 t Kushtetuts, t shtjeve t s drejts s pronsis q kan lindur nga shpronsimet, shtetzimet ose konfiskimet; (ii) kthimin dhe, aty ku kthimi i prons sipas ktij ligji sht i pamundur, kompensimin e saj; si dhe (iii) proedurat pr realizimin e kthimit dhe kompensimit t pronave, si dhe organet administrative t ngarkuara pr realizimin e tyre.Struktura e AKKP-s, miratuar s fundmi me Urdhr t Kryeministrit nr 98, date 29.06.2007, Per miratimin e struktures dhe te organikes se AKKP, eshte me nje personel prej 150 vetesh, prej te cileve 50 vete ne zyren qendrore dhe 100 vete ne zyrat rajonale. b) 12 Zyrat Rajonale, t cilat jan nn varsin e AKKP. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra Bazuar n rekomandimet e Komisionit Evropian t dhna n Dokumentin e Partneritetit Evropian 2006, prioritet afatshkurtr (2007-2008) pr kthimin dhe kompesimin e prons sht: Zbatimi i legjislacionit ekzistues pr kthimin dhe kompensimin e pronave. 3.1.1 Aktivitet zbatuese afatshkurtra Pr t prshpejtuar proesin e kthimit dhe kompesimit t pronave, n periudhn afatshkurtr do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese nga Agjencia e Kthimit dhe Kompensimit t Pronave: Funksionimi i zyrave rajonale pr kthimin dhe kompensimin e pronave. Prfundimi i harts s vlers s prons s paluajtshme. Perfundimi I procesit t njohjes, kthimit brenda qershorit 2008, ndrsa I procesit te kompensimit n vitin 2014.

1.4 1.4.1

BASHKEPUNIMI RAJONAL DHE NDERKOMBETAR MARRVESHJET E TREGTIS S LIR

1 Objektivi politik Politikat tregtare q Shqipria po zbaton jan n prmbushje t detyrimeve q rrjedhin nga nenet 12 dhe 15 te MSA-s. Kto politika tashm jan ngritur n nj nivel rajonal duke patur si objektiv negocimin dhe nnshkrimin brenda Dhjetorit 2006 t marrveshjes s vetme t tregtis s Lir t quajtur CEFTA e Amenduar dhe Zgjeruar. Ky objektiv sht mbshtetur n vendimin politik q kan marr Kryeministrat e vendeve t Rajonit, Shqipris, Bullgaris, Kroacis, Maqedonis, Moldavis, Rumanis, Serbis, Malit t Zi, Bosnj dhe Hercegovins si dhe UNMIK Kosov, n Deklaratn e prbashkt t nnshkruar me 6 prill 72

2006 n Bukuresht, pr fillimin e negociatave dhe konkludimin brenda vitit 2006 t ksaj marrveshjeje t vetme, e cila do t krijoj nj zon rajonale t tregtis s lir. Kjo marrveshje Rajonale tashm prmban politikat tregtare pr produktet industriale, produktet bujqsore, rregullat e origjins, barrierat tarifore dhe jo-tarifore. Gjithashtu kjo Marrveshje bazohet n tekstin e Marrveshjes s Tregtis s Lir t Evrops Qendrore (CEFTA), por karakterizohet nga dispozita moderne, bashkkohore dhe t kompletuara, prcakton nj shkall m t lart liberalizimi t tregtis, si dhe sht e hapur dhe gjithprfshirse pr t gjitha palt n Rajon. Nj objektiv tjetr i qeveris ka qn negocimi dhe nnshkrimi brenda 5 vjetve nga hyrja n fuqi e marrveshjes s Tregtis s Lir me BE, i Marrveshjes s Tregtis s Lir me Turqin, i cili sht nj vend q aktualisht aplikon bashkim doganor me Bashkimin Evropian. Kto negociata u fokusuan n liberalizimin e mtejshm t tregtis bilaterale ndrmjet t dy vendeve, duke eliminuar barrierat tarifore dhe jo tarifore ndrmjet tyre n prputhje me parimet dhe kriteret e Nenit XXIV t GATT/OBT-s "Aplikimi Territorial Trafiku Kufitar Bashkimet Doganore dhe Zonat e Tregtis s Lir" si dhe dhnien e avantazheve reciproke n drejtim t trajtimit preferencial dhe trajtimit kombtar n tregtin e shrbimeve n prputhje me parimet dhe kriteret e Nenit V te GATS/OBT-s "Integrimi Ekonomik". 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor Ligjet q nuk transpozojn aktet komunitare dhe prputhshmria e tyre, aktet ligjore n fuqi; Ligj Nr. 8892, dat 14.05.2002, Pr ratifikimin e marrveshjes s tregtis s lir ndrmjet Qeveris Shqiptare dhe Qeveris Maqedonase, hyr n fuqi 14.06.2002. Ligj Nr. 8973, dat 21.11.2002, Pr ratifikimin e marrveshjes s tregtis s lir ndrmjet Republiks s Shqipris dhe Republiks s Kroacis, hyr n fuqi 04.01.2003. Ligj Nr. 9050, dat 17.04.2003, Pr ratifikimin e marrveshjes s tregtis s lir ndrmjet Republiks s Shqipris dhe Rumanis, hyr n fuqi 09.04.2003. Ligj Nr. 9077, dat 09.06.2003, Pr ratifikimin e marrveshjes s tregtis s lir ndrmjet Republiks s Shqipris dhe Republiks s Bullgaris, hyr n fuqi 15.07.2003. Ligj Nr. 9101, dat 10.07.2003, Pr ratifikimin e marrveshjes s tregtis s lir ndrmjet Republiks s Shqipris dhe Bosnj - Hercegovins, hyr n fuqi 14.08.2003. Ligj Nr. 9122, dat 29.07.2003, Pr ratifikimin e marrveshjes s tregtis s lir ndrmjet Republiks s Shqipris dhe Misionit t Administrats s Prkohshme t Kombeve t Bashkuara n Kosov (UNMIK), n emr t institucioneve t prkohshme vetqeverisse t Kosovs, hyr n fuqi 29.08.2003. Ligji Nr. 9195, dat 26.02.2004, Pr ratifikimin e marrveshjes s tregtis s lir ndrmjet Republiks s Shqipris dhe Unionit Serbi-Mal i Zi, hyr n fuqi 07.04.2004. Ligji Nr. 9196, dat 26.02.2004, Pr ratifikimin e marrveshjes s tregtis s lir ndrmjet Republiks s Shqipris dhe Republiks s Moldavis, hyr n fuqi 07.04.2004. Ligji Nr. 9696, dat 21.03.2007, Pr ratifikimin e Marrveshjes pr amendimin dhe aderimin n marrveshjen e tregtis s lir t Evrops Qendrore. Ligji Nr. 9733, date 14.05.2007, Pr ratifikimin e Marrveshjes s Tregtis s Lir ndrmjet Republiks s Shqipris dhe Turqis 2.2 Kuadri institucional ekzistues Zbatimi i angazhimeve q rrjedhin nga legjislacioni n fuqi pr zbatimin e Marrveshjes se vetme t Tregtis s Lir me vendet e Rajonit, sht nn prgjegjsin e ktyre institucioneve: a) Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks. b) Ministria e Financs dhe Ministria e Bujqsis, Ushqimit dhe Mbrojtjes s Konsumatorve. c) Gjith ministrit e linjs dhe institucionet e tjera qendrore. 3 Adresimi i prioriteteve 73

3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007 -2008) Bazuar n rekomandimet e Komisionit Evropian t dhna n Dokumentin e Partneritetit Evropian, dhe nga angazhimet q rrjedhin nga zbatimi i MSA-s, prioritetet afatshkurtra pr fushn e bashkpunimit rajonal jan: Neni 12 i MSA-s, paragrafi 3: "Shqipria do t rishikoj Marrveshjet dypalshe ekzistuese me t gjitha vendet prkatse, ose do t konkludoj marrveshje t reja, n mnyr q t siguroj q ato prputhen me parimet e Memorandumit t Mirkuptimit mbi Lehtsimin dhe Liberalizimin e Tregtis nnshkruar n Bruksel n 27 qershor 2001." Neni 15 i MSA-s: "Bashkpunimi me vendet kandidate pr aderim n BE" pika . T zbatohen t gjitha marrveshjet rajonale t tregtis s lir. 3.1.1 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra Pr realizimin e prioriteteve afatshkurtra, do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Analiza e t dhnave t import/eksportit t siguruara nga Drejtoria e Prgjithshme e Doganave, (ii) organizimi i Komitetit te Prbashkt me palt nnshkruese t MTL-ve, si CEFTA ashtu dhe me Turqin. 3.2 Prioritetet afatmesme (2009-2010) Bazuar n detyrimet q rrjedhin nga marrveshja e Stabilizim-Asociimit, prioritetet afatmesme jan: Negocimi dhe nnshkrimi brenda 5 vjetve nga hyrja n fuqi e marrveshjes s Tregtis s Lir me BE -n i Marrveshjes s Tregtis s Lir me Turqin. 3.2.1 Aktivitet zbatuese afatmesme Gjat periudhs 2007-2008, n prputhje me prioritetin afatmesm, do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese nga Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks: Monitorimi i implementimit t MTL-s Rajonale, CEFTA 2006 nprmjet: (i) analizs s t dhnave t import/eksportit t siguruara nga Drejtoria e Prgjithshme e Doganave, (ii) organizimit t Komiteteve t Prbashkta me palt nnshkruese t MTL (iii) organizimi i seminareve pr ndrgjegjsimin e biznesit (iv) konsultime me biznesin pr sqarimin e problemeve q mund t dalin gjat implementimit. (do vit) Monitorimi i implementimit t MTL-s Shqipri - Turqi nprmjet: (i) analizs s t dhnave t import/eksportit, t siguruara nga Drejtoria e Prgjithshme e Doganave, (ii) organizimit t Komitetit t Prbashkt Shqipri - Turqi (iii) organizimi i seminareve pr ndrgjegjsimin e biznesit (iv) konsultime me biznesin pr sqarimin e problemeve q mund t dalin gjat implementimit. (do vit).

1.4.2 ANTIDUMPING 1 Objektivi politik Objektivi kryesor n fushn anti-dumping n zbatim t detyrimeve qe rrjedhin nga nenet 24 dhe 25 t Marrveshjes s Ndrmjetme, si dhe nenet 37 dhe 38 t Marrveshjes s Stabilizim-Asociimit sht sigurimi i bazs s nevojshme ligjore dhe administrative n Shqipri, me synim aplikimin e masave anti dumping n mbrojtje t industris prodhuese vendase. Pr periudhn afatshkurtr synohet t bhet miratimi i pakets ligjore me dy projektligje t rndsishme pr masat mbrojtse n importe dhe pr masat antidumping dhe kundrbalancuese, t harmonizuara me ato evropiane n kt fush. Gjithashtu, objektiv kryesor sht krijimi i Komisionit t Vlersimit t Masave n Importe menjher pas miratimit t pakets ligjore. 74

2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Ligjet dhe aktet nnligjore, aktet komunitare q transpozohen si dhe shkalln e prputhshmris s tyre. 1. Ligji Nr. 8466, date 24.3.1999 "Pr Antidumping". Rregullorja e BE Nr. 384/96 Mbi mbrojtjen ndaj importeve te dumpuara nga vendet jo antare te Komunitetit Evropian. Marrveshja e Prgjithshme pr Tarifat dhe Tregtin 1994 - neni VI "Marrveshja per Antidumping". Shkalla e Prafrimit. E pjesshme.

2.2 Kuadri institucional ekzistues Zbatimi i angazhimeve q rrjedhin nga legjislacioni n fuqi n fushn e anti-dumping sht nn prgjegjsin e ktij institucioni: a) Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks, Sektori Antidumping, n Drejtorin e Mbikqyrjes s Tregut Drejtoria e Prgjithshme Rregullatore i cili ka nj staf prej 3 punonjsish: 1 prgjegjs sektori dhe 2 specialist. Misioni i ktij sektori sht mbrojtja e industris vendase n rastet kur dmtohet, krcnohet pr dmtim dhe pengohet nga praktika t pandershme t tregtis ndrkombtare nprmjet importeve t dumpuara ose t subvencionuara dhe nga importimi i nj produkti n sasi t mdha dhe n kushte t tilla q shkakton efektet e lartprmendura n industrin vendase. b) METE n kt fush bashkpunon me Ministrit e Linjs, Drejtorin e Prgjithshme te Doganave, Dhomn e Tregtis dhe Industris. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007 -2008) N zbatim t angazhimeve t marra n kuadr t Marrveshjes s Ndrmjetme, neni 24 -"Dumping dhe subvencionet dhe neni 25- ".Klauzola t prgjithshme pr masat mbrojtse", prioritetet afatshkurtra pr fushn e antidumping jan: Shqipria t ndrmarr veprime n mbrojtje t tregtis n prputhje me paragrafin 2 t nenit 24 dhe nenit 25. Zbatimi i nenit VI Marrveshja pr Antidumping i GATT 1994. Zbatimi i nenit XVI Marrveshja pr Subvencionet dhe Masat Kundrbalancuese i GATT. 1994. Zbatimi i nenit XIX Marrveshja pr Masat Mbrojtse I GATT 1994. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007 2008) N prputhje me prioritete afatshkurtra pr periudhn 2007-2008, pr realizimin e tyre, Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks do t ndrmarre iniciativat e mposhtme ligjore: Miratimi i pakets ligjore Pr parandalimin dhe Tregtin e Pandershme Ndrkombtare dhe Antidumpingun, e cila prmban: Projektligjin "Pr masat mbrojtse ne importe" te hartuar ne prputhje te plote me Rregulloren e BE-se Nr. 3285/94, Marrveshjen e Prgjithshme pr Tarifat dhe Tregtin 1994 (neni XIX) Projektligjin "Pr masat Antidumping dhe Kunderbalancuese" te hartuar ne prputhje te plote me Rregulloren e BE-se Nr. 384/96, Rregulloren e BE-se Nr. 2026/97, Marrveshjen e Prgjithshme pr Tarifat dhe Tregtin 1994 (neni VI, neni XVI). Miratimi i akteve nnligjore n kuadr t plotsimit t pakets ligjore: 75

Vendim pr krijimin e Komisionit pr Vlersimin e Masave ne Importe Vendim pr miratimin e: a - rregullore e funksionimit te Komisionit; b - njoftimi publik pr fillimin e hetimit c - njoftimi publik pr prfundimin e hetimit Rregullore e aplikimit dhe procedurave te masave mbrojtse 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007 -2008) Pr realizimin e prioriteteve afatshkurtra, do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Organizimi i seminarit kombtar mbi masat mbrojtse, masat antidumping dhe kundrbalancuese me qllim ndrgjegjsimin e komunitetit t biznesit. Ndrgjegjsimi i komunitetit t biznesit si kategoria e prekur direkt, pr ekzistencn e strukturave shtetrore prgjegjse pr aplikimin e ktyre instrumenteve rregullatore, si dhe kuadrin ligjor ekzistues dhe iniciativat ligjore pr fushn. Krijimi i Komisionit pr Vlersimin e Masave n Importe. Prgatitja e broshurave me qllim informimin dhe ndrgjegjsimin e t gjitha kategorive t interesuara. Ky aktivitet synon t informoj, shkurtimisht, mbi praktikat e tregtis s pandershme ndrkombtare dhe t sensibilizoj kategorit ndaj ktyre praktikave. 3.2 Prioritetet afatmesme (2009-2010) N zbatim t angazhimeve t marra n kuadr t Marrveshjes s Ndrmjetme, neni 24 -"Dumping dhe subvencionet dhe neni 25- "Klauzola t prgjithshme pr masat mbrojtse ", prioritetet afatshkurtra pr fushn e antidumping jan: Shqipria ndrmerr veprime n mbrojtje t tregtis n prputhje me paragrafin 2 t nenit 24 dhe nenit 25. Zbatimi i nenit VI Marrveshja pr Anti dumping i GATT 1994. Zbatimi i nenit XVI Marrveshja pr Subvencionet dhe Masat Kundrbalancuese i GATT 1994. Zbatimi i nenit XIX Marrveshja pr Masat Mbrojtse I GATT 1994.

1.4.3

POLITIKA E JASHTME DHE SIGURIA E PERBASHKET

1 Objektivi politik Marrdhniet e fqinjsis s mir dhe t bashkpunimit me vendet e rajonit, e veanrisht me ato t Ballkanit Perndimor, vazhdojn t jen nj nga prioritetet e politiks t jashtme t Shqipris, duke qen njkohsisht edhe nj nga krkesat kryesore t Marrveshjes s Stabilizimit-Asociimit me BE (nenet 1, 1115 te MSA-se). Shqipria i prmbahet orientimeve t Bashkimit Evropian pr nj rajon t stabilizuar dhe t sigurt ku vendin e konflikteve ndretnike e fetare ta zr bashkpunimi dy dhe shumpalsh mes t gjitha vendeve t rajonit duke qen t ndrgjegjshm se bashkpunimi rajonal sht parakusht pr integrimin evropian dhe euro-atlantik t ktyre vendeve. Filozofia e Qeveris Shqiptare n zhvillimin e marrdhnieve me fqinjt bazohet n tri parime themelore: transparenc, toleranc dhe dialog. Nga kjo pikpamje sht intensifikuar dialogu politik n nivel t lart me t gjitha vendet e rajonit si edhe sht zgjeruar baza juridike e bashkpunimit institucional dypalsh n mjaft fusha me interes t ndrsjellt. Jo vetm n planin dypalsh, por edhe n at shumpalsh Shqipria sht mjaft aktive. Republika e Shqipris sht antare e SEECP-s, t NEQ-it, Adriatik 3, nisma Adriatiko-Joniane etj dhe kt vit ka kryesin e dy prej tyre (NEQ, Adrioatiko-Joniane). Shprehje e interesit t Shqipris pr nj politik aktive 76

rajonale ishte dhe takimi i Ministrave t vendeve t Europs Juglindore n Tiran m dat 28 Prill 2006, ku u diskutuan probleme t bashkpunimit ekonomik dhe t integrimit euro-atlantik. Si dihet n kuadr t krijimit t nj zone t tregtis s lir n rajon, Shqipria ka nnshkruar marrveshje t tregtis s lir, nj pjes e mir e t cilave jan n zbatim, me t gjitha vendet e rajonit dhe prve ksaj qeveria Shqiptare dshiron, q sikurse pr mallrat, t lehtsohen deri n zhdukje graduale pengesat pr nj lvizje t lir dhe t sigurt t qytetarve t vendeve n hapsirn ballkanike. Shqipria i sht bashkuar Deklarats s Bukureshtit me 06 prill 2006 pr zgjerimin e zons s tregtis s lir (CEFTA) me t gjitha vendet e rajonit. Marrveshja prkatse pritet t nnshkruhet brenda vitit dhe do t zevendsoj rrjetin e marrveshjeve dypalshe t tregtis s lir mes vendeve t rajonit t Europs Juglindore, duke i dhn impuls t ri zhvillimit ekonomik dhe shkmbimeve tregtare si edhe prshpejtimit t integrimit t mtejshm t Ballkanit Perndimor n strukturat ekonomike t BE-s. Marrdheniet me vendet e rajonit Marrdhniet me Maqedonin kan njohur nj progres gjithnj n rritje n saj t nj dialogu politik t vazhdueshm n nivelet m t larta me autoritetet maqedone si edhe t qndrimeve konstruktive te qeverise Shqiptare ndaj disa zhvillimeve t caktuara t ndodhura n kt vend. Duke mbajtur t njjtin qndrim me at t komunitetit ndrkombtar, Shqipria ka prkrahur vazhdimisht zbatimin e plot t Marrveshjes s Ohrit, si nj proes ky jo vetm pr stabilitetin e Maqedonis, por edhe pr antarsimin e saj n Bashkimin Evropian. Gjat shkmbimit t vizitave politike t nivelit m t lart midis dy vendeve, t zhvilluara n mnyr intensive koht e fundit, sht rikonfirmuar vullneti i prbashkt politik pr thellimin e marrdhnieve t bashkpunimit dypalsh n t gjitha fushat si edhe t bashkpunimit n kuadr t projekteve t prbashkta ndrkufitare dhe rajonale n interes t mirqnies s popujve t dy vendeve dhe zhvillimit ekonomik e social t ktyre zonave. Nj kujdes i veant tregohet nga Qeveria Shqiptare pr zhvillimin normal t marrdhnieve me Unionin Serbi-Mal i Zi, pa paragjykime n t gjitha fushat me interes t ndrsjellt. N dialogun politik me autoritetet e Beogradit sht br kujdes q trajtimi i shtjes s Kosovs t mos bhet penges n zhvillimin e marrdhnieve dypalshe pavarsisht qndrimeve t ndryshme q t dy vendet kan lidhur me statusin e Kosovs. Qeveria Shqiptare mbshtetet n filozofin e nevojs s domosdoshme t dialogut si akti m civil q t jep mundsin t parashtrosh hapur qndrimet qofshin ato edhe t kundrta. sht pikrisht ky dialog politik i rivendosur pas m shum se 50 vjetsh q i hapi rrug vendosjes s nj bashkpunimi institucional n fusha t ndryshme dhe q do t zgjerohet m tej me prpjekjet e prbashkta t dy vendeve. Shqipria ka mbshtetur gjithashtu pa rezerva prfshirjen e Unionit Serbi-Mal i Zi n inisiativat e ndryshme rajonale dhe dshiron q edhe Beogradi t prfshihet sa m par n proceset integruese evropiane dhe euroatlantike. Ndrkoh marrdhniet me autoritetet e Malit t Zi vazhdojn t jen konstante dhe gjithnj n ngritje n saj edhe t mirkuptimit q ekziston mes ktyre autoriteteve dhe faktorit politik t pakics shqiptare n kt Republik. Shqipria prshendeti rezultatet e referendumit n Mal t Zi, lidhur me pavarsin e ksaj Republike nga Unioni, si nj shprehje e vullnetit t lire t ktij vendi pr t qen i pavarur. Qeveria shqiptare ka miratuar hapjen e nj Konsullate t Prgjithshme n Podgoric funksionimi i s cils pret miratimin nga autoritetet e ktij vendi. Nj vend t rndsishm n politikn rajonale t Shqiprise zn edhe marrdhniet me Kroacin dhe me Bosnj-Hercegovinn, me t cilat ndahen pothuaj t njjtat angazhime n kuadr t proceseve integruese n strukturat evropiane dhe ato euro-atlantike. Dialogu politik me kto vende sht konstant n t gjitha nivelet si n kuadr t marrdhnieve dypalshe ashtu edhe n kuadr t nismave t prbashkta t bashkpunimit shumpalsh si Karta e Adriatikut, SEECP, NEQ, SECI, etj. 77

Rndsi i kushtohet veanrisht marrdhnieve me Kroacin n t gjitha fushat duke dashur t prfitohet nga prvoja kroate n kalimin e shpejt t fazave t procesit t stabilizim-asociimit dhe pranimit si vend kandidat pr n Bashkimin Evropian. Shum efikas dhe intensive sht bashkpunimi tripalsh n nivel politik dhe ushtarak Shqipri-MaqedoniKroaci n kuadr t Karts Adriatik 3 SHBA pr prshpejtimin e integrimit t ktyre vendeve n NATO si edhe takimet periodike jozyrtare t ministrave t jashtm t 5 vendeve t Ballkanit Perndimor me ministrat e jashtm t vendeve antare t BE, t cilat mbajn kryesin e radhs s BE. Marrdhniet dhe shkmbimet politike me Italin gjat viteve t fundit marrdhniet kane njohur rritje jo vetm sasiore, por edhe cilsore. N vizitat dypalshe sht konfirmuar vazhdimisht partneriteti startegjik mes dy vendeve, duke u fokusuar jo vetm n marrdhniet dypalshe por edhe n iniciativa me karakter global dhe rajonal, duke realizuar kshtu mbshtetjen pa rezerva t qeveris dhe parlamentit italian n integrimin e Shqipris n BE dhe NATO. N kt kuadr edhe vizitat periodike t antarve t qeverive dhe t personaliteve t dy vndeve demostrojn, se bashkpunimi ndrmjet vendeve sht intensiv, shumdimensional dhe shumplansh dhe realizohet jo vetm n nivel qndror por dhe n at lokal. Duke prfituar nga programet rajonale te fqinjsise t BE, si dhe nga autonomia q rajonet italiane gzojn nga ligji i decentralizimit, sht nxitur nj dimension i ri dhe efikas n bashkpunimin n nivel lokal duke br t mundur nnshkrimin e disa Protokolleve Bashkpunimi mes Qarqeve Shqiptare dhe Rajoneve Italiane. Marrdhniet me Greqin kan njohur progresivisht zhvillime pozitive dhe niveli aktual i tyre sht shum i mir. Me Greqin sht zhvilluar nj bashkpunim i ngusht n kuadrin dypalsh, rajonal, europian dhe ndrkombtar pr ruajtjen dhe forcimin e stabilitetit, paqes e progresit n Europn Juglindore. Shqipria e angazhuar n proesin e integrimit n BE dhe NATO, mbshtetet tek Greqia fqinje si antare e ktyre dy organizmave. Partneriteti i arritur n nivelin aktual t marrdhenieve shqiptaro-greke sht nj realitet q vlersohet nga qeverit e t dy vendeve dhe nga faktori ndrkombtar. Ky afrim dypalsh ka efektet e veta pozitive n nivelin e bashkpunimit rajonal dhe n mnyr t veant n proeset integruese t vendit ku mirkuptimi dhe mbshtetja greke nuk ka munguar. Marrdhniet me Turqin, t konsideruara tepr miqsore dhe t shklqyera nga autoritetet m t larta t t dy shteteve dhe qeverive zhvillohen dhe konsolidohen nprmjet shkmbimit t rregullt t vizitave zyrtare dypalshe midis kryetarve t shteteve dhe qeverive si edhe ministrave homolog t t dy vendeve. Veanrisht intensive jan marrdhniet e bashkpunimit n fushn e mbrojtjes, ku Turqia sht nj nga donatort kryesor pr forcat shqiptare t armatosura. Turqia gjithashtu mbshtet pa rezerva antarsimin e Shqipris n NATO. Me Turqin ekziston dhe zhvillohet nj bashkpunim i frytshm institucional n t gjitha fushat prfshir ato t rendit publik, t shrbimeve inteligjente, t drejtsis, t shndetsis, t arsimit, shkencave, kulturs, transporteve, turizmit, etj. Marrdhniet politike me Rumanin jan tradicionalisht t mira dhe vitet e fundit kan prjetuar zhvillime t rndsishme konkrete shoqruar me shkmbime t nivelit t lart. Shqipria sht e interesuar t bashkpunoj me Rumanin pr shkmbim prvoje prsa i prket strategjis dhe logjistiks rumune n negociatat me BE dhe NATO si dhe pr mbshtetjen dhe lobingun e pales rumune, tashm si vend anetar i NATO-s. Bashkpunimi mes dy vendeve ka qn intensiv dhe n kuadr t nismave rajonale dhe organizatave ndrkombtare. Marrdhniet politike me Bullgarin ndrmjet dy vendeve tradicionalisht t mira jan zhvilluar s fundi nprmjet intensifikimit t dialogut politik, vizitave t nivelit t lart. N marrdhniet dypalshe vend t rndsishm ka dhe bashkpunimi n fushn e transporteve dhe komunikacionit, bujqsis, energjis elektrike, t arsimit dhe kulturs. Shqipria sht e interesuar pr realizimin e projekteve t prbashkta si t naftsjellsit Burgas-Vlore, Koridorit VIII, linjs hekurudhore dhe ndrtimit t linjs s tensionit t lart 400 k ndrmjet Shqipris, Bullgaris dhe Maqedonis. Bashkpunimi me Bullgarin n kuadr t proceseve integruese, pr shkmbim prvoje n negociatat me BE dhe NATO si dhe pr mbshtetjen e lobingun e pals bullgare, tashm si vend antar i NATO-s mbetet nj nga prioritet e bashkpunimit 78

dypalsh. Bashkpunimi mes dy vendeve ka qn intensiv dhe n kuadr t nismave rajonale dhe organizatave ndrkombtare. Qndrimi i Shqipris ndaj shtjes s Kosovs Qeveria shqiptare ndjek dhe sht mjaft e ndjeshme ndaj zhvillimeve dhe proeseve politike n Kosov dhe sht e bindur se lidershipi kosovar po tregon urtsi, unitet dhe konsensus n menaxhimin e situats n kto momente t rndsishme historike q po kalon Kosova. Qeveria shqiptare prshndet zhvillimin e raundeve t bisedimeve dypalshe n Vjen, duke inkurajuar palt pjesmarrse, t vazhdojn n mnyr konstruktive dialogun mes tyre. Ajo q krkohet aktualisht nga t gjitha palt sht prqasja realiste. Qeveria Shqiptare i krkon autoriteteve t Beogradit q t nxis serbt e Kosovs pr tu prfshir ne institucionet e saj. Shqipria vlerson faktin q Kosova po avancon n prmbushjen e standarteve, pr krijimin e nj Kosove demokratike, t lir dhe multietnike, si edhe burim stabiliteti n rajon. Qndrimi i qeveris Shqiptare pr Kosovn sht i qart. Mbshteten prpjekjet e Komunitetit Ndrkombtar, Kshillit t Sigurimit, Grupit t Kontaktit dhe misionin e t drguarit special t Sekretarit t Prgjithshm t OKB-s, pr gjetjen e nj zgjidhjeje, q mbi t gjitha merr parasysh vullnetin e popullit t Kosovs. Mbshteten gjithashtu parimet baz, mbi t cilat mbshtetet kjo zgjidhje: jo kthim n situatn para vitit 1999, jo ndarje dhe as bashkim me nj vend apo pjes t nj vendi tjetr. Shqipria sht pr respektimin e kufinjve ndrkombtar prfshir ata t Kosovs, sipas kushtetuts s vitit 1974.Nj Kosov e pavarur dhe demokratike, e orientuar drejt integrimit euro-atlantik do t jet nj faktor paqeje dhe stabiliteti n rajon. Marrdhniet shumpalshe rajonale N kuadrin e marrdhnieve shumpalshe Shqipria mban Presidencat e rradhs s Nisms s Evrops Qndrore dhe Nisms Adriatiko-Joniane. Q nga janari i ktij viti Shqipria organizon takime n kuadrin e ktyre nismave q variojn nga takimet e Drejtorve Politik t vendeve antare dhe pjesmarrse deri tek takimet e nivelit t lart me prfaqsim kryetar shtetesh ose qeverish. Siguria e Prbashkt Asociimi i qndrimeve t Shqipris me ato t BE -s, si pasoj e drejtprdrejt e Samitit t Selanikut, forcuan renditjen e prioriteteve pr shtjet e politiks s jashtme dhe t siguris, duke i sjell ato m pran sfers politike t BE-s. Kontributin e saj n politikn e jashtme pr shtjen e paqes dhe t siguris Shqipria e jep prmes pjesmarrjes aktive n organizatat e ndryshme ndrkombtare dhe rajonale. Pjesmarrja n organizatat ndrkombtare Organizata e Kombeve te Bashkuara Shqipria zbaton t gjitha detyrimet q rrjedhin nga rezolutat e Kshillit t Sigurimit si dhe nga Konventat ndrkombtare t miratuara n kuadrin e Kombeve t Bashkuara. Shqipria mban lidhje dhe bashkpunon me organizata dhe agjensite e specializuara t Kombeve t Bashkuara. Duke respektuar Kartn e OKB-s si dhe Rezolutat e miratuara nga Kshilli i Sigurimit dhe Asambleja e Prgjithshme, Shqipria ka kontribuar fuqimisht n zgjidhjen paqesore te krizs n Ballkan gjat viteve 90 e n vazhdim. Politika e saj e jashtme ka inkurajuar krijimin e nj klime favorizuese t fqinjsis s mir duke nxitur zhvillimet politike paqsore, mjedisin e siguris rajonale dhe zhvillimet ekonomike e sociale. Shqipria kontribuon n aksionet e Kombeve t Bashkuara n zonat e pasigurta ndrkombtare. Ajo merr pjes n operacionet paqruajtese ndrkombtare n Bosnje-Hercegovin dhe Gjeorgji. Shqiperia sht 79

kontribuese aktive n luftn kundr terrorizmit ndrkombtar dhe merr pjes me trupa n Afganistan dhe Irak. Shqipria zbaton me rigorozitet sistemin e sanksioneve t vendosura nga Kombet e Bashkuara. N vitin 2004, Shqipria u b pr her t par antare e Kshillit Ekonomik e Social t OKB pr periudhn 20052007. Duke u br antare e ECOSOC Shqipria synon t kontribuoj drejtprsdrejti n zhvillimet ndrkombtare globale dhe rajonale q lidhen me zhvillimin ekonomik e social dhe mbrojtjen e respektimin e t drejtave t njeriut. Kshilli i Evrops Shqipria sht antare e Kshillit t Evrops, q prej 13 korrikut t vitit 1995. Shqipria ka ratifikuar Konventn Evropiane pr t Drejtat e Njeriut duke njohur n t njjtn koh juridiksionin e Gjykats Europiane t t Drejtave t Njeriut. Shqipria ka ratifikuar dhe nnshkruar 51 konventa ndrkombtare q prqendrohen n fushat e ruajtjes s paqes, lufts kundr korrupsionit dhe krimit t organizuar. N qershor 2003 u nnshkrua n Strasburg, Memorandumi i Mirkuptimit midis Qeveris s Republiks s Shqipris dhe KE-s. OSBE Bashkpunimi i Shqipris me Pranin e OSBE-s n Shqipri synon n rritjen e efikasitetit t aktivitetit t Pranis dhe fokusimin e asistencs s saj n funksion t thellimit t proceseve demokratike dhe forcimit t institucioneve n Shqipri. Zbatimi i efektshem i mandatit t Pranis, duke iu prshtatur zhvillimeve dhe progresit t arritur n vend me projekte sa m konkrete, rezultative dhe praktike, n mnyre t veant, prfundimi i pakets s plot zgjedhore dhe i asaj t drejtsis, prbn nj asistenc t vyer dhe nj vler t shtuar t Pranis s OSBE n Shqipri. Kontrolli i armve Pr sa i prket antarsimit n traktatet dhe konventat ndrkombter mbi mosprhapjen e armve t shkatrrimit n mas dhe konvencionale, Shqipria ka aderuar n nj sr aktesh ndrkombtare, t cilt luajn nj rol t rndsishm n ruajtjen e paqes dhe siguris s prbashkt. Kontributi i Shqipris n luftn kundr terrorizmit Kontributi reflektohet n rradhitjen dhe pjesmarjen aktive t Shqipris n rradht e vendeve t aleancs kundr terrorizmit, me pjesmarjen me trupa ushtarake n disa vende prkrah atyre t SHBA-s dhe vendeve t tjera aleate n kt fush si dhe n aderimin n nj sr konventash kundr akteve t terrorizmit, t OKB-s dhe t Kshillit t Europs. Politika Europiane e Siguris dhe Mbrojtjes (ESDP) Shqipria ndjek zhvillimin e ESDP-s n kuadrin e Politiks s Prbashkt t Jashtme dhe t Siguris (CFSP) dhe po prgatitet pr pjesmarrjen graduale n ESDP, duke marr prsipr t gjitha detyrimet e pjesmarrjes n t dhe duke kontribuar n zhvillimin e mtejshm t saj. Pr sa i prket aspektit ushtarak, Shqipria sht duke kryer nj reform t thell t sistemit t saj t mbrojtjes, e cila konsiston n konsolidimin e strukturs s re organizative t Forcave t Armatosura, reformn legjislative, si dhe zbatimin e Tabelave t Organizimit dhe Pajisjeve, t cilat shenojn nj hap prpara drejt afrimit me strukturat ushtarake t vendeve t NATO-s. Gjat ksaj periudhe sht shtuar pjesmarrja me trupa n operacionet paqeruajtse, si tregues i angazhimit te Shqipris pr rritjen e siguris dhe stabilitetit rajonal e global. 80

Gjat vitit 2005, nga 23 fusha bashkpunimi me NATO-n, Forcat e Armatosura (FA) kan marr pjes n 19 prej tyre, q prfshijn rreth 100 aktivitete n kuadrin e Planit Individual t Partneritetit (IPP), nga te cilat 7 strvitje t prbashkta. FA vazhdojn t marrin pjes n operacionin ALTHEA t BE-s n BosnjHercegovin. Ato gjithashtu, jan t pranishme ne Afganistan n kuadrin e misionit ISAF. Pjesmarrja e Forcave t Armatosura n Partneritetin pr Paqe me NATO-n prbn drejtimin themelor t rritjes s operacionalitetit me Aleancen dhe prgatitjes pr antarsim ne NATO. Zbatimi i programeve t partneritetit si: IPP dhe PARP prbjn nj orientim t rndsishm n transformimin e Forcave t Armatosura sipas standardeve t NATO-s.

81

1.4.4 MINIMI 1 Objektivi politik Qeveria Shqiptare, n prputhje dhe me detyrimet q rrjedhin nga antarsimi n Konventat Ndrkombtare n kt fush, ka hartuar Programin e Veprimit ndaj Minave, me qllim pastrimin e t gjitha zonave t identifikuara si t ndotura me mina dhe municione t paplasura. Nj ndr objektivat parsore t ktij programi sht krijimi i kapaciteteve kombtare pr pastrimin e zonave t minuara. Synimi kryesor n kt drejtim sht pastrimi i zonave t minuara dhe m pas dorzimi i tyre, si zona t sigurta, komuniteteve. Qeveria Shqiptare do t vazhdoj edhe n t ardhmen me zbatimin e programeve konkrete n kt fush duke bashkpunuar ngushtsisht me partenert ndrkombtar, t cilt kan asistuar pr operacionet e minimit. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor Ligjet parsore n fushn minimit jan: Ligji nr.8547, dat 11.11.1999 Pr ratifikimin e konvents Pr ndalimin e prdorimit, t magazinimit, t prodhimit dhe t transferimit t minave kundr personit (mkp) dhe pr shkatrrimin e tyre.; Ligji nr.8928, dat 25.07.2002 Pr aderimin e Republiks s Shqipris n Konventn Pr ndalimin dhe kufizimin e prdorimit t armve, t quajtura konvencionale, t cilat mund t shkaktojn dmtime t mdha me pasoja pa dallim, Gjenev, 10 Tetor 1980 dhe n protokollit shtes t saj; Ligji 9515 date 18.4.2006 pr zbatimin e Konvents Pr ndalimin e prdorimit te prodhimit dhe te transferimit te minave kundr personit dhe te shkatrrimit te tyre. VKM nr.269, dat 25.5.2000, Pr ndalimin e prdorimit, magazinimit, prodhimit e t transferimit t minave kundr personit dhe shkatrrimit t tyre; VKM nr.617, dat 04.12.2002 "Pr heqjen nga inventari t municioneve t paqndrueshme, t vjetra , t rrezikshme. VKM Nr 138, date 14.03.2007, Per proceduren e trajtimit te armeve,teknikes dhe pajisjeve te forcave te armatosura, te hequra nga armatimi dhe prdorimi 2.2 Kuadri institucional Pr zbatimin e detyrimeve q rrjedhin nga legjislacioni n fuqi n fushn e minimit jan prgjegjse kto institucione: a) Autoriteti kombtar per cminimin eshte Ministri i Mbrojtjes i prcaktuar sipa ligjit 9515 date 18.4.2006 Pr zbatimin e Konvents Pr ndalimin e prdorimit te prodhimit dhe te transferimit te minave kundr personit dhe te shkatrrimit te tyre. b) Komiteti i Veprimit ndaj Minave, i krijuar n Tetor 1999, i cili ka pr detyre hartimin e politikave pr minimin si dhe prgjegjsin pr prdorimin e fondeve dhe t asistencs. Ky komitet drejtohet nga zv/.Ministri i Mbrojtjes dhe ka n prbrje t tij prfaqsues nga disa ministri. c) Zyra Ekzekutive e Veprimit ndaj Minave (AMAE), nn drejtimin e Komitetit t Veprimit ndaj Minave, e cila ka pr detyr koordinimin e monitorimin e aktiviteteve dhe veprimeve si: minimi, asistenca ndaj t dmtuarve nga minat dhe ndrgjegjsimi i popullsis pr rrezikun e minave. d) Gjithashtu n kuadr t Programit t Veprimit ndaj Minave, Qeveria Shqiptare bashkpunon me kta Partner t huaj: UNDP, Shrbimi i Kombeve t Bashkuara pr Veprimin ndaj Minave (UNMAS), Komisioni Evropian, Ndihma e Kishs Daneze (Danish Church Aid), Fondit Ndrkombtar i Besimit (Slloveni), Qendra Ndrkombtare Gjenevs pr minimin Humanitar, Departamenti i Shtetit t SHBA -s dhe Qendrat e Rajonit Jug-Lindor pr Veprimin ndaj Minave.

82

3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra Prioritet i prcaktuar pr Qeverin Shqiptare pr periudhn 2007 2008 sht: Prfundimi i procesit t minimit. Prvijimi i procesit te minimit ne kufirin verior te kontaminuar gjate konfliktit ne Kosove ne ato zona te mbetura te pacminuara 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra

Hartimi i Memorandumit te Mirekuptimit midis Ministrise se Mbrojtjes dhe PNUD, mbi bashkpunimin ne fushen e cminimit ne Republiken e Shqiperise 3.1.1 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra Ne kuadr te prfundimit te procesit te minimit do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Asgjsim industrial i municioneve nga uzinat Asgjsim municionesh me plasje nga AEM Aktivitetet zbatuese t prcaktuara pr periudhn afatshkurtr, do ta shtrijn afatin e realizimit t plot edhe n periudhn afatmesme.

83

KRITERI EKONOMIK

2.1 STABILITETI MAKROEKONOMIK Ekonomia shqiptare gjat vitit 2006, u karakterizua nga nj qndrueshmri e prgjithshme makroekonomike, e shprehur kryesisht n sigurimin e ritmeve relativisht t larta t rritjes ekonomike, mbajtjen e inflacionit n nivele t ulta e nn kontroll, qndrueshmri t monedhs kombtare, performanc t mir t treguesve t tregtis s jashtme, si dhe kreditim n rritje pr ekonomin. Vlera mesatare e rritjes ekonomike gjat tre viteve t fundit, 2004-2006, vlersohet n rreth 5.6%. Rritja reale e Produktit t Brendshm Bruto, gjat vitit 2006 vlersohet n rreth 5 %, rrjedhoj kjo kryesisht e problemeve t shfaqura n furnizimin me energji elektrike gjat fund vitit 2005 dhe 2006. Rritja ekonomike vazhdon ende t udhhiqet kryesisht nga krkesa e brendshme, e cila sht mbshtetur nga nj rritje e shpejt e kreditimit t ekonomis. Treguesit kryesor t ekonomis n vite paraqiten n tabeln e mposhtme: Disa tregues t ekonomis n vite. 2000 Rritja reale e PBB-s (n %) 1 7.7 2001 6.5 588,70 0 4,102 1329 1065 14.6 3.5 -7.9 66.8 25.8 41.0 -6.1 143.5 128.5 2002 4.7 624,70 0 4,459.0 1,438.4 921 15.8 1.7 -6.6 65.3 23.5 41.8 -10.0 140.1 132.4 2003 6.0 682,70 0 5,600.5 1,806.6 928 15.0 3.3 -4.5 61.7 20.6 41.1 -7.9 121.9 137.5 2004 6.0 766,10 0 7,452.3 2,328.9 917 14.6 2.2 -5.1 56.6 18 38.6 -4.8 102.8 127.7 2005 5.5 836,600 8,382.8 2,619.6 932 14.2 2.0 -3.6 56.7 17.5 39.2 -7.3 99.8 124.2 2006 * 5.0 896,3 00 9,136 .6 2,855 .2 934 13.8 2.5 -3.1 55.9 17.2 38.7 -7.6 98.1 123. 1

PBB (me mime korente, n milion 530,90 lek 2 ) 0 PBB (me mime korente, n milion 3,694 usd) 3 PBB (n usd pr frym) Numri i t punsuarve (n mij) 4 Prqindja e papunsis Prqindja e inflacionit (v/v) 1086 1068 16.9 4.2

Deficiti i buxhetit (me grantet, n % t -8.2 PBB-s) Borxhi publik (n % t PBB-s) Borxhi i jashtm (n % t PBB-s) 5 Borxhi i brendshm (n % t PBB-s) Llogaria korente (n % t PBB-s) Kursi mesatar i kmbimit, lek/usd Kursi mesatar i kmbimit, lek/euro 71.3 29.4 41.9 -7.0 143.7 132.6

Burimi: INSTAT, Ministria e Financave, vlersime t FMN-s dhe Banka e Shqipris. * Vlersime paraprake.

T dhnat pr PBB-n dhe rritjen reale t saj pr vitet 1999-2000 jan t INSTAT-it. Pr pjesn tjetr t dhnat jan vlersime t Ministris s Financave, t FMN-s dhe t dhna t Banks s Shqipris. 2 Tabela sht ndrtuar duke u bazuar n PBB-n nominale t rishikuar. 3 PBB nominale, e konvertuar me kursin mesatar t periudhs. 4 T dhnat e t punsuarve dhe e prqindjes s papunsis pr vitin 2006, i prkasin shtatorit, sipas INSTAT. 5 Borxhi qeveritar, duke prfshir borxhin e garantuar nga qeveria.

84

EKZISTENCA E NJ EKONOMIE TREGU FUNKSIONALE Arritja e stabilitetit makroekononik, prfshir nj nivel t prshtatshm t stabilitetit t mimeve si dhe nivele t qndrueshme t financave publike dhe t llogarive t sektorit t jashtm. Prodhimi i brendshm bruto: Sipas t dhnave t disponueshme, PBB-ja n terma reale u rrit me rreth 5.0 pr qind n vitin 2006, krahasuar me 5.5 pr qind n vitin 2005. T dhnat nga INSTAT tregojn se rritja ekonomike sht mbshtetur kryesisht nga sektort e ndrtimit, t tregtis dhe shrbimeve dhe t industris. Informacioni statistikor lidhur me ecurin e sektorve t ekonomis sht i mbshtetur kryesisht tek vllimi i shitjeve, t cilat gjat vitit 2006 ishin rreth 16 pr qind m t larta sesa n vitin 2005. Shitjet n sektorin e ndrtimit vlersohen t jen rritur me 21 pr qind gjat vitit 2006. Aktiviteti i ndrtimit sht kthyer n nj nga shtyllat kryesore t ekonomis shqiptare n vitet e fundit, si pr shkak t peshs n prodhimin e prgjithshm, ashtu edhe pr shkak t ritmeve t larta t rritjes, t evidentuara n kt sektor. Ndrkoh, ecuria e treguesve t lejeve t ndrtimit t miratuara pr ndrtesa t reja gjat vitit 2006, dshmon se krkesa pr ndrtime ka mbetur n nivele t njjta me at t viteve t kaluara. Sektori i shrbimeve, n t cilin vendin kryesor e z dega e tregtis, mbetet nj nga sektort m dinamik t ekonomis shqiptare. Vlera e shitjeve t tregtis, hoteleve dhe restoranteve sht rritur me rreth 14 pr qind krahasuar me nj vit m par. Sektori i telekomunikacionit ka shnuar nj rritje t konsiderueshme prej 12 pr qind, ndrkoh q sektori i transportit, ndryshe nga vitet e tjera, ka realizuar nj vllim vjetor shitjesh rreth 5 pr qind m t ult sesa ai i vitit 2005. Shrbimet e tjera kan realizuar nj vllim shitjesh rreth 30 pr qind m t lart se ai i vitit t kaluar. N kt rritje ka ndikuar kryesisht rritja e shpejt e shitjeve t shrbimeve financiare, atyre n pasuri t patundshme dhe shrbimeve sociale. Sektori i tregtis dhe i shrbimeve pritet q t mbeten kontribuesit kryesor n rritjen ekonomike t vitit 2007. Gjat vitit 2006 u evidentua prirje rritse n ritmet vjetore t vllimit t shitjeve edhe n sektorin e industris 17 pr qind krahasuar me nj vit m par. N rritjen e shitjeve t industris n prgjithsi, prej disa vitesh tashm, nj kontribut t rndsishm vazhdon t jap nndega e industris prpunuese, ndrsa industria nxjerrse vijon t ruaje nj pesh t vogl si rrjedhoj e mungess s investimeve t brendshme dhe t huaja. Ecuria e importeve t lndve t para sugjeron se sektori i industris prpunuese do t vazhdoj t zhvillohet me ritme pozitive edhe gjat vitit 2007. Tremujori i fundit i vitit 2006 u karakterizua nga rishfaqja e krizs energjetike, e cila ngadalsoi ose pengoi aktivitetin ekonomik n shum ndrmarrje (pesha e konsumit jofamiljar z 25 pr qind t konsumit t prgjithshm t energjis elektrike). Mungesa e kapaciteteve t reja prodhuese, humbjet e larta teknike, kushtet jo t favorshme t motit dhe parregullsit n pagesn e energjis s konsumuar, kan gjeneruar nj sr problemesh t akumuluara gjat viteve dhe kan uar n kufizime t ndjeshme n furnizimin me energji elektrike. Kufizimet n energjin elektrike kan vazhduar dhe n tremujorin e par t vitit 2007. N krahasim me tremujorin e par t vitit 2006 prodhimi i energjis u prgjysmua duke vn n vshtirsi t mdha furnizimin me energji elektrike t operatorve t ndryshm n ekonomi. Rnia e theksuar e prodhimit t brendshm t energjis u kompensua nga rritja e ndjeshme e importit t energjis. Pr tremujorin e par t vitit, sasia e energjis s importuar ishte rreth 4 her m e madhe sesa ajo e energjis s prodhuar. T dhnat mbi prodhimin bujqsor jan periferike. Vlersohet se ai sht rritur n mnyr modeste n vitin 2006 dhe sht prqendruar n gjysmn e dyt t vitit. Shkalla e ult e mekanizimit t proceseve bujqsore si edhe niveli i lart i copzimit t siprfaqeve t fermave, vlersohen nga ekspertt e bujqsis si pengesat kryesore n zhvillimin e degs s bujqsis. N baz t projeksioneve pr nndegn e agroindustris, rritja e sektorit bujqsor gjat vitit 2007 parashikohet t jet m e ult sesa ajo e vitit 2006. Inflacioni: Inflacioni i mimeve t mallrave t konsumit gjat vitit 2006 sht luhatur n pjesn m t madhe midis kufijve t intervalit 2 - 3 pr qind, duke qen afr objektivit prej 3 pr qind t Banks s Shqipris dhe brenda intervalit t tolerancs s saj. Viti u mbyll me nj norm vjetore t inflacionit prej 2.5 pr qind. Kjo vler ishte pran inflacionit mesatar vjetor prej 2.4 pr qind, duke qen e njjt me at t vitit 85

2005. Presionet inflacioniste kan ardhur n rritje, gjat vitit 2006. Norma mesatare e inflacionit vjetor u ngjit n 2.7 pr qind gjat gjashtmujorit t dyt t vitit, nga 2.0 pr qind q ishte n gjysmn e par t vitit. Peshn m t madhe n formimin e inflacionit e ka dhn grupi Qira, uj, lnd, djegse dhe energji, i cili i ka kontribuar mesatarisht me 1.4 pik prqindjeje, n do muaj t vitit. Efekti m i madh i rritjes s mimit t ktij grupi sht regjistruar n gjysmn e dyt t vitit, duke reflektuar rritjen e mimit t energjis elektrike pr konsumatort me 13.7 pr qind n muajin gusht. Ky grup ka reflektuar edhe rritjen/uljen e mimit t nafts n tregun ndrkombtar. Ndikimi i kursit t kmbimit lek/usd n prcjelljen e mimit t huaj n mimin vendas, gjat vitit 2006, ka qen pothuajse i pandjeshm. Inflacioni i grupit t mallrave ushqimor ka kontribuar me rreth 0.4 pik prqindjeje n normn e prgjithshme t inflacionit, por kontributi nuk ka qen i njtrajtshm prgjat gjith muajve t vitit. Ky grup shnoi vlera t larta inflacioni, gjat pjess m t madhe t gjashtmujorit t par, nn ndikimin e kufizimeve t oferts s prodhimit bujqsor. Gjat pjess s dyt t vitit, rnia e mimeve t ushqimeve ka kundrbalancuar rritjen e mimit t energjis dhe efektin e rritjes s takss s akcizs pr disa mallra.N fund t tremujorit t par 2007, norma vjetore e inflacionit regjistroi vlern 2.7 pr qind (norma vjetore mesatare pr tremujorin rezultoi 2.8 pr qind). Shifrat e inflacionit jan pran objektivit 3.0 pr qind t Banks se Shqipris, por vihet re se presionet inflacioniste n ekonomi n tremujorin e par t vitit 2007, kan qen m t shprehura se ato t nj viti m par. Kjo ka ardhur si rezultat i presioneve t shtuara nga ana e faktorve t oferts me origjin jasht ekonomis s vendit. M konkretisht, prania e prirjes rritse t mimeve t importit, intensifikimi i ritmeve nnmuese t monedhs vendase ndaj asaj evropiane si edhe luhatshmria e lart e pasiguria n mimin e nafts n tregun ndrkombtar kan rritur peshn e ndikimit t ktyre faktorve mbi inflacionin. Pr vitin 2007, Banka e Shqipris do t synoj t ruaj normn vjetore t inflacionit rreth nivelit 3 pr qind +/-1 pr qind. Parashikimet mbshtetur n modelet e stafit t saj, tregojn se norma vjetore e inflacionit do t luhatet rreth ktij intervali. Kursi i kmbimit: Gjat vitit 2006, leku vazhdoi t forcohej ndaj dy monedhave kryesore euro dhe dollar amerikan, ndonse n ritme m t ulta se n dy vitet e kaluara. N terma vjetor nominal efektiv, leku sht mbimuar mesatarisht me 1.1 pr qind nga 2.8 pr qind n vitin 2005. N tremujorin e par, leku ka treguar nj prirje nnmuese ndaj euros. Kursi i kmbimit euro/lek sht luhatur n intervalin 123.60126.60. Nj sjellje e till ka ndikuar n shtrenjtimin e mtejshm t importeve duke qen se pjesa m e madhe e tyre sigurohen nga vendet partnere antare t Bashkimit Evropian. Leku ka vazhduar t mbimohet kundrejt dollarit amerikan duke u tregtuar n kufijt 93.20-95.00 lek/usd. Politika monetare: Objektivi kryesor i politikes monetare sht arritja dhe ruajtja e stabilitetit t mimeve. Banka e Shqipris, e cila sht prgjegjse pr politikn monetare dhe at t kmbimit valutor, sht angazhuar n ruajtjen e inflacionit vjetor rreth vlers 3.0 pr qind (pavarsisht se ajo nuk aplikon zyrtarisht regjimin e inflacionit t shnjestruar) n periudhe afatmesme. Kshtu, politika monetare e Banks se Shqipris ka qene e orientuar n funksion t pritjeve pr ecurin e mtejshme t mimeve. Gjat vitit 2006, n pranin e nj numri faktorsh q pritej t favorizonin rritjen e mtejshme t mimeve, Banka e Shqipris vendosi pr shtrngimin e kushteve monetare n vend n gjashtmujorin e dyt. Ndryshimi i kahut t politiks monetare nga pozicioni neutral, u materializua n dy rritje t norms baz t interesit (e shprehur si interesi i marrveshjeve t riblerjes me maturim 1-javor) me nga 25 pik baz, duke arritur n nivelin 5.50 pr qind. Ky veprim vlersohet t ket normalizuar ritmet e rritjes vjetore t oferts s paras, e cila u nxit nga krkesa e sektorit privat pr mjete monetare. Banka e Shqipris, duke vlersuar nga njra an zgjerimin e kreditimit t ekonomis si nj zhvillim t mirpritur, nuk la jasht vmendjes faktin se nj fenomen i till mund t ndikonte n shtimin e presioneve inflacioniste, me kah nga krkesa e brendshme. Prball krkess s rritur t sektorit privat, krkesa nga ana e sektorit publik rezultoi n nivele m t ulta se n vitet e kaluara, kur ajo dominonte ritmet e zgjerimit monetar. Banka e Shqipris vazhdon t monitoroj nga afr zhvillimet n ecurin e treguesve ekonomik dhe monetar si dhe po hulumton mnyra pr prmirsimin e modeleve parashikuese t inflacionit, me qllim marrjen e vendimeve qe do t ndihmojn ruajtjen e stabilitetit t mimeve pr nj periudh afatmesme. 86

Instrumentet e politikes monetare mbeten ato indirekte - operacionet e tregut t hapur, ku mbizotrojn marrveshjet e riblerjes (repo) me qllim administrimin e kushteve t likuiditetit dhe orientimin e normave afatshkurtra t interesit. Agregatet monetare: Gjat vitit 2006, rritja vjetore e M3 sht luhatur midis minimumit prej 9.7 pr qind n muajin qershor dhe norms maksimale prej 16.7 pr qind, n muajin dhjetor ndikuar nga sezonaliteti i krkess pr mjete monetare nga sektori publik. N fund t muajit shkurt 2007, rritja vjetore e oferts monetare llogaritet 17.9 pr qind, ku ndikimin kryesor e ka siguruar rritja e kredis pr ekonomin. Zhvillimet n paran e gjer, nga kahu i oferts jan mbshtetur nga rritja e nivelit t depozitave me afat. Ktu, rritjen m t shpejte e kan treguar depozitat n valut, t cilat zn 30 pr qind t agregatit M3 n fund t muajit shkurt 2007, nga 26 pr qind n fund t vitit 2005. Pesha e paras jasht bankave ndaj M3 shnon 22.6 pr qind ose 3.3 pik prqindjeje m pak se n fund t 2005. Normat e interesit: Normat e interesit n prgjithsi kane ndjekur sinjalet e politiks monetare. N gjysmn e par t vitit 2006, ato u ulen si pasoj e kushteve t likuiditetit t lart dhe uljes s interesave n tregun e paras. Qe prej gjysms se dyt t vitit 2006 (kur u rrit norma baze e interesit) e n vazhdim, normat e interesit n lek n sistemin bankar kane patur tendenc rritse. Aktualisht, norma vjetore e depozitave n lek sht 5.60 pr qind (e llogaritur n terma reale, ajo rezulton 2.9 pr qind). Papunsia: Sipas statistikave zyrtare (INSTAT), norma e papunsis regjistroi nj vler relativisht t qndrueshme, rreth 13.9 pr qind n fund t vitit 2006 nga 14.2 pr qind n fund t vitit 2005. Rreth 65 pr qind e t papunve jan t papun afatgjat, gj q dshmon pr problemet e thella dhe t trashguara t tregut t puns n Shqipri. Borxhi i jashtm: Borxhi i jashtm publik, deri n fund t vitit 2006, vlersohet t ket arritur n rreth 17 pr qind t PBB-s. Treguesit fiskal: Niveli aktual i deficitit buxhetor prbn nj pesh m t ult ndaj PBB-s kundrejt mesatares historike dhe kontribuon pozitivisht n uljen e kostos s shrbimit t borxhit publik. N terma t PBB-s deficiti buxhetor ka ruajtur t njjtn pesh, prej rreth 3.2 - 3.3 pr qind. Shpenzimet buxhetore kan qen brenda nivelit t parashikuar gjat vitit 2006, duke mbetur posht nivelit t planifikuar n zrat e shpenzimeve kapitale. Respektimi i piketave t buxhetit t vitit 2006, veanrisht n shpenzimet operative dhe t huamarrjes s brendshme, ka ndihmuar n ruajtjen dhe konsolidimin e stabilitetit makroekonomik, duke mos gjeneruar presione t teprta nprmjet stimulit fiskal t ekonomis. Megjithat, shpenzimet buxhetore kan patur devijime t dukshme nga shprndarja e planifikuar e tyre prgjat vitit, duke sjell luhatje t tregut financiar. Investimet publike kan ruajtur prirjen rritse gjat ktij viti. Shpenzimet kapitale psuan rritje prej 36.3 pr qind krahasuar me vitin 2005. Pesha e tyre ndaj shpenzimeve gjithsej sht rritur n 18.6 pr qind. Pr vitin 2006, shpenzimet kapitale prbjn 5.3 pr qind t PBB-s ose 1.2 pik prqindjeje m tepr se n vitin 2005. Kursimet publike rezultuan 2.43 pr qind t PBB-s nga 1.24 pr qind n vitin 2005. Paralelisht, stoku i borxhit publik n raport me PBB-n zbriti n 55 pr qind t PBB-s kundrejt 56.9 pr qind n vitin 2005. Barra fiskale e shpenzimeve n funksion t shrbimit t borxhit publik, po ndjek tendencn rnse. Pagesat pr interesat e borxhit publik kan psuar rnie n 2.8 pr qind t PBB-s, kundrejt 3.1 pr qind n vitin 2005. Kjo rnie e barrs fiskale t shrbimit t borxhit, i detyrohet pjesrisht zgjatjes s afatit t shrbimit t borxhit nga 195 dit n vitin 2005, n 235 dit n fund t vitit 2006. Llogaria korente: Deficiti korent pr vitin 2006, u vlersua n nivelin 556 milion euro, me nj rritje prej rreth 13 pr qind kundrejt vitit 2005, duke qen i barazvlefshm me rreth 7.6 pr qind t PBB-s. Ecuria e llogaris korente ka vazhduar t prcaktohet nga ecuria e tregtis n mallra dhe nga flukset hyrse t transfertave korente, t cilat jan burimi kryesor i financimit t importeve t mallrave dhe shrbimeve. 87

Deficiti i lart tregtar, ka neutralizuar efektet pozitive t zvoglimit t ndjeshm t pozicionit deficit n llogarin e shrbimeve si dhe rritjen e flukseve pozitive t t ardhurave faktoriale neto, duke mbetur shkaktari kryesor n thellimin e deficitit korent pr kt periudh. Deficiti tregtar n vitin 2006, regjistroi 1.7 miliard euro, ose 14 pr qind me shume se vitin e kaluar. T ardhurat nga eksporti vlersohen n rreth 8.7 pr qind t PBB-s, q prfaqson nivelin m t lart, t arritur n vite, ndrsa treguesi relativ i importeve ndaj PBB-s, vlersohet n rreth 31.7 pr qind, nga 29.8 pr qind n vitin 2005. Ekonomia shqiptare, si nj ekonomi n rritje, karakterizohet nga nj krkes e lart pr mallra importi, duke mbuluar konsumin n rritje t ekonomis dhe shtimin e kapaciteteve t reja. Megjithat, rritja e importeve gjat vitit 2006 sht ndikuar edhe nga disa faktor t jashtm, si rritja e pazakont e mimeve t nafts dhe rritja e mimeve t disa produkteve n tregjet ndrkombtare, si dhe nga disa faktor t brendshm, si situata e prkeqsuar energjetike n vend, e cila oi n importe t larta n energji elektrike. Shkalla e hapjes tregtare 6 t Shqipris sht prmirsuar n 74 pr qind nga 68 pr qind n vitin e kaluar, ndonse mbetet n nivele mjaft t ulta n raport me ekonomit e rajonit. Rritja e hapjes tregtare t vendit sht nj zhvillim i mirpritur, megjithat, ai do t ishte m inkurajues nse do t buronte nga eksportet, prderisa kompanit me orientim eksporti, t cilat prballohen me konkurrencn e fort ndrkombtare, jan shpesh m eficiente. Kt vit prmirsimi i ktij treguesi ka ardhur n mas m t madhe nga rritja e importeve. Deficiti tregtar sht zbutur nga hyrja e konsiderueshme n formn e transfertave korente. Gjat vitit 2006, fluksi neto i transfertave korente arriti n rreth 979 milion euro, nga t cilat vlersohet se mbi 95 pr qind jan kontribut i emigracionit shqiptar (rreth 12.8 pr qind t PBB-s). Nga ana tjetr, financimi i deficitit korent ka qen plotsisht i mundur nprmjet flukseve hyrse t kapitalit t huaj n formn e transfertave kapitale, si dhe flukseve financiare n formn e investime t huaja direkte dhe huamarrjes me jasht. Kto flukse hyrse t kapitalit, bn q bilanci prgjithshm i pagesave t mbyllet me suficit prej rreth 210 milion eurosh nga 125 milion euro, n vitin 2005. N fund t vitit 2006, rezervat valutore u vlersuan n rreth 1.3 miliard euro. Raporti i mbulimit t importeve, q mat aftsin e ekonomis pr t plotsuar nevojat e saj pr importe (t mallrave dhe shrbimeve) prmes rezervave t saj vlersohet n 4.5 muaj importe pr vitin 2006 dhe prbn nj nivel t knaqshm. Ekzistenca e nj sektori financiar mjaftueshmrisht t zhvilluar pr t kanalizuar kursimet drejt investimeve produktive. Sektori bankar: Bankat vazhdojn te luajn rolin kryesor n financimin e ekonomis, pasi tregu i kapitalit nuk sht i zhvilluar. Nga ana tjetr, bankat prbejn segmentin kryesor t sistemit financiar n vend dhe aktivet e tyre zn rreth 94 pr qind t totalit t aktiveve t sistemit financiar. Pr vitin 2006, fitimi i sistemit bankar rezultoi 0.83 pr qind e PBB-s, krahasuar me 0.79 pr qind nj vit m par. Ky tregues pt tremujorin e par t vitit 2007 raportohet pozitiv me rreth 2.255 milion lek ose 453 milion lek (25.2 pr qind) m shum se e njjta periudh e nj viti m par. Aktivet e sistemit bankar shnuan rritje gjat vitit 2006 me 25.7 pr qind m shum se rritja e aktiveve e evidentuar n vitin 2005, ndrkoh q gjat tremujorit t par t vitit 2007, aktivet e sistemit bankar u rritn me 24.1 miliard lek ose 3.9 pr qind. N fund t marsit 2007, totali i aktiveve t sistemit bankar llogaritet n 648.3 miliard lek ose 66.2 pr qind e PBB-s. Raporti i mjaftueshmris s kapitalit pr sistemin, n fund t vitit 2006 paraqitet n nivelin 18.1 pr qind, duke shnuar nj rnie prej 0.5 pik prqindjeje, krahasuar me fundin e vitit 2005, ndrkoh q n fund t muajit mars, ky raport llogaritet n 17.5 pr qind. Kufiri minimal i ktij treguesi i vendosur nga Banka e Shqipris sht 12.0 pr qind. N fund t vitit 2006, sektori bankar shqiptar prbhet nga 17 banka, nga t cilat 3 jan me kapital privat trsisht shqiptar. Dinamika e zgjerimit t rrjetit t bankave brenda territorit t Shqipris, e nisur n vitet e mparshme, vazhdoi edhe gjat vitit 2006 dhe katrmujorit t par 2007. Kshtu, gjat ksaj periudhe, rrjeti i bankave u zgjerua edhe me 79 deg dhe agjenci t reja, me nj shtrirje n t gjith Shqiprin dhe jasht

E llogaritur si raport i vllimit tregtar n mallra dhe shrbime ndaj PBB-s.

88

saj, ku peshn m t madhe e z rrethi i Tirans. N total, numrohen 308 deg dhe agjenci t sistemit bankar. Gjat vitit 2006, filloi miratimi i produkteve elektronike t prdorura nga bankat e nivelit t dyt n shrbim t klientels. Ajo q vihet re sht vendosja e shrbimeve t ATM-ve dhe emetimi i kartave t debitit dhe t kreditit pothuajse n t gjitha bankat, ka jo vetm rrit shpejtsin e shrbimit por edhe cilsin e tij. Shrbimi i e-banking sht shtrir n disa banka.N fund t vitit 2006, Kuvendi i Shqipris miratoi ligjin e ri Pr bankat n Republikn e Shqipris, q rregullon veprimtarin e bankave dhe degve t bankave t huaja, q veprojn n vend. Ligji synon t bashkrendoje prvojn e zhvillimeve disavjeare n sistemin bankar shqiptar me praktikat dhe prvojat m t mira evropiane. Kredia pr ekonomin: Zhvillimi i sistemit bankar dhe rritja e rolit t bankave si ndrmjets financiar ka sjell zgjerim t ndjeshm t aktivitetit kreditues gjat dy viteve t fundit. Portofoli i kredis arriti n 22.3 pr qind t PBB-s, n fund t muajit mars 2007 nga 14.6 pr qind n fund t vitit 2005 dhe 8.4 pr qind n fund t vitit 2004. Norma vjetore e rritjes se kredis gjat vitit 2006 e n vazhdim sht mesatarisht 57 pr qind. Pjesn me t madhe t portofolit t kredis e z ajo n valut, rreth 70 pr qind. Po kshtu, rreth 65 pr qind e kredis (ose 15 pr qind e PBB-s) sht akorduar pr bizneset. Kredia pr individ llogaritet 8 pr qind e PBB-s, ku dominon kredia pr pasuri t paluajtshme. Tregu i paras dhe i kapitalit: T dyja kto tregje karakterizohen nga nj nivel i ult zhvillimi. Tregu i paras konsiston kryesisht n tregun ndrbankar, i cili n pjesn m t konsiderueshme t rasteve shrben si burim pr sigurimin e fondeve afatshkurtra pr bankat. N prgjithsi, sistemi bankar ka rezultuar me teprica likuiditeti n vitet e fundit, e rrjedhimisht nevojat pr fonde jan t moderuara. Transaksionet n kt treg variojn nga 1-7 dit dhe n raste t veanta dhe n 14-30 dit. Volumi mesatar ditor i transaksioneve pr vitin 2006 rezultoi 1.6 miliard lek, ose 0.2 miliard lek me shume se nj vit me pare. Me qellim prafrimin e ktij tregu me praktikat ndrkombtare, dhe rritjen e eficiences se tij, n fillim t vitit 2007, Banka e Shqipris vuri n zbatim rregulloren pr publikimin ditor t TRIBID (Tirana Interbank Bid Rate) dhe TRIBOR (Tirana Interbank Offer Rate) t bankave n sistemin Reuters. Krahas ktij tregu, funksionon dhe tregu primar ku blihen bonot e thesarit t qeverise shqiptare me maturitet 3, 6, dhe 12-mujor. Pjesn me t madhe t portofolit t ktyre bonove (60 pr qind) e zotrojn bankat tregtare. Pjesmarrs t tjer konkurrues n kt treg jan nj numr i kufizuar shoqrish t sigurimit dhe Agjencia e Sigurimit t Depozitave. Rreth 29 pr qind t portofolit t bonove t thesarit e zotron Banka e Shqipris, e cila sipas ligjit t Banks se Shqipris mund t financoj qeverin shqiptare me nj afat maksimal prej 6 muajsh. Pjesa tjetr e bonove t thesarit zotrohet nga individ, numri i t cilve sht rritur ndjeshm n tre vitet e fundit. Tregu i kapitaleve sht nj treg i ri dhe i paeksploruar. Ai konsiston n emetimin e obligacioneve t qeverise shqiptare me afat 2, 3 dhe 5 vjear. Kto t fundit u emetuan pr her t par n muajin nntor t vitit 2006, ndrsa obligacionet 3-vjeare jan emetuar pr her t par n muajin prill t vitit 2005. Pjesmarrs n kt treg jan bankat tregtare, t cilat ngadal kane zhvendosur portofolin e tyre nga bonot e thesarit n obligacione. Nga ana tjetr, zhvendosja drejt emetimit t obligacioneve ka br t mundur uljen e kostos s shrbimit t borxhit publik. Tregu sekondar si pr bonot e thesarit ashtu dhe pr obligacionet karakterizohet nga nj shkalle e ulet transaksionesh, si n volum ashtu dhe n numr. N vitin 2006, pr tregtimin e bonove t thesarit numrohen 44 transaksione (vllim 5.6 miliard lek) nga 36 transaksione (vllim 4.2 miliard lek) n vitin 2005. Pavarsisht se q prej vitit 2002, sht n funksionim Bursa e Tiranes (TSE), n t nuk sht regjistruar asnj aktivitet tregtues. PARASHIKIMET MAKROEKONOMIKE PR VITET 2008-2010 Adresimi i Prioriteteve 89

T ruhet stabiliteti makroekonomik duke prshpejtuar reformat fiskale, veanrisht n lidhje me procesin e buxhetimit, menaxhimit t shpenzimeve dhe reforms s pagave n sektorin publik Prmirsimi i bilancit tregtar Prmirsimi i menaxhimit t borxhit publik dhe riskut, nprmjet hartimit t nj Strategjie Me qllim ruajtjen e stabilitetit makroekonomik dhe rritjen e ekonomis, Qeveria Shqiptare synon t marr masat e mposhtme: Konsolidimi i mtejshm fiskal, reduktimi i vazhdueshm i borxhit t brendshm dhe prmirsimit n balancet korente dhe primare, Kthim n ritmet relativisht t larta t rritjes ekonomike, duke siguruar nj nivel rritjeje mbi 6% n vit, Forcim t potencialeve t rritjes prmes vazhdimit t reformave, q do t nxisin investimet publike dhe private, Rnie t borxhit publik n prqindje t PBB-s, prmes prmirsimeve n administrimin e t ardhurave dhe menaxhimin m t mir t tij, Pozicion t qndrueshm t bilancit t prgjithshm t pagesave, t shprehur n rritjen e rezervave valutore dhe n reduktim t deficitit t llogaris korente. Kto objektiva do t arrihen nprmjet zbatimit t nj politike q mbshtet rritjen dhe zgjerimin e sektorit privat t ekonomis; mbshtetjen e tij me kredi nga sektori bankar; vazhdimin e privatizimeve t ndrmarrjeve t rndsishme shtetrore; rritjen e kapacitetit t mbledhjes s taksave, ndjekjen e nj politike financiare q do t respektoj nj deficit t ult vjetor, rritjen e investimeve publike, dhe rritjen e eficencs s shpenzimeve n trsi, duke i destinuar tek ato sektor q mbshtesin rritjen e ekonomis, dhe q kan impakt t drejtprdrejt pr nj rritje t qndrueshme dhe afatgjat t ekonomis s vendit, e q jan infrastruktura, shndetsia dhe arsimi. N t njjtn koh, Banka e Shqipris do t synoj mbajtjen e nj norme vjetore inflacioni n nivelin prej 3 %, me nj interval tolerance +/-1 %, nprmjet hartimit dhe zbatimit t nj politike monetare t kujdesshme, t besueshme dhe t efektshme. Treguesit kryesore makroekonomike q synohen t arrihen pr vitet 2007-2010 TREGUESIT PBB (nominale, me mime korente) ne milion leke PBB (rritja reale me mime konstante) ne % PBB-ja pr fryme ne $ Inflacioni mesatar vjetor Bilanci tregtar ne % te PBB-se Bilanci i llogaris korente ne % te PBB 2007 982200 6.0 3153.0 3.0 -20.6 -7.3 2008 1 075 718 6.0 3426.0 3.0 -20.1 -7.4 2009 1 176 600 6.0 3724.0 3.0 -19.7 -6.9 2010 1 293 100 6.0 4055.0 3.0 -19.4 -6.2

Pr periudhn 2008-2010, Rritja ekonomike do t mbshtetet nga sektort kryesor prodhues si ndrtimi, transporti, industria e pr rrjedhoj edhe struktura e produktit t brendshm bruto sht parashikuar t 90

prmirsohet n drejtim t rritjes s kontributit t sektorve prodhues t ekonomis, dhe rnies s kontributit t sektorve t shrbimeve si dhe t sektorit t bujqsis. Kshtu pritet q norma e rritjes t ruaj vlern e lart prej 6% n vit deri n 2010. Kjo rritje do t ket impakt pozitiv mbi punznien dhe t ardhurat. PBB-ja, n terma nominale n fund t vitit 2010 sht parashikuar t arrij n 1293.1 miliard lek, me nj rritje prej rreth 31.7 % kundrejt vitit 2007. PBB-ja pr fryme n fund t vitit 2010, parashikohet t arrij n rreth 4055 dollar amerikan, me nj rritje prej rreth 8.9 % krahasuar me nj vit m par. Nprmjet nj politike monetare t besueshme dhe efektive, dhe mbshtetur nga nj regjim fleksibl i kursit t kmbimit, inflacioni sht parashikuar t mbahet brenda objektivave t Banks s Shqipris, (n nivelin 3 % +/-1 %.) Zgjerimi dhe rritja e eksporteve sht nj nga sfidat kryesore n Shqipri. Pritet q nj norm rritse midis 11% dhe 13% do t ruhet pr tre vitet e ardhshme, si shenj mirbesimi n rritjen ekonomike dhe n saj t impaktit t nivelit t lart t investimeve gjat viteve t fundit. Eksportet jan parashikuar q n vitin 2010 t arrijn n rreth 10 % t PBB-s nga 7.8 % q kan arritur n vitin 2006. Ndrkoh q deficiti i bilancit tregtar parashikohet t arrij n rreth 19.4 % t PBB-s. Ndrsa deficiti i llogaris korente parashikohet t prfaqsoj rreth 6.2 % t PBB-s nga rreth 7.6 % q arriti n vitin 2006.

2.2 POLITIKA MONETARE 1Objektivi politik

91

Objektivi madhor i qeveris n fushn e stabilitetit makroekonomik sht ruajtja e ktij stabiliteti n periudhn afatshkurtr dhe afatmesme. N prmbushje t objektivit t saj kryesor, Banka e Shqipris do t synoj ruajtjen e stabilitetit t mimeve, nprmjet hartimit dhe zbatimit t nj politike monetare t kujdesshme, t besueshme dhe t efektshme dhe n t njjtn koh, do t ndjek nj politik t kujdesshme t kursit t kmbimit, duke kontribuar kshtu n ruajtjen e stabilitetit makroekonomik n vend. Synimi sht q Shqipria t realizoj vendosjen me sukses t nj regjimi asociimi me Komunitetin dhe vendet antare, ku nj ndr prioritetet sht edhe sigurimi i stabilitetit makroekonomik. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Veprimtaria e kontrollit t politiks monetare n Republikn e Shqipris rregullohet nprmjet ktij akti ligjor: Ligji nr. 8269, dat 23.12.1997 Pr Bankn e Shqipris, i ndryshuar, ku sipas nenit 3.1. t ktij ligji, objektivi kryesor i Banks s Shqipris sht t arrij dhe t ruaj stabilitetin e mimeve. N prputhje me objektivin e saj kryesor dhe mbi bazn e tregut t brendshm bankar, Banka e Shqipris, nxit dhe mbshtet zhvillimin e regjimit dhe t sistemit t kmbimeve valutore, tregun e brendshm financiar, sistemin e pagesave, si dhe ndihmon n prmirsimin e kushteve monetare e kredituese, n mbshtetje t stabilitetit dhe t zhvillimeve ekonomike t vendit. 2.2 Kuadri institucional ekzistues Zbatimi i angazhimeve q rrjedhin nga legjislacioni n fuqi n fushn e politikave monetare sht nn prgjegjsin e ktyre institucioneve: a) Banka e Shqipris, n mbshtetje t nenit 3.1 t ligjit nr. 8269, dat 23.12.1997 Pr Bankn e Shqipris, i ndryshuar, ka si objektiv kryesor arritjen dhe ruajtjen e stabilitetit t mimeve. Strukturat kryesore prgjegjse n BSH jan: (i) Departamenti i Politikave Monetare q prbhet nga 16 punonjs, dhe ka n prbrje 2 sektor: Sektorin e Ekonomis dhe Sektorin Financiar, i cili prbhet nga dy zyra: Zyra e shtjeve Monetare dhe Zyra e Tregjeve; (ii) Departamenti i Krkimeve q prbhet nga 10 punonjs, dhe ka 2 sektor: Sektorin e Krkimeve Financiare dhe Sektorin e Modelimit Makroekonomik; (iii) Departamenti i Operacioneve Monetare q prbhet nga 17 punonjs dhe ka dy sektor: Sektorin e Operacioneve dhe Sektorin e Marrdhnieve me Qeverin dhe i Borxhit t Jashtm. Sektori i Marrdhnieve me Qeverin dhe i Borxhit t Jashtm prbhet nga Zyra e Borxhit t Jashtm, Zyra e Bonove t Thesarit dhe Zyra Middle-Office. b) Drejtoria e Makroekonomis n Ministrin e Financave, e cila sht struktura kryesore prgjegjse pr stabilitetin makroekonomik, ne aspektin e politikave fiskale. Kjo struktur prbhet nga 3 sektor dhe 12 punonjs si dhe sht prgjegjse pr analizn dhe parashikimet makroekonomike dhe fiskale n prputhje me programet e zhvillimit ekonomik t vendit. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007-2008) Bazuar n rekomandimet e Komisionit Evropian t dhna n Dokumentin e Partneritetit Evropian, si dhe n zbatim t angazhimeve t marra n Nenin 1 t MSA-s mbi stabilitetin makroekonomik, prioritet afatshkurtr pr fushn e stabilitetit makroekonomik politikat monetare- sht: Ruajtja e stabilitetit makroekonomik 3.1.2. Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007-2008) Pr realizimin e prioriteteve afatshkurtra, do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: 92

Kryerja e skanimit t prpilimit t statistikave nga ana e Banks s Shqipris, me qllim evidentimin e mosprputhjeve t statistikave monetare dhe financiare si dhe atyre t bilancit t pagesave me standardet e Sistemit Evropian t Bankave Qendrore (SEBQ). Pasja e statistikave t sakta dhe t plota monetare dhe financiare si dhe t bilancit t pagesave do t ndihmoj procesin e vendimmarrjes s politiks monetare; Rishikimi i kuadrit ekzistues rregullator ne funksion te zbatimit te ligjit te ndryshuar "Per bankat ne Republiken e Shqiperise" Permiresimi i metejshem i komunikimit te jashtem te Bankes se Shqiperise me qellim ndergjegjesimin dhe rritjen e besimit te publikut te gjere Ngritja e Departamentit t Stabilitetit Financiar n Bankn e Shqipris. 3.2 Prioritetet afatmesme (2009-2010) Bazuar n rekomandimet e Komisionit Evropian t dhna n Dokumentin e Partneritetit Evropian, si dhe n zbatim t angazhimeve t marra n Nenin 1 t MSA-s mbi stabilitetin makroekonomik, prioritetet afatmesme pr fushn e stabilitetit makroekonomik politikat monetare- jan: Vazhdimi i hartimit dhe zbatimit t kmbimit; Ruajtja e stabilitetit makroekonomik. politikave t kujdesshme monetare dhe t kursit t

3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme (2009-2010) N prputhje me kto prioritete afatmesme, do t ndrmerret iniciativa e mposhtme ligjore nga Banka e Shqipris: Hartimi dhe miratimi i projektligjit Pr disa shtesa dhe ndryshime n ligjin nr. 8269 dat 23.12.1997 Pr Bankn e Shqipris, i cili do t ket harmonizim t pjesshm me acquis n kt fush duke synuar adoptimin e neneve 101,102, 105/1, 105/2 dhe 108 t Traktatit themelues t Komunitetit Ekonomik Evropian (versioni i konsoliduar) si dhe nenet 2, 3, 7 dhe 14 t Statutit t Banks Qendrore Evropiane dhe t Sistemit Evropian t Bankave Qendrore. N kt projektligj do t parashikohen gjithashtu ndryshime t dispozitave t cilat do t synojn prmirsimin e veprimtaris s Banks s Shqipris n prputhje me rekomandimet e lna nga misionet e Fondit Monetar Ndrkombtar. Ndryshimi i ktij ligji do t synoj t ndaloj financimin direkt t sektorit publik nga banka qendrore; t ndaloj overdraftin ose do lloj tjetr kreditimi ndaj institucioneve publike si dhe blerjen direkte t ndonj instrumenti t borxhit publik nga ana e Banks s Shqipris si dhe do t forcoj pavarsin institucionale t banks qendrore n Shqipri. 3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme (2009-2010) Blerja e softare t specializuar (platform tregtare), me qllim inkurajimin e zhvillimit t mtejshm t tregut ndrbankar. Blerja e softare t specializuar pr kryerjen e analizave statistikore, me qllim prmirsimin e hartimit t statistikave t bilancit t pagesave Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t Banks s Shqipris Investime Njsia e matjes Gjendja aktuale VITET 2007 2008

2009

2010

93

1. Trajnime 2. Shtim personeli

(mij lek) (persona)

X 6

1150 5

1150 X

1150 X

X X

3 3.1

AFTESIA PR TE PERBALLUAR DETYRIMET E ANTARSISE NE BE LEVIZJA E LIRE E MALLRAVE 94

3.1.1 3.1.1.1

FUSHA HORIZONTALE STANDARTIZIMI DHE CERTIFIKIMI

1 Objektivi politik Politikat qeveritare sektoriale do t synojn thellimin e hapjes ekonomike nprmjet liberalizimit t ekonomis duke respektuar angazhimet e ndrmarra n kuadrin e OBT-s, t Marrveshjes Unike t Tregtis s Lir, CEFTA, me vendet e rajonit dhe t detyrimeve t Marrveshjes s Ndrmjetme ndrmjet Shqipris dhe Komunitetit Evropian. Pr kt qllim, pr zbatimin e detyrimeve q rrjedhin nga neni 75 i Marrveshjes s Stabilizim-Asocimit, do t ndrmerren reforma institucionale e ligjore q mbshtesin eksportet shqiptare. N zbatim t ktij programi Drejtoria e Prgjithshme e Standardizimit n Ministrin e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks, do t punoj pr t arritur nj progres t mtejshm n adoptimin e Standardeve Evropiane, rritjen e vetdijes s operatorve ekonomik n lidhje me konceptet e standardizimit dhe certifikimit, sigurimin e kapaciteteve administrative pr zbatimin e detyrimeve t MSAs; prmirsimin e funksionimit t organeve prgjegjse pr standardizimin, duke marr parasysh praktikat komunitare, si dhe antarsimin me t drejta t plota n Organizatat Evropiane t Standardeve. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Kuadri ligjor ekzistues prbehet nga ligje dhe akte te tjera qe transpozojn akte komunitare. 1. VKM nr. 382, date 23.07.2002 "Pr shkmbimin e te dhnave ne fushn e standardeve dhe rregullave teknike. Direktiva 98/34/EC e Kshillit dhe Parlamentit Evropian, dat 22 Qershor 1998 Shkmbimi i informacionit n fushn e standardeve teknike dhe rregulloreve. OJ L 204/37, date 21.7.98 Shkalla e Prafrimit e pjesshme Si dhe nga ligje dhe akte te tjera qe nuk transpozojn akte komunitare: Ligji nr. 8464, date 11.03.1999 Pr standardizimin. Vendimi i Kshillit t Ministrave Nr. 242, dat 28.05.1999 Pr miratimin e kodit t prgatitjes, adoptimit dhe zbatimit t standardeve. VKM Nr 371, dt. 04.08.1999 Pr kriteret dhe kompetencat n fushn e standardizimit, certifikimit dhe akreditimit. Urdhri i Kryeministrit Nr. 36, dt. 06.05.1999 Pr disa masa pr antarsimin e Republiks s Shqipris n OBT. Urdhri i Kryeministrit Nr. 129, dt. 18.09.1999 Pr krijimin e grupeve ndrministrore t puns pr masat sanitare dhe fito-sanitare dhe pr barrierat teknike n tregti. 2.3 Kuadri institucional ekzistues

a) Bazuar n legjislacionin n fuqi Drejtoria e Prgjithshme e Standardizimit, n Ministrin e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks sht institucioni kombtar pr hartimin dhe miratimin e standardeve. Drejtoria e Prgjithshme e Standardizimit ndihmon n reduktimin e barrierave teknike n tregti; ndrgjegjsimi i biznesit pr rolin q ka prdorimi i standardeve Evropiane; promovimin e cilsis s prodhimeve e shrbimeve; prafrimin e praktikave t infrastrukturs son t cilsis me at t organeve homologe n BE; prmbushjen e detyrimeve si Pik Referimi e OBT-s. b) DPS-ja pr t realizuar prioritetet e saj, duhet t ket nj bashkpunim shum m t ngusht me ministrit e linjs. DPS- ja ka nj numr t madh bashkpuntorsh nga ministrit dhe institucionet 95

publike, universitetet, institucionet krkimore shkencore, prodhuesit dhe tregtuesit si dhe konsumatort, t cilt marrin pjes n: Komitetet Teknike (KT) pr hartimin, adoptimin dhe miratimin e standardeve;Komitetin e Politikave t Konsumatorit pr fushn e Standardeve, ku sillet zri i konsumatorve n procesin e hartimit, miratimit dhe adoptimit t standardeve;Grupin e Eksperteve pr Standardet, q jep mendime pr rishikimin e KT- s dhe planit t puns pr hartimin e standardeve t reja dhe adoptimin e atyre EN ekzistuese. c) DPS- ja ka marrveshje bashkpunimi me disa nga organizmat homologe t standardizimit n vendet e tjera, si: DIN- Gjermani, UNI- Itali, ELOT- Greqi, BDS- Bullgari, ASRO- Rumani, TSE- Turqi dhe ASK Kosov. d) DPS-ja sht antar vzhgues n ISO (Organizata Ndrkombtare e Standardeve) dhe antar i asociuar n CEN (Komiteti Evropian i Standardeve), antar i asociuar n IEC (Komisioni Elektroteknik Ndrkombtar) dhe n CENELEC (Komiteti Evropian i Standardeve n fushn e Elektrotekniks). 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007 -2008) Prioritetet e prcaktuara pr DPS pr periudhn afatshkurtr jan si m posht: Adoptimi i 80% te standardeve Evropiane EN si standarde kombtare. Adoptimi i 100% i standardeve te harmonizuara, t CEN&CENELECit, si standarde Shqiptare n prputhje me Standardet Evropiane n fuqi, n zbatim t Direktivave t Prafrimit te Ri. T marren masat pr t rritur ndrgjegjsimin e operatorve ekonomik n lidhje me konceptet e standardeve dhe certifikimit dhe rndsis s tyre n tregtin ndrkombtare. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007 2008) Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Projekt ligji pr standardizimin. Projekt VKM pr rishikimin e VKM nr. 382, date 23.07.2002 "Pr shkmbimin e te dhnave ne fushn e standardeve dhe rregullave teknike i cili do t prputhet plotsisht me direktivn 98/34/EC e amenduar me direktivn 98/48/EC Korrik 1998. Projekt VKM pr rishikimin e VKM nr. 242 date 28.05.1999 Pr miratimin e kodit t prgatitjes, adoptimit dhe zbatimit t standardeve, i cili adopton plotsisht Kodin e Praktiks s Mir pr Hartimin, Adoptimin dhe Miratimin e Standardeve, t OBT. Projekt VKM pr Barrierat Teknike n Tregti, i cili adopton plotsisht Aktmarrveshjen pr Barrierat Teknike n Tregti. Projekt VKM pr krijimin e Bordit te DPS. Adoptimi i 80% t standardeve Evropiane (EN) t CEN&CENELECit, si standarde Shqiptare, sipas ktij kalendari: 2007 - 70%;2008-80%, n prputhje me Standardet Evropiane n fuqi. Adoptimi n 2008 i 100% t standardeve Evropiane t harmonizuara t CEN&CENELECit, si standarde Shqiptare me Standardet Evropiane n fuqi n zbatim t Direktivave t Prafrimit t Ri. 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007 -2008) Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren aktivitete e mposhtme zbatuese: Prgatitje materialesh promovuese, prkthime broshurash, guidash e artikujsh t ndryshm pr standardet dhe procedurat e vlersimit t konformitetit. Seminare promovimi (4 pr operatort ekonomik vendas dhe 1 pr at pjes t administrats q merret me direktivat dhe rregullat teknike. Plotsimi i 9 kushteve pr t'u br antar me t drejta t plota n CEN&CENELEC. Konferenc pr Ditn Botrore t Standardeve. 96

3.2 Prioritetet afatmesme (2009-2010) Prioritetet e prcaktuara pr DPS pr periudhn afatmesme jan si m posht vijon: Sigurimi i kapaciteteve administrative pr t zbatuar MSA -n. Progres i mtejshm n adoptimin e standardeve Evropiane dhe rritje e prpjekjeve pr tu br antar me t drejta t plota n CEN & CENELEC. T sigurohet prmirsimi i funksionimit t Drejtoris s Prgjithshme t Standardizimit si Organ Kombtar Standardesh, duke pasur parasysh praktikat me t mira Evropiane. 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore; Adoptimi 90% i standardeve Evropiane (EN) t CEN&CENELECit, si standarde Shqiptare, ne 2009, n prputhje me Standardet Evropiane n fuqi. Adoptimi 100% i standardeve Evropiane t harmonizuara t CEN&CENELECit, si standarde Shqiptare n prputhje me Standardet Evropiane n fuqi, n zbatim t Direktivave t Prafrimit te Ri. Vazhdim i adoptimit t standardeve EN si standarde Shqiptare (S SH) n prputhje me Standardet Evropiane n fuqi, n zbatim t Direktivave t Prafrimit te Ri. 3.2.2 Aktivitete zbatuese afatmesme Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Prgatitje materialesh promovuese. Prkthime e publikime t broshurave e guidave t BE-s, t przgjedhura pr standardet dhe vlersimin e konformitetit, si dhe ri-publikime t fletpalosjeve dhe t broshurave/guidave t siprprmendura. Materiale promovimi n form dhuratash. Plotsimi i 9 kushteve pr t'u br antare me t drejta t plota n CEN&CENELEC. IT dhe Internet connection i rrjetit t DPS-s. Antarsim me t drejta t plota n CEN&CENELEC. Tabela 1: Forcimi i kapaciteteve institucionale te Drejtorise se Pergjithshme te Standardizimit INVESTIME NJSIA 2006 2007 2008 2009 E MATJES 18 18 20 1. Nr. personash X 1250 2. IT 000/lek 2782 3. Infrastruktur 000/lek 2750 337 3.Konsulenc (e 000/lek huaj) 4500 6725 4. Trajnime mij 000/lek lek)

22 8750 3 600 4 500

Tabela 2 Ndihma e huaj n mbshtetje t standartizimit dhe ertifikimit ISTITUCIO NI DONATO RI PROGRAMI /AGJENCIA ZBATUESE TITULLI I VLERA PROJEKTIT AFATI I AFATI I FILLIMI PRFUND T IMIT 97

METE, Drejtoria e Prgjithshm e e Standardizi mit Bashkimi Europian CARDS 2006

Mbshtetje pr cilsin e infrastrukturs s tregut - n fushn e standartizimit, akreditimi, metrologjis, mbrojtjes s konsumatorit dhe mbikqyrjes 0.8 mln s tregut

2007

2009

3.1.1.2

AKREDITIMI

1 Objektivi politik Programi i Qeveris Shqiptare pr vitet 2005-2009 i ka cilsuar eksportet si mats t zhvillimit t ekonomis shqiptare. Politikat qeveritare sektoriale do t synojn thellimin e hapjes ekonomike nprmjet liberalizimit t ekonomis, duke respektuar angazhimet e ndrmarra n kuadrin e OBT-s, t marrveshjeve t tregtis s lir me vendet e rajonit dhe t detyrimeve t Marrveshjes s Ndrmjetme ndrmjet Shqipris dhe Komunitetit Europian. Pr kt qllim, pr zbatimin e detyrimeve q rrjedhin nga neni 75 i Marrveshjes s Stabilizim-Asociimit, do t ndrmerren reforma institucionale e ligjore si dhe do t ngrihen dhe fuqizohen institucione t specializuara, q garantojn lvizjen e lir t mallrave dhe q mbshtesin eksportet shqiptare. N zbatim t ktij programi, Drejtoria e Akreditimit duhet te arrij nenshkrimin e marrveshjes reciproke me EA-Forumi Evropian i Akreditimit, qe sjell njohjen reciproke t flet-analizave, certifikatave t cilsis, raporteve te inspektimit, t lshuara nga organizmat shqiptare te vlersimit t konformitetit t akredituara dhe ato te leshuara nga organizata simotra evropiane dhe nderkombetare. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Ligjet dhe aktet e tjera qe nuk transpozojn akte komunitare: Ligji Nr. 9024 dat 06.03.2003 Pr akreditimin e laboratorve testues dhe kalibrues, organizmave certifikues dhe inspektues n Republikn e Shqipris. Vendimi i Kshillit t Ministrave nr. 854 dat 19.12.2003 Pr organizimin dhe funksionimin e Drejtoris s Akreditimit. Urdhri i Ministrit t Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks nr. 661 dt. 29.9.2006 Pr miratimin e strukturs dhe organigrams s Drejtoris s Akreditimit. VKM Nr. 77 dt. 12.2.2004,Pr miratimin e nivelit t pagave t punonjsve t Drejtoris s Akreditimit 2.2 Kuadri institucional a) Bazuar n legjislacionin n fuqi Drejtoria e Akreditimit ka si mision t ofroj akreditimin e laboratorve testues, kalibrues, organizmave ertifikues, inspektues; mbikqyrjen e organizmave t akredituar; ndrprerjen dhe trheqjen e akreditimit; prfaqsimin e Republiks s Shqipris n organizmat ndrkombtare pr akreditimin. Gjithashtu kjo struktur ndihmon n lvizjen e 98

lir t mallrave dhe shrbimeve pr industrin shqiptare nprmjet njohjes s organizmave t vlersimit t konformitetit t akredituar nga Drejtoria e Akreditimit. b) Kjo Drejtori bashkpunon me disa institucione t tjera si Drejtoria e Prgjithshme e Standardizimit, Drejtoria e Prgjithshme e Metrologjis dhe Kalibrimit, Dhoma e Tregtis dhe Industris pr ndrgjegjsimin e operatorve ekonomike mbi rolin, rndsin e procedurave t akreditimit. Gjithashtu, bashkpunon me ministrit dhe institucionet n varsi t tyre pr hartimin e legjislacionit n prputhje me parimet e akreditimit. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra Prioritetet e prcaktuara pr Qeverin Shqiptare pr periudhn afatshkurtr jan si m posht: T sigurohet q Drejtoria e Akreditimit t ket nj infrastruktur t prshtatshme dhe personel t trajnuar, dhe t adoptoj nj plan pune t bazuar pr antarsimin e ardhshm n Organizatn Europiane t Akreditimit. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Hartimi i ligjit Pr akreditimin e organzimave t vlersimit t konformitetit n Republikn e Shqipris n harmonizim t plot me standardin ISO 17011. Hartimi i Vendimit t Kshillit t Ministrave Pr funksionimin e Drejtoris s Akreditimit n harmonizim t plot me standardin ISO 17011, i cili do t shfuqizoj VKM nr. 854, dat 19.12 2003. Hartimi i urdhrit t Kryeministrit pr strukturn dhe organikn e Drejtoris s Akreditimit i cili do t shfuqizoj Urdhrin nr. 162 dat 08.12.2003. Hartimi i VKM e cila do t shfuqizoj VKM -n nr.77 dat 12.02.2004. Ndryshime t detyruara nga ndryshime ne krkesat e standardeve ose t kushtzuara nga krkesa t reja te organizmave Europiane dhe ndrkombtare. 3.1.2 Aktivitete zbatuese afatshkurtra Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Prforcim i infrastrukturs fizike dhe ngritja e qendrs trajnuese pran Drejtoris s Akreditimit. Prgatitja e procedurave dhe kryerja e kontrolleve t brendshme. Trajnimi i stafit t Drejtoris s Akreditimit. Promovimi i Drejtoris dhe shrbimeve t saj. Prmirsimi i skemave t akreditimit n prputhje me krkesat e standardeve dhe ndjekja e procedurave t akreditimit. Ngritja e nj sistemi pr rekrutimin e vlersuesve. Zbatimi i sistemit t cilsis s Drejtoris s Akreditimit. Prmirsimi i sistemit t menaxhimit t Drejtoris s Akreditimit n prputhje me standardet dhe udhzuesit e Organizats Europiane t Akreditimit. Vetvlersim i situats n lidhje me plotsimin e kushteve teknike sipas lists s ISO -s 17011. Konsulenca me ekspert t Organizats Europiane t Akreditimit pr zgjidhjen e moskonformiteteve t gjetura. 3.2 Prioritetet afatmesme Prioritetet e prcaktuara pr Qeverin shqiptare pr periudhn afatmesme jan si m posht vijon: T sigurohet nj funksionim i prmirsuar, duke patur n konsiderat praktikat m t mira t Komunitetit Europian, t trupave prgjegjse pr standardizimin, akreditimin dhe ertifikimin si dhe t trupave prgjegjse pr metrologjin dhe kalibrimin. 99

T sigurohet antarsimi i Shqipris n Organizatn Europiane t Akreditimit. Iniciativat ligjore afatmesme Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Ndryshime t detyruara nga ndryshimet n krkesat e standardeve ose t kushtzuara nga krkesa t tjera t organizmave europian e ndrkombtar. 3.2.2 Aktivitete zbatuese afatmesme Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Prmirsimi i skemave t akreditimit n prputhje me krkesat e standardeve. Trajnimi i stafit t Drejtoris s Akreditimit. Kryerja e kontrolleve t brendshme dhe rishikimi i procedurave t akreditimit. Prgatitja e dokumentacionit t nevojshm n kuadr t antarsimit n Organizatn Europiane t Akreditimit. Akreditime t prbashkta me organizma antare t Organizats Europiane t Akreditimit. Zgjerimi i skemave t akreditimit pr trupat ertifikues t menaxhimit t ambjentit dhe sigurimit n pun. Antarsimi n Organizatn Europiane t Akreditimit. Aplikimi pr nnshkrimin e marrveshjeve shumpalshe pr akreditimin. Tabela Shtes e kapaciteteve institucionale t Drejtoris s Akredititmit Investime 1.Shtim personash 2.IT 3.Infrastruktur 3.Konsulenc (e huaj) 4.Trajnime (mij lek) Njsia e matjes Npuns 000/lek 000/lek 000/lek 000/lek 2007 X 700 4 800 1500 6 160 2008 2 400 1 800 4 000 4 000 2009 1 400 1 600 15400 6400 0 6000 1700 2010

Tabela 2 Ndihma e huaj n mbshtetje t akreditimit ISTITUCIO NI DONATO RI PROGRAMI /AGJENCIA ZBATUESE TITULLI I VLERA PROJEKTIT Krijimi i nje strategjie dhe rritja e kapaciteteve te 0.2 mln AFATI I AFATI I FILLIMI PRFUND T IMIT

METE, Drejtoria e Prgjithshm Banka e e Botrore

BERIS

2007

2010 100

Akreditimit

METE, Drejtoria e Prgjithshm e e Akreditimit Bashkimi Europian

CARDS 2006

trajnuara ne fushen e akreditimit Mbshtetje pr cilsin e infrastrukturs s tregut - n fushn e standartizimit, akreditimi, metrologjis, mbrojtjes s konsumatorit dhe mbikqyrjes 0.8 mln s tregut

2007

2009

3.1.1.3 METROLOGJIA LIGJORE DHE PARA-PAKETIMET 1 Objektivi politik Politikat qeveritare sektoriale do t synojn thellimin e hapjes ekonomike nprmjet liberalizimit t ekonomis, duke respektuar angazhimet e ndrmarra n kuadrin e OBT-s, t Marrveshjeve t Tregtis s Lir me vendet e rajonit dhe t detyrimeve t Marrveshjes s Prkohshme ndrmjet Shqipris dhe Komunitetit Europian. Pr kt qllim, pr zbatimin e detyrimeve q rrjedhin nga neni 75 i Marrveshjes s Stabilizim-Asocimit, do t ndrmerren reforma institucionale e ligjore si dhe do t ngrihen dhe fuqizohen institucione t specializuara q garantojn lvizjen e lir t mallrave dhe q mbshtesin eksportet shqiptare. N zbatim t ktij programi, Drejtoria e Metrologjis dhe e Kalibrimit n Ministrin e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks do t marr masat e nevojshme pr t siguruar gradualisht prputhshmrin me rregullat teknike t Komunitetit dhe procedurave europiane t metrologjis. Pr kt qllim, Qeveria shqiptare do t miratoj Strategjin Kombtare pr Metrologjin, si dhe prgatitjen e nj ligji t ri pr metrologjin, nprmjet t cilit DPMK mund t krijoj dhe zhvilloj nj sistem t rregulluar t metrologjis, me prdorim optimal t burimeve pr t plotsuar nevojat kombtare. Shqipria ka nevoje urgjente pr ngritjen dhe operimin e nj sistemi kombtar te prshtatshm, i cili do te jete ne gjendje te siguroje transmetueshmrin e matjeve ne njsite e Sistemit Ndrkombtar te Matjeve, SI. N nivel kombtar, do t punohet pr ngritjen dhe funksionimin e nj sistemi kombtar efektiv t metrologjis, i cili do t siguroj nj shrbim t qndrueshm dhe cilsi t lart pr aktivitete dhe shrbime te ndryshme. Prioritet do te ket zbatimi i kompetencave prkatse teknike pr kryerjen e shrbimeve t metrologjis dhe n adaptimin e ktyre shrbimeve n funksion t nevojave kombtare. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Ligjet dhe aktet nnligjore, aktet komunitare q transpozohen si dhe shkalln e prputhshmris s tyre: 1. VKM nr. 431 date 26.06.2003 Pr njsit ligjore t matjes. 101

Direktiva 80/181/EEC. Pjesrisht. Ligjet dhe aktet e tjera q nuk transpozojn akte komunitare: Ligji Nr. 8996 date 30.01.2003 Pr njsit ligjore te matjes dhe kontrollin e mjeteve matse (metrologjin). Vendim i Kshillit t Ministrave nr. 216 date 10.04.2004 Pr organizimin dhe funksionimin e Drejtoris se Prgjithshme te Metrologjis dhe Kalibrimit (DPMK). Urdhr i Kryeministrit Nr. 157 date 05.10.2004 Pr miratimin e strukturs dhe skemn organizative te DPMK. Udhzim i Ministris se Financave Tarifat e lejimit, regjistrimit dhe si dhe tarifat e verifikimit dhe kalibrimit te mjeteve matse dhe rregullat e aplikimit te tyre". Urdhr i DPMK Nr. 29 date 13.03.2003 Pr karakteristikat metrologjike te mjeteve matse. Urdhresa e DPMK Nr. 179 date 18.09.2003 Pr prcaktimin e afateve te detyrueshme te verifikimit periodik te mjeteve matse". Urdhres e DPMK Nr. 110 date 02.07.2003 Pr organizimin dhe funksionimin e Kshillit te Metrologjis. Rregullore e Brendshme "Pr organizimin dhe funksionimin e DPMK miratuar nga Ministria e Ekonomis, date 28.12.2004. Urdhr i Ministrit te Ekonomis, Tregtis dhe Energjetikes "Pr miratimin e strukturs dhe te organikes se Drejtoris se Prgjithshme te Metrologjis dhe Kalibrimit" date 31.10.2006. Vendim "Pr ngritjen dhe funksionimin e Kshillit Teknik" date 05.03.2007 (DPMK). Ligji 9542, date 22.5.2006 "Pr disa ndryshime ne ligjin Nr. 8996, date 30.1.2003 "Pr njsite e matjes dhe kontrollin e mjeteve matse (metrologjin)". Ligji 9731, date 30.04.2007 "Pr disa ndryshime te Nenit 8 Pr prbrjen e Kshillit te Metrologjis ne ligjin Nr. 8996, date 30.1.2003 "Pr njsite e matjes dhe kontrollin e mjeteve matse (metrologjin)". 2.2. Kuadri institucional ekzistues

a) Drejtoria e Prgjithshme e Metrologjis dhe Kalibrimit n varsi t Ministrit t Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks sht i vetmi institucion q prgjigjet pr metrologjin, pjes e infrastrukturs s cilsis s bashku me standardizimin, akreditimin, survejimin e tregut dhe vlersimin e konformitetit. Drejtoria e Prgjithshme e Metrologjis dhe e Kalibrimit ka misionin t ngrej dhe t menaxhoj sistemin kombtar t metrologjis n Republikn e Shqipris n prputhje me sistemin global dhe rajonal t metrologjis; t mbroj qytetaret nprmjet organizimit t kontrollit t mjeteve matse ne fushat e transaksioneve zyrtare dhe tregtare, mbrojtjes s shndetit, mbrojts s mjedisit dhe siguris; dhe tu ofroj shrbime kalibrimi prodhuesve dhe prdoruesve t instrumenteve matse pr t qen konkurrues n tregun e brendshm dhe t jashtm. b) DPMK, n kryerjen e funksioneve t saj, bashkpunon me ministrit e linjs si Ministrin e Bujqsis dhe Ushqimit; Ministrin e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks; Ministrin e Shndetit Publik, Ministrin e Punve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit si dhe Ministrin e Brendshme. c) DPMK bashkpunon me institucionet prkatse t infrastrukturs s cilsis, Kshillin e Metrologjis, Komiteteve Teknike t Standardizimit, Bordin e Akreditimit si dhe Komitetin Bashkrendues pr Mbrojtjen e Konsumatorit. Me Universitetin Politeknik, Korporatn Elektroenergjetike, Institutin e Fiziks Brthamore dhe Institutin e Hidrometeorologjis bashkpunimi realizohet n baz t aktmarrveshjeve t prbashkta, pasi kto institucione disponojn laboratort dhe stafin e specializuar pr fushat e matjeve elektrike, t rrezatimit jonizues dhe lagshtis. 102

3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007 -2008) T sigurohen kapacitetet administrative pr prmbushjen e krkesave te MSA-se. T shnohet progres ne transpozimin e direktivave te Prqasjes se Re, si dhe te direktivave te Prqasjes se Vjetr. T sigurohet funksionimi i strukturave prgjegjse pr metrologjin dhe kalibrimin, bazuar ne praktikat me te mira te KE-se. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007 2008) Projekt-ligj i ri Pr metrologjin i cili do t prafrohet pjesrisht me Direktiva 71/316/EEC e amenduar nga 72/427/EEC; 83/575/EEC; 87/354/EEC; 87/355/EEC; 88/665/EEC, Dokumenti D1 i OIML-se. Projekt VKM Pr kontrollin e produkteve te paketuara dhe shisheve ene-matse, i cili do te prafrohet plotsisht me direktivat: 75/106/EEC; 75/107/EEC; 76/211/EEC; 80/232/EEC; amendamentet: 79/1005 EEC; 85/10EEC; 88/316 EEC; 89/676EE. Projekt VKM Pr etalont kombtare te matjeve, i cili do te prafrohet plotsisht me direktivat CIMP MRA, Dokumenti D8 i OIML. Projekt VKM Pr instrumentet mats i cili do te prafrohet plotsisht me Direktiva 2004/22 EC Projekt-urdhr i Ministrit t METE Pr manometrat e matjes se presionit te gomave te automjeteve i cili do te prafrohet plotsisht me Direktivn 86/217 EEC. Projekt urdhr i Ministrit t METE Pr alkoolmetrat, alkoolhigrometrat dhe tabelat e alkoolit i cili do te prafrohet plotsisht me Direktivn 76/765/EEC dhe direktivn 76/766/EEC. Projekt VKM Pr instrumentet mats objekt i kontrollit ligjor metrologjik i cili do te prafrohet plotsisht me Direktivn 71/316/EEC, amendamentet 72/427/EEC; 83/575/EEC; 87/354/EEC; 87/355/EEC; 88/665/EEC. Projekt Urdhr i Ministrit te METE pr Masat standarde te drithit i cili do te prafrohet plotsisht me Direktiva 71/347/EEC. Projekt-Urdhr per strukturn dhe skemn organizative t DPMK. Projekt-Urdhr i Ministrit Pr organizimin dhe funksionimin e DPMK. Projekt VKM Pr instrumentet jo-automatike t peshimit. 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007-2008) Ngritja e nivelit te etalonve kombtare pr fushat e matjeve te mass, elektrikut, temperaturs, presionit dhe volumit. Krijimi i kushteve ambientale dhe ngritja e laboratorve ne qendrn rajonale Fier. Finalizimi i strategjis afatmesme te zhvillimit te sistemit kombtare te metrologjis. Ndrtimi i qendrs se re kombtare te metrologjis. Prkthimi dhe botimi ne gjuhen Shqipe i Fjalorit Ndrkombtar te Termave Baze te Metrologjis. Prmirsimi dhe fuqizimi i infrastrukturs se degve te kontrollit te mjeteve matse (tre dege): studim , trajnim stafi teknik, blerje pajisjesh. Pjesmarrje ne aktivitetet teknike Grupeve te Puns te ELMEC me statusin vzhgues, si dhe ne Komitetet teknike te EUROMET. Prgatitja pr antarsim ne EUROMET, deklarimi I CMC-ve (aftsive matse dhe kalibruese sipas CIPM MRA-se). Pjesmarrje ne aktivitete ndr-krahasuese te etalonve kombtare. Pjesmarrje ne aktivitetet teknike Grupeve te Puns te ELMEC me statusin vzhgues, si dhe ne Komitetet teknike te EUROMET. Pjesmarrje ne komitetet teknike te EUROMET/EURAMET. 103

Aktivitet ndrgjegjsues me palt e interesuara pr Direktivn e Prqasjes s Re Pr Instrumentet Mats" dhe menaxhimin e cilsis ne Metrologjin. Aktivitet ndrgjegsues pr palt e interesuara (prodhues, importues te mallrave te paketuara) pr kontrollin e produkteve t parapaketuara. Aktivitet promovues pr metrologjin ne nivel kombtar Aktivitet rajonal pr promovimin e metrologjis dhe bashkpunimin ne nivel rajonal Kurs trajnimi mbi shtjet e sigurimit te cilsis ne laboratort e etalonve kombtare te matjes dhe laboratort e metrologjis ligjore Nnshkrim i marrveshjeve te bashkpunimit dhe mirkuptimit me institucione vendase (KESH, Drejtoria e Akreditimit), shoqata q operojn n fushn e mbrojtjes se konsumatorit dhe qytetarit (SHMK, ZMK, ZMQ) dhe me institucione homologe (UME Turqi) Ngritja e nivelit te etalonve kombtare pr fushat e matjeve te mass, elektrikut, temperaturs, presionit dhe volumit Prgatitja e Urdhress se DPMK lidhur me mnyrn e kryerjes s supervizionit metrologjik Prgatitja pr antarsim ne EUROMET, deklarimi I CMC-ve (aftsive matse dhe kalibruese sipas CIPM MRA-s) Prkthimi dhe botimi n gjuhn Shqipe i Fjalorit Ndrkombtar t Termave Baz t Metrologjis. Prmirsimi (rikonstruksioni) i laboratorve ekzistuese ne DPMK; Prmirsimi i rregullores se brendshme t organizimit dhe funksionimit t DPMK-se Prmirsimi i urdhrit t Drejtorit t Prgjithshm t DPMK "Pr organizimin dhe funksionimin e Kshillit t Metrologjis" dhe funksionimi i Kshillit. 3.2 Prioritetet afatmesme Prioritetet e prcaktuara pr Qeverin shqiptare pr periudhn afatmesme jan si m posht: Te sigurohen kapacitetet administrative pr prmbushjen e krkesave te MSA-se. Te shnohet progres ne transpozimin e direktivave te Prqasjes s Re, si dhe te direktivave t Prqasjes s Vjetr. Te sigurohet funksionimi i strukturave prgjegjse pr metrologjin dhe kalibrimin, bazuar ne praktikat me te mira te KE-se. 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme (2009 2010) Projekt urdhr i Ministrit Pr gramart nga 1 mg deri ne 50 kg te saktsis mbi mesatare i cili do te prafrohet plotsisht me Direktiva 74/148 EEC. Projekt urdhr i Ministrit t METE Pr miratimin e tipit dhe verifikimin e instrumenteve matse t kontrolluar ligjrisht. Projekt urdhr i Ministrit Pr gramart nga 5 deri ne 50 kg ne forme katr-kndore dhe gramart nga 1 deri ne 10 kg te forms cilindrike, te saktsis mesatare i cili do te prafrohet plotsisht me Direktiva 71/317 EEC. 3.2.2 Aktivitet zbatuese afatmesme (2009 2010) Blerja e etalonve kombtare te matjeve pr laboratort e qendrs kombtare te metrologjis. Prgatitja e dokumentacionit pr sistemin e cilsis ne laboratort e ruajtjes se etalonve kombtare te matjeve me qellim akreditimin e tyre. Prmirsimi dhe fuqizimi i infrastrukturs se degve te kontrollit te mjeteve matse (tre dege): studim , trajnim stafi teknik, blerje pajisjesh. Pjesmarrje ne aktivitetet teknike Grupeve te Puns te ELMEC me statusin vzhgues, si dhe ne Komitetet teknike te EUROMET. Pjesmarrje ne aktivitete ndr-krahasuese te etalonve kombtare Trajnim pr kalibrimin e mjeteve matse dhe llogaritjen e pasiguris 104

Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t Drejtoris s Prgjithshme t Metrologjis dhe Kalibrimit INVESTIME NJSIA GJENDJA VITET E AKTUALE 2007 2008 MATJES persona (mij lek) 100 X 2 1250 4 7500

2009 3 5625

2010 4 7500

1. Shtim personash 4. Trajnime (mij lek)

3.1.2 3.1.2.1

DIREKTIVAT E PRAFRIMIT TEKNIK DIREKTIVAT E PRAFRIMIT TEKNIK (NE APPROACH)

3.1.2.1.1 PAJISJET ELEKTRIKE 1 Objektivi politik N zbatim t nenit 75 t MSA-s synohet nxitja e prdorimit t rregullave teknike te Komunitetit, Standardeve Europiane dhe procedurave te vlersimit te prputhshmris. Objektivi politik i strategjis kombtare pr mbrojtjen e konsumatorit dhe mbikqyrjen e tregut sht t garantoj vendosjen apo qarkullimin n treg vetm t produkteve dhe shrbimeve t sigurta. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Ligjet q nuk transpozojn aktet komunitare dhe prputhshmria e tyre Ligji Nr. 9097, dt. 3.7.2003 Pr vlersimin e konformitetit. Ligji Nr .8734 dt. 1.2.2001 " Pr garantimin e siguris s njerzve, t kafshve shtpiake ose t vlerave materiale nga rreziku elektrik". VKM Nr. 723, dt. 5.11.2004, Pr procedurat dhe rregullat baze pr funksionimin e organizmit te autorizuar pr kryerjen e vlersimit te konformitetit. VKM Nr. 494 dt. 14.8.2001 "Pr organizimin dhe funksionimin e Inspektoratit t Pajisjeve dhe Instalimeve elektrike". ( sot Inspektorati Qendror Teknik). 2.2 Kuadri institucional ekzistues a) Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks sht institucioni prgjegjs pr hartimin e legjislacionit dhe mbikqyrjen e tregut pr pajisjet e tensionit te ulet. b) Drejtoria e Mbikqyrjes s Tregut sht prgjegjse pr hartimin e legjislacionit teknik (Ne dhe Old Approach) qe jan ne sfern e veprimtaris se METE. c) Aktualisht Inspektorati Qendror Teknik (IQT) sht institucion prgjegjs pr mbikqyrjen e zbatimit t rregullave, q garantojn sigurin e puns t pajisjeve dhe instalimeve elektrike n veprimtarin e personave juridik e fizik. IQT sht organizuar dhe funksionon n baz t Ligjit Nr. 9595, date 27.7.2006 Pr krijimin e Inspektoratit Qendror Teknik. N baz t ligjit dhe 105

akteve te tjera nen ligjore ne IQT funksionon Drejtoria e Inspektimit te Pajisjeve dhe Instalimeve Elektrike. Kjo drejtori prbhet nga drejtori dhe tre prgjegjs sektori sipas prefekturave dhe 15 inspektore zone. Me miratimin e ligjit Pr sigurin e prgjithshme, krkesat thelbsore dhe vlersimin e konformitetit te produkteve", deri ne krijimin e strukturs pr mbikqyrjen e tregut, IQT sht prgjegjs pr zbatimin e ktij ligji ne lidhje me detyrat qe rrjedhin ne lidhje me mbikqyrjen e tregut pr produktet industriale dhe te konsumatorit (jo ushqimore). 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra 2007-2008 T sigurohen kapacitetet administrative pr prmbushjen e krkesave t MSA-s n fushn e lvizjes s lir t mallrave; T shnohet progres n transpozimin e direktivave t prafrimit t ri. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (viti 2007-2008) VKM Pr krkesat thelbsore dhe vlershmin e konformitetit pr pajisjet e tensionit te ulet" i cili do t prafrohet plotesisht me Direktivn 73/23/EEC, amenduar nga Direktiva 93/68 EEC. 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (viti 2007-2008) Fuqizimi i kapaciteteve te Drejtoris se Inspektimit te Pajisjeve Elektrike ne IQT. Fuqizimi i kapaciteteve t Sektorit t Standardeve dhe Rregullave Teknike; Fushat ndrgjegjsuese pr konsumatorin dhe operatort ekonomik. Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t institucioneve INVESTIME NJSIA MATSE 1. Shtim personash pr SSRRT Njerz 2. Kosto pr shtim personash ne Mije leke SSRRT 3. Trajnime SSRRT 4. IT pr SSRRT 5. Trajnime pr IQT 6.Fushat ndrgjegjsimi pr konsumatorin GJENDJA 2007 AKTUALE 3 1 480 375 125 375 2500 2008

106

3.1.2.1.2 ENET ME PRESION 1 Objektivi politik N zbatim t nenit 75 t MSA-s synohet nxitja e prdorimit t rregullave teknike te Komunitetit, Standardeve Europiane dhe procedurave te vlersimit te prputhshmris. Objektivi politik i strategjis kombtare pr mbrojtjen e konsumatorit dhe mbikqyrjen e tregut sht t garantoj vendosjen apo qarkullimin n treg vetm t produkteve dhe shrbimeve t sigurta. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Aktet q transpozojn akte komunitare. 1. Ligji nr. 8739 dt. 12.12.2001 "pr garantimin e siguris s puns t pajisjeve nn presion" Direktiva 97/23/EC, "Pr prafrimin e ligjeve t Shteteve antare lidhur me pajisjet nn presion" Direktiva 87/404/EEC "Pr prafrimin e ligjeve t Shteteve antare lidhur me ent e thjeshta Nn Presion" , amenduar nga Direktiva 90/488/EEC, dhe 93/68/EEC. Direktiva 1999/36/EC Pr pajisjet e transportueshme nen presion Pjesrisht. Aktet q nuk transpozojn akte komunitare. Ligji Nr. 9097, dt. 3.7.2003 Pr vlersimin e konformitetit VKM Nr. 723, dt. 5.11.2004 Pr procedurat dhe rregullat baze pr funksionimin e organizmit te autorizuar pr kryerjen e vlersimit te konformitetit. VKM Nr. 497, dt. 14.8.2001. "Pr Organizimin dhe Funksionimin e Inspektoratit t Enve Nn Presion" (sot IQT). 2.2 Kuadri institucional ekzistues a) Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks sht institucioni prgjegjs pr hartimin e legjislacionit dhe mbikqyrjen e tregut pr Pajisjet Nen Presion. b) Drejtoria e Mbikqyrjes s Tregut sht prgjegjse pr hartimin e legjislacionit teknik (Ne dhe Old Approach) qe jan ne sfern e veprimtaris se METE. c) Aktualisht Inspektorati Qendror Teknik (IQT) sht institucion prgjegjs pr mbikqyrjen e zbatimit t rregullave, q garantojn sigurin e puns t pajisjeve nen presion n veprimtarin e personave juridik e fizik. IQT sht organizuar dhe funksionon n baz t Ligjit Nr. 9595, date 27.7.2006 Pr krijimin e Inspektoratit Qendror Teknik. Ne baze te ligjit dhe akteve te tjera nen ligjore ne IQT funksionon Drejtoria e Inspektimit te Pajisjeve nen Presion. Kjo drejtori prbhet nga drejtori dhe tre prgjegjs sektori sipas prefekturave dhe 11 inspektore zone. Me miratimin e ligjit Pr sigurin e prgjithshme, krkesat thelbsore dhe vlersimin e konformitetit te produkteve ", deri ne krijimin e strukturs pr mbikqyrjen e tregut, IQT sht prgjegjse pr zbatimin e ktij ligji ne lidhje me detyrat qe rrjedhin ne lidhje me mbikqyrjen e tregut pr produktet industriale dhe te konsumatorit (jo ushqimore). 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007-2008) 107

T sigurohen kapacitetet administrative pr prmbushjen e krkesave t MSA-s n fushn e lvizjes s lir t mallrave. T shnohet progres n transpozimin e direktivave t prafrimit t ri. 3.1.2 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007-2008) VKM "Pr krkesat thelbsore dhe vlersimin e konformitetit pr pajisjet nn presion" i cili do t prafrohet plotsisht me Direktivn 97/23/EEC Pr Pajisjet Nn Presion. VKM " Pr krkesat thelbsore dhe vlersimin e konformitetit pr ent e thjeshta nn presion " i cili do t prafrohet plotsisht me Direktivn 87/404EEC, 90/488/EE dhe 93/68/EEC Pr Ent e Thjeshta Nn Presion. 3.1.3 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007-2008) Forcimi i kapaciteteve ne Drejtorin e Inspektimit te Pajisjeve nen Presion. Fuqizimi i kapaciteteve t Sektorit t Standardeve dhe Rregullave Teknike. Fushat ndrgjegjsuese pr konsumatorin dhe operatort ekonomik. Fuqizim i struktures implementuese per VKM per paisjet nen presion nen Ispektoratin Qendror teknik (IQT) 3.2 Prioritetet afatmesme (2009-2010) T sigurohen kapacitetet administrative pr prmbushjen e krkesave t MSA-s n fushn e lvizjes s lir t mallrave. T shnohet progres n transpozimin e direktivave t prafrimit t ri. 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme (2009-2010) VKM "Pr krkesat thelbsore dhe vlersimin e konformitetit pr pajisjet e transportueshme nen presion" i cili do t prafrohet plotsisht Direktiva 1999/36/EC Pr pajisjet e transportueshme nen presion. 3.3 Prioritetet afatgjata (2011-2012) T sigurohen kapacitetet administrative pr prmbushjen e krkesave t MSA-s n fushn e lvizjes s lir t mallrave. T shnohet progres n transpozimin e direktivave t prafrimit t ri. 3.3.1 Aktivitetet zbatuese afatgjata (2011-2012) Forcimi i kapaciteteve ne Drejtorin e Inspektimit te Pajisjeve nen Presion. Fushate ndergjegjesuese pr konsumatorin dhe operatorin ekonomik. Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve t institucioneve INVESTIME NJSIA GJENDJA 2007 MATSE AKTUALE 3 0 1. Shtim personash pr SSRRT Njerz 0 2. Kosto pr shtim personash ne Mije leke SSRRT 2008 2011 0 0 108

3. Trajnime SSRRT 4. IT pr SSRRT 5. Trajnime pr IQT 6.Fushat ndrgjegjsuese konsumatorin

1250 0 pr 1250 5000

625 0 625 2500

109

3.1.2.1.3 LODRAT 1 Objektivi politik N zbatim t nenit 75 t MSA-s synohet nxitja e prdorimit t rregullave teknike te Komunitetit, Standardeve Europiane dhe procedurave te vlersimit te prputhshmris. Objektivi politik i strategjis kombtare pr mbrojtjen e konsumatorit dhe mbikqyrjen e tregut sht t garantoj vendosjen apo qarkullimin n treg vetm t produkteve dhe shrbimeve t sigurta. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Ligjet q nuk transpozojn aktet komunitare dhe prputhshmria e tyre: Ligji Nr. 9097, dt. 3.7.2003 Pr vlersimin e konformitetit. VKM Nr. 723, dt. 5.11.2004 Pr procedurat dhe rregullat baze te funksionimin te organizmit te autorizuar pr kryerjen e vlersimit te konformitetit. 2.2 Kuadri institucional a) Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks sht institucioni prgjegjs pr hartimin e legjislacionit dhe mbikqyrjen e tregut pr Lodrat. b) Drejtoria e Mbikqyrjes s Tregut sht prgjegjse pr hartimin e legjislacionit teknik (Ne dhe Old Approach) qe jan ne sfern e veprimtaris se METE. c) Inspektorati Qendror Teknik (IQT) sht institucioni qe do te prgjigjet pr mbikqyrjen e zbatimit t rregullave, q garantojn sigurin e lojrave n veprimtarin e personave juridik e fizik. IQT sht organizuar dhe funksionon n baz t Ligjit Nr. 9595, date 27.7.2006, Pr krijimin e Inspektoratit Qendror Teknik. Me miratimin e ligjit Pr sigurin e prgjithshme, krkesat thelbsore dhe vlersimin e konformitetit te produkteve ", deri ne krijimin e strukturs pr mbikqyrjen e tregut, IQT sht prgjegjse pr zbatimin e ktij ligji ne lidhje me detyrat qe rrjedhin ne lidhje me mbikqyrjen e tregut pr produktet industriale dhe te konsumatorit (jo ushqimore). 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra T sigurohen kapacitetet administrative pr prmbushjen e krkesave t MSA-s n fushn e lvizjes s lir t mallrave. T shnohet progres n transpozimin e direktivave t prafrimit t ri e t vjetr. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra VKM Pr krkesat thelbsore dhe vlersimin e konformitetit pr Lodrat i cili do t prafrohet pjesrisht me Direktivn 88/378/EEC "Pr Lodrat", amenduar me Direktivn 93/68/EEC. 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra Forcimi i kapaciteteve ne IQT. Fuqizimi i kapaciteteve t Sektorit t Standardeve dhe Rregullave Teknike. 110

Fushat ndrgjegjsuese pr konsumatorin dhe operatort ekonomik. Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale INVESTIME NJSIA MATSE 1. Shtim personash pr SSRRT Njerz 2. Kosto pr shtim personash ne Mije leke SSRRT 3. Trajnime SSRRT 4. IT pr SSRRT 5. Trajnime pr IQT 6. Fushat ndrgjgjsimi pr konsumatorin GJENDJA 2007 AKTUALE 3 1 480 625 125 625 2500 2008

111

3.1.2.1.4 MATERIALET E NDRTIMIT 1 Objektivi politik Sigurimi n mnyr graduale i prputhshmris s legjislacionit shqiptar me standardet dhe rregullat teknike evropiane mbi sigurin e produkteve shqiptare dhe procedurat e vlersimit t konformitetit, sht nj nga detyrimet kryesore t vendit tone, sikurse prcaktohet n nenin 75 t MSA-s, dhe gjen mbshtetje t plot nga Qeveria Shqiptare. Pr kt qellim po merren masat e nevojshme pr t nxitur, prdorimin e rregullave teknike t Komunitetit, standardeve evropiane dhe procedurave t vlersimit t prputhshmris, asistencn pr zhvillimin e mtejshm te infrastrukturs s cilsis, si dhe pr t nxitur pjesmarrjen e Shqipris n aktivitetet ndrkombtare q kan t bjn me standardet, vlersimin e prputhshmris, akreditimin, metrologjin dhe funksione t ngjashme. N Dokumentin e Partneritetit Evropian 2006, Qeveria shqiptare sht angazhuar t rris sigurimin e kapaciteteve administrative pr prmbushjen e krkesave t MSA-s n fushn e lvizjes s lir t mallrave dhe t arrij nj progres t dukshm n transpozimin e direktivave t prafrimit te ri, global dhe t vjeter.N baz t Programin t Qeveris duhet t arrihet zhvillimi i shpejt e i qndrueshm ekonomik si kusht prshpejtues i procesit integrues t Shqipris n Bashkimin Evropian, sepse do progres do t thot nj prafrim m i plot i modeleve dhe standardeve evropiane t tregut, tregues pozitiv pr nj zhvillimin te qndrueshm e t shpejt ekonomik e social. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues

Ligji nr. 9290 dt. 07.10.2004 "Pr Produktet e Ndrtimit Shkalla e Prafrimit e pjesshme VKM, 68, dt. 15.02.2001 Pr miratimin e Standardeve dhe t kushteve teknike t Projektimit dhe zbatimit t punimeve t ndrtimit, e ndryshuar lidhja 1 me VKM nr. 279, dt. 18.04.2007 "Pr miratimin e lists s produkteve t ndrtimit pr t cilat krkohet vlersim i konformitetit

Standardet e harmonizuar pr materialet e ndrtimit ne baz t Direktiva 89/106/EEC,"Pr prafrimin e ligjeve rregulloreve dhe dispozitave administrative t Shteteve Antare lidhur me Produktet e Ndrtimit Shkalla e Prafrimit e plot Ligjet dhe aktet e tjera qe nuk transpozojn akte komunitare Ligji Nr. 8402, dt. 10.09.1998 Pr Kontrollin dhe Disiplinimin e Punimeve t Ndrtimit VKM, Nr. 323, dt. 08.07.1999 :Pr prgatitjen, prshtatjen dhe Zbatimin e Rregullave dhe procedurave pr vlersimin e Konformitetit, me rregullat dhe standardet. Udhzimi Nr. 3, dt. 15.02.2001 Pr mbikqyrjen dhe kolaudimin e punimeve t ndrtimit Udhzimi Nr. 2, dt. 13.05.2005 Pr zbatimin e punimeve t ndrtimit 2.4 Kuadri institucional ekzistues Ministria e Punve Publike Transportit dhe Telekomunikacionit, ka kto institucione n varsi: a) Instituti i Ndrtimit 112

b) c) d) e)

Instituti i Studimeve Urbane Enti Kombtar i Banesave Drejtoria e Prgjithshme e Rrugve Drejtoria e Prgjithshme e Ujsjells-Kanalizimeve

3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007 -2008) Prioritetet e prcaktuara pr Qeverin Shqiptare pr periudhn afatshkurtr jan si m posht: T sigurohen kapacitetet administrative pr prmbushjen e krkesave t MSA-s n fushn e lvizjes s lir t mallrave. T shnohet progres n transpozimin e direktivave t prafrimit t ri. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007 2008) MPPTT, ka parashikuar te ndrmarr pr periudhn afatshkurtr iniciativat e mposhtme ligjore: Ndryshime n ligjin Nr. 9290, dat 07.10.2004, Pr Produktet e Ndrtimit i cili do t prafrohet plotsisht me direktivn 89/106/EEC, t materialeve t ndrtimit. (Shnim: Synon t kthehet n VKM, pas miratimit t projekt ligjit t hartuar nga METE Pr sigurin e prgjithshme, krkesat thelbsore dhe Vlersimin e Konformitetit t Produkteve, n nj legjislacion teknik Horizontal n prputhje me transpozimin e plot t direktivs Evropiane 95/2004/EC Mbi sigurin e prgjithshme t produkteve) Hartimi i rregullores Pr sigurimin teknik n pun n kantieret e ndrtimit t prhershm e t prkohshm n baz t direktivs 92/57/EEC t sigurimit n pun. 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007 -2008) Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Krijimi i strukturave t Inspektoratit pr kontrollin e cilsis. Prioritetet afatmesme (2009-2010) Prioritetet e prcaktuara pr qeverin shqiptare pr periudhn afatmesme jan si mposht: T sigurohen kapacitetet administrative pr prmbushjen e krkesave t MSA-s n fushn e lvizjes s lir t mallrave. T shnohet progres n transpozimin e direktivave t prafrimit t ri. 3.3.4 Iniciativat ligjore afatmesme (2009-2010) Ndryshime t detyruara nga ndryshime n krkesat e standardeve ose t kushtzuara nga krkesa t reja t organizmave Evropiane dhe ndrkombtare. 3.4 Prioritetet afatgjata (2011-2012) Prioritetet e prcaktuara pr qeverin shqiptare pr periudhn afatmesme jan si m posht: T sigurohen kapacitetet administrative pr prmbushjen e krkesave t MSA-s n fushn e lvizjes s lir t mallrave. T shnohet progres n transpozimin e direktivave t prafrimit t ri. 3.4.2 Iniciativat ligjore afatmesme (2011-2012) 113

Ndryshime t detyruara nga ndryshime n krkesat e standardeve ose t kushtzuara nga krkesa t reja t organizmave Evropiane dhe ndrkombtare. 3.4.3 Aktivitetet zbatuese afatmesme (2011-2012)

Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale INVESTIME NJSIA E MATJES persona (mij lek) GJENDJA AKTUALE 2007 4 10000 2 5000 VITET 2009 2010 -

2008 2 5000

1.Shtim personash 4.Trajnime (mij lek)

114

3.1.2.1.5 PRPUTHSHMRIA ELEKTROMAGNETIKE 1 Objektivi politik N zbatim t nenit 75 t MSA-s synohet nxitja e prdorimit t rregullave teknike te Komunitetit, Standardeve Europiane dhe procedurave te vlersimit te prputhshmris. Objektivi politik i strategjis kombtare pr mbrojtjen e konsumatorit dhe mbikqyrjen e tregut sht t garantoj vendosjen apo qarkullimin n treg vetm t produkteve dhe shrbimeve t sigurta. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Ligjet q nuk transpozojn aktet komunitare dhe prputhshmria e tyre: Ligji Nr. 9097, dt. 3.7.2003 Pr vlersimin e konformitetit. VKM Nr. 723, dt. 5.11.2004 Pr procedurat dhe rregullat baze te funksionimin te organizmit te autorizuar pr kryerjen e vlersimit te konformitetit. 2.2 Kuadri institucional a) Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks sht institucioni prgjegjs pr hartimin e legjislacionit dhe mbikqyrjen e tregut pr prputhshmrin Elektromagnetike. b) Drejtoria e Mbikqyrjes s Tregut sht prgjegjse pr hartimin e legjislacionit teknik (Ne dhe Old Approach) qe jan ne sfern e veprimtaris se METE. c) Inspektorati Qendror Teknik (IQT) sht institucioni qe do te prgjigjet pr mbikqyrjen e zbatimit t rregullave, q garantojn sigurin e puns pr Prputhshmrin Elektromagnetike n veprimtarin e personave juridik e fizik. IQT sht organizuar dhe funksionon n baz t Ligjit Nr. 9595, date 27.7.2006, Pr krijimin e Inspektoratit Qendror Teknik. Ne baze te ligjit dhe akteve te tjera nen ligjore ne IQT funksionon Drejtoria e Inspektimit te Pajisjeve dhe Instalimeve Elektrike.Kjo drejtori prbhet nga drejtori dhe tre prgjegjs sektori sipas prefekturave dhe 15 inspektore zone.

Me miratimin e ligjit Pr sigurin e prgjithshme, krkesat thelbsore dhe vlersimin e konformitetit te produkteve ", deri ne krijimin e strukturs pr mbikqyrjen e tregut, IQT sht prgjegjse pr zbatimin e ktij ligji ne lidhje me detyrat qe rrjedhin ne lidhje me mbikqyrjen e tregut pr produktet industriale dhe te konsumatorit (jo ushqimore). 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007-2008) T sigurohen kapacitetet administrative pr prmbushjen e krkesave t MSA-s n fushn e lvizjes s lir t mallrave. T shnohet progres n transpozimin e direktivave t prafrimit t ri e t vjetr. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007-2008) VKM Pr krkesat thelbsore dhe vlersimin e konformitetit pr Prputhshmrin Elektromagnetike i cili do t prafrohet plotsisht me Direktivat 89/336/EEC, 92/31/EC, 93/68/EEC, 2004/108 EC pr Prputhshmrin Elektromagnetike. 1.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007-2008 )

115

Forcimi i kapaciteteve n Drejtorin e Inspektimit t Pajisjeve Elektrike n IQT, e cila do t jet prgjegjse edhe pr Prputhshmrin Elektromagnetike. Fuqizimi i kapaciteteve t Sektorit t Standardeve dhe Rregullave Teknike. Fushat ndrgjegjsuese pr konsumatorin dhe operatort ekonomik. Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale INVESTIME NJSIA MATSE 1. Shtim personash pr SSRRT Njerz 2. Kosto pr shtim personash ne Mije leke SSRRT 3. Trajnime SSRRT 4. IT pr SSRRT 5. Trajnime pr IQT 6.Fushat ndrgjegjsuese pr konsumatorin GJENDJA 2008 AKTUALE 0 0 625 0 625 2500

116

3.1.2.1.6 MAKINERIT 1 Objektivi politik N zbatim t nenit 75 t MSA-s synohet nxitja e prdorimit t rregullave teknike te Komunitetit, Standardeve Europiane dhe procedurave te vlersimit te prputhshmris. Objektivi politik i strategjis kombtare pr mbrojtjen e konsumatorit dhe mbikqyrjen e tregut sht t garantoj vendosjen apo qarkullimin n treg vetm t produkteve dhe shrbimeve t sigurta. 2 Situata aktuale

2.1 Kuadri ligjor ekzistues Ligjet q nuk transpozojn aktet komunitare dhe prputhshmria e tyre: Ligji Nr. 9097, dt. 3.7.2003 Pr vlersimin e konformitetit. VKM Nr. 723, dt. 5.11.2004 Pr procedurat dhe rregullat baze te funksionimin te organizmit te autorizuar pr kryerjen e vlersimit te konformitetit. 2.2 Kuadri institucional a) Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks sht institucioni prgjegjs pr hartimin e legjislacionit dhe mbikqyrjen e tregut pr Makinerit. b) Drejtoria e Mbikqyrjes s Tregut sht prgjegjse pr hartimin e legjislacionit teknik (Ne and Old Approach) qe jan ne sfern e veprimtaris se METE. c) Inspektorati Qendror Teknik (IQT) sht institucioni qe do te prgjigjet pr mbikqyrjen e zbatimit t rregullave, q garantojn sigurin e puns pr makinerit n veprimtarin e personave juridik e fizik. IQT sht organizuar dhe funksionon n baz t Ligjit Nr. 9595, date 27.7.2006, Pr krijimin e Inspektoratit Qendror Teknik. Ne baze te ligjit dhe akteve te tjera nen ligjore ne IQT funksionon Drejtoria e Inspektimit te Pajisjeve dhe Instalimeve Elektrike. Kjo drejtori prbhet nga drejtori dhe tre prgjegjs sektori sipas prefekturave dhe 15 inspektore zone.

Me miratimin e ligjit Pr sigurin e prgjithshme, krkesat thelbsore dhe vlersimin e konformitetit te produkteve ", deri ne krijimin e strukturs pr mbikqyrjen e tregut, IQT sht prgjegjse pr zbatimin e ktij ligji ne lidhje me detyrat qe rrjedhin ne lidhje me mbikqyrjen e tregut pr produktet industriale dhe te konsumatorit (jo ushqimore). 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatmesme (2008-2009) T sigurohen kapacitetet administrative pr prmbushjen e krkesave t MSA-s n fushn e lvizjes s lir t mallrave. T shnohet progres n transpozimin e direktivave t prafrimit t ri e t vjetr. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatmesme (2008-2009) VKM "Pr krkesat thelbsore dhe vlersimin e konformitetit pr Makinerit" i cili do te prafrohet plotsisht me Direktivn 98/37/EC, amenduar nga direktiva 98/79/EC Pr Makinerit, 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme (2009-2010) Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Fuqizimi i kapaciteteve ekzistuese te IQT. 117

Fuqizimi i kapaciteteve t Sektorit t Standardeve dhe Rregullave Teknike. Fushat ndrgjegjsuese pr konsumatorin dhe operatort ekonomik. Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale INVESTIME 1. Shtim personash 2. Kosto pr shtim personash n 3. Trajnime IQT 4. IT pr IQT 5. Trajnime pr SSRRT 6.Fushat ndrgjegjsimi konsumatorin NJSIA MATSE Njerz Mij lek GJENDJA 2009 AKTUALE 0 0 625 0 625 2500

pr

118

3.1.2.1.7

PAJISJET E MBROJTJES PERSONALE

1 Objektivi politik N zbatim t nenit 75 t MSA-s synohet nxitja e prdorimit t rregullave teknike te Komunitetit, Standardeve Europiane dhe procedurave te vlersimit te prputhshmris. Objektivi politik i strategjis kombtare pr mbrojtjen e konsumatorit dhe mbikqyrjen e tregut sht t garantoj vendosjen apo qarkullimin n treg vetm t produkteve dhe shrbimeve t sigurta. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Ligjet q nuk transpozojn aktet komunitare dhe prputhshmria e tyre: Ligji Nr. 9097, dt. 3.7.2003 Pr vlersimin e konformitetit. VKM Nr. 723, dt. 5.11.2004 Pr procedurat dhe rregullat baze te funksionimin te organizmit te autorizuar pr kryerjen e vlersimit te konformitetit. 2.2 Kuadri institucional ekzistues a) Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks sht institucioni prgjegjs pr hartimin e legjislacionit dhe mbikqyrjen e tregut Pajisjet Mbrojtse Personale. b) Drejtoria e Mbikqyrjes s Tregut sht prgjegjse pr hartimin e legjislacionit teknik (Ne dhe Old Approach) qe jan ne sfern e veprimtaris se METE. c) Inspektorati Qendror Teknik (IQT) sht institucioni qe do te prgjigjet pr mbikqyrjen e zbatimit t rregullave, q garantojn sigurin e puns pr Pajisjet Mbrojtse Personale n veprimtarin e personave juridik e fizik. IQT sht organizuar dhe funksionon n baz t Ligjit Nr. 9595, date 27.7.2006, Pr krijimin e Inspektoratit Qendror Teknik. Ne baze te ligjit dhe akteve te tjera nen ligjore ne IQT funksionon Drejtoria e Inspektimit te Pajisjeve dhe Instalimeve Elektrike.Kjo drejtori prbhet nga drejtori dhe tre prgjegjs sektori sipas prefekturave dhe 15 inspektore zone. Me miratimin e ligjit Pr sigurin e prgjithshme, krkesat thelbsore dhe vlersimin e konformitetit te produkteve ", deri ne krijimin e strukturs pr mbikqyrjen e tregut, IQT sht prgjegjse pr zbatimin e ktij ligji ne lidhje me detyrat qe rrjedhin ne lidhje me mbikqyrjen e tregut pr produktet industriale dhe te konsumatorit (jo ushqimore). 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatmesme (2009-2010) T sigurohen kapacitetet administrative pr prmbushjen e krkesave t MSA-s n fushn e lvizjes s lir t mallrave; T shnohet progres n transpozimin e direktivave t prafrimit t ri e t vjetr 3.1.1 Iniciativat ligjore afatmesme VKM Mbi krkesat thelbsore dhe vlersimin e konformitetit pr Pajisjet Mbrojtse Personale (PMP) i cili do t prafrohet plotsisht me Direktivn 89/686/EEC "Mbi sigurin pr pajisjet mbrojtse personale. 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme 119

Ngritja e nj strukture implementuese. Fuqizimi i kapaciteteve t Sektorit t Standardeve dhe Rregullave Teknike. Fushat ndrgjegjsuese pr konsumatorin dhe operatort ekonomik. Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale INVESTIME NJSIA MATSE 1. Shtim personash pr IQT Njerz 2. Kosto pr shtim personash ne Mije leke SSRRT 3. Trajnime IQT 4. IT pr IQT 5. Trajnime pr SSRRT 6. Fushat ndergjegjsimi pr konsumatorin GJENDJA 2009 AKTUALE 4 2160 625 500 625 2500 2010

120

3.1.2.1.8 PAJISJET ME GAZ 1 Objektivi politik N zbatim t nenit 75 t MSA-s synohet nxitja e prdorimit t rregullave teknike te Komunitetit, Standardeve Europiane dhe procedurave te vlersimit te prputhshmris. Objektivi politik i strategjis kombtare pr mbrojtjen e konsumatorit dhe mbikqyrjen e tregut sht t garantoj vendosjen apo qarkullimin n treg vetm t produkteve dhe shrbimeve t sigurta. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Ligjet q nuk transpozojn aktet komunitare dhe prputhshmria e tyre: Ligji Nr. 9097, dt. 3.7.2003, Pr vlersimin e konformitetit. VKM Nr. 723, dt. 5.11.2004, Pr procedurat dhe rregullat baze te funksionimin te organizmit te autorizuar pr kryerjen e vlersimit te konformitetit. 2.2 Kuadri institucional a) Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks sht institucioni prgjegjs pr hartimin e legjislacionit dhe mbikqyrjen e tregut pr Pajisjet me Gaz. b) Drejtoria e Mbikqyrjes s Tregut sht prgjegjse pr hartimin e legjislacionit teknik (Ne dhe Old Approach) qe jan ne sfern e veprimtaris se METE. c) Inspektorati Qendror Teknik (IQT) sht institucioni qe do te prgjigjet pr mbikqyrjen e zbatimit t rregullave, q garantojn sigurin e puns pr Pajisjet me Gaz n veprimtarin e personave juridik e fizik. IQT sht organizuar dhe funksionon n baz t Ligjit Nr. 9595, date 27.7.2006, Pr krijimin e Inspektoratit Qendror Teknik. Ne baze te ligjit dhe akteve te tjera nen ligjore ne IQT funksionon Drejtoria e Inspektimit te Pajisjeve dhe Instalimeve Elektrike. Kjo drejtori prbhet nga drejtori dhe tre prgjegjs sektori sipas prefekturave dhe 15 inspektore zone.

Me miratimin e ligjit Pr sigurin e prgjithshme, krkesat thelbsore dhe vlersimin e konformitetit te produkteve ", deri ne krijimin e strukturs pr mbikqyrjen e tregut, IQT sht prgjegjse pr zbatimin e ktij ligji ne lidhje me detyrat qe rrjedhin ne lidhje me mbikqyrjen e tregut pr produktet industriale dhe te konsumatorit (jo ushqimore). 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatmesme (2009-2010) T sigurohen kapacitetet administrative pr prmbushjen e krkesave t MSA-s n fushn e lvizjes s lir t mallrave. T shnohet progres n transpozimin e direktivave t prafrimit t ri. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatmesme VKM Pr krkesat thelbsore dhe vlersimin e konformitetit te Pajisjeve me Gaz i cili do te prafrohet plotsisht me direktivn 90/396/EEC, amenduar me direktivn 93/68/EEC Pr pajisjet me gaz". 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme Fuqizimi i strukturs ne IQT. 121

Fuqizimi i kapaciteteve t Sektorin e Standardeve dhe Rregullave Teknike. Fushat ndrgjegjsuese pr konsumatorin dhe operatort ekonomik. Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale INVESTIME 1. Shtim personash 2. Kosto pr shtim personash 3. Trajnime IQT 4. IT pr IQT 5. Trajnime pr SSRRT 6.Fushat ndrgjegjsimi konsumatorin NJSIA MATSE Njerz Mije leke GJENDJA 2009 AKTUALE 0 0 0 0 600 0 2010 0 0 600 0 0 2500

pr

122

3.1.2.1.9 MBI KRKESAT PR EFICENCN E BOILERVE T RINJ Q PUNOJN ME LND DJEGSE T LNGTA DHE T GAZTA 1. Objektivi politik N zbatim t nenit 75 t MSA-s synohet nxitja e prdorimit t rregullave teknike te Komunitetit, Standardeve Europiane dhe procedurave te vlersimit te prputhshmris. Objektivi politik i strategjis kombtare pr mbrojtjen e konsumatorit dhe mbikqyrjen e tregut sht t garantoj vendosjen apo qarkullimin n treg vetm t produkteve dhe shrbimeve t sigurta. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Ligjet q nuk transpozojn aktet komunitare dhe prputhshmria e tyre: Ligji Nr. 9097, dt. 3.7.2003, Pr vlersimin e konformitetit. VKM Nr. 723, dt. 5.11.2004, Pr procedurat dhe rregullat baze te funksionimin te organizmit te autorizuar pr kryerjen e vlersimit te konformitetit. 2.2 Kuadri institucional a) Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks sht institucioni prgjegjs pr hartimin e legjislacionit dhe mbikqyrjen e tregut pr Eficencen e Bojlerve te Rinj qe Punojn me Lende Djegse te Lngta dhe te Gazta. b) Drejtoria e Mbikqyrjes s Tregut sht prgjegjse pr hartimin e legjislacionit teknik (Ne dhe Old Approach) qe jan ne sfern e veprimtaris se METE. c) Inspektorati Qendror Teknik (IQT) sht institucioni qe do te prgjigjet pr mbikqyrjen e zbatimit t rregullave, q garantojn sigurin e puns pr Eficencen e Bojlerve te Rinj qe Punojn me Lende Djegse te Lngta dhe te Gazta n veprimtarin e personave juridik e fizik. IQT sht organizuar dhe funksionon n baz t Ligjit Nr. 9595, date 27.7.2006, Pr krijimin e Inspektoratit Qendror Teknik. Ne baze te ligjit dhe akteve te tjera nen ligjore ne IQT funksionon Drejtoria e Inspektimit te Pajisjeve dhe Instalimeve Elektrike. Kjo drejtori prbhet nga drejtori dhe tre prgjegjs sektori sipas prefekturave dhe 15 inspektore zone. Me miratimin e ligjit Pr sigurin e prgjithshme, krkesat thelbsore dhe vlersimin e konformitetit te produkteve", deri ne krijimin e strukturs pr mbikqyrjen e tregut, IQT sht prgjegjse pr zbatimin e ktij ligji ne lidhje me detyrat qe rrjedhin ne lidhje me mbikqyrjen e tregut pr produktet industriale dhe te konsumatorit (jo ushqimore). 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatmesme (2009-2010) T sigurohen kapacitetet administrative pr prmbushjen e krkesave t MSA-s n fushn e lvizjes s lir t mallrave. T shnohet progres n transpozimin e direktivave t prafrimit t ri e t vjetr. 3.2 Iniciativat ligjore afatmesme VKM "Mbi krkesat thelbsore dhe vlersimin e konformitetit pr eficensn e bojlerve t rinj q punojn me lnd djegse t lngta dhe gazta" i cili do t prafrohet plotsisht me Direktivn 92/42/EEC, amenduar me direktivn 93/68 EEC, 2004/8/EC, 2005/32/EC. 123

3.2.1

Aktivitetet zbatuese afatmesme Fuqizimi i kapaciteteve te IQT; Fuqizimi i kapaciteteve t Sektorit t Standardeve dhe Rregullave Teknike; Fushat ndrgjegjsuese pr konsumatorin dhe operatort ekonomik.

Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale INVESTIME 1. Shtim personash 2. Kosto pr shtim personash n 3. Trajnime IQT 4. IT pr IQT 5. Trajnime pr SSRRT 6.Fushat ndrgjegjsimi konsumatorin NJSIA MATSE Njerz Mije leke GJENDJA 2009 AKTUALE 0 0 625 0 625 2500

pr

124

3.1.2.1.10

LNDT PLASSE PR PRDORIM CIVIL

1 Objektivi politik N zbatim t nenit 75 t MSA-s synohet nxitja e prdorimit t rregullave teknike te Komunitetit, Standardeve Europiane dhe procedurave te vlersimit te prputhshmris. Objektivi politik i strategjis kombtare pr mbrojtjen e konsumatorit dhe mbikqyrjen e tregut sht t garantoj vendosjen apo qarkullimin n treg vetm t produkteve dhe shrbimeve t sigurta. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor Fusha e eksplozivve pr prdorim civil rregullohet nga aktet ligjore t mposhtme: 1. Ligji nr. 9126 dt. 29.07.2003, pr prdorimin civil t lndve plasse n republikn e shqipris. Direktiva 93/15/EEC Pr harmonizimin e dispozitave mbi hedhjen n treg dhe kontrollin e eksplozivve pr prdorim civil. Plotsisht Si dhe nga aktet ligjore q nuk transpozojn aktet komunitare. VKM Nr. 597 dt. 10.09.2004, Pr procedurn pr dhnien e lejes s importimit, eksportimit dhe prodhimit t lndve plasse pr prdorim civil. VKM Nr. 853 dt. 17.12.2004, Pr procedurn pr dhnien e lejes s importimit, eksportimit dhe prodhimit t lndve piroteknike fishekzjarr pr prdorim festiv. Urdhri i Ministrit t Mbrojtjes Pr miratimin e rregullores pr prbrjen dhe funksionimin e Komisionit t dhnies s lejeve t importit t eksportit dhe prodhimit t lndve plasse pr prdorim civil dhe lendeve piroteknike e fishekzjarr. Urdhri i prbashkt i MM dhe MF Pr tarifat financiare pr dhnien e lejeve t import-eksportit dhe prodhimit t lndve plasse pr prdorim civil. 2.1.1 Kuadri institucional

a) Ministria e Mbrojtjes sht institucioni prgjegjs pr dhnien e lejes se prodhimit, importimit dhe eksportimit t lndve plasse pr prdorim civil n Republikn e Shqipris. Pr dhnien e ktyre lejeve MM ka krijuar Komisionin e Dhnies s Lejeve e cila sht nj struktur ad-hoc e prbr nga 5 punonjs t drejtorive t ndryshme. N shrbim t ktij Komisioni funksionon nj Sekretari Teknike, rolin e luan Sektori i Arm-municionit ne Drejtorin e Logjistikes. b) Ministria e Brendshme sht institucioni prgjegjs pr transferimin, magazinimin dhe asgjsimin e lndve plasse pr prdorim civil. c) Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks sht institucioni prgjegjs pr prdorimin e lndve plasse pr prdorim civil. Vetit e lndve plasse pr prdorim civil testohen vetm nga persona juridik ose fizik, t autorizuar pr kryerjen e ksaj veprimtarie, t pajisur me certifikatn e laboratorit t akredituar. Ata jan t detyruar t'i demonstrojn Ministris s Mbrojtjes pajtimin me praktikat e laboratorit t akredituar. 3 Adresimi i prioriteteve 3.2 Prioritetet afatmesme 125

Prioritetet e prcaktuara pr Qeverin shqiptare pr periudhn afatmesme jan si m posht: T sigurohen kapacitetet administrative pr prmbushjen e krkesave t MSA-s n fushn e lvizjes s lir t mallrave; T shnohet progres n transpozimin e direktivave t prafrimit t ri e t vjetr. INVESTIME 1. Shtim personash ne IQT 2. Kosto pr shtim personash ne IQT 3. Trajnime IQT 4. IT pr IQT 5. Shtim personash ne SSRRT 6. Kosto pr shtim personash 7. Trajnime pr SSRRT 8. IT Pr SSRRT 9. Fushat konsumatorin ndrgjegjsuese pr NJSIA MATSE Njerz Mije leke GJENDJA 2009 AKTUALE 0 0 0 0 0 0 625 0 0 2500 625 2010

126

3.1.2.1.11 PAJISJET DHE SISTEMET MBROJTESE TE PERDORESHME NE ATMOSFERA POTENCIALISHT SHPRTHYESE 1 Objektivi politik N zbatim t nenit 75 t MSA-s synohet nxitja e prdorimit t rregullave teknike te Komunitetit, Standardeve Europiane dhe procedurave te vlersimit te prputhshmris. Objektivi politik i strategjis kombtare pr mbrojtjen e konsumatorit dhe mbikqyrjen e tregut sht t garantoj vendosjen apo qarkullimin n treg vetm t produkteve dhe shrbimeve t sigurta. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Ligjet q nuk transpozojn aktet komunitare dhe prputhshmria e tyre: Ligji Nr. 9097, dt. 3.7.2003, Pr vlersimin e konformitetit. VKM Nr. 723, dt. 5.11.2004, Pr procedurat dhe rregullat baze te funksionimin te organizmit te autorizuar pr kryerjen e vlersimit te konformitetit. 2.1 Kuadri institucional a) Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks sht institucioni prgjegjs pr hartimin e legjislacionit dhe mbikqyrjen e tregut pr Pajisjet ne Atmosfera Shprthyese. b) Drejtoria e Mbikqyrjes s Tregut sht prgjegjse pr hartimin e legjislacionit teknik (Ne dhe Old Approach) qe jan ne sfern e veprimtaris se METE. c) Inspektorati Qendror Teknik (IQT) sht institucioni qe do te prgjigjet pr mbikqyrjen e zbatimit t rregullave, q garantojn sigurin e puns pr pajisjet ne atmosfera shprthyese n veprimtarin e personave juridik e fizik. IQT sht organizuar dhe funksionon n baz t Ligjit Nr. 9595, date 27.7.2006, Pr krijimin e Inspektoratit Qendror Teknik. Me miratimin e ligjit Pr sigurin e prgjithshme, krkesat thelbsore dhe vlersimin e konformitetit te produkteve", deri ne krijimin e strukturs pr mbikqyrjen e tregut, IQT sht prgjegjse pr zbatimin e ktij ligji ne lidhje me detyrat qe rrjedhin ne lidhje me mbikqyrjen e tregut pr produktet industriale dhe te konsumatorit (jo ushqimore). 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatmesm (2009-2010) T sigurohen kapacitetet administrative pr prmbushjen e krkesave t MSA-s n fushn e lvizjes s lir t mallrave. T shnohet progres n transpozimin e direktivave t prafrimit t ri e t vjetr. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatmesme VKM "Mbi krkesat thelbsore dhe vlershmin e konformitetit pr pajisjet qe punojn ne atmosfera shprthyese, e cila do te prafrohet plotsisht me Direktivn 94/9/EC Pr pajisjet qe prdoren ne atmosfera shprthyese. 3.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme Fuqizim i kapaciteteve te IQT. 127

Fushat ndrgjegjsuese pr konsumatorin dhe operatort ekonomik. Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale INVESTIME 1. Shtim personash 2. Kosto pr shtim personash 3. Trajnime IQT 4. IT pr IQT 5. Trajnime pr SSRRT 6.Fushat ndergjegjsimi konsumatorin NJSIA MATSE Njerz Mije leke GJENDJA 2008 AKTUALE 0 0 0 0 600 0 2009 0 0 600 0 0 2500

pr

128

3.1.2.1.12 ASHENSORT 1 Objektivi politik N zbatim t nenit 75 t MSA-s synohet nxitja e prdorimit t rregullave teknike te Komunitetit, Standardeve Europiane dhe procedurave te vlersimit te prputhshmris. Objektivi politik i strategjis kombtare pr mbrojtjen e konsumatorit dhe mbikqyrjen e tregut sht t garantoj vendosjen apo qarkullimin n treg vetm t produkteve dhe shrbimeve t sigurta. 2 Situata aktuale 2.2 Kuadri ligjor ekzistues Ligjet q nuk transpozojn aktet komunitare dhe prputhshmria e tyre: Ligji Nr. 9097, dt. 3.7.2003, Pr vlersimin e konformitetit. VKM Nr. 723, dt. 5.11.2004, Pr procedurat dhe rregullat baze te funksionimin te organizmit te autorizuar pr kryerjen e vlersimit te konformitetit. 2.2 Kuadri institucional a) Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks sht institucioni prgjegjs pr hartimin e legjislacionit dhe mbikqyrjen e tregut pr Ashensort. b) Drejtoria e Mbikqyrjes s Tregut sht prgjegjse pr hartimin e legjislacionit teknik (Ne dhe Old Approach) q jan ne sfern e veprimtaris s METE. c) Inspektorati Qendror Teknik (IQT) sht institucioni i cili do te prgjigjet pr mbikqyrjen e zbatimit t rregullave, q garantojn sigurin e puns pr ashensort n veprimtarin e personave juridik e fizik. Me miratimin e ligjit Pr sigurin e prgjithshme, krkesat thelbsore dhe vlersimin e konformitetit te produkteve ", deri ne krijimin e strukturs pr mbikqyrjen e tregut, IQT sht prgjegjse pr zbatimin e ktij ligji ne lidhje me detyrat qe rrjedhin ne lidhje me mbikqyrjen e tregut pr produktet industriale dhe te konsumatorit (jo ushqimore). 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007-2008) T sigurohen kapacitetet administrative pr prmbushjen e krkesave t MSA-s n fushn e lvizjes s lir t mallrave; T shnohet progres n transpozimin e direktivave t prafrimit t ri. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra VKM " Pr krkesat thelbsore,dhe vlersimin e konformitetit pr Ashensort " i cili do t prafrohet pjesrisht me Direktivn 95/16/EEC Pr Ashensort. 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme Fuqizimi i kapaciteteve SSRRT. Ngritja e nj strukture implementuese ne IQT. 3.2 Prioritetet afatmesme (2009-2010) 129

T sigurohen kapacitetet administrative pr prmbushjen e krkesave t MSA-s n fushn e lvizjes s lir t mallrave; T shnohet progres n transpozimin e direktivave t prafrimit t ri. 3.2.1 Aktivitetet zbatuese afatmesme Fushat ndrgjegjsuese pr konsumatorin dhe operatoret ekonomik. Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale INVESTIME 1. Shtim personash ne IQT 2. Kosto pr shtim personash ne IQT 3. Trajnime IQT 4. IT pr IQT 5. Shtim personash ne SSRRT 6. Kosto pr shtim personash 7. Trajnime pr SSRRT 8. IT Pr SSRRT 9.Fushat ndrgjegjsuese pr konsumatorin NJSIA MATSE Njerz Mije leke GJENDJA 2008 AKTUALE 3 1620 625 390 1 480 625 125 2009 0 0 0 0 0 0 0 0 2500

3.1.2.1.13

PAJISJET MJEKSORE

1 Objektivi politik Sigurimi n mnyr graduale i prputhshmris s legjislacionit shqiptar me standardet dhe rregullat teknike mbi sigurin e produkteve shqiptare dhe procedurat evropiane t vlersimit t konformitetit, sht nj nga detyrimet kryesore t vendit tone, i cili prcaktohet n nenin 75 t MSA-s. Bazuar n detyrimet q rrjedhin nga ky nen i MSA synohet rritja e kapaciteteve administrative n fushn e lvizjes s lir t mallrave dhe arritja e nj progresi t dukshm n transpozimin e direktivave t prafrimit te ri, global dhe t vjetr. Sigurimi dhe prmirsimi i vazhdueshm i kujdesit shndetsor pr popullatn nprmjet reformimit t thell t sistemit shndetsor aktual bazuar n modelet dhe prvojat me t suksesshme bashkkohore mbetet nj nga objektivat m t rndsishm n kt fush. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Ligjet dhe aktet e tjera q nuk transpozojn akte komunitare Fusha e pajisjeve mjeksore rregullohet nga legjislacioni i mposhtm: Ligji nr. 9097, dat 3.7.2003 " Pr vlersimin e konformitetit " i cili sht bazuar n Traktatin q themelon Komunitetin Evropian, Titulli I Lvizja e Lir e Mallrave, nenet 23-31, neni 100. VKM nr. 723, dat 05.11.2004 "Pr procedurat dhe rregullat baz t funksionimit t organizmave t autorizuara pr kryerjen e vlersimit t konformitetit".. 2.2 Kuadri institucional ekzistues 130

a) Ministria e Shndetsis sht institucioni prgjegjs n Republikn e Shqipris n lidhje me pajisjet mjeksore. Ajo funksionon n baz t ligjit nr. 9000, dat 30.01.2003 Pr organizimin dhe funksionimin e Kshillit t Ministrave. Aktualisht n Ministrin e Shndetsis funksionojn kto organe prgjegjse pr kontrollin e pajisjeve mjeksore: b) Drejtoria Spitalore dhe Sektori i Stomatologjis- lienson importimin e pajisjeve mjeksore; c) Komisioni i Liensimit-lienson aktivitetet pr importimin dhe tregtimin me shumic t pajisjeve mjeksore; d) Komisioni pr Mbrojtjen nga Rrezatimet-kontrollon burimet e radiacionit jonizues; e) Njsia pr Standardizim dhe Menaxhim e Pajisjeve Mjeksore n Ministrin e Shndetsis 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007 -2008) Prioritetet e prcaktuara pr Qeverin shqiptare pr periudhn afatshkurtr jan si m posht: T sigurohen kapacitetet administrative pr prmbushjen e krkesave t MSA-s n fushn e lvizjes s lir t mallrave; T shnohet progres n transpozimin e direktivave t prafrimit t ri 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007 2008) Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Projekt-ligji "Pr pajisjet mjeksore", i cili do te prafrohet plotsisht me Direktivn 90/385/EEC"Pr prafrimin e ligjeve te shteteve antare lidhur me pajisjet mjeksore te implantimit aktiv"; Direktivn 93/42/EC "Mbi pajisjet mjeksore dhe Direktivn 98/79/EC "Mbi pajisjet mjeksore te diagnostikimit "in vitro"; Projekt-VKM Pr zbatimin e ligjit pr pajisjet mjeksore. 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007 -2008) Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Ngritja brenda strukturs s Ministris s Shndetsis e Autoritetit Kompetent pr pajisjet mjeksore dhe ngritja e Agjencis Shtetrore t Pajisjeve Mjeksore si domosdoshmri e zbatimit t krkesave t legjislacionit prkats. Ngritja dhe zhvillimi i kapaciteteve t Autoriteteve Kompetente Ngritja dhe fuqizimi i Njsis s Inxhinieris Klinike n nivel spitali. Hartimi i nj plani veprimi pr parashikimin e aktiviteteve dhe masave ne kuadrin e ligjit 3.2 Prioritetet afatmesme (2009-2010) Ngritja dhe fuqizimi i vazhdueshm i kapaciteteve teknike pr prmbushjen e krkesave t MSA-s n fushn e lvizjes s lir t mallrave; T shnohet progres n transpozimin e direktivave t prafrimit t ri 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme (2009-2010) Projekt-akte pr zbatim te ligjit pr pajisjet mjeksore 3.4.4 Aktivitetet zbatuese afatmesme (2009-2010)

131

Ngritja n sistem e edukimit t vazhdueshm t kapaciteteve t Autoriteteve Kompetente dhe te Njsive t Inxhinieris Klinike n nivel spitali pr plotsim kuadri ligjor, menaxhim dhe standardizim t pajisjeve mjeksore. 3.5 Prioritetet afatgjata (2011-2012) Prafrim i plot me aktet e komunitetit evropian dhe zbatim i tyre n praktikn me pajisjet mjeksore. Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t Ministrise s Shndetsis INVESTIME NJSIA E GJENDJA MATJES AKTUALE 5 1250 VITET 2007 2 1250

2008 4 7500

2009

2010

1.Shtim persona personash 4.Trajnime (mij (mij lek) lek)

5625

7500

132

3.1.2.1.14

BARNAT PR PRDORIM NJERZOR

1 Objektivi politik Sigurimi n mnyr graduale i prputhshmris s legjislacionit shqiptar me standardet dhe rregullat teknike mbi sigurin e produkteve shqiptare dhe procedurat evropiane t vlersimit t konformitetit, sht nj nga detyrimet kryesore t vendit ton, i cili prcaktohet n nenin 75 t MSA-s. Rritja e sigurimit te kapaciteteve administrative pr prmbushjen e krkesave t MSA-s n fushn e lvizjes s lir t mallrave dhe arritja e nj progresi t dukshm n transpozimin e direktivave t prafrimit te ri, global dhe t vjetr mbeten obligime prioritare n kt sektor. Synohet gjithashtu sigurimi dhe prmirsimi i vazhdueshm i kujdesit shndetsor pr popullatn nprmjet reformimit t thell t sistemit shndetsor aktual bazuar n modelet dhe prvojat me t suksesshme bashkkohore; rritja e aksesit ndaj shrbimeve shndetsore efektive dhe kryesisht ofrimi i nj mbulese t qndrueshme me barna; forcimi i kapaciteteve kontrolluese dhe monitoruese te prodhimit, ruajtjes dhe tregtimit te barnave nprmjet fuqizimit te inspektimit dhe strukturave qe lidhen me informacionin e barnave, farmakovigjilencen. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Ligjet dhe aktet nnligjore, aktet komunitare q transpozohen si dhe shkalln e prputhshmris s tyre. 1. Ligji Nr. 9644, dat 20.11.2006 Pr disa shtesa dhe ndryshime n ligjin nr. 9323, dat 25.11.2004 Pr barnat dhe shrbimin farmaceutik t ndryshuar. Objekti: Prcaktimi i parimeve dhe procedurave pr vendosjen e mimeve. Subjekti: Komisioni i mimit t Barnave 2. 31989L0105, Direktiva 89/105/EEC e Kshillit e 21 dhjetorit 1998 ne lidhje me transparencn e masave rregulluese t mimeve t produkteve mjeksore pr prdorim njerzor dhe prfshirjen e tyre ne kufijt e sistemeve kombtare t sigurimeve shndetsore. Fletore zyrtare L 040 , 11/02/1989 P. 0008 - 0011 Objekti: Rregullimi i masave pr vendosjen e mimeve pr t siguruar transparencn ne vendosjen e mimeve. Subjekti: Autoritetet Kombtare 3. Shkalla e Prafrimit / E pjesshme Ligjet dhe aktet e tjera qe nuk transpozojn akte komunitare. Fusha e barnave rregullohet nga legjislacioni i mposhtm: Ligji nr. 9323, dat 25.11.2004 "Pr barnat dhe shrbimin farmaceutik pjesrisht i prafruar me Direktivn 2001/83/EC dhe Kodin Komunitar n lidhje me produktet mjeksore me prdorim njerzor. Ligji Nr. 9644, dat 20.11.2006 Pr disa shtesa dhe ndryshime n ligjin nr. 9323, dat 25.11.2004 Pr barnat dhe shrbimin farmaceutik t ndryshuar. VKM nr. 52, dat 27.10.2005 "Pr organizimin dhe funksionimin e Komisionit t mimeve t Barnave" plotsisht e prafruar me Direktivn 89/105/EC, dat 21.12. 1988 Mbi transparencn e masave q rregullojn mimet e barnave pr prdorim njerzor dhe prfshirja e tyre n sistemin kombtar t sigurimeve shndetsore ; VKM nr. 325, dat 14.6.1993 Pr regjimin e eksport-importit dhe prodhimin e barnave; Udhzim i Prbashkt i Ministrit t Shndetsis dhe Ministrit t Financave nr. 180, dat 13.8.1993 Pr bashkpunim n regjimin e import eksportit t barnave; Urdhr i Ministrit te Shendetesise, nr.104, dat 5.3.2004 Pr nj ndryshim n Udhzimin nr. 180, dat 13.8.1993 Pr bashkpunimin n regjimin e import-eksportit t barnave dhe zhdoganimin e tyre; Urdhr i Ministrit te Shendetesise nr. 214, dat. 22.4.2004 133

Rregullore nr. prot. 399, dat 20.1.1998 Pr fabrikimin e barnave; Rregullore e shrbimit farmaceutik nr. prot. 296, dat 26.1.1998. 2.2 Kuadri institucional ekzistues a) Ministria e Shndetsis sht institucioni prgjegjs pr hartimin e akteve ligjore dhe nnligjore n fushn e farmaceutiks. b) Qendra Kombtare e Kontrollit t Barnave sht institucion i specializuar pr analizn, regjistrimin, kontrollin e barnave dhe inspektimin farmaceutik. Kontrolli i saj shtrihet mbi veprimtarit, mjediset, pajisjet e fabrikimit; tregtimin me shumic e pakic, kushtet e ruajtjes s barnave dhe barnat e importuara. QKKB prbhet nga Sektori i Regjistrimit, Sektori i Inspektimit, Sektori i Analizave, Sektori i Informacionit, Sektori i Farmakovigjilencs dhe Sektori i Administrats. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007 -2008) Prioritetet e prcaktuara pr Qeverin shqiptare pr periudhn afatshkurtr jan si me posht: T sigurohen kapacitetet administrative pr prmbushjen e krkesave t MSA-s n fushn e lvizjes s lir t mallrave; T shnohet progres n transpozimin e direktivave t prafrimit t ri 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007 2008) Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Amendimi i Ligjit Nr 9323, date 25.11.2004 Pr barnat dhe shrbimin farmaceutik" i cili do te prafrohet pjesrisht me: Direktiva e Kshillit (85/432/EEC) e dats 16 Shtator 1985 n lidhje me bashkrendimin e dispozitave t ligjit, rregulloreve ose masave administrative mbi aktivitetet t caktuara n fushn e farmacis. Direktiva e Komisionit 2003/94/EC e dats 8 Tetor 2003 q cakton parimet dhe udhzimet pr praktikn e mir pr prodhimin n lidhje ne produktet mjeksore pr prdorim njerzor dhe produktet mjeksore krkimore pr prdorim njerzor. Direktiva 2001/83/EC e Parlamentit Evropian dhe Kshillit e 6 Nntor 2001 mbi Kodin Komunitar n lidhje me produktet mjeksore pr prdorim njerzor. Rregullorja Nr. 41 e Parlamentit Evropian dhe e Kshillit e 16 Dhjetor 1999 Mbi produktet mjeksore jetime Projekt -VKM "Per organizimin e Komiteteve te Etikes"; Projekt -rregullore "per praktiken e mire klinike". 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007 -2008) Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Ngritja e kapaciteteve pr praktiken e mire te fabrikimit; Rritja e kapaciteteve administrative ne fushn e praktikes se mire klinike. Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t Ministris s Shndetsis 134

INVESTIME

NJSIA E MATJES persona (mij lek)

GJENDJA VITET AKTUALE 2007 5 X 2 1250

2008 4 7500

2009 X 5625

2010 X 7500

1.Shtim personash 4.Trajnime (mij lek)

135

3.1.2.1.15

MATERIALET DHE TEKNOLOGJIT ME PRDORIM T DYFISHT

1 Objektivi politik N zbatim t nenit 75 t MSA-s synohet nxitja e prdorimit t rregullave teknike te Komunitetit, Standardeve Europiane dhe procedurave te vlersimit te prputhshmris. Objektivi politik i strategjis kombtare pr mbrojtjen e konsumatorit dhe mbikqyrjen e tregut sht t garantoj vendosjen apo qarkullimin n treg vetm t produkteve dhe shrbimeve t sigurta. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor Fusha e materialeve dhe teknologjive me prdorim t dyfisht rregullohet nga aktet nnligjore t mposhtme: Akte q transpozojn akte komunitare. 1. Ligji nr. 9707, dat 5.4.2007, Pr kontrollin shtetror t veprimtaris s import- eksportit t mallrave ushtarake dhe mallrave e teknologjive me prdorim t dyfisht. Rregulloria Nr. 1334/2000 EC. Plotsisht Akte q nuk transpozojn akte komunitare VKM Nr. 366, dat 5.10.1991, "Pr krijimin e ndrmarrjes s import-eksportit n varsi t Ministris s Mbrojtjes". Urdhr Nr. 5, dat 8.1.2002 i Ministrit t Mbrojtjes "Pr funksionimin e ndrmarrjes s importeksportit t ushtris "MEICO" dhe marrdhniet e saj me drejtorit dhe me komandat e Ministris s Mbrojtjes. 2.2 Kuadri institucional a) Ministria e Mbrojtjes sht duke prgatitur projektvendimin Pr ngritjen e Agjencis se Kontrollit Shtetror t Eksport-Importeve t Mallrave Ushtarake, Mallrave e Teknologjive me Prdorim t Dyfisht. Vendimi do te prcaktoje kushtet, afatet dhe procedurat pr rregullimin e veprimtaris s import-eksportit t ktyre mallrave dhe kontrollin shtetror mbi kt veprimtari. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra Prioritetet e prcaktuara pr Qeverin shqiptare pr periudhn afatshkurtr jan si m posht: T sigurohen kapacitetet administrative pr prmbushjen e krkesave t MSA-s n fushn e lvizjes s lir t mallrave. T shnohet progres n transpozimin e direktivave t prafrimit t ri. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra Ministria e Mbrojtjes ka parashikuar t ndrmarr iniciativn afatshkurtr; e mposhtme ligjore pr periudhn

VKM Per miratimin e lists kombetare te mallrave, q jan objekt i kontrollit shtetror t eksportit 136

3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra Ministria e Mbrojtjes ka parashikuar t ndrmarr aktivitetet e mposhtme zbatuese pr periudhn afatshkurtr. Ngritja e Agjencis s Kontrollit Shtetror t Eksport-Importeve t Mallrave Ushtarake, Mallrave e Teknologjive me Prdorim t Dyfisht. Tabela 1 Forcimet e kapaciteteve institucionale te Ministrise se Mbrojtjes INVESTIME 1. Shtim personash ne Agjenci 2. Kosto pr shtim Agjenci 3. Trajnime 4. IT per agjenci 9. Fushat ndrgjegjsuese pr konsumatorin 38000 500 2500 380000 0 0 2500 38000 personash NJSIA MATSE Njerz ne Mije leke GJENDJA AKTUALE 27 23500 0 24700 26000 2008 2009 2010

137

3.1.2.1.16 SISTEMI HEKURUDHOR I SHPEJTSIS S LART 1 Objektivi Politik Qllimi final n periudhn afatgjat sht integrimi i rrjetit hekurudhor kombtar n rrjetin hekurudhor Rajonal t Shpejtsis se Larte. Kto objektiva mbshteten n nenin 105 t MSA-s si dhe n nenet 7-10 t Protokollit 5 Pr transportin toksor. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor egzistues Fusha e sistemit hekurudhor t shpejtsis s lart rregullohet nga aktet ligjore t mposhtme: Ligji nr. 9317, dat 18.11. 2004, Kodi hekurudhor i Republiks s Shqipris Ligji nr. 9689, dat 05.03.2007 Pr aderimin e Republiks s Shqipris n Marrveshjen Evropiane pr Linjat Hekurudhore Ndrkombtare Kryesore; Ligji nr. 9620, dat 16.10.2006 Pr ratifikimin e Marrveshjes shumpalshe Pr ngritjen e nj rrjeti hekurudhor, t performancs s lart, n Europn Juglindore. 2.2 Kuadri institucional ekzistues a) Sektori i Politikave t Transportit Hekurudhor, n Ministris e Punve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit sht njsia rregullatore e prgjithshme e aktivitetit trsor t transportit hekurudhor. Drejtimet kryesore t puns t Sektorit jan: T hartoj dhe t prmirsoje n mnyr t vazhdueshme politikat e zhvillimit t transportit hekurudhor n prputhje me zhvillimin aktual t ekonomis kombtare dhe t nevojave t popullats pr transportin e mallrave e t udhtarve, si pr transportin e brendshm ashtu dhe pr transportin ndrkombtar hekurudhor; T hartoj dhe t prmirsoje n vijimsi nj legjislacionin sa m bashkkohor e n prputhje me direktivat e Bashkimit Evropian, me synim nxitjen dhe menaxhimin optimal t transportit hekurudhor n prputhje me politikat sektoriale t hartuara; T ndjek hartimin e studimeve t fizibilitetit dhe masterplaneve pr zhvillimin e transportit hekurudhor n trsi dhe sipas zonave e Korridoreve t veanta t transportit; Te mbshtes, t inkurajoje dhe t favorizoje zhvillimin e trafikut tranzit duke i dhn prparsi zhvillimit t transporteve multimodale n korridoret LindjePerndim, VeriJug si dhe ato n drejtim t Kosovs; T marr masat pr mnjanimet e nj konkurrence t pandershme; T prcaktoje politikat e prmirsimit t infrastrukturave ekzistuese t transportit hekurudhor dhe t zgjerimit e zhvillimit t infrastrukturave t reja; T monitoroj zbatimin e politikave dhe t bashkpunoj me organet e pushtetit lokal pr probleme specifike; T shqyrtoj dhe t ndjek n trsi problemet teknike t transportit hekurudhor q lidhen me gjendjen aktuale t inventarit t mjeteve lvizse, t sistemeve t komunikimit e t sinjalizimit si dhe t ndjek n vazhdimsi politikat e miratuara pr ecurin n kt fush. 3 Adresimi i Prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007 2008) Prioritetet e prcaktuara pr Qeverin shqiptare pr periudhn afatshkurtr jan si m posht: 138

T sigurohen kapacitetet administrative pr prmbushjen e krkesave t MSA-s ne fushn e lvizjes s lir t mallrave dhe t prafrimit teknik; T shnohet progres n transpozimin e direktivave t prafrimit t ri e t vjetr. 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra MPPTT ka parashikuar t ndrmarr aktivitetet e mposhtme zbatuese pr periudhn afatshkurtr: Prkthimi dhe njohja me direktivat e Bashkimit Evropian pr sistemin Hekurudhor t shpejtsis se Larte dhe konkretisht : Direktiva 96/48/CE lidhur me ndrveprimin e sistemit hekurudhor transeuropian t shpejtsis madhe; Direktiva 2001/16/CE lidhur me ndrveprimin e sistemit hekurudhor transeuropian konvencional; Direktiva 2004/50CE qe modifikon dy direktivat e msiprme. Studim me qllim identifikimin m t hollsishm t legjislacionit evropian n kt fush, njohjen me standardet teknike t ndrveprimit; 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme Transpozimi gradual i legjislacionit evropian t Sistemit Hekurudhor t Shpejtsis se Lart dhe i standardeve te saj ne legjislacionin kombtar 3.2.2. Aktivitetet zbatuese afatmesme Njohja me standardet e Sistemit Hekurudhor t Shpejtsis se Lart lidhur me: Infrastrukturn; Mirmbajtjen; Mjetet lvizse; Sistemin e sinjalizimit Sistemin e komunikimit; Sistemin e energjis; Shfrytzimin hekurudhor. Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale pr Ministrin e Punve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit (Sektori i Politikave te Transportit Hekurudhor) INVESTIME NJSIA MATSE Rritja e person numrit t punonjsve Trajnime 000 lek GJENDJA EGZISTUESE 2006 3 0 0 VITI 2008 0 2000

2007 0 30

2009 0 0

3.1.2.1.17 PAKETIMI DHE PAKETIMI I MBETJEVE 1 Objektivi politik N zbatim t nenit 75 t MSA-s synohet nxitja e prdorimit t rregullave teknike te Komunitetit, Standardeve Europiane dhe procedurave te vlersimit te prputhshmris. Objektivi politik i strategjis kombtare pr mbrojtjen e konsumatorit dhe mbikqyrjen e tregut sht t garantoj vendosjen apo qarkullimin n treg vetm t produkteve dhe shrbimeve t sigurta. 139

2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Ligjet q nuk transpozojn aktet komunitare dhe prputhshmria e tyre: Ligji Nr. 9097, dt. 3.7.2003, Pr vlersimin e konformitetit. VKM Nr. 723, dt. 5.11.2004, Pr procedurat dhe rregullat baze te funksionimin te organizmit te autorizuar pr kryerjen e vlersimit te konformitetit. 2.2 Kuadri institucional a) Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks sht institucioni prgjegjs pr hartimin e legjislacionit dhe mbikqyrjen e tregut pr Paketimin dhe paketimin e Mbetjeve. b) Drejtoria e Mbikqyrjes s Tregut sht prgjegjse pr hartimin e legjislacionit teknik (Ne dhe Old Approach) qe jan ne sfern e veprimtaris se METE. c) Inspektorati Qendror Teknik (IQT) sht institucioni qe do te prgjigjet pr mbikqyrjen e zbatimit t rregullave, q garantojn sigurin e puns pr Paketimin dhe Paketimin e Mbetjeve n veprimtarin e personave juridik e fizik. IQT sht organizuar dhe funksionon n baz t Ligjit Nr. 9595, date 27.7.2006, Pr krijimin e Inspektoratit Qendror Teknik.

Me miratimin e ligjit Pr sigurin e prgjithshme, krkesat thelbsore dhe vlersimin e konformitetit te produkteve ", deri ne krijimin e strukturs pr mbikqyrjen e tregut, IQT sht prgjegjse pr zbatimin e ktij ligji ne lidhje me detyrat qe rrjedhin ne lidhje me mbikqyrjen e tregut pr produktet industriale dhe te konsumatorit (jo ushqimore). 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007-2008) T sigurohen kapacitetet administrative pr prmbushjen e krkesave t MSA-s n fushn e lvizjes s lir t mallrave; T shnohet progres n transpozimin e direktivave t prafrimit t ri. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007-2008) VKM Pr krkesat thelbsore dhe vlersimin e konformitetit pr paketimin dhe paketimin e mbetjeve" i cili do t prafrohet plotsisht me Direktivn 94/62/EC, 2005/20/EC Pr paketimin dhe paketimin e mbetjeve. 3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007-2008) Fuqizimi i kapaciteteve t Sektorit t Standardeve dhe Rregullave Teknike. 3.2 Prioritetet afatmesme (2009-2010) T sigurohen kapacitetet administrative pr prmbushjen e krkesave t MSA-s n fushn e lvizjes s lir t mallrave; T shnohet progres n transpozimin e direktivave t prafrimit t ri. 3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme Ngritja e nj strukture implementuese ne IQT Fushat ndrgjegjsuese pr konsumatorin dhe operatort ekonomik. 140

141

3.1.2.1.18 INSTALIME KABLLIKE PER TRANSPORT NJEREZISH 1 Objektivi politik N zbatim t nenit 75 t MSA-s synohet nxitja e prdorimit t rregullave teknike te Komunitetit, Standardeve Europiane dhe procedurave te vlersimit te prputhshmris. Objektivi politik i strategjis kombtare pr mbrojtjen e konsumatorit dhe mbikqyrjen e tregut sht t garantoj vendosjen apo qarkullimin n treg vetm t produkteve dhe shrbimeve t sigurta. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Ligjet q nuk transpozojn aktet komunitare dhe prputhshmria e tyre: Ligji Nr. 9097, dt. 3.7.2003, Pr vlersimin e konformitetit. VKM Nr. 723, dt. 5.11.2004, Pr procedurat dhe rregullat baze te funksionimin te organizmit te autorizuar pr kryerjen e vlersimit te konformitetit. 2.3 Kuadri institucional a) Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks sht institucioni prgjegjs pr hartimin e legjislacionit dhe mbikqyrjen e tregut pr Instalimet Kabllore pr Transport Njerzish. b) Drejtoria e Mbikqyrjes s Tregut sht prgjegjse pr hartimin e legjislacionit teknik (Ne dhe Old Approach) qe jan ne sfern e veprimtaris se METE. c) Inspektorati Qendror Teknik (IQT) sht institucion qe do te prgjigjet pr mbikqyrjen e zbatimit t rregullave, q garantojn sigurin e puns pr Instalimet Kabllore pr Transport Njerzish n veprimtarin e personave juridik e fizik .IQT sht organizuar dhe funksionon n baz t Ligjit Nr. 9595, date 27.7.2006, Pr krijimin e Inspektoratit Qendror Teknik. Me miratimin e ligjit Pr sigurin e prgjithshme, krkesat thelbsore dhe vlersimin e konformitetit te produkteve", deri ne krijimin e strukturs pr mbikqyrjen e tregut, IQT sht prgjegjse pr zbatimin e ktij ligji ne lidhje me detyrat qe rrjedhin ne lidhje me mbikqyrjen e tregut pr produktet industriale dhe te konsumatorit (jo ushqimore). 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatmesme (2009-2010 ) T sigurohen kapacitetet administrative pr prmbushjen e krkesave t MSA-s n fushn e lvizjes s lir t mallrave. T shnohet progres n transpozimin e direktivave t prafrimit t ri e t vjetr. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatmesme (2009-2010 ) Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: VKM Pr krkesat thelbsore dhe vlersimin e konformitetit pr instalimet kabllore pr transport njerzish" i cili do t prafrohet pjesrisht me Direktivn 2000/9/EC pr instalimet kabllore pr transport njerzish. 3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme (2009-2010) METE ka parashikuar t ndrmarr, pr periudhn afatgjat, aktivitetet e mposhtme zbatuese: Ngritja e nj strukture implementuese. Fuqizimi i kapaciteteve t Sektorit t Standardeve dhe Rregullave Teknike. 142

Fushat ndrgjegjsuese pr konsumatorin dhe operatort ekonomik.

143

3.1.2.1.19 EFICENCA ENERGJITIKE E PAJISJEVE FRIGORIFERIKE, FLUORISHENT DHE PAKETIMI I PAJISJEVE ELEKTROSHTEPIAKE 1 Objektivi politik

NDRICIMI

N zbatim t nenit 75 t MSA-s synohet nxitja e prdorimit t rregullave teknike te Komunitetit, Standardeve Europiane dhe procedurave te vlersimit te prputhshmris. Objektivi politik i strategjis kombtare pr mbrojtjen e konsumatorit dhe mbikqyrjen e tregut sht t garantoj vendosjen apo qarkullimin n treg vetm t produkteve dhe shrbimeve t sigurta. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Ligjet q nuk transpozojn aktet komunitare dhe prputhshmria e tyre: Ligji Nr. 9097, dt. 3.7.2003, Pr vlersimin e konformitetit. VKM Nr. 723, dt. 5.11.2004, Pr procedurat dhe rregullat baze te funksionimin te organizmit te autorizuar pr kryerjen e vlersimit te konformitetit. 2.2 Kuadri institucional a) Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks sht institucioni prgjegjs pr hartimin e legjislacionit dhe mbikqyrjen e tregut pr Eficencen e Energjis pr Pajisjet Frigoriferike, Ndriimin Fluoreshent dhe Etiketimin e Pajisjeve Elektroshtpiake. b) Drejtoria e Mbikqyrjes s Tregut sht prgjegjse pr hartimin e legjislacionit teknik (Ne dhe Old Approach) qe jan ne sfern e veprimtaris se METE. c) Inspektorati Qendror Teknik (IQT) sht institucioni qe do te prgjigjet pr mbikqyrjen e zbatimit t rregullave, q garantojn sigurin e puns pr Eficencen e Energjis pr Pajisjet Frigoriferike, Ndriimin Fluoreshent dhe Etiketimin e Pajisjeve Elektroshtepiake n veprimtarin e personave juridik e fizik.

Me miratimin e ligjit Pr sigurin e prgjithshme, krkesat thelbsore dhe vlersimin e konformitetit te produkteve", deri ne krijimin e strukturs pr mbikqyrjen e tregut, IQT sht prgjegjse pr zbatimin e ktij ligji ne lidhje me detyrat qe rrjedhin ne lidhje me mbikqyrjen e tregut pr produktet industriale dhe te konsumatorit (jo ushqimore). 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007-2008 ) T sigurohen kapacitetet administrative pr prmbushjen e krkesave MSA-se ne fushn e lvizjes se lire te mallrave. T shnohet progres ne transpozimin e direktivave te prafrimit te ri e te vjetr. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra VKM Pr krkesat thelbsore dhe vlersimin e konformitetit pr pajisjet frigoriferike i cili do te prafrohet plotsisht me Direktivn 96/57/EEC Pr Eficencen e Energjetike te Pajisjeve Frigoriferike, amenduar me 86/594/EEC. VKM Pr krkesat thelbsore dhe vlersimin e konformitetit pr eficencen e energjis pr ndriimin fluoreshent i cili do te prafrohet plotsisht me Direktivn 2000/55/EC Eficenca e energjis pr ndriimin fluoreshent. 144

VKM Pr krkesat thelbsore dhe vlersimin e konformitetit pr etiketimin e pajisjeve elektroshtpiake I cili do te prafrohet plotsisht me Direktivn 92/75/EC. 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra Fuqizimi i kapaciteteve te Sektorit te Standardeve dhe Rregullave Teknike. 3.2 Prioritetet afatmesme T sigurohen kapacitetet administrative pr prmbushjen e krkesave MSA-se ne fushn e lvizjes se lire te mallrave. T shnohet progres ne transpozimin e direktivave te prafrimit te ri e te vjetr. 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme Ngritja e nj strukture implementuese ne IQT. Fushat ndrgjegjsuese pr konsumatorin dhe operatoret ekonomik.

145

3.1.2.2

DIREKTIVAT E PRAFRIMIT T VJETR (OLD APPROACH DIRECTIVES)

3.1.2.2.1 MALLRAT USHQIMORE (Shih titullin mbi Sigurine Ushqimore)

3.1.2.2.2 MJETET MOTORIKE 1 Objektivi politik Detyrimet qe rrjedhin nga neni 75 i MSA-s, nxitja e prdorimit te rregullave teknike te Komunitetit, Standardeve Europiane dhe procedurave te vlersimit te prputhshmris. Zbatimi konsekuent i programeve t siguris rrugore, kontrollit t kushteve teknike t mjeteve motorike, si faktor q ndikon n rritjen e siguris rrugore mbetet prioritar. N funksion t angazhimeve q rrjedhin nga zbatimi i MSA-s n veanti nga Protokolli 5 n fushn e siguris rrugore, prioritet kryesor do t jet prafrimi i legjislacionit n fushn e transportit toksor, me vmendje kryesore sigurin rrugore dhe ndotjen e mjedisit nga mjetet, vendosjen e standarteve n nxjerrjen e gazrave nga automjetet e rnda dhe nivelet e zhurmave, si dhe krijimin e nj sistemi informimi mbi trafikun rrugor, duke synuar rritjen e siguris rrugore. Prioritete t tjera do t jen dhe zbatimi i programeve t investimeve pr prmirsimin e kushteve t siguris rrugore si n drejtim t infrastrukturs rrugore, ashtu dhe n prmirsimin e kontrollit teknik t mjeteve apo shrbimeve t tjera q kan t bjn me qarkullimin e mjeteve. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Ligjet dhe akte q nuk transpozojn akte komunitare Ligji Nr. 8378, dat 22/7/1998 Kodi Rrugor i Republiks s Shqipris, i ndryshuar VKM Nr. 153, dat 07.04.2000 "Pr Miratimin e Rregullores s Kodit Rrugor t Republiks s Shqipris Ligji nr. 8308, dat. 18.03.1998 Pr Transportet Rrugore, i ndryshuar Ligji Nr. 9272, dat 16.09.2004 "Pr ratifikimin e Marrveshjes Evropiane pr Transportin Ndrkombtar Rrugor t Mallrave te Rrezikshme (ADR) dhe Protokolli I saj" Ligji Nr. 9273, dat 16.09.2004 "Pr ratifikimin e Marrveshjes Evropiane n lidhje me Adoptimin e kushteve uniforme pr inspektimet teknike periodike t mjeteve motorike dhe njohja reciproke e inspektimeve t tilla e 13 Nntorit 1997" VKM nr. 270, dat. 10.05.06 " Pr miratimin e Planit Kombtar t Transportit Urdhresa e KM Nr. 1, dat. 21.08.1998 " Pr rregullat e klasifikimit, emrtimit dhe transportit rrugor te mallrave te rrezikshme" Udhzimi i MPPTT nr. 3551, date 23.07.2003 "Mbi proedurat e pranimit dhe regjistrimit t mjeteve rrugore" Udhzimi i MPPTT nr. 4447, dt 23.09.2003 " Mbi qarkullimin e mjeteve jasht norme" Udhzimi i MPPTT nr. 3413, dt 16.07.2003 "Pr kontrollin teknik te mjeteve rrugore" Udhzimi i MPPTT nr. 5167, dt 26.12.2002 Mbi organizimin e qarkullimit dhe sinjalizimit rrugor " Udhzimi i MPPTT nr. 994, dt 12.03.2003 Pr organizimin dhe funksionimin e autoshkollave Udhzim i MPPTT "Pr Transportin Rrugor te Mallrave te Rrezikshme" Udhzim i Prbashkt i MPPTT dhe Ministris s Mjedisit nr. 6527, dt. 24.12.2004 "Mbi vlerat e lejuara t elementeve ndots te ajrit ne mjedis nga shkarkimet e gazrave dhe zhurmave shkaktuar nga mjetet rrugore dhe mnyrat e kontrollit t tyre" 146

Urdhri i Kryeministrit Nr. 44, dt. 24.3.2006 "Pr zbatimin e objektivave pr prmirsimin e siguris rrugore" 2.2 Kuadri institucional ekzistues a) Ministria e Punve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit , Drejtoria e Qarkullimit dhe Siguris Rrugore sht institucioni prgjegjs pr kt fush. Misioni dhe detyrat funksionale t Drejtoris burojn nga legjislacioni baz n fushn e siguris s transportit rrugor dhe ndotjes s ambientit nga mjetet. Kjo Drejtori harton politika t zhvillimit sektorial t konkretizuara n programin e objektivave vjetore, afatshkurtra dhe afatmesme. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007 -2008) Prioritetet e prcaktuara pr nnfushn pr periudhn afatshkurtr jan si m posht: T shnohet progres n transpozimin e direktivave t prafrimit t ri e t vjetr. 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007 -2008) MPPTT ka parashikuar t ndrmarr, pr periudhn afatshkurtr, aktivitetin e mposhtm: Studim me qllim identifikimin m t hollsishm t legjislacionit evropian n kt fush dhe mnyrn e prafrimit te legjislacionit vendas me kt t fundit; 3.1.2.2.3 QELQI 1 Objektivi politik N zbatim t nenit 75 t MSA-s synohet nxitja e prdorimit t rregullave teknike te Komunitetit, Standardeve Europiane dhe procedurave te vlersimit te prputhshmris. Objektivi politik i strategjis kombtare pr mbrojtjen e konsumatorit dhe mbikqyrjen e tregut sht t garantoj vendosjen apo qarkullimin n treg vetm t produkteve dhe shrbimeve t sigurta. 2 Situata aktuale 2.2 Kuadri institucional a) Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks sht institucioni prgjegjs pr hartimin e legjislacionit dhe mbikqyrjen e tregut pr xhamin e kristalte. b) Drejtoria e Mbikqyrjes s Tregut sht prgjegjse pr hartimin e legjislacionit teknik Ne dhe Old Approach) qe jan ne sfern e veprimtaris se METE. c) Inspektorati Qendror Teknik (IQT) sht institucioni qe do te prgjigjet pr mbikqyrjen e zbatimit t rregullave q garantojn sigurin e puns Pr xhamin e kristalte n veprimtarin e personave juridik e fizik. IQT sht organizuar dhe funksionon n baz t Ligjit Nr. 9595, date 27.7.2006, Pr krijimin e Inspektoratit Qendror Teknik.

Me miratimin e ligjit Pr sigurin e prgjithshme, krkesat thelbsore dhe vlersimin e konformitetit te produkteve ", deri ne krijimin e strukturs pr mbikqyrjen e tregut, IQT sht prgjegjse pr zbatimin e ktij ligji ne lidhje me detyrat qe rrjedhin ne lidhje me mbikqyrjen e tregut pr produktet industriale dhe te konsumatorit (jo ushqimore). 3 Adresimi i prioriteteve 147

3.1

Prioritetet afatmesme (2009-2010) Prmbushjen e krkesave t MSA-s n fushn e lvizjes s lir t mallrave. T shnohet progres n transpozimin e direktivave t prafrimit t ri e t vjetr.

3.1.1

Iniciativat ligjore afatmesme (2009-2010) Ligj Pr xhamin e kristalte" i cili do t prafrohet plotsisht me Direktivn 64/493/EEC, Pr Xhamin e kristalte.

3.2.2

Aktivitetet zbatuese afatmesme (2009-2010) Ngritja e nj strukture implementuese ne IQT. Fuqizimi i kapaciteteve t Sektorit t Standardeve dhe Rregullave Teknike. Fushat ndrgjegjsuese pr konsumatorin dhe operatort ekonomik.

Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale INVESTIME 1. Shtim personash ne IQT 2. Kosto pr shtim personash ne IQT 3. Trajnime IQT 4. IT pr IQT 5. Shtim personash ne SSRRT 6. Kosto pr shtim personash 7. Trajnime pr SSRRT 8 IT Pr SSRRT 9. Fushat ndergjegjsimi pr konsumatorin NJSIA MATSE Njerz Mije leke GJENDJA 2009 AKTUALE 0 0 0 0 0 0 625 0 0 2010 0 0 625 0 0 0 0 0 2500

148

3.1.2.2.4 TEKSTILET 1 Objektivi politik N zbatim t nenit 75 t MSA-s synohet nxitja e prdorimit t rregullave teknike te Komunitetit, Standardeve Europiane dhe procedurave te vlersimit te prputhshmris. Objektivi politik i strategjis kombtare pr mbrojtjen e konsumatorit dhe mbikqyrjen e tregut sht t garantoj vendosjen apo qarkullimin n treg vetm t produkteve dhe shrbimeve t sigurta. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri institucional a) Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks sht institucioni prgjegjs pr hartimin e legjislacionit dhe mbikqyrjen e tregut pr Tekstilet. b) Drejtoria e Mbikqyrjes s Tregut sht prgjegjse pr hartimin e legjislacionit teknik (Ne dhe Old Approach) qe jan ne sfern e veprimtaris se METE. c) Inspektorati Qendror Teknik (IQT) sht institucion prgjegjs pr mbikqyrjen e zbatimit t rregullave, q garantojn sigurin e puns pr tekstilet n veprimtarin e personave juridik e fizik.IQT sht organizuar dhe funksionon n baz t Ligjit Nr. 9595, date 27.7.2006 Pr krijimin e Inspektoratit Qendror Teknik.

Me miratimin e ligjit Pr sigurin e prgjithshme, krkesat thelbsore dhe vlersimin e konformitetit te produkteve ", deri ne krijimin e strukturs pr mbikqyrjen e tregut, IQT sht prgjegjse pr zbatimin e ktij ligji ne lidhje me detyrat qe rrjedhin ne lidhje me mbikqyrjen e tregut pr produktet industriale dhe te konsumatorit (jo ushqimore). 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatmesme (2009-2010) Prmbushjen e krkesave t MSA-s n fushn e lvizjes s lir t mallrave. T shnohet progres n transpozimin e direktivave t prafrimit t ri e t vjetr. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatmesme Ligj "Pr emrtimin e fijeve tekstile dhe termave te etiketimit" i cili do te jete plotsisht i prafruar me Direktivn 96/74/EC. Ligj " Mbi analizn sasiore te przierjeve dyshe" i cili do te jete plotsisht i prafruar me Direktivn Nr. 97/73/EEC. Ligj "Mbi analizn sasiore te przierjeve te fijeve treshe" i cili do te jete plotsisht i prafruar me Direktivn Nr. 73/44/EEC. 3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme (2009-2010) Ngritja e nj strukture implementuese ne IQT. Fuqizimi i kapaciteteve t Sektorit t Standardeve dhe Rregullave Teknike. Fushat ndrgjegjsuese pr konsumatorin dhe operatort ekonomik.

149

3.1.2.2.5 KPUCT 1 Objektivi politik N zbatim t nenit 75 t MSA-s synohet nxitja e prdorimit t rregullave teknike te Komunitetit, Standardeve Europiane dhe procedurave te vlersimit te prputhshmris. Objektivi politik i strategjis kombtare pr mbrojtjen e konsumatorit dhe mbikqyrjen e tregut sht t garantoj vendosjen apo qarkullimin n treg vetm t produkteve dhe shrbimeve t sigurta. 2 Situata aktuale 2.2 Kuadri institucional a) Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks sht institucioni prgjegjs pr hartimin e legjislacionit dhe mbikqyrjen e tregut pr etiketimin e materialeve te prbrsve kryesor te kpucve. b) Drejtoria e Mbikqyrjes s Tregut sht prgjegjse pr hartimin e legjislacionit teknik (Ne dhe Old Approach) qe jan ne sfern e veprimtaris se METE. c) Inspektorati Qendror Teknik (IQT) sht institucioni qe do te prgjigjet pr mbikqyrjen e zbatimit t rregullave, q garantojn sigurin e puns pr etiketimin e materialeve te prbrsve kryesor te kpucve n veprimtarin e personave juridik e fizik. IQT sht organizuar dhe funksionon n baz t Ligjit Nr. 9595, date 27.7.2006 , Pr krijimin e Inspektoratit Qendror Teknik.

Me miratimin e ligjit Pr sigurin e prgjithshme, krkesat thelbsore dhe vlersimin e konformitetit te produkteve ", deri ne krijimin e strukturs pr mbikqyrjen e tregut, IQT sht prgjegjse pr zbatimin e ktij ligji ne lidhje me detyrat qe rrjedhin ne lidhje me mbikqyrjen e tregut pr produktet industriale dhe te konsumatorit (jo ushqimore). 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatmesme (2009-2010) Prmbushjen e krkesave t MSA-s n fushn e lvizjes s lir t mallrave. T shnohet progres n transpozimin e direktivave t prafrimit t ri e t vjetr. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatmesme Ligj Pr etiketimin e materialeve te prbrve kryesor te kpucve" i cili do te prafrohet pjesrisht me Direktivn 94/11/EC. 3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme ( 2009-2010) Ngritja e nj strukture implementuese ne IQT. Fuqizimi i kapaciteteve t Sektorit t Standardeve dhe Rregullave Teknike. Fushat ndrgjegjsuese pr konsumatorin dhe operatort ekonomik.

150

3.1.2.2.6 DRURI 1 Objektivi politik N zbatim t nenit 75 t MSA-s synohet nxitja e prdorimit t rregullave teknike te Komunitetit, Standardeve Europiane dhe procedurave te vlersimit te prputhshmris. Objektivi politik i strategjis kombtare pr mbrojtjen e konsumatorit dhe mbikqyrjen e tregut sht t garantoj vendosjen apo qarkullimin n treg vetm t produkteve dhe shrbimeve t sigurta. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri institucional a) Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks sht institucioni prgjegjs pr hartimin e legjislacionit dhe mbikqyrjen e tregut pr Klasifikimin e Drurin e Paprpunuar. b) Drejtoria e Mbikqyrjes s Tregut sht prgjegjse pr hartimin e legjislacionit teknik (Ne dhe Old Approach) qe jan ne sfern e veprimtaris se METE. c) Aktualisht Inspektorati Qendror Teknik (IQT) sht institucion prgjegjs pr mbikqyrjen e zbatimit t rregullave, q garantojn sigurin e puns pr Klasifikimin e Drurin e Paprpunuar n veprimtarin e personave juridik e fizik. IQT sht organizuar dhe funksionon n baz t Ligjit Nr. 9595, date 27.7.2006, Pr krijimin e Inspektoratit Qendror Teknik.

Me miratimin e ligjit Pr sigurin e prgjithshme, krkesat thelbsore dhe vlersimin e konformitetit te produkteve ", deri ne krijimin e strukturs pr mbikqyrjen e tregut, IQT sht prgjegjse pr zbatimin e ktij ligji ne lidhje me detyrat qe rrjedhin ne lidhje me mbikqyrjen e tregut pr produktet industriale dhe te konsumatorit (jo ushqimore). 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatmesme (2009-2010) Prmbushjen e krkesave t MSA-s n fushn e lvizjes s lir t mallrave. T shnohet progres n transpozimin e direktivave t prafrimit t ri e t vjetr. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatmesme (2009-2010) Ligj Pr klasifikimin e drurit te paprpunuar, i cili do te prafrohet plotsisht me Direktivn 68/89/EEC" Mbi prafrimin e ligjeve te shteteve antare ne lidhje me klasifikimin e drurit te paprpunuar". 3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme (2009-2010) Ngritja e nj strukture implementuese ne IQT. Fuqizimi i kapaciteteve t Sektorit t Standardeve dhe Rregullave Teknike. Fushat ndrgjegjsuese pr konsumatorin dhe operatort ekonomik.

151

3.1.2.2.7 KIMIKATET 1 Objektivi politik Menaxhimi i qndrueshm i kimikateve, prvese nj detyrim q rrjedh nga Marrveshja e StabilizimAsociimit, prbn dhe nj nga objektivat e qeveris shqiptare, prfshir edhe n Programin e saj 2005-2009. Objektivi synon n stimulimin e zhvillimit t teknologjive t pastra, t cilat prve t tjerave duhet t prdorin lnd kimike t ertifikuara n mnyr q t paksojn shkarkimet e dmshme n mjedis (uj, ajr, tok, etj). Palt do t zhvillojn dhe forcojn bashkpunimin n detyrn shum t rndsishme t lufts kundr degradimit mjedisor, me qllim nxitjen e qndrueshmris mjedisore. Bashkpunimi prqendrohet kryesisht n fushat prioritare q lidhen me acquis e Komunitetit pr fushn e mjedisit (neni 108 MSA) 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues 1. Ligji nr.8934, dt.5.09.2002 Pr mbrojtjen e mjedisit 2.Direktiva 1999/45/EC e Parlamentit dhe e Kshillit e dt.31 Maj 1999 mbi prafrimin e legjislacionit, rregullave dhe dispozitave administrative t vendeve antare n lidhje me klasifikimin, paketimin dhe etiketimin e lndve t rrezikshme, e amenduar. 3. e pjesshme 1. Ligji nr.9108, dt.17.07.2003 Pr substancat dhe preparatet kimike, 2.Direktiva e Kshillit 76/769/EEC e dt.27 Korrik 1976 mbi prafrimin e legjislacionit, rregullave dhe dispozitave administrative t shteteve antare n lidhje me ndalimin e shitjeve dhe prdorimin e disa substancave e preparateve t rrezikshme 3. e pjesshme 1. Ligji nr.9263, dt. 29.07.2004 Pr ratifikimin e Konvents pr Ndotsit Organik t Qndrueshm (Stockholm Convention, POPs) 2. Konventa e Roterdamit mbi informimin e miratimit t procedurave n tregtin ndrkombtare pr disa kimikate t rrezikshme dhe pesticide 3. e pjesshme 1. VKM nr. 824, dt.11.12.2003 Pr klasifikimin, paketimin, etiketimin dhe ruajtjen e sigurt t substancave dhe preparateve t rrezikshme 2. Direktiva e Kshillit 67/548/EEC e dt. 27 Qeshor 1967 mbi prafrimin e legjislacionit, rregullave dhe dispozitave administrative n lidhje me klasifikimin, paketimin, etiketimin dhe ruajtjen e sigurt t substancave dhe preparateve t rrezikshme 3. e pjesshme Ligje dhe akte te tjera q nuk transpozojn akte komunitare: VKM nr.26, dt.31.01.1994 Pr mbetjet e rrezikshme dhe mbeturinat. VKM nr.447, dt.19.09.1994 Pr ndalimin e prdorimit t asbestit si material termoizolues n t gjitha llojet e ndrtimit. VKM nr.447, dt.16.09.1999 Pr shkatrrimin e mbetjeve toksike t magazinuara n depot e ushtris 152

VKM nr. Dt.20.12.2006 "Pr miratimin e planit kombtar t veprimit pr heqjen nga prdorimi dhe eliminimin e ndotsve organik, t qndrueshm" 2.2 Kuadri institucional ekzistues a) MMPAU (sht prgjegjse pr kimikatet si mbetje industriale t rrezikshme), b) METE (sht prgjegjse pr kimikatet si lnd e par pr industrin duke prfshir importeksportin), c) MBUMK (sht prgjegjse pr kimikatet si pesticide), d) MPPTT (sht prgjegjse pr kimikatet nga mbetjet urbane), e) MPSSHB (n kt institucion operon Inspektoriati i puns pr mbrojtjen e punonjsve n industri nga kimikatet), f) MSH (sht prgjegjse pr kimikatet nga mbetjet spitalore dhe barnat). 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007 -2008) T forcohen kapacitetet administrative dhe bashkrendimi n nivel kombtar dhe vendor. 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007 -2008) Forcim kapacitetesh n Agjencin e Mjedisit dhe Pyjeve Krijimi i zyrs s rregjistrimit t kimikateve Trajnime t Autoriteteve Doganore Funksionimi i Zyrs s Regjistrimit t Kimikateve 3.2 Prioritetet afatmesme (2009-2010) T forcohet monitorimi i mjedisit dhe ndotsit t ndshkohen me sanksione t rrepta. T vazhdohet me zbatimin e angazhimeve rajonale dhe ndrkombtare pr mjedisin 3.5.2 Iniciativat ligjore afatmesme (2009-2010) Projektakt "Pr kufizimet n hedhjen n treg dhe prdorimin e substancave dhe preparatve t rrezikshme e cila do t transpozoj direktivat e Kshillit 76/769/EEC, 79/663/EEC, 82/806/EEC, 82/828/EEC, 83/264/EEC, 85/467/EEC, 85/610/EEC, 89/678/EEC, 89/677/EEC, 91/173/EEC, 91/338/EEC, 91/339/EEC. Shkalla e prputhshmris e cila synon t arrihet: e pjesshme. Projktakt pr prcaktimin e lists s substancave t ndaluara dhe rigorozisht t kufizuara q mund t hyjn n territorin e RSH e cila mbshtetet n Rregulloren 304/2003 t Parlamentit dhe t kshillit. Shkalla e prputhshmris e cila synon t arrihet: e pjesshme. Projektakt pr klasifikimin dhe paketimin e substancave t rrezikshme, i cili do t transpozoj Direktivn 1999/45/EC t Parlamentit dhe t Kshillit t dt.31 Maj 1999, si dhe Direktivat e Komisionit 2001/60/EC, 91/155/EEC, 93/112/EC. Shkalla e prputhshmris e cila synon t arrihet: e pjesshme. Projektakt pr Mbrojtjen nga asbesti, e cila do t transpozoj Direktivn e Abestit 87/217/EEC e amenduar nga direktiva 91/692. Shkalla e prputhshmris e cila synon t arrihet: e pjesshme. 3.5.3 Aktivitetet zbatuese afatmesme (2009-2010) Funksionimi i zyrs s regjistrimit t kimikateve Trajnime t Agjencis s Mjedisit dhe Pyjeve Trajnime t ARM-ve, inspektorve t puns 153

Forcim kapacitetesh n DPPN/MMPAU Iniciativat ligjore afatgjata (2011-2012) Projektakt pr importin dhe eksportin e kimikateve t rrezikshmm i cili do t transpozoj Rregullore e Parlamentit dhe e Kshillit 304/2003 EC, Rregullore e Komisionit 1213/2003EC, si dhe rregulloren e Parlamentit dhe e Kshillit 775/2004EC. Shkalla e prputhshmris e cila synon t arrihet: e pjesshme. Projektakt pr substancat aktive dhe NOQ-t i cili do t transpozoj Direktivn e Kshillit 79/117/EEC e dt.21 Dhjetor 1978 e amenduar, Direktivat e Komisionit 83/131/EEC, si dhe 85/298/EEC. Shkalla e prputhshmris e cila synon t arrihet: e pjesshme. Projektakt pr prodhimin dhe prdorimin e detergjentve i cili do t transpozoj Direktivn e Kshillit 73/404/EEC e dt. 22 Nntor 1973 mbi prafrimin e legjislacionit n vendet antare n lidhje me detergjentt, e amenduar, Rregullorja 648/2004EC e Parlamentit dhe e Kshillit e dt. 31 Mars 2004 mbi detergjentt. Shkalla e prputhshmris e cila synon t arrihet: e pjesshme. 3.5.5 Aktivitetet zbatuese afatgjata (2011-2012) Funksionimi i zyrs s regjistrimit t kimikatve Forcim kapacitetesh n DPPN/MMPAU Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t MMPAU/Kimikatet INVESTIME NJSIA E MATJES persona (mij lek) GJENDJA VITET AKTUALE 2007 0 X 2 X

3.5.4

2008 X 840

2009 1 1680

2010 1 X

1.Shtim personash 4.Trajnime (mij lek)

154

3.1.2.2.8 DETERGJENTET 1 Objektivi politik N zbatim t nenit 75 t MSA-s synohet nxitja e prdorimit t rregullave teknike te Komunitetit, Standardeve Europiane dhe procedurave te vlersimit te prputhshmris. Objektivi politik i strategjis kombtare pr mbrojtjen e konsumatorit dhe mbikqyrjen e tregut sht t garantoj vendosjen apo qarkullimin n treg vetm t produkteve dhe shrbimeve t sigurta. 2 Situata aktuale 2.2 Kuadri institucional a) Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks sht institucioni prgjegjs pr hartimin e legjislacionit dhe mbikqyrjen e tregut per detergjentet.. b) Drejtoria e Mbikqyrjes s Tregut sht prgjegjse pr hartimin e legjislacionit teknik (Ne dhe Old Approach) qe jan ne sfern e veprimtaris se METE. c) Inspektorati Qendror Teknik (IQT) sht institucioni qe do te prgjigjet pr mbikqyrjen e zbatimit t rregullave, q garantojn sigurin e puns pr detergjentet n veprimtarin e personave juridik e fizik. IQT sht organizuar dhe funksionon n baz t Ligjit Nr. 9595, date 27.7.2006, Pr krijimin e Inspektoratit Qendror Teknik.

Me miratimin e ligjit Pr sigurin e prgjithshme, krkesat thelbsore dhe vlersimin e konformitetit te produkteve ", deri ne krijimin e strukturs pr mbikqyrjen e tregut, IQT sht prgjegjse pr zbatimin e ktij ligji ne lidhje me detyrat qe rrjedhin ne lidhje me mbikqyrjen e tregut pr produktet industriale dhe te konsumatorit (jo ushqimore). 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007-2008) Prmbushjen e krkesave t MSA-s n fushn e lvizjes s lir t mallrave. T shnohet progres n transpozimin e direktivave t prafrimit t ri e t vjetr. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007-2008) Ligj Pr klasifikimin e drurit te paprpunuar i cili do te prafrohet plotsisht me Direktivn 68/89/EEC" Mbi prafrimin e ligjeve te shteteve antare ne lidhje me klasifikimin e drurit te paprpunuar". 3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007-2008) Fuqizimi i kapaciteteve t Sektorit t Standardeve dhe Rregullave Teknike. 3.1 Prioritetet afatmesme (2009-2010) Prmbushjen e krkesave t MSA-s n fushn e lvizjes s lir t mallrave. T shnohet progres n transpozimin e direktivave t prafrimit t ri e t vjetr. 3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme (2009-2010) Ngritja e nj strukture implementuese ne IQT. Fushat ndrgjegjsuese pr konsumatorin dhe operatort ekonomik. 155

3.1.2.2.9

PLEHRAT KIMIKE

1 Objektivi politik Objektivi politik sht heqja e barrierave teknike pr lvizen e lir t mallrave dhe garantimi i hedhjes ne treg vetm te produkteve te sigurte. Detyrime kto qe rrjedhin nga nenet 5 dhe 18 t Marrveshjes s Ndrmjetme dhe nenet 13, 26 dhe 75 t Marrveshjes s Stabilizim Asociimit, ku krkohet edhe nxitja e prdorimit te rregullave teknike te Komunitetit, Standardeve Europiane dhe procedurave te vlersimit te prputhshmris. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri Ligjor ekzistues Fusha e plehrave kimike rregullohet nga akti ligjor i mposhtm: Akte q transpozojn akte komunitare: 1. Ligji nr. 8531, dat 23.09.1999 "Pr shrbimin e kontrollit t plehrave kimike". Direktiva 97/63/EC" amenduar nga direktivat 76/116/EEC, 89/284/EEC dhe 89/530/EEC n lidhje me prafrimin e ligjeve t Vendeve Antare mbi plehrat kimike. Pjeserisht Ligjet dhe aktet e tjera qe nuk transpozojn akte komunitare: VKM, nr. 234 dat 11.05.2000 "Pr kriteret dhe rregullat e marrjes s mostrave dhe vlersimit t plehrave kimike". VKM nr. 253 dat 18.05.2000 "Pr organizimin e shrbimit t kontrollit t plehrave kimike". VKM nr. 233 dat 11.05.2000 "Pr mbshtetjen e shrbimit t kontrollit t plehrave kimike nga organet e ruajtjes s rendit". Rregullore "Pr funksionimin e shrbimit t kontrollit t plehrave kimike dhe pr kushtet e ruajtjes dhe magazinimit t plehrave kimike. 2.2 Kuadri Institucional ekzistues a) Shrbimi i Kontrollit t Pleherave Kimike (SHKPK), i cili sht n varsi t Institutit t Studimit te Tokave (n MBU) dhe sht organizuar dhe funksionon n prputhje me VKM nr. 253, dat 18.05.2000. SHKPK kryen kontrolle pr vlersimin e cilsis s plehrave kimike, prpara hedhjes s tyre n treg dhe gjat tregtimit, pr t garantuar mbrojtjen e jets, shndetit dhe mjedisit si dhe interesat ekonomike t fermerve. N baz t VKM t msiprme, SHKPK financohet pjesrisht nga buxheti i shtetit dhe ky financim mbulon vetm pagn e Admistratorit. Pjesa tjetr e strukturs organizative financohet nga t ardhurat q krijohen nga veprimtaria e SHKPK. b) Laboratori Analitik, n varsi t Institutit t tokave sht prgjegjs pr analizimin e mostrave t marra prej inspektoreve. Ky laborator kryen analiza pr tokat, ujrat dhe plehrat kimike. MBU planifikon ndarjen e Laboratorit t Pleherave Kimike nga Laboratori Analitik dhe vendosjen e tij n varsi t SHKPK. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra Prioritetet e prcaktuara pr Qeverin shqiptare pr periudhn afatshkurtr jan si mposht:

156

T sigurohen kapacitetet administrative pr prmbushjen e krkesave t MSA-s n fushn e lvizjes s lir t mallrave. T shnohet progres n transpozimin e direktivave t prafrimit t ri e t vjetr. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra Instituti i Studimit te Tokave parashikon t ndrmarr pr periudhn afatshkurtr iniciativat e mposhtme ligjore: VKM "Pr standardet, etiketimin dhe paketimin e plehrave kimike, mbrojtjen e konsumatorit, barrierat teknike i cili do t prafrohet pjesrisht me Direktivat 97/63/EEC, 89/284/EEC, 89/530/EEC,Rregullore(EC) 2003/2003; VKM "Mbi vendosjen e rregullave pr regjistrimin e plehrave kimike t prodhuara dhe importuara n RSH i cili do t prafrohet pjesrisht me Vendimin 2003/1/EC dhe Rregulloren(EC) 2003/2003; VKM "Pr rishikimin e masave ndshkimore pr kundravajtesit administrativ" i cili do t prafrohet pjesrisht me Direktivn 97/63/EC dhe Rregulloren (EC) 2003/2003. 3.2 Prioritetet afatmesme Prioritetet e prcaktuara pr Qeverin shqiptare pr periudhn afatmesme jan si mposht: T sigurohen kapacitetet administrative pr prmbushjen e krkesave t MSA-s n fushn e lvizjes s lir t mallrave. T shnohet progres n transpozimin e direktivave t prafrimit t ri e t vjetr. 3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Ngritja e nj strukture implementuese. Fuqizimi i kapaciteteve t Sektorit t Standardeve dhe Sigurimit Teknik.

157

3.1.2.2.10 PRODUKTET KOZMETIKE 1 Objektivi politik Sigurimi n mnyr graduale i prputhshmris s legjislacionit shqiptar me standardet dhe rregullat teknike mbi sigurin e produkteve shqiptare dhe procedurat evropiane t vlersimit t konformitetit, sht nj nga detyrimet kryesore t vendit tone, i cili prcaktohet n nenin 75 t MSA-s. Rritja e kapaciteteve administrative pr prmbushjen e krkesave t MSA-s n fushn e lvizjes s lir t mallrave, si dhe rregullimi i prodhimit dhe shprndarjes se produkteve kozmetike cilsore e t sigurta n prputhje me standardet e prcaktuara n direktivat e BE mbeten objektiva prioritare. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Fusha e produkteve kozmetike sht nj fush e re e cila nuk ka ende nj kuadr ligjor ekzistues. Por parashikimet ligjore t bra nga Ministria e Shndetsis kan si qllim plotsimin e kuadrit ligjor dhe prafrimin e ktij t fundit me legjislacionin evropian t identifikuar. 2.2 Kuadri institucional ekzistues a) Ministria e Shndetsis sht institucioni prgjegjs pr hartimin e akteve ligjore dhe nnligjore n fushn e produkteve kozmetike si dhe pr prafrimin e ktyre akteve me legjislacionin evropian. 3 Adresimi i prioriteteve 3.2 Prioritetet afatmesme (2009-2010) Prioritetet e prcaktuara pr Qeverin shqiptare pr periudhn afatmesme jan si mposht: T sigurohen kapacitetet administrative pr prmbushjen e krkesave t MSA-s n fushn e lvizjes s lir t mallrave. T shnohet progres n transpozimin e direktivave t prafrimit t ri e t vjetr 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme (2009-2010)

Projekt-ligji Pr produktet kozmetike i cili do te prafrohet plotsisht me Direktivn 76/768/EEC mbi prafrimi e ligjeve ne lidhje me produktet kozmetike, Direktivn 80/1335/EEC lidhur me prafrimin e ligjeve pr metodat e analizimit te nevojshm per kontrollin e prbrjes se produkteve kozmetike, Direktivn e dyte 82/434/EEC lidhur me prafrimin e ligjeve pr metodat e analizimit te nevojshm per kontrollin e prbrjes se produkteve kozmetike, Direktiva e gjashte, 83/514/EEC lidhur me prafrimin e ligjeve pr metodat e analizimit te nevojshm per kontrollin e prbrjes se produkteve kozmetike, Direktivn 85/490/EEC, Direktivn 95/32/EC dhe Direktivn 96/45/EC. Projekt-VKM pr miratimi i lists se lendeve te ndaluara pr prodhimin e produkteve kozmetike, duke prafruar direktivat e msiprme. 3.5.6 Aktivitetet zbatuese afatmesme (2009-2010) Ngritja e strukturave pr kontrollin e produkteve kozmetike; Trajnimi i specialisteve mbi zbatimin e legjislacionit pr produkte kozmetike. 158

3.1.2.11 PRODUKTET VETERINARE (Shih titullin mbi Shendetin e Kafsheve)

159

3.1.3 MBROJTJA E KONSUMATORIT DHE MBIKQYRJA E TREGUT 1 Objektivi politik Prafrimi n mnyr graduale i legjislacionit shqiptar n fushn e mbrojtjes s konsumatorve me at evropian, brenda nj periudhe pesvjeare, prbn nj nga detyrimet e parashikuara n Nenin 70 t Marrveshjes s Stabilizim-Asociimit. Ky detyrim i prgjithshm i parashikuar n nenin 70 t MSA-s parashikohet edhe n Nenin 76 t ksaj Marrveshje, i cili prcakton pr fushn e mbrojtjes s konsumatorit, detyrimet e mposhtme: - Prafrimin e standardeve pr mbrojtjen e konsumatorit n Shqipri me standardet Komunitare. - Politika pr mbrojtjen aktive t konsumatorve n prputhje me legjislacionin komunitar; - Harmonizimin e legjislacionit t mbrojtjes s konsumatorit n Shqipri me at ekzistues n Komunitet; - Mbrojtje ligjore efektive pr konsumatort pr prmirsimin e cilsis s mallrave dhe mbajtjes s standardeve t duhura t siguris; - Monitorimin e rregullave nga autoritetet kompetente dhe sigurimi i aksesit n drejtsi n rast mosmarrveshje. Draft Strategjia pr Mbrojtjen e Konsumatorve dhe Mbikqyrjen e Tregut, parashikon adoptimin e masave dhe iniciativave n mbrojtje t konsumatorit dhe mbikqyrjes s tregut n Shqipri pr nj periudh 7 vjeare (2007-2013). Kjo draft Strategji sht menduar t mbuloj nj spektr t gjer t t drejtave t konsumatorve, duke prfshir shtje t siguris s produkteve dhe shrbimeve, mbikqyrjes s tregut, aspektet ekonomike dhe ligjore n lidhje me pozicionin e konsumatorit n treg, informimin dhe edukimin e konsumatorve, dhe t operatorve ekonomik, mekanizmat e dmshprblimit t konsumatorve, inkurajimin e shoqatave t konsumatorve dhe kontributin e tyre s bashku me aktor t tjer n zhvillimin dhe implementimin e strategjis n mbrojtje t konsumatorve dhe mbikqyrjes s tregut. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Ligjet q transpozojn aktet komunitare dhe prputhshmria e tyre: 1. Ligji nr 9135, date 09.11.2003 Per Mbrojtjen e Konsumatoreve. Objekti: Trajtimi i t drejtave t konsumatorve, marrdhnieve ndrmjet konsumatorve dhe prodhuesve, shitsve, furnizuesve, ofruesve t shrbimeve si dhe organeve t kontrollit t tregut dhe t standardizimit. Qllimi kryesor i tij sht mbrojtja e shndetit, mjedisit, siguris s jets dhe e t drejtave t tjera t konsumatorit t sanksionuara n kt ligj. 1. Direktivat Evropiane te transpozuara ne ligj: Direktiva 84/450/EEC Reklamat orientuese; Direktiva 85/374/EEC Prgjegjsia e prodhuesit; Direktiva 85/577/EEC Respektimi i kontratave te negociuara jasht qendrave te biznesit; Direktiva 93/13/EEC Kushtet e padrejta ne kontrata; Direktivea 94/47/EC Mbi kontratat ne lidhje me te drejtn e prdorimit te sendeve te paluajtshme mbi bazn e afateve ve kohore; Direktiva 97/7/EC Mbi respektimin e kontratave ne distance; Direktiva 97/55/EC Mbi reklamat orientuese dhe krahasuese; Direktiva 98/6/EC Mbi vendosjen e mimeve ne mallrat qe u ofrohen konsumatorve; Direktiva 1999/44/EC Mbi disa aspekte te shitjes se mallrave dhe garancive shoqruese; Direktiva 2000/31/EC Mbi tregtin elektronike; Direktiva 2001/95/EC Mbi sigurin e prgjithshme te produkteve. 160

Shkalla e Prafrimit e plot

2.2

Kuadri institucional ekzistues Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks, mbshtetur n Ligjin Nr. 9135, dt. 11.09.2003 Pr Mbrojtjen e Konsumatorve, sht institucioni prgjegjs pr Mbrojtjen e Konsumatorit dhe Mbikqyrjen e Tregut n Shqipri. N kt fush operon Drejtoria e Mbikqyrjes s Tregut (DMT), nn Drejtorin e Prgjithshme Rregullatore me dy sektor: Sektori i Mbrojtjes s Konsumatorve dhe Sektori i Mbikqyrjes dhe Koordinimit. Misioni i strukturs ka te beje me krijimin e kushteve pr funksionimin e sistemit institucional n drejtim t mbrojtjes s jets, shndetit, interesave ekonomike si dhe t drejtave t tjera t konsumatorve t prcaktuara n legjislacionin e ksaj fushe, nprmjet drejtimit, organizimit, bashkrendimit t veprimtarive pr mbrojtjen e konsumatorve dhe mbikqyrjen e tregut. Drejtoris se Mbikqyrjes se Tregut, ne baze te ligjit te siprprmendur si dhe pr t siguruar zbatimin e tij, i nevojitet bashkpunim i vazhdueshm me institucione qendrore, strukturat publike t kontrollit t tregut, t cilat prve zbatimit t ligjeve t tyre specifike, jan t parashikuara nga ligji i msiprm pr zbatimin e dispozitave t tij: Ministrit e linjs, drejtorit prkatse, si: Ministria e Shndetsis (Drejtoria e Kujdesit Shndetsor Parsor, Drejtoria Farmaceutike), Ministria e Bujqsis, Ushqimit dhe Mbrojtjes s Konsumatorve (Drejtoria e Siguris Ushqimore dhe Mbrojtjes s Konsumatorve, Drejtoria Veterinare); Drejtorit e Prgjithshme si: Drejtoria e Prgjithshme e Standardizimit, Drejtoria e Prgjithshme e Metrologjis dhe Kalibrimit, Drejtoria e Prgjithshme e Tatimeve, etj. Strukturat publike t kontrollit t tregut si: Inspektorati Qendror Teknik, Inspektorati i Ushqimit, Inspektorati Veterinar, etj Entet Rregullatore si: ERT, ERE; Avokati i Popullit

3 Prioritetet 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007-2008) Pr fushn e Mbrojtjes s Konsumatorit dhe Mbikqyrjes s Tregut, jan kto prioritete: Formulimi i strategjis pr mbrojtjen e konsumatorit dhe mbikqyrjen e tregut; Forcimi i strukturs prgjegjse pr mbrojtjen e konsumatorve dhe mbikqyrjen e tregut; Prafrimi i legjislacionit vendas me at t BE-s n fushn e Mbrojtjes s Konsumatorit dhe mbikqyrjes se tregut (Neni 70 dhe 76 i MSA). 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007-2008) N prputhje me prioritetet e siprprmendura, ndrmerren kto iniciativa ligjore: Projektligji Pr sigurin e prgjithshme, krkesat thelbsore, vlersimin e konformitetit te produkteve, pr te cilin tashme pritet miratimi nga Parlamenti. Hartimi i nj legjislacioni te tille horizontal, sht nj kombinimi i Direktivs se Siguris se Prgjithshme te Produkteve dhe elementve horizontal apo te prbashkt te Direktivave te Prqasjes te Re si: krkesat thelbsore, hedhja ne treg, prezumimi i konformitetit, vlersimi i konformitetit, marka e konformitetit, organizmat e autorizuar etj, si dhe te reflektimit te rekomandimeve me te fundit te Komisionit Evropian ne kt fushe. Gjithashtu, projektligji siguron bazn e nevojshme ligjore pr adoptimin, nprmjet VKM-ve te rregullave teknike, pr grupe te caktuar produktesh, te cilat jan te renditura n Aneksin e tij dhe njkohsisht ekuivalente me Direktivat Evropiane te Prqasjes se Re. Kto VKM do te prmbajn parimet johorizontale te ktyre direktivave, prmendim: procedurat e vlersimit te konformitetit, krkesat specifike te 161

siguris, etj. Ky projektligj prafron plotsisht Direktivn Evropiane 2001/95/EC Mbi sigurin e prgjithshme te produkteve si dhe mbshtetet ne Guidn pr implementimin e Direktivave te Perafrimit te ri dhe Perafrimi Global, etj. Hartimi i Strategjis Ndr-sektoriale Kombtare pr Mbrojtjen e Konsumatorve dhe Mbikqyrjen e Tregut afatgjate pr periudhn 2007-2013. Strategjia prcakton qllimin dhe drejtimet e politiks s mbrojtjes s konsumatorve dhe mbikqyrjes se tregut si dhe objektivat pr periudhn afatshkurtr (2007-2010) dhe afatgjate (2010-2013). Pr hartimin e ksaj Strategjie kane shrbyer si baze dokumentet evropiane te fushs si: Rezoluta e Kshillit, pr Strategjin e Politiks s Konsumatorit n Komunitet (2002-2006); Programi i veprimeve te BE ne fushn e shndetit dhe mbrojtjes se konsumatorve 2007-2013; Strukturat kryesore administrative pr implementimin e Acquis, Komisioni Evropian 2004, Guid pr implementimin e Direktivave te Ne Appraoch dhe Global Approach, etj. Hartimi i nj projektligji te ri ne fushn e mbrojtjes se konsumatorve, i cili synon harmonizimin e mtejshm me legjislacionin evropian, nprmjet adoptimit t direktivave evropiane me te fundit te fushs: Direktiva 2005/29/EC Mbi praktikat e pandershme tregtare; Direktiva 90/314/EEC Mbi paketat e udhtimit; Direktiva 87/102/EEC - Direktiva 98/7/EC Mbi kredit e konsumatorve. Prafrimi do te jete i pjesshm, pasi prafrimi i plote do te arrihet nprmjet akteve nnligjore ne zbatim te projektligjit. Hartimi i akteve nnligjore ne zbatim te Ligjit te Mbrojtjes se Konsumatorve nprmjet transpozimit te plote te direktivave evropiane (viti 2008): Direktiva 1997/7/ EC Mbi respektimin e kontratave ne distance; Direktiva 90/314/EC Mbi paketat e udhtimit; Direktiva 85/577/EC Respektimi i kontratave te negociuara jasht qendrave te biznesit. 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007-2008) Pr plotsimin e detyrimeve ligjore dhe prmbushjen e prioriteteve te msiprme jan ndrmarr aktivitetet e mposhtme zbatuese: Forcimi i kapaciteteve institucionale te stafit te mbrojtjes se konsumatorve dhe mbikqyrjes se tregut. Ne kto aktivitete prfshihen rritja e numrit te stafit (2 persona), trajnime te stafit, vizite studimore etj, me mbshtetjen e Programit CARDS 2003 dhe 2006. Zbatimi i aktiviteteve te Strategjis Ndr-sektoriale pr mbrojtjen e konsumatorve dhe mbikqyrjen e tregut, ne lidhje me produktet industriale, te parashikuara pr vitin 2008. Kto aktivitete kane te bjn me procesin e mbshtetjes financiare te shoqatave, te cilat sigurojn mbrojtjen e te drejtave te konsumatorve ne procesin e edukimit, informimit, kshillimit, sensibilizimit etj. Ky financim parashikon sigurimin e zyrave (qira), telefon, energji elektrike etj. Gjithashtu, ky financim parashikon dhe pagesn pr antarsimin e strukturs shtetrore te mbrojtjes se konsumatorve ne Organizatn Botrore te Konsumatorit (CI). 3.2 Prioritetet afatmesme (2009-2010) N fushn e Mbrojtjes s Konsumatorit dhe Mbikqyrjes s Tregut, prioritetet afatmesme jan: Sigurimi i kapaciteteve administrative pr prmbushjen e krkesave t MSA-s n fushn e lvizjes s lir t mallrave; Vendosja dhe zhvillimi sistemit t mbikqyrjes s tregut n prputhje me acquis n lidhje me lvizjen e lir t mallrave. 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme (2009-2010)

162

Hartimi i akteve nnligjore ne zbatim te Ligjit te Mbrojtjes se konsumatorve nprmjet transpozimit te plote te direktivave evropiane (viti 2009): Direktiva 94/47/EC Mbi kontratat prdorimit te sendeve te paluajtshme mbi bazn e afateve kohore; Direktiva 87/102/EEC Mbi kredit e konsumatorve; Direktiva 98/7/EC Mbi kredit e konsumatorve. Harmonizimi i mtejshm i legjislacionit ne fushn e mbrojtjes se konsumatorve nprmjet transpozimit te plote te direktivave evropiane (viti 2010): Direktiva 98/27/EC Mbi vendimet gjyqsore; Direktiva 2002/65/EC Mbi marketingun ne distance te shrbimeve financiare; Direktiva 98/257/EC Mbi mosmarrveshjet jashtgjyqsorit; ) Direktiva 2005/29/EC Mbi praktikat e pandershme tregtare. 3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme (2009-2010) Forcimi i kapaciteteve institucionale te stafit te mbrojtjes se konsumatorve dhe mbikqyrjes se tregut. Ne kto aktivitete prfshihen: rritja e numrit te stafit (2 persona), trajnime te stafit, vizite studimore etj, me mbshtetjen e Programit CARDS 2006. Zbatimi i aktiviteteve te Strategjis ndr-sektoriale pr mbrojtjen e konsumatorve dhe mbikqyrjen e tregut, ne lidhje me produktet industriale, te parashikuara pr vitin 2008. Kto aktivitete kane te bjn me procesin e mbshtetjes financiare te shoqatave, te cilat sigurojn mbrojtjen e te drejtave te konsumatorve ne procesin e edukimit, informimit, kshillimit, sensibilizimit etj. Ky financim parashikon sigurimin e zyrave (qira), telefon, energji elektrike etj. Gjithashtu, ky financim parashikon dhe pagesn pr antarsimin e strukturs shtetrore te mbrojtjes se konsumatorve ne Organizatn Botrore te Konsumatorit (CI). 3.3 Prioritetet afatgjata (2011-2012) Prditsimi i legjislacionit te mbrojtjes se konsumatorve dhe mbikqyrjes se tregut ne baze te direktivat evropiane prkatse; Arritja e prputhshmris me praktikat me te mira evropiane ne fushn e mbrojtjes se konsumatorve dhe mbikqyrjes se tregut. Vendosja dhe funksionimi i plote institucioneve dhe procedurave te mbikqyrjes se tregut si dhe instrumenteve te mbikqyrjes se tregut (vlersimi i konformitetit, vlersimi i riskut, markimi CE, etj). Shtrirja e mtejshme e iniciativave te ndrmarra ne drejtim te: Ndrgjegjsimit te konsumatorve; Zhvillimit te rrjetit te qendrave te kshillimit te konsumatorve; Ngritja e nj sistemi pr zgjidhjen e mosmarrveshjeve. Integrimi i elementeve te politikes se konsumatorve ne fushat e politikave te tjera si p.sh mbrojtja e mjedisit (modelet e konsumit), siguria ushqimore dhe shrbimet e interesit te prgjithshm (furnizimi me uj te pijshm, energji elektrike, telekomunikacion, transport publik etj). Integrimi i Shqipris si nj partner aktiv ne institucionet evropiane dhe ndrkombtare pr mbrojtjen e konsumatorve dhe mbikqyrjes se tregut: Sistemi i Shkmbimit te Shpejt te Informacioneve pr produktet jo ushqimore (RAPEX), Sistemi i Informimit dhe Komunikimit pr Mbikqyrjen e Tregut (ICSMS), Qendra e Administrimit te Burimeve dhe Komunikimit (CIRCA), Grupi i Bashkpunimit Administrativ AdCos, etj. Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale

163

INVESTIME

NJSIA E GJENDJA VITET MATJES AKTUALE 2007 2008 5 X 1 2000 1 500

2009 1 500

2010 1 600

1. Shtim persona personash 4. Trajnime (mij (mij lek) lek)

Tabela 2 Ndihma e huaj n mbshtetje t mbrojtjes s konsumatorit dhe mbikqyrjes s tregut ISTITUCIO NI DONATO RI PROGRAMI /AGJENCIA ZBATUESE TITULLI I VLERA PROJEKTIT Mbshtetje pr cilsin e infrastrukturs s tregut - n fushn e standartizimit, akreditimi, metrologjis, mbrojtjes s konsumatorit dhe mbikqyrjes 1.2 mln s tregut AFATI I AFATI I FILLIMI PRFUND T IMIT

Drejtoria e Mbikqyrjes s Tregut, Inspektorati Qendror TeknikMinistria e Ekonomis Bashkimi Europian CARDS 2006

2007

2009

164

3.1.4 LVIZJA E LIR E MALLRAVE KULTURORE 1 Objektivi politik N zbatim t nenit 42 t Marrveshjes s Stabilizim-Asociimit (neni 29 i Marrveshjes s Ndrmjetme) nuk do t pengohet ndalimi apo kufizimi i importeve, eksporteve ose mallrave tranzit t justifikuara n baz t mbrojtjes s thesareve kombtare me vler artistike, historike ose arkeologjike, ose n mbrojtjen e pronsis intelektuale. Ndalime ose kufizime t tilla nuk do t ln vend pr diskriminim arbitrar ose kufizim t maskuar n tregtin ndrmjet Shqipris dhe Komunitetit Evropian. Mbrojtja e pasuris kombtare me vler artistike, historike dhe arkeologjike do t sigurohet nga nj regjim kufizimesh n importe, eksporte apo n tranzit. Mbrojtja e prons kulturore do t ruhet nprmjet nj kuadri legjislativ i cili do t prputhet me legjislacionin komunitar mbi pronn kulturore. Kjo do t gjej zbatim pr kthimin e mallrave kulturore t lvizura n mnyr t paligjshme nga territori i nj shteti dhe eksporti i mallrave kulturore sipas legjislacionit evropian. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Ligjet dhe aktet nnligjore, q transpozojne aktet komunitare si dhe shkalla e prputhshmris s tyre. Ligji Nr. 9048 dt. 7.4.2003 "Pr trashgimin Kulturore - Ligji ka pr qellim shpalljen dhe mbrojtjen e trashgimis kulturore ne RSH. Objekti i ktij ligji jan parashikimi i rregullave pr mbrojtjen e saj dhe detyrat e pergjegjesite e organeve qe veprojn ne kt fushe. Ligji nr. 9386 dt. 04.05.2005 "Pr muzet". Ky ligj prcakton rregullat baze pr mnyrn e funksionimit klasifikimit te muzeve ne RSH si dhe organet prgjegjse pr mbikqyrjen e veprimtaris se tyre ne shrbim te shoqris me qellim ekspozimin ruajtjen, dhe administrimin e objekteve muzeore, pjese te trashgimis kulturore kombtare. Qllimi i ktij ligji sht ruajtja dhe zhvillimi i i trashgimis muzeore shqiptare. Direktiva e Kshillit 93/7/EEC e 15 Marsit 1993"Mbi kthimin e objekteve kulturore te zhvendosura ilegalisht nga territori i nj shteti antar - Direktiva ka pr objekt rregullimin e lvizjes se mallrave kulturore duke prcaktuar standardet pr kt veprimtari. Direktiva 96/100 E Parlamentit Evropian dhe Kshillit e 17.02.97 qe amendon shtojcn e Direktivs 93/7EEC. 3. Shkalla e Prafrimit : E pjesshme Ligjet dhe aktet e tjera qe nuk transpozojn akte komunitare Ligji nr.8096, date 21/03/1996 "Pr kinematografin"; Ligji nr. 8576, date 3/02/2000 "Pr Bibliotekat"; Ligji nr.8578, date 10/02/2000 "Pr Teatrin"; Konventa e UNESCO-s 1970 Mbi mjetet e ndalimit dhe parandalimit t importit dhe eksportit t transferimit t paligjshm t pronsis s pasuris kulturore; Konventa Pr ruajtjen e Trashgimis materiale dhe shpirtrore 2003; Udhzim nr. 2, dt 18.3.2004 "Pr procedurat e lvizjes s objekteve t trashgimis kulturore, t luajtshme, me vlera t veanta, kombtare dhe unikale, pr ruajtjen, restaurimin, studimin dhe ekspozimin jasht territorit t Republiks s Shqipris. 2.2 Kuadri institucional ekzistues Institucioni prgjegjs pr fushn e lvizjes s mallrave kulturore sht Ministria e Turizmit, Kulturs, Rinis dhe Sporteve, ku pr zbatimin e kuadrit ligjor ekzistues jan ngarkuar kto struktura : a) Sektori i Kulturs Kombtare n Drejtorin e Zhvillimit t Turizmit dhe Kulturs Kombtare sht struktur politikbrse dhe pr zbatimin e politikave t saj jan prgjegjse institucionet e saj t varsis si m posht vijon b) Galeria Kombtare e Arteve 165

c) Instituti i Monumenteve t Kulturs d) Instituti i Arkeologjis e) Qendra e Inventarizimit t Pasurive Kulturore 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007 -2008) Mbrojtja e thesareve kombtare me vler arkeologjike, historike, artistike. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007 2008) Projekt-ligji pr disa ndryshime ne Ligji Nr. 9048 dt. 7.4.2003 "Pr trashgimin Kulturore" Ligji nr. 9386 dt. 04.05.2005 "Pr muzet qe do te perafrohen pjeserisht me Direktiven e Keshillit 93/7/EEC e 15 Marsit 1993"Mbi kthimin e objekteve kulturore te zhvendosura ilegalisht nga territori I nj shteti antar dhe Direkttive nr 96/100 E Parlamentit Evropian dhe Kshillit e 17.02.97 qe amendon shtojcn e Direktivs 93/7EEC Projekt ligj "pr disa ndryshime ne Ligjin nr.8096, date 21/03/1996 "Pr kinematografin" qe do te perafrohen pjeserisht me Direktivn 93/7/EEC; Direktivn 96/100 EC; Rregullore 3911/92; Rregullore 752/93 Projekt ligj "per disa ndryshime ne Ligjin nr. 8576, date 3/02/2000 "Pr Bibliotekat e cila do te prafrohet pjesrisht me Direktivn 93/7/EEC; Direktivn 96/100 EC; Rregullore 3911/92; Rregullore 752/93 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007 2008) Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Prcaktimi i hapsirave dhe specifikimeve kuptimin e ligjit t trashgimis kulturore Prcaktimi i hapsirave dhe specifikimeve kuptimin e ligjit t muzeut. Prcaktimi i hapsirave dhe specifikimeve kuptimin e ligjit t pr kinematografin. Prcaktimi i hapsirave dhe specifikimeve kuptimin e ligjit t pr bibliotekat. t detajuara pr lvizjen e objekteve kulturore n t detajuara pr lvizjen e objekteve kulturore n t detajuara pr lvizjen e objekteve kulturore n t detajuara pr lvizjen e objekteve kulturore n

3.2 Prioritete afatmesme (2009-2010) Prioritet i prcaktuar pr Qeverin Shqiptare pr periudhn afatmesme sht: Mbrojtja e thesareve kombtare me vler artistike, historike ose arkeologjike 3.2.1 Iniciativa ligjore afatmesme (2009/2010) Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Projekt - ligj "Pr disa ndryshime n ligjin pr teatrin", i cili do t prafrohet pjesrisht me direktivn 93/7/EEC; Direktivn 96/100 EC; Rregulloren 3911/92; Rregulloren 752/93 3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme (2009/2010) Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Prcaktimi i hapsirave dhe specifikimeve t detajuara pr lvizjen e objekteve kulturore n kuptimin e ligjit pr teatrin. 3.2 LEVIZJA E LIR E PUNTORVE 166

1 Objektivi politik i fushs Fokusi kryesor i Qeveris n fushn e lvizjes s lir t puntorve, pr periudhn afatshkurtr dhe afatmesme sht bashkpunimi i ngusht me paln komunitare n fushn e migracionit t ligjshm, pr rregullat e pranimit dhe t drejtat dhe statusin e personave t pranuar, koordinimi i sistemit t mbrojtjes shoqrore pr punonjsit komunitar t punsuar n territorin shqiptar, si dhe adaptimi i sistemit t sigurimeve shoqrore me krkesat e reja ekonomike e sociale, nprmjet bashkpunimit me palt. (46,47, 80 dhe 99 te MSA-s). Po ashtu nj vmendje e veant do ti kushtohet prmirsimit t kapaciteteve administrative dhe financiare pr zbatimin e legjislacionit pr azilin dhe migracionin, dhe ne veanti pr zbatimin e strategjive kombtare dhe planet e tyre te veprimit si dhe ratifikimit dhe zbatimit progresiv t t gjitha konventave ndrkombtare n fushn e migracionit dhe zbatimit t masave t strategjis kombtare t migracionit. 2.1 Kuadri Ligjor ekzistues Ligje dhe aktet nnligjore, q transpozohen me aktet komunitare si dhe shkalla e prputhshmris s tyre Ligji Nr.7703, date 11.05.1993 Pr Sigurimin Shoqror ne RSH, Sigurimet shoqrore mbrojn ne mnyr te detyrueshme te gjith shtetasit ekonomikisht aktive ne Shqipri, ne rastin e paksimit te te ardhurave si pasoje e barrelindjes, pleqris, invaliditetit dhe humbjes se mbajtsit te familjes. - Direktiva nr. 79/7/EEC, mbi zbatimin progresiv t parimit t trajtimit t barabart t burrave dhe grave n shtjet e sigurimit shoqror Qllimi i ksaj Direktive sht zbatimi progresiv, n fushn e sigurimeve shoqrore dhe t elementeve t tjer t mbrojtjes sociale, i parimit t trajtimit t barabart t burrave dhe grave n shtjet e sigurimit shoqror, q tani e tutje do t referohet si parimi i trajtimit t barabart. Direktiv do t jet e zbatueshme pr popullsin aktive pr pun, prfshir personat e vetpunsuar, puntort dhe personat e vetpunsuar veprimtaria e t cilve sht ndrprer nga smundja, aksidenti apo papunsia jo e dshirueshme dhe personat q jan n krkim t puns, si dhe pr puntort, t vetpunsuar ose jo, q kan dal n pension pleqrie apo invaliditeti. - Direktiva nr. 86/378/EEC, mbi zbatimin e parimit t trajtimit t barabart pr burrat dhe grat n skemat e sigurimit shoqror n pun Qllimi i ksaj Direktive sht zbatimi, n skemat e sigurimit shoqror n pun, i parimit t trajtimit t barabart t burrave dhe grave, q tani e tutje do t referohet si parimi i trajtimit t barabart. Direktiva nr. 92/85/KEE, mbi paraqitjen e masave pr t inkurajuar prmirsimin e siguris dhe shndetit n pun pr puntoret shtatzna dhe puntoret t cilat sapo kan lindur fmij ose q jan me fmij n gji. Qllimi i ksaj Direktive, sht t zbatoj masat pr t inkurajuar prmirsimet n sigurin dhe shndetin n pun t puntoreve shtatzna dhe puntoreve t cilat sapo kan lindur fmij ose q jan me fmij n gji. E pjesshme Ligje dhe akte qe nuk traspozojn akte komunitare Kushtetuta e Republiks se Shqipris, neni 8 Ligjin nr.8492, dat 27.5.1999 Pr t huajt Konventa nr.97 Migracioni pr punsim (E rishikuar)-ILO, ratifikuar me Ligjin nr. 9320, dat 25.11. 2004. 167

Ligji Nr. 9668, date 18.12.2006 Mbi emigrimin e shtetasve shqiptare pr motive punsimi Ligji nr.8960, dat 24.10.2002 Pr ratifikimin e Karts Sociale Evropiane, t rishikuar; Konventa nr.181Mbi Agjencit Private t Punsimit-ILO, ratifikuar me Ligjin nr.8350, dat 20.05. 1998 Konventa OKB Pr mbrojtjen e t drejtave t t gjith puntorve migrant dhe pjestarve t familjeve t tyre ratifikuar me Ligjin nr.9703, dat 02.04.2007; Ligji nr. 9442, dat16.11.2005 "Pr ratifikimin e Konvents se ILO-s, nr.102, Pr standardet minimale t mbrojtjes shoqrore"; Konventa e Kshillit t Evrops 1997 Pr statusin ligjor t puntorve migrant, ratifikuar me Ligjin nr.9555, date 08.06.2006. Ligji Nr.9066, dat 15.5.2003 Pr ratifikimin e marrveshjes ndrmjet Qeverise se RSH dhe Republiks se Turqis Pr Mbrojtjen Shoqrore"; VKM nr 258, date 05.05.2006 "Pr Ratifikimin e Konvents Evropiane "Pr statusin Ligjor te Puntoreve Migrante; Konventa nr.143 Pr puntort migrant-ILO, ratifikuar me Ligjin nr.9564, date 19.06.2006. VKM nr.296, dt.06.05.2005, "Pr miratimin e Planit Kombtar te Veprimit te Migracionit". VKM 760 Date 19.11.2004 Pr miratimin e Strategjis Kombtare te Migracionit Udhzim nr. 786, date 09.04.2001, Pr dhenen e lejes pr pune shtetasve te huaj. VKM, nr. 439, dt. 4/5/2000, "Pr hyrjen, qndrimin dhe trajtimin e t huajve", i ndryshuar VKM Nr. 708 Date 16.10.2003 Pr Mnyrn e Licencimit dhe Funksionimit te Agjencive Private te Punsimit Udhzimi i Ministrit te Puns Nr.1297, date 16.07.2004, Pr Funksionimin e Regjistrit pr emigrantet dhe procedurat pr regjistrimin e shtetasve shqiptare qe emigrojn 2.2 Kuadri institucional ekzistues Zbatimi i angazhimeve q rrjedhin nga legjislacioni n fuqi n lvizjes se lire te puntoreve, sht nn prgjegjsin e ktyre institucioneve: a) Ministrin e Punve t Jashtme, prsa i prket hyrjes s t huajve n Republikn e Shqipris. b) Ministrin e Puns, shtjeve Sociale dhe Shanseve t Barabarta, prsa i prket hyrjes, qndrimit dhe trajtimit t t huajve n Republikn e Shqipris. c) Ministria e Financave, Instituti i Sigurimeve Shoqrore prsa i prket koordinimit te sistemeve te sigurimeve shoqrore. 3 Prioritetet 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007-2008) Bazuar n angazhimet q derivojn nga zbatimi i Marrveshjes s Stabilizim Asociimit, prioritetet afatshkurtra pr fushn e lvizjes se lire te puntoreve jan: T amendohet ligji pr t Huajt, pr ta sjell legjislacionin e vizave m pran standardeve t BE-s. Koordinimi i sistemit t mbrojtjes shoqrore pr punonjsit komunitar t punsuar n territorin shqiptar . Adaptimi i sistemit t sigurimeve shoqrore me krkesat e reja ekonomike e sociale, nprmjet bashkpunimit me palt. T sigurohet prputhje e plot e dokumenteve shqiptare t udhtimit me standardet ndrkombtare. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007-2008) N prputhje me kto prioritete afatshkurtra, pr realizimin e tyre, do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore nga Ministria e Puns, shtjeve Sociale dhe Shanseve t Barabarta: Projekt- VKM Pr planin e veprimit te remitancave; 168

Nnshkrimi dhe ratifikimi i marrveshjes me Rumanin Pr mbrojtjen sociale me vendet pritse te emigranteve; Projekt-ligji "Pr te huajt" Projekt-VKM Pr prfitimin e statusit te emigrantit Projekt-VKM "Pr dhnien e lejes se puns, shtetasve te huaj ". Projekt-VKM "Pr nxitjen e kthimit vullnetar te emigranteve shqiptare dhe riintegrimi i tyre " Negocimi dhe nnshkrimi i Marrveshjejeve te Mirkuptimi me institucionet q mbulojn cshtjet migratore ne Itali dhe Greqi. Nnshkrimi dhe ratifikimi i marrveshjeve me Italin dhe Greqin Pr mbrojtjen sociale me vendet pritse te emigranteve Nnshkrimi i Marrveshjeve mes Televizionit Publik Shqiptar dhe kanaleve televizive kombtare te vendeve pritse te emigranteve pr transmetimin e nj fushate mediatike informuese ne lidhje me fenomenet e Migracionit 3.1.2 Aktivitet zbatuese afatshkurtra (2007-2008) Pr realizimin e angazhimeve gjat periudhs afatshkurtr, do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Zbatimi i marrveshjes me Turqin. Kryerja e nj raporti vlersues mbi mundsit e formimit profesional qe ofrohen aktualisht pr emigrantet e rikthyer dhe mbi nevojat dhe mangsit ekzistuese. Krijimi i nj Data-Base i cili do te prmbaj informacion ne lidhje me emigrantet e kualifikuar me qellim punsimin e tyre nga ndrmarrjet shqiptare Pajisja me kompjuterve e Zyrave Rajonale te Punsimit Fuqizimi i kapaciteteve te Drejtoris se Migracionit ne MPCSSHB nprmjet rekrutimit te nj personi te specializuar ne te Drejtn Migratore. Trajnime pr personelin e Zyrave Rajonale te Punsimit qe do te merren me dhnien e informacionit pr migracionin( sporteli pr migracionin). 3.2 Prioritetet afatmesme (2009-2010) Bazuar n angazhimet q derivojn nga zbatimi i Marrveshjes s Stabilizim-Asociimit, prioritetet afatmesme pr fushn e lvizjes se lire te puntoreve jan: Koordinimi i sistemit t mbrojtjes shoqrore pr punonjsit komunitar t punsuar n territorin shqiptar . Adaptimi i sistemit t sigurimeve shoqrore me krkesat e reja ekonomike e sociale, nprmjet bashkpunimit me palt. T sigurohet prputhje e plot e dokumenteve shqiptare t udhtimit me standardet ndrkombtare.

169

3.3 LIRIA E VENDOSJES DHE LIRIA PER TE OFRUAR SHERBIME 3.3.1 LIRIA E VENDOSJES DHE LIRIA PER TE OFRUAR SHERBIME (PROCEDURAT E REGJISTRIMIT DHE TE LICENSIMIT) 1 Objektivi politik Qeveria shqiptare, n zbatim t angazhimeve t marra n OBT pr t siguruar trajtim t barabart mes shoqrive shqiptare dhe atyre t huaja dhe n prputhje me detyrimet e Marrveshjes s StabilizimAsociimit (neni 49-56), duhet t lehtsoj fillimin e veprimtarive ekonomike n territorin shqiptar nga shoqri dhe shtetas komunitar. Pr kt qllim, me hyrjen n fuqi t ksaj Marrveshjeje, qeveria do t garantoj trajtim t njjt si ndaj shoqrive komunitare, ashtu edhe shoqrive vendase ose t nj vendit t tret, pavarsisht cilsis. Gjithashtu, pas vendosjes n Shqipri t filialeve dhe degve t shoqrive komunitare, kto t fundit do t ken trajtim jo m pak t favorshm se ai q do tu akordohet degve dhe filialeve shqiptare. Pes vite pas hyrjes n fuqi t ksaj Marrveshjeje, ky regjim do t zbatohet dhe pr shtetasit komunitar, t cilt mund t fillojn veprimtari ekonomike si persona t vet-punsuar. N nenin 57 t MSA-s, Qeveria shqiptare sht angazhuar t marr masat e nevojshme pr t lejuar progresivisht ofrimin e shrbimeve nga shoqrit ose shtetasit e Komunitetit ose Shqipris, t vendosur n nj territor t ndryshm nga marrsi i shrbimit. Pr zbatimin efektiv t ktyre neneve, Qeveria shqiptare do t reformoj procedurat pr regjistrimin e biznesit dhe licencimin e tij. Pr regjistrimin e biznesit synohet prmirsimi i cilsis s shrbimit dhe efiencs gjat ofrimit t ktij shrbimi, si dhe reduktimi i praktikave korruptive gjat regjistrimit t biznesit. Kjo do t arrihet nprmjet krijimit t nj modeli trsisht t ri, nprmjet t cilit do t realizohet regjistrimi i biznesit me nj her t vetme. N nj periudh 3-vjeare do t bhet funksionale Qendra Kombtare e Biznesit, e cila do t shrbej si one-stop-shop pr regjistrimin e biznesit. I gjith aktiviteti pr kt fush do t ndiqet nga Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks n bashkpunim me Ministrin e Drejtsis dhe do t monitorohet n vijim n kuadr t mekanizmave prkats t reforms rregullatore. Kto masa do t ojn n reduktimin e ditve t regjistrimit nga 47 dit n 1 dit, reduktimin e akteve korruptive gjat regjistrimit dhe ofrimin e shrbimit on-line. Pr sistemin e licencimit synohet thjeshtsimi dhe harmonizimi i procedurave t licencimit n t gjith sektort, duke prdorur n mnyr t harmonizuar parimet e qeverisjes s mir dhe t eksperiencave t tilla si thjeshtsimi administrativ, parimi i autodeklarimit dhe autoertifikimit, etj.. Qeveria shqiptare do t synoj ofrimin e shrbimit pr biznesin sipas eksperiencave t One-Stop-Shop duke vlersuar eksperiencat e OECD-s pr licencimin. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Legjislacioni baz pr lirin e vendosjes dhe ofrimin e shrbimeve prbhet nga: Ligjet dhe aktet e tjera qe transpozojn akte komunitare. 1. Ligji nr. 9723, date 3.5.2007, Pr Qendrn Kombtare te Regjistrimit. Direktiva 2003/58 e Parlamentit Europian dhe e Kshillit, dt. 15 Korrik 2003, e cila amendon Direktiva 68/151/EEC, 77/91/EEC, dhe 89/666/EEC, pr sa u prket dhnies se te dhnave lidhur me disa shoqri. Shkalla e prafrimit e pjesshme. Si dhe nga ligjet q nuk transpozojn aktet komunitare. 170

Ligji nr. 7638, date 19.11.1992 Pr Shoqrit Tregtare, i ndryshuar. Ligji nr. 7632, date 04.11.1992, Dispozita t Pjess s Par t Kodit Tregtar, i ndryshuar. 2.2 Kuadri institucional ekzistues Qeveria shqiptare, me Urdhrin e Kryeministrit nr. 170, date 31.10.2005, ka krijuar Task Forcn pr drejtimin dhe monitorimin e Reforms Rregullatore, e cila drejtohet nga Kryeministri. N kuadr t ksaj reforme jan krijuar edhe grupet teknike te drejtuara nga zvendsministrat sipas fushave t mbulimit. Kto grupe teknike, nn drejtimin e Ministris s Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks, kan hartuar Planin e Veprimit t Reforms Rregullatore. Regjistrimi dhe licencimi trajtohen nga Grupi i Regjistrimit dhe Licencimit drejtuar nga Zvendsministri i Drejtsis dhe Zvendsministri i Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks. Reforma Rregullatore koordinohet nga Drejtoria e Politikave t Tregut pran Ministrin s Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks. QKR do te jete nj institucion qendror ne varsi te Ministris te Ekonomis, Tregtis dhe Energjetikes, me autonomi te plote vendimmarrse ne lidhje me procesin e regjistrimit tregtar, misioni i se cils do te jete te ofroje nj zyre me nj ndalese (one-stop-shop) pr regjistrimin e biznesit, mbajtjen e regjistrit tregtar si nj baze t dhnash elektronike e unifikuar. QKR do te funksionojn si nj sportel i vetm pre te gjitha llojet e subjekteve te biznesit ne te gjith Shqiprin pr te kryer dhe aplikuar pr te gjitha proceset qe lidhen me regjistrimin e biznesit duke prfshire edhe regjistrimin fiskal, te puns dhe sigurimeve shoqrore dhe shndetsore, QKR do te mundsoje aksesin pr regjistrim sa me pran prfituesve duke siguruar nj mbulim te madh gjeografik. QKR fillimisht do te lidhet ne mnyre elektronike me regjistrin e informatizuar te organeve tatimore dhe sistemin e prokurimit publik dhe hapa pas hapi edhe me baza te tjera elektronike te drenash qe do te krijohen ne te ardhmen. Projekti parashikon qe ne momentin e hapjes se saj, QKR do te ket 29 sportele te lidhur on line ne bashki e komuna, nume ky qe do te dyfishohet deri ne fund te vitit 2007. Objektivi yn sht qe ne nj periudhe dy deri tre vjeare, ne koordinim edhe me projekte te tjera, te mundsojm informatizimin e te gjitha sporteleve te tjera ne do bashki e komune te vendit. QKR do te jete funksionale me 1 shtator 2007 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007-2008) Prioritetet e prcaktuara pr Qeverin shqiptare pr periudhn afatshkurtr jan si m posht: Te ndryshohet legjislacioni ne fuqi mbi te drejtn e vendosjes pr te siguruar trajtim plotsisht te barabarte mes shoqrive te huaja dhe vendase, nj dallim te qarte mes ofrimit te shrbimeve te prkohshme apo te prhershme dhe prputhshmri me krkesat e MSA-se. T sigurohet parimi i proporcionalitetit n ofrimin e shrbimeve ndrkufitare. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra Vendimi i Kshillit te Ministrave (VKM) qe adopton statutin e QKR, i cili prcakton rregullat e detajuara pr organizimin, sektorin e funksioneve te puns dhe raportimin. (Neni 17) Urdhr i Kryeministrit pr strukturn dhe skemn organizative te QKR. (Neni 7/2) Vendim i Kshillit te Ministrave pr nivelin e pagave te QKR. (Neni 11/1) Vendim i Kshillit te Ministrave pr numrin e punonjsve te QKR ne lidhje me ligjin pr buxhetin e shtetit. (Neni 7/1) Vendim i Kshillit te Ministrave, pr tarifat e shrbimeve lidhur me funksionet e QKR. (Neni 13/3) 3.1.2 Aktivitete zbatuese afatshkurtra Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Kualifikimi i stafit te Qendrs Kombtare te Regjistrimit pr te garantuar nj zbatim efektiv te modelit te ri te regjistrimit. Monitorimi i zbatimit te rekomandimeve te dhna pr prmirsimin e sistemit te licencimit ne sektort e analizuar gjate vitit 2006. 171

Vazhdimi i rishikimit te detajuar i kuadrit ligjor pr sektort e analizuar gjate vitit 2006 duke prcaktuar statusin aktual n lidhje me prputhshmrin e tij me "Acquis communautaire", si dhe prcaktimin e masave pr harmonizimin e tyre. Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale pr Drejtorin e Politikave t Tregut INVESTIME NJSIA GJENDJA VITET E AKTUALE 2007 2008 2009 MATJES 5 0 0 0 persona (mij lek) X 0 0

2010 0 0

1. Shtim personash 4. Trajnime (mij lek)

Tabela 2 Ndihma e huaj n mbshtetje t liris s vendosjes dhe liris pr t ofruar shrbime ISTITUCIO NI DONATO RI PROGRAMI /AGJENCIA ZBATUESE TITULLI I VLERA PROJEKTIT AFATI I AFATI I FILLIMI PRFUND T IMIT

Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Banka Energjitiks Botrore Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Qeveria Energjitiks Amerikane

Reforma per permiresimin e mjedisit te biznesit dhe fuqizimin institucional BERIS 7.6 mln IDA, IBRD Reduktimi i korrupsionit ne e Pragu i Sfids procesin te s Mijvjecarit regjistrimit pr Shqiprin biznesit 2.6 mln

2007

2011

N vazhdim N vazhdim

172

3.2.2 NJOHJA RECIPROKE E DIPLOMAVE 1 Objektivi politik Fusha e njohjes s diplomave sht nj fush tepr e rndsishme pr realizimin e lvizjes s lir t personave n kuadr t Marrveshjes s Stabilizim-Asocimit, detyrimet e s cils prcaktohen n nenin 54 t saj. Qeveria shqiptare do t punoj q procedurat dhe kriteret e njohjes s kualifikimeve t huaja t jen transparente, koherente, t besueshme dhe do t rishikoj n mnyr periodike kto procedura pr t rritur transparencn, duke marr parasysh edhe zhvillimet n fushn e arsimit. Ky sht parimi kryesor i zbatimit t politikave transparente t njohjes n Bashkimin Evropian, i cili gjen shprehje edhe n nenin 54, t Marrveshjes s Stabilizim-Asociimit. N Ministrin e Arsimit dhe t Shkencs do t bhet njohja e diplomave unike Bachelor dhe Master t cilat jan t prfshira n nj diplom universitare. Kto diploma master q do t njihen nga MASH jan fituar sipas procesit t Bolonjs n sistemin me cikle studimi (3+2 apo 3+1) q sht konceptuar si nj proces i vetm pr kdo q dshiron t ndjek kto studime dhe q zbatohet n pjesn m t madhe t vendeve evropiane. Po kshtu parashikohet q n periudhat e ardhme t vendoset edhe njohja e diplomave t prbashkta. Pr t pasur nj transparenc sa m t madhe n procesin e njohjes s diplomave po punohet pr futjen e Suplementit t diploms dhe prsosjen e sistemit ECTS (neni 100 i MSA-s). 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Ligjet dhe aktet nnligjore, aktet komunitare q transpozohen si dhe shkalln e prputhshmris s tyre. 1. Ligji nr.9741 dt.21.05.2007 "Pr Arsimin e Lart ne Republikn e Shqipris, Neni 37 dhe 38 pr njohjen e diplomave dhe programeve t studimit 2. Direktiva 2005/36/EC, "Mbi Njohjen e Kualifikimeve profesionale. 3. Shkalla e prafrimit: E plote ne kuadrin e njohjes akademike t diplomave dhe certifikatave t huaja. Ligjet dhe aktet e tjera qe nuk transpozojn akte komunitare: Konventa e Lisbons pr njohjen e kualifikimeve t arsimit t lart n Evrop, nnshkruar m dat 04.11.1999 . 2.2 Kuadri institucional ekzistues

a) Drejtoria e Arsimit t Lart dhe Njohjes s Diplomave. Kjo drejtori ka pr detyr kryerjen e procedurs s plot t njohjes s diplomave. Drejtoria e Arsimit t Lart verifikon vrtetsin e dokumentacionit pr mbarimin e shkolls s lart, i mbshtetur n aktet ligjore e nn ligjore n fuqi dhe lshon dokumentin e njohjes s diploms. Komisioni ad hoc i prbr nga specialist t shkollave t larta, mbas shqyrtimit t dokumentacionit shtetror dhe shkollor, vendosi pr njohjen e plot ose t pjesshme t diploms, e cila konfirmon mbarimin e studimeve t larta t aplikantit. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007 -2008) Prioritetet e prcaktuara pr Qeverin shqiptare pr periudhn afatshkurtr jan si m posht: Intensifikimi i reformimit universitar ne prputhje me parimet dhe objektivat e procesit te Bolonjs ne drejtim te strukturs se studimeve (3+2 vite), ngritjes se sistemit te vlersimit te 173

cilsis prmes akreditimit, adoptimit te sistemit te krediteve, unifikimit te procedurave te njohjes se diplomave sipas normave te Bashkimit Evropian. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007-2008) N prputhje me kto prioritete afatshkurtra, pr realizimin e tyre, do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore nga Ministria e Arsimit dhe Shkencs: Projekt-VKM ne zbatim te ligjit te ri "Pr arsimin e larte" pr nj procedure te plote sipas prvojs evropiane Projekt-VKM Pr ngritjen e Qendrs se Informimit dhe Njohjes se Diplomave; Projekt-Udhzim lidhur me procedurat e plota pr njohjen e kualifikimeve, t fituara jasht shtetit, ne mbshtetje te VKM; Projekt-Udhzim Pr ndryshimet ne Statutet e Universiteteve dhe prgatitjen e rregulloreve prkatse pr procedurat e njohjes se diplomave nga Universitetet; Projekt-Udhzim Pr implementimin masiv Suplementit t Diploms; Projekt-Udhzim Pr prmirsimin e sistemit ECTS; Pakete aktesh nnligjore pr prputhje te plote me kuadrin ligjor evropian (BE) pr njohjen e diplomave dhe kualifikimeve profesionale; VKM pr procedura te njohjes se diplomave sipas standardeve te BE, ne zbatim te pakets se re ligjore. 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007 -2008) Ngritja e Qendrs s Informimit e Koordinimit Ndrkombtar dhe Njohjes s Diplomave; Implementimi masiv Suplementit t Diploms; Prmirsimi i titujve t diplomave, sipas prvojs s universiteteve evropiane; Seminare pr diskutimin e titujve te diplomave; Prmirsimi i sistemit ECTS; Zbatimi i procedurs se re pr njohjen se diplomave; 3.2 Prioritetet afatmesme (2009-2010) Prioritete e prcaktuara pr Qeverin shqiptare pr periudhn afatmesme jan si m posht vijon: Intensifikimi i reformimit universitar ne prputhje me parimet dhe objektivat e procesit te Bolonjs ne drejtim te strukturs se studimeve (3+2 vite), ngritjes se sistemit te vlersimit te cilsis prmes akreditimit, adoptimit te sistemit te krediteve, unifikimit te procedurave te njohjes se diplomave sipas normave te Bashkimit Evropian. 3.2.2. Aktivitetet zbatuese afatmesme Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Prmirsimi i titujve t diplomave; Zbatimi i procedurs se njohjes se diplomave sipas standardeve te BE. Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t Ministris s Arsimit dhe Shkencs INVESTIME NJSIA GJENDJA VITET AKTUALE E 2007 MATJES

2008

2009

2010

174

1.Shtim personash 4.Trajnime (mij lek)

persona mij lek

2 X

7 1250

8 7500

X 5625

X 7500

175

3.3.3 NJOHJA RECIPROKE E KUALIFIKIMEVE PER PROFESIONET E LIRA 1 Objektivi Politik N kuadr t zbatimit t Nenit 54 t Marrveshjes se Stabilizim-Asociimit Qeveria Shqiptare angazhohet t marr hapa t nevojshm pr njohjen reciproke t kualifikimeve, pr t lehtsuar aktivitetet profesionale t shtetasve shqiptare dhe shtetasve komunitar n Shqipri si dhe Prafrimin e Legjislacionit vendas me acquis mbi ushtrimin e disa profesioneve t lira. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Baza ligjore q prcakton veprimtarit e mjekut, farmacistit, mamive infermierve dhe dentistve q licensohen s bashku me kriteret e licensimit sht: VKM 238/2003 Pr licensimin e veprimtaris private n fushn e shndetsis Ligjin 8615/2000 Pr Urdhrin e Mjekut n Republikn e Shqipris Ligji Nr 9150, dat 30.10.2003 "Pr Urdhrin e Farmacistve n RSH" Ligj nr. 9718, dat 19.04.2007 "Pr krijimin e Urdhrit infermier-mami n Republikn e Shqipris". Urdhri i Ministrit t Shndetsis 108/2002 Pr dhnien e licenss pr ushtrim t profesionit n fushn e shndetsis n profesion t lir privat Urdhri i Ministrit t Shndetsis 309/2003 Pr transferimin e aktivitetit privat n fushn e shndetsis Urdhri 346/2004 Mbi kriteret e licensimit t subjekteve private n profesonin e mjekut, farmacistit, stomatologut, si dhe nj sr udhzimesh e rregulloresh. Baza ligjore q prcakton veprimtarit e arkitektit q licensohen s bashku me kriteret e licensimit sht: VKM 613/1993, Pr ushtrimin e veprimtarive n ndrtim dhe projektim t shoqrive Rregullore Pr kriteret dhe procedurat e dhnies s licensave profesionale pr punt dhe shrbimet publike Baza ligjore q prcakton veprimtarit e avokatit dhe noterit q licensohen s bashku me kriteret e licensimit sht : Kushtetuta e RSH-s. Neni 49 i Kushtetuts sanksionon t drejtn e fitimit t mjeteve t jetess me pun t ligjshme, t zgjedhur ose pranuar vet. do person sht i lir t zgjedh profesionin, vendin e puns, si dhe sistemin e kualifikimit t vet profesional. Ligji nr. 7829, dat 01.06.1994, Pr Noterin ndryshuar me ligjin nr.7820, dat 19.04.1995; ndryshuar me ligjin nr. 8790, dat 10.05.2001; ndryshuar me ligjin nr. 9216, dat 01.04.2004, i cili rregullon veprimtarin e profesionit t noterit. Ky ligj prcakton kushtet dhe kriteret pr tu br noter; t drejtat dhe detyrimet e noterit; mnyrn e redaktimit t akteve noteriale, pavlefshmrin e akteve dhe t veprimeve noteriale; organizimin dhe prfaqsimin profesional t noterve. Ligji nr. 9109, dat 17.07.2003, Pr Profesionin e Avokatit n Republikn e Shqipris, i cili sht hartuar nn asistencn e Kshillit t Europs. Ky ligj rregullon veprimtarin e avokatit; prcakton kriteret dhe kushtet pr t ushtruar profesionin e avokatit, t drejtat dhe detyrat e tyre; prcakton organet drejtuese; kompetencat dhe juridiksionin e tyre, ka sjell harmonizim t pjesshm me Direktivn 77/249/CEE. 2.2 Kuadri institucional ekzistues a) Ministria e Shndetsis licenson subjektet private, vendas apo t huaj, q do t ushtrojn veprimtari n fushn e shndetsis. Organi prgjegjs pr pranimin e krkesave t subjekteve dhe 176

pr prgatitjen e materialeve pr Komisionin e Posam t dhnies s Liensave, sht Sektori i Licensimit, n Drejtorin Juridike, t Marrdhnieve me Jasht dhe t Licensimeve. Komisioni i Posam i Dhnies s Licensave sht organ vendimmarrs. Ky komision mblidhet nj her n muaj dhe sht i prbr nga Kryetar i Komisionit ZV. Ministri i Shndetsis dhe ka si antar Drejtort e t gjitha Drejtorive t Ministris s Shndetsis, nj jurist, nj antar t Urdhrit t Mjekut, Drejtori i ISKSH -s, antar nga Ministria e Mjedisit, Drejtori i QKKB -s. b) Urdhri i Mjekve t Shqipris sht ent publik, i cili prfaqson interesat e prbashkt t profesioneve mjeksore dhe rregullon marrdhniet midis tyre n funksion t publikut. Asnj individ nuk mund t ushtroj profesionin e mjekut ose t stomatologut n Republikn e Shqipris pa qen antar i Urdhrit t Mjekve. Misioni i Urdhrit t Mjekve sht ruajtja e standardeve t larta n formimin dhe ushtrimin e profesioneve mjeksore dhe mbrojtja e pacientve dhe publikut nga kequshtrimi i mjeksis. Urdhri i Mjekve jep dhe heq t drejtn individuale pr ushtrimin e profesionit t mjekut dhe stomatologut. c) Urdri i Farmacistve sht ent publik, i cili prbhet nga individt, q ushtrojn profesionin e farmacistit n Republikn e Shqipris dhe prfaqson interesat e tyre profesional n nivel partneriteti institucional. Asnj individ nuk mund ta ushtroj profesionin e farmacistit n Republikn e Shqipris, pa qen antar i Urdhrit t Farmacistve. Pr kt qllim jep dhe heq t drejtn vetjake pr ushtrimin e ktij profesioni. Urdhri i Farmacistve ka pr mision ruajtjen dhe garantimin e nivelit t lart t formimit dhe edukimit shkencor e profesional t farmacistve, ushtrimin e profesionit, sipas krkesave shkencore, normave t etiks mjeksore e t Kodit t Deontologjis Farmaceutike Shqiptare dhe mbrojtjen e pacientve e t konsumatorve nga kequshtrimet profesionale dhe shkeljet e normave t detyrueshme. Profesioni i arkitektit a) Ministria e Punve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit, sht institucion i autorizuar pr dhnien e liensave lidhur me punt dhe shrbimet publike. Njohja e kualifikimit profesional t arkitektit bhet me an t lshimit t lienss personale, pr ushtrimin e aktivitetit me objekt ndrtimin. Miratimi i liensave bhet nga Komisioni i Posam q ngrihet brenda MRTT s pr kt qllim dhe q prbhen nga specialist t fushs. Sektori i Liensimit n MRTT pranon krkesat dhe dokumentacionin e nevojshm pr tja prcjell m pas Komisionit t posam t Liensimit. Profesioni i avokatit dhe noterit a) Ministria e Drejtsis nprmjet Drejtoris s Profesioneve t Lira kujdeset dhe mbshtet sipas ligjit ushtrimin, organizimin dhe funksionimin e profesionit, t avokatit, noterit, ndrmjetsit, arbitrit dhe profesioneve t tjera t lira t lidhura me sistemin e drejtsis, kujdeset dhe mbshtet funksionimin e veprimtaris dhe t shrbimeve t ekspertimit ligjor. b) Dhoma Kombtare e Noteris, Ministria e Drejtsis bashk me Dhomn Kombtare t Noteris cakton numrin minimal t noterve pr nj rreth gjyqsor n baz t numrit t popullsis dhe t vllimit t puns s veprimtaris noteriale. Ministria e Drejtsis dhe Dhoma Kombtare e Noteris, ve e ve mbajn regjistra pr notert dhe asistentt, si dhe administrojn dokumentacionin q lidhet me marrjen dhe heqjen e lejes s ushtrimit t profesionit t noterit, transferimet e tyre, prmbushjen e detyrimeve ligjore dhe ecurin disiplinore t noterve dhe asistentve. c) Dhoma Kombtare e Avokatis sht nj person juridik i pavarur nga shteti n ushtrimin e veprimtaris s saj. Ajo prgjigjet pr rregullimin dhe kontrollin e ushtrimit t avokatit n Republikn e Shqipris. Rregullat e organizimit dhe funksionimit t Dhoms Kombtare t Avokatis parashikohen n statutin e saj. d) Dhoma Kombtare e Avokatis, dhomat e avokatis pr juridiksionin e tyre, si dhe Ministria e Drejtsis, mbajn regjistrin e asistentve, si dhe administrojn dokumentacionin prkats pr ushtrimin e veprimtaris s tyre. 177

3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007 - 2008) Prioritetet e prcaktuara pr Qeverin Shqiptare pr periudhn afatshkurtr jan si m posht: Lehtsimi i aktiviteteve profesionale t shtetasve shqiptare dhe atyre t Komunitetit n Shqipri dhe vendet respektive t Komunitetit. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra 2007-2008 Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Projekt ligji Pr infermieristikn, i cili ka pr qllim jo vetm prmirsimin e shrbimit infermieror n t gjith strukturat shndetsore, por dhe t vnies s rregullave pr njohjen e kualifikimit profesional t infermierve sipas normave komunitare. Do t sjell harmonizim t pjesshm me Direktivn 2005/36 EC. Ndryshime n ligjin nr.9109,dt.17.07.2003 Pr Profesionin e Avokatit n RSH si dhe Projektakti pr heqjen e pengesave n qarkullimin e lir t personave dhe t shrbimeve t shtetasve t Komunitetit Evropian n Shqipri dhe anasjelltas, t cilt do sjellin nj harmonizim t pjesshm me Direktivn 77/249/EEC dhe Direktivn 98/5/EC. Hartimi i Projektligjit "Pr profesionet e lira n fushn e shndetsis" pr t sjell nj harmonizim t plot me Direktivn 2005/36 EC. 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007-2008) Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Njohja me legjislacionin komunitar ne fushn e profesioneve te lira ne fushn e shendetesise; Ngritja e Urdhrit te infermierit. 3.2. Prioritetet afatmesme Prioritetet e prcaktuara pr Qeverin Shqiptare pr periudhn afatmesme jan si m posht: Prafrimi i legjislacionit vendas me acquis mbi ushtrimin e disa profesioneve t lira. 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore Ndryshim legjislacioni pr lejet profesionale n fushat publike, n prputhje t plot me Direktivn 2005/36 EC. Projektakti pr heqjen e pengesave n qarkullimin e lir t personave dhe t shrbimeve t shtetasve t Komunitetit Europian n Shqipri dhe anasjelltas si dhe Projektakti nnligjor mbi njohjen reciproke t kualifikimeve t profesioneve t lira si avokat, noter, eksper ligjor, n prputhje t plot me Direktivn /249/EEC dhe direktivn 98/5/EC.

178

3.3.4

SHERBIMET POSTARE

1 Objektivi politik Bazuar n nenet 50, 57, 70, 71, 72 t Marrveshjes s Stabilizim-Asocimit, n Strategjin Kombtare t Teknologjis s Informacionit dhe Komunikimit pr Shqiprin dhe Dokumentin mbi Politikat e zhvillimit t shrbimeve postare n Republikn e Shqipris, Qeveria Shqiptare angazhohet pr nj liberalizim gradual t tregut t shrbimeve postare me qllim ofrimin e shrbimeve me cilsi t lart dhe tarifa te prballueshme nga konsumatort. Objektivi sht q n Republikn e Shqipris, t gjitha shrbimet postare t hapen pr tu ofruar nga sektori privat dhe kjo hapje do t bhet n prputhje me legjislacionin europian. Liberalizimi gradual i tregut si dhe krijimi i strukturave rregullatore t pavarura do t jen faktor te rndsishm pr nxitjen e konkurrencs s ndershme n tregun postar. Nprmjet aplikimit t procedurave t thjeshtzuara pr licencim do t rritet interesi i sektorit privat pr t konkurruar jo vetm n tregun postar t jashtm por edhe n at t brendshm. Harmonizimi i standardeve kombtare me ato t Bashkimit Evropian do t arrihet nprmjet ngritjes se nj infrastrukture dhe logjistike mbshtetse pr shrbimet postare te cilat do te inkurajojn ofrimin e shrbimeve postare me cilsi te larte. Investimet ne infrastrukture si dhe menaxhimi i rrjetit postar i orientuar drejt biznesit jan thelbsore ne arritjen e standardeve te larta te shrbimit. Futja e shrbimeve te reja postare do te behet si nga operatori publik postar ashtu dhe nga ofruesit privat te shrbimeve postare dhe do te mbshteten nga teknikat dhe teknologjit e reja ne prdorim. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues

Kuadri ligjor n fushn e shrbimeve postare prbhet nga. Ligje dhe akte qe transpozojne akte komunitare. 1. Ligji Nr. 8530 date 23.09.1999 Pr Shrbimet Postare ne Republikn e Shqipris ndryshuar nga Ligji Nr. 9223, date 29.04.2004. Direktiva 2002/39/EC,date 10.06.2002 Mbi zgjerimin e konkurrencs pr shrbimet postare ne Komunitet. Shkalla e Prafrimit e pjesshme. 2. Vendimi i Kshillit te Ministrave Nr. 788, dt. 26.12.2004, Pr prcaktimin e tarifs dhe te peshs se shrbimeve te rezervuara pr operatorin publik postar. Direktiva 2002/39/EC, date 10.06.2002, Mbi zgjerimin e konkurrencs pr shrbimet postare ne Komunitet. Shkalla e Prafrimit e plote Ligje dhe akte te tjera nuk transpozojne akte komunitare: Vendimi i Kshillit te Ministrave Nr. 539, dt. 01.08.2003,Politikat e zhvillimit te shrbimeve postare ne Republikn e Shqipris. Vendimi i Kshillit te Ministrave Nr. 405, dt. 27.07.2000, Pr kushtet e nxjerrjes Pulls Postare Shqiptare, i ndryshuar. Vendimi i Kshillit te Ministrave Nr. 27, date 20.01.2001, Pr vendosjen e kutive postare ne ndrtesa banimi dhe institucione. 2.2 Kuadri institucional ekzistues 179

Pr zbatimin e objektivave te prcaktuara me lart institucioni prgjegjs, sht Ministria e Punve Publike,Transportit dhe Telekomunikacionit. a) Ministria e Punve Publike Transportit dhe Telekomunikacionit i propozon Kshillit te Ministrave strategjin e zhvillimit te postave si dhe veprimet e nevojshme pr prmbushjen e objektivave te politikes se zhvillimit te postave. Drejtoria e Politikave te Transportit dhe Poste Telekomunikacioneve, harton projekt-aktet ligjore e nnligjore pr zhvillimin e sektorit te postave, harton plane zhvillimi te postave, mbledh dhe prpunon te dhna statistikore nga te gjith operatoret publike dhe private, ndjek zbatimin e detyrimeve pr sektorin e postave , gjithashtu aktualisht kryen dhe funksionet e strukturs rregullatore, procedurat e licencimit ne baze te prcaktimeve te ktij ligji, kontrollon cilsin e shrbimeve te kryera nga operatoret, ne baze te normave dhe standardeve si dhe konkurrencn n treg. b) Pr realizimin e detyrave te msiprme aktualisht Drejtoria e Politikave te Posttelekomunikacionit, sht e pandare ne sektor (te paktn) e cila drejtohet nga nj drejtor dhe ka ne prbrje te saj 2 specialiste. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007 2008) Prioritet i prcaktuar pr Qeverin shqiptare pr periudhn afatshkurtr sht: Liberalizim gradual te tregut te shrbimeve postare me qellim ofrimin e shrbimeve me cilsi te larte dhe tarifa te prballueshme nga konsumatoret. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007 2008) Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Amendimi i Ligjit "Pr shrbimet Postare " i cili do t prafrohet plotsisht me Direktivn 2002/39/EC VKM "Prcaktimi i peshs dhe tarifs pr zonn e rezervuar pr operatorin publik postar", i cili do t prafrohet pjesrisht me Direktivn 2002/39/EC. Ratifikimi i Dokumentit te Kongresit e 23-te e Unionit Postar Universal (UPU) VKM" Prcaktimi i tarifave te shrbimit universal" i cili do t prafrohet plotsisht me Direktivn 2002/39/EC. 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007 2008) Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Fuqizimi i sektorit postar ne Drejtorin e Politikave t Transportit dhe PosteTelekomunikacioneve. Tabela e mposhtme tregon investimet q do t kryhen pr fuqizimin e kapaciteteve administrative t Drejtoris s Politikave te Poste-Telekomunikacionit 3.1.3 Prioritetet afatmesme (2009 2010) Prioritet i prcaktuar pr Qeverin shqiptare pr periudhn afatshkurtr sht: Liberalizim gradual te tregut te shrbimeve postare me qellim ofrimin e shrbimeve me cilsi te larte dhe tarifa te prballueshme nga konsumatoret. 3.2.3 Iniciativat ligjore afatmesme (2009 2010) Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore:

180

VKM" Shrbimi universal dhe harmonizimi i shrbimeve te rezervuara" i cili do t prafrohet plotsisht me Direktivn 2002/39/EC. VKM "Kushtet e qeverisjes te ofrimit te shrbimeve jo te rezervuara dhe aksesi ne rrjet, licencat dhe autorizimet, procedurat dhe kushtet respektove i cili do t prafrohet plotsisht me direktivn 2002/39/EC. VKM "Liberalizimi i plote i sektorit Postar" i cili do t prafrohet plotsisht me direktivn 2002/39/EC. VKM:"Ratifikimi i dokumentit te Kongresit te 24 te UPU", Nairobi 2008. 3.2.4 Aktivitet zbatuese afatmesme (2009 2010) Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Ngritja e Njsis Rregullator te Postave Tabela: Shtes e kapaciteteve institucionale t Drejtoris s Politikave t Post-Telekomunikacionit INVESTIME NJSIA E MATJES GJENDJA VITET AKTUALE 2007 1 X 1 1250

2008 3 3750

2009 X 5000

2010 X 6000

1. Shtim persona personash 4. Trajnime (mij (mij lek) lek)

181

3.3.5 SHRBIMET FINANCIARE BANKA 1 Objektivi politik

3.3.5.1

Neni 70 i MSA-s, parashikon detyrimin pr Prafrimin e Legjislacionit n fushn e shrbimeve financiare gjat fazs s par tranzitore. Ndrsa n nenin 50 t saj, Shqipria sht angazhuar q me hyrjen n fuqi t Marrveshjes, tu ofroj shoqrive komunitare si dhe degve dhe filialeve t tyre nj trajtim jo m pak t favorshm se ai q u njihet kompanive, degve apo filialeve vendase. Gjithashtu, n nenin 57 t Marrveshjes, Shqipria angazhohet t lejoj progresivisht ofrimin e shrbimeve nga shoqrit komunitare, pa qen nevoja pr tu vendosur. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Legjislacioni baz pr rregullimin e proceseve t krijimit, licencimit dhe mbikqyrjes s bankave prbhet nga: Ligjet dhe aktet nnligjore, aktet komunitare q transpozohen si dhe shkalln e prputhshmris s tyre. Ligji nr. 9662, dat 18.12.2006 Pr bankat n Republikn e Shqipris. Ligji nr. 9662, dat 18.12.2006 Pr bankat n Republikn e Shqipris prcakton kushtet kryesore pr vendosjen e bankave dhe institucioneve financiare, dhnien dhe revokimin e licencave, krkesat mbi kapitalin, kushtet pr ushtrimin e veprimtaris si dhe kriteret pr mbikqyrjen. Direktiva 2000/12/EC, dat 20.03.2000 Pr fillimin dhe vazhdimin e ushtrimit t veprimtaris nga ana e institucioneve t kreditit e pjesshme Ligji nr. 8269, dat 23.12.1997 Pr Bankn e Shqipris, i ndryshuar; Ligji nr. 9662, dat 18.12.2006 Pr bankat n Republikn e Shqipris. Kuadri rregullues n fushn e mbikqyrjes s bankave sht si m posht: Rregullore Pr dhnien e licencs pr t ushtruar veprimtari bankare n Republikn e Shqipris, miratuar me vendimin nr. 71, dat 11.09.2002 t Kshillit Mbikqyrs t Banks s Shqipris; Rregullore "Pr madhsin dhe plotsimin e "kapitalit fillestar minimal" pr veprimtarit e lejuara pr bankat e degt e bankave t huaja t licencuara". Qllimi i saj sht plotsimi i kapitalit fillestar minimal nga bankat dhe degt e bankave t huaja, t licencuara prpara publikimit nga BSH t ndryshimit t kapitalit fillestar minimal dhe prcaktimit t madhsis t kapitalit; Rregullore Pr mjaftueshmrin e kapitalit. Qllimi i ksaj rregulloreje sht llogaritja e raportit ndrmjet kapitalit rregullator me aktivet dhe me zrat jasht bilancit t ponderuara me rreziqet q quhet Raporti i mjaftueshmris s kapitalit dhe vendosja e nj kufiri minimal t raportit; Rregullore "Pr pozicionet e hapura valutore". Qllimi i saj sht prcaktimi i rregullave pr matjen e pozicionit t hapur valutor pr bankat. Kta rregulla synojn kufizimin e humbjeve t bankave nga transaksionet n valut dhe n metale t muara; 182

Rregullore "Pr mbikqyrjen e transaksioneve bankare n rrug elektronike". Kjo rregullore ka pr qllim t prcaktoj kushtet organizative, kushtet n lidhje me personelin dhe kushtet teknike pr realizimin e veprimtaris bankare n rrug elektronike (e-banking) dhe krkesat lidhur me verifikimin e kryer nga BSH; Rregullore "Pr administrimin e rrezikut t kredis". Qllimi i ksaj rregulloreje sht administrimi i rrezikut t kredis n mnyr q banka t minimizoj humbjet e mundshme nga kredit dhe nga aktivet e tjera te ngjashme me to dhe te ndjeshme ndaj lvizjeve te normave te interesit; Rregullore "Pr administratort e bankave dhe t degve t bankave t huaja". Qllimi i ksaj rregulloreje sht prcaktimi i krkesave n lidhje me profesionalizmin dhe me reputacionin e personave q kryejn administrimin, drejtimin dhe kontrollin e banks si dhe kufizimet q duhet t zbatohen n emrimin dhe n shkarkimin e tyre; Rregullore "Pr marrdhniet e banks me personat e lidhur me t". Qllimi i ksaj rregulloreje sht rregullimi i marrdhnieve t banks dhe degs s banks s huaj me personat e lidhur me to; Rregullore "Pr ekspertt kontabl t autorizuar". Kjo rregullore prcakton kriteret dhe procedurat pr miratimin e ekspertve kontabl t autorizuar t emruar nga bankat si dhe fushn e veprimtaris, formn dhe prmbajtjen e kontrollit dhe t raporteve t kontrollit t banks; Rregullore "Pr investimet nga bankat n kapitalin e shoqrive tregtare". Qllimi i ksaj rregullore sht vendosja e ekuilibrit ndrmjet aktivitetit t lir t investimit t bankave n kapitalin e shoqrive tregtare dhe respektimit t detyrueshm t disa raporteve mbikqyrse; Rregullore "Mbi rreziqet e tregut". Qllimi i ksaj rregulloreje sht llogaritja e krkess pr Kapitalin Rregullator pr mbulimin e rreziqeve t tregut; Rregullore "Pr bankat kooperativ". Qllimi i ksaj rregulloreje sht prcaktimi i kushteve t krijimit, t ushtrimit t aktivitetit, t licencimit dhe t mbikqyrjes nga BSH t bankave kooperativ, si dhe veorit e ktyre bankave; Rregullore "Pr kontrollin e rreziqeve t mdha". Qllimi i rregullores sht matja dhe kontrolli i prqendrimit t riskut pr t njjtin prfitues, pr t shmangur efektet negative financiare t banks si rezultat i prqendrimit t teprt t riskut; Vendim "Pr miratimin e nj veprimtarie shtes n veprimtarin bankare". Ky vendim shton n listn e veprimtarive bankare q mund t kryejn bankat e licencuara nga BSH, edhe veprimtarin q lidhet me metalet e muara; Udhzim "Pr kapitalin rregullator t banks". Qllimi i ktij udhzimi sht prcaktimi i mnyrs s llogaritjes s kapitalit rregullator t banks pr mbulimin e rrezikut t kredis; Dokumenti i Politiks Operative t Mbikqyrjes. Politika Operative e Mbikqyrjes (POM), sht nj dokument i cili prcakton kriteret e nj mbikqyrjeje t vazhdueshme t orientuar sipas rrezikut, pr t gjitha institucionet q jan subjekt i licencimit nga BSH; Udhzim "Pr raportimin e veprimeve t kmbimeve valutore"; Udhzim "Mbi kujdestarin dhe likuidimin e bankave". Qllimi i ktij udhzimi sht t prcaktoj rregullat, procedurat dhe detyrimet e palve kur nj bank merret n administrim t prkohshm nga BSH, vendoset n kujdestari dhe kur nj bank likuidohet; Udhzim "Pr certifikatat e depozitave". Ky udhzim prcakton madhsin minimale, afatet e maturimit dhe mnyrat e kontabilizimit t certifikatave t depozitave; Manuali i veprimeve korrigjuese ndaj bankave dhe degve t bankave t huaja n Republikn e Shqipris. Prcaktimi i politiks s BSH, pr prdorimin e kompetencave n zbatimin e prgjegjsive t saj pr marrjen e veprimeve korrigjuese, n prgjigje t shkeljeve nga bankat t ligjeve dhe akteve nnligjore; Udhzim "Mbi administrimin e rrezikut t norms s interesit". Qllimi i ktij udhzimi sht dhnia e rekomandimeve lidhur me administrimin e rrezikut, q vjen si rezultat i pozicionit t banks n letrat me vler, n instrumentet e portofolit t tregtueshm dhe t lvizjes s norms s interesit; 183

Udhzim metodik "Pr rreziqet nga kmbimet valutore". Ky udhzim ka pr qllim t jap bankave dhe degve t bankave t huaja, disa njohuri dhe udhzime proceduriale n fush e kmbimeve valutore, n zbatim t rregullores "Pr pozicionet e hapura n valut". Udhzim "Pr likuiditetin e bankave". Bankat duhet q n do koh t jen n gjendje t paguajn detyrimet e tyre. Administrimi i likuiditetit t bankave mbshtetet n planifikimin e hyrjes dhe t daljes s mjeteve financiare pr t ardhmen; Udhzim "Pr kontrollin e brendshm n banka dhe n degt e bankave t huaja". Qllimi i ktij udhzimi sht krijimi i nj sistemi efektiv t kontrollit t brendshm si nj faktor kryesor n drejtimin dhe n administrimin e bankave. 2.2 Kuadri institucional ekzistues a) Struktura kryesore e Banks s Shqipris, e prfshir n ushtrimin e funksioneve t msiprme sht Departamenti i Mbikqyrjes, i cili sht prgjegjs pr mbikqyrjen e hyrjes s bankave t reja (licencimin); rregullimin e bankave t nivelit t dyt dhe mbikqyrjen e vazhdueshme t respektimit t rregullave; mbikqyrjen e ecuris financiare t bankave, trajtimin e bankave me probleme si dhe ruajtjen e likuiditetit, aftsis paguese dhe funksionimit normal t sistemit bankar. Departamenti i Mbikqyrjes prbhet nga 33 punonjs dhe 2 sektor: Sektori i Analizs dhe Inspektimeve (i prbr nga Zyra e Analizs dhe Zyra e Inspektimeve) dhe Sektori i Licencimit, Rregullimit dhe Standardeve (i prbr nga Zyra e Licencimit, Zyra e Rregullimit, Interpretimit dhe Standardeve dhe nga Zyra e Krkimit dhe Konsistencs). N prmbushjen e objektivave t Banks s Shqipris t prcaktuara n ligj, Ministria e Financave sht nj nga institucionet kryesore mbshtetse pr realizimin e ktyre objektivave. Banka e Shqipris ka memorandume bashkpunimi n fushn e mbikqyrjes bankare me Bankn e Greqis, Autoritetin Mbikqyrs dhe t Rregullimit Bankar t Turqis, Autoritetin Bankar Qendror t Kosovs, Bankn Kombtare Bullgare, Bankn Kombtare t Republiks s Maqedonis si dhe me Bankn Qendrore t Malit t Zi. N t njjtn koh, Banka e Shqipris shkmben vazhdimisht informacion n fushn e mbikqyrjes bankare me Bankn e Italis dhe me Autoritetin Austriak t Tregjeve Financiare, ndrkoh q me kt t fundit jan kryer edhe inspektime t prbashkta. Banka e Shqipris ka nnshkruar gjithashtu memorandume bashkpunimi edhe me Autoritetin e Mbikqyrjes s Sigurimeve dhe me Komisionin e Letrave me Vler (tashm t shkrira n nj institucion t vetm, n Autoritetin e Mbikqyrjes Financiare). 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007-2008) Prioriteti i adresuar nga Partneriteti Europian pr kt fush sht: Forcimi i kuadrit ligjor dhe mbikqyrs n sektorin bankar. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra N zbatim t ligjit nr. 9662, dat 18.12.2006 Pr bankat n Republikn e Shqipris, do t hartohen dhe miratohen rregulloret e mposhtme: Rregullorja Pr mbikqyrjen e degve t bankave t huaja, e cila do t ket harmonizim t pjesshm me Direktivn 2006/48/EC, dat 14.06.2006 Pr fillimin dhe vazhdimin e ushtrimit t veprimtaris nga ana e institucioneve t kreditit (e riformuluar); Rregullorja Pr raportin e mjaftueshmrise s kapitalit, e cila do t ket harmonizim t pjesshm me Direktivn 2006/49/EC, dat 14.06.2006 Pr mjaftueshmrin e kapitalit pr shoqrit e investimit dhe institucionet e kreditit (e riformuluar) Rregullorja Pr kontrollin e risqeve t mdha dhe t marrdhnieve t banks me personat e lidhur me t, e cila do t ket harmonizim t pjesshm me Direktivn 2006/48/EC, dat 14.06.2006 Pr 184

fillimin dhe vazhdimin e ushtrimit t veprimtaris nga ana e institucioneve t kreditit (e riformuluar); Rregullorja Pr kredin konsumatore, e cila do t ket harmonizim t pjesshm me Direktivn 87/102/EEC, dat 22.12.1986 Pr prafrimin e ligjeve, rregulloreve dhe dispozitave administrative t shteteve antar n lidhje me kredin konsumatore, pr sa ndryshuar me Direktivn 90/88/EEC, dat 22.02.1990 dhe Direktivn 98/07/EC, dat 16.02.1998 ; Rregullorja Pr krkesat minimale pr publikimin e informacionit nga bankat dhe degt e bankave te huaja pr publikun dhe pjesmarrsit e tregut, e cila do t ket harmonizim t pjesshm me Direktivn 2006/48/EC, dat 14.06.2006 Pr fillimin dhe vazhdimin e ushtrimit t veprimtaris nga ana e institucioneve t kreditit (e riformuluar); Rregullorja Pr kontrollin e brendshm n banka dhe degt e bankave t huaja, e cila do t ket harmonizim t pjesshm me Direktivn 2006/48/EC, dat 14.06.2006 Pr fillimin dhe vazhdimin e ushtrimit t veprimtaris nga ana e institucioneve t kreditit (e riformuluar); Rregullorja Pr parandalimin e pastrimit te parave, e cila do t ket harmonizim t pjesshm me Direktivn 2005/60/EC, dat 26.10.2005, Pr parandalimin e prdorimit t sistemit financiar pr pastrimin e parave dhe financimin e terrorizmit. 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra dhe afatmesme Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Ngritja e Regjistrit t Kredive, i cili do t reduktoj rrezikun e kredidhnies, duke i br bankat m t sigurta n analizimin e kredimarrsve; Trajnimi dhe kualifikimi i stafit t Departamentit t Mbikqyrjes n lidhje me vlersimin e rrezikut t tregut, produkteve t reja bankare, rrezikut t kreditit si dhe standardeve t Basel II dhe IFRS; Trajnimi dhe kualifikimi i stafit t Departamentit t Mbikqyrjes n lidhje me mbikqyrjen e konsoliduar. Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t Banks s Shqipris INVESTIME 1.Shtim Personeli 2. Trajnime NJSIA E GJENDJA MATJES AKTUALE Person (mij lek) 33 X VITET 2007 2008 0 1500 0 1500

2009 0 1500

2010 0 1500

Tabela 2 Ndihma e huaj n mbshtetje t politikave t Banks ISTITUCIO NI DONATO RI PROGRAMI /AGJENCIA ZBATUESE TITULLI I VLERA PROJEKTIT i s me t 0.5 mln 2004 2007 185 AFATI I AFATI I FILLIMI PRFUND T IMIT

Prafrimi Banks Qeveria e Agjencia Shqipris Banka e Republiks Gjermane pr Sistemin Shqipris Federale t Bashkpunim Evropian Gjermanis Teknik (GTZ) Bankave Qendrore

186

3.3.5.2 SHRBIMET FINANCIARE JO-BANKARE - SIGURIMET 1 Objektivi politik Krijimi i Autoritetit t Mbikqyrjes Financiare AMF gjat vitit 2006, si nj institucion i pavarur tregon angazhimin politik pr forcimin e ktij institucioni si enti rregullator i tregut financiar jo bankar. Synimi i shtetit shqiptar sht fuqizimi i AMF si institucion, i cili do t shoqrohet mes t tjerash dhe me prmirsimet prkatse t legjislacionit financiar, (sigurime, letra me vler dhe pensione private), brenda nj periudhe afatshkurtr 2008 -2010. Do t hartohet strategjia e funksionimit t Autoritetit t Mbikqyrjes Financiare. Neni 70 i MSA-s parashikon detyrimin pr Prafrimin e Legjislacionit n kt fush gjat fazs s par transitore. N Nenin 50 t saj, Shqipria sht angazhuar q me hyrjen n fuqi t Marrveshjes, tu ofroj shoqrive komunitare si dhe degve dhe filialeve t tyre nj trajtim jo m pak t favorshm se ai q u njihet kompanive, degve apo filialeve shqiptare. Gjithashtu, n Nenin 57 t Marrveshjes, Shqipria angazhohet t lejoj progresivisht ofrimin e shrbimeve nga shoqrit komunitare, pa qen nevoja pr tu vendosur. Vendimi i Kshillit pr Parimet, Kushtet dhe Prparsit t prmbajtura n Partneritetin Evropian me Shqiprin prcakton si prparsi afatshkurtr n fushn e shrbimeve financiare forcimin e kuadrit ligjor dhe mbikqyrs n sektorin e sigurimeve. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Ligjet qe transpozojn akte komunitare. 1. ligji nr. 9267, dat 29.07.2004, pr veprimtarin e sigurimit, ri-sigurimit dhe ndrmjetsimit n sigurime dhe ri-sigurime i ndryshuar. Direktiva 73/239/EEC; Direktiva e Par e Keshillit; Pr t ushtruar aktivitetin e sigurimit t jo-jets; Direktiva 88/357/EEC; Direktiva e Dyt e Kshillit, Direktiva 92/49/EEC; Direktiva e Tret e Kshillit; Direktiva e Kshillit 2002/83/EC Pr sigurimin e Jets; Direktiva e Kshillit 2002/92/EC Mbi ndrmjetsimin n sigurime. Pjesrisht.

Aktet q nuk transpozojn akte komunitare. Ligji nr. 9572, dat 03.07.2006, Pr Autoritetin e Mbikqyrjes Financiare. Dekret nr. 295, date 15.09.1992, Pr sigurimin e detyrueshm t mbajtsve t mjeteve motorike pr prgjegjsi ndaj personave t tret i ndryshuar me ligjin nr. 7461, dat 1.12.1992, dhe me ligjin nr. 8729, dat 18.01.2001. Ligji nr 8080, date 01.03.1996, ndryshuar me ligjet nr. 8168, dat 5.12.1996, dhe nr. 8745, dat 22.02.2001, Pr Letrat me Vler. Ligji nr. 7943, dat 01.06.1995, Pr pensionet suplementare dhe Institutet private t pensioneve i ndryshuar me ligjin nr. 8393, dat 02.09.1998, dhe ligjin 9181, dat 05.02.2004. VKM nr. 191 dat 25.03.2005, Pr miratimin e metodiks Mbi mnyrat e llogaritjes s nivelit t krkuar t aftsis paguese pr sigurimin e jets dhe Jo-Jets, si dhe elementt q e prbejn at. VKM nr. 192, dat 25.03.2005, Pr kriteret dhe procedurat e licencimit t agjenteve n sigurime si dhe rregullat pr mbikqyrjen e veprimtaris s tyre. VKM nr. 908, dat 29.12.2004, Pr procedurat e licencimit dhe mbikqyrjes t instituteve private t pensioneve. VKM nr. 268, dat 28.04.2005, Mbi prcaktimin e kufijve maksimale t lejueshm pr aktivet dhe investimet e aktiveve n mbulim t provigjoneve teknike dhe matematike. 187

VKM nr. 440, dat 17.06.2001, Pr rregullat pr formn dhe prmbajtjen e njoftimeve n veprimtarin e investimit n letrat me vler. VKM nr. 441, dat 17.06.2001, Pr rregullat e drejtimit n veprimtarin e investimit n letrat me vler. VKM nr. 442, dat 17.06.2001, Pr krkesat financiare dhe ato kontabl t pjesmarrsve n tregun e letrave me vler. VKM nr. 443, dat 17.06.2001, Pr rregullat mbi detyrimin e emetuesve pr informim t vazhdueshm. 2.2 Kuadri institucional ekzistues Autoriteti i Mbikqyrjes Financiare sht institucioni i vetm ligjor q licencon, kontrollon dhe mbikqyr operatort n tregun e sigurimit, letrat me vler dhe pensioneve private, me qllim mbrojtjen e interesave t investitorve dhe konsumatorve n Republikn e Shqipris. Misioni themelor i AMF-s sht mbrojtja e interesave t konsumatorve dhe investitorve, e lidhur ngusht me sigurin e operatorve t mbikqyrur, duke garantuar prmbushjen e t gjitha rregullave. N prmbushjen e funksioneve dhe kompetencave t parashikuara n ligj, Autoriteti i Mbikqyrjes Financiare udhhiqet nga kto objektiva: Mbrojtja e interesave t konsumatorve; Nxitja e qndrueshmris, transparencs dhe besueshmris s tregjeve financiare jo-bankare; Sigurimi i respektimit t ligjit. Autoriteti i Mbikqyrjes Financiare ka vendosur marrdhnie bashkpunimi nprmjet lidhjes s marrveshjeve t bashkpunimit me: Bankn e Shqipris lidhur me shkmbimin e informacionit dhe eksperiencave, mbikqyrjen e prbashkt t tregut, luftn kundr pastrimit t parave, Drejtorin e Prgjithshme t Policis s Shtetit n kuadrin e mbikqyrjes s tregut t sigurimit t detyrueshm, Drejtorin e Prgjithshme t Shrbimit t Transportit Rrugor, n kuadrin e mbikqyrjes s tregut t sigurimit t detyrueshm dhe shkmbimin e informacionit. 3 Adresimi prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007 -2008) Prmirsimi i bazs ligjore pr fushn e sigurimeve, pr fushn e letrave me vler dhe pr fushn e pensioneve private. T prgatiten dhe miratohen ndryshimet dhe shtesat e ligjit nr. 9267, dat 29.07.2004 Pr veprimtarin e sigurimit, ri-sigurimit dhe ndrmjetsimit n sigurime dhe ri-sigurime i ndryshuar. T prgatitet dhe miratohet ligji i ri Pr sigurimin e detyrueshm t mbajtsve t mjeteve motorike pr prgjegjsi ndaj personave t tret. T prgatitet dhe miratohet ligji i ri Pr pensionet suplementare dhe institutet private t pensioneve. T prgatitet dhe miratohet ligji i ri Pr obligacionet e shoqrive dhe t pushtetit vendor. T prgatitet dhe miratohet projektvendimi Pr kriteret e licencimit t vlersuesve t dmeve. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007 -2008) Ndryshimet dhe shtesat n ligjin nr. 9267, dat 29.07.2004, Pr veprimtarin e sigurimit, risigurimit dhe ndrmjetsimit n sigurime dhe ri-sigurime i ndryshuar, i cili do t prafrohet me direktivat 73/239/EEC, 88/357/EEC, 92/49/EEC , 2002/82/EC. Ligji i ri Pr sigurimin e detyrueshm t mbajtsve t mjeteve motorike pr prgjegjsi ndaj personave t tret q do t prafrohet me Direktivn 72/166/EEC, Sigurimin e prgjegjsis ndaj 188

palve t treta nga prdorimi i mjeteve motorike, Direktivn 72/430/EEC qe amendon 72/166EEC, Direktivn 84/5/EEC, Direktivn e dyte e sigurimit motorik, Direktivn 90/232/EEC, Direktivn e trete e sigurimit motorik, Direktivn 2005/14 Direktivn e peste e sigurimit motorik qe amendon Direktivat 72/166/EEC, 84/5/EEC, 88/357/EEC dhe 90/232/EEC, dhe Direktivn 2000/26/EC. Ligji i ri Pr pensionet suplementare dhe institutet private t pensioneve, i cili do t prafrohet me Direktivn 91/675/EEC, dhe Direktivn 2005/1/EC. Ligji i ri Pr obligacionet e shoqrive dhe t pushtetit vendor i cili do t prafrohet me Direktivn 2004/109/EC mbi harmonizimin e krkesave pr transparence ne lidhje me informacionin rreth lshuesve te letrave, te cilat jan pranuar pr tu tregtuar ne tregjet e rregullta dhe amendimin e Direktivs 2001/34/EC, Direktivn 2003/71/EC e 4 nntorit 2003 mbi publikimin e prospektusit kur letrat me vlere i jan ofruar publikut ose jan pranuar pr tu tregtuar dhe amendimin e Direktivs 2001/34/EC. Miratimi i projektvendimit Pr kriteret e licencimit t vlersuesve t dmeve. 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007 -2008) Trajnimi i aktuareve te Autoritetit t Mbikqyrjes Financiare. Krijimi i shoqrive te vlersuesve te dmeve Trajnimi dhe licencimi i agjenteve te sigurimeve, ne bashkpunim me shoqrit e sigurimit. Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t AMF-s INVESTIME NJSIA E MATJES 1.Shtim persona personash 4. Trajnime (mij (mij lek) lek) GJENDJA VITET AKTUALE 2007 X X X 35000

2008 X x

2009 X x

2010 X x

189

3.4 LEVIZJA E LIRE E KAPITALIT 1 Objektivi politik N nenet 61 dhe 62 t Marrveshjes s Stabilizim-Asociimit, Shqipria ka marr prsipr detyrimin pr t liberalizuar lvizjen e kapitalit dhe t pagesave rrjedhse n marrdhniet me Komunitetin Evropian. N prputhje me Nenin 34 t Marrveshjes s Ndrmjetme (Neni 60 i MSA-s), palt angazhohen t autorizojn, n monedha t kmbyeshme lirisht, n prputhje me dispozitat e Nenit VIII t Neneve t Marrveshjes s Fondit Monetar Ndrkombtar, do pages apo transfert n llogarin rrjedhse t bilancit t pagesave ndrmjet Komunitetit dhe Shqipris. Shqipria vazhdon t zbatoj kufizimet q ky nen krkon t hiqen, pr shkak t tepricave debitore n kuadrin e marrveshjeve inoperative dypalshe t pagesave, t cilat bjn pjes n borxhin e jashtm ende t pariskeduluar. N memorandumet e fundit pr politikat ekonomiko-financiare t qeveris, n kuadrin e nnshkrimit t marrveshjes PRGF-EFF me FMN-n, Qeveria Shqiptare sht angazhuar rregullisht pr miratimin hap pas hapi t marrveshjeve t riskedulimit pr shumat tashm t rikonsiluara si dhe pr rregullimin e borxhit privat. M konkretisht, Qeveria Shqiptare sht angazhuar pr klerimin e vonesave me kreditort zyrtar brenda gjysms s par t vitit 2007 dhe me ato privat brenda ktij viti. Pr sa i prket liberalizimit t llogaris kapitale, ky proces konsiderohet praktikisht i realizuar dhe pse ekzistojn ende disa kufizime n lidhje me lvizjen e kapitaleve jasht vendit pr rezidentt. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues

Kuadri ligjor ekzistues pr fushn e lvizjes s lir t kapitalit sht: Ligji nr. 8269, dat 23.12.1997 "Pr Bankn e Shqipris, i ndryshuar; Ligji nr. 9662, dat 18.12.2006 Pr bankat n Republikn e Shqipris; Ligji nr. 8610 dat 17.05.2000 Pr parandalimin e pastrimit t parave, i ndryshuar. Regjimi i lvizjeve t kapitalit n Shqipri rregullohet nga Rregullorja Pr veprimtarin valutore, miratuar me Vendim t Kshillit Mbikqyrs Nr. 64, dat 30.07.2003, e cila vendos rregullat lidhur me veprimet n llogarit kapitale dhe n llogarit rrjedhse midis rezidentve dhe jorezidentve nga brenda-jasht vendit dhe nga jasht brenda territorit t Republiks s Shqipris. Akti kryesor ligjor q rregullon funksionimin dhe mbikqyrjen e sistemit t pagesave sht ligji nr. 8269, dat 23.12.1997, Pr Bankn e Shqipris, n baz t s cilit Banka e Shqipris nxit dhe mbshtet mirfunksionimin e sistemit kombtar t pagesave n Shqipri. N baz t nenit 21 t ktij ligji, Banka e Shqipris mbikqyr sistemin e pagesave n Republikn e Shqipris drejtprsdrejti ose nprmjet subjekteve apo njsive ndrbankare t krijuara nga ajo pr kt qllim. Pr prmbushjen e rolit t saj n sistemin e pagesave, Banka e Shqipris ka miratuar aktet nnligjore te mposhtme: Rregullore "Pr procedurat e sistemit t kryqzimit t pagesave me vler t vogl (AECH)", e cila prcakton rregullat dhe procedurat pr funksionimin e Sistemit t Kryqzimit t Pagesave me Vler t Vogl (AECH); Vendimi "Pr disa ndryshime n "Rregullat dhe procedurat e sistemit shqiptar t pagesave ndrbankare AIPS", i cili sjell ndryshime n tabelat e orareve dhe e seancave t puns n sistemin AIPS; Rregulla dhe procedura pr Sistemin Shqiptar t Pagesave Ndr-bankare AIPS. Sistemi AIPS sht sistemi i shlyerjes bruto n koh reale pr pagesat ndr-bankare n Lek; 190

Rregullore "Pr pagesat elektronike n Shqipri", e cila synon modernizimin e sistemit t pagesave, formulon parimet kryesore t instrumenteve elektronike t pagesave q emetohen n Republikn e Shqipris; Rregullore "Pr organizimin e kleringut n Bankn e Shqipris" ,e cila synon kryerjen e kleringut t pagesave mbi nj baz ligjore, nprmjet shkmbimit t informacionit t instrumenteve t pagess, t prshtatshme n koh dhe procedura t njjta pr t gjitha bankat antare t tij; Rregullore "Pr sistemin dhe instrumentet e pagesave", e cila synon funksionimin normal t sistemit t pagesave n Republikn e Shqipris; Rregullore Pr zhvillimin e kleringut. 2.5 Kuadri institucional ekzistues a) Banka e Shqipris sht institucioni prgjegjs pr zbatimin e detyrimeve t MSA-s n lidhje me lvizjen e lir t kapitalit dhe t pagesave rrjedhse si dhe mbi sistemin e pagesave. N kt kontekst, Banka e Shqipris ka bashkpunuar me Ministrin e Financave, Ministrin e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks, Ministrin e Drejtsis, Autoritetin e Mbikqyrjes Financiare dhe me Zyrn e Regjistrimit t Pasurive t Paluajtshme, n lidhje me prgatitjen e matrics rreth liberalizimit t llogaris kapitale. Marrdhniet midis Banks s Shqipris dhe vendeve te rajonit jan t prqendruara n fushn e mbikqyrjes bankare, me t cilat jan nnshkruar edhe memorandume mirkuptimi n fushn e mbikqyrjes. Struktura e Banks s Shqipris, e cila sht prgjegjse pr mirfunksionimin dhe mbikqyrjen e sistemit t pagesave, sht Departamenti i Kontabilitetit dhe Pagesave. Ky departament prbhet nga 25 punonjs dhe 2 Sektor: Sektori i Kontabilitetit, Sektori i Financs dhe Sektori i Sistemeve t Pagesave. Sektori i Sistemeve t Pagesave ka n prbrjen e tij 4 zyra me 10 punonjs: Zyrn e Shlyerjeve AIPS, Zyrn e Kleringut, Zyrn e Politikave dhe Mbikqyrjes s Sistemit t Pagesave si dhe Zyrn e Back Office. 3 Adresimi i Prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007 -2008) Prioritetet e prcaktuara pr Qeverin shqiptare pr periudhn 2006-2007 jan si m posht: T prmirsohet monitorimi i kujdesshm i sektorit financiar; T merren masa t mtejshme pr t ulur prdorimin e kartmonedhave (cash) n ekonomi. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra, do t hartohen dhe miratohen rregulloret e mposhtme: Rregulla dhe procedura pr Sistemin Shqiptar t Pagesave Ndrbankare AIPS. Duke qen se Vendimi Rregulla dhe Procedura t Sistemit Shqiptar t Pagesave Ndrbankare AIPS nuk ka pasqyrim t drejtprdrejt n Direktivn 98/26/EC, dat 19.05.1998 Pr finalitetin e shlyerjeve n sistemet e shlyerjes s pagesave dhe t letrave me vler, ku diskutohen: finaliteti dhe ligjshmria e urdhrave t transfertave prkundrejt shpalljes s falimentimit, fuqia prapavepruese e procedurave t falimentimit si dhe izolimi (mbrojtja) e t drejtave t mbajtsit t kolateralit nga ndikimet e falimentimit t ofruesit, brenda vitit 2007, do t realizohet hartimi i nj rregulloreje t re, e cila do t adoptoj disa dispozita t direktivs s msiprme; Rregullorja "Pr pagesat elektronike", e cila do t ket harmonizim t pjesshm me Direktivn 98/26/EC, dat 19.05.1998 Pr finalitetin e shlyerjeve n sistemet e shlyerjes s pagesave dhe t letrave me vler, Rekomandimin 87/598/EEC, dat 08.12.1987 Pr nj Kod Evropian t Sjelljes rreth pagesave elektronike (Marrdhniet ndrmjet institucioneve financiare, tregtuesve dhe kompanive t vendosura t shrbimeve si dhe konsumatorve), Rekomandimin 88/590/EEC, dat 17.11.1988 Pr sistemet e pagesave dhe veanrisht n lidhje me marrdhniet ndrmjet mbajtsit s karts dhe lshuesit t karts si dhe Rekomandimin 97/489/EC, dat 30.07.1997 Pr 191

instrumentet e pagesave elektronike dhe veanrisht n lidhje me marrdhniet ndrmjet lshuesit dhe mbajtsit. Rregullorja "Pr debitimin direkt"; Rregullorja "Pr procedurat e sistemit t kryqzimit t pagesave me vler t vogl (AECH)"; 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Hartimi i politikave t mbikqyrjes s sistemit t pagesave dhe krijimi i Sektorit pr Politikat dhe Mbikqyrjen e Sistemit te Pagesave me 5 punonjs (nga 2 q jan aktualisht); Njohja me direktivat e BE-se dhe evidentimi i shtjeve pr tu pasqyruar n rregulloret ekzistuese mbi sistemin e pagesave; Njohja me rregulloret e institucioneve homologe; Organizimi i takimeve me komitetin kombtar te pagesave pr shtjen e prafrimit te legjislacionit te pagesave; Ngritja e grupit t puns brenda- dhe ndrinstitucional pr rishikimin e kuadrit ligjor dhe/ose nnligjor q rregullon lvizjet e kapitalit si dhe t pagesave dhe transfertave rrjedhse n hyrje dhe n dalje t Republiks s Shqipris; Fuqizimi i mbikqyrjes s sistemit t pagesave, nprmjet trajnimit t stafit t prfshir n kt proces. 3.2.1 Prioritetet afatmesme (2009-2010) Prioritetet e prcaktuara pr Qeverin shqiptare pr periudhn 2009-2010 jan si m posht: Sigurimi i progresit n liberalizimin e plot t lvizjes s kapitalit, n prputhje me afatin e vendosur gjat antarsimit n OBT (2010). 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Rishikimi i kuadrit ligjor dhe/ose nnligjor q rregullon lvizjet e kapitalit si dhe t pagesave dhe transfertave rrjedhse n hyrje dhe n dalje t Republiks s Shqipris. Ky rishikim do t synoj adoptimin e Direktivs 88/361/EEC, dat 24.06.1988 Pr zbatimin e Nenit 67 t Traktatit t BEs, t Direktivs 97/05/EC, dat 27.01.1997 Pr transfertat ndrkufitare t kredive si dhe t Direktivs 2005/60/EC, dat 26.10.2005 Pr parandalimin e prdorimit t sistemit financiar pr pastrimin e parave dhe financimin e terrorizmit; Hartimi dhe miratimi i projektligjit Pr sistemin e pagesave, i cili do t ket prputhshmri t plot me Direktivn 97/05/EC, dat 27.01.1997 Mbi transfertat ndrkufitare t kredive, Direktivn 98/26/EC, dat 19.05.1998 Pr finalitetin e shlyerjeve n sistemet e shlyerjes s pagesave dhe t letrave me vler, Rekomandimin 87/598/EEC, dat 08.12.1987 Pr nj Kod Evropian t Sjelljes rreth pagesave elektronike (Marrdhniet ndrmjet institucioneve financiare, tregtuesve dhe kompanive t vendosura t shrbimeve si dhe konsumatorve), Rekomandimin 88/590/EEC, dat 17.11.1988 Pr sistemet e pagesave dhe veanrisht n lidhje me marrdhniet ndrmjet mbajtsit s karts dhe lshuesit t karts si dhe Rekomandimin 97/489/EC, dat 30.07.1997 Pr instrumentet e pagesave elektronike dhe veanrisht n lidhje me marrdhniet ndrmjet lshuesit dhe mbajtsit. 3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme Implementimi i IBAN-it nga ana e bankave tregtare Fuqizimi i mbikqyrjes s sistemit t pagesave, nprmjet trajnimit t stafit t prfshir n kt proces. 192

Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t Banks s Shqipris INVESTIME 1. Shtim personeli 2. Trajnime NJSIA E MATJES (persona) (mij lek) GJENDJA AKTUALE 2 X VITET 2008 2009 3 1150 X 1150

2007 X 1150

2010 X X

193

3.5 LEGJISLACIONI PER SHOQERITE TREGTARE 1 Objektivi politik Legjislacioni tregtar sht nj nga fushat prioritare n kuadr t procesit t integrimit, q Qeveria Shqiptare, n prputhje me detyrimet e prcaktuara n nenet Neni 70 (3), Neni 6, 49, 50 (1), 51 (1), neni 55 (1) dhe neni 56 t Marrveshjes s Stabilizim-Asociimit, sht angazhuar pr prafrimin e legjislacionit mbi shoqrit tregtare me acquis communautaire. Nj nga shtjet kryesore q duhet t gjej rregullim n legjislacionin aktual t shoqrive tregtare, pr t shmangur problemet q jan hasur n praktikn e zbatimit t ligjit lidhur me konfuzionin q krijohet shpesh her midis termave deg dhe filiali, sht prkufizimi m i qart i ktyre koncepteve. Aspekte t tjera t rndsishme t trajtuara n nenin 50 t MSA -s, konsistojn n lehtsimin e fillimit t veprimtarive n territorin e Republiks s Shqipris, nga kompani dhe shtetas komunitar duke garantuar trajtim jo m pak t favorshm se ai i akorduar kompanive t saj, ose kompanive t nj vendi t tret, si dhe filialeve dhe degve te tyre. N nenin 51 t MSA -s, parashikohet se, secila Pal mund t rregulloj vendosjen dhe veprimtarin e kompanive dhe shtetasve n territorin e saj, prsa koh q kto rregullore nuk krijojn diskriminim pr kompanit dhe shtetasit e Pals tjetr krahasuar me shtetasit dhe kompanit e saj.Hartimi dhe zbatimi i nje kuadri ligjor tregtar ne perputhje me standartet e BE-se, per krijimin e shoqerive tregtare, per reduktimin e barrierave te hapjes se biznesit, thjeshtimin dhe standartizimin e praktikave te biznesit ne perputhje me praktikat nderkombetare. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Ligjet baz n fushn tregtare, aktualisht n zbatim, jan; Ligjet dhe aktet nnligjore, aktet komunitare q transpozohen si dhe shkalln e prputhshmris s tyre; 1. ligji nr. 7632, dat 04.11.1992 pr dispozitat q rregullojn pjesn e par t kodit tregtar. Direktiva e pare 68/151/EEC, Direktiva e Hapjes, direktiva e dyte 77/91/EEC, Direktiva e kapitalit. Shkalla e prafrimit e pjesshme. 2.Ligji Nr. 7638, dat 19.11.1992 Pr shoqrit tregtare, i ndryshuar, sht ligji baz q prcakton 4 forma shoqrie tregtare. Direktiva e par 68/151/EEC dhe direktiva e dyt 77/91/EEC e amenduar , direktiva 92/101/EEC e tret 78/855/EEC e amenduar , direktiva e gjasht 83/349/EEC e amenduar, direktiva e katrt 78/660/EEC, e amenduar, direktiva e shtat 83/349/EEC, e amenduar, dhe direktiva e dymbdhjet 89/667/EEC. Shkalla e prafrimit e pjesshme 3. Ligji nr. 7667, dat 28.01.1993 Pr regjistrin tregtar dhe formalitetet q duhen respektuar nga shoqrit tregtare. Direktiva e par 68/151/EEC, Direktiva e dyt 77/91/EEC, Direktiva e tret 78/855/EEC dhe Direktiva e gjasht 83/349/EEC. Shkalla e prafrimit e pjesshme. 4. Ligji Nr. 9723, date 3.05.2007, Pr Qendrn Kombtare te Regjistrimit, QKR, e cila pritet te filloje nga funksionimi si nj One stop shop ne shtator 2007. Direktiva e pare 68/151/EEC, nenet 2,3,4,5,6,10, Direktiva e Hapjes,Amendimin e direktivs se pare 2003/58/EC, neni 3,4,6, Direktiva e dyte 77/91/EEC,nenet 2,3,4,6,7,10 direktiva e kapitalit, Direktiva e katrt e kshillit Direktiva e bilancit vjetor;Direktiva e njmbdhjete 89/666/EEC, nenet 194

1,2,9 Direktiva e degve. Shkalla e prafrimit e plot. Aktet e tjera ligjore dhe nnligjore n fuqi, q ndrthuren me ligjet baz tregtare, jan si n vijim: Kodi Civil i miratuar me ligjin nr. 7850, dat 29.7.1994, i ndryshuar. Kodi i Procedurs Civile i miratuar me ligjin nr. 8116, dat 29.3.1996, i ndryshuar. Kodi Penal i miratuar me ligjin nr. 7895, dat 27.01.1995, i ndryshuar, parashikon veprat penale si rezultat i shprdorimit t kompetencave nga antart e kshillit mbikqyrs apo administratort e shoqrive tregtare, prpilimin e dokumentacionit t rrem apo t falsifikuar, emetimin e parregullt t aksioneve, e t tjera. LIGJ Nr.9228, dat 29.4.2004 Pr kontabilitetin dhe pasqyrat financiare. Prmbajtja e ktij ligji reflekton pjesrisht direktivn e katrt 78/660/EEC, dhe t shtat 83/349/EEC. Ligj Nr. 9477, dat 9.2.2006 Pr disa ndryshime dhe shtesa n ligjin nr.9228, dat 29.4.2004 Pr kontabilitetin dhe pasqyrat financiare Ligji nr. 8901, dat 23.05.2002 Pr falimentimin ; LIGJ Nr.9524, dat 25.4.2006 Pr disa ndryshime ne ligjin nr. 8537, dt. 18.10.1999 Per barret siguruese; Ligji nr 9009, dat 13.02.2003 Pr auditimin e brendshm n sektorin publik . N zbatim t ktij ligji jan nxjerr aktet nnligjore n vijim si dhe dy udhzime t Ministrit t Financave: VKM nr. 388, dat 12.06.2003 Pr ngritjen e Komisionit Shtetror pr kualifikimin e auditeve t brendshm n sektorin publik dhe VKM nr. 389, dat 12.06.2003 Pr prcaktimin e vjetrsis n pun, pr marrjen e titullit t prkohshm Audit i brendshm n sektorin publik. VKM nr. 833, dat 11.12.2003 Pr funksionimin e Komitetit t Auditimit t brendshm. VKM nr. 345, dat 01.06.2004 Pr miratimin e manualit t procedurave t auditimit t brendshm, t kodit etik pr auditt e brendshm dhe t karts s auditimit t brendshm politik 2.2 Kuadri institucional ekzistues

Institucionet zbatuese t legjislacionit n fuqi dhe kompetencat e tyre si dhe bashkpunimi ndrinstitucional. a) Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks - Drejtoria e Nxitjes s Biznesit b) Ministria e Financave - Drejtoria e Prgjithshme e Tatimeve, pr shtje q lidhen vetm me fushn specifike q mbulon MF. c) Gjykatat - Pran gjykats s shkalls s par, Tiran funksionon nj seksion tregtar me 8 gjyqtar si dhe zyra e regjistrit tregtar. d) Zyra e Regjistrit Tregtar - Regjistri tregtar mbahet n Gjykatn e Shkalls s Par t Rrethit t Tirans pr gjith territorin e Republiks s Shqipris. e) Qendra Kombetare e Regjistrimi te biznesit. Me fillimin nga funksionimi te QKR, ne muajin shtator 2007, regjistri tregtar do te mbahet nga ky institucion. f) Dhomat e Tregtis dhe Industris, bashkpunojn me administratn shtetrore duke kontribuar me mendime ose propozime pr shtje q lidhen me mbarvajtjen e tregtis e t industris. g) Organet e Prokuroris - Prokuroria ushtron ndjekjen penale pr kundravajtjet apo veprat penale pr veprimet e kryera nga shoqrit tregtare. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007 -2008) 195

Prioritetet e prcaktuara pr Qeverin Shqiptare pr periudhn 2007-2008 jan si m posht: T zbatohet plani i veprimit pr heqjen e barrierave administrative pr investimet dhe t sigurohet zbatimi i duhur, i hapur dhe jodiskriminues i legjislacionit, rregullave dhe procedurave q kan t bjn me biznesin. T bhet m pak i kushtueshm, m i thjesht dhe m i mundur regjistrimi i shoqrive n t gjith vendin. T miratohen ligje t prmirsuara n lidhje me tregtin. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Amendimi i 10 ligjeve si pjese e paketes se Qendres se Regjistrimit te biznesit 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Pergatitja e Policy Paper per ndryshimet ne ligjin e shoqerive tregtare Ngritja e kapaciteteve administrative ne METE per reformen ne fushen e legjislacionit tregtar Realizimi i konsultimeve te draft ligjit te ri per shoqerite tregtare me grupet e interesit 3.2. Prioritetet afatmesme Zbatimi i ligjit te ri te kompanive tregtare Hartimi i ligjeve te tjera te legjislacionit tregtar 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Projektligj Pr disa ndryshime n Ligjin nr. 7638, dat 19.11.1992 Pr shoqrit tregtare apo hartimi i nje ligji te ri per shoqerite tregtare. 3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme

Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Fuqizimi i kapaciteteve administrative ne METE per zbatimin dhe monitorimin e reformes ne fushen e legjislacionit tregtar 3.3 Prioritetet afatgjata Hartimi dhe zbatimi i ligjeve te tjera ne fushen e legjislacionit tregtar ne perputhje me standartet e BEse.

Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t Drejtoris s Nxitjes se Biznesit INVESTIME NJSIA E MATJES persona (mij GJENDJA VITET AKTUALE 2007 0 0 1 1000

2008 1 1000

2009 1 5000

2010 0 5000 196

1.Shtim personash 4.Trajnime

(mij lek)

lek)

Tabela 2 Ndihma e huaj n mbshtetje t legjislacionit pr shoqrit tregtare ISTITUCIO NI DONATO RI PROGRAMI /AGJENCIA ZBATUESE TITULLI I VLERA PROJEKTIT AFATI I AFATI I FILLIMI PRFUND T IMIT

Qeveria gjermane, Ministria e Ministria e Bashkpuni Drejtsis, Ministria e mit Ekonomik Financave, Ministria e dhe Zhvillim Integrimit

Mbshtetje n hartimin apo 0.25 mln 2006 rishikimin e disa Agjencia t Gjermane pr ligjeve przgjedhura Bashkpunim Teknik (GTZ) ekonomike

2008

197

3.6 TE DREJTAT E PRONESISE INTELEKTUALE DHE INDUSTRIALE 3.6.1 PRONESIA INTELEKTUALE 1 Objektivi politik Qllimi kryesor i politikave t mbrojtjes s pronsis intelektuale n Republikn e Shqipris sht garantimi i mbrojtjes s t drejtave t autorit nprmjet funksionimit efikas t Zyrs Shqiptare pr t drejtat e autorit si institucioni kryesor i mbrojtjes s ktyre t drejtave. Detyrimet q rrjedhin pr kt fush nga Nenet 70, 73 t Marrveshjes s Stabilizim-Asociimit dhe Neni 39 i Marrveshjes s Ndrmjetme do t realizohen nprmjet:shtrirjes s veprimtaris s Zyrs Shqiptare pr t Drejtat e Autorit n Zyrat Rajonale pr t Drejtn e Autorit; institucionalizimit t marrdhnieve bashkpunuese me institucionet shtetrore q ndikojn n procesin e mbrojtjes dhe respektimit t s drejts s autorit; rritja e efikasitetit t lufts kundr pirateris dhe mallrave t falsifikuara t pronsis intelektuale nprmjet forcimit t mekanizmave ligjor dhe institucional; dhe rritja e ndrgjegjsimit t operatorve ekonomik, q prdorin pronsin intelektuale. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues

Ligji nr. 9380, dat 28.04.2005 Pr t Drejtat e Autorit dhe t drejta t tjera lidhur me t Direktiva 92/100/KE. Mbi t drejtn e qeras dhe huas dhe mbi disa t drejta q lidhen me t drejtn e autorit n fushn e pronsis intelektuale. Direktiva 93/98/KE. Mbi harmonizimin e afatit t mbrojtjes s t drejts s autorit dhe disa t drejtave fqinje. Direktiva 91/250/KE. Mbi mbrojtjen ligjore t programeve kompjuterike. Direktiva 2001/29/KE. Mbi harmonizimin e disa aspekteve t s drejts s autorit dhe t drejtave fqinj n shoqrin e informacionit. Direktiva 96/9/KE. Mbi mbrojtjen e bazs s t dhnave. Direktiva 93/83/KEE. Mbi koordinimin e disa rregullimeve rreth t drejts s autorit dhe t drejtave fqinj lidhur me t drejtn e autorit t zbatuar pr transmetimin satelitor dhe ritransmetimin me kabll. Direktiva 2001/84 Mbi t drejten e rishitjes Shkalla e prafrimit E pjesshme Ligjet dhe aktet e tjera n fuqi q nuk transpozojn akte komunitare Ligji nr. 8410, dat 30.09.1998 Pr radion dhe televizionin publik dhe privat n Republikn e Shqipris me ndryshimet prkatse VKM Nr. 120 dat 27.01.1997 Pr shprblimin e autorve t veprave shkencore, teksteve shkollore dhe materialeve t tjera t dokumentacionit shkollor Ligji nr. 8449, dat 27.01.1999 Pr Kodin Doganor n Republikn e Shqipris dhe VKM nr. 205, dat 13.04.1999 Pr dispozitat zbatuese t Kodit Doganor t Republiks s Shqipris Kodi Civil (nenet 608, 609, 617) si dhe Kodi Penal (nenet 147,148,149) Shqipria ka aderuar n kto konventa ndrkombtare: 198

N Konventn e Berns, "Pr mbrojtjen e veprave letrare dhe artistike", nnshkruar n Bern m 09.09.1886, plotsuar me aktin e Parisit m 24.07.1971 dhe ndryshuar me 02.10.1979. (Aderimi me dekret t Presidentit t Republiks nr. 487 dat 09.03.1993). N Konventn e Roms, "Pr mbrojtjen e artistve interpretues dhe ekzekutues, t prodhuesve t fonogrameve dhe t organizmave t radiodifuzionit", nnshkruar n Rom m 26 tetor 1961. (Aderimi me ligjin nr. 8579, dat 16.02.2000 t Kuvendit t Shqipris) N Konventn e Gjenevs, "Pr mbrojtjen e prodhuesve t fonogrameve kundr riprodhimit t paautorizuar t tyre" nnshkruar n Gjenev m 29 tetor 1971. (Aderimi me ligjin nr. 8585, dat 15.03.2000, t Kuvendit t Shqipris). N Konventn Universale Pr t Drejtn e Autorit dhe dy Protokollet Shtes t Saj, nnshkruar n Paris, m 24 korrik 1971. (Aderimi me ligjin nr. 9129, dat 08.09.2003, t Kuvendit t Shqipris) Traktatet Ndrkombtare: Traktatin e Organizats Botrore t Pronsis Intelektuale (IPO) , "Pr mbrojtjen e artistve interpretues dhe ekzekutues dhe prodhuesve t fonogrameve", ligji 8740, dat 15.02.2001. Traktatin e Organizats Botrore t Pronsis Intelektuale (IPO) "Pr t drejtn e autorit", ligji 8838, dat 22.11.2001. 2.2 Kuadri institucional ekzistues Institucionet e zbatimit t legjislacionit n fuqi q lidhet me t drejtn e Autorit jan: Zyra Shqiptare e t Drejtave t Autorit Zyra Shqiptare e t Drejtave t Autorit sht n varsi t Ministris s Turizmit, Kulturs, Rinis dhe Sporteve, dhe mbart angazhimin kushtetues t shtetit pr t zbatuar t drejtn e autorit n Shqipri. Kjo Zyr ka nj staf me specialist dhe inspektor t cilt do t trajnohen n fushn e t drejtave t autorit. Institucionet me t cilat bashkpunon ZSHDA jan: a) b) c) d) e) f) g) h) Ministria e Drejtsis Ministria e Financave Drejtoria e Prgjithshme e Tatimeve Drejtoria e Prgjithshme e Doganave Ministria e Ekonomis Kshilli Kombtar i Radios dhe Televizionit Ministria e Arsimit dhe Shkencs Gjykatat dhe Prokurorit

3 Adresimi i Prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007-2008) N fushn e pronsis intelektuale, Prioritet afatshkurtra jan: Vendosja dhe zyrtarizimi i marrdhnieve t bashkpunimit me institucionet e tjera shtetrore dhe me operatort e tjer privat q ndikojn dhe jan t prfshir direkt dhe indirekt n mbrojtjen dhe respektimin e t drejtave t autorit n Shqipri; Rritja e sensibilizimit pr shtjet e pronsis intelektuale mes bashksis s biznesit dhe institucioneve t zbatimi t ligjit prfshir gjyqsorin; Intensifikimi dhe shtrngimi i ligjit kundr pirateris dhe falsifikimeve; Hartimi i Strategjis Kombtare pr Pronsin Intelektuale; 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra N prputhje me kto prioritete afatshkurtra do t ndrmerren iniciativat ligjore t mposhtme: 199

Miratimi i formularve t aplikimit pr procedurat e regjistrimit, q do t kryhen n ZSHDA Nnshkrimi i memorandumeve t bashkpunimit me KKRT, Drejtorin e Prgjithshme t Tatimeve dhe Drejtorin e Prgjithshme t Doganave Ngritja e Zyrave Rajonale pr t drejtn e autorit Krijimi i regjistrit pr t drejtat e autorit (dokumentar dhe elektronik) Miratimi i Strategjis Kombtare t Kulturs pjes e s cils do t jet edhe strategjia pr mbrojtjen e Pronsisi Intelektuale 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren kto aktivitete zbatuese: Forcimi i kapaciteteve n gjyqsor q lidhen me t drejtn e pronsis intelektuale; Zhvillimi i seminareve pr t trajnuar punonjs t institucioneve t tjera shtetrore t cilat kan pjesn e tyre t detyrimeve n zbatimin e ligjit pr t Drejtat e Autorit; Krijimi i eb page-it t ZSHDA pr t pasqyruar veprimtarin e saj dhe pr t qen transparent dhe pr t krijuar akses pr publikun; Fushata sensibilizuese mediatike, spote publicitare me synim ndrgjegjsimin e operatorve dhe t komunitetit pr detyrimet, prgjegjsit por dhe t drejtat q kan n zbatim t ligjit pr t drejtat , e autorit; Botimi i Publikimeve t ndryshme pr t br sensibilizimin e kategorive t ndryshme t komunitetit mbi t drejtat dhe detyrimet q kan, n zbatim t ligjit pr t Drejtat e Autorit; Lidhja n rrjet e ZSHDA me institucionet homologe t BE-s me qllim shkmbimin e informacioneve dhe prmirsimin e nivelit t bashkpunimit; Forcimi i agjencive t administrimit kolektiv t t drejtave t autorit; Trajnimi dhe kualifikimi i stafit t Z.SH.D.A-s; Krijimi dhe prodhimi i pulls s ZSHDA 3.2 Prioritetet afatmesme (2009-2010) Prioritet afatmesme n kt fush jan: T zbatohen plotsisht konventat e ratifikuara ndrkombtare, pr t drejtn e pronsis intelektuale. T zbatohet n mnyr t prshtatshme e drejta e pronsis intelektuale dhe t shnohen arritje m t mira n fushn kundr pirateris dhe falsifikimeve. T ngrihen zyra rajonale pr t drejtn e autorit. T sigurohen kapacitetet e mjaftueshme si krkohen nga MSA pr kt fush. 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme Pr adresimin e ktyre prioriteteve do t ndrmerren iniciativat ligjore t mposhtme: Rishikimi i Ligjit nr. 9380, dat 28.04.2005 Pr t Drejtat e Autorit dhe t drejta t tjera lidhur me t n funksion t implementimit t direktivave t reja. Ndryshimi i ligjit ekzistues pr t drejtn e autorit (Implentimi i direktivs 2004/28 EC, e 29 Prillit 2004, Mbi zbatimin e t drejtave q rrjedhin nga pronsia intelektuale) Ngritja e Zyrave Rajonale pr t drejtn e autorit 3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme

Forcimi i bashkpunimit me institucionet e tjera, n zbatim t Strategjis Kombtare t Pronsis Intelektuale. Organizimi i fushatave sensibilizuese.

200

Organizimi i trajnimeve pr njohjen m t mir t ligjit Pr t Drejtat e Autorit dhe t drejta t tjera lidhur me t, pr strukturat shtetrore t cilat jan t prfshira n procesin e mbrojtjes dhe respektimit t t drejts s autorit Seminare sensibilizuese me kategorit e ndryshme t operatorve ekonomik. Krijimi dhe prodhimi i pulls s ZSHDA 3.3 Prioritetet afatgjata (2011-2012) Mbrojta n nj nivel m t mir e s drejts s autorit. Struktura administrative t forcuara dhe efiente dhe kuadr ligjor i prputhur plotsisht me at t BE-s, i plotsuar n frymn e problemeve apo mangsive q jan shfaqur gjat implementimit t tij. 3.3.1 Iniciativat ligjore afatgjata

Rishikimi i ligjit n prputhje me direktivat e reja 3.3.2 Aktivitetet zbatuese afatgjata

Ngritja e grupit t puns pr hartimin dhe reflektimin e ndryshimeve Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t Zyrs Shqiptare pr t Drejtat e Autorit INVESTIME NJSIA E MATJES GJENDJA AKTUALE 2007 5 X 2 1250 VITET 2009 2010 X 5625 X 7500

2008 4 7500

1.Shtim Persona personash 4. Trajnime (mij lek) (mij lek)

201

3.6.2 PRONSIA INDUSTRIALE 1 Objektivi Politik Objektivat kryesore n fushn e pronsis industriale, t prcaktuara si objektivat prioritare n kuadr t angazhimeve t ndrmarra n Marrveshjen e Stabilizim-Asociimit, Neni 73, Marrveshjen e Ndrmjetme Neni 39 dhe n Programin e Qeveris Shqiptare jan: sigurimi i nj niveli t ngjashm mbrojtjeje t t drejtave t pronsis industriale, me at t vendeve t Bashkimit Europian brenda nj periudhe katr vjeare nga hyrja n fuqi e Marrveshjes s Stabilizim-Asociimit; rritja e ndrgjegjsimit t komunitetit t biznesit pr shtje t Pronsis Industriale; rritja e ndrgjegjsimit t institucioneve zbatuese t legjislacionit t fushs s Pronsis Industriale. Realizimi i objektivave t prcaktuara si prioritare sht i lidhur ngusht me realizimin e objektivave t tjera strategjike t cilat konsistojn n : harmonizimin e legjislacionit kombtar aktual n fushn e pronsis industriale, me Direktivat e Komisionit Europian n kt fush, prputhjen e plot t ktij legjislacioni me marrveshjen e TRIPS-it, si dhe prputhjen e rregulloreve kombtare me marrveshjet ndrkombtare n t cilat Shqipria sht antare; antarsimin n traktate, konventa dhe marrveshje ndrkombtare n t cilat kan aderuar vendet antare t BE-s ( Konventa Europiane e Patentave, Konventa pr Ligjin e Patentave (IPO); forcimin e rolit t Drejtoris s Patentave dhe Markave dhe ngritjen e nj infrastrukture t prshtatshme administrative, brenda ktij institucioni, si organizmi kryesor n sistemin e mbrojtjes s Pronsis industriale; ngritjen e nj niveli m t lart t implementimit t legjislacionit t fushs s pronsis industriale n Shqipri; zhvillimin e burimeve njerzore t specializuara n fushn e pronsis industriale arritjen e nj bashkpunimi transparent nprmjet institucioneve dhe organizatave t prfshira n sigurimin e mbrojtjes s pronsis industriale rritjen e ndrgjegjsimit t publikut t gjer dhe rretheve t interesuara n kt fush, si dhe trajnimin e tyre n lidhje me rndsin e pronsis industriale 2 Situata Aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Fusha e pronsis industriale rregullohet me aktet ligjore dhe nnligjore t mposhtme: Ligjin 7819, dat 27.04.1994 Pr pronsin industriale. Ligjin 8477, dat 22.04.1999 Pr disa shtesa dhe ndryshime n ligjin 7819 Ligjin 8488, dat 13.05.1999 Pr mbrojtjen e topografive t qarqeve t integruara VKM 313, dat 13.06.2000 Pr funksionimin e Drejtoris s Patentave dhe Markave Urdhrin e Kryeministrit dat 22.10.2001 Pr miratimin e strukturs dhe organiks s Drejtoris s patentave dhe markave Urdhrin e KKSHT -s nr. 5, dat 5.12.1994 Rregulla pr emrtimet e origjins; Urdhrin e KKSHT -s nr. 3, dat 4.10.1994 Rregulla pr markat Konventat, Marrveshjet dhe aktet ndrkombtare n t cilat ka aderuar Republika e Shqipris. Shqipria sht antare e disa marrveshjeve dhe konventave n fushn e pronsis industriale: Konvents s IPO-s (organizata ndrkombtare e pronsis intelektuale) 30.06.1992 Konvents s Parisit pr mbrojtjen e pronsis industriale 4.10.1995 Marrveshjes s Madridit pr regjistrimin ndrkombtar t markave 4.10.1995 Protokollit t Marrveshjes s Madridit pr regjistrimin ndrkombtar t markave 30.07.2003 202

Traktatit t bashkpunimit n fushn e patentave 4.10.1995 Marrveshjes s Nic-s pr klasifikimin ndrkombtar t mallrave dhe shrbimeve pr efekt t regjistrimit t markave 19.09.2003 Marrveshjes s Budapestit pr njohjen ndrkombtare t depozitimit t mikroorganizmave pr qllime t procedurave t patentave 19.09.2003. Marrveshjen e Strasburgut pr klasifikimin ndrkombtar t patentave 24.07.2006 Aktin e Gjenevs dhe Marrveshjen e Hags pr regjistrimin Ndrkombtar t Dizenjove Industriale -12.12.2006 2.1 Kuadri Institucional ekzistues Zbatimi i Legjislacionit n fuqi pr garantimin e mbrojtjes s t drejtave t pronsis industriale, ushtrohet nprmjet ktyre institucioneve: a) Drejtoria e Patentave dhe Markave sht institucioni i vetm publik, nprmjet t cilit shteti shqiptar jep t drejtn e pronsis mbi shpikjet dhe modelet e prdorimit (patentat), markat tregtare e t shrbimit, dizenjot industriale dhe treguesit gjeografik apo emrtimet e origjins, duke iu garantuar pronarve t tyre kt t drejt, nprmjet regjistrimit t tyre. b) Misioni i Drejtoris sht sigurimi i nj sistemi efektiv t mbrojtjes s pronsis industriale, sistem, i cili do t inkurajoj progresin teknologjik nprmjet transferimit t teknologjis duke br t mundur zhvillimin e industrive lokale dhe nxitjen e Institucioneve t Krkimit dhe Zhvillimit pr krijimin e nj mjedisi inovativ. c) Ky mision realizohet nprmjet mbrojtjes s t drejtave t pronsis industriale, patentave pr shpikje dhe modele prdorimi, markave tregtare, dizenjove industriale dhe treguesve gjeografike si dhe prhapjen e informacionit n lidhje me kto aktivitete d) Autoritet Doganore si pjes e sistemit t mbrojtjes s pronsis industriale, jan t detyruara q me krkes t personit t interesuar, t verifikojn dhe t kontrollojn mallrat e falsifikuara dhe ato pirate. e) Prokuroria sht organi i procedimit penal pran t cilit depozitohen krkesat pr rastet e falsifikimit ose pirateris s objekteve t pronsis industriale, nga subjektet private kundr njeritjetrit, bazuar n dispozitat e Kodit Penal. f) Policia e Krimit Ekonomik sht nj hallk tjetr e sistemit t mbrojtjes s pronsis industriale. Ajo heton mbi bazn e denoncimeve t marra nga subjektet, pronar t t drejtave t pronsis industriale. g) Sistemi Gjyqsor ka t bj kryesisht me Gjykatn e Shkalls s Par Tiran, e cila ka juridiksionin e prcaktuar nga Kodi i Procedurs Civile dhe ligji Pr pronsin industriale, pr t vepruar si instanc e par e specializuar pr gjykimin e konflikteve q burojn nga shkelja e t drejtave t pronsis industriale. Pran ksaj gjykate sht seksioni i gjykimit t shtjeve tregtare ku prfshihet edhe gjykimi i shtjeve t msiprme. Vendimet Gjyqsore t shkalls s par do t ankimohen n Gjykatn e Apelit dhe Gjykatn e Lart. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007-2008) N fushn e pronsis industriale, prioritet afatshkurtra jan: T rriten kapacitetet administrative pr mbrojtjen e pronsis industriale. T miratohet legjislacioni i ri pr pronsin industriale n prputhje me Acquis Communautaire. T intensifikohet shtrngimi i ligjit kundr pirateris dhe falsifikimeve. T rritet sensibilizimi pr shtjet e pronsis intelektuale mes bashksis s biznesit dhe institucioneve t zbatimi t ligjit prfshir gjyqsorin. 3.1.1 Iniciativa Ligjore afatshkurtra N prputhje me kto prioritete afatshkurtra gjat vitit 2007-2008 do t ndrmerren kto iniciatitiva ligjore: 203

Aprovimi i projekt ligjit Pr Pronsin Industriale n Qeveri dhe Parlament; Ligji do t jet n prputhje me: Direktivn 98/44/EC Pr mbrojtjen ligjore t shpikjeve bioteknologjike, Direktivn 89/104/EEC pr prafrimin e ligjeve t vendeve antare lidhur me markat tregtare, Direktivn 98/71/EC pr mbrojtjen ligjore t dizenjos industriale, Direktivn 2004/48/EC pr zbatimin e t drejtave t pronsis intelektuale, rregulloren e Kshillit 40/94 mbi Markat e Komunitetit, Rregulloren 6/2002 pr Dizenjon e Komunitetit, propozimin pr nj rregullore t Kshillit mbi Patentat e Komunitetit, Rregulloren 1768/92 lidhur me krijimin e certifikats pr mbrojtje suplementare t produkteve mjeksore, Rregulloren 816/2006 pr liensat e detyrueshme t patentave lidhur me prodhimin e produkteve farmaceutike pr eksport, n vendet me probleme t shndetit publik. Hartimi dhe aprovimi i akteve nnligjore (VKM, rregullore dhe udhzime) t domosdoshme pr implementimin e ligjit, respektivisht; Rregullorja pr Patentat dhe Modelet e prdorimit Rregullorja pr Dizenjot industriale Rregullorja pr Markat tregtare dhe t shrbimit Rregullorja per Emrtimet e origjins Rregullorja e Prfaqsuesve t Autorizuar Rregullorja e Bordit t Apelit Rregullorja per funksionimin e DPM Prkthimi i Klasifikimit Ndrkombtar pr Markat Tregtare Rregullore pr zbatimin e Marrveshjes se Madridit Rregullore pr zbatimin e traktatit t bashkpunimit n fushn e patentave. VKM Pr tarifat e objekteve t PI 3.1.2 Aktivitet zbatuese afatshkurtra Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Zgjerimi i stafit n numr, duke e shtuar numrin me 13 specialist, Specializimin e burimeve njerzore t prfshira n procesin e dhnies s t drejtave t pronsis industriale nprmjet programeve t trajnimit t specialistve, t prfaqsuesve t autorizuar si dhe t personave t do kategorie tjetr t prfshir n procesin e mbrojtjes s pronsis industriale. Sistemimi i stafit n ambiente t prshtatshme pr realizimin e detyrave t ngarkuara me ligj dhe t objektivave t prcaktuara n kuadrin e MSA-s, Promovimin dhe rritjen e sensibilizimit pr shtjet e Pronsis Industriale mes bashksis s biznesit dhe institucioneve n zbatim t ligjit duke prfshir institucionet dhe operatort ekonomik. Vendosja e sistemit t hetimit on line duke dhn akses n bazn e t dhnave (data base e objekteve t regjistruara n sistemin e mbrojtjes s Pronsis Industriale 3.2 Prioritet afatmesme (2009-2010) T zbatohen plotsisht konventat e ratifikuara ndrkombtare, pr t drejtn e pronsis industriale. T zbatohet n mnyr t prshtatshme e drejta e pronsis industriale dhe t shnohen arritje m t mira n fushn kundr pirateris dhe falsifikimeve T sigurohen kapacitete t mjaftueshme si krkohen nga MSA-ja pr kt fush. 204

3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren iniciativat ligjore t mposhtme: Nnshkrimi i Konvents Europiane t Patentave Nnshkrimi i Traktatit pr ligjin e patentave 3.2.2 Aktivitetet Zbatuese afatmesme Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Promovimin dhe rritjen e sensibilizimit pr shtjet e Pronsis Industriale mes bashksis s biznesit dhe institucioneve n zbatim t ligjit duke prfshir institucionet dhe operatort ekonomik Krijimi i Qendrs s informacionit dhe dokumentacionit n DPM 3.3 Prioritetet afatgjata (2011-2012) Sigurimi i nj niveli mbrojtjeje t t drejtave t pronsis industriale t njjt me at q ekziston n Komunitet, prfshir mjetet e efektshme pr realizimin e ktyre t drejtave. Marrja pjes n konventat shumpalshe pr t drejtat e pronsis industriale. 3.3.1 Iniciativat ligjore afatgjata Aderimi n Konventn Europiane pr Patentat me Zyrn Europiane t Patentave 3.3.2 Aktivitetet zbatuese afatgjata Promovimi dhe rritja e sensibilizimit pr shtjet e Pronsis Industriale mes bashksis s biznesit dhe institucioneve n zbatim t ligjit duke prfshir institucionet dhe operatort ekonomik

INVESTIME

1.Shtim personash 4. Trajnime (mij (mij lek) lek)

NJSIA E MATJES Persona

GJENDJA AKTUALE 2007 12 x 5 x

2008 8 5000

VITET 2009 x 5000

2010 x x

Tabela 2 Ndihma e huaj n mbshtetje t pronsis intelektuale ISTITUCIO NI DONATO RI PROGRAMI /AGJENCIA ZBATUESE TITULLI I VLERA PROJEKTIT Mbrojtja e s drejts s autorit dhe mbshtetja 0.5 mln pr patentat industriale AFATI I AFATI I FILLIMI PRFUND T IMIT n pritje n vazhdimsi

Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Bashkimi Energjitiks Europian

CARDS 2006

3.7 KONKURRENCA DHE NDIHMA SHTETERORE 3.7.1 KONKURRENCA 205

1 Objektivi politik Fusha e konkurrencs sht nj fush e rndsishme pr zbatimin e parimeve t ekonomis s lir t tregut. Pr t vendosur nj konkurrenc t lir dhe efektive n tregun shqiptar, Shteti shqiptar sht i angazhuar t zbatoj detyrimet e prcaktuara n nenet 40, 70, 71 t MSA - s dhe n nenet 27, 37 t Marrveshjes s Ndrmjetme. Objektivi kryesor i politiks s konkurrencs sht konsideruar ruajtja e mjedisit konkurrues dhe nxitja e konkurrencs efektive n treg. Ruajtja apo nxitja e konkurrencs efektive sht e domosdoshme duke patur parasysh kufizimet q sektori privat, apo ai shtetror mund ti bjn konkurrencs, prandaj ligji i konkurrencs ndalon marrveshjet pr fiksimin e mimit apo ndarjen e tregut, si edhe abuzimin me fuqin dominuese dhe prqendrimet q rrezikojn t krijojn nj pozit dominuese n treg. Zbatimit t Ligjit dhe Politiks s Konkurrencs i nnshtrohen t gjitha ndrmarrjet private dhe publike q ushtrojn veprimtarin n mnyr t drejtprdrejt apo t trthort n tregun shqiptar. Qeveria shqiptare angazhohet t forcoj, pavarsin dhe rolin e enteve rregullator, pr tregjet me specifika, me qllim, q t rris konkurrencn e lir dhe efektive n treg. Gjithashtu, n respektim t kuadrit ligjor respektiv, Shteti shqiptar angazhohet t siguroj transparenc n shkmbimin e informacioneve. Qeveria shqiptare ka mbshtetur n prputhje me MSA-n angazhimin e saj pr rritjen e kapaciteteve njerzore t Autoritetit t Konkurrencs. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Kuadri ligjor pr fushn e konkurrencs i cili mbshtetet n nenet 81, 82 dhe 86 t Traktatit t Komunitetit Europian prbhet nga : Politika Kombtare e Konkurrencs. Ligji nr. 9121, dat 28.07.2003 Pr mbrojtjen e konkurrencs. Nenet 81, 82 dhe 86 t Traktatit t BE, rregullore nr. 2790/1999, Njoftimin e Komisionit Nr. 2001/C3/02, Nr. 97/C372/03, rregulloren Nr. 4064/89, dhe rregulloren Nr. 447/98. E pjesshme. N zbatim t ligjit Pr mbrojtjen e konkurrencs jan miratuar rregulloret e mposhtme: Rregullorja Pr Funksionimin e Autoritetit t Konkurrencs Rregullorja Pr caktimin e shpenzimeve pr ndjekjen e procedurave pran Autoritetit t Konkurrencs Rregullorja Pr zbatimin e procedurave t prqendrimit t ndrmarrjeve, e cila sht mbshtetur n rregulloren 4064/89 . Rregullorja Pr gjobat dhe lehtsimin prej tyre, e cila sht n prputhje me njoftimin 2003/C 10/13. Udhzim pr Formn e Njoftimit t Marrveshjeve Udhzuesi pr Formn e Njoftimit t Prqendrimeve Formulari pr Njoftimin e Marrveshjeve Formulari pr Njoftimin e Prqendrimeve 2.2 Kuadri institucional ekzistues Autoriteti i Konkurrencs, si nj institucion publik i pavarur, sht ngritur n zbatim t Ligjit nr. 9121, dat 28.7.2003 Pr mbrojtjen e konkurrencs. Autoriteti prbhet nga Komisioni i Konkurrencs, si organi vendimmarrs dhe Sekretariati, si organi ekzekutiv i tij. Komisioni prbhet prej pes antarsh t zgjedhur nga Kuvendi i Shqipris, pr nj periudh pesvjeare dhe vepron si nj organ kolegjial i prhershm. Komisioni i Konkurrencs vepron si nj struktur kolegjiale 206

e prhershme dhe ka t gjitha kompetencat e nevojshme pr marrjen e vendimit me nismn e tij, lidhur me shtjet q kufizojn, pengojn apo deformojn konkurrencn n treg, si pr ndrmarrjet private ashtu dhe pr ato publike, si dhe propozimin e mjeteve t nevojshme pr mbrojtjen e konkurrencs s lir dhe efektive. Komisioni i Konkurrencs paraqet n Kuvend raportin vjetor t puns s Autoritetit t Konkurrencs. Sekretariati sht struktura administrative dhe ekzekutive e Autoritetit t Konkurrencs q vepron n baz t ligjit nr 9121 Pr Mbrojtjen e Konkurrencs. Sekretariati drejtohet nga Sekretari i Prgjithshm dhe prbhet nga tre Drejtori: Drejtoria e Mbikqyrjes s Tregut, Drejtoria e shtjeve Juridike dhe Integrimit dhe Drejtoria e Burimeve Njerzore dhe Shrbimeve. Struktura e Autoritetit t Konkurrencs nuk miratohet m nga Komisioni i Konkurrencs si prcaktohej n nenin 24 shkronja b, e ligjit nr 9121, dat 28.07, 2003 Pr Mbrojtjen e Konkurrencs N baz t nenit 10 t ligjit 9584, dat 17.07.2006, Struktura dhe organika e institucioneve kushtetuese dhe t pavarura miratohet me vendim t Kuvendit n baz t numrit t miratuar n zbatim t buxhetit t shtetit pr do institucion. Autoriteti i Konkurrencs n baz t ligjit bashkpunon me Administratn qendrore dhe vendore, Entet rregullator dhe Gjykatat. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007-2008) Prioritetet afat-shkurtra pr fushn e konkurrencs jan si m posht: T prmirsohet legjislacioni ekzistues mbi konkurrencn me qllim forcimin e kontrollit mbi konkurrencn T forcohen kapacitetet e institucionit dhe konkretisht rritja e buxhetit dhe stafit t Autoritetit t Konkurrencs. T rritet zbatueshmria e ligjit n fushn e konkurrencs dhe t forcohet bashkpunimi me entet rregullator, gjykatat dhe t gjith aktort e tregut n zbatim t ligjit Pr Mbrojtjen e Konkurrencs dhe Politiks Kombtare t Konkurrencs. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra Pr adresimin e prioriteteve afat-shkurtra do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Hartimi dhe zbatimi i nj plani veprimesh n zbatim t dokumentit t Politiks Kombtare t Konkurrencs; Hartimi dhe miratimi i rregullores s re Pr Funksionimin e Autoritetit t Konkurrencs Projekt-Rregullorja "Pr procedurat hetimore q zbaton Autoriteti i Konkurrencs n shqyrtimin e rasteve t shkeljes s ligjit 9121, dat 28.07.2003 Pr Mbrojtjen e Konkurrencs; Prgatitja e Udhzuesit "Pr kontrollin e prqendrimeve ndrmjet ndrmarrjeve; Prgatitja e Udhzuesit "Pr vlersimin e prqendrimeve horizontale ndrmjet ndrmarrjeve"; Prgatitja e Udhzuesit "Mbi kufizimet e marrveshjeve horizontale dhe vertikale 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Plotsimi i strukturs s re t Autoritetit t Konkurrencs. Kryerja e procedurave pr rekrutimin e stafit n prputhje me Ligjin nr. 8549, dat 11.11.1999 Pr Statusin e npunsit Civil. Organizimi i seminareve trajnuese pr stafin e ri dhe ekzistues t Autoritetit t Konkurrencs n bashkpunim me ITAP, OECD, GTZ etj. Organizimi i seminareve ndrgjegjsuese mbi t drejtn e konkurrencs Prgatitja dhe botimi i fjalorit terminologjik t konkurrencs n bashkpunim me GTZ Nnshkrimi i memorandumeve t bashkpunimit me ERT, INSTAT, Bankn e Shqipris. 3.1 Prioritetet afatmesme (2009-2010) 207

Prioritetet afat-mesme pr fushn e konkurrencs jan si m posht: T zbatohet sistematikisht legjislacioni mbi konkurrencn 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Udhzim i prbashkt me Ministrin e Financave Pr mnyrn e prdorimit t t ardhurave dytsore q krijon Autoriteti i Konkurrencs gjat veprimtaris s tij (me synim rritjen dhe forcimin e pavarsis financiare) Projekt-rregullore "Pr rregullat e brendshme t procedurs n lidhje me t drejtat e konsultimit me dosjen Komentari n lidhje me ligjin "Pr mbrojtjen e konkurrencs" Rregullorja e re "Pr Lehtsimin dhe reduktimin nga gjobat n rastin e karteleve" Vlersimi i legjislacionit ekzistues dhe projekt-ligjeve, pr shtjet q prekin konkurrencn n treg sipas prcaktimeve t nenit 69 t ligjit nr 9121, dat 28.07.2003 "Pr Mbrojtjen e Konkurrencs" 3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Forcimi i kapaciteteve institucionale nprmjet pjesmarrjes n trajnime dhe orkshop-e Ndrmarrja e nj programi ndrgjegjsues me aktort e tregut pr rndsin e konkurrencs Pjesmarrje n trajnimet e rrjetit rajonal t konkurrencs dhe ICN-s me synim forcimin e bashkpunimit me autoritetet simotra. 3.3 Prioritetet afat gjata (2011-2012) N periudhn afatgjat do t punohet pr vendosjen e nj disipline t plot pr zbatimin e rregullave t konkurrencs n Shqipri, pr t siguruar nj mjedis sa m konkurrues dhe pr ti prgatitur ndrmarrjet shqiptare q ti rezistojn presionit t ekonomis komunitare. Duke qen se kuadri ligjor i konkurrencs do t plotsohet gjat periudhs afatshkurtr dhe afatmesme duke synuar harmonizimin e plot me legjislacionin europian, n vitet 2011-2012 do t punohet vetm pr plotsime t mundshme t ktij kuadri ligjor, n varsi t ndryshimeve apo reformave q mund t ndrmarr Komisioni Europian n fushn e konkurrencs. Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t Autoritetit t Konkurrencs INVESTIME NJSIA MATJES Persona GJENDJA AKTUALE 2007 20 35 VITET 2009 40 240

1. Shtim personash 90 Trajnime (mij (mij lek) lek) Tabela 2 Ndihma e huaj n mbshtetje t konkurrencs ISTITUCIO NI PROGRAMI /AGJENCIA ZBATUESE Autoriteti i Qeveria e Agjencia Konkurrenc Republiks Gjermane pr DONATO RI

2008 35 180

2010 50 350

TITULLI I VLERA PROJEKTIT Mbshtetje prafrimin

AFATI I AFATI I FILLIMI PRFUND T IMIT 2009 208

pr 0.62 mln 2007 e

s, Drejtoria Federale t Bashkpunim e Ndihms Gjermanis Teknik (GTZ) Shtetrore, Shkolla e Magjistratu rs, Ministria e Integrimit

legjislacionit dhe ngritjen e institucioneve

209

3.7.2 NDIHMA SHTETRORE 1 Objektivi politik Fusha e ndihms shtetrore sht nj nga fushat prioritare n kuadr t procesit t integrimit, detyrimet e s cils prcaktohen n nenet 70 dhe 71 t Marrveshjes s Stabilizim-Asociimit dhe n nenin 37 t Marrveshjes s Ndrmjetme. Kto nene parashikojn domosdoshmrin e prafrimit t legjislacionit vendas me acquis communautaire, si dhe ngritjen e strukturs s pavarur nga ana funksionale, t ngarkuar me kontrollin e skemave financiare t ndihms shtetrore dhe ndihmave individuale q zbatohen n Shqipri. Kjo struktur, ka t gjitha kompetencat e mjaftueshme ligjore pr t miratuar dhnien e ndihmave shtetrore, si dhe pr t krkuar kthimin e ndihmave shtetrore t paligjshme. Qeveria shqiptare sht e angazhuar n zbatimin e parimit t transparencs pr t gjitha masat e ndrmarra nga organet e administrats qendrore dhe vendore, si dhe institucionet e tjera q veprojn n emr t shtetit, t cilat lidhen me prdorimin e burimeve shtetrore. Pr kt, sht prgatitur nj inventar i skemave ekzistuese t ndihms shtetrore dhe po bhet vlersimi i tyre sipas standardeve europiane. Gjithashtu do t prgatiten raportet vjetore pr ndihmat shtetrore n Shqipri, t cilat duhet ti paraqiten Komisionit Europian dhe n bashkpunim me ekspertt e Komisionit Europian, do t bhet klasifikimi i rajoneve, n baz t treguesve t zhvillimit ekonomik-shoqror dhe do t prgatitet harta rajonale. N terma afatgjat synohet vendosja e disiplins s ndihms shtetrore n vend dhe prgatitja e ndrmarrjeve shqiptare pr t prballuar presionin konkurrues t nj tregu ku zbatohen me prpikri rregullat e ndihms shtetrore. 2. Situata aktuale 2.1. Kuadri ligjor ekzistues

1 Ligji Nr. 9374, dat 21.04.2005 Pr ndihmn Shtetrore 2. Nenet 86 (2), 87, 88, 89 t Traktatit mbi Komunitetin Europian, si dhe rregulloret, komunikatat dhe udhzimet e Komisionit Europian, sipas tabels s prafrimit, dhn n Aneksin I. 3. Shkalla e Prafrimit I harmonizuar 1 VKM nr. 815 dat 28.12.2005, Pr kushtet dhe procedurat e dhnies s ndihms rajonale 2 Udhzimet e Komunitetit Nr. C 74/1998 Mbi ndihmn kombtare rajonale 3. Shkalla e Prafrimit I harmonizuar plotsisht

1 VKM nr. 816 dat 28.12.2005, Pr kushtet dhe procedurat e dhnies s ndihms pr shptim dhe ristrukturim 2 Udhzimet e Komuniteti Nr. C 244/02 2004 Pr ndihmn shtetrore pr shptimin dhe ristrukturimin e ndrmarrjeve n vshtirsi 3. Shkalla e Prafrimit I harmonizuar plotsisht

1 VKM nr. 817 dat 28.12.2005, Pr procedurat dhe formn e njoftimit 2 Rregulloret e Procedurave Nr. 59/1999, 794/2004 t Komisionit Europian 210

1 Udhzimi Mbi paraqitjen e ankesave pr ndihmat e paligjshme dhe vlersimin e ndihmave t paligjshme 2 Komunikatn e Komisionit Europian OJC 110 8.5.2003, Formulari i paraqitjes s ankesave pr ndihmat shtetrore t paligjshme, O J C 116, 16.05.2003. 3. Shkalla e Prafrimit I prafruar plotsisht

2.3

Kuadri institucional ekzistues

Bazuar n legjislacionin n fuqi jan krijuar dhe funksionojn strukturat e kontrollit t ndihms shtetrore: Drejtoria e Ndihms Shtetrore, pran Ministris s Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks dhe Komisioni i Ndihms Shtetrore: a) Drejtoria e Ndihms Shtetrore n Ministrin e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks sht struktura e ngarkuar me detyrat tekniko - administrative pr kontrollin e ndihmave shtetrore n Shqipri. Misioni i Drejtoris sht zbatimi i legjislacionit n fushn e ndihms shtetrore, nprmjet analizs, vlersimit dhe kontrollit t skemave t ndihms shtetrore dhe t ndihmave individuale, pr t siguruar vendosjen e disiplins s ndihms shtetrore n vend, transparencn n prdorimin e fondeve publike, si dhe balancimin e politikave pr realizimin e objektivave horizontale, sektoriale e rajonale. b) Komisioni i Ndihms Shtetrore sht organi vendim-marrs, i cili ka kompetenc t autorizoj planet pr dhnien e ndihms shtetrore, apo t urdhroj kthimin e ndihmave t paligjshme. N baz t dispozitave t ligjit, Komisioni sht nj organ kolegjial i prbr nga pes antar, i cili gzon pavarsi n ushtrimin e funksioneve t tij. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1. Prioritetet afatshkurtra (2007-2008) Prioritetet e prcaktuara pr Qeverin shqiptare pr periudhn afatshkurtr jan si m posht: T sigurohet progres n prfundimin e nj inventari t detajuar pr ndihmn shtetrore. T rritet numri i punonjsve t Drejtoris s Ndihms Shtetrore. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: VKM mbi inventarin e skemave t ndihms shtetrore; Udhzim pr disa kategori ndihmash horizontale, i cili do t prafrohet me rregulloret 68/2001, 363/2004, 70/2001, 364/2004, 2204/2002 t Komisionit Europian; Udhzim pr metodologjin e analizs s kostove standarde t ndihms shtetrore dhe modelet e deklarimit t informacionit pr kualifikimin e SME-ve; Udhzim pr ndihmn shtetrore n formn e kompensimit t shrbimeve publike; 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Shtimi i kapaciteteve institucionale t strukturave t ndihms shtetrore me 4 (katr) punonjs t rinj; 211

Fuqizimi i kapaciteteve institucionale t strukturave t ndihms shtetrore, n veanti, pr trajnimin dhe pajisjen me IT t stafit t ri q do t punsohet; Ndrgjegjsimi i dhnsve t ndihms pr zbatimin e detyrimeve t tyre ligjore n fushn e ndihms shtetrore; Prgatitja e nj inventari gjithprfshirs t skemave t ndihmave Shtetrore q zbatohen n Shqipri sipas kritereve dhe rregulloreve t legjislacionit europian; 3.2 Prioritetet afatmesme (2009-2010) Pr periudhn afatmesme, prioritetet n fushn e ndihms shtetrore do t jen: Plotsimi dhe prmirsimi i kuadrit ligjor n fushn e ndihms shtetrore. Forcimi i mekanizmave t kontrollit pr vendosjen e disiplins s ndihms shtetrore n vend. T zbatohet sistematikisht legjislacioni mbi ndihmn shtetrore. 3.5.7 Iniciativat ligjore afatmesme Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Amendimi i ligjit nr. 9374, dat 21.04.2005 Pr ndihmn shtetrore, pr t reflektuar ndryshimet e ndrmarra n legjislacionin e Bashkimit Europian n kuadr t Planit t Veprimit t Ndihms Shtetrore dhe reforms prkatse ligjore; VKM pr prgatitjen e raporteve vjetore pr ndihmat shtetrore. 3.5.8 Aktivitetet zbatuese afatmesme Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Fuqizimi i kapaciteteve administrative t strukturave t kontrollit t ndihms shtetrore; Prcaktimi i zonave dhe intensiteteve prkatse t ndihms shtetrore pr prgatitjen e harts rajonale t ndihms shtetrore; Fuqizimi i kapaciteteve institucionale t dhnsve t ndihms pr zbatimin e detyrimeve t tyre ligjore n fushn e ndihms shtetrore; Ndrgjegjsimi publik pr konceptin e ndihms Shtetrore. 3.6 Prioritetet afatgjata (2011-2012) Pr periudhn afatgjat prioriteti kryesor do t jet plotsimi dhe prmirsimi i legjislacionit pr t siguruar prfarimin e plot me acquis communautaire, si dhe fuqizimi i mekanizmave t kontrollit pr zbatimin e plot t disiplins s ndihms shtetrore n Shqipri. N vitet 2011-2012 do t punohet pr rishikimin e rregulloreve ekzistuese dhe hartimin e rregulloreve t reja, n varsi t ndryshimeve apo reformave q mund t ndrmarr Komisioni Europian n fushn e ndihms shtetrore. Paralelisht, do t merren edhe masat prkatse zbatuese, duke br t mundur prgatitjen e institucioneve dhe ndrmarrjeve shqiptare pr t zbatuar t gjitha rregullat e ndihms shtetrore t vendosura tashm n vendet e Bashkimit Europian. Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t Drejtoris se Ndihms Shtetrore INVESTIME NJSIA E MATJES Persona 5 GJENDJA AKTUALE VITET 2009 X

2007 x

2008 4

2010 X 212

1.Shtim

personash 4. Trajnime (mij (mij lek) lek)

15000

7500

30000

15000

15000

Tabela 2 Ndihma e huaj n mbshtetje t ndihms shtetrore ISTITUCIO NI Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjitiks, Drejtoria e Ndihms Shtetrore Autoriteti i Konkurrenc s, Drejtoria e Ndihms Shtetrore, Shkolla e Magjistratu rs, Ministria e Integrimit DONATO RI PROGRAMI /AGJENCIA ZBATUESE TITULLI I VLERA PROJEKTIT AFATI I AFATI I FILLIMI PRFUND T IMIT

Bashkimi Europian

CARDS 2005

Vlersimi skemave mbulimit ndihms shtetrore

i t 0.2 mln t

n pritje

n vazhdimsi

0.62 mln 2007 Mbshtetje pr Qeveria e Agjencia prafrimin e Republiks Gjermane pr legjislacionit Federale t Bashkpunim dhe ngritjen e Gjermanis Teknik (GTZ) institucioneve

2009

213

3.8 PROKURIMI PUBLIK 1 Objektivi politik Angazhimet e marra nga Shqipria n fushn e prokurimit publik, n kuadr t Marrveshjes s StabilizimAsociimit prkatsisht Neni 70 dhe 74 i saj dhe t Marrveshjes s Ndrmjetme prkatsisht Neni 40, jan: Prafrimi i legjislacionit n fushn e prokurimeve publike me acquis communautaire. Eliminimi i diskriminimit dhe heqja e barrierave dhe pengesave. Nxitja e pjesmarrjes dhe rritja e konkurrencs. Qllimi kryesor i politikave t prokurimit publik n Republikn e Shqipris sht garantimi dhe respektimi i procedurave t prokurimit publik. 2. Situata aktuale 2.1. Kuadri ligjor ekzistues

1. Ligji nr. 9643 dt. 20.11.2006 "Pr Prokurimin Publik 2. Direktiva 2004/18/EC, 89/665/EEC e Parlamentit Europian dhe e Kshillit t dats 31 Mars 2004 dhe Direktiva 2004/17/EC, 92/13/EEC mbi koordinimin e procedurave pr prokurimin publik t punve, mallrave dhe shrbimeve. Fletorja Zyrtare L 134 , 30/04/2004 P. 0114 0240 3. Shkalla e Prafrimit e pjesshme 1. VKM nr. 1, dt 10.01.2007 "Pr rregullat e prokurimit publik", ndryshuar me VKM nr 153 dt. 22.03.2007 2. Direktiva 2004/18/EC, 89/665/EEC e Parlamentit Europian dhe e Kshillit t dats 31 Mars 2004 dhe Direktiva 2004/17/EC, 92/13/EEC mbi koordinimin e procedurave pr prokurimin publik t punve, mallrave dhe shrbimeve. Fletorja Zyrtare L 134 , 30/04/2004 P. 0114 0240 3. Shkalla e Prafrimit e pjesshme Udhzim nr 1, dat 20.03.2007 "Pr blerjet me vlera t vogla 2.4 Kuadri institucional ekzistues Zbatimi i Legjislacionit n fuqi pr prokurimin publik ushtrohet nprmjet Agjencis s Prokurimit Publik dhe Institucionit t Avokatit t Prokurimeve dhe Autoriteteve Kontraktore. a) Agjencia e Prokurimit Publik (APP) sht organi qendror pr mbikqyrjen dhe koordinimin e sistemit t prokurimit publik n Shqipri. Agjencia e Prokurimit Publik ka kto detyra: paraqet n Kshillin e Ministrave propozime pr rregullat e prokurimit; nxit dhe organizon kualifikimin e punonjsve t qeverisjes qendrore dhe vendore, t prfshir n veprimtarit e prokurimit publik; harton dhe nxjerr Buletinin e Njoftimeve Publike, si sht prshkruar n rregullat e prokurimit. Agjencia e Prokurimit Publik shpall n Buletinin e Njoftimeve Publike listn e operatorve ekonomik t prjashtuar, n prputhje me nenin 45 t ktij ligji; harton dokumentet standarde t tenderit, q do t prdoren n procedurat e prokurimit, sipas rregullave t prokurimit publik; 214

n prputhje me krkesn, jep kshilla dhe asistenc teknike pr autoritetet kontraktore, q ndrmarrin nj procedur prokurimi; paraqet nj raport vjetor n Kshillin e Ministrave pr funksionimin e prgjithshm t sistemit t prokurimit publik; bashkpunon me institucionet ndrkombtare dhe me ente t tjera t huaja pr shtje q lidhen me sistemin e prokurimit publik; planifikon dhe bashkrendon ndihmn teknike t huaj pr Shqiprin n fushn e prokurimit publik; nxit dhe mbshtet prdorimin e standardeve teknike ndrkombtare pr prgatitjen e specifikimeve teknike, si dhe mban lidhje t vazhdueshme me Drejtorin e Prgjithshme t Standardizimeve; monitoron raportet e dorzuara nga autoritetet kontraktore, t paktn do 4 muaj, verifikon zbatimin e procedurave t prokurimit publik, n prputhje me krkesat e prcaktuara n ligj, duke u krkuar autoriteteve kontraktore t dorzojn t gjith informacionin prkats; kryen do 6 muaj kontrolle pr procedurat e prokurimit, t ndjekura nga organi qendror blers; n rast shkeljesh t ktij ligji dhe t akteve nnligjore, t nxjerra n zbatim t tij, vendos gjoba, ose i propozon drejtuesit t autoritetit kontraktor apo organeve m t larta masa disiplinore pr personat e autoriteteve kontraktore, q i kan kryer kto shkelje; bn shqyrtimin administrativ t ankesave, harton dhe prshtat rregulloret e saj t brendshme. Agjencia e Prokurimit Publik prjashton nj operator ekonomik nga pjesmarrja n procedurat e prokurimit, pavarsisht nga shtja penale, q mund t ket filluar, pr nj periudh nga 1 deri n 3 vjet pr keqinformim dhe dorzim t dokumenteve, q prmbajn t dhna t rreme pr qllime kualifikimi, veprime korruptive,dnime pr vepra penale, mosprmbushje t detyrimeve kontraktuale n kontratat publike n 3 vitet e fundit. Agjencia e Prokurimit Publik sht organi m i lart n fushn e prokurimeve. Udhzimet dhe vendimet e saj jan prfundimtare administrativisht. b) Avokati i Prokurimeve mbron t drejtat dhe interesat e ligjshme t kandidatve, ofertuesve apo furnizuesve nga veprimet ose mosveprimet e paligjshme e t parregullta t autoriteteve kontraktore n fushn e prokurimit publik, nprmjet, monitorimit dhe hetimit t procedurave administrative t prokurimeve publike.Gjithashtu legjislacioni i prokurimit publik zbatohet nga t gjitha Autoritetet Kontraktore q prokurojn fonde publike. Agjencia e Prokurimit Publik dhe Avokati i Prokurimeve bashkpunojn me njri-tjetrin pr mirzbatimin e legjislacionit dhe njkohsisht do Autoritet Kontraktor duhet t bashkpunoj me dy t parat. Agjencia e Prokurimit Publik, Avokati i Prokurimeve dhe Autoritetet Kontraktore bashkpunojn me njritjetrin pr mirzbatimin e legjislacionit t Prokurimit Publik . 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007-2008) N fushn e Prokurimit Publik, prioritetet afatshkurtra jan: T zbatohet legjislacioni ekzistues mbi prokurimin publik dhe t merren masa pr ta sjell at n prputhje me standardet Europiane. T sigurohet transparenc dhe zbatim rigoroz i procedurave t tenderimit . 215

T forcohet buxheti dhe kapacitetet e Agjencis s Prokurimit Publik si dhe t enteve t prokurimit publik n ministrit e linjs. T sigurohet hetimi dhe ndjekja penale pr shkeljet q kan lidhje me prokurimin. T ulet vlera prag pr tenderimin e kontratave pr pun publike. 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren aktivitetet zbatuese t mposhtme: Strategji Kombtare Trajnimi n fushn e prokurimeve publike. Prmirsimi i sistemit t informimit prmes konsolidimit t eb-site lidhur me procedurat e prokurimit Ngritja e Avokatitit t Prokurimeve. 3.2 Prioritetet afatmesme (2009-2010) N fushn e Prokurimit Publik, prioritete afatmesme jan: T sigurohet harmonizimi i plot i kuadrit ligjor shqiptar me acquis communautaire. T bhen plotsisht funksionale strukturat e prokurimit publik, me an t zbatimit t rrept t procedurave pr prokurimin publik, n prputhje me ligjin dhe me krkesat e MSA-s. 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren kto iniciativa ligjore: Amendimi i ligjit nr. 9643 dt. 20.11.2006 Pr Prokurimin Publik dhe akteve nnligjore duke harmonizuar plotsisht legjislacionin shqiptar me at t Bashkimit Europian n fushn e prokurimit publik. 3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren aktivitetet zbatuese t mposhtme: Prmirsimi i sistemit t informimit prmes konsolidimit t eb-site lidhur me procedurat e prokurimit Njohja dhe studimi i ligjit Pr prokurimin publik Zbatimi rigoroz i procedurave pr prokurimin publik, n prputhje me ligjin dhe me krkesat e MSA-s. 3.3.1 Iniciativat ligjore afatgjat N fushn e Prokurimit Publik, iniciativ ligjore afatgjat do t jet Miratimi i ligjit t posam pr prokurimet publike n sektort utilitar, duke sjell harmonizim t plot t Direktivs 2004/17/EC. 3.3.2 Aktivitetet zbatuese afatgjata

Prmirsimi i sistemit t informimit prmes konsolidimit t eb-site lidhur me procedurat e prokurimit Njohja dhe studimi i ligjit Pr prokurimin publik Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t Agjencis s Prokurimit Publik INVESTIME NJSIA E GJENDJA MATJES AKTUALE VITET 2009

2007

2008

2010 216

1.Shtim Persona personash 4.Trajnime (mij (mij lek) lek)

36 shum e menaxhuar nga USAID

10

Tabela 2 Ndihma e huaj n mbshtetje t prokurimit publik ISTITUCIO NI DONATO RI PROGRAMI /AGJENCIA ZBATUESE Programi i Marrveshjes s Pragut t Sfids s Mijvjearit pr Shqiprin (MDG) TITULLI I VLERA PROJEKTIT AFATI I AFATI I FILLIMI PRFUND T IMIT

Agjencia e Prokurimit USAID Publik

Reforma prokurimin publik

n 5 mln $ 2006 2008

217

3.9 BUJQESIA 3.9.1 SIGURIA USHQIMORE

1 Objektivi Politik N kuadr t procesit t integrimit, fusha e siguris ushqimore sht nj nga fushat prioritare pr Ministrin e Bujqsis, Ushqimit dhe Mbrojtjes s Konsumatorit. Detyrimet e Marrveshjes s Stabilizim-Asociimit pr kt fush prcaktohen n nenet 70 (3) dhe 76 t MSA-s. Kto nene parashikojn domosdoshmrin e prafrimit t legjislacionit vendas me acquis communautaire si edhe prafrimin e standardeve me ato komunitare pr mbrojtjen e konsumatorve n Shqipri. Mbrojtja e efektshme e konsumatorit sht e nevojshme pr t siguruar funksionimin e duhur t ekonomis s tregut, mbrojtje e cila varet nga zhvillimi i nj infrastrukture administrative pr t siguruar mbikqyrjen e tregut dhe zbatimin e ligjeve n kt fush. Qllimet strategjike t Sektorit t Siguris Ushqimore synojn krijimin e nj sistemi me funksionim t plot t mbrojtjes s konsumatorit, duke synuar sigurin e ushqimeve nga ferma n tavolin, nprmjet monitorimit dhe kontrollit t zinxhirit ushqimor n prputhje me standardet e BE-s. Gjithashtu nj nga prioritetet e Partneriteti Evropian sht forcimi i sistemit t siguris s ushqimit dhe sistemeve t kontrollit q kane lidhje me t si edhe arritja e prmirsimeve thelbsore pr sa i takon siguris s ushqimeve dhe kushteve fito-sanitare dhe veterinare n prputhje me standardet e BE-s.N kuadr t plotsimit t ktij prioriteti do t bhet prafrimi i standardeve aktuale me ato t BE-se q do t prfshijn sigurin e produkteve ushqimore, shndetin dhe mirqenien e kafshve, shndetin e bimve, mbrojtjen e mjedisit, sistemin e kontrollit dhe inspektimeve, zhvillimin e infrastrukturs administrative me qllim zbatimin e legjislacionit. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Aktet nnligjore qe transpozojn aktet komunitare: VKM nr. 609, dat 17.11.2000 "pr industrializimin dhe tregtimin e ujrave minerale natyrale", prcakton kriteret pr shfrytzimin dhe tregtimin e ujrave minerale natyrale. Direktiva 80/777/EEC, Pr prafrimin e legjislacionit t Shteteve Antare n lidhje me shfrytzimin dhe tregtimin e ujrave minerale natyrale. Prafrim i pjesshem VKM nr 604 dat 17.11.2000 "pr etiketimin e produkteve ushqimore", prcakton kriteret pr etiketimin, paraqitjen dhe reklamimin e produkteve ushqimore pr shitje tek konsumatori i fundit Direktiva 79/112 EEC dat 18 Dhjetor 1978 Prafrimi i ligjeve t Shteteve Antare n lidhje me etiketimin, paraqitjen dhe reklamimin e produkteve ushqimore pr shitje tek konsumatori i fundit. Prafrim i pjesshm Urdher i perbashket i ministrit te bujqesise ushqimit dhe mbrojtjes se konsumatorit dhe ministrit te shendetesise nr.698 date 16.12.2003 mbi perdorimin e disa embelsuesve ushqimor ne produktet ushqimore, i cili jep disa embelsues ushqimor te lejuar ne produktet ushqimore. Direktiva 94/35/EC e 30 Qershor 1994 Mbi mblsuesit pr prdorim n produktet ushqimore amenduar nga direktivat 96/83/KE, 2003/115/EC dhe rregullorja 1882/2003/EC prcakton mblsuesit ushqimor, produket ushqimore dhe nivelin maksimal t prdorimit t tyre. Prafrim i plot i anekseve ku prcaktohen mblsuesit q prdoren n produktet ushqimore. Urdhr i prbashkt i ministrit t bujqsis, ushqimit dhe mbrojtjes s konsumatorit dhe ministrit t shndetesise nr.698 dat 16.12.2003 mbi prdorimin e disa ngjyruesve ushqimor n produktet 218

ushqimore prcakton ngjyruesit ushqimor, produket ushqimore dhe nivelin maksimal t prdorimit t tyre. Direktiva 94/36/EC e 20 Qershor 1994 Mbi ngjyruesit pr perdorim n produktet ushqimore. Perafrim i plot i anekseve ku prcaktohen ngjyruesit ushqimor t lejuar n ushqime. Urdhr nr.209 dat 27.04.2006 mbi prdorimin e aromatizuesve n produktet ushqimore prcakton aromatizuesit ushqimor dhe jep kodin e tyre n listn europiane t substancave kimike ekzistuese si dhe kodin n shoqatn e prodhuesve t aromatizuesve dhe ekstrakteve n shba. Direktiva 2002/113/ EC e 13 Janar 2002 Mbi regjistrimin e substancave aromatizuese t prdoruara n produktet ushqimore q amendon direktivn 1999/217/EC. Prafrim i plot i lists s aromatizuesve t prdorur n produktet ushqimore. Urdhr nr. 210 dat 27.04.2006 mbi miratimin e rregullores mbi prdorimin e aditiveve ushqimore t tjer nga ngjyruesit dhe mbelsuesit i cili prcakton aditivet ushqimore t tjer nga ngjyruesit dhe mbelsuesit si dhe produktet ushqimore dhe nivelet maksimale n t cilat ato prdoren. Direktiva 95/2/EC e 20 Shkurt 1995 Mbi aditivet ushqimore t tjer nga ngjyruesit dhe mblsuesit amenduar nga direktivat 96/85/EC, 98/72/EC, 2001/5/EC, 2003/52/EC, 2003/114/EC dhe rregullorja 1882/2003/EC Prafrim i pjesshm Urdhr nr.346 dat 14.07.206 mbi miratimin e rregullores aromatizuesit q prdoren n produktet ushqimore dhe n lndt e para pr prodhimin e tyre prcakton aromatizuesit ushqimor, produket ushqimore dhe nivelin maksimal t prdorimit t tyre si dhe lndt e para pr prodhim. Direktiva 88/388/EEC e 22 Qershor 1988 amenduar nga direktiva 91/71/EEC e 16 Janar 1991 "Mbi substancat aromatizuese kimike t prcaktuara" Prafrim i pjesshm Urdhr nr. 5 dat 09.01.2007 pr miratimin e rregullores mbi kontrollin e kriterit t pastrtis pr disa aditive t autorizuar. Direktiva 95/45/EC e 26 Korrik 1995 q prcakton kriterin e pastertis specifike n lidhje me ngjyruesit e prdorur n produktet ushqimore. Amenduar nga direktivat 1999/75/EC, 2001/50/EC, 2004/47/EC. Perafrim i pjesshem Urdhr nr. 4 dat 09.01.2007 pr miratimin e rregullores mbi kriterin e pastrtis s aditiveve ushqimore t tjer nga ngjyruesit dhe mbelsuesit, q percakton kriterin specific t pastrtis t aditiveve ushqimore t tjer nga ngjyruesit dhe mblsuesit. Direktiva 2003/95/EC e 27 Tetor 2003 Amendimi i direktives 96/77/EC q prcakton kriterin specific t pastrtis t aditiveve ushqimore t tjer nga ngjyruesit dhe mblsuesit . Prafrim i pjesshm Rregullore nr.1 dat 17.3.2000 mbi masat pr monitorimin e disa substancave dhe mbetjeve n kafsht e gjalla dhe produktet shtazore, i cili jep masat pr monitorimin e mbetjeve n produktet ushqimore me origjine shtazore. Direktiva 96/23/EEC Mbi masat pr monitorimin e disa substancave dhe mbetjeve n kafshet e gjalla dhe produktet shtazore Prafrim i pjesshm Rregullore nr.1 dat 28.7.2003 pr prcaktimin e niveleve maksimale t disa lndve ndotse n ushqime, q prcakton nivelin maksimal t lndve ndotse n produktet ushqimore me origjine shtazore. 219

Direktiva 466/2001/EEC Mbi prcaktimin e niveleve maksimale t disa lndve ndotse n ushqime. Prafrim i plot. Rregullore nr.3 dat 11.6.2004 mbi kushtet sanitaro-veterinare pr eksportimin e mishit t freskt t pulave pr n vendet e be-s, q prcakton kushtet sanitaro-veterinare q duhet t plotsoj mishi i freskt i puls pr tu eksportuar n vendet e be-s. Direktiva 91/494/CEE Mbi kushtet sanitaro-veterinare pr eksportimin e mishit t freskt t pulave pr n vendet e BE-s Prafrim i plote. Rregullore nr. 7 dat 28.07.2003 prcaktimi i niveleve maksimale t disa lndve ndotse n ushqime", q prcakton nivelin maksimal t lndve ndotse n produktet ushqimore me origjin shtazore. Direktiva 466/2001/EC Mbi prcaktimin e niveleve maksimale t disa lndve ndotse n ushqime. Prafrim i plot. Rregullore nr.1 dat 28.07.2003 pr nivelin maksimal t disa mbetjeve n produktet e bulmetit q prcakton nivelin maksimal t lndve ndotse n produktet ushqimore me origjin shtazore. Direktiva 466/2001 Mbi prcaktimin e niveleve maksimale t disa lndve ndotse n ushqime. Prafrim i plot. Rregullore nr. 2 dat 1.11.2002 pr mbrojtjen e kafshve gjat therjes si dhe krkesat e aplikueshme pr thertoret, q prcakton kriteret q duhet t plotsojn thertoret pr t mbrojtur kafsht gjat therjes. Direktiva 93/119/CEE Pr Mbrojtjen e Kafshve gjat therjes si dhe krkesat e aplikueshme pr thertoret. Prafrim i plot. Urdhr nr. 292 dat 12.06.2006 pr miratimin e rregullores mbi kushtet shndetsore pr prodhimin dhe vendosjen n treg t mishit t freskt, i cili prcakton kushtet shndetsore q duhet t plotsoje mishi i freskt gjat prodhimit dhe nxjerrjes n treg. Direktiva 64/433/CEE Mbi kushtet shndetsore pr prodhimin dhe vendosjen n treg t mishit t freskt. Prafrim i plot. Urdhr nr. 195 dat 15.01.2007 pr miratimin e rregullores mbi krkesat e prodhimit dhe vendosjes n treg t mishit t grir dhe mishit t prgatitur, i cili prcakton kushtet shndetsore q duhet t plotsoje mishi i grire dhe i prgatitur gjat prodhimit dhe nxjerrjes n treg. Direktiva 94/65/CEE Mbi krkesat e prodhimit dhe vendosjes n treg t mishit t grir dhe mishit t prgatitur. Prafrim i plot. Urdhr nr.313 dat 26.06.2006 pr miratimin e rregullores pr nivelet maksimale t mbetjeve t pesticideve n produktet ushqimore dhe ushqimet me origjin bimore percakton nivelet maksimale t mbetjeve t pesticideve n produktet me origjin bimore. Rregullore 396/2005/KE pr Nivelet maksimale t mbetjeve t pesticideve n produktet ushqimore dhe ushqimet me origjin bimore Prafrim i pjesshm Urdhr nr.257 dat 24.5.2006 pr miratimin e rregullores pr kryerjen e kontrollit shtetror t produkteve ushqimore, i cili prcakton kriteret pr kryerjen e kontrollit shtetror t produkteve 220

ushqimore. Direktivat 89/397/EEC "Mbi inspektimin zyrtar t produkteve ushqimore" Prafrim i plot b) Ligjet dhe aktet nnligjore q nuk transpozojn akte komunitare: Ligji nr.7941 dat 31.05.1995 Pr Ushqimin Ligji nr. 9308 dat 04.11.2004 Pr shrbimin dhe Inspektoriatin Veterinar VKM Nr. 554 dat 7.11.2002 Pr nj shtes n rregulloren Pr etiketimin e produkteve ushqimore, t miratuara me vendimin Nr.604, dat 17.11.2000. VKM Nr.224 dt. 24.05.2002 Mbi afatet e garancis s produkteve ushqimore Rregullore Nr.3 dat 03.05.2000 "Krkesa t prgjithshme pr ruajtjen dhe transportimin e prodhimeve t freskta e t prpunuara" Urdhr Nr. 268 dat 29.03.2001 "Mbi procedurat e miratimit t etikets. Udhzim Nr. 3 dt. 28.12.2002 Mbi rastet e bllokimit t produkteve ushqimore t importuara dhe shkmbimi i informacioneve me vendet eksportuese Urdhr i prbashkt me Ministrin e Shndetsis Nr. 189 Dat 14.4.2004 Mbi Vellimin 5 Frutat dhe Perimet e Perpunuara dhe me ngrirje te shpejte, vell 8 yndyrnat, vajrat dhe produktet e afrta me to dhe vll. 12 Pr qumshtin dhe produktet e qumshtit t kodeksit ushqimor. Urdhr i prbashkt me Ministrin e Shndetsis Nr. 561 dat 21.12.2004 mbi vell. 6 Lengjet e frutave dhe produktet e rrjedhura prej tyre, vell. 7 Dritherat, legumet dhe produktet e ngjashme me to dhe vell. 10 Mishi dhe produktet e mishit, prfshir suprat dhe lngjet e mishit t kodeksit ushqimor. 2.2 Kuadri institucional ekzistues a) Drejtoria e Siguris Ushqimore dhe Mbrojtjes s Konsumatorit (DSUMK) n Ministrin e Bujqsis, Ushqimit dhe Mbrojtjes s Konsumatorit sht prgjegjse pr hartimin e politikave pr sigurin dhe cilsin e produkteve ushqimore me qllim integrimin e kontrollit t ushqimeve si nj nga funksionet kryesore n mbrojtje t interesave dhe shndetit t konsumatorit, sigurimit t nj konkurrence t ndershme n treg si dhe futjen e produkteve ushqimore n tregun ndrkombtar.Ndihmon n zhvillimin dhe implementimin e Politikave t Siguris Ushqimore n t gjith zinxhirin ushqimor nga ferma tek tavolina.DSUMK zhvillon aktivitetin e saj n zbatim t ligjit nr.7941 dat 31.05.1995 Pr Ushqimin, ligjit nr.9803 dat 04.11.2004 Pr shrbimin dhe inspektoriatin veterinar dhe t akteve nnligjore t dala n zbatim t tyre. Drejtoria e Siguris Ushqimore dhe Mbrojtjes s Konsumatorit sht e organizuar n tre sektor: Sektori i Siguris Ushqimore, Sektori i Cilsis Ushqimore dhe Sektori i Mbrojtjes s Konsumatorit. Sektoret kan t njjtn struktur: nj prgjegjs sektori dhe dy specialist. DSUMK i ushtron funksionet e saj nprmjet Inspektoriatit t Siguris Ushqimore pran Drejtorive Rajonale t Bujqsis dhe Ushqimit. b) Inspektoriati i Sigurise Ushqimore sht prgjegjs pr kontrollin e siguris dhe cilsis s produkteve ushqimore t importuara t prodhuara dhe t tregtuara n vend si dhe t lndve t para t prdorura n industrin ushqimore. Inspektoret e Siguris Ushqimore q jan te atashuar pran do pike t kalimit kufitar dhe pikave doganore. Inspektorati i Siguris Ushqimore ushtron kontroll mbi: Hartimin e kuadrit ligjor pr sigurin ushqimore dhe ndjek zbatimin e tij pr kontrollin sanitarveterinar t mishit dhe nnprodukteve t tij, n tregjet e kafshve, thertoret, kombinatet e mishit, industrin e produkteve t mishit, dhe frigorifer duke patur parasysh prafrimin e legjislacionit me at t BE-s. Ndjekjen dhe zbatimin e normave t siguris n kontrollin e qumshtit dhe nnprodukteve t tij duke filluar q nga fermat prodhuese, n fabrikat e qumshtit deri n treg. 221

Kontrollin e ISUV dhe laboratorve t tjer rajonale pr sigurin e ushqimeve me origjin shtazore, pr normat mikrobike, toksike dhe mbetjeve t tjera n produktet me origjin shtazore pr konsum publik apo nga kafsht. Bashkpunon me Ministrin e Shndetsis pr prcaktimin e smundjeve zoonotike q duhet t ndiqen me prparsi n shkall vendi. Hartimin e programeve shtetrore dhe ndjekjen e zbatimit t masave sanitar- veterinare n vendet ku prodhohen, prpunohen, magazinohen, transportohen, tregtohen dhe konsumohen produktet me origjin shtazore. Ndjekjen dhe zbatimin e normave sanitar-veterinare pr ushqimet e koncentruar dhe ingredientt ushqimor q prdoren n blegtori t prodhuara n vend apo t importuara. Ndjekjen e situats epidemiologjike t shteteve t tjera dhe propozon mbylljen e kufirit pr koh dhe emrtesa t caktuara. Propozimin e tarifave dhe taksave t veprimtaris doganore q jan objekt i aktivitetit blegtoral. Bashkpunon me autoritetet e tjera t prfshira n kontrollin ushqimor per lndt e para, aditivt, materialet ndihmse dhe produktet prfundimtare pr treguesit cilsore t deklaruar dhe t miratuar; falsifikimin e ushqimit; godinat, proceset dhe pajisjet e prdorura pr prodhimin; paketimin dhe etiketimin; kushtet teknologjike t trajtimit, magazinimit dhe transportit; sistemet e kontrollit t cilsis t aplikuara nga prodhuesit, dokumentacionin teknik dhe teknologjik. Inspektort e siguris ushqimore mund t vendosin pr: bllokimin e produkteve ushqimore q nuk plotsojn krkesat e ligjit; asgjsimin e mallrave ushqimore te cilat pas kontrollit laboratorik rezultojn se nuk jan n prputhje me standardet ose q u ka kaluar afati i prdorimit; mbylljen e aktivitetit prodhues, importues dhe tregtues si edhe vendosjen e gjobave pr shkeljet e konstatuara. c) Laboratort e kontrollit t siguris ushqimore, ku prfshihet Instituti i Siguris Ushqimore dhe Veterinaris (ISUV) dhe dymbdhjet laboratort rajonal analizojn sigurin dhe cilsin e produkteve ushqimore. ISUV sht Qendr Reference ne kontrollin e siguris dhe cilsis s ushqimeve dhe kryen analiza t nj spektri t gjer q mbulojn fushn e siguris dhe cilsis ushqimore. N nivel rajonal funksionojn dymbdhjet laborator, katr nga t cilat, Durrs, Vlor, Shkodr dhe Gjirokastr, jan shum mir t pajisura. N kta laborator kryhen analizat pr prcaktimin e cilsis dhe siguris s produkteve ushqimore si dhe t lndve t para t prdorura n industrin ushqimore. Laboratort jan pajisur nga projekte t Banks Botrore, Qeveris Italiane dhe programi Phare-BE. Laboratori Rajonal i Kontrollit Ushqimor n Durrs sht certifikuar nga kompania italiane CERMET pr standardin ISO 9001.MBUMK sht duke vlersuar mundsit e racionalizimit t laboratorve, futjen e metodave te reja, infrastrukturs, pajisjeve, stafit dhe llojit t analizave q kryhen. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007-2008) Projektligji i ri "Pr Ushqimin", i cili prfarohet pjesrisht me rregulloret 882/2004/EC, 852/2004/EC, 853/2004/EC, 854/2004/EC, 2000/13/EC, 258/97/EC, 2001/18/EC, 2081/92/EC, 2082/92/EC, 89/107/EEC, 183/2005/EC. Rregullore mbi kontaminuesit n ushqime, i cili prfarohet pjeserisht me rregulloren 315/93/EEC. Rregullore mbi nivelet maksimale pr kontaminues t caktuar, i cili prafrohet pjesrisht me rregulloren 466/2001/EEC 222

Rregullore mbi skemn e pgjithshme t materialeve n kontakt me ushqimin, i cili prfarohet pjesrisht me Direktivn 89/109/EEC Rregullore mbi prjashtimet e prkohshme nga rregullat e prodhimit dhe tregtimit t ushqimeve me origjin shtazore, i cili prafrohet pjesrisht me Direktivn 92/120/EC Rregullore mbi materialet e monomer klorur vinilit n kontakt me ushqimin, i cili prfarohet pjesrisht me Direktivn 78/142/EEC 80/766/EEC 81/432/EEC Rregullore mbi klasifikimin e mishit t gjedhit t rritur, i cili prfarohet pjesrisht me Rregulloren 1208/81/EC. Rregullore mbi organizimin e kontrolleve veterinare t prodhimeve me origjin shtazore q eksportohen n BE, i cili prfarohet pjesrisht me Direktivn 90/675/ EC Rregullore mbi materialet plastike n kontakt me ushqimin, i cili prfarohet pjesrisht me Direktivn 90/128/EC Rregullore mbi testimin e migrimit t prbrsve t materialeve plastike n kontakt me ushqimin, i cili prfarohet pjesrisht me Direktivn 82/711/EEC 85/572/EEC 93/8/EEC 97/48/EC Rregullore mbi lirimin e substancave N-nitrosamina dhe N-nitrosatable nga elastomeret ose prbrsve plastike Direktiva 93/11/EEC 89/109/EC. Rregullore mbi artikujt qeramike n kontakt me ushqimet, i cili prfarohet pjesrisht me Direktivn 85/500/EEC Rregullore mbi materialet q prmbajn derivate t caktuara epoxi dhe q jan n kontakt me ushqimin, i cili prfarohet pjesrisht me Direktivn 2002/816/EC. Rregullore mbi masat shtes n lidhje me kontrollin e produkteve ushqimore, e cila prafrohet pjesrisht me Direktivn 93/99/EC. Rregullore mbi metodat e marrjes s mostrave dhe analizave pr monitorimin e produkteve ushqimore t prcaktuara pr konsum njerzor, i cili prafrohet pjesrisht me Direktivn 85/591/EEC 87/524/EEC 98/53/EC 2001/22/EC 2022/26/KE 2002/69/EC. Rregullore mbi aromatizuesit tymues, i cili prafrohet pjesrisht me rregulloren 2065/2003/EC. Rregullore mbi krijimin e Aneksit 1 t listimit t ushqimeve dhe ushqimeve pr kafsh pr t cilat jan zbatuar nivelet maksimale t mbetjeve t pesticideve, i cili prafrohet pjesrisht me Rregulloren 178/2006/EC 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007-2008) T fuqizohen kapacitetet administrative t strukturave t kontrollit t siguris ushqimore. T rritet transparenca me publikun n lidhje me problemet e siguris ushqimore Tabela 1 tregon investimet q do t kryhen pr fuqizimin e strukturave t kontrollit t siguris ushqimore 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme (2009-2010) Rregullore mbi ushqimet me ngrirje t shpejt, i cili prafrohet pjesrisht me direktivn 2002/16/EC. Rregullore mbi ushqimet dhe produktet bujqsore t rritura n mnyre organike, i cili prafrohet pjesrisht me Rregulloret 2092/91/EEC, 392/2004/EC. Rregullore mbi prdorimin e prmbajtjeve t mikro-organizmave gjenetikisht t modifikuar, i cili prafrohet pjesrisht me Direktivat 90/219/EEC, 98/81/EC. Rregullore mbi ushqimet e reja dhe ingredientt e ushqimeve t reja (OMGJ) , i cili prafrohet pjesrisht me Direktivn 2001/18/EC dhe rregulloren 1830/2003/EC. Rregullore mbi gjurmimin dhe etiketimin e OMGJ-ve, i cili prafrohet pjesrisht me Direktivn 2001/18/EC dhe rregulloren 1830/2003/EC. Rregullore mbi ushqimet e prcaktuara pr prdorim me vler ushqimore t prcaktuar, i cili prafrohet pjesrisht me Direktivat 89/398/EEC, 96/84/EC, 2001/15/EC. 223

Rregullore mbi ushqimet me baz cereale t prpunuara dhe ushqimet pr fmij, t vegjl dhe t rritur, i cili prafrohet pjesrisht me Direktivn 96/5/EC. Rregullore mbi krkesat e shndetit publik dhe shndetit t kafshve mbi tregtin dhe importin nga vendet e BE, i cili prafrohet pjesrisht me Direktivn 92/118 EC. Rregullore mbi organizimin e prbashket t mishit t dhenve, i cili prafrohet pjesrisht me Rregulloren 301/89/EC. Rregullore mbi konditat speciale pr aprovimin e stabilimenteve t vendosura n tregje, i cili prafrohet pjesrisht me Vendimin e Kshillit 96/658EC. Rregullore mbi formulat e ushqimeve pr fmij t vegjl, i cili prafrohet pjesrisht me Direktivn 91/321/EEC. Rregullore mbi ushqimet dietike pr qllime mjeksore t caktuara, i cili prafrohet pjesrisht me Direktivn 1999/21/EC. Rregullore mbi ushqimet shtes, i cili prafrohet pjesrisht me Direktivn 2002/46/EC. Rregullore mbi yndyrnat dhe vajrat e ngrnshm: niveli i acidit erucic, i cili prafrohet pjesrisht me Direktivn 76/621/EC. Rregullore mbi kakaon dhe okollatn, i cili prafrohet pjesrisht me Direktivn 2000/36/EC. Rregullore mbi sheqerin, i cili prafrohet pjesrisht me Direktivn 2001/111/EC. Rregullore mbi lngjet e frutave dhe produkteve t ngjashme, i cili prafrohet pjesrisht me Direktivat 93/77/EEC, 93/45/EC. Rregullore mbi reelin e frutave, xhelet, marmalatat dhe puren e gshtenjave, i cili prafrohet pjesrisht me Direktivat 79/639/EC, 80/1276/EEC, 88/593/EEC Rregullore mbi krkesat e shndetit publik dhe shndetit t kafshve mbi tregtin dhe importin nga vendet e BE-s, i cili prafrohet pjesrisht me Direktivn 92/118 EC. Rregullore mbi kushtet e prgatitjes, tregtimit dhe prdorimit t prodhimeve ushqimore mjeksore, i cili prafrohet pjesrisht me Direktivn 90/167/EC. Rregullore mbi zgjerimin e shkalls komunitare t klasifikimit t mishit t gjedhit, i cili prafrohet pjesrisht me Rregulloren 1186/90/EC. 3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme (2009-2010) T fuqizohen kapacitetet administrative t strukturave t kontrollit t siguris ushqimore. T rritet transparenca me publikun n lidhje me problemet e siguris ushqimore 3.3.1 Iniciativat ligjore afatgjata (2011-2012) Rregullore mbi qumshtin e konservuar, i cili prafrohet pjesrisht me Direktivn 2001/114/EC. Rregullore mbi cilsin e ujit t pijshm: krkesat e reja, i cili prafrohet pjesrisht me Direktivn 98/83/EC. Rregullore mbi ekstraktet e kafes dhe ikores, i cili prafrohet pjesrisht me Direktivn 99/4/EC. Rregullore mbi yndyrnat spreadable, i cili prafrohet pjesrisht me Rregulloren 2991/94/EC. Rregullore mbi produktet e rrezikshme t ngjashme me ushqimet, i cili prafrohet pjesrisht me Direktivn 87/357/EC. Rregullore mbi vendimet e aplikueshme pr etiketimin e vlerave ushqimore, i cili prafrohet pjesrisht me Direktivn 90/496/EEC. Rregullore mbi import-exportin e mishit t gjedhit, dhenve e dhive, i cili prafrohet pjesrisht me Direktivn 72/461/EC Rregullore mbi rregullat pr kontrollet mbi higjienn e prgjithshme n stabilimente t bra n baz t direktivave 64/433/EC dhe 71/118/EC, i cili prafrohet pjesrisht me Vendimin e Komisionit 2001/471/EC Rregullore mbi vlerat ushqyese dhe krkesat shndetsore, i cili prafrohet pjesrisht me Direktiven 2000/13/EC. 224

Rregullore mbi vendimet e zbatueshme pr etiketimin e pijeve t aromatizuara, i cili prafrohet pjesrisht me Rregulloret 1601/91/EEC, 3279/92/EEC, 3378/94/EC, 2061/96/EC. Rregullore mbi etiketimin e pijeve alkoolike, i cili prafrohet pjesrisht me Direktivn 76/766/EEC, 79/112/EEC, 87/250/EEC. Rregullore mbi etiketimin e ushqimeve q prmbajn misr dhe soj t modifikuar gjenetikisht, i cili prafrohet pjesrisht me Rregulloren 1139/98/EC. Rregullore mbi paketimin e ushqimeve t ngrira shpejt, i cili prafrohet pjesrisht me Direktivn 89/109/EEC dhe Rregulloren 1882/2003/EC. Rregullore mbi konditat speciale pr aprovimin e stabilimenteve t vendosura n tregje, i cili prafrohet pjesrisht me Vendimin e Keshillit 96/658 EC. Rregullore mbi zgjerimin e shkalls komunitare t klasifikimit t mishit t gjedhit, i cili prafrohet pjesrisht me Rregulloren 1186/90/EC. 3.3.2 Aktivitetet zbatuese afatgjata (2011-2012) T fuqizohen kapacitetet administrative t strukturave t kontrollit t siguris ushqimore.. T rritet transparenca me publikun n lidhje me problemet e siguris ushqimore. Tabela 1 Investimet per fuqizimin e strukturave te kontrollit te sigurise ushqimore INVESTIME NJESIA E MATJES GJENDJA AKTUALE X X X VITET 2008 2009 1320 1320 841 1320 1320 841

2007 1320 1320 X

2010 1320 1320 841

Trajnim dhe asistence teknike per stafin e drejtorise se Sigurise Mije leke Ushqimore Trajnim i inspektoreve Mije leke Trajnim i stafit te laboratoreve Mije leke

Tabela 2 Ndihma e huaj n mbshtetje t siguris ushqimore ISTITUCIO NI Ministria e Bujqsis, Ushqimit dhe Mbrojtjes s Konsumator it Ministria e Bujqsis, Ushqimit dhe Mbrojtjes s Konsumator it DONATO RI PROGRAMI /AGJENCIA ZBATUESE TITULLI I VLERA PROJEKTIT AFATI I AFATI I FILLIMI PRFUND T IMIT

Bashkimi Europian

CARDS 2005

Qeveria Italiane

Cooperacione Italiana

Krijimi i Autoritetit Kombetar te Ushqimit- AKU 3 mln Pr sigurimin e pajisjeve laboratorike dhe trajnim stafi pr laboratoret e kontrollit 2 mln ushqimor

2007

2009

2008 N vazhdim 225

Ministria e Bujqsis, Ushqimit dhe Mbrojtjes s Konsumator it

IDA, PHRD (Granti Japonez)

Projekti Kontrollit Gripit Shpendeve

t t 6.1 mln $ 2006 2009

226

3.9.2

AGRO-PRPUNIMI DHE MARKETINGU

1 Objektivi politik Detyrimet pr fushn e Agroprpunimit prcaktohen nga neni 95 i Marrveshjes s Stabilizim-Asociimit. Ky nen parashikon bashkpunimin me BE-n pr modernizimin dhe rikonstruktimin e Sektorit t Bujqsis dhe Agroindustris. Bashkpunimi ndrmjet Shqipris dhe BE-s do t fokusohet n sektort prioritar t pakets ligjore t BE-s pr bujqsin. Ky bashkpunim do t ket pr qllim modernizimin dhe ristrukturimin e t gjith bujqsis shqiptare dhe sektorin agroindustrial duke e mbshtetur prafrimin gradual t legjislacionit shqiptar me rregullat dhe politikat e komunitetit.Angazhimi i qeveris shqiptare pr fushn e agro-prpunimit dhe tregtimit sht forcimi i sistemeve te siguris ushqimore dhe sistemeve t lidhura me t q do t realizohet nprmjet prafrimit t legjislacionit vendas me acquis communautaire, prgatitjes s nj programi q do t zhvilloj industria prpunuese n mnyr q t prmbush standardet e BE-s, rritjen e konkurrueshmris midis fermerve dhe prodhuesve blegtoral lokal, si dhe prmirsimi i sistemit t tregtimit pr produktet bujqsore t prpunuara. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Kuadri ligjor pr vreshtarin dhe vern 1. Titulli i aktit, subjekti dhe objekti q synon t rregulloj: Ligj Nr. 8443, dat 21.01.1999, Pr vreshtarin vern dhe produktet e tjera q rrjedhin nga rrushi. VKM, Nr. 505, dat 01.08.2000, Pr vreshtarin, vern dhe produktet e tjera q rrjedhin nga rrushi. Rregullore Nr. 2, dat 06.01.2003, "Pr prkufizimin, emrtimin dhe paraqitjen e pijeve alkoolike".. 2. Numri natyror, titullin e plote n Fletoren Zyrtare t legjislacionit t BE-s q prafrohet nga akti, subjekti dhe objekti q synon t rregulloj: synohet t

- Rregullore e Kshillit (EC) Nr 1493/99, Maj 1999, mbi organizimin e tregut t prbashkt t verrave. Rregullore e Komisionit (EC) Nr 2676/90, Shtator 1990, mbi metodat kryesore t analizimit t vers. - Rregullore e Komisionit (EC) Nr 1623/2000 dhe Rregullore e Komisionit (EC) Nr 1622/2000, e 24-25 Korrik 2000, mbshtetur n rregulloren nr. 1493/99 mbi organizimin e tregut t vers, dhe vendosjen e kodeve praktike dhe prpunuese t komunitetit. - Rregullore e Komisionit (EEC) Nr 2392/86, Korrik 1986, mbi mbajtjen e regjistrit te vreshtaris. Rregullore e Komisionit (EEC) Nr 649/87, Mars 1987, mbi vendosjen e disa kritereve pr ngritjen e regjistrit t vreshtaris. Rregullore e Komisionit (EC) Nr 753/2002, Prill 2002, mbi prshkrimin, emrtimin, paraqitjen dhe mbrojtjen e sigurit t produkteve n sektorin e vers Rregullore e Komisionit (EC) No 883/2001, Prill 2001, pr tregtin me vendet e treta me produktet e sektorit te vers. Rregullore e Komisionit (EC) No 1238/92, Maj 1992, mbi metodat q zbatohen n sektorin e vers pr analizn e akoolit neutral. 1. Shkalla e prafrimit 227

E pjesshme

Kuadri ligjor pr vajin e ullirit 1. Titulli i aktit, subjekti dhe objekti q synon t rregulloj: a) Ligj Nr. 8944, dat 19.09.2002, Mbi Prodhimin, emrtimin dhe tregtimin e vajit t ullirit. b) Rregullore Nr .475, date 12.07.2003, Pr karakteristikat e vajrave t ullirit. 2. Numri natyror, titulli i plot n Fletoren Zyrtare t legjislacionit t BE-s q prafrohet nga akti, subjekti dhe objekti q synon t rregulloj: synohet t

a) Rregullore e Kshillit (EC) Nr 136/66, dhe amendimi i saj me Rregulloren 1720/91 e Shtatorit 1966, mbi organizimin dhe stabilizimin e tregut t prbashkt T vajrave dhe farrave. b) Rregullore e Komisionit (EC) Nr 2815/98 e Dhjetor 1998, Rregullore e Komisionit (EC) Nr 1019/2002, e Qershor 2002, pr standardet e tregtimit t Vajit t ullirit. Shkalla e prafrimit; E pjesshme Kuadri ligjor pr Qumshtin dhe nnproduktet me baz qumshti 1. Titulli i aktit, subjekti dhe objekti q synon t rregulloje: a) Ligj Nr 9441 dat 11.11.2005, Pr prodhimin, grumbullimin, prpunimin dhe tregtimin e qumshtit dhe produkteve me baz qumshti. b) VKM Nr. 580, dat 23.08.2006 Pr ngritjen dhe funksionimin e Kshillit t ekspertve t qumshtit". 2. Numri natyror, titullin e plote ne Fletoren Zyrtare te legjislacionit te BE-se q prafrohet nga akti, subjekti dhe objekti q synon t rregulloj: synohet t

a) Direktiva e Kshillit (EEC) Nr 94/43, Korrik 1992, mbi higjienn dhe vendosjen n treg t qumshtit t lngshm, qumshtit t trajtuar termikisht dhe produkteve me baz qumshti. b) Vendim i Komisionit 91/180/EEC, Shkurt 1991, mbi disa metoda t analizimit t cilsis s qumshtit t paprpunuar dhe atij t trajtuar me temperatur (heat-treated). c) Vendim i Kshillit Nr 92/608/EEC, Nntor 1992, mbi metodat e testimit dhe analizat mbi qumshtin e trajtuar termikisht, i cili prdoret pr konsum direkt. d) Rregullore e Kshillit (EC) Nr 1255/1999, Maj 1999 dhe Rregullore e Kshillit (EC) Nr 804/68, e Qershorit 1968, mbi organizimin e prbashkt n tregun e qumshtit dhe produkteve me baz qumshti. e) Rregullore e Kshillit (EC) Nr 1898/87, Korrik 1987, mbi mbrojtjen e emrtimeve t prdorura n tregtimin e produkteve t qumshtit. f) Rregullore e Kshillit (EC) Nr 2597/97, Dhjetorit 1997, mbi vendosjen e normave plotsuese n organizimin e tregut t qumshtit dhe produkteve t tij q konsumohen. g) Rregullore e Kshillit (EC) Nr 213/2001, Janar 2001, mbi aplikimin e Rregullores s Kshillit (EC) Nr 1255/1999 e metodave t analizave pr prcaktimin e cilsis s 228

qumshtit dhe produkteve t qumshtit. Shkalla e prafrimit; E pjesshme

Aktet e tjera ligjore dhe nnligjore ne fushn e Agro-prpunimit dhe Tregtimit jan: Ligji nr. 7941 dat 31.05.1995 "Pr ushqimin" i cili zbatohet pr lndn e par, produktet ushqimore, materialet ndihmse dhe aditivt dhe prmban dispozita mbi prpunimin, paketimin, tregtimin , inspektimin dhe kontrollin. 2.2 Kuadri institucional ekzistues Sektori i Agro-prpunimit n Drejtorin e Politikave t Prodhimit n Ministrin e Bujqsis, Ushqimit dhe Mbrojtjes s Konsumatorit sht prgjegjse pr hartimin dhe monitorimin e politikave n fushn e prpunimit t produkteve bujqsore. Ky sektor n bashkpunim me Drejtorin e Statistikave n MBU&MK, bn vlersimin e ecuris s treguesve makro t ktij sektori. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007-2008) Vitikultura dhe vinikultura N kt sektor prioriteti afatshkurtr sht Zbatimi i Protokollit 3 t MSA-s/ Marrveshjes s Ndrmjetme,Mbi vern dhe pijet e tjera alkoolike Qumshti dhe produktet me baz qumshti Pr kt sektor sht parashikuar plotsimi i kuadrit ligjor t draft ligjit t msiprm, me hartimin dhe miratimin e tre VKM-ve dhe nj rregulloreje t MBUMK-s. Miratimi i ktyre normave dhe krkesave pr qumshtin apo produktet e tij do te bhet n periudhn afat shkurtr ndrsa zbatimi i tyre do t jet gradual, duke prcaktuar dhe vendosur kufij pr periudhn afat mesme dhe afat gjat (gradualisht n tre faza).Nisur nga situata aktuale e prodhimit t qumshtit dhe prpunimit t tij. sht gjykuar si m lart 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007-2008) Ndryshime n ligjin ekzistues nr. 8443 dt. 21.01.1999 Pr vreshtarin vern dhe produktet e tjera q rrjedhin nga rrushi (lidhur me praktikat enologjike) me qllim prafrimin e pjesshm me Rregulloret 1493/99, 2676/90, 1623/2000, 1622/2000 Rregullore Pr ngritjen e kadastrs s vreshtaris dhe verrave, e cila do t prafrohet pjesrisht me Rregulloret 1493/99, 2392/86, 649/1987 Rregullore Pr emrtimin dhe mbrojtjen e origjins s produkteve bujqsore dhe ushqimore, e cila do t prafrohet pjesrisht me Rregulloret 2081/92 2082/92 VKM Mbi krkesat teknike q duhen prmbushur pr prodhimin e qumshtit t trajtuar n form termale dhe produkteve me baz qumshti. VKM Krkesat dhe normat mikrobike t lejuara pr qumshtin e konsumit dhe t produkteve me baz qumshti i cili do t prafrohet plotsisht me Rregulloren 46/92 EC e amenduar. 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007-2008) Ngritja e grupit t puns pr hartimin e draftit t VKM "Mbi krkesat teknike pr qumshtin e paprpunuar". Ngritja e grupit t puns me ekspert t fushs pr hartimin e rregullores "Pr emrtimin dhe mbrojtjen e produkteve bujqsore dhe ushqimore". 229

Ngritja e grupit t puns pr hartimin e VKM-s "Percaktimi i ngarkesave mikrobike pr grumbullimin e qumshtit t konsumit dhe atij q prdoret pr prodhimin e produkteve me baz qumshti" Ngritja e grupit t puns pr hartimin e draftit t VKM-s "Mbi normat e grumbullimit t qumshtit t paprpunuar" Ngritja e grupit t puns pr hartimin e VKM-s "Krkesat mikrobike t lejuara pr qumshtin e konsumit dhe t produkteve me baz qumshti" 3.2 Prioritetet afatmesme (2009-2010) Vitikultura dhe vinikultura N kt sektor prioriteti afatmesm do t jet prcaktimi i origjins dhe prafrimi sa m i plot me rregullat e komunitetit. Qumshti dhe produktet me baz qumshti Pr kt sektor si prioritet afatmesm sht parashikuar plotsimi i kuadrit ligjor pr subjektet operuese n kt sektor, si dhe rritja e krkesave pr treguesit cilsore t qumshtit dhe produkteve me baz qumshti. ertifikimi i produkteve sht parashikuar ndihma q do jepet nga ana e MBUMK-s nprmjet legjislacionit prkats pr ngritjen e trupave t pavarur ertifikues. 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme (2009-2010) Rregullore "Pr funksionimin e komitetit rregullator t prcaktimit t origjins s verrave" e cila do t prafrohet pjesrisht me rregulloren 2081/92 EC. Rregullore "Pr hartimin dhe mbajtjen e regjistrit kombtar t grumbulluesve dhe prpunuesve t qumshtit" e cila do t prafrohet plotsisht me Direktivn 46/92 EC e amenduar. Rregullore pr futjen dhe funksionimin e sistemit t autokontrollit tek prpunuesit e qumshtit. VKM pr prbrjen dhe treguesit cilsor t grumbullimit dhe prpunimit t qumshtit dhe produkteve me baz qumshtit. 3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme (2009-2010) Ngritja e grupit t puns pr hartimin e Rregullores "Pr funksionimin e komitetit rregullator t prcaktimit t origjins s verrave" e cila do t prafrohet pjesrisht me rregulloren 2081/92 EC. Bashkpunim me kshillin e ekspertve t qumshtit "Pr hartimin dhe mbajtjen e regjistrit kombtar t grumbulluesit dhe prpunuesve t qumshtit" si dhe pr rregulloren pr futjen dhe funksionimin e sistemit t autokontrollit tek prpunuesit e qumshtit, e cila do t prafrohet plotsisht me Direktivn 46/92 EC e amenduar. Trajnime dhe seminare t ndryshme pr implementimin e legjislacionit t qumshtit. 3.2 Prioritetet afatgjata (2011-2012) Vitikultura dhe vinikultura N kt sektor prioriteti afatgjat do t jet prputhja e plot me normat dhe standartet e komunitetit. Qumshti dhe produktet me baz qumshti Pr kt sektor si prioritet afatgjat sht parashikuar plotsimi i kuadrit ligjor t funksionimit t tregut n koherenc me tregun e prbashkt t komunitetit. Mishi dhe nnproduktet e tij sht parashikuar t filloj puna pr hartimin e kuadrit ligjor n prputhje t plot me 230

normat e

komunitetit pr kt sektor.

3.2.1 Iniciativat ligjore afatgjata (2011-2012) Rregullore "Pr organizimin e tregut t mishit dhe nnprodukteve me baz mishi e cila do t prafrohet pjesrisht me rregulloret 1898/87, 2597/97, 1254/99 EC t amenduara pjesrisht. Rregullore "Pr organizimin e tregut t qumshtit dhe nnprodukteve me baz qumshti e cila do t prafrohet pjesrisht me rregulloret 2467/98, 2759/75, 2777/75 EC t amenduara pjesrisht. 3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatgjata (2011-2012) Ngritja e grupit t puns pr hartimin e Rregullores "Pr organizimin e tregut t mishit dhe nnprodukteve me baz mishi e cila do t prafrohet pjesrisht me rregulloret 1898/87, 2597/97, 1254/99 EC t amenduara pjesrisht. Ngritja e grupit t puns pr hartimin e Rregullores "Pr organizimin e tregut t qumshtit dhe nnprodukteve me baz qumshti e cila do t prafrohet pjesrisht me rregulloret 2467/98, 2759/75, 2777/75 EC t amenduara pjesrisht. Trajnime dhe seminare t ndryshme pr implementimin e legjislacionit t hartuar. Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale INVESTIME NSIA E GJENDJA MATJES AKTUALE 1 X VITET 2007 1 2008 2 2009 2 2010 3

1. Shtim Persona personash 2. Trajnime (mije leke)

231

3.9.3 BLEGTORIA 1 Objektivi Politik Sektori i Prodhimit Blegtoral ka si qllim kryesor t politikave sektoriale sigurimin e nj zhvillimi t qendrueshm t blegtoris, rritjen dhe plotsimin e krkesave dhe nevojave t tregut me produkte blegtorale, rritjen e mundsive pr eksport si dhe mbshtetjen e menaxhimin e ktij zhvillimi. Ky qllim synohet t realizohet nprmjet prgatitjes s kuadrit ligjor t prshtatshm pr zbatimin e politikave t zhvillimit n sektorin e blegtoris, prafrimin e legjislacionit n fushn e prodhimit blegtoral me legjislacionin e BE-s, konsolidimin e arritjeve dhe ndrtimin e hallkave t reja pr zbatimin e programeve racore, nxitjen dhe konsolidimin e sistemeve t qndrueshme t prodhimit blegtoral me ferma t specializuara, ngritjen e komplekseve industriale t prodhimit t vezve dhe te mishit dhe t prodhimit t ushqimeve, mir administrimin e burimeve gjenetike shtazore t kultivuara dhe autoktone n blegtori si dhe prmiresimin e sistemit t kontrollit, t cilsis dhe t tregtimit t materialeve racore, t ushqimeve t blegtoris n perputhje me standartet e BE-s. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Ligji kryesor q prcakton kuadrin institucional pr mbarshtimin e kafshve n Shqipri sht Ligji Pr Mbarshtimin e Blegtoris Nr. 9426. dat.6.10.2005.i cili adapton pjeserisht Direktivat 91/174/EEC, 88/661/EEC, 98/58/EC, 90/427EEC, 94/28/EC, 77/504/EEC. Ligji Nr.8702, dat 1.12.2000, Mbi identifikimin dhe regjistrimin e kafshve dhe fermave blegtorale, i cili adapton pjesrisht direktivn 92/102 EC, dhe rregulloren 820/97EC, ka plotsuar kuadrin e nevojshm normativ n funksion t programeve racore dhe t mbarshtimit t blegtoris. N zbatim t ktij ligji sht miratuar VKM Nr. 143. date.11.3.2004, Pr antarsimin e MBUMK n Komisionin Ndrkombetar pr rregjistrimin e kafshve (ICAR). Ligji Nr. 8411. dt. 1.10. 1998 Mbi Ushqimin e Blegtorise sht akti baz q rregullon sektorin e ushqimit t kafshve n Shqipri dhe ka adaptuar pjesrisht Direktivn 91/51/EEC. Ligji sht i plot. Rregullorja Nr.1, dat.10.03.2000, Pr ushqimin e kafshve. (70/524/EEC: 93/74/EEC); Rregullore Nr. 12, dat.12.11.2002, Pr disa ndryshime dhe shtesa n Regulloren e Ushqimit t Kafshve, Nr.1, dat 10.03.2000. Rregullorja Nr. 4, dat 10.03.2000, " Pr marrjen dhe konservimin e mostrs pr kontrollin zyrtar t ushqimit t kafshve".(70/373/EEC). Rregullorja Nr. 5, dat 10.03.2000."Pr prcaktimin e nivelit maksimal t lejuar pr substancat e dmshme, mbetjet e pesticideve dhe substancave t tjera shtes n ushqimin pr ", (92/508/EEC; 91/51/EEC; 70/524/EEC; 82/471/EEC), Urdhri i Ministrit Nr. 614, dat.2.12.2002, Pr kryerjen e analizave t ushqimit blegtoral 82/471/EEC. VKM Nr. 219, dat 16.05.2002 Pr Mbrojtjen e racs autoktone t buajve nga zhdukja Urdhri i Ministrit Nr. 373, dat 23.08.2002, Pr t parandaluar importin e miellit, mishit, kockave dhe gjakut pr ushqimin e kafshve. Rregullore Nr. 6, dat 10.03.2000 Per tregtimin e ushqimit t przier blegtoral(79/63/EEC; 91/516/EEC; 80/511/EEC; 82/475/EEC; 86/174/EEC).

a)Ligji Nr. 9426, dat 06.10.2005 Pr Mbarshtimin e Blegtoris direktiva 91/174 eec e 25 marsit 1991 pr kushtet zooteknike t rritjes dhe tregtimit t 232

kafshve me rrac t pastr q ndryshon direktivat 77/504/eec dhe 90/425/eec e amenduar. direktiva 88/661/cce, e 19 dhjetor 1988, mbi standartet zooteknike t zbatueshme pr mbarshtimin e derrave - direktiva 90/427/eec: e 26 qershorit 1990 pr kushtet zooteknike dhe gjenealogjike n tregtine ndrkombtare t kuajve. direkiva 77/504/eec: 25 korrik 1977 mbi mbarshtimin rac e pastr t gjedhit.

Ligji Nr. 9426, dat 06.10.2005 Pr mbarshtimin e blegtoris Ligji u referohet n permbajtje direktivave t msiperme, (Ligjit Slloven) dhe u pershtatet atyre. Ky sht ligji kuadr q prcakton strukturn institucionale pr mbarshtimin e kafshve n Shqipri

Prafrim pjesshm a

i b c I pjesshm d Jan marr n konsiderat kushtet specifike t vendit ton. Po punohet pr amendimin e ktij ligji. e

a) Ligji Nr. 8411, dat 1.10.1998 Mbi ushqimin e blegtoris direktiva 91/51eec 18 dhjetorit1990 pr firmosjen e nj marrveshje ndrkombtare mbi produktet. Ligji Mbi ushqimin e blegtoris sht akti baz q rregullon sektorin e ushqimit t kafshve n Shqipri Prafrim i pjesshm.. a b C I pjesshm d Mungesa e infrastukturs s nevojshme pr zbatim sipas direktivs s BE-s sht hartuar duke patur parasysh kushtet e vendit ton e

c) Rregullore Nr.1.dat 10.03.2000 Pr ushqimin e kafshve Direktiva 93/74EEC of 13 shtator 1993. Rregullorja Per ushqimin nr.12.dat12.11.2002. e kafshve Nr.1.dat 10.03.2000 e amenduar me rregulloren

Prafrim i pjesshm. Nuk sht br prshtatje e amendimeve t mvoneshme t ktyre direktivave dhe direktivave t reja. a b C i pjesshm d munges infrastrukture e

233

) Rregullore Nr.4.date 10.03.2000 Per marrjen dhe konservimin e mostrs pr kontrollin ushqimit t kafshve

zyrtar t

direktiva 70/373/eec e 20 korrik 1970. . rregullorja nr.4.dat 10.03.2000 pr marrjen dhe konservimin e mostrs pr kontrollin zyrtar t ushqimit kafshve synon t prmirsoj dhe forcoj rregullat pr marrjen e kampioneve t ushqimeve t destinuara pr kontroll zyrtar

Prafrim i pjesshm Nuk sht br prshtatje e amendimeve t mvoneshme t ktyre direktivave dhe direktivave t reja. a b C I pjesshm d Mungesa e stafit, laboratorve dhe e infrastrukturs s nevojshme. e

rregullorja nr.5.dat 10.03.2000 pr prcaktimin e nivelit maksimal t lejuar pr substancat e dmshme, mbetjet e pesticideve dhe substancat e tjera shtes n ushqimin pr blegtorin percakton se cilat jan lndet e dmshme n ushqimet e kafshve si dhe synon n prcaktimin sa m t sakt t nivelit t lejuar pr lendet e dmshme, mbetjet pesticide dhe lend t tjera shtes n ushqimet e blegtoris.

Prafrim i pjesshm a b C I pjesshm d Mungesa e stafit t mjaftueshm dhe e infrastrukturs laboratorike pr vlersimin e analizave e

d) Rregullore Nr.6.date 10.03.2000 Per tregtimin e ushqimeve te perziera 1.direk. 79/63eec 21.04.79 per tregtimin e ushqimeve komplekse 2.direk.80/511eec e2.05.80. per tregtimin e ushqimeve te perbera ne kaketa te pavulosura ose ne ene qe mbajne ushqimin e amenduar 3.direk. 82/475eec 23.06.82 qe percakton kategorite e perberesve qe perdoren per etiketimin e ushqimeve te perbera per kafshe shtepiake 4.direk. 86/174eec 9.04.86 qe rregullon menyren e perllogaritjes se vleres energjitike te ushqimeve te perbera per pulat amenduar Rregullorja Nr.6.date 10.03.2000 Per tregtimin e ushqimeve te perziera synon rritjen e kontrollit per zbatimin e kritereve per perzierjet ushqimore organike dhe minerale ushqimet e perziera qe do te shperndahen ne vend.

Perafrim i pjesshem a b c d e 234

I pjesshm

Mungesa e stafit dhe e infrastruktures s nevojshme.

dh) Ligje dhe akte t tjera q nuk transpozojn akte komunitare - Ligji nr. 8702, 01.12.2000 Mbi sistemin e identifikimit dhe regjistrimit t kafshve 2.2 Kuadri institucional ekzistues Sektori i Prodhimit Blegtoral n Drejtorin e Politikave t Prodhimit n Ministrin e Bujqsis, Ushqimit dhe Mbrojtjes s Konsumatorit sht autoriteti kompetent pr ushtrimin e veprimtarive n fushn e blegtoris. Ai sht prgjegjs pr zhvillimin e qndrueshm t Prodhimit Blegtoral n vend nprmjet hartimit t politikave t zhvillimit dhe programeve t mbrojtjes, prmirsimit dhe ruajtjes s cilsive t burimeve gjenetike shtazore pr t nxitur rritjen e prodhimeve blegtorale, krijimin dhe prhapjen e vlerave racore dhe ruajtjen e ndryshueshmris gjenetike t kafshve t ferms. a) Sektori i Prodhimit Begtoral, i prbre nga 2 specialist ( nj shef sektori) sht prgjegjs pr: - hartimin e programeve pr zbatimin e politikave t zhvillimit t blegtoris pr mbarshtimin e mir t kafshve, - vlersimin e progresit gjenetik, - prcaktimin e rentabilitetit t racave, - prcaktimin e prioriteteve pr strategjine e puns racore, - identifikimin e resurseve gjenetike autoktone e t kultivuara dhe propozimin e masave mbrojtese pr to, - ndjekjen e aktiviteteve lidhur me Librin e Racs dhe Librat Anagrafike pr do specie, rregjistrimin e racave t reja dhe transferimin e teknologjive n t gjitha organizmat publik e private t autorizuara nga MBUMK. b) Inspektoriati i Kontrollit ligjor te Zooteknise, i cili perbehet nga: - Sektoret e Prodhimit bimor dhe blegtoral ne Qarqe ku ushtrojne aktivitetin e tyre 14 inspektore zooteknike. Ky rrjet kontrolli siguron: - zbatimin e legjislacionit ne fushen e blegtorise. - kontrollin per plotesimin e kushteve per mbareshtimin e qendrueshem te kafsheve te fermes. - permiresimin racor. - ushqimet dhe te ushqyerit e kafsheve. - tregtimin e materialeve racore. - Sherbimi zooteknik privat qe funksionon ne fushen e riprodhimit te kafsheve, ku ushtrojne aktivitetin 545 teknike inseminatore te kualifikuar nga Qendra e Transferimit te Teknologjive Bujqesore (sherbimi publik) dhe sherbimi privat (programi i te cilit miratohet nga MBUMK-ja) - Sherbimi Zooteknik Privat, qe operojne ne ferma dhe impjante blegtorale dhe Organizata te mbareshtimit te kafsheve, perfshin 17 zooteknike. c) Qendra e Transferimit te Teknologjive Bujqesose (QTTB) Fushe- Kruje dhe Kore jane struktura te transferimit te teknologjive ne blegtori.QTTBF Fushe Kruje eshte Qender e References Kombetare (QRK) per : - Kontrollin e ushqimeve qe perdoren ne blegtori. - Kontrollin e materialeve racore (sperme,veze, embrione). 235

QTTB-te realizojne veprimtarine e tyre ne zbatim te politikave te zhvillimit te prodhimit

blegtoral.

) Sherbimi keshillimor perfshin rreth 30 zooteknike te cilet operojne ne Pushtetin Vendor nepermjet keshillimit. d) Keshilli i Blegtorise (K.B.), eshte organ qe miratohet nga ministri per nje periudhe 4 vjeare me te drejt rizgjedhjeje ne zbatim te nenit 73 te ligjit Nr. 9426. date 6.10.2005 Per Mbareshtimin e Blegtorise. Detyrat per funksionin e Keshillit te Blegtorise jane te percaktuara ne nenin 74 te ketij Ligji. Bashkepunimi Sektori i Prodhimit Blegtoral ne Drejtorine e Politikave te Prodhimit ne MBUMK bashkepunon me: Perfaqesues te strukturave analoge ne shtetet anetare si France, Itali, Hollande, Angli, Danimarke te cilat fokusohen ne shkembim informacioni dhe eksperiences.Ne kuader te bashkepunimit rajonal me Maqedonine, Sllovenine, Bullgarine, Kroacine te cilat fokusohen ne shkembim informacioni dhe eksperience dhe teknologjie.Organizaten Boterore te Ushqimit (FAO), per shkembim informacioni ku mund te permendet hartimi i status raportit mbi resurset gjenetike shtazore ne Shqiperi. (identifikimi i populacioneve te kafsheve ne rrezik apo qe rrezikojne te zhduken),Shoqaten Nderkombetare te Prodhimit te Kafsheve (EAAP), ku kryesisht mund te permendet shkembime informacioni dhe trainime ( MBUMK, Sektori i Prodhimit Blegtoral eshte anetare ne kete organizate nga viti 1998),Shoqaten Nderkombetare te Kontrollit te Prodhimtarise (ICAR), ku kryesisht mund te permendet shkembimi i informacionit dhe metodologjive mbi rregjistrimin dhe kontrollin e prodhimtarise se kafsheve, (MBUMK, Sektori i Prodhimit blegtoral eshte anetare ne kete organizate nga viti 2004).Shoqata dhe organizata, ku mund te permendim INRA (France), ANAF (Itali), lidhur me importimin e materialeve racore (kafshe race dhe material biologjik), asistence teknike, paisje laboratorike, dhe trajnimin e specialisteve dhe fermereve. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007 2008) Sektori Prodhimit Blegtoral duke ju referuar nenit 76 dhe 95 te MSA-se, si dhe angazhimeve qe rrjedhin nga ky nen synon te zbatoje nje sere politikash qe kane te bejne me ndermarrjen e nje sere iniciativash ligjore ne fushen e perafrimit te legjislacionit vendas me ate te BE-se, duke perafruar nje sere rregulloresh ne fushen e prodhimit blegtoral sipas prioriteteve te pershkruara me poshte. Percaktimin e drejtimeve themelore te zbatimit te kritereve te riprodhimit, prodhimit te materialeve racore, qe synon menaxhimin dhe monitorimin e materialeve racore, mbrojtjen e racave te kultivuara dhe atyre autoktone. Shtimin e prodhimit te mishit, rritjen e cilesise se tij. Nxitjen dhe inkurajimin e prodhimit dhe ertifikimin e kafsheve me vlera racore per treg. Hartimi i legjislacionit per vitin 2007 i cili parashikon parimet per nje zhvillim te qendrueshem te blegtorise synon ne: Mbrojtjen, permiresimin dhe ruajtjen e cilesive te burimeve gjenetike te fermes. Standartet e lejuara lidhur me sjelljen, hapsiren e mbareshtimit, higjenen, mjedisin, te ushqyerit Programet racore ne nivel kombetar, metodat e mbareshtimit, organizimin e rritesve te kafsheve dhe menaxhimin e fermes. Strukturat qe i realizojne si dhe autoritetin pergjegjes shteteror per zbatimin e tij. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007-2008)

236

Amendimi i ligjit 9426 dt. 6.102005 Per Mbareshtimin e Blegtorise me qellim permiresimin e kuadrit ligjor ne fushen e prodhimit blegtoral. Standartet minimum te mbareshtimit te kafsheve shtepiake (Standartet minimum te mbareshtimit te GJEDHIT) kushtet tekniko - teknologjike per objektet e strehimit dhe paisjet, si dhe paisjet dhe menaxhimi i jashtqitjeve, standartet etologjike e ekologjike, planifikimi i hapsires) Adaptimi i standarteve minimum te mbareshtimit te kafsheve shtepijake synon rritjen e sigurise se prodhimeve blegtorale dhe plotesimit te kerkesave te tregut per produkte blegtorale cilesore dhe te sigurta. VKM Per zbatimin e programeve in-situ te racave autoktone te bagetive te imta i cili synon, ruajtjen e racave ne zhdukje ose ne rrezik zhdukje dhe mbrojten e rezervave gjenetike te kafsheve te fermes. Rregullore Per organizatat e Mbareshtimit te Kafsheve e cila synon trajtimin ligjor te aktivitetit te organizatave te mbareshtimit te blegtorise, bazuar ne ligjin Per Mbareshtimin e Blegtorisedhe ne Ligjin nr. 8788 dt.7.05.2001. Per Organizatat jo Fitim- Prurese". Rregullore "Per riprodhimin e kafsheve te fermes, prodhm e tregtimi i materjaleve rracore", e cila synon menaxhimin dhe monitorimin e materialeve racore te prodhuara, mbrojtjen e racave te kultivuara dhe atyre autoktone. Rregullore "ertifikimi i kafsheve me vlera racore per treg", e cila synon nxitjen dhe inkurajimin e prodhimit dhe ertifikimin e kafsheve me vlera racore per permbushjen e kerkesave te tregut. Rregullore Per standartet minimum te mbareshtimit te kafsheve shtepiake (shpendeve, derrave, dhe te imtave), synon rritjen e sigurise se ketyre prodhimeve dhe plotesimit te kerkesave te tregut per produkte cilesore dhe te sigurta, (kushtet tekniko- teknologjike per objektet e strehimit dhe paisjet, per paisjet dhe menaxhimin e jashtqitjeve, standartet etologjike e ekologjike, planifikim i hapsires) Rregullore Mbi kerkesat per tu rregjistruar dhe mbajtur librin Gjenealogjik per racat e pastra dhe dokumentacionin zooteknik, eshte sistemimi i informacionit baze qe lidhet me kafshet qe permbushin kerkesat e programeve racore per mbrojtjen e burimeve gjenetike - shtazore, sigurimi i diversitetit dhe permiresim gjenetik i blegtorise, ruatja e numrit te kerkuar te kafsheve per mbareshtim si dhe e materialeve te tjera racore, rritja e niveleve te tyre te prodhimtarise. Rregullore Per inspektimin e te ushqyerit te kafshevee cila synon vendosjen e principeve qe drejtojne organizimin e inspektimit zyrtar ne fushen e ushqimit te kafsheve, si dhe vendosjen e kerkesave minimum per inspektimin e ekonomive bujqesore qe mbajne kafshe per qellime bujqesore. Rregullore Per tregtimin e ushqimeve te thjeshta me qellim adaptimin e direktivave te BE. 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007-2008) Per zbatimin e iniciativave ligjore te parashikura do te nderrmerren nje sere masash: Ngritja e grupeve te punes per Amendimin e ligjit 9426 dt. 6.10.2005 Per Mbareshtimin e Blegtorise si dhe per hartimin e rregulloreve. Organizimi i tavolinave te rumbullakta per ballafaqimin e ideve dhe mendimeve per hartimin dhe zbatimin e rregulloreve. Organizimi i seminareve me eksperte te fushes, biznesit dhe organizmat e fermereve. Ndergjegjsimi i fermereve qe merren me prodhimin e mishit per treg. Studimi i fizibilitetit per zbatimin e programeve per ruajtjen in-situ te racave autoktone te bagetive te imta. Trajnim i stafit te sektorit dhe inspektoreve te qarqeve. Forcimi i sistemit te monitorimit dhe zbatimit te masave ne lidhje me problemet e kontrollit te tregtimit te materialeve racore. Zhvillimi i kapaciteteve laboratorike per kontrollin e materialeve racore. Akreditimi i laboratorit te kontrollit te materialeve racore. Akreditimi i laboratorit te kontrollit te ushqimeve te blegtorise. Nxitja dhe mbeshtetja per forcimin e shoqatave racore ne blegtori 237

Forcimi i sistemit te informacionit baze per kafshet qe permbushin kerkesat per tu rregjistruar dhe mbajtur librin gjenalogjik. 3.2 3.2.1 Prioritetet afatmesme (2009-2010) Iniciativat ligjore afatmesme (2009-2010) Amendimi i rregullores nr. 1 dt, 10.03.2000, e ndryshuar. Per ushqimet e kafsheve, me qellim te adaptoje disa kerkesa shtese qe rrjedhin nga Acquis ne kete fushe. Amendimi i rregullores nr. 4 dt, 10..03.2000 Per marrjen dhe konservimin e kampionit per kontrollin zyrtar te ushqimit te blegtorise me qellim harmonizimin e pjesshem te kerkesave qe rrjedhin nga BE. Amendimi i rregullores nr. 5, dt. 10.03.2000 Per percaktimin e nivelit maksimal te lejuar per lendet e demshme, mbetjet pesticide dhe lende te tjera shtese ne ushqimet e blegtorise me qellim harmonizimin Acquis ne kete fushe. Amendimi i rregullores nr.6 dt.10.03.2000, Per tregtimin e ushqimeve te perziera te blegtorise, me qellim adoptimin e kerkesave qe rrjedhin nga Acquis ne kete fushe. VKM, Per programin e mbareshtimit te bagetive te imta i cili synon mbareshtimin e racave te pastra te te imtave dhe sigurine e diversitetit gjenetik, kultivimin e racave autoktone prej mishit dhe qumeshtit te te cilave prodhohen produkte tipike shqiptare. 3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme (2009-2010) Zhvillimi i kapaciteteve laboratorike per kontrollin e materialeve racore Akreditimi i laboratorit te kontrollit te materialeve racore Akreditimi i laboratorit te kontrollit te ushqimeve te blegtorise. Forcimi i sistemit te informacionit baze per kafshet qe permbushin kerkesat per tu rregjistruar dhe mbajtur librin gjenalogjik. Trajnim i stafit te sektorit dhe inspektoreve te qarqeve. Forcimi i sistemit te monitorimit dhe zbatimit te masave ne lidhje me kontrollin e cilesise se ushqimit te kafsheve Studimi i fizibilitetit ne lidhje me hartimin e VKM Per programin e mbareshtimit te bagetive te imta Sektori i prodhimit Blegtoral per realizimin dhe zbatimin e iniciativave dhe aktiviteteve do te mbeshtetet kryesisht ne buxhetin e shtetit. Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale te sektorit INVESTIME 1.Shtim personash 4.Trajnime(mije leke) NJESIA E GJENDJA MATJES AKTUALE 2 persona (mije leke) X VITET 2007 2 7820

2008 2 17760

2009 2 17640

2010 2 16650

Tabela 2 Ndihma e huaj n mbshtetje t blektoris

238

ISTITUCIO NI

DONATO RI

PROGRAMI /AGJENCIA ZBATUESE

TITULLI I VLERA PROJEKTIT

AFATI I AFATI I FILLIMI PRFUND T IMIT

Ministria e Bujqsis, Ushqimit dhe Mbrojtjes s Konsumator Bashkimi Europian it

CARDS 2006

Permiresimi i arritjeve ne sektorin e blegtorise 1 mln

2007

2009

239

3.9.4 SHRBIMET VETERINARE 1 Objektivi politik Detyrimet pr fushn e shndetit t kafshve prcaktohen nga nenet 70, dhe 76 t Marrveshjes s Stabilizim-Asociimit si edhe nga prioritetet afat mesme t Partneritetit Evropian. Kto nene parashikojn prafrimin e legjislacionit vendas me at t BE-s n fushn e mbrojtjes s konsumatorit n mnyr q t sigurohet nj funksionim normal i tregut. N funksion t plotsimit t prioriteteve dhe detyrimeve q rrjedhin nga MSA, objektivat strategjike synojn krijimin e nj sistemi me funksionim t plot t siguris ushqimore dhe t mbrojtjes s konsumatorit, duke patur parasysh prqasjen nga ferma n tavolin, q nnkupton nj kontroll t t gjith zinxhirit ushqimor; hartimin e programeve t emergjencs veterinare pr parandalimin e hyrjes dhe prhapjes s smundjeve endemike; fuqizimin e inspektimeve veterinare duke rritur shkalln e kualifikimit profesional t stafit veterinar n fushn e ruajtjes s shndetit t kafshve dhe fuqizimin e rrjetit laboratorik veterinar si edhe t pikave t inspektimit veterinar kufitar 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues

direktivat nr.77/391/eec 17 maj;1977; 78/52/eec 13 dhjetor 1977;82/400/eec 14 qershor1982. Rregullore Pr kontrollin e smudjes s tuberkulozit n gjedh Shkalla e prafrimit i pjesshm. direktivat nr.77/391/eec 17 maj;1977; 78/52/eec 13 dhjetor 1977;82/400/eec 14 qershor 1982. Rregullore Pr kontrollin e smudjes s brucelozs n gjedh. Kjo rregullore synon ruajtjen e shndetit t kafshve nga smundja e brucelozs si edhe vendosjen e masave t prhershme t kontrollit t ktij infeksioni n kafsh. Shkalla e prafrimit i pjesshm. direktivat nr.77/391/eec 17 maj;1977; 78/52/eec 13 dhjetor 1977;82/400/eec 14 qershor 1982, 91/68/eec 28 janar 1991 Rregullore Pr kontrollin e smudjes s brucelozs n t imta. Kjo rregullore synon ruajtjen e shndetit t kafshve nga smundja e brucelozs si edhe vendosjen e masave t prhershme t kontrollit t ktij infeksioni n kafsh. Shkalla e prafrimit i pjesshm. direktiva nr. 2000/75/ec 20 nntor 2000. Rregullore Mbi masat specifike t kontrollit t smundjes s gjuhs blu. Kjo rregullore synon ruajtjen e shndetit t kafshve nga smundja e gjuhs blu dhe vendosjen e masave t prhershme t kontrollit t ktij infeksioni n kafsh. Shkalla e prafrimit i pjesshm. direktiva nr. 91/412/ eec 23 korrik 1991. Rregullore Mbi hapjen, ndrtimin dhe funksionimin e farmacive veterinare. Rregullore Mbi prodhimin e barnave veterinare. Kto rregullore synojn vendosjen e rregullave n kontrollin e prodhimit, importimit dhe vendosjes n treg t barnave e bioprodukteve veterinare Shkalla e prafrimit i pjesshm. direktiva nr. 93/119/ec 22 dhjetor 1993. Rregullore Pr mbrojtjen e kafshve gjat therjes si dhe krkesat e aplikuara pr thertoret. Kjo rregullore synon zbatimin e masave sanitaro-veterinare si dhe kriteret n procesin e therjes s kafshve. Shkalla e prafrimit i pjesshm. rregullore nr. 466/2001/ec 8 march 2001. Rregullore Pr prcaktimin e niveleve maksimale t disa lendeve ndotse ushqimore. Kjo 240

rregullore synon vendosjen e masave pr rritjen e siguris ushqimore pr produktet me origjin shtazore. Shkalla e prafrimit i pjesshm. rregullore nr. 852/2004/ec 29 prill 2004 Rregullore Mbi higjenn e produkteve ushqimore. Shkalla e prafrimit i pjesshm rregullore nr. 453/2004/ec 29 prill 2004 Regullore Pr disa masa mbi zbatimin e rregullores nr. 3 dat 26.07.1999 mbi kushtet e tregtimit t kafshve dhe produkteve t akuakulturs. Kjo rregullore synon vendosjen e masave pr kontrollin e disa smundjeve t aquakulturs pr plotsimin e kushteve t eksportit n vendet e BE-s. Shkalla e prafrimit pjesshm. vendim i komisionit bazuar n rregulloren 308/2002/ec e 22 prill 2002. Udhzim Pr prcaktimin e lists s zonave dhe fermave t miratuara si t lira nga smundjet e septicemis hemoragjike virale dhe nekrozs hematopoietike infektive n peshq, t cilat lejohet importin. Ky udhzim synon vendosjen e masave sanitaro veterinare pr plotsimin e kushteve t eksportit n vendet e BE-s. Shkalla e prafrimit i pjesshm. direktiva nr. 91/67/eec 28 janar 1991. Rregullore Mbi kushtet e tregtimit t kafshve dhe produkteve t akuakulturs. Kjo rregullore synon vendosjen e masave sanitaro veterinare pr plotsimin e kushteve t tregtimit t kafshve e produkteve t akuakulturs si dhe t eksportit n vendet e BE-s. Shkalla e prafrimit i pjesshm. direktiva nr. 91/492/eec 15 korrik 1991. Rregullore Mbi rregullat sanitare veterinare q administrojn prodhimin dhe vendosjen n treg t molusqeve bivalve. Kjo rregullore synon vendosjen e masave sanitaro veterinare pr plotsimin e kushteve t tregtimit t kafshve e produkteve t akuakulturs si dhe t eksportit n vendet e BEs. Shkalla e prafrimit i pjesshm. direktiva nr. 93/53/ec 24 qershor 1993. Rregullore Pr mbajtjen e regjistrit t ferms s akuakulturs mbi lvizjet, karantinn, mortalitetin dhe smundjet detyrimisht t lajmrueshme n peshq dhe molusqe. Kjo rregullore synon vendosjen e masave sanitaro veterinare pr plotsimin e kushteve t eksportit n vendet e BE-s. Shkalla e prafrimit i pjesshm. rregullore nr. 854/2004/ec 29 prill 2004. Udhzim mbi organizimin e kontrolleve zyrtare n molusqet bivalve t gjall dhe produktet e peshkimit. Kjo rregullore synon vendosjen e masave sanitaro veterinare pr plotsimin e kushteve t eksportit n vendet e BE-s. Shkalla e prafrimit i pjesshm. rregullore nr. 863/2004/ec 29 prill 2004. Rregullore mbi normat specifike t higjiens pr molusqet bivalv t gjall. Kjo rregullore synon vendosjen e masave sanitaro veterinare pr rritjen e siguris ushqimore si edhe plotsimin e kushteve t eksportit n vendet e BE-s. Shkalla e prafrimit i pjesshm. rregullore nr. 2003/804/ec 14 nntor 2003, rregulore nr. 853/2004 ec . Rregullore mbi prcaktimin e kushteve shndetsore t kafshve dhe krkesat e certifikimit pr eksport t molusqeve bivalve t gjall, vezve dhe gametave t tyre pr rritje t mtejshme t tyre, majmri apo konsum human, Kjo rregullore synon vendosjen e masave sanitaro veterinare pr plotsimin e kushteve t 241

eksportit n vendet e BE-s. Shkalla e prafrimit i pjesshm. direktiva nr. 96/23/eec 29 prill 1996. Rregullore Mbi masat pr monitorimin e disa substancave dhe mbetjeve n kafsh t gjalla dhe produkte shtazore. Kjo rregullore synon vendosjen e masave sanitaro veterinare pr plotsimin e kushteve t eksportit n vendet e BE-s. Shkalla e prafrimit i pjesshm. direktiva nr. 92/66/eec 14 korrik 1992. Rregullore Mbi kontrollin e smundjes s pseudopest. Kjo rregullore synon ruajtjen e shndetit t shpendve nga smundja e pseudopestit dhe vendosja e masave t prhershme t kontrollit t ktij infeksioni n shpend. Shkalla e prafrimit i pjesshm. rregullore nr. 999/2001/ec 22 maj 2001. Rregullore Mbi kontrollin e smundjes Lopa e mendur. Kjo rregullore synon ruajtjen e shndetit t kafshve nga smundje t shkaktuara nga prioni ( protein jo normale) dhe vendosjen e masave t prhershme t kontrollit t ksaj smundje n kafsh. Shkalla e prafrimit i pjesshm. Direktiva Nr. 80/217/EEC 22 Janar 1980. Rregullore Mbi kontrollin e murtajs klasike t derrave. Kjo rregullore synon ruajtjen e shndetit t derrave nga kjo smundje dhe vendosjen e masave t prhershme t kontrollit t ktij infeksioni n derra. Shkalla e prafrimit i pjesshm. Ligjet dhe aktet e tjera q nuk transpozojn akte komunitare Ligji nr. 7941 dat 31.05.1995 Pr Ushqimin; Ligji nr. 9308, dt. 4.11.2004 Mbi shrbimin dhe inspektoriatin veterinar; Ligji nr. 8702, 01.12.2000 Mbi sistemin e identifikimit dhe regjistrimit t kafshve. 2.2 Kuadri institucional ekzistues Drejtoria e Shndetit t Kafshve dhe Mbrojtjes s Bimve (DSHUMB) n MBUMK, sht autoriteti prgjegjs pr rregullimin e prgjithshm t shtjeve veterinare lidhur me shndetin e kafshve. Inspektoriati Veterinar, sht nj rrjet kontrolli i prbr nga 243 Inspektore Veterinere n Drejtorit e Bujqsis dhe Ushqimit n Qarqe, rrethe, komuna dhe 500 inspektor Veteriner n rrjetin e shrbimit veterinar privat (nuk kan t drejta ertifikuese). Ky rrjet kontrolli, sht prgjegjs pr mbrojtjen e shndetit t kafshve dhe kontrollin e ushqimeve me origjin shtazore. Ai kryen kontrollin n qarqe, bashkit dhe komunat. Instituti i Siguris Ushqimore dhe Veterinare (ISUV) varet nga Drejtoria e Shndetit t Kafshve dhe Mbrojtjes s Bimve dhe sht prgjegjs pr hartimin e strategjive t gjurmimit dhe luftimit t smundjeve infektive, parazitare n kafsht e toks e t ujit dhe shpend. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007- 2008) Prafrimi i legjislacionit kombtar pr veterinarin me acquis communautaire; T forcohet sistemi i siguris s ushqimit dhe sistemeve t kontrollit q kan lidhje me t; T qartsohen kompetencat dhe t fuqizohet personeli n shrbimin veterinar. 3.1.1 Iniciativat ligjore afat-shkurtra (2007- 2008) 242

Rregullore q vendos masat pr kontrollin e Murtajs klasike t derrave (prafrim i Dir.01/0089). Vendimi mbi miratimin e Manualit t procedurave diagnostike, metodat e kampionimit dhe kriteret e vlersimit t provave laboratorike pr konfirmimin e MKD (prafrim Dec.02/0106). Vendimi i komisionit mbi implementimin e direktivs 96/23 (prafrim i Dir. 02/0657). Vendim mbi largimin e prkohshem nga Dir.82/894 CE prsa i prket frekuencs pr njoftimin e vatrave fillestare t BSE (prafrim Dir.03/0724) Vendimi q vendos kushtet e shndetit t kafshve dhe krkesat e ertifikimit pr import t peshkut t gjall, vezve t tyre dhe gametave t caktuara pr blegtori dhe peshkut te gjall me origjin aquakulture dhe produktet prej tyre t destinuara pr konsum human.(prafrim i Dir.03/0858 EC) Amendim i Dir.82/894 EC mbi lajmrimin e smundjeve n kafsh pr prfshirjen e disa smundjeve n kuaj dhe disa smundjeve n blet n listn e smundjeve t lajmrueshme (prafrim Dir.04/0216). Mbi prcaktimin e rregullave specifike zyrtare n kontrollet zyrtare n produktet me origjin shtazore pr konsum human (Rreg.04/0854) Vendim (06/10/2005) lidhur me disa masa mbrojtse ndaj smundjes s influencs aviare n disa vende t treta.(prafrim i Dir.05/0692) Vendim (19/10/2005) lidhur me disa masa mbrojtse n lidhje me dyshimin e HPAI n Turqi dhe me fuqizimin e vendimit 705/2005 CE.(prafrim i Dir.05/0733) Amendim i Vendimit 2003/858/ CE lidhur me listn e territoreve nga t cilat importimi i disa llojeve t peshkut t gjall, vezve dhe gameteve t tyre pr mbarshtim n KE sht i lejuar Dir. 05/0742. Mbi rregullat kalimtare pr zbatimin e rregullores 853/854 Vendim i komisionit t 31 Marsit 2001 lidhur me disa masa mbrojtse n lidhje me dyshimin e HPAI n Zvicr amenduar nga 2006/405/EG, 2006/EC (prafrim, Rreg.05/2076, Dir.06/0265), Vendim i Komisionit i 28 Korrikut 2006 lidhur me disa masa t prkohshme n lidhje me HPAI n Kroaci, amenduar nga 2006/892/CE (prafrim Dec.06/0533) Rregullore mbi problemet e shndetit t kafshve q veprojn n tregtin e brendshme t Komunitetit t gjedhit dhe derrit (prafrim i Dir.64/0432) Rregullore q vendos masat pr rrnjosjen e brucelozs, tbc dhe leukozs s gjedhit (vetm leukozn), (prafrim i Dir.77/0391) Rregullore mbi kriteret e planit kombtar pr shpejtimin e rrnjosjes s smundjeve bruceloz, tbc e leukoz n gjedh.( prafrim i Dir.78/0052) Rregullore mbi lajmrimin e smundjeve t kafshve. Rregullore q vendos kriteret e rrnjosjes dhe monitorimit t disa smundjeve n kafsh.(prafrim i Dir.82/0894) Dec.90/0638, Krkesat e shndetit t kafshve q zbatohen n tregtin e brendshme pr importin e sperms te kafsheve shtepiake t llojit gjedh.( prafrim i Dir.88/407) 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007- 2008) Prkthim i direktivave prkatse t BE-s Ulja e prhapjes s smundjeve zoonotike n nivelet, tbc 0,05%, brucelozn n t imta, arritjen n 50 % t tufs imune, plasje n 100% t tufs imune, murtajn klasike n derra n 100% t tufs imune Vaksinimi i 774.000 krer t imta t remontit k/brucelozs ( 100% te remontit). Gjurmim k/brucelozs, t imta 400000, gjedh 3000 krer. Gjurmim tbc 100.000 krer gjedh. Vaksinim k/plasjes 1.000.000 krer kafsh t llojeve t ndryshme (t imta, gjedhe, derra, njthundrak) Vaksinim k/murtajs n derra, 50000 krer.(50% e nevojs pr kontrollin e plot t ksaj smundje) Eleminim i kafshve t infektuara. (100 krer me plasje, 200 gjedh tbc, 3000 t imta bruceloze, 100 gjedh bruceloz parashikuar sipas prqindjes s infeksionit n vend. 243

Hartimi dhe realizimi 100% i programeve kombtare t monitorimit t mbetjeve n kafsht e gjalla dhe ujrat e brendshme. Marrje kampionesh dhe kryerja e analizave nga kafsht dhe produktet shtazore. Marrje kampionesh dhe kryerja e analizave nga ujrat e brendshme dhe molusqet bivalve. Vendosje e sistemit t identifikimit t kafshve (gjedh ) n 7 rrethet pilot ku ky proces sht n vazhdim. Matrikullim i gjedhit dhe vendosja n sistemin e informacionit t gjedhve t identifikuar (100.000 krer) Staf i trajnuar n fushn e kontrollit t semundjeve, identifikimit t kafshve dhe do aktivitet veterinar, seminare, orkshope Shrbim veterinar i gatshm pr nderhyrje emergjente pr eradikimin e smundjeve, ngjitse e dmtuese. 3.2 Prioritetet afatmesme (2009-2010) Identifikimi i kafshve dhe regjistrimi i fermave blegtorale; Fuqizimi i pikave te inspektimit veterinar kufitar. 3.2.1 Iniciativat ligjore afat-mesme (2009- 2010) Vendim mbi planet e marrjes s kampioneve dhe metodat diagnostike pr zbulimin dhe konfirmimin e disa smundjeve n peshq q shfuqizon vendimin Nr. 92/532/BE, Dir. 2001/0183EC) Direktive mbi dispozitat e veanta pr kontrollin dhe rrnjosjen e smundjes gjuha Blu. (Dir.2000/0075 EC) Vendimi mbi zbatimin e programeve t mbikqyrjes s Influencs aviare n pula dhe shpendt e egr q duhet t zbatohen n Shtetet Antare.(Dir. 2005/0464EC) Vendim mbi zbatimin e Direktivs s Kshillit Nr.96/23/EC mbi performancn e metodave analitike dhe interpretimin e rezultateve. Dir.2002/0657/EC. Vendim i Komisionit i 5 Prillit 2006 n prmirsim t Vendimit Nr. 2005/393/EC n lidhje me zonat e kufizimit t Gjuhs Blu n Itali.Dir..2006/0268 EC.. Vendim i Komisionit 17 Tetor 2005 n prmirsim t Vendimit Nr. 2005/464/EC mbi zbatimin e programeve pr Influencn aviare n pula dhe shpendt e egr q duhet t zbatohen n Shtetet Antare. Dir. Nr..2005/0726EC Rregullore mbi rregullat e shndetit t kafshve n tregtin e t imtave.Dir.91/68 EC Vendimi mbi zbatimin e programeve t mbikqyrjes s influencs aviare n pula dhe shpendt e egr q duhet t zbatohen n Shtetet Antare.Dir. Nr..05/0464EC. Vendim i Komisionit i 17 Tetorit 2005 mbi prcaktimin e krkesave shtes mbi mbikqyrjen e influencs Aviare n shpendt e egr Dir.Nr. 2005/0731EC. Vendim i Komisionit 21 Tetorit 2005 q prcakton masat e biosiguris pr reduktimin e rrezikut t transmetimit t Influencs Aviare me patogjenicitet t lart Dir. 2005/0745 EC. Vendim mbi zonat e mbrojtjes dhe mbikqyrjes s smundjes Gjuha blu si dhe kushtet q plotsohen gjat hyrje-daljeve nga keto zona. (Dec 2005/0393 CE, Dec 2005/0434CE) Vendim i Komisionit 19 Tetor 2005 qe percakton masat e biosigurise per reduktimin e rrezikut te transmetimit te Influences Aviare me patogjenicitet te larte. (Dec.2005/0734 CE) Permirsim i Vendimit 2005/734/BE mbi masat e biosigurise per reduktimin e rreziqeve te transmetimit te Influences Aviare me patogjenicitet te larte. (Dec. 2005/0855CE) Permirsim i Vendimit 2005/731/BE mbi kerkesat shtese per mbikqyrjen e Influences Aviare te shpendet e eger. (Dec.2006/0052) Prmirsim i Vendimeve 2005/710/BE, 2005/734/BE, 2005/758/BE, 2005/759/BE, 2005/760/BE, 2006/247/BE dhe 2006/265/BE ne lidhje me disa masa mbrojtese te Influencs Aviare. (Dec. 2006/0404 CE)

244

Direktive mbi masat e Komunitetit per kontrollin e Aftes Epizootike qe fuqizon Direktiven 85/511/BE dhe vendimin 89/531/BE dhe 91/665/BE ne permirsim te Direktives 92/46 (Dir.03/0085CE) Prmirsimi i Vendimit Nr. 2005/734/BE n lidhje me disa masa kundr prhapjes s Influencs Aviare. (Dec.2006/0574) Vendim i Komisionit 6 Korrik 2006 mbi disa masa pr parandalimin e prhapjes s influencs aviare me patogjenicitet t lart shkaktuar nga virusi A, nentipi H5N1 tek shpendt e kopshteve zoologjike. Rregullore mbi krkesat e ujit t molusqeve bivalve, (Dir. 2006/0113) Prmirsim i Aneksit E t Direktivs s Kshillit 91/68/BE n lidhje me rinovimin e modelit t ertifikats shndetsore pr dhen/dhi. (Dec. 2005/0932 CE) Prmirsim i Vendimit 2005/393/BE n lidhje me disa zona kufizimi t Gjuhs Blu. (Dir. 2006/0591,0633,0650,0893,0761,0858 EC). Direktiva n lidhje me kontrollet e tregtis s brendshme me qllim plotsimin e tregut t brendshm. (Dir. 89/0662 EC) Hartimi i lists s vendeve t treta ose pjes t ktyre vendeve, prcaktimi i kushteve pr lshimin e ertifikatave t shndetit t kafshve dhe atij publik pr importimin n Komunitetet t disa kafshve t gjalla dhe mishit t tyre t freskt. (Dec. 79/0542) Vendim mbi prcaktimin e kritereve q duhet t zbatohen me rastin e hartimit t planeve t kontingjencs pr kontrollin e Afts Epizootike. (Dec. 91/0042 CE) Vendim q prcakton rregullat e detajuara mbi marrjen zyrtare t kampioneve si dhe monitorimin e disa substancave dhe mbetjeve te tyre n kafsh t gjalla dhe produkte t tyre. (Dec.98/0179 CE) Direktive mbi ertifikimin e kafshve dhe produkteve t tyre. (Dir.96/0093 CE) Rregullore mbi kodin komunitar n lidhje me produktet medicinale veterinare, (Dir.01/0082 CE) Rregullore mbi substancat e padshiruara n ushqimet e kafshve. (Dir.2002/0032 CE) Vendim q vendos periudhn pas t cils vaksinimi anti trbim konsiderohet si i vlefshm, (Dec.2005/0091 CE) Vendim q vendos kriteret pr zonat dhe mbikqyrjen zyrtare pas dyshimit apo konfirmimit t prezencs s anemis infektive t salmonit (ISA), (Dec. 2003/0466 CE) Rregullore mbi procedurat e autorizimit dhe mbikqyrjes s produkteve medicinale pr prdorim veterinar. (Rreg.93/2309 CE reg.95/540 CE) Rregullore pr kontrollin e salmoneles dhe t agjentve t tjere zoonotike n ushqime (Rreg.2003/0160 CE) Vendim q adapton nj list materialesh, qarkullimi apo prdorimi i t cilave me qellim pr t ushqyer kafsht sht i ndaluar, (Dec. 2004/0217 EC) Vendim q amendon Aneksin 1 t Direktivs 2002/32/EC mbi substancat e padshiruara n ushqimin e kafshve n lidhje me camphechlor, plumbin, fluorin dhe kadmiumin. (Dir.2005/0086 CE dir.2005/0087 EC) Rregullore q zbaton Rreg. 2160/2003 n lidhje me objektivat komunitare pr reduktimin e prevalencs t disa sierotipeve t salmonels n tufat racore t Gallus gallus dhe q amendon. (Rreg 2160/2003 Rreg.05/1003CE) Rregullore q zbaton Rreg. 2160/2003 n lidhje me krkesat pr prdorimin e metodave specifike t kontrollit n kuadr t programeve kombtare pr kontrollin e salmonels, (Rreg.2005/1091CE) Direktiv pr zbatimin e Dir 2001/82/EC pr vendosjen e kritereve pr lirimin e disa produkteve medicinale veterinare pr prodhimin e ushqimeve shtazore, nga krkesat veterinare t prshkruara n Dir.2001/82 CE. (Dir.2006/0130) Rregullore pr zbatimin e rregullores 2160/2003 CE n lidhje me qllimet e KE pr uljen e prevalencs s disa serotipeve t salmonelave n tufat e vezve (Gallus gallus) dhe q amendon rreg.1003/2005 CE. (Rreg.2006/1168CE) Direktiv q amendon Aneksin I t Dir. 2002/32/EC n lidhje me nivelet maksimale pr prbrsit e organoklorureve n ushqimin e kafshve. (Dir.06/0077 EC). Regullore n zbatim t rreg. 2003/160 EC n lidhje me krkesat pr metodat specifike t kontrollit t prdorura n programet kombtare t kontrollit t salmonelozs n pula. (Rreg. 2006/0177 EC). 245

Rregullore q prcakton principet dhe treguesit pr praktikn e prpunimit pr produktet medicinale veterinare. (Dir 91/0412 CE) Rregullore q fut masat e prgjitheshme veterinare pr kontrollin e disa smundjeve n kafsh dhe masat specifike lidhur me smundjen vezikulare t derrave. (Rreg.92/0119 CE) Rregullore mbi vendosjen n treg t produkteve biocide (Dir.98/0008 CE). Direktive q amendon Anekset I dhe II t Dir. 2002/32/EC mbi substancat e padshiruara n ushqimin e kafshve n lidhje me dioksinat dhe substancat e ngjashme me dioksinat PCB, (Dir.06/0013 CE). Direktive mbi krkesat e shndetit t kafshve, pr kafsht e akuakultures dhe produktet e tyre dhe parandalimin e kontrollin e disa smundjeve n kafsht e ujit. (Dir.2006/0088) 3.2.2. Aktivitetet zbatuese afatmesme (2009- 2010) Prkthim i direktivave prkatese te BE-se Ulja e prhapjes s smundjeve zoonotike n nivelet, tbc 0,05%, brucelozn n t imta, arritjen n 50 % t tufs imune, plasje n 100% t tufs imune, murtajn klasike n derra n 100% t tufs imune Vaksinimi i 774.000 krer t imta t remontit k/brucelozs ( 100% te remontit). Gjurmim k/brucelozs, t imta 400000, gjedh 3000 krer. Gjurmim tbc 100.000 krer gjedh. Vaksinim k/plasjes 1.000.000 krere kafshe te llojeve te ndryshme (te imta, gjedhe, derra, njethundrake). Vaksinim k/murtajes n derra, 50000 krer (50% e nevojs pr kontrollin e plot t ksaj smundje). Eleminim i kafshve t infektuara (100 krer me plasje, 200 gjedh tbc, 3000 t imta bruceloz, 100 gjedh bruceloze parashikuar sipas prqindjes s infeksionit n vend) Hartimi dhe realizimi 100% i programeve kombtare t monitorimit t mbetjeve n kafsht e gjalla dhe ujrat e brndshme Marrje kampionesh dhe kryerja e analizave nga kafsht dhe produktet shtazore. Marrje kampionesh dhe kryerja e analizave nga ujrat e brendshme dhe molusqet bivalve. Vendosja e sistemit t identifikimit t kafshve t imta n gjith vendin. Matrikullim i gjedhit dhe vendosja n sistemin e informacionit t t imtave,identifikuar (20000000 krere) Trajnim i stafit n fushn e kontrollit t smundjeve, identifikimit t kafshve dhe do aktivitet veterinar seminare, orkshope. Shrbim veterinar i gatshm pr ndrhyrje emergjente pr eradikimin e smundjeve prhapse, ngjitse e dmtuese. Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t Drejtoris s Shrbimeve Veterinare NJSIA GJENDJA VITET INVESTIME MATSE AKTUALE 2007 2008 2009 8 12 17 1.Shtim Persona 6 personash 3.000 3.000 3.000 2.Trajnime Mije lek (mij lek)

2010 23 3.000

Tabela 2 Ndihma e huaj n mbshtetje t shrbimeve veterinare ISTITUCIO DONATO PROGRAMI TITULLI I VLERA AFATI I AFATI I 246

NI Ministria e Bujqsis, Ushqimit dhe Mbrojtjes s Konsumator it Ministria e Bujqsis, Ushqimit dhe Mbrojtjes s Konsumator it Ministria e Bujqsis, Ushqimit dhe Mbrojtjes s Konsumator it

RI

/AGJENCIA ZBATUESE

PROJEKTIT

FILLIMI T

PRFUND IMIT

Bashkimi Europian

CARDS 2003

Forcimi i Inspektimit Veterinar dhe Fitosanitar ne Pikat Kufitare 0.5 mln

2005

2007

Bashkimi Europian

CARDS 2003

Monitorimi i shendetit te bagetive te imta 2.2 mln Programi i monitorimit dhe mbikqyrjes per semundjet 0.5 mln infektive

2005

2007

Organizata Boterore e Shendetesis e

2005

2007

247

3.9.5 PRODHIMI BIMOR 1 Objektivi politik Bazuar n nenet71, 76 dhe 95 t MSA-s pr fushn e prodhimit bimor objektivi kryesor sht prafrimi gradual i legjislacionit shqiptar me at komunitar si edhe zhvillimi i strategjive pr prdorimin e toks, pr tregun e toks, zhvillimin rural, diversifikimin e aktiviteteve fermere dhe rritjen e konkurueshmris n bujqsi. Qllimi i prgjithshm sht orientimi dhe sigurimi i nj zhvillimi t qndrueshm i bimve bujqsore me qllim rritjen optimale t prodhimit pr plotsimin sa m mir t nevojave t vendit, minimizimin e importit dhe rritjen e mundsive pr eksport si dhe mbshtetjen e menaxhimin e ktij zhvillimi. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues

1.1. Ligji nr.7929, dat 11.5.1995 "Pr mbrojtjen e drufrutoreve", 1.2. Legjislacioni i BE: nuk transpozon akte komunitare. 1.3. Shkalla e prafrimit: E paaplikueshme. 2.1. Ligji nr.8443,dat 21.1.1999 "Pr vreshtarin, vern dhe produktet e tjera q rrjedhin nga rrushi". 2.2. Legjislacioni i BE: - Rreg nr. 1493/99 , dat 17.5.1999 pr organizimin e tregut t prbashkt t vers, - Rreg 2392/86, dat 24.7.1986 pr krijimin e rregjistrit t vreshtave, - Rreg 649 /87, dat 3.3.1987 q vendos rregulla t detajuara pr krijimin e Rregjistrit t vreshtave, - Rreg 2676 / 90, dat 17.9.1990 q vendos metodat e analizs s vers.( 192 faqe), - Rreg 1622 / 2000, dat 24.7.2000 q vendos rregulla pr implementimin e Rreg 1493/99 ( 44 faqe), - Rreg 1623 / 2000, dat 25.7.2000 q vendos rregulla t detajuara pr implementimin e Rreg 1493/99.( 55 faqe). 2.3. Shkalla e prafrimit: E Pjesshme. 3.1. Ligji nr.8732, date 24.1.2001 "Pr materialin mbjells bimor". 3.2. Legjislacioni i BE: - Direktiva nr.66/401, dat 14.6.1966 pr tregtimin e fars s bimve pr tagji. (11 faqe ), - Direktiva nr.66/402, dat 14.6.1966 pr tregtimin e fars s cerealeve. (11 faqe) - Direktiva nr.68/193 , dat 9.4.1968 pr tregtimin e materialit pr shumzim vegjetativ t hardhise( 9 faqe), - Direktiva nr.92/33 , dat 28.4.1992 pr tregtimin e materialit t shumzimit e mbjells t perimeve, t ndryshm nga farat.(9 faqe), - Direktiva nr.92/34 , dat 28.4.1992 pr tregtimin e materialit t shumzimit t bimve frutore dhe bimve frutore t destinuara pr prodhim frutash ( 9 faqe) - Direktiva nr. 93/48 , dat 23.6.1993, parashtron listn e treguesve dhe kushteve pr t qen material shumzimi pr bimt frutore dhe bim frutore t destinuara pr prodhim frutash, n prputhje me direktivn 92/34, 248

- Direktiva nr. 93/61 , dat 2.7.1993, parashtron listn e treguesve e kushteve pr t qen material shumzimi e mbjells pr perimet i ndryshm nga farat, n prputhje me direktivn 92/33 ( 10 faqe). - Direktiva nr. 93/62 , dat 5.7.1993, parashtron masat e implementimit pr supervizionin dhe monitorimin e furnitorve dhe ndrmarrjeve n prputhje me direktivn 92/33/EEC (2 faqe). - Direktiva nr. 93/64, dat 5.7.1993, parashtron masat e implementimit pr supervizionin dhe monitorimin e furnitorve dhe ndrmarrjeve n prputhje me direktivn 92/34/EEC (2 faqe ). Direktiva nr. 93/79 dat 21.9.1993 paraqet dispozita shtes implementuese pr listn e varieteteve t materialeve t shumzimit t bimve frutore dhe t bimve frutor n prputhje me Direktivn 92/34 /EEC. ( 7 faqe), - Direktiva nr.1999/ 105,, dat 22.12.1999 mbi tregtimin e materialit riprodhues pyjor ( 24 faqe) , 3.3. Shkalla e prafrimit: E pjesshme. 4.1. Ligji nr. 8700, dat 23.11.2000 "Pr antarsimin e laboratorit kombtar t testimit t farave dhe fidanve n shoqatn nderkombtare t testimit t farave ( ISTA )". 5.1. Ligji nr.8880,dat 15.4.2002 "Pr t drejtat e seleksionerit t bimve, 5.2. Legjislacioni i BE: - Rregullore nr.2100 / 94, dat 27.7.1994 Pr mbrojtjen e varieteteve bimore n KE (30 faqe). 5.3. Shkalla e prafrimit: E pjesshme. 6.1. Ligji nr. 9119,dat 26.2.2004 "Pr prodhimin, prpunimin, ertifikimin dhe tregtimin e produkteve BIO. 6.2. Legjislacioni i BE: - Rreg nr. 2092 / 91 EEC, dat 24.6.1991 pr prodhimin organik t produkteve bujqsore dhe treguesve referues po atje t ushqimeve t prgatitura me kto prodhime (15 faqe) , - Rreg nr. 94 / 92, dat 14.1.1992 q vendos rregullat pr implementim e rregullim pr importet nga vendet e treta parashikuar n Reg. 2092 / 91(2 faqe), - Rreg nr. 207 / 93, dat 29.1.1993 q prcakton prmbajtjen e Aneksit VI t Reg. 2092/91dhe vendosen rregulla t detajuara pr implementim, parashikuar n nenin 5 po atje. (6 faqe), - Rreg nr. 529 / 95, dat 9.3.1995 q shtyrjen e afatit t dats s caktuar pr aplikim t importeve nga vendet e treta t prodhimeve organike sipas nenit 11 pika 1 t Rreg. nr.2092/91. (2 faqe), - Rreg nr. 1788/ 2001, dat 7.9.2001 q vendos rregulla t hollsishme pr implementimin e kushteve n lidhje me ertifikatn e inspektimit pr importet nga vendet e treta sipas nenit 11 t Rreg. nr.2092/91. (12 faqe), 6.3. Shkalla e prafrimit: E plot. 7.1. Ligji nr. 9395, dat 12.5.2005 "Pr aderimin e Republiks s Shqipris n Konventn Ndrkombtare "Pr mbrojtjen e varieteteve t reja t bimve". 7.2. Legjislacioni i BE: - Rregullore nr.2100 / 94, dat 27.7.1994 Pr mbrojtjen e varieteteve bimore n KE). 7.3. Shkalla e prafrimit: E pjesshme 2.2 Kuadri institucional ekzistues 249

a) Drejtoria e Politikave t Prodhimit me Sektorin e Prodhimit Bimor sht struktura prgjegjse pr zhvillimin e prodhimit bimor, me prberje: Sektori i Prodhimit Bimor, i cili aktualisht ka 3 specialist: -prgjegjs sektori dhe specialist i perimeve, patates e fasules -specialist pr produktet BIO, mbrojtjen e bimve etj., dhe -specialist pr bimt drufrutore. b) Enti Shtetror i Farave dhe Fidanve sht krijuar me Vendim t Kshillit t Ministrave Nr. 447, dat 03.09.1993, dhe ka n prbrje. c) Laboratori Qndror i Testimit t Farave, i cili kontrollon dhe ertifikon treguesit cilsore t materialit mbjells t importuar dhe t prodhuar n Shqipri, me qllim lejimin e tregtimit t tij. Laboratori Qendror i Testimit t Materialit Mbjells sht duke ndjekur procedurat e akreditimit n ISTA-s. ) Sektori i Testimit t Varieteteve, i cili provon n kushtet agroklimatike t vendit, t gjitha materialet mbjellse q krkohet t tregtohen n Shqipri konform skemave dhe standarteve t OECD. d) Inspektoriati i Kontrollit Shtetror te Farave dhe Fidanve, i cili kontrollon procedurat e prodhimit, standartizimit dhe tregtimit t farave dhe fidanve pr t garantuar fermert mbi materialin mbjelles bimor. N baz t ligjit nr. 9395, dat 12.5.2005 Republika e Shqiprise aderon n Konventn Ndrkombtare t UPOV-it. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007-2008) Udhzim pr organizimin dhe mbajtjen e Kadastrs s Vreshtaris dhe Vers. Rregullore pr kriteret dhe rregullat e detajuara pr krijimin e Rregjistrit t Vreshtave e t Vers, pr miratim me VKM, Ligj pr materialin mbjells bimor, VKM pr tregtimin e farave t drithrave dhe bimve foragjere, VKM pr tregtimin e materialeve t shumzimit t bimve drufrutore, VKM pr materialet e shumzimit t perimeve, q jan t ndryshme nga farat, Udhzim pr rregullat e kontrollit pr materialet e shumzimit pr perimet, t ndryshme nga farat dhe pr materialet e shumzimit t bimve drufrutore, Udhzim pr plotsimin e lists s varieteteve t materialeve t shumzimit t bimve drufrutore, VKM "Pr strukturn, funksionimin, kriteret e pranimit, t vlersimit t dokumentacionit t nevojshm dhe t detyrave t organizmave ertifikues vendase pr produktet BIO ", Prmirsim i ligjit nr. 8880,dat 15.4.2002 "Pr t drejtat e seleksionerit t bimve" dhe Aktet nnligjore q rrjedhin nga ligji. 3.1.1 Aktivitetet zbatuese (2007-2008) Vazhdim Studimi pr rajonet dhe mikrorajonet potenciale t zhvillimit t vreshtaris dhe Vers, Projekt pr ngritjen e nj Zyre Rajonale pilot pr mbajtjen e Kadastrs s Vreshtaris dhe Vers, Ngritja e funksionimi i grupit te puns pr hartimin e Rregullores pr Regjistrin e vreshtave e t vers, Ngritja dhe funksionimi i grupit t puns pr prgatitjen e draftit t gjith pakets ligjore pr materialin mbjells bimor, Ngritja e zyrave pr mbajtjen e kadastrs s vreshtaris dhe vers, Funksionimi i zyrave pr mbajtjen e kadastrs s vreshtaris dhe vers, Ngritja dhe funksionimi i trups s inspektimit dhe ertifikimit pr farrat, Ngritja dhe funksionimi i trups s inspektimit dhe ertifikimit pr materialin mbjells t drufrutoreve, 250

Ngritja dhe funsionimi i grupit t puns pr prgatitjen e draftit t VKM " Pr strukturn, funksionimin, kriteret e pranimit, t vlersimit t dokumentacionit t nevojshm dhe t detyrave t organizmave ertifikues vendase pr produktet BIO", Ngritja dhe funksionimi i grupit t puns pr projekt ligjin pr prmirsim t ligjit nr. 8880,dat 15.4.2002 "Pr t drejtat e seleksionuesit t bimve". 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme (2009-2010) N periudhn afatmesme 2009-2010 sht parashikuar plotsimi prafrimi i plot i ligjit dhe akteve nnligjore pr Vreshtarin dhe Vern: Ligj pr Vreshtarin dhe Vern , Rregullore dhe akte te tjera nnligjore q rrjedhin nga Ligji i ri pr Vreshtarin dhe Vern 3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme (2009-2010) Ngritja dhe funksionimi i grupit t puns pr prgatitjen e projekt ligjit te ri pr vreshtarin dhe vern dhe akteve nenligjore n zbatim t tij, Ngritja e strukturs pr mbrojtjen e varieteteve. 3.3 Prioritetet afatgjata (2011 2012) Prioritetet afatgjata jan mbi prsosjen e veprimtaris implementuese dhe t ecjes paralel me prmirsimet q bn BE ja. Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale sektorit te prodhimit bimor NJSIA EMRTIM INVESTIME E MATJES Gjithsej Shtes organike Persona Prodh-Bimor n 3 mbumk Trajnime Mij lek x 1 2000 2 7500 1 3000 x X GJENDJA AKTUALE 2007 35 1 VITET 2008 26 2009 4 2010 X

Tabela 2 Ndihma e huaj n mbshtetje t prodhimit bimor ISTITUCIO NI DONATO RI PROGRAMI /AGJENCIA ZBATUESE TITULLI I VLERA PROJEKTIT AFATI I AFATI I FILLIMI PRFUND T IMIT

Ministria e Bujqsis, Ushqimit dhe Mbrojtjes s Bashkimi Konsumator Europian

CARDS 2006

Krijimi i Kadastres se veres shqiptare 0.5 mln

2007

2009 251

it

252

3.9.6 MBROJTJA E BIMVE 1 Objektivi Politik N kuadr t proesit t MSA-s pr fushn e mbrojtjes s bimve detyrimet prcaktohen nga Neni 76, 95 i MSA-s. Palt do t bashkpunojn pr t prafruar standartet e mbrojtjes s konsumatorit n Shqipri me ato Europiane. Mbrojtja efektive e konsumatorit sht e nevojshme n mnyr q t sigurohet nj funksionim normal i tregut, dhe kjo mbrojtje do t varet nga zhvillimet e infrastrukturs administrative n mnyr q t sigurohet mbikqyrja e tregut dhe zbatimi me forc i ligjeve n kt fush. Objektivi strategjik i veprimtaris s Drejtoris s Shndetit t Kafshve dhe Mbrojtjes s Bimve mbetet siguria ushqimore dhe mbrojtja e konsumatorit. N kt kuadr, pr fushn e mbrojtjes s bimve krkohet: Mbrojtja e bimve dhe produkteve bimore nga parazitet; Parandalimi i hyrjes dhe prhapjes s parazitve n territorin e vendit; Mbrojtja e shndetit t njerzve, kafshve dhe mjedisit nga prdorimi i produkteve pr mbrojtjen e bimeve (PMB); 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Shndeti i bimve rregullohet me aktet ligjore dhe nnligjore si m posht: Ligji Nr.9362, dat 24.03.2005 Pr Sherbimin e Mbrojtjes s Bimve, i cili ka shfuqizuar Ligjin Nr. 7662 dat 19.01.1993, Pr Shrbimin e Mbrojtjes s Bimve; Vendimi i Kshillit t Ministrave Nr. 72, dat 06.02.2003 Rregullat e Inspektimit Karantinor Fitosanitar, ka pershtatur pjesrisht Direktivn 2000/29/EC Pr masat mbrojtse pr parandalimin e hyrjes n Komunitet t paraziteve t bimve dhe produkteve bimore, dhe anekseve respektive. Ligji prcakton krkesat n lidhje me kontrollet fitosanitare n vend, mbikqyrje kombtare dhe inspektimet e importit. Ai vendos parimet e kontrollit fitosanitar t aplikueshme ndaj prodhuesve, importuesve dhe eksportuesve t bimve dhe produkteve t bimve si dhe aplikimin e masave fitosanitare kur zbulohet kontaminimi nga organizmat e dmshm. Vendimi i Kshillit t Ministrave Nr. 72, dat 06.02.2003 pr Rregullat e Inspektimit Karantinor Fitosanitar, sht n prputhje me Anekset I dhe V t Direktivs s Kshillit 2000/29/EC. Ky vendim ka adoptuar krkesat e ksaj Direktive n lidhje me inspektimin fitosanitar t bimve dhe produkteve t bimve. Pr zbatimin e ligjit dhe vendimit n zbatim t tij, nevojitet kualifikimi i stafit dhe prmiresimi i infrastrukturs s nevojshme. Produktet e Mbrojtjes s Bimeve (PMB) rregullohen me aktet ligjore dhe nnligjore si m posht: Ligji Nr.9362, dat 24.03.2005 Pr Shrbimin e Mbrojtjes s Bimve i cili ka shfuqizuar Ligjin Nr. 7662 date 19.01.1993, Pr Shrbimin e Mbrojtjes s Bimve; Vendimi i Kshillit t Ministrave Nr. 72, Dat 15.02.2001, Pr miratimin e Rregullores pr Produktet e Mbrojtjes s Bimve, i amenduar. VKM Nr.72, Dat 15.02.2001, Pr miratimin e Rregullores pr Produktet e Mbrojtjes se Bimeve, pershtat pjesrisht me Direktivn e Kshillit 91/414/EEC pr hyrjen n treg t produkteve t mbrojtjes s bimve. Direktivn 79/117 pr ndalimin e hyrjes n treg t produkteve pr mbrojtjen e bimve q prmbajn lend t caktuara aktive. 253

N zbatim t ktij kuadri ligjor, vetm produktet e mbrojtjes s bimve t regjistruara mund t prodhohen, importohen, tregtohen, magazinohen dhe perdoren n Shqipri. T gjitha procedurat pr: Importin, tregtimin, ruajtjen, transportimin dhe prdorimin e produkteve objekt t mbrojtjes s bimve; Regjistrimin e produkteve t mbrojtjes s bimve, krkesat pr t dhnat, mbrojtja dhe konfidencialiteti i t dhnave, si dhe kriteret pr regjistrimin e produkteve t mbrojtjes s bimve, e trheqja e tyre; Klasifikimi, etiketimi, dhe paketimi i produkteve t mbrojtjes s bimve t tregtuara n Shqipri jan rregulluar nga vendimi i siprprmendur. Mungon kuadri normativ i nevojshm pr t rregulluar Nivelet Maksimale t Mbetjeve (MRL), pasi implementimi i nj pakete ligjore n kt fush krkon investime t mdha n ngritjen e laboratorve t cilt do t kontrollojn dhe percaktojn nivelin e mbetjeve t produkteve t mbrojtjes s bimve (PMB-ve) n produktet bujqsore. Ligji Nr. 9362, dat 24.03.2005 Pr shrbimin e mbrojtjes s bimve

1. direktiva 91/414/eec 15 korrik 1991 . 2. direktiva 2000/29/ec 8 maj 2000. Ligji Nr. 9362, date 24.03.2005 Per sherbimin e mbrojtjes se bimeve Ligji u referohet ne permbajtje dy direktivave te msiperme, por nuk u pershtatet atyre pasi jane dy VKM-t prkatse q u prshtaten respektivisht ktyre dy direktivave. Rregulla pr Produktet e Mbrojtjes s Bimve, Miratim me VKM 1. direktiva 91/414/eec 15 korrik 1991 Rregulla per regjistrimin e Produkteve pr Mbrojtjen e Bimve. Miratim me VKM. Synon t rregulloje regjistrimin e PMB-ve si dhe tregtimin dhe prdorimin e tyre, duke mbrojtur shndetin e tregtuesve e t prdoruesve t PMB-ve, t konsumatoreve dhe t mjedisit. Prafrim i pjesshm. Nuk sht br prshtatje e amendimeve t mvoneshme t ksaj direktive. a b c d e I Mungesa e stafit t mjaftueshm dhe e infrastrukturs laboratorike pr vlersimin pjesshm gjat regjistrimit dhe analizat gjat tregtimit t PMB-ve si dhe t mbetjeve t tyre 2013 n bim dhe produkte bimore. Rregulla per inspektimin karantinor fitosanitar miratim me VKM direktiva 2000/29/ec 8 maj 2000 Rregulla per inspektimin karantinor fitosanitar. Miratim me VKM. Synohet t rregulloj parandalimin e hyrjes dhe t prhapjes s paraziteve karantinore n vendin ton, si edhe luftimin e tyre kur jan t pranishm. Prafrim i pjesshm. Nuk sht br prshtatje e amendimeve t mevonshme t ksaj direktive. a b c d e I pjesshm Mungesa e stafit t mjaftueshem dhe e pajisjeve laboratorike, sidomos n 2013 PKK.

Rregullat mbi monitorimin, kontrollin dhe marrjen e masave karantinore pr rrnjngrnsin e misrit (Diabrotica virgifera Le Conte). Miratim nga ministri i MBUMK 254

direktiva 2003/766/ec e 24 tetor 2003 Rregullat mbi monitorimin, kontrollin dhe marrjen e masave karantinore pr rrnjngrnsin e misrit. Miratim nga ministri i MBUMK. Synon t rregulloje monitorimin e vazhdueshm t ktij paraziti, si dhe luftimin e tij n rast shfaqjeje. Prafrim i pjesshm a b c d e I pjesshm Mungesa e stafit dhe e infrastruktures s nevojshme. 2010

Rregullat dhe masat fitosanitare er prodhimin e patates s pastr nga kalbzimi unazor dhe paraziteve t tjer karantinor. Miratim nga ministri i MBUMK 1. direktiva 93/85/eec 4 tetor 1993, direktiva 69/464/eec 8 dhjetor 1969, direktiva 69/465/eec 8 dhjetor 1969. Rregullat dhe masat fitosanitare pr prodhimin e patates s pastr nga kalbzimi unazor dhe paraziteve t tjer karantinore Miratim nga ministri i MBUMK. Synon t rregulloj pastrtin fitosanitare nga parazitet karantinore t ksaj kulture dhe t siguroj kushtet pr eksoprtimin e saj n tregjet ndrkombtare, veanrisht n ato t BE-s. Prafrim i pjesshm a b c d e I pjesshm Mungesa e stafit dhe e infrastrukturs laboratorike. 2012 Rregulla mbi masat fitosanitare pr kufizimin e zjarrit bakterial (Erinia amylovora (Burr.) insl. et al) n territorin e Republiks s Shqipris direktiva 2003/116/ec 4 dhjetor 2003. Rregulla mbi masat fitosanitare pr kufizimin e zjarrit bakterial (Erinia amylovora (Burr.) insl. et al) n territorin e Republiks s Shqipris. Miratim nga ministri i MBUMK. Synon t rregulloj masat fitosanitare pr kufizimin e prhapjes s zjarrit bakterial (Erinia amylovora, (Burr.) insl. et al.) n territorin e Republiks s Shqipris pr parandalimin e hyrjes, prhapjes dhe kufizimin e dmeve. Prafrim i pjesshm a b c d e I pjesshm Mungesa e stafit dhe e infrastrukturs s nevojshme. 2010

2.2.1

Kuadri institucional ekzistues

a) Drejtoria e Shndetit t Kafshve dhe Mbrojtjes s Bimve (DSHK & MB) n MBU & MK sht autoriteti kompetent qendror q sht prgjegjes pr rregullimin e shtjeve fitosanitere dhe hartimin e politikave pr fushn e mbrojtjes s bimve. N prbrje t ksaj drejtorie sht edhe Sektori i Mbrojtjes s Bimve, q prbhet nga prgjegjsi i sektorit dhe 2 specialist. b) Inspektoriati i mbrojtjes s bimeve prfshin nj rrjet kontrolli fitosanitar nga qendra (MBU & MK) deri ne qarqe Drejtorit Rajonale t Bujqsis dhe Ushqimit (DRBU) t qarqeve dhe prbhet nga: N prbrje t sektorit jan 3 punonjs: Pergjegjsi i sektorit; 255

Inspektori i karantins, i cili sht prgjegjs pr mbikqyrjen e rrjetit t inspektimit fitosanitar si n pikat kufitare dhe n inspektimin e brendshm; Inspektori i PMB-ve, i cili sht prgjegjs pr ndjekjen e procedurave t rregjistrimit dhe kontrollit t importimit, tregtimit dhe prdorimit t Produkteve pr Mbrojtjen e Bimve (PMB-ve). a) Inspektoriati i mbrojtjes s bimve n DRBU-t n qarqe i prber nga 65 inspektor, nga t cilt: 12 K/Inspektor t qarqeve, 24 inspektor t rretheve dhe 28 inspektor t karantins n pikat e kalimit kufitar. Inspektort n Zyrat e Mbrojtjes s Bimve kryejn detyra kontrolluese dhe inspektime n nivel rajonal e kombtar t bimve e produkteve bimore gjat prodhimit, tregtimit ose eksportit. N 16 Pikat e Kontrollit Kufitar (PKK), inspektort jan prgjegjs pr inspektimet fitosanitare t importit t bimve e produkteve bimore. Laboratort e mbrojtjes s bimve t DRBU n 12 Qarqet , ku punojn 12 agronom, dhe q kan pr detyr t monitorojn situatn fitosanitare n prgjithsi, si dhe kryejn analizat e rrezikut pr parazit karantinor n veanti. Inspektort dhe laboratort n rajon dhe inspektort e PKK-s jan n varsi administrative nga DRBU-t e qarkut ndrsa teknikisht varen nga Sektori i mbrojtjes s bimve n MBUMK. b) Instituti i Mbrojtjes s Bimve (IMB), q sht autoritet kombtar krkimor n fushn e mbrojtjes s bimve dhe q aktualisht varet nga Ministria e Arsimit, dhe, n zbatim t ligjit Pr shrbimin e Mbrojtjes s Bimve, ka si detyr: monitorimin e organizmave karantinore dhe masat pr parandalimin e futjes dhe prhapjes s tyre n territorin e Shqiperis; diagnostikimin dhe sinjalizimin e parazitve, duke prcaktuar edhe masat e luftimit t tyre; kontrollin cilsor t PMB-ve dhe t mbetjeve t tyre n bim, produkte bimore, n uj dhe n tok; provat biologjiko-agrokimike, si dhe analizat fiziko-kimike t PMB-ve pr rregjistrimin e tyre. Por, ky institut nuk sht n gjendje q t kryej analizat cisore t PMB-ve, pr prcaktimin e lnds vepruese dhe t prmbajtjes s saj n produkt, si dhe t mbetjeve t PMB-ve n bim, produkte bimore. Kjo pr t vetmen arsye, t mungeses s infrastrukturs t laboratorit prkats t ktij instituti. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007-2008) Amendimi i Ligjit Nr. 9362, dat 24.03.2005 Pr shrbimin e mbrojtjes s bimve. Rregulla pr regjistrimin e Produkteve pr Mbrojtjen e Bimve. Miratim me VKM. Rregulla per klasifikimin, importimin, tregtimin, ruajtjen, perdorimin dhe asgjesimin e produkteve pr Mbrojtjen e Bimve. Miratim me VKM. Rregulla pr inspektimin karantinor fitosanitar. Miratim me VKM. Rregullat mbi monitorimin, kontrollin dhe marrjen e masave karantinore pr rrnjngrnsin e misrit (Diabrotica virgifera Le Conte). Miratim nga ministri i MBUMK-s. Rregullat dhe masat fitosanitare pr prodhimin e patates s pastr nga kalbzimi unazor dhe parazitve t tjer karantinor. Miratim nga ministri i MBUMK-s. Rregulla mbi masat fitosanitare pr kufizimin e zjarrit bakterial (Erinia amylovora (Burr.) insl. et al) n territorin e Republiks s Shqipris. Miratim nga ministri i MBUMK-s. Rregulla mbi sigurin fitosanitare t materialit ambalazh prj druri q qarkullon n tregtin ndrkombtare dhe n territorin e Republiks s Shqipris. Miratim nga ministri i MBUMK-s. Klasifikimi, Etiketimi dhe Ambalazhimi i Produkteve pr Mbrojtjen e Bimve. Miratim nga ministri i MBUMK-s. Rregullore pr miratimin e zonave t mbrojtura t ekspozuara nga rreziqet e veanta pr shndetin e bimve, prcaktimi dhe zbatimi i masave t veanta n kto zona. Miratim nga ministri i MBUMK-s. Rregullore mbi lvizjen e bimve t caktuara, produkteve bimore dhe/ose objekteve t tjera nprmjet nj zone t mbrojtur. Miratim nga ministri i MBUMK-s. 256

Rregullore pr kontrollin e breshkzs s Kalifornis (San Jos). Miratim nga ministri i MBUMK-s. Rregullore pr vendosjen e nj sistemi detyrues t regjistrimit t importuesve t bimve dhe produkteve bimore. Miratim nga ministri i MBUMK-s. Rregullore pr nivelet maksimale t mbetjeve t PMB-ve n ushqimet pr njerz dhe kafsh me origjine bimore dhe shtazore. Miratim nga ministri i MBUMK-s. 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007-2008) Monitorimi dhe luftimi i parazitve t veant n bujqsi. Prcaktimi dhe zbatimi i masave t veanta n zonat e mbrojtura (Divjak pr kulturn e patates). Krijimi i sistemit data baze pr regjistrimin e t dhnave q lidhen me rregjistrimin e importuesve t bimve dhe produkteve bimore (Lidhja me sistem unik t komunikimit t PKK). Ngritja e modernizimi i laboratorit cilsor t PMB-ve dhe mbetjeve t tyre n bim dhe/ose n produkte bimore 2008. Krijimi i sistemit database t Inspektoriatit t Mbrojtjes s Bimve dhe lidhja n sistem unik komunikimi. Zbatimi i masave t veanta n zonat e mbrojtura. (Divjak pr pataten dhe perimet pr eksport). 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme (2009-2010). Rregullore pr vendosjen e procedurave t notifikimit t ndalimit t nj ngarkese ose t nj organizmi t dmshm nga vendet e treta, q paraqesin rrezik fitosanitar t mundshm. Miratim nga ministri i MBUMK-s. Rregullore pr vendosjen e pasaports bimore, e cila perdoret pr lvizjen e bimve e te produkteve bimore. Miratim nga ministri i MBUMK-s. Rregullore pr prodhimin dhe tregtimin e fidanve t perimeve dhe t materialit shumzues t perimeve, prjashtuar ata me far. Miratim nga ministri i MBUMK-s. Rregullore pr prodhimin dhe tregtimin e materialeve shumzues t pemve frutore. Miratim nga ministri i MBUMK-s. 3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme (2009-2010). Monitorimi dhe luftimi i paraziteve t veant n bujqsi. Zbatimi i masave t veanta n zonat e mbrojtura. (Divjak pr pataten dhe perimet pr eksport; Lushnje, n perimet e serrave me ngrohje). Vlersimi i mbetjeve t PMB-ve n kulturn e patates. Forcimi i sistemit t monitorimit dhe zbatimit t masave fitosanitare pr parazit t veant si zjarri bakterial dhe Breshkeza e Kalifornis. 3.2.1 Iniciativat ligjore afatgjata (2011-2012). Rregullore mbi krkesat q duhen respektuar pr materialin shumzues t bimve ornamentale, t parashikuara nga Direktiva e Keshillit 91/682/EEC. Miratim nga ministri i MBUMK-s. Rregullore pr prodhimin dhe tregtimin e materialit shumzues t bimve ornamentale. Miratim nga ministri i MBUMK. 3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatgjata (2011-2012). Forcimi i sistemit t monitorimit dhe zbatimit t masave fitosanitare pr parazit t veant Vlersimi i mbetjeve t PMB-ve n patate, si dhe n domate e trangull n serrat me ngrohje dhe ato 257

diellore. Zbatimi i masave t veanta n zonat e mbrojtura. Tabela 2 Ndihma e huaj n mbshtetje t mbrojtjes s bimve ISTITUCIO NI DONATO RI PROGRAMI /AGJENCIA ZBATUESE TITULLI I VLERA PROJEKTIT AFATI I AFATI I FILLIMI PRFUND T IMIT

Ministria e Bujqsis, Ushqimit dhe Mbrojtjes s Konsumator Bashkimi Europian it

CARDS 2003

Forcimi i Inspektimit Veterinar dhe Fitosanitar ne Pikat Kufitare 0.5 mln

2005

2007

258

3.9.7 ZHVILLIMI RURAL DHE STRUKTURAT BUJQSORE 1 Objektivi politik Detyrimet q rrjedhin nga Marrveshja e Stabilizim-Asociimit pr kt nnfush paraqiten n nenin 95, dhe 110. Realizimi i ktyre detyrimeve synohet t arrihet nprmjet: Bashkpunimit ndrmjet Shqipris dhe BE-se duke u fokusuar n shtjet prioritare lidhur me acquis communautaire n fushn e bujqsis. Bashkpunimi duhet veanrisht t synoj modernizimin dhe ristrukturimin e bujqsis shqiptare dhe t sektorit t agro-industris duke u mbshtetur n prafrimin gradual t legjislacionit shqiptar me at t praktikave, rregullave dhe standardeve Komunitare. (neni 95 i MSA-se) Forcimit t kooperimit pr nj zhvillim rajonal dhe lokal, me objektiv kryesor, kontribuimin n zhvillimin ekonomik dhe reduktimin e pabarazis rajonale. Ministria e Bujqsis dhe Ushqimit n bashkpunim me Ministrit e Linjs ka prgatitur Strategjin e Zhvillimit Rural. Me Strategjin e Zhvillimit Rural, do t synohet q politikat sociale, ekonomike e mjedisore t ken karakter zonal, rajonal e global. Objektivat e Strategjis s Zhvillimit Rural jan: Rritja e konkurrueshmris s sektorit bujqsor dhe agro-ushqimor duke mbshtetur ristrukturimin dhe zhvillimin e aktiviteteve. Mbrojtja dhe prmirsimi i mjedisit duke menaxhuar n mnyr t qndrueshme burimet natyrore n zonat rurale. Prmirsimi i cilsis s jets n zonat rurale dhe nxitja e aktiviteteve t shumllojshme ekonomike, nprmjet krijimit t vendeve t reja t puns Zhvillimi i kapaciteteve institucionale pr t planifikuar, menaxhuar dhe bashkrenduar efektivisht aktivitetet n mbshtetje t zhvillimit rural. 2 Situata aktuale 2.1 Prshkrimi i Kuadrit Ligjor

Aktualisht n Shqipri nuk ka nj kuadr ligjor t veant pr zhvillimin rural. Nj rndsi t veant pr Shqiprin n periudhn afat mesme ka legjislacioni i BE-se i aplikuar pr vendet hyrse n fushn e zhvillimit rural, kryesisht Rregulloret: Rregullore e Kshillit (EC) Nr. 1257/1999 mbi mbshtetjen pr zhvillimin rural nga Fondet Bujqsore Europiane t Garancis dhe Direktivave (EAGGF). Duke patur n konsiderat Traktatin pr ngritjen e Komunitetit Europian, n veanti Nenin 36 dhe 37. Rregullore e Kshillit (EC) Nr 1260/1999 parashtron dispozita t prgjithshme mbi Fondet Strukturore Duke pasur n konsiderat Traktatin pr ngritjen e Komunitetit Europian, n veanti Nenin 161. Rregullore (EC) Nr. 1663/1995 parashtron rregulla t detajuara pr aplikimin e Rregullores s Kshillit (EEC) Nr 729/70 lidhur me procedurat pr qartsimin e llogarive t Seksionit t Garancive t EAGGF. Rregullore e re sht duke u prgatitur. Duke pasur ne konsiderate Traktatin pr ngritjen e Komunitetit Europian, duke pasur n konsiderate Rregulloren e Kshillit (EEC) Nr 729/70 i 21 Prill 1970 mbi financimin e politikave te prbashkta bujqsore (CAP), e amenduar nga Rregullorja (EC) Nr 1287/95, dhe ne veanti Neni 4 (6) dhe 5 (3). Rregullore e Kshillit (EC) Nr 1698/2005 mbi mbshtetjen pr zhvillimin rural nga Fondet Europiane Bujqsore pr Zhvillimin Rural (EAFRD). Duke pasur n konsiderate Traktatin pr ngritjen e Komunitetit Europian, ne veanti Nenin 36, 37 dhe 299(2). 259

Rregullore e Kshillit (EC) Nr 1290/2005 mbi financimin e Politikave t Prbashkta Bujqsore. Duke pasur n konsiderat Traktatin pr ngritjen e Komunitetit Europian, ne veanti nn-paragrafin Neni 37(2). Rregullorja e BE-s q specifikon Strukturn e Planit t Zhvillimit Rural, e Prshtatshme pr Financimin e Komunitetit. Neni 43 i Rregullores Nr. 1257/1999 specifikon strukturn e PZHR-s duke deklaruar se ajo duhet t prfshij: 2.2 Kuadri institucional ekzistues Aktualisht me ndryshimin e strukturave t Ministris s Bujqsis, Ushqimit dhe Mbrojtjes s Konsumatorit sht krijuar Drejtoria e Politikave Rurale e prbr nga: a) Sektori i Zhvillimit Rural b) Sektori i Analizave t Politikave Duke qen se numri i punonjsve sht dy t cilt jan t prfshire n fushn e zhvillimit rural n Ministrin e Bujqsis, lind e nevojshme krijimi i nj organizmi koordinues i cili t koordinoje dhe bashkrendoj t gjitha veprimet q ndrmerren si nga Ministrit e Linjs ashtu dhe nga donator e OJF t cilat veprojn n fushn e zhvillimit rural. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007-2008) Krijimi i modeleve t Planifikimit t Zhvillimit Rural Ngritja e kapacitetit institucional i harmonizuar me metodat dhe politikat e BE-s e cila siguron themelin pr marrjen e fondeve strukturore n t ardhmen. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007-2008) sht hartuar projektligji pr Bujqsin dhe Zhvillimin Rural. 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007-2008) N kuadr t Planit Kombtar t Zhvillimit Rural, sht planifikuar hartimi dhe zbatimi i dy zonave pilot t bazuara n planet e integruara t zhvillimit rural. Kto do te programohen gjithashtu sipas parimeve planifikuese t BE-s dhe do t zbatohen nprmjet nj sr masash. Prgatitja pr ngritjen e Agjencis s Pagesave 3.2 Prioritetet afatmesme (2009-2010) Harmonizim m i madh i aktiviteteve n zonat rurale, pr t zbutur nivelet e varfris rurale t arritura nprmjet: Rritjes s punsimit dhe rritjes s t ardhurave nprmjet aktiviteteve bujqsore dhe jobujqsore Prmirsimi i infrastrukturs rurale, si rrugt, tregjet rurale, uji i pijshm, etj. Ulja e migrimit rural dhe krijimi i marrdhnieve m t ngushta t komunitetit rural. Ky objektiv lidhet me zhvillimin dhe zbatimin e suksesshm t strategjise s integruar t zhvillimit rural t bazuar deri tani n parimet e strategjive t tilla, q veprojne n shtetet anetare t BE-s (veanrisht shtetet e reja antare t BE-s). Qllimi i ktij objektivi prfshin jo vetem nj sr masash t mundshme t Zhvillimit Rural SAPARD / EAGGF/EARDF, por gjithashtu zhvillimin e kredis rurale. 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme (2009-2010) 260

Nuk ka nj kuadr ligjor te veant pr zhvillimin rural ne Shqipri. Nj rndsi t veant pr Shqiprin n periudhn afat mesme ka legjislacioni i BE-s. 3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme (2009-2010) Ngritja e Agjencis s Pagesave Fillimi i zbatimit t skemave mbshtetse nprmjet projekteve pilot. 3.2.3 Iniciativat zbatuese afatgjata (2011-2012) Aplikimi i skemave mbshtetse pr zhvillimin rural e modeluar sipas iniciativave t BE-s si dhe krijimi i mekanizmave mbshtetse t skemave t zhvillimit rural, rritja e investimeve pr infrastrukturn rurale, modernizimin dhe konsolidimin e fermave. Tabela 1 Forcimi i Kapaciteteve Institucionale INVESTIME NJESIA E GJENDJA MATJES AKTUALE Shtim personash Trajnime persona Mije lek 2 X VITET 2007 X X

2008 4 1872

2009 X X

2010 X X

Ndihma e huaj n mbshtetje t zhvillimit rural dhe strukturave bujqsore ISTITUCIO NI Ministria e Bujqsis, Ushqimit dhe Mbrojtjes s Konsumator it Ministria e Bujqsis, Ushqimit dhe Mbrojtjes s Konsumator it Ministria e Bujqsis, Ushqimit dhe Mbrojtjes s Konsumator it DONATO RI PROGRAMI /AGJENCIA ZBATUESE TITULLI I VLERA PROJEKTIT Projekti i Modernizimit t Sektorit Bujqsor dhe Ushqimor n Shqipri, n drejtim t Integrimit Europian 4 mln Mbeshtetja e Prodhimit Bujqesor ne Shqiperi (FAO GCP/ALB/005/I TA 6 mln $ AFATI I AFATI I FILLIMI PRFUND T IMIT

Kooperacio ni Ekonomik i Ministris Gjermane

2004

2007

Qeveria Italiane IFAD kredi, IFAD grand, SNV, MAFF

FOA

2006

2009

Programi i Zhvillimit te Zonave Malore - 13.6 mln MADA $

2001 N vazhdim 261

262

3.9.8

PYJET DHE KULLOTAT

1 Objektivi politik Prafrimi i legjislacionit shqiptar me acquis n fushn e mjedisit, lidhet direkt me standardet mjedisore dhe detyrn jetsore pr t luftuar degradimin e mjedisit me qllim promovimin e qndrueshmris mjedisore (neni 108 MSA). Ky objektiv, sht shkrir n dokumentet strategjike sektoriale si Plani i Veprimit n Mjedis, Strategjia dhe Plani i Veprimit t Biodiversitetit dhe Strategjia e Zhvillimit e Sektorit t Pyjeve dhe Kullotave. Politika e sektorit t pyjeve synon zhvillimin e qndrueshm dhe shumfunksional t resurseve pyjore dhe kullosore, q siguron dhe mbron biodiversitetin, prodhimtarin, aftsin riprtritse, vitalitetin dhe potencialin e tyre pr t prmbushur, pr sot dhe t ardhmen, funksionet ekologjike, ekonomike dhe sociale n nivel lokal, kombtar dhe global, pa shkaktuar dme n ekosisteme t tjera. Kjo politik mbshtet shtimin e siprfaqeve t reja pyjore, rehabilitimin e siprfaqeve t djegura dhe t degraduara, ndrtimin dhe mirmbajtjen e veprave ujmbajtse n kullota, kontrollin e fenomenit t erozionit nprmjet ndrtimit t veprave hidroteknike, prmirsimin e menaxhimit t produkteve pyjore dhe jopyjore, t cilat do t ojn n gjenerimin e t ardhurave. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues

Kuadri ligjor pr fushn e pyjeve: 1. Ligji nr.9385 dt.04.05.2005 "Pr Pyjet dhe Shrbimin Pyjor Direktiva e Kshillit 88/332/EEC 13 Qershor 1988 pr amendimin e disa Direktivave mbi tregtimin e farave dhe shprndarjen e tyre n mnyr q t jepen rregullat pr aplikimin e masave q lidhen me farat dhe prhapjen e materialit q prmbush krkesat m pak t forta Vendim i Kshillit 89/367/EEC i 29 Majit 1989 pr krijimin e Komitetit t Prhershm t Pyjeve. Vendim i Komisionit 96/653/ECi 11 Nntorit 1996 i cili autorizon vendet antare pr lejimin e prkohshm t tregtimit t materialeve riprodhuese pyjore t cilat nuk prmbushin krkesat e Direktivs s Kshillit 66/404/EEC dhe 71/161/EEC Rregullore e Komisionit (EC) Nr 1460/98 e 8 Korrikut 1998 q amendon Rregulloren (EEC) Nr 1170/93 q heq disa rregulla t detajuara pr zbatimin e Rregullores s Kshillit (EEC) Nr 2158/92 mbi mbrojtjen e Pyjeve t vendeve komunitare nga zjarri Rregullore (EC) Nr 2152/2003 e Parlamentit Evropian dhe e Kshillit t Evrops e 17 Nntorit 2003 pr monitorimin e pyjeve dhe ndrveprimit mjedisor n vendet Komunitare (Fokus Pyjet). Rregullore e Komisionit (EC) Nr 1737/2006 e 7 Nntorit 2006 pr heqjen e disa rregullave t detajuara pr zbatimin e Rregullores s Kshillit (EC) Nr 2152/2003 t Parlamentit Evropian dhe Kshillit t Evrops pr monitorimin e pyjeve dhe ndrveprimin mjedisor n vendet e Komunitetit 3. Shkalla e Prafrimit: e pjesshme 1. Ligji nr.9693 dt19.03.2007 "Pr Fondin Kullosor 2. C. Reg. EEC No. 1257/99 Direktivat pr klasifikimin e zonave malore C. Reg. EEC No. 1698/2005 Politikat e zhvillimit rural. C. Reg. EEC No. 796/2004 Politikat e reja bujqsore C. Reg. EEC No. 1259/99 Bujqsia dhe mjedisi. C. Reg. EEC No. 1782/2003 Masat pr zhvillimin rural. 3. Shkalla e Prafrimit: e pjesshme Akte t tjera q nuk transpozojn akte Komunitare: 263

Vendim Nr.394, Dat 21.6.2006 Pr Kriteret dhe rregullat e shfrytzimit t pyjeve dhe t prodhimeve t tjera pyjore dhe jopyjore. Vendim Nr.391, Dat 21.6.2006 Pr prcaktimin e tarifave n sektorin e pyjeve dhe kullotave Vendim Nr.396, Dat 21.6.2006 Pr kriteret e transferimit dhe t prdorimit t pyjeve dhe kullotave nga njsit e qeverisjes vendore. VKM. Nr. 804 , dat 4.12. 2003 "Pr miratimin e lists s specieve t flors shqiptare, q vihen n mbrojtje VKM, nr 247 dat 23.4.2004 "Pr Miratimin e Strategjis Kombtare t Zhvillimit t Pyjeve dhe Kullotave VKM, nr 48 dat 31.1.2007 "Pr Prcaktimin e rregullave pr mbajtjen, prbrjen, afatet e prdorimit e t zvendsimit t uniforms dhe t pajisjeve e t mjeteve t tjera n prdorim t punonjsve t shrbimit pyjore" Ligj nr.8294, dat 02.03.1998 "Pr ratifikimin e "(Konventa e Berns)" Ligji Nr. 7722, dat 15.06.1993 Pr mbrojtjen e fondit t bimve mjeksore, eterovajore e tanifere natyrore. Udhzim MMPAU. Nr. 5, Dat 13.9.2006 Pr krkesat teknike t caktimit t ngastrave e nnngastrave pr shfrytzim, t damkosjes s drurve, t prerjes e asortimit, t transportit e stivosjes s materialit druresor n an t rrugs. Udhezim MMPAU, Nr. 4 Dat 8.5. 2006 Pr pasjen me ertifikate Origjine Pr Eksport Udhzim MMPAU Nr. 3, Dat 13.9.2006 Pr organizimin dhe zhvillimin e ankandit t shitjes se materialit drursor t asortuar e t magazinuar n an t rrugs 2.2 Kuadri institucional ekzistues

Drejtoria e politikave t pyjeve dhe kullotave sht organizmi administrativ e teknik i ngarkuar pr administrimin e fondit pyjor e kullosor kombtar, prfshir n strukturn organizative t Ministris Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit t Ujrave. Menaxhimi i fondit pyjor kombtar mbshtetet n parimet e zhvillimit t qndrueshm e shumfunksional t pyjeve e kullotave. N prputhje me strategjin e zhvillimit afatgjat t vendit, prgatit draftin pr strategjin e zhvillimit t sektorit t pyjeve e kullotave. Drejtoria e Politikave t Pyjeve dhe Kullotave pr administrimin dhe qeverisjen e fondit pyjor kombtar, t kullotave, mjedisit natyror, t flors dhe t fauns s egr, bimve mjeksore e t burimeve t tjera pyjore e jopyjore dhe t infrastrukturs rrugore, ushtron detyra t karakterit projektues menaxhues e kontrollues, n prputhje me organizimin e strukturave vartse. Drejtoria e Politikave t Pyjeve dhe Kullotave, funksionon e organizuar n tre sektor: Sektori i Trajtimit t Burimeve Pyjore, Sektori i Mbarshtimit t Pyjeve dhe Kullotave, Sektori i Pyjeve Komunale. Gjithashtu ne MMPAU operon edhe Drejtoria e Politikave te mbrojtjes se natyrs, nga e cila varet sektori i fauns se egr, dhe ai i zonave te mbrojtura me te ciln bashkpunon. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007 - 2008) T konsolidohen kapacitetet administrative dhe t forcohet bashkveprimi i strukturave n nivel kombtar dhe vendor. Te zhvillohen politika inkurajuese me komunitetet vendore pr trajtimin e pyjeve, pyllzimin e siprfaqeve pyjore t djegura, pariprtrira dhe zonave t grryera. T merren masa pr ndalim e prerjeve t pyjeve n mnyre t paligjshme. T miratohet nj strategji pr harmonizimin e mtejshm t legjislacionit pr mjedisin me acquis t BE-s dhe t zbatohet si duhet legjislacioni ekzistues, veanrisht pr sa i prket ekzekutimit. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007 2008) 264

Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do te ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore te cilat jan kryesisht akte nnligjore q do t hartohen dhe miratohen duke synuar zbatueshmrin praktike t akteve ligjore t miratuar: Amendim i ligjit "Pr mbrojtjen dhe zhvillimin e bimve mjeksore natyrore" Projekt VKM "Pr tarifat e shprblimit t dmeve n fondin kullosor VKM " Pr krijimin e kshillit t politikave pyjore VKM Pr procedurat e heqjes s siprfaqeve (tokave dhe pyjeve) nga fondi pyjor kombtar VKM Kushtet dhe kriteret pr dhnien e lejes pr ushtrimin e veprimtaris n fondin pyjor kombtar VKM "Pr Strukturn dhe organizimin e Shrbimit Pyjor n nivel rajoni" VKM "Pr Procedurat e ndryshimit fondit kullosor, tarifat pr kullotje dhe prdorim t toks" 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007 -2008) Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Takime zonale me drejtues dhe shefa seksionesh t DSHP, pr udhzime n zbatim t VKM "Pr tarifat e produkteve pyjore dhe shitjen e lnds drusore" Seminare rajonale n zbatim t ligjit t ri dhe akteve n/ligjore"Pr kullotat dhe livadhet" Tryeza t rrumbullakta me pushtetin vendor n komuna e fshatra, zyrat e regjistrimit t pasurive, pr pyjet dhe kullotat komunale Organizimi i takimeve rajonale pr organizimin e shrbimit pyjor n nivel rajoni, propozime pr prcaktimin e akteve nnligjore n zbatim t ligjit me personelin pyjor, subjektet grumbulluese, shoqatat e pyjeve komunale, OJF-mjedisore, etj. 3.2 Prioritetet afatmesme (2009-2010) T zhvillohen politika inkurajuese me komunitetet vendore pr trajtimin e pyjeve, pyllzimin e siprfaqeve pyjore t djegura, pariprtrira dhe zonave t grryera. T merren masa pr ndalimin e prerjeve t pyjeve n mnyre t paligjshme. T vazhdohet me zbatimin e angazhimeve rajonale dhe ndrkombtare pr mjedisin. 3.2.3 Iniciativat ligjore afatmesme (2009-2010) Projekt VKM "Pr Hartimin e zbatimin e Programit Kombtar t Pyjeve dhe Kullotave, Programet e zhvillimit n nivel rajoni". Projekt VKM "Pr Krijimi i shrbimit t ekstensionit agropyjor" Projekt VKM Pr krijimi i rezervave strategjike t lnds drusore n kmb dhe ruajtja e trajtimi i pyjeve t virgjra 3.2.4 Aktivitetet zbatuese afatmesme (2009-2010) Seminare rajonale "Pr rregullat e trajtimit t pyjeve, vjeljes, marketingut t produkteve pyjore" Seminare kualifikimi e tryeza t rrumbullakta, pr zbatimin e Programit Kombtar t Pyjeve dhe Kullotave, Seminare e takime pr funksionimin e shrbimit t ekstensionit agropyjor n nivel rajoni. 3.3 Prioritetet afatgjata (2011-2012) Zhvillimi i qndrueshm e shumfunksional i resurseve t pyjeve e kullotave n prputhje me strategjin e zhvillimit afatgjat t vendit 3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatgjata (2011-2012) 265

Seminare rajonale "Pr kriteret e menaxhimit t qndrueshm t resurseve pyjore" Seminare e takime pr funksionimin e shrbimit t ekstensionit agropyjor n nivel rrethi e komune. Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t MMPAU/Drejtoria e Politikave t Pyjeve dhe Kullotave INVESTIME NJSIA E MATJES persona (mij lek) GJENDJA VITET AKTUALE 2007 10 X 7 1860

2008 11 2980

2009 10 2800

2010 12 2800

1.Shtim personash 4.Trajnime (mij lek)

266

3.10 PESHKIMI 1 Objektivi politik Palt do t eksplorojn mundsin e identifikimit t zonave me prfitim reciprok pr interes t prbashkt n sektorin e peshkimit. Kooperimi duhet t ndrmerret pr llogari t zonave prioritare lidhur me acquis commuauitaire n fushn e peshkimit, duke prfshir respektimin e detyrimeve ndrkombtare lidhur me rregullat e menaxhimit dhe konservimit t resurseve peshkore nga Organizata Rajonale dhe Ndrkombtare t Peshkimit (neni 96 MSA).Sigurimi i nj zhvillimi t qndrueshm t sektorit t peshkimit me qllim rritjen e prodhimit deri n kufijt optimale t shfrytzimit dhe mbshtetja e procesit t menaxhimit dhe bashkmenaxhimit, nprmjet rehabilitimit t infrastrukturs, zhvillimit, mbshtetjes dhe liensimit t aktivitetit t peshkimit, prbn nj nga objektivat themelore t qeveris n fushn e peshkimit. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues

Ligji Nr. 7908, dat 5.4.1995 Pr Peshkimin dhe Akuakulturn", i ndryshuar nga Ligji 8763 dat 2.4.2001 si dhe nga Ligji 8870 dat 21.3.2002 Rregullore Nr 1 dat 29.3.2005 Pr zbatimin e Ligjshmris n peshkim dhe Akuakultur Procedurat pr ekzekutimin dhe regjistrimin e inspektimeve e formuluar n Rregulloret Nr 3561/85 EEC, Nr 1382/87 dhe Nr 2740/1999 ne Nenet 34 -44 te ligjit dhe Rregulloren Nr 1 dt. 29.3.2005 N lidhje me shfrytzimin e burimeve t peshkimit, dhnien e lejeve t peshkimit dhe masat teknike t peshkimit Nr 954/87 EEC, Nr 3440/84 EEC Krkesat pr plotsimin e ditareve t udhtimit, deklaratat e zbarkimit, shnimet e lundrimit dhe mbledhja dhe transmetimi i statistikave n lidhje me shfrytzimin e burimeve t peshkimit Nr 2807/83 EEC Nr 2018/93 EEC, Nr 2597/95EC N lidhje me identifikimin dhe regjistrimin e anijeve t peshkimit, rregulloren Nr 1381/87 EC dhe Nr 2090/98 EC. Rregullorja nr.1 dat 29.3.2005, bazohet pjesrisht n parimet kryesore t Politiks s Prbashkt t Peshkimit dhe dispozitat e Rregullores s Kshillit Nr. 2847/93 EEC q krijojn nj sistem kontrolli t zbatueshem ndaj Politiks s Prbashkt t Peshkimit dhe Rregulloren e Kshillit Nr 3670/92 EEC q krijon nj sistem Komunitar pr peshkimin dhe akuakulturn. Regullore 26/2004 EC e dt. 30 Dhjetor 2003 mbi rregjistrin e flotave t peshkimit t Komunitetit OJ L 5 9.1.2004, P. 25-35 (Neni 25 - 26 i Rregullores nr.1 date 29.3.2005) 3. Shkalla e Prafrimit: e pjesshme 1. Ligji 9093 date 3.7.2003 Pr Ratifikimin e Marrveshjes pr Krijimin e Komisionit t Prgjithshm t Peshkimit pr Mesdheun 2.Vendimi i Kshillit 98/416/EC e dt. 16 Qeshor 1998 mbi aksesin e Komunitetit Europian n Komisionin e Prgjithshm t Peshkimit pr Mesdheun OJ L 190 4.7.1998, P. 34-35 dhe Vendimi i Kshillit 2000/487/EC I dt. 17 Korrik 2000 mbi miratimin nga Komuniteti Europian pr amendimin e marrveshjes pr krijimin e Komisionit t Prbashkt t Peshkimit pr Mesdheun me synim pr t krijuar nj buxhet autonom t ksaj organizate OJ L 197 3.8.2000, P. 35-47 3. Shkalla e Prafrimit : e plot 1. Ligji 9401 dat 19.05.2005 Pr aderimin e Republiks s Shqipris n Marrveshjen 2. Direktiva 98/416/EC mbi marrveshjen pr nxitjen e respektimit t masave ndrkombtare t menaxhimit dhe t ruajtjes s burimeve nga anijet e peshkimit n det t hapur OJ L 177, 16.7.1996, p. 2632 267

3. Shkalla e Prafrimit : e plot Ligjet dhe aktet e tjera q nuk transpozojn akte komunitare: VKM Nr. 135, dat 8.3.2006 "Pr procedurat dhe mimet e dhnies me qera t siprfaqeve ujore, pr ushtrimin e veprimtaris s akuakulturs intensive" Instrumentet e mposhtm jan t lidhura n veanti me menaxhimin e peshkimi n Shqipri: 1982 Konventa e OKB pr Ligjin e Detit (ratifikuar n qershor 2003) 1995 Kodi I FAO Kodi i Sjelljes pr Peshkimin e Prgjejgjshm (implementuar si nj kod vullnetar n 1997) 1993 FAO Marrveshja e Zbatimit (pranuar n Maj 2005) Komisioni i Prgjithshm i Peshkimit pr Mesdheun (GFCM) (ratifikuar n korrik 2003) Komisioni ndrkombtar pr ruajtjen e Tonit t Atlantikut (ICCAT) (status vzhgimi) 1957 Komisioni Kshillmor Europian i Peshkimit t Ujrave t brendshm (EIFAC) 2.2 Kuadri institucional ekzistues Bazuar n legjislacionin n fuqi institucioni prgjegjs pr menaxhimin dhe mbikqyrjen e resurseve peshkore sht; a) Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit t Ujrave, konkretisht, b) Drejtoria e Politikave t Peshkimit e cila prbhet nga katr specialist si dhe Inspektort lokal. c) Inspektoriati i peshkimit ka zyra n vende t ndryshme, ku shihet e nevojshme, me qllim q t siguroj zbatimin e kuadrit ligjor ekzistues. Bashkpunimi me institucionet e tjera: Drejtoria e Politikave t Peshkimit si pjes e Ministris s Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit t Ujrave bashkpunon me Drejtorit prkatse t Ministris dhe inspektoriatin e mjedisit. Drejtoria e Politikave t Peshkimit bashkpunon me: Ministrin e Brendshme, Drejtorin e Prgjithshme t Policis nga e cila siguron mbshtetjen pr kontrollet dhe penalizimet e shkeljeve ligjore q rezultojn gjat kontroll/inspektimet e inspektoriatit. Ministrin e Mbrojtjes me t ciln n kuadr t ligjit Pr Rojen Bregdetare dhe Manualin e Rojes Bregdetare siguron operacione t veanta pr kontrollin e hapsirs detare n bashkpunim me strukturn e Inspektoriatit. Marrveshjet specifike t bashkpunimit t hartuara me Rojen Bregdetare specifikojn modalitetet e ktij bashkpunimi Ministrin e Bujqsis, Ushqimit dhe Mbrojtjes s Konsumatorve ) Ministrin e Ekonomis, Tregtis dhe Energjitiks. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (20072008) T prforcohet mbledhja dhe prpunimi i statistikave n prputhje me standardet dhe metodologjin e BE-s. T merren masa pr ndalimin e dmtimit t stokut nga mjetet e paligjshme T forcohet bashkpunimi me policin pr inspektimin n det T bhet progres n fushn e peshkimit me qllim prfitimin nga dispozitat tregtare t BE-s q jepen n kuadrin e MSA-s dhe Marrveshjes s Ndrmjetme T zbatohen rekomandimet e prvitshme t Komisionit t Prgjithshm t Peshkimit pr Mesdheun t FAO. Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007 2008) Ligji pr ratifikimin e Marrveshjes pr aderimin n ICCAT. 268

3.1.1

Projekt VKM Pr inspektoriatin e peshkimit dhe ngritjen e nj sistemi kontrolli pr zbatimin e politikave menaxhuese n peshkim i cili do t transpozoj Regulloren e Kshillit 2847/93 EEC e dt. 12 tetor 1993. Shkalla e prputhshmris e cila synon t arrihet: e pjesshme. Plotsim legjislacioni pr menaxhimin e resurseve (aktet komunitare 2406/96 EEC, 493/87 EEC, 1381/87 EEC, 1382/87 EEC, 89/631 EEC, 1226/94 EEC, 3317/94 EEC, 2943/95 EEC, 96/286 EEC, 2205/97 EEC, 2635/97 EEC) Shkalla e prputhshmris e cila synon t arrihet: e pjesshme. 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007 - 2008) Ristrukturimi i Inspektoriatit t peshkimit. Ngritja e njesis s grumbullimit t t dhnave n peshkimin detar Negocimi pr kuota pr peshkimin e tonit t kuq. 3.2 Prioritetet afatmesme (2009-2010) T merren masa q politika shqiptare mbi peshkimin t afrohet me standardet e BE-s, veanrisht n fushat e menaxhimit t burimeve, inspektimit dhe kontrollit, si dhe n politikat e tregut dhe ato strukturore. (2009-2010). Iniciativat ligjore afatmesme (2009-2010) Miratim rregullore pr menaxhimin e resurseve e cila synon t transpozoj Politikn e Prbashkt t Peshkimit (Common Fisheries Policy). Shkalla e prputhshmris e cila synon t arrihet: e plot. Rregullore pr menaxhimin e resurseve t tonit t kuq e cila synon t transpozoj Politikn e Tregut t Prbashkt t Peshkimit (Common Fisheries Policy Market). Shkalla e prputshmris e cila synon t arrihet: e plot. 3.3.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme (2009-2010) Grumbullimi i t dhnave pr pelagjikt e vegjl Shtim i numrit t inspektorve n rrethe Bashkpunim me Rojn Bregdetare n kuadr t qendrs s Prbashkt Operacionale Trajnime t stafit dhe inpektoriatit pr standardet n fushn e peshkimit n vendet komunitare 3.4 Prioritetet afatgjata (2011-2012) T merren masa q politika shqiptare mbi peshkimin t afrohet me standardet e BE-s, veanrisht n fushat e menaxhimit t burimeve, inspektimit dhe kontrollit, si dhe n politikat e tregut dhe ato strukturore. 3.4.1 Iniciativat ligjore afatgjata (2011-2012) Rregullore per funksionimin e inspektoriatit t peshkimit, e cila synon t transpozoj Politikn e Prbashkt t Peshkimit (Common Fisheries Policies). Shkalla e prputhshmris e cila synon t arrihet: e plot. Ndihma shtetrore pr ristrukturimin e flots, e cila do t mbshtetet n Politikn e Prbashkt t Peshkimit. Shkalla e prputhshmris e cila synon t arrihet: e plot. 3.4.2 Aktivitetet zbatuese afatgjata (2011-2012) Planifikim i ndrhyrjeve shtetrore pr ristrukturimin e sektorit Forcimi i inspektoriatit t peshkimit Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t MMPAU/Drejtoria e Politikave t Peshkimit 269

3.3.1

INVESTIME

NJSIA E MATJES persona (mij lek)

GJENDJA VITET AKTUALE 2007 5 + 17 inspektore X 16800

2008 20

2009 X

2010 X 8400

1.Shtim personash 4.Trajnime (mij lek)

22800 8400

Tabela 2 Ndihma e huaj n mbshtetje t peshkimit ISTITUCIO NI Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrim it t Ujrave Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrim it t Ujrave DONATO RI PROGRAMI /AGJENCIA ZBATUESE TITULLI I VLERA PROJEKTIT AFATI I AFATI I FILLIMI PRFUND T IMIT

Banka Botrore

Projekt Pilot i Zhvillimit t Peshkimit 5.6 mln $ Ndertimi i portit te ri te Peshkimit ne 8.77 mln Durres $

2002

2007

Banka Islamike

2008

2010

270

3.11 TRANSPORTI 3.11.1 INFRASTRUKTURA RRUGORE 1 Objektivi politik Zhvillimi i prshpejtuar dhe rehabilitimi i Rrjetit Rrugor Kombtar q mbshtet dhe inkurajon zhvillimin e ekonomis dhe plotsimin e krkesave t transportit Europian sht dhe mbetet objektiv kryesor i Qeveris Shqiptare. N zbatim t nenit 106 t MSA-s dhe neneve 4 dhe 5 t Protokollit 5, Qeveria Shqiptare ka prcaktuar si prioritet kryesor pr zhvillimin e nj rrjeti infrastrukturor transporti, ndrtimin e rrugs DurrsKuksMorin si dhe kompletimet e Korridoreve VeriJug dhe LindjePerndim (Korridori VIIIt) me t gjith standartet ndrkombtare. Gjithashtu, prioritet mbetet prmirsimi dhe zhvillimi i rrugve ndrkufitare dhe turistike, vnia n efiienc e tyre, si dhe prmirsimi i sistemit t administrimit dhe t efikasitetit t mirmbajtjes s rrugve, me zbatimin e sistemit t menaxhimit t aseteve rrugore, ne baze te ANTP se dhe reformes strukturore ne DPRR. Realizimi i prioriteteve t siprprmendura do t ket si qllim prfundimtar, krijimin e nj infrastrukture rrugore te integruar ne Planin Kombetar, rajonal dhe paneuropian, duke synuar arritjen e standardeve t njohura ndrkombtare dhe t BE - s. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Legjislacioni baz, q rregullon veprimtarin n fushn e infrastrukturs rrugore, prbhet nga aktet e mposhtme ligjore: Ligji 8378, dat 22.07.1998 "Kodi Rrugor i Republiks s Shqipris" Ligji Nr.8402, dat 10.09.1998 "Pr Kontrollin dhe Disiplinimin e punimeve t Ndrtimit" i ndryshuar Ligji Nr. 9511 dt.10.04.2006 Pr aderimin e Republiks s Shqipris n Marrveshjen Evropiane "Pr arteriet kryesore t trafikut ndrkombtar AGR" Memorandumi i Mirkuptimit i Evrops Jug Lindore (11 qershor 2004) VKM nr. 270, dt.10.05.06 " Pr miratimin e Planit Kombtar t Transportit" VKM Nr.405, dat 08.01.1996 "Pr Administrimin e Rrjetit Rrugor Kombtar dhe Rrjetit Rural t Republiks s Shqipris" i ndryshuar VKM Nr. 68, dat 15.02.2001 "Pr Miratimin e Kushteve Teknike t Projektimit dhe t zbatimit t punimeve t Ndrtimit" i ndryshuar (Lidhja Nr.2, pr rrugt automobilistike 2.2 Kuadri institucional ekzistues Institucionet prgjegjse pr zbatimin e angazhimeve q rrjedhin nga legjislacioni n fuqi n fushn e infrastrukturs rrugore jan: a) Drejtoria e Prgjithshme e Rrugve (D.P.Rr), nn varsin e Ministris s Punve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit. N prputhje me programin e Qeveris dhe t Strategjis Kombtare pr Zhvillim dhe Integrim, kjo Drejtori prve t tjerash, prgatit strategjin dhe politikn e zhvillimit t Rrjetit Rrugor Kombtar (Rr.Rr.K.), bazuar n kritere inxhinierike sa m t prparuara dhe n efektivitetin ekonomik t investimeve dhe ia paraqet ato pr shqyrtim Kshillit Kombtar t Rrugve. Gjithashtu, kjo Drejtori harton programin e investimeve dhe t shpenzimeve operative t Rr.Rr.K, bn shprndarjen dhe kontrollon realizimin e tyre, si dhe organizon prsosjen e sistemit t t dhnave rrugore. N punn e saj D.P.Rr. mbshtetet nga: b) Drejtoria e Politikave t Transportit Rrugor si dhe nga Drejtoria e Qarkullimit dhe e Siguris Rrugore, pjes prbrse e Drejtoris s Prgjithshme t Politikave dhe Planifikimit t Transportit, n Ministrin e Punve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit. 271

3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007-2008) Nga Dokumenti i Partneritetit Evropian: T zbatohet Plani Kombtar pr Transportin, prfshi planifikimin dhe buxhetimin pr asetet mirmbajtse t infrastrukturs s transportit. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007-2008) Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Hartimi dhe miratimi me VKM i manualit t projektimit dhe zbatimit Standartet Shqiptare t Projektimit dhe Ndrtimit t Rrugve (studim i financuar nga Delegacioni Evropian (CARDS) me qllim respektimin e Standarteve Evropiane t rrugve, normativat e KE-s). 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007-2008) Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Ndrtimi i segmentit rrugor Kalimash-Kuks-Morin me gjatsi 22 km, (pjes e rrugs Durrs Kuks Morin). Vazhdimi i ndrtimit t segmentit rrugor Kalimash Kolsh me gjatsi 6 km, (pjes e rrugs Durrs Kuks Morin). Ndrtimi i segmentit rrugor Milot Rrshen me gjatsi 26 km, (pjes e rrugs Durrs Kuks Morin). Vazhdimi i ndrtimit t autostrads Rrshen Kalimash me gjatsi 60 km, (pjes e rrugs Durrs Kuks Morin). Ndrtimi i rrugs Transballkanike Vlor me gjatsi 2.4 km, (pjes e Korridorit VIII). Ndrtimi i segmentit rrugor Lushnje Fier me gjatsi 21.5 km, (pjes e Korridorit VIII). Vazhdimi i ndrtimit t segmentit rrugor Fier Levan Vlor me gjatsi 43 km, (pjes e Korridorit VIII), prfshi By Pass Fier. Vazhdimi i ndrtimit te segmentit rrugor Shkodr Hani i Hotit me gjatsi 39 km, (pjes e aksit VeriJug). Ndrtimi i segmentit rrugor Tepelen Gjirokastr me gjatsi 23 km, (pjes e aksit Veri Jug). Vazhdimi i ndrtimit t segmentit rrugor Levan Tepelen me gjatsi 71 km, pjes e aksit VeriJug). 3.2 Prioritetet afatmesme (2009-2010) Nga Dokumenti i Partneritetit Evropian: T vazhdohet me zbatimin Plani Kombtar pr Transportin, prfshi prpjekjet pr t prfunduar Korridorin rrugor Lindje-Perndim dhe Aksin Veri-Jug. T prfundoj reforma e nevojshme institucionale pr t prmirsuar menaxhimin e aseteve t transportit, pr tu dhn prparsi investimeve, pr hartimin e politikave dhe prfshirjen e sektorit privat. T vihet n zbatim Memorandumi i Mirkuptimit t Europs Juglindore (SEE), Rrjeti Transportues Rajonal prfshi Observatorin e Transportit (SEETO). 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme (2009-2010) Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Projekt-akt pr prgatitjen e hartave t azhornuara rrugore (me qllim reflektimin e ndryshimeve t rrjetit rrugor n hartn rrugore). 272

3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme (2009-2010) Pr adresimin e prioriteteve aftmesme do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Ndrtimi i segmentit rrugor Levan Tepelen me gjatsi 71 km, pjes e aksit VeriJug). Ndrtimi i segmentit rrugor Fier Levan Vlor me gjatsi 43 km, (pjes e Korridorit VIII), prfshi By Pass Fier. Ndrtimi i segmentit rrugor Kalimash Kolsh me gjatsi 6 km, (pjes e rrugs Durrs Kuks Morin). Ndrtimi i autostrads Rrshen Kalimash me gjatsi 60 km, (pjes e rrugs Durrs Kuks Morin). Vazhdimi i ndrtimit t rrugs Qaf Than Pogradec Kor me gjatsi 64 km, (lidhje e Korridorit VIII me Greqin). Vazhdimi i ndrtimit t rrugs m t rndsishme turistike t bregdetit Jug Perndimor, Vlor Himar Sarand. Vazhdimi i privatizimit t aktivitetit t mirmbajtjes s rrjetit rrugor kombtar. Ndertimi i segmentit rrugor Shkoder- Hani i Hotit me gjatesi 39 Km (pjese e aksit Veri-Jug). 3.3 Prioritetet afatgjata (2011-2012)

3.3.1 Aktivitetet zbatuese afatgjata (2011-2012) Pr adresimin e prioriteteve afatgjata do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Ndrtimi i rrugs m t rndsishme turistike t bregdetit Jug Perndimor, Vlor Himar Sarand. Vazhdimi i ndrtimit t rrugs s Arbrit (lidhse me pikn e kalimit kufitar Bllat) Ndrtimi i rrugs Qaf Than Pogradec Kor me gjatsi 64 km, (lidhje e Korridorit VIII me Greqin). Privatizimi i plot i aktivitetit t mirmbajtjes s rrjetit rrugor kombtar, mbi bazn e kontratave t performancs. Tabela 2 Ndihma e huaj n mbshtetje t infrastrukturs rrugore ISTITUCIO NI DONATO RI PROGRAMI /AGJENCIA ZBATUESE TITULLI I VLERA PROJEKTIT Supervizioni i punimeve te rehabilitimit te by-passit te Durresit te Rrogozhines dhe te rruges dytesore nga Durresi ne Vore, Supervizioni i punimeve te permiresimit dhe te ndertimit te rruges KonispolSarande2.5 mln AFATI I AFATI I FILLIMI PRFUND T IMIT

Ministria e Punve Publike Transportit dhe Telekomuni Bashkimi Europian kacionit

CARDS 2005

N vazhdim

N vazhdim 273

Ministria e Punve Publike Transportit dhe Telekomuni kacionit Ministria e Punve Publike Transportit dhe Telekomuni kacionit Ministria e Punve Publike Transportit dhe Telekomuni kacionit Ministria e Punve Publike Transportit dhe Telekomuni kacionit

Bashkimi Europian

CARDS 2005

Bashkimi Europian

CARDS 2006

Bashkimi Europian

CARDS 2006

Jorgucat, QAFE THANE-Korce Projektimi dhe dokumentat e tenderimit pr prmiresimin e BYPASS Gjirokastr 1.0 mln Tepelen Dizenjimi I detajuar dhe dokumentat e tenderit pr prditsimin e segmentit rrugor Kuks - Morin 1.0 mln Studimi I transportit n rajonin Tiran Durrs dhe lidhja me korridort VeriJug dhe Lindje0.5 mln Perndim

N pritje

N vazhdim

N pritje

N vazhdim

N pritje

N vazhdim

Bashkimi Europian

CARDS 2006

Menaxhimi urave

I 0.5 mln N pritje N vazhdim

274

3.11.2 SIGURIA RRUGORE 1 Objektivi politik Hartimi i politikave t zhvillimit n fushn e qarkullimit dhe siguris rrugore, t konkretizuara n programet afatshkurtra dhe afatmesme t objektivave, q bjn t mundur parandalimin dhe minimizimin e aksidenteve rrugore, nprmjet aplikimit t normave dhe standarteve evropiane, t pasqyruara n legjislacionin baz t transportit rrugor, pr t gjith komponentt me karakter institucional dhe legjislativ, n shrbim t siguris s lvizjes s prdoruesve t rrugs mbetet objektivi kryesor. Misioni bazohet n strategjin e zhvillimit t fushs s transportit rrugor n prgjithsi dhe shtjeve q lidhen me prmirsimin e komponentve t siguris rrugore n veanti. N funksion t angazhimeve q rrjedhin nga zbatimi i MSAs n fushn e siguris rrugore, prioritet kryesor do t jet prafrimi i legjislacionit n fushn e transportit toksor, me vmendje kryesore sigurin rrugore dhe ndotjen e mjedisit nga mjetet, vendosjen e standarteve n nxjerrjen e gazrave nga automjetet e rnda dhe nivelet e zhurmave, si dhe krijimin e nj sistemi informimi mbi trafikun rrugor, duke synuar rritjen e siguris rrugore. Sipas neneve 17 dhe 18 te Protokollit 5 t MSA-s duhen harmonizuar asistencat pr drejtuesit e mjeteve, dhnien e informacioneve mbi trafikun si dhe t harmonizohet legjislacioni veanrisht pr transportin e mallrave t rrezikshme. N baze t MSA del si detyre prmirsimi i kushteve te siguris rrugore kryesisht duke filluar me harmonizimin e legjislacionit shqiptar me acquis e BE-s pr sa i prket peshave dhe dimensioneve, kontrolleve teknike, kontrolleve n an t rrugs, lejeve t drejtimit. Prioritete t tjera jane dhe zbatimi i programeve t investimeve pr prmirsimin e kushteve t siguris rrugore si n drejtim t infrastrukturs rrugore, ashtu dhe n prmirsimin e kontrollit teknik t mjeteve apo shrbimeve t tjera q kan t bjn me qarkullimin e mjeteve. Qllimet strategjike n fushn e siguris rrugore do t synojn t krijojn nj kuadr zhvillimi t qndrueshm t sektorit t transportit rrugor, do t garantojn prdorimin efikas t burimeve, si dhe do t sigurojn fonde t mjaftueshme pr programet e siguris rrugore, duke garantuar standarte t larta n arritjen e objektivave t siguris rrugore. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Ligje dhe akte q transpozojn akte komunitare 1. ligji "kodi rrugor i republiks s shqipris", i ndryshuar" 2. Direktiva 96/96/EC Mbi prafrimin e ligjeve t shteteve antare q lidhet me testet pr automjetet dhe trajlerat e tyre 3. Shkalla e Prafrimit: E pjesshme 1. vendimi " vkm nr.153, date 07.04.2000 "pr miratimin e rregullores se kodit rrugor t republiks s shqipris", i ndryshuar 2. Direktiva 96/96/EC Mbi prafrimin e ligjeve t shteteve antare q lidhet me testet pr automjetet dhe trajlerat e tyre. 3. Shkalla e Prafrimit: E pjesshme 1. udhzimi i mpptt nr. 3413, dt 16.07.2003 "pr kontrollin teknik t mjeteve rrugore"

275

2. Direktiva 96/96/EC Mbi prafrimin e ligjeve t shteteve antare q lidhet me testet pr automjetet dhe trajlerat e tyre 3. Shkalla e Prafrimit: E pjesshme 1. ligji "kodi rrugor i republiks s shqipris", i ndryshuar" 2. Direktiva 91/439/EEC Mbi lejet e drejtimit 3. Shkalla e Prafrimit: E pjesshme 1. vendimi " vkm nr.153, dat 07.04.2000 "pr miratimin e rregullores s kodit rrugor t republiks s shqipris", i ndryshuar 2. Direktiva 91/439/EEC Mbi lejet e drejtimit 3. Shkalla e Prafrimit: E pjesshme 1. udhezimi i mpptt nr. 994, dt 12.03.2003 pr organizimin dhe funksionimin e autoshkollave 2. Direktiva 91/439/EEC Mbi lejet e drejtimit 3. Shkalla e Prafrimit: E pjesshme 1. ligji nr. 8308, dt. 18.03.1998 pr transportet rrugore, i ndryshuar 2. Direktiva 94/55/CE Mbi prafrimin e ligjeve t Shteteve Antare n lidhje me transportin e mallrave t rrezikshme 3. Shkalla e Prafrimit: E pjesshme 1. ligji nr. 8308, dt. 18.03.1998 pr transportet rrugore, i ndryshuar 2. Direktiva 94/55/EC Mbi prafrimin e ligjeve t Shteteve Antare n lidhje me transportin e mallrave t rrezikshme 3. Shkalla e Prafrimit: E pjesshme 1. urdhresa e km nr. 1, dt. 21.08.1998 " pr rregullat e klasifikimit, emertimit dhe transportit rrugor t mallrave t rrezikshme" 2. Direktiva 94/55/EC Mbi prafrimin e ligjeve t Shteteve Antare n lidhje me transportin e mallrave t rrezikshme 3. Shkalla e Prafrimit: E pjesshme Ligjet dhe aktet e tjera q nuk transpozojn akte komunitare Ligji Nr. 8378, dat 22/7/1998 Kodi Rrugor i Republiks s Shqipris, i ndryshuar VKM Nr.153, dat 07.04.2000 "Pr Miratimin e Rregullores s Kodit Rrugor t Republiks s Shqipris Ligji nr. 8308, dat. 18.03.1998 Pr Transportet Rrugore, i ndryshuar. Ligji Nr.9272, dat 16.09.2004 "Pr ratifikimin e Marrveshjes Evropiane pr Transportin Ndrkombtar Rrugor t Mallrave t Rrezikshme (ADR) dhe Protokolli i saj" Ligji Nr. 9273, dat 16.09.2004 "Pr ratifikimin e Marrveshjes Evropiane n lidhje me adoptimin e kushteve uniforme pr inspektimet teknike periodike t mjeteve motorike dhe njohja reciproke e inspektimeve t tilla e 13 Nntorit 1997" VKM nr. 270, dat.10.05.06 " Pr miratimin e Planit Kombtar t Transportit 276

Urdhresa e KM Nr. 1, dat. 21.08.1998 "Pr rregullat e klasifikimit, emrtimit dhe transportit rrugor t mallrave t rrezikshme" Udhzimi i MPPTT nr. 3551, dat 23.07.2003 "Mbi proedurat e pranimit dhe rregjistrimit t mjeteve rrugore" Udhzimi i MPPTT nr. 4447, dat 23.09.2003 " Mbi qarkullimin e mjeteve jasht norme" Udhzimi i MPPTT nr. 3413, dat 16.07.2003 "Pr kontrollin teknik t mjeteve rrugore" Udhzimi i MPPTT nr. 5167, dat 26.12.2002 Mbi organizimin e qarkullimit dhe sinjalizimit rrugor " Udhzimi i MPPTT nr. 994, dat 12.03.2003 Pr organizimin dhe funksionimin e autoshkollave Udhzim i MPPTT "Pr Transportin Rrugor t Mallrave t Rrezikshme" Udhzim i Prbashkt i MPPTT dhe Ministris s Mjedisit nr. 6527, dat. 24.12.2004 "Mbi vlerat e lejuara t elementeve ndots t ajrit n mjedis nga shkarkimet e gazrave dhe zhurmave shkaktuar nga mjetet rrugore dhe mnyrat e kontrollit t tyre" Urdhri i Kryeministrit Nr. 44, dt. 24.3.2006 "Pr zbatimin e objektivave pr prmirsimin e siguris rrugore" 2.2 Kuadri institucional ekzistues Zbatimi i angazhimeve q rrjedhin nga legjislacioni n fuqi n fushn prgjegjsin e ktij institucioni: e siguris rrugore sht nn

a) Drejtoria e Qarkullimit dhe Siguris Rrugore, pran Ministris s Punve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit sht organi kryesor prgjegjs pr veprimtarin n kt fush. Ajo ka si mision hartimin e politikave t zhvillimit sektorial t konkretizuara n programin e objektivave vjetore afatshkurtra dhe afatmesme. Pr realizimin e detyrave t saj, kjo Drejtori bashkpunon me: Komitetin Ndrministror t Siguris Rrugore, Drejtorin e Prgjithshme t Shrbimeve t Transportit Rrugor si dhe me Policin Rrugore pran Ministris s Brendshme, e cila ka si aktivitet t saj kontrollin ligjor t zbatimit t Kodit Rrugor. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007 -2008) Prioritet i prcaktuar pr Qeverin shqiptare pr periudhn 2007-2008 sht: Zbatimi i programit pr sigurin rrugore dhe prmirsimi i kushteve t siguris rrugore, duke filluar me harmonizimin e legjislacionit shqiptar me acquis e BE-s pr sa i prket, kontrolleve teknike, kontrolleve n an t rrugs, lejeve t drejtimit dhe dokumenteve regjistruese t automjetit. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007 2008) Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Projektligj "Pr nj ndryshim n ligjin nr. 8378, dat 22.7.1998 "Kodi Rrugor i Republiks s Shqipris", i ndryshuar". Ligji i ri do t jet pjesrisht i prputhur me Direktivn 96/96/EC; Projektakt "Pr nj ndryshim n VKM nr.153, dat 07.04.2000 "Pr miratimin e Rregullores s Kodit Rrugor t Republiks s Shqipris", i ndryshuar", i cili do t jet pjesrisht i prputhur me Direktivn 91/439/EC; Projekakt "Pr ndryshime n Udhzimin e kualifikimit pr drejtuesit e mjeteve dhe programin teoriko-praktik nr. 994, dat 12.3.2003", i cili do t jet pjesrisht i prputhur me Direktivn 96/53 EC 277

Projekt-ligj "Ne lidhje me transportin e mallrave te rrezikshme", i cili do te jete pjesrisht i prputhur me direktivn 94/55/EC 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007 -2008) Ndjekja me prioritet e investimeve pr prmirsimin e komponentve t siguris rrugore n sinjalistik rrugore dhe prmirsim i pikave t rrezikut Krijimi i nj qendre informimi t trafikut Prmirsimi i qendrave t kontrollit teknik t mjeteve pr testimin e parametrave konstruktiv dhe ekologjik konform standarteve Evropiane. Prioritetet afatmesme (2009-2010) Iniciativat ligjore afatmesme (2009-2010) Projekt vendim i KM "Pr caktimin e konsulentve t siguris rrugore n transportin rrugor t mallrave t rrezikshme" Projekt-akt "Pr disa ndryshime n ligjin "Pr proedurat e kontrollit t mallrave t rrezikshme" 3.4.3 Aktivitetet zbatuese afatmesme (2009-2010) Prmirsime t pikave t rrezikut t ndodhjes s aksidenteve. 3.5 Prioritetet afatgjata (2011-2012)

3.2 3.2.1

3.3.1 Iniciativat ligjore afatmesme (2011-2012) Studim me qellim njohjen e legjislacionit t ri evropian n fushn e siguris rrugore Tabela 1 Kapacitetet ndihmse pr Ministrin e Punve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit (Siguria Rrugore dhe Ndotja e Ambientit nga Mjetet) INVESTIME Rritja e numrit punonjsve Trajnime Konsulenca-Studime NJESIA MATJES t person 000 lek 000 lek E GJENDJA AKTUALE 5 2007 2008

100 10 000

Tabela 2 Ndihma e huaj n mbshtetje t siguris rrugore ISTITUCIO NI DONATO RI PROGRAMI /AGJENCIA ZBATUESE TITULLI I VLERA PROJEKTIT Asistenc teknike pr 111,538,0 forcimin institucional t 00 lek AFATI I AFATI I FILLIMI PRFUND T IMIT

Ministria e Punve Banka Publike Transportit Botrore

2007

2008 278

dhe Telekomuni kacionit

administrats q ka t bj me sigurin rrugore

279

3.11.3 TRANSPORTI RRUGOR 1 Objektivi politik N zbatim t angazhimeve q rrjedhin nga nenet 54, 59, 70, 106 t Marrveshjes s Stabilizim-Asociimit pr fushn e Transportit Rrugor, Protokollit 5 dhe nenit 33 t Marrveshjes s Ndrmjetme, Qeveria Shqiptare ka si prioritet krijimin e nj sistemi rregullator dhe ligjor sipas krkesave dhe standardeve evropiane q t garantoj lehtsimin e hyrjes n treg t transportuesve, operime optimale t shrbimeve t transportit n baz t nj konkurrimi t nivelit t lart si dhe uljen e barrierave jo-fizike. N mbshtetje t ktij angazhimi, forcimi i legjislacionit pr shmangien e konkurrencs s pandershme, si dhe zbatimit me rigorozitet t marrveshjeve dy dhe shum palshe n Transportin Rrugor; pranimin n treg n fushn e transportit rrugor bazuar n parimin e reciprocitetit; dhnien e t drejts s pakufizuar t transportit transit; trajnimin e personelit t transportit rrugor, veanrisht n lidhje me transportin e mallrave t rrezikshme sipas standardeve t KE-s mbeten detyrime prioritare. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Kuadri ligjor baz n kt fush q transpozon akte komunitare prbhet nga: Ligji Nr.8308, dat 18.03.1998 "Pr transportet rrugore", t ndryshuar Direktiva e Kshillit 96/26/EC e 29 Prillit 1996 Pr pranimin n aktivitetin e operatorit t transportit rrugor t mallrave dhe operatorve t transportit rrugor t udhtarve dhe njohjen reciproke t diplomave, certifikatave..., botuar n Fletoren Zyrtare L 124, dat 23.5.1996, amenduar nga Direktiva 98/76/EC botuar n Fletoren Zyrtare L 277, dat 14.10.1998, amenduar nga Direktiva 2004/66/EC botuar n Fletoren Zyrtare L 168, dat 1.5.2004. Direktiva ka pr qllim unifikimin e kritereve cilsore q duhet t zbatohen nga t gjith Shtetet Antare pr pranimin n veprimtarin e operatorit t transportit rrugor, lirin e vendosjes n ushtrimin e aktivitetit dhe njohjen reciproke t certifikatave t kualifikimit t drejtuesve t veprimtarive t ktyre operatorve. Shkalla e Prafrimit: E pjesshme

Ligji nr. 8378, dat 22.07.1998, Kodi Rrugor i Republiks s Shqipris, t ndryshuar - Direktiva 96/53/EC e 25 Qershorit 1996, Q prcakton ... prmasat e lejuara maksimale dhe peshat e autorizuara maksimale t automjeteve... botuar n Fletoren Zyrtare L 235, dat 17.09.1996, faqe 59, amenduar nga Direktiva 2002/7/EC. Direktiva ka pr qllim prmirsimin e kushteve t konkurrencs n transportin rrugor brenda Komunitetit Evropian duke hequr pengesat n diferencat e peshave dhe prmasave. - Direktiva 94/55/EC e 21 nntorit 1994 Mbi prafrimin e legjislacionit t Shteteve Antare n lidhje me transportin e mallrave t rrezikshme me rrug, botuar n Fletoren Zyrtare L 319, dat 12.12.1994, f. 7, amenduar: Anekset A dhe B nga Direktiva e Komisionit 96/86/EC; Direktiva e Komisionit 1999/47/EC; Direktiva 2000/61/EC e Parlamentit Evropian dhe Kshillit e 10 Tetorit 2000; Direktiva e Komisionit 2001/7/EC e 29 Janarit 2001; Vendimi i Komisionit 2002/886/EC e 7 Nntorit 2002; Direktiv e Komisionit 2003/28/EC e 7 Prillit 2003; Direktiv e Komisionit 2004/111/EC e 9 Prillit 2004; Direktiv e Komisionit 2006/89/EC e 3 Nntorit 2006. Direktiva ka pr qllim prcaktimin e rregullave uniforme pr transportin brenda vendit dhe 280

ndrkombtar me qllim rritjen e siguris rrugore n transportin e mallrave t rrezikshme me rrug. - Direktiva e Kshillit 96/35/EC e 3 Qershorit 1996 Mbi caktimin dhe kualifikimin profesional t konsulentve pr transportin rrugor t mallrave t rrezikshme..., botuar n Fletoren Zyrtare L145, f. 10, dat 19.06.1996. Direktiva ka pr qllim rritjen e njohurive pr parandalimin e rreziqeve gjat transportit t mallrave t rrezikshme me rrug, rritjen e siguris s jets s puntorve, prmirsimin e masave parandaluese gjat ngarkimit dhe shkarkimit t ktyre mallrave, trajnimin profesional t kshilltarve t siguris n transportin e mallrave............, etj. - Direktiva e Kshillit 95/50/EC e 6 Tetorit 1995 Mbi proedurat uniforme pr kontrollet n transportin rrugor t mallrave t rrezikshme, botuar n Fletoren Zyrtare L 249, dat 17.10.1995, f. 35, amenduar nga Direktiva 2001/26/EC e Parlamentit Evropian dhe e Kshillit e 7 Majit 2001; Direktiva e Komisionit 2004/112/EC e 13 Dhjetorit 2004. Direktiva ka pr qllim prshtatjen e nj numri masash pr stabilizimin e tregut pa kufij t KE n lvizjen e lir t mallrave, njerzve, kapitaleve, etj., harmonizimin e procedurave t kontrollit n prputhje me standardet e siguris pr kt lloj transporti... etj. - Rregulloren 561/2006/EEC e 15 Marsit 2006, botuar n Fletoren Zyrtare L102, dat 11.04.2006, f. 1-14 Mbi Harmonizimin e disa Ligjeve n lidhje me Transportin Rrugor q amendon Rregulloren e Kshillit 3821/85/EEC dhe 2135/98/EC dhe shfuqizon Rregulloren 3820/85/EEC. Rregullorja ka pr qllim prmirsimin n interpretim dhe zbatimin uniform t kohs s drejtimit t mjetit, periudhn e ndrprerjes dhe pushimit pr drejtuesit e mjeteve profesionist n transportin rrugor t brendshm dhe ndrkombtar, t prmirsoj sigurin rrugore, t rris prgjegjsin e siprmarrjes t transportit rrugor, t vendos n prdorim tahografin shifror krahas atij analog...etj. - Direktiva 2002/15/EC e 11 Marsit 2002 e Parlamentit Evropian dhe e Kshillit Mbi organizimin e kohs s puns t personave q kryejn aktivitete t transportit rrugor t lvizshm, botuar n Fletoren Zyrtare L.80, dat 23.03.2002, f.35-39. Direktiva vendos disa krkesa minimale n lidhje me organizimin e kohs me qllim q t prmirsoj mbrojtjen e shndetit dhe siguris s punonjsve q kryejn aktivitete transporti t lvizshm, t prmirsoj sigurin rrugore q mund t vij nga lodhja e drejtuesit t mjetit dhe t vendos rregulla t barabarta t konkurrencs n treg. - Direktiva 2006/22/EC e 15 Marsit 2006 e Parlamentit Evropian dhe e Kshillit, botuar n Fletoren Zyrtare L102, dat 11.04.2006, f.35-44 Mbi kushtet minimale n implementimin e Rregulloreve t Kshillit Nr.3820/85/EEC dhe Nr.3821/85/EEC n lidhje me legjislacionin q ka t bj me aktivitetet e transportit rrugor dhe shfuqizon Direktivn e Kshillit 88/599/EEC. Direktiva ka pr qllim forcimin e kushteve pr zbatimin e legjislacionit social n rregulloret e prmendura dhe ligjet e vendit, forcimin e kontrollit n rrug...etj. Shkalla e Prafrimit: E pjesshme Akte t tjera t cilat nuk transpozojne akte komunitare VKM nr. 270, dt.10.05.06 " Pr miratimin e Planit Kombtar t Transportit" Konventa Doganore mbi Importimin e Prkohshm t Mjeteve Rrugore Private e Qershorit 1954. Konventa Doganore mbi Transportin Ndrkombtar t Mallrave sipas Karnetave TIR (Konventa TIR) 75, Marrveshja Evropiane qe lidhet me Transportin Ndrkombtar Rrugor t Mallrave t Rrezikshme, 57 (ADR) 281

Marrveshja Evropiane mbi Transportin Ndrkombtar t Mallrave Ushqimore Delikate dhe Pajisjet Speciale q prdoren n t tilla Transporte (ATP) 70 Konventa Ndrkombtare mbi Harmonizimin e Kontrolleve Kufitare te Mallrave 82. Protokolli q ndryshon nenet 1 (A) dhe 14 (1),(3)B t Marrveshjes Evropiane t Transportit Ndrkombtar Rrugor t Mallrave t Rrezikshme, e 30 shtatorit 1957 (ADR), br n Gjenev m 28 tetor 1993. Marrveshja Evropiane, q lidhet me Punn e Ekuipazheve t Mjeteve n Transportin ndrkombtar Rrugor, e vitit 1970 (AETR) Konventa mbi Kontratn pr Transportuesit Ndrkombtar Rrugor t Mallrave, e 1956 -s (CMR) Protokolli i Konvents mbi Kontratn pr Transportuesit Ndrkombtar Rrugor t Mallrave, e 1978-s (CMR) Marrveshja Evropiane mbi Arteriet Kryesore t Trafikut Ndrkombtar, e 15 Nntorit 1957 (AGR); Marrveshja mbi Transportin Ndrkombtar Rrugor t Rastit t Udhtarve me Autobus (Marrveshja Interbus) 2.3 Kuadri institucional ekzistues Politika e transportit rrugor ndrkombtar dhe t brendshm pr sa i prket mallrave dhe udhtarve, sht nn prgjegjsin e: a) Drejtoris s Politikave t Transportit Rrugor, e cila sht pjes prbrse e Drejtoris s Prgjithshme t Politikave dhe Planifikimit t Transportit, n Ministrin e Punve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit (MPPT&T). Roli i Drejtoris s Politikave t Transportit Rrugor qndron kryesisht n hartimin e politikave lidhur me hyrjen n treg t transportuesve, mnjanimin e konkurrencs s pandershme n kt fush, hartimin dhe monitorimin e marrveshjeve bilaterale e multilaterale n transportin rrugor, propozimin e akteve ligjore dhe nnligjore. Pr realizimin e objektivave t saj, kjo Drejtori bashkpunon me Drejtorin e Prgjithshme t Shrbimeve t Transportit Rrugor, e cila sht nj agjenci ekzekutive qe kryen shrbime lidhur me transportin rrugor pr subjekte private dhe publike. DPSHTRr bashkpunon me Drejtorin e Policis se Qarkullimit Rrugor n Ministrin e Brendshme, Njsit e Qeverisjes Vendore si dhe me Shoqatn e Transportuesve Shqiptar (ANALTIR) pr kryerjen e kontrolleve rrugore dhe inspektimeve t operimeve t transportit, dokumentacionin, prdorimin ekonomik t automjeteve etj., 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007 -2008) Nga Dokumenti i Partneritetit Evropian: Zbatimi i Plani Kombtar pr Transportin; Harmonizimi i legjislacionit shqiptar me acquis e BE-s pr sa i prket peshave dhe dimensioneve. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007 2008) Projekt ligj "Pr nj ndryshim n Ligjin Nr.8308, dat 18.03.1998 "Pr transportet rrugore", t ndryshuar, i cili do te prafrohet pjesrisht me Direktivn e Kshillit 96/26/EC; Projekt-ligj "Pr nj ndryshim n ligjin 8378, date 22.07.1998 "Kodi Rrugor i Republiks s Shqipris", i cili i hap rrug hartimit t prafrimit t legjislacionit t vendit me Direktivat dhe Rregulloret 96/26/KE; 561/2006/KEE; 2002/15/KE; 2006/22/KE; 96/53/KE; 94/55/KE; 96/35/KE; 95/50/KE; Projekt-vendim "Pr pranimin n veprimtarin e operatorit t transportit rrugor dhe njohjen reciproke t diplomave dhe ertifikatave", i cili do t prafrohet pjesrisht me Direktivn e Kshillit 96/26/EC. 282

3.1.2

Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007 -2008) Studim me qllim njohjen e legjislacionit evropian pr prafrimin e legjislacionit t vendit mbi transportin e mallrave t rrezikshme me rrug. (Direk. 94/55; 96/35; 95/50).

3.2

Prioritetet afatmesme (2009-2010) Zbatimi i Memorandumit t Mirkuptimit t Evrops Juglindore (SEE) Rrjeti Transportues Rajonal prfshi Observatorin e Transportit (SEETO).

3.2.1

Iniciativat ligjore afatmesme (2009-2010) Projekt-ligj "Pr aderimin n Konventn "Mbi Taksimin e Mjeteve Rrugore q merren me Transportin Ndrkombtar t Mallrave". Projekt-ligj "Pr aderimin n Konventn "Mbi Taksimin e Mjeteve Rrugore q merren me Transportin Ndrkombtar t Udhtarve". Projekt-vendim "Mbi prcaktimin pr disa mjete rrugore t prmasave t lejuara maksimale n trafikun kombtar dhe ndrkombtar dhe peshat e autorizuara maksimale n trafikun ndrkombtar", i cili prputhet plotsisht me Direktivn 96/53/EC. Projekt- ligj "Pr miratimin e dokumentit t ri t politikave sociale pr drejtuesit e mjeteve, organizimin e kohs s puns me qllim rritjen e siguris rrugore", i cili prputhet plotsisht me Rregulloren 561/2006/KEE. Projekt- vendim "Mbi procedurat standarte t kontrollit pr vnien n zbatim t ligjeve pr transportin rrugor", i cili prafrohet plotsisht me Direktivn 2006/22/EC. Projekt-ligj "Pr transportin e mallrave t rrezikshme me rrug", i cili do te prafrohet plotsisht me Direktivn e Kshillit 94/55/EC. Projekt-vendim "Mbi caktimin dhe kualifikimin profesional t konsulentve t siguris rrugore n transportin rrugor t mallrave t rrezikshme", i cili do te prafrohet plotsisht me Direktivn 96/35/KE. Aktivitetet zbatuese afatmesme (2009-2010) Trajnime t eksperteve "Mbi direktivat q lidhen me transportimin e mallrave te rrezikshme, mbi kualifikimin e konsulentve t transportit rrugor; procedurat uniforme pr kontrollet" (implementimin e Direktivave 94/55;96/35;95/50). Trajnimi i organeve t kontrollit n rrug lidhur me zbatimin e legjislacionit n fushn e transportit rrugor. Bashkpunimi me MPS&SHB "Mbi harmonizimin e disa ligjeve sociale n lidhje me transportin rrugor" (Rregullore 561/2006). Studim me qllim njohjen me legjislacionin komunitar n fushn e transportit rrugor. Iniciativat ligjore afatgjata (2011-2013) Projekt-vendim "Mbi procedurat uniforme n kontrollin e transportit rrugor t mallrave t rrezikshme", i cili do t prafrohet pjesrisht me Direktivn e Kshillit 95/50/EC; Projekt-ligj "Pr nj ndryshim n ligjin 8977, date 12.12.2002 "Pr sistemin e taksave n Republikn e Shqipris", i cili do te prafrohet pjesrisht me Direktivn 99/62/EC; Projekt-vendim "Mbi raportimet statistikore n transportin rrugor t mallrave", i cili do t prafrohet plotsisht me Rregulloren e Kshillit (EC) Nr. 1172/98. Aktivitetet zbatuese afatgjata (2011-2012)

3.5.1

3.5.2

3.5.3 Tabela 1

283

Forcimi i kapaciteteve institucionale t institucionit/drejtoris INVESTIME Shtim personash Trajnime NJSIA E GJENDJA AKTUALE MATJES specialist mij/ lek 3 X VITET 2009 X 440

2007 X X

2008 X 1160

2010 X X

284

3.11.4 TRANSPORTI HEKURUDHOR 1 Objektivi politik Rigjallrimi dhe ristrukturimi i sistemit hekurudhor sht prioritet i Qeveris Shqiptare. Prmirsimi i vazhdueshm i kuadrit ligjor, duke synuar prafrimin sa m t shpejt t tij me legjislacionin evropian, prmirsimi i menaxhimit dhe i prformancs ekonomike, reduktimi i kostove operative, ulja e subvencioneve, hapja e tregut t transportit hekurudhor edhe pr operator t tjer, prmirsimi gradual i treguesve teknik t infrastrukturs hekurudhore si dhe rinovimi i prgjithshm i inventarit t mjeteve lvizse, duke i dhn prparsi importit t trenave rajonale, jan objektivat q priten t realizohen deri n periudhn afatmesme, me qllim prmbushjen e prioritetit t Qeveris Shqiptare. Kto objektiva mbshteten n nenin 105 t MSA-s si dhe n nenet 7-10 t Protokollit 5 Pr transportin toksor. Qllimi final n perspektivn afatgjat sht prfshirja e rrjetit ton hekurudhor n rrjetet rajonale hekurudhore: Korridori VIII dhe Rrjeti Hekurudhor Rajonal i Performancs s Lart. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Me qllim rregullimin e veprimtaris n Transportin Hekurudhor, me Ligjin nr. 9317, dat 18.11. 2004, sht miratuar Kodi Hekurudhor i Republiks s Shqipris. Ky Kod sht mbshtetur n direktivat kryesore t KE-s pr zhvillimin e sektorit hekurudhor si: hapja e tregut pr transportues t tjer, prve Hekurudhave Shqiptare Sha., liberalizimi, transparenca, mos diskriminimi i operatorve, ndarja e operatorve t transportit nga administruesit e infrastrukturs. Ligji i meposhtem ka reference ne acquis: 1. ligji nr. 9317, dat 18.11. 2004, kodi hekurudhor i republiks s shqipris 2. Prafrim i Direktivave 91/440/CEE, 2001/12/KE, 2001/13/KE dhe Rregullores 1191/69. 3. Shkalla e prafrimit : e pjesshme Shqipria sht antare e Organizats Ndrqeveritare t Transportit Ndrkombtar Hekurudhor, q nga viti 1984 (OTIF). N 1 Qershor 1984 Shqipria ka ratifikuar Konventn lidhur me transportet ndrkombtare hekurudhore e 9 Majit 1980 (COTIF). Aktualisht Republika e Shqipris sht antare n Konventat e mposhtme : Konventa e OKB-s (UNCE) pr lehtsimin e kalimeve kufitare pr mallrat e transportuara me hekurudh. Konventa e OKB-s (UNCE) pr lehtsimin e kalimeve kufitare pr udhtart dhe bagazhet e transportuara me hekurudh. Rregullat uniforme lidhur me kontratn e transportit ndrkombtar hekurudhor t mallrave (CIM). Rregullat uniforme lidhur me kontratn e transportit ndrkombtar hekurudhor t udhtarve (CIV). Rregullorja lidhur me transportit ndrkombtar hekurudhor t mallrave t rrezikshme (RID); Gjithashtu, Shqipria sht pal edhe n Memorandumin e Mirkuptimit t Evrops Jug-Lindore, nnshkruar me 11 qershor 2004. 1.2 Kuadri institucional 285

N zbatim t legjislacionit n fuqi, Sektori i Politikave t Transportit Hekurudhor, n Ministris e Punve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit, sht njsia rregullatore e prgjithshme e aktivitetit trsor t transportit hekurudhor. Drejtimet kryesore t puns t Ministris jan: T hartoj dhe t prmirsoj n mnyr t vazhdueshme politikat e zhvillimit t transportit hekurudhor, n prputhje me zhvillimin aktual t ekonomis kombtare dhe t nevojave t popullats pr transportin e mallrave e t udhtarve, si pr transportin e brendshm ashtu dhe pr transportin ndrkombtar hekurudhor; T hartoj dhe t prmirsoj n vijimsi nj legjislacion sa me bashkkohor e n prputhje me direktivat e Bashkimit Europian, me synim nxitjen dhe menaxhimin optimal t transportit hekurudhor n prputhje me politikat sektoriale t hartuara. T ndjek hartimin e studimeve t fizibilitetit dhe master planeve pr zhvillimin e transportit hekurudhor n trsi dhe sipas zonave e Korridoreve t veanta t transportit. T mbshtes, t inkurajoj dhe t favorizoj zhvillimin e trafikut transit, duke i dhn prparsi zhvillimit t transporteve multimodale n korridoret Lindje Perndim, Veri Jug si dhe ato n drejtim t Kosovs; T marr masat pr mnjanimet e nj konkurrence t pandershme; T prcaktoj politikat e prmirsimit t infrastrukturave ekzistuese t transportit hekurudhor dhe t zgjerimit e zhvillimit t infrastrukturave t reja; T monitoroj zbatimin e politikave dhe t bashkpunoj me organet e pushtetit lokal pr probleme specifike; T shqyrtoj dhe t ndjek n trsi problemet teknike t transportit hekurudhor, q lidhen me gjendjen aktuale t inventarit t mjeteve lvizse, t sistemeve t komunikimit e t sinjalizimit si dhe t ndjek n vazhdimsi politikat e miratuara pr ecurin n kt fush. Ministria e Punve Publike, Transporteve dhe Telekomunikacionit bashkpunon ngushtsisht me Ministrin e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks, Hekurudhat Shqiptare Sh.a. dhe Drejtorin e Planifikimit Financiar, Statistikave dhe Integrimit n MPPT&T pr hartimin e strategjive dhe hapat e privatizimit t sektorve t ndryshm t transportit hekurudhor, n baz t politiks s hartuar pr kt qllim. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007 2008) Bazuar n rekomandimet e Komisionit Evropian t dhna n Dokumentin e Partneritetit Evropian si dhe n Programin Buxhetor Afatmesm, prioritet afatshkurtr n fushn e transportit hekurudhor sht: T nisin reformat e nevojshme n sektorin hekurudhor 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007 2008) Me qllim prmirsimin e kuadrit nnligjor, do t ndrmerren kto nisma n zbatim t detyrimeve q rrjedhin nga Kodi Hekurudhor i Republiks s Shqipris: Miratimi i Rregullores pr dhnien dhe heqjen e dshmis s aftsis dhe shqyrtimi i kundrvajtjeve administrative; Miratimi i standarteve teknike t vijave hekurudhore (Prputhje e pjesshme me Standardet Teknike t Ndrveprimit t prcaktuara ne direktivat 96/48/EC dhe 2001/16/EC); Miratimi i Udhzimit mbi kushtet teknike t ndrtimit dhe t funksionimit t kalesave hekurudhore. (Prputhje e pjesshme me Standardet Teknike t Ndrveprimit t prcaktuara ne direktivat 96/48/CE dhe 2001/16/EC); Miratimi i Rregullores s sinjalizimit dhe e ndrlidhjes n hekurudh. (Prputhje e pjesshme me Standardet Teknike t Ndrveprimit t prcaktuara ne direktivat 96/48/CE dhe 2001/16/EC); Miratimi i Rregullores pr kontrollin, mirmbajtjen dhe mbrojtjen e infrastrukturs hekurudhore. (Prputhje e pjesshme me Standardet Teknike t Ndrveprimit t prcaktuara ne direktivat 96/48/CE dhe 2001/16/EC); 286

Miratimi i Rregullores pr shfrytzimin teknik t hekurudhave. Miratimi i Rregullores pr transportin hekurudhor t udhtarve dhe t bagazheve. Miratimi i Rregullores pr kriteret e liensimit t transportuesve hekurudhor. (Prputhje e pjesshme me Direktivat 95/18/CE, 2001/13/EC); Miratimi i Rregullores pr dhnien e lejeve t veprimtaris t transportuesve hekurudhor. (Prputhje e pjesshme me Direktivat 95/18/CE, 2001/13/EC); Miratimi i Rregullave pr mnyrn e prdorimit t vijs hekurudhore nga transportuesit hekurudhor. (Direktiva 2001/14/EC); Miratimi i Rregullores pr transportin hekurudhor t mallrave t rrezikshme Miratimi i Rregullores mbi kushtet e pranimit teknike dhe t pranimit pr shfrytzim t mjeteve hekurudhore. (Prputhje e pjesshme me Standardet Teknike t Ndrveprimit t prcaktuara ne direktivat 96/48/EC dhe 2001/16/EC); T gjitha kto iniciativa ligjore do t jen pjesrisht t prputhura me , Rregulloret (EEC) 1191/69, 1107/70 si dhe me Direktivn 91/440/EC, Direktivn 95/18/EC, Direktivn 96/48/EC, Direktivn 2001/12/EC, Direktivn 2001/13/CE, Direktivn 2001/14/EC, Direktivn 2001/16/EC, Direktivn 2004/49/EC, Direktivn 2004/50/EC, Direktivn 2004/51/EC. Prve rregulloreve t msiprme, gjat proesit t reformimit mund t lind domosdoshmria e nxjerrjes s akteve t tjera ligjore, n varsi t ecuris s ktij proesi. 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007 2008) Pr realizimin e prioritetit afatshkurtr n kt fush, do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Studimi i Legjislacionit Komunitar n fushn e Transportit Hekurudhor; Studim mbi ndarjen institucionale te infrastrukturs nga transportuesit hekurudhore te udhtarve dhe te mallrave; Hartimi i plan - veprimit pr ndarjen e llogarive t sektorit t infrastrukturs nga sektori i shfrytzimit; Studim pr ndarjen e Bazs Mekanike n nj shoqri anonime t veant; Ndarja e Bazs Mekanike n nj Shoqri anonime t veante, jo n varsi t HSH -s. Studim mbi ndarjen institucionale t infrastrukturs nga transportuesit hekurudhor t udhtareve dhe t mallrave. Pjesmarrja n mbledhjet e Komitetit Drejtues te Marrveshjes "Mbi ngritjen e nj rrjeti hekurudhor t Performancs s Lart me Evropn Juglindore"; 3.2 Prioritetet afatmesme (2009 2010) Bazuar n rekomandimet e Komisionit Europian t dhna n Dokumentin e Partneritetit Europian, prioritet afatmesm (2009-2010) pr fushn e transportit hekurudhor sht: Zbatimi i Memorandumit t Mirkuptimit t Europs Juglindore (SEE), Rrjeti Transportues Rajonal prfshi Observatorin e Transportit (SEETO) Zbatimi i rekomandimeve t studimit Mbi Planin 5 vjear te biznesit t Hekurudhave Shqiptare. 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme (2009 2010) T gjitha iniciativat ligjore, t parashikuar pr periudhn afatshkurtr do t shrbejn si baz pr prmirsime t vazhdueshme n periudhn afatmesme me qllim prafrimin sa m t shpejt me legjislacionin evropian. 3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme (2009 2010) N zbatim t strategjis s miratuar do t vazhdoj reformimi dhe ristrukturimi i Hekurudhave Shqiptare sha. drejt qllimit pr tu kthyer n nj njsi biznesi financiarisht autonome, do t riorganizohet shrbimi i udhtarve, do t merren masat pr rritjen e aksesit hekurudhor n Portin e Durrsit, etj. 287

3.3 Iniciativat ligjore afatgjata (2011-2012) Do t vazhdoje nisma pr prputhjen sa m t plot t akteve kombtare ligjore e nnligjore t fushs me ato t Bashkimit Evropian. 3.3.1 Aktivitetet zbatuese afatgjata (2011-2012) N prputhje me strategjin sektoriale t hartuar dhe t fondeve q do t akordohen pr sistemin hekurudhor, do te synohet modernizimi i linjs hekurudhore Tirane Durrs si dhe ndrtimi i linjs se re hekurudhore me Maqedonin. Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale pr Ministrin e Punve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit (Sektori i Politikave te Transportit Hekurudhor) INVESTIME NJSIA MATSE Rritja e person numrit t punonjsve Trajnime 000 lek GJENDJA AKTUALE 3 0 0 7500 VITI 2007

2006

2008

288

3.11.5 TRANSPORTI DETAR 1 Objektivi politik Mbshtetur n nenin 70 t MSA, n fushn e transportit ndrkombtar detar, objektiv mbetet zbatimi me efektivitet i parimit t aksesit t pakufizuar n treg dhe nj trafiku mbi nj baz tregtare, si edhe respektimi i detyrimeve ndrkombtare dhe evropiane n fushn e standardeve t siguris dhe t mbrojtjes s mjedisit. Kjo shprehet me nj mjedis t lir konkurrues, si nj veori thelbsore n transportin detar ndrkombtar, duke shfuqizuar me hyrjen n fuqi t Marrveshjes s Stabilizim-Asociimit, t gjitha masat e njanshme si dhe pengesat administrative, teknike dhe t tjera t cilat mund t ken efekte kufizuese apo diskriminuese n ofrimin e lir t shrbimeve n transportin detar ndrkombtar, prdorimin e infrastrukturs dhe shrbimeve ndihmse detare n porte, ashtu si dhe tarifave dhe taksave, lehtsirave doganore dhe caktimit t vendeve t ankorimit dhe lehtsirave pr ngarkim-shkarkim. Kshtu, objektivat kryesore t parashikuara n Strategjin Sektoriale t Transportit Detar jan kryesisht pr ngritjen e Administrats Detare, kompletimin e kuadrit ligjor, modernizimin e porteve, pr rehabilitimin dhe rikonstruksionin e infrastrukturs, superstrukturs portuale, privatizimin e shrbimeve tregtare portuale, zhvillimin e transportit detar, sigurin e jets n det, mbrojtjen e mjedisit detar etj. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Ligjet dhe aktet qe nuk transpozojn akte komunitare T gjitha aktet ligjore t mposhtme jan n prputhje t plot me konventat ndrkombtare detare n t cilat Republika e Shqipris aderon me miratimin e tyre: Ligj Nr. 9594, dat 27.07.2006 Pr aderimin n Konventn Ndrkombtare Detare Pr parandalimin e ndotjeve nga anijet, 1973 t ndryshuar me protokollin e vitit 1978 (MARPOL 73/78). Ligj Nr. 9055, dat 24.04.2003 Pr aderimin e Republiks s Shqipris n Konventn e Kombeve t Bashkuara Pr t Drejtn e Detit, Montego Bay, Xhamajka. Ligj Nr. 9213, dat 1.04.2004, Pr aderimin e Republiks s Shqipris n Konventn Ndrkombtare Detare Pr Shptimin e Jets ne Det (SOLAS 1974), s bashku me amendamentet q pasojn at deri n Dhjetor t vitit 2000. Ligj 8569, dat 20.01.2000, Pr aderimin e Republiks s Shqipris n Konventn Ndrkombtare Detare Pr standardet e kualifikimit, atestimit dhe t shrbimit pr detart, STC. Ligj Nr. 9166, dat 22.01.2004 Pr aderimin e Republiks s Shqipris n Konventn Ndrkombtare Detare Pr rregullat pr parandalimin e prplasjeve n det. Ligj Nr. 9277, dat 23.09.2004, Pr aderimin e Republiks s Shqipris n Konventn e Athins Pr transportin e pasagjereve dhe bagazheve t tyre me det. Ligj Nr. 9504, dat 3.04.2006, Pr aderimin e Republiks s Shqipris n Konventn e Kombeve t Bashkuara Pr transportin e mallrave n rrug detare (Rregullat e Hamburgut). Ligj Nr. 9428, dat 13.10.2005, Pr aderimin e Republiks s Shqipris n Konventn Ndrkombtare Detare Pr krijimin e lehtsive pr trafikun ndrkombtar detar, (FAL), London 1965. Ligj nr. 8690, dat 16.12.2000, Pr aderimin e Republiks s Shqipris n Konventn Pr mbrojtjen e mjedisit detar dhe t zons bregdetare t detit Mesdhe, (Konventa e Barcelons) Ligj nr. 9495, dat 20.03.2006, Pr aderimin e Republiks s Shqipris n Konventn Ndrkombtare Pr shptimin, 1989, London. Ligj Nr. 9251, dat 8.7.2004 Kodi Detar i Republiks s Shqipris Ligj Nr. 9130, dat 8.9.2003 Pr Autoritetin Portual Ligj Nr. 9281, dat 23.09.2004, Pr sigurin n anije dhe porte 289

Dekreti Nr. 4938, dat 4.2.1972, ndryshuar me Dekretin Nr. 6180, dat 26.4.1980, "Pr Kapitenerin e Porteve". 2.2 Kuadri institucional ekzistues Drejtoria e Politikave t Transporti Detar sht njsia m e lart e administrats detare, portuale dhe ujore e prfshir n strukturn organizative t Ministris s Punve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit dhe q varet nga Ministri i Punve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit. Misioni i ksaj Drejtorie prfshin t gjitha shtjet administrative, juridike, ekonomike, financiare, teknike, sociale etj., brenda kuadrit ligjor t kompetencave t ksaj Ministrie si : Prcaktimi i strategjis s zhvillimit t Transportit Detar, Ujor, dhe Porteve, Prcaktimi i rregullave t administrimit t prons brenda territoreve t porteve, Prgatitja e legjislacionit pr rregullimin e t gjitha shtjeve q kan t bjn me zhvillimin normal t aktiviteteve n fushn e transportit detar, ujor dhe porteve. Prcaktimi i rregullave pr parandalimin dhe mbrojtjen nga ndotja t mjedisit n bashkpunim me Ministrit e interesuara n zbatim t Konventave Ndrkombtare Detare si dhe mnyrn e zbatimit dhe kontrollit t ktyre rregullave etj. Pr t kryer detyrat e msiprme Drejtoria e Politikave t Transporti Detar n Strukturn e saj organizative prbhet nga 7 punonjs. N bashkpunim me Drejtorin e Shrbimeve Juridike, Sektorin e Integrimit dhe Drejtorin e Marrdhnieve me Jasht, n MPPTT, kjo drejtori prgatit: marrveshjet detare me shtetet e tjera q burojn nga zbatimi i Konventave Ndrkombtare Detare dhe Ligjit pr Detin. t gjith dokumentacionin pr ratifikimin, bashkimin ose pranimin e Konventave Ndrkombtare Detare si dhe rregullat kombtare n zbatim t tyre; Ndjek n procesin e zhvillimit t prgjithshm t gjitha problemet q dalin pr detin duke i zgjidhur ato sipas kompetencave q i jep ligji. Merr pjes duke bashkpunuar me drejtorit e tjera n lidhje me kryerjen e investimeve n sektorin e transportit detar, ujor dhe porteve. Bashkpunon me institucionet e vartsis si Autoriteti Portual Durrs, Portet Detare Sh.A, Kapitaneria e Prgjithshme e Porteve, Regjistri Detar Sh.A, Ndrmarrja e Anijeve t Shrbimit Detar, pr shtjet q lidhen me funksionimin e ktyre institucioneve. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007 -2008) Prmirsimi i kushteve t siguris detare, veanrisht shkalla e ndalimit t anijeve shqiptare sipas Memorandumit t Mirkuptimit t Parisit. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007 2008) Projektligji Pr Administratn Detare i cili ka pr qllim krijimin e Administrats Detare Shqiptare me strukturat e saj politik brse dhe implementuese. Do t prafrohet plotsisht me Direktivn 94/57/Ec dhe Direktivn 95/21/Ec. Projektligj Pr aderimin e Shqipris n Memorandumin e Mirkuptimit t Parisit "Pr Kontrollin Shtetror Portual". Do t prafrohet me Direktivn 94/57/Ec dhe Direktivn 95/21/Ec sikurse jan amenduar. Projektligj Pr aderimin n Konventn pr dokumentet e identifikimit t detareve. Do t prafrohet me Rregulloren 1612/68/Ec 290

Projektligji "Pr standardet minimale n anijet tregtare 1976 dhe protokollin e vitit 1996 (ILO 147)". Do t prafrohet me Konventn "Pr standardet minimale ne anijet tregtare1976, dhe protokolli I vitit 1996 (ILO 147)". Projektligj pr aderimin n Konventn e Kombeve te Bashkuara "Mbi arrestimin e anijeve",1999. Do t prafrohet me Konventn e Kombeve te Bashkuara "Mbi arrestimin e anijeve",1999. Projektligj pr aderimin n Konventn e Kombeve te Bashkuara "Mbi pengjet dhe pretendimet detare", 1993. Do t prafrohet me Konventn e Kombeve te Bashkuara "Mbi pengjet dhe pretendimet detare", 1993. Projektligj pr aderimin n Konventn Pr minimumin e moshs s punsimit t Detarve. 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007 -2008) Ngritja e Administrats Detare. Ngritja e Kontrollit Shtetror Portual. Ngritja e Forcs s Siguris n Portin e Vlors. Ngritja e Forcs s Siguris n Portin e Sarands. Ngritja e Forcs s Siguris n Portin e Shngjinit. Studim me qllim njohjen me legjislacionin komunitar n fushn e transportit detar. Forcimi i kapaciteteve t njsis s PIU t. 3.2 Prioritetet afatmesme (2009-2010) T arrihen prparime t dukshme n rehabilitimin e porteve t Durrsit dhe Vlors dhe t konsolidohen operacionet portuale n kto porte. 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme (2009-2010) Projekt ligj pr aderimin n Konventn "Pr transportin e mallrave t rrezikshme dhe helmuese HNS 96". Projektvendim pr miratimin e Planit Kombtar t ndrhyrjes n rast t ndotjes aksidentale detare (plani i kontigjencs). Projektligj "Pr aderimin n Konventn Mbi Ujrat e Ballastit, 2004". 3.3.1 Iniciativat ligjore afatgjata (2011-2012) Projektligj pr aderimin n Konventn Pr krijimin e nj vendi t prshtatshm pr nj port rifuxho pr anijet n avari. Projektligj pr aderimin n Konventn "Pr rregullat n transportin Detar (Konventa Londrs)" Projektligj "Pr aderimin n Protokollin e prgatitjes, ndrhyrjes dhe bashkpunimit ndaj ndotjeve aksidentale nga substancat e dmshme dhe helmuese, 2000" (OPRC - HNS). 3.3.2 Ska Aktivitetet zbatuese afatgjata (2011-2012)

Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t institucionit/drejtoris s politikave t transportit detar INVESTIME NJSIA E MATJES GJENDJA VITET AKTUALE 2007

2008

2009

2010

291

1. Shtim persona personash 4. Trajnime (mij (mij lek) lek)

7 X

1 34400

15

X X

86100 X

Tabela 2 Ndihma e huaj n mbshtetje t transportit detar ISTITUCIO NI DONATO RI PROGRAMI /AGJENCIA ZBATUESE TITULLI I VLERA PROJEKTIT AFATI I AFATI I FILLIMI PRFUND T IMIT

Ministria e Punve Publike Transportit dhe Telekomuni kacionit, Qeveria Autoritet Italiane Portuale Banka Ministria e Europiane pr Punve Rindrtim Publike Transportit dhe Zhvillim, dhe Telekomuni Banka Europiane kacionit, pr Autoritet Investime Portuale

Cooperazione Italiana

Ndrtimi i fazs s par, t dyt dhe pjesrisht t tret t Master Planit t Portit t 15.4 mln Vlors Ndrtimi i terminalit t pasagjerve n Portin e Durrsit, Rehabilitimi i Kalatave 7 dhe 8 si dhe Punime t tjera ndihmse 40 mln

2008

2010

2007

2009

292

3.11.6 TRANSPORTI AJROR 1 Objektivi politik Krijimi gradualisht i nj hapsire unike e t lidhur qarkullimi si n nivel kombtar, ashtu edhe n nivel rajonal si prcaktohet edhe n Nenin 59 t MSA-s, sht nj nga objektivat strategjike pr sektorin e transportit ajror. Qeveria Shqiptare synon t zbatoj me efienc projektet aeroportuale pr rritjen e kapaciteteve t lvizjes s lir t njerzve, mallrave dhe shrbimeve dhe t metodave m efektive t trheqjes s kapitaleve private n kto shrbime. Nj rndsi e vacant do ti kushtohet zbatimit me rigorozitet t detyrimeve ligjore, q rrjedhin nga qnia pal n disa prej Konventave dhe Marrveshjeve m t rndsishme Ndrkombtare n Fushn e Transportit Ajror. Duke ju referuar Nenit 70 t MSA-s, planifikimin strategjik t Sektorit t Transportit Ajror t fokusuar drejt nj vizioni t qart, i cili konsiston n prmirsimin e klims dhe mjedisit pr zhvillimin e transportit t brendshm ajror dhe atij ndrkombtar sipas standardeve Evropiane, nprmjet prshtatjes s infrastrukturs ligjore dhe operuese n kt fush n zbatim t dispozitave t marrveshjeve s Shqipris me KE (Marrveshja Horizontale dhe Marrveshja ECAA). Prioritet n politikat sektoriale t transportit ajror duke ju referuar edhe Nenit 106 te MSA-se si dhe n prputhje me programin e Qeveris shqiptare pr periudhn 2007-2010, prbejn Hartimi i Kodit Ajror t Republiks s Shqipris n mnyr q t jet n prputhje me acquis communautaire, si dhe detyrimet q rrjedhin nga angazhimet pr te pasur nj Hapsir t Prbashkt Evropiane t Aviacionit (ECAA), SES dhe Blloqet Funksionale nprmjet t cilave arrihet: Rritja e efiencs s nivelit t shrbimeve t Transportit Ajror n lvizjen e lir t njerzve dhe t mallrave; Arritja e standardeve t plota evropiane t liberalizimit t tregut, nprmjet aplikimit t kushteve t barabarta t konkurrencs; Prputhshmria e plot me standardet ndrkombtare pr sigurin dhe parrezikshmrin n lvizjen e pasagjerve dhe t mallrave; Kooperimin me t gjith strukturat e transportit brenda dhe jasht vendit pr zhvillimin e turizmit, biznesit dhe bashkpunimeve rajonale; 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Kuadri Ligjor n fuqi n fushn e transportit ajror, q mbart transpozim t akteve komunitare konfigurohet si me posht: 1. Ligji nr. 9658, date 18.12.2006 Pr ratifikimin e Marrveshjes Shumpalshe ndrmjet Komunitetit Evropian dhe shteteve antare t tij, Republiks s Shqipris, Bosnjs dhe Hercegovins, Republiks s Bullgaris, Republiks s Kroacis, Republiks s Maqedonis, Republiks s Islands, Republiks s Malit t Zi, Mbretris s Norvegjis, Rumanis, Republiks s Serbis dhe Misionit Administrativ t Prkohshm t Kombeve t Bashkuara n Kosov, pr krijimin e nj Zone t Prbashkt t Aviacionit Evropian. 2. Rregullorja e Kshillit (EEC) nr. 2407/92 Mbi liensimin e transportuesve ajrore Rregullorja e Kshillit (EEC) nr. 2408/92 Mbi aksesin pr transportuesit ajrore n rrugt komunitare, Rregullorja e Kshillit (EEC) nr. 2409/92 Mbi tarifat dhe vlerat pr shrbimet ajrore Rregullorja e Kshillit (EC) nr. 549/2004 Mbi krijimin e qiejve t Vetm Evropiane ( Rregullorja kuadr) Rregullorja e Kshillit (EC) nr. 552/2004 Mbi Ndr-veprueshmrin e Rrjetit t Menaxhimit t Trafikut Ajror (Rregullorja e Ndr-veprueshmeris). 293

3. E plot

1. Ligji nr. 9586, date 20.07..2006 Pr ratifikimin e marrveshjes ndrmjet kshillit t ministrave t republiks s Shqipris dhe Komunitetit Evropian pr aspekte t caktuara t shrbimeve ajrore.. 2. Rregullorja e Kshillit (EEC) nr. 2407/92 Mbi liensimin e transportuesve ajror Rregullorja e Kshillit (EEC) nr. 2408/92 Mbi aksesin pr transportuesit ajrore ne rrugt komunitare, Rregullorja e Kshillit (EEC) nr. 2409/92 Mbi tarifat dhe vlerat pr shrbimet ajrore Rregullorja e Kshillit (EC) nr. 549/ 2004 Mbi krijimin e qiejve t vetm evropiane (Rregullorja kuadr) Rregullorja e Komisionit (EC) nr. 2111/2005 Mbi krijimin e lists s komunitetit t transportuesve ajrore q jan objekt i nj ndalimi operues brenda Komunitetit dhe mbi informimin e pasagjereve mbi identitetin e transportuesit ajror operues dhe kundrshtimin e Direktivs 2004/36 EC , Direktiva e Kshillit (EEC) nr. 91/670, Mbi pranimin e ndrsjellt t liensave t personelit pr ushtrimin funksioneve n aviacionin civil 3. E plot

1. Konventa e Montrealit Pr unifikimin e disa rregullave pr transportin ndrkombtar ajror, ligji nr. 9255, 15.07.2005.. 2. Rregullorja nr.785/2004/EC e Parlamentit Evropian dhe e Kshillit t dats 21 prill 2004 ''Mbi kerkesat e siguracionit te avioneve dhe transportuesve ajrore'' 3. E plot

1. Dekreti i presidiumit date, 28/03/91, Konventa Ndrkombtare e Aviacionit Civil, nnshkruar n Chicago, 7/12/44, 2. Direktiva e Keshillit nr.92/14 e dats 2 Mars 1992 ''Mbi kufizimet e operimit t aeroplaneve'' mbuluar nga pjesa e II, kapitulli 2, volumi i Aneksit 16 t ICAO-s, botimi i dyte (1998) i Konventes Nderkombetare t Aviacionit Civil. 3. E plot Ligjet dhe aktet e tjera q nuk transpozojn akte komunitare Aktet normative qe rregullojn veprimtarin e transportit ajror, por qe nuk transpozojne akte komunitare jan: Ligji Nr. 7877, dat 30.11.1994, Pr Aviacionin Civil Shqiptar Ligji Nr. 8910, dat 19.03.1998, Pr sigurin e aviacionit civil Ligji Nr. 8374, dat 15.07.1998, Pr prdorimin e hapsirs ajrore t RSH Ligji nr. 9312 dat 11.11.2004, Pr ratifikimin e Marrveshjes s Koncesionit, ndrmjet Kshillit t Ministrave t Republiks s Shqipris dhe Shoqris Koncesionare Tirana Airport Partners sh.p.k., pr ndrtimin, vnien n pune, operimin dhe mirmbajtjen e Aeroportit Ndrkombtar Nn Tereza. Ligji nr. 9149 dat 30.10.2003 Pr disa shtesa dhe ndryshime n ligjin nr 8130, date 19.03.1998 Pr sigurin n aviacionin civil shqiptar, referuar Aneksit 17 Siguria te ICAOS, Dokumentit 8973 Manuali i Siguris; VKM Nr. 270, dt. 10.05.06 Pr miratimin e Planit Kombtar t Transportit. 294

VKM Nr. 48, dt 28.01.1999, Pr krijimin e bordit t hetimeve t aksidenteve dhe incidenteve ajrore t aviacionit civil. VKM nr. 665 dt 18.12.2002, Pr miratimin e kontrats ndrmjet Qeveris s Republiks s Shqipris dhe Lockheed Martin Global inc. Pr modernizimin e shrbimit t Trafikut Ajror Shqiptar VKM Nr. 296, dt 14.05.2004 Pr krijimin e Komitetit te Siguris se Aeroportit t Rinasit VKM Nr. 3, dt. 07. 01.1999, Pr krijimin dhe funksionimin n fushn e krkim-shptimit (SAR) t avionve n rast aksidentesh ajrore. VKM Nr. 224, dt. 15. 05.1995, Pr krijimin e Kshillit konsultativ te Aviacionit Civil, VKM nr. 91 date 20.02.2004 Pr miratimin e programit kombtar t siguris s Aviacionit Civil. Republika e Shqipris ka aderuar dhe ratifikuar Aktet ndrkombtare ligjore, si m posht : Marrveshja ndrkombtare e shrbimeve transit t trafikut ajror, nnshkruar n Chicago m 07/12/44. Marrveshja ndrkombtare e Transportit Ajror, Protokolli n tekstin autentik tri-gjuhsh i Konvents Ndrkombtare t Aviacionit Civil, nnshkruar n Buenos Aires, me 24/09/68 Artikulli 83 pers. n Montreal, me 06/10/80, Konventa e Mbrojtjes ndaj akteve t kryera bordin e avionit, nnshkruar n Tokyo me 14/09/63, Konventa pr Shtypjen e Masave t Paligjshme n Avion, nnshkruar me Hage me 16/12/70, Konventa pr Shtypjen e Akteve t Paligjshme kundr Siguris n Aviacionin Civil, nnshkruar me Montreal me 23/09/71, Protokolli pr shtypjen e akteve t paligjshme t dhuns n Aeroportet Ndrkombtare Civile me 23/09/71 dhe Konventa Shtes pr Shtypjen e Akteve t Paligjshme kundr Siguris n Aviacionin Civil, nnshkruar n Montreal m, nnshkruar ne Montreal me 24/02/88. Pr Aderimin e R.SH n Konventn Pr Garancit Ndrkombtare n Pajisjet e Lvizshme dhe n Protokollin e saj, ligji nr. 9551, dt. 05.06.2006. Pr Aderimin e Republiks s Shqipris n Dispozitat pr Zhvillimin Pranimin dhe Zbatimin e Krkesave t Prbashkta t Aviacionit, (JAA), ligji nr. ligjin nr. 9489, date 13.03.2006. Pr Aderimin E Republiks s Shqipris n Konventn Ndrkombtare t EUROKONTROLL-it, ligji Nr. 8821, dat 15.10.2001. Pr antarsimin e Shqipris n Konferencn Evropiane t Aviacionit Civil (ECAC), Ligj, Nr. 8259, date 26.11.1997. 2.2 Kuadri institucional ekzistues Transporti ajror shqiptar, nga pikpamja strukturore-organizative vepron si nj sistem n krye t t cilit sht Autoriteti me i larte i tij, Ministria e Punve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit. Transporti ajror shqiptar kryen veprimtarin e tij nprmjet tre nivelesh: Niveli i zhvillimit t politikave (Drejtoria e Politikave t Transportit Ajror n MPPTT); Niveli rregullator e teknik (Drejtoria e Prgjithshme e Aviacionit Civil); Niveli operacional dhe i operimit (Agjencia Nacionale e Trafikut Ajror, shoqrit ajrore, operatori i aeroportit, struktura e shrbimit t kontrollit t trafikut ajror, organizmat e mirmbajtjes dhe struktura t tjera). a) Drejtoria e Politikave t Transportit Ajror Drejtoria e Politikave t Transportit Ajror, si pjes e strukturs s Ministris se Punve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit ka kto detyra: 295

Udhheq procesin e hartimit t strategjive politike, ligjore dhe ekonomike t zhvillimit t Transportit Ajror n prputhje me strategjit dhe objektivat e Qeveris; Koordinon, mbshtet dhe monitoron ekzekutimin e programeve t miratuara afatmesme dhe afatgjata nga organet e tjera me natyr ekzekutive n fushn e Transportit Ajror, lvizjes s lire t pasagjerve dhe mallrave; Koordinon dhe monitoron proceset e zbatimit t legjislacionit n fushn e Transportit Ajror, prputhjen me legjislacionin ndrkombtar dhe objektivat Evropiane t prfshirjes n nj zone t vetme Evropiane, liberalizimin e tregut t transportit ajror, prmirsimet e siguris dhe parrezikshmris(security &safety) b) Drejtoria e Prgjithshme e Aviacionit Civil (DPAC) DPAC sht strukture e vartsis organike e Ministris s Punve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit dhe ka pr mision rregullimin e marrdhnieve ndrmjet shtetit dhe personave juridik dhe fizik shtetrore dhe privat, n prputhje me interesat kombtare dhe normat teknike ndrkombtare t veprimtaris n fushn e aviacionit civil. c) Agjencia Nacionale e Trafikut Ajror Agjencia Nacionale e Trafikut Ajror ( ANTA) sh.a. sht nj shoqri tregtare anonime me kapital trsisht shtetror e varur nga Ministria e Punve Publike, Transporteve dhe Telekomunikacionet dhe Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks. d) Tirana International Airport Shoqria Tirana International Airport (TIA) sh.p.k sht shoqri me prgjegjsi t kufizuar e cila ka marre n koncesion operimin e Aeroportit t Rinasit. Tirana Airport Partners ka pr mision kryerjen e t gjith shrbimeve aeroportuale n aeroport. Koncesioni i forms (BOOT), sht dhn pr 20 (njzet)vjet dhe sht ratifikuar me ligj nga Kuvendi i Shqipris. TIA sht operatori i vetm aeroportual i Aeroportit Nene Tereza Rinas. Modernizimi i Aeroportit Nene Tereza behet n prputhje me Master Planin e zhvillimit t Aeroportit miratuar nga Qeveria Shqiptare. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1. Prioritetet afatshkurtra (2007 -2008) Prioritetet afatshkurtra t prcaktuara pr periudhn 2007-2008, n Transportin Ajror jan si m posht: Realizimi i ndryshimeve n Kodin Ajror n mnyr, q ky akt t jet n prputhje t plot me legjislacionin evropian, duke marr n konsiderat zbatimin efektiv t angazhimit Pr nj Hapsir t Prbashkt Evropiane t Aviacionit (ECAA). Ky fakt i referohet Dokumentit t Partneritetit Evropian. Aplikimin n praktik t marrveshjes ECAA, duke realizuar trsisht prshtatjen ligjore me legjislacionin evropian, pr sa i takon bazs normuese t zhvillimit dhe funksionimit t t gjith komponentve t transportit ajror, dhe organizimin institucional t autoriteteve, q kryejn veprimtari n fushn e aviacionit civil. Transpozimi i terezis s akteve ligjore dhe organizimi institucional, imponuar prej Marrveshjes, pr fazn e par tranzitore, siguron evropianizimin e proceseve dhe praktikave referuar kushteve e aksesit n treg, siguris, politikave aeoportuale, shtjeve mjedisore dhe sociale si dhe kontrollit t trafikut. (referime te Raportit te Komisionit 2006). Zbatimi dhe prditsimi i praktikave q rrjedhin nga antarsimi n organizmat ndrkombtare t RSH ICAO, ECAC, JAA, EUROKONTROLL. Koordinimi i transportit ndrkombtar me at kombtar, ngritja dhe zhvillimi i Transportit t brendshm Ajror.

296

3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007 2008 Pr realizimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Projekt VKM "Pr miratimin e krkesave rregullative t EUROKONTROLL-it mbi sigurin n Aviacionin Civil Shqiptar". Projektligji Pr miratimin e Kodit Ajror, i cili do t rregulloj veprimtarin n fushn e Transportit Ajror. Me qllim prfshirjen n kt Kod t standardeve evropiane, ai do t jet plotsisht i prputhur me Rregulloret 2407/92/EC, 2343/90/EC, 2320/2002/EC, 2027/97/EC, 889/2002/EC, 785/2004/EC, 549/2004EC, Rreg.550/2004/EC, 551/2004/EC si dhe me Direktivat 94/56/EC, 2002/30/EC dhe me Konventn e Montrealit.(prputhshmri e plot) Projekt-Vendim i Kshillit t Ministrave pr prcaktimin e strukturs, dhe mnyrs s financimit t Autoritetit t Aviacionit Civil. (e paidentifikuar,e pa-aplikushme ) Projekt-Vendim i Kshillit te Ministrave Pr krijimin e Entit Kombtar t Hetimit t Incidenteve dhe Aksidenteve n Aviacion, si organ i pavarur i aviacionit. (Direktivn 94/56KE "Mbi hetimin e aksidenteve dhe incidenteve"), (prputhshmri e plote). Projekt-Vendim i Kshillit te Ministrave Pr organizimin e hapsirs ajrore dhe rregullat e ajrit n RSH. ( Direktivn 2002/30KE, prputhshmri e plot). 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007 -2008) Pr realizimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Prditsimi dhe plotsimi i detyrimeve q rrjedhin nga antarsimet e RSH ne Organizmat Ndrkombtare te Aviacionit ICAO, ECAC, JAA, EUROKONTROLL. N kuadr t prgatitjes prfundimtare t draftit t Kodit Ajror organizimi tryezave me grupet e interesit Njohje me legjislacionin komunitar n kuadr t zbatimit t MSA-s dhe n kuadr t zbatimit t akteve t tjera komunitare t transportit ajror: Marrveshja ECAA etj Bashkpunimi dhe koordinimi, nprmjet marrjes s eksperiencave me vende antare t BE, t cilat e kan t konsoliduar kt praktik. Identifikimi i materialit referues, Pr krijimin e Autoritetit t Aviacionit Civil (Bibliografia, aktet normative t brendshme nse ka, aktet respektive kommunitare, orientuese dhe baz pr draftimin e aktit), tryeza pune pr realizimin e draftit final t aktit me konsulent dhe institucionet bashkpunuese). Studim pr aplikimin e tarifave aeroportuale dhe t shrbimit n aeroport Bashkpunimi dhe koordinimi, nprmjet marrjes s eksperiencave me vende antare t BE, t cilat e kan t konsoliduar ket praktik. Identifikimi i materialit referues, Pr krijimin e Entit Kombtar t Hetimit t Incidenteve dhe Aksidenteve n Aviacion, (Bibliografia, aktet normative t brendshme nse ka, aktet respektive kommunitare, orientuese dhe baz pr hartimin e aktit), tryeza pune pr realizimin e draftit final t aktit me konsulent dhe institucionet bashkpunuese). Bashkpunimi dhe koordinimi, nprmjet marrjes s eksperiencave me vende antare t BE, t cilat e kan t konsoliduar kt praktike. Identifikimi i materialit referues, Pr organizimin e hapsirs ajrore dhe rregullat e ajrit n RSH, (Bibliografia, aktet normative t brendshme, aktet respektive kommunitare, orientuese dhe baze pr hartimin e aktit), tryeza pune pr realizimin e draftit final te aktit me konsulent dhe institucionet bashkpunuese). Perfeksionim i mnyrs s prpunimit dhe publikimit t t dhnave statistikore t aviacionit (pasagjere, posta dhe cargo) Zbatimi praktik i sygjerimeve te dhena nga Studimi zhvillimit te trafikut te brendshem ajror, nepermjet analizave te zhvillimit te trafikut ne aeroportin e Kukesit dhe te Zones Vlore Sarande. 3.2 Prioritetet afatmesme (2009-2010) Dokumenti i Partneritetit Evropian nuk ka adresim konkret prioritetesh afatmesme pr transportin ajror. N favor t ksaj politike zhvillimi sht Qeveria Shqiptare, ajo q adreson, si prioritete 297

afatmesme normimin dhe unifikimin e praktikave t dhnies s t drejtave dhe shrbimit n pajtim me praktikat Komunitare Evropiane n fushn e Transportit Ajror. 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme (2009-2010) Pr realizimin e prioriteteve afatmesme (2009-2010), do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Projekt-Vendim i Kshillit t Ministrave "Pr procedurat e lshimit t lejeve pr fluturimet ndrkombtare t avionve" Projekt-Udhzimi i Ministrit t Punve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit pr Mbajtjen e regjistrit shtetror t aerodromeve civile dhe eksperimentale. Projekt-Udhzim i Ministrit t Punve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit pr marrjen e lejeve n rastet e kryerjes s transportit ndrkombtar dhe/ose punimeve ajrore n territorin e Republiks s Shqipris, pr subjektet e aviacionit t huaj. Projekt-Udhzim i Ministrit t Punve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit pr prcaktimin e krkesave pr lshimin e Autorizimit t Operatorin Ajror dhe t Certifikats s Operimit Ajror (C.O.A) Projekt-Udhzim i Ministrit "Pr licencimin e personelit inxhiniero- teknik t ANTA sh.a q lidhen me sigurin e shrbimit t Trafikut Ajror" Projekt-Udhzim i Ministrit t Punve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit pr krkesat dhe procedurat pr sigurin n shrbimet e trafikut ajror n prputhje me standardet e ICAO-s dhe t EUROCONTROLit Projekt-Vendim i Kshillit t Ministrave "Pr prdorimin e fotografimit, filmimit dhe metodave t tjera nga bordi i avionit Projekt- Vendim i Kshillit t Ministrave "Pr prcaktimin e subjektit pr kryerjen e Shrbimit meteorologjik pr nevojat e aviacionit". 3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme (2009-2010) Pr realizimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Bashkpunimi dhe koordinimi, nprmjet marrjes s eksperiencave me vende antare t BE, t cilat e kan t konsoliduar kt praktik. Identifikimi i materialit referues, Pr procedurat e lshimit t lejeve pr Fluturimet ndrkombtare t avionve", (Bibliografia, aktet normative t brendshme nse ka, aktet respektive kommunitare, orientuese dhe baz pr draftimin e aktit), tryeza pune pr realizimin e draftit final t aktit me konsulent dhe institucionet bashkpunuese). Bashkpunimi dhe koordinimi, nprmjet marrjes s eksperiencave me vende antare t BE, t cilat e kan t konsoliduar kt praktik. Identifikimi i materialit referues, Pr Udhzimin e Ministrit t Punve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit pr Mbajtjen e regjistrit shtetror t aerodromeve civile dhe eksperimental, (Bibliografia, aktet normative t brendshme nse ka, aktet respektive kommunitare, orientuese dhe baz pr draftimin e aktit), tryeza pune pr realizimin e draftit final t aktit me konsulent dhe institucionet bashkpunuese). Bashkpunimi dhe koordinimi, nprmjet marrjes s eksperiencave me vende antare t BE, t cilat e kan t konsoliduar kt praktik. Identifikimi i materialit referues, Pr Udhzimin e Ministrit t Punve Publike,Transportit dhe Telekomunikacionit pr marrjen e lejeve n rastet e kryerjes s transportit ndrkombtar dhe/ose punimeve ajrore n territorin e Republiks s Shqipris, pr subjektet e aviacionit t huaj, (Bibliografia, aktet normative t brendshme nse ka, aktet respektive kommunitare, orientuese dhe baz pr draftimin e aktit), tryeza pune pr realizimin e draftit final t aktit me konsulent dhe institucionet bashkpunuese). Bashkpunimi dhe koordinimi, nprmjet marrjes s eksperiencave me vende antare t BE, t cilat e kan t konsoliduar kt praktik. Identifikimi i materialit referues, Pr Udhzimin e Ministrit t Punve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit pr prcaktimin e krkesave pr lshimin e Autorizimit t Operatorin Ajror dhe t ertifikats s Operimit Ajror (C.O.A), (Bibliografia, aktet normative t brendshme nse ka, aktet respektive kommunitare, orientuese dhe baze pr draftimin e aktit), tryeza pune pr realizimin e draftit final t aktit me konsulent dhe institucionet bashkpunuese). 298

Bashkpunimi dhe koordinimi, nprmjet marrjes s eksperiencave me vende antare t BE, t cilat e kan t konsoliduar kt praktik. Identifikimi i materialit referues, Pr Udhzimin e Ministrit t Punve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit pr krkesat dhe procedurat pr sigurin n shrbimet e trafikut ajror n prputhje me standardet e ICAO-s dhe t EUROCONTROLit, (Bibliografia, aktet normative t brendshme nse ka, aktet respektive kommunitare, orientuese dhe baz pr draftimin e aktit), tryeza pune pr realizimin e draftit final t aktit me konsulent dhe institucionet bashkpunuese). Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t institucionit/drejtoris se politikave te transportit ajror INVESTIME NJSIA E MATJES persona (mij lek) GJENDJA AKTUALE 2007 3 3 3 VITET 2008 2009 4 X

2010 X

1.Shtim personash 4.Trajnime (mij lek)

299

3.12

TATIMET

1 Objektivi politik Bazuar n nenet 85 dhe 98 t MSA-s pr forcimin e reformave t mtejshme n sistemin fiskal dhe n ristrukturimin e administrats s tatimeve, Qeveria shqiptare angazhohet t siguroj efikasitet n mbledhjen e taksave dhe n luftn kundr evazionit fiskal. Pr kt qllim, do t merren parasysh prioritetet q lidhen me acquis communautaire n fushn e tatimeve dhe luftn kundr konkurrencs s dmshme t tatimeve. Qeveria shqiptare njeh rndsin e prmirsimit t transparencs dhe shkmbimit t t dhnave me Bashkimin Evropian me qllim q t lehtsohet vnia n zbatim e masave parandaluese pr mospagimin ose evazionin fiskal. Qllimet dhe drejtimet kryesore t puns s qeveris do t jen: maksimizimi i mbledhjes s t ardhurave tatimore dhe kontributeve te sigurimeve shoqrore e shndetsore per tatimpaguesit; ofrimi i shrbimeve t nj cilsie t lart; minimizimi i kostove t mbledhjes s t ardhurave tatimore pa rrezikuar efektivitetin e mbledhjes dhe duke ofruar shrbimet e nevojshme pr tatimpaguesit, sigurimi pr organet shtetrore i t dhnave t sakta statistikore dhe ngritja e kapaciteteve administrative n kt fush. 2 Situata aktuale Kuadri ligjor ekzistues

2.1.1

Legjislacioni baz n fushn e tatimeve prbhet nga: Ligjet q transpozojn aktet komunitare dhe prputhshmria e tyre. Ligji nr. 8560, date 22.12.1999 Pr procedurat tatimore ne Republikn e Shqipris. Direktiva pr Tatimet Direkte. Pjesrisht. Ligji Nr. 7928, date 27.04.1995 Pr tatimin mbi vlern e shtuar (i amenduar), Direktiva e 6 e BE Pjesrisht . Ligji Nr. 8438, date 28.12.1998 Pr tatimin mbi te ardhurat me efekt nga Janari 1999 (i amenduar). Direktiva pr Tatimet Direkte. Pjesrisht. Ligji Nr. 8977, date 12.12.2002 Pr sistemin e taksave ne Republikn e Shqipris. Direktiva 97/C/205/5. Pjesrisht.

Ligjet q nuk transpozojn aktet komunitare: Ligji Nr. 8978, date 12.12.2002 Pr taksen vendore mbi biznesin e vogl. Ligji Nr. 8976, date 12.12.2002 Pr akcizat ne Republikn e Shqipris (i amenduar). Ligji Nr. 9136, date 11.09.2003 Pr mbledhjen e kontributeve te detyrueshme te sigurimeve shoqrore dhe shndetsore ne Republikn e Shqipris. Ligji Nr. 8982, date 12.12.2002 Pr sistemin e taksave vendore . 2.1.2 Kuadri institucional ekzistues 300

a) Drejtoria e Prgjithshme e Tatimeve (DPT) sht institucioni tatimor kryesor ne Republikn e Shqipris dhe ka autoritetin pr te ekzekutuar legjislacionit tatimor. Gjithashtu, ky institucion ka autoritetin pr te zbatuar dhe administruar tatimet, taksat e tarifat kombtare, te prcaktuara sipas ligjeve prkatse. DPT prbehet nga Drejtoria Qendrore, 36 degt e tatim-taksave n rrethe dhe degn e tatimpaguesve t mdhenj. Qllimi kryesor i DPT sht te ndihmoje tatimpaguesit pr t paguar detyrimet e tyre tatimore ne prputhje me legjislacionin tatimor ne fuqi, dhe t siguroje q t ardhurat nga kto detyrime te shkojn pr llogari te buxhetit te shtetit, duke i ofruar tatimpaguesve nj sistem pagese efient dhe efektiv. Administrata tatimore ka nj personel prej rreth 1.200 npunsish. Drejtoria e Prgjithshme e Tatimeve (Drejtoria Qendrore) prbehet nga Drejtori i Prgjithshm, tre zv/drejtore, prkatsisht teknik, operacional dhe mbshtets dhe 13 drejtori dhe 2 Njsi. b) DPT bashkpunon ngushte pr shkmbime informacioni dhe asistence reciproke me Doganat, me Drejtorin e Thesarit, me Drejtorit Rajonale te Transportit, me Ministrin e Rendit, Bankat, Dhomn e Tregtis, Shoqatat e Bizneseve, etj., si dhe me administratat analoge jasht vendit. etj. c) Ne fushn e politikave tatimore dhe legjislacionit tatimor bashkpunon me Ministrin e Financave, Ministrin e Integrimit Evropian dhe Ministrin e Ekonomis Tregtis dhe Energjetikes. 3 Adresimi i prioriteteve

3.1 Prioritetet afatshkurtra Prioritetet e prcaktuara pr Qeverin shqiptare pr periudhn afatshkurtr jan si m posht: T prafrohet m tej legjislacioni tatimor me acquis communautaire dhe t veprohet n prputhje me parimet e Kodit t Sjelljes pr Tatimin e Biznesit, duke garantuar prputhshmrin e masave t reja tatimore me kto parime. T prfundoj procesi i kompjuterizimit t zyrave t tatimeve. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Projektligj pr TVSH i cili do t prafrohet pjesrisht me Direktivn 6 e BE pr TVSH. Udhzim i Ministrit te Financave pr TVSH. Projektligj pr Tatimin mbi te Ardhurat i cili do t prafrohet pjesrisht me Direktivat e BE pr tatime direket. Udhzim i Ministrit te Financave pr Tatimin mbi fitimin . Projektligj pr Procedurat Tatimore. Udhzim i Ministrit te Financave pr Procedurat Tatimore. Projektligj pr Akcizat pr prafrimin e nivelit te tyre me vendet e BE me Direktivat dhe rregulloret e BE pr akcizat. Udhzim i Ministrit te Financave Pr akcizat. Projekt Vendim Pr pagat referuese, pr efekt te llogaritjes se kontributeve shndetsore dhe shoqrore, pr sektorin jo-buxhetor. Udhzimi, pr zbatim te VKM, se msiprme. Projektligji mbi taksat nacionale, duke marre ne konsiderate Direktivn e BE-se. 3.1.2 Aktivitete zbatuese afatshkurtr Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Dokumentimi dhe prmirsimi i procedurave te kontrollit te brendshm. 301

Diagnostikimi, dokumentimi dhe prmirsimi i procedurave te Kontrollit dhe Investigimit te Tatimpaguesve, pr te ciln duhet nj trajnim i stafit prkats. Zgjerimi i sistemit te kompjuterizuar tatimor (SIT) ne rrethet Gjirokastr, Sarande, Pogradec, pr te ciln krkohet stafi prkats, trajnimi i tij si dhe investime ne pajisje. Prmirsimi i kushteve akomoduese ne degn e tatimeve Tirane. Azhurnimi i manualeve proeduriale te regjistrimit, masave shtrnguese dhe akcizs. Zbatimi i programit te zgjedhjes se kompjuterizuar te tatimpaguesve pr kontroll. Bashkpunimi me QKR, pr transferimin e te dhnave te biznesit dhe regjistrimin e tij, nga DPT te kjo Qendr. Konsolidimin i sistemit te deklarimit dhe pagess ONLINE. Implementimi i studimit pr reduktimin e degve tatimore. 2.1.1 Prioritetet afatmesme Prioritetet e prcaktuara pr Qeverin shqiptare pr periudhn afatmesme jan si m posht: T sigurohet nj prafrim i vazhdueshm i legjislacionit tatimor shqiptar me acquis communautaire, t rriten kapacitetet administrative pr luftn kundr korrupsionit dhe evazionit fiskal. T prmirsohet transparenca dhe shkmbimi i informacionit me Shtetet Antare t BE-s n mnyr q t lehtsohet prforcimi i masave q parandalojn shmangien apo evazionin e taksave. 2.1.2 Iniciativat ligjore afatmesme Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Projektligj pr TVSH. Paraqitja e nj tarife te reduktuar te TVSH ne kuadr te prafrimit te nivelit te TVSH me at te direktivs 6 te BE. Udhzim i Ministrit te Financave pr Tatimin mbi Vlern e Shtuar ne mbshtetje te ktyre ndryshimeve. Projektligj pr TVSH. Zgjerimi i bazs se tatimpaguesve te TVSH nprmjet uljes se kufirit te regjistrimit pr TVSH (VAT Threshhold) ne reflektim te prafrimit me kufirin e direktivs 6 te BE. Udhzim i Ministrit te Financave pr Tatimin mbi Vlern e Shtuar ne lidhje me uljen e kufirit. Projektligj pr Tatimin mbi te Ardhurat mbi zgjerimi e sistemit integral te deklarimit dhe pagimit te Tatimit mbi te Ardhurat personale ne kuadr te perafrimit te mtejshm me direktivn e BE pr tatimet direkte. Udhzim i Ministrit te Financave pr Tatimin mbi te Ardhurat ne mbshtetje te ktij ndryshimi. Projektligj pr Procedurat Tatimore ne kuadr te perafrimit te mtejshm me direktivat e BE. Udhzim i Ministrit te Financave pr Procedurat Tatimore ne mbshtetje te ktij ndryshimi. Projektligj pr Akcizat. Metoda e akcizimit te pijeve alkoolike jo pr litre pije, por pr litr alkool puro, ne kuadr te perafrimit te mtejshm me direktivat mbi taksat indirekte te BE. Udhzim i Ministrit te Financave pr nivelin e Akcizave ne mbshtetje te ktyre ndryshimeve. Projektligj pr Tatimin mbi te Ardhurat. Zgjerimi i sistemit integral te deklarimit dhe pagimit te tatimit mbi te ardhurat personale ne kuadr te perafrimit te mtejshm me direktivn e BE pr tatimet direkte. Udhzim i Ministrit te Financave pr Tatimin mbi te Ardhurat ne mbshtetje te ktij ndryshimi. 3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Adoptimi i procedurave pr regjistrimin unik te tatimpaguesve te biznesit te vogl. Hartimi i nj rregulloreje pr apelimet tatimore. Prfundimi i Manualit te Burimeve Njerzore. 302

Zhvillimi dhe zbatimi i nj programi kompjuterik pr administrimin e kompjuterizuar te dhnave te personelit. Zhvillimi i trajnimeve. Prfundimi i implementimit te studimit pr reduktimin e Degve Tatimore. Prfshirja e akcizs dhe taksave nacionale ne SIT, pr te cilin krkohet nj fond investimi. 3.3 Prioritetet afatgjat Prioritetet e prcaktuara pr Qeverin shqiptare pr periudhn afatgjat jan si m posht: T sigurohet nj prafrim i vazhdueshm i legjislacionit tatimor shqiptar me acquis communautaire, t rriten kapacitetet administrative pr luftn kundr korrupsionit dhe evazionit fiskal. T prmirsohet transparenca dhe shkmbimi i informacionit me Shtetet Antare t BE-s n mnyr q t lehtsohet prforcimi i masave q parandalojn shmangien apo evazionin e taksave. 3.3.1 Iniciativat ligjore afatgjat Pr adresimin e prioriteteve afatgjat do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Harmonizimi i tarifave te akcizs me ato te BE, (karburantet, pijet alkoolike, cigaret) duke arritur harmonizimin e plote me direktivat dhe rregulloret e Akcizave te BE, me prjashtim te dispozitave qe lidhen me antarsimin. Vendosja e regjimit te tranzitimit nen regjimin e pezullimit tatimor dhe krijimit te magazinave tatimore (ne vendet e BE), qe siguron harmonizim te plote me direktivat dhe rregulloret e BE pr akcizat. Aplikimi i plote i sistemit integral te deklarimit dhe pagimit te tatimit mbi te ardhurat personale ne baze te direktivave dhe rregulloreve te tatimeve direkte te BE. 3.3.2 Aktivitetet zbatuese afatgjat

Pr adresimin e prioriteteve afatgjat do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Administrimi i kompjuterizuar i tatimpaguesve Prfshirja e akcizs dhe taksave nacionale ne SIT, pr te cilin krkohet nj fond investimi. Prfshirja e akcizs dhe taksave nacionale ne SIT, pr te cilin krkohet nj fond investimi. Krijimi i Rrjetit te Komunikimit Kombtar. Zgjerimi i Rrjetit te Komunikimit Kombtar. Tabela 2 Ndihma e huaj n mbshtetje t tatimeve ISTITUCIO NI DONATO RI PROGRAMI /AGJENCIA ZBATUESE TITULLI I VLERA PROJEKTIT Prmiresimi i procedurave te punes se Administrates Tatimore si dhe krijimi i Qendres Kombetare te 14.4 mln Regjistrimit dhe $ AFATI I AFATI I FILLIMI PRFUND T IMIT

Drejtoria e Prgjtihshm e e Tatimeve, Agjensia Kombtare e Prokurimev USAID e, METE

Marrveshja e Pragut t Sfids s Mijvjearit pr Shqiprin (MDG)

2006

2008 303

Drejtoria e Prgjithshm e e Tatimeve Qeveria Suedeze

SIDA

Drejtoria e Prgjithshm e e Tatimeve Bashkimi Europian Drejtoria e Prgjithshm e e Tatimeve, zyrat vendore t Bashkimi Europian tatimeve CARDS 2005

Prokurimet Publike Mbshtetje pr Degn e Tatimpaguesve t Mdhenj, Tiran dhe Degn Lokale t Tatimeve, Durrs; Ngritja e Qendrs s Trajnimit 0.64 mln Tatimor Projekti CAFAO pr mbshtetjen me asistenc teknike n disa fusha t veprimtaris s DPT 3 mln

2004

2007

2006

2008

IPA 2007

Mbshtetje tatimet

pr 2.5 mln 2008 2010

304

3.13 DOGANAT 1 Objektivi Politik Angazhimet n fushn e doganave jan marr n prputhje me detyrimet q rrjedhin nga Marrveshja e Ndrmjetme neni 41 dhe protokolli 5, si dhe nga Marrveshja e Stabilizim-Asociimit nenet 14, 15, 34, 43, dhe 97. Qllimi kryesor pr fushn e Doganave sht rritja e standardeve e strukturave doganore, vnia e tyre n shrbim te komunitetit, ndalimi i kontrabands, korrupsionit, monopoleve, praktikave klienteliste dhe krijimi i nj klime te favorshme konkurrence pr biznesin. Shrbimi Doganor ka hartuar strategjit dhe plane te specifikuara, te cilat konsistojn ne 3 objektiva kryesore: Rritjen e ndjeshme te nivelit te vjeljes se te ardhurave si dhe rritjen e nivelit te zhdoganimit kryesisht te mallrave qe paguajn akcize. Prfshirjen gjithnj e me intensive t Shrbimit Doganor ne luftn kundr trafikut te drogs, armeve, makinave te vjedhura, qenieve njerzore etj. Forcimin e administrimit te burimeve njerzore, zbulimin dhe goditjen e akteve korruptive, transparencn me publikun dhe sensibilizimin e tij ne luftn kundr korrupsionit. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri Ligjor ekzistues Kuadri ligjor ekzistues prbhet nga: Ligjet dhe aktet nnligjore, aktet komunitare q transpozohen si dhe shkalla e prputhshmris s tyre:

1. Kodi doganor i Republiks se Shqipris miratuar me ligjin nr. 8449, date 27.01.1999 ( i ndryshuar). Rregullore 2913/92/EEC. Pjesrisht. 2. Ligji nr. 8474, date 14.4.1999 Nomenklatura e Kombinuar e Mallrave. Rregullore 2263/2000/EC. Pjesrisht. 3. Ligji nr. 9461, dt. 21.12.2005, Pr Nomenklaturn e Mallrave dhe Tarifn Doganore. Rregullore 2658/87/EEC. Plotsisht. 4. Vendimi i Kshillit te Ministrave nr. 205, date 13.04.1999, Pr Dispozitat Zbatuese te Kodit Doganor (i ndryshuar). Rregullore 2454/1993/EEC Pjesrisht.

Si dhe nga: Marrveshjet e Tregtis se Lire: Aktualisht jan negociuar, miratuar dhe kane hyre ne fuqi: Marrveshje te Tregtis se Lire me Kosovn, Maqedonin, Kroacin, Serbin, Rumanin, Bullgarin, Bosnje Hercegovinn dhe Moldavin. 305

Marrveshjet bilaterale pr asistence te ndrsjelle doganore: Shqipria ka nnshkruar 14 Marrveshje te Asistencs se Ndrsjelle Doganore. Aktet normative te msiprme prcaktojn procedurat e hyrjes dhe daljes se mallrave nga dhe pr ne territorin e Shqipris, vjeljen e detyrimeve qe duhen paguar, masat e detyrimeve, mnyrat e kontrollit dhe verifikimit, definicionet dhe procedurat mbi administrimin e origjins, shpjegimin dhe definicionet mbi konceptin e regjimeve doganore si dhe procedurat, format, mnyrat mbi administrimin e tyre. 2.5 Kuadri institucional ekzistues a) Administrata doganore mbshtetet ne tre misionet thelbsore: Misioni fiskal, qe sht misioni kryesor e qe konsiston ne mbledhjen e taksave doganore te mallrave qe importohen ne Republikn e Shqipris; Misioni ekonomik; prmes te cilit dogana, zbaton nivelet e ndryshme te taksave si dhe ushtron funksionet kontrolluese;Misioni Mbrojts; ku administrata doganore luan rolin e saj te rndsishm i cili fokusohet kryesisht tek: Mbrojtja e siguris kombtare dhe rendit publik . Mbrojtja e shndetit publik. Mbrojtja e konsumatorve Mbrojtja e ambientit Mbrojtja e pasuris kulturore kombtare Ruajtja e moralit publik Bashkpunimi ndrinstitucional. b) Ne prmbushjen e ktyre misioneve thelbsore, Drejtoria e Prgjithshme e Doganave bashkpunon me: Ministrin e Financave Ministrin e Brendshme Ministrin e Bujqsis Ministrin e Ekonomis Ministrin e Drejtsis Ministrin e Punve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit, etj 3 Prioritetet 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007 2008) Prafrimi i legjislacionit doganor shqiptar me EU acquis communautaire, Forcimi i bashkpunimit me vendet e tjera te rajonit qe kane nnshkruar MSA lidhur me krijimin e zonave te tregtis se lire sipas dispozitave te OBT-se, dhe dhnies se koncesioneve reciproke lidhur me lvizjen e puntoreve, te drejtn e krijimit te kompanive, lvizjes se lire te shrbimeve, pagesave korrente dhe lvizjes se kapitalit. Marrveshjet lidhur me kto shtje duhet et prfundojn brenda 2 vjetve nga hyrja ne fuqi e MSA-se (neni 13). Bashkpunimi me vendet e rajonit ne fushn e doganave. Bashkpunimi me vendet kandidate pr antarsim ne fushn e doganave si dhe miratimi dhe ratifikimi i MTL me Turqin si dhe implementimi i saj.. Ndalimi i diskriminimit fiskal pr produktet e BE-se, shfuqizimi dhe mos-vendosja e masave ose praktikave te reja te natyrs fiskale te brendshme qe krijon direkt ose indirekt diskriminimin midis produkteve vendase dhe atyre te BE-se; Sigurimi i bashkpunimit administrativ me BE pr te luftuar parregullsit dhe mashtrimin ne Dogana .

306

Zbatimi i Dispozitave te MSA qe kane te bjn me shfuqizimin dhe reduktimin e tarifave doganore dhe masave me efekt te njjte mbi importet nga BE, me efekt nga dita e hyrjes ne fuqi te Marrveshjes se Prkohshme. Vendosja e lidhjeve te ngushta te bashkpunimit me BE me qellim forcimin e bashkpunimit ekonomik ne prfitim t dy palve. Vmendje e veante do ti kushtohet masave qe do te nxisin bashkpunimin midis Shqipris dhe fqinjve te saj, prfshire ktu vendet antare te BE-se, duke kontribuar kshtu ne stabilitetin rajonal. Sigurimi i zbatimit te Protokollit IV te origjins (neni 41) Koncepti i produkteve te origjins dhe metodat e bashkpunimit administrativ dhe Protokollit VI (neni 97) Asistence administrative e ndrsjelle ne shtjet doganore. Zbatimi i plote i ASYCUDA-s ne te gjith vendin. Miradministrimi dhe mire-menaxhimi i kapaciteteve njerzore pr zbatimin korrekt dhe uniform te marrveshjeve te tregtis se lire dhe ne luftn kundr kontrabands dhe trafiqeve; 3.1.1 Iniciativat Ligjore afatshkurtra (2007 2008) Pr te mundsuar plotsimin e detyrimeve te siprprmendura, administrata doganore do te ndrmarr iniciativat e duhura ligjore nga te cilat listojm: VKM pr ndryshimin e VKM nr. 205, dt. 13.04.1999, Pr Dispozitat Zbatuese te KD Rregullorja EEC nr. 918/83 .(2007) VKM pr ndryshimin e VKM nr. 205, dt. 13.04.1999, Pr Dispozitat Zbatuese te KD Rregullorja EC nr. 1602/2000. (2007) VKM pr ndryshim e VKM nr. 205, dt. 13.04.1999, Pr Dispozitat Zbatuese te KD,pr Informacioni detyrues i origjins. Rregullorja EC 648/2005 .(2007). VKM pr ndryshim e VKM nr. 205, dt. 13.04.1999, Pe Dispozitat Zbatuese te KD, pr Masat e Autoriteteve Doganore ne mbrojtje te se drejts se pronsis intelektuale. Rregullorja EC nr. 1383/2003 dhe EC 1891/2004. (2007) Ligjin pr ndryshimin e Kodit Doganor, Pjesa VIII, shkeljet doganore. (2008) Ligjin pr ndryshimin e Kodit Doganor, pr harmonizimin e pothuajse te plote te procedurave te thjeshtuara. Rregullorja EEC nr. 2913/92, e ndryshuar. (2008) VKM pr ndryshimin e VKM nr. 205, dt. 13.04.1999, Pr Dispozitat Zbatuese te KD pr procedurat e thjeshtuara. Rregullorja EC nr. 2454/1993. (2008) Ligjin pr ndryshimin e Kodit Doganor, Regjimet e prpunimit aktiv dhe pasiv. Rregullorja EC nr. 2700/2000. (2008) Ligjin pr ndryshimin e Kodit Doganor, Transiti. Rregullorja EC nr. 955/1999. (2008) 3.1.2 Aktivitete Zbatuese afatshkurtra (2007 2008) Gjithashtu, pr t mundsuar arritjen e plotsimit te detyrimeve te planit te prafrimit te legjislacionit si dhe pr te mundsuar plotsimin e detyrimeve te MSA-se dhe te Partneritetit Evropian, Administrata Doganore do te ndrmarr edhe disa masa konkrete zbatuese. Me posht po rendisim disa prej masave me te rndsishme: Rishikimi dhe prditsimi i PKZMSA si dhe thellimi i vlersimit dhe przgjedhjes se acquis ne kuadr te prafrimit. Zbatimi i Planit Vjetor te Trajnimeve, pr te mundsuar ngritjen e aftsimit profesional te stafit doganor. Implementimi i planit vjetor t investimeve. Aktivizimi i modulit te selektivitetit ne degt doganore, Elbasan, Fier, Vlore, Rinas dhe QafeThane. Shtirja e programit ASYCUDA++ ne te gjith vendin. Zbatimi korrekt i Projektit Mezzogiorno-Balkan Area Project. Implementimi i CC pr armt kimike. 307

Monitorim dhe kontroll i vazhdueshm i gjith aktivitetit import-eksport, ne kuadr te lufts kundr trafiqeve te paligjshme dhe te lendeve narkotike, ne bashkpunim me Ministrin e Brendshme dhe institucionet e tjera te linjs. Mundsimi i nj programi te mirfillte pr parandalimin e trafikut te drogs dhe mundsimin e nj database specifik. 3.1 Prioritetet afatmesme (2009 2010) Rritja e vazhdueshme e kapaciteteve administrative pr zbatimin e legjislacionit doganor si dhe lufta kundr korrupsionit dhe evazionit fiskal, Prafrimi i mtejshm i legjislacionit dhe procedurave doganore, si dhe i zbatimit te tyre ne linje me acquis communautaire duke filluar me analizn e diferencave mes tyre; Miradministrimi dhe mire-menaxhimi i kapaciteteve njerzore pr zbatimin korrekt dhe uniform te marrveshjeve te tregtis se lire dhe ne luftn kundr kontrabands dhe trafiqeve; Migrimi nga sistemi ASYCUDA++ ne ASYCUDAORLD; Ndryshime te mtejshme ne ligj pr te prfshire te gjith stafin doganor ne shrbimin civil; Prmirsimi i transparencs si dhe shkmbimi i informacionit me vendet antare te BE-se pr te lehtsuar zbatimin e masave pr te parandaluar evazionin. 3.2 Iniciativa Ligjore afatmesme (2009 2010) Ligjin pr ndryshimin e Kodit Doganor, Pjesa II e personelin doganor (prfshirja ne statusin e npunsit civil)(2009). Ligj pr ndryshim i kodit doganor. Legjislacioni i BE 2007 (Modernized Customs Code) (2010). 3.2.2 Aktivitete Zbatuese afatmesme (2009 2010) Implementimi i planit vjetor t investimeve Implementimi i Planit Vjetor te Trajnimeve, pr te mundsuar ngritjen e aftsimit profesional te stafit doganor Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale te Drejtorise se Pergjithshme te Doganave INVESTIME NJSIA GJENDJA VITET E AKTUALE 2007 MATJES X 10010 (mij lek)

2008 2009 2010 0 0 0

4.Trajnime (mij lek)

Tabela 2 Ndihma e huaj n mbshtetje t doganave ISTITUCIO NI Drejtoria e Prgjithshm e e Doganave, Ministria e DONATO RI Qeveria Italiane, Ministria e Zhvillimit Ekonomik PROGRAMI /AGJENCIA ZBATUESE TITULLI I VLERA PROJEKTIT AFATI I AFATI I FILLIMI PRFUND T IMIT

MezzagiornoBallkan Area

0.3 mln

2007 n vazhdim 308

Financave

t Italis Ngritja e piks s re t kalimit Programi I t kufirit n Fqinjsis Qaf Bot, 0.9 mln Shqipri-Greqi Konispol Master plani pr investimet n infrastrukturn e pikave t kalimit kufitar n Shqipri 3.5 mln Mbshtetje doganat pr 1.8 mln 2008 2010

Drejtoria e Prgjithshm e e Bashkimi Doganave Europian Drejtoria e Prgjithshm e e Doganave, Ministria e Brendshme, Bashkimi Europian MBU&MK Drejtoria e Prgjithshm e e Bashkimi Europian Doganave

2007 n vazhdim

CARDS 2004

2007

2008

IPA 2007

309

3.14 STATISTIKAT 1 Objektivi Politik Detyrimet kryesore t zhvillimit strategjik t statistikave n Shqipri derivojn nga Neni 88 i Marrveshjes s Stabilizim-Asociimit, Bashkpunimi Statistikor, i cili parashikon se bashkpunimi mes palve prqendrohet kryesisht n fushat prioritare q lidhen me acquis communautaire n fushn e statistikave. Ai synon veanrisht zhvillimin e nj sistemi statistikor efikas dhe t qndrueshm, t aft pr t siguruar t dhna t krahasueshme, t besueshme, objektive dhe t sakta, q nevojiten pr t planifikuar dhe monitoruar procesin e tranzicionit dhe reforms n Shqipri. Ky sistem duhet gjithashtu t aftsoj Institutin e Statistikave Shqiptare pr t prmbushur m mir nevojat e klientve vendas dhe ndrkombtar (si t administrats publike ashtu dhe sektorit privat). Sistemi statistikor duhet t respektoj parimet themelore t statistikave t nxjerra nga OKB-ja dhe Kodi Statistikor Europian i Praktiks dhe parashikimet e se drejts Statistikore Europiane dhe duhet t zhvillohet drejt acquis communautaire. Nga ana tjetr Neni 71 i MSA (Neni 38, pika 7/b i Marrveshjes s Ndrmjetme) parashikon se brenda pes viteve q prej hyrjes n fuqi t ksaj Marrveshjeje, Shqipria do ti paraqes Komisionit t Komuniteteve Europiane shifrat e PBB-s s saj pr frym t harmonizuar me nivelin NUTS II. Autoriteti i prmendur n paragrafin 4 dhe Komisioni i Komuniteteve Europiane ather do ti vlersojn bashkrisht nevojn e zonave t Shqipris si dhe intensitetet maksimale t ndihms n lidhje me to pr hartimin e nj harte ndihmash zonale n baz t direktivave prkatse t Komunitetit Bazuar n sa m sipr, drejtimet kryesore t zhvillimit strategjik t statistikave zyrtare n Shqipri jan ngritja dhe forcimi i identitetit t sistemit dhe t imazhit t statistiks zyrtare, zhvillimi i kulturs statistikore n vend dhe shtimi i prdorimit t metodave statistikore n t dhnat q vijn prej administrats publike; edukimi dhe prhapja e kulturs statistikore dhe stimulimi i krkess pr informacion statistikor, integrimi dhe harmonizimi i metodave t prodhimit t informacionit statistikor n funksion t krkesave dhe rekomandimeve evropiane e ndrkombtare si dhe sigurimi i nj bashkpunimi statistikor ndrmjet t gjitha agjensive statistikore operuese n vend. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Veprimtaria n fushn e statistikave zyrtare n Shqipri rregullohet n baz t akteve t mposhtme ligjore dhe nnligjore: Ligji nr. 9180, date 05.02.2004 Per Statistikat Zyrtare

310

Rregullorja Nr. 2744/95 EC e dats 27 Nntor 1995 Mbi Statistikat pr strukturn dhe shprndarje e fitimit Rregullorja Nr. 23/97 EC e dats 20 Dhjetor 1996 Mbi Statistikat pr nivelin dhe strukturn e kostos s punsimit Rregullorja Nr. 577/98 EC e dats 9 Mars 1998 Mbi organizimin e vzhguesve t thjesht pr forcat e puns n Komunitet ICD-9 Kodi mbi shkaqet e smundshmris dhe vdekjeve Nomenklatura ISCED-97 Standartet Ndrkombtare t Klasifikimit pr Arsimin Vendimi i Kshillit dhe Parlamentit Europian Nr. 1445/2000/EC i dats 22 Maj 2000 Mbi aplikimin e vzhgimeve t toks dhe teknikat e statistikave bujqsore Rregullorja Nr. 2223/96 EC e Kshillit , e dats 25 Qershor 1996 Pr sistemin Europian t llogarive kombtare dhe Rajonale t Komunitetit Rregullorja Nr. 2150/2002 EC e Kshillit Mbi statistikat pr mbetjet Rregullorja Nr. 1615/89 EEC e dats 29 Maj 1989 Pr krijimin e sistemit t komunikimit dhe informacionit pr pyjet E pjesshme

Ky ligj prcakton dhe vendos standarte pr marrjen, organizimin dhe shprndarjen e statistikave. Ai prcakton termat dhe konceptet e statistikave zyrtare: parimet mbi t cilat mbshtetet proesi i nxjerrjes s statistikave zyrtare pr t siguruar besimin e publikut dhe njkohsisht dhe cilsin e tyre, i cili sht pjesrisht i prputhshm me acquis communautaire pr statistikat. Me qllim rregullimin ligjor t ksaj fushe jan nnshkruar edhe disa Memorandume Mirkuptimi ndrmjet INSTAT dhe Institucioneve t tjera si: Ministria e Financave, Ministria e Bujqsis, Ushqimit dhe Mbrojtjes s Konsumatorit; Ministria e Puns, shtjeve Sociale dhe Shanseve t Barabarta, Banka e Shqipris; Drejtoria e Prgjithshme t Tatimeve dhe Drejtoria e Prgjithshme t Doganave. Kto memorandume me mbajtsit kryesor t t dhnave administrative, synojn sigurimin dhe transmetimin n vazhdimsi t t dhnave baz nga burimet administrative n drejtim t INSTAT - it . 2.6 Kuadri institucional ekzistues Zbatimi i angazhimeve q rrjedhin nga legjislacionit n fuqi n fushn e statistikave sht nn prgjegjsin e ktyre institucioneve: a) Instituti i Statistikave (INSTAT) i cili ka pr detyr t prodhoj statistika transparente, t paanshme dhe n koh q ndihmojn prdoruesit t gjykojn mbi ecurin e proeseve transformuese t zhvillimit n vend. Kt mision INSTAT - i e ushtron n prputhje me mandatin e tij publik dhe institucional duke synuar ngritjen e organizuar t nj sistemi statistikor kombtar, duke maksimuar prdorimin e t gjitha burimeve ekzistuese t informacionit. Drejtorit kryesore pran INSTA q jan prgjegjse pr zbatimin e legjislacionit n kt fush jan: (i) Drejtoria e Prodhimit t Statistikave, e cila ka pr mision prpunimin, analizimin dhe publikimin e nj pjese t statistikave ekonomike dhe ato me karakter social dhe demografik. Kjo drejtori n strukturn e saj prfshin kta sektor: sektori i Llogarive kombtare; sektori i bujqsis dhe mjedisit; sektori i mimeve; sektori i statistikave afatshkurtra; sektori i demografis dhe statistikave personale dhe sektori i nivelit t jetess, (ii) Drejtoria e Anketave dhe mbshtetjes teknologjike, e cila ka pr mision krijimin e mjeteve pr prpunimin, analizimin, publikimin e statistikave dhe ruajtjen e t dhnave me karakter individual. Sektori i IT sht prgjegjs pr prcaktimin e standarteve dhe zbatimin e tyre. Sektori i Metodologjis siguron zgjedhjen e sample-ave dhe vlersimin e gabimeve t vrojtimit. Sektori i Kartografis mbshtet organizmin dhe drejtimin e regjistrimeve t prgjithshme dhe vrojtimeve me zgjedhje pran familjeve si dhe shprndarjen e rezultateve nprmjet hartave tematike. Kjo drejtori prfshin kto sektor: Sektori i anketave, regjistrave dhe metodologjis; sektori i informacionit teknologjik; sektori i difuzionit si dhe sektori i hartografis dhe (iii) Drejtoria e Personelit dhe shrbimeve mbshtetse, e cila prfshin n strukturn e saj kto sektor: sektori i financs; sektori i burimeve njerzore si dhe sektori i 311

marrdhnieve me jasht dhe koordinimit rajonal. b) Agjencit Statistikore, t cilat i sigurojn INSTAT-it t gjitha dokumentet dhe t dhnat e nevojshme, pr ti mundsuar atij prpunimin e statistikave n do sektor. c) Kshilli e Statistikave, i cili prbhet nga njmbdhjet antar t emruar nga Kshilli i Ministrave, miraton programin statistikor, planin strategjik pesvjear dhe Plan -Veprimin njvjear t INSTAT-it dhe buxhetin vjetor dhe strukturn organizative t INSTAT-it. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007-2008) Bazuar n rekomandimet e Komisionit Europian t dhna n Dokumentin e Partneritetit Europian, si dhe angazhimet q derivojn nga MSA-ja, prioritetet afatshkurtra (2007-2008) pr fushn e statistikave jan: Zgjerimi i regjistrit t biznesit pr t prfshir t gjitha njsit e parashikuara n Rregulloren e 31998R1165; Zhvillimi i statistikave pr llogarit kombtare, makroekonomike, sociale dhe ato t bujqsis. Prafrimi i legjislacionit shqiptar n fushn e statistikave me Acquis Communautaire n baz t Nenit 70 dhe Nenit 88 t MSA. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra N prputhje me kto prioritete afatshkurtra pr periudhn 2007-2008, si dhe n kuadr t prafrimit t legjislacionit shqiptar me Acquis Communautaire, n fushn e statistikave, do t ndrmerren kto iniciativa ligjore: Projekt-ligji: Pr Miratimin e Programit t statistikave zyrtare 2007-2011, i cili sht pjesrisht n prputhje me acquis communautaire. Ky ligj prmban programin pesvjear t statistikave zyrtare, mbi bazn e t cilit mblidhen t dhna statistikore q pasqyrojn gjendjen ekonomike, sociale, demografike dhe mjedisore pr nj periudh pesvjeare. Prfitues direkt t tij jan institucionet shtetrore, organizatat jo-fitimprurse organizatat ndrkombtare dhe individt. Qllimi ka qn prfshirja e Acquis Communautaire ekzistuese n programin e statistikave zyrtare dhe nprmjet zbatimit t programit, zbatimi i normave evropiane n fushn e statistikave. 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra Pr realizimin e prioriteteve afatshkurtra, do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Kryerja e vrojtimit t ri tremujor pran ndrmarrjeve ekonomike pr llogaritjen e indekseve t tjer t paprfshir n vrojtimin ekzistues Prmirsimi i metodologjis pr vrojtimin tremujor Prmirsimi i publikimeve t statistikave tremujore Prgatitja e metodologjis LFS dhe kampionit Prgatitja e pyetsorit, LFS - trajnimi dhe testimi Anketa pran Ndrmarrjeve t Reja (ANR) Anketa Strukturore pran Ndrmarrjeve (ASN) Prfshirja e risive t mtejshme metodologjike, lidhur me NOE, n veanti nprmjet implementimit t nj procedure testimi mbi t dhnat ekonomike t ndrmarrjeve me synim korrektimin/vlersimin e ult t vlers s shtuar Prmirsimi dhe plotsimi i Regjistrit Statistikor Llogaritja n baz tremujori i t dhnave t Administrats Publike Prgatitje e nj metodologjie pr mnyrn e vlersimit t gjenerimit t llogaris t t ardhurave duke u nisur nga vlersimet e pagave Prmirsimi i vlersimit t optiks krkes t PBB me mime korrente e konstante Rritja e informacionit t vlefshm mbi fuqin puntore n NA me synim zbatimin e llogaritjes s produktivitetit t puns 312

Kryerja e vrojtimit pr strukturn e Njsive Ekonomike Bujqsore Zbatimi i NACE n baz t Rregullores s Kshillit Nr. 31990R3037 Puna n terren, prpunimi i t dhnave LFS Publikimi LFS Anketa e buxhetit t familjes HBS Prmirsimi i treguesve t nn-sektorve S.123 dhe S.124 Regjistrimi i Prgjithshm i Bujqsis Kryerja e analizave Input/Output me mime korrente n mime konstante; 3.2 Prioritetet Afatmesme (2009 2010) Bazuar n rekomandimet e Komisionit Europian t dhna n Dokumentin e Partneritetit Evropian, dhe detyrimet q derivojn nga MSA-ja, prioritetet afatmesme (2008-2009) pr fushn e statistikave jan: Zhvillimi i statistikave t biznesit dhe sociale, duke prfshir statistikat e tregut t puns dhe t bhet progres drejt implementimit t t gjitha klasifikimeve Evropiane, duke prfshir klasifikimin e rajoneve statistikore. INSTAT -i duhet q brenda 5 vitesh nga hyrja n fuqi e Marrveshjes, t jet n gjendje q t drgoj n Komisionin Evropian, PBB -n e saj pr frym t harmonizuar me nivelin e NUTS II, n baz t nenit 38 t Marrveshjes s Ndrmjetme. T siguroj ngritjen e nj sistemi statistikor efikas e t qndrueshm t aft pr t ofruar t dhna objektive dhe t sakta t nevojshme pr t planifikuar dhe monitoruar proesin e tranzicionit dhe t reformave n Shqipri si dhe progresin n zbatim t MSA -s. Bashkpunimi Statistikor duhet t bj t mundur q INSTAT -i t plotsoj m mir nevojat e klientve t tij n vend (si t administrats publike dhe t sektorit privat). Sistemi statistikor duhet t respektoj parimet themelore t statistikave t nxjerra nga UN7[19], kushtet e ligjit Statistikor Evropian dhe zhvillimin drejt Acquis Communautaire . 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme Pr kt periudh nuk jan parashikuar Iniciativa Ligjore 3.5.4 Aktivitetet zbatuese afatmesme Aktivitetet statistikore q do t realizohen n zbatim t prioriteteve afatmesme jan: Prmirsimi i metodologjis s grumbullimit t statistikave n baz t Rregullores s Kshillit Europian Nr. 31995L0064 Prmirsimi i statistikave ujore t mallrave dhe pasagjereve n baz t Rregullores s Kshillit Europian Nr. 31998D0385 Publikimi i t dhnave statistikore mbi transportin ujor n baz t Rregullores s Kshillit Europian Nr.32001D0423 Zbatimi i CPA t revizionuar n baze t Rregullores s Kshillit Europian Nr. 31993R3696 Prmirsimi i statistikave tremujore t turizmit (ATN) 31995L0057 Hedhja n terren e treguesve t rinj (ATN) Hartimi i metodologjis pr vrojtim n pikat kufitare n baze t Rregullores s Kshillit Europian Nr. 31999D0035 Hedhja n terren e vrojtimit t turizmit Anketa pran Ndrmarrjeve t Reja(ANR): Anketa Strukturore pran Ndrmarrjeve (ASN): Llogaritja e PBB me metodn e t ardhurave, duke u nisur nga vlersimet e pagave dhe elementeve t tjer Prmirsimi dhe plotsimi i Regjistrit Statistikor Vrojtim Statistikor i Njsive Ekonomike Bujqsore

313

Vrojtim i ri tremujor mbi prodhimin industrial (C,D dhe E) n baz t Rregullores s Kshillit Europian Nr.31991R3924 Hartimi i metodologjis pr vrojtimin mbi produktet industriale Zbatimi i Programit Statistikor Zyrtar pr Statistikat Mjedisore dhe Statistikat e Prodhimit dhe Menaxhimit t Mbetjeve Publikimi i PBB tremujore, sipas metods s prodhimit Vrojtim pr prodhimin e drithrave/ dhnia e informacionit statistikor Vrojtim pr strukturn e tufs dhe numrin e krerve 3.3 Prioritetet afatgjata (2011 2012) Bazuar n angazhimet q derivojn nga MSA-ja, prioritetet afatgjata (2011-2012) pr fushn e statistikave jan: INSTAT duhet q brenda 5 vitesh nga hyrja n fuqi e Marrveshjes, t jet n gjendje q t drgoj n Komisionin e Komunitetit Europian, PBB -n e saj pr frym t harmonizuar me nivelin e NUTS II, n baz t nenit 38 t Marrveshjes s Ndrmjetme. Prafrimi i legjislacionit me acquis communautarire n fushn e statistikave, n baz t nenit 88 dhe 70 t MSA. Ngritja e nj sistemi statistikor efikas e t qndrueshm i aft pr t ofruar t dhna objektive dhe t sakta t nevojshme pr t planifikuar dhe monitoruar procesin e tranzicionit dhe t reformave n Shqipri si dhe progresin n zbatim t MSA-s. Bashkpunimi Statistikor duhet t bj t mundur q INSTAT -i t plotsoj m mir nevojat e klientve t tij n vend (si t administrats publike dhe t sektorit privat). Sistemi statistikor duhet t respektoj parimet themelore t statistikave t nxjerra nga UN8[20], kushtet e ligjit Statistikor Evropian dhe n prputhje me acqui. 3.3.1 Iniciativat ligjore afatgjata N prputhje me kto prioritete afatgjata pr periudhn 2011-2012, si dhe n kuadr t prafrimit t legjislacionit shqiptar me Acquis Communautaire, n fushn e statistikave, do t ndrmerren kto iniciativa ligjore: Projekt-Ligji Pr miratimin e programit t statistikave zyrtare 2012-2017 . Ky projekt-ligj do t synoj prafrimin e pjesshm t legjislacionit n fushn e statistikave me Acquis Communautaire n fushat statistikore t pambuluara n periudhn 2006-2009, si statistikat e investimeve, t mjedisit, t tregtis s jashtme si dhe prmirsimin n vazhdimsi t t gjitha statistikave ekonomike, sociale e t mjedisit. 3.3.2 Aktivitetet zbatuese afatgjata Disa nga aktivitetet zbatuese m t rndsishme q parashikohen pr tu kryer gjat periudhs afatgjat jan: Ngritje komisionesh t prbashkta pr statistikat bujqsore Vrojtim pr prodhimin blegtoral Harmonizim i metodologjis bujqsore Ngritja e nj Komiteti pr vlersimin e informacionit statistikor t prodhimeve bujqsore, prjashtuar drithrat Vrojtim Statistikor pr Njsit Ekonomike Bujqsore Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t INSTAT

314

INVESTIME

NJSIA E MATJES persona (mij lek)

GJENDJA AKTUALE 2007 153 X 8 23308

2008 8

VITET 2009 3

2010 3 35514

1.Shtim personash 2.Trajnime (mij lek)

73258 19185

Tabela 2 Ndihma e huaj n mbshtetje t statistikave ISTITUCIO NI DONATO RI PROGRAM I /AGJENCI A ZBATUES E TITULLI I VLERA PROJEKTIT AFATI I AFATI I FILLIMI PRFUND T IMIT

INSTAT CARDS Rajonal 2003

Bashkimi Europian

INSTAT

Bashkimi Europian Bashkimi Europian Banka Botrore dhe DFID Bashkimi Europian Qeveria Suedeze

IPA 2007 CARDS 2005-2006

INSTAT

INSTAT INSTAT

CARDS 2006 SIDA

Prmirsimi i cilsis s statistikave, harmonizimi i koncepteve n PPI, tregtin e jashtme, migracion dhe statistikat e tregut t puns Statistikat kombtare, Statistikat Bujqsore, Censusi I popullsis, Censusi Ekonomik Statistikat Rajonale Anketa e buxhetit t familjes n Shqipri 20062007 Forcimi i rrjetit t zyrave rajonale t INSTAT Statistikat Sociale

3 mln

2006

2007

2.85 mln 0.8 mln

2008 2007

2009 2007-2008

0.251 mln

n pritje

2007

0.8 mln 2.31 mln

2007 2006

2008 2009 315

3.15 PUNESIMI DHE KOHEZIONI SOCIAL 3.15.1 DIALOGU SOCIAL 1 Objektivi Politik Fokusi kryesor i qeveris n fushn e dialogut social sht inkurajimi i dialogut social pr t kontribuar n prmirsimin e qeverisjes dhe n performancen ekonomike. Harmonizimi n mnyre progresive i legjislacionit shqiptar me at t Komunitetit Evropian n fushn e dialogut social sht nj objektiv tjetr i rndsishm i qeveris. (neni 70 i MSA-s) 2 Situata Aktuale 2.1 Kuadri Ligjor ekzistues

Ligjet dhe aktet nnligjore, q transpozojne aktet komunitare 1. Kushtetuta e Republiks s Shqipris -Neni 50; 2. Ligji nr. 7961, date 12.07.1995 ndryshuar me ligjin nr. 9125, date 29.07.2003 Kodi i Puns i Republiks se Shqipris nenet 124,138-139, 148, 159-196 dhe 200-202 Qllimi i ligjit sht mbrojtja e te drejtave te punonjsve ne pune dhe veanrisht siguron mbrojtjen e veante te grave dhe fmijve, mbrojtjen e punonjsve ndaj pushimit nga puna, prmirson kohen e puns dhe pushimit, respektimin e te drejtave dhe lirive sindikale, te drejtn e ushtrimit te grevs, zgjidhjen e mosmarrveshjeve dhe konsultimin trepalsh. Konventa nr. 87 Liria e Shoqatave dhe Mbrojtja e t Drejts s Organizimit; Subjekti dhe objekti q synon t rregulloj: Konventa sht ratifikuar nga shteti shqiptar me ligjin e regjistruar ne ILO ne date 03.06.1957 dhe si antar qe kemi ratifikuar kt konvente nenet e konvents jan parashikuar ne Ligjin nr. 7961, date 12.07.1995 ndryshuar me ligjin nr. 9125, date 29.07.2003 Kodi i Puns i Republiks se Shqipris Konventa nr.98 E drejta e Organizimit dhe Bisedimeve Kolektive; Ligji nr. 7961, date 12.07.1995 ndryshuar me ligjin nr. 9125, date 29.07.2003 Kodi i Puns i Republiks se Shqipris. Subjekti dhe objekti q synon t rregulloj: Konventa sht ratifikuar nga shteti shqiptar me ligjin e regjistruar ne ILO ne date 03.06.1957 dhe si antar qe kemi ratifikuar kt konvente nenet e konvents jan parashikuar ne Ligjin nr. 7961, date 12.07.1995 ndryshuar me ligjin nr. 9125, date 29.07.2003 Kodi i Puns i Republiks se Shqipris. Konventa nr. 154 Bisedimi Kolektiv; Subjekti dhe objekti q synon t rregulloj: Konventa sht ratifikuar nga shteti shqiptar me ligjin nr 8856 date 7.02.2002 dhe si antar qe kemi ratifikuar kt konvente nenet e konvents jan parashikuar ne Ligjin nr. 7961, date 12.07.1995 ndryshuar me ligjin nr. 9125, date 29.07.2003 Kodi i Puns i Republiks se Shqipris Konventa nr 144 Konsultimet Trepalshe Subjekti dhe objekti q synon t rregulloj: Konventa sht ratifikuar nga shteti shqiptar me ligjin nr 8425 date 7.12.1998 dhe si antar qe kemi ratifikuar kt konvente nenet e konvents jan parashikuar ne Ligjin nr. 7961, date 12.07.1995 ndryshuar me ligjin nr. 9125, date 29.07.2003 Kodi i Puns i Republiks se Shqipris. Pjesshm 3. VKM nr.730, dat 6.11.2003 "Pr funksionimin e Kshillit Kombtar t Puns dhe caktimin e prfaqsuesve t Kshillit t Ministrave n kt Kshill"; Qllimi: Te rregulloje organizimin dhe funksionimin e Kshillit Kombtar te Puns dhe cakton kriteret e prfaqsimit te organizatave te punmarrsve dhe punedhenesve si dhe prfaqsuesit e Kshillit te Ministrave. 4.VKM nr.61, date 23.1.2003 "Pr caktimin e numrit t prfaqsuesve t organizatave t punmarrsve dhe t pundhnsve n Kshillin Kombtar t Puns"; Qllimi : Caktimi i numrit 316

maksimal te antareve te komisioneve te KKP, prcaktimi i fondit te KKP, mnyra e prdorimit te tij si dhe caktimi i prfaqsuesve te Kshillit te Ministrave ne prputhje me ndryshimet ne emrtimin e ministrive. 5. VKM. nr 477, date 12.07.2006 Pr caktimin e numrit te prfaqsuesve te Organizatave te Punmarrsve dhe te Punedhenesve ne KKP. Qllimi: Rinovimi i mandatit te perfaqesimit te Partnereve Sociale ne KKP. VKM del ne zbatim te nenit 200 i Kodit te Puns i cili reflekton krkesn Konvents e ILO-s nr 144 Konsultimet Trepalshe Subjekti dhe objekti q synon t rregulloj: Konventa sht ratifikuar nga shteti shqiptar me ligjin nr 8425 date 7.12.1998 dhe si antar qe kemi ratifikuar kt konvente nenet e konvents jan parashikuar ne Ligjin nr. 7961, date 12.07.1995 ndryshuar me ligjin nr. 9125, date 29.07.2003 Kodi i Puns i Republiks se Shqipris. Paaplikueshme 6.VKM nr.740, dat 6.11.2003 " Pr mnyrn e organizimit dhe procedurn e votimit, pr prcaktimin e prfaqsueshmris s organizatave t punmarrsve"; Qllimi: Te siguroje nj votim te drejte pr caktimin e perfaqesueshmerise nprmjet votimit te drejte dhe te fshehte. VKM del ne zbatim te nenit 164/3 i Kodit te Puns i cili reflekton krkesn e Konvents se ILO-s nr.98 E drejta e organizimit dhe Bisedimeve Kolektive Paaplikueshme Ligjet dhe aktet e tjera qe nuk transpozojn akte komunitare Veprimtaria e fushs e dialogut social rregullohet nprmjet ktyre akteve ligjore e nnligjore te mposhtme: Nenet 49-50 t Kushtetuts s RSH; Kodi i Puns, nenet 124,138-139, 148, 159-196 dhe 200-202 ; Konventa nr. 87 Liria e Shoqatave dhe Mbrojtja e t Drejts s Organizimit; Konventa nr.98 E drejta e Organizimit dhe Bisedimeve Kolektive; Konventa nr. 154 Bisedimi Kolektiv; VKM nr.741, dat 6.11.2003 "Pr procedurn e pajtimit dhe masn e shprblimit t antarve t Zyrave Shtetrore t Pajtimit"; Urdhri i Ministrit t PSSHB nr. 2218, date 2.12.2003 "Pr ngritjen dhe vnien n lvizje t Zyrs s Pajtimit"; Rregullorja e Funksionimit t Kshillit Kombtar t Puns. Urdhr nr 1909 date 08.09.2006 Pr caktimin e Kryetareve te komisioneve te specializuara, trepalshe, te prhershme te Kshillit Kombtar te Puns; Urdhr nr 246, date 18.10.2006 Pr caktimin e Prfaqsuesve te Ministrive, pr bashkpunimin me Partneret Sociale Urdhr nr. 2082, date 10.10.2006 Pr krijimin e Rrjetit Shtetror te Ndrmjetsimit Urdhr nr. 1680 date 27.07.2006 Pr emrimin e antareve dhe kandidateve te KKP, prfaqsues te organizatave te punmarrsve dhe punedhenesve 2.2 Kuadri institucional ekzistues

Zbatimi i angazhimeve q rrjedhin nga legjislacioni n fuqi n fushn e dialogut social sht nn prgjegjsin e ktyre institucioneve: a) Ministria e Puns, shtjeve Sociale dhe Shanseve t Barabarta- Drejtoria e Marrdhnieve t Puns; Drejtoria e Shrbimeve Juridike; b) Kshilli Kombtar i Puns c) Shrbimi Kombtar i Punsimit 317

d) Instituti i Sigurimeve Shoqrore, Ministria e Financave 3 Prioritetet 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007-2008) Bazuar n angazhimet e Marrveshjes s Stabilizim-Asociimit, prioritetet afatshkurtra (2007-2008) pr fushn e dialogut social, jan: Vlersim i legjislacionit mbi Dialogun Social dhe harmonizimi n mnyr progresive i legjislacionit shqiptar me at t Komunitetit Evropian n fushn e dialogut social. Inkurajimi i dialogut social n funksion t prmirsimit t qeverisjes dhe n performancn ekonomike; 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007-2008) N prputhje me kto prioritete afatshkurtra, pr realizimin e tyre, do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore nga Ministria e Puns, shtjeve Sociale dhe Shanseve t Barabarta: Projekt-Urdhri i Prefektit Pr pjesmarrjen e Organizatave te Punedhenesve dhe Sindikatave ne organin Kshillues, ne bashkpunim me pushtetin vendor. 3.1.2 Aktivitet zbatuese afatshkurtra (2007-2008) Pr realizimin e angazhimeve afatshkurtra, do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Krijimi i strukturave konsultative me pjesmarrjen e Pushtetit Vendor, Shoqris Civile, Organizatave te Punedhenesve dhe Sindikatat n 12 Prefekturat, pr te konsultuar problematikat social-ekonomike; Trajnime pr njohjen e legjislacionit evropian n fushn e dialogut social; Seminare trajnuese me Partneret Sociale ne 5 prefektura pr njohjen e legjislacionit te puns; Zbatimi i masave te prcaktuar ne projektin Prmirsimi i funksionimit te Kshillit Kombtar te Puns i Qeverise Irlandeze pr kualifikimin e Partnereve Sociale, antare te Kshillit Kombtar te Puns dhe sekretariatin e ktij Kshilli; Studim i legjislacionit Evropian ne fushn e dialogut social. 3.2 Prioritetet Afatmesme (2009-2010) Bazuar n angazhimet e Marrveshjes s Stabilizim-Asociimit, prioritete afatmesme pr fushn e tregut t puns dhe formimit profesional jan: Plotsimi n mnyr progresive i legjislacionit shqiptar n prputhje me at t Komunitetit Evropian, pr dialogun social. 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme (2009-2010) N prputhje me kto prioritete afatmesme, pr periudhn 2009-2010, do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore nga Ministria e Puns, shtjeve Sociale dhe Shanseve t Barabarta: Projekt-VKM "Pr funksionimin e Kshillit Kombtar t Puns dhe caktimin e prfaqsuesve t Kshillit t Ministrave n kt Kshill"; Projekt-VKM Pr caktimin e numrit te prfaqsuesve te Organizatave te Punmarrsve dhe te Punedhenesve ne KKP; Projekt-Urdhr i Ministrit Pr emrimin e antareve dhe kandidateve te KKP, prfaqsues te organizatave te punmarrsve dhe punedhenesve ; Projekt-Rregullorja e Kshillit Kombtar te Puns; 318

Ndryshimi i Kodit te Puns pr perputhshmerine e plote lidhur me ceshtjen e mbrojtjes se punmarrsve ne rast te paaftsis pr pagese nga ana e punedhenesit 3.2.2 Aktivitet zbatuese afatmesme (2009-2010) Pr realizimin e angazhimeve gjat periudhs kohore 2009-2010, do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Krijimi i komiteteve te dialogut social sektorial, ne baze te degve te ekonomis;

319

3.15.2 PUNESIMI 1 Objektivi Politik Fokusi kryesor i qeveris n fushn e punsimit, pr periudhn afatgjat sht realizimi i pajtueshmris me rregullat n fuqi n Shtetet Antare n fushn e lvizjes s punonjsve, duke marr parasysh situatn n tregun e puns n Shtetet Antare, n varsi t legjislacionit; krijimi i lehtsirave ekzistuese pr akses n punsim pr shtetasit shqiptar t akorduara nga Shtetet Antare me an t marrveshjeve dypalshe; bashkpunimi pr lehtsimin e reformave dhe politikave shqiptare t punsimit, n kontekstin e forcimit t reformave ekonomike dhe t integrimit; prshtatja e legjislacionit shqiptar pr sa u prket kushteve t puns dhe mundsive t barabarta pr grat si dhe ngritja e nivelit t arsimit t prgjithshm dhe trajnimit profesional n Shqipri. (Neni 46, 47, 48, 77, 99 te MSA-s). Strategjia sektoriale e punsimit dhe formimit profesional ka pr qellim te vendose bazat pr prmirsimin e sistemit te shrbimeve te punsimit dhe formimit profesional, dhe zbatimit te programeve aktive dhe pasive te punsimit. 2 Situata Aktuale 2.1 Kuadri Ligjor ekzistues Ligjet dhe aktet e tjera qe nuk transpozojn akte komunitare Veprimtaria e fushs s tregut t puns dhe formimit profesional rregullohet nprmjet ktyre akteve ligjore e nnligjore te mposhtme: Kushtetuta e Republiks s Shqipris -Neni 49 dhe 59; Ligji 7995, dat 20.09.1995 "Pr nxitjen e punsimit; - i ndryshuar; Ligji 8872, dat 29.03.2002 "Pr arsimin dhe formimin profesional n RSH"; VKM nr 67, dat 10.01.2003 Strategjia e Punsimit dhe Formimit Profesional; VKM nr.69, dat 11.2.1999 "Pr programin e nxitjes s punsimit t punkrkuesve t papun" i ndryshuar; VKM nr. 42, dat 17.01.1998 "Pr miratimin e statutit t Shrbimit Kombtar t Punsimiti ndryshuar; VKM nr. 118, date 4.04.2002 Pr miratimin e simbolit te Shrbimit Kombtar te Punsimit; VKM nr. 70, dat 11.2.1999 "Pr evidentimin e punkrkuesve t papun; VKM 73, dat 11.2.1999 "Pr programin e nxitjes s punsimit, nprmjet formimit n pun"; VKM nr. 74 dat 11.2.1999 "Pr programin e nxitjes s punsimit nprmjet mbshtetjes s formimit institucional; VKM nr.632 dat 18.9.2003 "Pr programin e nxitjes s punsimit t punkrkuesve t papun femra" VKM nr. 708 dat 16.10.2003 "Pr mnyrn e liensimit dhe t funksionimit t agjencive private t punsimit"; VKM nr.583, dat 10.9.2004 "Pr caktimin e nivelit t s ardhurs nga papunsia"; VKM nr. 402, date 11.06.2001 Pr disa ceshtje ne zbatim te Ligjit Nr. 7703, date 11.5.1993 Pr sigurimet shoqrore ne RSH; VKM nr. 873, date 27.12.2006 Pr masn e financimit, kriteret dhe procedurat e zbatimit te programeve te praktikave profesionale pr punkrkuesit e papune qe kane mbaruar arsimin e larte, brenda apo jasht vendit; Udhzim i Prbashkt me Ministrin e Financave nr. 1 dat 5.2.2001 "Pr kriteret dhe procedurat e subvencionit pr t nxitur punsimin"; VKM nr. 616, date 4.12.2002 Pr prcaktimin e kategorive te tjera te grupeve te veanta qe prfitojn nga Ligji nr. 8872, date 29.03.2002 Pr arsimin dhe formimin profesional ne RSH; VKM nr. 196, dat 20.03.2003 "Pr standardet e zhvillimit t kurrikulave t arsimit dhe formimit profesional" VKM nr. 675, dat 25.09.2003 "Pr prcaktimin e procedurave t krijimit, organizimit dhe mbylljes s institucioneve t formimit profesional, n varsi t MPS"; 320

VKM nr. 543, dat 31.10.2002 "Pr akreditimin e institucioneve t arsimit dhe formimit profesional (AFP)"; VKM nr 432, date 28.06.2006 Pr krijimin dhe administrimin e te ardhurave qe krijojn institucionet buxhetore; VKM nr. 273, date 10.05.2006 Pr krijimin e Agjencis Kombtare te Arsimit dhe Formimit Profesional; Udhzim i Ministrit t MPS dhe Ministrit t MASH, nr. 6, dat 14.03.2003 "Pr regjistrimin e institucioneve t AFP-s"; Udhzim i Ministrit t MPS dhe Ministrit t MASH, nr.16, dat 28.12.2002 MPS dhe MASH "Pr organizimin dhe veprimtarin e Kshillit Kombtar t Arsimit dhe Formimit Profesional". Udhzim Nr. 2222, date 31.10.2002 i MPCS Mbi kshillimin dhe orientimin ne formimin profesional; Udhzim nr. 17 date 1.09.2002 i MPCS dhe MASH Pr prbrjen, organizimin dhe funksionet e Komisionit te akreditimit te arsimit dhe formimit profesional; Udhzim nr. 867/1, date 30.12.2002 i MPCS Pr procedurat e regjistrimit ne qendrat publike te formimit profesional; Udhzim nr. 867/2, date 30.12.2002 i MPCS Pr krkesat baze pr prgatitjen fillestare dhe kualifikimin e instruktoreve te qendrave publike te formimit profesional; Udhzim nr 867/3, date 30.12.2002 i MPCS Pr kriteret dhe rregullat e provimeve dhe te testimeve ne vlersimin prfundimtar ne formimin profesional; Udhzim nr. 867/4, date 30.12.2002 Pr prmbajtjen, formn dhe procedurat e lshimit te dshmive dhe certifikatave ne formimin profesional 2.2 Kuadri institucional ekzistues Zbatimi i angazhimeve q rrjedhin nga legjislacioni n fuqi n fushn e tregut t puns dhe formimit profesional sht nn prgjegjsin e ktyre institucioneve: a) Ministria e Puns, shtjeve Sociale dhe Shanseve t Barabarta- Drejtoria e Politikave t Punsimit; Drejtoria e Shrbimeve Juridike; b) Ministria e Arsimit dhe Shkencs- Drejtoria e Zhvillimit t Kurrikulit; c) Shrbimi Kombtar i Punsimit- Drejtoria e Punsimit, Drejtoria e Formimit Profesional. d) Agjencia Kombtare i Arsimit dhe Formimit Profesional; 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007-2008) Bazuar n angazhimet e Partneritetit Evropian , prioritetet afatshkurtra pr fushn e tregut t puns dhe formimit profesional jan: Realizimi i pajtueshmris me rregullat n fuqi n Shtetet Antare n fushn e lvizjes s punonjsve, duke marr parasysh situatn n tregun e puns n Shtetet Antare, n varsi t legjislacionit; Krijimi i lehtsirave ekzistuese pr akses n punsim pr shtetasit shqiptar t akorduara nga Shtetet Antare me an t marrveshjeve dypalshe; Bashkpunimi pr lehtsimin e reformave dhe politikave shqiptare t punsimit, n kontekstin e forcimit t reformave ekonomike dhe t integrimit; Prshtatja e legjislacionit shqiptar pr sa u prket kushteve t puns dhe mundsive t barabarta pr grat; Ngritja e nivelit t arsimit t prgjithshm dhe trajnimit profesional n Shqipri. 3.1.1. Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007-2008) N prputhje me kto prioritete afatshkurtra, pr realizimin e tyre, do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore nga Ministria e Puns, shtjeve Sociale dhe Shanseve t Barabarta: 321

Projekt-ligji Pr disa ndryshime dhe shtesa ne Ligjin Nr. 8872, date 29.03.2002 Pr arsimin dhe formimin profesional ne RSH; Projekt-VKM Pr miratimin e Strategjis s arsimit dhe formimit profesional; Projekt-VKM "Pr prcaktimin e procedurave t konkurrimit pr mbshtetjen financiare t Drejtorive Rajonale t Formimit Profesional Publik"; Projekt-VKM "Pr prcaktimin e rregullave t shlyerjes s detyrimit nga pundhnsit q nuk punsojn persona me aftsi t kufizuar dhe mnyra e prdorimit t fondit t mbledhur"; Projekt-VKM "Pr pagesn e pjesmarrjes s punkrkuesve t papun n kurset e profesioneve t ofruara nga qendrat publike t formimit profesional". Projekt-ligji i ri "Pr nxitjen e punsimit", i cili do te hartohet ne prputhje me Strategjin Evropiane t Punsimit dhe do te prafrohet pjesrisht me Vendimin 2005/600/ EC Mbi udhzimet pr politikat e punsimit ne Shtetet Antare te BE Projekt-VKM ne zbatim t programeve t nxitjes s punsimit, n prputhje me Ligjin e ri t Punsimit. 3.1.2 Aktivitet zbatuese afatshkurtra (2007-2008)

Pr realizimin e angazhimeve afatshkurtra, do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Krijimi i nj sistemi t informatizuar t tregut t puns nprmjet krijimit t nj data base n lidhje me vendet e lira te puns (Tirane dhe Kor); Realizimi i studimeve periodike afatshkurtra t tregut t puns; pajisja me bazn e nevojshme materiale/didaktike pr msimin teorik dhe praktik t qendrave publike t formimit profesional; Rinovimi i mjediseve ekzistuese pr msim teorik/praktik n qendrat publike t formimit profesional nprmjet rikonstruksionit t mjediseve ekzistuese; Fillimi i decentralizimit t menaxhimit t sistemit t AFP-ve n drejtim t shkollave apo qendrave t AFFP; Fillimi i puns pr krijimin e Kornizs Shqiptare te Kualifikimeve; Institucionalizimi i metodologjis se hartimit te kurrikulave te AFP; Kompletimi i procesit t informatizimit t tregut t puns n gjith sistemin e shrbimit publik t punsimit duke shfrytzuar investimet e donatoreve t huaj dhe Qeveris Shqiptare; 3.2 Prioritetet Afatmesme (2009-2010)

Bazuar n angazhimet e Marrveshjes s Stabilizim-Asociimit, prioritete afatmesme pr fushn e tregut t puns dhe formimit profesional jan: Realizimi i pajtueshmris me rregullat n fuqi n Shtetet Antare n fushn e lvizjes s punonjsve, duke marr parasysh situatn n tregun e puns n Shtetet Antare, n varsi t legjislacionit; Krijimi i lehtsirave ekzistuese pr akses n punsim pr shtetasit shqiptar t akorduara nga Shtetet Antare me an t marrveshjeve dypalshe; Bashkpunimi pr lehtsimin e reformave dhe politikave shqiptare t punsimit, n kontekstin e forcimit t reformave ekonomike dhe t integrimit; Prshtatja e legjislacionit shqiptar pr sa u prket kushteve t puns dhe mundsive t barabarta pr grat, Prmirsimi i nivelit t arsimit t prgjithshm dhe trajnimit profesional n Shqipri. 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme (2009-2010)

N prputhje me kto prioritete afatmesme, pr periudhn 2009-2010, do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore nga Ministria e Puns, shtjeve Sociale dhe Shanseve t Barabarta: 322

Projekt-ligji Pr Kornizn Shqiptare te Kualifikimeve; 3.2.2 Aktivitet zbatuese afatmesme (2009-2010) Pr realizimin e angazhimeve gjat periudhs kohore 2009-2010, do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Hartimi i kritereve t vlersimit dhe certifikimit n fushn e AFP; Mbshtetje e kurrikulit t AFP me "tekste integrale". Krijimi i shrbimit pr orientimin profesional dhe kshillimin pr karrier n bashkpunim me partnert social; Institucionalizimi i bashkpunimit midis AFP dhe biznesit lokal. Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale te Drejtorise se Politikave te Punesimit INVESTIME 1.Shtim personash 2.Trainime (mije leke) NJSIA E MATJES Persona (mije leke) GJENDJA VITET AKTUALE 2007 5 X 2 1.000

2008 X 1.500

2009 X 1.000

2010 X 1.000

Tabela 2 Ndihma e huaj n mbshtetje t punsimit ISTITUCIO NI DONATO RI PROGRAMI /AGJENCIA ZBATUESE TITULLI I VLERA PROJEKTIT Forcimi I strukturave t tregut t puns prsa I prket 1mln shrbimeve t inspektimit dhe punsimit AFATI I AFATI I FILLIMI PRFUND T IMIT

Ministria e Puns, shtjeve Sociale dhe Shanseve t Bashkimi Barabarta Europian

n pritje

n vazhdim

CARDS 2006

323

3.15.3 MBROJTJA DHE SIGURIMET SHOQRORE 3.15.3.1 MBROJTJA SHOQRORE 1 Objektivi politik Fokusi kryesor i qeveris n fushn e mbrojtjes shoqrore, pr periudhn afatshkurtr, sht prmirsimi i sistemit t mbrojtjes sociale dhe standardeve, duke luftuar prjashtimin social dhe diskriminimin prmes: (i) decentralizimit dhe rritjes s prgjegjsis s njsive vendore pr ngritjen dhe administrimin e shrbimeve sociale me baze komunitare; dhe (ii) prfshirjes se shoqris civile ne ofrimin e shrbimeve, si dhe mbshtetja dhe adaptimi sistemit te mbrojtjes shoqrore me krkesat e reja ekonomike sociale (neni 99 i MSA-s). 2 Situata Aktuale 2.1 Kuadri Ligjor Ekzistues Ligjet dhe aktet e tjera qe nuk transpozojn akte komunitare Veprimtaria e fushs s mbrojtjes shoqrore rregullohet nprmjet ktyre akteve ligjore e nnligjore : Ligji nr. 9355 dat 10.03.2005 Pr ndihmn dhe shrbimet shoqrore; Ligji nr. 8098 dat 28.03.1996 Pr statusin e te verbrit; Ligji nr. 7889 dat 14.12.1994 Pr statusin e invalidit t puns; Ligji nr. 8626 dat 22.06.2000 Pr statusin e invalidit para dhe tetraplegjik; VKM nr. 265, dat 28.04.2005 Strategjia e shrbimeve sociale; VKM nr. 633, dat 18.09.2003 Strategjia Kombtare pr prmirsimin e kushteve t jetess s minoritetit Rom ; VKM nr. 8, dat 07.01.2005 Strategjia e personave me aftsi t kufizuar( PAK); VKM nr. 787, dat 14.12.2005 "Pr prcaktimin e kritereve, t procedurave dhe t mass s ndihms ekonomike"; VKM nr. 563, dat 12.8.2005 "Pr caktimin e prgjegjsive t qarkut pr shprndarjen e shrbimeve t prkujdesjes shoqrore"; VKM nr 564, dat 12.8.2005 "Pr liensimin e ofruesve t shrbimeve t prkujdesjes shoqrore"; VKM nr. 658, dat 17.10.2005 "Pr standardet e shrbimeve shoqrore"; VKM nr. 659, dat 17.10.2005 "Pr standardet e shrbimeve t prkujdesit shoqror pr fmijt n institucionet rezidenciale"; VKM nr.83, dat 26.02.2001 Pr tarifat telefonike; VKM nr.632, dat 21.11.2001Prfitimet nga Enti Kombtar t Banesave; Udhzim nr. 497 dat 6.03.2006 "Pr llogaritjen e t ardhurave q sigurohen nga prodhimi bujqsor dhe blegtoral". 2.2 Kuadri institucional

Zbatimi i angazhimeve q rrjedhin nga legjislacioni n fuqi n fushn e mbrojtjes shoqrore, sht nn prgjegjsin e ktyre institucioneve: a) Ministria e Puns, shtjeve Sociale dhe Shanseve t Barabarta- Drejtoria e Politikave t Shrbimeve Sociale e cila zhvillon politikat ,legjislacionin, buxhetimin transferon fondet ne njsite e qeverisjes vendore, licencon ofruesit e shrbimeve harton standardet e shrbimeve shoqrore etj. b) Ministria e Brendshme; c) Ministria e Shndetsis; d) Shrbimi Social Shtetror 324

3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007-2008) Bazuar n angazhimet e Partneritetit Evropian, prioriteti afatshkurtr pr fushn e mbrojtjes shoqrore sht: Prmirsimi i sistemit t mbrojtjes sociale dhe standardeve duke luftuar prjashtimin social dhe diskriminimin Sigurimi i respektimit te te drejtave te minoriteteve, zbatimi i Strategjis Rome; 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007-2008) N prputhje me kt prioritet afatshkurtr, pr realizimin e tij do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore nga Ministria e Puns, shtjeve Sociale dhe Shanseve te Barabarta: Projekt-VKM Pr hartimin e strategjis se ndihms ekonomike dhe pagesave te tjera ne kesh Projekt-VKM Hartimi i strategjis pr kujdestarin e fmijve; Projekt-VKM Pr ngritjen e Fondit Shoqror dhe kriteret e prdorimit t tij. Projekt-VKM "Pr metodologjin e llogaritjes se fondeve pr shrbimet e perkujdesit shoqror" 3.1.2 Aktivitet zbatuese afatshkurtra (2007-2008) Pr realizimin e angazhimeve afatshkurtra, do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Prcaktimi i qarte i roleve te reja dhe prgjegjsive te strukturave programuese dhe realizuese t shrbimeve shoqrore n kushtet e decentralizimit, Identifikimi i OJF-ve dhe operator t tjer komunitar q ofrojn shrbime shoqrore., Pasurimi i data-baze ekzistues dhe njohja e tij nga aktoret e interesit. Prmirsimi i indikatorve dhe kritereve te przgjedhjes se prfituesve te NE dhe PAK, ristudimi i kritereve aktuale te vlersimit te PAK. Implementimi i standardeve te shrbimeve te perkujdesit shoqror pr fmij, PAK , te moshuarve moshuar, personat e trafikuar, standardeve te prgjithshme te shrbimeve. Sensibilizim dhe njohja e legjislacionit pr te drejtn e prfitimit te NE dhe PAK nga familjet rome. Bashkpunim me OJF rome, koordinim i puns se tyre dhe bashkpunim pr rritjen e kapaciteteve, ofrimin e shrbimeve dhe sensibilizim pr fenomenet negative. Prgatitja ne bashkpunim me OJF dhe aktore te tjer, e Planit te Veprimit pr Strategjin e Shrbimeve Shoqrore. Vendosja e nj dialogu te rregullt dhe ligjor midis MPS dhe institucioneve ne varsi te saj qe grumbullojn te dhna e informacione nga njsite e qeverisjes vendore. Trajnim te administratoreve lokal qe punojn me partneret social Transferimi gradual i qendrave rezidenciale publike pr fmij ne varsi te pushtetit vendor. Ngritja e shrbimeve te reja sociale me baze komunitare ne kuadr te projektit te B.B, te cilat pas prfundimit te projektit do te kalojn ne prgjegjsi te pushtetit vendor. Transferimi i objekteve ,fondeve te shrbimeve ne varsi te njsive vendore,rritja e prgjegjsive te strukturave vendore dhe OJF pr ofrimin e shrbimeve komunitare Tabela 1 Frcimi i kapaciteteve institucionale t Dejtoris se Politikave t Shrbimeve Sociale INVESTIME NJSIA E MATJES persona GJENDJA VITET AKTUALE 2007 4+1 4+1

2008 4+1

2009 4+1

2010 4+1 325

1.Shtim

personash 4.Trajnime (mij lek)

(mij lek)

5.000

5.000

5.000 5.000

5.000

Tabela 2 Ndihma e huaj n mbshtetje t sigurimeve shoqrore ISTITUCIO NI DONATO RI PROGRAMI /AGJENCIA ZBATUESE TITULLI I VLERA PROJEKTIT Prmirsimi i procedurave t administrats s sigurimeve shoqrore 1 mln AFATI I AFATI I FILLIMI PRFUND T IMIT

Minsitria Financs

e Bashkimi Europian

CARDS 2005

n pritje

n vazhdim

326

3.15.3.2 SIGURIMET SHOQRORE 1 Objektivi politik Fokusi kryesor i Qeveris n fushn e sigurimeve shoqrore, pr periudhn afatgjat sht koordinimi i sistemit t mbrojtjes shoqrore pr punonjsit komunitare t punsuar n territorin shqiptar si dhe adaptimi i sistemit t sigurimeve shoqrore me krkesat e reja ekonomike e sociale, nprmjet bashkpunimit me palt. (46,47 dhe 99 te MSA-s). 2 Situata Aktuale 2.1 Kuadri Ligjor ekzistues Ligje dhe aktet nnligjore, qe transpozohen me aktet komunitare si dhe shkalla e perputhshmerise se tyre 1 Ligji Nr.7703, date 11.05.1993 Pr Sigurimin Shoqror ne RSH, Sigurimet shoqrore mbrojn ne mnyr te detyrueshme te gjith shtetasit ekonomikisht aktive ne Shqipri, ne rastin e paksimit te te ardhurave si pasoje e barrelindjes, pleqris, invaliditetit dhe humbjes se mbajtsit te familjes. - Direktiva nr. 79/7/EEC, mbi zbatimin progresiv t parimit t trajtimit t barabart t burrave dhe grave n shtjet e sigurimit shoqror Qllimi i ksaj Direktive sht zbatimi progresiv, n fushn e sigurimeve shoqrore dhe t elementeve t tjer t mbrojtjes sociale, i parimit t trajtimit t barabart t burrave dhe grave n shtjet e sigurimit shoqror, q tani e tutje do t referohet si parimi i trajtimit t barabart. Direktiv do t jet e zbatueshme pr popullsin aktive pr pun, prfshir personat e vetpunsuar, puntort dhe personat e vetpunsuar veprimtaria e t cilve sht ndrprer nga smundja, aksidenti apo papunsia jo e dshirueshme dhe personat q jan n krkim t puns, si dhe pr puntort, t vetpunsuar ose jo, q kan dal n pension pleqrie apo invaliditeti. - Direktiva nr. 86/378/EEC, mbi zbatimin e parimit t trajtimit t barabart pr burrat dhe grat n skemat e sigurimit shoqror n pun Qllimi i ksaj Direktive sht zbatimi, n skemat e sigurimit shoqror n pun, i parimit t trajtimit t barabart t burrave dhe grave, q tani e tutje do t referohet si parimi i trajtimit t barabart. Direktiva nr. 92/85/KEE, mbi paraqitjen e masave pr t inkurajuar prmirsimin e siguris dhe shndetit n pun pr puntoret shtatzna dhe puntoret t cilat sapo kan lindur fmij ose q jan me fmij n gji. Qllimi i ksaj Direktive, sht t zbatoj masat pr t inkurajuar prmirsimet n sigurin dhe shndetin n pun t puntoreve shtatzna dhe puntoreve t cilat sapo kan lindur fmij ose q jan me fmij n gji. E pjesshme Ligjet dhe aktet e tjera qe nuk transpozojne akte komunitare Veprimtaria e fushs s sigurimeve shoqrore rregullohet nprmjet ktyre akteve ligjore: Ligji nr.9136, dat 11.09.2003 "Pr mbledhjen e kontributeve t detyrueshme t sigurimeve shoqrore"; Ligji nr.7845, dat 13.7.1994 Pr numrin e sigurimit shoqror; Ligji nr.9066, dat 15.5.2003 Pr ratifikimin e Marrveshjes ndrmjet Qeveris s Republiks s Shqipris dhe Republiks s Turqis Pr mbrojtjen shoqrore"; 327

Ligji nr.8960, dat 24.10.2002 Pr ratifikimin e Karts Sociale Evropiane, t rishikuar; Ligji nr. 9442, dat16.11.2005 "Pr ratifikimin e Konvents se ILO-s, nr.102, Pr standardet minimale t mbrojtjes shoqrore" 2.2 Kuadri institucional ekzistues Zbatimi i angazhimeve q rrjedhin nga legjislacioni n fuqi n fushn e sigurimeve shoqrore, sht nn prgjegjsin e ktyre institucioneve: 1. Ministria e Financave - Drejtoria e Prgjithshme e Tatimeve, Instituti i Sigurimeve Shoqrore; 2. Ministria e Puns, shtjeve Sociale dhe Shanseve te Barabarta-Drejtoria e Politikave t Pensioneve dhe Pagave; 3. Drejtoria e Prgjithshme e Postave 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007-2008) Bazuar n angazhimet q derivojn nga zbatimi i afatshkurtra pr fushn e sigurimeve shoqrore jan: Marrveshjes s Stabilizim Asociimit, prioritetet

Koordinimi i sistemit t mbrojtjes shoqrore pr punonjsit komunitar t punsuar n territorin shqiptar . Adaptimi i sistemit t sigurimeve shoqrore me krkesat e reja ekonomike e sociale, nprmjet bashkpunimit me palt. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007-2008) N prputhje me kto prioritete afatshkurtra, pr realizimin e tyre, nga Ministria e Financave, do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Projekt-ligj pr disa ndryshimeve n ligjin nr.7703, dat 11.5.1993 "Pr sigurimet shoqrore ne RSH" Projekt-VKM, n zbatim t ligjit nr.7703, dat 11.5.1993 "Pr sigurimet shoqrore" VKM s " Pr rritjen e prfitimeve t pensioneve 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra Pr realizimin e ktyre prioriteteve do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Ndjekja e zbatimit t VKM-se Pr rritjen e prfitimeve Zbatimi i VKM-se ne zbatim te ligjit nr. 7703, dat 11.5.1993 Pr sigurimet shoqrore Zbatimi i Marrveshjes me Turqin; 3.2 Prioritetet afatmesme (2009-2010) Bazuar n angazhimet q derivojn nga zbatimi i afatmesme pr fushn e sigurimeve shoqrore jan: Marrveshjes s Stabilizim-Asociimit, prioritetet

Koordinimi i sistemit t mbrojtjes shoqrore pr punonjsit komunitare t punsuar n territorin shqiptar; Adaptimi i sistemit t sigurimeve shoqrore me krkesat e reja ekonomike e sociale, nprmjet bashkpunimit me palt. 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme (2009-2010) N prputhje me kto prioritete afatmesme, Ministria e Financave do t ndrmarr iniciativat e mposhtme ligjore: 328

Projekt-VKM, n zbatim t ligjit nr.7703, dat 11.5.1993 "Pr sigurimet shoqrore" Projekt-VKM " Pr rritjen e prfitimeve t pensioneve 3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme Pr realizimin e ktyre angazhimeve do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Ndjekja e zbatimit t VKM-se Pr rritjen e prfitimeve Zbatimi i VKM-se ne zbatim te ligjit nr. 7703, dat 11.5.1993 Pr sigurimet shoqrore Vazhdimi i procedurave pr marrveshjet dypalshe pr sigurimet shoqrore;

329

3.15.4 SHNDETI DHE SIGURIA N PUN 1 Objektivi Politik Fokusi kryesor i qeveris n fushn e siguris dhe shndetit n pun pr periudhn afatshkurtr dhe afatmesme sht nxitja e zbatueshmris s legjislacionit t puns, lidhur me sigurimin dhe mbrojtjen e integruar fizike, mendore dhe sociale t punonjsve, nprmjet prmirsimit dhe harmonizimit t legjislacionit shqiptar me at t Komunitetit Evropian. (Neni 46, 70, dhe 77 te MSA-s). 2 Situata Aktuale 2.1 Kuadri Ligjor ekzistues Ligje dhe aktet nnligjore, aktet komunitare q transpozohen si dhe shkalln e prputhshmris s tyre; 1. Ligji nr. 9634, date 30.10.2006.Pr Inspektimin ne Pune dhe Inspektoratin Shtetror te Puns Qllimi I ligjit sht zbatimi I legjislacionit te puns nga subjektet , mbi te cilat vepron ky ligj. Subjekti dhe objekti q synon t rregulloj: Prmirsimi rrnjsor i strukturave te ISHP-se Ngritja e kapaciteteve institucionale Rritja e numrit te inspektoreve te puns pr te mbuluar te gjith vendin me inspektor. Masa konkrete pr luftn kundr korrupsionit. Konventa e ILO-s nr.81 Pr inspektimin ne pune Subjekti dhe objekti q synon t rregulloj: Konventa sht ratifikuar nga shteti shqiptar me ligjin 8185, date 23.1.1997, dhe si antar qe kemi ratifikuar kt konvente nenet e konvents jan parashikuar .Ligjin nr. 9634, date 30.10.2006.Pr Inspektimin ne Pune dhe Inspektoratin Shtetror te Puns I Pjesshm 2. VKM nr. 459, date 22.7.1998 Pr substancat e rrezikshme Qllimi : Prcaktimi i substancave te rrezikshme i cili synon: Mbrojtjen e punmarrsve si dhe parandalimin e smundjeve profesionale Konventa e ILOS-s nr.170 Pr prdorimin e kimikateve ne pune Prshtatshmria e neneve te konvents , ne vendimin e Kshillit te Ministrave P/A 3. VKM nr.419, date 4.8.2000 Pr objektet e rrezikshme Qllimi : Prcaktimi I objekteve te rrezikshme i cili synon: Mbrojtjen e punmarrsve si dhe parandalimin e aksidenteve ne pune. Konventa ILOS-s nr. 155 Pr sigurin dhe shndetin ne pune Si antar qe vendi yn ka ratifikuar kt konvente me ligjin 9147, date 30.10.2003, nenet e konvents jan parashikuar ne vendimin e msiprm, pr te arritur standardet evropiane. P/A 4. VKM. nr 445, date 26.6.2003 Pr inspektimin detar 330

Qllimi: Inspektimi i subjekteve qe ushtroje kt lloj aktiviteti i cili synon: Mbrojtjen e punmarrsve qe punojn ne kt fushe. Konventa e ILOS-s 178 ( inspektimi ne pune) detaret Si antar qe kemi ratifikuar kt konvente me ligjin nr. 8911, date 6.6.2002, nenet e konvents jan parashikuar ne vendimin e Qeverise. P/A Ligje dhe akte q nuk traspozojn akte komunitare Kushtetuta e Republiks se Shqipris Kodi i Puns i Republiks se Shqipris Konventa e ILO-s nr.81 Pr Inspektimin ne Pune Konventa e ILO-s nr. 155 Pr sigurin dhe shndetin ne pune Konventa e ILO-s 178 ( inspektimi ne pune) detaret VKM nr 788, dat 14.12.2005 "Pr prcaktimin e aksidentit ne pune ose pr shkak te puns VKM nr.461, dat 22.7.1998 "Pr regjistrin q mban pundhnsi pr aksidentin n pun dhe smundjet profesionale; VKM nr. 692, dat 13.12.2001 Pr masa t veanta t siguris dhe higjiens n pun; VKM nr. 205, dat 9.5.2002 Pr prcaktimin e punve t lehta pr t miturit; VKM nr.207,dat 9.5.2002 Pr prcaktimin e punve t vshtira ose t rrezikshme; VKM nr 742, dat 6.11.2003 Pr disa shtesa dhe ndryshime n VKM nr.692, dat 13.12.2001 Pr masa t veanta t siguris dhe higjiens n pun para vnies n pun t ndrmarrjes. VKM nr.513, date 30.7.2004 Pr klasifikimin e veprimtaris dhe dokumentacionin e procedurn pr dhnien e lejes nga inspektori i puns, para vnies ne pune te ndrmarrjes. VKM nr. 164, date 22.03.2007 Pr bashkpunimin midis ISHP-se dhe Ministris se Brendshme. VKM nr. 169, date 28.03.2007 Pr procedurn e lnies se aktit te inspektimit dhe elementet perberes se tij. VKM nr. 457, date 22.8.1998 Pr miratimin e statutit te Inspektoratit . 2.1 Kuadri institucional ekzistues Zbatimi i angazhimeve q rrjedhin nga legjislacioni n fuqi n fushn e siguris dhe shndetit n pun, sht nn prgjegjsin e ktyre institucioneve: a) Ministria e Puns, shtjeve Sociale dhe Shanseve t Barabarta; Drejtoria e Shrbimeve Juridike dhe Drejtoria e Siguris dhe Shndetit ne Pune. b) Inspektorati Shtetror i Puns. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra 2007-2008 Bazuar n angazhimet e Marrveshjes s Stabilizim-Asociimit, prioritetet afatshkurtra (2007-2008) pr fushn e siguris dhe shndetit n pun, jan: Vlersim i legjislacionit mbi kushtet e puns, pagesn pr punonjsit e komunitetit; Prmirsimi dhe harmonizimi n mnyr progresive i legjislacionit shqiptar n prputhje me at t Komunitetit Evropian, pr kushtet e puns si dhe mbrojtjes s shndetit dhe siguris n pun. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007-2008) 331

N prputhje me kto prioritete afatshkurtra, pr realizimin e tyre, do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore nga Ministria e Puns, shtjeve Sociale dhe Shanseve t Barabarta: Projekt- VKM Pr organizimin dhe drejtimin e ISHP-s; Projekt- VKM Pr prcaktimin e substancave t rrezikshme; Projekt- VKM Pr prcaktimin e objekteve t rrezikshme; Projekt-VKM Pr strategjin Kombtare Siguria dhe shndeti n pun. 3.1.2 Aktivitet zbatuese afatshkurtra (2007-2008) Pr realizimin e angazhimeve gjat periudhs afatshkurtr, do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Fuqizimi i kapaciteteve institucionale t Inspektoratit Shtetror t Puns nprmjet shtimit te numri ekzistuese t burimeve njerzore Krijimi i drejtori rajonale n 5 prefektura, si n tabeln e mposhtme. Zhvillimi i trajnimeve pr njohjen e legjislacionit evropian n fushn e siguris dhe shndetit n pun brenda vitit 2007. 3.2 Prioritetet Afatmesme (2009-2010) Bazuar n angazhimet e Marrveshjes s Stabilizim-Asociimit, prioritete afatmesme pr fushn e siguris dhe shndetit n pun, jan: Vlersim i legjislacionit mbi kushtet e puns, pagesn pr punonjsit e komunitetit, Prmirsimi dhe harmonizimi n mnyr progresive i legjislacionit shqiptar n prputhje me at t Komunitetit Evropian, pr kushtet e puns si dhe mbrojtjes s shndetit dhe siguris n pun. 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme (2009-2010) N prputhje me kto prioritete afatmesme, pr periudhn 2009-2010, nga Ministria e Puns, shtjeve Sociale dhe Shanseve t Barabarta do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Projekt- ligji Pr sigurin dhe shndetin n pun. Projekt-VKM qe do te dalin ne zbatim te ligjit Siguria dhe shndeti n pun. Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t Inspektoriatit Shtetror t Puns INVESTIME 1.Shtim personash 2.Trainime (mije leke) NJSIA E MATJES Persona (mije leke) GJENDJA AKTUALE 130 0 VITET 2007 37 3000

2008 0 458

2009 0 1.500

2010 0 0

332

3.15.5 BARAZIA GJINORE 1 Objektivi politik i fushs Fokusi kryesor i qeveris n fushn e barazis gjinore, pr periudhn afatgjat, sht harmonizimi ne mnyre progresive i legjislacionit shqiptar me at te Komunitetit ne fushn e kushteve te puns, veanrisht te shndetit dhe siguris ne pune, dhe mundsive te barabarta si dhe bashkpunimin pr t lehtsuar reformat e politikave shqiptare t punsimit, n kontekstin e forcimit t reformave ekonomike dhe t integrimi duke synuar mbshtetjen e prshtatjes s sistemit shqiptar t sigurimeve shoqrore me krkesat e reja ekonomike dhe sociale, dhe prfshirjen dhe prshtatjen e legjislacionit shqiptar pr sa u prket kushteve t puns dhe mundsive t barabarta pr grat. (Neni 77 dhe 99 i MSA-s) 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri Ligjor ekzistues

Veprimtaria e fushs se barazis gjinore rregullohet nprmjet ktyre akteve ligjore e nnligjore : Ligje dhe aktet nnligjore, q transpozohen me aktet komunitare si dhe shkalla e prputhshmris s tyre 1 Ligji Nr.7703, date 11.05.1993 Pr Sigurimin Shoqror ne RSH, Sigurimet shoqrore mbrojn ne mnyr te detyrueshme te gjith shtetasit ekonomikisht aktive ne Shqipri, ne rastin e paksimit te te ardhurave si pasoje e barrelindjes, pleqris, invaliditetit dhe humbjes se mbajtsit te familjes. - Direktiva nr. 79/7/KEE, mbi zbatimin progresiv t parimit t trajtimit t barabart t burrave dhe grave n shtjet e sigurimit shoqror Qllimi i ksaj Direktive sht zbatimi progresiv, n fushn e sigurimeve shoqrore dhe t elementeve t tjer t mbrojtjes sociale, i parimit t trajtimit t barabart t burrave dhe grave n shtjet e sigurimit shoqror, q tani e tutje do t referohet si parimi i trajtimit t barabart. Direktiv do t jet e zbatueshme pr popullsin aktive pr pun, prfshir personat e vetpunsuar, puntort dhe personat e vetpunsuar veprimtaria e t cilve sht ndrprer nga smundja, aksidenti apo papunsia jo e dshirueshme dhe personat q jan n krkim t puns, si dhe pr puntort, t vetpunsuar ose jo, q kan dal n pension pleqrie apo invaliditeti. - Direktiva nr. 86/378/KEE, mbi zbatimin e parimit t trajtimit t barabart pr burrat dhe grat n skemat e sigurimit shoqror n pun Qllimi i ksaj Direktive sht zbatimi, n skemat e sigurimit shoqror n pun, i parimit t trajtimit t barabart t burrave dhe grave, q tani e tutje do t referohet si parimi i trajtimit t barabart E pjesshme Kodi i Puns , Neni 104, 108 , 54, 55 VKM Nr.145, date 10/08/1998 Mbi ndalimin e puns s nats pr grat shtatzna Direktiva nr. 92/85/KEE, mbi paraqitjen e masave pr t inkurajuar prmirsimin e siguris dhe shndetit n pun pr puntoret shtatzna dhe puntoret t cilat sapo kan lindur fmij ose q jan me fmij n gji. Qllimi i ksaj Direktive, sht t zbatoj masat pr t inkurajuar prmirsimet n 333

sigurin dhe shndetin n pun t puntoreve shtatzna dhe puntoreve t cilat sapo kan lindur fmij ose q jan me fmij n gji. E pjesshme 3 Kodi i Puns, Neni 104 VKM Nr. 397 date 20.5.1996 ndryshuar me VKM nr. 185/ 3.5.2002, "Pr mbrojtjen e veant t grave shtatzna dhe t amsis" Qllimi sht pr te mbrojtur sigurin dhe shndetin e gruas shtatezane, grave lehona dhe nenat me fmij ne gji nprmjet prcaktimit te kushteve te prshtatshme te puns, te kohzgjatjes e puns dhe prcaktimit te veprimtarive te ndaluara. Direktiva nr. 92/85/KE, mbi paraqitjen e masave pr t inkurajuar prmirsimin e siguris dhe shndetit n pun pr puntoret shtatzna dhe puntoret t cilat sapo kan lindur fmij ose q jan me fmij n gji. Qllimi i ksaj Direktive, e cila sht Direktiva e dhjet individuale brenda kuptimit t nenit 16 (1) t Direktivs 89/391/KEE, sht t zbatoj masat pr t inkurajuar prmirsimet n sigurin dhe shndetin n pun t puntoreve shtatzna dhe puntoreve t cilat sapo kan lindur fmij ose q jan me fmij n gji. E pjesshme Neni 115, Kodi i Puns ku sanksionohet qe pundhnsi jep t njjtn pag si pr grat edhe pr burrat q kryejn pun me vler t barabart. Ne kt nen sanksionohet pagese e barabarte pr burrat dhe grat pr pune me vlere te barabarte Direktiva nr. 75/117/KEE, mbi prafrimin e ligjeve t shteteve antare n lidhje me aplikimin e parimit t pagess s barabart pr burrat dhe grat. Parimi i pagess s barabart pr grat dhe burrat, ktej e tutje i quajtur parimi i pagess s barabart, nnkupton q pr t njjtn pun ose pr nj pun q ka vler t barabart, t eliminohen t gjith llojet e diskriminimit pr shkak t seksit n lidhje me t gjitha aspektet e kushteve t shprblimit. E pjesshme Kodi i Puns, neni 9 Ligji Nr. 7995 Date 20.9.1995,Pr nxitjen e punsimit(ndryshuar me Ligjin Nr. 8444, date 21.0.1.1999, me ligjin Nr. 8862 date 7.03.2002 dhe me ligjin 9570 date 3.7.2006) Qllimi i ligjit ne lidhje me punsimin, formimin e kualifikimin profesional, Shrbimin Kombtar te Punsimit dhe fondin e punsimit sht ndjekja e politikave aktive te prgjithshme pr te mbshtetur punsimin e plote, produktiv dhe te zgjedhur lirisht Section 1.01 ligji nr.8872, dat 29.3.2002 pr arsimin dhe formimin profesional n republikn e shqipris. ky ligj garanton t drejtn e shprehur n kushtetutn e republiks s shqipris pr arsimim dhe formim profesional gjat gjith jets, mundsin e kryerjes s arsimimit fillestar profesional, si dhe t fitimit t njohurive profesionale t nevojshme pr punsim, duke krijuar shanse t barabarta pr t gjith. Direktiva nr. 76/207/KEE, Mbi zbatimin e parimit t trajtimit t barabart pr burrat dhe grat n lidhje me punsimin, formimin profesional dhe ngritjen n detyr, dhe kushteve t puns Direktiva siguron nj trajtim te barabarte pr burrat dhe grat pr aksesin pr pune, promocion, trajtim dhe kushte pune. Ajo paraqet koncepte te diskriminimit indirekt dhe veprimit pozitiv ne favor te grave 334

E pjesshme Ligjet dhe aktet e tjera q nuk transpozojn akte komunitare Kushtetuta- neni 18 dhe neni 49; Karta e t Drejtave Themelore t Komunitetit Evropian; Konventa "Pr Eliminimin e t Gjitha Formave t Diskriminimit ndaj Gruas" dhe Protokolli shtes i saj(CEDA); Kodi Zgjedhor- Neni 3; Kodi i Puns-Nenet 9,10,32,39,75,76,97,98,108,109,134,72,115,55,104,108; Ligji nr. 9198, dat 1.07.2004 Pr nj shoqri gjinore t barabart; Kodi Penal : Nenet 113, 114, 115; Ligji nr.8876, dat 4.4.2002 Pr shndetin riprodhues; Ligjit nr.7870, dat 13.10.1994 Pr sigurimet shndetsore n Republikn e Shqipris ; Ligji nr.8528, dat 23.09.1999 Pr mbrojtjen dhe nxitjen e t ushqyerit me gji; VKM nr. 632, dat 18.9.2003 "Pr programin e nxitjes s punsimit t punkrkueseve t papuna femra"; VKM nr 73, dat 11.02.1999 Pr Programin e Nxitjes s Punsimit nprmjet formimit n pun; Urdhri nr. 394 dat 23.02.2004 i Ministrit t Puns dhe shtjeve Sociale "Pr tarifat e Sistemit t Formimit Profesional" 2.2 Kuadri institucional ekzistues Zbatimi i angazhimeve q rrjedhin nga legjislacioni n fuqi n fushn e barazis gjinore, sht nn prgjegjsin e ktyre institucioneve: a) Ministria e Puns shtjeve Sociale dhe Shanseve te Barabarta, Drejtoria e Shanseve te Barabarta, Drejtoria Juridike b) Ministria e Arsimit dhe Shkencs , Drejtoria e Kurrikulave c) Ministria e Shendetesise, Sektori i Shndetit Riprodhues d) Ministria e Turizmit, Kulturs, Rinise dhe Sporteve, Drejtoria e Politikave Rinore e) Ministria e Punve te Jashtme, Drejtoria e Politikave Rinore f) Ministria e Brendshme, Drejtoria e Krimit te Organizuar dhe Mbrojtjes se Dshmitarve, Sektori Antitrafikimi g) Ministria e Bujqsis, Drejtoria e Drejtoria e Politikave Rurale, Sektori I Politikave te Zhvillimit Rural h) INSTAT (Qendra e krkimeve sociale) 3 Prioritetet 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007-2008) Bazuar n angazhimet e Marrveshjes se Stabilizimi Asociimit, prioritetet afatshkurtra pr fushn e barazis gjinore jan: Harmonizimi ne mnyr progresive te legjislacionit shqiptar me at te Komunitetit ne fushn e mundsive te barabarta Bashkpunimi pr lehtsimin e reformave te politikave shqiptare pr krijimin e mundsive t barabarta pr grat. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007-2008) N prputhje me kto prioritete afatshkurtra, pr realizimin e tyre, do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore nga Ministria e Puns shtjeve Sociale dhe Shanseve te Barabarta: Projekt-VKM Pr Strategjin Kombtare pr Barazin Gjinore dhe kundr Dhuns ne Familje Projekt-ligji i ri "Pr barazia gjinore ne Shoqri" 335

Ndryshimi ne Nenin 104 te Kodit te Puns te RSH , ne prputhje te pjesshme me Direktivn 92/85/EEC 19 tetor 1992 mbi paraqitjen e masave pr t inkurajuar prmirsimin e siguris dhe shndetit n pun pr puntoret shtatzna dhe puntoret t cilat sapo kan lindur fmij ose q jan me fmij n gji. 3.1.2 Aktivitet zbatuese afatshkurtra (2007-2008) Pr realizimin e angazhimeve afatshkurtra, do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Prkthimi dhe botimi i Strategjis Kombtare pr Barazi Gjinore dhe Kundr Dhuns ne Familje Monitorimi i zbatimit te Strategjis pr Barazin Gjinore dhe kundr Dhuns ne Familje Prkthimi dhe Botimi i Ligjit "Barazia Gjinore ne Shoqri" Fushat sensibilizuese mbi njohjen dhe vnien ne zbatim te Strategjis Kombtare pr Barazi Gjinore dhe kundr Dhuns ne Familje Fushat sensibilizuese mbi njohjen e ligjit "Barazia Gjinore ne Shoqri" 3.2 Prioritetet Afatmesme (2009 -2010) Bazuar n angazhimet e Marrveshjes se Stabilizim Asociimit, prioritet afatmesme pr fushn e barazis gjinore jan: Harmonizimi ne mnyr progresive te legjislacionit shqiptar me at te Komunitetit ne fushn e mundsive te barabarta Bashkpunimi pr lehtsimin e reformave te politikave shqiptar pr realizimin e mundsive t barabarta pr grat. 3.2.1 Aktivitet zbatuese afatmesme (2009 -2010) Pr realizimin e angazhimeve gjate periudhs kohore 2009-2010, do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Identifikimi i treguesve sensitive gjinore dhe ndrtimi i bazs se te dhnave gjinore Trajnime mbi njohjen me Ligjin e ri "Pr barazia gjinore ne Shoqri" Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t MPCSSHB INVESTIME NJESIA MATJES Shtim persona E GJENDJA VITET AKTUALE 2007 3 3 0 0

1) personash 2) Trajnime Mij lek (mij lek)

2008 3 50

2009 3 1580

2010 3 0

336

3.16 ENERGJIA 3.16.1 SEKTORI I ENERGJISE

1 Objektivi politik Hapja reale e tregut t energjis mbetet prioriteti i Qeveris Shqiptare n kt fush, prioritet ky q bhet edhe m i detyrueshm pas nnshkrimit t Traktatit t Komunitetit pr Energjin. Synimi kryesor do t jet integrimi n tregun rajonal t energjis elektrike. Hapja e ktij tregu do t nxis trheqjen e kapitaleve private dhe rritjen e ndjeshme t kapaciteteve prodhuese dhe furnizuese t sistemit elektro-energjetik shqiptar. N funksion t realizimit t ktij objektivi, n periudhn afatshkurtr do t realizohet privatizimi i sektorit t shprndarjes s energjis elektrike te sh.a. KESH. Objektiv afatmesm do t jet harmonizimi i te gjith kuadrit ligjor me acquis commounitaire, n mnyr q tregu shqiptar i energjis ti prafrohet standardeve dhe normave evropiane n kt sektor. Objektiv tjetr afatmesm sht integrimi i Shqipris n rrjetet e transmetimit rajonal dhe evropian t energjis t gjitha llojeve. Neni 70 i MSA, adreson detyrimin e prafrimit dhe imponimit t legjislacionit Shqiptar me at Evropian si dhe t rregullave t konkurueshmris. Neni 107 i MSA, adreson detyrimin e bashkpunimit pr zhvillimin e sektorit t Energjis duke pasqyruar parimet e ekonomis s tregut dhe duke u mbshtetur n Traktatin e Komunitetit t Energjis si dhe integrimin e Shqipris n Tregjet Evropiane t Energjis. 2 Situata Aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Veprimtaria, funksionimi dhe kontrolli i sektorit t energjis elektrike n Republikn e Shqipris rregullohet nprmjet akteve te meposhtme ligjore e nnligjore, ku ato qe tranzpoojne akte komunitare jane shoqeruar me tabelen e perkatese te perputhshmerise: Ligjin nr. 9501, dat 03.04.2006 "Pr ratifikimin e traktatit t Krijimit t Komunitetit t Energjis" Ligji Nr. 9072, dat 22.05.2003 "Mbi sektorin e Energjis Elektrike, i cili prcakton kushtet pr furnizimin me energji elektrike t konsumatorve, n prputhje me parametrat standarde, prmes funksionimit t efektshm t tregut t energjis dhe zhvillimit t konkurrencs n kt sektor, duke marr parasysh ruajtjen e interesave t konsumatorit, minimizimin e kostove t shrbimeve dhe respektimin e mjedisit. Ky ligj ka nj nivel prputhshmrie t plot me Direktivn 2003/53/EC. 1. Ligji Nr. 9072, dat 22.05.2003 "Mbi sektorin e energjise elektrike 2. Direktiva 2003/53/EC, dat 17.07.2003 Mbi tregun e brendeshem te elektricitetit dhe te gazit dhe Direktiva 96/92/EC, Liberalizimi i tregut te energjise dhe rregullimi i sektorit te energjise Direktive e cila amendon pr t 26 her 76/769/EEC, e cila ka t bj me rikonstruktimin e marketingun, prdorimin dhe prgatitjen e disa substancave te rrezikshme 3. Shkalla e Prafrimit: e plote Ligji Nr. 8937 dat 12.09.2002 "Pr ruajtjen e nxehtsis n ndrtesa", i cili prcakton vendosjen e rregullave dhe brjen e detyrueshme t marrjes s masave pr ruajtjen e nxehtsis n ndrtesa. 1. Ligji Nr. 8937 dat 12.09.2002 "Pr ruajtjen e nxehtsis n ndrtesa", 2. Direktiva 2002/91/EC Pr performancn e Energjis n Ndrtesa 3. Shkalla e prafrimit: e pjesshme

337

VKM Nr. 539, dat 12.08.2004 Pr aprovimin e modelit tranzitor t tregut t energjis elektrike, i cili sht i bazuar n zbatimin gradual t Direktivave 96/92/EC dhe 2003/54/EC. 1. VKM Nr. 539, dat 12.08.2004 Pr aprovimin e modelit tranzitor t tregut t energjis elektrike. 2. Direktivave 96/92/EC dhe 2003/54/EC 3. Shkalla e Prafrimit: pjesshme. Ligji nr. 9663, date 18.12.2006 Pr koncesionet, i cili ka pr qllim t krijoje kuadrin e nevojshm ligjor pr nxitjen dhe lehtsimin e zbatimit t projekteve konesionare t financuara nga sektori privat. Ai njkohsisht rrit transparencn, barazin dhe efikasitetin n zhvillimin e projekteve n infrastrukture. Ligji Nr. 9379, dat 28.4.2005 Pr Efiensn e Energjis, i cili nxit prdorimin me efiens t t gjitha llojeve t energjis. N zbatim t legjislacionit baz, Enti Rregullator pr Sektorin e Energjis Elektrike (ERE), ka miratuar Kodin e Shprndarjes, t Matjes, t Transmetimit dhe Rregullat e Tregut. 2.2 Kuadri institucional Zbatimi i angazhimeve q rrjedhin nga legjislacionit n fuqi n fushn e energjis sht nn prgjegjsin e ktyre institucioneve: a) Drejtoria e Politikave Energjetike, q vepron nn Drejtorin e Prgjithshme t Politikave n Ministrin Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks. Kjo Drejtori ka si detyr t hartoj politikat qeveritare n sektorin e energjis; t hartoje kuadrin e nevojshm ligjor n prputhje me Direktivat e BE-s pr t realizuar politikat n sektorin e energjis; t zbatoj politikat e qeveris n sektorin e energjis; t prgatis sektorin e energjis pr privatizim; t monitoroj proesin e privatizimit dhe t ndrhyj pr nj mbarvajtje sa m t mir t sektorit; b) Enti Rregullator pr Sektorin e Energjin (ERE), i cili kryen funksionet rregullator t shtetit n sektorin e energjis elektrike. ERE funksionon si nj institucion i pavarur (n varsi t Parlamentit), me qllim sigurimin e mos-diskriminimit, konkurrencn, efikasitetin dhe funksionimin e efektshm t tregut n sektorin e energjis elektrike. Ligji nr. 9072 parashikon funksionet dhe kompetencat e ERE n prputhje me Direktivn 2003/54/EC; c) Ish - Agjensia Kombtare e Energjis (AKE) d) Me VKM Nr. 202 date 11.04.2007 AKE shkrihet si institucion dhe kalon ne vartsi te AKBN-se. e) Brenda ktij institucioni (ish) Agjensia Kombtare e Energjis (AKE) ka pr detyr q n mnyre t specializuar t prpunoj dhe t prgatis politikat nxitse n fushn e efienses s energjis dhe t burimeve t rinovueshme. f) Korporata Elektro-energjetike Shqiptare (KESH) sht operatori i vetm q kryen aktivitetin e tij n sektorin e energjis elektrike, prve Hidrocentraleve t vegjl, te privatizuar n dy vitet e fundit 9 . Struktura e KESH-it po shkon drejt ndarjes s plote sipas funksioneve. Ai prbehet nga: (i) Divizioni i Prodhimit, me 5 deg; (ii) Operatori i Sistemit t Transmetimit (OST sh.a), me gjasht deg n qarqet kryesore t vendit; dhe (iii) Operatori i Sistemit t Shprndarjes (OSSH sh.a), q mbulon 4 zona shprndarjeje. Kjo ndarja e KESH-it sht n vijim t ndarjes prfundimtare n tre kompani tregtare me funksione t pavarura t ksaj shoqrie. Kjo ndarje e kompanive vertikalisht t integruara, krkohet nga Direktiva 96/92/EC, si edhe nga Memorandumet e Athins s viteve 2002/2003. g) Qendra e Efienss s Energjis Shqipri BE (QEE), sht nj OJF, shpenzimet mbajtse t s cils sigurohen nga B.E. dhe mbshteten nga buxheti i shtetit. Kjo qendr sht prfshire n nj seri

9 N Shqipri, vetm disa prodhues t vegjl t energjis elektrike (rreth 35 HEC-e t vegjl t privatizuar, ose t dhna me konesion) kan statusin e centralit t pavarur t energjis elektrike.

338

projektesh pilote dhe fushata informacioni n fushn e efektshmris s energjis, t cilat financohen nga donatore t ndryshm ndrkombtare. 3 Prioritetet 3. 1 Prioritetet afatshkurtra Bazuar n rekomandimet e Komisionit Evropian t dhna n Dokumentin e Partneritetit Evropian, si dhe angazhimet q derivojn nga zbatimi i MSA-ja, prioritetet afatshkurtra pr fushn e energjis jan: Rishikimi i Strategjis Kombtare t Energjis, zbatimi i Planit t Veprimit t rishikuar pr Zbatimin e Saj T filloj vnia n zbatim e angazhimeve t ndrmarra n kuadr t Traktatit pr Krijimin e Komunitetit t Energjis 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra N prputhje me kto prioritete afatshkurtra, pr periudhn 2007-2008, si dhe n kuadr t prafrimit t legjislacionit shqiptar me acquis communitare, n fushn energjis, do t ndrmerren kto iniciativa ligjore nga Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks: Rishikimi i rregullave t Tregut . Hartimi i Ligjit Pr Prokurimin e Energjis Elektrike Miratimi i VKM-s Pr Strategjin Kombtare pr Energjin Ndryshimi i Ligjit Nr. 9072 dat 22.05.2003 Pr Sektorin e Energjis Elektrike Rishikimi i Modelit Tranzitor t Tregut, me VKM. Miratimi i Kuadrit Ligjor pr Prokurimin e Energjis Elektrike n Qeveri dhe Kuvend. Rishikimi i kodeve t Transmetimit , Shprndarjes dhe Matjes. Hartimi dhe miratimi i VKM-s s rregullave Pr Auditimet Energjetike. Hartimi i Ligjit Pr disa ndryshime n ligjin Pr lehtsirat fiskale pr ndrtimin e burimeve t prodhimit t energjis Elektrike. VKM Pr Ngritjen e Agjensive Rajonale t Energjis. Hartimi i Ligjit Pr burimet e Rinovueshme. Disa prej iniciativave afatshkurtra do te ndermerrren nga Enti Rregullator i Energjis, i cili do t rishikoje dhe miratoj dokumentet e meposhtme: Modelin e Ri Shqiptar t Tregut t Energjis Elektrike, i cili pas ksaj do t miratohet nga Qeveria. Rregullat e Tregut. Kodin e Transmetimit. Kodin e Shprndarjes. Kodin e Matjes. 3.1.2 Aktivitet zbatuese afatshkurtra Pr realizimin e prioriteteve afatshkurtra, do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Vazhdimi i reforms Tarifore pr rishikimin e mimit t shitjes s Energjis Elektrike. Ngritja e zyrs Rajonale t Energjis. 3.2 Prioritetet Afatmesme Bazuar n rekomandimet e Komisionit Evropian t dhna n Dokumentin e Partneritetit Evropian, dhe detyrimet q derivojn nga zbatimi MSA, prioritetet afatmesme (2008 -2009) pr fushn e energjis jan: Zbatimi n koh projektet e ndryshme q synojn prmirsimin e infrastrukturs pr prodhimin e energjis, transmetimin dhe shprndarjen. 339

Vazhdimi i zbatimit te angazhimeve rajonale dhe ndrkombtare n fushn e energjis, me objektiv ngritjen e nj tregu konkurrues rajonal t energjis. 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme Gjate periudhs afatmesme me qellim realizimin e prparsive te Partneritetit Evropian do te ndrmerren kto iniciativa ligjore nga Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks: VKM Pr funksionimin dhe kontrollin e fondit t efienses s Energjis 3.2.2 Aktivitet zbatuese afatmesme N zbatim t prioriteteve t Partneritetit Evropian, gjat ksaj periudhe do t vazhdoj zbatimi i disa projekteve, t cilat priten t prfundojn brenda vitit 2009. Projektet kryesore pr ket periudhe jan: Forcim Kapacitetesh n Ministrin e Ekonomis, Tregtis dhe Energjis Ndrtimi i TEC-it 97 M n Vlor. Ndrtim i linjs 400 kV t interkonjeksionit Elbasan Podgorice. Ndrtimi i nnstacionit 400/220 kV t Tiranes. Ndrtimi i Qendrs s Re Kombtare Dispeer. Realizimi i projektit pr rehabilitimin dhe prmirsimin e rrjetit t shprndarjes dhe transmetimit pr Stacionin e Vaut t Dejs dhe Shkodrs. Realizimi i projektit pr rehabilitimin, kontrollin dhe monitorimin n nnstacioneve 400 dhe 220 kV. Realizimi i projektit t Fierit. Vazhdimi i projektit BISABU. Vazhdimi i DRCRP- Projekti pr Rehabilitimin e Kaskads s Drinit. Realizimi i projektit pr vendosjen e matsave kolektive dhe individuale.

INVESTIME 1) personash

NJESIA MATJES Shtim persona

E GJENDJA Vitet AKTUALE 2007 3 4

2008 5

2009 X

2010 X

340

3.16. 2 SEKTORI I HIDROKARBUREVE 1 Objektivi politik Objektivi kryesor i qeveris pr sektorin e hidrokarbureve sht garantimi i nj furnizimi t sigurt t ekonomis me burime energjetike hidrokarbure pr t siguruar nj zhvillim t shpejt dhe t qndrueshm ekonomik e njerzor t vendit si dhe pr t siguruar integrimin e vendit n BE, nprmjet diversifikimit (shumllojshmris, shtimit dhe zgjerimit) t burimeve furnizuese t nafts, gazit dhe nnprodukteve t tyre, si dhe rritja e prodhimit vendas t nafts bruto me rreth 10% n vit. Po kshtu do t inkurajohen dhe nxiten shoqrit e huaja pr krkimin dhe nxjerrjen e nafts dhe gazit n territorin Shqiptar. Nj rndsi e veant do ti kushtohet mbrojtjes s mjedisit dhe prdorimit t qndrueshm t burimeve natyrore toksore dhe nntoksore. Nj tjetr objektiv i qeveris shqiptare pr kt nnfush sht edhe ristrukturimi dhe privatizimi i shoqrive n sektorin e hidrokarbureve, ku shteti sht pronar. Pr kt sektor nuk ka ndonj adresim t drejt pr drejt n MSA me prjashtim t detyrimit pr Prafrim Ligjor konkretisht Neni 70 i MSA. 2 Situata Aktuale 2.1 Kuadri Ligjor Ekzistues Veprimtaria n fushn e sektorit t hidrokarbureve rregullohet nprmjet ktyre akteve ligjore e nnligjore, ku ato q tranpozojne akte komunitare jan paraqitur n tabelat prkatese t prputhshmris: Ligji nr. 9501, dat 03.04.2006 "Pr ratifikimin e Traktatit t krijimit t Komunitetit t Energjis" Ligji Nr. 8450, dat 24.02.1999 Pr prpunimin, transportin dhe tregtimin e nafts, gazit dhe nnprodukteve, amenduar nga ligji nr. 9218, dat 08.04.2004 dhe ligji nr. 9574, date 3.7.2006 t cilt sigurojn nj sistem t hapur t liensimit pr aktivitete n fushn e prpunimit, transportit dhe tregtimit t nafts, gazit dhe nnprodukteve te tyre. 1.Ligji nr. 9501, dat 03.04.2006 "pr ratifikimin e traktatit t krijimit t komunitetit t energjis" 2. Direktiva 2003/17/EC e cila amendon Direktivn 98/70/EC Mbi cilsin e lndve djegse, nafts dhe benzins dhe Direktiva 68/414/KEE e Kshillit e 20 dhjetorit 1968 pr detyrimin e Shteteve Antare t KEE q t ruajn minimumin e stokut t nafts bruto dhe/ose nnprodukteve t nafts. 3. Shkalla e prputhshmris: pjesshme

Ligji nr. 7746, dat 28.07.1993 i ndryshuar me ligjin nr. 7853, dat 29.07.1994, perafruar me Direktivn 94/22/EC Pr kushtet pr dhnien dhe prdorimin e autorizimeve pr zbulimin, eksplorimin dhe prodhimin e hidrokarbureve, prcakton krkesat q duhet t prmbush nj kompani vendase apo e huaj, me qllim fillimin e aktivitetit t krkimit dhe prodhimit, per te cilen do shoqri duhet t lidh nj Marrveshje Hidrokarbure (t prpiluara sipas modeleve ndrkombtare) q nnshkruhen nga Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks (ministria prgjegjse pr hidrokarburet), sipas propozimit t br nga grupi negociues n prbrje t AKBNs dhe m pas miratohen me Vendim t Kshillit t Ministrave. Zbatimi i ligjit mundsohet nga nj paket fiskale e posame e parashikuar me ligjin nr. 7811, dat 12.04.1994 Pr aprovimin e Dekretit nr. 782, dat 22.02.1994 Pr sistemin fiskal n sektorin e hidrokarbureve (Krkim Prodhim).

341

1. Ligji nr. 7746, dat 28.07.1993 i ndryshuar me ligjin nr. 7853, date 29.07.1994, pr kushtet e dhnien dhe prdorimin e autorizimeve pr zbulimin, eksplorimin dhe prodhimin e hidrokarbureve 2. Direktiva 94/22/EC e Parlamentit Evropian Mbi kushtet e lshimit/dhnies dhe prdorimin t autorizimeve pr zhvillimin, eksplorimin dhe prdorimin e Hidrokarbureve 3. Shkalla e prputhshmris : e pjesshme

2.2 Kuadri institucional Institucionet prgjegjse pr zbatimin e angazhimeve q rrjedhin nga legjislacioni n fuqi pr fushn e hidrokarbureve jan: a) Sektori i Politikave Primare pran Drejtoris s Prgjithshme t Politikave b) Sektori i Lejeve dhe Koncesioneve dhe Sektori i Menaxhimit t Kontratave; pran Drejtoris s Prgjithshme Rregullator c) Sektori i Administrimit t Shoqrive Publike pran Drejtoris s Prgjithshme t Shrbimeve Tregtare. Kto struktura jan pjes e Ministris s Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks dhe kan prgjegjsin kryesore n zbatimin e legjislacionit pr fushn e hidrokarbureve. Funksionet e tyre jan: (i) hartimi i politikave zhvilluese t sektorit hidrokarbur n prputhje me krkesat n rritje t tregut pr burime energjetike me baz hidrokarbure, duke synuar realizimin e nj furnizimi t sigurte dhe t qndrueshm t tregut me kto produkte, si dhe nj mjedis t shndetshm; (ii) prpunimi i t dhnave pr aktivitetin e subjekteve dhe institucioneve t sektorit hidrokarbur, duke prcaktuar prparsit t shprehura n programe dhe projekte konkrete zhvilluese; (iii) ndjekja dhe monitorimi i zbatimit t kontratave dhe marrveshjeve q operojn n sektorin hidrokarbur; (iv) lshimi i disa lloje liensave, sipas fushave t veprimtaris s operatorve dhe produkteve n fjal; (v) koordinimi i puns me organizma t ndryshm shkencor pr krkim dhe zhvillim, prpunimin dhe marketingun n sektorin e hidrokarbureve dhe (vi) ndjekjen e aktivitetit t shoqrive me pron publike q veprojn n sektorin hidrokarbur duke prfaqsuar pronarin shtet. d) Inspektorati Qendror Teknik; e) Agjensia Kombtare e Burimeve Natyrore (AKBN); f) Shrbimi Gjeologjik Shqiptar (SHGJSH). 3 Prioritetet 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007-2008) N zbatim t objektivave t prcaktuara n programin e qeveris, prioritetet afatshkurtr n fushn e hidrokarbureve jan: Ristrukturimi dhe privatizimi i shoqrive n sektorin e hidrokarbureve, ku shteti sht pronar. Nxitja e investimeve private t vendit dhe t huaj pr krkimin, prodhimin, rafinimin, transportin dhe tregtimin e nafts gazit dhe nnprodukteve. Neni 70 I MSA Pr prafrimin ligjor, imponimin ligjor dhe rregullave t konkurueshmris 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007-2008) N prputhje me kt prioritet afatshkurtr, pr realizimin e tij, do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore nga Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks: 342

Hartimi i kuadrit rregullator ligjor dhe teknik pr tregun e brendshm t gazit. Kuadri ligjor pritet t jet i prafruar pjesrisht me Direktivat 98/30/EC e amenduar nga Direktiva 2003/55/EC.( Neni 70 i MSA prafrimi Ligjor ) q lidhet me rregullat e Tregut t Brendshm mbi Gazin Natyror dhe q zvendson Direktiven 98/30/EC. 3.1.2 Aktivitet zbatuese afatshkurtra (2007-2008) Pr realizimin e prioriteteve afatshkurtra, do t ndrmerren aktivitetet zbatuese t mposhtme: Ristrukturimi dhe rifillimi i procesit te te privatizimit te shoqerise ARMO; Rritja e rolit rregullator t shtetit n drejtimin t cilsis s nnprodukteve q tregtohen dhe rezervs s siguris; Ndjekja e procedurave t privatizimit t shoqrive ARMO. Rritja e prodhimit vendas t nafts bruto n masn 10%; Bashkpunimi me shoqrit e huaja pr krkimin dhe prodhimin e HK n territorin shqiptar; Diversifikimi i burimeve t furnizimit me naft, gaz dhe nnprodukte duke studiuar mundsin e lidhjes s Shqipris n rrjetet ndrkombtar t nafte e gaz - sjellseve Zhvillimi i integruar (n sinergji) i zons energjetike dhe industriale t Porto-Romanos Durrs. 3.2 Prioritetet afatmesme (2009-2010) N zbatim t objektivave t prcaktuara n Programin e qeveris, prioritete afatmesme dhe afatgjata n fushn e hidrokarbureve jan: Garantimi i nj furnizimi t sigurt t ekonomis me burime energjetike hidrokarbure pr t siguruar nj zhvillim t shpejt dhe t qndrueshm ekonomik e njerzor t vendit; Mbrojtja e mjedisit dhe prdorimi i qndrueshm i burimeve natyrore toksore dhe nntoksore. Neni 70 i MSA Pr prafrimin ligjor, imponimin ligjor dhe rregullave t konkurueshmris 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme (2009-2010) N prputhje me kto prioritete afatmesme, pr realizimin e tyre, nga Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks, do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Amendimi i VKM nr. 808, dat 05.11.2004 Pr mbajtjen dhe menaxhimin e rezervs s siguris pr naftn, gazin dhe nnproduktet e tyre. VKM-ja e ndryshuar do t jet pjesrisht e prputhur me Direktivn 68/414/EEC dhe me Direktivn 98/93/EC. Direktiva 98/93/EC amendon Direktivn 68/414/KEE t Kshillit e 20 dhjetorit 1968 pr detyrimin e Shteteve Antare t EEC q t ruajn minimumin e stokut t nafts bruto dhe/ose nnprodukteve t nafts Direktiva 98/93/EC. Prpilimi i kuadrit rregullator teknik dhe ligjor n fushn e tregtimit t gazit natyror. Hartimi i akteve nnligjore dhe rregullave teknik pr tregun e brendshm t gazit. 3.2.2. Aktivitetet zbatuese afatmesme (2009-2010) Pr realizimin e prioriteteve afatmesme, do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Hartimi i strategjise se privatizimit ne kuader te ristrukturimit te sektorit hidrokarbur Rekomandime konkrete pr burime energjetike me baze hidrokarbure nprmjet studimeve konkrete gjeolog-gjeozike dhe shfrytzimit racional t tyre. Studimi i ndikimit n mjedis t aktiviteteve t sektorit hidrokarbur. Vlersimi i kapaciteteve nafte-gaz-mbajtse n kushtet e zbatimit t teknologjive t reja t nxjerrjes duke rivlersuar pa ashtu dhe rezervat sipas standardeve t BE. Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve pr Ministrin e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks 343

NR. 1

INVESTIME Studime konsulenca

NJSIA E V. 2007 MATJES 36000 dhe 000/leke

V. 2008 36000

V. 2009 36000

V. 2010 38000

344

3.17 POLITIKAT INDUSTRIALE 3.17.1 POLITIKAT INDUSTRIALE 1 Objektivi Politik i fushs Prioriteti kryesor i qeveris shqiptare n fushn e politikave industriale sht stimulimi i programeve dhe projekteve q nxisin investimet n teknologji n rritjen e konkurueshmris pr modernizimin, diversifikimin dhe specializimin n tregjet e hapura. Prve ksaj si objektiva specifike mbeten: Detyrimi q adresohet nga Neni 70 i MSA pr prafrimin e kuadrit ligjor Shqiptar me at t Komunitetit Evropian si dhe te rregullave te kokurueshmris Neni 92 i MSA, Bashkpunimi Industrial, ka si synim t nxis modernizimin dhe ristrukturimin e industris shqiptare dhe sektorve t veant, ashtu si edhe bashkpunimin industrial midis operatorve ekonomik, me synim forcimin e sektorit privat n kushte t cilat sigurojn mbrojtjen e mjedisit. Prfundimi i privatizimit t prons publike t mbetur si dhe mbrojtja e mjedisit nga zhvillimet industriale. N kuadr t realizimit t angazhimeve q rrjedhin nga Protokolli 1 i MSA-s Neni 5, qeveria shqiptare do t prgatis brenda nj periudhe trevjeare, me hyrjen n fuqi t Marrveshjes s Ndrmjetme, nj program pr ristrukturimin e industris s hekurit dhe elikut me qllim zhvillimin e ksaj industrie n kushtet e nj tregu normal. Rrugt q do t ndiqen n ristrukturimin dhe zhvillimin e industris prodhuese sipas degve t saj prcaktohen nga Strategjia e Zhvillimit t Industris Joushqimore. 2 Situata Aktuale 2.1 Kuadri Ligjor Ekzistues Veprimtaria n Sektorin e Politikave Industriale rregullohet nga nj kuadr ligjor i konsoliduar, i prbr prej ktyre akteve ligjore dhe nnligjore: Ligji nr. 7512 dat 10.08.1991 Pr sanksionimin dhe mbrojtjen e prons private, nisms s lir t veprimtarive private t pavarura dhe privatizimit; Ligji nr. 7582 dat 13.07.1992 Pr ndrmarrjet shtetrore; Ligji nr. 7926 dat 20.04.1995 Pr transformimin e ndrmarrjeve shtetrore; Ligj Nr. 8306 dat 14.3.1998 Pr strategjin e privatizimit te sektorve me rendsi te veante Ligj Nr. 8334 dat 23.4.1998 Pr privatizimin e shoqrive tregtare q veprojn n sektort jostrategjik Ligji nr. 7973 dat 26.07.1995 Pr konensionet dhe pjesmarrjen e sektorit privat n shrbimet publike dhe infrastruktur; sht miratuar Ligji i ri Nr 9663 dat 18.12.2006 Pr konesionet VKM nr. 269, dat 23.04.2004 Pr miratimin e Strategjis s zhvillimit t industris joushqimore; VKM nr. 230 dat 4.04.1998 Pr privatizimin e pjesve t kapitalit t zotruara nga shteti n shoqrit me kapital t prbashkt; VKM nr. 159 dat 13.03.2003 Pr kriteret e vlersimit t prons shtetrore q privatizohet si dhe proedurat e shitjes; VKM nr 195 dat 20.03.1998 Pr privatizimin e ndrmarrjeve q nuk mund t transformohen;

345

VKM nr. 169, dat 13.03.2003 Pr kriteret dhe proedurat e vlersimit dhe t shitjes s trojeve t ndrmarrjeve shtetrore q u nnshtrohen privatizimit apo transformimit t tyre n shoqri tregtare; VKM nr. 194 dat 20.03.1998 Pr kriteret e prcaktimit t kapitalit themeltar t shoqrive q do t krijohen nga shndrrimi i ndrmarrjeve shtetrore n shoqri tregtare; VKM nr. 195, dat 20.03.1998 Pr privatizimin e ndrmarrjeve q nuk mund t transformohen; VKM nr. 197, dat 20.03.1998 Pr nxjerrjen jasht prdorimi t objekteve q nuk mund t shiten; VKM nr. 418 dat 9.07.1998 Pr proedurat e likuidimit te ndrmarrjeve n rrug administrative; VKM nr. 315 dat 24.04.2003 Pr dhnien me qera t pasurive t ndrmarrjeve,shoqrive dhe institucioneve shtetrore. VKM nr. 461, dat 6.10.1999 Pr monitorimin e objekteve t ndrmarrjeve, shoqrive e institucioneve shtetrore t dhna me qera ose enfiteoz, prdorimi i t ardhurave ose enfiteoza. VKM nr. 398, dat 13.06.2003 Pr heqjen e liencave n industrin prodhuese. Mbi kto ligje ose VKM ka dhe ndryshime q kan ardhur si rrjedhoje e nevojs pr prmirsim. 2.2 Kuadri institucional Zbatimi i angazhimeve q rrjedhin nga legjislacioni n fuqi n fushn e sistemit t shndetit publik sht nn prgjegjsin e ktyre institucioneve: a) Sektori i Politikave Sekondare dhe Terciale n Drejtorin e Politikave Industriale, pran Ministris s Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks, i cili mbikqyr dhe ndjek problematikn e ndrmarrjeve, shoqrive tregtare, etj, n degt Kimi, Dru-Letr, Lkur-Kpuc, Tekstil-Konfeksione e Gom t sektorit publik. Ky sektor sht organi prgjegjs pr hartimin, zbatimin dhe prmirsimin e politikave t zhvillimit t industris prodhuese. N funksion t zbatimit t Marrveshjeve t Tregtis s Lir, ky sektor do t monitoroj konkurrueshmrin e produkteve industriale; b) Drejtoria Rregullator, Drejtoria e Politikave Tregtare, si dhe Drejtoria e Prgjithshme e Shrbimeve Tregtare pran Ministris s Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks ; 3 Prioritetet 3.1 Prioritetet afatshkurtra Bazuar n angazhimet qe rrjedhin nga zbatimi Marrveshjes s Ndrmjetme, dhe n programin e qeveris, prioritetet afatshkurtra pr fushn e politikave industriale jan: Fillimi i proesit pr draftimin e "Planit pr Ristrukturimin e Industris s Hekurit dhe elikut", duke i dhn prioritet prfundimit t proesit t privatizimit t prons publike t mbetur si dhe mbrojtjen e mjedisit nga ndotjet industriale. Arritja e mbijetess s qndrueshme n fund t ristrukturimit t sektorit t elikut n kushtet e tregut normal t prodhimit e tregtimit nprmjet vlersimit t gjendjes dhe programimi e implementimi i aktiviteteve pr rritjen e qndrueshme t aftsis konkurruese dhe brja normale e prodhimit dhe tregtis s elikut n kushtet e plotsimit t detyrimeve t MSA-s dhe Protokollit 1 pr elikun. Prfundimi i privatizimit t prons publike t mbetur. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra N prputhje me kto prioritete afatshkurtra, pr realizimin e tyre, do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore nga Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks: 346

Hartimi dhe miratimi i projektvendimit Pr harmonizimin e detyrimeve dhe kmbimin e t dhnave ndrmjet palve, si ministri, institucione, entet, subjekte private dhe publike. Projektligji "Pr Parandalimin dhe Kontrollin e Integruar t Ndotjeve", i cili do t jet pjesrisht i prputhur me Direktivn 96/61/EC amenduar nga Direktiva 2003/35/EC, Direktiva 2003/87/EC si dhe me Rregulloren Nr. 1882/2003. 3.1.3 Aktivitet zbatuese afatshkurtra (sht marre pr baz afati i fillimit) Pr realizimin e prioriteteve afatshkurtra, do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Diagnostikimi i gjendjes trsore n sektorin e elikut n prputhje me krkesat dhe implikimet nga Protokolli 1 i MSA-s. Listimin e prons publike t mbetur. Rigrupimi i ndrmarrjeve pr t'u privatizuar n grupe ndrmarrjesh industriale n baz Prefekturash. Likuidimi i ndrmarrjeve publike q nuk privatizohen. Pjesmarrja n grupet e mbrojtjes s mjedisit n MMP&AU. Privatizimi i SH.A-ve publike. Forcimi i kapaciteteve administrative. Privatizimi i pjess shtetrore n SH.P.K.

347

3.17.2 SEKTORI I MINIERAVE 1 Objektivi politik i fushs N prputhje me programin e qeveris, prparsit n sektorin e minierave jan zbatimi i objektivave t Strategjis s Zhvillimit t Industris Minerare; prmirsimi i kuadrit ligjor si rezultat i prvojs s prftuar, monitorimi i marrveshjeve t koncesionit n industrin minerare, mbyllja e minierave, privatizimi i aseteve, likuidimi si dhe realizimi i studimeve me karakter kombtar n lidhje me zhvillimin e sektorit ; Neni 70 i MSA i cili adreson detyrimin e prafrimit ligjor pr sektorin e Minierave. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Veprimtaria shtetrore n sektorin e minierave rregullohet nprmjet ktyre akteve ligjore e nnligjore: Ligji nr. 7796 dat 17.02.1994 Ligji Minerar i Shqipris, i amenduar. Ky ligj prcakton marrdhniet ndrmjet shtetit dhe personave juridik me qllim q t prftohen t drejtat minerare dhe t kryhen aktivitetet minerare. Ligji nr. 8386 dat 02.07.1998 Pr Shrbimin Gjeologjik Shqiptar, i amenduar. Ky ligj ka pr qllim t prcaktoj detyrat, bazat, parimet e organizimit e t drejtimit t Shrbimit Gjeologjik Shqiptar (SHGJSH) me prjashtim t Shrbimit Gjeologjik t Nafts e Gazit. Ligji nr. 9663 dat 18.12.2006 Pr konesionet. Ligji ka pr qllim q t krijoj kuadrin e nevojshm pr nxitjen dhe lehtsimin e zbatimit t projekteve konesionare, t financuara nga sektori privat, duke rritur transparencn, barazin, efikasitetin dhe qndrueshmrin afatgjat n zhvillimin e projekteve t infrastrukturs dhe t shrbimeve publike. Ai synon zhvillimin e mtejshm t parimeve t prgjithshme n lidhjen e kontratave nga autoritetet publike, nprmjet prcaktimit t procedurave t veanta pr dhnien e projekteve konesionare. VKM nr. 54 dat 28.01.2005 Pr prcaktimin e kritereve pr dhnien e lejeve profesionale specialistve q kryejn projektimin, vlersimin, konsulencn, monitorimin dhe drejtimin teknik t veprimtaris minerare, e ndryshuar. 2.2 Kuadri institucional Zbatimi i angazhimeve q rrjedhin nga legjislacioni n fuqi n fushn e minierave sht nn prgjegjsin e ktyre institucioneve: a) Drejtoria e Licencave dhe e Menaxhimit t Kontratave n Ministrin e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks (METE). Prgjegjsit e ksaj Drejtorie lidhur me sektorin minerar jan: (i) fillimi dhe menaxhimi i reforms Rregullatore lidhur me procesin e licencimit dhe lidhjes s kontratave konesionare, n prputhje me politikat kombtare dhe rajonale n fushn minerare; (ii) Menaxhimi dhe kontrolli i zbatimit t kontratave konesionare si dhe lejeve minerare konform marrveshjeve dhe projekteve t miratuara nga Organi Shtetror i Autorizuar (OSHA); dhe (iii) bashkpunimi me Drejtorin e Prgjithshme t Politikave pran METE pr t siguruar nj informacion t prditsuar dhe analizuar t gjith t dhnat teknike, ekonomike dhe administrative n lidhje me aktivitetin minerar n Shqipri; b) Drejtoria e Prgjithshme e Politikave/Sektori i Politikave Primare, mbulon politikat q lidhen me Industrin Minerare. Prgjegjsia kryesore e ktij Sektori sht n hartimin e platforms dhe politikave t zhvillimit pr industrin e nxjerrjes dhe prpunimit t mineraleve; c) Agjencia Kombtare e Burimeve Natyrore e cili ka rol bashkpunues; d) Shrbimin Gjeologjik Shqiptar, i cili ka rol bashkpunues. 3 Adresimi i prioriteteve 3. 1 Prioritetet afatshkurtra (2007-2008) 348

N zbatim t objektivave t prcaktuara n programin e qeveris, prioritetet afatshkurtra n fushn e minierave jan: Zbatimi i objektivave te Strategjis s Zhvillimit t Industris Minerare. Prmirsimi i kuadrit ligjor si rezultat i prvojs s prfituar. Monitorimi i marrveshjeve t koncesionit n industrin minerare. Mbyllja e minierave, privatizimi i aseteve, likuidimi si dhe realizimi i studimeve me karakter kombtar n lidhje me zhvillimin e sektorit. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007-2008) N prputhje me kto prioritete afatshkurtra, pr realizimin e tyre, do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore nga Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks: Hartimi i Ligji minerar i Shqipris (ligj i ri), i cili prcakton marrdhniet ndrmjet shtetit dhe personave juridike dhe fizike me qellim qe te prftohen te drejtat minerare dhe te ekzekutohen aktivitetet minerare. Amendimi i ligjit nr. 8366 dat 2.7.1998 Pr Shrbimin Gjeologjik Shqiptar (SHGJSH). Amendimi ka pr qllim t prcaktoje detyrat, bazat, parimet e organizimit e t drejtimit t Shrbimit Gjeologjik Shqiptar (SHGJSH), me prmirsimet organizative qe i jan bere ktij shrbimi pas reforms se studimit shkencor. 3.1.2 Aktivitet zbatuese afatshkurtra (2007-2008) Pr realizimin e prioriteteve afatshkurtra, do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese (t riformuluara): Studime komplekse n shrbim t mire administrimit t territorit dhe burimeve natyrore n shkall vendi dhe lokale: gjeologjia-territori-mjedisi. Krkimet Teknologjike dhe Mjedisi Studime dhe projektime pr nevoja emergjente sipas krkesave t pushtetit qendror e lokal. Projekte pr mbyllje objektesh minerare. Vlersimi, menaxhimi dhe monitorimi i ujrave nntoksore n basenet kryesore ujmbajts me prparsi zonat turistike, urbane etj. Vlersimi i rreziqeve gjeologjike, si dhe studime gjeologo-inxhinierike t specializuara pr vlersimin e qndrueshmris dhe zgjerimin e infrastrukture. Promovimi i materialeve t rinj pr shfrytzim. Studimi i direktivave t BE. Studime komplekse n fushn e gjeomjedisit dhe monitorimi i tij. Monitorimi I fenomeneve Post-Shfrytzimit. Mbikqyrja e shfrytzimit efektiv t pasurive minerale. Informim pr shoqrin, opinionin shkencor dhe zhvillimi i resurseve njerzore. 3.2 Prioritetet afatmesme (2009-2010) N zbatim t objektivave t prcaktuara n programin e qeveris, prioritetet afatmesme n fushn e minierave jan: Zbatimi i objektivave t Strategjis s Zhvillimit t Industris Minerare; Prmirsimi i kuadrit ligjor si rezultat i prvojs s prfituar; Monitorimi i marrveshjeve t koncesionit n industrin minerare; Mbyllja e minierave, privatizimi i aseteve, likuidimi si dhe realizimi i studimeve me karakter kombtar n lidhje me zhvillimin e sektorit. 3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme (2009-2010) 349

Studime komplekse n shrbim t mir-administrimit t territorit dhe burimeve natyrore n shkall vendi dhe lokale: Gjeologjia-territori-mjedisi. Krkimet Teknologjike dhe Mjedisi. Studime dhe projektime pr nevoja emergjente sipas krkesave t pushtetit qendror e lokal. Projekte pr mbyllje objektesh minerare. Vlersimi, menaxhimi dhe monitorimi i ujerave nntoksore n basenet kryesore ujmbajts me prparsi zonat turistike, urbane etj. Vlersimi i rreziqeve gjeologjike, si dhe studime gjeologo-inxhinjerike t specializuara pr vlersimin e qndrueshmris dhe zgjerimin e infrastrukturs. Promovimi I materialeve te rinj per shfrytezim. Studimi i direktivave t BE. Studime komplekse n fushen e gjeomjedisit dhe monitorimi i tij. Promovimi I materialeve t rinj pr shfrytzim. Monitorimi I fenomeneve Post-Shfrytezimit. Mbikqyrja e shfrytzimit efektiv t pasurive minerale. Informim pr shoqrin, opinionin shkencor dhe zhvillimi i resurseve njerzore. 3.3.2 Aktivitetet zbatuese afatgjata (2011-2012) Studime komplekse n shrbim t mire administrimit t territorit dhe burimeve natyrore n shkall vendi dhe lokale: gjeologjia-territori-mjedisi. Krkimet Teknologjike dhe Mjedisi. Studime dhe projektime pr nevoja emergjente sipas krkesave t pushtetit qendror e lokal. Vlersimi, menaxhimi dhe monitorimi i ujerave nntoksore n basenet kryesore ujmbajts me prparsi zonat turistike, urbane etj. Vlersimi i rreziqeve gjeologjike, si dhe studime gjeologo-inxhinjerike t specializuara pr vlersimin e qndrueshmris dhe zgjerimin e infrastrukture. Promovimi i materialeve t rinj pr shfrytzim. Prpunimi i direktivave t BE. Studime komplekse n fushn e gjeo-mjedisit dhe monitorimi i tij. Promovimi i materialeve t rinj pr shfrytzim. Monitorimi i fenomeneve Post-Shfrytzimit. Mbikqyrja e shfrytzimit efektiv t pasurive minerale. Informim pr shoqrin, opinionin shkencor dhe zhvillimi i resurseve njerzore. Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t Drejtoris s Licencave dhe e Menaxhimit t Kontratave INVESTIME NR 1 Shtim personash 2 Trajnime NJSIA E GJENDJA VITET MATJES AKTUALE 2007 persona mije leke

2008 12 970

2009 3 536

2010 4 4 757

350

3.18 NDERMARRJET E VOGLA DHE TE MESME 1 Objektivi politik Prmirsimi i prshpejtuar i klims pr zhvillimin e biznesit dhe investimeve prmblidhen n nenin 70, 91 dhe 93 t MSA-s, duke mbshtetur dhe prforcuar n kt mnyr politikat e qeveris shqiptare mbi rritjen e konkurueshmerise s SME-ve, trheqjen e investimeve t huaja n Shqipri dhe nxitjen e eksporteve shqiptare n tregun rajonal dhe at global, nprmjet zhvillimit t teknologjis dhe novacionit, reduktimit t barrierave administrative dhe krijimit t lehtsirave pr biznesin. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues

Ligji baz q rregullon masat dhe politikat shtetrore pr klasifikimin, nxitjen e krijimit dhe t zhvillimit t ndrmarrjeve t vogla dhe t mesme sht Ligji: 1. Ligji Nr. 8957 dat 17.10.2002, Pr ndrmarrjet e vogla dhe t mesme. 2. Rekomandim i Komisionit t BE-s, dat 6 maj 2003 n lidhje me prkufizimin e SME-ve. 3. Shkalla e prafrimit: Nuk sht n prputhje me rekomandimet, n lidhje me prkufizimin e SME-ve Akte t tjera ligjore e nnligjore q rregullojn veprimtarin e SME-ve jan: Ligji Nr. 7764 dat 2.11.1993 "Pr Investimet e Huaja", n baz t t cilit jepet kuptimi i investitorit t huaj dhe investimit t huaj si dhe trajtimet e tyre si dhe t drejtat e transferimit t fondeve, t zgjidhjes s mosmarrveshjeve, etj; Ligji Nr. 9107 dat 17.07.2003, Pr disa ndryshime n ligjin Nr. 8636, dat 06.07.2000 Pr zonat e lira ndryshuar me ligjin Nr. 8725 dat 26.12.2000, sipas t cilit Enti Kombtar i Zonave t Lira kalon n varsi t Ministrit t Ekonomis; Ligji Nr. 9396 dat 12.05.2005, Pr qiran Financiare dhe n zbatim t nenit 44 t ktij ligji Udhzimi pr qiran financiare, udhzim i prbashkt i MF dhe METE; Ligji Nr. 9497 dat 20.03.2006 "Pr krijimin e Agjencis Shqiptare t Biznesit dhe Investimeve"; VKM Nr. 514 dat 26.07.2006 "Pr miratimin e statutit t Agjensis Shqiptare pr Biznesin dhe Investimet, Albinvest" Ligji Nr. 9640 dat 9.11.2006 "Pr Dhomat e Tregtis dhe Industris" i cili ndryshon Ligjin Nr. 7804, date 10.03.1994, Pr Dhomat e Tregtis dhe Industris. N baz t ligjit Dhomat jan krijuar q t zhvillojn veprimtari si institucione t s drejts publike, dhe sht prcaktuar Ministria q mbulon tregtin, aktualisht METE, si organi mbikqyrs i veprimtaris s tyre. N baz t ligjit t ri ndryshohet organizimi i dhomave nga 36 dhoma me ligjin e mparshm n 12 dhoma me ligjin e ri me nj shprndarje sipas qarqeve. VKM Nr. 509 dat 19.07.2006 "Pr prbrjen e Kshillit Drejtues dhe masn e shprblimit t tyre t Agjensis Shqiptare pr Biznesin dhe Investimet, Albinvest" Urdhr Nr.213 da 12.09.2006 "Per miratimin e strukturs dhe organigrams s Albinvest" Ligji Nr. 9607 dat 11.09.2006 Pr Kshillin Konsultativ t Biznesit (KKB). Ligji Nr. 9663 dat 18.12.2006 Pr konesionet Ligji Nr. 9630 dat 30.10.2006 Pr faktoringun Ligji Nr. 9723 dat 3.05.2007, Pr Qendrn Kombtare t Regjistrimit t biznesit, QKR Ligjet Nr. 9527 dhe 9528 dat 11.05.2006 pr ratifikimin e marrveshjeve qeveritare dhe financiare ndrmjet Kshillit t Ministrave t Republiks s Shqipris dhe qeverise s Republiks s Italis pr realizimin e Programit pr zhvillimin e sektorit privat me ane t nj kredie ndihme pr mbshtetjen e ndrmarrjeve t vogla dhe t mesme si dhe sigurimin e asistencs teknike pr to. 351

Ligji Nr. 9672 dat 29.12.2006 Pr ratifikimin e marrveshjes ndrmjet Kshillit t Ministrave t Republiks s Shqipris dhe Qeveris s Republiks Federale t Gjermanis pr bashkpunimin financiar, 1998. VKM Nr. 57 dat 2.02.2001, Strategjia e Zhvillimit t Ndrmarrjeve t Vogla e t Mesme, e cila synon krijimin e vendeve t puns dhe shprndarjen e t ardhurave si dhe tenton nj zhvillim t ekuilibruar rajonal e sektorial n t gjith vendin; VKM Nr. 518 dat 24.10.2002, Pr miratimin e Strategjis s Nxitjes s Eksporteve Shqiptare" dhe t Planit t Veprimit pr zbatimin e saj; VKM Nr. 34 dat 16.01.2003, Pr miratimin e Rregullores s Funksionimit t Zons s Lir"; VKM Nr. 438 dat 02.07.2004, Pr disa shtesa dhe ndryshime n VKM Nr. 43, dat 17.01.1998, Pr organizimin e panaireve dhe ekspozitave tregtare; VKM Nr. 246, dat 21.04.2005, pr miratimin e Planit t Veprimit Pr reduktimin e ekonomis informale dhe n zbatim t saj Urdhri i Kryeministrit Nr. 180 dat 11.11.2004, Pr krijimin e grupit qendror pr hartimin dhe zbatimin e planit t veprimit pr reduktimin e ekonomis informale; VKM Nr. 157 dat 15.03.2006, pr miratimin e Planit t Veprimit T reforms rregullatore n funksion t prmirsimit t klims s biznesit dhe n zbatim t saj Urdhri Nr. 170 dat 31.10.2005 pr krijimin e Task Forcs Pr drejtimin dhe monitorimin e reforms rregullatore n funksion t prmirsimit t klims s biznesit, e cila drejtohet nga Kryeministri; VKM Nr. 430 dat 28.06.2006 Pr miratimin e planit t rishikuar t veprimit pr reduktimin e ekonomis informale pr periudhn 2006- 2009 Urdhri i Kryeministrit Nr. 145 dat 27.06.2006 Pr riorganizimin e Grupit Qendror pr rishikimin dhe zbatimin e Planit t Veprimit pr reduktimin e ekonomis informale VKM Nr. 112 dat 21.02.2007, Pr krijimin e fondit Shqiptar t konkurueshmris Urdhri Nr. 192 i Kryeministrit, dat 12.12.2005, Pr riorganizimin e grupit ndrministror t puns pr kompaktin e investimeve n kuadr t paktit t stabilitetit. 2.2.1 Kuadri institucional ekzistues Institucionet zbatuese t legjislacionit n fuqi dhe kompetencat e tyre si dhe bashkpunimi ndrinstitucional. Zbatimi i angazhimeve q rrjedhin nga legjislacioni n fuqi n fushn e ndrmarrjeve t vogla dhe t mesme sht n prgjegjsin e ktyre institucioneve: a) Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks, si institucioni kryesor q ka pr detyr hartimin e politikave pr prmirsimin e klims s biznesit t ndrmarrjeve t vogla dhe t mesme; Drejtoria e Nxitjes s Biznesit n Ministrin e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks; b) Struktura e Drejtoris s Nxitjes s Biznesit dhe Drejtoria e Politikave Tregtare si pjes prbrse e Drejtoris s Prgjithshme t Politikave Tregtare, sht e prbr nga tet punonjs, t ndar n tre sektor (Sektori i SME-ve, Sektori i Investimeve t Huaja Direkte dhe Sektori i Politikave t Eksporteve). Kjo drejtori sht prgjegjse pr: Studimin e gjendjes dhe prpunimin e politikave t zhvillimit t biznesit pr sektorin privat, pr nxitjen dhe zhvillimin e ndrmarrjeve t vogla dhe t mesme (SME), investimeve t huaja direkt (IHD) dhe t eksporteve; Hartimin e masave me karakter ligjor, institucional dhe administrativ n interes t zhvillimit t biznesit; Hartimin e programeve dhe projekteve t financimit, n bashkpunim me institucionet publike shtetrore e private dhe donatort, n interes t zhvillimit t sektorit privat, veanrisht t SME-ve, investimeve dhe eksporteve; Organizimin e dialogut t vazhdueshm me grupet e interesit t komunitetit t biznesit; c) Struktura e Drejtoris s Politikave t Tregut si pjes prbrse e Drejtoris s Prgjithshme t Politikave Tregtare, sht e prbr nga tet punonjs, t ndar n dy sektor (Sektori i Lehtsimit t Tregtis dhe Sektori i OBT). Kjo drejtori sht prgjegjse pr: 352

Hartimin e platforms se reformes rregullatore, te planit te veprimeve per heqjen e pengesave administrative per biznesin, ne nivel kombetar, duke perfshire edhe percaktimin e parimeve te qeverisjes se mire. Bashkerendimin, koordinimin dhe monitorimin e zbatimit te reformes rregullatore ne bashkepunim me strukturat e reformes rregullatore te krijuara. d) Agjensia Shqiptare e Biznesit dhe Investimeve (AlbInvest), sht person juridik publik, n varsi t Ministris s Ekonomis Tregtis dhe Energjetiks, me seli n Tiran dhe q ushtron veprimtarin n t gjith territorin e Republiks s Shqipris. Agjensia Shqiptare e Biznesit dhe Investimeve u krijua si rezultat i bashkimit t tre agjencive ekzistuese: Agjensia e SME-ve, Agjencia e Investimeve t Huaja dhe Agjencia e Nxitjes s Eksporteve, me ligj Nr. 9497, dat 20.03 2006. Albinvest sht prgjegjse pr zbatimin e politikave dhe strategjive pr zhvillimin e biznesit, trheqjen e investimeve t huaja, nxitjen e eksporteve. N prbrje t saj jan 31 specialist, t ndar n 3 divizione: divizioni pr rritjen e kompanive dhe konkurueshmrin, q sht prgjegjs pr zbatimin e politikave pr nxitjen e SME-ve dhe pr nxitjen e eksporteve, divizioni pr nxitjen e investimeve t huaja si dhe divizioni pr marketingun dhe komunikimin. 3 Adresimi i Prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007 -2008) Bazuar n rekomandimet e Komisionit Evropian t dhna n Dokumentin e Partneritetit prioritetet afatshkurtra (2007-2008) pr fushn e SME-ve jan: Evropian,

T prmirsohet qndrueshmria financiare e Agjencis Albinvest dhe t zbatohen programet kombtare trajnuese pr SME-t. T zbatohet Karta Evropiane pr ndrmarrjet e vogla dhe t mesme. T zbatohet plani i veprimit pr heqjen e barrierave administrative pr investimet dhe t sigurohet zbatimi i duhur, i hapur dhe jodiskriminues i legjislacionit, rregullave dhe procedurave q kan t bjn me biznesin. T bhet m pak i kushtueshm, m i thjesht dhe m i mundur regjistrimi i shoqrive n t gjith vendin. T prmirsohen procedurat pr marrjen e licencave, lejeve dhe ertifikatave. T reformohet sistemi i parapagimit t taksave q t bhet m i favorshm pr shoqrit e reja. T zbatohet plani i veprimi i rishikuar pr reduktimin e ekonomis informale. T hartohen procedura vlersuese pr ndikimin q kan masat e planifikuara rregulluese mbi biznesin. T miratohen ligje t prmirsuara n lidhje me tregtin. T sigurohet zbatimi efikas i fondit t garancis s kredis dhe t sigurohet nj menaxhim profesional dhe i pavarur i skems. T miratohet ligji mbi firmn elektronike (e-signature). 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007 2008) Pr realizmin e prioriteteve afatshkurtra nga Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Amendimi i 10 ligjeve si pjese e pakets s Qendrs s Regjistrimit t biznesit. Miratimi i strategjise s biznesit dhe investimeve pr periudhen 2007-2013. Hartimi dhe miratimi i kuadrit ligjor pr fondin e garancive. Hartimi i ligjit per krijimin dhe funksionimin e zonave ekonomike. Hartimi I ligjit te e-signature. Hartimi dhe miratimi i VKM pr krijimin e fondit t garantimit t kredive pr eksport. 353

3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007 -2008) Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: N kuadr t prmirsimeve n drejtim t financimit t sektorve t SME-ve do t aktivizohen skemat e garantimit t kredive pr SME-t si dhe do t rritet kapitali baz i institucioneve t mikrokredive; Do t filloje funksionimin Qndra Kombtare e Regjistrimit te biznesit e cila do t funksionoje si nj One-stop shop, me nj staf prej 15-25 punonjs; Do t zbatohet programi kombtar i trajnimit pr SME-t, me qllim rritjen e konkurrueshmris s tyre n tregun Evropian; Implementimi I skems s perdorimit t fondit pr rritjen e konkurueshmris s eksporteve. Prgatitja dhe diskutimi me grupet e interesit t fondit t garantimit t eksporteve. Hartimi I strategjise s qeverise pr aplikimin e RIAs. Fillim i Projektit " Rritja e konkurueshmris s SME-ve nprmjet novacionit dhe transferimit t teknologjis. Studim fisibiliteti pr qndrat e novacionit Forcimi i kapaciteteve t DNB nprmjet plotsimit me staf gjat vitit 2007 si dhe shtimit t 2 personave gjat vitit 2008. Zbatimi i projektit pr prmirsimin e klimes s biznesit pr reduktimin e pengesave administrative Vlersimi dhe monitorimi i planit t veprimeve pr Reduktimin e ekonomis informale. Studim pr prafrimin e legjislacionit shqiptar me at t BE-s, n fushn e SME, eksporteve dhe IHD Studim fisibiliteti pr studimin e nj parku industrial n Durrs Rishikimi i planit t veprimeve pr vitin 2007 pr Reformn rregullatore n funksion t prmirsimit t klims s biznesit Zbatimi I Projekti prmirsimi i menaxhimit t SME-ve (TAM) 3.2 Prioritetet afatmesme (2009-2010) Bazuar n rekomandimet e Komisionit Evropian t dhna n Dokumentin e Partneritetit Evropian, prioritetet afatmesme pr fushn e SME-ve jan: T forcohen masat kundr ekonomis informale. T zhvillohen m tej strukturat e specializuara pr mbshtetjen e biznesit dhe t studiohet fizibiliteti pr nj park biznes-teknologjie. T filloj hartimi dhe aplikimi e nj politike krkimore t integruar dhe t merren masa t mtejshme pr nxitjen e novacioneve dhe konkurrueshmris mes shoqrive t vogla. T prshpejtohet procesi i prmirsimit t klims s biznesi. Lehtsimi i kreditimit t SME-ve nprmjet prdorimit t fondeve t garantimit. T futen standarde raportimi t hapura dhe financiare n prputhje me standardet e BE-s dhe t sigurohet zbatimi efikas i tyre. 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme (2009-2010)

Pr realizmin e prioriteteve afatmesme nga Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Hartimi i kuadrit nnligjor n zbatim t ligjit pr krijimin dhe funksionimin e zonave ekonomike. Hartimi dhe miratimi i ligjit "Pr SME-t", i cili do t synoj t prfshij rekomandimet e BE-s n fushn e SME-ve. Hartimi i kuadrit ligjor pr tregtin elektronike. 3.6.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme (2009-2010) Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: 354

Ngritja e Qendres s Novacionit (BIRC). Projekti pr krijimin e parkut industrial. Krijimi i Inkubatorve teknologjik. Krijimi i fondit pr nxitjen e novacionit dhe transferimit te teknologjis. Forcimi i kapaciteteve t DNB dhe Albinvest. Zbatimi i strategjis s RIA-s. Studim mbi siprmarrjen kreative n Shqipri. Studim mbi krijimin e inkubatorit t biznesit teknologjik. Program pr zhvillimin e tregtis elektronike. Projekt pr nxitjen e siprmarrjes kreative. Krijimi i parkut industrial n zonn e Durrsit . 3.7 Prioritetet afatgjata (2011-2012) Rritja e konkurueshmris s SME-ve Shqiptare. Reduktimi i ekonomis informale. Ngritja e parqeve industriale. Prmirsimi i infrastrukturs s cilsis. Krijimi i inkubatorve teknologjik. Hartimi i politikes s Prfshirjes s prgjegjsive sociale n SME (CSR). 3.7.2 Aktivitete zbatuese

Hartimi i nj Plan veprimi pr politiken e Prfshirjes s prgjegjsive sociale n SME (CSR). Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale GJENDJA VITET INVESTIME NJSIA AKTUALE 2007 E MATJES 1. Shtim persona personash 4. Trajnime (mij (mij lek) lek) 6 X 2

2008 2 1500

2009 1 1000

2010 0

Tabela 2 Ndihma e huaj n mbshtetje t ndrmarrjeve t vogla dhe t mesme ISTITUCIO NI DONATO RI PROGRAMI /AGJENCIA ZBATUESE TITULLI I VLERA PROJEKTIT Mbshtetje t SME-ve pr tu bere me kompetitive ntregun e BEse npermjet menaxhimit bashkekohor, novacionit dhe 2.4 mln AFATI I AFATI I FILLIMI PRFUND T IMIT

Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjitiks, Bashkimi Europian Albinvest

IPA 2007

2008

2010 355

Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjitiks, Albinvest, Bashkimi bizeneset Europian vendase

IPA 2007

Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjitiks, Qeveria Italiane Albinvest Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjitiks, Drejtoria Politikave Tregtare Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjitiks, Drejtoria Politikave Tregtare

Cooperacione Italiana

Banka Boterore, nepermjet IDAs dhe IBRD BERIS USA MCA

transferimit te teknologjise Mbshtetje pr SMEt nprmjet trasferimit t njohurive dhe formave t 1 mln menaxhimit Program pr zhvillimin e sektorit privat me an t nj kredie ndihm pr mbshtetjen e ndrmarrjeve t vogla dhe t mesme si dhe sigurimin e asistencs 30 mln teknike pr to Reforma per permiresimin e mjedisit te biznesit dhe fuqizimin institucional BERIS. 7,6 mln Euro Pragu i Sfides se 2,6 mln Mijevjecarit per USD Shqiperine: Reduktimi i korrupsionit ne procesin e regjisrtimit te biznesit.

2008

2010

2008

2010

2007 2006

2011 2008

3.19 ARSIMI DHE SHKENCA 3.19.1 ARSIMI DHE FORMIMI PROFESIONAL 1 Objektivi Politik i fushs 356

Fokusi kryesor i Qeveris n fushn e arsimit dhe formimit profesional, pr periudhn afatgjat sht rritja e nivelit t arsimimit t prgjithshm dhe trajnimit profesional , sigurimi i aksesit n t gjitha nivelet e arsimimit dhe trajnimit pa diskriminim si dhe prmirsimi i strukturave t arsimit dhe trajnimit, nxitjen e harmonizimit t vendeve t PSA-s nprmjet zhvillimit t arsimit, zhvillimit social dhe kulturs. 2 Situata Aktuale Ligje dhe aktet nnligjore, aktet komunitare qe transpozohen si dhe shkallen e perputhshmerise se tyre 1.VKM nr.273, date 10.05.2006.Pr krijimin e Agjencis Kombtare t arsimit dhe formimit profesional Qllimi sht krijimi i nj sistemi kombtar unik t kualifikimeve profesionale, t njohura n nivel kombtar dhe ndrkombtar. Funksionet kryesore t saj jan: - Hartimi dhe rishikimi i lists kombtare t profesioneve. - Hartimi dhe rishikimi i skeletkurrikulave t kualifikimeve profesionale. - Akreditimi i institucioneve q ofrojn arsim dhe formim profesinal. - Prcaktimi i kritereve pr vlersimitn dhe certifikimin e arsimit dhe formimit profesional Direktiva nr.77/486/EEC Shkalla e perputhshmerise: E Pjesshme 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Veprimtaria e fushs s arsimit dhe formimit profesional, rregullohet nprmjet ktyre akteve ligjore e nnligjore : Kushtetuta e Republiks s Shqipris , neni 57 Ligji 8872, dat 29.03.2002 "Pr arsimin dhe formimin profesional n RSH" Ligji nr. 7952 dat 21.06.1995 "Per sistemin arsimor parauniversitar. Strategjia e Arsimit dhe formimit profesional Strategjia "Politika reformuese pr arsimin dhe formimin profesional" VKM nr.543, dat 01.10.2002 "Pr akreditimin e Institucioneve t arsimit dhe formimit profesional" VKM nr.196, dat 20.03.2003. "Pr standardet e zhvillimit t kurrikulave t AFP-s" VKM nr. 616, dat 04.12.2002 "Pr prcaktimin e kategorive t tjera t grupeve t veanta q prfitojn nga ligji nr. 8872, dat 29.03.2002 "Pr arsimin dhe formimin profesional n RSH". 2.2 Kuadri institucional

Zbatimi i angazhimeve q rrjedhin nga legjislacioni n fuqi n fushn e arsimit dhe formimit profesional, sht nn prgjegjsin e ktyre institucioneve: a) Ministria e Arsimit dhe Shkencs, me Drejtorin e Zhvillimit t Kurrikulit, Drejtoria e Marrdhnieve me Jasht, Drejtoria Ekonomike, sht institucioni qendror, i cili menaxhon sistemin arsimor n Shqipri b) Ministria e Puns, shtjeve Sociale dhe Shanseve t Barabarta, Drejtoria e Politikave t Punsimit c) Kshilli Kombtar i Arsimit dhe Formimit Profesional, q i sugjeron Kshillit t Ministrave politika pr zhvillimin e sistemit t arsimit dhe formimit profesional duke prfshir n kt proces partnert social dhe t gjith subjektet e tjer q veprojn n kt fush d) Drejtorit Arsimore Rajonale, Zyrat Arsimore e) Instituti i Kurrikulave dhe Standarteve f) Qendra Arsimore e Trainimit dhe Kualifikimit g) Qendra Kombtare Arsimore e Vlersimeve dhe Provimeve. 357

h) Agjencia Kombtare e Arsimit dhe Formimit Profesional 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra Bazuar n angazhimet e Marrveshjes s Stabilizim Asociimit dhe ato t Axhends s Selanikut, prioritetet afatshkurtra pr fushn e arsimit dhe formimit profesional jan: Ngritja e nivelit t arsimit t prgjithshm dhe arsimit dhe trajnimit profesional Sigurimi i aksesit n t gjitha nivelet e arsimimit dhe trajnimit pa diskriminim; Prmirsimi i strukturave t arsimit dhe trajnimit; Nxitja e harmonizimit t vendeve t PSA-s nprmjet zhvillimit t arsimit, zhvillimit social dhe kulturs. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra N prputhje me kto prioritete, pr periudhn 2006-2007, pr realizimin e tyre, do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore nga Ministria e Arsimit dhe Shkences, t cilat kan nj nivel t pjesshm prputhshmrie me acquis communautaire: Ndryshimi i Ligjit nr. 8872, dat 29.03.2002 "Pr arsimin dhe formimin profesinal n Republikn e Shqipris" i cili do te perafrohet pjeserisht me Vendimi 85/368/EEC dhe me Direktiva 92/51/EEC e KE e 18 Qershorit 1992 n sistemin e arsimit t mesm t prgjithshm dhe njohjen profesionale n plotsim t Direktivs 89/48/EEC; Projekt-VKM Pr modalitetet e kryerjes s praktikave profesionale n ndrmarrje nga nxnsit e AFP s e cila do te perafrohet pjeserisht me Vendimi 85/368/EEC dhe me Direktiva 92/51/EEC e KE e 18 Qershorit 1992 n sistemin e arsimit t mesm t prgjithshm dhe njohjen profesionale n plotsim t Direktivs 89/48/EEC. Projekt-VKM "Pr modalitetet e kryerjes s veprimtarive ekonomike nga shkollat profesionale e cila do te perafrohet pjeserisht me Vendimi 85/368/EEC dhe me Direktiva 92/51/EEC e KE e 18 Qershorit 1992 n sistemin e arsimit t mesm t prgjithshm dhe njohjen profesionale n plotsim t Direktivs 89/48/EEC. 3.1.2 Aktivitet zbatuese afatshkurtra Pr realizimin e angazhimeve gjat periudhs kohore 2006-2007, do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Prcaktimi i modaliteteve t kryerjes s praktikave profesionale n ndrmarrje nga nxnsit e AFP -s dhe modalitetet e kryerjes s veprimtarive ekonomike nga shkollat profesionale; Konsolidimi i sistemit t kualifikimit t vazhduar t msuesve dhe instuktorve t AFP -s; Krijimi i agjensis Kombtare t AFP -s dhe n kuadr t ktij aktiviteti do t oganziohen trajnime t ndryshme pr njohjen dhe mnyrn e funksoinimit t Agjensis, si n tabeln e mposhtme. Kryerja e nj studimi pr problemet q kan dal si rezultat i moszbatimit t plot t Ligjit 8872, dat 29.03.2002, "Pr arsimin dhe formimin profesional n Republikn e Shqipris" 3.2 Prioritetet Afatmesme Bazuar n angazhimet e Marrveshjes s Stabilizim Asociimit dhe t Axhends s Selanikut, prioritet afatmesme pr fushn e arsimit dhe formimit profesional jan:: Ngritja e nivelit t arsimit t prgjithshm dhe arsimit dhe trajnimit profesional Sigurimi i aksesit n t gjitha nivelet e arsimimit dhe trajnimit pa diskriminim; Prmirsimi i strukturave t arsimit dhe trajnimit; Nxitja e harmonizimit t vendeve t PSA-s nprmjet zhvillimit t arsimit, zhvillimit social dhe kulturs. 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme 358

N prputhje me kto prioritete afatmesme, pr periudhn 2008-2010, do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore nga Ministria e Arsimit dhe Shkencs: Projekt-VKM Pr prcaktimin e niveleve t arsimit dhe formimit profesional (AFP), i cili do te perafrohet pjeserisht me Vendimi nr.85/368/EEC. Projekt-VKM "Pr sistemin e kualifikimit t vazhduar t msuesve dhe instuktorve t AFP -s" e cila do te perafrohet pjeserisht me Vendimi 85/368/EEC dhe me Direktiva 92/51/EEC e KE e 18 Qershorit 1992 n sistemin e arsimit t mesm t prgjithshm dhe njohjen profesionale n plotsim t Direktivs 89/48/EEC 3.2.2 Aktivitet zbatuese afatmesme Pr realizimin e angazhimeve gjat periudhs kohore 2008-2010, do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Realizimi i nj studimi pr prcaktimin e niveleve t AFP -s dhe organizimi i trajnimeve t ndryshme pr krahasimin e nevojave t tregut, me mundsit q ofrojn shkollat; Tabela 1 Ngritja e kapaciteteve t Agjensis Kombtare t Arsimit dhe Formimit Profesional (AFP)

INVESTIME NJESIA E Gjendja MATJES aktuale Shtim personash Trajnime (mije leke) persona mije leke 17

Viti 2007 0 3000

Viti 2008 0 5000

Viti 2009 0 4000

Viti 2010 0 500

Tabela 2 Ndihma e huaj n mbshtetje t arsimit dhe formimit profesional ISTITUCIO NI DONATO RI PROGRAMI /AGJENCIA ZBATUESE TITULLI I VLERA PROJEKTIT Mbshtetje pr reformn n fushn e arsimit 1.5 mln dhe formimit profesional Faza II Projekti binjakzimi pr mbshtetjen e 0.9 mln Agjencis Kombtare t Arsimit dhe Formimit AFATI I AFATI I FILLIMI PRFUND T IMIT

Ministria e Puns, shtjeve Sociale dhe Shanseve t Bashkimi Europian Barabarta Ministria e Puns, shtjeve Sociale dhe Shanseve t Bashkimi Europian Barabarta

2006

2007

CARDS 2003

2007

2008 359

Profesional Ministria e Puns, shtjeve Sociale dhe Shanseve t Barabarta, Minsitria e Arsimit dhe Shkencs Ministria e Puns, shtjeve Sociale dhe Shanseve t Barabarta, Minsitria e Arsimit dhe Shkencs Ministria e Puns, shtjeve Sociale dhe Shanseve t Barabarta, Minsitria e Arsimit dhe Shkencs

Bashkimi Europian

CARDS 2004

Krijimi I nj sistemi t 3 mln decentralizuar pr arsimin dhe formimin profesional VET

n vazhdim

n vazhdim

3 mln Qeveria Zviceriane n vazhdim

ALB Vet Mbshtetje pr prmirsimin e mbarvajtjes s shkollave profesionale pilot dhe qendrave rajonale t VET CARDS 2006 Model pr mbshtetjen e arsimit profesional bujqsor n Shqipri n shkollat pilot te Fierit dhe Kors ndrmjet krijimit dhe zbatimit te nj Agjencia Austriake pr profili shkollor Zhvillim rajonal Projekt Rajonal TurReg Mbshtetje e Arsimit Turistik n Europn JugLindore Fuqizimi i bazave prodhuese te shkollave te mesme profesionale

n vazhdim

2 mln

Bashkimi Europian

n pritje

n vazhdim

0.5 mln

Ministria e Arsimit dhe Qeveria Austriake Shkencs

2003 0.24 mln 2005

2008

Ministria e Arsimit dhe Shkencs

2007

Ministria e Banka Arsimit dhe Austriake (kredi) Shkencs

5 mln n pritje n vazhdim 360

361

3.19.2 MOSDISKRIMINIMI NE ARSIM 1 Objektivi politik Fokusi kryesor i Qeveris n fushn e mosdiskriminimit n arsim, pr periudhn afatgjat, sht garantimi i aksesit n t gjitha nivelet e arsimit dhe trajnimit n t gjith vendin dhe pr t gjith njerzit, si dhe shmangia e paraqitjes s formave t diskriminimit mbi bazn e aftsis s kufizuar, ngjyrs, origjins etnike ose fes. 2 Situata Aktuale 2.1 Kuadri Ligjor

Ligje dhe akte q nuk traspozojn akte komunitare ; Kushtetuta e Republiks s Shqipris , neni 57 neni 59 Deklarate Universale e t Drejtave t Njeriut. Ligji nr. 7952 dat 21.06.1995, "Pr sistemin arsimor parauniversitar", ndryshuar me ligjin nr.8367, dat 30.07.1998 "Pr nj ndryshim n Ligji nr. 7952 dat 21.06.1995, "Pr sistemin arsimor parauniversitar". VKM nr. 8, dat 07.01.2005, "Strategjia Kombtare e Personave me Aftsi t Kufizuara". VKM nr. 633, dat 18.09.2003, Strategjia Kombtare Pr prmirsimin e kushteve t jetess s minoritetit Rom VKM Nr. 707, Ministria e Punve t Jashtme, Drejtoria e Bashkimit Evropian VKM Nr. 760, dat 19.11.2004 "Strategjia kombtare pr migracionin VKM Nr. 78, dat 08.02.2006 "Pr krijimin e maturs shtetrore dhe pranimet n shkollat e larta publike" Urdhri Nr. 321, dat 11.10.2004. Pr eksperimentimin e shrbimit psikologjik n sistemin arsimor parauniversitar Udhzimi nr. 34, dat 08.12.2004 "Pr zbatimin e projektit "Shansi i dyt" Udhzimi nr. 06, dat 29.03.2006 "Pr regjistrimin n shkoll t nxnsve rom q nuk jan t pajisur me certifikat lindjeje" 2.2 Kuadri institucional Zbatimi i angazhimeve q rrjedhin nga legjislacioni n fuqi n fushn e mosdiskriminimit n arsim sht nn prgjegjsin e ktyre institucioneve: a) Ministria e Arsimit dhe Shkencs, Drejtoria e Zhvillimit te Kurrikulave b) Ministria e Puns, shtjeve Sociale dhe Shanseve t Barabarta 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra dhe afatmesme Bazuar n angazhimet e Marrveshjes s Stabilizim Asociimit dhe ato t Agjends s Selanikut, prioritetet afatshkurtra dhe afatmesme (2006-2010) pr fushn e mosdiskriminimit n arsim jan: Garantimi i aksesit n t gjitha nivelet e arsimit dhe trajnimit n t gjith vendin, duke u siguruar q t mos jet diskriminues mbi bazn e ngjyrs, origjins etnike, aftsis s kufizuar ose fes, 362

Nxitja e harmonizimit t vendeve t PSA-s nprmjet zhvillimit t arsimit, zhvillimit social dhe kulturs. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra dhe afatmesme N prputhje me kto prioritete pr periudhn 2006-2010, pr realizimin e tyre, do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore nga Ministria e Arsimit dhe Shkencs, t cilat do t ken nj shkall prputhshmrie t pjesshme me acquis communautaire: Projekt-akte nnligjore prkatse pas rishikimit t Dispozitave Normative t Arsimit Parauniversitar te cilat do te perafrohen pjeserisht me Direktiven 77/486/EEC "Mbi edukimin e femijeve te punetoreve migrante" dhe Vendimin nr. 791/2004 EC "Per programin mbi zhvillimin e aktiviteteve ne fushen e edukimit dhe trajnimit. Projekt-Urdher i Ministrit Pr rregullimin e puns me PEI-n (plani edukativ i individualizuar) dhe saktsimin e procedurave t pranimit dhe t vlersimit fillestar e n proces t nxnsve me nevoja t veant i cili do te perafrohet pjeserisht me Direktiven 77/486/EEC "Mbi edukimin e femijeve te punetoreve migrante" dhe Vendimin nr. 791/2004 EC "Per programin mbi zhvillimin e aktiviteteve ne fushen e edukimit dhe trajnimit; Projekt-Udhzimi Pr arsimimin e nxnsve t ngujuar pr shkak t gjakmarrjes e cila do te mbeshtet ne Deklaraten Universale e te Drejtave te Njeriut. 3.1.2 Aktivitet zbatuese afatshkurtra dhe afatmesme Pr realizimin e angazhimeve, gjat periudhs kohore 2006-2010, do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Akordimi i bursave pr fmijt me t ardhura t pakta familjare; Sigurimi me rampa t pjerrta i mjediseve t 100 shkollave dhe 90 kopshteve; Evidentimi i gjendjes s frekuentimit t kopshteve dhe shkolla nga fmijt rom n kuadrin e zbatimit t strategjis pr komunitetin rom ; Ngritja e ekipeve multidisiplinare pr hartimin e programeve pr parandalimin e hershm t Aftsive t Kufizuara, (rehabilitim dhe riintegrim); Kryerja e nj studimi pr minimizimin e rrezikut t aftsive t kufizuara, t lindura; prgatitja e buletineve dhe materialeve me karakter divulgativ; Ofrimi i kurseve pr fmijt 5-6 vjear pr nxnsit e komunitetit Rom, pr msimin e gjuhs shqipe pr ti prgatitur pr klasn e par; Prgatitja e nj paket me udhzime praktike, materiale didaktike dhe standarde integruese n ndihm t shkollave; Zgjerimi i shrbimit psikologjik n shkoll; Fuqizimi i kapaciteteve institucionale t Institutit t t Verbrve. Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t institucionit INVESTIME NJSIA E MATJES (mij lek) GJENDJA AKTUALE 2007 X 200 200 VITET 2009 2010 100 300 100 300 363

2008 200 200

1.Shtim personash 4.Trajnime (mij lek) Kosto e Investimeve

IT Kosto e Konsulences 150 150 150 150

364

3.19.3 ARSIMI PARAUNIVERSITAR 1 Objektivi politik Fokusi kryesor i qeveris n fushn e arsimit parauniversitar sht rritja e nivelit te arsimimit te prgjithshm dhe trajnimit profesional, sigurimi i aksesit ne te gjitha nivelet e arsimimit dhe trajnimit pa diskriminim mbi bazn e gjinis, ngjyrs, origjins, etnike ose fes; prmirsimi i strukturave te arsimit dhe trajnimit; nxitja e harmonizimit te vendeve te PSA-se nprmjet zhvillimit te arsimit, zhvillimit social dhe kulturs (neni 100 i MSA). Qeveria sht e angazhuar pr t realizuar autonomin shkollore, nprmjet reforms arsimore ne bashkpunim dhe me grupet e interesit. Zhvillimi i arsimit do t bazohet n modelin e edukimit te vazhdueshm duke filluar qe ne moshn parashkollore dhe qe vazhdon gjith jetn, si dhe dhnia e perparesise shkollave te mesme profesionale ne prputhje me tendencat rajonale te zhvillimit ekonomik e te tregut te puns. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues

Ligje dhe akte q nuk traspozojn akte komunitare ; Kushtetuta e Republikes se Shqiperise , neni 57 dhe neni 59. Deklarate Universale e te Drejtave te Njeriut. Ligji nr. 7952 dat 21.06.1995, "Pr sistemin arsimor parauniversitar", ndryshuar me ligjin nr.8367, dat 30.07.1998 "Per nje ndryshim ne Ligji nr. 7952 dt.21.06.1995, "Pr sistemin arsimor parauniversitar". VKM Nr. 538, dat 12.08.2004 "Strategjia kombetare e zhvillimit te arsimit parauniversitar", VKM nr. 368, dat 31.05.2005 "Strategjia kombetare per femijet" VKM nr. 632 dt.04.10.2004 " Per Politikat e decentralizimit te sistemit te arsimit parauniversitar" VKM nr.654 dat 25.09.2003 "Per krijimin e Institutit te kurrikulave e standardeve (IKS)", VKM nr.309 dat 12.05.2001 "Per krijimin e qendres kombetare arsimore te vleresimit dhe provimeve". VKM Nr. 707, dat 16.10.2003 "Per riorganizimin e drejtorive arsimore te rretheve ne Drejtori Arsimore Rajonale dhe Zyra Arsimore". VKM Nr. 78, dat 08.02.2006 "Per krijimin e matures shteterore dhe pranimet ne shkollat e larta publike" VKM Nr. 144, dat 08.03.2006 "Per botimin, shtypjen dhe shperndarjen e teksteve shkollore te sistemit arsimor parauniversitar" VKM nr. 248, dat 28.05.1999 "Per kriteret dhe procedurat e dhenies se lejes per funksionimin e institucioneve arsimore jopublike dhe te institucioneve arsimore plotesuese jopublike ku zhvillohen lende fetare ose ku mesimi zhvillohet edhe ne gjuhe te huaj". VKM nr. 8, dat 07.01.2005 "Strategjia kombetare e personave me aftesi te kufizuara" VKM Nr. 760, dat 19.11.2004 "Strategjia kombetare per migracionin" VKM nr. 633, dat 18.09.2003 "Pr prmiresimin e kushtve t jetses se minoritetit Rom" Urdhri Nr. 321, dat 11.10.2004. Pr eksperimentimin e shrbimit psikologjik n sistemin arsimor parauniversitar, Udhzim nr. 23, dat 18.10.2005 "Per kriteret dhe procedurat e dhenies se lejes se funksionimit per institucionet arsimore private dhe institucionet arsimore plotesuese private parauniversitare" Udhezimi nr. 34, dat 08.12.2004 "Per zbatimin e projektit "Shansi i dyte" per arsimimin e nxenesve qe kane braktisur shkollen dhe nxenesve te ngujuar per shkak te gjakmarrjes" Udhezimi nr. 06, dat 29.03.2006 "Per regjistrimin ne shkolle te nxenesve rome qe nuk jane te pajisur me ertifikate lindjeje" 2.2 Kuadri institucional ekzistues 365

Zbatimi i angazhimeve q rrjedhin nga legjislacioni n fuqi n fushn e arsimit parauniversitar sht nn prgjegjsin e ktyre institucioneve: a) Ministria e Arsimit dhe Shkencs, Drejtoria e Zhvillimit te Kurrikules, Drejtoria Ekonomike, Drejtoria e Inspektimit. b) Instituti i Kurilkulave dhe Standardeve, Qendra Arsimore e Trajnimit dhe Kualifikimit, Qendra Kombtare e Arsimore e Vlersimit dhe t Provimeve, bashkit dhe komunat, Drejtorit Arsimore Rajonale, Zyrat Arsimore, Kopshtet. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra dhe afatmesme

Bazuar n angazhimet e Marreveshjes se Stabilizim Asociimit dhe ato te Axhendes se Selanikut, prioritetet afatshkurtra dhe afatmesme (2006-2010) pr fushn e arsimit parauniversitar jane: Ngritja e nivelit t arsimit t prgjithshm dhe arsimit dhe trajnimit profesional Sigurimi i aksesit ne te gjitha nivelet e arsimimit dhe trajnimit pa diskriminim mbi bazn e gjinis, ngjyrs, origjins etnike ose fes; ; Permiresimi i strukturave te arsimit dhe trajnimit; Nxitja e harmonizimit te vendeve te PSA-se nepermjet zhvillimit te arsimit, zhvillimit social dhe kultures. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007 2008) N prputhje me kto prioritete, pr periudhn afatshkurtr 2006-2007, pr realizimin e tyre, do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore nga Ministria e Arsimit dhe Shkences. Kto iniciativa do t ken nj shkalle te pjeseshme perputhshmerie me Direktiven 77/486/EEC "Mbi edukimin e femijeve te punetoreve migrante". Hartimi dhe miratimi i ndryshimi i Ligjit Nr.7952, dt.29.06.1995 "Per sistemin arsimor parauniveristar" (i ndryshuar) Projekt-VKM "Per strategjine e zhvillimit te arsimit parashkollor Projekt-Udhezime Per fushen e liberalizimit te botimeve shkollore Projekt-Udhezime Per zbatimin e kurrikules se re ne fillim te vitit shkollor 2006-2007 Projekt-VKM "Per zbatimin e TIK ne rritjen e cilesise se transmetimit dhe pervetesimit te njohurive ne implementimin e metodave bashkekohore europiane ne mesim" 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007 -2008) Pr realizimin e angazhimeve gjate periudhes kohore 2006-2007, do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Zbatimi i politikes se re te librave; Krijimi i komisioneve lendore per miratimin e kurrikules se re; Studim per gjendjen e arsimit parshkollor ne zbatim te strategjise se miratuar; Veprimtari per zbatimin e udhezimit per zbatimin e kurrikules se re ne fillim te vitit shkollor 20062007; Studimi per gjendjen e TIK dhe propozime per futjen e tyre ne sistemin arsimor; Hartimi i kurrikules se grupit pergatitor (5-6 vjear); Hartimi i moduleve te trajnimit dhe kualifikimit te mesueseve te arsimit parashkollor dhe zbatimi nepermjet pilotimit; Permiresimi i vleresimit te matures shteterore 3.2 Prioritetet afatmesme (2009-2010) 366

Bazuar n angazhimet e Marreveshjes se Stabilizim Asociimit dhe ato te Axhendes se Selanikut, prioritetet afatmesme (2009-2010) pr fushn e arsimit parauniversitar jane: T rritet trheqja n arsimin e mesm n masn 86% Zbatimi i kurrikuls s re n t gjith sistemin e arsimit t mesm. Prmirsimi i infrastrukturs shkollore, me qllim uljen n nivelet 32 nxns pr klas dhe arritjen e standardeve pr kushte normale t msimit. 3.7.1 Iniciativat ligjore afatmesme (2009-2010) Projekt-VKM Per strukturen e arsimit te mesem e cila do te perfrohet pjeserisht me Direktiven 77/486/EEC "Mbi edukimin e femijeve te punetoreve migrante" dhe me Direktiven 92/51/EEC "Per sistemin e arsimit te mesem dhe njohjen e edukimit profesional dhe trajnimit". Projekt-Udhezimi Per vendosjen ne skemen e arsimit te detyruar te grupmoshes 5-6 vjeare bazuar ne pilotim Projekt-Udhezimi Per zbatimin e kurrikules se re ne fillim te vitit shkollor i cili do te perafrohet pjeserisht me Direktiven 77/486/EEC "Mbi edukimin e femijeve te punetoreve migrante" dhe Vendimin nr. 791/2004 EC "Per programin mbi zhvillimin e aktiviteteve ne fushen e edukimit dhe trajnimit" Projekt-Udhezimi Per shtrirjen e sherbimeve te femijerise se hershme ne zonat e margjinalizuara me alternativa te reja bazuar ne pilotime Projekt-Urdheri Per zbatimin e struktures dhe kurrikules se re te arsimit te mesem Projekt-Urdheri Per krijimin e komisioneve lendore per rishikimin e kurrikules se re Projekt-Urdheri Per shtrirjen dhe vendosja e arsimit te detyrua te grupmoshes 5-6 vjeare ne skemen e sistemit arsimor i cili do te perfrohet pjeserisht me Direktiven 77/486/EEC "Mbi edukimin e femijeve te punetoreve migrante". Projekt-Udhezimi Per shtrirjen dhe vendosja e arsimit te detyrua te grupmoshes 5-6 vjeare ne skemen e sistemit arsimor i cili do te perfrohet pjeserisht me Direktiven 77/486/EEC "Mbi edukimin e femijeve te punetoreve migrante". 3.7.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme (2009-2010) Pr realizimin e angazhimeve, gjate periudhes kohore afatmesme 2009-2010, do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Parashikimi i masave per zbatimin e udhezimit per vendosjen ne skemen e arsimit te detyrua te grupmoshes 5-6 vjeare bazuar ne pilotim; Veprimtari per zbatimin e udhezimit per zbatimin e kurrikules se re ne fillim te vitit shkollor 20082009; Zbatimi ne arsimin e detyruar te kurrikules opsionale per TIK; Vendosja ne skemen e arsimit te detyrua te grupmoshes 5-6 vjeare bazuar ne pilotim; Studim per rezultatet e implementimit te matures shteterore; Marrja e masave per zbatimin e urdhrit per krijimin e komisioneve lendore per rishikimin e kurrikules se re; Shtrirja dhe vendosja e arsimit te detyruara te grupmoshes 5-6 vjeare ne skemen e sistemit arsimor Tabela 1 FORCIMI I KAPACITETEVE INSTITUCIONALE T INSTITUCIONIT INVESTIME NJSIA E MATJES GJENDJA VITET AKTUALE 2007

2008

2009

2010 367

1.Shtim personash Trajnime (mij lek)

0 (mij lek)

0 X

0 4480

0 4102

0 0

0 1302

Tabela 2 Ndihma e huaj n mbshtetje t arsimit parauniversitar ISTITUCIO NI DONATO RI PROGRAMI /AGJENCIA ZBATUESE TITULLI I VLERA PROJEKTIT Furnizim me kabinete informatike pr 0.1 mln shkollat e mesme Furnizimin me laborator t shkollave AFATI I AFATI I FILLIMI PRFUND T IMIT

Ministria e Arsimit dhe Shkencs Ministria e Arsimit dhe Shkencs

Qeveria Kineze Qeveria Italiane

n vazhdim

n vazhdim

368

3.19.4 ARSIMI I LARTE 1 Objektivi Politik i fushs Fokusi kryesor i Qeveris n fushn e arsimit t lart pr periudhn afatgjat, sht arritja e objektivave t Deklarats s Bolonjs. N funksion t realizimit t ktij objektivi, n periudh afatshkurtr orientimi kryesor do t jet ndrmarrja e reformave ekonomike n fushn e arsimit t lart, duke u prqendruar n mnyr t veant n krijimin e institucioneve, menaxhimin e universiteteve dhe realizimin e autonomis s universiteteve. Fokusi kryesor i qeveris n fushn e arsimit t lart sht nxitja e zbatueshmris s legjislacionit aktual t arsimit t lart, lidhur me zhvillimin modern t sistemit t arsimit t lart n vendin ton, sipas standardeve dhe kritereve evropiane (neni 100 i MSA-s). 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues

Ligje dhe aktet nnligjore, aktet komunitare q transpozohen si dhe shkalln e prputhshmris s tyre 1. Ligji nr. 97 41, date 21.05.2007.Pr arsimin e lart n Republikn e Shqipris Qllimi i ligjit sht zbatimi i legjislacionit te arsimit t lart nga institucionet e arsimit t lart, mbi te cilat vepron ky ligj. Subjekti q krkon t rregulloj: Modernizimi i sistemit t arsimit t lart shqiptar. Objekti q krkon t rregulloj: Funksionimin e Institucioneve t Arsimit t Lart. a) Direktiva (89/48/EEC) e KE e 21 Dhjetorit 1988 n sistemin e prgjithshm pr njohjen e diplomave t arsimit t lart t fituara pas prfundimit t arsimimit me zgjatje t paktn n tre vjet. Objekti q synon t rregulloj: organizimi dhe njohja e ciklit t par t studimeve universitare. OJ L 19, 24.1.1989, p. 1623 b) Rezoluta 2002/C 163/01 e Kshillit dhe Bashkimit Evropian pr t msuarin gjat gjith jets dhe shtjet e transparencs dhe t sigurimit t cilsis.C 163 , 09/07/2002 P. 0001 0003 c) Direktiva 92/51/EEC e KE e 18 Qershorit 1992 n sistemin e arsimit t mesm t prgjithshm dhe njohjen profesionale n plotsim t Direktivs 89/48/EEC. Objekti q synon t rregulloj: pranimin n arsimimin e lart. L 020 , 29/01/1992 P. 0017 0019. d) Direktiva 2005/36EC e Parlamentit Evropian dhe Kshillit e dats 7 Shtator 2005 n njohjen e kualifikimeve profesionale. OJ L 255, 30.9.2005, p. 22142 3.Shkalla e prafrimit: E pjesshme Ligje dhe akte qe nuk transpozojne akte komunitare: Kushtetuta e Republiks s Shqipris Kodi i Puns i Republiks s Shqipris Konventa e Lisbons Pr njohjen e diplomave t huaja Urdhr Nr. 193, dat 06.06.2007 Pr ngritjen e grupit t puns pr mbshtetjen e Ligjit t ri Pr arsimin e Lart n Republikn e Shqipris Urdhr Nr. 186, dat 31 maj 2007 Pr strategjin e arsimit t lart Udhzim Nr. 2, dat 17.02.2006 "Pr procedurat e pranimeve n shkollat e larta pr vitin akademik 2006-2007 n sistemin me koh t plot" Urdhr Nr. 63, dat 22.02.2006 "Pr fillimin e regjistrimeve n shkollat e larta pr vitin akademik 2006-2007 n sistemin me koh t plot" 2.2 Kuadri institucional ekzistues 369

Zbatimi i angazhimeve q rrjedhin nga legjislacioni n fuqi n fushn e arsimit t lart, sht nn prgjegjsin e ktyre institucioneve: a) Ministria e Arsimit dhe Shkencs, Drejtoria e Politikave t Arsimit t Lart b) Agjencia e Akreditimit t Arsimit t Lart, c) Universitetet 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra 2007-2008 Bazuar n angazhimet e Marrveshjes s Stabilizim Asociimit dhe ato t Axhends s Selanikut, prioritetet afatshkurtra pr fushn e Arsimit t Larte jan: Arritja e objektivave t Deklarats s Bolonjs Zhvillimi i burimeve njerzore t shoqris civile dhe reformave ekonomike n fushn e arsimit t lart, duke u prqendruar n mnyr t veant n krijimin e institucioneve, menaxhimin e universiteteve dhe realizimin e autonomis s tyre , veanrisht n aspektet administrative, financiare e pronsore, Rritjen cilsore dhe masivizimin e arsimit t lart, i cili do t mbshtetet edhe nga iniciativa private n kt fush. Nxitja e harmonizimit t vendeve t PSA-s nprmjet zhvillimit t arsimit, zhvillimit social dhe kulturs. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007-2008) N prputhje me kto prioritete pr periudhn 2007-2008, pr realizimin e tyre, do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore nga Ministria e Arsimit dhe Shkencs. Kto iniciativa do t ken nj nivel t plot prputhshmrie me acquis communautaire. Projekt- VKM Strategjis dhe Reformimit t Arsimit t Lart Shqiptar Projekt-VKM Pr Reforma n arsimin e lart pr zbatimin e parimeve dhe qllimet e Deklarats s Bolonjs pr t arritur standardet evropiane Projekt-VKM "Pr pranimet e studentve n ciklin e par t studimeve n universitete Projekt-VKM Pr pranimet e studentve n ciklin e dyt "master" t studimeve n universitete Projekt-VKM Pr Master Planin e zhvillimit t Arsimit t Lart Projekt-VKM Pr vlersimin dhe akreditimin n arsimin e lart Projekt-VKM Pr pjesmarrjen e stafeve akademike n siprmarrje Projekt-VKM Pr ciklin e tret t studime doktorature sipas standardeve t procesit t Bolonjs Projekt-VKM Pr heqjen e tarifave t shkollimit pr kategori t caktuara sociale. Projekt-Udhzim Pr transferimin e pikve t krediteve (ECTS) Projekt-VKM Pr formimin e kornizs kurrikulare mbi bazn e standardeve evropiane Projekt-VKM pr legalizimin e pronave t universiteteve dhe shkollave t larta Projekt-VKM Pr transferimin e studimeve Projekt-VKM Pr titujt akademik. 3.1.2 Aktivitet zbatuese afatshkurtra (2007-2008) Pr realizimin e angazhimeve gjat periudhs kohore 2007-2008, do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Vazhdimi i puns nga grupi pr ndjekjen e procesit t Bolonjs; Zbatimi i Master Planit t Arsimit t Lart mbi bazn e planeve te veprimit Realizmi i vlersimit t Agjencis s Akreditimit t Arsimit t Lart nga Agjencia Evropiane e Sigurimit t Cilsis, sipas krkesave t Bolonjs; 370

Organizimi i takimeve me shkollat e larta pr prmirsimin e sistemit t pranimeve n to, dhe rekrutimin e stafit t ri akademik; Organizimi i seminareve pr prsosjen e sistemit t doktoraturave dhe t kurseve t specializimit; Organizimi i seminareve pr prmirsimin n vijimsi t kurrikuls n sistemin "Bachelor". Prmirsimi i doktoraturave dhe kurseve t specializimit; Realizimi i studimeve dhe takimeve pr prmirsimin e strukturave akademike dhe rritjen e kapaciteteve t shkollave t larta; Reformimi i kurrikuls master dhe doktorature mbi bazn e standardeve evropiane. 3.2 Prioritetet afatmesme (2008-2010) Bazuar n angazhimet e Marrveshjes s Stabilizim-Asociimit, prioritete afatmesme pr fushn e arsimit t lart n pun, jan: Vlersim i legjislacionit mbi arsimin e lart, pagesn pr punonjsit e sistemit t institucioneve t arsimit t lart. Prmirsimi dhe harmonizimi n mnyr progresive i legjislacionit shqiptar n prputhje me at t Komunitetit Evropian, pr zhvillimin e arsimit t lart. 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme (2009-2010) N prputhje me prioritetet pr Arsimin e Lart, pr periudhn afatmesme 2009-2010, do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore nga Ministria e Arsimit dhe Shkencs: Projekt-VKM Pr Reforma n arsimin e lart pr zbatimin e parimeve dhe qllimet e Deklarats s Bolonjs pr t arritur standardet evropiane. Projekt-VKM Pr Vlersimin dhe akreditimin sipas standardeve t ENQA (Rrjeti Evropian i Sigurimit t Cilsis) . Projekt-VKM Pr hyrjen n sistemin evropian t studimeve. 3.2.2 Aktivitet zbatuese afatmesme Pr realizimin e angazhimeve gjat periudhs kohore afatmesme 2008-2010, do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Krijimi dhe zbatimi i standardeve evropiane n fushat e studimeve universitare dhe pasuniversitare; Organizmi i seminareve dhe takimeve pr konsolidimin e strukturave akademike dhe rritja e kapaciteteve t shkollave t larta; Prfshirja cilsore n rrjetin evropian t arsimit t lart; 3.3 Prioritetet afatgjata (2011-2012) Prfshirja e arsimit t lart cilsor shqiptar n hapsirn evropiane t Arsimit t Lart, nprmjet nj sistemi t krahasueshm me sistemet e arsimit t lart t vendeve t tjera evropiane. 3.3.1 Iniciativat ligjore afatgjata (2011-2012) Projekt-VKM pr hyrjen ne sistemin evropian te studimeve Tabela 1 Shtes e kapaciteteve pr Ministrin e Arsimit dhe Shkencs INVESTIME NJESIA E GJENDJA MATJES AKTUALE 2007 2008 2009 2010

371

Shtese personeli Trajnime

Npuns mij lek

5 0

+15 13.000

+93 125.000

+30 100.000

+10 0

Tabela 2 Ndihma e huaj n mbshtetje t arsimit t lart ISTITUCIO NI Ministria e Arsimit dhe Shkencs, Zyra e TEMPUS Ministria e Arsimit dhe Shkencs, Zyra e TEMPUS Ministria e Arsimit dhe Shkencs, Zyra e TEMPUS Ministria e Arsimit dhe Shkencs, Zyra e TEMPUS DONATO RI PROGRAMI /AGJENCIA ZBATUESE TITULLI I VLERA PROJEKTIT AFATI I AFATI I FILLIMI PRFUND T IMIT

1.5 mln Bashkimi Europian CARDS 2004 Mbshtetje TEMPUS pr n vazhdim 1 mln Bashkimi Europian CARDS 2005 Mbshtetje TEMPUS pr n vazhdim 1 mln Bashkimi Europian CARDS 2006 Mbshtetje TEMPUS pr 2007 1 mln Bashkimi Europian IPA 2007 Mbshtetje pr TEMPUS 2008 Mbshtetje pr pjesmarrjen e Shqipris n 1.75 mln Programin Erasmus Mundus 2008 n vazhdim n vazhdim n vazhdim n vazhdim

Ministria e Arsimit dhe Shkencs, Universitetet Bashkimi Europian e vendit Banka Botrore, Banka Europiane e Investimev e, Banka pr Zhvillim e Kshillit t Ministria e Europs, Arsimit dhe Qeveria Shqiptare Shkencs Ministria e Qeveria Arsimit dhe Italiane

IPA 2007

n vazhdim

75 mln $ Shoqata Ndrkombtar e pr Zhvillim Barazi dhe (IDA) Cilsi n Arsim Krijimi i nj 4 mln Qendre

2006 n pritje

2010 n vazhdim 372

Shkencs

Shrbimesh dhe Rrjetit Telematik pr Universitetet Shqiptare

373

3.19.5 KERKIMI SHKENCOR

1. Objektivi Politik i fushs T prcaktoj objektivat, drejtimet dhe prparsit e veprimtaris shkencore e t zhvillimit teknologjik duke i harmonizuar me zhvillimin ekonomik e shoqror t vendit; T prcaktoj mekanizmat ligjore, administrative dhe institucionale n fushn e shkencs dhe t teknologjis pr t arritur prdorimin sa m efikas t potencialeve shkencore dhe t zhvillimit teknologjik; T prcaktoj drejtimet dhe objektivat e prmirsimit t vazhdueshm t strukturs s rrjetit t institucioneve shkencore dhe t fuqizimit t universiteteve si qendra t veprimtaris shkencore dhe t zhvillimit teknologjik; T forcoj lidhjet funksionale dhe operacionale t veprimtaris shkencore dhe t zhvillimit teknologjik me krkesat e ekonomis s tregut; T stimuloj integrimin e veprimtaris kombtare t krkimit e t zhvillimit n veprimtarin shkencore dhe teknologjike n nivel rajonal, evropian, botror.

2. Situata Aktuale 2.1. Kuadri Ligjor ekzistues Ligje dhe aktet nnligjore, aktet komunitare qe transpozohen si dhe shkallen e perputhshmerise se tyre 1. Ligji nr. 97 41, date 21.05.2007.Pr arsimin e lart n Republikn e Shqipris Qllimi i ligjit sht zbatimi i legjislacionit te arsimit t lart nga institucionet e arsimit t lart, mbi te cilat vepron ky ligj. Subjekti q krkon t rregulloj: Modernizimi i sistemit t arsimit t lart shqiptar. Objekti q krkon t rregulloj: Funksionimin e Institucioneve t Arsimit t Lart. e) Direktiva (89/48/EEC) e KE e 21 Dhjetorit 1988 n sistemin e prgjithshm pr njohjen e diplomave t arsimit t lart t fituara pas prfundimit t arsimimit me zgjatje t paktn n tre vjet. Objekti q synon t rregulloj: organizimi dhe njohja e ciklit t par t studimeve universitare. OJ L 19, 24.1.1989, p. 1623 f) Rezoluta 2002/C 163/01 e Kshillit dhe Bashkimit Evropian pr t msuarin gjat gjith jets dhe shtjet e transparencs dhe t sigurimit t cilsis.C 163 , 09/07/2002 P. 0001 0003 g) Direktiva 92/51/EEC e KE e 18 Qershorit 1992 n sistemin e arsimit t mesm t prgjithshm dhe njohjen profesionale n plotsim t Direktivs 89/48/EEC. Objekti q synon t rregulloj: pranimin n arsimimin e lart. L 020 , 29/01/1992 P. 0017 0019. h) Direktiva 2005/36EC e Parlamentit Evropian dhe Kshillit e dats 7 Shtator 2005 n njohjen e kualifikimeve profesionale. OJ L 255, 30.9.2005, p. 22142 3.Shkalla e prafrimit: E pjesshme 2. Ligji nr. 9655, dat 11.12.2006 "Pr Akademin e Shkencave t Republiks s Shqipris Qllimi : Organizimi, finksionimi dhe prgjegjsit e institucionit t Akademis s Shkencave. Vendimet e Kshillit nr. 2002/834,835,836/EC 3.Shkalla e prafrimit: E Pjesshme Ligje dhe akte qe nuk traspozojne akte komunitare 374

Kushtetuta e Republiks s Shqipris Kodi i Puns i Republiks s Shqipris Ligji nr. 7893, dat 22.12.1994, "Pr shkencn dhe Zhvillimin Teknologjik" , i ndryshuar me ligjin nr. 8401, dat 09.09.1998 VKM nr. 567, dat 23.10.1995, "Pr shprblimin e Kshillave, Komisioneve dhe Ekspertizave t veprimtaris Shkencore e Teknologjike" Udhzim nr. 5, dat 29.06.1995, "Pr mnyrn e paraqitjes s raporteve shkencore (studimeve) pr projektet q financohen n kuadrin e Programeve Kombtare t Krkimit dhe t Zhvillimit" Udhzim nr. 6, dat 19.10.1995, "Pr mnyrn e raportimit mbi zbatimin e Programeve Kombtare t Krkimit dhe t Zhvillimit" Udhzim nr. 3, dat 10.06.1996, "Pr vlersimin e Projekteve q financohen n kuadrin e Programeve Kombtare t Krkimit dhe t Zhvillimit" Udhzim nr. 4, dat 24.06.1996, "Pr hartimin, miratimin dhe zbatimin e Programeve Kombtare t Krkimit dhe t Zhvillimit" Udhzim nr. 25, dat 01.10.1998, "Pr procedurn e paraqitjes, shqyrtimit dhe miratimit t projekteve q financohen n kuadrin e Programeve Kombtare t Krkimit dhe t Zhvillimit". Udhzim nr. 11, dat 16.06.2005, "Pr procedurn e paraqitjes, shqyrtimit dhe miratimit t projekteve q financohen n kuadrin e Programeve t Bashkpunimit Shkencor dhe Teknologjik me vendet e tjera". 2.2. Kuadri institucional ekzistues Zbatimi i angazhimeve q rrjedhin nga legjislacioni n fuqi n fushn e krkimit shkencor sht nn prgjegjsin e ktyre institucioneve: 1. Ministria e Arsimit dhe Shkencs; 2. Akademia e Shkencave, 3. Shkollat e Larta (Universitetet dhe Akademit) 3. Prioritetet 3.1 Prioritetet afatshkurtra 2007-2008 Bazuar n angazhimet e Marrveshjes s Stabilizim-Asociimit, prioritetet afatshkurtra (2007-2008) pr fushn e krkimit shkencor jan: Vlersim i legjislacionit mbi kushtet e reja t reforms s sistemit t krkimit shkencor; Prmirsimi dhe harmonizimi n mnyr progresive i legjislacionit shqiptar n prputhje me at t Komunitetit Evropian, pr kushtet e reja t reforms s sistemit t krkimit shkencor. 3.1.1. Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007-2008) N prputhje me kto prioritete afatshkurtra, pr realizimin e tyre, do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore nga Ministria e Arsimit dhe Shkencs: Rishikimi dhe ndryshimi i ligjit nr. 7893, dt. 22.12.1994, "Pr shkencn dhe Zhvillimin Teknologjik" , i ndryshuar me ligjin nr. 8401, dt. 09.09.1998 i cili do te perafrohet pjeserisht me Vendimin e Kshillit 1999/65/EC ;

375

Rishikimi dhe ndryshimi i VKM nr. 567, dt. 23.10.1995, "Pr shprblimin e Kshillave, Komisioneve dhe Ekspertizave t veprimtaris Shkencore e Teknologjike" i cili do te perafrohet pjeserisht me Vendimin e Komisionit dhe Parlamentit Europian No 1513/2002/EC; Rishikimi dhe ndryshimi i Udhzimeve t Ministris s Arsimit dhe Shkencs lidhur me mnyrat e konkurimit me projektpropozime pr fushat prioritare t krkimit shkencor n vend. 3.1.2. Aktivitet zbatuese afatshkurtra (2007-2008) Pr realizimin e angazhimeve gjat periudhs afatshkurtr, do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese:

Realizimi i plot i reformimit t sistemit t krkimit shkencor n Shqipri Krijimi i nj sistemi unik t krkimit shkencor. Zhvillimi i seminareve dhe trajnimeve pr njohjen e legjislacionit evropian n lidhur me mnyrat e konkurimit me projektpropozime pr fushat prioritare t krkimit shkencor n hapsirn evropiane t krkimit.

3.2 Prioritetet Afatmesme (2009-2010) Bazuar n angazhimet e Marrveshjes s Stabilizim-Asociimit, prioritete afatmesme pr fushn e krkimit shkencor jan: Vlersim i legjislacionit mbi kushtet e reja t reforms s sistemit t krkimit shkencor; Prmirsimi dhe harmonizimi n mnyr progresive i legjislacionit shqiptar n prputhje me at t Komunitetit Evropian, pr kushtet e reja t reforms s sistemit t krkimit shkencor. 3.2.1. Iniciativat ligjore afatmesme (2009-2010) N prputhje me kto prioritete afatmesme, pr periudhn 2009-2010, nga Ministria e Arsimit dhe Shkencs do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Prfundimi i rishikimit dhe ndryshimit t ligjit nr. 7893, dt. 22.12.1994, "Pr shkencn dhe Zhvillimin Teknologjik" , i ndryshuar me ligjin nr. 8401, dt. 09.09.1998;

Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionle t Drejtoris s Krkimit Shkencor INVESTIME Njsia matjes Shtim personash Trajnime persona mij lek e Gjendja aktuale 3 0 Viti 2007 3 300 Viti 2008 8 2520 Viti 2009 11 1512 Viti 2010 0 0

376

3.20 SHOQERIA E INFORMACIONIT 3.20.1 TELEKOMUNIKACIONI 1 Objektivi politik Bazuar n nenet 50, 49, 70, 92, t Marrveshjes s Stabilizim-Asociimit del si objektiv zhvillimi i sektorit te telekomunikacioneve, licencimi ne tregun shqiptar te operatoreve vendas dhe te huaj qe operojn n fushn e telekomunikacioneve duke garantuar trajtim jodiskriminues, nenet 50, 58 dhe 70 , sigurimi i lehtsive t nevojshme dhe trsisht t barabarta ndrmjet operatorve vendas dhe t huaj q do t operojn n tregun e telekomunikacioneve n Shqipri, nenet 102, 104 te MSA, Zhvillimin e Shoqris se Informacionit, marrja e masave pr t stimuluar shkmbimin e ndrsjellt t informacionit, Strategjin Kombtare t Teknologjis s Informacionit, Qeveria Shqiptare angazhohet pr nj shtrngim t legjislacionit t komunikimeve elektronike q do t bazohet n direktivat e BE, si dhe n fuqizimin e kapaciteteve dhe rolit t Entit rregullator t Telekomunikacioneve. Objektivi i Qeveris sht t sigurohet pavarsia e Entit Rregullator t Telekomunikacioneve dhe t krijohet nj sistem i prmirsuar apelimi , si dhe t marr masa pr t garantuar konkurrencn e ndershme n tregun e rrjeteve t komunikimit elektronik dhe shrbimeve pr t patur nj treg atraktiv pr investitort privat t cilt do t ndihmojn n nj prmirsim t dukshm t infrastrukturs. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues

2.1.1 Ligje dhe akte qe transpozojne akte komunitare Kuadri ligjor n fushn e telekomunikacioneve prbhet nga:

1. Ligji nr. 8618 dat 14.06.2000 Pr telekomunikacionet n Republikn e Shqipris ndryshuar nga ligji nr 9625, dat 16.10.2006 si dhe ligjin nr. 9637, dat 6.11.2006 . - Direktivat 90/3388/EC,88/301/EC,94/46/ECC,95/51/EC,96/2/EC,96/19/EC Mbi liberalizimin -Direktiva 90/387/EC,97/51/EC Mbi rrjetin e hapur: -Direktiva 96/19/EC,97/33/EC Mbi rregullimin e interkoneksionit -Direktiva97/13/EC, 97/710/EC Mbi liensimin -Direktivat 98/61/EC,91/396/EC,92/264/EC Mbi numeracionin - Direktiva 97/66/EC Mbi ruajtjen e fshehtsis Shkalla e prafrimit: e plot 2. Vendimi i Kshillit t Ministrave nr. 288, dat. 18.06.1999 pr miratimin e politikes s zhvillimit t telekomunikacioneve n Republikn e Shqipris -Direktivat 90/3388/EC,88/301/EC,94/46/ECC,95/51/EC,96/2/EC,96/19/EC Mbi liberalizimin -Direktiva 90/387/EC,97/51/EC Mbi rrjetin e hapur: -Direktiva 96/19/EC,97/33/EC Mbi rregullimin e interkoneksionit -Direktiva97/13/EC, 97/710/EC Mbi liensimin -Direktivat 98/61/EC,91/396/EC,92/264/EC Mbi numeracionin -Direktiva 97/66/EC Mbi ruajtjen e fshehtsis Shkalla e prafrimit: e plot 3. Vendimi i Kshillit t Ministrave nr. 311 .dat 5.07.1999 pr nj shtes n VKM nr. 288 377

dat 18.06.1999 pr miratimin e politiks s zhvillimit t telekomunikacioneve n Republikn e Shqipris - Direktivat 90/3388/EC,88/301/EC,94/46/ECC,95/51/EC,96/2/EC,96/19/EC Mbi liberalizimin - Direktiva 90/387/EC,97/51/EC Mbi rrjetin e hapur: -Direktiva 96/19/EC,97/33/EC Mbi rregullimin e interkoneksionit - Direktiva97/13/EC, 97/710/EC Mbi liensimin -Direktivat 98/61/EC,91/396/EC,92/264/EC Mbi numeracionin - Direktiva 97/66/EC Mbi ruajtjen e fshehtsis Shkalla e prafrimit: e plot 4. vendimi i kshillit t ministrave nr. 615 .dat 2.11.2001 pr disa shtesa dhe ndryshime n vkm 288 dat 18.06.1999 pr miratimin e politiks s zhvillimit t telekomunikacioneve n republikn e shqipris, ndryshuar me vkm nr. 311, dat 5.07.1999 - Direktivat 90/3388/EC,88/301/EC,94/46/ECC,95/51/EC,96/2/EC,96/19/EC Mbi liberalizimin - Direktiva 90/387/EC,97/51/EC Mbi rrjetin e hapur: -Direktiva 96/19/EC,97/33/EC Mbi rregullimin e interkoneksionit - Direktiva97/13/EC, 97/710/EC Mbi liensimin -Direktivat 98/61/EC,91/396/EC,92/264/EC Mbi numeracionin - Direktiva 97/66/EC Mbi ruajtjen e fshehtsis Shkalla e prafrimit: e plot 5. vendimi i kshillit t ministrave nr. 692 .dat 27.12.2002 pr disa shtesa dhe ndryshime n vkm 288 dat 18.06.1999 pr miratimin e politiks s zhvillimit t telekomunikacioneve n republikn e shqipris. - Direktivat 90/3388/EC,88/301/EC,94/46/ECC,95/51/EC,96/2/EC,96/19/EC Mbi liberalizimin - Direktiva 90/387/EC,97/51/EC Mbi rrjetin e hapur: -Direktiva 96/19/EC,97/33/EC Mbi rregullimin e interkoneksionit - Direktiva97/13/EC, 97/710/EC Mbi liensimin -Direktivat 98/61/EC,91/396/EC,92/264/EC Mbi numeracionin - Direktiva 97/66/EC Mbi ruajtjen e fshehtsis Shkalla e prafrimit: e plot 6. VENDIMI I KSHILLIT T MINISTRAVE NR. 464 DAT 3.7.2003 PR DISA SHTESA DHE NDRYSHIME N VKM 288 DAT 18.06.1999 PR MIRATIMIN E POLITIKS S ZHVILLIMIT T TELEKOMUNIKACIONEVE N REPUBLIKN E SHQIPRIS. - Direktivat 90/3388/EC,88/301/EC,94/46/ECC,95/51/EC,96/2/EC,96/19/EC Mbi liberalizimin - Direktiva 90/387/EC,97/51/EC Mbi rrjetin e hapur: -Direktiva 96/19/EC,97/33/EC Mbi rregullimin e interkoneksionit - Direktiva97/13/EC, 97/710/EC Mbi liensimin -Direktivat 98/61/EC,91/396/EC,92/264/EC Mbi numeracionin - Direktiva 97/66/EC Mbi ruajtjen e fshehtesise Shkalla e perafrimit: e plot

2.1.2

Ligje dhe akte te tjera nuk transpozojne akte komunitare Ligji nr.8430, date 14.12.1998Per ratifikimin e Kushtetutes dhe Konventes se Bashkimit Nderkombetar te telekomunikacioneve, ITU(Gjeneve 1992) Ligji nr.9370, date 14.04 2005,Per ratifikimin e instrumentave qe ndryshojne Kushtetuten dhe Konventen e Bashkimit Nderkombetar te telekomunikacioneve,ITU(gjeneve, 1992). 378

VKM nr.216 date 10.04.2003, Strategjia Kombetare e Teknologjise se informacionit dhe Komunikimit VKM nr.379 ,date 31.05 2001Per miratimin e Planit Kombetar te radiofrekuencave VKM nr.178, date 26.032004Per nje ndryshim ne VKM nr.379, date 31.05.2001Per miratimin e Planit Kombetar te radiofrekuencave. VKM nr.123, date 2.03.2006Per disa shtesa dhe ndryshime ne VKM nr.379, date 31.05.2001 te ndryshuar , Per miratimin e Planit Kombetar te radiofrekuencave VKM nr.370 , date 5.06.2003Per miratimin e strategjise per shrbimin e radiondrlidhjes detare ne Republiken e Shqiperise.. 2.3 Kuadri institucional ekzistues

Pr zbatimin e objektivave t prcaktuara m lart institucioni prgjegjs, sht Ministria e Punve Publike,Transportit dhe Telekomunikacionit si dhe Enti Rregullator i Telekomunikacioneve. Ministria e Punve Publike Transportit dhe Telekomunikacionit i propozon Kshillit t Ministrave strategjin e zhvillimit t telekomunikacioneve si dhe veprimet e nevojshme pr prmbushjen e objektivave t politiks s zhvillimit t telekomunikacioneve. Drejtoria e Politikave t Transportit dhe Post Telekomunikacioneve, harton projektaktet ligjore e nnligjore pr zhvillimin e sektorit t telekomunikacioneve, harton plane zhvillimi, mbledh dhe prpunon t dhna statistikore nga t gjith operatort publike dhe private, ndjek zbatimin e detyrimeve pr sektorin e telekomunikacioneve si dhe harton Planin Kombtar t radiofrekuencave. Funksionet e strukturs rregullatore, proedurat e liensimit n baz t prcaktimeve t ktij ligji, kontrollin e cilsis s shrbimeve t kryera nga operatort, n baz t normave dhe standarteve si dhe konkurrencn n treg e t tjera detyra rregullatore i kryen Enti Rregullator i Telekomunikacionit. Pr realizimin e detyrave t msiprme aktualisht Drejtoria e Politikave t Post-Telekomunikacionit, sht e pandar n sektor dhe drejtohet nga nj drejtor dhe ka n prbrje t saj 2 specialist t telekomunikacionit. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007 2008) Prioritet i prcaktuar pr Qeverin shqiptare pr periudhn afatshkurtr sht: Privatizimi i Albtelekomit. Thellimi i konkurrencs dhe liberalizimi i mtejshm i sektorit. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007 2008) Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Hartimi i Ligjit t ri "Pr komunikimet elektronike n Republikn e Shqipris" VKM "Pr miratimin e dokumentit t politikave n zhvillimin e komunikimeve elektronike n Republikn e Shqipris. VKM Per Ratifikimin i Dokumenteve t Konferencs s plotfuqishmeve Antalia 2006. Projektligj Per Ratifikimin e Marrveshjes per Konferencn Rajonale t Radiokomunikacioneve (RRC-06). Projektligj Per ratifikimin e Radio Rregulloreve te Bashkimit Nderkombetar te Telekomunikacioneve te amenduar ne Konferencen Boterore te Radiokomunikacionit (RC-07) Hartimi i legjislacionit sekondar (procedura, rregullore liencimi dhe kuadri rregullator mbshtets) 3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007 2008) Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: 379

Fuqizimi i sektorit t telekomunikacionit n Drejtorin e Politikave t Transportit dhe Post Telekomunikacioneve. Vnia n funksion t qendrs s lvizshme t monitorimit t frekuencave dhe blerja e pajisjeve t saj Automatizimi i plote i proesit t administrimit t adresave t Internetit me kodin e Shqipris (cc.TLD.al). Blerje programi (softare) pr administrimin e domainit cc.TLD dhe marrje ekspertize pr implementimin e saj. Hartimi i metodologjise pr kontrollin e tarifave t Operatoreve me fuqi t ndjeshme n treg (OFNT) Hartimi metodologjive pr llogaritjen e kostos s operatorit t rrjetit fiks dhe operatoreve t telefonis s lvizshme pr shrbimet e rrjetit. Konsulenc Teknike pr aspekte t kuadrit rregullator Kryerja e studimit dhe blerja e pajisjeve pr monitorimin e transmetimeve GSM Kualifikimi i stafit t ERT-s pr vitin 2008. Kualifikimi i stafit te Entit Rregullator t Telekomunikacioneve. Rekrutimi i 5 punonjsve Rekrutimi i 10 punonjsve t rinj pr vitin 2008 Rishikimi i kuadrit Rregullator pr aksesin dhe interkoneksionin dhe pr prgatitjen nga operatoret t oferts Reference t Interkoneksionit (RIO) dhe Oferts Reference pr Aksesin n Rrjetin Lokal (RUO) etj Rishikimi i Planit Kombtar t Numeracionit dhe prfshirja e E-NUM. Shtese dhe rikonstruksion objekti Studimi dhe ngritja e qendrs kombtare t monitorimit t spektrit t frekuencave. Studimi pr transferimin dhe implementim e projektit pr administrimin e adresave t Internetit me kodin e Shqipris (Al) (cc.TLD.al) Studimi dhe Implementimi i Portabilitetit t Numerit (Number Portability). Studimi dhe Implementimi i Zgjedhjes / Parazgjedhjes s operatorit (Carier (pre)Selection Tabela e mposhtme tregon investimet q do t kryhen pr fuqizimin e kapaciteteve administrative t Drejtoris s Politikave t Post-Telekomunikacionit. 3.2 Prioritetet afatmesme (2009 2010) Prioritet i prcaktuar pr Qeverin shqiptare pr periudhn afatmesme sht: Privatizimi i Albtelecom Zhvillimi i harmonizuar i infrastrukturs s telekomunikacioneve dhe shtrirja graduale n t gjith territorin nprmjet aksesit n shrbimin baze t telefonis me cmime t pranueshme, askes i plote n shrbimet moderne pr t gjith popullatn, konkurrence dhe zgjedhje pr prdoruesit, mbrojtje e klientit.. 3.2.5 Iniciativat ligjore afatmesme (2009 2010) Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: VKM "Per Ratifikimin e dokumenteve t Konferencs s t plotfuqishmeve 3.2.6 Aktivitet zbatuese afatmesme (2009 2010) Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Riformulimi i Autoritetit Rregullator te Komunikimeve. Kualifikimi i stafit t ERT-s pr vitin 2009. Rekrutimi i 8 punonjsve t rinj pr vitin 2009. Kualifikimi i stafit t ERT-s pr vitin 2010. 380

Rekrutimi i 5 punonjsve t rinj pr vitin 2010. Tabela: Shtes e kapaciteteve institucionale t Drejtoris s politikave post-telekomunikacionit INVESTIME NJSIA E MATJES persona (mij lek) GJENDJA VITET AKTUALE 2007 1 X 1 1250

2008 3 3750

2009 X 5000

2010 X 6000

1.Shtim personash 2.Trajnime (mij lek)

381

3.20.2 POLITIKAT AUDIO-VIZUALE 1Objektivi Politik Liria e mediave mbetet nj proces i prmbushjes s komponentve t nj natyre m t gjer, q ka t bj drejtprsdrejti me respektimin e t drejtave t njeriut dhe me funksionimin e nj shteti t s drejts dhe nj shoqrie demokratike. Pozicioni i privilegjuar i medias n nj shtet demokratik garantohet pr shkak se sht pikrisht ajo, q e bn pushtetin shtetror m t prekshm pr njerzit, me t kontrollueshm dhe me transparent. Garantimi i liris se medias, ndrmjet t tjerash, zvoglon mundsin e manipulimeve me pushtetin publik si dhe nxit identifikimin e rasteve korruptive. Garantimi kushtetues dhe ligjor i ksaj lirie prbn bazn fillestare dhe prfundimtare t ushtrimit t saj, n respektim t t drejtave t tjera t individit si dhe t parimeve themelore t shtetit demokratik. Fusha e politikave audio-vizuale ka nj rndsi t veant n procesin e integrimit t vendit ton n BE, pr shkak t detyrimeve t rndsishme q rrjedhin nga Marrveshja e Stabilizim-Asociimit. Neni 102 i MSAs, Bashkpunimi n fushn Audio-vizive prcakton disa drejtime pr bashkpunimin n kt fush, si jan: realizimi i programeve pr trajnimin e gazetarve dhe profesionistve t tjer t cilt punojn n fushn e mediave; dhnia e ndihms teknike mediave private dhe publike, me qllim forcimin e pavarsis dhe profesionalizmit t tyre, si dhe rritja e bashkpunimit t tyre me mediat europiane. Nj tjetr aspekt shum i rndsishm i Nenit 102 t MSA-s, sht detyrimi pr harmonizimin e legjislacionit audio-vizual me Acquis, si dhe prafrimin me politikat e BE-s, n lidhje me rregullimin e prmbajtjes s transmetimeve ndrkufitare. Gjithashtu, krkohet q nj kujdes i veant duhet ti kushtohet respektimit t t drejtave t pronsis intelektuale, n transmetimin e programeve nga operator t ndryshm, toksor, satelitor, dhe kabllor. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues

Kuadri ligjor ku mbshtett veprimtaria radio-televizive sht: Ligji nr. 8410, dat 30.9.1998 Pr Radion dhe Televizionin publik e privat n Republikn e Shqipris, i ndryshuar, i cili sht pjesrisht i prafruar me aktet e BE dhe t Kshillit t Europs. Ligji nr. 8435 dat 28.12.1998 Pr sistemin e taksave ne Republikn e Shqipris, ku parashikohen: Taksa pr prdorimin e aparateve radiotelevizive, dhe Taksa vjetore pr liensimin e transmetimeve radiotelevizive; 2.3 Kuadri institucional ekzistues a) Organi rregullator pr rregullimin dhe mbikqyrjen e veprimtaris radiotelevizive n Republikn e Shqipris sht Kshilli Kombtar i Radios dhe i Televizionit, i krijuar n vitin 1999, si organizm i pavarur q vepron n baz e pr zbatim t ligjit nr. 8410, dat 30.09.1998 Pr radion dhe televizionin publik e privat n Republikn e Shqipris, i ndryshuar. Kompetencat e KKRT fokusohen n kontrollin e zbatimit t ligjit 8410, administrimin e spektrit t frekuencave, miratimin e akteve nnligjore n kt fush, dhnien dhe heqjen e liensave, zbatimin e sanksioneve prkatse ndaj shkelsve t dispozitave t legjislacionit n fuqi etj. KKRT synon t zgjidh problemet q kan t bjn me respektimin e konkurrencs s ndershme n tregun mediatik, mbrojtjen dhe respektimin e t drejts s autorit, monitorimin m t mir dhe efikas t shtjeve q kan t bjn me reklamat n media, problemet e etikes dhe moralit t programacioneve, luftn kundr pirateris, respektimin e plot t kritereve t liensimit, monitorimin e transmetuesve, etj. b) Kshilli i Etiks (i prber nga Kryetari dhe 2 antar, specialist t fushs se medias, t cilt emrohen pr nj periudhe 3-vjeare), vihet n lvizje edhe ex officio edhe me ankes, n t jan t prfshir personalitete nga shoqria civile, me integritet t plot moral dhe profesional, detyra e 382

t cilve sht sensibilizimi i opinionit publik pr t prgjegjsuar entet radiotelevizive publike dhe private q t realizojn normat etike dhe morale n programet e tyre. Bshkpunimi me institucionet e tjera Nj aspekt shum i rndsishm i puns s KKRT gjat ksaj periudhe, ka qen institucionalizimi i bashkpunimit me institucione t tjera, fusha e veprimtaris t s cilave, konvergon me legjislacionin n fushn e mediave. M konkretisht, KKRT ka arritur t institucionalizoj bashkpunimin nprmjet nnshkrimit t memorandumeve me: a. Autoritetin e Konkurrencs; b. Qendrn Kombtare t Kinematografis; c. Drejtorin e Prgjithshme t Tatimeve dhe Drejtorin e Prgjithshme t Policis s Shtetit; d. Ministrin e Turizmit, Kulturs, Rinise dhe Sporteve (Zyra Shqiptare pr t Drejtn e Autorit); e. Entin Rregullator t Telekomunikacioneve dhe me Drejtorin e Prgjithshme t Doganave; Kshilli Kombtar i Radios dhe i Televizionit bashkpunon njkohsisht edhe me institucione dhe struktura t tilla si Institutin e Sigurimeve Shoqrore, Gjykatn e Rrethit Gjyqsor Tiran, etj. Bashkpunimi me Institucionet ndrkombtare KKRT ka thelluar m tej bashkpunimin me OSBE, duke e konsideruar kt institucion si nj nga mbshtetsit permanent t institucioneve shqiptare n kt fush, nprmjet dhnies s ekspertizs dhe njohjes me praktikat europiane dhe ndrkombtare. Nj vler t veant kan pasur edhe kontaktet n nivel bilateral, me shum autoritete rregullator t vendeve t ndryshme europiane, n kuadr t shkmbimit t eksperiencave dhe njohjes s praktikave m t mira n kt fush, si dhe pjesmarrjes n disa aktivitete t organizuara nga Autoritetet Europiane t tilla si EPRA, Autoriteti Audio-vizual Europian, EBU, dhe s fundi jan vendosur kontaktet edhe me Motion Pictures Association. Rndsi t veant ka dhe bashkpunimi me institucionet homologe t vendeve fqinje pr koordinimin e frekuencave, n zbatim t detyrimeve q lindin nga aderimi n organizmat ndrkombtare si ITU (International Telecommunication Union). 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007-2008) Prioritetet e prcaktuara pr periudhn afatshkurtr jan si m posht: T shtrngohet legjislacioni i komunikimeve elektronike dhe t bazohet n direktivat e BE-s. T merren masa pr t garantuar konkurrencn n tregun e rrjeteve t komunikimit elektronik dhe shrbimeve. T filloj procesi i harmonizimit me Konventn Europiane t Televizionit Ndrkufitar dhe me direktivn e Televizionit pa Kufi. T prforcohen kapacitetet administrative t Kshillit Kombtar t Radios dhe Televizionit dhe t finalizohet Plani Kombtar pr Radion dhe Televizionin. T mbshteten dhe lehtsohen n procedurat pr marrjen e lienss kandidatve pr operator radioteleviziv vetm pr minoritetet, me qllim q t sigurohet n mnyr sa m t plot aksesi i tyre n media. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Hartimi dhe nnshkrimi i Memorandumit t Bashkpunimit ndrmjet KKRT dhe Gjykats s Rrethit Gjyqsor Tiran, pr shkmbimin e informacionit pr subjektet e regjistruara n zyrn e Regjistrit Tregtar pr t ushtruar aktivitet n fushn Audio-vizuale; Prgatitja e Rregullores s liensimit t operatorve t rrjetit dhe programeve, n zbatim t ligjit t ri "Pr Transmetimet Numerike"; Projekt Ligji "Mbi Ratifikimin e Marrveshjes RRC-06, Pr planifikimin e transmetimeve toksore numerike n pjes t Rajoneve 1 dhe 3 n brezat frekuencor 174-230 MHz dhe 470-862 MHz"; Hartimi i Ligjit t ri "Pr radion e Televizionin Publik e Privat n Republikn e Shqipris"; 383

Miratimi i Projekt -Vendimit "Mbi Politikn dhe Strategjin e Zhvillimit t Transmetimeve Radio e Televizive n Republikn e Shqipris. 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Rekrutimi i 16 (gjashtmbdhjet) punonjsve n prputhje me strukturn e re organizative t KKRT. Prgatitja e rregullores s liensimit t operatorve t rrjetit dhe programeve numerike. Prgatitja e dokumentacionit dhe e proedurave t organizimit t gars. Finalizimi i Planit t transmetimeve analoge e numerike t Shqipris. Organizimi i Tryezave t Rrumbullakta pr vjeljen e mendimeve t palve t interesuara pr Strategjin e Zhvillimit t Transmetimeve Radio e Televizive n RSH Organizimi i Tryezave t Rrumbullakta me palt e interesuara pr mbrojtjen e t Drejtave t Transmetimit dhe t Autorit Prgatitja e Planit t Caktimeve numerike shqiptare. 3.2. Prioritetet afatmesme (2009-2010) Prioritetet e prcaktuara pr periudhn afatmesme jan si m posht: T ndahen frekuencat televizive n mnyr t drejt dhe jodiskriminuese dhe n prputhje me Planin Kombtar; transmetuesit t prmbushin plotsisht kriteret. T prmirsohet paanshmria e kompanis s televizionit shtetror. T transpozohet dhe m tej dhe t zbatohet kuadri BE-s pr komunikacionet elektronike. T vazhdohet me procesin e harmonizimit me Konventn Europiane t Televizionit Ndrkufitar dhe direktivn e Televizionit pa Kufi. Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t Kshillit Kombtar t Radios dhe Televizionit

INVESTIME

NJSIA E MATJES persona (mij lek)

GJENDJA VITET AKTUALE 2007 1 X 16 7 000

2008 X 13 000

2009 X X

2010 X X

1.Shtim personash 2.Trajnime (mij lek)

384

3.21 TURIZMI 1 Objektivi politik i fushs Zhvillimi i turizmit duke qen i lidhur ngusht me zhvillimin ekonomik dhe social t vendit, sht nj fush prioritare pr Qeverin Shqiptare. Angazhimet q rrjedhin nga Marrveshja e Stabilizim-Asociimit, Neni 94, pr Qeverin Shqiptare, kan t bjn me bashkpunimin me BE-n, me qllim prmirsimin e rrjedhjes s informacionit mbi turizmin (nprmjet rrjeteve ndrkombtare, bazave t t dhnave), dhe transferimin e ekspertizs (nprmjet trajnimeve, shkmbimeve, seminareve), duke u mbshtetur n pjesn e duhur t acquis communautaire q lidhet me kt sektor. Qeveria Shqiptare ka hartuar dokumentin Strategjia pr Zhvillimin e Turizmit 2002-2012, ku prcaktohen orientimet strategjike t zhvillimit t turizmit. Kjo strategji nevojitet t zhvillohet m tej pr tu plotsuar me vlersimin e impaktit mjedisor dhe me planin afatgjat t veprimit. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues

Kuadri ligjor pr fushn duhet t prmbaj: Ligjet dhe aktet nnligjore, q transpozojne aktet komunitare si dhe shkalla e prputhshmris s tyre. Ligji Nr.9734 Per Turizmin, date 14.05.2007, i cili ka si qellim zhvillimin e industris turistike n prputhje me drejtimet strategjike t zhvillimit t turizmit, duke priorizuar dhe lidhur burimet e trashgimis kulturore dhe natyrore me zhvillimin e turizmit. - Direktiva e Kshillit 95/57/EC e 23 nntorit 1995 Mbi mbledhjen e informacionit statistikor ne fushn e turizmit - Direktivn e 13 Qershorit 1990 Mbi paketn e udhtimeve, pushimeve dhe te tureve 90/314/EEC . Kjo direktive sht nj rregullator ligjor e cila prcakton standardet e hartimit te paketave turistike dhe udhtimeve dhe synon te rris dhe prmirsoje cilsin e shrbimeve turistike ne dobi te turisteve dhe rritjen e nivelit te jetess se komunitetit ku kto paketa aplikohen. Shkalla e Prafrimit : e pjesshme Ligjet dhe aktet nnligjore qe nuk transpozojn akte komunitare VKM nr. 240 dat 06.06.2002 Pr mnyrn e ndarjes s t ardhurave q vijn nga marrveshjet e qiras s personave t stimuluar n fushn turistike; VKM nr. 242 dat 03.07.2003 Pr miratimin e strategjis s zhvillimit t turizmit n Shqipri deri n vitin 2012; 2.1.1 Kuadri institucional ekzistues

a) Ministria e Turizmit Kulturs Rinis dhe Sporteve sht institucioni prgjegjs pr fushn e turizmit. Objektivat dhe veprimtarit kryesore t ksaj ministrie jan realizimi i nj kuadri t plot ligjor pr fushat prbrse t zhvillimit dhe veprimit t industris turistike dhe prafrimit t tij me standardet e BE-s. Ky objektiv sht n funksion t arritjes s nj zhvillimi t qndrueshm n turizm, duke prfshire aspekte t ndryshme t tij si: investimet, planifikimi, klasifikimi, regjistrimi, standardizimi, licencimi, paketat turistike (t udhtimeve, pushimeve, tureve), regjistrimi, sistemi i certifikimit pr turizmin e qndrueshm, prkufizimi i llojeve t strukturave turistike, mbledhja dhe prpunimi i informacionit, incentivat, format e turizmit, etj. Strukturat n varsi t MTKRS, t cilat kan si objekt t puns s tyre turizmin, jan: 385

b) Enti i Turizmit, i cili sht i ngarkuar me promocionin dhe monitorimin e investimeve. Me Ligji Nr.9734 Pr Turizmin, date 14.05.2007 pritet te krijohet Agjencia Kombtare e Turizmit dhe Zyrat e Shrbimit turistik ne 13 qarqet e Shqipris. MTKRS bashkpunon me Shoqatn e Agjencive Turistike dhe Shoqatn Hoteliere, pr shtje t ndryshme t turizmit. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra dhe afatmesme (2007 -2010) Prioritetet e prcaktuara pr Qeverin shqiptare pr periudhn 2007-2010 jan si m posht: Prmirsimi dhe hartimi i kuadrit ligjor n turizm n prputhje me standardet e BE-s; Prmirsimi i sistemit t planifikimit t zonave turistike; Rivlersimi i zonave t degraduara bregdetare me prioritet zhvillimin e turizmit; Zhvillimi i infrastrukturor. Ngritja e strukturave institucionale dhe e kapaciteteve Prfshirja e aseteve kulturore dhe natyrore ne zhvillimin e turizmit Fokusimi pr periudhn afatshkurtr ne prmirsimin e produktit ekzistues te lokalizuar ne rajone me potencial te madh zhvillimi Rritja e financimeve dhe krijimi i mekanizmave afatgjate te financimit pr zonat natyrore dhe kulturore, me qellim ruajtjen dhe zhvillimin Krijimin e sistemit te grumbullimit dhe prpunimit te te dhnave statistikore, si dhe studime mbi krkimin e tregut turistik. Rritja e kapaciteteve institucionale nprmjet trajnimit te burimeve njerzor. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007 2008) Projekt- VKM pr Sistemin e grumbullimit dhe raportimin e te dhnave statistikor dhe prpunimit te tyre, e cila prafrohet me Direktivn e Kshillit 95/57/EC e 23 nntorit 1995 Mbi mbledhjen dhe raportimin e informacionit statistikor ne fushn e turizmit. Tabela 2 Ndihma e huaj n mbshtetje t arsimit t lart ISTITUCIO NI Ministria e Arsimit dhe Shkencs, Zyra e TEMPUS Ministria e Arsimit dhe Shkencs, Zyra e TEMPUS Ministria e Arsimit dhe Shkencs, Zyra e TEMPUS DONATO RI PROGRAMI /AGJENCIA ZBATUESE TITULLI I VLERA PROJEKTIT AFATI I AFATI I FILLIMI PRFUND T IMIT

1.5 mln Bashkimi Europian CARDS 2004 Mbshtetje TEMPUS pr n vazhdim 1 mln Bashkimi Europian CARDS 2005 Mbshtetje TEMPUS pr n vazhdim 1 mln Bashkimi Europian CARDS 2006 Mbshtetje TEMPUS pr 2007 n vazhdim 386 n vazhdim n vazhdim

Ministria e Arsimit dhe Shkencs, Zyra e Bashkimi Europian TEMPUS Ministria e Arsimit dhe Shkencs, Universitetet Bashkimi Europian e vendit Banka Botrore, Banka Europiane e Investimev e, Banka pr Zhvillim e Kshillit t Ministria e Europs, Arsimit dhe Qeveria Shqiptare Shkencs

IPA 2007

IPA 2007

1 mln Mbshtetje pr TEMPUS 2008 Mbshtetje pr pjesmarrjen e Shqipris n 1.75 mln Programin Erasmus Mundus 2008

n vazhdim

n vazhdim

75 mln $ Shoqata Ndrkombtar dhe e pr Zhvillim Barazi (IDA) Cilsi n Arsim Krijimi i nj Qendre Shrbimesh dhe Rrjetit 4 mln Telematik pr Universitetet Shqiptare

2006

2010

Ministria e Arsimit dhe Qeveria Italiane Shkencs

n pritje

n vazhdim

387

3.22.1 MJEDISI 3.22.1 LEGJISLACIONI HORIZONTAL 1 Objektivi politik Hartimi dhe zbatimi i legjislacionit horizontal pr t siguruar mbrojtjen e integruar t mjedisit dhe prdorimin e qndrueshm t burimeve natyrore, prbn nj ndr detyrimet themelore t MSA. Paralel me plotsimin e bazs ligjore krkohet edhe prcaktimi i procedurave t vlrsimit t ndikimit n mjedis, aprovimit t lejes mjedisore si dhe forcimi i strukturave dhe kapaciteteve vendase pr zbatimin e legjislacionit horizontal. N kuadr t zbatimit t MSA-s krkohet forcimi i bashkpunimit midis institucioneve qndrore dhe lokale t prfshira n administrimin e mjedisit, burimeve natyrore dhe territorit me qllim integrimin e mjedisit n t gjitha hallkat e vendimarrjes dhe realizimin e nj vendimarrje mjedisore gjithprfshirse. Forcimi i prfshirjes s publikut n procesin e vlersimit t ndikimit n mjedis, rritje e aksesit t individve dhe OJF-ve n informacionin mjedisor si dhe trheqja e tyre n vendimarrjen mjedisore sht nj pjes integrale t detyrimeve t MSA. Qeveria Shqiptare ka programuar nj sr masash q adresojn detyrimet e MSA lidhur me hartimin e legjislacionit horizontal dhe t zbatimit t tij. Pr periudhn 2005 2009 QSH sht angazhuar t disiplinoj zhvillimin ekonomik t vendit duke e harmonizuar at dhe prdorur n mnyr racionale burimet natyrore, mbrojtjen e vlerave natyrore t vendit, disiplinimin e presioneve dhe ndotjes s mjedisit nga aktivitetet ekonomike si dhe plotsimin e kuadrit t standarteve mjedisore. Programi i QSH prmban angazhime n fushn e reforms institucionale mjedisore si dhe n nxitjen e incentivave ekonomike miqsore me mjedisin. Gjithashtu QSH angazhohet q t informoj publikun mbi gjendjen reale t mjedisit, t rishikoje t drejtat ligjore t publikut dhe t prmirsoj procedurat e ankimit administrativ dhe gjyqsor pr ti dhn akses m t lart grupeve pro-mjedisore q krkojn mbrojtjen e mjedisit dhe ndshkimin e ndotsve n rrug administrative e gjyqsore. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues N fushn e legjislacionit horizontal, sht punuar n drejtim t krijimit t nj baze ligjore pr vlersimin e ndikimit n mjedis dhe ngritjen e zhvillimin e nj sistemi bashkkohor t tij, bazuar n detyrimet e prcaktuara n Direktivat prkatse t BE dhe Konventat ndrkombtare. Kuadri ligjor ekzisues n lidhje me vlersimin strategjik mjedisor dhe vlersimin e ndikimit n mjedis, prbhet nga nj sr ligjesh dhe aktesh nnligjore: 1. Ligji nr.8934, dat 05.09.2002 Pr mbrojtjen e mjedisit Ky ligj rregullon marrdhniet ndrmjet njeriut dhe mjedisit, mbron prbrsit e mjedisit dhe proceset mjedisore, siguron kushtet materiale pr zhvillimin e qndrueshm, duke plotsuar kuadrin e nevojshm pr zbatimin e krkess kushtetuese pr nj mjedis ekologjikisht t pastr Direktiva 85/337/EEC Mbi vlersimin e efekteve q shkaktohen nga aktivitetet private dhe publike n mjedis e amenduar nga Direktiva e Kshillit 97/11/EEC. Direktiva 90/313/EEC mbi t drejtn e informimit pr mjedisin Direktiva 91/692/EEC mbi standartizimin dhe racionalizimin e raporteve pr zbatimin e direktivave q lidhen me mjedisin Direktiva 96/62/EC mbi cilsin e ajrit IPPC 96/61/EC mbi parandalimin dhe kontrollin e ndotjes s integruar Direktiva 75/442/EEC pr mbetjet Direktiva 91/689/EEC mbi mbetjet e rrezikshme Direktiva 92/43/EEC pr mbrotjen e habitateve natyrore dhe flors dhe fauns s egr 3. Shkalla e Prafrimit: e pjesshme Akti u sht referuar Direktivave t msiprme por n t reflektohen edhe krkesat e disa konventave t ratifikuara nga Shqipria, duke marr prej tyre krkesat themelore t secils si dhe krkesat dhe parimet e 388

direktivave t BE-s si vijon. 1. Ligji nr. 9700 dat 26. 03. 2007 Pr mbrojtjen e mjedisit nga ndikimet ndrkufitare Ky ligj synon mbrojtjen e mjedisit dhe t shndetit, duke parandaluar ndikime t ndjeshme negative, t cilat mund t shkaktohen nga projekte ose veprimtari, q krkojn t zhvillohen n territoret ndrkufitare t shteteve fqinje. Ky ligj zbatohet kur projekte ose veprimtari, t prcaktuara n aneksin I t Konvents s Kombeve t Bashkuara Pr vlersimin e ndikimit n mjedis, n kontekst ndrkufitar, krkojn t ushtrohen n territoret e nj shteti fqinj dhe parashikohet t ken ndikime t ndjeshme negative n mjedis ose n shndet n territorin e Republiks s Shqipris. 2. Konventen e UNECE (Espoos) Pr vleresimin e ndikimit n konteksion ndrkufitar 3. Shkalla e Prafrimit: e plot 1. Rregullore nr. 1, dat 17.08.2004, Pr pjesmarrjen e publikut n procesin e vleresimit t ndikimit n mjedis, Akti prcakton krkesat, rregullat dhe procedurat e detyrueshme q garantojn pjesmarrjen e publikut n procesin e VNM-s, konform krkesave t legjislacionit mjedisor. 2. Direktiva 85/337/EEC: Mbi vlersimin e efekteve q shkaktohen nga aktivitetet private dhe publike n mjedis e amenduar nga Direktiva e Kshillit 97/11/EEC. Direktiva 90/313/EEC mbi t drejtn e informimit pr mjedisin Konventa e Arhusit mbi t drejtn e informimit pr mjedisin dhe pjesmarrjen e publikut n vendim-marrje (1998) 3. Shkalla e Prafrimit: e pjesshme 1. Ligji nr.8990, dt.23.01.2003 Pr vlersimin e ndikimit n mjedis Ky ligj synon t siguroj: vlersimin e prgjithshm, t integruar dhe n koh t ndikimeve mjedisore, t projekteve ose veprimtarive q krkojn t zbatohen, duke parandaluar dhe zbutur ndikimet negative n mjedis; nj proces vlersimi t hapur dhe t administruar me paanshmri, nprmjet pjesmarrjes s organeve qndrore e vendore, t publikut, t organizatave jofitimprurse pr mjedisin, t propozuesit t projektit dhe t personave fizik dhe juridik, t specializuar n kt fush. Direktiva 85/337/EEC: Mbi vlersimin e efekteve q shkaktohen nga aktivitetet private dhe publike n mjedis e amenduar nga Direktiva e Kshillit 97/11/EEC. Konventes te UNECE (Espoos) Per vleresimin e ndikimit ne konteksion nderkufitar Konventa e Arhusit mbi t drejtn e informimit pr mjedisin dhe pjesmarrjen e publikut n vendim-marrje (1998) 3. Shkalla e Prafrimit :e pjesshme 1. VKM nr.103, dt.31.03.2002 Pr monitorimin e mjedisit n Republikn e Shqipris Akti prcakton treguesit kryesor t gjendjes s mjedisit, ndikimit dhe trysnis n ajr, tok dhe uj, zonat bregdetare, detare, pyjet dhe larmin biologjike. 2. Konventa e Arhusit mbi t drejtn e informimit pr mjedisin dhe pjesmarrjen e publikut n vendimmarrje (1998) 3. Shkalla e Prafrimit: e pjesshme Ligjet dhe aktet e tjera q nuk transpozojn akte komunitare: VKM nr. 249, dat 24.04.2003, Pr miratimin e dokumentacionit pr leje mjedisore dhe t elementve t lejes mjedisore; VKM nr. 805, dat 4.12.2003, Pr miratimin e lists s veprimtarive, q ndikojn n mjedis, pr t cilat krkohet leje mjedisore; 389

Udhezimi Nr 2 date 21. 05. 2007 Per miratimin e listes se veprimtarive me ndikim ne mjedis, menyren e aplikimit dhe rregullat e procedurat e dhenies se autorizimit dhe pelqimit mjedisor nga agjensite rajonale te mjedisit Udhzim nr. 1, dat 30.11.2005, Pr tarifat e shrbimit pr lejet mjedisore Urdhr i Brndshm nr. 159, dat 9.10.2003, Pr detyrat e agjencive rajonale t mjedisit n procesin e prtritjes s lejes mjedisore VKM Nr. 268, dat 24.04.2003, Mbi ertifikimin e specialistve pr vlersimin e ndikimit n mjedis dhe auditimin mjedisor N lidhje me dokumentet ndrkombtar jan ratifikuar: Konventa e ESPOO-s Pr vlersimin e ndikimit n mjedis n kontekst ndrkufitar; Protokollit t vlersimit strategjik mjedisor i Konvents s ESPOO-s; Konventa e ARHUS mbi te drejten e publikut per informimin mjedisor, pjesmarrjen e publikut ne vendimmarrje dhe aksesin ne drejtesi; Amendamentet I dhe II t Konvents s ESPOO-s Pr vlersimin e ndikimit n mjedis n kontekst ndrkufitar; Protokolli i Regjistrave t Shkarkimit dhe Transferimit t Ndotsve t Konvetnts s Aarhus. Gjithashtu, n zbatim t detyrimeve t Konvents s Aarhus, sht miratuar Strategjia e zbatimit t kesaj Konvente. 2.2 Kuadri institucional ekzistues Fusha e legjislacionit horizontal, n MMPAU trajtohet nga: a) Drejtoria e Vlersimit t Ndikimit n Mjedis dhe Lejeve, e cila koordinon veprimet pr zbatueshmrin korrekte t ktij legjislacioni, koordinon punn me Agjensite Rajonale t Mjedisit dhe drejtorit e Ministris s Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit t Ujrave. b) Drejtoria e Vlersimit t Ndikimit n Mjedis dhe Lejeve ndjek zbatimin e ligjeve e t akteve nnligjore, q kan t bjn me vlersimin strategjik mjedisor dhe vlersimin e ndikimit n mjedisin. N kt kuadr Drejtoria e VNM & Lejeve bashkpunon me strukturat qndrore e lokale vendimmarrse. Ndr detyrat kryesore t ksaj Drejtorie VNM & Lejeve prmendim: Hartimin e legjislacionit horizontal n kuadr t plotsimit t bazs ligjore dhe zbatimit t MSA; Administrimin e procesit t pajisjes me leje mjedisore dhe aspekteve proceduriale t miratimit; Krijimin dhe plotsimin e bazs s t dhnave pr veprimtarit me ndikim ne mjedis q pajisen me leje mjedisore; ertifikimin e ekspertve t mjedisit q hartojn raportet e VNM-s dhe ekspertizn mjedisore n prgjithsi; Hartimi i akteve (rregullore, udhzime dhe formatin e dokumentave) q rregullojn punn e ARMve n kuadr t pajisjes me leje mjedisore dhe pjesmarrjes s publikut; Prgatitja e dokumentave t lejeve mjedisore dhe deklarats mjedisore; Administrimin e procedurave pr veprimtari me ndikim ndrkufitar; Bashkpunon n hartimin e planeve dhe strategjive t zhvillimit t vendit; Ndjek dhe kontrollon zbatueshmrin e legjislacionit t fushs nga ARM-t dhe ekspertt e ertifikuar t mjedisit; 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007 - 2008) T forcohen kapacitetet administrative dhe bashkrendimi n nivel kombtar dhe vendor. T plotsohet legjislacioni horizontal dhe t forcohet zbatimi i legjislacionit pr vlersimin e ndikimit t mjedisit. 390

T miratohet nj strategji pr harmonizimin e mtejshm t legjislacionit pr mjedisin me acquis t BE-s dhe t zbatohet si duhet legjislacioni ekzistues, veanrisht pr sa i prket ekzekutimit. T zbatohen konventat ndrkombtare n t cilat Shqipria sht pal n fushn e mbrojtjes s mjedisit dhe natyrs. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007 2008)

VKM "Pr metodologjin kombtare pr vlersimin strategjik mjedisor dhe vlersimin e ndikimit n mjedis" - Pjesa e II-t - Metodologjia e vlersimit t ndikimit n mjedis n sektor t ndryshm. Ky akt synon t lehtsoj procesin e mbledhjes s informacionit mjedisor dhe shtjeve q do t trajtohen n aportet e vlersimit t ndikimit n mjedis pr veprimtari me ndikim n mjedis dhe q ligji krkon pajisjen me leje mejdisore. Do t prafrohet pjesrisht Direktiva 85/335 EEC e amenduar nga Direktiva e Kshillit 97/11/EEC mbi vlersimin e efekteve q shkaktohen nga aktivitetet private dhe publike n mjedis dhe plotsisht krkesat e disa neneve t saj si neni 4 dhe 5. Pjesa e par e metodologjis (Pjesa e I- r: Pr vlersimin paraprak t ndikimeve n mjedis t nj veprimtarie) sht prfunduar n Dhjetor 2006 dhe po punohet n bashkpunim me Agjensine Suedeze t Mbrojtjes s Mjedisit (SEPA) pr prgatitjen e pjess s dyt t metodologjis. VKM "Pr rregullat dhe procedurat pr projektet dhe veprimtarit me ndikim ndrkufitar ku Shqipria sht pal shkaktare" Akti sht n zbatim t detyrimeve pr nxjerrjen e akteve nnligjore t Ligjit nr. 9700 dat 26. 03. 2007 Pr mbrojtjen e mjedisit nga ndikimet ndrkufitare (neni 2 pika 2). Qllimi i ktij akti sht t prcaktoj mnyrn e bashkpunimit dhe hapat institucionale dhe proceduriale q do t ndiqen n rast se n territorin e Shqipris synon t zhvillohet nj veprimtari q vlersohet t ket ndikime t mundshme n nj shtet tjetr fqinj. Akti do t prafroj plotsisht pjes t veanta t Direktivs 85/335 EEC e amenduar nga Direktiva e Kshillit 97/11/EEC mbi vlersimin e efekteve q shkaktohen nga aktivitetet private dhe publike n mjedis si dhe Konvents t UNECE (Espoos) Pr vlersimin e ndikimit n konteksion ndrkufitar Projekt Udhzim "Pr formatin e dokumentacionit pr komunikimet me paln shkaktare t ndikimeve ndrkufitare" Akti sht n zbatim t detyrimeve pr nxjerrjen e akteve nnligjore t Ligjit nr. 9700 dat 26. 03. 2007 Pr mbrojtjen e mjedisit nga ndikimet ndrkufitare (neni 37.2). Akti do t jet dokumenti standart q prdoret pr komunikimet me organin prgjegjs t pals shkaktare n rast t prfshirjes n procesin dhe procedurat e vlersimit t ndikimit n mjedis dhe vendimarrjes pr veprimtarit q krkojn t zhvillohen n nj shtet fqinj, por q mendohet se mund t ken ndikime mjedisore n territorin e RSH. Akti do t prafroj plotsisht pjes t veanta (nene) t Konvents s Espoos. Projekt udhzim "Pr listn tip t shpenzimeve pr procedurat ndrkufitare dhe kriteret metodike pr llogaritjen e shpenzimeve t tyre" Akti sht n zbatim t detyrimeve pr nxjerrjen e akteve nnligjore t Ligjit nr. 9700 dat 26. 03. 2007 Pr mbrojtjen e mjedisit nga ndikimet ndrkufitare (neni 40.2). Dokumenti do t prcaktoj mnyrn e llogaritjes s shpenzimeve financiare n rastet kur Shqipria prfshihet n nj proces ndrkufitar t VNMs, n kto raste shpenzimet do t mbulohen nga pala shkaktare. Udhzimi mbshtetet n krkesat e Konvents s Espoo-s dhe prafron plotsisht krkesat e neneve q lidhen me kt aspekt t procesit t VNM-s n raste ndrkufitare; Hartimi i marrveshjeve dy dhe shumpalshe me vendet e rajonit Marrveshjet dy ose shumpalsh me vendet e rajonit jan rregullime t veanta pr marrveshjet ndrkombtare dhe kryesisht t Konvents s Espoos, Aarhusit etj. Aktualisht sht planifikuar nj marrveshje trepalshe midis Greqis, Shqipris dhe Maqedonis pr mekanizmat e VNM-s n zonn ndrkufitare t Presps. Pr kt marrveshje po punojn disa OJF, te ciln s shpejti do tia propozojn organeve shtetrore respektive. 391

3.1.2

Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007 - 2008) Bashkpunim pr organizimin e debateve publike. Informimi, n kuadr t zbatueshmris s Konvents s Aarhus, prfshirja n proces e publikut deri n vendimarrje. Rritja e bashkpunimit me OJF-t Asistenc ARM-ve n procesin e VNM-s dhe pajisje me leje mjedisore Zbatimi i metodologjis kombtare "Pr vlersimin strategjik mjedisor dhe vlersimin e ndikimit n mjedis", forcimi i kapaciteteve pr zbatueshmrin Ndrgjegjsimi i aktorve, krijimi dhe forcimi i strukturave prkatse n nivelet qndrore dhe lokale, ngritja e grupeve sipas specifiks Trajnime t stafit t drejtoris dhe ARM-ve pr zbatimin ie ligjit nr. 9700 dat 26. 03. 2007 "Pr mbrojtjen e mjedisit nga ndikimet ndrkufitare" n zbatim t detyrimeve t Konvents Espoos, Zbatimi i rregullave dhe procedurave pr projektet dhe veprimtarit me ndikim ndrkufitar ku Shqipria sht pal shkaktare dhe lists s llogaritjes s shpenzimeve n kto raste

3.2

Prioritetet afatmesme (2009 - 2010) Prmirsimi i procesit t vlersimit t ndikimit n mjedis, nprmjet hartimit dhe miratimit t akteve nnligjore; T vazhdohet me zbatimin e angazhimeve rajonale dhe ndrkombtare pr mjedisin. Forcimi i bashkpunimit dhe koordinimit me ministrit e linjs dhe organet e tjera. Rishikimi n kuadr t prmirsimit t ligjit pr mbrojtjen e mjedisit T forcohet monitorimi i mjedisit dhe ndotsit t ndshkohen me sanksione t rrepta.

3.2.1

Iniciativat ligjore afatmesme (2009 - 2010)

Projekt udhzimi "Pr prgatitjen e planeve dhe programeve t veprimit pr aksidentet industriale me ndikime t largta ndrkufitare" Akti sht n zbatim t detyrimeve pr nxjerrjen e akteve nnligjore t Ligjit nr. 9700 dat 26. 03. 2007 Pr mbrojtjen e mjedisit nga ndikimet ndrkufitare (neni 36.1). Akti do t prafroj pjes t veanta t Konvents s Espoo-s dhe Konvents s Helsinkit Pr efektet ndrkufitare t aksidenteve industriale Projekt ligji "Pr vlersimin strategjik mjedisor" Ligji synon t rregulloj procesin e vlersimit strategjik mjedisor t planeve, programeve apo strategjive t ndryshme n sektort e zhvillimit ekonomik dhe social t vendit. Akti synon t prafroj direktivn 2001/42/EC t Parlamentit dhe t Kshillit mbi vlersimin e efekteve te planeve dhe projekteve pr mjedisin si dhe Protokolli "Pr Vleresimin Strategjik Mjedisor", ligji do adresoj edhe krkesa t veanta t Konvents "Pr vlersimin e ndikimit n mjedis n kontekstin ndrkufitar", Kiev, Ukraine, 22 Maj 2003 Hartimi i marrveshjeve dy dhe shumpalshe me vendet e rajonit Marreveshjet dy ose shumpalshe me vendet e rajonit jan rregullime t veanta pr marraveshjet ndrkombtare dhe kryesisht t Konvents s Espoos, Aarhusit etj. Aktualisht sht planifikuar nj marreveshje tre-palshe midis Greqis, Shqipris dhe Maqedonis pr mekanizmat e VNM-s n zonn ndrkufitare t Presps. Pr kt marrveshje po punojn disa OJF e cila s shpejti do tia propozojn organeve shtetrore respektive. 3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme (2009 - 2010) Zbatimi i udhzimit "Pr prgatitjen e planeve dhe programeve t veprimit pr aksidentet industriale me ndikime t largta ndrkufitare", nprmjet prcaktimit t programeve dhe planeve t veprimit, strukturave prkatse pr planet prkatse etj Zbatimi i ligjit t VSM, Forcim kapacitetesh dhe bashkpunim me organet planifikuese 392

Bashkpunim pr organizimin e debateve publike. Informimi, n kuadr t zbatueshmris s Konvents s Aarhus, prfshirja n proces e publikut deri n vendimarrje. Rritja e bashkepunimit me OJF-te. Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t MMPAU/Drejtoris s Vlersimit t Ndikimit & Lejeve INVESTIME NJSIA E MATJES persona (mij lek) GJENDJA VITET AKTUALE 2007 5 0 2000

2008 0 2000

2009 0 1200

2010 1 1000

1.Shtim personash 4.Trajnime (mij lek)

Tabela 2 Ndihma e huaj n mbshtetje t legjislacionit horizontal ISTITUCIO NI DONATO RI PROGRAMI /AGJENCIA ZBATUESE TITULLI I VLERA PROJEKTIT Perafrimi i legjislacionit mjedisor dhe prmirsimi i situats mjedisore ne 2 mln Shqiperi AFATI I AFATI I FILLIMI PRFUND T IMIT

Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrim Bashkimi it t Ujrave Europian

CARDS 2006

2007 n vazhdim

393

3.22.2 CILSIA E AJRIT 1 Objektivi Politik Fusha e cilsis s ajrit sht nj nga fushat prioritare n kuadr t MSA-se, detyrimet e s cils prcaktohen qart n nenet 70/3 dhe 108. Kto nene parashikojn domosdoshmrin e prafrimit t legjislacionit vendas me acquis communautaire, si dhe zhvillimin dhe forcimin e bashkpunimit t lufts kundr degradimit mjedisor, me qllim nxitjen e qndrueshmris mjedisore.Qeveria shqiptare synon disiplinimin e aktiviteteve ekonomike q shkaktojn ndotjen e ajrit n zonat urbane. Synimi i saj sht prgjysmimi i nivelit t ndotjes s ajrit n zonat e mdha urbane t vendit. Pr kt arsye do t adoptohen plotsisht standartet mjedisore t shkarkimit n ajr, duke i prafruar me standartet europiane, sipas nj programi ambicioz. Disiplina urbane dhe shtimi i siprfaqeve t gjelbra do t sjellin nj prmirsim cilsor t ajrit n qytetet e vendit e pr pasoj edhe t treguesve t shndetit t popullsis urbane. Krahas forcimit t disiplins, do t adoptohen incentiva pr nj sjellje miqsore me mjedisin t aktiviteteve ekonomike e njerzore dhe q njkohsisht respektojn principet e tregut t lir. Gjithashtu pr kt qllim do t adoptohen lehtsira fiskale pr uljen e ndotjeve nga bizneset dhe konsumi, pr investime n teknologji t pastra, pr konservimin e energjis, pr prdorimin racional t burimeve natyrore dhe pr nxitjen e investimeve mjedisore. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Legjislacioni pr cilsin e ajrit, prfshin: 1. Ligji nr.8897, dt.16.05.2002 pr mbrojtjen e ajrit nga ndotja 2. Direktiva pr cilsin e ajrit 96/62/ec, e amenduar nga vendimi i komisionit 01/752/ec; 0jl296 21.11.1996, p.55-63. Oj pages 9. 3. Shkalla e prafrimit - e pjesshme 1. Vkm nr.435, dt.12.09.2002 pr miratimin e normave t shkarkimeve n ajr. 2. Direktiva pr cilsin e ajrit 96/62/ec, e amenduar nga vendimi i komisionit 01/752/ec; 0jl296 21.11.1996, p.55-63. Oj pages 9. 3. Shkalla e prafrimit - e pjesshme

1. Vkm nr.803, dt.04.12.2003 pr normat e cilsis s ajrit 2. Direktiva pr cilsin e ajrit 96/62/ec, e amenduar nga vendimi i komisionit 01/752/ec; 0jl296 21.11.1996, p.55-63. Oj pages 9. 3. Shkalla e prafrimit - e pjesshme 1. Vkm nr.248, dt.24.04.2003 pr miratimin e normave t prkohshme t shkarkimeve n ajr. 2. Konventa e unece pr ndotjen ndrkufitare t ajrit n distanc t madhe (cltrap) (gjeneve, 1979) 3. Shkalla e prafrimit - e pjesshme 1. Udhzim i prbashkt i ministrit t mjedisit dhe ministrit t transportit dhe telekomunikacionit nr. 6527, dat 24.12.2004 mbi vlerat e lejueshme t elementeve ndots t ajrit n mjedis nga shkarkimet e gazrave dhe zhurmave shkaktuar nga mjetet rrugore dhe mnyrat e kontrollit t tyre 2. Direktiva 70/220/eec pr ndotjen nga mjetet e transportit, e amenduar nga direktivat 394

74/290/eec, 77/102/eec, 78/665/eec, 83/351/eec, 88/76/eec, 88/436/eec, 89/458/eec, 89/491/eec, 91/441/eec, 93/59/eec, 94/12/eec, 96/44/eec 96/69/eec, 98/69/ec, 99/102/ec, 2001/1/ec, 2001/100/ec; ojl 76 6.4, 1070, p.1-22 3. Shkalla e prafrimit - e pjesshme 1. Vkm nr.147, dt. 21.03.2007 "pr cilsin e lndve djegse, benzin dhe diezel" 2. Direktiva 98/70/ec e parlamentit europian dhe e keshillit t dats 13 tetor 1998 n lidhje me cilsin e lndve diegse benzine dhe diezel q amendon direktivn e kshillit 93/12/eec. Ojl350, 28.12.1998. 3. Shkalla e prafrimit - e pjesshme Ligje dhe akte t tjera q nuk transpozojn akte komunitare: Ligji nr.9425, dat 06.10.2005 "Pr aderimin e Republiks s Shqipris n Konventn e vitit 1979 Pr ndotjen ndrkufitare t ajrit n distanc t madhe". Ligji nr. 9480, dt.16.2.2006 "Pr aderimin e Republiks s Shqipris n amendamentin e Kopenhagenit t Portokollit t Montrealit "Pr substancat q hollojn shtresn e ozonit" Ligji nr.9484, dt.2.3.2006 "Pr aderimin e Republiks s Shqipris n amendamentin e Londrs t Portokollit t Montrealit "Pr substancat q hollojn shtresn e ozonit" Ligji nr.9485, dt.6.3.2006 Pr aderimin e Republiks s Shqipris n amendamentin e Montrealit t Portokollit t Montrealit "Pr substancat q hollojn shtresn e ozonit" Ligji nr.9486, dt.6.3.2006 Pr aderimin e Republiks s Shqipris n amendamentin e Pekinit t Portokollit t Montrealit "Pr substancat q hollojn shtresn e ozonit 2.2 Kuadri institucional ekzistues Institucionet prgjegjse pr mbrojtjen e cilsis s ajrit jan MMPAU (hartimi i politiks pr mbrojtjen e cilesis s ajrit, hartim aktesh pr cilsin e ajrit, vendosja e normave t cilsis s ajrit, t shkarkimeve n ajr, monitorimi, inspektimi, etj.), MSH (mbrojtjen e shndetit publik nga smundjet q transmetohet prmes ajrit, bashkpunues n hartim aktesh me MMPAU), METE (zbatimin e normave t caktuara pr mbrojtjen e cilsis s ajrit, etj.), MPPTT (zhvillimin e infrastrukturs rrugore dhe t transportit duke respektuar normat e caktuara pr cilsin e ajrit dhe shkarkimet n t, bashkepunues n hartim aktesh me MMPAU). 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007 2008) T merren masa n vatrat problematike q ndotin ajrin/mjedisin si landfilli n Sharr dhe fusha naftmbajtse e Patos-Marinz T forcohen kapacitetet administrative dhe bashkrendimi n nivel kombtar dhe vendor. T miratohet nj strategji pr harmonizimin e mtejshm t legjislacionit pr mjedisin me acquis t BE-s dhe t zbatohet si duhet legjislacioni ekzistues, veanrisht pr sa i prket ekzekutimit. 3.1.1 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Monitorimit i cilsis s ajrit nga institucionet vendase; Organizim i konsultave me ekspert t huaj Zbatim i projektit CARDS 2004 "Forcimi i rrjetit t monitorimit t mjedisit n Shqipri (STEMA). Forcim i kapaciteteve prkatse n DPPN pr ajrin - Shtes me 1 specialist ajri n DPPN/MMPAU 3.2 Prioritetet afatmesme (2009-2010) 395

T reduktohet ndotja e ajrit n zonat urbane; T reduktohet ndotja nga Rafineria e Nafts n Ballsh; T forcohet monitorimi i mjedisit dhe ndotsit t ndshkohen me sanksione t rrepta. T prafrohet progresivisht Acquis T vazhdohet me prpjekjet pr adresimin e vatrave toksike T prmirsohet cilsia e karburanteve duke u zbatuar VKM "Pr cilsin e lndve djegse benzine dhe diezel" nr 147, 21.03.2007. 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Projektligj pr aderimin n "Protokolli pr financimet afatgjata t programeve t prbashkta pr monitorimin dhe vlersimin e ndotjes s ajrit n distanc t madhe n Europ (EMEP) (Geneva 1984) Projektligj pr aderimin n " Protokollin mbi kontrollin e lshimit t azotit-oksid prgjat vijs kufitare (Sofia 1988) Projektligj pr aderimin n " Protokollin mbi reduktimin e SO2(Oslo 1994) Projektligj pr aderimin n " Protokollin e metaleve t rnda (Aarhus 1998)" Amendimi i mbshtetur n Direktivn 96/62/EC Direktivn 99/30/EC NOx, SO2, Pb dhe PM10, qe amendon Vendimin e Komisionit 04/224/EC; Direktiva 70/220/EEC mbi ndotjen e ajerit nga mjetet rrugore, e amenduar nga Direktiva 74/290/EEC, 77/102/EEC, 78/665/EEC, 83/351/EEC, 88/76/EEC, 88/436/EEC, 89/458/EEC, 89/491/EEC, 91/441/EEC, 93/59/EEC, 94/12/EEC, 96/44/EEC 96/69/EEC, 98/69/EC, 99/102/EC, 2001/1/EC, 2001/100/EC, Ozoni 02/3/EC, Vendimi i Komisionit 04/461/EC. Shkalla e prputhshmris e pjesshme. 3.7.3 Aktivitetet zbatuese afatmesme Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Monitorimi i cilsis s ajrit nga institucionet vendase Organizim i konsultave me ekspert t huaj pr amendimin e ligjit nr. 8897, dt.16.05.2002 Pr mbrojtjen e ajrit nga ndotja Zbatimi i projektit CARDS 2004 "Forcimi i rrjetit t monitorimit t mjedisit n Shqipri (STEMA). Forcimi i kapaciteteve n DPPN/MMPAU. 3.8 3.3.1 Prioritetet afatgjata (2011-2012) Iniciativat ligjore afatgjata Projektakt "Pr ngritjen e nj sistemi informacioni pr mbrojtjen e mjedisit" i cili synon t transpozoj aktet komunitare 2004/224/EC, 2004/461/EC, 2003/37/EC, 97/101/EC. Shkalla e prputhshmris e cila synon t arrihet: e plot. Projektakt pr identifikimin e burimeve t reja potenciale t ndotjes s ajrit i cili synon t transpozoj aktet komunitare 96/62/EC, 2000/25/EEC, 97/24/EEC, 2003/30/EC dhe 1753/2000EC. Shkalla e prputhshmris e cila synon t arrihet : e plot. Projektakt pr ngritjen dhe funksionimin e sistemeve t njoftimit t smogut i cili synon t transpozoj aktet komunitare 96/62/EC, 2000/25/EEC, 97/24/EEC, 2003/30/EC dhe 1753/2000EC. Shkalla e prputhshmris e cila synon t arrihet: e plot. Projektakt pr kriteret e import-eksport-transportit t karburanteve i cili synon t transpozoj aktet komunitare 96/62/EC, 2000/25/EEC, 97/24/EEC, 2003/30/EC dhe 1753/2000EC. Shkalla e prputhshmris e cila synon t arrihet: e plot. 3.3.2 Aktivitetet zbatuese afatgjata 396

Monitorimi i cilsis s ajrit nga institucionet vendase Organizim i konsultave me ekspert t huaj pr draftimin e akteve ligjore, t cilat do t hartohen gjat periudhs afatgjat. Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t MMPAU/Drejtoria e Politikave t Parandalimit t Ndotjeve INVESTIME NJSIA E MATJES persona (mij lek) GJENDJA VITET AKTUALE 2007 1 0 0 0

2008 1 0

2009 0 0

2010 0 0

1.Shtim personash 4.Trajnime (mij lek)

Tabela 2 Ndihma e huaj n mbshtetje t cilsis s ajrit ISTITUCIO NI DONATO RI PROGRAMI /AGJENCIA ZBATUESE TITULLI I VLERA PROJEKTIT Forcimi Sistemit monitorimit mjedisit i t t 2.5 mln 2005 2008 AFATI I AFATI I FILLIMI PRFUND T IMIT

Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrim Bashkimi it t Ujrave Europian Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrim it t Ujrave UNEP Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrim it t Ujrave UNIDO Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrim it t Ujrave UNIDO Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrim UNDP/GE it t Ujrave F

CARDS 2004

Projekti i Ozonit, Forcimi Institucional Minimizimi i konsumit te R12 ndermjet riciklimit dhe rikuperimit te kesaj substance Forcimi i kapaciteteve te vendit tone per kontrollin i importeve te LHO-ve Pergatitja e Planit Kombetar te veprimit per ndotesit organik te qendrueshem (NOQ, POPs),

15.862 mln $

2003

2009

0.125 mln $

2006

2007

0.081 mln $

2003

2009

1.2 mln $

2005

2007 397

ne kuadrin e konventes se Stockholmit

398

3.22.3 MENAXHIMI I MBETJEVE 1 Objektivi politik Objektivi kryesor i qeveris shqiptare n prputhje edhe me angazhimin e marr n kuadr t Marrveshjes s Stabilizim Asociimit sht zhvillimi dhe forcimi i bashkpunimit pr t luftuar degradimin mjedisor, me synim promovimin e qndrueshmris n mjedis (neni 108 MSA). 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Ne fushn e mbetjeve, prbehet nga kto akte ligjore: 1. Ligji nr.8934, date 05.09.2002. Pr mbrojtjen e mjedisit 2. Direktive 75/442/EEC mbi mbetjet (EU frameork directive) OJL 194 25.07.1975 P.0039-0041 (OJ faqe 3) 3. Shkalla e Prafrimit e pjesshme 1. Ligji nr. 9010, date 11.02.2003 Pr administrimin mjedisor t mbetjeve t ngurta, 2. Direktiva 75/442/EEC mbi mbetjet (EU frameork directive) OJL 194 25.07.1975 P.0039-0041 (OJ pages 3), Direktiva 91/689/EEC mbi mbetjet e rrezikshme OJL 377 31.12.1991, P.20-27 (OJ faqe 8), Konventa pr transportin e mbetjeve te rrezikshme dhe hedhjen e tyre (Basel 1989), 3. Shkalla e Prafrimit e pjesshme 1. VKM Pr miratimin e katalogut shqiptar t klasifikimit t mbetjeve 2. Shtojca A, Katalogu europian i konsoliduar pr mbetjet, 2002 3. Shkalla e Prafrimit e plote 1. Ligji nr.9537, dat 18.5.2006 Pr administrimin e mbetjeve t rrezikshme Direktiva 91/689/EEC (mbi mbetjet e rrezikshme) OJL 377 31.12.1991, P.20-27 (OJ faqe 8), Direktiva 75/442/EEC mbi mbetjet OJL 194 25.07.1975 P.0039-0041 (OJ faqe 3), Direktiva e Kshillit 1999/31/EC e 26 Prill 1999 mbi landfillin e mbetjeve, OJL 182 , 16/07/1999 P. 0001 0019 Direktiva 2000/76/EC (Direktiva mbi djegien e mbetjeve) OJL 332 28.12.2000 P. 91-111 (OJ faqe 21) Vendim 2000/532/EC (Vendim pr krijimin e lists s mbetjeve) OJL 226 6.9.2000, P.3-24 (OJ faqe 22) 3. Shkalla e Prafrimit e pjesshme Ligje dhe aktet q nuk transpozojn akte komunitare: Ligji Nr. 8094, dat 21.03.1996 Pr largimin publik t mbeturinave. Ministria e Rregullimit t Territorit dhe Turizmit sht prgjegjse pr zbatimin e ktij ligji. Ky ligj synon mbrojtjen e mjedisit urban nga ndotja e mbeturinave, si dhe largimin publik t tyre n brendsi t territoreve bashkiake e t komunave. Ai synon gjithashtu disiplinimin e pastrimit t qytetit nga mbeturinat duke filluar nga dorzimi, mbledhja, fshirja, grumbullimi dhe transporti. 399

Ligji nr. 7973, dat 26.07.1995 Pr Konensionet dhe Pjesmarrjen e Sektorit Privat n Shrbimet Publike dhe Infrastruktur. Nj ndr pikat e fushs s zbatimit t ktij ligji sht edhe administrimi i mbetjeve t ngurta dhe t dmshme. Dhnia me konension pr ndrtimin e impianteve pr prpunimin e mbetjeve t ngurta urbane sht nj nga format m t aplikueshme pr momentin, pasi ndrtimi i tyre krkon nj financim t pa prballueshm nga buxheti i shtetit apo ai i pushtetit vendor. Vendimi i Kshillit t Ministrave Nr.103, dat 31.03.2002 Pr Monitorimin e Mjedisit n Republikn e Shqipris. N pikn C-3/a,b dhe C-5/d ngarkohet Ministria e Rregullimit t Territorit dhe Turizmit pr monitorimin e mbetjeve t ngurta urbane dhe atyre inerte si dhe hartimin e Raportit Vjetor pr sasin vjetore t mbetjeve n rang bashkie, qarku dhe Republike. Ligji nr.8405, date 17.09.1998 Pr Urbanistiken me amendimet prkatse. Ky ligj prcakton procedurat e miratimit tv rendit ku do t ngrihet impianti i prpunimit t mbetjeve urbane, n vartsi t madhsis s sheshit. Prcaktimi i ktij sheshi, pr prpunimin e mbetjeve urbane, duhet t bhet n nivelin e studimit rajonal, t masterplaneve, t planit t prgjithshm rregullues dhe studimeve urbanistike pjesore. Ligji Pr organizimin dhe funksionimin e pushtetit vendor i cili obligon bashkit dhe komunat pr tu prfshire n menaxhimin e mbetjeve n nivel lokal (2000); VKM nr. 803, dat 04.12.2003 Pr miratimin e rregullave dhe procedurave pr importimin e mbetjeve me qellim prdorimi, prpunimi dhe riciklimi Rregullore Nr 4 dat 15.10.2003 Pr krkimin dhe miratimin e lejeve t eksportimit dhe tranzitimit t mbetjeve Rregullore Pr trajtimin e mbetjeve t ndrtimit nga krijimi, transportimi e deri tek asgjsimi i tyre 2.2 Kuadri institucional ekzistues Sipas ligjit Nr. 9010, date 11.02.2003 Pr administrimin mjedisor t mbetjeve t ngurta, menaxhimi i mbetjeve t ngurta sht detyre e institucioneve MMPAU, MPPTT, MSH, METE, MBUMK. a) Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit te Ujerave, e cila ne Drejtorin e Politikave te Parandalimit te Ndotjeve ka vetm 1 ekspert q mbulon shtjet e mbetjeve n trsi dhe mbetjet e rrezikshme b) Ministria e Punve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit q ka sektorin (prej 3 vetash) t Mbetjeve Urbane (pr mbetjet urbane dhe mbetjet e ndrtimit (inerte). Ministria e Punve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit pr mbetjet e automjeteve n fund t jets dhe ato q rezultojn nga zvendsimi i materialeve apo pjesve t konsumuara. Ligji i ri i vitit 2000 Mbi organizimin dhe funksionimin e pushtetit vendor detyron bashkit t angazhohen n menaxhimin e mbetjeve urbane (grumbullim, transportim, trajtim dhe asgjsim) n nivel lokal. Gjithashtu, ligji Pr taksat vendore i jep bashkive t drejtn t vendosin taksa vendore pr pastrimin e qytetit, q paguhen nga sektori familjar dhe agjentet socio-ekonomike. c) Ministria e Shndetsis sht prgjegjse pr mbetjet spitalore; d) Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetikes sht prgjegjse pr mbetjet industriale dhe mbetjet e vllimshme nga industria; e) Ministria e Bujqsis, Ushqimit dhe Mbrojtjes se Konsumatorit sht prgjegjse pr mbetjet e bujqsis dhe te rritjes se kafshve. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007 2008) Rehabilitimi i zonave t nxehta n Durrs dhe Vlor. Marrja e masave n vatrat problematike q ndotin mjedisin si landfilli n Sharr dhe zona naftmbajtse e Patos-Marinzs. T forcohen kapacitetet administrative dhe bashkrendimi n nivel kombtar dhe vendor. 400

3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Projektakt Pr miratimin e rregullave, procedurave dhe afateve pr hartimin e Planeve Lokale t Administrimit t Mbetjeve t Ngurta i cili do t transpozoj Direktivn 75/442/EEC, Directivn 99/31/EEC. Shkalla e prputhshmris e cila synon t arrihet: e pjesshme. Projektakti Pr listn e mbetjeve q do lejohen t importohen pr qllime prdorimi prpunimi dhe riciklimi mbshtetur n Vendimin e Komisionit Evropian 94/721/EC pr mbikqyrjen dhe kontrollin e transportit t mbetjeve brenda dhe jasht Bashkimit Evropian, Listat e Konvents se Baselit dhe Katallogun Kombtar t Mbetjeve. Shkalla e prputhshmris e cila synon t arrihet: e pjesshme. Projektakt Pr landfillimin e mbetjeve dhe incinerimin, i cili do t transpozoj Direktivat 1999/31/EC, direktivn 2000/76/EC, Vendimin e Kshillit 2003/33/EC dhe me Vendimin e Komisionit 2003/33/EC. Shkalla e prputhshmris e cila synon t arrihet: e pjesshme. Projektakti Pr kompostimin e mbetjeve, i cili do t transpozoj direktivn 75/442/EEC pr mbetjet. Shkalla e prputhshmris e cila synon t arrihet: e pjesshme. 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Trajnime t specialistve t doganave pr importet e mbetjeve t riciklueshme Trajnime t specialistve lokale pr plotsimin e regjistrit t mbetjeve Forcim kapacitetesh pr drejtorin e DPPN pr mbetjet Do t organizohet nj Konference pr Planet e Menaxhimit t Mbetjeve, Aktivitete ndrgjegjsuese n bashkpunim me OJF-t N bashkpunim me projektin e Sids, do t organizohen trajnime t specialistve lokale pr mbetjet. 3.2 Prioritetet afatmesme (2009 - 2010) Rehabilitimi i zonave t nxehta Prafrimi progresivisht i Acquis pr mjedisin Vazhdimi i prpjekjeve pr adresimin e vatrave toksike. 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Projektligji Pr Ndotsit organike t qndrueshm" i cili do t transzpozoj aktet komunitare:direktivat 75/439/EC, 96/59/EC, 91/157/EC, 93/86/EEC, 98/101/EC si dhe Vendimi i Komisionit 2001/68/EC. Shkalla e prputhshmris e cila synon t arrihet: e pjesshme. Projektligji Pr miratimin e planit kombtar t administrimit t mbetjeve e cila do t transpozoj Direktiv 75/442/EEC, Direktivn 99/31/EEC: Pr landfillimin e mbetjeve. Shkalla e prputhshmeris e cila synon t arrihet: e pjesshme 3.8.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Forcim kapacitetesh pr drejtorin e DPPN pr mbetjet 3.9 Prioritetet afatgjata (2011-2012) Pr adresimin e prioriteteve afatgjate do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore:

401

Projektakti Pr ambalazhimin dhe mbetjet e ambalazheve, i cili do t transpozoj Direktivn 94/62/EC, amenduar nga direktiva 2004/12/EC, Vendimet e KE 97/129/EC, 1999/177/EC, 2001/524/EC, 2001/171/EC. Shkalla e prputhshmris e cila synon t arrihet: e pjesshme. Projektakti Pr landfillet e automjeteve n fund t jets, i cili do t transpozoj Direktivn 2000/53/EC Vendimet e KE 2002/151/EC, 2001/753/EC, 2002/525/EC. Shkalla e prputhshmris e cila synon t arrihet: e pjesshme. Projektakt "Pr mbetjet nga industria e dioksidit t titaniumit". Shkalla e perputhshmerise e cila synon te arrihet: e pjesshme. Projektakti "Pr raportimin, pyetsort, ertifikatat e asgjsimit, grumbullimin e statistikave pr mbetjet", i cili do t transpozoj direktivn 91/962/EC, rregulloren 2150/2002/EC, vendimet 96/302/EC, 98/184/EC, 2000/738/EC, 97/622/EC, 94/741/EC, 1999/412/EC. Shkalla e prputhshmris e cila synon t arrihet: e pjesshme. Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t MMPAU/ Drejtoria e Politikave te Parandalimit te Ndotjeve INVESTIME NJSIA E MATJES persona (mij lek) GJENDJA VITET AKTUALE 2007 1 0 0 2,280

2008 2 0

2009 0 0

2010 0 0

1.Shtim personash 4.Trajnime (mij lek)

Tabela 2 Ndihma e huaj n mbshtetje t manaxhimit t mbetjeve ISTITUCIO NI DONATO RI PROGRAMI /AGJENCIA ZBATUESE TITULLI I VLERA PROJEKTIT Pastrimi, mbledhja, trajtimi, paratrajtimi dhe eleminimi I mbetjeve t rrezikshme n 3 mln Shqipri Menaxhimi i Mbetjeve te 1,5 mln ngurta ne Korce SEK Menaxhimi i Mbetjeve Urbane per qytetin e Tiranes 6.4 mln AFATI I AFATI I FILLIMI PRFUND T IMIT

Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrim it t Ujrave Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrim it t Ujrave Ministria e Transportit, Telekomuni kacionit dhe Punve Publike,

Bashkimi Europian

CARDS 2006

2008 n vazhdim

SIDA

2005

2008

Qeveria Italiane

Kooperacioni Italian

n pritje

n vazhdim

402

3.22.4 UJI 3.22. 4.1 ADMINISTRIMI I BURIMEVE UJORE 1 Objektivi Politik Fusha e Menaxhimit t ujrave sht nj nga fushat prioritare n kuadr t procesit t integrimit, detyrimet e s cils n prgjithsi prcaktohen n nenin 70/3 t Marrveshjes s Stabilizim-Asociimit. Ky nen parashikon domosdoshmrin e prafrimit t legjislacionit vendas me acquis communautaire. Ndrkoh q neni 108 MSA v theksin n zhvillim dhe bashkpunimin e palve me qllim q t promovojn qndrueshmrin mjedisore. Bazuar n nevojn pr t ndrmarr veprime pr parandalimin e prkeqsimit t mtejshm t cilsis dhe sasis s ujrave t mbla, vizioni politik sht hartimi i programit t veprimeve, q do t synoj n menaxhimin, shfrytzimin sa m racional dhe mbrojtjen e qndrueshme t burimeve ujore. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Kuadri ligjor pr Menaxhimin e Ujerave prbhet nga: Ligji nr 8093, dt.21.3.1996 "Pr rezervat ujore" Direktiva 2000/60/EC, dat 23 Tetor 2000 "Direktiva Baz e Ujit Shkalla e Prafrimit: e pjesshme Aktet e tjera q nuk transpozojn akte komunitare: Vendime t KKU-s: VKM Nr. 775, dt. 28.10.1996 " Pr krijimin e Kshillit Kombtar t Ujit"; VKM Nr. 240, dt. 10.04.1998 " Pr krijimin e Sekretariatit t KKU"; VKKU. Nr.1. dt 23.09.1994 " Pr procedurn pr miratimin e lejeve prshfrytzimin e ujrave pr konfeksionim"; VKKU. Nr.2. dt.23 .09.1994 Pr miratimin e lejes pr shfrytzimin pjesor t burimit Uji i ftoht Tepelen; VKKU. Nr.1. dt. 20.02.1997 Pr miratimin e ndrtimit t hidrocentralit t Kalivacit, n grykn e kalivacit, mbi lumin Vjos; VKM Nr. 63. dt. 26.01.2001 " Pr procedurat e krkimit, t shqyrtimit dhe dhnies s autorizimeve, t lejeve dhe konensioneve pr prdorimin e rezervave ujore"; VKM.Nr. 313, dt. 21.05.2004 " Pr miratimin e tarifave t prdorimit t ujit"; VKM. Nr. 362. dt.11.06.2004 " Pr shprblimin e antarve t KBU dhe Kshillave konsultative teknike pran autoriteteve; VKKU. Nr. 1. dt. 04.06.1998 "Pr miratimin e lejeve pr prdorimin e disa burimeve pr ndrtim ujsjellsash pr ujin e pijshm"; VKKU. Nr. 4. dt. 04.06.1998 " Pr krijimin e grupit t puns s kontrollit t veprimtaris pr shfrytzimin e zhavorrve dhe rrave si materiale inerte"; VKKU. Nr. 2. dt. 04.06.1998 " Pr miratimin e autorizimeve t disa shpimeve pr ujra nntoksor, pr furnizimin me uj t ujsjellsave publike"; VKKU. Nr. 5. dt.16.04.2004 " Pr ndarjen e territorit t Republiks n basene ujmbledhse dhe pr krijimin e Agjensive t ujit pr kto basene"; VKM Nr. 635, dt. 21.11.2001 " Pr krijimin e Komisionit Qeveritar pr problemet ujore me vendet fqinje"; VKKU nr 1, dat 21.06.2006 Pr reduktimin e shfrytzimit t zhavorrve dhe rrave n shtretrit e lumenjve; 403

VKKU Nr 2, dat 21.06.2006 Pr disa ndryshime n vendimin Nr. 1, dat 19.07.2002, t KKU, Pr krijimin e KBU , t ndryshuar ; VKKU Nr 3, dat 21.06.2006 Pr rehabilitimin e shtretrve t lumenjve t dmtuar nga shfrytzimi i inerteve. Vendimet q jan miratuar dat 7.06.2007 VKKU Pr disa ndryshime n vendimin nr 2, dat 19.07.2002 t KKU Pr miratimin e formularve t krkess pr leje, autorizim e konension si dhe formularve tip t deklarimit, lejes e autorizimit pr prdorimin e rezervave ujore; VKKU Pr disa ndryshime n vendimin nr 3, dat 09.01.2003 t KKU Mbi procedurat e dhnies dhe rinovimit t lejeve pr shfrytzimin e zhavorrve dhe rrave nga shtretrit e lumenjve i ndryshuar ; VKKU Pr disa ndryshime n vendimin nr 6, dat 16.04.2004 t KKU Pr miratimin e formularit tip t lejes pr pus shpime ; VKKU Pr kryerjen e studimit pr shpimet pr uj t pijshm dhe teknologjik n aksin Tiran Durrs ; VKKU Pr miratimin n parim t dhnies n prdorim me konension t burimeve ujore nr 4/1 dhe 6/1 n zonn Uji i Ftoht Onufer, Vlor. 2.2 Kuadri institucional ekzistues a) Problematika e administrimit t ujrave dhe ruajtjes s cilsis s tyre, mbulohet nga Drejtoria e Politikave t Mbrojtjes s Natyrs dhe Sektori i Ujrave, si dhe nga Drejtoria e Politikave t parandalimit t Ndotjeve n MMPAU. Sektori i Ujrave prfshin AUB q veprojn n 6 basene n t cilat sht ndar territori i Republiks s Shqipris, q zbatojn dhe kontrollojn legjislacionin pr ujrat. b) Ministria e Punve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit mbulon problemet e ujsjells kanalizimeve; c) Ministria e Bujqsis, Ushqimit dhe Mbrojtjes s Konsumatorit mbulon problemet e prdorimit t ujit pr ujitje; d) Ministria e Shndetsis me Institutin e Shndetit Publik, mbulon problemet e ujit t e) pijshm dhe sanitetit t ujit.

3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007-2008) Prafrimi i legjislacionit vendas me at komunitar. T forcohen kapacitetet administrative dhe bashkrendimi n nivel kombtar dhe vendor. T miratohet nj strategji pr harmonizimin e mtejshm t legjislacionit pr mjedisin me acquis dhe t zbatohet si duhet legjislacioni ekzistues, veanrisht pr sa i prket ekzekutimit. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007 2008) Rishikimi i Ligjit Pr rezervat ujore e cila synon t transpozoj Direktivn Baz 2000/60/EEC. Shkalla e prputhshmris e cila synon t arrihet: e pjesshme. Miratimi i vendimeve t kshillit Kombtar t Ujit (VKKU). 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007 -2008) T fuqizohen kapacitetet e strukturave t administrimit t ujrave; Studimi i kostos pr aktivitetet e zbatimit t ligjit Pr rezervat ujore Zbatim i ligjit t amenduar pr rezervat ujore-ndrgjegjsimi i publikut me an t seminareve 404

3.2

Prioritetet afatmesme (2009-2010) Te zbatohet legjislacioni ne fushn e menaxhimit te ujerave Te vazhdohet me zbatimin e angazhimeve rajonale dhe ndrkombtare pr mjedisin.

3.9.2

Iniciativat ligjore afatmesme (2009-2010) P/Ligj pr krijimin e nj kuadri pr veprimin n politikat e ujit, e cila synon t transpozoj Direktivn baz t Ujrave 2000/60EEC, dt. 23 Tetor 2000. Shkalla e prputhshmris e cila synon t arrihet: e pjesshme. Miratimi i vendimeve t kshillit Kombtar t Ujit. (Kto jan iniciativa shum t rndsishme q jan n vazhdimsi, q do t thot se pr do mbledhje t KKU-s, dalin Vendimet e Kshillit Kombtar prkats) P/V I KKU pr hartimin e regjistrit t lejeve pr shfrytzimin e ujrave dhe t inerteve e cila synon t transpozoj Direktivn baz e Ujrave 2000/60EEC, dt 23 Tetor 2000. Shkalla e prputhshmris e cila synon t arrihet: e pjesshme.

3.2.2

Aktivitetet zbatuese afatmesme (2009 -2010) Ndrgjegjsimi i publikut pr zbatimin e projektligjit pr krijimin e nj rrjeti veprimi n politikat e ujit. Krijimi i rrjetit t pikave t monitorimit t baseneve ujore dhe informatizimi i informacionit.

3.10

Prioritetet afatgjata (2011 -2012) Zbatimi i legjislacionit vendas n harmoni me at komunitar.

3.3.1

Iniciativa ligjore afatgjata (2011-2012) P/Ligj pr prdorimin e ujrave kurativ e cila synon t transpozoj direktivn 2000/60/EEC. Shkalla e prputhshmris e cila synon t arrihet: e pjesshme. N vitet 2009-2012 do t punohet pr plotsime t mundshme t ktij kuadri ligjor, n varsi t ndryshimeve apo reformave q mund t ndrmarr Komisioni Evropian n fushn menaxhimit t ujerave.

Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t Sektorit t Ujrave n MMPAU INVESTIME NJSIA E MATJES persona (mij lek) GJENDJA VITET AKTUALE 2007 3 X 1 1000

2008 8 2000

2009 1 1000

2010 X 7500

1.Shtim personash 4.Trajnime (mij lek)

Tabela 2 Ndihma e huaj n mbshtetje t cilsis s ujit t pijshm

405

ISTITUCIO NI

DONATO RI

PROGRAMI /AGJENCIA ZBATUESE

TITULLI I VLERA PROJEKTIT

AFATI I AFATI I FILLIMI PRFUND T IMIT

Ministria e Transportit, Telekomuni kacionit dhe Punve Publike, Bashkimi Bashkia Europian Vlor Ministria e Transportit, Telekomuni kacionit dhe Punve Bashkimi Publike Europian

CARDS 2004

IPA 2007

Ministria e Transportit, Telekomuni kacionit dhe Punve Publike Ministria e Transportit, Telekomuni kacionit dhe Punve Publike Ministria e Transportit, Telekomuni kacionit dhe Punve Publike Ministria e Transportit, Telekomuni kacionit dhe Punve Publike Ministria e Transportit, Telekomuni kacionit dhe Punve Publike, Bashkia

Bashkimi Europian

IPA 2007

Bashkimi Europian

IPA 2007

Bashkimi Europian

IPA 2007

Impianti i pastrimit te ujrave te zeza ne qytetin e Vlores Rehabilitimi i sistemit t kanalizimeve n zonn industriale t qytetit t Shkodrs Ndrtim i Sistemit t Ujsjells Kanalizimeve dhe Impiantit te Pastrimit te Ujrave te zeza ne rajonin Velipoj Shkodr Ndrtim i Sistemit t Ujsjells Kanalizimeve ne rajonin Shngjin-Lezhe Ndrtim i Sistemit t Ujsjells Kanalizimeve ne rajonin GolemDurrs-Kavaj

3 mln

2006

2007

1 mln

2008

2010

6.8 mln

2008

2010

3.4 mln

2008

2010

12.1 mln

2008

2010

Bashkimi Europian Banka Botrore (kredi), Qeveria shqiptare

IPA 2007

Supervizimi I ndrhyrjeve n sistemin e ujsjells 0.7 mln kanalizimeve

2008

2010

Projekti Bashkiak i Ujesjelles Kanalizimeve 20 mln

2003

2008 406

Durrs, Fier, Lezh dhe Sarand Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrim it t Ujrave, Ndermarrjet Ujesjelles Kanalizime ne Durres, Lezhe dhe Sarande Sh.A. Ujesjelles Kanalizime Pogradec

Bankes Europiane e Investimev e, GEF, Qeveria Shqiptare Qeveria Gjermane

Projekti i Manaxhimit te Integruar te ujit dhe Ekositemit 20 mln Mbrojtja e Liqenit te Ohrit Furnizimi me uje dhe shkarkimi i ujerave te zeza ne Shqiperine e Mesme, komponenti i Lushnjes Furnizimi me uje dhe shkarkimi i ujerave te zeza ne Shqiperine e Mesme, komponenti Berat dhe Kuove

2005

2009

Kf

17 mln

2000

2008

Sh.A. Ujesjelles Kanalizime Lushnje

Qeveria Gjermane

Kf

4.6 mln

2005

2008

Sh.A. Ujesjelles Kanalizime Berat, Kucov

Sh.A. Ujesjelles Kanalizime Korce Ministria e Transportit, Telekomuni kacionit dhe Punve Publike, Sh.A. Qeveria Ujesjelles Gjermane Kanalizime

Qeveria Gjermane Qeveria Gjermane, Banka Europiane pr Investime, Qeveria Shqiptare

Kf

6.646 mln

2004

2008

Kf

Kanalizimet Korces

e 21.5 mln

2006

2009

Kf

Ujesjelles dhe Kanalizimet e Kavajes 7.5 mln

2006

2007 407

Kavaje Ministria e Transportit, Telekomuni kacionit dhe Punve Publike, Sh.A. Ujesjelles Kanalizime Kruj Ministria e Transportit, Telekomuni kacionit dhe Punve Publike, Sh.A. Ujesjelles Kanalizime Elbasan Ministria e Transportit, Telekomuni kacionit dhe Punve Publike, Bashkia Shkodr Ministria e Transportit, Telekomuni kacionit dhe Punve Publike, Komuna Koplik

Qeveria Gjermane

Kf

Ujesjelles dhe Kanalizimet e Krujes 8.9 mln

2005

2006

Qeveria Gjermane

Kf

Ujesjelles dhe Kanalizimet Elbasan 7.9 mln

2003

2007

Qeveria Austriake

Furnizimi me uje i Qytetit 2.619 mln Shkoder

2002

2007

Qeveria Austriake

Ministria e Transportit, Telekomuni kacionit dhe Punve Publike Ministria e Transportit, Telekomuni kacionit dhe Punve

Qeveria e Dukatit te Madh te Luksembur gut Qeveria e Mbreterise se Norvegjise

Furnizimi me uje dhe Kanalizimet Koplik Ndertimi i sistemit te furnizimit me uje te pijshem dhe kanalizimeve te ujrave te zeza ne fshatrat e Komunes Maqellare, Diber Rehabilitimi i sistemit te ujesjellesit dhe kanalizimeve te ujrave te zeza ne

1.39 mln

2006

2007

4.855 mln

2003

2007

5.875 mln

2003

2007 408

Publike Ndermarrja Ujesjelles Qeveria Kanalizime SHA Tirane Italiane

Kooperacioni Italian

Ndermarrja Ujesjelles Qeveria Kanalizime SHA Tirane Italiane PIU Hidrik Tirane Ndermarrja Ujesjelles Kanalizime SHA Tirane Qeveria Italiane Qeveria Italiane

Kooperacioni Italian Kooperacioni Italian Kooperacioni Italian

Burrel Asistence Teknike dhe Financiare per Sh.a UK Tirane Konsolidimi i Rreshqitjes ne afersi te Impiantit te Trajtimit te Ujit dhe Rehabilitimi i rruges Boville Mbeshtetje per PIU Hidrik Tirane Furnizim me makineri per SHA UK Tirane Supervizioni i punimeve qe do te realizohen nepermjet Komponentit III te kredise italiane Furnizim me materiale per Ndermarrjen SHA UK Tirane Nderhyrje per permiresimin e performances se Impiantit te Trajtimit te Ujit te pijshem Boville Rehabilitimi i burimeve, puseve dhe depove te ujit te pijshem Nderhyrje ne Rrjetin e Ujesjelles Kanalizime Rehabilitimi i Tubacionit Shen Meri Qafe Molle

10.484 mln

2001

2007

0.884 mln 0.6 mln 0.421 mln

2005 2003

2007 2007

2006

2007

Ndermarrja Ujesjelles Kanalizime SHA Tirane Ndermarrja Ujesjelles Kanalizime SHA Tirane

Qeveria Italiane Qeveria Italiane

Kooperacioni Italian Kooperacioni Italian

0.6 mln

2007 n vazhdim

1.4 mln

2007

2008

Ndermarrja Ujesjelles Kanalizime Qeveria SHA Tirane Italiane Ndermarrja Ujesjelles Kanalizime SHA Tirane Ndermarrja Ujesjelles Kanalizime SHA Tirane Ndermarrja Ujesjelles Kanalizime SHA Tirane

Kooperacioni Italian

1.475 mln

2007

2008

Qeveria Italiane Qeveria Italiane Qeveria Italiane

Kooperacioni Italian Kooperacioni Italian Kooperacioni Italian

4.7 mln

2007

2008

4.3 mln 2.957 mln

2007

2008

2007

2008

409

3.22.4.2 CILSIA E UJIT T PIJSHM 1 Objektivi politik Shqipria, n kuadr t zbatimit t angazhimeve t ndrmarra n dokumentin e Partneritetit, synon t zhvilloj dhe zbatoj strategjin kombtare t Furnizimit me Uj dhe Sanitetit si dhe Strategjin Rurale t Furnizimit me Uj dhe Kanalizimeve. Do t zhvillohet dhe t niset zbatimi i nj strategjie pr harmonizimin progresiv me acquis n fushn e furnizimit me uj dhe higjiens, q do t prafroj standardet europiane t cilsis s ujrave n periudhn afatshkurtr dhe afatmesme. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues

VKM Nr 145, dat 26.02.1998 "Pr miratimin e rregullores higjeniko-shndetsore pr kontrollin e cilsis s ujit t pijshm, projektimin, ndrtimin dhe mbikqyrjen e sistemeve t furnizimit me uj t pijshm" OJ L 229, 30.8.1980, p. 11), Direktiva 80/778 EEC e Gushtit 1993 Mbi cilsin e ujit me qllim konsumimi nga njerzit Objekti: Mbrojtja e shndetit publik nga efektet e ndotjeve t ujit pr konsum njerzor Subjekti: Ministria e Shndetsis, Ministria e punve publike dhe rregullimit t Territorit dhe Ministria e Brendshme 3. Shkalla e Prafrimit: E pjesshme Ligjet dhe aktet e tjera q nuk transpozojn akte komunitare: Ligji Nr. 7643, dat 2.12.1992 "Pr Inspektoriatin Sanitar Shtetror"; Ligji Nr 9635, dat 6.11.2006 Pr disa shtesa dhe ndryshime n ligjin Nr. 7643, dat 2.12.1992 Pr inspektoriatin sanitar shtetror VKM Nr 609, dat 17.11.2000 "Pr industrializimin dhe tregtimin e ujrave minerale natyrale"; Udhzimi i prbashkt i Ministris s Shndetsis, Ministris s Ndrtimit dhe Turizmit dhe Sekretariatit Shtetror t Pushtetit Lokal, Nr 203, dat 06.06.1995 "Pr sigurimin e cilsis s ujit t pijshm t puseve"; Rregullore Nr. 4, dat 1.12.1987"Pr krkesat higjeno-sanitare t pishinave"; Rregullore Nr. 3, dat 4.5.1989 Pr kushtet higjieno sanitare t plazheve dhe t vendeve t larjes n lum. Udhzim i MSH, Nr 203, dat 06.06.1995 "Pr sigurimin e cilsis s ujit t pijshm t puseve" 2.2 Kuadri institucional ekzistues Institucionet mbshtetse t Ministris s Shndetsis, Ministris s Punve Publike, dhe t Ministris s Brendshme (ish Sekretariati Shtetror i Pushtetit Lokal) pr arritjen e detyrimit t m siprm lidhur me sigurine e ujit t pijshm jane: Instituti i Shndetit Publik, Drejtorit e Shndetit Publik n rrethe nga njra ane dhe autoritetet lokale (bashki dhe komuna), ndrmarjet e ujsjellsit nga ana tjetr. Inspektoriati Sanitar Shtetror monitoron, kontrollon zbatimin e rregullave higjieno-sanitare pr projektimin, ndrtimin, rikonstruksionin dhe shfrytzimin e veprave t furnizimit me uj t pijshm, t prcaktuara n rregulloren higjieno-sanitare pr kontrollin e cilsis s ujit t pijshm n baz t VKM s Nr. 145, dat 26.02.1998. Autoritetet lokale kan pr detyr q t sigurojn sidomos n rastet e prdorimit t puseve kolektive marrjen e masave konstruktive dhe higjieniko shndetsore, sipas detyrave t lna nga Inspektoriati Sanitar Shtetror gjat inspektimit. 3 Adresimi i prioriteteve 410

3.1

Prioritetet afatshkurtra (2007 -2008) T merren masa pr cilsin e ujit t plazheve T merren masa pr cilsin e ujit t pijshm

3.1.1

Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007 2008) Urdhr i Ministrit t Shndetsis pr amendimin e Rregullores Nr 4, dat 10.05.1989 "Pr krkesat higjeno-sanitare t pishinave" q do t sjell nj harmonizim t pjesshm me Direktivn EC 76/160 (pr pishinat); Amendim i VKM -s Nr 145, dat 26.02.1998 "Pr miratimin e rregullores higjeno-shndetsore pr kontrollin e cilsis s ujit t pijshm, projektimin, ndrtimin dhe mbikqyrjen e sistemeve t furnizimit me uj t pijshm" harmonizim t pjesshm me Direktivn EC 80/778, dhe Direktivn EC 98/83.

3.1.2

Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007 2008) Organizimi i trajnimeve n fushn e veprimtaris s inspektoriatit sanitar shtetror.

3.2 3.2.1

Prioritetet afatmesme (2009-2010) Iniciativat ligjore afatmesme (2009-2010) Rishikimi i Rregullores higjieno-sanitare t plazheve dhe t vendeve t larjes n lum, liqen (Nr. 3 Dat 04.05.1989) e cila synon t transpozoj plotsisht Direktivn 75/440EEC pr ujrat siprfaqsor dhe Direktivn 76/160 pr ujrat lars. Amendimi i VKM Nr 609, dat 17.11.2000 "Pr industrializimin dhe tregtimin e ujrave minerale natyrale" e cila synon t transpozoj pjesrisht Direktivn CEE 80/777 mbi prdorimin dhe tregtimin e ujrave minerale natyrale.

3.2.2

Aktivitetet zbatuese afatmesme (2009-2010) Plotsimi i metodikave t puns s inspektoriatit sanitar shtetror sipas prshtatjes me vendet komunitare.

Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t Ministris s Shndetsis INVESTIME NJSIA GJENDJA VITET E AKTUALE 2007 2008 2009 MATJES 300 X 30 X 1.Shtim persona personash X X 1200 X 4.Trajnime (mij (mij lek) lek)

2010 X X

411

3.22.4.3 PARANDALIMI I NDOTJES SE UJIT DHE MENAXHIMI I UJIT TE PIJSHEM 1 Objektivi politik Shqipria n kuadr t zbatimit t angazhimeve t ndrmarra n MSA, synon t prafroj standartet e cilsis s ujrave n periudhn afatshkurtr dhe afatmesme, duke prafruar gradualisht legjislacionin vendas me acquis communautaire, si dhe forcuar bashkpunimin me synim promovimin e qndrueshmris n mjedis.Mbrojtja e cilsis s ujrave prbn nj drejtim t rndsishm t puns edhe n Programin e qeveris 2005-2009, i cili thekson se me prparsi do t disiplinohen aktivitetet ekonomike q shkaktojn ndotjen n ujrat bregdetare e liqenore dhe q komprometojn potencialet turistike.Brenda mandatit 4vjear t qeverisjes do t eliminohen ujrat e ndotura siprfaqsore n zonn bregdetare. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues N fushn e ujrave dhe n veanti pr nnfushn e parandalimit t ndotjes s ujrave veprojn kto akte ligjore t cilat nuk transpozojn akte t acquis communautaire: Ligji nr.8905, dt. 06.06.2002 Pr mbrojtjen e mjedisit detar nga ndotja dhe dmtimet Ligji nr.9103, dt. 10.07.2003 Pr mbrojtjen e liqeneve ndrkufitare Ligji nr 8934, dt 5.9.2002 "Pr mbrojtjen e mjedisit" Ligji nr.9115, dt.24.7.2003,"Pr trajtimin mjedisor t ujrave t ndotura; Ligji nr 8093, dt.21.3.1996 "Pr rezervat ujore" Ligj nr. 8875, dt. 4.4.2002 "Pr rojen Bregdetare Shqiptare" Ligji nr 9352 dt. 03/03/2005 Pr disa shtesa dhe ndryshime n ligjin nr.8102 , dat 28/03/1996 Pr kuadrin rregullator t sektorit t furnizimit me uj dhe t largimit dhe prpunimit t ujrave t ndotura VKM Nr. 177, dt. 31.03.2005 " Pr normat e lejuara t shkarkimeve t lngta dhe kriteret e zonimit t mjediseve ujore pritse" VKM nr.397 dt. 09/06/2005 Pr miratimin e marrveshjes ndrmjet KM t RSH dhe qeveris s Rep. Federale t Gjermanis, pr bashkpunimin financiar n projektin Shkarkimi i ujrave t zeza Kor VKM Nr. 103, dt. 31.03.2002 " Pr monitorimin e mjedisit n RSH" VKM Nr. 635, dt. 21.11.2001 " Pr krijimin e Komisionit Qeveritar pr problemet ujore me vendet fqinje"; VKM.Nr. 313, dt. 21.05.2004 " Pr miratimin e tarifave t prdorimit t ujit"; VKM nr.35 dt. 18/01/2006 Pr miratimin e rregullores pr punimet e ndrtimit t sistemeve t kanalizimeve pr largimin e ujrave t prdorimit shtpiak 2.2 Kuadri institucional ekzistues Institucionet prgjegjse pr menaxhimin dhe cilsin e ujit jan MPPTT (infrastruktura e ujsjells kanalizime, impiante trajtimi t ujrave t ndotur), MMPAU (politikat e menaxhimit t cilsis s ujrave, hartim aktesh, vendosja e standardeve t cilsis, t normave t shkarkimeve, monitorimi, inspektimi, etj), MBUMK (ujrat pr prdorimet n bujqsi), MSH (caktimin e standardeve t cilsis s ujit t pijshm) 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007 - 2008) T forcohen kapacitetet administrative dhe bashkrendimi n nivel kombtar dhe vendor. T miratohet nj strategji pr harmonizimin e mtejshm t legjislacionit pr mjedisin me acquis t BE-s dhe t zbatohet si duhet legjislacioni ekzistues, veanrisht pr sa i prket ekzekutimit. 412

T merren masa n vatrat problematike q ndotin mjedisin si landfilli n Sharr dhe fusha naftmbajtse e Patos-Marinzs. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007 2008) Projektligj i cili do t amendoj ligjet ekzistuese lidhur me menaxhimin e resurseve ujore dhe parandalimin e ndotjes s ujrave, mbshtetur n Direktivn kuadr pr ujin 2000/60/EC, e amenduar nga Vendimi i Komisionit 2455/2001/EC. Shkalla e synuar e prputhshmris - e pjesshme. 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007 -2008) Shtim stafi i DPPN pr ujin Monitorimi i ujrave nga institucionet vendase Konsulta me ekspertt / draftim i akteve Prkthime t direktivave Investime pr pasje pr monitorimin e ujit 3.2 Prioritetet afatmesme (2009-2010) T vazhdohet me prpjekjet pr adresimin e vatrave toksike T zvoglohet ndotja q shkakton rafineria e Ballshit, prfshi edhe shkarkimet n lumin e Gjanics dhe t merren masa kundr ndotjes s ujit n prgjithsi. T forcohet monitorimi i mjedisit dhe ndotsit t ndshkohen me sanksione t rrepta T vazhdohet me zbatimin e angazhimeve rajonale dhe ndrkombtare pr mjedisin Te merren masa pr zvoglimin e ndotjes se ujit nga aktivitetet industriale, veanrisht nxjerrja e nafts. 3.10.1 Iniciativat ligjore afatmesme (2009-2010) Projektligj pr shkarkimet n ujra, mbshtetur n direktivn 91/271/EEC, amenduar me 98/15/EC dhe vendimin 93/481/EEC, 91/676EEC, 82/176/EEC, amenduar nga 91/692/EEC, 84/156/EEC amenduar nga 91/692/EEC, 84/491/EEC, amenduar nga 91/692/EEC, 86/280/EEC, amenduar nga 88/347/EEC 90/415/EEC dhe 91/692/EEC. Shkalla e prputhshmris e cila synon t arrihet: e pjesshme. 3.10.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme (2009-2010) Aktivitete n kuadr t binjakzimit me SIDA/SEPA pr monitorimin e ujit Forcim kapacitetesh n DPPN pr ujin Konsulta me ekspertt /hartim akti Studime dhe prkthime t direktivave pr fushn e parandalimit t ndotjes s ujit Monitorimi i ujrave nga institucionet vendase Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t MMPAU/Drejtoris s Politikave t Parandalimit t Ndotjeve INVESTIME NJSIA E MATJES persona (mij lek) GJENDJA VITET AKTUALE 2007 1 0 x 0

2008 x 0

2009 1 6,000

2010 x 0

1.Shtim personash 4.Trajnime (mij lek)

413

3.22.5 MBROJTJA E NATYRS 1 Objektivi politik Mbrojtja e Natyrs sht nj prej nnfushave prioritare q lidhen me acquis communautaire n fushn e mjedisit. Si prcaktohet nga MSA (neni 70/3 si dhe neni108), prafrimi i legjislacionit shqiptar me acquis n fushn e mjedisit, lidhet direkt me standardet mjedisore dhe detyrn jetsore pr t luftuar degradimin e mjedisit me qllim promovimin e qndrueshmris mjedisore. Ky objektiv, sht shkrir n dokumentet strategjike sektoriale si: Plani Kombtar i Veprimit n Mjedis, Strategjia dhe Plani i Veprimit t Biodiversitetit. Programi i qeveris synon prdorimin e qndrueshm t burimeve natyrore, parandalimi dhe ndalimi i shfrytzimit pa kriter t fauns s egr dhe dyfishimi i siprfaqes s zonave t mbrojtura. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues

1. Ligji Pr mbrojtjen e biodiversitetit nr. 9587, date 20.07.2006 synon t prafroj pjesrisht legjislacionin me at komunitar pr natyrn lidhur me habitatet natyrore dhe mbrojtjen e biodiversitetit 2. 31992L0043, Direktiva e Kshillit 92/43 EEC t 21 Majit 1992 pr ruajtjen e habitateve natyrore dhe t fauns dhe flors s egr, Fletorja zyrtare L 206, 22/07/1992, Faqe 7-50 3. Shkalla e prafrimit :E pjesshme Ligje dhe akte nnligjore q nuk transponojn akte komunitare: Ligji nr. 7875, dat 23.11.1994 "Pr mbrojtjen e fauns s egr dhe gjuetin". Ligji nr. 9219, dat 08.04.2004 "Pr disa shtesa e ndryshime n ligjin nr. 7875, dat 23.11.1994 Pr mbrojtjen e fauns s egr dhe gjuetin" Rregullore nr.1, dat 23.02.2005 Pr mbarshtimin e fauns s egr dhe zhvillimin e gjuetis Udhzim Nr. 3, dat 7.6.2006 Pr dhnien n prdorim t fondit t gjuetis pr mbarshtimin e fauns s egr Urdhr i Ministrit Nr.467, dat 7.7.2006 Pr prbrjen e Kshillit Kombtar pr faunn e egr dhe gjuetin Rregullore nr.2, date 7.7.2006 Pr organizimin dhe funksionimin e Kshillit Ligji nr. 8906, dat 06.06.2002 "Pr zonat e mbrojtura". VKM nr.267, dat 24.04.2003 "Pr procedurat e propozimit dhe shpalljen e zonave t mbrojtura" VKM nr.266, dat 24.04.2003 "Pr administratat e zonave t mbrojtura". VKM nr.86, dat 11.02.2005 "Pr krijimin e komiteteve t menaxhimit t zonave t mbrojtura". VKM nr. 807, dat 04.12.2003 "Pr rregullat e dhnies n prdorim t shpellave".Urdhri i Ministrit t Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit t Ujrave nr. 143, dat 24.10.2005 "Pr miratimin e planit t menaxhimit t zons s peizazhit t mbrojtur Vjose-Nart". Urdhri i Ministrit t Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit t Ujrave nr. 144, dat 24.10.2005 "Pr miratimin e planit t menaxhimit t parkut kombtar t Dajtit". Urdhri i Ministrit t Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit t Ujrave nr. 147, dat 24.10.2005 "Pr miratimin e planit t menaxhimit t kompleksit Llogara-Rreza e Kanalit-Orikum-Tragjas-RadhjimeKaraburun". VKM nr. 676, dat 20.12.2002 "Pr shpalljen zon t mbrojtur t monumenteve t natyrs shqiptare". VKM nr. 531, dat 31.10.2002 "Pr shpalljen e kompleksit ligatinor te Butrintit dhe te territorit prreth tij zone natyrore veanrisht e mbrojtur dhe prfshirjen e tij ne listn e ligatinave me rendsi ndrkombtare, veanrisht si habitate te shpendve ujore". VKM nr. 80, date 18.02.1999 "Pr shpalljen "Park Kombtar" te Presps dhe "Peizazhi i Mbrojtur Toksor/Ujor" te Pogradecit". 414

VKM nr. 680, date 22.10.2004 "Pr shpalljen e sistemit ligatinor Vjose-Narte "Peizazh Ujor/Toksor i Mbrojtur". VKM nr. 682, date 02.11.2005 "Pr shpalljen e lumit Buna dhe territoret ligatinore prreth tij "Peizazhi Ujor/Toksor i Mbrojtur". VKM nr. 683, date 02.11.2005 "Pr shpalljen e kompleksit ligatinor te liqenit te Shkodrs e te zons se lumit Buna, zone natyrore veanrisht e mbrojtur dhe prfshirjen e tij ne listn e ligatinave me rendsi ndrkombtare, veanrisht si habitate te shpendve ujore VKM nr. 684, date 02.11.2005 "Pr shpalljen e zons shqiptare te liqenit te Shkodrs "Rezervat Natyror i Menaxhuar". VKM nr. 693, date 10.11.2005 "Pr shpalljen e kompleksit ligatinor te Butrintit "Park Kombtar". VKM nr. 402, date 21.06.2006 "Pr shpalljen e ekosistemit natyror te Malit te Dajtit "Park Kombtar" (me siprfaqe te zgjeruar)" VKM nr. 49, date 31.01.2007 "Pr shpalljen e ekosistemit natyror te Mali me Gropa -BizeMartanesh "Peizazh I Mbrojtur" Aderuar ne 05.01.1994 me Vendim te presidentit te Republiks ne Konventn "Mbi larmin biologjike" VKM nr. 532, dat 05.10.2000 Pr miratimin e studimit Strategjia dhe Plani i Veprimit pr Biodiversitetin. Ligji nr. 9279, date 23.09.2004 "Pr aderimin e Republiks se Shqipris ne Prokollin e Kartagjenes "Pr larmin biologjike". Ligj nr.8294, date 02.03.1998 "Pr ratifikimin e "Konvents pr ruajtjen e flors dhe fauns se egr dhe mjedisit natyror te Evrops (Konventa e Berns)". VKM nr. 804, date 04.12.2003 "Pr miratimin e lists se specieve te flors shqiptare qe vihen ne mbrojtje". Ligj nr. 8692, dat 16.11.2000 Pr aderimin e Republiks s Shqipris n Konventn e Bonit Pr mbrojtjen e llojeve shtegtuese t kafshve t egra dhe mirkuptimet e ksaj konvente. Ligji nr. 9021, date 09.03.2003 "Pr aderimin e Republiks se Shqipris ne Konventn "Pr tregtin ndrkombtare te specieve te rrezikuara te flors dhe fauns se egr". 2.2 Kuadri institucional ekzistues Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit te Ujerave nprmjet Drejtoris se Politikave t Mbrojtjes s Natyrs n MMPAU, mbulon shtjet e lidhura me hartimin e politikave te mbrojtjen se natyrs me sektor te fauns dhe zonave te mbrojtura duke kontribuar ne hartimin e legjislacionit ne bashkpunim me Drejtoria e Shrbimeve Mbshtetse (Sektori i Legjislacionit) dhe hartimin e dokumenteve strategjike ne ket fushe. Bashkpunimi shtrihet dhe me Drejtorit e tjera te ministris dhe me institucionet zbatuese Agjencit e Mjedisit ne qarqe dhe Drejtorit e Shrbimit Pyjor ne rrethe qe kane ne prbrje te tyre dhe administratat e zonave te mbrojtura. Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit t Ujrave n fushn e mbrojtjes s natyrs bashkpunon me: Ministrin e Bujqsis, Ushqimit dhe Mbrojtjes se Konsumatorit pr biodiversitetin bujqsor, me Ministrin e Punve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit, duke siguruar vendim-marrjen pr prdorimin e territorit, me Ministrin e Turizmit, Kulturs Rinis dhe Sporteve, e cila harton dhe zbaton politikat pr zhvillimin e turizmit dhe me Ministrin e Brendshme, me qllim menaxhimin e burimeve natyrore lokale. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007-2008) Prafrimi i legjislacionit me at komunitar pr natyrn Zgjerimi i zonave t mbrojtura Forcimi i kapaciteteve administrative dhe bashkrendimi n nivel kombtar dhe vendor. Zbatimi i konventave ndrkombtare, n t cilat Shqipria sht pal n fushn e mbrojtjes s natyrs. 415

Forcimi i politik brjes pr mbrojtjen e natyrs Zbatimi i politikave qeveritare t kontrollit n fushat e mbrojtjes se natyrs dhe zbatimi i legjislacionit pr mbrojtjen e natyrs dhe biodiversitetit 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007- 2008) Projektligji "Pr mbrojtjen e llojeve t rrezikuara t flors dhe fauns s egr nga tregtimi ndrkombtar" q do t prafroj pjesrisht Rregulloren e Kshillit te EC 338/97, 09.12.1996 Projektligji "Pr disa shtesa dhe ndryshime ne ligjin nr. 8906 date 6.6.2002 "Pr zonat e mbrojtura" qe do te prfaroj pjesrisht Direktiva 92/43/EEC dhe amendimet Projektligji "Pr mbrojtjen dhe menaxhimin e fauns se egr" qe prafron pjesrisht Direktivn 79/409/EEC dhe amendimet Ne zbatim te ligjit Pr zonat e mbrojtura : Projekt VKM, "Pr shpalljen e zonave t mbrojtura: zgjerimi i Parkut Kombtar t Divjaks Projekt VKM "Pr shpalljen e PK Rajce -Shebenik" Projekt VKM "Pr shpalljen e zonave t mbrojtura: zgjerimi i Parkut t Llogoras 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007-2008) Ngritja dhe funksionimi i Komiteteve tmenaxhimit te PK Llogora dhe RNM Kune-Vain 3.2 Prioritetet afatmesme (2009-2010) Prafrimi i legjislacionit me at komunitar pr natyrn Dyfishimi i zonave te mbrojtura Zbatimi i angazhimeve rajonale dhe ndrkombtare pr mjedisin ne fushn e mbrojtjes se natyrs Forcimi i politik brjes pr mbrojtjen e natyrs Zbatimi i politikave qeveritare t kontrollit n fushat e mbrojtjes se natyrs dhe zbatimi i legjislacionit pr mbrojtjen e natyrs dhe biodiversitetit 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme (2009-2010) Projekt VKM pr shpalljen e zonave t mbrojtura: zgjerimi RNM Shngjin-Ishm. Projekt VKM "Pr zgjerimin e Parkut Kombtar t Tomorit Projekt VKM "Pr shpalljen e zonave t mbrojtura:zgjerimin e PK Bredhi i Hotovs Projekt VKM "Pr zgjerimin e PK t Lurs" . 3.2.2 Aktivitete zbatuese afatmesme (2009-2010) Ndrgjegjsimi i aktoreve dhe publikut t interesuar pr ligjin "Pr mbrojtjen e biodiversitetit" 3.3 Prioritete afatgjata (2011-2012) Prafrimi i legjislacionit me at komunitar pr natyrn Forcimi i politik brjes pr mbrojtjen e natyrs Zbatimi i politikave qeveritare t kontrollit n fushat e mbrojtjes se natyrs dhe zbatimi i legjislacionit pr mbrojtjen e natyrs dhe biodiversitetit 3.3.1 Iniciativa ligjore afatgjata (2011-2012) Projektakt Pr mbajtjen e kafshve n kopshte zoologjike, prdorimin e tyre pr qllime eksperimentale dhe shkencore n prputhje me Direktivat 2003/65/EC, 1999/22/EC, 86/609/EC dhe Vendimet e Komisionit 90/67/EEC, 1999/575/EC. 416

Projektakt Pr tregtin e gzofit dhe lkurave t fokaven prputhje me Direktivn 83/129/CECC. 3.3.2 Aktivitete zbatuese afatgjata (2011-2012) Ngritja e kapaciteteve pran doganave pr mbrojtjen e specieve te rrezikuara nga tregtia Zbatimi i planit te menaxhimit pr PK Dajt dhe PK Divjake Realizimi i nj studim pr koston e zbatimit te Ligjit "Pr tregtin e specieve" Ndrgjegjsimi I publikut pr zonat e mbrojtura te saposhpallura ne ditt e shnuara te mjedisit Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t Ministris s Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit t Ujrave/Drejtoris s Politikave t Mbrojtjes s Natyrs INVESTIME NJSIA E MATJES persona (mij lek) GJENDJA VITET AKTUALE 2007 5 0 0 0

2008 0 0

2009 0 0

2010 0 0

1.Shtim personash 4.Trajnime (mij lek)

Tabela 2 Ndihma e huaj n mbshtetje t mbrojtjes s natyrs ISTITUCIO NI DONATO RI PROGRAMI /AGJENCIA ZBATUESE TITULLI I VLERA PROJEKTIT Pergatitja e projekt dokumentit menaxhimi i Integruar i ekosistemit te Liqenit te 0.175 mln $ Shkodres Menaxhimi i integruar i ekosistemeve ne basenin e liqenit te Prespes 1.2 mln Identifikimi i masave pergjegjese te adaptimit ne deltn e lumenjve Drini 0.835 mln $ Mati Projekti i 8,02 mln AFATI I AFATI I FILLIMI PRFUND T IMIT

Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrim it t Ujrave Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrim it t Ujrave

Banka Botrore/G EF

2005

2007

Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrim it t Ujrave Ministria e

UNDP/GE F GEF/UND P/Cooperaz ione Austriak, Qeveria Italiane dhe Instituti Gjerman (DBU) Banka IDA,GEF,

2007

2010

2008 2006

2011 2011 417

Botrore Mjedisit, Pyjeve dhe (kredi) Administrim it t Ujrave

SIDA

Zhvillimit Burimeve Natyrore

te $

418

3.22. 6

NDOTJA DHE RREZIQET INDUSTRIALE

1 Objektivi Politik Rehabilitimi i vatrave t nxehta mjedisore dhe zhvillimi i nj industrie sa m pak ndotse, q zbaton normat dhe standartet mjedisore sht nj prioritet i prcaktuar n nj sr dokumentash strategjik si MSA (neni 108), dokumenti i Partneritetit Europian 2005,Raporti Vjetor i KE 2006. N t njjtn koh ky objektiv prcaktohet edhe n Programin e Qeveris Shqiptare 2005-2009, i cili stimulon zhvillimin e teknologjive t pastra, t cilat duhet t paksojn shkarkimet e dmshme n mjedis (n uj, ajr, tok, etj). Programi i qeveris thekson s sht e rndsishme t kuptohet dhe zbatohet me rreptsi parimi dmtuesi paguan koston e plot, mbi bazn e t cilit do aktivitet industrial duhet t bj investimet e nevojshme pr trajtimet e ujrave teknologjike, pr t paksuar emetimet n ajr, asgjsimin e prshtashm mjedisor t mbetjeve t tij, por edhe t paguaj pr rehabilitimin e mjedisit t dmtuar, qoft edhe aksidentalisht. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Jan nnshkruar/ratifikuar konventat dhe protokollet e mposhtme: Protokolli i Konvents s Barcelons Pr parandalimin e ndotjes s Mesdheut nga lvizja ndrkufitare e mbetjeve t rrezikshme dhe asgjsimi i tyre . Konventa pr efektet ndrkufitare t aksidenteve industriale, ratifikuar n 05.01.1994. Konventa pr mbrojtjen e shtress s Ozonit-Protokolli i Montrealit. Ligji nr.8463, dt.10.03.1999 "Pr aderimin e RSH n Konventn e Viens pr mbrojtjen e shtress s ozonit dhe protokollit t Montrealit pr substancat q hollojn shtresn e ozonit" Ligji nr.9425, dat 06.10.2005 "Pr aderimin e Republiks s Shqipris n Konventn e vitit 1979 Pr ndotjen ndrkufitare t ajrit n distanc t madhe". Ligji nr. 9480, dt.16.2.2006 "Pr aderimin e Republiks s Shqiperis n amendamentin e Kopenhagenit t Portokollit t Montrealit "Pr substancat q hollojn shtresn e ozonit" Ligji nr.9484, dt.2.3.2006 "Pr aderimin e Republiks s Shqiperis n amendamentin e Londrs t Portokollit t Montrealit "Pr substancat q hollojne shtresen e ozonit" Ligji nr.9485, dt.6.3.2006 Pr aderimin e Republiks s Shqipris n amendamentin e Montrealit t Portokollit t Montrealit "Pr substancat q hollojn shtresn e ozonit" Ligji nr.9486, dt.6.3.2006 Pr aderimin e Republiks s Shqipris n amendamentin e Pekinit t Portokollit t Montrealit "Pr substancat q hollojn shtresn e ozonit 2.2 Kuadri institucional ekzistues Institucionet prgjegjse pr shtjet e ndotjes industriale jan MMPAU (hartim politikash, aktesh, inspektim etj), Agjencia e Mjedisit dhe Pyjeve (e krijuar n 2007), METE (zbatimin e normave t shkarkimeve dhe t cilsis s mjedisit, zbatimin e teknologjive t pastra, etj.). 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007 2008) T forcohen kapacitetet administrative dhe bashkrendimi n nivel kombtar dhe vendor. T zbatohet legjislacioni pr vlersimin e ndikimit t mjedisit. T miratohet nj strategji pr harmonizimin e mtejshm t legjislacionit pr mjedisin me acquis t BE-s dhe t zbatohet si duhet legjislacioni ekzistues, veanrisht pr sa i prket ekzekutimit. 419

T merren masa n vatrat problematike q ndotin mjedisin si landfilli i inerteve n Sharr dhe zona Patos-Marinz e nxjerrjes s nafts. 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007-2008) Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Do t vazhdoj zbatimi i projektit pr ngritjen e impiantit t trajtimit t mbetjeve ujore n Rafinerin e Nafts n Ballsh. Vazhdim i projektit pr azhornimin e situats n Patos Marinz. Do t ndrtohet CDF pr mbetjet e stokut t arsenikut n Fier dhe Rubik 3.2 Prioritetet afatmesme (2009 - 2010) T vazhdohet me prpjekjet pr adresimin e vatrave toksike. T zvoglohet ndotja q shkakton rafineria e Ballshit, prfshi edhe shkarkimet n lumin e Gjanics dhe t merren masa kundr ndotjes s ujit n prgjithsi. T forcohet monitorimi i mjedisit dhe ndotsit t ndshkohen me sanksione t rrepta. T vazhdohet me zbatimin e angazhimeve rajonale dhe ndrkombtare pr mjedisin. 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme (2009 2010) Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Do t hartohet projektligji Pr Parandalimin dhe Kontrollin e Integruar t Ndotjes q do t transpozoj Direktivn 96/61/EC me amendimet e direktivs 2003/35/EC dhe 2003/87/EC, Vendimi i Kshillit 2000/479/EC, 1999/391/EC q amendon Vendimin 1999/391/EC lidhur me pyetsorin pr direktivn 96/61/EC pr IPPC. Shkalla e prputhshmris e cila synon t arrihet: e pjesshme. Do t hartohet projektligji pr mbrojtjen e ajrit nga impiantet industriale dhe impiantet e mdha t djegies, i cili do t transpozoj Direktivat 2001/80/EC, 84/360/EEC. Shkalla e prputhshmris e cila synon t arrihet: e pjesshme. 3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme (2009-2010) Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Do t ngrihet dhe forcohet struktura e Njesise se IPPC me 2 ekspert. Do t forcohen kapacitetet n DPPN, Drejtorin e VNML, Inspektoriatit t Mjedisit n lidhje me zbatimin e Ligjit mbi Parandalimin dhe Kontrollin e Integruar t Ndotjeve n MMPAU. Do t sigurohet asistenc e huaj pr draftimin e Ligjit pr Parandalimin dhe Kontrollin e Integruar t Ndotjeve Do t prkthehet Direktiva e IPPC dhe do t krijohet grupi i puns pr draftimin e projektligjit pr Parandalimin dhe Kontrollin e Integruar t Ndotjeve. 3.3 Prioritetet afatgjata (2011-2012) Detyrat pr prafrimin e legjislacionit n kt fush jan planifikuar kryesisht pr periudhn 10 vjecare. 3.3.1 Iniciativat ligjore afatgjata (2011-2012) Do t hartohen ligje q do parandalojn ndotjen e ajrit nga impiantet industriale dhe impiantet e mdha t djegjes si termocentralet, incineratort, etj. Projektakt q vendos norma dhe kufizime pr shkarkimet e komponenteve organike volatile t cilat do t transpozojn Direktivat 1999/13/EC, 2000/541/EC, 2001/81/EC, 2002/529/EC. Shkalla e prputhshmris e cila synon t arrihet: e pjesshme. 420

Projektakt pr kontrollin e aksidenteve nga rreziqe t mdha, lidhur me substanca t rrezikshme mbshtetur n Direktivat e kshillit 96/82/EC, Direktivn 2003/105/EC, Direktivn 1999/314/EC, Direktivn 91/692/EC. Shkalla e prputhshmris e cila synon t arrihet: e pjesshme. 3.3.2 Aktivitetet zbatuese afatgjata (2011-2012) Pr adresimin e prioriteteve afatgjata do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Forcim kapacitetesh n MMPAU pr ndotjen industriale. Realizimi i projekteve t rndsishme investuese si: faza e dyt e projektit n Rafinerin e Nafts n Ballsh; Vlersimi i nevojave pr trajnime dhe hartimit t programit prkats n kt fush pr IPPC-n si dhe trainimi lidhur me prmbajtjen e detajuar t dokumentave pr BREF-s. Vlersimi i nevojave t trajnimit dhe hartimi i programit t plot t trajnimit pr Direktivat e LCP, SEVESO II dhe VOC, nn asistencn e huaj. Projekt pilot pr implementimin e Ligjit mbi Parandalimin dhe Kontrollin e Integruar t Ndotjeve pr Fabrikn e imentos Elbasan Zhvillimi i aktiviteteve trajnuese me specialist t DPPN/njesis s IPPC dhe DVNML n MMPAU, inspektorve t mjedisit, ARM-ve dhe subjekteve t mdha industriale. Prkthim i Direktivave q do t transpozohen n projektligjet pr Impiantet e Mdha t Diegies, pr Aksidentet Industriale dhe Substancat e Rrezikshme, pr lndet Volatile Organike. Ngritja e grupeve t puns pr hartimin e projektligjit t Impianteve t mdha t Diegies Ngritja e grupeve t puns pr hartimin e projektligjit pr Aksidentet Industriale dhe Substancat e Rrezikshme Ngritja e grupeve t punes pr hartimin e projektligjit pr Lendet Volatile organike. Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t MMPAU/Drejtoria e Politikave t Parandalimit t Ndotjeve/Njsia e IPPC. INVESTIME NJSIA GJENDJA VITET E AKTUALE 2007 MATJES persona (mij lek) 0 0 0 1,440,000

2008 0 6,000

2009 0 1,200

2010 2 3,200

1.Shtim personash 4.Trajnime (mij lek)

Tabela 2 Ndihma e huaj n mbshtetje t ndotjes dhe rreziqeve industriale ISTITUCIO NI DONATO RI PROGRAMI /AGJENCIA ZBATUESE TITULLI I VLERA PROJEKTIT Reduktimi i ndotjes n pikn e nxeht t Rafineris s nafts n Ballsh (faza I) 0.9 mln AFATI I AFATI I FILLIMI PRFUND T IMIT

Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrim Bashkimi it t Ujrave Europian

CARDS 2002

2006

2008 421

Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrim Bashkimi it t Ujrave Europian Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrim Bashkimi it t Ujrave Europian

CARDS 2004

CARDS 2005

Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrim it t Ujrave

Banka Botrore dhe Qeveria Hollandeze

Eleminimi i Arsenikut ne Fier (Faza II) Kompletimi I projektit pr paksimin dhe kontrollin e ndotjeve n rafinerin e Ballshit (faza II) Komponenti C i projektit Menaxhimi i integruar te zones bregdetare dhe pastrimit: Pastrimi i Zones se Nxehte Porto Romano

3,3 mln

2009

2010

0.1 mln

2007

2009

4.45 mln $

2005

2008

422

3.22.7

KIMIKATET

1 Objektivi politik Menaxhimi i qndrueshm i kimikateve, prvese nj detyrim q rrjedh nga Marrveshja e StabilizimAsociimit, prbn dhe nj nga objektivat e qeveris shqiptare, prfshir edhe n Programin e saj 2005-2009. Objektivi synon n stimulimin e zhvillimit t teknologjive t pastra, t cilat prv t tjerave duhet t prdorin lnd kimike t ertifikuara n mnyr q t paksojn shkarkimet e dmshme n mjedis (uj, ajr, tok, etj). Palt do t zhvillojn dhe forcojn bashkpunimin n detyrn shum t rndsishme t lufts kundr degradimit mjedisor, me qllim nxitjen e qndrueshmris mjedisore. Bashkpunimi prqendrohet kryesisht n fushat prioritare q lidhen me acquis e Komunitetit pr fushn e mjedisit (neni 108 MSA) 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues 1. Ligji nr.8934, dt.5.09.2002 Pr mbrojtjen e mjedisit 2.Direktiva 1999/45/EC e Parlamentit dhe e Kshillit e dt.31 Maj 1999 mbi prafrimin e legjislacionit, rregullave dhe dispozitave administrative t vendeve antare n lidhje me klasifikimin, paketimin dhe etiketimin e lndve t rrezikshme, e amenduar. 3. e pjesshme 1. Ligji nr.9108, dt.17.07.2003 Pr substancat dhe preparatet kimike, 2.Direktiva e Kshillit 76/769/EEC e dt.27 Korrik 1976 mbi prafrimin e legjislacionit, rregullave dhe dispozitave administrative t shteteve antare n lidhje me ndalimin e shitjeve dhe prdorimin e disa substancave e preparateve t rrezikshme 3. e pjesshme 1. Ligji nr.9263, dt. 29.07.2004 Pr ratifikimin e Konvents pr Ndotsit Organik t Qndrueshm (Stockholm Convention, POPs) 2. Konventa e Roterdamit mbi informimin e miratimit t procedurave n tregtin ndrkombtare pr disa kimikate t rrezikshme dhe pesticide 3. e pjesshme 1. VKM nr. 824, dt.11.12.2003 Pr klasifikimin, paketimin, etiketimin dhe ruajtjen e sigurt t substancave dhe preparateve t rrezikshme 2. Direktiva e Kshillit 67/548/EEC e dt. 27 Qeshor 1967 mbi prafrimin e legjislacionit, rregullave dhe dispozitave administrative n lidhje me klasifikimin, paketimin, etiketimin dhe ruajtjen e sigurt t substancave dhe preparateve t rrezikshme 3. e pjesshme Ligje dhe akte te tjera q nuk transpozojn akte komunitare: VKM nr.26, dt.31.01.1994 Pr mbetjet e rrezikshme dhe mbeturinat. VKM nr.447, dt.19.09.1994 Pr ndalimin e prdorimit t asbestit si material termoizolues n t gjitha llojet e ndrtimit. VKM nr.447, dt.16.09.1999 Pr shkatrrimin e mbetjeve toksike t magazinuara n depot e ushtris 423

VKM nr. Dt.20.12.2006 "Pr miratimin e planit kombtar t veprimit pr heqjen nga prdorimi dhe eliminimin e ndotsve organik, t qndrueshm" 2.3 Kuadri institucional ekzistues shtjet e menaxhimit t kimikateve jan detyr e disa institucioneve ndrmjet t cilve jan ndar prgjegjsit pr kt fush. MMPAU (sht prgjegjse pr kimikatet si mbetje industriale t rrezikshme), METE (sht prgjegjse pr kimikatet si lnd e par pr industrin duke prfshir import-eksportin), MBUMK (sht prgjegjse pr kimikatet si pesticide), MPPTT (sht prgjegjse pr kimikatet nga mbetjet urbane), MPSSHB (n kt institucion operon Inspektoriati i puns pr mbrojtjen e punonjsve n industri nga kimikatet), MSH (sht prgjegjse pr kimikatet nga mbetjet spitalore dhe barnat). 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007 -2008) T forcohen kapacitetet administrative dhe bashkrendimi n nivel kombtar dhe vendor. 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007 -2008) Forcim kapacitetesh n Agjencin e Mjedisit dhe Pyjeve Krijimi i zyrs s rregjistrimit t kimikateve Trajnime t Autoriteteve Doganore Funksionimi i Zyrs s Regjistrimit t Kimikateve 3.2 Prioritetet afatmesme (2009-2010) T forcohet monitorimi i mjedisit dhe ndotsit t ndshkohen me sanksione t rrepta. T vazhdohet me zbatimin e angazhimeve rajonale dhe ndrkombtare pr mjedisin 3.10.3 Iniciativat ligjore afatmesme (2009-2010) Projektakt "Pr kufizimet n hedhjen n treg dhe prdorimin e substancave dhe preparatve t rrezikshme e cila do t transpozoj direktivat e Kshillit 76/769/EEC, 79/663/EEC, 82/806/EEC, 82/828/EEC, 83/264/EEC, 85/467/EEC, 85/610/EEC, 89/678/EEC, 89/677/EEC, 91/173/EEC, 91/338/EEC, 91/339/EEC. Shkalla e prputhshmris e cila synon t arrihet: e pjesshme. Projktakt pr prcaktimin e lists s substancave t ndaluara dhe rigorozisht t kufizuara q mund t hyjn n territorin e RSH e cila mbshtetet n Rregulloren 304/2003 t Parlamentit dhe t kshillit. Shkalla e prputhshmris e cila synon t arrihet: e pjesshme. Projektakt pr klasifikimin dhe paketimin e substancave t rrezikshme, i cili do t transpozoj Direktivn 1999/45/EC t Parlamentit dhe t Kshillit t dt.31 Maj 1999, si dhe Direktivat e Komisionit 2001/60/EC, 91/155/EEC, 93/112/EC. Shkalla e prputhshmris e cila synon t arrihet: e pjesshme. Projektakt pr Mbrojtjen nga asbesti, e cila do t transpozoj Direktivn e Abestit 87/217/EEC e amenduar nga direktiva 91/692. Shkalla e prputhshmris e cila synon t arrihet: e pjesshme. 3.10.4 Aktivitetet zbatuese afatmesme (2009-2010) Funksionimi i zyrs s regjistrimit t kimikateve Trajnime t Agjencis s Mjedisit dhe Pyjeve Trajnime t ARM-ve, inspektorve t puns Forcim kapacitetesh n DPPN/MMPAU 3.11 Prioritetet afatgjata (2011-2012) 424

3.11.2 Iniciativat ligjore afatgjata (2011-2012) Projektakt pr importin dhe eksportin e kimikateve t rrezikshmm i cili do t transpozoj Rregullore e Parlamentit dhe e Kshillit 304/2003 EC, Rregullore e Komisionit 1213/2003EC, si dhe rregulloren e Parlamentit dhe e Kshillit 775/2004EC. Shkalla e prputhshmris e cila synon t arrihet: e pjesshme. Projektakt pr substancat aktive dhe NOQ-t i cili do t transpozoj Direktivn e Kshillit 79/117/EEC e dt.21 Dhjetor 1978 e amenduar, Direktivat e Komisionit 83/131/EEC, si dhe 85/298/EEC. Shkalla e prputhshmris e cila synon t arrihet: e pjesshme. Projektakt pr prodhimin dhe prdorimin e detergjentve i cili do t transpozoj Direktivn e Kshillit 73/404/EEC e dt. 22 Nntor 1973 mbi prafrimin e legjislacionit n vendet antare n lidhje me detergjentt, e amenduar, Rregullorja 648/2004EC e Parlamentit dhe e Kshillit e dt. 31 Mars 2004 mbi detergjentt. Shkalla e prputhshmris e cila synon t arrihet: e pjesshme. 3.11.3 Aktivitetet zbatuese afatgjata (2011-2012) Funksionimi i zyrs s rregjistrimit t kimikatve Forcim kapacitetesh n DPPN/MMPAU Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t MMPAU/Kimikatet INVESTIME NJSIA E MATJES persona (mij lek) GJENDJA VITET AKTUALE 2007 0 X 2 X

2008 X 840

2009 1 1680

2010 1 X

1.Shtim personash 4.Trajnime (mij lek)

425

3.22.8 ORGANIZMAT E MODIFIKUAR GJENETIKISHT 1 Objektivi politik Organizmat e modifikuara gjenetikisht jan nj prej nnfushave prioritare q lidhen me acquis e Komunitetit n fushn e mjedisit. Objektivi politik i ksaj fushe ka t bj me prafrimin e legjislacionit me acquis lidhur me standardet mjedisore dhe detyrn jetsore pr t luftuar degradimin e mjedisit me qllim q t promovohet qndrueshmria mjedisore(neni 108). 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Kuadri ligjor mbshtetet n ligjin Nr. 9279, dat 23.09.2004 Pr aderimin e RSH s n Protokollin e Kartagjens pr Biosigurin t Konvents Pr larmin biologjike. N prputhje me metodn e prkujdesjes t parimit 15 t Deklarats s Rios pr mjedisin dhe zhvillimin, objektivi i ktij protokolli sht t kontribuoj n sigurimin e nj niveli t mjaftueshm mbrojtjeje n fushn e transferimit, administrimit dhe prdorimit t sigurt t organizmave t gjalla t modifikuara, q rezultojn nga bioteknologjia moderne e q mund t ken ndikim negativ n ruajtjen dhe prdorimin e qndrueshm t larmis biologjike duke marr parasysh rreziqet pr shndetin e njeriut dhe veanrisht duke u fokusuar n lvizjet ndrkufitare. 2.2 Kuadri institucional ekzistues Politikat pr organizmat e modifikuar gjenetikisht (OMGJ) mbulohen nga Ministria e Bujqsis, Ushqimit dhe Mbrojtjes s Konsumatorit, (mbjelljet, ushqimet dhe tregtimin), Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit t Ujrave Drejtoria e Politikave t Mbrojtjes s Natyrs n bashkpunim me sektorin e Legjislacionit (introduktimin n mjedis), Ministria e Shndetsis (mikroorganizmat n gjendje t mbyllur dhe ndikimet n shndetin e njeriut) dhe Ministria e Arsimit dhe Shkencs (zhvillimin e bioteknologjis). Ministrit bashkpunojn me Drejtorin e Prgjithshme t Doganave pr zbatimin e Protokollit t Biosiguris lidhur me lvizjet ndrkufitare t OMGJ -s. Institutet krkimore shkencore dhe reference n varsi t Ministrive t prmendura s bashku me universitetet dhe Akademin e Shkencave jan identifikuar pr kryerjen e procedurs s vlersimit t rrezikut t OMGJ -s. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007-2008) Forcimi i kapaciteteve administrative dhe bashkrendimit n nivel kombtar dhe vendor. Zbatimi i legjislacioni ekzistues Forcimi i politik-brjes pr mjedisin dhe sektoriale, si edhe zbatimi i politikave qeveritare t kontrollit 3.2 Prioritetet afatmesme (2009-2010): Prafrimi i legjislacionit me at komunitar pr OMGJ Zbatimi i angazhimeve rajonale dhe ndrkombtare pr mjedisin. Forcimi i politik-brjes pr mjedisin dhe sektoriale, si edhe zbatimi i politikave qeveritare t kontrollit 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme (2009-2010) Paketa e par ligjore pr t transpozuar aktet kryesore evropiane t fushs pr lvizjen ndrkufitare t OMGJ (rregullore 1946/2003), pr lshimin e qllimshm n mjedis t OMGJ (direktiva 426

2001/18/EC), pr prdorimin n kushte t mbyllura t mikroorganizmave gjenetikisht t modifikuara (direktiva 90/219/EEC e amenduar) dhe akte t tjera n zbatim t tyre 3.3 Prioritetet afatgjata (2011-2012) Prafrimi i legjislacionit me at komunitar pr OMGJ Forcimi i politik-brjes pr mjedisin dhe sektoriale, si edhe zbatimi i politikave qeveritare t kontrollit 3.3.1 Iniciativat ligjore afatgjata (2011-2012) Paketa e dyt ligjore pr t transpozuar aktet e tjera evropiane pr OMGJ 3.3.2 Aktivitete zbatuese afatgjata (2011-2012) Informimi i aplikuesve dhe publikut pr procedurat. Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t Ministrise se Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit t Ujrave /Drejtoris s Politikave t Mbrojtjes s Natyrs

427

3.22.9

ZHURMAT

1 Objektivi Politik Zhurmat sht nj prej nnfushave prioritare q lidhen me acquis communautaire n fushn e mjedisit. Si prcaktohet nga MSA (neni 70/3 si dhe neni108), prafrimi i legjislacionit shqiptar me acquis n fushn e mjedisit, lidhet direkt me standardet mjedisore dhe detyrn jetsore pr t luftuar degradimin e mjedisit me qllim promovimin e qndrueshmris mjedisore. Ky objektiv, sht shkrir n dokumentet strategjike sektoriale si: Plani Kombtar i Veprimit n Mjedis, Strategjia etj. 3 Situata aktuale

2.1 Kuadri ligjor ekzistues Udhzimi i Prbashkt i Ministrit t Mjedisit dhe Ministrit t Transportit dhe Telekomunikacionit Nr. 6527, dat 24.12.2004 Mbi vlerat e lejueshme t elementeve ndots t ajrit n mjedis nga shkarkimet e gazrave dhe zhurmat shkaktuar nga mjetet rrugore dhe mnyrat e kontrollit t tyre. 2.2 Kuadri institucional ekzistues Institucionet prgjegjse jan MMPAU, MSH, MPPTT. MMPAU ka nj specialist t angazhuar me zhurmat dhe 1 jurist q mund t angazhohen n kt fush krahas shum fushave t tjera. Pr kt arsye sht e domosdoshme q t sigurohet 1 specialist zhurmash n Drejtorin e Politikave t Prandalimit t Ndotjeve, q t mund ti dedikohet trsisht ksaj fushe si n drejtim t hartimit, ashtu edhe t zbatimit t legjislacionit. 3 3.1 Adresimi i prioriteteve Prioritetet afatshkurtra (2007 2008) T forcohen kapacitetet administrative dhe bashkrendimi n nivel kombtar dhe vendor. T zbatohet legjislacioni pr vlersimin e ndikimit t mjedisit. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Projektligji Pr vlersimin dhe administrimin e zhurms n mjedis i cili sht miratuar n KM, por tashm pritet t miratohet nga Parlamenti. Ky projektiligj ka transpozuar pjesrisht Direktivn 2002/49/EC t Paralamentit dhe kshillit Europian dat 25 Qershor 2002 Pr vlersimin dhe administrimin e zhurmave n mjedis, OJL 189, 18.07.2002. Projektakti Pr nivelin e lejueshm t zhurmave urbane (nga atomjetet, motorikletat dhe transporti hekurudhor) i cili do t transpozoj Direktivat e KE 70/157/EEC, 73/350/EEC, 81/334/EEC, 89/491/EEC, Direktivat e Keshillit 77/212/EEC, 84/424/EEC, 87/354/EEC, Direktiva e Keshillit 96/48/EC, Vendim i Komisionit 2002/735/EC, Vendim i Komisionit 2002/732/EC, Direktiva 2001/16/EC, Direktiva 2004/50/EC. Shkalla e prputhshmris e cila synon t arrihet: e pjesshme. 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Monitorimi i zhurmave urbane nga institucionet vendase. Shtimi i stafit (me 1 specialist) t ksaj drejtorie pr kt fush Trajnime t stafit dhe aktorve t tjer 428

Prcaktimi i autoriteteve kopetente pr zhurmat nga automjetet. 3.2 Prioritetet afatmesme (2009-2010) T forcohet monitorimi i mjedisit dhe ndotsit t ndshkohen me sanksione t rrepta. 3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme Monitorimi i zhurmave urbane nga institucionet vendase. Shtimi i stafit (me 1 specialist) t ksaj drejtorie pr kt fush Krijimi i nj rregjistri kombtar tip pr zhurmat Ngritja e nj sistemi monitorimi pr t verifikuar konformitetin, prfshir kontrollet n vend Prcaktimi dhe ndjekja e procedurave t penalizimit n rast mosrespektimit t rregullave pr nivelet e zhurmave. 3.3 3.3.1 Prioritetet afatgjata (2011- 2012) Iniciativat ligjore afatgjata Projektligj Pr kufizimin e zhurmave nga aviacioni i cili do t transpozoj direktivat e kshillit 89/629/EEC, 92/14/EEC, 98/20/EEC, 1999/28/EC, rregulloren e komisionit 991/2001, si dhe rregulloren 1592/2002 EEC e Parlamentit. Shkalla e prputhshmris e cila synon t arrihet: e pjesshme. Projektligj Pr nivelet e zhurmave nga pajisjet e vendosura n mjedisin e jashtm i cili do t transpozoj Direktivn 2000/14/EC e Parlamentit dhe e Kshillit e dt. 8 Maj 2000 Mbi prafrimin e legjislacionit t shteteve antare n lidhje me nivelet e zhurmave t shkaktuara nga paisjet e vendosura n mjedisin e jashtm. Shkalla e prputshmris e cila synon t arrihet: e pjesshme. 3.3.2 Aktivitetet zbatuese afatgjata (2011-2012) Monitorimi i zhurmave urbane nga institucionet vendase. Hartimi i programit t trajnimeve dhe realizimi i tyre ertifikimi i pajisjeve pr testet e zhurmave Funksionimi i autoritetit kompetent n ertifikimin e aroplaneve n lidhje me zhurrmat Marrja e masave pr kushtzimin e rregjistrimit t aeroplaneve n baz t certifikimit Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t MMPAU/Drejtoria e Politikave t Parandalimit t Ndotjeve INVESTIME NJSIA E MATJES persona (mij lek) GJENDJA VITET AKTUALE 2007 1 0 0 0

2008 1

2009

2010

1.Shtim personash 4.Trajnime (mij lek)

1,200 600

3.22.10

SIGURIA BERTHAMORE DHE MBROJTJA NGA RREZATIMET 429

1 Objektivi politik Nj nga angazhimet e Shqipris q rrjedhin n kuadr t MSA-s, konkretisht nenit 70/3 t saj, sht edhe prafrimi i legjislacionit n fushn e siguris brthamore dhe rrezatimeve. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Aktualisht, pr shkak t mungess s prodhimeve radioaktive n vend dhe prdorimit t kufizuar t burimeve radioaktive pr qllime shndetsore dhe industriale, mbrojtja nga radioaktiviteti nuk ka qen prioritare n Shqipri dhe legjislacioni n kt fush ka qen nn kndvshtrimin e Komisionit pr Mbrojtjen nga Rrezatimet. Jan ratifikuar disa konventa ndrkombtare, por nuk sht ratifikuar Konventa pr Sigurin Brthamore dhe protokolli shtes me IEAE .Legjislacioni aktual n kt fush prfshin: Ligjin Nr.8095, dat 09.11.1995 Pr mbrojtjen nga rrezatimet jonizuese, mbshtetur n Konventn e Mbrojtjes nga Rrezatimet. Ai rregullon menaxhimin e mbetjeve radioaktive n Shqipri. Ligjin Nr. 8934, dat 05.09.2002, Pr mbrojtjen e mjedisit. VKM Nr.103 dat 31.03.2002 Mbi monitorimin e mjedisit n RSH. Ligji Nr. 8028, dat 9/11/1995 Pr mbrojtjen nga rrezatimet Urdhr Nr.78, dat 27/03/2002 Mbi liensimin e kabineteve t radiologjis dhe qendrave q prdorin burime t rrezatimit jonizues Kodi i drejtimit pr sigurimin dhe sigurin e burimeve radioaktive Nr.1388, dat 14/04/2004 Rregullore pr transportin e sigurt t materialeve radioaktive Nr.3918/1, dat 3/11/2004 Rregullore pr trajtimin e mbetjeve radioaktive Nr.3918/2, dat 3/11/2004. Rregullorja mbi liencimin dhe inspektimin e aktiviteteve me burime t rrezatimit jonizues Nr 3918/3, dat 3/11/2004 Rregullorja mbi prdorimin e sigurt t materialeve radioaktive Nr. 3918/5, dat 3.11.2004 Rregullore e Komisionit t Mbrojtjes nga Rrezatimi Nr. 1470, dat 16/05/2005 Urdhr Nr. 37 /1, dat 02/02/2006 Mbi certifikatn e cilsis q duhet t paraqesin subjektet, t cilt do t importojn pajisje gjenerator me rreze x Kodi i praktiks n radioterapi Nr.804/1, dat 15/03/2005 Kodi i praktiks pr mbrojtjen nga rrezatimi n rentgendiagnostike Nr.804/2, dat 15/03/2005 Kodi i praktiks n mjeksin brthamore Nr. 1127, dat 13/04/2005 Kategorizimi i burimeve radioaktive n RSH Nr. 4756/2, dat 21/12/2006 Udhzuesi mbi import-eksportet e materialeve radioaktive Nr 4756/1, dat 21/12/2006 Urdhr Nr.37 dat 02/02/2006 Mbi procedurat e liensimit t qendrave spitalore n t gjith prefekturat 2.2 Kuadri institucional ekzistues Institucionet prgjegjse n lidhje me sigurin brthamore dhe mbrojtjen nga rrezatimet jan MSH, Komisioni Ndrministror pr Mbrojtjen nga Rrezatimet (KNMRR), Akademia e Shkencave - Instituti i Fiziks Brthamore dhe MMPAU. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007 2008) T forcohen kapacitetet administrative dhe bashkrendimi n nivel kombtar dhe vendor. T miratohet nj strategji pr harmonizimin e mtejshm t legjislacionit pr mjedisin me acquis t BE-s dhe t zbatohet si duhet legjislacioni ekzistues, veanrisht pr sa i prket ekzekutimit. 430

3.1.1

Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007-2008) Projektligj "Pr disa ndryshime t ligjit pr Mbrojtjen nga rrezatimet Nr. 8025, dat 9/11/1995", i cili do t prafroj plotsisht Direktivn e Kshillit t Evrops 96/29 CE Euratom dat 13 Maj 1996 lidhur me standardet baz t siguris shndetsore pr mbrojtjen e punonjsve dhe publikut t gjer ndaj dmeve q shkaktohen prej rrezatimit jonizues Amendim i VKM-s mbi import-eksportet e materialeve radioaktive n Republikn e Shqipris, n prputhje me Kodin e Drejtimit IAEA IAEA/code/2004 dhe Udhzuesin e import-eksporteve t IAEA. Ndryshimi i Planit t Emergjencave Radiologjike dhe prshtatje e tij n lidhje me strukturat e reja. Ky akt do t transpozoj pjesrisht Direktiva e Kshillit t Evrops 89/618 Euroatom 27.11.1989 pr informimin e publikut dhe masat q duhen marr pr mbrojtjen e shndetit n rast emergjente radiologjike. Hartimi i rregulloreve pr mbrojtjen e punonjsve t ekspozuar profesionalisht, pr mbrojtjen e publikut dhe pr mbrojtjen n ekspozimet mjeksore, t cilat do t mbshteten n Direktivn e Kshillit t Europs 96/29 CE Euratom dat 13 Maj 1996, si dhe Direktivn e Kshillit t Europs 97/43 Euroatom 30.06.1997. Rishikim i Rregullores mbi Liencimin dhe Inspektimin mbshtetur n Basic Safety Standard, Nr 115 (rregullore e ANEA) Rishikim i regullores mbi prdomin e sigurt t materialeve radioaktive mbshtetur n Basic Safety Standard, Nr 115 (rregullore e ANEA) Hartimi i Rregullores pr ekspozimet mjeksore e cila synon t arrij prputhshmri t plot me Direktivn e Kshillit t Europs 96/29 CE Euratom dat 13 Maj 1996, Direktiva e Kshillit t Evrops 89/618 Euroatom 27.11.1989. Hartimi i Rregullores pr ekspozimet e publikut e cila synon t arrij prputhshmri t plot me Direktivn e Kshillit t Evrops 96/29 CE Euratom dat 13 maj 1996 lidhur me standardet baz t siguris pr mbrojtjen e punonjsve shndetsore dhe publikut t gjer ndaj dmeve q shkaktohen prej rrezatimit jonizues.

3.1.2

Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007-2008) Aplikimi i procedurave t reja pr importin e materialeve radioaktive Njohja me legjislacionin komunitar n fushn e mbrojtjes nga rrezatimet Riorganizimi i strukturave t kontrollit pr mbrojtjen nga rrezatimet Prcaktimi i strukturs pr zbatimin e planit t Emergjencave radiologjike Riorganizim i komisionit t mbrojtjes nga rrezatimi

3.2

Prioritetet afatmesme (2009-2010) T vazhdohet me zbatimin e angazhimeve rajonale dhe ndrkombtare pr mjedisin

3.2.1

Iniciativat ligjore afatmesme (2009-2010) Rishikim i gjith rregulloreve si transport, mbetje, liensim dhe pun t sigurt,. etj mbshtetur n Mbrojtje dhe Siguri n transport-Safety and Security Transport (rregullore e ANEA).

3.3 3.3.1

Prioritetet afatgjata (2011-2012) Iniciativat ligjore afatgjata (2011-2012) Projektligj "Pr transportin e mbetjeve radioaktive" i cili do t transpozoj pjesrisht 92/3 EURATOM Direktiva e Kshillit e 3 Shkurtit 1992, 94/C224/02 pr Direktivn e kshillit 92/3/EURATOM, 93/552/EURATOM, 93/1493/EURATOM, 93/C335/02. 431

Projektakt "Pr ushqimet e kontaminuara" i cili do t transpozoj pjesrisht rregulloret e Kshillit 737/90 EEC, 616/2000 EEC, 3954/87 EEC, dhe Rregulloret 1609/2000 EEC, 1661/99 EEC, 1621/2001/EEC, 1608/2002/EEC. 3.3.3 Aktivitetet zbatuese afatgjata (2011-2012) Forcimi i kapaciteteve t Komisionit t Mbrojtjes nga Rrezatimet Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t strukturave t parandalimit t ndotjes (mbrojtja nga rrezatimet) INVESTIME 1.Shtim personash 4.Trajnime (mij lek) NJSIA GJENDJA VITET E AKTUALE 2007 2008 2009 MATJES 1 1 4 2 persona (mij lek) 4000 4000

2010 1

Tabela 2 Ndihma e huaj n mbshtetje t ndotjes dhe rreziqeve industriale ISTITUCIO NI Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrim it t Ujrave Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrim it t Ujrave DONATO RI PROGRAMI /AGJENCIA ZBATUESE TITULLI I VLERA PROJEKTIT Reduktimi i ndotjes n pikn e nxeht t Rafineris s nafts n Ballsh (faza I) 0.9 mln Eleminimi i Arsenikut ne Fier (Faza II) Kompletimi I projektit pr paksimin dhe kontrollin e ndotjeve n rafinerin e Ballshit (faza II) Komponenti C i projektit Menaxhimi i integruar te zones bregdetare dhe pastrimit: Pastrimi i Zones AFATI I AFATI I FILLIMI PRFUND T IMIT

Bashkimi Europian

CARDS 2002

2006

2008

Bashkimi Europian

CARDS 2004

3,3 mln

2009

2010

Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrim Bashkimi it t Ujrave Europian Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrim it t Ujrave Banka Botrore dhe Qeveria Hollandeze

CARDS 2005

0.1 mln

2007

2009

4.45 mln $

2005

2008 432

se Nxehte Porto Romano

433

3.22.11 NDRYSHIMET KLIMATIKE 1 Objektivi politik Ndryshimet klimatike prbjn nj sfid t prmasave globale, e cila krkon prpjekjen dhe bashkpunimin e t gjith vendeve t bots pavarsisht nga kontributi q kan n prqndrimin e gazeve serr n atmosfer dhe ndikimet negative nga kto shkarkime. Shqipria, si Pal n Konventn Kuadr t Kombeve t Bashkuara pr Ndryshimet Klimatike (KKKBNK) dhe Protokollin t saj t Kiotos bn prpjekje t vazhdueshme pr te qene n linj me Bashkimit Evropian dhe komunitetin ndrkombtar pr t zbutur ndryshimet klimatike. Shqipria n kuadr edhe t angazhimeve q rrjedhin nga MSA-ja, duhet t hartoj dhe prafroje kuadrin ligjor me at t BE-s pr t zbutur ritmin e rritjes s prqndrimit t gazeve serr n territorin e saj dhe adaptimin ndaj ndryshimeve t pritshme klimatike. Ky objektiv sht pjes integrale e dokumenteve strategjike sektoriale si: Plani i Veprimit Kombtar t Mjedisit dhe Strategjia Kombtare e Energjis, si sektori kryesor q kontribuon me mbi 60% te shkarkimeve t gazeve serr nga territori i Shqipris dhe si i tille prbn fokusin e prpjekjeve pr reduktimin e ktyre gazeve. 2 Situata aktuale Shqipria sht antarsuar n KKKBNK n Janar t vitit 1995 dhe n Janar t vitit 2005 Shqipria u antarsua n Protokollin e Kiotos. Duke gzuar statusin si vend n Aneksin jo I t KKKBN si dhe t protokollit t saj t Kiotos, Shqipria nuk ka detyrime t forta pr t reduktuar shkarkimet e gazeve serr. Megjithat vendi yn ka pr detyrim t formuloj strategji dhe t ndrmarr veprime q ndihmojn n reduktimin e ritmit t rritjes s ktyre shkarkimeve. Shqipria si do vend antar duhet t raportoj rregullisht mbi nivelin e gazeve q shkarkohen nga territori i saj, shkalln e ndikimit t ndryshimeve klimatike dhe programet pr zbutjen e ktyre ndryshimeve, si dhe masat pr adaptim ndaj tyre. Gjithashtu Shqipria bashk me gjith vendet e tjera antare t konvents duhet t ndrmarr veprime pr rritjen e nivelit t ndrgjegjsimit, trajnimit, ndrtimit dhe zhvillimit t kapaciteteve pr ndryshimet klimatike, dhe t marr kto t fundit n konsiderat n procesin e hartimit t politikave t zhvillimit kombtar e rajonal. Me ratifikimin e protokollit t Kiotos, Shqipria do t ket mundsi t bashkpunoj me vendet e zhvilluara/industrializuara nprmjet Mekanizmit pr Zhvillim te Pastr (MZHP) i cili do t mundsoj investime n form projektesh q bjn t mundur transferimin e teknologjive moderne dhe t pastra. Sipas detyrimeve q ka ndaj KKKBN, Shqipria prgatit raportime ose komunikime kombtare. Komunikimi i Par Kombtar ka prfunduar n vitin 2002; hartimin i Planit t Veprimit pr Ndryshimet Klimatike n kuadr t komunikimit t par ka prfunduar n 2002; Vlersimi i Nevojave pr Teknologji (faza e dyt) ka prfunduar n 2004; vetvlersimi i cili shrbeu pr t shkruajtur edhe projekt dokumentin pr komunikimin e dyt kombtar, ka prfunduar n 2004; projekti rajonal pr prmirsimin e inventarit t gazeve me efektin serr ka prfunduar n 2006. T gjith kto projekte/aktivitete jan realizuar me asistencn financiare t Fondit pr Mjedisin Global (GEF). Me asistencn e ktij fondi, aktualisht kan filluar edhe zbatimi i projektit Prgatitja e Komunikimit t dyt Kombtar; zbatimi i projektit pr hartimin e projektit t plot (UNDP / GEF PDF B: Krijimi i tregut t paneleve diellore pr ngrohjen e ujit); si dhe zbatimi i projektit pr hartimin e projektit te plote (UNDP / GEF PDF A: Ndrtimi i kapaciteteve adaptuese n pritje t ndryshimeve t pritshme t klims n zonn e midis Deltave t lumenjve Drini Mati). Referuar raporteve t prfunduara t msiprme, Shqipria sht nj vend q shkarkon relativisht nivele t ulta t gazeve serr kryesisht nisur nga fakti q mbi 95% e energjis elektrike prodhohet nga hidrocentralet, t cilat jan burime t pastra energjie. N vitin 1994 vendi yn ka shkarkuar rreth 7 milion ton gaze serr q do t thot rreth 2.2 ton pr fryme t popullsis. Sektori q mban peshn kryesore n kto shkarkime sht sektori i energjis me 60%. Ekspertt shqiptar kan parashikuar q nse nuk merren masa pr t reduktuar shkarkimet, deri n vitin 2020 pritet nj rritje deri n 37 milion ton gaze ser, q do t thot mbi 5 her m e lart se 1994. Ekspertt parashikojn rritje t temperaturave mesatare, ulje t sasis s 434

reshjeve dhe reduktimin e rezervave ujore, si dhe t toks se punueshme. Zona m e ndjeshme ndaj ndryshimeve t pritshme t klims sht zona bregdetare, kurse pr sa i prket sektorve sht gjetur se rezervat ujore, energjia, bujqsia, turizmi t ndikohen m shum. Zvoglimi i rezervave ujore pritet t ndikoj negativisht prurjet e lumenjve t cilat do t ndikojn negativisht n prodhimin e energjis elektrike nga hidrocentralet. 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Legjislacioni mjedisor n fushn e ndryshimeve klimatike prfshin: 1. Ligji Pr aderimin e Republiks se Shqipris n Konventn Kuadr t Kombeve t Bashkuara pr Ndryshimet Klimatike Viti 1994. 2. Konventa Kuadr e Kombeve t Bashkuara pr Ndryshimet Klimatike Adoptuar 31994D0069 DP15/12/92 (BE) 3. Shkalla e Prafrimit: e pjesshme 1. Ligji Pr aderimin e Republiks se Shqipris n Protokollin e Kiotos No 9334 dat 16.12.2004 2. Protokolli i Kiotos i Konvents Kuadr t Kombeve t Bashkuara pr Ndryshimet Klimatike Deklarat e adoptuar prej 32002D0358 3. Shkalla e Prafrimit: e pjesshme Ligjet dhe aktet e tjera q nuk transpozojn akte komunitare: Memorandumi i Mirkuptimit ndrmjet Ministris s Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit t Ujrave t Shqipris dhe Ministris s Mjedisit, Toks dhe Detit t Italis n kuadr t zbatimit t MZHP duke ju referuar nenit 12 t Protokollit t Kiotos i dats 31 Maj 2005; Memorandumi i Mirkuptimit ndrmjet Ministris s Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit t Ujrave t Shqipris dhe Ministris s Mjedisit t Danimarks, Agjencis Daneze t Mbrojtjes s Mjedisit mbi bashkpunimin pr zbatimin e MZHP duke ju referuar nenit 12 t Protokollit t Kiotos i dats 23 Shkurt 2007; Aneksi I i Memorandumit t Mirkuptimit 10 mbi bashkpunimin n fushn e MZhP duke ju referuar nenit 12 t Protokollit t Kiotos i dat 17 Prill 2007. 2.2 Kuadri institucional ekzistues Institucioni prgjegjs pr ndryshimet klimatike n prgjithsi dhe n veanti pr KKKBN dhe Protokollin e saj t Kiotos sht Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit t Ujrave, pran se cils q n vitin 1998 sht ngritur Njsia / Programi pr Ndryshimet Klimatike. Njsia / Programi pr Ndryshimeve Klimatike sht e prbre nga nj staf prej katr personash dhe financohet kryesisht nga GEF, nprmjet Programit t Kombeve t Bashkuara pr Zhvillim (UNDP). Kjo njsi, n bashkpunim me nj ekip teknik ndr-disiplinor e ndr-institucional me prfaqsues t ministrive t linjs dhe institucioneve krkimore-shkencore kryen detyrat e mposhtme: a) harton inventarin e gazeve serr, ndrton skenart afat-gjat t shkarkimeve t ktyre gazeve; b) vlerson ndryshimet e pritshme klimatike dhe ndikimin e tyre; c) propozon masat pr adaptimin ndaj ndryshimeve klimatike dhe reduktimin e shkarkimeve; ) harton dhe zbaton projekte pr arritjen e objektivit kryesor t Konvents dhe Protokollit t saj t Kiotos; d) zbaton aktivitete pr rritjen e ndrgjegjsimit t publikut mbi ndryshimet klimatike dhe merr masa pr shprndarjen e informacionit n fushn e klims; dh) kryen rolin e piks fokale operacionale pr KKKBN dhe Protokollin e saj t Kiotos.
10

Memorandumi i Mirkuptimit ndrmjet Ministris se Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit te Ujerave te Shqipris dhe Ministris se Mjedisit, Toks dhe Detit te Italis.

435

3 Adresimi i prioriteteve Detyrat pr prafrimin e legjislacionit n kt fush jan planifikuar n periudhn 5-10 vjeare. Nj vend t rndsishm n 5 vjearin e par z vnia n prdorim dhe prfitimi nga Mekanizmat Financiare t Protokollit t Kiotos, si MZHP (Mekanizmi pr Zhvillim t Pastr) e pr pasoje edhe hartimi i kuadrit ligjor ndihms pr t zbatuar kt mekanizm. 3.1 3.1.1 Prioritetet afatshkurtra (2007 -2008) Aktivitetet zbatuese Zbatimi i projektit Lehtsimi i procedurave t pjesmarrjes s Shqipris n tregun e karbonit Zbatimi i projektit (GEF/UNDP Prgatitja e Komunikimit t Dyt Kombtar pr Konventn e Ndryshimeve Klimatike t Kombeve t Bashkuara). Zbatimi i projektit t plot (UNDP/GEF Ndrtimi i kapaciteteve adaptuese n pritje t ndryshimeve t pritshme t klims n zonn midis lumenjve Drini - Mati). Zbatimi i projektit t plot (UNDP/GEF Krijimi i tregut t paneleve diellore pr ngrohjen e ujit). 3.2 Prioritetet afatmesme (2009-2010) Prioritet afat-mesm sht vnia n funksionim dhe prfitimi nga mekanizmat fleksibl dhe financiar t Protokollit t Kiotos. Kjo pritet t realizohet nprmjet zbatimit t marrveshjeve dypalshe t firmosura deri m tani me Italin dhe Danimarkn n kuadr t Protokollit t Kiotos si dhe zbulimi i mundsive t reja t bashkpunimit me vendet e BE-s n kuadr t Protokollit t Kiotos. 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme (2009-2010) Projektakt "Procedurat pr miratimit e projekteve pr Mekanizmin pr Zhvillim t Pastr (MZHP) nga pala shqiptare" i cili do t mbshtet n UNFCC, Protokolli i Kiotos. 3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme (2009 - 2010) Zbatimi i projektit (GEF/UNDP Prgatitja e Komunikimit t Tret Kombtar pr Konventn e ndryshimeve Klimatike t Kombeve t Bashkuara). Zbatimi i projektit Lehtsimi i procedurave t pjesmarrjes s Shqipris n tregun e karbonit Zbatimi i projektit t plot (UNDP/GEF Ndrtimi i kapaciteteve adaptuese n pritje t ndryshimeve t pritshme t klims n zonn midis lumenjve Drini - Mati). Zbatimi I projektit t plot (UNDP/GEF Krijimi i tregut t paneleve diellore pr ngrohjen e ujit. 3.12 Prioritetet afatgjata (2011-2012) Kjo periudhe ka si prioritet krijimin e nj sistemi kombtar, permanent dhe t qndrueshm, t raportimit ndaj konvents s OKB, kryesisht t inventarit t gazeve serr sipas krkesave t parashtruara nga vendimet e Konferencs s Palve t KKKBN. 3.12.2 Aktivitetet zbatuese afatgjata (2011-2012) Prmirsimi dhe mbajtja e kapaciteteve pr t hartuar raportimet kombtare me KKKBN; Prmirsimi dhe mbajtja e kapaciteteve kombtare pr t hartuar dhe zbatuar projekte t MZHP n kuadr t Protokollit t Kiotos. Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t Njsis/Programit pr Ndryshimet Klimatike INVESTIME VITET 436

NJSIA E MATJES 1.Shtim personash 4.Trajnime (mij lek) persona (mij lek)

GJENDJA 2007 AKTUALE 0 0 0 0

2008

2009

2010

0 0

0 0

0 0

Tabela 2 Ndihma e huaj n mbshtetje t ndryshimeve klimaterike ISTITUCIO NI DONATO RI PROGRAMI /AGJENCIA ZBATUESE TITULLI I VLERA PROJEKTIT Mundesimi i Shqiperise per te pergatitur komunikimin e dyte Kombetar ne pergjigje te detyrimeve te saj ndaj konventes kuader te Kombeve te Bashkuara per ndryshimet klimatike Transformimi i tregut pr prdorimin e paneleve diellore pr uj te ngrohte ne Shqipri PDFB AFATI I AFATI I FILLIMI PRFUND T IMIT

Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrim GEF/UND it t Ujrave P Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrim GEF/UND it t Ujrave P GEF/UND P/Cooperaz ione Austriak, Ministria e Qeveria Italiane dhe Mjedisit, Pyjeve dhe Instituti Administrim Gjerman it t Ujrave (DBU)

0.405 mln $

2005

2008

290,000 USD

tetor 2005

qershor 2007

Projekti i Plote: Transformimi i tregut pr prdorimin e paneleve diellore pr uj te ngrohte ne 2,455,000 Shqipri USD

2007

2012

3.22.12 EMERGJENCAT CIVILE, MBROJTJA E POPULLATES NE KUADRIN MJEDISOR 437

1 Objektivi Politik Zhvillimi i politiks shqiptare pr emergjencat civile do t konsistoj n prmirsimin dhe prafrimin n standardet europiane t shrbimeve t mbrojtjes civile, n prmirsimin e indikatorve q influencojn n rritjen e siguris t qytetarve t krcnuar apo goditur nga fatkeqsi q shkaktojn emergjenca civile, zvoglimin e cnueshmrin e qytetarve, prons dhe mjedisit nga emergjencat civile dhe n ofrimin e mbrojtjes civile me shtrirje sa m t gjer gjeografike dhe sipas zonave t vendit si dhe n koh t shpejt. Objektiv kryesor mbetet realizimi i studimit, projektit teknik dhe implementimit t sistemit t integruar t komunikimit dhe informimit pr emergjencat civile, me sinjal 1-1-2, n prputhje me direktivn 98/10 EC t BE-s pr shrbimin unik t komunikimit n vendet e BE-s. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues

1.Ligji nr. 8756, dat 26. 03. 2001 Pr emergjencat civile 2.Direktiva 98/10 e Komunitetit Europian dhe Vendimi i Kshillit Europian 91/398 EC, me synim vendosjen e sistemit t komunikimit dhe informimit, me numr telefonik 112. Konventa Europiane 98/685 EC, mbi efektet e aksidenteve industriale n vij kufitare, e cila synon mbrojtjen, gadishmrin, informimin publik dhe asistencn reciproke. Vendimi i Kshillit, dat 09. 11. 1999 Mbi zbatimin e nj programi t prbashkt n fushn e mbrojtjes civile. Vendimi i Komisionit Europian nr. 2850/2000/EC, Mbi bashkpunimin komunitar n fushn e aksidenteve, ose ndotjeve n det. Vendimi i Kshillit t Europs nr.2001/792/EC, Mbi vendosjen e mekanizmit komunitar pr lehtsimin e bashkpunimit n asistencn dhe ndrhyrjet nn fushn e mbrojtjes civile. 3. Shkalla e prafrimit : e pjesshme. Ligjet dhe aktet e tjera q nuk transpozojn akte komunitare a) Ligji nr. 8766, dat 02. 04. 2001 Pr mbrojtjen nga zjarri dhe shptimin b) Plani Kombtar i Emergjencave Civile, miratuar me VKM nr. 835, dat 3.12.2004, nj dokument themelor i politikave t Shtetit Shqiptar pr emergjencat civile, i cili synon n planifikimin dhe prdorimin me efektivitet t kapaciteteve, duke synuar ndarjen e mire t prgjegjsive dhe mnjanimin e boshllqeve dhe mbivendosjeve. c) Vendim i Kshillit t Ministrave nr. 206, dat 26.03.1998, Pr kriteret pr pjesmarrjen e shtetit n prballimin e dmeve n raste fatkeqsish. 2.2 Kuadri institucional ekzistues N fushn e emergjencave civile n nivel ministror funksionon kjo struktur: Drejtoria e Prgjithshme e Emergjencave Civile n Ministrin e Brendshme, me nnndarjet dhe funksionet e tyre si m posht: a) Drejtoria e Planifikimit dhe Koordinimit t Emergjencave Civile. Kjo drejtori ushtron kontroll n 12 zyra t emergjencs civile n nivel prefekture, bn vlersimin e rreziqeve dhe paraqet mendimin e saj n drejtuesit e Ministris t Brendshme dhe nrprmjet tyre n Kshillin e Ministrave kyesisht pr miratimin e fondeve n raste emergjente. Bashkpunon me ministrit e linjs, insitucionet qendrore, organet e qeverisjes vendore, shoqrin civile dhe institucione t huaja prbn nj aspekt tjetr t puns t ksaj drejtorie. Drejtoria e Planifikimit dhe Koordinimit t Emergjencave Civile zhvillon strategjit e programeve t planizimit dhe t prballimit t emergjencave civile, harton dhe rifreskon legjislacionin ekzistues dhe i paraqet ato pr miratim n Kshillin e Ministrave. b) Drejtoria e Policis dhe Mbrojtjes nga Zjarri. 438

Menaxhon sistemin e mbrojtjes kundr zjarrit dhe t shptimit n 12 prefektura t vendit, si dhe ushtron kontroll n stacionet e policis t Mbrojtjes nga zjarri dhe t shptimit. c) N Ministrine e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit te Ujrave, ekziston Drejtoria e Politikave dhe Parandalimit te Ndotjeve (DPPN) ku njeri nga specialistet kesaj Drejtorie mbulon ceshtje qe lidhen me emergjencat civile ne fushen e mjedisit. Per kete arsye, per te mbuluar ceshtjet lidhur me hartimin dhe zbatimin e legjislacionit ne kete fushe, si edhe per ta bashkepunuar dhe koordinuar me institucionet e tjera, nevojitet qe ne DPPN/MMPAU te sigurohet 1 specialist shtese. Ministria e Brendshme bashkpunon me ministrite e linjs dhe strukturat vartse t tyre, n nivel qendror dhe vendor, Institucionin e Prefektit t qarkut si dhe Njsit e qeverisjes vendore t dy niveleve. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007-2008) Te rishikohet legjislacioni baz pr emergjencat civile, pr mbrojtjen nga zjarri dhe shpetimi, t prmirsohet Plani Kombtar i Emergjencave, Hartimi i Strategjis Sektoriale dhe ndrsektoriale, n prputhje me direktivat e Komunitetit Europian dhe Standardet e rekomanduara n fushn e mbrojtjes civile dhe t strukturave respektive t shteteve antare dhe kandidate T forcohen kapacitetet administrative dhe bashkrendimi n nivel kombtar dhe vendor T zbatohen konventat ndrkombtare n t cilat Shqipria sht pal n fushn e mbrojtjes s natyrs. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007-2008) Ndryshim i ligjit 8756, dat 21.03.2001 "Pr emergjencat civile".Projektligjit pr mbrojtjen civile nga fatkeqsit, duke ndryshuar dhe prmirsuar ligjin ekzistues nr. 8756, dat 26. 03. 2001 Pr emergjencat civile. Hartimi i ligjit synon ngritjen n nj nivel m lart t efektivitetit t shrbimit ndaj personit dhe prons, si dhe t bashkpunimit me strukturat e NATO-s dhe ato analoge t shteteve antare t BE-s, n fushn e Mbrojtjes Civile. Aktualisht ligji sht hartuar si draft dhe sht n fazn e konsultimit me drejtorit e Ministris s Brendshme dhe m gjer. Rishikim i vendimit nr. 206, dat 26. 03. 1998 t KM Pr kriteret pr pjesmarrjen e shtetit ne prballimin e dmeve n raste fatkeqsish Rifshikimi i Planit Kombtar t Emergjencave Civile Hartimi i dhe miratimi i Strategjis t Emergjencave Civile Projektakt pr rikonceptimin e rolit t Qendrs Kombtare t Trajnimeve P/Ligji dhe aktet nnligjore pr ngritjen e IMC. 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007-2008) Drejtimet dhe objektivat, q mundsojn rritjen e efiencs s shrbimit n fushn e mbrojtjes civile dhe n at t menaxhimit t emergjencave dhe fatkeqsive do t konsistojn n: Ngritjen e Inspektoratit t Mbrojtjes Civile (IMC) si nj struktur e specializuar me shtrirje vertikale gjat vitit 2008. Forcimin e Qendrs Kombtare t Trajnimeve t Mbrojtjes Civile, me an t s cils do t arrihet kualifikimi m i gjer i punonjsve t Shrbimit t Emergjencave Civile n nivele t ndryshme, duke synuar edhe prgatitjen e efektivave rezerv dhe vullnetar(viti 2008). Forcimin strukturor t Qendrs Kombtare Operacionale t EC, duke parashikuar shtimin e numrit t punonjsve (viti 2008) Rikonstruksioni i tre stacioneve t zjarrfiksve dhe ndrtimi i dy stacioneve t rinj n Peshkopi dhe Lezh.(viti 2008). 439

Hartimi i Studimit pr implementimin n Shqipri t Sistemit t integruar t komunikimit dhe informimit pr emergjencat civile( viti 2008) Hartimin e projektit teknik dhe zbatimin e projektit pr Sistemin e Integruar t Komunikimit dhe Alarmit me sinjal 112.. Projekti parashikohet t zbatohet me faza, t cilat n varsi t mbshtetjes financiare, mund t shtrihet nga afatshkurtr deri n afatmesm, si dhe mund t zbatohet fillimisht n zonat me popullsi m t dendur dhe turistike e m pas n t gjith vendin.(viti 2008, 2009). Projekti pr Harmonizimin e Hartave t Seismicitetit t vendeve t Ballkanit, n kuadr t Kornizs Institucionale t DPPI SEE dhe NATO Science for Peace and Security Program.(2007, 2008). Rishikimin e standardeve ekzistuese t mbrojtjes civile dhe menaxhimit t fatkeqsive, duke i prafruar ato me standardet e strukturave respektive t NATO-s dhe BE-s.(viti 2008) Rivlersimin e skems drejtuese t menaxhimit t mbrojtjes civile dhe t krizave, duke synuar forcimin e sistemit t mbrojtjes civile nga fatkeqsit.(viti 2008). Shkallzimin hierarkik t prmirsuar t lvizjes s informacionit, me nivele sipas organizimeve territoriale.(viti 2007, 2008) Zbatimi i detyrimeve pr futjen n kurrikulat e shkolls t njohurive t Mbrojtjes Civile Prgatitja dhe botimi i manualeve pr Emergjencat Civile 3.2 Prioritetet afatmesme (2009-2010) T vazhdohet me zbatimin e angazhimeve rajonale dhe ndrkombtare pr mjedisin 3.2.1 Iniciativa ligjore afatmesme (2009-2010) Projektakte pr bashkpunim me vendet antare n rastet e fatkeqsive natyrore apo teknologjive, si dhe fushn e ndotjes detare (aksidentale apo t qllimshme) 3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme (2009-2010) Zbatimi i projektit teknik t sistemit t integruar t komunikimit dhe informimit, me sinjal 112. Ngritja e 3 njsive reaguese, si dhe 3 qendrave logjistike pr mbrojtjen nga emergjencat civile. Mbshtetje dhe trajnime pr stacionet zjarrfikse. Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t Drejtoris s Prgjithshme t Emergjencave Civile INVESTIME NJESIA E GJENDJA VITET MATJES AKTUALE 2007 20 2008 22 2009 28 2010 28

Persona 1.Shtim personash. 2. Trajnime (mij lek) 3. Ndertime, EURO 000/lek pajisje.

20

10100 (mij lek)

8 milion 15000 mij lek

9 milion

3.23 SHNDETI PUBLIK 1 Objektivi politik 440

Sigurimi dhe prmirsimi i vazhdueshm i kujdesit shndetsor pr popullatn sht objektiv madhor i qeveris shqiptare. Pr arritjen e ktij objektivi, prioritetet afatshkurtra dhe afatmesme do t fokusohen n ruajtjen dhe prmirsimin e shndetit publik duke iu prshtatur ndryshimeve ekonomike, shoqrore dhe epidemiologjike t vendit; prmirsimit t politikave stimuluese pr shrbimin shndetsor privat, si dhe forcimin e ligjshmris, standardeve, strukturave kontrolluese e monitoruese ndaj tij pr t mbrojtur shndetin e popullats nga abuzimet e praktikat e dmshme; rishikimin dhe prmirsimin e legjislacionit lidhur me mbikqyrjen e situatave t smundjeve ngjitse dhe inspektoratit sanitar duke i adoptuar ato sipas standardeve t BE-s. Forcimi i kapaciteteve teknike t Ministris s Shndetsis pr hartimin e politikave, strategjive apo planeve kombtare t zhvillimit t sistemit shndetsor duke iu shmangur gradualisht rolit tradicional t menaxhimit direkt t shrbimeve shndetsore sht nj tjetr aspekt i rndsishm i cili do t ndiqet nga zgjerimi i mbikqyrjes epidemiologjike duke prfshir survejancn sindromike pr smundjet seksualisht t trasmetueshme, prfshirjen e institucioneve t tjera, etj, prforcimin e survejancs t gjenerats s dyt pr HIV/AIDS. 2 Situata Aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Ligjet dhe aktet nnligjore, aktet komunitare q transpozohen si dhe shkalln e prputhshmris s tyre. 1. Ligji Nr 9636, dat 06.11.2006 "Pr mbrojtjen e shndetit nga produktet e duhanit" Objekti(i)Prcaktimi i masave pr kufizimin e prdorimit t produkteve t duhanit dhe mbrojtjen e publikut nga dmet dhe ekspozimi i pavullnetshm ndaj tymit t tyre; (ii)Prcaktimi i masave, q krijojn premisa pr ndrgjegjsimin e publikut pr dmet e duhanit dhe garantimin e nj informimi efektiv dhe t vazhdueshm t prdoruesve t produkteve t duhanit pr kto dme. (ii) Prcaktimi i masave pr t parandaluar fillimin, pr t nxitur dhe mbshtetur ndrprerjen e prdorimit dhe pr t ulur konsumin e prodhimeve t duhanit. Subjekti: Ministria e Shndetsis, Instituti i Shndetit Publik, Bashkia, inspektort e shndetit publik n rrethe, etj Direktiva 2001/37/EC e Parlamentit Evropian dhe e Kshillit e 5 qershorit 2001 mbi prafrimin e ligjeve, rregulloreve dhe dispozitave administrative t Shteteve Antare n lidhje me prodhimin, paraqitjen dhe shitjen e produkteve t duhanit. Objekti: Prafrimi i ligjeve, rregulloreve dhe dispozitave administrative t Shteteve Antare n lidhje me nivelet maksimale t katranit, nikotins dhe monoksidit t karbonit tek cigaret dhe paralajmrimet n lidhje me informacionin shndetsor. Direktiva 2003/33/EC e Parlamentit Evropian dhe e Kshillit e 26 majit 2003 mbi prafrimin e ligjeve, rregulloreve dhe dispozitave administrative t Shteteve Antare n lidhje me reklamat dhe sponsorizimin e produkteve t duhanit. Objektivi i ksaj Direktive sht prafrimi i ligjeve, rregulloreve dhe dispozitave administrative t Shteteve Antare n lidhje me reklamn e produkteve t duhanit dhe promovimin e tyre: (i)n shtyp dhe publikimet e tjera t shtypura; (b) n transmetimin me radio; (c) n shrbimet e shoqris s informacionit; dhe (d) nprmjet sponsorisimit n lidhje me duhanin, duke prfshir shprndarjen falas t produkteve t duhanit. Vendimi i Komisionit i 5 shtatorit 2003, mbi prdorimin e fotografive me ngjyra dhe ilustrimeve t tjera si paralajmrime pr shndetin mbi paketat e duhanit. Objekti: Tekstet, emrat, emrat e markave dhe shenja figurative apo t tjera q tregojn q nj produkt i caktuar duhani sht m pak i dmshm se t tjert nuk prdoren n paketimin e produkteve t duhanit. 3. Shkalla e Prafrimit / E pjesshme Ligji Nr.9739, dat 21.5.2007 Pr shrbimin e transfuzionit t gjakut n Republikn e Shqipris. Objekti: 441

Prcaktimi i parimeve dhe rregullave baz t aktiviteteve transfuzionale. Subjekti: MSH, QKTGJ, bankat e gjakut, dhuruesit e gjakut, marrsit e gjakut Direktiva 2002/98/EC e Parlamentit Evropian dhe Kshillit e 27 Janarit 2003, pr vendosjen e standardeve t cilsis dhe siguris pr mbledhjen, testimin, prpunimin, ruajtjen dhe shprndarjen e gjakut human dhe t komponentve t gjakut. (Fletore zyrtare L 33/30, dat 08.02.2003) Objekti: Vendosja e standardeve t cilsis dhe siguris t gjakut human dhe produkteve t tij pr t siguruar nj nivel t lart t mbrojtjes s shndetit t njerzve. Subjekti: Qeverit e vendeve antare dhe kandidate. Direktiva 2004/33/EC e 22 Marsit 2004 n zbatim t Direktivs 2002/98/EC t Parlamentit Evropian dhe t Kshillit n lidhje me krkesat teknike pr gjakun dhe prbrsit e gjakut. (Fletore zyrtare L 91/25, dat 30.03.2004). Objekti: Krkesat pr disa procedura teknike n fushn e transfuzionit. Direktiva 2005/61/EC e 30 shtatorit 2005 n zbatim t Direktivs 2002/98/EC t Parlamentit Evropian dhe t Kshillit n lidhje me krkesat e gjurmimit dhe njoftimit t reaksioneve dhe ngjarjeve t rnda negative. (Fletore zyrtare L 256/32, dat 01.10.2005). Direktiva 2005/62/EC e 30 shtatorit 2005 n zbatim t Direktivs 2002/98/EC t Parlamentit Evropian dhe t Kshillit n lidhje me standardet dhe specifikimet Komunitare n lidhje me sistemin e cilsis pr qendrat e gjakut. (Fletore zyrtare L 256/41, dat 01.10.2005). 3. Shkalla e Prafrimit / E pjesshme Ligjet dhe aktet e tjera q nuk transpozojn akte komunitare Veprimtaria e kontrollit t sistemit shndetsor shqiptar rregullohet nprmjet ktyre akteve ligjore e nnligjore: Ligji Nr 3766 i 1963 "Pr kujdesin shndetsor"; Ligji Nr 9106, dat 17.07.2003 "Pr shrbimin spitalor n RSH"; Ligji Nr 8167 i 1996 "Pr shrbimin shndetsor t stomatologjis"; Ligji Nr.9474, dat 09.02.2006, "Pr ratifikimin e Konvents kuadr t Organizats Botrore t Shndetsis, "Pr kontrollin e duhanit"; Ligji Nr.9518, dat 18.04.2006 "Pr mbrojtjen e t miturve nga prdorimi i alkoolit". Ligji Nr. 9635, dat 06.11.2006 Pr disa shtesa dhe ndryshime n Ligjin Nr. 7643, dat 02.12.1992 Pr Inspektoratin Sanitar Shtetror. VKM Nr 113, dat 17.02.2007 "Pr organizimin, funksionimin, prbrjen e antarve t komitetit ndrsektorial pr mbrojtjen nga produktet e duhanit" Ligji Nr. 776, dat 19.10.1993 Pr parandalimin dhe luftimin e smundjeve ngjitse Ligji Nr. 8689, dat 16.11.2000 "Pr parandalimin e prhapjes s infeksionit t HIV/AIDS n RSH Ligji Nr 8193, dat 1997 "Pr transplantin e organeve 2.2 Kuadri Institucional ekzistues Zbatimi i angazhimeve q rrjedhin nga legjislacioni n fuqi n fushn e sistemit t shndetit publik sht nn prgjegjsin e ktyre institucioneve: a) Ministria e Shndetsis (MSH) sht organi qendror n Sistemin Shndetsor n Republikn e Shqipris, misioni i s cils sht realizimi i politiks shndetsore n shkall vendi. 442

b) Instituti i Shndetit Publik i cili sht nn varsin e Ministris s Shndetsis dhe ka pr mision parandalimin dhe kontrollin e smundjeve ngjitse, studimin e mjedisit dhe t efekteve t tij mbi shndetin, prodhimin e vaksinave. c) Inspektorati Sanitar Shtetror sht organi m i lart i kontrollit sanitar dhe sht nn varsin e Ministris s Shndetsis. Inspektorati prbehet nga Kryeinspektori sanitar shtetror dhe nga inspektort sanitar n Institutin e Shndetit Publik dhe n rrethe t cilt jan t specializuar. Ai kontrollon dhe mbikqyr masat e siguris dhe shndetin n pun, funksionimin e shrbimit mjeksor n pun, informon rregullisht Drejtorin e ISHP dhe Kryeinspektorin Sanitar Shtetror. d) Qendra Kombtare pr Transfuzionin e Gjakut sht institucion nn prgjegjsin direkt menaxhuese t Ministris s Shndetsis. Aktiviteti i Q.K.T.GJ sht mbledhja e gjakut, kryerja e analizave serologjike, analizave virologjike pr t gjith dhurimet e gjakut n Tiran, prpunimi, ruajtja dhe shprndarja e gjakut dhe produkteve t tij. Pr realizimin e detyrimeve dhe angazhimeve t marra, pr shtjet ndrsektoriale MSH bashkpunon me Ministrin e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit t Ujrave n lidhje me analizat e ajrit t ndotur, zhurmave ajrore dhe monitorimit t ujrave; Ministrin e Bujqsis, Ushqimit dhe Mbrojtjes s Konsumatorit n lidhje me analizat ushqimore; Ministrin e Arsimit dhe Shkencave n kuadr t Kurseve dhe trajnimeve t prbashkta; Ministrin e Puns, shtjeve Sociale dhe Shanseve t Barabarta n kuadr t bashkpunimit ndrmjet Inspektoratit t Puns dhe Inspektoratit Sanitar Shtetror; 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007 - 2008) Bazuar n rekomandimet e Komisionit Evropian t dhna n Dokumentin e Partneritetit Evropian, prioritetet afatshkurtra dhe afatmesme pr fushn e shndetit publik jan: Prmirsimi i kuadrit ligjor dhe nnligjor t shndetit publik duke i prshtatur ato sipas standardeve t BE-s; Forcimi i kontrollit t smundjeve ngjitse; Mbrojtja e shndetit nga produktet e duhanit. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007-2008) N prputhje me kto prioritete, pr realizimin e tyre n periudh afatshkurtr 2007-2008, do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore nga Ministria e Shndetsis: Projekt-VKM Pr miratimin e strategjis kombtare pr politikat e kontrollit t duhani n prputhje t plot me Strategjin Evropiane t Kontrollit t Duhanit; Projekt-VKM "Pr trajtimin financiar t antarve t Komitetit Kombtar t Transfuzionit"; Projekt-Urdhr i Ministrit t Shndetsis Pr prcaktimin e krkesave baz, organizative dhe teknike, t strukturave t ktij shrbimi; Projekt-Urdhr i Ministrit t Shndetsis Pr dokumentet pr verifikimin e prshtatshmris s dhuruesve, informacionin e marr dhe dhn dhuruesve, mnyrn e dhurimit t gjakut ose t prbrsve t tij; Projekt-Urdhr i Ministrit t Shndetsis "Pr pagesat pr ditn e dhurimit"; Projekt-Urdhr i Ministrit t Shndetsis "Pr miratimin e programit kombtar te QKTGJ"; Projekt-Urdhr i Ministrit t Shndetsis "Pr miratimin e rregullores pr procedurat praktike dhe dokumentacionin e detyrueshm pr importin dhe eksportin e gjakut"; 443

Projekt-Urdhr i Ministrit t Shndetsis "Pr hartimin dhe zbatimin e skems s hemovigjilencs"; Projekt-Urdhr i Ministrit t Shndetsis Pr planifikimin e fondeve pr veprimtarit, promovuese dhe edukative, n fushn e transfuzionit t gjakut; Projekt-Urdhr i Ministrit t Shndetsis "Pr prcaktimin e rregullave pr vlersimin e cilsis dhe t siguris s gjakut e t produkteve t tij"; Projekt-Urdhr i Ministrit t Shndetsis "Pr miratimin e rregullores pr funksionimin e sistemit t hemovigjilencs"; Projekt-VKM "Pr organizimin dhe funksionimin e QKTGJ dhe nivelet e shrbimit t transfuzionit n institucionet shndetsore, sipas kategorizimit t tyre" n prputhje t plote me Direktivn 2002/98/EC e 27 Janarit 2003, pr vendosjen e standardeve t cilsis dhe siguris pr mbledhjen, testimin, prpunimin, ruajtjen dhe shprndarjen e gjakut human dhe t komponentve t gjakut. (Fletore zyrtare L 33/30, dat 08.02.2003) Projekt-VKM "Pr kushtet dhe mnyrat e licensimit, krijimit e t funksionimit t qendrave t fraksionizmit t plazms dhe prodhimit t derivateve t gjakut" n prputhje t plot me Direktivn 2002/98/EC e 27 Janarit 2003, pr vendosjen e standardeve t cilsis dhe siguris pr mbledhjen, testimin, prpunimin, ruajtjen dhe shprndarjen e gjakut human dhe t komponentve t gjakut. (Fletore zyrtare L 33/30, dat 08.02.2003 Projekt-VKM "Pr prcaktimin strukturave q do t kryejn inspektimin e qendrave t fraksionizmit t plazms dhe prodhimit t derivateve t gjakut n prputhje t plot me Direktivn 2002/98/EC e 27 Janarit 2003, pr vendosjen e standardeve t cilsis dhe siguris pr mbledhjen, testimin, prpunimin, ruajtjen dhe shprndarjen e gjakut human dhe t komponentve t gjakut. (Fletore zyrtare L 33/30, dat 08.02.2003) Projekt-VKM "Pr standardet kombtare pr produktet, e prodhuara dhe t ofruara, nga strukturat e ktij shrbimi" n prputhje t plot me Direktivn 2002/98/EC e 27 Janarit 2003, pr vendosjen e standardeve t cilsis dhe siguris pr mbledhjen, testimin, prpunimin, ruajtjen dhe shprndarjen e gjakut human dhe t komponentve t gjakut. (Fletore zyrtare L 33/30, dat 08.02.2003 Projekt-VKM "Pr kushtet pr hapjen dhe funksionimin e bankave t gjakut t kordonit umbilikal, pr qllim transplanti" n prputhje t plot me Direktivn 2002/98/EC e 27 Janarit 2003, pr vendosjen e standardeve t cilsis dhe siguris pr mbledhjen, testimin, prpunimin, ruajtjen dhe shprndarjen e gjakut human dhe t komponentve t gjakut. (Fletore zyrtare L 33/30, dat 08.02.2003) Projekt-VKM Pr miratimin e Strategjis Kombtare pr Politikat e Kontrollit t Alkoolit; Projekt-Urdhr i Ministrit te Shndetsis Pr prdorimin e fondeve pr motivimin e dhuruesve t gjakut; Projekt-Urdhr i Ministrit te Shndetsis "Pr procedurat dhe kriteret e akreditimit pr strukturat e shrbimit t transfuzionit. Projekt - VKM pr miratimin e strategjis kombtare pr politikat e kontrollit t alkoolit e cila do t jet n prputhje t plot me Konventn e OBSH pr Evropn pr kontrollin e politikave t alkoolit. Amendimi i Ligjit "Pr parandalimin e prhapjes s infeksionit HIV/AIDS n RSH" n prputhje me Strategjin Evropiane n fushn e shndetit publik . 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007-2008) Pr realizimin e ktyre prioriteteve, n periudh afatshkurtr, do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: 444

Ngritja e laboratorit pr kontrollin e produkteve t duhanit; Trajnime me mjekt e familjes pr t ndihmuar alkool pirsit me risk; Kryerja e nj studimi mbi pirjen e alkoolit tek moshat mbi 15 vje; Prgatitja e strategjis kombtare pr politikat e kontrollit t alkoolit; Kryerja e fushatave pr ndrgjegjsimin e popullats pr masat q rrjedhin nga zbatimi i ligjit Pr mbrojtjen e shndetit nga produktet e duhanit; Fushata ndrgjegjsimi i popullats pr masat qe rrjedhin nga zbatimi i Ligjit Nr 9518, date 18.04.2006 "Pr mbrojtjen e te miturve nga prdorimi i alkoolit; Trajnime me msuesit e shkollave 9 vjeare pr kontrollin e duhanit (pr educator); Trajnime me studentt e Fakultetit t Mjeksis dhe mjek t shrbimit parsor pr t ndihmuar duhanpirsit n lnien e duhanit; Sigurimi i nj prevalenc t ulet t HIV/AIDS n popullatn e prgjithshme dhe mnjanimi i rritjes s saj n grupet vulnerabl; Forcimi i kapaciteteve te Qendrs Kombtare pr kontrollin e duhanit; Ngritja e strukturave lokale pr kontrollin e duhanit; Prgatitja e Strategjis Kombtare pr Politikat e Kontrollit t Duhanit; Ngritja e qendrs s kontrollit t jashtm t cilsis s gjakut; Krijimi i njsis s hemovigjilencs n Tiran; Tryeza te rrumbullakta pr sensibilizimin e aktoreve pr zbatimin e Ligjit Nr 9518, date 18.04.2006 "Pr mbrojtjen e te miturve nga prdorimi i alkoolit Tryeza te rrumbullakta pr sensibilizimin e aktoreve zbatimi i ligjit Pr mbrojtjen e shndetit nga produktet e duhanit. Kryerja e studimi mbikqyrs epidemiologjik pr smundjet infektive; Sigurimi nj prevalenc t ult t HIV/AIDS n popullatn e prgjithshme dhe mnjanimi i rritjes s saj n grupet vulnerabl; Mbajtja e mbuless vaksinore 98-99% pr secilin antigen t Kalendarit ton kombtar t Vaksinimit pr fmijt. 3.2.1 Prioritetet afatmesme (2009-2010) Bazuar n rekomandimet e Komisionit Evropian t dhna n Dokumentin e Partneritetit Evropian, prioritetet afatmesme pr fushn e shndetit publik jan: Prmirsimi i kuadrit ligjor dhe nnligjor t shndetit publik duke i prshtatur ato sipas standardeve t BE-s; Forcimi i kontrollit t smundjeve ngjitse; Mbrojtja e shndetit nga produktet e duhanit. 3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme (2009-2010) Ngritja e nj sistemi modern t mbledhjes s gjakut, prpunimit dhe testimit t gjakut n Shkodr; Ngritja e nj sistemi modern t mbledhjes s gjakut, prpunimit dhe testimit t gjakut n Vlor; Ngritja e nj sistemi modern t mbledhjes s gjakut, prpunimit dhe testimit t gjakut n Kor; Trajnime me studentet e Fakultetit t Mjeksis dhe mjek t shrbimit parsor pr t ndihmuar duhanpirsit n lnien e duhanit; Trajnime me msuesit e shkollave 9 vjeare pr kontrollin e duhanit (pr edukator); Ngritja e strukturave lokale pr kontrollin e duhanit; 445

Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t Ministris s Shndetsis INVESTIME 1.Shtim personash NJSIA E GJENDJA MATJES AKTUALE 2007 1 0 persona 1400 1400 VITET 2008 43 25000 2009 24 150 2010 0 0

4.Trajnime (mij (mij lek) lek)

Tabela 2 Ndihma e huaj n mbshtetje t shndetit publik ISTITUCIO NI DONATO RI PROGRAMI /AGJENCIA ZBATUESE TITULLI I VLERA PROJEKTIT AFATI I AFATI I FILLIMI PRFUND T IMIT

Ministria e Shndetsis , Institucionet n varsi Ministria e Shndetsis , Instituti i Shndetit Publik, Qendra Spitalore Universitare Ministria e Shndetsis , Instituti i Shndetit Publik, Qendra Spitalore Universitare Ministria e Shndetsis , Instituti i Shndetit Publik, Qendra Spitalore Universitare Ministria e Shndetsis

Qeveria Suedeze

Bashkimi Europian

Forcimi i sistemit t menaxhimit dhe Agjensia mirmbajtjes n Suedeze pr Shrbimin Shndetsor Zhvillim Ndrkombtar Shqiptar Program per ngritjen e nje qendre Observimi Epidemiologjik per vezhgimet e semundjeve te INTERREG III A Itali- perhapura ne Shqipri popullate

25.8 mln SEK

2005

2007

0.348 mln

2005

2008

Bashkimi Europian

Program per diagnistifikimin e parakohshem INTERREG te tumoreve te III A Itali- sferes gjenitale 0.548 mln tek femrat. Shqipri

2005

2008

Bashkimi Europian Banks Botrore,

Bashkepunim shkencor, teknik INTERREG dhe manaxherial III A Itali- ne fushen socio- 0.067 mln shendetesore Shqipri Modernizimi i 17 mln $ Sistemit

2005 2007

2008 2010 446

Qeveria , Instituti i Japoneze Shndetit Publik, Instituti i Sigurimeve te Kujdesit Shendetesor, Institucionet spitalore

Shndetsor Shqiptar

447

3.24 ZHVILLIMI RAJONAL 1 Objektivi Politik Neni 110 i Marrveshjes s Stabilizim-Asociimit parashikon se Palt duhet t forcojn bashkpunimin n fushn e zhvillimit rajonal dhe lokal, me qllim q t kontribuojn n zhvillimin ekonomik dhe reduktimin e ekuilibrave rajonale. Kujdes i veant i kushtohet bashkpunimit ndrkufitar, transkombtar dhe inter rajonal. Bashkpunimi merr n konsiderat fushat prioritare q lidhen me acquis e Komunitetit n fushn e zhvillimit rajonal. Qllimi i Qeveris Shqiptare sht zhvillimi i balancuar ekonomik n t gjith rajonet e vendit, nprmjet politikave nxitse 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Veprimtaria e fushs s bashkpunimit rajonal rregullohet nprmjet ktyre akteve ligjore: Ligji Nr. 8652, dat 31.07.2000 Pr Organizimin dhe Funksionimin e Pushtetit Vendor Ligji Nr. 8653, dat 31.07.2000 Mbi ndarjen territoriale-administrative te njsive t qeverisjes vendore n Republikn e Shqipris 2.1 Kuadri institucional ekzistues Zbatimi i angazhimeve q rrjedhin nga legjislacioni n fuqi n fushn e bashkpunimit rajonal sht nn prgjegjsin e ktyre institucioneve: a) Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks, Drejtoria e Programimit Strategjik. i cili ka si objektiv themelor prmirsimin e menaxhimit t programeve sektoriale dhe sigurimi i nj zhvillimi t balancuar e t qndrueshm ekonomiko social n t gjith vendin. Drejtoria sht e prbr nga tre sektor: Sektori i SKZHES dhe Monitorim-Vlersimit t programeve, Sektori i Marrdhnieve Bilaterale dhe Multilaterale si dhe Sektori i Programimit Rajonal. Ky Sektor ka si objektiva themelor: Identifikimi i rrugve dhe formave pr nxitjen e nj zhvillimi t qndrueshm ekonomik t vendit n planin rajonal. Sigurimi i nj zhvillimi t balancuar t rajoneve t vendit prmes aplikimit t politikave dhe projekteve q synojn uljen e varfris dhe zbutjen e diferencave q ekzistojn n zhvillimin e qarqeve. Integrimi i ndrsjell i politikave dhe prioriteteve rajonale t zhvillimit n Kuadrin Kombtar t Zhvillimit. Inkurajimi i bashkpunimit ndr-rajonal dhe ndrkufitar dhe nxitja e partneriteteve. Me qllim realizimin me sukses t objektivave n kt fush Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks bashkpunon me Ministrin e Brendshme, Ministrin e Punve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit, Ministrin e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit t Ujrave, INSTAT etj.. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra dhe afatmesme

Bazuar n rekomandimet e Komisionit Europian t dhna n Dokumentin e Partneritetit Europian, dhe nenit 110 t MSA-s, prioritetet afatshkurtra pr fushn e bashkpunimit rajonal jan: 448

Marrja e masave pr zhvillim ekonomik dhe reduktimin e ekuilibrave rajonale 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra N prputhje me prioritetin e msiprm, do t ndrmerre iniciativa e mposhtme ligjore: Miratimi i Strategjis Kombtare pr Zhvillimin Rajonal, si pjes e Strategjis Kombtare pr Zhvillim dhe Integrim Miratimi i Projekt-ligjit Pr zhvillimin rajonal 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra Pr realizimin e prioritetit, do t ndrmerret aktiviteti i mposhtm zbatues: Forcimi i kapaciteteve administrative Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t METE INVESTIME NJSIA E MATJES persona Mij lek GJENDJA AKTUALE 2007 8 X X X VITET 2008 2009 1 X X X

2010 X X

1.Shtim personash 2. Trajnime

449

3.25 BASHKPUNIMI N DREJTSI DHE SHTJE T BRENDSHME 3.25.1 BASHKPUNIMI GJYQSOR NDRKOMBTAR 1 Objektivi politik Qeveria Shqiptare do t jet trsisht e angazhuar t rris bashkpunimin me partnert ndrkombtar n fushn e bashkpunimit gjyqsor ndrkombtare, duke iu prgjigjur me efektivitet programeve t ndrmarra nga partnert rajonal dhe ndrkombtar n kt fush, n prputhje dhe me detyrimet q rrjedhin nga zbatimi i Marrveshjes s Stabilizim Asociimit (Neni 1,2,4,13 dhe 81 i MSA-s). Qeveria Shqiptare do t respektoj angazhimet e marra dhe do t jet plotsisht e hapur pr nj bashkpunim institucional dhe kapilar me institucionet e specializuara ndrkombtare dhe t vendeve t tjera, duke qen mjaft aktive n zbatimin e angazhimeve q do t marr n kuadr t ktij bashkpunimi. Gjithashtu, do t ndrmerren t gjitha hapat e nevojshme, si n kuadrin ligjor dhe at institucional, pr ta br sa m efektive dhe t plot bashkpunimin n kt fush. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor Shqipria ka ratifikuar nj sr Konventash dhe Traktatesh Ndrkombtare n fushn e bashkpunimit gjyqsor ndrkombtar, t cilat jan: Konventa Europiane Pr ekstradimin dhe protokollet e saj shtes ratifikuar nga parlamenti shqiptar me ligjin nr. 8322, dat 2.04.1998; Konventa Europiane Pr ndihmn e ndrsjellt juridike n fushn penale dhe protokollet e saj shtes ratifikuar nga parlamenti shqiptar me ligjin nr. 8498, dat 10.06.1999; Protokolli i dyt shtes i Konvents Europiane Pr ndihmn e ndrsjellt juridike n fushn penale dhe protokollet e saj shtes ratifikuar nga parlamenti shqiptar me ligjin nr. 8883, dat 18.04.2002 ; Konventa Europiane Pr transferimin e personave t dnuar ratifikuar nga parlamenti shqiptar me ligjin nr. 8499, dat 10.06.1999; Konventa Europiane Pr transferimin e proedimeve penale ratifikuar nga parlamenti shqiptar me ligjin nr. 8497, dat 10.06.1999; Konventa Europiane Pr vlefshmrin e gjykimeve ndrkombtare penale ratifikuar nga parlamenti shqiptar me ligjin nr. 9068, dat 15.05.2003; Konventa Europiane Pr mbikqyrjen e personave t dnuar apo t liruar me kusht ratifikuar nga parlamenti shqiptar me ligjin nr. 8724, dat 26.12.2000; Konventa Europiane Pr pastrimin, krkimin, kapjen, konfiskimin e produkteve t krimit ratifikuar nga parlamenti shqiptar me ligjin nr. 8646, dat 20.07.2000; Konventa Europiane Pr korrupsionin n fushn penale ratifikuar nga parlamenti shqiptar me ligjin nr.8778, dat 26.04.2001; Protokolli shtes i Konvents Europiane Pr korrupsionin n fushn penale ratifikuar nga parlamenti shqiptar me ligjin nr. 9245, dat 24.06.2004; Marrevshja Europiane Pr transmetimin e krkesave pr ndihm gjyqsore. Konventa Europiane Pr informimin mbi t drejtn e huaj, ratifikuar nga parlamenti shqiptar me ligjin nr. 8703, dat 1.12.2000; Konventa Europiane Pr shtypjen e terrorizmit, ratifikuar nga parlamenti shqiptar me ligjin nr. 8642, dat 13.07.2000; Konventa Europiane Pr mbrojtjen e t drejtave t njeriut dhe lirive themelore e ratifikuar nga parlamenti shqiptar me ligjin nr. 8137, dat 31.07.1996; Protokolli VI i Konvents Europiane Pr mbrojtjen e t drejtave t njeriut dhe lirive themelore, e ratifikuar nga parlamenti shqiptar me ligjin nr. 8641, dat 13.07.2000; Konventa Europiane Pr krimin kibernetik, e ratifikuar nga parlamenti shqiptar me ligjin nr. 8888 dat 25.04.2002; 450

Protokolli ndryshues t Konvents Europiane pr shtypjen e terrorizmit, miratuar me ligjin nr. 9230, dat 13.05.2004; Konventa Europiane Pr mbrojtjen e individeve n lidhje me prpunimin automatik t t dhnave personale; Protokollit shtes i Konvents Europiane Pr mbrojtjen e individeve n lidhje me prpunimin automatik t t dhnave personale, Mbi mbrojtjen e individve n lidhje me prpunimin automatik t t dhnave personale nga organet mbikqyrse dhe fluksi ndrkufitar i t dhnave; Marrveshja Europiane pr Transmetimin e Krkesave pr Ndihm Juridike, miratuar me ligjin nr. 8705, dat 1.12.2000; Konventa Europiane pr Informimin pr t Drejtn e Huaj, ratifikuar nga parlamenti shqiptar me ligjin nr. 8703, dat 1.12.2000; Konventa Europiane Civile kundr korrupsionit, miratuar me ligjin nr. 8635, dat 6.07.2000. Konventa e Hags Pr Heqjen e Krkess pr legalizimin e dokumentave zyrtare t huaja, miratuar me ligjin nr. 9060, dat 08.05.2003; Konventa e OKB-s Pr krimin e organizuar ndrkufitar dhe dy protokolleve t saj shtes e ratifikuar nga parlamenti shqiptar me ligjin nr. 8920, dat 11.07.2002; Konventa e OKB-se kundr trafikut t paligjshem t drogave narkotike dhe t lndve psikotrope, ratifikuar nga parlamenti shqiptar me ligjin nr. 8722, dat 26.12.2000; Konventa e Konferences se Hages Per dorezimin dhe njoftimin jashte shtetit te dokumentave gjyqesore dhe jashtegjyqesore ne ceshtjet civile dhe tregtare e 15 Nentorit 1965, ratifikuar nga parlamenti shqiptar me ligjin Nr. 9554, date 8.6.2006. Gjithashtu, bashkpunimi n kt fush mbshtetet edhe n legjislacionin parsor t mposhtm: Kushtetuta e Shqipris; Ligji nr. 7895, date 27. 1. 1995 Kodi Penal i Republiks s Shqipris, i ndryshuar; Ligji nr 7905, dat 21. 3. 1995 Kodi i Proedurs Penale t Republiks s Shqipris, i ndryshuar; Ligji nr. 7850, date 29. 07. 1994 Kodi Civil i Republiks s Shqipris, i ndryshuar; Ligji nr. 8116, dat 29. 3. 1996 Kodi i Proedurs Civile t Republiks s Shqipris, i ndryshuar. 2.2 Kuadri institucional Pr zbatimin e detyrimeve q rrjedhin nga legjislacioni n fuqi, pr fushn e policis sht prgjegjse: a) Drejtoria e Bashkpunimit Gjyqsor Ndrkombtar civil dhe penal, n Ministrin e Drejtsis, e cila realizon dhe ndjek marrdhniet e Ministris s Drejtsis me organet e sistemit t drejtsis, n funksion t prmbushjes s detyrimeve q rrjedhin nga instrumentat e bashkpunimit gjyqsor ndrkombetar. b) Institucionet me t cilt Ministria e Drejtsis bashkpunon pr realizimin e bashkpunimit gjyqsor ndrkombtar jan: c) Prokuroria, bashkpunim i cili konsiston n ndjekjen, realizimin brenda afateve kohore t procedurave lidhur me marrdhniet juridiksionale si dhe n zgjidhjen e problematikave t hasura n kuadrin e praktikave t ndryshme midis dy institucioneve. d) Gjykatat, roli i t cilave mbshtetur n ligjin Pr organizimin e pushtetit gjyqsor n Republikn e Shqipris, Kodin e Proedurs Civile, Kodin Penal dhe Proedurs Penale si dhe aktet ndrkombtare ku Republika e Shqiprise sht pal, sht shum i rndsishm n realizimin dhe ekzekutimin e krkesave pr ndihm juridike. Bashkpunimi konsiston n realizimin e proedurave q lidhen me marrdhniet juridiksionale. e) Zyra Qndrore Kombtare Interpol Tirana, n Ministrin e Brendshme. Mbshtetur n aktet ndrkombtare ku Republika e Shqipris sht pal roli i ktij institucioni sht mjaft i rndsishm n lokalizimin dhe kapjen e personave q krkohen pr shkak t nj urdhri arresti ndrkombtar si dhe n realizimin me sukses kryesisht t ekstradimeve, transferimit t personave t dnuar si dhe marrdhnieve t tjera juridiksionale. 451

f) Ministria e Punve t Jashtme, e cila mbshtetur ne ligjin nr. 9095, dat 3.7.2003 Pr shrbimin e jashtm t Republiks s Shqiprisdhe aktet ndrkombtare ku Republika e Shqipris, sht rruga diplomatike e komunikimit me autoritetet e huaja, rrug e cila sa vlen e zbehet n praktikn e bashkpunimit gjyqsor ndrkombtar, por prsri ajo vazhdon t jet e pranueshme nga palt. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra T prfundohen dhe t zbatohen marrveshjet me vendet fqinje dhe t sigurohet zbatimi efikas i tyre, veanrisht pr tregtin, bashkpunimin ndrkufitar, luftn kundr krimit t organizuar, trafikun dhe kontrabandn, bashkpunimin gjyqsor, menaxhimin e kufijve, marrveshjet e ripranimit, mjedisin, transportin dhe energjin. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore. Nnshkrimi i Marrveshjeve dypalshe "Pr bashkpunimin gjyqsor"; Miratimi i Projektligjit "Pr ratifikimin e Konvents s Hag Mbi proedurn civile e 1 Marsit 1954, iniciativ e cila ht plotsisht n prputhje me Konventn 91999JHA 10146; Miratimi i Projektligjit "Pr ratifikimin e Konvents s Hags Mbi Njohjen dhe Zbatimin e vendimeve t huaja pr shtjet civile dhe tregtare e 1 Shkurtit 1971, iniciativ e cila sht pjesrisht n prputhje me Konventn mbi juridiksionin dhe zbatimin e vendimeve civile dhe tregtare, br n Lugano m 16 Shtator 1988. 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese. Trajnime ne vazhdim te gjyqtareve dhe prokuroreve me qellim arritjen e kapaciteteve e tyre ne kuader te komunikimit te drejteperdrejte me homologet e huaj; Forcimi i kapaciteteve administrative te Drejtorise se bashkepunimit Gjyqesor Nderkombetare ne Ministrine e Drejtesise; Trajnimi apo organizimi i kurseve ne gjuhe te huaj kryesisht ne gjuhet angleze, frenge per gjyqtaret dhe prokuroret; Sigurimi i pajisjeve dhe ambjente perkatese per prokuroret dhe gjyqtaret me qellim komunikimin e drejperdrejte. Nje rol shume te rendesishme pergjate ketij procesi ka komunikimi i drejperdrejte ne rruge elektronike; Pjesemarja e profesoreve te njohur ne fushen civile dhe procedures civile, tregtare dhe familiare si dhe juristeve dhe praktikanteve te njohur ne kete grup ekspertesh eshte me vlere dhe mendojme se do te rezultoje efektiv; Realizimi i perkthimit te mbikqyret prej grupit te eksperteve te krijuar ne Ministrine e Drejtesise per procesin prafrues; Krijimi i nje zyre te vecante per magjistratet nderlidhes; Pjesemarrja e gjyqtareve, prokurore, oficereve te policise gjyqesore dhe stafit te Minsitrise se Drejtesise ne aktivitetet rajonale dhe nderkombetare; Krijimi i nje zyre pune te vecante per piken e kontaktit per rrjetin gjyqesor europian dhe EUROJUST; Trajnimi i gjyqtareve e prokuroreve per njohjen e formave te reja te Bashkepunimit Gjyqesor Nderkombetar; Krijimi i infrastruktures se nevojshme (ambjente) per organizimin e videokonferencave si dhe trajnimi i personelit perkates. 452 Prioritetet e prcaktuara pr Qeverin Shqiptare pr periudhn 2007 2008 jan si me posht:

3.2 Prioritetet afatmesme Prioritetet e prcaktuara pr Qeverin Shqiptare pr periudhn 2008 2009 jan si m posht: T prfundohen dhe t zbatohen marrveshjet me vendet fqinje dhe t sigurohet zbatimi efikas i tyre, veanrisht pr tregtin, bashkpunimin ndrkufitar, luftn kundr krimit t organizuar, trafikun dhe kontrabandn, bashkpunimin gjyqsor, menaxhimin e kufijve, marrveshjet e ripranimit, mjedisin, transportin dhe energjin. 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Miratimi i Projektligjit "Pr ratifikimin e Konvents s Hags Pr aksesin ndrkombtar n drejtsi e 25 Tetorit 1980, iniciativ e cila sht plotsisht n prputhje me Konventn 91999JHA10150; Nnshkrimi i Marrveshjes Pr Bashkpunimin gjyqsor" me Eurojust, iniciativ e cila sht plotsisht n prputhje me Veprimin e Prbashkt, t 29 qershorit 1998, t miratuar nga Kshilli mbi bazn e Nenit 3 t Traktatit t Bashkimit Europian Mbi krijimin e Rrjetit Gjyqsor Europian; Miratimi i Projektligjit "Pr ratifikimin e Konvents s Hags Mbi marrjen e provave jasht territorit t shtetit n shtjet civile dhe tregtare, e 18 Marsit 1970; Miratimi i Projektligjit "Pr ratifikimin e Protokollit Plotsues t Konvents s Konferencs s Hags Mbi Njohjen dhe Zbatimin e vendimeve t huaja pr shtjet civile dhe tregtare e 1 Shkurtit 1971; Miratimi i Projektligjit t ri "Pr Bashkpunimin Gjyqsor n Fushn Civile", iniciativ e cila do t jet pjesrisht n prputhje me Konventn 41997A0827(01) t Komunitetit Europian, Regulloren e Komitetit Europian nr. 1348, Vendimin e Komisionit nr. 781, vendimin e Komisionit nr. 350 q amendon Vendimin 2001/781/EC, Rregulloren e Kshillit Evropian Nr.743/2002 dhe Marrveshjen Europiane pr Transmetimin e Krkesave pr Ndihm Juridike (Marrveshja e KEs); Miratimi i Projektligjit "Pr disa shtesa dhe ndryshime n Kodin Penal", i ndryshuar, iniciativ e cila do t jet pjesrisht n prputhje me 2000/383/JHAOJC171, 98/699/JHA, 2001/220/JHA, Vendimin e dats 6 dhjetor 2001 amendues i 2000/383/JHA96/277/JHA, 98/428/JHA.,2002/187JHA dhe 2003/659/JHA; Miratimi i akteve nnligjore n zbatim t ligjit Pr bashkpunimin gjyqsor ndrkombtar n fushn penale", iniciativ e cila do t jet pjesrisht n prputhje me 42000A0712; Miratimi i Projektligjit "Pr shtesa dhe ndryshime n Kodin e Proedurs Civile", i ndryshuar, iniciativ e cila do t jet pjesrisht n prputhje me Konventn 41997A0827(01) t Komunitetit Europian; Regulloren e Komitetit Europian nr. 1348; Vendimin e Komisionit 781; Vendimin e Komisionit nr. 350 q amendon Vendimin 2001/781/ ; Rregulloren e Kshillit Evropian Nr. 743/2002 , Rregulloren e Kshillit t Ministrave t Komunitetit Evropian Nr. 1206, date 28 Maj 2001 Mbi bashkpunimin ndrmjet gjykatave t vendeve antare n marrjen e provave n shtjet civile dhe tregtare, Konventn e Brukselit nr 41968A0927(01), Konventn e Luganos 4198A0592, Rregulloren e Kshillit t Komunitetit Evropian Nr. 44/2001 dhe Vendimin e Kshillit Nr. 740; Miratimi i Projektligjit "Pr disa shtesa dhe ndryshime n Ligjin pr Falimentin", iniciativ e cila sht pjesrisht n prputhje me Rregulloren e Kshillit t Ministrave t Komunitetit Evropian Nr. 1346/2000 Mbi proesin gjyqsor t insolvencs (falimentimit).

453

3.25.2 MBROJTJA E TE DHENAVE PERSONALE 1 Objektivi Politik Qeveria shqiptare sht plotsisht e angazhuar pr zbatuar te gjitha detyrimet qe rrjedhin nga zbatimi i Marrveshjes se Stabilizim Asociimit ne lidhje me mbrojtjen e te dhnave personale (neni 70 dhe 79 i MSA). Ne ket mnyre synohet qe te prqaset plotsisht legjislacioni Shqiptare me at te Bashkimit Evropian si dhe te krijohet nj Autoritet i pavarur qe do te mbikqyre mbrojtjen e te dhnave personale. Ne ket kuadr, do te bashkpunohet ngushtsisht me partneret ndrkombtare pr te adresuar boshllqet e identifikuara ne fushn e mbrojtjes se te drejtave personale duke vendosur rregulla dhe standarde te njjta me ato t Bashkimit Europian si dhe duke respektuar gjithashtu parimet e s drejts ndrkombtare t sanksionuara n instrumentet ndrkombtare t nnshkruara nga Shqipria ne ket fushe. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Legjislacioni baze ne fushn e mbrojtjes se te dhnave personale jan: Ligji Nr. 8517, dt. 22.07.1999 Pr mbrojtjen e te dhnave personale Ligjin nr.9288, dat 7.10.2004 "Pr ratifikimin e Konvents Pr Mbrojtjen e Individve nga Procedimi Automatik i te Dhnave Personale Ligjin nr.9287, dat 7.10.2004 Pr ratifikimin e Protokollit Shtese te Konvents "Pr Mbrojtjen e Individve nga Procedimi Automatik i te Dhnave Personale, lidhur me autoritetet mbikqyrse dhe lvizjen ndrkufitare te te dhnave personale" 2.2 Kuadri institucional ekzistues Ligji ekzistues pr Mbrojtjen e te Dhnave Personale, prcakton Avokatin e Popullit si institucionin ku individt mund te ankohen ne rastet e shkeljes se te drejts se privatsis. Duhet te theksohet se kuadri ligjor aktual, garanton mbrojtjen dhe prdorimit te ligjshm te te dhnave personale gjate trajtimit te tyre nga autoritetet publike, ndrkoh q nuk parashikon garanci t tilla pr shkeljet e t drejtave t tyre nga ana e subjekteve private. N Shqipri nevojitet te ngrihet nj autoritet publik, i pavarur, prgjegjs pr monitorimin implementimit te legjislacionit n fushn e mbrojtjes s t dhnave personale. Nj institucion i till duhet t gzoj pushtet efektiv pr t garantuar t drejtat e individve gjat procesit t trajtimit t dhnave. Aktualisht asnj institucion Shqiptar nuk ka prgjegjsi direkte ligjore pr adresimin e boshllqeve n fushn e mbrojtjes s t dhnave personale. Ministria e Punve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit sht prgjegjs vetm pr adoptimin e Direktivs 2002/58 Pr trajtimin e te dhnave personale dhe mbrojtjen e privatsis ne komunikimeve elektronike. 3 Adresimi i Prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007 2008) Harmonizimi I legjislacionit shqiptar ne lidhje me te dhnat personale me legjislacionin komunitar dhe legjislacionin tjetr Evropian dhe ndrkombtar mbi privacin. Krijimi i nj strukture te pavarur mbikqyrs me burime te nevojshme financiare dhe njerzore me qellim qe te monitoroje ne mnyre efektive dhe te garantoje zbatimin e legjislacionit ne fushn e mbrojtjes se te dhnave 454 Prioritetet e prcaktuara pr Qeverin Shqiptare pr periudhn 2007 2008 jan si me posht:

3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerret iniciativa e mposhtme ligjore. Hartimi i nj ligji te ri "Pr mbrojtjen e te dhnave personale", iniciative e cila do te jete plotsisht ne prputhje me Direktivn 95/46/EC te Parlamentit Europian dhe e Kshillit, date 24 Tetor 1995, " Mbi mbrojtjen e individve ne lidhje me prpunimin e te dhnave personale dhe lvizjen e lire te ktyre te dhnave" dhe Direktivn 2002/58/EC te Parlamentit Europian dhe Kshillit, date 12 Korrik 2002 , "Ne lidhje me prpunimin e te dhnave personale dhe mbrojtjen e privatsis ne sektorin e komunikimit elektronik" (Direktiva mbi privatsin dhe komunikimin elektronik) 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerret aktiviteti i mposhtm zbatuese. Krijimi i nj Autoriteti Mbikqyrs pr mbrojtjen e te dhnave personale

455

3.25.3 MENAXHIMI I KUFIJVE 1 Objektivi Politik Menaxhimi dhe siguria n kufi, prbn nj angazhim t Qeveris Shqiptare si n raport me detyrimet ligjore, politike dhe sigurin kombtare brenda vendit, ashtu edhe n marrdhniet ndrkombtare veanrisht n proesin e antarsimit n strukturat euroatlantike, pr ndrtimin e besimit me shtetet fqinje dhe m gjer, si dhe pr t kontribuar n luftn kundr krimit t organizuar. N kt kuadr, pritet t miratohet strategjia Pr menaxhimin e integruar t tij si dhe t planit t veprimit prkats. Kjo strategji parashikon arritjen e t gjith objektivave, t cilat dalin dhe nga udhzuesi i BE- s pr menaxhimin e integruar t kufinjve pr vendet e Ballkanit Perndimor si dhe sht n prputhje me detyrimet q rrjedhin nga Konferenca e Ohrit. Menaxhimi efient i kufirit dhe siguria n kufi jan t rndsishme jo vetm pr Shqiprin, por pr gjith rajonin. Pr kt arsye, Qeveria Shqiptare sht e angazhuar t punoj s bashku me vendet e rajonit pr t arritur, n shkall rajonale, realizimin e kufijve t hapur, por n t njjtn koh t kontrolluar dhe t sigurt. Padyshim, q ky sht nj element i rndsishm n kuadr t proesit t stabilizim - asociimit. Do t forcohet kontrolli i kufijve pr t parandaluar aktivitetet kriminale si dhe do aktivitet tjetr q mund t vr n rrezik sigurin. Kto kontrolle do t synojn t pengojn kryerjren e aktivitete ilegale ndrkufitare, duke parandaluar ose duke zbuluar aktivitetet e tyre. Lufta ndaj trafiqeve t t gjitha llojeve, imigracionit t paligjshm, terrorizmi dhe krimi i organizuar, do t jen n fokusin e strukturave q merren me kontrollin e kufirit. Kontrolli i dyerve konsiderohet mjaft i dobishm dhe efient pr parandalimin e zhvillimit dhe prhapjes se krimit, ndshkimin e kriminelve dhe paksimin e prfitimeve t tyre t paligjshme. Institucionet kombtare (sidomos doganat, policia kufitare, autoritetet fito-sanitare, veterinare etj) do t forcojn bashkpunimin ndrinstitucional, pr ti br pikat e kalimit t kufirit m efiente, si pr sa i prket flukseve t mallrave dhe personave, ashtu edhe pr sa i prket kontrollit t aktiviteteve kriminale ndrkufitare. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Kuadri ligjor baz n kt fush fokusohet n: Ligjin nr. 8771, dat 19.4.2001Pr kufirin shtetror t Republiks s Shqipris Ligjin nr. 8772, dat 19.4. 2001 Pr ruajtjen dhe kontrollin e kufirit shtetror t Republiks s Shqipris Ligjin nr.8663, dat 18.9.2000 Pr regjistrimin, klasifikimin, mnyrn e prdorimit dhe kontrollin e mjeteve lundruese me motor, me tonazh nn 20 t Ligjin nr.8492, dat 27.5.1999 Pr t huajt Ligjin nr.8432, dat 14.12.1998 Pr azilin n Republikn e Shqipris Ligjn nr.8389, dat 5.8.1998 Pr shtetsin shqiptare Ligjin nr.8442, dat 21.1.1999 Pr disa ndryshime n ligjin nr.8389, dat 5.8.1998 "pr shtetsin shqiptare Ligj nr. 9749 , date 04.062007 Pr Policin e Shtetit 2.2 Kuadri institucional ekzistues a) Institucioni prgjegjs pr kontrollin dhe ruajtjen e kufirit sht Policia Kufitare dhe e Migracionit, e cila sht pjes prbrse e Policis s Shtetit. Misioni i saj sht: T ruaj dhe kontrolloj kufirin shtetror t Republiks s Shqipris; T siguroj kushtet e prshtatshme pr kalimin legal t shtetasve shqiptar e t huaj dhe t mjeteve nga dhe n territorin e Republiks s Shqipris; T marr masa pr parandalimin e kalimeve t paligjshme t kufirit, njerzve, mallrave e 456

mjeteve; T organizoj punn pr t parandaluar e goditur trafiqet ilegale, q zhvillohen nprmjet kufirit shtetror; T siguroj kushtet pr kontrollin e shtetasve t huaj n Republikn e Shqipris. Aktualisht Policia Kufitare, si pjes prbrse e Policis s Shtetit, sht e organizuar: N qendr: Drejtoria e Policis Kufitare dhe Migracionit me 3 sektor: a) sektori i trajtimit t t huajve dhe migracionit; b) sektori i shrbimeve n kufi; c) sektori i menaxhimit t integruar t kufirit dhe trajnimeve N baze: 10 sektor t policis kufitare n Drejtorit e Policis s Qarqeve dhe 21 seksione t policis kufitare n Komisariatet e Policis s rretheve, n prbrje t t cilve jan 59 njsi t policis kufitare. 3 Adresimi i Prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra Prioritetet e prcaktuara pr Qeverin Shqiptare pr periudhn 2007 2008 jan si me posht: Dokumentet e udhtimit q lshohen, t jen n prputhje me standardet ndrkombtare dhe t vendoset nj rrjet kompjuterik (IT) i centralizuar pr administrimin e vizave. T amendohet ligji pr t Huajt, pr ta sjell legjislacionin e vizave m pran standardeve t BE-s. T vihen n zbatim angazhimet e Marrveshjes s Ohrit pr sigurin dhe menaxhimin e kufijve, veanrisht duke hartuar nj strategji t integruar pr menaxhimin e kufijve n prputhje me udhzimet e BE-s. T shtohen burimet njerzore dhe financiare n luftn kundr trafikut t qenieve njerzore dhe migracionit t paligjshm. T garantohet menaxhimi i kufijve n, n portet e Durrsit dhe Vlors, n prputhje me standardet ndrkombtare. T rritet bashkpunimi mes agjensive n kufi, ndrmjet doganave dhe policis kufitare. T zbatohet marrveshja e ripranimit KE/Shqipri dhe t negociohen marrveshjet e ripranimit me vendet e origjins t emigrantve tranzit. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore. Miratimi i V.K.M. per zbatimin e ligjit " Pr kontrollin dhe Mbikqyrjen e Kufirit2 muaj pas miratimit t Ligjit t Ri Pr kontrollin dhe Mbikqyrjen e Kufirit Miratim i Urdherit te Ministrit te Brendshem "Per krijimin e nje Regjistri Kombetar per te huajt". Nenshkrimi i marreveshjes se ripranimit me Bosnje-Hercegovinen Miratimi i Urdherit te ri te Ministrit te Brendshem "Per perberjen dhe funksionimin e Komisioneve Sektoriale te perzier dhe atij Kryesor" ne perputhje me Organizimin e ri te Policise Kufitare dhe Migracionit. Nenshkrimi i marreveshjeve ndershteterore me vendet fqinje per shkembimin e informacionit. Miratimi i VKM , ne zbatim te ligjit te ri per te huajt , "Per hyrjen qendrimit dhe trajtimin e shtetasve te huaj ne RSH".Dy muaj pas miratimit te ligjit Per te Huajt Nxjerrja e Urdherit te Ministrit te Brendshem dhe udhezimeve per zbatimin e ligjit " Pr Kontrollin dhe Mbikqyrjen e Kufirit.2 muaj pas miratimit t Ligjit t Ri Pr Kontrollin dhe Mbikqyrjen e Kufirit. Miratimi i Urdherit te perbashket te Ministrit te Brendshem, Ministrit te Financave, Ministrit te Konsumatorit, Ministrit te Shendetesise BU, MSH "Per bashkepunimin e agjensive, ne kufi sipas strategjise se re te MIK. Janar 2008 Miratimi i Udhezimit te Perbashket te MPJ dhe MB "Per hyrjen, qendrimin dhe trajtimin e shtetasve te huaj ne RSH". 2 muaj pas miratimit te ligjit te ri Per te Huajt Miratimi i projekt ligjit " Pr Kontrollin dhe Mbikqyrjen e Kufirit. 457

Nenshkrimine Protokollit mer Maqedonine per Patrullimet e perbashketa ne kufi Miratimi i akteve per Analizen e Riskut Rishikimi i Ligjit Per Rojen Bregdetare Miratimi i VKM "Per miratimin e Dokumentit tip me elemente te larte sigurie per te huajt. Nenshkrimi i Marreveshjes te Mirekuptimit dhe bashkepunimit mes policise Kufitare dhe Migracionit dhe agjensive te tjera kombetare qe operojne ne kufi, si Dogana, Sherbimi FitoSanitar. Aktivitetet zbatuese afatshkurtra Identifikimi i vendeve te origjines dhe atyre tranzit me te cilat duhet nenshkruar marreveshje ripranimi , Mbeshtetje per policine kufitare dhe instrastrukturen doganore , Ngritja dhe funksionimi i Qendres se pritjes per te huajt , Ngritja e Qendres se Trainimit te PKM Organizimi i nje Konference Kombetare "Per perezantimin e Strategjise se re te MIK dhe Planit te saj te Veprimit". Permiresimi i menaxhimit te pikave te kalimit kufitar Realizimi i nje studimi "Mbi nevojat per ambjente zyra ne Vend-kalimet kufitare dhe rishperndarja e tyre ndermjet axhensive ne VKK " Ristrukturimi i Policise Kufitare dhe Migracionit Trainimi stafit qe do te punoje ne Qendres e pritjes per te Huajt. Vazhdimi i implementimit te projektit te informatizimit TIMS 3.2 Prparsit afatmesme T zbatohet Strategjia e Integruar e Menaxhimit Kufitar dhe t gjitha angazhimet q Shqipria ka ndrmarr n fushn e menaxhimit t kufijve. T sigurohet q menaxhimi i kufirit n portet e Durrsit dhe t Vlors, t jet n prputhje me standardet ndrkombtare. T negociohen marrveshjet e ripranimit me t gjitha vendet e rajonit dhe me shtetet e origjins s migrantve q kalojn tranzit npr Shqipri. 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme 2009-2010 Nenshkrimi i Protokolleve ne zbatim te marreveshjes se ripranimit me shtete anetare te BE, nenshkrimi I Marreveshjeve te ripranimit dhe Protokolleve me vendet e rajonit dhe atyre te origjines dhe tranzit Montimi dhe venia ne funksionim te urave ngritese per kontroll te automjeteve ne VKK Permiresimi i infrastruktures se pikave te kalimit kufitar (ambjente, zyra sherbimi etj). Przgjedhja e stafit dhe trinimi i tij per te prdorur teknologjin e przgjedhur per shkmbim informacioni ndrkufitar Sigurimi i nevojave per mjete lundruese sherbimi Tabela 1 Shtes e kapaciteteve institucionale t Strukturave prgjegjse pr fushn e Menaxhimit t kufinjve INVESTIME Shtese personeli Investime NJESIA E MATJES Nepunes 000/leke GJENDJA 2006 AKTUALE +378 5800 245340 2200000 458 2007 2008 2009 2010

infrastrukture

Tabela 2 Ndihma e Huaj ne mbeshtetje te Menaxhimit te Kufinjve INSTITUCIONI DONATORI PROGRAMI/ AGJENCIA ZBATUESE Ministria e SHBA Brendshme, Policia e Shtetit TITULLI I VLERA AFATI I AFATI I PROJEKTIT FILLIMIT PRFUNDIMIT Ngritja e Sistemit te Menaxhimit Total te Informacionit TIMS Inspektimi i mjeteve dhe pajisjet prkatse pr kontrollin e kufirit Mbshtetje pr Policin Kufitare dhe Doganat 7.0 mln 2002 $ 2008

Ministria e EU Brendshme, Policia e Shtetit, Drejtoria e Prgjithshme e Doganave Ministria e EU Financave Drejtoria e Prgjithshme e Doganave; Ministria e Brendshme Policia e Shtetit, Ministria e Bujqesise Ministria e EU Brendshme, Policia e Shtetit

CARDS 2002

0.494 mln

2005

2007

CARDS 2004

3.5 mln 2007

2008

CARDS 2006

4.5 mln ne proces Mbeshtetje per menaxhimin e integruar te kufinjve

ne vazhdim

459

3.25.4 POLITIKAT E MIGRACIONIT 1 Objektivi Politik Bashkpunimi n fushn e lvizjeve t personave, i cili prqendrohet veanrisht: N fushn e migracionit t ligjshm, pr rregullat e pranimit dhe t drejtat dhe statusin e personave t pranuar. Lidhur me migracionit Palt bien dakord pr nj trajtim t drejt t shtetasve t vendeve t tjera t cilt jan rezident t ligjshm n territoret e tyre dhe pr t promovuar politika integrimi q synojn ti bjn t drejtat dhe detyrimet e tyre t krahasueshme me ato t shtetasve t vet. Bazuar n Strategjin Kombtare pr Migracionin dhe detyrimet q rrjedhin nga zbatimi i Marrveshjes s Stabilizim-Asocimit, qeveria shqiptare do t synoj: a) nj menaxhim dhe kontroll konstruktiv t flukseve migratore n interes t stabilitetit te brendshm dhe prosperitetit ekonomik; b) trajtimin e barabart dhe t drejt shtetasve nga vende t tjera, t cilt jan rezident t ligjshm n territorin e Republiks s Shqipris, nprmjet prafrimit t legjislacionit n kt fush dhe arritjes s standardeve evropiane; c) respektimin e t drejtave t emigrantve shqiptar n vendet, ku ato jetojn duke krkuar nj trajtim t barabart dhe repsektim t standardeve ndrkombtare n kt fush. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Konventa nr.97 Migracioni pr punsim (E rishikuar)-ILO, ratifikuar me Ligjin nr. 9320, dat 25.11. 2004. Konventa i krkon Palve Nnshkruese t ngrejn dhe t ruajn shrbime asistence dhe shrbime informacioni falas pr puntort migrant, marrjen e masave kundr propagands s rrem mbi migrimin. Shtetet Pal duhet t zbatojn trajtim jo m pak t favorshm t migrantve, nga ai i rezervuar pr shtetasit e tyre, lidhur me disa fusha, prfshir kushtet e punsimit, liris s organizimit dhe sigurimeve shoqrore. Konventa nr.181Mbi Agjencit Private t Punsimit-ILO, ratifikuar me Ligjin nr.8350, dat 20.05. 1998. Konventa mbulon puntort migrant. Ajo njeh veprimtarin e APP-ve, garanton ruajtjen e puntorve migrant nga abuzimet, rregullon lirit e tyre, si ajo e organizimit, pjesmarrjes n bisedimet kolektive dhe n dialogun social. Po kshtu Konventa rregullon marrdhniet juridike mes autoriteteve licencues dhe monitorues, APP-ve dhe puntorve migrant, q prfitojn nga shrbimet e ofruara nga APP-t Konventa OKB Mbi statusi e personave pa shtetsi ratifikuar n prill 2003. Konventa OKB Mbi reduktimin e numrit t personave pa shtetsi ratifikuar n prill 2004. Konventa OKB Pr mbrojtjen e t drejtave t t gjith puntorve migrant dhe pjestarve t familjeve t tyre ratifikuar me Ligjin nr.9703, dat 02.04.2007. Konventa n themel t saj krkon q t gjith ato, q kualifikohen si puntor migrant, sipas neneve t saj t gzojn t drejtat e tyre t njeriut, pavarsisht nga statusi i tyre ligjor. Konventa e Kshillit t Evrops 1997 Pr statusin ligjor t puntorve migrant, ratifikuar me Ligjin nr.9555, dat08.06.2006. Kjo Konvent sht nj prej atyre t hartuara n kontekstin e Kshillit t Evrops, e cila lidhet me trajtimin e t huajve n territorin e shteteve antar t KE. Konventa nr.143Pr puntort migrant-ILO, ratifikuar me Ligjin nr.9564, date 19.06.2006. Konventa parashikon masa pr tiu kundrvn migrimit klandestin dhe ilegal, njhersh duke parashtruar detyrimin e prgjithshm pr t respektuar t drejtat themelore t t gjith puntorve migrant. Ligji nr.9703, dat 02.04.2007 Mbi emigrimin e shtetasve shqiptar pr motive punsimi.Ligji i msiprm nuk ka prputhshmri t drejtprdrejt me legjislacionin e BE-s, por n t jan prfshir dispozita t rekomanduara nga BE-ja, si nga Konventat ILO nr.97 dhe 143, Konventa mbi Statusin Ligjor t Puntorve Migrant-Kshilli i Evrops-1997 dhe Konventa e OKB-s Pr mbrojtjen e t drejtave t t gjith puntorve migrant dhe pjestarve t familjeve t tyre. Subjekt i Ligjit jan shtetasit shqiptar, q emigrojn me motive punsimi. 460

Ligji nr.8492, dat 27.05.1999, Pr t Huajt. Subjekt jan shtetasit e huaj, q hyjn dhe punsohen n Republikn e Shqipris. VKM nr.708, dat 16.10.2003 Mbi mnyrn e licencimit dhe t funksionimit t Agjencive Private t Punsimit. Subjektet jan APP-t. VKM rregullon pjesmarrjen e sektorit privat n fushn e punsimit dhe kushtet pr marrjen dhe riprtritjen e licencs, si dhe detyrat dhe detyrimet e ndrsjella t MPSSHB dhe APP-ve, duke e vendosur t parn n rolin e monitoruesit t veprimtaris s APP-ve. 2.2 Kuadri institucional ekzistues a) Komiteti Ndrministror pr Migracionin sht struktura m e lart n nivel politik, me funksion konsultativ dhe koordinues pr t gjith struturat, q mbulojn shtjet e migracionit, me qllim konvergimin dhe integrimin e t gjitha politikave/strategjive sektoriale n nj politik kombtare gjithprfshirse migracioni. b) MPSSHB prmes Drejtoris s Politikave t Migracionit sht institucioni prgjegjs pr hartimin dhe zbatimin e politikave migratore. Drejtoria e Politikave t Migracionit prbhet nga dy sektor, ai i emigrimit dhe i imigrimit. c) Drejtoria e Politikave t Punsimit (referenc tek pjesa e punsimit). d) Inspektorati Shtetror i Puns (referenc tek pjesa e ISHP). e) Drejtoria e Prgjithshme e Policis Kufitare dhe e Migracionit, si organi prgjegjs pr t kontrolluar pr t kontrolluar dokumentet e udhtimit n Pikat e Kalimit t Kufirit, pr t verifikuar vlefshmrin e tyre, pr t bllokuar dokumentet e dyshimta, pr t vendosur gjoba dhe pr t shoqruar personat me dokumente t dyshimta n Komisariatet e Policis lokale. f) Zyra pr Pasaportat dhe t Huajt n Komisariatet e Policis si organi prjegjs pr marrjen e aplikimeve pr dokumente udhtimi t lshuara nga autoritetet shqiptare. g) Zyra pr t Huajt, Sektori pr Pasaportat dhe t Huajt n Ministrin e Brendshme si organ i ngarkuar nga ligji pr lshimin e pasaportave shqiptare pr t udhtuar jasht shtetit. I njjti Sektor sht prgjegjs pr pajisjen me Kart dhe Pasaport pr t huajt. h) Instituti Kombtar i Disapors. (MPJ) i) Drejtoria e Prgjithshme e shtjeve Juridike, Ndrkombtare dhe Konsullore n Ministrin e Punve t Jashtme, si organ prgjegjs pr lshimin e pasaportave t shrbimit dhe ato diplomatike. j) Drejtoria e Prgjithshme e Transportit Detar, n Ministrin e Punve Publike, Transporit dhe Telekomunikacionit, si organ prgjegjs pr lshimin e pasaportave t detarve. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritet afatshkurtra (2007-2008) Pr t nxitur dhe rritur n nj nivel m t lart zbatimin e Strategjis Kombtare pr Migracionit n Mbledhjen e Tret t Komitetit Ndrministror t Migracionit u mor vendim Pr krijimin e Njsis s Koordinimit dhe Monitorimit t zbatimit t Strategjis Kombtare t Migracionit. Drejtoria e Politikave t Migracionit do t luaj rolin e ksaj Njsie. Pr kt do t bhet amendimi i VKM-s nr.296, dat 06.05.2005 Pr miratimin e Planit Kombta t Veprimit t SKM, pika 2. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra (2007-2008) Miratimi i Projektligjit te ri Per te huajt. Projektligji synon prfshirjen e dispozitave nga Direktivat e Komisionit Evropian: Direktiva e Kshillit mbi kushtet e hyrjes dhe t qndrimit t shtetasve nga vende t treta me motive t aktiviteteve ekonomike si punmarrs dhe vetpunsimi. Direktiva e Kshillit 2003/109/EC e 25 nntor 2003 lidhur me statusin e shtetasve nga vende t treta, q jan rezidenta afatgjat. OJ L 16 of 23.01.2004 Direktiva e Kshillit 2003/86/EC e 22 shtator 2003 mbi t drejtn e ribashkimit familjar. OJ L 251 of 03.10.2003

461

Direktiva e Kshillit 2004/114/EC e 13 dhejtorit 2004 mbi kushtet e pranimit t shtetasve nga vende t treta me motive studimi, shkmbimeve t nxnsve, formim pa pages, apo shrbime vullnetare. OJ L 375, 23.12.2004. Hartimi dhe miratimi i Projekt-Vendimit Per nxitjen e kthimit vullnetar te emigranteve shqipetare dhe reintegrimi i tyre Hartimi dhe miratimi i Projekt-Vendimit Per dhenien e lejes se punes, shtetasve te huaj Miratimi i ndryshimeve te Udhezimit te Ministrit te Punes, Ceshtjeve Sociale dhe Shanseve te Barabarta nr. 786, date 09.04.2001, Per dhenien e lejes per pune shtetasve te huaj 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra Hartimi i manualeve praktike q lidhen me ceshtjet e migracionit dhe vnia e tyre n dispozicion t nepunesve q merren me zbatimin ne praktike te legjslacionit migrator Trajnime per personelin e Zyrave Rajonale te Punesimit qe do te merren me dhenien e informacionit per migracionin( sporteli per migracionin) Botimi i pamfletve q ofrojn informacion pr procedurat e Kthimit n Shqipri, shrbimet sociale per reintegrim q disponohen, etj. Fuqizimi i kapaciteteve te Drejtorise se Migracionit ne MPCSSHB nepermjet rekrutimit te nje personi te specializuar ne te Drejten Migratore. Organizimi i trajnimeve ne fushen e legjislacionit te brendshem dhe nderkombetar per ceshtjet e migracionit, ne bashkepunim me ITAP-in, bazuar ne modulet e ITAP-it Pajisja me kompjuterave e Zyrave Rajonale te Punesimit Realizimi i dokumentareve nga TVSH mbi fenomenin e emigracionit shqiptar Kryerja e nje studimi per identifikimin e zonave te prekura nga nivele te larta te emigracionit Raport vlersimi mbi emigrimin n zonat rurale dhe identifikimi i zonave emergjente Kryerja e nje raporti vleresues mbi mundesite e formimit profesional qe ofrohen aktualisht per emigrantet e kthyer dhe mbi nevojat dhe mangesite ekzistuese Krijimi i nje Data-Base i cili do te permbaje informacion ne lidhje me emigrantet e kualifikuar me qellim punesimin e tyre nga ndermarrjet shqiptare Nuk sht parashikuar shtim personi/ash pra mbetet ne formn 3+1(drejtore) Tabela 2 Ndihma e Huaj ne mbeshtetje te Politikave te Migracionit PROGRAMI/ AFATI I TITULLI I AFATI I DONATORI AGJENCIA VLERA PRFUNDIM PROJEKTIT FILLIMIT ZBATUESE IT Mbshtetje pr zbatimin e Marrveshjes Ministria e Punes s ripranimit 2.0 mln Ceshtjeve Sociale EU CARDS 2004 ne vazhdim ne vazhdim dhe t dhe Shanseve te strategjis Barabarta kombtare pr migrimin

INSTITUCIONI

462

3.25.5 AZILI 1 Objektivi politik Qeveria shqiptare sht plotsisht e angazhuar pr t dhn kontributin maksimal pr ngritje dhe zhvillimin e nj sistemi t plot t Azilit (fully-fledged Asylum System)., nprmjet rritjes dhe fuqizimit t kapaciteteve institucionale, n koherenc t plot me standartet dhe praktikat m t mira t Bashkimit Evropian dhe Konventave e instrumentave ndrkombtare q ekzistojn n kt fush. Iniciativat q parashikohen t ndrmerren nga Qeveria Shqiptare do t jen prputhje t plot me angazhimet dhe detyrimet q rrjedhin nga Marrveshja e Stabilizim Asociimit (neni 80). N prmbushje t ktyre detyrimeve, Qeveria Shqiptare do t jet e gatshme t bashkpunoj duke u bazuar n konsultime t ndrsjellta me vendet e tjera, ku do t prfshihet asistenca teknike dhe administrative n shtje t tilla si: shkmbimi i informacionit pr legjislacionin dhe praktikat n fushn e azilit, hartimi i legjislacionit, forcimi i kapaciteteve institucioneve etj.N kt drejtim, bashkpunimi do t prqndrohet veanrisht n fushn e azilit pr zbatimin e legjislacionit t brendshm, sipas standarteve t Konvents s Gjenevs, 1951 dhe Protokollit t Ne York-ut 1967, pr t siguruar n kt mnyr respektimin e parimit t non-refoulement si dhe t t drejtave t tjera t azilkrkuesve dhe refugjatve. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri Ligjor Ekzistues

Shqiperia ka aderuar ne Konventen e 1951 lidhur me Statusin e Refugjateve, si edhe Protokollin e 1967 (Konventa e Refugjateve) ne 18 Gusht 1992. Legjislacioni kombetar per azilin perbehet nga 2 ligje kryesore: Ligji per Azilin dhe Ligji per Integrimin dhe Ribashkimin Familjar te Personave qe kane fituar Azil (Ligji mbi integrimin). Akte te tjera ligjore si: Ligji per te huajt (Nr. 8492 i majit 1999), Mbi Ruajtjen dhe Kontrollin e Kufijve Shteterore (Nr. 8772 i Prillit 2001), Mbi Shtetesine (Nr. 8389 i Gusht 1998) formojne pjesen e regjimit mbrojtes te vendit. Ky regjim perfshin respektimin e parimit te mos-kthimit dhe ofron mbrojtje per tre kategori te huajsh: ata qe jane refugjate ne kuptimin e Konventes se Refugjateve te 1951, persona te cileve u eshte dhene mbrojtje e perkohshme mbi baze humanitare (kjo kategori e specifikuar me ligj i referohet personave qe iu eshte dhene mbrojtje e plote), dhe personave qe iu eshte dhene mbrojtje e perkohshme ne situata te nje fluksi masiv. Shqiperia eshte pale ne nje sere instrumentesh te tjera nderkombetare dhe rajonale, te cilat jane te lidhura me zbatimin e Sistemit te Azilit, ku perfshihen: Konventa e Gjeneves per Statusin e Refugjatit 1951dhe Protokolli i 1967 Konventa Mbi Personat pa Shtetesi. Konventa Nderkombetare mbi te Drejtat Civile dhe Politike (ICCPR), Konventa Nderkombetare mbi te Drejtat Ekonomiko Sociale dhe Kulturore, Konventa Nderkombetare mbi Eliminimin e te gjitha formave te Diskriminimit Racial, Konventa Nderkombetare mbi Eliminimin e te gjitha formave te diskriminimit kunder grave (CEDA), Konventa Nderkombetare kunder tortures dhe do trajtimi tjeter mizor, johuman apo degradues apo ndeshkimor (CAT), Konventen mbi te drejtat e Femijeve (CRC), Konventen Evropiane mbi te drejtat njerezore dhe lirite themelore (ECHR), Konventat e OKB mbi reduktimin e personave pa status e pa nenshtetesi, Konventa e OKB kunder Krimit te Organizuar Nderkombetar dhe protokolleve te tij, etj. Legjislacioni shqiptar: Kushtetuta e RSH 1998, neni 39, 40 mbi mos- debimin, ekstradimin individual apo kolektiv te te huajve si dhe te drejten e tyre per strehim ne territorin shqiptar. 463

Ligji Per Azilin ne Republiken e Shqiperise, 1998 Ligji Per Integrimin dhe Bashkimin familjar te shtetasve qe kane fituar azil ne RSH, 2003 Ligji Per te Huajt, 1999 Ligji Per Ruajtjen dhe Kontrollin e Kufirit Shteteror 2001 Vendim i Keshillit te Ministrave Per Hyrjen, Qendrimin dhe Trajtimin e te Huajve ne Republiken e Shqiperise, i ndryshuar Vendimin nr. 146 date 18.03.2005 Vendim i Keshillit te Ministrave Per marrjen ne dorezim te qendres se pritjes se azilkerkuesve ne Babrru Nr. 262, dt. 23.04.2004. Udhzim i Ministrit t Brendshm Nr. 1085, dat 12.06.2006 Pr procedurn q zbatohet nga Policia e Shtetit pr przgjedhjen e t huajve 2.2 Kuadri Institucional Ekzistues

Institucionet pergjegjese per azilin jane Drejtoria per Shtetesine dhe Refugjatet; Komisioni Kombetar per Refugjatet dhe Gjykata. a) Drejtoria per Shtetesine dhe Refugjatet eshte pergjegjese per marrjen, dhenien dhe heqjen e te drejtes per azil, si shkalle e pare, si edhe per te zbatuar masat e nevojshme per mbrojtjen dhe asistencen per refugjatet. Kjo drejtori ka ne perberjen e saj nje staf prej 5 nepunesish ku perfshihet Drejtori i Drejtorise dhe 4 specialiste, te cilet sipas natyres se punes jane 2 specialiste perzgjedhjeje dhe 2 juriste. Specialistet e perzgjedhjes kane per detyre perzgjedhjen e personave te huaj qe paraqiten ne kufirin shqiptar. Pasi shqyrtohen te gjitha dokumentet, faktet, materialet e paraqitura nga azilkerkuesi, si dhe pas disa intervistave te kryera me te, Drejtoria per Shtetesine dhe Refugjatet merr vendimin per percaktimin e Statusit te Refugjatit. Me marrjen ne dorezim te Qendres Kombetare Pritese te Azilkerkuesve ne Babrru, Drejtoria mbikeqyr edhe nje staf prej 15 nepunesish te kesaj Qendre. b) Komisioni Kombetar per Refugjatet, perbehet nga 8 anetare te emeruar nga 8 institucione Qendrore. Ky komision merr ne shqyrtim kerkesat per apel te bera kunder vendimeve te marra nga Drejtoria per Shtetesine dhe Refugjatet, dhe ne rastet e fluksit masiv ka kompetenca ekskluzive. Anetaret e Komisionit Kombetar per Refugjatet mblidhen mbi bazen e rasteve te apeluara mbi vendimin e shkalles se pare. Ky Komision funksionon mbi bazen e nje Rregulloreje te Brendshme te aprovuar nga te tete anetaret e tij ne Dhjetor 2004. c) Gjykatat e shkalles se pare rishikojne me kerkese te te interesuarve, aktet administrative te marra nga autoritetet pergjegjese per dhenien e azilit. d) Ne do rast dhe ne do shkalle te procedures per marrjen e statusit azilit, aplikuesit trajtohen pa pagese nga perfaqesuesi i tyre ligjore, i cilet per momentin mbeshtetet nga buxheti i UNHCR. e) Qendra Kombetare Pritese me nje kapacitet prej 200 azilkerkuesish u mor ne dorezim nga Ministria e Rendit Publik ne 1 Tetor 2004 me nje urdher te Ministrit te Rendit Publik. Kjo qender ka nje staf prej 15 punonjesish, te cilet jane pergjegjes per menaxhimin e perditshem te kesaj qendre. Qendra ruhet nga Policia e Shtetit. f) Tashme eshte miratuar Rregullorja Funksionale pr Rregullat e Brendshme t Qendrs Kombtare Pritse pr Azilkrkuesit Nr. 1561/2, dat 16.05.2007. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Perparesite afatshkurtra (2007-2008)

Prioritetet e prcaktuara pr Qeverin Shqiptare jan si me posht: T angazhohen kapacitete t mjaftueshme administrative dhe financiare pr zbatimin e legjislacionit mbi azilin dhe migracionin, dhe veanrisht t zbatohen strategjit prkatse kombtare dhe planet e veprimeve. 464

3.1.1

Iniciativa Ligjore Amendime te Ligjit Per Azilin ne Republiken e Shqiperise. Rishikimi i Ligjit Nr. 8432, dat 14.12.1998 Pr Azilin n Republikn e Shqipris. Tashm ka dal Urdhri i Ministrit t Brendshm Nr. 762, dat 04.06.2007 Pr ngritjen e Grupit t Puns pr ndryshimin e Ligjit Nr. 8432, dat 14.12.1998 Pr Azilin n Republikn e Shqipris. Akte nen-ligjore te parashikuara ne Ligjin nr. 9098 date 03.07.2003 Per integrimin dhe bashkimin familjar te personave qe kane perfituar azil ne Republiken e Shqiperise, si: Udhezim i perbashket i Ministrit te Rendit Publik dhe Ministrit te Punes dhe eshtjeve Sociale, ne zbatim te nenit 17, Per perkrahjen sociale Udhezim i Ministrit te Rendit Publik, ne zbatim te nenit 25, Per kriteret per percaktimin e shumes se perfitimit

3.2

Perparesite afatmesme (2009-2010)

Prioritetet e prcaktuara pr Qeverin Shqiptare pr periudhn 2008 2009 jan si m posht: T shtrngohet legjislacioni q ka t bj me azilin dhe t ngrihet nj sistem me status t plot pr azilin n prputhje me standardet ndrkombtare. T zbatohet Strategjia Kombtare e Migracionit dhe Plan Veprimi Kombtar pr Azilin. 3.2.1 Iniciativa legjislative afatmesme Vendim i Keshillit te Ministrave Mbi marrjen e informacionit nga vendi i origjines. Burimi i legjislacionit eshte Konventa e Gjeneves e vitit 1951 Mbi Statusin e Refugjatit Udhezim i Ministrit te Rendit Publik Per pajisjen e shtetasve te huaj me Dokumente Udhetimi 3.2.2 Aktivitete zbatuese afatmesme Ngritja e Qendres per marrjen e informacionit nga vendi i origjines . Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale te Drejtorise INVESTIME Shtim personash Trajnime NJESIA MATJES Persona Mije Leke E GJENDJA AKTUALE 5 2007 5 200.000 2008 5 700.000

Tabela 2 Ndihma e Huaj ne mbeshtetje te Azilit

465

PROGRAMI/ TITULLI I INSTITUCIONI DONATORI AGJENCIA PROJEKTIT ZBATUESE Asistence per Azilkerkuesit ne Qendren Kombetare Ministria e UNHCR UNHCR Pritese per Brendshme Azilkerkuesit, Babrru, Tirane. Ngritja e nj qendre te mbyllur pritjeje pr te krijuar Ministria e EU CARDS 2004 lehtsira pr Brendshme te riatdhesuarit e paligjshm te vendeve e treta

VLERA

AFATI I AFATI I FILLIMIT PRFUNDIMIT

0.033 mln $

2007

2007

1.820 mln

2007

2008

466

3.25.6 POLITIKA E VIZAVE 1 Objektivi Politik Qeveria Shqiptare eshte thellsisht e angazhuar per te prqasur legjislacionin Shqiptare ne fushn e vizave me standartet dhe praktikat me te mira te Bashkimit Evropian, ne prputhje te plote me angazhimet dhe detyrimet qe rrjedhin nga zbatimi i Marrveshjes se Stabilizim Asociimit (neni 80,64, 57 dhe 4). Ne kete kuader, qeveria Shqiptare e konsideron lvizjen e lir t shtetasve shqiptar ne vendet e Bashkimit Evropian si nj nga objektivat e saj kryesore dhe si nje nga karakteristikat kryesore t integrimit evropian. Qeveria Shqiptare eshte e ndrgjegjshme pr rrugn qe duhet te ndjeke dhe standartet qe duhet te plotsoje ne arritjen e ketij objektivi. Per kt arsye, do te bhen te gjitha prpjekjet e nevojshme per thellimin e mtejshm te reformave ne fushn e Drejtsis dhe shtjeve te Brendshme, n mnyre te veante ne lidhje me forcimin e shtetit ligjor, luftn kundr krimit t organizuar, korrupsionin e migrimin e paligjshm, forcimin e kapaciteteve administrative pr kontrollin e kufirit dhe sigurin e dokumenteve. Qeveria Shqiptare eshte e bindur se nnshkrimi dhe zbatimi i plote i Marrveshjes se Ripranimit me Komunitetin Evropian, konsiderohet si nje hap shume pozitiv drejt arritjes se standarteve te krkuara prsa i prket liberalizimit t regjimit te vizave. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Strategjia Kombtare e Migracionit dhe Plani i Veprimit pr Zbatimin e saj (PVSKM), te miratuar me Vendim te Keshillit te Ministrave, i kushtojn pjes t posame shtjeve t vizave dhe kthimit t personave n baz t marrveshjeve t ripranimit. Strategjia nxit strukturat shtetrore t reformojn sistemet e vizave n prputhje me Acquis Communautaire, njkohsisht nxit kthimin vullnetar t personave me dokumenta t parregullta, shtetas shqiptar apo t huaj nga vende t treta. Veprimtaria ne fushn e politikes se vizave mbshtetet ne legjislacionin parsor t mposhtm : Ligji nr. 8492, date 27/5/1999 Per te Huajt; Ligji nr. 9095, date 3/7/2003 "Pr shrbimin e jashtm t RSH"; Ligji nr. 8372, date 09.07.1998 "Per ushtrimin e funksioneve konsullore nga perfaqesite diplomatike ose konsullore"; Ligji nr. 8686, date 11/12/2000 "Pr lshimin e pasaportave pr jasht shtetit"; Ligji nr. 8977, date 12/12/2002 "Pr sistemin fiskal n RSH", VKM nr. 439, date 4/5/2000 "Pr hyrjen, qndrimin dhe trajtimin e t huajve", me shtesat dhe ndryshimet; VKM nr. 335, date 2/9/1997 "Pr lshimin e pasaportave diplomatike dhe t shrbimit", me shtesat dhe ndryshimet; 2.2 Kuadri institucional ekzistues Pr zbatimin e detyrimeve q rrjedhin nga legjislacioni n fuqi ne fushen e politikes se vizave jan prgjegjse kto institucione: a) Drejtoria e Prgjithshme e shtjeve Juridike, Ndrkombtare dhe Konsullore, ne Ministrin e Punve te Jashtme. Brenda Drejtoris s Prgjithshme t shtjeve Juridike, Ndrkombtare dhe Konsullore , funksionon Drejtoria Konsullore, q n organikn e saj ka nj sektor t posam pr shtjet e vizave, Sektorin e Viz Pasaportave, sektor ky q prbhet nga 3(tre) ekspert. b) Drejtoria e Prgjithshme e Policis Kufitare dhe Migracionit, ne prbrje te se iles funksionon Sektori i t Huajve dhe Migracionit si dhe Sektori i Pikave te Kontrollit te Kalimit Kufitar (PKKK). c) Drejtoria e Politikave te Migracionit, ne Ministrin e Puns, shtjeve Sociale dhe Shanseve te Barabarta, pr aktivitetet e punsimit apo t vetpunsimit t t huajve. 467

d) Shrbimi Informativ Shtetror, kur bhet fjal pr garantimin e siguris kombtare te Republiks se Shqipris. 3 Adresimi i Prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra Prioritetet e prcaktuara pr Qeverin Shqiptare jan si me posht: Dokumentet e udhtimit q lshohen, t jen n prputhje me standardet ndrkombtare dhe t vendoset nj rrjet kompjuterik (IT) i centralizuar pr administrimin e vizave. T amendohet ligji pr t Huajt, pr ta sjell legjislacionin e vizave m pran standardeve t BEs. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Miratimi i Projektligjit t ri "Pr t huajt", iniciativ e cila do t jete pjesrisht ne prputhje me Direktivn e Kshillit, date 28 Qershor 2001, pjese e paragrafve te Nenit 26 te Konventes qe zbaton Marrveshjen Shengen te 14 Korrikut 1985; Miratimi i Urdhrit te Prbashkt te Ministrit te Punve te Jashtme dhe Ministrit te Brendshm pr administrimin e vizave pull, iniciative e cila do te jete pjesrisht ne perputhje me Udhzimet e Prbashkta Konsullore "Pr vizat n prfaqsit diplomatike dhe postet konsullore" GZ C 310 , 19/12/2003 P. 0001 0108 Miratimi i ndryshimit te VKM, nr. 335, dt. 2/9/1997 "Pr lshimin e pasaportave diplomatike dhe t shrbimit", iniciativ e cila do t jete pjesrisht ne prputhje me Rregulloren e Kshillit (KE), nr. 2252/2004, 13/12/2004, "Pr standartet e siguris dhe biometriken n pasaportat dhe dokumentet e udhtimit t lshuara nga shtetet antare" Miratimi i Urdhrit te Kryeministrit pr prodhimin e pulls viz, iniciativ e cila do te jete pjesrisht ne prputhje me Rregulloren e Kshillit (KE), No 1683/95, 29/5/1995, "Pr caktimin e formatit uniform t vizs" GZ L 164 , 14/07/1995 P. 0001 0004 si dhe me Rregulloren e Kshillit (KE), No 334/2002, 18/2/2002, "Pr ndryshimin e Rregullores No 1683/95" GZ L 053 , 23/02/2002 P. 0007 0008. Miratimi i ndryshimeve ne Ligjin nr. 8977, dt. 12/12/2002, "Pr sistemin fiskal n RSH", iniciative e cila do te jete pjesrisht ne prputhje me Rregulloren e KE, 454/2003, "Pr tarifat e vizave"; Miratimi i ndryshimit te VKM, nr. 439, dt. 4/5/2000 "Pr hyrjen, qndrimin dhe trajtimin e t huajve n RSH", iniciative e cila do te jete pjesrisht ne prputhje me Direktivn e Kshillit, date 28 nntor 2002 "Mbi prcaktimin e hyrjes se pa-autorizuar, transitit dhe qndrimit"; Miratimi i Ndryshimeve n VKM, 439, dt. 4/5/2000 "Pr hyrjen, qndrimin dhe trajtimin e t huajve n RSH" ne kuader te hartimit te politikave t vizave n prputhje me politikat e BE-se, iniciative e cila do te jete pjesrisht ne prputhje me Udhzimet e Prbashkta Konsullore "Pr vizat n prfaqsit diplomatike dhe postet konsullore"GZ C 310 , 19/12/2003 P. 0001 - 0108 . Ndryshimi i VKM, nr. 439, dt. 4/5/2000, "Pr hyrjen, qndrimin dhe trajtimin e t huajve n RSH", ne kuader rishikimit te listave pozitive dhe negative, iniciative e cila do te jete pjeserisht ne perputhje me Rregulloren e Kshillit (KE), No 539/2001, 15/3/2001, "Pr listimin e vendeve shtetasit e t cilve kan nevoj pr viza dhe vendeve q nuk kan nevoj" GZ L 081 , 21/03/2001 P. 0001 0007, me Rregulloren e Kshillit (KE), No 2414/2001, 7/12/2001, "Pr ndryshimin e Rregullores No 539/2001" GZ L 327 , 12/12/2001 P. 0001 0002 si dhe me Rregulloren e Kshillit (KE), No 453/2003, 6/3/2003, "Pr ndryshimin e Rregullores No 539/2001"GZ L 69, 06.03.2003, P 10; Ndryshimi i Urdhrit t Prbashkt te Ministrit te Puneve te Jashtme dhe Ministrit te Brendshem nr. nr. 1460, date 21/5/2001 Pr hyrjen dhe qndrimin e t huajve, iniciative e cila do te jete pjeserisht ne perputhje me Udhzimet e Prbashkta Konsullore "Pr vizat n prfaqsit diplomatike dhe postet konsullore" GZ C 310 , 19/12/2003 P. 0001 0108, Vendimin e Komitetit Ekzekutiv, 28/4/ 1999, "Pr versionin prfundimtar t Manualit t Prbashkt dhe Udhzimeve t 468

Prbashkta Konsullore" (SCH/Com-ex (99) 13), Katalogun e rekomandimeve pr aplikimin korrekt t Acquis s Shengenit dhe praktikat m t mira: N lshimin e vizave 07-02-2003 shtjet e vizave 21-11-2002 - Sistemi i Informacionit Shengen 24-10-2002 - Kufijt dhe heqja e kontrolleve, ripranimi 08-02-2002 SIRENE Manual Official Journal C 038 , 17/02/2003 P. 0001 0024 Miratimi i ndryshime n Ligjin "Pr t Huajt", per prmirsimin e proedurave t lshimit t vizave n kufi, iniciative e cila do te jete pjeserisht ne perputhje me Rregulloren e Kshillit (KE), No 415/2003, 27/2/ 2003, "Pr lshimin e vizave n kufi, prfshir vizat e marinarve n tranzit" GZ L 64 of 07.03.2003 dhe Udhzimet e Prbashkta Konsullore "Pr vizat n prfaqsit diplomatike dhe postet konsullore" GZ C 310 , 19/12/2003 P. 0001 0108 Miratimi i Udhzimit te Ministrit t Punve t Jashtme "Per hartimin e listave t personave te shpallur non grata", iniciativ e cila do te jete pjeserisht ne perputhje me Udhzimet e Prbashkta Konsullore "Pr vizat n prfaqsit diplomatike dhe postet konsullore" GZ C 310 , 19/12/2003 P. 0001 0108 Miratimi i ndryshimeve ne VKM, nr. 439, dt. 4/5/2000, "Pr hyrjen, qndrimin dhe trajtimin e t huajve n RSH" ne kuader te aplikimit te formularit pr dokumentet e panjohura dhe formularit pr vizat n grup, iniciative e cila do te jete pjeserisht ne perputhje me Rregullorja e Kshillit (KE), Nr 333/2002, 18/2/2002, "Pr nj formular t unifikuar ku vendoset viza pr personat q posedojn dokumente t panjohura nga vendet antare GZ L 053 , 23/02/2002 P. 0004 0006. 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra Pr adresimin e prioriteteve afatsHkurtra do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese. Realizimi i trajnimeve per rritjen e kapaciteteve te personelit qe do te merret me prafrimin e listave pozitive dhe negative Hartimi i listave t personave "non grata"/"grata" dhe organizimi i shprndarjes. Nxjerrja jasht qarkullimit t pasaportave t tipit t vjetr (mod 95) Hedhja n qarkullimit e pasaportave t reja diplo-shrbimi (mod 02) Organizimi i moduleve t trajnimit t personeleve q trajnojn per shtjet e vizave Prodhimi dhe shprndarja e vizave pull Prmirsimi i informacionit pr t huajt dhe aksesit pr t marr informacion Ngritja e Qendrs Kombtare t Vizave (QKV). Mbajtja i rregjistrit kombtar t vizave n prbrje t QKV Prgatitja e formularit t vizs n grup 3.2 Prparsit afatmesme Prioritetet e prcaktuara pr Qeverin Shqiptare pr periudhn 2008 2009 jan si m posht: T sigurohet prputhje e plot e dokumenteve shqiptare t udhtimit me standardet Ndrkombtare 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Miratimi i Udhzimit te Ministrit t Punve t Jashtme "Pr kryerjen e nj studimi per prmirsimin e kapaciteteve t prpunimit t vizave n MPJ/PDK ne kuader te Trajnimit te personeleve q prpunojn vizat", iniciative e cila do te jete pjeserisht ne perputhje me Udhzimet e Prbashkta Konsullore "Pr vizat n prfaqsit diplomatike dhe postet konsullore" GZ C 310 , 19/12/2003 P. 0001 - 0108 Miratimi i Urdhrit te Kryeministrit "Pr ngritjen e Qends Kombtare t Vizave", iniciative e cila do te jete pjeserisht ne perputhje me Udhzimet e Prbashkta Konsullore "Pr vizat n prfaqsit diplomatike dhe postet konsullore" GZ C 310 , 19/12/2003 P. 0001 0108 Miratimi i Urdhrit te Ministrit t Puneve te Jashtme "Pr pajisjen e prfaqsive me mjetet e nevojshme pr zbulimin e dokumentave te fallsifikimeve", iniciative e cila do te jete pjeserisht ne perputhje me 469

Udhzimet e Prbashkta Rekomandim i Kshillit, 29/4/l 1999, "Pr paisjen e njsive q trajtojn vizat dhe prfaqsit jasht shtetit me mjetet pr dedektimin e dokumenteve t fallsifikuara" GZ C 140 , 20/05/1999 p. 0001 0002 3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Ngritja e Sistemit t Integruar( informatizuar) t trajtimit t Vizave (InViS) Ndrprerja e lshimit t vizave n kufi Prgatitja e Manualit t Dokumenteve t Njohura, ku fiksohen vizat Prgatitja e formularit t vizs n dokumentet e panjohura Paisja e prfaqsive dhe QKV me mundsit e dedektimit t fallsifikimeve Prmirsimi i kapaciteteve t MPJ dhe prfaqsive diplomatike

Tabela1 Shtesa e kapaciteteve institucionale t Strukturave ne kuadr te politikes se Vizave INVESTIME NJESIA E 2006 MATJES Nepunes 000/leke 000/leke 000/leke +13 persona 1,704,000 25,800,000 15,000,000 180,000,000 32,400,000 1,200,000 2007 2008

Shtese personeli Investime IT Investime infrastrukture Konsulence (e huaj)

4,800,000 3,000,000

Tabela 2 Ndihma e Huaj ne mbeshtetje te Politikes se Vizave PROGRAMI/ TITULLI I AFATI I AFATI I INSTITUCIONI DONATORI AGJENCIA VLERA PROJEKTIT FILLIMIT PRFUNDIMIT ZBATUESE Mbeshteje per menaxhimin e sistemit te azilit dhe migracionit: 1.Studim Ministria e 3.0 mln ne proces ne vazhdim CARDS 2006 fizibiliteti per Puneve te EU ngritjen e nje Jashtme sistemi te integruar te vizave dhe laissez/passer 2. Asistence 470

teknike dhe mbeshtetje materiale per ngritjen e nje Qendre Kombetare per Vizat ne Ministrine e Puneve te Jashtme

3.25.7 KRIMI I ORGANIZUAR DHE TRAFIQET E PALIGJSHME 1 Objektivi Politik Fusha e lufts kundr krimit t organizuar dhe trafiqeve t paligjshme sht nj ndr fushat prioritare pr Qeverin Shqiptare si dhe nj element shum i rndsishm n kuadr t integrimit t Shqipris n 471

Bashkimin Evropian. Angazhimet e ndrmarra dhe objektivat e prcaktuara shkojn n nj linj me detyrimet q rrjedhin nga Marrveshja e Stabilizim Asociimit (nenet 4, 78, 81 dhe 85). Kto detyrime parashtrojn domosdoshmrin e angazhimit t Shqipris n nxitjen e bashkpunimit rajonal dhe t marrdhnieve t fqinjsis s mir pr zhvillimin e projekteve me interes t prbashkt, pr shtje q kan t bjn me luftn kundr krimit t organizuar, migrimit t paligjshm dhe trafikimit, duke prfshir n veanti at t qnieve njerzore, kontrabandn, trafikimin e paligjshm t armve dhe t makinave, etj. Kto detyrime prbjne nj faktor ky pr zhvillimin e marrdhnieve t bashkpunimit mes Shqipris dhe vendeve t tjera, duke kontribuar n mnyr t drejtprdrejt n stabilitetin rajonal. Qeveria shqiptare sht plotsisht e angazhuar n forcimin e lufts ndaj fenomenit t krimit t organizuar dhe trafiqeve t paligjshme, duke synuar arritjen e standarteve t krkuara dhe plotsimin e angazhimeve t marra. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues N fushn e krimit t organizuar dhe trafiqeve t paligjshme ekziston nj baz e gjer legjislative, ku si legjislacion parsor mund t prmendet: Ligji nr. 8920 dt. 11.7.2002, Pr ratifikimin e Konvents s Kombeve t Bashkuara, kundr krimit t organizuar ndrkombtar dhe dy protokolleve shtes t saj; Protokolli i Palermos, i vitit 2000 Pr parandalimin, pengimin dhe ndshkimin e trafikut t personave veanrisht t femrave dhe fmijve, n plotsim t konvents s OKB-s Kundr krimit t organizuar ndrkombtar. Ligji nr. 9642 dt. 20.11.2006 Pr ratifikimin e Konvents s Kshillit t Evrops Pr masat kundr Trafikimit t Qenieve Njerzore; Ligj nr. 9749 Date 04.062007 Pr Policin e Shtetit Ligji nr. 8677 dt. 02.11.2002 Pr organizimin dhe funksionimin e policis Gjyqsore. Ligji nr. 7895 dt. 27.01.1995 Kodi Penal t cilit n mnyr t vazhdueshme i jan br disa her ndryshime duke shtuar figura t reja veprash penale kryesisht n fushn e lufts kundr krimit t organizuar. Ligji nr. 9686, dat 26.2. 2007 Pr disa shtesa dhe ndryshime n ligjin nr. 7895, dat 27.1.1995 Kodi Penal i Republiks s Shqipris, t ndryshuar; Ligji Nr. 7905 date 21.03.1995 Kodi i Procedurs Penale i Republiks s Shqipris, t cilit i jan br gjat ktyre viteve nj sr ndryshimesh dhe prmirsimesh n lidhje me procedimin penal t autorve t krimit dhe aplikimin e teknikave dhe metodave speciale t hetimit. Ligji Nr. 9284 dt. 30.9.2004 Pr parandalimin dhe goditjen e Krimit t Organizuar Ne kuader te bashkepunimit me vendet e tjera ne luften kunder krimit te organizuar dhe trafikimit eshte nenshkruar me 27 Shkurt 2006 dhe ratifikuar me 29 Maj 2006 nga Parlamenti Shqiptar Marrveshja midis Qeveris s Republiks Greke dhe Kshillit t Ministrave t Republiks s Shqipris Pr mbrojtjen dhe asistencn e fmijve viktima t trafikimit", iniciativ e cila eshte n prputhje t plot me Veprimin e Prbashkt, t 24 Shkurt 1997, i adoptuar nga Kshilli n baz t nenit K. 3 t Traktatit t Bashkimit Evropian n lidhje me veprimin pr t luftuar trafikimin e qenieve njerzore dhe shfrytzimin seksual t fmijve. Ndr dokumentat strategjike t miratuara pr fushne e antitrafikut, mund t prmendim: Strategjin Kombtare t Lufts kundr Trafikimit t Qenieve Njerzore- Kuadri Strategjik dhe Plani Kombtar i Veprimit 2005-2007, miratuar me Urdhr t Kryeministrit nr. 25, dat 22.2.2005 Pr miratimin e Planit t Veprimit, pr periudhn 2005-2007, n zbatim t Strategjis Kombtare t Lufts kundr Trafikut t Qenieve Njerzore; VKM nr. 171, date 11.2.2005 Pr miratimin e Strategjis Kombtare kundr Trafikimit t Fmijve dhe Mbrojtjen e Fmijve Viktima t Trafikimit dhe pr nj shtes n VKM nr. 8, dat 05.01.2002 t Kshillit t Ministrave Pr Krijimin e Komitetit Shtetror t Lufts kundr t Lufts kundr Trafikut t Qenieve Njerzore 472

2.2 Kuadri institucional ekzistues Pr zbatimin e detyrimeve q rrjedhin nga legjislacioni n fuqi jan prgjegjse kto institucione: a) Drejtoria e Lufts Kundr Krimit t Organizuar dhe Mbrojtjes s Dshmitarve, n Ministrin e Brendshme, e prbr nga 6 (gjasht) sektor, si dhe sektort e lufts Kundr Krimit t Organizuar dhe Mbrojtjes s Deshmitarve q veprojn n do Drejtori t Policis. b) Drejtoria e Lufts Kundr Krimit t Organizuar dhe Mbrojtjes s Dshmitareve ka pr mision bashkrendimin, kontrollin, parandalimin, zbulimin dhe luftn ndaj organizatave kriminale. c) N kuadr t bashkpunimit ndrinstitucional n fushn e krimit t organizuar dhe trafiqeve t paligjshme, Drejtoria e Lufts Kundr Krimit t Organizuar dhe Mbrojtjes s Dshmitarve bashkpunon me: Ministrin e Drejtsis n hartimin e legjislacionit n fushn e lufts kundr krimit organizuar dhe t trafiqeve t paligjshme. Prokurorin e Prgjithshme (Prokurorin e Krimeve t Rnda) n hetimin e rasteve kriminale dhe ecurin e tyre. Shrbimin Informativ Shtetror n kuadr t shkmbimit t informacioneve dhe realizimit t operacioneve t prbashkta. Ministrin e Punve dhe shtjeve Sociale, n kuadrin e akomodimit dhe riintegrimit t viktimave t trafikut. Ministrin e Transporteve pr t lidhur luftn e parandalimit t trafikut t mjeteve motorike. Ministrin e Financave (Drejtorin e Prgjithshme t Doganave dhe Drejtorin e Prgjithshme t Lufts kundr Pastrimit t Parave), pr trafiqet e paligjshme n mnyr t veant kundr trafikut t mjeteve motorike, armve e municioneve si dhe luftn kundr pastrimit t parave dhe financimit t terrorizmit. Ministrin e Mbrojtjes si n drejtim t shkmbimit t informacioneve (me SHIU-n) edhe n operacione t prbashkta (me Distriktin Detar). Organet e pushtetit vendor e qndror. Misionet e huaja policore q operojn n Shqipri N kuadr t parandalimit dhe lufts kundr trafikut t qenieve njerzore, n baz t Urdhrit t Kryeministrit nr. 203, dat 19.12.2005, pran Koordinatores Kombtare pr Antitrafikun/Zvendsministres s Brendshme, sht ngritur Njsia Antitrafik e cila monitoron, bashkrendon, mbledh informacione dhe raporton mbi cshtje q lidhen me trafikimin e qenieve njerzore. Shenim; Struktura organizative e Policise se Shtetit eshte duke u riorganizuar ku do te kete Departamentin per Hetimin e Krimeve i cili do te perbehet nga 5 drejtori si Drejtoria e Analizes se Informacionit Kriminale, Drejtoria e Mbrojtjes se Deshmitarve, Drejtoria Kunder Krimit Organiziuar, Drejtoria Kunder Krimit Financiar dhe Drejtoria e Luftes Kunder Krimeve te Renda. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007 2008) Prioritetet e prcaktuara pr Qeverin Shqiptare pr periudhn 2007 2008 jan si me posht: T arrihen rezultate t prmirsuara konkrete n luftn kundr krimit t organizuar, veanrisht duke u mbshtetur plotsisht n dispozitat e ligjeve t reja mbi krimin e organizuar dhe duke prshpejtuar zbatimin e masave vepruese kundr krimit t organizuar. T prcaktohen m qart prgjegjsit prkatse t strukturave t ndryshme shtetrore q merren me luftn kundr krimit t organizuar dhe terrorizmit; t merren masa pr t rritur bashkpunimin, veanrisht midis autoriteteve gjyqsore dhe policis. T forcohen sistemet e mbledhjes dhe prpunimit t informacionit q t garantojn koherenc dhe bashkrendim. 473

T rritet prdorimi i metodave speciale t hetimit, interceptimi i telekomunikimeve dhe prdorimi i informacionit t inteligjencs. T ndrmerren urgjentisht masa konkrete pr garantimin e mbrojtjes s dshmitarit. T merren masa t mtejshme pr ta sjell sigurin n aeroportin e Tirans m pran standardeve ndrkombtare. Riorganizimi i Drejtorise se Luftes Kunder Krimit te Organizuar. Funksionimi efikas i strukturave kombtare t referimit, mbrojtes dhe ndihmes s viktimave t trafikimit, si n nivel qendror ashtu edhe n at lokal; Ngritja e standardeve t identifikimit dhe mbrojtjes s viktimave t trafikimit; Rritja e veprimtarive parandaluese pr trafikimin e qenieve njerzore; 3.1.1 Iniciativat ligjore afat shkurtra Shtese ne ligjin nr. 9205, date 15/03/2004 Per Mbrojtjen e Deshmitareve dhe Bashkepunetoreve te Drejtesise. Hartimi i urdherit te Ministrit te Brendshem Per trajtimin financiar te punonjesve te policise gjate aplikimit te metodave speciale. Hartimi i Urdherit te Ministrit te Brendshem Per procedurat standarte te aplikimit te metodave speciale te hetimit. Shtes n Kodin Penal e nj dispozit t re kundr shfrytzimit t fmijve pr pun dhe sherbime te tjera t detyruara dhe shitjes se femijeve 3.1.1 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese. Paisja me IT per njesine e analizes se inteligjences se policise kriminale. Permiresimi I kapaciteteve te Drejtorise se Luftes kunder Krimit te Organizuar nepermjet realizimit te trajnimeve te nevojshme dhe dhenies se asistences. Vazhdim i trajnimeve ne Akademine e Policise, ne bashkepunim me Misionin PAMECA dhe programin ICITAP, per te rritur profesionalizimin tek specialistet. Zhvillimi i kapaciteteve te grumbullimit dhe analizimit te informacionit nga njesite e inteligjences se policise kriminale. Funksionimi i plot i Autoritetit Prgjegjs pr Mekanizmin Kombtar Referues (MKR), i cili bashkrendon procesin e referimit pr ndihm dhe mbrojtje fillestare dhe rehabilitimin afatgjat t viktimave t trafikimit; Funksionimi i plot i Komiteteve Rajonale Antitrafik t ngritura me Urdhr t Kryeministrit nr. 139, date 19.06.2006 Pr Krijimin e Komiteteve Rajonale t Lufts kundr Trafikut t Qenieve Njerzore; Zbatimi i Marrveshjes midis Qeveris s Republiks s Shqipris dhe Qeveris s Republiks Greke Pr mbrojtjen dhe asistencn e fmijve viktima t trafikimit Finalizimi i bazs s t dhnave (database) pr rastet e viktimave t trafikimit te kthyera, referuara, trajtuara dhe mbrojtura n Shqipri 3.2 Prparsit afatmesme (2009 2010) Prioritetet e prcaktuara pr Qeverin Shqiptare pr periudhn 2009 2010 jan si m posht: T rritet bashkpunimi ndrkombtar n luftn kundr krimit t organizuar dhe terrorizmit. T arrihet progres i konsiderueshm n prqindjen, numrin dhe cilsin e ndjekjeve penale pr shkeljet q kan lidhje me krimin e organizuar dhe trafikun, si dhe prsa i takon sekuestros s t ardhurave t krimit. 474

3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Nnshkrimi i marrveshjeve t bashkpunimit rajonal me policit homologe kundr krimit t organizuar. 3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese. Ngritja e grupit t puns pr hartimin dhe negocimin e marrveshjeve t bashkpunimit rajonal Krijimi i infrastrukturs dhe mjeteve speciale t hetimit dhe t ekzaminimeve shkencore pr t luftuar forma t ndryshme t krimit t organizuar si dhe ngritja e nj laboratori pr analiza t hollsishme, veanrisht t ADN-s. Tabela 1 Shtes e kapaciteteve institucionale t Strukturave t Lufts kundr Krimit t Organizuar dhe Trafikimit INVESTIME Shtese personeli Investime IT Investime infrastrukture Trajnime NJESIA E MATJES Nepunes 000/leke 000/leke 000/leke 2006 +10 0.45 mil (CARDS) 3.95 mil (CARDS 0.35 mil (CARDS)

Euro euro Euro

3.25.8 LUFTA KUNDR DROGS 1 Objektivi Politik Qeveria Shqiptare, n prputhje me Strategjin Anti-Drog 2004-2010, synon q t forcoj e t prmirsoj aksionet kundr trafikimit t drogave ilegale dhe prekusorve si nj pjes integrale e lufts kundr krimit t organizuar, pastrimit t parave dhe korrupsionit, t prmirsoj ndrveprimin dhe bashkrendimin ndrmjet institucioneve shtetrore dhe jo shtetrore t angazhuara n luftn kundr drogave , t kontrolloj pasojat negative mbi shndetin publik dhe mbi shoqrin nga prdorimi I drogs, t forcoj bashkpunimin me organizatat ndrkombtare dhe vendet e tjera. Qeveria Shqiptare do t nxis bashkpunimin rajonal dhe marrdhniet e fqinjsis s mir pr zhvillimin e projekteve me interes t prbashkt, pr shtje q kan t bjn me parandalimin trafikimit t paligjshem t drogave dhe substancave psikotrope. Bashkpunimi n kt fush do t prqndrohet dhe n prpjekjet pr t siguruar nj prqasje t balancuar dhe t harmonizuar n drejtim t problemeve t drogs. Politikat e drogs dhe veprimet do t prdoren pr reduktimin e oferts, trafikimin dhe krkesn pr drogat e paligjshme, si dhe pr t ushtruar nj kontroll m t efektshm t shkelsve. Veprimet n kt fush do t bazohen n principe t rna dakort sipas parimeve t Strategjis Europiane pr Drogn si dhe Koventave dhe instrumentave t tjera ndrkombtare n kt fush. 2 Situata aktuale 475

2.1

Kuadri ligjor ekzistues

Ndr dokumentat strategjike n fushn e lufts kundr drogs mund t prmendim Strategjin Kombtare Antidrog 2004-2010 dhe Planin e saj t veprimit, t miratuar me Vendim t Kshillit t Ministrave nr. 292 dat 07.05.2004. N kt strategji prcaktohen hapat dhe veprimet q do t ndrmerren me synim reduktimin e oferts, parandalimin dhe goditjen e linjave t trafikut t drogave t forta, parandalimin e kultivimit dhe trafikimit t marijuans, rritjen e kapaciteteve t policis pr identifikimin e prdoruesve, rritjen e bashkpunimit me institucionet e tjera si dhe prdorimin e teknikave speciale t hetimit t ktij trafiku. Ndr Ligjet parsore n fushn e lufts kundr drogs mund t prmendet: Ligji nr. 8722, dat 26.12.2000 Pr aderimin e Republiks s Shqipris n Konventn e Kombeve t Bashkuara kundr trafikut t paligjshm t drogave narkotike dhe t lndve psikotrope, 1988. Ligji nr. 8723, dat 26.12.2000 Pr aderimin e Republiks s Shqipris n Konventn e Vetme Mbi Drogat Narkotike, e ndryshuar nga Protokolli I vitit 1972 Pr ndryshimin e Konvents s Vetme mbi drogat narkotike, 1961. Ligji nr .8965, dat 07.11.2002 Pr aderimin e Republiks s Shqipris n Konventn e Kombeve t Bashkuara mbi substancat narkotike e psikotrope, 1971. Ligji nr. 8750, dat 26.03.2001 Pr parandalimin dhe luftn ndaj trafikut t substancave narkotike ose psikotrope. Ligji nr. 7975, dat 26.07.1995 Pr barnat narkotike dhe lndt psikotrope . Ligji nr. 8874, dat 29.03.2002 Pr kontrollin e lndve q prdoren pr fabrikimin e paligjshm t lndve narkotike dhe psikotrope. Kodi Penal Shqiptar (nenet 283 deri 286 t ktij Kodi). N kto nene parashikohen sanksione penale pr prodhimin, prgatitjen, shprndarjen, trafikun, transportimin, mbajtjen, shitjen e lndve narkotike e psikotrope dhe kultivimin e bimve narkotike. 2.1 Kuadri institucional ekzistues

Pr zbatimin e detyrimeve q rrjedhin nga legjislacioni n fuqi n fushn e lufts kundr trafikimit t drogs jan prgjegjse kto institucione: a) Sektori i Lufts Kundr Drogs (Shrbimi Qendror i Lufts kundr Drogs), n Ministrin e Brendshme, i cili prbn organin e vetm prgjegjs pr trajtimin n mnyr t unifikuar t veprimtaris s strukturave t policis pr veprat penale n fushn e drogs. Minisoni i ktij sektori qendror sht: kryerja e veprimtaris koordinuese, bashkvepruese, operacionale, administrative, hetimore pr veprat penale n fushn e drogs dhe ato q i delegohen nga prokuroria n t gjith territorin e Republiks s Shqipris si dhe detyra t tjera q i ngarkohen nga Kodi Penal dhe legjislacioni aktual n kt fush; bashkrendimi dhe koordinimi i veprimtaris q buron nga bashkpunimi policor ndrkombtar dhe organizma t tjera ndrkombtare q trajtojn problemet e drogs; koordinimi i veprimtaris operacionale midis Seksioneve t Lufts Kundr Drogs (Zyrave Rajonale) dhe strukturave t tjera q merren me luftn kundr krimit. Institucione t tjera prgjegjse pr luftn kundr drogs jan: b) Prokuroria e Prgjithshme; c) Shrbimi Informativ Shtetror; d) Ministria e Financave (Drejtoria e Prgjithshme e Doganave), e cila bashkpunon me Ministrin e Brendshme n zbatim t nj memorandumi mirkuptimi Mbi bashkpunimin ndrinstitucional pr luftn kundr trafikut t drogs dhe Prekursorve; 476

e) Ministria e Arsimit dhe Shkencs, e cila bashkpunon me Ministrin e Brendshme n prmbushje t akt marrveshjes dy palshe Pr luftn kundr fenomenit t prdorimit, abuzimit dhe shprndarjes s drogs n mjediset shkollore ; f) Ministria e Bujqesise e cila bashkepunon me Ministrine e Brendshme n prmbushje t akt- marrveshjes dy palshe Pr luftn kundr kultivimit t bimve narkotike ; g) Ministria e Shndetsis, e cila bashkpunon me Ministrin e Brendshme n prmbushje t aktmarrveshjes dy palshe Pr forcimin e masave t kontrollit kundr prekursorve dhe drogave q prdoren n mjeksi; h) Qendra Kombtare pr kontrollin mbi drogat, e cila sht prgjegjse pr analizat dhe mbikqyrjen administrative n lidhje me kontrollin e drogave q prdoren n mnyr t ligjshme. i) Departamenti farmaceutik, i cili sht prgjegjs pr zbatimin e ligjit lidhur me monitorimin e aktiviteteve farmaceutike nprmjet Shrbimit t inspektimit farmaceutik. j) Instituti i Shndetit Publik, i cili monitoron praktikat lidhur me prshkrimet e recetave dhe prgatit udhzues pr prshkrimin e ilaeve me prmbajtje narkotike. 3 Adresimi i Prioriteteve 2.1 Prioritetet afatshkurtra Prioritetet e prcaktuara pr Qeverin Shqiptare pr periudhn 2007 2008 jan si me posht: T zbatohet Strategjia Kombtare Kundr Drogs dhe plani veprimit prkats. T prmirsohet trajnimi, pajisja dhe vazhdimsia n menaxhimin e oficerve policor q merren me luftn kundr drogs. T evidentohen dhe t ndiqen penalisht personat prgjegjs pr korrupsion n lidhje me trafikun e drogs, n t gjitha hallkat e administrats publike. T merren masa pr t siguruar bashkrendim m t mir si brenda vendit, ashtu edhe me partner t vendeve t huaja n luftn kundr drogs. T sigurohet transparenc m e lart n shifrat e drogs s kapur dhe t eliminohet fizikisht droga e kapur nga shtjet e vjetra. 3.1.1 Iniciativat ligjore afat shkurtra

Miratimi i Marreveshjes se Bashkepunimit Per parandalimin e fenomenit te prdorimit dhe shperndarjes se substancave narkotike ne mjediset shkollore. 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra

Krijimi i nje magazine qendrore per ruajtjen e administrimin e drogave te sekuestruara. Ngritja dhe funksionimi i zyrs pr kontrollin e perkursoreve Ngritja e nje ambienti te prshtatshm per kontrollin e automjeteve ne Vendkalimin Kufitar Qafe Thane si dhe vendosja e nje sistemi komunikimi 2.1 Prparsit afatmesme Prioritetet e prcaktuara pr Qeverin Shqiptare pr periudhn 2009 2010 jan si m posht: T ohet m prpara zbatimi i Strategjis Kombtare Kundr Drogs dhe plani i veprimit prkats. T arrihen rezultate akoma m t mira n luftn kundr trafikut t drogs, veanrisht pr sa u prket drogave sintetike, heroins dhe kokains. Masat ligjore dhe aktivitetet zbatuese t prcaktuara pr periudhn afatshkurtr konsiderohen si angazhime q do t adresojn n trsi jo vetem prioritetet afatshkurtra por dhe ato afatmesme, duke pasur parasysh q afatet e realizimit t plot t nj pjese t tyre shtrihen prtej afateve t periudhs afatshkurtr. 477

Tabela 1 Shtes e kapaciteteve institucionale t Strukturave pergjegjese per fushen e Luftes kunder Droges

INVESTIME Investime infrastrukture Trajnime

NJESIA MATJES 000/leke 000/leke

E 2006 17500 1250

Tabela 2 Ndihma e Huaj ne mbeshtetje te Luftes kunder Droges PROGRAMI TITULLI I / DONATORI AGJENCIA PROJEKTIT ZBATUESE Program pr rritjen e kapaciteteve te Ballkanit Perndimor dhe rajonit Mesdhetar UNDOC nprmjet shkmbimit te shrbimeve te forcave te zbatimit te ligjit te drogs (LexPRo) Mbshtetje pr Institutin e Policis Qeveria e Shkencore Mbreterise se dhe strukturat Bashkuar, e lufts Bashkimi kundr Evropian trafikut te lendeve narkotike

INSTITUCIONI

VLERA

AFATI I AFATI I FILLIMIT PRFUNDIMIT

Ministria e Brendshme, Policia e Shtetit, Drejtoria e Pergjithshme e Doganave

1.434 mln $

2006

2008

Ministria e Brendshme, Policia e Shtetit

0.35 mln

2006

2008

478

3.25.9 PARANDALIMI I PASTRIMIT T PARAVE 1 Objektivi Politik N zbatim t detyrimeve t parashikuara n Nenet 4 dhe 82 t MSA-s Qeveria Shqiptare sht plotsisht e angazhuar pr t forcuar autoritetin e lufts kundr pastrimit t parave me origjin nga trafiqet ilegale dhe terrorizmi si dhe pr dekriminalizimin e aktivitetit ekonomik n vend. N kt mnyr synohet q ti shrbehet rritjes s besueshmris n vend dhe n sistemin e tij ekonomik e ligjor. Fuqizimi i kapaciteteve n kt drejtim do t ket vmendjen kryesore me qllim arritjen e rezultateve t dukshme dhe konkrete. N prmbushje t ktyre detyrimeve qeveria Shqiptare do t nxis bashkpunimin rajonal dhe marrdhniet e fqinjsis s mir pr zhvillimin e projekteve me interes t prbashkt, pr shtje q kan t bjn veanrisht me parandalimin e pastrimit t parave. Gjithashtu, Qeveria Shqiptare do t bashkpunoj me vendet e tjera me qllim parandalimin e prdorimit t sistemeve t tyre financiare pr pastrimin e t ardhurave nga aktivitete kriminale n prgjithsi, si dhe prdorimin e tyre pr qllime t financimit t terrorizmit. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Legjislacioni baz pr rregullimin e fushs s parandalimit t pastrimit t parave rregullohet nga aktet e mposhtme ligjore: Ligji nr. 8610 dat 17.05.2000 Pr parandalimin e pastrimit t parave i ndryshuar me ligjin nr. 9804 dat 19.06.2003 Direktiva 91/308/EEC, dat 10.06.1991 Pr parandalimin e shfrytzimit t sistemit financiar pr pastrimin e parave dhe direktiva 01/97/EC e dats 04.12.2001 e cila amendon direktivn 91/308/EEC. Shkalla e Prafrimit : E pjesshme

Ligji nr. 9258 dat 15.07.2004 Pr masat kundr financimit t terrorizmit. Direktiva 91/308/EEC, dat 10.06.1991 Pr parandalimin e shfrytzimit t sistemit financiar pr pastrimin e parave dhe direktiva 01/97/EC e dats 04.12.2001 e cila amendon direktivn 91/308/EEC. Shkalla e Prafrimit : E pjesshme

Me qllim zbatimin e standarteve dhe mekanizmave t prshtatshme, pr luftimin e pastrimit t parave dhe financimit t terrorizmit, duke u fokusuar n mnyr t veant n standartet e Bashkimit Evropian dhe instrumenteve t tjer ndrkombtare n kt fush jan nnshkruar rreth 27 memorandume mirkuptimi n fushn e bashkpunimit n shkmbimin e informacioneve financiare t lidhura me pastrimin e parave dhe financimin e terrorizmit me njsit homologe t vendeve t tjera si dhe 3 Memorandume Mirkuptimi pr bashkpunimin ndrinstitucional n luftn pr parandalimin e pastrimit t parave. 2.2 Kuadri institucional ekzistues Pr zbatimin e detyrimeve q rrjedhin nga legjislacioni n fuqi n fushn e parandalimit t pastrimit t parave jan prgjegjse kto institucione: 479

a) Drejtoria e Prgjithshme e Parandalimit t Pastrimit t Parave (DPPPP), e cila sht n rolin e njsis s inteligjencs financiare. Misioni i ksaj Drejtorie konsiston n: Parandalimin e pastrimit t parave dhe n luftn kundr financimit t terrorizmit, nprmjet grumbullimit, verifikimit, vlersimit, kontrollit, ruajtjes s informacioneve nga subjektet e ligjit, pezullimit, bllokimit dhe ngrirjes t do veprimi me qllim parandalimin e transferimit, tjetrsimit ose kalimit t pasuris dhe produkteve q rrjedhin nga veprimtaria kriminale; Bashkrendimin me struktura t tjera t zbatimit t ligjit te tilla si Ministria e Brendshme, Prokuroria e Prgjithshme, Shrbimi Informativ Kombtar dhe me Organizma homologe dhe Institucione ndrkombtare; Hartimin e programeve t bashkpunimit dhe asistencave t ndrsjellta n drejtim t parandalimit t pastrimit t parave me vende t ndryshme, n baz t konventave ndrkombtare t nnshkruara dhe ratifikuara. b) Komiteti Kombtar i Bashkrendimit t Lufts kundr Pastrimit t Parave (KKBLKPP). Ky komitet drejtohet nga Kryeministri dhe ka n prbrje t tij prfaqsues nga disa institucione shtetrore. Komiteti ka pr detyr: Prcaktimin e drejtimeve t politiks s prgjithshme shtetrore n fushn e parandalimit t pastrimit t parave; Shqyrtimin dhe analizimin e raporteve 6 mujore t veprimtaris s kryer nga Drejtoria e Prgjithshme e Parandalimit t Pastrimit t Parave si dhe raporteve dhe dokumenteve t prgatitura nga institucione dhe organizma ndrkombtare q ushtrojn veprimtari n fushn e parandalimit t pastrimit t parave. c) Banka e Shqipris (Departamenti i Mbikqyrjes), e cila ka detyrimin t njoftoj DPPPP n rast se vren se ka elemente t pastrimit t parave, sipas s njjts form dhe mnyr, sikurse parashikohet pr t gjith subjektet e prcaktuara nga ligji. ) Sektori i Lufts Kundr Pastrimit t Parave dhe Krimeve Ekonomiko-Financiare, n Drejtorin e Lufts Kundr Krimit t Organizuar dhe Mbrojtjes s Dshmitarve, n Ministrin e Brendshme. Detyra e ktij sektori sht drejtimi, bashkrendimi, kontrolli dhe ushtrimi i veprimtaris pr parandalimin, zbulimin, dokumentimin dhe ndrprerjen e aktivitetit kriminal n fushn e pastrimit t parave dhe krimeve n fushn ekonomike dhe financiare. 3 Adresimi i Prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007 2008) Prioritetet e prcaktuara ne fushn e parandalimit te pastrimit te parave pr periudhn 2007 2008 jan si me posht: T merren masa urgjente pr zbatimin m t mir t legjislacionit kundr pastrimit t parave pr sa i takon dnimeve, konfiskimeve, kapjen dhe ngrirjen e aseteve. T shtohen kapacitetet e Njsis s Inteligjencs Financiare (FIU), prokurorive dhe Policis s Krimit Ekonomik duke siguruar burimet e prshtatshme financiare dhe kompjuterike, si dhe t prmirsohet bashkpunimi midis niveleve t ndryshme. T sigurohet prputhshmria e ligjit ekzistues pr Parandalimin e Pastrimit t Parave, me standardet e BE-s. T prmirsohet m tej bashkpunimi me njsit homologe te shteteve ne te cilat legjislacioni prkats parashikon nnshkrimin e Memorandumeve te Bashkpunimit te ndrsjellte. T sigurohet zbatim i plot i detyrimeve t raportimit dhe t shqyrtohet ulja e pragjeve te raportimit te transaksioneve.(ktij prioriteti i referohet hartimi i projekt ligjit te ri mbi pastrimin e parave) 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore. Miratimi i akteve nnligjore n zbatim t ligjit 9258 "Pr masat kundr financimit t terrorizmit" dat 17.05.2004, iniciativ e cila do jet pjesrisht n prputhje me direktivn 2005/60/EC . Ndryshime n ligjin 8610 dat 17.05.2000 "Pr parandalimin e pastrimit t parave" i ndryshuar, iniciativ e cila do jet pjesrisht n prputhje me direktivn 2005/60/EC . Firmosja e memorandumit t bashkpunimit me njsin homologe t Kanadas. 480

Firmosja e memorandumit t bashkpunimit me njsin homologe t Turqis. Firmosja e memorandumit t bashkpunimit me njsin homologe te Paraguait. Firmosja e memorandumit t bashkpunimit me njsin homologe te Japonis. 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra, do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese. Nga Ministria e Financave, Drejtoria e Prgjithshme e Parandalimit t Pastrimit t Parave: Inspektim dhe trajnim i autoriteteve doganore mbi legjislacionin e parandalimit t pastrimit t parave dhe luftn kundr financimit t terrorizmit Trajnimi i ekspertve kontabl t autorizuar mbi legjislacionin e parandalimit t pastrimit t parave dhe luftn kundr financimit t terrorizmit Krijimi dhe funksionimi i nj grupi pun pr hartimin e akteve nnligjore n zbatim t ndryshimeve t ligjit nr.9258 , dat 17.05.2004 "Pr masat kundr financimit t terrorizmit" Ndrtimi dhe zhvillimi i nj baze bashkkohore t dhnash me qllim shkmbimin e shpejt t informacionit ndrmjet NIF -s dhe strukturave t tjera t zbatimit t ligjit dhe me NIF - t homologe t rajonit ,Evrops dhe mbare botes. Zhvillimi i tryezave t rrumbullakta me grupin teknik ndrinstitucional, dhe strukturat e tjera lidhur me: direktivat e BE-s ,40+9 rekomandimet e FATF s si dhe strategjit e nevojshme ndrinstitucionale e kombtare pr prafrimin me standardet ndrkombtare te lufts kundr PP/FT; Trajnimi i zyrave t regjistrimit t pasurive t paluajtshme mbi legjislacionin e parandalimit t pastrimit t parave dhe luftn kundr financimit t terrorizmit. Nga Ministria e Brendshme, Sektori i Lufts Kundr Pastrimit t Parave dhe Krimeve EkonomikoFinanciare: Trajnimi i specialistve t strukturave t lufts kundr pastrimit t parave dhe krimeve ekonomikofinanciare pr teknikat e hetimit t veprave penale t pastrimit t parave. Kompletimi i Infrastrukturs s transmetimit t informacionit t Sektorit t Lufts kundr Pastrimit t Parave dhe Krimeve Ekonomiko-Financiare. Ngritja dhe funksionimi i njesive te posame hetimore per krimin ekonomik dhe pastrimin e parave, prane strukturave te prokurime, Policise se Shtetit, doganeve, tatimeve dhe SH.I.SH-it. Forcimi i kapaciteteve per parandalimin e goditjen e veprimtarise se paligjshme te kembimit valutore prej personave paliqence. Forcimi i strukturave te luftes kunder pastrimit te parave ne qender dhe strukturat vendore si dhe forcimi i bashekpunimit me organin e prokuroise. Riorganizimi i Sektorit te Luftes Kunder Krimit Pastrimit Parave dhe Krimeve EkonomikoFinanciare dhe ngritja e tije ne nivel drejtorie duke krijuar sektore te rinje ku nder ta edhe ai per pastrimin e parave dhe financimin e terrorizmit . 3.2 Prioritetet afatmesme (2009 2010) Prioritetet e prcaktuara pr Qeverin Shqiptare pr periudhn 2009 2010 jan si m posht: T prforcohet lufta kundr krimit ekonomik dhe financiar, prfshi pastrimin e parave , financimin e terrorizmit dhe falsifikimin e kartmonedhave. T ngrihet nj agjenci ndrministrore pr sekuestron e t ardhurave financiare t krimit. T shnohen rezultate t qarta n luftn kundr pastrimit t parave, si brenda ashtu edhe jasht sektorit financiar. 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore:

481

Miratimi i akteve nnligjore n zbatim t ndryshimeve t ligjit nr.8610 "Pr parandalimin e pastrimit t parave" i ndryshuar, iniciativ e cila do jet pjesrisht n prputhje me direktivn 2005/60/EC; Rishikimi i udhzimit t Ministrit t Financave " Pr format dhe procedurat e identifikimit dhe raportimit t organeve q liensojn personat fizik e juridik n funksion t parandalimit t pastrimit t parave, iniciativ e cila do jet pjesrisht n prputhje me direktivn 2005/60/EC; Nnshkrimi i nj Memorandumi t ri pr Bashkpunim Ndrinstitucional pr parandalimin e pastrimit t parave n prputhje me ndryshimet e reja ligjore; Hartimi i rregullores s prbashkt me Ministrin e Drejtsis, Prokurorin e Prgjithshme , Ministrin e Brendshme pr mnyrn e mbledhjes, shkmbimit dhe pr prdorimin e t dhnave; Hartimi dhe miratimi i Strategjis n fushn e Lufts kundr Pastrimit t Parave. 3.2.2 Aktivitetet zbatuese afatmesme Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese. Nga Ministria e Financave, Drejtoria e Prgjithshme e Parandalimit t Pastrimit t Parave: Trajnimi i shoqrive t sigurimeve ose risigurimeve mbi legjislacionin e parandalimit t pastrimit t parave dhe luftn kundr financimit t terrorizmit Trajnimi i bankave t nivelit t dyt mbi legjislacionin e parandalimit t pastrimit t parave dhe luftn kundr financimit t terrorizmit Binjakzimi me njsin homologe t Gjermanis Organizimi i nj konference rajonale pr Bashkpunimin Rajonal n Fushn e Parandalimit t Parave dhe Luftn kundr Financimit t Terrorizmit Ngritja dhe funksionimi i grupit t puns pr hartimin e Strategjis n fushn e Lufts kundr Pastrimit t Parave Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t strukturave t parandalimit t pastrimit t parave (DPPPP) INVESTIME 1. Trajnime NJSIA E GJENDJA MATJES AKTUALE (mij lek) X VITET 2008 2009 0 0

2007 1.300.000 Euro (programi CARDS) X

2010 0

2. Shtim personeli

(persona)

22

Tabela 2 Ndihma e Huaj ne mbshtetje te Parandalimit te Pastrimit te Parave PROGRAMI/ TITULLI I INSTITUCIONI DONATORI AGJENCIA PROJEKTIT ZBATUESE Forcimi i kapaciteteve te Ministria e institucioneve Financave, EU CARDS 2004 prgjegjse ne Ministria e luftn kundr Brendshme pastrimit te parave dhe AFATI I AFATI I PRFUNDI FILLIMIT MIT

VLERA 1.7 mln (1.3 mln binjakz im+0.4 mln pajisje

2006

2009

482

krimit financiar hardare dhe prmirsimi i bashkpunimit ndrinstitucional ne kto fusha.

3.25.10 LUFTA KUNDR TERRORIZMIT 1 Objektivi Politik Lufta kundr terrorizmit, e vlersuar si nj ndr sfidat m t mdha t njerzimit, prbn nj ndranagzhimet kryesore t qeveris Shqiptare, n kuadr edhe t detyrimeve ndrkombtare qrrjedhin nga konventat dhe instrumentat e tjera ndrkombtare ku Shqiperia sht pal. Lufta kundr Terrorizmit prbn nj detyrim pr Qeverin Shqiptare edhe si dhe nj element shum t rndsishm n kuadr t angzhimeve q rrjedhin nga zbatimi i Marrveshjes s Stabilizim Asociimit (paragrafi 9 i Preambules, neni 5 dhe 82). Bazuar n kto detyrime, Shqipria angazhohet pr ti dhn rndsin e duhur lufts kundr terrorizmi, mbshtetur edhe n deklaratn e lshuar nga Konferenca Europiane e 20 tetorit 2001. Shqipria do t vazhdoj t bashkpunoj me vendet e tjera, me qllim zhvillimin dhe zbatimin e rregulloreve dhe funksionimin efikas t standarteve t prshtatshme dhe mekanizmave pr luftn ndaj terrorizmit. Shqipria angazhohet plotsisht pr t prmbushur n mnyr aktive dhe tu prkushtuar me t gjitha detyrat dhe prgjegjsit e saj n luftn globale kundr terrorizmit, duke e konsideruar at si rrezikun dhe armikun numr nj t paqes, siguris dhe demokracis n bot. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Ndr dokumentat strategjike t miratuara pr kt fush mund t prmendim "Planin Kombtar t veprimit kundr terrorizmit", miratuar me VKM nr.12, dt 28.01.2002 dhe Strategjin Ushtarake t Republiks s Shqipris, miratuar me Ligjin nr. 8930, dat 25.07.2002. N kto dokumenta strategjike prcaktohen qart masat dhe hapat q duhet t ndrmerren nga institucionet prkatse pr forcimin e lufts kundr krimit e terrorizmit. Ndr Ligjet parsore n fushn e lufts kundr terrorizmit mund t prmendet: Konventa pr Luftn ndaj akteve t paligjshme kundr siguris s aviacionit civil e Montrealit m dat 23.09.1971 aderuar me ligjin nr.8197, dat06.03.1997. Konventa pr Parandalimin dhe ndshkimin e krimeve kundr personave t mbrojtur ndrkombtarisht prfshir diplomatt, adoptuar nga Asambleja e Prgjithshme e Kombeve t Bashkuara m dat 14.12.1973, aderuar me ligjin nr.8832, dat 22.11.2001. Konventa Ndrkombtare kundr marrjes s pengjeve, adoptuar nga Asambleja e Prgjithshme e Kombeve t Bashkuara me dat 17.12.1979 aderuar me ligjin nr. 8837, dat 22.11.2001. Konventa mbi Mbrojtjen fizike t materialit brthamor, Vjen m dat 03.03.1980. Protokolli pr Luftn kundr akteve t paligjshme t dhuns n aeroportet, q i shrbejn Aviacionit civil ndrkombtar, suplement i Konvents pr Luftn Kundr Akteve t Paligjshme, kundr Siguris s Aviacionit civil n Montreal m dat 24.02.1988, aderuar me ligjin nr. 8835, dat 22.11.2001. Konventa pr Luftn ndaj akteve t paligjshme kundr siguris s lundrimit oqeanik n Rom m dat 10.03.1998, aderuar me ligjin nr. 8850, date 27.12.2001. 483

Protokolli pr Luftn kundr akteve t paligjshme kundr siguris s platformave fikse t vendosura n Shelfin Kontinental n Rom m dat 10.03.1988, aderuar me ligjin nr. 8850, dat 27.12.2001 Konventa ndrkombtare pr Luftn Kundr Bombardimeve terroriste adoptuar nga Asambleja e Kombeve t Bashkuara m dat 15.12.1997, aderuar me ligjin nr. 8836, dat 22.11.2001. Konventa ndrkombtare pr Luftn kundr financimit t terrorizmit e ratifikuar nga Parlamenti Shqiptar m dat 14.03.2002. Ligji nr. 9258, date15.07.2004 Pr masat kundr financimit t terrorizmit Ligji nr. 9074, dat 29.05.2003 Pr Shrbimin Ushtarak Informativ neni 5/b Ligji nr. 9419 date 20.05.2005, Per miratimin e Strategjise Ushtarake te Republikes se Shqiperise Ligji nr.8932, dat 25.07.2002 "Pr drgimin e kontigjenteve paqeruajtse jasht vendit", i aplikueshm. Ligji nr.9025, dat13.03.2003 "Pr drgimin e kontigjenteve paqeruajtse jasht vendit", i aplikues. Ligji nr.9686 date 26.02.2007 Per disa shtesa ne ligjin nr. 7895 date 27.01.1995 per Kodin Penal. Ligji nr. 9752 date 07.06.2007, Per disa ndryshime ne ligjin 8932, dat 25.07.2002 "Pr drgimin e kontigjenteve paqeruajtse jasht vendit", i aplikueshm. 2.2 Kuadri institucional ekzistues Pr zbatimin e detyrimeve q rrjedhin nga legjislacioni n fuqi n fushn e lufts kundr terrorizmit jan prgjegjse kto institucione: a) Drejtoria Kundr Akteve Terroriste dhe Krimeve t Hapura, n Drejtorin e Prgjithshme t Policis s Shtetit, ka n prbrje t saj Sektorin e Antiterrorit, i cili e shtrin veprimtarin e tij n qendr dhe n baz n seciln drejtori policie n nivel qarku. b) Zyra e Lufts kundr Terrorizmit n Shrbimin Informativ Ushtarak, n varsi t Ministris s Mbrojtjes sht nj tjetr struktur q ka si objekt t saj, luftn kundr terrorizmit. c) Misioni i strukturave antiterror sht zbulimi, parandalimi dhe goditja e akteve t mundshme terroriste si dhe do veprimtari tjetr q lidhet me fenomenin terrorist, brenda dhe jasht vendit. d) Gjithashtu, n baz t Planit kombtar t veprimit kundr terrorizimit i miratuar me Vendimin e Kshillit t Ministrave nr. 12, date 28.01.2002, t gjitha institucionet shtetrore kan detyrimet e tyre n luftn kundr terrorizmit. e) Kshtu, krahas Drejtoris s Antiterrorit dhe Krimeve t Hapura, detyrime t veanta n luftn kundr terrorizmit kan edhe Shrbimi Informativ Shtetror, Shrbimi Informativ i Ushtris, Drejtoria e Prgjithshme e Parandalimit t Pastrimit t Parave n Ministrin e Financave dhe Prokuroria e Prgjithshme. 3 Adresimi i Prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007 2008) Prioritetet e prcaktuara pr Qeverin Shqiptare pr periudhn 2007 2008 jan si me posht: T prcaktohen m qart prgjegjsit prkatse t strukturave t ndryshme shtetrore q merren me luftn kundr krimit t organizuar dhe terrorizmit; t merren masa pr t rritur bashkpunimin, veanrisht midis autoriteteve gjyqsore dhe policis. T merren masa pr plotsimin e specialisteve t anti-terrorizmit, me mjete dhe trajnim m t mir, duke shfrytzuar per kete qellim eksperiencen e vendeve te zhvilluara perendimore. 3.1.1 Iniciativat ligjore afat shkurtra Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Hartimi i Strategjise pr Luftn kundr Terrorizmit. Udhezim i Ministrit t Brendshm n baz e pr zbatim t ligjit pr luftn kundr terrorizmit. VKM pr ndryshimin e rregullores s sektorit anti - terror n Policin e Shtetit 484

Urdhr dhe Udhzim i Ministrit t Brendshem pr Sektorin Anti-Terror n Policin e Shtetit. Miratimi i projekt-ligjit pr luftn kundr terrorizmit. 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra Pr adresimin e prioriteteve afatskurtra do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese. Krijimi i Komitetit Kombtar Bashkveprues t Lufts Kundr Akteve Terroriste nn drejtimin e Kryeministrit Ngritja e nj rrjeti qendror komunikimi kabllor t integruar dhe t koduar, dhe e nj baze t dhnash t lidhur me agjencit prkatse q veprojn n luftn kundr terrorizmit. Prgatitja e Kontigjentit paqeruajts pr n Afganistan Prgatitja e Kontigjentit paqeruajts pr n Bosnje-Hercegovin Prgatitja e Kontigjentit paqeruajts pr n Irak Riorganizimi i struktures se Policisese Shtetit ku krahas Sektorit te L.K.Akteve Terroriste do te krijohet edhe Sektroi i Luftes Kunder Pastrimit te Parave prane Drejtoise Kunder Krimit Financiar, qe do te mbuloje edhe financimin e terrorizmit. 3.2 Prparsit afatmesme (2009 2010) Prioritetet e prcaktuara pr Qeverin Shqiptare pr periudhn 2009 2010 jan si m posht: T rritet bashkpunimi ndrkombtar n luftn kundr krimit t organizuar dhe terrorizmit. T prfshihen plotsisht n legjislacionin e brendshm dhe t zbatohen konventat ndrkombtare dhe protokollet mbi parandalimin e terrorizmit, n t cilat Shqipria bn pjes. 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: Hartimi dhe miratimi i Strategjis "Pr Luftn kundr Terrorizmit" Hartimi dhe miratimi i planit te veprimit per zbatimin e strategjise per luften kunder terrorizmit Hartimi dhe nnshkrimi i marrveshjeve dypalshe dhe shumpalshe pr bashkpunim n luftn kundr terrorizmit. Tabela 2 Ndihma e Huaj ne mbeshtetje te Luftes kunder Terrorizmit PROGRAMI/ TITULLI I AFATI I AFATI I INSTITUCIONI DONATORI AGJENCIA VLERA PROJEKTIT FILLIMIT PRFUNDIMIT ZBATUESE Forcimi i luftes kunder Ministria e 1.0 mln EU CARDS 2005 terrorizmit ne proces ne vazhdim Brendshme, dhe krimit te Policia e Shtetit organizuar

485

3.25.11 POLICIA 1 Objektivi Politik Krijimi i nj policie n shrbim t komunitetit, t aft profesionalisht, t paanshme politikisht, fleksibl dhe dinamike n veprim, pr t mbrojtur rendin e sigurin publike dhe pr t garantuar zbatimin e ligjit n t gjith territorin e Republiks s Shqipris, si dhe pr t rifituar dhe konsoliduar besimin e publikut, duke respektuar lirit e t drejtat e njeriut dhe parimet kushtetuese t shtetit juridik, do t jet objektivi kryesor politik i qeveris Shqiptare. T gjitha reformat q parashikohen t ndrmerren, si n aspektin legjislativ dhe strukturor, do t konsistojn n shndrimin e saj n nj institucion t administrats publike, t depolitizuar, unik e t centralizuar, me atribute n fushn e siguris publike e t policis gjyqsore si dhe n prputhje me stadartet dhe praktikat m t mira t Bashkimit Evropian dhe deyrimeve q rrjedhin nga Marrveshja e Stabilizim-Asociimit (neni 78). Forcimi i bashkpunimit policor, n funksion t lufts kundr kriminalitetit, me vendet e tjera t rajonit do t jet nj objektiv tjetr i rndsishm pr arritjen e standarteve dhe objektivave t prcaktuara. Motoja e Qeveris Shqiptare sht toleranc zero ndaj krimit. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues N fushn e policis ekziston nj baz e gjer legjislative, ku si legjislacion parsor mund t prmendet: Ligji nr. 9749, dat 04.06.2007 "Pr Policin e Shtetit" Ligji nr. 8677, dat 02.11.2002 " Pr organizimin dhe funksionimin e policis gjyqsore" Ligji nr.8770 dat 19.04.2001, "Pr Shrbimin e Ruajtjes dhe t Siguris Fizike". Ligji nr.7566 dat 25.05.2002 "Pr armt". Ligji nr.8378 dat 22.07.1998, "Kodi Rrugor i Republiks s Shqipris". Ligji nr.8291 dat 25.02.1998, "Kodi Etiks s Policis". Ligji nr.8290 dat 24.02.1998, "Pr prdorimin e armve t Zjarrit". Ligji nr.8775 dat 23.04.2001, "Pr Tubimet". Ligji nr.8668 dat 23.11.2000 "Pr paisjen e shtetasve me passaport pr jasht shtetit". Ligji nr.7697 dat 07.04.1993, "Pr kundravajtjet administrative". Ligji nr.8331 dat 21.04 1998, "Pr Ekzekutimin e Vendimeve Penale". Ligji nr.8775 dat 23.04.2001, "Pr Tubimet". Ligji nr.7492 dat 08.06.1991, "Pr departizimin dhe depolitizimin e disa organeve shtetrore". 2.2 Kuadri institucional ekzistues Pr zbatimin e detyrimeve q rrjedhin nga legjislacioni n fuqi, pr fushn e policis jane prgjegjse te gjitha strukturat e Policise se Shtetit nga qendra ne strukturat vendore. a) Ne qender eshte Drejtoria e Pergjithshme e Policise me strukturat e saj perberse, te organizuar ne pese departamente. b) Ne nivel vendor jane drejtorit e policive ne qarqe, komisariatet e policise ne rrethe dhe stacionet e policise se bashku me strukturat perberse te tyre. Drejtoria e Prgjithshme e Policis dhe strukturat e saj prkatse bashkpunojn me: Ministrin e Drejtsis n hartimin e legjislacionit n fushn e rendit dhe siguris publike. Prokurorin e Prgjithshme pr hetimin e rasteve kriminale dhe ecurin e tyre. Shrbimin Informativ Shtetror n kuadr t shkmbimit t informacioneve dhe realizimit t operacioneve t prbashkta. 486

Ministrin e Transporteve n lidhje me sigurin rrugore. Ministrin e Mbrojtjes si n drejtim t grumbullimit t armve Organet e pushtetit vendor e qndror prsa i prket policimit n komunitet. Misionet e huaja policore q operojn n Shqipri 3 Adresimi i Prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007 2008) Prioritetet e prcaktuara pr Qeverin Shqiptare pr periudhn 2007 2008 jan si me posht: T prmirsohet menaxhimi i Policis s Shtetit dhe t menaxhoj burimet e saj n mnyr t pavarur. T sigurohet zbatim dhe implementimi i plot i Lligjit t Ri Pr Policin e Shtetit, Nr. 9749, dat 04.07.2007. T forcohet Njsia e Policis pr shtjet e Brendshme dhe t ndiqen penalisht oficert e policis pr shkeljet ligjore. T prshpejtohen prpjekjet pr t arritur nj marrveshje me Europolin. T prcaktohet dhe miratohet manuali i procedurave pr t gjith oficert e policis. T prmirsohet policimi n komunitet pr fitimin e besimit t komunitetit. 3.1.1 Iniciativat ligjore afat shkurtra (2007 2008) Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore. Miratimi Planit t Veprimit pr Policimin n Komunitet. Miratimi i Strategjis pr Kontrollin e Armve t Lehta. Miratimi i Projektvendimit "Pr disa ndryshime n Rregulloren e Zbatimit t Kodit Rrugor t Republiks s Shqipris, miratuar me VKM nr.153 dat 07.04.2000 Hartimi dhe Miratimi i Strategjis s Policis Rrugore. Vendime t Kshillit t Ministrave: 1. Pr pajisjet, ngjyrat dhe shenjat n automjetet e Policis s Shtetit, 2. Pr caktimin e numrit t prgjithshm t punonjsve t Policis s Shtetit, 3. Pr miratimin e forms dhe ndrtimin e gradave t Policis s Shtetit, 4. Pr tabeln e funksioneve koresponduese pr do grad, 5. Pr detyrimet financiare n rastet e ofrimit t shrbimeve prej Policis s Shtetit, 6. Pr miratimin e Rregullores s Disiplins s Policis s Shtetit, 7. Pr miratimin e Rregullores s Personelit s Policis s Shtetit, 8. Pr masat dhe kriteret e prfitimeve t punonjsve t Policis s Shtetit, 9. Pr rregullimin e pagave t punonjsve t Policis s Shtetit, kriteret dhe prgjegjsit pr dhnien e tyre, 10. Pr rregullat dhe procedurat e dhnies s medaljeve pr punonjsit e Policis s Shtetit, 11. Pr caktimin e tabels s funksioneve koresponduese n Policin e Shtetit dhe ekuivalentimin e tyre, Urdhra t Ministrit t Brendshm: 1. Pr format, prmasat dhe t dhnat e dokumentit identifikues s punonjsit t Policis, 2. Pr miratimin e strukturs s Drejtoris s Prgjithshme, t drejtorive te policive ne qarqe dhe te komisariateve te policise, 3. Pr miratimin e Rregullores mbi funksionimin e Drejtoris s Prgjithshme t Policis s Shtetit, 4. Pr mnyrn e organizimit dhe funksionimit t strukturave operacionale, si dhe procedurat, rregullat dhe kriteret e prdorimit t tyre, 5. Pr miratimin e Rregullores s Brendshme t Policis s Shtetit, 6. Pr prbrjen dhe funksionimin e komisioneve kalimtare t gradimit, Udhzime t Ministrit t Brendshm: 1. Pr prcaktimin e rregullave dhe t kritereve pr pagesat e rastet e operacioneve t veanta dhe pr informatort, 487

2. Pr njohjen dhe ekuivalentimin e trajnimeve t kryera jasht shtetit, 3. Pr prcaktimin e rregullave pr kryerjen e kontrollit t personave, 4. Pr prcaktimin e rregullave pr prdorimin e burimeve t informacionit si dhe pr marrjen, administrimin, verifikimin dhe vlersimin e t dhnave, 5. Pr realizimin e veprimtaris informative t policis nga strukturat prkatse, masat pr ruajtjen e t dhnave si dhe pr kontrollin e ksaj veprimtarie, 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra (2007 2008) Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese. Marrje ne dorzim per investitorit dhe vnia n efienc t plot e godins s ristrutkuruar t Policis s Shtetit. Riroganizimi strukturor i Policis s Shtetit n prmbushje t detyrimeve t Ligjit Nr. 9749, dat 04.06.2007 Pr Policin e Shtetit. Prmirsimi i sistemit t menaxhimit t burimeve t Policis s Shtetit. Prmirsimi dhe shtrirja e rrjetit t komunikimit t t dhnave pr Policin e Shtetit. Prgatitja dhe shprndarja e broshurave dhe revistave, fletpalosjeve, dhe materialeve t tjera pr paraqitjen e policimit n komunitet. Zhvillimi i trajnimeve me t gjith personelin policor n lidhje me komunikimin q bhet me komunitetin, sjellja gjat shrbimit, mnyra e raportimit gjat dhe pas shrbimit. Trajnimi i punonjsve dhe prmirsimi i infrastrukturs (paisje) s policis rrugore, me qllim prmirsimin e siguris n rrug. Shtrirja e projektit t raportimit t aksidenteve (AIS) n t gjith Komisariatet e Policis. Informatizimi i aktivitetit t administrimit t gjobave t policis rrugore, leje-dretjimeve t pezulluara dhe mjeteve t bllokuara. Prfshirja n sistemet TIM-s dhe RIM-s Hartimi dhe realizimi i projektit t kontrollit t dixhitalizuar (me kamera) t trafikut t Tirans. Pajisja e mjeteve t Policis Rrugore me pajisje GPS dhe me sistem t veant ndrlidhje. Prmirsimi i infrastrukturs s Akademis s Policis (faza II) Prmirsimi i infrastrukturs s Parkut dhe Garazhit Qendror t Ministris s Brendshme Hartimi dhe kryerja e anketimit kombtar pr kontrollin e armve. Fillimi i procesit t Regjistrimit t armve civile n baz t programit kombtar t kontrollit dhe regjistrimit t armve. Vazhdimi i projektit TIM-s lidhur me krijimin e sistemit t informatizuar t policis s shtetit si dhe prgatitja e personelit t policis pr prdorimin e ktij sistemi Trajnimi dhe prmirsimi i kapaciteteve t menaxhimit t turmave pr oficert e policis s vijs s par dhe forcat speciale Forcimi i kapaciteteve t njsis s kontrollit t brendshm n Ministrin e Brendshme, me qllim sigurimin e integritetit t policis Perfundimi i riorganizimit strukturore te strukturave te Policise se Shtetit ne qnder dhe ne baze sipas normamave dhe kerkesave te Ligjit nr.9749 date 04.06.2007 Per Policine e Shtetit. 3.2.3 Perparesit afatmesme (2009 2010) Prioritetet e prcaktuara pr Qeverin Shqiptare pr periudhn 2009 2010 jan si m posht: T vazhdohet me prpjekjet pr t afruar shrbimet policore me standardet Europiane, nprmjet trajnimeve t duhura dhe sigurimit t pajisjeve t nevojshme T sigurohet funksionimi i nj sistemi t sakt t menaxhimit t shtjeve T arrihen rezultate t konsiderueshme n luftn kundr kriminalitetit, n luftn kundr korrupsionit, dhe sjellje t tjera kriminale n radht e policis

488

Masat ligjore dhe aktivitetet zbatuese t prcaktuara pr periudhn afatshkurtr konsiderohen si angazhime q do t adresojn n trsi jo vetm prioritetet afatshkurtra por dhe ato afatmesme, duke pasur parasysh q afatet e realizimit t plot t nj pjese t tyre shtrihen prtej afateve t periudhs afatshkurtr. Tabela 1 Shtes e kapaciteteve institucionale t Strukturave prgjegjse pr Reformn ne Polici INVESTIME Investime IT Investime infrastrukture Konsulence (e huaj) Trajnime NJESIA MATJES 000/leke 000/leke 000/leke 000/leke E 2006 1874375 983750 24375 1250 250000 2007

Tabela 2 Ndihma e Huaj ne mbeshtetje te Policise dhe Luftes kunder Krimit te Organizuar PROGRAMI/ TITULLI I INSTITUCIONI DONATORI AGJENCIA PROJEKTIT ZBATUESE Rrjeti i komunikimit te te Ministria e EU CARDS 2002 dhnave te Brendshme, policis shqiptare Policia e Shtetit (Data Com) Mbshtetje e prgjithshme logjistike dhe trainuese pr Ministria e EU CARDS 2004 Policin e Shtetit Brendshme - Rikonstruksioni i Akademis se Policis. Faza e II-te Mbshtetje e prgjithshme logjistike dhe trainuese pr Ministria e EU CARDS 2004 Policin e Shtetit Brendshme - Rikonstruksioni i Autoparkut te Policis se Shtetit. Misioni i Ministria e Asistencs se EU CARDS 2005 Brendshme, Policis te Policia e Shtetit Komisionit AFATI I AFATI I PRFUND FILLIMIT IMIT 2005 2008

VLERA

4.715 mln

1.0 mln 2006

2008

1.0 mln 2006

2008

7.0 mln 2005

2007

489

Ministria e EU Brendshme, Policia e Shtetit

Ministria e EU Brendshme, Policia e Shtetit

Ministria e EU Brendshme, Policia e Shtetit

Ministria e EU Brendshme, Policia e Shtetit

Ministria e EU Brendshme, Policia e Shtetit

Ministria e EU Brendshme, Policia e Shtetit

Evropian ne Shqipri (PAMECA II) Sistemi i CARDS 2002 Informacionit pr - 2003 Menaxhimin e Burimeve RMIS Zhvillimi i kapaciteteve te grumbullimit dhe analizimit te informacionit CARDS 2003 nga njsit e inteligjencs te Policis Kriminale/Policia e Shtetit Mbledhja e provave ne mnyr te fshehte- Forcimi i kapaciteteve te Policis se Shtetit CARDS 2004 pr mbledhjen e provave ne mnyr te fshehte dhe prdorimin e pajisjeve teknike gjate hetimit. Mbshtetje e prgjithshme logjistike dhe trainuese pr Policin e Shtetit CARDS 2004 - Rehabilitimi i Zyrave qendrore te Policis se Shtetit (ish hotel Arbana) Mbshtetje e prgjithshme logjistike dhe trainuese pr CARDS 2004 Policin e Shtetit - Drejtoria e Krimit te Organizuar Mbshtetje e prgjithshme logjistike dhe CARDS 2004 trainuese pr Policin e Shtetit Njesite

1.889 mln

2005

2007

1.4 mln 2006

2007

1.5 mln 2006

2009

1.5 mln 2005

2007

2.0 mln 2006

2008

0.5 mln 2006

2008

490

Ministria e EU Brendshme, Policia e Shtetit

CARDS 2005

Ministria e EU Brendshme, Policia e Shtetit

CARDS 2005

Ministria e EU Brendshme, Policia e Shtetit

CARDS 2006

Ministria e EU Brendshme, Policia e Shtetit

IPA 2007

Rajonale te Antitrafikut (Asistence teknike dhe trajnime) Permiresimi i aftesive per menaxhimin e turmave dhe trainim per oficeret e nderhyrjes se shpejte dhe reparte te tjera te specializuara Sigurimi i integritetit te policise Permiresimi I kapaciteteve te Policise se shtetit ne luften kunder trafikut ,ne identifikimin e krimineleve dhe mbrojtjen e deshmitareve. Misioni i Asistencs se Policis te Komisionit Evropian ne Shqipri (PAMECA III)

1.5 mln ne proces

ne vazhdim

0.5 mln ne proces

ne vazhdim

2.0 mln ne proces

ne vazhdim

5.5 mln 2007

2010

3.26 MANAXHIMI I FINANCAVE PUBLIKE 3.26.1 FINANCAT PUBLIKE DHE AUDITIMI I BRENDSHEM 1 Objektivi politik Detyrimet e Qeveris Shqiptare pr fushn e auditimit t brendshm prcaktohen, ndr t tjera, nga Neni 90 i Marrveshjes s Stabilizim-Asociimit. Ky nen parashikon nevojn e bashkpunimit ndrmjet palve n aspektet prioritare q lidhen me acquis communautaire n fushat e kontrollit financiar publik t brendshm (KFPB). Palt duhet t bashkpunojn n mnyr t veant me qllim zhvillimin e nj sistemi efikas KFPB n Shqipri, n prputhje me standardet e BE-s n kt fush. Pr realizimin e ktij objektivi, do t vijoj zhvillimi i mtejshm i ktij sistemi duke theksuar adoptimin dhe implementimin e standardeve ndrkombetare dhe praktikave m t mira te BE me qllim q t sigurohet mnyra m optimale pr reformimin e sistemeve tradicionale te kontrollit. Pr kt qllim forcimi dhe zhvillimi i mtejshm i 491

sistemit t KBFP - s n Shqipri n t ardhmen konsiston n krijimin dhe prmirsimin e kuadrit ligjor , procedural dhe metodologjik baz pr zhvillimin e KBFP - s si dhe pr prcaktimin e strukturave prgjegjse pr zbatimin e KBFP s. Ngritja e nj sistemi t till t kontrollit t brendshm publik pr nga natyra e tij parandaluese synon t siguroj se jan vendosur sisteme te prshtatshme t cilat minimizojn dhe parandalojn sa m shum t jet e mundur korrupsionin n t gjith format e tij. Fokusi kryesor i qeveris n fushn e auditimit t brendshm, pr periudhn afatshkurtr 2007-2008, sht zhvillimi i mtejshm i Letrs s Politikave pr Sistemin e Kontrollit t Brendshm Financiar Publik (PIFC) dhe zhvillimi i mtejshm t elementeve q qndrojn n qendr t ktij sistemi: prgjegjshmris manaxheriale dhe auditimi i brendshm i decentralizuar dhe funksionalisht i pavarur. N periudhn afatmesme 2009-2010, qeveria shqiptare do t punoj pr t siguruar implementimin e sistemit t PIFC n tre shtyllat e tij : prgjegjshmria menaxheriale( sistemet e menaxhimit financiar dhe kontrollit) auditimi i brendshm funksionalisht i pavarur (sistemet e auditimit t brendshm) dhe nj njsi qendrore e harmonizimit (CHU) pr zhvillimin e metodologjive dhe standardeve pr dy t parat, cka do t ket n qendr implementimin e standardeve ndrkombtare dhe praktikave m t mira t BE n kt fush. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Kuadri ligjor pr auditimin e brendshm reflekton standardet evropiane n kt fush dhe prbhet nga: Ligji Nr.9009 dat 13.02.2003 Pr auditimin e brendshm n sektorin publik sht baza e veprimtaris n fushn e auditimit t brendshm, i cili prcakton rregullat kryesore pr realizimin e procesit t auditimit t brendshm n Shqipri si dhe detyrimin e Qeveris Shqiptare pr t adoptuar procedura me qllim rregullimin e ksaj veprimtarie pr t garantuar kryerjen e auditimit n prputhje me standardet ndrkombtare. Ky Ligj sht n prputhje t pjesshme me parimet kryesore evropiane n kt fush, t cilat derivojn nga Kapitulli 32 i Acquis Communautaire Kontrolli Financiar 11 . N zbatim t ktij Ligji jan miratuar dy akte nnligjore: VKM Nr .345, dat 1.6.2004 Pr Miratimin e Manualit t Proedurave t Auditimit t Brendshm, t Kodit Etik pr Auditimin e Brendshm dhe t Karts s Auditimit t Brendshm Publik. Ky akt nnligjor synon formulimin e rregullave dhe proedurave unike pr planifikimin, kryerjen dhe raportimin e auditimit n sektorin publik dhe transpozon pjesrisht parimet e Kapitullit 32 t Acquis Communautaire Kontrolli Financiar. VKM Nr. 806 dat 6.12.2006 Pr miratimin e metodologjis s auditimit financiar, e cila ka pr qllim t jap nj kuadr t prbashkt t detajuar mbi metodn q audituesit duhet t zgjedhin dhe t prdorin pr t ofruar nj shrbim cilsor t veprimtaris audituese financiare n subjektet e sektorit publik. Ky akt nnligjor sht pjesrisht n prputhje me Kapitullin 32 t Acquis Communautaire Kontrolli Financiar. Kapitulli 32 i Acquis communautaire konsiston n tre element: KBFP ( PIFC), Auditimi i Jashtm dhe mbrojtja e interesave financiare te BE/lufta ndaj mashtrimit. Dy elementt e par nuk mbulohen nga rregullorja e BE dhe Vendet Antare kan qen t lir t bjn marrveshjet e tyre n fushn e kontrollit te buxheteve nacionale. Megjithat menaxhimi dhe kontrolli i fondeve t BE jan subjekt i rregulloreve specifike t BE t cilat duhet t zbatohen nga vendet kandidate.. N kt aspekt PIFC , Kontrolli i Brendshem Financiar Publik dhe Auditimi i Jashtm jan konsideruar si soft acquis. Sipas Kapitullit 32 , vendet kandidate duhet t reformojn kontrollin e tyre publik dhe sistemet e auditimit t jashtm n mnyr t till q t sigurojn ndjekjen dhe zbatimin e standardeve ndrkombtare dhe praktikave m t mira t BE. 492
11

2.7 Kuadri institucional ekzistues Zbatimi i angazhimeve q rrjedhin nga legjislacioni n fuqi n fushn e kontrollit t brendshm financiar sht nn prgjegjsin e ktyre institucioneve: a) Drejtoria e Prgjithshme e Auditimit t Brendshm / Ministria e Financave, ka pr detyr mbikqyrjen e prgjithshme t sistemit t kontrollit t brendshm financiar publik. Struktura e Drejtoris s Prgjithshme t Auditimit t Brendshm n Ministrin e Financave sht e prbr nga 21 punonjs, t ndar n dy Drejtori prkatsisht me nga dy sektor. Drejtoria e Harmonizimit t Metodologjis s cils i takon kryerja e funksionit dhe realizimit te misionit t Njsis Qendrore t Harmonizimit ( CHU) sht prgjegjse pr: (i) zhvillimin dhe prvijimin e kuadrit ligjor ,primar dhe mbshtets pr kryerjen e auditimit t brendshm n sektorin publik; (ii) udhheqjen e procesit t adoptimit dhe zbatimit t standarteve dhe praktikave m t mira ndrkombtare n fushn e auditimit t brendshm, (iii) krijimin dhe zhvillimin e rrjetit t auditimit t brendshm i cili do t shrbej pr bashkpunim dhe shkmbim t informacionit dhe eksperiencs midis elementve institucional t auditimit t brendshm n t gjith sektorin publik, (iv) sigurimin e nj proesi me cilsi t auditimit t brendshm n sektorin publik nprmjet krijimit dhe mbajtjes s nj programi pr sigurimin e cilsis; (v) monitorimin e zbatimit t politikave t sistemit t auditimit t brendshm, (vi) prgatitja e raportit t konsoliduar vjetor dhe periodik pr politikat, programet, standardet dhe do aspekt tjetr auditimi t veprimtaris se strukturave t auditimit t brendshm n sektorin publik i cili, pas shqyrtimit dhe miratimit n Komitetin e Auditimit t Brendshm, i paraqitet Ministrit t Financave dhe nprmjet tij Kshillit t Ministrave; b) Strukturat e auditimit t brendshm n t gjitha ministrit, institucionet qendrore dhe t varsis. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007-2008) Bazuar n rekomandimet e Komisionit Europian t dhna n Dokumentin e Partneritetit Europian, prioritet afatshkurtra (2007-2008) pr fushn e financave publike dhe auditimin e brendshm jan: Zhvillimi i mtejshm i Letr Politikave t Kontrollit t Brendshm Financiar Publik dhe prkufizimi i qart i funksionit t inspektimit, i ndar nga funksionet e tjera t kontrollit dhe auditit t brendshm. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra N prputhje me kto prioritete afatshkurtra pr periudhn 2007-2008, pr realizimin e tyre, do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore nga Ministria e Financave: Miratimi i Projekt-Ligjit Pr Auditimin e Brendshm n Sektorin Publik, i cili do t synoj prputhshmrin e pjesshme me standardet evropiane t kontrollit financiar. Hartimi dhe miratimi i Strategjis Kombtare pr kualifikimin e punonjsve t KBFP -s ( PIFC)" Hartimi dhe miratimi i VKM " Manuali i ri pr Procedurat e Auditimit t Brendshm" Hartimi dhe miratimi i VKM " Pr disa ndryshim n Dokumentin e Letr Politikave dhe Planit t veprimit pr KBFP" 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra Pr realizimin e prioriteteve afatshkurtra, do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Hartimi i Strategjis Kombtare pr trainimin e stafit t KBFP Trainimi stafit t KBFP Krijimi i grupit t puns pr hartimin e Manualit t procedurave t auditimit t brendshm Ngritja e grupeve t puns per hartimin kuadrit ligjor e procedural pr auditimin e brendshm n sektorin publik 493

3.2 Prioritetet afatmesme (2009 2010) Bazuar n rekomandimet e Komisionit Evropian t dhna n Dokumentin e Partneritetit Europian, prioritetet afatmesme (2009-2011) pr fushn e financave publike dhe auditimin e brendshm jan: Zhvillimi dhe zbatimi i nj sistemi t konsoliduar t Kontrollit t Brendshm Financiar Publik (PIFC) duke u mbshtetur fuqimisht n standartet ndrkombtare dhe praktikave m t mira t BEs. 3.2.1 Iniciativat ligjore afatmesme N prputhje me kto prioritete afatmesme, pr periudhn 2009-2011, do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore nga Ministria e Financave: Prgatitje e VKM, Urdhrave dhe Udhzimeve n zbatim t Ligjit t ri pr Auditimin e Brendshm n sektorin publik Hartimi dhe miratimi i Strategjis pr Kontrollin e Brendshm Financiar Publik" 3.12.3 Aktivitetet zbatuese afatmesme Pr realizimin e prioriteteve afatmesme, do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Ngritja e grupeve t puns per hartimin kuadrit ligjor e procedural pr auditimin e brendshm n sektorin publik dhe Strategjis Kombtare pr KBFP - n; Trajnimin e strukturave t KBFP - s n funksion t zhvillimit t burimeve njerzore Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t DPAB INVESTIME NJSIA E MATJES persona (mij lek) GJENDJA VITET AKTUALE 2007 20 4000 0 5000

2008 0

2009 0

2010 0 22320

1.Shtim personash 2.Trajnime (mij lek)

10320 7320

Tabela 2 Ndihma e huaj n mbshtetje t financave publike dhe auditimit t brendshm ISTITUCIO NI Ministria Financs e Bashkimi Europian e Bashkimi Europian CARDS 2006 CARDS 2005 DONATO RI PROGRAMI /AGJENCIA ZBATUESE TITULLI I VLERA PROJEKTIT Prmirsimi I kontrollit t brendshm financiar 1.1 mln Mbshtetje pr menaxhimin e financave publike n nivel 2.5 mln vendor AFATI I AFATI I FILLIMI PRFUND T IMIT

n pritje

n vazhdim

Ministria Financs

n pritje

n vazhdim 494

495

3.26.2 PLANIFIKIMI BUXHETOR 1. Objektivi politik N fushn e programimit buxhetor, qeveria shqiptare synon te prmirsoje proesin e programimit afatmesm dhe harmonizimin e plot t tij me dokumentet strategjik, nn konceptet baz t Sistemit t Planifikimit t Integruar. Kjo reform synon shprndarjen strategjike t burimeve, prdorimin e tyre n prputhje me objektivat dhe politikat e qeveris, por edhe prmirsimin e lidhjes s objektivave afatmesme me ato t buxhetit vjetor. N ndryshim nga ciklet e mparshme, pr her t par proesi i planifikimit t buxhetit afatmesm (PBA) po zbatohet n t gjitha ministrit, t cilat ndeshen me koncepte dhe proedura t reja t planifikimi t buxhetit si ajo e Rishikimit t Politiks s Programit (RPP) dhe ajo e Planifikimit t Shpenzimeve dhe Investimeve t Programit (PSHIP). Kto procedura t reja do t bjn t mundur qe politikat sektoriale t lidhen me burimet buxhetore, duke e orientuar planifikimin e buxhetit drejt output based budgeting. 2. Situata Aktuale 2.1. Kuadri ligjor Veprimtaria e buxhetimit n Shqipri rregullohet nprmjet Ligjit Nr.8379, dat 29.7.1998 Pr Hartimin dhe Zbatimin e Buxhetit t Shtetit t Republiks s Shqipris, i cili ka si objekt kryesor prcaktimin e procedurave pr buxhetimin si dhe evidentimin e rolit t Institucioneve n kuadr t procesit t buxhetimit. 2.2. Kuadri institucional Zbatimi i angazhimeve q rrjedhin nga legjislacioni n fuqi n fushn e buxhetimit sht nn prgjegjsin e: 1) Drejtoris s Prgjithshme t Buxhetit pran Ministris s Financave, e cila ka rolin kryesor n drejtimin e menaxhimit t proesit t hartimit dhe ndjekjes s zbatimit t Buxhetit t Shtetit; 2) Gjith ministrive te linjs.

3 Adresimi i Prioriteteve 3. 1 Prioritetet afatshkurtra (2007-2008)

Bazuar n rekomandimet e Komisionit Europian t dhna n Dokumentin e Partneritetit Europian, prioritetet afatshkurtra pr kt fush jan: Permiresimi i procedurave te buxhetimit nepermjet forcimit te lidhjes mes objektivave, planifikimit dhe ekzekutimit te buxhetit Prmirsimi i Menaxhimit t Financave Publike. 3.1.1. Iniciativat ligjore afatshkurtra

496

N prputhje me prioritetet afatshkurtra, do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore nga Ministria e Financave: Hartimi dhe miratimi i Ligjit t Ri Organik t Buxhetit t Shtetit; Hartimi dhe miratimi i Ligjit t Buxhetit vjetor pr vitin 2008. 3.1.2. Aktivitet zbatuese afatshkurtra Pr realizimin e prioriteteve afatshkurtra, jane ndrmarre aktivitetet e mposhtme zbatuese: Ngritja e Grupit t Puns pr prgatitjen e Ligjit t Ri Organik t Buxhetit; Ngritja e Grupeve ne funksion te PBA-s me specialist t Drejtoris s Buxhetit, Ministrise se Integrimit, Departamentit te Bashkerendimit te Strategjive dhe Koordinimit te Ndihmes se Huaj si edhe Konsulent t huaj dhe lokal; Hartimi dhe miratimi i dokumentit te Programit Buxhetor Afatmesm 2008-2010 dhe Buxhetit vjetor. Ngritja e Grupit t Puns pr prgatitjen e Manualit t Shpenzimeve Publike; 3.1.3. Iniciativat ligjore afatmesme dhe afatgjata N prputhje me kt prioritete, pr periudhn afatmesme 2008-2010, do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore nga Ministria e Financave: Hartimi dhe miratimi i Projekt-Ligjit te Buxhetit Vjetor per vitin 2009; Hartimi dhe miratimi i Projekt-Ligjit te Buxhetit Vjetor per vitin 2010; Hartimi dhe miratimi i Projekt-Ligjit te Buxhetit Vjetor per vitin 2011; Prgatitja e Manualit t Shpenzimeve Publike dhe e udhzimeve ne zbatim te tij; Ky manual do t prgatitet n funksion t ligjit t ri organik t buxhetit. 3.1.4. Aktivitetet zbatuese afatmesme Pr realizimin e prioriteteve n fushn e buxhetimit, n periudhn afatmesme, do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Pergatitja e PBA-se 2009-2011 Pergatitja e PBA-se 2010-2012 Prgatitja e projekt udhzimeve n zbatim t Manualit t shpenzimeve Publike, do vit. Tabela 1: Forcimi i kapaciteteve institucionale te MF/Drejtoria e Buxhetimit INVESTIME NJSIA E GJENDJA AKTUALE MATJES 2007 1.Shtim personash 2.Trajnime leke) Persona 31+3 0 0 2460

VITET 2008 0 3690 2009 0 0 2010 0 0

(mije (mij lek)

497

3.26.3 AUDITIMI I JASHTEM 1 Objektivi Politik Neni 90 i Marrveshjes s Stabilizim-Asociimit parashikon se bashkpunimi mes Palve do t prqendrohet n fushat prioritare q lidhen me acquis communautaire n fushat e kontrollit financiar publik t brendshm (KFPB) dhe auditimit t jashtm. Palt bashkpunojn n mnyr t veant pr t zhvilluar nj sistem efikas KFPB dhe sisteme t auditimit t jashtm n Shqipri, n prputhje me standardet dhe metodologjit e pranuara botrisht si edhe me praktikat m t mira t BE-s. N kt kuadr forcimi i kapaciteteve operacionale t Kontrollit t Lart t Shtetit, si institucioni qendror, prgjegjs pr kt fush, dhe sigurimi i pavarsis funksionale dhe financiare mbetet nj prioritet n fushn e Auditimit t Jashtm, ndrsa n periudh afatmesme zhvillimi i procedurave dhe kapaciteteve administrative pr t siguruar mbrojtje efektive t interesave financiare t BE-se do t jet prioritet parsor. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues Ligji Nr. 8270, dat 23.12.1997 Pr Kontrollin e Lart t Shtetit, Ligji nr. 8599, date 01.06.2000 Pr disa ndryshime n Ligjin Nr. 8270, dat 23.12.1997, Pr Kontrollin e Larte te Shtetit. 2.8 Kuadri institucional ekzistues

Veprimtaria e kontrollit t auditimit t jashtm rregullohet nprmjet ktyre akteve ligjore:

Zbatimi i angazhimeve q rrjedhin nga legjislacioni n fuqi n fushn e auditimit t jashtm sht nn prgjegjsin e ktyre institucioneve: a) Kontrolli i Lart i Shtetit (KLSH), i cili sht institucioni m i lart i kontrollit ekonomikofinanciar t Republiks s Shqipris. Kontrolli i Lart i Shtetit prbhet nga 6 departamente kontrolli, 1 drejtori funksionale dhe 2 departamente me sektor brenda tyre. Organizimi i drejtimit funksionon n qendr dhe n 3 zyra kontrolli n rajone t vendit. Strukturat drejtuese (departamentet) t kontrollit n qendr e rajone, prfshijn: kontrollin mbi ligjshmrin dhe rregullaritetin n zbatimin e buxhetit, prdorimin e fondeve publike nga institucionet e administrats s lart shtetrore, administrimin e t ardhurave buxhetore nga organet e sistemit fiskal e doganor, zbatimin e procedurave ligjore dhe efektshmrin n privatizimin e prons publike, dhnien me qira dhe administrimin e pasuris n ndrmarrje, shoqri e institucione financiare me kapital shtetror. Kontrolli i Lart i Shtetit nuk sht institucion vendimmarrs por rekomandues. Ai raporton para Kuvendit t Shqipris dhe i paraqet atij raportin mbi zbatimin e buxhetit t shtetit, mendimin rreth raportit t qeverise pr shpenzimet e vitit t kaluar financiar para se t miratohet nga Kuvendi dhe informacione nga rezultatet e kontrollit kur kto krkohen prej tij. Kuvendit i paraqitet edhe raporti vjetor pr veprimtarin e institucionit. b) Prokuroria e Prgjithshme, e cila bashkpunon me KLSH pr t ndjekur e zbatuar procedurat pr fillimin e shtjeve penale t denoncuara nga Kontrolli i Lart i Shtetit, pr t shkmbyer prvojn dhe informacionin n fushn e lufts kundr krimit n ekonomi. Me qllim forcimin e bashkpunimit, n Maj 2005 sht nnshkruar nj marrveshje bashkpunimi me kt organ. c) Drejtoria e Auditimit t Brendshm n Ministrin e Financave, e cila bashkpunon me KLSH pr t realizuar kontrollin financiar n shkall vendi. 3 Adresimi i prioriteteve 498

3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007 -2008) Bazuar n rekomandimet e Komisionit Europian t dhna n Dokumentin e Partneritetit Europian, dhe nenit 90 t MSA-s, prioritetet afatshkurtra pr fushn e auditimit t jashtm jan: Forcimi i kapaciteteve operacionale t Kontrollit t Lart t Shtetit dhe sigurimi i pavarsis funksionale financiare ; Zhvillimi i procedurave dhe kapaciteteve administrative pr t siguruar mbrojtje efektive t interesave financiare t BE-s ; Zhvillimi i sistemeve efikase t auditit dhe kontrollit financiar n prputhje me standartet dhe metodologjit e pranuara ndrkombtare dhe praktikat m t mira Europiane. 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra N prputhje me prioritetet afatshkurtra dhe afatmesme, do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore nga Kontrolli i Lart i Shtetit, n periudh afatmesme: Amendimi i Ligjit Nr.8270 dat 23.12.1997 "Pr Kontrollin e Lart t Shtetit, i cili do t synohet t jet n prputhje me Deklaratn e Lims, Standartet e auditimit t INTOSAI-t dhe praktikat m t mira Europiane. Amendimi i ligjit do t konsistoj n : (i) konceptimin modern t t drejtave dhe detyrave pr KLSH ; (ii) rritjen e kapaciteve administrative t KLSH; (iii) t rregulloj n menyre themelore pavaresine e institucionit ; (iv) t rris nivelin e zbatimeve t rekomandimeve t KLSH; (v) ti jap t drejtn KLSH t ertifikoje llogarit financiare; si dhe (vi) ti jap t drejtn KLSH t kontrolloje fondet e akorduara nga BE pr Shqiprin, deri tek prdoruesi i fundit. 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra

Pr realizimin e prioriteteve, do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese n periudhn afatshkurtr: Trajnim i nje grupi kontrollorsh pran Institucioneve homologe n vendet e BE-s; Instalimi dhe provimi i Kompiuterit-Ndihms pr Teknikat e Kontrollit (CAAT) n t gjith Departamentet e kontrollit, me qllim kontrollet e zbatimit t buxhetit t shtetit, prokurimeve, t ardhurave etj.

Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t KLSH INVESTIME NJSIA E MATJES persona (mij lek) GJENDJA VITET AKTUALE 2007 30 X 0 6925

2008 0 6150

2009 0 0

2010 0 0

1.Shtim personash 2.Trajnime (mij lek)

Tabela 2 499

Ndihma e huaj n mbshtetje t auditit t jashtm ISTITUCIO NI Kontrolli Lart Shtetit DONATO RI PROGRAMI /AGJENCIA ZBATUESE TITULLI I VLERA PROJEKTIT Mbshtetje zhvillimin auditimit jashtm pr e t 1 mln 2007 2009 AFATI I AFATI I FILLIMI PRFUND T IMIT

i i Bashkimi Europian

CARDS 2004

500

3.26.4 KONTABILITETI PUBLIK 1 Objektivi Politik Zhvillimi dhe zbatimi i parimeve t kontabilitetit manaxherial t decentralizuar sht objektivi kryesor i Qeveris n fushn e kontabilitetit publik. Ndrsa Marrveshja e Stabilizim-Asociimit nuk parashikon detyrime specifike pr kt fush, prve detyrimeve t prgjithshme, t cilat lidhen kryesisht me funksionimin e nj ekonomie tregu funksionale dhe bashkpunimin n kt fush. N periudhn afatshkurtr do t bhet prcaktimi i parimeve dhe rregullimeve t prgjithshme pr mbajtjen e kontabilitetit, n prputhje me standartet evropiane, parimet dhe rregullat kryesore. N periudhn afatmesme, fokusi i Qeveris Shqiptare do t jet forcimi i kapaciteteve institucionale dhe njerzore, kryerja e investimeve n prmirsimin e rrjeteve dhe shkmbimit t informacionit n nivel kombtar, rajonal dhe ndrkombtar. Synimi do t jet prmirsimi i cilsis s informacionit financiar si dhe rritja e efektivitetit dhe efienss pr transparencn e shpenzimeve publike, nprmjet menaxhimit m t mir t tyre. 2 Situata Aktuale 2.1 Kuadri Ligjor Veprimtaria e kontabilitetit n Shqipri rregullohet nprmjet akteve t mposhtme ligjore: Ligji Nr.9288, date 25.04.2004 Pr kontabilitetin dhe pasqyrat financiare, i cili ka hyr n fuqi n 1 Janar 2006. Ky ligj prcakton detyrimet e prgjithshme, parimet dhe rregullat kryesore, n prputhje me standartet evropiane, pr mbajtjen e kontabilitetit dhe prgatitjen e publikimit t pasqyrave financiare q mbshteten n t dhnat e kontabilitetit. Direktiva e Katrt Kshillit Europian 78/660/EEC e dats 25 Korrik 1978, Mbi llogarin vjetore t kompanive t ndryshme Direktiva e Shtat e Kshillit Europian 83/349/EEC e dats 13 Korrik 1983 Mbi llogarit e konsoliduara Standartet Ndrkombtare t Kontabiliteti/IAS Standartet Ndrkombtare t Raportimit Financiar/ IFRS E pjesshme

Standartet Kombetare te Kontabilitetit (SKK) Direktiva e Katrt Kshillit Europian 78/660/EEC e dats 25 Korrik 1978, Mbi llogarin vjetore t kompanive t ndryshme Direktiva e Shtat e Kshillit Europian 83/349/EEC e dats 13 Korrik 1983 Mbi llogarit e konsoliduara Standartet Ndrkombtare t Kontabiliteti/IAS Standartet Ndrkombtare t Raportimit Financiar/ IFRS E pjesshme 2.2 Kuadri institucional Zbatimi i angazhimeve q rrjedhin nga legjislacioni n fuqi n fushn e kontrollit t brendshm financiar sht nn prgjegjsin e institucionit t mposhtm: a) Drejtoria e Kontabilitetit n Ministrin e Financave, e cila sht prgjegjse pr udhheqjen metodologjike t problemeve t kontabilitetit t sektorit publik; koordinimin dhe prgatitjen e draftligjeve dhe akteve t tjera t fushs s kontabilitetit dhe standarteve; ndjekjen e problemeve q dalin nga zbatimi i standarteve kontabl; aplikimin dhe ndjekjen e problemeve q dalin nga zbatimi i planit kontabl publik. Me qllim zbatimin e Politikave n kt fush Drejtoria e Kontabilitetit bashkpunon m Kshillin Kombtar t Kontabilitetit dhe organizatat e tjera profesionale. 501

3 Adresimi i Prioriteteve 3. 1 Prioritetet afatshkurtra (2007-2008) Bazuar n angazhimet q derivojn nga zbatimi i MSA -s, prioritetet afatshkurtra pr fushn e kontabilitetit publik jan: Zhvillimi dhe zbatimi i parimeve t kontabilitetit manaxherial t decentralizuar Prcaktimi i parimeve dhe rregullimeve t prgjithshme n prputhje me standartet europiane, parimet dhe rregullat kryesore pr mbajtjen e kontabilitetit, Prmirsimi i cilsis s informacionit financiar, rritja e transparencs, prmirsimi i vendimmarrjes; 3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra Me qllim realizimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore nga Ministria e Financave: Hartimi dhe miratimi i projekt - ligjit Pr kontabilitetin Publik, cili do t jet pjesrisht i prputhur me Direktivn e Katrt t Kshillit Europian 78/660/EEC e dats 25 Korrik 1978, Mbi llogarin vjetore t kompanive t ndryshme, Direktivn e Shtat t Kshillit Europian 83/349/EEC e dats 13 Korrik 1983 Mbi llogarit e konsoliduara si dhe me Standartet Ndrkombtare t Kontabiliteti/IAS dhe Standartet Ndrkombtare t Raportimit Financiar/ IFRS Miratimi i Standarteve Ndrkombtare te Kontabilitetit dhe Raportimit financiar. Kto Standarte do t jen n prputhje t plot me Rregulloren 2006/1606/EC t Kshillit Pr zbatimin e Standarteve Ndrkombtare t Kontabilitetit 3.1.2 Aktivitet zbatuese afatshkurtra Pr realizimin e prioriteteve afatshkurtra, do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Prgatitja e softareve pr menaxhimin e inventarve t njsive shpenzuese Organizimi i trajnimeve me prfaqsues t sektorit publik mbi standartet ndrkombtare IPSAS; 3.2 Prioritetet afatmesme (2009-2010) Bazuar n angazhimet q derivojn nga zbatimi i neneve t MSA-s pr fushn e kontabilitetit, prioritetet afatmesme jan: Rritja e efektivitetit dhe efienss pr transparencn e shpenzimeve publike, nprmjet menaxhimit m t mir t tyre 3.2.1 Aktivitete zbatuese afatmesme N prputhje me prioritetet afatmesme, do t ndrmerret aktiviteti i mposhtm zbatues nga Ministria e Financave: Prgatitja e Standarteve ndrkombtare IFRS Tabela 1 Forcimi i kapaciteteve institucionale t MF/Drejtoria e Kontabilitetit INVESTIME NJSIA E MATJES GJENDJA VITET AKTUALE 2007

2008

2009

2010

502

1.Shtim personash 2.Trajnime (mij lek)

persona (mij lek)

7 X

0 0

0 0

0 0

0 0

503

3.27 ORIENTIMI, KOORDINIMI DHE MONITORIMI I PROCESIT TE INTEGRIMIT EUROPIAN 1 Objektivi politik Prshpejtimi dhe garantimi i procesit t zbatimit t detyrimeve q rrjedhin nga Marrveshja e StabilizimAsociimit (MSA), me synim prgatitjen e vendit pr tu antarsuar n Bashkimin Evropian, prbn objektivi n strategjik themelor pr qeverin dhe shtetin shqiptar. Qeveria synon prmirsimin dhe rritjen e eficienss s koordinimit dhe monitorimit t procesit t integrimit evropian, si elementi ky pr t prshpejtuar procesin e integrimit n BE. Forcimi i strukturs s Ministris s Integrimit prbn nj angazhim t vazhdueshm nga ana e Qeveris shqiptare pr t prballuar kriteret politike, ekonomike dhe legjislative q krkon ky proces. N zbatim t MSA-s, Shqipria do t prkthej gjith legjislacionin e Bashkimit Evropian n gjuhn shqipe, si dhe anasjelltas. Ky proces i prkthimit t legjislacionit t Bashkimit Evropian duhet t eci paralelisht me procesin e prafrimit dhe t jet n funksion t rritjes s ritmeve dhe cilsis s ktij t fundit. N kuadr t perspektivs s antarsimit t Shqipris n BE, sht e nevojshme q administrata publike dhe t gjitha palt e tjera t interesuara t mund ta prdorin legjislacionin e Bashkimit Evropian n gjuhn shqipe. Prve ksaj, duke marr n konsiderat faktin q gjuha shqipe do t jet gjuh zyrtare e BE-s kur Shqipria t antarsohet, i gjith legjislacioni i Bashkimit Evropian do t duhet t jet i prkthyer edhe n gjuhn shqipe. 2 Situata aktuale 2.1 Kuadri ligjor ekzistues

Kuadri ligjor mbi procesin e integrimit evropian prbhet nga aktet e mposhtme: Ligji nr.9590, dat 27.07.2006 Pr ratifikimin e Marrveshjes s Stabilizim-Asocimit ndrmjet Repuliks s Shqipris dhe Komuniteteve Evropiane dhe Shteteve t tyre antare Ligji 9591, dat 27.7.2006 Pr ratifikimin e Marrveshjes s Prkohshme ndrmjet Republiks s Shqipris dhe Komunitetit Evropian pr tregtin dhe bashkpunimin tregtar Ligj nr.9252, dat 8.7.2004, pr punn e kuvendit n procesin e integrimit t Shqipris n Bashkimin Europian Vendimi i Kshillit 2006/54 EC, dat 30 janar 2006 Mbi parimet, prioritetet dhe kushtet e Partneritetit Evropian me Shqiprin Vendimi i Kshilli t Ministrave Nr. 580. dat 10.09.2004 Pr Fushn e Veprimtaris s Ministris s Integrimit Evropian Vendim nr. 201, dat 29.03.2006 pr disa ndryshime dhe shtesa n vendimin nr. 584, dat 28.08.2003 t kshillit t ministrave pr miratimin e rregullores s kshillit t ministrave Vendim Nr.463, Dat 5.7.2006 Pr Miratimin E Planit Kombtar Pr Zbatimin E Marrveshjes S Stabilizim-Asociimit VKM Nr. 179, dat 22.02.2006 Pr Krijimin e Njsive t Integrimit n Ministrit e Linjs Urdhri i Kryeministrit nr.33, dat 2.4.2007 mbi grupin e Puns pr Zbatimin e MSA VKM nr.119, dat 07.03.2007 pr Proedurat e prkthimit t legjislacionit t Bashkimit Evropian n gjuhn shqipe dhe t prkthimit t legjislacionit shqiptar n nj nga gjuht e Bashkimit Evropian Urdhri i Kryeministrit nr.33, dat 2.4.2007 mbi grupin e Puns pr Zbatimin e MSA Urdhr i Kryeministrit nr. 154, dat 13.7.2006, pr caktimin e Ministrit t Integrimit koordinator kombtar i programit Instrumenti i Ndihms s Para-aderimit 504

Urdhri i Kryeministrit Nr.137, dat 16/10/2001 pr caktimin e Ministrit t Integrimit ne rolin e koordinatorit kombtar te programit CARDS Urdhr i Kryeministrit nr. 160, dat 03.12.2003, pr caktimin e Ministrit t Integrimit prfaqsues kombtar n programin Nisma e re e fqinjsis t Bashkimit Evropian Ligji Nr. Programet Komunitare Urdhr i Kryeministrit nr. 160, dat 03.12.2003, pr caktimin e Ministrit t Integrimit prfaqsues kombtar n programin Nisma e re e fqinjsis t Bashkimit Evropian 3.2 Kuadri institucional ekzistues a) Ministria e Integrimit, si Institucioni q ka rolin qendror n kt proces, e cila drejton, koordinon dhe monitoron procesin e integrimit evropian t vendit, nprmjet orientimit t politikave sektoriale, kontrollit t prafrimit t legjislacionit shqiptar me at komunitar, koordinimit dhe programimit t ndihms komunitare dhe informimit t publikut. b) Njsit e Integrimit n Ministrit e Linjs, t ngritura me VKM. Nr. 179, dat 22.02.2006 Pr Krijimin e Njsive t Integrimit n Ministrit e Linjs. N t gjitha Ministrit e Linjs jan ngritur njsit e Integrimit t cilat bashkrendojn dhe mbshtesin punn e institucioneve respektive pr reformat e ndrmarra n kuadr t procesit t integrimit. c) Ministria e Punve t Jashtme dhe Misioni i Shqipris ne Bruksel. MPJ sht prgjegjse pr promovimin, njohjen, dhe mbeshtetjen e Procesit t Integrimitt n nivelet m t larta politike t Bashkimit Europian. d) Grupi Ndrministror i Puns u ngrit me qllim orientimin dhe drejtimin e ktyre reformave n t gjitha fushat, si dhe me qllim mbikqyrjen dhe koordinimin e puns n lidhje me zbatimin e angazhimeve t ndrmarra nga pala shqiptare n kuadr t Marrveshjes s Stabilizim-Asociimit, Marrveshjes s Ndrmjetme dhe dokumentit t Partneritetit Evropian, do t ngrihet dhe funksionoj Grupi Ndrministror i Puns. Ky Grup do t mblidhet periodikisht do muaj, por edhe m tepr n varsi t shtjeve q do t parashtrohen pr diskutim. Grupi Ndrministror , drejtohet nga Ministri i Integrimit, Ministri i Financave si bashkkryetar dhe prbhet nga Prfaqsues t ministrive t linjs, n nivel jo m t ult se zvendsministr/sekretar i prgjithshm, antar. e) Komiteti Ndrministror pr Integrimin Europian,(KNI) drejtohet nga Kryeministri. KNI sht struktura m e lart institucionale, prgjegjese pr drejtimin ne nivelet me te larta politike dhe monitorimin e t gjith procesit t integrimit Europian n Shqipri. f) Komisioni Parlamentar i Integrimit i cili gjeneron pozicionet parlamentare n raport me institucionet e tjera publike shqiptare dhe i monitoron ato mbi zbatimin e reformave t ndrmarra n kuadr t procesit t Integrimit. 3 Adresimi i prioriteteve 3.1 Prioritetet afatshkurtra (2007-2008) Prioritetet e prcaktuara pr Qeverin shqiptare pr periudhn afatshkurtr jan si m posht: T orientohen dhe drejtohen politikat shtetrore me qllim zbatimin e detyrimeve q rrjedhin nga MSA brenda nj periudhe 10 vjeare t ndar n dy faza 5 vjeare. T koordinohen dhe monitorohen reformat e krkuara n prputhje me realizimin e detyrimeve t MSA pr fazn e par dhe t dyt t zbatimit t saj. Krijimi dhe mirfunksionimi i kuadrit nnligjor pr procedurat e realizimit t procesit t prkthimit. Krijimi dhe fuqizimi i kapaciteteve administrative n funksion t procesit t prkthimit. Institucionalizimi i marrdhnieve t bashkpunimit me t gjitha grupet e interesit pr procesin e prkthimit. T koordinohet puna dhe t ndiqen procedurat pr akreditimin e Njsis s Projekteve t Programit t Zhvillimit t Komunitetit Lokal. 505

3.1.1 Iniciativat ligjore afatshkurtra Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: 3.1.2 Aktivitetet zbatuese afatshkurtra Pr adresimin e prioriteteve afatshkurtra do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Mbshtetje pr zbatimin e Marrveshjes s Prkohshme q parashikon fillimin e vendosjes s zons s tregtis s lir Shqipri-BE. Rishikimi i PKZMSA n zbatim t prioriteteve t MSA-s, Partneritetit Evropian, vlersimeve te Raportit Vjetor te Komisionit Evropian pr Shqiprin dhe rekomandimeve t grupeve t ndryshme t puns. Vlersimi i prputhshmris s projektakteve normative shqiptare me legjislacionin komunitar. Zhvillimi i takimeve Shqipri-BE pr monitorimin e zbatimit te MSA-se Institucionalizimi i 20 grupeve ndrministrore t puns pr prafrimin legjislacionit vendas me acquis n prputhje me fushat e zbatimit t MSA. Trajnime dhe seminare pr ngritjen e kapaciteteve raportuese dhe zbatuese t 13 njsive t integrimit evropian n ministrit e linjs Kontrolli i prkthimit t akteve ligjore komunitare . Krijimi i nj rrjeti qendror t dhnash mbi procesin e monitorimit t zbatimit t MSA (prfshi aktet ligjore e nnligjore q transpozohen nga ministrit e linjs.), t aksesueshm/interaktiv nga t gjitha ministrit e linjs. Mbshtetje pr Trajnimin e rreth 900 npunsve civil pr shtjet e integrimit evropian. Prmirsim/konsolidim i metodologjis s raportimit t zbatimit t PKZMSA-s (si metodologji n vetvete dhe n funksion t dokumenteve t rinj strategjike) Prgatitja dhe nnshkrimi i nj Memorandumi i Bashkpunimit midis Ministris s Integrimit dhe Ministris s Drejtsis pr prshpejtimin e procesit t ertifikimit t prkthimeve zyrtare t legjislacionit Evropian; Udhzim i Ministrit t Integrimit "Pr zbatimin e VKM pr procedurat e prkthimit dhe ertifikimit t legjislacionit t Bashkimit Evropian n gjuhn shqipe" Udhzim i Ministrit t Integrimit "Pr zbatimin e VKM pr procedurat e prkthimit dhe ertifikimit t legjislacionit t Bashkimit Evropian n gjuhn shqipe. Vendosja dhe koordinim i hapave metodologjike pr procesin e prkthimit t acquis communautaire n gjuhn shqipe. Hartimi i metodologjis s prkthimit dhe informimi i institucioneve t cilat do t jen t prfshira n kt proces. Fillimi i procesit t prkthimit t legjislacionit n zbatim t VKM 119, dat 07.03.2007. Hartimi i Dokumentit vjetor te IPA dhe miratimi i Dokumentit vjetor IPA 2007. Koordinimi i programit CARDS Koordinimi i Programeve t Bashkpunimit Rajonal Decentralizimi dhe fuqizimi i qendrave t informimit Botimi i dokumenteve, broshurave n kuadr t informimit t publikut pr MSA dhe MP Organizimi i trajnimeve pr fuqizimin e kapaciteteve raportuese t stafit t MI. 3.2 Prioritetet afatmesme (2009-2010) Pr periudhn afatmesme, prioritetet n fushn e ndihms shtetrore do t jen: T orientohen dhe drejtohen politikat shtetrore me qllim zbatimin e detyrimeve q rrjedhin nga MSA brenda nj periudhe 10 vjeare t ndar n dy faza 5 vjeare. T koordinohen dhe monitorohen reformat e krkuara n prputhje me realizimin e detyrimeve t MSA pr fazn e par dhe t dyt t zbatimit t saj. Forcimi i kapaciteteve administrative n funksion t procesit t prkthimit 506

Prgatitja dhe botimi i nj Fjalori mbi terminologjin e prkthimit pr shtjet e tregut t brendshm. Ngritja e sistemit te menaxhimit dhe kontrollit te Programeve te Bashkpunimit Ndrkufitar 2007-2013 me qellim zbatimin e metods se integruar te implementimit te tyre. 3.12.4 Iniciativat ligjore afatmesme Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren iniciativat e mposhtme ligjore: 3.12.5 Aktivitetet zbatuese afatmesme Pr adresimin e prioriteteve afatmesme do t ndrmerren aktivitetet e mposhtme zbatuese: Mbshtetje pr zbatimin e Marrveshjes s Stabilizim-Asociimit ndrmjet Republiks s Shqipris nga njra an dhe Komunitetit Evropian dhe Shteteve Antare t BE nga ana tjetr. Rishikimi i PKZMSA n zbatim t prioriteteve t MSA-s, Partneritetit Evropian, vlersimeve te Raportit Vjetor te Komisionit Europian per Shqiprin dhe rekomandimeve te grupeve te ndryshme te puns Zhvillimi i takimeve Shqipri-BE per monitorimin e zbatimit te MSA-se Vlersimi i prputhshmris s projektakteve normative shqiptare me legjislacionin komunitar Kontrolli i prkthimit t akteve legjislative komunitare . Konsolidimi i nj rrjeti qendror t dhnash mbi procesin e monitorimit te zbatimit te MSA (pfshi aktet ligjore e nnligjore q transpozohen nga ministrit e linjs.), t aksesueshem/interaktiv nga t gjitha ministrit e linjs Mbshtetje pr Trajnimin e rreth 800 npunsve civil pr shtjet e integrimit evropian. Prmirsim i metodologjis s raportimit (si metodologji n vetvete dhe n funksion t dokumenteve t rinj strategjike) Forcimi i kapaciteteve nprmjet trajnimeve dhe vizitave studimore n vende t ndryshme, antare t BE-s; Krijimi dhe funksionimi i Sistemit t t Dhnave pr inventarizimin e legjislacionit t prkthyer Sigurimi i pajisjeve t nevojshme IT n funksion t ktij procesi, si programe sofare. Koordinimi i Programit CARDS Koordinimi i Programeve t Bashkpunimit Rajonal Botimi i dokumenteve, broshurave n kuadr t informimit t publikut pr MSA dhe MP Informim dhe komunikim me grupet e interesit Formimi i personave te cilt do te kryejn certifikimin dhe auditimin e aktiviteteve te financuara ne kuadr te programeve te bashkpunimit ndrkufitar

507

PERSONAT PERGJEGJES PR HARTIMIN E PKZMSA

PERSONi PERGJEGJES
1KRITERI POLITIK ARDIAN STAMO

INSTITUCIONI

POZICIONI

MINISTRIA E INTEGRIMIT

SPECIALIST

1.1.5

REFORMA E GJYQESORIT MINISTRIA E DREJTESISE DREJTOR

ENKELEDI HAJRO

1.2.1.1 SHERBIMI PERMBARIMOR ENKELEJDA TURKESHI GLEDIS GJIPALI MARSELA MEZINI MINISTRIA E DREJTESISE MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E DREJTESISE

ShEFE E SEKTORIT TE PERSONEL-ORGANIZIMIT

SPECIALIST SPECIALIST

1.2.1.2 SISTEMI I BURGJEVE GLEDIS GJIPALI MIRGEN LATA MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E DREJTESISE SPECIALIST DREJTOR I CESHTJEVE LIGJORE

1.3.3

REGJISTRIMI FILLESTAR MINISTRIA E INTEGRIMIT ZYRA PER REGJISTRIMIN E PASURIVE TE PALUAJTSHME SPECIALIST JURISTE

GLEDIS GJIPALI JONELA PREZA

1.3.4

KTHIMI DHE KOMPENSIMI I PRONAVE MINISTRIA E INTEGRIMIT AGJENSIA PER KTHIMIN DHE KOMPENSIMIN E PRONAVE SPECIALIST DREJTOR

GLEDIS GJIPALI ILVA MITRO

1.4

BASHKEPUNIMI RAJONAL DHE NDERKOMBETAR MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES PERGJEGJESE SPECIALIST PERGJEGJES SEKTORI

HILDA MEZINI SEKTORI HYSNI AHMETAJ ILIR KODRA

1.4.1

MARREVESHJET E TREGTISE SE LIRE MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST PERGJEGJES SEKTORI

HILDA MEZINI HYSNI AHMETAJ ILIR KODRA

1.4.2

ZBATIMI I ANGAZHIMEVE TE NDERMARRA NE OBT

508

ALKETA VEJSELI HILDA MEZINI HYSNI AHMETAJ ILIR KODRA

MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES

PERGJEGJESE SEKTORI PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST PERGJEGJES SEKTORI

1.4.3

ANTIDUMPINGU MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES DREJTOR PERGJEGJESE SEKTORI PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST SPECIALIST

ANILA JANI ERMONELA XHAFA HILDA MEZINI HYSNI AHMETAJ

MANJOLA KRUJA
2

KRITERI EKONOMIK MINISTRIA E FINANCES MINISTRIA E FINANCES MINISTRIA E INTEGRIMIT BANKA E SHQIPERISE MINISTRIA E FINANCES BANKA E SHQIPERISE DREJTOR SPECIALIST SPECIALIST DREJTOR DREJTOR PERGJEGJES SEKTORI

ARJANA DYRMISHI ARTA HOXHA EGLANTINA GOLLAJ INA KRAJA LUIZA JANO NIUTON MULLETI

2.1.1

POLITIKAT MONETARE MINISTRIA E INTEGRIMIT BANKA E SHQIPERISE BANKA E SHQIPERISE BANKA E SHQIPERISE SPECIALIST SPECIALIST DREJTOR PERGJEGJES SEKTORI

EGLANTINA GOLLAJ ELVIS CIBUKU INA KRAJA NIUTON MULLETI

3.1

LEVIZJA E LIRE E MALLRAVE MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES SPECIALISTE PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST DREJTOR

ELDA SOTIRI HILDA MEZINI HYSNI AHMETAJ PRANVERA KASTRATI

3.1.1.1 STANDARTIZIMI DHE CERTIFIKIMI ARBEN NATI ERMIR GJATA HILDA MEZINI HYSNI AHMETAJ KONSTANCA DEDJA DREJTORIA E PERGJ E STANDARTIZIMIT DHE CERTIFIKIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT DREJTORIA E PERGJITHSHME E STANDARTIZIMIT DHE CERTIFIKIMIT DREJTOR I PERGJITHSHEM SPECIALIST PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST DREJTORE

3.1.1.2

AKREDITIMI

509

AGIM ANXHAKU ARDITA FUGA ERMIR GJATA HILDA MEZINI HYSNI AHMETAJ

DREJTORIA E AKREDITIMIT DREJTORIA E AKREDITIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT

DREJTOR SPECIALISTE SPECIALIST PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST

3.1.1.3

METROLOGJIA LIGJORE DREJTORIA KOMBETARE E METROLOGJISE DHE KALIBRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT DREJTORIA KOMBETARE E METROLOGJISE DHE KALIBRIMIT SPECIALIST SPECIALIST PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST DREJTOR I PERGJITHSHEM

ERGYS PETRITI ERMIR GJATA HILDA MEZINI HYSNI AHMETAJ MYRVETE PAZAJ

3.1.1.4 VLERESIMI I KONFORMITETIT ANILA JANI ERMIR GJATA HILDA MEZINI HYSNI AHMETAJ MAMICA DHAMO MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES DREJTOR SPECIALIST PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST PERGJEGJESE SEKTORI

3.1.2

DIREKTIVAT E HARMONIZIMIT TEKNIK MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES DREJTOR SPECIALIST PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST SPECIALISTE PERGJEGJESE SEKTORI

ANILA JANI ERMIR GJATA HILDA MEZINI HYSNI AHMETAJ JETA ABAZAJ MAMICA DHAMO

3.1.2.1 DIREKTIVAT E HARMONIZIMIT TEKNIK (NE APPROACH) ANILA JANI ELDA SOTIRI ERMIR GJATA HILDA MEZINI HYSNI AHMETAJ JETA ABAZAJ MAMICA DHAMO MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES DREJTOR SPECIALISTE SPECIALIST PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST SPECIALISTE PERGJEGJESE SEKTORI

3.1.2.1.1 PAJISJE ELEKTRIKE ANILA JANI ERMIR GJATA HILDA MEZINI HYSNI AHMETAJ JETA ABAZAJ MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES DREJTOR SPECIALIST PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST SPECIALISTE

510

MAMICA DHAMO

MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES

PERGJEGJESE SEKTORI

3.1.2.1.2 ENET ME PRESION ANILA JANI ERMIR GJATA HILDA MEZINI HYSNI AHMETAJ JETA ABAZAJ MAMICA DHAMO MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES DREJTOR SPECIALIST PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST SPECIALISTE PERGJEGJESE SEKTORI

3.1.2.1.3 LODRAT ANILA JANI ERMIR GJATA HILDA MEZINI HYSNI AHMETAJ JETA ABAZAJ MAMICA DHAMO MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES DREJTOR SPECIALIST PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST SPECIALISTE PERGJEGJESE SEKTORI

3.1.2.1.5 PERPUTHSHMERIA ELEKTROMAGNETIKE ANILA JANI ERMIR GJATA HILDA MEZINI HYSNI AHMETAJ JETA ABAZAJ MAMICA DHAMO MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES DREJTOR SPECIALIST PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST SPECIALISTE PERGJEGJESE SEKTORI

3.1.2.1.6 MAKINERITE ANILA JANI ERMIR GJATA HILDA MEZINI HYSNI AHMETAJ JETA ABAZAJ MAMICA DHAMO MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES DREJTOR SPECIALIST PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST SPECIALISTE PERGJEGJESE SEKTORI

3.1.2.1.7 PAJISJET E MBROJTJES PERSONALE ANILA JANI ERMIR GJATA HILDA MEZINI HYSNI AHMETAJ JETA ABAZAJ MAMICA DHAMO MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES DREJTOR SPECIALIST PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST SPECIALISTE PERGJEGJESE SEKTORI

511

3.1.2.1.8 PAJISJE ME GAZ ANILA JANI ERMIR GJATA HILDA MEZINI HYSNI AHMETAJ JETA ABAZAJ MAMICA DHAMO MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES DREJTOR SPECIALIST PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST SPECIALISTE PERGJEGJESE SEKTORI

3.1.2.1.9 MBI KERKESAT PER EFICENCEN E BOILEREVE TE RINJ QE PUNOJNE ME LENDE DJEGESE TE LENGETA DHE TE GAZTA ANILA JANI ERMIR GJATA HILDA MEZINI HYSNI AHMETAJ JETA ABAZAJ MAMICA DHAMO MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES DREJTOR SPECIALIST PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST SPECIALISTE PERGJEGJESE SEKTORI

3.1.2.1.10 ANILA JANI ERMIR GJATA HILDA MEZINI HYSNI AHMETAJ JETA ABAZAJ MAMICA DHAMO

LENDET PLASESE PER PERDORIM CIVIL MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES DREJTOR SPECIALIST PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST SPECIALISTE PERGJEGJESE SEKTORI

3.1.2.1.11 SHPERTHYESE ANILA JANI ERMIR GJATA HILDA MEZINI HYSNI AHMETAJ JETA ABAZAJ MAMICA DHAMO

PAJISJET DHE SISTEMET MBROJTESE TE PERDORSHME NE ATMOSFERA POTENCIALISHT

MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES

DREJTOR SPECIALIST PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST SPECIALISTE PERGJEGJESE SEKTORI

3.1.2.1.12 ANILA JANI ERMIR GJATA HILDA MEZINI HYSNI AHMETAJ JETA ABAZAJ MAMICA DHAMO

ASHENSORET MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES DREJTOR SPECIALIST PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST SPECIALISTE PERGJEGJESE SEKTORI

3.1.2.1.13

PAJISJET MJEKESORE

512

ANTONETA NJEHRENA EHAD MERSINI ELDA SOTIRI SOKOL DEDJA VIOLA COPANI

MINISTRIA E SHENDETESISE MINISTRIA E SHENDETESISE MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E SHENDETESISE MINISTRIA E SHENDETESISE

SPECIALISTE PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALISTE

SeKRETAR I

PERGJITHSHEM SPECIALISTE

3.1.2.1.14 ELDA SOTIRI IRA ARMIRI SOKOL DEDJA VIOLA COPANI

BARNAT PR PERDORIM NJEREZOR MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E SHENDETESISE MINISTRIA E SHENDETESISE MINISTRIA E SHENDETESISE SPECIALISTE SPECIALISTE SEKRETAR I PERGJITHSHEM SPECIALISTE

3.1.2.1.15 ERMIR GJATA HILDA MEZINI HYSNI AHMETAJ NDUE MARKU

MATERIALET DHE TEKNOLOGJITE ME PERDORIM TE DYFISHTE MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E MBROJTJES MINISTRIA E MBROJTJES SPECIALIST PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST DREJTOR SPECIALIST

REZART TERSHANA

3.1.2.1.20 ANILA JANI ERMIR GJATA HILDA MEZINI HYSNI AHMETAJ JETA ABAZAJ MAMICA DHAMO 3.1.2.1.21 ANILA JANI ERMIR GJATA HILDA MEZINI SEKTORI HYSNI AHMETAJ JETA ABAZAJ MAMICA DHAMO

PAKETIMI DHE PAKETIMI I MBETJEVE MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES INSTALIME KABLLORE PER TRANSPORT PERSONASH MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES DREJTOR SPECIALIST PERGJEGJESE SPECIALIST SPECIALISTE PERGJEGJESE SEKTORI DREJTOR SPECIALIST PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST SPECIALISTE PERGJEGJESE SEKTORI

3.1.2.1.22 EFICENCA ENERGJITIKE E PAJISJEVE FRIGORIFERIKE, E NDRICIMIT FLUORESHENT DHE ETIKETIMI I PAJISJEVE ELEKTROSHTEPIAKE ANILA JANI ERMIR GJATA HILDA MEZINI HYSNI AHMETAJ JETA ABAZAJ MAMICA DHAMO MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES DREJTOR SPECIALIST PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST SPECIALISTE PERGJEGJESE SEKTORI

513

3.1.2.2 DIREKTIVAT E HARMONIZIMIT TE VJETER (OLD APPROACH DIRECTIVES) ANILA JANI ERMIR GJATA HILDA MEZINI HYSNI AHMETAJ JETA ABAZAJ MAMICA DHAMO MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES DREJTOR SPECIALIST PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST SPECIALISTE PERGJEGJESE SEKTORI

3.1.2.2.3 QELQI ANILA JANI ERMIR GJATA HILDA MEZINI HYSNI AHMETAJ JETA ABAZAJ MAMICA DHAMO MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES DREJTOR SPECIALIST PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST SPECIALISTE PERGJEGJESE SEKTORI

3.1.2.2.4 TEKSTILET ANILA JANI ERMIR GJATA HILDA MEZINI HYSNI AHMETAJ JETA ABAZAJ MAMICA DHAMO MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES DREJTOR SPECIALIST PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST SPECIALISTE PERGJEGJESE SEKTORI

3.1.2.2.5 KEPUCET ANILA JANI ERMIR GJATA HILDA MEZINI HYSNI AHMETAJ JETA ABAZAJ MAMICA DHAMO MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES DREJTOR SPECIALIST PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST SPECIALISTE PERGJEGJESE SEKTORI

3.1.2.2.6 DRURI ANILA JANI ERMIR GJATA HILDA MEZINI HYSNI AHMETAJ JETA ABAZAJ MAMICA DHAMO MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES DREJTOR SPECIALIST PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST SPECIALISTE PERGJEGJESE SEKTORI

3.1.2.2.7 KIMIKATET

514

ANILA JANI ERMIR GJATA HILDA MEZINI HYSNI AHMETAJ JETA ABAZAJ MAMICA DHAMO

MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES

DREJTOR SPECIALIST PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST SPECIALISTE PERGJEGJESE SEKTORI

3.1.2.2.8 DETERGJENTET ANILA JANI ERMIR GJATA HILDA MEZINI HYSNI AHMETAJ JETA ABAZAJ MAMICA DHAMO MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES DREJTOR SPECIALIST PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST SPECIALISTE PERGJEGJESE SEKTORI

3.1.2.2.9 PLEHERAT KIMIKE ERMIR GJATA HILDA MEZINI HYSEN HASANI HYSNI AHMETAJ ZAIM MEMA MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT INSTITUTI I STUDIMIT TE TOKAVE MINISTRIA E INTEGRIMIT INSTITUTI I STUDIMIT TE TOKAVE SPECIALIST PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST SPECIALIST SPECIALIST

3.1.2.2.10 ELDA SOTIRI IRA ARMIRI SOKOL DEDJA VIOLA COPANI

PRODUKTET KOZMETIKE MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E SHENDETESISE MINISTRIA E SHENDETESISE MINISTRIA E SHENDETESISE SPECIALISTE SPECIALISTE SEKRETAR I PERGJITHSHEM SPECIALISTE

3.1.3

MBROJTJA E KONSUMATORIT DHE MBIKQYRJA E TREGUT MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES DREJTOR PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST PERGJEGJESE SEKTORI

ANILA JANI ELFRIDA BINO ERMIR GJATA HILDA MEZINI HYSNI AHMETAJ MAMICA DHAMO

3.1.4

LEVIZJA E LIRE E MALLRAVE KULTURORE MINISTRIA E TURIZMIT KULTURES RINISE DHE SPORTEVE MINISTRIA E TURIZMIT KULTURES RINISE DHE SPORTEVE MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E TURIZMIT KULTURES RINISE DHE SPORTEVE SPECIALISTE SPECIALISTE SPECIALISTE SPECIALIST

ARLINDA KONDI BLERINA BERBERI ELDA SOTIRI STEFAN KOCI

515

3.1.5

LEVIZJA E LIRE E PUNETOREVE MINISTRIA E PUNES CESHTJEVE SOCIALE DHE MUNDESIVE TE BARABARTA MINISTRIA E PUNES CESHTJEVE SOCIALE DHE MUNDESIVE TE BARABARTA MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E PUNES CESHTJEVE SOCIALE DHE MUNDESIVE TE BARABARTA INSTITUTI I SIGURIMEVE SHOQERORE DREJTOR SPECIALIST SPECIALISTE SPECIALISTE

ALBANA SHTYLLA DURIM HATIBI ELDA SOTIRI LINDITA THIMJO MIRELA SELITA

3.2

LIRIA E VENDOSJES DHE LIRIA PER TE OFRUAR SHERBIME MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST DREJTOR

HILDA MEZINI HYSNI AHMETAJ PRANVERA KASTRATI

3.2.1

LIRIA E VENDOSJES DHE LIRIA PER TE OFRUAR SHERBIME (PROCEDURAT E REGJISTRIMIT DHE TE LICENSIMIT) MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST DREJTOR

HILDA MEZINI HYSNI AHMETAJ PRANVERA KASTRATI

3.2.2

NJOHJA RECIPROKE E DIPLOMAVE MINISTRIA E ARSIMIT DHE E SHKENCES MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E ARSIMIT DHE E SHKENCES SPECIALISTE SPECIALIST

EDMOND CANE ELDA SOTIRI NURI XHEPA

3.2.3

NJOHJA RECIPROKE E KUALIFIKIMEVE PR PROFESIONET E LIRA MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E SHENDETESISE SPECIALISTE SPECIALISTE

ELDA SOTIRI VIOLA COPANI

3.2.3.1 NJOHJA RECIPROKE E KUALIFIKIMEVE PR PROFESIONET E LIRA - MJEKU AURON CARA ELDA SOTIRI VIOLA COPANI MINISTRIA E SHENDETESISE MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E SHENDETESISE SPECIALISTE SPECIALISTE

3.2.4

SHERBIMET POSTARE MINISTRIA E PUNEVE PUBLIKE TRANSPORTIT DHE MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT SPECIALISTE PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST

DHURATA KURTI HILDA MEZINI HYSNI AHMETAJ

3.2.5

SHERBIMET FINANCIARE MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT AUTORITETI MBIKQYRES I SIGURIMEVE PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST SPECIALIST

HILDA MEZINI HYSNI AHMETAJ LEDIO MILKANI

3.2.5.1 SHERBIMET FINANCIARE - BANKA

516

EGLANTINA GOLLAJ ELVIS CIBUKU INA KRAJA NIUTON MULLETI

MINISTRIA E INTEGRIMIT BANKA E SHQIPERISE BANKA E SHQIPERISE BANKA E SHQIPERISE

SPECIALIST SPECIALIST DREJTOR PERGJEGJES SEKTORI

3.2.5.2 SHERBIMET FINANCIARE - SIGURIMET HILDA MEZINI HYSNI AHMETAJ LEDIO MILKANI MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT AUTORITETI MBIKQYRES I SIGURIMEVE PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST SPECIALIST

3.3

LEVIZJA E LIRE E KAPITALEVE MINISTRIA E INTEGRIMIT BANKA E SHQIPERISE BANKA E SHQIPERISE BANKA E SHQIPERISE SPECIALIST SPECIALIST DREJTOR PERGJEGJES SEKTORI

EGLANTINA GOLLAJ ELVIS CIBUKU INA KRAJA NIUTON MULLETI

3.4

LEGJISLACIONI PR SHOQERITE TREGTARE MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST PERGJEGJESE SEKTORI

HILDA MEZINI HYSNI AHMETAJ TEFTA DEMETI

3.5.1

PRONESIA INTELEKTUALE MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E TURIZMIT KULTURES RINISE DHE SPORTEVE MINISTRIA E TURIZMIT KULTURES RINISE DHE SPORTEVE SPECIALIST PERGJEGJESE SEKTORI PERGJEGJES SEKTORI DREJTOR I ZSHDA

FLORIAN LAMA JORIDA SHYTAJ MIRLINDA OLLAKU NIKOLETA GJORDENI

3.5.2

PRONESIA INDUSTRIALE DREJTORIA E PATENTAVE DHE MARKAVE MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT DREJTORIA E PATENTAVE DHE MARKAVE DREJTOR I DPM SPECIALIST PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALISTE

ARJAN RUKAJ FLORIAN LAMA JORIDA SHYTAJ SONILA ELEZI

3.5.3

ZHVILLIMI RAJONAL MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E INTEGRIMIT DREJTOR SPECIALIST

ARTUR PILKATI EGLANTINA GOLLAJ

3.6.1

KONKURRENCA AUTORITETI I KONKURRENCES AUTORITETI I KONKURRENCES AUTORITETI I KONKURRENCES DREJTOR SPECIALISTE DREJTOR

ARMAND AFEZOLLI DIANA KELLICI FADIL KADRIA

517

FLORIAN LAMA PAJTIM MELANI

MINISTRIA E INTEGRIMIT AUTORITETI I KONKURRENCES

SPECIALIST DREJTOR

3.6.2

NDIHMA SHTETERORE MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E INTEGRIMIT SPECIALIST DREJTORE E DNSH SPECIALIST

ALTIN ZEQO EDLIRA BARAJ FLORIAN LAMA

3.7

PROKURIMI PUBLIK MINISTRIA E INTEGRIMIT AGJENSIA E PROKURIMIT PUBLIK SPECIALIST PERGJEGJESE SEKTORI

FLORIAN LAMA REIDA SHAHOLLARI

3.8.6

MBROJTJA E BIMEVE MINISTRIA E BUJQESISE USHQIMIT DHE MBROJTJES SE KONSUMATORIT SPECIALISTE

ERMIRA POCARI

3.8.8

PYJET DHE KULLOTAT MINISTRIA E MJEDISIT PYJEVE DHE ADMINISTRIMIT TE UJRAVE MINISTRIA E MJEDISIT PYJEVE DHE ADMINISTRIMIT TE UJRAVE MINISTRIA E INTEGRIMIT SPECIALIST DREJTOR SPECIALISTE

KOSTANDIN DANO NEHAT COLLAKU RUDINA CELO

3.9

PESHKIMI MINISTRIA E MJEDISIT PYJEVE DHE ADMINISTRIMIT TE UJRAVE MINISTRIA E MJEDISIT PYJEVE DHE ADMINISTRIMIT TE UJRAVE MINISTRIA E INTEGRIMIT SPECIALIST DREJTOR SPECIALISTE

MIMOZA COBANI ROLAND KRISTO RUDINA CELO

3.10.4

TRANSPORTI HEKURUDHOR MINISTRIA E PUNEVE PUBLIKE TRANSPORTIT DHE SPECIALIST

NIKOLIN BRXHIKU

3.10.6

TRANSPORTI AJROR MINISTRIA E PUNEVE PUBLIKE TRANSPORTIT DHE SPECIALIST

ERION FEJZULLA

3.11

TATIMET DREJTORIA E PERGJITHSHME E TATIM TAKSAVE DREJTORIA E PERGJITHSHME E TATIM TAKSAVE DREJTORIA E PERGJITHSHME E TATIM TAKSAVE MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT DREJTOR SPECIALISTE DREJTOR I PERGJITHSHEM PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST

BLODI BRATI EMANUELA OOLI GERTA PICARI HILDA MEZINI HYSNI AHMETAJ

518

3.12

DOGANAT MINISTRIA E INTEGRIMIT DREJTORIA E PERGJITHSHME E DOGANAVE DREJTORIA E PERGJITHSHME E DOGANAVE MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT DREJTORIA E PERGJITHSHME E DOGANAVE SPECIALIST DREJTORE SPECIALISTE PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST DREJTOR

ERMIR GJATA ERVINA DOMI GLADIOLA HYSI HILDA MEZINI HYSNI AHMETAJ PERPARIM DERVISHI

3.13

STATISTIKAT MINISTRIA E INTEGRIMIT INSTITUTI I STATISTIKES INSTITUTI I STATISTIKES INSTITUTI I STATISTIKES SPECIALIST PERGJEGJES SEKTORI DREJTOR KOORDINATORE

EGLANTINA GOLLAJ EVIS BRARRI GODIVA REMBECI INIS JORGO

3.14

PUNESIMI DHE KOHEZIONI SOCIAL MINISTRIA E PUNES CESHTJEVE SOCIALE DHE MUNDESIVE TE BARABARTA MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E PUNES CESHTJEVE SOC. DHE MUNDESIVE TE BARABARTA DREJTOR

ALBANA SHTYLLA ELDA SOTIRI LINDITA THIMJO 3.14.1 DIALOGU SOCIAL

SPECIALISTE SPECIALISTE

DITURI RRUKAJ ELDA SOTIRI LINDITA THIMJO LUMTURI CICI XHILDA PINCI 3.14.2 PUNESIMI

MINISTRIA E PUNES CESHTJEVE SOC. DHE MUNDESIVE TE BARABARTA MINISTRIA E INTEGRIMIT SPECIALISTE MINISTRIA E PUNES CESHTJEVE SOC DHE MUNDESIVE TE BARABARTA

SPECIALISTE SPECIALISTE

MINISTRIA E PUNES CESHTJEVE SOCIALE DHE MUNDESIVE TE BARABARTA SPECIALISTE MINISTRIA E PUNES CESHTJEVE SOCI DHE MUNDESIVE TE BARABARTA SPECIALISTE

ELDA SOTIRI LINDITA THIMJO STAVRI LAKO

MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E PUNES CESHTJEVE SOC DHE MUNDESIVE TE BARABARTA MINISTRIA E PUNES CESHTJEVE SOC DHE MUNDESIVE TE BARABARTA

SPECIALISTE SPECIALISTE SPECIALIST

3.14.3

MBROJTJA DHE SIGURIMET SHOQERORE MINISTRIA E PUNES CESHTJEVE SOCIALE DHE MUNDESIVE TE BARABARTA SPECIALISTE MINISTRIA E INTEGRIMIT SPECIALISTE

DIANA BEQIRI ELDA SOTIRI LINDITA THIMJO MIMOZA BAJRAMI MIRELA SELITA

MINISTRIA E PUNES CESHTJEVE SOCIA DHE MUNDESIVE TE BARABARTA SPECIALISTE MINISTRIA E PUNES CESHTJEVE SOCI DHE MUNDESIVE TE BARABARTA INSTITUTI I SIGURIMEVE SHOQERORE SPECIALISTE

3.14.4

SHENDETI DHE SIGURIA NE PUNE

519

ALBANA SHTYLLA ELDA SOTIRI LINDITA THIMJO LUMTURI CICI XHILDA PINCI 3.14.5

MINISTRIA E PUNES CESHTJEVE SOCIALE DHE MUNDESIVE TE BARABARTA DREJTOR MINISTRIA E INTEGRIMIT SPECIALISTE MINISTRIA E PUNES CESHTJEVE SOCI DHE MUNDESIVE TE BARABARTA MINISTRIA E PUNES CESHTJEVE SOC DHE MUNDESIVE TE BARABARTA MINISTRIA E PUNES CESHTJEVE SOC DHE MUNDESIVE TE BARABARTA SPECIALISTE SPECIALISTE SPECIALISTE

BARAZIA GJINORE MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E PUNES CESHTJEVE SOC. DHE MUNDESIVE TE BARABARTA MINISTRIA E PUNES CESHTJEVE SOCI. DHE MUNDESIVE TE BARABARTA SPECIALISTE SPECIALISTE SPECIALISTE

ELDA SOTIRI LINDITA THIMJO VALBONA JAUPLLARI 3.15.1

SEKTORI I ENERGJISE MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES PERGJEGJESE SEKTORI SPECILAIST SPECIALIST DREJTOR

ADRIANA XHUVELI AGIM BREGASI ARDIAN STAMO FATJON TUGU

3.15.2

SEKTORI HIDROKARBUR MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST SPECIALIST PERGJEGJES SEKTORI

ADRIANA XHUVELI ARDIAN STAMO ILIA GJERMANI STAVRI DHIMA

3.16.1

POLITIKAT INDUSTRIALE MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E INTEGRIMIT PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST SPECIALIST

ADRIANA XHUVELI ALMAREN PACI ARDIAN STAMO 3.16.2

SEKTORI I MINIERAVE MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES SPECIALIST PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST

ADRIANA XHUVELI ARDIAN STAMO STAVRI DHIMA ZEF LLESH

3.17

NDERMARRJET E VOGLA DHE TE MESME MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES MINISTRIA E EKONOMISE TREGETISE DHE ENERGJITIKES PERGJEGJESE SEKTORI SPECIALIST DREJTOR PERGJEGJESE

ADRIANA XHUVELI ARDIAN STAMO BASHKIM SYKJA TEFTA DEMETI SEKTORI 3.18

ARSIMI DHE SHKENCA MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E ARSIMIT DHE E SHKENCES SPECIALISTE SPECIALIST

ELDA SOTIRI NURI XHEPA

520

3.18.1.1 ARSIMI I LARTE ANILA THEODHORI EDMOND CANE ELDA SOTIRI NURI XHEPA VALIER PESHKEPIA MINISTRIA E ARSIMIT DHE E SHKENCES MINISTRIA E ARSIMIT DHE E SHKENCES MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E ARSIMIT DHE E SHKENCES MINISTRIA E ARSIMIT DHE E SHKENCES SPECIALISTE SPECIALIST DREJTOR SPECIALISTE

3.18.1.2 ARSIMI PARAUNIVERSITAR ELDA SOTIRI NURI XHEPA SUZANA TABAKU MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E ARSIMIT DHE E SHKENCES MINISTRIA E ARSIMIT DHE E SHKENCES SPECIALISTE SPECIALIST

3.18.1.3 ARSIMI PROFESIONAL ELDA SOTIRI NURI XHEPA SOTIR RRAPO MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E ARSIMIT DHE E SHKENCES MINISTRIA E ARSIMIT DHE E SHKENCES SPECIALISTE SPECIALIST

3.18.1.4 MOSDISKRIMINIMI ELDA SOTIRI FATMIR BEZATI NURI XHEPA MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E ARSIMIT DHE E SHKENCES MINISTRIA E ARSIMIT DHE E SHKENCES SPECIALISTE SPECIALIST SPECIALIST

3.18.2.1 KERKIMI SHKENCOR EDMOND AGOLLI ELDA SOTIRI NURI XHEPA MINISTRIA E ARSIMIT DHE E SHKENCES MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E ARSIMIT DHE E SHKENCES SPECIALISTE SPECIALIST

3.20.1

KULTURA DHE TURIZMI MINISTRIA E TURIZMIT KULTURES RINISE DHE SPORTEVE MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E TURIZMIT KULTURES RINISE DHE SPORTEVE MINISTRIA E TURIZMIT KULTURES RINISE DHE SPORTEVE MINISTRIA E TURIZMIT KULTURES RINISE DHE SPORTEVE SPECIALISTE SPECIALISTE SPECIALIST DREJTOR SPECIALIST

BLERINA BERBERI ELDA SOTIRI ELTON NOTI FRANKA PALOKA STEFAN KOCI

3.20.2

POLITIKAT AUDIO-VIZUALE KESHILLI KOMBETAR I RADIOS DHE TELEVIZIONIT KESHILLI KOMBETAR I RADIOS DHE TELEVIZIONIT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E INTEGRIMIT DREJTOR DREJTOR KABINETI SPECIALIST PERGJEGJESE SEKTORI

ELONA KANA FATBARDH ZENELAJ FLORIAN LAMA JORIDA SHYTAJ

521

PIRRO KOCI

KESHILLI KOMBETAR I RADIOS DHE TELEVIZIONIT

DREJTOR

3.21.1

E DREJTA HORIZONTALE MINISTRIA E MJEDISIT PYJEVE DHE ADMINISTRIMIT TE UJRAVE SPECIALIST

KLODIAN ALI

RUDINA CELO 3.21.2 CILESIA E AJRIT

MINISTRIA E INTEGRIMIT

SPECIALISTE

ADRIANA XHUVELI BAJRAM MEJDIAJ NARIN PANARITI RUDINA CELO VOJO TASHI

MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E MJEDISIT PYJEVE DHE ADMINISTRIMIT TE UJRAVE MINISTRIA E MJEDISIT PYJEVE DHE ADMINISTRIMIT TE UJRAVE MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E MJEDISIT PYJEVE DHE ADMINISTRIMIT TE UJRAVE

PERGJEGJESE SEKTORI JURIST DREJTORE SPECIALISTE SPECIALIST

3.21.3

MENAXHIMI I MBETJEVE MINISTRIA E MJEDISIT PYJEVE DHE ADMINISTRIMIT TE UJRAVE MINISTRIA E MJEDISIT PYJEVE DHE ADMINISTRIMIT TE UJRAVE MINISTRIA E INTEGRIMIT SPECIALIST DREJTORE SPECIALISTE

ARBINA HAXHIREXHA NARIN PANARITI RUDINA CELO

3.21.3.1 MBETJET URBANE ARBINA HAXHIREXHA RUDINA CELO MINISTRIA E MJEDISIT PYJEVE DHE ADMINISTRIMIT TE UJRAVE MINISTRIA E INTEGRIMIT SPECIALIST SPECIALISTE

3.21.4

UJI MINISTRIA E MJEDISIT PYJEVE DHE ADMINISTRIMIT TE UJRAVE SPECIALIST

ARBINA HAXHIREXHA

3.21.4.1 ADMINISTRIMI I BURIMEVE UJORE ARBINA HAXHIREXHA ARJANA DYRMISHI ARTA KODRA RUDINA CELO MINISTRIA E MJEDISIT PYJEVE DHE ADMINISTRIMIT TE UJRAVE MINISTRIA E FINANCES MINISTRIA E MJEDISIT PYJEVE DHE ADMINISTRIMIT TE UJRAVE MINISTRIA E INTEGRIMIT SPECIALIST DREJTOR SPECIALIST SPECIALISTE

3.21.4.2 CILESIA E UJIT TE PIJSHEM RUDINA CELO VIOLA COPANI MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E SHENDETESISE SPECIALISTE SPECIALISTE

3.21.4.3 PARANDALIMI I NDOTJES SE UJIT ARBINA HAXHIREXHA NARIN PANARITI RUDINA CELO MINISTRIA E MJEDISIT PYJEVE DHE ADMINISTRIMIT TE UJRAVE MINISTRIA E MJEDISIT PYJEVE DHE ADMINISTRIMIT TE UJRAVE MINISTRIA E INTEGRIMIT SPECIALIST DREJTORE SPECIALISTE

522

3.21.5

MBROJTJA E NATYRES MINISTRIA E MJEDISIT PYJEVE DHE ADMINISTRIMIT TE UJRAVE MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E MJEDISIT PYJEVE DHE ADMINISTRIMIT TE UJRAVE SPECIALIST SPECIALISTE DREJTOR

ARJANA KOCA RUDINA CELO ZAMIR DEDEJ

3.21.6

NDOTJA DHE RREZIQET INDUSTRIALE MINISTRIA E MJEDISIT PYJEVE DHE ADMINISTRIMIT TE UJRAVE MINISTRIA E MJEDISIT PYJEVE DHE ADMINISTRIMIT TE UJRAVE MINISTRIA E INTEGRIMIT SPECIALIST DREJTORE SPECIALISTE

LAURETA DIBRA NARIN PANARITI RUDINA CELO

3.21.7

KIMIKATET MINISTRIA E MJEDISIT PYJEVE DHE ADMINISTRIMIT TE UJRAVE MINISTRIA E MJEDISIT PYJEVE DHE ADMINISTRIMIT TE UJRAVE MINISTRIA E INTEGRIMIT SPECIALIST DREJTORE SPECIALISTE

ARTA KODRA NARIN PANARITI RUDINA CELO

3.21.8

ORGANIZMAT E MODIFIKUAR GJENETIKISHT MINISTRIA E MJEDISIT PYJEVE DHE ADMINISTRIMIT TE UJRAVE MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E MJEDISIT PYJEVE DHE ADMINISTRIMIT TE UJRAVE SPECIALIST SPECIALISTE DREJTOR

ARJANA KOCA RUDINA CELO ZAMIR DEDEJ

3.21.9

ZHURMAT MINISTRIA E MJEDISIT PYJEVE DHE ADMINISTRIMIT TE UJRAVE MINISTRIA E MJEDISIT PYJEVE DHE ADMINISTRIMIT TE UJRAVE MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E MJEDISIT PYJEVE DHE ADMINISTRIMIT TE UJRAVE SPECIALIST DREJTORE SPECIALISTE SPECIALIST

ARBINA HAXHIREXHA NARIN PANARITI RUDINA CELO SHKELQIM MEMA

3.21.10 SIGURIA BERTHAMORE DHE MBROJTJA NGA RREZATIMET RUDINA CELO VIOLA COPANI MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E SHENDETESISE SPECIALISTE SPECIALISTE

3.21.11 NDRYSHIMET KLIMATIKE ERMIRA FIDA ODETA ZHEGU RUDINA CELO MINISTRIA E MJEDISIT PYJEVE DHE ADMINISTRIMIT TE UJRAVE MINISTRIA E MJEDISIT PYJEVE DHE ADMINISTRIMIT TE UJRAVE MINISTRIA E INTEGRIMIT DREJTORE SPECIALIST SPECIALISTE

3.21.12.1 ALFRED OLLI RUDINA CELO SALI KELMENTI

EMERGJENCAT CIVILE MINISTRIA E BRENDSHME MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E BRENDSHME SPECIALIST SPECIALISTE DREJTOR

523

3.22

SHENDETI PUBLIK MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E SHENDETESISE MINISTRIA E SHENDETESISE SPECIALISTE SEKRETAR I PERGJITHSHEM SPECIALISTE

ELDA SOTIRI SOKOL DEDJA VIOLA COPANI

3.22.1

MBROJTJA NGA ALKOOLI MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E SHENDETESISE MINISTRIA E SHENDETESISE SPECIALISTE SPECIALIST SPECIALISTE

ELDA SOTIRI ROLAND SHUPERKA VIOLA COPANI

3.22.2

MBROJTJA NGA DUHANI MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E SHENDETESISE MINISTRIA E SHENDETESISE SPECIALISTE SPECIALIST SPECIALISTE

ELDA SOTIRI ROLAND SHUPERKA VIOLA COPANI

3.22.3

TRANSFUZIONI DHE SIGURIA E GJAKUT MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E SHENDETESISE MINISTRIA E SHENDETESISE SPECIALISTE SPECIALISTE SPECIALISTE

ELDA SOTIRI VIOLA COPANI VJOLLCA DURRO

3.22.4

SEMUNDJET NGJITESE MINISTRIA E SHENDETESISE MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E SHENDETESISE DREJTOR SPECIALISTE SPECIALISTE

AGIM SHEHI ELDA SOTIRI VIOLA COPANI

3.23.1

BASHKEPUNIMI GJYQESOR NDERKOMBETAR MINISTRIA E DREJTESISE MINISTRIA E INTEGRIMIT SPECIALIST SPECIALIST

ERTON KARAGJOZI GLEDIS GJIPALI

3.23.2

MBROJTJA E TE DHENAVE MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E DREJTESISE SPECIALIST DREJTOR

GLEDIS GJIPALI VIKTOR GUMI

3.23.9

PARANDALIMI I PASTRIMIT TE PARAVE MINISTRIA E FINANCES MINISTRIA E FINANCES MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E FINANCES DREJTOR SPECIALIST SPECIALIST SPECIALIST

ARJANA DYRMISHI ARTA HOXHA EGLANTINA GOLLAJ XHENSILA PINA

524

3.24.1

FINANCAT PUBLIKE DHE AUDITIMI I BRENDSHEM MINISTRIA E FINANCES MINISTRIA E FINANCES MINISTRIA E FINANCES MINISTRIA E INTEGRIMIT PERGJEGJES SEKTORI DREJTOR SPECIALIST SPECIALIST

ALBANA GJINOPULLI ARJANA DYRMISHI ARTA HOXHA EGLANTINA GOLLAJ

3.24.2

PLANIFIKIMI BUXHETOR MINISTRIA E FINANCES MINISTRIA E FINANCES MINISTRIA E INTEGRIMIT MINISTRIA E FINANCES DREJTOR SPECIALIST SPECIALIST SPECIALIST

ARJANA DYRMISHI ARTA HOXHA EGLANTINA GOLLAJ KESJANA HALILI

3.24.3

AUDITIMI I JASHTEM MINISTRIA E INTEGRIMIT KONTROLLI I LARTE I SHTETIT KONTROLLI I LARTE I SHTETIT SPECIALIST DREJTOR SPECIALIST

EGLANTINA GOLLAJ ELVANA TIVARI ILIR KADIU

3.24.4

KONTABILITETI PUBLIK MINISTRIA E FINANCES MINISTRIA E FINANCES MINISTRIA E FINANCES MINISTRIA E INTEGRIMIT SPECIALIST DREJTOR SPECIALIST SPECIALIST

ARBEN ZACE ARJANA DYRMISHI ARTA HOXHA EGLANTINA GOLLAJ

525