0

GNLDEN ESNTLER:

(6) PEYGAMBER (3)

Hz. BRHM-Hallllah
(a.s.)

NECDET ARDI

RFAN SOFRASI NECDET ARDI TASAVVUF SERS (24)

NDEKLER:

Sayfa No:

indekiler:.(1) NSZ:.........................................................(4) (6) Pey-brhm-Hallllah, nc kitap:.(11) Ebced hesab ile brhm, saysal deeri:(13) Knt kenzen-Gizli Hazine:..............................(14) (l-i mrn 3/33) Seilmilik yet-i:..................(21) Yeni rehber ansiklopedisi..(24) (26/69) Onlara brhmin kssasn oku:.(26) (10/71) Ve onlara Nhun haberini oku:..(26) Kelime-i brhmin dou zellii:.(32) Seyirde olan slikin hli:..(34) (6/74) Ve iz kle brhmu:.(36) (6/75) Ve kezlike nr brhme:..(37) 841/53) Yaknda yetlerimizi gstereceiz:..(39) kinci ksm sekizinci blm:(40) Bu hususta ksa bilgi sunmaa alalm:.(42) imdi biz yine yolumuza devam edelim:..(48) (6/76) Ne zaman ki, zerine gece bast:..(49) (6/77) Ne zaman ki, ay dodu:.(50) (6/78) Ne zaman ki, gne domaya balar:.(51) (6/79) Ben muhakkak hanif olarak:..(55) (6/80) Ve ona kar kavmi delil getirmeye kalkt:(57) (6/83) Ve ite bu bizim delilimizdir:(58) Dilediimizi derecelerle ykseltiriz:.(59) (19/41) Kitapta brhmi de zikret:..(61) (19/44) Ey Babcm eytana ibadet etme:.(63) (19/47) Hazret-i brhm dedi ki:.(64) (19/48)..(19/49):..(65) (19/50)..(19/51) Rd:.(66) (21/52) O vakit Babasna:..(68) 1

(21/53/54/55/56):..(70) (21/57) Vallahi yemin erdim:..(71) Konyal Mehmed Vehbi efendinin:.(72) (21/59) Dediler ki, bunu ilhlarmza kim yapt:..(73) (21/60) Dediler ki, kendisine brhm denilen:.(75) (21/62) Dediler ki, ey brhm:..(76) (21/64) Bunun zerine kendi nefislerine:..(77) (21/66) Dedi ki, o halde:.(78) (21/67) Yuf size:.(79) (21/68) Dediler ki:.(80) (21/69) Dedik ki, ey ate:..(81) (21/70) Ve ona bir tuzak:(85) (21/71) Ve onu ve Ltu:.(86) (2/260) Ve iz kle brhmu: kular :..(86) (37/83) Ve phe yokki brhm:.(96) (37/99) Ben Rabbime gidiciyim:..(97) (27124) unu da hatrla ki:(98) le namaz:(101) Selm:..(102) (2/131) Hani o vakt ki:..(106) (2/112) Kim Muhsin olduu halde:..(107) (2/31) deme isimler bildirildi:..(109) (37/100) Yarabb bana Slihlerden:..(113) (37/101) Bizde ona pek yumuak:..(114) (14/39) Hamdolsun o Allaha ki:.(114) (14/40) Ey Rabbim:.(117) (37/102) Vatka ki, onunla beraber:.(118) Elmall Hamdi Yzrdan:.(119) (21/51) Ve andolsun ki:..(125) (37/103) Vaktki, ikiside boyun ediler:..(126) (37/104) Ve ona y brhm:.(128) 2

(37/105/106) ak bir imtihan: (129) (37/107) Ve ona bir byk kurbnlk:(130) (37/108) Sonrakilerin arasnda:(131) (37/109/110/111) nrhme selm:.(132) (3/9) phe yok ki, insnlar iin ilk ev: (133) (14/37) Ey Rabbmz:(141) (2/127) hatrla ki, brhm:(143) (20/13) Ve ben seni setim:.(151) (2/126) unu da zikret ki:..(155) (22/27) Ve nsnlar arsnda:..(157) (2/128) Ey Rabbimiz:.(158) (2/125) Ve o vakit de hatrlaynz:(160) (95/3) Ve bu emin olan beldeye:..(162) (3/97) Onda ak lmetler:..(166) (60/4) Muhakkak ki, sizin iin:.(170) (16/120) Muhakkak ki, brhm: (171) (37/108/110) te iyileri bylece:. (175) (33/111) phe yokki: (176) (2/132) Ve bunu -dnini- brhm:.(177) Bismillhirrahmnirrahm:.(178)

NSZ
BSMLLHRRAHMNRRAHM: Sayn okuyucum, RFAN MEKTEB kitabmzda zet olarak, bir Hakk yolcusunun aslna varabilmesi iin, geirebilecei baz hususlar aklamaya gayret etmitik. Bu mertebelerin daha iyi anlalabilmesi iin, Krn- Kermde ismi geen bu Peygamberlerin zetle dahi olsa ksa, ksa hayat hikyelerinin bilinmesinin kendimizi tanma yolunda byk yararlar olaca aktr. Her bir Peygamberin hayat hikyesi, yaad mertebenin-devrinin zelliklerini ve geilerini kendi hayatlarndan misallerle bizlere aklamaktadr. Konumuza mevzu olanlar, dem (a.s.) ile birlikte (Ull azm) azamet sahibi alt Peygamber ki; bunlar, Nh (a.s.) brhim (a.s.) Msa (a.s.) s (a.s.) Muhammed (s.a.v.) dir. Bu alt Peygamberin hayat hikyelerinin az da olsa bilinmesinden ok byk yararlar salanaca aktr. Bu Peygamberlerin her biri insnlk tarihinde kendi dzeyleri itibariyle rlar ap, tefekkr ufuklarmzn genilemesinde, ekillenmesinde ve Cenb- Hakka giden yolculuumuzda kilometre talar ve dinlenip yeniden daha ileri menzillere varabilmemiz iin kervansaraylar oluturmulardr. 4

demiyyet= lemlerde bal bana bir inklptr. Byle bir varln yeryznde yaamaya ve ancak kendi devrelerinde ve daha sonraki devrelerde bu bilgiler seviyyet devresi itibariyle baz beeri anlaylarla asllarndan olduka uzaklatrlarak zelliklerini kaybetmilerdir. te Cenb- Hakk habibini, btn bu bozulan fikir yaplarn tekrar ele alp yeniden yaplandrarak Krn ve Hads ismi altnda insnln faydasna sunulmak zere gndermitir.

5 Bahsedilen her bir Peygamber sadece kendine ait mertebesini zuhura getirirken Hz. Muhammed (s.a.v.) ise insnlk lemine yeni mertebe daha getirmitir. Bunlar: 1.Tevhid-i zat: Hazret-i Muhammed 2.nsn- kmil: Hakikat-i Muhamme diyye 3.Hakikat-i hadiyyetl Ahmediyye: Hakikat-i Ahmediyyedir. Ayrca Nru Muhammdiyyedir. Bylece insnlk lemine bu lhi bilgiler Cenb- Hakk tarafndan bildirilmi ve insnla ihsn edilmitir. Tatbik edenler bu lhi yoldan Rabblarna ulama imkn bulmu, inkr edenler ise ebedi hsranda kalm olurlar.

Gayemiz peygamberler tarihi yazmak deil, onlarn geirmi olduklar hayat tecrbelerinden yararlanarak yolumuzu ksaltmak ve bizlere birer numune olan bu zevatn yaantlarndan rnekler ve ilhamlar alarak faydalanma yoluna gitmektir. Cenb- Hakk cmlemizi bu yollardan faydalandrsn. Siyas ve zhir grleri ar basan baz kimseler, Mseviyyet ve seviyyet mertebelerinden bahsedilirken bunlar bugnk Yahdlik ve Hristiyanlk zannederek, bunlarn methiyeleri yapld zannyla kendilerinde az da olsa phe uyandn ifade etmektedirler. Halbuki bahsedilen hususlar rklk ve milliyetilik anlayyla oluan bir bak deil, mertebele ri itibariyle hakikatlerine baktr. 6 Krn- Kermde ki bu mertebeler vlmekte ve bizlere bylece bildirilmektedir. Bizlerin de kavminin ve milletinin ne yaptklarn deil, Peygamberlerinin ne yaptklarn ve nasl yaadklarn aratrarak o mertebenin gerei olarak, anlayarak yaamamz icab etmektedir ki; gerek yol da budur. Bugnk Ben srle bakarak, (isr) in mn lemindeki yryn, hakikatini, yine bugnk Hristiyanlk lemine bakarak, s fen fillh-Rhullah hakikatini onlara aittir diye terk etmek herhalde akllca bir i olmasa gerektir. Btn bu mertebeler slmn iinde mevcud olup onun varl ile vardr.

Krn- Kerm; l-i mrn Sresi (3/19) yetinde bu husus belirtilmitir.

5a a a a QY
nneddine indellahil islm 19. phe yok slmdan ibrettir. ki: Allah katnda din,

Bu mertebeler hangi isim ile zuhur etmi olursa olsun slmn bir mertebesidir, bu mertebeler hakikatleri itibariyle yaanamazsa gerek mirc hakikati de ortaya km olamayacaktr. unu ok iyi anlamamz gerekmektedir ki; yeryznde (semvi dinler) diye oul olarak bir ey 7 yoktur; nk din tektir o da batan itibaren slmdr. Ancak; (semvi kitaplar) vardr. Bu kitaplar da slmn o gnlerde bildirdii bilgilerdir. Bu bilgiler de Krn- Kerm ile tamama erdirilmi ve dier kitaplarda tahrif edilmi bilgiler de asllar itibariyle yenilenmitir. Bylece daha evvel gelen bilgiler-kitaplar (nesih) edilmi kaldrlm sadece hepsini bnyesinde toplayan, zt- zuhur hakikatlerini bildiren Krn- Azman ve Onu getiren Hz.Muhammed (s.a.v.) in (Hads) szleri bk kalp faaliyet sahasna almtr. Bu hli dileyen kabul, dileyen reddeder; dileyen tatbik ve takip eder, dileyen de tatbik etmeyip inkr eder. Kim ne yaparsa neticesi de kendisinde fiiline gre zuhur eder.

nsnlk tefekkr ve yaants yeryznde Cenb- Hakkn Krn- Kerminde bildirmesiyle (Halife-dem) isminde bir varln oluumuyla balamaktadr. Demek ki; bizim de yeryz (arzmz) olan bu vcd iklimimizin de iyice anlalabilmesi ve kendimizi daha iyi anlayabilmemiz iin demiyyet mertebesi ilminden balayarak dier mertebelerin de ilimlerini renmeye alarak Tevhid hakikatlerine doru yola kmamz gerekecektir ki; Krn- zmanda belirtilen seyre uygun bir seyr yapma yolumuz alm olsun. te sevgili kardeim, bu hakikatin, yani (gerek 8 bir seyr)in bilinmesi ve yaanmas iin, demiyyet mertebesinden balanmas zorunluluu olmaktadr ki; seyre ilk batan balayp ileriye doru yolumuz almaya balam olsun. imdi hep birlikte, evvel demiyyet hakikatlerini deiik mertebelerden inceleyerek yolculuk hazrlklarmz yapmaya balayalm. Daha sonra da brhmiyyet hakikatleri ile kendimizi tanmaya alalm. Cenb- Hakkn izni ile bu alt Peygamber seyrimizi de srdrmeye devam edelim. Gayret bizden muvaffakiyyet Hakktandr. Sevgili okuyucum, bu kitabn yazlnda, dzenleniinde, baslnda, bastrlnda, tm oluumunda emei ve hizmeti geenleri sayg ile yad et,

gemilerine de hayr dua et, ALLAH (c.c.) gnlnde feyz kaplar asn. Yarabbi; bu kitaptan meydana gelecek manevi haslay, evvel acizane, efendimiz Muhammed Mustafa, (s.a.v.) in ve Ehl-i Beyt Hazaratnn rhlarna, alt Peygamber Hazaratnn ruhlarna, ve onlarn varislerinin de rhlarna, kendi anne ve babamn da, eimin de anne babasnn, byk anne ve byk babasnn da rhlarna hediye eyledim kabul eyle, haberdar eyle, ya Rabbi. Muhterem okuyucularm; yine bu kitab da okumaya balarken, nefsin hevasndan, zan ve hayelden, gafletten soyunmaya alarak, saf bir gnl 9 ve Besmele ile okumaya balamanz tavsiye edeceim; nk kafamz ve gnlmz, vehim ve hayalin tesiri altnda iken gerek mn da bu ve benzeri kitaplardan yararlanmamz mmkn olamayacaktr. Gayret bizden muvaffakiyet Hakktandr.

NOT= Bu blm evvelki kitaptan ilgisi dolaysyla nakledilmitir. 05/09/2009) Necdet Ard Terzi Baba Tekirda

10

10

ALTI PEYGAMBER
NC BLM NC KTAP Hz.BRHM Hallllah, (a.s.) BSMLLHRRAHMNRRHM: (05/09/2009) Muhterem okuyucularm ve Hakk taliplisi kardelerim, imdi hep birlikte ufkumuzu geni tutarak yeni bir tefekkr yolculuunda seyre kmaya gayret edelim. Bu yolculuumuzun iskelesi (brhmiyyet,)

11

vastas, Levhalar ve iviler ile yaplm, beden gemimiz, kaptan da Hakikat-i Muhammediyyeye uyum salamaya alan aklmzdr. Oradan aldmz yol haritas ile inallah dier (mertebe) limanlara da urayarak emniyyetli bir yolculuk ile hedefimize ulamaya alacaz. Bu oluum yeni bir bilinlenme ve uurlanmadr. Bu (Hall-Dostluk) bilin ve uuru ile hayata ve kendimize artlanlm, dar kalplar ierisinde bakmaktan kurtulup ok geni bir sahada meselelere eilerek o ynde yaamaya gayret etmemiz olacaktr. Cenb- Hakk gerekten ok ihtiyacmz olan, gerek gayreti, ufuk geniliini, gnl muhabbetini, akl kabiliyetlerini her birerlerimize vermi olsun. 11 lemde (meratib-i lhi) lhi mertebeler vardr. Her mevzu, her mertebede deiik zellikler ifade etmektedirler. Hl byle olunca (brhmiyyet) mertebesinin dahi eriat, tarikat, hakikat ve marifet mertebelerinden izahlar vardr ve hepsi de kendi dzeylerinde geerlidir. Biz de yeri geldike btn bu mertebelerin nda mevzularmzn izahlarna almaya gayret edeceiz. brhmiyyet mertebesi, Hazret-i Ahadiyyetin yeryz Hazret-i ehadette nokta zuhuru Hz. brhim hallllah ismiyle brhmiyyet mertebesinden grnmeye balamasdr, diyebiliriz. Dnya tefekkr tarihinin yap talarnn banda gelenlerinden biri olan Hz. brhm (a.s.) n hayatna ve

12

seyrine (6-Peygamber) dizisi ierisinde bakmaya balayalm. Cenb- Hakk bu yolculuumuzda da bizlere gerekli olan anlay ve idraklerimizi nasip etsin zira bu tr hayat hikyeleri sadece gemite yaanm ve gemite kalm, hadiseler deil, dnyaya yeni gelmi kimselerin de kendi yaantlarna gre kendi bnyeleri iinde eitimini alarak yaamalar gerekli hayat blmleri-hikyeleridir. Genel olarak nsnlk tarihinin geirdii hayat evrelerini bir slik-yol ehli nin de kendi bnyesinde geirmesi gerekmektedir. (Ne var lemde o var dem de) hkm ile her birerlerimizde de bu brhmiyyet mertebesi bnyemizde mevcuttur, ancak onu ortaya 12 karmak iin bir aba ve almaya ihtiya vardr. Eer bu hayat hikyesini gemite yaayan bir kimsenin hayat hikyesidir, diyerek tarihe havale edersek buradan bizim paymza den ey sadece onun bir hatras olmu olur. Eer bu hadiseyi kendi bnyemize ksmen de olsa aktarabilir isek o zaman bu hikye bizim o devremizdeki bize ait malmz olan bir hikye olur ve biz nakledicisi deil sahibi oluruz. Bir eye sahip olmak bakadr emanetilik bakadr. Cenb- Hakk elimizde olan deerlerin sahipleri olmamz nasip etsin emanetisi deil. Biz tekrar yolumuza devam edelim. Ebced hesabyla brhm kelimesinin saysal deerine bir gz atalm.

13

2a)

brhm

(a) elif (1-13) (l) be (2)

() r (200) () he (5) (0) ye (10) () mim (40) toplarsak, (1+2+200+5+10+40=258) (2-5-8) saylar olumaktadr. Bu tablodan muhtelif uygulamalar kabilir, ancak fazla uzatmamak iin ana hatlaryla belirtmee alacam. Bataki (2) bu mertebenin zhir ve btn oluumunu ifade etmektedir. (5) hazrat- hamse-be hazret mertebesini, (8) ise, sekiz cennet mertebesini ifade etmektedir diyebiliriz. Ayrca (5+8=13) olmaktadr ayrca elif te (13) tr. Bylece netice olarak brhm kelime ve mansnn iinde iki adet te zhir btn (13) bulunmaktadr. Grld gibi saysal deer olarak bu mertebe de Hakikat-i Muhammediyye ye baldr. 13 (Bu hususta daha geni bilgi (13 ve Hakikat-i lhiyye) isimli kitabmzda mevcuttur oraya baklabilir.) Zt- mutlak kendini daha henz her hangi bir vasf ile vasflandrmazdan evvel, yni kendini bir isim ile vasflandrmazdan evvel Ahadiyyetinde iken inniyyeti ile, Hads-i Kds- de bildirildii zere, (Knt kenzen mahfiyyen fe ahbebt en urafe fe halektl halke li urafe bihi.) (Ben gizli bir hazine idim bilinmekliimi sevdimarzu ettim ve bu halk, onunla bilinmekliim iin halkettim.)

14

Knt (Ben idim) ifadesiyle Zat- Mutlak kendine daha henz bir isim vermezden evvel kendini isimsiz (ben) diye ifade ederek bildirmektedir. Kenzen mahfiyyen (gizli bir hazine.) ifadesi ile, maiyytinin hakikatini bildirmektedir. Fe ahbebt (Sevdim-arzu ettim.) fadesi ile, Zt- Mutlan lemde ilk olarak faaliyyete geen sfatnn(hub) muhabbet sfat olduunu bildirmektedir. En urafe (rif olmak-bilinmeklik.) fadesi ile bilmek ve yaamak-irfaniyyet-i nin ne derece mhim olduunu ve bilinli sevginin irfaniyyet sfat ile gzel olduunu bildirmektedir.

14 (Fe halektl halke) (Mkevvent-halk, halk ettim.) fadesiyle Ulhiyyetinden halkyyetine olan tenezzln ve halkyyet sfatn bildirmektedir. (li urafe bihi.) (Halk ve mkevvenatmdan yola karak bana arif-bilici, olmanz iin. Bu halkyyet ve tenezzl itibariyle O nu tanmaa alarak gelinen yoldan tekrar geriye dnmek iin. (Ben gizli bir hazine idim bilinmekliimi sevdimarzu ettim ve bu halk, onunla bilinmekliim iin halkettim.) defa fadesinde, grld gibi (Zt- Mutlak) Ztndan, Ahadiyyetinde olan nniyyetinden,

15

(Ben) diye bahsetmektedir. nk bu mertebede daha henz kendine bir isim ve vasf vermemitir. Ayrca bu bahsediin gizli bir bahsedi olduunu da bildirmektedir. Bu gizlilikten ilk ortaya kard hbbiyyet sev gi sfatdr. Bu sfatn gayesi, kendinin bilinmesi ve bunu sevmesidir. Eer bir sevgi kontrolsuz olursa Ceml iken Celle dnr, belirli bir zaman sonra o sevginin dnda kalanlara olan dmanl dourur. Bilinsiz ok sevgi zdd olanlara dmanl getitir. Denmitir. Genelde zt guruplarda grlen dmanlk, kendi gurubuna ok ballktan o sevgi hbbiyyetten kaynaklanmaktadr. te bu duruma dmemek iin sevgi ve muhabbetin irfaniyyete ihtiyac vardr. Hads-i Kds de; evvel gizlilik sonra hb15 muhabbet sonra riflik-tatbikatl bilin, sralanmtr. Daha sonra da halkyyet sfat belirtilmitir. te bu Hads-i Kds- de belirtilen Hbmuhabbet bu lemlerin asl kayna olmu ve her zerre de halkyyet kudreti ile faaliyyete gemitir ve ayrca feza dokusunun da ana kaynaklarndan balcas olmutur. Hakikat-i Muhammed- bu hbbiyyet kayna zere programlanmtr. Bu lemlerde ilk faaliyete geen sfat- lhiyye hbbiyyet yni, muhabbettir. Bu ilhi Hbbiyyetin zuhur mahalli ise Hakikat-i Muhammed- dir. te bu yzden dier bir Hads-i Kds- de bildirilen, (Levlke) dir. Yni (Eer sen olmasaydn,) Bu ifadenin iinde gizli

16

olan ok byk bir hbbiyyet-sevgi vardr. kinci defa (levlk) gene eer sen olmasaydn (lem halektul eflk) bu lemleri halketmezdim haberinde Cenb- Hakk-Zt- Mutlan, Hakikat-i Muhammediyye ye ne kadar Hb-Muhabbet ettii ak olarak grlmektedir. Hakikat-i Muhammediyyenin, nokta zuhur mahalli olan Hz. Muhammed (s.a.v.) Efendimizin de ite bu yzden lkab (Habib) Ullahtr. Zt- Ulhiyyetin Hbbiyyet deryasnn ilk cotuu ve akt Hakikat-i Muhammed- deryasdr, ite oradan da btn lemlere zuhur yerleri itibariyle datlmaktadr. Hakikat-i Muhammed- btn lemleri kaplayan muhteem bir programdr. Ve nsnlk blm dnya tarihi sahnesinde dem (a.s.) ile uygulanmaya balanan bir sretir. 16 Bu uygulamada grlen btn lh toplum nderleri! Peygamberler, Hakikat-i Muhammed- nin kendi mertebelerinden zuhurlardr. Yni kendilerine ait Hz. Muhammed (s.a.v.) bir varlklar olmayp Efendimizde kemlini bulan (nsn- Kmil) mertebesinin dier Peygamberler nce, kendi mertebelerinden zuhura getirileridir. Yni hangi Peygamber ve vel yeni olarak ne getirmise onlarn hepsi Hakikat-i Muhammednin zuhur mahalli Hz. Muhammedin (s.a.v.) o isim ile o mertebeden ve o zellii ile zuhura kmasndan baka bir ey deildir. Hakkat-i Muhammed- program ierisinde nsnlk bilin ve sahnesinin balamasnda ilk faaliyyet gsteren mahallin dem ismi ile anldn gryoruz.

17

te bu husus dier bir ifade ile, Hz. Muhammedin varlnda mevcut olan bu hakikatin dem ismiyle ortaya kmasndan baka bir ey deildir. Nhiyyet mertebesi de, Hakikat-i Muhammed- yye nin o mertebede ki, nectiyyetinden baka bir ey deildir. te mevzuumuz olan bu brhmiyyet mertebesi dahi Hads-i Kds- de belirtilen Hbbiyyetin kendi zaman iin, yni brhmiyyet zaman iin en geni man da brhm ismi ile zuhura kmasndan baka bir ey deildir. te bir slik seyr-i slkunda;ki, buras Tevhid-i efl mertebesidir, buraya geldiinde kendi bnyesinde bu halin taycs olur. Kendisinde Allah sevgisi, irfaniyyet-i ve muhabbet-i st derecelere, faki seyrine doru yol almaya balar. Asl Hb olup zuhur ismi vedd olan bu halin 17 ilk olarak en geni man da hayat seyrine baktmz da brhm (a.s.) n bandan geenler ve kendisine verilen (Halilllah) lfzyla kendisinde zuhura ktn grmekteyiz. lh hulliyyetin kemli Muhammed (s.a.v.) Efendimiz de kendisi Allahn (c.c.) (Habb) i olmas dolaysyla zuhur bulmutur. Balangta Hbbiyyet, netice de de Hbbiyyet vardr. yle ise ortas da Hbbiyyettir. Dmanlklar ise beeri Hbbiyyetin yanl ynlendirilmeleridir. Hz. Muhammed (s.a.v.) den sonraki Hbbiyyetin en geni manda ki. Zuhur mahalli ise, Hz. Mevln (r.a.) Efendimizdir. te bu yzden onun ismi (Mevln)

18

dr. Bilindii gibi, Mevl-efendi n ise biz demektir. Bu vasf baz kimselere verilmi ise de ilk akla geleni, Hakikat-i Muhammediyyenin Hbbiyyet-i itibari ile en geni man da zuhur mahalli olan Hz. Muhammed (s.a.v.) dir, ondan sonra akla geleni, Hz. Muhammed (s.a.v.) Efendimizin kendinden sonraki Hbbiyyet zuhur mahalli ise, evvelki ismi, (Celleddn-i Rm-veya Mollay Rm) olan, sonradan (ems) in-yni lh- atei ile kendisinde zuhura gelen bu Hbbiyyet hakikatinden sonra, kendisine her kes tarafndan (Mevln) lkab tabii olarak verilmi olan zuhurdur. Bylece Zat- mutlak olan lh- Mevl n Allah (c.c.) bu Hbbiyyetini ilk olarak daha geni mn da mertebe-i brhmiyyette (Hullet-Halil)liyyet ile zuhura karmtr. Efendimiz (s.a.v.) de ise bu Hbbiyyet en st 18 kemli olan (Habbullah) lk vasf ile zuhura kmtr. Bu yzden Allahn sevgilisi bizim de (EfendimizMevlnmz) (s.a.v.) olmutur. Mevln-efendimiz Muhammed Mustafa (s.a.v.) Efendimizden sonra kendinde olan bu Hbbiyyetin en geni mnda ki, zuhur mahalli ise, Konya da medfun bulunan, Celleddn-i Rm-Mevln (r.a.) efendimiz dir. Bu idrak ile o mekn ziyaret etmek btn bu mertebeleri ziyaret etmek gibidir. Ancak burada bir tehlike vardr. Bu irfaniyyet olumadan oray ziyaret etmek orada bulunan mevln ile yetinmek o mekn da kalmak olursa, dier nde ki, Mevlnlara perde olma ihtimali vardr.

19

Eer kii ziyarete gittii o mertebe de kalmayp, Mevln Celleddn den Mevln Muhammed Mustafa ya oradan da Mevln Allah-u Teal hazretlerine yol bulub uruc edebilirse oradaki Mevln bu urucun vesilesi olur, Zten asl grevi ve zuhuru da bunun iindir. Eer sadece orada kalnrsa ziyaret eden kiiye dier Mevln lara ulamasna perde olma ihtimali vardr. Hazret-i Muhammed Mustafa (s.a.v.) MevlnEfendimiz, kendi zamanlarnda yeni bir eriat getirdiinden yaamnn ok dengeli ve mutedil olmas gerekiyordu bu yzden, lh- Habb Hbbiyyet; muhabbetini zhir olarak ortaya karmad. Bu muhabbeti yet-i Kermeler ve Hads-i erifler ierisinde gizli olarak bildirildi. te bu yzden (Ahhhhhhh Med)tir. 19 te onun bu Hb Muhabbet-i Celddn-i Rm de zuhura kt ve o yzden kendisi Hazret-i Muham med Mustafa (s.a.v.) Efendimizin Muhabbetinin zuhur mahalli olduundan, bu yzden o lkap kendisine asaleten, Efendimizden vekleten verilmi oldu. Gerekten bu vasfa da lyk olmutur. Ve bu vasf kyamete kadar devam edecektir. Ey slik-i hakki, sende bu mertebeleri kendi vcd ikliminde, kendi llerin iinde zuhura karp yaamaa baladnda sende! Sendeki; kadar ile olan Akl- Klln itibariyle ztnn ismi olan Allah ismi cmii ynnden dier isimlerinin ve nefsinin de (Mevln) s olursun.

20

Baz Hbbiyyet mertebelerinin izahlarndan sonra, imdi yava, yava bu mertebenin seilmilii ile yolumuza devam etmeye alalm, Cenb- Hakk irfaniyyet ve Hbbiyyetimizi geniletsin, neallah. (brhm) ismi, brnice de (Ebrahem) olarak gemekte ve mans da; Eb (Eba-baba-ced-dede) rahem ise (halk) ikisi birletirildiinde (Halkn Babas) demek oluyormu. Daha sonra yeri geldike bakacaz.
Krn- Keriym; l-i mrn Sresi;(3/33) Ayetinde belirtildii zere:

4a 2a 4a by a 1a a a SS =ba
20

(nnellahestafa deme ve Nhan ve le brhme ve le mrne alel lemiyn.) Melen: 33. phe yok ki. Allah Tel dem'i, Nh'u, brhim'in sllesini ve mrnn hanedann lemler zerine sekin kld. Yukarda belirtilen isimlerle ifade edilen zuhurlarn srayla seilmilii bildirilmektedir ki; bunlarn her biri bir mertebenin ncleri ve icad edicileridir. Yeri geldike izahlarna alacaz. Bu blmde konumuz (brhm Hallllah ) olduundan sadece bu mertebeyi kitabmz da neallah bildirmeye alacaz.

21

Yukarda belirtilen isimlerle ifade edilen zuhurlarn srayla seilmilii bildirilmektedir ki; bunlarn her biri bir mertebenin ncleri ve icad edicileridir. Yeri geldike incelemee alacaz. Bu mertebe de seilmilik (brhm Hallllah) mertebesine verilmitir. Bu seilmilik o gne kadar gelen insnlk tefekkr tarihinin byk bir dnm ve deiim hareketidir. Bu deiim daha ziyade mn- konularda olmutur. Seilmi (dem) demiyyet mertebesi ile yer yznde yaamaya balayan dem oullar, epey bir zaman bu anlayn devam olan it iyyet ve dris iyyet mertebeleri lle yayorlarken, sonra gelen (Nh) nectiyyet mertebesine byk bir (tufan) hareketle gemilerdir. Nh (a.s.) mn iki hali vardr, tufan ncesi ve sonrasdr. 21 Vcd-u mutlak kendi znde var olan hakikat-i insniyye, mertebesini hakikat-i Muhammediyye olarak, yava, yava dem ismiyle, dnya sahnesi, olan lem-i ehadette ortaya koymaa balad. Nihayet dnya da nectiyyet kurtulua ihtiya olduu devirde nectiyyet hakikatlerinin zuhura kp faaliyyet gstermesi iin, Nhu ve iareti olan gemisini yapp iine girilmesini bildirdi. Girenler yollarna devam edip nectiyyet zere seyirlerini srdrrken, girmeyenler ise helkiyyet zere gizlenerek yollarndan kalmlardr. Bu mertebenin de dier mertebelerde olduu gibi, eriat, tarikat, hakikat ve marifet mertebelerinden izahlar vardr, yeri geldike o ynleri itibariyle de incelemee alacaz, neallah.

22

Genel olarak tefsirlerimizde grlen yorum ve izahlar, efl-eriat-yani isneyniyyet-yani ikilik anlay zere olan mertebenin bilgileridir, bulunduu tenzih mertebesinde geerlidir. Ancak lhi kelm sadece bir mertebe ile snrlanamaz, nk her mertebe de baka bir izah- ve yaam hakikatleri vardr. Bunlar iyi anlayabilmemiz iin tefekkr ufkumuzun snrlarn mmkn olduu kadar geni tutup artlanmlk snrlarmzn bir ksmn da, kaldrmamz gerekmektedir bylece daha berrak ve geni bir ihata ile yolumuza devam etmek bize daha geni irfaniyyet alanlar am olacaktr. Peygamberler hazarat-, Rasl ve Nebler teblilerini isneyniyyet yani ikilik zerinden yaparlar. Aslnda ise teblileri, teklik, tevhd zere, vahdet-e 22 Allah-n birliine gredir. Hz. dem (a.s.) kendisine retilen (Esm) ilmini kavmine retmeye, aktarmaya balad, bu aktar, zuhurlar itibariyle oalmaya balaynca yava, yava kesret anlay ortaya kmaya balad bu sebebten, (mezhiri-zuhurda olanlar) kendi varlklar ile var olup mstakil birer varlk olduklarn zannettiler ve kendi hayallerinde rettiklerinin gerek lhlar olduklarn zannettiler ve bu yzden putperest ve Hakk- rten ehli kfr oldular. dem (a.s.) ile (Nh) (a.s.) aras epey alnca ilk fetret devresi olmutu ve insnlar, tamamen nefs-i emmrenin hkm altna girip dem (a.s.) getirdii safiyet bozulmutu. Bylece insanln tekrar itikata yenilenmesi gerekiyordu. te yenilenme, (Nh) (a.s.)

23

nect vastasyla yapld, bu yenilenme, dem (a.s.) ile yeryzne indirilen Hakikat-i lhiyye ve Hakikat-i Muhammediyye sistemidir ve ite bu hadise o gnlerin yeniden Ulhiyyetle yani (vahy) ile nefs-i emmreden nectdr diyebiliriz. Nhiyyet mertebesini (6 Peygamber 2) de izah etmeye almtk burada ise (bhm Halllah) mertebesini izah etmeye alacaz, neallah. Bu yet-i Kerme de dikkat eken bir husus ta udur, Evvelki iki Peygamberden birey olarak bahsediliyor iken brhm (a.s.) dan le brhm (brhm ailesi) diye bahsedilmektedir. Bylece mevzu daha genilemektedir. 23 Gayemiz, brhm (a.s.) hayat hikyesini yazmak deildir ancak baz ynlerinin daha ak anlala bilinmesi iin (yeni rehber ansiklopedisi) den bir blm alalm. YEN REHBER ANSKLOPEDS C,9/S,303) BRHM ALEYHSSELM: Krn- Kerm de, ismi bildirilen Peygamberlerden, llazm ismi verilen alt peygamberden biri olup, Keldn kavmine gnderilmitir. Peygamber Efendimiz Muhammed aleyhisselmdan sonra Peygamberlerin ve insanlarn en stndr.Allah- tel ona Hallim (dostum) buyurduu iin Hallllah veya Hallrrahmn olarak

24

bilinir. Babas mmin olan Trh olup, annesi Emiledir. brhm aleyhisselm Peygamber efendimizin dedelerindendir. nk ilk olu smil aleyhisselm Araplarn, ikinci olu shak aleyhisselm da sriloulla rnn ceddi yni dedesidir. Keldn memleketi olan Bbilin dou tarafnda ve Dicle ile Frat nehirleri arsndaki blgede dodu. Yz yetmi be yandayken Kudste ld. brhm aleyhisselma annesi Emile veya hmileyken, babas Trh vefat etti. Annesi, amcas olan zer ile evlendi. zer vey babas ve amcas olup, putperestti. Geimini put yapp satarak temin ederdi. Tefsir limleri, Enm Sresinin zerin ismi geen 14 yetini tefsir ederken, zerin Hazret-i 24 brhmin amcas ve vey babas olduunu aka belirtmilerdir. Zr, Peygamberimizin baba ve dedeleri dem aleyhisselmdan beri hep mmin idi.................. ...........Nh aleyhisselmdan ok sonra Bbilde hkm sren, yldzlara ve putlara tapan Keldn kavminin o devirdeki kral olan Nemrd, insanlar kendine ve putlara taptryordu. Bir gece grd rya-y, mneccimler; Doacak bir erkek ocuun yeni bir din getirecei ve onun saltanatn ykaca eklinde tbir edince, Nemrd yeni doan erkek ocuklarn ldrlmelerini ve hmile kadnlarn hapsedilmelerini emretti. O srada Hazret-i brhme hamile olan annesi, amcas zerle evliydi. Grnte hmilelii belli olmad iin fark edemediler, kocasna da, ocuk dounca olan olursa, kendi elinle Nemrda teslim

25

eder mkfat alrsn dedi. Annesi zaman gelince de ehir dnda bir maarada doum yapt ve zere ocuun doup ldn syledi. Olunu maarada gizledi ve orada bytt. Yanna gittiinde onu parman emerken bulur ve doymu grrd. Parmaklarndan st ve bal gelirdi. Allah Tel Cebril aleyhisselm gndererek bu gdalar cennetten parmaklarna aktrd. brhim aleyhisselm byyp maaradan knca, gnee, aya, yldzlara ve kinta bakarak bunlar vareden ei benzeri olmayan bir varedicinin olduunu anlad. ***** 25

<2a bj 3ma VY
(Vetl aleyhim nebee brhme) 26/69 Onlara brhm'in de kssasn oku. Bu yet-i Kermenin benzerini Hz. Nh bahsinde de grmtk o blm de hatrlama babn da buraya alyorum. Hem tekrar edilmi hem de bilgimiz tazelenmi olur. Krn- Kerm (Yunus Sresi 10/71) yetinde yle buyurulmaktadr.

< bj 3ma WQ

26

(Vetl aleyhim nebee Nh) 10/71. Ve onlara Nhun haberini oku Yeri gelmiken kk bir eye daha dikkat ekelim Bu yet-i Kerme, grld gibi Yunus Sresinin (71) ci yet-i dir. Ayrca Nh Sreside (71) ci Sredir, bu kitab yazmaa baladmda ki yam da (71) dir. Bylece (71) topluluu olumutur, (71x3=213) eder ki; zhir ve btn (13) e baldr. Bu yet-i Kermenin faaliyyet sras daha evvelce incelemeye altmz yet-i Kermeden sonra gelmektedir. (Vetl) oku sznn muhatab mmet-i Muhammed, yni mmet-i icabettir. Yni kendine, 26 davetine tabi olanlardr. mmet-i davet ise daha henz bu ve benzeri yetlerin muhatab deillerdir. (Aleyhim) zerlerine oku denmesi, bu hakikatleri giyinsinler btn varlklar bu mertebe dzeyinde onlarn ahlk olsun daha sonra da dier mertebelere uruc ederek seyrini tamamlasn. Hz. Peygamber (s.a.v.) Efendimize gelen vahyi lhnin insnlara ve lemlere aktarm drt ekilde bildirilmitir. (1) (2) (3)

aa Q 3 Q

Alk (96/1) oku kraat et, hls (112/1) de ki;

3ma WQ Yunus (10/71) oku tilvet et.

27

(4)

a TQ

Meryem (19/41) zikret-ha-

trla. Bunlar da, ve dier yetlerde de gemektedir. Srasyla bunlar lgat manlar ile incelemeye alalm. (1)

aa Q Alk (96/1)

oku kraat et,

(Ikra) = Okutma-oku-emir: Okuma ve okutma emridir. Hele bu emir, Ztn kelm sfatyla, hayat ve ilim vericisi Rhullah vastas ile verilmi ise. Okumamak mmkn deildir. Bu emir ile balayan okuma ve okutma (23) sene de tamamlanmtr. 27 Bu hususta daha geni bilgi (Vahy ve Cebrail isimli kitabmzda mevcuttur, oraya da baklabilir. (2)

3 Q hls (112/1) de ki;

(Kl) = De-syle-bildir, mealinde emir dir. (Kl) kelimesi, Krnn bir ok yerinde geer (rislet ve nbvvetin iaretidir.) Bu ifadede ki; emir dorudan doruya, aracsz olarak, Ulhiyyetin Rislete olan emridir. Bu emri de sylememek mmkn deildir. Emri veren Hakk, mir olduuna gre, emri alan Rislet ise memur, hkmndedir. Memur da mazurdur. O halde memur dan, yni rislet mertebesinden syleyen Hakkn ta kendisidir. (3)

3ma WQ Yunus (10/71) oku tilvet et.

28

(Vetl) = Tilvet-okumak-takip etmek-arkasna dmektir. Bu ifade de ise, okunmaya balanm olan eyin izahlarnn hikye yoluyla aklanmalarnn sistemi belirtilmektedir. (4)

a TQ

Meryem (19/41) zikret-ha-

trla. (Vezkr) = zikr anma-anlma-hatrlama dr. Bu ifade de de, daha geni man da hadiselerin incelenmesi ve zaten varlnda mevcud olan hakikatlerin aa karlmasnn gerei bildirilmektedir. (Ikra) Balang, Ztn Rislet mertebesine sesleniidir. sfat mertebesinden

(Kl) Ztn, Zt mertebesinden, Rislet mertebesine sesleniidir. 28 (Vetl) Ztn, Rislet mertebesine, Esm mertebesinden mmetine dnk seyr-i slk yolunda sesleni, verilen bilgilerdir. (Vezkr) se hangi mevzu hakknda bildirilmise o mevzuun iyi anlalmas ve kendi varlnda mevcut hangi mertebe ile irtibatl ise o mertebenin zuhura karlmasna yardmc olan bilgilerdir diyebiliriz. Yukarda ki, ksa ifadelerden de anlalaca zere Krn- kerm, bunlardan daha baka da bir ok mertebe kanalyla bilgi vermektedir.Yeri olmad iin oralara deinmeyeceiz. O mertebelerin faaliyyet sahalar bilinmezse isabetli deerlendirmeler yaplamaz, aksi halde btn eviriler efal mertebesi itibariyle

29

hikye yollu olur ki, o da sadece zhir- bir anlam verilmi zne nfs edilememi olur. Yine yolumuza devam edelim. (Ikra) gecesi o muhteem (Ikra) oku kelm- lhisi, Ztn kelm sfat- ynnden (Cibril-i Emn) vastasyla (Muhammedl Emn) e bildirilmesiydi. O an da, Muhammedl Emnin, Hazret-i Muhammede yni Risalete dnmesiydi. Bu yzden hayat ve anlay tamamen deimi oldu. Bylece Oku kelm kendinden kendine bir oku yu uur ve kimlik kazanma ve kendi kendine iindeki hakikat oluumlarn sesli dnerek zuhura karmaktr. nk o akam orada bunlar dinleyecek (kulak) yni mmet henz yok idi, bu okuma kendinden kendine ve kendinde olan, (vahdet) teklik, 29 okumas idi. Bu okumann dier yn ise kendisi hakikat-i ynnden okumas ve yine kendisi, zuhuru ynnden dinlemesi idi. Bu ve benzer yet-i kermelerde ise mmetinin aleyhim (zerlerine) oku-tilvet et, ekliyle ifade edilmekte, yni, Hakikat-i Muhammed- den, mmet-i Muhammediyye ye okunup-tilvet edilmesi istenmek tedir. Yni bu mertebe de bir gayriyyet ve o gayriyyetin de bir kula vardr ve kulak yoluyla ayniyyete yol bulunacaktr. Ve dilin, kraat ve tilvetin tek mterisi ise kulaktr. Mlk Sresinde ve dier yerlerde de belirtildii gibi.

30

...6,a b2a a 3u...RS

(Veceale lekmssema vel ebsra vel efideh) 67/23. ve sizin iin kulak ve gzler ve gnller var kld. Bylece vahyi lhinin insnn azalarnda ki seyr yolu da belirtilmi olmaktadr. Kula ile vahyin hakikat lerini duyacak, sonra basar- ile grmeye alacak, daha sonra da (fuad-a gnl-e) gnderecek fuadta tasdik bulup, aklla hayatn gerekleri hakkn da idrak ile mutmain olacaktr. Bundan sonra (Kl) de ki; hakikatiyle dili-lisn- faaliyete geecektir. Evvel (Hud 48/11) de zt- ynden, gayb haberlerini sana bildiriyoruz yni retiyoruz. Bu mertebe hakknda ki, bilgileri veriyoruz. Bu eitim yapldktan, yni mertebe-i Nhiyyetin hakikatleri itibariyle eitimi yapldktan sonra, bunlarn mmetine de aktarlmas gerektiinden, vakti geldiinde, ite 30 bahsedilen (Ynus 71/10)yetinde belirtilen hkm ile Nhun, burada da brhm in sana rettiimiz haberinin aktarmna balanm olmaktadr. Aleyhim Onlarn zerlerine oku hkm faaliyyet-e getiinden dnya mlknde bu mertebe hakikat-i itibariyle faaliyyete balamtr. Bu yzden eski, Nh- - brhm- bilgiler (nesih) edilmikaldrlm, Hakikat-i Muhammed- zere Hakkn zt- itibariyle eittii Hz. Muhammed (a.s.v.) Efendimize bildirildii ekliyle hkm olunmutur. imdi, bizde, aklmzn erdii kadar, bu kssay Hakikat-i Muhammed- kanalndan, Krn kaynandan

31

gnlmze nzl indirmeye, almaya, idrak etmeye alalm. Hz.brhm (a.s.) muvzuuna balamadan evvel kk bir hatrlatma yapalm, mevzuumuzu iki ynl (fak- ve enfs-) yni nefsimizde ki ve dmzda ki oluumlar itibariyle inceleme ve izah etmeye alacaz. Cenb- Hakk her birerlerimize anlayan bir idrak, muhabbet dolu bir gnl, gayretli ve alkan bir nefs, ihsn etsin.mn. Dnya insnlk hayat seyrine baktmzda Kitabmzn da ak olarak belirttii bibi (5) mhim kiinin dnyaya gelileri, yni doular byk zellikler tamaktadrlar. Bunlar srasyla, dem (a.s.) var edilii, brhm (a.s.) douu, Mus (a.s.) douu, s (a.s.) douu, ve Muhammed (s.a.v.) Efendimizin doulardr. Bunlarn ayr, ayr incelenmeleri gerekmektedir. Bizde yeri geldike kendi blmlerinde zetle incelemeye alacaz. 31 Kelime-i brhmiyyenin dou zellii: Yukarda da, belirtildii gibi, Daha henz brhm (a.s.) dnyaya gelmezden evvel rya vastasyla bir ocuk tarafndan o gnn mutat yaanan hayatnda baz deiiklikler olaca, gnn hkmdarna gaybdan bildirilmi oluyordu. Bu hkmdar halkn kendine, putlarna ve yldzlara taptryordu ve bylece saltanatn srdryordu, artk bu anlaya bir son vermenin zaman gelmiti. Bu hususta man leminde ilk oluum, ezelde (yan- sabite) ler yazlrken zaten belirlenmiti, sra vakti gelince, bunun zuhura kmasna gelmiti. O

32

gnlerde bu sre tamamlanm bu programn ilk habercisi o (rya) olmutu, bylece hikye yava, yava btndan zhire dnya sahnesinde oynanmak yaanmak iin nzl etmeye balyordu. Kelime-i brhimiyyet gaybdan babas vastasyla annesine intikal ettirildi, annesi onun belirli sre taycs oldu. Bu arada Nemrudun grd rya zerine mneccimler ve khinleri, yaknda doacak bir ocuk tarafndan saltanatnn yklabilecei eklinde yorum yaptlar. Bunun zerine, Yeni doan ve doacak olan erkek ocuklarnn ldrlmelerine karar verildi ve hemen uygulamaya geildi. Bu arada brhmin annesi de brhme hamile idi. Many brhm artk yer yzne, gk yz btnn dan, yeryz btnna, annesinin rahmine nzl etmi-inmi idi. Vakti gelince de maarada doum gerekleti. Kelime-i brhmiyyet artk yer yznde idi bundan sonraki safhalar hayatnn seyr-i olacakt. 32 Mertebe-i brhmiyyet, dem (a.s.) dan itibaren gelen insnlk tarihinin o gn ulat en geni ufuklu anlaydr. Getirdii mertebe isminin de mans halkn babas olmas dolaysyla (Tevhd-i efl) fiillerin birlii mertebesidir ki; yeri geldike neallah izh idilecektir. imdi her mertebede olduu gibi bu mertebenin de enfs olarak bizlerde ne ifade ettii ynne yle bir soru ile bakmaya balayalm. (u an biz hayatn hangi safhas-mertebesindeyiz.) Eer her hangi bir Peygamberin hayat hikyesine sadece o kiiye aittir ve gemite yaanm bir hadise

33

olarak bakarsak bize ok, ok yazk olur. nk her Peygamberin hayat hikyelerinden bizlerinde hisselerimiz vardr, onlar sadece kendileri iin yaamadlar, ayn zamanda arkalarndan gelenlere bir rnek ve yol gsterici olarak ta geldiler. Efendimiz (s.a.v.) de, kemlini bulan Mirc Hakka ulama hadisesinin dier Peygamberler bulunduklar mertebeleri itibarle geilerini yapmlardr. Bu yzden bizimde Mirc larmz gerek bir irfaniyyetle onlarn getikleri yollardan yaplm olabilecektir. Kelime-i brhmiyyet mertebesi yukarda zetle bildirildii gibi bir rya vastasyla gayb leminden zhir lemine doru yolculua kmtr. te bizimde seyr- slkumuz da brhmiyyet 33 mertebesine, oraya ait, ve kendine has bir Rya ile geilebilmektedir. Bunu ancak ehli bilir. imdi buraya doru seyirde olan bir slikin halini incelemeye alalm. demiyyet mertebesinde belirtildii gibi, many demiyye yi, hayal ve vehim cennetinden beden arzna indiren slik, kendinin bir, birey olarak yer yznde hakikati ile yaamaa dntnn farkna varm ve bu anlay ierisinde hayatn srdrmee balam idi. Hayatn bu anlay ierisinde srdrmeye alan slikin evresinde ve kendi iinde de bulunan (Mudil)

34

esmsnn o mertebedeki put lar kendisine zarar vermee balam olmaktayd. te bu durumda bu mertebede. Bal olduu yer kendisine Nhiyyet mertebesinden seslenerek nefis tufanndan korunmas iin (necat) gemisine binmesini bildirir. Aslnda bu (flk) gemi, (Tekne-i Muhammed-) dir. O mertebedeki ismi ise, (Nhun gemisi) dir. O gemiye binen slik bu mertebeden-geitten de kolayca geer. Baz ara mertebelerden de getikten sonra yolu brhmiyyet mertebesine ular. imdi bu mertebeyi anlamaya alalm. Genel manda, Baba (Akl- kl) anne ise (Nefs-i kl) dr. Many brhmiyye yi, Akl- kl mertebesinde olan brhmin Babas, Nefs-i kl mertebesinde olan annesine nefyettikten sonra grevi bittiinden btn lemine alnmtr. Onu bytme 34 grevi Nefs-i kle yni annesine verilmitir. te Efendimizin bahsettii zhiren iki yetimlikten birincisinin nk kelime-i brhmiyyenin yeri burasdr. mansnn zuhur mahalli zel ve manevi bir eitime tabi tutularak oluacaktr. te bu yzden fizk babas zhir den alnp btna ekilmitir. Bu lemde be doum mertebeleri itibarle ok dikkat ekicidir. Birincisi: kincisi: ncs: Drdncs: dem (a.s.) n douu: brhim (a.s.) n douu. Mus (a.s.) n douu. s (a.s.) n douu.

35

Beincisi ise: Muhammed (s.a.v.) in douudur. Bu doularn zerinde yeri geldike sz edeceiz. Ayrca her birerlerimiz bu hususlar tefekkr etmeliyiz. Ancak Hakkn eitimine bakn ki; btna ald brhmin bakmn, mmin Babasnn yerine zhirden bir putperest Baba ya vermitir. Gelecek olan yet-i Kermelerde bu hususlar greceiz. Bir slikin sret ya bu mertebeye ulatnda yaklak (30) lar civarnda olabilir. Ancak bu mertebe tevhid mertebelerinin balangc olduundan, hayata baknda yenilikler oluacaktr. te bu yzden buras yeni bir doum olduundan yeni bir kimlik oluacaktr. O kiinin fiziki babas bu eitimi veremeyeceinden bu hususta onun devre d kalmas gerektiinden, Btn lemine-yni geri plna alnmtr. Onun btn babas o mertebenin nefih edicisi olan gerek manda ki, irfan ehli olan mrididir. Putperest olan zhir babas ise kendi nefsi emmresidir. Onunla fazla yaamamtr. 35 Nemrud ise, (kahhr) Esmsnn (Cell) grnmdr. Yusuf (a.s.) n kardeleri tarafndan satlmas ilk nce (cell) dir daha sonra bu tecell (ceml) ye dnm kendisine rahmet olmutur. Burada da ayn durum vardr. Kahhar Esmsnn cell zuhuru neticesinde brhim (a.s.) n hayatnda bunca deiiklikler ve seyahatler olmutur. Eer bulunduu yerde Bbilde kalm olsa idi belki imdi hi bilinmeyen bir kimse olarak tarihin derinliklerinde kalm olacakt.

36

Evet bu girilerden sonra brhim (a.s.) n hayatnn maaradan kt ilerlemi ocukluk yalarndan daha ileriye doru gitmeye alalm.

bba nma a 2 2a 4b a WT $j 45 a a 7a
(Ve iz kle brhm li ebhi Azere etettehz esnmen lihaten inn erke ve kavmeke f dallin mbn.) 6/74. Ve bir vakit ki, brhm, babas Azer'e demiti ki: Sen putlar tanrlar m ediniyorsun!. Ben phe yok seni ve kavmini apak bir sapklk iinde gryorum. Burada bahsedilen zhiren, brhmin gerek babas yerinde olan vekil Azerdir. Btnda ise daha 36 henz nefs-i emmresinin tesirinden kurtulamayan (hayal ve vehmi) dir. Kendi kimliinde var olan gerek akl ise, o hayal ve vehme ve zhir babasna sizlerin hayal ve vehminizden meydana getirdiiniz ve hi bir asla dayanmayan maddeden kendiniz tarafndan yaptnz, (putlar lhlarm ediniyorsun!) diye sormutur. Bu durumda olduunuzdan (ben phe yok seni ve kavmini apak bir sapklk iinde gryorum.)

37

Bu ifadeler Efl mertebesinde olan bir konuma nn esm leminden anlatmlardr. Ve brhmin daha henz kendisine Nbvvet verilmesinden evvelki kendi idrakiyle bulduu ve rettii anlaylardr.

a paa p 2a WU a
(Ve kezlike nr brhme melektessemvti vel ard ve liyekne minel mknn.) 6/75. Ve brhm'e ylece gklerin ve yerin melektu nu gsteriyorduk ki, yaknen bilip inananlardan oluversin. Grld gibi bu yet-i Kerme ztdir, ve bu ifadelerden de anlalaca zere, Nbvvetinin de balang aamalardr. 37 (Gsteriyorduk) lhi bakn zuhur mahalline aktarln ak olarak belirten bu ifade ne mthi bir idrak sahas amakta ve mahede irfaniyyetinin yolunu anlatmaktadr. Daha evvelki bir ok sohbetlerimizde de belirttiimiz gibi mahedeye aamal bir anlaytan sonra erilmektedir. Bunlarda (sem) duyma (basar) grme (fuad-kalb) yaama ve tasdik tir. Bu yzden duyma ok mhimdir. Kii neyi duyarsa hayalini o duyma istikametinde gelitirir. te bu yzden kiinin her duyduuna hemen itibar

38

etmemesi ve ihtiyatla karlamas gerekir ki daha sonralar hsrana uramasn. brhmin duyma sreci maarada iken Cebril tarafndan ihtiyac olduu kadar yerine getirilmitir. brhmin Gerei grme srecinin ise bu yet-i Kerme ile balad ak olarak bildirilmektedir ve bu sre bizzat Cenb- Hakk tarafndan basar ve basiret sfatyla uyguland belirtilmektedir. Yni bu grn Hakk tarafndan verildiinden zhir ve btn iki ynlde olduu kolayca anlalmaktadr. (Semvatn melektunu) Yni Esm-Rububiyyet mertebesinin zelliklerini. (Velard) efal yni arz yer yznn hakikatlerini. Gsteriyorduk. (Yaknen bilip) Yakn bilii de kalbe ait bir i olduundan neticenin hi phesiz mutmain bir idrak ile doruya ulald kanaatidir. Bu halede kn denir. 38 (nananlardan oluversin.) Burada olan Tenzh- manda ki, mn-kn Tevhid-i efal-fiillerin birliidir. Bu inanma sadece gayb- deil ayn zamanda uhud- dir. Bu oluumlara ayr bir ynden de baktmzda, Afak ve enfs olduudur. Yni bir ynyle kiinin kendi bnyesinde, nefsinde oluan bir yaam sistemi dieri ise darda, Afak yaanan genel halidir. Bu hakikat, (Fussilet/41/53/ yetinde) de ak olarak belirtilmekte dir.

39

ny 1a ba bmba US
......za

a jn

(Senrhim ytin fil fak ve fi enfsihim hatt yetebeyyene lehm ennehml hakkun........) 41/53. Yaknda onlara ufuklarda ve kendi nefslerinde olan yetlerimizi gstereceiz, tki, onlar iin O'nun hakk olduu ortaya ksn....... Bilindii gibi yet iaret demektir, yetler ise iaretler, demektir. yet ayn zamanda Krn ve Krn-n blmlerinden olduundan Zt-i iaretler de demektir. O halde evvel kendi nefsimizde, sonra da fakta, nefsimizin dnda olan her yerde (Gstereceiz) vaadi ile belirtilen grme mahedeye ulamann yollarn bulmamz gerekmektedir. Allahn vaad Hakktr ve gerektir. Yeter ki, biz gzmz yukarda da bahsedildii gibi grme alanna gre irfaniyyetle ayarlayabilelim. Buradaki grme (Ceml) deil Efldir. Fiillerdeki hakikati grmektir. 39 Bu hususta, seyr hakknda daha geni genel bilgi (irfan mektebi ve erhi) isimli kitabmzn tamamnda, zellikle de (8) ci brhimiyyet mertebesinde bu halin zellikleri bulunmaktadr dileyenler oraya bakabilirler. Yeri gelmi iken (irfan mektebi ve erhi) isimli kitabmzdan o blmn de buraya ilve etmeyi uygun grdm merak edenlere ineallah faydal olur.

40

KNC KISIM;

SEKZNC

BLM:

TEVHD-

EFL

Tevhid-i Efl: Fiillerin birlii, anlamndadr. Makam: Tevhid-i Efal. Zikri: Ya FETTAH dr. lemi: lemi ehadet, madde mahede lemidir. Peygamberi: brhim (a.s.) dr. Lkab: Halilllah dr. Kelimesi: L file illellah Fili mutlak ancak ALLAH dr. Seyr-i: Seyr-i illlah ALLAHa seyr dir. drki: Bu mertebenin uuru ile ileriye doru gitmee gayret etmesidir. Krn- Keriym; Fussilet yetinde bu mevzua iaret vardr. 40 Sresi (41/53)

ny 1a ba bmba US 6za a jn
Senrihim yatina fil faki vefi enfsihim hatta yetebeyyene lehm ennehl Hakku

41

Melen; 53. Yaknda onlara ufuklarda ve kendi nefslerinde olan yet-lerimizi gstereceiz, tki, onlar iin O'nun hakk olduu ortaya ksn. Hli: Bu mertebenin hli ile hallenmektir. Sresi; (28/88)

Krn- Keriym; Kasas yetinde bu hle iaret vardr.

um a za 6u a b ( 3
Kll eyin helikn lehlhkm ve ileyhi trcaun. ill vechehu

Mealen: O nun vechinden baka her ey helk olacaktr. Hkm onundur. O na dndrleceksiniz Yaants: Nefis mertebelerini bitirip, Tevhid-i Efl-e varan kiinin sfat, evvel kendi varlnda tevhid-i oluturmasdr. Nefs-i Sfiyede beeri varlndan tamamen 41 soyunmu olarak, hilik, yokluk, renksizlik halinde iken, burada hakikati ynnden tekrar kendi zel ve Hakkani kimliine ulamasdr. Eski birimsel varlnn baka bir idrk ve varlkla deimesidir. Bu seyr tamam olunca kii almasn d leme evirir ve orada Tevhid idrakini oluturmaya balar. Bu makamn anahtar ve ykselticisi FETTAH ismidir.

42

aretini ehli bilir. Mridinin himmeti Hakikat mertebesinin balangcdr.

iraddr.

Bu hususta ksa bilgi sunmaa alalm. Bu mertebede kii, daha evvelce grm olduu, ENFS yani kendi nefsinde yaad hakikatleri bu defa AFAK yani d lemde yaamaa balar. KRN-I KERM de, bu hakikati ilk defa idrak edip yaayan kimsenin brhim (a.s.) olduu bildirilmitir. Yaknda onlara ufuklarlarda ve kendi nefislerinde olan yet-lerimizi gstereceiz tki, onlar iin O nun Hakk olduu ortaya ksn. (41/53) Kelm lhisi bunu ok gzel anlatmaktadr. Bu mertebeye ulaan kimse ALLAHn yetlerinin, yani iaretlerinin Hakk olduunu mahede eder. Bylece oluan btn fiillerin hakkn fiilleri olduunu YAKIYN bir bilgi ile idrak ederek yaamaya balar. Olduka zor olan bu yaam halinde kiinin ok dikkatli olmas gerekir. Karsna 42 kan her fiilin, her eyin, mspet veya menfi ne olursa olsun hepsinin Hakk ve Hakktan olduunu bilmesidir. Ancak..... Bu idrak edi buraya ulaanlara has bir hkmdr. Buna ok dikkat edilmelidir. O nun vechinden baka her ey, helk olacaktr, hkm onundur, O na dndrleceksiniz. (28/88)

43

Kelm lhisi de, bu mertebede ok ak ifadesini bulmaktadr. Her ne kadar bu yet-i Kermenin gelecekte kyamet hadisesi ile ilgisi var ise de, yaadmz gnde de geerliliini koruyup bu mertebeye ulaan kii yaantsnda ve idrakinde fiillerin ve eyann her ynyle Hakkn deiik mertebelerden, ayr, ayr zuhurlar olduunu bilmesi anlamndadr. Bylece bu gnden, kendiliinden lemin kyameti kopmu, yani zten, zan ettiimiz, fakat aslnda sadece isimlerden meydana gelmi olan eyann hakikati ortaya km olur. Eyann hakikatini arayanlar neticede bu mertebenin idrakine ularlar. Bu hkm de Hakkn hkmdr ve gerekte grld gibi her ey O na dndrlmektedir, burada dndrlme kelimesi ok iyi anlalmaldr. Bu mertebe, kiinin kendi lhi varl, ile efl leminin birletii, btnletii ilk tevhid mertebesidir. te bu yzden buras dostluk, yani hullet mertebesidir. brhim (a.s.) mn halil olmas bu yzdendir. 43 Kendinin ve btn varlktaki fiillerin Hakkn fiilleri olduunu, dolays ile kendi vastasyla Hakkn icraatta bulunduunu idrak etmesidir. Bu mertebenin kemli (fen-i ef l) dir. Bu mertebe de kesin olarak bilinmelidir ki; fakta ve enfste hi bir eyin faaliyyeti yoktur, btn faaliyyet Hakka mahsustur. Kelimesi: (LFALE LLLLAH) dr.

44

Mevzuumuz la ilgili bir ka yet-i Kerime ile yolumuza devam edelim. Krn- Keriym; Nis Sresi; (4/125) yetinde yle ifade edilmitir.

u a b ya QRU 2a a ma b61y 2a jma z 5

Ve men ahsen dinen mimmen esleme vecheh lillhi ve hve muhsinn vettebea millete brhime hanifen vettehazellahu brhime haliyl. Melen: 125. Ve din itibariyle daha gzel kimdir, o kimseden ki, muhsin olduu halde yzn vechini Allah Tel'ya teslim etmi, ve hnif olarak brahim'in milletine tbi olmutur. Allah Tel da brahim'i bir dost edinmitir. 44 yet-i Kerime de belirtildii gibi bu mertebenin gerek hli, brhm milletine tabi olup, vechini mutlak mn da Ulhiyyet mertebesine teslim etmi olmaktr. Bu teslimiyyet neticesinde kendisine haliyl giydirilen slik bu (Esmul hsn) dostluk elbisesi mertebe de yol almaa balar, ve varln Esm-i

45

lhiyyeler kaplam olur. Bylece kendinde zuhura gelen yaant, fiiller o isimlerin mnlar ve zuhurlar olmu olur. Krn- Keriym; Nahl yetinde yle ifade edilmitir. Sresi; (16/120)

b61y bnb a b 2a a QRP ='a

Melen: kniten lillhi mrikin. nne brhime kne mmeten hanifen ve lem yek minel

120. Muhakkak ki brhim, -balca- bir mmet idi. Allah'a itaat ediyordu, batldan uzak idi ve mriklerden olmu deildi. brhm (a.s.) kendi zamanna kadar gelmi olan insanln en st idrak seviyesine ulam gnl ehli bir Peygamber idi. lk defa kendinde btn Esm-i ilhiyye toplu olarak zuhurda idi. Her bir isim kendi zellii ve grevi itibariyle bir mmmettir, ve reticidir, 45 Efli lhiyye bu isimlerin mnlaryla sretlenip zuhura kmaktadrlar. Hl byle olunca bir kimse varlnda ne kadar ok esm-i ilhiyyeyi faaliyyete geirebiliyorsa o kadar mmet-i vardr, demektir.

46

Yaad devre kadar en geni ekilde simlerin mnlarn fiiller olarak zuhura karabilen brhm (a.s.) bu yzden Esm-i lhiyye mmet-i idi. Btn bunlar varlnda cem ettiinden kendisi tek bir mmet-ti vasfn alm ve Tevhid-i Ef-l mertebesinin babas olmutur. dem (a.s.) ma simler retildi: brhim (a.s.) ma ise simler Bu yzden ALLAH-n dostu oldu. giydirildi:

6anm b a a a ab QSU 'a b b 6b1y 2a 32 3

Ve kl kn hden ev nasra tehted, kl bel millete brhime hanifen ve m kne minel mrikin. 135. Ve dediler ki: Yahudi veya Hrstiyan olunuz ki hidayete ermi olasnz. De ki: Biz hnif olarak brahim'in milletine tbi bulunmaktayz. O mriklerden deildir. 46 Kendisinde btn Esm-i lhiyyenin zuhuru olduundan genel mn da eyann hakikatine vakft, her varlkta Hakk- mahede ettiinden, Hakk-tan gayr bir ey gremedi. Btn varl birlediinden, gayr-a yer kalmad ki; irk ihtimali olsun.

47

Bu anlay ve idrke gelen kiilerde ancak irk-i zhiri ortadan kalkm olabilir. Bu mertebe fiiller irkinin ortadan kalkp Tevhid-i Eflin balayp, yaand yerdir.

6n 4b 6bba b bu a 4b
Kle inni cilke linnsi imamen, kle ve min zrriyyeti. Melen: Cenb- Hak- dedi ki: Ben seni insanlara mam klacam. O da dedi ki: Zrriyetimden de; Bu yet-i Kerime de brhm (a.s.) mn Tevhid-i Efl mertebesinin mam- olduunu ak olarak grmekteyiz. Kendisinin; Zrriyyetimden de; duas bu gnlere Hatta; kyamete kadar gelecek sliklerin de zerinedir. Kim ki bu mertebeye ulat. Seyrinde fiili irkten kurtulmu, mnen brhm (a.s.) mn zrriyyetinden olmu olur. ALLAH (c.c.) lh cmlemizin idrakini asn. min. 47 Bu mevzuda daha geni bilgi alt Peygamber isimli kitabmzn brhim (a.s.) blmn de gelecektir. Bu mertebede yaplacak zikir deiikliini ksaca belirtmee alalm.

48

Bu mertebenin zellii, faki mn da Tevhid idrakine doru yol almaa balamaktr. Derse balarken ekilen (700) adet Kelime-i Tevhid (100) adet eksiltilerek (600) e drlecek, geen derslerin idrki ve hli ni belirten yetler braklacak, verilen saylar da Esmlara devam edilecek, yine verilen sayda FETTAH zikrine devam edilecek. Sonra. (100) adet bu mertebenin kelimesi olan (l file illllah) ilve edilecek Daha sonra bu mertebenin idrki ve hli ni ifade eden yetleri en az (33) er defa ektikten sonra yine ihls bir fatiha okuyup Peygamber Efendimiz (s.a.v.) min ehli beyt hazartnn rhlarna hediye eyleyip, o gnk dersimizi bitirmi oluruz. ***** imdi biz yine yolumuza gen brhm-i braktmz yerden devam edelim.

a 4b b7j a 3a u b WV a kya 4b 3a b 72
(Felemm cenne aleyhilleyl rea kevkeben kle heze rabb- felemm efele kle l hibbl filn.) 48 6/76. Ne zaman ki, zerine yine gece bast, bir yldz grd, "bu benim Rabbim" dedi batnca da "ben yle batanlar sevmem" deyiverdi. Az dikkatle bakld zaman bu yet-i kerme de iki anlatm yn olduunu grmekteyiz. Birincisi bu

49

yet-i Kerme yukardaki gibi (Zt deil esm-dir,) yni esm mertebesinden izah edilmektedir. Dier blm ise brhmin lisnndandr. Gen brhm, maaradan ktnda gnn akam sts olup gece her taraf rttnde gk yznde (kevkeb) yldz maa balar. Yukarda ki yet-i kermede de belirtildii gibi gen brhm de, hakkn ltfuyla gr kabiliyyet-i gelimi idi. te onda ilk zuhura gelen de bu fak gr olduundan ban ge evirip gr ve mahede yoluyla kyas yapmaya balamasdr. Gece karanlnda gk yznde ilk defa grd (kevkeb) yldzn mas ona gre muhteem bir sahne idi ite bu yzden, (bu benim rabbm dedi) Belirli bir sre sonra da yldz kaybolunca (ben byle batanlar sevmem dedi.) Ve yldzn rabb olmadn anlad. yet-i Kermenin fak yn budur. Aslnda ilve edilecek daha ok hususiyyetleri vardr fakat bu kadarn yeterli grmekteyiz. Bu blme birde enfis ynden yni kendi varlmzdan baktmzda, anlaymz u olacaktr. Bu mertebeye doru yol almaya balayan slik daha evvelki yedi mertebede nefsini yni kendini tanmaya almt, bu mertebede ise ilk ii gk yz ve lemleri, 49 ayrca kendi gnl gk yzn ve kendi i lemlerini tanmaa balamas olacaktr. Zaman, zaman kendinde beeri manda nefis yldz kaynakl olan geip giden mesnetsiz rabb anlaylarn ortadan kaldrmasyla oluan anlaytr. Bu mertebenin ncs de brhm (a.s.) dr.

50

b 72 a 4b bb2 aa b WW a 2 4b 3a ba
(Felemm reelkamera bazigan kle heze rabb- felemm efele kle lein lem yehdin le eknenne minel kavmiddallne) 6/77. Ne zaman ki, ay-" doar bir halde grd. "Rabbim bu'dur" dedi. Sonra ay batnca da "and olsun ki, eer bana Rab'bim hidyet etmemi olsayd, elbette ben sapkla denler topluluundan olacaktm" dedi. gecenin ilerleyen saatlerinde Ay- kamer in ktn grd, yldzdan daha byk olduu kyas ile, (rabb-m budur) dedi. Nihayet ay seyrini tamamlayp grnmez hale geldiinden sabaha kar gece karanl ortala gene kt, ayda batnca bu da benim rabb-m deil dedi ve ilve etti, andolsun ki, eer bana Rabbm hidayet etmemi olmasayd, elbette ben sapkla denler topluluundan olacaktm dedi. Yukarda da bahsettiimiz, fak manda olan bu 50 kyasn enfs olan ise, o mertebe de yaayan kiinin kendi nefs kyas ile daha geni ve daha ileri bir gr ile rabb- n bulmaya alt anda bunun da hayali ve nefs olduunu anlaynca hi bir deeri olmadn anlamas o dncenin de uful batmas demektir.

51

te kendisine gerek olan Rabb- nn yardm ve ilham ile kendi ilhi benliinin o blmde faaliyyete gemesi ile gerek kyas ve deerlendirmeyi yapm olmasdr.

7ja a 2 a 4b b2 'aa b WX 'm b 2 a b 4b oa b

(Felemm reeemse bazigaten kle heze rabb- heze ekberu felemm efelet kle y kavm inn berun mimm trikne) 6/78. Ne zaman ki" gnei domaya balar grd. Dedi ki: "Bu'dur Rab'bim bu daha byk" nihyet o da batnca dedi ki: Ey kavmim!. Ben muhakkak sizin Allah Tel'ya ortak kotuunuz eylerden uzam. Yldz ve ay gecenin zelliklerindendir, geceyle birlikte gelirler ve geceyle giderler. Yni, yldz ve ay gece getirir. Gne ise gndzn zelliklerindendir. Gnein aydnl ise gndz getirir, gndz gnei getirmez. Ve aslnda gndzn iinde yldzda ayda vardr fakat gnein getirdii aydnlk onlarnda n 51 iine alp sard iin grnmezler, grnmedikleri iin de aslnda var iken yok hkmnde olurlar. te gen brhm yldz ve ayn hususiyyetlerini dnyor iken daha aydnlk bir fikrin dncesi de kendinde olumaa balamt. O srada ufukta madde gnei yava, yava maa baladnda getirdii

52

aydnlk ile her gn olduu gibi, o gn de aydnlk, yni gn olumaa balad. Her kes iin sradan bir husus olan bu muhteem hadiseye brhm ilk defa ahit olduundan onun nazarnda gne gerek bir ilh olarak yorumland. Bu benim rabb-m dedi. Nihayet onun da sresi dolup arka tarafa geip dnya ile perdelenince ve tekrar gece etraf sarmaya balaynca buda benim rabbm deil dedi. nk yeniden yldz ve ay ortaya kmt ve ayn eyin tekrar oluyordu o halde tekrar edip duranlardan, uful olup gidenlerden, rabb olmaz, kanaatine ulat. Gk yznde olan bu yksek hadiselerin ve varlklarn dahi hkm yok iken bunlarn yannda ta ve odun paralarndan yaplan putlarn ise hi bir hkm olamayacan dnen (brhm) sizin Allaha irk-ortak kotuunuz eylerden uzam dedi. te bu kanaat ile fikr- ve mn- ynden iinde bulunduu topluluktan mn- kat- ile ayr dt. Tasavvufta, yldz=nefs- benlii: ay-kamer= izf benlii gne ise lh- benlii ifade etmektedir. Bunlarn eitimini almayan bir kimsede ise, yldz-nefsi emmre yi, ay-kamar-hayel ve vehmi gne ise nefs-i emmrenin tekebbrn-gurur ve kibrini ifade 52 etmektedir. Hayatn bunlardan ald kararlara gre yneten birimin ald kararlar hep nefsi istikametinde olur. (Terzi Baba (1)) kitabmzn ikinci blm (Necm Sresi) nin banda olan (Necm-yldz) dan

53

bahsederken bu mevzua dikkat ekmitik, bu hususta daha geni bilgi isteyenler oraya bakabilirler. Bir eyi deerlendirmek iin kyas yaparken, kyasn. kyaslanandan daha salkl olmas lzmdr ki, verilen kararlar yerinde ve isabetli olsun. Yni l aracnn, dzgn lmesi lzmdr ki, llen doru llm olsun. Aksi halde netice hep eri kacaktr. te yanlma buradadr. Yanl lmler devamllk zere olunca bunlar doru olarak kabul grmee balarlar ite bundan sonra verilen karar ve uygulamalar doru zannyla hep hakikate gre yanl olumu olurlar. Yaplacak ey l ve kyas asllar ile deitirip gerek l ve deer yarglarna ulamaktr. (Ay-Kamer) o mertebede vehim ve hayali oluturur, zellii var yok yoku var gstermesidir. Aslnda hi olmayan bir eyi vehm-zan eder ve bunu hayallendirerek kendi, kendinde retir ve sonra rettii eyi gerek sanarak ona ynelir ve ona, o hayalen rettii ey sevimli gelir, nk kendi retimidir. Nefs-i emmresi ondan bakasna meyl etmez. te hayal putlarn meydana gelii bir bakma bu anlay yolundan olumulardr. Ve bunlarnda terki gerekir. 53 gne ise nefs-i emmrenin tekebbrngurur ve kibrini ifade eder. Ve verdii kendi kararlarnn en isabetli ve en doru kararlar olduu zannyla baka bir fikri kabul etmez. Bylece tam bir enaniyyet-benlik gurur ve kibir iinde yaayarak, bu, kendi hkmnn altna girerek, kendi kendini, kendi anlayna, mahkm eder, ve sorumlusu da kendisi olmu olur.

54

Gece karanl, gen brhmin daha henz ilm varln oluturamad srede gnlndeki sfiyetidir. Orada parlamaya balayan kk bir dnceyi Allah- bilmede ileri bir hal zannetmitir. Bu tefekkr devam ederken, daha ileri bir dnceye ulanca eski kyas ettii dnce gitmi yerine biraz daha genii gelmi bu daha gzel demitir. Nihayet kendisini tamamen kaplayan aydnlk gnee ve gne ulanca daha byk bir dnceye ve tefekkre ulamtr, bu daha isabetli diyerek benim rabb-m bu aydnlktr, demitir. te vakti gelip o aydnlkta tekrar gidince, o dncesinin de geici olduunu anlayarak gzel bir l ve kyasla, (uful eden-batanlar sevmem,) (...Allah- Telya hayelleri niz de retip ortak kotuunuz eylerden uzam) diyerek, bir sonraki yet-i Kermenin delletiyle tefekkr yolculuuna devam etmitir. te, gerek man da hakk yolcusu bir slikin daha evvelce gemi olduu nefis mertebelerinden sonra, mertebe-i brhmiyyetin balarnda fak man da bu gerek mahedeye doru eski hallerini 54 terk ederek yol almas gerekecektir.

a paa u ou a WY 7'a ba b b1y

55

(nn vecceht vechiye lillez fatarassamavati vel arda hanfen ve m ene minel mrikne) 6/79. Ben muhakkak bir hnif olarak yzm gkleri ve yeri yaradana evirdim ve ben mriklerden deilim. Yukarda bahsedilen yet-i Kermelerin delletiyle, brhmin yava, yava o mertebenin mahedeli hakikat-i olan, kat-i mna doru yol ald ak ve net olarak grlmektedir. (Hanif) lgatlar da, lekesiz muvahhid yani tevhid ehli diye ifade edilir. Ayrca (Hanif) slmiyetten nce Allahn birliine inanan ve brhm (a.s.) n dinine bal olan kimselere denir. Diye de ifade edilmektedir. brhm (a.s.) n kendi zamanna kadar ulaan, mn, anlayndan kendisinin, ok daha ilerilere gittii anlalmaktadr. Vechini mutlak Hakka evirdiini sylemesi iindeki samimiyyetin ne derece yksek olduunu gstermektedir, ayrca rbta (ba kurma) nn hakikatinin de ne olduunu ve nereye olmas lzm geldiini de ok ak olarak gstermektedir. Tevhd-i efl (fiillerin birlii) hakikatini ilk defa idrak eden ve o ekilde hayatna yol veren kimsedir. 55 Daha genliinde bulunduu topluluun Rabb anlaya ile kendi Rabb anlay nn arasnda ne kadar byk fark olduu anlalmaktadr. Arasnda bulunduu topluluk vecihlerini fark lemine, (kesret) putlara evirmi ler iken onlardan ve artlanmalarndan hi

56

etkilenmeden kendisi vechini Rabb na (tevhid) e birlie evirmitir. nsn olunun mutlaka ynn vechini evirdii bir istikameti vardr. Bu lemde vechin hedefi ikidir, biri Hakk dieri ise msiva denen halktr. Ancak halkta Hakk mahede eden kii iin halk msiva hkmnden kar, aslnda halkyyeti msiva hkmne getiren kiinin kendi anlaydr. Gerek manda Hanif olan kii iin (Halkyyet) kalmaz her mahalde Hakkn zuhuru mahede edilir, her mahalde var olan Hakkn zuhurudur anlayna da (Tevhd-i efl) fiillerin birlii denir. BU leme, madde lemi anlayyla, bakmak kesret-okluk, Hakkn zuhuru dur, anlayyla bakmak ise tevhid-birlik tir. te o devrelerde brhm in kavmi bulunduklar ortamdaki varlklara kesret gzyle baktklar iin, onlar hep ayr, ayr varlklar olarak grdler ve hayallerinde oluturduklar vehim ve onun musavvire tasfir- dzenlemeleri ile baz sretleri ycelterek ilh edindiler. brhmin bak ise onlarn tam tersine, bu leme Hakkn isimlerinin zuhurudur anlayyla baktndan varlklarn her birerlerinin znde Hakkn bir esmsnn olduu hakikatini anlaynca ben vechimi 56 bu lemleri halk edene evirdim diyerek bu hakikati zamanna gre ok gzel bir anlayla idrak ederek, hem kendi devresinde hem de kendinden sonra bu mertebeden geecek gerek (hanif) lere yol gsterici olarak (Krn- Kerm, bizlere de bunu bildirilmitir.

57

Kim bu idrake ularsa ite o zaman o kii btnen (brhm-Hanif) dninden olmu olur. Gkte ve yerde grdm Allahn (c.c.) nn, zuhuru olan, grntlerine ilhlar olarak rabta etmem, nk onlar mahlk turlar. Mahlkta Hlk olmaz, Hlk olmayana da ibadet edilmez, eer edilirse, hlika ortak koulmu olur, bu ise tam anlamyla irk, mriklik olmu olur. te bu yzden, ben mriklerden deilim, dedi.

a ubzma 4b 6 uby XP 2 b' a a 2 'm b ba 6 nm 5a b6 ( 3 2 b6,(

(Ve hacceh kavmh kle ethaccnn fillhi ve kad hedn ve l ehf m trikne bih ill en yeae Rabb eyen vesia Rabb klle eyin ilm efel tetezekkerne.) 6/80. Ve ona kar kavmi delil getirmeye kalkt. Dedi ki: Siz Allah Hakknda bana kar delil getirmeye mi kalkyorsunuz?. O halbuki, o bana 57 hidyet nasip buyurmutur. Ve ben ona ortak kotuunuz eylerden korkmam. Meer ki, Rab'bim birey dilemi olsun. Rab'bimin ilmi hereyi kuatmtr. Artk siz hi dnmez misiniz?.

58

Kavmi, akl- czlerinin hayal ve vehmi ile putlarna ibadetlerinin doru olduu hakknda onunla ekimeye baladlar. O da Rabb mn ilmi her eyi kaplamtr, artk siz hi dnmezmisiniz? Diyerek onlar dnceye sevk etmeye almtr.

6 2a bbma bnvy m XS y 2 a 6b' pbu

(Ve tilke hccetn teynh brhme al kavmih nerfe derectin men neu inne Rabb hakmn almn) 6/83. Ve ite o, bizim delilimizdir ki" onu kavmine kar brhim'e vermitik. Dilediimizi derecelerle ykseltiriz. phe yok ki, Rab'bin hikmet sahibidir, hakkyla bilendir. Cenb- hakkn bu mertebedeki hccet-delili tevhid-i efl mertebesinin hakikatini brhme yaatarak amas ve idrk ettirmesidir. Bu hakikat daha evvelce kimseye verilmemiti. te bu anlayla yeryz ve gkyznde olan her eyin kendilerine ait bir varlklar olmad oralardan zuhurda olan kendisinin isimlerinin ve sfatlarnn kendi manlaryla var olduunu bildirmesidir. 58 Dikkat edilirse bu yet-i Kerme ztdir, (Bizim delilimiz) dir, demesinden kolayca anlalmaktadr. te bu hakikat anlayn, kavmine kar brhme vermitik. Dilediimizi derecelerle ykseltiriz.

59

Grld gibi yet-i Kermenin bu blm de Ztdir, bir ok ynden yorum ve izahlar vardr. Melinde grlen yorum eriat mertebesi itibari ile olan yorumdur ve o mertebenin doru olan gereidir. Ancak dikkatlice baklnca arkasndan baz sorularn kaca dnlebilir. Dilediimizi derecelerle ykseltiriz Btn- yn itibari ile bu yet-i kermeyi yle yorumlayabiliriz. Btn lemde Allahn zuhuru olduuna gre, Allahn zuhurlarn da bir birinden ayramyacamza gre, dilediimizi demek btn zuhur mahallerini demek olur. Derecelerle ykseltiriz demek ise efl leminde her varlk, doar, yaar, kemle erer ve nihayet mddetini doldurarak tekrar btn lemine iade olunur. te bu seyr dolays ile varlklar derecelerle ykseltilmi olurlar. Dier bir anlayla da, dilediimiz bir zuhur mahallimizi derecelerle dierlerinden daha fazla ykseltiriz Bu bizim irademiz dahilindedir. Ancak varlkta bizim varlmzdan baka bir ey olmadna gre, bir hakszlkta sz konusu deildir. yetin bu blmnde bahsedilen derece o gne kadar bildirilmeyen (Hullet-halil-dostluk) mertebesidir. 59 phe yok ki, Rab'bin hikmet sahibidir, Allahn (c.c.) isimlerinden biri de (Hakm) ismidir. Hakmin her zuhura getirdii de hikmetlerle doludur ve bu ismin hususiyyet-i, ilimde, ilmi derinliklerinin olmasdr. Zhiren bakldnda ok tabii gibi grlen

60

mevzularn (Hikmetli) olmas itibariyle ne kadar derinlikli olduunun bilinmesidir. Sadece zhir mans itibari ile meselelere bakldnda fark edilemeyen ancak, derinliinde ok geni manlarnn olduu ancak (hikmet) ile anlalabilen mevzular kurgulamak bu ismin zellii ynnden gelmektedir ki, (ite bu kitap hikmetlerle doludur) Hikmet-i, ksaca bireyler ynnden (vastasz kalbe gelen ilham-varidat) olarak tarif edilmitir. Hakm isminin sahibi olan Allah (c.c.) kuluna bir eyi amay murat ettii zaman bu ismin hakimiyyet-i altnda ve kontrolunda o kuluna hikmetiyle birlikte gnlne aar. Ancak bu almn olumas iin o kulun abas ve o sahalarda dolamas lzmdr. Ancak bunun ok iyi anlalmas lzmdr. Aksi halde kalbe ve gnle gelen her hangi bir ey bu yoldan deil de hayal ve vehim ynnden geldi ise ok tehlikelidir ve insan sapk fikirlere gtrme ihtimali ok yksektir. Bundan kurtulmann tek yolu gerek bir rfan eitimini almak lzmdr. Ne yazk ki, insan olu bu tr evhm- dnceleri gerek zannederek abucak kanabilmekte dir. Cenb- Hakk muhafaza eylesin. hakkyla bilendir. Dnya yaantsna gre, gemi, hal ve gelecek 60 diye bilinen itibari zaman blmleri vardr, btn bu zaman sreleri iinde ne olacaksa hepsini hakkyla bilendir.

61

Dier taraftan lmi lhsinde, Ahadiyyetinden balayarak Sfat, Esm ve Efl leminde olan ve oluacak olan her eyi de hakkyla bilendir. Diyebiliriz.

b b a 62a lbna a TQ bj
(Vezkr filkitb brhme inneh kne sddkan nebiyyen) 19/41. Kitapta brhim'i de zikret. phe yok ki, o pek sadk bir Peygamber idi. Yukarda da bahsedildii gibi, Krn- Kermin anlatm yollarndan biri de (Vezkr-zikret-hatrla) ekliyledir. lmi lh, mm-l kitapta olan ayan- sabiteler de kiilerin (kaza) genel hkmleri kazay mbremmutlak ve kazay muallk olarak dzenlenmitir. Bunlarn zaman sreleri ierisinde yava yava ortaya karak faaliyyete gemelerine de bilindii gibi,kader denmektedir, miktar, miktar zuhura kmasdr. te ey habb-im senin gnl kitabnda hullet brhmiyyet hakikatleri de mevcuttur, onlar btnndan zhirine kararak varln hatrla-zikret, ve bizde sana bunlar ayrca Cibrl-i emn vastasyla da bildiriyoruz. Sende bu bilgileri mmet-i ne bildir. Denmektedir. 61

b jm o2a b 2 4b a TR b( j

62

(z kle li ebhi y ebeti lime tagbd m l yesmeu vel ybsiru ve l yun anke eyen) 19/42. Bir vakit ki, babasna demiti: Ey babacm!. Ne iin iitmez, grmez ve seni hibir ihtiyatan kurtaramaz bir eye taparsn?.

mb b a bu a o2a b TS b ba a jmb
(Y ebeti inn kad cen minel ilmi m lem yetike fettebign sraten seviyyen) 19/43. Ey atacm!. Muhakkak ki, ilimden sana gelmeyen bana gelmitir. Artk bana tbi ol, seni bir doru yola eritireyim. Burada brhm ilk defa kendisine btnen gelen Tevhid-i efl ilmini aklyor idi, ancak vey babas bunu anlayacak durumda olmadndan ona tabi olmuyordu ayrca o gnn anlay itibari ile babann oluna uymas pek kabul edilebilir bir durum da deil idi. O yzden vey babas ona tbi olamad.

b,'a a 6b,'a jm o2a b TT b y b

(Y ebeti l tagbdeytne inneeytne kne 62 lirrhmni asyyen)

63

19/44. Ey babacm!. eytana ibadet etme, phe yok ki: eytan, Rahmana isyan eder olmutur. Acab onlar putlara ibadet ederlerken neden eytana ibdet etme diye babasna sylemitir. nk eytan hayal ve vehim yoluyla putlar onlara ilh gibi gstermitir, ve bu anlayn arkasndaki de kendi olduundan bylece putlara yaplan ,ibadet kendisine yaplm olmaktadr. Bu hakikati idrak etmi olan brhm o yzden bu ekilde ifade de bulunmutur. blisliin hakikati Mudil isminin hayal ve vehminden kaynaklandna gre, bunun neticesi de nefs- benlik olduundan bu yaant da, zerinde baka bir kuvvet kabul etmediinden Rahmn- hkmlere boyun ememektedir, bu yzden Rahmna isyan zeredir.

ya la a ba a o2a b TU b b,' n
(y ebet inn ehfu en yemesseke azbn minerrahmni fetekne lieytni veliyyen) 19/45. Ey babacm!. Ben muhakkak korkarm ki, sana Rahman tarafndan bir azap isabet eder de artk eytana bir yar olmu olursun. Hayal ve vehminin peinde kotuundan Ramna 63 kar gelmi olmaktasn bu yzden de Rahmnn azab sana isabet eder, bylece onunla birlikte ona

64

muhabbetli olursun, bu yzden onun yolcusu olmu olursun. Neticesi azaptr.

72a b na oa kaa 4b TV b va u nm
(Kle erbn ente an lihet y brhm lein lem tenteh le ercmenneke vehcurn meliyyen) 19/46. -zer- dedi ki: Ey brhm!. Yoksa sen benim tanrlarmdan yz m eviricisin?. And olsun ki, eer buna son vermez isen elbette seni talarm ve benden uzun bir mddet uzakla.

b a 62 1nb 7 5 4b TW b1y 2
(Kle selmn aleyke seestafiru leke Rabb- inneh kne b hafiyyen) 19/47. -Hazreti brhm de- dedi ki: Sana selm olsun. Senin iin Rabbime elbetteki, istifarda bulunacam, phe yok ki, o benim iin ok ikram etmektedir. brhm (a.s.) vey babasna, onun btn yaptklarna ramen (Selm) esmsnn selmetiyle temenn de bulunmutur ve zerinde zhiren de olsa hizmeti bulunduundan, kendisi hakknda Rabbn dan istifarda bulunacan bildirmektedir. 64

aa a m b na TX

65

b( 2 b2 a a 92
(Ve agtezilkm vem ted ne min dnillhi ve ed rabb as ell ekne bi di rabb akyyen) 19/48. Ve sizi ve Allah'tan baka tapndklarnz brakp ekiliyorum ve Rabbime dua ediyorum. Umulur ki, Rabbime dua ile bedbaht olmam. Bu anlay ile putperestlerin arasndan kmaya karar vermi olmaktadr. Hakkn rzas istikametinde yaad btn hayatn ve her eyini terk ederek bir mehule doru yola kmaya karar vermektedir.

=a j b na b TY bj bu 5 6l za bj
(Felemmgtezelehm vem yegbdddne min d nillhi ve hebn leh ishka ve yagkbe ve kllen cealn nebiyyen) 19/49. Vaktaki onlardan ve Allah'tan baka ibadet ettikleri eylerden ekilip gitti, ona shak' ve Yakub'u ihsan ettik ve hepsini birer Peygamber kldk.

b bu bny bj UP ;b
65

66

(Ve vehebn lehm min rahmetin ve cealn lehm lisne sdk aliyyen) 19/50. Ve onlara rahmetimizden ihsan ettik ve onlar iin dillerde yksek, doru bir vg nasip kldk. Grld gibi bu yet-i Kerme de Zt- dir. Cenb- Hakk yukarda bahsedilen kiilere zel rahmetinden hibe etmitir. Ve insnlarn arasnda onlar doru bir vg ile vlmelerini salamtr.

2 b 3j ( 2a bma UQ "7b
(Ve lekad teyn brhme rdehu min kabl ve knn bih limne) 21/51. Ve andolsun ki, brhim'e de bundan evvel rdn vermitik ve biz onu bilenler idik. Yine Zt- yetlerden biridir, Cenb- Hakk kasem yemin ederek, rd n Kendisine daha evvelden verildiini ak olarak bildirmektedir. (Rd) Lgatta, Hakk yolunda salbet, metnet, ve kemli isbetle dosdoru gitmek* Hayra isbet etmek* Bulua ermek* stikamette olmak* Dnine ve malna zarar verecek eyi bilmek* Doru dnmek* Kiinin akl ve idrki kv ve tedbiri metn olmak, diye ifade edilmektedir. 66

67

Yukarda bahsedilen rd tarifleri beeri anlamda olan tariflerdir. Allahn (c.c.) verdii rd ise, lh- kemltn keml-i ve hikmet-i ynnden gelmektedir. Burada ki, rd ise o gne kadar olan Allah (c.c.) anlaynn en yksei olan (Hanif) anlay ve idrkidir. (Hanif) Lgatta= (slmiyyetten nce Allahn birliine inanan ve Hz. brhm dinine bal olan kimse.) Diye tarif edilmektedir. Dier ekli ile ise, (Hanif) hayl ve telerde olan bir Allah anlayndan, lemde zuhurda olan gerek Tevhd-i Efal mertbesi, Allah anlayna gemektir. Tefhd-i Efal (brhmiyyet) mertebesi, ayn zamanda Tevhd-i Ztsz, (Tebih)tir de, diyebiliriz.
(Mrid)

Lgatta; Rden. rad eden* Doru yolu gsteren* Gafletten uyandran* Peygamber varisi olan* Klavuz* Tarikat Pri, eyhi. Diye de gemektedir. Dier ekli ile ise, (Mrid) evvel; Allah (c.c.) sonra Krn sonra da Muhammed (s.a.v.) dir. O halde tm mertebeleri kapsayan ird bu yoldan gelen irttr. Kimlere bu hakikatlerden hisse verilmi ise gerek kemlt Mrit leri bunlardr. brhmiyyet mertebesinde verilen (Rd) ise daha henz, (Krn ve Hz. Muhammed (s.a.v.) gelmedii iin. Burann (Rd) 10 suhuf Hanif Hullet ve o mertebenin mmet hakikatleri dir diyebiliriz. 67

68

Bu hakikatler daha evvelce gelenlere verilmemi idi. lk defa bunlar brhmiyyet mertebesinin zuhur mahalli olan Hz. brhme verildi bunlarn toplam ona Allah (c.c.) tarfndan verilen zel (Rd) tr. Bylece o da bu (Rd) kavmine aktarmas sretiyle btnen onlarn (Mrit) leri, yine ayn zamanda, zhiren ve btnen de Neb ve Rasl leri olmutur. Bilindii gibi zten kendisi (Ull azm) olan Peygamberlerin ikinci sidir. Bylece Peygamberlii de tasdik edilmi oluyordu. te mmet-i Muhammedten olan bizlere Cenb- Hakk Peygamberimiz vastas ile bu hakikatleri amas bu hakikatler vastasyla da, bizleri brhmiyyet mertebesi itibariyle ird etmesidir. Bize den ise bunlar kendi bnyemizde olabildiince yaamak ve gerek bir (Mrid-i Kmil) in kontrolunda seyr-i slumuz da, tatbik etmek olmaldr. ve biz onu bilenler idik. Ayan- sabitesi ve hakikat-i brhmiyyet, itibari ile biz onu bilenlerden idik.

na 3qbna b 2 4b a UR 1b b na
(z kle liebhi ve kavmih m hezihttemslllet entm lehe kifne) 21/52. O vakit ki, babasna ve kavmine dedi ki: 68

69

Nedir bu heykeller ki, siz onlara -tapnmayadevam edip duruyorsunuz? (Temsil) Temsiller Putlar. Heykeller. Resim ler. Sretler. Semboller.Tasvirler.Nedir bu heykeller Yni bunlarn sizin yannzda ne kymeti olabilir.? Diye sormaktadr. Aslnda brhm (a.s.) onlarn ne olduunu hakikatleri itibari ile biliyordu. Ancak onlarn anlay ve ynelmeleri itibari ile babasn ve kavmini onlardan men etmeye alyordu. Gerekte men edilme onlardantemsillerden deil onlar, anlaylarndan dolay men etmekteydi. Aslnda Tevhd-i Efl mertebsi idrakinde btn varlk zuhurlarnn Hakkn birer isimlerinin zuhuru olduu anlay itibari ile, her zuhurda Hakkn gayr olmadndan, bu ynyle onlara ynelmek su unsuru olmaz. Su unsuru tek ve belli zuhurlara ynelmektir. Ancak onlarn anlay itibari ile, hakkn zuhuru sadece kendi rettiklerinde ve gkyznde grdkleri baz yldazlara Ulhiyyet ve Rubiyyet isnd etmeleri ve dierlerini ayr grmeleri men edilme sebebi olmutur. te asl putperestlik budur. Hakkn zuhurlarn bir birinden ayrp onlar ayr ayr grmek ve kendilerini mstakil varlklar zannederek (Esml Hsn)nn btnln bozmak suun en bydr. smine kesret ve (irk) denir. En byk gnahtr. siz onlara -tapnmaya- devam edip duruyorsunuz? Onlara tapnmakla byk gnah olan (irk) i ilemeye devam ediyorsunuz. te irkin hakikati Teki ok ve sevdiini-yneldiini tek-yegne grmektir. 69

70

2b b bb2a bu ab US
(Kl vecedn ben leha bidne) 21/53. Dediler ki: Biz babalarmz! bunlara ibadet ediciler bulduk. Bylece kendilerinin mahede ehli olmadklarn ve takliti olduklarn, kendileri kendi lsanlar ile belirtmi olmaktadrlar.

j 45 b2a na n 4b UT
(Kle lekad kntm entm ve bkm f dallin mbn) 21/54. Yemin olsun dedi: Siz de, babalarnz da pek ak bir sapklk iinde bulunmu oldunuz.

j5a oa a zb2 bnua ab UU

(Kl eciten bilhakk em ente minellibne) 21/55. Dediler ki: Sen bize hak ile mi geldin, yoksa sen ltife edenlerden misin?

a a paa l 2 32 4b UV b'a ba 9
(Kle bel Rabbkm Rabbssemvti vel ardllez ve tera hnne ve en al zlikm minehidne) 21/56. Dedi ki: Hayr... Rabbiniz gklerin ve yerin 70

71

Rabbidir ki, onlar yaratmtr ve ben ona ahitlik edenlerdenim. Grld gibi, Tevhid-i Efl mertebesini yaayan brhm (a.s.) varlklara bir btn olarak bakmakta ve onlarda var olan Hakkn varln grp mahede ederek bu hakikate ak olarak (ahit) olduunu belirtmekte idi. Bylece Hakka giden yolda nsnlk tarihinde ok byk bir aama elde edilmi olmakta idi. Daha evvelce bilinmeyen (Hanif) anlay bylece faaliyyete gemekte idi. te bu yzden gerek nsnlk tarihinde gerek birey kiinin seyr slkunda bu mertebe byk bir aamadr.

2 am a 2 ba bm UW
(Ve tallahi leekdenne tvell mdbirne) esnmekm bagde en

21/57. Vallahi yemin ederim ki; Siz dnp gittikten sonra elbette putlarnza bir oyun oynayacam. Yni, putlarnz-sevdiklerinizi bir yere kapayp nefsi eylencelerinize gidince.

a aj a aau v UX u
(Fecealehm czzen ill leallehm ileyhi yercine) 71 kebran lehm

72

21/58. Artk onlar para, para etti, ancak onlarn bir byn deil, belki kendisine mracaat ederler diye. Bu hadise, (Konyal Mehmed Vehbi) efendinin byk Krn tefsiri hlsatl beyan adl eserinde cild 9 sahife 3443 te yle kaytldr. bu vaka yle cereyan etmitir; Bayram gn Hz. brhmin pederi, bizim bayram yerine gitsen beenirsin beraber gidelim demise de Hz. brhm (a.s.) puthaneyi alt st etmek iin frsata uygun olup bayram gnnden daha ziyade bir frsat olmadndan bu frsat karmamak iin pederine hasta olduunu beyan ederek gitmedi. Ahli detleri vechile puthane ve kasabay terkederek bayram yerine gittiler. Fakat detleri herkes bayram yerine gitmeden evvel putlarn nlerine nefis yemekler korlar ve bayram yerinden doru puthaneye gelir, putlara secde eder ve keml-i tazimle o yemekleri yerlerdi. te onlar bayram yerine gidince Hz. brhm elinde balta ile puthaneye girer byk puttan maadasn krar ve puthaneyi demirci dkknna dndrr, baltay da byk putun boynuna takarak brakp gider. Putlar kendi nefislerini muhafazaya muktedir olamaynca ibadet edenlere bir menfeat temin etmekten ciz olduklarn ahaliye bildirmekle ikaz etmek ister. Hepsinden ziyade tazim ettikleri byk putu krmamaktan maksad; Ahalinin dikkatini ekmekti. nk bunlar kim krd? dedikleri zaman balta kimin boynunda ise o krmtr. Deyince onlar. Byk put bunlar kramaz dedikleri zaman: 72

73

Bunlar krmaktan ciz olan bir eye ne iin ibdet edersiniz? demekle anlalmas kolay olsun halis niyyet-ine binaen byk putu krmadan brakt. Bayram yerinden dndklerinde brhm (a.s.) n dnd zere hadise cereyan etmitir. * * * Grld gibi burada, Nh (a.s.) zamannda olan putlara verilen isimler gibi bu putlara okluundan dolay isimler verilmemitir. Seyr slkta bu hadise olduka mhim bir yer igl etmektedir. brhm (a.s.) n gelik yllarnda yaad bu hadise de ok ibretler vardr. O yllarnda Tevhd-i Efl anlayn pekitirmee alan brhm (a.s.) iin btn varlkta ne varsa bunlarn hepsini gnlnden karmas gerekiyordu, ite bu yzden grd ve hissettii her ey ona zhirleri itibari ile perde olabilirdi. Kklnde azda olsa bunlara gnlnde bir deer vermiti. Daha sonra bunlarn hi bir asllar olmadn anladnda gnlnde olan o varlklarn hepsini gnl hanesinden paralayarak karp att. Kendisinde oluan bu kudret gcnn ifadesi olan baltay en byk olan (hayl) putunun boynuna ast.

ba a bnb2 a 3 ab UY
(Kl men feale minezzlimne) hz bilihetin inneh le

21/59. Dediler ki: lhlarmza bunu kim yapt ise phe yok ki, o zalimlerdendir. 73

74

Hayal putunun ve dierlerinin evresinde toplanm olan halk onlarn paralandn grnce bunu yapan (zlim) lerdendir, dediler. Bu szlerinde kelime olarak isbet vard fakat anlam olarak kendi anlaylarna gre bu ii yapan (zlim) putlarn krmak sretiyle onlara (zulm) etmi olmaktayd. O halde cezalandrlmas gerekiyordu. Ancak cenb- Hakkn indinde ise, bu vasf (zalman cahul) idi. (Ahzab 33/72)

=u b b a 6ba by

.................

33/72. onu emneti insn yklendi. phe yok ki, o, ok zlim, ok bilgisiz oldu. Bu yet-i Kerme de ztdir, ifadesi ok genitir yeri olmad iin sadece (zlim) kelimesine bakacaz baka kitap ve sohbetlerimizde bu yet-i Kermeden bahsetmitik. Zhiri mnda putperestlerin kulland ekilde ve anlayta bir (zlim) lik olsayd Cenb- Hakk emneti ni ki! Bu emnet zt- tecell si dir, onu bu ekilde anlalan bir (zlim) e yklermi idi.?. Hakkn ykledii (kne zalmen) zten kendisine ezelden yklenmi bir husus idi. Bilindii gibi (kne) kelimesi idi olarak kullanlr. Bu ise mazi gemiteki bir hli belirtir. Demek ki, bu hadise de verilen (zlim-zalm) lk, byk karanlk, sevd- azam amaiyyet in karanlndan kan Nr u lhiyyeden gelen ilh hakikatlerin o mahalde zuhura kmasdr. Diyebiliriz. te (zlim-zulm) un iki yn vardr. Biri kaynan ezelden-amaiyyetten alan,dieri 74

75

ise kaynan nefs-i emmrenin karanlndan alan (zlimlik) tir.

cehennem-

te yet-i Kerme de, bahsedilen (Minezzlmne-zlimlerdendir) ifadesi, brhim (a.s.) tarafndan amaiyyet hakikatinden gelen ilh zulmetkaranlk. Kavm tarafndan ise nefsin cehennem- karanlndan gelen (zulm-zlimlik) ifadesidir. Evet orada bir hakikat-i kefetmiler ancak kendi anlaylar ile deerlendirdiklerin den byk su unsuru olarak kabul etmilerdir.

(Men feale) krma iini,

kim iledi diye sorduklarnda, eer ileyenin brhm-in varlnda hakkn hd isminin o fiildeki fil-i olduunu bilselerdi, brhm-i sulamazlard. Bunu anlayamadlar, nk mrik idiler. Mriklik ise Esm-i lhiyyeyi blmektir.

62a 4b n b ab VP
(Kl semign feten yezkruhm ykl leh brhm) 21/60. Dediler ki: Kendisine brhm denilen bir genci iittik ki, onlar anp duruyormu.

ba a 2 amb ab VQ '
(Kl fet yehedn) bih al agyninnsi 75 leallahm

76

21/61. Haydin dediler, onu insanlarn gzleri nne getiriniz, umulur ki, onlar ahitlikte bulunurlar. Kendi aralarnda ve zanlarna gre su unsuru olan putlarnn krlmas fiilini, ileyeni gren varsa ahitlik eylesin diye aralarnda konumalar. Aslnda bu araylar kendilerini gerekten hakkn indinde brhm (a.s.) n ahidi yapm olmaktaydlar. Yni diyorlard ki, bu putlar brhm krmtr. Bu ahitlikleriyle hirette Hakkn huzurunda brhm (a.s.) n yapt bu iin ahitleri olmu, ve onu tasdik etmi olmaktaydlar. Eer bu hakikati idrak etmi olsalard byle bir ahitlikte bulunmazlar idi.

62a b bnb2 a o oa ab VR
(Kl eente fealte heze bi lihetin y brhm) 21/62. Dediler ki: Ey brhm! Bizim ilhlarmza bunu sen mi yaptn?

ab a a j > 32 4b VS
(Kle bel fealeh kebruhm heze feselhm in kn yentikn) 21/63. Dedi ki: Belki onu onlarn u by yapmtr. Haydin onlara sorunuz, eer syleyebilmekte iseler. 76

77

Haylin karanlk dehlizlerinde olan vehim putlarn en bydr. Nerde ne zaman nasl kaca belli olmaz, nk kaynan (Kahhar) esmsndan almaktadr. te orada olan putlarn en by de hayal putunun yapt tasfir--sret putuna sorun demitir. Eer cevap verebilirse tabii.

=ba na a ab 1a a au VT
(Ferace il enfsihim fe kl innekm entmzzlimne) 21/64. Bunun zerine kendi nefislerine dndler de dediler ki: Siz phe yok ki, siz zlimlersiniz. Bu cevap karsnda, geici bir sre kendilerine, Yni kendilerinde varolan z benliklerine, Hakkn Efl mertebesinden tecellisi olan vicdanlarna, lh gerek nefislerine dnerek, o sesi dinleyerek kendi kendilerine, phe yok ki; siz zlimlerdensiniz dediler. te buradaki zlimlik yukarda bahsedilen, kaynan nefs-i emmrenin cehennem- karanlndan alan (zlimlik) tir ki; kendi kendilerine, kendilerinde var olan bu vasflarn kendileri de aleyhlerine olmak zere tasdik etmi olmaktaydlar.

b o 7@ a q VU
77

78

(Smmenkis al ruusihim lekad alimte m heli yentikne) 21/65. Sonra da balar zerine dndrldler de -dediler ki-: Muhakkak sen bilmisindir ki, onlar sz syler deildirler. Nefs-i emmreleri, hayal-vehim ve evre artlanmalar onlar tekrar, Hakk inkr, putlar tasdik irkine, balarn eski inanlarna geri dndrerek hemen drd. -: Muhakkak sen bilmisindir ki, onlar sz syler deildirler. Kendileri de itiraf ediyorlar ki; onlarda gerek mn da kelm sfat yoktur. Kelm sfat olmayanda da Sfat- subtiyye den olan (Hayat, lim, rde, Kudret.... ve dierleri olmaz bunlar olmaynca da onlarla al veri mmkn olmaz o halde onlar madeniyyattan olan ta ve kurumu odun dan kendi elleriyle yonttuklar semboller-tasfirler-putlardr. Bu szleri ile onlar farknda olmadan sen bilmisindir diyerek brhm (a.s.) mn irfniyyetini ve kendi cehillerini tasdik etmi olmaktaydlar.

1 b a jna 4b VV 6 b(
(Efetagbdne min dnillhi l yenfeukm eyen vel yedurrukm) 21/66. Dedi ki: O halde Allah'tan baka size hibir ey ile fide veremeyecek ve zarar da veremeyecek bir eye ibadet eder misiniz? 78

79

5a 6a jm b a VW m
(ffin lekm ve lim tagbudne min dnillhi efel tegklne) 21/67. Yuf size! Ve Allah'tan baka tapar olduunuza! Siz hi akllca dnmeyecek misiniz? Yazklar olsun size ve Allahtan baka taptnz eylere. Bu kadar meydanda olan gerekleri gremeyipte, ta ve odun paralarndan meydana gelen kendi yaptnz sretlere ynelmenize. Genelde insnlar, kendilerine gre hayal ve vehimlerinden bir Rabb anlay tasfir edip ona hayallerinde bir sret verip kendileri de o sreti Rabb olarak kabul ederler. te bu sret kendilerine sevimli gelir, nk kendi halkiyyetleridir. O yzden herkesin sevdii kendi Rabb dr ve ona ynelirler. Bu yzden onlara da kendilerinin halkettikleri ilhlar sevimli geldiinden onlardan ayrlmak istemediler. Siz hi akllca dnmeyecek misiniz? Evet onlarn bir dnceleri vard! Fakat o dnce ise nefs-i emmrelerine dnk akl- cz lerinin oluturduu putprestlie dnk dnceleri idi. brhm (a.s.) n yukarda ki, suali ise bu anlaytan kp akl- kl ynnden, akllca dnmeyecek misiniz? sualidir ki; Onlar akl selime davet idi. Ancak onlar artlanmlklarn aamadlar ve hallerinde srarl olarak brhm (a.s.) m suladlar. 79

80

b n a na aa y ab VX
(Kl harrikh vensur lihetekm in kntm filne) 21/68. Dediler ki: Onu yaknz ve ilhlarnza yardm ediniz, eer yapacak kimseler iseniz. Grld gibi yukardan beri gelen yet-i Kermler brahm (a.s.) n ve kavminin lisnndan kmaktadr. Bu yet-i Kerme de kavminin lisnndan kmaktadr. Bu hususlara da ok dikkat etmemiz lzm gelmektedir. Cenb- Hakk brhm (a.s.) n kavminin lisnndan bu haberi vermektedir. Onu yaknz Hkm kendilerince en byk ceza idi ve kendilerinin bnyelerindeki yaplarn da gstermekte idi. Akllarna ilk gelen onlarn ilerinde en iddetli halleri idi buda kendilerinde bulunan nefs- Cabbar isminin cebbariyyet-i ve iblisin atei idi ki o atein kayna kendileri idiler. te bu yzden ilk akllarna gelen ate olmutu nk tabiatlar idi. brhm (a.s.) m evvel kendi ilerinde nefislerinde bulunan atee attlar, daha sonra da odun ateine attlar. Bunun zerine Cenb- Hakk atee.

=2a b5 a2 b b b VY
(Kuln y nr kn berden ve selmen al brhme) 80

81

21/69. Dedik ki: Ey Ate! brhm zerine serin ve selmet ol. Grld gibi bu yet-i Kerme yukardakilerden sonra gelen, gene Zt- yetlerdendir. Yn Cenb- Hakk biztih kendisi, Dedik ki: ifadesiyle bu hkmn sadece kendine ait olduunu ak olarak belirtmektedir. Esmdan olan Cebbriyyet in (azab-yakclk) zuhuru olan ate ynne, Ey Ate! Diye Hakk tarafndan, Zt- bir hitap geldi. Bunun zerine Esm kaynakl olan ate ne yapmas lzm geldiini anlamak iin Zt- hitabn devamn dinlemeye balad. brhm zerine diye Kelm- lh devam edince, ate anlad ki; buras huss bir makamdr. nk eer brhmin zerine deseydi sadece Hz. brhme tahsis edilmi olacakt. brhim zerine, denince bunun bir mertebe olduunu ve bu mertebenin daha baka zuhur mahallerinin de olabileceini anlam oldu. nk gerekten brhmiyyet Hall-hullet dostluk mertebesidir ve seyr- slk ta yaanacak bir metebedir. Gelecek yet-i Kermelerde onu greceiz. Hullet, Esm-i lhiyye-Esml Hsn nn mnlar ile dokunmu bir btn kumatr ki onu giyebilenlere asl itibariyle varlkta hi bir ey zarar veremez, nk Hakkn korumas altndadr. Evet ate kendine gelen bu zel hitap ile yapaca iin mahallini anlad ancak daha henz ne yapacan bilemiyordu, bylece hitab- lhiyyenin sonunu 81

82

beklemee balad. Hitab- lh de, serin ve selmet ol. Diye iki husus ile devam etti. Bunun zerine yanmakta olan genel ate ne yapacan bilerek, kendisine gelmekte olan Aziz misafirinin zerine cebbariyyet yapmamas lzm geldiini anlayarak, Cebbriyyet-i kendisi o mahalde kendinden kendi stne, yaparak o mahalden Cebbariyyet tecellsini evreye yaymak sreti ile o Halllik mahallinden kaldrm oldu. Serin olmas, asl itibariyle Nrn Nr dan meydana gelmesindendir. Nr younlatka nra dnr. te Nr-ate, asl haline dnnce Nr olur, ite orada atein sadece asl olan Nrun yakmadan sadece aydnlnn ate eklinde grnmesinden baka bir ey kalmamt dardan bakanlar ise onu kendi hiss ve beer kyaslar ile yanmakta olduunu zannetmilerdi. Tur danda Mus (a.s.) ma olan tecelli gibi. (Tah/20/10-11) Ayrca scan fizki karl da, serinlik ve bu serinliin iinde ki, huzur ve rahatlktr. ve selmet ol. Bilindii gibi (selmet) Selm Esmsndan kaynaklanmaktadr. Selm Esmsnn, Rahmn Esms gibi geni kapsam vardr. her varla kendi mns istikametinde selmetini verir. nsn varlnn ana isimlerinden biri de Selm ismidir. Ayrca slm da; Selm ve selmettir, bu yzden Mminlerin bir vasfda karlatklarnda Selm zere mukabelede bulunmalardr. Ve Cennet ehline de Rabblarndan Selmlar vardr. (Ysn/36/58) te bu yzden ateten istenilen ikinci husus, asl itibariyle kendinde bulunan Selmet-i brhm zerinde uygulamasdr. 82

83

Ate kendinden istenen serin ve selmet zere ol. may yerine getirerek kendi asl tabiatnn dna karak Hakkn emrini yerine getirmitir. te seyr slk yolunda olan bir slik de belirli aamalardan geerek Tevhd-i Efl mertebesine ulatn da kendisinde meydana gelebilecek bu hadiseler ile deiik ekilde karlaabilir nefsinin ve evresinin ateine girebilir, o zaman yapaca dua Cenb- Hakkn Hz. brhm hakknda belirttii Kelm- lhsini tekrar etmek olacaktr. (Kuln y nr kn berden ve selmen al brhme) Ancak bu Kelm- lhiyye yi virdeder-zikrederken nefsinden deil, kendi gerek hakikatinden zikretmesi gerekecektir. te o zaman zikreden Hakkn kendisi olacandan, kiinin zerinde oluan nefsin ve cabbarn atei (serin ve selmet olacaktr). nk emir Hakkn olduundan baka aresi yoktur. imdi bu hdiseyi zhir seyri zere tarih bir ifadeyle vermeye alalm. *** Bu hususta Konyal Mehmed Vehbi efendinin (Hlsatl Beyn) isimli tefsirin de cilt 9 shife 3450-51 den, zetle mevzuumuz ile ilgili blmnden kk bir bilgi aktarm yapmaa alalm. brhim (a.s.) yetikin hle gelince, kavminin 83

84

yolunun batl, ve putlara tapmann da hamlk olduunu anlam olduundan uygun bir zamanda onlar krmt. Oluan hadiseyi gren kavmi bu ii brhimin yaptn anlayp onu atete yakarak imha etmeye karar verdiler. Fahri Rz, Kz ve Hznin beyanlarna gre hdise zetle yle cereyan etmitir. yette beyan edildii zere brhim (a.s.) mn Allahn indinde makbul olan (putlar krma) fiili ni, onlar cinyet olarak kabul ederek azbn iddetlisi olan atele yakmaa karar verdiler. brhim (a.s.) m tutup hapsettiler. Irakta Babilde (Kevsa) isminde bir kasaba civarnda etraf yksek duvarlarla evrili al eklinde bir yer yaptlar ve Keml-i hayvanlarla odun ekmeye baladlar. arzularyla btn ahali odun eker, hatta, hasta olanlar ifa bulursa bir miktar odun alacan vaad eder, vefat edenler odun alnmasn arttrr odun alrd. Bu hl belirli bir mddet devam etti ve yaptklar yer fazlasyla odunla doldu. Yedi gn ate yaktlar, sekizinci gn brhim (a.s.) m mancnk ile atein ortasna attlar brhim (a.s.) (Hasbnellah ve nimel vekyl) Allah bana yeter ve ne gzel vekildir. (virdine) zikri ne devam eder Cenb Hakkn (y nru.....) hitab atee gelince atein ii brhim (a.s.) iin yeillikle dolu bir bahe olduu ve Nemrudun Yksek bir yerden bunu seyrettii rivyet edilmitir. 84

85

O makamda brhim (a.s.) mn yedi gn kald ve dnya da en ok lezzet duyduum o yedi gndr buyurduu da rivyet edilmitir. O gnde dnya yznde btn atelerin snp yanmad da rivyet edilmitir. Atee atld halde sadece (Hasbnellah ve nimel vekiyl,) szleriyle Rabb na ne kadar gven iinde olduunu mutmain bir gnl ile hadiseleri ikyet etmeden nasl karlad ve hi kimseden yardm istemedii anlalmaktadr ki; bu hadise bir ynyle onun Rabb nn kendisinden rz olmasn kendisinin de ehli Merdiyye den olmasn salamtr. ***

7a bv a 2 aaa WP
(Ve erd bih keyden fecealnhml ahserne) 21/70. Ve ona bir tuzak kurmak istediler. Biz de onlar pek byk hsrna uram kimseler kldk.

bb2 na a a b bv WQ b b
85

86

(Ve necceynhu ve ltan ilel ardllet breknhu fhe lil lemne) 21/71. Ve onu ve Lt'u kurtarp bir yere kavuturduk ki, o yerde lemler iin bereketler vermiizdir.

6ma zm a l 2a 4b a RVP 6j 2 4b 6m a 4b 3ua q a a 2a 4b b6 mb a q au 3ju 3 ;y a a a

(Ve iz kle brhm Rabbi erin keyfe tuhyilmevt kle evelem tmini kle bel velkin liyetmeinne kalb kle fehuz erbaete minettayri fesurhnne ileyke smmecal al klli cebelin min hnne czen smmeduhnne yetneke sagyen vaglem innellahe Azzn Hakmne) 2/260. Ve o vakti de ydet ki. brhim, Yarabbi!. lleri nasl dirilteceini bana gster demi, Cenb- Hak da- inanmadn m?, diye buyurmutu. O da evet... nandm, fakat kalbim mutmain olsun iin demi. Allah Tel: Kulardan drt tanesini tut da onlar kendine evir sonra her da zerine onlardan birer para at, sonra da onlar ar, sana koarak gelirler ve bil ki Allah Tel phe yok azizdir, hakimdir diye buyurmutur. 86

87

Bu yeti Kermeyi (14-rfan mektebi) adl kitabmzn Drdnc blm Mutmeinne mertebesinde geen ekliyle buraya ilve etmeyi uygun grdm. zet yorum: Mertebe-i brhimiyyenin, bir mertebesi olan Mutmeinnlik yani mahedeli yaant, bu yet-i Kerime ile idraklerimize sunulmaktadr, yava, yava incelemee alalm. Bilindii gibi Ull azm peygamberlerden olan brhim (a.s.) mn hayatnda bizler iin bir ok rnekler vardr. Bunlardan biri de (basl badel mevt) ldkten sonra dirilmedir. Bu ise seyr slk yolunda yaanmas gereken bir aamadr. Buradaki; lm fena fillh mertebesinde ki klli lm deil mahalli lm ve dirimdir. brhim (a.s.) llerin nasl diriltildiini grmek istediini bildirmitir. Bu hususta (Mutmain) olmaya almakta idi, nk bu muhteem hayatn ba ve sonu olan iki oluum, dirili ve lm, insnl, uurland ilk gnlerden itibaren derinden ilgilendirmi tir. brhim (a.s.) dahi bu hususta mahedeli bilgiye ulamay istiyordu. Bu istei karsnda, Rabb (inanmyormusun?) o da evet inanyorum, fakat kalbimin (Mutmein) yani bu hususta gvenle tatmin olmasn istiyorum demiti. (yle ise drt ku al, onlar kendine altr.) Tefsirlerdeki rivayetler bu kularn, (tavus, horoz, karga, gvercin) olduu yolunda dr. Cenb- Hakkn 87

88

bu drt kuu tecrbe iin belirtmesi tabii ki bir ok hikmete baldr. Bu kularn (Nefs-i Emmre) yi biri ise (Nefs-i Levvme) yi ifade etmektedir. Tavus; ss ve zneti, dnya ya ball, gsterii. Horoz; gazab ve hcum kuvvetini. Karga; dk adi tabiat. Gvercin; hev ve hevesi, ifade etmektedir. te bu hadise kiilerde, genelde var olan bu tabiatlarn ldrlmesinin gerekliliini ak olarak ifade etmektedir. Mutmeinne mertebesine gelirken bu ahlklarn bir ksmnn zten geilmi olmas gereken oluumlardr, ancak bura da tekrarlanmas gerekten bu ahlklarn ldrlme hkm ile mutlak mnda kendi konturolnde olmasnn gereinin belirtilmesidir. (Onlar kendine altr.) Yani, onlar eit dk ahlklarn iyiye dntr, sana faydal ve ehil olmalarn sala, yle bir itaat ehli olsunlar ki; (sonra onlar parala) dn zaman sana hi bir ekilde kar gelmesinler. Tefsirler anlatrlar. bu paralanmay genelde, yle

brhim (a.s.) o kular ald, kafalarn koparp yannda alkoydu ve bedenlerini para, para ayrp bir 88

89

birleriyle koydu.

kartrd, drde blp drt dan bana

Tekrar; tefekkr yoluyla zet olarak hadiseyi incelemeye devam edelim. Yukarda belirtildii zere, drt kutan ikisi, karga ve gvercin, gk ehli, tvus ve horoz, ise kanatlar olduu halde yer ehlidirler. Arada srada uu yapsalar da ksa sreli olur. Bu drt kuun hayvan ynlerden gelmektedir. ahlklar bizlere bu

Karga; karanl, nefsi Emmrenin kurduu pusular, belirsizlii, acabalar, ad dk tabiat l ileri, ve daha benzeri bir ok eyleri. Gvercin; heva ve hevesi, Hakka dayanmayan ne trl bilgi, oluum, yaam ve muhabbet var ise hepsini ifade etmektedir, bunlar bize havadan yani, hevamzdan gelmektedir ki; hepsine birden heviyyat veya evhamlar denir, bunlarn hepsi de karanlk ve belirsizliktir, insann yalnz bana savaabilecei eyler deildir, bu hallerle yaayan insanlar mrlerini heva ile heba etmi olurlar. Tavus; ss, sslenmeyi, dnya ya ball, nefsi benliin en iddetli ekliyle yaanmasn, nder olup ynetme arzusunu, her kesten stn grnme abasn, ve benzeri bir ok eyleri ifade etmektedir. Horoz; hakknda bilindii gibi, bir sz, darb- 89

90

mesel, vardr, deniliyor ya, (her horoz kendi plnde ter) ite mehur olduu mahlyer plktr, ve buras nefs-i Emmrenin pldr. Kendine gre deerli gibi olan bu plk onda plk ahlkn da oluturur. Eer horoz ahlk, kiinin beden plnde hkim duruma geerse, orada tmee ve orasnn hkimi olmaya alr, bylece kiinin belirgin ahlk farkna dahi varmadan o ahlkn zellikleri ile yaamn srdrr hale gelir. Bylece kii tevhid eitimi alamazsa, iki ynden gkten, yani hevadan, yerden, yani nefs-i Emmre den ald yanl kstaslarla yanl hesaplar yaparak mrn, yani vaktini yanl yerlerde ve yanl ilerde sonu hsran olacak bir biimde geirmi olur. Hayat sahibi olan her bir birey olan bizlerin bu ok hassas meselelerin zne vaktiyle eilebilmemiz her birerlerimizin lehine olaca aikrdr. (Sonra onlar parala.) Eer onlarn ahlklarnn stmzden gitmesini arzu ediyorsak yette belirtilen emre uyarak evvel onlar paralara blmemiz gerekmektedir, yani onlar olduu gibi btn brakmayp ufaltmamz gerekecektir ki; faaliyetleri de klsn ve mcadelesi kolaylasn. O hayvanlarn paralanm kark fakat toplu olan uzuvlarn kendi adetleri zere drde bl ve onlar (her dan zerine bir para koy.) yani drt dan stne drt para koy. Bu dalar kiinin varlnda mevcud 90

91

(ansr- erbaa) drt ana unsur yani drt ana madde dir ki; bunlar da, toprak, su, ate, hava, dr. Bu unsurlarn ltif ve kesif olmak zere iki zellikleri vardr, ltif taraflaryla Hakka kesif taraflaryla da nefs-e hizmet ederler. Bu drt ana unsurun, dan her birerlerinin zerine drt kuun kartrlm drt ksmnn konmas bu kularn btn ahlklarnn drt unsur ile de eit olarak imtizac etmesi yani mizalarnn-ahlklarnn hepsinin-hepsinde dengeli ve itidl zere olacak ekilde bulunmas iindir ki; her ynden yaplabilecek terbiye ile terbiye edilebilsinler.te bu olu kiinin bu ahlklarna hkim olduunu ancak bu hkimiyetinin bir eitim neticesinde geliebileceini bildirmektedir. (Sonra onlar ar.) Eiticisi tarafndan gzel eitilmi olan hayvanlar arldklar zaman hemen gelirler. Onlarn da asllar bize dayandndan ve balar, yani ayan- sabiteleri programlar bizim cebimizde-bnyemizde olduundan, biz onlarn miri ve var edicileri olduumuzdan bizim emrimize uymak zorundadrlar. (Koarak sana gelirler.) Eitim gerei paralanm olan o duygular asllarna bal olduklarndan bulunduklar anasr tepelerinden arlnca merkeze doru (sy) ederekkoarak-sevinerek gelirler ki; tekrar eski ferd varlklarna kavusunlar. Ancak artk onlar giden kular deil onlarn bedelleri ve yeni bir ina ile oluan sadece Rahmn 91

92

taraflar faaliyyet olacaklardr.

sahasnda

gzkecek

varlklar

Bylece iki ynden, bundan sonra, yerden ve gkten gelebilecek tehlikeleri haber vererek Hakk yolcusunun en byk yardmclar olacaklardr. Tavus; kanatlarn ve kuyruunu atnda gzelliinin en kemlli hline ulat gibi Hakk yolcusu slik de kendi rahmet kanatlarn atnda yle bir gzellie ulap evresinde olanlar da kanatlarnn altnda korumas bu gzelliin olumasna sebep olacaktr. Horoz; mezzinlie balayp daveti olacak ve bylece kendinde bulunan erlii erginlii ile oalmaya sebep olacaktr. Karga; karanlk yerlerde yaplan fitneleri ve dmanlklar onlar farknda olmadan kara renginden istifade ederek aralarna girip o fitnelerden haber vermesi ve hava deiikliklerinden de haber vermesi bizleri tehlikelerden korumaa sebep olacaktr. Gvercin; ise, Hakk yolcusu slikin gk ve gnl habercisi olacaktr. Nefs-i Emmre hkmnde bir ok hayvan grnmnde olan Cenb- Hakkn (Hay) esmsnn zuhur mahalli o varlklar, Rahmni mnda kullanld zaman insn oluna ne derece faydal olduu Krn- Keriym de kk hikyeler halinde bildirilmitir. 92

93

te bunlarn drd, tavus, horoz, karga, gvercin, dir. brhim (a.s.) ile birlikte ifade edilmilerdir. Bu sretlerde var olan Hay esmsnn zuhurlar bu mertebe de gerek deerlerine irfaniyetle ulamaktadrlar. Aksi halde o zuhurlar hep thmet Altnda kalp kt rnekler olarak deerlendirilmektedirler ki; ok yanl ve haksz bir uygulamadr. Nh (a.s.) epey zaman sularda dolatktan sonra gvercin i gndererek sularn halinden haber almak istedi gvercin de bir zeytin dal ile dnd. Bylece sularn ekilmekte olduu anlald. Cenb- Hakk. Ms (a.s.) ma asn yere brak dediinde, as-denek, bir ylan olarak mneccimlerin rettikleri btn aralarn yuttu gitti. Yunus bal yunus (a.s.) m bir mddet kendi evinde misafir etti. Sleyman (a.s.) mn hd bilmedii haberleri getirdi. Ashb- Kehfin bekisi oldu. hd kuu ona

kpei onlarn nbetisi-

Salih (a.s.) mn nakata-devesi tatan karak onun mucizesi oldu. Ve lemlerin sultn ile dostuna nbetilik yapan gvercin ile rmcein ne hikmetli bir i yaptklar ortadadr. Gvercinin zelliklerine daha evvelce ksaca 93

94

deinmitik, burada ise rmcei anlamaa alalm. Bilindii gibi rmcek, sinsilii, aa drmeyi, avcl, ifade etmektedir. rd aa den avlarn sinsice avlar yapm olduu, rm olduu alar, kendi cssesine gre ok kuvvetli bir rg ipine sahiptir. Sevr maarasnda ieride iki mbarek kii onlar avlamaya gelen, darda bir gurup ihtirasl kiiler. zci, aradklarnn srdrdkleri izlerden maara ierisinde olacaklarn kesin olarak sylemekte, fakat etrafndakiler sahnede grdklerini beeri bir anlayla deerlendirdiklerinden geree ulaamamaktalar. te o anda onlara gvercin kendi nefs-anlaylar zere hayal ve vehim ile grnd, onlar da hayal ve vehim ile kyas ettiklerinden ieride kimsenin olamayacana kanaat getirdiler. nk gvercin yuvasnda yumurtalarn stnde oturuyor idi. Eer buraya birileri girmi olsayd, gvercinin korkudan uup giderek orada olmamas gerekecekti. Halbuki gvercin hi korkmam ve rahatsz olmam idi ki, yerinde duruyordu. Ve rmcek; onlara zihnen yle bir oyun oynad ki; ieridekilere en yakn olduklar bir zamanda onlardardakileri oradan kendi dnce ve istekleriyle uzaklatrd. rmcek onlara yle kuvvetli hayal ve vehim a rd ki; o a ap ieriye ulamalar hi mmkn olmad. Bu iki kk (Hay) vann-yaayan varln karakteristik ahlk ve zanlar onlarn o anda btn 94

95

benliini sararak orada oluan manzaraya hayal ve verdii hayali kstasvehimlerinin kendilerine lmlerle ieri de kimsenin olamayacana dair oldu. nk ieriye girilmi olsayd bu rmcek a da maara aznda olmaz idi. Diye, dndler. Eer onlar bu vehmi kstas yapmayp, izci nin tecrbeli szlerini az bir mantkla dinlemi olsalard, ieriye eilip bakarlar ve ieridekilerini grrler idi. te eitimin varlklar zerindeki ak durumu bylece ortaya km olmaktadr. Daha evvelce Nefs-i Emmre hkmyle faaliyyet gsteren bu duygular eitildiinde, kiiyesahibine ne derece faydal olduu ak olarak grlmektedir. Bu tr hikmetlerle: (O halde Allahn azz ve hakm olduunu bil) demiti. Allahn azz izzet sahibi, hakm hikmet sahibi, her eyi yerli yerinde yapan olduunu bil diyerek, bylece baz eyleri bildirmek istemiti. Bu hadise brhim (a.s.) mn ahsnda onun hayatndan bir blm olarak bizlere sunulmutur. brhim (a.s.) (SR) in yani gece yolculuu nunseyr- slkun ok mhim makamlarndan biridir. O nun bir kendine ait yapt seyr- slku vardr, hem de onda bakalarna rnek bir ok mertebenin yaants da vardr. Bu hadise ise onun mutmeinnilik mertebesine ulanca Rabbndan istedii 95

96

bir talebidir ve ondan da bizlere birer armaan tecrbe ve yol gstermedir. Kbe-i muazzama da ki ayak izi de onun takib edilmesinin gereidir. Ancak o ayak izini takib ederek, Hakka ulamann mmkn olabilecei ak olarak ifade edilmektedir. Bu ulalan Mutmeinnelik, drdnc mertebe ilk huzur bulunan, belirli denge salanan bir mertebedir. Ancak her mertebenin kendi iinde kendine ait ayr ayr Mutmeinnelik hli vardr. Eskiden baz derghlarda slik bu mertebeye ulanca bana rkiye ismi verilen fes benzeri, krem renkli bir balk giydirilerek dllendirilir idi. ***

<2 n,( a XS
(Ve inne min iatih li brhme) 37/83. Ve phe yok ki, brhm de onun izinden gidenlerdendi. Bu yet-i kermenin daha evvelkilerinde Nh (a.s.) dan bahsedildiinden onun izinden gidenlerdendi ifadesi bunu bildirmektedir. Yni dem (a.s.) dan Onun zamanna gelinceye kadar btn Neb ve Rasller in izinden demektir. Gerek olan btn Peygamberlerimiz 96

97

bu izi srdrmler ve Hz. Peygamber (s.a.v.) Efendimiz ile de Mirc da kemle ermitir. te ancak bu izi srdrenler Hakk ve Mirc ehli olabilmektedirler. Daha sonra bu mevzua tekrar dneceiz. neallah.

, 2 a ka a 4b YY
(Ve kle inn zhibn il rabb seyehdni) 37/99. Ve dedi ki: phe yok ben Rab'bime gidiciyim, elbette beni doru yola iletir. Eer bizler de Rabbmza gidici isek bu yet-i Kermeyi her birerlerimiz samimi olarak kendimize dstur edinip gereini yerine getirmemiz lzm gelecektir. brhmiyyet mertebesinin byk bir aamasdr. Kendisi, kendisinden evvel gelenlerin yoluizi, zerinden yrdkten sonra kendisi de o yolu daha ilerletmek iin, Rabbm elbette beni doru yola iletir. Anlay ile bu yolu kendi mertebesi itibari ve Rabbnn ltfu ile ok ilerilere (Tevhd-i Efl-Fiillerin birlii) anlayna kadar ilerletmitir. Bundan sonras (Mseviyyet) anlay ierisinde (isr) in hakikati ve yaants ile ortaya kacaktr. (6 Peygamber 4 Hz. Ms) kitabnda bu hususlara yer vermee alacaz neallah. Biz gene yolumuza devam edelim.

6mb pb2 2 2a n2a a QRT 6n 4b 6bba b bu a 4b

97

98

ba 4b 4b
(Veiz ibtel brhme Rabbehu bikelimtin feetemmehnne kle inn linnsi immen kle ve min zrriyyet kle l yenl ahdizzlimne) 2/124. unu da hatrla ki, bir zamanlar brhm'i Rabbisi bir takm kelimeler ile imtihan etmiti. O da bunlar tamamen yerine getirmitir. -Cenb- Hak- dedi ki: Ben seni insanlara imam klacam. O da dedi ki: Zrriyetimden de -Hak Tel dabuyurdu ki benim ahdime zalimler nil olamaz. btil= Lgatlarda; Bir eye dkn olma, dknlk, tirykilik, tecrube ve imtihan, mkellef tutu. Diye ifade edilmektedir. Kelime= Lgatlarda; Bir fikir anlatan, bir veya birka heceden meydana gelen kelm, lfz, ses, sz, szck. Diye ifade edilmektedir. Fss-l Hikem de ise! (Her bir kelime ifade ettii mnnn o srette kevn-zuhur undan baka bir ey deildir. Ve mn o sret, kevn-zuhurun rhudur.) Diye ifade edilmektedir. Hall= Samm dost. Hullet= ten sevgi, hakk dostluk, arkadalk. Bilindii gibi brhm (a.s.) n byk vasf 98

99

(Hall-rrahmn) dr. O zamana kadar bu (kelimevasf) hibir kimseye verilmemi idi. te yukarda yeti Kerme de bahsedilen, imtihan kelimelerinin banda bu kelime ve mns, gelmektedir. Dierleri ise bu asl olan kelimeye yklenmitir. Fssl-Hikem, cilt 2 brhm Fassnn banda: Bu hususta zetle yle ifade edilmektedir. *** brhmiyyet kelimesinin iinde (mheyyemiddetli ak) n hikmeti mevcuttur. Heyemn iddetli ak mnsnadr. Cenb- brhm (a.s.) da Hakk muhabbet-i glip olduundan, Allahn yolunda babasndan, kavminden yz evirdi, ve hakk yolunda olunu feda eylemeye kararl idi, ve ok maln da terk etti. Ve muhabbetinin iddetinden Hakk, nriyyetin zuhuru sebebiyle yldzlarn zuhurunda talep edip: Eer Rabbim bana hidyet etmez ve doru yolu gstermezse armlardan ve Hakkn cemlinde hayrete denlerden olurum (Enm 6/77) dedi. Bu hallerin cmlesi heyemnn galip gelmesindendir. Ve kbet heyemnn keml- i sebebiyle kendi nefsinden fni ve Hakkla bk oldu. Ve Hakk semvt, arz, ervah, ve cisimlerin zuhurlarnda idrk eyledi. *** imdi bunlarn bazlarna bir gz atalm. (1) Kfirlerin puthanelerinin haline ne oldu? Btn putlar krp, baltay byk putun boynuna kim ast? dediler. Bunu yapsa, yapsa zer olu brhm yapmtr dediler ve ona ok eziyet eylediler. 99

100

Bu hadise de var olan imtihan kelimesi, Onlar ynnden mudil brhm ynnden ise Hddir. Ancak onlar kendi anlaylarna gre, kendi ynlerinden, kendilerinin doru yolda Yni, Hd olduklarn, brhmin (a.s.) ise eri yolda Mudil olduu kanaatinde idiler. Bu yzden kendilerini hakl olarak grdklerinden brhme (a.s.) putlar hakknda ok eziyet ettiler. (2). Nemrud, brhm (a.s.)m atee att. Hak Tel atei glistan eyleyip onu kurtard. Bu hdisede ki, imtihan kelimesi ise onlar ynnden nefs- azamet brhm ynnden ise lh- zzet tir. Ancak onlar gene iin tersi ynnde kanaat getirerek, putlar ynnden izzet brhm ynnden nefs- azamet hkmn hayal ve vehim ettiler. lerindeki atei darda da var edip-hazrlayp, onu atee attlar. Bunun zerine Cenb- Hakk! 21/69. Dedik ki: Ey Ate! brhm zerine serin ve selmet ol. Bylece serinlik ve selmet-selm ismi, atein ierisinde brhm (a.s.) korumak zere Ulhiyyet mertebesinden koruma amal giydirilmi olmakta idi. (3). Msra hicret ettiinde hanei saadetlerine kafirler ok cefa ve eziyet ettiler. Hak tel onlar koruyup cefa ve eziyet edenlerin ellerini kuruttu. 100

101

Bbilden ayrldktan sonra seyehatleri srasnda bir mddet msrda ikamet etmilerdi. Bu srada (Sera) valideyi o gnn Firavn-u saraya aldrmt. Bir kt niyeti ile ona yaklamaa almt, o anda eli iskelet gibi kurumutu. Elini geri ektiinde eli eski haline dnm idi, bu hadise birka sefer tekrar edince bunda bir baka hal var diyerek, hareketinden vazgeerek ve ona bir de yardmc (Hacer) i hediye vererek serbest brakmt. te bu hadisede de (Hfz) ismi ynnden brhim ailesi korunmu olmakta idi. Tarihte Hakka uzanm olan, ilk kuruyan eldir. Bilindii gibi bu kuruyan ellerin devam Krn- Kermde Tebbet Sresi (111/1) de eb lehebin iki elinin de kurumas olarak bildirilmitir. Krn- kerm de iki elden bahsedilir, biri Yedullah dieri ise yed-i eb leheb tir. te buradaki kuruyan el Hakka kar kalkan ellerin, cedlerinden olan bir, eldir. Eb lehebin ise iki eli kurumutur. (4). Hazret-i ALLAH c.c. brhm (a.s.)ma, kou gndererek olu smili kurban etmekten kurtard bir le vakti idi. Bu hadisede de Vehhb ismi ynnden hbe olarak gelen ko eklinde gzken Vehhb isminin onlar korumas idi. LE Namaz: le namaznn vaktine ve farznn drt rekat olmasna sebeb budur ki: 101

102

Bu drt trl imtihand, zorluktan kurtulduu iin drt rekat namaz kld. Dergh- izzette kabul oldu. Sebeb-i hikmeti budur. Not= yukardaki drt hususun ba taraflar ve bundan sonraki selm blm selm ismine ilgisi dolays ile (Salt-namaz) isimli kitabmzdan aktarlmtr. SELM Dzgn bir ekilde namazn buraya kadar getiren kiinin, namazndan kmas iin yapaca son ey selm vermektir. esselm aleykm ve rahmetllah diyerek, ban nce saa, sonra tekrar ayn selm- (esselm aleykm ve rahmetllah diye) syleyerek sola evirmek sretiyle namaznn o blmn bitirmi olur. Bunun karlnda allahmme en tesselmu ve min kesselm tebrekte yzelcelli vel ikrm diyerek cevap gerekir. Eer yalnz klnan bir namaz ise, kendi kendine, cemeatle klnyor ise, mezzin, imamn selmna cevap vererek namaz bitirmi olur. imdi: Ksaca bu selmlar incelemeye alalm; bir gnlk namazda; - (21) adet tahiyyatta okunan ikier selm (21 x 2 = 42) - (13) adet ikier selam, (13 x 2 = 26) 102

103

- (13) adet selm karl ikier selm (13 x 2 = 26) toplam (42 + 26 + 26 = 94) be vakit namazn da her biri toplu birer selm olduundan neticede (94 + 5 = 99) eder. Nasl bir sistemdir dryor. ki her yn insn hayrete

Ba taraflarda grdmz gibi namaza (99) esm-i ilhinin varl ile balamtk, sonunda da (99) selm ile nihayete erdirmi oluyoruz. Esselm aleykm ve rahmetllah diye ban saa eviren, Zat tecellisindeki kii, o istikamette ne kadar varlk varsa hepsine selmet dilemi olur. Sola evirdiinde de ayn eyi o istikamette olanlara dilemi olur. nsn- Kmlin ihatas ve rahmeti ok genitir. ALLAHMME EN TESSELMU VE MN KESSELM Allahmme en tesselamu ve min kesselm tebarekte yzelcelli vel ikrm diyen mezzin veya namaz klan kii, (ey Allahm selm sensin ve selmet sendendir, sen bereket ycelik ve ikrm sahibisin) demi olur. Bu ifadeleri deiik mertebelerden ok iyi deerlendirmek lazm gelir. Ehli indinde gerekleri bilindii zere Hakk kendi 103

104

kendini ycelterek kulunun azndan cevap vermektedir. Hakkn gzel isimlerinden Esmal hsndan biri olan selm, byk arl olan bir isimdir ve insnn kaynaklarndan biridir. Nasl ki Sbbuh ve kudds melekler iin kullanlrsa, Azz ve cabbar ve mtekebbir de cin ve eytanlar iin kullanlr. Namazn sonlarnda oluan (99) selm ismi, bata oluan (99) esm-i ilhiyeye birer selmet geidi olurlar. yle ki: Mesel, Kahhar esmsndan bana bir zorlanma gelecekse, namazda okuyarak oluturduu selmlardan bir tanesi onun nne geer, tamamen selmete ulatrr veya en azndan iddetini azaltr. Bylece her bir selm, her bir esmnn ya kart veya destekleyicisi olur. Yni (99) esmnn biri vastasyla sana faydal bir ey de gelecekse onu da arttrr. Selmn bir baka ifadesi de;kendinde olmaktr, kendinde olan kii de selmette olur. ALLAHn c.c. isimlerinden olan selm, kulunda tecelli ettiinde o kul birimsel benliinden uzaklam, Hakk varl ile gerek selmetine ulamtr. te o kul grnmndeki zuhur her varla selmet ve huzur kayna da olmutur. 104

105

Netice itibariyle, olgun bir namaz, kulu yce idraklere karp rfan ehli olmasn salar. te bylece namazlarn sonlarnda bulunan selmlarn srlar meydana km olmaktadr. Allahtan (c.c.) her birerlerimiz iin brhm (a.s.) gibi selm ve selmetli! neticeler niyaz ederiz. Bylece, bu isimler ve dierleri ile ibtilimtihan olan brhm (a.s.) bunlar varlnda tatbik ederek baar ile sonulandrmtr. Bundan sonra.. -Cenb- Hak- dedi ki: Ben seni insanlara imam klacam. ------nsnlk tarihinde ilk defa bu yet-i kerme ile brhm (a.s.) ahsnda (mamlk) messesesi kurulmu oluyordu. Aslnda bu (mamlk) messesesi hep var idi ancak daha evvelce mahall olduundan tahsis edilmemiti. Bu mertebede umumiletirildii iin zellikle ifade edilmitir. Bilindii gibi, brhm (a.s.) n dier lkab, halkn babas idi, ite bu babalk dahi genel mnda nderlik-<imamlktr.> O da dedi ki: Zrriyetimden de -Hak Tel dabuyurdu ki benim ahdime zalimler nil olamaz. mamlk brhm (a.s.) n bu duasyla smil (a.s.) n kanalndan Efendimize ve oradan da mmetine ulamtr. Ehli gaflet bu hakikate nil olamaz. Yni gaflet ehli bu hakikatleri kendilerinde perdelediklerinden zulmette karanlkta kaldlar, bylece nefislerine zulmetmi olduklarndan da, zlim olmu oldular. 105

106

ba l oa 4b =a 2 4b a QSQ
(z kle leh rabbeh eslim kle eslemt lirabbil lemn) 2/131. Hani o vakit ki brhm'e Kerem shibi Rabbi slm-teslim ol dedi. O da lemlerin rabbine teslim oldum -ilerimi ona braktm.- dedi. Mertebe-i brhmiyyet Hakka tam bir teslimiyetle teslim olunacak mertebedir. Essen, (eslim-teslim ol) szn-emrini duyup ta teslim olmamak mmkn deildir. Ayrca buradaki teslimiyyet zhirdeki anlald gibi de deildir. Burada ki, teslimiyyet gerekte aslna kendi gerek varlna dntr. Daha evvelce kiinin ocukluundan beri alm ve giyinmi olduu nefs- benliini yava, yava zerinden soyarak, onun yerine Esm-l Hsn elbisesini giyinmesi aslna dn olduundan zoraki bir teslimiyet deil aslna komaktr. teslim oldum demesi, bende nefsime ait bir ey kalmad, btn varlm Hakkn varl sard, o halde teslim olan, teslim olunanda yok olduundan ortada kalan brhm ismiyle grnen hakkn kendisi oldu. Teslim olmak, irdesini teslim olunana terk etmektir. radesini terk edenin de, kendi varl kalmamtr. O halde teslimiyyet o mertebede ki, fen hlidir. Bunun neticesinde oluan hdise devam eden yet-i Kerme ile ak olarak ifade edilmitir.

ua z u a 2 QQR
106

107

;z :2
(Bel men esleme vecheh lillhi vehve muhsinin feleh ecruh inde rabbih vel havfun aleyhim velhm yahzenn) 2/112. Hayr... Kim muhsin olduu halde yzn Allah'a teslim ederse ite onun iin Rabbinin katnda mkfat vardr. Ve onlarn zerine bir korku yoktur. Ve onlar mahzun da olmayacaklardr. nk bu mertebenin irfaniyyet-i ierisinde Hakkta fn olmular ve kendi varlklarndan soyunmulardr. Yukardaki yet-i Kermenin cevb bu yet-i kerme ile ok ak olarak verilmitir. Burada ki; Muhsin hakkn zt- ihsn- dr. Ve vecih vech-i ilhdir, kim ki, beeri vechini ilh- vecih ile deitirip asl olan hakkn vechine dndrr ve teslim ederse, bu gn onlar iin korku yoktur. Yarn da mahzun-hznl olmayacaklardr. Yeri olmad iin daha fazla yorum yapmadan yolumuza devam edelim. Bu hususta daha geni bilgi (imn,ihsn,ikn) isimli kitabmzda verilmitir, dileyen oraya bakabilir.

u a b ya QRU 2a a ma b61y 2a jma z 5

107

108

(Vemen ahsen dnen mimmen esleme vechehu lillhi ve hve muhsinin vettebea millete brhme hanifen vettehazellahu brhme hall) 4/125. Ve din itibariyle daha gzel kimdir, o kimseden ki, muhsin olduu halde yzn Allah Tel'ya teslim etmi, ve hnif olarak brhm'in milletine tbi olmutur. Allah Tel da brhm'i bir dost edinmitir. Daha evvelki yet-i Kermeye benzerlii olan bu yet-i Kermeyi de zet olarak incelemee alalm. Grld gibi, Kim ki, bu mertebelerde dinin gzelini ister ise seyr-i budur. (1) Dnin gzelini talep etmesi: (2) Vechinin-yznn-varlnn, Hakk iin olmas: (3) Bu ekilde Muhsin olunmas: (4) brhm milletine tb olunmas: (5) te bu oluumlardan sonra da, Cenb- Allah (c.c.) tarafndan brhme (Hall) lik vasfnn verilmesidir. Bilindii gibi bir de o mertebenin (Hallrrhmn) diye ifade edilen makm- vardr. Demek ki, (Hullet-Halillik) vasfna ulalabilinmesi iin yukardaki seyrin olumas gerekmektedir. (Hall) Lgat mns ile, Samim dost demektir. (Tahallt) se, karma-kark olma, demektir. (3) Ebced hesab ile (Hall) u saysal deerleri 108

109

vermektedir. (ha) (600) (lm) (30) (ye)(10) (lm) (30) toplarsak, (600+30+10+30+=670) tir. Tekrar toplar isek, (6+7=13) tr grld gibi nasl bir uyumdur, bu hususta daha ok bilgi isteyen (13 ve Hakkat-i lhiye) isimli kitabmzn brhmiyyet blmne bakabilirler. Bu makamn da, hakikatinin, Hakkat-i Muhammediyye ye bal olduu ak olarak grlmektedir. imdi biz yine yolumuza devam edelim. Cenb- Hakk, Bakara Sresinde bizlere bildirdii gibi.

b ba a SQ
(ve alleme demel esme kllehe) 2/31. Ve -Allahu Tel- btn eyann isimlerini dem'e bildirdi-retti. Grld gibi nsnlk tarihinde ilk defa Esm-i lhiyye Ceddimiz dem (a.s.) a retildi, daha sonra brhm (a.s.) a Hall vasfyla giydirildi, daha sonra da Muhammed Mustafa (s.a.v.) Efendimize (Cevmil kelm) ifade ve hakikatiyle her mahalde salhiyyetle kullanma hkm verildi. Muhyiddn-i Arab- Hz. Fsus-l Hikem adl eserinin A. avni Konuk erhi cild (2) sayfa (43) brhm Fass- nda. Hall kelimesi hakknda yle tarif vardr. (Hall) Muhibbin rhu meyannda tahalll 109

110

eden habbdir. Ve hllet habibde tahalll eden muhabbet-tir. Diye tarif edilmitir. imdi bunlar anlamaya alalm. Cmleyi gerekecektir. evirmeye alrsak yle dememiz

Hall, Gerek dostluk-muhabbet, seven ve sevilen arasnda ki birbirine karan iddetli rh muhabbettir. Diyebiliriz. Cenb- Hakk, o gne kadar, nsnlk tarihinde ilk defa bu tecell-i hall muhabbet-hubbiyyet-i, brhm (a.s.) n varlnda ortaya kard. Yni kendisinde bulunan esm-i lhiye ile kendisine ve kendisinde tahalll ile tecell eyledi, bylece esm-i ilhiye iten ve dtan onu sarm idi. Ancak bu sar sonradan kendisine dardan ilve edilen hull gibi bir ey olmayp zten kendi varlnda mevcud olan esm-i ilhiyye hakikatlerinin Hakk ynnden zuhur ve idrki idi. Bylece brhm Hall olup Hakkta kaybolmu, Vcd-u Hakk onda zhir olmutur. Ayrca vcd-u Hakkta, brhimin sretinde tahalll etmi, o zaman da vcud-u brhm zhir vcd-u Hakk btn olmutur. te bu yzden daha balarda belirtilen yet-i kerimelerin ifadeleri ile samavat ve arzda zuhurda ve zhir olann hakkn vcd-u olduunu ak olarak bilmiti. te bu bili ile (Ebrahem) halkn babas nvann kazanm idi ki, bu anlay (Tevhd-i Efl) in hakikatidir. Seyr- slkta (8) inci ders, hazart- hamsenin ise (1) inci dersidir. Bu hususta daha geni bilgi (rfan mektebi) adl kitabmzda mevcuttur dileyen oraya da bakabilir. 110

111

Biz yine yolumuza devam edelim. Tahalll- hllet karma-kark olma, Halillik muhabbet iddetli sevginin, seven ve sevilen arasnda bir birine kararak, bir birinde mahv ve fni olmasdr diyebiliriz. zetle. nsnlk tarihinde bu sre deiik ekilde devam etmitir. Hall likten sonra bu husus, Ms (a.s.) n ahsnda, (Kelimullah) sretiyle devam etmi. Daha sonra s (a.s.) n ahsnda, (Ruhullah) sretiyle. Muhammed (s.a.v.) Efendimizin ahsnda ise (Habibullah) hkm ile en son kemline ulamtr. (Menren fekat reel Hakk) (bana kakan Hakk grmtr.) Hkm bu hususta belirtilen hakiktlerden bir tnesidir. Hall-tahalll, varlna karma, znde olann zuhura kmas, farknda olmak, yenilenme, muhabbet, sevgi, eddetlisi ak, gibi kelimelerle ifade edilen bu hal ekilde ifade edilmitir. (1) Ak- hayavn: (2) Ak- mecz: (3) Ak- lh-: (1) inci yaantdaki hal, iki ayr varln bir birine olan nefs-i emrenin iddetli geici isteinin madd mn da hibir man tanmadan bir birine tahallldr. te o yzden hemen dmanlkla ve hsranla ayrlp sona erer. Yeri deildir ama uygun yaanty bnyesinde barndrd iin ksaca belirtmekte yarar olacaktr. 111

112

Dnimizde gz zins diye bir husus vardr. te o hdiseyi bu anlay ierisinde yorumlamaya alrsak vehametinin ok daha iyi anlalaca aikrdr. Bu hadiseyi, (kiiye zhir ve btn, ait olmayan bir mahalle izinsiz nefs- mn da tahallldr ve tahallln hkm altna girmektir,) diye ifadelendirebiliriz. Burada tahalll tahalll edenin kendi hkmn tahalll ettii kimseyi zannen hkm altna aldnn dncesidir. Su unsuru budur. (2) kinci hl ise madd bir menfeat gzetmeksizin kardan mahbubuna, hissen tahalll etmektir. Buradaki tahalll ise kendi, tahalll ettii mahallin hkm altna girmitir bu yzden kendine ait bir iradesi kalmadndan ve tahalll ettii sevdiinde fn olduundan sorumluluu yoktur. Sorumluluk varlk hakknda hkm olur. olmayan bir varln sorumluluu nasl olur. (3) ncs ise daha yukarda belirtilen gerek mn da hibir beer kayd olmakszn, Hakkn varlnda Hakk ile Hakk olarak tahalll etmektir. Bunun kemli ise Hakikat-i Muhammediyyenin tahalll dr. Gerek Muhammed- mmet-i olmak, (Habbin hakikatinin hull ve ittihad olmakszn o beden de tahalll eymesiyle mmkndr.) diyebiliriz. (te bylece, bu habbin tahalll ettii habibtir.) Yni habbin habibidir. Diyebiliriz. Bu hususta (Risle-i Gavsiyye)de yle bir ifde vardr. Y Gavs- zam. Muhabbet sevenle sevilen arasn da perdedir. (Seven sevilende yok tahalll olduunda, sevende, sevilen varolduunda, vusl hsl olur.) 112

113

Y, lh- bizi ve evltlarmz zt- ihsnndan rzklandr ve ztnla tahalll eyle. Evet biz yine yolumuza devam edelim.

zba k l QPP
(Rabb hebl minesslihne) 37/100. Yarabbi!. Bana slihlerden -bir ocukihsn buyur. Bu yet-i Kerme ile brhm (a.s.) n hayatnda bir mertebe daha ileriye gitmek istedini anlam oluyoruz. Bilindii gibi buna seyr- slk ta (veled-i klb) derler Kiinin kendi bnyesinde ki geliiminin seyridir. inde gelien kendi gerek lh- kimliidir, (Hllet) ile btnleen vcd birliinden sonra meydana gelen yeni bir idrak seyridir. te bu hakikat onun kendi varlndan doan yine kendinin yeni varldr. te bu yeni varl yetitirip Hakikat-i Muhammed- yolunda onu ilerletmeye almaktr. Yukarda belirtilen art, sadece bir ocuk deil, Slih bir ocuk talebidir. nk ameli Slih, Slih bir bedende meydana gelir. Ameli Slih ise, mns Hakk tan fiili kuldan olan ameldir ki, Hakktan gelir Hakka gider, yni aslna dner. Nafisten gelen amel ise nefse gider. Aslnda btn iler Hakka gider amma Hakkn mertebeleri vardr. Fiilin ilendii mertebe neresi ise oraya gider ve arkasndan o fiili ileyicisi de ayn yere gider. Fiili o varlktan kan ouldur oul nereye giderse 113

114

babasn, yni kendini meydana karanda yanna eker babann bundan ayr kalmas mmkn deildir.

y 52 b'j QPQ
(Febeernhu bi gulmin halmin) 37/101. Biz de onu pek yumuak tabiatl bir oul ile mjdeledik. Grld gibi bu yet-i Kerme de ztdir, yni Cenb- Hakk, ztndan Biz mjdeledik, diyerek mjdeyi ztna balamtr, bu hdise sradan bir olay deil lh- eitimin zt- bir seyridir. Yumuak tabiatl olu mjdeleyen Hakkn ztdr. Allahn (c.c.) Ztndan gelen ise tabii ki, zt- olacaktr. te bir Hakk yolcusunda bu hakikat ortaya kmyor, ve hep kesrette kalnyor ise bu hususun tekrar incelenmesinin gerei ortaya km olmas lzm gelecektir, demektir.

3a ja k a za SY ba 2 a 6za
(Elhamd lillhillez ve hebel all kiberi smle ve shka inne Rabb le semuddui) 14/39. Hamdolsun o Allah'a ki, bana ihtiyarlk anda smil'i ve shk' ihsn buyurdu. phe yok ki Rabbim, elbette duay hakkyla iiticidir. 114

115

Grld gibi bu yet-i Kurniyye, brhm (a.s.) n lisnndan zuhur ettiinden yet-i brhmiyye dir. Ve Hamd ile balamaktadr, hamd ise iinde bir ok mertebeyi bulundurmaktadr. Bu mertebedeki hamd (halktan hakka) dr, halk iin ok gzel bir edep ve idrak rneidir. Hamdn (8) mertebesini (salt) isimli kitabmzn hamd blmnde, (on ve hakikat-i ilhiyye) kitabmzn da Muhammed (s.a.v.) blmnde daha baka ynleriyle de belirtmi idik, daha fazla bilgi edinmek isteyenler oralara bakabilirler. yet-i Kermede ilk zikredilen isim ve o ismin iinde ki, mertebe ncelik kazanmaktadr. te bu yzden Muhammed- yn hem ncelik hem de, sonralk kazanmtr. nk hr zamna uzanan koldur. Bu yzden hr, ncelii ynndende balangtr. Bilindii gibi asl itibariyle, brhm (a.s.) iki ana dall bir kke (sak) a benzer ncelii olan kolundan smiliyyet-i, dierinden de shakiyyet-i oluturmutur. smliyyet btndan yryp, Muhammediyyette, kemle ulamtr. shkiyyet ise sevlik ile sona ermitir. Yni o taraftan gelen kol tepeye Yni mircaEsr ya ulaamam isr de kalmtr. te onlara Esr dan bir daln, yni bir kolun uzanmas lmdr ki o dala-kola tutunarak onlarda Esr ehli olsunlar. Aslnda bu dal-el onlara her zaman uzanm haldedir ki, Ezn- Muhammed- ile ard arkas kesilmeksizin her an onlar da davet edilmektedirler. Ancak art Allah- kabul etmekle birlikte Hakikat-i Muhammedyyenin zuhur mahalli olan (Sret-i Muhammediyye) nin de kabul edilmesi lzm gelmektedir. 115

116

Kendilerinin de varlk kayna olan Hakikat-i Muhammediyyenin zuhur mahalli olan, (Sret-i Muhammediyye) yi kendilerine gelen ben sril peygamberlerine kyasen onlar gibi sdece bir mertebenin zuhur mahalli olduunu zan etmelerinden ve byle dar anlayl bir kyas yapmalarndan, kendilerinin dahi hayat kayna, varlklarnn sebeb ve varolu hakikat-i olan hakikat-i muhammediyye yi kabul etmediklerinden kendilerini Rhsuz kalplar haline dntrp sadece d - madde varlklaryla yaayan, rhen yaamayan sretler olarak kalmalarna sebeb olmaktadrlar. Aslnda onlarn bu rhsuz kalplar dahi Hakikat-i Muhammediyye nin rahmetiyle varlklarn srdrmektedirler. nk sret varlklar dahi Hakikat-i Muhammediyyenin kapsamnda olduundan onlara olan rahmeti de, sretleri ynndendir. Kendileri de, (Rahmetenlil lemn) in kapsam iinde olduklarndan btnlarna dnebilmeleri iin kyamet-e kadar izin verilmitir. Yoksa ibadet-i olmayan bir kulun yaamas veya yaamamas Hakk iin bir kayp deildir. Bylece cenb- Hakk duasn gzelce kabul edip isimleri belirtilen evltlarn kendisine ltfetmitir. Ve brhm (a.s.) aadaki ifadelerle de duasna devam etmitir.

b2 >n a ua l TP b 3jm
116

117

(Rabbicaln mukmessalt Rabben ve tekebbel dui)

ve

min

zrriyet-

14/40. Ey Rabbim!. Beni ve neslimden olan da namaz devaml klanlardan eyle. Ey Rab'bimiz!. Ve duam kabul buyur.. Grld gibi bu yet-i Krniyye de lisn- ibrhmiyyeden zuhur ettiinden halkyyet yetlerindendir. Zhir ve btn evltlar iin ne kadar gzel bir temenndir, belki aramzda ibdet ehli olanlarmz bu duann bereketiyle ibadetlerimize devam ediyor olabiliriz. Bilindii gibi bu dua da tahiyyat ta salvatlardan sonra okunan dulardan biridir. Ve hkm ok genitir. te bu duy her ibdet ehli okuduunda kendi evltlarn da Hakkn huzurunda hatrlatm olmaktadr. Bylece evltlar kendi kendilerini hakkn huzuruna imdilik karamyorlar ise de bykleri tarafndan hatrlatlm olunmaktadrlar. Ondan sonra gelen du da ise, evltlarn ebeveyinleri hakknda ki dus gelmektedir. Bylece nesiller birbirlerine dular ile balanmaktadrlar. te bu sistem de Rabb mzn bize tavsiye ederek hillet ynyle mertebe-i brhm iyyetten bizlere hbe ettii bir ltuftur. Ve kabul edilmesi iinde dua etmitir.

a a 2 b 4b a 2 b QPR 4b 6m ab b z2a a ba a b( a vn 9m b 3a o2a b 2ba

117

118

(Felemm belega meahssagye kle y bneyye inn er filmenm inn ezbehuke mz ter kle y ebetifl m tmer setecidn neallah minessbirne) 37/102. Vakta ki onunla beraber yrmek ana yetiti, dedi ki: Oulcazm!. Ben, phe yok rya-da gryorum ki, muhakkak seni boazlyorum. Artk bak, sen ne grrsn, dedi ki: Ey babacm! Emr olunduun eyi yap. neallah beni sabr edenlerden bulacaksn. *** Deniliyor ki Hazreti brhm, bunu Zilhiccenin sekizinci, dokuzuncu, onuncu y'ni Sh:4062 Terviye Arefe, Nahir geceleri sra ile gece grm idi. Peygamberin r'yas vahiy, ta'birleri vahiy olduundan Hazret-i brhm byle grm ve byle ta'bir eylemi ve binaenaleyh byle vahiy alm olmakla bu, icras vcib bir emri hakk olmu oluyordu. Bunun zerine onu cebren icrya kalkmayp evvel sret-i icrsn mavere etmek zere byle re'yini sorarak tebli eyledi, ki bununla ilk nce onun itaat ve inkyad ile ecr- sevaba nailiyyetini te'min etmek istedi. Dnmeli bunu sylerken ey yavrucuum, diye hitab eden bir babann kalbinde ne yksek bir efekat hissi arpyor ve ona ne kadar byk bir vazife ak, Allah muhabbeti hkim bulunuyordu. Dnmeli de 118

119

duymal ki bu ne byk bir bel, ne dehetli bir mtihn- ilh- idi. ite bunun byle bir emri ilh- olduunu anlyan ve Allahn sabredenlerle beraber olduunu bilen o halm oul, ey babacm! Dedi ne emrolunuyorsan yap, beni ineallah, sabredenleden bulacaksn. *** Bu blm Elmall hamdi yzrn (Hakk dni Krn dili) tefsirinden bir misl olmak zere alnan kk bir ksmdr. Bu hususta kaynaklarda pek ok izhat vardr, en gzellerinden birisi ise Fss-l Hikem in (ishak) fass nda, marfet mertebesi itibar ile yaplan izahlardr. Biz gene yolumuza devam edelim. Kaynaklardan bazlar krbn edilecek gulm ocuun (smil) olduunu bazlar ise, (shk) olduunu belirtmektedirler. Genelde slm kaynaklarn ounda krbn edilecek ocuun (smil) olduu ynndedir. Batl kaynaklar ise, krbn edilecek ocuun (shak) olduunu yazarlar, Tevrat ta dahi shak olduu yazldr. Krn- kermde ise isim belirtilmeksizin hdise anlatlmaktadr. Bundan anlalan udur ki, iki kanalda bu hdiseyi sahiplenmilerdir. O halde bu hdisenin tatbikt her iki yol iinde vcip tir. te Krn- Kermde isim belirtilmemi olmasnn srr budur. Yni her iki kanalda da bu tatbikat vardr. te batllarn slm kk drmek iin kullandklar 119

120

(kurb) n kesmek vahettir, dedikleri husus aslnda kendilerinde bulunan Tevrt- bir hkm inkr etmek olduunun farknda bile olmadan kendi kendilerini aldatma ve inkrlardr. Vakta ki onunla beraber yrmek ana yetiti, Yni belirli bir yaa eriti, veled-i klb-i olan gulm kendinle beraber hareket edecek hle geldi, gnlnle istiare etmeye balad. Ona olan sevgisi artmaa balad bu yzden bu sevgisinin bitirilmesi gerekiyordu. dedi ki: Oulcazm!. Ben, phe yok rya-da gryorum ki, muhakkak seni boaz-lyorum. Bu mevzu da bir ok yaz ve deerlendirmeler vardr. Haddimiz deil ama. Bizde bu hususta birka kelime yazmaa alalm. Bilindii gibi (rya) zuhuratlarn Rahmn- gerek olanlar, (kefi mcerret) ayniyle vki ve (kefi muhayyel) tabir gerektirenler olmak zere iki trldr. Dieri ise (hayli mcerret) olmak zere insnn kendi nefsinden kaynaklanan srf insnn haylinden meydana gelen hibir ifadesi olmayan kargaa hayl grntlerdir. (adgasu ahlm) denir. brhm (a.s.) bu zuhrt- gn st ste grnce (kefi mcerret) olduunu dnerek, grd ekliyle tatbik etmeye karar verdi. Ve azmete yneldi. 120

121

Eer yorum yaparak o yorum zere tatbik etmeye kalksayd olunu ve kendini kayrma ihtimli olabileceinden bu yne ynelmedi ve grd ekliyle tatbik etmeye karar verdi. Olumu ve bitmi bir hdise hakknda yorum yapmak doru olmaz nk o hdiseyi o gnn artlar iinde deerlendirmek gerekir aksi halde yaplacak bir deerlendirmenin tam isbetli olmas zordur. Ancak bir eylerde sylemek gerekmektedir. Bu yzden hdiseyi seyr-u slk ynnden incelemeye ve kendimizde de bulmaya alarak yolumuza devam edelim. Yukarda belirtildii gibi, bu r,ya-nn, gece, st ste, zilhiccenin (8/9/10) uncu, Kurbn bayram arefesinden bir gn evvel, tevriye gnnn gecesi arefe gnnn gecesi ve nehar Kurbn bayramnn birinci gnnn gecesi, grlmtr. Zilhicce nin (11) i Kurbn bayramnn ikinci gn, (12) si Kurbn bayramnn nc gn, (13) ise Kurbn bayramnn drdnc gndr. te bu drdnc gn, kurbn bayramnn sonu, son gn, olmakla birlikte, bir senelik seyr-u slkun da son gndr. Bilindii gibi (6) trl ekil ve tatbikat ile seyr-u slk vardr, bunlardan (3) ncs her sene Muharremin (1) inde, Hicr sene bayla birlikte balayp, Zilhiccenin (13) nde son bulan seyr-u slktur. Bu hususta geni bilgi (rfan mektebi) isimli kitabmzn sonlarnda mevcudtur dileyen oraya bakabilir. Az yukarda belirtilen gnlerin say deerleri ve 121

122

sralanmalar, her halde dikkatinizi ekmitir. Tekrar sralayalm. (1/.8/9/10/11/12/13/) grntleri ve mnlar itibar ile de, ne kadar gzeller deimli? imdi zetle bunlar incelemee alalm. Dinimizin bizlere bildirdii, bir senede (4) adet ok feyizli (10) gnler vardr. Bunlarn birincisi Muharremin ilk (10) u ikincisi Ms (a.s.) n Tr-u Sn da ki (40) gnnn son (on) gn ncs Ramazan aynn son (10) gn Drdncs ise Zilhiccenin ilk (10) gndr. Bilindii gibi (1) balang, demiyet (8) brhmiyyet, (9) Mseviyyet, (10) seviyyet, (11/12/13) ise Muhammediyyettir. Grld gibi seyr-u slkta ki, btn lh- mertebeler burada cem olmulardr. Senenin iinde bulunan (7) aylar nefis mertebelerini, (3) aylar, Hazart- hamsenin, brhmiyyet, Mseviyyet, seviyyet mertebelerini son iki ay ise Muhammediyyet mertebelerini temsil etmektedirler. Bilindii gibi bu sre iinde, Ramazan ve Kurbn olmak zere, iki bayram vardr. Ramazan bayramnn hakikat-i, btn leminde o sene iinde Hakikat-i Mseviyye yi tenzh hakikatini ve o mertebenin iareti olan Mseviyyet in (m) mim inde ki srr Muhammediyyeyi, idrk etmi ise, ite o kimseler o sene gerek bayram yapm olurlar nk Halife-i ahsiye olmulardr. Yni kendi beden mlklerinin Halife si olmulardr. Bunun devam ise o kimselerin veya daha baka kimselerin yollarna devam ederek ulam olduklar 122

123

kurbn bayramnda o sene iinde derslerini bitirenlerin ve ilerinde kabiliyyetli olanlarnn, mereb-i Muhammediyye zere Halife-i cemeata ykseltilme leridir. Yni, Halife-i ahsiyye da dnk grev yapamaz belki kk yardmc grevler verilebilir. Halife-i cemeat ise lzm grldnde yine bulunduu yere bal olmak zere da dnk olarak vazifelendirilir. Uzun almalardan sonra o da tecrbeli bir eitici olur. Ve o nu bu hale getiren Mrd-i rd ehli dnyasn deitirdikten sonra, Mridine vekleten, kendine asleten eiticiliini srdrr. te yukardan beri ksaca anlatmaya altmz husus burasdr. Bir mridin yetimesi yolumuzda bu sistem zeredir ve bir hayli uzun zaman alr. Mrid-i Kmile intisab eden bir slik-yol ehli nin ilk yapaca eyler kendisine telkin edilir. Bunlarn banda gelen evvel nefsini ahlk- zemime kt ahlklarndan temizletmektir. Bu olduka zor bir olaydr, en byk yardmcs o na gayret ve kuvvet vercek olan ey derslerine ciddiyetle eilmesi, tavsiyelere uymas, gayretli olmas ve bal olduu yerdeki gnln himmetidir. te btn bunlarn birlii ile kendi bireysel i dnyasnda mnev mcdele gcn toplayp arttrmaya balar. Nihyet zuhuratlarnda, daha evvelce hep yenik dt, korktuu, kat varlklarla savamaa balar ve belirli bir mddet sonrada onlara stn gelmeye balar ve nihayet onlar ldrmeye muvaffak olur, ancak byle bir zuhurat farknda olmadan o nu zntye sokar, nk zhir mn da hayvan ldrmek sutur, bu kyas znt sebebi olur. Halbuki 123

124

msal lemi ile his-ehdet leminin hkmleri bir deildir. Zuhurtnda byle bir sahnede herhangi eti yenmez bir hayvan ldrlrse, Dersi Emmreden Levvme ye geirilir. Zaman geer devran dner, eer slik yoluna ve kendine sadk ise grevlerine de devam ediyorsa gayret ve kabiliyetine gre zuhuratlar deimeye balar bu sefer eti yenen hayvanlarla mcadelesi srer, zaman gelir onlardan da bir tanesini zuhuratnda ldrr bu sefer, levvme neftsen mlhime nefs-e terakki ettirilir. Yine samimiyetle derslerine devam eden slikin karsna zuhuratlarnda bu sefer insnlar kp ona her trl mni olmaya alrlar. te slik bu haller iinde mcadele ile yoluna devam ederek gayretli almalar neticesinde mridinin himmet ve telkinleriyle zuhurtnda grd, kendisini yaralamaya veya ldrmeye alt kimseleri kendi alt eder ve ldrrse o dersini de gemi nefs-i mutmainne ye ulam olur. imdi, yukardaki zet bilgilerle bu mevzuun ne ilgisi vardr.? Diye bir soru akla gelir ise, cevevb- budur. Yukarda zetle bahsedilen eitim sistemi yer yznde ilk defa brhm (a.s.) ahsnda faaliyyete gemitir ve o mertebenin kemlidir. Ve bizlere de o mertebenin snneti ve hediyesidir. Daha henz kendinden sonraki peygambern hazart- zuhurda yok olduundan onlarn mertebeleri de tabii ki olamazd, ite bu yzden yukarda bahsedilen mertebeler seyr- slk yolunda o gnlerin keml mertebeleri idi. 124

125

Hatrlanaca gibi daha yukarlarda bahsedilmiti. 21/51. Ve andolsun ki, brhim'e de bundan evvel rdn vermitik ve biz onu bilenler idik. brhmiyyet mertebesinde verilen (Rd) ise daha henz, (Krn ve Hz. Muhammed (s.a.v.) gelmedii iin. Burann (Rd) 10 suhuf Hanif Hullet ve o mertebenin mmet hakikatleri dir diyebiliriz. Demitik. Rd veren Hakk olduundan bu durumda kendisi (fil) Rd olmaktadr. Verilen yer ise (meful) mrd olmaktadr ite bu ynyle, rd n verilmesiyle brhm (rad) bunu kavmine aktard zaman da onlarn mridleri olmutur, ve kyamete kadarda bu mertebenin btndaki gerek mridi zhiren baka bir sret olarak gzkse bile btnen mertebe-i brhmiyyet olmaktadr. Bu ksa hatrlatmadan sonra tekrar yolumuza devam edelim. O gnn kemlt-, brhimiyyet merte besi olduundan, zilhiccenin (8/9/10) uncu gecelerinde grlen olunu boazlama zuhurat- n, seyr- slk ynnden yle deerlendirebiliriz. Aslnda bu saylarn seyri Hakikat-i Muhammed- itibaryledir. O gnn hkm ile ise hilhiccenin (4) itibariyle nefs-i mutmainne mertebesidir. te bir gerek mrd, talebesini bu nefs-e doru yola karm ise ona kendi nefsinin o mertebesini kurbn ettirecek gc aktarr yni yollarn gsterir o talebe de bu g, ve faaliyyete geirecei kendi gc ile de glenip, varlnda mevcud olan nefsinin sevdii nefs- beeriyyetini mn 125

126

leminde hkmsz brakma-ldrme gcne ular ve bylece, olduka mhim bir aama daha elde etmi olur. Bylece daha evvelce kendinde bulunan iki tip insn karakterinden kurtulmu, sadece Hakkn istedii istikametteki Hall ahlkl insn yn ile hayatna devam etme imkn bulmu olur. te ondan sonra eer nefsine geri dnmez ise yolunda olduka baar ile devam eder. te bylece nefs-i ni kurbn eden slik, bayram yapar buna da kurbn bayram denir ve her mertebenin kendine zg kurb anlar ve bunlarn da bayramlar vardr. Zilhiccenin (1/2/3)-(10/11/12) inci gnlerinde zhiren bu kurban lar, kesilir, fakat (4) nc yni, (13) nc gnde kesilmez, (Zt-) gndr ve bu gnde de sadece (Zt-) hkm olduundan zten faaliyyet olamayacandan zhiren (kurban) diye bir hkmde olamamaktadr, ve bu yzden kurban kesilemez. te saysal deerlerin bizlere gsterdi yol hep Hakkat-i Muhammediyye ye kmaktadr btn bu mertebeler oraya bal ve oradan kaynaklanmaktadrlar.

7jv m ba b QPS
(Felemm eslem ve telleh lilcabni) 37/103. Vakta ki, ikisi de boyun ediler ve onu alnnn bir yan zerine yatrd. Yukarda zetle, tarikat ve hakikat mertebeleri itibari ile verilen bilgilerden sonra biz yine o devrede 126

127

brhm (a.s.) n kendinde oluan halin hakikatini anlamaya alalm. Genel tefsirlerde bu hadise beeriyyet gerei duygusal bir yaant ierisinde anlatlmaktadr. Mutlak olmamakla birlikte ylede bir yorum yapabiliriz. Yukarlarda da bahsedildii gibi. Cenb- Hakk mertebe-i ibrhmiyyetin zuhur mahalli olan (brhm) (a.s.) a hullet dostluk elbisesini ilm mn da -giydirdii- yni idrak ettirdiinde esm- hakikatlerin brhm (a.s.) da tahalll ve tahakkuk etmesiyle Hall lkabn almt. te bu tahallul neticesinde sret-i ibrhmiyye de zuhurda olan esm mertebesi itibriyle brhimiyyet mertebesinin rabb- has olan vedd ismi bata olmak zere btn Esmi ilyye onda zhir olmutu. Zt- lhi zuhur seyri ierisinde Halillik hakikatinin zuhura kmasn o mertebede murad etti. Yni grnen o bedende Esm-i lhiyye yi her mertebesi itibariyle faal olacak hle getirdi. te o mahalde faaliyette olan dardan bakldnda sret-i brhm olmakla birlikte, fiilin fili o fiili meydana karacak olan o Esm-i lhiye idi ve zhirde mertebe-i brhim bu fiilleri tevhid-i efl hakikat-i ierisinde kendi bnyesinde de toplam idi. imdi bu hakikat ve anlay iinde hadiseye bir daha bakalm. Vakta ki, ikisi de boyun ediler bu boyun ei brhm (a.s.) da isimlerin hkmne tb olu, gulm-ocukta ise rfe, babaya tab olu idi. Zt- lh yukarda bahsedildii gibi bu zuhurat- gece gstermesi ilmel-aynel-hakkal yakn mertebe lerinden gsterilmesi ve o gnlerin ehemmiyyetleri idi. 127

128

Bu lh- grnty yorum yapmadan tatbikata koyan o sretteki Mumit ismi idi. Aslnda Muhyi ve Mumit Zt- lh-nin kendine izfeten kulland Esimleridir. Yni, ldren ve dirilten Hakkn kendisidir, bu hususu Krn- Kermin haber vermesiyle biliyoruz. ondan bakas bu fiilin oluturduu hli meydana getiremez. O halde bu Hadise de sret-i brhm grntde olmakla birlikte kendi yok btnda idi onda faaliyette olan Mumit ismi idi. Onun yapt ise su unsuru olmaz grevi olurdu, eer grevini yapmaz ise ite o zaman sulu olurdu ki byle bir ey de sz konusu zten deildir. Pek! Btn katl eklinde olan fiiller bylemidir.? Hayr byle deildir. nk genelde insnlar nefs- benlikleri zere zhir olup, onunla yaarlar, kendilerini var kabul ederler, lh- benlkleri btndr. Hkm zhire gre olduundan fiil kimden km ise sorumluluk ona balanr ve tabii ki, yine o oluum Hakkn sistemi ierisinde olur. te bu haller ierisinde rya-ya uygun bir halde olan brhm ve gulm-cocuk a Zt- lh- seslenir.

=2a b a bb QPT
(Vendeynhu en y brhmu) 37/104. Ve O'na: Y brhm!. Diye nid ettik ki: Grld gibi bu yet-i Kerme de, Zt- dir, ve cenb- Hakk ne kadar halkn ve olaylarn iinde olduunu bylece ak olarak bildirmektedir. 128

129

za v ba b7a o QPU
(Kad saddakterruy inn kezlike neczilmuhsinne) 37/105. Sen muhakkak ryy tasdik ettin. Biz iyileri bylece mkfatlandrrz. Grld gibi bu yet-i Kerme de Zt- dir, Cenb- Hakk yine ztndan, ry-nn tasdik edildiini, yorum yaplmadn ve bunun neticesinde de kendisine Zt- ihsnda bulunulduu ifde edilmektedir. Grld gibi burada ki, hsn da hdisenin hakikatinin bildirilmesi, brhmiyyet diye yeni bir mertebenin kurulmas ve bu mertebenin yer yznde kyamete kadar bk ve geerli olaca hkmdr. Ayrca Zt- lhiyyenin bizzat bir olay ile megul olmas da aslnda oraya olan bir Zt-i ihsn ve ikramdr.

ja aja a a QPV
(nne heze lehvelbellmbn) 37/106. phe yok ki, bu, elbette apak bir imti handr. Yukarlarda da bahsedildii gibi byk bel imtihanlarndan birisi de bu olay idi ancak neticede bu olay ile kendisine Zt-i ihsnn yolu alm oldu. te bu tr hadiseler balarda imtihan gibi gzkyor ise de netice de byk bir ihsna dnmtr. 129

130

 |22 b QPW
(Ve fedeynhu bi zibhin azmin) 37/107. Ve verdik. O'na bir byk krbnlk bedel

Tefsirlerde bu husus hakknda da bir ok bilgiler vardr dileyenler aratrabilirler. Oulun fidyesi ve zuhurtn yorumu bir ko olarak Esm-i lhiyyenin kayna olan rahmniyyet mertebesinden gelmektedir. O halde, Eer brhm (a.s.) ry-sn azmet tarafna gitmeyip ruhsat tarafna giderek yorum yapsa idi, rysnda oul sretinde grdnn kotan baka bir ey olmadn bildiinden bir ko kesmek sretiyle zuhurtn yorumlar ve ylece tatbik eder idi. Ancak yukarda da ifade edildii gibi o zaman bu yorumdan nefis kayrmas gibi de bir ihtimal ve ihtilf ortaya kabilir idi. te bu ihtilf ve zann ortadan kaldrmak iin, zuhurt brhm (a.s.) tarfndan rya-y sadkakefi mcerret olarak yorumland ve grld gibi tasdik edilip, tatbikata konmu oldu. te seyr-u slk yolunda olan bir slik, iinde bulunduu nefs mertebesinde, nefsinin ocuu olan gulm ortadan-gnlnden kaldrmak zorundadr. Bu ise gnlnde olduundan beer evlndndan daha yakn ve daha sevimlidir. te bu hikyenin seyr yolunda olan bir kimsenin hlini ok ak bildirmesinden byk bir irfan dnm sahasdr, ve bize lzm olanda budur. brhim (a.s.) ve o gnler zaman olarak geride 130

131

kalmtr, imdi yaayan bizleriz ve bu mertebeleri ite bu gibi haberlerden renerek, hem insnlk tarihinin seyrini ve hem de birey olarak kendi hayatmzn seyrini takib etmi oluyoruz. te bu gerekten, azm bir krbnlk tr, bu yolla (Hall) olarak tahalll edip Hakka yaklamaktr. Rhun cesetle olan tahalll gibi, cesetmi, Rh-u tamakta, yoksa Rhmu, cesedi tamaktadr.? Ancak bu birlikteliin kendini cesed zanneden sr bir varlk olarak yaayan insnn haberi olmadndan kendisi iin bu husus yok hkmndedir. te kimki bu mertebesi itibariyle kendi varlnda bulunan Hakkn varln idrk eder ite o mertebeden tahalll ederek nasibini hall ismiyle alm olur ki; o mertebesi itibariyle, (zibhin azm) dir. Yani ok azametli bir eskiyi kesi, ve yeniye gkyz ve gnl lemi semlarnda himmet kanatlarn aarak beeriyet ve tabiatndan kurtulup ykselmektir.

a bm QPX
(Ve terekn aleyhi fil hirne) 37/108. Ve sonrakilerin arasnda O'na kar - iyi bir nam" braktk. Bylece kyamete kadar hatrlanacaklar ve getirdikleri mertebelerden genelde, mn eden herkes, zelde ise, hllet halillik tlib-i olan kimseler fayda lanabilecektir. 131

132

2a 5 QPY
(Selmn al brhme) 37/109. brhm zerine selm olsun. Buraya kadar gelen hdiseler hakknda byk bir metnet gsteren ve esm-i lhiyyeden olan hullet dostluk elbisesini giyip (Hallrrahmn) lkabyla anlmaya baladndan ve bu sebeble kendisinden selm isminin zuhuru ile, yukarda da belirtilmi idi, bu sfat hakkyle hak etmi olmaktadr.

za v QQP
(Kezlike neczil muhsinne) 37/110. te iyileri bylece mkfatlandrrz.

a bbj a QQQ
(nneh min ibdinel mminne) 37/111. phe yok ki, o mmin olan kullarmz dandr. Bylece yorum yapmadan bunlar da belirttikten sonra biz yine yolumuza devam edelim. 132

133

bbj j2 b o2 4a a YV 7b
(nne evvele beytin vudia linnsi lellez bi bekke te mbreken ve hden lil lemne) 3/96. phe yok ki, insnlar iin ilk tesis edilmi olan ev, Mekke'deki o ok mbrek ve lemler iin hidyet olan beyt-i Muazzamadr. Yukardaki yet-i Kermeye zhir- ynden bakldnda, sylenecek daha baka hibir ey yoktur. Aynen olduu gibidir. Ancak, btn- ynden bakldn da sylenecek ok eyler vardr. imdi zetle bunlar incelemaye alalm. (1) Yer yznde ilk ev in olduu: (2) nsnlar iin kurulduu: (3) yerinin Bekke olduu: (4) Mbarek olduu: (5) lemlere hidyet Hd olduu: Ak olarak ifde edilmektedir. imdi bunlar, bir noktay hatrlatarak teker, teker incelemeye alalm. O nokta da udur. nsnlar iin kurulduu halde, btn lemlere hidyet olmas nasldr.? Yeri geldike incele meye alacaz. 133

134

(1) Yer yznde ilk ev in olduu: Yer yznde nsnlar iin kurulan, ilk evin ismi ayn zaman da (Beytullah,) Allahn evi dir. Shibi Allah (c.c.) kullancs ise nsndr. O halde nsn Allahn kiracs ve misfiridir. Bu ynden ayn zamanda Allah ehli-Ehlullahtr. Zt- mutlak miyyetinden Vhidiyyetine tenez zl ettiinde, kendisinde iki hususu meydana kard o da inniyyeti ve hvviyyeti idi. nniyyet inden, nsn ve Krn, zuhur etti ite bu yzden (ikiz kardetir,) hvviyyetinden ise lemler ve nokta zuhur mahalli beytullah-Beytl atik ortaya kt. Daha sonra zt- mutlak, Ahadiyyet-inden vahidiyyet-i ne tenezzl ettiinde, Ulhiyyet-i ve Rahmniyyet-i meydana kt. Ulhiyyetinde bulunan ilm-i ilhiyyesi, sfat blgesi olarak Rahmniyyeti ne aktararak, yaygnlamasn salam oldu. te Ulhiyyetin ilm, mn da ilk evizuhuru, budur. Burann dier ismi de Hakikat-i Muhammed- dir. yle ise bu hlin dier ismi, btn- mn da, hakikat-i Muhammed-, lmi lhiyyenin beyt-i-zuhur mahallidir. Rahmniyyet-in, nefes-i Rahmn- si ile ilmi lhiyyede bulunan Esmi ilhiye ye ltif sretler vererek esm lemine tenezzl etmesi de rahmniyyetin zuhur mahalli, Esm mertebeside lem-i melekt olarak rahmaniyyet-in evi (Beytrrahmn) olmutur. Esm lemi olan mertebe-i ervahda ki mnlar da birer elbise giyerek, lem-i ecsam-cisimler lemi-lemi ehadette zuhura ktklarnda btn lemi ehadet bu 134

135

mnlarn beyt-evi olmu bu yzden burann dier ismi beytl esm dr, diyebiliriz. Btn bu mertebeler Ulhiyyetin zuhur mahalleri olduklarndan ve lemlerin en kemlli olan zuhur mahalli de bu lemler, lem-i ehdetin tamamnn ismi beytullah tr. te bu yzden bu lem-beyt-l atik-eski ev-beytullah tr. Bu hakikatin nokta zuhur mahalli ise zhir lemin de ki, Beytullah-beytl atik ismi verilen mn ehlini ok cezbeden zhirde ki Beytullahtr. Farknda olmadan czibesi buradan gelmektedir. te bu yzden iinde bulunduumuz ehdet leminin tamam Beytullah bunun nokta zuhur mahalli de yeryznde ilk ev diye bahsedilen bu hakikatin belirtilmesidir, diyebiliriz. te bu hususlar Zt- mutlakn, hvviyyet-i ynnden Beyt-l atikbeytullah ismiyle zuhurudur, diyebiliriz. (2) nsnlar iin kurulduu: Bilindii gibi ev-beyt insnlar iin olmazsa, olmaz larndandr, ve her insn iin de, iinde barnabilecei bir mekna ihtiyac vardr. te bu yzden beyt asl bir deerdir. Yukarda, geni ve birey olarak belirtilen, beytin, dier bir mn ve temsilcisi ise iinde yaadmz evlerimizdir. Bu yn ile de beytler nsnlar iindir. Zat- mutlak Ahadiyyetinden Vahidiyyeti ne tenezzl ettiide, Rahmniyyet-i ynnden (Errahmn allemel krn halkal insn) (Rahmn 1/2/3) te belirtildii gibi, nsn-n halkiyyet zuhuru Rahmniyyet mertebsine kadar gitmektedir. Hads-i kds de de belirtildii gibi. (Allah dem-i 135

136

Rahmn sret-i zere) halketti, (Allah dem-i kendi sret-i zere) halketti, hkm ile, demin halkyyet-i Rahmniyyet zere olmutur, yni rahmniyyet hakikatleri kendinde mevcuttur, demektir. Fss-l Hikem de, ( Allah nsn- zhir ve btn Hakikat-i lhiyye zere mahlk olarak halketmitir.) Diye ifade edilmitir. Bu hususta bir ok haberler vardr yeri olmad iin bu kadarla yetinelim istiyorum. te bu beyt, Zhiren insn bedenidir, nk (ve nefaht) nn (38/72) zuhur mahalli ve mekndr. erefi mekn bil mekn-meknn erefi iindeki iledir, denmitir. te muhteem nsn bedeni olan mekn, lh- tecelli olan ve nefaht ise o meknn mekn-i olmutur, ite bu husus ilk defa dem ismi ile belirtilen nefs ismi, de verilen bu meknda zuhura kmtr. Bylece iki trl beyt ortaya km olmakta idi, biri Zt- mn da, sret-i lhiyye zere, mekn- lh-, olan nsn, dieri ise mekn- sr olan beytullah idi. te bunlarn ikisi de nsn iindi. nsn- kmil ismini de alan bu sret-i lhiyye yi bulamayanlara bunun yerine, sr olan beytullaha Hacc ve Umre hkmleri ile bu hakikatleri yaama yolu almtr. Bizce haccn tarifi. Hakikat-i lhiyye de cemlllah- seyr, dir. Umre ise, Hakikat-i Muhammediyye de Ceml-i Muhammediyye yi seyr, dir diyebiliriz. te bu hususlarn ikisi de nsnn Hakkn indinde nasl bir deeri olduunu ak olarak anlatmaktadr, ve bir insnn kendi deerlerini bilebilmesinin yolunun bu hakikatleri idrak etmesinden gemektedir. Bu bakmdan, iki beytullahn da nsnlar iin kurulduu ak olarak belirtilmektedir. 136

137

(3) yerinin Bekke olduu: Bildirilmektedir. Osmanlca Trke lgatta (Bekke) (1) Mekkei Mkerreme nin eski addr. (2) Bir yerde toplanmak, bir yere cem olmak. (3) zdiham kalabalk. Diye ifade edilmektedir. 2 (Bekke) kelimesini zetle incelemeye

alalm. Ebced hesb ile toplu olarak (11) say deerindedir. l (B) harfi bilindii gibi ile-birliktelik mnsnda dr. ki (kef) harfinden biri (kn)

dieri ise, (feyekn) dr. () (He) ise (Hvviyyet-i mutlaka) Hakkn Hvvyyet-i zt- zuhur mahallidir. Yukarda belirtilen hakikatlerin bir sistem iinde zuhura kmas iin Zt- mutlak, kudret sfat ile (kn) ol dedi, bu mn, maddeden bir elbise giyerek, n iki keli-makaml, arkas oval bir yap olarak (feyekn) hkm ile de Zt- mutla temsilen dnya da ki, yerine ilk hli ile bin edilmi oldu. Saysal deeri (11) olan bu binnn, gelecekte o mahalde zuhur edecek Hakikat-i Muhammediyyenin de temelleri atlm oluyordu. (Bekke) yukarda da ifade edildii gibi, btn ilh- mnlarn bir zuhur yerinde cem olarak, hatt izdiham ekliyle akp gelerek ortaya kan Zt- mahallin ismidir, diyebiliriz. te bu hakikat ayrca Besmelenin banda ki, l (B) harfinin dier bir hususiyetidir. Allahn Ztnn kn (kudret sfat ile) tebih mertebesinden zuhurudur diyebiliriz. 137

138

O binnn ilk yapl hakknda muhtelif rivayetler vardr. Bu rivayetler genelde bir nokta da toplanmak tadr, o ise dem (a.s.) ile birlikte yer yznde grlmesidir. Genel kabul gren rivayet-i ise yeryznde temellerinin melekler tarafndan yapld zerine de cennetten indirilen adr eklinde cam fanus gibi bir rt ile kaplanddr. Gayemiz (Beyt-l atik) in tarihini yazmak olmadndan bu kadar bilgi ile yetinerek daha fazlasn aratrmaclara brakarak yolumuza devam edelim. Bu beyt-in temelleri ile oturduu yerin ismi, 2 (Bekke) Bekke nin oturduu mahallin ismi ise bilindii gibi, (Mekke) dir. Ebced hesb ile toplu olarak (13) say deerindedir. Grld ve bilindii zere bu saysal deer Hakikat-i Muhamme diyyenin kemlidir. (Bekke) Hakikat-i lhiyyenin zuhur mahalli, (Mekke) ise, hakikat-i muhammediy yenin zuhur mahallidir, diyebiliriz ki; Ora da domutur. (4) Mbarek olduu: Bildirilmektedir. (1) Mbarek, lgatta lhi hayrn bulunduu ey. Bereketlenmi, oalm. Bereketli, uurlu. Hayrl. Mes'ud. (2) Beenilen, kendisine kzlan ve alan kimse veya ey. Olarak bildirilmektedir. O mahalde (1) ci izahta olanlarn hepsi vardr. Mbarektir nk btn lh- ltuflarn kaynadr. 138

139

(2) ci anlatmda ise, Hakka dman olanlarn halleri belirtilmektedir. (5) lemlere hidyet Hd olduu, bildirilmek tedir. Grld gibi Beytl atik Mekkede olmakla birlikte lemlere hidayet olduu bildirilmektedir.Bu ifade ile orada ki mahallin bir simge ve bir hakikatin sembolik ifadesidir, diyebiliriz. u gnk haliyle st kata, terasa kp baktmzda aada grlen muhteem ekil ve manzara her ne kadar belirli bir snrlar iinde grnyor ise de, aslnda sonsuz ucu buca bilinmeyen btn lemleri kendi bnyesinde mislen ve mnen, bulundurmaktadr. yleki: Zeminde tavaf edilen mahal Efl lemi (8-10) merdiven ile klan birinci kat Esm lemi onun st kat Sfat lemi en st kat teras- ise sonsuz Zt lemi ortada duran sevgili ise bir bakma, nsn- Kmil dier ynyle ise, Zt-i zuhur mahalli dir. Diyebiliriz. Btn lh- tecelliler orada zuhurda olduundan ve btn lemleri temsil ettiinden bu ynyle de lemlere hidayet olmaktadr. Yni gremediimiz lemleri orada bir maket olarak bulduumuzda ve oradan da tefekkrmzde o lemleri hayal eder olduumuzda ve hayal ynyle de olsa o lemlerin varln kabul etmemizden dolay onlara da hidayet edilmi olunmaktadr. Dier taraftan Hidyet ve Hd lgatta yle izh edilmektedir. 139

140

(Hidyete ermi. Mrid. Rehber, delil. Hidyet yolunu gsteren. Hidyete, dorulua eritiren. nde giden.) Diye belirtilmektedir. te gerekten o mahal lh- hakikatlerin tmn bnyesinde cem etmi durumdadr. Aslnda cazibesi de bu ynden gelmektedir. Her nazar eden orada idrak etse de etmese de kendinden ve znden bir eyler bulmaktadr. te genel de orada tarif edilemeyen muhabbet ve duygusallk bu yndendir. Bu da kiilere zlerinden gelen bir Hidyettir. Diyerek yolumuza devam edelim. Gayemiz brhm (a.s.) tarih- mn da hayat hikyesini yazmak deil, belki mertebe-i brh miyyenin baz zelliklerine dikkat ekmeye almaktr. dem (a.s.) dan sonra dnya zerinden epey zaman gemi, nihayet (Nh) (a.s.) n zaman gelmi ve kavmi tarafndan kendine muhalefet edilmi, nihayet Cenb- Hakk (Nh) tufann oluturmu, o tufan ile birlikte o mahalde ki, hayatta sona ermitir. Bu arada (beyt-l atik) in temel st gvdesi ayn istikametinde ge kaldrlm, ve ismine de (beyt-l mamur) denmitir. Bu hadiseden sonra yer yz brhm (a.s.) zamanna kadar beytsiz kalmtr. Bilindii gibi brhm (a.s.) ailesi ve beraberindekiler ile bir hayli seyehat yaptktan sonra (am) taraflarnda mekn tutup oraya yerletiler. Aradan bir muddet getikten sonra, Hacer vlideden (smil) (a.s.) dnya ya geldi, bunu kabul lenemeyen Sera vlide onlarn yanndan uzaklatrl masn istedi, bunun zerine, brhm (a.s.) Hacer ve smil-i alp yola kt. te bu yolculua k dnya tefekkr tarihinin byk dnemelerinden biridir. 140

141

Bu yolculuk hakknda deiik rivayetler vardr. Ancak bu yolculuk gerekten hayret edilecek bir yolculuktur, Hibir niyet ve hedefleri olmadan yola kan ikisi byk biri kk yolcuyu kim ynlerdirmiti ki, uzun vadilerden llerden dalardan geerek nihayet bir yere geldiklerinde orada kaldlar, ancak burada ne bir kimse ne de snacak bir yer vard. Bu yerin neresi olduu daha sonra anlalacakt. te bunu tespit edip ora da karar klmak bizce brhm (a.s.) n kendisine Hakk tarafndan bildirilen mucizesidir diyebiliriz. Bu hadise Krn- Kermde yle ifade edilmektedir.

a2 n oa a b2 SW 3ub aa b2 =za n2 para a a m ba ,a '

(Rabben inn eskent min zrriyyet bi vdin gayri z zerin inde beytikelmuharrami Rabben li ykmsselte fecal efideten minennsi tehv ileyhi verzukhm minessemerti leallehm yekrun) 14/37. Ey Rabbimiz!. Ben neslimden bazsn senin Beyti Haremin yanndaki ekinsiz bir vadiye yerletirdim. Ey Rabbimiz!. Namaz dosdoru klsnlar diye. Artk insanlardan bir ksmnn gnllerini onlara meyleder kl ve onlara meyvelerden rzk ver. Umulur ki, onlar kr ederler. 141

142

yukarda ki yet-i Kermenin delletiyle, tefsir ve tarih kitaplarnda da belirtildii zere brhm (a.s.) karar kld o vdide, ei Hacer-i ve olu smil-i Hakka teslim ederek geri dner. Bulunduklar yerde ksa bir sre sonra su zuhur eder, (Zemzem) bunun zerine kervanlar su vesilesiyle oraya uramaya balarlar ve orada yava yava sosyal hayat gelimeye balar ve oras meskn bir yer halini alm olur. brhm (a.s.) zaman zaman onlar dolamaya gelir, yine byle dolamaya geldii bir seferde, hemen belirtilen yet-i Kermenin de delletiyle, tekrar Beytullah-n insna balanr. Beytullah-n yerinin tespiti hakknda da deiik rivayetler vardr, bir tanesi udur. Daha sonra o civarn ismine (Mekke) denilecek olan o yerde byk bir frtna olmutur ve bu frtna ile, o yerlerde sonradan meydana gelen dolgu kum ve ta ynlar saa sola savrulup dip alan alnca Beyt-l Atik-in temelleri ve oturduu yer (Bekke) ortaya kmtr. te brhm (a.s.) ve olu smil (a.s.) ile birlikte bu temeller zerine eski kadm haliyle Beyt-l Atii tekrardan yeryzne ve nsnlk lemine ve btn lemlere kazandrmlardr.

64a oja aa 2a a QRW a a oa a 6b 3jm b2

(Ve iz yerfeu brhmlkavide minelbeyti ve smil Rabben tekabbel minn inneke entessem ul alm) 142

143

2/127. Hatrla ki. brhm Beytullah'n temellerini smil ile beraber ykseltiyor, ey Rabbimiz! Bizden kabul buyur, phe yok ki sen iitensin ve bilensin, diyordu. Bilindii gibi Krn- kerm, yetlerinin bir ok mertebeleri ve bu mertebelerin mnlar vardr. Bu mertebeler bilinmez ise gerek mn da, faydalanmak olduka zordur, mnlarnn sadece dnda-zhirinde kalma ihtimli ok yksektir. En azndan (fak ve enfs) yni bir dmzda ki genel hli, bir de, iimizi ilgilendiren zel hlini bilmemiz gerekmektedir. Ancak bu ynden i d itibariyle daha geni bir anlay ierisinde dtan ie doru, daha sonra iten da doru K.Kerm de bir yolculuk yapabilmek iin ufkumuzu geniletmi olabilmemiz gerekmektedir. Yukarda ki yet-i Kermeye verilen mel yerli yerincedir ancak zhir bir ifadedir. Ayni yet-i Kermenin yine ayn ifadeleri iinde btn-i mns da vardr. Zhiri-d, darda ki, genel halidir, btnii ise birey olarak her birerlerimizin o hali iimizde kendi dnyamzda yaamamz gereken hususlar olarak idrak etmemiz gerekmektedir. Tabii bu hususu her kesin mutlak mnda tatbik etme mecburiyeti yoktur, sadece zhiri itibariyle kabullenmek yeterlidir, ancak o zaman biz sadece orada belirtilen kimselerin bizim dmzda olduklarndan, bizde onlarn ve onlara ait bilgilerin toplaycs hkmne girmi oluruz. Oysa Krn- Kerm bu ifadelerle, bize bizi, anlatmak iin gelmitir. Byle zet bir giriten sonra yet-i Kermeyi incelemeye alalm. 143

144

Hatrla ki. brhm Beytullah'n temellerini smil ile beraber ykseltiyor, (idi) (rfan mektebi) isimli kitabmzda (6) tr Hakk yolculuundan bahsedilmektedir. Bunlarn birincisi, dem (a.s.) dan kyamet gnne kadar gelip geecek olan btn insnlarn bir tek btn seyr-i dir. kincisi, ise bir insn-n kendi hayat sresi iinde, bir mrlk seyr-i dir. te her birerlerimize bu seyr-in bilincinde olmak lzm gelmektedir. Yukarda ki yet-i Kerme bu seyr-in ok mhim geitlerinden birini bizlere ak olarak gstermektedir. O devir dnya da brhm (a.s.) devridir. Bu zamana kadar yer yznden belirli Allah anlaylar gemitir. Bu anlay ise bilindii gibi yer yznde ilk defa oluan Tevhd-i Efl anlaydr. Yer yznde, dem (a.s.) ile birlikte bir (Allah) anlay ortaya gelmitir. Esasen daha evvelce yer yznde nsn olmad iin byle bir (Allah) anlayna ihtiya yoktu zten lem kendi hususi-ftr- yaplar iinde (tesbih) lerini yapyorlar idi. te Cenb- Hakk kendinin uurlu varlklar tarafndan bilinmesini arzu etti ve bunun iin dem-i kendi sreti-Ulhiyyet hakikatleri zere halketti. te bu zellikler ile donatlan dem (a.s.) ve nesli yeryznde yaamaa baladlar. Onlarla beraber (Beyt-l atik) te ayakta duruyor idi. Bylece Allahn iki zuhur mahalli yer yznde faaliyette idi. Aradan geen uzunca bir zaman sonra, o yre ve o devirde, insnlarn ounluunun asl hallerinin bozulmu olduundan, zhir- olan ilh- tecelli mahalli o devrede (Nh tufn) oluumuyla yer yznden kaldrld sadece Nhyyet mertebesi itibariyle dier bir ilh- zuhur mahalli olan o zamnn o 144

145

mertebesi itibari ile nsn- kmilleri kald. O gnden brhm (a.s.) lm devrine kadar gelen sre iinde yer yznde zhir- mn da nokta zuhur tecell mahalli yok idi. te bu devrede yer yznde brhm (a.s.) devri balam idi. Yukarda ki baz yet-i Kermeler ile bu devrin balangc belirtilmi idi. Bu yet-i Kerme ile de, yer yznde tekrar (Beytullah)l, gnler geri gelip yaanmaya balanacaklardr. te bir slik-yolcu-lar da bu hususlar zel olarak kendi mr, seyr sreleri iinde yaayacaklardr. Zamnnn peygamberi, insn- Kmil-i, ve tevhdi Efl-in zuhur mahalli olan brhm (a.s.) n o mahalde birde olu vardr. te bu olun ad (smil) dir. Mns! (Allah iitir, Allaha ykselen) demektir. Yukarda da belirtildii zere, brhm Sresi (39) uncu yetinde. brhm (a.s.) bir oul vermesi iin Cenb- Hakka dua ederken, Allah dualar iitir buyurmutur. Oluna bundan dolay ukran nianesi olarak bu ismi koymutur, denmektedir. Yine bu mn da yukardaki yet-i Kermenin sonunda da ayn ifade grlmektedir. phe yok ki sen iitensin ve bilensin, diyordu. Dier lgat mnlar ise. (ok bol) ve (ark syleyen) imi. 145

146

Yukarda belirtildii gibi, tekrardan, Ebced hesabyla brhm kelimesinin saysal deerine bir gz atalm. (

2a)

brhm

(a) elif (1-13) (l) be (2)

() r (200) () he (5) (0) ye (10) () mim (40) toplarsak, (1+2+200+5+10+40=258) (2-5-8) saylar olumaktadr. Bu tablodan muhtelif uygulamalar kabilir, ancak fazla uzatmamak iin ana hatlaryla belirtmee alacam. Bataki (2) bu mertebenin zhir ve btn oluumunu ifade etmektedir. (5) hazrat- hamse-be hazret mertebesini, (8) ise, sekiz cennet mertebesini ifade etmektedir diyebiliriz. Ayrca (5+8=13) olmaktadr ayrca elif te (13) tr. Bylece netice olarak brhm kelime ve mansnn iinde iki adet te zhir btn (13) bulunmaktadr. Grld gibi saysal deer olarak bu mertebe de Hakikat-i Muhammediyye ye baldr. imdi birde smil kelimesinin saysal deerine bir gz atalm. (3ba) smil () mim (40) ye (10) (a) elif (1-13) () sin (60) () ayn (70) (0) (a) elif (1-13)

(4) (30) toplarsak, (1+60+40+1+70+10+

30=212) (2,12) saylar olumaktadr. Bu tablodan da muhtelif uygulamalar kabilir, ancak fazla uzatmamak iin ana hatlaryla belirtmee alacam. 146

147

Grld gibi (2) ve (12) saysal deerleri ortaya kmaktadr. Ayrca iinde mavcud iki adet (a) elif (113) olduundan netice olarak, zhir ve btn (12) ve (13) ler bulunmaktadr. Grld gibi saysal deer olarak bu mertebe de Hakikat-i Muhammediyye ye baldr. imdi bir toparlama yapalm, (Ebrahem-brhm) halkn babas nvan ile, tevhid-i efal fiillerin birlii hakikatinin ilk defa temsilcisi olmakla, bu mertebeden zata seslenilmektedir. nsnlk tarihinde ilk defa bu mertebe anlay ile Hakka seslenilmitir. te gerek mn da (Esm) mertebesinden ilk defa brhm (a.s.) n Hakka sesini duyurmas mmkn olmutur. Bilindii gibi mertebe-i brhmiyyet ayn zamanda hullet (Esm-i lhiyye) nin giyildii mertebedir, esm-i lhiyye de (Sem-i ve alm) isimleri de bulunduundan o mertebe de bu isimler fiilen yaanarak brhm (a.s.) n lisnndan ortaya kmakta, kabul edilmekte ve faaliyyete gemektedirler. te bu halin krnesi ve bu mertebenin zuhur mahalli tecelli yeri olarak brhm (a.s.) olunun ismini (Allah iitir - bilir - Allaha ykselen - ok bol) mnlarnda, sml olarak isimlendirmitir. Bu isim sadece dier bedenlerden ayrd edici bir isim deil hakikat-i lhiyyenin o mertebesi itibar ile yaayan bir zuhuru veya zuhur mahallidir. Bu mertebe halktan Hakka) olan, sesleni ve zt- seyrin Efl merebesinden balangcdr. Diyebiliriz. Daha evvelki sesleniler ise dua mahiyetinde olan seslenilerdir. 147

148

Hatrla ki. brhm Beytullah'n temellerini smil ile beraber ykseltiyor, (idi)

(a)

ve-iz bu kelime bilindii gibi, ifade ettii

mnda ki, o zaman hatrlamaktr. Bu hatrlama hatrlatmann hli vardr. Birincisi. Zhir mn da olan eriat mertebesi itibar ile yukarda mel olarak verilen mnlardr. kincisi. Enfs mn da tarikat ve hakikat mertebelerinden olan kiinin kendi bnyesinde oluturduu bu hlin yaanmasdr. ncs ise marifet mertebesi itibar ile lemler dzeyinde Hakikat-i Muhammediyyenin idrak ve yaantsn bu mertebesi ynnden bnyesinde bulmasdr. Diyebiliriz. Ayrca her nefis mertebesinden de izah ve yaants vardr fakat fazla uzatmamak iin sadece yn itibar ile incelemeye alacaz. Bu hatrlamadan sonra, bu mnnn devam olan, yukarda da ifade edildii gibi (vezkr) dr. (ve-iz) ile o zamana gidilir, veya o zaman yaanan zamana-hle getirilir, (vezkr) ile de ifade edilen mn hatrlanmaya allr yani i bnyeden zhire, yaantya ve tatbikatna balanmaya allr. (

a) TQ

Meryem

(19/41)

zikret-ha-

trla. (Vezkr) = zikr anma-anlma-hatrlama dr. Bu 148

149

ifade de de, daha geni man da hadiselerin incelenmesi ve zaten varlnda mevcud olan hakikatlerin aa karlmasnn gerei bildirilmektedir. Yukarda bahsedilen yet-i kermenin halinden Birincisi. Zhir mn da olan eriat mertebesi itibar ile yukarda mel olarak verilen mnlardr. Demitik. Bu grld gibi ak ve kolay anlalr hlidir nk yaant ve tefekkr gerektirmez, sadece gemite yaayan bz kimselerin ve bz hadiselerin zhiri haliyle kendinin dnda fk mn da okunmasdr. Diyebiliriz. kincisi. Enfs mn da tarikat ve hakikat mertebelerinden olan kiinin kendi bnyesinde oluturduu bu hlin yaanmasdr. Demitik. Bu hususta yle bir fikir yrtebiliriz. Esfeli sfilne reddedilmi olan yolcu slik. demiyyet mertebesinden (Venefaht) y yklene rek ve dem-i mny kendinde bularak aslna dn iin yola kan yolcu slik irfan ehli tarafndan kendine verilen zikir ve grevlerle yoluna devam etmeye balar bu mertebe de, Beyt-l atik zhirde ve gnlnde tabii olarak vardr fakat hakikat-i itibari ile bilinmemektedir. Sadece sreti itibari ile bilinmektedir. Slik yoluna devam ederken (itiyyet) ataullah mertebesinden geer o mertebenin gerei olan ihsn- Cenb- Hakk gerek mrid-i kmil in elinden ve dilinden irad ile ihsn eder. Bu mertebeler nefs mertebeleridir, rfan mektebi isimli kitabmzda zetle izah edildi, dileyen oralara da bakabilir. 149

150

Yine yoluna devam eden slik daha sonra drisiyyet mertebesinde tedris eitimine devam eder, yine yola kar nihayet Nhiyyet mertebesine ular. Buras yolda ok mhim olan bir dnemetir. lh- Cell tecellisi ile ii putlarla dolu olan hayl- beyti nin bu mertebede yklmas lzmdr. te bu hakikatin anlalp gerek gnl beyti nin yeniden yaplmas iin hayli olan beyt in yklmas lzm gelmektedir. Kiinin kendi gcyle ykamad ii putlarla dolu olan beyt-l atik-eski ev i ni, Cenb- Hakk ona bir lh- ihsn ve yardm olmas bakmndan Cell tecellisi grnmnde sel suyu ile yklrken ge kaldrmtr. Aslnda zhiren bu hadise Cell tecellisi gibi gzkyor ise de, Cell tecellisinden sonra gelen Ceml tecellisidir. Bilindii gibi su ayn zamanda hayat ve ilimdir. te bu hadise de kiinin kendi kendisine stnden atamayaca yani kolay kolay ykamayaca eski evinin iinde bulunan artlanm ve n yargl bilgilerinindenputlarndan kurtulmas mmkn olamadndan onu ancak bir ilh- sel suyu mn lemine gemesini, ortadan kalkmasn salamtr ki daha sonra yerine gerek mn da beytin yenisi yaplsn. Bu hususlarda daha geni bilgi (6 Peygamber dem a.s. ve Nh a.s.) isimli kitaplarmzda mevcuttur dileyen oralara bakabilir. Biz yine yolumuza devam edelim. Mevzuumuz itibari ile zamanmz o zamandr Nh (a.s) devrinden sonraki necat zamandr. Ancak yer yznde beyt-l atik-eski evin yeri bilinmez halde kaybolmutur. Zhirde byle olduu gibi btnda da byledir. Yni kiinin beden mlknde gerek mn da lh- tecell nin zuhur mahalli o mertebe de bilinememektedir. 150

151

te bu mertebeye ulaan slik-in burada ki durumu ve hli byledir. Ulat ve yaamas gereken gnl vadsi burasdr. Bu mertebede (brhmiyyet) kiinin Akl- kll-nn hakikati iinde bulunan tevhid-i efl mertebesinin zuhur mahalli olan (Hullet ve mmet) idrki mertebesidir. (smliyyet) ise o mertebeden doan-meydana gelen gnl evld veled-i klb- olan (Allah iitir - bilir - Allaha ykselen - ok bol) mnlarnda, sml olarak isimlendirilmitir. Yukarda da belirtildii gibi, bu mertebe halktan Hakka doru olan ve ilk defa gerek mnda kulun sznn Hakk tarafndan duyulan mertebesidir. Yani bu mertebede Cenb- Hakk efal mertebesi itibari ile kulluk mertebesinden kendisi bu duasn yaptn bilir, Hakk kula ile de iitir oldu. Bu halin bir aama sonras ise kulun Hakkn sesini duymasdr ki mertebe-i Mseviyyettir.

y b nb mna ba QS
(Ve enehtartke festemi lim yh) 20/13. Ve ben seni setim, imdi vahyolunacak eyi dinle. Bu ve benzeri yet-i Kermler hadiseyi ak olarak gstermektedirler. Yeri olmad iin bu kadar hatrlatma ile brakalm. Bu oluumun, Hakikat-i Muhammed- itibari ile 151

152

ifadesi ise, zt- hakikati ynnden namazlarmzda her rkdan kalkarken sylenen (semiallah-u limen hamide) dir. Ubudet (Allah-n fiilidir) hkm ile klnan namaz (Salt) n o mertebesi itibariyle ifadesi, Abdin lisnndan Hakk, kelm sfatyla (semiallah-u) Allah iitir diye ifade etmesidir ve Hakk bu sefer (sem-i) itibariyle duyma-haberdar olma sfatn ise zatna verir. ittii ise (Hamd)dr. Bu Hamd ise zat mertebesi itibariyle zhirden btna, halktan Hakka olan Zt- lhnin kendi kendinden, kendine olan hamd-dr. Bu hali de bu kadarla brakarak yine yolumuza devam edelim. Bilindii gibi brhm (a.s.) n hayat hikyesinde ihtilfl da olsa zor olan imtihanlarndan biri de yukarda belirtilen olunu (Kurban) etme hadisesidir. Bu kurbanlk hadisesi ister shak hakknda olsun ister sml hakknda olsun ayndr yani veled-i klb hkmndedir. Burada ki kesilmesi gereken ise aslnda veled-i nefs tir. Ve o gzden karlmtr ve o fiili ilemek iin yaplan teebbs geerli olup yerine ko gnderilmitir. te bu hadise dolays ile veled-i nefs veled-i klbe dnmtr. Bir bakma Hzr (a.s.) n ldrd bu veled-i nefs tir. te ayn veled-i klb ile bu sefer yukarda bahsedilen yet-i Kerme ile de ak olarak belirtilen Beyt-l atii yeniden ina etme hadisesi ancak bu veled-i klb ile mmkn olabilecektir. Yukarda bahsedilen yet-i kermenin halinden ncs ise marifet mertebesi itibar ile lemler 152

153

dzeyinde Hakikat-i Muhammediyyenin idrak ve yaantsn bu mertebesi ynnden bnyesinde bulmasdr. Demitik, imdi bu hali anlamaya alalm. Zt- Mutlak nzlde, maiyyetinden, Ehadiyyet ine, oradan Vahidiyyetine, oradan Ulhiyyetine, oradan Rahmniyyetine, ki buradan btn mnlar lemlere yaylmaa balamtr. Oradan yaylmaya balayan mnlar daha sonra Rububiyyet mertebesine nzl ederek manevi ve ltif birer kimlik almaya baladlar. Buradan da tenzzl ile nihayet her varlk kendi mertebesi itibari ile lem-i mlkte zuhur ederek fiziki birer kimlik sahibi olarak cihan sahnesinde yerlerini aldlar. Bu tenezzl varlklarn tenezzl olduu gibi ayn zamanda varlklar iinde bulunduran lemlerin de ayn ekilde tenezzlleridir. te bu tenezzl, yani ini ve yayl, neticelen dikten sonra, bu halin birde dn olacaktr. Bu dnn ismi uruc ykselmedir. demiyet mertebesi ve zamannda balayan uruc yava, yava ykselme kaydederken, insnlarn ykselii gibi lemlerinde kendi mertebeleri dzeyinden mnlar itibari ile geriye doru ekilmeleri yani ykselmeleri vardr. te bu mertebe insn olunun brhmiyyet mertebesinde kendini bulmas hullet giyinmesi gibi, ayn zamanda lemlerin de bu hullet elbisesini tekrardan semvat ve arzda giyme, giyinme mertebesidir, diyebiliriz. Bu hali de ksaca byle zetledikten sonra, yava, yava Beyt-l atikin yeniden yapln seyre gidelim. 153

154

Yukarda da belirtildii gibi beyt-l atik-eski evin yeri bulunmu temelleri ortaya km kide duvarlarnn ana dayanaklarnn yaplmas gerekiyordu. imdi o devreye gidelim veya o devreyi hayalen bu zamna getirelim her ikiside olur ayn eydir. Ortada sadece temelleri yapl bir yap vardr, bu temellerin zerine tekrardan o zamanki hakikat-i zere Beyt-l atikbeytullahn ina edilmesi gerekiyordu, bu ie talip ve vazifeli grnnen Baba brhm oul sml vardr. Bunlarn mnlar yukarda verilmi idi. te ancak zhir ve btn bu mnlar tahakkuk etmez ise beytullahn o mertebesi itibari ile inasnn gereklemesi mmkn olamyacaktr. Evet etraf ineat sahasdr, duvar ta olmasn bekleyen talar vardr bunlar yerlerine uygun hale getirilmektedir. Nihayet duvarlar yava, yava ykselmektedir. Hatrla ki. brhm Beytullah'n temellerini smil ile beraber ykseltiyor, (idi) te yukarda da bahsedilen yet-i Kerme bu hali ak olarak ifade etmektedir. Duvarlar ykseldike boylar yetmemeye balamlardr, bu yzden brhm usta ayaklarnn altna ykseke bir ta koyup onun vastas ile duvarlarn seviyelerini daha da yukarlara doru ykseltmektedirler. Ve bu arada, phe yok ki sen iitensin ve bilensin, diyordu. Diye dua ediyorlard. Gnler geceler byle gemekte nihayet Beyt-l atik-beytullahn yapm o gnn ve zamannn mertebesi itibari ile nde iki ke iki mertebeli, bu mertebeler demiyyet ve brhmiyyet olmak zere, arkas oval bir yap olarak tamamlanm oluyordu. 154

155

Bu bin ve mns lem umul olduu gibi bunun yolcu-slik teki karl da ayn hl ve mn iinde seyr etmesi lzm gelmektedir. Bu mertebesi itibari ile brhm slik, ayn zamanda akln o mertebede ki temsilcisi. sml ise muhabbet ve kalbin evld dr. Salikin bedeni-arz (Mekke) beyt-l atik-beytullah n temelleri ile oturduu yer ise (gnl-Bekke) dir. te bu mertebede bu yaantlarn olumas lzmdr ki, tabii bunlar ilmi mn da olacak yaantlardr. Hakk yolunda tevhid anlaynda olduka ileri bir yaam mertebesidir. Cenb Hakk bu mertebenin yolcularna kolaylklar ve muhabettler ihsn etsin neallah. Amn. Bu zet izahlardan sonra tekrar yolumuza devam edelim.

ba a2 a 3ua l 2a 4b a QRV a b2 a para a a a q 5 nb 1 4b 6a a 2 6ba la a

(z kle brhm rabbical heze beleden minen verzuk ehlehu minssemerati men mene minhm billhi vel yevmil hiri kle men kefere femettih kalilen smme eddarrahu il azabinnri ve bisel masiru) 2/126. unu Burasn da zikret 155 ki: brhm, Rabbim!

156

bir emin belde kl, ahalisini Allah'a ve hiret gnne man etmi olanlar da meyvelerden rzklandr, demitir. Allah Tel da: Kfir olan da az bir mddet faydalandrrm, sonra da onu ate azabna girmeye mecbur klarm. Ne fena bir gidi!.. diye buyurmutur. Burann gerekten (Emin) belde olmas gereklidir, nk gelecekte orada Muhammed-l Emn zuhur edecektir. te bizimde gnlmzde bu makamn hazrlanmas lzmdr ki. Gnl hacc nn balangc ve Hakikat-i Muhammediyye ye ulatracak yolun alm olmas lzm gelecektir.

bu mb wzb2 ba a RW = w 3 mb b 3
(Ve ezzin finnsi bilhacc yetke riclen ve al klli dmirin yetne min klli feccin amk.) 22/27. Ve insanlar arasnda hacc iln et, sana yaya olarak ve her bir geni, uzak yoldan gelen zayf develer zerine binmi olarak geliversinler. (Hacc iln et,) Grld gibi nsnlk tarihinde byle bir olay ilk defa bu yet-i Kerme ile brhm (a.s.) ma mir bir hkm olarak bildirilmi ve bylece de genel olarak balatlmtr. te bu mertebe ayn zamanda gnl Hacc nn da balangc ve Tevhd-i Eflin de gereidir. Bu hale gelmeyen bir kimseye gnl Hacc nn daveti yoktur nk btnen yaad sre Hacc davetinden evvelki yaanan hallerin sresidir, 156

157

belki de Nuh tufan sresi de olabilir. Ancak zahiren kii hangi mertebesi itibariyle yaarsa yaasn ona da Hacc yolu aktr ve yapt hacc o mertebesi itibariyle zhiren geerlidir. (sana yaya olarak, gelsinler,) Grld gibi (Beyte) gelsinler denilmiyor sana gelsinler deniliyor ki, ok mndar dr. nk zhir Beyt-i de gnl beytini de btnn da kuran, yani her iki Beyt-i de hazrlayan kendisidir. Zhir Beyt yerinde dururken, gezen Beyt ise, gelenlere bunlarn hakikatini anlatacak ve aktaracak olandr. Yaya olarak gelmek kiinin zhiren yapt beden amelleri ile gelmesidir ayrca lisanen yapt zikirleri iledir. (geni, uzak yoldan gelen) Zhiren, dnyann her hangi bir yerinden, btnen ise, dem (a.s.) devresinden balayan bir eitim ile tevhid-i Efl mertebesine ulalmasdr. Bunlarn hepsi geni ve uzak yollardr. (zayf develer zerine binmi olarak) Zhiren zayf develerden kast, fakirliktir. Yani imkn darldr, bilindii gibi aslnda oray ziyaret edenlerin byk ounluu orta halli insnlardr. Bu yzden develeri yani imknlar zayftr, ancak Cenb- Hakk onlara g, gayret ve kolaylk vermektedir. Bu zayf imknlarla gelmektedirler. Develeri iman olanlarn ise arlklar fazla olduundan daha batan yola kamamaktadrlar. 157

158

Btnen ise, Slikin devesi bedenidir ve zten onu imanlatp semirtmez ihtiyac kadarn verir bylece nefsinin hizmetine girmesine msaede etmez. Hareketlerinde daha rahatlk salar yol uzakta bile olsa onu yolundan etmez. Ayrca onun nefsi de zayflamtr. Eer kiinin nefsi zten imansa bu yollara hi kmasna izin vermez.

a bn bua b2 QRX oa a 7b km bb ba : ya lana

(Rabben vecaln mslimeyni leke ve min zrriyyetin mmeten mslimeten leke ve erin mensiken ve tb aleyn inneke entettevvabr rahm.) 2/128. Ey Rabbimiz! Bir de bizleri sana iki ihlasl mslman kl. Ve zrriyetimizden de senin iin bir mslman mmet -vcude getir- Ve bizlere haccn usuln gster, tvbelerimizi de kabul buyur. phe yok ki sen tevbeleri kabul edensin, merhametlisin diye de duada bulunuyordu. Yukarda grld gibi ihls kendilerine ml etmiyorlar. Ve zrriyyetlerinden de hlsl Mslman bir mmet, ve o mmete bir peygamber gerekeceinden bu talebi dahi yapm bulunuyorlar ki, bu dua kabul edilmi, Peygamber Efendimizde bu duann iine girmitir. Bu dua, bizlere kadar ve daha sonralara kadar da uzanacaktr. Ve hakikat-i Muhammediyyenin tevhd-i 158

159

Efl mertebesinden balangcdr. Ayrca ayn hadiseler kendi varlmzda ki gnl lemimizde de faaliyete geecektir. (bizlere haccn usln gster,) Beyt-l Atik-Eski ev-Beytullah, varlk bulmu i ve d mnlar itibarile faaliyete gemitir. Artk oras Tevhd-i Efl mertebesi itibari ile ziyaret edilecektir. te bu husus nsnlk tarihinde ikinci defa faaliyyete geecektir. Bu hadise iin de bir bilgi gerekmektedir, brhm (a.s.) ite bu bilgiyi taleb etmektedir. Cenb- Hakk bu bilgiyi kendisine vermitir. Bunlar (1) hram niyyet ve telbiye (2) Sonra tavaf, Kbenin etrafnda dnmek. (3) Sonra say, Safa ve Merve arasnda gidip gelmek. (4) sonra Arafatta vakfe, yani orada bulunmak (5) Daha sonra tra olmaktr. Bunlarn bilindii gibi btn halleri de vardr, daha fazla uzamamas iin bu kadarla yetinelim. (sen tevbeleri kabul edensin, merhametlisin) Tevvb ve Rahm (Lgat mnlar ile)

Tevvb. (1) (Tevbe. den) Tevbe edenlerin tevbesini kabul eden Allah (C.C.). (2) ok tevbe eden. Rahm. (Rahmet. den) Rahmet edici, merhamet eyleyen. Rahm Muhafaza eden, balayan. Rahmet ve merhamet sahibi, efkat eden, gufran sahibi. (Kr'n- 159

160

Kerm'de bu isim 220 defa zikredilir.) (Rahm. dan) Rahmet edici, acyan, merhamet eden. (1) (Rehm) Dl yata. ocuun, iinde yetitii ve dii canllara mahsus organ. (2) Karabet, akrabalk. (Mnlarna gelir.) Bu esmlar da sadece lgat mnlar ile belirterek ve fazla uzatmamak iin yolumuza devam edelim

6ba b 2br oja bu a QRU 2a a b 6 2a b ama a 1ba 1b n2 a a 3a va

(Veiz cealnalbeyte mesebeten linnsi ve emnen vettehz min makmi brhme musall ve ahidn il brhme ve smle en tahhira beyt littifne vel kifne verrkkeisscdi.) 2/125. Ve o vakit de hatrlaynz ki biz Beyti erifi insnlar iin bir sevap yeri ve bir eman yurdu kldk. Siz de brhm'in makamndan bir namaz yeri edininiz. Ve biz brhm'e ve sml'e kesin emir vermitik ki: Benim beytimi tavaf edenler iin ve orada mcavir bulunanlar iin ve rka, secdeye varacaklar iin tertemiz bulundurunuz. (Beyti erifi insnlar iin bir sevap yeri 160

161

sevap Lgat mns ile: Doruluk, Allah (c.c) tarafndan mkfatlandrlan hareket, hayrl hareket, hayr ileme. Diye ifade edilmektedir. sevap yeri ise bunlarn ilendii her mahaldir. Bilindii gibi, (sevab) dinimizde eriat mertebesinden dir. eriat- Muhammediyye de, (1) den (700) e kadar kmaktadr. Ayrca yine eriat- Muhammediyye de, son ekli ile bin edilen Kbe-i muazzama da klnan (1) bir rekat namazn, dier yerlerde klnan namazlara gre (100,000) yzbin rekat sevab vardr. Bu say mescid-i Nebev de (10,000) on bin, mescidil Aks da ise bin, (1,000) rekattir. beyt-l atik (eski ev) ki, daha henz Kbe ismini almam idi. Mescidil Aks ise o da henz daha ina edilmediine gre, o zamanda dnyann en st dzey ibadet yeri, beyt-l atik (eski ev) idi, ite bu yzden bizce, orada klnan (bir) rekat namazn sevab dier baka yerlerde klnan namazlara gre, eriat- brhm zere muhtemelen (1,000) rekat idi. Dier sevablarda bu hesaba gre sizler kyaslayn. Eskiye gre olan kyasla, Hakikat-i Muhammed- zere ina edilen (4) keli (Kbe-i muazzama) da bu gn yaplan ibadetlerin savabnn ne kadar verimli ve bereketli olduunu anlamak zor olmayacaktr. te bu hususlar eriat mertebesinden byle olduu gibi hakikat ve marifet mertebelerinden de geerlilii vardr, btn- mnda ki kyas bylece sizler de yapn. 161

162

(ve bir gven,emniyyet, eman yurdu kldk.) Bu dnyann stnde iki gvenli ve huzur veren yeri vardr, nk orada huzur her an (hzr) olan Hakkn ilh- tecellisi iledir. Kiiler bunlar bilseler de bilmeseler de byledir. Birisi zhiri olan o gnn mertebesi itibariyle Beyt-l Atik) dieri ise brhm (a.s.) n Hall olan gnldr. Ondan sonraki devirlerde ise o devrin iinde bulunduu mertebesi itibariyledir. Muhammediyyet mertebesinde ise bu husus zhir ve btn kemle ermitir.

=a ja a S
(Hezel beledil emn)

(Tn Sresi 95/3)

95/3. Ve bu emn olan beldeye. Zt- Ulhiyyet, mertebe-i muhammediyyet hakk iin bu beldeye ve gnl lemine kasem-yemin etmektedir. Mertebe-i brhmiyye de ise sadece eman yurdu kldk.)Diye ifade edilmitir ki arada ok byk fark vardr. Zt- Mutlakn lmi lhsinde mevcud olan zt- Hakikatlerinin meydana kmas iin mertebeleri itibari ile tenezzl ederek cisimler halinde ve zlerinde mnlarn zuhura getirmitir. te eski devirlerde Beyt-l atik son devirde ise Beytullah-Kbe-i muazzama Vcd-u mutlakn Hvvet-i itibari ile zuhura kmasdr. te yukarda ki eman ve yemin Beytullah-n bu hakikatinedir, yoksa talarna deildir. Cenb- Hakkn yemin ettii bir ey de kendinden 162

163

baka bir ey yoktur. nk yemin edilen ey en az yemin eden kadar deerli olmaldr ki, deeri olsun, yoksa yemin edilen yemin edenden daha deersiz olursa o yeminin fazla deeri ve kymeti olmaz, Cenb- Hakk iin de byle bir ey sz konusu deildir. Eer bir yerde yemin varsa onu iyi anlamak bizlere dmektedir. Sre-i erifin banda yemin edilen ncir de ayn ekildedir. Zhiren incir yemii btnen ise vahdette kesret anlay olarak btn lemleri kapsamaktadr. nsn- Kmilin gnl de dnyann en emin yeridir kim onun iine girerse her eyden emn olur nk orann sahibi Hakktr, gnle ve beyt-e giren kimse Hakkn evinin ehli olur ve orada ikmet etmeye balar orann dzenini rendikten sonra da Ehlllah-Allah ehli zat ehli olur. lemlerde bundan daha emin bir yer-belde yoktur. Bu hususta yle denmitir. (Ya bir gnl ol, ya da bir gnle gir.) Bunun dnda kalma hayal ve vehim vadlerinde helk olursun. (Beyt-l Atik in Kbe-i Muazzama-Beyt-l Ha ram)a dndrlmesinin evrelerini Sre-i Fetih isminde ki kitabmzda belirtmi idik, daha ok bilgi oradan baklabilir. Siz de brhm'in makamndan bir namaz yeri edininiz. Bu yet-i Kermenin ifade ettii mny ok iyi dnmemiz lzm gekmektedir. Grld gibi iinde Makam- brhm de namaz klnz hkm olduu gibi ak olarakta ayrca orada bir namaz yeri edininiz, yni 163

164

namaz yerine sahib olunuz oras da sizin, brhmiyyet mertebesi itibariyle makamnz olsun. Hkmnde sadece bir tavsiye deil, ayn zamanda bir emirdir. Bu lemde lh- tecelliye mahal iki makam vardr bunlarn biri, nsn ehrinde, gnl kbesi, dieri ise Mekke ehrinde, eski ismi ile Beyt-l Atik daha sonraki ismi ile Kbe-i Muazzamadr. Bunlarn her ikisinde de iki makam mevcuttur hatt btn makamlar mevcuttur. Ancak brhimiyyet zamannda ki Beyt-l Atikte o zamana kadar gelen iki makam vardr biri Beyt-l Atik in o zamann tecelli mertebesi ile. hullet sahibi makam- brhmiyyet in tecelli yeri olan ta ve tan bulunduu yerdir. te ancak bu makm- brhmiyyetten Hakkn ztna yol vardr, buda (isrgece yrmektir. te kiinin gnl leminde , o zamann mertebesi tecellisine gre brhimiyyet hullet-tahalll hakikati nin yaanmas ve ona sahip olunmas btnen orada namaz yeri edinilmesi dir ki kiinin ahsna aittir, nk kendi rettii makm- brhmiyyet-i dir. Dieri ise yet-i Kermenin bahsettii. Devri brhm de yaanan Beyt-l Atik iinde bulunan makm- brhm de veya arkasnda bir namaz vakti sresince o kadar namaz yeri edinilmesi dir. Orada ki shiplik sresi o kadardr, nk orda kii misfirdir, arkadan baka misafirler de gelecektir onlara yer amak iin oras fazla megul edilmemesi gerekmek tedir. Beyt-l Atik in Kbe-i Muazzama ya dnme164

165

sin den sonra ise gerek gnl kbesi gerek orasnn hkmleri tamamen deimi ve btn mertebeleri Hakikat-i Muhammed- hkmyle bnyesinde toplamtr. Benim beytimi tavaf edenler iin Bilindii gibi yedi avt yni beytin etrafnda, Hacer-ul esvedin kesinden balayarak tekrar orada tamamlanan yedi dntr, buna ise bir tavaf denmek tedir. (benim beytimi) demek ztmn tavaf demektir. Bu tavafn deiik mertebelerden deiik mnlarda tatbikat- vardr. O gn itibari ile brhmiyyet mertebesinden yaplan tavaf Esm-Hullet mertebesinden olan tavaftr. Muhammediyyet mertebesinin zat- tavafna benzemez. ve orada mcavir bulunanlar iin Mcavir, civarda-yaknda kalanlar demektir. Uzaktan gelen Hacc ve Umre misfirlerinin kaldklar yerlerden Beyte daha kolay ulaabilmeleri iin olduka yakn yerlerde kalmak istemektedirler. Bu yzden onlara mcavir denir. Geri yakn muhitlerde devaml oturanlar da mcavir saylr ancak mukimdirler yet-i Kerme dardan gelenler iin bahsetmektedir. Ve rka, secdeye varacaklar iin tertemiz bulundurunuz. Rk ve secde, brhmiyyet mertebesi itibari ile Esm-Hullet mertebsindendir. Muhammediyyet 165

166

mertebesinin fen ve bak hallerine benzemez. te ziyarete gelenlerin btn bu grevlerini hakkyla yapabilmeleri iin Beyti mi temiz tutun diye ikaz edilmilerdir. Onlar da ellerinden geleni yapmlardr. Zhir de byle olduu gibi btnda da byledir. Ayn ekilde gnl beytinin de temiz tutulmas lzm gelmektedir. nk orann tek hatrl bir misfir ve ziyaretisi vardr o da Hakkn kendisidir. Muhammediyyet mertebesinde ise gnl, (Ar Rahmn) dr. Zt ve sfat mertebeleri itibari ile Ar Esm ve efl mertebeleri itibari ile Krs dir. Bunlarn mutlaka temiz tutulmas yni oraya benlik ve beeriyyet duygular girmemelidir. Bu hususta benzer dier bir yet-i Kermeye de gz atalm.

72a b pb2 pba YW bna oja wy ba b6a b ba a b 1 65j a

(Fhi ytn beyyintn makm brhme ve men daheleh kne minen ve lillhi alennsi hicclbeyti menistetaa ileyhi seblen ve men kefera fe innellahe ganiyyn anil lemn.) 3/97. Onda ak almetler, brhm'in makm vardr. Ve her kim ona girerse emin olur. Ve onun yoluna gc yeten kimseler zerine de o beyti hacc etmek Allah Tel iin bir haktr. Ve her kim inkr ederse phe yok ki, Allah Tel btn lemlerden gandir. 166

167

grld gibi bu yet-i Kerme de, dier yet-i Kermenin bir benzeridir ancak bura da ok mhim bir ifde daha vardr. beyti hacc etmek Allah Tel iin bir haktr. Bu ifdenin ise, zerinde ok durulmaldr. Allahn Hakk demek bunun mutlaka denmesi demektir. te bu yzden, zten Hacc farz olmutur. Aslnda her farz Allahn hakkdr. Yni belirlenen artlar altnda kulun kulluk borcudur. Zten bunlar ak olarak belirtilmitir. Ancak bu husus klsik mn da hemen sylenip geilecek bir mesele deildir. Allaha olan borlar her mertebe de olan kiilere gre deiik anlaylar ve bu anlaylara gre de tatbikatlar gerekmektedir. yle ki, eriat mertebesinde olann bunlar tatbik edii fiil olarak ayn olsa bile, anlay olarak bakadr. Tarikat mertebesi de yledir. Hakikat ve Marfet mertebeleride yledir. O halde yerine gre bunlarn hepsi ile amel etmek gerekir. Ancak bunun iinde irfaniyyet gerekir. te kii hangi mertebenin anlay ve idraki iinde yayor ise yapt fiilleri o mertebe itibari ile deerlendirilir. Bu mertebelerin hepsini ayr, ayr yazmaa fazla zamnmz olmadndan, hakikatleri ynnden anlama ya alalm. Birde yle bilelim ki; Farzlar, Allahn Zt- hakk-, bizimde ztmz ilgilendiren zt- borlarmzdr. 167

168

Snnetler ise, Peygamberimizin Sft- hakk, bizim de sfatlarmz ilgelendirilen Sft- borlarmzdr. Hl byle olunca bu borlarn, kii hangi mertebede bulunuyor ise o mertebeden bunlarn mutlaka o ibdet tatbikatler yaplarak denmesi gerekmektedir, aksi halde byk bir bor yk ile hirete gidilecektir. Farz olan ibdetler, Rh ynyle, snnet olan ibdetler ise Nr ynyle yaplan ibdetlerdir.Bunlarn farknda olmayan ibdet ehli ise fiillerini beden ynyle yapmaktadr. beyti haktr. hacc etmek Allah Tel iin bir

Haccn ve umrenin ed edilmesi, Allaha (c.c.) ve Peygamberine olan borcun denmesidir. Daha baka yerlerde de belirttiimiz gibi. Hacc. Hakikat-i lhiyye de cemlllah- seyr. Umre ise hakikat-i lhiyye de Hakikat-i Muhammediyye yi seyr dir. Aslnda genel anlamda bor ve hak olarak ifde edilen husus, Ztndan, Ztna olan yolculuudur. (nsn- Kmil, Hakikat-i lhiyye zere mahlktur, ve sret-i Rhiyyesi ve cismniyesinin cmlesi Allah ismi Cm-inin glgesidir.) Diye ifde edilmitir. 168

169

Bu yolculuk Hacc ve Umre olarak simlendirilmi tir, her merteben bir ok ifdeleri vardr, btnda Allahn zt- olan Hakikat-i ilhiyye yi, zhirde olan hakikat-i lhiyye zere, zhirde mahlk olan nsn- Kmil-in ziyretidir. BU ziyret ite bu yzden farzdr, nk btn bu lemler nsn- Kmil iin halkedilmi, nsn- Kmil ise hakkn btn vasflaryla techiz edilerek Hakka ayna olmak zere zuhura kartlmtr, ite Hakk btn bunlar zt- zuhuru olan, yere ge yklemedii emnetini, nsn- Kmiline ykledii iin bu ykn de kendisi olduu iin, ite bu ykle yni kendi hakikatiyle zhiren, btnn ziyret ve btnna ayna etmi olmaktadr. Bylece Hacc ve Umreye gelenlerden ztnn seyretmektedir. Buda iki trldr biri bilinen sr yolculuktur dieri ve asl olan ise bir mr boyu srecek olan gerek seyr slk neticesinde oluacak olan fen ve bak mertebeleri iinde ztna ulamaktr. te bu Btn- Hacctr ve Cenb- Hakkn istedii hak, budur yni dnya ya gnderi ve kendine zt- zuhurunu emnet ettii nsn- kmilinin yollarda oyalanmayp tekrar kendine yni aslna dnmesini istemesidir. Ve her kim inkr ederse Bu hakikatleri her kim inkr ederse mesliyyet-i kendine aittir ve neler kaybettiinin farknda da deildir. phe yok ki, Allah Tel btn lemlerden gandir. 169

170

Zt- mutlak ifdesiyle Allah-u Tel btn lemlerden gandir bu mertebe ise tenzh-i kadm mutlak tenzh tir, dier tenzhler ise mukayyet-kaytl tenzhlerir ki, tenzh edenin mertebesi ve idrakine gredir. Yukar da bahsedilen haller ise Zt- mutlan, Zt- mukayyet hkmleri iinde oluan Zt- yaam halleridir. Bu halleri de bylece zetle ifde ettikten sonra yolumuza devam edelim.

a 2a y a ob T 7
(Kad knet lekm svetn hasenetn f brhme vellezne meahu) 60/4. Muhakkak ki: Sizin iin brhm'de ve onunla beraber olanlarda bir gzel rnek vardr. Grld gibi brhm (a.s.) ve onun anlaynda olanlarn hallerinin gzel bir rnek olduu ifde edilmektedir. Bu gzel haller yukardan beri ifde edilmeye allan mertebe-i brhmiyyetin zellikleridir. Seyr-u slk yolunda olanlar iin bu hususlarn mutlaka gz nnde bulundurulmas lzmdr.

b61y bnb a b 2a a QRP ='a

170

171

(nne brhme kne mmeten kniten lillhi hanfen velem yek minel mrikne) 16/120. Muhakkak ki brhm, -balca- bir mmet idi. Allah'a itaat ediyordu, batldan uzak idi ve mriklerden olmu deildi. brhm (a.s.) n ahsnda, brhmiyyet mertebe sinin hakikatleri anlatlmaktadr. Bunlardan biri de kendinin tek grnse de, aslnda bir mmet olduu ak olarak belirtilmektedir. mm ana demek olduundan bu hakikatlarn anas, ve anas olduundan da, ayn zamanda dou yeridir. Ve insnlk seyrinde bu hakikatlar ilk olarak mn- brhmiyye de zuhura kmtr. Bir slikinde seyrinde bu idraklere ulamas gerekmektedir. Ayrca bu mertebe tevhid mertebelerine gemekte bir inklbtr. Bu mertebe de mmetin olumas Hullettahalll hakikatinin faaliyete gemesidir. Btn esm-i lhiyyeyi bnyesinde toplam ve faaliyete geirmi olan bu mertebe de her bir Esm-i lhiye bir varlkkimlik oluturmaktadr, ite bunlarn her birerleri zel bir kimlik ile faaliyette olduklarndan esm-i lhiye mmetinin bir ferdidir. te bu Esm fertleri o mertebenin Allah ismi cmi-i mamlnda mmetini olutururlar. te yine bu yzden ilk mmet mertebesi bu makamda ortaya kmtr. Bu hakikat-i idrak etmi olan kimse, yalnz bana namazn klsa dahi arkasnda btnn da kendisinin esm-i ilhiye mmet-i olduundan onlar da cemaat 171

172

olduundan o namaz cemaatle klnan namaz olmu olur. Ancak bu mertebe sadece Esm cemaatidir zamannn en st idrak yaantsdr. Yeri gelmiken kk bir hususu da zetle belirtmek yerinde olacaktr. eriat- Muhammediyye de, fiziki cemaatle namaz klmak (27) derece savap kazandrmaktadr. Bu mertebe Krn- Kermde belirtilen yirmiyedinci Peygamber iseviyyet mertebesidir. Bu mertebe ise fenfillh mertebesidir. Yni imama uymu olan cemaat imama tabi olduundan fni-i fil imam-imamda fni olduklarndan ona uymak zorunda kaldklarndan kendi balarna bir hareket yapamazlar nk imam da fni hkmndedirler. Bu durumda mam Muhammediyyet mertebesi, cemaat ise iseviyyet mertebesinde kimdirler. Ancak bu oluumlarn islm d o kimseler ile als yoktur bu mertebeler slmn belirttii kurallar iinde geerli olan hakikatlerdir. Zhiren bile olsa dier cemaatlarn yaptklar ibadetleri veya amelleri ancak islmi bir imama tabi olmak suretiyle geerli olabilecei anlalmaktadr. Eer cemaat ve bandaki imam, bu hakikatlerin ve kendi hakikatlerinin farknda deilde gaflet ehli iseler bu namazlar sadece sri olup savap kazandrr, Mirac ehli yapmaz. Ancak, bir rif kendi bana zahiren yalnz gibi gzken bir namaz eda ediyor ise de, ite onun namaz (28) dereceli olan hakikat-i Muhammed- namazdr, ve ayn zamanda cemaatle klnan namazdr, nk onun cemaat brhmiyyet mertebesinde oluan esm mertebesine ilveten sfat mertebesinin de cemaat- onun arkasndadr. nk nsn- kmil Hakkn ztnn 172

173

yni (Allah) ismi cmiinin temsilcisi olarak KbleyeHakkn Ztna dnerek vechini teslim etmitir. te ancak onlara zt- ihsan-ceml-i lh-nin kefi ve mahedesi alm olur. nk nsn- Kmil hakikat-i lhiye zerine mahlk ve sret-i rhiyyesi ve cismniyyesi Allah ismi cmi-i nin glgesidir, denmitir. Bu hususun daha iyi anlalabilinmesi iin zel bir eitim gerekmektedir. Allah'a itaat ediyordu, Bir hadste (Kim ki, Allaha itaat ederse Allahta ona her eyi itaat ettirir) hkm bildirilmitir. te o mertebede de brhm (a.s.) isimleri ve sfatlar ynyle deil, Hakka Allah ismi ztisi ynnden itaat ve ibadet ediyordu. Bu anlay ierisinde olduundan, yukarda bahsedilen (ibtil-imtihan) olduu kelimelerin zuhur mnlar ona bir ey yapamad, atein yakamay gibi, nk o Allah-n (c.c.) ztna itaat ettiinden, isimlerin zuhurlar olan eya da ona itaat etmiti. batldan uzak idi ve mriklerden olmu deildi. Batl, nefs ve hevnn rettii aslsz hkmlerdir. Putlara taplmas gibi. brhm (a.s.) Hakkn Ztna yneldiinden ve daha balarda kendi nefsinden her hangi bir ey uygulamadan, tamamen ilhm- hareket 173

174

ettiinden, btldan uzak kald. Mriklerden olmay ise Esm-i lhiye yi bir btn olarak tahalll-halil etmesi giyinmesidir. irk aslnda zhir ve btn olmak zere iki trldr. Biri zhir de grlen madde leminde put ismi verilen sretlere ibadet edilmesi. Dier btn olan ise Esm-i lhiyyesinin bir btn halinde kabul ve blnmemesidir. irk esm-i lhiye yi blmektir, denmitir. zetle bu u demektir. rfniyyet ynnden bakldnda btn lemdeki zuhur mertebeleri Hakkn bir isminin mnsnn faaliyete getii yerlerdir, anlay iinde bakldnda baz zuhur yerlerinin yanl ve eksik olduunu grdmzde, o zuhuru ortaya getiren esm y bu ynden kabul etmediimizden onu farknda olmadan Esmlar btnnn dnda brakm oluruz, ite o darda braktmz zuhuru hakkn dna itmi oluruz, bu lemde hakkn dnda her hangi bir ey olayamayacandan, o halde o ayr grdmz zuhura bir kimlik ve mensubiyyet vermemiz, gerekecektir bu mensubiyette ancak kendi bana bir ilh olmas gerekecektir. te bu yzden varlk leminde her hangi bir eyi ayr grmek Esma-i lhiye yi blmek olacandan, byle bir ey de, btnen irk hkmnde dir. Bu anlay zhir itibariyle su unsuru saylmaya bilir, ancak bu anlayta olan kimse ebediyyen irfan ehli ve kendini bilen olamaz. O halde hayatmz daha henz elimizde iken islma ve kendimize bakmz gerekten incelemeli ve bulabilirsek eksikliklerimizi vaktiyle dzeltmeliyiz. Zra gerekten bu hayat ok hzl olarak herkesi kendi son gnne sratle gtrmektedir akbetimizden Hakkn Rahmniyyeti ne snrz. 174

175

a bm QPX
(Ve terakn aleyhi fil harne) 37/108. Ve sonrakilerin arasnda O'na kar-iyi bir nam" braktk. Yukardan beri ifade edilen brhmiyyet mertebesinin hakikatlerini, sonra gelecekler zerine bir verese-miras braktk, kim bu ilm mertebe mirasndan faydalanr ise, bu ekilde ona dua edceinden iyi bir nam olmu olacaktr. Bu yolun yolcular hepimiz o na, dolays ile o mertebenin mnsna, ve o mertebenin mnsnn da hakikat-i olan, Hakikat-i Muhammediyye ye ye ve onunda hakikat-i olan, Allahn ztna ebediyyen kranlarmz sunarz.

za v QQP
(Kezlike neczil muhsinn) 37/110. te iyileri bylece mkfatlandrrz. Mealde iyiler, diye geen aslnda Muhsin ifadesi ile belirtilen kimselerin durumu ok deiiktir. Muhsin ihsn edilmi demektir. hsn ise iki trldr. Biri maddi mn da ihsn da bulunmak dieri ise, Mnevi mn da ihsn da bulunmaktr. Burada ise brhmiyyet mertebesi bakmndan olan mnevi ihsndr ki, brhmiyyet mertebesinde olan btn hakikatlerin 175

176

taleb edene almalar ve gayreti neticesinde verilmesidir. Bu yolun ve ihsn-n kemli Muhamme diyyet ve orada oluan lh- mahedelerdir.

a bbj a QQQ
(nneh min ibdinal mminne) 37/111. phe yok ki, o mmin olan kullarmz dandr. Kendisi, daha evvelce ben mriklerden deilim. diye dua etmiti, (6/79) ite bu yzden o nun mminlii bylece tasdik edilmi olmakta idi. Ondan daha evvelce de mminler vard, fakat onun bu mertebesinin Hanif ve Halil lik, (Tevhd-i efl) zellikleri itibariyle mminlerin evveli olmutur. te bu mertebe ilk defa Hakikat-i brhmiyye ile faaliyete gemi, oradan bize Krn- Kerm ve onun da szcs olan Hz. Muhammed (s.a.v.) Efendimiz tarafndan bildirilmitir. krnden aciziz. Btn bu bilgilerin bu gnlere kadar gelmesine vesile olan zhir btn btn Ulmay kirm hazartnn ve ehli rfann, cmlesinin ruhlarn yceltmesini Rabb mzdan niyaz ederiz. Ve ayrca brhm (a.s.) ve Yakub (a.s.) da, srada belirtilen duy ocuklarna yapm olduu dua ile imdilik bu kitabmz da bitermi olalm. Cenb- Hakk okuma zahmetine katlanan btn okuyucularmzn en iyi bir ekilde faydalanmarn nsib etsin neallah. 176

177

2 b 6l 2 2a b2 QSR na a mm 5 a 1a a a 6
(Ve vassa bih brhm benhi ve yakub y beniyye inellahestaf lekmddne fel tem tnne ill ve entm mslimne) 2/132. Ve bunu -dinini- brhm de oullarna vasiyette bulundu, Yakup da. -Her biri dedi kiOullarm; phe yok ki Allah Tel sizin iin slm dinini seti. Binaenaleyh siz lmeyiniz, ancak mslman olduunuz halde lnz. te bu yet-i Kerme bu gn dah her birerlerimize hitap ve slm dininin acab hangi mertebesinde olduumuzu onu gerek btn hkmleriyle anlayabilmemizin gerekli olduunu ikaz etmektedir. Gereini hepimizin kendi menfeatlerimiz bakmndan yerine getirmemiz cidden icab etmektedir. Hatrasna binaen tahiyyatta okuduumuz salvatlarmz ile bu kitabmz da imdilik neticelen direlim neallah. Gayret bizden muvaffakiyyet Hakktandr. Allah Hakk syler hakikat-i syler.

177

178

Bismillhirrahmnirrahm: (Allahmme salli al Muhammedin ve al li Muhammedin kem salleyte al brhme ve al li brhme inneke hamdn mecd.) Allahm! brhme ve yaknlarna rahmet ettiin gibi, Muhammede, Onun evlt ve yaknlarna da rahmet et; muhakkak ki, Sen vlmeye lyk ve yce an sahibisin. (Allahmme brik al li Muhammedin ve al li Muhammedin kem brekte al brhme ve al li brhme inneke hamdn Mecd.) Allahm! Muhammedi ve yaknlarn, brhmi ve yaknlarn mbrek kldn gibi, mbrek kl; phe yokki, vlm yalnz sensin, gerekten an ve eref shibi de sensin. (11/04/2010) Pazar Terzi Baba Tekirda.

KAYNAKA 1. 2. 3. 4. KRN VE HADS : VEHB : Hakkn hibe yoluyla verdii ilim. KESB : allarak kazanlan ilim. NAKL : Muhtelif eserlerden, Mesnevii erif, nsn- Kmil, Fussul Hikem ve sohbetlemizden mahede ile toplanan ilim.

178

179

DAHA EVVELCE IKAN KTAPLARIMIZ (Gnlden Esintiler) 1. Necdet Divan: 2. Hacc Divan: 3. rfan Mektebi, Hakk Yolunun Seyr defteri: 4. Lbbl Lbb zn z,(Osmanlcadan eviri): 5. Salt- Namaz ve Ezan- muhammedide Baz hakikatler: 6. slmda Mbarek Geceler, bayramlar ve Hakikatleri: 7. slm, mn, hsn, kn, (Cibril Hadsi): 8. Tuhfetul Ukiyye, (Osmanlcadan eviri): 9. Sre-i Rahmn ve Rahmniyyet: 10. Kelime-i Tevhid, deiik ynleriyle: 11. Vhy ve Cebril: 12. Terzi Baba (1) ve Necm Sresi: 13. (13) On ve Hakikat-i lhiyye: 14. rfan mektebi, Hakk yolunun seyr defteri ve erhi 15. 6 Pey- (1) Hz. dem Safiyyullah (a.s.) 16. Divn (3) 17. Kevkeb. Kayan yldzlar. 18. Peygamberimizi rya-da grmek. 19. Sre-i Feth ve fethin hakikat-i. 20. Terzi Baba Umre (2009) 21. 6 Pey - (2) Hz. Nh Neciyyullah (a.s.) 22. Sre-i Ysuf ve dervilik: 23. Demez dosyas 24. 6 Pey-3-Hz. brhm Hallllah(a.s.) 179

180

25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33.

Kle ve incir dosyas: Bir zuhrtn dndrdkleri: Gen ve elmas dosyas: KrndaTesbh ve zikr: Karnca, Meml Sresi: Meryem Sresi: Kehf Sresi: stiare Dosyas. Terzi Baba Umre dosyas. (2010)

Mektuplar ve zuhuratlar serisi:

41- 12- Terzi Baba-(1) 42Terzi Baba-(2) -------------------------------------------------nternet dosyalar43-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-344-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-445-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-546-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-647-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-748-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-849-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-950-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-1051-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-1152-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-1253-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-1354-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-1455-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-1556-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-1657-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-17180

181

58-Terzi-Baba-Mek-ve-zu-Ke-Kara-bi-dosyas-1859-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar -19-

NECDET ARDI Bro : Erturul mah. Hseyin Pehlivan caddesi no. 29/4 Servet Apt. 59 100 Tekirda. Ev : 100 yl Mahallesi uur Mumcu Cad. Ata Kent sitesi A Blok kat 3 D. 13. 59 100 Tekirda Tel (Bro) Faks Tel (ev) Cep : : : : (0282) (0282) (0282) (0533) 263 263 261 774 78 78 43 39 73 73 18 37

Veb sayfas: Amerika: <http:// necdetardic. org/ Veb sayfas: Amerika: <www.necdetardic.info> Veb sayfas: Almanya: <www.terzibaba.com> Radyo adresi (form): <terzibaba13.com> MSN Adresi: Necdet Ard <terzibaba13@hotmail.com 181

182

brhm-i anla sznden, Naslda yalvard znden, Tevhde bak onun gznden, Kbeni yeniden kurmaa geldim.

183