You are on page 1of 425

m o c. dl r o w o h s o.

w w w / / : p t t h

524 fo 1 egaP

s l orDf; < j,kv Xkygwrqd ]XkvklkKtf hd XkvkrskJ 4,g kjHm sl ky[a1k7upozi7hcay dS hd sk'skv skt ],g uydal Z<wial dS kd XkvkIN Zrwev huktuv ]h[snuv hg hl 9rf1e <8 4,g hrjd rdfak[sj skd krZrwev hpwd hd jkdkyd ji ,g krsn rfrfzi hd Xk;rfkv Zrwe ZGlf kje,d 4Tg srdl kt sjkHm sl Z'i sd hpwd ZGlf 4srdl kt s[sn Cgu sl [akv hd sje,d skt ],g k;nf jkdkv ],g kvqN skd Xkvqygi um sd uoht sd < sl Xkxaj7jkpof suiv gjr hd jkdkyd7drpV Sqg s/l dS dfc ,g kpC[ Cgu skIskG _ke kd < Xe ky[a1k7jkpof hd drqi lb su sk'skv ]qraji 4,g k;x lc7pj Xe ue sjkeg gjr hd hGkzxskIskG yhI _pf kd < 4Tg rpfjfi7jpf3Xkg < sd Xkvkd;fk;kv k; XkvkFddsky ]Xkg < sd Xk;ofd UHfof k; Xkg aSkqe UHfof hd rjkHkge k; skg hd lknjwl cfN hd ykd;kc g; sgkp 4,g rpfjfi kqe ]cfN hd < 4Tg Cgu Su Syf sd luke7ut ;hrjkH < 4Crki Cgu [sn X[akv ;kekl skt sdl jkHm hH skd Xkrkc hl Xe rwe skt ,g hgo jkdkyd OsJ 4Sgfkp sujHm hH wygi hHl sd orDf; 4krskg Cgu rZk;i kujkHm cfN hjgkc ZGlf 4Cgu uklkv kukuc rwe cr skg yk'of ]skg kL\c ct orDf; 4,g k;kpaqgi sl e;ke sd drqi lb dr eg sl If1n 'njki yh'urpV j,kv dufZ'kn huiv ],g k[j suekl sjkeg sl If1n huiv skd < su sk'skv 4,g hrsn hH kdIH hHd7hHd ]Tg hrsn L\ske aSk'nf hHd7hHd aSk;k; 4,g Cgu Z<wihr,kuqp ed kujd rdfak[sj skd _jfp sl 4Tg _jfp sykosukdTkp pqepl < sL\qt sl Xkvk;f tgl hl,t suktc hyjqe skg rnfaukv jdIsel Xe suiv skd Xkrkc h/skjof jiji Ar;kekl ]rfhutkj j,kv 0q; jskv hjlwn skr kyhy7lkj ]kukx7kupku jskv dS 4hn krZ<wi skd uoht sultf ],g eku kl dS < 4,g k;df rgfkel Xeikv suiv skd Xk<qx7XkiW sdcl ub su < 4Tg xyv7xyv Xrkc hdcl ub 4,g kvqN sjgx skd rfkt7ouke su ekj ]0qc ]Ibk ]jhokge 4Tg sgj srjd rofkHzi skd rfal ouke sl Xk;nfl skt ]Tg _pf Bd sl Xe Xk<kjqi ]Xe lkgrfb 4,g kgj krpaqgi dr kFov hd uk; kvqg krjtqx sl uue7urpV hHd skr ]ku/kjkv hHd skr ]kti hHd jdklc Xe ue suiv skd _pf hldf ;que sl ykdnfkv w 4,g hrOm skg rnfm hrkdqe7hrlag rfrfzi hg srjd <jkpm kd eku sd dS hldf 4Tg sdqp uc xav sd rfal7ouke sl k"o Xkjktg _pf s; 4,g krkIqt Syf sd hjrgsc hd Xk_pf um yi7yi suiv Xe tsk[ hd naukv jpf sl Xk;nfl ;que 4Tg srjkHm _pf sd [qn7[ql jd yqt7yef xaj dsukdsuv sl hpwd hd XkokH <{7<{ Xeltf ],g lkou,d yk'of dS uoht < eku kd krZ<wi sk'skv Sx u hg s[ji hHd skt sjhg rf1e < ~hL~pShi]LS~eS]~S~eS slL\[ jnskekn~kL d[sy aoS ofd 0lfziql kdefwH 4kvqg rki_wl kd k{hn7lk;al hd 9;hIZkjrav lk;al ou8 j,kv hy k<jszim Syf sd suwN skd Xkj['f Su su lk;al Xe o{fkl sd sk'skv ukj,kn sdltf ,g kykeupozi go hg; 4uydal erfziv kd upozi "s'of dS Sx Snf ji lk;al7ou aoS XkvZkRko !@ Bx hn ji orDf; hek;kv7qgc sd < kjk} sk'skv rf1e7<
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 2 egaP

4,g k;df rqrzi sl krjnaql hL\c skd ut1l j,kv uikdg ]rf1r ]okgc ]ZktM ]<Z"dkv ]krIduf Xe Xk/acal sjkl ub 4Tg srsn ZFv k;u dS skd rDf; jdL\skr skd Xkvkehl hd ykd'sn jkpof s; Xe efwHO1i dtfkekl j,kv eszi ]/acal "Qqi7h_ ]gkoof Xe efwHO1i hd < 4,g hrkt L\i yFf'f rqgc jskL hd kdr df Tg hOm skg 'njki hurb sl Xk<jgknm aSk"kHjfi hd drf,uv7drf,u phc sdub ]aSkdifskx jktg gyskl j,kv < ]< j,kv k/kj 4,g k;x k;df ji yrkj/ dufkK,oskue lskO gskikgM rxalrDfq; kd krZ<wi hd "Qqi7h_ Xe Xkvk_k; hd jhj' j,kv 0fqc ]ue kFr Xkvkrd;okv dof,t hd jhj' j,kv Xkvkunsoal ;houke Sqg sry,kr ji wtkjr hd ZFkF; j,kv Xkdhrzi 4,g k;x k;df uk/kel ],g k;x ktsgl sl kry'qd Xelb skd Xk'sj sd Xkuzi jktg7jktg j,kv Xk/acal <7k/kj ]xskHal defk;kv ]gkoof ]"Qqi7h_ ]kdefszi ]hui ]krdrf,u ]eszi 4,g Bx hd rak' krjqrkv hd Xkygwrqd j,kv XkvklkKtf eker hykosuOm sl ue ouke Xelb 4,g Xe iW sd XkjRm sd Xkuzi sl e;ke sd Xkupozi scay kylfylf kjwi g; 4krdl kt Cgu hg kpskl Xe orDf; sd Ibk skd < 4Tg srdl P\p ji hywl < udfsy ]Tg srdl ktc hjqlakc so df srdl jd Cgu hg kuid eg hd llht 4sxXdl L\y u 0qc ]Tg srdl jd 0q; sl kry'qd < 4sxXkg rcfkl jskp ekdsc endS jhokge ]Tg srdl jd hjskp sl kry'qd < 4,g Cgu kuyqr _ke skt ],g hrsn jkrof kl pqepl If1n hdum hd u[sn skd < 4,g hd sl kryjl j,kv krtgl su sk'skv k;k; hd orf Z<wi;gj j,kv orDf; hek;kvqgc sd < s 4k;df jkdho hg Xe kFv dofrko sdum skd Xkthp hjkl hd jklal lb s u < 4k;nf jkrof su < skd rhxal ];1u ]rhx ]naukv ]olm ]lkym ]sykosuht ji ho1i 4Cd Cgu ji ho1i u < Xrkc hl,t ];kj,o ]hlknm ]k'kjuf ][qn 4k[sn Syf sd ukeZro suiv skd < su Xk[akv j[zi dS hd sk'skv s 4,g hd _ef dS ],g hd q_' dS3Tg aSktwi Xkuskn 4Tg srjd kla'zi eg k; Tg srsn hykx eg skr k; 4Tg srjd /skjof kdlm eg skr k; 4Tg srsn jd Wq' kujd ktwi hdlm eg cr ]srki skg Cgu ;sk; su>el eg ct df g kgd jnaql kurdf su sk'skv 4,g krjd oHquv krZFelv Xe su>el slm rhrv j,kv ukeZro kdlm 4krskg Cgu uklkv , ku>el skd rDf; Z<wioge sl 4Tg srskg kn,i Fkl sd ;el suiv rDf; <jk/kl hHl j,kv 4,g ZdG hg kurb Xe RDf; Z<wioge7j,x j,kv Z<wioge lc 4Tg srskg kn,i nkc sd ;el suiv rDf; Z<wioge7j,x hHl j,kv Tg srskg kn,i s ygi sl ;el suiv rDf; Z<wioge hHl 4Sqg kn,i sygi Z"o jktg paki ed sl ;el suiv < df ,g kl pl 4,g knk; Syf sd ;ofH j,kv ed Syf sd rhrv oge kd <3,g k;nf jk/kv jnqal kL\c kd suyskc ji < su sk'skv 4Tg dhrzi d kursp hlb < 4hxskg Fkl kursp hd Hq' Gjr hdutf Tg ;we s; ]Ze/ ]kekv ]rDf; ]kr_aro 4,g kd kryczi s j,kv rkiquv knl ykol Syflb 4skg u kNv kl7kL\skF Xeltf ]krdl kt ktsk[ Cgu hH henkv kjqc kl j,kv 4skg u kl7kL\skF kjqc Xeltf ]ji ho1i ,g Cgu henkv kNv sl sNv kl 4Tg srdl skg d/fv7ed rkiquv 4,g krsy jkdkv ;que hg sl Xk<Zqxqn j,kv Xk<qxrl Tg srgd so 4,g k;df jxktm sl krtgl hL\c su sk'skv skd krdlfuke hd 0q; hd ;que 4skg Z;ekl hd 0q; Syf sd rfak' 4Tg srgkp kusn sujtqx sl Xkjk} Xkuskn rfak' j,kv 0q; skd uoht < dfXk;D 4Tg srjd rqrzi sl kryjl d/fv skd orDf; sd < Sqg srk>el skd }a} sd rfak' j,kv 0q; sk'skv 4,g rpfuf jkg Xe suL\y jd>el >skc dfXk;D 4Cgu rpfm kuskP gjr hd >skc slm 4Sgfkp kujd jkdho sl naukv skd 0q; skr Skt skg Z;koufv Xe rgf sd ;que j,kv g hg kuskg 0q; nf; 4,g Cgu dhO kuxkH skr skg hg kuskg 0q; nf; 4,g Cgu hgzxZkowi orDf; kd < 4Tg Cgu hnko0q; , < Tg srgd sk'skv 4,g k;df jkdho Xe kFv dofrko suXkgm hH skd rfhutkj j,kv 0q; jskv hjlwn 4Tg srjd jkdho hg Xe iW ZFkF; sdum skd Xk;"of sl,t kekeji7kekv j,kv uk; ]xsk; ]ekd ]xskH ]eszi ]xkj so 4Tg hnkoZFkF; < 4,g kvqg rgfkozi Xe drqi lb urpV7jkpof 'njki gjr hd pakd ]kvqg krgc yd7yd kl7suj> ]Xe jRm sd Xkuzi eker um sykosuOm
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 3 egaP

BkuOfd hd h/akx Xe su>el skd < (!~~~ < dhrzi sd jkdho zxel sd uoht df,kygb ~@ `srsy {i kdldf < Xe XkIqx7oof ukeZro `ji < uNaky kd 0q;7rjkHkge k;D Xe ZHnal sd tkv 5oge kdlm j,kv orDf; kd < !~~~< dhrzi sd Ze/ raoht o srlag ~!

equv

4jkdgkyl hngV sd jkdjl rjkH ];yk_ae ZktM kFr ;yk_ae djZom aoS u;klj 4<jklzi kd nfkv Xk<"kH ]Xkvkupj hdub sl kuwi ]hynf ]jqixku ]h<ko'kdkv 6=Bcac- hrjkH /ofof 4rnfwuv aSkupj Xe htszxav o wxysr ]L\Ud ]hOkje 4eku kuke7kukt Xe Xkvkd_fi7_i hngV [qezi 4jkdjqi yDq' apekj Z;kpkv kjk} n"jfi ;gfkl 'snzi ;e 4rjqi kjk} jkdjl rjkH ji =gzxal hukgd- lcayskd srdIH 4r'fkdzi lk;im skn aoS gzxal7hukgd skn 4Tg d/aczi ;qe7im sd xkHof k"kHtkj sd Ikjkge Gkv dTc slL\[ jnskekn ~akL jkdkFd o ofd rkzi kr;ke o rfk; Xe rxt ;gfkl hngV

(@)!!$7s<qi ]LWFskd !!7~au~j huskykd jdw<kgL ]hjxu dskyap (* slL\[ jnskekn~akL

4,g h;knnaukv j,kv k;u kFZol go ],g krj[uf jdjHm _pf skt Xe drqi lb < s yko sujd Uial gjr hd olm skd uoht Z<wieszi ]dekxkj ]dekjkdl ]tgl dS 4,g k;x Cgu kjkdu sl gzxZkowi skd rkc hH hldf akgt ]Tg srjHm Xe iW sd jkdofkv jnaql Syf sd naukv sd tkel7ouke 4Tg dhrzi sd krZ<wial < 4,g krdl skg uri kdlm sl <jdquv j,kv ,g krskg dyf,ke uoht kd ds;zi dfXk;D 4Sgfkp kugj uk/okl sl <jdquv df Tg srjd gkxkv hH g; sk'skv Sqg srkrc cl g; 4,g hrdl yq[ Oakx hd ue j,kv u/ac sd jklal 4,g krdl kt hH k;ht slb Cgu ktwi ZGlf hdlb 4,g kL\[ ji ho1i hdikv hjkeg hH Sqg srskg jwijH sl Xk;gj j,kv okP\p7jkrm sl xaP ;huidv ra;v dfc 4,g Cgu uketkjof ji j['f s d Z'nkv j,kv Ikil kl7Xk;kjkv ;v uoht kd < 4,g krskg rkzi skd naukv jdpskl skdlm go ],g hrkH kIN skt skdltf 4,g k;nf jkrof skd XkvkIN /ofof ZGlf 4hd Cgu kdefwH hd hjktqi hH Cgd Xe drqi lb huiv su sk'skv 4,g krkt xy Fkg hg lk;kuv hH jskN dS kd rkvQq' hd urpV dyf,ke Xe sjkc sd orDf; rauv lm Cgo ],g hrskg rak' jskv dS akgt sl drqi lb klkKtf hd ujd oHquv j,kv su>el ]su[sn ]suukt skd < Skv Xe If1n hd sk'skv ji 4,g Cgu gzxkv Bskd kd sukt sy Xe {iof s k; {i sd < 4a,g Bkpaqgi dr ue su sk'skv Xe hy,' I'fof huiv 4,g Bx Cgu hiskF sl jgkc rkc hH Bskd 4Tg sjHm s l hrjwlcw[ hL\c _pf sd ;ofH j,kv xaj sd uoht ukeZro sjkeg jd xsk;im Xe iW sd 9lkou,d8 r1rof dS skd < 4,g k;x k;df rgfkel uZ'n kd dr h/akx j,kv Xrkc dufkK,oskue hd dr L;k sl < kokyv sd Xk_ki rel sL\qt Znxf7Znb sd < Xe XkvZkpp r1rof ub

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 4 egaP

Zkpp j,kv ji Ze/o `olm k; Zed `kjhe k; ukequg `k;D kd Xkpc Xe tkel rjfk/kv ji eszi drf,uv gkoof rxkFal ##!~~~ < dhrzi sd olskge Xe uoht ~& akgd ukF kd k/kj ekj j,kv < 5xskHal defk;kv k< j,kv < Z<o kd < If1nrav ugx dS ji krdrf,u o tkel tgl ukKof kd kruu o _o `upo d<fkekzi kd kyhy7<jg_o `upo d<fkekzi kd < krhx k;D `xyv7xyv < sd krhx o < sd roxkH k;D ;kl sl Ibk dhrzi ;e;gj sd et7< #)!~~~ < dhrzi sd L\skt .ng1c sd uoht ~^ `;hurpV k; ;h<jdquv < `dS < j,kv ekj k;D 9~~~;Ze/ gf kn; kn;8 jk/kv sd <jrov7< (*~~~ < dhrzi drfak;kv sd 9<jkdv8 ~% ;gj kd 9rf;uof kek;'al8 k[l Cgu Qqx ;gj kd 9A;sJ au/uf e/o8 `Cgu Xk;D k<jk/ hd lkgrfb Xe cjwi `cd et kd < %^~~~ < dhrzi drfak;kv sd kOuf7Ze/o ~$ jhokge j,kv 0qc ]< `kuc u Xk;D ?al7du/kl Bskd Fkl sd < Cgu ykdku/kl Bskd kd < ;gj kd Xk;rDo sl7Z<wijkdagv sd < hjkdagjuf &$~~~ < dhrzi sd kr;w' tgl rtkiquv ~# < jkroZk<wi uZqtv h;'al < hxsk;kge Ghydr hd Xk;uf,t

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 5 egaP

`k;x yef u Xk;D rpfk;v skd keknql kFo;ZFv dtfkekl j,kv "Qqi0qc _jfp kd keknql _jfp kd hnisk !#@~~~ < dhrzi sd kRoxH rDq;wygi ;houke ~!! "Qqi KzirFf ZFv sd Xkupo sd llht `Xk;D ;Z<uf kd hg suL\y Xe 0q; rjkHkge kd < uZqtv ekuc < hI,kld hd eszi `Bkx Xk;D kegfe hurb hd rDfH kF;v `sdldf `sF rDH < k;D `rhjiof sd uZ'n< k;D kupk;Id hd rDH ;kg kd < ji kupk;Id < <"wH<jgiv xalzi7ykiq''f ;gj sd jkrok'av o jkroZk<wi {sikl Nqd cl Xe uoht rfhutkj j,kv < ek;v j,kv Ze/ #)@~~~ < "Qqidhrzi sd rfhutkj Fo ~)! `k;D kd /oskx <jkd sd sugd krke skd ;kx kjhe7ukequg ]<7ekj ktqd7< 5k;gfv7ekj kyhylkj drfxkt j,kv kyhylkj hd < %*!~~~ < dhrzi sd kyhylkj drfxkt Ikjof ~( ukKof j,kv Ze/ `dufkK,o dr akgd urpV7< g; jkxkv7rf1e j,kv uoht tgl ]uoht 0cky[a1k ;h<"sk?Zowi kFd hd ekj ;gj dekdhrzi sd p uZ'nql j,kv [a' ;tpaki kr;ekuZFkzi j,kv kuZFkzi ZFv sjgx sd hjqlakc hd < oge kd q;1e rIf? XkFkg sd "Qqirzxkt `/o k; <jrakiW kd Xkl{kj `hykosukL\c? If1n7;nf ZFv sd Xkvkyhyykc djfkdep hd < &%!~~~ < dhrzikge sd suht <{7<{ ~*
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 6 egaP

!*#~~~ < dhrzi sd Ioky[f Z<wi hd okHo ~&! drfku o drfkv `hI? Xe ;el surdf krhx rf1e "s'of ;gj sd Xk'snal sd sysc lyfS 9eZIkeIski8 n'of kd uZ'n< sd noVjv %%#~~~ < dhrzi sd krtgl hd su[hl ~^! naukdsoof j,kv uZqtv `<kezi sd eZtuqi rf1e hd etZowi ]eZtuqi ]kekrszi ;gj sd k|of7ekrszi o rf0i7keky ]keky ]0qc `krtuf k; krd_fak; hd uZqtv uZ'n< kdum j,kv noVjv ###~~~ < dhrzi sd kursp iWjxkl kd rauv ~%! nkorktv kd <ej rwe< j,kv <ej <ej j,kv noVjv `u,kd hjkd/fv kd ;rDo ji krhx kFr < ukKof kd k/ofqn nkok;ke kd jda' lk;al j,kv xsk; kd krhx Zedv ]Zedof ]Zed < j,kv ku/kl hd Xkjhj' rkl %)#~~~ < dhrzi Z<wi sd Zedv ~$! ukKof kd j{v .eskv cjwi j,kv llht ]epfi j,kv < nkonsHknsH ;pVv kdum j,kv ;r,p qHzikge ;gj7thc sd uZrhd o iteku ]ktwirwe `oHal jkdk{kl kd kursp7< k;D (&@~~~ < qncVdhrzi sd kjk/7;pVv ~#! dsky;gj kd rhrk;el < j,kv jhokge jkpouqi ji kulkim7ku/kl nsH7;gj sd kulkim j,kv ku/kl krZ<wi hd 0qc7jhokge ]krZ<wi hd < #%@~~~ < dhrzieji sd 0flf rgfjku/kl ~@! aSkFd dhrzi hd naqdpqe7uo;ykd jskN ;houke kd <

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 7 egaP

9`XykL 'kdzi Nqd ji lb `,g krdl skg oge k;D kd orDf; sdum j,kv Tg aSkr"s'of k;D7k;D Syf sd xq; sd tkv Xe orDf; sd <8 < dhrzi sd Ze/ raoht o srlag !

&*$~~~ lk;alou 5I'fjfi ~@@ upo uikel oHal kr;l7;que hnkonaukv o tgl hg sl >el hd < `Cgu k; kujd rklekv skd < Xe h'ao j,kv 9lk8 okuqp &^$~~~ < dhrzi sd uoht iWh'ao ~!@ L;k j,kv < rzo7rfidS ]rzo7huidS `Cgu Xk;D orDf; kd r;lf,g hd < dr cv Xe Xk;_f xskHal j,kv < h_ j,kv h/akx h<ko;ofH hd 0qc h_ j,kv "Qqi0qc `Xk;D <Z"dkv Ikjof kd Xk;_f rfzi sd < rDH o KzirFf <;k<{fn j,kv <;kjRm kryh'unsoal j,kv kru}fquv rDflkuv hd < o k{sim hd 0qc ]9lXjGLfab hyskg8 hd Ibk ]krxkjrho hd jhokge (#$~~~ < dhrzi sd kjk/uoht ;H iWFitkj ~)@ {ske j,kv ;Zk;i7hjku johjkuZ/v ]dlaqiu ]hjku ]"Qqi rDfqe sl Xku/ac hiWq;1e7et o Zed rgfjk{akdkyG K;uoht ]K;it ]K;ukK ]K; !@$~~~ < dhrzi sd Zed rDqek{akdkyG ~(! `;qi7iki `klgVv7klgV `Fkl7xal j,kv h_,e okuqp kd 9ibkI8 ]kr;fuf ]ek;v `Zed ekduf `lk;al7Zed rDflkuv &(#~~~ < dhrzi sd uoht Z<wi;uHfv ~*! k<jszi Cgu <jdquv sl Zkpp7< `Xk;D /fufrfzi sd erOsJ yosd < ZHnal kd 0qc j,kv < 5ukK nfkuv

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 8 egaP

;que ,g Bx L\i jkjn hL\c dS j,kv ],g Bx skg rIf? rfak hL\c dS 4,g hrdl skg Cgu rkpi7L;k go ]hF k;ufqn skt hd Ze/ Zowi7L;k 4,g ;ofH rqgc kd < Syflb 4Tg srdl skg jkdho hg skd kr;que Bqg hrlag skr < j,kv 4Bki skg Cgu kn,i kr;que Bqg hrlag hHv df kd rkc lb ,g dpwl g; 4,g dpwl g; 4klag jdsy et Xe lkgrfb sd rfkt7;que ZGlf kpc dS 4Tg srskj spc hHl 4klag sl srsy et go df ,g krkt kgd g; rckc sdltf ],g henkv kjlwn dS _qFjt Xe lkgrfb sd kr;que sjwi j,kv ]jdL\skN skd <~~~jdL\skN skd < n;k' 4,g pl Xe ek;kv hHl ]Cgu Xe ek;kv dS g; 4Xe 9hIyfIskI8 hdlm ]Tg srsy jd jkdho Xe krrel hdlm skd jhj' skt Tg sysdv < 4sxaSkt skg jk;,r j,kv dqlm Syf sd suje ]uyal Xe hjk;,r hd sujxf gjr hd sRi syhi hH so ]hxsO,c hjgx Xe ue sdutf hH kr;ke hd Ze/ lm 4kxskg Ze/ kvqg k[wl gjr hd sRi syhi go 4hxSkt sk[ hyky sl ji lm 4kxSkt skg ;w'rDj ]kxSkt skg Z<orhi go ]kxsn jd jkdub Ze/ skt skd jhj' 4Tg hgj kv sl jhj' aSkunsoal hjkl j,kv rhxal kjkl kd uoht j,kv ;ko kjkl j,kv rsk7lj s jkl sd uoht dfXk;D 4kxSkt skg lknm uoht skr ]sxXjd jkdub kd jhj' eg nf; ]ArokHo 4,g kusn kL\y skd dskyji j,kv dskygb skr 4,g kujd jkdub skd dskygb ],g kujd jkdho skd dskyji 4,g kusn kL\y skd jhj' j,kv kekv skr 4,g kujd jkdho skd kekv ],g kujd jkdub skd jhj' 4kgj krpskl sdjd }a} ]kgj krpskl jdL\skr dr cv ue kdk ;que 4Ski jd u rklekv gm eg ]sF u ;sk; lb hg eg 4Ski jd rofkHzi Cgu skd kjk/ hd uoht sjwi sjkeg go 4Tg uk|We Sqg srpku X s l7sIskN rqgc dS Xe yFQe sL\c sd knuV j,kv uen j,kv /s"uf j,kv lknm df X>el eg kl k; 4Tg ih} sl7sIskN dS Sg srpku Xe jxklkge dS sd [qn sysdv so 4,g hL\i Cgu ji Rpf sjkeg hH k;kN dik; Bskd hd < udfsy 4srki q gd u rkc hl skr sr>el skd < nf; jt\ho j,kv 4,g hrkt skg ryx hg endS rkc g; skr Skt k;yf Xe jkpof hH skd < nf; j,kv 4Skt k;nf kyqH skd < nf; ],g pl dr jwn rqgc rkc g; 4,g 9oIfsxuf Gbky8 ]d/s"uf7uoht Ze/ kd rjkH df g; go j,kv ],g hgd rkc hd rehd hL\c dS Xe kupskykv hd Ze/ ;hrjkH su jt\ho ZIcv 4,g k;yf jd rklekv Nqd hHl su < df ,g g; <jkd go j,kv 4,g <jkd kd su>el kl ]kd supskl g; ]kd sugd g; j,kv 4Tg kekeji hg sjwi < udfsy ]sd kekeji Tg hg 'av hH ekj 4,g kgd jkrov Z<wi skd < ],g kgd jkrov d'fakv skd Xkjkrov hHl j,kv su 'sn lb ]Syflb 4,g Bqg ryfG Xe orDf; sdum rfho hd krzxel hd uoht 4Tg srsy jd jkdho hg kjwi skd uoht zxel lb hg sysdv < 4,g ;sk; sd jkdub skt go dS j,kv ,g ;sk; jkdho skt go dS3sd uoht Tg s[j jd slgf skn su ke/ rel 4Tg hrki{i sdlm ],g {ske Bskd ]Xe dskyji ,g uoht j,kv Bskd 4Tg h/skjof sd uoht lb Xe kFv sjgx rqgc 0qc k; jhokge 4k;x uc <jkd kd <Z"dkv rqgc skd Xkxsky Rpf7h[qn eg hg jhj' kdum kvqg kdIy ji hywl j,kv orDf; lknm g; kd llht n;k' 4Cgu slag hHd go df ,g krkt kgd Xe /acal sd llht 4,g Bx je hH go ]hd joB hF k<jk/ hjkeg skt ]sF sr>el joB dr cv eg sltf ]joB kukjqi j,kv ,g k;x je Ze/ kvqg krlag 4kF kvqg kjH sl Xkvqlakv ]lknm Ze/ kjkl kd rhrv skr Xn L\skN skd < 4kF hnko[qn Ze/ kjkl kd rhrv 4Sqg srkx rhx ]Sqg srlag 4Tg rDf;o Sqg srpku hg sysdv < 4kvqg kxkH ]kvqg kjkg ]lknm sl hxntV 4,g kuskg kvqg krskj hg <{y kd ral Ar<jk/kl 4Tg Cgu Sqg srskj ]Tg Cgu lknm ]Tg Cgu jhHax hH jdskg ji Xk;bkpaM j,kv Xk;bkjgx eji hd Ze/ skt Tg rDf; sl hg sysdv < df ,g g; skr <jkd kL\c slcl 4Tg <jkd Nqd sdlb 4aSki >el eg skd < df kxSki skg oHal g; hg Xe ;ofH 4Tg jgkc sl >el hd ;que < hH hHv 4sdl uc d;feklel kd < df k;ki skg Cgu ;sk; lb hH hHv ;que 4sd ;ofH Tg udfsy ]Xe rhrv skr Sqg < df ,g g; skr rkc hygi hd uisOwuv 4,g kOwuv rqgc orDf; kd < {
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 9 egaP

s jkl sd uoht ]ryfv Xe oim sjkl sd uoht ]phc sd oim sjkl sd uoht df hu>el rkc g; ,g uOfd 4skg et kd kr_ofi dS Xelm j,kv Skt xkH jdL\skr /acal sl rDflkv ]Skt skg rDjof henkv dS df hu>el rkc g; ,g uklkv 4skg rak' j,kv jdskg kL\[ Xe phc ]Xe Z"?al sd jklal df ku>el skd rkc lb ,g uOfd 4Skt skg rak' j,kv Skt kyp jdL\skN skd jklal henkv dS df ku>el skd rkc lb ,g uOfd 4,g uOfd kL\c ku>el skd < 4Ski >el skd < df kxskg ;sk; lb ;que sGn hygi dfXk;D kxsj[uf hH j,kv 4kxsgj kvqg krdep jkxav kd < hH cr ]hxsn kcn Xgm [kj hd lkgrfb j,kv sxaSkt cwL Xe sjs/av sNhi df ct Ze/ sjH7}a} j,kv sxaSkt L\i sdhG ;we s dcl df ct 4,g skd sukt hg krP\c jrajuf ;we kd < Xe ;ofH j,kv 4,g krdZFkl hL\c hd < Syf sd ;ofH skr 4,g oHal sl susy jd jkdho Fkl dS skd Xkuskn 6,g Cgu oHal hHd jdL\i Xe }a} go ],g kukt skg skt rhrv ],g skt 9lXLXlakI8 4Tg srkt skg rhrv sd }a} Syflb j,kv Tg srsy jd jkdho Fkl7dS skd }a} < skr 4skg krdl sy u Xe uxyVkv suiv skd jklal sjkl skt ZFv k;D kd kekeji sl j,kv 2skg hrpc j,kv skg hrjL hH sl jhj' skt k;D hH kekv hl j,kv 2,g Bqg BkL\c? j,kv rhH;H hH sl klgV hHv skt k;D hg klgVv hl 4Sgfkp kukt Ief ;H kd klgV slm ]k;x yef _wl kd klgVv sltf j,kv 4Skt kyp krjL jGf sl jgt skt k;D hg r1ev kl dfXk;D 4Sgfkp kukt Ief ;H kd jgt slm ,g k;x yp kri kd r1ev hH sltf ],g g; skr pl j,kv 4,g Cgu hH ;H Bskd sl jgt udfsy ]Xgm ,g rfho hd r1ev 4Tg srkt jrm Xe yukokn OsO sd klgV hH jGf ]kdum g Rpf7dlgVv 4Tg sr[j Z;ekl hd suL\y Xe 0q; hH Sqg srskg sjH sl eszi j,kv k<Qd so 4srskg Cgu [qeof sl 0q; Sqg , rjd oHquv skd kekeji so 4srjd Cgu u;kyi sl h_ jdskg "Qqi so 4Cgu srxkH sl eszi so 4Tg Syf jd jkdho skd s Xkxaj cl sd uoht so 4Tg Cgu hnkouen skt Tg sysdv < Xe lkgrfb sd rfkt;que sukjqi dfXk;D 4Tg srdl L\i ewyke dZFkl skt Tg sysdv hg < Syf sd >el lm ],g Bkv >el skt ],g kvqg et kd kursp skt nkc sd L;k ]< 4hy jd XkFkg suiv k;g hg huiv sulm ]k;nf kuc hrk?ekv skd ;que su uen skr 4kxaMkt skg Iu Te j,kv sxXL\y Fkg Xkuskn 4kxaMkt jkg Te udfsy ]kxsrht ak;kn u ]kxsrht ak;kc skr u skr aMkL\y skd Fkg aSkn j,kv aSkc suiv Te jxv 4,g krdl skg Iu ZGlf skr sxy suL\y hg sl suiv henkv 4,g krsn ykL Xe klgVekv skd ;que uen j,kv 4,g ryx uen df g; go j,kv kvqg et kd kursp Bu dS hg Fkl sd L;k 4Tg rkv Cgu ywG Syflb ],g k;x [wl Syflb ]sl hyke kxskg k;x pc k/,ki 4hrdl skg Cgu hryx hd hyke Xelb 4Bx s skg hryx hd s/,ki g; df kxsdl kt kgd 4,g ;sk; ke{ skr ]aSki xy u Xe dS j,kv Xxy ywG Xe Xk/,ki L\skjd lkpi ct ]kxSkt k>el yGl cr skr hyke ]kxskg cr skr <kezi kd kryGl hd ke/ 4a,g Cgu <kezi kd kryGl hd ke/ Bskd g; skr ]hH nwtokc sd ke/ rzx}a} ]Tg srkt skg /yim skd kekeji jxv Ibk dS ]jhokge dS ]0qc dS 4Tg srkt gj OwaO s[wl ]srxy Cgu sRi ]srkv Cgu ywG Xeutf Tg s/,ki L\skjd lkpi hdkc skr <kezi kd hyke dfXk;D 4Tg Sx kv Syflb ]k/,ki kxskg k;x pc gjr hldf sl hyke g; ]sxXkg Skv u sl gto hd hyke g; skr ]Tg srkv ywG Xe s/,ki dS jxv Xe s/,ki L\skjd lkpi df aSkt ywH hg yk;[ kd rkc lb eg j,kv 2Skv ywG Xe s/,ki dS sk[sn df Xgd eg j,kv ]aSkt syp sruke skd _k' sd hyke lm eg hH jGf j,kv ]aSkt kv ywG Xe s/,ki dS j,kv Skxy s/,ki jktg L\skjd hyke Bskd df sl,t ,g hg kl g; 4hF ywH hnk;ufqc Bskd Cgd jWt 4Tg sje Ski skd kekeji kucf xsky Xkcj[7Xkcjv dfXk;D 4Bqg Cgu yGl BkL\y g; Xe ZFv dS 4k;yf ki skd kekeji suXkgm df Ski gd eg skdutf Tg xsky paki7ln sl ydfqe hH Xe lkgrfb sd ykl Xkjktg s d BkL\y lb 4hyp hcay rqgc BkL\y g; 4kxskg /yim kekeji hHr j,kv hxskg /yim kekv hHr j,kv 4,g kusn jd Iu j,kv ,g kukcn skd hHl ],g gske ],g Hsky ],g /sk ],g ekd 49u'szil8 j,kv uen skd henkv kF krk[lf Ze/ kukjqi 4Sgfkp husy >el >el go 4,g Bx skg kn,i >el Bu dS j,kv ,g k;x k;yf wN j['f k;u dS 4sxXdl skg Cgu hH hHd Cgo eg cv ]sygi sd L;k sF akgt eg 4Xe kursp hd
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 01 egaP

nkodrf,kH hlm hH kuuke skd suiv dlgVv ],g nkodrf,kH kuuke skd suiv dlgV Xe ylv 4,g dZFkl hH klgVv dr hHr ],g hrdl skg klgV j,kv ,g dZFkl klgV dr ct dfXk;D 4,g hrkt skg hukesc hH klgVv akgo skg Bx skg hukesc hg klgV akgt j,kv 4hrdl Cgu skg klgV dfXk;D ]akgo ,g Gx skg hukesc hH klgV skr 4,g yG erfav kd oHquv7ekv d < hH knZk;ev g; 4SkjgO skd end j,kv skg rhH;H akgt hrkv Cgu gxt Bskd hl ]sdQ go akgt hrkv Cgu s gxt Bskd hl 4,g krdl kt hH Cgd skt ]Cgu kehl Bskd hdltf 4_aro Z<wi 4nZk;ev 4,g Cgu hg thp Bskd hl,t knZk;e Xe uoht sd < 4sxXn jd uZkcqd cl so ji knZk;e 4sxXP\c u end dS so jgkc sd XkvknZk;e ]Tg rDf; Sqg s/ac Xe XkvknZk;e ekj 4,g kyhy hd < ]go ,g Cgu _jfp kd < 4Tg Cgu jhHax < udfsy 4,g hg _jfp ],g Cgu kyhy uoht kdum 4Tg jhHax sL\c ekj 4Tg srgd _jfp eg skd uoht sd ekj df kxskg rpfm kusy >el g; Xe ZHnal lb 4,g dIku dS ],g kyhy kujke j,kv kuje3Tg sgj gd sllm <3,g ;uHfv skr 4,g Cgu krje Bskd Syf sdlm ],g krukt skt 4,g k<jk/ hd hnkodrf,kH hg k<jk/ hd sujke dfXk;D 4,g Xe ukKv sL\c ],g Xe rfakzH hL\c wr skr ]kxawdl jke Te df ,g krpskl wr jxv 4,g krdl je hHd u ],g kje hHd go u ],g jrhH skt df ,g Cgu kri s>qr dr cr 4,g Cgu hnkoekv wr dr cr ],g krdl je Bskd df ,g kruke kl wr dr ct df ,g g; Zdr kd < 4skd dr lm ],g krdl sn hg dlgVv eji skdlm 4kF k;x k;nf Cgu hH hHd sygi sdlb df ,g kOwuv kl go ]Tg srsn Z dr skt7skt Syf sd suL\y j,kv 4L\y wr df Tg srk>el < dfXk;D `,g hrdl kv sl,d Xe L\di hd h/akx rkc hd < Z 4,g Hq'v klgV hurb 4,g kriakd kL\c ue kjse sllb 4awLi u Xe klgV udfsy ]awy jd <jo [qn sjkl j,kv aMkt xkH Te df ,g jrgsc skr sllb 4aMkt skg kxae[Hf jdL\skN cl Te ,g jrgsc skr sllb `kxaWd k;D Te hH jdki ;kj ]hH jdki '; ]hH jdki u/ sdjd klgV hurb ],g krgd go j,kv `k;D kn;kG sl sujke skd Xkuiv ],g krgd go 4,g jk;,r skd sukt xkH jdL\skN 0q; go 4,g kvqg ;nm kd klgVv hL\c Xe ue sd uZqtv 4kxsL\i ewyke dhO hg uZqtv skr Xelm ],g ue kl,t kd h/akx dfXk;D 4,g BkuOfd skd h/akx 4,g dhrzi dS g; 4,g hukgd dS g; ],g 9ycsj,i8 dS g; 4,g kFd7diW hd 0q; sd jrhH skr g; 4skg k;kL\y Xe 0q; sd jgkc hldf skd uZqtv Cgd su < df ,g Cgu kl j,kv ],g Cgu ukn,e kd 0q; jgkc Bskd g; ],g _s{Qqd skt g; 4,g BkL\y hd Bkjqc j,kv BkNv jrhH sd ;que g; 4Cgu kvqg hHd g; ],g diW ZGlf g; ],g 0q; skt g; Tg srgd go 6Tg srtsk[ ;kim h/akx skr `hxs[j akgd skd XkvkuokHal hd 0q; klgVv hd h/akx dfXk;D 4sdl jd Cgu rklekv skd krhx udfsy ]tg srgd krke skd krhx h/akx 4,g k;nf jd jkdub sulm skd yd' hdkc ],g k;yf IakN sulm ],g hxy jdrfhzi sltf skt 4,g 4k;yf L\di su Xkxsky yd' dS7dS hd < Syflb 4,g Cgu hg orDf; Bskd kyko susy hi Fkl7dS skd Xk/skjof sL\c sl < n;k' 4,g Cgu yseykr Bskd phc sdum 2ukn,e kd 0q; akgd j,kv lkj akgd j,kv xaj7xkj akgd dfXk;D ]sxXL\i u Xe Zkpp hd krhx s yko sujd eszi skd krhx 4kxsy uqp skd iW sjlwn skt ,g Bskd ]kxsy uqp skd iW dS sd < skt ,g Bskd skr 4,g Cgu hH ;kim Bskd lki sjkeg kd su>el rDjfrfv sd yr suiv sjkeg 4Tg srdl >el skr ji yr hg suiv eg dfXk;D ]kxSkt skg ydfqe rqgc ku>el Xeg jGf 4kxSkt skg ydfqe rqgc jGf skr kxsn L\sN skd Xk;_f hd oakx ct <7koq; udfsy 4,g Cgu BkuOfd rqgc Xeg skr ,g krsn L\sN skd Xk;_f hd oakx jxv < ykc dfXk;D 4~~~hg skd < ykc go 4sxXdl jd u rZknc lknjwl 4,g kjr[ Fkl sd < sL\c 4srki skg Cgu sL\c sl spc hHd < sd lknjwl 4,g k;df sdjd sL\dqI7sL\dqI sd < hH suXkgm ,g hd hH ku/kjkv hd < suXkgtf ],g hH ktwi suXkgtf skd < Syflb 4s>qc u sl ue k;nf kd eszi hH skr ]skg Xe Fkg jkoyr hd klgV j,kv 4sIef u k<Qd hH ji <{ sd 0q; j,kv ]sdl kt kgj xalv Sqg srgj Xe Xk/acal df <{hji kl 4,g k;df Xe < <{hji kjwi kd rDf' huiv su henkv kGn hygi 4,g kvqg xsk;zi ukge dS kGn hygi udfsy 4Tg srdl >el Cgu hH so sF sd < skt erIduf 4kF uOfd rqgc ku>el skd < Syflb 4ku>el g; ,g uOfd3skg u hriad ,ky hdlm ]skg u krygf k;nf kvqg kL\[ Xe Xk;/fakv j,kv sjgskd sd lako/7yw/

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 11 egaP

4g hrkojd kn,i kreqekd rfal , go ],g krk[lf uen kd ekd Ze/ skt ]rfal skt Syflb 4kxSkt kyp krskg dqekd7sl7dqekd Rpf kdlm ]kxsjd uen kd ekd rDf; skt 4,g krdl kt Cgu jgkc sllm 4kxsgj k/ac sllm knl ]kxsjd jkdub skdltf j,kv 6kxSkt gj klgf kurm ]kxsuqp skd surtf 4kxSkt gj hg Z<wiv skr Cgu 4,g krdl skg Z<wi hgo ],g krjd jkdho Fkl7dS skd Xkuskn skt j,kv 4Tg dhrzi sd sujd jkdho Fkl7dS skd Xkuskn < 4kvqg r,} sllb ]kvqg kn,i }a} sllb 4k;df jkdub kd sjlwn j,kv k;df okuqp kd slgf dS jdL\skr Xe Xklgf skn skd orfv su ue sd ;que 4Skt gj u jkd/av ]sgj 'kdzi hg 'kdzi kgkp sulm 4sn L\skN skd Hq'v ]sy kpc skd Hq' kgkp sulm 4sn L\skN skd okur ]sy kpc skd rfak' df kgkp slm 4sn L\skN skd Zdu j,kv sy kpc skd Zxo df kgkp sulm 4sy jd okuqp go df kgkp knl su ue sd ;que 4Tg srP\c Xe rkiquv hg dS ]Tg hrkiqukel knl so j,kv g ek;kv skn sd thp hg dS ]Tg Cgu Xthp skn BkpaM j,kv Bkphu 4,g krL\i kukt hH sphu hg kurm skg kukt kpaM kurtf T 4,g krL\i kukt hH sjgx hg surm ]BkpaM hurtf Xe ylv 4,g hrL\i husn L\skN hH k{akdkv hd supaqgi dr 'kdkv s lm skr ],g krjL sl sukpaqgi dr ykrki skd XkL\t huiv {1o Bskd jxv j,kv 4Tg hrL\i hukpaqgi dr Bkjgx hd ykrki XL\t huiv slm ]skg huwN BkpaM hd 'kdkv skd {1o ltf df ,g kgd su s'hu 4,g upo hrehd rqgc dS kd s'hu 4Tg jskN skn sd thp hg dS Xe orfv ]Tg skn Xe k"kH hjkeg Bk[ j,kv rZoi s; 4Tg Cgu Xthp skn s; 4,g kdl Om jiM sl suuc sd Bk[ g; ],g kdl Om jiM rZoi skt g; 4,g huc sl suOm jiM sd rZoi g; ],g huc Bk[ skt g; 4Tg slgf skn sd kuI? hg dS s; 4Tg Cgu aSkuI? skn s; ],g Bk[ hjgx rqgc skt hd lki sd rZoi j,kv ]go ],g j['f kd jiM rqgc skt kd rZoi 4,g jskN hg kd erOsJ hH go ,g kgj L\i Bk[nf erIuf Xeg skt skr 4,g h_,e hjkeg slltf Tg srdl hg slm eg hH >el 4,g Cgu ;kim hH kd su>el skdlm Sx skg q_' eg sdltf 4Cgu ykol kd suync skdlm ]Sx skg q_' eg sdltf 4,g h_,e hjkeg s lltf Tg srdl ync skd hlm ZGlf eg dfXk;D 4,g hu/kl h_,e sl ZktM hd ekd 4sjd rjfrakiW sl,d skd ZktM hd ekd huiv go df ,g ;kim hg dS skr ,g krdl skg rIf? Z;pzc Xe uoht sdlm skr kxsL\y sl u,k; rDf; Bskd jxv 4krskg Cgu 9u'ekGlakI8 kdlm 4srki jd Cgu rjfrakiW hHd eg slm Tg srL\y eg slltf df ,g kvqg rkK hH g; j,kv 4Tg srkt gj sj?f sl hlm Syf sd knl eg ]Tg srL\y eg slltf df ,g kvqg krkK hH g; j,kv 4krdl skg Cgu uiyxki Bskd kL\c sl suL\y slum Syflb 4Tg hg eg ]Tg hg hjkeg ak;rDf' so Tg rL\y eg sl Xk;rDf' utf df ,g kdl skg rkK nkc sd tsk[ hd ukK scay sL\c j,kv Z"?al scay sL\c 4kxsdl skg Cgu oHal s uen cv `sxaSkt kv Iduf j,kv sd ;que Xk;D < j,kv Tg skd suP\c krdZFkl hd < Xk;D j,kv Xe ;ofH hg Fkl 4,g krdl kt k>el skd < skr ]Skt skg rfhrzi hdlb ]Skt skg Ii k<jk/ Xeg jxv hd r,}v lb j,kv 4,g ZFv hg; kd r,}v 4,g krkt uc rfzi srskg7srskg Ixzi hg kekeji 4,g hrkt uc kekeji srskg7srskg7srskg7srskg uhy hg rfzi lc 4,g krskg Wq' kekeji j,kv ,g hrskg e[ rfzi akgt ,g Cgu gxt Bskd hl hH Cgd 4,g kekeji go ],g ;1nv hH cv skt j,kv 4,g rfzi go ],g k;x skg ;1n klgf skt kd kekeji 4Cgd ,g Cgu }a} kl,t rfzi j,kv kekeji 4Tg Cgu Xthp skn hl,t jklal j,kv kekeji 4,g kekv go ],g krL\i Bk[nf jskN skt kd jhj' j,kv 6,g jhj' go ],g krL\i Bk[nf jskN skt kd kekv 4Tg Cgu Xthp skn hl,t kekv j,kv jhj' df ,g kyp kri jdkt tkv Xeg sl,t 4Tg hgj kri hg rpfuf skd < udfsy 4CF Cgu kri hHd Xeg skt ]Tg hyp kri Xrkc Nqd Xeg cv dfXk;D ],g hgj kt hrP\c tskj kuokHal hd su>el skd uZ'n sd krzxel lm ],g krsy jd jkdho Fkl dS skd Xkvk'nf rel ]hd uk; ]hd xsk; ]hd ekd ]hd xskH ]hd eszi ]hd xkj3skd Xkvk'nf hjkl hd uoht skt j,kv 4,g krsy uke ys[ hH skd 0q; ek;v kl 4,g krdl kt kjke df Tg sruke Xkuskn udfsy 4awg Cgu htkj skd sujke Te ]Cgu kxaWke Te ,g kruke dS ]kxawykL jke Te ,g kruke dS 4,g jskN kjlwn kd

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 21 egaP

eg Xe <{ sd 0q; Syflb 4,g krL\i hg kuOm ji sd,ke sd hr,kuqp skd Xk;rDf' Bqg h;skl jrhH sjkeg 4,g krjkHm skd ltkj sjkeg 0q; ]Tg srdl skg Xe ler ]Tg srdl skg Xe ;ykv eg Xe <{ sd rfak' 4,g krL\i kuskg ;fl jdxkt skdcl um ]Tg ak;rDf' h;skl skt jrhH sjkeg df hr,kuqp hl ],g krsn jd kn,i rfFf hd okur sl 0q; Xe ylv 4kvqg sl e;ke sd 0q; cl go ],g jkdofkv dufkK,o hH kurtf j,kv g u/kl hH surtf j,kv ,g krUial hH hurtf lki sd ;que 4,g rjWt hd 0q; ukde kvqg krwN skd 'kdkv df srdl T Cgu hH pskl eg tkv 4Tg ukde Sqg srwN skd 'kdkv cv jGf ]Cuc Xykohn jGf 4Bx Bkuc Syf sd suL\y Gky[f s d ueqn ykohn hygi 4hF rjWt hd 0q; go j,kv kF kuc kydf kL\c ]kF kuc Cgu ukde kL\c sygi skr ]Tg sgj [sn ukde sL\c eg tkv jxv3Tg u/kl hH surtf 4jkc hygi sF suc Syf sd 0q; go ]sF suc Cgu Syf sd sukt sy rkjkc ]sF suc Cgu Syf sd sukyef skd Xk;efnkv skn go 4sF suc Syf sd sutsH skd Xkt,kG ]sF suc Syf sd Xk0q; srkj sGn hygi skr ]Tg Sx y,G srkj ji ho1i hjkl df Tg srL\i Bk[nf Xeg tkv jxv 4,g ktsk[ Xe Xk0q; sl iW defFkzi sulm cl go ,g Nqd skt lki sd ;que tkv 4,g kvqg sl e;ke sd Xk0q; klgf erd/fv kd lkdof sd kr;que 4kxsyp kri Xeg skr Xyp su>el skd lkdof sd kr;que eg jxv 4Tg sr[sn kjw/v go ]Tg srpskl ryx go ]Tg srpskl skt kl ]Skpaqgi hg ukldqu su 0q; j,kv 4,g klgf kd okur lm hH 0q; 4,g ji okur sd Xkjo h/skjof kFo; hjkl hd uoht 4Cgu kxsuc uoH jGf ]kxsjxf uoH jGf 4aSkt hn kxy Xe k'nf hg dS XI{b df ,g krdl pskl Bskd 4Tg hrsy kOm skd uoH sl gto hd suskg sL\[ Xe /skjof sd sjlwn7dS XI{b h/skjof 4Tg srsn kL\v ji jk} sd ukde eg jdky sl Gjr Xkuskn XI{b h/skjof Xelm skr ]skg k[sn kuc 9Zpkv8 ji stkojn sd ukde hldf hHd jxv sueqr 4kxskg kL\[ hg ji Xkjo h/skjof uoht 4,g krdl skg Xe q;1e ZGlf jo hg dS udfsy 4kd uoht Xy uqp jo hg dS eg df ,g krdl jd ue kjkeg 4,g Cgu rjWt hd tsk[ Bskd cv s>qe 4awg kvqg kdQ ji ukF dhO dS cv Te skr 4,g k;yf ki ukF dhO suTe ]Tg sgj tsk[ ukF dhO hHv go ]kgd su henkv lm skr `,g k[j sy xkj k;D g; sueqr ]Tg sryduf jo UHf sd hHl ],g krdjl Fkg kd hHl udfsy ]s[sn syko suktc |ko rqgc sueg df hd kuZFkzi sllm u Xkxsky dsuv j,kv 4sF Sx skg uk'sji hH xsky sd lskL\i7lki sdlm ]sF Sx hg skg uk'sji skr xsky sd j? sdlm 4krgj s krL\xj skd hlm XkIa? jd[j hyxam gxt hg dS ji jkr go j,kv 4kF krktc _a;|ko Bskd henkv dS df ,g kuql suTe 4krdl skg Cgu kjqldb rxt 4,g rhxal rsoel kd Xkjo h/skjof go ],g skt rxt j,kv 4,g uyefl kd Xk}a} go ],g skt rxt j,kv 4Tg srjd Wq' okuqp eg jGf 4spc u Z"?al ]spc hg rfak' df Tg srgkp eg jGf 4,g hgo rkc hH Xe /acal sd rfak' j,kv 0q; {

9`,g krdl xy uNaky ji um k;3kF rpfm g; Syf sd < k;D 4,g hrkt ji < hjknsetf hjkH hd laoof ArokHo 2laoof hjkH dS3ek<jfi j,kv 4kvqg Cgu kl,o udfsy 4sF srdl dskj 0q; skr srgkp so 4sF Xe kdefwH [qezi dS < Xe 0q; rjkHkge8

4,g skd sugj jWt jFi kd < Xe Xknk;ufqc hd Ze/ lm skr 4kxskg reuf hnt Ze/ kvqg krpku dS ]Ze/ kvqg krlag dS j,kv hxSkt hrj[uf kerfzi hd < akgt ,g krpaqgi chjd sd ;ofH lm tskj ukeZro kjkeg j,kv ,g ;we rqgc kd < Xe ZHnal sd ;ofH df awg krgd Te Syflb 4,g krskg /yim skd krZ<wi hd uoht go ,g krht sl krzxel skt skdlm 4,g kuht sdjd jkdho hg kjwi skd uoht ],g Cgu kuL\skN skd hldf Xe uoht j,kv ,g Cgu kuxkH sl hldf Xe uoht 4,g hrki wN skd Xkj['f erpm sd Z;pzc sdjd uexZoM hgo ],g tuS lDsl8 skt go ]ZktM hd ekd df ,g kvqg Wq' kuL\i Bk[nf Xeg cv dfXk;D ]kxSkt skg oHal g; cv udfsy 4Tg rfho hd ekd skt k;df jkdub kd Xklgf um sd < Xe XkiW surdf7surdf ewyke u sueg dfc 4kdl kt kuke Cgu skd < udfsy 4hrskg Bx skg knof krdqekd sl k;ufqn n;k' skr ]krskg kdl kt kuke skd < 'kd

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 31 egaP

Bskd hd sukIef skd hldf ]Tg Cgu jsk[0q; 4Tg sruke klgf kd ys[ sd uoht hH skd 0q; udfsy ]Tg Cgu hnko0q; < 4,g hjWt kupskl kL\skF slb 4kyp jdDp kcay kd Z"o jktg paki Syflb 4hy uke rkc hd hnkorfak' su ukrqngV 4spaqgi eg nkc sd rjkHkge akgt ]kxSkt paqgi Cgo go 4kxSkt skg rrfi epfi skr ]hy uke rkc hd hnkorfak' su epfi jxv 4kxskg sl gto hdlm ,g hnkorfak' skt Xe epfi go skr ]kxskg uri jxv kd epfi j,kv 4,g k;x skg rhH;H hH epfi 4skd Nqd ,g kL\di hH Xe epfi su <{ sd k'kjuf lm 4kvqg xsk;iQqn kd <{ sd k'kjuf lm 4kL\di Xeg <{ kd k'kjuf g; nkc sd 0q; lm 4Bx skg Cgu ufkg Nqd sl 0q; lm 4kF j['f rUm dufkK,o rqgc j,kv hyk'kHrfzi kL\c ]Uial kL\c 4Sx Sdf xsk;zi Xe rjkHkge Xe iW hldf7u7hldf _'7_v hHl so chjd7chjd ],g rkc hd Xk_'7Xk_v surtf tkv 4sF Sx paqgi eg Xe Xkunf d rjkHkge akgt ,g gxt lm epfi chjd7chjd tkv ]Xpskl eg slb dfXk;D~~~srskg sjrm rrl eg jxv Xe 0q; go s ]kF kjkrm Xeg Xe 0q; ltf su < 4Tg <{ sd hr,kuqp go Xe ylv 4,g hjWt kuI? kd 0q; hH Syf sd krUial j,kv 4,g hjWt kuskg Uial hH Syf sd 0q; 4krskg Cgu rIf? Xe Xktkel Uiof 0q; kl,t rjkHkge df ,g kl,t supskl hH g; 4srskg tkel rlfdof knk; slcl j,kv Uial knk; slcl ji ho1i eg tkv n;k' j,kv 4sF srdl wN skd jgy hd BkpaM knk; s llm jkc jg eg ]kF kvqN su jgy hd kursp hd 'sn sjkeg skd BkpaM ltf Xe rjkHkge kF;v 4Ski jd kn,i eg Cgu ky[a1k hd Xk;rDf; sd kre{ hd < sNhi sd rjkHkge 4,g Cgu kuL\y cv 4,g hujd klgV cv hg u ],g kujd 0q; u cv ]Cgu 4klgV hl j,kv 0q; kl df kgd j,kv 4k;df <"sk' kd rjkHkge suXkgm j,kv 4sF h/skjof70q; cl so ]Sqg kn,i d{'f skt Xe ukrqngV Xe k;kN hd rjkHkge 4kvqg Cgu rgfv kd ukrqngV <jkd sd rjkHkge 4kxskg kgj hg krskg 0q; sl,t akg; df ,g krxy jd[sn k'Znqn hjkeg 4sxXkg sgj hg srjxf ec eIS akg; df Tg srdl gd eg jWt jd[sn skd ukrqngV 4krdl gd Cgu Bskd jd[sn skd ukikt tkv `kF kjxf ji dqe hlb ec eIS sygi ykl lhc df ,g krdl gd Bskd jd[sn skd ukikt tkv 4Sx skg sL\[ jdskg Uial jGf Xkuskn sd Xkuskn go3ukikt j,kv huZet3sF sIef knk; s lcl 'sn skt j,kv ]kxSkt skg ydfqe rqgc kuskg hHd 0q; n;k' cv df kF krxy Xe 0q;kge sjlwn syNif hHv 4k;yf jd xsk;im sulm kd krzohr lm ]k;nf kpaqgi ji krzohr ltf skd Xk;rDf' hdlm su 0q;kge sygi 4k;x kv jgkc jdskg hyk'rDf' kuqxrauv huZet Xe ykl lhc udfsy 4hF Cgu kuokHal hH hdlb ]kxsdl jd hH dr ykl ,kl jkp7skn 4kxsdl jd huZet 0q;kge kjlwn nkc sd 0q;kge sygi df kF krdl Cgu hH pskl Bskd 4ji sylkG sd ykl lhc ZGlf3kvqg Ixzi jdskg hyk'rDf' kuqxrauv sl huZet sd 0q;kge sygi huZet Xe 0q;kge sjlwn udfsy ]kxSkt IwI Syf sd knl cv huZet df sF srdl pskl xsky nkc sd 0q;kge sygi 4Tg Uial rqgc j,kv Tg ukelkdof rqgc so ]Tg sL\y 0q; su Xkdqe utf 4Tg hIym rykg udfsy 4kF Sgfkp kuskg ukelkdof j,kv Uial knk; slcl ji ho1i Xeg skr ],g krskg laoof j,kv ,g hrskg ufkg X s l gto hd 0q; jxv 4kL\y Cgu 0q; kL\c Bskd sueg sl k"o jktg paki 4,g Cgu dhO hH kugd 0q; skdum 4Tg sL\x> s Iske7sIskN so 4,g Cgu rehd Bskd hL\c hd Xk;bkL\y hjkeg hdkc 4Tg 9IjdTc8 ]k;yfkonf rqgc ak;bkL\y hjkeg hdkc 4k;df Cgu 0q; kL\c Bskd sueg jGf Xe k"o jktg paki 4sxXkg Sqg Z"o knk; sl jktg paki utknav Sqg skd rjkHkge 4srskg ji Xkj['f sd lkdof eg skr srskg sL\y rjkHkge paki7ln ]Cgu rjkHkge dS sueg j,kv srskg syef Xeg Xe lkgrfb sd rjkH xsky paki7ln sl,t < jxv 4,g hIym yqdycf sllb rkc 4srskg Syf wN j['f sd lkdof sL\c u rjkH j,kv 4krskg Uial rqgc rjkH skr krskg kdskj 0q; kd rjkHkge su < jxv df ,g yk;[ kl kd Xkxsky dsuv s 4hrki xy Cgu Xe k"o XkL\d,l ]Xe k"o ]Xe Xkykd sd rfak' df skt ]hd kHrfzi hd ;que ,g hrkt xy xakyN dS Xe 0q; j,kv 4,g krxy sujd ekd sl rDf' hjwi huiv drfe kd ;que j,kv 4Tg srkt skg <jk/klv eg ]srkt gj Cgu <jk/kl

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 41 egaP

cyre Bskd ji ho1i kd 0q; cv 4sxaSkt je Fkl7dS Xkuskn Xelm 4Cgu kxsjkg Bskd ]Cgu kxsrht Bskd Xelm ,g 0q; skt cv 4skg krjkg Bskd j,kv skg krrht Bskd ct ,g ZFv Bskd dr hHr kd 0q; dfXk;D ],g hukesc yqdycf kuky ji ho1i df cv ,g k;x skg zxel kurb 0q; 4,g k;x skg lkdof kd 9jko yIskI8 ],g k;x skg lkdof kjwi kd ukKof sd 0q; df ,g k;x skg uhgZFv Syflb 0q; ]Bx kv Xe >el rkc hd hnkorfak' df Cgu Syflb ],g k;x skg uhgZFv tkv 0q; 4,g rkc hl,t su>el hH g;~~~,g kvqg Cgu Syflb g; udfsy 4,g hukesc 0q; akgt ,g Bx paqgi gxt lm jWt ho1i j,kv 4hxsdl skg Cgu go ],g hrdl skg k_k; skt ],g krdl skg uk;Hfv skt ji jkrof sd rxt lb skr ]k;x k;yf uke skd rkc hd henkv rhH;H ]hdlb jxv ]skvkuc re ec eIS j,kv skvkuc re ec utskLbkg df ,g k;x skg rhH;H skt tkv skr 4ed7sl7ed 4kxskg uoht ji utf ]Xe rxt sjkl Sgfkp suskg gzx L\skjd lkpi utknav df ,g tknav kd XkdufkK,o 4sxXkg Wq' 0q; Cgd ji Xkgzxim7Xkgzx ]ji yxae ]ji Xkjkr7nakp 4kxsP\c j,kv jkrof kd 0q; cv ]hxsync yd' hd 0q; cv 4,g hukesc yqdycf 0q; ji ho1i cv 4,g hIskN ho1i ]Tg sL\c u/kl lki sjkeg cv df g ;l Syflb g; ],g ;sk; suuke <jkd sd ;H rkc hd hnkorfak' df ,g Cgu pl Syflb g; udfsy 4,g pl jWt , rkc g; ]krdl skg Cgu 0q; ji ho1i cv df Tg Sx skg sL\c surb u/kl lki sjkeg 4Sgfkp gxt hH Syf sd 0q; Xe ylv 4,g pl jWt rkc g; ],g Bx L\i hIskN rqgc Syf sd 0q; ho1i cv udfsy 4,g Cgu rjWt Bskd hd ;H s l 0q; 4kxskg ukldqu skr hxsy uke k;ufqn jxv rkc hdub ]kcskuof k; ]h/akx k; ]ylj LIc df ,g g; >el hjse cv 4Tg rfakH hd qda'_f dS Xe phc sd Xkuskn eg 4Tg sgj je eg u ]Tg sgj ht eg u3Tg sgj iad eg 4Tg Sx jL hH sl suht eg skr 4,g hrkt jL hH l suht Xe sjgx rqgc e,kd go ]Skt jL sl 0q; ]Skt jL sl suje e,kd skt j,kv 4Tg e,kd Bqg hjL eg sl ykl jktg paki s j,kv ]k;x O,c Xe ue sjkeg jo go j,kv 4Bx skg ufkg hurdf sk[sn j,kv 4cl g; ,g ZF; df aSk>el skd Xkxsky d{'f hnkok'kjuf j,kv 4,g krskg knl 4skg [qezi jo hnkok'kjuf df kF dofkHko nkc sd 0q; sd < j,kv 4kvqg ukldqu Syflb ]sdl jd Cgu kn,i < j,kv eg ]hrdl skg kn,i Cgu ky[a1k hd < ]kvqg Cgu ukldqu <jkd sd < skr 4,g ek<jfi kd hed hdlm ]Sgfkp okH skt kd jkrof ]Sgfkp oky,G skt 4,g ek<jfi kd hed hdlm Sgfkp ;Hv skt Xe orDf; s jkeg j,kv Z;,k' sjkeg g; ]uhg7uhn j,kv chjx sl Z"o jktg paki 4kF ek<jfi kd kr<h{ hd kre{ hd sujd 0q; s jkeg g; 4kgj ekyqx dr ykl jktg dS kjkeg 'sn g; cv 4,g krdl skg ryfG Hq'v sl sujd 0q; u hHd 4skg ryfG hg Hq'v sl 0q; df ,g Cgu hjWt `Hq'v k; kxskg ryfG Hq'3Tg sd rkiquv knl okuqp Xe hxntV udfsy 4g Cgu ykol kd sukpqagi [qn skd sjlwn 4Tg srgd skd sukuc naukv hH skd suL\y < skr 4,g krkt krL\qdlf j,kv ,g , krgj krjd ;kim sd okpc ZGlf go 4krki k[nf Cgu Z;,k' j,kv Z;ekl Xe suL\y go ],g Rpf skt 9olfXGLf8 kvqg kjH s l okH sd k{j dfXk;D 4,g rpfufql hH jkg hdlm ]kxSkt Xe 0q; Syf sd k{j ZGlf skt 4,g rpfufql jkg hdlm jGf kxSkt Xe 0q; gjr hd >skc skt dfXk;D 4,g Cgu dhO hH kuskP gjr hd >skc slm jGf 4kujd jkdho sl naukv jGf skd 0q; Z;koufv lb skr Skt skg Z;koufv 0q; Syf sd rgf sd ;que j,kv Syf sd yxae sd ;que df Skt kv <{ kl j,kv ]skg hg kuskg 0q; jxv j,kv 4a,g Cgu dhO kuxkH skr ]skg hg kuskg 0q; udfsy 4dhO skr skg u 0q; ]Tg srgd < 4g Cgu hH hnkou;kyi Sqg sxkH sl 0q; j,kv rhH;H sl 0q; ]udfsy ]Tg Cgu hnko0q; k; jsk[0q; Xe ylv < skr T 4Sgfkp Z;ekl hd 0q; d;Zk<uf dS jGf skr ]skg hgj skg rLfa[ rfak' hg sl suskg u sd 0q; jxv udfsy 4Skt skg u rLfa[ rfak' Cgd df ]skg u 0q; df ,g krgd skr hg; hnkorfak' j[fkv `kxSkt gj ZFv k;D jGf skr ]skg kgj kt kpaqgi ukldqu skd uoht hg sl suskg u sd 0q; jxv udfsy 4spaqgi u ukldqu Bskd skd uoht df srgkp kujd Cgu Syfhlb eg skr hH skd 0q; j[fkv 4,g kehl dS hd sukpc sd thp hH hldf j[fkv 4sF u htkj Syf sd sukpc skd 0q; ji rehd hd Ze/ j,kv hd ;l j,kv hd uoht ]udfsy ]sF Syf jd suXkgm ;kim sjkl sdlm skg u 0q; ],g Cgu yk;[ Bskd kd susn [qn skd hldf ],g Cgu k{akdkv

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 51 egaP

ylj cr ]Tg srkt jktqx skd 0q; suiv uyfsI j,kv jyIgf j,kv ,g krsy jd 0q; kuiv huyfsklqe ct 4,g hrskg hd h/akx u',G dS jGf ],g hrskg hd huyfsklqe u',G dS 4,g kryp kd h/akx dS ],g kryp kd huyfsklqe j,i dS3hg Sgfkp skr j,i skn 4,g hryp hl k;ufqn 4kd h/akx j,i dS j,kv kd huyfsklqe j,i dS 4,g krgj 9u',G ydLfk;jfhi8 jGf skr ]Xgj henkv syko j,i dS7dS jxv Syflb j,kv 4hrdl skg Cgu rfx slub 4Tg j,i dS7dS sdub 4Tg sL\xay hH ylj j,kv h/akx j,kv Tg sL\xay hH huyfsklqe j,kv jwe,r j,kv tsxap 4Tg srkt skg qxai j,kv sL\xay skr kIkd hH skd dS sl Xeub 4sd uoht Tg j,i skn s; 4hxskg hujd hH hjk;,r Xe rfak' Xgqr skr ,g ku[j hjkt 0q; Xgqr jxv j,kv 4hxskg hu[j Z;ekl hd 0q; Xgqr skr ,g hu[j Skuc rfak' Xgqr jxv j,kv 4,g krjtqx hH sl 0q; go ],g krjtqx hH sl rfak' go 4,g krjtqx sl Xkjk} Xkuskn uoht df tg srgd go dfXk;D 4,g ydfqe rqgc hu>el rkc hd < 4,g uoht hg rfak' ]Cgu df Tg srgd go 4a,g uklkv rqgc husy >el hH rkc hdum3Tg h/akx ]Tg ylj3Tg hnkorfak' 4,g uoht hg 0q; df Tg srgd go dfXk;D ,g Cgu ydfqe rqgc hH Xe su>el rkc hd hjsk[0q;3jnadlf ]u;yfskisu ]jwe,r dS ]tsxap dS ]huyfsklqe dS ]jyIgf dS3rkc hd hnko0q; ,g uklkv rqgc 4,g krsy uqp wygi dS go dfXk;D ]rkc hd hnkorfak' dS kusy >el ,g uklkv rqgc 4,g skr ydfqe kL\skF ku>el skd < df awg krgd Te Syflb 4<jkd sdlm ]Ski kIqt u regf hd rjkHkge eg sl jGf g; 4Cgu <jkd sd rjkHkge g; 4kvqg jyG n[qn g; 4kgj krje henkv kjkeg hH Syf sdlb ]sgj huc sl,d kr_arji hjkeg df sL\y Syf sd kr_arji huiv eg jGf ]srL\y Syf sd uoht suiv ]srL\y Syf sd kr_aro huiv eg df k;x skg hg kurb ]akg 4Bqg Cgu nac skr BkL\y 4sL\y Xe t,kG hd tszxav eg jGf 4sgj srL\y Syf sd sukpc skd hekyqx huiv j,kv sgj hH ekyqx ]sL\y u hg nq[ eg 4sL\y Xe t,kG hd <wg eg hHd ]sL\y Xe t,kG hd Zdqr eg hHd ]sL\y Xe t,kG hd yxqe eg hHd 4Bqg Cgu nac Nqd skr BkL\y 4sgj hg srL\y Xe Xkt,kG hdlm eg jGf j,kv k;yf kuc ekyqx Xeg ]k;x skg hokg ji eg Bskd ]sL\y Cgu eg 4,g rkc hd ste sL\c g; 4sgj srkt sIhl? Xe Xk;bkL\y eg hH jGf j,kv 4Tg sruc ekyqx eg ZGlf ]hrskg Cgu nac BkL\y sllb aSkt u suL\y eg 4,g kr[j hjkt 0q; ji eg j,kv Bskd sl sujd u 0q; sjkeg ]krskg Cgu nac 0q; sl sujd u 0q; sjkeg udfsy 4,g k;x O,c jdiNf jL kd suje sjkeg sNhi sd /skjof70q; sjkeg 4,g Bx O,c jdiNf krj;kd hjkeg sNhi sd rkc hd klgVv hjkeg 4Tg h[j kiNf aSkriWqd hl,d ewyke7u rqgc7rqgc s Nhi sd Xkrkc hNv7hNv rqgc sueg 4srskg Sx skg u dlaqiu rfakH lb eg skr ]krskg k>el skd < jxv 'sn kjkeg 4hH Sgfkp rxko kl 4kdlm ,g rxko ]skg hrP\c kuokHal hd naukv Xe uoht slltf ]skg krskg rlfdof Ze/ slltf ]skg hrskg ukerfx k_k;7yxae slltf Tg srgd <3,g kd suk>el cyre kjse 4,g rxko skr skg krskg ryfG Hq' s l 0q; 4,g rxko skr skg krskg ryfG Hq' sl rfak' ]Tg srgd < 4Tg hnko7v < 4Tg sruqp skd dS eg sl Xe skn df g krskg hg cyre kd nko Xe ylv 4Tg Cgu hnko0q; < ]Tg Cgu hnkorfak' < 4,g hjWt rqgc ku>el skd < skr , 4kxskg Cgu hH xsk;gl Bskd ]9u'sjikvskd8 Bskd skr skg u 0q; ji uhet jxv 4g Syf sd Z"?al xsk;gl kjkl 49Idyfakd jkG u'sjikvskd8 4Bqg kn,i Syf sd 0q; kFo; hjkl hd u'sjikvskd , ]hd xsk;gl sjkl sjkeg skr ]X[sn sl j,kx rqgc eg jxv 4kvqg kn,i k;D7k;D sl 0q; df ,g rkc hd ste sL\c g; cv 4,g klgf kd uoht go ]krdl skg Cgu nac go 4hH nkc sd Xkyko suk>el surb ]kvqg Cgu nac 0q; 4sxXkg uk;Hfv Su j,kv ]hdum hxXkg aSk_k; Bu 4sxXkg ji Xk;efwH Bu cv udfsy 4sxXgj srskg skr 0q; ]sxXkg Cgu cv 0q; df ,g Cgu hH cyre g; kdlb ]skg u 0q; df ,g Cgu cyre g; kdlb 4hxskg rkc >elku go skr ,g krskg 0q; jxv ji ho1i j,kv 4,g hukesc ji ho1i 0q; cv df ,g Bx skg hIskN hurb ho1i skr 4,g krxy Cgu ;el kurm Xe sukxy jdDp kd ho1i hjwi cv ]kF krxy ;el kurtf Xe k_k; phc sd oakx skn 4hIskN hH sl oakx n;k' 4,g Bx skg uhet oakx kl7kIskN dS 4,g Cgu rykg hdlm knk; sl 9tsyof ycsky8 dS cv ]hxSkt skg dS cv ho1i sl gto hlb df awg kruke Te j,kv 4,g Cgu
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 61 egaP

d hnkojkrof kF k;x skg hjWt kujd ktd ji uhet hd k;'fS sl,t sygi ykl ,kl uhr 4sF sgj kt sxkH cl ]hH s uZet j,kv hH pX ]cl j,kv ]hH tszxav j,kv hH 'uf,i ]hH thxZrski3sF sgj kt sxkH Gjr hd k;'fS tkgt sjkl j,kv hF Bx xy Gjr hd k;'fS sl iskjw; sygi ykl ,kl uhr Bskd sl tkv L\,kn unf dS sl,t ,g hg hl,o cv L\,kn g; 4kF hjWt g; ,g krsn jkrm sygi u,kd j,kv 4sNhi ,g <jkd Nqd Xelb ]kF Cgu ys[ Bskd g; 4Xe sujkrm ji nakp skd henkv dS kvqg Zp[ jykL L\skjd hlv cjv dS Bskd3sdjd p[ kurb j,kv ]hF L\,kn hurb Syflb skr 4,g Cgu rjWt hd sukjxf skd eIS jdkt ji dqe hldf xyv7xyv Z Bskd 4ikv7suiv ]Tg srgj srkv suekl rDo sjwi j,kv ho1i ,g hrgj hrew? go 4Xe sIa? lhc,kp Tg srgj srkv s uekl sd iskr hd ec ikv7suiv dqe ]hxSkt gj u rjWt hd sukjxf ec jdL\m jiM sd dqe dS7dS 4hxXkg hxy Gjr hd ho1i sl nakp Xiskr hd ec utskLbkg sdlm j,kv eIS sdlm 4kxSkt gj Cgu ;kim kd susn hr,kuqp Bskd ji ho1i skdlm ]kxskg nakp yd Xe Fkg sdltf df ,g g; ZFv go 4,g hg kjlwn ZFv kjgx rqgc kd L\,kn hd sukt ji nakp 4,g Bx skg Wq' ji yr sjlwn cv BkL\y hylv 4sxXgj s>ym akg; go df 4Tg Xchdjr hd su[j Sk>ym skd Rpf sd Xk>elku ZGlf s; ]Tg Cgu sL\x>7BkL\y Bskd cl g;3Tg ukrdfki7ukrqngV 6,g j,kv Nqd k; ],g k;Lfskcd k; ],g ekur;of3Tg 9L\bkGyGf8 df Xgd skdltf cl skr g; cv 4,g k;x Ig sl ho1i kL\x> cv Syflb 4hxskg Xe Fkg dlm ho1i ]hxaSkt xy ji nakp Xe Fkg sdltf lbklef hd 0q; syko sukv dfXk;D 4hxskg ho1i Xe Fkg sdlm ]kxskg s nakp Xe Fkg sdltf 4,g hrehd kL\c Xe ZFv sd 0q; ]yd Cgu tkv nakp j,kv 4k;ki jkrm Cgu hnkorfak' ]Ski jkrm Cgu eg 4Tg Ski jkrm skd henkv suiv hH ji nakp tkel hg so ]sjcm j,kv scwL Xe 0q; tkel skt df sgj uk; Syflb 4Cgu kxsdQ uk;Hfv kdlm 6kxsL\y sl rfzi hd Xkjkr7nakp go yd ]kxsy ysk[ tkj sd uhet j,kv kxsL\y sl rfzi hd uhet tkv skr sgj krL\y henkv 4kxskg rlfdof skr sxXL\y sl rfzi skr go dfXk;D 4kdl skg Cgu rlfdof ukKof Syflb ]sL\y Cgu sl or hldf sd rfzi ]sL\y Cgu hH sl L\kgi ]sL\y Cgu hH sl h/akv ]sL\y Cgu hH sl P\kc 4hL\y Cgu BkL\y Bskd hH sl rfzi nkc sd rjkHkge su e,kd hjkeg udfsy 4Tg srsy L\y hH sl rfzi skr ,g kryef rDo jGf ct ]Tg srL\y hH sl henkv go 4Xeum ,g kre{ hd suL\y dfXk;D ]kvqg rlfdof hH ukKof Xe Xke,kd Cgm ]sgj sryp 0q; Xe Xke,kd utf df ,g rkc hl,t supskl kjt g; cv 4Tg srsn jd Wq' kuL\y sl rfzi jdyef henkv cl skr ]sL\y u sl henkv henkv jxv 4,g krync yr sl jkdzi surdf 0q; df X[sn eg cv 4sxaSkt srync yr sd 0q; udfsy 4,g Cgu krjqrkv Bskd hdum Syf sd susn [qn skd hldf ]Syf sd sujd k;g hd hldf 4Tg Cgu tsxap Bskd < dfXk;D 4hg rpfuf ]sxaSkt srync tskj yr sd 0q; 4,g rjWt hd suL\skN skd 0q; u ],g rjWt hd suL\skN skd rfak' skr u skr Skt kv Xe >el hjkeg jxv j,kv ],g hd uoht zxel rkc hd < 4Tg srkyp ekd Xe s>kl d sjlwn7dS Xkuskn s; j,kv 4,g krgj okHzi kdub ykl lhc7ln ],g krgj okHzi kdlm ykl lhc7ln 4Tg srgj srync s u',G 4kxsgj krjd hjk;,r hd 0q; huiv ]jsk[0q;3,g Cgu krdQ uoht Bskd ],g Cgu kyko suuke Bskd3kxsgj krkxy sLa> sd rfak' j,kv kxsgj krykduf lwyqt kuiv hnkorfak' 4Cgu kxsuke Bskd ],g Cgu oHal df skt 4kxSkt kN uiZknqe kd gjr dS `,g kukuc hnkorfak' skd k;ufqn hjkl df ,g huskg ;r rkc d;Zk<uf dS Xe suL\y `sl,d kxsL\y go sdl skg u rak' henkv skt j,kv 4,g krkt skg r{fof go ]sdl skg u rak' henkv skt 4,g krkt skg kL\xay go 4krdl skg Cgu hH rak' Xe kFv dhO henkv go ]sdl u L\y henkv skt j,kv 4,g hrskg hed Nqd Xelm ]sdl u L\y henkv skt 4Sgfkp suskg lki sd ds;zi j,i Xkuskn df awg kruke Te j,kv 4Tg Cgu henkv sL\xay < 4Tg j,i Xkuskn lki sd < 4kxSkt kv Xe phc 0q; jGf ]kxskg kL\[ Bskd jGf ]kxskg kL\[ skvke Bskd jGf ],g hrkt L\i rjWt hd j,i sjlwn ]kryp Cgu jsn knk; j,i kL\xay kurb g; dr cr ],g hrjd yhiv rkc hdub ykl lhc7ln 4,g hrxy sujd yhiv endS skdeg rkc hd kcskucf j,kv h/akx j,kv

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 71 egaP

4,g krkt skg Z<winaukv hg kurm Syf sd henkv sjqc ],g krL\qdlf kurtf henkv kNv dfc 4,g krkt kyp krP\c go skr 4,g krdQ u ],g krk[ ;H u ],g krjL u sl Xktkokv hd henkv sNv henkv kjqc dfXk;D3hxaSkt skg hukesc Xtkokv hd Xk;efnkv sNv ]snkl7s/hl ]<jk/kl ct j,kv 4,g ZFv rqgc Syf sd ;ofH kd < df awg krgd Te hH Syflb 4,g krkt et hH rDf; go 4Tg hrsn sn et hH skd kursp lm Tg hrsy jkdqi hH skd kursp lm ak;rfFf hjkeg skr ],g hrskg skd suI? kuI? d;Zk<uf Nqd df akgt Tg hrkt kv gxt lb ak;rfFf hd ;que hH ct dfXk;D 4Tg srdl yef `g srdl yef < skd Zxo sd Hq' sjlwn sl k;D udfsy 4kxskg Syf sd Xk;we j,kv sd uoht j,kv rDf; ]_ardsky T ]kr_aro klgf dS j,kv kxskg hnkodrf,kH klgf dS akgt ]hg hnt ]sxaSkt Iac sd k;ufqn slgf skn sjh/7sjh/ skr 4,g BkL\y Syflb ]Ski u rht Hq'v ufsy 4,g Cgu BkL\y Bskd Syf sd suL\y dfXk;D 4krdl Cgu skg Hq'v 4krskg Cgu Hq'v kd hldf skr ],g krsy jkoyr Xe Fkg ct Hq' hg rpfuf 4Sgfkp hu[j regf hd susy Xe Fkg jkoyr hH skd Hq' 4Sgfkp kuL\y hH skd Hq' df sgd skt ,g rjWt jGf hd orDf; sl,t < 4re skL\y udfsy skvkt je ]sxXgd so 6skvkt Ig ]sxXgd so 4Tg uZqtv cl so Xe ZFv dS dfXk;D 4sxXL\i Cgu ekd ylj j,kv kcskuof j,kv h/akx Xelm 4,g hrskg rkc hd suL\y jGf ct ]Tg srkt kv 9IXeke olfhlLf8 ]d;Zk<uf df ],g krskg kl knl 4hxSkt Iac Xe Xklgf skn ho1i jGf n;k' 4sxXn suxkH Cgu so ]Tg Sx skg sL\[ jd et go 4,g Cgu u;kyi kryjl j,kv ],g Cgu hjskted kryjl udfsy 4,g Cgu ike Bskd hd kryjl hd < 4Cgu snkl7s/hl udfsy ]Tg yjl knk; Cgd sl uZqtv < 4skn L\skN gxt ]skjd kL\x> re ],g krgd go 4,g krkt Ig go ],g henkv knkl7k/hl skt ],g henkv qtjf7v skt go 4,g kgj krIg hg knl uZqtv 4skvkt Ig ]sjd u,kd I>a> hd ywtGf df ,g kr[sn 4,g Rpf yjl 4,g henkv knkl7k/hl rqgc 4qtjf7v 4Cgu hH7kjt kNjb7kNjrf 4knkl7k/hl ],g krskg cyre kd n' uZqtv 4,g henkv kyH uZqtv 4,g krgkp kuIg sl suL\y go 4,g hjskted hnk;ufqc dS Xe Hq' 4hd Hq' hxXkg Xrdkr jskted jGf Gjr hjlwn j,kv ]kxSkt k;x skg kL\[ Fkl sd rdkr hjwi huiv 9eyf;jfhIe8 ]nkodrf,kH Gjr dS 4jrhH sd ykl lhc hxSkt skg j,kv ,g Bx skg hl,o rykg chjd7chjd jGf tkv 4aSkt skg hL\[ suekl sd Xk;rDf' hd Hq'v go ]Xkg u 0lf dlaqiu j,kv jskted ak;rDf' hd Hq' df kF k;x skg hjWt 4kF kL\i kukojd skd Z"?al lm skd < 4kF kvqg Z"?al go Gky[f sd Zxo hlm 4Zxo dS 4hF hr[j u ZFv Bskd jgkc sd Xk;fab hd jhj' j,kv sl jhj' hxntV 4Iskl[7Iwy ]xskH hF hxntV 4hF rkc hd suskg u kuskg kd kekv 4hF hr[j u kre{ Bskd Syf sd xsk; sd gjr hldf rDjfrfv sd xskH If1n hdltf 4hF hrjd Cgu jkdho skd hldf rDjfrfv sd jhj' If1n hjwi hdltf ]kF hnkodrf,kH Iiuf skt kF Zxo dS 4sF Zxo skn hH ;el s d rjkHkge 4;el sd rjkHkge hl,t Tg Bx skg hL\[ hg hl,o jGf Xrykg n;k' ]kxskg k;D hH Xe BkL\y d;Zk<uf lb 4,g krrht u,kd df kxsL\i kujd ;r jdL\y hg ji gzxim7gzx sjlwn hldf hH skd Xkuskn um skr ,g kuL\y hH skd Xkuskn um jxv 4sxaSkt je Xkuskn dfXk;D ]kd suL\y BkL\y g Cgu ZFv Bskd ji ho1i 4hxskg ji yxae k; nakp skr hxskg BkL\y hH Xe Xk;xfsk;rfzi sd ho1i jxv ]hxskg Cgu ji ho1i , hg rpfuf 4sL\i huL\y j,kv jkc dS ji ho1i n;k' BkL\y d;Zk<uf slm akgt ,g k;x skg kL\[ gxt lm hH epfi df awg kruke Te ]Cg hg Syf sjkeg3,g Z<wiZFv kL\c 'snal kd < hH Syflb j,kv 4Tg e,kd Bx skg Iu hg hl eg 4Tg srkt skg Iu sjh/7sjh/ go ]Tg srsy L\di skd hxuZknqe skt Xe uk;Hfv lm 4uoht ,g uk;Hfv dS kd rDf' 4hxSkt skg L\,kn dr jwn j,kv ji Xkjkr7nakp yd 4,g L\,kn akgo cv ],g Bx hyp gxt j,kv If1n akgo 4,g hd sujd ktd ji uhet hjlwn j,kv BkL\y Cgd skr cv 4,g k;x skg er[ j,kn go 4,g Bx skg er[ rkc go cv ],g k;x gj Cgu cyre Bskd kd sujd ktd ji uhet hd k;'fS cv df ,g g; go j,kv ],g hjlwn skr Bkpl h/kv 4,g Bkpl hg h/kv Xelb ],g k;df nktkv skdeg su BkL\y hd kr_aro hjkeg df Tg sgj >el xsky sd k;'fS 4Cgu cyre Bskd cv ]k;x skg hukesc go cv 4Syf sd lkdof ]Syf

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 81 egaP

rkc g; j,kv `,g hrdl skg sl,d kr_aro kucf sd krukel ]Tg srgd hH g; so j,kv 4,g krukel thp defFkzi ]Tg srgd so `,g hrdl skg sl,d kr_aro kucf sd krukel df Tg srgd hH g; so 4Sgfkp krukel ]Tg srgd so 4Tg ji jkgqx hd krukel jd Ikd Gjr dS skd kr_aro skt Tg xsky Nqd j,kv 4,g kvqg kjH sl hdkykp rqgc n' g; 49hIyfkoDb8 ],g krukel n' k;u dS kl 4skg kryp kri u okH kd kr_arji udfsy ]skg hrkv kr_arji slutf sxXtsk[ n' sl hH so 4kxSkt Ig hg sduql xsk;im Bskd skr kd n' lm dfXk;D 4sxXjd Cgu xsk;im kd n' kr_arji hH so ]Xgkp kuky hH kr_arji xsky skt ArokHo 4Sgfkp Cgu rxt kl j,kv tkel kl ]skg hrskg ed kr_aro sl rkc ltf 4Sgfkp rxt kl ]tkel kl ]skg hrP\c sl rkc ltf kr_aro hd ;que 4,g rkc hd hI,kld hg rqgc kr_aro 4,g kgj kt Xe {i sjqc go Tg sgj jd skt go df ,g krdl skg Cgu kri hH skdum 4g srskg 9Lw;ud8 4Xkg kIjwn rqgc df ,g Cgu hjWt hH henkv sNv dfXk;D ]Tg srdl skg hH henkv sNv Gjr T lm 4,g {i kd ;k;v go ]skg krysdP Xe kr_arji hd gjr hldf skd ;que Iqx skt ]Zxo skt ]9iqzx8 skt 4,g ;k;v kr_arji ],g ;k; kr_aro Xe >el hjse sl,t cv `,g k;D ;k; ],g k;D rDq;;k; df sL\i kujd ;Z<uf Xeg jGf tkv skr `kF k;D rDq;;k; `,g k;D ;k; 49lIft8 ];k; kF go kF ;we d;Zk<uf skt kL\c7sl7sL\c skr dS `sF k;D ;we skr skd uZqtv sF sgj jd rjfszi skd suL\y jxv < `sF k;D 9tw;,o8 ]sF k;D ;we sd suL\y lm `kF kgj Syfldf L\y go ],g Cguuko;we kL\c ]kurm g; ]sjqc k; sF sNv lki sdlm henkv `kF krL\y Syfldf u/k;qn 4Tg srjd <jZk/uf Nqd ;we ]udfsy 4,g krskg ydfqe hg knl kujd ;r Xe <{ d;Zk<uf 4sF xsky sjqc hH Gjr lb ]Gjr lb sF Cgu hg uZqtv ]sF Cgu hg < j,kv 4sF hH xsky sNv Gjr lm ]sF hH ehH Gjr lm ]Gjr lm kF Cgu hg u/k;qn dfXk;D 4rkc hF Cgu uklkv hH unf lm 4,g hrskg BkuOfd hg knl skr ],g Hq'v u,kd ],g Hq' u,kd df skg kujd ;Z<uf df ct ,g krskg <{ kd Idal sl hH ct Xe ylv {

9`srsy {i kd Iqx ldf Xelm ],g kIac Xe XkIqx skn skt oof g; skr srskg tkv nf; <8

4Sgfkp hg kujd jkpouqi ji < skr skd 'sn lb Syflb 4kxSkt cn j,kv 'sn sdjd jkdho skdlm ]kxSkt kv go 4,g kvqg kL\qdlf ue kd kd rjkH dfXk;D 6,g Cgu BkuOfd Bskd Xe sujd 'sozi skd eufw;d Xe sRdyd cv 4,g Cgu jwn knk; unay 4,g hxy uL\i Bkuql ufoxi hdlm Xe sRdyd 4k;x paqgi skr xdVsi 4,g hrL\i ewyke hgl hL\c h<ko;ofH hdlm 4kxspaqgi s unay kvqg krskg kdyd j,kv xdVsi eufw;d sl skdke df hF hd h<ko;ofH dS sygi k"o rqgc su uufsy 4kxskg Cgu skvke kysdv jknsetf Syf sdlm skr ]Xe dqe lb Skt jd 'sozi skvke yd jxv 4Tg srdl kyqc skd hldf jGf eg 4,g hg hd pskdal k'nskue hjkeg ]hH hHv eg udfsy 4Sx hH syp so sl t,ke huiv 4k;df uk'sji ]k;kcn ]k[j ekyqx dr k"o Xeg suXkgm 4Skv xsky rqgc jduke <_aekv kjkeg 4skvkv df k;nf <_aekv ]k;kyqc sueg j,kv ]k;nf L\skdlf skd ue sd dqe lb3su jkrd hcay hd Xk;efnkv sNv Iiuf3su jkrd hcay dS hd Xk;efnkv sNv 4skg srkyqc eqr ]skg srskg jkosetf hH eqr 9IXlji8 lkpi skr ,g krjke kIakp Bskd ji eqr jxv 4skjke df k;kyqc ]k;df jkdho ]Bk[nf 9hIofhl,i8 ]kgl 4,g k;df r_faeuf skd sIakp sultf ,g jkosetf henkv go r'rfzi lkpi ]skg jkosetf eqr r'rfzi lkpi Xeltf ,g ; dS hH kujke kIakp ji sjgsp sd hldf dfXk;D 4skg hg srskg jkosetf eqr hH cr skg srk[ jke hd hldf eqr ct ]srskg Cgu jkosetf eqr hHr ]skg srjke skd hldf eqr ct j,kv 4Tg Ceg hH srkyqc skd <ekv ]Tg srkt Cgu eg hg sujd <ekv 4sL\i IwI dekkv sd k;ufqn hjkl ji Rpf Sqg sL\qdlf lm j,kv 4k;x L\qdlf Rpf kjkeg 4k;x L\qdlf dqe Xe okHzi sd BkNv hdub udfsy 4,g Cgu kehl Bskd hd BkNv hdub 4,g Cgu hed Bskd hd BkNv hdub3Tg jhokge ]Tg 0qc3Sqg henkv sNv rqgc Xe ukrqngV nkc sd rjkHkge

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 91 egaP

skd rDf; Hq' 4Skt gj L\hH ]Skt Ief rDf; df ,g krgkp Hq'v j,kv 4,g krjd jZHuf ji L\hH go ,g skt Hq'v 4,g krgkp kujd r"dkv skd gwel hg knl go ,g skt Hq'v 4krdl kt k;kjgO Cgu jknsetf sl iW rxrDf; hHd s>qe yd j,kv 4awg Fkl ZGlf skr Te ]Tg sgj jd wngV 4Tg sgj jd xsky ]awg krgd Te `skg sgj jd k;D eqr krgd Cgu hH hHd <jdArav kjse ]awg krskg klgf dS kd L\hH ZGlf Te skr ],g hrxy xkv j,kv awg kryp Fkl sd L\hH dS ZGlf Te ct udfsy `skg sgj jd k;D df ,g krgd <jdArav kjse skr ]awg krdXkH kjqN Xe hrkN hjkgqr Te ct 4,g 9hIyfcflfakiljf yvqthoLfab8 ],g o;fkn rxrDf; go ,g or skt kd suskg sd kekv dfXk;D 4,g hrkt skg ed hurm kekv ],g hrskg L\hH hL\c hurtf Xe ylv 4,g uklkv rqgc sl L\hH hd ukeylqe udfsy ],g uOfd rqgc kukolq? kjqN Xe hrkN hd pc wngV dS sl ukeylqe sysdv dS 4,g uklkv rqgc hukoxy sl L\hH hd XkvqngV 4,g ydfqe rqgc hukoxy xkv s Xe ntfe sl wngV sysdv dS 4,g uklkv knl kukojd sl gwel ],g ydfqe rqgc kukojd sl rDf; skr ]skg kujd Z;kd H'v Bskd Xgqr jxv df sxskvskg ukj,g eqr jdukt hH g; j,kv 4Cruke Cgu skd rDf; ]Tg hruke skd gwel ak;rDf' q hd Hq'v Syflb 4,g or kd gskof hg rDf; dfXk;D ]krgkp kusn Cgu ;we skd rDf; go ],g Hq'v skt hg sl knl 4,g hrehd ;we kd rDf; 4sxXL\i suuqp ;we skr 4,g ;Zk;i hg kd kr_arji thp hH Bskd hiskF hrZnct 4hxSkt hyp hrskg ed kr_aro skr ]Skt hn iskF hrZnct jxv krukel udfsy 4,g hrdl skg ed sjh/7sjh/ krukelv skr sgj kr_aro 4,g hrdl kv krukel df awg kgj gd Cgu g; 4,g hrdl skg ed krukelv ]awg kgj gd Te ]sgj uk; 4,g hrdl skg ed krukelv sjh/7sjh/ skr skg kr_aro 4krdl skg Cgu kd krukel ],g {i kd < {i kd kr_aro Xe If1n hjse skr 4Sgfkp kd,ke kjwi kdlm slm ]sdl skg go g krdl skg skt rDf; ds;zi df Sgfkp kr_aro Syflb j,kv ]Sgfkp jWt kr_aro ],g ukelv Arywe henkv 4Cgu , g ukel henkv 4krdl Cgu skg ukel henkv 4Xjd ukel skd henkv eg df ,g dufkK,oskue7v g; 4hrdl Cgu yef , skt ,g rkc tglv yqdycf krukel j,kv Sgfkp kuyef skd ds;zi skt 4,g or tgl hg yqdycf dS skr kr_aro df ,g g; rkc hjlwn j,kv 4,g krsn Ikd hH skd XkvkuokHal hd ;ofH hd kr_aro kykosuIkd skr ,g hrkt Id kr_aro ct dfXk;D 4,g kyeke ydfqe rqgc kuI,ky skr ]Skt Id jkc dS kr_aro j,kv 4hxsId kr_aro Xe L\kv hd krukel 4srdl jd Cgu rokxc ]srdl kOm Cgu hH tkokv ]srdl Cgu Nwi eqr dfXk;D ],g hrkt skg er[ hg rkc hd kr_aro hg hurm ],g krkt skg qxai henkv kurtf j,kv ,g hrkt P\c hdlm rdkr hurtf dfc 4Tg srL\i Bk[nf Cgu <{y `sxXn kr_aro go ]hd sujd ukel skdcl hxskg rdkr hurb Xe Fkg sdutf udfsy 4hxSkt hn sn kr_aro cr kd krukel ekd kxSkt skg kjwi ct jGf 6hxskg Sgfkp 9i'fjIsIDLf8 dS ]hgk'd;ku/fv dS 6hxsL\i hujd Iu kr_aro rxrDf; ]hxsL\i husk[ kr_aro Syf sd suky krukel jkc dS df kd ZlDke kF yk;[ kl `k;D sxskjd eqr cr ]sxXkg sdqp Id j,i7Fkg j,kv hxXkg Xjkoyr Xe Fkg sd Xkxsky Nqd j,kv hxsgj jhtat Xe XkFkg sdcl ct jkc dS j,kv 4hxskg jkoyr Xe Fkg sdlm j,kv hxXkg Cgu Xjhtat ]sxXkg syq[ skr Fkg dlm ]kxSkt gj jgkc sdikv skr go 4kxSkt hg gj ukelv skr go ]kxsjd ukel skdcl skt udfsy 4sxXn jd ukel s skdcl eg jdIkd j,i7Fkg sdcl jGf ]Tg hrkt hn ykL Xjhtat sygi Syf sd sujd ukel skdcl skr 4krdl kt Cgu kIkd skdcl ub ]Tg sIskN j,i sd hldf ]Tg scay Fkg sd hldf ],g kL\c jlf kd hldf ]Skugi kucf jhtat dfXk;D 4hxsL\i hukugi jhtat sygi skdcl Syf sd sujd ukel skdcl eqr df awg krgd skdcl ub Te ]Tg sdb cl akg; ]awg krgd sleqr Te `kxSky u,kd slm 4,g oHalv rqgc kuky slm nkc sd susk[ kr_aro jkc dS j,kv 4,g huky krukel dfXk;D g hrL\i huIkd Syflb kr_aro j,kv ]sdl kv kr_aro df ,g huky Syflb krukel 4,g Zdr jknste kL\c g; cv , 4Tg srkt skg jk;,r eg jGf skr skg hrL\i huIkd hH kr_aro jxv Syf sd suky skd krukel lb cr j,kv 4Tg s rdl skg sl,d _aro xsky cl skr Tg Cgu ukel xsky cl dr ct ],g rkc skr hg dhO df skd Xkdsuv hxsL\i Xe >el

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 02 egaP

4hn krZ<wi skd uoht sultf ],g eku kl dS < 4,g k;df rgfkel Xeikv suiv skd Xk<qx7XkiW sdcl ub su < 4Tg xyv7xyv Xrkc hdcl ub 4,g kvqN sjgx skd rfkt7ouke su ekj ]0qc ]Ibk ]jhokge 4Tg sgj srjd rofkHzi skd rfal ouke sl Xk;nfl skt ]Tg _pf Bd sl Xe Xk<kjqi ]Xe lkgrfb 4,g kgj krpaqgi dr kFov hd uk; kvqg krjtqx sl uue7urpV hHd skr ]ku/kjkv hHd skr ]kti hHd jdklc Xe ue suiv skd _pf hldf ;que sl ykdnfkv w 4,g hrOm skg rnfm hrkdqe7hrlag rfrfzi hg srjd <jkpm kd eku sd dS hldf 4Tg sdqp uc xav sd rfal7ouke sl k"o Xkjktg _pf s; 4,g krkIqt Syf sd hjrgsc hd Xk_pf um yi7yi suiv Xe tsk[ hd naukv jpf sl Xk;nfl ;que 4Tg srjkHm _pf sd [qn7[ql jd yqt7yef xaj dsukdsuv sl hpwd hd XkokH <{7<{ Xeltf ],g lkou,d yk'of dS uoht < eku kd krZ<wi sk'skv Sx u hg s[ji hHd skt sjhg rf1e < ~hL~pShi]LS~eS]~S~eS slL\[ jnskekn~kL d[sy aoS ofd 0lfziql kdefwH 4kvqg rki_wl kd k{hn7lk;al hd 9;hIZkjrav lk;al ou8 j,kv hy k<jszim Syf sd suwN skd Xkj['f Su su lk;al Xe o{fkl sd sk'skv ukj,kn sdltf ,g kykeupozi go hg; 4uydal erfziv kd upozi "s'of dS Sx Snf ji lk;al7ou aoS XkvZkRko !@ Bx hn ji orDf; hek;kv7qgc sd < kjk} sk'skv rf1e7< 4hxskg Fkl kursp hd Hq' Gjr hdutf ]Tg ;we s; ]Ze/ ]kekv ]rDf; ]kr_aro 4,g kd kryczi j,kv kd rkiquv knl ykol Syflb 4skg u kNv kl7kL\skF Xeltf ]krdl kt ktsk[ Cgu hH henkv kjqc kl j,kv 4skg u kl7kL\skF kjqc Xeltf ji ho1i ,g Cgu henkv kNv sl sNv kl 4,g hg krskg oj,kd kL\skF hH Xe XkoLaki ],g krskg skr oLaki kL\skF hH Xe Xkoj,kd 4,g hg krskg skr <okj kL\skF hH Xe ekj j,kv ,g krskg skr ekj kL\skF hH Xe <okj dfXk;D 4krskg Cgu Gkl rqgc ]krskg Cgu kdDi hH skr ]Xkg srL\y <okj j,kv ekj 4,g Cgu yqdycf Gjr hdlb j,kv g Gjr sd {i lb df rqgc krskg Cgu d;Zk<uf dfXk;D ]awg kgj gd yczi3hxskg yczi Gjr hd {i ltf kuokHal , hd rkKv j,kv ;1nv j,kv Ze/ ]kekv ]orDf; ]rDf; ]kr_aro Syflb 4,g Cgu okuqp kdum kd kr_aro huiv 4g Sx Sdf sdb akgo cl so 4krskg Cgu tkel ],g hrskg L\hH udfsy ]Tg srsn tsH hH hL\hc7Isjxlf skd sjlwn7dS ]Tg T hH srlag jd[sn skd sjlwn7dS ]Tg srskg r/facal hH hn,d 4,g hrskg L\hH ZGlf ]krskg Cgu tkel Xe suk[yst dS 4,g krskg tkel skr ]awg krskg r/facal ct Fkl sd rDf; _aro ]sleqr sl iW _aro Te 4Sgfkp suskg rDf; udfsy ],g tkel eku kd /ac{lrav sd Xk;rDf; 4,g ZdG hg kurb Xe L\hH j,kv tkel 4krskg Cgu tkel ],g hrskg L\hH ZGlf akgo Skt skg ed kRl hd rDf; akgt j,kv 4,g krdl skg tkel Cgo ]Xkg rDf; akgt ],g kl,t susy >el kL\skF hH slb cv 4kxskg tkel go ]hxskg Cgu L\hH go udfsy ]sxXgj /acal skr sxXgj rDf; 4aSkt gj rDf; ]Skt skg er[ sjh/7sjh/ L\hH ,g krgkp j,kv ,g krjd jkdho
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 12 egaP

4,g hd _ef dS ],g hd q_' dS3Tg aSktwi Xkuskn 4Tg srjd kla'zi eg k; Tg srsn hykx eg skr k; 4Tg srjd /skjof kdlm eg skr k; 4Tg srsn jd Wq' kujd ktwi hdlm eg cr ]srki skg Cgu ;sk; su>el eg ct df g kgd jnaql kurdf su sk'skv 4,g krjd oHquv krZFelv Xe su>el slm rhrv j,kv ukeZro kdlm 4krskg Cgu uklkv , ku>el skd rDf; Z<wioge sl 4Tg srskg kn,i Fkl sd ;el suiv rDf; <jk/kl hHl j,kv 4,g ZdG hg kurb Xe RDf; Z<wioge7j,x j,kv Z<wioge lc 4Tg srskg kn,i nkc sd ;el suiv rDf; Z<wioge7j,x hHl j,kv Tg srskg kn,i s ygi sl ;el suiv rDf; Z<wioge hHl 4Sqg kn,i sygi Z"o jktg paki ed sl ;el suiv < df ,g kl pl 4,g knk; Syf sd ;ofH j,kv ed Syf sd rhrv oge kd <3,g k;nf jk/kv jnqal kL\c kd suyskc ji < su sk'skv 4Tg dhrzi d kursp hlb < 4hxskg Fkl kursp hd Hq' Gjr hdutf Tg ;we s; ]Ze/ ]kekv ]rDf; ]kr_aro 4,g kd kryczi s j,kv rkiquv knl ykol Syflb 4skg u kNv kl7kL\skF Xeltf ]krdl kt ktsk[ Cgu hH henkv kjqc kl j,kv 4skg u kl7kL\skF kjqc Xeltf ]ji ho1i ,g Cgu henkv kNv sl sNv kl 4Tg srdl skg d/fv7ed rkiquv 4,g krsy jkdkv ;que hg sl Xk<Zqxqn j,kv Xk<qxrl Tg srgd so 4,g k;df jxktm sl krtgl hL\c su sk'skv skd krdlfuke hd 0q; hd ;que 4skg Z;ekl hd 0q; Syf sd rfak' 4Tg srgkp kusn sujtqx sl Xkjk} Xkuskn rfak' j,kv 0q; skd uoht < dfXk;D 4Tg srjd rqrzi sl kryjl d/fv skd orDf; sd < Sqg srk>el skd }a} sd rfak' j,kv 0q; sk'skv 4,g rpfuf jkg Xe suL\y jd>el >skc dfXk;D 4Cgu rpfm kuskP gjr hd >skc slm 4Sgfkp kujd jkdho sl naukv skd 0q; skr Skt skg Z;koufv Xe rgf sd ;que j,kv g hg kuskg 0q; nf; 4,g Cgu dhO kuxkH skr skg hg kuskg 0q; nf; 4,g Cgu hgzxZkowi orDf; kd < 4Tg Cgu hnko0q; , < Tg srgd sk'skv 4,g k;df jkdho Xe kFv dofrko suXkgm hH skd rfhutkj j,kv 0q; jskv hjlwn 4Tg srjd jkdho hg Xe iW ZFkF; sdum skd Xk;"of sl,t kekeji7kekv j,kv uk; ]xsk; ]ekd ]xskH ]eszi ]xkj so 4Tg hnkoZFkF; < 4,g kvqg rgfkozi Xe drqi lb urpV7jkpof 'njki gjr hd pakd ]kvqg krgc yd7yd kl7suj> ]Xe jRm sd Xkuzi eker um sykosuOm s l orDf; < j,kv Xkygwrqd ]XkvklkKtf hd XkvkrskJ 4,g kjHm sl ky[a1k7upozi7hcay dS hd sk'skv skt ],g uydal Z<wial dS kd XkvkIN Zrwev huktuv ]h[snuv hg hl 9rf1e <8 4,g hrjd rdfak[sj skd krZrwev hpwd hd jkdkyd ji ,g krsn rfrfzi hd Xk;rfkv Zrwe ZGlf kje,d 4Tg srdl kt sjkHm sl Z'i sd hpwd ZGlf 4srdl kt s[sn Cgu sl [akv hd sje,d skt ],g k;nf jkdkv ],g kvqN skd Xkvqygi um sd uoht sd < sl Xkxaj7jkpof suiv gjr hd jkdkyd7drpV Sqg s/l dS dfc ,g kpC[ Cgu skIskG _ke kd < Xe ky[a1k7jkpof hd drqi lb su sk'skv ]qraji 4,g k;x lc7pj Xe ue sjkeg gjr hd hGkzxskIskG yhI _pf kd < 4Tg rpfjfi7jpf3Xkg < sd Xkvkd;fk;kv k; XkvkFddsky ]Xkg < sd Xk;ofd UHfof k; Xkg aSkqe UHfof hd rjkHkge k; skg hd lknjwl cfN hd ykd;kc g; sgkp 4,g rpfjfi kqe ]cfN hd < 4Tg Cgu Su Syf sd luke7ut ;hrjkH < 4Crki Cgu [sn X[akv ;kekl skt sdl jkHm hH skd Xkrkc hl Xe rwe skt ,g hgo jkdkyd OsJ 4Sgfkp sujHm hH wygi hHl sd orDf; 4krskg Cgu rZk;i kujkHm cfN hjgkc ZGlf 4Cgu uklkv kukuc rwe cr skg yk'of ]skg kL\c ct orDf; 4,g k;kpaqgi sl e;ke sd drqi lb dr eg sl If1n 'njki yh'urpV j,kv dufZ'kn huiv ],g k[j suekl sjkeg sl If1n huiv skd < su sk'skv 4,g hrsn hH kdIH hHd7hHd ]Tg hrsn L\ske aSk'nf hHd7hHd aSk;k; 4,g Cgu Z<wihr,kuqp ed kujd rdfak[sj skd _jfp sl 4Tg _jfp sykosukdTkp pqepl < sL\qt sl Xkvk;f tgl hl,t suktc hyjqe skg rnfaukv jdIsel Xe suiv skd Xkrkc h/skjof jiji Ar;kekl ]rfhutkj j,kv 0q; jskv hjlwn skr kyhy7lkj ]kukx7kupku jskv dS
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 22 egaP

!!7~au~j huskykd jdw<kgL ]hjxu dskyap (* slL\[ jnskekn~akL 4,g h;knnaukv j,kv k;u kFZol go ],g krj[uf jdjHm _pf skt Xe drqi lb < s yko sujd Uial gjr hd olm skd uoht Z<wieszi ]dekxkj ]dekjkdl ]tgl dS 4,g k;x Cgu kjkdu sl gzxZkowi skd rkc hH hldf akgt ]Tg srjHm Xe iW sd jkdofkv jnaql Syf sd naukv sd tkel7ouke 4Tg dhrzi sd krZ<wial < 4,g krdl skg uri kdlm sl <jdquv j,kv ,g krskg dyf,ke uoht kd ds;zi dfXk;D 4Sgfkp kugj uk/okl sl <jdquv df Tg srjd gkxkv hH g; sk'skv Sqg srkrc cl g; 4,g hrdl yq[ Oakx hd ue j,kv u/ac sd jklal 4,g krdl kt hH k;ht slb Cgu ktwi ZGlf hdlb 4,g kL\[ ji ho1i hdikv hjkeg hH Sqg srskg jwijH sl Xk;gj j,kv okP\p7jkrm sl xaP ;huidv ra;v dfc 4,g Cgu uketkjof ji j['f s d Z'nkv j,kv Ikil kl7Xk;kjkv ;v uoht kd < 4,g krskg rkzi skd naukv jdpskl skdlm go ],g hrkH kIN skt skdltf 4,g k;nf jkrof skd XkvkIN /ofof ZGlf 4hd Cgu kdefwH hd hjktqi hH Cgd Xe drqi lb huiv su sk'skv 4,g krkt xy Fkg hg lk;kuv hH jskN dS kd rkvQq' hd urpV dyf,ke Xe sjkc sd orDf; rauv lm Cgo ],g hrskg rak' jskv dS akgt sl drqi lb klkKtf hd ujd oHquv j,kv su>el ]su[sn ]suukt skd < Skv Xe If1n hd sk'skv ji 4,g Cgu gzxkv Bskd kd sukt sy Xe {iof s k; {i sd < 4a,g Bkpaqgi dr ue su sk'skv Xe hy,' I'fof huiv 4,g Bx Cgu hiskF sl jgkc rkc hH Bskd 4Tg sjHm s l hrjwlcw[ hL\c _pf sd ;ofH j,kv xaj sd uoht ukeZro sjkeg jd xsk;im Xe iW sd 9lkou,d8 r1rof dS skd < 4,g k;x k;df rgfkel uZ'n kd dr h/akx j,kv Xrkc dufkK,oskue hd dr L;k sl < kokyv sd Xk_ki rel sL\qt Znxf7Znb sd < Xe XkvZkpp r1rof ub 4,g k;df rqrzi sl krjnaql hL\c skd ut1l j,kv uikdg ]rf1r ]okgc ]ZktM ]<Z"dkv ]krIduf Xe Xk/acal sjkl ub 4Tg srsn ZFv k;u dS skd rDf; jdL\skr skd Xkvkehl hd ykd'sn jkpof s; Xe efwHO1i dtfkekl j,kv eszi ]/acal "Qqi7h_ ]gkoof Xe efwHO1i hd < 4,g hrkt L\i yFf'f rqgc jskL hd kdr df Tg hOm skg 'njki hurb sl Xk<jgknm aSk"kHjfi hd drf,uv7drf,u phc sdub ]aSkdifskx jktg gyskl j,kv < ]< j,kv k/kj 4,g k;x k;df ji yrkj/ dufkK,oskue lskO gskikgM rxalrDfq; kd krZ<wi hd "Qqi7h_ Xe Xkvk_k; hd jhj' j,kv 0fqc ]ue kFr Xkvkrd;okv dof,t hd jhj' j,kv Xkvkunsoal ;houke Sqg sry,kr ji wtkjr hd ZFkF; j,kv Xkdhrzi 4,g k;x k;df uk/kel ],g k;x ktsgl sl kry'qd Xelb skd Xk'sj sd Xkuzi jktg7jktg j,kv Xk/acal <7k/kj ]xskHal defk;kv ]gkoof ]"Qqi7h_ ]kdefszi ]hui ]krdrf,u ]eszi 4,g Bx hd rak' krjqrkv hd Xkygwrqd j,kv XkvklkKtf eker hykosuOm sl ue ouke Xelb 4,g Xe iW sd XkjRm sd Xkuzi sl e;ke sd Xkupozi scay kylfylf kjwi g; 4krdl kt Cgu hg kpskl Xe orDf; sd Ibk skd < 4Tg srdl P\p ji hywl < udfsy ]Tg srdl ktc hjqlakc so df srdl jd Cgu hg kuid eg hd llht 4sxXdl L\y u 0qc ]Tg srdl jd 0q; sl kry'qd < 4sxXkg rcfkl jskp ekdsc endS jhokge ]Tg srdl jd hjskp sl kry'qd < 4,g Cgu kuyqr _ke skt ],g hrsn jkrof kl pqepl If1n hdum hd u[sn skd < 4,g hd sl kryjl j,kv krtgl su sk'skv k;k; hd orf Z<wi;gj j,kv orDf; hek;kvqgc sd < s 4k;df jkdho hg Xe kFv dofrko sdum skd Xkthp hjkl hd jklal lb u < 4k;nf jkrof su < skd rhxal ];1u ]rhx ]naukv ]olm ]lkym ]sykosuht ji ho1i 4Cd Cgu ji ho1i s u < Xrkc hl,t ];kj,o ]hlknm ]k'kjuf ][qn 4k[sn Syf sd ukeZro suiv skd < su Xk[akv j[zi dS hd sk'skv s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 32 egaP

#)!~~~ < dhrzi sd L\skt .ng1c sd uoht ~^ `;hurpV k; ;h<jdquv < `dS < j,kv ekj k;D 9~~~;Ze/ gf kn; kn;8 jk/kv sd <jrov7< (*~~~ < dhrzi drfak;kv sd 9<jkdv8 ~% ;gj kd 9rf;uof kek;'al8 k[l Cgu Qqx ;gj kd 9A;sJ au/uf e/o8 `Cgu Xk;D k<jk/ hd lkgrfb Xe cjwi `cd et kd < %^~~~ < dhrzi drfak;kv sd kOuf7Ze/o ~$ jhokge j,kv 0qc ]< `kuc u Xk;D ?al7du/kl Bskd Fkl sd < Cgu ykdku/kl Bskd kd < ;gj kd Xk;rDo sl7Z<wijkdagv sd < hjkdagjuf &$~~~ < dhrzi sd kr;w' tgl rtkiquv ~# < jkroZk<wi uZqtv h;'al < hxsk;kge Ghydr hd Xk;uf,t BkuOfd hd h/akx Xe su>el skd < (!~~~ < dhrzi sd jkdho zxel sd uoht df,kygb ~@ `srsy {i kdldf < Xe XkIqx7oof ukeZro `ji < uNaky kd 0q;7rjkHkge k;D Xe ZHnal sd tkv 5oge kdlm j,kv orDf; kd < !~~~< dhrzi sd Ze/ raoht o srlag ~!

equv

4jkdgkyl hngV sd jkdjl rjkH ];yk_ae ZktM kFr ;yk_ae djZom aoS u;klj 4<jklzi kd nfkv Xk<"kH ]Xkvkupj hdub sl kuwi ]hynf ]jqixku ]h<ko'kdkv 6=Bcac- hrjkH /ofof 4rnfwuv aSkupj Xe htszxav o wxysr ]L\Ud ]hOkje 4eku kuke7kukt Xe Xkvkd_fi7_i hngV [qezi 4jkdjqi yDq' apekj Z;kpkv kjk} n"jfi ;gfkl 'snzi ;e 4rjqi kjk} jkdjl rjkH ji =gzxal hukgd- lcayskd srdIH 4r'fkdzi lk;im skn aoS gzxal7hukgd skn 4Tg d/aczi ;qe7im sd xkHof k"kHtkj sd Ikjkge Gkv dTc slL\[ jnskekn ~akL jkdkFd o ofd rkzi kr;ke o rfk; Xe rxt ;gfkl hngV

(@)!!$7s<qi ]LWFskd

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 42 egaP

rfhutkj j,kv < ek;v j,kv Ze/ #)@~~~ < "Qqidhrzi sd rfhutkj Fo ~)! `k;D kd /oskx <jkd sd sugd krke skd ;kx kjhe7ukequg ]<7ekj ktqd7< 5k;gfv7ekj kyhylkj drfxkt j,kv kyhylkj hd < %*!~~~ < dhrzi sd kyhylkj drfxkt Ikjof ~( ukKof j,kv Ze/ `dufkK,o dr akgd urpV7< g; jkxkv7rf1e j,kv uoht tgl ]uoht 0cky[a1k ;h<"sk?Zowi kFd hd ekj ;gj dekdhrzi sd p uZ'nql j,kv [a' ;tpaki kr;ekuZFkzi j,kv kuZFkzi ZFv sjgx sd hjqlakc hd < oge kd q;1e rIf? XkFkg sd "Qqirzxkt `/o k; <jrakiW kd Xkl{kj `hykosukL\c? If1n7;nf ZFv sd Xkvkyhyykc djfkdep hd < &%!~~~ < dhrzikge sd suht <{7<{ ~* Zkpp j,kv ji Ze/o `olm k; Zed `kjhe k; ukequg `k;D kd Xkpc Xe tkel rjfk/kv ji eszi drf,uv gkoof rxkFal ##!~~~ < dhrzi sd olskge Xe uoht ~& akgd ukF kd k/kj ekj j,kv < 5xskHal defk;kv k< j,kv < Z<o kd < If1nrav ugx dS ji krdrf,u o tkel tgl ukKof kd kruu o _o `upo d<fkekzi kd kyhy7<jg_o `upo d<fkekzi kd < krhx k;D `xyv7xyv < sd krhx o < sd roxkH k;D ;kl sl Ibk dhrzi ;e;gj sd et7<

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 52 egaP

`u,kd hjkd/fv kd ;rDo ji krhx kFr < ukKof kd k/ofqn nkok;ke kd jda' lk;al j,kv xsk; kd krhx Zedv ]Zedof ]Zed < j,kv ku/kl hd Xkjhj' rkl %)#~~~ < dhrzi Z<wi sd Zedv ~$! ukKof kd j{v .eskv cjwi j,kv llht ]epfi j,kv < nkonsHknsH ;pVv kdum j,kv ;r,p qHzikge ;gj7thc sd uZrhd o iteku ]ktwirwe `oHal jkdk{kl kd kursp7< k;D (&@~~~ < qncVdhrzi sd kjk/7;pVv ~#! dsky;gj kd rhrk;el < j,kv jhokge jkpouqi ji kulkim7ku/kl nsH7;gj sd kulkim j,kv ku/kl krZ<wi hd 0qc7jhokge ]krZ<wi hd < #%@~~~ < dhrzieji sd 0flf rgfjku/kl ~@! aSkFd dhrzi hd naqdpqe7uo;ykd jskN ;houke kd < `k;x yef u Xk;D rpfk;v skd keknql kFo;ZFv dtfkekl j,kv "Qqi0qc _jfp kd keknql _jfp kd hnisk !#@~~~ < dhrzi sd kRoxH rDq;wygi ;houke ~!! "Qqi KzirFf ZFv sd Xkupo sd llht `Xk;D ;Z<uf kd hg suL\y Xe 0q; rjkHkge kd < uZqtv ekuc < hI,kld hd eszi `Bkx Xk;D kegfe hurb hd rDfH kF;v `sdldf `sF rDH < k;D `rhjiof sd uZ'n< k;D kupk;Id hd rDH ;kg kd < ji kupk;Id < <"wH<jgiv xalzi7ykiq''f ;gj sd jkrok'av o jkroZk<wi {sikl Nqd cl Xe uoht

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 62 egaP

`Xk;D <Z"dkv Ikjof kd Xk;_f rfzi sd < rDH o KzirFf <;k<{fn j,kv <;kjRm kryh'unsoal j,kv kru}fquv rDflkuv hd < o k{sim hd 0qc ]9lXjGLfab hyskg8 hd Ibk ]krxkjrho hd jhokge (#$~~~ < dhrzi sd kjk/uoht ;H iWFitkj ~)@ {ske j,kv ;Zk;i7hjku johjkuZ/v ]dlaqiu ]hjku ]"Qqi rDfqe sl Xku/ac hiWq;1e7et o Zed rgfjk{akdkyG K;uoht ]K;it ]K;ukK ]K; !@$~~~ < dhrzi sd Zed rDqek{akdkyG ~(! `;qi7iki `klgVv7klgV `Fkl7xal j,kv h_,e okuqp kd 9ibkI8 ]kr;fuf ]ek;v `Zed ekduf `lk;al7Zed rDflkuv &(#~~~ < dhrzi sd uoht Z<wi;uHfv ~*! k<jszi Cgu <jdquv sl Zkpp7< `Xk;D /fufrfzi sd erOsJ yosd < ZHnal kd 0qc j,kv < 5ukK nfkuv !*#~~~ < dhrzi sd Ioky[f Z<wi hd okHo ~&! drfku o drfkv `hI? Xe ;el surdf krhx rf1e "s'of ;gj sd Xk'snal sd sysc lyfS 9eZIkeIski8 n'of kd uZ'n< sd noVjv %%#~~~ < dhrzi sd krtgl hd su[hl ~^! naukdsoof j,kv uZqtv `<kezi sd eZtuqi rf1e hd etZowi ]eZtuqi ]kekrszi ;gj sd k|of7ekrszi o rf0i7keky ]keky ]0qc `krtuf k; krd_fak; hd uZqtv uZ'n< kdum j,kv noVjv ###~~~ < dhrzi sd kursp iWjxkl kd rauv ~%! nkorktv kd <ej rwe< j,kv <ej <ej j,kv noVjv

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 72 egaP

Sg srpku Xe jxklkge dS sd [qn sysdv so 4,g hL\i Cgu ji Rpf sjkeg hH k;kN dik; Bskd hd < udfsy 4srki q gd u rkc hl skr sr>el skd < nf; jt\ho j,kv 4,g hrkt skg ryx hg endS rkc g; skr Skt k;yf Xe jkpof hH skd < nf; j,kv 4Skt k;nf kyqH skd < nf; ],g pl dr jwn rqgc rkc g; 4,g 9oIfsxuf Gbky8 ]d/s"uf7uoht Ze/ kd rjkH df g; go j,kv ],g hgd rkc hd rehd hL\c dS Xe kupskykv hd Ze/ ;hrjkH su jt\ho ZIcv 4,g k;yf jd rklekv Nqd hHl su < df ,g g; <jkd go j,kv 4,g <jkd kd su>el kl ]kd supskl g; ]kd sugd g; j,kv 4Tg kekeji hg sjwi < udfsy ]sd kekeji Tg hg 'av hH ekj 4,g kgd jkrov Z<wi skd < ],g kgd jkrov d'fakv skd Xkjkrov hHl j,kv su 'sn lb ]Syflb 4,g Bqg ryfG Xe orDf; sdum rfho hd krzxel hd uoht 4Tg srsy jd jkdho hg kjwi skd uoht zxel lb hg sysdv < 4,g ;sk; sd jkdub skt go dS j,kv ,g ;sk; jkdho skt go dS3sd uoht Tg s[j jd slgf skn su ke/ rel 4Tg hrki{i sdlm ],g {ske Bskd ]Xe dskyji ,g uoht j,kv Bskd 4Tg h/skjof sd uoht lb Xe kFv sjgx rqgc 0qc k; jhokge 4k;x uc <jkd kd <Z"dkv rqgc skd Xkxsky Rpf7h[qn eg hg jhj' kdum kvqg kdIy ji hywl j,kv orDf; lknm g; kd llht n;k' 4Cgu slag hHd go df ,g krkt kgd Xe /acal sd llht 4,g Bx je hH go ]hd joB hF k<jk/ hjkeg skt ]sF sr>el joB dr cv eg sltf ]joB kukjqi j,kv ,g k;x je Ze/ kvqg krlag 4kF kvqg kjH sl Xkvqlakv ]lknm Ze/ kjkl kd rhrv skr Xn L\skN skd < 4kF hnko[qn Ze/ kjkl kd rhrv 4Sqg srkx rhx ]Sqg srlag 4Tg rDf;o Sqg srpku hg sysdv < 4kvqg kxkH ]kvqg kjkg ]lknm sl hxntV 4,g kuskg kvqg krskj hg <{y kd ral Ar<jk/kl 4Tg Cgu Sqg srskj ]Tg Cgu lknm ]Tg Cgu jhHax hH jdskg ji Xk;bkpaM j,kv Xk;bkjgx eji hd Ze/ skt Tg rDf; sl hg sysdv < df ,g g; skr <jkd kL\c slcl 4Tg <jkd Nqd sdlb 4aSki >el eg skd < df kxSki skg oHal g; hg Xe ;ofH 4Tg jgkc sl >el hd ;que < hH hHv 4sdl uc d;feklel kd < df k;ki skg Cgu ;sk; lb hH hHv ;que 4sd ;ofH Tg udfsy ]Xe rhrv skr Sqg < df ,g g; skr rkc hygi hd uisOwuv 4,g kOwuv rqgc orDf; kd < { 9`XykL 'kdzi Nqd ji lb `,g krdl skg oge k;D kd orDf; sdum j,kv Tg aSkr"s'of k;D7k;D Syf sd xq; sd tkv Xe orDf; sd <8 < dhrzi sd Ze/ raoht o srlag !

&*$~~~ lk;alou 5I'fjfi ~@@ upo uikel oHal kr;l7;que hnkonaukv o tgl hg sl >el hd < `Cgu k; kujd rklekv skd < Xe h'ao j,kv 9lk8 okuqp &^$~~~ < dhrzi sd uoht iWh'ao ~!@ L;k j,kv < rzo7rfidS ]rzo7huidS `Cgu Xk;D orDf; kd r;lf,g hd < dr cv Xe Xk;_f xskHal j,kv < h_ j,kv h/akx h<ko;ofH hd 0qc h_ j,kv "Qqi0qc

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 82 egaP

Xkxaj cl sd uoht so 4Tg Cgu hnkouen skt Tg sysdv < Xe lkgrfb sd rfkt;que sukjqi dfXk;D 4Tg srdl L\i ewyke dZFkl skt Tg sysdv hg < Syf sd >el lm ],g Bkv >el skt ],g kvqg et kd kursp skt nkc sd L;k ]< 4hy jd XkFkg suiv k;g hg huiv sulm ]k;nf kuc hrk?ekv skd ;que su uen skr 4kxaMkt skg Iu Te j,kv sxXL\y Fkg Xkuskn 4kxaMkt jkg Te udfsy ]kxsrht ak;kn u ]kxsrht ak;kc skr u skr aMkL\y skd Fkg aSkn j,kv aSkc suiv Te jxv 4,g krdl skg Iu ZGlf skr sxy suL\y hg sl suiv henkv 4,g krsn ykL Xe klgVekv skd ;que uen j,kv 4,g ryx uen df g; go j,kv kvqg et kd kursp Bu dS hg Fkl sd L;k 4Tg rkv Cgu ywG Syflb ],g k;x [wl Syflb ]sl hyke kxskg k;x pc k/,ki 4hrdl skg Cgu hryx hd hyke Xelb 4Bx s skg hryx hd s/,ki g; df kxsdl kt kgd 4,g ;sk; ke{ skr ]aSki xy u Xe dS j,kv Xxy ywG Xe Xk/,ki L\skjd lkpi ct ]kxSkt k>el yGl cr skr hyke ]kxskg cr skr <kezi kd kryGl hd ke/ 4a,g Cgu <kezi kd kryGl hd ke/ Bskd g; skr ]hH nwtokc sd ke/ rzx}a} ]Tg srkt skg /yim skd kekeji jxv Ibk dS ]jhokge dS ]0qc dS 4Tg srkt gj OwaO s[wl ]srxy Cgu sRi ]srkv Cgu ywG Xeutf Tg s/,ki L\skjd lkpi hdkc skr <kezi kd hyke dfXk;D 4Tg Sx kv Syflb ]k/,ki kxskg k;x pc gjr hldf sl hyke g; ]sxXkg Skv u sl gto hd hyke g; skr ]Tg srkv ywG Xe s/,ki dS jxv Xe s/,ki L\skjd lkpi df aSkt ywH hg yk;[ kd rkc lb eg j,kv 2Skv ywG Xe s/,ki dS sk[sn df Xgd eg j,kv ]aSkt syp sruke skd _k' sd hyke lm eg hH jGf j,kv ]aSkt kv ywG Xe s/,ki dS j,kv Skxy s/,ki jktg L\skjd hyke Bskd df sl,t ,g hg kl g; 4hF ywH hnk;ufqc Bskd Cgd jWt 4Tg sje Ski skd kekeji kucf xsky Xkcj[7Xkcjv dfXk;D 4Bqg Cgu yGl BkL\y g; Xe ZFv dS 4k;yf ki skd kekeji suXkgm df Ski gd eg skdutf Tg xsky paki7ln sl ydfqe hH Xe lkgrfb sd ykl Xkjktg s d BkL\y lb 4hyp hcay rqgc BkL\y g; 4kxskg /yim kekeji hHr j,kv hxskg /yim kekv hHr j,kv 4,g kusn jd Iu j,kv ,g kukcn skd hHl ],g gske ],g Hsky ],g /sk ],g ekd 49u'szil8 j,kv uen skd henkv kF krk[lf Ze/ kukjqi 4Sgfkp husy >el >el go 4,g Bx skg kn,i >el Bu dS j,kv ,g k;x k;yf wN j['f k;u dS 4sxXdl skg Cgu hH hHd Cgo eg cv ]sygi sd L;k sF akgt eg 4Xe kursp hd ;que ,g Bx L\i jkjn hL\c dS j,kv ],g Bx skg rIf? rfak hL\c dS 4,g hrdl skg Cgu rkpi7L;k go ]hF k;ufqn skt hd Ze/ Zowi7L;k 4,g ;ofH rqgc kd < Syflb 4Tg srdl skg jkdho hg skd kr;que Bqg hrlag skr < j,kv 4Bki skg Cgu kn,i kr;que Bqg hrlag hHv df kd rkc lb ,g dpwl g; 4,g dpwl g; 4klag jdsy et Xe lkgrfb sd rfkt7;que ZGlf kpc dS 4Tg srskj spc hHl 4klag sl srsy et go df ,g krkt kgd g; rckc sdltf ],g henkv kjlwn dS _qFjt Xe lkgrfb sd kr;que sjwi j,kv ]jdL\skN skd <~~~jdL\skN skd < n;k' 4,g pl Xe ek;kv hHl ]Cgu Xe ek;kv dS g; 4Xe 9hIyfIskI8 hdlm ]Tg srsy jd jkdho Xe krrel hdlm skd jhj' skt Tg sysdv < 4sxaSkt skg jk;,r j,kv dqlm Syf sd suje ]uyal Xe hjk;,r hd sujxf gjr hd sRi syhi hH so ]hxsO,c hjgx Xe ue sdutf hH kr;ke hd Ze/ lm 4kxskg Ze/ kvqg k[wl gjr hd sRi syhi go 4hxSkt sk[ hyky sl ji lm 4kxSkt skg ;w'rDj ]kxSkt skg Z<orhi go ]kxsn jd jkdub Ze/ skt skd jhj' 4Tg hgj kv sl jhj' aSkunsoal hjkl j,kv rhxal kjkl kd uoht j,kv ;ko kjkl j,kv rsk7lj s jkl sd uoht dfXk;D 4kxSkt skg lknm uoht skr ]sxXjd jkdub kd jhj' eg nf; ]ArokHo 4,g kusn kL\y skd dskyji j,kv dskygb skr 4,g kujd jkdub skd dskygb ],g kujd jkdho skd dskyji 4,g kusn kL\y skd jhj' j,kv kekv skr 4,g kujd jkdho skd kekv ],g kujd jkdub skd jhj' 4kgj krpskl sdjd }a} ]kgj krpskl jdL\skr dr cv ue kdk ;que 4Ski jd u rklekv gm eg ]sF u ;sk; lb hg eg 4Ski jd rofkHzi Cgu skd kjk/ hd uoht sjwi sjkeg go 4Tg uk|We Sqg srpku X s l7sIskN rqgc dS Xe yFQe sL\c sd knuV j,kv uen j,kv /s"uf j,kv lknm df X>el eg kl k; 4Tg ih} sl7sIskN dS
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 92 egaP

;kj ]hH jdki '; ]hH jdki u/ sdjd klgV hurb ],g krgd go j,kv `k;D kn;kG sl sujke skd Xkuiv ],g krgd go 4,g jk;,r skd sukt xkH jdL\skN 0q; go 4,g kvqg ;nm kd klgVv hL\c Xe ue sd uZqtv 4kxsL\i ewyke dhO hg uZqtv skr Xelm ],g ue kl,t kd h/akx dfXk;D 4,g BkuOfd skd h/akx 4,g dhrzi dS g; 4,g hukgd dS g; ],g 9ycsj,i8 dS g; 4,g kFd7diW hd 0q; sd jrhH skr g; 4skg k;kL\y Xe 0q; sd jgkc hldf skd uZqtv Cgd su < df ,g Cgu kl j,kv ],g Cgu ukn,e kd 0q; jgkc Bskd g; ],g _s{Qqd skt g; 4,g BkL\y hd Bkjqc j,kv BkNv jrhH sd ;que g; 4Cgu kvqg hHd g; ],g diW ZGlf g; ],g 0q; skt g; Tg srgd go 6Tg srtsk[ ;kim h/akx skr `hxs[j akgd skd XkvkuokHal hd 0q; klgVv hd h/akx dfXk;D 4sdl jd Cgu rklekv skd krhx udfsy ]tg srgd krke skd krhx h/akx 4,g k;nf jd jkdub sulm skd yd' hdkc ],g k;yf IakN sulm ],g hxy jdrfhzi sltf skt 4,g 4k;yf L\di su Xkxsky yd' dS7dS hd < Syflb 4,g Cgu hg orDf; Bskd kyko susy hi Fkl7dS skd Xk/skjof sL\c sl < n;k' 4,g Cgu yseykr Bskd phc sdum 2ukn,e kd 0q; akgd j,kv lkj akgd j,kv xaj7xkj akgd dfXk;D ]sxXL\i u Xe Zkpp hd krhx s yko sujd eszi skd krhx 4kxsy uqp skd iW sjlwn skt ,g Bskd ]kxsy uqp skd iW dS sd < skt ,g Bskd skr 4,g Cgu hH ;kim Bskd lki sjkeg kd su>el rDjfrfv sd yr suiv sjkeg 4Tg srdl >el skr ji yr hg suiv eg dfXk;D ]kxSkt skg ydfqe rqgc ku>el Xeg jGf 4kxSkt skg ydfqe rqgc jGf skr kxsn L\sN skd Xk;_f hd oakx ct <7koq; udfsy 4,g Cgu BkuOfd rqgc Xeg skr ,g krsn L\sN skd Xk;_f hd oakx jxv < ykc dfXk;D 4~~~hg skd < ykc go 4sxXdl jd u rZknc lknjwl 4,g kjr[ Fkl sd < sL\c 4srki skg Cgu sL\c sl spc hHd < sd lknjwl 4,g k;df sdjd sL\dqI7sL\dqI sd < hH suXkgm ,g hd hH ku/kjkv hd < suXkgtf ],g hH ktwi suXkgtf skd < Syflb 4s>qc u sl ue k;nf kd eszi hH skr ]skg Xe Fkg jkoyr hd klgV j,kv 4sIef u k<Qd hH ji <{ sd 0q; j,kv ]sdl kt kgj xalv Sqg srgj Xe Xk/acal df <{hji kl 4,g k;df Xe < <{hji kjwi kd rDf' huiv su henkv kGn hygi 4,g kvqg xsk;zi ukge dS kGn hygi udfsy 4Tg srdl >el Cgu hH so sF sd < skt erIduf 4kF uOfd rqgc ku>el skd < Syflb 4ku>el g; ,g uOfd3skg u hriad ,ky hdlm ]skg u krygf k;nf kvqg kL\[ Xe Xk;/fakv j,kv sjgskd sd lako/7yw/ s jkl sd uoht ]ryfv Xe oim sjkl sd uoht ]phc sd oim sjkl sd uoht df hu>el rkc g; ,g uOfd 4skg et kd kr_ofi dS Xelm j,kv Skt xkH jdL\skr /acal sl rDflkv ]Skt skg rDjof henkv dS df hu>el rkc g; ,g uklkv 4skg rak' j,kv jdskg kL\[ Xe phc ]Xe Z"?al sd jklal df ku>el skd rkc lb ,g uOfd 4Skt skg rak' j,kv Skt kyp jdL\skN skd jklal henkv dS df ku>el skd rkc lb ,g uOfd 4,g uOfd kL\c ku>el skd < 4Ski >el skd < df kxskg ;sk; lb ;que sGn hygi dfXk;D kxsj[uf hH j,kv 4kxsgj kvqg krdep jkxav kd < hH cr ]hxsn kcn Xgm [kj hd lkgrfb j,kv sxaSkt cwL Xe sjs/av sNhi df ct Ze/ sjH7}a} j,kv sxaSkt L\i sdhG ;we s dcl df ct 4,g skd sukt hg krP\c jrajuf ;we kd < Xe ;ofH j,kv 4,g krdZFkl hL\c hd < Syf sd ;ofH skr 4,g oHal sl susy jd jkdho Fkl dS skd Xkuskn 6,g Cgu oHal hHd jdL\i Xe }a} go ],g kukt skg skt rhrv ],g skt 9lXLXlakI8 4Tg srkt skg rhrv sd }a} Syflb j,kv Tg srsy jd jkdho Fkl7dS skd }a} < skr 4skg krdl sy u Xe uxyVkv suiv skd jklal sjkl skt ZFv k;D kd kekeji sl j,kv 2skg hrpc j,kv skg hrjL hH sl jhj' skt k;D hH kekv hl j,kv 2,g Bqg BkL\c? j,kv rhH;H hH sl klgV hHv skt k;D hg klgVv hl 4Sgfkp kukt Ief ;H kd klgV slm ]k;x yef _wl kd klgVv sltf j,kv 4Skt kyp krjL jGf sl jgt skt k;D hg r1ev kl dfXk;D 4Sgfkp kukt Ief ;H kd jgt slm ,g k;x yp kri kd r1ev hH sltf ],g g; skr pl j,kv 4,g Cgu hH ;H Bskd sl jgt udfsy ]Xgm ,g rfho hd r1ev 4Tg srkt jrm Xe yukokn OsO sd klgV hH jGf ]kdum g Rpf7dlgVv 4Tg sr[j Z;ekl hd suL\y Xe 0q; hH Sqg srskg sjH sl eszi j,kv k<Qd so 4srskg Cgu [qeof sl 0q; Sqg , s rjd oHquv skd kekeji so 4srjd Cgu u;kyi sl h_ jdskg "Qqi so 4Cgu srxkH sl eszi so 4Tg Syf jd jkdho skd

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 03 egaP

4,g h_,e hjkeg slltf Tg srdl hg slm eg hH >el 4,g Cgu ;kim hH kd su>el skdlm Sx skg q_' eg sdltf 4Cgu ykol kd suync skdlm ]Sx skg q_' eg sdltf 4,g h_,e hjkeg s lltf Tg srdl ync skd hlm ZGlf eg dfXk;D 4,g hu/kl h_,e sl ZktM hd ekd 4sjd rjfrakiW sl,d skd ZktM hd ekd huiv go df ,g ;kim hg dS skr ,g krdl skg rIf? Z;pzc Xe uoht sdlm skr kxsL\y sl u,k; rDf; Bskd jxv 4krskg Cgu 9u'ekGlakI8 kdlm 4srki jd Cgu rjfrakiW hHd eg slm Tg srL\y eg slltf df ,g kvqg rkK hH g; j,kv 4Tg srkt gj sj?f sl hlm Syf sd knl eg ]Tg srL\y eg slltf df ,g kvqg krkK hH g; j,kv 4krdl skg Cgu uiyxki Bskd kL\c sl suL\y slum Syflb 4Tg hg eg ]Tg hg hjkeg ak;rDf' so Tg rL\y eg sl Xk;rDf' utf df ,g kdl skg rkK nkc sd tsk[ hd ukK scay sL\c j,kv Z"?al scay sL\c 4kxsdl skg Cgu oHal s uen cv `sxaSkt kv Iduf j,kv sd ;que Xk;D < j,kv Tg skd suP\c krdZFkl hd < Xk;D j,kv Xe ;ofH hg Fkl 4,g krdl kt k>el skd < skr ]Skt skg rfhrzi hdlb ]Skt skg Ii k<jk/ Xeg jxv hd r,}v lb j,kv 4,g ZFv hg; kd r,}v 4,g krkt uc rfzi srskg7srskg Ixzi hg kekeji 4,g hrkt uc kekeji srskg7srskg7srskg7srskg uhy hg rfzi lc 4,g krskg Wq' kekeji j,kv ,g hrskg e[ rfzi akgt ,g Cgu gxt Bskd hl hH Cgd 4,g kekeji go ],g ;1nv hH cv skt j,kv 4,g rfzi go ],g k;x skg ;1n klgf skt kd kekeji 4Cgd ,g Cgu }a} kl,t rfzi j,kv kekeji 4Tg Cgu Xthp skn hl,t jklal j,kv kekeji 4,g kekv go ],g krL\i Bk[nf jskN skt kd jhj' j,kv 6,g jhj' go ],g krL\i Bk[nf jskN skt kd kekv 4Tg Cgu Xthp skn hl,t kekv j,kv jhj' df ,g kyp kri jdkt tkv Xeg sl,t 4Tg hgj kri hg rpfuf skd < udfsy 4CF Cgu kri hHd Xeg skt ]Tg hyp kri Xrkc Nqd Xeg cv dfXk;D ],g hgj kt hrP\c tskj kuokHal hd su>el skd uZ'n sd krzxel lm ],g krsy jd jkdho Fkl dS skd Xkvk'nf rel ]hd uk; ]hd xsk; ]hd ekd ]hd xskH ]hd eszi ]hd xkj3skd Xkvk'nf hjkl hd uoht skt j,kv 4,g krsy uke ys[ hH skd 0q; ek;v kl 4,g krdl kt kjke df Tg sruke Xkuskn udfsy 4awg Cgu htkj skd sujke Te ]Cgu kxaWke Te ,g kruke dS ]kxawykL jke Te ,g kruke dS 4,g jskN kjlwn kd nkodrf,kH hlm hH kuuke skd suiv dlgVv ],g nkodrf,kH kuuke skd suiv dlgV Xe ylv 4,g dZFkl hH klgVv dr hHr ],g hrdl skg klgV j,kv ,g dZFkl klgV dr ct dfXk;D 4,g hrkt skg hukesc hH klgVv akgo skg Bx skg hukesc hg klgV akgt j,kv 4hrdl Cgu skg klgV dfXk;D ]akgo ,g Gx skg hukesc hH klgV skr 4,g yG erfav kd oHquv7ekv d < hH knZk;ev g; 4SkjgO skd end j,kv skg rhH;H akgt hrkv Cgu gxt Bskd hl ]sdQ go akgt hrkv Cgu s gxt Bskd hl 4,g krdl kt hH Cgd skt ]Cgu kehl Bskd hdltf 4_aro Z<wi 4nZk;ev 4,g Cgu hg thp Bskd hl,t knZk;e Xe uoht sd < 4sxXn jd uZkcqd cl so ji knZk;e 4sxXP\c u end dS so jgkc sd XkvknZk;e ]Tg rDf; Sqg s/ac Xe XkvknZk;e ekj 4,g kyhy hd < ]go ,g Cgu _jfp kd < 4Tg Cgu jhHax < udfsy 4,g hg _jfp ],g Cgu kyhy uoht kdum 4Tg jhHax sL\c ekj 4Tg srgd _jfp eg skd uoht sd ekj df kxskg rpfm kusy >el g; Xe ZHnal lb 4,g dIku dS ],g kyhy kujke j,kv kuje3Tg sgj gd sllm <3,g ;uHfv skr 4,g Cgu krje Bskd Syf sdlm ],g krukt skt 4,g k<jk/ hd hnkodrf,kH hg k<jk/ hd sujke dfXk;D 4,g Xe ukKv sL\c ],g Xe rfakzH hL\c wr skr ]kxawdl jke Te df ,g krpskl wr jxv 4,g krdl je hHd u ],g kje hHd go u ],g jrhH skt df ,g Cgu kri s>qr dr cr 4,g Cgu hnkoekv wr dr cr ],g krdl je Bskd df ,g kruke kl wr dr ct df ,g g; Zdr kd < 4skd dr lm ],g krdl sn hg dlgVv eji skdlm 4kF k;x k;nf Cgu hH hHd sygi sdlb df ,g kOwuv kl go ]Tg srsn Z dr skt7skt Syf sd suL\y j,kv 4L\y wr df Tg srk>el < dfXk;D `,g hrdl kv sl,d Xe L\di hd h/akx rkc hd < Z 4,g Hq'v klgV hurb 4,g kriakd kL\c ue kjse sllb 4awLi u Xe klgV udfsy ]awy jd <jo [qn sjkl j,kv aMkt xkH Te df ,g jrgsc skr sllb 4aMkt skg kxae[Hf jdL\skN cl Te ,g jrgsc skr sllb `kxaWd k;D Te hH jdki

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 13 egaP

4,g Cgu rjWt hd tsk[ Bskd cv s>qe 4awg kvqg kdQ ji ukF dhO dS cv Te skr 4,g k;yf ki ukF dhO suTe ]Tg sgj tsk[ ukF dhO hHv go ]kgd su henkv lm skr `,g k[j sy xkj k;D g; sueqr ]Tg sryduf jo UHf sd hHl ],g krdjl Fkg kd hHl udfsy ]s[sn syko suktc |ko rqgc sueg df hd kuZFkzi sllm u Xkxsky dsuv j,kv 4sF Sx skg uk'sji hH xsky sd lskL\i7lki sdlm ]sF Sx hg skg uk'sji skr xsky sd j? sdlm 4krgj s krL\xj skd hlm XkIa? jd[j hyxam gxt hg dS ji jkr go j,kv 4kF krktc _a;|ko Bskd henkv dS df ,g kuql suTe 4krdl skg Cgu kjqldb rxt 4,g rhxal rsoel kd Xkjo h/skjof go ],g skt rxt j,kv 4,g uyefl kd Xk}a} go ],g skt rxt j,kv 4Tg srjd Wq' okuqp eg jGf 4spc u Z"?al ]spc hg rfak' df Tg srgkp eg jGf 4,g hgo rkc hH Xe /acal sd rfak' j,kv 0q; {

9`,g krdl xy uNaky ji um k;3kF rpfm g; Syf sd < k;D 4,g hrkt ji < hjknsetf hjkH hd laoof ArokHo 2laoof hjkH dS3ek<jfi j,kv 4kvqg Cgu kl,o udfsy 4sF srdl dskj 0q; skr srgkp so 4sF Xe kdefwH [qezi dS < Xe 0q; rjkHkge8

4,g skd sugj jWt jFi kd < Xe Xknk;ufqc hd Ze/ lm skr 4kxskg reuf hnt Ze/ kvqg krpku dS ]Ze/ kvqg krlag dS j,kv hxSkt hrj[uf kerfzi hd < akgt ,g krpaqgi chjd sd ;ofH lm tskj ukeZro kjkeg j,kv ,g ;we rqgc kd < Xe ZHnal sd ;ofH df awg krgd Te Syflb 4,g krskg /yim skd krZ<wi hd uoht go ,g krht sl krzxel skt skdlm 4,g kuht sdjd jkdho hg kjwi skd uoht ],g Cgu kuL\skN skd hldf Xe uoht j,kv ,g Cgu kuxkH sl hldf Xe uoht 4,g hrki wN skd Xkj['f erpm sd Z;pzc sdjd uexZoM hgo ],g tuS lDsl8 skt go ]ZktM hd ekd df ,g kvqg Wq' kuL\i Bk[nf Xeg cv dfXk;D ]kxSkt skg oHal g; cv udfsy 4Tg rfho hd ekd skt k;df jkdub kd Xklgf um sd < Xe XkiW surdf7surdf ewyke u sueg dfc 4kdl kt kuke Cgu skd < udfsy 4hrskg Bx skg knof krdqekd sl k;ufqn n;k' skr ]krskg kdl kt kuke skd < 'kd 4g hrkojd kn,i kreqekd rfal , go ],g krk[lf uen kd ekd Ze/ skt ]rfal skt Syflb 4kxSkt kyp krskg dqekd7sl7dqekd Rpf kdlm ]kxsjd uen kd ekd rDf; skt 4,g krdl kt Cgu jgkc sllm 4kxsgj k/ac sllm knl ]kxsjd jkdub skdltf j,kv 6kxSkt gj klgf kurm ]kxsuqp skd surtf 4kxSkt gj hg Z<wiv skr Cgu 4,g krdl skg Z<wi hgo ],g krjd jkdho Fkl7dS skd Xkuskn skt j,kv 4Tg dhrzi sd sujd jkdho Fkl7dS skd Xkuskn < 4kvqg r,} sllb ]kvqg kn,i }a} sllb 4k;df jkdub kd sjlwn j,kv k;df okuqp kd slgf dS jdL\skr Xe Xklgf skn skd orfv su ue sd ;que 4Skt gj u jkd/av ]sgj 'kdzi hg 'kdzi kgkp sulm 4sn L\skN skd Hq'v ]sy kpc skd Hq' kgkp sulm 4sn L\skN skd okur ]sy kpc skd rfak' df kgkp slm 4sn L\skN skd Zdu j,kv sy kpc skd Zxo df kgkp sulm 4sy jd okuqp go df kgkp knl su ue sd ;que 4Tg srP\c Xe rkiquv hg dS ]Tg hrkiqukel knl so j,kv g ek;kv skn sd thp hg dS ]Tg Cgu Xthp skn BkpaM j,kv Bkphu 4,g krL\i kukt hH sphu hg kurm skg kukt kpaM kurtf T 4,g krL\i kukt hH sjgx hg surm ]BkpaM hurtf Xe ylv 4,g hrL\i husn L\skN hH k{akdkv hd supaqgi dr 'kdkv s lm skr ],g krjL sl sukpaqgi dr ykrki skd XkL\t huiv {1o Bskd jxv j,kv 4Tg hrL\i hukpaqgi dr Bkjgx hd ykrki XL\t huiv slm ]skg huwN BkpaM hd 'kdkv skd {1o ltf df ,g kgd su s'hu 4,g upo hrehd rqgc dS kd s'hu 4Tg jskN skn sd thp hg dS Xe orfv ]Tg skn Xe k"kH hjkeg Bk[ j,kv rZoi s; 4Tg Cgu Xthp skn s; 4,g kdl Om jiM sl suuc sd Bk[ g; ],g kdl Om jiM rZoi skt g; 4,g huc sl suOm jiM sd rZoi g; ],g huc Bk[ skt g; 4Tg slgf skn sd kuI? hg dS s; 4Tg Cgu aSkuI? skn s; ],g Bk[ hjgx rqgc skt hd lki sd rZoi j,kv ]go ],g j['f kd jiM rqgc skt kd rZoi 4,g jskN hg kd erOsJ hH go ,g kgj L\i Bk[nf erIuf Xeg skt skr

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 23 egaP

4kxskg kgj hg krskg 0q; sl,t akg; df ,g krxy jd[sn k'Znqn hjkeg 4sxXkg sgj hg srjxf ec eIS akg; df Tg srdl gd eg jWt jd[sn skd ukrqngV 4krdl gd Cgu Bskd jd[sn skd ukikt tkv `kF kjxf ji dqe hlb ec eIS sygi ykl lhc df ,g krdl gd Bskd jd[sn skd ukikt tkv 4Sx skg sL\[ jdskg Uial jGf Xkuskn sd Xkuskn go3ukikt j,kv huZet3sF sIef knk; s lcl 'sn skt j,kv ]kxSkt skg ydfqe rqgc kuskg hHd 0q; n;k' cv df kF krxy Xe 0q;kge sjlwn syNif hHv 4k;yf jd xsk;im sulm kd krzohr lm ]k;nf kpaqgi ji krzohr ltf skd Xk;rDf' hdlm su 0q;kge sygi 4k;x kv jgkc jdskg hyk'rDf' kuqxrauv huZet Xe ykl lhc udfsy 4hF Cgu kuokHal hH hdlb ]kxsdl jd hH dr ykl ,kl jkp7skn 4kxsdl jd huZet 0q;kge kjlwn nkc sd 0q;kge sygi df kF krdl Cgu hH pskl Bskd 4ji sylkG sd ykl lhc ZGlf3kvqg Ixzi jdskg hyk'rDf' kuqxrauv sl huZet sd 0q;kge sygi huZet Xe 0q;kge sjlwn udfsy ]kxSkt IwI Syf sd knl cv huZet df sF srdl pskl xsky nkc sd 0q;kge sygi 4Tg Uial rqgc j,kv Tg ukelkdof rqgc so ]Tg sL\y 0q; su Xkdqe utf 4Tg hIym rykg udfsy 4kF Sgfkp kuskg ukelkdof j,kv Uial knk; slcl ji ho1i Xeg skr ],g krskg laoof j,kv ,g hrskg ufkg X s l gto hd 0q; jxv 4kL\y Cgu 0q; kL\c Bskd sueg sl k"o jktg paki 4,g Cgu dhO hH kugd 0q; skdum 4Tg sL\x> s Iske7sIskN so 4,g Cgu rehd Bskd hL\c hd Xk;bkL\y hjkeg hdkc 4Tg 9IjdTc8 ]k;yfkonf rqgc ak;bkL\y hjkeg hdkc 4k;df Cgu 0q; kL\c Bskd sueg jGf Xe k"o jktg paki 4sxXkg Sqg Z"o knk; sl jktg paki utknav Sqg skd rjkHkge 4srskg ji Xkj['f sd lkdof eg skr srskg sL\y rjkHkge paki7ln ]Cgu rjkHkge dS sueg j,kv srskg syef Xeg Xe lkgrfb sd rjkH xsky paki7ln sl,t < jxv 4,g hIym yqdycf sllb rkc 4srskg Syf wN j['f sd lkdof sL\c u rjkH j,kv 4krskg Uial rqgc rjkH skr krskg kdskj 0q; kd rjkHkge su < jxv df ,g yk;[ kl kd Xkxsky dsuv s 4hrki xy Cgu Xe k"o XkL\d,l ]Xe k"o ]Xe Xkykd sd rfak' df skt ]hd kHrfzi hd ;que ,g hrkt xy xakyN dS Xe 0q; j,kv 4,g krxy sujd ekd sl rDf' hjwi huiv drfe kd ;que j,kv 4Tg srkt skg <jk/klv eg ]srkt gj Cgu <jk/kl eg Xe <{ sd 0q; Syflb 4,g krL\i hg kuOm ji sd,ke sd hr,kuqp skd Xk;rDf' Bqg h;skl jrhH sjkeg 4,g krjkHm skd ltkj sjkeg 0q; ]Tg srdl skg Xe ler ]Tg srdl skg Xe ;ykv eg Xe <{ sd rfak' 4,g krL\i kuskg ;fl jdxkt skdcl um ]Tg ak;rDf' h;skl skt jrhH sjkeg df hr,kuqp hl ],g krsn jd kn,i rfFf hd okur sl 0q; Xe ylv 4kvqg sl e;ke sd 0q; cl go ],g jkdofkv dufkK,o hH kurtf j,kv g u/kl hH surtf j,kv ,g krUial hH hurtf lki sd ;que 4,g rjWt hd 0q; ukde kvqg krwN skd 'kdkv df srdl T Cgu hH pskl eg tkv 4Tg ukde Sqg srwN skd 'kdkv cv jGf ]Cuc Xykohn jGf 4Bx Bkuc Syf sd suL\y Gky[f s d ueqn ykohn hygi 4hF rjWt hd 0q; go j,kv kF kuc kydf kL\c ]kF kuc Cgu ukde kL\c sygi skr ]Tg sgj [sn ukde sL\c eg tkv jxv3Tg u/kl hH surtf 4jkc hygi sF suc Syf sd 0q; go ]sF suc Cgu Syf sd sukt sy rkjkc ]sF suc Cgu Syf sd sukyef skd Xk;efnkv skn go 4sF suc Syf sd sutsH skd Xkt,kG ]sF suc Syf sd Xk0q; srkj sGn hygi skr ]Tg Sx y,G srkj ji ho1i hjkl df Tg srL\i Bk[nf Xeg tkv jxv 4,g ktsk[ Xe Xk0q; sl iW defFkzi sulm cl go ,g Nqd skt lki sd ;que tkv 4,g kvqg sl e;ke sd Xk0q; klgf erd/fv kd lkdof sd kr;que 4kxsyp kri Xeg skr Xyp su>el skd lkdof sd kr;que eg jxv 4Tg sr[sn kjw/v go ]Tg srpskl ryx go ]Tg srpskl skt kl ]Skpaqgi hg ukldqu su 0q; j,kv 4,g klgf kd okur lm hH 0q; 4,g ji okur sd Xkjo h/skjof kFo; hjkl hd uoht 4Cgu kxsuc uoH jGf ]kxsjxf uoH jGf 4aSkt hn kxy Xe k'nf hg dS XI{b df ,g krdl pskl Bskd 4Tg hrsy kOm skd uoH sl gto hd suskg sL\[ Xe /skjof sd sjlwn7dS XI{b h/skjof 4Tg srsn kL\v ji jk} sd ukde eg jdky sl Gjr Xkuskn XI{b h/skjof Xelm skr ]skg k[sn kuc 9Zpkv8 ji stkojn sd ukde hldf hHd jxv sueqr 4kxskg kL\[ hg ji Xkjo h/skjof uoht 4,g krdl skg Xe q;1e ZGlf jo hg dS udfsy 4kd uoht Xy uqp jo hg dS eg df ,g krdl jd ue kjkeg

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 33 egaP

j,kv ]k;x O,c Xe ue sjkeg jo go j,kv 4Bx skg ufkg hurdf sk[sn j,kv 4cl g; ,g ZF; df aSk>el skd Xkxsky d{'f hnkok'kjuf j,kv 4,g krskg knl 4skg [qezi jo hnkok'kjuf df kF dofkHko nkc sd 0q; sd < j,kv 4kvqg ukldqu Syflb ]sdl jd Cgu kn,i < j,kv eg ]hrdl skg kn,i Cgu ky[a1k hd < ]kvqg Cgu ukldqu <jkd sd < skr 4,g ek<jfi kd hed hdlm ]Sgfkp okH skt kd jkrof ]Sgfkp oky,G skt 4,g ek<jfi kd hed hdlm Sgfkp ;Hv skt Xe orDf; s jkeg j,kv Z;,k' sjkeg g; ]uhg7uhn j,kv chjx sl Z"o jktg paki 4kF ek<jfi kd kr<h{ hd kre{ hd sujd 0q; s jkeg g; 4kgj ekyqx dr ykl jktg dS kjkeg 'sn g; cv 4,g krdl skg ryfG Hq'v sl sujd 0q; u hHd 4skg ryfG hg Hq'v sl 0q; df ,g Cgu hjWt `Hq'v k; kxskg ryfG Hq'3Tg sd rkiquv knl okuqp Xe hxntV udfsy 4g Cgu ykol kd sukpqagi [qn skd sjlwn 4Tg srgd skd sukuc naukv hH skd suL\y < skr 4,g krkt krL\qdlf j,kv ,g , krgj krjd ;kim sd okpc ZGlf go 4krki k[nf Cgu Z;,k' j,kv Z;ekl Xe suL\y go ],g Rpf skt 9olfXGLf8 kvqg kjH s l okH sd k{j dfXk;D 4,g rpfufql hH jkg hdlm ]kxSkt Xe 0q; Syf sd k{j ZGlf skt 4,g rpfufql jkg hdlm jGf kxSkt Xe 0q; gjr hd >skc skt dfXk;D 4,g Cgu dhO hH kuskP gjr hd >skc slm jGf 4kujd jkdho sl naukv jGf skd 0q; Z;koufv lb skr Skt skg Z;koufv 0q; Syf sd rgf sd ;que j,kv Syf sd yxae sd ;que df Skt kv <{ kl j,kv ]skg hg kuskg 0q; jxv j,kv 4a,g Cgu dhO kuxkH skr ]skg hg kuskg 0q; udfsy 4dhO skr skg u 0q; ]Tg srgd < 4g Cgu hH hnkou;kyi Sqg sxkH sl 0q; j,kv rhH;H sl 0q; ]udfsy ]Tg Cgu hnko0q; k; jsk[0q; Xe ylv < skr T 4Sgfkp Z;ekl hd 0q; d;Zk<uf dS jGf skr ]skg hgj skg rLfa[ rfak' hg sl suskg u sd 0q; jxv udfsy 4Skt skg u rLfa[ rfak' Cgd df ]skg u 0q; df ,g krgd skr hg; hnkorfak' j[fkv `kxSkt gj ZFv k;D jGf skr ]skg kgj kt kpaqgi ukldqu skd uoht hg sl suskg u sd 0q; jxv udfsy 4spaqgi u ukldqu Bskd skd uoht df srgkp kujd Cgu Syfhlb eg skr hH skd 0q; j[fkv 4,g kehl dS hd sukpc sd thp hH hldf j[fkv 4sF u htkj Syf sd sukpc skd 0q; ji rehd hd Ze/ j,kv hd ;l j,kv hd uoht ]udfsy ]sF Syf jd suXkgm ;kim sjkl sdlm skg u 0q; ],g Cgu yk;[ Bskd kd susn [qn skd hldf ],g Cgu k{akdkv Bskd hd sukIef skd hldf ]Tg Cgu jsk[0q; 4Tg sruke klgf kd ys[ sd uoht hH skd 0q; udfsy ]Tg Cgu hnko0q; < 4,g hjWt kupskl kL\skF slb 4kyp jdDp kcay kd Z"o jktg paki Syflb 4hy uke rkc hd hnkorfak' su ukrqngV 4spaqgi eg nkc sd rjkHkge akgt ]kxSkt paqgi Cgo go 4kxSkt skg rrfi epfi skr ]hy uke rkc hd hnkorfak' su epfi jxv 4kxskg sl gto hdlm ,g hnkorfak' skt Xe epfi go skr ]kxskg uri jxv kd epfi j,kv 4,g k;x skg rhH;H hH epfi 4skd Nqd ,g kL\di hH Xe epfi su <{ sd k'kjuf lm 4kvqg xsk;iQqn kd <{ sd k'kjuf lm 4kL\di Xeg <{ kd k'kjuf g; nkc sd 0q; lm 4Bx skg Cgu ufkg Nqd sl 0q; lm 4kF j['f rUm dufkK,o rqgc j,kv hyk'kHrfzi kL\c ]Uial kL\c 4Sx Sdf xsk;zi Xe rjkHkge Xe iW hldf7u7hldf _'7_v hHl so chjd7chjd ],g rkc hd Xk_'7Xk_v surtf tkv 4sF Sx paqgi eg Xe Xkunf s d rjkHkge akgt ,g gxt lm epfi chjd7chjd tkv ]Xpskl eg slb dfXk;D~~~srskg sjrm rrl eg jxv Xe 0q; go ]kF kjkrm Xeg Xe 0q; ltf su < 4Tg <{ sd hr,kuqp go Xe ylv 4,g hjWt kuI? kd 0q; hH Syf sd krUial j,kv 4,g hjWt kuskg Uial hH Syf sd 0q; 4krskg Cgu rIf? Xe Xktkel Uiof 0q; kl,t rjkHkge df ,g kl,t supskl hH g; 4srskg tkel rlfdof knk; slcl j,kv Uial knk; slcl ji ho1i eg tkv n;k' j,kv 4sF srdl wN skd jgy hd BkpaM knk; s llm jkc jg eg ]kF kvqN su jgy hd kursp hd 'sn sjkeg skd BkpaM ltf Xe rjkHkge kF;v 4Ski jd kn,i eg Cgu ky[a1k hd Xk;rDf; sd kre{ hd < sNhi sd rjkHkge 4,g Cgu kuL\y cv 4,g hujd klgV cv hg u ],g kujd 0q; u cv ]Cgu 4klgV hl j,kv 0q; kl df kgd j,kv 4k;df <"sk' kd rjkHkge suXkgm j,kv 4sF h/skjof70q; cl so ]Sqg kn,i d{'f skt Xe ukrqngV Xe k;kN hd rjkHkge 4kvqg Cgu rgfv kd ukrqngV <jkd sd rjkHkge

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 43 egaP

yxqe eg hHd 4Bqg Cgu nac Nqd skr BkL\y 4sgj hg srL\y Xe Xkt,kG hdlm eg jGf j,kv k;yf kuc ekyqx Xeg ]k;x skg hokg ji eg Bskd ]sL\y Cgu eg 4,g rkc hd ste sL\c g; 4sgj srkt sIhl? Xe Xk;bkL\y eg hH jGf j,kv 4Tg sruc ekyqx eg ZGlf ]hrskg Cgu nac BkL\y sllb aSkt u suL\y eg 4,g kr[j hjkt 0q; ji eg j,kv Bskd sl sujd u 0q; sjkeg ]krskg Cgu nac 0q; sl sujd u 0q; sjkeg udfsy 4,g k;x O,c jdiNf jL kd suje sjkeg sNhi sd /skjof70q; sjkeg 4,g Bx O,c jdiNf krj;kd hjkeg sNhi sd rkc hd klgVv hjkeg 4Tg h[j kiNf aSkriWqd hl,d ewyke7u rqgc7rqgc s Nhi sd Xkrkc hNv7hNv rqgc sueg 4srskg Sx skg u dlaqiu rfakH lb eg skr ]krskg k>el skd < jxv 'sn kjkeg 4hH Sgfkp rxko kl 4kdlm ,g rxko ]skg hrP\c kuokHal hd naukv Xe uoht slltf ]skg krskg rlfdof Ze/ slltf ]skg hrskg ukerfx k_k;7yxae slltf Tg srgd <3,g kd suk>el cyre kjse 4,g rxko skr skg krskg ryfG Hq' s l 0q; 4,g rxko skr skg krskg ryfG Hq' sl rfak' ]Tg srgd < 4Tg hnko7v < 4Tg sruqp skd dS eg sl Xe skn df g krskg hg cyre kd nko Xe ylv 4Tg Cgu hnko0q; < ]Tg Cgu hnkorfak' < 4,g hjWt rqgc ku>el skd < skr , 4kxskg Cgu hH xsk;gl Bskd ]9u'sjikvskd8 Bskd skr skg u 0q; ji uhet jxv 4g Syf sd Z"?al xsk;gl kjkl 49Idyfakd jkG u'sjikvskd8 4Bqg kn,i Syf sd 0q; kFo; hjkl hd u'sjikvskd , ]hd xsk;gl sjkl sjkeg skr ]X[sn sl j,kx rqgc eg jxv 4kvqg kn,i k;D7k;D sl 0q; df ,g rkc hd ste sL\c g; cv 4,g klgf kd uoht go ]krdl skg Cgu nac go 4hH nkc sd Xkyko suk>el surb ]kvqg Cgu nac 0q; 4sxXkg uk;Hfv Su j,kv ]hdum hxXkg aSk_k; Bu 4sxXkg ji Xk;efwH Bu cv udfsy 4sxXgj srskg skr 0q; ]sxXkg Cgu cv 0q; df ,g Cgu hH cyre g; kdlb ]skg u 0q; df ,g Cgu cyre g; kdlb 4hxskg rkc >elku go skr ,g krskg 0q; jxv ji ho1i j,kv 4,g hukesc ji ho1i 0q; cv df ,g Bx skg hIskN hurb ho1i skr 4,g krxy Cgu ;el kurm Xe sukxy jdDp kd ho1i hjwi cv ]kF krxy ;el kurtf Xe k_k; phc sd oakx skn 4hIskN hH sl oakx n;k' 4,g Bx skg uhet oakx kl7kIskN dS 4,g Cgu rykg hdlm knk; sl 9tsyof ycsky8 dS cv ]hxSkt skg dS cv ho1i sl gto hlb df awg kruke Te j,kv 4,g Cgu cyre Bskd ji ho1i kd 0q; cv 4sxaSkt je Fkl7dS Xkuskn Xelm 4Cgu kxsjkg Bskd ]Cgu kxsrht Bskd Xelm ,g 0q; skt cv 4skg krjkg Bskd j,kv skg krrht Bskd ct ,g ZFv Bskd dr hHr kd 0q; dfXk;D ],g hukesc yqdycf kuky ji ho1i df cv ,g k;x skg zxel kurb 0q; 4,g k;x skg lkdof kd 9jko yIskI8 ],g k;x skg lkdof kjwi kd ukKof sd 0q; df ,g k;x skg uhgZFv Syflb 0q; ]Bx kv Xe >el rkc hd hnkorfak' df Cgu Syflb ],g k;x skg uhgZFv tkv 0q; 4,g rkc hl,t su>el hH g;~~~,g kvqg Cgu Syflb g; udfsy 4,g hukesc 0q; akgt ,g Bx paqgi gxt lm jWt ho1i j,kv 4hxsdl skg Cgu go ],g hrdl skg k_k; skt ],g krdl skg uk;Hfv skt ji jkrof sd rxt lb skr ]k;x k;yf uke skd rkc hd henkv rhH;H ]hdlb jxv ]skvkuc re ec eIS j,kv skvkuc re ec utskLbkg df ,g k;x skg rhH;H skt tkv skr 4ed7sl7ed 4kxskg uoht ji utf ]Xe rxt sjkl Sgfkp suskg gzx L\skjd lkpi utknav df ,g tknav kd XkdufkK,o 4sxXkg Wq' 0q; Cgd ji Xkgzxim7Xkgzx ]ji yxae ]ji Xkjkr7nakp 4kxsP\c j,kv jkrof kd 0q; cv ]hxsync yd' hd 0q; cv 4,g hukesc yqdycf 0q; ji ho1i cv 4,g hIskN ho1i ]Tg sL\c u/kl lki sjkeg cv df g ;l Syflb g; ],g ;sk; suuke <jkd sd ;H rkc hd hnkorfak' df ,g Cgu pl Syflb g; udfsy 4,g pl jWt , rkc g; ]krdl skg Cgu 0q; ji ho1i cv df Tg Sx skg sL\c surb u/kl lki sjkeg 4Sgfkp gxt hH Syf sd 0q; Xe ylv 4,g pl jWt rkc g; ],g Bx L\i hIskN rqgc Syf sd 0q; ho1i cv udfsy 4,g Cgu rjWt Bskd hd ;H s l 0q; 4kxskg ukldqu skr hxsy uke k;ufqn jxv rkc hdub ]kcskuof k; ]h/akx k; ]ylj LIc df ,g g; >el hjse cv 4Tg rfakH hd qda'_f dS Xe phc sd Xkuskn eg 4Tg sgj je eg u ]Tg sgj ht eg u3Tg sgj iad eg 4Tg Sx jL hH sl suht eg skr 4,g hrkt jL hH l suht Xe sjgx rqgc e,kd go ]Skt jL sl 0q; ]Skt jL sl suje e,kd skt j,kv 4Tg e,kd Bqg hjL eg sl ykl jktg paki s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 53 egaP

henkv 4kxskg rlfdof skr sxXL\y sl rfzi skr go dfXk;D 4kdl skg Cgu rlfdof ukKof Syflb ]sL\y Cgu sl or hldf sd rfzi ]sL\y Cgu hH sl L\kgi ]sL\y Cgu hH sl h/akv ]sL\y Cgu hH sl P\kc 4hL\y Cgu BkL\y Bskd hH sl rfzi nkc sd rjkHkge su e,kd hjkeg udfsy 4Tg srsy L\y hH sl rfzi skr ,g kryef rDo jGf ct ]Tg srL\y hH sl henkv go 4Xeum ,g kre{ hd suL\y dfXk;D ]kvqg rlfdof hH ukKof Xe Xke,kd Cgm ]sgj sryp 0q; Xe Xke,kd utf df ,g rkc hl,t supskl kjt g; cv 4Tg srsn jd Wq' kuL\y sl rfzi jdyef henkv cl skr ]sL\y u sl henkv henkv jxv 4,g krync yr sl jkdzi surdf 0q; df X[sn eg cv 4sxaSkt srync yr sd 0q; udfsy 4,g Cgu krjqrkv Bskd hdum Syf sd susn [qn skd hldf ]Syf sd sujd k;g hd hldf 4Tg Cgu tsxap Bskd < dfXk;D 4hg rpfuf ]sxaSkt srync tskj yr sd 0q; 4,g rjWt hd suL\skN skd 0q; u ],g rjWt hd suL\skN skd rfak' skr u skr Skt kv Xe >el hjkeg jxv j,kv ],g hd uoht zxel rkc hd < 4Tg srkyp ekd Xe s>kl d sjlwn7dS Xkuskn s; j,kv 4,g krgj okHzi kdub ykl lhc7ln ],g krgj okHzi kdlm ykl lhc7ln 4Tg srgj srync s u',G 4kxsgj krjd hjk;,r hd 0q; huiv ]jsk[0q;3,g Cgu krdQ uoht Bskd ],g Cgu kyko suuke Bskd3kxsgj krkxy sLa> sd rfak' j,kv kxsgj krykduf lwyqt kuiv hnkorfak' 4Cgu kxsuke Bskd ],g Cgu oHal df skt 4kxSkt kN uiZknqe kd gjr dS `,g kukuc hnkorfak' skd k;ufqn hjkl df ,g huskg ;r rkc d;Zk<uf dS Xe suL\y `sl,d kxsL\y go sdl skg u rak' henkv skt j,kv 4,g krkt skg r{fof go ]sdl skg u rak' henkv skt 4,g krkt skg kL\xay go 4krdl skg Cgu hH rak' Xe kFv dhO henkv go ]sdl u L\y henkv skt j,kv 4,g hrskg hed Nqd Xelm ]sdl u L\y henkv skt 4Sgfkp suskg lki sd ds;zi j,i Xkuskn df awg kruke Te j,kv 4Tg Cgu henkv sL\xay < 4Tg j,i Xkuskn lki sd < 4kxSkt kv Xe phc 0q; jGf ]kxskg kL\[ Bskd jGf ]kxskg kL\[ skvke Bskd jGf ],g hrkt L\i rjWt hd j,i sjlwn ]kryp Cgu jsn knk; j,i kL\xay kurb g; dr cr ],g hrjd yhiv rkc hdub ykl lhc7ln 4,g hrxy sujd yhiv endS skdeg rkc hd kcskucf j,kv h/akx j,kv ylj cr ]Tg srkt jktqx skd 0q; suiv uyfsI j,kv jyIgf j,kv ,g krsy jd 0q; kuiv huyfsklqe ct 4,g hrskg hd h/akx u',G dS jGf ],g hrskg hd huyfsklqe u',G dS 4,g kryp kd h/akx dS ],g kryp kd huyfsklqe j,i dS3hg Sgfkp skr j,i skn 4,g hryp hl k;ufqn 4kd h/akx j,i dS j,kv kd huyfsklqe j,i dS 4,g krgj 9u',G ydLfk;jfhi8 jGf skr ]Xgj henkv syko j,i dS7dS jxv Syflb j,kv 4hrdl skg Cgu rfx slub 4Tg j,i dS7dS sdub 4Tg sL\xay hH ylj j,kv h/akx j,kv Tg sL\xay hH huyfsklqe j,kv jwe,r j,kv tsxap 4Tg srkt skg qxai j,kv sL\xay skr kIkd hH skd dS sl Xeub 4sd uoht Tg j,i skn s; 4hxskg hujd hH hjk;,r Xe rfak' Xgqr skr ,g ku[j hjkt 0q; Xgqr jxv j,kv 4hxskg hu[j Z;ekl hd 0q; Xgqr skr ,g hu[j Skuc rfak' Xgqr jxv j,kv 4,g krjtqx hH sl 0q; go ],g krjtqx hH sl rfak' go 4,g krjtqx sl Xkjk} Xkuskn uoht df tg srgd go dfXk;D 4,g ydfqe rqgc hu>el rkc hd < 4,g uoht hg rfak' ]Cgu df Tg srgd go 4a,g uklkv rqgc husy >el hH rkc hdum3Tg h/akx ]Tg ylj3Tg hnkorfak' 4,g uoht hg 0q; df Tg srgd go dfXk;D ,g Cgu ydfqe rqgc hH Xe su>el rkc hd hjsk[0q;3jnadlf ]u;yfskisu ]jwe,r dS ]tsxap dS ]huyfsklqe dS ]jyIgf dS3rkc hd hnko0q; ,g uklkv rqgc 4,g krsy uqp wygi dS go dfXk;D ]rkc hd hnkorfak' dS kusy >el ,g uklkv rqgc 4,g skr ydfqe kL\skF ku>el skd < df awg krgd Te Syflb 4<jkd sdlm ]Ski kIqt u regf hd rjkHkge eg sl jGf g; 4Cgu <jkd sd rjkHkge g; 4kvqg jyG n[qn g; 4kgj krje henkv kjkeg hH Syf sdlb ]sgj huc sl,d kr_arji hjkeg df sL\y Syf sd kr_arji huiv eg jGf ]srL\y Syf sd uoht suiv ]srL\y Syf sd kr_aro huiv eg df k;x skg hg kurb ]akg 4Bqg Cgu nac skr BkL\y 4sL\y Xe t,kG hd tszxav eg jGf 4sgj srL\y Syf sd sukpc skd hekyqx huiv j,kv sgj hH ekyqx ]sL\y u hg nq[ eg 4sL\y Xe t,kG hd <wg eg hHd ]sL\y Xe t,kG hd Zdqr eg hHd ]sL\y Xe t,kG hd

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 63 egaP

],g krskg cyre kd n' uZqtv 4,g henkv kyH uZqtv 4,g krgkp kuIg sl suL\y go 4,g hjskted hnk;ufqc dS Xe Hq' 4hd Hq' hxXkg Xrdkr jskted jGf Gjr hjlwn j,kv ]kxSkt k;x skg kL\[ Fkl sd rdkr hjwi huiv 9eyf;jfhIe8 ]nkodrf,kH Gjr dS 4jrhH sd ykl lhc hxSkt skg j,kv ,g Bx skg hl,o rykg chjd7chjd jGf tkv 4aSkt skg hL\[ suekl sd Xk;rDf' hd Hq'v go ]Xkg u 0lf dlaqiu j,kv jskted ak;rDf' hd Hq' df kF k;x skg hjWt 4kF kL\i kukojd skd Z"?al lm skd < 4kF kvqg Z"?al go Gky[f sd Zxo hlm 4Zxo dS 4hF hr[j u ZFv Bskd jgkc sd Xk;fab hd jhj' j,kv sl jhj' hxntV 4Iskl[7Iwy ]xskH hF hxntV 4hF rkc hd suskg u kuskg kd kekv 4hF hr[j u kre{ Bskd Syf sd xsk; sd gjr hldf rDjfrfv sd xskH If1n hdltf 4hF hrjd Cgu jkdho skd hldf rDjfrfv sd jhj' If1n hjwi hdltf ]kF hnkodrf,kH Iiuf skt kF Zxo dS 4sF Zxo skn hH ;el s d rjkHkge 4;el sd rjkHkge hl,t Tg Bx skg hL\[ hg hl,o jGf Xrykg n;k' ]kxskg k;D hH Xe BkL\y d;Zk<uf lb 4,g krrht u,kd df kxsL\i kujd ;r jdL\y hg ji gzxim7gzx sjlwn hldf hH skd Xkuskn um skr ,g kuL\y hH skd Xkuskn um jxv 4sxaSkt je Xkuskn dfXk;D ]kd suL\y BkL\y g Cgu ZFv Bskd ji ho1i 4hxskg ji yxae k; nakp skr hxskg BkL\y hH Xe Xk;xfsk;rfzi sd ho1i jxv ]hxskg Cgu ji ho1i , hg rpfuf 4sL\i huL\y j,kv jkc dS ji ho1i n;k' BkL\y d;Zk<uf slm akgt ,g k;x skg kL\[ gxt lm hH epfi df awg kruke Te ]Cg hg Syf sjkeg3,g Z<wiZFv kL\c 'snal kd < hH Syflb j,kv 4Tg e,kd Bx skg Iu hg hl eg 4Tg srkt skg Iu sjh/7sjh/ go ]Tg srsy L\di skd hxuZknqe skt Xe uk;Hfv lm 4uoht ,g uk;Hfv dS kd rDf' 4hxSkt skg L\,kn dr jwn j,kv ji Xkjkr7nakp yd 4,g L\,kn akgo cv ],g Bx hyp gxt j,kv If1n akgo 4,g hd sujd ktd ji uhet hjlwn j,kv BkL\y Cgd skr cv 4,g k;x skg er[ j,kn go 4,g Bx skg er[ rkc go cv ],g k;x gj Cgu cyre Bskd kd sujd ktd ji uhet hd k;'fS cv df ,g g; go j,kv ],g hjlwn skr Bkpl h/kv 4,g Bkpl hg h/kv Xelb ],g k;df nktkv skdeg su BkL\y hd kr_aro hjkeg df Tg sgj >el xsky sd k;'fS 4Cgu cyre Bskd cv ]k;x skg hukesc go cv 4Syf sd lkdof ]Syf d hnkojkrof kF k;x skg hjWt kujd ktd ji uhet hd k;'fS sl,t sygi ykl ,kl uhr 4sF sgj kt sxkH cl ]hH s uZet j,kv hH pX ]cl j,kv ]hH tszxav j,kv hH 'uf,i ]hH thxZrski3sF sgj kt sxkH Gjr hd k;'fS tkgt sjkl j,kv hF Bx xy Gjr hd k;'fS sl iskjw; sygi ykl ,kl uhr Bskd sl tkv L\,kn unf dS sl,t ,g hg hl,o cv L\,kn g; 4kF hjWt g; ,g krsn jkrm sygi u,kd j,kv 4sNhi ,g <jkd Nqd Xelb ]kF Cgu ys[ Bskd g; 4Xe sujkrm ji nakp skd henkv dS kvqg Zp[ jykL L\skjd hlv cjv dS Bskd3sdjd p[ kurb j,kv ]hF L\,kn hurb Syflb skr 4,g Cgu rjWt hd sukjxf skd eIS jdkt ji dqe hldf xyv7xyv Z Bskd 4ikv7suiv ]Tg srgj srkv suekl rDo sjwi j,kv ho1i ,g hrgj hrew? go 4Xe sIa? lhc,kp Tg srgj srkv s uekl sd iskr hd ec ikv7suiv dqe ]hxSkt gj u rjWt hd sukjxf ec jdL\m jiM sd dqe dS7dS 4hxXkg hxy Gjr hd ho1i sl nakp Xiskr hd ec utskLbkg sdlm j,kv eIS sdlm 4kxSkt gj Cgu ;kim kd susn hr,kuqp Bskd ji ho1i skdlm ]kxskg nakp yd Xe Fkg sdltf df ,g g; ZFv go 4,g hg kjlwn ZFv kjgx rqgc kd L\,kn hd sukt ji nakp 4,g Bx skg Wq' ji yr sjlwn cv BkL\y hylv 4sxXgj s>ym akg; go df 4Tg Xchdjr hd su[j Sk>ym skd Rpf sd Xk>elku ZGlf s; ]Tg Cgu sL\x>7BkL\y Bskd cl g;3Tg ukrdfki7ukrqngV 6,g j,kv Nqd k; ],g k;Lfskcd k; ],g ekur;of3Tg 9L\bkGyGf8 df Xgd skdltf cl skr g; cv 4,g k;x Ig sl ho1i kL\x> cv Syflb 4hxskg Xe Fkg dlm ho1i ]hxaSkt xy ji nakp Xe Fkg sdltf lbklef hd 0q; syko sukv dfXk;D 4hxskg ho1i Xe Fkg sdlm ]kxskg s nakp Xe Fkg sdltf 4,g hrehd kL\c Xe ZFv sd 0q; ]yd Cgu tkv nakp j,kv 4k;ki jkrm Cgu hnkorfak' ]Ski jkrm Cgu eg 4Tg Ski jkrm skd henkv suiv hH ji nakp tkel hg so ]sjcm j,kv scwL Xe 0q; tkel skt df sgj uk; Syflb 4Cgu kxsdQ uk;Hfv kdlm 6kxsL\y sl rfzi hd Xkjkr7nakp go yd ]kxsy ysk[ tkj sd uhet j,kv kxsL\y sl rfzi hd uhet tkv skr sgj krL\y
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 73 egaP

9`srsy {i kd Iqx ldf Xelm ],g kIac Xe XkIqx skn skt oof g; skr srskg tkv nf; <8

4Sgfkp hg kujd jkpouqi ji < skr skd 'sn lb Syflb 4kxSkt cn j,kv 'sn sdjd jkdho skdlm ]kxSkt kv go 4,g kvqg kL\qdlf ue kd kd rjkH dfXk;D 6,g Cgu BkuOfd Bskd Xe sujd 'sozi skd eufw;d Xe sRdyd cv 4,g Cgu jwn knk; unay 4,g hxy uL\i Bkuql ufoxi hdlm Xe sRdyd 4k;x paqgi skr xdVsi 4,g hrL\i ewyke hgl hL\c h<ko;ofH hdlm 4kxspaqgi s unay kvqg krskg kdyd j,kv xdVsi eufw;d sl skdke df hF hd h<ko;ofH dS sygi k"o rqgc su uufsy 4kxskg Cgu skvke kysdv jknsetf Syf sdlm skr ]Xe dqe lb Skt jd 'sozi skvke yd jxv 4Tg srdl kyqc skd hldf jGf eg 4,g hg hd pskdal k'nskue hjkeg ]hH hHv eg udfsy 4Sx hH syp so sl t,ke huiv 4k;df uk'sji ]k;kcn ]k[j ekyqx dr k"o Xeg suXkgm 4Skv xsky rqgc jduke <_aekv kjkeg 4skvkv df k;nf <_aekv ]k;kyqc sueg j,kv ]k;nf L\skdlf skd ue sd dqe lb3su jkrd hcay hd Xk;efnkv sNv Iiuf3su jkrd hcay dS hd Xk;efnkv sNv 4skg srkyqc eqr ]skg srskg jkosetf hH eqr 9IXlji8 lkpi skr ,g krjke kIakp Bskd ji eqr jxv 4skjke df k;kyqc ]k;df jkdho ]Bk[nf 9hIofhl,i8 ]kgl 4,g k;df r_faeuf skd sIakp sultf ,g jkosetf henkv go r'rfzi lkpi ]skg jkosetf eqr r'rfzi lkpi Xeltf ,g ; dS hH kujke kIakp ji sjgsp sd hldf dfXk;D 4skg hg srskg jkosetf eqr hH cr skg srk[ jke hd hldf eqr ct ]srskg Cgu jkosetf eqr hHr ]skg srjke skd hldf eqr ct j,kv 4Tg Ceg hH srkyqc skd <ekv ]Tg srkt Cgu eg hg sujd <ekv 4sL\i IwI dekkv sd k;ufqn hjkl ji Rpf Sqg sL\qdlf lm j,kv 4k;x L\qdlf Rpf kjkeg 4k;x L\qdlf dqe Xe okHzi sd BkNv hdub udfsy 4,g Cgu kehl Bskd hd BkNv hdub 4,g Cgu hed Bskd hd BkNv hdub3Tg jhokge ]Tg 0qc3Sqg henkv sNv rqgc Xe ukrqngV nkc sd rjkHkge 4,g krkt skg Z<winaukv hg kurm Syf sd henkv sjqc ],g krL\qdlf kurtf henkv kNv dfc 4,g krkt kyp krP\c go skr 4,g krdQ u ],g krk[ ;H u ],g krjL u sl Xktkokv hd henkv sNv henkv kjqc dfXk;D3hxaSkt skg hukesc Xtkokv hd Xk;efnkv sNv ]snkl7s/hl ]<jk/kl ct j,kv 4,g ZFv rqgc Syf sd ;ofH kd < df awg krgd Te hH Syflb 4,g krkt et hH rDf; go 4Tg hrsn sn et hH skd kursp lm Tg hrsy jkdqi hH skd kursp lm ak;rfFf hjkeg skr ],g hrskg skd suI? kuI? d;Zk<uf Nqd df akgt Tg hrkt kv gxt lb ak;rfFf hd ;que hH ct dfXk;D 4Tg srdl yef `g srdl yef < skd Zxo sd Hq' sjlwn sl k;D udfsy 4kxskg Syf sd Xk;we j,kv sd uoht j,kv rDf; ]_ardsky T ]kr_aro klgf dS j,kv kxskg hnkodrf,kH klgf dS akgt ]hg hnt ]sxaSkt Iac sd k;ufqn slgf skn sjh/7sjh/ skr 4,g BkL\y Syflb ]Ski u rht Hq'v ufsy 4,g Cgu BkL\y Bskd Syf sd suL\y dfXk;D 4krdl Cgu skg Hq'v 4krskg Cgu Hq'v kd hldf skr ],g krsy jkoyr Xe Fkg ct Hq' hg rpfuf 4Sgfkp hu[j regf hd susy Xe Fkg jkoyr hH skd Hq' 4Sgfkp kuL\y hH skd Hq' df sgd skt ,g rjWt jGf hd orDf; sl,t < 4re skL\y udfsy skvkt je ]sxXgd so 6skvkt Ig ]sxXgd so 4Tg uZqtv cl so Xe ZFv dS dfXk;D 4sxXL\i Cgu ekd ylj j,kv kcskuof j,kv h/akx Xelm 4,g hrskg rkc hd suL\y jGf ct ]Tg srkt kv 9IXeke olfhlLf8 ]d;Zk<uf df ],g krskg kl knl 4hxSkt Iac Xe Xklgf skn ho1i jGf n;k' 4sxXn suxkH Cgu so ]Tg Sx skg sL\[ jd et go 4,g Cgu u;kyi kryjl j,kv ],g Cgu hjskted kryjl udfsy 4,g Cgu ike Bskd hd kryjl hd < 4Cgu snkl7s/hl udfsy ]Tg yjl knk; Cgd sl uZqtv < 4skn L\skN gxt ]skjd kL\x> re ],g krgd go 4,g krkt Ig go ],g henkv knkl7k/hl skt ],g henkv qtjf7v skt go 4,g kgj krIg hg knl uZqtv 4skvkt Ig ]sjd u,kd I>a> hd ywtGf df ,g kr[sn 4,g Rpf yjl 4,g henkv knkl7k/hl rqgc 4qtjf7v 4Cgu hH7kjt kNjb7kNjrf 4knkl7k/hl

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 83 egaP

g ukel henkv 4krdl Cgu skg ukel henkv 4Xjd ukel skd henkv eg df ,g dufkK,oskue7v g; 4hrdl Cgu yef , skt ,g rkc tglv yqdycf krukel j,kv Sgfkp kuyef skd ds;zi skt 4,g or tgl hg yqdycf dS skr kr_aro df ,g g; rkc hjlwn j,kv 4,g krsn Ikd hH skd XkvkuokHal hd ;ofH hd kr_aro kykosuIkd skr ,g hrkt Id kr_aro ct dfXk;D 4,g kyeke ydfqe rqgc kuI,ky skr ]Skt Id jkc dS kr_aro j,kv 4hxsId kr_aro Xe L\kv hd krukel 4srdl jd Cgu rokxc ]srdl kOm Cgu hH tkokv ]srdl Cgu Nwi eqr dfXk;D ],g hrkt skg er[ hg rkc hd kr_aro hg hurm ],g krkt skg qxai henkv kurtf j,kv ,g hrkt P\c hdlm rdkr hurtf dfc 4Tg srL\i Bk[nf Cgu <{y `sxXn kr_aro go ]hd sujd ukel skdcl hxskg rdkr hurb Xe Fkg sdutf udfsy 4hxSkt hn sn kr_aro cr kd krukel ekd kxSkt skg kjwi ct jGf 6hxskg Sgfkp 9i'fjIsIDLf8 dS ]hgk'd;ku/fv dS 6hxsL\i hujd Iu kr_aro rxrDf; ]hxsL\i husk[ kr_aro Syf sd suky krukel jkc dS df kd ZlDke kF yk;[ kl `k;D sxskjd eqr cr ]sxXkg sdqp Id j,i7Fkg j,kv hxXkg Xjkoyr Xe Fkg sd Xkxsky Nqd j,kv hxsgj jhtat Xe XkFkg sdcl ct jkc dS j,kv 4hxskg jkoyr Xe Fkg sdlm j,kv hxXkg Cgu Xjhtat ]sxXkg syq[ skr Fkg dlm ]kxSkt gj jgkc sdikv skr go 4kxSkt hg gj ukelv skr go ]kxsjd ukel skdcl skt udfsy 4sxXn jd ukel s skdcl eg jdIkd j,i7Fkg sdcl jGf ]Tg hrkt hn ykL Xjhtat sygi Syf sd sujd ukel skdcl skr 4krdl kt Cgu kIkd skdcl ub ]Tg sIskN j,i sd hldf ]Tg scay Fkg sd hldf ],g kL\c jlf kd hldf ]Skugi kucf jhtat dfXk;D 4hxsL\i hukugi jhtat sygi skdcl Syf sd sujd ukel skdcl eqr df awg krgd skdcl ub Te ]Tg sdb cl akg; ]awg krgd sleqr Te `kxSky u,kd slm 4,g oHalv rqgc kuky slm nkc sd susk[ kr_aro jkc dS j,kv 4,g huky krukel dfXk;D g hrL\i huIkd Syflb kr_aro j,kv ]sdl kv kr_aro df ,g huky Syflb krukel 4,g Zdr jknste kL\c g; cv , 4Tg srkt skg jk;,r eg jGf skr skg hrL\i huIkd hH kr_aro jxv Syf sd suky skd krukel lb cr j,kv 4Tg rdl skg sl,d _aro xsky cl skr Tg Cgu ukel xsky cl dr ct ],g rkc skr hg dhO df skd Xkdsuv hxsL\i Xe >el s rkc g; j,kv `,g hrdl skg sl,d kr_aro kucf sd krukel ]Tg srgd hH g; so j,kv 4,g krukel thp defFkzi ]Tg srgd so `,g hrdl skg sl,d kr_aro kucf sd krukel df Tg srgd hH g; so 4Sgfkp krukel ]Tg srgd so 4Tg ji jkgqx hd krukel jd Ikd Gjr dS skd kr_aro skt Tg xsky Nqd j,kv 4,g kvqg kjH sl hdkykp rqgc n' g; 49hIyfkoDb8 ],g krukel n' k;u dS kl 4skg kryp kri u okH kd kr_arji udfsy ]skg hrkv kr_arji slutf sxXtsk[ n' sl hH so 4kxSkt Ig hg sduql xsk;im Bskd skr kd n' lm dfXk;D 4sxXjd Cgu xsk;im kd n' kr_arji hH so ]Xgkp kuky hH kr_arji xsky skt ArokHo 4Sgfkp Cgu rxt kl j,kv tkel kl ]skg hrskg ed kr_aro sl rkc ltf 4Sgfkp rxt kl ]tkel kl ]skg hrP\c sl rkc ltf kr_aro hd ;que 4,g rkc hd hI,kld hg rqgc kr_aro 4,g kgj kt Xe {i sjqc go Tg sgj jd skt go df ,g krdl skg Cgu kri hH skdum 4g srskg 9Lw;ud8 4Xkg kIjwn rqgc df ,g Cgu hjWt hH henkv sNv dfXk;D ]Tg srdl skg hH henkv sNv Gjr T lm 4,g {i kd ;k;v go ]skg krysdP Xe kr_arji hd gjr hldf skd ;que Iqx skt ]Zxo skt ]9iqzx8 skt 4,g ;k;v kr_arji ],g ;k; kr_aro Xe >el hjse sl,t cv `,g k;D ;k; ],g k;D rDq;;k; df sL\i kujd ;Z<uf Xeg jGf tkv skr `kF k;D rDq;;k; `,g k;D ;k; 49lIft8 ];k; kF go kF ;we d;Zk<uf skt kL\c7sl7sL\c skr dS `sF k;D ;we skr skd uZqtv sF sgj jd rjfszi skd suL\y jxv < `sF k;D 9tw;,o8 ]sF k;D ;we sd suL\y lm `kF kgj Syfldf L\y go ],g Cguuko;we kL\c ]kurm g; ]sjqc k; sF sNv lki sdlm henkv `kF krL\y Syfldf u/k;qn 4Tg srjd <jZk/uf Nqd ;we ]udfsy 4,g krskg ydfqe hg knl kujd ;r Xe <{ d;Zk<uf 4sF xsky sjqc hH Gjr lb ]Gjr lb sF Cgu hg uZqtv ]sF Cgu hg < j,kv 4sF hH xsky sNv Gjr lm ]sF hH ehH Gjr lm ]Gjr lm kF Cgu hg u/k;qn dfXk;D 4rkc hF Cgu uklkv hH unf lm 4,g hrskg BkuOfd hg knl skr ],g Hq'v u,kd ],g Hq' u,kd df skg kujd ;Z<uf df ct ,g krskg <{ kd Idal sl hH ct Xe ylv {

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 93 egaP

9`g k;D jk/kv ye kd k , w Z pp hcy lb `Bg k;D o ld k<ji hd suykc ji <hJ kdikv ]hJ ukoxH8 a q X s , zs s s < dhri d jkdho xel d uoht ddfkygb 7@ z s z s ,
4hxskg Fkl kursp hd Hq' Gjr hdutf ]Tg ;we s; ]Ze/ ]kekv ]rDf; ]kr_aro 4,g kd kryczi j,kv kd rkiquv knl ykol Syflb 4skg u kNv kl7kL\skF Xeltf ]krdl kt ktsk[ Cgu hH henkv kjqc kl j,kv 4skg u kl7kL\skF kjqc Xeltf ji ho1i ,g Cgu henkv kNv sl sNv kl 4,g hg krskg oj,kd kL\skF hH Xe XkoLaki ],g krskg skr oLaki kL\skF hH Xe Xkoj,kd 4,g hg krskg skr <okj kL\skF hH Xe ekj j,kv ,g krskg skr ekj kL\skF hH Xe <okj dfXk;D 4krskg Cgu Gkl rqgc ]krskg Cgu kdDi hH skr ]Xkg srL\y <okj j,kv ekj 4,g Cgu yqdycf Gjr hdlb j,kv g Gjr sd {i lb df rqgc krskg Cgu d;Zk<uf dfXk;D ]awg kgj gd yczi3hxskg yczi Gjr hd {i ltf kuokHal , hd rkKv j,kv ;1nv j,kv Ze/ ]kekv ]orDf; ]rDf; ]kr_aro Syflb 4,g Cgu okuqp kdum kd kr_aro huiv 4g Sx Sdf sdb akgo cl so 4krskg Cgu tkel ],g hrskg L\hH udfsy ]Tg srsn tsH hH hL\hc7Isjxlf skd sjlwn7dS ]Tg T hH srlag jd[sn skd sjlwn7dS ]Tg srskg r/facal hH hn,d 4,g hrskg L\hH ZGlf ]krskg Cgu tkel Xe suk[yst dS 4,g krskg tkel skr ]awg krskg r/facal ct Fkl sd rDf; _aro ]sleqr sl iW _aro Te 4Sgfkp suskg rDf; udfsy ],g tkel eku kd /ac{lrav sd Xk;rDf; 4,g ZdG hg kurb Xe L\hH j,kv tkel 4krskg Cgu tkel ],g hrskg L\hH ZGlf akgo Skt skg ed kRl hd rDf; akgt j,kv 4,g krdl skg tkel Cgo ]Xkg rDf; akgt ],g kl,t susy >el kL\skF hH slb cv 4kxskg tkel go ]hxskg Cgu L\hH go udfsy ]sxXgj /acal skr sxXgj rDf; 4aSkt gj rDf; ]Skt skg er[ sjh/7sjh/ L\hH ,g krgkp j,kv ,g krjd jkdho skd rDf; Hq' 4Skt gj L\hH ]Skt Ief rDf; df ,g krgkp Hq'v j,kv 4,g krjd jZHuf ji L\hH go ,g skt Hq'v 4,g krgkp kujd r"dkv skd gwel hg knl go ,g skt Hq'v 4krdl kt k;kjgO Cgu jknsetf sl iW rxrDf; hHd s>qe yd j,kv 4awg Fkl ZGlf skr Te ]Tg sgj jd wngV 4Tg sgj jd xsky ]awg krgd Te `skg sgj jd k;D eqr krgd Cgu hH hHd <jdArav kjse ]awg krskg klgf dS kd L\hH ZGlf Te skr ],g hrxy xkv j,kv awg kryp Fkl sd L\hH dS ZGlf Te ct udfsy `skg sgj jd k;D df ,g krgd <jdArav kjse skr ]awg krdXkH kjqN Xe hrkN hjkgqr Te ct 4,g 9hIyfcflfakiljf yvqthoLfab8 ],g o;fkn rxrDf; go ,g or skt kd suskg sd kekv dfXk;D 4,g hrkt skg ed hurm kekv ],g hrskg L\hH hL\c hurtf Xe ylv 4,g uklkv rqgc sl L\hH hd ukeylqe udfsy ],g uOfd rqgc kukolq? kjqN Xe hrkN hd pc wngV dS sl ukeylqe sysdv dS 4,g uklkv rqgc hukoxy sl L\hH hd XkvqngV 4,g ydfqe rqgc hukoxy xkv s Xe ntfe sl wngV sysdv dS 4,g uklkv knl kukojd sl gwel ],g ydfqe rqgc kukojd sl rDf; skr ]skg kujd Z;kd H'v Bskd Xgqr jxv df sxskvskg ukj,g eqr jdukt hH g; j,kv 4Cruke Cgu skd rDf; ]Tg hruke skd gwel ak;rDf' q hd Hq'v Syflb 4,g or kd gskof hg rDf; dfXk;D ]krgkp kusn Cgu ;we skd rDf; go ],g Hq'v skt hg sl knl 4,g hrehd ;we kd rDf; 4sxXL\i suuqp ;we skr 4,g ;Zk;i hg kd kr_arji thp hH Bskd hiskF hrZnct 4hxSkt hyp hrskg ed kr_aro skr ]Skt hn iskF hrZnct jxv krukel udfsy 4,g hrdl skg ed sjh/7sjh/ krukelv skr sgj kr_aro 4,g hrdl kv krukel df awg kgj gd Cgu g; 4,g hrdl skg ed krukelv ]awg kgj gd Te ]sgj uk; 4,g hrdl skg ed krukelv sjh/7sjh/ skr skg kr_aro 4krdl skg Cgu kd krukel ],g {i kd < {i kd kr_aro Xe If1n hjse skr 4Sgfkp kd,ke kjwi kdlm slm ]sdl skg go g krdl skg skt rDf; ds;zi df Sgfkp kr_aro Syflb j,kv ]Sgfkp jWt kr_aro ],g ukelv Arywe henkv 4Cgu ,

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 04 egaP

d < dS Glf ]g e/ yko ujd jkdhov kd hoi e/ rel d rhrv kr Z T Z s s s 1 Z s s 4kF ydfe kujd jkdho kd uoht d hoi lb df kF kd k;bkuOfd hurb q s s 1 X ]9xjVGl8 hurb ]kvkLhi hurb rhrv kji kd ;ue 4kF Cgu oHl hg kuht X \ w q a kr ji hoi df kF n[n kurb ji hoi rhrv kji kd ;ue 4Syf d xo ]S s 1 q 1 w q s Z yf d {ke ]Syf d dkyji 6Syf d dky hldf yko ukv ]Syf d uoht hld s s s s s s s s s f yko ukv 4F gj ht Syf d dkyji hHl ;3jkv Bkd k; ]Ibk gkp ]0c s s s s s s s , s s q gkp ]jhokge gkp3rDf; rqHnv rel d k;ufn jdLkN kd < ]rkc dS s s s q s\ s 4gd likv e /cl lb rkc uhr7kn kr 4g krLi eyke wa s X a a X s s , \ w s q >e kd Cgm orDf; dFkl lcl e Hnl d ;ofH yko ukv dfk;D ]Syf Z s X Z a s s s X d kpp kup kd < Syfhlb dhO 4kxdl kt k;tf kd < ]kxdl kg W' s Z q s s s s s q kuht kd < ]kxkg Cgu Fv l ktwi hd < ct g kgj kv chjd rDo go s s Z s , cv udfsy 4g hrkt kg Wq' ktwi hdum ]g rkt kg kni xky kt ygi d ;el , s T s s , s s s s 4g krkt gj "s' kd uukt knl hH rDf; g; hg klo , s s , g krkt gj "' kd uukt hg knl ukoxH lt 4rki Ldi Cgu ]rki N Cgu hH , s s s s , s \ s w kd rDf; lb hg lo ]rki jd 'i ]rki Ldi ]rki N Cgu eg kd ukoxH s s , s Z s \ s w s s , , lt 4g ;gj hH rDf; g; hg kl,o ]g ;gj ukoxH lt 4g >cv hH rDf; , s , , w g; hg kl,o ]g >cc ukoxH kl,t 4g gj ki >el Cgu hH kd rDf; lb hg , w s T s s s , T s lo g gj ki >el Cgu kd ukoxH eg l,t df g cyre kd ugd ukoxH 4g s s , s T srn jd W' kugd ukoxH eg lm3gd k;D eg lm rki >el Cgu eg sltf s q s X s s 4g ygi T w s s s kn d dDlf hg dS kukn udfsy 4g krkg uklkv rgc kun kuc ukoxH kd sj X s , s q s s ln 4g krkg uOfd rgc kujd jkdho kd h>elku huiv e ylv 4g ry kuc w , s q s X T s s ukoxH eg lm ]rki >el Cgu eg ltf 4g hd _ef dS ]g hd _' dS3g s s s , , q T a w Skti hg kukn ]g rjd kl'i k; ]g rn hykx eg kr k; 4g rxy ujd ktwi X s T s a z T s s s T s s eg hdlm ]g krkt IN jgkc d >el hjkeg kt 4g rn jd W' kujd kti , w s s T s s q w eg hdlm ]rki kg Cgu ;k; e su>el eg ltf df y jd yk;[ hH g; jkv s s s X s X , 4kdl skg Cgu ;k; e u>el kd < rhrv 4xdl kg ;k; Xe s X s s s X s s s u>el kd < eg e ;ofH ykosukv n;k' 4g Sg kni ygi rgc d ;el s X s T q , s q s uiv kr < jkv 4g krkt kg kn,i ygi rgc d ;el uiv rDf; <ioge s s , , s s q s s Z w 4g rkg kni Fkl d ;el uiv rDf; <jk/kl T s s , s s hHl jkv 4g dG hg kurb e rDf; Z<ioge7jx jkv <ioge lc 4g rkg , , Z X w , , Z w T s s kni nkc d ;el suiv rDf; Z<ioge7j,x hHl j,kv ]g rkg kni ygi sd ;e , s w T s s , s l uiv rDf; <wioge hHl 4Sg kni ygi "o jktg pki ed l ed sd ;e s Z q , s Z a s l uiv < df g kl pl 4g knk; Syf d ;ofH jkv ed Syf d rhrv s , , s , s oge kd < udfsy ]g Sg rDf; Z<ioge jkv df Cgu kl 4g ydfe T q w , , q kutk[ rDf; <ioge knk; l < kr ]kg ku>el ]kg kuykc ]kg kupskl s Z w s s s s s s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 14 egaP

4kdl kt Cgu k>el kd < 4kvg oHlv hg rgc kd rhrv ku>el kd < s q a q s s Syflb 4g oHlv g; 4g hrdl kg Cgu hjlkc ji kOkv dlm 4g hrdl , a , s q a X X s , Om gkv hd [n l Okv dlm ]rdl Om Cgu rhx l kOkv dlm ]g kgj xk; q s X s s s X X s , ]g kgj LkN kd uoht kt df g g; hg yk;[ e ue jkeg kd henkv dek/ , s\ s s , X s 4g krdl kx ld rhx ]g krdl jd ld ei henkv dek/ 4g kgj ld pku , s , , s , zs , s , jdkxy [i kd jke jkv henkv dek/ df g rdl Cgu hg pkl eg dr hH a s , T s s v 4g ld hjlkc ji kOkv d henkv dek/ df rdl Cgu pkl eg dr hHv , s , q a X s s s s 4g hykoukt hrPc tkj7tkj krxfk;im hd < df g krpkl , s \ s s s wa s T e Syflb ]kxSkt krPc [l jkv kxSkt krkg ed [n e ;ofH 4g krdl k \ q , s q X , s g dFkl hgo kxdl pku kt kr e phc d kyG ub 4g krkt k[ Fv kd or Z s s s X s X w , s Z Df; ykosukt djd Ohi rfi d uoht e phc d kyG ub 4g krkt k[ Hnal s s z s X s X w , s Z kd jhokge Sg L[ uu e phc d kyG ub 4xSkt y[f jkv kjkp yG dlb q s \ X s X w s a s X w s ]g [l uoht 4kuI? hxOm pku jkv kjkp g; ]g [l uoht unf lm 4kxsdl , q s s X , q kg dFkl ;u kd < jkv rhx kd < unf lm 4hxdl kg dFkl hjqlkc h s Z 1 , s s Z a d < unf lm 4kxSkt kg ydfe ku>el rgc ]g [n ;e ]g [n uoht ] s q q , q q 1 , q g [n kjt ]g [qn et3upo kd 0c unf lm 4g kyko ukt kg cl e ;ofH , q , q , s s X Iduf rgc g; `s;ht k;D kcay kurb henkv df kxkg g; ;h<jkpof ]g krk q X s , t je k;D henkv df kxkg Cgu g; ;h<jkpof cv df g krdl kt k;df kcy X s , a kurb 4g krdl kt k;df kcy hH kd uoht jkv kxdl kt k;yf kpc hg hn , a s , s t kd henkv l ikPc jkv hxkg Cgu kjt 4hxdl kt hIkd k;jfkehc ]kxkg Cg s s s q\ , X X a s u [n uoht 4Syf d Ic u ]Syf d ke u3kxkg Cgu [n et 4xdl kt SkI q s s s s a s q s X ef cv [n 4g [n cl ; ]g [n q;e ]g [n kjt ]g [n uoht ]g [qn et q T q s , q 1 , q , q , ]g kgd u 0c 4F rLi ewyke [n e hxntV kt kxn jd xyv kd k[qn sjkl , s q s s \ q X s s s X um ukKof ]g Cgu dFkl Syf d ;ofH rkc Bkd hd e/ hnkoxk; Syflb , Z s s Z 4rkc g; hxSkt kg uhgZFv s 4g k;D d [n ;kolf e uoht df krdl kt kgd Cgu g; e tkel h[ql 4g , s q X X T s rkt jdLkN eg ]g k;D e uoht d [n ;kolf ]g krdl gd Bkd e tkel s\ , X s q , s X h[n dfk;D 69u'Slfaujf8 ]lk;l ]xk; e tkel h[n 4krdl jd Cgu jkdho q X a X q kd xk; tkel h[l ]g krdl jd jkdho kd xk; tkel h[n 4hxSkt skg s q , s q ydfe rfho hd k;rDf; hnkoxk; ji hoi jkc hygi jkv xSkt Pc [ q X 1 , s a \ q l ]sxSkt kg ed [n ji hoi e ;ofH yko ukv 4g hn Cgu hH hHd u rD a s q 1 X s s , s f; hldf rfho hjgx hurb hd uoht lb ]g rukt eg ltf ]hd uoht lb T s s 4g hHv jkv Cg; ]ji , , hoi hlb {ke kd < ]g jn Cgd jki d hoi lb {ke kd jhokge ]0c 4 1 s , w s 1 s q g rDf; yko uht e dky hlb ]ji ho1i hlb ]Cgu rDf; yko uht e dkyj T s s X s s s X s i hldf so 4g rjd jkdho hg kji kd uoht ji d hoi lb < 4jdLkN k T s w s s w s 1 s\ s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 24 egaP

xuf8 g; udfsy ]kxy jd ed kd [n d/kl kyko ujd ed kd [n jkv 4hF s s s q s s q , ku/kl hd ujd ed kd [n ku/kl hd rhrv 4hxkg ku/kl hg kukPc kd nu s s q s \ s a kv cr dfk;D 4g hrdl pgi dr jxkl d naukv hgo ]hxkg kni l nukv kx X , qa s s , s a x kt ]kxkg et kd lk;l ltf l nukv 4rdl kg Cgu /yim kd nukv u a s s a s a s s s a dfy ]sxy jd ed kd [n ikv jdLkN kd k;rfFf hd [n 4krdl jd Cgu k s X s q s\ s X q ni kd nukv ]knk;7l7knk; g krdl jd hg ed kd [n go kxyduf lk;al , s a s , s q s s s kt l [n dfk;D 4krdl kt y Cgu e naukv ]g krdl kt y e hlknm knk; q X s X , s X 7l7knk; go kxyduf lk;l kt l [n 4kxkg Cgu kyko ukt y Xe nukv go s s a s s q s s s a kxyduf lk;l kt l [n jkv 4g krdl skg l,d hlk;l Bkd l [n df xg s a s s q , , s a s s q s X d eg kr k;x kg hlk;l <jkd d [n e df kxgd Bkd jxv e ;ofH ]Cgu s s a s q T s s X 4g krdl ki >el hH kd < go ]kxSki >el kt kd lk;al , s s s Sg yduf l lj d uoht jkv naukv d uoht jkv rfho hd uoht 4k;x q s s s , s , s kg hlk;l Bkd Syflb ]kF hjWt ei kd hoi hjkl ]kF kIkN rgc Syf d n a s zs 1 s q s a ukv urb ei dS df Syflb dfc ]k;x kg hlk;l jdLkN kd ei Bkd Sy s zs s a s\ s zs s flb ]kF k;x uc u/c e uoht ei dS df Cgu Syflb 4k;x kg hlk;l Sy a X zs s a f d sukuc jkojfi kd hoi hji 4kF krLi kIkN rgc Syf d nukv dlm jko s s 1 w \ s q s a s jfi dS dfc ]k;x kg hlk;l jdLkN rDf; dS Syflb kF kgj n [n jkoj s a s\ s q fi dS df Cgu Syflb 4kxkg hlk;l l naukv hlk;l kd ;ofH df g krgd s a s a wa hH g; e hg l,o ]kxkg kd naukv e/ kd ;ofH df g kgj gd e lt 4kxskg T s s Z wa T s , UHf l iW yekv l hlk;l yko [n go g hlk;l kt l nukv hg rpfuf s w s a s q , a s s a 4g hlk;l l naukv kt g rDf; hg dS Syf je hH < 4kyduf Cgu lk; T a s s T s s l sl nukv `l naukv udfsy 4g kyduf lk;l l [n 4g k;x kg hlk;l jkv a a s , a s q , s a , ]g rLfhi ]g h[n ]g lknm Bkd 4k;x kg hlk;l go jkv g Bx jH l kvqlk , \ , q , s s a , T s X a v [kv ]g k;x kg k;yfkonf ]g k;x k[ u/ kd hldf 4k;x skg hlk;l go jk X a , s , s a , v g k;x kg [n uoht jkv g Bx je hui hd hldf ]kg 4g nukv rgc e u , s q , , a , a q X oht df kg k;x kg hlk;l Syflb df kt kg k[n henkv kl hHd ueg hg s s a s s s s n;k' 4Cgu l k;jflkc ]g rLkt l kvlkv hH eg kd e/ jkv 4g Sg jH hg s X q a T s s\ s X q a s Z , T q s s X l kjkdl d [n d rhrv hH eg dfXk;D ]kxLi ydfe ku>el hH eg 4g a s q s s \ q X , k;df jkpof ue kd ujd rkc ji < jd[j e yk;[ kd kvkuokHl hd ; s T s X s X a ofH lb ]g kuokHl hd ;ofH kt g; hd uoht3g kuokHl kt g; hd uoht , a s , a s 4g kyko ukg e/ kyko ulg ]kyko upku l gxuv , s s Z s a s s z q ]l nukv ]kyko ujd jkdho kd lj d uoht ]kd uoht e/ kd ;ofH 4g s a s s s s Z , 9IifdS8 ]hnkou;kyi ]kvg kdF ]kvg kjkg ]lknm ]kvg krkj e/ rel kd s q q q s Z rhrv 4g krdl kg '[ ]g krdl kx ]g krdl pku kt kxSkt kg kni hg z? , s q , , s s , h' cv ji hoi e/ kl jkv 4sxSkt yp rkg rxl tkj < e Hnl d ; 1 Z , a s s s a s X Z a s ofH 4F rxlv ]9LlS8 rgc e Hnl d rhrv ]hukec hg rgc < Syflb s a Z q X Z a s s q
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 34 egaP

kurb 4kxMki [n kr kxLkN Cgu 4g Fv dek/"uf hH kr g krLkN lm e j a q s wa s , Z s s wa s\ s T xv jkv 4g Fv Nd elm Syf je hH kr ]g krLdi kd thp hldf Te jxv , , Z q X s s s wa \ s 4>el X 4g , knk; rgc Bkjgx hd krF; Syf d < 4g F; hH kuLkN ]g F; hH [ q Z s , Z s\ , Z l kd < 4kgj dFkl kuLkN udfsy ]kvg dFjuf kr [l 4g dFkl hH cv q s Z s\ q Z s q , Z X gm kuLkN 4Sx jdLkN kd [l o hH jGf udfy 4g krkt kg F; [l kr S s\ s\ s q s s , s Z q s kt kg [l rfv ]u 4Sx kg hlk;l o Syflb hF hed hd [l kd jhokge d s q s a s q s f g Cgu kl 4g Cgu 9llS8 ]g Cgu okHv kd [l [n kdum 4g kukt cM , , X , q q , s l [l [n kd 0c 4g cM hd [l [n kd jhokge 4g UHf rgc [n kd j q q q , q q , q q hokge 4g k;ki ukgm df g kruke kd 0c jkv jhokge e dfk;D ]kgd Cgu , s X wa s q , T X uTe kl ]g hnko[qn 0c jkv jhokge 4g kyko suLkN kd uoht hH kr ][sn j s T q , , s\ s s X xv orDf; kd 0c jkv ][n eg jxv hH orDf; kd jhokge 4kF hnko[qn q , X s lk;l kd rhrv 4kgd Cgu hlk;l hnko[n kd 0c jkv jhokge ue ]Cgu a a q s q , s T 94xdl [j Cgu kd [n ikv e jk/kv dlm Sy s X s q X s flb ]g <jp kyxv kd oHo dum lk;l ]g kyduf l uoht <ioH,o dum , , s a , s Z w s lk;l udfsy 4g hnko[n hlk;l lt jhokge jkv 0c df kgd hHv uikv8 a T q a s , , q s 4g k;df ;r kd ujd rk , s s c ji lb Syflb 4g dpl rgc jkv rxfb Syf d ;ofH n' < Syf jse , w q , a s s udfy 4hxdl kv e yk;[ rkc hl7rgc skr sxjd rkc eg ct tkj jh/7jh/ s X X X q X s s s 4g kvg Cgu hg kni hHd orDf; kl , q , kd uy jkdho kd rel ]kd 9hIyfcfIlDS yIkI8 4Cgu hg g jkdhov 4g j s s s s s , , kdho cl Syf d < Syflb 4g gj gd ;nf kd rxt lb o ]F rgkp ku s T s s s s s jd 0lf k;ke kd rxt lb so 4F Sg Skv l [n cl o ]F gj ykc ]sF gj s s q s q s s s s s gd ji < kt ]F jkdk;k; kt dfk;D 4hdl Cgu hg kg rxl e rhrv k; s s s X s a X k; hd < 4hrdl kg Cgu rxl;k; Fkl d < k;k; hd jd' 4g kgj s a s a , jd k;k; hd < henkv hg kIym dS kr sxjd k;k; hd < jd' jxv s X a 4hg hxjd 4g hgj hrjd ;k;v Fkl d < k;k; hd dr tkv hd < s , s Syflb 4F hlk;l Sg jH l [n hH o g hd rkc ukgtf ji < udfy 4b s a q s s q s T X s X s x hd Cgu rkc ji < df g Cgu kl 4Wd rkc ji um df kup ue hg jd X , a q s T ukt <jkd d kuokHl hd lk;l d nukv 4g hlk;l d nukv Syf je < s a a s a T a s a s s 4g Cgu hlk;l kvg krpku l nukv ]roht ]kvg kr , a q s a a q ht ]g kvg kxkH ]kvg kjkg ]lknm kjkeg hlk;l Syflb 4g iW er<h{ kd , q q a , [n kt ]hxkg hd hlknm hdlm /fyim knk;7l7knk; ]kxkg dekjkdu ]9oIf q s s s s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 44 egaP

LkN ]gj Cgu hg Ls\kN lm g hH kt 4g gj LkN Cgu hH kd [l ]g gj LkN s\ s s , s T s s\ s q T s s\ Cgu hH kd [n3g hjWt ku[j e uk; lb ]g gj jd jkdho kd rel < s q , X s T s s 4g Cgu dG Bkd k , Z s nk; llb 4g eerv kvg kiNf kd k;ufn hjr hg r jkv g Fkg kvg kyG kj s , Z a q q s w , , q , r hH k;ufn hjr e ylv 4g ydfe kujd ;r g; ]g krkg W' r l kgd j s q s X , q , s q w s a , , kv g hrkg rkel k;ufn hjr kgd df g hjgx hurb rfho g; jkv 4g jkd s q s a , , , ho hH k;ufn hjr ]g jkdho hH r 4g drfkv hg < ]Sgfkp kugd 4g r q s , w T , q Hnv rgc krdrfkv hd < 4Sg ygi jgkn d dDlf hg dS kukn ; 4g jk q q w s s s s X s s , dho r ]g Cgu jkdho kr k;ufn hjr ]g krgd drfkv 4Cgu r ]g jkdho k w , s q s , w , s r k;ufn hjr ]g krgd drfku 4g Iym l drfku ; 4Cgu k;ufn hjr udfy q s , T s s s q s s ]g jkdho >e kr r df sxgd hg; jhdG hHl 4Cgu k;ufn hjr udfy g jk , s q s w X q s s , dho s>e kr r ]kekeji g df e kuFki dS huiv g kgd Cgd u jhdG dS q s w s X Z z , s 4g Cgu kNb Bkd hd , s < hd sujd ynckYj hH Nd elm g kl,t uoht 4g gj ki Cgu hH ;k; u s q X , T s s s LkN ]g Cgu hg ykol kd ;k; uxkH 4g gj ki Cgu hH ;k; uLkN kd [ql s\ , s s s T s s s s\ s Xe ylv 4g kt g gj y jd jkdho < 4g gj kt Cgu jdLkN < ]g Sx , s T s s T s s\ T jdLkN kd [l o df g g; dG go jkv g dG dS hH eum jkv < ud s\ s q s , Z , , Z X , fsy ]hlk;l Sg Sx hg l [l hH so kr g 4g krkg [l jk/kv ye kd uLkN a q s q s T , s q w s s\ sdum ]g krkg [n jk/kv ye kd uLkN jkeg 4g dG hH e jhokge jkv 0 , s q w s s\ s , Z X , c jkv eeg 4g rkt jdLkN <jkd d [l kr g rkt jdLkN ct jhokge j q , X T s s\ s q s T s s\ , kv 0c 4g rkt jdLkN <jkd d [n kr g rkt jdLkN ct eg 4g h[n eg q T s s\ s q s T s s\ T q 4g kvg ;k;v hH Fkl d jhokge jkv 0c udfy ]hgl , q s , q s ed kLkF llm ]kvg ;k;v Fkl d < lt 4g k;k; hd k;nfko[n hH s\ s q s s , , X q go g hd kt sueg hH k;k; hd jhokge jkv 0c kr 4g Sx hg l [n df g , s , q s T s q , kxy kl kd kxky h[n eg udfsy ]g Sx jdcM l [l jhokge jkv 0c 4 s X s q T s q , q g hLi eyke <ioge hH jkv kd k;nfko[n eg go g Ifn hd uLkN kt go , \ w Z w , s X q , 1 s s\ s 4g Ifn hd uLkN Ifn hdum udfsy ]g rkt hg l [l hH jhokge jkv 0c , 1 s s\ 1 T s s q , q 4g rkvQ' hg hdlb g; ]g dy> hg hd nukv Lc lm hH Xe , q , a s \ [l lb Syf d < dfc 4g Cgu h/kjof kd [l lb go ]g nukv kt go q s , s q , a s ]g [l kLc kt go 4g <jp kyxv kd ;u hlb go ]g hLd hyxv hd rhx , q \ s , 1 , \ hlb go 4g jkrof kd [l hlb ]g [l kLc kt go 4krLi Bk[nf Cgu /kjo , q , q \ s \ s f gm e [l lm jkv e [l lb 4rkt Cgu jdLkN lb 4g srkuc hg hPhl hd X X q , X q s s\ s T \ tk[ hd [l L\c lm hH kd [l lb ]rkt Cgu jdLkN kd [l lb e tk[ s q s s q s s\ s q X s hd [l Lc hldf < 4g nH lum e < 4Sx yp jdLkN kd [l lb e q s \ , s s X s s\ s q X tk[ hd [l Lc jkv hldf o 4kyduf l cM hd [l 4kyduf hg l [ql 4kr s q s \ , s s q s gd Cgu e kl ]g kyduf l [n lk;l kd 0c jkv jhokge 4hg g kr ZFv T , s q a q , , s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 54 egaP

gj u Refuf r cr dfk;D ]g kgj jke r df uke re kl kd uiv r 4g w X , w s s w , krdl kg Refuf knk;7l7knk; r ]g gj jd k{hri hd uje Glf o 4g sdp s s w T s z s Z s T q je hg ygi o df g krukt e ]sxje df g kr[n r gtf df g rgd rkc h s s wa T X , s w X T s d te rgc dS jkv 2g ukd r 4LkN kd suiv 4cL r elb ]g rgd < u s q , , , w s\ s w w X T s dfy 4g 0; uekl 4cL elm df g kgj kg Cgu urhd7utH Bkd uekl ]g h s , q s w X , s Z s s , gj yp Cgu kuFki Bkd uekl 4g Cgu jnfe Bkd uekl 4g 0q; uekl 4cwL Xe Z z s s , a s s , s lm g suekl kt 4Ly jkv LkN kd uiv ]jd jkdho lm g k;x kv kt ]Cgu , s \ , s\ s s s , s `hHd g hrdl kg klgVv kgo , s a ]g kukpc kd n[ ]g 9e8 kgt udfy 4kxdl kg dlgVv r ]kxdl pc sl 0; , s q , T a s s s w s q r ]g krpkl r `hHd g kdl kpc kd hldf Bkd `kxdl kpc gb r ]g L w , s w , s s s X w T s [ kt ; df g krpkl r 2hHd g krje Bkd 2kxdl jke kd hldf g krpkl \ s s , s w , s s s , s r ]yxki r df g rgd g; < dfXk;D 4g Bx kg Iu 0fc7e/ hjr 6k;x skg w w T s , s q Z s ryfpof r df g rgd llm < udfy 4g Bg kni 0fc7e/ e ue d ut w T s s s , q , q Z X s qZ v 6g krgd dhO ]sxgd dek/ hHl 4g kgj gd ryx go g kgj gd utv k , X , , qZ s t kd < df kxgd kt kxkg dek/ ukd 4d ujke kdcl ub ;ktc g krL\i s s s s , s s s , eyke yjl hH go ]y jd rk?ekv 4way xke [hH jkv Mkt xkH e df g w wa a , a T , jrgc kr llb 4kxgkp u hH [l kLc7l7Lc e jdjke kdcl ub 4kxkg [qn s s s wa q \ s s \ T s s rgc ]kxWke kdub 4g Qqx ]g _ef ]g h/cl ]g ut;if ]g uiv ]hxkg kLhi ] q a s T T T a a T z T s s \ kxkg [qn ]kxWke ]g krgd uqZtv 4Ly ]g rgd < 4hrLi eyke Cgu dek/ s a , \ T s \ w rgc rkc hd < 4g krLi ewyke dek/ knk; utv skr [n skd krkc hd k q , \ qZ X s X X ukn jxv 4kt Ly e 0q; r df g gj gd kd utv < ]g rkc hd te sLc s \ X w T s s qZ , s \ 4y jd jkdho lm g kl,t uoht jkv n LkN kukg kuiv 4cl sn Lk s s , , s s\ s s\ N 4kt kv e <j' df g gj gd hg; go cr ]e <j' hje kt kv df g gj X T s X s T s gd go ct Syflb 4g Cgu kri Bkd kd je kdltf ]e <j' hje kt kv ]g , s s s s X s , krdl jd henkv hgo g; 4Cgu hg kg jkdgv lki dltf ]g krdl gd henk s a s , v hgo g; 4dl jd l krtgl hLc o lb udfsy ]g k<"k? hd jkdgv g; d s s \ s s , s a f g krdl Li Bk[nf hH kd < kr kurb 4g eeg hurtf ]hxkg hg hgj kr , \ s s , X s s ydv hurb `kxkg kLi Cgu Bk[nf kd < ]g k<"k? hd jkdgv g; df g k s \ s , s a , rLi Bk[nf hH kdeg udfy 2kt kv e <j' hje jdLkN kdcl r3gd sl hl \ s s X s s\ s w s df henkv Bkd df hxkg k;D k<"k? 9Ibkxb8 knk; llb 4g k<"k? hd jkdg s s s s s , s a v Lc g; ]g rkc hd te Lc g; 4kt kv e <j' hje jdLkN kdcl r3g s \ , s s \ X s s\ s w T rdl gd l uqZtv go ]g hrkg Cgu BkuOfd Bkd hH e ujd rkc hd jkdagv s s , s s X s X gm hg Syflb g hjkdgjuf jkv 4g ydfe kutk[ orDf; hjkdgjuf sl < T a , , q s a Syflb 4g Cgu hg ;kim kd ukg je kr ]Cgu hg rLkN Nd eg jxv ud , s s s s s s s\ q fy 4g krkt kg W' e ]g rLkN eg hg lt 4g krkt kg W' rDf; kr >el s wa s q T T s s\ s , , s q s X s l dhO eg jxv ]hg l suLkN 4g Cgu hg rkc hd uLkN 4g Cgu hg okH kd u s s\ , s s\ , s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 64 egaP

]kruc Cgu hH rgd kjc `gd k;D kd < 4g kjc df jdgd g krkt Iiu s q s s , q , f henkv drfu kd henkv drfuv 4krL\i Cgu uOfd henkv drfuv kurm ]g , s , , T s \ Li uOfd urtf kd ue drf,u < Syflb 4hxLi uOfd hLc kd ue drfu s s s \ \ s , 4rkc g; g uOfd hLc , \ 4krdl kt k;df Cgu kyl kG kd dhO7jx jkv dhO Syflb ]g kekeji go g hH kt ji hoi lb 6LkN , , , , s 1 s\ wr g; ]Wd u e g; ]g Cgu dhO g; jkv Wd e g; ]g dhO g; df g rn a T , , a T , , kv hd supkl e }} jr kt go df g gj gd g; < 4y[ l hGfc r Syf s X a s s s T s s s s w lb 4kxje Bkd u ]g rpkl hg jdLkr e kn eg kt go ]g kFo; hd upkl s s T s s s\ X s s , s s dek}} kt hjkeg df g cyre kd rfho Z<i 4g [n u ]g [l u 6g kjc a s , w , q , q , q u ]g kNv u 4g Hq' Nd u ]g Hq'v Nd cv u ]g cyre kd rfho <wi , , q , q , Z dfk;D 4rkc g uOfd hLc 4g Cgu kuLkN hH Nd e rfho hji lb 4g rf X , \ , s\ q X w , ho <i g; 4n sukg lm g krkt kv kt jkv jd re kL[ e phc kd suiv wr Z w s s s , s , \ X s ]g krkt kv kt g rgd < 4g kNv skt Wd g; jkv ]g kjc g; ]Wd u , s T s , a , , q a g; e kF krgd utv 4g dlm Syf d ukuc ukokyhy kdlm < jkv kF T qZ T q s s s , krgkp kuuc uko_jfp uqZtv 4g Hq'v g; jkv g H' g; ]g kujd Cgu g; j , , , q , kv g kujd g; df g krLi kujd okup ]g krLi kukg elm 4g thp jhHx h , , , \ q , \ s X , a Lc _jfp 4_jfp g go ]_jfp g kd ekj 4g kyhy7< go ]kyhy g hd < \ , , , , 4g sr T gd 9kyhy8 eg kd _jfp d < Syflb 4g krkg y[ ]g hrkg kyhy hd kr s s , s s , s s uHfv 4krkg Cgu _jfp Bkd kd kruHfv 4g rgd 9_jfp8 eg kd orDf; d s s s T s s s ekj Syflb 4g rkt kg krd 4g rkt dp7dp jkv 4g rjd 4g hj/v 9xIDV T s s Z T s w w , T s , w S8 4g Cgu o kruHfv ji 4kgd Cgu jkrov Z<i hHd u 'n lb kd ekj Syf T s s s w w s s s lb 4g rLfhi ]g h[n ]g rkj ]g rkypf 4g rkt cL gjr hd krd ji ekj T \ T q T s s T s T s w Z s w jkv 4g hrkg Cgu hH hjk;r oi Bkd hdlb 4g kryp kri hHr g hrkt k[ c , , s , Z w s , , s t 4g hrk[ jkc hg dS krhl 4g Cgu kdke Bkd kd 9ylgjf8 kd ekj hylv , s , , s Z s dfk;D 4hg kxkg 4kg y'd knk; l ukj d ekj hylv kje kukj g krdl kg X s s q s s s s s s , s 4kxMkj hH cr ]Skt k[ krhl jkv Wd ekd e kyhyekj dS ]kxMkj rfkH l a s s , a X a s a tf e cr Skt k[ krhl hje jkv g ekj e 4g krdl gj hg kruHfv ]kxSkt T s s , wa T , s gj u krd kr LkN kd <kdIfn d 9e8 Bkd jxv df kvg g; cyre kdlb Z s s s\ s s 1 s T s q `kvg k;D cyre kdl q b kr >el l dhO jxv kdlb 4LkN ku[n l <kdIfn d e jkv ]g e df L s X s s s\ s s s 1 s T , wa T s s\ kN g; r 4LkN kd 0fc huiv r ct g krdl kHuf hHr r kji jkv 4kHuf k w s s\ s q w , w w , ji lm r ]g k;x kv ji >r kt 4cL kji elb ]kg kji elb wr 4xje u ; w s w , q s w w X s w X s X s s s l ujke jr ]sxpc u ; l ukpc jr 4kxkg eH hH cr 6k;kpc ur df ]kxpk s s X s s s s s s z s w s s l r kr kxxkH jdLkN r jxv df uke u hH kl r 4kxSkt kg krd ]kxSkt w s s s\ w w s Z
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 74 egaP

4kxLi hg kuykL s \ Xe du kd < 4kxSkt kg ydfe rgc `kxyef ld xo kd yko u/kc h Z s s q q s s , Z s s s a i ji ge kr ]Skt u du Bkd hH djd klgV hLc hurb jkv `kxkg k;D kd qa s Z s s \ , s yko sujke u hICp jGf kr ]Skt u du henkv d kojd klgV hLc hurb 4Sx s s Z s \ Z du < df kLi ku[yf e k_k' uiv gm 4kLi kuykL e du kd < kd \ X X s X \ X Z s s um 4F d;feklel go ]F rdl ykI Cgu ut ji dl ykI jdgd <kji kr s s s , s q s h/kx3F u,t l ue ]F ngV l jhj'3F u,t l ue jgx rgc df kt ]k;df u a s s s w s s s s q s s h/kx kt kr hrkg k/ofl hH kdum jxv ]jd k;D ut udfy 4k;kojd Cgu a s s s q s X , s 0; u < jkv ]kvg Cgu 0; df F rdl jd Cgu jkdub ut 4g jckjc y q s , q q s s , , dycf kruhpki hd ku,t jkv ngV 4g /yim e no eku kd jdFhr ygi d q z X , w , X s s s X , T s q s kut 4g ukji no kurtf g kukji hg kurm urpV7ut 4g hI? kuI? go ]sdl , q , , gd Cgu hukgd kd kFd hd < ut Syflb 4kF Cgu kylkG kurb kd kut s , s X , 4g Cgu uOfd kugd k , uid ]kugd 9Fef8 kd hukgd hukji ykl jktg pki hldf Syflb ]g krLi s q a , \ kylkG kd ykl jktg pki phc d h/kx jkv < ]kvg rDo rgc~~~kd h/kx a s a , q q s a udfy 4kLi kugd ;kd kd kFd hji 4kLi kugd O> kd kFd hji 4kLi kuy s \ s w \ w s w \ s tk[ gm krkj g; 4Ly l Gjr hd Nv df g gj gd < jkv ]g kgj skg s X \ s s T s , , 0; kd Bkjc jkv BkNv df g rsy jd kL[ liko }} kd jc jkv Nv ku q q , T s \ a s q , s kji go j,kv ]g jc ojkd ; jkv ]g sNv oLki ; 4g 0; kd Bkjc jkv BkN q T s q , s , T a s , q q , v g; ]g rgd go ]g < Gky[f dltf g rkt Iky liko ji }} ukjqi h T s T s T s , a s /kx jkv 4g Cgu 0; hylv g; ]g kgj kg 0; kt g; jkv 4g kFd hjkl g; a , , q , s q s , , df gd go df g ;kim hg dS kd h/kx kr 4hxSkt kg klgV 0q; jGf kr skg X , s a s s s kvg e hylv 0q; jxv ]g rdl jkrm kd uqZtv ld e 0; hylv < d q X T s s s , X q fk;D 4Cgu kvg hHd 0q; ]g kFd7<kji ]g 9Fef8 6g hukgd ]g 9ycji8 0; X q , q , , , s , q kjkl g; gd go df krkt gj Cgu ;kim Bkd dlb ;kolf kd h/kx kr 4jd k X s s s a s X ;D h/kx kd uijc lm 4g hH uikjc kdum 4g Gkl kr uikykH kdum kr 4F a s s q , q , s s s kl dS g jc d Ifkd ejp jkv g yH d Ifkd ejp3g hH yH go 4g jkd T s q s s , T s s s T s T ho kukn kyH jkv kjc kd < dfXk;D ]krdl Cgu kg ;r Gkl7Gkl go ud X s , q s s fy 4g rdl ki kjkdIN h/kx kr ]g jc df Skt kg ;r Gkl7Gkl df kg sjc s T s q a s T s q s X q s urb < 2jd k;D h/kx ]g gj knd e 0; < 4krdl kg Cgu ykt7ye X a T s q X q s s s hH Bkd kd < ]kd utv kF ykt7ye l ht h/kx df kF g; kr pl dfk;D s qZ s s s a s X 4Bx kg BkuOfd hLc kdum kr hd W' rkc ji < ct u ht h/kx Syflb s \ s s q s a 4g hjc kt df T q s g kgj ykL kd uqZtv e krkc hl henkv g; kr kgd kNv dfk;D ]g xky e , s X X s s X T s d rgc yko sukIqt regf hd sugd sNv 4Cgu krLi Bk[nf kjc henkv dfk;D q s \ q X
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 84 egaP

l o g kt 9thIjfyki8 4g rkg /c hg lum ]g sL[ henkv jc kt o ji jkN s T s s s T s s s a s T \ s q s s s jln rl cl 4g hrht jkv hret e efHOi hg hd H'v BkyH hjkl 4g k s w a , , X w 1 q , rkg <jkd hg d j/v 'kdi kjkl jkv 4g hrkg hL[ hg ji klgV klgVv hjkl s s s s a z , , s \ 4g rjd jkdub if|; ]Cgu rup eg kdltf g krkg kjg T s s q s , s O hg ji /kv hdkc lm go g ruqp eg kd /kv ltf df g g; kr kte jkv s T s s s , s , 4g nwtke knl go ]Cgu krdl Ief k/kv go dfk;D ]kxgj , , X s hg kL\i e okur kyko suup kd j/v jkv 4g rup kd j/v o g rup kd d X q s s w , T s q s s w s T s q s S kt Syflb 4kg u 'kdi df kvg Cgu hHd kl ]kg u kj/v df kvg Cgu s s z q s s a q hH hHd kl 4rdl kg Cgu rr hH hHd jkv Tg rup kd j/v go g rup s s 1 , s q s s w T s q kd dS hH kt Syflb 4kg u klgVv df kvg hHd kl u ]kg u klgV df kvg s s s q s q hHd kl u 4g Fkl7dS kukn kgo 6g ye kd }} rxt ]g rgd < udfy T X s a , s a T s s 4g hrdl skg , k/ofl Bkd hH hd H'v df uke ld H' 4g Ghydr hd H' kt g Ghydr q s q s s , q , q s , hgo go 4g hrdl kg gxt hH Bkd hd klgV df hrdl uke Cgu klgVv 4g , s s , Ghydr hd klgVv go ]g hd kut kt g hgo Ghydr hH hd h/kx 4g kgj skg , X , s , a , 0; phc d Bkjc jkv BkNv 4g kFd/kci dS ZGlf Cgu kvg hHd 0; 4g q s q , , s z q q , hukgd n gd kd hukgd hji ]aSkuc jdFhr kygi u ]ykL e du u 4rkc ku X s w X X Z X s X kn n kIiuf Fkl dS go df g k/ofl Syf d h/kx 4kxLi kujd hH 9u'lui , q s a s \ s kd8 Syf dlb ]g rykL e du kd henkv lb df kd ue uiv 2g Cgu kun7k a s T s X Z s s s , s usy Nd llb kd < ]kd ue uiv g kuokl g; ]g 9u'luikd8 g; 4jdF q s s s s , a , s a hr kygi kr hxkg Wq' Ifl l jGf hygi jkv hxSkt kg Iu Ifl hjkl ct3 s s 1 s , s 1 s ykosukv 4skvkuc jdFhr kygi e ;ofH ]kykL Xe du ykgyGf hHv lb df X s Z s kF krdl uc krkj hg; kr 4g ;k; sukg jdFhr skr henkv g; df g krgd s , s s , orDf; kd henkv lb jkv 4g Cgu kr dhO henkv g; df g hrgd krdrfu , , s , , go dfk;D ]kxLi hg kutH udfy 4g Cgu kr henkv klt utH e du kd h X s \ s s , s , s s X Z s enkv lb dfk;D ]kLi kutk[ uyrl ]9lyc8 g; 4hLi hun hH gxt hd jdF X \ s q a X , \ s hr ygi e id ykoukv ]kLi kuykL e du 4sxkg jdFhr7ut ygi e id s X s s \ X Z X , s X s s ykoukv < df hLi hujd ;r hH rkc hjln kd kut Syflb 4kd ukt xo \ w s X , s Z krdl kg Cgu kdDi jGf kd k;efnkv Nv 2k;nf ykL e du henkv kNv s s X s X Z kurb df sxaSkt skg /nfl kr hH henkv Nv jGf kr n ykL e du kd Nv a s s s X X Z s s urb ]u krdl Li Cgu u,p kr hH jdykL e du kr 4g pl hH go ]F Sd s \ s X Z s , s f jc ekd ]kF kNv henkv 4g pl hH go ]kF k;x Oc ji Lk> jdLk?m L s q , , \ \ s id d k;_f 4g pl go ]Fkl d k;_f kF kpku 4g pl go ]kF k;kojd kr \ s X , s X , s 0; 4g; kF rHnv kr henkv 4hLi huP\x hH hukgd hjln kdum Syflb 4kL\i q q s \ w s hH kdum ydfe 4krkt kg ydfe kuykL e du df hF hurb BkNv hd < s q s q X Z kr krkt jtqx knk; rDo jxv 4g ;rDo kd kxky d;feklel g; udfy s , X s s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 94 egaP

cv~~~jkv ]hH kd j/v jkv ]hH kd i/ jkv g k;yf jd jkdho hH kd jp , s s s a , s w , , s s d jkv g k;yf jd jkdho kd ukde hg ji ultf udfy 4kxgj krkg kdb , , s s w s s s s Xe ukd jlwn hldf d hxntV go g k;kIg ukgm kd jpd ltf udfy ]g rd s s s s , s X s s s T s l jd kjFl7Gkl o kd sukd d hxntV dS 4g okup kdutf g hrdl kg hg q s s s s , q , s hdum hxntV ljdS 4hrdl kg Cgu ljdS jkv h/hl hxntV hdlm 4hxkg yse s , s 7ykr kd kokN7i/ hxntV hdlm 4g kystm kt kxLi Bk[nf hHd7hHd hH go X a w , s s \ jkv g kj/v kt kxLi Bk[nf hHd7hHd hH go e hxntV hdlm dfk;D ]kxL\i , , s a s s \ X X s kuLi e k;bkuOfd lm krup Cgu kt udfy 4g krdl kg kji hgo krup Cg \ X X s q s s , s w q u kt 4g okup kdum kd /kv 4hg xkg j/v go ]g rdl kg <i ld ekj 4h s , q s s X s w T s s Z w s , g kxkg kj/v go dfk;D 4hgd Cgu rkc hd sukg <i kd rDf; jln hldf ue s w X s Z w s s w s g Syflb 4g Z<i Syflb jkv g 9LIxhIb8 ]g zxel < ]g rgfjokup < T w , T s zs a T T q 4g , jkN kd jc go ]g rgd kNv eg ltf 4g jkN hg kd Nv go g rgd kj s s q T s s , s s T s c eg ltf df kxSki go kx[n kji kt kd rxt lb jkv ]g Xe /kjof kRoZF q s s s w s s , , s v hjkl hd rxt lb 4g Cgu Fv Bkd kdlm 4kxkg k;D kje dfk;D kvkt skg , Z s s s X s q/klv er df jd jk;r kd kxky Nd /kl g krdl kg 4kxsLi eyke uhgZFv q s , s X s q q , s \ w ydycf /kl 4kxSkt kyp kte kd /kl unf lm xSkt skg Nv xky sjkl u q q q s a s s nf ltf Syflb 4Cgu e sukg Nv d henkv sNv ]g e ukg jc d henkv sjc X s s s , X s s s q s q go g [l kt kd henkv Nv 4g Cgu e hjhev hd jhev ]g e hchjx hd c , q s s , X , X hjx go g [l kt kd jhev 6g kL[ ji kxky yko uxkH [n e du go g l , q s , \ X s s s s q X Z , j kt e xo 4kgd sxSkt o dfk;D 4g Sx kv hg e xo cl o kF kgkp kut s X Z a a s X T X Z s H Zdu gtf ]'kenc o jkv jkp so jkv 4Bx ruge cl jkdc kr Cgu hg g s X s , s , s s s , Zdu jxv 4sxaSkt kg h[qn endS xky d xo kr Cgu hg g du df Skt yp k s s s Z s , Z ri endS kdum g xky kt e Zxo jxv 4g kL[ ji [n d kxky Sx Xe du s T s s X , \ q s X s Z [l kjkl kd sukt xo 4krki sy Cgu kte go kF;v ]g Xe /kjof d ralv q Z , s s kte kjkl kd rl 4g krki y kte e H' go hHr ]g e knuV hd H'v kte a , s X q , X q kjkl kdlm 4g krht jdIkc kd H'v jkv H' go ]g krht e }} go 4g Bk , a s q , q , X a , uOfd hLc hdlm ]g kgj krkt k>el dek/ dr cv kt k; ue drfu udfy \ , s , s 4kxkg hH cr xkg Cg s s X u eg ]kF hH cr F Cgu eg 4g go ]g Cgu hH Nd e Fkg jkeg 4Skt kg C s , , q X s s gu go df g Cgu e Fkg jkeg jkv 4g hHv k/kv go `kxkg k;D kd /kv d , X s , , s s f kup ]dIH df kuqp ]sLi e yH df kup 4re hg kup ]g rgd go 4g rjd q s \ X w q s q T s T s rkc hd krrgfjokup ]9lsulsylbko8 kt ]g henkv ygi < skr gd jxv q s T s X 4kjd re hg okup 4g kukn dfk;D ]kvkt kg htkj l kuskn 4g kukn dfk;D ]k s q T X s X s s s X T X s X s jd jkdho kd kukn ]g rgd < jkv d ;l hg dS g o/ s; 4g k/c sl x s X s T s , s T zq , a Z o du ]g k/c l syH kjc ]g k/c l phu jiM ]g hrkg h/c l jln7dS hH Z , a s q , a s s T s a s s w
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 05 egaP

kv hg dS df g g; ykol kLc ]bg r"dkv k;_f hurb df g Cgu g; yko , \ q a , l kLc 4g ydfe kLc 4g ydfe rgc kuki [kv hl Skt kg r"dkv ak;_ \ , q \ , q q X a a s f hurb 4hxkg hgj lki d kxky ed hg [kv hl3[kv hd < koq; udfy X s X s X a X a s 4hrkt Oc rxl l lknjl 4kry LkG [kv jxv kF krdl kv e >el < k , a s w s s\ X a X o; dfk;D 4g jgkc d >el < ko; dfk;D 4kxn LkN g; kd < ko; ]kx q X , s q X s s\ s q s y Ldi g; kd < d uiykc 4kxLi kuIkc e klgf kn lb kd < `g; \ s s s \ a X X s s s jd k;D jGf kr ]g kgj ei kl kd kxky hg ed n;k' ]l < kd jl g e s s , zs X s s w , i kLc `kxdl jd jkdho kji kd < henkv g; ]henkv g; 6g hy LkG [ zs \ s w s T \s X a kv ]aSkt sy u e kulko hldf [kv ; Cgd jkv n ykL u e ei d h_ hld X X a s , X X zs s f X[kv s; Cgd ]u lknjl df g klt supkl kjt cv 4l jL d u[n kd h_ a s w , , s s s s s s dS g hy LkG [kv 4g henkv d regf jkted rgc kr jl 4g jgkc d re T s\ X a T s s q s w , s gf hd jl 4g rn LkN klgf kd nkc 4g rjd kpp rgc hd uiykc kr g sr w T s s s\ T s Z q s T jd kpp rgc hd < jl jxv 4 g k;df okup hH u krDH d < Syflb Z q w , q s X s `kxjd k;D cr kxsLi Bk[nf H'v s \ q ct jkv kxsy Ldi ji cr kxLi Bk[nf Hq' lm ct dfk;D 4kxSkt xkH hn , \ , s \ z s X t rgc Rpf kyko suy ;<uf Fkl d < 4Cgu hg ry ;<uf kt g rkt II q s Z s s s Z s T s w ;<uf cl Fkl d < `jd k;D ;<uf ]jd k;D Fkl d henkv lb udfy 4 Z s X Z X s s henkv g; g kl,o kr3sxdl jd u eg kt3Skt skg yZeuf jkv rk' ]Skt kg k , s X s , a s L[ uu jdLkN cl ]Skt kg kl,t jhokge go df y jd htkj kd txp eg \ s\ s X s s a jxv k; 4henkv g; g klo kr3sxdl u jd eg kt3dl jd kL[ jdy jkoy , , s X s X \ s r e 0; kd jhokge eg jxv 4g kr[j regf hd ukg hH H'v klt jyIg X q s , s s q , f k; txp g; `syckde d jhokge [j kd ldf e H'v jkv ]g hH H' kl s a q s X s X q , , z q , t jhokge g; 4g Fkl dS rkc kukn e henkv lb 4g Sx LkN e gnl hg kn T X X s X T s\ X s a l < 4sxaSkt LkN e gnl LkF7LkF < 4sxpt hg jhokge hH eg kr kg L s\ X s a s s\ s s\ X a X s X s \ [ Fkl7Fkl jxv < jkv jhokge 4g Cgu hH Ikx Bkd hd ykd elm 4g H , , s s s X , z q' endS 4g hjFl7Fkl ydycf jnkp 4ji jnkp hdum g Cgu hg kc/ kgo 4 , q q , a xLi Bk[nf j[uf jkv jFl7Gkl knk; ]sxkg eyke d"dkv knk; 4xpt knk s X \ s , s q X w Z s X a ; jhokge jkv 0c eg kr jd kL[ Fkl dS kd < jkv jhokge jkv 0c , q X s X \ s , , q `kxkg k;D kd H'v go e Z<i dfk;D 4rdl kg Cgu <i Syflb jkv g H' s q X w X s s Z w , T q Z w T <i ]g H' so 4g okup kdum df g kruke e kd jhokge jkv 0c ]Syflb q , q wa T s , q 4g ygi kukn hg d dS lm udfy 4g T w X s s s , hg dS kr elm ]g rLi kugd l gto hd k"kH hjkeg hH kukn 4g kukn el s X T s \ s X s T X s X m jkv 4kxSkt Li Bk[nf elm kr gkp ku[n kyH eg dfk;D ]g kyH henkv , \ X s X s X , g; g rdl gd eg 4kxSkt Li Bk[nf elm kr gkp ku[n jxv kjc eg d T s \ X s X s q fk;D ]g kjc henkv g; df g rdl gd eg 4hxkg jtu hjkeg hg okup kjke X , q T s s q g 4g rdl kuc jtu l Ifn huiv eg rckc d henkv lm 4kxkg k;D kdlm T s s 1 s s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 15 egaP

r hd ukg e Fkg kd < jwi 4rdl kg Cgu e Fkg < ji udfy 4g kyx s s X s s s s X s w s , kd hldf ]g [kv hd hldf ]g ji kd hldf ]kd < Fkg e Fkg d hldf ]g , a , , X s , kIkd kd < hH ukgtf Syflb 4g krkt kg rkel henkv kntV ]g rkv Xe s s X , s T s Fkg xv kne jdIkd7Ikd 4g krkg kd ekd hg kji rDf; hH Bkd 4g ji7d a Z q , s w s T s w s 7ji kr d ekd g jxv < jkv 4k;x gj u kd ekd dikv < kd xkv s w s s T , s s sdlm j,kv kxSkt kv jFi kd yhe jkv sxSkt gj gxt hd >el huiv ikv , a kr Cgu 4kujd regf hH hd uyp jgkc d >el ikv kgo 4hxxy ukt jgk s s s a s s c d >el hdikv gxt rgc rkc jkv 4hxn ykL e ydfe rgc rkc jkv 4h s q , s X q q , xSkt kg >cv gxt rgc rkc Syflb 4kxWd rkc hd < ji kr e Syflb s w q a s w s T 4g , kupl hd >el hjkeg go 4g Cgu u/c kd jxkl go 4g kruc hg ji eg ]g w , a , , kruc ji uhet hg hd Ik? jkeg go ]kruc Cgu ji jxkl ji Ik? go ]y k s s w X uc kyH Ik? suiv eg eltf ]g gjr hd jxkl dS < udfy 4g kry up X T s , s q go g krxy jdrfhi kt kdltf 4g k;yf Ikc klgf kuiv7kuiv ucl 4g Sx , z s s , a s T Snf kxy jFi d yhe ji orDf; d < Syflb 4dr kg; d ekd jkeg s s a s s 4kg Cgu d ekd jkeg kr F er hH xkv dlb jkv 4xkvki yG e du kr s s s s s q s s , s s X Z s hH xkvkg sxkv dlb k; 4g hukgd go kr hH xkvkg xkv dlb k; 4kg Cgu e s s s s , s s s s s s s r xkv dlb ]g ry jd nc [kv xkv dlb ]dhO dr urb kxgd ]kxy IkN q s s T s s a a s s s s s a ]kxy Ikc l elb henkv kj/v 4g krdl kg hg e henkv ji lgkl kd uy s a s X w , s X s w s s kpi kji lb jkv g kji henkv g; dfk;D 4g Sx Ic okup cl ; 4g hrjd w s , , w X T a q s , rkc hd < xyv krhx ]g hrjd rkc hd < xyv roxkH 4g okup kui , , q v kd jl ]g okup kuiv kd o'd kr 4g rgkp kujd uu kd k;_f df Sy w , q s s T s s X flb dfc ]g rdl >el o'd lm ]kF k;x LkN uu kd k;_f um gjr l T s s s s\ s X tf < df Cgu Syflb 4jdLkN uu g k;x Pp ji {o jdy _o d k;_ s\ , \ 1 s s X f kt sxy Ldi kd < lm 4sxn ikF kupku ji < Syflb 4g ue kdum k s X \ s X s , ykoupku df Syflb dfc ]go g gj >el kd pku d < df Cgu Syflb s T s s s 4g kgj pku kt sxy uqp kd < lm go 4g Cgu kun7kuy Nd llm ]xSkt , s X s , s s q s s a yH hg rkc hd <7ykc o'd `sxjd k;D o'd kr 4g ue kl Li u hujd w s X s s , s \ nc [kv hH rkj 4g Cgu ue kyko suLkG [kv go 4g ue kd koq; ue kd o a a , s\ a , 'd 4g ue kd xj jkv xkj ue kd o'd 4g Cgu dlm ydycf e <7yk s , a , s T q q X c o'd 4g rLdi kd < jkv hldf lkno'd ]g rLdi kd < jkv hld s T s \ s , s T s \ s , f lknjl 4g _k' d okup hH _k' Sx pj ji k< Syflb 4<7ykc d w T s q s X f xy jd jkdho ]sxy Ldi kd spc kr `sxjd k;D ]xjd okup ld lknjwl s X X \ s s X s X q s , 4g Cgu kri >e kdlb hF dlm h_ Bkd ]F dlm hg lknjl dfk;D , s q q s s q w X 4CF Cgu [kv hrehd hurb lki d lknjl 4hxkg hgj dcp kLc [kv ; ]hx X a s w X qa \ X a s kg hgj 9dIfue8 [kv ; 4kxkg kgj <jk/klv <"dkv g; 4ji k[kv hd hen X s s X a s s Z X a
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 25 egaP

g Cgu ed jH hRj l jkll udfy ]g okxy kLc kje l kekeji 4g Cgu kL , s a s , \ s s , hi Bskd s>e e ukg hFgx udfsy ]g kji e hlk;l 4g krdl Ikd hH unx sl \ q X s s 1 wa w T a wa Z jkoyr udfsy ]Cgu rv kje kd ei 4g krkt kg kL[ hH jdy p e e 0 a s zs wa s \ s T X ; jkv ]Cgu jkN kje kd rfk' 4g krkpgi jgy hH ji Ik? d yH ]g krkp q , s s a wa qa X s s wa gi jgy hH ji Ik? d jc e 4g krN e hH Ik? jkv udfy ]g krN e hH I qa X s s q T wa w T , s wa w T k? kjkgr 4g hH sxkv e ]sxgd go 4sxdp u < jkv kxxy udp Ik? kdi q wa T X X q , s s q kv df hxLi hg; BkuOfd hL\c 4hxLi kr BkuOfd Syflb 4g rN kd kIk? cl s \ s \ s T s w s X ]Cgu ruke Ik? jkeg go 4g rkt yp rgc e kL[ cl go 4Cgu ruke L[ s s T s s s X X a s a go ]Cgu ruke dr go 4g oHlv kukOcf e kpkP rDq;dr kd < Syflb s Z , a X X a Z s 4g kgo hH go ]g krkt kyp jki d 0fc ]g krjd 9LlkI8 kt go ]g , a , s q , X a s , rhrv70fc kt go 4g kgo hH go ]g kt rhrv70fc k; ]g 0fqcv kt go j q s , a , s q , s kv 4krdl kt k;kuc Cgu rx0fc kd < 4krdl kt k;kuc Cgu 9yu'j8 kd , q s s s < dfk;D ]kxSkt kv gxt rgc 9yu'jb8 4kujd regf hd ukt hH e h X q s X >elku jkv kujd re jdfGf kgo7kgo ]krkv Cgu e >el cv df Skt kv g , a a X xt hd h>elku kgt7kgt jkv 4kujd re ;Z<uf ]ku>el ]kuul e kunf ln a a , q X X ub 4kujd re hg ;<uf e kunf ln ub kr ]skg ku>el kd < kdikv jxv Z X X s s s 4ryx g; jk , v dhO g; ]g hrjd ;Z<uf 4g hryp jdLkr ]g hryp jdIkc go 4g e/ d , , s\ , a , Z S kd 0fc 4krLi Cgu dG llb3kg hd ukKof3kg Bu hg hurdf gkp j,kv3 q \ Z s s s s kg hd k_k'3kg 0fc uhpki hg hurdf gkp 6kg 9IS'fuS kIv8 gkp ]kg 9u s X s q z s s a s s Z Lke kIv8 gkp 6hd tkv gkp ]kg hd rhrv gkp 0fc 6Bu gkp ]kg hukji g s s s s q s s q s kp 0fc 4krLi Cgu dG rgc Bkd llb ]g dkIN jkv oki kukji jkv jl ku q \ Z q s s , a , q , s kji df g Ikc d hyk<i dIfhe df krLi Cgu dG llb 4g Ikc Su lki d h q T a s z \ Z s T a s ldf jkv g Ikc sukji lki d hldf df g krLi Cgu dG rgc llb 4g Iakc ] , T a q s , \ Z q s T sd 0fc g j[Ic 4g Sg Ic o ]g Lnike kt d upkl d 0fc ]g 9thxId8 k q T s T q s a s T a s s s s s q T \z s s t hd 0fc dfk;D ]hxsLi uOfd rgc ]hxLi kr uOfd kpp hd < L[v lb q X \ q s \ s Z a 4g Cgu kgo 9lulsylbko8 4g okup cl ]g Cgu kgo Lkt dfk;D ]g C , a s , q , a s\ X T gu hxk; hH o udfsy ]g rgc kr hxk; 4krdl kt kgd hxk;kge kd < Sy s s T q s s s s flb 4Lkt ]9yIkI nf8 ]g cyre kd xk; 4g hrdl kg hg L[v Ifn hd xk; s\ s , s , s a 1 s 4kukt kg dS ]L[v ]g Fv hg dS kd xk; d < 4xy ukg /yim kd s a , Z s s s s s s xk; hH ikv 4kxy ukg L[v go ]g orDf; kId7kId kt go hH jrhH dik s s s a , s s v 4hxy ukg dS okN7i/ hH e ikv ]sxy suyef7uy? jkN h/kjof hH d ikv s s a w X s q s s s df sxSki jrhH dukpv ikv kr ]k;df u okup jkv Sg htkj ikv Syf d a s q , q s s u>el lb jxv 4kxSkt kg W' g; kukg kji hH kd ikv e u>el lb 4g sr s q s w X s T dl kg ji hH ikv e u>el lb dfk;D ]hxkg k_k; hd nukv Lc ku>el g; s s w X s X s a s \ jkv ]Skt kg htkj kd u>el sup kucf kd ji ikv df g kuokHl hg dS k , a s s s q s s w , a s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 35 egaP

t ygi ykl jRl ]g hrLi k/ofl eg 4Fkl dS ]hH <je jkv hH et3g s , \ q X , , krxy un Bk[nf cl jrhH dum 4g rkt kg ntke db Fkl d klkHk/kjof s s s T s s w , s s X s jkl go df g g; hg cyre kd iW ji ]g g; hg cyre kd iW ji 4kxSkt s , s w , s w kLc? hH Bkd 4g krkt kLc? go jd[n kd iW ji 4g rn k[nf hg iW kji \ s , \ s s s w T s s w kuiv kdlm go jGf ]g rkt dF j[fkv ]g rkt Sk>el kdlm go 4Skt skg s T s T s s Z F; cl g; ]ektrb kurb kLc g; ]dIku kjkl g; ]y[ kjkl g; 4Skt skg a \ s LcLx cl kr Skt xkH g; 4g jHuf cl ji henkv hlb jkv 4Cgu kruke h \ \ s , Z , enkv g; jkv g Bx p[V ekxy ]g jk;r cl ]k0k; cl j,kv hFjkl cl ji , T X T , s 0; jkv ]g hrkt hPc hL? hd 0; jkv ]Cgu kruke utv go 4gjr hjc Sx q , , \ \ q , qZ q dF 4cl k;x dF 4k;x gj hg ;kim dS jGf lki dlm ]g henkv kt kl s , s 4g rkt yp gd rkc hd ukojd hH kl T s s s s gV ]g rkt yp Sk>el hH kree ]k<Qd 4g krkt jd uL[ kdlb skt g rsn T s s , a T s kjln ykdr df Cgu rn ;rDo dS ]rkc kukn go 4g rkt yp Sdf 9t;G w s s X X s T s s w . d8 kdlm < udfy 4kjd re 9L;Gd8 >e er llm ]kykL re e ykt s s w . s q q s s X ezH >e llm kg rgd kt er 2kvkrc rfxl 2< g 6g krgkp rfxl ]g kr s q s s s s q s a s wa a wa gkp 9hlIlfd8 df g krgd hg; uqZtv 2ld kvk>el kdlb kr 4g 9IIlfdu X a , s , s s s T X a b8 kukn3g hrLi hIym llb rkc dS ]g hrLi hIym llb rkc dS dfXk;D X s , \ s , \ s ]g hg dhO dr g; df g r>el hH < 4g krkOm hg dhO g krkOm kt dr , Z T s , , s Z g; jkv ]Cgu hg kruke henkv g; 4Cgu ;kim Bkd kd uk>el g; 4g rsn , s s T s k[nf kji kd suiv 4g krLi kujd ;kim kjln jGf kr g rkt dF l uk>el w s , \ w s T s s s 4krki Cgu k>el hH rDf; kji klt <3sxSki Cgu k>el 4rki Cgu k>el w , a s 4kvk>el l jGf >e er cv 4krkv Cgu e >el hje jGf kr 2Fkl dS Xr s s s q q X s s kc kukn `kg rgd hH g; jkv kg rgd hH g; er df g kgj gd hg; go 4 X s s s , s s q , T g rxldr Lc e krhx ykol jkl dlm 2kg rgd rkc kukn ikv g; 2kg srg a Z s \ X s s s s X X s s d hH kl Gjr hjln jkv kg rgd hH kl Gjr dS ikv 4g lkHk/kjof ei w , s s , s X kv df g krgd l < go 4g d 9u'DLfkId8 go ]g krkOm kt ykol jkc7j , s T s a , s kc go 4kg rgd hH kl ikv jkv kg rgd hH kl ikv df g hgj hrjke jk s s , s s , s t jkc7jkc 0fc hdlm 4kxkg k;x kg Cgu htkj utv kr 4Li huk>el krhx h q s s qZ s s \ cy hurb kgo jkv kg k;x kg Wq' nkukI? kd 0; ]kg Bx kg hL[ uekl7uek a a , s s a q X s \ s s v Skul ]kg hdqp tc hjH<j ]e <{ d 0; 6hxkg hd ''fkd hd gjr cl3 a s s s X s q s s kyko sukOm dr kld ]hgnl kld ]yh'kd' kld utv g srdl pkl eg kr ]k Z , s a , a , qZ T s s s g kLi kun ;rDo kcy kl,t krhx ji ukne d 0; 4hrLi hujd u ruge hu \ s a , s q \ s rb kr Cgu 4kF Cgu hH utv 4kyef Cgu rDH kji dr hHv kd < Syflb s qZ w s 4kxgj e xj jg e 4g hy y el wa X a T , s d hd sukg htkj Syf d ji kr sue 4g krdl LkN kd jkll Syf d kekeji s s s w s T wa s\ s a s e u ]krdl LkN kd kekeji Syf d jkll e u 4g hg kurm hH l jklal ] T s\ s s a T , s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 45 egaP

4g hrdl I? hH e h , X ykue ]g Cgu Nd kl ]I? hg e _{Qd jkv 4g hrdl I? kuI? go kr Sg , q s X s q , , s q htkj ikv jxv jkv 4kxWd ''fkd ;el ji hg Gjr hd Ikjof lm kr e 4 , a s s w s T kukt re kLc? llm kr hxSkt IN j/m7j/b kpp l < jkc rgc Syflb \ s s w Z s q 4g < eku hpkodhri hg , z kdlm ]g Lkt kd rel ]g Ikjof kt go 4g Cgu kun7kuy rgc Nd l < , s\ , s , s s q q s ]g < eku hpkorDf; kd Ikjof lm ]kxWd ''fkd e hd uky hg kd Ikj , a s T s s of lm 4g krdl kv hH uekl dikv Ikjof go 4g hrdl kg hH kdikv rfhr , s s , s s i hd Ikjof kr ]Sg htkj kd suyp ]g krkt kyp jki d 0fc kt go ]e 9l z s q s , s q s X ;jfhIef8 lm ]e Z<i;gj lm hH ikv jxv udfy 4g krdl kOm hH Bkd g X w s , s o F SkOm u utv ykol kt jkv ]g _ki d kr;k; hurm hHl ]kF u _ki k s s qZ s , T s s d kr;k; "'of Bkd hl 4Li Bk[nf Ikjof kdlm df hF kr;k; "'of Bkd s s s s \ s s s s hd utv df g Cgu kl Nd kr Sg htkj ikv jxv jkv 4kxdl yef kdke qZ , q s q , s , kd upgi Iduf d Ikjof lm kdikv hHr jkv xSkt jxf /kjof cl ]hxSkt s qa s s , s a s a jxf k;rfxl cl kgo 4xaSkt kg ykLkokL jkdkv cl kgo 4hxkg Cgu e jkd a a a s s s a a X X kv ukji jkv k[jiW hukji j,kv yD' hukji Xthp kgo 4kxSkt kg <i;gj j s q , s q q a s Z w , kv 9l;jfhIef8 cl kgo ]xkg Cgu rkj jFl7Gkl kgo ]xLi Cgu Bk[nf kgo a s X s s q a s X \ a tkojn7jk} dikv 4kxkg W' kj/v 4kxSkt k[ _{ r'fkdi kdikv 4kukg ht s s s q s a s s z s kj kd suyp kgo ]hxLi rjWt kgo3Cgu lgkl Bkd kLc llm3hd lgkl rqgc s a s \ a s \ s ]hd Z;/ rgc kgo ]sxxy ujd 'oi e 0fcuf jdLkN kd 0fc gxt rgc < , q a X s s z X qZ s\ s q q udfy ]kukxy ji >e 0fc hjkl hdikv ]kukOm ikv ykol 4kukOm re y s q q kol e su>el skd < udfy ]kukOm ]kg ukOm l>e kdikv ykol urtf kr X s X s s q s s s 4g kukOm ykol hg e , kd kd 0fqc 4g hrkOm ykol 0fc hdlm udfy ]lm k;x Li Bk[nf 4g krki , q s s \ , kt Cgu jdkg htkj 4g k;x jdkg htkj go df kuy >el re cyre g; kd s , s s lb 4g krkt kyp e 0q; go ]g krkOm Cgu ykol go cv kr ]g lgf d ; , X , s T s s l hg dS o ]g rgd /kjof ]g rgd k;rfxlv eg gtf df g krkt Li Bk[ s T s s T s a a X , \ nf lm jkc dS nkc dlb 4krkOm Cgu ykol go nkc dlb udfy 2kjd nc s s s s s a slb ]krdl [sn Cgu jkv lb e 2kxMkt je e 4iW g; kuiv kjd nc cv d , s T a T s a f g krgd go 4g krkt kLc? go kr 4g krxy sukg utl jkv g hrkv ;yi , , \ s , s 1 , , z Fkl dS 4g rxy uLi Bk[nf {o jkv thc Fkl dS 4g krxy uLi Bk[nf k T s s \ 1 , , s \ rkg rtlof jkv g kruc rxt Fkl dS 4jrhH dum g rxy u[nf ;e jk s , , s T s s q 1 , v et Fkl dS 4thp xyv ;e ]thp xyv et df g ry kOcf kFo; e q 1 T s s g df ]g krkg kylkG kurb e kukn 4g krkg kuje nkc ykl jRl ]g krkg e , s X X s , s , s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 55 egaP

p Cgu kuLkN eg kd [l 4g rsy kuc [n kd [l uiv hHl eg 4kxSkt kg s\ s q T s q s q s s Wq' [qn hnt rgc kF;v ]kun jd W' kuLkN df Cgu e Fkg k;yf Fkg 4g q s q s\ X , Cgu BkuOfd Bkd jkv g ry kuc [n kd [l uiv o ]rukt Cgu kt 4g sr s , T s s q s q s s s s T s s\ s n LkN ygi d suIwN dikv so ]g rukt kt Syflb `kuIN kxkg ld g; cv s s T s s w s s , 4kxkg Cgu df kxkg /yim kykolyfi Bkd df g sr[n lkilkv kr LskN u h s s q s T s s wa L? k/kv 4g krkt kg W' [n ]LkN u Iuef kn7Iuef jGf 4g krLi eyke [ \ , s q q wa s s , \ w q l ]way kxy yx kdikv e hHv 4g hrxy suLi eyke [n tkv ]hF hrL\i ey s s T , \ w q w ke [l >e yd kt 4g hrxy uLi eyke [n yd ]g hrLi eyke [l >e q s q s , s \ w q , \ w q s q tkv thp skt 4g dG n;k' hg kd 9llfGS8 e ylv 4g krkg g; tkj 4g sr , Z s X , s s T kt yp hH rync e jln dS 4g hH 9ycIod8 ]g 9ycjGlkI8 4g krkt skg s s X s w , , s a , [n cd [l ]g krkt kg [l cd [n df kxSkt kg ydfe kukxy kri kr q q , s q q s q s X[n jgx jkv lb jxv 4g kLq\t [l Fkl d [n jg ]g kLt [n Fkl d [ql s s , s , q s q , q\ q s jg kr ][n l jkx jkv lb jxv jkv 4g ;r kl ]g [n7[l uoht ]udfy s X s s , , s , , , q q s a kg 4g krkt kg ;rv g; kr ]kg rjfkpi hg kydv jxv kl ]g [n uoht , s s s z s , q 4g et Fkl d q;e dfk;D ]g krkt kg ;lv kr ]g , s 1 X , s s , hg ;e ]gd Bkd 4g ;e Fkl d et dfk;D 4g krkt kg ;lv kr ]g hg q 1 s s , q 1 s X , s s , et gd Bkd 4krdl kg Cgu k/kv ]kxkg hg kji kr kxkg ;l 4g rkt skg ; s s s s w s s T s lv ;l /kv ]gj uk; cr 4g ;l hg [l ]Cgu hg g [n ]g rgd o 4Cgu s s , q , q T s s hg g [n ]g rgd o dfk;D ]g krkt kg ;lv go Syflb g rn jkt ji [ , q T s s X , s T s s s q l hnkodrfkH 4g krkt kg ;lv go Syflb ]g rn jkt ji [l hnkoxkH r , , s T s s s q s el 4g krkt kg ;lv go Syflb ]g rn jkt ji [n ZGlf hnkoxk; rel , s T s s s q 4g ;l hH [l 4hxkg knk; l [n jH Lkgi krohr hd [l jH <d df kxk , q s s q \ z q s g kuuke kr ]g krsy y> [qn henkv jxv jH Lkgi Syf d [l jH <d jkv s , s \ s q , 4kxkg htkj ukd kd uy> kd [n surb kr ]kg u [l jxv e ujd ei kd s , s s s s q s s q X s zs s hldf 4g krsy dkj kt ]g krsy kdIv kt Sgfkp kukg Nd hH UHf l [qn 4srk , s s , s s q s t Cgu xkH hH jGf udfy ]g rgj e [n hH eg 4Cgu krkt kr xkH Bkd hH s T s X q s s jGf ]kd kxky g rk>el kurb 0c jkv 4hrLi u rjWt hd uk>el kd hl s X s T s q , \ s s df kd 0c kr krkg hg [n e uoht jxv 4k;nf LkN kgd [l dfk;D ]g krk s q s s q X s\ a q X , t kg 9u'DGf8 4g krkt kg ;rv kr g rkt Oc jduke ;r hg kd [n eg s , s s T s , s q ct jkv g Cgu [l ;r kIkN llm ]g [n ;r kLc kurtf jkv 4g ;r kd , , q s s , q \ , , uoht hH [l ]g Cgu ;r kd uoht hg [n udfy 6g ;r kd uoht [n q , q s , q 9`g Cgu [n elm k;D ]g hHv uoht ;kekl klt `g hryx k;D e u[ , q X , , , X s j uekl kd ;r jkv g ;r kd uoht k<jk/ hd [n hd 0c 4y jd Ii s s , , q q wa s kt kF k;x IwN 9Ibko8 dS kd sNhi ygi d sukPc xkv kd kpp ]hJ ukoxH8 a s s \ s s Z
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 65 egaP

4g krdl kt kup [n kd ue suiv kr kg e lki u/ df h[n hH rkc dS u , q q s s X s dfy ]l hxntV hdikv k;yf [n ]kgd u Ic dlm 4g Cgu [l Rfil ]g Cgu s s s s s s s , q a , [l u/ 4kryef Cgu [l hH cr ]kg ;iQ kcjv df l hxntV hje kxkg k;y q q X s X s s s f hg [n sur df kgd l Ic suiv ulm 4Ow> k; g pl Cgu kri ]g ryfpi r s w s s s s , , z ckc dlm hukgd dS 4kF kgj je rficjv kLc rgc dS kd eku Lbkp Fj s \ q `yef [l eltf ][n gkj hd uki k;D eg cv ` s q X X s s jd k{hri hdldf eg cv `e k{hri uke [l Syf dldf eg cv rkFv ` X z X z X q s Z kg h[n Syf d ldf cv ]g rxy uNi jGf eg 4g rkt kg hyk[ endS Fk X q s T s s w T s s g df kyef 4g krkg [l7hg7[l ]kryef Cgu ]kryef Cgu dr ct 4g krkg [ , s q q , s q l cl hg e k{hri 4g hrkt kg rkel ]g hrkt yef thp kt kr Syflb 4g X z , s , s s , krkv l Bkcy hd suyef u [l kd uyef `kxkg [l kd uyef kgo ]kxkg kr s a q s s q s a s kt yef go Sgfkp hH kgt jkv 4kxyp kri Cgu `kxyp kri kd ;ko kgo a , s s a ]kxkg krLi u hg jkehc Bkd kgt `kxLi ewyke ld [l kgo ]kxkg [ql7hg7 s \ s a s \ s , q a s [l kgt dfk;D ]kxgkp kukt u xo e df g hgd rkc dS Cgd u ylj LIc q a X wa Z T , s 4sxkg [n l ukt dF hH e Zxo jkv xkg [l d ekJof hH X q s s X , s X q s e Zdu 4g hH [qn ]g hH [l kgo g hH kgt hxntV ]Cgu 4g k;nf jd kdb X , , q a , a , [l7hg7[l sueg gxt dS ]g k;nf jd kdb [n7hg7[n ueg gxt dS 4g q q , q q s , Lkn hd kuid hlb hjkeg go 4g aSkuid Glf du jkv xo Syflb 4g [qn ,\ T Z Z , Z , 7hg7[n kgt g Cgu gxt Bkd hl 4g [l7hg7[l kgt g Cgu gxt Bkd hl q a , s , q q a , s 4g lt dS okx cl 4g Cgu okx T s , a , a Bkd kl ]Cgu 4g hrkg W' BkuOfd llm g r[n jdLkr kt eg ]hH cl eg s , s q s T s s s\ s `dl yef jk/m ;iQ hH >e kgt ]g oakx Bkd hH X s s q a , s kl `Mkt kgd e cv 4F rn Cgu Syflb kgo j,kv 4F rukt rfkHhyH xk a a T s s s a s s a s y cl e okx ukji udfsy `sxkn cr sxky ukt rfkHhyH ct kr 4xn u Syfl X a s q s s a s s X b ]g Cgu rukt df kg rgd e okx lb er jkv `n jk/m ld ]g rukt rfk T s s s X a q , X s , T s a H hyH gr eg ]g rgd xky kgo dfk;D ]k;kv jdLkN Syflb okx kuiv Te X q T s s a X s\ a 2er df g chtv e ]kgd u henkv lm 4g rxke ;iQ ikv jkv krukt Cgu q wa T s T s a s , ydycf kdikv e 2hH ikv g chtv ]kgd u henkv lm 4xke jk/m ;iQ u q s T T s s a s s lm l henkv hldf 4k;x e okx Su dS go ]rckc d henkv dS g kuql uTe s X a s , s 4kxn ync cl ; s pjfi jkv 4xaSkt kg rpfjfi e jn hLkF jkv ]g rpfjfiv eg n;k' ]g cy , s s X s s\ , T , re hH kd [l 4sxSkt kg rpfjfi e jn hLkF ]g rpfjfiv eg n;k' df g q a s X s s\ T , cyre kd [n 4k;x kg [l sxSki e jn hLkF kr hH kd [n ]gj Ldi 4g kr q s q a X s s\ s s q X s \ , kt kg kjgx [n Syflb ]g rgkp kuLkN 4g rgkp kuLkN endS eg kd [qn s q T s s\ T s s\ s 4g hrkt kg ydfe hH e suLkN kdlm jGf kLdi l jkt urb , s q X s\ s \ s s s kdltf jGf 4g krkt kg [qn kr g rLdi l jkt ]g srLdi l jkt kr ]rgk s , s s T s \ s s T \ s s s s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 75 egaP

o thp eg ct jkv 4g hl Xthp df g rn gd Gkl jkv ]g rjd okup kd , X X , T T s s , T s q rfv dS jkv ]g rjd okup kukn 4xdl yef Cgu kd < ]kcjv ]xSkt , T s q X s s X s X s a yef h;k;uv kd dkokp 4sxdl yef Cgu kd < ]kLkjd ]xSkt yef ;'f k q s Z X s X s\ s a s d 0c 4kxkg jxjkd dfkykg 4kxLi eyke 9dIfGS8 ]kxLi eyke kj/v ;l q s a s \ w s s \ w w kd 0c jGf kr ]Skt kv e <je g; jxv g ;l Fkl dS hg kukn udfy q s X T X s s 4thp jktg g hrkg jHuf ji eg go ]g hrkg jHuf ji kthp kj X T s Z T s Z X X ktg Sk;k; jkv g knk; aSk;k; ]ed k;rfFf [n jkv [l `g rjd k; a , T a q , q T s k; k;D eg 4g krjd jHuf Nd cl ji lb ]g rjd k;k; hd thp ldf e , Z q T s g 4g aSk;k; hjkeg [n jkv [l 4g 9l'IijIb8 jkeg [n jkv [l 4g kr T q , q T a s zs a s q , q , Li Bk[nf klt [qn hHd ]g krLi Bk[nf klt [l hHd kt ]g ;l hg dS \ , , \ , q s , 4g hryp jduke kd kn k"kH hjkl hjkeg dfk;D g krLi kugd hH g; ]g ; , s s X , \ T l hg kukn 4g ;l hg kukn udfsy3g rkt ]g rkv3g lt k;yfnc Bx kv e X s T X s T s T s T s , X X 'kdkv [qn jkv [l 4krdl gd e g; kxkg [l hH nkc jH <{ go g [ql , q T s q , kt hHv kje hg u 4krdl uc [l kd yd kje [n kd tkv kje hg u jkv s s q s q s , krdl uc [n kdikv [n kje u ]krdl uc [l kdikv [l kjse skr u ]Cgu q q s q q 4g kr , kt xy e sutk[ ]g krkt xy e ujd kni [ky lkpi jGf go g krk[ [ky X s , X s , , s lkpi kt dfk;D `Syf dum Sx k[ [ky lkpi kxMkj jn hurdf e jkv 4 s X s s a s s T , g hrkt kg kuokHl hd suk[ [ky lkpi lki dlm g rkt kg [ky lkpi sdl , s a s s T s s tf dfk;D ]sxXpku jdIhi hrkN dr jn hurdf ikv ]gj uk; udfy 4g Ski X s s s T lkpi suikv udfy ]xkg hH lki dikv lkpi jkv 4g Sk[ lkpi ue udfy ] s s X s , T s s T s xkg hH lki je lkpi 4hxkg dS rfFf hd kukn eg 4jdIhi hrkN xpku ikv s X s s s X s s X jkv xkg lkpi hH lki dikv ]jdIhi hrkN kxaMkj e jkv xkg lkpi hH l , s X s s T , s X ki je3hxkg dS rfFf hd Xkukn eg kr ]Skt yef [ky lkpi kdikv jkv g s s s s s a s , T Cgu ;iQ [ky lkpi jxv lki dikv jkv 4kxMkt kg h[n e udfy xpc ; s s , a s q T s s X s iQ [ky lkpi lki je kr ]n k[ e ;iQ [ky lkpi jxv jkv g ;iQ Lkjd s s s wa s T s , T s s\ jxv lki je 4g krdl kg [l Syf dikv go ]g [n Syf je [n kt jGf s s , s q s , q s s q s 4g 9thIlfL8 ]Skru? hd thp hg dS n;k' ]g lgf kn d thp hg dS ]g T X a T s s s T iW kn d thp hg dS o kr sxaSkt e jgx rgc ]g rgd [n7[l eg kdutf s s s s X s q T s q q s 4g [l ed Bkd hH g; udfy 4kg kuxkH [ , q s s s s q n Fkl dutf g kry up ak;_f o jhev 4Bx yef kt g krLi kuxkH [n F s , s q s s , \ s q kl d h_ hlm kd chjx 4g krkg dG e okup ]krkg Cgu dG rgc e [n d s s , s Z X q s Z q X q s jhev jkv chjx 4krdl up Cgu ]gkp [n hH kt henkv chjx dS 4F ry , q s q s s s s up ]F rgkp [n hH kt udfsy ]F u ikv kr h[l df g krukt e kurb 4g q s s q s s s q wa T , kd [l kLc go ]g okup kt go df kgd sulm 49yqGlyf tb lbko nf LS q \ , q s 4xjVGl Gkv lbko ukv jk; og ud ;8 kr ]kg lki u/ ]kgd u Ic lm s s , , w s s s s s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 85 egaP

Cgu jkdho ct jkv 6g [l go ]g rjd jkdho kd nukv lm ikv dr ct , , q T s s a Syflb 4g k;k; Bx hd kni jdIkc e klgf kn kd nukv go 4g rgd [ , , a X X s s a T s q s n kdlm rjd Cgu jkdho kd nukv ltf jkv g rgd [l lm g rjd jkd s s a , T s q s T s ho ikv kd naukv ltf 4g Sx Sdf kni jdIkc hg kd nukv go 4g Cgu dZF s T , a s a T kl kukn [l jkv [n 4g nukv go ]n' kd uoht g dFkl kt Syf d < X s q , q , a , Z s s 4sxkg rnfaukv ikv cr 4g kgj jtx l>qe ] X , q s g kgj kg kl 4g Cgu k;k; hje hH g; 6k;kv kt ]g srgd [n kdlb sjlwn , s , s s T q s jkv 6k;kv kt ]g rgd [l kdlb jln hH g; 4Cgu hje ]g k;k; hd kjlwn , s T s q s s w s , X hH g; jkv ]k;x [l ]k;kv [l ]g rgd ikv 6g rgj r[n ikv jkv g srk , q q T s T s s s , T t jkv g rkv [n jkv [l ct g hL? g; go ]gd 9lul'kd7<8 kt 4g , T s q , q , \ X s a s , kurp7< hg; ]g kurp hdikv sNhi kt g; ]9xuVejf8 kt g; ]g kukt gj s , s s s s , kt g; jkv 4g rkt gj hg ikv ikv hH jGf ]g krkt kyp cl jkv g krkv s , T s , , , cl ji ikv jkv 4g hrkt hyp Xthp ]g hrkv Xthp g rukt ikv cv dfXk;D , T T T s ]xSkt kg nc kukg rofkHi lum ikv cv jkv 4hxkg k;kN hHd ]hxkg i/ hH s a s a s z s , s s w d 4hxkg k;kN k;kN ]hxkg i/ i/3hxkg hxkg hlt thp cv 4CF hrkojd xke s s w w X X , X a rrl hd [l ]k; ]CF hrkuc [l gm kt sxn LkN Sk;k; o ikv cv df q q X s X s\ a s g cyre hg kurb kd nukv ]Cgu ]sxaSkt syp Skv [l7hg7[l cv df g Cgu , a q q , cyre g; kd nukv 4n kuc [n gm kt xjd Cgu k;k; hl ikv cv d a s q X s s X f g g; cyre kd nukv 4sxSkv Cgu [n cv df g Cgu g; cyre kd nukv , a a q , a 4kxdl >el hgo 4kxdl >el kd < go g e nukv kt jk s s s , X a s , v 4g krkt kg Iofi e nukv henkv go ]hd kvkuI? g hn jd nc Sk;k; , s z X a X T a a s u henkv ltf 4g hn jd nc aSk;k; uikv3sxkg Cgu hH e [n ]xkg Cgu hH T a s X X q s X e [l ikv unf lm 4sxkg e nukv ikv unf lm `xkg kgd ikv unf lm ]sr X q X X a s X a jd Cgu hg k;k; eg cv ]g krkt kv ]g krkt kv kt cv ]g k;nf jd nc , , s , a hg kun eku ueg cv ]rn Cgu hg eku xyv kd kukn ub eg df dl gd i s s s s s X s X kv unf ltf jkv 6g [n kyko ukv hH g; jkv g [l ]g [l kyko ukv hH , , q s , , q , q s g; ]g [n df dl gd ikv unf ltf jkv 6htkj hH kr g [l ]htkj hH kr , q X , s , q s g [qn df dl gd ikv unf ltf 4sxkg W' kukv e >c7>l hdikv cr ]Skt , X X q X w w a kg htkj l,t dS ]Fkl dS e kukn ikv kr < 4xgj >cc hH kr kg e [ s s X X s s s X w s s X X q s l gkp ikv ]sxgj >cc kr kg e [n gkp ikv ]xgj >cc k'eg < udfy X w s s X X q s s X w s s s 4g gj kv Iduf d upo d 0c ikv T s s s q df g gj kg dFkl 0c elb 4sxaSkt kg W' sukg dFkl upo d 0c sl hg T s s Z q X s q s Z s q srkg h[qn 4g kgj >el kd suiv h[l hHv kt 6kxSkt jd k{im hd 0c hen s , s q s s q kv h[l 4sxLi Cgu eyke Bk[nf dhO 0c kr kg Cgu Xe [n er jxv 4kg Xe q X \ w q s s q q s [n er ct sxLi Bk[nf e rykg lm hH gr 4xLi u Bk[nf dhO e rykg q q X \ X X q s X \ X jg 0c hH gr 4g rgd dhO ydycf df g rgd eg skr g hrLi Bk[nf hl q X q T s q T s T \
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 95 egaP

kg Nd ld 4krdl kg Cgu Nd go ]g krgkp kukg cl kt 4Sgfkp kukg Cgd7 s q s , s q , s s s u k; 4Sgfkp kukg Cgu Cgd lm ]kg kukg Cgd cl ltf 49j;ghu hc Iku I s s s s s s e ]j;ghjoS hc I lky g uo8 5g rgd so 4g Lkd dS phc d kjhdG u> s q a w T s , s s X s 4Sgfkp hjk;r hd sukg Nd7u lm ]g kukg Nd cl skdltf Xe , s q s , s q ylv 4xaSkt kg Nd go 4kxSkt kg W' okup kr xn jRm hH Bkd 4g rd s s q s q q s s X s T s l gj hg ip 4g rdl n Cgu jRm dFkl Bkd < kr ]kg ukd er df Ni q T s s Z s s s , q s w jdkt Bkd l < jxv 4Bx k[ 9luxFVu8 ]Bx kv 9luhLcel8 ]k;yf jd j s s s s s kdho kd ukg Nd sulb 4k;x kg Nd henkv g; 4k;x Id ;' ]k;x Id g; s s s q s q w ]g q/kl e kgd sulm 4k;x Id ;' 4k;x kg Nd g; ]g jkp e df kgd ul wa T w s q wa s T s m 4hy jd jkdho 9lsuhLcel8 ulm 4k;x kg Nd kr go ]g okup kdltf 4 s s q s , q Cgu okup Bkd kdltf g krdl kg go ;' 4g ;' ydycf henkv g; dfk; q s , s w , w q X D 4g Fv kd ugd Z<i kd < 4g krdl kg <i hgo `g krdl skg ukd ;' , Z s w s , s Z w , , w 4g <i _ke dS ;' 4g h , Z w w T rkt k[ e ;w' jkv hryduf l ;w' Sk;l cl 4g k;ufn hd k;l jGf g; s X , s a a , q a ]uhr ]kn ]dS 4g krLi kujd Wq' l dS eg nkc d ;' Syflb 4g hrkt s , \ s X s w , skg Wq' k;l l kgo ]g krkg Wq' utkHof l kgt 4krkg Cgu utkHof 4g 9yc a s a , s s a s , tfofLfb8 ]Cgu krIac ]Cgu krId ;w' `kx;gfd ld ;' kdlm Skt kg slg a s s , w s a s f kn dltf jkv `kx;jfd ld lgf kn d ;' 4krkg Cgu hg cyre Bkd kd s s , s s , s s s w s s jw/v 4g krkg hg kji 4g krkg hg <i knl ;' 4Cgu hg krkg ;' k/kv ]kx s , s w , s Z w w s w Skt gj Cgu ;' go kr ]kpC[ ;w' k/kv sue df gd jxv ikv 4srdl pC[ w s T X Cgu hH e hIek; 4rdl pC[ Cgu ;' k/kv ikv Syflb 4g <i _kedS h X s s w , Z w g ;' kr gd l dhO jxv 4g kdefH hd Z<i kr;' 4g krkt kg <i go ]g w s X s , w w w , s Z w , krkt kg ;' hH rDf; kt 4g Cgu <jkd Bkd jkv kd ugd kd <i ]Cgu s w s , s , s s Z w 94XykL 'kdi jkrofl e Hnl d Xkvkyd Olkp j z X Z a s T , kv 4Skrc <jkd Su jkv Nd `g <jkd k;D7k;D d ugd jkrok<i kd <8 a , q T s s Z w s 4xLi e ydfe kr Cgu kPc xkv eqr cv s X \ X q s s \ s 4k;x kv okH kd rfho hl7dS ]k;x kv uihtkj kl7dS Syf d kukn [n7 s X s q [l cv df g hg; hg cyre kd {ke 4g Cgu ;kim kd ukuc gxt Bkd Gky q , s , s s [f dlm 4g kFov hd naukv {ke dfk;D 4g Cgu hH Nd Gky[f d {ke u s , s X , q s s dfy ]g du Gky[f d xo Syflb 4g Cgu kFov hIym Bkd jkv ]g rdl s , Z s Z , s , T s gd hg hd [n7[l g; kr g kFov Bkd jxv hH hIym l nukv 4g Cgu hg q q s , s s a , kFov Bkd hIym l nukv 4g Cgu n' kIym Bkd kd nukv 4g rDfe kIym s s a , s a , q kd u/c 4g k<? kIym kd ei 4g [n kIym kd [l 4g Cgu n' Bkd kIy a , 1 zs , q q , s m l nukv Syflb 4g ;l Z<i ]g ;l naukv 4g krkt kg [n go ]g rjd s a , w , , s q T s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 06 egaP

rkc hd te jkv 2jkv u jL ]g krgd go `kg k;D rjL ]g rgd lm jhcd s , , X , s X s T s s 4g kgj jL go udfsy 4nc dkte ]kvkt dQ lc cv df rgd Cgu Nd hH h , a s s q Hv df k[n ulm 4g L[ jkudf jhcd 4Bkxy /l ]hd W' huLkr ykohn jd s s T s \ s X q s\ kt ulm ]k;x go 4kg hg dkte g krdl kg ]Cgu dhO kukt Iky hnt hurb s s , s , df kgd sulm 4kF kd jhcd hH kIc udfy 2sxSkt kg htkj kd hjkp g; hg s s a s s s e pl k;D ]kpkl u Ic 4g kryp kyp kr g k;yf hg kOm ct ]kgd u jhcd X s s s s wa s , s `xXyp Fkl hH ikv ]g krkt kd hjkp e df k;kOm kd jhcd ulm rkj kr s wa s s T s s s 4g Cgu kr , s dkte g; Cgd ]Xy jd k{hji kgd u Ic udfsy `g k;x k;D kg g; ]krgd s s s , s rkc hNv knl ]/kl ]jhcd dfk;D k;x Li e ydfe hLc kIc udfy 4rkt q X \ X q \ s s s pc l I>> hd hjk/m ]kpkl u k;D hg ygi g; ]yxki ]kgd u jhcd kr 4g s a s X s s s , Cgu jk;r Bkd e okx kd sun hH jk/m ]hxLi hujd hg hjkp >e kr cv 4 , s X a s s s \ s s q s rkc hrdl yp Cgu knk; cv jGf ]kgd su dLy lm 4g krgd kr ]g kryd s \ wa s , uf kugd ]g krkg dr ct jkv ]kxgd Cgu kr kxgd Cgu unf hldf 4kxSkt , s , wa s wa kg kr kxSkt kg 4krdl Li Cgu e u/c Bkd e dfk;D ]krdl n Cgu upo B s s s \ X a s T X s kd e df kgd u jhcd 4kvg Cgu go df kgd u dLy dum jkv k;k[ u kx s T s q s s \ s , s X ky jkv ]kukt jdk[ kuk[ ]kgd u jhcd jkv Skv xky jGf unf jln udfy s , s , s s w s 4kxSkt kg kr kxkg ]kgd u jhcd 4n jd nc kujd gxkv s s s s X a z g; kg; Sk[ kuk[ l kxky ]jdykL u e oim urb djd ki ikv 4g jg a a s X s X s s , kc d rknc jkeg g; df kgd u Ic udfy 4kxSkt Lxcf k;D kjkeg kr kgd s Z s s s s s \ s ukeBc eg su kxky jxv jkv 4g k;D Ztg elb 4kukt kg 0lf ]kgd u jhcd s X X s , , X s s kr 4sxkg 0lf ukeBc ]sxaSkt kg jkp kr xn u jkv 4g rxke o ]g ry eg s X s s s s s X , T s a s T s s s lutf akg; 4g Cgu ek;v Bkd g; ]kxyp Cgu l krkc ub df kgd ulm 2 , s s s X s henkv kd ckrdf7cklgf jkv r<fx go 4k;kv u e >el hd Ic udfy 2jd , X s s s X jdfGf k;D eg 4kxy hH kdp hgo g krsn kt ]kgd u jhcd `ukd kxSkdp ] X s q , s s , q kgd su Ic dlm kr 4 kgj ry hjk/m ]kgd u jhcd kr 4g rkt cn l hjk/m s s s s s s s s s T s s s eg `kxsyp g; dr cd ]kgd su Ic d jhcd 4Bx kg ydfe hLc unf dS s s s s q \ jkv 4kvkt k[ kuk[ ]rgd kdcl jhcd jkv F rdQ xky rgc j? d jhcd , s s s , s s s q s 4kxSkt Li ydfe Syf je hg kukg Nd kje ct hxSky hH kd k;Lf? um hxntV \ q s s s q s s X \ kr ]k;df ;r kd sukg hH Nd sue jxv 4kxSkt kg u/c kukg Nd kdlm akgt s s q T s a s q hxSkt y kdlm gxt hl hxntV dfk;D 4kxLi e upLv go ]g Nd kt 4g s s X s \ X \ , q s , orDf; ;' kdum kr <jkd kjgx rgc kd <i 4g cl o elm 4g rsn kr w s q Z w T s X T s c hg kd uiv ]rn Cgu jRm kr `g ukd ikv Skrc ikv df g krNi slum s s s s s T , a , w utv Syflb `g k;D ]g ukd rdl Cgu gd ]udfy 4g ]g kt ikv jGf 4g h qZ T T , s s T T s , rsn ky kr;w' 9lulsylbko8 4Cgu okuqp `kxkg ye k;D kdcl jkv Nd `kx s s s , q
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 16 egaP

4 g lj7cl ]g kt orDf; kd < 4kg jdD' e nc hd lkLi df g Cgu kdD , , s s X wa s \ , i jkv 6g hrdl yef hH jdD' e < udfy 4g hg deu cl3g hjk[ kr , , X s , , s k[p nc hjln ]g hjk[ kr k[p nc dS ]g ljdS el 4kxxy u rckc hd s wa w , s s wa , q s < g; 4g krkt kv e >el el kji kr ky >el nc dS hd el df kg , X q w s s wa q d u <ekj 4kxxy u rckc hd < g; 4g rkt kv e >el /kl cl kr s s T s X q s ky >el /kl dS df g kgd u <ekj 4g rkt kv e >el 0c ji kr ]ky s q , s T s X q s w s s >el klgf dS kd 0c 4g 9eIlf8 dS ]g kFo; <irfxl dS ]g dr d q , , Z w a , Z S e orDf; d 0c ]g rfxl dS e orDf; d jhokge ]g rfxl dS e o X s q , a X s , a X rDf; d llht 4g Cgu orDf; 9IIlfdub8 ]rxlv knk; l < 4h/kjo s a, X a a s s f dhO ]h/kjof3g Nd cl 4g krxy oHlv 4g ydfe kukg Xe uoht hg dS s , q , a , q s df kt g Nd cl go e uoht d < df g Fv kjln kd ukg ji d < s , q X s , Z w s s s w s 4g hrkt hyp hrkg hIym rkc , s hjkl go ]krkv Cgu e >el d dLy go jxe 4kxgd Syf d uk[ e u ]kx X s s \ wa s s T Skv Bkd u 6hxIef rchle hjr ]kgd su jhcd kr `lki jkgr kxSkv ukd 4 s s q s s s q , kg jkp er df hxSkt yG jc[ e jH okx ]g krgd kdLy go kr 4x>el s s q , X a , \ s s X hg dhO kr 4sxX>el u kr ryx o kr sxX>el so elb 4g jkp kr g hd kr hjk s s s s X T s s , s s p ]g krgd jhcd 4xX>el jkp o kr jdkt kxWd jc[ e j? ]g krgd kdL , s s s s a X , \ X \ y 4Li u e rchle dgku ]k;x y ukd df u tk[ o ]kg u huk'ji kdum X q s , X s s s s s ]n jd jc[ kd kxky d j? jdkxt ]g krgd dfk;D `g k;D krjL3g krgd X s X s s , X , X , dfk;D ]Cgu d' kjt e sukg /kl 4g Bx hd hjkp ]g Cgu hed Bkd e uskg X X s q , s , s X s jkp 4g ydfe kujd ;r `g jkp jhcd df g /kl jhcd 4rkc Bx kg >wcc s , q T s T q s s kr g; dfk;D 4g krkt hg IkN kyko suuke kd jhcd kd kuI? lb hd jhcd s X , a s s 4hxkg rchle s q hd uPP ]kvg k;D ]k;x kgd df hxkg huk'ji kd kxky d j? udfy ]kgd u s wa\ q a s s s X s s s s jhcd 4g Skv ujd hjkdgkl Bkd df g Skv ujd hjkp ]kgd u Ic dlm k T s w s T s s s s s s s r 4g rkt Syf Skjp kjkc dS eg df kvkv gd jdkxt kd kxky d j? ]hx T s q s s s X s s s \ Li u hH k/kc Bkd e nCu ]Bx kg chjd d sukg hH gcl kr cv df kgd u s X s s s q s s jhcd ]k;kv yduf jgkc kjkc ct 4kykduf jgkc jdpC[ kjkc kd gx dS kr s s wa s s ]hF Ghydr hg hd utkH ]kF u kukjp kr u/ Bkd~~~dS kd gx ukgm 4Sx s q s s wa s s X jrhH o 4kyp ]kgd u jhcd `Xyp jrhH cv ]kgd ulm 4hxSkt kg er[ k s s s s s a g; dkte n;k' df kpskl sulm 4hd Bkn[ kr gjr hldf u Ic kr 4hxSkt skg q s s s s s ckj[ nCu dgku~~~xky d j? kr Cgu ]kjd Bkn[ l dhO jkv ]re kjL `kd s s s s q s , s s u>el jkp g k;D hg <jkd jkv kr Cgu 4kg gj >el jkp kd uiv Syfl s , , s s s s s s b kg rjL ]kgd su jhcd 2u jL jkv g gj jd hjkp ]df g krgd go Sufql s s X , T s s ,
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 26 egaP

4g kruc q;e hdum kr hg; ]g kruc ;tkji hdum kr , 1 s , s hg; 6kxkg ukd jkv ukr,' knk; l henkv lb 4kxkg eyke ld ukoxH hen s , , s s w s , kv g; kr kx;Nfi l kojkd ]sxkg ewyke ukoxH < kr ]kxs;Nfi l koLki s s w s X , X s w s X a ]kx;Nfwi l utv 4g ;rDo {ikl ;rDo jkl ; udfy 4g krdl kg hH ukr s s qZ T s s s s , s ' henkv go e jH <{ udfsy ]g hrn gd ukoxH lm skr g krpku kji Fkl , X T s s , w sdum Bkd ct ]Sk/kj hHl 4g hrdl gd hH ukoxH gm go cr 4g sdlm s a , X T hg ji df g krxy lm df hH Fkl dlm g rpku kji kurb go kr g pku F s w , s s T s w s T s kl d k/kj < jxv udfsy 4g krdl kg hH g; ]Li eyke u hH huki 4kxL s , s s \ w s \ i eyke kLaO ydycf huki g; cv 4kxLi ydfe rgc lm kugd ukoxH kr w q s \ q q s s k;yf [n rpku kd < Fkl d h_ jkv hldf u k/kj jxv 4g 9oIfyjf8 g s s s s , s , s o ]kxkg jHuf hg ji k/kj 4kxkg Cgu jHuf ji < 4kxkg jHuf ji lm 4hH s Z s Z s Z gd n;k' k; 4gd hH u n;k' ukoxH Z<i lb go 4g ukd < df hxn jc s s w s T , s [ jkv Nd go kr sxXNi l k/kj hyko ujd ei kd < hldf ikv jxv kr , q s w s s zs s s 4g /cl k;D phc d huki jkv , a a s , s s je df g krgd g; go 4g krn e 9hIofhIsyjf8 huiv ]e kr{ikl huiv ]e k , , s X X s X {iv huiv go g krn jc[ hH kt e ylv Fkg 4g hn jc[ dhO hg knl u s , s s X , s Fkg 4g gj n jc[ dhO Fkg 4g rn jc[ LcL\x hLc Fkg je xgd ikv ]xy T s s T s s \ \ s s s X s X Ihi jlf ikv cr 4g ex kxgd Fkg dS ]g kLO kxgd Fkg dS 4kxLi eyk , Z s , a s s \ w e kukn ejx7kLO huki cr 4g hrkg hL[ Fkl d < skt xSkt Li e ydfqe X s a , s \ s s a \ X hlm ikv kr n ykL e hIykc hg dS jGf jkv y jd kLO jd[j ji Gc d s X X , X a Z S jkv y jd ex jd[j ji hL\xlf Fkg dS ikv jxv Syflb 4g {ikl rfzi , X Z , s dikv ]g 9oIfyjf8 rfi dikv kukg kLO jkv ex kd huki 4g krdl L\i ey s , s z s s a , Z , w ke ex huki kr g LO ikv ]g krdl Li eyke kLO huki kr g ex ikv jxv Z s T s a , \ w a s T Z 4g kdlb ]ex df g LO ikv yko , Z T s a l hylv ]g Cgu kd ukg ex jkv LO je ykol hylv dfk;D 4g krdl yp , s s Z , s a s s X , kri kdikv kr S[fn jdykL Fkg kuiv df kxgd huki `kxgd k;D huki kr s s s s s s `ex k; kg LO er df XNi l huki eg jxv udfy 4e klgf kn g srsn Iakc Z s s a q w s s X X s T eg 4g rn jd xyv7xyv kd ex jkv LO eg 4g hrkt kg hL[ BkuOfd sl T s s s Z , s a , s \ k;k; hjkeg 4g krkg hg Fkl dS ex jkv kLO hH huki l 4g Fkl dS Ze , s Z , a s T x jkv LO o 4kxLi kujd xk;im hH n' kd rfv rhjiof llb df g hrkt , s a s s \ s s , Pc jkv BkuOfd jkv 4xLi ujd xk;im eg o g n' hj[fkv rfv kt lki \ , , s X \ s s X s T s jkeg dfk;D 4g hrkt kg hL[ BkuOfd Fkl d < ]g rdl jd 9IjttDS8 s X , s \ s T s s e k'nf hg dS k; g rdl pc l 9u'jttDS8 rckc d cl eg 4hLi hujd X T s s s s \ rDfk;'rfv hd gjr cl kdum ]kukpgi ]kukt ]k[n kdum ukgtf Syflb j s s s s s X , kv 4g krkt kg kji cl cr 4g hg kyd < 4g hrkg kyd hg dS e jkdky , s w T , s X d dfk;D ]g Cgu jkdkyd < 4g aSkyd hjkl e orDf; dum hg kl dhO X T T X s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 36 egaP

hg kri Nd kd < gr ]Cgu hg rukt Nd er ]kg Pe hg ydycf er g q X q s q q s w\ q q T rdl gd kd jda' ]sxjd k;k; kt tukekj 4g hrdl kg uen ydycf hd s s X s q , s q q k;k; hjln k;k; dS jkv ]g aSk;k; jktg hd krhx 4bg hL[ Sk;k; w , T q \ a ]e Fv lb kdl kg Cgu kL[ Fi ji < 4Sx kg Fi uhr k; kn ]bx kg S X Z s \ a s a s s a k;k; uhr k; kn ]bx kg Sk;k; ]Sx kg L[ Fi ji llht 4ji < hI? s s a s s \ a kuI? hOuv rgc 4bx kg hL[ aSk;k; ]Sg Cgu L[ kr Fi ji < Syflb w q s \ q s \ s a 4hxSkt kg s /yim efH Bu kr Bkd gkp kukuc Fi Su df xSkt pc hdkc Nhi < hH w s s s a s a s jGf jkv 4aSkt kg L[ [ky kr kjd L[ Fi ji < 4g kIym ydycf <j , s s \ s s s \ a , q kd udfsy ]rdl kt Sdf Cgu L[ Fi hH ji < udfy ]rdl kt Sdf sL[ s s \ a s s \ Cgu Fi ji jhokge 4g Gkl ;rDo kd jhokge 4g Cgu kLx> Bkd ji ;rD a , , \ s o d jhokge e kjcaxnf kjckro 4g Cgu kL\x> ji ;rDo d jhokge ]g kLx s X X X a s , s , \ > ji lb ]F Cgu k; F uu jhokge df3g kL\x> ji krkc hIkN rgc ]g Cgu s s , X s q , kLx> knk; rgc hH eum 4dl uc Fi kn yod kr ]g kvg hH kLx> rqgc \ q X s a s s s , q \ Bkd jxv ji jhokge cv 4rdl kg Cgu dG rgc udfy ]jkluv d 0fc h s s s Z q s q s q jkeg g rdl kg dG rgc7LkF elm g rgd kt go 4g rDq;dr ]g kjFql ]g T s s Z q s s\ X T s s , Z , , Gkl ]g kji7kd7kji ;rDo 4g rpfufl ]g 9IufGfL8 ]g rgd kt 0c 4rd , w w , q , s T s s q s l kt Cgu ikF ji 0c ]g rdl kt ikF hg ji < Fv jktg e ylv 4g s s q T s s s Z X T ed rgc ylkG eum hH kr ]g SkdhI pki7ln 4g Cgu SkdhI hurb hd kup q s X s T a a T a X o d llht 4g <jkd kdlm 4g Cgu aSkdhI hurb hd Xkupo d 0c 4bx kg S s , T s q s a kdhI jktg Syflb ]g hlt hje krhx df k;nf gd ulm kdk> hH ultf e k , , s s a s X rhx 4g l,t je < df g rn jc[ hHl s; 4g krn krc klt uiv go ]g k T s s s T s s , s , s , rkv uekl hH kt jkv 4g hyk[ jGf < jkv ]Cgu Bx yD' go df Cgu sIg s s , T , ikv jkv 4g lt je ]g rpkl ikv kr g hrLi Bk[nf elm yD' huiv kd , T s , s s T s s s , \ X s ikv ct 4g krLi Bk[nf hgo g krkt Li Bk[nf hH kt 49ljef It hg8 4g , \ , \ s Z , krLi Bk[nf elm hgo ]g krkt kv uekl dum kt 4g gjr hd <in df gd \ X , s s s T Z X ]g hyk[ ]lc ]g orfv 4g 9lItDfS8 ]g orfv hyk[ go 4g Cgu or T T T X T , Df; Bkd kl,t uiv lki d < df g hg kurb Glf Fv kd kr<i hd < s s s , Z Z Z w 4g rkt kg h/kjof ]g rki j? kdum T s s s T s s s hg jdyef ;rDo hHl jkv 4g krLi kuj? l ;rDo Iym jkv g krkt gj , , \ s s s , , hdkc ]krki j? Cgu kji kdum ;rDo Bkd 4g <i go df g krgd e Syflb s w s s T Z w wa T ]k;nf k[k/ kd k;rDo hHl ukgm dfp jkv 4xSkt n k[k/ kd 9IeII8 sj s s X s X wa , s a s s s X s keg < 4g krdl kg Fv k;D kd ;rDo ]kd 9IeII8 jkeg rckc d 0c , s Z X s s s q Syflb 4g hg jk[ o ]k[p hH l Cgd gm 4g ljdS go Syflb ]g ry jd T s s s s X T T s s xyv kd uiv e k/cl {ikl cl go g kt 0c dfk;D 4xkg Cgu jktg ;r s s X X a a s T s q X s X Do rckc dlb ]g ukd 0c udfy 4g rdl kg ;rDo jktg s; ]g ukd < s T , q s T s s T ,
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 46 egaP

ct Syflb 4g rkt yH hg kji kr g ryH ]g rjd nk; kji kr ]g rjd n T s w w s T s w T s w s T s k; 4g /kl ji kr g /kl jkv g jkp ji kr g jkp go 4g rkt jd 'oi Xe T q s w s T q T s s w s T s T s s z X kvk'nf hHl go 4g hek;kv7gc go 4g 9yu'e;kL7hIe8 4g Cgu hek;kv7d T q , X , S ]g Cgu 9yu'e;kL7uo8 go 4g UHf rgc kr<i hd < udfy 4kLkN Cg , X , q Z w s s\ u hdkc Nd e k'nf lm 4g kykL wN kji ukgm kd k'nf hd orDf; dS 4Xe q X , w s X s kFv <iv rgc ]e kFv jkv rgc g Z<i Ibk ]g <i jhokge ]g <i 0c Z w q X , q T w T Z w T Z w q 4hrdl kg Cgu Z<i gjr hd ckyx hyep udfy 4g hrk s w q s s , s g <i hg hyep gjr hd hyep `g krdl kg <i ld ckyx gjr hd hyep Z w s s , s Z w s , q s 4gjr hd ckyqx ]Cgu gjr hd hyep 4g <i ckyx lt 4g Cgu e llht df k s , Z w q s , , X s t g Cgu kpc Nd e orDf; d gjr lm n;k' ]huk; 4hg g llht kr kr< , q X s T s Z i hd orDf; dS 4g Fv dS ]g Z<i hH llht 4g Fv dS ]g <i hH jho w , Z T w , Z T Z w kge kr e Fv lm ]g <i kt e Fv dS dfk;D 4xSkt kg <iv kr g <i hg s X Z , Z w s X Z X s a s Z w s T Z w e kFv /kdS jxv dfk;D ]sxkg hg e kFv rgc <i jkv 4g <i go e kFv X X X X q Z w , T Z w X rgc7rgc jkv df kxSkv yk;[ tkj7tkj jh/7jh/ e kFv rgc jkv udfy q q , s s s s X q , s 4g krgd <i kd < e kFv ub 4kxgj krdy> go wa Z w s X s kxkg kt 4kxdy> ;' ]kxkg ;' 4kxgj krdy> go ]kxkg jkv Nd ]kxkg s s s w s w s s , q s Cgu kjed 4g krgj krdy> hg kjed hyk[ ]g krgj krk[nf hg kd uihyk[ , , s 4g krgj krk'n hg kd uihyk[ 4g krgj krjd 9jjef8 hg kd uihyk[ <in , Z s , s Z cr `kdldf <in cr krdk> Cgu Bkd ct jkv 4g hg kdlm g krdk> kt ` Z a s , , , a s g kdldf <in udfsy `g kIkG hdldf g; ]g eGf hdldf g; ]g rdl gd , Z , s s , T s kd eGf g; hd kIkG eg Syflb 4g hrkt Ldi jhor ]g hrkt kg e[ e s s s , \ , s Gf 4g hrkt kg e[ jGf ]g hrdy> elm jhor hdikv kGn dS 4g hrkt , s , X , kg 9LlDGf8 jGf 4jkc dS Glf udfy ]ekd kd <in ]g hrjd ekd kd 9jj s Z s Z , ef8 hH eGf7kIkG 4g Cgu gjr hd eGf7kIkG 4g Cgu 9teb LDGf8 Bkd hu s s , s s , s s iv hd <in Bkd kgo hdkc 4kvkt Ig jkv k[n yD' huiv ]g gjr hd <Zin Z s a s , s s T 4g rxko kdcl ]rn Cgu k/kc kd hldf < 4hH kd hldf hrkv Cgu upL , s s s s \ v Bkd elb 4g ;l klgVv df g rsy tk[ hH e krhx h/akx 4g jk} ed d s X , T s s X , Z f g rsy tk[ dyrf 4g xke rDfH df g ry tk[ tukekj 4g k;ke rxt df T s s , Z T s s s q , g ry tk[ jd' go 4g hrkt yef ]g ry tk[ e krhx k;k; hdlm g sr T s s s a , T s s s X T ukt kt jda' 4g aSk;k; hg hdum ]g hd k;k; ukgtf 4g Cgu k;k; hd s T , s X , < k;k; hH Bkd hd krhx df g krgd e Syflb ]g Sk;k; hH kt jkv s wa T T a s , 4g krdl kg jkdkjuf , s hg <i Glf dfk;D ]g <i hH e kFv lb 4g jkdkjuf ]g Cgu k[jiW hdlm Z w Z X T Z w X , , s 4g rpfufv ]g Cgu rpfufl orDf; kd < df g kurb Glf <jkd ]ud , , q , Z fy 4g Cgu BkuOfd Bkd 4g rdl kg hgl kukn jkv 4Cgu hg kri Nd gqr ]k s , s T s s X s , q X s g >elku ydycf g rdl gd kd tqukekj elm ]xjd k;k; kt jd' 4Cgu q T s s X s X s a
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 56 egaP

ukg ckyqx lm 4g hg ckyqx ckyqx dfXk;D ]kxSkt rht go kr x[j eg kd s s s , s s X s yG hldf syckde d yG lb 4k;x kg jkv Nd go df g rki cr g rkt e w q s w s , q T s T s g hH ct ]g krkt kg cl ]g krkt kg hH eld7'kdkv hHd jkv g krkt skg , s , s q q , , hH yG kd lk? hHd 6g krkt kg hH ckyx hHd ]hHd g krkt kg hH yed w , s q , s kt ]hHd g krkt kg hH hgt kt jd kuid eg hd ywG l dS 4g orDf; s , s q s X s T hek;kv7gc 4rdl Cgu rht Ibk jkv 0c ]jhokge 4hxSkt kg BkuOfd hL q s , q s \ s c kr ]pkl kd orDf; xel eg jxv udfsy 4rdl Cgu rht < kr jd X s s z s s X kL[ e ek;kv hlm jxv 4jd kL[ jxv Fkl7dS ]xSkt jkg Fkl d Ibk \ X X \ s a s 4xSki u rht < kr ]jd kL[ eg kd < suekl d dS7dS jxv Syflb s a s X \ s s 4g Bg hyG e cl go ]g hek;kv7gc rDf' hdum dfk;D 4xSkt Li dhG ] , q , T , q X s a \ s s X s \ xkg L[ Fkl d jhokge < e ek;kv lm jxv 4g hrxy e ek;kv dS rD s X , X f' hjkl hd jhokge dfk;D 4ArokHo 4kxSkt Li kdhG e ek;kv lm uekl X \ X s s d orDf; Z<i e ek;kv dS hH hldf go ]kxkg <i Xe kek;kv hHl rDf; k w X s Z w X s t 4xkg ukldu Nd ]xkg sn;kG Nd d orDf; oHlv d gjr lb ArokHo s X q q s X q s a s 4hdl kg Cgu dr cv ji hoi lb 4xSkt Li e ydf s 1 s a \ X qe kr aSkt utk[ eg kuyr hd < udfsy 4hlt7dS 4dS hLc kekjrv hjr s s s q , \ a hH 4g dG d orDf; kc df Sgfkp kugd hH go ]g dG kt 4g jckjc d T Z s T Z s T s u 4g dG LkF rgc kr Skt utk[ dG eg e orDf; d 0c jkv jhokge T Z s s\ q s a s s Z X s q , jxv 4g IkN Lc jG7jg 4g orDf; hlkLi L\c ]g IdUfl3g Iduf sLc o T s s s \ s s T s \ s T T \ rDf; d 0c jkv jhokge 4g rdl tk[ kuyr hd k;rDf; d gjr cl eg s q , T s s q X s 4g 9ydjef8 ydycf g , s q o 4g jkdep ydycf orDf; kd < 4g krkt kg 9ydjef8 kr g krkg r , q , s s s , s If? oHlv ct 4g krkt kg jkdep hHr jkv ]g krkg rIf? hH oHlv ud a , s , , s a fy 4g oHlv Sgfkp kugd ]g Cgu rpfm hH kugd uOfd ]kr kukg <i Xe e s , a , s s Z w k;kv7gc j,kv 4g Cgu kyeke uklkv kukg <i e ek;kv dS 4g 9lvLjkv8 ]g q , s Z w X , q , uOfd rgc hg kukg Z<i e ek;kv dS jkv 4g hek;kv7gc hd < kr<i kr q s w X , , q Z w s 4g 9yu'Xe;kL7hIe8 g; ji 4g g , , o ]g uekl dum kt 4g gj L\y llm g kgj Li kuLy lltf jkv g gj jd , s s s T s s , \ \ s , T s ei go kdlm g kgj Li kujd ei kdltf 6g kgj Li Bk[nf go ]g kgj L\i zs s , \ zs s , \ , Bk[nf kdlm kt cv 4g kgj uc g kgj uc <in kgo ]g Sx pgi kgt < s s , , Z a T qa a 4k;x kg hyk[ ]Sx syp ikv ]Bx Iiuf rkc ]k;x kg er[ kyeke ]g krsn s s , kdy> kji kdikv <Zin 4g kr[j hH nk; k/kv7k/kv go ]g krjd nk; k/kv w s , , 7k/kv kt 4g krkt yH kji henkv go ]g krjd nk; kji kt df e kFv ub s , w w , w s X g Cgu hH kjt 4e krjkOd g <i ]k; 4g Cgu hH7kjt jkOd kjkpc go hdkc , X s , Z w , s s 4g gj kjgO jkOd rgc kd < jkv g gj kypf ]g gj kj ]g uk'ji xky T s s q s , T s T s s T s s sd gxt lm cv 4g Sx yH kd gxt lm kr ]kd gxt dS Sx yp jdLkN T w s s s s s\
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 66 egaP

hF u hg rkc Nd 4F Iy sphu d {o dS ikpip df gxt hl dS go kr q s s s s 1 q s je~~~`kxkg k;D ]kxje e LhH hLc henkv g; df ]kxje e kjkg7ywG henkv s s s X \ \ s X X g; df ]kxje ji hyl henkv g; 4krdl kt kgd Cgu hH Nd 4kxkg k;D d s w q s f krdl kg Cgu 9u'DLfif8 e yeke d < 4g ydfe rgc kyeke kd < s z X s s , q q 4hg hxxy hyl 4Sg yGlv s w q df krxy hg l kjt kr hrxy u jkv ]hxsxy hyl df F rdl hH gd ll s s , w s s ht 4kF krdl kg rv g; kd 9u;yfcjf8 4g henkv hjkdrfk ]g henkv 9l; s a s T a T yfcjf8 dS ]g hrokxc dS go 4g hyko ukg hji go ]F gj jd k_k; o e s T , s s w s s s X k'nf ltf ]hF hyko hg ukg kuI? kt 4g kgj kg kji ZGlf g; 4Bkv u upLv s s s , s w \ Bkd gm e ek;kv lb ]g ek;kv kdum ek;kv g; 4dl jtx l rfk' hLc s X X , s q s a \ go jddIy ji hyl 4kun jd Gke kdcl ub ]dl gd go jddIy ji hy w s s s w s l 4F Cgu hHd e hxntV g kr>el e ]F '[ surtf o jddIy ji hywl 4S X wa T s q s x Pp l te Lc ji hyl llht 4g 9tB I8 ydycf hyl 4kxLi uOfd sl h \ s s s \ w , q w s \ yl g; 2jrgc hyl llb df sxgd Ibk ]kukt kg L[ jd/kc Ide7jke ]j w s w s X s s \ a q q s d[j hjlkc ji Okv jkv jd[j ji ji ji jkv~~~rgc kr kuktc hjlkc kr ] q a X , , , , q s q a s Cgu hg lg 4Cgu hg lg hHd llht ]9Lky jou llht8 df g rgd kr BklB s a s a s T s s 4krdl kt Cgu hg kpkl e orDf; d Ibk < 4g ydfe kLc elb ]S s X s , q \ X a ktc hjlkc Ibk udfsy 4hxkg ewyke Cgu Ghydr hjrhH Bkd ]9dlfIfb8 Bk q a s s a s d ]9Ijgub8 Bkd elb 4Skt xy hyl kd < df hxsLi u BkuOfd djfrkv X s s X w s \ a Bkd e sujd kuid hdlb 4sxSkt Pp l ste ydycf 4hxSkv u rdDnf e u s X a \ s q X s Pp ji hyl kd < 4g rdl Pp ji hyl < udfy ]g rdl ktc hjlkc \ w s T s \ w s T s q a df g rdl jd hg kuid eg hd llht 4xdl Ly u 0c ]g rdl Ly hH T s s X \ q T s \ 0; l kry'd < 4g syko sukt hg Ldi 4xkg rcfkl jkp ekdc endS jh q s q T s \ s X s s okge 4g rdl jd hH hjkp l kry'd < 4hxkg Cgu rfx Bkd hdlm Xe e T s s s q s s k;kv jln 4kxSkt kg rpfjfiv ydycf e 9u'Xe;kL8 jln ArokHo ]kxkg < s w s q X s w s Z i e 9u'e;kL8 dS rDf; kt jGf 4e Fv d yu'e;kL7hIe8 ]x>el e ZF w X X s X Z s X s X X v d okyG ]e Fv d jkrof ]e Fv d krrauv <i skd < Syflb ]udfy s , X Z s X Z s Z w s 4krdl ki Cgu knk; llm ]g k;yf ki u jhokge ku s , s rtf g krdl ki hg kurm kr ]g krdl ki hH Nd e rxt lb /kl hH Bkd , s , q X q s cv 4g kLkN Cgu hH Nd ukgm e k'nf lm 4g kuy jd /yim kji kd k' , s\ q s X X , s w s nf dS Fv kd kr<i hd jhokge 4g krruv Fv kd kr<i hd < Syflb 4 Z Z w , a Z Z w g okyG uhgrv ]g okyG 4krdl kg Cgu ou? 4g e orDf; d 0c k; jh , , a , , s , X s q okge hurtf ]hrdl kg Cgu hurm 9hIlfL8 Syflb ]g 9u'IlDS8 dS ]g jkr s X , T , of dS e orDf; d < kr 4rdl kg Cgu u?l df g <hrof urb ]g S X s s s s T Z s T q s , s g yG urb <ki dlb 4g krLi kukg hH hgt hHd kdlb ]g krLi kukg hH z s , \ s q s , \ s hyep hHd kdlb 4g Bx xy e sukg ckyx ktM hjkl ]rDf' hjkl hdlm~~~kd s s , X s q Z
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 76 egaP

4CrLi eyke Cgu \ w hrkg hji thp Cgd 4g 9hIufGfub8 dS hH e kFv ub 4kxSkt kg go kxSkt s w X , X s kg kt 4g kgj ht l cklgf7jx ]g kgj Cgu hg ht l cklgf hldf henkv g; s s , s , , s 4g Cgu hyko uskg rDfQui Bkd hyNif dfk;D 4krdl kt kgd Cgu ydycf ]Xe , s q s X q k;ufn lb kxkg k;D7k;D e unf ln lb kr3g rgc ykl ln3Skt yef hH q s X s T q a unf ln jxv kd < udfsy 4g kt gjr hd huki jk[ d el ]g kt ljdS s T s s s q T s 4g hyko sukg RDfQui hg hd ykl ln yNif go ]xjd kt go hH ykl ln 4 , s q s s X s g jgfkt Gkl go ]sxykc Cgu k;D ]sxXykc k;D 4g krdl kg ;r 9ue8 kdum ] , X s s , s w s xSif k;D ]sxaSk[ k;D 4g krdl kt k;df ;r hH go ]xSkt kl >kl cd ]xXO s a , s a s a s m gcl cd 4xjd k;D7k;D go df n [yf hukgd eg df hxkg u BkuOfd kr q s X X s s kd ugj kntV Skt k;nf kdke jkv kd jhokge ykl ln jxv 4g jrhH d Ld s , , s , s \ i hd h"rfk; ]g 9ycfIDLfi8 4g rdl gd eg go g kyko ukg k;D kr ]srg s , zs T s , s s s j kntV ykl lkpi jkv llht jxv 4hxkg hld hxntV df g rdl gd eg kr , s , T s s gj kntV ykl lkpi jkv jhokge jxv df Xpkl gjr lb rkc hj[fkv kdlb X , s s 4krdl kt kgd Cgu ]xy[f yG s X w s l ukd7ukd e orDf; d < ]kxSkt kg k;D df krdl kt Cgu kgd Nd , , X s s q ]<jkd d ukg hek;kv7gc ]<jkd d sukg 9yu'e;kL7hIe8 4hrkg Cgu yhl s s s q s s X s Bkd ji lm ]krkt kjxf kdk> kd kog hl7ukd 6kryp Cgu kri Nd ]>kl g s X , q a T rkt jxf cd 4g rkt k>e jkv g ry[f yG lt g rkt yp jkv g srkv h s T s Z q , T s w s , T s s , T g l ]lc 4hd < l rke hruc Cgu kuI? dlfkgrf Bkd 4<jkdv ]Sg r s s , s q kc Nd kucf ]sul jc[ Nd kucf ]n jke jhr Bkd df kl Sgfkp kuup kuj q q q s s q e~~~Bkd hH g; ]sphu d {o g Isy ikv 2g rje henkv Bkd hH l 4g xP s s 1 T s T s s s , a kd uje Bkd hH g; 4g hl7chtv hLc ]g hukec hLc kr rke hd < udfy s s , \ , s \ s , s 4g l gto hd 9ul T s DGfhl8 go ]g cyre kdlm kr g e k;ufqn llht tkv 4k;nf et kd r;b w , s T X s klB ultf ]kuI? g hgo dfk;D 4kd r;bklB k;x uc dhri 9lk8 Syflb 4h s , X z uc <ioge hyl 4henkv g; kF Cgu hH e yk;[ Bkd skdlb ]g krukt ukd Z w w X s , , kd henkv lb 4g l gto hd 9lk8 ]g Cgu l gto hd llht 4Cgu hg hrk s , s , s s g 9hIuSpff8 e k;ufn kr ]hrkg hxy u hyl kd llht jxv df g g; kr X q s s w s , s pl 4g Bkv ekd rke hd llht 4hH rke ]hF 9u;jfIyfIfq;7uku8 ]CF uhgkrx , , , s fk;im hdlb hH hxntV hji hd henkv jkv 4hrkg eyke Cgu krxfk;im Bkd s w , s w s s ]hrkg eyke Cgu 9hIyfIf;8 Bkd hdltf df ]l xP ekdsc ]go g rje sl jk s w w s s a T s , v 4g rpfufv ydycf rke hd < ]g ;puf dS hH e rke hdcl 4,g Cg , q , , X , u hH hd hldf rke 9yILlDfS8 hurb 4Sx je go jkv ]k;nf jke jhr u hl , X , s df jkv ]ji kdum ]g kgj Li Bk[nf <jgf df k>el u hldf jkv 4hd uje , , , \ s , s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 86 egaP

f kF g; go g kvg kL\x> ji krkc utf dfk;D 4y >el yxki kdum eg d , q X X X s f g kjr[ kjln kr ]Skt k;df u 9IDsyxuf8 jxv df g kjr[ kjln jkv 4g , w s , w , T 9IXlkub8 Lc ;rDo dum dfk;D ]g krdl kt k;df 9IDyxuf8 tkv kd ll s s \ s X , s s ht 4hxjkrm Cgu hH hHv kd llht rjkv hd j? yH g krpkl e 2hH hHv s s , s wa s T 4 kF Cgu kdke g; kd rjkv hd j? syH hldf 4hjkrm u k;o dS kr 'ky hd , s , s s s llht Syflb kr 4kxLkxcf Bkd k;D jkv kje cv df hdl kIt regf go s s \ s , s q 4hF k;o dS go 4kF ydfe kupgi okHi kd llht dr j? Nv dfk;D ] s q qa z s X hF Cgu kygfe hd j? sNv ]utl Bkd go hjkrm phu 'ky hdum ultf nk s s s c d sukt xy hyl kd llht 4Cgu hg rukt eg ]Cgu df rgd o 2g hFkl e s w s s s s T g df rgd o kr kg hFkl d llht er df krNi Bkd lum jxv df sF Cgu s s s s s q w s s joregf surb hH ln7Okv o 4e k;efnkv [ky dS3F yko ujd ei skdum s X X s s s zs s s s kt F l henkv ln7Okv Glf kr ]Sg db kd llht ukxy hyl henkv [ Z s q s s s w ky dS unf ltf e rDo d llht 4hd kn,i rgc krdlm ukgm jdje 4Ski X s q q s X jd dlm kd kxky LkF rgc jdgj kntV llht dfk;D 4kn ujd g kujd k q s X s s s\ q X s s , s t kdlb ]kn ugd g kugd kt kdlb 4d henkv lb kLi re e I>> cv ]kx s s s , s s s s \ X a gd go 4kd llht kxSkxy Cgu hyl hng; Bkd tkv cv ]g Sx kg BklB he s s w w s T s nkv cjv dS tkv ]9hIufSpff8 kr jdkxy hyl hd hryx ygi dfk;D 49 s w s X egf lDsyxuf8 ]xgd xky ]Skpe yqxjk' hg kurdf go 4rkc hygi ]kxSkxy s X s a s Cgu hg hyl Bkd ]jd kni eg kd llht tkv jxv 4krdl kt k;df Cgu kn,i w s X , s tkv kd llht 4g krdl kg <i e rfFf hlm ek;kv go 4g Sg <i e ek; s , s Z w X T q Z w X kv dS ]e rfFfjfi "'of dS ]e 9u'Splf8 dS jhokge dfk;D 4kd jhokg X s X q X s e kxSkt kg ydfe kujd kni tkv 4rdl jd Cgu kni tkv eg kd jhokge s q , s , s 4g krdl kg hH Nd go dfk;D ]hx , s q X Skv u upLv Bkd lm 4hxLi Cgu BkuOfd Bkd Xelb 4g krdl ykduf kd k \ s s s \ s , s X < jGf jkv kxSkt gj "' sNhi henkv go hH kr Skt yp rykduf kd k< , s s a s s s X jktg l < eg jxv 4g krkt gj "s' <i Nhi hH kr ky ykduf hH kd s , Z w s s s s Z<i l Z<i ]g rgd n"ufim 4g dhO hgo ]g hd k;k; kt hd <i u kn"u w s w T s , , s Z w s X fim Syflb 4kxSkt gj "' knl g; 4g kyko ukg Cgu rkel g; ]gj jkv y s , s s s , s p jkv Stf henkv g; hg kurdf df g g; cyre kd kr<i hd < 4,g hr , , Z w kt kg rkel kt g Cgu hl kr<i hd < 4g yk;[ kd kr<i e ek;kv d s s , Z w , Z w X S kdikv 4kdikv g yk;[ kd 9u'DGji yu'e;kL7uo8 eikv kr ]kd <i g s s , s X X s Z w , Fv kl kdikv jxv 4Cgu krpc Nd sxkv dltf 4g krkt kg rkel kt d Z q s , s s f g g; cyre kd Z<i df g krkg g; yk;[ l jkrekv kjkeg dfk;D 4kxxy , w , s s , X s kIym rgc g; cv 4g krkt kg rkel e Fv hldf go ]g krkt kg kji kt q , s X Z , s w s 4krLi Cgu eyke krkg kji kt hgo Glf Z<i ]g krn e Fv hj[fkv g; cv \ w s w s Z w wa s T Z
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 96 egaP

< dhri d kr;' tgl # z s w 4n jd X [yf o kg ui hH kt e ue dikv 4sxkg ui kr jkp l uhr hH jgikn tkv s X z s X s X z s s s 4yd kr xkg ui jkv s s X z , 4g krdl kg jGf go ]g krkt g , s , j "' jGf rDf; go ]y ykduf hg kurdf l eum eg df g <i e Fv lb s X s X T Z w X Z 4kxSkt n ekd gm s X |ko kd x; hH hldf ]Sktc hg hjlkc go df Cgu hjWt 4g krdl kg <wiZFv q a q a , s Z Syf dum ;el hH Bkd ]sxXxke u ;el "'of 4g hrdl kg jxjkd k/kj hH s s a s , s Bkd ]sxXxke u kd k/kj "'of go 4g Cgu gke Bkd kd _jfp kdum ]g rdl s a s s , s s T s kg hH hHd o 4g kruHfv ]g "Qi7kFd ]g "Qi7<kji < 4g Cgu dlfkgrf s s T s T q T q q T e Fv lb ]g Cgu 9djfkIgf8 e Fv lb < udfy 4g hH < kr Sg 4 X Z T X Z s T s q Sg Cgu < jkv g Sg go df g Cgu g; cyre kdlb 4g orDf; dlfkgr q , T q , T f ]9hIyfuli djfkIgf8 llht k; 0c ]jhokge3hHl df g krgd e Syflb s Z q wa T 4g krdl y[f yG kdum e x; hlm jkv 4xSkt kg d , w X q , s a s s x; hlm ]sxaSkt kg htkj jkv xaSkt kg L[ e xq; hH hldf o 4krdl sn Cg q s , s s s \ X s u upLv x; Bkd gm 4hxSkv u upLv gm 4g ruv kuokHl hd ukg kurb \ q s X \ X , a a s s 4F rdl ugi rDo hlm eg `rDo hlm ]k;kuc Cgu k;D ygi g; df xgd s s s X s s X go dfc ]hxSkv u upLv Bkd 6g rdl ugi hH IiyG kd hjgke hyri g \ s T s T q s o g kt < 4sxjd gxkv kd uskg uu kr jhokge3kxyp df g rgd ikv ]g T s X z s s s T s , Cgu gxkv Bkd kdikv jxv 4hxLi rjWt hd rfFf "'of dS kdikv kr x z s s \ s s s s kg l ikv df g gxkv kdikv jxv 4kxMkg kl e df g Cgu gxkv Bkd ku X s , z a s T , z s iv kdlb 4kxSkt kg hgo e rfFf hH hldf 4hd ukg uiv g Cgu hg I>> B s X s s s , a kd kdlb dfk;D 4kxSkt kv ekd e rfFf hH hldf g; 4g krdl kg hH hHd s s X X , s g; 4g jkdc ku[j [hjkr hdDi Bkd hdlb 4g krdl kg e [hjkr hH hld , s s , s X f g; 4g jkdc ku[j kri kdlb 4kje e [hjkr ldf jkv kvg e [hjkr ld , s X , q X f henkv g; df g Cgu kri kdDi Bkd 4h[yf Cgu hukgd Bkd ueg hd < , s s s 4g rdl kg hg e 9Ieke djfkIgf8 l T s s X X k[ dS jkv g kuI? 9djfkIgf8 dS llht 4g Cgu defdkv 4g hryp l l , T , , s lht hnl jkv ul df g Cgu defdkv Syflb 4g krkg W' l llht lkgrfb , . , , s q s 4dl jd Cgu kni 9hIgf8 xky hdkc 4e k;ufn hd kni 9hIgf8 u kxky yko s , s X q , s X s s s uuke kd llht Glf df [j uk; ikv Syflb 4g 9djfkIgf8 llht Syflb s Z X T 4kF kt Li kuup 9Ieke8 hgo Syf d ukg kd llht 4kg joB kgd `g k;D s s \ q X s s s s s s , tg elb ]g k;D krL\xcf ]kn sugd ]xgd eg 4g joB Te ]g rgd llht d Z X , s s X wa T s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 07 egaP

4g kd jkrof ]g kd okyG Fkl d Ikjof orDf; kji kd kji kd < kr , , , s w w s `g e df gd e /kjof dldf `g e df gd lldf e 4hpc Cgu gxt Bkd wa T wa X s s wa T wa s T s hH hd upc d e cv Syflb 4g Cgu hH Bkd rDjfrfv je 4g hg e hH go s s T , s s s wa T g 'kdkv kt ]g hg e hH go g hoi kt go 4g hg e hH go kxje kt ]g h , s wa T , 1 s wa T s s wa g e hH go g ket kt go 4g e hH go ]g kgj k[ jgy e k{o kt j,kv g T , s wa T , X X 1 s wa hg e hH go g kgj kjgy kt e kvkog 4g hg e ]c hg g kr r df g g; c T , s X X wa T z , s w , yre kdlb 4g Cgu c r df g Cgu cyre g; kdlb 4g c hg e ]sdl g , z w , wa z T d g; go 49efkc gv8 5dl gd "f+ d n"ufim Syflb3Skt kg kLc ku z a s s s \ rb e 4Cgu kxspc hH e kr ]pc u r ]Skt jxf r 4g tkokv hd e hg Xe / T T s s w w , T kjof d r 4g kL[ xyv jgkc 9r8 dr ct g rdl gd dr hHr 9e8 kd u s s w , \ w T s T s s iv eg 4Skt gj u ;kim Bkd kd ugd e kd ;o jGf kr ]u hg pc wr 4Sk s s T s a s s t kel elm hHl df ky jd kLc kurb kd jkdgv ]g rgd kr o 4Cgu rjd X s \ s a T s s s s hH /"uf kd jkdgv o 4rjd Cgu /"uf kd thp hH hldf e uoht o 4g C s a s s s X s , gu dek/"uf go ]g d;k/of go 4g 9oIftfki8 g; ]g orDf; kt kd < s , , , s 4kxSkt gj /kc hg kd kekeji ]kxSkt gj Cgu /kc kd kekv unf l s s m ]Skt kel elm cl df <hrof kurb ]kxSkt kyp krjd <hrof hH kd X Z Z s jkdgv rDf; kt 4kxkg Cgu /yim kd kekeji hHd go ]kxyp jdIkd kd a s s s s s jkdgv rDf; kt udfy 4kxSkt gj "' hg 9e8 0' ]hxSkt kg Iu thp hj a s s s T q a s X kl jkv hd e 4g e df kxSkt gj "' jkdgv erfv kdum ]kxkg Fv kd ke , T wa T s a a s Z kv 4xkg /yim kd kekv Arrv xky o ]sxyp jdIkd kd jkdgv xky kt s X s a s s X s a s s 4g k;x kg hjkdgjuf e d wa s a T f krkt gj Cgu hH kurb kd sugd Nhi cr udfy 4g hrkg /yim 9lulykx s s s , s s s s b8 hH cr ]krjfkdgjuf hH cr ]Skt kel elm cl ]Skt gj "' hgo ]Skt a X s gj u hg "s' Nd jGf kokyv dlm df Skt kyp krjd kLc kurb jkv Skt q s \ , kyp krkyG kd uiv Bkd df g hrkg /yim krjfkdgjuf hH l xP jkv dS , s s s , s a s a , 4g k;nf Ikd kd jkdgv u , s a s iv ue df kxSkt hg gj "' e jgx rgc jkdgv dS elb jkv 4g dekjk s T s X s q a X , , du ]g 9oIfsxuf8 krjfkdgjuf g; udfy 4g hrkg /yim krjfkdgjuf kr 4pc , a s , s a s s u Nd kd suIkd jGf df Skt kv hL? hl jkv Skt kyp krIkd kd uiv q s \ , s s ]Skt kyp krjd rkel kd uiv ]Skt kyp krkIef kd uiv Bkd df ,g hrd s s s s s l kg /yim l xP lb kr dS 4g hrdl kg /yim l xP kn krjfkdgjuf s s a s , s s a s a 9`g k;D jrv dyfke kdum `g UHf7UHf krjfkdgjuf hd , a , , a ub k;D 4g rgd Cgu kl jhokge jkv 0c udfy 4nfkv ]g Nd cl hg Te ] T s , q s wa q kv e <j' hje jdLkN cl df dl gd < hg l ukg hjkdgjuf df kgd Xe X s s\ s s s s a upoi d gcl uikv udfsy 4g rL\i eyke hjkdgv eji < e krhx hjkl8 z s q s T s w a X
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 17 egaP

g uklkv rgc kr kun Lkr jkgl 4rkc g; g gWn rfv 4kxSkt dIv hlk;al , q s s s\ s , q kyko uyp Nhi d jhokge udfsy ]sxSkt yduf kr jhokge 4g rkt gj jd s s s a s T s kg sL[ ji e el henkv cuk;uf kl ku ]g krpgi dr krjfkdgjuf henkv s \ T w s , , , qa a hg dS kr sxyp xky jktg jxv l k;fi hd /"uf Syflb `kxs;LfkN sld s X s s z s \s , s kdlb `kxLkN ld kdlb cv ]g kpc hg e cv ]g k;x k;nf LkN kr kdl wa s s , s wa T , s\ s s m ]kF kje kt ]kF lki je kt dfk;D 4g hrkt kg rkc hd k;pir hLc 4hd s s s s s X , s Z \ um g k;pir hylv hgo 4g krLi uOfd hg rgc gm kukt jki d e ewl , Z , \ q X s T hj[fkv lm ]kukt jki g; udfy ]g rkt yp kr jki dlb 0c jkv jhokge s T s s s s q , 4kxLi kukt jki hH sdlb s \ 4krL\i Cgu dG Bkd llm udfsy ]kxn LkN hH e ]kxjd u xk;im hH kd n Z s s s s\ T s s ' e go dfk;D hjkdgjuf ydycf kxsxy kr ]Skt dIv jxv 4g krdl dIv T X a q s , Bkd elb ]hd /"uf g hL? kt g; 4krLi Cgu Bk[nf go udfy 4g kdIv s X s , \ s \ s , hH go ]g u/c hH dlm ]g aSkehl hH hdlm ]g eJkv hH dlm 4g ut ]g T a s T T s , , , BklB ]g ukeyle ]g ngV go 4g Skehl hH hdlm udfy 4krLi Cgu Bk[nf , q , w T a s \ jkdgv kd hlk;l ]kehl hdlm hgj g; ]j? kdlm kgj g; df3g krLi Bk[ a a , \ nf jkdgv kd hFg1x 4g kLkN u/ sue ]g k;df xk; ue df3g k;D jkdagv a , s\ T , s T , kd hxk; 4g u/ lki je df3g k;D jkdgv kd hu/ udfy 4kxLi Bk[nf sl , s s , a s s \ d kd hxk; ]g krLi Bk[nf jkdgv kd hu/ 4g el rgc g; ]krLi Cgu h , , \ a , w q \ H Bk[nf g; dfk;D ]g rkt gj jd dIv xky l rgc ]g rdl kt gj dIv X T s s s q T s s Xelb xky rgc 4kxkg /yim l /s"uf g; ]g oHuv erel kd e kt g; s q s s , q w T s 4kxMkt gj hg e e j[fkv jGf 4kxSkt gj kdIf hg l>e e ewl a T X s q X rgc jGf e kr ]hxgj Cgu hI[ Bkd Syf d udIf kd Te je ct jkv 4kxaMk q T s s wa s s s s s s , t Cgu Ief e llb udfsy ]hxSkt gj u gxt Bkd hl ]g hxk; e df dl T s s wa T wa gd ]g hukK e df dl gd ]g hu/ e df dl gd jkv dl xkI kd jkdgv wa T wa wa T wa , wa a s a Te kgt hxSkt gj u hI[ Bkd ]hxSkt gj u gxt Bkd hd udIf kd jkdgv a wa s s s s a s s s je kr ]n LkN jk}7j? ]n LkN spc ]n LkN hui ]n LkN ukde ]n LkN u/ wa s\ wa s\ wa s\ wa s\ wa s\ 3n LkN cl go ]g krkg rcte ]g krPc jkdgv l kthp utf7utf kr aMkt wa s\ , s w , \ a s X s kyp krLkN e jxv 4g krkg jkdgv hH kd hlk;l 4kupkl re kl g krskg s\ T , s a a s , Cgu kd hlk;l udfy ]g krkg jkdgv kd hFgx 4krdl jd Cgu kokn kd a s , s a 1 u/ 4g krkg 9kxb jvi8 ]g krkg chjx go 4g krkg jkdgv hH kd chjx 4kuk , s s q , s , s a t Li re e ywH lb ]g krkg Cgu kd chjx udfy ]g krkg jkdgv kd jhev \ X , s s , s a 4n LkN kd u/ ]g krjd rcte kd 9e8 u/ 4Skt rLkN3g kd xk; ]g kd X s\ s , w s T a s s\ , , s s\ uLkr ]g kd jkdub ]g kd jkdu ]g kd /"uf kgd ue kt ]krkj kjln dS , , , s s T s w 4g Cgu kpc Nhi Bkd klt e ]g xk;i kd e h , s s , T , s z T g e k"kH g; 4g Cgu jkdgv Bkd elb 4g c Te ]g rdl gd < Syflb X , a s X wa z T s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 27 egaP

4Skt IN ld Okx hd e go df g xk;i xyv d <{ lm 4g hII kd jhokg w s , a T T s z s , w s e 4g hII ]g hrdl II go 4kxLi ydfe rgc kuLkr kdlm 4hxSkt pc Ok , w , w s \ q q s\ s a x hd e dS jkv kxSkt IN cl e j[fkv 4kxSkt krkg rl ]kxSkt krkg j T , w X s s s kOd 4sxyp rjd rcte kd jkdgv dlm k;pir ]xk; 4Cgu Z;pkv kr Sk X s w s a s Z s t kg hjkdagv rfv d/kl kyko uyp e ku/kl hd jhokge 4g k/ofl hLc hd s s X , q \ <"ki d jkdgv dum ]sxaSkv sNhi xky kt e kjiji7ku/kl hd jhokge Sy s s a s s s X a flb 4g kvg l 9>e8 kr g kvg {ke hH ct 4Cgu hg kvg {ke hHd 9>e8 ` , q s q s , q s q s s q kxkg ld {ke >e df g krgj krNi hg; go 4g hrkt kg BkuOfd skdlm ]g s s , s s q , w , s , krkv Nhi kt udfy 4g kukg rDe l e ]g kukg Cgu rDe kd e 4g rDfe sl s s s , s q s T , s q s T , q e rDfe hj[fkv 4hd krdS g hrdl yef dy> e uukt lm kr ]Skt gj k T q , X s s uukt Glf ]Skt gj u kyko suukt 4Skt gj ukK ZGlf ]Skt gj u hukK 4ukK Z yod3g eku kdlm ]g hLd hd ku/kl hj[fkv kt hd 0c k; jhokge Syfl s , , \ s q b 4Skt Li Bk[nf r e ncV d e lb df g krkj hg dS 4g krdl kt kLkN \ w X q s T , , s\ 4kxSkt kg ydfe rgc kuLkN l endS e <{ hj[fk s q q s\ s X v kr ]e ku/kl hji k;kpc kd e lb hxntV hji ct jkv~~~xkyN hj[fkv 4g s X w s T w , a , krdl dIv ]g krdl dQ ]g krdl Iky Bkd hH ygi d end hj[fkv 4g , , , s s s , oHl kujxf hH l ygi d <jp hj[fkv e ku/kl hd jhokge k; 0c Syflb a s s s X q 4e <jp hj[fkv g hrkv BkuOfd hd jhokge jkv 0c 4X;kel kgd kd wr Xe X , , q a s lm df g krkt kg dhjkc kurb go 4g krpc okH kd e el rgc dfk;D ]g , s , T w q X , krkt kg uOfd jkv kr e e 0q' jkv 4g uOfd rgc ku[n kd r e e ]g s , s X T , , q s s w X T , uklkv rgc ku[n kd e e r udfsy 4hxSkt kg BkuOfd rgc 4dhO kr cr ] q s s T X w s q s Skt yef r hH e e lm jxv 4kxjd ''fkd hd utk[ kd r hH e Te `kxsj w X T s s s s s s w X d k;D ji <jp erfv d/kl kd /"uf 4kxjd ''fkd hd utk[ kd e hH Xe a s s s s s s T r go `kxjd k;D d/kl kd ;/of ji <jp sygi 4kxLi kujd kd d/kl d w s s s \ s s /"uf ji <jp erfv hgo ]kd d/kl7d;k/of kxLi kujd kt ji <jp ygi s a s s \ s s `ikv kx; s jfd k;D kd uLkN kdlm 4kxs;LfkN ld kdlm ]hxSkt gj 9kxb LbkGhjk;8 s s\ s \s s , s s s ]kxgj pc e 0' jkv xaSkt II jkgl cl d e df ct e <{ hj[fkv 4kye s T q , s w s s T X ke g uklkv rgc ygi 4g ji <jp hj[fkv Ghydr hylv3g ji <jp ygi , q s , , s Ghydr hygi hd ku/kl hd < `jd jkdub ld kdlm ]g kgj Li Bk[nf X s , s , \ ]g r `n jd jkdub ld kd r df g hrkv BkuOfd hLc hd yko uyp sl ; , w wa s , s w , \ s s /of ji 9tI8 sygi 4g e <{ sygi go ]g Ghydr skt hd yko uyp l ;s/ s s , X , s s s of jkv g e <{ hj[fkv go g Ghydr kt hd rDf; yko uyp l /"uf kr , , X , s s s s s s `kxMkjxf ld kdlm ]kxgj pc a s , s wa e jGf udfsy ]n kjxf kdum e ]g krkg rcte e kje l kjkgl utf7utf 4 T wa s T , s w T s s X
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 37 egaP

ef ]kgd u 0c `Skrc eg ]kyef k;D kdikv df kNi u hldf jkv kvg ukK s q a X s w s , q ct e <{ hj[fkv hH kd 0c `kxSbki ld kdlm ]hg g skt 4hrkg Cgu hH X s q s , s , s d hd /fyim ku/kl 4g hd kuokHl ku/kl 4g krdl kt k;ki jkv ]g k;ki , a , , , Cgu kt g hrdl kt hd hdlm ku/kl 4kxdl yef jkv g kyef Cgu kt g h s , s , , s , rdl kt hd hdlm ku/kl `g hujd hdldf ku/kl 4kg kgj jd ku/kl kt kx , s s yef u hH Cgd d/kl kd < 4Bki kg Cgu rlfdof ku/kl hd < Syflb s s `jd ku/kl k;D jhdG g; 4g rki l nl go ]g kuki sltf s , z s , ]krgd go kr `g Cgu kuki Nd gr ]krNi llm Bkd 4g kvg hg kpgi e s , q X q w s s wa q qa T kgo kF kupgi kgt `Mkt kgd e ]krgd go 4srLi Cgu Bk[nf rkt Cgd eqr a qa a a a T \ s df g krNi llm Bkd 4g kvg hg k/kl go ]kx/kl ltf `/kl ldf ]krgd , w s s , q wa s wa s go kr ]kg gj jd Cgu ku/kl Nd er df krNi llm Bkd hH ct jkv 4j s s s q q w s s , H uoht kgj kLi jkudf d okx dS go df g kul e /cl d jhdG dS uTe \ s s a , q X a a s s 4gxt cl g hgo df g gj ukt l ygi < go ]gxt cl g hgo df Tg rki , T s s s , s ukt e <{ hj[fkv kt 0c 4g kgj Li Bk[nf hg l hL? hygi kd < go X s q , \ s \ s ]g krLi Bk[nf e hL? hj[fkv kt kd 0c 4g gj kt Cgu jdLkN Cgd < , \ X \ s s q T s s\ 4g kyef Xe yxt kt g hH kg; go d , a s , a f g rukt cv 0c dfk;D ]kxkg ryx kr ]g hg e yxt ]kF Cgu kg; go df T s q X s s , X a a gd g; o jxv `Sx kgo utk[ lm ]kF Cg; kt `unf urb k;df uiyxki X s a s s s s s ]hxgd kj/k'; kr ]kF e yxt kt kF hH kg; go df gd g; go jxv jkv s s s X a s a X , 4kF kLi kukt hg Skrc kucf lm kr F Sx ct rkj 4kF kgd ulm hg rpfu \ s s s s f 4kvkt re df kF kgd ue df hxgd kj/k'; kr ]kF ntke hH kg; go df s s T s s s w , a gd g; go jxv3g krdl yef hH e j? go g kryef e yxt kt dfk;D ] X , X , X a s X hg kr kF3kF nwtke e j? lb go df gd g; go jxv dfXk;D 4g Sx Li e s , X X T \ X ydfe hLc 0c jkv `kF Cgu ntke e j? lb k;D go ]k;ki jdkt yxt u q \ q , w , X a s er kt df g hrgkp kuNwi g; ler e 4y Ni kr g Sx kv ikv ]kF kuNi q s wa s q T wa w s T w ykol dS Glf >e df g hrNi lum kj/k'; kr ]g Iky liko jdy ukK c Z s q , w s s s T s , s t 0c 4Syf d 0c ]g Bkojd l kj/k'; dkte hjgx rgc dS u Fkuhoj q s q , s s q s 4g hg e hH go ]g kuxkH kgt `kgd kxxkH 4g hg e hH g wa T , a a wa wa T o g kgj xkH l kgt `l kgd kxwaxkH 4g hg e hH go ]g kgj kt jdLkN slt wa s a s a wa T wa s\ f `ukd kxLkN 4g hg e `kdldf sxLkN 4kxSkt kg hukec xk; jGf kr wag Cg , s s\ wa T s X s\ s s s u xyv e jxv udfsy 4g Cgu xyv e df g kuukt kd ;l lb l <{ hg T wa T , s s ygi 4kxSkt kv e hL? hg hygi go ]sxgd okHh{kl < kdltf 4kxSkt kv s X \ X s e hL? erfv go ]sxgd 9ukK yod8 jhokge kdltf Syflb 4g kun Lkr hg X \ a X s s , s s\ s ygi lm 4hxSkt kg hH 9dufk8 jkv ]hxuc hH dekl go e jn hurb 4g s s , s a X s , Cgu rpfm hH kukP dr jn hurb lm ]Li kukjxf e hj[fkv kd hjkehc lt s s s s \ X s f 4g kun Lkr hg ygi kd Okx hd e e orDf; d < ]e ku/kl hd < , s s\ s s a T X s X
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 47 egaP

h_ sdlb ]pku Fkl d kjkr7nkp dlb 4pku Fkl d rxt ji lb < ]kpku s s X a s s s s w Fkl d lk? kr kIc kd jhcd 4e rxt lb Sx kg uxe e upku urb < s s s X s X s s 4k;nf kynf yk;[ s>e uikv kr Skv ikv kr g; 4g k;kv uIkd kt g q s s s , s s , yked ukd jkv g lk? ukd df hgj u hg nk; >e kr jGf jkv 4kxy upku , , , , s q s , s Te ]Mkt xy e uIkd jkv ;el Sg rpku df kF Cgu yxki e df kF kvg k a X s , q s T q rpku kurb cl ]gcl hF hd nukv hurb 4g kuIkd kdlm jkv g lk? go d q a , s , , f k;x hg yH e 4g hH e df k;x hg yH e 4kF k;x kg lk? e ]kgd u sdL w T wa T w T s T s \y lm `Sdf k;D jH unf er udfsy 4kyp lifko cv kgd u kxky ]g Bx skg q s s X s , hH >kl kr cv ]kgd sulm 4k;kOm k;lfg 2Bkynf nk; hNv ]kgd ulm `Cg a s a s u hIkd lk? `kg gj jd k;D g; er ]kgd ucl um 4hyk[ [kv ulm ]k;ky s s q s s a s gf lm 4g kgj pku hH go ]g gj pku Ri d lk? ]g gj pku /ki ]g gj p s , T s s s T s s , T s ku {1o l,t 4g kgj pku hH go ]g hgj pku Skog 4g ryx kugd kL[ 4g kL s , T a , \ , [ go e lk? syx7syx ]e lk? jdkt k[n `g k;x kgd go df yduf utk[ \ X X s , a s s s xky jkl jkv jhcd kr kgd su kxky 4e jn hLkF kxSkt j?f hH kj/v cv s s , s X s X s s\ s a 4Bx kg hH >kl jGf 4kF kukt kv dr jgikn ]hF u rjWt Bkd hd jn hu s a s s s rb e uIkd lk? ]kvkxy kri Nd df kgd ucl jkv Sx kg uk'ji jhcd 4 X s s q s , s s g kgj Iky Cgu go jkv g hxy sukg >kl l gcl ]g kgj Ikd lk? jdy k;l , , , , s a s q , s fg ]g k;x e yxt go hg l ]g gj pku e kog /ki kg; lt 4kd uky Ikd a , X a s T s X s , a s , s s lk? g ktH e yxt kd Ic uiv unf dS u jhcd 4kF kgj jd e gcql r , s X a s s s s s T kc hd jhcd 4Cgd Cgu hg g r dfk;D g Cgu ;kim Bkd kd jkdgv elm ]g , w X , s a X , kgj Li Bk[nf kt kd < jkv 4g dG hnk;ufc s; `hdldf ku/kl ]hld k \ s s , T Z q , u/kl cr 4hg g 0lf l,t < ]g rkg 0lf e <{ hj[fkv jhokge jkv 0c T s T s s X , q 4Cgu hg g ku/kl 4hr , Li Bk[nf Cgu hg thp Bkd hlt ku/kl e uoht d < `ek;k; l7ukd ]u \ s , X s s , lkv kl7ukd `Sdf lkoim l7ukd `hd k;pir hl7ukd `Sx e yxt ldf , s , Z , X a `k;df xk; kl7ukd `k;df uk; kl7ukd `kdikv g kri ]kd ;l k/kl cd s , , s , s s u < 4g Cgu ykd Bkd kd ku/kl e uoht dum ]g 0lf hg knl < 4g , s X s T , kFov hd 0flf jGf ]g ykd kd ku/kl e uoht d jhokge jkv 0c Syflb , X s , q 4kg Sg hg pgi er kr kgo ]xkp s q s qa q s a s s gi jdLkn er kgt dfk;D `kg gj Lkn Gjr ldf 4kg hg sL[ eqr kgt ],g hg qa ,\ q a X s s ,\ s \ a ekde kjkgr kr go kg gj gd ytfe er ltf 4kg sL[ eqr kr kgo kg srg q q s s s a q s s \ s a s kp kukt kgt dfk;D `kg gj kt kgd ]sxgd < 4xgd e <{ ygi g; < a X s s a X s X X s 4g rgd e <{ hj[fkv g; 0c udfsy 4hF u hH Nd hed ]hg kur T s X q q b go hH cr ]kri kF Cgu ct 4g kyp kri kdlm hg kF kt ]g Cgu hH Nd , s , q kyef 4kF hg lki je kr g; df kukt sue cv ]kF Cgu kri >e udfy ]lki s s s T s q s je hg kF kt 4g kyp jH kri kdlm ]kF kvg hg kyef kt 6Cgu hH Nd ky s s s , q s q
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 57 egaP

4hxkg jkv rfFf hjkl kr Skt kv e yk;[ s , s X 3g dG hnk;ufc rgc ]g dG kL\c3Skt kv e yk;[ dG g; 4g hj[fkv hg , Z q q , Z X Z , o g kygi kt Syf d < jkv 4g kygi go ]g hj[fkv kt go 49IG n tb , s s , , , s Z \ Iky n8 ]Syf d 90c jkv jhokge 4Syf d < ]9Iky n tb IG n8 4kx s q , s \ Z kg kuukt g; hg e <{ ygi 4krdl Oc Cgu Fkl d < ]kd e jkeg g kr s X s , s T s , dl Oc ye7ykr dr jwn rgc Fkl d jhokge 4xSki u hg yp kr Cgu 4kxskg , s q s s a s kuyp hg jdLkN e kr g hg kuyp 4rdl yp Cgu hg ji end ygi kr Fk s\ T s , s s s l d < 4jdkpc kd e uiv g rdl yp dr jn rgc Fkl d jhokge 4sr s s T s T s w q s dl Cgu hg gc e kjk/ lm kr Ski jd u 6g rkc hg hygi kr go ]kxgc kt X s a , s s s e kjk/ hd < udfy 4Ski jd u ]Ski jd go kt g rkc hj[fkv go dfk X s a a s , X ;D ]kxSkv Cgu hHd kd kd/kl l rgc yko suyp ji k_k; hd 0c jkv jho s X s q s q , kge jkv 4nkc d k_k; hcy udfsy ]g krkv hH kd 0c jkv jhokge jkdagjuf , s a , s q , 4LkN kd uiv r ]kt kyp s\ s s w X e <j' hdlb ]g kvg kyG kt cl g; df g Fv kdlb 4<j' hd rel ] , q , s , Z g Fv kd <j' lb dfk;D 4kv e <j' hje r df dl gd < udfsy 4g sr , Z X X s w s T kt kg 0Ul e k;frfi ykdr jkv g rukpgi l xP Lc k"kH hd jlwn7dS s X z , T s s a s \ s Te 4g krn jd W' kuykc k"kH hd e ykdr henkv kjln kr g srykc k"kH , s q s T w s T s hd e ikv jxv 4g hrkg kni uforfi e e l Gjr hjln kr g krykc e sl T , s , z X T s w s , s T gjr dS hH ct dfk;D 4hrxy Ikp hH kd e d utv kr jGf `Mkv Xk;D X s s T s qZ s a e <j' hdikv e `g gj jd rkc hld ikv df krgd hH utv kr krkg e X T T s , qZ s s T nc jrhH d jhj' g; jxv jkv 4rkc hl hrdl kt hgd Cgu l regf hur a s , s b kr ]krkg e kvg kj?f jrhH d jhj' jxv g; 4kv e <j' hje jkv LkN s s T q s X s , s\ cl df kd uqZtv g rdl gd l regf Syflb 4go ]g kyG gxt cl kt ]g s T s s , , s T rgd go kr ]e g rgd < ct jkv 4go ]g nd kt jrhH d jhj' lb ] s s T T s , , , s s g krkg cyre kr ]e g rgd eg ct 4g dG kLc e 9u'Ikud8 ]g dG kLc , s s T T s , Z \ X s s , Z \ X Z e Fv jkv rDf;Hfv hd e dum jkv jkeg udfy ]g gj jd hH go go , T s , s s T s ]kd e g rjd xk;im eg n' kt go dfXk;D 4g krdl Li Bk[nf jkdagv Xe T T s s s , \ g elm ]g kgd sukgm hH kt e k'n hd Rpf lb ]e kFov 0lf lb jkv X , X s X X , g 0lf < 4g ydfe hg kugd d/kl kd < 4g Cgu d/kl < Syflb T , q s T 4hF hd Wq' k_k; ukgm l kgt ]g rki kxy kri kd gxt lm d s X s a T s s jd k_k; rgc o 4Cgu hg Lkn hHd < l kgt ]g srkv gxt lm jdLkn r q s s ,\ s a T ,\ gc o 4g krkg /yim ji okLi erfv d k_k; hcy 9lvLjkv8 ]k;pir r; q s , s \ a s a q Z a v kd 0c jkv jhokge go ]kvg /yim jkdgjuf kt <{ lb 4hgj u gxt s q , q a s Bkd hdlb ]r g ukd ]e g ukd df Sx kg uhy l e upku Fkl d rxt s w , , T , , s s X s s lb go 4pku Fkl d kIkd dlb ]spku Fkl d kyG dlb ]pku Fkl d k"Qi7 s s X a s s X w s s s X q
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 67 egaP

49jcejf It8 4g krkt kvg kji kyeke lc ]kg ukd er df kjd <je X , q w s , q s 4g <je ]g 9xjVcejf8 Glf rf0i hd < ]g ku/kl rf0i hd 0c jkv , , X Z , q , jhokge Syflb 4kg Ikel er df g rgkp kukynf nk; gr eg ]g rn k;D s z q T s X q T s s kuc3g rsn Skuc hg Ikel gr eg 4g krdl IN hH l Lkjd ]g krdl IN T s z X q , w s s\ , w hH l uhr ]g krdl IN hH l kn ]g krdl IN hH l ;iQ 4kLkN ckrdf7c s , w s s , w s s s s\ klgf er kd s;iQ ]g rkuc Ikel gr eg ]g rgd < 4kg chjx yko ;iQ q T s z X q T s s s s Lkjd ]kg chjx er hH kr g Lkjd 4kg chjx syko s;iQ uhr ]kg chjx er s\ s q s T s\ s s q hH cr g k;iQ uhr 6kg chjx yko ;iQ kn ]kg chjx er hH cr g k;iQ kn , s s s s s q , s 6kg chjx yko s;iQ dS ]kg chjx er hH cr g k;iQ dS `kg rjd k;D huk s s s q , s s X 'ji hurb dgku ]g rgd go 4g hd 9IeuIbkyuS uLl8 go ]g gj jd rkc s T s , X s T s kt < 4krkv Cgu e >el hjkeg g; ]g krdl kg jhev endS chjx udf s X , s s , y 4g krkv e >el hjkeg ]g rdl kg ;iQ jkp ]g rdl kg s;iQ uhr ]g sr X T s s s T s s T dl kg ;iQ kn l ;iQ dS 4g hrkv e >el eg rkc hd e 4def ]go g s s s s s , X X , rkc hd 9IeuIbkyuS yvtzsx8 kr gd l dhO eg jxv kd 0c jkv jhokge X s q s X s s q , `kxs;tfk[ ld unf ygi henkv hjkdgjuf jktg lkpi 4g ydfe Fkl d s s , s a , q s < 4g; kF oHl 4F ryp hlk;l jktg lkpi Fkl d jhokge 4dl kg Cg a s s a s s s u L[ 9lLkv8 Syflb 4kvg ydfe rgc 'soi Xelm 4k;x gj hyk[ chjd7c s \ Z Z q q q z hjd ukde kd < Syflb 4g 'soi e ukde je hg kr kjd rkc hj[fkv ]g , z X s s s s T rgd < udfsy 4sx[n e hj[fkv rkc hj[fkv ]kjd go kg rdl jd er k s X s X s s s q s t ]g dhO df ]g jk;r Syf d hHl go 4kxSkt kg 'oi kd hHl ji jk} d , T , s s s z s s 0c jkv jhokge 4xn Cgu kI,ky kdlm 0c jkv jhokge 4g Cgu kun7kuy Nd q , s X s q , , s s q s l suLkN Lid ]sxgd < 4g krdl LkN hH Lid Te ]g krgd henkv go 4 s\ s \ X wa s\ s \ , kxLi kujd dhO hg kd jld jGf hH nkc d sukoI? jlf 4kxgj gxt huiv j s \ s X s q s lXd 4Cgu rfxl Bkd llb ]Cgu jrv Bkd llb ]y koI? 4g krdl koIq? jl a s s a s s X q wa f ]krdl LkN Cgu kr jld ]s>e g jld df g krgd go ]g k;kv henkv dS s\ s X q , X , , 4hxgj hgo kr hjkehc hH jdLkN s s s\ u/ 4kxkg k;D l uLkN u/ df xgd < 4g krdl LkN u/ ]Cgu krIN kr s s s s\ s X wa s\ w s jkdgv 6rkc hygi hg; ]g dhO lc ]kxgd hgo kr d/kl 4rkc hF ydfqe r a , s s gc 4dl kuc Cgu ?l kd kd/kl Bkd < Syflb 4g rkvQ' kr hgo ]Skt q s a X s , q s hg jkdgv dfk;D 4kgj u hg krkj Bkd ]xgd go kr ]g hjkdgv e df xgd a X s s X s wa a T s X ikv jdkt lki d < 4sxy [sn sNhi kd jkdgv ]kLs\kN go ygi ]kLkN g; s X s a s s s s\ s ygi ]sxgd go 4g rdl krc kdikv go skr `Wd k;D e ]g hjkdgv e df X T s s a T wa a T s X xgd ikv jdkt lki d 0c jkv jhokge 4hrdl kt hd Cgu k{iv jkv cr s q , s , g kd krjfkdgjuf <jp hg kygi ct 4rjd Cgu k{iv Bkd j,kv l hldf < , a s s s s Syflb 4g jkv rkc kr gd ku/kl hg kdlb k; `kxs;jfd k;D ku/kl 4g , , s X s T srdl cL ]g rdl kx rhx ]g rdl pku `kx;jfd k;D ku/kl Fkl d < w T s T s s s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 77 egaP

4Bx kv nk; >e df kg s q d sulm jkv 2sygi jH <{ hHv ]kgd ukgm 4kF krxke [hH kt kd henkv , s X a s s lm kvkt yH cv ]Bx kv nk; huiv ct 4kF Sg yH kd uiv dr ct ]kF s w q s w s s krdl [j nk; dr hHr gr ]kgd ulm 2Sx yH eg ]jv ]kgd ukgm 4g X q s w X s s X , Cgu hH krukpgi kdum go 4g kgj Cgu hH [n Gjr hdum go ]g kjlwn hen s , s , kv g; k[n sukgm jkv Sx kg L[ jdkxy LhH cl go ]e yIkg lm F Nd s X , s s \ \ X s s q u kt ]kF krxke [hH lutf go 4k;x Oc ji Fj go 4kjd ektrb kd uku s a s , s a ]kvky sLid Nv ]knhj[ rt ?h' ]kvkt ]kgd kd jhto ulm 4k;x kg Ikze s \ s s s w z s s s s l ]kgj Cgu hjk[Hf go 4bx ync endS [kv hd doq; lm 2k;x dGV go k X a F kjdhO kd uhI e Fkg kt go jkv ]klgf kojktg hH kd dS ]<{ dS 4g X s , a , k;kyc lifko jkv g k;nf jd ke{ su krif df kgd jkv SN ji dlm u jht q , , , q , s s o ]kjrm phu jhto 4kF k;x Li kykd jkv kyokl kjgp ]kF ji xu 4F Sx s \ , a s , s a s s s \ kg LFhp ]F Sx IG 4kF kyduf ugi sygi ykl ln skt F hgo Lid 4kF kv s s s s \ g kukpgi kjgp 4kjrm sphu jhto ]kdQ Fj 2y nhj[ rt e kr Skt yef sl q s wa s w T s a , i Nd3kF kgj gd jkv kF kgj ktc ]kF kgj xke [hH e urc d uhI Sg I q , a X Z s q s I uiv go cr kdQ jdkv suekl Fj 4g kgj xke [hH go kgt k;x pgi e w s , a a qa X okx lm jhto uk/i kd Ikel l ydfe hLc 4Sx utk[ lm jhto d Ikel a z z s q \ s s s s z 4ykHl hgo g >elku kt go df g jrgc s a , s , s kr l uykHl d hldf u `kxykHl ukd ;kj cv g; dfk;D 4kvky kIky li s s s a s s a , X s , fko kd Ic lm df ktH sutk[ kd kjhto suiv ulm 4kvg kPc Ikzel 4Tg Sx s s s s s s X s q w\ Li ykGG ji ji ]g hrkt hrPc i/ ]g rjWt hd rt dfk;D ]n n li Nd \ s s , , \ w , s w X X s s , q g kgj gd ]g kgj kyG urc suekl d kxky jkv g kgj xke [hH kgo yIkg , , , Z s X s , , a a s hl7hnax ]hl7<jk/kl kgt uekl d yIkg dS go jkv g kgj dIH e de hu a s s s , , X q krxfj dS jkv tr g i/ jkv g Sx IG rt sdlm 4kF kIc hg dS 4kF k; s , s , w , T s w s x kyp krkg kPc ikc kdlm dfk;D 4kF k;x kyp krkg hjkd/fv knk; kd u s w\ X s s kg Ikel tkj go kr ]hF hxke [hH ulm ct ykl ln jkv 4hg Ikel go kr s z s s a s , z s kF 4g Ikel go df gj ld hg nk; kdlm ]xke [hH kt ykl ln 4kF Ikel , z s s , s s a s z e df k;x yH kdLy go jkv Sx rhc k"o kd rkc lb 4kvg kPc ikc jGf T w \ , s q w\ 4kLi kun LkN 'sn ] \ s s\ krdl jd Cgu kr e 'n suiv kr ]hF hn n kKkv hd uykduf jgkc d 'n sl s X s s s s s s m u ikc udfsy 4kxy suxke [hH jdpku7pku jkv 4kxy upku jkv kxy ux s a , s , s ke [hH ji kdL\l kr ]kF k[hl kupku Nd jkv kukx rhx Nd e dk' hHd a X s q , q X , ]kg 4kF krdl jd Cgu hH Nd go ]kF k[yf7kPi go u 2g rdl ukt k;D a q \ T s Ic d Ikel3kF krukt u hH Nd kIc kr k;nf jd jgkc ykduf 4kF kIsc hg s s s z q s s dS 4kF tkjku ]k;df jgkc ykduf kd Ic suiv u Ikel dS df g kuql uTe s s s s z , s 4gd likv e go ]g hul ue hukgd dS wa s T , q s T
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 87 egaP

g hukv e <{ hj[fkv rdDnf kt df g kruke e jkv 4hxSkv rdDnf hgo Xe X s wa T , <{ hj[fkv g; 4g krdl jd 'oi hg jdk[ kd uiv 4krdl jd Cgu 'ozi , s z s s s s e {ke Bkd jdkpc kd uiv 4{ke kvkt yduf gjr hldf jdkpc kd uiv X s s s s s s s s df kxgd hH jGf go jkv 4kxgj kpc hH e end hj[fkv go ]g gj kpc s , s X T s ikv kdltf udfy 4yp jdkpc kd suiv eltf xyp end dS7dS kr eg ] s s X s X s X s g rgd ikv 4g kjr[ e upc 4rdl Cgu pc e ukxy xkyN ]rkxy Cgu xk T s , X s s X s a s a yN kr Syfhlb 4ku[j uk; ]sxyp Sg rkpc kd uiv ikv ji end jg ud s X q s s s fsy 4sxyp eg end dS7dS ]jh/7jh/ kgt Skt Cgd kr eg 4Cgu ekd kuiv X s s a a s g; g rgd eg Syflb ]g rki kIqt Cgu regf hurm eg 4g xkyN e uskg T s T s , a X s 0lf /hl go 4go g Cgu ku/kl Syflb 4g hd <je kurpV7uoht hd < s , , 4g krLi Cgu dG Bkd l ujke u ujke hH cr ]g Cgu , \ Z s s s s , hg rje k; 6krLi Cgu dG Bkd l ujke u ujke cr ]g rkt hg je xky hH s \ Z s s s s T s s l kr k; 4g dS cyre e rykg Xkukn 4g Cgu kd hldf Bkd k; ]g dcl hH s , X s , s T s l kr k; 4g kgj [n kuil k;D ][n jdyk[ [kv kjt ]yk[ nCu r df g g s , s s s a s w T s j n dD/ kdlm ]g gj Cgu k>el kdlm < 4g hg e uil go 2Wke sld s s s T s s , X s a , e kdub ]g Qqx kje g; ]g jknrjf kje g; ]g BkH kje g; df g kgj kt T s , s , s s , s , sNi hg; go ]g e uil uiv jkv ]g e nCu go jxe 2kje cd r 4g Cgu hg w , X s s , , X w , kje hHd Bkd ][n jdxkt r 2kxSkt je go ]kxSkt je g; df g kLi e s s w , \ X X krkc hIkN7hIkN kgd hH r 2g ukd r df [n jdOm r df g gj jk>d> ]g s s a w , , w s w T s s T gj kygf Glf go 4g gj kxt kd hldf ]gj Cgu k>el kd hldf go 4g ukd s Z T s s s s , , r df g gj sn Ikp Glf go ]g gj n Cgu 'nim Bkd go 4g ukd r df g w T s X s Z T s s s s , , w T gj kynf nk; Glf ]g gj k>el Cgu lk[ Nd go kd utv rDo ji e krhx s Z T s q s qZ s w X 4g rkc hd ukx , s y xkyN ]hrkg Cgu rjWt Bkd hd ujd hg rkc hjln jGf 4rkc hjln jGf a s s s w w ]xkv kvkxy xkyN ]g rgd 4g hrkt kv hg ygi e yeke d < 4g hrL\i s s a T s , s X s s , hukxy xkyN unf ltf ]g hrkv <{ hj[fkv e ku/kl hd 0c jkv jhokge a , X q , hL? g; udfsy 4kxLi kukt nd l kgo ]g pgi jdPp7Pp 9hyvtx8 ikv akg \ s \ w s a T s qa \ \ q zs t kgo ]hxLi hukxy xkyN kdikv unf dS jkv 4hxgj hjkt [hH udfy 4ky a s \ a s , s s ko uLi Cgu dG lk[ Bkd jkv ]sxkg hjk[Hf kyko li 4kyko uLi Cgu dG s \ Z s , X s , s \ Z lk[ Bkd jkv ]sxkg hjk[Hf d xP sNv LkF ikv jdkg L[ ji hPhl hj[fkv s , X s a s s\ s s \ \ kr kg k;Pfhl Bkd hH Syf d ukg Ikel 4g krkg 9yvtx8 hjk[Hf 4g krskg s X a \ s s s s z , s q zs , hg 9uLl8 henkv Bkd Ikel ]gj uk; jkv 4g 9uLl8 kukg Ikel g; udfy s z s , , s z s 4g rkt kg Ikel hg n[ eg ]g rsy pC[ Fkg dukpv ]F gj xke [hH eg T s s z q T s s s a s lutf 4g krkt dGV jgkc kjdhO kd uhI ]g krkt ync cl e <{ dS hg , , X Fkl d nk; lm jkv 4g hd <je ]g Cgu rkc hd u/kl g; 4kg ukd er d s , , , s s , q f g rkc hd ukynf nk; hurb Glf kd henkv df g hg hurb k;fi hd < , s Z s , z
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 97 egaP

kg jgkc dcl lb ]krkg Cgu kl ujd u kl ]g krkg kl l ujd kl df s s s s , s s s g ky[k hd <jkd7;kd kt go 4g kukt kg jgkc d ky[k hd <jkd7;kd h , 1a Z s , s s 1a Z g Fv kd rDfe e ylv 4g Cgu /cl ]Cgu 4kxLi hg kujd kdcl jGf kr g Z q X , a a s \ s s , /cl jxv `g /cl7<jkd7;kd Bkd ]g 9i'fu'yjf7ytkd8 Bkd kd rDfe a a , a a Z s , s \ s q s l kruu kr 4g rkt kg rDe jkv g rkt kg L[ jhokge udfy 4g Cgu hg L s T s s q , T s s s \ s , s id ]g uu hg l xky rgc 4krkg Cgu `kxSkt kg rDe kr Skt kg kL[ u \ T s s q s s q s s \ u henkv hH Bkd 4g rkg kr g rjd jhokge 4g krkg Cgu rDe kr jd lkoi s T s s s T s , s q s s m henkv hH Bkd udfy 4g kruc ikH ]g krkg ex huki hH Bkd ji hxLf kl s s , , s Z s z , 4krkg Cgu g; udfy 4Sgfkp kukg rDe kr jd lkoim kurm henkv hH B s s s q s s s s kd kr cr 4g kvg rDe Syflb k;df lkoim kurb ulb dfk;D ]kvg rDe sl , q q s X q q <jkd g;7g; ]kvg rDe henkv kyG l <jkd lb df ]g Cgu <jkd Bkd N q q a s , s s hi sdlm ]g 9ytkd7uku8 go ]g rgd rDfe kdltf 4xkg u/c Gjr kukn ]N , \ T s q s s X a X s s hi ]sxkv 4kxSkt /c l ke;uf d Gc cv ]kF k/c l ke;uf d huki dr hH a s X s Z a s X s v kr kxSkt uc Gc huki jxv 4kxSkt /c e ke;uf d ikH cv ]kF k/c sl s Z a X X s a X ke;uf d huki dr hHv kr kxuc ikH huki jxv 4g h/c thp cl ]g 9thjh s s s T a X , \ l up8 elm 4hxkg h/c l thp hyxv go ]g h/c l thp hyNif thp kt jk s X s a s , a s s , v 4g h/c l thp hyNif thp jg 4g u/c hg cyre kd <jkd7Z;kd 4hrdl , a s , a kg Cgu hH hHd rDfe e ky[k hd <jkd7;kd 4g krdl kg rDe uoht de s q X 1a Z , s q fk;kv kr Syflb 4g Cgu <jkd7Z;kd elm 4g Cgu 9ytkd8 uoht defk;kv s , X , \ 4g <jkd7Z;kd elm ]g 9ytkd8 kuuc ikH ji hxLf kl , X , \ z , kdlm 4kxuc ikH hg ji hzxLf kl go ]Skt k;kuc e kdhjev ]Skt k;kuc s , X X e uhp ]Skt k;kuc e ukrngV ]Skt k;kuc e rcrf kr ]g kruc ikH hg sl X q X s , ukg ex huki hxLf kl jxv 4k;df su jhokge kt k;df Cgu hH Nd go u 0 s s Z z , s q s c dfk;D ]kxdl kg Cgu kd 0c jGf 4k;df su jhokge kt k;df Cgu hH Nd q X s s s q s q go su llht dfk;D ]kxdl kg Cgu kd llht jGf kr g kl jxv 4kvg kl X s s s s , q Syflb ]k;df kl u jhokge df g Cgu /cl kd <jkd7;kd Bkd elb 4g s , a a Z s X , Cgu 9dyV ytkd8 Bkd elb ]kvg k;D kd jhokge jkv k;df k;D u jhokge \ s X q s , s 4Sgfkp huy >el sl s dhO kdikv kjt rkc g; ]g Cgu /cl kd 9IDGb7tkd8 Bkd l ukxy jdDp s , a a s \ s s s lhc kd henkv lb ]sxgd eg ]g syko u[sn kt eg udfy 4g krkv <je sl s X T s s s , m ]g krxy Cgu jdDp Bkd7Bkd 4g ukd e df g krkv <je lm ]g krkxy , s s wa , T , s , jdDp hg dS henkv dS 4g ukd e df g krkv <je lm jGf ]g krkxy wa , T , s , jdDp lhc e okx henkv dS 4g h[n ku/kl ueg udfy 4g Cgu yG kd ku X a , s s s , /kl go ]g <je go ]g krkv <je kt kd 0c jkv jhokge e <{ hj[fkv , , s q , X 4kuk[ F; k;D ;e s Z X l kurb ]g kujd ;; k;D ;el kurb dfk;D 4Skt kv hg e <{ ygi go ]k , X X X s s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 08 egaP

udfy 4g Cgu ykol kurm kd ku/kl 4g _ki hHl ]g Cgu ykol kd _kiv7_ s , T , ki 4g krdl kg hHv go kr Skt kv e yk;[ g; jxv df g rgd g; < , s s X T s 4jgkc d ky[k hd <jkd7;kd ]g IkGof dS ]g 9utkylDS8 rDfqe s 1a Z , s , s 4g Cgu /cl Bkd kdlm 4kxkg Cgu hH jGf ]Bx gj Cgu hed Bkd , a a s s s X elb cv df L\i un Ldkv Ilji kl kdlm ]Skt gj u 'bktx hd susn ed X s s s \ a X , s qa hH dv dS elm df ]9yIkI8 ]y jd ydu hji 4kxkg Cgu /yim kr y j a X s s w s s s d hH ydu hji hd jhokge jxv Bkd Syflb 4g Sg /yim ntokc d ujd w s T q w s s s kdlm ]Sg Cgu /yim <jkd dlm g k;df kt u jhokge 49In Gkv Ibki q s , s s , ub8 ]Sg /yim ntokc d ujd dlm ]Sg Cgu /yim kdlm go <jkd sdl q w s s s q s m g k;df kt u 0c 4g jgkc d <jkd7;kd cl jkeg go 4g 9dyV ytkd n , s s q , s Z s , \ Lk;cf8 go ]g oHquv kt kd rDfe 4g hrkg kni k;rfkH hLc llb 4g rpkl a , s q T s , a az \ s T s s e k"kH hlb e hxntV eg 4bx kg h/v endS [kv l uhi kLkl3g krdl X X s a X a s s s , pkl hg e dyV ytkd8 Syf dlm go ]kF kvg rIf? kjs/v kt go ArokHo s X \ s q a s 4k;x kg ]Fkl je k;x kg skt cv ]kuh s s s s i re jdyH 4g k;x kg k/v e ]re hg kuN kdlb 49Lbky dI uhc og B w wa s a T w s a , kv ]GI lnf pI IkL8 ]df kgd kd henkv jln ulm kr 4kF kj/av jk?u? ] X s s w s s s s Cyk[ [kv ]hd sphu yrkc ulm 4kg gj kt xkv d /kv er df kgd ulm s X a s s s s s s s q s ]kdkj su jln kr k;x kyp krhi sxkv d /kv go 4hd 'oi e nxkc dS ]e s s w s s s s z X s s X 9yuI8 dS uI hg l,o hi yrkc sulm hg l,t jkv ]hF hi Gn ygi 4hi yrskc s s s s , s s h/kv u henkv dS 4hy yIkc hd Lkl dS ukgm kr 4pt u ]hH pt dfk; s s s s X s s a s a X D 4y hi e k/kv ]ky hi er k/kv 4ygi y hg dS ]kgd ukgm ji 4g krdl wa T s q s X s X , kt kr kvif ]g dhO ]kgd ukgm kr kvif jdy u henkv dS 4y [n uiv s , s X s s s X s kr kg krhi Bkd ygi udfsy ]g thp dkujr[ k;D Cgu kri ]kgd ukgm 4g s s s s , s X , kgj pc kLkl henkv dS ]kyko supc kLkl dS 4kuy nukv 4rkt7rkv kujd s s s s s a s s hH nhj[ Nd df kF k;nf kdum hH p[7Idfki ukgm Nd 4bx kv udcf th q s Z s X q s X p e hLkx hHr jkv g rnfukv Lc 4O,c e hLkx kGn hygi 4Sg jkol kukn o X \ , T a s \ s X \ q X s s 4g k;x ji uI dlm jkv _ef dS e Fkl 4ktH ji uI kdlm kr 4n tH , s s , X s s s s X s ji uI kdlb djd knp xky d okx cl eg kr3hyp uI kGn hygi3g kvg s s s a s s a s s , q Cgu jkol ji uI Bkd hHd e okx jkeg df kpkl ukgm kr 2n IH k;D kdl s s X a s s s X s X X s m ]g chjx okx jkv g kPc ]g k;x kg kd ykl jRgpi 4g Bkue hra;t7et , a , , w\ , s , hdlm u kxky d okx dlm 4kGn hygi ]g kvg jkol e uI dS henkv dS s X s s a s , q X s 3kF kgj gd hukgd dS e hHv 4g srL T T s\ s kt l <jkd7;kd kd hL? ds;i eg `ikv sxkg jgkc dlb gxt ldf ]udfy Z s \ z X s s 4g ke , keji eku kd hlm ]g jgkc kt d kehl hd <jkd7Z;kd jkv g Fkni eku kd , s s , , Z hlm ]g k/c kt e kehl hd <jkd7Z;kd e ylv 4g Fv kd rDfe hg kukt , a s X X , Z q
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 18 egaP

l 4g Cgu kr e Fkg jkeg hH kukg kjkeg ]rkuc kd uiv eg u 49Le7Gsl s , s X s s s s s s 83k;kuc kd uiv ue kr 4g ry ikF cl kuiv ji hg n[ go ]hd ukuc kd s s s T s T s s s q s s um rn Cgu Ghydr kd dr ukoxH go 4k;kuc kd uiv ue ]g rpkl go s s s s s s T T s s ]g rkg yxki 9Le7Gl8 Bd hH e phc jkeg 4g krkt kg kni ego hH eg T s s s s X s , s , X udfy 4g ;r kr kurb ]k;kuc Cgu uikv kdikv kl ]g lt ikv 4k;df Cgu s , s s s T s , kni uikv df g ;r kr kurb ed7l7ed `k;df kni uikv `k;df kni kdik , s , s s , s , s v uldf df kpkl e /cl d et suiv hHd uikv 4g rht djd nc [kv i s s X a a s s T s s a a kv `g krkg Cgu k;D >e ]kvg kd < ]sxgd ikv df g Cgu kl 4g krkt , s X s q q s X , , gj jkdgv Syflb ]g rht eg djd nc [kv 4kxSkt gj Cgu jkdgv kdlm a T s s a a a ]kx[n jdyk[ [kv hH henkv kt jkv 4g Cgu e <{ hg ygi ]jkdgv kd s s s a s , , X s a < 4g gj n Cgu < go ]kxn e/ aSkFo; kt jkv Skrdrfu kt jkv Sk T s s s Z s , a , s , a u/kl kt Syflb 4kvkt nd jkv kjd nk; kdlm e <jp hg ygi Syflb 4g s s w , s s X s , kgj Cgu nk; eg go 4g Cgu knk; llb lc ]Tg Sx yH eg go ]g kuki Xe X , s w , g kt 4g Cgu k;k[ ]g kvg reof Glf go g kuki eg kt ]e Ifn hd < s , s , q 1 Z , X s X 1 4g rfeo , 1 f Glf g; 4kjd <je Glf 4er hg kg Cg; jkv hHv ]g kukt Cgu uki Cgd Z s Z q s , , s s lb 4kjd <je lm ]kg rDo hlb er kt ]kg er kt ]kg Sx yH er sltf s s s q s s q s s w q 4kjd <je er df g gj gd g; so 4g rkc hd 9xjVcejf8 Glf go ]g Cgu s q T s , X Z , kun7kuy Bkd kdlm l e/ go ]g 'nim kt e ycfbkc df ku>el g uOfd s s s s Z , s s X , 4Cgu kFo; Bkd hd <jpkv ]Cgu k;fi hd ku/kl Bkd eltf 6Cgu hg kpp s z s X Z Bkd eltf ]g Fxe/ kd gjr ldf n"ufim g; 4g Fxe/ kr g; 4g kujd s X , za Z , za Z s , Cgu g; jkv g kugd g; 6g jgfkt 9IeLked8 4g Gkl rgc g; ]kjd u k; , , , X a , q s D ]kjd k;D 4g Gkl rgc cl e ycfbkc dfk;D 4g Fxe/ d gjr ldf ; 4 s , q X X T za Z s s , g Cgu kvg k;krc Nd elb cl g; 6g kyH k;D ]g kjc k;D 6kuugi Cgu k; q q X , , q D ]kuugi k;D 6kuhi Cgu k;D ]kuk[ k;D 6kujd Cgu k;D ]kujd k;D 4g Cgu , Bkrc kr ku/kl Bkd eub df ]hF hg; go Bg Ghydr kt hygi hdum kPi s s X q s \ s X s u kxky utf kgo kr ]Sg rnfkouv e kvk"kH hepfi n"ufim ct jkc hygi a s q q X X 4dr uiv g rdl kv Cgu l jdDp lm ikv s T s s 4g henkv jln ikv ]g Cgu go ikv udfy ]kF k;kv dr uiv l jdDp l T s w T s s s m kjln Bkd 4g Cgu hg jdDp kdikv go 4xaSkt Li e ydfe rgc cr ]ik w s , s \ X q q v g rkt yduf sujd kdlm ]g k;df kji jdDp kt u jln 4g dhO hH cr T s s , w s s s w , ]jd kji jdDp hg kuiv djd ki udfy 4sxjd kji eg jdDp go 4g jdD X w s s X w T p uiv7uiv jkeg jGf 4g go hg krkj kdum 4rdl kv Cgu hH lki uiv s s s , s s kucf d jln go ]9jnv nf k;ko8 kr g kukv kdum hH lki uiv ]xky Nd s s w s , s s s q 4Skv e? okx kji df kxkg hjWt Syf dum 4rdl kv Cgu kucf e? e hrc a w a w s s s s w X hji go kr kg kukv hH j? uiv jxv kdum 4xSk[ jdDp kLkF xky Nd w s s s s s a s\ s q
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 28 egaP

4g hrkt kg jHuf ji , s Z s yko uki go 4,g hrkt kg k'nf dS hdlm 4g hrkt kg 9yu'e;kL uo8 go ] s s , s X hxSkt Bki kr;w' kt 4Sqg ;w' o 4k;ki sukgm go 4g 9Ieohpv8 kdum go s s X , X 4pgi ji kr;w' 0c 4kF kgj gd hHv e kl,t ]pgi ji kr;' 0c ]kr dS s qa q T s qa w q s 4rkc uhr7kn X s `g Cgu hek;kv7gc e ;o kr;w' k;D Fkl d hlb jkv `krdl kt k , q X a s , gd Cgu Z<i gm k;D 4F ;' eji kr hH 0c 4g sruke kr;' ikv <{y y w X s w s q T w e kd krZ<i df kgd gcl uikv 4kF ui dS e /cl d kr<i ]hJ ukoxH8 w w q s z X a a s Z w 4kxSkt kg Ixi cl jkv kjd <je kdlb ]kg kgd ]kg k;D ]kg ukd 4 s z , s s a s s , kjd <je lc 4kjd re Nd jkv ]kjd <je g rgd e <jp hg ygi < s s q , s T s X s 4x s X y ht e 9Fef8 dS 6sxy ht e <kji dS ]e kuid dS jkv xSkt yp uke X X X q X , s a s s r kd jln ]sxaSkt yp suke e kd uiv eg dr cr 4kxkg ydfe <je kd w s s w s T s s s q lm kr Li u Bk[nf go 4g kt Skt kv <je kdlm kr Skt Li Bk[nf go s s \ , s s \ 2g jkdofkv ryx Lc jkv ]g jkdofkv ;houke jkeg r jkv e df kxLi k T s \ , T s w , T s \ ukynf nk; Bkd kr y [sn jdyk[ [kv hg kjt kdlb 4g kdb cl kg; ]g s s X s a s , a T jxklkge eg ]g Cgu ih} IkN7IkN eg ]g 9ILiLfjIb8 uoht akg; 4g jHuf c T s s s s T X X a , Z l3g jHuf ji ukg d k;lkge Cgdf jkv hH ;lkge o jkv ]g jHuf ji uk T Z s s s w , Z w s , , Z s s g d k;lkge Cgdf hH tjl jkv 6g jHuf eg ji ukg dlm 4g jn yhe kLk s w w , T Z s s s , w X s\ jd 4g jn rgc tjl 4xaSkt kg rk' Cg; cl eg kr Skt kg rk' tjl hHv , w q w s s a s s a w 4g jkN kn d ukg hg dS kuk T s s s s s s g kje jkv hxntke hdlm ]g ky[f yG dS e phxc kt go 4g Cgu hjWt 4 s , w , , w X s s , kF krdl kg kg; e hH kr ]rkg Cgu yG e sphxc 6g /acl k;D llb ]xgd s a T s s s w X , a s s X eg l jkrekv 4krdl gd Cgu Bkd 4krkg kg; hH jGf e df kF hjWt kr sr s , s s a T s y[f Cgu tkv go jxv ]g y[f yG kt e phxc tkv df krdl kt Cgu kg T s w s X s d3g kgj I? Fkl7dS Nd hHl akgt ]g I?l Nd hHl kgt `g k;D utsk;i , q , a q a , z ]g k;D Fv kd ugd 9e8 kgo ]g Cgu e Fkg jkeg hH Nd kgt 4g Cgu e F , Z s T a , X s q a T X kg jkeg hH Nd 4kxyp kri kr jd ''fkd hd uLdi kd Fkg hg uiv l F s q s s X s s \ s s s kg uiv kjt 4g Cgu e Fkg jkeg hH jkeg ]Fkg jkeg q;e u ]Fkg jkeg e s T X s s s 1 s t u ]kxLi Bk[nf eg kr [n jdykL [kv hLkF e k;r d uoht eg jxv s \ X s X s a s\ X X s 2krjd k;D kr krkg klt7jkv ]krkg Cgu kl jkv ]dhO kr g kl e 4 s s , , s , s wa T wag kr g ]krkg Cgu kr krkg Cgu `g gj jd r;kd'f kgo g Cgu kt `krkt u s wa s s s T s a T s s jd r;kd'f lldf e kr ]krkg Cgu e 2g kgd hjkoetf hjse Syf dlb ]g s T s s T , a s s wa T , a e 2g kgd e Fkg je hH kukg kje df rLi Cgu Bk[nf eg hH ;l l7/hl X s s s s s \ X s s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 38 egaP

ke 2ikv sxkg kr Cgd `sxaSkt kgd ikv kr sxaSkt je ikv ct df g rNi sl s X s a s T s w um ;'f dum hH e <{ hj[fkv jkv g gj je 0qc 4hrLi Cgu Bk[nf hHd s X , T s \ eg go ]g rsy nkc d kr;' lb 0c kt xkyN go 4hrLi Cgu Bk[nf hHd X T s s w q s a \ eg go ]g rsy nkc d kr;' lb 0c kt xkyN go 4hrLi Cgu Bk[nf hHd X T s s w q s a \ eg go ]g rsy xkyN jkv dS 0c nkc dlb 4g rLi Bk[nf eg 0c dr X T s a , q s T s \ X q Cg; lc 4g Cgu eum k;jfkehc Bkd hd henkv 4g ;' ydycf 0c ]g /cal T X a s T w q q , a kd sukg jkehc d ;ue dr kgt 4g okHv kdum e 0c ]g rgd k;jfkehc s s q a , X q T s a hd kr;ue eg kd ltf7ltf e ylv 4g ry ukpgi eg kr 4g ntke e eg q s X T s s s , w , X s kt ]g 9'lS8 hd thp hldf go kr ]X>el l dhO jxv kd kr;' hd 0c , X s s s w q 4hrdl kv Cgu Xe Ldi hjkeg kr;' hd < ]g krLi Bk[nf e < eg go ]g jH eg sll \ w , \ X X T s tf `g krjd k;D ei g; kr ]g Cgu xkj elb jxv `Syf d klgV g krkld , X zs s , X s , m k;D kd utv kr ]g Cgu klgV e henkv lb jxv 2e 0q; g krkt jrm sl X s qZ s , X X , d jdy p e Fkg henkv g; kr ]g Cgu /k e henkv lb jxv 4g krdl , s X s , s X , Oc uy[ kvqt henkv g; hH kr ]g Cgu Hky jxv e henkv lb dfk;D 4hr , s s s , s X X kv Cgu e ukpgi eg kr;' hd < 4g ry ukpgi kd kr;' hdum eg 4 X X w T s s s w g Cgu eum go ]g jH eg lltf e ylv 4Sg ;' 0c 4g kr;' go df g , X T s s X q w q , w , krxy eg Syflb 4g hyk[ llm 0c ]g jH eg lltf 6k;nf ykduf slm u X T s q T s s s 0c kr ]g gke e eg jxv 6k;nf ykduf lm u 0c kr ]g xkj e eg jxv q s , s X s s q s , X 6k;nf ykduf lm su 0c kr ]g klgV e eg jxv 6k;nf yduf lm u 0c kr s q s , X s s q s ]g /k e eg jxv 4g rxy hyk[ 0c Syflb ]g k;nf ykduf u 0c kdl , s X T s q , s q s m ]g kjH e eg kt df g <jkd kdlm 4g hyk[ 0c df g kryp eg kri , X s , T q , X 4kryp Cgu kri g; ]g hyk[ < ]g kryp kri kr g; ]g ntke Nd Xe < T , s , w , q 4hrkg Cgu oHuv 9'lS8 e < ]g hrkg oHuv kr 9lti8 hd < 4g s q X X , s q s X zs T henkv 9Lbkidkv8 rgc ]g henkv ji7jH rgc ]xgd xky kr kd < 4hLi q q T s w s q s X s s s \ Bk[nf Cgu hHd kr;w' eg e < 4g hrLi Bk[nf eg hgo ]g Bg Bky kr; X X , \ X , q w' kt jkv 4g Bg Bky kr;' go ]g hrLi Bk[nf eg kr;' kt hd 0c kr s , , q w , \ X w s q s 4g k;df <je kd , s lb ]hg g ;' eg 4g k;df Cgu ;w' kd uiv djd hyk[ kd thp hldf ue T w , s s s s s g 4g hrkt kg 9yu'e;kL7hIe8 ]hek;kv7gc kr;' unf lm ]Cgu /fyim ] , s X q w Cgu lk;v ]Cgu u/kl ]g hrkg okHo kjkeg kr;' unf ltf 4hg g eg sl , s w T 4g okHo kjkeg kr;w' 4;' Cgu rkg eg ];' hg g eg 4g hreut hg Xe , w s s w T , /kc d ukg jkeg kt ]Cgu rky eg kt ]g kr;' jkv dS 4hxSkv jdkg o s s s s s s s s , w , s kHv kd thp hldf kr;' go udfsy 4kxkg /yim ;' kd gjr dS 4hxSkt w s w Ig l jrhH je ]hxSkt kg rkel go ]kxn jd xyv ]kxykL Ikd kd thp s s s s wa wa s ltf ]kxn jd ;w' kd thp ltf l jrhH uiv e e ylv 4>el kl kdlb wa s s s T X X s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 48 egaP

Ifijfi hd kvk<jk/ drfu hjkeg ]g rkg o dr ct 4rykL Cgu e huk'ji q X , T s s s s X s rgc eg Syflb ]g rkt k[ rkg7rkg /yim ]g rkt kg rkel kr xky / q X T s s s s s s T s s s s yim eji 4g BkuOfd rgc Syflb jkv 4g uoht tgl go kd < ]g /fy , q , , , im eji hd 0c kt 4Tg hg rht lo < 4sxStf o jGf ]xjd Cgu hH Nd o q s s s , a s s X q s jGf 4Cgu sxLdi7sxLkN go jGf 4g kyH g; jkv g kjc g; ]xgd Cgu g; X \ X s\ , , , q s X go jGf3xjd Cgu okup go jGf 4xkg lt7< go kr ]Skv Iky liko jd s X q s X s , s a , ki kd <koufkge ]kd <kouf Z<i 0c jxv 4g ryp Fkl dS kukg jkv kuskg s Z s Z w q T s s , ;' kd < ]g rkg rIf? Fkl dS kukt kg rkel j,kv kukg ;' kd 0c w T s s s s w q 4g kryef e < eg kdke go ]kryef Cgu kdke eg kr go 4xStf , X X , , X s s a s l,d kr ]aStf e rxt nkc d ;w' lm hH 0c jxv df ]g kFd dS lki jke s X s q , s g hd ;' lm df g rht l uoht ji < udfy 4lki jkeg g Cgu kFd w T s s s w s s , Bkd hd ;w' lm Sx kg dS Fkl d orfv Ikjof lm Syflb 4k;x kg dS s s s s Fkl d orfv Ikjof go ]kd orfv kF ;' dS jrhH kt go 4g Cgu /c s w s , a a l Bkd llm 6kF kvg kni Fk0lf erkx kt go unf lm3rkt gj Cgu 0c g s s q , Z , s s q o unf lm udfsy 4g krkt kg dS Fkl d Ikjof jdkg rDe go ]orfv kt , s s s q s ]kursp hF nd kt jrhH d 0c dr kgt unf lm ]g rkg ;' 0c unf ltf , s s q a T s s w q 4g krkg ydfe kuLd , s q \ i kd kr;' hd < Syflb jkv 4g hg ;' < ]g rkg /yim unf hld s w , T w T s s f kd kr;' 0c 4g krgj krkg cl ]g krIef cl ]g hrkt kg Sk[j7Sk[j 4 s w q , s , T s a s a s g rn pC[ hH k[j rhjiof llm dfc ]g hrkt Ief jkv g rpC[ yod u T s s s s , , T s s 4g hrkt Ief jkv g rpC[ yirfi go ]Cgu kl ]Cgu ]hxIef unf hldf k[sj , , T s z s go 4g hg rht e ;' go dfk;D g hrkt kg knk; jkv BkuOfd hjkeg Fkl T s X w X , s , d < jkv 4rki Cgu [n eg kdlm ]eg rki Cgu Ldi kd ;' lm udf s , s s s s \ s w s , y ]g hrkt kg xkyN e ;w' eji l kr;w' hek;kv7dS ]l 9luxFVu yu'Xe s a X s s s ;kL8 dS kt ]g rjd kji hH kd xakyN lm e <{ hj[fkv jhokge jkv 0c s T s w s X , q 4srk v Cgu e >el hH kd hldf kr ]rki tk[ Cgu hH ;'f Bkd Syflb ]Tg srht X s s s s s jH hxntV gjr hd k[j Bx hpC[ ji huki lb < 4hrkv Cgu e >el hd s X X k;'f dum rkc g; hd 0qc 4kxMkg Cgu hH Cgd e 4kxMkt Ief gjr hd s a s T a k[j Bx hpC[ ji huki e lc `hrgj Cgd `hrkt hyp Cgd `g hrkt kgd g s T , a o3g rNi 0c cr g hrkt Ief ct jkv ]g hrkg go cr g rpC[ k[j ji T s w q , , , s T s s huki eg ct 4g hrkt Ief k[j Bx hpC[ ji huki lt kxMkt Ief hg sl Te , s s , a 4kxMkg Cgu hH Cgd e ]g rgd 0c 2Sgfkp kukg Cgd udfy ]Sgfkp kukg a s T T s q s s s Xe {ke ]Cgu ji uhet ]kg `Sgfkp kukg Cgd lm ]kLkN gke ]kLkN /k ]kLk s a s s s\ s s\ s s\ N Hky ultf ]g ruke go dfk;D 4krkv Cgu e Ldi dum g; 4Cgu hg kxaM s s T s X X \ s kg e ]kxMkg Cgu Cgd e ]g rgd 0c `sxkg ld `xkg e <kouf `xkg e { s T a s T T s q X s , s X X Z s X X
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 58 egaP

4kg u ei kt g rdl jd o kr ei 6g ei e ]Wd ld e ei kxgd go X zs s T s s s zs wa zs T a s , T zs s 6kjd ei eg ]BkH df sxgd rgc llm eg 4kxn ykL e ydfe eg henkv s zs X X q s s X q X go 4g krjd hH kt go3g ei kr g krxy yx go ]g ei kr g krLy go 4 , s , zs s , s , zs s , \ g ei hH go ]krjd Cgu kt go 4g ei go g krjd hH kt go 4g ei kukg , zs s , zs , s , zs s kdlm 4krn ykL e ydfe eg go ]g ei kt henkv dS udfy 4g ek/ekd s X q X , zs s s , kjkeg go ]rjd Cgu hHd ]rjd hHd ]rjd ei kdlm ]rjd ei kdlb 4g C s s s zs s s zs s , gu hHd Syf jkeg 9xbhc tS oy8 4g krkv Syf jkeg 9ID dS tS oy8 4 s a \ , s \ g rjd ei kr eg dfk;D 4kxn ykL e ydfe kr ]g ei kt Skt kv phc sj T s zs s X s X q s , zs s keg henkv Bkd jxv Syflb ]g Sg Cgu ei hHd eg ]g k;df ei ucl eg s T q zs , zs s 4sxdl u hg jd ;r kdlb kr kukn eg jkv 4g X s s X s , , ukd l e kukn eg yxki df g ykol ydfe rgc kr g; ]kgd u jhdG lm , s X X s , q q s s 4g krkg uk; Bkd df Cgu kul ue dr cv ]g krkt k;df uk; df kF ku , s s q s T , ql hg; knl ue 2k;x kv lki d yxki ldf hH e ]kgd u henkv lm 4g uk; s T s T s wa e ]Cgu krjd uk; e `g krk[ kuk[ ld uk; df k[n kr ]kg r[n srk[ T T , s , s s s s s s kuk[ >e er jxv 4g krnk[ kx ld uk; df k>el kr k[n rnk[ kx s q q , s s , s s s s s s s >qe er jxv 4g krk[lf kukg e ]krk[lf Cgu kujd e udfy ]kgd u jhdG q wa s T T s s lm kr 4g Cgu cyre Bkd >e e krkc cl ub ]g k;kv u[hl uk; e ]kg s , s s q X X wa s T d ulm ]k;x kLc? henkv go e unf kn ]krkc thc hHd ]krnk[ kx go hH s \ X s s s d ]krjd uku go hHd ]krkt kl go hHd ]krOc uk[ kuk[ jhdG go hHd s , s 4kv s kt dQ unf kn7dS ]kgd u jhdG lm 4krsy [n hH Cgd e kr krkg ku[sn > s s s T s s s q e hg kunk[ kx 4k;x kv kgd hH e ]g gj tH lki d hukK Lc df kF kt s a T T s s s s \ sH u kxky kr s>e ]kgd su henkv lm 4k[n l dhO kd unk[ x jse 4g uk; s X s s q s s s s s s s s , go ]g kgj jd hH kt e 2g uk; e 6g krdl k[lf ld jkv e kr ]rdl wa s T wa T wa s , , T s s [hl Cgu jd[n >e er jxv df kgd u jhdG lm kr 4Sk[lf uk; djd s s q q s s a s ki ikv ]g nk[ rgc ue ]g kdp [n rgc e kunk[ kx df kgd ulm T s s q s T wa q s q T s s ]k[n kr jsn hLkF ulm 4g kgj nk[ x e phxc uiv jhdG go dfk;D ]k;x s s s\ s , s s X s s X L\i e ydfe rgc henkv go 4ky [hl jkv k[n >e er df kgd u jhdG X q q s , s s s q q s lm kr 4aSk[lf uk; >e df g kNi jdkt u henkv hldf l jhdG u> dS s s q , w s s s 49g8 Glf < T Z 4g kryef krkj Syf d 9xbhc8 Glf l < ]g kryef krkj Syf d 9x , s a Z s , s a w s bL8 l jhokge jkv 0c 4g kryduf _l kd sukg l < 6g ryduf _wl d , q , w s s T s s ujd l jhokge jkv 0c e ylv `jd u k;D jkv jd k;D cv df rki Cgu s s , q X X , X s hg >el eg 4g krkt LkN e eH Lc eg henkv g; 4g krkt jd r;rv , s\ X z s \ X , kjkl7kd7kjkl kjkeg g; 4hryef Cgu Ifi llb kd kr;ke drfu hldf hjk q s s , eg Syflb jkv g ;' hg krkg henkv g; ]udfy 4g hrLi eyke hrkg lum , , w s s , \ w s s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 68 egaP

kv 4hrkg Cgu BkuOfd Bkd ]hupc Bkd j/b 4g Cgu Ghydr Bkd elm 4xS s s , s s , s X s a kv Iky l te kr g kuIky jxv ]xgd go Syflb 4g hgo hH e cl ]g hgo , s s s , , s X T X T hH Xe xkj ]g hgo hH e ei ]g hgo hH e /k go 4krLi Cgu dG Bkd Sy T X zs T X s \ Z s f sd < udfy 4rdl jd rkc hd suIky Cgu go 4e Ikjof xSkt k[ ]elm s s , X s a s X s a xSkt cL go skr hxI? e Rpf dum ct kuI? hd ;' Syflb 4Sg jgkc w s X s w q dcl eg cv 4g Cgu kuIky cv 4rchle hgo ]oim hgo ]jkll hgo ]yktt s , , q a a hgo ]gke hgo ]Hky hgo ]/k hgo df kxkg Gkl cyre hg dS Syf dum s s s s s kd uIky dfk;D 4g Cgu ykol Bkd kd uIky cv 4g Cgu kuIky llb cv ]9 s , X , s s , , , s uIjf ku Gkv Ibko8 4g Cgu rIky cv 4Sx e ekJof ]Sg rDe eg ]sxgd o Z s a T s , X q q X s s kr hxSkv kr;' ct Syflb 4g ku/kl hdum hg k{kdkv hd rDfe jH uoh w , a q t sdum dfk;D ]sxSki sy hg e kFv d rDfe kd kr;' 0c jkv jhokge jkv X a X s q s w q , , 4g dG g; kd kr;' , Z w 4kxL\xcf Cgu hH Nd 6kxL\xcf k;D l sukv Syflb ]hg g ;' g; 4hrL\i s q s s , w Cgu k/kc Bkd llb ]g Cgu dG Bkd e ukt7sukv kd henkv lb df g g; s s , Z s X s s , cyre Nd kd sudl kv 4sxSkt kv df g Cgu cyre g; kd udl kv 4g kr q a , s wa dl kv e kr kg rchle Bkd ]kujd re Gf eqr ]g rgd < udfy 4kxaM T s s q s T s s kg kdp kg rDe kr e ]ld kxMkv e ]xgd go dfk;D 4kxMkt kv e kr ]k s q s q s T s , a T s X X a T s s g Ze/v ]kg Ghydr ]kg hjkehc ]kg kj/v ]kg rchle e k;ufn df g Cgu ; s s s s a s q X q , rDo Bkd kdum kl 4rdl gd Cgu jhokge jkv 0c kl 4kxMkt kv e ]skg s s , q a T ufky hd e/ hH ct 4g krdl kv e ]kg rchle hH ct df g rgd sl ut Z wa T s q T s qZ v go 4g rgd rkc rHnv hLc go Syflb 4kxgj krkv e 4hg g {ke kgo g T s q \ wa T , s a wa a kgt e 4kxsyef k;D knk; jkv e {ke s>e 4hg g ;' e `g jL k;D >e sl T , X s q wa w T , s q uexkokv df g krdl gd < 4g kukt kg nc kd uexkokv go 4g kukt k , , s a , s [ ]g Cgu kuIky Bkd nkc dlm 4g ;ekge kr;' Syf d jhokge jkv 0c , , s s , q 1 w s , q 4xpku jkv xS s X , s a kv hH jGf jkc rgc jkv ]pku jkv Skv hH ygi jkc rgc eg df g krdl q , s , s q , gd l k/kj < udfy 4g Cgu kuIky 4g Cgu kuIky ]xgd kukn ]0c jkv s s , , , , s X X s q , jhokge Syflb 4g rsy xkyN e <{ hj[fkv ]g k;df hyk[ g;7g; df g sr T s a X , T y ukpgi eg kr;' kt g rgj jH l kr;' lm o kr dr <{ hj[fkv d s w s T s s s w s s s uht 4g Cgu raoht kr;' hd jhokge jkv 0c 4g kr;' roht ]9luxFVu x s , w , q , w a s oVyf8 gd kdltf ]kr;w' g; 4g Nd7u uoht ji < udfy 4xSkt kg Nd X s T q s w s s a s q 7u e xkyN hj[fkv 4Nd sxkg dr <{ hj[fkv jhokge jkv 0c 4kxgj dG X a q X , q s Z dr ygi <{ dS d <{ hj[fkv e kr;' hd jhokge jkv 0c j,kv e kr s s X w , q X ;' lb 4Sx kg ;w' Syflb k;yf jd jkdho ]k;yf jd jkdho skdlm ]g w s , kt kr ukgm ]Bkuc Cgu rDjf gxt jdkIg Nd ukgm ]k;df Cgu hyk[ Nd s s s X q s X q ukgm 4go g Cgu Sg ;' ]g ;' orfv kd < 4g BkuOfd hg; hd < s X , q w , w ,
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 78 egaP

< dhri drfa;kv d kOuf7e/o $ z s Z 4hxn hg nukv kog Syflb ]xkg cv gcl kr ykol~~~ s a s X q s 4Tg hg dS ]g Cgu kn <koufkge jkv <kouf Syf d < 4g Cgu kl Syf d < T s Z , Z s , s 4kxyef hg sll s m ;' eji 4g <kouf eji hgo 4g krk[ hH jhj' ]g krk[ Cgu hg ue3g w , Z , s , s , krkt k[ hH jhj' df ct ]g <koufkge dS jkv 4g kryef l /fkel kt ]g s , Z , , s s , go <kouf dS 4g <kouf d gjr kn ]g rgd 0c Syflb 4hxkg rDfe hH sl Z T Z s s T s q s q lb 4kxSkt IwN hH kukt7kukv g; ct g k{hri hd <{ hj[fkv go ]udfy , z s ]g gj kv ]g gj kt go 'ok<Qd ykl lhykp 4g 9ulid8 orDf; kd 0c T s T s , , q 4er sxkvki tk[ u kd k<Qd e < 4Cgu <jkd q s s s X d k<Qd Bkd go ]<jkd d naukv kr ]g gj gd Nd kd jln jxv < u s s s s T s q s s w dfy 4Skt yef kdikv n;k' df n gd hH kdikv e g kyef >e kt df ]< s s wa s T , s q s jkd d k<Qd kr g gj k>el kd jln go jxv 4Cgu 'onukv ]g gj kt ' s s T s s s w a T s ok<Qd go kr ]g gj hH kt okx7okx jxv 0c Syflb 4g kgj yp kukg hH s T s a a q , s v 4g Id hHv hH e suht lm 4hg g kr k/kc hl7hIkN dS hH e uht lm , X , s s X s 4g Cgu ;' eji hH e uht lm 4g rht ykl lhykp7lhr 0c kr 4g krdl T w X s T s q s , Li Bk[nf kd < kt ]krLi Cgu Bk[nf eg kt g rki kd ;' lm 0qc Xe \ s s \ X s T s s w <koufkge jln 4g krLi Bk[nf eg kt kF k;ki ;' hgo u 0c e <kouf Z s w , \ X s w s q X Z ygi 4g <koufkge go ]g kgj kg skt cv ]kF <kouf go ]ygi ykl lhykp k s , Z , s Z s F kvg s>e <kouf kt go df ygi d suje g rgd 0c udfy 4g rht ykl q q Z s s s T s q s T s lhyk;c ]ykl lhykp hH 0c ]g rht ykl lhykp hH jhokge 4g rht 0c q T s T s q 9`g rht ykl lhyk;c7lhykp skr hH nkc d kr;'kge rkFv kr<i 0c8 T s s w Z Z w q 4XOc eg jGf kr Xy Ni jkv ykol /kdS 4g dG go 4kxS , s w , , Z kt kg uhy nukv dS jkv kxSkt kg dekutl nukv dS udfy ]hxkg hg hd s a , s 1 a s s nukv kr rfHquv 4kxkg xky ji 0c jkv jhokge go kr ]9L;ko oIDfSuku8 a s w s w q , s ];' ;fuf ]dl kuc Bkd kl eg jxv 4kxkg xky ji < kr ];' ; w X s s w s w fl ]9L;ko oIDfS8 ]dl kuc n' kl eg jxv kr 4Skt y e kr;fl Ikjo X s s X f g krdl kg go ]g nukv kt kd < 4kxSkt y e ekJof go ]g kt nukv , s , a s s X , s a kd 0c jkv jhokge udfsy 4xaSkt kg /yim kd nukv ikv hH kr Skt ye q , s s s a s f kdikv ;w' kd < gkp 4xaSkt kg /yim kd nukv ikv hH kr Skt yef s s s s s a s s kdikv ;' kd 0c jkv jhokge gkp 4kxLi Cgu dG Bkd e rfHuv udfy w q , s s \ Z s X w q s 4g roht , a ;w' kdum 4g rdl gd go Syflb 4g Cgu k/kc elb 4g krdl kg kukt7ku T s , X , s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 88 egaP

rhrkykd go 4g Cgu krko Bkd llm kd ;el ]g 9yjkiIuku8 /fkel 4g k , s s , s X , rkt kg rkel ;el kgo g hrkg Wq' kgt /fkel 4g Cgu /cl Bkd l ;el s a , s a , a a s s kd /fkel dfk;D 4krdl krc Cgu ydycf F/fkel ]n hH krc F/fkel7jx X q s , `Sg kni < ct ]g k;D q , , [hjkr dhO df krdl krc Cgu g; rDf; F/fkel k;D df g hNi rkc hjlwn , w 4hn LkN rkc g; ueg j s\ s dukt udfy 4g k;df kni hg ueg rol kukji lcl e k;ufn 4g Cgu kl ] s , , s a q s X q T lki jkeg F Cgu .ul7rol 4g kvg Cgu <jkd d hed Bkd hl ]F rdl [j s s a , q s s s s Cgu cklgf 4g kvg g; jd >el ]g kvg g; jdpkl ]g kvg g; hg jdukt , q , q s , q 4k[j Cgu cklgf ukgm Syflb 4kxkg kukyO> kd jkpof hg s X s q s s uiv dum ku[j cklgf kdum `[j cklgf ld `[j cklgf kurdf kr [j h s X s , X s X H cklgf go ]g krkg kukt jkc rauv ]g krkg kukv jkc ruv ]g krkt jkv , s , s a , , g krkv jkc rgc ]g krkg jkc rgc et df kg kukt l ukgtf udfy 4g C , q , s q s s s X s , gu defdkv kr kg kgj gke rgc kd u[j jxv kd Ffrf hd q;e jkv et s s s q s s 1 , gm ]g k_k; Bkd hd uoht sxkv dlm u ]sNhi dlm u ]g krkt kg kji uo X , s s s , s w ht phc d Ffrf7;e jkv Ffrf7et dS df kg k<jk/ hl hdutf ]ArokHo s q 1 , s 4g Cgu et Bkd jGf 4Nd , s q xkv dlm u ]Nd sNhi dlm u 4g krkt kg rkel cl e phc d q;e jkv s s q s , s X s 1 , et dS 4hd et hd dS g k<jk/ hdum3ekyb gkp ]r;bklB gkp3Sg , s s q kni e kjiji7hng; kt hd ke/ um hHl ]g 9k<jk/8 dS hd epfi 4g <jkd , X a w s , , hH kdlm 4g hd jdfGf hH sueg l cr ]g kLi ji cji okHi kd epfi sl , s , \ w z ct jkv 4g <jkd kdlm 4g hd ''fkd hg u kde d epfi ]hd Cgu ''f , , , s s X q s kd hd u[j cklgf Bkd kd ;e jkv et d k"Qikge uiv u kde d cjwi s s s q 1 , s X q s s X q s 4k[j Cgu hHd cklgf kd jko7Ffrf B kd ueg 4g krLi Gky[f hg ydycf d orDf; d < cklgf klo udfy s s , \ q s s , s 4hF u BkuOfd Bkd elb 4F rdl [j Cgu eg cklgf df g Cgu kl 4Cgu h s X s s , g rje jkv Cgu hg ret hHd kt ]g Fv k;D kd u[j cklgf kdum 4g rj s , s s , Z s T s e jkv g ret hHd kt ]g ku[j kdum cklgf 4kuke Cgu rpfm ueg ku[j , T s s , s cklgf kdum ]Cgu rje hHd jkv Cgu ret hHd skt df g rpkl eg Xgtf s , s T s s 4g <jk , d kd u[j u 4g k;x k[j Cgu cklgf Bkd kdlb ]je cd ]et cd < s , s s s 9`g krdl n Cgu jRm dhO kdlb r , s Df; F/fkel k;D jkv `g k;D ;Z<uf kuiv kdikv `g Bg /k' k;D dr t , , , q s kv e /cl lb `kF kvg ygi "o surdf l tkv et kd < ]hJ ukoxH8 X a a q s Z s

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 98 egaP

cf lki d hl;i huiv lm 4g krrhc l gjr jkv ;el kr ]Skt k;nf kOcf s zs s , s , s lki d okI ex kd henkv hldf jxv ]kF krgd go 4kF krjd krjd k;nf s s Z s <jgknm kl7kIkN dS kd uk>el lb uhIbkv~~~g krn <jgknm gr e kl ] s s s s a wa s X q T sdl kv e >el jkgr hH jGf udfsy 4krdl jd Cgu rkc l hHl ]e /cal X s q s X a lb g krdl jd rkc e lutf g henkv gjkc7ln ji uhet n;k' jkv 4g u wa T s T , , Ofd kLc g; ]kF krgd uhIbkv kr 4kvk>el Xeg g; ]g k<jk/ hd kr{sikl \ a s s , kt g; hjkgr ]hd 9hIofIfyjf8 g; hjkgr df F rjd kNi xky l uhIabkv s q s q s s w s s 4g krjd jHuf ike kd ;el ji k;rf , Z X Ff hd ue udfsy ]g hrgj hryp l xP uiv hL? ]g hryp Cgu hnt hL\? , s a s \ , `g hgj yp k;D hnt hL? ]g hgj rhc hnt ]hrhc cv ]hrhc cv df g kr , X \ , , xy jL jkv 4Bx rhc e <{ lt g hrkt rhc l rkj ]g k;x kv ut;if Bk , X s , , s , z s d udfsy `g gj yp eh/ Ikd `g hgj e? Cgu k; g hgj e? hL? tkv ]g T s s s a , w , w \ , krxy kl udfsy 4g hre? l xP uiv hL? 4hxkg Cgu df hxkg rkel kr B , w s a s \ s s s q g W' rkj g; cv df g krxy kl 4g hrkt kg hcy rgc rkj 4hrkg Cgu e q , , s a q s yke Bg hrId rkj kr ]g kLi ji k;'<je ]g kgj je Bkd e j? rkj jxv w q s , \ , , s X 2ue udfy ]g hrkt hyp Ske? Ikd l xP uiv hL? 4g hrLi eyke hrjt s , q s a s a s \ T \ w x l ydfe hLc kr g ryef l _' hldf jkv ]g hrLi eyke hrxkH hnt q s q \ s T s s q , T \ w a \ s T s k;Lf? kr g gj yef l ut;if hldf ikv jxv 4g krkt yG ;el kr g Xe s z , , s T [n ikv jxv 4g krkt Ldlf ;el kr g e [l ikv jxv df g g; kr <j q , q\ s T X q , s kd kygi 4g rgd l k<jkd rgc kr ]g rgd eg ct g Rfim hd ue ;el T s s X q s T s , 3jd ''fkd hd u>el e krkc X s s X X uhr7kn lb 4g Cgu ;el Bkd kgo ]Sx jgkc d ue eg hg lt 4g Rfim h s s , s a s s , , g hd ue ;el 49pl tS ebkI83g k<jk/ hd ue F/fkel7jx ]k<jk/ hd ; \ , , el ]yk;[ kd ukv jkv ukt 4g kjgO Cgo cl 4g Cgo ]g kg; kt 4g krkt s , s , , , a s , Nd u ]g krkv Nd u ]kxgd F/fkel `g yk;[ k;D e /cl dlb 6,g ;o q , q s , X a a s fH Nd ]g k;x kg rhrv Nd 6g kgj jkv ]g krkv Nd 6g krkt kg rhr; q , s q , , q , s ]g krkv Nd g; ]g rkt jkv g rkv <{ kt g; ]g hgj gc kjk/ hd ;el , q T s , T s s , kt g; df XNi eg l F/fkel jxv 4kxWe hHd e u ]kvg kni hHd e u 4k s w s a T q , T uje kld ]kukg kni kld ]kxdl gd hg kurb F/fkel 4kxMkt kg rkel c , s , , s a s d jkv kvg kni cd e df kxdl Cgu krc hH g; F/fkel ]kxdl Cgu krc , q , T s s kr g; ]je jkv Sg kni cd < 4kxdl krc Cgu ydycf kr F/fkel kr s s , q , s q s s 4g hrkg rIf? jgkc , s d <{ ]hrkg Cgu rIf? e <{ /fkel 4ryp Cgu jkv g rkt jgO endS s s X s , T s sIkd d hL? kgt 4g krkt gj ukero Glf kgt ]krkg Cgu ;ofH kgt ]krkg a s \ a , Z Z a s a s Cgu rhrv kgt 4g l knl skt g krkt gj hgo kgt 4g krkt k[ urojfi akgt a , s , a , s Z ]g rkt Ief yi7hL? kgt 4kukt kg jgkc d ;el ]g hg Fv kd /fkel 4g T s \ a s s , Z ,
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 09 egaP

s uekl d re hd 0c 2yG g krkPp ji re hg hd 0c 4jhdG go g krg s w q w , \ w q , j e jnfe hg d 0c `Sg 0c g krgd ukd ]g rgd jkv ikv `u g dhO k X a s q q q , , T s , , s r xkenf kdikv ]kgd su Xkykouul dlm kr `Sg 0c df g krgd ukd ]kyx s q s s q q , , s ki df kgd e ;rDo uiv gcl unf dS ulm 4Bk>jV ]g kvg jhdG u> dS X s q s , q s 4Sg Cgu cd jkv Sg cd < df kxyp Cgu kri Bkd l /fkel q , q s s s 4g kFov hd 9Lbke ku8 ] , a s Rpf7v /fkel 4Cgu hg krgj ]g krkt kg rkel ]g krkt k[ Rpf e /fkel , s , s X 4krkt gj Cgu /kc Bkd kd ;el hH kgo Syflb ]g krkt kl Rpf e rf"ql s s a , s X q 4hF 'kgc ykl uhr go df hxdl krc u Nd h s s s q _ go udfy ]kxkg k;x Id jkc kjktg jLyd j/b ]hxkg Bx e? jkc kjktg s s X X , s w X hL? j/b `hF 'kgc dr ykl uhr go df hxdl krc k;D kr ]Bkv e 'kg \ s s s s X s h_ go nkc ykl uhr jxv 4Skv liko 'kg kdlm df g ed kuokHl 4hxje s , a s hg e h'kgc n;k' jkv ]hxgj 'kgc dr ykl uhr go g rgd dldfpf jk X s s , s s s T s , v ]g 'kgc l Xkuhge ku go ]k;x u[sn kd h_ dS e 4xdl u krc ikv `S , s s s , s s T s X s kl jn hurdf ikv kr ]xkt ikv cd Skl ikv cd df Skt u k;krc kdikv s s s s s df Ni Bkd likv jxv udfy 4g ry [j ikv cklgf kdlm k;x jtx kt Xe s w s s s T s s q s phc d kjkN kn ub ]xkt ikv cd jkv ]Skl ikv cd go ]krxy Cgu l n s X s s s , s s Cu hjgx kri kd ;el go g rkxy kri kd ;el kt ikv hH cr ]Bkv nCu T s s hjgx rgc rkj df g rkrc ct ikv Syflb 4krkt gj Cgu ;el e rf"ql ] q T s X q X e nCu hjgx 4g hrkt ync k<jk/ hd ;el Syflb g krkt ync ue e uo , , X 4k[n ue ]Cgu kxwadl ld [n ]kxgd go `xkd s s T s , s s s s l sld [n kuil kcy kurb er e ui> dyi lb ]Bx y[ jkv hF hg hxy , s a q X s q , [kv ]Syf hdi> hl7kjt er hHv ]F rxkt eqr kr hHv `xk[n ld e jH a q s s s s s s s , X 7<{ kuil kcy kurb `kg Sx kg yxki ]sxgd llm eg 4k[n kuil kcy ku a s s X s s a rb ]g krgd eg go ]g hy[ [kv jkv g hxy hdi> jH7<{ 4Skt xy k"o , X , q a , , a 3g kgj jd k;nfk' hd kpc go ]Sx kg spc dlm ]k;x kg gkoof kdlm g , a X s s s , kr[n go 4Skt xy jH7"o e su[n ltf kLc kurb g kr[n kuil go jkv s Z X s s \ , s , hd jH7<{ g hy hdi> u henkv dS 4l suxkt g hrkt ync ydycf rfF , s s , q f hd ;el e uo df kg k;df u yk;[ hHd n;k' ]g r[n uo ikv rkj X s T s s 4g rok' kukg cl 4g rok' hH kjkeg kr kukg ] , s , s s g Cgu rok' hg kukg kd < jkv 4g rok' kukg kdum 4hg g < df kx , s , , s T gd Bkd kr e <{ d /fkel ]Sg knof cd ]Sg kni cd < df g krdl s s s X s q q , , gd Cgu Bkd kr e <{ d /fkel 4Cgu hg krpc ;el kgo 4hrkt gj Cgu hg s s X s a Bkcy Bkd kgo 4g kFov hd naukv /fkel 4g jgkc d [n jkv [l /fkel a s a , , s q , q 4g krjd ;r kd Bkcy hd ;e , s a l jkeg [n kjkeg ][l kjkeg 4g krrhc l gjr jkv ;el kr Skt k;nf kO s q q , s , s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 19 egaP

4kxSkt kg kL\c hH l 'kdkv kjkgr k;D jxkl 4g Cgu h s s q , Lc l Sd hH go ]g thp hLc lcl kt ]'kdkv ]kgd ulm 4kF kLi Bk[nf h \ s a q , \ s s s \ g jckjc d aSd hH 'kdkv kr k[sn jiM u dPe d Sd lm hH ct 4g k[sn s q s s s s a q , hg jckjc aSd hH 'kdkv `g h[sn hHd thp Bkd hLc l Sd 2d Sd kvkt q , s \ s a q s a q s kg jgkc ]kgd u dPe d aSd 4hruc Cgu hg Bkdb Bkd g; 4xSkt Li e y s s s s q s s a \ X dfqe rgc kr sxiku kd jxkl eg l Sd jr ]BkH df kgd u dPe d jxkl q s X s s a q s s s s s `kLc kurb ]kgd sulm j,kv k;kxy jdDp ykx kji kd Sd ulm 4g krn S \ s w a q s wa s krc >r ike hj[fkv ]kgd ulm ]g krkj jkv dS 2g gxt Bkd hLc l Sd s q s , , , s \ s a q ]g krkg ewyke ckj[ xkenf kjr ]kgd u dPe d Sd lm kr k[n gnal hH , s s s s s a q s s s jGf e k[kv hd dPe d jxkl ct udfsy `kLc kurb ]kgd ]Bkxy xkyN X X a s s \ a hji dr ukd jln l ukd dS d Sd ]Bkxy xkyN hji ulm 2kxkg kLc k;D w s s s w s s s s a q a w s s \ jkv ]kgd ulm kr 2kxOc u cklgf Bkd l aSd jr ]jd Gke ]kgd su dPse , s s s , s s q s s Skv l jxkl `kLc kurb ]kgd jkv3e aSd /kv3Bkxy xkyN e Sd `g kL s \ , X q s a X a q , c kurdf jxkl kjr df kF kgd l dPe Skv l jxkl u dPe d Sd lt g \ s s s s s s s a q s , , hg klo iku kjkeg 4g iku kjkeg klo g hlt >el hjkeg 4Cgu ;l ]g dofk , , , , , , Hko kuiku kjkeg 4g riku hg llm eg ]kd ;el g tx dS lki jkeg 4g T s s , s T ryp riku cl hg l ;el eg 4g yk;[ kd ;el eg 6g hrjtx ]g hrrhc s s s , X T q T a \ k;Lf? 6g hrkg >kl ]g hrkg gcql 4rDo ji g cklgf kd ;el kr eg udfy , s a , s s w , s X s 4g krrok' ]9hIuIb , 8 ]g l knl 2xaSkt kg Cgu cd jkv g Sg cd hg eg 4g kryduf l h>elk T s s s , T q , s u Glf kugd 4g Cgu hH Fv Bkd kd ugd 4g Cgu hH rjWt Bkd hd ugd Z , Z s s , s s 4Sg u cd ]Sg kni cd kxdl gd u rDf; F/fkel Bkd Syflb 4k;x k[j q q , s s Cgu cklgf kd k;Ffrf Bkd elm 4g knl kt ]g krkg Fv kd urkul 4g ur X s X , s , s Z , kul e/ 4g Cgu lkgrfb e/ 4g krkg rv ]g krkg nfkv 6g krkg rkel ]g Z , Z , s a , s , s , krkg W'3Ro rfb3g krkt ]g krkv kt kdlm g krkg lkgrfb 4g Cgu lkgr s q 1 , , s , s , fb e/ 4k;x k[j Cgu cklgf jdpkl ]k;x k[j Cgu cklgf jdukt Syflb 4 Z s g Cgu eg go ]g Cgu knk; l k;kN hjkeg go ]g krje kt ]g krkg kni kt T , s , s , s , s 49kL' nf8 2ryp hHd ]rOc s , s s , hHd ]rOm hHd 0c 4hxkg hgj k;kN ]hxkg hOm k;kN ]hxkg hyp k;kN ]kgd s q s s s u jhdG lm jkv 4g gkox nhnep ]hd rkc lb g k;gfkox ]ykc ]Oc7sOm ]j s , T \ T a s s s , i hoi lb yp ]Sg df g rgd _k' ]kgd u kxky 4g k;ufkgd hO> cl ; 1 s q T s s X s T a w s ]Sg Cgu hHd 0c ]g krgd ler e tkv 2Fv k;D kd ukg dlm ]g knl kt q q wa s q T Z s s s , s udfy 4Skt kg hH u unf dS kt g krdl hgo kr kg dfk;D 4kF e yxki ] s s s , s s X T kgd u Bk>jV lm jkv `Sx kg Cgu kr yxki ikv ]kgd u Xkxky kr `Sg 0c s , s s s s s q q df g krgd ukd ]g krgd gcl unf dS jkv 4g hei kd 0c 4g kry pku , , , q , , zs q , s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 29 egaP

rgd ]g dhO ]kgd ukgm jkv hxy 9l;jfhIef8 hLc rkc g; kdum 4F [sn s , s X , \ s s s Sqd ukgm ]kF k[n Cgu jxkl Bkd ukgm 6hF k<jk/ dS hd ;el lki du a s X s s s X s m ]F xky kt udfy 4kF e ygi d ukg egkcv ]g krgd llht udfy 4kvg s s s s T s s s s z , s q ygi ykl kjktg7kLdl kr egkcv 4k;nf Lkr ;el kr u llht ]k;nf Lkr s X X \ , s z s\ s s s\ 9ebkI8 kr u llht `kvg cyre k;D kdlb 4kF e ]kF egkcv df ygi sdl s s q T z s b 49tko bkv ]tko egkcv jkGcf ]ku8 ]kgd u llht kr ]Sg ygi dikv kr \ \ z s s s s q s s s egkcv df kNi u hldf l llht3ygi "o kL\dl d llht ]kvg jcxi dS z w s s s Z X , s q a , egkcv3g upo dS kd llht 4sxk>el kr k[n upo jxv d llht dfk;D z , s s s s s X 4cklgf g k[j Cgu u llht 4kvg jHuf ji um ]F xky kt lkilkv sd ll , s q Z s s s ht 4rkc g; g hrjd jHuf ji um F xky kt lkilkv 4kF krdl kt k[j , Z s s s 9`krdl kt k[j Cgu cklgf kd < k;D kr ]Sg sygi ykl )&(! go ]kdl kt k[j cklgf kd Ibk ]hJ ukoxH8 s q 4g knl o ]kxgd hg kurb Xe /cl lb F/fkel 4g < T s s a a T d cklgf kucf 4Cgu hg r[j cklgf g; eg 4n LkN hg cklgf g; eg ]kgd s s X s\ s X ukgm 4Snf Lkr Lnike cl ]iku cl ; sukgm ]F rukt kt 4kxyp iku sl s\ a s X s s s s IhG jkv tx hH jGf udfsy ]g krN kd 'kdkv jlf ]g rkg ji dum ji u , , w s T s s , s het ]sxgd eg kr ]Cgu jskN7jkv kdutf 4xiku eg hg llm ]hg kxgj ntke X s s s X s s w , kr "o udfy 4em hdum g "o Lkjd ]sxgd eg kdum ]g urkul kt ]g nfk s Z s z , Z s\ X s T s T uv kt kr 4jxkl Sgfkp kukt kiku hg l aSd ]Sgfkp hg hukg kr k;al Bkd s s s q s s s 4kxkg jckjc d aSd Lkjd ]kxkg jckjc d aSd [ky 2kxgd k;D jkv 6kxkg j s s q s\ s s q s , s ckjc d aSd jxv 4g rkc hd u>el 4g Cgu hH rkc hd uuke 4Cgu kxuke s q , s , s s Bkd g; 2g krdl kg Cgu g; 2kxuke ld Bkd g; cv 4g krht "o kLkjd s , s s s , s , Z X s\ Bkd ]g krht k"o k[ky Bkd kr aSkt suNi rkc hd em hd kjdFhr eg jxv s , X s s w z X 4hrki >el Cgu k;ufn go ]g xP q T a d sugd j,kv g xP d supkl kt jkeg Syflb 4g Bx I? SkuI? chtv Bd s T a s s s s T a <jkd dlb 4g hgj hjgx rgc e yeke lb >el hd cji 4kxn LkN ]kxSkt s , q X s w s s\ yH kd unf7q;e jkv unf7et d Ibk go unf lm ]hxPc hLkF jkv >e w s 1 , s s \ s\ , l hd epfi unf ltf 4g gxkv kd kvkehl hjkeg go ]g r/kc eg 4rdl k , z X T s a s t /kc Cgu e kehl hd ;el Bkd ]< u ]jhokge u ]0c u ]llht u ]Cgu s a X s q `F e kehl hd <{ ldf `F e Sd ldf o df g rNi e s X s X a q s T s w g Syflb ]nd e aSd hldf ]g rjd oHuv kd uiv e <{ hH hldf eg ` , X q T s q s s X kvg ukd e <{ ldf df g rNi eg 4g krkt kyp df Cgu hH krkv kt3g q , X T s w , s , kd ukero <{ kl7kIkN kLc jkv ]g ;ofH kt g Nd ]k;x kg rhrv kt g Z s \ , , s , q s s , Nd 4g hIac Xthp cl 4g hrkt ]g hrkv Xthp cl 4g rht e Sd d ;el eg q T T T T s X a q s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 39 egaP

g Sx je jkv Sg hH ygi g; ]kg >elku ]kg yxki er kr xSkt je kg sr T , q s s s q s s a s pkl er ]g L[ xky suekl kt g; jkv 6kxgj krk>el j,kv kxgj krkv Te ] s q T s \ s s , wa wa kxSkt dp cl hg jd k>el kd er df g Cgu kl jkv 6kF k;k>el kd uk q s q , , s s yG ue ygi jkv dlb ]kF k;k>el kd sukyG sue ygi dlb ]kgj k>el Cg s T s , s s T s s u hg kd er e g; df g krgd l uqZtv kt 6g l knl e g krgd henkv kt s q T , s s wa s T , s ]kgd ukgm 4F jkn>el knk; go ]yef xky yko u[yf Lkdj kt kd < s X s s s s s Z s s s 4Sg kni cd go df k;nf [yf h q , H g; jkv kgd kl ukgm df k;nf [yf hH g; u kyko u[yf Lkdj 4g sl , s X s X s Z s wa knl e `kvg kni cd e `ke hje ukd ]ke hje hld ]g krgd henkv g; c T q , T a s , a s , , v 4Sg kni cd go df k;yf [yf ukgm 4h[j ;r [hjkr u kyko u[j Lkd q , s X s X s Z j udfsy 2kvg cd kni e dfk;D 2ke hld hje df g rgd go jkv ]g srlg s q , T X a , s T s , T a Ibk kr 4g hgj kv suyef ke hd llht 4kn krkj df g hrkv tkokv Xe L s , a s , \ hH hHr j,kv ]u[n gm hd kxky g hxy LhH 4g Sg jgO e okx dS Ibk s s X X s , \ T q s X a 4g k[yf ukgm g kul ukgtf ]g k , s X , q s X , [yf u Ibk u ]g k[yf Nd u < kr u df l dhO Sgfkp kuy >el g; s , q s s s s 4,g Cg u <jkd Bkd jkv ]kLi dG hg Syflb 4kLi dG Syflb 4F lki d < kt s , \ Z \ Z s s s s F u xky o lki d llht 4F lki d jhokge kt F u xky o lki d neg s s s s s s s s s s e 4kdl kg Cgu e rDo d nege xk;im kdlb 4kdl skg Cgu e rDo sd ll q s X s q s X ht xk;im kdlb 4dl jd xsk;im eg kdltf ]Bx kg kni >el Nd lki jke s s s , q s g j,kv Sx kg htkj jh/7jh/ eg 4[n henkv rHnv ]ddfkyv rgc ueg eu s s s s s q , q s X tf ][n xky dkujr[ rgc ueg eutf 4g kgl kd kxky dkujr[ rgc ueg s s s q s X , s X s q s X eltf hd 'sn lb g k_k; hcy dS ]eg df g hg kurb <jkd yd kdlb ]; , a , q s s F xky dkujr[ ed Nd l llht df g Cgu g; <jkd kdlb ]Snf Cgu hy s q s , l kd 0c k; skd jhokge ]kd < eg 4kgj u ;kim Bkd d ujke ;kolf d w s q s s s s f k;x kg >cc kurb henkv go dfk;D ]k;nf kdIy ji hyl kdum ukgm kr s w s X w s s X s Syflb 4F xky d k{d hd ]x ][ ]d lkilkv d llht 4yef Cgu kd ll s s s s s s ht xky l,o F xky kt lkilkv d < 4g jkv rgc ;kHkl kdum Sg kni s s s s s s , , q , q , xky kt ji uhet lb ]e syeke lb 4yef Cgu kd llht xky lo F xky kt s s X s s s s , s s s lkilkv d < 4g r[j xky d lkilkv Lkdj ]g r[j hg LkF < Lkd s T s s s Z s T s s s\ Z j 6g rjd kdb hg LkF llht Lkdj 4F lkilkv xky kt udfy 4kxkg Cgu s T s s s\ Z s s s s s s ;el kgo df hxkg rkc lk[ dS 49jxky ku ebkI hc y' jvn8 ]g rgd ll a s a s , s T s ht kr `hxkg k;D rkc lk[ e ;kj d Hi jkgr df g krNi Bkd kd llht s s X s q z s q , w s s 4g rkc hd , s s\ uLkr k<jk/ hd ;el go df Cgu s>el so udfy ]hxkg rkc hd ;gj Nd ]g s s q T
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 49 egaP

dr "o kl pki kr 4aSkuc kerfi hd 0c eg ld cv jxe 4kukuc re hd Z , a s z q s , jhj' lb ]kukuc kerfi hje er df kF kgd u 0c dfk;D ]Bx Bkuc Cgu ke z s q s q X rfi Bkd hd 0c dr k"o kl pki nkc d uje d 0c 4kxkg Cgu cklgf kjse z s q , a s s s q s go kr k[j cklgf sur kdlb jxv ]g Cgu e g; dfk;D ]kujd re yk;[ j s w wa T X i lb df g rkt jd jkdub hg n[ o 4g e g; g kgj Li Bk[nf kt jhj' T s q s wa T , \ s g; df rgd Cgu hH llht 4g e g; ]g kgj Li Bk[nf jhj' kt g; df Cgu s wa T , \ s hg rgd < 4krkt gj Cgu ;e Bkd Syf dum ]g r>el k;kN kt kd j s w s s T s s s hj' 4g ;e hH kd kvkuI? yF Syf dum ]g ;e Syf dutf kd jhj' , w X w s , w s 94kg hjkdukt Nd hdlb 4g hrdl kt hukt kr SkuI? yF ; `kv s q T s a w s g cd rjkHkge ]bg cd aSkyhy7< 4g rgkp kuukt ku<x7ykd hd jhj'7 q q T s r<o d < eg ]g krkt jkv g krkv kr jhj'7r<o udfy ]g 9yujIb8 s , , , s s , orDf; defkv kd kxky lt Ibk k; < df g dhO kr g; ]hJ ukoxH8 s X s s , , s 4g Cgu <iFv [hjkr Bkd Syf dlm 4hd krpV hd kekjrav hjrhH l T Z w Z X s s m ]hd 9Ijfif Ikejub8 lm ueg 4kF jrhH kt kF ukd go 4kvg knof Xe r s s s , q ke jkv k;kv e ukg kni kt kF ukd go df hd jdfGf hdlb ueg ]je cd , , X s s , s , s s jkv Sg kni cd go df hd Cgu jdfGf hdlb sueg 4kF kr[n hH kd uhi ] , q , s s s kF kr[n hH kd uk[ kt jrhH d < kF ukd go df hd jdfGf hd rkc l s s s s s , b ueg ]kvif k;D jkv k;k[ k;D su < df gd Cgu udfGf hd rkc lb ue s , s g 4g ;e kd kekv Bg hiNf jrhH d kvkuI? kurtf g Cgu ;e kurm kd , w q s X , w X kvkuI? eg 4g /kc kd krrok' ]kd 9hIuIb8 ]g /kc dS kLc hH l Sd X , s , s \ s a q d lkgrfb lki jkeg dfk;D ]g k;kyO> jdukt ueg kd /kc d lkgrfb u s s X , q s s s s dfy 4lki jkeg g Cgu /kc Bkd kd lkgrfb df g Cgu kl 4g Cgu 9lsl d s s , s s , , jfkIgf8 Bkd lki d 'n lb df hd 'n lb g Cgu hed Bkd g; l gto lb s s s s , s s 4g upo d T s llht df kx[yf kr kyko su[yf udfy 49lDhi jnkG Bke Ic ]Bkv Iku8 4 s s s g kgj ykc hgo g e 'kdkv kt krif eji go ]g kgj ykc Cgu e g; ]g srg , s , X s wa s T T d gxt7gxt llht 4g [j Lkdj e epfi 4g krdl yp ekd kucf je 4g T s Z s X , s s , krdl kt kLkN >e ]g Cgu rjWt Bkd ]g kgj ykc kekeji g; ]g kgj gd s\ s q , s , s wa Cgu e g; kgj gd go ]kF kgj gd kt go dfXk;D 4g k;x k;kox jdukt e T s , a ku kd d[sy ][yf uldf no ][yf uldf n"ufim 4gj u hg kri Bkd kd Ff s s s s s s s rf df g Sdf ;kim cl sueg 4dl kt u Skpc Lkdj df g Sdf ;kim cl u T X Z s T s eg 4Skoax Lkdj jdukt sueg dfk;D 4kxLi e ydfe kr kxjd tk[ lkgrfb Z s X s \ X q s s s 4Bx h[yf Cgu 4kF <i;k;v ]hF u dhO ku[yf Ffrf7e Z w t hd henkv lb 6sxgj rkg jGf jkv xje hHv ]F Sg hH ygi dlm jkv ] X s s , s X s q s s ,
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 59 egaP

u k; g krdl kg rDf; kl df g g; ykol ]Cgu k; Sg < df g Cgu yk , s , q , ol g; 4g ykol g; ]g hrdl kg Cgu k; g hrdl kg go ]djfrkv g kuokH , , s , s a , a s l kt hd ukg d < 4kxLi u dG Bkd llb ]Sg u k; Sg < `kxSkt L s s s s \ Z s s q q i dG k;D 4kxSkt Li dG eg kr kg Sg u < jxv ]Cgu df xgd eg u \ Z \ Z X s X q s X dfy ]Cgu 4krLi Cgu dG Bkd `g krdl Li dG k;D kdikv l ukg d < s \ Z s , \ Z s s s s s 4krLi Cgu dG Bkd 4kg Sg hH u < df g krLi dG k;D llb jGf jkv \ Z s X q , \ Z s , 4g kret hg l u , s kKv cklgf kd jhj' yF 4k[j cklgf u k;ufkKv kr Sx k[ hukK ct ]k[j w s X s s Cgu cklgf u k;ufkK 4k;x k[j e nkc rgc cklgf cl go 4kF kld jhj' k s X X q , dum `hF hld yD' hdum `k;D kgd su 0c ]cd je 0c ]Sg cd kni 0c , q s q q , q 3kxLi ku[j kr cklgf ]kgd ukgtf Sx kg [ei xky e ykl kl pki jkv s \ s s X s q z s X , a , 4g kuil Glf kr hxntV yF hd 0c df kF k>el ukgtf Sx k[ xky o Xe , Z s w q s X s s s ykl kl pki dfk;D bx Bkuc k;re jkv _pf nkc ykl kl pki 4F hg gxt , a X a w , , a s hyk[ dS 0c 2gxt hyk[ 4Sgfkp ukg 0qc kgt ]kF krn LkN hyk[ gxt q s s a s s\ s phu jkv kF krkuc _pf kd {o/fkc go kr kF krkuc hH _pf Bkd jxv 4ku , 1 s s c Cgu _pf Bkd 4huc Cgu kerfi hd 0c dr "o kl pki df kF kgj gd Te s z q Z , a 4k;yf [j cklgf Syflb jkv k>el Cgu kd < u kxky df krkt , s s X s k>el kr krkg k;x k[j cklgf 4g dpl rgc kukt k[j u cklgf 4k;x k[j s s , w q Cgu cklgf 4kxSkt k[j Cgu cklgf kr g kuil go df kg k;x kv e >el s , s X g; hH kd kxky d lkilkv dum jxv jkv 4g r>el kuil kd hxntV lm s X s s s , T s s 0c k; jhokge k; Ibk k; < ]g rgd yF eg kd hxntV ltf 4kxSkt q T s w s kg gnl hH kd sukg d henkv lm ]kxkg u kri Bkd eg kd kuil d henkv s s a s s s s X X s ltf jkv 4kxSkt kg Z<ioge hH cklgf kdum ]g dhO kr ]xy u[j cklgf , s w , s s s rgc kd kuil ekd Bkd jkv Skt uc Z<ioge rgc uil jxv ]hHd ,g hrd q X , s , a w q s l kg rkc g; 4g krkt kg d' hH e sukg kr Cgu hg [n uil jxv jkv 4xk s , s X s s s s s , s X g [n jWt kr suil kr sxkg Sg `F [n Cgu k; F [n uil Bskd ukgm kr s s s s X q s s s s s s s s X s Sg < jkgr df sxy uNi henkv df Skv kuket go hHd g krdl kg 4k[ q s q s w , s j Cgu ueg cklgf go `g k[j cklgf ueg ][sn uil l7ukd u llht 4,g Cg s , s s s s , s u knk; l suil go ]g hrLi Bk[nf eg hxntV kt hd < 4g ry >el ku s , \ X s T s s il gm dfk;D `r[j Cgu cklgf k;D 4g rkt yH jkv g r[n uil `[sn X X s X T s w , T s s s s cd jkv [n suikv suil l7ukd `g r[j cklgf Bkd kd kuil uiv ikv 4g , s s s , T s s X s , krkt kg F; yF Syf dum ]g kri kd el hH gtf ]g Cgu kri Bkd kd s Z w s , w X , s el gm df g k[j cklgf Syfhlb sukgm ]g k[j cklgf kdlm hH sukgtf w X , X , X 4g Cgu hH utk;i Bkd kd u[j cklgf dlm 4g Cgu knk; l k;kN gn7ywF , s z s s s , s s 4F srn LkN hyk[ phu gxt jdkuc _pf hg kd {o lm3Sg 0c o lltf hI s s s\ s 1 q q s s ? kuI? go kgt3{o/fkc ]F rOc phu d {o ltf 0c ]nkc d uje d 0c a 1 s s s , s s 1 q s s s q
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 69 egaP

h{kl jrhH dub kt cl go `xlv ]ryfv3g kL[ jrhH dcl ub ]g kL[ s s a , \ s , \ phc dcl ub kt g Z<ioge go k; 4hd uoht g /fjfi hd jgkc g; `Sku s s , w , a I? `kukg kd jhj' `<je jkv et 4g k;D Z<ioge Syf dikv df g hrsn s , , w s , jc[ hd ue dikv krpV hdlm 4jd u hg krpV hdlm ]g krgd e Syflb s X wa T 4g Cgu rjWt Bkd hd u[j hjkdukt hrehd7jx hurb rckc hd hen , s s , kv hrehd urb 4k;kox ;el suer 4gj r[j cklgf kd k[hjkr hd uht jkv s a q s s X s , uje er jkv kvg henkv klt Ibk ]kg yxki hH er ]xdl gd lum eg s q , q , s q s X s s s kr dl Pc jGf regf hjkeg unf ltf kxkg kr kNv 4g hukec kt ]kd kr \ s s T s s s X kc Cgm ]g rNi hH eg kr 4g hd ''fkd hd su[j jdkpc kd hxntV hd I T s w s , s s bk u kvk<jk/ utf ]g kvg rofkHi l kvk<jk/ Cgm hH Rpf kjkeg 4g kv s X , q z s X , g jkted ue kd de 4g <kei kr Syf d Ibk 4g Cgu <kei Bkd lki sj q s q , z s s , z s keg syckde d Ibk jkv < g; 4g rLi eyke hukgd hd < jkeg ]g q s , T s \ w s T s \ rLi eyke dlfkgrf ]g rL\i ewyke 9djfkIgf8 kr Ibk df g k;x kg kn w T s s , s i jL lm 4g kvg hH rhH;H go jkv g kLi jkted ue kd de lb udfy , s , q , , \ s q s 4g Cgu yko sun cklgf Bkd kdlm hH xkv hd eg jkv 4g k[ T s s s s , , j Cgu cklgf Bkd ueg Syf d ugd l jkt kd rkc lb ]g Cgu ;e kdlm s s s s s s s , w 4g Cgu ;e Bkd kdlm 4g hrkt kg dIku dS jkv hu , w s , s , kgd dS Bx h[n Glf hxntV hd jgkc Syflb 4g e go g kgj Li Bk[nf > s Z wa T , \ s e kt jkv ]g Cgu e go g kgj Li Bk[nf gr kt jkv 4kF Cgu Cgd e hH q s , wa T , \ X q s , T ygi dfk;D ]Cgu hH Cgd ]g rgd llm 0c kr `xkg kgd nkc d uje ikv s X T s s q s s X a s s df g krNi lum Bkd jkv g gj je 0c 4e jhj' lm g rkg dlm rgc , w s s , T s q X T s s q q eg kr 4krL\i Cgu Bk[nf go g djfrkv kt go ]g krLi Bk[nf jhj' kr Xeg s , a s , \ s 4g rjWt hd usy e uk; kd orDf; djfrkv udfy , s X s a s 4hH g Syflb ]g rdl kg Syflb ]Sg Syflb 4g kuokHl hd ukg d < T T s s q , a s s s 4g Cgu kuokHl hdlb dfk; , a X D ]krdl Cgu kg henkv g; ]hxkg hukgd udfy ]e kckrdf g k[yf ]ji XkjF s s s X X , i g k[yf ]Cgu df sxgd ikv kr ]g krdl kg rDf; kl df kg u htkj kd , X s , s s s uuke kd rkc lb ue kdikv jkv Skt yef hukgd hjkl ]g Sg go df Sg s s , T q q s[yf Skt yef jFi ]Skt kg kdDi hH g; 4g hrdl ync hxntV henkv kr a s , s ]g oHl henkv kl df Skt kv e >el g; kd ue dikv jxv `g 9hIyfc , a X s s , flfki8 hd henkv l `g oHl henkv kl df g g; ykol <ioge 4Cgu hg s , a , Z w g g; ykol 4g k;D tg 4Sg Cgu df kuke df kxgd e kr ]g Cgu ZLkdj B , , Z q s wa T s , s kd dfk;D Cgu hg Sg go df gd jdkv Bkd l>e jxv 4g Cgu utk;i Bkd s X q s s s q , s z s s llb kr kd Rpf7F/fkel 4krL\i Cgu dG Bkd kr kg Sg hH kr ]g krdl s s Z s s X q s , kg Cgu jxv jkv ]krLi Cgu dG Bkd hH kr Sg kr ]g krdl kg jxv 4kr s , \ Z s s q s , s dl kg Cgu k; ]g krdl kg 4g krLi Cgu dG Bkd l ukt kg 4krdl kg Cg s , s , \ Z s s s s s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 79 egaP

; ]g kvg jdukt g; 4k;x k[j Cgu cklgf Bkd Syflb 4g kuil go df g , q s , , k;x kv e >el hH hdum F lki dum kt 4g Cgu knk; l uil Syf d o X s s s , s s s rDf; lt < go ]g rgd yF eg ltf ]g rgd hxntV eg ltf e ylv s , T s w s T s s X 4krkg ewyke Cgu kuil kuil kr e uil 4g krskg s s X s , ewyke hg ;l kuil kr e suil 4g kuil go g kgj [n go kt df kxSki j s X , , s s d 0lf ld kr ]xkt u jkv gj k;kl ]gj k;kl henkv dS jxv jkv 4sl ui s , s s , s s s s , s l d unf kxkg r;yflv knk; kuil kd rkj kr ]g d;k<uf rknnk; jxv 4 s s s , Z g krkt gj Cgu nk; ydycf kvg kxkt kd unf rDo srkl e uil e rkj ud , q q s X s X fy ]g krkt gj hH nk; kLs\kF kr kuil kd rkj jdxkt e unf ]g rkc hd t s , s X , s e jkv dS dfc 4kF kuil kt g krkt yH go kr kg srxkt er ct Xe unf , s , w s s q s , lt ]gjr hlm 6g krkt yH go kF k[n kt e unf kr kg r[n kt er rkj , w s s X s s s s s q ct ]kyxki ]kgd u lko udfy 4g r;yflv go g r[n kt e unf jkv s s s a s , T s s s X , ]g kuil go g r[n kt rkj df g rpVuf eg kr dr hHv 4k;nf ykL e y , T s s s T s X dfe hH eg kr uikv 4kxdl kg u yg leg g; ]kgd u kxky d eJkv lm q X s s s s s s X s s 4g k;x Li e ydfe wa \ X q hLc e cv `g hgj [n kuil hyrrf cv ]k; `kF kgj [n kuil lko go \ T , s s s a ]kd ukg hyrrf k[n kuil kt ue rkj `g k;D hylv df g krNi g; ler s s s s s T , wa w s q T s e kr 4g hrdl kg henkv e suil hyrrf kr ]g krdl kg hyrrf e uil he , s X s , s X s nkv jxv ]g krdl [n kuil jdkl henkv jxv 4g Bx kg lko df kg hg , s s , s s a s j [n kuil jkv kg Bx kl hyrrf df g Cgu kr kl Cgd df g g; ykol c s , s s , s , v 4g k;x kg lko jGf e df k[n sue j,kv kOm e gcl 4krkg Cgu er[ wa s s a T s T T q s kyeke ]kgd u lko 4g r[n uil hHl eg `g ydfe k;D elb ]kgd uk s s a T s s s , q X s X gm kr 4g kgj Lm ji kyG jkv g k;x kg hyrrf e df k[n kuil dS ue s wa \ X w , wa s T s s T rkj ]kgd u lko `kjkgr ykol g k;D ]kgd ukgm kr 4kg rdl gd yd s s a q , s X s s s fe hd jki kdltf ]g hg hl ydfe ]kgd u lko 4Sx yp jki d ydf q s , q s s a s s e er ]F rpkl kr eg 2e ydfe jkv er ]kNi ukgm 4kF Cgu hH kpkl u q q s s s s X q , q w s X s s X kgm g; g krdl Li e ydfe hH go ]kF krjd yg k'eg lko ydfe , \ X q s s a X q hdcl um dfk;D ]Sg ukjg Lc 4Sx kg db xky jkl d eJkv dlm 4kjd X q , s \ s s s s s s s yg kd ydfe hje ]kvkt kg db cl ]g k;x Li e ydfe hLc e df kgd s q s s s s wa \ X q \ T s ulm jkv kOm gcl unf dS lko 4g hd dkte hjgx rgc dS u lako , q s a , q s s `kF k[sn kuil ue k; ]g krkv nk; s>e kt kF kvht g; e hg e pl df xSki jd ; s T , q s T X s a r ld ikv `xaSki jd ld dG e kukn ub ]kF k[n kuil k; ]e pl F St s , s s , Z X X s s X s f ikv go kr kd hxntV hyNif huiv [n jdIky ikv hH tkv `kxSkt gj k s s X s , ;D dG e hxntV hdikv jkv e uil ]Bx rhc kt hxntV hji kdikv kr x[ Z X , X s s w s s s X n jd Iky e <{ d uje hH ikv jxv `g Z<ioge go ]g kL[ rfkH hd s , X s s , w , \ a
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 89 egaP

dfy 4xSkt k[ hH rkj ]hxSkt k[ hH k;nfu jdpgi e jxkl 4dr jxkl k s s a s s a s a qa X xkg kukt l rkj uiv kd hnu jg hHv 4g gjr hd k;nfu ]g Cgu gjr hd s s s s s T X T jxkl eg hHv udfy 4g urkul ]g rok' e/ go ]kxkg /yim e/ kt un s , , Z s Z s f lm 4kxSkt k[ hH ji unf lm ]kxSkt k[ o unf ltf jkv 4g hHv udfy s s , , s ]o kxSkt k[ jdpgi 4g rdl kt hg jdkg ;o eg kr xSkt hH Cgd eg s qa T s s a s s a 4g <jkd dlm T s 4krdl kg Cgu xke Syf d sjlwn s Z s hldf go ]g xke kt Syf d Ibk 4hrdl kg Cgu krtuf Syf d jln hldf , Z s s s s s w go ]g krtuf kt Syf d jhokge 4hg hxuc jkv3Skt uc kr_rji Syf jkg , s s s , a s r jkv kg krtuf hdlm go g krdl kg ]g kgj kt Cgd Bkd dfk;D 4kuLi q , s , s , s X \ yp re Nhi d hldf er 4kun ukt kg re rnfkNkv l hldf kd krtuf hu s s q s s s s s iv er 4kugj Qx suiv er 4kun kuc re Qqx kd hldf er 4kukt kg re h; q q q s s q s k;uv d jkv hldf er 4kuxy sujd re <jduv kd jkv hldf er ]kuxy q s , q q , q ujd re 9IIheb8 kd jkv hldf er 4kuxy uyp re ji rkj d jkv hldf s s s , q s s s , eqr ]kuLi re e ydu er df g gj gd g; o kg; 4g kd 9krji8 jkv 9kr \ X q T s s a , , tuf8 go g ykol kt kg; 4g Cgu utk;i Bkd llb ]g BklB ]g ukeylqe ]g , s a , s z s s , , , w ngV ]g ukd o go 4g kd 9ji8 jkv 9o8 go ]g gj jd o kylkG kd Ze/ , , , , T s s s a kt kg; 4g Cgu kd u,t ]ukeyle ]BklB ]ngV Fv l e/ kg; df g; kr dS , q w Z s Z a s 4g hjWt huy >el rkc T s X uhr7kn kr ]g gok;H rgc kuje e e/ d jln jkv ]9A;J eu/uf e/o83g s s , q X Z s s w , s . , jd;J hH kukt je e e/ d ;o df g rgd ct < 4hF rjWt rgc s X Z s a T s q 9`kd < s hF rjWt k;D hd sugd k;kji jkv kuiv ]kjc jkv kNv kd e/ `g kdcl , q , s Z , jkv g urkul jkv ]g rok' kt l e/ lm ]koFv 6g rxrDf; kt ]g rxP , , , , s s Z , s , fW kt l e/ lm `g l e/ ldf ;'kv kd < kr ]g gok;H e/ kd jlwn \ s s Z , s Z s , Z s ]g djkd<k;d hH kuje e e/ suiv 6g eRm rfv hH e/ rgfj<x kuiv , X Z , Z q s Z l e/ d jlwn df g rgd e lhri dky jkv uhr ;k;v d krhx < ct s s T s X T s , s jGf 4g urkul e/ ]g Cgu lkgrfb e/ df kgd uikv ygi kLkF hHv7hHv , Z , Z s s s\ `g ;gj k;D kd kFd hd uoht dum ]kgd k;D ukgm ]Stf ld < df , s s X s , g llb cyre kjkeg 4kvg <je kdum cd ]Sg kni cd go df g Cgu krd , s q q , , ;okv Bkd hd uukt eg e /cl d < ]g regl k;r<i eg ]hJ ukoxH8 s s X X a a s T Z w 4g kgj lg kL[ jgkc d cklgf kt dl yp u kri kdlm n;k' k , a \ s s s s r xkvkt Li elb 4re hg kuLi e cklgf lb 4ku[j re hH er cklgf kdl s s \ X \ X q b df ]Nd g rxfb ]g kupl e uLkN dlb 4g 9Lkdj8 k;x kLkN doi'kg g q , a , w X s s\ s , Z s s\ Z w s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 99 egaP

rgd Qx 4kF krdl Oc Cgu jduc hFjkl Qqx 4g rkg L[ gxt hd _ef Gl q , T s s s \ Z f ]rkg Cgu L[ gxt hd Qx hH hHd jkv 4g k[l ZGlf 4g Cgu Qx d utv s s s \ q , T T q s qZ < ]gj uk; Syflb 4g krdl jd _ef Glf ]krdl jd Cgu regf hd s , Z ugd Qqx df kt ]g gj gd rkc rHnv rgc cr g gj gd g; < ct jkv s s T s q q T s , 4sxjd hg; Qx hHl 4Mkt kg rifkjkv X q a s s ji lm hg e 4Skt Ief go kxgkp e kr 4hxkg hrkup kd jkdgv je kr_ar T wa T s s , q s a s s o hdlm dfk;D 4kxgkp kun u supc hH hl7kjt kr_ro hdlm e 4kxgkp ku X wa s a T wa s s n ikF kji ulk'quv kuiv ]kKkv huiv e ji lm 4kxgkp kukuc ekyx gjr w T wa q hji e lm 4kxgkp kukuc ekyx e lm ]kxyp Nhi je hH kt jkv 4g Nd w T s wa q T s s s s s s , wa q e 4g krL\i kuyp sNhi dltf g kl Nd e df g krxy >e cr 4g hryef T , s wa q T , s q , rfr hLc kr yp [ky ]kr yp ln ]kr yp kn ]kr yp dS jxv 4g hryef 1 \ s X s X s X s s s , rfr hLc kd jkdgv je kr yp Nhi je jkv Bkd jxv e ylv 4kvkt kv 1 \ s a s s s s s s s , s X s s Nhi je ]kvkv df sxgkp kt xkg xky l Gjr kjkp ]xkg yeg l Gjr kjk s s s X s s X s s X s X s s X p 4kukpc kd krtuf df g Fv hg dS kd ukg d<fkeki jkv 4kukg d<fkekzi s , Z s s z , s kr e uoht ]g rgd < kr 4g Cgu 9dIfFkv8 hH go ]g k;yf jd 9Lkjkc s X T s s , X , s 8 jkv jk/m hH kd hxntV huiv ueg udfsy 4g kgj je Te 4g rke hjse 4hx , s s wa , , Skt kg d<fkeki ]hxSkt kg 9dIfFkv8 hH rke hje kr ]g krdl [j krtuf s z s X , s s wa hH e uje jkv ]g krdl je l xP uiv e jxv 4g kuy tk[ kd uoht S X s , wa s a s T , s s s u hH Fv kd uje l xP uiv 4g kuje Sg s;tf hg cyre kd uht l xP d Z s s a s , q s s a s s w jln dfk;D 4Cgu jd;J hH kuht l xP d jln ]g jd;J hH kukt je sl X s s a s s w , s xP suiv df g rgd g; go kr ]9A;J eu/uf e/o83g rgd ct < kr a T s s s . T s s 4kxgj kL[ hg xyv jrhH kr kyko uPkv s \ s s s\ go 4g k;x kPkv kt krdl kg Cgu go go 4g kPkv ultf kxgj hgo go kr , s\ s s , s\ s s s e jgx 4g kt kxgj hgo go kr e jgx7jgx 4kxgj hg _o e 4krdl kg Cg X s , s s s X s s wa T s u knk; l _o Syf dlm e hH kr ]y Pkv hg kurdf >e jkv 4kxPkv >qe s s T s s s\ s q , s s\ s ]kxjke kd suiv go 4sOm go kl,o ]g krOm e klt 4Stf go klo ]g krht s s wa T , , wa e klt 4jd go klo ]g krjd e kt 4kxLi ku[j ji >qe uk; lm 4kxjke T , s , wa T s s \ s s kd uiv go kr ]kxyp sNhi je Bkd jxv 4g rxy uPkv kd jln jkv g sr s s s s s s s T s s s\ s s w , T xy ujke kd uiv eg cr 4g rkt kg W' ukg hrk?ekv eg cr 4g krkt s s s T s s q s s , yef 9LehLj8 krkj k;k/c7k/c Syf jkeg cr xjd <jduv kd jln eg hH s s a a s s X q s w ct jkv 4krdl yp Cgu ji krkj Sk/c7/c uoht Bkd 4hryp Cgu ji kr , X a s a s X kj Sk/c7/c hnu Bkd 4hxSkt hg pgi dr jxkl kr g hnu 4kukt pgi dr a s a s qa s , qa jxkl jkv kukuc krkj kuiv ]rfx huiv ]xke kuiv r 4g hnu hH r jkv 4 , Z w , w , hxpgi dr jxkl l k'nf huiv ]rfx huiv ]xke uiv go 4g k'nf huiv ]g s qa s Z s , , rfx huiv ]g xke kuiv kd hnu hjln 4kukt Li re ji xke d hnu hjlwn , Z w \ Z s jdLkN xke kuiv ]g rgd l hnu < 4g hgj kt hd l k;nfu rkc g; u s\ Z T s s , s X
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 001 egaP

<kc kn df g Cgu kl 4d kvkrtuf g utkHof Ike go ]g gj rgd <o e z s , s X T s s T s s Z g kdutf 4g kIkc e kxkHof Lc jkp kd kvkrtuf u de lb jkv 4g sl kv s , a X X s \ s X s q , , X krtuf utk;i kgo l e/ 4g Cgu l BklB ]ukeyle ]ngV utsk;i kgo l e/ s z a s Z , s q w z a s Z 4g , jrgc 9FL xoVyf8 l 9Gbky LL8 jkv 4hxkg 9Gbky LL8 go ]kxkg kuht kv s s s s , s s s g kje go udfy ]jWt kx;tf r jdxkH llm dfk;D 4xkH re l uLy ud q s s w s X s s \ fy ]kt je jkv Ly r 4g krdl hg pat kr kuje kr ]kg krpt u hH kujke s , \ w , s s s a s>r jxv 4kt je jdkg ;_f{ r 4g jrgc hH kukt je e e/ uiv df g q s w , s X Z s T rgd llm go Syflb 4g Cgu hykouyef Cgd jkv kekv huiv lm 4kxSki s s , s , s tk[ kd kekv huiv go hg e <{ jgx d 0; 4kxj[uf go hg kr kg jkoy s s X s s q s s s r e Fkg dlm 4g hd jkoyr go ]g jk/ kt hd orDf; jkl dlm 4Cgu hg X s , , s s s g <kc go 4g <kc go df krdl kIqt Cgu regf hd ugd hH uqZtv go , z , z s 4kt kr g hg <kc r jxv ]sxgd < 4Ly r df kdlm xgd u < s , z w X \ w s s X s , kr g hg <kc r jxv 4jd tk[ hdlm ]g kt r 4kxSkt dIH r ]kxSki u z w s , s w w jd Nd r jdPkv rkc Bkul7hul dfk;D `Cy Pkv jiM uiv Cgu kr rkc q w s\ X q q X s\ s s X Bkul7hul ur Cgd `g kgj Pkv Cgu kr kd jkv hldf Cgd r 4g hd cd rk q q s w , s\ s s , w , c hd sujke7suje su ;_f{ g; ]kxSkt kg kjc kLc l ukt je df ]kxMkt je s q \ s s a e df ]sxaSkt je ; df g krgd r 4g kgj jd hd hnkou;kyi rkc r ],g Cg T s , w , X w u kLkxH r ]g Cgu 9IifdS8 r ]g kdkL\y r df g rgd llm < kr 4g s\ w , s w , w T s s s , kgj kg r; l 9e/o8 go 4g kgj jd hjlwn go rkc udfy 4g krdl ki kd s q s Z , X s , s uiv hg e 9jpoLS8 hldf ]g krdl ki kd uiv hg e uk;Hfv hldf go 4 s X X , s s X g e ukt >wt Cgd naukv kdlm 4g e hrkup nukv kdlm 4g krdl ki nukv , X s , X , q a , a jd ked u/ go u ]g krdl ki naukv djd kpp hd ukK go u ]g krdl , s Z , ki naukv djd eJ go u 4g w' henkv go u ]g ;o henkv go u ],g < s , , , kc skr u henkv go 4kxSkt >t ]kxjd Cgu utH skr ]kxLi Bk[nf glV lm z w s s \ s jkv kxSkt Oc jdy lk;l hH e yxt go jxv 4kyko uLy go g 4Cgu hd , , s a X a s \ , k0sk; ]g kgj jd hd LkxH go rkc 4hd hlk;l g kgj jd go rkc a4g kgj , s s\ X a , X , jd hd hlk;l go rkc 4g dufl dS go 4g kd ykouLy kvkj7kvkj kdlm a X , , , s s \ a s a s 4g hd 9jIbkG8 dS ]hd dkLy dS go 4g hd ;_f{ kekjrv hji hd utv , s \ , a w qZ `kLi kugd g; gm <{ lm l <jkd l \ X s df ]kujd re UHf llm r ]uc r hgo jkv ukpgi l iW d<fkeki kdlm ] s w w , s z s g kukg kjr kt go ]g 9hIyfvtofLfb8 hjr kt go ]tk[ kd krtuf r ]tk[ , s s s , q a s s s s w s kd o r df g gj gd g; l utv < ct 4krkg Cgu Bkd jiM jkv phu s w T s s qZ s s , s e kr_ef 4g kd kr_ef krku df g hrgd g; kuI? 4g kuI? rHnv rgc g; X , , , q q ]jduc hFjkl dl Oc < 4uc ekxy r ]uc kLk? r ]e Fj kxOc e 2aMk s , w s\ w X wa , T yp kLk? jkv 2Ldi ekxy jkv e krgd Qqx 4uc hFjkl r ]e Fj kxOc e k s\ , wa , T w X wa , T
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 101 egaP

4g ;_f{ go 4kxSkt uc yG jkv kxkg Ixi go g ki , w , s z , Nf kt jrhH dlm hg e <{ lm ]rke df hxntV df Skt kg ydfe kujd s s X , s q ;r yi7yi df kgt ]n kxy u ji okn kd uoht ji uiv dr ct go 4hxy a s a s s w s s ef u rfr Bkd lm llb 4n kxy ji okn s;iQ go df kxkg Cgu ekd kdlm 1 s s s s a s s l okn Ike7IskN 4krdl ht Cgu Skxy ji okn kucf go ]g hjkvt go 2g kr a s s s a , q , kt xy ji okn cl kgt Skt pgi gxt lm kd <{ dS go 4g hrj[uf hg a a qa s , e <{ d 0q; dep hji hdlm 4g krsy ki kd dep hji huiv go hg e <{ X s w , s w X sd 0; lm3kg kd rfkH hldf gkp 0q; go3e <{ d 0q; hldf kt g Bkd q s a s X s s , s 4kxLi jgkc d >el hdlb 4krkv Cgu Nd >e 4krkcn s \ s q s q Cgu kr e hdkc 4kn kcn ji je er ]kg krkv gr jxv df g krgd g; ]g s T s , s s q s X q , , krkv lj rgc >e d hldf l sukcn ji df gd hg kurdf Bkd lb 4kxyef q s q s s , s s s s u lj Bkd l kol lb 4g hd suukt go ]g kjk/ kt hd Rpf dlb `k;x kg s s s s , , s s s k;D lb 2kry jd jkv Nd kr hF huy jd hg pkt `kF krdl jd Cgu pkt s s , q s s a a jkv Nd `kF u krkj jkv Bkd 2k;x ujd pkt hd jgt jdLkN gm ]e , q , s s a s\ X X k;ufn lb F [l jktg 2henkv g; g yxki df hxkg hukjg hLc eg 4kxy ki q s q , s , \ X s kd kekv huiv go hH llb 4kxkg rr go hH llb 4kxn gd hg kukt je s s s 1 s s kdlm udfy ]kxSki u gd go kdutf ]g l kr jgt Nd k; 4gjr hldf S s s T s s q ki gd g krdl kg k; ]go pc u hH kd ugd n;k' kdlb 4g krkt je hen , s s s s s , kv llb ]kg df kxy ukt jd [j ji Hht kd jgt ]kxy ki kd kekv huiv s a s s s s go 4g tk[ hdlm hd ukK ]go g <kc udfy ]kxje `g krkt je sllb , s , z s s , henkv df Syf d ukxy kri kd rkc lb g krdl [j ji Hht huiv kd jg s s , s t dS go ]g dufkK,o dS 4hxkg hukjg hLc eg 4g krdl LkN jk}7j? ]krd , s , \ X , s\ l xke [hH ]krdl je k[H 4Syf d ukK g krdl LkN u/ cl kt ]g Bkd a w s , s\ s , s 4hxSki krtuf huiv go ]hxSki kekv huiv go kr g lj kdlm kol jxv udfy s , s s 4krdl yef Cgu Nd l>e 4hxSki kekv huiv ]Cgu kxyef Nd l>e 4hxSk q s q s q s q i Nd jWt jdckn ji go `g kgj kg k;D lm udfy ]kxyef Nd lm sl uc q , , s s s s q s s kn ji lb u ]k;df gzxkv llm sue u ]kgd llm ue u 4n uy ckn j,i >qe , s T s s T X s s s <{ kn ]g hrgd go ]g hrkv lki je h_ Bkd cv 4hxSkt k[ kekv hdl s , , s s s s m ]kxSkt kg rDjfnaukv go ]Skt hy uhN kol hdlm llm 4kxdl ki nukv s s s s a Nd hg djd kol kt g Bkd df kF kurb yd kugd kdum ]kF kukt ukgt q s s s , s q s X f 4Snf kjgO e;uf ukgm F rukt Cgu kt jiM dum go ]kF kukt ukgtf k s X s s s s s X a go 4Bx kg yH kgo 4g kphu go df g Cgu kl 4kxdl ki u lj kucf Sdf s w a , , s kol kt ]g Bkd 4g kIkc e klgf jkp djd uhc7tk[ rgc skd ;ue jkv 4g s s , s , a X X s s q q , , hrkg eum 9hIjfyeflf8 dS ]krukel dS hd sukg ;_f{ hH jGf udfy 4g s X s s s T srkg l,t7kn hH ;_f{ kn ]Cgu 4g rkg lt7dS ;_f{ kn k; ]g rkg lt7dS s s s s T s s s , s T s s s ,
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 201 egaP

kdp je ofd kje df kvg cyre kr [yf hgo e kjkcn cv 4Bx kg e[ rk q s q s wa T q s c ]hn [yf ]hn [yf kGn dS sue krofd kt `k;x je e k;D `g k>el kvg T s T , q e[ `g k>el kvg kdp s>e k;D uer ]sxgd FkuCoj kr ]kn [yf hjlwn , q q q s q X s s hg hl,o hF h[yf suikv kt krofd dS df gd Bkd l FkuCoj jxv 4g kI s s s s , dS ]g 9jISf8 dS ]g Cgu nof_; Bkd ]9dufde8 Bkd kekeji e ylv , , a s s s s X 4g Lktc ]g 9dhuq;8 ]g klt hg uiv rDf; dS7dS ]g Cgu lt7dS hH rD , s\ s , , , s T s , f; kn 4g utkHof Ike rgc <o dfk;D ]g Cgu rk;i hg <o e ukg d o s T s s q Z X , Z Z X s s s lb jkv 4jd re uiyxki kd uht elm ]g Cgu kt r jkv 4je e hlm ]g , s X , s w , X , kt r jkv 2ukd g r y ukpgi l dhO r df g gj gd g; l utv < kr s w , , , w s s w T s s qZ s 4g l orDf; jkv 4e korDf; d ;ue T s , X X s q g Ifnrv dS ]g 9Ibklub8 dS go 4g Cgu rjWt hd ukuc kFo; kd < , 1Z a , , s s Z o 4,g 'n kuiv kd kFo;7<o udfy ]g krdufkKo huiv kr hd <o 4k;x a Z s , , s Z kg kL[ Id llm 4jiM ukd ]sphu ukd df hn jd ;r 9hdjfj;kg8 ukgm s \ s , , s s X F rukt Cgu skt ]hnt rgc udfy 4hF u 9hdjfj;kg8 Bkd ]kF u jiM7phu s s q s s s s Bkd e utkHof lb 4g rdl kt Ikc e utkHof Ike jkp henkv df kF k;d s X T s s a X s s f ;r g; nkc d u;;v d ykl kjktg kd k;rDf; k[ky7kjktg u de lb s s X X X X s q 4g krdl kg rr h , s 1 g Xe r;dfyke hjgx hldf rDf; g; cv 4g dyfke e 4xSkt hg yp ]jkpc wa T s a s s s g hg jIDjbkL udfsy ]g rkt syp tc uhr jIDjbkL df kuke 4g e ukv t T s T s s s , X s s c rkl gcl jdkg dyfke kt ]g nukv go kgd e ukv tc ku Pkl jdkg hl q s s , a a X s s , s \ s kjip ]g krgd go ]g krlg go 4g kgj tk[ kd kekv huiv go ]g kgj skg , , a , s s , rr go 4g Rpf kd ;o lki d uZxke 4kxdl >el u henkv go kd uxke 1 , , s s s Z `g gj jd k;D g; ikv 4g T s , dhO hH kr Mkg hH hlkjip kdikv kr e kr 2g rkt tc rkl kd ek' jkv s a s s T s T s s s , T s g rkt pgi stc rkl gcl jrn ikv ]g rkt yp hlkjip tc pki Pkl ]g qa q T s s s a s \ T s rkt yp dyD tc pki ]g rkt yp thjIl stc jkp ]g rkt yp lIDjbkL s Z s a T s s s s T s s Z s stc uhr 6g rpgi lIDjbkL stc gjkc ]g rpgi thjIl tc ln Pkl ]g T s qa Z s T s qa s s s s \ T srpgi dyD tc ln 6g rpgi jrn tc ku Pkl hlkjip d jrn dikv ]g qa Z s T s qa s , s \ s s wa ukjg kLc e ]kgd su hjIl lm kr `g hrLi Bk[nf Ghydr k;D hl e>qe , \ T s s s , \ X gr ]kgd su uxke 4kgd su hjIsl ]g jrgc hg hjIl kd uxke kr sl ux X q Z s , s s s Z s Z ke 4kxgkp kukg u hHd kr uZxke e kr ]n kdke l jGf >e ukoxH jxv d wa s s T s s , s s q f g krgkp kugd likv e cv kr ]kgj gjr hd hjIl htuf jkv k;kv Idu wa s T s s s , f dikv ct udfy ]Mkt kg uZxke hH e hHd df kF kr[n uil ] krpkl Te s s a s T s s s kr cr ]kF krukt Cgu kdikv e ct df kgd su hjIl dS e dkte unf s s T s s X hldf l uxke df g rkc hd ste Lc jkv3uZxke Bkd ]jyGdkj Bkd3g Bkd s Z , s \ , s s s , s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 301 egaP

ji Bkd u ]g o Bkd u kgo 4g rkt kg rDf;v eg kgo g rpgi eg akgt s , s a T s s a T s qa 4kxkg kuyp gjr hd rDf; eg l kgo g ryp eg l kgt 4g Cgu gxt go s X s a T s s a , go ]g ryp eg l kgt 4g rpgi eg kgt g gxt hj[fkv go 4g rkc hd T s s a T s qa a , , 0flf go udfsy 4g ji Bkd u ]g ;o Bkd u kr Syf d jxkl 4Syf sd hnu , s , a s s s 3g e/ hg kIsp hd uuc ;o 4kujd re ''fkd hd uuc kjln hH jdyH ] , Z s a s s w w kukt re rkj d jln hH jdyH 4kugj rhH;H llm 4kugj uk/okl llm ] s s s w w s s kupc llm 4g kd ;H rgc e/ kd jln ~~~9Agok;H ke/ji8 ~~~g jrgc kukt s , q Z s w , s je e e/ hg uiv ~~~9A;J eu/uf e/o83g rgd < Syflb 4kun jd r X Z s s . T s s e hydu kdlm Cgd ikv jkv 4k;kuc k;u kdikv ulm ]hd Cgu ydu u dr s , s s s kekeji dfk;D ]kun kox re e ydu ikv kd krtuf hdlm ]g ikv kt kr X s a X s T s s 4xSkt Skj s a gkn Cgu ikv cv 4sxkv u ]sNhi u ]ygi u3g Sx Skuc hg Gn dS ikv 4hd s s T s ojkx Lc ]g rkc hd kejfx hLc g; 4kF k;kjgkn Cgu kjkcn hH kdikv 4g k , s \ , \ s q s , rkuc kGn hg dS hH kdikv ]kGn dS 0c ]g krkuc sGn dS < ]g krkuc s q , , Gn dS jhokge go hHv 4kxsxy ukuc henkv 9dIfFkv7uku8 go 4kxn jd s s X s W' kujd 9Ihijf8 go unf lm kxSkt dqp unf ltf 4g k;x Cgu dp jkv 4k q , q , rkuc Cgu henkv kjln kl7dS ]krkuc Cgu Ldd kjln kl7dS 6krkuc Cgu y w \ a w G kjln kl7dS ]krkuc Cgu kRi kjln kl7dS go 4g kgj jd utl kekeji w w w , 1 4kF Cgu kjkrm ue go ]kF k;kuc ue go ]kF 9dIfFkv8 ]kF _pf kygi kt go s T s T X s 4g; g ydu hd klkdif yNif hldf 2kvg kjkrm kd sklkdif 4krdl gd Cg , s s q u e kvg k;kuc kd klkdif 4g d<fkeki g; df krdl gd Cgu g; e kr 4g T q s , z T s wa k;nf jd 9IIheb8 lc 4kF 9jIIheb8 Glf e rDo rkuc kdlb 4kF Cgu 9jI s s Z T s s Sf8 e rDo rkuc kdlb 4kF krdl jkrm hH jkd_pf kjln Bkd kdlb 2g T s s w s s , kun7kusy k;D l klkdif kdlb 4kgd Cgu sue g; ]k;kuc Cgu ue df kgd cd s s s T s T s T ue g; ]kgd su klkdif 4g Cgu ydu g; ]g dikv r[rn ; ]g k[n srkuc s , T s s , s kdikv ue ]g kvg k;kuc kdikv kr _pf g; 4g gj gd ryx ikv kr rkc s s T , q s T s s g; ]kgd ulm jkv Bx kv hui hd klkdif 4g k;kuc hg uikv df g hn hgk s , s , s , ox su hui hdikv udfsy `ikv g gj gd k;D ]kgd u henkv lm 4k;df ckj T s s [ kli re sur 4g ydu ]g Cgu 9dIfFkv8 ]kgd u klkdif `g Cgu kr yd , q w , , X s s , s u Bkd `kvg k;kuc u g hg kdikv `u g kr d<fkeki ]u g kr 9dIfFkv8 g s q , , s z , s X ; ]kgd ulm jkv k;ky uk[nf lki d klkdif go kF knhj[ ultf 4kdcf e s , s s s s X ;iQ [ky jkp k; uhr _pf dS kd klkdif 4hI? kuI? hd te rgc sGn dS s s s q 4g krdl , kuc Cgu _pf hgo kjkcn jkd_pf Bkd 4g krdl [yf krofd hjln e cv 4 q s wa w T
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 401 egaP

pkv Lc 4g ;_f{ hH 0c 4g ket Cgu e Z<o jln hH dS Bkd l eum 4 s \ T q , X s w s s X g ;_f{ hg jdFhr lhckp d k;uf,t 4F ;_f{ l kFo; 4F et Xe j? d T , s X s s s s s ;_f{ hH jhokge l 4F rdl k>el Cgu kd jhokge < 4g hgd kt Crskg s s s s T s hgd u rkc s; su < kr ]krOm Cgu e ue je hg kujke df krgd g; ut X s X s s qZ v jxv 4g gj gd kd suLkN oee go g gj gd kt < df g g; kr pl T s s s\ T s s , s 4IN oee df g hg cyre kd ukg <kc dfk;D ]g Cgu rkc hd ukg <k s w , s s z X , s s z c Syflb 4g kgj Ldi lm oee dS 4e ujke kd kuiv g kgj xy ;H 4kF , \ s X s s X , krxy u lm ;H Bkd l ujke Bkd g; ]kF kgj l ygi rgc go kr krjke s s s s s s s q s s kr3l ujke g krLdi nk"of s>e ]g kjc kujke df krgd g; jxv utv ] s s , \ q , q qZ hrkg klgV jxv <jkd kd nk"of 4kxLi kujke df Cgu kpkl hHd kdutf 4Sg s s \ s s q s \ , s s X Lc jkv y[ e uipc Fkl dutf ]g BkH cl hH ojkd 4g ehH gekrif 4 s T , T T g <k go ]k[hl cl lutf ]g sL[ suekl Qx 4g jknrjf Bkd ]g /c xl B s s T \ q T s s T q a s s kd 4g ut;if hg uiv df g g; kr nk"of hnk;ufc hylv 4g kgj tk[ 9l' T z s , s q , s a stbkyu'j8 go jGf kr g; g kjc kujke df g kgj xy Cgu kl kd utv 4 s s , q , s qZ g kgj Ldi <jkd d oee ]g kgj Ldi Cgu <jkd d klgV nk"of kd utv , \ s , \ s s qZ 4kF krdl Ikd gm gjr hd k;yfe ydycf utv kr X X w q qZ s s s rkg u h/cl7sxl e ukn,e d 0; suekl d uqZtv jxv 4xSkt je xky uiv a a X s q s s a s s 3g <jkd kd uLdi nk"of kd uqZtv ]g Cgu g; ]kxSkt je Bkd hH <jkd , s \ s , s kd uLdi nk"of kd uqZtv 4g kuI? Bg Bkv kd jH7<{ nk"of go cr ]g kr s \ s , q s , Ldi lm nk"of ct jkv 4g hg ;_f{ go 4g Cgu krtuf hdlm kukg ;_f{ \ s , , , s df krdl kt kgd Cgu g; kr ]sxX>el hH kLkF kd orDf; d utv df ]dS s s\ s s qZ 4Sgfkp hu>el rkc uhr7kn elb X s X 9`9or upo ;jfd83kLi kugd kd utv hg e okcn k; o a s \ s qZ X kHi dltf ]hd rifkF 9eLQx8 ji utv u < df hrkv Cgu duH g; sll z s q qZ s b k;D 49or aupo ;jfd83g kryef upo kl kd utv ji rfgk<i hdlm j s , qZ q Z w , , kv g hrjtqx kjk/ hjkl hd krhx e nkc 49eUii ko ke /fk' gr;'f83g X . z a a a s , krgd kd < jduc ;'f uqZtv cr g krkg Hjki ct kd krhx ]rdV 4Cgu s , s a z q s rkcn ]g rjd _ro kd uqZtv < kgd uikv df g hH g; rkc hjln jkv T s a s s , w , 4k;df lk;i kd uky e o;_f{ jGf z s X s kdlm jddkj su < ]kF krkt e e/o go cr ]kvg ;Qkd ]kvg nk"of sl s X Z q q m ct 4kF krgkp kuuc <kc n;k' jd ?ky kd o;_f{ uiv go 4k;kcn z a s s s kd utv u < Sg rk>el 9A;J eu/uf e/o8 ]g krxy >qe ]hJ ukoxH8 qZ s q s s . , s 4g Bx hgd rkc go jd[j e uk; kdlm 4xp , X s s X gi u hHd ikv kgo gjr hd ji ]gjr hd o ikv xpgi gxt lm udfy 4g qa a s X qa s ,
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 501 egaP

/cl l Gjr hd utv go ]g krdl kg ;'f utv 4Cgu kgd ue g; 4Tg Cg a a s qZ , s qZ s T u ;'f uqZtv df kgd Cgu g; ue 4g k[l ]g Cgu Qx < df kgd g; uTe s T T T q s 4g hl,t upkl hH go ]g rgd ikv rkc hjlwn , s s T s 4g Cgu k{kdkv hd , a s s uikF thp Bkd jiM d utv 4g Syf dlb ]sukpgi utv lm g o kt kd s s qZ , s qZ s , s uqZtv ]e krhx hji ]kIp hjkl 4ukpgi lm g e/o kjr kt df g gj gd kr X w s s , Z s s T s s hg; go ]y uke rkc h;kji r df g gj gd kgd g; < dfk;D 4g Bx skg s w T s a X , er[ rkc 4g krkt e cv ]jd ke{ >e ikv cv ]Mkt je e df g e/o wa T X s q a T , Z kje dfk;D 4g Bx kg er[ rkc 4g krkt e cv ]jd ke{ >e ikv cv ]aMk s X , s wa T X s q t je e df g e/o kje df krgd uqZtv 4g jrgc kukt je e e/o uiv T , Z s , s X Z s df g gj gd kr hg; < `g k;D rjWt hd sukIg kd utv kr ]krkg e/o T s s , s qZ s s Z go jxv df g kruke e jkv 4g 9tG hjiI8 go ]g rkIg ltf < Syflb wa T , , s zs X T s s 4g Cgu 'kdkv kdlm 4g krgd uoht kjwi , , kdlm 4g kd ;_f{ kr 'kdkv kdlm df g hrgd hd utv hxntV hji hdl , s , qZ w m 4krkv Cgu dukpv 'kdkv udfy 4kd ue dlb g 'kdkv g; df krkg Xe s s , s yk;[ d < g; jxv ]Cgu hg hrI? krhx 4hF hrOm Cgu hg rkc hd ukI s s g 4rk>el go Syf d ukIg u 4rjd ''fkd o hd ukIg u jkv ]krOm u y s s s s s s s , kol kd ukIg d < kr krkg 'kdkv kd ue dlm g; jxv 4F rdl kt S s s s s s s s kIg kt ]F ynkc Bx kv ]kd ue dlm kF u 'kdkv g; 4dl kIg < df s s s s Syflb ]CF 9hjiI8 rkc hjkl7hd7hjkl s; 4g kdPf ]g kyG s; ]g jse s; ]xSkt zs X X T a T a T s s a je s; df ]hd krkc ub elm hF Bx kv 9tG hjiI8 ];_f{ go kr kF df S X X s\ zs X s yflb bx pat 4dl kpt < df g Cgu g; <jkd kdlm ]bx pt 4bx pt s a , a a rkc s; kd utv 4kF kyko suLi Cgu dG Bkd gm 4rkt yp yxt jkv rjd X s qZ \ Z s X s s a , s jkdeu ]rjrm l Fj jhokge kr ]hrkg hgd l jhokge krhx hg; dhO jxv s s s s s 4kxSkt kg e/ s Z 7ji go 4kgd re s>e rkc huiv er df rgd l < go 4Mkt je jkv aW s q q s s a , ke u e df g g; e/o kje ]rgd go kr ]9A;sJ eu/uf e/o8 df rgd sl T , Z s s s . s um < jxv jkv 4krkg ykol kdum g; ]g Cgu hg e/ e ujke `k;D hg , s , Z X s Z Fv kd ujke `k;D hg utk;i kd sujke `k;D hg kujke df kF g; ui go s s z X z 4kF jkv hg ui kdum ]Cgu 4kF u ykol Bkd kr kd kje 4F Skv yp jdLk , z s s s X s s s s\ N d nk"of kucf ydycf go kr kd kje ]Wke ld kd kje df kF Cgu g; n s q s s X s a s , s X s k"of kdum 4F gj gd Cgu g; o 4g je s; df sF gj gd Cgu g; jhokge d s s s T s s s fk;D 4F rdl k>el u < kd jhokge 4ket yk;[ kd klgVv l k;_f{ S X s s s s X yflb 4kF krdl kg kni hH yk;[ kd klgVv Cgo ]hF klgV7hg7klgV Ia? lhc s , s kp kgt 4kF krdl kg kni hH yk;[ kd klgVv Cgo ]hF u?l klgV kgt 4kd , a s , a lm g <jkd 4kvg kni l k;_f{ jkpof kd klgVv e k;ufn df g rkc hd ; , q , s X X q , Z
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 601 egaP

dfk;D ]kt xkH df rk>el < df krkg hg; kr rpfm kr~~~g gj ikF ji X s s s s T s s M jse kd uiv < df Skt kv yk;[ g; jxv hH kd utv 4g rkc hd o s s s s qZ , ge hLc jWt 4g Cgu kyko uL\y e 0q; 4g L[ jgkc d 0q; go n[ 4Ly Xe \ , s X T s \ s q \ 0; df g kgj k>el kd uqZtv kyko uL\y e 0; 4F Cgu yko uLy e 0; q , s s X q s s s \ X q go n[ 4kF k;yf ;<uf kd suy u xkH e 0; u < df g rkc hd te sLc q Z s X q s , s \ 4kF Cgu kyko udkj Bkd 4F Cgu ykoudkj jdLdi Fkg s s s s s s s \ s lm < kr ]g krkt e udfy ]cl kul df g krgd utv hH jdul krhx s wa T s q , qZ q hji jxv jkv 4g gj jd jgfkt lm 4g gj jd Ixi lm ]g kre{ hdlm hd w , T s s T s z s , s s s ukg kt ]g krdl kg kt go jkv ]g gj jd hg rDe kd utv ;el jwi < , s s , T s q s qZ s udfy 4k;df 0q; 4Cgu kxkH jGf ]kF kgj xkH utv df g krdl xy Syf s qZ , lb Xeg g; 4g krdl xy eg g; ]k;nf ykL kd utv e 0; u < jdk>e , X s qZ X q s l kurb ]kF kgj xkH kr utv ]k;yf kojd su < df g krxy kl eg kt s qZ , X s 3k;yf kojd u < df g krxy kl eg kt ]e nkc jkv 4g krLi kukt sr s , X s X , , \ gd kd < Syflb 4g kgj kt kyp Ni utv 4g kgj kt kyp Ni utv 4g s , s w qZ , s w qZ , ki hd uqZtv ]g Cgu ukn kd < krhx g; 4Bki kg oHl krhx hcy hurb , s a a s kr 4hxgj hjkt ''fkd hd suk>el jGf ]k;kv e >el Cgu df g g; cyre s s X , kdlm ]kg rNi jkc7jkc ikv 4g Cgu ykol Bkd g; ]Cgu 4kuke jkv k>el s s w , s s , s cv ]dp gd eg ]dqp Ni g; er ]lc df kxgd ]kxkg tkjku kr kxkg Qx s q s s w q s s s s q =4krL \ i Cgu dG Bkd llb 4krLi Cgu dG Bkd llb udfy~~~;kg kd kvkrkJ~~~g Z s s \ Z s s s X s T gj Ni hgo jkc7jkc go ]g gj Ni nuk;f cv- 2g kry Ni hgo jGf r 4 s w T s w a , s w w g krsy Ni hgo jGf r df rgd Cgu hH jkc dS llm < udfy 4g Cgo j , w w s s s T Gf jd jGf7e? ykol cl e krhx 4g Cgu Su ykol 4g krkOm ykol hgo jk w X T , c7jkc utv 4g Cgu e htkcnt o hH Cgd elb 4g jir jrjuf go Syf d qZ T X s X , a s s uk>el df g kupl hd rkc lb l Gjr hd < krhx hcy hurb ]Cgu 2g , w s a , rjWt k;D hd suk>el 2Ly kr ]L\y g krgd e ct 2[j k0J ji Qx ]Cgu \ s wa T q rpfm kujd d' ]Cgu dhO kujd gnl 2uke ]g krgd e skt 4kvg rgc cv s a wa T q q ]lc df rgd 4rkg Sx kg tkjku hnt rgc kr rkg Qx jxv 4Ski k>el s s s s q s s s q knk; kurb Syflb 4g rkc hg hd kr_ef l Gjr hdum 4g gj k>el Syfl , s T s b g _ef 4g _ef go l Gjr hdum ]g Cgu Qx go 4Oc phu go df gj gd T T s T q s , s s Cgu g; go elb ]kg euof go df kdlm g gj gd Cgu < elb 4g krL X s z s T s X , i ku>el l kreuof kr kg kuNi 4g hrLi huk[nf krdlm hd u>el kr skg \ s z s s w , \ q s s kuNi 4g rLi sukyG Fkg kr kg kuNi 4g klgf kd uNi go 4g krLi kuOc w T s \ , s s w , s w , \ , sphu kr skg kuNi 4g ulk'uv kuiv kd suNi ]g krNi utv 4g rNi Syfl s w , q w , w qZ T s w b g rgkp ku[hl ]g rjd ;'f ui 4g krNi Syflb ]g krgkp ku[hl 4g T s T s z , w , , krgkp ku[hl go 4g ;'f uqZtv jkv 4g Cgu l Gjr hd < /cl go 4g , , , s a a ,
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 701 egaP

kc hd te ld jkv 4g kgj Ly l Gjr lb hFkl Bkd kdlm ]g kgj Ly sl s s , , , \ s s , \ Gjr lm Bkd df g l syeke l7rgc ]g Cgu kl kyeke hg kd < ydv s T s s q , s s 4k;x je ukd df g hH kunsol7[n 4g hgj yp kpp e Xke[ d jln7dS j , , a q , Z X s s s w kv 4g Sx yp e ke[ d jln7dS cl 4g kgd ukd df g ydfe kukxy kr , T s X X s s s w , a , , q i jkv ],g k;x kg nc 0; ]g rkt tc yxcf ]g hrkt kg >kl 4g hrLi eyk , s a q T s q , s a , \ w e Cgu huen Bkd udfy g hLi jxf kv jiM kt g 9hIyfcfIhobub8 dS 4g q s s , \ s , s , kr;kgjfiv l,t ]g y[ l,t ]g dIku lt huen 4g hd kuen df g hrxy Z s , s s , s , q , X q , Cgu hl BkLy g; 2g BkLy chtv hLc 4g hret i'ix kd >kl 4g rkt uj \ , \ \ , s a T s s d Ixi hH kunol `k;x kg k;D ukd jkv k;x je u,kd tkv ]g rxy uNi z s a s , , T s s w jdkt l jln7dS jkv 4g rkt syp sujd i'ix e ke[ d jln7dS cl jkv s s w , T s X X s s s w , ]g krkt kg nc 0; ]g hrkt kg >kl 2g hd te L\c hH BkLy g; jkv 4g , s a q , s a , s s \ , , rHnv rgc Iokuc hd orDf; jkl dum 4g rqHnv hg rgc rfFf hd < q q s s , q 4dl jd u <ikjk"kn ]dl jd u rifkjk"kn kdlm ikv e nkc df ]ulm g X s s X s s s X s , kIkc e klgf kn hH kd suiv Syflb jkv 4g hd uLy rfFf udfy 4g Cgu a X X s s , , s \ s , utk;i rgc lb l uL\y 4g Cgu kykolj rgc e uLy Bkd henkv g; 4sl s z q s s s , q X s \ s Gjr hd uen g hgj Ly XtkG hjkl hdlm ]l Gjr lb g kgj Ly kt ,g he q T \ , s , \ s nkv dS elb 4g hgj yp BkLy chtv hLc g; 4g krjd ektrb kji kd uL X , \ \ , a w s \ y Rpf kd yko suLy 4L\y l Gjr huiv df g Syflb hrkg tkG 4krdl skg s \ X s T s X , Cgu htkj `l Gjr hd uen Ly XtkG df g krdl kg htkj jyIgf 4g dhO s q X \ , , s , kyko suLy henkv hg; ]g ryx yko uLy cl kr d kyko uLy g xP ; jx \ T s s \ s s X s \ T a s v 2Sx Cgu ul hHd xP ; d kyko suLy 4l Gjr hd kojkd g hgj Ly3jd s q a s s X \ s X , T \ LkN kd < sydv3tkG hjkl hd < jkv l Gjr hd koLki g gj Ly < s\ s s X , , s X a T s \ 4L\y l Gjr hd uen tkG hd n[ df 4g Cgu xP s; d kyko uLy 4sl G X s q X , q T a s X s \ jr hjln g hgj L\y tkG hjkl hdum ]l Gjr hd utv g gj Ly ydv n[ w T X , s qZ T s \ s s q < 4g <jkd rHnv Bd d gkpv lb 4g gj gkp Cgu hH Nd < udfy T q s T s q s 4F rgkp o kt k;yf kojd hgo uXkg s s s s s m df g krdl kv yk;[ g; eg Syflb ]g gj k>el < kt hgo g krskg , X T s s , 4jd r sxy kyH kt s>r ]Skt kv yk;[ s>r ct jGf jkv 4g ukd r df g w s q q , , , w , rkc hd ukynf yk;[ hg kurb e krhx hjwi g; 4g kgj kynf yk;[ kurb > s X wa s q , r 4g ;_f{ r df g krukpgi s>r e l Iduf surm krukt Cgu kd uiv hH w wa q T s s s r sl Iduf surtf 4g ;_f{ r df l Iduf rgc g krukt >r e kl 4,g ; w , w s q wa s q T _f{ r df g kr>el e kl df g gj gd hg kurb ZGlf < dfk;D 4,g hr w wa T T s X Li Bk[nf Cgu hH7kjt rkc hd suikF kd uiv ]Cgu 4Skt xkH kukn eg kyp \ s s s a X s s ]kvg ;'f kje r ]dhO ydycf Sgfkp kugd skr ]kd < kg kuikF hg kd q s w q s s s s s uiv jxv 4Ly df g gj k>el lknLkN<j g; 2Sg L[ xkH kt l 0;3l \ T s s\ q s \ s s q knLkN<j ]g go `g kri kdikv eku dS kd < 4g kgj Cgu Ly hg n[ Te s\ , , s wa \ q
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 801 egaP

=~~~Iufef dS ]kg~~~kykc ]kg~~~hxSkt kg ydfe kr xkxy uNi cl cv~~~2kNi nuk;f ]kga s s a s q s s s s w s w a a 4g kvg Ixi klo ]kF krdl kg klt utv Xelm 4g k;fi hd , q z , s , qZ , z s \ uLk?m dS krhx hji Syflb 4g kLk?m kd krtuf lm ]g krkg kiNf kgt Xe w , \ s , s a jFi hldf 4g hukec jFi hHl ]rkv Cgu ekd jFi hHl 4kn Lk?m slb ] T s s s \ g kiNf Nd j/b ]j/b kvkv df l jkdre g rykc jFi 6g rLk?m gm o , q s s w T s s T s \ X s jGf ]g hrLi Bk[nf ygi e kjFi k;re gm df g kugd kd kjkdrwe r T \ s X X a w X , X q gc ]g Cgu kugd kd jkdre dS g; udfsy 4g k[n srIkd jFi l huN ue , w , s s s s g 4g h[n rkuc sueg `g Cgu Bkuc df g kgj gd k;D henkv g; 4g Bkuc , s s , , , re df kxsxy kr eg ji 4kF henkv go kl 4g krtuf hdlm ]g kukg kd u w s X , , s tv go ]g krkg uqZtv kt e nkc 4g hrn jd xyv jFi hjWtjx Glf huN qZ , s s X , s , Z s hdum 4g rn Lk?m go kF kt go 4Cgu rkuc ]g rLk?m Glf < kd utv T s s \ s s T s \ Z s qZ 4g kyko uLk?m Glf ]g Cgu kyko ukuc e 4g Bx wa s \ Z wa s T , s kg Ixi go hF hiNf kt re jkv g Snf jd xyv jFi hjWtjx Glf ue z s w , T , Z s T 4g hiNf re dS e jFi lb ]jv df e jFi lb hLi Bk[nf >e re ]kF , w X s X \ s q w krjtx l j/b 4g Sdf xyv ue jH o F jFi hjWtjx kt kr ]hLi Bk[n q s T s T s s , s s \ f re s>e e jFi lb ]kF kryduf l j/b 4g kyko uLk?m Glf ]g Cgu ky w q X s wa s \ Z wa ko sukuc kd re e 4>el ryx Nd er ]kujd Gke ]g krgd go 4k[sn Cg s w T s q q , u rkuc kd hldf ue hl Bkuc kd re hlt suer 4kg jxhjkd rHnv er s s s T s w , q s q q ]g krgd go ]g k;kv su[n kt go jGf jkv 4g hrkt L?m re hji jGf 4g , , s s , , \ w w , hrxy suL?m re jGf 4g hrkt hyp hrIkd jFi huN ]g rkt rnNf jFi \ w , s T s s 4kd ukuc re dlm g k;kv su[n henkv Bkd 4g kgj nk[ re e jFi d s s w s , s s , s w X S jkdre dS 4g krkv <je >e kd jkdre dS 4g rn jd Ixi skd ukg w , s q w T s s z s s ;_f{ d utv jdk>c7k>el < 4g ry kojd Cgu 0q; jdk>c7k>el < s qZ q T s s q 4g <jkd kd sugd 0;e/ kd 0q; lb 4g hrki gd 0;e/ , q Z s , q Z krhx lb Syflb 4g Cgu dufl Sg Sx e BkLy <jk/kl k0k; Sx kg L[ j s T , q X \ s s s \ i ukne d 0; lb jkv 4g <jk/klv rgc 0; 4g Cgu 0; <jk/kl 0; 2g , s q , , q q , q q , kgj kt k>el tkj kd e/ 2g kgj kt k;yf Oki kd rfak' l ehH Sg rje Z , s q s 4hrkg Cgu rjWt hd ukt lki dlm jkv 4g s s s , T rkt Syf Oki d rfk'v l uen 2g k;x uy Oki kd rfk' Bkd hHd sl ue s s a s q , s s a s n 4g 9lydjef8 hLc 2g rkc chtv rgc 4g 9oi rfk'8 go g 'nl kt kd q , q s \ , q , Z a , s a s ehH 4jdkt xsky g rkt Oc gjr hd ;'f ]g Syf d uy Oki kd rfk' sl T s , , s s s a lm ]l Gjr hd uen g rfikul kt kd 0q; 4g rfikul kd 0q; l Gjr lm s q , s s , s s 4g h<xv kd 0; l Gjr lm kt 2l ehH 4y y Oki kd rfk' jdkt l e , z q s s s X s a s hH o df kd koLki g rn gkyl hg < jkv g krkt kg rkel 0; df g r s s X a T s s , , s q ,
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 901 egaP

Xe ujd ;r r df kg u kl 4kukt jH re l eHl 4kukt kg re 9L;d s w s s z a s w 8 4kukt jH re l ;'l jrhH r df g rgd g; go udfy 4g gnl hg cyr s a w T s s , s a e kd suNi 4Ni jkv r 4g gnl hg cyre kd Ni 2Ni r df g htkj ydyc w w , w , s a w w w T q f go kr Syf d gnl 4rjd Cgu jkdub hH7kjt < Syf d gnl jkv g r s s s a s s s a , , pfm rgc gnl ]g krgd hH e 4g Cgu hH e hrki{i kd ;'l jkv g hrki{ q s a wa T wa T a , wa i kd gnl e 4g Bx kg yH kgo jkv g k;x k>el gnl hg jlDv kd ;'al s a T , s w a , , s a s 4kxSkt kg 9LI s s xIfblLf8 4kxSkt kg Iu jdII jkv kxSkt Ly jkv kxSkt kg rtfkHof jr zs a s w , \ , s hH hg uiv r 4kxSkt kg L[7L[ r ]kxSkt dIH r ]kxn jd 'kuof 9uthl s w s a a w w s Lfub8 4kxSkt kg Iuof r kF;v kg /yim kd ;<uf Ii r 6jd ;<uf wr s w s s Z w Z ]g kd uy lk;l df g <kc e df g ;_f{ e df Li re e ;'l r ]g wa s s s a wa z T wa T \ X a w , ukd r df jd ;puf r ]kg /yim kd 0fc dek;puf 6kg 9olfhlLf8 ]skg , w w s s q s dek;puf ]kg d;k<uf ]Li re e ;'l r df g rgd < ct kd utv s Z \ X a w T s s qZ 4g krn Ls\kN e ;<ufv go , s X Z dfk;D ]g krn jd 'kuof ;'l 4g ;'l g; 4g 9luolfhlLfub8 g; 4g Cgu X , s a , a , s , joB Cgu kri ]g joB Cgu kri df g krgd henkv dS 4g 9uthlLf oIfxu , , , s f8 g; 4g ;Z<uf dS hH g; 4g gnl kje kl ]g Cgu joB ]g krgd henkv , , s a s , , dS 4g 9uthlLf8 dS ]g ;Z<uf dS g; 4g k0J hje hl ]g joB ]g krgd , , , s , , henkv dS 4g ;<uf d;k/of k0J ]g ;<uf dekjkdu gnl 4g ;<uf hH , Z , Z s a , Z k0J ]g ;Z<uf hH gnl 4g Cgu ;<ufv gnl ]g rfFf hd ;<uf Lc kr gsnal , s a , Z s a , Z s \ s 4rfFf hd ;Z<ufv ]g Fv kd ;'l 4g 9luolfhlLfub8 Fv kd ;' , Z a , s Z a , l 4g Cgu 9ImkL8 Fv kd ;'l 4g Cgu gsnl Fv kd ;'l 4g hrkt skg yH Z a , a Z a , w Xe su>el Fv d ;'l udfy 4g ;l kLc g; ]g rkt kg Iuof kek;'l Z s a s , \ T s s a 94Sk>el lb k;i 4S a s x kg Iu ojkd Iym ]kvg Cgu Iu utv kek;'l udfy 4F rgd hg jd[ s , s q qZ a s s s s s n kd ;'l rOm jkc7jkc e ue d uqZtv o kl 49rf;uof kek;'l83g sr a s X s s a T gd kd uqZtv _;v o hg e krhx ]udfy 4g rjd rxko doiZ;/ kd kvkd' s s X s T s Z w , X a hcy hd utv o Syflb jkv ]g _ef Cgu Qqx d utv < df kgd uikv8 a qZ s , T s Zq s 4xXy e nkc lb 4=~~~;kg ;hekv ugx- s X s 94g rHnv hH e df g krxy >e jlDv jkv~~~ wa q T , s q , 2Tg Cgu rHnv ikv k;D3g krNi g; likv e jkv ]g krjd rifWuf ji ikv q wa w s T , wa e n' hgo 49rHnv83g n' go jkv ]g rjd ykerb rgc n' dS ikv8 T q , , T s s q
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 011 egaP

94XykL 'kdzi ji lb k;i `kuc jk/kv kd suskg <jrov sd kekv hl,t < <jkd sdutf ]CF ak;rfFf dek/ j,kv drf,utkj ]dtfkekl k;D ;el sd et sd <hJ ]hJ ukoxH8 < dhrzi drfa;kv sd 9<jkdv8 %

4=sxdl Nwi cl ct xy [j unf kn7dS kl~~~X s X s 4g hrdl kv rkc e yk;[ kr x> , X s s X el e Fv lm 4kxSkt k[ cl ]kxSkt gj u kd Cgd ]henkv kxSkt kg yxk X Z s s i 4g krr{fof /fyim erfv hd ;'l jkv g k0J /fyim erfav hd gsnal , a a , , 4hxkg Uim k0J cv ]g Sx kg xyv jFi F; cv ]g Bx kg s T s Z , s Ixi hji re 4kpc u kd uLkr Nd cv 4kxkg kuLkr hg kd uiv kuLkr cv z w w s s s\ q s s\ s s s\ 4Cgu kxspc Nd kd uLkr 6hxSkv j[uf re df hxSkt kv hL? go unf d q s s s\ w \ S ]Skt rLkr ]aSkt rL\y ]aSkt rLkr 4y u uke kd hldf ]jd gnl ]Ly d a s s\ s s s\ X s X s a X \ r j[fkv ]Skt rLkr ]aSkt rLkr kr 4Skv u j[uf rwe hd k0J dr ct ] a s s\ s s\ s jd xk;im kd huN hd gnl dr ;el lm ]g cyre kd ujd gnl 4jd jW X s s s a , s s a X t gnl ]g krgd e 4g hrki{i kd gnl e ]jkv 4kIef kd ;'l ]jd kji wr s a wa T wa s a T , s a w kr gnl dfk;D ]Cgu hd ukIef gnl3hd ukIef ;'l kIp hji hd < kr s s a X s s a s a s w s 4g k , rkt kg /yim kd xk; ]ItdS ]g krkt kg dS go 4g krkt kg kni idal s s s q , s , s , ]9yof8 jrhH dlm kr e uoht y jd ;Z<uf dS <iWxel Bkd jxv 4,g hr s s X s s z s kv krL[v hLc hurm ];<uf kLc kurtf 4g rkt kg L[v ykdr kr kd j a \ Z \ T s s a s s H7<{ ed7l7ed ikv e ;<uf lm kr ]g k;df ;<uf Bkd hH hHd ],g k;y s X Z s , Z s f 9uthlLf8 Bkd hH hHd e hxntV uikv jxv 4g krkt kg L[v henkv sl ; s X s , s a <uf jkv 4Sgfkp kukg L[v >r ]kxII jdkg L[7L[ 4kxSkt Ic Xe klgf h Z , s a s q s w s a a a X /kjof hg r 4kxn jd rLf[ ;'l dfk;D ]Sx kg Iu o Li hH kt e ;'l 4 s w s a a X s s s \ s X a kxSkt kg Iu kr kxLi e ;'l r g rgd go ]g rgd l utv kt < kr s s s \ X a w T s T s s qZ s s 4g 9lsuolfhlLfub8 g; ]g Cgu 9ImkL8 g; 2Wd u df , , a ]Wd3k;ki jd u ;<uf jH7uoht kr k;df unouf kd gkoof u h_ lm jGf a Z s s s 4kd kuhtkj ]kF krjd ei kd h_ dS 2Gjr lm df Mke? Gjr lb3g krp s s zs s a q , s kl jdykL hckp e sykr 2l rkj lm df Mkt rkj lb df g krpkl jdkg X s s a s , s s kL[ hH ji krjkp go dfk;D 4g kgj kt 9jkv jnB8 ]rkypf xky skr ]kry \ X , X , s s duf l k;yfx go ct jkv 4k;x kg eku kdlm 9jkv7jnB8 jkv Sx yH xky s X , s , w s hg eku kdlm e uxguikd ]e okx dlm `go k; g;3kF hg kl hH orD X s s X a s f; kdlm ]kF Cgu kl ]hrkg h[yf hg ckrdf 9`go k; g;83g eku kd ckr s , df 49jkv jnB83h[yf ckrdf dS ulm 4nkxdhd ujkl ]g kvg djkpof dS s Z Z s s , q 4kukt Li re l ]go k; g; k; 4kukt Li re e 9jkv7jnB \ s \ X 8 2Wd u k;D ]Wd k;D 6g ;h<jd7u k;D ]g ;h<jd k;D df Skt kg ZFelv a a , , s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 111 egaP

j,kv ],g rkc dkujr[ j,kv dS Xelb ]sgj uk; `Sqg kn,i 0qc slltf hF rfFf dtfkekl hl7u,kd `Sqg kn,i Xk;D 0qc `Sqg kn,i jhokge slltf hF rfFf drf,utkj hl7u,kd `Sqg kn,i Xk;D jhokge3Tg srpskl Xe k"kH hlb eg jrajuf udfsy 4,g kgj skg Cgu g; Syf sd cl lb udfsy 4sxaSkuc aSkyke hdum eg ]Xy[f hH hHd ywG j,kv 4sxXjd kn,i ylG eg ]Xljc hH hHd ynkc j,kv 4sxaSkt sy Xe Xkj? suiv hu'skj hdlm eg skr syduf hH hHd tjwl 4sxXjd xsk;im Nqd kdlm jWt eg skr Skt skg kn,i hH hHd rDf; kl 4,g kgj ht Xe naukv suiv gjr hjwi skr rDf; kl,t < j,kv 4Tg sgj ht hg Xe naukv suiv ikv `Tg Sqg kn,i <jkd ldf ikv `Tg Sqg kn,i Syf sd ldf ikv 4Xe naukv suiv Tg sgj yp sjkr7nakp ]Xe naukv suiv Tg sgj yp ynkc ]Xe naukv suiv Tg hgj gc ak;nfu ]Xe naukv suiv Tg sgj y[f ywG 4hg Syf sd suskg ]Cgu Syf sd hldf ],g kgj skg cl Xe hxntV 4,g ryx kupskl hg Xe k"kH hd krxfsk;im 4,g Cgu kjk/ hd krxfsk;im kjk/ hd hxntV 4,g kryduf Cgu tjwl skd susn hu'skj Xeg udfsy ]Tg srsy sy hu'skj eg sl suyduf sd tjwl df ,g rkc hjlwn g; 4,g Syf sjkeg hH go ,g kryduf tjwl ]Syf sjkeg hH so Tg sryp sjkr7nakp Xe 'kdkv 4,g kgj yp cl Syf sd henkv 4Syf sjse skr Tg sryp sjkr7nakp ]Syf sjse skr Tg sry[f ywG ]Syf sjse skr Tg sret 0qc ]Syf sjse skr Tg sret < 4,g Syf sjse cl ],g krgd go 4,g krsy ji Xd skd jkdagv suiv go 4,g krsy jd 9dIfXlskxb8 skd thp jg go skr ,g krdl pskl henkv 4,g hjwcte Syflb ]srdl Cgu pskl so udfsy 4Tg Bqg kn,i X[akv s; Syflb ]Xdl xy eg df sxXpskl so skr ]Xdl pskl jxv sep hg rpfuf 4,g kvqg kn,i henkv g; Syflb ]Xdl /ac eg df hxXpskl hg; n;k' so skr ]Xdl pskl h/ac ji XkFkg sdikv ak;L\f? jxv 4Tg sryp Syf sd sujd Zk"o Xe Xkrs[ sjkeg n;k' df Tg srpskl skr Tg sryp ynkc Xe 'kdkv 4,g Cgu ZFv Bskd Syf sjkeg kd 9lsytiji8 ],g Cgu hg ;we Bskd Syf sjkeg kd hxsk;iQuf `hxSkv Xe xsk;im ldf ]Tg srpskl Xe xsk;im skd thp jg eg 4,g hjwcte hjkeg udfsy 4,g ryx hg kupskl Xe k"kH hd krxfsk;im ]9u;jfsIyfIfq;8 skd Xk;rDf; sl,t < df awg krgkp kugd g; slikv Te 4kxsy sy /axql skr sjtqx hH Bskd j,kv ]sy[f ji srkj hH hldf ywG 2Tg Cgu jqrkv Syf sd /axql Iqiklku sd ldf 2,g Cgu skd ldf gkp hg /axql 4kxSkt skg hxsk;im Xe <{ hH hldf skr rDf; kl,t < skr 4Tg h[qn xq; hHl ]Tg rL\fhi xq; hHl 4,g rjWt Xe Xkxq; hHl 4sxXy s y Xe Xkxq; hHl `sxXdl Xy u xsk;im Bskd sllm eg skr skg kn,i rDf; kl,t < Xe ltf ],g xq; kl7u,kd kl j,kv 4,g hjlwn rkc g; ],g hrkt yef /axql skd Xkjlwn 4Tg sret hg sl naukv suiv 4srskg Cgu kn,i Syf sd hldf rDf; sl,t < 4,g hjlwn rkc g; ],g hrkt yef /axql skd sjlwn hldf 4Tg sry[f Syf suiv ywG ]sry[f Cgu Syf sd hldf ywG 4Tg sry[f hH ji Xkrkj uZtuf ywG udfsy 4Tg srkt y[f ywG Syf sjse <jkd sjse ]awg krjtqx sl srkj ltf Te df s[yf Xe hj;kL huiv ,g krdl skg 4,g kgj sn /axql Syf sjse 4,g kgj y[f Syf sjse df ,g krdl pskl kyko sujtqx sl gkj skr ]Xy[f ywG sjkudf sd srkj jxv 4srdl [sn Cgu Xe kFv hldf j,kv ]Tg srdl [sn hg Xe kFv sd kosl huiv eg hH skd rDf; sl,t < df kvqg cyre hH g; kdlb 4k;nf ykP Xe krxfsk;im ueg ]k;yf jd 9u;jfsIyfIfq;8 hH skd et sd < sueg df kvqg cyre kdlb 4Tg srskg kn,i Xe ky[a1k hd <jkd7Z;kd s dS ]Tg srskg kn,i Xe 9usp yt\kd8 dS rDf; sl,t < df kvqg g; cyre kdlb 4,g ywH hnk;ufqc Xe >el lb 4Tg unqn rqgc df Tg srskg kn,i Syflb ],g kjqc rqgc xq; df Tg srskg kn,i Syflb n;k' < df Tg sgj srpskl kl knl eg udfsy 4Tg srskg kn,i ywdquv sd ;el rDf; Sqg Sskl 4,g krsy ykP ywdquv suiv skd ;el suiv rDf; kvqg kxkt3,g hIym yqdycf rkc dfc 4krskg Cgu kn,i sl ;el suiv rDf; hH Bskd kvqg kxkt 4krskg Cgu jZHuf hH Bskd ji ykd rDjfrfv sd Xkxsky Sqg Sskl ZGlf 4Crskg Cgu jZHuf7ykd aSkursp hl udfsy 4sL\i kujd jkgo; "s'of skd kursp hl,o Xe rfFfjfi "s'of hldf df ,g rkc hjlwn g; 4,g hrskg Cgu <jkd kd suskg kn,i sd kursp hl,t < rfFfjfi Bskd ]ykd Bskd 4Tg hrdl skg hd ekd ak;rfFfjfi hHl ]ykd hHl ];el hHl Syf sd et sd kursp hl,t <

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 211 egaP

hI? Cgu df skt Tg hrI? phc sjkeg skt ]Tg hrI? aSkuI? hl7rqgc ]Tg srht phc sjkeg dfXk;D 4sxXL\i Bk[nf so ]Tg srL\i Bk[nf Xeg ZdG Nqd hg rpfuf 4,g kuskg kuiv kuskg kdum 4,g krki ky ZdG Bskd Xelm okcn hjgkc Bskd u ]rfFfjfi Bskd u ]tkel Bskd u 4Tg srht hg kl,o ]Tg srgkp kuht sl,t so 4,g Xe XkFkg yqdycf skr sd Xkxsky sl,t < j,kv 4,g Xe XkFkg sjkeg hxntV 2suikv k;nf sn k[sk/ kL\c ]kgd su Xkdoq; um 4te hl,t hjkgqr 4,g Xe Fkg sjkgqr ],g kje u ],g kntV jrwcd u ]kgd sulm 49LTg jsk; ub tb Ib8 ]kgd sulm 4kF rqHnv rqgc go k;nf ;rDo skt sulm j,kv ]k[sn jiM sl sphu su h"rfsk; sP\wc lm 4Skt skg ryx h"rfsk; df Sgfkp hg kuskg kd,ke skr kGn dS 4Xn ykduf jgkc hg kntV skd jrwcd skr ],g kvqg kje sgd go jxv 4,g kuykduf jgkc jrwcd kvqg kje 4,g husn L\skje uZnx hdlm jrhH skr ],g kntV sgd go jxv df sF Skv sdjd ;r g; so `,g kvqg kje k; ,g kntV go df Tg Skv suNwi slikv eg ],g k[j kiNf jrwcd dS sueg jrhH sd Iskd lb df kgd suXkgm sl h"rfsk; lm j,kv spaqgi lki sd h"rfsk; lm jdkiNf skd jrwcd dS jrhH sd 9Iskd joskv8 sL\c suiv so ]sF unf sd nl 4,g hjWt kujd ryx skd h"rfsk; lb jkc dS skr hHd df kpskl su Xkdoq; skn sd oakx lm cr 4kF krkt yduf dhO go ]kF krgd hH skt go 4sF Sx skg uk'sji rqgc sl h"rfsk; lm xsky sd oakx sdlm df ,g kuql suTe Xe /acal sd h"rfsk; sL\c rqgc dS 4krdl Cgu /akc Bskd slm 4Cgu kr/akc Bskd slm 4,g _aro eji jrhH kursp hd rDf; df ,g hg; hg ZFv kd kursp hd rDf; j,kv kekv hd rDf; 4Tg Cgu <jkd kc j,kv dtfkekl sjkeg ]Tg djfrakv sdum <jkd sdum df Xgd k; 4<jkdv Tg srskg rIf? so 4awg Cgu jk;,r Syf sd supskl Xe ky[a1k hjkeg skd jhokge k; ]skd Ibk k; ]skd 0qc k; skd < Te Syflb 4,g Cgu ky[a1k Bskd hd <jkd7Z;kd dlb 4,g 9yt\kd7uku8 cl g; 4k;nf krc suXkgm ],g kNwi suikv ]sF syduf sl akgo go 4skd sukrc krkj ]akgo sF sL\[ s Syf sdlm df Tg henkv sd lyfqi ]sd 9dGf,I8 Bskd go df spskl u g; henkv Bskd jxv ji srkj lm j,kv 4Tg Snf kIg so skr sF sL\i sIakd j,kv sF syduf 4sF syduf Cgu Syf sd sukIg skd XkIakd sl srkj lm < udfsy 4,g klgf kd naukv sdum hH g; 4,g rkc hjlwn yqdycf g; 4Tg srsn kIg slm skr ]Xkg sL\i sIakd jxv ji srkj lm ]Tg srjtqx so srkj ltf hg rpfuf 4,g ys[ dS hxntV hdum 4Cgu hl,t sukt Cgd ],g hl,t suew? hxntV hdum 4srht Cgu Syf sd ekd hldf rDf; sl,t < 4,g krskg Cgu >skc Bskd ]kd naukv sdlm Cgu cklgf Bskd cr3Syf sd suew? ZGlf3,g krjd hjwi hjwn hg hurm ]sl Xkend Cgm ]ji srkj hlm j,kv 6,g krskg >skc Xkue ji jlf sdlm skr ,g krkt sujd ekd ct henkv hgo 4Tg srkt skg sdyg ]Tg srkt xy ji skr Tg srkt skd suew? jGf ct ]j,i hg so 4Tg srkt skg hjkH skr Tg srkt skd sujd ekd ct ]j,i hg so 4,g krkt skg Z<winaukv skr ]Tg sryduf Syf sd suew? ikv ct krkj hgo j,kv ,g krkt skg y>fskc skr ]Tg sryduf Syf sd sujd ekd ikv ct ]krkj hgo df ,g k;df yk;[ suikv hHd udfsy 4,g kyduf suew? ZGlf ],g Cgu ;y Bskd ],g Cgu kukt Cgd ],g Cgu kupaqgi Cgd slm 4,g kyduf suew? gcql henkv dS 4ji srkj ,g kryp hH henkv g; 4,g kukt Syf sd ekd hldf slm ]ekdqe Bskd ]ytfae Bskd slm 4,g kupaqgi Cgd slm 4ji srkj ,g kgj kt henkv dS 4,g kl,t kyhy ],g kl,t ys[ uoht ],g Cgu hnkokrxfsk;im uoht df kxawgkp kugd g; slikv j,kv 4awg krsn knk; skd 9lsul'akd8 skd kursp ;we Te 4krsn Cgu ;we rqgc skd Xk;rfFfjfi Te 4Tg srkt sn k[sjiW Bu ]yD' Bu ]Tg srkt sn Zxke Su 4Tg srkt sn Xe suktuv a Sk'nf Bu skd tkel lm sdjd kn,i hg < dfc 4,g Cgu hdlm kre{ hd susn et skd kursp hl,t < ],g krskg sNhi rqgc skr tkel 4Tg srskg kn,i ct < ,g krskg sNhi rqgc skr tkel 4sn sn et skd kursp hl,t < skt ,g Cgu rfFfjfi hH Bskd hl hd tkel j,kv 4Tg Cgu <jkd kd et sdum ak;rfFfjfi hd tkel ]Cgu 4Tg <jkd kd et sdum ak;rfFfjfi hd tkel df Tg sgj gd g; so ]Sqg kn,i < sl <jkd lb ]Sqg kn,i jhokge sl <jkd lb df ,g kgd g; hHd hH su Xkxsky utf df kxskg Cgu kri Xgm 4Tg srpskl gjr hlb hH go ]Iufw;d Tg Cgu skt udfsy 4,g hret kursp sl Xk;rfFfjfi ]hrkuc Cgu ak;rfFfjfi kursp df kF krgd ZlDke 4kF kupskl kd ZlDke kl ],g hrskg kn,i sl Xk;rfFfjfi dtfkekl kursp hd rDf; df ,g g; go

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 311 egaP

eji skr kn;ko g; 4krdl jd Cgu kn;ko go ]Xn ykL skd hn,d hldf eg Xe g1xkjkd dS 4kn;ko krdl jd Cgu hn,d Bskd g; 4kxaMkt kv Te cr ]hH ct df ,g g; kn;ko 4,g kn;ko kcay kL\c ]Tg sgj jd Cgu kn;ko kd yd < udfsy 4,g Cgu klskjH Bskd kd yd ]awn sn hg tkv ],g kusn s>qe skt 4sky kyqc lifko skd hjk[Hf ]Tg _aro eji skt Tg srdl sn hg so yosd skr upo g; 4Bx skg ywH sl>qe ]skjgO kgd su jOf/fq; 4awg krL\,kn jdsy yskP Te Syflb 4Cgu df kxawpc Te skr kdwp hL\? skn7hL\? jxv df Cgu klskjH Nqd s>qe dfXk;D 4awn jd jc[ Xe oakx aMkt Te ]k;yf rht skd ;el sueqr `,g kdDi g; ]sxskdl yef Xkuskn eqr yd `,g kdDi ]kxspc hjk[Hf g; yd `,g kdDi ]sxskpc yd eqr 4skg Sx skg dyfke sd ;el eqr df kF Cgu kri s>qe 4k;x skg dyfke kd ;el BkH kjse ],g k;nf upo Syf sd yd su BkH sjse df awn jd jc[ Xe oakx Te Skt dwp u ;el ]kgd sulm skr `skg sgj jd k;D g; ]kgd su jOf/fq; 4kxkH Gjr hd oakx j,kv kvqg krktc j,kv k;yf kOm yskP kvqg kL\i Xe lki sulm 4kF kruql g; jdO,c ehH 4k;x kyp hjk[Hf 4skvkt kv yd df skg kNv ]awg Xe ekd kL\skF hHv 4kukt kv yd eqr df kgd sllm su jOf/fq; j,kv ]k;x kv suxake [hH hjk[Hf dS j,kv ]Tg sO,c jgkc sd j? suiv jOf/fq; j,kv ehH ]unf dS ,g gcql 4,g Xe rjkHkge kuI? rqHnv rqgc dS `,g krdl sn u,kd upo g; udfsy 4Bqg rfFf hl ]kxaMkt kv 4,g upo g; ],g 9lefkzi8 g; 4,g Cgu kl 4,g hjwcte skr ]Bqg rfFf hl jxv df Tg srgd Cgu g; < 4Cgu <jkd sd rfFf 4sxaSkt kv <jkd sd kr_aro huiv ]sxaSkt kv < Cgu <jkd sd rfFf skr ]Bqg jxv rfFf hl kxaMkt kv Te Tg srgd < jxv 4,g oHal hg sl kursp _aro kn;ko g; 4,g krdl yduf hH Nqd sl t,ke lb ],g t,ke hdum ]jd/ac Tg srht Cgu sl <jkd hldf so df ,g hgo <jkd hH kd regf lb 4Tg sgj jd regf hH g; < 4hd sujd kn;ko kl srdl jd Cgu hH regf eg 4srdl sn Cgu 9lefkzi8 hl eg 6srdl jd Cgu kn;ko kl eg 4,g 9usp yt\kd8 ]kjkeg ,g u/ac kd ked scay 4,g kukv kvqg k/ac kukv kjkeg 4kxaMkv Cgu Te skr kxskg Cgu kl jxv df srdl gd Cgu hH g; ikv 4kxaMkv Te ]kxskg kl ct7ct df srdl gd Cgu skr ikv 4skg _aro eji skt ],g krdl gd rDf; hgo g; `jGf kxskg cyre k;D kdlb 4,g krL\i kukv s>qe cr7cr ],g hrskg ufkg hd Ze/ ct7ct df Tg srgd < ]akg

94Xjd Ii slb k;i 4,g krL\i kukv s>qe cr7cr ],g hrskg ufkg hd Ze/ ct7ct df Tg srgd hg < Xe krhx udfsy 4,g <jkdv et kd < df kgd suikv8

4hF gto _kedS hg naukv kd sujd ]hd sujd hF Cgu gto Bskd ]9yu'hLaduv8 ]Tg srjd <jkd kucf ikv df ]sxy suskg hH <jkdv Nqd Xe hxntV hdikv unf ltf 4kxskg Cgu et hH kd Ze/ Xe hxntV hdikv dr cr ]skg u et kd sujd hldf sd <jkd kucf Xe hxntV hdikv dr ct ]sgj uk; j,kv 4srdl Cgu hg jd hH Nqd skr sd <jkd kucf eg 4krki y[f Cgu <jkdv hH ywG kd eszi ]Tg srgd sl <jkd eg hH eszi 4Tg srjd sl <jkd hH skr Tg srjd hH eszi skd hldf skr eg 4Tg srht sl <jkd skr eg 4Xe su>el ,g hrskg BkuOfd Syflb ]Tg Cgu <jkdv surb eg udfsy 4,g <jkdv hg kurm g; 4kugc kd Xkvkog ]kuy[f kd XkywG ji uhet ]kuyp kd Xkynkc Xe 'kdkv sl,t ,g <jkdv hg sl,o kuy[f g; j,kv 6Tg sry[f Xe naukv suiv skr < 4,g rkc hjlwn yqdycf g; ],g krkt yef krkj skd Xkxsky rqgc 4,g rkc hjlwn yqdycf g; ]Tg srkt pc xsky rqgc ]akg 4Tg srskg kn,i Syf sd sukpc d hldf u 4Tg srskg kn,i Syf sd rfFf drf,utkj hldf u ]srskg Cgu kn,i Syf sd tkel hldf < ]sdjd ki Syflb s 4,g Cgu kusn7kusy Bskd skd uoht djfrakv sd < slum ]Tg rxalv ]Tg 9IXosyjb8 ]Tg <,kx so udfsy 4srskg so Xe ;el j,kv hldf jxv Crskg

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 411 egaP

4srdl jd Cgu < h>elku go 4,g krkt skg hgo jdI,ky lifko go ]krdl Cgu kt skr kjke Bskd udfsy 4skd sujke Xeg df ,g krdl kv yk;[ hg dS skdum ]Tg srgj jqrkv j,kv dqlm skd sujke skd sjlwn Iqn dfXk;D ,g dhO ku>el kd XkIqn 4sxaSkv Syf sd sujke Xeg df Tg sr>el Iqn j,kv 4,g Cgu q/kl go ],g rjWt hd k{j hHv skdltf j,kv 4sxaSkv Syf sd k{j hjkeg ]Tg sr>el q/kl 4,g k;x k>el chtv kL\c hH skd ;Dko lb udfsy `hxskg rfFf k;D hd Iqn Xe k;ufqn lm ]kxskg q/klv hH q/kl Xe k;ufqn ltf udfsy 4Xdl kt Skuc q/kl Iqn 4,g Cgu ekd kd 9u'ekGlakI8 ]ekd kd suync skd XkIqn 6,g ekd kd ujke skd XkIqn cl g; ],g krjd uwukd ],g krjd Lan ]Tg hrjd Xryknv ]Tg srjd hHl eg 4,g krdl sy jd hH Bskd skr ekd s kd sujke skd Iqn 4,g hrdl L\i unf hlm rjWt hd < `,g rjWt k;D hd < Syf sdlb ]Tg srdl sy jd hH q/kl skr ekd g; skr Cgu 4hxsL\i rjWt hd suync hH skd XkIqn unf hlm j,kv kxsL\i kukv sukpc unf lm ]sxXL\i Bk[nf q/kl hg q/klv ]kxskg Cgu q/kl q/kl unf ltf 4kxsL\i kukv sukpc skd Xkvq/kl df Tg srgd g; < Xelb ],g jknste rqgc upo g; `hd sukpc skdlm hxskg rjWt k;D skd < 4hgj u 9hIjfsk;Dlfub8 Bskd Syf sdltf ]hgj u k{jqlv Bskd cv Syf sdltf df ,g hg; hg cyre kd q/kl 4,g q/kl eku kd hlm ],g 9tB IS8 skt hH Xe sjr[ suiv 4,g q/kl eku kd hlm ],g r{fjql skt Xe k{jqlv huiv 49hIjfsk;Dlfub tgf ub jsk;Dlf8 ]krskg g; hg cyre kd q/kl 4Tg r{fjql hH Xe k{jqlv huiv eg ]Xjd u rugse dgku ikv ]sxXgd q/kl skr hH sxaSkv < j,kv `,g hrdl skg rjWt hd k{j k;D skd q/kl kF;v 4skg q/kl skg krL\i Bk[nf skt ],g hrdl L\i rjWt hd k{j hg Syf sd q/klv ZGlf 4kxaMkv Te unf lm ]sxXkg q/klv ]sxXkg q /kl sOw> q/kl unf ltf ],g cyre kdlb ]kxaMkv Syf sd k{j hd Xkvq/kl 4kxSkt skg ydfqe rqgc skr jGf skr hxsL\i rjWt hd k{j hH skd q/kl `hxskg rjWt k;D hd k{j hd q/kl dS 4hrL\i Cgu kF;v ]aSkt gj q/kl hIok[nf so ct ,g hrL\i hHr rjWt hd k{j hd Xkvq/kl 4Syf sd k{j hd Xkvq/kl df hgd suXkgm rkc hjlwn df ,g rkc hd ste sL\c j,kv 4Skt skg q/kl go ct ],g krskg Xe rfFf hg dS rav kd Iqn 4kyko suL\i Cgu ZdG Bskd j,kv ]kxSkt ync jhj' kd Iqn ZGlf sllb 4krskg Cgu rav kd Iqn sl sujke 4Cgu ;kim Bskd j,kv ]sdl kt k;kuc q/kl slm ct ,g krskg hHr rav kd Iqn 4Cgu krje Nqd sl sujke df Tg srukt rfakHhyH < dfXk;D 4krskg Cgu rav kd Iqn sl suykL jke `sl suykL jke `,g krskg cd rav kd Iqn 4,g kl,t s u>el kL\skF g; ],g krskg cd rav kd Iqn 4,g cyre hgo hH kd Syf sd rav sd XkIqn 4,g cyre hg dS kd Xkuskn 4,g dhO 94kxaMkv Te Syf sd rav sd XkIqn j,kv Syf sd k{j hd Xkvq/kl8

9`,g ZFv k;D kdlm 69~~~.ekrqn p ;k'kuof akuw/kl ;k<k_jfi83,g h[j suXkgm 9u'hLad8 dS ]hJ ukoxH8

4Tg sryp Sqg s/ac cl eg 4,g krkv <jkd suiv ],g krkv Cgu <jkd sdikv rDf; kl,t < Bskd ]Cgu 4sry[f Cgu kF;v 6sd ulkokv ]sd kr_aro Tg srkt y[f ywG sl sl akgo ],g Bx jxf yqdycf kr_arji akgt 4Tg sryduf sl /skc sd kr_aro Z<wijfi ulkokv sl 4kgj u u/ac kd hzxLf ,kl Bskd cv ]k;x skg _aro huki df ku>el unf lm skr ]kxaMkt uc ikH hH ji hzxLf scu skr hxskg ed ex jxv ]skvkL\c? re ]sgd sl>qe unf hldf huki jxv 4,g krL\i kuuc ikH slm ji hzxLf ,kl skr Tg srjd Zex skd huki sl,t 4kxsL\i kukv hH skd < ]Tg srpskl eg 4Tg srkt L\i Xe BkuOfd hL\c eg cr 6Tg hrskg hIym hL\c aSk<"sk? jkc Bd udfsy 4,g k<"sk? hg hd kr_aro g; 4awg _aro Te 4,g Cgu u/ac Bskd kjse sl Xk;rfFfjfi ]sl ;el df ,g kupwl hg hurb ZGlf hd < hH Xe sn;ko lb 4kusy >el sl dhO skd ZdG lb 4,g kn;ko g; <jkd sd kursp _aro g; ],g kukv Cgu <jkd sd Xk;rfFfjfi g; sgj uk; udfsy 4Tg Cgu Xjhtat Bskd 4kxaMkt kv Te df ,g hrdl jd hg kr_aro

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 511 egaP

uoht Xe phc udfsy ],g hrL\i rjWt unf dS hd laoof jGf ],g hrL\i rjWt unf dS skr hd ut1l ]kgd suTe kl,t j,kv 4Tg eku sd Xk;rDf' ZGlf s; ]Tg Cgu rDf; Bskd s; 4Tg Cgu eku sd Xk;rDf; s; ]sd 'sge ]q<of ]kzc ]Tg eku skt uhr s; 4uoht phc sd Xkuskn j,kv ]q;1e j,kv et 4uoht Xe phc sd Xkuskn j,kv ]laoof j,kv ut1l 4Xe ;e sd XkvqncV Xkuskn rjWt hd q<of j,kv 4Xe <{ sd laoof hxsL\i rjWt jkc dS hd o'f j,kv 4Xe <{ sd ut1l hxsL\i rjWt sGn dS hd kzc 4Tg k_k; hd phc sd o'f rkvQq' hdltf 4,g uoht kvqg ky,G Xe phc sd rav j,kv rkvQq' j,kv 4kxskg rav kdlm ],g Bqg rkvQq' hdltf 4,g uoht kvqg ky,G Xe phc j,kv ,g et ],g q;1e 4kykosukyp ]dikFal3,g Xe phc sd Xkuskn ub q<of 4,g rDf' hd rav ]'kuof ];yzi ]laoof3'sge3o'f ]jda' Xelb 4,g 9ZlskG oIfSf8 ]kykosukuc ]kI ]krknet kzc Xelb 4Tg ZFv uhr sd Xkuhr ub j,kv 4Tg eku sd Xklgf uhr sd k;fzi7ut1l hd rxt kjk} sd Ze/ n' uhr s; ]'sge ]q<of ]kzc 4Tg slgf dS sd uhr Cgm <of 4kF k[sn jdL\skr Xe Xklgf uhr skd rxt hH suXkgm ]hF Bki If1Znrav hjgx hL\c Xe rxt sd Ze/ su Xkxsky utf 4,g krkt q IwI q<v Xe 9ukIw; j,kv ]9ukIskzi8 ]9ukIDsyb8 ],g hrgd hH go ]hd ukKof ,g /fyim hjkeg erfav skt go 4,g krkt IwI Xe Xkthp uhr ji suL\skr Xe sjgx hH q<v df k;ki sulm skr ]hd q<v k;df tsk[ ct hH su ukKof hHv 4,g 9LskG hzF8 go 4,g jZHuf ji Xkthp uhr k;fzi go df k;ki suXkgm ,g hd tsk[ suXkgtf hg sl knl Xe k;fzi lm ],g k;fzi skt hd ut1l hd rxt 4,g krdl kt k>el sl su>el Xrkc uhr7skn skd /acal lb

94XykL 'kdzi ikv Xe /acal lb `Tg hg dS k;D rDf; Xkuskn s; 4Tg srkv jdsy iW kd < hg ekj j,kv Tg srkv jdsy iW kd ekj hg < df ,g kryp kri ji jk/kv sd XkvkFd7<kjqi ]hJ ukoxH8

4hxsL\i rjWt hd k{j hH skd q/kl df kxSkv rDo dS df ,g g; dkte go j,kv 4jiM sd q/kl ,g dkte hjgx 4,g dkte hL\c ],g ;a; kL\c Xe upo lb cv 4,g krkt xy rDo rqgc skr cr Tg srjd dkte ct xsky sl,t < j,kv 4,g krkt xy rDo hH Xe su>el skd dkte 4Sgfkp kusn lag Xeg skr Tg sgj lag cl ]aSkt s>el u >elku eg Cgd df jdpskl g; ZGlf so 4sr>el Cgu hH Nqd xsky sjlhr 4k;x skg kyeke Nqd df Tg srlag jd[sn skd Xkxsky Sqg srlag ub xsky sjlwn ]Tg srkt >el rDo hlm skt Tg srlag xsky so skr sygi 4Tg srlag Xe Xkrdf uhr xsky syko suuql skr Skt hgd dkte Bskd jxv df ,g rokgd 4Xe su>el skd dkte Tg hrkt xy ak;nfl ]sxXjd Cgu dkte <jk/kl Bskd 2Tg srjd hg hjgx skr Tg srjd dkte ct xsky sl,t < 4,g krL\i Cgu Bk[nf endS sl jiM j,kv ,g kjgx ;a; 4,g ;a; kL\c Xe upo lb 4,g dkte hL\c Syf sd Xkvq/kl upo g; df Cgu kri Xgm udfsy 4Tg srgj sxy xsky sl okH ]sl ue sL\c ji upo lb 4,g kryp Oki kL\c kd upo lb sd krhx Syflb 4sxaSkv so Syf sd 'ku sdub Tg sgj krl Xeg Iqn skt s; j,kv ]Syf sd k{j hjkeg df3Tg srgj srpskl jdO,c q/klv rZkFv3Tg srgj srpskl jdO,c q/kl skr 4krL\i Cgu Bk[nf hH skr skvkrl slm 4krL\i Cgu Bk[nf q_' cv sltf df ,g g; cyre skr kd q/kl 4,g Cgu q/kl ,g k;x k;krl skt g; skr ]sxy suL\i ewyke Iqn ]sxy suL\i ewyke q_' kyko sukrl jxv 4Sgfkp kuskg ewyke Cgu Iqn ]Sgfkp kuskg ewyke _ef slm hH go ]Skrl slm skt df ,g g; kFo; djfrakv hd q/kl dfct 4,g Iqn go ],g kgj krl skd q/kl skt7skt df ],g hrskg k"kHjfi hg; hd Iqn hd q/kl 4Tg Iqn so Tg sgj krl Xeg skt7skt df ,g krki rf1r hH sllb Xe ue suiv q/kl j,kv 2skr ]rdDnf 4sxaSkv jWt skr hxSkv rdDnf ct 2,g ki jiM suiv hL\c df Tg srgj srjd jkpof ji lb Xe XkOe suiv jdO,c utq/kl udfsy 4,g rqHnv rqgc upo g; 4hrkt gj Cgu hd krq/kl kekv Bskd hdlm jrhH 4,g krkt gj kok[nf ]9lXj;ifS8 ZGlf q/kl ct ,g hrL\i rjWt hd k{j hd Xkvq/kl 49Syf sd k{j hd Xkvq/kl8 4sl krq/kl ,g krskg kl 'kuof kd Iqn 49Syf sd 'kuof sd XkIqn8

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 611 egaP

uhr s; jxv dfXk;D 4,g hrkt skg ywH sl su[j xyv7xyv dfXk;D 4k[j Cgu xyv7xyv skd Xkvkrosn ub sueg Syflb 4Bkuc rwe_f sueg Syflb 4Tg XyD' hg hd dS hH uhr so udfsy 4kxsL\i ydfqe kujd ed sl uhr ],g krdl skg knk; l uhr 4,g hrskg Wq' sl uhr go ]hd lkdof ]hd rxt ,g kuokHal skt eruw; 4sxaSkt gj xyv7xyv ]sxaSkt gj sL\qtuv s ]sxaSkt gj sL\qtv so kF;v 4hxsL\i rjWt hd sjlhr knl Syf sd suL\skt skd skn dfXk;D ,g Cgu hGkd hH skn 4kxSkt sk[ ;of,o cl 4kxSkt skg ljdS ]xaj dS 4cl kxSkt skg iWdS yqdycf skr dS 4krdl Cgu hg yp skr sl dS 4kxsyp Cgu ekd sl skn 4kxsyp Cgu ekd sl k;al uw; sllb 4,g uhr go ],g k;al eruw; skt skr skg hujd <Zkeuf thp hH Bskd Xe uoht 4,g Cgu hysgi jGf ]hrkt gj Cgu hysgi jGf 4,g hrdl kv Xe >el Gkl j,kv h/hl rkc skr sxX>el gjr lb 4hxsgj hrsn knof slm ],g ZktM hd eku jda' 4hxsgj hrjrm ],g hrjrm Xe cl ]hjrm Xe < ]hjrm Xe ekj ZktM hd eku q<of ]Cgu 4Sqg Xe j,kv hldf jGf ]Sqg Xe < jGf ]Sqg Xe ekj rDf; sd eku q<of df ,g Cgu g; cyre kd jkrov sd q<of 4,g kjk/ hd ut1l Arywe df skt ]sn skd h_ u,kd Xe XkFkg sd laoof 2sn skd hdL\y u,kd Xe XkFkg sd q;1e 4kF krskg Cgu htkj skd susn hdL\y huiv Bskd skd jda' skr Syfhlb 4kyeke ,g krkt kyp Xe Fkg sd jda' go 4ykdr ]Tg srsn iTkl 9Ztkp8 q<of cr ],g krje henkv ct 4Tg hd jda' hd q;1e ak;L\f? cl 4q<of skr ],g krht ],g krP\c ],g kret henkv 4Tg srskg sL\c q<of skr Tg srskg sL\c {1o 4Tg srL\,kn q<of skr Tg hrL\,kn ak;nfu 4Tg srgc q<of skr Tg hrgc aSkog ]Tg sry[f q<of skr Tg sry[f ywG 4,g <jrov kd q<of uoht kjkl 4,g Cgu ZdG knk; sllm ],g hd Ze/ dS ],g hd ukKof dS k"kH ZGlf go 4q<of ]Sgfkp kugd 4,g krL\skt j,kv kryskL phc sd Xkuskn skt 9ukIw;8 ,g kjlhr j,kv 4jda' ]o'f ]Sgfkp kugd 4rq|of dek/s"uf ]9hIlfIDfsyb oIfsxuf8 go 49ukIDsyb8 ],g n' kjlwn 4kzc Sgfkp kugd 4rq|of d;k/of ]9ukIDsyb oIftfki8 49ukIskzi8 ],g eku kd rDf' d;k/of dS Xeub 4Tg n' sd ste sL\c hH uhr s; 4Tg 9ukIw;8 ]Tg 9ukIskzi8 ]Tg 9ukIDsyb8 ],g krgd go 4,g krsn eku sd xaP dufkK,o ukKof 4hrsn kojd knof ]hrL\skdlf ]hrkyp ]hrky,G slb skt `ZktM hdlb ,g k;D `krskg rkel sl,d ]kryp sl,d ]kret sl,d `uoht g; ,g k;D 4,g hysgi hd uoht hysgi hL\c7sl7hL\c hH skd Xk;efnkv rofht eg ]Tg Cgu ak;yfsgi hg skd henkv Sqg srje 4CF ak;yfsgi s; skd henkv Sqg srje lm ]ArokHo 2Tg sgj Nwi ak;yfsgi utl g; j,kv ]awg kgj je Te skr j/b 92lti he xdVkv tb skysG lnf LaS xabkL dS ;kv j;gf ]dqy8 ]kgd sl Xkxsky Sqg sL\[ lkilkv suiv su henkv Sqg srje lm `skg srjd lkoof Xe kekeji hiWkekv _ofi eqr k;D `skg srjd lkoof Xe kekeji hiW_qi eqr k;D `skg srjd lkoof Xe kekeji hiWkrif eqr k;D df kNwi sulm skr 4Tg eku uhr sdum s; 4kekv _ofi j,kv _qi ]kekeji 4Isk? hyskg ]ul ]Lkx 4Tg eku uhr sd Xk;bklB s; 9`Isk? hyskg nf Lkx ub ohycf w; wL LaS8 df kNwi su rgfskjqi lm jGf 4kgj iqp hH jGf henkv go 9`ul nf Lkx ub ohycf w; wL8 df kNwi sllm kjkcqn jGf 4kgj iqp henkv go 9`jnkG nf Lkx ub ohycf w; wL8 ]kNwi su rgfskjqi lm sl henkv Sqg srje lm jklquke;uf 4,g k;kv sukjd 9lXIXijf8 ],g k;kv sukjd Rpf;kzi hj[fkv slm hjnki kd Zpp j,kv ,g BklB go 4,g kL\i ji k;,'<je go 4,g kgj je henkv dS ],g kuql suTe 4Tg hrkt skg kn,i ak;yfsgi hL\c sllm j,kv ]hrdl skg Cgu rkc kF;v hg kxSkuc 4g krsy kuc hpkorDf; skd rDf' ds;zi ;kd ArokHo Syflb 4{bqg Ixzi Xe ;kd ak;IfZ1nrav hjkl hukjqi udfsy , 4,g eku kd rDf' yosd q<of 4Tg Cgu rDf; q<of ]Tg rDf; dS < 4Tg Cgu rDf; dS ekj 4Syf kuc rDf; hg skd q<of eg dfXk;D ],g hgj hrskg ywH udfsy 4,g kd q<of <jrov rel 4,g q<of eku kd uoht rel 4,g Cgu rkc Bskd j,kv ],g ZktM7uoht Bx jrm sl srkj kjt go 4,g Cgu rkc Bskd j,kv ]Tg <of Sqg sdIH kjt go 4,g kgj skg Ixzi hgo skr skg 4,g kgj skg Cgu Ixzi Xe <okj hgo kF kvqg Ixzi Xe ekj skt df ,g Cgu kl q j,kv 4,g kgj skg Ixzi hH Xe ikv hgo j,kv3,g Ixzi Xe < hgo ]kF kvqg Ixzi Xe ekj 9yIbko ukyS8 skt ]9tuS8 skt ]ZktM skt ]Cgu 4,g < rDf; hgo ]kF ekj rDf; skt df kusy >el u kl 4,g q<of eku kd uoht 4kxskg kd q<of hg <jrov 4Tg hg sd q<of jkrov hH ikv 4sxXkg hg sd q<of jkrov hHl Xe ylv 4Tg jkrov sd q<of jkrov hHl sd 'sn lb Syflb 4,g q<of hgo ],g kgd 9yIbko ukyS8 su ulZxc skdltf k; ]9tuS Gbky8 ],g ZktM skt hd uoht go ],g rjWt skt hd

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 711 egaP

re g; jd[sn skd eW xabkL sd hldf udfsy 4,g xyv k;ufqn hd eW xabkL g; 4,g krsn [j sdjd dhO ]jdjkoal7tkl skd suk[dO,c suiv go skr aSkt Xe j? sd hldf jxv ]Ar<jk/kl Tg srskg xsky hHl df sl,t ]Tg xsky sl eg 4,g hd ''fskd hd suht rqgc7kL\skF j,kv 4,g k;kcn Nqd rqgc Xelm sueg 4kvtf u ]jkdho u ]kukt u hHd skd orDf; sjwi suiv sueg 4,g k;df jkpkuv g; hg Fkl suiv sueg 4,g k;df jkgoZ;qn g; Fkl suiv sueg 4Tg jknsetf eg Syf sdlb 4Tg Cgu jknsetf < Syf sdlb udfsy 4,g jrhH Igkjc? 4,g jrhH jL 4skn sukv jgkc Xeg df Xgd so j,kv ]aSkv yduf jgkc so ],g kykL Xe g1xkjkd skt skd Xk;Rf1o hl7rqgc huiv hg jrhH suiv sueg df skg u kl Cgd 4aSkt jxf j,kv aSkt IwI so ]Tg Snf Zdr sueg skt Syf sd sudskj sdlm ],g kdskj Xe suiv sueg skt df skg u kl Cgd 4sxy sugc jdIwG Cgd go ],g k;kcn Xe suiv sueg skt df skg u kl Cgd skr ]hH kpskl sueg skd < jxv df ,g krxy jL Syflb 4,g kOaqd ],g Cgu 9xjVoky8 ],g Cgu uihyk[ hxntV hjkeg 4,g knk; okcn ]ed hxntV hxntV hjkeg 4,g k[j kuc hxntV hd 9u'szil8 ]hd uen skd hxntV huiv sueg df ,g hg; ;H j,kv 4,g ;H `,g krOm Xk;D ykol Fkl sd < `,g k;D ;H udfsy 4suiv sNhi aSkt ]skdcl X>el 4aSkt u sNhi sd hldf ]sxaSkt sNhi suiv 6skdcl X>el ]Xjd <jdquv kuiv 4Cgu Bskd j,kv ]Syf suiv Tg hg ikv ZGlf skr ;h<jdquv 4Tg ;sk; supskl hHl 4Tg ;hurpV hHl 4Skt kyp jgkc sd urpV j,kv Skel u Xe urpV skt kxSkv Om hgo jiM sd urpV j,kv 4sn kL\c? skd urpV skt kxSkv Om hgo jiM sd urpV j,kv 4sn kxexL skd urpV skt kxSkv Om hgo jiM sd urpV udfsy 4sdl kt kOm hH jiM sd urpV ct Sgfkp kukv <{ dS 4,g <jp defFkzi urpV ],g Cgu rkc erfav urpV 4Skt sy jki sd urpV Arrav skt ,g ;hurpV hgo Xe If1n hjse dfXk;D 4knk; hH j,kv Syflb Tg srkt uc ;hurpV hg < udfsy 4sxkv j,kv ]sxXgd go ],g kjr[ Xe sukt sxkv sl akgt hxSkt kv gxt skr hjkeg 4sxkv j,kv ]sxXgd sleg go 6sxkv j,kv ]sxXgd sleg go j,kv ]hxSkt kv kehl skr hjkeg 4,g Cgu kehl Cgd skdlm ],g ehlv ],g nZk;ev xaP kd uoht sdum 4krdl Cgu kel kjwi Xe jkpof uoht kd < 4,g kehl xaP kd uoht sdum 4,g knZk;e xaP kd uoht sdum 4,g krdl kt k;kel Xe Xk;rf0i hd jkpof uoht kd Ibk k; 0qc ]jhokge dfXk;D 4hxskg kn,i Xe sujd jkpof hg ji < BkuOfd hylv 4hxskg BkuOfd hurb Xe sujd jkpof ji Ibk u j,kv 4hxskg u BkuOfd hurb Xe sujd jkpof ji 0qc df ,g g; rkc hd ste j,kv 4hH < ]hH Ibk ]hH jhokge ]hH 0qc 4Tg ;sk; sujd jkpof cl ]Tg ;hurpV cl so 4j,kv Bskd u ]Tg ;h<jdquv < skr u 4Sx sk[ ikv ]Sx ikv df k;df <jdquv 4,g uri <jdquv hH kd hldf ],g uri hg <jdquv ]awg krgd slikv Te udfsy 2ue kvqg kjL kjkeg ]skr Syfhlb 4kuyp sl huk/okl kjt ]sxXgd Xe syeke sd < 4skjd <jdquv df sxaSk>el skd Xkpc suiv eg skr kd ekj `,g krOm Xk;D ykol g; ji < sysdv 4kxSkt skg uri skr sxaSkt sujd <jdquv kd ekj df kxsdl gd Cgu Bskd 4kl sxXNwi Cgu Xe /acal sd ekj ]sxXNwi Cgu Xe /acal sd 0qc ]kl sxXNwi Cgu Xe /acal sd jhokge 4Tg srNwi sl iW "s'of eg udfsy Xe /acal sd < 4,g uri hg <jdquv 4kxskg rrfi skr kxSkt sujd <jdquv hH kd hldf 4kxskg rrfi skr ]kxSkt sujd <jdquv kd < df ,g Cgu kl j,kv 4,g Cgu hH Bskd ]k;D skr < ;h<jdquv 4Tg srNwi ykol dhO~~~=;kg Gjr cl-~~~2Sgfkp kugj jwn kjt sl < skd Xk;efnkv Sqg sjL

9`kxskg Cgu rrfi go ]kxSkt sujd <jdquv skt `;hurpV k; Tg ;h<jdquv aSkyhy hd <hJ8

4,g hrjd jkrof kd rxt sjkl jdIac Xe Xklgf uhr ZktM7uoht 4,g 9jcsy Gkv uthoLf8 ],g kjkoIac kd ekd ZGlf go 4Tg 9uthoLf y;'fGfkv8 ]Tg skt slgf uhr so 4Tg rIakc eg Xe Xklgf uhr 9hy;'fGfkv8 ]udfsy 4,g krjd knof hgo ]krkyp hgo ]krsy et hgo 4Tg sjgsp uhr sd rDf'7uoht s hg dS ]sd 9yIbko ukyS8 hg dS ]sd ZktM hg dS sjgsp uhr s; Syflb 4XdQ akgd df kxSkt skg ydfqe kukxy cklgf Bskd Xelb 4hxSkt skg 9lszxjf IufGfub8 ]uhgrav g; j,kv ]hxSkt L\i rjWt hd suL\skt skdub jGf skr ]Xkg xyv krosn

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 811 egaP

ji ed sl Xk;_f jktg gyskl "Qqi Bskd ],g Cgu kL\c ykol ]Cgu k; CF ak;_f jktg gyskl hd < g; ]kgd suTe `ikv g srgd k;D ]kgd suXkgm `Tg hrdl sn rf1r ak;_f ed sl jktg gyskl Xe ue sjkgqr df awg krNwi sleqr Te ]slb skL\skN df T kgd suTe `Tg srjd klskjH Xelb ikv k;D ]CF ak;_f jktg gyskl hd < ]kgd suXkgm j,kv ]Skv lki sjse _ef dS 4wag Te skr hg; ]awg hH Te skr g; df aSki ukt j,kv aSkt skg /yim skd jkdk{kl rqHnv Xe su>el skd suiv nq[ ikv ,g krdl skg sr>el7hg7sr>el skdum 4sxaSki >el hH skd suiv ikv hg sr>el7sr>el skdum 4sxaSkt skg yGl sL\c Xe su>el skd suiv ikv hg Xe su>el skdum 4skdum ,g hg ku>el Xelb 4kdum ,g kujd Cgu <jdquv Xelb 4hxskg hNv L\sHOqe g; 4Xn suskg 9jIamkduS8 4aSkt skg sL\[ suekl7suekv sdum 4re XxkH ]re Xpc ]Xjkpof skdum ]Xn sukv skdum3Xy jd xsk;im kdum 4Tg srdl L\i ekd Xe sujd k/hl7Ii skdikv ]Xe sujd uu skdikv ]Xe suL\k?m ]Xe suysk[ skdikv 4Tg srdl L\i ekd sdikv < 4,g kNv kL\c skr cr ,g krxy jL sl < jxv j,kv `Gjr huiv df Gjr hd < `,g Gjr ldf jhr kd jL lb 2jL g; 4Tg srjL skr sl < eg 4kujd eszi hH skd q_' ],g kgd Xeltf Tg srP\i upo kd llht skr eg 4kujd re /sk df ,g kgd Xeltf Tg srP\i upo kd 0qc skr eg 4Tg hruc hxsk;gl Xe sukcn skd suiv Xeg Xrkc hNv7hNv dfXk;D 4Tg srjd jkpof ji Xkrkc hNv7hNv skr eg df sxXgd eg udfsy 4Tg ;h<jkpof rqgc skr < Syflb 4Sgfkp hujd ''fskd hd suync skd rfFf lb Xeg j,kv Tg r{fof eg g; 4Tg jkehc eg g; ],g kFov7<Q hjkeg g; skr ]Tg sgj jL eg jxv j,kv `Tg sgj jL Xk;D eg df Sgfkp ku>el Xeg hH skd jL sjkeg 4,g Cgu <jkd Bskd kd sujL 4kxsjL Cgu sl < ],g k;kcn Cgu hH Nqd jxv Xe hxntV 4,g Cgu <jkd Bskd kd sujL 4kxsjL Cgu sl < go ],g kvht sl kryjl skd hxntV j,kv ,g henkv Gkl7k/hl jxv 4,g <jkd sdlm Tg sgj ht sl xaP ltf eg g; ],g Cgu <jkd sd < jL g; 4kujkpof hH jL g; udfsy 4,g jL Syflb ]Skt u IwI Cgd ,g k;df ektrab sueg skt go 4Xn jd u rokxc Gky[f suiv hg eg Cgd 4sl uen sjkeg sn jd u rokxc kekv hjkeg jd[sn slb Cgd ],g krjd jkdho hH skd syktm ],g krjd jkdho hH skd sjs/av ]Cgu k;kcn Nqd ],g rxko skvkv hH sl Cgd ]sulb Tg s[j ysk[ jk} sl Gjr cl ],g hl,t dS hxntV hjwi hdlb ]henkv kd sjgsp kucf g; ]henkv kd suk[dO,c kucf g;3k>el skd < jxv df ,g jL sllb 4,g krkt skg rkel j,kv ,g krkt jkg henkv Xe suL\y hg sl suiv 4Tg srjd sNhi ]Tg srkd/ skdlm ],g hrkt rhc Xe Z"?al hlb jH hxntV 4Tg srkv jd sNhi jdsn kdD/ slm jGf eg ],g krIwI tskj7tskj 4,g krL\i IwI hH Xe suxkt 4,g kgj IwI Xe Xkuil ],g kgj jd Z"?al go ],g kgj L\y go 4kd suht skn kd,ke s>qe df ,g kgj jke sdD/ rDo sjwi r'rfzi scuk;Uuf go 4Tg sgj ht skd r'rfzi dS j,kv 4,g k;nf ysdP Xe sjs/av skr skd slgf r'rfzi scuk;Uuf sd hxntV huiv sueg 4hjkduen Tg eg ]9olfszil8 Tg eg ]sxXjL eg 4,g k;df jkdho suXkgm skdlm 4Cgu /skjof Bskd kdlm ]Cgu jkdub Bskd kdlm 4,g go ],g skt Xelm 4,g Bqg hyq[ hxntV hjwi hdum 4,g Cgu xyv kuk[dO,c lki sdum 4skO,c Cg; skyp ]Tg srgd go ]skvkv hH sl akgt 4Tg srjd rxko kd Ffrfv sl suskd jg go j,kv ],g k;nf kuc kuk[dO,c skd j? sjwi suXkgm j,kv 4Tg srgj Xe j? sjwi < dfXk;D ],g krxy jL sl < sllb 4hxSkt hg skg hyFm hxntV skr 4,g krkjc? Xe sukt jrhH hH nq[ j,kv 4,g kxy sugj hg Xe eW xabkL go j,kv ,g k;x jL sl j? suiv hH nq[ skt Tg henkv sl eg huk; 4Tg Sx jL hH nq[ eg 4,g k;nf L\skN kusy kri kdlm hH sueg 4,g Cgu hH kri Bskd Xeg kdlm 4kvqg kcn Xe urspv ]kvqg kcwL Xe sjs/av3,g jrhH j? hylv kjkeg ]Tg Cgu Xr;yflv hjkeg go 4Tg Syf sd suk[nf skd Xkjlwn skt ]Tg Skuc sjgsp sueg ]Tg Skuc eW xabkL sueg Xe hxntV 4,g k;df hH Fkl sd hxntV sueg hg sl 4,g Cgu rkc hd hxntV eW xabkL Syflb 4Tg Sqg Skuc Syf sd suk[nf skd Xkjlwn eg skt ],g 9dke8 ],g kjgsp eW xabkL 4,g Cgu j? hH kd hldf eW xabkL 4,g j? kdlm akgo ],g krhi ],g krk[ ],g krL\x> ],g krL\y ],g krskl go akgt ],g akgo skr j? kdlm 4kujd re yk;[ kd j? sdlm jd[sn eW xabkL kd hldf Syflb 4,g rkc xyv sl j? eW xabkL 4,g Cgu klgf kd j? eW xabkL 4,g krk[nf skd Xkjlwn go skdltf ,g kjgsp ZGlf g; 4,g krjd rxko kd Xkukegse ZGlf go akg; ]krskl akgo go u ]krk[ kuk[ akgo go u 4Cgu hg ,g j? kdlm g; 4,g j? kdlm g; df kusy >el

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 911 egaP

4,g hrkt skg hjwi ji r,ke ],g hrskg Wq' sl et 4,g skr hg k_k; hcay hd suje go ]Tg srgd uoht eg sltf 4Tg skr hg srje tskj7tskj eg nkc sd et `Tg k;D hg srjd j,kv rDjfrfv sd suje eg nkc sd et 4,g hgo Fkl sd et sdcl 4,g ;H kd suje ],g hde/ hd r,ke hg Fkl sd et sd < 4Sgfkp jH et ]Sgfkp Cgu kr;sk; Bskd j,kv Syf sd suje 4,g krskg henkv kvqg kvtf ykl jRl kurtf ,g krkt skg ;sk; hg kurm Syf sd suje hH dykc kvqg kvtf yi dS nkc sd et 4,g Cgu hjWt Zr' Bskd j,kv 4,g et go ],g hjWt Zr' hg dS Syf sd r,ke 4,g hrdl I? r,ke <{ hH hldf 4,g hokHal q;1e yirfzi nkc sd et 4,g hrdl skg rIf? q;1e hH nkc yi dS3nkc sd et 4,g hrkt skg hokHal kuI? hd suje hg Fkl sd et `,g Cgu skd ldf 4,g hde/ hd sukt sjke Xgm 4,g jL kd suje sdum hg Fkl sd et df ,g g; go j,kv ,g hL\qt rkc hjlhr j,kv dS Fkl sd et sd < 4B x skg yGl k_k; hd uoht skr ]g1xkjkd sjkl aSkt IwI ]aSkt IwN sl u/ac eg jxv dr <{ srje ]kxskg Xe u/ac skr et 4Tg hrskg Xe g1xkjkd d/fv 6Nqd 4Tg hrskg Xe rDfqe aSq;1e Nqd 4Crskg Cgu Xe g1xkjkd aSq;1e hHl 6Tg srskg Xe g1xkjkd et hHl 4Bx skg ywH hL\c jd>el kuI? dlfkgrf skd rkc dek;kd rqgc lb 4k;x k>el Cgu sl dhO skd dhrzi lb udfsy 4,g hrsy et Xe g1xkjkd skr ,g hrsy et kekv Bskd hH ct 4,g kukt kv Xe g1xkjkd sL\c ],g kukt kv Xe u/ac sL\c hg kukv Xe jhj' 4,g krky Xe kehl ],g krky Xe u/ac dS et 4Xe g1xkjkd hH Xje eg ,g krdl skg 4,g Cgu hjWt ]aSkt skg rDqe sl g1xkjkd eg dr rDo srje df ,g krdl skg 4Tg sret Xe g1xkjkd hHl eg `,g krskg Cgu Xe g1xkjkd j,kv u/ac skt ,g et kd ldf 4Xe g1xkjkd 6,g krskg et Xe u/ac3,g hL\qt Fkl sd et sd < rkc hjlwn 4,g k;fzi ;kekl hd et g; 4,g Cgu rjWt hd sutsk[ kr"s'of Xelb 2skg hret u Xe jkd/av skt ,g hret thp Bskd cd udfsy 4kF jkd/av ugx kurb ]kF kr>wl Cgu Fkg skd Fkg df ,g hrgd hukgd ]kvqg Xe rkj ltf et kd < 4,g kr>wl Cgu Fkg skd Fkg ]krkv Cgu hH Nqd Xe >el7pskl akgt 4krpaqgi Cgu hH kjt 'kdzi kd 0fqc akgt ],g ZFv sl jkd/av ugx 4Xe jkd/av ugx cl skr ],g krskg et kd uk; ],g krskg et kd /fkel 4,g krskg akgo ]hd rxt hrpaqgi Cgu hu'skj Bskd akgt Xe Xk;bkjgx yrv rqgc hd ue skr ],g krskg et kd _pf dS 4,g hrskg kn,i Xe 9lsuZdkL l'akduv8 rqgc 4,g hret Xe jkd/av sjgx cl so ,g krskg et kd Xkthp utf hH jrhH sdikv 4,g hrdl skg hg Xe sjs/av df ,g Z<wi;gj hurb k;fzi hd et Xe ylv 4,g krskg Xe sjs/av et ]Xe 'kdzi Tg sry[f ywG 4,g kret Xe sjs/av sd uhet skr ,g krIwG hH thc dS 4,g krskg hg Xe sjs/av et Nqd cl ]hret Cgu Xe syktm thp hH Bskd hd rxt Xe ylv 4,g krskg hg Xe sjs/av skr et 4,g krskg Xe lokev j,kv ,g krskg Xe rkj hjs/av et kd hHl 4Xe lokev ]Xe rkj hjs/av ,g krskg et kd < 4<jkd sd su>el u skd Xkdhrzi Nqd go 4Tg Skv sr[sn nsH eg s l knl udfsy 4,g hjWt ku>el kL\skF slb 4,g Cgu nsH Xe rfFf hd et ]skg et kd j,kv hldf k; ]skg et kd <

94Xjd Ii hH slm skr skg ;kl sl Xk;rfFf7et hd Ibk j,kv 4Xjd ki hd suykL 'kdzi jkrofl ji Xk;gj o Xkvkr"s'of hd et o uk/ZkHx sd <hJ8

< dhrzi sd L\skt .rg1c sd uoht ^ 4kxSkv naukv Xe uk; skr ,g hrkv Zk"o~~~ 4sxXdl jd yd rkc hH j,kv Xe /acal lb 4kxsL\i ku>el ]kxsL\i kujd kuekl kdlm 4,g krdl Cgu skg hH Nqd jdpc ]jdxkH ]jdjL sllm udfsy 4,g kgj kjL Xeg "Qqi kvqg kO,c jrhH go 4,g jL Xeg sllm `skg sgj jd Xk;D jsn jGf skr ]kxsjd k<"sk? go ,g "Qqi skt kd jrhH sjkeg go skr Skt skg kdDi kl jxv CF ak;_f jktg gyskl hd < 4,g Cgu htkj

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 021 egaP

4Skt skg u kn,i kyko sujke kdlm df Tg sykL koId spc su nskjgf akgo ]Skt skg u kn,i kyko suuke kdlm df Tg sykL koId spc su lad akg; 4,g kgj sn hde/ hd k;g skd llht Ikzel nskjgf akgo 4hd q;1e hd < ,g kgj sn hde/ lad akg; 4,g krskg et kd llht ]Sqg sj?f sl ;H sd q;1e ]Xe rkj hjs/av 4,g ;kl kL\c Xe kFd hd et dfXk;D 4,g Bx paqgi dr eylWst j,kv sdjd k_k; skt ,g kFd hg hd < g; ]Cgu hg Sqg Ibk df3,g skd Xkxsky Nqd hH hHv3kF k;x skg kn,i ezH dr akg; skd Xkxsky rqgc Syflb 4,g Cgu ZdG rqgc Xelm 4,g krskg Wq' hg kl,t < chjd7chjd hH uoht kd Ibk df sgj uk; Syflb 4,g krL\i kuky Xe Xkn' jdL\skr sl Xk_pf skd XkvkuI? um 4g krL\i kujd 9LskdLf8 skd XkvkuI? um 4Tg Bx h[yf aSkuI? hd uoht sd < cr ],g krkt k>el j,kv ,g krkt kgd , kjkl7kd7kjkl Xe Xk_pf ]Xe Xkdhrzi ct j,kv Tg suc Cgu n' ct hHv ]rckc sd uoht j,kv rxt ,g kgj pskl ct henkv ],g kgj jd Wq' urpV ct henkv df Tg sukjqi Xe kFv lb ]Tg sukjqi rqgc < j,kv3sxXI,ky eg Xe k;ufqn hukjqi kurtf 4srki >el Cgu eg g; ],g krgd k;D kuil Syflb 4,g kylkG kd ykl Xk[ky phc sd Xkuskn ub 4,g enfkv go ]Tg sr[sn kuil skt rkj ],g hd hnl Colhc go Tg sryskc k"kH skt Xe unf 4,g kd Xk_pf go ]Tg sr[sn kuil skt rkj ],g hd Xkn' go ]Tg sryskc k"kH skt eg Xe unf dfXk;D 4Tg Sx skg ZFelv Xe su>el uil suiv eg skr Syflb 4kxskg xsk;im kd _pf sd suL\m 4kxskg Cgu Xe suil xsk;im kd n' k{akdkoge 4,g krkt s kyp krOm jiM henkv j,kv Tg srkt IwN sphu sjkr7nakp ]Tg srkt IwN sphu henkv ]Tg srkt IwN sphu L\kgi 4skg srdl Om ]skgkp kurtf 4hd suOm jiM hgj u kehl Bskd df ,g cyre kd suL\m 4kukt skg jiM sd cl ,g cyre kd suL\m 4kxs[sn kuil kd suL\m 9Labke l'hcS8 ]sxX[sn kuil kd suL\m xsky h{akdkoge hHl 4Skt L\m Xe 'kdkv go j,kv aSkt xy [ai sdlm ,g krdl skg 4kxSkuc _pf `kxsjd k;D go skd k{akdkoge Xe suil skr ,g h{akdkoge rqgc henkv dS jxv 4,g Xe Xk_pf rDf;Hfv hjkl hdlm df ,g hcw[ hd suil 4,g kL\i Cgu ZdG j,kv Bskd ]lc 4Tg srkt s[sn hH Xe ukde 9La'hLadj;S8 hgo ]sxXkg s[sn suil skt Xe rkj jdskl Xe kGqx su ouke7kgqx 4sF sukjqi ykl [ky ln ]ykl jktg ln skt Tg hgo skr suil hH hHv 4,g kr[sn Cgu kuil dufq/kv henkv Bskd hH hHv 4k;ki skg Cgu dufq/kv kuil hH hHv ]Tg 9oIfefzif8 ]Tg sukjqi hH hHv suil 4,g kL\i Cgu ZdG Bskd Xe henkv sd sygi ykl jktg ln sl tkv j,kv Xeeg Xe syeke sd suil 4Tg 9tsoTy oIfefzif8 ]Tg k"kH enfkv sjkeg suil dfXk;D 4,g krskg xsk;im kd Xk_pf ]krskg Cgu xsk;im kd Xkn' Xe Xkuil `kd Xk_pf df Tg srjd xsk;im kd Xkn' Xe Xkuil df k;df yk;[ suikv hHd ]Tg sr[sn kuil ikv rkj hH hHv 4krskg Cgu dekn' ]g krskg dek_pf ],g krskg 9yvjfskIDif8 go ,g xaP skt kd urpV hg kurm ]sxXI,ky liko eg Xe k;ufqn hukjqi kurtf , 4,g hjWt kusy >el kL\skF hH slb 4kF Cgu ;kim lki sd henkv sukjqi kd ugd s/hl surb 4Tg Bx Cgu hgd ]awg kgj gd Te kl,t ]h/hl hurb Xrkc s; udfsy 4rht hd uoht ji r,ke ],g cyre kdlb s 4,g cyre kdlb 4Tg srkt syp hg Stf < j,kv Tg srkt skg yGlv xaP so7so ]aSkt je < ,g kgkp sl xaP ltf7ltf ],g kgkp su utf7utf 4,g hrkt skg rkel unf dS hde/ hd r,ke 4,g hrkt hyp hrjkg tskj r,ke j,kv Tg srkt syp rrht tskj Gjr hd uoht < df ,g g; go j,kv ],g dS Xe XkvkFd um ZGlf ;l 4Xjd ''fskd hd su>el Xe sjgx eg s skd XkvkFd ub df k;kv Cgu yk;[ Xeg hHd udfsy 4,g hrkt jkg j,kv ,g hrjs? r,ke Xe XkiW surdf df Tg kri Xeg aSkFd hd XkiW cl so 4Xe XkiW rqgc 4,g hrkt I,ky jdjkg j,kv ,g hrkv Xe XkiW rqgc r,ke ji stkojn ltf Tg hxntV hl < 4,g hrkt jkg knl r,ke ji stkojn sdltf ,g Cgu hg kri Bskd Xeg kd uoht lm 4,g Cgu skr hH kri Bskd Xeg kd hxntV 4sxaSkt je j,kv kdD/ kl7kjt ]Tg xsky Sqg sje chjd7chjd df ,g g; skr pl dfXk;D 4sxaSki pc u hg sl syeg sygi eg 4hxSkt sy Xeg Xe syeg hg sygi r,ke 4krskg Cgu kl Fkl sjkeg 4,g cyre kL\c hH kdlm 4,g hrkt skg jkdsc j,kv g hrjd ;kim cl r,ke 4,g hrkt je Syf sdum hg r,ke df Xgd 4,g krkt je hgo ,g krkv sujke Xgm hH skt 4Tg srkt yduf , jdpc slcl so udfsy ]Tg hrkv aSkuI? hd gjr rqgc hd suje df ,g hL\qt hH rkc hF,kp dS Fkl sd et sd < udfsy

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 121 egaP

4Tg hrkt h[yf Xe nkc jGf aSkFd hd et hdum j,kv 4Xe nkc Tg srkv Xe ukpgi "Qqikge 4Tg hrkt h[yf 9hyoIDfsikIjf8 s l jGf aSkFd hd Xk"Qqikge 4dr q;1e jdsy sl et ],g krskg 9lXoDlf8 dS Xe kFd hdlm 4,g hrskg hjwi ji q;1e j,kv ,g hrskg Wq' sl et kFd hd uoht sd henkv <jk/kl 4Tg hryp hIm sleg hd et aSkFd hd Xk"Qqikge ]sgj uk; 4,g rgfkel Fkl sd et sd kekv ds;zi df skt ,g k;nf jd rgfkel cl go Fkl sd orDf; sd < sueg skr k;x skg /yim Xeg ct rDf; kl,t < udfsy ]Xkg set u k; Xkg set Xe g1xkjkd so ]Xkg Sqg u k; Xkg Sqg kn,i Xe u/ac so df awg kgj gd hg kurb Te 4Tg Sqg Cgu so ]sxXkg Sqg kn,i Xe u/ac go df awg kgj gd Cgu hH g; Te 4,g hI? Cgu go Xe g1xkjkd hxskg hI? kuI? Xe hxntV hd < skt df ag kgj gd Cgu g; Te `kxskg kL\skt Xk;D slm Fkl sd < sueg ]udfsy 4,g ZFv kd ;H sd q;1e ]kd g1xkjkd ]kd sjs/av w 4,g et kd _kerDf; dfc ],g Cgu _kiet kd "s'of7rDf; dS et kd < Syflb 4Tg srskg reuf orDf; j,kv ,g krskg Wq' 9u'stbkyIf8 lkilkv sd qncV7< lm 4Tg hrskg Wq' huskg reuf lkilkv sdlm Xthp cl nkc sdlm j,kv ],g kret go ]kd <Z"dkv ]kd kekv ,g qncV skt go 4,g kret hg < Xe ZFv dS ],g kret rDf; Bskd hH ct skr 4,g krskg rIf? cl lkilkv sdlm ],g qncV kjgx skt kd <Z"dkv ],g Xd kd < jrhH sjkeg skt go 4,g krskg reuf lkilkv sdlm jdp[V rxt ],g krskg reuf lkilkv sdlm jdp[V tkel ],g krskg reuf lkilkv dlm jdp[V jkojfi ],g krskg reuf lkilkv sdlm jdp[V jhj' 4Tg hrskg Ikv j,kv Tg hrp[V Xthp cl ji s ltf ,g 9u'sIofszx Gkv jIXl8 go 4,g Xd kd ''fd go ],g kekv skt jrhH sjkeg dfXk;D ],g et kd < Xe ZFv dS et kd rDf; ds;zi 4sjd ekd kd dcaqp skt 4Xkg hrp[V Xthp hjkl ji ltf ,g krskg ZFv kd n' < 4Xd kd ''fd ]9u'sIofszx Gkv jIXl8 6sjd r"dkv skt ]sjd Ikv skt ],g krskg ZFv kd n' < 4Xd ],g krskg ZFv kd n' < 4,g hjWt ku>el kL\skF hH skd n' < j,kv 4,g kuI? hd et sd hHl g; skr X>el sl dhO skd kuI? hd et lb ]skd et lb ]kgd kl,t suTe j,kv 4Tg sjgskn dhrzi hg so Xe kFd7et hd < j,kv Ibk 4Tg srgj srkjgskn so 4Tg ukel Xe k;ufqn hjkl skt ]Tg dhrzi hnk;ufqc Xe ue sjgx sd ;que Nqd ]Tg 9ibkI Zpkv8 Nqd Xe ue sjgx sd ;que ]Tg srgd go 4Tg srgd 9ibkI Zpkv8 go skd tsk[ ltf ],g hd tsk[ rqHnv rqgc dS Xe /acal sd ue sd ;que su xaqt okrqx Zykd 4,g kd Xkdhrzi Sqg kn,i Xe ue urspv sd gjr hg dS yseykr kd XkvkuI? hd et 4,g Cgu <jkd sd et sd rDf; hg dS yseykr kd XkvkuI? hd et 4Tg Cgu dS so ]Tg rDf; skn 4,g yseykr jWt Xe XkvkuI? hd et 4,g orDf; xyv orDf; kd llht ]udfsy 4,g krdl kt kgd g; 4,g Cgu BkuOfd rqgc Xelb ]skg k;x hg sl < df ,g krdl skg n' Ibk g; cv 4Sx skg Ibk skr Sqg /yim skd ukK so ct 4,g eku kd j? llht 4Sx skg 0qc skr Sg /yim skd ukK so ct 4,g eku kd j? ZFk0lf er,kx ],g Cgu eku kd j? 0qc 4k;x skg eku jhokge skr Sx skg /yim q skd ukK so ct Xe nkc 4,g eku kd j? ukeZ0o 4,g jhokge honi hd ukeZ0o df sl,t ],g honi dS 9Ibk8 hd llht dfXk;D 4skg k;x skg 9Ibk8 srjd7srjd k_k; n' < df ,g kuokHal hd rkc lb udfsy 4Tg rDf; xyv skr llht 4,g kuokHal hdlb `,g k;x skg 9Ibk8 hg n' < df ,g yk;[ g; kd Xkxsky Nqd df g kri skdikv k;D kgd slum suTe 4rkc Bx skg Yg ]kgd suTe 4k;x skg skIf sjh/7sjh/ sr[yf7sr[yf Xe htszxav udfsy ],g , < kjse skr eku ]kgd suXkgm `,g eku kl,d g; df kNwi slum suTe 4,g wckc skIf eku kdutf ]awg krukt skd henkv dS Te 4,g krdl kt kuke jrakiW kd n' < skd n' 9Ibk8 4Ibk k;x L\qt Fkl sdum Xe nkc udfsy ],g llht skr eku kd llht df kvqg kn,i sl <jkd dS j,kv ezH kd suskg rDf; dS g; udfsy 4Sx L\qt Fkl sd et sd llht dhrzi hg so ]Sx L\qt Fkl sd et sd < sF sOm Xe ue sukjqi dhrzi skt skr 4,g dS k"kH hd <kjqi ]9Fef8 4Tg xyv aSk"kH hd suyskc hjkeg 4,g dS k"kH hd suil ]s[sn kuil hukikt sgkp j,kv s[sn kuil huhp sgkp j,kv s[sn kuil tszxav sgkp df g rkc hl,t sugd slikv g; 4,g krskg ukel endS 9Labke oIfefzif8 df Tg ukel Xkuskn Syflb dhrzi j,kv 4Tg ukel Xkuskn , dhrzi udfsy 4,g k_k; hdum hg xyv ]Tg rDf; hg xyv llht 4,g Cgu hukgd hd Ibk hukgd hd < udfsy ]Cgu

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 221 egaP

uke rDf; hg dS skdum j,kv k;yf kyef skd < sd roxkH o < sd krhx jdkuiv 9Lw;hIS ydIffuv8 kd gjr chtv dS sueg j,kv 4,g krjd dkte n;k' < kd roxkH 4kF krjd Cgu dkte skr < kd krhx df ,g krxy kl s>qe 4k;df dkte dS su < ]9Syf sd 'kuof sd XkIqn j,kv <k_jfi sd Xkvq/kl ]Syf sd kuikFal hd Ze/ awg krsy et Xe xq;7xq; Te 8 df j,kv ]9tzo a<j' adseke ;;jfi .uZke/Zol8 df kgd suikv yd ]ukoxH8

4sdl skg /yim skd yseykr sd q;1e hd < hH Xe q;1e huiv srpaqgi7srpaqgi dr q;1e huiv go ,g krdl skg ]Skt yef yseykr kd et sd < Xe et uiv skd rDf; ltf j,kv 4Tg hrdl L\i Bk[nf hH Xe et suiv Xeg aSkuI? s; skr Xdl [sn sl dhO eg skdub jxv j,kv s 4C[sn sueg sl,d aSkuI? s; Xe henkv lb df ,g kd su>el skd < ;we Syf sjse 4,g Cgu ;we Bskd kd XkvkuI? Syf s jse 4Xkg hI? hH u aSkuI? s; ]Tg hrdl hH I? aSkuI? s; 4kgd slikv suTe go ],g krL\i Bk[nf cyre skt Syf sjse udfsy 4sxaSkt syp srL\qt Xe 9ibkI Zpkv oIDfsyd8 lm go j,kv 4sxXkg Sx skg sdb oHquv j,kv dfXk;D ]kxsjd 0f1el Xelm xq; jg ]kxsL\skt Xelm xq; jg 4hrkv Cgu k/kc Bskd hHd Xe L\skt lm 4,g krkt kyp krL\qt dr ykd rauv 4,g krkt kyp hg krL\qt skr Xe dhrzi sd < 4Tg srkt je Fkl sd q;1e huiv j,kv Tg sret Fkl sd et suiv eg 4,g krkt skg rgfkel cl go ]oHquv kd 'sn j,kv hldf ,g krkt kel Xe llht 4,g krkt kel Xeum go ,g k;df oHquv skt su kr;que hd 'sn lb 6Bqg kn,i Xe 'sn lb skt ]sd kr;que "s'of dS3Tg srkt uc dhrzi sd et sd _ke ;que < 4Ski u hH Cgd n;k' skr kxSkt sujd tsk[ Xe lkgrfb Bskd slm jxv Syflb 4Cgu hH ,g hpkorDf; go 4kuuke re hpkorDf; slm Syflb 4,g krkt kel Xelm rwHjkl kdcl lm ],g k;x k;ki skt Xe Xket Xk[ky skr ],g krskg kn,i rDf; kl,t < ct skr 4,g uq/ Bx htsk[ sl Xe phc sd Xk;_f Xkjktg go 4Tg Bx skg dS jd yqt7yef ak;_f Xkjktg so 4Tg Cgu hyko suyef Cgd so 4kd Xk;_f Xkjktg Tg _b so 4Tg rwHjkl kd Xk;_f Xkjktg so ]Tg ak;_f hd Xk;ofd ]Tg ak;_f hd Xkjkd_pf so ]Cgu Tg Cgd so Tg srkt sutsk[ skd Xk;_f utf eg dfXk;D ,g hrkt L\i Xe BkuOfd rqgc k;ufqn Syflb 4hxsyef h_ <jk/kl ]hxsyef Cgu go hxsyef skt dfXk;D ]kukt yduf re sutsk[ skdlm ]kujd re klskjH rqgc ji h_ hd jkd_pf Syflb j,kv 4,g krki [sn jkd_pf ZGlf h_ hl ]hxsyef Cgu sl sutsk[ h_ hl ]Tg sd hldf ykc Xelb ],g kd hldf xaj Xelb ]Tg sd hldf OXkv Xelb ],g hd hldf dku ],g hd hldf [akv Xelb 4,g rwHjkl kd cl ]Tg h[sn suTe skt ak;_f Xk[ky g; 4,g Cgu _pf kd h_ hldf g; ]kgd su jkd_pf lm `,g k;kuc skd _pf lb ji jk/kv sdltf ]g h_ u,kd g; df kNwi sllm su Xkxsky 4_pf kd h_ jnaql rqgc dS3k;kuc _pf kd h_ dS su jkd_pf sL\c rqgc dS , 3X>el kl slb 4Tg srkt skg rgfkel Xeum cl so Tg s[sn et hH surtf su Rpf sjkeg j,kv 4g srkt skg dhrzi sd 9Labke oIDfsyd8 sjkeg ]sd Rpf sjkeg ]sd luke sjkeg so 4srkt Cgu hg gj rDf; rDf; sl,t < T 4ag kruke Cgu ;we Bskd Te Xe kFv hpkorDf; Syflb 4,g hrkt skg kFd hd et sdum kFd hd et sd _ke ;que jGf w 4g srkt skg rwHjkl sd Xket rel so jGf 4Tg srkt skg 9u'wIhIab8 dS ]Tg srkt skg kFal dS < 4hrkt gj Cgu hxntV T hd rDf; hldf hxntV hd < sjh/7sjh/ jGf 4Tg hrkt hyp hrskg aSk;k; jktg skr Tg sr[yf xsky Xkjktg ct 4Tg sr[yf xsky Xkjktg 4,g hr[yf jkc7jkc hnl jg ]hrkt h[yf Cgu jkc dS hxntV hd Xk;rDf; sl,t < jGf j,kv 4sxXkg sgj u hH hHd Xe <{ Sqg rIf? ZFv skt 4,g hrsy sy ZFv sjlwn j,kv ,g hrkt skg dhrzi thp jg skr tg sr[sn eg ct jdI,ky sNhi 4,g hrskg reuf jdI,ky sNhi 4,g hrkt skg dek;kd knl ],g hrki skg Cgu dlfkgrf hH hHd hxntV hd Xk"Qqikge df awgd l ikv Te Syflb 4Tg srsn ZFv kd XkvkuI? ]Tg sruqp aSkuI? sl Xe uoht syNif sdlb eg sl jGf 4Tg hrskg Wq' aSk;k; s l jGf ]Tg srjd 9IhzijIabhj8 eg jGf ]kd hxntV hdlb Tg srjd okuqp eg jGf 4,g hrskg reuf kFd lkilkv sd rDf; s rqHnv lb ]ukokegfe lb jGf 4,g krskg kdqp jd k_k; hd ykl lkpi7lhykp Bskd go cr ,g krL\i Bk[nf Xeg go ct 4Sqg kn,i slm Tg srskg Sx rhc k"o 4,g krL\i Bk[nf nkc rqgc sd suskg kn,i skr cr ,g krL\i Bk[nf Xeg ct henkv kl,t <

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 321 egaP

kxaMskg Wq' akgd Te skr Cgu 4awg krdl ukt Cgu kucf sd wr skr awg Te df awg kgj ukt Te jxv 4,g oHal hg Xe 9oIDfsiZli8 sd s jlwn ]hg Xe ;szijfi sd sjlwn kuukt skd dS dfXk;D ]kxsgj kjlwn skr kpc hH dS jxv ]sgj <je j,kv 4Xkg u skn df ku[j uk; hg kurb ]Cgu skn 69r,}v8 ]Cgu dS3,g dekjkdu ],g 9oIfsxuf8 skt kL\i kuP\x n' k;u dS Syflb 4,g krdl kt kL\di dS df kvqg jL dfXk;D ]kvqg pskdal hH Xe sugd dS jGf 4pc sl skn ]kv re Xe <j' hd skn ]Cgu hd dS ]kgd ueg 4sxy sujd rkc hd 9r,}v8 eg jGf ]k;kuc Cgu sueg ]9nko7dS8 skr ]k;kv Xe yk;[ g; Xe nkc ct ],g krdl s jd kn,i rfakzH n' dS Gky[f sd dsuv ],g krdl jd kn,i rfakzH n' dS df ,g k;kv Xe yk;[ g; ct Xe nkc Syflb 4hxsL\i husn L\skN hg k;al 4kxsL\i kusn L\skN hH skd dS s lm ],g kukv Xe <j' hd dS sltf Syflb 4kucf sd dsuv srdl jd Cgu hg kuid eg hd dS 4kxsgj pc hH dsuv lki sdlm ]kxsgj pc hH dS lki sdltf udfsy 4jdL\skN skd dsuv ]kv Xe <j' hd dS 4jdL\skN skd ke/ ]kv Xe <j' hd Ze/ 4jdL\skN skd suiv ]kv Xe <j' hg huiv 4Bx skg rkc yIft j,kv rkc uOfd hL\c hH g; 4kv jdL\skN skd Te df ,g hg ZFv kd <j' 4skg u Te akgt df ,g hg ZFv kd <j' 4skd rkc k;ki >el Cgu hH skr ]awg krkt Xe <j' hd Te hg uiv Re df sgd uZqtv jxv 4spc u Te df ,g hg ZFv kd <Ziel ]Skt IwN Te df ,g hg ZFv kd <j' 4,g krL\i kusn L\skN s Te skd syko sukt Xe <j' dfXk;D 4k>el Cgu skd < go hH cr kxaMkt Xe <j' hd Te hg suiv Te df sgd uZqtv jxv 4Tg ak;bkjgx j,kv Xelb udfsy 4kv Xe <j' hd Ze/ jdL\skN skd ke/ hpko<"s'of ]hd Te jdL\skN skd wr ]hd dS jdL\skN skd dsuv 4skg krwN skd Bkjgx hdlb ;rDo Bskd hg n;k' ]ji ho1i lb Tg Snf ;rDo hH surtf su Xk;que 4,g Cgu cklgf Bskd kd Xk;bkjgx hdlb j,kv 4,g kjgx j,kv ,g rqHnv rqgc ;rDo go 4,g kgd Cgu Xe dkte su < g; 4kxSkt kyp Xe <j' hd Ze/o kjwi go 4kxSkt Xe <j' hdlm go 4,g Te kd uZqtv ]Te kd uZqtv 4,g Cgu < Te kd uZqtv skr ]kv Xe <j' hjse wr df skg ZFv hg; jxv kd < udfsy 4hxskg u <j' hd Te g; ]hxSkt skg <j' hd wr skr g; skr ]kv Xe <j' hd < wr df skg ZFv g; kd < jxv 4krdl skg Cgu Te kjse ]kxskg Te hg kdikv skr Te Syf sdikv 4kxSkt gj Cgu Te ]kxSkt skg wr Syf sdikv go 4,g krskg Te kjse skr ]Te awg kryskc Te ct udfsy ]kv Xe <j' hd Te 4,g rkc jknste rqgc g; skr ]X>el eg Xe sjgx rqgc slb jxv 4kv Xe <j' hd dS >qe ]Tg sgj yskc g; go akg; ]rkc hjlwn 4rkc dS 4kv Xe <j' hd dS jdL\skN skd dsuv 4kv Xe <j' hd Ze/ jdL\skN skd ke/ cl 4Tg hg Ze/ so skr akg; 4Tg sgj yskc sl r;lf,g hd Ze/ skr akg; ]Tg sgj Cgu hg yskc sl r;lf,g hd rDf; < akg; 4.edS .eke 2Xe <j' hd dS >qe 49tzo a<j' adseke8 ],g go 6rqHnv rqgc go ],g n' skt udfsy 4kv Xe <j' hjse w r df sF srdl gd hH g; < 4kv Xe <j' hd dS >qe wr ]jdL\skN skd dsuv 4jdL\skN slm Xkg Ze/ hH skt hpko<"s'of df ,g hg; hg ZFv kdlb ]jdL\skN skd ke/ cl 4kxsL\i Xe rfakzH hL\c go ],g kgj [sn rqgc skd ke/ skt udfsy 4,g krdl skg hg dS skr Ze/ Xe rxt 4jdL\skN skd ke/ cl3kv Xe <j' hd dS >qe wr jdL\skN skd ke/ cl ]Tg srgd ct < 4XP\c sxkv sd uzi j,kv jGf ]Xy >el Xe /acal lb kl7kL\skF skr 4kgd Cgu suTe g; ],g hd dkte su < Xelb ]9tzo a<j' adseke ;;jfi .uZke/Zol8 df kgd Cgu g; suTe udfsy 4kgd slikv suTe yd ]kF kgd suTe skt skr Xe /acal lb 4,g hd dkte hjgx su < Xelb ]kxawgj krkv Te ]Syf sd 'kuof sd XkIqn j,kv ]Syf sd <k_jfi sd Xkvq/kl df kgd suTe yd df ]g; skr rkc hygi

9`,g uydal d<fkekzi kd uZ'nuoht sd < krhx k;D df kxskg g; kupskl skr 4Tg sgj [sn ZFv j,kv Nqd ikv ]Tg sgj [sn j,kv Nqd dyrf ;kedsky ]Tg sgj [sn j,kv Nqd Xelm jda' df ,g gjr lb hH a;o krhx 4hxsL\i hIm rkc Cgd7Cgd skr Xgkp kukOcf yseykr eg jxv sdjd dS skd Xkuskn um j,kv 4,g j,kv Bskd < kd roxkH 4,g < kd kuid hd rDf; dS sygi ykl jktg skn7jktg skt ],g dS rDf; g; skr Xgd Nqd eg Xe /acal sd < sd krhx df kxsL\i kupskl skr 4k;nf jd dkte hH su syko krhx df3k;yf

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 421 egaP

kl,t krhx < go ]krdl L\skG hdIe < skt 4,g Cgu /skjof Bskd Xe Xk< skn ub 4krdl L\y jdsy p < go ]krdl pku jdktc hjqlakc < skt 4,g rhxal dS Xe Xk/skjof um 4,g 9huZekg8 dS Xe Xk/skjof um j,kv Tg h/skjof FkldS so df ,g g; hg oge kdum 4Tg Nqd cl FkldS so df ,g hg; hg oge kd < 4,g krkt skg e[ hg ;we kdum 4Tg srkt skg hukesc < skr Tg srsn Ikd eg jxv skdlb 4,g kRge hd < hg; j,kv Tg g; < dS df ,g g; If1n huiv skr hjse 4kxsjd jdIakc skd Xk;rDf; xyv7xyv jrhH sd ;el Klkgrfb go ,g krjd jrhH sd henkv hg dS dufkK,oskue skt 4henkv xyv7xyv Sgfkp uskg udfsy ]Xe ykd hg dS k; ]Xe ykd xyv7xyv Sgfkp suskg henkv rqgc g; 4kxsdl jd cl g; j,kv henkv s dS df Xuke sl,d eg df ,g g; Ghydr hdlm 4,g hgj Om sl rkc hlm hH Ghydr hdlm dfXk;D ]awg jk;,r skd suuke rkc hd Klkgrfb Te hg u 4,g krskg Cgu /yim skd naukv sl,t < orDf; rLfa[ ]9dufssktlf8 df Syflb awg Cgu 4awg Cgu htkj skd suuke Te gkyl hd dufkK,oskue~~~~kxawuke gkyl hd L;k Te u df awg krgkp kugd slikv Te ]udfsy 4srdl skg Cgu dS s; 4Tg xyv7xyv s; df kxsjd reuf skd Xk< lhpi7ln go 6< go ]< g; df kxsgd go skr 4Tg j,kv Bskd < sd krhx ]Tg j,kv Bskd < sd roxkH ]kxsgd go skr 4sdl skg kl,t Xk;efnkv surb j,kv henkv dS df ,g jgkc sd kuid hdlm dfXk;D ]hxskg k;k; hd Klkgrfb g; 4krdl skg Cgu henkv dS ]Sgfkp suskg henkv skn Sqg sI? Xe Xkykd skn g; df kxsgd go skr ]Xgd sl Klkgrfb eg jxv 4,g henkv kvqg kIac Xe XkRpf dsuv henkv g; 49dufssktlf8 ]kxsgd L;k skr ]skjd <"syof eqr kd < df Xgd eg skd L;k jxv ]Skt su>el dufkK,oskue skd < jxv3kxskg krkj kd dufkK,oskue g;3,g g; krkj kjlwn 4Xe XkLa[ h/skjof3Tg sIac Xe La[7La[ jrhH go ]Tg skt < df kvqg cyre kdlb 4kd su>el ,g g; skr krkj dS 4jrhH sd < Tg henkv rqgc ]Tg ukoRpfqgc ]sd < Tg Rpf rqgc ]Tg 9ddfbkl7hIe8 < df X>el eg skr k; 4Tg srkt skg Nqd j,kv >akl ]Tg srskg dhO gcql df 4Tg srkt skg lknm sL\c so suhge AN ]Tg srskg rnfaukv so suhge AN df 4Tg srskg rak'v suhge AN ]Tg srskg rak' so suhge AN3Tg srskg 9l.L;jfhi8 jGf sdum skr 4hd gjr hjlwn hHd ],g krxy sujd rkc hd gjr dS g; hHd df jrhH sd henkv lb Tg henkv skn Xelb3Tg 9dufssktlf8 < jGf k; ]Tg henkv skn s; df sxXgkp eg skr k; 4Tg henkv skn s; df sxXgkp kuL\skr skr eg skr 4sxXdl kOcf Cgu yseykr eg phc sdum 4jhHax7j,x endS < sd roxkH ]jhHax sL\c < sd krhx 4Tg srL\i ewyke henkv h/skjof ]Cgu hg xyv ]Tg srL\i ewyke henkv xyv sL\c so 4kxsdl L\i Cgu Xe 0fqc hjkeg kukOcf yseykr Xe < sd krhx j,kv Xe < sd roxkH dfXk;D 4Xjd nsH eg df kxsgkp ue kjkeg 4awgd rkc hl7hL\skF ],g Cgu Xe yk;[ sdum ]awg kgd sygi Te skt 6Skv Xe nkc sL\skF so ],g hNwi su _ef utf 4kd < sd roxkH j,kv kd < sd krhx Xjd ZdG eg df hNwi skt rkc hjlwn j,kv 4,g k;x kgd Cgu Xe dkte g; 4,g Ze/ hgo ]Skt gj "s' skt jGf ]kusn L\skN skd jkdagv ]kusn L\skN skd Te ]kusn L\skN skd k;al ]kusn L\skN skd < ]kusn L\skN skd <"s'of ]kusn L\skN skd ke/ ]kusn L\skN skd Ze/ 4,g kr/ac Cgu Xe <"s'of hldf skt kxskg /yim sl,d skd Ze/ "s'ouf lm dr cr ,g Sqg sL\di skd Ze/ hldf Bskd df dr ct 4kxsdl skg u /yim skd Ze/ dr cr ],g sL\di skd Ze/ hldf Bskd dr ct dfXk;D 4,g kusn L\skN skdcl 4kusn L\skN skd hdkc j,kv ]kusy kpc skd wngV df Cgu kl 4.uZke/Zol3,g k;x kgd Syf sd xk; sd ke/ hHl 4,g krpc Cgu Ze/ "s'of Bskd Xe xk; sd ke/ j,kv ,g k;x kgd Syf sd xk; sd ke/ g; df X[j yk;[ rkc hjlhr 4,g k;x kgd Syf sd <j' hd okHo jkdagjuf g; 4,g k;x kgd Cgu Syf sd <j' hd jkdagv sd uZqtv g; ]X[j yk;[ rkc hjlwn 4,g k;x kgd Syf sd suskg <j'ekv skd uZqtv g; 4,g k;x kgd Cgu Syf sd <j' hd < g; df X[j <je skr kygi 4Tg ak;bkjgx hL\c hd ;rDo lb Syflb 4,g kgj jd jkdub go skdltf ],g kgj L\i Bk[nf kjlwn slm df ,g kgj krc L\skt kdlm hHv hH skr ];l ,g hg dS ],g kgj gd Bskd jxv 4awg krdl skg Te hg skr 4hg kxsgj wr 4,g krdl ukt hg Xe /skjof sd wr go ]awg Te ,g kgj ukt hH skt skr 4kxaMskg e[ akgd j,kv
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 521 egaP

g; 4,g hrskg hjwi ji hP\hl hj[fkv ]k_k; ,g hrskg Wq' ji hP\hl hygi 4Tg slgf skn sd hP\hl hg dS ]Tg Cgu ak;P\fhl skn hP\hl hj[fkv j,kv hygi ]kxawdl gd Te skr aSkt L\i Bk[nf hH ak;P\fhl hd phc 4kxawdl pskl u hH hHd `,g L\skt Bskd Xe hP\hl hj[fkv j,kv hP\hl hygi df kxawdl pskl hH hHd Te k;D skr ]skg hrL\i Bk[nf hP\hl hj[fkv j,kv XL\i u Bk[nf ak;P\fhl hd phc j,kv skg hrL\i Bk[nf >qe hP\hl hd sphu skr ]awg kgj P\p ji Xk;P\fhl hd ukde dS Te jxv df X>el hg kl 4rqgc Tg jskted X[akv hjkeg ]XL\i u Bk[nf Xeg sxk/ ,g krdl skg 4sxXkg sL\qt udfsy ]sxXkg jskN h/skjof Xe orDf; sdlm 4kxskg /skjofv dS Xe Xk/skjof sdlm 4hxskg rfxal dS Xe Xk;rfxalv hdlm skr ]hxskg ryfG Xe rDf; hldf hH ct krZ<wi hd uoht 4sxXkg ryfG FkldS rDf; dsuv Xelm skr ]hxskg ryfG Xe rDf; hldf hH ct krZ<wi hd uoht df awg kruke Te 4,g Cgu utsk;zi s>qe sllb ]Xkg Sqg u ]Xkg Sqg 4kgj u ZFv Bskd kdlb ]k;x skg ZF; skr ],g Cgu rDf; dS g; jxv 4,g rDf; dS g; ct ,g hHr hg Z Fv kd < skr Syf sjse 4,g Cgu kylkG s>qe ]kxawgd Te ]kxaWd u Gf Te 4Xe < sd rhx j,kv Xe < sd roxkH kd ykl jktg skn ,g kylkG df Xjd 0lf dlfkgrf df ,g krdl skg 4,g Cgu krpV hdlb s>qe 4,g Cgu jdfGf s>qe skr Xkg hH Sqg xyv krgd Cgu Te 4X[sn kjwi skd < j,kv XdXG Gjr dS skd Rpf lb suiv j,kv XL\skN 9thzxsI,d8 huiv kxskg kNv s llb ]XIakc Xe Xk;rDf; Bd skd < Syf sd sukpc skd 9thzxsI,d8 huiv ]Syf sd suk>el skd ue suiv ;ktc eg j,kv 4kxsOm ykol g; Xe < udfsy 4,g ljdS 4,g La[v ]dS 4kxsgd Bskd Cgu ]Tg La[ Bd Xelb ],g 9dufssktlf8 kd 0qc df kxsgd Cgu Bskd 4Tg dS 0qc sd Xkckrdf cl 4kd s ugd Cgu <jkd Bskd 4Tg xyv 0qc sd ckrdf akyG j,kv Tg xyv 0qc sd ckrdf akyG df kxsgd Cgu Bskd Syflb 4Tg s jFql7Gkl 0qc Syflb `kxskg k;D kd jgt ]sxXy sy ikv skr r1ev `kxskg k;D kd lokev ]sxXy ykgl ikv skr ke<wi `kxskg k;D kd sjs/av sd rkj `kxskg k;D kd >akl 4Tg dhrzi hg sdlm ],g 'kdzi skt ],g rkHzi skt ],g gcql skt ],g Hq' skt Xe uoht 0qc 4Tg dhrzi sjwi sd uoht Cgu 0qc 4Tg dhrzi sjwi sd uoht so 4sdl gd jkrov Z<wi eg skd < Syflb 4sxXdl kv Xe >el Xeg < jGf skr ]X[sn eg skd rhxal ]skd 9huZekg8 rok' lb ]X[sn eg skd kRoZFv lb jxv hd uoht 4Tg ys[ sd rDf' hg dS ]Tg Cgu rhjiof u/ j,kv <+ akg; 4,g exkel kd Xk/skjof rel uoht 4,g krkt uc 'kdzi jkd/av ],g krkt uc jkd/av 'kdzi 4,g krkt skg kjs/av unf ],g hrkt skg >akl gcql 4,g hrkt skg et q;1e ],g hrkt skg q;1e et 4,g hrkt uc rfak' rfak'v ],g hrkt skg rfak'v rfak' 4Tg srkt uc [ql [qn ],g krkt uc [qn [ql df sxaSki skr sxaSkt su[sn Xe hxntV udfsy ]Tg h/skjof [qn j,kv [ql skr sxXtsk[ Xe 'skdn' 4g ZFv rhjiof kd rfak'v j,kv rfak' skr sxaSkt sutsk[ Xe 9hju'DLf8 ]Tg h/skjof Xe Xkn' 4,g hrskg Wq' rfak'v j,kv hrskg , xyv rfak' akgt ,g gxt hl7u,kd go df k;df yk;[ suikv hHd udfsy ]Tg sruke Xthp skn skd rfak'v j,kv rfak' eg 4srdl jd Cgu ZdG Bskd j,kv 4,g ukot k;x skg g; ]Tg srdl gd skd s P\wc eg 4,g kP\wc kyko suskg g; df Tg srdl gd skd ukot eg 4,g hrkt hyp hruc kikP\qc tskj hukot 4krskg Cgu kl unf hH hldf `,g krskg Wq' kikP\qc j,kv ,g hrskg rkel hukot unf ldf udfsy ]Tg srL\i ewyke h/skjof kikP\qc j,kv hukot 4Xe Xkn'3Tg srL\i ewyke h/skjof kikP\qc j,kv hukot Xe Xkn' 4kxskg ydfqe kuIakc skdum 4hxSkt skg ydfqe rqgc skr `Sqg s P\wc ikv unf ldf ]Sx skg sP\wc cv ]sF ukot iv df awNwi slikv Te jxv 4kxSkt skg ydfqe rqgc kukrc skr ]Sqg ukot unf ldf j,kv sF spc ikv unf ldf df awNwi slikv Te jxv 4,g Cgu /skjof Bskd Xelb 4,g krkt skg kP\wc henkv hgo ],g krskg kpc henkv skt 4,g rhxal Xelm ],g Cgu krrxfalof Bskd Xeum 4,g Cgu 9lLkdLf8 Bskd Xe Xk/skjof um j,kv 4,g kL\[ ji Xk/skjof hg uoht kjkl 4,g exkel kd Xk/skjof hg ;l kd uoht rel 4,g Cgu gto Bskd hd suskg h/skjof skd Xk/skjof ub df awg kr[sn Te df awg krki gd hH Syflb slb Te j,kv 4exkel kd Xk/skjof rel3Tg exkel phc sd Xk/skjof < 4hxskg Cgu /yim Xe ekj ]hxskg Cgu /yim Xe jhokge ]hxskg Cgu /yim Xe 0qc ]hxskg Cgu /yim Xe Ibk skt 4,g krtuf hd orDf; sd < hg; 4,g kRge hd < hg; ],g rDf; dS FkldS cl s; 4krdl skg hxsk; eji kd krhx go ]krdl skg jskp < skt 4krdl jd "sk?.nm jhHax

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 621 egaP

g; 2u Sgfkp Bskd jrhH dS Syf sd suyskc krhx udfsy ]syskc j,kv Bskd l ]c ]v Bskd ]syskc lk; ]syskc < jxv 4krL\i Cgu ZdG Bskd sllb `,g krL\i ZdG k;D sllb 2u kxsyskc krhx skr hH lk; udfsy3,g krL\i Cgu ZdG Bskd ]s[yf lk;3sL\i kugd hH skd lk; 4skg u rDf; kl,t < jxv krdl Cgu [yf lk; dfXk;D ]krL\i Cgu ZdG rqgc Bskd skr ]skg h[yf krhx hg su lk; j,kv skg kyskc u su < jxv j,kv 4,g krdl yskc hg kl skr kxsyskc < df ,g g; ykol 4kyskc Cgu df kyskc kl < df ,g Cgu ykol g; 4kxskg hg d<fkekzi upo kl,t krhx skr skg kvqg rDf; kl,t < `sd < sxXuke upo d<fkekzi skd krhx ]Tg srNwi

9`sd < sxXuke upo d<fkekzi ikv krhx8

4kxaWd rkc jduke rDf; hg dS Te Syflb 4,g hrdl skg Xe Xkue sd gjr cl ],g hrdl skg Xe Xkue cl ],g hrdl skg Xecl Fkl hg dS skt ],g krLa[v hd kekv skt ],g krLa[v hd gjr j,kv dS j,kv 4Tg rDf; Sx jki sd ue < 4Tg rDf; Sx jki sd ue ]Tg rDf; Sx jgkc sd ue < dfXk;D ],g Cgu Syf sjse ;we rqgc kdlb ],g krgd k;D dufkK,oskue 4,g krjd uiyxki go ct Tg srkt kv sd,ke 4,g krdl skg yxki <{ hH hldf 4,g 9y;'fXIski8 hH hHd ],g krdl skg yxki nq[ L;k udfsy 4skg krukt Bskd n;k' ,g krukt Xe /acal sd uiyxki kurtf L;k 4,g krjd tsk[ rqgc ji 4Bx skg hjgkc hL\c hjkdukt g; skr 4,g krkt kv hH slm /sk skr ]sn jke kdD/ kjt Bskd udfsy 4sxXkg srukt henkv ed n;k' ]Xe /acal sd /sk ,g krukt henkv go kurtf 4,g krjd tsk[ rqgc L;k 4,g k>el Cgu hHv L\skt kd XkLa[ hHl sueqr ],g k>el uikjFql7Gkl kd XkLa[ sueqr dfXk;D 4sxskvki u >el hHv eqr 4,g ckj[ xkenf kjkgqr kxawgd Te ]Skrc dufkK,oskue 4kxawn dXG Xe sjpd jdkOm Te ]SkIqt Xyhyn lkgrfb 4kvqg hg kl ]kvqg rDf; g; ]awg krgd skr Te 4Tg < gjr hd dhrzi sd L\skt sL\c lb `,g krdl sl,d skg kF;v 4s;gfkp kuskg kL\qt 4kxskg kL\qt sl kekv Cgd7u7Cgd jFi 4kxskg kL\qt sl kursp Cgd7u7Cgd L\t 4kxs;kt gj Cgu oHal `,g krdl sl,d skg sL\qt kucf 4s;gfkp kuskg kL\qt 4kxskg kL\qt sl q;1e et Cgd7u7Cgd 4s;gfkp huskg hL\qt 4hxskg hL\qt sl 'kdkv uhet Cgd7u7Cgd 4s;gfkp kuskg kL\qt 4kxskg kL\qt sl kekeji lDsl Cgd7u7Cgd 4krdl Cgu skg skr Cgu 49j;kg nof LDyV hc Ie jlsc n8 4kxskg kL\qt sl spaM go Tg srgd kphu eg skdltf df sF sgj gd g; so ]hF u tsk[ hg hurb udfsy 4sF Xe tsk[ lb 4Skt uc kuskl kgsky j,kv Skt uc kgsky kuskl Xeltf sxXy hg tsk[ krkj Bskd eg 4kxskg L\skt Cgd skr ],g kuskl j,kv ,g kgsky df sF srgd 9Iefsdyv8 4,g kL\qt cl Xelb ],g L\skt uoht 4sL\i u Bk[nf hL\d j,kv aMkt skg lknm Te j,kv Skt kygqd ywG akgo j,kv 4skg hrL\i u Bk[nf Xeg hL\d ],g krdl skg 4hxskg jknhxkH Cgd krUlzi hd ywG Xe krUlzi lm skr awg Ulzi Te jxv j,kv 4kxskg 9dyV8 Bskd Cgd7u7Cgd skr awg kO,c Te akg; j,kv ,g kgj ky[f ywG akgo jxv 4skg 9LDyVuv8 rxt df krdl Cgu skg g; 4,g hgj L\i Cgu Bk[nf Xeg skt hxskg hL\d hd phc Bskd Cgd7u7Cgd ]9dyV8 Bskd Cgd7u7Cgd 4skg u kL\qt kuskl j,kv kgsky df krdl Cgu skg g; 4kxskg kL\qt sl uskl Cgd7u7Cgd skr ,g kgsky jxv df sF sgj gd g; ZGlf so 4Tg sxy Xe sukuc kuskl skd sgsky so hg Xe pl df s>el xsky s 4Ski u >el skdum xsky udfsy 4Skt ync sl,d Xe suskl kgsky df sF sxy Xe ''fskd lb skt3Iefsdyv3Sqg Iefsd `,g hrkt uc kr_ef sl k;efhd ldf krq_' j,kv `,g hrkt uc krq_' sl k;fzi 9ydefsd8 ldf ]sl k;efhd ldf kr_ef df k[sn g; hHd udfsy ]h/kl hH krq_' ]h/kl hH kr_ef suikv `,g hruc eszi rfakH ldf k<1? `,g kruc k<1? rfakH ldf eszi df ,g h[sn k_k; hd phc sd Xkuskn udfsy 4h[sn hH k<1? j,kv k[sn hH eszi suikv 4,g k[sn Cgu go `k[sn <{ kd phc sd Xkuskn 4h[sn hH rfak' ]h[sn hH rfak'v huiv suikv 4srL\i Cgu Bk[nf Xeg so ]Tg 9lDyV8 skt so 4CL\i Cgu Bk[nf Xeg ak;P\fhl hd phc hd orDf; hg sjkeg dfXk;D ]CrL\i Cgu Bk[nf Xeg go Tg ak;P\fhl hd phc skt hd orDf; sd < 4,g jkrof kd thp hg dS

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 721 egaP

hH skd Xkpc sIskN7sIskN df Tg 9Lslkv8 sub ]Tg rlfzxekd surb sP\wc7sL\c udfsy 4Xkg srskg hH uu Xe j? hg tgl ak;dfL\y j,kv sdL\y jxv ]skg u uOfd kurb /skc g; 4,g ZdG Nqd Xe jhj' sdlm ],g kdL\y df ,g krskg /skc hH skd hdL\y 4,g ZdG Nqd Xe jhj' sdltf ]hdlm ,g hH ugc ]Xe j? ,g hH hdL\y df ,g krskg Wq' /skc hH g; slm hg sl,o ],g krskg Wq' /skc kd jhj' suiv hg sl,t3kdL\y sgkp ]skg hdL\y sgkp go3skd spc dS hg sl,t 4,g dofkHko ra;v klkKtf g; j,kv 4hH kdL\y ]hH hdL\y3skd suukt ,g dqlm hH kpc kIskN rqgc 4Tg srgkp ku[sn uu skd sjlwn7dS hH spc s IskN udfsy 4sxaSki krHyql Xe sujd jkdho skdum eg sllm 4Xkg sIskN rqgc so jxv hxsyef rgkj hL\c Xeg 4sF sIskN rqgc go ]Sx P\p ji {1o j,kv Syf _o sd Xk;ifskx su < ltf df ,g hgj hrkt hd ''fskd g; hg rpfuf 4Tg srsn jc[ hd Xkxskj sd Rpf suiv ]ekd refn suiv ]Xk;Rf1o7/kjiv huiv yosd so ]Tg srjd ''fskd hd susn yD' ]suync ]sukcn xsky skt skd XkvkuI? hd < Syflb 4,g krtgl hd suht slm sl okHgzxquv ]dZowigzxquv kl,o ]uoht ,g kl,t 4,g uen Bskd Cgd u ],g /s"uf Bskd Cgd u 4,g jkdhxav kd okHo tgl 4,g rfho yNuf ]tgl hd ZktM7ekd Xe uoht sd < 4,g Xd kd ZktM7ekd Xe sjgx rqgc hg kekeji a;o 4Xe XkiW rauv7rauv ]Tg hrOm Xjgy rauv7rauv Xelm j,kv ,g jxkl dS kd ZktM7ekd sl,t ]X>el kl 4skg ys[ hg kd ZktM7ekd3Xkg srkx rhx h{i sgkp ]Xkg sry[f ywG gkp3rDf;Hfv hjkl hd uoht ]kyhy rel hd uoht 4,g jkrof hg kd ekd go ],g hH skt 4,g krskg rZwHofkv hg sl s kuekd ut1l rel 4kucf sd kuekd Cgu hg kxskg ut1l 4jdskg rL\fhi sl ekd skr k;kuc rxt su kzc ]Tg srgd <kjqi 4,g hiNf erqx ZktM7ekd Xe ut1l ]Xe uoht sd If1l hjkl ]Cgu hg Xe uoht sd ;que 49tuS7lDsl8 ]ZktM7ekd ]kxskg Z Fv kdlm skr ]Xn n' dhO eg jxv skd 9skLcfyf8 4,g hrehd rqgc yk;[ kd 9skLcfyf8 kd L;k Laelf ]rkc hygi

9`sxskdl gd 9lszxskzi8 Xe nkc ikv ikv skd /fof hd sukeq? sNhi skd sIakd sd hL\? `kxskg Cgu 9yxat qI d,c ]eIfefzif qI d,c8 yk;[ g; 4sxXL\i Bk[nf hH jZcc jxe ]sxXL\i Bk[nf Xe iW drfkzi eg sllb ]kxsL\i Bk[nf jtai7Ffv skt sl sujd xyv <jokv kd kpo lb 4,g hL\ep rfal ],g dhrzi kd kr;l _o `,g ZdG hnk;ufqc k;D Xe yk;[ sd 9cyD ILfw;8 s d Xk'sn nfkv huZet j,kv yk;[ sdikv jxe ]Tg hekxquv ZFel ikv sd < Zkrdjqi eFziZol sd kr<jokjuf Xe ZHnal lb 4k;kojd xk; kty jdxO skd Xkvkdjfkeqd su < Tg sr[yf jkdroxkH Xe nkc 4skvkt sy _o jd jkdeu Xgm L\skt Fkg Xkuskn ji dre qrsg ue'iki Syflb ],g k;df /kjiv jdkgu uu kd krosn yt sueqr df Tg srgd < cr ]Tg hrkv jgkc jddakP sl Fkg xakqx aSkdifskx 'okty Syf sd susy _o j,kv 4Sqg Ulzi < jd[sn ak;ufsk; r{v hd Xkvkdifskx df ,g uZ<o 4,g Iiql 9jpsx dIfskjb8 dxl,u kd < Xe xalzi sd kyhy7<jg_o Xe roxkH.nehJ8

4Tg srjd ekd kd uiyxki sL\c eg ]udfsy 4sL\i kutsk[ henkv j,kv Bskd Xeg skd krhx jGf j,kv ]Skt skg /nfal krhx jGf cr j,kv ]Xkg u < df ,g krdl skg jL Xelm dfXk;D 4hxXL\i XI>a> skr sxXyp Gjr hd krhx sl Gjr hd < 4,g hHv krhx dfXk;D ],g krL\i ewyke rpfm s>qe kuyp Gjr hd < sl krhx 4sxXkg < skr ,g krhx 4hxskg h_skxax skr ,g kxax udfsy ]aSki tsk[ u k; aSki tsk[ sgkp 6syef u sgkp ]syef sgkp 6skg u skg sgkp 4hxskg h_skxax df Tg srdl gd eg skr ,g kxax 4Syf sd h_skxax ,g <kezi kxax ]Syf sd kxax ,g Cgu <kezi h_skxax 4skg et kdlb slltf u Sgfkp skr kursp dS udfsy `,g krL\i ZdG k;D sllb ]kF k;D eku kdlm `,g krL\i ZdG k;D sllb ]kF u,kd go 2s[yf g; skt ]syskc g; skt u Sgfkp skr henkv dS 4hrdl skg Cgu Xe orfv sd < kucf g; 4,g Xe orfv g; ]Bx h[yf g; ]Bx hgd g; ]Bx hyskc g; ],g krhx ]awg kr[sn hg gjr lb 4,g jc[ hd < ],g <kezi g; ],g krhx ]awg krgd g; Te 6Cgu k; ,g d<fkekzi upo7krhx 4kd < ,g upo d<fkekzi upo kd krhx df krgd Cgu g; Te 4awg krpskl sl gjr hIm Te Syflb 4krL\i Cgu ZdG Bskd sllb ],g k;D df ],g < df ],g lk; eku kd henkv lm 2,g krL\i ZdG k;D sl eku 4,g hrskg kn,i sl Cgd 4hrskg Cgu kn,i sl ukelkv krhx

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 821 egaP

skdlm 4,g rchlqe hjgskn hdlm 4,g krL\i hH kuL\k?m j,kv ,g krL\i hH kukiNf 4,g krL\i kujd ekd kjgskn skd h_ Syflb 4g hrkt skg dZ"dkuv Syf sd "Qqi skr ]sy kiNf knk; rqgc go jxv 4,g ydfqe hL\c hd h_ udfsy 4,g hgj kt SkiNf , h_ Syflb 4,g hrsn jd Wq' kukiNf skd suiv go 4,g hrkt uc et kd krdqlm hd suiNf skd h_ g; ],g krdqlm hd su[sn g; hd "Qqi j,kv 4,g Z<wilj rqgc Xe su[sn "Qqi 4,g Cgu lj kdlm Xe su[sn ],g lj kdlm Xe sukt skg ]Xe susy hi ]Xe susy jd 9Zokt\S8 4,g Cgu lj rqgc kdlm Xe su[sn 4hxsy jd nac [akv go skr skg kgj kt k;yf hH ucaqp kd h_ jxv 4hxSkt skg nac [akv hd h_ ]hxsgj hyq[ [akv hd "Qqi Xe <{ sjgx sd eszi skr ]skg hH uu "Qqi dfc 4hxskg Cgu dqlm hdum h_ 4kxsgkp kujd uu skd h_ jWt "Qqi Xe <{ sjgx7sl7sjgx sd eszi df skg k;df u yk;[ n;k' suikv hHd 4,g uiyxki k;D g; skd Xk"Qqi df krkv Cgu Xe >el skd Xk;_f 4Tg srskg Ulzi sL\c "Qqi jd[sn Xjhor hd Xk;_f uu Xeutf Tg hryduf aSkd_fi rqgc hl udfsy 4Crskg Cgu Ulzi yqdycf so ]Xkg hrskg Ulzi ak;_f jd[sn Xjhor hd Xk"Qqi uu Xeltf hryduf Cgu kd_fi Bskd hl Syflb 4Tg Cgu dqlm yqdycf Xe Xk"Qqi uu ak;_f 4hd Xk"Qqi uu ak;rwe so Tg Bkuc hg su Xk"Qqi hH go skr ]sF srkuc 9IDstkv lDsl8 ]sF srkuc ;"of7ekd hH skd Xk"Qqi "Qqi df Xeltf 4,g rDo 9yvqlDslskeskg8 df skt ]{bqg kn,i Xe rDo sd skIsy j,kv rkjdql 4{bqg kn,i Xe ukuw; ]sl,t 4CF 9yvqlDslskeskg8 df skt ]{bqg kn,i Xe Xk;rfal um so skr ]Tg aSkerfzi uu hd Xk"Qqi Cgd jxv j,kv 4Tg Cgu hd Xk"Qqi 4Tg aSkerfzi hd Xk;_f uu hurb Xe k;ufqn Syfhlb 4,g krgkp ku[sn uu skd h_ "Qqi udfsy 4,g rkc hd ste sL\c Syflb 4,g Cgu 9jw;sko8 go 4,g Cgu krdqlm hdlm hurb ],g hrgkp ku[sn Cgu uu skd "Qqi h_ 4,g 9jw;sko8 go ],g krgkp ku[sn uu skd h_ "Qqi 4,g hH g; ZdG dS Xeum ]Tg ZdG sl rqgc skt Xe Rpf7h_ j,kv Rpf7"Qqi df ,g hjWt husy >el rqgc rkc dS Xe syeke lb 4Tg jqrkv Syf s dlb ]aSki [sn u < ak;dfL\y s; ]uu Xgm Tg dqlm skd su[sn < 4hxXkg hgj Cgu ak;dfL\y hd zem UHf rqgc sllm sxXkg sgj sd zem ltf < skr 4,g rkc hd zem hg dS ]hL\? hg dS Xkuskn s; 4,g krskg dqlm skd su[sn j,kv suukt Xgm kjlwn Bskd sl akgt ,g /skc hgo go ],g krskg Wq' /skc kd sukiNf Xgm sl akgt 6,g skd sukiNf Nqd lki sdum 6Tg UHf Xe syeke sd u,k; ]Xe syeke sd 9lDsl8 ]Xe syeke sd ekd so sl akgt 4,g hrkt skg Wq' Ze' sl akgt 4,g krkt skg Wq' /skc kd suskg ak;dfL\y skd Xk;dfL\y sl akgt hxXkg hgj skr hd zem hurb 4krdl kt kuke Cgu g; ]hxXkg hgj hd zem ed rqgc hH ak;dfL\y 4sxXkg sgj srjd g; hH ykiskxykc j,kv s; ]sxXkg sgj rjd g; hH sdL\y j,kv s; ]sxXkg sgj srjd g; < hH j,kv g; 4hrskg hH knuV hdlb skr ]hrskg jxv kuI? hOwuv skr ]srskg s Sx syp jxv jdkjqp sL\id hg < Bskd g; 4hxskg hy jd jkdho tgl skdlb rfal go ]hxskg hI? kuI? g; hd < Xe rfal ltf 4,g krkOm Cgu ykol g; 4,g k;df Wq' kukOm sueg hHv g; 4,g henkv kl,d < df k;kOm Cgu u hldf ykol g; dr ykl Xkjktg 4srsn IakN eg skd ryx skr Cgu 4,g kvqg ryx Nqd df kxskg kgj u okH kl hH Bskd s Xe ue sdum ],g k[yf sl krtgl skd [sym lb su Xkxsky utf 4Cgu hg sr[yf hHd skd [sym lb eg 4krskg k;nf Ikd hg skd [sym lb sueg skr ]srskg Sqg kn,i Xe tkel sjkeg < jxv 4hxskg hrjd jkdho skd krtgl rqgc hH rfal go ]sxXkg Sqg kn,i go Xe rfal ltf j,kv 4Tg srjd jkdho slm ,g kl,t ]Tg srht tgl skd uoht < dfXk;D 4,g Cgu oHalv Syf sd < ]kxSkt skg oHalv Syf sjkeg 4,g Cgu oHalv hH cr ]skg hgj hH knk; zem udfsy 4,g oHal hH cr ]Xkg sgj hH sIskN < jxv skr 4,g hL\d defFkzi yqdycf hd ;pjfi7jhj' sjkeg g; 4Xgkp kuskg rpfjfi sl sjlwn7dS eg df ,g dofkHko rqgc g; 4,g Cgu kjqc Nqd Xelb ],g klkKtf tgl hL\c g; 4sxXgkp ku[sn uu skdum j,kv sxXjd Wq' ys[ kd jIDkL jdkIyf sdjd jkehc skd Xk;dfL\y spc sIskN 4kd ys[ sd jIDkL ],g k;df [sym kd ys[ dS su L;k 4Tg srL\i sutsk[ srkj Su7Su skd Xkpc skr 4Tg /yim ak;dfL\y Bqg hrkgu ji hnu u ]cv Tg /yim {1o u ]cv ,g /yim hnu u 4Tg srgkp ku[sn uu skd Xk;dfL\y spc sIskN hHl 4,g Cgu k;u rqgc Nqd Xelb skr ]Xkg Sx syp ji {1o so jdsy _o sd Xk;dfL\y Bqg hrkgu skr ]skg hgj hIskN zem hdum df Xy uke hH g; jxv ]Bskd hg su < skr 4srki [sn Cgu l krtgl uu skd sjlwn7dS spc sIskN df ,g knk; hurb krjqrkv hdum g; 4Tg srskg jqrkv Syf sd sukugi _o hnt s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 921 egaP

4,g hrskg kn,i krdrf,uv sllm 4Tg srL\i sujd u;zi sd gjr jktg sd suL\k?m sL\id lm sl gto hd XkL\id um df sykL P\skv sL\id surb 4sykL P\skv sL\id rqgc su ;que 4,g Cgu yqdycf Xeum skt ]Tg srsy s s y ZFv drf,u dS sL\id cr 4Tg srdl kt Syf Cgu skr Cgu ]Skt hy sl krtgl hH kruu ct Tg srdl kt Syf hHr so sl krtgl j,kv 4Skt gj u 'an kdum ]aSkt Syf hHr so sl krtgl j,kv 4Skt gj u 'an kdum ]aSkt Syf sl krtgl sL\id 4Sx hg skg sxau skr j,i ]Tg Sx skr skg 4Sx skg sxau eqr df krgd Cgu Bskd jdjkrm krwt Xe j? udfsy 4Tg srkt syp jdugi jgkc ]Tg srsn jkrm ]Tg sgj ew? jdugi Cgu krwt eg ji j? 4Tg srwt sl,t Sgfkp s uskg hg sl _o j,kv kruu ]Cgu 4Xdl skg u uu eg Xe Xk;L\f? Cgdf k; ]aSkt gj u _aro skd suskg uu hH ji j? suiv eg skr ,g Cgu htkj skd su[sn uu Xeg Bskd df ,g Cgu g; cyre kdlb udfsy 4,g 9lkilsI8 go ],g Cgu dg kd suk[nf skdikv skr sgkp ku[sn u uu skdikv Bskd dfXk;D ]Tg hjWt _o hH skr ]Tg Syf sd sukt ji srkj ikv j,kv 4Tg hjWt _o s d gjr j,kv j,kv ,g ex 4Tg hjWt _o j,kv ,g nl 4,g utsk;zi 4,g Cgu 9hIyfjke8 Bskd hd Xk_o ],g Cgu krdrf,u Bskd hd Xk_o udfsy 4,g utsk;zi kd Xk_o ],g ZFv kd Xk_o ],g kr;snkim hd Xk_o 4awg krkeq? Gjr hd sNhi skd XkIakd sd hL\? Te skr ]awg h/skjof kd Xk_o jxv 4awg h/skjof kd Xk_o df Cgu kl 4awg Xe ZFv dS 4awg Zkrdjqi hH Te df ],g hNwi rkc hjlwn 4kxskg tgl hH tkel go 4kF k;yf jd jkdho tgl sulm ]sF go Xeltf ]Xe tkel sdum j,kv 4Tg Stf tgl go 4,g huke Cgu k/kc Bskd suXkgm Xelm 4,g Bqg Xe < go ],g hrdl skg rDf;Hfv ertgl skt hd ZktM7ekd df awg kruke skr Te skr 4,g hrkt skg hL\[ BkuOfd jGf 4,g krL\i kujd wxky Xeg skdum jdI,ky Gjr hd sNhi skdeg go j,kv Tg hrsn sn yk;[ Su aSkrdrf,u Bu j,kv aSk<jk/ Bu j,kv rak0lf Su sjkeg sNhi dfXk;D 4g hrykl Xe rdDnf sNhi Xeg skt Tg aSkuI? rqgc hl 4Sx syp srL\i Xe ydfqe eg sNhi 4,g Bx hyp hrskg BkuOfd T skdeg sNhi 4CF so hl,t ,g k;nf L\skN skd Xkthp 4ji XkvkuI? Bskd ,g k;df Cgu 9IXeowzib8 4,g hd Cgu IakN7Ikd Xe XkvkuI? 4sxXkg sgj s/hl ]sxXkg sgj yjl 4sxXkg sgj rqHnv so ]su Xkxsky utf k;df r<o gjr hlb skd krtgl lb j,kv 4tgl ]9l;ufsIaki8 g; ji 2skd krosn sd hnu k;nf jd tkjku `skg hrjd k;D ]skd krosn sd hnu skL\skt Fkg df kxskg kgd su < ]sxXkg SkiNf xav su Xk;dfL\y df kxskg kvqg g; lc 4skL\skt Fkg df kxawgd slum Te skr hxXy kiNf xav suiv ak;dfL\y df ]kxskg kgj Cgu 9IziV wy8 Bskd kdlb 4kxawgd Te kurb 4hxskg hd u 9xuVky8 g; su < df kxawgd Te jWt kurb 4,g 9Lakyhzi8 skr go ]krdl Cgu hg skg 9l;ufIaki8 skr henkv 4krdl skg Cgu henkv ],g krdl skg hg ukoxH 9l;ufsIaki8 kurb ]tgl j,kv yjl kurb 4,g krdl skg kl hg ukoxH 2kF kl,d ukoxH g; df hxskg BkuOfd hL\c skd Xkxsky sd nkc 4skg sgj ykL rdDnf eqr jd[yf rkc hl rckc sdlm ]skg sgj kuc ukoxH eqr sltf < j,kv `skg sgj [yf k;D g; df srgd skt sF Sx kv rak0lf sl Bskd u ]kF k;kv Cgu kyeke kl Bskd dr hHv Xe ue sdum 4CF hl,t ]Tg hn [yf Xrkc h/hl7h/hl suXkgm ]sxXkg sgj xsky tgl sL\c hH so ]C[yf aSkFd s; suXkgtf j,kv 4,g /skjof Bskd u ],g uen Bskd u rckc sdlb j,kv 4Tg Rpf7"Qqi sjwi ]Sgfkp kugd3Tg Rpf7"Qqi tgl ]s/hl < j,kv 4,g Rpf7"Qqi g; 4,g Cgu BkuOfd Nqd Xelb 4,g dofkHko yqdycf hH g; skr ]skjd jkdeu skd krosn jdL\skt Fkg df skg kgd slum jxv su < j,kv 4g tgl hL\c kuI? g; 4,g dofkHko yqdycf skr ]Xkg hyduf jddakP skd Xkxav qx suiv sl huki jxv ak;_f so skr , 4,g krL\i ku[j Skuc 9lXy,c8 dS j,kv uyqral dS j,kv yseykr dS phc sd Xkuskn ub rDo sjwi skdum 4skL\k?m xav go ]skdakP xav g; 4skL\k?m sl j/m ]skdakP sl j/b 4hH skdakP ]hH skL\k?m3knl ]Tg hrgj hL\i Xe ptf hL\c dS ak;_f skr 4,g hH kuL\k?m slm skr 4,g hukesc skr ,g Cgu dZ"dkv go jxv Syf sd "Qqi lb dfXk;D ],g kuskg hH dZ"dkv slm Syf sd "Qqi lb udfsy 4,g hrkiNf skd suiv skr 4,g jgkc sd >el hdlm go 4,g rhH;H go sllm ],g 9hIlfkvjfwk;D8 skt hd klkKtf skt hd "Qqi go skr kukiNf ]dfXk;D 4,g hrsy ekd hH kd suL\k?m sl Cgm ],g hrkiNf skd suiv h_ sl XkL\id utf skr 4skd nq[ ,g krL\i kuL\k?m sl XkL\id Cgm ]skd nq[ ,g krL\i kukiNf sl XkL\id Cgm 4Tg srL\i sujd ekd sjgskn sl thp hg dS

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 031 egaP

4,g rfho tgl hdlm ],g skt Xe uoht tgl go 4Tg dhrzi rqHnv sL\c < j,kv 4Sgfkp kusy jd jkdho slm ,g hl,t hxntV sl krtgl ]awg krgd Te 4Cgu Xe {i sd Xkyko sL\id rqgc Te dfXk;D ]Cgu Xe {i sd 9cyD7ILfw;8 Bskd Te 4,g 9cyD7ILfw;8 skr Syf ugi sL\id rqgc skr 4jGf sxXkg drf,uv ikv df Sqg drf,u knk; 49hIyf,jkeb l.ISf hIyf,jke pe wI8 ],g krkt uc et kd krdrf,uv gzxkv kd krdrf,u rfv Xe ylv 4hxSkt skg Wq' krdrf,uv jGf 4hxSkt skg Wq' hrnk; Fkl sd XkywG jGf skr ]kxskg Cgu dhO skr kxs[sn Bskd df Xgd j,kv Xy jd sL\[ henkv sd lyfqi hH ywG j,kv ]Xy kuc uwukd Bskd ywG yd jxv 4Tg srkt jtqx sl srkj ]Tg srsy [sn jdskg sL\[ eg 6srjke Cgu sdD/ skd XkywG eg 4,g kvqg oHal Cgu go udfsy 4kxSkt skg ydfqe kujke kdD/ jGf skr3Sgfkp kuskg nko;/ skr hH kd suxy kjk; kurb skd Fkg sjse3nko;/ ]kxy kjk; skdikv Fkg g; ],g dhO df sgd go df skg tgl kurb tkel j,kv ]awg krdl sy Xe Fkg <{ dS ],g krxy kjk; rqgc Fkg s>qe df awgd jdsy Xe Fkg Te Fkg kdlm j,kv sxy hNv s>qe h_ Bskd jxv 4,g kgj kt kjke kdD/ Syflb ],g Cgu ;kim Bskd su[j Fkg sl krgfkv dfawp j,kv 4,g kgj kt Cgu k;df Nqd j,kv ]g kgj kt k;df ed hg kylkG hH jdjke kdD/ 4,g Cgu rjWt Bskd hd sujd ed kylkG jdjke kdD/ df kxSkt skg , ed kurb kylkG kd phc sd "Qqi j,kv h_ 4hxSkt skg rkc hukesc yqdycf g; 4kxSkt gj Cgu ZFv Bskd kdlb 4kxSkt skg ZFelv Xe susn kdD/ ji srkj skd hdL\y hldf kIsc g; skr sdl kgu uu Fkl sd sIsc suiv ake Xe j? jxv df jdukt skd rkc lb ikv sxXkg ukj,g skr sdl kgu uu Fkl sd sIsc ake ]sdl kgu uu Fkl sd sIsc ikc Xe j? sl krtgl eg jxv 4hrkt gj Cgu rjWt Bskd hd 9cyD7ILfw;8 skr ]Xy jd xyv 9ulslkv8 eg jxv 4,g hrskg kn,i sl gto hdub ]sl sL\id Tg xsky 9Lslkv8 skt g; go ],g skt rjWt hd 9cyD7ILfw;8 2Xkg Xk;D hg jkehc ]awg krgd Te 4Tg srkuc ykriv Gjr dS j,kv ,g krskg jkehc tkel kjwi Gjr dS df kvqg g; cyre kdlb huk; 4awg Cgu kd {i sd 9cyD7ILfw;8 Te 4Tg Snf iskF rqgc sL\id suXkgtf hd tkel lm Tg k;frfzi dS 9cyD7ILfw;8 4Tg rokxc 9cyD7ILfw;8 4kxskg kukt sxkv hH sl Xkxsky sdaP sL\id sysdv ]kxskg kukt sxkv hH s l Xkxsky sxau sysdv g; 4kxskg kukt sxkv g; 4kxawgd lkdof Te slb Syflb j,kv 4sxXkg u eg Xe huk'sji lm ]Tg Sx L\i Xe huk'sji skt sl XkL\id j,kv Tg Sqg sugi kL\id ZGlf xsky skt j,kv 6kxskg Xeg go ]kF Cgu kn;kG skt kd XkL\id skdum sF uu xsky skt skr ]Tg srjd jkdho hH skd kruu ]Tg Cgu srxkH jdL\skN sL\id jxv j,kv 4kxsI,ky sNhi kIakd kd hL\? skr sxXxkH jdL\skN sL\id 6aSkt xkH jdL\skN sL\id df Cgu kl3Xkg srsy hH iw/ jdO,c uu hHd ]Xkg srjd hH i'ix uu phc sd Xk_ef hHd ]Xkg hH srkgu uu sjkudf sd hnu hHd ]Xkg srO,c hH uu xsky hHd Xe j? jxv ]Xy jd jkdho skd kruu tgl eg jxv 4sxXxy u yqdycf so ]Tg sxy jIski sxau ji dL\l7dL\l 4Tg sgj jd ;kim lhpi <jkd sd suxkH 4,g Cgu rjWt Bskd hd suxkH sllm 4,g rkc hd sujd jkdho sl kryjl slm ]kd uoht ,g ;l dS kruu df awg kruke Te skr 4hF u rjWt Bskd hd susn skdltf ]Tg sgj sn 9Ixf8 skdum j,kv Tg sgj kojd 0lf h/kjiv skd Xkxsky <jkdv ]Tg sgj jd kn,i 9u'suesLad8 <jkdv 4Tg gj kojd kn,i krdrf,uv eg <jkdv ]Tg sgj jd kn,i hjskp eg <jkdv cv ]kF u <jkd Bskd kd sukt sl hjskp Xeltf 4,g rkc tgl hL\c df skt ]sxXxy ukt Xe iw/ sl hjskp xsky j,kv3kxSkt skg /kjiv kukt Xe iw/ jGf j,kv 4kxSkt skg y>fskc kL\c kuO,c Xe k;kN jGf skr s ]sn kuc iki skd sukt Xe iw/ j,kv sy kuc krdrf,u skd suO,c Xe k;kN henkv Bskd unf hldf jxv udfsy 4Xe k;kN df XO,c Xe iw/ eg df ,g Xeg kr_aro hurb j,kv ]Tg sgj jd eg go ,g kd t,ke skt Syf sjkeg eg ZGlf 4,g Cgu /skjof Bskd Xelm 4,g klgf kd e;uf sd kekeji hH go ,g hrkv k;kN skt sl sukxy krkN dfXk;D 4Tg sgj jd Cgu /skjof kd kekeji Bskd eg Xelb 4Tg Sqg Skxy krkN eg ],g kgj ykL iw/ kekeji 4Tg srjd ZdG rqgc eg Xelm ,g k;df kn,i kl,t Xeg su kekeji 4Xgj hg sxau eg df ,g Cgu cyre g; kdlb 4,g krtgl go 4,g k;df kn,i hg uu Xeg su kekeji 4Tg srje hg uu ]Tg s rgj hg uu hH jrhH sd XkL\id 4Tg srskg kn,i uu eg df kl,t ]Xy jd jkdho tgl skd kruu eg jxv df awg kruke Te
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 131 egaP

rfi 4,g k;yf kuc u/kl kuiv Syf sd knl skd hui dS sulm df ,g k<"sk? hd rkc lb rfi Xe ylv 4,g 9hIyfsjkeb8 hd gjr dS 4,g krdrf,uv hd jkdzi dS rfi Xe ylv 4,g krdl xy 4,g krxy kjqc skr skd rfi dS df ,g kNwi suikv 4awg krskg drf,u Te dr cr ]awg kr[j <je kdlb Te dr ct 4,g 9LaS8 ],g ;kl Xe ikv7suiv rDf; ds;zi 4awg krkt skg drf,uv Te unf lm ]awg krkt skg ;kl Te j,kv awg krjd xsk;im gjr hd u/kl kd rDf; sjlwn Te unf ltf 4awg krkt skg drf,uv Te unf hlm awg kr[j jiM sd rDf; sjlwn skd suiv Te unf ltf 4,g ywe kd krdrf,u ukel kurtf hg sjse kd rDf; sjlwn 4Tg hrskg ryfG ikv7suiv sphu sdlb cl so Tg aSkrdrf,u hurtf j,kv df awg kruke Te j,kv 4,g Cgu krdrf,u Bskd Syf sjse rDjfrfv sdlb 4awg krgd krdrf,u Te skdlb ],g Xe If1n hjse ukel kjse kurtf ukel hg kurm kd rDf; sjlwn ]ukel kd orDf; sjlwn df awg krgd krdrf,u skd rkc lb Te 4awg krgd krdrf,u skd rkc lb Te `awg krgd 9hIyfsjke8 skd rkc ldf Te ]kNwi suikv ]awg krgd krdrf,u skd rkc ldf Te 4ykdr k;x skg Wq' rDf; kjlwn dfXk;D 6,g Cgu Z;koufv rfho hdub j,kv 4Tg srdl skg hg unsouf s; 4kxsjd unsouf tkel tgl Syflb 4awg jkndg kd supc sl IgkL\c? huiv skr hH Te udfsy ]Tg jkndg sd susy naukv ikv ikv skr ]skg hrskg IgkL\c? ZGlf sllb s>qe udfsy ]Xy kxy sl syx s>qe j,kv aSkv ikv dfXk;D 4dofkHko ],g tgl yqdycf go 4,g hrkt skg Wq' hH hjknsetf hd kr_aro hd sjlwn ji kr_aro hjkeg hg sl akgo ,g krskg Wq' rDf; kjlwn g; sl akgt 4,g _aro Syf sd [ql suiv hH go skr awg _aro Syf sd [ql suiv Te 4,g kgj xy Cgu k; ,g kgj xy kNv slm df ,g hjWt kuukt hH g; skr kusy Xe Fkg Fkg kd hldf ,g kgj xy kNv s>qe jxv 4,g jkndg Syf sd su[j uk; kd naukv suiv hH kjlwn skr awg jkndg Syf sd susy naukv kuiv Te 4hg ,g skr kr_aro hH skdlm skr ],g Z<wi[qn skdlm jxv udfsy ]kusy Fkg kdlm ,g krdl skg Z<winaukv Syf sjse j,kv ]awg kgj sy Fkg kd rDf; hldf skr awg krsy Fkg kd rDf; hldf Te ct dfXk;D 4,g klgf kd krtgl hH go ]skg u Id skd rDf; sjlwn hg <jkdv ]hg ZF; rDo srsy Fkg kd rDf; sjlwn hg s l,o ],g Cgu dhO kuykL k/kc <jkdv ]hg ZF; skd rDf; sjlwn hldf sl,t rDo srsy Fkg kd rDf; sjlwn ]awg krjd rkc hd kuokHal tgl ltf k; ]awg krjd rkc Te hd tkel tgl ltf 4Tg ;h<jkpof Xrkc skn ]udfsy 4,g dhO df ,g krdl kt kpskl skr ],g krsy sy Xe Fkg Fkg kd hldf rDf; Bskd jxv `dr kehl ldf slb df ,g dhO kugd g; kdikv udfsy 4kxskg Cgu ZdG Bskd unf lm ]kxskg tgl j,kv kxskg Fo kjwi Xe pl ;que unf ltf j,kv 4,g Cgu ZdG Bskd kd slgf Bskd Xelb 4,g kdb j,kv La[v jhj' sl 4,g kvqg kIakc Xe Xklgf Bd skd jhj' sueg 4Sgfkp 9lXlbky8 Syf sdltf ],g kl,t uMkLskx skt ,g klgf Bskd kd jhj' 4Tg srdl [sn cl skdltf ],g kl,t suk[dO,c skt ,g klgf Bskd kd jhj' 4Tg Syf jd La[ hH Xe jhj' sueg dfXk;D ],g krL\i Bk[nf ZdG Xeg 4,g Cgu Z dG Bskd Xe xav hldf j,kv Xe Fkg 4Tg sl,t dS xav hHl sd jhj' 4Cgu ,g ZdG 4,g reuf ZdG 4,g k;yf jd kn,i sueg dG dfXk;D ],g krL\i Bk[nf Xeg ZdG 4,g Cgu ZdG Bskd Xe Fkg j,kv Xe xav hldf sd jhj' ],g /acal kd krtgl dr akgt Z

94Xgd Nqd hH ikv 4nfk;b ]Tg sykore hH jGf Tg sykd Xk;D < df Cd aSkuid rqgc7rqgc su Xk;ofd 4< j,kv rhi ]yDq'3Tg Sx Snf <"s'of uhr Syf sd uZ<o sd xaj sdum Xe roxkH.nehJ 4sF sykd < syko sujd Z<wi skd _o sd hni,k `krdl skg Cgu rakI1n rqHnv yosd g; k;D 4Tg djfkdep ]Tg jRskdsky ]Tg ddf,kyv < srjd Z<wi _o kd hni,k 4Sqg jskN skn sd orDf; d < s; 4sdl jd hH kjwi jhp kd hni,k Xe kHl7oj,kd hgo ]sdl jd <jg_o < skt df ,g uzi dS hH kjlwn Fkl s `kxSkt L\i Cgu Xe rdDnf rfi Bskd k;D `hxSkt skg kn,i Cgu 9IDyfkd8 Xe uoht sd rDf; sllm k;D 4kxsjd xake hd Xkxav j,kv Bskd kjlwn sl ]sxXgd Fkg ikv dfXk;D `Tg srjd k;D k;k; hd 9hIyf,jkeb8 ikv df kxskg clfkuqe kuNwi uzi hg; slikv skr dr jxe 4,g hrdl skg 9u'Sqplf yZeku8 dS go ]Xdl sy ikv Xe tkel tgl skd Fkg lm skr sxy kjk; Fkg kd hldf df kgd hHv suikv df kl,t ji 4Tg Cgu Xe {i hldf ikv df k;df rxfab ZFkF; jskv hdlb suikv ]hJ ukoxH8

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 231 egaP

4g sL\i Xe ydfqe henkv cl `,g Cgu Xe ydfqe skt ]henkv go ,g akgd 4,g kvqg hg kL\i Xe ydfqe go 4,g krdl T kt jgkc sd ydfqe go sllm ]awg kgj gd skt Te 4,g kvqg hg kL\i Xe ydfqe hL\c go ]awg krgd slikv Te 4kxSkt L\i Xe ydfqe hL\c go ]henkv kvqg kyi Xe Xkvkrdrf,u hd gjr jktg ]Xrnkv hd gjr jktg ]jkdal sd gjr jktg ]ukFal d gjr jktg ]henkv kvqg kjH sl 9t\wc,I8 df Tg srgd dhO tg srgd skt ikv skr ]awg krgd kl Te skd cl lb ct cv s 4{bqg Cgu htkj Syf sd eszi ]{bx skg htkj Syf sd Xkvk;so ak;ufi Syflb 4,g Cgu kjr[ Bskd Xelb ],g kn,kl kd sl,i g; j,kv 4kxSkv I,ky gcql liko go 4,g Cgu kjr[ Bskd skr Skt kyp lki sd k;so 4,g kjr[ skd hui skr ]Skt L\i rfi jxv Xe eszi sd hui hd hlskL\i 4,g kjr[ ],g 9IXeokoub8 Xe eszi dfXk;D 4Skt L\i Xe eszi sl hui hd hlskL\i Sktc ]Skt kyp lki sd k;so dS rfi kdum df hxXjd nali hH ak;_f udfsy 4hxsL\i hujd kn,i k;so skr ,g hukpc h_ofkl7hrl 4,g k{j hd Xk;_fofkl7hrl go ],g skt k;so 4g hrkt skg kn,i uj,kG 4Tg hrkt skg kn,i k;so ]Tg srsn ld sl jskt rqgc skd hui ]skd rfi eg ct 4Tg hrskg kn,i aSkrdrf,uv T hd gjr jktg hg Fkl sdum j,kv 4Tg hd nktB su tkel drf,uv dS skt ]awg kruke aSkrdrf,uv skd gkoof ]skd rfi Te skr `kxsdl kt k;df <jpkv kd thp ldf akgo ]skg krL\i kujd ;uHfv hH kd eszi Xe k;ufqn ltf j,kv 2kxsdl skg sl,d eszi Fkl sdlm cv dfXk;D 4aWd ;uHfv kd eszi Te Fkl sdlm ,g k;df kn;ko kd eszi suTe slltf df kxskg g; Gjr hjlwn j,kv aWd eszi sl hjskp Te df kxskg g; Gjr dS `sxXdl jd sl hjknukeB eg skdltf ,g k;D j,kv Xe k;ufqn lm ]sL\i kujd sl hjskp hH skd eszi Xe k;ufqn unf ltf dfXk;D 4hxskg krdrf,uv df skt ]Mkt skg Xe eszi sd hldf sl hjskp hH skd eszi Xe k;ufqn unf ltf dfXk;D 4hxskg krdrf,uv df skt ]aMkt skg Xe eszi sd hldf a s l hjskp Te skr k; 4hxskg BkuOfd hjgskn cr 4kxSkt skg kL\[ Xe phc kn;ko kjse cr udfsy ]aMkt skg Z<wieszi rfzi sd hldf Te ct ,g hrdl I? kuI? dS yd3hr[sn Cgu skd sn;ko sjse hH go3hxSkt kv hH hL\? hd Rpf go yd3Cgu kr[sn skd sn;ko sjse go3kxSkt kv skr rDf; go yd df kxskg g; oim yd skr ]k;df kn;ko suTe jxv j,kv `awg krdl jd sl,d kn;ko Te ],g krdl skg eszi kjse df slltf kyef Cgu s>qe hH rDf; go hHv ]Cgu k;kv yd hHv 4,g oHalv yqdycf g; `awg krdl jd sl,d `kxaWd Cgu eszi skd rDf; sjlwn hldf Te yd df awg krdl jd kn;ko kdDi Te k;D ]awg krjd eszi skd rDf; dS tkv Te 4,g Bqg kn,i krdrf,uv rqgc sl gto hd XkvkuokHalv um j,kv Tg hn iskF aSkuokHalv hl7rqgc ji eku sd rfhu sueg `ji eku sd rfhu ,g k;kuc sueg skt ,g oHal g; k;D df X>el hH g; eg udfsy 4Xe uwukd hxskg hL\[ BkuOfd skr ],g k;kji j,kv Bskd sl,t Tg Skji hg sl ikv rDo lb3,g Cgu hg eszi rDo lb ],g hg kd eszi ZGlf skr krku dfXk;D3Tg Cgu hH Bskd s jse ikv skr <{ lb ],g Cgu hg <{ kd eszi skr tkv df sgd jxv hui udfsy 4krkt gj Cgu eszi go cr ,g krL\i kusn eszi ct j,kv 4kxsL\i kusn eszi slm j,kv 4skg hui hjse eqr dfXk;D ],g krdl kt kxake eszi 4awg krgkp eszi rDo lb Te df awg krdl gd sl hui huiv Te 4kxs[sn Cgu <{ skr uwukd udfsy 4krskg Cgu Xe eszi sIa? lhc,kp ],g krskg Xe eszi Xe <{ hldf skr ut<jk/kl 4,g k;x skg eszi skt ,g krdl skg hgo Xe eszi sIa? lhc,kp 4Tg Xe eszi sIa? lhc,kp skt Tg xsky ed rqgc ;sk; lb 4Tg srskg <{ sd eszi ]Tg srskg 9Lwe8 sd eszi j,kv3awg Cgu Xe <{ sd eszi Te skr tkv df sgd jxv hui unf lm 4k;x uc uwukd eszi unf lm ]skg hui hjse eqr dfXk;D ]kd suxake eszi sleqr awg jkndg Te df awg krdl gd sl h_ hldf Te unf ltf 4,g hrkt skg k;g hd eszi unf lm ],g kruc uwukd eszi unf ltf 4Tg sgj gj Fkl so df ,g eszi kdum g; 4kxskg yGrfzi kd eszi sdum kugj Fkl g; ]hxskg Cgu kFal Bskd kugj Fkl g; ]kxskg Cgu kn,kl Bskd kugj Fkl g; 4kxskg Cgu 9IDsIakd8 Bskd kugj Fkl go udfsy ]Tg srdl gj Fkl jH uoht rDf; skn unf lm ]hxskg hNv k;ufqn unf ltf j,kv 4,g krdrf,uv dS gkoof ],g krdrf,u dS eszi 4,g krdrf,uv dS gkoof skr Xe cklgf sjse skr 4,g drf,uv r;dfyke hd Xk;rDf; j,kv 4,g hrdl skg hd Xkvqro ZGlf r;dfyke 4hrdl skg Cgu r;dfyke hd Xk;rDf; 4,g Bx skg 9i'fjuskv8 ],g k;x skg dyfke kd rDf; dS go df ,g k<"sk? hd rkc lb rfi 4,g k;yf nhj[ skd rDf; dS sulm df ,g k<"sk? hd rkc lb

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 331 egaP

4,g hckj[ hd xaj nsGl go 4,g krkt skg kyFskc kjgsp kdlm 4krskg Cgu 9IXjsilakI8 hH henkv erjnaql kd epfi Syflb 4,g hxy Xe ''fskd hd suskg kyoakl h_ jnaql hd epfi cv 4rkc go hdqp skg ],g kutsk[ Xe Bkjgx Z;nTkl cv df ,g krukt henkv kd epfi ],g krL\i Bk[nf jnaql henkv kd epfi skdeg 4,g hrkt skg hd ;we knk; Bkjgx ],g krkt gj kd ;we ed oky,G cr ],g hrpaqgi ji j['f suiv rfal Bskd hH ct Xe ylv `,g k;x kv uiyxki k;D 4sn jd hyoakl hL\skF iw/ gjr hldf 4Tg hIsy ji Ir sd jxkl 4Tg hukohn hL\c Syf sd suskg kyoakl ak;jfnaql hjkl hd epfi df sxXkg ukj,g jdukt ikv hHv 4hrdl Cgu skg kn,i cM sllm df ,g henkv kl henkv kl,t < j,kv 4Tg srkt syp srL\i hg Bk[nf xaj Su Xelm 4hrskg Cgu kn,i cM sl xaj syoakl 4,g hrkt skg kn,i cM hnt rqgc sl xaj sjskx Syflb 4,g krskg suekl ,g skt ]Gkl kjgsp kdlm ],g krskg 9I,y8 henkv kjskx ]akg 4Tg hrskg ri hd Xkjgsp jrhH sd sjgsp ]sjgsp jrhH sd sjgsp sd henkv syoakl 4Tg hrskg ri Xelm 4,g krskg hH 9IXjsilakI8 Nqd jrhH Xelm ]krskg Cgu rkel hg ji sjgsp kjgsp kyoakl 4,g 9hIlfXIub8 dS ],g Cgu oky,G 4,g 9FsL8 dS Xe xaj syoakl 4,g hrkt skg hyoakl cr ,g hrkt skg hjgx ct ],g h[sn hnu 4hrskg Cgu 9ihL8 ],g hrskg 9I,y8 yD' nsGl Syflb 4,g krskg oky,G ]hrskg Cgu 9FsL8 ]hrskg Cgu Bkjgx Xe xaj nsGl 4Tg <jkd hH j,kv Nqd 4,g rkc <jk/klv hL\c kuskg jnaql kd xaj syoakl ],g rkc <jk/kl hL\c kuskg jnaql kd xaj nsGl 4,g Cgu kr"s'of rqgc Bskd go 4,g Cgu 9hIjfvsj8 Bskd go 4Tg srskg xsky rqgc jnaql sd xaj nsGl 4,g 9jvsj8 rqgc go 4,g 9hIjfvsj8 Z;nTkl kd xaj syoakl 4k[sn Xe xaj syoakl sueg skdum k[sn jnaql hH skdutf sueg3kyoakl hH skd < ]kyoakl hH skd ekj sueg Syflb 4,g krkt L\i kdhG endS henkv jnaql kd xaj sjskx skr ],g krskg jnaql Bskd kd xaj sykd ct udfsy 4,g krskg jnaql henkv Bskd hHd7hHd kd xaj sykd ]sxXL\i Bk[nf jnaql henkv sl7rqgc sd xaj sjskx Syflb 4Tg hrkt iNf Xthp hl7rqgc Xe dep hd hnsGl 4,g krsn jd Ixzi k/hl ],g Cgu krkiNf Nqd xaj kykd dfXk;D Tg srskg jnaql rqgc henkv sjskx 4,g krskg jnaql hHd sl ydfqe henkv kykd Syflb ]kriNf Cgu hH Nqd Xe xaj sykd j,kv 4Tg hrkt iNf aSkrjnaqlv hl7rqgc Xe dep hd xaj sjskx dfXk;D ],g krL\i Bk[nf jnaql xaj kjskx Xeg sl j,krekv udfsy 4Tg <jkd Bd sdlm 4,g krskg jnaql xaj kyoakl kurtf ]krskg Cgu hH hHd jnaql kurm xaj kjskx Xe ylv 4Tg gzxkv Nqd Syf sd xaj syoakl Xe ue sd dqe lb 4hg Xe xaj syoakl ]sxXkg sgj ypap go 4sxXkg sgj srskg jFfv hg Xe xaj syoakl so huk; 4kxskg kgj <qx o;fkF kd krjFf hdum xaj kyoakl df ,g krxy kl 4Tg <jkd Nqd sdlm 4k[sn hg xaj kyoakl Xeum su Xkxsky d/fv ]udfsy 4,g kgj ync cl akg; 4,g Ow> hg rkc hl,t krjFf Xe rxt lb 4,g Cgu hH Nqd jFf akg; 4,g krgj krync cl 4Tg srgj srync yirfzi xaj 4Tg srgj srync tskj xaj so j,kv 4,g krL\i Bk[nf xaj kjlwn skr Tg srskg Xe /sk rfzi sjse ikv ct hHd j,kv 4,g krL\i Bk[nf xaj kjlwn cr g srskg Xe eszi rfzi sjse ikv hHd j,kv 4,g krL\i Bk[nf xaj kjlwn cr awg krskg Xe /sk Te ct j,kv 4,g krL\i Bk[nf xaj kjlwn T skdikv cr awg krskg Xe eszi Te ct hHd `,g krgj akgd henkv hg dS Xe Xkrkykg uhr henkv hg dS dfXk;D 4,g krdl [sn xaj uhr Xe Xkrkykg uhr hH henkv dS ]akg 4sxXkg Sx L\i Bk[nf xaj so Xgm ]kxskg k[sn sl [akv ltf suutf skr 4,g krL\i Bk[nf xaj kl7u,kd df ,g krjd jZHuf Nqd rqgc ji Xk[akv hyko su[sn jGf 4kF kd xaj Bd henkv udfsy ]kxskg kgj kd xaj hg dS skr jhj' 4Xe henkv lm sF FkldS xaj Bd 4sF henkv sd xaj rqgc 4<jkd hlb 4krdl kt k;krc Cgu skdum Xe xaj dS 2sF henkv uhxaj 2sF henkv sd Xkxaj rqgc 4,g Bqg rkc hd Xkxaj rqgc sd < df ,g kNwi suXkgm uzi hj[fkv 4,g hrdl jH sl Xk< ho1i hjkl 4,g Cgu hjWt g; ]skg kn,i < hg dS Bskd 4Tg srdl skg kn,i orDf; Xk[ky sl,t < skr ]XiskF u aSkuokHalv ji uoht j,kv ]Xy jd tgl skd uoht eg df hdl skg htkj Syf sd rkc lb ho1i unf hldf jxv j,kv 4sxXL\i suL\skN jkdal sd ydfqe hukjqi 4hxXL\i huL\skN rnkv ydfqe hukjqi df hxskg ydfqe dS sllm awg kgj gd skt Te ]hxaSkv Xydfqe Xe hxntV hd henkv sllm awg kgj X gd skt Te df ,g Cgu Syflb ydfqe Bu 4hxskg ydfqe Bu go awg kgj gd skt Te 4Tg srkt ywH slm eg skr ],g h;kF hjkehc jxv 4hrL\i Cgu Bk[nf skr ]Bx skg urnkv ydfqe jxv 4hrL\i Cgu Bk[nf Xeg skr ],g hukjqi ydfqe jxv ]udfsy

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 431 egaP

um go ],g krskg kn,i sl uyef sd jhj' 4,g hyef hH kekv ]Tg syef Cgu jhj' sd Xk;rDf; skn df ,g ZFv hg kurb ZGlf kjse sl xskHal defk;kv 4awg kgj jd knuV Bskd hd xskHal djfhjk' Te df ,g Cgu ZFv g; kd xskHal defk;kv skr dS 4hxXkg rpfm husy >el Xrkc skn Xelb

9`Cgu hg k;df Fkl sd Xk;ufi huiv xskHal defk;kv su < k; ekj df ,g krdl yduf kthru g; k;D sllb 4Sqg Cgu ukokHrfzi surm _qi sd Xkuskn ]ekj k; < hH ji suskg /acal Fkl sd Xk;ufkjIi ukokHrfzi Okv k; Xk;ufkj jktg gyskl s d < jxe~~~syef < sl gto hdltf ]kF xskHal defk;kv go ]kF kvqg xskHal skt kd hdosn j,kv osnqlo hH Sg srskg xsk;ufof kd q' df kF k;krc suikv j,kv hF hd rkc sueg Xe nkcknegv ji < skt~~~,g [sym Xe roxkH8 q

4cr ]sxXjd Zkpp ji hni,k hHd skr go 4,g xyv rkc go ji 4Skv ekd cd skr Skv u ekd Xe <{ lb eszi Syflb 4,g go sl Xe Xk;lf;szi hdum sjgx7sl7sjgx 4sl k< ,g eszi kL\c kd < 4,g krdl skg ekd kd h_ <jk/klv kuskg hui hd Xk;rfi paki 4,g rkc ydfqe hL\c hH kuskg hui hd rfi hg dS ]X[j uk; udfsy 4Bx L\i hjkH Xeg go ],g hui hd Xk;rfi paki go 4Fkl sd hni,k ,g Ghydr hL\c Xeg dfXk;D 4,g hd ed kjt hd hni,k ],g hd Zkpp hd Xkjlwn j,kv krhl rqgc sueg 4,g Cgu kyckdqe Bskd kd hni,k 4Bqg Cgu h_ jknuk' hl,t k< j,kv kvqg Cgu henkv jknuk' kl,t < df ,g g; skr pl 4,g k< eku dS kd hni,k ]< ,g eku kd < df ,g rkc hd ste sL\c g; j,kv 4hxskg Bx skg Z;koufv k/kc go 4sxXkg Sx uc k/kc Syf sd hni,k hrkt hd uu Xe jkcjn lm gjr hldf7u7hldf < 4,g Cgu kyeke Bskd j,kv ,g 9ysjdef8 _kedS hg krofd hdkc 4Tg srxy suskg ewyke 9ysjdef8 cr ]Tg rkuc ;r skd krofd eg ct Xe nkc j,kv ]hxsuc krofd ct j,kv 4hxSkt uc krofd skr kxs[yf skdlb ct ofd udfsy s 4awg kruke Te hg kurb ]sxXkg Sx uc k/kc Xe suL\?m sd hni,k unf lm < gjr hldf7u7hldf 4awg kruke Te hg kurb ]kxskg kdskj sl suL\k?m skd hni,k unf lm gjr hldf7u7hldf su < 4Tg dhrzi cl s; df awg kruke Te ]Xkg sgj srdakP < Bskd sl jwn df skg kI? kl jkdep Bskd 4Cgu ;we Bskd kd Xk;r Syf sjse ]awg krgd jrajuf Te kl,t3Cgu ;we Syf s jse kd kuI? lm ],g kuI? skt 4CF u X[akv Bqg hjH sl klkKtf hd eszi X[akv hyko su[sn skd hni,k 4hF hgj kt hL\k?m sl k<1? hL\c hni,k 4hF hgj kt hL\k?m Cgu sl eszi hni,k udfsy 4,g krgkp kuL\k?m eszi 4,g krdl sn kKkv hd suL\k?m skr eszi 4,g ZdG kL\c j,kv dS Xe suL\k?m j,kv sudakP 4,g krdl dakP _o go cv ]k;yf [sn jdL\k?m sultf udfsy 4,g krgj hg krL\k?m jH hxntV go ]Cgu kL\k?m hHd sultf Xe ylv 4Tg srdXG _o ji hni,k Bqg hrL\?m Gjr hjlwn ]< skd Xk_o Tg srL\k?m Gjr dS df ,g hNwi suXkgm rkc dS j,kv 4Tg dhrzi hg sd xaj sykd cl so ]kgd < ]kgd ek; 4kF uikyoakl Xelm Snf Xgm skt hH eku sueg dfc ]kpskl sueg yosd u 4kykd ],g hH cyre kd < 4sykd ],g cyre kd ek; 4k;nf sn Syflb skdum hg eku ek; 4xaj kyoakl ,g go ],g kpskl sueg Xe xaj h;kF dS ji ]k[sn hH su Xkxsky rqgc j,kv k[sn hH su rDf; dS Xe xaj rqgc Syflb 4CF hrkt hyp hrL\?m skt ]CF ak;bkjgx j,kv Xelb 4kF krskg ue kd sukt srcwL ]kF krskg ue kd sukt srdak> ]sukt srdak> Xe sjgsp sdlb j,kv ]kF henkv kjgx kurb ]kF henkv kd xaj surb g; dfXk;D ]kjskx skd henkv lb sdl pskl u eg 4Tg Z<wioge rqgc ;kd Syf sjse 4Tg <,kx rqgc ;r Syf sjse 4,g <,kx Syf sjse go ]Tg srdl hH skg syoakl so 4kpskl kyoakl skdum sueg 4sdl pskl Cgu kjskx skdlm eg df kF henkv kjk; kurb 4k[sn kyoakl sueg 4,g Cgu hjWt Bskd g; sxXkg hg sgj syoakl < df kruke Cgu Te 4k[sn sueg ji xaj syoakl Syflb 4krdl skg Cgu Z;nTkl kjgx rqgc Xelm df ],g hckj[ hd xaj nsGl 4Xe xaj nsGl Tg srdl skg jnaql xsky rqgc df ]Tg ak;cfw[ hd xaj nsGl go

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 531 egaP

92< kl,t7ikv ]hJ ukoxH ],g hjkd/fv _kedS kd suykL 'kdzi ji lb ],g /acal 9yvqlDsl8 k; dekokH k;D kd k/kj iWeszi j,kv rDf' Xe krzxel hd uoht d < udfsy 4Cgu rkc Bskd 4,g k;kv Cgu eku Cgd kd k/kj Xe roxkH Fazxjk/kv sd Xkvkyhy rauv hd < df ,g s g; rkc hd ste j,kv 4kxsxy suxy kl7kjw/v7kjw/v j,kv lknm7lknm hg gjr hd Xkj,kv hH uoht kd < skr Skt k;nf jd xyv sl < skd k/kj 4krgd Cgu Bskd <7h<eDfQ hH Sqg srskg rgfkoof udfsy ]Tg srgd skr <k/kj eg skr hHr 4kd k/kj j,kv kd < ,g orDf; UHfv kl 4,g hd k/kj jkda> j,kv rfx Xe Xk<jp sdum qrdV ],g kd < ;1u 4,g hd k/kj hjq/ke7;kd hd rhx lm ]Tg sd Xkj/v sd < rhx 4Tg sd k/kj jql jq/e sd rhxal ],g hd < hjqlakc 4,g uzi Ii j,kv dqtku hg kL\c dS Xe hL\d hlb 4,g Bkv hH rkc hd xskHal defk;kv 4,g k;kv ][sym kd ZktM7ekd ]9skLcfyf8

4Cgu ZFv Bskd kdum jdkv s Nhi sd ekj 4hgj u rjWt hdum udfsy 4kr[j <je kd Xkpf7<jp hH sdum lkgrfb 4srL\i Bk[nf hH 'qd7oy skr ]hrskg u jhdy hd ekj 4Tg srkt sk[ endS so sphu sdlm 4,g hL\c rqgc jhdy hd ekj udfsy ]Tg ]Tg skt 'qd7oy 4hgj hg hurm jhdy 4Bx skg hIskN jhdy go j,kv Cgu kvqN skd jhdy lm 4hn pC[ lki sdlm jhdy hL\c dS su ycjhc j,kv ]k;ki jd u kIskN slm Bskd j,kv 4skn jd kIskN slb SqN kucf df kgd sl Xkxsky sd jkcjn j,kv hpC[ jhdy dS su jcdv df ,g kri skdcl eg hukgd go 4hxskg kuyqr ]hxskg 9oIfsjsiad8 ]knl hxskg 9oIfsyjf8 skr y,kr hjkeg udfsy 4Tg Sqg kn,i hg sl defk;kv Tg Sqg kn,i skt 4kF hg defk;kv skr xskHal 4,g krkt skg kIskN skr ],g krkt skg kn,i hH kIsc kL\c j? sd ikc sL\c j,kv ,g krkt skg kL\c hH ikc skr ],g krkt skg kn,i kIsc kL\c j? sd ikc sIskN 4,g eku Bskd kd Fj'n Syflb Tg Sqg ekj 4krskg u hH ZFv Bskd kd Fj'n 4srskg u kn,i rkj jxv Cgu hH krukt Bskd skd Fj'n 4Tg krif <jk/kl rqgc Fj'n 4Xe lkgrfb kxsL\i kd kuyqr sl ekj skr ykol udfsy 4krdl Cgu hH skg kIsc <jk/kl skd ekj 4Xkuskn s; sF u sIsc <jk/kl 4srdl L\skN Cgu eku Fkl sd ekj 4,g 9oIfsjsiad8 j,kv 9oIfsyjf8 knl skr kukt L\skN eku udfsy 4sF u ut<jk/kl 4srkt L\skN eku Xe lkgrfb hH s; skr ]srskg Sqg kn,i j? sd j,kv hldf 'qd7oy s; 4sxaSkt sk[ hg Xe k;kN hd ekj ]Xkg spaM hg surdf 'qd7oy df Tg sL\[ s; ji BkpaM hL\c hurb df ,g kurb ZGlf <jkd kdlb 4kdl skg Cgu sl hldf ]kdl skg sl jhokge u ]kdl skg s l ekj u ]kdl skg sl < u ]kdl skg sl 0qc u 4Tg sdl skg Cgu hHd 4srki skg /yim Cgu sIsc sNv rqgc slum ]Tg srwN skd BkpaM hj[fkv ]hd uoht Tg srwN skd 9dhi8 xsky skt Syflb 4krdl L\i Bk[nf Cgu hH Bskd sNhi sd < 2u Tg hrL\i Bk[nf skr Xthp 4hxSkt L\i Xe ydfqe hL\c jdkv lki sd IsjoS BkpaM hgo ],g hrdl skg BkpaM hL\c BkpaM hd L\kgi skt Xe ypk;oV sl,t 4,g krkt L\i Xe k;kN hd rDf; sl,t < knl go 4kxSkt k;nf kyqH knl Xe lkgrfb go ]kxskg kIsc hH skt sl krif sl,t < 4,g hrdl skg skt hj[fkv sl hj[fkv ]Tg BkpaM skr < 4Tg ut<jk/kl osnqlo 4,g krdl skg kn,i kIsc kL\c sl osnqlo 4,g oHalv kuskg kn,i skr kIsc kL\c sl < df ,g g; skr <jkd kygi 4Tg <jkd j,kv sdlb `kvqg k;D kdub ]Tg spc sd ekj ]Tg spc sd < jGf df ,g Z<wioge hg rpfuf ykol g; udfsy 4,g Cgu hjknsetf Bskd hdlm ji k;kN Syflb 4kF k;x sNhi sdlm gjr hd k;kN jhj' ]kF kvqg uyef ji yr sd kekv 4hF u kuekd hjgx Bskd j,kv kulko Bskd ji yr d jhj' dfXk;D 4hgj huc hjakoD ]hgj huc uto 9hjse8 udfsy k;x skg hH et kd Ibk df sdl gd g; xsky syko suukt s sd Ibk Syfhlb 4awg kruke yG kd xskHal defk;kv hH et kd Ibk 4awg kruke yG kd xskHal defk;kv Te et kd < 4,g krskg /yim skd Xk;bkpaM j,kv ,g krskg kn,i sl uyef sd kekv skt ]krdl skg Cgu /yim skd Xk;bkpaM

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 631 egaP

Syflb 4sxXn sn hg kjwi go jdxake kjwi ]sxXn u Nqd go df ,g Cgu g; cyre kd suxake kjwi dfakykg 4sxXy xake hg kjwi go 4kxsyp u ekd Xe ed sllb ]sxXxake u go ed sllb 4,g krdl uc uyef slum hg <Ziel kjwi 4Tg "Qqi hg sjwi go 4Cgu hg ,g h_ jrhH sd < udfsy 4kF krdl uc yse sllm skr skg h_ hl7hL\skF jrhH sd < jxv 4,g "Qqi hH kL\skF jrhH dltf krdl uc Cgu yse kjgx rqgc sl h_ hl hldf kd < 4kdl skg kjwi <Ziel go 4k;x skg kjwi <Ziel go ],g s h_ Iiuf hysdv go ]hdl cwL hjwi k/kj 4,g "Qqi jrhH sdlm ]krdl skg Cgu yse kjgx rqgc Fkl sd < kd h<eDfQ 4Tg jrhH sdlm Xkuskn so 4,g krxy suew? s Nhi sd h_ j,kv ,g krkt skg wcn yqdycf go <{ hldf j,kv 4,g krgkp kuykL kcn yqdycf ],g krskg dekkv kL\c <{ hldf "Qqi 4Tg sryduf sllm iW Xkuskn s; 4,g hrkt skg dqlm skd sukcn uZnx hd "Qqi j,kv ,g hrkt skg ykjdof hg yqdycf go Xe <{ hldf j,kv 4,g hr[j hH jlf ji j,i sdlm ],g hrckn hH j,i ],g hrckn hH Fkg sd "Qqi go Xe <{ hldf 4,g hrjd hH <Ziel go ],g hH Zdil skt ,g Nqd 4,g hrjd hH <ekv go 4,g hH dekkv skt ],g Nqd jrhH sd h_ dfXk;D 4kxsyp 4,g kryp Z"?al j,kv gyd jrajuf skr ]Tg sryef ct "Qqi j,kv h_ sjw/v skn Syflb 4krki skg Cgu dekkv kjwi hHd sl suskg u "Qqi kjwi "Qqi hH Bskd 4hrki jd Cgu <Ziel kjwi hHd sl suskg u h_ hjwi h_ hH Bskd 4,g hd 9jLXjl8 ],g hd <Ziel go ],g Bkjgx hjgx7sl7hjgx hd h_ 4,g 9olfszxS8 ],g dekkv go ],g Bkjgx hjgx7sl7hjgx skt hd "Qqi 4Tg ZFv sdlm hH j,kv 4X>el eg hH ZFv kL\skF kd "Qqi Z<wi j,kv h_ Z<wi df ,g rkc hd ste sL\c hH g; cv 4Sgfkp h_ Z<wi slm j,kv 4hxSkt skg hL\[ Fkl sdlm k/kj hdlm sl iW Z;koufv ]"Qqi kl,t < udfsy 4,g kryp ekd slltf ],g hH h_ huiv jrhH sdlm 4sd h_ kucf ,g krdl ht "Qqi kjw/v ]akg 4kxSkt L\i kjw/v go kF;v 4,g hjWt h_ hjwi skdlm ]kxSkt L\i kjw/v Xe ZFv dS cr ]kxskg "Qqi Z<wi Bskd hH ct j,kv 4,g Cgu hg or Bskd kd "Qqi jrhH sdlm 4,g h_ hjwi go ]kxawgd Te skd kjhe sl,t k; 4,g Cgu hg or Bskd kd h_ jrhH sdum 4Tg "Qqi Z<wi so 4kF kgj gd Te skt ]Tg Z<wi < hH Xe kFv lb udfsy 4hxSkt skg hokg ji h_ skr ],g knk; rqgc k_ke hd "Qqi jxv 4hxSkt skg hokg ji "Qqi skr ]hd h_ jrhH ,g knk; rqgc k_ke jxv 4Tg hrL\i ewyke "Qqi skt Tg ak;_f hH hl j,kv ]Tg srL\i ewyke <,_ skt Tg "Qqi hH sl Syflb 4,g h_ r'rfzi lhykp ],g "Qqi hnlhG Okl go ]Tg srgd "Qqi eg sltf 4,g kd Xke ]kd 9thzxLf8 ZGlf go ,g ZdG skt 4,g h_ jrhH sd "Qqi ds;zi ],g "Qqi jrhH sd h_ ds;zi df Tg rgd xsky syko suukt skd lue 4,g krskg xav7"Qqi hH kdlm jrhH sd h_ ds;zi j,kv ],g krskg xav7h_ hH kdlm jrhH s sd "Qqi ds;zi 4Xkg "Qqi sjwi skt ]Xe rxt Tg ed rqgc "Qqi sl 4kxsL\i ku>el kL\skF skdlb 4Tg "Qqi sjwi < df kgd uTe df kxSkt gj Syflb kjw/v 4kxSkt gj kjw/v endS orDf; kd < kucf sd k/kj df ,g pl hH g; ]rkc hjlwn s 4<jkd lb 4sn hH gxt Bskd ]sn hH eku slm Bskd df Cgu UHf hH hurb ]Cgu xyv hH hurb 4sukpgi j,kv sukt Bskd slm df Cgu UHf hH hurb ]Cgu xyv hH hurb 4,g ;1nv gjr hd k;kN go 4,g <jkd kd suskg u [sym sdlm ]Xy yk;[ rkc g; skr dS skr 4Sgfkp kukt k;df Cgu [sym ],g rDq;;k; awg kruke Te skr ]skg k;x k;df u [sym kdlm jxv Syflb 4,g hg < k/kj 4sl < ,g Cgu /acal Bskd kd k/kj 4Tg xyv skt ]Tg srskg hg sdum skr /acal 4,g Cgu rklekv Xe < ]Tg srdl skg /acal sdlm sl < 4,g Cgu ;e< ],g hrdl skg hrjd eszi skd < go 4,g xyv h<eDfQ 4,g hjWt kuskg xyv kd hldf skr hH Syf sd sujd [sym 4Cgu rjWt Bskd hd [sym sdlm ]hF gjr hd k;kN j,kv hF u xyv skt 4,g [sym kdum ]sF xyv skt 4Cgu rjWt Bskd hd [sym xyv df Bx skg uhy j,kv dS hurb sl < k/kj df ,g kurb <jkd yqd kd suskg u [sym kd k/kj df awg kruke Te 4,g hIm yqdycf rykg hjse 4krskg Cgu [sym Bskd kd k/kj Xe Fazx uhpkzi hldf 4,g krskg Wq' Xe XkFazx sd nkc rqgc [sym kd k/kj 4,g BkuOfd Syf sdum ]Tg srht Xe Xk;r ]Tg srht Xe lkgrfb skt ArokHo 4,g kuid hd Xk;ofd sd Xkxq; sd nkc k/kj 4Cgu hH kvqg hHd orDf; Bskd kl,t k/kj df k;nf jd Wq' kugd hH g; skr su Nqd cr j,kv 4,g Cgu hg [sym Bskd kd k/kj df sl rkc lb ,g hgj BkuOfd hL\c Syf sdum ]Tg srtsk[ Xe Xk_k' xsky skt
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 731 egaP

unf sjkr sl aSqd sjgx lm skdikv skr skg akvqd kjgx IhG ,kl uhr7skn skr ]aSkt syp Xe aSqd sjgx hldf ikv jxv 4srdl L\i Cgu Bk[nf sjkr Xe hu'skj hd tjwl udfsy3hH hHv ,g kjH sl Xkjkr 'kdkv3Tg srskg sjkr hH Xe unf 2sxaSsk[ akgd skr sjkpsc hH sxaSsk[ 4Tg srkt sk[ sjkr Xe unf df kupskl re g; ikv ]Tg srskg skr sjkr hH Xe unf 4Tg srkt skg jkndep rqgc ]Tg srkt skg zHq' rqgc ]Tg srxy suL\i Bk[nf jdskg yotm rqgc sjkr Xe lokev 4kucf sd sjs/av sd rkj srdl pskl Cgu skd Xkjkr d rkj eg sl,t 4Tg srjHm so slltf ],g hrkt sk[ efwHO1i 4Tg srkt sk[ xaj cl 4Tg srkt skg hyk[ endS so jdpskl xyv s 4krdl kt kpskl Cgu xyv 4skd < krdl kt kpskl Cgu kjw/v 4Tg Z<wi so hH Xe ZFv lb 4Tg yZqro kjwi < j,kv k/kj 4Tg yZqro kjwi kd rxt lb jdyef Xkuskn so 4u/ dS ]<+ dS 4,g 9xak;8 eku kd dS ]9u;f8 eku kd dS 49xak; LaS u;f8 4Tg Bx uc kjs? yskx kjwi jdyef ak;yfNe Xkuskn j,kv 4,g kgj yef sl Nawi hd hygi gaqe kd hyNe hjlwn ],g hgj yef sl gaqe sd sjlwn Nawi hd hyNe dS 4Tg hgj kuc kjs? yskx dS jdyef gjr hjwi ak;yfNe skn 4yZqro dS Z<wi j,kv kjs? dS kykd Xe hyNe nsGl ]kjs? dS yskx nsGl Xe hyNe hykd 4kykd k/kv ]nsGl k/kv3Bqg hryef skd sjlwn7dS ak;yfNe skn Xe yZqro j,kv ,g yZqro yskx dS Xelm 4Tg srgd dhrzi kd rxt so sltf ],g dhrzi dS lki sdlm ],g hd Xk_pf ],g 9y;jfskIDif8 skr k"kH huhp dfXk;D ]Xe k"kH huhp ],g dhrzi dS lc 4Tg srgd 9xak;8 j,kv 9u;f8 go sltf ,g dhrzi dS Xe jH uhp ji ho1i hjkl skr ]Xyduf sutsk[ dhrzi Bskd Syf sd k/kj j,kv < eg jxv 4kd sujkg j,kv kd surht 6kd <Ziel j,kv kd krdekkv 6kd kr"Q,ki j,kv kr<,_ ]Xgd u kd "Qqi j,kv h_ 4,g hH uyef eji dS kd "Qqi j,kv h_ sl ]kucf sd /s"uf ,g kjw/v ;s/of sl,t ]kucf sd rq|of <+ ,g hjw/v r|of u/ sl,t Xe kFo; hd rxt lb 4Tg sjw/v cl go hH Xe ZFv lb 4,g kRoZFv hdum Xe suskg 9jyp,c8 4Tg sjakoD q Iiuf so 4,g ydfqe kuL\skt skd h_ hH Fkl sd Ibk 4Sx syp jdL\skN udfsy ]hF h_ Fkl sd 0qc 4,g Cgu hH k;kN go Bskd Cgd Xe orDf; sjwi sd jhokge 4oHalv 4sxXjd eszi skd h_ hldf sl,d jhokge 4krdl kt kuke Cgu skr skg hH kvqg 4,g hukesc hg kuL\skt skd h_ Fkl sd henkv sl,t jhokge df ,g dhO hgo Tg srgd skt jcaxnf ;r dufkK,oskue udfsy ]skg Bqg hpc ]skg kvqg gkoof kdum df ,g hg; ;r dlfkgrf n;k' df awg kruke Te 4Bqg hpc Bskd hdum u ]kvqg Cgu gkoof kdum ]Cgu df ,g kruke kd Xkjcaxnf Fai dS kd jhokge udfsy 6Bqg hpc ]kvqg gkoof ]Bqg hnk' hd jhokge 4,g kucf sd h_ orDf; kd jhokge 4,g rxalv h_ 4krdl kt kpskl Cgu sdjd kL\[ Fkl sd h_ hldf skd jhokge 4,g krZ<wi dS hd XkvkrZ<wi hd < hH g; df awg krgd Te hH Syflb 4Tg Sx yef sdb /skjof Xkuskn sd uoht lb jdskg <k/kj 4Sx skg <k/kj ]Sx skg sdb go Syflb 4,g Cgu Z<wiZFv kusy eku kd < sysdv Syflb j,kv ]Tg "Qqi Iiuf < dfXk;D 4,g cl go ,g <,_ hH skt jrhH sdum k/kj ]hH W?aq? kd ;1u sdum ]hH rhx sdum k/kj 4,g go ],g 9IsdhysL8 skt ],g cl go ],g dqtku hH skt kjkl7kd7kjkl kdum k/kj 4,g kr;hued hjkl hdum k/kj 4sxaSki pskl u eg skd < kucf sd k/kj ]Cgu 4,g krkt skg sxkv yqdycf go ],g krkt skg kL\[ sNhi yqdycf skt 4,g krsy ki cl go ],g krjd <Ziel cl skt ]Tg srgd eg <7k/kj ]krgd Cgu Bskd k/kj7< 4k;x L\qt sxkv eku ]kL\qt u sNhi eku udfsy ]Syf sd < kL\skN cl su k/kj df ,g rkc hd ste j,kv 4k;x gj hg eku kd k/kj Fkl sd < j,kv ]Bx ywH h<eDfQ df k;kv rDo j,kv ]Bx hyp hrskg P\kxzi sjh/7sjh/ h_ g; j,kv ]{bx sk[ so ]CF hrdl xake 9lXuIfXe8 sl < skt ]kF krdl yef kokn Syf sdutf sl ryknv skt so df kvqg kl Xe j[fkv ],g hjkgqr g; df hrsn u ;Z<uf 9ZIskd8 Bskd Xe {i sdltf ]kF krdl kt k;df Cgu kokn Bskd jiM sdltf3kF Cgu rxkFal ]kF kd eszi /acal sl k/kj 4kF kd gkoof ]kF rxkFal /acal sl h<eDfQ 4hF huiv h<eDfQ ]hF Bkji skr k/kj3sF s rdl gd Cgu hH kl ,g huiv < sltf ]kF Cgu hg kokn Bskd kdltf ]kF jknsokn7j,x yqdycf skt j,kv 4{bx hyp hrIwN so ]CF jknsokn hH j,kv 4hF jknsokn skt ]Xe Xk_k' kF [sym kdltf ]Bx IwN h<eDfQ df sNhi kl kvqg
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 831 egaP

unf lm ]sxaSkuc jk/kv kd ei eg unf ltf df jd ki hd uk'n hH g; zs X s Z [j e uk; lm ]hd kpp kt hHv7hHv suikv e /acl d gkoof ]hJ ukoxH8 X s Z s X a s 4g Cgu krdrfuv Bkd elm 4g dofkHko ydyc , , s X , q f gjr hd k;kN hd ei gkoof 4kgd kl ]g drfuv gjr hd kFl gkoof uTe zs , , a s 4g Cgu k/kc Bkd kd tkel elb 4g nukv kdum g; ] , s s X , a gkp kugj Fkl rDf; kn 4g tkv kl,t ]kxkg dkyr gjr lb u 4g tkv gjr X s , s , ltf e Fv lb kxkg Cgu gkoof unf lm ]kxkg yG tgl kd ei dum ]kxk X Z s s zs s s g Cgu krk>el dS kugj Fkl kd k;rDf; kn jkv e uoht xdl n krdefF , X s , X s X s ki kd ei eg unf ltf ]udfsy 4kxSkt kyp krI? kyx kd ei hg kurm ]kx z s zs q zs kg hokHi gkoof kurtf 4g kuI? dyfke dS ei ]g rDfQui dS gkoof 4g k s z , , zs , q , ;df u kxky kLkjd gkoof klo cr 4krkg Cgu kOuv go cr g rjd gkoof c s X s X s\ , s w T s t rDf; kn udfy 4g krkg k;df Cgd u k;rDf; kn Cgdf ei klo 4g krskg s s , s s X s zs , , hg kOwuv ei go cr ]g rjd ei ct rDf; skn 4Crdl dIf Cgu SkFl cr zs T s zs a a dfk;D 4g hrkg rhjiof d kvkuokHnm tgl kFl hH Bkd 4pc u e k;ufqn X , s s X a s s X ei df hxgkp kFl hd gkoof jkv 4g kgj gd drfuv e kd kFl hd gkoof zs s a , wa , T s a 4g Cgu kukg dS hg kukg Lt 4g Cgu k , s s s q\ , ukg Iduf hg kukg lki7lki 4g Cgu kukg xl hg kukg Fkl 4Cgu rgj Fkl ]g s s , s a s s T rLi Bk[nf Fkl hHv 4xdl gj Fkl l dhO o hg unf lm df g kgj gd k s \ s X s s wa l e kr pl 4g kgj gd Cgu e kl ]sxgj Cgu Fkl "Qi jkv h_ unf lm T s wa T X q , ]hxkg Cgu kFl hd gkoof unf ltf 4kg hg k;kN hd ei dum kuht Fkl ud s a s zs s fy 4g dofkHko ]gkp kuht Fkl hH o ]g k;kv ei e uoht dutf udfy 4 s , X s , zs X s s g rDfe dS ei jkv g u/c dS kr gkoof 4krdl kg Cgu df kt ]g gj jd , q zs , , a s s s T s ''fkd hd suykduf ei l gkoof eg 4g gj jd ekd kIm eg udfy 4kxS s zs s T s s kt gj Cgu drfuv go ]kxsyduf gkoof kt l ei Syflb 4xgkp kugj Fkl , s s zs s X hH o ]sxjd ei xky kt 4Cgu kd ujd gkoof ]ue kgd drfuv kd gkoof s X zs s s s s s T , s 9`g rjd rgfklki kd krdrfuv hiW gkoof o k;D 4g sr T s sz s , s T jd < gkoof d/fkol jkv 4g rgd drfuv kd gkoof ikv df kgd uikv8 Z , T s , s s < dhri d olkge e uoht & z s s X
4,g eku kjw/v < ],g eku kjwi <k/kj Syflb 4,g kjwi yxq; go 4srdl jd Cgu xyv skdum Syflb 4,g kdb kjwi7kd7kjwi go 4,g L\t k/kj skr Tg ywG jxv < 4Tg srOm y[f sjwi7sd7sjwi hg Xelm go 4,g sjs? Xgm jnkp hd k/kj sl Gjr Xkjkp 4ji jnkp hd k/kj ,g krdep orDf; kjkl kd < 4Tg srxy sudep sjkr Xe jnkp hd sjs/av j,kv 4,g hrkt y,G jnkp hd sjs/av dfXk;D ]Tg srL\i Bk[nf ZGlf Cgu srkv sjkr Xe rkj 4Tg srdl L\i Bk[nf sjkr jGf 6,g hrkt kv Zri hd sjs/av Xe phc dfXk;D 4Tg srdl L\i Bk[nf hH Xe
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 931 egaP

on hd jIDkL ikv kr ]g krkg kni kpc j? dikv 4g rkt yp rpkl sl xP s , s , s T s s s s a ukji eg dfXk;D ]krkv Cgu e yk;[ eg hHv 4kxSkt kg hjWt hH l gto s q X X s s hdlm ]g kgj yp e k;ufn ekd kt hH l xP dufkKo go ]g kgj gd e kt , X q s s a , wa T s 4kxy s nc cl hg rpfuf 4kxLi kukg kLc jdkg kdcl kd kpc um jkv 4g krif s \ s \ s s X , T "Qi d tkel ji jkv g ke k;_f hd tkel hjwi 4kxLi kuync kpkP kji Xeg q s s w , T a a s \ a w 4kxSkt kg ydfe kugd ]g krif ukd ]g ke ukd kr unf lm 4g /yim r s q , , , a , s , Ffo; knk; jkv g hrdl kg /yim k/ofl hH e _a; go g hrdl kg /y , , s q X , s im k/ofl e Ii d ke kt ]eg kd spc unf lm 4xn Cgu >kc F; kd ukP q X s s a s s s X s Z s s kd pc e Ii suhge ku kd ke eg unf lm ]chjd7chjd g Syf hg tk[ ]kF s s X s , s a T s o; eg hH unf ltf 4hxSkt gj Cgu ;koufv e ;ofH udfy ]g hgj ;kou Z X s , Z fv dr cv ke 4g krdl kg kni nkc ykl jktg ln kpc kje ]kxgj Cgu kr a , s , s wa s e 4dr ykl jktg ln ]dr ykl jktg g rdl kt [j r{fjl <d;ho jse T T s s a Z s hH kr Mkt je e jxv 4g Cgu hH tkv 4kxgj Cgu e ;ofH 4kF hjWt kr s a T , s X s kukg kntV kd ikc ed7l7ed Syf d ukg kni d kpc e k;ufn hukjqi ]slt s s s s s , s X X q , 4g Cgu syko udIf Bkd so F Skuc jk/kv Nhi kt ueg df S T s s s s s s gfkp kuy >el Sg r[n lm ]g kgj kt krkg oHl Nd rgc uhou7ruf kt s q s s s , s a q q s X e ;ofH jGf jkv 4g k;nf LkN jiM d k;rDf; kd kpc ueg hHv dfk;D , , s\ s X s X s X ]g k;el dtfkekl pc hHv ]Cgu `sxaSkt uc 9eyki y'kl8 go k;D ]g k T s z s , rOm ykol `kxkg k;D kd kpc unf lm ]xSkuc jk/kv kd ei eg unf ltf s X s a s zs 4g krdl p , gi kLc jkv kn;kG ]sxkg d hHl spc 4g Cgu kl ]g kpgi kn;kG llb ]g qa \ , X s , , qa s T d hldf 4F d hHl Syflb ]F Cgu hH d hldf dfp pc jkv 4kF kr[j o s s s s s wa s , kH <iei rfi d kpc kyhcd kji 4kF kryp kri kd ke 4F ;rkrif xky Z w zs z s X w a s q s hHl d yhcd 4kF kryp u kri Bkd kr kd krif kF;v ]hn jd rpfufql k s s s s Fo; rxrDf; hd gkoof ueg ct ]cr k;kv kr krif 4g n' k;u rgc kr s s , q if jkv g n' kukjqi rgc ke 4g kukji knk; n' 9ydv8 ]kdkd 4g Cgu ku , , q a , q a , kji rgc n' krif df hxkg hukjg kdikv jdukt Syflb 4kF x; kd kRl1r q q s , s q ke 4kF krkg kri hg kd ke ]kF kryp Cgu kri Bkd kr kd krif ct kF x; s a s s q dS 4Cgu hH F knl 4d k;rDf; Cgu hH g spc 4g hukec hg rkc hd uuke s s X T , s s kl ]g d k;rDf; spc unf lm ]dl n ;e eji kd ei eg unf ltf df T s X X s w s zs g g; kr pl ]l,t 4g rpkl hg jdkuc jk/kv kd kvk<jk/ hukji eg df g , s s T s s s X q T hrLi Bk[nf Syflb k;bkuOfd o udfsy 4hxLi Bk[nf k;bkuOfd hl7rgc \ a s X \ a q 9`xSkt s a uc Cgu 9eyki y'kl8 ; k;D ]jkv `sxaSkygd dldf o `kxkg k;D kd kpc z s s , s s s X
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 041 egaP

3y ykol kjln eg jGf X w ]hukgd hl7hIkN dS 4g ;e kd orDf; jkndep jkv tr Sg jH l kvk; s , w , s q s s X el ;ktc d orDf; dhG df g kruke e jkv 4g krkt kg kdhG7kdhG uoh s s wa T , , s t kdlm 4krkg Uim Cgu go ]deu gd eg kdltf e orDf; dlm dr c s X s X s r ]dukj e orDf; dlm dr cr ]y[f u gjr hji yG kd ei dr ct Xe , X s s w w zs uoht d ;ue df g g; kuuke kje kl 4jd urojfi eg kr ]kg hryef S s q , s X Z s X a k;el jrgc jxv l kvk;el hukji df pkl jkv ]jd yg ]>el kd Xkvk s s X q s s , s s s ;el um go df g hg; ekd kd 0fc udfy 4g hrkg BkuOfd llm jkv 4g , q s , s s , T Cgu hnkv eg dutf hxyef Sk;el Bu Fkl d kFo; jrgc lm kr ]kg hr s X a s s s s dl yef hH kFo; jrgc llm jxv 4g Sx kg hnkv d ugl eg hH kd kv s s T s s s s X k;el hd pkP lm ]g Sx kg hnkv d sugj eg e pkP ltf df g hrkv sllb s a T s s X s a , BkuOfd 4g hrkv l hlm BkuOfd jkv ]g hlt suy y e uk; jWt rkc dS , s , , , s s X 4xPc xkv j,kv xLy eg lum 4g s X \ s s X \ s , lkdof kjkeg e Cgm ]xjd yg eg kdum 4g hjWt Sk;el Syf d sugj ji X s X s T a s hoi 4hxkg kni Sk;el Bu Nd ]hxkg kni rkc Bu Nd 4g e k_ke hLc hG 1 X , a q X , X q T X \ kd o jkv g rskg kni hg <jkd d gkoof kt sxaSkt kg knof "?l o udfy Cg s , T s , s s s Z a s s u 4xaSkt kg knof Z"?l jkl d phc d ;ue jkv ;ue kr xn kIg kd gkoo s s a s s s q , q s s X s f eg df g Cgu kl 4kg jrgc aSk;el hd tkv l kvk;el hd yd 4Skt h , X s s X a rkg jrgc tkj aSk;el df g Cgu g; ykol kLc 4g hrkg Sk;el Bu Fkl s s s , \ T s a sd xk;i Su jg 4g hrkt kg rkel aSk;el hjkl df g Cgu cyre g; kdlb s z T s , 4g hrkt kg rkel hjknokn rxrDf; kgt ]g hgj ky g , s s a , xt lm hH >el hd ue d ;que ]g hgj ky gxt lm kd ;ue hH htkyku s , s q DI 4g krkt gj jk/kv hg ei unf lm 4krkt gj Cgu cyre Bkd kdlm 4g s , zs s , krkt gj jk/kv k;D kd gkoof ]g krkt gj nto k;D kd gkoof dikv unf l , w s m ]kxSkt kg knof 9u'DG8 kd krif jkv ke unf ltf jkv 4g Cgu kyko ug s a , a , , s j Xe ;ofH go ]g kgj 9u'DG8 kt dr cv kd krif jkv ke kr 4kg krdl , a s , a s s kg kni uke0fc knk; ]kg krdl kg kni Fo knk; kpc ]g Bx kg /yim s , q s s , T s a Sk/ofl jrgc llm df ct ]Ihl? e Ii kd spc uhge ku go Syf d ukg q s s s X s s s , s s s ke df hxgkp u hH ke 4dl kg /yim lm thc erOJ df g kNv 4kg u k a s a s s s s , s ni kd 0fc ed g kNv ]kg u kn,i kywy7kL\xy kpc kdikv df g kNv 4g , q , s a , , krdl kg /yim e tkel <d;ho kNv llb jxv ]kg kni hg l <d;ho d s X Z s s , s Z s ikv kpc kdikv df sxgkp u hH g; ikv kr hxPc hjgx jkv hLkF >el jx X s s \ , s\ v 4Mkugi jdkuc kLid hg e kr g krif kdlb e df rpskl Cgu g; ]sl t a \ T s wa T s n Nv lcl ]g rkouc kLid ikv 4n kyif kdlb jdkuc k;bkon hg n[ e s s T s \ wa s a q T kr g krif kdlb e df rpskl Cgu g; ikv 4hd jIDkL Nv lcl ]g rky Bk s wa T s s s T s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 141 egaP

kvkog e ]hy y rkdkye l tjl ue ]k;yf L\y l kukGr e ]hy ki kekv X T s q s w s T s X w T huiv ue 4g <winukv rgc kukt kg yG kd ckyx Syf d I? lhckp sl uskg s T , Z a q s w q s s a , s yG kd lk? dS Sg iNf e Lkv hd Ib jH hxntV df kxgd hg; hH ler w q s X \ wa s q T s e ]k>elku ]kgd u yG d ckyqx Sg rje lm 4F dhO cl ]F rht Fkl7Fk s w s q s s s s l ]kF rpfjfi ]kF hnkv cl udfsy ]CF ydfe hukji df kuke ]hF k/ofl hu X q q q kji hjkeg 4l Fkg uiv Bu Cy sy ydfe 4Bkox hxntV huiv F; 4kF kgd q s s X q a Z hg ygi sueg ]yxki ]kgd llm su kyG um 4k;x kv chjd d kyG uiv g s s X w s X w s o cr kLi jxf ji uhet go ct 4kLi jxf ji uhet k/ki kd kyG {o go \ \ , X w 1 jkv bx L[m Lt rkg7rkg >kl df Bkv kljc hd jkt urb kr jGf 4Cxy u , \ X \ s s s s a s s s s jxf phu k;Lf[i ]Bkv kljc 4xy ukygd udfy ]F y[f kr yG 4kvg tsr s a \q a s s q s s s s w q tjl rkg7rkg jgikn 4kLi e rchle cv ]kd yxki k[n ]xy ugd yG d w s s s s s \ X q s s s s w s rfkt dlm Sg cn phu 4Cxy uL[m L\t ]k;x ikd kdlm kvkj7kvkj kd <k s q s s s \ X a a s a s i ]Cyp k;/fkv hd jkt 4bx kg W' rchle hg l gcl jkv 4k;x kg yG kd z a a s s q X q s q , s w ckyx gcl go jkv k;nf n uknjo lm u kekeji jkv kuke Cgu go udfy q q , s s s , s 4krdl wN eg ukGr u ]hrkrl eg kljc u ]hrkrl Xeg X w X i/ u 4g rht l ekjkv e Lkv hd Ib eg `g k;D rjWt ]yxki ]kgd u w T s s X \ , s X w s kyG d lki um 4krki Cgu y> kd kljc hHd e ]krki Cgu Ly l kukGr hH s s T \ s X w d e ]krki jd Cgu rkc l tjl hHd e df kgd ulm ji 4g e te Lc ]g T s w T s T X s s \ T kgt eg df g krgd g; oHuv rxrfkt kjkeg 4g hrkv rchle hLc jGf ]g a , q , q \ T sdp Li e uiyxki lb towi Nd jkeg hH sygi df k;ufkgd g hul ueg ] q \ X Z q s a T q s Li re e uiyxki lb ]k;k>el su kyG d lk? d lkLi7lki 4hgl Syf d I \ X X w s s s \ s s a ? lhckp ]hgl Syf d unf dS Glf 4n kuc yG kd ckyx lc >e kr ikv , s Z X w q s q s 4g krkg ue kd suy I>> Nd >e cv ]k;yf gj e k{jl unf rgc df kgd , s s a q s q X q q s u yG d lk? lm 4g r{fjl kLc r ]Li re e I>> lb r 4g hrkt jxf w s , q \ w \ X a w , ji uhet jd j[cf k;Lf[i hd ckyqx kr g hrkv kljc ct jkv 4g kry L a \q a s , , , s kr Bkd df g krki Cgu hH y[f kr ]g kry[f yG e ckyx ct jkv 4g hrk s\ s , s , w X q , T t kg hL[m7hL[m hH L\t hd ckyqx cr ]g rkv ukGr ct 4g Ghydr hLc s \ \ X T s w T X \ hd yG d ckyqx ]Li re e I>a> lb r df k;k>el rgc lm u kekeji 4 w s \ X w q s s s n kuc yG kd ckyx s>e kr g ki ji >e hH kjt hjr jxv 4kxgj kuc y w q q s , q s wa G kd lk? dr cd e df hd kuFki l kekeji u yG d lk? lm rkj dS w T Z z s s w s 4F yG d ckyqx dlm hg e lki 4kF kvg kxy l hg ygi j s w s s X q s s i uhet go dfk;D ]hF hrki Cgu kjxf lm kljc ]hF hrkg kljc 4hF Lkv hd X s s \ X kIb ji lm ]kF krki krl Cgu kd yG lm ]kF kryduf tjl 4hF Lkv hd s w w \ X kIb 4hF hrki kg Cgu Ikp ji lm ]F rkv ukGr 4kF krht kvg kcn e kIb s s s s w q X X X e Ikv hd ykohn3yG kd lk?3yG kl7kIkN dS e phxc dS df g kuql uTe s w w s X s , s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 241 egaP

`jkp of dikv 4g klt7Cgu uknxk; kdum e k'nf hd ;kd dtfkekl jkv g knk; s , , s X Z , T d Rf1oi h[erv dti7< df g; cyre 4g Cgu e lknjl jkv hlju ]kjh s z qZ a w , X w , e rDH< hurm ]g 9hIofIDfS8 hnkoRf1oi hurtf eum jkv g ryef <x d , z X , T s q s doof7;kjo jkv k<ji ];k' ]Z;pc skt e ukeug rDHekj df ykol kjlwn s , , zs Z , z X q 4ugklki kvg kryef kd RfoxkH hd ;ue e uuke o sz q s 1 s q X s lm kd uoht kjln jkv 4kuc 9ld yc;ky tkjkge8 e rkjtx lt ]rf0i s w , s X q s , hd ujd rDfH hg jduc hikx hd < kr dS 4g <jkd kn dlm 4knk; g s s s T s s T je ]ed g jr xky l rf0i7dlfj hd < df g ikjkv kd nuktgl heko8 s T s s s , s a 4g k{jl rgc hH e cd kr 4k{jl hd LtiV kgd ]nukv kd 'kdkv y[ , q q X z s q s \ a a s q kgd udfy ]g k{jl hLc e LtiV df kuke ]udfy 4g kgj Cgu hH oHuv k a s , q \ X s \ s , q d uLm e 'kdkv y[ lm dfk;D hxSkt kv hH jkv kd hNi d LtiV jkv 4 s \ X s q s X a , s a s s \ , hH hxSkv rdDnf 4g k{jl cl kg; ]hxSkv rdDnf rgc ]kxgd go kr ]L\m a X , q a a X q s s X e 'kdkv y[ df gd jxv hH kd hNi d LtiV eg kr go 4kg Sx kg hnkv s q X s a s s \ s s s 4kryp Cgu kri Syflb ]kg rjtqx eum I? lhckp ZGlf 6g yk;[ ]g kri s s X s a , , , gr kd kvk;el hd kgo ]kg gj ht kucf d k;el kg; er df g g; kte X q X a s s s a q , kLc udfy 4hxaSkt Om aSk;el ;7s; df xgd o kr Skt kgd hH lum jxv \ s s s X s s s udfy 4skg rnfukv e gkoof kt h[sn Cgu h_ hl uTe 4kg rr l gkoof kt s a X s s s 1 s s k[n Cgu "Qi kl sue ]k;kv kdke kd udk> e ;n dum ]e k[kv hdum s q T , s a X s X X a l Iduf rgc ]g k;kv kdke kd uyef l kxky k[ky >e j/b ]hg n;k' uTe s q , , s s X s X s q s 4g rkt yp SkP gjr hd >kc eg lm g klt Syflb 4S T s s s s s , , kt kg k;D Cgu kri jGf jkv 4kxLi kukOm end k;u kr x[n lm dfk;D ]C s , s \ s s X s s X gu sr[sn kdlm g kgj kg kt jkv rkOm Cgu end k;u l jL lb ]kxkg k;D s , s s , s s s `g kgj k;D kg kdeg df rpkl Cgu g; hHd eg jkv 4g rkt gj dQ Xe j? , s s s s , T s s eg jdpkl ;H cl g; 4kxkg k;D kdlm ]kxkg k;D kdlb ]kxSkt kg kl ] s s s s kxSkt kg kl ]kxSkt kg kl df g hret l e hlm go 4g 9u'IX;jfkv j; s s , s X , s s Gf8 hg exnm kdlm 49j;Gf8 d gjr cl ];H d gjr cl 4g hL[ ji ;H . s s , \ kFo; hjkl7hd7hjkl go ]g Bkuc kFo; kt sueg hHv 4g Cgu <jkd Bkd , s , s 4kxdl >t l kvk;el Bu go df Sgfkp kukg lkoofekv jkv klkjH kur s w s X s , s b kd ;ue jkv ]Sgfkp hg hukg ]hg hxkg kr aSk;el Bu df g kruke e kr s q , s X s wa T s 4g krht kje7kje henkv cr udfsy ]n jd e[ kd kvk;el hjkl eg g kr , X s X , dl kg kr ]g kukuc kne kd hxntV eg jxv 4Sgfkp hukg udfy 4hxSkt kg s s , Z q s X s s a s hL[ aSk;el kntV hl7rgc kr ]g kukuc kntV eg jxv kd hxntV hg rpfuf \ q s , X s 4kg gj s s ht Sg je er 4g kgj je jdht e ]g kgj je Cgu hg l e ]k;yf >t sl q s q wa T wa s T w
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 341 egaP

oht d ;ue kd olm d rxt lb < 4yirfi g kgj yp olm 4g olk s q s s z , , s ge e rxt jdLkN kd ;que 4g Cgu hH Cgd ekd e rxt jdLkN kd ;ue X s\ s , X s\ s q `g k;D ekd `kg k;D hrgc ]l kvkog , s X s X Bkd sNi `g k;D ekd `kg Syfldf rdep df Ni Bkd l kjkr `kg Sg y[ s w , s s s w s s X s q s f ekdc `g k;D ekd ]kg Syfldf ry[f df l kyG ub Ni Bkd 4gjr hd s , s s s X w s w s olm 4g kr[n rxt kjkl jdLkN kd ;ue df klt ]g r[n ynkc d 'kd , s s\ s q , T s s s kv df kl,t ]g r[n h{i df kl,t ]g r[n yG df klt 4gjr hd kLh dS T s s T s s w , \ ]gjr hd y[ dS ]gjr hd olkge ]gjr hd olm g r[n kd uoht < s s T s s s 4g krkv Cgu hHd <{ go kd henkv yko Rfo , s s 1 ekd 4Cgu hg kxSkv go 4krkv Cgu hHd <{ go 4xy y nukv jkv xjd e s X s a , s X kJof unf ltf ]kxSkv <{ go unf hldf df e k'kv lb g rgj rLkn jH h X T s s ,\ xntV jGf 6g krkt >ym cl ]g krkt kg ex cl ]g krkt pgi j? jrn , , s , qa jdOc e xkenf ]jdOc e xkenf g krkt kv jrn j? 6g jrn l j? ]g , X , X , T s T j? l jrn ]g hrkt gj kgd rlG Syf d uktc hjlkc 6krkv Cgu hg kdke s , a Z q s s q a , kd sukx rhx ]krkv Cgu hg kdke kr kd upku jGf df g kry Ldi l jkt , s s , s \ s s urb ekd udfy 4dl pku eg e <{ hldf df g rdl jd Syflb hH ekd s s X X T s eg 4kxkg olm cyre kd uht jGf `jGf kxkg cyre k;D kd uht jkv 4 s s s s , sdl ht jn hLkF df g Syflb krjd henkv `g Syfldf krjd henkv `kjd s s\ , , s Syfldf udfsy ]g Cgu Ifn jkv Bkd lki dum jkv 4kjd ekd dS Bkd 4 , 1 , s s , s s kje kF;v ]Nd kjd kr kg kntV 49;kL jkv L83g g; kjku kdum 4kje k; s q s s s w , s kjd ]kgj rjd endS ]kjd ]g rgd so 4g tim hd kxky hnkoekd rfv g; s s s s T s , X s ]krpV hjkl ]9hIbktaS8 hjkl hd hxntV 4g k;nf jH l okur kld kd hxntV , s , s ]g rn ync e ekd kd thp jg kt ]su kxky yko ekd df kpkl uikv hHd T s s X s s X s s s s 4kxSkt kg k s jgx rgc <x udfsy ]hxkg ed k_ke ]kxkg ed kr ek<jfi 2g Cgu cklgf Bk q q s s s , s d kd 9hIyfkoD8 udfy ]hxkg Cgu knk; 9hIIfkoD8 4kxSki kg hg kLkF ]rfkH s s a s s\ a lb kxSki kg u ekd rgc ]hg rpfuf 4g krkt cL e rhxl7;u ekd 4g kr s q , w X a 1 , kt xj e xj d olm ekd udfsy 4g rjd kr ekd 4g rjd Cgu ekd kr g a X a s T s s T s s T s s ry gjr hd olm df g Cgu kl 4g Cgu ekd ]g olm kd nukv dS uo , , , a ht 4dS g olkge 4g ry gjr hd 9hIofIfG8 dS ]gjr hd olm ]Cgu gj , s T s s s r hd ekd kd uoht < 4xn kIiuf gjr hldf j,kv xSkP lm eg kr ]g e s s X s a s s s , kd dS uoht jxv 4kxSkt kg ;rd kr ]g ekd dS uoht jxv 4kxSkt kg s Z s , s >kc kr ]g ekd dS uoht jxv `olm k; g ekd dS uoht ]rkc hygi s s , , 9`g cyre k;D kdlb 4g kd Ibk Glf ]Bkyrc Cgu Ne7hPkn u kjkd< , , s Z wa \ s X kji jkv su kjkd_pf kd hldf 0c kFr jhokge ]ekj ]< df ykol kjlhr q , X s q
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 441 egaP

t yduf sxkv hlkLi ]hxSkt kg hjn e urb 4pkl kdlb df Cgu hH ;el ku s \ s s X s X s s rb udfsy 4Cgu kri Nd kdlm `g kNb hd uki k;D `yG kdlb kxkg k;D q , s s `k;D udfy 4kg gj jd hH kt kjd l jkt `kgd udfy 49iv hjg8 ]g gj k X s s s s s s s a s T s ypf cl `ikv g gj kt kgd 4kyp hnt 4g jkol hg l e hxntV cl eg T s a s T s X 4g kd suyp hnt ykol ]g Cgu yko , , l g; ]kgd sulm `g kgd kuyp udfy ]kNi ulm nkc jn hLkF 4hn kyp hl , a s w s s s\ DI hnt u syko hlDI 4kyp hnt ]kgd ulm jkv kvg jkol e hlDI l htsr , s , s s , q X , s go df rckc d henkv dS g kul sue~~~kNi re g; ]g kupgi Cgd df g s , q T s w , qa T gj kt Lkn cl 4g k;x kg yxki henkv dS7dS j,kv 4g k;nf jd kuk[yxki s s ,\ , s , ydycf ]g k;nf kuc 9lmkg Le8 kd k;ufn hjkl u kxky yko ujd ekd ub q , , s q s X s s s 4krdl Cgu kg go 4 s s kg olm ]kg ekJof ]kg ekjof ct krkv Cgu <{ go e hxntV hji udfy 4 s s X w s g krgj kxy e suLdi jdLkn kd jFi Sx phu hHd ]g krgj kxy e ukPp , X \ ,\ s s , X s \ hHd 4g krgj krkPp go ]g rgj rjxf jFi ]kd kjFi g krgj krkPp 4g , \ T s s s X , \ , hrkt kg hxntV hd lGhllf hxntV hd henkv yko ekd 4g krkxy ukPp ji s s , s \ M kd jFi go jGf ]g krkv phu go jGf ]g krkt dl[f phu jFi jGf s , s , s ]g krpgi ji Lkgi ]g krgj kxy e ekd sLc ]g krpC[ dr jiM l phu l , qa \ , X \ , s s Ghllf go 4kxSkt phu jGf lGhllf 4kxSkt kyp phu jGf go kr pC[ dr s s s s Lkgi jGf ]Skt sphu jGf lGhllf 4kxSkt kyp phu jd dl[f jGf jFi \ s kr kxpgi ji hIkp ]ji 9dhi8 go ct jkv Skt y jdkPp ji Lkgi kd uk s s qa s , s \ \ s p hd jFi dS go df g k;nf ikJ lm u kvkron df g hukgd hd lGhllf , s s X s , `g k;yf k;D jd ueg djd ekd kurb ud , s s fy 4g hjln rkc kr cr ]g ;y hg e uiv kujd ekd jxv `k;yf k;D jd s , w s , X s s u henkv hH djd ekd kurb df g g; ku[n kje jGf 4g htkj l [Q hnko s , s s wa s olkge lb d < e kr 4krkv Cgu hHd yd go jGf ]g krkt kyp krjd s s T s , kd ekd ]g krjd 9ukiIki8 kd ekJof 4dl jd ekJof yd ]g krgd go s , s s s X , kr `g kgj jd Syfldf ekd go df Ni Bkd llm jkv 4g krjd ekd jH s , s w s s , , rkj ]g krjd ekd jH unf go kr aSkt lki d henkv ;l udfy 4kg rhx j , s s s s , s kv tc ykP rkj 6dl pku rkj dfkr ]g rjd ekd jH unf go kr Skt eg s X T s s a jxv lki d k;rfkt enfkv hjkl hd k;ufn 4g hrkg hjk;r hd olm Glf ek s X q , s , Z d 4g krkt kg sNhi ekd ]g krkt kg ygi olm 4g krkt kg ygi 9xbhc8 ]g , s , s s , s s a , hrkt kg sNhi 9xbL8 4g krkt kg <ioge kukg ]g krkt kg <kx kujd udf s a w , s Z w s , s , s , y 4g krLi kujd Nd rgc ]g krLi kujd Cgu Nd Syf d uy[f kd kyG \ q q , \ q s s s X w df g Cgu kl 4g gj yp Cgu jkr7nkp df g Cgu kl 4g hgj Lkn 4g hgj , T s s a , T ,\ T Lkn Cgu Skog df g Cgu kl 4kxkg Cgu ekd e olm df g Cgu kl 4Skt ,\ a , s X , kg dS Fkl d olm lb hH uoht kd ;que ]g rgd o 4g rkv y hH e u s s T s s T s s X
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 541 egaP

rDH kd < 4g rLi Bk[nf cl go ]hyk'RDf' ]hjkpc ]ukokOuf ]Oed T s \ z Z s \ Lc go kr ][n kd ukequg3[n kd rDH d ekj eg jxv df g dhO hH g; s X s s X s s s , 4g , hxy ukg eyke BkuOfd hH g; ]l dhO dl ht elm henkv df go k;x kg s s w s s X s yIft kurb jkv 4k;nf jd rgc yIft 4gjr hjc k;k>ym kd rxt ]krLi B , q q s \ k[nf Cgu kr kl ]kg k;kpgi kn;kG Bkd kd rxt u kyko ujd ekd ub 4g s s qa s s s X s T s s ry gjr hd olm kge dS ]kyhykge dS kd uoht go ]g hnkoolm < s T 4hxSkt skg hlk; jkv ]hxSkt kg h[H jkv go , s w , 4hxkg rr Cgu go ]hF k{kdkv hd ei kt go hdikv udfy ]k;x kg ekd s 1 a zs s s s df sxkg e yk;[ ikv llb 4g Cgu kyko sukg yg Bkd llb ]g htxkd ]g kO X X s , s s s , , w > ydycf g; 4kxjd u ekd 9I;hIl8 g; ]jd ei hH ikv ]jd ki 4g q s w X zs X T gj [n ikv ]g kgj jd ei Bkd `g rjd k;D ikv Xe eGf 4g gj [n eg s s , zs s T s T s s ]g kgj jd ei kjlwn lt g l go 4g gj [n eg jkv g kgj jd kjlwn 4g , zs s , , s T s s , , , olm jk/m go ]g tk[ utjkue kt eg udfsy 4kg e ekJof ]jd u Nd e T s s a s s X X X q g ct Sgfkp <{ kr Bkd dfk;D 4utjkue kLi kutk[ eg 9Iw;hIl8 kdlb s s X a s \ s X 4g Cgu , kvg ky[f ]g Cgu rnfei ]g Cgu Uli henkv Bkd Syflb 4g Bx k[ go ] q , q z , z s , s hF hrkv djFf kt ]e uoht hF hrkv dyi kt l olm jkv g Snf kox <{ s X q s s , T a d olm u Lkn rfv hd ekd 4kxy kIiuf kdlb skt ]g krdl kt k[j hjI s s ,\ s s , s s s l kr Syf dlb 4sxjd Cgu xky syko ekd `kxjd ukd kdlb kr 4g ]g kt s X s s , s s , , s hg e uiv 4sxkv Cgu kryduf kr yG Nd l ei 4g olm kr ei~~~k//[j X s s q s zs , s zs a kx kd ei g; df g kvg kxy e ekd kurb 4hrkg Cgu rlqG kr >e dfXk;D s zs wa q X s Z s s q ]jd k;nf jd ekd kd ei r df e j? sxy [j jdku dS `g kgd rlG sl zs w X X , , a Z q ekd 4Sgfkp kr hH rlG Syf dlm 4xjd k;yf kojd l kjdku uiv hH ezsi s Z q s s X s X , s henkv df kxSkt kv rDo go hnt df g h[yf rkc dS Cgd u ekd ]Cgd , s w 4g rgkp ku[n Sg rpku kd hld T s s q s s f kr ]g rkt dF ek' df g k;yf jd sueg ekd kurb 4nukv kd u[n pku s T s , a s s kgd jkv naukv kd upku kgd udfy 4g gj [sn jkv Snf ukv jkp ueg ]g a , s a s T s , s s , kgj pku Bkd ]g cyre kd utjkue 4g gj pku eg ]g cyre kd olm 4g s , a s T s , , 9oIDfS8 rgc olm ]g 9olfi8 utjkue 4g krLi ku[n Glf kd jln e u q , , a s , \ s Z s s w X tjkue ]g krLi kukg ryfefl ;o e olm 4g rkc UHf ydycf kt ]g kg a s , \ s a X , q s , j kv utjkue gxt hd olm 4g rkc UHf rgc df kt ]g kgj kt krkv ut a s , q s , a s jkue gxt hd olm 4g gj kt rkg ed tkj 4g gj kt rkg ed olm e k T s s s s T s s s X ;ufn 4g Syf uhN <{ d olm l hxntV df g k;kpgi ukgb kr ukldu d q T s s , qa s X s q S 4g Skpgi ukldu hjkH ukgm ]g Nd cl hg ekd df g krLi Bk[nf kd T qa q s X , q , \ s utf ]hnkoekd rfv s; ]su kxky yko ujd ekd 4g gj kt xkH cl eg 4kxSk X s s s T s s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 641 egaP

j uu ]hF hyduf i/ gcl ]kF kIsy ji rj kl go~~~`jGf ]kNi u thutk; s w q s w s s kL 4g kurht k;ufqn hjkl ]kgd sulm `jGf 4g kurht ukrngV ]kgd ulm ` , , q s g knkjb k;D jGf 4k>el df kgd u thutsk;kL 4g kurht jubke k;'fS >qe , s , s s ygi df kgd u jndlf `kg gj jd k;D g; `kg gj kt kgd er df kF kN s a s s s s a q w s i llm u thutk;kL 4kF kyef l thutk;kL go kr kF krkv ukrngV jndlf s s s s s q a `jd k;D df g rkt gj X T s s \ L[ dukpv so cr 4Cgu k;k[ unf surb dfk;D ]g hrkg hdp je hH [H d X , s q w r cr g hrki kg hdb k;Ifkj dr ct 4g rkt yH kuk[ o 4g rkt yp sr T s a s T s w s T s s kxy jP kd hIkj ji hIkj xky Nd udfy 4Stf jGf jkv k;yf ked df ,g hr s s s s q s a , Li Syflb hg huked hIkj 4g Cgu hxntV kuked hIkj udfy ]hxsLi huked h \ s , s s \ Ikj jkv 4g Cgu rjWt hd ukg knk; llb 4skg hjWt Syf d ukt jrhH dr s , , s s s s s jn urtf kg dr jn surb elb eg df g xk;im hg kurb kd k;ufn hd e w s X w X , s q kd lb ]g k;ufn kt hd ekd ]g rgd rxt kd jgkc eg kdltf jkv 4jH sl , q s T s s , s olm ]jH l ;1u ]jH l rhx ]jH l rhxl jh/7jh/ rxt df kxgkp e kr s s s s s s a s s wa T s 4g krdl yduf hg rhx sllm , df g e nukv surb go 4g rDf;Hfv Bg hyduf l nukv d ukg dlm ]g C , X a , q s a s s s s , gu ekd kukx rhx kr g hgj kx go rhx jxv jkv 4g <inukv hg kukg 4g k s , , , Z w a s , te kd <{ d sukg ]g Cgu kte kd ujd Nd go 4Cgu hd 9xbL8 ]g u/ hd s s , s q a w , q 9xbhc8 u/ hd nukv d kjhe ]udfsy 4g dhO cl go ]g dol ]g dDi d u a q a s , T s T s s q T / ]g sxy e ekd3g gj ht Syf d hldf o 4g o lo ]Sgfkp kukg klt kd X T s s s T s s , s , s 9j;Ifyko8 4g 9j;Ifyko8 dS ]g dol dS yko ujd ekd jkpc ukequg 4g a T a T s s s s s , l kyr jgx rgc d uoht /cl kd kjhe ];rjkr kd kjhe ]kjhe 4rdl yp s X s q s a a s Cgu knk; ]e okx /kdS g rdl yp ukeug /kdS kr 4kxxy ukg oim X a T s q s s s s gxt7gxt jkv sxaSkt y[ Lk[v okx7okx 4kxkg oim kLc kr Skt Pc uke , q s \ a a s \ s a \ q ug ]hxkg rfk' hLc e k;ufn unf lm Skt Pc Skjhe e k;ufn unf ltf jkv s a \ X q a \ a X q , 4Syf d Nd7ku ]kg gj k[ rHnv kLc er df g krLi Bk[nf lm s q s s s q \ q , \ s dfk;D 4kxcL 4g krkt krcL e lj jgx hjrhH hldf go 4g krkt krIg jh/ X s w , w X s , s 7jh/ llm ]g kr[egfc kt go ]g 9uZ'okIDS8 kt go ]g 9hIofIDfS jImkv s s , qZ s , s s , 8 kt go ]kyko sujd ei kd < ]rDH < df g pl hH g; 4g hrdl kt s zs s , , hjktqx hH hxntV lhckp Fkl d kjhe 4kxSkt kg ydfe e jed dS kujkt , s s q X s q x sI? lhckp Fkl dub `k;D kx;jfd kdub 4dhO kr gj hN jxv l ukeu a , s s s s q s q g df kxyp kri kdikv cr 4kxLi kupkl kLkF 4kxLi kupkl ]Fkl d kjhe s s s \ s s\ s \ s s df kugj I? lhckp Fkl d ukeug df Li kujd okup kdikv jxv ]udfy 4 s a , s q s \ q s s g jkv hg rkc ku[n gjr hd olm 4g r[n gjr hd olm kd hxntV < , , s T s s s 4g r[n gjr hd ekd kd hxntV ekj dfk;D 4hxsLi Cgu Bk[nf go 4hrLi T s s s X \ \ Bk[nf Cgu rkc go udfsy ]g hrkx ]g hrpku3g kjhe 4krLi Bk[nf Cgu klo , , , \ ,
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 741 egaP

`Nhi dlb xkg <jkd k;D s s s X 4e k_p X X f sdum hg u ]e kvkerfi hdum g Cgu Ne7hP\kn3Cgu hH kd hldf e jdFhr X X z , wa s X lhckp d kut3kd jhokge u ]kd 0c u ]kd < u ]kd ekj u e 'sn lb , s X , s s q s s X 4g htkj Fkl d Rpf hnkoolm d < e df kxgd kr e Syflb wa s s T wa s T 4hxaSkt hyp Xthp hurb 4kxkg ukldqu jWt g; ]hxSkt hyp k;jfkehc s a a dlfuke kjktg ]sxaSkt syp suk[yxki ]xaSkt yp okur ]hxSkt hyp SkrpV3 X s s a a hxSkt hyp rkc Nd hg rpfuf 4hxkg rnfei knk; ]ryfGi knk; ];enuk a X q s q z q z a v knk; ]rk' knk; k;ufqn 4g gj kg kni l ujd d/f;v jkeg oim sl r a T s s , s s s gc dfk;D 4xaSkt kg nc oim l rgc kr Skt yG Rfo g; jxv ]ArokHo q X s s a s q s , 1 4g Cgu Fv Bkd kdlm , Z s `kujd k;D knk; 4dl kt k;tf l urtf g hGkd kujd hg kurb ]g dhO X s s s , , jGf kr ]Nd cl g gj jd Syf d uht jxv jkv 4g gj ht Cgu Syf d uj s q T s s s , T s s s d ]Nd cl g gj jd Syf d uht ikv 4xXLi eyke Iduf rgc < kdikv q T s s s s \ w q s cr jkv 4kxdl kg Gkl jRm kdikv kr `g gj ht Syf d ujd df g gj , s s s s T s s s T s jd Syf d suht go ]g gj jd skt ikv df3Ni l uiv hg ikv e jgx3Nwi s T s X w s s X s s Bkd likv 4g Xu/ hd uoht hgo ]hg l olm kxLi kuy kr kd uoht ]Cgu s s T q s s \ s s s 4krpc Cgu kd sujd Nd jGf ]g rkg dp kg ;' Fkg dr cr g hrkg s q T s s s q s w , s hji Ihi7dkO dr ct udfsy 4g krkt k;yf jd dhO jdIhi7dkO tkl 4krkv w X , X Cgu rDo kd uktc ]g krkt kg kdb ukekl7tkl 4krkv Cgu rDo kd uk[ s , s s ]g hrkt kg hdb k;Ifkj 4g rkt je ji k_k; h/kv 4g rkt je jndlf cl T s a s T s T s a 4k; x je hg e phc ]k;ki pgi Cgu uku; liko jndlf jdIky l ukrngV ]kv X qa w a , s q g g; jkv 4g hrkg hji cd k_k; hdldf ]sxkIky hg /kv ]kgd u thutk;kL q , , s w s , s s s kr 4g krdl Iky Cgu k/kv 4ji k_k; kdp yduf e kr cv udfy ]g hrpt s wa , q T s s , a kr rkc ]kgd su jndlf 4g gj jd rht kucf eg dfk;D `g /cl k;D kd s a T s s X , a a ekJof jkv l rht ]kgd u thutk;kL kr 4way rht cl ygi ]g krdl jd Cg , s s s s s wa u hHv udfsy ]g hrpt hjkgr kr rkc ]kgd u jndlf 4g krdl kt k;df h , a q s s a , Hv kr ekjkv kr `u g knkjb kd ujd hg ekjkv djd kurb 4jndlf ]g kg s s , s s a wa j hg jd ekjkv e jkv 4sxaSkt kel kukn eg 4g hGkd kg; gxt 4ji Ir d T , X s , a s hnu ]kvkt Iy ]kvkv ]g kujd hg ekjkv e j[fkv jxv ]kgd u thutk;kL s s s , X s s s l jndlf j,kv 4sxjd ekjkv djd oim kurb g; ]g gj jd ekjkv hHv e a X s T s g 4[n kd jndlf yxki g; 4kv j/b ]ul df hn tkokv lm kF hFkl kdlb s s a q s kt ]kRd kdlm e nke sNhi jkv ]kxy sulg jdky[fy[f c[ thutk;kL 4g s q X a , a w s , knkjb kd ekJof kr jGf df kgd su jndlf `jGf ]kgd ulm~~~kF kLi ji r s a s \
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 841 egaP

a kgt ]l gxt lm sueg Syflb kr 4hH kxSkv kikPc ]hH hxjxf ]hH hxSkt g s s q\ s o cv ]W' Bx kg Ne7hPkn jxv 4g krkv rv kdlm jGf ]Bx kg W' thp q s wa \ , a s q s kt 4g <jkd sNhi sdlm `k;kuc Xk;D ueg go ]g Cgu Ne7hPkn hdltf ]kjgp T s , wa \ s kyko ykl gnkp7gjr go 4hrkg Ne7hPkn ji um cr ]kjgp kdum F rdl , s s wa \ s s s kuc hH kd ykl lhpi eg ]udfsy 4g 9x;8 knl ; ]ekj ]< ]jhokge ]0c T a s q 4Bx kg go em hd Rpf sdlb s z 4Sgfkp hukuc em hd ykl hlv kr Skuc _pf kdlb jkd_pf Bkd jxv ud z s s fy ]sxSkv ykl gnkp elm kxsy kdlm _pf kr kjed kr ]Li kukuc _pf kd s a , X s , s s \ hdL\y lb 4kxkg d<fkekiv ]kxkg 9dIfFkvuv8 kun em hd ykl gnkp kdl s z s X s z , s m kr ]Li kukuc _pf kd hdL\y lb jxv 4Bx kg hPc hdLy g; kr 4ArokH s s \ s w\ \ s o 4kvg kcn e k;kN hd lkoim j? kjkl ]Bg hje hH ke ]kvg kje ]lknm3 q X q a q g krkg klt j? dek/ ]Bx sy j? suiv >e go ]g j? dek/ kLc ]kr e , s , s q , \ s X j? je df kgd ulm ji udfsy 4rkc hd suy[ hHv ]Cgu hH hLi e u/c hH s s s q \ X a v 4Cgu hH k;ht hHv 2rkc hd rDfe `Bx kg hPw\c r df kgd llm ue 4Bx q s w s s T kg hPc hdL\y g; cv 4Sgfkp rDfe kr >e df kgd >e ulm3hF ykl gnk s w\ q s s q s q s , p7gjr Bkd em hdlm3kgd l>e su hdLy dS jkv k;x e e okx dS hHv s s z s q \ , T X a 4g rkg Pc hg l ygi o ]g pc ; df rd T s s s w\ s s s T s s s l Cgu hH pskl eg kdutf g rkg hH pc l Nd jkv 2kxkg ld kPc g; s T s s s s q , s s , w\ ]kd henkv lb rdl Cgu pkl eg udfy Sg Pc o 4Sg Cgu Pc o df ,g Cg s s s s q s w\ s q s w\ s u kl 4g Cgu ;kim Bkd 4rdl Cgu hH pkl eg kPc kd < 4g Fkl dum , s s s w\ s , s knl kt ]uiko; dS ]9lsu's IIkd8 4g _pf dlm ]g kdk> kt ueg jrhH s q X a T s , a s s sd k;rDf; um 4g Cgu k;re hd k;rDf; ]g Cgu _pf d k;rDf; _pf sj X T a w X T s X kl jkv k;re hjkl ; jkv 4g kLi Cgu dG Bkd hHd e hxtkr hd kurp h , a w s , , \ Z s X s dum ]e hxtkr hdum ]g stkr hg urm o 4g jk'df hg knl go df g Bki u X T s s , s , s eg go g >el hjkeg kt hd kurp hdum3hH hHd ueg gm 49x; yuIb8 4 , s s s X a Z g k[n jk'df knl ueg kd kurp hdub udfy ]Skv cl go 4Skv Cgu <{ , s s s s s s sd ;D0ko e uoht dub df Cgu kl 4kyP Cgu jhj' kdub df Cgu kl ]S Z X s q g Cgu Pc ; df Cgu kl 4g k[n tkr knl ueg gb ]Xe hxntV k[n Cgu sr s w\ s , s s s X s jrm hHd sueg gb 4g k;df oHuv jxkl rauv kd hxtkr kd kxky ub ue X , q X s s g 4g hrkt kg Wq' hujrm Xthp nkc dlm 4g <{ hj[fkv kd 9lu'8 ]kd T s s , s s hxtkr go 4g krxy uyP cl jGf nkc dlm 4g htkr jkv 9'8 knk; slcl , s s , , s go ]g ;o kt hd rDf; sygi d sukv Ne7hPkn kr <jkd kygi 4<jkd kLc , s s wa \ s \ 4g <jkd Bd 4sxkg <jkd Nd kr 4g hn Cgu ueg ]hH jGf udfy 4g T X q s , s s , Cgu go rx;r 4krdl uke Cgu e kl ]hxkg hgj u kdcl ]kg hgj u g kr T s s s , dl kg kd /kdS 4hxkg hgj Cgu Ne7hPkn kdcl ub df g kruke Cgu e kl s s s wa \ s wa T
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 941 egaP

ni tkj7tkj jL df kdltf3k;x rht unf hldf tkel kd k;_f jxv 4g "Q , s s X , i dhri kd Z;nkl e ue dum dfk;D hxgkp kujd ekd lt "Qi 4g "Qi ZF q z T X s X X s , q , q v kd Z;nkl e ue dum dfk;D ]hxgkp ku/akc ak;Lf? hlt "Qi 4g "Qi ZFv T X s X X \ , q , q kd Z;nkl e ue dum dfk;D ]hxgkp kugi Lid lt "Qi k;_f 4Lkn g hgj T X s X X s \ s , q a ,\ , yp e k;ufn hjkl 4g hrgj hxy e ''fkd hLc hd ukg lt "Qi hH k;_f X q T X s \ s s s , q a 4hxSkt hyp Ne7hPkn elm kr ]xjd rjfk/uf k wa \ X s s X Z jgp kuiv eg jxv jd[sn7[n kd h_ go udfy 4g hrkv Iky lifko Ne7h s s s s , , wa Pkn kr ]g krkg rifkF ;nkl7"Qi df g krkg kl Cgd hH ct ]hH Cgd ]hH \ s , s Z T q , s hHd ]udfsy 4g hrkv Iky lifko dukj hd Ne7hPkn 4g hrkv Iky Ne7hPkn , , , wa \ , , wa \ kr ]g krkg Ixzi ;nkl7"Qi e x; hldf hH ct df [j uk; ikv udfy 4g s , s Z T q X q X s T hrdl jd Cgu hH 9Ilv8 hHd o Syflb 4g Snf jd ;r u "Qi hH xP d Z s T s q a s upkl dum 4g Bx gj Cgu hH kr_ro hd ugd kd k;_f dfk;D ]gd u g s s s , a s s X X X s kp ]gd gkp k;_f 4xkg rxy jdrfhi hg urm jdIkd Ne7hPkn hH ikv `h X s a s X s z s wa \ xxy jdrfhi hurdf kdikv cr ]y kxy Ne7hPkn k;_f df ]pkl djd kIm X z s X wa \ a X s s kjt ikv 4g krkt kg 4g krkt kg knof klgf Nd kd "Qi l jgp lm ]Bx , s , s q q s s s kg knof Ne7hPkn l jgp ltf dfk;D 4krdl xy Cgu 4g krxy jdrfhi rg s wa \ s s s X , z q c kjgp Bkd kd h_ nkc d ujd xyv Ne7hPkn df g; g htkj kd uuke Cg s s s s s wa \ wa s s u hH tkv e jkv 4g rLi ewyke <_ go ]Cgu hg krpt go kd k;_f dfk; T , T s \ , a s X X D 4hrkg ;koufv Ne7hPkn elm df g >el huiv hje kr ]Crkuc _pf jkv k s Z wa \ X , s s , a ;re hd 0c jkv < ]ekj k;_f jxv 4g kd pf d "Qi go ]g ccV kd w q , a , s q , Z T s X ;nkl kt e ue d h_ ]ArokHo 4hrdl kg ewyke Cgu jnl rgc h_ hjlwn s s qa q e ue d h_ 4g kl,t "Qi knl go ]g Fv kd Z;nkl kt e ue d h_ 4g C X s , q , Z T s X s , gu pl l Gjr hd h_ rkc g; 4g Cgu pl l Gjr hd h_ rkc g; dfkykg s , s a 4g kvg kxy rrl e kIp hdlb ]Skt kg kjgp kdlm sl , q X s s s ,d klt jgsp d h_ kr 4g jnl kd h_ kr kjgp df g yk;[ e ue sdlm 4h , s s s , qa s s , X n jd Gkl huiv e nkc ]hd Gkl hd 0c ]ekj ulm ygi 4g hgo <jkd 4hn X q s s , jd xyv jdIkd Ne7hPkn huiv u "Qi ]Bx hyp hrPc >el hjkeg slt Xe wa \ s q \ , k;ufn hjkl Syflb 4g <_ hd ;nkl >el hd "Qi 4g Cgu kd "Qi 4g kd q , , Z T q , q , h_ go ]g ccV kt ji jgsp 4g <_ yD' hd sjgp dcl ]hd < ]hd 0c , s s , , s s q Syflb 4hxkg <_ go ]hxkg yD' hd jgp kt kr3g krdl kg k;D jnl kn s , s s s s s , s qa k; l < dfk;D ]g hg kukuc jnl jkv3g kukuc jnl kd < jxv 4g " s X , qa , , qa s T Qi jkd_k' jkl ; jkv ]jkd_pf jkl ; jkv ]ofd jkl s; jkv 4g Cgu hd q s s , s s , s , , "Qi kerfi hd ;nkl e ue d "Qi 4g hd h_ go ]g kerfi kt hd ;nkl Xe q z Z T X s q , , z s Z T ue d "Qi 4g <_ go ]g yk;[ kt kd Z;nkl e ue d "Qi ]<jkd kjlwn s q , , , s T X s q 4<jkd dS 4k;df Cgu <_pf kdum ue s g nkc dlm 4k;yf >el 9Ibko Iky8 sueg kdlm ]g Bg Cgu hg W' go sl s a s , q q
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 051 egaP

ue olm ; ]ArokHo 4g gj kuc olm dS kd hxntV kt ]g krkv l kuil s T s s s , s X sd kxky um ]g krkv l ue d kxky um go ]skg ygetkr gkp ]kg kjcr g X s , s s X s s s w a s kp ]g k;kv OJ hH kt e hxntV 4g gj y gjr hd y[ kd hxntV kt g xk , s s X T s s s s s T s y o hg rkuc kr kjcr 2kusn7kuy k;D kd syko ujd ed l ukuc kjcar ]g sr s s s w a s s Z s s w T kuc jkoyr ]g rkuc hLkgd ]g rkuc hyknd 4g Cgu kun7kuy Bkd l ed k T s \ q T s q , s s s s Z d jwcr 4rkuc Cgu kjwcr ]g rkuc hyknd 4rjd Cgu kni yko ujd ed kjc s a s a T s q s , s s Z w ar `k;kv l gto hd kxky yko sukue olm df k;kv l gto hd kxky yko s X s s s X s s s ujd ed go ]k;kv kjcr kt e Fkg d kjhe df g klt upkl hH g; ]kg Z w a s X s , , s s a 9`hxkg jn ld hchjx l kyko ukue olm kd uoht jkv `Sk>el slb k;i s w s , s X s s , a 4g krkt gj ui hgo ]g nktB hd ed hH go 4kg Cgu hH 9jdhi7Lmky8 , z , \ Z s jkv 9jLkdjfiI8 go ]upoi kd hJ ukoxH g gj jd 9iI8 kt eg jkv Skv , Z s z T s s s , Cgu hH kjcr e Fkg d kjhe kr kg u yko ujd ed jkv Skt gj Rfo g; w a X s s X s s Z , 1 jxv ]kujd k;D knk; ]dl kt kvtf l urtf g hGkd kujd hg kurm ed8 X s s s , Z 4g Bx kg hlt7dS chjd7chjd T s , o 4g hyko ukt kg hlt dS yD' o e ''fkd hd ukuc erjnl go cr j s T s s , X s X s s qa kv 4g kgj jd ''fkd hd sukuc erjnl kd re hd jhokge hH jkd_pf kd , , s qa s w jhokge 4g kgj jd ''fkd hd ukuc erjnl kd re hd 0c hH jkd_pf , s s qa s w q kyko ukuc kd 0c go 4g dhri lt dS lki d jkd_pf yko ukuc udfy s s q T z s , s s s s 2g hrkg cd yD' hlt dS 4Crdl kg Cgu hl,t dS yD' s; ]Cgu `hxkg hgj T s X , s X X hlt dS yD' cl ; k;D 4krkt gj Cgu dG Bkd eum ]g hlt dS ydyc , X s Z s X T , q f o kr Skt k;nf jd xyv nH kd Lid Glf l ji kvkerfi hd jhokge jk s s s s \ Z s X z , v 0c jxv 4g Cgu dG Bkd eum kr Skt Snf jd xyv pf Sg uc phu q , Z s X s a q s s sdum jxv 4g lt dS ydycf o df kxSkt yp kri kdikv kr [n Skerfzi T s , q s s s X s a hd kjdFhr lhckp d kut ikv jxv 4g Cgu d<fkeki ]g Cgu 9dIfFkv8 S X , s X , T z T X a kerfi jkv _pf Bkd ; Syflb ]g e ue dum Z;nkl <_ jkv g "Qi o ]g z , s s , X s T , , T q s T hd rdfv k;re hd 0c jkv ekj ]< u kjkdre utf ]u kjkd_pf utf a a w q , s X w s X 4g Cgu cyre Bkd kdlb 4g ''fkd 9LlS8 g; 4g kgj kxy e ''fkd , s , s Z , X s lm hH "Qi 4jduc 9hikd8 hjln hd "Qi ]Skt skg hL[ e yxc d "Qi go q w q \ X s q rfkH cl3g Bg hxy e ''fkd hd ukg lt "Qi dhO go 4g Bg hxy e '' a , q X s s s s , q , q X fkd hd ukxy Ne7hPkn l gjr jkv go lo 4hrkv Cgu e yk;[ jkeg kuI? s s wa \ s , s , X s go dfk;D ]g krxy Z;pkv eg tkv 4kxkg u ;pkv Bkd 4jd ''fkd hd X , X s Z s s s s ukxy Ne7hPkn h_ df kxkg u ;pkv Nd ]hxSkv jiM dikv h_ unf ltf wa \ s Z q s 4hxSkv jiM dikv h_ cv ]sOc7Oc jiM d h_ ikv ]Bx kg unf rgc 4kx s , s , s s q s ync kLyi cv ]k;yf jd r;dfyke unf hGkd "Qi dfk;D3g kgj kt krkg k \ q X , s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 151 egaP

o ]g kgj hg ked hIkj ]hg g kr ekd~~~kdlb ]y gjr hd nukv kdlb go j , s , s s s a s xv df g kruke kr e 4g kgj y ked knk; kl7ukd go jdy u gjr hd o wa s T , s , s lm kdub jkv `g kgj dkj ukd g; ]sy u gjr hd olm kd kyG Sg sry s , , s , s X w q [f g; udfsy ]Sked ]g kgj ked jckjc hIkj ]g kgj ked hIkj go df kuke , s , s `y u gjr hd olm df g kgj dkj lm ukd 4krki y Cgu gjr hd olm s , s s , s s lb udfy ]g krjd ekd e sphxc lb jdkv gcl hH hyke dS 4g hrkt y s , X q , nc /fofrfx hjkl hjkeg kr ]g krkg urojfi kd okH lb ]kd 9LIIf8 lb s , s Z w ct jkv 4g ykol go ]g k;D 9LIIf8 kjkeg rfi dlm ]g gj gd kt eg , , , w z s T s s 4g krdl Ief henkv chjx udfy ]Ief hH u n;k' hnt h , s s urm hchjx g krdl kg kr ]Bx BkIef gjr hd olm hchjx jxv udfy 4kx , s s s s Ief Cgu l k;ufn henkv chjx udfy ]Skt Ief kr hchjx g krdl kg kr ]B s q s s , s s x BkIef gjr hd ekd jxv hchjx 4Cgu gjr hd ekd hH kdcl lb ]hg gjr s hd olm hH kdcl lb udfsy ]jd u kni 0fel xky df g krgd Cgu Te ] s X , 1 s wa Skuc u _; xky df g kgd Cgu e ]aSkIef u hchjx xky df g krgd Cgu Te a a s wa T s wa 4g k;yf kuc olm kd uLs\kr jFi ulm ]g hen , s s s , kv kjlhr kt go 4g UHf rckc d suLkr jFi xP kd upkl kd kuhr ub u s , s s\ a s s X dfy 4g gj Lkr jFi kuhr ]g gj jd ekd hg dS henkv kuhr s; 4k;nf jd s T s s\ X T s X W' kukx rhx jkv k;nf jd W' kuLkr jFi jGf ulm 4g kgj kuc jnfe q , q s\ s wa a kd ukoxH `g kgj jd k;D ]kgd sulm `kg gj jd k;D df kNi llm ulm wa s s w s s 4kF kgj kx hH rhx jkv kF kgj Lkr jFi lki d k;Pfhl hd jnfe kt kpgi , s\ s X \ a s qa lki d henkv jlhr henkv go 4k;nf jd Wq' kuLkr kuiv jGf ulm 4g kg s s \s s wa j ked hIkj Syf d hui ]Syf d kIc ]Syf d kpc 4g kgj ked hIkj sl ] s s s X s s X wa s g kgj Lkr jFi df g kgj Li hg; kr Bk[nf df kgd jkv k[n Gjr hd he wa s\ , \ s , s nkv lm ]hn [j sphu hLkFg7hu,N huiv l hlknm u henkv lm `kg gj jd ,\ s s s s k;D ]_ef je df kNi l jln ulm3g gj Lkr jFi jnte kjktg3kNi sl j s s w s s w s T s s\ w X w w nte jln sulm jkv 4kPc xkv henkv go `Cgu df g [kv `g kgj Lkr jF s w , \ s T X a wa s\ i df Cgu r[n `kg Cgu kr /v df kgd l /k jkv Cgu hH k[n Gjr hd s s s s s a s s , s lm u henkv lm kr `kg gj jd k;D er df g kNi l jnte ]l henkv dS s s s s q , w s w s s s\ rLkr jFi sulm jkv g kjtqx l kgo henkv dS jkv g kgj uc jnfe dS , , s a , , a 3g krgd jrjuf hukg wa a d dS e `hrdl kt h[j Cgu gjr hd olm Ib k;D ]g gto k;D ]udfy 4 T , s kF ekd go Syf dum ]F Cgu rnfukv urm o kF k;kuc ygetkr ukgtf 4 s s a s s s X sF gj jd ekd so ]Sg Cgu rnfaukv jwnte yko u[j Ib hd ygetkr kurm s q s s ]g rkg rnfaukv urtf jd[n kd ygetkr ikv df g kruke e 4F rdl jd T s s s s s wa T s s jd>el olm kr rgkp hH o ]g gj jd jd>el ekd lm xky kt udfy s s s T s s s s s 4g Sg >el ekd kd hxntV kt ]sxjd xk;im kd kxky um hH kxky yko uk T q s s s X s X s X s s s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 251 egaP

9`k;x kg ukel hg dlm jkdi lb hH q'i kr kxkg jxv jkv `kxkg rjfzsi s s z s s , s s l k<ji tgl hd Rpf hH go k;D ]k;x Om jiM hg d Rpf rDf; kt 4k; zs s s df <jgiv kd k_o d k;ifkx ukgm jdkg rjfi l kvk<ji tgl hd Rpf X s X s s X s zs s X zs df kgd hH g; jkv 4g Sx Om jiM l kdefH hd Rpf < df kgd uikv8 , T s w s 4kgd kl ue Syflb s T 4g krkg ekd e rykg kukn jkv 4kx , s X X s , Skt kg olm ekd cr 4g krkuc kuk[ jkv g krjd k{hri hd hei uiv Bk s , , , z zs s s d ct g hrdl kuc hH l kuk[ go 4kxSkt kg ekd cr 4g krkuc k;bklj , s s , s Xe yIkg kl,t g hrdl kuc hH l kuk[ go 4g hgj kuc kuk[ e j? h_ dS s , s , X 4kxSkt kyp krkg rDjf jkv lknm henkv kF;v ]xLi hg u s , s X \ s tk[ 4dl kt stk[ <{ Syf d olm jkv 4dl kt k;kx rhx hH e hIDG d s X s s , s X , fct ]Cgu jwn unf rgc 4kxkg kujd rjfrkiW e nukv kd ekd dlb 4rgc q s a X a s s q g kjr[ kr ]kxgj hg ekd kydv jxv ]g kgj jd ekd henkv kt e hIDG , s s s , s X , df g gj kt rkv chjd dlb de go ]g hrkg tk[ ]g kryp ekd ji lb T s s s q , s s , e kde utf jkv ]yd Cgu tkv 4g krkv kvg kII ]g krkv Iky kvg kdF h X X q , , q w , , q enkv 4I? rkl ]g k;x gj ekd Glf kgo 4g Cgu k/ofl hd ukx rhx kr e s a , Z a , q s s X hIDG udfsy 4hF hrkv rfx Glf e ekd ]hF hrLi Cgu k/kc e ekd l gto , Z X \ X s hd rhx dlm 4kF kgj kx hH rhx go udfsy ]hg kF kr ekd go ]kF kgj jd s s ekd ji r[ uiv ukldf 4kxIky liko rhx e hIDG ]g krgd likv e ]y s s s , X , wa s T d Cgu tkv udfy 4Bx gj Cgu Z<inukv hurm hID,G tkv 4hg kF kl l kn s w a s l 4g rdl kx hH rhx jkv g rdl nk[ hH sx eg Xe r[ lm 4g rdl y T s , T s s s T s s kuc olm kd kekd cl d uoht eg kr kg uk; jxv Gjr hd kekv jkv s X s s s , 4kxjH l ekd Ii ]hxjH l olm kr kekv hdlm j s s s s s s kv 4krkt jH Cgu Ii dr ct ]kxLi ydfe kujH kd kekv hdlm df g g , s s \ q s , ; yk;[ e ue je ]u 4gjr hldf Skt k;nf jH go ]g hyk[ Ii kdlm df X s s , s g Cgu hg kurb cyre Syf je kr ]g krgkp kukIef hchjx ct e 4g hukIef , s s s wa T , Syflb ]g ydfe rgc kukg jknhxkH e olkge d uoht Sg rgj chjx d , q q s X s s q s f g krkg hg kurb cyre kje 4g hukIef Syflb g e Ghydr rgc chjx d , s s , , X q f krkg Cgu g; knk; rgc cyre kje kr ]g hukIef hchjx df g kgd e ct s q s s , wa T 4Syflb ]dl kg ryfefl xky cl Xe olm d uoht h X s s s H go 6Cgu rfkH hd ekd go udfsy ]g kukIef hH [n ]g hukIef hH hchjx a , q , 4g krdl yef Cgu hHd l ekd sydv kt ]kxsyef hH nukv dS lm cr xy , s s s a s s X [f yG ct jkv 4uc dyfke kucf ]kxSkt kg hH dyfke kd kyG ub e kFv w , s s X w X jgx rgc go ]kxSkt gj Cgu jdku Glf ]hyke go kr ]Skt kg h'[ hd u s q , Z s s q s y[f dub jkv nukv kd kyG g; jxv [ei e Rpf dlm udfy~~~g <kx g s , a X w q z X s s , ,
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 351 egaP

kgj kg ro_; 4g Cgu kKi Bkd hdlb ]9lsuj;ov8 Bkd hdlb 4g kgj kg go s a , z s s s , s ]g kgj kg kt df g Cgu /kc Bkd kd kvq'i kdlb udfy 4g kgj kg g kgj , s s , s s s X s , s , s s kg kt ]g tgl hH 'i 4g UHf /kc ]g ukel krtgl 4e 'kg ]Sg rukt ud , q , s , X s q s fy ]g tgl hH < 4e h'kgc ]Sg rukt kucf udfy ]g tgl hH 'i 4Cgu s T X s s q s s T q ydycf l cklgf dS 4knk; rgc l cklgf dS ]Cgu ydycf l cklgf dS q s q s q s `kxSkt gj k;D dG eum jkv e kv'i jGf df g hNi hNv rgc Z X , X X q , w q rkc g; udfy 4g krkg tgl cr 4g krkg Cgu go ]krskg kukg Cgu skt ]g kr s , s , s s , kt kg go ]g krkg kukg kt kr ]g krkg kdb Rpf kji ct 4g hrkt kg tgl s , s s s s , s w T s v thp cr 4g hrkg BkLy 4kjd re g krgd dS ]kjd g krgd klgf dS 4 X , s \ s , s , g hrkg BkLy hjkeg jrhH d Rpf dr ct g krkg dr hHr tglv ]e Rpf , s \ s , s X 4g krdl kg hg tgl cl , s jrhH dum cv df g hg; cyre kje skr ]kF kvg go kF kOm kt l Rpf t s , s q s s gl dum df g krgd e ct Syflb jkv 4F Sx kg jki jdht kdlm ]F Sx s wa T , s s s s kg Cgu jki jdLy llm ]g Cgu _' d Rpf go 4d Rpf g Cgu uen go s \ s T q s s T q 4hg F o kr Rpf udfsy 4g kyG jki d Rpf kt kF k;yf ukt hH lm ukgm s s s , , s s s s X df g g; cyre kje kr ]F Sx kg jki d Rpf g krgd e ct kd < kr , s s s s s wa T s s 4g krkt krLt ]Cgu krk[ Nd 4g rkt yp rkg rgfkel e Ikjof , q\ s q T s s s s X s L\c lm cl ]Rpf jkv kekv jkv 4g hH kekeji df g krukt g; cr ]g h , , wa , , rkt Ief kekv df g Cgu kl kr ]hH kd kekeji g krukt rDf; Bkd ct , s s , s jkv 4g hH kekv 4k;nf jd 0el jkv 9pjf8 j,kv ]kykL Cgu kIef kd uskg , wa 1 , s s s d jhj' ulm g Nd jkv kt go ]hg g kr jhj' 4g Nd hH jkv df g kru s , q , s wa s wa q , aw kt e cv ]g hg jhj' ]kF krpkl e dr yd 4k;x Lt hH jkv Nd ]k;x Cg T wa s T q\ , q u Id jhj' 49ly xFVel8 ]9LLS xFVel8 ]g Nd hH jkv ]hg g kr jhj' s wa q , wa s 4k;x gj Cgu jhj' Glf e df g cyre hg kurb yod kdlb 4k;x gj Cgu Z T , s jhj' e df Cgu g; cyre kdlb kr ]k;x kg jki d jhj' e df g krgd Te T s s s T wa ct 4g krkg gxt huiv hH go ]g kr[j klgf kuiv hH Rpf ]g hgj I? , s , , jki d Rpf kt e kuI? hLc lb 4g krkg rgfkel ]g krkg ryfefl Rpf kr s s X \ , s , s s ]g Sg jki e h_e hd Rpf jxv udfsy 4g krkt II xyv jdId Rpf kr T q X , , w s ]kg Sx kg jki e huen hd Rpf 4g rdl kg Fv kn d ukt kg jki d Rpf X s X q T s s Z s s s s s 4hF gxt hH hd Rpf elm ]kF k;x kg orDf; kLc sl X s \ Rpf orDf; kd < 4kF rgfkel 4hg kF kr Rpf 4F Sx ukpgi ]Sx ukt s s hH lm < ]g kt jki d Rpf df g hg kurb cyre kd ukg jki d Rpf s , s s , s s s 4kF k;x gj Cgu Rpf k d < df Cgu g; cyre kdlb 4F Sx kg jki d Rpf < df kgd ue s s s s T

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 451 egaP

9`g , hrkg hH rgfj<qx krtuf Bkd k;D `g krdl kg ld rgfj<x ]<xof go kr s s , s s , q q s ]g krtuf jxv e/o 4g OJ hH <qxof e/o df g krgd g; go g xkH , Z , s Z , , kygi kd dky kt elm ]hd kpp hd e/tuf jkv e/o uikv ]hJ ukoxH8 s s X Z Z , Z s 4g hH krukel hurb jkv g dG kurb 4g Sx jtx jki d k;jfk , , , Z T q s X ehc hjkl um < jkv ]g hd henkv kt kxLi kujtx l k;jfkehc hjkl um , T s s \ q s X s q kd 'i hHv 4g k;x kg jki d k;jfkehc hjkl go ]g Sg Syf k;jfkehc cl , s s X , q a 9hy;'fIki8 hHv kpc 4g kdqp yduf jdkt e okur go ]kxLi kukt e oku X s , X s \ X r hHv kd spc 4kxkg 9Lk;cf8 go 6g 9kycf8 4g phu hHv kpc ]Cgu 4g rj s s a , s , s , Wt k;D hd oim jkv elb jGf ]hg g pc kr pc jGf kr ]kxSkt kg kp , X T s s s s s c df gd go jxv 49uLpf dbky It8 ]klt kpc 4Cgu kpc ]klt kpc X , X , X ]g rgd go ]u 4kg Sx kg /yim pc hHl kr Cgu 4g Sx kg /yim slm T s X s s s T s pc df rgd Cgu g; llht udfsy 4kxkg klt kpc ]kxSkt kg /yim kd s s s , X s s qHi kt rDf; go ]g rgd llht kr `kxkg kld go kxSkt kg /yim kd z s T s s s , s s q z Hi henkv kt k; `kxkg k;D e ;kj d Hi dikv df g krNi Bkd l llht s s X s q z s , w s s 4g krkt , kg klt kpc go kr g krkg /yim kd orDf; ji uiv rl ct ]g srgd s , X s , s s s w s a T eg Syflb 4g kgj kg Cgu e /kcv g; 4g kji /skc ]g kgj kg ]g kgj kg , s X s , w , s , s s kt ]< 4g Cgu /kc Bkd lm kdlb ]g kgj kg kt ]'i 2Sgfkp kukt kukt , s s s s , s s q kr Nd Syf d sukg hupc 4g k;x Cgu hg kukt Nd hHv dfk;D g Cgu hupc s q s s , s , q X , , s Bkd e ukKv 4k;x k;yf ukt cl dfk;D ]Bx gj Cgu hupc Bkd hH e ukK s X X , s s X 4g e kukn go rkc dS ]g ukel kr kr<i ed7l7ed 4kxLi eyke klt u , X X s , s Z w s s \ w , kKv Z<i lm go ]g ukK <i kt e Fv dS 4klt Lt go k;x kg udfy 2kd w , Z w s X Z , \ s s s hukK eji lm ]g k;nf eku rjHL\t cv 4g rukt kd rjHLt eg klt~~~Xe , T s s \ , hukKv eji dfk;D 4g Bkpl hLkF elm 4g krkt kg klt hukKv eji kr g X , s\ X , s , s , krkg /yim kd ukK eji Bkd ct df g rokgd dS e kjhdG ]hukji rqgc s s s , X X q 4kxkg ;rjkr dS ]g kt sphu d Rpf jkv elm ,g k;x s , s s , X kt jki d Rpf Syflb 4g Cgu hH Rpf lki d 'i hHv 4g kgj jd ekd s s , s q , go jkv g hgj kjd ekd ro_; s; jkv ]g k;Rfo hHv ]g 9IDIVb8 4g hg j , T a , T a 1 T a , hj' lki d q'i hHv ]g Cgu hH Rpf lki d q'i hHv 49kycf8 d Rpf 'i ] s , s s s q 9Lk;cf8 d Rpf < 4g ygi d Rpf hHv 'i ]g Sx yp jki d Rpf < a s T s s q T s s 4g Cgu h{kl lki d 'i 4g kgj kg kl , s q , s df g kgj [n kt ]g kL[ sNhi hH h{kl kdlb ]g kgj kg kt kd < 4g , s s , \ , s s s ,
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 551 egaP

];kx dS df g g; k[jiW go 4g krn k[jiW gr e hd _pf dS jkv kv , s wa s s X q T , s kt er df kgd ulm jkv g Sg db gcl unf dS ;'f ln dlm 4g krd q s , T q s q s , l kt k;kt dr uk; l Cgo ]g gxt Bkd hH kt e rxt 4g krdl kt k;kt s , s s X , hH l Cgd 4g krkt y ji Zxke d uk; l k_pf 4g krk[lf kukuc _pf kd s , s s s X , s Xk;'f uiv /kl us> dS 4g hukgd u> dS 4g hrkv nk; hukgd hl7hIkN dS s q , s , s 4kxLi kukg e xj ]iW lm df g g; s \ s X a s , hg cyre kd sukg Ixi 4kxkg Ixi jkdkv ]xj ]iW kdlm ]hxkg Ixi thp B s z s z a s z kd hg lt 4hrdl kg Cgu <qZxuf rDf;Hfv Bkd jkv ]hrdl kg Cgu jkdkjuf s s , s s , s rDf;Hfv Bkd e ylv 4g hry sy <qx ]g hrsy y jkdkv kr krtuf g hrskg s X , s , s s , Ixi ct jkv 4Bx kg Ixi kt ]krtuf go dS jkv 4g uhy 4g hcL Xe uiv z , s z s , , , w s ]g Bkl hHv ]Bx kg Cgu Ixi hHv 6g e Hx ]g iW7thc ]g Ixiv kt ]kr , s s z , X Z , , z s tuf go kr dS 4hxkg k;rfFf kn hd krtuf ]hxkg k;rfFf kn hd okHo kr s X a s X a s s 4g eku kd kFov Ixiv d <xl <xuf , z s q qZ jkv 4g eku kd rDf;Hfv hd <qZxuf <qxl 4g Cgu thp h/kjof <xuf jkv < , , T X s qZ , xl 4g Cgu Xthp kn <qZxuf jkv <qxl 4hxkg <xl go ]g 9u'IsGhue8 ]g rD q T s , s q , s s , f;Hfv kt hd okHo udfy 4kxkg <xuf go ]g oHuv kt kd okHo ]g oH s s s qZ , q s , q uv kt kd krtuf dhO kr 4g rkt pgi hg e krtuf eg kr e /fkel ]g sr s s T s qa X s X T kg chjd rgc d krtuf huiv eg e rfq"l 4sxSkt kl <x hg rkl ]xSkv < s q s X q a s q s s s a x hg rxkt 4kxSkt kg /kl /kl ]kxSkt kg jkp jkp kr xxkt ]kg 4g Cgu q/ q s s q q s s s s s X a , kl /kl ]g Cgu jkp jkp e rf"l 4krkt gj Cgu <x Bkd kgo ]g rkg chjd q , s s X q q q s a T s s endS ]g rkg chjd rgc d krtuf e rfq"l jkv 4krkt gj Cgu jkp jkp T s s q s X q , s s ]krkt gj Cgu /kl /kl3krkt gj Cgu <qx Bkd e rf"l 4Sx kg <xof kukn q q s X q q s q X s ]Sx kl kukn 6g /kl henkv dS ]g jkp henkv dS 6g kjc henkv dS ]g k s X s , q , s , q , Nv henkv dS 4g rkt k[ <qx kr g krkt kg Ixiv ct ]g rLi Bk[nf < T s s s , s z T s \ q x cr g krkg Ixi ct 4g iW7thc kekeji 4g <xuf kekeji ]g <x rxt , s z , , qZ , q 4hxkg /yim kd <qx jdkg Ixi Xe rDf;Hfv 4Tg ; X s s z w q '<x Xthp e thc udfy ]lk[ kxkg orDf; kdlm ]lk[ kxkg xj kdlm ]l X s s s a k[ hxkg /xl hdlm 4kxSkt kg uko<x yG 4xy[f ywG yky cr 4kxSkt u s a q s q w s X c yG g; yd 4g Cgu y[f hHv ]xXy[f yG yky Xelb 4g 9hIyf;'fIki8 G w T s s w , X s Z lf 4g <x kd ukg thc Glf 4g Cgu <qx Bkd elb hHv ]g <xof g; hHv 4 , q s s Z , s X , q g thc dS hHv kl,t 4g krkg /yim <qx e rDf;Hfv Glf 4g hrkg <xof , , s X Z T s q ]<xuf hg knl e ye uiv Xthp ]kr dS 4g hl,t huy e yk;[ rkc kn Xelb qZ X w s s T s X X s `g , hrdl kg ld <xof krtuf `g krdl kg ld kl ]kxkg rgfj<x ]kxkg <x s s , q , s s , s q s q of e/o df g rNi 4sxOc Syf d uk; eg jGf ]>el ykol hj[fkv slb Z T s w X , s X
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 651 egaP

g krLi Bk[nf Cgu kt go 4hxSkt jd 'soi e 9LIGuf,euv8 ]k0J ]kuZFki , \ s z X s s z ]uk; 4kxSkt Cgu sxkv d <x ]kxSkt Cgu xkv d Ixi ]kxSkt Cgu xkv sl s q s s z s 9LIGufe8 ]jkpof ]uue ]urpV ]dr 4g krLi Bk[nf Cgu kt kxSki [n hH s s , Z , \ s s s kdlm go ]g het hH k0J e uoht dltf jkv 4g krLi Bk[nf kt kxSki , X s , , \ s [n kd hlm Glf go ]g yk0Jv kt 4g krLi Bk[nf kt go dS jkv ]orDf s s Z , q s , \ s , ; g krLi Bk[nf skt kdum kr dS3g ku[n l Gjr skn hH kd < Syflb , \ s , s s s 4g krkt gj <qZxuf e Ixiv ]g rLi Bk[nf <qx e Ixi 4Ixiv ]Ixi 69LIG , X z T s \ X z z z s s ufeuv8 ]9LIGufe83g iW kn d kthp hHl3Sg iW kn d krtuf e Fv lb , s s , T s s X q s s X Z 4kxSkv hHv ]k;kv Cgu <x q X elm hHv ]g <xuf ]g <xof udfy ]jdsy kd k<x <i uiv ]g kiNf <i , qZ , q s s X q Z w s , Z w Xelm g kFov hd ;w' kt go jkv 4g krkt Iky Cgo ]g kret l kgt 4g k , s , , , , s a , rkt kg rgfkel cl ]g kret cl 4kxSkt kg rgfkel e ;' jGf g; hHd s , s X w ]ket e ;w' cl g; hHd 4kF e <qxof hHd jkrof kLc kurb kd rxt g; X X \ 4g , krkt kg knof cl jGf 4g krkg y[ cl jGf ]g hrkv hH ;kx jGf ]g hrkv s , s s , , hH lk? jGf 4g hrkg Ixi cr g hrjp lk? ;kx ct rDf;Hfv 4g rgfj<x , s z , , q ]<xof 6g <xuf ]g jkdkjuf cl kr kgo ]g Bkjgx rgc kt hd krtuf <xuf q , qZ , s a , q s qZ 4k;x gj txkd kjkd ]Bx kg rkel lk? 4g hdp jp udfy s s , q s ]g hgj jp j? ;kx 4g _pf <qZxuf g; 4bx Iky thp 4k;yf jp u ;kx ]kg , , , X s d ulm `g kgd ;kx df kNi su kjkd_pf ku hdkc um kr 4kgj g; ]kgd ul s , a w X , s s m 4k;x kv jdy txkd kjkd hyk[ henkv koln `hld ;kx `kld xj e <x s s a , , a X qZ uf df kgd jkv Snf dG _pf hg d ku su Qx lm udfy `g gxt ldf ]krd , X s , q s , l gd Cgu kdDi e cv kr ]g hd ''fkd hd ukuc <xuf dfk;D 4g d' kjt T s , s s qZ X , s >qe cv ]kF kri kdDi >e kr cr kF kgj kuc e ct df kgd hH g; u j s q s T s kd_pf dS kr `g kgd ;kx ]sxy uNi o jd [n _pf d jln7dS 4kLi kuj s , a s w s s s s w \ d xk;im kd xj hH jGf udfy 4g Cgu hjFl7Gkl thp df kxkg k;df xk;i s a s T q X s s m kd 9Ikv IDIlS8 dhO ]k;kuc kl hH lk? 4hg hF kr ;kx hH jGf udfy Z s s s ]Li Bk[nf u Gkl7Gkl rgc df k;kuc kl ukgm 4Sky jdkuc jkd_pf ku s \ q s X , 4hxsLi kr hukuc hH lk? ]kxL \ s s \ i kun kr jkdkv kd ;kx ed7l7ed 4kxLi kujd xk;im kr kd xj `g; kx s s s s s \ s s a s s , kg ld <xuf df Sx Li e ydfe hLc o 4Skt kv hH yk;[ kd ;o n;k' qZ \ X q \ s a s s kr ykL e ydfe dfk;D 4g Cgu ekd Bkd jkv 4ykL e ydfe kd hldf X q X , s , s X q s df g g; hg ekd kd jhdG 4Sx Li e ydfe rgc jkv Sx jkd_pf kln o , \ X q q , X s 4kg <xuf _pf g s qZ s j uk; udfy 4kvky kuc _pf g; er 4g hgj jp lk? ]e ukne jH l lk? s s q , X , s s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 751 egaP

d lko o ]kg u Ghydr Bkd kdutf jkv 4y hjgx udfy ]y eh/ o ]kg G s s s s , X s X s s s hydr Bkd hd lko kdutf 4g husy lko hjgx dr Iuef ln e <jp ygi s s , X s 4aSkxy hg rDf' hji l Gjr huiv ikv Syflb 4g rskg w s T s jki l kgt g hrkv kgd kehl go df g Cgu kri Nd jkv 4Skv Iky ygi s a , a , q , , s pb kn udfy3rkt kg jki kr rkxy rdkr jkv hLkF ]kF kylkG kd hxLf hg a s s s s s s , s\ z s kn ]rki uc Cgu ikH jkv g rkv Iky liko l hxLf cukv huki Nd df g s , T s , s z s q , krkg kl jkc Bd dfk;D 4g hukxy rDf' hji df Sgfkp kukg yk;[ kdDi s X , w s g; 4g hukxy rDf' hji eg df Sgfkp kukg Gkl eg jkc dS 4xSkxy rDf' , w X s X s a hji huiv eg df {el d kekeji jdLkt Fkg xjd eg idl ]rkc hjlwn w s s\ s X a 4g kukg Cg , s u uk'ji Bkd Syf dlm 4g husy jd nc ykdr lm kr3g hrkt y[ dukp s s s , a s s , q v ]Cgu kryk[3g hrkt y[ l yH hd hldf hHd 4g huyk[ Cgu kdikv d s , q s w , s s r cr ]gd u e dr ct kr ]hxgj nc [kv Iuef lhykp df gd e ct kr wa T s s a a wa T s 4g hrkg rfxkt kd idl dikv ]yo , s 1 s a s f hdikv kr ]hdl kt h[j nc rrl [kv hH Iuef lhykp jxv 4g kn;kG kL s a a , c hH kd idl lb jkv 4g hjWt kun LkN Syf d jn hLkF ku[n jgkc kr \ a , , s s\ s s s\ s s kg ku[n jrhH jxv udfy 4Xyk[ df kxkg ue rgc 4g huyk[ Cgu [kv ]Sk s s s s s q , s a t kg hH Nd 4kd u[j nc [kv Iuef lhykp ]g kujd idl kr ygi slcl s q s a a , a s s 4y >el o ]xkg _ef Su Nd ]kd xk;i lb Syflb 4g hrkt X s s X q s s z , s kg hL[ BkuOfd go ]g krkg utw;ud kdikv jkv hxkg BkuOfd e ok>ql jse \ , s s , s X s kr [j hjkt xk;i d gjr kukn jkv 4sx[j hjkt hg kd xk;i Sx Sdf e y s X s z s X s , X s s z X ktkv eg l tkv Syflb 4g krkt Li dhO hgo ]kF kryp xk;i kd uk; e s s , \ s z X ykxjku k; yktkv kt kukji ]kd kxky r'rfi hlv 4kd kxky r'rfi lhc s s s q s X s z s X s z Bkd ]g krki kg oHl kd k_ef hg l LkF kugj L[ rk' Iufef ln ]kF k;df s , s a s X s s s\ s \ a unf ygi ueg xk;i kt ]kr dS 4Xy >el e /cl d uk; rkc uhr7kn cv s s s z s s X a a s X s 4g jkdk{kl kdlm ]gd ;l <i eg kd , X Z w s ltf ]I;klS unf lm ]g rkt kg db kukn Ixiv jkv Ixi ]9LIGufeuv w s T s s s X s z , z s s , 8 j,kv 9LIGufe8 unf ltf jkv 4kxSkt kg rgfkel elm go ]Cgu 4kxSkt s s , , s X Id go kF kukt ygi kt elm ]kxLi Bk[nf kt e ukK jGf ]kxSkt kt df s s X s \ s X s g Cgu cyre g; kdlm udfy 4kxkg kukt jd 9LlkI8 hg kd n[ jGf 4kxskg , s s X a s q kukt jd jki hg kd n[ jGf 9Gluo Lk;cf8 jGf 4kxkg kukt yp xkv d s q s a s s s s Rpf hg uiv jGf 4kxLi kukt nd l 0fc huiv kgo jGf 4hxLi hukxy xky s s \ w s q a s \ a N kgo jGf 4g krkg W' rD;Hfuv jkv g krkg rkel rD;Hfv kgt ]dr a , s q , , s a rkehl lm ]n kpgi dr kgo go df g ekd dS kd jkpof ]kd dr Syflb a s qa a , Z 4sxSki Ldi Cgu kd 9LIGufeuv8 o rki Ldi a \ s s s , s s \ Cgu hH kd 9LIGufe8 hHv kt udfy 4kxSkt jd 'oi elm ]g ;nv kt ] s s s , s s s z X , 1 s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 851 egaP

sr l jkt kdutf jkv 4gj gxt kdum kr ]xXpku ]xnd xky dfk;D 4y jd s s s , s s s s s X w s X X kylkG kLkF ]Xy tk[ gxt huiv7huiv ikpip `/cl k;D kd rhprkc l uk s\ s q a a s s s g L[ dikv 4aSkt kg L[ ikpip 4jd u ckj[ kd <jokrko 4jd u rhprkc s \ s s s \ q X s X 4aSkt yG LkF ]aSkt kg L[ gxt huiv7huiv xky ikv cv , s s\ s s \ s 4Li u k/kc kg; dfkr jd Cgu ydycf rkc udfy ]S s \ a X q s a kt Oc l ekjkv ]l ste [n 4sxjd Cgu rkc kjt ]xgj r[n jdkg L[ ikp , s s X s X s X s s s s \ ip ydycf o df g kuFki hje lum ]g Sx kg db Syf d u[n xky kt k q q s , Z z s s T s s s s s s s a g; 4sxSkt kg dS Fkl dub eg ]g e ekJof /ki ji ; ]g e ekJof Lkgi a s s T X s , s w s T X \ jwi ; 4sxaSkt syp e ekJof eg Syf d Iuef ln jGf ji ukg ji Iuef lhr s s X s s s s w 4Nwi g; `g ukd e jkv [j hjkt kund ][j hjkt ku X wa , T , X w X pku 4n uyduf hH jgkc ]Cgu rjWt hd jL Bkd kr ]xy uyduf tkokv jg X s s s s s kc kr Ni l jkt ikv df g krdl kg 4IwN u gxt e phc d g ukd e kn s X w s s , s s X s wa , T s 4Skt gj u/ hg; `g ukd e `g ukd e lc df g kuNi l jkt urb `g u q wa , T wa , T , w s s s wa kd e ]g kuNwi jrhH d ue uiv ]kxgj hjkt kupku e Iuef ln jlhr jkv , T , s s s X s , 4y u pkdl jGf elm 4l rdkr hji jd udfy ] X s a X s w X s jd gkp kujd hH skt e Iuef ln lm 2jd kr Nd 4xy ukypf ]g kukyp X X X X s q X s , f 4xy upku kr g kupku 4hxSkt II kjk/ 4kxSkt kg W' kukg go jGf ]xXj X s s , w s q s s d unf kn7dS 4jd re k{hri hH hd sukg ]n jd W' kujd ikv go kg krx s X z s X q s y <ik/ofl kdikv hH kt hg lo 4g kgj kg Cgu hH go ikv uiv 4g gj j Z w q s s s , , s s T s d ikv hH go g gj y lko hjgx ikv lt kr 4g hjgx rji hd uen jkeg T s s s , s T X s 4krkg Cgu hH Nd gm df g rgd _ef Nd s q X T s q 4Skt kg pku gjr hji kr g gj pku l LkF jx a s w s T s s s s\ v 4ykL kygf kdlm gjr hji ikv kr g kgj ygf kl kLs\kF Fkg jxv 4Xn xk; X s w s , s gl kji lm ]jd Ijikv7kd kdlm kg krjd hH kt jhj' e Iuef ln ub 4S w s X s s s s s X a kypf kr kg krkypf ]lg kr kg krlg ]aSkj kr kg krkj ]pku kr kg krpku s s X a s s a s s s s X s s jhj' kr 4jd xk;gl kd jhj' suiv ikv cv df kxgd e nkc d Iuef ln s X s s wa T s 4xjd xk;i ji lko tr ]lko hjgx dr Iuef ln 4g ku s X s z s , sn upku ]hujd Cgu jdGf kr phc lb sxy hH upku jhj' jxv 4g kusn uskg s s s , s s kdum kr xkg W' uid e jhj' jkv 4sxXxy ukg ikv 9LbkGIDfyb8 ]kxSkt s s X q a X , s s s s kg W' jkpl kd rq|of jrhH d jhj' dikv hg nkc d xk;i d Iuef pki q a s s s s z s a 4g hukt sy jrhH Skog htkr Bu jkv lko hjkl g kun jd hyk[ kji 4hd T a , , s w jkgy g hryp hudk/ l,t ]dG jgkc l htr ]Skt y jrhH l htr ]jd x q , T s X X s s a s s s X nVhc IkG so ]g k;df xk;i e yktkv su k_ef utf jkv g Cgu Ghydr Bkd z , s z X s X , , s hd lko kdutf 4y jd Gf hd Bkjgx ]l jh/ n ykduf jgkc hjgx jkv s X s s X , 4dl kt hjgx hurtf ]aSkt sy hjgx l krgfkv so ]g Ghydr Bkd hd lko s s , s s kdutf 4jd Gf hd htr ]jd Gf hd ukg IkG3jd u Gf hd ukg jgx k X s X s s X s s s s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 951 egaP

Syf d Iuef kn 4kxdl hH kt e jln hgo kxSkxy rDf' hji kt 4xjd ' s s s X s w w s s X oi e <jp jln eg jGf ]aSkxy rDf' hji ]g pc Iuef kn ]l jkt ]sl jkt s z X s w w T s s s s s ~~~4hjgx jkv t , r ]lko hjgx ]lko hjgx ]lko hjgx 4lko hjgx jkv hjgx ]hjgx 4kd jh s , s j' n supku ]kd jhj' n uykL ]hjgx ]hjgx ]hjgx 4Skxy rDf' hji ]jd y X s X s s a w X k;[ Gjr huiv 4Skt gj u Nhi Bkd 4gj u Nhi ][n 4n uxkt lm ]hxxkt s s X s X s X s s s rDf' hji 4ykL ync ydycf kd uiv 4aSkxy rDf' hji ]g pc Iuef pki w X q s s w T s a ~~~4n kxy rDf' hji ]lko hjgx ] X w lko hjgx ]l jkt ]l jkt~~~4lko tr ]lko hjgx ]l jkt ]l jkt ]sl jkt s s s s s s s s s s ~~~~4n jd jgkc kjpd cl 4n dG jgkc X X X cl 4y jd ktkr kd kLGG l rdkr hjwi ]u dp ][n 4Skxy rdkr hji ji X s X \ s s X w X s a w lko ikv ]Xn ukg g kgj kg hH kt 4aSkxy ji lko rdkr hji ikv 4n upku s s , s s w X s ]kxxy supku7suykL jhj' 4hxsxy suyG r|of jrhH ]hxSkt kg W' huxkt r s s , q s q Df' hd jhj' 4ykL jd hyk[ gjr hji l rdkr hl ]g hryp hudk/ hd j X w s , T kgy lt ]jrhH7jgkc ]jrhH7jgkc lko hjkl ]g kun jd hyk[ kd kLGG 4g q s , , s s X \ s , hukxy rdkr hji ]l jkt ]l jkt~~~4tr jkv hjgx ]l jkt ]l jkt ]sl jkt w s s s s s , s s s s s 4jd Wq' lko hjgx jkv ohr 4jd W' cv X , z X q 4kxaMkxy rDf' hji huiv w e uk; df g krjd idl jd [j h{kl kd qHi e 4kxMkxy rDf' hjwi hui X wa a s z T a v e uk; df g krjd idl jd [j h{kl kd Hi e 4kxMkxy rDf' hjwi h X wa a s q z T a uiv e uk; df g krjd idl jd [j h{kl kd Hi Te 4jd idl 4g ntk X wa a s q z X a , w , e go Gjr kjkp 4y jd idl jd [j h{kl kd kekeji 4y Lkt Fkg kukn X X a s X s\ X s 4g huyk[ Cgu [kv dr cr gd u e dr c , s a wa T t 4g hu[j nc [kv doiidl 4g huyk[ Cgu [kv dr Iuef lhykp cv , a a Z w a , s a 4g hrkg nc Syf d Iuef lhykp [kv g; 4y jd nc [kv 4y jd nc [kv , s a s a X a a X a a 4jd ki jH hurb 4kg u k/kc Bkd kd kyko ujd uk; lltf ]jd u y X s s s X s s X dycf rhprkc udfsy ]aSkt Oc k; gj L[ ji gxt huiv 4[n l te o ]g q , X s \ X s s s s T Sx kv su[n xky kt ][n 4hxyp Cgu rhprkc g L[ xky kt Nhi kg; ][sn s s s X s s T s \ s s s a X 4kg L[ jd kuc gxt Syflb 4xkg ek<jfi l kro X s \ s X s z hr rgc jkv 4g zohr rgc skr xk;i g; dfk;D 4kg L[ jd [j yk;[ kl g q , , q s z X X s \ , hLkF gxt lki7lkv dikv ]hy [sn gxt huiv uikv df y uke e ]g dhO s\ s s wa T , 4jd u krpV hdlm ]n [j jd X X jkrm Lid ikpip ]Skt kv yk;[ hH e phc 4g krdl n jd xyv hg yg s \ q X , s s i go ]e ujd xyv kLid g hrkg k/ofl lm df kg yk;[ kd hldf hg yg X s \ , s q s s s s i 4n jd xyv ikpip ]g Cgu rjWt hd pkdl kr Skt kv yk;[ kd ujd X q , s a s s xyv Lid e phc hH kd hldf 4kg L[ jgkc d LhH kLkF o ]g kund sl ht s \ X s X s \ s \ s\ s , w
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 061 egaP

~~~4aSkxy rdkr hji ]g jkv Ldl Nd ]dhO rgc ]dhO rgc~~~ w T , X s q q q 4n kxy rdkr hji ]aSkypf ]lg ]Xpku 4n kxy rdkr hji ]Skxy rdkr hji X w X a X w a w ]g pc Ldl Nd 4l jkt ]Skypf ]pku 4Skt tx hIk? hji ]l jkt ]sl jkt T s X s q s s a X wa w s s s ~~~4pku X ]pku ]pku ]l jkt jkv ]l jkt jkv ]dhO ydycf ]dhO ydycf 4n sukg g X X s s , s s , q q X s , kgj kg hH kt ]y jd hyk[ kji jd yk[ ynf ]l jkt ]l jkt 4pku l jkt s s X w s s s s s X s s ]g kupku 6lg l jkt ]g kulg 6aSkypf l jkt ]g kukypf 6l jkt ]sl jkt , X a s s , a s s , s s s ~~~4Skypf ]lg ]Skj a X a a s jd yk[ ynf ]pku 4xjd 'oi e <jp jlhr eg jGf ]Skxy rdkr hji ]g s X s X s z X s a w T pc Iuef hg kn cv 4ykL kdF ydycf ]ykL kdF ydycf ]l jkt ]sl jkt s s X q X q s s s ~~~4l jkt ji 4Skt u ji s s s w a gxt hjln3udfy hg ji gxt huiv ]aSkxy rdkr hji ]Skt gj u kL[ Bkd w s w \ s 4l jkt ]pku ]pku ]Xpku 4jd l rdkr hji g kgj kg hH kt kd jhj' jkv s s X X X s w , s s s , s l krohr ]aSkypf ]Skj ]lg 4pku l rdkr hji 4g hH kt e ue ]n ukt jx z a s X a X s w , s X X s f cl ]y pku jd kxy rdkr hji ]g pc Iuef pki ]l jkt ]l jkt ]sl jkt X w T s a s s s s s ~~~4pku ]pku ]Xpku ]l naukv ]l nukv 4jd l rdkr X X s s a X s hji ]jd u hltd ]jd u hed 4jd l okH naukv ji g kgj kg hH kt ]Sky w X w a X X s s w , s s a pf ]Skj ]lg 4pku l okH naukv ji ]Xpku l naukv ]l jkt 4pku ]pku ]pku a s X a X s s w s s s X X X ~~~4Skyp a f ]Skj ]lg ]pku ]pku ]Xpku 4n Fkl kji ]jd Ijikv7kd kd jhj' ]Skypf a s X a X X X w X s s s a s l jkt ]g kukypf 6lg l jkt ]lg 6aSkxy rdkr hji3pku ]l jkt ]sl jkt s , X a s s X a w X s s s ~~~4pku jd yk[ ynf ]pku Syf d Iuef ln ]Xjd W X s X s q' 4jd l rdkr hji g kujd hH kt ]lg ]aSkj ]Skypf ]ykL ]pku ]jd 'o X s w , s X a s a X s X X s i e <jp jln cv 4n sukg g krkg kt kd jhj' ]jd 'oi e <jp jlwn cv z X s w X s , s s s X s z X s ~~~4rdkr hji3jkv Ld w , X s l Nd ]dhO ydycf~~~4sxjd 'soi e <jp jln eg jGf ]Skxy rdkr hji ] q q X z X s w a w g Ldl Nd 4aSkxy rdkr hji ]Skxy3jkv kLkF ]dhO ydycf ]dhO yqdycf T X s q w a , s\ q ~~~4n kxy rdkr hji c X w v Syf d Iuef dS ]uhr~~~4Skxy rdkr hji ]kn~~~4Skxy rdkr hji ]Skxy s a w s a w a ]dS 4g hun kxy rdkr hji kr ]uhr ]kn ]dS gd ct e ]g kpc Iuef dS , s w s s wa T , ~~~4sl j s kt ]l jkt ]lko hjgx~~~4lko hjgx ]lko hjgx ]lko hjgx ]lko hjgx 4 s s u dkj ]jd u Gf hdlm ]kxpku ]kxikd ]kxsykL jhj' ]hxxkt rDf' 4lko X s X s s a s s hg lko ]jrhH7jgkc ]jrhH7jgkc ]lc e rxt g Cgu hH Nd rDjfrfv d X , q s lko lb 4Skt gj lko hg lko ]lko ]lko 4n kxy ji okn kji kd uiv X a w s s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 161 egaP

kekeji ]y kgu ]Skt cL ]g hgj kg k"o hd rev 4g k;x jH 'kdi hg ' X a w , s Z 1 , z kdi jrhH 4g k;x jH l nukv kvkj7kvkj ]g k;x gj "' nukv hg nukv ]g z , s a a s a s , s a a , k;x gj "s' 'kdi hg 'kdi ]jd <je ]jd <je 4g Cgu hH Nd jkv ;k z z X X , q , olf d kekeji jkv kjkp 4hdlm hH lko hrkt hdlm hH lko hrkv ]hgo s s X hH jrhH hgo hH jgkc ]jd <je ]g hgo jkv kjkp 4g kekeji hg kekeji X , s X , ~~~4g Cgu kr eg 4g Cgu hH Nd j,kv ;kolf d kekeji ]kpc hg T s , q s o cv 4Sx kg rkel l,t ]Sx je lt ]Sx Ief lt 4Skt kg dS Fkl dlm s s s , s , a s s ]g kekeji hgo jkv kjkp 4Skt k[ l g hrkt k[ Xe jxkl nc lt 4Skt , s X a s s , s wa s , a cL e uke Syf d Iuef ln3gj Li rk' ]Cgu hH Ni ]Cgu hH pku3Xn LkN w X , s X s \ a X w X s\ cl cv Syf d Iuef ln 4Skt Li e ekJof Syf d Iuef ln ydycf cv s a \ X s q 4n LkN kuNi ]n LkN kupku ]n LkN cl cv 4Skt jgO 4Skt dQ cv 2lc X s\ w X s\ X s\ a a ~~~`g ukd e ]Ni l jkt `g ukd e ]Ni jkv pku ]pku wa , T X w s s wa , T X w , X X ~~~`g ukd e ]Skypf jkv pku l jkt Ldl Nd ]pku wa , T a , X s s X s q X ~~~`g ukd e ]Ni jkv Skypf jd yk[ ynf 4Xn k wa , T X w , a s xy rdkr hji ]uhr 4n kxy rdkr hji ]kn 4n kxy rdkr hji ]dS `g ukd w X w s X w wa , Te ]Ni jkv pku ]XNi l jkt ]Ni ]g kpc Iuef dS `g ukd e `g ukd Te X w , X w s s X w , wa , T wa , ~~~`g ukd e ]Ni ]Xpku `g ukd e ]Ni ]Skypf `g ukd wa , T X w wa , T X w a wa , T X e ]pku ]pku ]Xpku `g ukd e 4Li nd l rDf' hji cr uhr ]kn ]dS gd X wa , T X \ w s w s wa ct e 4aSkxy rdkr hji3g spc Iuef kn `g ukd e `g ukd e `g ukd Te T w T s wa , T wa , T wa , ~~~`g ukd e ]Ni ]Skypf ]pku 4ykL kdF wa , T X w a X X gjr hji ]kd uiv XykL kdF 4xaSkt yp e ekJof eg jGf ]Skxy rdkr h w s s s s X a ji ]g spc Iuef uhr 4g kpc jkv ;el hg kLkF ]Ni `g ukd e `g ukd Te w T , , s\ X w wa , T wa , ~~~4Cgu jdGf Bkd Skt yduf tkokv jgkc `g ukd e ]Ni s wa , T X w ]gj rnd ]gj rpku ]gj rpku `g ukd e `g ukd e `g ukd e ]Ni ]Nwi X s w X s X s wa , T wa , T wa , T X w X ~~~`g ukd e ]Ni 4n ukt yduf Skt wa , T X w X s yduf tkokv jgkc ]Cgu jdGf Bkd `g ukd e `g ukd e ]l ykol hg d s wa , T wa , T s S xy utwax hIk? hji g; `g ukd e `g ukd e `g ukd e ]Ni ]pku ]pku s s w wa , T wa , T wa , T X w X X ~~~`g ukd e `g ukd Te wa , T wa , ]Skxy rdkr hji ]g pc Iuef pki 4Ni `g ukd e `g ukd e `g ukd Te a w T s a X w wa , T wa , T wa , ~~~`g ukd e `g ukd e `g ukd e ]jgx jkv jgx jkv sjgx wa , T wa , T wa , T s , s , jkv jrhH ]Nwi ]XNi `g ukd e `g ukd e `g ukd e `g ukd e ]Ni jk , X w wa , T wa , T wa , T wa , T X w , v ]pku ]jrhH ykol hg dS `g ukd e `g ukd e `g ukd e ]Ni ]pku 4 X wa , T wa , T wa , T X w X n kOm ukGr ydycf jrhH 4Xn kOm ukGr `g ukd e `g ukd e `g ukd Te X w q w wa , T wa , T wa , ~~~`g ukd e `g ukd e `g ukd e ]Ni 4g kuykL kdF wa , T wa , T wa , T X w , kd ue e Iuef ln `g ukd e `g ukd e `g ukd e ]Ni jrhH ][j hjkt s X wa , T wa , T wa , T X w X kupku `g ukd e ]XNi jrhH ][j hjkt kupku ]jd 'oi e <jp jlhr cv wa , T w X X s z X s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 261 egaP

Sk<{y hl ukd7ukd l eub jkv `g dhri k; ]g SkFd ;l cl ; k;D a , , s X , T z T a s ]kr 4nfk;b7nfk;b 6kukt hi kd yukokn 6'ku kd kjlv nfkv kuri ]dIk? s s X q w s ]dc ]?v ]rhd 6une7k;yfkd 6/o7ld 6kuLkNi kd kukoygi d eku dIfqe Z a \ s X s kFr jw<kp lt3g aSkFd hurb ;v kFr hd ykd;kc d < ]hJ ukoxH8 s , T s < dhrikge d uht <{7<{ * z s s 4Bx kg hji dOc hjkeg hd uk; s w , 4aSkt jh/7jh/ ]g Sx Om xky s s T s s kt hdkc 4kxSkt k;nf kOm gm tc gN 4gj kLi go ]g kugj Li ]g kugj sO X s s \ , s \ , c kd hldf 4sxaSkt yp jh/7jh/ o ]jgkc d uk; g Sx Om e lid xky k , s s s s s s T X , s s t jkv 4SkOm u kjln Bkd gm ]jn hLkF gkp kugj sLi jkv Skt gj Li kt , w s X s s\ X \ , a s \ s 4Sk a v Om jh/7jh/ jGf ]y lko hjgx jkp7kn kr uc u rOm 4yk[ [kv jh/7sj s s X s s s s X s a s h/ jGf ]y [j ji [kv Fkg kukn kr kg hry[ u [kv 4yk[ [kv jh/7sjh/ X a X s s s q a X s a s 4y kjxf phu Fkg kukn cv 4g jkiv kidquv hd Hi 4g jkiv kiduv hdlm X s X s , a q z , a q 4jd u rhprkc ]gj L[ ikpip yko u[sn ][sn X X s \ q s s X 4g jkiv kiduv hd qHi 4g jkiv kiduv hdlm 4jlf gj Skd> 4Fkg gj L , a q z , a q X q X s kt 4g jkiv kiduv hd qHi 4g jkiv kidquv hd Hi 4g jkiv kiduv hdlm s\ , a q z , a q z , a q 4n n nko;/ 4aSkt kg riel ]aSkt jxf e k<jp rkKv dlm ]y X s s X X s X kd> jlf ]y Lkt Fkg kukn 4n n nko;/ kd kekeji ]y Lkt Fkg kukn cv q X s\ X s X s s X s\ X s ~~~4jd < X je ]jd <je 4k;x gj "' hg iWv ]k;x k[ iW cl ]ukpgi ]ukpgi 4k; X s s X X x gj ntke hg jkdkjuf ]Sx Ief jkdkv cl 4k;x gj "' 'kdi hg 'kdi j w , s z z rhH ]k;x Ief jkd/v cl 4g gj IG suj> d nukv jrhH ]k;x kg rk' cl a T s w s a s a ~~~4'kdi hg 'kdi ]naukv hg naukv 4ukpgi ]jd <je ]jd <je ]g h z z X X X , go Nd cl ]g hgo jkv kjkp ]g hgo 4g Cgu Bkd jkv rDjfrfv d kekeji q , s X , , s , s ~~~4Bx jxf e jxkl nwac ]Skt k[ yd X a s q ycf ]aSkt k[ ]aSkt k[ ]aSkt cwL ]aSkt cL ]'kdi hg 'kdi ]nukv hg nukv s s w z z a a ~~~4Xj d <je ]jd <je ]jd <je 4hgo jgkc ]hgo jrhH ]hgo e 'kdkv ]hgo X X X e k{o 4g hgo jkv kjkp ]kekeji hg kekeji ]jd <je ]ukpgi ]ukpgi 4 X X 1 , s X X X X , g Cgu hH Nd jkv rDjfrfv d kekeji ]g hgo ]k;x gj hgo ]e jxkl nc q , s , X wa Bx k[ ]e jxkl nc Bx k[ 4rev hg rev ]'kdi hg 'kdi ]nukv hg nukv s X wa s 1 1 z z a a ~~~4k;x gj "' hg kekeji s Sx hg Ief kr eg ]ukpgi ]jd <je ]jd <je 4g Cgu Bkd jkv ;kolf d s X X X , s , s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 361 egaP

kgr hgo ]kg rjd k{kdkv hd urht er 4kg e hryx kr ]xskvkt >el kd q s s a s q s X s s s tkj je er df kg rpkl jxv er df kgd l kxky um ulm kr 4kF kgkp C s q s s s q s X s s s gu hg kurht sue dfk;D ]kF ydfe kurht s>e 4kF kvg kjkg hg l ygi e T X q q q s s T 4kF kvg hg kjkg e dfk;D ]kdl u kjg Bkd e hxntV >e ]kgd ulm ]k;df q T X s X s q s ;Dko kji u lkvky 4skn uy jd kr ;Dko kji~~~kdl u kjg Bkd e hxntV > w s s s s s s w s X s e ]kF kgd sue 4sOc Ni hg e phc jkv hul u hH rkc hji uer dfk;D 4kd q T , w X , q w s q X s tkj lm xkdl >el u er jGf df kgd ulm ]kxy ulg lkvky 4dl u s s q s s a s s s kjg eg Bkd df g rgkp hH eg jkv g rgkp hH eg kr kurht dfk;D ]9I X s T s , T s s X s hl8 go ]kvkrc hH eg tkj go df kNi jdkg L[ llm u rDf; dS kr 4k s X w s s \ s s s dl Cgu kjg Bkd e hxntV >e df g kgd kd k_ef uiv unf dS u slkvky s X s q , s X s s s 4hxSkt kg huklkv rgc kr x>el l 9kvkr8 eg jxv slb s q s s X s s 4kg ;koufv rht Syf d ujd 0lfv sl s Z s s tf g Cgu hg kruhg Bkd Cgd lm 4g rOfrfi e krOJ huiv go ]g Cgu hg , s s , z X s , jrkv Syf d urht henkv kt 4g Cgu uhg df g krgkp kujd 0lf jdrht q s s s , , ]g uhg df g kr krukt go 4g rLfhi l okHuhg go ]g krgkp kurht henk , , s , \ s , v kt 4g rLfhi l 9lDsykd hIjfkvjfhGub8 e jgx go ]g krgkp kurht hen s , \ s a X s , kv kt df jxv X>el kl lb 4g kiNf okH g; g kvg hg krht go hg e o s s , , q X kH lb ]krgkp Cgu kurht kt jkv 4g hiNf jkg e jgx rgc hg e gkp hd s , , X s q X s urht e ylv 4g krkt jkg go ]g krgkp kurht kt ]g krkt rht go ]krgk X , , s , p Cgu kurht kt3g kl Fv Syf je e kvkFd hjkl ub 4g krkt jkg go ] s , Z s s X X , g krgkp kurht kt jkv g krkt rht go ]krgkp Cgu kurht kt e rxt lb , s , , s X 4kxkg hjWt ku>el lm ]kxgkp ku s s wa gd jkv Nd e 4g hrkt rht ji hIkN rDf' hLc df g hg; go ]g rkc e , q T , s \ , , X jk/kv kt elm dfk;D 4g rkH ]ryx Arye go ]g k;k; kt hd gjr lb 4 s X X , az w , s Cgu hg k>el kd orDf; d < u k;k; hd gjr lb df g kuuke kje u s s s , s dfy 4g ukorDf'kge o udfsy ]IkN g rLi Bk[nf < ]g ukoygi hyk'rD s T s s s T s \ , f' Bkd ]g l{kj Bkd 4g hrkt ki ;tof rDf' hLc ji rDf' hIkN df kvg s , s , \ s q hg; e jgx cyre hH kdlb udfy 4g hrkt kg yg k;yfgi hjkl jGf 4y uk X s s T s a s X e ukorDf' eji ]y uke ukoxH kd < go df kF g; ;kim go jkv 4kd X s , sujd yg kd hygi lb kF ;kim hg dS lki d kxsky `kxdl ld kjg kd kxk s s s X s s , s X s y hyk'rDf' urb ]< g kpc kl7kIkN 6g hgj hrykL e u>ym kd kxky s , s , X s X s hg l knl df kt ]g hjWt hu>el g; sygi lcl kr rkc dS e /cl lb s s , s s X a a 9`k;kjd jkv k;df k;D /o kd kIqn , X X rDkjim u < udfy 4g rjd jk/l kdum ]g rjd urojfi kd kIn df g s s s T s q T s Z X q T s s Z ry Fv ikv l 9ekrqn p ;k'kuof8 upo d krhx ]hg Fkl 4g dhri jkv s . s T z ,
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 461 egaP

4Skt hi jhj' kje kl? kdlm df n LkN 9lDyjf8 jkv kyhP kd s wa s wa s\ s , s jhj' 4u MkLdv kd jhj' uiv e /kjof d l? dlm Te kr ]jke kl? ]sjd a \ s s X s s s wa s s s wa Ikp jiM je go ct 4Wd u 9Itfj8 e kr jd kyeg go ct jkv 4gj rk s s s a \s T s s , wa a ' e jkv Mkyt lm e ]MkdLH lm e ]Wd r/fk lm Te 4jd kyeg go d T , a s T a \ s T a s s s f Mkldm kd jln Glf e ]Cgu hg Wd Nd e 4Cgu hH yL7ygf hH kjt e a s s w Z T a q T wa q wa T ]gj e suiv ]9tB IS8 ydycf e jkv 4jd kyeg go df Wd rjfi kd jlwn wa X \ q T , s a zs s s ]Mkldm kd syeg e 4g hrkg ;; rDf' e yeg dfk;D 6kxSkt jkg go g k a s T , s X s X , ;df kyeg ultf ]Wd u hHd kyeg ji ikv e df g g; e;uf kd kLt 4g s a T , s w , kIym e;uf kd kLt 4g e;uf kd uLy <jk/kl g; 4kxaWd okpc kd Ikp Te s w , s \ s ]xjd Ikp ji >e ikv 4sxjd okpc kd Ikp ikv 4kxWd Ikp ji ikv e kr s X s q X s a s T s ]Ly likv e jxv 4g Iym ydycf l e;uf d BkLy hjkeg e;uf dlm ] wa s T T s q s s \ s Syf d suLy g kr[hl kt kyd hd kLwt 4g kIym kLc tkj kdlm udfy ]g s \ , s s , \ s , kyd hd hrd kLwt 4kxkg kNv kLc kr y sy e yk;[ Xrkc uhr7kn e /cal q s s \ s X X s X a d kyd lb 4lqttf ]g kjln k; 4kLwt ]g eku kdltf ]g kyd dS e ukikt s w , w s , , X 4xSkt jk s a g 4g rkt jkg l{kj so llm 4g dqtku jkv elke endS kt 4g kgj y[ hH T s s , , w s , s v kt 4Cgu hg yk;[ Bkd kd surht ltf ]l pc euof dS jkv ]g jqrkv s s s s s z , T Syf d surht l{kj 4g e y[ hH cr ]g gj Ly l kl{kj Lc go 4g gj y s T X s T s \ s X s \ T s [ kr < 4g rkt kg <Q ]g rkt kg jkehc Lc Rpf ct ]g hrkv e nkc s s T s s T s s s \ , X s \ Lc rht 4g rkg jrkv kd suy[ Glf ]Cgu hH srkg jrkv kd urht pc 4g T s s q s s Z s q s s s T Cgu hg jrkv ydycf kd urht < 4sxkg hg o dyfke d hoi dfk;D euo q q s s X s s 1 X z f g ;/ 4g rkc hIym hLc 4kxkg kd Cgm ;kj kd hoi dfk;D ]euof Tg ; T , \ s 1 X z / 49Fv n Ijfgub y' n tkdcf ]dhe n jkv Lly8 ]g upo dS kd llht Z s , s \ s s , 4g r<fx hg dS lki dum dfk;D 4dl pkl gjr hlb go ] , s X s s g hd k;k; hd rht hd < dr tkv hH su kxky utf udfy 4g Cgu rht , X s s , hLc Bkd hd < elb 4kxSkt Oc phu kgo ]kF knk; uto kgt df kd ut \ s X , s a a o ji tkjr kvg r<fx kr g; 4kd rDf' kvg r<fx jGf kr g; 4rkt rht w q s q s s o kr rkg hyk'rDf' Lc l{kj jxv 4hxkg u kr"'of Bkd hd < elb ]g s s s s s \ s s s X , hrkt k[ hyNe hLc kd hyNe hIkN df kvg uukd kukji kd rDf' hgo jG \ s s q w q f kr g; dfk;D ]kxgd u e kl ]g rkt rht Syflb g hyk'rDf' Lc < s X wa T T s T s \ 4g Bg hg hyef go df g hg; hg cyre kdlb ]Cgu rxke eg e ylv 4g , q , s a X , hrkt yef go ]Cgu rxke eg kd thp ltf 4g rn k[ kd hlm ]g rxke sl s a s T s s s s T s a jkt rgc kd thp ltf eg kg; 4g rHnv rgc hxntV 4g krkt y e hjkeh s q s a , q q , s X c hg uiyxki kd sukg Fo ]g hrkt uc ;e e rav hg k{kdkv rfv hd uo s , q 1 X a ht jkv ]g hruc kryGlv e rv hg k{kdkv hd kryGl 4hxSkt uc jkg hj , , X a a
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 561 egaP

sJ kt e ylv 4hy jd jkdho kruhg huiv llm ueg e jgx rgc cr ]ji s X s s X s q hldf ct g rkg dlm kd ujd kyeg ]ji hldf g srjd ct kyeg knl e T s s q s s T g 4g kdp jkg df kF kuy uke hg ygi kdlb 4hF Cgu rjWt Bkd hd uLy , q s s s s s \ s kdlb 4g kdp hg jkg g; 4kxjkg g; df g kupl hd rkc lb hg; ]g k;x , q s , w , s ujd kyeg ukoygi kLc kurb ji spc l7IkN dS 4g Cgu ydycf lkoofe \ s s s , q kv jrhH dlm 4Sgfkp Cgu kukg 9lLGfkd8 rgc jrhH dlm ]rgc 4Sgfkp s s X a q s q kukg henkv kvg kjkg kLc l jrhH go ]g k;x ujd kyeg ji pc kt df s q \ s , s s s k;D 4kxSkt jkg ukoygi g; df g rdl gd eg kr ]k;df kyeg u ukoygi X T s s s hldf jxv ji pc l,t < df g kruke e jkv 4kF k;kv urht kjln Bk s s wa T , s w s d 4F u yduf skd hldf urht ]F u o josyeg 4kF kte ]hF tke 4kF ;uHf s s s s s , v ]Syf dum kF y[ kr ]dl rht jxv <3g kgj jd rkc hdlm g ;l s s s s wa , dufkKokue kt jrhH dlm kr e 6g kgj gd Cgu e g; ]g dlfkgrf SkF , s s s s T wa T T a d hHl3jxv dl rht < 4kd hxntV hd spc ]g tkj kd hxntV hdum hg s , o 4g hg rukt kLwt pc hHl 4F rukt kLwt < df g kgj gd Cgu kl Te T s s s s s s wa 4g krkt rht 4g krdl rht henkv jkted jkv g krdl jkg u , , s , , koygi kLc e kLt Syflb jkv 4g hrkt yef gr hH rDf' hdlm kr ]kukt \ X s w , , X q s hi hH kd l? dlm kr ]jke kl? kjln Bkd ct j,kv 4g hrkg ;; rDf' Xe s s wa s s s wa w s , s yeg dfXk;D ]kujd re kyeg n[ kr dS kr 4kd l? dlm kukt hi ]kukt s q s s s s wa s kg htkj 4g kyd uOfd hLc 4kujd u /kjof l jrhH Cgd hH kjt jkv ]kd s , \ s s , s uIif kvkt kg htkj er cr ]jke Bkd gr ct df g hrgd kyd hd kLt kr s s s q s s X q , s w s 4rDo rjxf g 9hIyfcfIflDS8 4g krkg htkj hH rDo rjxf 4g krn Fkl hH s , s , s s , s X s e ujxf 4kd ujxf krjd Cgu /kjof 4g krkt kg dS hH Fkl d ujxf kpc s s , s s s ]Cgu `hrII Cgu hg ]g krjxf kpc df g knk; rdkr hd pc `g rkc k; w , , s , D 4Skt kg Iu cl e unf hg dS kr jxf surm ikv 4g hrIwI Cgu k;fg ]g s X s X T a T s rjxf tkj pc 4Skt yp kri kr jxf urm ikv 4rk[ Cgu Ikp ]g rjxf r s s s X s s X s T s kj tkj hckj' Syflb 4g krjxf gjr hd jkc go kr g krjxf ct hckj' kr s , s s s , s 4Sx kg dS Fkl d uhet ]Cgu Ldv Gky[f d uhet go3k;df xk;gl Fkl s s s \ s s d ujxf ukgm 4Sdf 9Ijikv7kd8 Fkl d ujxf go ]Sx jxf go 4g Cgu d s s s X s s s s , Z G lk[ Bkd elm ]Syf dum hF Bg hIym hg l ygi hLkx k; 4Bx Iym hL s X s q s s \ kx df g Cgu hg kri kd hckj' 4Sx kg Ld ikv 4Syf d okpc bx kg hL[ \ , s s s \ s s \ Gky[f d uhet l hrcte cl k;fg hdikv ]lu hdikv 6Sx kg 9LI8 ]Sx s s w a X s s kg rl ikv jkv 4pc e cv ]hxsxy Ikp cv df kxy kdikv hg rIym d s , wa T s s s s hLkx 4g e 'kg ikv kr hIym hLkx ct ]Cgu `Bx xy Ikp Syflb ]g jkte \ T X s s \ s T s d ikv `hxy Cgu Ikp Syflb ]g jordkr knk; hckj' `g k;D tkj df kpk s , , s l hHd 4hxsxy Cgu kd hckj' ]hxsxy Ikp kdikv kr ]e rkj Skt Iym hLkx s s s s X s \ yc jkv e hLkxyc dS Skt Oc Fkl d hckj' dS df g yk;[ kdikv hHd , , X \ , a , s , s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 661 egaP

kd u ]g Cgu ;pkv Nd kr ]kdl Li Bk[nf kd utv jkv Sx uc Refuf s , Z q s \ s Zq , < jxv e <{ d h_e lm 4hF h_e go hl,t ]ji hoi g hrkg rIf? ed X s , , 1 , s h_e hl 4d < kF u e ei ed Nd hH go ]kdl Li Bk[nf hH kd utv , s X zs q \ s qZ 4kxSkt [nf jxkl kji kr y [n kji Bkd kd w s s s w s s nc dS 4g kiNf jxkl kji e nc hl7hIkN dS 4g kiNf Ikjof e <v7<v akg wa , w X wa s , X q q ; 4kiNf hH g 4rxt kjkl g krdl [nf e yG l7IkN dS 4Sgfkp Refuf ; , , X w s s s k; jkv 4dS ]Sgfkp [kv hyko u[sn 4g krdl Li Bk[nf Lkc kr ]Xdl [ s , X a s , \ a z s n hH >e l ei ikv jxv 4g Cgu jkdep Bkd elb 4g Cgu 9yjdef8 Nd s s q s zs , s X , s q X elb 4kdl uc Refuf Syflb ]kF kIc e kFv ji < ]jkv 4g kdl Li B s X s w , , \ k[nf gjr hji Syflb ]hF ke e kFv ji knk'; udfy 4g krLi Bk[nf kd k w a X s w s s , \ s a e hHl ]Lkc ]c ]Ikjof e ge d < kdl Li Bk[nf kd knk'; 2g krL a z z X qa s \ s s , i Bk[nf kr ygi ]udfsy 4hjln rkc g; ]jh/7jh/ g krkt k[ 2krLi Bk[nf \ s s w s s , s \ Cgu c e Ic uiv kd ke ldf hH l 2g krLi Bk[nf Cgu Lkc e [e z X s s s s a s , \ a z X q d sIsc uiv kd ke ldf hH l 4e [e dum Lkc g krgl Li Bk[nf kd k s s s a s X q s a z , \ s nk'; 4g Refuf Glf kr < 4g Lkc gxt hHl kF;v ]lki jkeg g Cgu s T Z s , a z s T X a [kv 4Skt kg u'n kd Ikjof eg gxt cl kF;v ]lki jkeg g Cgu [kv s Z X s T X a 9`hF hy y liko jdn kd utv s s s qZ u < df kl,t ]g hrdl kt hy hH liko jdn Ifn7;nf k;D df Skrc hH s , s 1 a g; jkv aSkyrc ;ikr ikv kd "'of kuI? kukn ub ]kukjd u'n kd iWoo , Z s X s Z f e 0q; kd utv jkv kukjd uZ'n kd Lkc e [e kd knk'; ]hJ ukoxH8 X s qZ , a z X q s s 4g Fv hg; , Z ]g ydfe kukjg kd pc 4kxSkt jkg ikv7uiv ]g kgj II ]g kvg kId jkv , q s s s , w , q , kIc jrhH uiv go ]g uk'ji ]g jrkv skd suht ]g rrfpV kjln ]g rxok a s , s , q , w , z ur kjln 4g krkt kg uhyr g; e y[ lm 4cl g y[ lb ]krgkp Cgu hg w , s X s , s s kujd ;tof g; df g hg; hg tkj kd ;tof d henkv lb 4g k;D tkj kd ; , s , tof hjkl d henkv lb df g kri e ukrngV kd hldf u ]g kri e uhp kd s , X q s , X s hldf u ]g kri e ukikt kd hldf kr u 4g jIke ygi d ltt go g kt , X s s T s s w q q T s < df kxgd kr e 4g hrkg W' e hxntV hd < kyd hji7hd7hji hd wl wa s T , s q X w w tt ]9hGlkyGf8 hji7hd7hji hd kLt udfsy ]Cgu cyre >e g; ]Cgu k; g q q w w s w s q T dlfkgrf aSkuI? 4g tkj hg kukg u h{kdkv Syf d urht ji hldf kd < , s a s s ]kukg u jrkv Syf d suLy kd < ]kukg dykc ]kukg jkted kd < s q s \ s s s 4g krn kojd kyeg kLhd kd kruhg , s \ hd jrhH 4hrkg Cgu rjWt Bkd hd yeg 4jd kyeg jkv g uhg o lltf kr s s s X , T s s Li Bk[nf Cgu henkv Bkd kl dfk;D ]Cgu hg rjd kyeg ji hldf o g O \ s X s s T
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 761 egaP

kxn n kt ]g ro Bkd ei `g krdl kt k;nf ei udfy 4g krn ei kd rD s s s , q s zs , zs s wa s zs s f; kyG e df g rgd jlDv eg 4g hrL\i huykc rkc hd uy7un eg kg; 4 a T T s , s s s s s X a g Cgu roht Arro df kt g rLi ujd xk;i sd kn' l eg kg; 4g hjH T a q s T s \ s s z X s X a , s l u>ym hLc k"kH hd henkv e ylv 4g hrkg kni BkuOfd llb 4g krsn I \ X , s , s wa fn7;nf s>r e df g rLi ewyke rgd < udfy 4Cgu krn Bkd If1n7;nf 1 q T T s \ s s s s 4krdl Cgu kIef sl>e q udfy cv ]g krdl kiNf gm jkd/v 4kxyef 'nl >e e kvkog rkKv hd s , X a s s a s q X X um ]hxSqN >e /axl rkKv hdum 4g yG ]g {o ]g Lkgi df g krukt Te Xe a s q X q T w T 1 T \ wa s jgx rgc udfy 6syp u kri gkp ]yp kri gkp 6[n u gkp jkv [sn gkp q s s s s wa s s , wa s ]g krukt e e jgx rgc udfsy 6syp u kri gkp ]yp kri gkp 6[n u gkp wa T X s q s s s wa s s jkv [sn gkp ]g krukt e cv 4g Sx kg lgf je o cv ]Syf ukt ue o , wa s wa T T s s s s s s T s 4krdl Cgu uhN l>e jkd/v kd kLkgi um cv 4krdl Cgu uhN l>e jkd s q a s X \ s q /v kd kyG um cv udfsy 4g ku? jkd/v 4g kri >e cv 4g hH yG ]g a s X w , a , s q T w T hH {o ]g hH Lkgi df kF Cgu hH kri s>e kr ygi 4kF e jkd/av ygi kt 1 T \ q s s X s s ]g Cgu hgo e cv udfy 4Skt kg jkd/v ku? jGf ]Skt k[ jkv Li Bk[n wa T s s a a s , X \ f Lkgi ]Li Bk[nf yG kd <{ dS 4Skt /kd hytcf jkv g hj/v rkj slt \ X \ w s T , , s a , 4 k;x k[ go ]kF k[nf kt go udfsy 4Sx kg jln ikv 4F ygi kt rdl kg C s s s s w s s s s s gu hgo ikv cv kr ]k;yf [n kd Ikjof lb jxv hH kd <{ dS dfk;D 4sr s s s s X dl Cgu hH kg 4F ygi d uZ'n lb kt rkg Cgu hgo ikv cv hg rpfuf 4g s s s s s s s T rkt kv ji uhet lifko ikv jGf 4kg Bx /kd hytcf lt 4kd <{ dS3g s s T s , s , krkt Li Bk[nf Ikjof kdikv df g rki y xkyN hurb ikv e 9u'Splf8 \ s T s s a X q hldf ]e jlov hldf ]e <{ hldf 4g Sg Ldi phu lm skt g or ;hdcp X X T q s \ s s T qa s uiv d kursp ]g ''fd huiv hd kursp ]g 9u'Ihox8 kd kurp hg l d s , , s zs s s hO 4kukt uikv kukg h{i kd <{ dS 4g lifko ji uhet ikv df <{ Cgu k s s s T rhc udfsy 4Syf d <{ dS 4g rkt kg gjr hd k;{fi rDe ]e 'kdkv y[ s T s s X q X s q 4g rkt kg jgkc d 9u'Ihox8 d uhet kd <{ dS kr ]Skxy xkyN ikv T s s s s zs s s s a a sl uhet lt 4g krLi kukt Iky lifko l j['f lm 4Syf d uht ji j['f s , , \ , s s s lm g rkt xy et7et 4g uOfd kLc kuht ji j['f lm udfy 4g krL\i T s , \ s , Bk[nf Gkl cl l kgt ]g rsy wN kd j['f lm d kurp huiv ikv e <{ s a T s s s s X hldf 4g 9xuVig8 dS Ifn7;nf 4g hrdl k[ jkv g hrkg rIf? If1n7;nf , s , 1 , s , , s e <{ hldf 4g hrdl kt hy liko u jkv ]g hrdl kt hn Ifn7;nf kr u X , , , 1 s `g hrdl kt hy liko Ifn7;nf Bx hn k;D df g klt u>el jWt g; , 1 , , s 4g hjlwn , rkc g; ]g krkg Cgu rhgxl 6g hjln rkc g; ]g krskg Cgu [ym 4g kvg , s 1 a , w , s , q jkc kjktg kl ]g kvg kl jkc hg dS df g Cgu kl j,kv 4g jkdep B X , q , ,
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 861 egaP

4Cgu krkg Nd lum ]Cgu krk[ Nd lum ]Cgu k s q s s q s rkt Nd lum df g kryp kri l [kt7iku hd Gjr cl udfy 4g hjWt hx q s , s s s , ntke hdutf g 9ItS dIfsyId8 rgc e 9hIefd8 l 4kxSkt kg e hxntke w , T X s s q X s s s X w , hdlm 4kxkg Cgu d hxntke kucf hdlm 4g hjWt jH hxntke hdlm ]9lt s s w , , w , X zs\ i It8 ]hxnwtke Glf udfy ]krkt Cgu hH Nd l hytcf 4hrjd Cgu hH N , Z s q s d hytcf Syf d ukyef kd utkLbkg jkv uthlDkv 4Cgu hrjd Nd hytcf q s s s s , q 4g Cgu 9u';hId8 Bkd 4g 9u'w;hId8 Bkd kd hytcf df g kryp Cgu kri , w a s , a s , g; hH djd tk[ hLc udfsy 4ynkc g krkt uc huki l gto hd dep hd s s \ , s hytcf go 4sxdl uc Cgu huki uthlDkv jkv utkLbkg d 'kdkv kF;v ] X , s s g hrdep Syfhlb go g hrdep hytcf kt hH e 'kdkv 4xdl u yef ]xg , , s X s X s X j xyv7xyv uthlDkv utkLbkg kr ]kg u ntke r|of e phc jxv 4Sgfkp s s s w , q X hxntke hd r|of e phc kr ]kg kukuc huki jkv kg kukyef eg jxv kd u w , q X s s , s X s thlDkv jkv utkLbkg ]Syf d <jgknm ]df lt 4kry Cgu xkH hH Bkd go , s s s , s s udfsy 4g hrkt I? thp Bkd e hxnwtke hdltf g rgd kd thp lm 9ItS , s X , T s s X dIfyId8 49ItS dIfsyId8 ]g go 4Sgfkp ku>el lm ]g n' e 9hIefsd8 s s s X s s , s , X 2g krdl yef k;D l>e udfy , s q s 4kyef kdikv l>e df gd hH e kr Li kugd e k"kH n;k' 2g kyko usn s s q wa T s s \ X wa s kgd e udfy 4k;nf uikv df sxgd hH ikv kr kxI? kdikv ct udfy 4g k a T s s X s s s s , rdl I? Nd kr dl [n l [kv hy[ Bkd l ei ji >e jxv jkv g kOc q s s s s a q s s zs s w s q , wa , akg; e df kgd sue kl,t 4hn Ifn7;nf df sxgd hg l lb e k"kH `xgd sl T T 1 X s s X s X , s d lb e k"kH udfy 4kuc kyko sukxy xkyN utv ]uc Refuf < elm 4h X s a qZ s X I? If1n7;nf e <{ lm phc d uqZtv jkv < df g g; go ]g n' dhO X s , , , s kt 4g hrI? lc `g krn Bkd rfHukgl 4hn rfHukgl kd rDf; kyG ueg ] , , s s w q w q s a s g rgd eg 4g hrkg BkuOfd rgc llb 4g hrpkl e un7uy k"kH hjkeg ud T s , s q s , s X s s s s fy 4g Cgu kun7kusy g; ]g hrI? kuI? g; 4g rkv Iky lifko ]g r[n ]g s , s , T s , T s s T s rkxy xkyN rDf; l,t utv 4g rdQ rDf; lt < 4g krkt kdQ ]udfy a s qZ T s s , , s 4kudQ ji k;bkpM hd kurp g krkt kg ydfe rgc 4g kr X a s , s q q , kg ydfe rgc kr kudQ ji k;bkpM hd kurp ]xdl hH dQ ]kxkg Cgu ku s q q s X a s s X s Iky3sxy jd ektrb eg ]kxdl kt kgj unf hldf ji IjoS udfy 4g yd , X a s s s , fe kugj ji k;bkpM 4g ydfe kugj ji IjoS 4Skv Iky lifko ]kLkx kL q X a , q s , \ > 4Sx ji IjoS xlVur jkv hjsygf 4g ydfe kugj ji k;bkpM 4g hrkt a s s , , q X a T k[ jkv g hrI? k;bkpM 4g krdl hH k[ ]g krdl hH I? 4g krI? ei 4g s , T a a , s , , zs , kry Bkd u ]g krn ei Bkd u 4g Cgu rkc knk; jkv ]g rkc hd k"kH gj s s , s zs s , , , r hlm dhO 4k;x Cgu k;nf ]g kvg rIf? go ]9Lig tg Ib8 4g kvg ei `g , q X , ,\ , q zs , k;nf ei hHd kd Ic su ke hldf 4g hrn ei kd Ic e ]g hrgd ke 4g kr zs s s s a wa s zs s s s T , a wa s n ei e df g hrgd kl k"kH udfy 4krkt Cgu k;nf ]g krkg rIf? ei ` zs T , s , s zs
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 961 egaP

o3g dyD e jrn hldf go3g k;x jrn hHv kr rfi df kpkl ulm jkv , Z X , s s s , hjL rgc go 4F Sx yef ;iQ [ky pki endS dfXk;D ]BkLc? rgc hui q s s a \ q hdlm 4Bx yef hjIky kd henkv dS df g krgj krgd jrjuf hukgd dS Te s wa a 4Skt hg je henkv kr Li II l endS hjhev ]g hrki y ukt hd kx s s \ w s , s X ky ed rgc hchjx 4g kryp kri kr Skt yef hjIky 4g krkt kLc? hH [ql s q , s , \ kvg kLi dukpv kr ]kg u hjk;r oi jxv 4g hrdl kg hyko ukLc? 4kF k q \ s s , Z w , s s \ ;x kLc? uqZtv kl,t `g hrkg hyko sukLc? If1n7;nf k;D df g krkt kNi \ , s \ , w 9`g Bg kd utv hl,t ]g hrkg hyko ukjc? Ifn7;nf k;D8 , q s qZ , s s 1 4g krkt kg jkdep kr rki >el Cgu eg ct udfy 4g ;l cl , s s s s , ]g ;r cl e rxt lb 4g ;r cl ]g ;l cl ]g kgj kg hH kt 4rdl Cg , X , , , s s s u hg kg jkdep 4g rkg kni l ukKv jkdep cl 4g kry >el jkdep s T s s , s , s jkv krki >el Cgu ukKv 4Cgu hg rkg jkdep e rxt lb 4g Cgu jkde , s s X , p go 4g hI? Gn k[ky7kjktg ]g hI? phc d nukdoof7<ekj hHd ]g hI , s X X , s a s , ? phc d dw; jkv llht hHd ]g hI? phc d erkx7jhokge hHd ]g hI? s , , s , , phc d Rijfkl70c hHd ]g hI? phc d ukyxke 70c hHd 4g hI? jkc r s q q , s , q , gc ]Cgu jkc dS go ]phc d utv 7< g hI? kuI? kt hd Ifn7;nf kr q s qZ , s 1 s 4kF gkox Glf e ]kF nwtke Glf e 4k;x k;yf kouc l>e g; ]k;kuc Cgu Z T , Z T s q uTe g; 4kvg l jrhH je g; 4g Cgu 9xbL8 g; ]g 9xuVig8 dS g; 4hI? s q s s s , a w , s , kuI? g; 4kuc l>e ]Cgu k;kuc sue df g hrgd kr kekjrav hd xkxuko u s q T , s dfsy 4kF kgj kuc henkv g; df sxaSkt yef gkox 4g Cgu rkc hO> Bkd g; , w s 4Sg rkuc lm k[n u k;ufn hjkl dfk;D 4g k;kuc ue ]kg df gd go jkv q s s s s q X , s T a s , s \ Li u hH xkxuko e I>a> lb g krdl kg jkv 4g krLi rgc dG `g krL\i X , s , , \ q Z , dG k;D llb ]sxgd eg jxe 4kuc l>e g; ]g Cgu k;kuc ue ]kxgd xkx Z s X s q , s T s uko kr~~~k;kuc _pf kt g; uer df XNi 4XNi l xkxuko ]Ni l jkd_pf dS s s s q w w s X w s 4g Cgu hH n' Bkd kjln lki d henkv jkv , s w s , 4g Cgu ji gxt dhO 4g Cgu 9ISifkiS8 ]g Cgu rpfm n' go udfy 4g k , , sz , s , rkt yp ekd l un7suy 4jdLkN kd kxky lt je~~~rgkp Cgu hH kuLi xky s s s s s\ s X s s , s s s \ s hHd e I>> hd k"kH 4g dhO ]xgd hH go kr kg rgkp kuLi u e I>> X a , s X s X s \ X a rgc ]e k"kH jxv <ekj jkv 4k;nf s>e uikv df xgd hg jWt naukdoo q X , q s s X s f 4g krkg rIf? Nd kd nukdoof e hxntke hd <ekj 4hn >e uikv d , s q s a s X w , s q s f kxgd hg rpfuf kjkpc utv 4g hrI? kuI? e hxnt,ke hd < 4I? u n s s qZ , X w X ;k' e hxntke kucf df kt ]e hxntke hd hldf g hrdl I? SkuI? hH e X w , s X w , T a X kurp 4g 9ItS dIfyId8 Glf ]g Cgu Qx Bkd e k;ufn 4g rfkH hLc go g s T X s s s Z T q s X q , az \ T gj r>el Qqx dr cv eg kdutf jkv 4g 9ItS dIfyId8 go ]g kt < s s s , T X s s s T s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 071 egaP

8 hH ukoxH Syflb 4ky kIky lifko lb ]kxdl kt kgl Cgu g; ]kjd nc l s , s s s a c df Skypf eg df ]yp kri kr Skt yef l endS jxv udfy ]g rjd a s s s s T s Syf d [l eg SkuFki 4Xy ys> kd [l sLc kt g ed rgc xky hyk'rDf' s q a Z z s q \ s T q s s urb ]Xy ys> kd [n Lc7l7Lc kt g rgc kr xky hyk'rDf' urb e k;ufqn s q s \ s s \ s T q s s s X 4g hg kl udfy ]g rk , s , c hd te rgc 4g dofkHko ydycf g; ]g; kF dofkHko 4ku[n g; g jg s q , q s , kc d ;ekl hje 4ky lifko ]kjd nc df kxy ukypf j,kv k;x kLc? go 4 s Z s s s a s \ hF rgc 9hIlfIb8 hdlm ]kF k;kv jrm e <{ dS jkv 4kF nukv go ]kF u q X a X , a [l <jk/kl go ]kjrm [l kt ji utv jkv 4g hrkt k[ up 4g hrkt kg q q s qZ , , s , , s ekjg nCu hd rkj kr ]Skt kv [l hH kl7kIkN jxv 4g Cgu xP kd uoht sj s q s , a keg [l udfy 4g rkv Iky gxt huiv jGf ]g rkt Iiuf e unf jkp7kn e q s T s , T s X s g hH kr aSkt kv [n Lc7l7Lc Syflb 4kd suht g xP kjkeg [n 4g rkg L s q s \ s s \ , a q T s s s c jkv g ryi e [n hg [qn 4g rht hg e [n dr >kl l gcl 4g rxkH \ , T s X q T s X q a s q T s s eg hg tkj kr [n 4g hrkg hjk;r knl ]g hrkg rnkv hjkeg hd [n dfXk;D s s q , s , , s q ]krkLc? Cgu kurb hHd [n 4g rdl kt kydv <ki ]g hrdl jgO ],g hrd \ q T s q z , l dQ udL/ hd ;n df g Z<inukv kurb ]g defdkv kurb 4g krkt skg \ , w a , , ydfe kugl hg kd krkc kukn df g Z<inukv kurb jkv g defdkv kurb q s X X s , w a , , dfk;D 49xjVI'8 rgc ]kyko sukLc? rgc oHquv defFki kd kr;nf Syf d X , q \ q z s um ]g hd Cgu k_k; Bkd e k'nf hd uk; u kxky utf udfy 4kxkg Cgu ky , s X s X s s s ko ukLc? hH hHd oHquv kd kr;nf Syf dum ]g gj jd k_k; e k'nf hd s \ s T s X uk; xky kt 4CF k;jfk;r Zoi hLc hdlm 4hF Cgu defdkv go ]hI? kuI? s s a , w \ kt ji ukyxke k; Rijfkl 4hF defdkv rgc go ]hI? kuI? kt ji utv s , q q s qZ 4ji lm Sx Li db jk \ s tg lhpi `kg gj gd k;D 2kgd sulm ]jktg lhpi 4kd hjnki k;x kg yG s s s s Ikg 4g krn kd pp gr jktg lhpi kr g Sx yef jktg lkpi jxv `g Z wa s s Z X q s T T rgd pl 2g Sx yef jktg lkpi df kgd u dyD lm udfy 4xPc kl ][ s T s Z s s X \ ky PL kr ]g krje Cgu x[sn ]kxSkt gl hH [ky ct 4[ky ]Cgu ]xgd kr s\ s , s X s X s kxy gl jktg lkpi ct 4jktg lkpi ygi df kpkl `g yef e hjIky gqr s s s T s X X s ;iQ jktg lkpi ]g kri gr df kgd ulm kr k;kv rfi 4g h[j kuc kut , X q s s , s s T s k; ue 4kd rfi kn ukv 4kxLi kun e kLdI ]kxLi kun e 9IeykIb8 kd [ s s s \ s X X \ q s \ s X X a s q l lb df kgd sulm `k;D sxjd df kgd su hui hdlm 4k;x Oc jdkv hjnki X , 4g krkt kv e ]re kvkLc? ]kgd su hjnki lm 4Skt Li knk; rk?kv j wa T s \ \ i ;n dum df kg u kl Cgd 4g Bx yef hjIky hd [ky pki df g husn s s , a , jc[ dkujr[ hLc dS hg l rkv jkv sxkg rIky rfi ]g Bx Li e ydfe \ s s , X s , wa \ X q hLc e df kgd l hjnki jkv Bx kgo ]kF pp e lki kr 4kxSki y> Cgu d \ T s , a Z X s s f kxSki ys> Cgu kri 2[ky pki ]g ryef l ydfe hH ;iQ pki ]kxIky g a T s s q s a s ,
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 171 egaP

4g , krjd kNhi ykr kd krnkv hH kr Skt kv hH e yk;[ 4g krjd kNhi ykt X s X , kd krnkv hH kr Skt kv e >el 4g krkt kg ydfe kuIN l ykt d krn X s X , s q w s s X kv um df g krkt kg ku? kurb ykt kd krnkv jkv 4CrLi Cgu hH Bk[nf , s X , \ kr Skt hH p[V jkv ]g hrkt kg uOfd hLc hupC[ Sk[j hd j{v Su ji s a , T s \ a s lm cv df g krkg kdp kt k[yf kurb ji Isy hdlm ]g krkg kdp kg r{ , s q , s q s f'f kurb go dfk;D ]g ydfe rgc kujd r{f'f kd Pki dfk;D 4xgkp kusn X , q q s ,\ z X s X jhj' kd spc k;u kd henkv Pc lb dfc 4xjd u rH e k{'f7Pki kd s s w\ s X X ,\ z s henkv Pc lb eg cr 4g hgj kt hrkg k/ofl jh/7jh/ lki d ukKof 4k;df s w\ , s q s s s s u < kt sxjd hgo hH eg ]hxSkt kg k/ofl lki d ukKof unf ltf kr ]k s X s q s s s g kukjd rH e yd hjebki jxv kd henkv d ykl jRl dS ]kg kutH y X w z s s s s d jxv kd henkv Pc dS lt 4kxkg uklkv kr Skt yef jhj' k;u lb ]g w s s w\ s , s s s , oHalv urojfi elb cv df g k;x kg /yim kd krLt hurm jhj' g; j Z X , s s \ xv 4g krkg hxk;gl kun tH ji k_k; hd jhj' Su Syf dlb kr ]krdl skg , s s s s s s Cgu rjfrkiW Fkl d jhj' lb henkv g; df g krLi Bk[nf kl kd < a s , \ s jxv jkv 4kxkg hg kurb e kFv d e/ 4k;nf jd rDe l kjkdl j,kv ykt , s X s Z q s X a d krnkv hukji kd kekv hd jrhH dlm jkv 4k;nf jd Iu gjr hji kd s X q s s , w s Rpf ]kd jhj' ]kd ykt d kjkdl d In "'of dS 4k;nf jd Iu kd ukF s s s X a s q s s l sd Iqn "s'of dS k; l{kj "s'of dS df kvg kurb yod cyre kdlb a q s kr ]>el e k"kH hd ukKof ji d e/ l dhO lb jxv 4xLi uy e yk;[ s X X s w s Z s s s X \ s s X hH _l Nd d jgkc d >el jkv kxLi kukt jgx LkF Syf d u>el kdlb w q s s , s \ s s s\ s s s 4kykL jke kd hldf ]kd kuri hldf s s w ]kd l{kj hldf ukgm df g krLi Bk[nf kr eg udfy `g gj jd k;D < s s X , \ s X s T s jGf 4g krdl kt kjke Bkd u ]g krkt kjke Bkd u l Gjr hd < 4dS , s , s s ]g Cgu /o Syf d < go ]g krLi eyke /o kt eg 4xdl >el ]g sr> , s , \ w s X s X T el kd krhx hH kt 4g Cgu /o go Syf d < ]g krLi Bk[nf /o kt Xeg s s , s , \ s 4Sgfkp ku>el hH g; 9`k;df Cgu k;D rrojfi gm ]k;df k;D /o X X X kd kIn l rgc u < udfy 4urojfi ]Cgu 'ku kd kIn ]g ry Fv ikv X q s q s s Z X q T s s Z s . l 9ekrn p ;k'kuof83kF k;x gj klgf kjln kd ui ygi ]hJ ukoxH8 q w z s 4g hrkg hyko ukjc? kr ]e <{ hldf d krohr hLc ]ku , s s s X s z \ I? g hrkt I? defdkv hHd ct jkv 4jh/7jh/ ]kxke rgc ]kvkypf rqgc , , s s s a q s ]kvkj rgc 6l ydfe7ydfe ]jh/7jh/ ]<{7<{ 4g krn [l e 9IeykIb s s q s q q s s , s q X X a
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 271 egaP

df g Sx Snf tH lifko e 9ik'do8 hd rfi 4g Sx Snf kIky lifko e k T s X Z z T , X yk'xk;i hd rfi o 4g Sx Snf tH o ji k_k; hd <jrkiW Glf 4k;df r s z z s T s s a Z jfrkiW kd kIn ]g kruke e 6k;df Iu kd kIn df g kruke Cgu e Syflb a s X q wa T s X q wa T 4g Cgu ;r Gkl rgc T q lki jkeg hHv dfk;D ]g ydfe rgc ku>el ygi dlm ]xSki >el kji k s X , q q s s s a w s d < eg hHr 4kxdl kg yd hH e kyk'ukKof hd henkv g; 4xn jd rj s s X s X frkiW kd jhj' ji dlm ]sxn Cgu ktl3krdl kt kync Cgu gjr hldf kdl a s s w s X s tf df kd henkv l hldf ]kd 9yueff dufk8 hldf ]kd h/kjiv hldf e s s s s g jxv df hxkt kg kuokHl hd rkc lb e ;ofH 4kync df rn ikl kd r s s a X s s s T s fi jdIkd uZnx ]krLi kuikl hg kd rfi 4kn ync kd jhj' d l{kj lb z \ T s z s s s df rgd kd dufkKo go df kF u rlfdof kurb ukKof e dr uket d < s s , X s s ]hF hrync kd jhj' rfi dr hHv 4g Cgu BkuOfd elb ]xSki ync k s z , X s a s d jhj' ji eg ]yd Cgu tkv udfy ]g gj ki ync e lIki eg hHv 4k;x s w s T s X Z. k;nf ync jhj' kdikv e Fv dS 4g krkt k;nf kxy kd dIfky kLGG kj X Z , \ s ln kdikv jkv g k;x kg ckj[ ;n kdikv 4g k;x k;nf ync jhj' kdikv w s , , s , Xe Fv dS udfsy 4hrkg Cgu Ghydr Bkd eg kr 4g krn kxy 9huLdf8 hjl Z s s X s , s wn sdjd xyv lm jIDkL jkv g Bx kg ckj[ 9huLdf8 dS hdikv 4>el kl s , , s X 4g rdl jd oHquv rjWt hH hd uync kd jhj' eg jGf skr ]g T s s s , ;lv nf; ;e 4g hrLi Bk[nf jkv Cgu g kt ]g k;ke _kedS 4g eH _ke q 1 , \ , , s , , z dS 49utw\yb hyukv n8 4g ;lv _kedS rke 4Cgu Bkd krje df g kgj sn s , , s , hurb yod jc[ go `g kgj n k;D jc[ k;D 4g krkt >ym l kl{kj hyk' s , s , s X rDf'kge ]g kpc kl7kIkN 4g krkt >wt l il jda;H ]kpc kl7kIkN 4,g hIk , s , s Z s , ld hgo 4g rkt jrm gxt7gxt go e ge d rke 4g rk[nf hji hjk;r go T s X qa s , T s w , < kr 4kxSkt k>el kyp kri hHr ]Sgfkp hukg hg hurb hjk;r hd n[ h s s , q H hd uje unf lm gj uk; udfsy 4Cgu krje Bkd df Skt yp kri g; kd s s s s ikv unf ltf g hrdl kt hn kKkv hd ujke kdikv unf lm ]akg 4xy ujke , s s X s hH kd hldf jkv Skt yduf ujd klgV ikv df g Cgu g; cyre kdlb 4g s , a s , , Cgu ;kim Bkd kd uje 4Cgu krje Bkd ]e cklgf jse k; ]e cklgf d < s s s X s X s 4hn n Iy lm hjFl7Gkl ]hn Isy 9uhyD8 ]nGl 4k;df W' s s s q s q l x ][ ]d jGf kd k_k; hdlm 4kd henkv lm hn rkvQ' Bu 4kd henkv s s s q s lm hn hxntV Bu ]kxgd e kr X>el l Gjr hje jxv 4kd henkv lm kykL wa T s s s s jke df kxLi Bk[nf hg; kr eg udfy 4g hrdl kg W' l x ][ ]d k_k; s \ s X s , s q s Bu dS jkv 4kvg Iu ykt dS 4kII ykt dS 4g krOm nko;/ dum e ke , q w , s X kjrv hjgx rgc 4g rki n nko;/ hH o ]g je kt l kFkg d < 4g kr a q T s s s T s s s X s , ki n nko;/ jdje l kFkg d ekj <okj df g rkc hd te Lc g; Syflb s s X s , s s \
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 371 egaP

4kukt ywH jkv ]kuul ]kujd re ''fkd hd u>e , q s s l slb Syflb 4kxSkt kg jgkc kLkF d >el g; df kgd ue udfy 4g Cgu s s\ s s T s , dG Bkd elm 4g jckjc ji kukn kiduv hd < udfy 4g hrkg kni jdj Z s X , X s a q s , s , ke Fkl d In hldf go 4g hrkg jke kucf Fkl d utv kt hxSkt kg kni s q , s s s qZ s s , hgo hL? jkv 4kxSkt kv jgkc d jhj' go cr 4kxkg kun kgP kd xn sdlm \ , s s s s Z q ]g kjH l k<? go dfk;D ]Syf d uync g hrL\i rjWt hd ujke kd hldf , s 1 X s s , s s 4g kjH l ei go dfk;D ]Syf d uync hrLi Cgu rjWt hd ujke kd utv , s zs X s s \ s s qZ 4g rkt kxy xkyN jgkc d jhj' e ei udfy 4krdl kg Cgu Cgd jkv ] T s a s X zs s s , g krdl kg ji yr d jhj' knk;7l7knk; uyef kjkeg ]g krLi Bk[nf jhj , s s s , \ ' kje kdikv ]g krLi Bk[nf >e jhj' kdikv 4ryduf Cgu ydycf jgkc s s , \ s q s q d jhj' 4g rkt Oc jrhH jdkuc ydf ]jdkuc xn kd kjhj' uiv7suiv ku s T s , s Z q s X s X kn eg kr ]g k<? likv hje jxv udfy 4ryef Cgu jhj' kgt g rkt yef s s , 1 s s s s a T s kgo jkv ]g rkt kxy xkyN jgkc d jhj' d jln7dS eg e hL? hd ei a , T s a s s s w X \ zs s kr ]g ei l>e kdikv ]g ei likv kje jxv 4g dG hgo kd k<? jkv ezsi , zs s q , zs s s , Z 1 , 4g rkt Oc jdkuc gjr hd xn kd jhj' jrhH T s , Z q s sd jhj' ]rkxy xkyN Cgu jgkc d jhj' eg e kr_' 4g ry kxy xkyN s a s X q T s s a jgkc d jhj' e ei eg 4g krki kxy xkyN jgkc d jhj' lb utv dfk;D s X zs , a s qZ X g krki kg hg l Syf d uqZtv uyef go 4kxkg Nd rgc e uyef lm 4kx , s s s s q q X s Skt kg uklkv kuyef l < kr kxSkt Ig l phc go ]l uyef l < kF s s s s s s s kgj n k/kc jhj' kjkgr kt 4sxkvkt hi er go ]xkvki Ldi er lm ]kxS s q s s q s s \ q s kt kg 9ZoktS8 eer go ]g kryG ykt kd k<jdf erel kt l orDf; d s X q , , X w s s s henkv lm hg rIN d jhj' jkgr jkv ]hd uje jkgr g hgj I? kuI? g s w s s q , s s q , ; Xe hxnwtke hd henkv lm 4g nwtke 9ItS8 dfk;D ]g kuI? hjkH hLc kuje , , , X X , \ l Fkg d henkv lt < udfy 4krync Cgu hH Nd jkv kd jrhH sdlm s s s , s q , ]g krync hg jhj' kr ]g krje henkv dS jxv 4krkt ync Cgu Ar<jk/kl , s , 4g kryef l yG d , s s ked ;i rgc ]kryef Cgu kd hHl 4g krLi dG rgc elm kr yef kdke q q s , \ Z q X s s , kd suje l Fkg d henkv lt < udfsy ]krkt ync Cgu ikv7uiv go s s s , s 9`k;D g krkt ync hH , jhj' el kyko ue o kjkdl d rhrv l jH uyef jhj' k;u jkdi lb8 w X a s s s z 4dl kg W' k_k; Bu l jGf hd s s q s ub dfkr ]kn ue l jGf ]kn [akv l jGf ]kn jhj' l jGf kdub djd ki s s X X s s s s s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 471 egaP

gx rgc 2hxgj re dr ct kxdl ld je jkdrwe cv df gd kt Sgfkp q s w s s , X s X[kv hjgx rgc 4hxgj re jkv kxSkt je jkdre yd 4g xyv re jkv a q s w , w T w , jkdre `kg gj jd rkc hd uiyxki k;D ]hxgd 0fc hjkeg ]ue kjkeg 4xXj w s s X s q s d u jkdho Fkg jkeg 4hxn u hgkox [kv hjkeg 4hxLi BkuOfd hLc 4g dS s X X a s \ \ T re jkv jkdre df dl gd kt ]Sgfkp hnkor}v kjgx hg kLc 4g hrkt w , w s s , \ , kg hL[ xyv re ]g krkt kg kL[ xyv jkdre ]g hrkt uc re jGf ]g s \ w , s \ w , w , krkt krkuc jkdre jkv ]g hrkt hruc re 4Gkl g rdl [n eg lb 4g h w , , w T s s s , rkg xyv re ]g krkg xyv jkdre udfsy 4g krkuc re dS jkdre dS s w , s w , w w 4hxkg hjWt hu>el rkc hl7hLs\kF Sy X X f sd u>el lb 4g thp hg dS ; ]g Cgu Xthp kn s; ]g rgd ikv l e;ke s s T s T s T s s jkv l /fof jkv l xke ltf jkv g rgd ikv l xP ltf jkv ]go g srg , s , s Z , T s s a , T d ikv kt df g kgj gd g; go 4g hd k<"k? hd r}v kGn hygi e /cal s , , s , X a sd 'nl jkv e;ke ulm 4g krgd hnkor}v lm e ]krukt Cgu e g; ]Cgu s a , s wa , s T T k; g kri lm 4g krgd hnkor}v e kd ukgwydse y'ke 4g hgj hryp e ' , s wa , T s Z , X s a s nl d rDf;Hfv jkv e;ke d rDf;Hfv hgo ]g Ifn hnkor} kt g; dhO , s , 1 , s 4g xyv kekeji ]g , , xyv rxt ]g krgd go 4g xyv uko'kdi ]g xyv 'kdi ]g krgd go 4 , , z , z , g xyv ukorfx ]g xyv rfx ]g krgd go 4g 'nl kekv ]g e;ke jhj' , , , , s a , 4g xyv kekv ]g xyv jhj' ]g krgd go 4g kry Lkr e klgf kn kd kt , , , , s s\ X X s s X hp cl 9Lbke IyfkvL8 go 4g hrLkr ylkG d gjr lb hg knl Ifn hnkor a q , s\ s s 1 ,} 4g Cgu 'nl hg e;ke jkv g Cgu e;ke hg 'nl udfy ]g krkg Ixi kj , s a , , s a s , s z k} sd e;ke 'nl 4g rkc xyv e;ke ]g rkc xyv 'nl df g kgj krkt s a , , s a , kl k>el 4kgj krkt k>el Cgu l knl kl 4g hrehd kLc3g 'nl hg e; s , \ , s a ke39tle tb e;Lfhe8 ;rDo kdum 4g djkpof rqHnv ukgyde yZ'ke s s T w s 9`F Sx kg ;nv dukpv Syf d une7jkdgv d s s 1 s Z a s kvkdifkx < rjd kyhylkj e ;yuv d uk/of hlb k;D 4g utkH kd k X s s X q s , s ekeji jkdgv kd kekoht df g rgd hnko;gj dS jkv `g kr[j Fv k; a T s , , Z D kuid7okH g; ]9teb8 g; ]9AeHof ccVrfi o dHv kF;83u<o kd < s z z Z Z sry[ Fkl d k;jfnl7tc eltf ]g dky dS e roxkH rxrv d kLhlkj s s X qa z X , s X Z a s \ `g r[j Fv dekdhri Bkd s; k;D ]kukg kd T s Z z s s p u'nl Fkl d hjlkc kFr ]kuktc [a' ;tpki kd < ;el d rjkHkge Z q s q a a s `g k/kc k;D kr gd jkdqi , s X 7ei kd kekeji hd kekoht kd hyje hd < eg hg lo 4k;df ukni ZFv zs s s q s , z ouHfv jkv k;yf [j n' 9tkle8 gxt hd 9tle8 u dpkykv hldf 4g ' , s s s s , s a nl hg e;ke ]9tle tb e;Lfhe8 5g _l kd ukgyd,e y'ke ]hJ ukoxH8 s s , w w Z
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 571 egaP

yI ct 4g okPc hH jkv kd Fkg je hLdy ]g kgj N hg e hH cv udfy 4 s , \ , s s \ wa w T s g gj N Cgu ikv cv sxgd n;k' ikv cr ]MN kdikv l hLdy jGf jkv y T s w X a w s s \ , wa s y hLdy dS e e Fkg df Xy >el jkv 4g okPc kje ]g 9u'IlDS8 kje \ T X , , \ s , X s Fkg kje ]Cgu `g krkg W' Fkg kje ]g krkg e[ e kgt ]g gxt Bkd Cgd s , s q s wa s T a , s ]g ykjrv Bkd Cgd ]g dG Cgd ]g kylkG Cgd e>e jkv Fkg je udfy , a s , Z , X q , s s s 4g kvg krwN Fkg kje kr kr[nf `g krN Fkg kje k; g krN e kr ]g krN , q s s , w s wa w T s wa w kdikv l Fkg suiv e ct 4Bx kg hLc [kv jdLkt kd uhcjn 4k;nf kPc kd s s T s \ a s\ s w \ s [kv u ukKof `g iW kvg kPc kd [kv uhcjn df gd kl df k; ]g xy a s , q \ a w X T v [kv jkv uhcjn 4sxXxy uLi Bk[nf l uhcjn o ]l [kv hy[ F rLi Bk a , w s \ s w s s a q s s \ [nf Cgu eg jkr kt 4Gjr hd 'kdkv g r[n jdkxy ji [kv eg ]g uhcj X s s T s s a , w n dS 4X>el kl,o ]Li nli kd ukgwyde y'ke klt3>el l gjr jkv kl s \ a s , Z , X s , 4sxkv k;x y,G ]xkv k;x Pc ]g iW 9yI s \ , X w a eIb8 4g iW kvg kPc kd kOkv hjlkc kr >el l dhO jxv 4g srLi jH Bk , q \ X X q a s X s T \ [nf xyv7xyv Okv jkv hjlkc ]Cgu `ld sxpgi dr hjlkc ]xkg kni ji k X , q a s , X qa q a s X , X Okv jo `sxkg ld dS ]ld sxLt 4hxSkt kg xyv hjlkc ]xSkt kg xyv O X X s , s , X q\ s q a s a s X kv 4hxSkt IN gxt e phc ]kxSkt Li 9i,x8 e phc kr jGf `g rdl sld w X \ X s T s , ktc hjlkc Okv kr g xyv hg pl o jxv jkv `g srkg xyv hjlkc jkv Ok q a X s T s , T s q a , X v yko suktc hjqlkc l kgt ]gxt go g kgd 4g hgj kt Bktc hjlakc ]udfy s a s a , a , q s 4g krdl kg kn hH go l Ifn hyFm ]g krLi Bk[nf dS eg k , s s s 1 , \ X s t ]l If1n hjgx g rdl kg dS hH go g rLi Bk[nf kn eg kt 4xSkt kg s T s s T s \ s X s s a s kn go cr 4g krdl kg h{kl ]g krdl [n kd ;u uiv kr gkp dru df s , s , s s 1 s s s Z g krdl gd hnkor} 4g kgj yp jgkc pku 4g kL[ phc d pku kr <ki ]kg , , , , \ s s z j pku Cgu <ki 4g <ki dS kiNf jrhH dru jkv g k;f dS Ixi hyko uk z , z Z , , z s s g jgkc kr ;u dfk;D 4g rdl Lkr ydycf 4g rdl Lkr e kn eg hH kg; s 1 X T s s\ q T s s\ X s a kr ]kg Ifn hnkor} rgc jxv ]udfy 4g dS ;u jkv dru df g dhO r s s 1 , q s T 1 , Z , kc df hxdl ukpgi hH [kv yF hjkeg dfk;D ]hxsLi huklkv e u[n e kt X X a w X \ X s s X X hp hl7rgc udfsy 4g dS go ]k;x kgd l e;ke ltf jkv kyko ukt kgd q , s , s 4g dS kekeji jkv rfi ]g dS d;kx jkv rhx 4g dS dnkohjlkc jkv T , z T , T q a , hjlkc 4g dS ;u jkv dru 4g krkt kg henkv <jk/kl ]krkt gj Cgu dZr q a T 1 , Z , s u dru kr y jd xyv kd ;u ]g krkt k[ ;u kr y jd xyv kd dru Z s X s 1 , s 1 s X s Z 4hxLi huklkv rgc kg; `dS k; g kn ;u jkv dru 4dZru dS g kgj pku s \ q a T s 1 , Z , 4go kxLi Iduf knk; d < jkv ]y kd jkd;u ]n LkN kd s \ s , X s 1 X s\ s <jgknm lb Syflb ]hxLi BkuOfd rgc eg e u[n Fkl d jkdre ]udfy s \ q X X s s s w s 4krdl Ief Cgu kt ]kxgj dr rauv cv kt ]g ;knkr dS ]g krdS de s s s , , fkv dS phc d kukn ub cv 4kgj u /cl kd 9li8 cv 2kxdl ld kt jwn s X s a a s s s , udfy Skt kyp jn hg kurdf jkdre cv df dl [n kt ]Sgfkp [kv hj s w w X s s X a
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 671 egaP

hjlkc 4rkc g hji e ikv7uiv g; 49Ib I LaS ku tb jvn8 4g Cgu k{kdkv q a , w X s q s s , a Bkd sNhi dlb 4aSkt y u kr aSkt sy u Skt y kr Skt y Skog ]ul kr u s s s s a s s a s a s q s s q l ynkc ]sul kr ul yG ]sul kr ul 'kdkv 4g rnfouf rfi d rel kt ] q s s q w q s s q , s z s s g okH kd gzxuv k/hl 4g Cgu hg kri Bkd kd hldf ji lb 4g 9LLSuv8 ] , q , s , s , s g kt uk; 4g Cgu 9LLS8 Syf d hldf g; 4g Cgu hg ykol g; ]kxsuke Cg , s s , u ]kxsuke Bkd 4g Cgu hg ykol g; ]g krux Cgu ]g krux Bkd 4g Cgu hg s , , q , q s , ykol g; ]g krul Cgu k; g krul Bkd 4krkt gj Cgu ykol Bkd e gxuv , q , q s s X z q 4g krgj hg kL[ , \ kr gnl kdlb ]Cgu k; g kyko uul kuFki Bkd 4g krgj hg kuc kr ;'al s s a , s q Z z s , s kdlb ]hxSkt hul Cgu ]hxSkt hul kuFki 4g hrgj hg huc kr k{kdkv jkv q q Z z , s a , ;H e kuFki 4g krgj hg kuc kr jL jkv pkdl e kuFki 4g rkg e okHskg X Z z , s , s a X Z z T s s X v urtf rdl kg Cgu rDe urm j,i e kuFki dfk;D ]g okHkgv g; ]g /skc s s s q s X Z z X , s , 7gxuv g; 4Cgu 9j;i8 ]g 9L;IhIzsx8 g; ]g okH7gxuv g; 4kuokH rhgxuv z q zs , w . , z q 1 q Bx Ixi rfi d ;o 4g nko;/ k;x k;nf kd a;o ]g 9u'ypxkd Gl8 4 z z s a , s , s q zs a s g nko;/ k;x k;nf kd ;o g; ]Cgu kuFki Bx hd l kekeji hldf g; 4g , s a Z z s , jo kvg kOm l uk; ]Cgu rhx kvg kOm kd kuFki hjlkc hd < 4g cl q s q Z z q a T d kukn e phc ]Cgu e kg; ]Cgu kekeji Bkd kgo 6g krgd go 4g rfFf h s X s X T a s a , , d hnkor}v uk; 4g krjd unsouf ]g kekeji j/m ]g e j/b ]g krgd go , wa , wa T , 4g tk[ hd hnkor} kuFki 4g dG hg; e n' uk; jkv kuFki jkv 4g r,} , s , Z z , Z X , Z z , , v uk; 4g e uk; ]Cgu e kuFki rDo rktc hjlakc < ]Cgu 4g r} kuZFkzi T X X Z z s q , , 4kxkg kNv ku>el kLkF lb 4g r} kuFki 4g krjd kuZFkzi s s\ s , , Z z , s lltf ]llm g krkt kg xyv Fki e kuFki 4g krkt kg nH kLkF e kuZFkzi s , s z X Z z , s s s\ X 4g krkt kg kylkG kLkF e kuFki `kxjd lldf kuFki 4krjd Cgu kuZFkzi h , s s\ X Z z s s Z z enkv kl,t < dfk;D 4kxgd u e kuFki `g Cgu SkuFki Bx hd Gjr hd X wa T Z z T a Z z kekeji jo Sx Sktc ji hjlkc ; jkv hjlkc g; hd < df g rNi dhO q a s , q a T s w 4g e;ke hg 'nl jkv g 'nl hg e;ke , s a , , s a jGf cr 49tle n tb e;Lfhe un8 4kxSkt kg dS cl cr jkv 4kxsLi Bk[ s s s s , \ nf okyGrv dS eg e kthp cr 4hxXLi Bk[nf dS eg thp cr 4kxsLi Bk[ a X X X \ X X \ nf r}v eg cr 4g [kv hje okPc kd kjkr kr ]pkl l Gjr hIym k; 4g , X , a s \ X s X s s T okPc d [kv hje hH jkr ]okPc kje g Cgu hg uhcjn kr 4Sgfkp 9hlseIfb8 \ s a s s \ s , w s a Bkd ]Sgfkp /clrv Bkd 4Sgfkp 9huekg8 Bkd ]Lkt Bkd ]yeykr Bkd phc s a a s Z s s\ s s s d kjkr jkv [kv 4krki ul Cgu kd rhxl e l [kv ]krki [n Cgu kd kj s X , a q s a T s a s s X kr e kr l ukd `kxdl ld [n kF;v ]Sgfkp kukg /cl djfrkv Bkd ph T s s wa s , s s a a a s c d [kv hje jkv kjkr df g hg; hg cyre kdlb ]g krdl [n kd kjkr s a s , X , wa s s X e l uhcjn kr ][sn rfkH lb eg jxv 4g okPc dufkKo kd kOkv je Glf T s w s X a , \ , X X s s Z ukGhyI 4g gj jd rkc hg OXkv je hH cr g kgj jd rkc likv e l uskGh s s T s s s wa s T s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 771 egaP

r[j kd re hd ukoxH lt g kr[j hg l kr g kr[j jdkOm hH kd srt s w s , , s s , s w go 4g <ikuFki kr g krugi hH krt go 4g Z<ikuFki jkv g kryp ]g kr , Z w Z z s , w , w Z z , , , Oc ]g krOm henkv dS 4g rkc jkv g; ]g kgj jd kuFki gcl henkv dS , , , , , Z z q 4kukg <wikuFki ]Cgu kuFki 4kr;ekuFki ]Cgu kuZFki s Z Z z Z z Z z z 49luyGj;i8 49Lbke Gkv II S tb luyGj;i8 ]g krgd e 49Lbke Gkv s q zs a s s q zs wa T a II S tb j;i8 df krgd Cgu hHd kl e 4krgd Cgu hHd e kl ]Cgu s zs T T 9`kxkg u k;D r}v 9j;i8 j s X , zs Gf cr 49Lw;IhIx Gkv II S tb j;i8 df g rjd kgd hH g; hHd7hHd jk . zs s zs T s , v 49lsul'kd Gkv II S tb j;i8 df g rjd kgd k/gc ikv ]hJ ukoxH8 a s zs T s q 4g krkt gc jdIG7IG go ]g , w w , k;x k;yf ki Nd ]g k;x yef Nd udfy 4Cgu kr kryef Nd ]Cgu kr krkv q , q s s q s Nd 4Cgu krkg kr yG Nd ]g ekd jkdc ]g ekd kd dgku 4kd ujd Nd q s s q , s , s s q Cgu kpc Bkd ;kolf d uktc hjlkc cv ]k;x kg 9tB IS8 henkv Bkd 4g s s s q a s s , X e up henkv Bkd df g g; hg cyre kd hjlkc Xe ylv 4g kgj ktc hjqlk , s , q a , a c hd up henkv kyG ]g rgd eg 4g rLkt l up kd hjlkc eg l jkrekv , a T s T s s\ s , s q a s , 4g hrdl kt Bktc hg hjlkc cv ]kgj Cgu <jkd , q a Bkd kd ujd jkv cv df g gj ktc Syfhlb k; 4g gj ktc <jkdv ]g gj s s , T s T s T s ktc Cgu hjlkc Syfhldf < 4g Cgu kukdOf7kri Bkd ]9LLSuv8 ]<hro q a , s s Z f rfi d rauv 4g Sg Om hg l kekeji hldf dfc ]Cgu rjfi rfi d kek z s T q s s zs z s eji hldf ]g jo Sg Om l uk; s; 4g Cgu uid Bkd e ue d < 4g hH T q s s , a s X s , uid kdlb 4g hH ;H kdlb ]k{kdkv hxkg Cgu df hxkg hji ]g hH k{hri a , a s s w , z e ue d kjhe ]g hH lkv e [kv hd kjhe Syflb ]g klhHv ]g k{kdkv Bk X s T w a X a , , a s d sNhi d utH d kjhe 4g ;y Bkd sNhi d utH d kjhe 4g hjkt k{hri ] s s , s s s , z g k;nf tH unouf ]g h[j jd jk;r sulm tl 6kxSkv Cgu ]kxSkv Cgu kri , s s , , s 6Cgu kxul ]Cgu kxpgi 6g k[yf kri kd hldf ]utH u g 9LsLS83g hH wl s q s qa , , T kv e utH d kjhe 4g Cgu hH Nd jkv d naukv ;kolf e hjlkc hd < a X s , q , s X q a 4g kLhi ]g [n e utH d kjhe 4g jo kl7kLkF kr kd kr_rji e kvQ?aq? , \ , q X s , s\ s a X X d kjhe 4g e upku d < kt ]g Cgu kr_ro go e upku d kjhe Syflb s , X s s s , a X s s 4g Sx skg Cgu dS hH jGf ]kg hg T X urdf jkv 4g jn hH jGf ji ]kg lki hg urdf 4g Skji ji ]kg Iduf hg u s , T w X s T X s rdf 4g L[ gjr hd Skji kgo < Syf d kjhe 4g e kuFki ]g Cgu e uk T s \ a s , X Z z , X ; kjhe 4hdl pku Cgu l nukv urm kjhe 4kd hjlkc lb dl ktc sl nukv s a s s q a s a < Syfhlb 4g unouf Iiuf g; 4unsouf g Cgu rfi d hldf g; 49LLSu , s , z s s v8 ]k;nf jd unouf kd ;n uiv su < 4g Bx kg e[ rkc ]g Bx tc s s s , s ,
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 871 egaP

4g krgd Cgu Syf d wa s kuFki ]g krgd e kr kd sukg <wikuFki kr 4krdl jd Cgu dkte kF;v 4g Z z wa T s s s Z Z z s , krdl jd dkte Syflb ]g <wikuFki henkv g; jkv 4g gj jd kuFki kt , Z Z z , T s Z z s hdcl um rgc g rjd dkte jhcd kr `g k;x kg kjgc ukoxH kjr k;D ` q T s s , s s g kgj kypf k;D l jkt urb r 4g kry >el go df g rki gd kucf kr , X s s s w , s T s s s eg 4g krsy ul go df g rki hg Skypf kucf kr eg dfk;D `g kjgc ukox , q T s s X , H kjr k;D ]g krkypf Xk;D l jkt hurb r ]kye `kg gj kypf sl jkt s , s s w q s s s s urb er kt ]g kjgc ukoxH kjkgr k;D df g kgj gd jrjuf go dfc 2 q s , q , a ukoxH g ]kg kgj gd jkv kg k;x kyp e jnfe hHd df 4kg kgj jd uktv s s , s X a s ]kg kgj kypf jkv kg k;x kyp e ntfe go df k[n Cgu rjd kuFki u h s , s X s s Z z s ldf hHd kd jhcd Syflb 4g 9yGj;i8 g; ]g <ikuFki rfFf g; 4g kgj s , q zs , Z w Z z , kt kuc hg ekj ]g kyko suuc hg ekj j/b 4g kyko uugi hg ekj ]g kyko u q , q , s , s kuc hg ekj j/b 4g kykoupc Bkd u ]g jknnhj[ Bkd u Syf dlb cv 4g , s s s , s s , k;kv unhj[ kt ]jhcd lm g krgd ekj 4g k;nf uqc ue e xk/7xk/ dlb h s s s , , s T X s s s H kd kuFki elb ]Cgu Bkuc hHd sygi ue thp k;Pfc hl ]ekj df g krg s Z z X s T \ , d lum go kr g Skv sunhj[ kLid llm dgkx e jktkc go 4g kgj kt ky s s T \ s z X , p kvg krpku kr ]kd kLid uiv jhcd g kgj kt upc jktkc go 4g kuZFkzi q s s X \ s , s s , hje hgo ]g uk; kje hgo 6g /fkel hgo ]kg rjd kt 4hyH /fkel tgl ] s , s , s s s sk/kl3g krgd go 4g uk; kje go kr g kruc kLid e ]g uk; kje go kr , , s s wa q \ T , s s g krk[ e ]g uk; kje go kr g krOm e ]g uk; kje go kr g kryp Te wa T , s s wa T , s s wa ]g krgd go 4g kuFki hje g; ]g krgd go kr `kg xy e uuc kLid k;D , , Z z s , s s s X s q \ X cv er df g krgd llm Bkd kr ]g kgj uc hH kLid jhcd ]g jhcd cv q , s s s , q \ , 4g krjd kuFki kr g krjd hH ukd , Z z s , n df g go kr Z<ikuFkzi udfy 4g krjd hH kdlm 4g 9eIbkv8 dS ]g thp q , s w Z s , s , , dS e 9Iyf8 hd kekd sLc hdlm hH kuFki e hlm ]g krjd hH j,kv Nd X X \ Z z X , q ]g krjd hH jktkc ]g krjd hH /k ]g krjd hH k<? ]g krjd hH ukdqn , , s , 1 , 4g krgj krjd hH Nd jkv kt kxjd hgo kr kuFki 4krdl Cgu hg jd jkv , q , s s s Z z , ]Cgu hg krjd jkv Nd go 4g krkg kuFki kr go ]g krht kd kuFki kr g , q , s Z z s , s Z z s o `ld kxjd kuFki <ikuFki 4g Cgu Z<ikuFki kt ]g o hg rjd kr kuZFkzi s , s Z z Z w Z z T w Z z s T s s s 4krgj Cgu dG Bkd jGf ]g krkt Z s , kg uk; jGf cyre kd ;n Z<ikuFki 4g rkc j,kv hLc g; 4;n <ikuZFkzi s w Z z , \ Z w ]9lsuyGj;i8 4g kurp go df hHd e g krgd Cgu kd 9j;i8 4Cgu hd hH q zs , s T wa s zs d kuFki sulb 4g kgj Cgu jd kuFki hHd g; ]g <ikuFki henkv g; 4kxskg Z z , Z z , Z w Z z kL[ kr kg kL[ suekl dlm kekeji ;o l,t g krkg kL[ hg lo hH kr g \ s s \ s a s , s \ s , s , krkg kL[ lki d yG dS jkudf d rkj go 4g <ikuFki henkv go 4kg k s \ s w s s s , Z w Z z s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 971 egaP

ue dlb ;Z<uf hH Bkd kd ujd 0q; 4Cgu k;kv djd ;r g; df g kurb s s s s , cyre yod kdlb 4Cgu nt,ke kd ujd 0; 4g ntke e 0q; henkv g; 4hx s w s s q , w , X s s kg l ;tpki dhri d k;fb pki go jc[ hd 9lti yIkI8 4g ntke kg; a z s X a a X zs s , w , a kji henkv g; df g krn k<"k? hdub ;tpki jkv 4g e 0; ji udfy ]Cg w , s s a , T X q s w s u Skv kd sujd 0q; kgo < Syflb 4g Cgu hg gto Bkd ]g rkg hg sji e s a , s T s s w g 4g Cgu hg rkc Bkd kr cr g Cgu 9IeIefd8 hH Bkd ct 49LIheduv t , s s T X s s b uo ug hyukv yIkI hc ud uo8 4g krkt IN Nhi go 4g krjd 9Iefd8 s s s , , w s , s , kt g krkt hg IwN kr go ed7l7ed 4g krkt gj hdkc Nd ]g krkt hg IN s s , q , w s Nhi Nd7u7Nd e 9IeIefd8 4ikv sxkg L[ hg j/v kr g 9IeIefd8 jxv q q X X X s \ s w s , X 4g Cgu 9IeIefd8 Bkd kdltf g krdl kg kL[ hgo kji df g g; rkc pl , X s , s \ w , 4g kL[ kgo ]9LIheduku8 ]Cgu hg k;kv suLy kgo henkv go 4g Cgu , \ a s \ a , rFfim kd sujd 0q; kgo hgo df g rkc hd te jkv 4g rFfim hg ysdv s a , s , T s go l iW xel ]g Cgu rFfim hH Bkd kgo l iW xel 4g Cgu hH Bkd ky s z , s a s z , s ckde kd [' d < udfsy 4g /cl l orDf; djfrkv d rDf; d;i q a s , a a s a s s z kd [' d;i j,kv 4g jo xyv7xyv kd [a' d;i 4g k<"k? hdlm go ] a s z , s z , s g krktc [' kuiv7kuiv d;i jkv 4g eku xyv7xyv d k[' dcl 4g sr , a s z , T s X a s T jd k<"k? hd hxntke huiv7huiv [a' jkl go 4g k<"k? hd hxntke hje s w , s , s w , s 4g nwtke kg; e rgfl k;fb rel hje df g rgd go jkv g rktc go kd wa , a T X a s T s , T s s ;tpki dhri d k;fb pki Syflb 4g rkg ji g rkg kgt ]ji7d7ji go a z s X a a T s s s w T s s a s w s s w 4Cgu hg ryp jdLkN sNhi go 4Cgu k;kv LkN Nhi Nd 4g k;x kv e 0; s s\ s\ s q wa X q kji7kd7kji e df g rjd "k?nm jdktc ;tpki < hg l ]kji7kd7kji w w T T s s . a s w w ]kF k;x kyp jktkc upc kLid klt jhcd 4hF u ekd thp Bkd Syf dum s s \ , s s ]kF u ekd dS Bkd Syf dum 0q; 4g Cgu cyre Bkd knk; llb 4Sg n s s , s s q w , s tke l iW xel rgfl k;fb kpki huiv o e 0; df g kurb cyre yd k z X a X a s X q , q dlm ]k;ktc ;tpki u < df g rgd jkdkFd ct jkv 4d /cl jkeg sl a s T s , s a a s rxt g jk} pki k;fb pki 4l ge dlm ]l ukd dlm ]l dku hdlm ]sl T a a a a s qa s s s s [kv hdlm3g "k?nm k;x k;df d kjk} pki "k?nm kjkl kd uoht dlm 4 a , s . s X a s . s g krjd "k?nm l e;ke d kjk} pki suiv henkv ]g jk} pki d henkv ]g , s . s s X a T a s T a k;fb pki hd henkv 4g kr[j Fv dhri Lc [' kdum ];tpki kd < a a , Z z s \ a a 4g rkc hd BkuOfd hLkF kr k , s\ s u>el kd ;ev ]g rgc kr aSki >el hH ;e kdlm eg udfy 4g krdl s w , q s w s , kg ;ev 4krdl kg Cgu ;euf go ]g kLt hH kt Fkl d rDf; lt < 4 s w s wZ , q\ s s s , Sgfkp hg ukg 4g Fv dhri L\c d krkc hjkl Bg hLt l orDf; d < s s T Z z s s X q q\ s s 9`9AeHof ccVrfi o dHv kF z z Z ;83e /cl d kLhlkj kFr ]kF ui e jkc d ;tpki jkv u'nl7p go8 X a a s \ z X s s a , Z q
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 081 egaP

s kt 4g krkt /c l rhrv go ]g Snf upo ultf dfXk;D 4g krdl ht rDe , a s T s , q hg henkv kyko uht <{7<{ yod hg rpfuf jkv3g krkg Fv kt kd uoht s s , , s Z s <{7<{ 4kxSkt jrm e 0; kr ]k;kv y 0; jxv <{ 4Cgu kxdkj kd ui X q s s q s s s s v g; kr hn jd kni rfFf hl su <{ jxv 4kxStf klo ]kxSkv y <{ kt s , , s s 4g henkv kyko uht e <{ 4g Cgu h<ki kykoun upo < 4xSkv e k;< , s X , z s s s a X X fki yko un upo ]sxaSkv eum h/kx ]kg 4Cgu krn upo go 4g Cgu henkv < z s s X a a s T 4g h<ki kyko un upo go ]g kt henkv 49yeufS xlVefki S tb ue8 , z s s , s z , ]g go g hd k"kHjfi kt su lilt 4g h<kzi uke0fc ;ue ]9xbhc yu'j S , , s Z s , q q a s tb ue8 ]g krgd Bkd ]g hrdl kt hd hd henkv Sk"kHjfi rgc3g hd k"k , , s T a q , Hjfi hd henkv u lilst AroHl 4hrkg Cgu 9lefki8 Bkd hd henkv l kr s Z a s z s s s X >el l dhO jxv 4g krkg Cgu kvg k/c l <{ yNif henkv kl 49Ieke I s , s q a s s X q IXeke8 ]g krht e <{ henkv kl 4g dhri kd ukg tgl ]9l;ufIki8 du , X , z s s s a s m g; 4g rLi nd e 0; jdy e Fkg u'nl go ]kd 0q; g krkv <{ dS T s \ w X q s X Z q , 4g k;nf eku kd u'nl go ]eg g rn kt eku hH kd , Z q T s s s s _' dum Syflb 4g krdl kg <{ kd ;kHkl hH go 4g krdl kg <inukv s , s , , s Z w a kuje l Fkg dum df g rjd jkdho kd rkc lb hH h{iof jkv _ef Sg s s T s s , q s \ L[ ji yF d 0q; lm jkv 4g krdl kg Z<inaukv hH kuje l Fkg d < s , , s w s s 4g kdldf Fkg df g hg; knl ykol ]e Fkg dikv g k;D df g Cgu g; y , , X s , , kol 4g krkt gj Cgu uZ'nl hH yG e Fkg d henkv lt jyIgf 4g hrkt , q w X s s , , skg uZ'nl hH ;e e Fkg d henkv lt < e ylv 4g kr kgd udfy `x q q 1 X s s , X , s s s gd u'nl kd _' d ;e lm eg hH kgo ]kg rpfuf ydycf kgt q;e 4g X Z q s s q 1 a s q a 1 , krIky hg jdjke lc kr g krIwN go 4llm g rpfuf hdlm rke 4Ikp hd , s , s , , s lm g dwpv 4go g drk?l hg kl,t eIS 4dl sn Cgu eku kd p u'nql kd , , a s Z s ec eIS eg 4g Fv hg kurm 4g hrkt uc u'nl hH q;e e Fkg d < , Z , Z q 1 X s udfy ]g hrkg uZ'nl u ]hrkg Cgu jnl e su[n q;e 4g kd u'nl eku jkv s , s q s qa X s 1 , Z q , g dgko go kd ;e 4kd uZ'nl g k;nf eku kdlm ]g p kt kd < cv , q 1 q , s , s 4g hd ruge dr "o , s Z XkLdl jdsy hLkFg7huN sukgm hLc Fkl d kn' jkv 4g n' hg <ki kr kd \ , ,\ s X \ s X , , z s ;kd 4g hd ruge hLc Fkl d kn' sukgm [yf ;kd u Xkxky utf e ylv , s \ s X X s s s X 4g dekdhri kLc hH eku go , z \ 4g eku , kd p dum go3g kry y e Fkg kd p u'nl jkv g krkt jrm e 0; s , s s X s Z q , , X q jkv kd 0; g krkv <{ dS henkv g; hH jGf udfy 4g Cgu Fko Bkd ] , q , s , Z s rgf Bkd kuiv kdlb 4Cgu krL\xcf7kruc Nd lb llb ]g krjkg ukd ]g kr s q s s , , , rht ukd 4henkv g; g 9 Iki7ku8 4g Cgu hH /acl Bkd l 0; kdlb ],g Cg , , s , a s s q u hH kyko ukt7uyef Nd lb ]g Cgu hH utk;i Bkd lb l 0q; 4g Cgu Xe s s q s , s z s s s ,
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 181 egaP

rkj tkv 4g krkt je tkv ]g krht tkv 4g krkt je kd <{ jg j,kv g , , , s , krht kd <{ jg henkv kl 4g kryduf yirfi tkj7tkj 4hrkg Cgu 0crsl s , z s s s q udfsy ]g hrkg hH e uoht l ky[k 4g kryduf l <{ lm e <{ yko , s X s 1a , s X s ukv jGf ]g kryduf l <{ lm jGf e <{ yko ukv ]g kryduf l <{ d s , s X s s , s s tkv 4g 9y;lfItDfS8 4g krkg rlAuf l orfv d tkv ]l 9lItDfS8 d , X \ , s 1 s s s X \ s tkv ]l orfv Ikjof lb d tkv 4kukg kd tkv kje g kryduf Cgu sllm s s s s , ]g 9xuV'hLd8 kt hje ]g orfv kd jkdl kt kje ]g orfv kd rfe , a s s , a s s , 1 0cky[k kt kd yd je 4g krkg rlAuf hg llb ]g orfv kjkl kt kd t 1a s s s , s 1 s , s kv g; 4g kryduf hg l tkv ]kryduf Cgu l yd kukg kd tkv elm 4g , s s s X , uoht dof<kv ]g Cgu uoht kd ky[k uoht g; 4g uoht kjln dS udfy , 1a , w s 4g kry[f j , i cd hdlm yG kd hxntV hdlm ]g kryduf l [kj hd yd dlm kukg kd z w , s s s tkv kdlm 4g kryduf l rfe hdlm ukK kdlm 4g hryduf l klgf Sg , s 1 , s X q s je dlm hxntV hdlm 4g kryduf l yd dlm tkv kdlm 4g krkg rsl ph s , s s , s q c d tkv jkv yd dlm ]g krht e ky[k henkv kt 4gjr hd kv<v ,g hr s , s , X 1a s X q kg hxntV dS jkv ]gjr hd 9thjhl8 g hrkg hxntV dS 49defkIS8 ]g hrkg s , \ , s , s hxntV dS jkv 40cky[k ]g hrkg hxntV dS 4g hrkg k;xfntV hd gjr kn , 1a , s T s a s 4y [n l dhO kLkF slb X s s s\ 4g kvg kni tkv < kd tkv ]k , q , xkg kni yd < kd yd 4Syf d < d yd Cgu hg kryduf Nd l < s , s s q s d tkv 4krdl kt kgd Cgu ydycf g; ]sxjd k;D yd < dfk;D 4kxSkt s q X X krgd jd[n kd henkv d tkv go 4kd ;ofH g krkrc h"rfk; dfk;D 4sr s s s s , s X ki rht Cgu hHd Fkl d henkv l h"rfk; 4g rkt jkg Fkl d henkv sl s s s T s s h"rfk; 4hrdl kt Bkrc Cgu h<ko;ofH hd henkv d gjr lb 4xXukt eg s s s hHr ]kxSkv yd 4krdl kt kgd Cgu hH Nd ]kxMkg kld e yd jkv 6g q a s , T , wa kl e tkv 4g kgo ]g kgt kxax cv 4kdp gc rgc huki kd kxx 4g Cgu c T , a , a q q a , v yd ]kxgd go `l ikv tkv ]F l ikv kr yd df rdl gd Cgu g; s s s s s s s llm ikv jkv 4kxStf klo hxkg rfFf kt henkv kl 4krdl kt k;df Cgu , , s s klkjH kdDi ydycf ji henkv l 94ukiv Lbkyjf hc Iku ud hg8 4g Cgu s q s , , henkv kd lkjH henkv klo df g hg kurb Glf <jkd `Sx jrm k;D e 0 s s , , Z X X ; go df g hgj rkc hd ydfe hL\c gm ]g gj rpkl ji < xky kt 4g q , q X T s s s s s , hgj rkc hd BkuOfd hLc g; 4e 0; g rkt jrm ]hF u rkc Bkd ]kF u y \ X q T s s k;[ Bkd kd ujd 0; ]kd suLy F Cgu Skv 4g rkt jrm e uLy < kr s s q s \ s T s X s \ s 4 ,g krxy sukg y>fkc ji ;ofH rhrv jkv 4g hrkt hyp hrkg <hdl tkj kr s s , , s Z a s _ro hd ;ofH hdlm ]g krxy uht jd/c l Nhi kt ]g krkt /c l Nhi a , s a s s s , a s s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 281 egaP

4g krdl [yf ofd dfheko hg ygi d suht d ekj df kd ekj g uoht kv , s s s , g k/c kurb df ]g kiNf g; e kuI? lb 4rki Cgu uLdi eg df kt g Sd q a , X s \ s T f dkte jgx Lc u de lb jkv ]g kvg kiNf dkte kLc e kuI? lb 4kF s s \ s q , , q \ X k;nf [yf u dfheko df g Cgu kl 4g krdl kt kvg kdDi l ygi rckc s , , q s s sdlb ]sxjd Cgu k;D ]sxjd k;D 4g _jfp go 4xjd k;D go df g krdl kt X X , s X , k[yf l hg ygi uoht kdum df g l henkv ekj df g kurb yd cyre s s T s , q kdlm ]uoht kd ekj k[yf ygi kt u dfheko df elm g hiNf dkte g; s s s X , 4F henkv d knk;e go 4g krdl kt k[yf uoht kd ekj 4g krdl kt k[yf s s Z , , 4kF k;nf [yf ygi d ukg d ekj s s s s s u dfheko kr uoht kd ekj df g kNi g; 4g kNi kNv rgc ykol g; s s , w , w q 9`kvg ld 0cky[k uoht kdum kr 4F ukoxH hH o q s , 1a s s s 4kF k;nf [yf sygi d ukg d ekj u dfheko kr uoht kd ekj ]hJ ukoxH8 s s s s s s 4g hrkv l u>el , s s u kdub ]orfv tgl jkv orfv 0cky[k39lItDfS l;ufIki8 jkv 9 s , 1a X \ s a , lItDfS y;jfhl8 go g hgj kv kt upLv jkv BkuOfd udfy 4g kyhy ]g X \ , s \ , s , , krLi Cgu e >el kxLi kugd kr kxLi Cgu e >el hjkeg ct 4g kyhy kx \ X s \ s s \ X , s \ Li kugd k; 4kxLi kukOcf yeykr gjr hldf kd kthp hl7rgc k; 4kxLi k s \ s s X q s \ uk>el hrnct kd kthp hl7rgc k; 4kxLi kujd 9jkuxb8 kd kthp hl7rqgc Z s X q s \ s s X X eg kr ]Skt utk[ ky[k ]aSkt sutk[ rfxl eg jxv e henkv l 4xLi s a s s 1a s a X s s X \ e rdDnf hLkF kr Skt utk[ 9hlIlfd8 hHd eg jxv e henkv lb Syfl X s\ s a s s X a X b 4g krkt kyp kryduf hg l xel kukg kd henkv lb ]9yIkI nf8 ]xel r , s z s s z kFv ukoxH df g cyre hg kurb kdlb 4g k;kv jrm e henkv lb go jk Z , , X , v g kOc ukoxH Bkd Cgd df g Cgu cyre g; kdlm 4g Cgu Fv Bkd jkv , , s , , Z s , kdlm ]kdl kt kgd 9lul'kd ubkoLf8 ]kdl kt kgd kurp roxkH ]kdl s a s kt kgd ukoxH jxv kd < 4g ukero Glf ]g ;ofH Bkd u ]g rhrv Bk s , Z Z , s , s d u kdlm 4g krkg ]g kryduf yi7yi ]yirfi tkj7tkj ]g kryduf sl rl , s , z s s , ]g kryduf l orfv ]g 9y;lfItDfS8 ]g dof<kv ]g 9defkIS8 uoht k , s , X \ , , d ukoxH 4g hg; go ]Fv kd ukoxH Wd kt e ]jd Fv kt kd ukoxH eg , Z a s T X Z s 4g rox , kH kukg kdlm Syflb ]g kryduf l orfv xel go g kryduf kukg kt s , s z , s s kdlm jkv 4g ktkr knl henkv kl ]g koq; knl henkv kl 4g ukot knl h , , , , enkv klo 4krLi Cgu kukji hHd jkv g k;u yirfi kr 4g kry et jdkg , \ q , , z s , s s k;u yirfi go hHr ]9Ieke hjoS I xbkL83kukt je yirfi jkv kuht yir z X q a z , fi 4g krxt jGf ]g krht jGf gcl yd 4g krkt je Syf d tkv ]g krkl z , , q , s , s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 381 egaP

4g e k<jp dlm go ]g kt BkpM hpM7l7hpM 4g rdl kg e k<jp , X X s , s a a s a T s s X X dlm eg 4g xyv eg jkv g xyv joB dfk;D 4g Cgu jkrov ]g jcxi s T , , X , , a , ]g dgko'nl ]kgd hH kd nege 4ukeyle kdl n Cgu ktn kd ukg joB , s a s q q s Z s s hH kd nege 4rdl kg Cgu joB er udfsy ]kOm jiM hg urdf er df kg s q s s q s s q d 4k;x kg jgkc d rknc jGf kr3g joB hg e3dgyuv ]kgd u jle ct s s Z s wa T s w a 4g kjiji hd jkpof hng; hgo <jkd kdlb 4Cn k;yfl jkv k;krl kd k;G , a w a w , s X fl u kukeyle 4kg kekeji er df rdl jd Cgu k<"k? g; er 4kg e k< w s X q s q s s q s X X jp er jkv g jiM kekeji ]kgd Nd hg kurdf er 4g jgkc d rknc g q , , s q q , s Z ; ]kgd su k;nfg; 4kdl >el u kdlb jkpof hng; 4k;x kg dkujr[ g; 4 X w s w s 9uo jkv jnkG bke LS Bkv83k;nf gd u llht 4F hnkor}v kt Snf sn ;r a s s , s Do l u llht df hn l gto lb hyl su k;nfg; kd llht 4g Cgu hjk;r s s s w X w s , , hd ukIef kd r} hg e kjiji lm ]g krkv l kjiji ltf jcc uIke e yl s s , X a , s a w X v 4g Cgu hd jcc uIke hjk;r hd ukIef kd r jkv e udfy ]Skt kv dr , w , s s w , T s e r ]Skt gc dr r e df kg okH kurb3kg kni okH djfrkv kLc dS p T w w T s s , a \ hc d 9;8 jkv 9Bkv83r jkv e 4g jrkv kr Syf dlb ]kg kni /cl ]kg kn s w , w , T , q s s s , a a s i krdjfrkv hjgx7l7hjgx phc d r jkv e knk;7l7knk; go g krgd kt , a s s w , T s , s jcc uIke kr 4g e jkpof ; jkv cgf o ]g Lt kt hd jcc uIke e yl w s T X w , zw s T X \ s w X v 4g Cgu hnkor}v jcc uIke 4g hnkor} jd jGf7e? jcc uIke ]Cgu , , w , , w w 9`g rjd 9IhijIb8 kd < e k"kH hd jcc uIke ikv ]hJ ukoxH8 T s z a s X w 4kr dl kt kgd Cgu hH Nd kdDi e syeke d < 4g kdDi ydycf ]kyeke c q X s , q l g; 4sxjd jgkc ykduf kr ]g gsnl eg df kxn gd hck/ dS hH jGf Skt X s , a X s s kg k{hji7ufv ]hH ntokc d urb jkv 4g krdl kt kgd cl g; 4xy jW s w s s , , s X t k{hji7ufv kr sxaSkv sy l kday kd krhl df g krdl kt kgd hH g; 4x s s s , s jd k;D ekj kr hxSkt hjkp krhl df g krdl kt kgd rckc dlm ]g 9uIl X s s , s , 8 ]g rpfufl cl kyeke kd ekj 4g hrdl kt h[yf ygi 9If8 hdlb ]g , q , s , Bx hn [yf sygi kr g; 4g hrkt hy[ jGf ]g hrkt hn [yf ygi 4g hrkt s , s , s , h[yf eGf dS df lt ]g _jfp dS kr g; ]g hxntV Bkd hH hd ekj d s , , s , s f k;x kg ryfpi dkte g; 4g r>el cyre kd dkte kt ]e kxo um k;x s z T s s X kg ryfpi dkte g; l gto hd sukg 9y;jfhl8 uoht kd ekj udfy ]k;x s z s s s hg Nhi kr k[yf 4k;nf [yf sygi u dfheko df g Cgu kl `kxjd k;D jd s s s , s s kg kni henkv g; df g krdl kt kgd ygi dlm ]kg u kni ekj `xkjd k; , , s s X , s s D er df g krdl kt kvg kdDi rckc d ekj 4,g 9lItDfS y;jfhl8 kurb q , q s X \
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 481 egaP

`g rNi k;D ]g rNi kt ikv cv T s w T s w s 4kxSkt kg ekyqx rDf; jkv ]k;rfe hxSkt s , a 1 a kg dyfke go 4hxgj hrsn et kd rDf; Su hg k;rfe hyNif ]Cgu hg kxskg s X s a 1 rDf; k;u e kurp hd uoht 0cky[k 4hxkg dyfke hdlm ]hxjd xk;im X s 1a s s s kdlm jdkg Bu yirfi kursp hyko uoht tgl udfy ]hxgj ntke roht s z s s w , a hji ]htkr hji rfe 4hxSkt kg Iu rfe hd rDf; yko uoht tgl df g w w 1 s 1 s wa kgj gd g; go g kgj gd e kt hHv 4g rkc hjln go ]g rkc hjln go wa T s , w , w 9`k;nf Cgu 9eyki8 u k;rfe7<kji k;D rDo rk>el kd utv8 z s X 1 q s s qZ 4sxjd xk;im kdlm ikv 4hxsLi rjWt hd rfe hd j? X s \ 1 uiv kdikv kr ]kxkg kuIky liko j? uiv kdikv 4hd rfe hxLi rjWt s s s s , s s 1 s \ hH kd 9lIt\DfS 9l;ufIki8 dikv3hxkg kdikv rjWt ct 4Gjr dS g kL s X s a s s s , i kt 4g gzxl dS kd kursp 49lsul'kd Gkv lmkgjkI8 ]g gxl dS go 4jk \ s , a a s , z a xkv7rfe 4lkokv ]g kgd 6jkxkv ]g kgd ukgm ]g k;nf eku kdlm ]g k;n 1 , , s X , s , f eku kt u 0c Syflb 4g rsy ykduf ikv ]g hrkg rjWt ct ]g kjH uke s s q T s , s , kl kl7rgc e j?yr d sphu e j? dikv l,t hxkg hg l go udfy 4hxgj q X s X s s s s s s huc ]hxSkt Cgu Ief ]hxgj ntke ]hxgj hLi e gxl d Rpf dikv rf1e 2 s w , s \ X z a s s xjd xk;im kd rfe hdikv kr xgkp ikv jxv ]e uoht tgl ]xkg Su y s X s 1 s s X X s X irfi kr ikv 4kxkg dG kurb 4kxjd xk;im kd rfe huiv kukg kdikv e z s s Z s s 1 s X uoht tgl 4kxsyduf l rfe hdikv kukg kdikv e uoht 0cky[k ]Cgu s 1 s X 1a 9`hxaSkt kg er[ k;D k;rfe e uoht tgl jkv e uoht 0cky[k8 s a 1 X , X 1a 4g Cgu e er rdDnf Bkd knk; llb ]Cgu Nd knk; sllb , X q s s q 4g krdl n [yf hg ygi kFd hjkgr ofd dfheko df kg l henkv eqr e , s s q s s kj df g g; dkte 4g rkt yp Sdf aSk;k; l krjhHx jkpc o ]rki >el , T s s s a s s s s Cgu kd dkte so ]g xky jhHax hjkH o g rjd jkpof ji gjxo ekj xky s T s s T s , s kt jkv ]g xky jhHax rgc eg udfy 4g kjgx dkte 4g oHl rckc d ekj s , T s q s , , a s 4g <erfv ]lc , 4Cgu krpc Nd nkc dlm ]g 9lLlkI j;'f8 go 4krpc Cgu henkv 4g krp q s , X s a , c hg c kr g krkt kg c e ct 4Cgu hg krpc henkv 4Cgu hg krpc 9 z s , s z T u,e8 kr ]g krkt kg c e df g rgd eg ct 4g ydfe kugd 9uejil8 s , s z T T s , q , q 9`;ikr k;D kd g krkt kg c hg e `go u k;x kg 9u,ejiql8 Z wa s z T s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 581 egaP

hH kr ]g krkt kg hH kuyef jxv l < 4g Cgu <jkdv go ]g krkg rIf? s , s s , , s hH kt e rxt Ixi lb ]9LIGufe8 lb ]g krkg rIf? hH kt e uoht lb s X z s s , , s s X df g kurb Glf cyre kje kr g krgd ct kl ]g yG kd ed7;i jkv , Z s s wa , Z q , 4 ~~~g ]g kgj kg dIku g; 4~~~g ]g <jkdv ydycf 4g <jkdv ydycf wa , s wa , q , q 9`g hg <jkdv k;D g; ]g gj jd ikv dIku g; kt 4n u ]n ckot ]aW , T s s X X d ui kjln dS 4g hrkg kLhi d;knnukv dS e ue kr g rgd ikv ct r z w , s \ a X s T s kc g; jkv 4g yG kd ed7;i go g krje kt kFkg d < df kgd uikv8 , , Z q , s X s s 4g krlkn hd rfe uoht 0cky[k 4g xk;im kd rfe uoht tgl , 1 1a , s 1 4xX;tf ikv hg l >el lm ]x>e s s s X l ]x[n kd henkv lb 4xjd Cgu ;r k<jk/Zoi ikv rckc hd henkv lb sl s X s s s X w lb 4sxy Cgu ;<uf Bkd ikv llb ]jwn Cgu xdjl ikv llb 2g krLi dG X Z s s s X s , \ Z k;D llb udfsy 4kF kruke henkv go kdltf ]kg sruke kd e/ hlm er df s s s s Z q X >el eg kurb ]g dhO 4g Cgu cyre Bkd kdlm kdlb ]kF ukeyle 9Bko , , s q 8 go ]g ukeyle 9lDS8 henkv g; ]g dhO ]rgd ikv kr rkg gj jd ikv , q , s s s s s jxv 4g gj ki jd Cgu xk;im kd rfe ikv ]g hgj jd xk;im kdikv r T s s 1 , s s fe 4g gj jd rkc hryx hLc 4sxy jd xky ikv ji ukeyle jg rfe hdi 1 T s \ X w q 1 kv rckc d ukeyle ]Cgu udfsy `g /cl k;D phc d XkvngV kn `g /cal s q , a a s q s , a k;D phc d kukeyle kn 4Syf d jkv hldf g gj jke kd jkv hldf 4g gj s X q s s , T s s , T s ht ikv hg l rfe ]lc 4g hgj jd ekd rfe 2g uiyxki k;D 4kxSkt k; s 1 , 1 , yf kync l ngV hldf d ukrdfki ]sxykL jke kd ukeyle hldf ngV d uk s w s X s q w s rngV 4hn jd Wq' hekyx hd rfe uikv cv 4Sg ekyx d rfe ikv cv 2 q q 1 s q q s 1 g ukeyle df ]Sx Oc jd djl jn ikv cv 4,g Cgu /cl Bkd kdlm sl jk , q , w a a s s pcf g; ]hxkg hn kxy xkv e jnfe sulm ]kxkg kLx ukeyle Bkd e okx d s X a s qa q s X a s ikv 4g Cgu kun7kuy Bkd kdlm l ukeyle lb 4xn jd xky ji henkv l , s s s s q s X w b ikv ]g rfe dS hdikv rckc d ukeyle ]lc 4g ukeyle e ]g krgd , 1 s q wa q T , go `g d rfkt ldf ikv ]g rNi llm ikv 4g kOc lki dikv henkv dS T s T s w s , , s 4xk;im g gj jd Cgu ikv 4g hgj s T s , jd xk;im kdikv hg rfe 4g Cgu dyfke e ujd xk;im d rfe huiv ik s 1 T X s s s 1 v jkv ]g dyfke go e ujd xk;im kd rfe ]g kgj gd e go 4g kgj gd , T X s s 1 wa T wa T s e kr go ]g rjd go xk;im kd rfe 4g 9l;ufIki8 rDo jg kr uoht T s s 1 , s a s 9`k[j 9l;ufIki8 uoht kuiv ;el ji jkv ]Sdf Cgu xk;im Nd sl j s a s w , s q kxkv7rfe rDo hldf k;D < kgo ]g 9la'yjf8 kt d likv d utv7<8 1 a T s s s s qZ
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 681 egaP

BkGIft8 kd ed jg dum df g hjWt g; k;D `kg hH "kn Nd eum df g s Z s , X s q X , Cgu oHl k;D kl 4g Sx gc eg e gkoi d rDfH hdum lt g krxy kl a T X z s s , , jkv ]g gj jd u<o kd k<qx dum ]g gj gd e jkc d < Nd kt ikv8 , T s Z s X s T s X s s q s 4kxLi Cgu dG Bkd llb 4kxgj kryef ei kdum s \ Z s s s zs s kd uZtuf lm ]kd rkdS Iiuf lm ]kd ;w' d yxt lm3xgj rjd ei hH s a s s a s X s zs s kr ]kg Oc e yxat sydv go ]yef u hH Bkd kd < jxv 4g jkv rkc ] X s , X s s s s , , , g k;x kv suekl go 4rjGf Cgu rPP lm go kr kryef Cgu go ]g gj jd s s w\a s s T s ei kd hldf < jxv 4g jkv rkc ]uekl g k;x kv go 4srjGf Cgu Sg sr zs s , , s , q PP kdlm < kr krje Cgu go 4g <jkdv Syf d < 4g hryduf hg sl wa\ s s , s , rhrv dlm 4g hLd g; Bg hLq\t hg sxkv d ky[k hd rhrv dlm kr ]g k s , \ q s 1a s s , rje l Fkg d < go jxv Syflb 4g kgj ht l rhrv uiv kr go ]g 0 s s , s s s , cky[k ]g Cgu tgl uoht kdlm 2g krdl kg ld kF;v l l{kj uoht 1a , , s s , s kdum g Cgu tgl uoht hH kdutf k; 2g krdl kg ld tgl uoht kd l{ , , s s , kj e ylv 4kdlm g Cgu uoht tgl Bkd go ]g kgj ht e kFo; 0cky[ X , s , X 1a k hcay hd hxntV huiv go 4g <jkd l Gjr hdlm 4g Cgu <jkdv go ]g , s , , k;x kjke kt udfsy 4g <jkdv ydycf kukt kjke kd hldf l Gjr hd < s , q s 4g >el hj , keg go ]g krL\i eyke kvg krkv kdeg g krkt l Gjr hjkeg 4g ei Gjr , w q s , s , zs hjlwn ]Cgu krkv ei l Gjr hjln 4g 9dGfI o uo8 udfy 4g rjd ei e zs s w , , s s T s zs g l Gjr hjkeg 4g krjH ji eg ei ]g rkt lki dlm eg 4g <iei Glf s , zs T s s , Z w zs Z go udfy 4g krjd ei eg go df kg r>el eg df g krdl kg g; Syfl s , zs X X s , s b 4g kryef eg ei kdlm ]g rkt lki dlm eg 4g krdl kt kgd hg kur , X zs T s s , b lc ]g <wiei go 4g krdl kt kgd Cgu kl ]g krjd ei eg go 4g rj , Z zs , , zs X T s d ei lm eg 4g rkg d 9dGfI so uo8 /cl jkeg Fkl d rDf; lt < zs s T s s s , a a s s s , 4hxLi BkuOfd e u>el kLkF slb s \ X s s\ 4g Cgu <j , kdv hg ydycf kr Gjr hd < l uqZtv 4g Cgu <jkdv /cl kd < sl q s s , a a uqZtv 4g <jkdv ydycf kukg kd < 4g krky jc[ hd rxt Ixiv go d , q s , z fk;D 4g krxy sukg eyke jkdep eg cr ]g krkg Ixi <jkdv Nd e rx X , s w X , s z q X t Ixi ct jkv 4g Cgu defdkv hH Nd e rxt Ixi 4g Cgu krdefdkv z , , q X z , e sukg lb 4g kyduf l sukg rauv ji jkeg ]l ukg ji jkeg g; ]g q_' e X s , s s s w s s s s s w s T g d hldf ]g _ef eg d hldf 6g gj jd ei ]g e ei eg l hldf 6g gj s T s T s zs T X zs s T s Ly ]g L\y eg l hldf 6g gj yef ]g yef eg l hldf 4g Cgu hH Nd d \ T s s T s T s s , q efdkv e rxt lb 4defdkv krdl Cgu hg kg kr kuje l Fkg d < kr X s s s s s 4g Cgu 9yILlDfS8 jkv defdkv hH kuyef sl < Xe rxt d kuI? lb , X , s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 781 egaP

kv 4Cgu krkv Nd hHd jkv rDjfrfv d Fkni 4Cgu krkv hHd Nd j,kv r a q , s Z q Djfrfv d 9jIe8 e Ldi hdlm df g hl k;fi go ]g k;fi kt dufkKo s , X \ , z , z s , 4kujd ;r kdlm kx kg ryx df kt3Cgu hrdl ul kr [kv dfk;D3Cgu rul ukd df hxjd ;r s s q s a X s q s g; go rkc hjln 4kujd ;r kdlm ]g dhO df kt ]Cgu r[n ukd df hxsj w , s s s d ;r g; kr rkc hygi 4hxjd ;r rkc kn g; [kv `g rul ukd df sld s s X s a T s q , hxuke kr g; [kv kr 4Cgu hrdl ul [kv jkv 4ArokHo 4Cgu hg r[n uk s s a s q a , s s d df hxn gd kr [kv 4hxSkt kg ydfe kr Xpkl kd kthp Bg hul hd ukd s s a s q s s s X q q s l xP d [kv eg jxv 4g rul ukd ]g hr[n [kv ]kF kgd hHv ue klt a s a T s q , s a s T , 3>el kl eg slb X 4Cgu hg g ei df aSki jkv pkl l xP dufkKo e /cl d ei eg jGf k; jkv , zs , X s s a , X a a s zs , `u kx;pfkl hg klo g kl,t ei dfk;D ]hxskg 9L;IhIS dGfIfbkl8 hg; 4rck s s , , zs X w . a c d ei kxkg dufkKo hg; df g kruke e jkv3Li kupkl l xP dufkKov s zs s , wa T , s \ s s a , kd ei kr k; df ]g kt BkuOfd elb cv 4g dufkKov hg kukg kd ei 4kxL s zs s , s X , , s zs s i kujd jkdub kd ezsi eg df kxkg hg dS Glf ek<jfi kdlm 4kdlm kxskg \ s X s Z Cgu rv Bkd jkv huk; 4Cgu hg g ei df kxLi kujd hg jkdub eg kr p a s , , zs s \ X s X s s kl l xP dufkKo eg jxv 4g dufkK,ov hg kukg kd ei g; 4g Cgu hg ;ki a , , s zs , m ]g rdl Cgu hg pkl l xP dufkKo eg ji ei lt cv 4g hl thp Nd T s s s a , zs s , T X q `kg dufkK,ov kujd xky 9pkiS8 dufkKo ji utf g hH hl thp Nd k;D s w sz , T X q `sdl kg wxky 9pkiS8 dufkKo ji utf g hl thp hHl e rxt k;D df g s sz , T X X , klt upkl kLkF 29pkiS8 dufkKo df g hlt supkl hH rkc hjln3rkc hjlwn , s s s\ sz , , , s w 4hxSkt kg ''fkd Glf go ]hxSkt kg dufkKo s s Z s , rkc kr Wd ''fkd hd su[n kF;v 4g krdl [n hg lo e ]g gj Li Bk[ s a s s wa s s , T T s \ nf lt >e 4uke u ydycf hje ][sn jckjc ]Li Bk[nf "skn kdikv 4g dhO s , s q X q s X X \ s , ]Skt Li Bk[nf u ]g dhO ]aSkt L\i Bk[nf lo kdikv 4kxSkt kg dufkKov a \ , s , s s , kr ]Wd gxkv kl [n hg klo hH ikv 4g kgj jd e klo g gj Li Bk[nf s a z X s , wa T , T s \ s , s q X s lt >e 4[n klo Li Bk[nf lt < jkv ][n kd < eg df kxkg hg ku , X \ s , , X s s s rb kr dufkKo 4kxkg u dufkKo hH go ]yp jd pkl kl ]hg X[n "kn eg s , s , X s s s 4kxkg u dufkKo hH go ]yp djd ;r jxv kl ][n u "kn eg ]Cgu `hx s , X s X s s kg dufkKo kIp hd u[n `hxkg dufkK,o ''fkd hd u[n ]udfy `[n u k; s , s s s s s s s s X s X D "kn LkF e < eg df g dhO ydycf rkc g; 4g dhO rgc rkc g; s s s\ X , q , q 94hxSki kg u 9pskiS8 hjkeg dufkKo rgc df g krxy >qe kr yp rpkl e s z , q , s s X s s g nf; hg e kjk/ lb `l henkv lt jOf/fq; kg kukoyc O> g; kg k;x kjk X s s , s q w s e kekFov gkp ]kg <jg_o go gkp ]kg kyhylkj go gkp3yp rjd hg 9 s s s s s X s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 881 egaP

kd kyy ]Cgu hrkv e Ldi Cgd ky,y ]g rjd pkt cl eg hd L\GG dlb 4 , X \ T s a s s s ,g hrkt hyp hryp Cgd e ;n dlb udfy ]Cgu hrkv e Ldi kyy Cgd sl X s s X \ , ujd pkt hd LGG jkv 2g kr krht Cgd udfy ]g krht jrhH ]g krkx r s a s \ s , , s s , , hx ]g krjd ;kd ]g krpkl kd kyy g; 2kr g hH kukg kdlb 2kr g Cgd , , s s , s , s s , udfy ]kxkg yxki ]kxkg ryx g; 2kr g ute ]kxSjfd ld jkdub kdlb 2 s s s s , wa s , s s , kr g g; ]k;D hH kr Sgfd hH O> udfy ]g Ow> hxukohn g; n gd eg kr s w s , X s k; 4g kukohn Nhi d ;n g; ]k[n kd waute ueg 4kje henkv g; jxe 4g , s s s s s , O> kuje g; ]Cgu hg kje g; df n gd eg kr k; `xjd k;D Syf dlb c w X s s X s v ]g krje henkv dS cv jxe 4Cgu hg g kt Syf d ;n lm g krkt je , , s s , henkv dS jkv ]g kr[j Skytf kLGG 4Syf d ei g krkt je henkv dS , , \ s s zs , 4Syf d ;n g rn jd uknyfc kd LGG eg df g krkt kg <ioge s T s s s s \ s , s Z w hHd7hHd ;n kl jkv 4g rkt kg d ;n jkv g rkt kg hokg jiM d , T s s s , T s s s s \ s s T s LGG kt g rkt kv hH l <{ Nd udfy ]g rht I? lhckp eg kr sl sLG s q s T s s a , s \ G 4g rht l ;n ]rht Cgu l LGG eg ct g <{ rgc 4g krkv ;n kr s T s s s s s \ s T q , s Xe oHquv htuf suiv7uiv jkeg dfk;D 4g Cgu ;n df y uke ld eg ud s s X , X s , fy 4g Cgu thp Bkd hl,t ;n ]g krgd go 4g krofd g; ]kjd re rhpr s , s , , s kc hd ;n g; ]g cl ]g kLGG ]g lGG ]g krgd go 4g jrhH dikv t , , \ s , q , , s hp Bkd hlt ;n df g Cgu jk;r kd uuke dufkKo Syflb 4kxSkv Cgu Xe s , T , s s , Ldi ;n ]Skt kv e Ldi kLGG g krdl kg n;k' kr ]Sx uLdi kd e \ X \ \ s , s s s \ s i eg jxv jkv 4kxSkt kv e Ldi hd kyk'xk;i hldf hH ei unf hldf d zs , X \ s z zs f Cgu krxy udfy ]Skt kv e Ldi 9ukIDyb8 unf hldf g krdl kg ]thp h s a X \ s , s X l7rgc hH jkv udfy 4hd uLdi sxgj rjd ''fkd eg 4kxSkt kv Xe Ldi q , s s \ X s s \ hjkeg go ]yd Cgu tkv df g krgd g; go 4kxn Cgu rfho endS ukKo , s f udfy 4g udfsy ]krkv Cgu e Ldi hjkeg kt g Nd df g g; go ]g hL\i s , X \ s , q , , hun rfho dS jdkd> jlf kLc e ykl lhc yNif kd ukKof cv Syflb s q \ X s s 4rkv Cgu e Ld s X \ i kt g kL[ ji Cgm go udfsy g krkv e Ldi go dfk;D3l Ldi g krkt s , \ , X \ X s \ , IN 9eIS8 jGf kr ]rkv Cgu e Ldi hjkeg dfk;D g Cgu 9lkIDyb8 df Xn w s s X \ X T s jd jkdub go jxv 4krkv Cgu e Ldi hjkeg kt g hH kl Nd df hL\i h X \ s , q un rfho g; kd ukKof e k"o lhc7gi yNif lb kr 4krkv Cgu Xe Ldi s s X a s s \ hH Fkni cv df kgt ]k;x pgi gxt lm go rtk[7rtk[ kd Fkni dfXk;D Z a qa s s s s s Z 4g k;x Li e rchle jkv dufkKo kr cv 4g Cgu hH Nd rDjfrfv d Fkni , \ X q , , s , q s Z df n gd dufkKo df g krkt gj ;kim hg dS jGf 4Cgu krkv Nd hHd r s , , q Djfrfv d Fkni e Ldi hdlm df g hl 9htkykLFe8 hdlm ]g kt 9pkiS s Z X \ , s , s sz dGfIfbkl8 ]g kt k;fi dufkK,o 4Cgu krkv Nd hHd jkv rDjfrfv d ufo a , s z q , s e Ldi hd ukd 4Cgu krkv Nd hHd jkv rDjfrfv d 'kdi Xe Ldi hd [ X \ q , s z \
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 981 egaP

jduke klo gm ikv elm 4g kgj jd rkc e hg hlo g rLi Bk[nf >e , X X wa T , T s \ s q o lt jkv 4g kgj jd rkc hg gjr hd "Qie/ gm e jkv 4g "Qie/ < s s , , wa q Z X T , T q Z 4g krkg Wq' e/ kgt g krkt kg hH rxt kd <erfv dS jkv ]g , s Z a , s , , hrkt kg kehl dS hd ukKof unf lm 4rkt gj Cgu kn e/ jkv ukKof unf s s s Z , lm ]g dS okH jkv jkpof df g rsy ukt g; eg unf ltf jkv 4g rkg d T , T s , T s s S kr e jgx rgc ]g rkg xyv7xyv jiM7hg7jiM 4hd ukg jkeg ]g k[k' s X s q T s s s s s , dS hjkeg hH okH 4hd ukg jkeg g k[k' dS hjkeg hH jkpof hg kl 4g s s s , T hrkt kg dS e LCi phu jkv g hrkg xyv7xyv jiM Sk[k' hd {o slt s X s , T s a 1 , 4g srkg xyv7xyv hg jiM rgc 4g hg rkg dS kr Xe jgx rgc 4g rkt skg T s q T s s s s q T s `rkt skg s Cgu dS okH jkv jkpof ];n jkv ue hHd7hHd df g gj Ni g; go ]akg , , T s w 4g hrI? , kuI? Z<ioge hLc cr g rkt kg dS o ct jkv 4g srkt kg dS jkc Bd w \ T s s s , T s 9`rkt kg Cgu dS okH jkv jkpof ];n jkv ue hHd7hHd k;D kr8 s s , , s 4g hrLi Bk[nf 9lsi , \ 8 hH sxkv >e udfy ]Mkt gj kL[ Cgo hH e kr k; ]g ;kim kn jkv 4g k s q s a \ T s T s , , rn Lkr en ukKof kgt g hrkt kv gxt dS `Wd k;D e udfy ]g rgc kr s s\ a , a T s wa q s krpC[ e 4krdl kg Cgu kd krdufkKo ed ]g krdl kg kd krdufkKo rf T s , , s , v go kr g krdl kg hH ektb Bkd jxv ji >e 4kdlm dr en hj[fkv s , s s q s g krkt kyp hg krpC[ e kr Cgu 4g krLkN hHr g krkt jxf jdLkr en ]j wa T s wa s\ , s\ dLkr lkl ydycf go kgt 4Cgu hH krp[V jkc Bd go dr kgt g krpC[ s\ a q a a wa dr kgo kd ukKof e huk; 4g Cgu h/kjof7ukKof henkv e df g rdl hg > a s T wa s T T s el ikv kr kurb jkv 4hxSkv Cgu e >el l Ldi dufkKo kuI? g; 4g k s , X s \ , wa gj jd rkc hd kuI? dS ]9kuefkuG8 dS e 4g kgj jd Cgu rkc hd "Qikg s T wa q e dS hldf go ]g kgj jd rkc hd 'kyr hd < ltf Te 4xSkt gj u < wa s a go ]gj uk; udfsy 4hxkg hH k;bkjc ]hxkg hH k;BkNv ]xkg hH "kn eu s X a q X a s X s X tf 4sxSkt gj "Qikge dS kr sxyp eg jxv sl Ldi hd xP dufkKo ]< a q s X \ a , 4tk[ lm l xP jkv hldf jdLkN kd xP X s s s a , s\ s a dufkKo eg df g ;kim g; jGf k; jkv `n gd ld udfy 4Cgu g go df , , , X s , s , n gd eg kr k;3g ;kim hg kn3kr k; 4hrkv Cgu e Ldi go3jhj' g; ]l X s T s s X \ GG g; ]kLGG g; ]lkl g;3g jk;r kd uLkN cl Syf d ei ltf huk; q \ s a , , s s s\ s zs 4g jk;r kd suLkN kd LGG ji g; Syf dltf ]g hrkt dp thp dS ],g hr , , s s\ s s \ s s w s , w kv e Ldi cl ]g hrkv e Ldi uthlDkv ]g hrkv e Ldi rfx hd u[ ]g X \ , X \ , X \ w , hrkv e Ldi udL/ kr g r[j kd LGG dlb 4krkv Cgu e Ldi Cgd ei X \ \ s T s s s \ s s X \ zs
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 091 egaP

`e Hnl lb kxkg Fv k;D kd X Z a s Z lkj sd < 4g ydfe kucf d kn utl 4g kr;koufv hd kn ]kg kuyef df skg , q s s 1 , Z s s kuLy udfsy 4g krkt kg ei cr ]g rdl hH yef h/kjof kn s; 4g krkt skg \ , s zs T s s s , 0; cr ]g rdl hH L\y h/kjof ; 4g y[ phc d k;/fkjof kn uoht 4g d q T s s s , s s X s s , pl kjgx7l7jgx hg kd kjk/ lm ]g kjk/ kt hd Ifl go ]g Fv kt kd lkj w s s , s 1 , Z s 4g krkt kg ut1l , s kr g hrkt Iac e kn rDf' 4g hrkt kg ;yi kr g hrkt kg dS rDf' 4g kr s , X s , s z s , s , kt kg nc y[ ]g hrkt kg dS rDf' 4g rkvQ' hd y[ ji kvygi rel ]j s a s , s , q s X q i kri rel hd uoht hg kukt kg rtfkHof e Xklgf kn kd rDf' 4g krkt s X s , s kg W' y[ kr ]g hrkt kg rtfkHof e klgf kn ct rDf' 4Cgu kxOm kr uo q s s , s X X s s s H jkv ]kxsuc Cgu jk} cr 4g rdl kxy I&b hl7dS kr gkp eg 4g hry y , T s X s X T s kgl kd uoH ji I&b hxy Gky[f d jln7dS 4g rn kxy I&b Gky[f d s s w X s s w T s s X s jln7dS 4g krkt uc 9pkv8 jdkxy I&b hIm e jk} kr ]g rkuc eg jk} s w , Z X X s T s dS ]g rkuc eg ukde dS 4g jk/kv kd uyef d k;rDf' h/kjof go ]g j T s , s X s , k/kv ye kt e utl dlb ]e <keuf dlb ]e xsk;ufof d rxt lb df hg; w s X 1 s X Z s X s kr kygi 4g Fv drfxkt Ikjof Lc dlb 4g kr[j Fv 9defkd8 rgc lkj s T Z s \ s , Z q 4g kgj kg Cgu hH Nd jkv rDjfrfv d lkj kr [ , s q , s s X n eg jxv kd Ikjof Sg yG ji lb ]kg hryp kFd hd ei jkv kyhy jraj s s q s , s w s zs , uf hd "Qi jkv h_ k; ]kg hrkg r" dkv e likv r|of u/ jkv <+ k; ] q , X s X q , kg krjd ei ;que k; ]kg rkgpgp h{i k; ]kg rkx rhx joH k; ]kg gj jd s zs X s X s s a X s k_k; hd kyG thc ]kg Skrjfl Bg hrLkn Gjr hd jxkl ]kg ynkc Sg srL X w X a q ,\ X q ,\ X kn e 'kdkv `g kgj kg k;D j,kv rDjfrfv d lkj kr SkOm [kv Gjr kjkp , s s s a X a X 4Sgfkp hu>e l go ]g k;kNquv hdlm e uoht d < jGf 6g rpfm kuy >el go ]g ZFv , X s , s , drfxkt kt ]9ydtfGfkIe8 kt kd lkj kr ygi kr 4g kiNf e uyef d h/k s s s s s s , X s s jof ;gj jkv nukv kjkl kd uoht 4g kiNf e uyef d h/kjof [l kjkl kd , a , X s s q uoht jkv 4g uyefl kd k;rDf' h/kjof uoht kjkl ]kgd ue klt 4g lk , , X s s T , , j hg uoht kjkl df g ku>el g; kr rjWt hygi Syf d u>el kd lkj , s s s s 94ykL 'kdi hH ji lb k;i `kxkg oge k;D kd kyhylkj e tkel du X z s X fq/kv d tkv `g k;D ee kdlb ]Skygd hjkpc <hJ hH Sg rkg hjkgcflkj8 s , Z z q s s < dhri d kyhylkj drfxkt Ikjof ( z s 4xjd rkc yd cv jGf s X 4g krdl kg 0lf kykouync kdikv go kr ]kLi Bk[nf kdikv hH kl7k , s s s s \ s LkF jxv l elm ]g rLi Bk[nf kl,t >e 4g Cgu hH kjt gxkv kl ]xyp s\ s X T s \ s q , z s X
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 191 egaP

f sd k;ufn ]Syflb 4g krki k>el Nd ;u hH kgo ]g krkv Cgu e >el q , q 1 a , X Nqd kgt 4g hrkt pgi tkokv hd W?? kgo ]hrpgi Cgu <jdk; kgt 4g kr a , qa qa a qa a , kt pgi ;1u kgo ]rpgi Cgu n' kgt 4g hrjd 'i kd klgf jgx rgc qa a s qa a , Z s X s q d Rpf d ;que 4g hjgx7l7hjgx ]g erugx k"kH hd jk'b ]k"kH hd 9jpx8 s s , s , s s 4g <jkd hH kdlm ]k;x kv e d k;D hg ;u Syf d lkj Syflb , X X X 1 s 4g hrukpgi rf , i hjkl g; 4g rukpgi kjk'b ]ke ]9jpx8 4g rukt ;u udfy ]rukt Cgu z T s q s T s 1 s s k"kH h{i 4g hrukt ;u udfsy ]Crukt Cgu k"kH k;yfrrf 4g hrkg rlfd T 1 a , s of e nkc rgc kr k"kH 4g krykc l ke ]l 9jpx8 4g krykc l ji7Fkg kr X q s , s s q s s , s s , s ]krdl ykc Cgu kxx hH tkv 4kF kykc l ji7Fkg hH cr kF kykc Cgu ct s wa s s , s henkv 4g 9jpsx8 k"kH hygi hd ;que dfk;D ]g ;u k"kH hygi hd ;ue , X , 1 q 3[n jkv l Gjr dS slb X s , s 4d ;gj g erIduf ;u 4d olm g erIduf ;u 4g s , 1 s , 1 , sd r}v erIduf 4d r}v g erIduf ;u ]kgd gcl ue klt `Syf d r , s , , 1 q s T , s Df;Hfv lb kxkg kup k;D hg kd ;1u 4g ;u go kd uyefl d "Qi Ikj s q X s , 1 s q of jkv rfi Ikjof 4xLi e BkuOfd kr sxuke hpkorDf; eg lb ]hg rpfuf , z s X \ X s X s 4Sx kg < jkt s g kr g k;ifkx jktg jkv 4Sx Ic e jktg lt < jkv 4kdl yef < kuiv s T X s , a X s , , kd hikx d;i 4g kgj pku hH Fkl dlm < df kdl Li Bk[nf kl kd hi s s s z , s \ s s kx d;i jkv 4g krdl y[ Cgu y[ kd ei Fkl7dS Fkl d k;_f rgc r s z , , s s zs s X q Df; dS 4g krdl Cgu pku Fkl d k;_f rgc rDf; dS kF;v 4krdl pku , s X q Fkl d k;ifkx rgc < dS df k;ki kg oHl hH g; Syflb 4g Cgu cyre s X s q s a , Bkd kd 99lvqthoLfb8 4g Cgu kun7kusy Bkd l k;rDf; kgo 4g kgj yp ; s s a , s s s X a , u kd rDf' h_ jkv rDf' "Qi kr X>el l dhO eg jxv kgo 4xSki >el 1 , q s s a s a Cgu o ]g k>el Cgu ukgm ]g k>el hg e Fv dekd lm u kxky utf kr s , s X , X Z q s s X s s 4go g ;u kd "Qi jkv , 1 q , rfi 4g hrkt kg hg rfzi o e jgx ]g hrpku Cgu kgo gjr hd k;_f Skdi z T s s X s T a X a fkx 4g rpku hg gjr hd or "Qi kgo < ]rpku Cgu kgo gjr hd < < 4 s T s q a s a rkc go Bx IwN sNhi rgc udfy 4g /s"uf Bkd Syf d Fv dekd ]Syf d 9 q s , s s Z q s xuVhe yvlDl8 df g Cgu kl 4g Cgu 9xuVhe yvlDl8 Bkd kd lkj lm 4k q s , , q s s ;x gj Cgu Fv dekd Bkd kd lkj lm df k;ki kg oHl g; hg <jkd d d Z q s s a s y> lb 4g dy> hl7hIkN rgc dS hdlm ];1u g kgj yp e rel kt go , s q , X s 4g ccVrfi dof<kv dS kd Ikjof lm ]g dIku kl7kIkN kd lkj Ikjof lm , z , s kupku Fkl d k;ifkx kd < 4g Cgu ;u <jk/kl kupku Fkl d k;ifkx kd s X s , 1 s X s < udfsy 4g kgj Li Bk[nf hg kurm ]g hrdl [n kt [kv yF rgc hjke , \ T s s X a w q g g; 4g r[n Sg rpku Fkl d k;ifkx kd < eg df hGkd g Cgu hg kurb T s s q s s X s s ,
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 291 egaP

4g k;x hi lm cl g; jkv g kiNf eub cl go ]Xe , s , , X <{ lm kxkg kgc kt l < 4g tkv hH hrj/ go ]g pku ji hrj/ ltf 4g s s s , T s T tkv hH Lkgi so ]g pku lki d kLkgi utf 6g hH tkv kukg kd k{o um ] \ T s s X \ , s X 1 g pku phu d k{o utf 6g hH tkv kr nkp go ]g pku phu d nkp ltf < T s s s X 1 , s a T s s s a 4g krkt kg rk; dr <d7<d d rxt jkv kjkp , s s s X nukv kjkl go l ;u lm jGf jkv 4g krxy ugc jGf nukv go ]g krkt a s 1 , , s a , uc 9xbkyjokv8 jkv 4g krky nukv ugx 4g krky rfr ugx ;u go kd a s s , , a , 1 1 rDf' hd "Qi jkv h_ 4g hrkt gj k;rDf' Glf ]gjr hd rDf; g hrkt I q , T a Z T ef k;ifkx ?h' rgc 4g rkt gj rDf' ]gjr hd rDf; g rkt Ief < hnt a s z q T s T s rgc 4g krkt gj y[ kd k;rDf' Glf kgo ]g Cgu kFo; Bkd kgt 4g krkg q , s X Z a , s a , s et kd kjkrlf l krdtkjv ugx Glf ]9ukc jkv lkI lkvd Gkv Imkv X s Z Z Z s hyukv8 ]g kgd ulm eltf ]g upo rHnv rgc dS kd lhu 4g 9lkvd s , s X , q q s , s 8 4g 9dIfkvd8 ydycf Sgfkp kugd 4g rFfo;v hg ydycf lkj g; kd , s q , q < jkv 4g Cgu /cl Bkd kd kyhy hjgx hd uoht l kFo; 4g rkt dQ okg , , a a s s T s c hg l,o 4g rkt kg <h{ okgc hg lo ]g rn kFo; jkv e;uf ]g r/kc kd s T s s s , T s s , T s a s "Qi jkv h_ eg hg l,t 4g rgj sxy e ''fkd hd u/kc kd "Qi jkv h_ q , s T s X s s a s q , eg udfy 4g hrkt IN 9lulsyIo8 Nhi ]Sx kg dg o jkv k;x gc kt g s , w s s s s s s , s , kjH Nd jrhH dum `g k;D uikdg go 4g rkt jH l okur jkv 9lI8 o q s , T s s , X s jdkg xyv7xyv 4g hrjd oHuv kdg kd uiv lki d "Qi h_ jrhH d s , q s s s q s um e krIduf hd jln7dS <Z"dkv go ]g <"dkv kt phc d "Qi jkv h_ X s w , Z s s q , 4g kry y Fv dF , s s Z kejki kLc okgc go kr ]aSkuc u hpkorDf; lm eg ]'kd 4g okgc hgo hH \ s s , X e ei lm ]g k>el ei kd "Qi7h_ jrjuf sueg kt go 4g hrkt uc okgc k zs , zs q a s , dum ]g k;rDf' Bg hiNf kt jrhH dum ykdr hxntke hd kukn um 4g n T a q s s w , X s , a s c 4kg u /yim "Qi jxv ]hrki gc Cgu h_ 4g krkt uc jokjl ]krki uc q , s Cgu krjfl 4g krkt kg nc jkv rOfd 4kg u nwtke h_ jxv ]g krki Cgu g , s a , qa s , , c "Qi 4g hrkt kg k/ofl kr kg ntke Fkl7dS k;rDf' h/kjof kukn jxv S q , s q s X w , a s X s yf sd ugc d nukv lb jkv 4g kgj gc Gjr cl go df g kjH jrhH nukv s s a , , , a kurb 4g 9xbkyjokv8 e kFv dS Sgfkp kugd 4g kgj kg Cgu Syf d u , a s s X , s s s k[nf kd hldf ]g kgj kg Cgu Syf d utjkue d hldf g; df Syfhlb g kr s , s s a s s wa gd Cgu e ;u <jk/kl kd ;u lb ]sphu d nkp g kgj yp ;u kt g; T 1 s 1 s a , 1 s 4g yk;[ kd k"kH hd ;u hH e urpv , 1 X s dgfekl ]e 9l'kduv oIDfyd8 ]e urpv d ;ue 4kxdl kt k>el ]Skt w X a s X s s q s kyp hH Cgd dru 4Syf d su>el lm kg krd;okv "'of hd rfal Bkd Z s s s s s jkv kr;l Bkd df g Cgu d;okv hH g; 4kg hjWt Syf d u>el slm B , s , s s s kd k"kH df g Cgu d;okv 4kxdl kt k>el ]Skt kyp dru e ukd hld s , s Z X s s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 391 egaP

hjkt e kiW rgc7rgc lkj dr cr ]ji hoi g h_ dr ct ]ji hoi g "Qi X X q q 1 , 1 , q dr ct 4hrki kg Cgu hji kr<i hdum jkv g hrkt uc Sk/kc r' kr ]Xkg s w Z w , T a s Iduf Fkl d kr' ]Fkl d 9l'hLd8 jxv 4g rkt kg ji e kFv rHn s s a a T s s s w X q v rgc kr ]kg Iduf 9hyu'hLduv8 jxv jkv 4g rkt kg ji o jdkg Iduf q s sX a , T s s s w s s 4g /kv7/kv ]g j/v e suiv7uiv "Qi jkv h_ df g hg kurb or go 4g T s s T s w X s q , , T e kor ugx Sg iNf jrhH dlm ;e kd lkj 4kxgj hg knl ;e kd lkj X X q s s w s w 4g hjkde , k<jfi hg hurm ]kg yjl jkv tgl krIduf g; hurtf jkv 4g jHuf ji uskg s , , T Z s Iduf d k;rDf' h/kjof kFo; hjwi hd rxt df ct 4g gj Ikc kdum eg ] s X s T s a s g "Qi jkv h_ hH kgt 4g kvg k;kOcf jd Ikc e klgf kn ]g gj kPi kd k; T q , a , q a X X s T s \ s X dfLy jkv dL\y eg e tykd ]e yd 4g kvg kni l un Lkr e k;rfkt kn \ , s X s X w , q , s s s s\ X X s kd "Qi jkv h_ 9u'I8 kLc kurb ]okur kLc kurb kd Rpf d rfkt ;ue s q , X \ \ s q 4kxyef xk;gl e ukt gc Nd hH l jrhH d s s X s q s s h_ 4hxkg hxk;gl e 9ll kFd8 ]e sukt yduf ]e ukg Ixi ]e ugc Nd sl s s X s X X s s z X s q jrhH dikv hxntke <jkdv3g L[ Cgu lki d hui huiv ikv Bkd3hxnt s w , T s \ s s w ke <jkdv jkv ]hxnwtke hd kukn um 4g Cgu hH /cl Bkd kdlm l >el , , , X s , a a s s hdum kt ]hxXI? aSkuI? Nd jgkc d >el hd kukn um 4kg yt7yef j,kv r s q s X s X s q s yfefl endS "Qi jkv k;_f kr g gj jd eg uk; jxv df g hg; hg >e q , a s T s , l kr hje 4g Cgu e yk;[ gm udfsy 4g hrkt kg ed go g kuokHl hd s s , X X , s , a okgc kt phc dub jkv ]g hrkt kg hdb k;rDf' hl7dS ];hrktl ydycf s s , T s a q g; kr Skt Snf jd db jkv dS "Qi jkv jkv dS Skt hn jd hdb jxv s a s s q , s a a k;_f df g rukt Cgu o 4g Bg hjH l h>elku Ifn hd k/ofl hdum 4hxskg T s s , q s 1 q k/ofl kr sxgj xyv kukn s; 4n jd xyv kd k"Qi ]n jd xyv kd k;_f q s X X s X s X q X s X df kgd s>e su k_ef jkc Bd ]g rOc eg Syf sd uk; ]gd l ikv e kt ]g q X T s , wa s T s , k;df oHuv jrjuf sue j/b 4kxgj knl jkv g xk;im kd lkj hH tkv kr q a T s , , s s ]dl y eg jxv e k"kH lb jkv 4g kruke e dhri kd 9xbkyjokv8 hd X s X , wa T z a s s lm ]uyef dlm ]g rDf' hd Ikjof kt rDHof phc d "Qi jkv h_ kd lkj s , s s q , s 4g kry j? jGf rDf;v go ]g krkt Ief rDf; kr kg ;u hH t , s s , s s 1 kv ji Ir d kue; lm ]k;df oHquv kd 'i dum ultf jkv kukt jkv k[ s q s Z s s , , s X n gm u Ir d kue; ltf 4g hrLi Bkul uforfi kr Sktc hjlkc Bkd hH s s q , \ q z s q a s tkv lki d kLkgi um ]kul kd hjlkc lm u kLkgi utf ]Bktc hjlkc uXkg s X \ q s q a s X \ q a s m kgt 4g hrL\i Bkul k;uforfi hd < kr pku Bkd hH tkv ji hoi lm ] a T q a z s s s 1 s pku < kgt ji hoi lm 4g hrkt kg uhy jkv g hrkt kel e orfv sji c a 1 T s , T X w l7hd7cl go ]9tso8 hdlm ]rk?l dlm ]kvtf kt ukgm udfy g rkt kg a s s s X s T s s knof kr rDf; 4g hrkt gj Syf d knl Xxjr Bg hLkN lum udfy g rkt skg s T s a q s\ s s T s knof kr rDf; df g rgd g; o 4g rjd rkc Bu rgc dS dufkKo ; cv s T s s T s q , s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 491 egaP

4kxgj hg jFi dr ykdruv go 4g s a , krkt gj kLi hg gjr hd jFi Nd jrhH dlm dr cr ]Skt yef u keM \ q s hd ei lm dr ct jkv k;kN hd ei dlm lm dr ct ]'i kd ei sdlm zs s , zs s s Z zs s lm cr cr ]Skt yef u hezsi kdlm lm dr ct 4g krskg k;x kg kyhjFi ; s , s n lki dlm jkv 4g krkg k;x kg L[ky'f cl jrhH dlm dr cr 4g hrskg s , , s s a s , hg jFi go dr cr ]Skt yef u ei kdlm kd h_ hldf dr ct3g klt zs s , , s s upkl g; jkv ]hF Bx kg hg jFi ]hF hLi gjr hd jFi kt 4g hrkg Cg , s \ s , s u rIf? go kucf Skv <{ j,kv 4g 9xIVov8 huiv hd dS jg 4g k{hrzi hui , s , v hd dS jg df g hg kurb ee kd hukgd 4kxSkt LkN hg Lt lm 'i kd , Z s\ \ s Z jkv hldf Bkd ]g hrdl ki kurp jkv g hrdl kg roht jkv g hrdl y[ , s , s , , s a , , f hg l 'i d ekj h_ kt udfsy 4g 9jGkIe8 d ofd jkv ]g xP d upkl s Z s s T s s , T a s s s ]g kFo; hd ofd kr go 4hF hLi gjr hd ky'f Bkd df g Cgu kl 4g hrg , s \ s , , j hg jFi dr cr yef u ekj dr ct ]hxSki y[f hg l 'i d ekj jkv X s Z s , hxSki y[f hg l ekj kt h_ Bkd ]udfy3g kuid hd ofd kukt kg jF s s s s , s i ]hxkg Bx kg hg jFi df g krgd e Cgu7h_ Bkd Bg hLi gjr hd jFi s s wa T s q \ 4g hjWt ku[n kd rkc lb e kek;kv rgc7rgc 4g krLi kud , s s X X q q , \ Q Syf dutf ]g jlov 4g hrkg hu[n gkj hdltf ]g ;el 4g hrkg hujd k s T , s s , , s {hri Syf dutf ]g <{ 6g krskg Cgu rIf? ;el hHl ]Nd hHl e uoht z s T , q X 94jd Ii k;i lm ],g k; X s D go `g rkI? Fv 9yvpzif8 Bkd kdlm k;D ]kvg Fkl d ktd exkel T s Z q s q s q kt kd p< ukoxH e jkrok< gjr hlb ]Bg k;gfv l e ky'f jkv kF kr s a X q s X , jd jktrb kd ekj orDf;7ky'f kd k;gfv lt e jkrokekj ]hJ ukoxH8 a s , X 4g kgj kt k>el Cg , u kd ;l jgx rgc Bkd Cgd ]g hgj kg dp Bkd Cgd 4g kgj ki jd Cgu s s q s , s w s , /yim nkc d k/ofl hjkl hH henkv ;l7l7;l go ]g kejfx hlt hH s q s , , X e kruhg ]e kruhn hd hlkonfkv jkv ]g kryqGi hlt e ue d hlkonfkv X , , z , X s jkv ]g rfk' kt e ue d hlkonfkv Syflb jkv 4xSkt kl jkv ]xdF rpk , , a s X s , s a s , s X s u7rpku 4e kL\ik> suiv k; ]syr d k{1o ]sxaSkt kl jGf jkv ]rrhc7rrhc r s X X s s X s , s s kj ]rkj h/kv sxpku o jGf3sxaSkt gj hg "Qi jkv h_ ]kxgj u ykol kd hu X s q , s i7rfi ]"Qi7h_ jGf3hxaSkt kg kdb rkj k;rfkt enfkv nkc d ujd ekd q s a s s jH unf 4g oHuv kdlm kd k;rfkt enfkv hHl jkv 4g hrdl kt Bki go , q s X , , kr dl >el eg jxv udfsy 4hdl kt Bki Fkl d < kt dl ki u kd Bkp s X s s s s a M hurm jkv krugx hurm jkv kRge hurm go df g krdl kg g; 4kxgj , , , s s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 591 egaP

hHd udfy 4g Cgu krkg kl ]g Cgu e;uf kyko uI? ;kekl g; l df k s , s , s s dl kt k;kuc Syflb e;uf g; 4k;yf jd jkdub l o"Qi uiv ulm kr s q s s s ]jd jkdub "Qi jxv jkv 4g drfuv jkdub kd "Qi kr jd unouf h_ hH s q , , , q s s s d nf; udfy ]Cgu hrjd unouf kr h_ dS 4g kyeke 9j;j8 rgc g; dfk;D s s s , s q X g drfuv jkdub kd "Qi kr jd kuFki h_ hHd nf; ]udfy 4hrjd kuZFkzi , , q s s Z z s u ]hrjd unsouf u ]hrjd <e kv u k;r;kekl ]Ar<jk/kl h_ df kF g; e;uf go 4g klt suy >el go ]kF e;uf rHnv rgc dS e ke;uf d 'sn , , s q q X X s lb kr 4dl kg u hg /yim kd ukt y[f lm ]kd kryGi lm ]kd "g s s s s s s q z s Z lm h_ Bkd n;k' kucf d < ]jkv 4g krdl kg rjk{hri Bkd hH Syf d < s s , , s z s s 4kxjd ygi hg "Qi 4hxSkt hyp hrgd hg ku go s q 4g krkt kg kl7kLkF <e kv hH elm kr gd akg hnt go jxv dfk;D 4ku , s s\ X s s X ]hxgd h<ko hdlm udfy 4kg ]kxgd orDf; kjkl kdlm ]kxgd 9jpx8 kjk s s a s s s l kdlm 4g krkv hg jdy yd' hd u hH kg kdlm 4krkt kv Cgu k/hl en , s a dS kg kdlm hH ji sugd jkv ]gd hHd ]g krjd ei lm kt go df hxsjd a , s , zs s s k{hri hg; go 4g hrdl gd Cgu hH llm ]g hrjd ei ltf go 4g hrjd z , s , zs s wa ei gr e df hrdl Cgu gd l hldf jdkt go 4hrdl jd Cgu <e kv zs X q T s h_ udfy g hrdl yp k{hri dr ykd ruv 4g kekv hdlm ]orDf; kd s , z a , lm jkv ZFv kdlm hg e k{hri ruv hdlm 4g hrkt kg d"dkv ed go h , X z a , s Z Hr jkv ]g krkt k[ <_ Nd l jrhH dlm hHr ]g hrjd <e kv h_ hH c , , s , q s s , t e ylv 4g hrdl [n dr ket ruv jkv g hr[n gkj ]g hr[n hg xk X , s X a , , s , s Z e ygi hdlm 4g hruc hg k{hrzi ygi hdlm udfy ]hrkg Cgu kni jrhH d , s s , s lm ygi df g Cgu hH kl ]hrgkp kujd Cgu ygi h_ df g Cgu kl 4kg , , s hd ygi l Gjr huiv ]kg k;yf 9oIfS'fhub8 Xe ei l Gjr huiv u h_ hl s s zs s s df hg n;k' 4g Cgu k;df ]g k;yf unouf7ei 4kg k;df unouf7ei hHd u h , , s zs s s zs s _ hldf hg n;k' df g rkc hd te Lc g; 4sxtk[ ji kFi duv ekj 4xXjd , s s \ X s X s s k{hri Cgu ekj ]hxjd k{hri gjr hd L[ky'f kt k;gfv 4g hruc tk[ z s z a s , s go ]g <e kv kt kd "Qi jkv hxSkt uc k{hri go ]g krdgkx kt hd h_ , s q , z , z s 4g rki kg ji jdyef kukn o Syflb 4g Xe T s s s w X s s , "Qi go g Cgu e h_ kt ],g e h_ go g Cgu e "Qi kt 4g 9hjIXeyfkd8 q , X s X , X q s , a Nd cl kd "Qi jkv h_ jkv ]g 9hjIeyfkd8 kukn g; jkv 4g Cgu yqdycf q q , , T X a X s , , dgkx ]g dek kv orDf; kjkl kd "Qi 4g Cgu dek kv 4g 9oIfljf8 ]g z , q , , s , dgkx orfv rel kd h_ 4g "Qi dS rgflHx go ]g kt h_ 49co S no z , q Z , s wa f ue8 ]g cyre kdlm 4g jknste rgc kr 9ueo8 n' kd htxv Syflb , , , q s w zs a 4g rfkH hd ZHx hH Rpf kdlm ]g Cgu hg ZHx e orDf; d h_ 4g dgkx ] , a , X s , z g Cgu dek kv ]g Cgu 9olfxS8 4g 9lIltDfS oIfljf8 ]g orfv dgkx , , zs , X s , z go ]g kt h_ 4g 9hIoflfi8 ]g kt h_ 4Sgfkp kuy >el jkv l gjr dS slb , s , , , s s , s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 691 egaP

4k;x kg I'fv ]kgj u I'f hH jkdub jkv 4k;x kg jkdu s , s b k/hl kd unsouf Sx Sdf kjk} d h_ 4k;x kg ukeiv k/hl kd rDf'7h_ kr s s s g; 4kF krdl n Cgu jRm kl "Qi Bkd e cji 2Skt yef rjl7yD' hjse s q s X w w jkv kd kIc jkeg Skt yef 0fqc hdikv df g krdl kg hH kl 4g hrgd , s X s s , s T ikv kl,t g krdl kg hH kIm llb ]hon df k[yf _i lm u k' ZLkuc 4g , s s s s s Z , Gkl hLc hxngc hd jRm d k' Lkuc Syflb 4g kd epfi go k;nf jRm \ w s s Z Z , kt u k' Lkuc 4kF kd cji go k;nf jRm kt Syflb ]kF kvg kyi e kog s s Z Z w s q X hd cji utv udfsy 4hxkg Bg kd uqZtv kt g rchle hgo hH kd k' Lkuc w qZ s q s s , q s Z Z 4g xk;im hg kji jGf kd "Qi 4g Cgu xk;im kl7kLkF , s w q , s s\ kd "Qi 4g jkv rkc e ukg hui udfsy 4g hry jd hg n[ kji go kr jG q , , X s s , s q w s f ]g jH xk;im kl7kIkN kd "Qi kr e ukg ake 4Cgu hrjrm Cgd phu ]Cgu , s s q s X s s s hrLi sNhi Cgd l "Qi go 4go e ukg ke Cgu hrkg uhg 4g Cgu unouf go \ s q X s s a s , s hH cr g hrjd unouf ct kd ukg ke h_ dfk;D 4hrjd Cgu oHuv uhg hH , s s s a X q Cgd e unsouf d ukg ke h_ 4Bki jd hg kd ke unouf hH jGf ]g Bx hyp X s s s a a s , jn hGkd l ukg h_ h_ hd epfi df g krgd 4Skt yef 0fc hjkgr jkv w s s s wa q q , Skt yef ;nkl kje kdutf jkeg kg Ic l ]g hrgkp e df kgd g; e u Z T s s s X s s s wa T X nouf hH ulm 4hdl jd hg kd ke unouf go hH jGf udfy ]g Bx hyp jwn s s a s s , hGkd l sukg h_ if|; h_ hd epfi 4g hrgkp kujd gkoof likv e df kg s s wa s T d jkv _i dS k[yf kd k' Lkuc ulm 4g h_suHfv erjnl3k;df unouf k , s Z Z s , qa s s d k' Lkuc u h_uHfv pX dS 4g e uoht d k' Lkuc kuI? dS dhO hl Z Z s s , X s Z Z 4g krkt kvg _i kjr e Syflb `g kgd wa q q s T , a kdDi g; ]kxkg klt je _i kje 2u Sgfkp hg _i lt je 4hxSkt kg hji s , s s q s q s , s s s w k{kdkv hjr 4g krkt kvg _i kjr e 4y uke _i hg >e r df kg kNv Sy a s wa q q s T s q s q w s flb `sxkg lt je _i je df g kgd kdDi ji ]g jk;r e df kgd u utv X s , s s q s s , a wa , T s qZ udfsy 4g k;x Li e ydfe hLc utv 4hgj u ktM7"Qi go kr ]n jd jk , \ X q \ qZ Z q s s dub l sugc ZktM7"Qi jxv jkv kg k;df unouf u rDf' dgkx hldf ]u hl s q , s s s z s df ct l ktM7"Qi 4kxgkp kukg u hH drf,uv utv jkv 4g drfuv kujd s Z q s s qZ , , , jkdhov kr jd unsouf h_ df e;uf 4g rx"Qi kLc jkv g <iFv kL\c e;u s s , q \ , , Z w Z f jkv 2e;uf jkv 4krdl kt Cgu kLs\kr ;pc 4g kgj jd rhr; ykd kd ;p , , Z z , Z c kd "o dS go 4g k;x Li e ydfe rgc utv 4hxSki jd kd uuc ke z Z , \ X q q qZ s a ]hxSki jd u kd suuc hui jkv hl;zsi hH kr ]hxjd hH unouf jxv h_ d , s s s f g rkc hd te Lc hH g; 4kg /yim _i lt jkgr ]Ic lt jkgr > , s s \ X q s , s q s s s , s q s e df hxgkp e df g k;df unouf llm jd[sn kd utv rjku/kl lm ]jd q wa T , s s s qZ [n lm u hroq; jnl dS jkv 4g kgj jd ku/kl hd Z;pc d "o dS utv s s s qa , , z s Z qZ 4gkp kukynf wa nk; kdikv e [sym jkv g [ym dS e uoht d utv 4g rkv <{ l s T , , s X s qZ T s s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 791 egaP

4g kdl kg oHl uyef kd < hH ji yr d jhj' Syfl , s a s b 4kvkt sy kurm g _ki kurtf sxgd < ]Cgu 4Bkv Cgu go jdy _ki klt s , X s , jxkl df sxn kIky u hyk[ Syflb go kd _ki d ktd kr 4g Cgu jc[ N X , s s q s , qd >e hd gj,xo kekv elb 4g krkel hg jhj' Glf elb 6g _kik{Hf kl s q X , Z X , 7kIkN kr lki je ]g hrgd ktd 4g kd sun klt jxkl lki je dfk;D ]S s s s s , q , s s , s s X gfkp _ki klt jxkl lki jr df rgd Cgu o 4g htkj kd ujH hH kd _ki , s s s s T s s s s urm < ]g _ki kdlm kurtf ]g kxke kt su ktd 4g jgkc d utk;i g; , , a s q , s s z udfy 4krxy Cgu s>e hH kl ]g krdl uc /fkel xkHl Syf dlm 4krxy s q , s a s Cgu s>e kl ]g kdefwH hl hd ktd 4g kgj gd Te go ]g k;D Syf d q , q wa , s <~~~Bkd l < lb ]g k;D Syf d ktd 4sukt ktd rkc hd ktd udfy s s s , s q q q s 4g hrkpgi <jdf huiv , qa X jd jrm dr xkHl hg /fkel 4g krkt uc jk} dr /fkel hg xkHl 4,g Cg s a , s a u /kjof e /fkel jkv xkHl e ue d < 4g /fkel hgo ji yr d kekv s X , s a X s , s ]g rgd xkHl eg ltf ji yr d jhj' 4g xk; hgo ji yr d kekv ]g T s s a s s , s s T rgd xkHl eg ltf ji yr d jhj' 4rkg Cgu rLf[ Cgd ]Cgu rII Cgd ; s s a s s s s a s w s jkv ]g dS kukn jkv 4g jhj' ;nv kekv jkv g kekv ;n jhj' 4g , T X s , , 1 , , 1 , krkt IN jgkc d Ldi hd 0fc jkv [kv ]Fkg jkeg kt g jkN go kd jh w s \ q , a s s , s j' kekv jkv 4g krkt kv e Ldi d kFkg jkv k[kv hjkeg skt g jkN go , , X \ s X , X a , s kd kekv jhj' 4g Cgu kn kekeji jkv Fkni ]g Cgu kn xk; jkv xkHal T s , Z T s s , s ]g Cgu kn kekv jkv jhj' df3g hH kd < ku[n hg kl jkv3[n je 4g T s , , s , s s s s T xky syko suyp jduke xyv7xyv kd kekv jkv jhj' eg 4g hnkor} eg s s , T , dfk;D ]g krLi uOfd eg xkHl ji yr d jhj' kd < 4eg g krLi uOfd X , \ X s a s X , \ 4g rfho tgl hdlm g kgj skg rIf? kt ]e ukg h , , s X s s tkj lb 4g Cgu lk;i Bkd e ukg htkj lb 4g hgj Li hujd Cgu kIp hd u , z s X s s , \ s s kg htkj gm Bkd e ukg htkj lb 4g htkj kd ujd kji go ]g k{kdkv kt s X s X s s T s s w , a s hd ktd 4g htkj kd sujd xkHl hH ji yr d jhj' o 4kxkg hg ukeiv q T s s a s s s kd rDf'7h_ kjk} d < Syflb 4g Sx y kd kekeji jkv Fkni Fkl7dS ] s T s s , Z g Sx hi kd kekv jkv jhj' Fkl7dS < 4g Cgu rkc /"uf Bkd hH hdlm T s , , s X e ue d < 4g kukg kuiv kd jhj' 4g nukv kuiv ]g lj kuiv ]g gxt s , s , a , , huiv hd jhj' jkv 4g hH jhj' udfy ]g hjln rkc g; ]g Cgu Nd cl hg , , s , w , q jhj' 4g gxt huiv hd jhj' ]g hH jhj' 4g Cgu /kjof Bkd hH kd jhj' , , , s s e ue d < dfk;D ]rdl jd Cgu jkdub hH kdlm < kr kg xkHl ji yr X s X s s s s a d jhj' df gkp ktd jxv jkv 4g Cgu e uoht d < hg jkdub 4rdl s s q , , X s s jd Cgu jkdub < 4g hd ket k{hri go 4g k{hri hd ktd Syf d < , X z , z q s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 891 egaP

kjFl7Gkl jkv kj[uf kurm 4kj[uf ]kjFl7Gkl orDf; dS kd ekj df g q , q , g; go g krLi Bk[nf kt kr s>e 4g kyko uuke kd ekj u ]g kyko uuke , \ s s q wa s wa s kd < u e 4g Cgu kyko uuke kd hldf e 4g krgd e go ]g krLi Bk[nf T wa s T wa T , \ klt >e ]Cgu kyko uuke kd hldf kr e dfk;D ]gd rkc hd ;r udfy 4g , s q s s s T X wa s , dofkHko 4g k;ki >el Cgu hH Nd kd ekj kyko uuke kd < jkv 4Skt L\i , q s s s , u eku kd < df ulm g Syf jd nc hH ukd 4g kdl uke Cgu kd < kyko s T a , s s uuke kd ekj df g Gkl hH g; jkv 4g jkrov <i < elm jkv g e kji s , , T Z w X , , X ji hdikv kuyr kr rckc hd < jkv ekj 4g hd Cgu hH kuyr 4g Cgu kri a q s , , q , s>e hH g; ]g hd hH kuyr u kjiji hdikv hHd rckc hd kjhe jkv ukeug q , q s a , q 4g hrjd rpfuf dG hH kjiji , Z a hdikv 4g hrgd jkrov Z<i hg kd < 4g hrgd Cgu jkrov <i hHd kd e , w s , Z w s kj hH kjiji hdikv 4g k;df Cgu nH u kjiji hdikv df g Cgu kl jkv a , s s a , , 4rdl j? Cgu ekj ]sxdl j? hg < kr kd ;l <i 4krdl j? Cgu rnfk;e s s X s s s Z w s Z s kd ;l Z<i ]kxdl j? hg nk;ev kr kd ;l <i Syflb 4g ;l hH j w s s Z s s Z w , gkc d kehl 4g kukg kd kthp hH jgkc d kehl 4g krkg kehl cyre kd kn s , s X s , s Z k;e df g kgj g; gd e udfsy 4sxLi ydquv ekj Syf dum7um ]g rht Xe wa T X \ w s T s knk;e Rpf d utf7utf jkv 4g e knk;e go df g sruke Syfhlb kd ekj Z s , T X Z T s hH xky yko suuke kd ekj e ylv 4g rnfk;ev df xgd Cgu hH xky yko s s s X , Z s X s s uuke kd ekj df g kruke e jkv g rnfk;e orDf; kd ekj ]e If1n hjse s s wa T , , Z X 4g kukt Cgo Skt y kgt kdikv krtuf hdikv , s a s 4g hGkd kurm ]kd rkc hje Xy >el 4LkN kd ekj jkv up kd < ikv d , s s X s\ s , X q s f g Cgu kl 4gd ue <jkd dlm ]xXxy k;D >e jkv 4xxy lt uup < j , s s T s s s q , s X s , s q , s X kv xxy slt usn LkN ekj kr ]kg kuup jxv s>e 4hxxy hlt uup kjhe kr , s s\ s s q q s , s q s ]kg kuuqp jxv >e 4g k;nf jRm hg ue 4g kNi uikv l>e 4g krdl sn C s s q , s T , w s s q wa gu ;rDo kOw> jd[j uk; kd krtuf hd jkv hldf e kr 4g rLi Cgu chjd , T s T s \ ukequg kr e krtuf hje cv 4kxdl uke u uhg kd ukeug l ugd je go s X s s s q s s s s ]g hrLi chjd d ukeug krtuf hdltf j,kv 4kgd xyv7xyv ]kgd Cgu uh , \ s q g 4kgd UHf7UHf Glf ]kgd Cgu 9j;jfhGub8 kd hldf elm ]kgd kt ue Z s X s s T 9`gkp kukuiv xke hg kd kjhe jkv < j X Z , duke 9j;jfhGub8 Nd kd ekj jkv ukeug o df kxkg u e/ji g; k;D kr q s , q s s Z s 4Li yduv hg krtuf hd ekj jkv ukeug gtf kg l xky Nd eeg jkv s \ w q , q X X s s q X , ]g go kt kg hgo krtuf hd ekj 4g go kt kg hgo krtuf hd ukeug df g T s s T s s q , krdl kg g; 4hr[j Cgu okH kl ]g 9j;jfhiql8 k; ]g 9j;jfhGub8 eum B s , , X s kd 4g hr[j {del hg kd kukn ]ukeug jkv kjhe ]< jkv ekj kjiji hjkeg , s X s q , , a 4hd kuyr hd ukeug jkv kjhe ]hd kuyr hd < jkv ekj Arki tkv uikv8 q q , q , z s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 991 egaP

kjhe 4g hnk;ufc Lc dG 4hxdQ Cgu kr dkj jxv hH < jkv g hrjd uru T q s \ Z s s X s , , Z kjhe 4sxy uke kKkv hd ekj udfsy ]g rjd uru ukeug 4g jrhH jkeg uZr X T s Z q , s u g; 4g jgkc d 9yk`Id8 jkeg ]g Ikjof uru go 4g rkLc? kr hg sllm , s s a s , Z T s \ s eg 4g jkv hg rkc hdlm 4g kryp oLkr e yxt udfy 4g krykL hH go k , , , a X a s , s s r ]g hrgc kog ct hH ji /ki xy e yex jkv 4g rpku hH /ki dlm kr , s , s X s , T s s , s s g hrgc kog ct ji phxc d yxc ]g rdl jd uru 4g rdl jd uru , s s s a T s Z T s Z 9`hHd7hHd g rjd uru ukeug8 T s Z q 4g rdl kg jFl7Gkl jkv Syflb ]g rj? gxt hIkN jkv dfk;D 4g jFql T s s s q , T s s s , X T s 7Gkl knk; hH l ekj jkc Bd 4g jFl7Gkl rgc 4g rkt gj kyex dS jGf s T s q q T s kr ukequg `kxs;[fj kgd kd ukequg kr 4g hjWt hH go ]l k;xfc Sgfkp k s a s s , s ukt cM unf dS jkv 4g krLi kukt Gjr hd yxt kr g rkt cM l k;xfc , , \ a s T s s ct hHd7hHd jkv 4g yxat yxt ]g k;xfc k;xfc hH jGf udfy 4g rkK , , a , s , rfkHhyH >e hH go krdl kt k;kxy Cgu yxt jgkc d yxc jkv ]Sgfkp a s q a s s a , hukg k;xfc jgkc d yxc3Bg hxy jgkc d yxc g k;xfc hl7hIkN dS df s s s a q s s a T s kxgd kd ekj e ct 4sxaSkt gj hg kyex dS `kx;[fj kgd kd ukeug kr ] wa s T s a s q s g 9uLkx updf8 hg ekj ct ]ukeug df kgd ue 4kgd uTe Syflb ]hOm rkc T Z q s T s yd ]udfy 4g Cgu hH <jkd rgc kd sujd e ukeug jkv kjhe 4hd Cgu Xe s , q X q , ukeug jkv kjhe udfy ]g hy jd kuyr kr e < jkv ekj u kjiji hdikv q , s , q s X , s a 4g Cgu kvg k;kxy kjkeg go 4g tkj hylv hg , q , X e yxt df xaSki kr sxSkt cM l 9uLkx updf8 ikv df krgd Cgu e 4g a s s a s Z T T Cgu joukt hyxat Bkd ]g Cgu kjr[ Bkd 4g kjFl7Gkl cl 4g k[j kxy Xe s , s , q , yxc d j? suiv uikv kt g gjr hd 9uLkx updf8 ]g gjr hd k;xfc hl s s s , Z , 7hIkN dS orDf; kd ekj 4g kl,o g klt 6Lkyuv8 ]rtfk;ufv3g rfkH h s , , , a s , a d yxt Ikjof dS kr orDf; kd < 4g krdl kg hH kjr[ kd uoht ]g sr a s , s s T dl kg hH dkL7jkp ]g hH kj/v ]g hH glV ]g hH j' jokyeg ]g hH rt s w s , s a , , s T q a jd;H eltf 6g Cgu ;r k;LfLxi ]g Cgu Sg suc rkj eltf ]g Cgu hjFl7 a X T a a T q s X T q Gkl jkv Bg hId k;jfk;D eltf ]g Cgu kFo; Bkd eltf ]g yxt Ikjof d , q a X , s X T a S < ]g k;xfc dS ekj 4g k[n gjr hd k;xfc kd henkv ueg dr hHv ` T , s s s xX[n gjr hd yxt kd henkv eg cd df kF krjd kgd jrjuf ljky~pS~hL s s a s a X 4g hH kdlm orfv 4g Sg j? l Gjr kjkp kd , T q s s s X s gxt lm kt ]g hH yxt Ikjof go udfy 4g Bx kg ;Hk; uOc ]hjFl7Gkl s , a s , s s s , q hLc gxt go 4g Snf kIg jFi ]g k;nf Ikd lk? ]g hn kIg Skry ]g Snf \ T , T a T kIg {o l kgo 4g k;yf jd kjFl7Gkl jd Id7Ikd klgf kl7kIkN kd yxt 1 s a , q w s a L\c dS u ekj 4g Bkjgx hdlm hgo 4krdl Cgu kg 4g Cgu kd < orDf; s s , s ,
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 002 egaP

4g krygf Fkg k;kn Fkl d ji X;kc jkeg kr g ryp ji rkj eg ct hH t , a s , s s T s s kv 4g kvg kLt l k;Lfd hd jnc e iW hldf7u7hldf henkv df g ydfqe , q q\ s X \ a X , kujd jkdub g; df g krIduf hurb hH e xP d ukg jkv uht d henkv , X a s s s , s s jkv xP d ukg jkv uht d jnc ]g krIduf hg hurb hH e 0fc hd henkv , a s s s , s s a , X q jkv 0fc hd jnc ]g krIduf hg hurb e jhj' d henkv jkv jhj' d jnc , q a , X s , s a 4kF Cgu krkj Bkd ;kolf dlb 4kLi s s \ kuy jd jkdho jh/7jh/ udfy ]kvg rgc kr /kjof Syflb 4F gj n kjkgl s s s s q q s s s s s u/kl dufkK,o rel Syf dlm kF kgj gd kt uo kL 4F <kei yci ]kF s s s z z kgj gd kt uo kL 4kF u krkj Bkd udfy 4hF Ikp hjgx hLc kd jkdgv kr s s s s \ s a s ]Skt Oc jnc gxt hd kekeji endS 4kF uOfd g; ]Skt kg htkj kd u , a s s s uke krif kiv kd jnc dukpv henkv go ]kg kgj kruke krif kuiv kd ke s a s s keji henkv kt dfk;D 4kF kvg ydfe rgc kujd jkdho kr ]g hLd hd s X q q q s , \ xkv hd ky[k hd rfkt hldf hg hd kjnc go df g krLi eyke kl jd s 1a X a , \ w [n kd jhj' d k;efnkv df hgd rkc g; sygi lcl ct u uo kL lkp s s s X s s Z 9`g yk;[ , k;D kdikv e /cl d /o7kx `g rgd krke kd ;kx eg <jkd d ukg 'sn X a a s s T s s s s s uk/i7"f k;D 2g hr[j dykr k;D Fkl d kekv hg ;kx e rfkt'i rel z , q s X q df krkg Cgu Ii kr ]kg htkj jxv kd suuke hekxoi skd krke7kx jklquv di s s X s Z w s s kv e lkdof d kekv jkv hekxowi kd gn7;ue kd juko d uo kL Xe k; X s , Z s q s s fi hd rfk m `g r[n l Ifn ldf ikv kd rDfH7kx hd <hJ ]hJ ukoxH8 z a T s s s 1 s s 4g krxkI ji um kd u wa a s s iv e ]g gjr hd k;If[ ]g <kx kjhe jkv ukeug elb `g k;D Fv kd kr T T X wa T , , q X , Z OsJ hje df g kurb cyre yd kdlm kr g hrLi Bk[nf OJ Cgd kjhe df s , q s , \ s g krgd e ct jkv `g k;D Lnike kd krOJ hdlm df kxn jc[ hg hurb wa T , , a s s Glf go llm 4g rdl Li Bk[nf OJ ukeug kd hldf 4go hxkg ;r hg sl Z s T s \ s q s s uiv 4kxjd ;r huiv rDf; djg go ]g k;D krOJ jkv kruhg 4g krgd kr s s s , s , wa UHf jkv 4krgd Cgu likv ]g kd kjhe kje okup e [n je 4g kjhe hl , s , s q X s s s s , ]g ukequg l 4g kgd sue go ]kLi Bk[nf klt kr >e kr 4g krLi IG du T s , T \ , s s q s , \ w kpv d ulk'uv hldf kucf go ]g o'f ]g ;l ]g jnl hH kt e uoht g s q , , , qa s X o 4g rDeulk'uv cl go ]g jhHax7ugx hH kt ]g Ikjof hH kt e uoht ] , q q , s , s X udfy 4g rjWt hd ulk'uv 4g ydycf ]g rjWt hd 9uyflfLf8 e k;ufqn s , q , q , X 4g henkv 9LyVlfLf8 dS ]g rDf; hjkdkKkv dS ukeug 4xdl jd T T q s X u ukeug go 4kvkv re e phc ]kn uyp pku ]l rkj kIg ]Gjr dS sOc q s X s s s s s , ]hxn gd hH kd < kjhe 4sxdl IiL7IkL u ukeug 4hxn IiL7IkL hH kd < s s X a q s a s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 102 egaP

u ke Bkd kd hLkxyj 4g Cgu <jkd Bskd 2g ry kuc Cgu ke eg kd kthp a s s \ s , T s s a s X ;nkim kr ]hrkg kr;nkim Glf g; jxv 4g Cgu _ke krxfsk;im jkv kr;snki s s s s Z , , m Xe 'sn uk/i7"f hd ;kx Glf <jkd kd ugd ke kd ;kx 4kgd Cgu krif u z Z s a s s eg kd yc dfk;D 4g Cgu 'n kyko ujd "f Glf <jkd kd ugd ke skd ;kx s , X , s s Z s a 4g rdl kt SkIt <kei d gjr jln udfy ]rdl kt SkIt T s q z s s w s s q Cgu Syf d rkc lb <kei lo dhO ]g krdl kIt Syf d ukg henkv sl j s z s , , q s s s nc uo kL <kei lt hg rpfuf 4g Bkv jdkg l jnc go ]g k_k; kt hd a z s , , s s a , s jhj' jkv g Bkv jdkg l ;kx kr go g k_k; kt hd kekv lki d henkv , , s s s , s s 4g hLd hyxv hd kekv hd ;kx kekv hd henkv dr kgo ]g /cl kd ke , \ a , a a kv hd henkv dr kgt udfy ]g hLd hyxv hd lkdof d jnc jhj' kd h a s , \ s a enkv ]g lkdof dr kgt kd jhj' d henkv df g krgd g; e go jkv ]g , a s wa T , wa krgd hH rkc hjln dS e 4F e {i jkv F yci <kei dfk;D 4kvg rho sj w T s X , s z z X q h/7jh/ udfy ]kF kvg uOfd kr ]kgd g; ct su uo kL 4g hrdl kv ekd s s q s T kr Skt yef Cgd k;fg hd ukeug 4hxkg hgj e phc d jnc jkv henkv kt s a a q X X s a , s X y tk[ kd k;fg hd hLd hd phc lm eg df g hryp tk[ hd gjr [ky s s X \ T X s ]hd gjr jktg ji uhet hjkl jkv ]rgc g kgj kt ktk[ kdlm3g Cgu / , q , s s , yim cv ]klgf kd phc kt go 4g dhri Cgd7u7Cgd d hlm ukeug ]k;x s T z s q jxf klgf kd phc kt go 4k;x jxf klgf kd phc j,kv Sx kg henkv Nd j s s q kv Sx gj jnc jnc Nd ]Bx II hLd df kxkg kvg kl e ykl Xk[ky 4hxXkg , a a q w \ s q X Bx hrPc Nd ]hxkg Bx hrjxf Xthp Nd 4sxkg gj rkg henkv jnc dr ykl \ q X q X s s s a k[ky ]sxkg Sx kg Cgu henkv l endS jnc dfk;D 4Sgfkp ukg henkv d X X s s a X s s s 9L;jfhi hjItfk`I8 ]kg 4Sgfkp hukg hd phc 9tdyV8 Cgd 4F Sx kg Cgu hH a a s s s s henkv ji ]F Sx gj Cgu hH jnc ji go ct ]xkg henkv d hLd7phc lm s w s a s w s X s \ ukequg df g krLi ewyke kl ]kukg jnc kd ukeug dfk;D 4krkg Uli kL , \ s a q X s z c go kr ]kryp kri kd ukeug kdlm jxv 4krkg Uli kL\c kr Cgu ]kd u \ s q s s z s keug kF Cgu kri Nd kd uo kL 4g henkv hrehd Lc ukeug l tkgyf lb q q s T s \ q s 4hxkg hgj Ni hHd df g hrn jc[ go 4g 9tdyV8 go udfy ]g Cgu k s wa , s , s s , s r Ni 4g e jhj' jkeg 9tdyV8 go ]hF Sgfkp hukg hLt Ni kgt ]hg go wa , X s s s q\ wa a 4Cgu g cv udfsy ]hF Sgfkp hukg Ni kgt ]g lki dcl ]g lki jkeg gxt , s wa a , s , s hyk[ hHv go kgo ]g Ni hd jnc kgt 4g Cgu <jkd Bkd kdlb kF;v 4 a , wa a a , s g kgj kryp toi Bkd kd rfkt ;ue hHd7u7hHd l ji7Fkg jkp go 4g kr , Z w s q s , , kt Lt ji kIm Fkl d Fkg Im ]lc kr ]g ryp ct ikv hH hHv go 4C q\ , s s s T s gu hrIN go ]g rnkv hd cr ]kF kryp l ji7Fkg kjkp ct jnc ]kxsgd u w , s , X a o kL ]kuygf kd Fkg X;kn Fkl d ji ;kc udfy 4g kryp l rfx hg hurb s , X s , s henkv hH kr g rkt Id Fkg kukn 4g rdl yp hH kr yp jd dkj ydyc s T s X s T s s X s q f Fkg kukn ikv 4g Cgu rjWt Bkd Syf d 9u'ke8 ]Bskd cv g Cgu rjWt X s , s s s ,
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 202 egaP

el Cgu e skr ]g hrkt hyp hrPc 9pljf ddfbkl8 ct e k;ufn cv 4g <j T , \ Z X q , kd kd ktk[ dlfuke rgc dlb ]9ddfbkl8 dlb 4kvg Cgu kl l gto hd X s q s s q s s s ukg uk/i7"f Glf g; 4g <jkd kd ugd ke kd ;kx df g krgd e Syflb z Z , s a s wa T 4g hrkg [akv hd ;kx kr dk> e [kv udfy ]g krkg kd jnc Iiuf y , s s X a X a s , s a dycf lki dlm kr jhj' kr ][n kd pc IkN 4g hrkg kFo; hd jnc e j q s s s X s s s s s , s a X hj' jkv g krkg okH kd ;kx e k[kv hdum kr g srkg kni pc ct ]k;df , , s X X a s T s , s uk; uikv 4g uk'ji jkv ypp jkv upc rDo ji go 4l thp hldf g Cgu s , s , a , , s s w s , hg htkj jnc 4krdl kg Cgu htkj l jhj' hlb g; 4krdl Cgu dQ g; 4kx a s s Skxy xkyN jgkc d jhj' suiv hnt g; df g krdl kv e yk;[ eg kr a s , X X s ]X>el hu,pc djfhjk' eg jxv hd jnc 4kxkg kd xkyN defkv go ]kxkg k s a s a s s t kd ;kx <jp kyxv df g krdl n yk;[ ]g krdl uc <kei hH g; ]g , s , z , kukg rlfdof kt g; kdlm 4g hrLi eyke rlfdof d/fkol l iW Ii Gkl s s , \ w Z s kRo<x defkv hdlm 4e rxt7'i rel ]g hrLi eyke errlfdof ;kx q X q , \ w sl Ifn defkv 4g hrLi Bk[nf Cgu e 'i jln hldf hlo g hrLi Bk[nf Xe 1 , \ X q s w , , \ ;kx kreuof hl,t ]kryjl hl,t 4hrdy> Cgu e [kv hd 'i jln hldf kr z X a q s w ;houke hlo g hrdy> e [kv hd ;kx kr;houke hlt kr ]dk> e [kv hd , , X a , s X a X a ;kx eg jxv 4hrLi Cgu Bk[nf lki d 'i jln hldf hlo ]g hrLi Bk[n \ s q s w , , \ f kekv hlt lki d ;kx kr ]aSkt utk[ e rxt7'i jkl eg jxv ]hH sl , s s s s X q s 4k;x kgd ke a kd ;kx ji jk/kv d rfe hd ;kx lb 4g hd rfe hd ;kx ri go ]g hrye s s 1 , 1 Z , f ri hygi kt nkc d k;rfe hd henkv df k;ki ukgm ]hd uhctk[ hd k; Z s s X 1 s X s X rfe hd et syNif uiv ]Sdf xk;i ji 9<je7rfkt8 u kxky utf 4g yG k 1 s s z s X s , d kek<jfi d 9<je7rfkt8 g;3knk; d Nd ]ed d Nd ]dcl3xkg d ;ue X s s q s q s s X s q kr et l rgc kr ]sxjrm e rfe hd ket yNif uiv ikv jxv 4g kr s s q s X X 1 X s s , kt kg Wq' et kd ;kx go ]g krkg W' kukv <je kt Nhi d ket sd k; s , s q s s s X X q ue udfsy ]g rkg et d ;ue dr cr ]g hrkv nk; dr ct ]g rIky Nh T s s s q , T s , s i urtf go df k;df oHquv g; djd xk;i ji lb jrjuf u k;xfk; kjktg s s s z a s X s X 4g rdl kg jk/kv d 9<je7rfkt8 jkv ]hd lue 4g rdl kg jk/kv hg d T s s s , T s s s 9pljf ddfbkl8 jk/kv jkl dlb `g krgd e ji kjk/kv udf g; 4g ke ; Z s s wa T X , a kx l,o ]l cklgf d uo kL g krif jnc l,t ]Xe oHuv uiv je ]<jkd go s s s , a s q s s s 4g <jkd jkv Bkd sNhi d ugd ke 4g Cgu krko Bkd kd , , s s s a , s ugd ke ]g dhO kr kg 9hIyfIfw;8 `g /cl k;D kd ugd ke kdlm ]kg 9hI s a , s s , a a s a s s yfIf;8 hd thp ltf udfy ]g hgj 9hIyfIf;8 hdutf ]g hgj Nd7u7Nd Syf w s , w T q q sd ;nkim e k;ufn 4g ;nkim rgc 4krsy kuc Cgu ke Bkd kd tkgt Bkog s X q , s q a s s 4krdl kt kyp Cgu <{ dS kucf d hLkxyj jkv 4g ;nkim rgc ]krgd Cg s \ s , , s q
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 302 egaP

kt gjr hd hjcte jkgklke Syflb 4Ski Cgu kIt eg go ]Sgfkp hukIt Xeg w a q q kFo; hjkl kt Syf d sukg hjkgkdk' 4kxSkt je kr ]y jd ;<uf kd ukg s s s s s Z s s hjkgkdk' kji hH de dS jxv ]g jn rgc kr rxt kjkl 4dl n kd rxt w q , w q s X s s s jkl utkH hjkgkdk' df Ski kg Cgu e rfFf lb eg hH tkv df kxgj Syf s s X s lb hjkt 4kxgj hjkt jkgklke df g hl k;rfFfjfi 4krLi Cgu dG llb ]Cg s a T a \ Z s u k; g e {i d jkgklke ]udfy 4g Cgu e {i d jkgklke Te 4hxgj hg hr wa X s a s wa X s a X kjd /o7kx k;rfFfjfi 4Cgu kxdQ /o llb ]Cgu k; g e {i e udfy 4hrO s a s s wa X T s m Cgu hg rkc kr hd ukg e {i d /o7kx kr 4g Cgu e {i d /o hldf Te s s s X s s s wa X s `g yk;[ k;D kje e /cl d /o7kx df g hNi rkc hjlwn , s X a a s s , w 4g Bx ji lkdof d kekv jdkg u ji lkdof d jhj' 9ll , s s s fGS8 hjkeg Syflb 4g gj rgkp kuukt jWt eg g; ]g hrkv l kgd ke s T s s , s a kv udfy ]kg krkv hH l Cgd3g krkv l kgd jhj' df hgj Cgu Gf rqgc s s s , s a hdlb kd 'n lb 4g uHyl e krpV hd kekv 'n g; dfk;D ]hd kekv s s , a X s X hd Gf u 'n lb 4g uHyl e krpV hd jhj' epfi dfk;D ]hd jhj' hd s s , a X X Gf u uo kL jkv 4g krif jnc e kFv utf ]e kFv Cgm ]g ke ;kx s , , a X X , a 4g Iofkel ak;If1Zn T rv ugx sNhi hH dlm udfsy 4g hd e/ k"kH go 4g hrkg BkuOfd Xe uLdi a s , Z , s s \ kd jkrov glVju udfy ]hrskg Cgu BkuOfd eg cr ]hxkg hgj hd kr;ue h s s X X q /kv jkv hd kr'i h/kv kt hxkg hgj ak;Lfd e phc df g krgd uo kL ct , q s X \ X , 4g jkrov kd ;ue k/kv jkv q'i k/kv kt 4jkrov glVju3g rHnv hH j , q , s , q kv jkrov dS lki jkeg 4g hrkt kg hd ukKof lki dlm k"kH cr ]g hrL , s , s s , \ i ewyke uoht kygi hyNe df g krgd ukKof ct jkv 4g hd e/ k"kH g; , , , Z 4g Cgu kjc e ugd jkrov kd hyNe Syflb 4hjrm jkc hygi kurp7uoht , q X s s s ji hyNe n;k' 4<jrov kd kurp ]g krkg cyre yd kd jkrov3g kuke s , s q , jkrov kygi u 'n lb hyNe 4kvg lkdof kjkl hg l hyNe jGf 4g iW r s s q s , lfdof kd uoht kygi n;k' hg hyNe df g krgd ukKof 4rdl kLm Cgu d , s \ kte eg jGf df ji ue jkeg g ikN hl Nd hd ukKof jkv 4kxy sugd uk s , q , Kof dfk;D ]k;x kg ydfe kukLm dkte kd rkc lb tkv 4kd rkc lb rd X s q \ s l kLm Cgu dkte tkv cv 4g hrkt Li ydfe hLc eg cr ]kvg W' sl \ , \ q \ X q q hyNe orfv kygi kd uoht df g krgd _k'oht jkv ukKof ct cv udf , , y 2ikv g Cgu kr yxki 2jkrov kd ;e 2jkrov kd hyNe df hF hd yd s T s fe hLc rkc g; ygi 4g krkt kyp dr 0c jkv g krkg W' l hyNe jk q \ s , q , , s q s rov kd kvngV 4g krdl kv e yk;[ eg kr X[n jkrov d kvngV eg jxv X q , X X s s s X q `g hrkg k;D BkuOfd , s 4kxSkt yef uFel ]hxxy Cgu jn rgc 4Skt Z s s q yef l ukKof uFel kd tk[ lb hd 'n lb df hxxy jn rgc df g kr> s Z s s s s s q wa
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 402 egaP

ky Xe xk;im Syf d utkH hykx Bx Bkuc e h`IDG eg kr cv ]kxdl jd s s s s X , X s s Cgu ekd utkH kvg kni l uhet cv 4g Cgu krkj Bkd ji e hoi cv kuc s q , s , s X 1 f d 9LG dIfFlV8 4dl jd rDe l jkgklke lm kt dl n utkH kl eg k s w s s q s a s s X s s s d henkv df g elb krpV hje 4Cgu krdl kg ]Cgu krkg Nd jkv g rjd c , X s s s q , T s kj[ ;el eg jdkyp kdutf ]g rkc ytGf ydycf cl g; 4g Cgu hH kjt s T X w q , X elb ]kg u ]kg nc /o7kx kIp hje Syflb 4kxdl dQ unf lm ]Skt y kd s s a s s s s a s s henkv ji utkH dufkKo e syeke d utkH eg unf ltf 4g krdl dQ Cg s , X s s , u ygi dlm 4Skt kg htkj Syf d ukt y kd henkv ji 9LG dIfFlV8 eg s s a s s s s s w s unf ltf kxdl dQ unf hlm Glf jkv ]Sgfkp ku[j Cgu hjkt 4kxLi ku[j s Z , s \ hjkt 4Sgfkp kugj Cgu hjkt 4kxgj hjkt /o7kx ]e >el huiv hje Syflb s s X s 4Ski kIqt Cgu utkH kji eg kd jkgkdk' s w dr hHv 4kukg hjkgklke ]g hjwcte hd henkv jkgklke `g k;D hjkgklke he s a , a T X a nkv udfsy 4g kd hjkgklke7j,x xP kd supkl d Rpf dlm 4g kd hjkgklke7 , a a s s s , a jx kpkP kd k;Ffv hd Ii dlm 4g hjkgklke7jx kFo; hji hd jhj' d hen , a X s s , a , w s kv `k;x kg k;D hjkgklke henkv jkv g hjkgklke7jx Fik_k; kukn s; 4xyv s X a , T a , X s rkc Bkd n ky[f 6xyv rkc ]Skt k[ lke e hjcte 4Cgu hg g hjkgklke s s a X w , a s kr ;kx 4g Cgu hjkgklke l ]xyv rkc ]Sx k[ hHd jnc kd gjxo k;IfCp , a s a s , X hIke7hIkN 4g Bkv l h<ki hjkgklke7jx hH go g Bkv l kgt hH kekv jk s s , s z a , , s a , v ]g k;kv l h<ki hjkgklke jx go g k;kv l kgt kd henkv hH jhj' 4g , s z a , , s a , hjkgklke7j,x hH jnc jkv g hjkgklke7jx hH ;kx df g rkc hd te Lc g; a a , , a , , s s \ 4g rpfm dr kdum ]g hgl rkc hdum 4 , Z , g Ski n Cgu jRm kd utkH ;Hk; d hjkgklke l dhO hjkgkdk' hH dr hH T s s s s a s v 4g hjWt sujd db u/kl rDjfrfv d utkH 4g hrdl kg hg 9IDj;kLub8 T s s s , s s ''fkd hd su[j kntV kdub 4g xy e ''fkd hd u[j kntV eg kd kjtaiF s s T s X s s s X fv ub 2g ki hLc hH kr n hH kydf k/kv ;kx hjkeg 4dl n /n kydf lhyk , \ s s s s s w s p hH ;kx dS7dS 4g X;kx raoht hLc ]Fo hLc lki dum ]g rjd /o7kx r T \ \ s T s s q s gc kt jkv g ;kx ed rgc lki dutf 4thje lcl jkv jkted lcl jkv , T X q s s , s s , ]g lki jkeg X;kx d/fkol ji uhet hH tkv 4g Cgu kyko ukg Nd slub ] T s Z , s s q e;uf k; ]uukd k; ]htkcjku Glf lc 4rki kIqt Cgu kFo; Bkd go hd ujd w s Z s s s nc dfk;D ]g kyko sukg Cgu nc l gto hd kxky yko ujd nc /o7skx g; a X , s a s X s s s a 4g Cgu e {i ydycf d ujd nc /o7kx kt kxkg l gto hdum nc hH / T X q s s a s s s s a o7kx go df g kruke e jkv 4g krdl kg ]kxdl kg nac unf hldf /o7kx 4 s wa T , , s s s s g Cgu kIp Bkd hdum Syf d usn kdlm ]kd kxky g kryef kt l /o7kx g , s s s s s s X s , s s s o ]g jrkv Syf dlb kg nc /o7kx xky kt df g g; rkc hd te Lc jkv T q s s a s s s , s s \ , 4gjr hd 9yofb hjllu8 kxgj hjkt hH /o7kx 4gjr hd 9yofb hjllu8 ]kxgj hj s s s s s s s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 502 egaP

Xe sxkr hjnki yhe dS l ydfe ji rkj d yhe jkp 4krLi kujrm phu a s q s s \ s hH kd sykoxkr kr ]krkt kv knk; jkv Ik? hHd7hHd 4krLi kujrm phu kd s s a s , \ s s hjnki ]krkv Ik? 4kgj kryp hg kl jGf 4k;x jrm phu hjnki 4g hjWt s , ku[j uk; jkv ]g kPc kLk? 4aSkt jrm phu ikv djd ki cv ]kgd su ykox , , w\ s\ s s s s a kr lm kr ]Bg W' BkPp hg nkc d urhc yhe k/kv Bkd 4Bg W' k_k; jGf s q q \ s s s q q 4kxSkt k[j uk; kd L s k? 4krjd Cgu e ed llm ]kg rjd ji Lk? k;n hurtf er ]g hg dhO kr s\ T s s s s s\ q , s g; ]kgd sulm kr 4kxsLi ku[j uk; kjt kdlm ]jkGx g kLk? kPc kjse ud s \ , s\ w\ fy ]g dhO kr li ]g dhO df kgd u ykosxkr lm 4kuy y ]ky li er kt ] s T s s , , s s a s s s s , q s kn kpgi dr kgo s>e df kgd kd ykosxkr dS uiv d oakx ulm 4g hjnki k s qa a q s s a s s s , Pc ]g krkj kphu7kpM ]g krkj hLkgi jkv g kylkG kd yhe jkp7uhr Bkd 4 w\ , a , \ , , s g k;x kd sujd uk;k; e pp dS hjnki dS 4kF kgj gd e e rkj hg klji , s X Z T X s X 3gd e hukgd hl7hIkN d wa T s S 4g krdl kt k[j Cgu kF;v ]dl kg k/ofl ct g krdl kt k[j hg d , s s q , r dr uk; g; ]udfy 4g hjWt ku[j uk; kdum 4g /cl djfrkv rgc jke s , T a a a q s g llm 4g hjWt hukg k;n ji lm 4g hLd hd ygi d ;ue ]hj[fkv e kv' s , s , \ s s q X X q i hd lkdof go 4Skt kjke kt Sgfkp kukg joukt hj[fkv Mx 4Sgfkp kukt s s kr dQ 4dl dQ /o7kx df lltf g Cgu kutk; hLc rgc Bkd lki dum 4 s s s s , s \ q s s g rjd rkc hd h>elku Iiuf h/kjof /o7kx 4g Cgu e {i hH d k;/fkjof T s X s s wa X s X s /o7kx udfsy ]g Cgu e {i e d /o7kx 4g rjWt hd ukOm end hjkdrfk s wa X T s s , s a s \ X Lc e /cl d utkH eg 4g rdl dQ /o hHl ]g krdl dQ /o7kx udfy a a s s X T s , s s 4g Cgu krdufkKo Bkd elb ]kxyp Cgu g; 4kd udkj kd /o7kx g sr , , s X s s s s s T kt Skyp uyknkv eg kgo ]g hrkt Bkv chjd rfFf hd uk[ kd ;ue kg; 4 s a a , s s q a g hgj hrk[ kd ;ue go ]kF u kd uk[ jkv Nd lki dutf ]CF k;rfkt hy T s q s s , q s a ko uk[ kd ;ue ]Cgu kl ]k;x kg hg tkv Bkd kl jkv 4kxxy ukg eyke s s q s s , s s s w Z w <i;k;v jkv rpfuv go ]kd k'ky ]g hrkyt kd Xkxky ekd kt df kxSk , q s X T s s X , s t kv rDo go hnt rgc 4kuy k[ jdIhi7Ikd >e er ygi d uje df kx q s s q q s s s Skt gd go 4g rjd hd yko [kv eg hHv lt ]xjd rtb eg hdlm ]kxS T s s a s , s X kt jd 9IsukL8 lke kuiv henkv kt jkv 4kxSkt gj Cgu ;kim Bkd kolf d s a s , s s lb kr hxkg zohr hurb k;l 4kxSkt gj Cgu ;kim Bkd jkv 4kvkt jd 9IuskL s s a s , s s 8 lke kuiv ]sxgd l henkv Sg rje eg ]kn jd 9IukL8 [kv huiv df g a X s q s s s s a T rgd llm eg kr g krje henkv dS tkv l,t 4Skt k;k[ kd henkv ]Skt s s s , s s k;df /o7ju df Li kujd Wq' uyknkv jrhH d ykl lhykp7lhr g krdl k s \ s a s , s g ]g rkc hd jn rgc kr /o7kx jkv 4hxSkt hrPc ntokc d ;kim cl jke , w q s s , \ w s s g ]hxSkt hrPc tkj k;l g; jkv 4Cgu ;kim Bkd kd utkH Syf d k;al lb \ s a , s s s 4hd ;ue g hxy suykL k;l phc d cjv jkp jkv cjv uhr Pkl 4hxsLi hu q , s a s , s \ \
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 602 egaP

4g ek;v uoht xel ]g Cgu k'nf hd uoht ek;v 4g uoht kji e , z , , w k;v 4g k'nf dS hd uoht e/ l ]g k'nf dS ukKof ]g k'nf dS kyd , Z s , , ]g k'nf dS rfhutkj lt 4g k'nf dS hd uoht e/ 4Cgu rkc hg dS ek , s , , Z ;v jkv e/ 4Sgfkp ku>el ygi lcl nH kl7kLkF kd ek;v jkv e/ , Z s s s s\ , Z 9`Cgu krd;okv Bkd hdlb e rfhutkj k;D `kF dFjuf go ]k;nf yc s X Z hH ji kr0' hd u/kl Fkl7Fkl d kr0q' hd ;kl kt u h/kx kekge `Xj q s s s a d ]kg Sg jH l [k/ kt ];kd d jkdi lb Syf d ;tof huiv df [hl hg X q s s s s s Z s z s X ; hH eg e uoht llb k;D jkv `kxy[ Iid7yN g; jkv ykp g; e rfhu X s , s s , X tkj kr ]kxSkv jxv jkv `kxSkv e rfhutkj rDf; dek/ k;D kr 4k;koje s , X s jdkojd jkgzi7knx ji k?t hdlm kd u/k;n 4k;koje kd Fguf lm cr ] a s q s s k;x lG k;gfi kd Fj ct ]kd Z<d 4k;koje jdkoyc O> kl ]9k;x kjke k a s q w ekFov8 ]kd <k 4k;koje l [k/ gm djd kL[ kd hL['f xkv sd ehH s s s s s X s \ s a s 5g; go k;df e 0; d rjkHkge ukgm kt e iW d Krfhutkj jkv 4k;y X q s s X s X s , f xkH hH e rfhutkj ukgm Fkl7hg7Fkl 4F "Qi defk;kv <hJ ukoxH8 X s X s q < "Qidhri d rfhutkj Fo )! q z s 4sxNi yd jGf "' ]Oc Syf d uk; cv X w s X , s 4g krkt kg <ikrPw\e , s Z w kr kg u aSk/ofl gzxkv kd ukpc udfy 4Sgfkp hukg Gkl kr Ifn hd ukpc s X q s s s s 1 s 4kxSkpc hH kd hyNe go ]kxSkpc k;D hg kd ;kx go ]Skt krkIt k/ofl ]Skt kyp kr s X s q q kg 0el henkv lt7l,t udfy 4g dG hg kurb lc ]g kd jn krjf kjt ` s 1 s , s s , Z , w g Cgu k;D ke hyNe kr ]g ke ;kx jxv 4g Cgu rkc Nd kr jkv 4g kd j , X a s , a , q s , , n krjf kjt ]g kr ke hH hyNe 4g Nhi hLd jkv hLkF joukt jln kr ]g w , s a T s \ , s\ s w s , s Nhi hLd dS jxv ;kx dfk;D 4g rdl kt Skpc hH joukt jkv jGf 4g h \ X T s , , rdl kt Bkpc hH ;kx jGf 4dl jd 9LGS8 kukpc kd ;kx df Skt kg e s Z s s X 9ly;GS8 urb henkv ]g hrdl kt Bkpc ;kx 4hrdl kt Bkpc Cgu ;kx ]g X q s , , chjd d uje henkv 4Cgu e krk0lf ]g krkt kvtf e kvkrd;okv uoht s s X X a , X X `kg Sk s y Syfldf kd jkGx jkpc lb 4krLi uklkv hH kr srkv kukn eg `kg Sky s s s \ s X s s Syfldf kd jkGx 4g krkv e >el hH go ]Skv uked kli er 4g krkv s , X s , q , X e >el ]k;kv sun <"kH kg; kr e 4kvkt rn ckot kd ykol dS udfy ] s a s T s s s s s ky er kr li kgd ulm kr Skdp li u hjnki kd ykoxkr jkv Sx pgi l q s s , s s q s , s s s s a , qa ki sd pp o ct 4kOc e sxkr kgo hF Cgu rjWt hd xkr kgt jkv kyp yn Z s , X a a s a a , i kgo hF rjWt hd xakr kgt gxt hylv kt jkv 4kyp phu yhe uhr ]kOc , a s a s , s ,
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 702 egaP

kyeke kr cr rkg phc d jc jkv Nv okup `krkg rIf? kjc hH jkv d s s s s s q , s q s q , f krkg rIf? kyH llm k;D kr rjd u go jxv df g g; ykol ]kF kjc g s s s s , q o k;df kt su < df g Cgu g; ykol 4g 9oIfyjf8 okup cl d hxntV 4g s , T s q s T phc d Bkjc knk; ]Bkjc ed okup cl e hxntV 4jdLkN kd krk0lf ;ko s q q q X s\ s X a lf ]g Cgu okup Bkd phc d 9Lc8 jkv 9Lqx8 e hxntV 4jdLkN kd krak0lf , q s s , , X s\ s X ;kolf ]g Cgu okup hH hHd phc d H'v jkv H' e hxntV 4hxSkt kg hu , q s q , q X s klkv rgc kr sx>el elb rkc dS udfy 4g rjd xk;im kd Iid ]kd yN q s X X s T s s ]kd O> 4kxdl jd Cgu 0lf hH Bkd ;pfkv kdutf ]g rjd xk;im kd w s s , T s s Xku/kl l 4rdl kt gd Cgu rpfm df kt ]g srjd xk;im kd ku/kl l < s s s s T s X s df g klt upkl go 4g klt supkl hH jkv go ]g k;kOm ykol kt kjlwn , , s s , , s , , s 4g Cgu BkuOfd Bkd gm , s X hdlm ]g rkt kg L[ elm so 4g rjd jkdho hg tgl kd rfhutkj < kr T s s s \ X T s s s 4g kukpc hg Fkl kd k , s X ukn ckyx jkv kIkd jGf cr 4kxkg ku>el gm g; ]g klgf kd ckyx kIkd s q , a s X , q a udfsy ]hxkg kNb hd kxky rgc hd uy kpc kd ckyx jdIkd kd Ikd 4g s X s q s s s q s s a , utk;i hg dS kd kukn jkv g L\t hg dS hd kukn 4g rDq;l l hg dS kukn s z X s , , X s T a s X s 4g Lq\t e jgx kukn 4g kIkd hg Syf d k{j hd yG d ckyx 4g Cgu ue T s X s X s , a s w s q , q , n 4g uen kdlb kIkd ]g yG kt g; kd ckyx hH kd Ikd ]g rup Cgu g q a , w s q s s a T s q o kd yG 4g klt uoht ]g k;yf jd jkdho d okup kucf ukgm kd uoht s w , , , s q s X s ]9lylbko8 ]g Cgu okup Bkd kdum e uoht 4g rho FkldS Ikd cl s , q s X T s a jkv yG cl d uoht Syf d < df g hu>el g; kr rkc hygi Syflb , w s s , s 4hn Cgu kr;kgl e sukuc dek/ kd rfhutkj ]g hn kr;kgl e ukuc X s , X s dek/v knk; skd rfhutkj ukgm ]g Sx Ig jdLkN kd rfhutkj ji eku s X T s\ s d e/ xky kt df g hjWt ku>el jkv 4g klgf kd uoht hH rfhutkj 4g C s Z s s , , , , gu <jkd Bkd ]g Cgu pkdl hH kjt e ukg L[ Xe rfhutkj kd < 4hrdl s , s a X s s s \ s Cgu kjL rfhutkj kd < Syflb 4g kup kd uoht ji ukgm df e ZFv l s , q s s w s X X b g rDf; defk;kv < 4g k;nf jd xyv jd Ikd ukgm kdcl um 4g T , s X s , k;nf jd ukcd kd kvk'nf hjkl ;v hd uoht uXkgm Syf d k'nf lm 4g Z q s X s s , kup kd k'nf dS hd uoht ukgm df e Fv lb g rDf; dek/ 0c ]e ZF q s s X X Z T q X v lb g rDf; dek/ jhokge 4g rDf; defk;kv ]Cgu rDf; dek/ < T T 4g , klt ]g krjd jkdho kd uoht xel ]krjd Cgu <gx Sk<jk/ hd gjr hl , , s z z a df rDf; defk;kv 4g rhjiof e rfhutkj df kt g hd <gx Sk<jk/ Nd T X s T z a q u rDf; dek/ dfk;D ]sLi uOfd rfhutkj Syf d rDf; dek/ 4kxjL Cgu s X \ s s rDf; defk;kv ]jL l ukt e rfhutkj rDf; dek/ df g krdl kg kr s s s X , s s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 802 egaP

rgd u/kl 0q' hth/kx gtf ]jGf jkv 4g rkc hd ujd ekd djd jkdho s a X , , s s klo kdlm g hl,t hxntV 4g Cgu e ue d < 9k;ifkIm8 4g Iduf Gkl7 , s , , X s s T s/hl d uoht hg rgc < 4g 9u;ifkIm8 e kFv Bd xky lt h/kx Syflb s q T s X s s , a 4g rJfef cl kykd jkv nGl elm 4kd hxntV g 9jyd x8 ]g Cgu kl ]k , , s X , zs , ykd jkv nGl e hxntV 4g rkg henkv jkehc knk; jkv jkehc ed ]rkg Cg , s X T s s , s s u henkv jkehc Z<i Fo Z<i kg; 4g k;rfFf hg hl ]0'v knk; ]0'v w w a T a q q ed kg; 4g rkg u/kl 0' Bkd u jkv ]g krkg ;kl 0' Bkd kr u e rx a T s s q s , , s q s s X t lb udfsy 4g krdl kt k;ki ld ;kl 0' kucf d u/kl 0' df rkc g , s , q s q , hg rpfm 4g hl,t u>el hLkF go ]g rjd rkc hd 0f'7u/kl ltf hth/kx , s s\ T s q a 4k;x Li dG hnk;ufc kukv e rewdg \ Z q X q kd hyIS hH elm 4hF rkc ydfe rgc huyef hnktkv kr krgj e rewdg X q q s X q ypp jxv hH e ekd lm jkv 4hF hd ekd jknm rgc dS ]hF Cgu hd j X , , , q yIgf redg e ukrngV 2kryp kri kr hryef hd jyIgf redg e ukrqng w q X q s w q X V jxv hH kd ht h/kx 4hF u kuokHl hd rht Bkd hd yH uekl d sjc sl s a a s s s s q iW <jk/klv lm 4kF kjc l iW <jk/klv ]kF Cgu kjqc <jk/kl {i kd ue q s s kl 4krn kyef e hef kd hth/kx {i kd uekl go 4rLi u ekd hth/kx S s X s a s s \ a yf d suLy l {i d suekl lm jkv 4kF krdl jd jkv kF kgj jd {i kd s \ s s , , s uekl xk;im kd Iid7yN knk; rgc lum ]k;df xk;im kd Iid7yN utf7 s q s s utf u < jkv 4g phc d jc knk; jkv jc ed go g okup kt uekl d s , , s s q , s q , q s s s < 4g Cgu phc d sNv jkv jc go ]g okup kt uekl d < `kxSkt , s , s q , q s s s s kg Cgu kr Hq' l sujd Hq'v Nd df g hjWt ku[n hH kIm llb `kxSkt s s q , s s kg u kr Hq'v df g hjWt ku[n hH cr ]g rkt ujd H' eg ct e hxntV s s , s T s s q X 4kF kdp kg hg njknu jdy cst hdlm kr henkv go udfy 4k;x kg H' q s s s s s q v rjd H' kr g; 4Bx kg ywH kr g; 2g kgj jke kdlm r df k>el e 6g s q s s s , s w T , Sg Skcn kd jkted jkv g jordkr r df k>el g; kr e ]kgd u k;D y q s s , , w s T X s gi g; ur ]g krgd hjnki go 4k;x xkH jdIkd ct go jkv kF k;yf Ikd s w , s , ct kje su henkv lm `kg ld henkv er df g krgd llm henkv jord s s s s , q , s kr go cr 4g krkg kL[ xkH 4g krkv yduf jiM go ]g henkv phu kt go , s \ , , s s 4g krn kjxf sphu kd henkv rcte lm jkv ]hjnki g krLi II ji lm go , s s w , , \ w kr ]Cgu krIg go udfsy `g kgj kcn k;D kd henkv chjx lm ]Ig df g k s , X s , rgd jdkypf kdlm go 4g kOc kPp ji hrkN henkv rcte rgc dS jiM s , , \ w q d henkv jkted rgc dS df kgo g kr[n 4g krpgi jrhH kvg kxkH hjn s s q a , s , qa q ki go 4g kjk;yfx ]g kj/v 4kxMkt je e ]kvkpc ]kvkpc df g hrkv tko , , s a a T s s , kv l jkt 4g kgj jtx l rkj dS hjnki kd pp dS 4kuI? dS g huql uTe s s , q s s Z , s 4g hl hxntV hji 4g phc d 9yofb jIx8 jkv , w , s zs , 9yofb jly8 knl okup ]g Cgu phc d jc jkv Nv okup 4kF uklkv rqgc s q , s s q , s q
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 902 egaP

4kF u ;kim kd ujd Nd jkv rDjfrfv dlm ]k;df u < kt uekl dum s q , s s s s s s s F gj L\y o lutf ]e kFv {ikl ]e kFv 9oIfyjf8 ]e kFv dekuyr 4g s s X s X s X q , 0' go k;df hH kt su < df g krgd e jkv 4g rLi 0' Bk[nf 4Tg Cg q s wa T , T s \ q u 0' u/kl d hth/kx 4g rn kojd jkjd h/kjiv e rykg jg lm eg 4y q s a T s s X s s >kc kd k;g hdikv jkv g hgl go df gd go k; ]d> jkv g ryx df g s , , s s q , , s d go kr k; 4g krkt Li e rdDnf e rykg kukn go 4rn Cgu hH kdke kd s , \ X X X s s s , s uje l uk' lm eg cr g rn hde/ hd ujke kd n[ eg jxv udfy 4g s s T s s s s q s wa htkj kd uje e jkv kg ryx er n gd jkv Skt je Fkl d uk' go df g s s T , s q s , s T s s s rn kr kdke dS lm ed7l7ed eg cr ]g rsn hde/ hd ujke kd jlwn e , s s T s s s s g ct 4kn hde/ hd ujke kd n[ k; ]kn hde/ kd jln kr k; ji hoi lb s s s q s s s w s 1 4kx[j hjk;r hd uje e kr dr cr ]rkg Cgu htkj jdncv dr wa , s T s s s s a ct gj sxy dr en hj[fkv go 4hd klgV hji su hth/akx 4Bky[nf klgVv knk s w ; u jdncv ]g kruke e `g ukd dlgVv elb 2kvg kd h/kx df kvg kd s s a wa T , , X q a q jdncv u/kl 0' df g hjWt kupkl cv 4kxgkp kuy u jiM uiv e klg s a q , s wa s s T V hd ujke kd hth/kx Nhi d Ytf hl7hurb udfy 4g kdIf ji rkc huiv Te s s a s s s wa hH cv jkv 4g ryx rkc hd hth/kx jkv dhO kr rkc hje ]g r>el ry , , a , s s T s x kr k;x kg urojfi7;n kje df kg r>el jxv ht h/kx df kgd u jdn s s Z s X s a s s a X cv e nkc 4kvg u htkj kd uy jdncv klgV hurb 4kF u rpfm Syf d rk q s s s s a s c hl7hurm kujke kd hth/kx df Syflb dfc ]hF hgl rkc hd hth/kx df s a a Cgu Syflb 4e nkc dq> jdncv 4k;df u'uv su hth/kx Gky[f d jdnscv X s s a a s a 4gkp kuy hH u go n;k' hjknetf hd ujke s s s s kdikv 4g rkt jd jkted rgc lm ikv e dke jln udfy 2u g krdl s T s s q s X s , s w s , kr je go 4g 9hIufpiv yjke8 dS 4g kdke dS kdlm 4xuke Cgu ]kykL j s , w , , s s X s ke ]g dhO df g krdl gd henkv e rkc hygi dfk;D 4g 0'v l iW dt , , X X , q s q ku knk; g; l yeke yko ygi e Fv dS jkv 4g 0'v hg kurm hH g; s s s s X Z , , q `g hrkt kg 0f' l uync k'nf Glf hd jqN `kxSkt kg 0' g; ]kxMkt j , s q s s Z s s q a e e kr xXuke Cgu rkc hje df gd jkv way [j kjN ji hrkN huiv e jkv T s s s wa , q T , 4g 0'v g; ]kxykL jke kr sxXuke Cgu rkc hje df gd jkv n [j kjN ji , q wa s s wa , wa q hrkN hdikv e `g krdl kg ld 0' kusn hde/ hd ukt je d a;o kr ]g T , s s , q s s s , 0'v kun hde/ hd ujke kd henkv jln dfk;D 4xgd Cgu hH < 4krd q s s s s w X s X l gd Cgu e 4g rgd u/kl 0' go lm 4u'uv df g srgd ht h/kx slt 4 T T s q s T a , Cgu g 0q' hH go ]g r>el u/kl 0' ltf hth/kx 4g klgf hg kd jFi , T s q s a , go kr g hH kjhg e rxt lb 4g Bg huyef hef kr g hH kukl e rxt lb s , X , q s , s X 4g kyt7kyef l hef Nd hHl e rxt lb3;kl 0' jkv u/kl 0' xXkg , q s q X q , q s rdl kg Cgd e {ke ]kg3e rxt lb 4rdl Cgu kg `g kgd 0' hH o ]g s s X s a X s s T a q s T
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 012 egaP

t kd huki go 4g hrxy uLi Bk[nf hNjrf ]Cgu hrkg hNjrf hLdy 4g Cgu , s \ s \ , ;kim Bkd kd su[j Skuc hg k/hl kd hLdy e huki cv 4Skt kg hNjrf go s s \ X s kr ykL kd hLdy e huki eg l,t g hl chjd7chjd k;rfFf 4rdl Cgu s X s \ X s T a s kg 0q' u/kl ]Cgu `g k;D k/kc ]Sgfkp kukt hg yef ;kl kr g 0' u/kl s , s , q jxv `g Bx gj k;D k/kc `k;x Cgu k;D yef ;kl kr F u/kl jxv 0' , X s s q 4g rje hg rjd xk;i d ;l 4g kgj je jkv g k;yf ki T s s s z s wa , , s kd ;l ue df g rdl gd g; u jkv g kgj je jdkg /yim kd ;pc s T T s , wa s s Z z ji e df g rdl je jdgd Cgu hH g; hth/kx jkv g kgj je jdkg dlgV s w T T s a , wa s v kji e df g rdl je Cgu jdgd g; hH hth/kx 4g Cgu hHd kr ryef ] w T T s a T s s hd uki g hrkg k{kdkv Glf 2ji hoi g cd hg sryef ;kl 4g pl hH g; s , s a Z 1 T , ]Cgu kryef gjr hji ;kl 0q' hHd l u/kl 0'v Syflb jkv 4g 0' ; w s q , , q kl jkv g 0'v u/kl df g Syflb hg dG kd ;kl jkv u/kl 4xSkt kg h , , q , Z , s a s g dS so ]kxSkt gj Cgu hg dG e u/kl jkv ;kl kr g 0' kji u/kl jx Z X , s , q w v 4hxSkt gj u rjWt hd ukt dr ;kl 4kxSkt uc ;kl kr ]Skt kg 0' s s a s q ji u/kl jxv 4kxkg 0'v rgc u kLkF go ]Skt k;df xk;im kd u/kl h s w s q q s\ s H ld ji hoi 4g oHl e 'kdkv rkc hjkl hd 0f'7u/kl 4k;df hgo ]kF s , 1 T a X X q krdl kt k;df kt jrhH d krdofrko ]jrhH d 9hIyfvpDS8 ]kF krdl kt s s s q k;df kt Sg r[n kdlm kF kt suekl df g kruke Te go ]k;df kt u < s q s s s s wa s s 4hrkg jkv ydycf kFd s , q 2F hH < hHd jkv F hH oLki hHd df kryp Cgu hH kri eg jkv ]srk s , s a X , s g Sx kg htkj Syf d u[yf kFd hd kojkd rLfi kr ]rkg Sx rht ojkd j s s s X , a s s s , xv 4g krxy sugd ;l kd hlm ]g krkt rht kt kr lkgrfb 4g krgd jkv , s , s s , , Nd lkgrfb udfy ]g krrht ;l ]9r;t oe;l8 df g hg; kr rgd eg q s , s s T s s df ]hLc llb g g; rkc kr hd ste jkv 4rkg jkg oLki jkv rkg rht oj \ s , s , s s s a , s s s , kd Xelm 4rkg Sg jln ek<jfi d rjkHkge df g kruke e kr ]jd xk;im s s q s w s wa T s X s kd uiyH jxv < Fkl dum ]kg hd htkcykp jkv [k/ jkv Xk;ufkeBc kF s s X , s s , s d hji7hd7hji hdutf ]kg hd k;ufkeBc hd gjr cl ukgtf jkv 4g kvg 0 w w X a s s X , , q ; g; ji uIN u xke Bkd ]ntokc d ;kim cl lb 4kg u 0q; g; ]Skt skg q s w Z s w s s a htkj xky ; df ygi d 0; F Syf jd ;kim jkl u < jkv 4g gj jd s s s s q s s s , T s jkgo; g; go hg Fkl dum ]g kdp kt kpkt l gjr jktg uikekge7jx s , q a s , kdutf jkv 4g gj n Cgu k[k/ kd kekge hldf < 4g gj n Cgu k[k/ , T s s s s T s s s kd henkv syH hldf uekl < 4g Cgu hH Nd jkv d h>elku ;kolf kusn s s , q , s koId kd suiv kr ]kg kr[j hjk;r hd ujd xk;im kji kdum uen kyko u s s s , s s w q s ekl ct jkv 4g _' Iid j,kv yN e 0; udfy 4g gj jke hg l k_' , T X q s T s s X 9`a;o ]gm F rdl jke Cgu l k_' o8 X s s s X s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 112 egaP

4kg Cgu kghle eqr s 4kg gj jd k<"k? hOw> er df Bx hn hyl 4Bx hn hyl Syflb 4g Cgu kg s s s q w w , hle go henkv g; df ]k;nf jd jkdub l suuke u k;nfg; 4g kghle go Te s s X w wa df hn jd k<"k? u ukot lb d eku llht unf dS jGf jkv 4kxjd jk0 s s s , s m kdcl kt ]g kyko ukv kghle 4kghle ]cyre kd Ibk 4g kyko sukv I s , s , bk df hF hd k<"k? jde? okx7okx su ukt yko kerfic ygi d uy et s w a a s s s s s dhO d Ibk jGf 4g kyko ukv jcaxi dS kd eku Ibk df hF hd k<"k s , s , s ? u kjcaxi sukji cl um ]hF hd k<"k? su k;lfB ]hF hd k<"k? u y;dftb s X , q s s s s 4hF hd k<"sk? hdlm u 9lIGki8 rgc 4g kyko ukg kni jcxi dS kd eku s . s z q , s s , a , Ibk df kF yk;[ kl e kjiji7hng; 4g kyko ukg kni Ibk hylv hH X a w , s s , v 4g Cgu Ibk hylv g; ]g kgj gd Ibk kd uiv dgku kdLy kd BPc , , s s \ \ g; df hn Syflb hg hyl su k;nfg; dfk;D ]hI? hH e ;el d Ibk jkv w X w X X s , 4g Cgu jdFhr hylv jhokge 4g e jdFhr h T wa T ylv df hd k<"k? su rDf; d eku dyk'kx ;el d jhokge 4g hI? ]kg s s s s , a 9`g hI? SkuI? Nd T a q hyko u[j ;kl hl e _jfp d Ibk ]e uoht d kjkrov nfkv jhokge s X s X s X ]0c 4kF krkrc jkv kF kruke < hylv kd uiv jd jgfkt < hydu q , s s kd < rk{kl kt ]kF ktkj deku dLki dS e uket d < ]hJ ukoxH8 s s T X s s 4g rkt yp suke lo g rsy Ldi hlt eg Xthp dfk;D ]krkv Cgu e yk;[ T s s s , T s \ , X X s l jkrekv eg udfy 4g orDf; 9lDykd8 rgc ]yIft rgc 4g orDf; , X s , s a q q , kNjrf rgc ]g kruke e 4xLi eyke Gkl7/hl h/kx kl 2xn kcn k/hl kd q wa T s X \ w s a s X s lm < 4sxaSkcn kdlm jdkcn kd suiv go ]xjd o kt xk;i udfy ]kxgj s s s X s s s z s s hjkt 9u'j;kd8 ]hg kd jln sxaSkcn 4xXy k_k; hcy hLc 4xjd jd kcn kd s s s s w s a \ s X s uiv ]kd ukcn kd jln sxjd ekd hgo hth/kx 4g ry Ldi k/hl < ]g s s s s w X a T s s \ T s \ rLdi l Gjr hjln ]g rLdi jdke? jlf ydycf kd ukd jkc Bd o 4g s w T s \ q q s s T henkv Njrf rgc l cklgf je ht h/kx ]xXLi Bk[nf henkv /hl rgc hth/ s q s s s a s \ s q kx eg 4kxLi Bk[nf jkv Nd eg ji su[n l jiM df g rkc hd te Lc g a X s \ , q X s s , s s \ ; jkv 4g henkv Njrf ed7l7ed eg df g g; ykol ]kg henkv Njrf ed , T s s , X s 7l7ed ]g krLi eyke >e < jkv 4kg Njrf ed7l7ed df g g; ykol s , \ w s q , X s s , ]kg s/hl eg df g Cgu g; ykol Syflb 4g hrkt kg hNjrf thp cl kgo ]g X , T s X a T Xe kuyr thp cl kgt ]9Lo oIfyjf lnf ub8 ]e rxt d {ikl Ikjof lb q X a Z s X s s 4g hrkt kg hNjrf df hykL jrhH d huki ]g hrki kg h/ , s s , s hl hLdy hg jgkc d huki 4g krkt jd kNjrf kd hLdy go ]g 9e;Lfhe8 k \ s , s \ , s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 212 egaP

ylv 4g d' hg n[ lm 4g krLi kujd hH kokn lm ]g < go df krkg C , q s , \ s , s gu 0lf l ukg dlm df g g; cyre kdlm ]g hrLi rjWt hd okn kd hl s s s s , , \ s s df 4g go < ]e df g Cgu rjWt hd ujd kokn kd < 4g krjd henkv T T , s s , ryx hg hjknokn 4g Cgu henkv hgl go df g krn gd go hHr ]g krjd s , , s , kokn Bkd ct df g g; kr pl 4F Cgu df F hgl jknokn df g krn jd ;r s , s s s s , s ;el udfsy 4g Cgu BkuOfd rgc elb 4aSkt kg jknokn hH xky jkv Bkd , q X s s s , s kr ]kg kgj jd k{hri ji jk/kv d kvk<"k? Cgdf hd rDf; l tkel ct s s z s X s s k; ]kg kni ct rDf; klt < df g kuokHl knl 4g kuokHl rgc hdlb s , , , a , a q 4k;kLm dkte rgc kd jho \ q kge u kyko uuke d 0c jkv 4g 0c jdFhr hylv df kF yk;[ hH kdum s X s s q , T q s s F ruke kt kd 0c kl 4g jdFhr hylv ; df F sruke kt 6F rDH hH s s q T s s s s sdub ]ycdld rtfv ]Rihyo ;tl udfy 4g jdFhr go df kF krjd k< a s q s a s , "k? ;o kr dyk'kx hy[De 4hd Cgu k<"k? hHd ukgm dfkykg ]g jdFhr s a s s s s X a T hylv hgo F ruke xky Nd kdutf F xky AN7pki hH jkv ]hg kF kr g; s s s q s s s a , s 4kF kruke jdFhr kolhckp lm kt kF xo kLc dS ]g jdF a , s s Z \ , hr kolhckp go df hd k<"k? su dyk'kx yod u jkv 4kF krdl kg jdFhr a , s s s , s henkv hg dS cv jkv ]F dp kg lBr ]kF kd ukg jdFhr erfv go 4g , s s q s s s s s a , kyko sukv jdFhr kolhckp df hF k<"k? e kjiji7ut dfk;D 4g jdFhr hy a , s X a , X , lv ukd df kyp kcy nkoof g; jkv 4hF k;l hGkd ]hF u k;l hLkF 4sF , a , a a s\ xky syko suuke hH kd dyk'kx 4g Cgu jdFhr hylv jhokge ]g jdFhr h s s s T wa ylv e df hd k<"k? u dyk'kx Ii hg rgc kr e rDo d jhokge udfy T s s s q s X s s 4g hd u k , s X jcxi k<"sk? hdltf ]g rjd hH hHv hng; kr k{hri hd Ibk lm Syflb a , T s w s z 4kdl kt k;nf Cgu <kei go ]k;nf n ukgm <kei jkv l hyl Skv jrm l z s s X z , s w lht df g Cgu kl ;rDo hng; Bkd udfy 4kg u llht jkv ]g rdl Li , w s s X , T s \ Bk[nf gm llht df CF hjH l ei hurb o df g yk;[ kd k;/fkjof 4Tg Cg X s zs s , X s u jk;r kd uuke kd ;rDo dum h/kjof 4k[n gm ukgm ]CF hrjd ei r , s s s s s s X s X zs gc kd llht kt ]CF k;_f kn ]CF rjkv kn o k[n ukgtf udfy 4Sx [sn q s s a s X , s s s s X s s o nkc unf uhr df g rgd hH cv rDH d llht dfk;D ]rkc g; kujd ;r s T s s X g ydfe hLc cv 4sxy uke xky jGf jkv ]kxSkt kg rIf? jkdep jkv , q \ X s , s , rofht sxaSkv jrm llht nkc d ukt xy hyl df F ruke o ]F rDH kt d s s w s s s s s s llht kr 4kvkv jrm l hyl kntV er kr ]aSkxy hyl gr eg ct df kF s s s w q s w X q hH g; jkdep dS eum 4kvk[nf er kt ]g jkdep Nd 4kjd ji er d X s q s T q s s w q f kt ]g <{y Nd ]F rgd o dfk;D `k;df jkdub k;D 4g rjd jkdub sl s T q s s s X X T s suuke Ibk gr eg 4kg Cgu Ibk er ]kg Cgu kghle er df k;df kokn X q s q s q g; u kxky rgc udfy 4k;df Cgu kokn uekl d llht dhO u rDf; jlwn s X s q s s s s s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 312 egaP

ofkel hH hgkxkv hd dfd 4g krkg jkrok0c hH nkc d < jkrok<i jGf , s q s Z w 4g rkv jkrok'v nfkv ekj jdkg Wq' l jkrok;e e e d jkrov ngV8 T s a s s X s w 4kF hjWt kun jRm jkv ]kF kNi u kxky 4Bkd kF Cgu kokn elb jxe 4g hgo e ]skg s , w s X s s X wa T s s s rtk[ ltf er df kgd ukgm kr ]kg ukd er df kNi u kxky ct 4g hgo q s X s s , q w s X s wa T e ]kF ntke kt ygi d egkcv 4kF hH ygi dlm Sg Cgu jcxi kt ]wag hg w , s s s z s s q a , s o e 4g l knl kt ]g hgo e df kgd ukgm e k;rDo um ]Snf ;rDo kt T , s s wa T s X X X s ukgm kr `kg ukd er df xy uNi lum xky 4k;df Cgu ukgm kokn 4g kr s X s s , q s s w s s s X , dl kt kykc ld hH Ow> udfy k;df Cgu sukgm kokn `g ukd ikv df xy s s , s X T , s suNwi l llht xky cv 4k;x kv Ibk df Bx yG jc[ Xe de jkl l ukt s s , q s s s k[ d ukt 4k;x kg njknu l unf hlm go ]g kgj jd ekd kd 9Iy;ki8 ]g s s s s wa wa kgj jd Gkl dLl hd sxkv Glf e ]g kdQ dr ukv dlm e ]kxSkt kg e \ Z T wa s s T s [ ekd kje unf lm kxSkt kv unf ltf ]g kyko ukv Ibk df kF krgd s , s e okx7okx jd kypf7kypf ukt kt go df Bx yG e de ji jc[ sllb X a a s , X q s w 4k;x k[ ukt l unf lm 4kyp Cgu kri Bkd s s s kdlm jGf 4k;x kyp kgd df k;x k[n Cgu jGf l unf hlm ukt jkv k;x a s s , kv Ibk df Bx yG jc[ e de jkl l rkc lb 4g krkt e ]kykgl ekd , X q s s wa T s kuiv er cv df kgd jkv hn k{hn u ukt e huki cL yx ]Sg L[ o e q , s X s w s q s \ s X hnu uLkt 4hy k{hn l ukt rl u llht 4Sx uy k{hn llm hH llht 4sF Z s s a s s s s s s ry k{hn llm xky kjktg 4kF krn k{hn kd kxsky e hnu ]jkudf d hnu uL s s X s s X X s s Z skt ]jkudf d hnu go 4kxMkt kg knof e unf lm kxSkt kv Ibk unf ltf s s a s T 4g k;kv sun jc[ ygi kt g kvqxv Glf e jkv 4g kyko ukv Ibk df hF wa s s s wa Z T , , s h[j jd k<"k? sulm3kvg rl rqHnv rgc sygi d llht3IIfic nf ukt s q a q s , ]k;yf eku ue kd henkv ltf 4g Ibk henkv g; df hd k<"k? u kxky sj s T , s s X s ln 4g Ibk henkv g; df kukpgi u kxky 4g e orDf; ]g Cgu e Xk;rD w , s X s T X T X o okn d llht 4k;df Cgu kokn kd ukg Ibk 4g Sdf jln rgc okn kr u s s s s T s w q s s s llht 4g Ibk e df k;df Cgu kokn u llht 4k;df Cgu kokn u llht wa T s s 9`k;df kokn k;D u llht8 X s 4g Cgu BkuOfd , rgc elb 4dl jd kokn Bkd df g ;houke ]g dofkHko ydycf go udfy q X s s , , q s 4g hrn jc[ hIym k'se , s g hjknokn 4kxskg Cgu kekge go df g krgd hg kokn kdlm kr ]g kekge s , s wa e df g krjd kokn henkv Bkd jxv 4g hruc kokn hg kruhgekv hjkeg e T , s , X
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 412 egaP

f e ylv 4g krdl kt kgd rlfdof knk; tkel kjkeg l tkel d 0c 4g X , s s q , 9Lokob8 knk; tkel kjkeg l tkel d 0c df g rdl gd eg kurb ]akg . s s q T s 4eg rdl gd Cgu g; 4g 9Lokob8 knk; eg l 0c df rdl gd Cgu g; s T . s q s eg llb udfsy ]g Sg nkc ykl jktg BkP d 0c kr eg 4Sx kg unf rqgc s T q s q s s Sg kd 0c 4rdl Ldi Cgu e kFv hnkorDf; ]g rdl Ldi Xe kFv ;kek q s q s \ X T s \ l ]9yjut8 Glf kr X>el l dhO eg jxv kd e lm ]g e kt kd lkdof Z s s s , s 4krdl Cgu hH kg 4g Cgu e 9hju'yoS8 Bkd elb 4kxSkel s , w s X Cgu ydycf kekeji kr ]kx[j nc ydycf kd orDf; Bkd hH yd jxv q s s a q s s jkv 4kxSkt kel kekeji kji kr ]kxyk[ kd orDf; ji Bkd hH tkv jx , w s s s s s w s v 4g kdl kel kd kekeji7'v Syflb ]g ky[ d'fkv orDf; kd 0c 4 , s a , q a q g kdl kel kd kekeji jwi Syflb ]g ky[ kji go g orDf; kt kd < , s s , q w , s 4g Cgu krZ;koufv Bkd hdlb ]yk[ [kv hji kyko Nhi hH nkc d uyk , s s s a w s s s s [ [kv hji jkv 4g hrdl kt hyk[ hH hHd hji [kv Xe ylv 4g Cgu e7 a w , , s w a , lkdof Bkd elb 4hLi Bk[nf hu'kj hLkF jkv hyk[ [kv hl7hLkF u hldf j s X \ s s\ , s a s\ s Gf 4hLi Bk[nf hu'kj hji jkv hyk[ [kv hji u hldf jGf 4hLi Bk[nf hu' \ s w , s a w s \ s kj hl7hLkF jkv hyk[ [kv hl7hLkF u hldf ]g Oc Sdf nc [kv cl eg ]g s\ , s a s\ s T s , a X a , kyduf tjl ]g Oc kg; xky jkl eg 4>el l <jgknm kl dS lt~~~kur w T s , a s s X s s , p Bkd hH ct jkv 4g krjrm l jki d kjk/7lkdof hjkeg go 4g Cgu kvg s s , , s s , q rlfdof e lkdof jkeg go 4g Cgu xv kd k;fi7lkdof hjkeg go 4g krj X s , a z , rm l jki go 49Lk;cf n ek u'Ihui83g Fv kd jkrov 4g krkv l jgkc s a s s , Z , s d e lm jkrov ]g e kt kd lkdof udfy3Sgfkp hukv e rav kr<i s , s s X Z w e e d lkdof 6Skv e rv jkrov Z<i df Sgfkp kukg hg kl Ar<jk/kl3 X s X a w s g e kt kd lkdof ]g kjk/ kt df Cgu kl 4g <jkd rgc ]g <jkd dlb , s , s T q T s 4kxjd Cgu 'i kd s Z kek;kv cl go udfsy ]kxkg kji kr go ]g kujrm kt kd kurp ]g k;fi X s w s , s s , z kt hd <jrov 4kxkg kji kr <jrov 4g Cgu kyko ukg jkrov <i hH jkro s s w s , s s Z w v dfd 4g k;fi kt hd <jrov 4kxkg kji kr <jrov 4g Cgu kyko ukg , z s s w s , s s jkrov <i hH jkrov dfd 4g Cgu jkrov <i jGf jkrov kd 0c 4g 'i Z w , Z w q , Z kdum e 9lle;kL8 cl d uoht ]e kek;kv rel d uoht df g e kFv X a X s X X s , X lb jkrok<i jkrov kd < kr 4g hjln rkc g; ]Bg Ixi e kek;kv urd Z w s , w q z X X s f go 4Bg Ixi kurp7ekeji df g hg kurb cyre kr l jkrov 4g Cgu d q z s , s s , Z G Bkd e ukg jkrov 4<i kurtf ]g jkrov hg kurm hH d'fkv jkrov s X s s Z w , a 9`g ;pfkv dr ng ldf e ugd jkdkyro kg; , , X s qZ a kd rfx hd ykd 4Skrc kr kg tkj Bkd kd sukt kd oi d 0c kd < sl s a s s s Z w s q Ifn hd rfkm `Sx suke Cgu k;D jkrok<i l Ifn eykd 0c kr 4,g I 1 a X Z w s 1 q s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 512 egaP

,t < 4g ry[f o l,o ]kl,t g rgkp 0c 4g 9uthlLf8 kuiv kdum jkv T s s s T s q , , 4g dyfke kukn e yeke d okup j,kv 4g okup kd < ]g okup kuiv kd T X s X s s q , q , q 0c g; 4g Cgu kl ]l < g rkt Li sNhi Nd 0c Xelb 4g Cgu okup q , s T s \ q q , q kd 0c go 4sxn jd jkdub 0c kr ]g kuokHl hH hd ukg < jkgr df h q X q s , a s s s q H gd lum Bkd jxv ]hH gd kd ujd <i Bkd gm jxv 4g ;<uf kuiv k s s s s s s Z w s X , Z d 0c hH g; 4g ryk[ Cgu kji kd orDf; uiv 0c 4dl yk[ kji kd o q T s s w s s q s s w s rDf; uiv < df g kupl hd rkc lb Glf kukt kg <i e phc kd < s , w Z s Z w X 4g rkt y[f e rlo yG cl udfy ]g rdl y[f hH Nhi ]g rdl y[ T s X a w s T s s T s f hH ygi kr yG rxrDf; 4g Bx kv ufoxi hygi hd rlo ]g rdl gd s s w , a T s kurb udfy ]k;x kv rlo df rdl gd Cgu g; eg l uy[f d yG dS 4 s a s s s s w g rkt y[f hH sygi yG Nd udfsy ]g ry[f yG cl ct g hHr kji ralo T s w q T s w , w kr krkv 4g krkt xy rDo e uy[f d yG hHl udfy ]g kgj kv rlo d s , X s s w s , a f g krn jd jc[ jdy[f hH yG dS kr g krkv rlo 4g krkt xy rDo Xe , s w s , a , Igkgpgp hd k;{fi hHl udfy ]hd ukv d rlo g hrkt kg k<"k? sl Igk X s s s a , s s gpgp hd h{i dS hldf kr g krkv rlo ct lt 4g srkt kg hH ygi rDf; s , a s , T s s elb 4g kjk/ hd gel go ]g kjk/ kt hd lkdof 4g rkt kg ryx 9lDIfI X , w , s T s s s 8 hg urm ]g rLdi eg kd rDf; kurtf 4g rkt kg ;l hg urm 9lDIfI s T s \ s T s s s s 8 ;kekl ]hxSkt hrkg k;l hLc hurtf 4xje uipi 4xje uipi Pkl u ] s a \ s X s X s \ xje uokp Pkl u ]sxje uipi df g rdl gd ydycf eg huk; 4kxSkt kg s X , s \ X T s q s 9LlDGf8 ydycf kLdkv kd uipi kr ]g rauv hnkckv jxv jkv 4kxSkt kv . q \ a s , , chjd hH jkv kLdkv kd uipi kr ]g Lkjd lhc hnkckv jxv udfy 4Skt , \ a s , s\ s a je uiN g krdl kg k; ]je uokp ]g krdl kg e uipi kr ]g [ky lhc , s X , , s X s , hnkckv hd hynf jxv 4xje henkv uipi ; df rdl krc Cgu jdtk[ eg s X s s s `xkg l ukd henkv uipi o df rdl gd Cgu g; eg udfy 4kxSkt kg h s X s , s s s s gl g; dr jwn rgc jkv 4sxje l 9ILhlDS8 jkd ji dLl henkv uipi "o q , X s X \ Z s yxv df g rdl gd eg kr ]F je lhykp sygi dlm jkv F je lhykri T s s s s s , s s T "o ygi dlm jkv ]g rje henkv lkpi jxv "o jg 4je l 9ILhlDS8 ji Z s s , T s Z s s X dLl xky surdf "orfi e k"o ln yNif e hynf df g rdl gd eg g; \ s Z z X s X T s 3>el l <jgknm dS lb ]g rckc d gel e;uf kd lkdof 4g rkg ;l X s s , s w T s s e;uf ;kekl rckc d gel 4g krdl N hH jkN erfav kd lkdof Bskd ]g s w , w s , kL[ ji hPhl Coln hd lkdof Bkd ]g kL[ ji hPhl hygi hd lkdof Bkd 4 \ \ s , \ \ s g Cgu ji hj;ki hg dS hd lkdof hHl udfsy ]g Oc xky urb akg; eg 4g T T s , s s , kgj kg rlfdof e kjk/ xyv7xyv rDf; ds;i ]g gj kg Cgu rlfdof slt s X z T s s , 7dS rDf; hHl d gel ]hHl jkv 4g rkg rlfdof Sg rIlf? Fkl d gel s w , T s s q s s w o ]sxjd Cgu ''fkd Bkd hd ujd rlfdof kd uiv kt ]kg 4g krdl kg r s X s s s s s s a , s lfdof rDf; hH ygi d gel 4kd rDf; ]kd gel3g kgj yp kjgkn lkdo s s w w , s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 612 egaP

jd k;D go cv df ]g Cgu ;rDo Bkd kd llht xkv dlb dfk;D ]kLi e s , s s s X \ X ydfe hLc go cr 4kjke kjkjd jkv kIkp hH ji X;kn ]kF Cgu hH kpkl u q \ , a s s jkpc lm df klt ]u henkv lm 4k;nf jd uekl dlm ykx k;kn ulm 4kn s s , s s s a s s jd uekl dlm k;kn kr jke kIkp ji ykx X;kc jkgr Bkd ct df g upo s s a s s a s q s , kd llht kr 4k;nf jke ji jgp dlm kIkp dS u hldf jkv 4g kjtx sl o s s s s a s , , q kx dS rDH dS kyko suuke kd llht df g kul ue 4g kul dkte dS uTe a s , q s T , q s 4g ;k; ujkpof hH e/v kd hen , s s Z kv jln ]g Cgu hGkd hg krq<gfl hjkgr dfk;D 4kgl re ydycf cv jkc s w , q X s q CojRgOv df rgd llht df g kruke e udfy `jkc CojRgOv df Cgu kN s wa T s w i sxkv sulm 4g rgd k;D llht df Cgu kri eg Syflb ]Cgu kNi sxkv u T s X w s henkv lm 4kgl jkc jRgrl ]Cgu jkc rkl ]g rgd llht kr `jd k;D eg s T s s X kr ]jke kIkp jkc rkl eg Bkd g krNi go 4kgl ]g rgd llht kr `jd s s a X s , w s T s s X k;D eg kr ]jke kIkp jkc dS eg Bkd df ];'f dS g krNi Bkd l llht s s a X s , w s s 4g hGkd k;yfkx cuk;uf kl ku df g Gkl hg rgc kr T a s , , , q s kurb dfk;D 4kxkg kukpc kd e/v cv kukt gl knk; llb 4g ykol kd u X s s Z s s , s [j Skuc kd Bkjc kukt gl knk; llb ]g Cgu ykol kd kr<gfl kukt gl s q s s , q s knk; llb cv 4Bx kv kehl hdlm cv 4Bx kv kehl hdlm cv ]g henkv s , kt kd suekl cv df g g; ykol kLc ]Bx dp kr<gfl hdum df g Cgu s , \ q q , g; Syf d < ykol kLc 4g ydfe kjt kupkl ]kxkg krdl gl Cgu Coj s \ , q s s ktg go ]kxkg krdl gl cuk;uf kl ku kt jkv 4g k;yfkx hGkd k;yfkx cu s s , , s , T a a s k;uf kl ku 4hF krq<gfl hdum dr ugl hykx scuk;uf kl ku df Cgu kl , , s , , 4g knk; ji um hg kuokHl hd ukg sIym Syflb 4g Cgu henkv , a s s T slt jkeg dhO 4g henkv Iym Lc < jkv 4g krdl kg hH kIym llb ud , s T s s \ , , s s fy 4Sx kg Ixi ji hykx hFkp kr 4hdl gl u jkv kr<gfl hjkeg jGf ]S s s z , s , q x dp eg jGf ]hF krq<gfl dr uhr 4k[j lgkl dr unf uhr udfy 4sF S w s x ji hykx hg hygi eg kr Lxcf df g rukt rfkHhyH eg kr ]g rOm Lx s \ T s a s T s \ cf ji hykx hFkp eg jxv 4g cl eg l dfk;D ]g krdl kt kpkl kl , T s X , s 9`F hg <gflv kr e jr s q s X a v jkv F gj gl hg l iW Idi o Glf hH kd k;yfkx Bx hn ygi df krskg , s s s z s Z s X s Cgu ;r g; k;D llb 4Oc jd /o kd ykiq''f l p jkv dl ul u kd s s , s , s q s hykx hH dS hd sxkv llm < yko ugl hykx cuk;uf kl ku ]hJ ukoxH8 s s s s , , 4g krkg wxky ji kgel Glf lkdof ]krskg Cgu xky lkdof ji k;rDf; 4g , s X w Z w X , Cgu kjk/ hd lkdof Bkd elb 4g okHo kd uy[f kji hg elm ]g kuy[f s X , s w X , klt kd 0c 4g okHo kd uy[f kji kd < 4g ry[f o lo g rgkp kl , s q , s w T s s s , T s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 712 egaP

jkv xkpi df rkc Bkd hH g; 4kF xq; joregf g; df g kruke e jkv 4 , a a s wa T , g hrdl kv e yk;[ rkc g; cr sx>el kd x; lm F e xq; ltf < kr , X X s q s X s 4Skt kg jk;r kd ukjp ]Cgu xXxke df gkp kurb lm Bkd 4Skt kg s , s s q s a s s s s hjWt ]hjcte kukjp df gkp kurb lm Bkd 4yef lm kyko ujd <jgiv B w q s s s s s s kd g hgj hrgkp h_ 4g Cgu rv Bkd kd lj dlm ][n l jkx kd jgp sdl s , , a s s X s s , s s s m cr g gj kt jke dD/ rgc lm df g hrjd Ixi [n jdkv hdL\y Bkd T s s s q s , z q s ct jkv 4kd [n dlm g Cgu rv Bkd 4g Cgu rv Bskd kd [n dlm kr kr , q s , a s , a q s s jke Cgu kdD/ hH Bkd kd hdLy hldf e lid hIloufw; jxv hH tkv ud s s \ X T fy 4g Cgu x; go cv jkv 4kF <jgiv ukel kd ;nkl ct kF x; dS 4g s , q , Z T q , rpfufl kriWd hdlm df kF cyre kdlm kr ]Skt k;df u <jgiv kd q q s h_ hldf ct df kF x; dS 4kgkp Cgu hH su hldf kd h_ lm df kF cyr q s e hg dS kdlm kr ]Skt k;df u <jgiv kd h_ hldf ct kF xq; dS 4g s T hrkt kg hdrc hl7rgc kr ]g hrkt ync ct ;kFo; hd tkel e ylv s q s q s T X X 94g rjd r;fkyky kd ujd <jgiv kd kHl ugc hH kd utv ]kF hg k;d T s s s q s qZ f <jgiv kd h<eDfQ kr su n[ `sxgd Cgu <"H7<jgiv ikv k;D kd <8 s q X w s 4g hrkt ync Xthp sxkv l kgt g krLi kutk[ 9e;uf7<o8 g T s a , \ s Z X m Cgd ]g hrL\i hutk[ 9uhe uLkx8 gm Cgd phc d kukn ub 4g oHalv , s s X s X s , Syf dum kun ugklki kd Bkjc df g krxy hH kl udfy 4g ydfe rqgc s s sz s q , s , q kukdp kd kr<gfl hdum df g krxy kl jd[n kd orDf; ji d < q s q , s s s w s 4g kr[n e kl 4kxLi hg kudkj l ukg kjc hH wa s T s \ s s s s q kd jln gxt dS 4Bx kg krjkOd rfv l jln g; 4Bg u k;n ji jlwn g; s s w s s s s w q s ]n ukt hg rkg kjc kd jln jkv Mkt pc l ukg kjc kr e udfy 4g hjc wa s s s q s s w , a s s s q s T s , q kr<gflv df g Fv kr hg; kd ukg q<gfl 4g Cgu <jkd Bkd kr jkv 4g h q , Z s s s , s s , , jc kr<gflv df u g kr Syfhlb kr ]g q<gfl e jxv 4g ugklki kd Bkj q q wa s s wa T , sz s q c kukt gl kd kthp sxkv d kvkehl 4g e/v ]g dkujr[ kukt gl skd kth s s X s X , Z , s X p xkv d kvkehl jkv g aSkehl hd kthp cl udfy 4rkt dp Cgu < el s s X , T X s s q X m 4hnt g rkt dp eg dfk;D ]kxsxy hg kl eg 4rkt dp Cgu < elm T s q X X s q X 4g krkt kv ykx kjlhr ct g rDo dS 4g krdl Li kIkp hg ji y , , , \ a kx jkgr cv ]Sx dp ykx kukn je 4g lki jkgr ykx kjlhr cv ]kgd u s q q X s s s , s q s henkv lm 4g lki jkgr ykx kjlhr cv 4g Cgu ykx Bkd kjlhr ]kyp Fkl , s q , s sd llht dr ykx kn dfk;D 4l llht g krsy hN e cv jkv 4g Cgu ykx s X s wa q T , , Bkd kjlhr udfy ]kgd sulm 4kn jd uekl kjln kr jke kIkp ji ykx dS s s s s w s s a jkgr Bkd ct df kgd kr su llht jkv `kg ruke kd llht kr er ]sjv s q s s , s s s s q df kgd su henkv lm 4kjke kd uen lm kjkjd Fkg dS jdkOm ulm kr ` s q s s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 812 egaP

9`g Z;ikr k;D kdlm 4Cgu dhO kupk;7Id df Cgu hH rk>el ]g rlg < , s T s a hnkonaukv jxe 4dl kjd u'n7Id < dfkr ]hF hrjd kupk; hd Id X Z lki d < krd hyko utx g; huk; 49Qqxxt _r lou rl niof8 ]kgd s qa s wa q a s u krd ]hyef krd cr F rkt kdjk} l Fib < jkc dS ]hJ ukoxH8 qa qa s s s z a 4g srkt yp ryp e rykg knqe T s s X Z Sg rdjl hH cv kt ]F e;uf d hHd go 4kF kLi kukt d> uekl sdlm q s s s s \ q s ]kF krkg krtof kt ]kF krkt y jduhN lm kt hHd 4kF kLi kud> lm hH s s s s s s \ q s d 4kd ud> d krif d hdLy g Cgu <jkd Bkd cv 4hH tkv ]g krd> kr s q s s \ , s , q if kd hdLy hd tkv 4cl g Sdf ektrb hg n[ go ]g hgj n k;yfkx Syf \ T a q T s a d gkd cv udfsy 4hxkg k;yfkx Bx hn hdlm ]hxkg hgj kt Bkjp hdLy hd s s X a s q \ j? dltf go `g hrn k;D k;yfkx o df kpkl hHd 4g hrjd W' kusn k;y s T s X a s s T q a fkx k;_f hykoj? d hdL\y kr g hrkv rkjc ct df kxkg kri kdikv hH t a s s , s s kv jkv 4hF rkjc go ]F Sx Fkl dlm kt dlm F hFkl Nd jkv kF k;x , s s s s s q , ukjp kd hldf kLk? go hHd jkv hF jkoyr hHd go ]e yxc dlm g rsn s q s s\ , X s T s kdIy hH hjN dS jkv3g Cgu cyre Bkd ]g hukec ydycf kukOcf ji Lk? q , , s , s q s s\ kd gn3kd gn ]g rkOcf ji kLk? kd kgn eg tkv ltf jkv 4F duf,l s s w s s w T s s\ s w s , s Sg Sx Fkl d hei o unf hldf ]g rgd rkjc eg ltf hH tkv3g rkt y q s zs s T s s T s s p ryp spkP Nd udfsy ]g rkt ync kr xq;3hH tkv df g Cgu yk;[ Xeg s a q T s s , 2rkc g; kLkN kr ]kdl kjp > s s\ s s q s e g Cgu regf hH hurb df hrgd go 4hrjd Cgu nli lb h_ go 4kxkg q , a s s ukeiv e x; lm ]kxkg ukeiv kd h_ lm kr ]jd ;kim cl jkv Li j,i7F X q s s X , X \ kg d krif dlm ]tH jc[ jxc d h_ hlm jkv kd h_ hldf Sky u djd s s X s , s , a s <jgiv jxv < df kxgd kr e ]u 4g hrkg k;rfhu kne kt g rkuc k;r wa s T T s a Z q s T s a fhu hd gjr jkv ]g krkg kykP7kyhP cl jkv g hrkt k[ hrkup cl e hxnt , , s , , s , q X V ct ]tkel Sg je jkv yFf'f 4g rkg x; d okn jkv d hrkup kr ]g h q s , T s s q s a , s , q s , rkg uk' e hxntV ct jkv g krkg tr e hxntV ct ]x; d Z;k' df g krx s X , , s s X q s , , y hH >e udfy 4sxXxy suLi eyke drf,uv jkc Bd go kr xSkt uiskF ji s q s \ w s s a s um eg kd kFo; hd x; jkeg 4g Cgu yk;[ eg kd kFo; hd x; lm 4 s q s , X q T g Sg kn,i e x; "'of hldf < g; 4kxSkv e yk;[ kr x>el kd pkP sj q X q s X s s X s s a i7sd7ji d x; lm 4krkxy Cgu okn ]krsy Cgu k;rfkup rgc ei cv 4g Bx w s w s q a a , q q zs , kg yFf'f rDf' hd ei df Sgfkp kuuke unf hlm ]g rkt kg W' e;uf u s zs T s s q nf ltf 4kF xq; kd ei kt go kF xq; jkv 4kruke Cgu e;uf Bkd ei jkv 4 zs s , s zs , g krdl kt k;kxy okn ]g krdl kt k;df hH <jgiv kr ]g go jxv df g , a , s , , thp hLc hurb ei df g rgd go df Syfhlb kr ]Syf d <jgiv g gj j \ zs T s s s T s d hH rjfim kd hldf ct < udfsy 2y jd gkoof Bkd jdk[nf kd k_i zs s s s s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 912 egaP

kg jiM7jiM ]krkt gj Cgu kjgx Nd e hxntV hdum 4g rkt kg yFm ]g s q X T s s s T srkt kg 9ky'8 k'eg ]g rgd h[l Ar<jk/kl eg gtf ]xky kt Syflb 4g s s , s T s q X s s , krkg kyFm rgc [l 4hrkg Cgu hH Bkjgx e [l 4g krkt kyp jkv krki C s q q s X q , , gu hH kv kr g krkv [l 4krLi Cgu eyke kry eku kd ukt kr g krkv 4h s , q \ w s s s , xkg Bkcy e [n 4hrkg Cgu Bkcy e [l 4g Bkcy e [n 4g krkt kyp ]g k s a X q s a X q , a X q , , rkv 4g krkg kd jH <{ [l 4g dufkK,okue rgc kt ]g <jkd Nd hH jkv , s q T s q s T q , 4kg rdl n Cgu er [n dfk;D ]skg s s s q q X Cgu er ukerDf'ol df kxn jd 0lf kder go kgt g hy Ldi gxt dS q Z s s q a , \ s ulm 2kg ukerDf'ol ld [n ]kg Fel ld [n ]kn [n kr kn ]g kgj gd s Z s , X s s Z s , X s s q s s , go huk; 4g dofkHko ue kd uykL e rdDnf hLkF kgo ]g ei kgt jkv , s X s\ a , zs a , 4g kgj ykL hH e rdDnf hLkF kd ukoxH go l 4g ry xke hg [n ler , X s\ s s T s s a q s q eg 4g hg [l go kg rn kt er dfk;D ]sxXxke u eg [l df g kgj gd g; , q s s s s q X a q , go 4g kgj n k[k/ dS hH kd ukoxH go elb 4g kgj jd hdkykp hL\c r , s s s X , DH elb 4Xy xke u k;D hg [n eg llm ]kg krkg hg [l go kg kryef kt X a X q s s s q s s s lltf ]kg kryef hg [l lltf 4Sgfkp kukt kxke [l llm ]kg u kuokHal s q s a q s s hd uyef [l lltf `uc k;D hjk[Hf d [l dgku eg kr g kryef hg [ql s q s X X s q s , s llm ct 4g hg [l go ]g kryef hH kt kr llm 4Cgu kryef [n sl uko , q , s s s q xH dfk;D ]g krdl kt kxke [n l ukoxH df g rkc hd te hH hjln jkv X , a q s , s w , 4g rkv lki jkgqr uxke hgo eg 4g srkt Ig T s s s a T xky lltf kn n hgo eg 4kn n hg [n eg df g; g xke hjgx hLc Syflb s s s s X s s q X , a \ 4krdl Cgu Ig l ukoxH go cv `kgj k;D ;kim s kd uIg dlm cv ]g kxke [n u rDH ltf udfy 4g krdl Ig l ukoxH s s , a q s s , s go g kxke [l u rDH ltf 4g krkg [l kgt g krIg Syf d kgo jkv 4g , a q s , s q a , s a , , krkg [l kgt g krIg l Cgo henkv dfk;D 4kgj u ;kim Bkd kd ukt l u s q a , s X s s s koxH kd henkv lb cv 4sxXup u [l Bkd jkv ]xy up hH [n kjkgr 4g q q s , s X q q q , kLc l [l syef l Cgd jkv hH [n k;x k;nf kjk} jkgr df g krgd go 4 \ s q s , q s q , g krjd aSk<"k? hd krkc uhr7kn go kr g krjd kuFki hd [n go ct jkv , s X s s , Z z q , 4kxgkp u ku[j kd thp hldf jiM l ukoxH go df <jkd hlb kx s s s jd Cgu 4kxjd Cgu kuFki hd [l ue kd rDH Syflb 4g [l kr ;kl ]g s s Z z q , q s , krjd gjr hd u/kl go xk;im kd ukoxH udfy 4g krkt hH lki d ukox s s , s H Syflb ]g krdl yef l ukoxH dfp 4kxSkt Gjr hd [l jdLkN kd uk , s wa q s\ s oxH kr Skt yef [l lm kucf d ukoxH jxv 4g krjd kuFki hg Syf d s q s s , Z z s [l ]krjd Cgu kuFki l ukoxH go ]g krjd kuFki hd [l l ukoxH kt j q Z z s , Z z q s s , kv 4g krLi eyke <iFko Nd kujd kuFki hd [l l ukoxH kr dS 4sl k , \ w Z w Z q Z z q s s X <jkd uhr7kn 4g <wiFv kLc kujd kuFkzi Syf d Id l ukoxH kd rDH s , Z Z \ Z s s

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 022 egaP

hg l ulg kt g Xthp Nd 4g rkt gj jd lg ]Cgu rk>el < Syfhlb j s s a s T q T s a s , kv 4e Fv lb 4u hg spc ]Skt hg k[ go eltf kn n q;1e hl 4u hg pc X Z s X s s s go eltf ]Skt hg Ief rDH eltf kn sn [n kl 4g rkt kg knof jkv g sr X X s q T s s , T kt k[ ]Cgu hg rpc ikv e ei ]g rkt pc Nhi ikv kr e [n 4g krsn kI s s X zs T s s s X q , ef ei ]krki Cgu kIef [n 4g krn Lkr ei ]krki Cgu Lkr [n 4g krkt II zs q , s s\ zs s\ q , w s l Gjr cl 4g hrkt jH e jki7jki jkv X;kj7;kj kLhi hd ei kurtf ]krkr , X s s , s X s \ zs l Cgu hH [n kurb jkv 4g kLhi hjgx hLc hd ei 4gd eg ltf kLhi hd q , , \ \ zs X s \ ei kt g kgj jd xke hd [n lm 4Cgu hd [qn lm ]g kukrl kd uiv kt zs s , a q , s s s ]g 9jpkI Gl8 skt Cgu hd [n lm g; ]g kgj jd rkc hd [n jkv hldf g , Z s q , q , ; ]skn n [n df g kgj gd rDH kt g; 4g krdl kt kuxf e 9Ipfkle8 kd s q , s , X s , s h/kx 4g kryef [l e sukrl kd uiv eg df g rgd s; 4g 9Ipfkle8 ; a , q X s s X T s T s , s ]g srxy e 9jZpkI Gl8 ]g rkrl kd suiv kt henkv l kr 4krkrl jd jk T X s T s s s s s e Lkd kd suiv go ]pkle kvg henkv dS 4Cgu 9Ipfkle8 ]g lj kuiv kd s s\ s s , q s , , kLhi ]g [l kuiv kd kLhi `kdikv k;kv e yk;[ hHd g; ]g nukv kuiv \ , q \ s X , a kd [qn 4g Cgu nukv Bkd hH e [l syef lum ]g rjd Cgu ei eg gtf , a s X q s T s zs X jkv 4g nukv hH kd [n dum ]g rjd ei eg gtf ]rkc hj[fkv ]jGf jkv , , a q s T s zs X , 4g kgj gd cl g; go e n' [n lb 4kn n go , X q s s ]Mkt kg kjgx jkv kcay ]Mkt gj u kyFm e kr Skv kt 4kn n o ]Skt cL a s , a T s s s s s w dr Bkjgx hd k<ki je kr Skv kt 4kn n o ]u Skt go Skv kt df g kgj X z s s s s s s s s , gd cl g; go jdxke [n 4kn n o ]y u eku kd ukt kr Skv kt 4kn sn a q s s s s s s s s go ]gj Fkl je kt ]Skt yG jkv Skt kyp jrhH je kt ]kg kt ]dIf kt s s s s , , s s s s s s s ]gj kt 4kn sn o ]kg Bkcay eltf ]kg Bkjgx eltf 6kn n [n ]g krxke rDH s s s s s X s X s s q , a 4g , ncV kd Lyfd; [l 4g dr cr ]kp[V Cgu dr ct 4g Cgu df g kryp kri q w q , , , cr g rpC[ eg ct ]Cgd krkg Cgu hH [l 4g hrkt kg BkLkp7Bkcy elm T s s q , s ,\ a X kr ]ji txkd g rpC[ eg ct 4Cgu krkg Cgd hH ncV kd Lyfdw; 4g qncV s T s s q , kd Lyfdw; [l 4g ncV thp hl ]BkLkp Bkd u ]Bkcy Bkd u eltf ]9Fc8 q , q ,\ s a s X zs Bkd u ]9FXy8 Bkd u df e k"kHjfi hd 9Ibko8 ]e k"kHjfi hd ncV ]g kr s s X a X q , gd Lyfdw; 4[l ]g rfkH hd ncV d Lyfd; kt ]g Bkcy Bkd u jkv g Bkj q , a q s w s , a s , , gx Bkd u eltf thp hl 4krdl kt kxke Cgu [l kr ]g hg kuxke Nd sl s X a q s , a q ukoxH jxv 4g Bkjgx Bkd u ]g Bkcy Bkd u3g Cgu Bkjgx ydycf e [ , s , a s , q X q , l 4g Bkjgx hLc e [n 4g krkt jd hH kjgx ]krn Cgu hg [n [n 4g hH \ X q , s q q , krjk[uf ]krn Cgu hg [n [n 4g hH krtke ]krn Cgu hg [n [n 4hrkg Cgu s q q , a s q q s X e hxntV hd henkv h[l Ar<jk/kl kt ]g hrkg Bkjgx dS e hxntV hdum q s , s X ]e kjgp dum ]e k[kv hdum ]g rjtx l [n xky kt Syflb 4g krkt sn X X s s X X a T s q s q s s , Bkjgx [n Syflb 4g 9FL8 hLc hdlm ]g kr[j Bkjgx rgc [n 4g krkt q , s \ , q q ,
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 122 egaP

4g Cgu /cl hH Bkd l nko[n kdub ]g lkv d nukv , a a s s q T w a s a s kt g; ]g uHp hd Ikd d naukv kt g; ]g 'n kd nukv kt g; ]g kLhi , q s a s s , a a s , \ hd nukv kt g; jkv 4g krkj hg e nukv ]g krkj hH hei ]g krkj hH rDH a s , , s X a , s zs , s 4 g krkt gc l kvlkv go ]g krkt kg knk; jrhH jkeg kt 4g l 9xbkyjo , s X q a , s s s , s a s kv8 /cl kd kvlkv ]g Cgu /cl Bkd l kvlkv kd [n 4g k[j kuc l [qn s a a X q a , a a s s X q a q , s 9u'SlfklS8 kd kvlkv ueg Syflb ]Skt gc e kvlkv df Cgu kvg knk; s X q a s X X q a q kurb hHd nukv ]g kvg knk; hgo3g [n lkv hg d [n ueg dfp udfy a , q T s s w a s q s wa s 4g krgc e kvlkv kr Skt kg knk; /k ]g krgc e kvlkv kr Skt kg kn , X X q a s s s , X X q a s s k; ei ]g krgc e kvlkv kr Skt kg knk; [ql ]g krgc e kvlkv kr Skt zs , X X q a s s , X X q a s kg knk; [n 4okH hH Bkd ]g krkt kg W' kugc e kvlkv kr Skt kg jki s q s , s q X X q a s s d kehl hd ue okH hH Bkd kd ue 4g l 9xbkyjokv8 /cl kd kvqlkv 4 s s , s a s s a a X a g Cgu l [n /cl Bkd kd kvlkv udfy 4g hy /kc kr;koufv hd [n ueg , s q a a s X q a s , a Z q s Fkl d kvlakv Syflb 4g Skj Cgu e nukv hHd eg ]g Skj hg e [n Gl s X q T s X a T s X q Z f eg dfk;D ]g hrkt kg yH rgc eg udfy 4g Cgu lkv d [n lkv sdlm X , s w q X s T w a s q w a udfy ]rgc g krkj rDH 4g lkv hg d nukv lkv dlm kr g hH krkj jxv s q , s T w a s a w a s s , s rDH jkv g Cgu h[n hH hHd rDH 4g ;pjfiv jkojfi kdltf ]g krgkp k , , q , , u[p hH kd [qn ]g kgj ki c[ go kr [l df g kry xke [n Syflb rDH s , w s q , s a q 4rdl Cgu n kn s s k; jkv kdlm ikv cv df g krgj e [n urb kr hnko[n `g krkt uxke , s , X q s s q , s a [n l hldf hnko[n 4g Cgu rjWt Bkd hd uxke l hldf df g kry jd kn q s q , s s a s , s i [n urb kr hnko[n dfk;D 4g Cgu hnko[n go ]g krxke [n rDH kt , q s s q X , q , a q s 94kxgkp kuukt likv Te rkc g; ]g hrskg sld wa s , , ri hd u'n ddfkyv lm d < jGf kr ]g Cgu krlg hHd ]g krgj lkn w Z , s s , a , m ]g krxke [n jxv rDH kr 4k[n Cgu Sg rlg e uoht u hldf hHd kd , a q s s q s a X s s klB ]lt 4kgj uoht hnko[n uoht kdum Sg xky jln hH urtf hdkc 4g s , q q s s w s , kgj uoht kvg kry[f Gjr hd kyG ]kvg kry[ ]kvg krlg ]djfkdep ] q X w q s q a ddfkyv uoht kd < df kgd ji dke d 'oi7;"of hH kg; jkv kgd hH , s , s s z a , X e Bcc e /cl d < uikv kl,t 4g krkt kg kni /kjof dS ]hJ ukoxH8 a X a a s s , s , s 4Cgu g Nd kd uk>el Xelm ]g rkt gj , q s s T s ip jdlg Syflb 4g kgj ykL e I>a> rgc skdum kyko uxke 4g kgj jd q a , X q s a , rkc hd hdkykp rgc kyko suxke 4g kgj jd rkc hd chdjr rgc kyko ux q a , q s ke df kd tkj g rkt >el o 4rkt Cgu suk>el Nd o ]g rkt gj ip jd a s T s s s q s T s q lg Syflb 4g hrkt kg kni h>elku l suk>el kdutf 4g hrdl kt Bk>el a , s , s s T
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 222 egaP

g krkxy xkH kt kd ukoxH 4krkg eyke Cgu dhO kr henkv g; df hyef j , s s s s w s c[ kd k;IfI dfk;D ]Bx kg Wq' Ghydr hg e unf pki7ln udfy ]kdum s X X s X a s s kF k[j gjr hd hjkti 4hF hjdku hd suhge ;iQ gykl n;k' ]hF hjdku hr q , s s , l rgc 4e jo<{fn ]kF k;x k[j gjr hd rgfkji e jnfe dS kd <ekj q X s s q X a s 4g kuI? hd te rgc 4k , s q vg jkc dS kd <ekj kl,t ]g krkt kg hH kl jGf 4g krkt gj Cgu ;ki q s , s , m Bkd ]g krki [n gjr hlm hH skd suiv jh/7jh/ jGf 4kd rxt g kr[sn s , s s s s , s l ue ]Z<ikuFki ]<iokH ]Z<irDfH ]9yGj;i8 l 9Lbke yu'koLf8 ]l ;n w Z z Z w w q zs s a s s Z<irDfH ]g e rxt kt lm g kr[n jkv hd su[n kd rxt g krjd W' k_ w , X s s , s , s s , q k; 4gjr hd ukoxH g krkg kji ]gjr hd rDH g krkg W' rDH 4xXLi Bk[ , s w , s q s \ nf Cgu ukoxH jrhH lm df g k;df jld k;D kl n[ ulm skr ]kxy [sn s , w q s s kd ukoxH jgkc go ct unf dS 4kxSkt kg kji ji ukoxH jkv kxkg W' sl s s w , s q rDH go ]kxjd 'oi l rDfH hH kt jkv 4g hH ukoxH jkv ]g rDH < s s z s s , T , T 4g krkg hg ukoxH go g krkg kt jGf ]e jnfe hldf g krkg kOc Cgd , s , s s X a , s , ukoxH df g Cgu kl jGf 4g krkt kg ukoxH rxt kr ]kvg kjgx okH kd , , s s q rDfH jrhH jxv 4g eg kt ]g krLi Bk[nf hgo eg e rxt 4g uyGrfi T s , \ X X , z kdlm g kt jrhH jkeg go ]g 9u'Dstki8 go ]g gj [n eg kt e rxt 4g , s s , sz T s s s X , krki [n gjr hd jFi kd rxt ;n gjr hd jFi ]g Cgu hH jFi rx s s , t 4g krki [n gjr hd ukoxH kd rxt ;n <irDfH ]g Cgu ukoxH rxt , s s Z w , 4g rxt , k;x k[sn l Zxke d rDfH go 4g rxt k;x k[n l ;n d rDH go dfk; s s , s s s X D ]krdl kt Cgu k;krc gm jkv 4sxNi so `g kgd ukoxH g srNi o ]g kj X , X w , a T w s , H Cgu l rDfH ;n kdutf 4g krkt kg ukoxH rxt g; gm ]g kjH sl rD s , s X , fH ;n kd kxky utf 4g kvg W' kuLi Bk[nf ukoxH <jkd d rDH ]Cgu X s , q q \ s kl ]g rDfH <jkd d ukoxH 4g kvg kni <jkd d rDfH ]g Cgu hH Cgd , s , q , s , ukoxH df g g; kr pl 4g hrdl kg kucf d ukoxH rDfH 4g Cgu hjWt ku , s , s s , kg ukoxH Syf dlm 4okH kd rDH ]g cyre kd rDfH 49Lw;.IIfS yu'koL s s , s f8 ]g cyre kd rDfH ]hrkg Cgu rDfH hd hldf cyre kd rDfH kl 49lu , s s yGj;i8 ]Cgu 9j;i8 df kgd sue klt 4kxSkt kv e >el kr xy e yk;[ q zs zs T , X s s X X kLkF go ]kgd kt e /cl d kuFkzi sue 4g hrkv Iky l gjr hjln jGf Sy s\ s X a a s Z T , , s w flb ]g hrkv Cgu e >el eg udfsy ]g Bg sNhi rkc hl7hLkF e /cl lb , X X , q s\ X a a 9`Bkx k;D kegfe hurb hd rDfH jG X f kr F Cgu jxv `F rDH dldf kr F `F rDH < k;D df k;kv nk; u s s s s s s s i >e kr ]kgd ukoxH kd < jkv ]hgd rkc hd ukoxH jkv rDH uikv8 z s q s s , , s

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 322 egaP

2kxyp kri cr ]S[fn jdOc ji rr s s , ikv jdykOcf phu d rr gm kjt ]g rjd r"fk? ukoxH kd uiv kt 4kx s s X T s s s s s Skyp rDH ]e Fj xOc ukoxH 2rDH kg er ]ukoxH e kgj 2jiM kn uOc X s X , s q T s s , ]phu kOc ]krgd l uqZtv 4krdl Cgu Oc gxt hd hFjkl kr krkg henkv ky s s , s , s s ko Ldv hd ukoxH jxv g; 4g Cgu kjr[ llb ]g Cgu jL e henkv lb 4 \ , s , X g krdl kojd uku gjr hd ukoxH hH kd Lk? dfk;D 4g kr[j r;lfg hd , s s s\ X , , ukg ukoxH henkv g; 4g krjd Gkl l j[ kdum ]g krkygu skdum 4ukjd s s , s q s , s uku ji hnu g krkt y gm kr g rkt dF Lk? ct kd >kl 4g krdl jd , s X s T s s s\ s a , rDfH hd dr Lk? henkv g; dfk;D ]g krdl kt kuke ukoxH kd < cv s s\ X , s 4l rDfH hxLi hujd W' k_k; 4e k;ufn hjkl s s \ q X q T s s g j? rgc d 9eLQqx8 l 4g r[n rDH e jln ]g r[n ukoxH e uiv 4 q s s T s s X s w T s s X s rki [n Cgu ukoxH e jln o ji 4g rjWt hd krDH Syf d ukoxH dum s s X s w s , X s s dfk;D 4g rkt xy e ''fkd hd ukuc rDH kd kjln jdkg 9dIflkxb8 6g j X T s X s s s X w s X s T dkg rfdgv xky l cr ]g rn jd kr k<"k? hd ukoxH Syflb ]Cgu kr s X a s s T s s s s kg okH Bkd kr kd rDfH jrhH dum 4g ukoxH Te 5g rgd o ]g rn jd s s s s wa T s s T s s Wq' hg l ukoxH kt ]g rjd kni kjr[ xky Bd l 4g kjr[ kr ]g ukox s s T s , s s , s wa H e df kgd g; uer jxv dfk;D 4kxLi kujd W' hg l rDH 4er kg rd T s q X s \ q s q s s l jd Cgu W' l ukoxH udfsy 4g kukn hHl ]kg kuskn hH er 4g kukn < q s T X s s X q T X s 4g kvg kOc e j? go F Sx utk[ er ltf 5g rki jkv g , q , X s s s q s T s , T s rkv Iky ji uiv eg djd k_k; hd k;ufn hjkl Arrav ]g hrkg hji ji u , s s q , s w koxH hldf Cgd jgkc df g Cgu kl 4g hrkg hji ji ukoxH ]k_k; g hrkg , , s w , s W' kr l rDH kr 4g ukoxH hH jrhH df kxgd g; ]kxSkt kv rDo go hn q s s s , s t rgc `kxSki [n ld kd ukoxH hjgkc henkv g; ]g henkv kt g; cv q s s , s , s 2kg u k; hH kg ;k; uk[ s s s s Cgu kri 4kxMkPp jGf ]kx[p e kr ]g ku[j kg; >e kF;v 4kykgl er h a \ wa T s , a s q s q jdku 4krdl kPp Cgu [p kucf e 4hF hry [p ygi kr hF hrky[f >e ke , \ s T s s s s q a hje ]kgd su <ekj `kg ry k[ ld n[ er Skxy nkli kd ukoxH kuc s s s s s , q q z s f ]kgd u k;IfI 4kg u k; hH kg /xl Cgu kri `g krdl ld kPp ?wal kuc s X s s a q wa s , \ s f ]kgd u <ekj `g krdl kt k;kPp kd ukoxH yG kvg k?l Cgd 4xXjd s , \ s w q wa s jgkc ykduf ]kgd sukgm `g hrkg 9uyflfLf8 Bkd ]kpkP Bkd 2g krkg xP X , s s a s , s a Bkd kd rDfH ]g ul rDH ]g [sn rDH 4Cgu kul hHd g; ]g krkg xP kd s T s q T s q , s a rDfH3kgd u <ekj `kd rDfH g xP Bkd g; `kg gj jd k;D g; ]kgd s , a s s s jkv k;yf Ldi kdum u k;IfI ]Sk?l kd ukoxH jGf ]?l ygi yG 6k;k , \ s s X qa s s wa s w xy kd ukoxH jGf ]k;kxy kd n[ ygi xkH ]Skv jrhH Sg rpku <ekj s s q s s q s l okH Lc df k[n `g k;D kyeke df e jnfe k[n jdkv u k;IfI jdiN s s \ s , X a s s X f kr 4g krsy ?l ]g krkP\p yG kt ji ukoxH jkv 4g kry [p n[ ygi ] s , wa , w s , , s q s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 422 egaP

4jd W' l ;n lb `xSki jd ei sld X q s 1 s a zs , skd ;nv eg kr ]g rki jd Cgu ei kd kjkr7nkp d 'kdkv ]g rki jd C 1 s T s zs s X a s T s gu ei kd kroi Sg L[ jkv kjkp ct ]rki jd Cgu ei Cgu kd XkyG yko zs s X Z q s \ s X s zs s w s uLi Bk[nf eg ct ]g rki jd Cgu ei hH kd k;rDf; Sg yG Gjr kjkp s \ T s zs s X q s , X rofht eg ct jkv `g k;df ei ue df krNi Cgu g; hH Bkd jkv 4g krj , , zs s T w s , , d ei ed kjln df l jln gj Ly cl ]g krjd ei ed ikc ]g krjd ei zs w s s w s \ , zs , zs ed kIc ]g hrjd ei ed hui ]g krjd ei ed rfi ]g krjd ei ed kjl s , zs , zs , zs n df rkj7unf g rLy Syflb 4Cgu k; g Gjr hd jln ei kje df kg krN w T s \ , s w zs s s i hHd Bkd hg n;k' `Cgu k; g Gjr hje ei kd jln df g rjd Gf d w s , s zs s w T s f jln jlDv Syflb 4Cgu hg r[n jrhH eg Syflb 4g Cgu ei df g kri s w s s , zs , rfkHhyH eg dfk;D ]g rjL l udk> jrhH 4l ujd Gf g rjL eg udfy a X X T s s s a s s T s s 4Cgu k; g ]jd Gf hd ezsi , X 4g Cgu /cl Bkd kd hIkld 4g jkdc hIkld kr ]g `kxs;jfd k;D kd hIkl , a a s , , s , s , , d kr ]g Cgu 4g Cgu k; g ei e hxntV hje df xdl ukt 4hxSkv u BkuOf s , , , zs X s s X d e uukpgi ][n jrhH uiv 4g Cgu kIkd e ji df g rukt eg hH cr g X s X s s , a X , T s , krkg Cgu rIf? ei ct 4g rukt cl jkv eg lt ]gjr hlm g rukt eg s zs T s , s , T s s , kr g krkg rIf? ct ei `g kgj kg Cgu df g kgj kg k[n df gd jkv Xn k s zs , s , s s s X , Lx kIkd dS hH e ji dlm `g ;kim k;D jkv ;kolf d ukLx kIkd hH e \ a X , s , , s s \ a X ji dlm kr ]g hIkld k;D df kg krgd Bkd kjln jxv ]kg 4g kgj kg Cgu , s s , , s s w a , s k; g kgj kg nn df kxkg hg kri kr kdikv `g kgj kg Cgu df g kgj kg Znn , s Z s s s , s , s df g hIkld k;D ]g kgj kg nn e ji ]g krL\x kIkd e ji `hxkg hIkld k , , , s Z X , , a X , s , ;D 4g rukt cr g kL\x kIkd e ji kl,t g rukt rfkH hlm ikv cr g krskg T s , a X , T s a , ct jkv 4krkg Cgu k; ]g krkg 4Cgu hg krkg kO> kr ei 4g krkg kukl ry , s , s s w s zs , s s x dfk;D ]g hrLi rjWt hd hIkld Syf d upkt kd ukl ]kg 4g Cgu rjW X , \ , s s a s s s a , t Bkd hd hIkld Syflb 4g krkg Cgu k; ]g krkg kr k; 4g n' ryx ei k s , , s , s s , zs O> 4Cgu krkg ei Bkd kOw> ]g krkg hg kpl kr g krkg ei ct jkv 4jd j w s zs s , s s , s zs , X dfGf hdlb ]g ei 4g Cgu df g kri `g k;D rjWt hd ujd pkt kr ,g Cg , zs , , , s a s u udfsy 4y jd pkt kr Skt yef hIkld df g rpkl Syflb ]g Cgu ei ` X a s , T s s , zs g rjWt k;D hd hIkld 4jd jdfGf hd ei ikv 4g krjd jdfGf hd hIkld , , X zs , , henkv kr krkg Cgu ei 4g rjd jdfGf k;D hd hIkld ]g hGkd skr kg ei s s zs T s X , , s zs 4hrkg Cgu hIkld Bkd hd ei ]krkg Cgu xP Bkd kd rDfH ]kgd ue klt s , s zs s a s s T , 9`hxkg k;D hIkld hd kehl ejp hd ei7< hjkeg8 s , zs 4g hrkg hji ji ukoxH ]k_k; hxkg W' l rDH , s w s q s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 522 egaP

kF krukt e ]kgd su uZxke `g xP kl7ukd go ]kgd u h/kjof dlm 4g hg T , a , s s s , dS xP kd hjknukeB udfy ]d uked u/ g xP jktg e k;ufn df kgd ul a s s s T a X q s m llm ]kF hxk;rfi kdlm kt ]l rfiLkjd h/kjof uiv ulm kr 4kF kgj s s z s s s\ s s s s jd rhprkc Fkl d rfiLkjd h/kjof dS uiv uxke rfiLkjd kLc rgc dS s s\ s s Z s\ \ q 4kuI? d S g hrkv yk;[ s>e 4k[n Cgu rNi kd henkv hldf ykol dhO e /cal d , q s s w s X a s ei ue dr hHv 4g rNi ykol chtv eg Syflb ]g Cgu hg kri eg jxe zs s T T s w , X 4g hPhl hj[fkv hd jnfe hg hPhl hygi hd ytfe hdlm 4g end hj[fkv , \ a \ a , hg end kygi kdlm 4g hg ejp ei 4g Cgu jrav Bkd e ei 49Iky n LS , zs , s X zs a IG n8 ]g hg dS erfv jkv eFi hH ei 4g hj[fkv hxLf kl jkv g kygi Z , a , z zs , z , , , hxLf kl 4hH hj[fkv hgo ]g ncV kygi kt 4g hH ejp hgo ]g ncV eFi kt z , , q s , , q z s ]xgd eg kr `g k;D ncV ejp kd suuc ikH df Ni Bkd jxv kr 4g krx s X s , q s w s s , y ukg ikH endS lc ji hxLf kl 4g krkg ikH hg ji hxLf kl ]Cgu 4Skt s s z , , s z , kg ikH knk; kLkF ji hxLf cUkpi jkv ]jGf ]kg ikH kl7kLkF ji hxLf cu s s\ z s a , s s\ z s df g krkg Cgu kl kr g krkg ejx huki df lt 4g krkg hg ji hxLf kl , s s , s s , , s z , k'eg go 4g hg 9lDebkyD8 go g kt ei 4g krkg hg ejp ei ]hrkg Cgu kF s , s , s zs , s zs s ov Bkd ejp 4g krkg lc ]g krkg kd [ky kn u ]g krkg kd li kn u ezsi s , s , s s , s s , s 4g krkg rDo rkjp [ky kn kurtf g kr , s s q s , kg jkp hg kurm henkv rDo rkjp li kn 4Crkg Cgu knk; jkv ed ]Crkg s s s q s , s s , s Cgu 9thzxLf8 Bkd e hjkp 4g hjkp Glf kr hjkp 2g hrdl kg hLc jkv hIkN s X s , s Z s s , s \ , s hjkp udfy 4Bg hIkN hjkp hd li kn jkv hxkg hjkp hLc hjkp hd [ky kn s s q s s s , s , s s \ s s df xgd o g r[j cklgf kd li xky kt ]kg `kxSgfd kl ]g hjkp hIkN s X s T s s , s s a , s s hjkp hd li kn jkv g hjkp hLc hjkp hd [ky kn kr ]jd hjkp hd [ky kn s s , s , , s \ s s s s s s henkv Bkd jkv jd hjkp hd li kn henkv Bkd lt 4krkg Cgu kl 4g ezsi s , s s s , s s s , s , ed kLkF likv hHv kjt df gd e `g krkg cyre Bkd kd ei kLkF7kLkF s\ s wa T , s s zs s\ s\ 4Cgu hg krkg g; 4g ei kLkF7kLkF likv s>e df gd e df krkg Cgu kl s , zs s\ s\ s q wa T s 4kxkg rpfm kuy >el kLkF g; s s s\ 4Crkg Cgu 9thxLf8 hd ei 4Cgu hg hrkg kFov Bkd hjln hd ei 4g s z zs s s w zs , krkg hg ejp ]g krkg hH ct ei `g k;D kFov ejp hd ei df Ni re s , s zs , zs X w hHd rkc g; jkv 4ykr ji hIkld ldf hxLi hujd Cgu Gf hHd jGf ]Xjd , X , , s \ Gf hd ei 4kd suy tk[ kd ;nv g k[kj> duf;klkj ]g ;n duf;klkj zs s s s 1 , s , 1 ]g /fof duf;klkj ei 4kd utk[ kd ;nv g k;efhd ei 4g hrkt kg W' , zs s s s 1 , zs , s q kekv jkv g krkt Ief jhj' ykdr jkv jd ei kd rDf; 4g hrkt kg W , , , X zs s , s q' huLi Bk[nf ktM7<ki hd yG ;nv jkv jd ei kd yG 4g krkt kg ke \ Z z w 1 , X zs s w , s keji jFi jkv jd ei kd jFi 4g krxy ujd oHuv kd ;nv ykdr j , X zs s , s q s 1 rhH d ;n go ]g krjd ei kd ;n henkv kt df g rkc hd te Lc jkv s 1 , zs s 1 s , s s \ ,
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 622 egaP

4g kvg krync cl gjr hd k;kN7i/ kgo 4g Cgu ;r gj , q w a , r hd kpk[ d tjr' thp Bkd kgo 4g 9uIi8 kvg krync gjr hlb hH hxn X a s a s a , Z , q tV hji 4kxgj krkg cl g; ]kxSkt kg kj/v ]kxkg 'kdi ]hxkg rkj ]hxkg > w s s s s a s z s s a kl ]kxyduf unf ]hxSkt7hxaSkv k;yfnc ]hxsync k;kN ]hxync i/3kxgj kr s a a s w s ync cl ]kd k;xfc lb gj r[n Oc dr >kl 4kxgj krync cl 4hxkg jkv s X s s s , a s s , Cgd k;kN ]hxkg jkv Cgd i/ nkc jH hL? 4g i/ Cgd ]g k;kN Cgd 4ji s , w \ , w , uhet g hgj Li X;k;kN ]hHv g hgj Li i/ lt 4g 9uIi8 kvg krync rDo T \ , \ w s , , Z , q ji hxntV 4kxSkt ync cl jkv kync <{ 4Cgu klkjH Bkd kd <{ 4Cgu s w , s s klkjH Bkd kd yd dfk;D 4g rpfm kujd jkgo; jd[j e uk; kd kr_ef s s X , X s hd yd hH Fkl d _' jkv g rpfm kuyp jd[j e uk; kd kr_' hd y s q , , X s q d hH Fkl d _ef Syflb 4g krdl kg _ef yd go ]g _' tkv kt 6g kr s , s , q s , dl kg _' yd go ]g _ef tkv kt `g _' ukd jkv g _ef ukd ]g krdl s q , s , q , , , , , kt k;df ;r kgd e kryjr hd hxntV j,kv 4g Skryjr o ]g Cgu thp rp a X T a s T X fufl Bkd o 4rkuc Cgu 9Ibko LDGf8 kd kr_' jkv kr_ef < e ylv q s s s a s q , X 4g krdl kt kL\y hH l utv l tke hlm ]g srL , s qZ s , T \ y Syf d utv l tke ltf 4sxXy Ly hH l utv l tke hlm 4hxSkv Cgu s qZ s , \ s qZ s , upLv Bkd elb 4kxSkt kg 0q; utv7< kr ]Skt Li uekl kd uLy hH \ s X s qZ s \ s s s \ utv jxv 4kg rfFf hlt 4Cgu rpC[ hH Nd < 4g rjd ''fkd hd up qZ s , s q T s s s C[ kd _' jkv _ef eg hH jGf 4g hrkg ydfe hLc kr g hrkt ync k;r s q , , s q \ s T a fFfjfi jGf 4g rkg _' d hldf ]g rkg _ef d hldf eg 4g rht l gjr T s s q s T s s s T s s jkv eg 4hxjd ;r 9l'Splf8 4hxjd ;r k;rfFf 4g krdl kg _' _ef ]g , X a q X a , s q , krdl kg _ef _' Syflb 4g Cgu rckc d hldf k<jk/ rpfuf Bkd hd < s q , s s 4g _' d hldf u jkv g _ef d hldf kr u rDf; lt < e ylv T q s , T s s s , X 9`hF rkc k;D go 4F Sx ujd ekzxl l utv < df ]g krkt kul kl ]kGn d s s a s qZ , q S jxe 2g rjd Roi e 0q; kd utv < e ekxl rjkHkge ]hJ ukoxH8 T s 1 z X s qZ X z a 4g krukt go ]g Cgu ykol Bkd kd uNi dfk; , , s s w X D ]krdl Ni Cgu dhO go g kri kdlm ltf ]gj uk; jkv 4g rdl Ni hg w , s s , T s w ryx eg e /cl dlm 4g Cgu kri Bkd eg kdltf g thp dS jH ei d X a a s , s X , zs fk;D ]xXNi eg df g kri s>e dfk;D 49Ioyfjb8 ]Cgu hg rkg df skt ]Cgu h X s w , q X X s s g kruc df kt g rNi ykol l eg rckc d ei 4g kd ei kyeke hg kl s T s w s s zs , zs 2g Cgu kri kdlm gr dfk;D , X q X xkNi er df kF krukt e 4g Cgu kri kdlm kder dfk;D ]xkNi er df s s w q T , s q X s s w q
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 722 egaP

jd jFf kdum jkv g rIkc e kdkG kd hxntV eg 4Sgfkp kukg hg _' kd s , T s a X X a s s q s q _' ]Sgfkp kukg hg _ef kd _ef df g ruke eg 2Sgfkp hukg Cgu g; ]g s s T s s , rkc hld g; ]g rkc k;D hH g; ]g hrgd o jkv ]g hrkt kg hL[ e phc , , T s , T s \ X Sk<jk/ hjkeg cr g rkt uk>el eg hH ct dfk;D ]g hgj hrLi ydfqe r a T s s X , \ q gc ]g hLi ydfe rgc ]g k;kv e >el Cgu kd kyko uk>el kd < sl , \ q q , X s X s s 4g krdl kv e >el 0; l uqZtv kd < jGf kr ]Ski [n eg jxv kl , X q s s a s 4g kvg kLt phu jkv jiM 4g Sg Lt <{fn jkv jR , q q\ s , T q s q\ , m 4g Bg hLt 9thIjfsyki8 cl ]g Cgu ;l 9hIjfyki8 Bkd e Bkjgx /hl d T q q\ s , s s s X s s hxntV 4g ;l hg e krk0lf jkv kn' jkeg o ]g rn kuc o/ ]g rIkc Xe T X X a , X s s T s s zq T s a 9thIjfsyki8 eg kdutf e hxntV ]g kgd likv e Xkunf yNif ub jrjuf e s s X wa s X s a T df klt e ylv dfk;D `k;D 4g _' e kFv jgx hldf hH _ef jkv 4g _e , X X X , q X s , , f e kFv jgx hldf hH _' 4g Cgu Fv kd ukg <ikr_' rgc hH rfi d q_ X s q , Z s s Z w q q z s ' Syflb 4g klgf kd orDf; je hH _' kr 4g krkt k[ Nd l jrhH sj , s s q s , s q s e hH Fkl d uk[ d _' ]g Cgu kl ]kg krk[ Nd l jrhH je hg Fkl d s s s s s q , s s q s s s s s uje d _ef 4g hH kukg kje Fkl d ukg d _' 4g krje Nd hH e ]krje s , s s s s s s q wa q T Cgu hg _' 4g krkt je Nd hH jrhH je Fkl d uje d _' kr ]g q_' q , q s s s s s q s , Bkd kje jxv df g klt upkl g; 4g klt upkl Xe kFv Lc d hxntV jkv s s , , s s , , s s s \ s , 4kF hFkl hH _' cr 4g hx q , s k;rfi hH _ef kr tkv 4g hryp hg l xP <ikr_' hH kr_ef kr tkv ]kF z s , s a Z w q s krdl kg hH 0; l xP Z<ikr_ef 4g rki kg hg _ef l xP <ikr_' eg kr s q s a w T s s s a Z w q s tkv ]g kIym ydycf x; tkv 4F rdl hH Ly l xP <ikr_ef eg ct ] , q q s s \ s a Z w kF x; dS df g hryef kupl g; llb 2g chtv rgc g; 4k;x k[ henkv q , w s , q s klt ehH df g Cgu k/kc Bkd hH e sukue [n kd >kl udfy3hxSkt hd u , , s X q s a s jn e sujkrm unx kr sxLi uekl ehH jxv ]g Cgu k[k/ kjt e BkLy lm s X Z s X \ s , s X \ ]g Bg hjH l hjknukeB ydycf BkLy ]g 9Iukv8 ydycf BkLy ]g Cgu 9 , q s q \ , s q \ , hIukvlLf8 Bskd e BkLy lm3g Ly jdyk[ ynf jHunf lutf ]hjke Ikp j s X \ T s \ s s s Hunf kdutf `Bx xy Cgu kr Ikp kd hldf df g rkv hH Ni jdkt >kl 4 s s s s T s w a g hH rLy jH unf 4g rkv Ni hH e{7y'd hdum >kl ]g hH rLy jH u T s \ T s w s q a T s \ nf 4g Gkl rkc kukn llb ]hH llb udfy 4g kgj Li kuLy lum tkv ]sF T X X s s s s , \ \ s Qx yd kt 4g L[ uekl tkv ]F _ef yd kt 4g _' tkv ]F BkH yd kt q s T s \ s s s T q s s 4g kvg krync cl ]g Cgu ;r Nd e hxntV df g kgj krc go 4g rHnv , q , q X , , q kLc l rjkHkge 4g jir Syf d sujke kd Cgm ]Nd rgc g k;ki l e \ s , s s q q , s hH utf 4g kL[ pC[ jhr ji Cgm ]cl u uqZtv g k[hl l <k utf ]ulm , \ s s , s s s 2g L[ suekl7uekv _ef cl elm 2g kd ste Lc hg rjkHkge kji kr sl j T s \ s X , s \ w s , kv ]g rdl kg hH uekl d _ef < 4g rdl kg uekl7uekv ld < jk T s s s s T s s s s s , , v utv df rdl Cgu pkl g; hHd eg ]rdl Cgu hH pkl hHd eg Syflb qZ s s s s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 822 egaP

4ler Cgu utk;i Bkd 4g krjkg ukd ]g krrht ukd g Cgu s q s z s , , , , , cyre eg ]uhlknm 4g lknm eg ]g cyre kd krFIr 4g krkg cyre hH X T , , s r kd krFIr 4g Cgu _ef d kukn ]g Cgu cyre Bkd l kukn df krkg cy T s X s , s s X s s re kd usn u Fkl kd kukn ]g _ef d kukn df krkg u g; cyre kd un u s X s T s X s s s s Fkl kd kukn 4kF kusn Syf d Fkl jRm 4kn Fkl eg df F Skv ugd g; X s s s X s s 4F Skv Cgu uxke krFIr ]F Skv suxke kr;kgl _ef hg kukn jkv 4kF u s s a s a X s , cyre Bkd kd ok[nf udfsy 4F rdl jd o kok[nf 4kd krFIr g krdl k s s s s s , s g kok[nf 4Gjr lm k; gjr lb 4g hg rkg Gjr hldf eg e hxntV ]g Cgu T s s X , hrkg e hxntV ]g hrdl kg okH djfrkv Glf krFIr 4Cgu hg hrkg krFI s X , s a Z s r e hxntV 4g hg rkg eg Gjr hldf elm 4Cgu hg hrkg krFIr e hxntV X T s s X s X dfk;D ]hrkg hukeBc go kr ]g Cgu Gjr kukn Te rgd o jkv hd krFIr ] X s s s wa X s s s , hd 9hIyfIfw;8 rjd jk;rfv rfhu 'snof ;hrjkH go jxv ]g krkt kgj jgk s wa c d kukn e df rgd o jxv l _ef jkv 4hF hrdl Cgu hH I? go n;k' s X s T s s s , kucf dum3kF hjWt endS kukg kd < elm df hF Ikjof hurb go ]hF s s X hyko uI? kuI? hd rjkHkge kt go df F rdl gd Cgu Syflb go kl s s s s 9`kxLy Cgu sl G wa jr hH hd hldf e Syflb ]kg _ef je Xkukn df F rdl gd kr hH g; go8 T s s s s s s s 4hxy X Ly tkG hje l Gjr dS ]kxway Ly e l Gjr dS kr ]kg uiv hg kukn ] \ X , s s \ T s s s s X s kg Sx kv Fkl hg kukn dfk;D ]kg kuxke gr kt df hF hn n IN kd kukn3 s X s X s a X q s s w s X s g rkc hd ste Lc g; cv3hF hn n IN hy[ kd kukn jkv ]F Sx pgi Fkl , s \ s w q s X s , s qa hg kukn 4F Sx pgi Fkl hg kukn jkv 4F ruke _ef kd < l hg kukn X s s qa X s , s s s s X s dfk;D ]kd kukn g k;yf jd utkHof 4l Gjr hd koLki g gj Ly < ]sl X X s , s X a T s \ Gjr hd kojkd g hgj L\y hd < tkG 4g rkt kg _' dlm g rn ydP X , T X , T s s q s T s s s X s s s e e[ d kr_' kdltf 6g rkt kg _ef dlm ]g krn ydP e e[ d kr_e q s T s s s , s s X s s s f kdltf jlov ]rfFfjfi ];el 4g _ef Bkd u ]g _' Bkd u Syf d < s , s , q s s 4g rsy uke hg kl,o lm ]g krkt uc klt hH kt 6g rjtx l e hxntV ]C T s s , , s T s q s X gu srkuc Nd so ]g ry uke _ef lm ]g krkt uc _ef kt ]g ry uke q_' q T s s s , s T s s slm ]g krkt uc _' kt 4rkuc _ef u ]rkuc _' u o ]g rht gjr hd jk/ , q s s s q s T s hd hnu kd hxntV lb kt 4krdl kt kgd Cgu ]kxkg kL[ Cgu ]kxkg kL[ Xe s s s \ s \ /kjof nkc jH<{ ]g kL[ e /kjof tkv ukd 4krdl kt kgd Cgu ]kxkg Cg s , \ X s , s u df kxkg Fkl nkc jH<{ 2g rkc hd jH<{ g; ]g Fkl jkeg ukd ji sr s , , s , kj d hxntV ji lb jkv 4g Bx Ig jn rgc tkv ]hF >kl yd jgy kt 4g s s w , , w q a s , jn rgc cv jgy go ]hF kg; jgy kt 4g yjr rfkH hd hnu hxntV 4g rsn w q a s , a T s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 922 egaP

kvg rki{i elb ]kd okuqp k;x k;nf kd koLki kdke kygi g; 2Sx Oc u k q X X a , , X ;D hg lki d ji eg ]Bx kg yH leg g; ]Bx skg hryx g; 2k;x kg k[k/ s , s w s s s g; df SkLc? rgc o ]e 0q; hxkg d;k<uf hg o ]hd Ikjof g tkG 2kd < \ q s X X Z s T X , s kxsup ukd df k>el kdDi ukgm dfk;D ]Bx kg ydfe hLc kr g; df q , s X X s q \ s SkL\c? jkv jL rgc kr ojkd 4ky jd okup er df kF kdke kygi Stf d , s q s , s q q , s um F euof kt so kr 4kxkg kd Cgm ;kj kd hoi dfk;D ]g euof kt o g s z s s s 1 X T z s s T ;/ ]g rgd llht kt go ]9Fv n Ijfgub y' n ]dhe n jkv Lly8 4kx T s s Z s , s s s kg kdum kdke kygi 4sxrht ygi so ]g euof kt hg rpfuf 4k;x k;nf gm s , X s T z s X kdke kygi kd okup Syflb 4hLi ygi ji um ]g O,c lki d ji kt ArokH , q \ s T s s , s o [kv Syflb 4g Cgu 9yILlDfS8 lki d j,i kuOc kd koLki ]lki d jlf a , X s , X a s kuOc kd kojkd df hH kuI? hl7hurb g; 4g Cgu defdkv g; 4g eg kt ] , X , , T s g rjd hgo e hxntV eg 4g hrkt uc dpl hLc rkc hIkN7hIkN rgc cl ; T s X T w \ X s s q s 4kg euof kt g krdl Oc hgo kr lki d ji 2g rdl Oc ld ojkd s z s , , s s , T s , s , , lki d ji 4lki d jlf g kOc /fufrfi kd kojkd 4kF dpl hH go 4lki s , s , , z X , w d kji g kOc /fufrfi kd koLki 4g hujd k{hri dr cr Skv xkt kr ]g S s X , , , z X a , z a s T x kukn 4g Skl go3lki d jlf d < g k;x Oc /fufrfi kd kojkd ]e kj X s T s s s , , z X , X X i g k;x Oc /fufrfi kd koLki ]phu g Sx Oc oLki dfk;D 4kF k;x k;nf , , , z X a s T , a X kd koLki okup kygi dfk;D ]rgc F Sx jL 4Sg Uli Lc kr ojkd 4kxy s X a q X q s q z s \ s , s up kd < go ]g klkjH kd rDf' defkv ]Cgu ji rDf' dyfxnki kdlt q s , s . , s f `kxsup ukd kydv kd < 2u hgo ]g Cgu klkjH ji rDf' kdutf `kxu q , s s , s s qp ukd kd ydv kd < 2u hgo ]g r[j hjk;r hd ujkg kt `kxup ukd , s s s s T s , s s s q , kd ydv kd < dfk;D 4kyeke k;x kg Gkl rgc llb 4g kdldf {i kd s s s s X s q s , e/ df k;x kg Gkl rgc kd < l jkoIc lb 4ky up kd ktkG hjkl hjse Z s q s s s a s q s X , dS jkv ]kd sydv >e ]ky up s>e kr dS df g; kgd ukgm 4g kd r< , s s q s q q s s X , fx rgc ]g rHnv go kuqp ukgm e;uf kt kd jkoIc Syflb ]kxjd ;<uf q , q s X s s a s Z Nqd rgc kjkoIc df g rukt o hH kurb jkv 4g jk;r o kd uIc Syflb q a T s s , T , s s s a 4g kr_ef l Gjr hd kukn hH jGf ]gm g Cgu jckjc kuskn 4rdl kg Cgu F , s X s X T X s s Ir Syflb ]g Cgu so uhlknm 4g hdum k{iv ]g jH Cgu l k{im < kr T , s T s s s s 4kF krkt kg d;k<uf jkv kF krkt kg ;<uf hnt kr CF s Z , s Z s hrkt kg Gkl 9thIjfsyki8 4hF hrskg Cgu rjWt hd uukr7upC[ jn knk; 4 s s s s s kF krkt kg ;<uf Gkl 4F rkt Ic hHl kr hrkg BkLy hIkN 4F rkt Ic hH s Z s s a s s \ s s s a l 4F rkg cklgf jFl7Gkl ]/hl rgc e uket lm jkv 4g rgkp hH o kd s s s s q s q X s , T s s s < 4g okHnl kdum rfi d < 4g Cgu kr_' Bkd hdum l < 4g < , . z s , q s s T Z ikr_ef rfi dum hH o ]g e/v kt o3g d kukn _ef udfy 4g e {i d w z s s T s s T s X s s T X s e/v ojkd jkv g e {i d e/ oLki df g krxy gm df Syflb rht 4Xrh Z , , T X s Z a , X X t oLki df g hg; rgkp udfy ]g d kukn _ef < 4g Cgu utk;iuf < a T s s T s X s T s z
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 032 egaP

keji ]kgd sue kl,t 4g jk;r kd ujkg kt ]g krdl skg hgo Glf Fkl d Ze T , , s s s , Z s / jkv 4Cgu sxrht jd gj Fkl d e/v udfsy ]xSkt jkg jd gj Fkl d Ze , X s Z s a s / eg 4g Cgu jk;r kd suLkN e/ udfsy ]g jk;r kd ujkg eg df hn jd k T , s s\ Z T , s s <"k? ukgm jdup kd < jGf 4g regf hdum hd uOc lki d kji ]g G s s X q s , s , s X , , jr hdum e/ df hn n kupl u koLki Oc phu d kji d < unf lm kl Z s w s X a s , s s X , s 4g e/ e ue jkgr 4kvkt ]nkoh'kv kgj ]kgd u knjk' udfy 2hF hr , Z X s q s Z s s dl kg k{hji hd e/ Bkd g; 2kF xP kd ukxy kri Bkd g; 2hF rkc Bkd s Z s a s s s g; cv ]k;D ; 4g Cgu d lkjH orDf; lt knjk' g; jkv 4g kvg k[yf s T s s s s , , , q Cgu e _k' hldf g; 4kusy Ldi hl hjqN kr hxNi ler knjk' kr ]xkvkt X \ s s w s q s s s kdhjev er ct df Cgu k[yf e ckrdf hldf g; 4srdl ky Cgu hH jRm q X 9LehLj8 jd>el7pkl Bkd naukdoof g; 4g Cgu 9yILlDfS8 ydycf g; cv s s s s s , X q 4g hrkt hLdi hg Oe , \ w ]g hrkt hg hLL kr hLdi `kd hjN g krkt kLdi Cgd dyG 4rLdi dyG , a s \ q , \ s \ ikv df hd rkc lb g kuokHl hg n;k' hH Bkd Ar<jk/kl 4g krdl kt 'sn , a s , l kd e/ ler df g hrpkl e ]kgd u knjk' kr 4hd Gjr hd knjk' hLL a Z s q wa s T s s a jkv kLdi n[ dyG u naukdoof 4krkg k;df Gjr hd knjk' dyG ]hrkg hL , \ q s s s s di n[ hLL kr hrkg hn jdkOm hH u hldf l eeg 4kg rn >e ld er jd \ q a s s s s X s s s s q s , q kOm hjqN df hF hr[n e ]kgd su knjk' `/acl k;D kdlb l ukOm hjN df k s T a s s q gd u nukdoof udfy 4g nkoh'kv kje ]kvkt ]kgd u knjk' 4hn kd knjk' s a s s , Z s s s s jkv BkOm hjqN go u nukdoof 4kn n s>e jdkOm go ]hd uIkd htl g hL\i , s a s s s q s , hjN go ]kgd ulm ]hF hrjd ekd kuiv e dkp knjk' kr 4kxMkt y 'snal q s X s , s a s kd e/ e df kgd ukgm kr `jdkt kdhjev sxkjd k;D df kgd u knjk'3k Z T s X s s s F krdl kt kNwi hg llm ]hF Bx gj hg knjk' ]F gj Cgu <ekj3df kgd s s s s a u ke knjk' hui hd <ekj kr 4g krkt kdhjev Te df kgd jkv kxke n s wa , a koh'kv jdkt kd ke knjk' sukgm kr 4F rkt kdhjev l ukrngV naukdoof Z s a X s s s s q s 4hxSkt kv e >el llm ]g hrkv nk; > X s , s qe kuI? hIkN ]k;x kg <ioge kLc kukt Oc lki d ji df kgd ue kt g; s s Z w \ , s , s T s 4g Sx kg d;k<uf jdkg L[ Fkl dum T s Z s s \ s < jkv g k;x kg kd e/ ]g k;x kg kjgx okup ]g k;x kg defkv oku , , s Z , s q , s p df kF k;nf gd su okup d koLki 4hF Bx kg rpfuf jkg hdum Cgo ud q q s X a s fsy 4huiv g rpfuf rht cv 4Sx dp hH go ]kd urht kF kdke jGf 4g , w s , T rkt yp jkg jkc jg ]g rkt syp Skxy okn kd h>elku jkc jg s; 4g hg r s s s T s a , pfuf jkg hd k>elku ub df kuke sukgm jkv Sg Uli sLc o cr 4Cn LkN X X , q z \ s s\ kd kojkd XtkG hjkl jkv k;yf up kd < su XkoLki >elku df k[n ukgm s X , , , q s a s s X ct Sg Uli Lc o udfy `xjd k;D kd < ydv eg jkv 2kxup ukd k q z s \ s s s X s s , s q , s d ydv kd < jkv xXy up kd ktkG oLki hg rpfuf dfk;D 2g kgj kt s s s , s q s X , a X ,
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 132 egaP

kd ud> udfsy ]g krdl jH e hytv huki kr Skt d> go 4g klk; henk s s q , X q a s q , v go ]g kgj gc sphu huki ]g kL[ e hnu ]g kL[ jkudf d hnu henkv dS , , \ X , \ s s 4uc jk} G s Z lf l sukt dq> ikv 4,g Cgu kuy ki hg kukt d> udfy 4kyk[ jk} kd ukg s s q s s s s _ofi ukgm ]Sg riel ]d> kt ]kLkN jkdgv ukgtf ]Sg euof kt udfy s X q s q s s\ a s X q z s s ]rdl kg Cgu _ofi hHd kr o ]g jH l jkdgv kt 4g Cgu kr_ofiv Bkd s s s s T s s a s , s jkv hLc l jkdgv dfk;D 4rdl kg Cgu _ofi hHd kr o ]g Cgu euof kt , \ s a X s s s s T z s 4kyk[ jk} kd sukg _ofi sukgm ]g euof kt 4Sx Cgu kg _ofi hHv o 4ky s s X T z s s s k[ jk} Syf d ukg _ofi ukgm 4Sx ji hPhl hygi o ]g euof kt 4g /fy s s s s s X \ s T z s , im 9hIjfk;8 ]g Hjki 9hIyfefg8 4g rv go ]g kt kr_ofi ]g rkvQ' go , a z q , a , s , q ]g kt kreuof e ylv 49uog n Gkv eLdV8 ]kxkg kdum ;kj kd xo ]g , s z X s s Z T _ofi kt o g ;/ 49Fv n Gkv eLdV8 ]kxkg kdum ;kj kd hoi ]g eu s s T Z s 1 T z of kt so g ;/ 4g dG kl7kLkF e kupo kukn ub 4kxkg kd Cgm ;kj kd s T , Z s\ X X X s s xo dfk;D ]g _ofi ;n dutf o g ;/ df g hH upo kjln kd llht Z X T s s T , w 9`g rgd k;D ikv e /cl lb T s X a a ]9uog Gkv eLdV n tb l;n jkG ]Ikg ub jk; n jkv Lly8 ]udfy 94ZF s \ Z s Z s s s s v Gkv eLdV n tb l;n jkG ]dhe n jkv Lly8 ]kgd uikv ]hJ ukoxH8 \ Z s s s s 4g hg kl udfy 4g rkc 9hIDLfIkd8 hLc ] , s T X a \ T X g rkc hIym hLc ; udfsy 4Cgu krjkg hHd go ]g krkg Fkl d e/ kt Sg \ s , s s Z s q srukt kd jL d jkg 4g hd jkg knl hrkup hd e/ 4Cgu krrht hHd Bkd j s s , , q Z s dLdi kd e/v 4g krLdi kd e/v henkv e <"dkv d rht lm 4g kd r \ s Z , \ s Z X Z s , ht knl ulkokv kd e/v 2kg rkt pgi jkv kjd kjt 4kFo; hd lki hgj Z s s qa , s g; ]e/v kgj g; 2g kpgi cd ukd jkv ]g Cgu kri kdDi kd upgi 2ex Z , qa , , , s qa Z qn g Lkgi 2krkj g kcay 2kg rLdi krkj kd e/ kgd ]kyef df Cgu k;kPc , \ , s s \ Z a \ Fkg df g; g krgd go 4g e 9lefki8 hdlm ]g e ulkokv dlm <"dkv , , X z , X s Z jkv lj kd e/v 4hxSkt yef jkv kvkPc Fkg 4rht hgj g; ]g krgd e/v , Z , s \ , Z 4g hrkg hu[j go hjk;r udfsy 4Cgu hrkg hHd jkg hdlm ]g , s , s , jk;r kd sujkg jkv g jk;r kd sukg Iuof Fkl d e/ kt udfy 4g krdl , s , , , s s s Z s s , kg hH 'kuof Fkl d e/ 4g hrdl kg hH jkg Fkl d e/ 4g 9lvLjkv8 ]g s s Z , s s Z , q , ;kleJ ]g kcy krkj kd e/ 4k'eg ]g krtk[ l 9IdIk'8 e/v 4g krkt , a Z s , s s Z Z , Li kcy krkj kd e/ 4sxky rht l kg; df g krn 9IdIk' htb8 ]yjl ]g \ a Z s s a , s Z , krn ok>l e/v dfk;D 4kxSkt hg kg Fkl d e/v go e rykg jg ]g jqr s q Z X s s Z X , kv kd urht kt 4g jk;r kd ujkg kt ]g krdl kg hgo Fkl d e/ 4g kry s s s , , s s s , s s Z , s up kd [qn kt ]g krjd xke hd [n kt ]g krdl kg hgo Glf Fkl d ke q s s , a q s , s Z s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 232 egaP

4kxSkt yef sl m cl go ],g ;k; uki kt cl 4kxy ki cl go ]kxSkt kg dyfke kdcl go s s s s s jrhH ]g k;x kg uhn knk; lcl kt 4kxSkt kg dyfke go kd Nd cl df , s s s s q T s g rgd o e upo jlwn Syflb 4Cgu kyckde Bkd kd 0f1el hdlm udfy 4 s X s q s s l kekv jfn7uhn 49Iif ub jvi8 ]g Cgu hH Nd ]u/ u ]eku u ]kOrfi s z q , q z u ]ni u ]Hky u ]lki dlm g /k u ]lki dlm cv g klgV u df jrhH h s s , s s , enkv g chjx kurb 4g okHv Glf klgVv ]g Nd klgV 4g okHv ]g 9lXlS8 , , Z , q , T Glf Hkyv ]g Nd Hky 4Cgu g Nd /kv 4g okHv Glf /kv ]g Nd / Z s , q s , q s , Z s , q k df g rkc hd te Lc g; cv 4Sgfkp kukg /k3Sgfkp kukg kr Nd hH s , s s \ s s s s q Syf d ukg _ofiv `Sgfkp kukg skr Nd ]Sgfkp kukg '; ]Sgfkp kukg ek s s s s q s s u ]Sgfkp kukg honi ]Sgfkp kukg ni ]Sgfkp kukg u/ `Sgfkp hukg r;dfyk s s s s e Bkd `Sgfkp kukg 9ulti8 kr Nd `Sgfkp kr Nd Syf d ukg euofv ` s s s s q s q s s s z Sgfkp kr Nd 4Cgu hg kpc Nd df jrhH g chjx urb 4g Sx kg 9e;Do8 s q q T s T s w , 4Cgu hg kpc Nd `Sgfkp kr Nd Syf d ukg _ofiv3jrhH eg g chjx ur q s q s s s T s b 4bx kv e upo lm hg kukn kr_ofi jkv krzeuof elm 4g Bx kg ryfef X X s , X T s l rkc kukn elm 49Iif ub jvi83g ;Dko chtv kLc 4g jfn l kekv kt X X s X z q , \ T s s ]o 49Iif ub jvi n jkv Llsy83kd gjr hlb kd llht g upo jkv dS s z q s , , 4g _ofi kt ]xaSkt kg dyfke d ;kj d kekeji o 49Lkx Gkv eLdV n T s s s s s s Ijfgub y,' n ]jk; n jkv Llsy8 ]g rgd llht Xe upo jln Syflb 4hx s s s s T s s w Skt kg hji kr_ofi unf lm ]hxSkt kg hji krzeuof unf ltf 4kxxy ukg ; s w s w s s s nv ]kxsxy suIg e k;kN jkv j/v gxt hd ujd k<"k? huiv henkv euof 1 X , s s a s s z 4kxxy sukg hgxjfiv gxt hd gzxjfi henkv euof 4kxxy uk[nf hjk;r hd s s z z s s , ujkg gxt hd <ekv henkv euof 4kxsxy sukg /yim kd ukn gxt hd Hk s z s s s y henkv euof 4kxsxy sukg /yim kd ke{ gxt hd /k henkv zeuof 4hxS z s s s kt gj Cgu krkj Syf dcl ub kreuof kr 4g hjWt <ekv ecl ub e y s z s , X X lv 4kxSkt gj u hekd henkv euof 4kxSkt gj u hHky henkv zeuof 4kxS z s kt gj u h/k henkv euof 4kxSkt gj u dekkv henkv euof 4kxSkt gj s z z u hjkdgv henkv euof 4g krkg _ofiv henkv lutf hxn Ikd kd kthp c a z , s s s s X l um kreuof dfk;D 4hxSkt kg _ofi l gjr cl kreuof3g rkt kg _ofi z X s s z T s s o ct jkv ]Syf d kr_ofi huiv g ryk[ jk} o ]g euof kt hg l dhO s , s T s s s T z s s 4kxy[ jk} kd ukv huki e hytv 4hxkg rkvQ' l ud> 4S s q s X q a s q s s q kt kv huki e hyqtv kr Skt dq> go 4Cgu hjk;r hdlm hd ud> 4g Sg S X a s , s q , q df klk; skdlm hg Ldv hd henkv lm 4e lk; hdlm Cgu jld Bkd kd h \ X w s nu 4hxgj hrgc sphu hnu ]klk; gj kL[ 4Cgu htkj go kd ud> udfy ]g k s s \ s s q s , rkt kgc l lki d ji huki ]g klk; go 4g kL[ jdLdv go 4Cgu htkj go s s , , , \ \
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 332 egaP

hxntV hji e udfy 4g rkc hIym hd gjr rgc ]rkc hIym jrjuf Xe>e w T s T X q X a q ]kxsxy kl jrjuf3g kgj gd Syf d < e kt hgo3kxxy jrjuf kl kr a wa s T s s a s 4g krdl kg jkOd hg hei Glf 4g krdl jd lgkl , s s zs Z , kd ukg euofv l iW eeuf hg henkv euof Glf 4g hrdl jd regf hH h s s z s Z z Z , d ukg euofv df g hrkg euof hurb go ]hxkg tgl kreuof kt udfy 4g s s z , s z s z s s , hrkg euof knl go ]g hrkg Bx Bky kreuof kt ]g hrkg Bx h/kl kreuof k s z , s z s , s z s t ]g hrkg Bx hPkv kreuof kt dfk;D 4Cgu hH kxMkIef kd k/ofn e ]kg , s s\ z s X a s q T a 94krkt gj Cgu jki kd k/ofn hjkeg cr ]g rkt kg hH dpky q T s s s kv jkOd rfv hHd7hHd jxe 4g euof rfv ikv 4g kr[nf cl go e orD s T z , X f; dikv eg jkv 4g oHl hg e "Qi7KirFf df g krxy kr rkc rDkjim8 s X , T a X q z , s X s 4g dl LkN Cgu hH Nd o ]g kgkp kuki cl uXkgtf u T s s\ q s , s dfy 4g k;ki cl sukgm ]kLkN cl ukgtf df g k;x k[n kl 4g ek<jfi ] s , X s\ s X , s , g Cgu ulkokv go ]g klgf kjln kt go ]Cgu 4krdl LkN Cgu Nd `Syf , , w s s\ q d uki cl kr go `ld kxLkN kr ]g htkj kd uLkN cl Syf d uki cl Te s s s s , s s\ s wa s s s\ s s df g krgd henkv Bkd jxv dfXk;D 4g Cgu ulkokv Syf dikv go 4g e , s , s , k<jfi go ]g rkc hjln kt go 4g 9lXoDhlkd8 ]g Cgu ulkokv ]g kt go 4 , w s , a , , s Cgu hg Sg euof kr cr ]Sg euof Syf d uki ;kj kd Hi jxv 4hxkdl u q z s q z s s q z s hg k[ kr cr hxkpkl er 4g krkg kl 4g Cgu rkc hd upkl jkgr ]kg s s s s q , s , s s s q a 9`pkl k;D hd uki nkc d uk[ go udfy8 s s X s s s s s 4g krkt kg hjkd/fv , s kd uki cl go ]g htkj kd uk[ cl kt 4e ue je g Fv hg; kd hlk;al s , s s s s X s s , Z 4xn k[ cl o ]xjd Ytf hd s X s s s X ukpc kd uiv kt ]sxSkt kg dyfke d uki cl o ]g htkj kd uk[ kd ui s s s s a s s s s T s s s s s v kt 4sxkn k[ cl kr ]k;kpc hH Nd 4xky ki cl kr ]kn k[ cl 4g r' c s s s s q s s s s s , Z htv 4kxSkt kyp cl sNhi dlm 4kxSkt yef gr cl ]g hH kt ]cl jGf j s X q , s , kv ]9; Iuv LLS hc y' lS ykv8 kr ]kxSkt yef ;kj kd kekeji ct w w s , s jkv 4kxSkt yef ;kj kd kekeji kr ]kvkt kg jfn ]kvkt kg _ofi ]kvkt , s s s s s s kg euof ]g rgd go cr `Xtk[ ld kd ;kj d kekeji ]g krNi Bkd sl s z T s s s , s s , w s um ct udfsy 4kxSkt yef gr cl jGf jkv ky tk[ kd ;kj d kekeji X q , s s s s ]g krNi Bkd lum ct udfsy 4kxSkt yef gr cl jGf jkv ky tk[ kd ; , w s s X q , s s s kj d kekeji er ygi 49; Iuv LLS hc y' lS ykv LS Lkx Gkv eL s q s w w s , X dV n IG h; dhl8 5g rgd go eltf ]e ZHnl dlb g upo dS kd llht Z T s X X a s ,
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 432 egaP

hd Xkvk{siv ]Xkvk{akdkv hjkeg j,kv ,g hryef kupwl Xe /acal sjkeg yosd sllb udfsy 4kxskg ku>el 4,g ydfqe rqgc kuskg hui hd paki Fkl dS ]eszi skd Xk;rDf; paki Fkl dS 4kxsL\i ewyke uOfd Xeg orDf; kd hni,k 4Tg srki [sn Cgu hH Nqd j,kv rDjfrfv suiv eg 4Tg eg skt ]Tg srki [sn hgo eg 4,g hrskg jc[ Xe /acal sjkeg go ],g krL\i Bk[nf Xeg skt 4ed Xe /acal sd hni,k ]Tg srsn jc[ knk; Xe /acal suiv so Xe susn Bk[nf sdum ],g krL\i Bk[nf rgx skt skd Xkxsky j,kv 4,g rkc hd u>ym hH ku>el skd hni,k Xe orDf; sd Xk;_f hg sl,o ],g rkc hd u>ym ku>el skd < sl,t Xe orDf; sd Xk"Qqi 94Xjd Ii _jfp kd hni,k Xe ZHnal sd tkv j,kv Xjd Zkpp hd cl lb 4,g xkjquv rg1o sllm kd < kFr ]Tg sr[sn sl If1n rgx hL\c xsky skd _jfp sd hni,k rZkFv k< ]hJ ukoxH8 < dhrzi sd kRoxH rDq;wygi ;houke !!

4g krjFf hd kKi df g krgd e hg kdlb 4Mkg u g; jkv Mskg , z wa T s a s , a g; e df hn LkN Ytf ue3k;nf LkN kukg l Gjr huiv ue jkv 4g krkt T s\ s T s\ s s s T , wa kg kLO e kr g hrkv hLO ]g krkg ex e kr g hrkv ex 4g Cgu ;kim Bkd s a T s , a wa s Z T s , , s 4g rdl ki kr ]g krLi eyke ex rgc e df Ski ikv hHd jxv Syflb T s s wa \ w Z q T a 4kvg 9lylbko8 go q s ]kvg idouf go 4kjd re g; jkv kjd g; df jd ;<uf jkv dkj kt g q s , s s Z , s s s , Cgu kvg kL[ jiM d sun ukg lb hH Bkd lki dlm cv 4g krn ukg kdlm q \ s s s s s s , s s s s go jkv 6g krkg ]g krkg kt cv ]kr[n Cgu hg jd Iky Nhi go cv3krj , , s , s s s , s d Rpf;ki go u cv ]krkrNi go kr u cv 4g kgj jd dhO7jx go g kgj z s wa , wa jd e kt df g krgd g; go u ]g kgj jd dhO g kgj jd e kt df g kr T s , wa wa T s , gd g; go kr u cv 4g kdlm jnkuv u ]g kdlm jnkv u cv 4g dlm < s , , T s x u ]g dlm "kn u cv 4g krjd Cgu hH Nd l Gjr huiv cv ]g krjd q T s s , q s , go g hrkojd kKi kt ct jkv ]g Bx kg /yim kKi df g kurb yd cyr , z s , , s z , q e kd sukt kg jFf3g Cgu kukt kg Lt cyre kd ukt kg jFf3g kurb cy s , s \ s s , re yd kd sukt kg jFf `g Bx kg jFf e {i jkeg huk; `g krjd go hg q s , s X s , o ]g r>el dhO eg kt df g krkg cyre g; k;D kdlb `g krkg k;D cy T s s , s , s re kdlb ]g Bx kg jFf kKi hdltf df g k<jk/ hjkeg hd KirFf kt g; , s z , z s 4hgj u krjFf ]hn k[ kKzi s df kxsxy eg cr ]kxkg k;kOm e Fkg uZ'nl 4g rLi eyke Sg rk[ yqdy X s X q T s \ w q s s cf kd kKi jkc rgc < 4kyeke g <ik/ofn udfy 2kx;gfd Cgu df kx;g s z q , Z w q s s s fd KirFf kd <3g gj rgd KirFf eg kdutf jkv 4g Cgu hyko uIef z s T s s z s , , s hHd k/ofn Fkl je 4hxgj hjkt k/ofn Fkl je Syflb 4g Cgu lk;i Bkd q s s s q s s , z s kje 4g Cgu kIp hH Bkd hd ukg hje l Gjr huiv 4g krn ukg e go ]g s , s s s s s s wa s s s T , krkg skt 4g krkt kg euof ]Wd k;D e kr ]g krkg klt ukg euof >e hHd s wa s z a T s , s , s s z s q 4g krkt kg jkOd e `ukd dkj dfk;D ]Cgu krdkj e kr ]g krkg klt uskg wa s s T , s s X s T s , s , s jkOd >e hHd jrhH je jxv 4g kreuof hje hgo ]g krjd jkdho hg kd s s q s s , z s wa s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 532 egaP

ji uZqtv `,g krdl skg sl,d kl7dS slcl 4kxskg knk; sl dS hldf kdlb jWt df sF srkt spskl Xe ue7ue hH so j,kv kF krL\i ydfqe hH skd Xk;bkH paki um 4,g dhO hH cr sL\i Xeg 4kF krL\i ydfqe hH skd Xk;bkH um ]ydfqe g krL\i Cgu hg Xeg 2hxskg hdl jd eszi sl,d skd Xk;rDf; paki df ,g krL\i ydfqe Syfhlb ku>el Xeg skd hni,k , 4Xe kIsp hd su/akc slm3,g k;yf kL\l j,kv ,g kykL jke skd eszi suiv sucl eg j,kv 4,g krkt L\l j,kv ,g krje eszi hg Xe kIsp hd su/akc skd eszi 4,g hrskg Cgu Xe hqe hyq[ 4,g hrkt skg jgkc kog skr h/akc sl jskt 4,g hrgj hg skr skg hyq[ hqe ]hrkt gj Cgu Xe hqe kog skr h/akc sl jskt hqe ],g gjr hd Xkvkog eszi ]Tg sr/akc skd eszi eg hg l,t j,kv 4sxXgkp kusy /akc skd eszi ]Cgu kri Bskd kd eszi Xgm ]Sgfkp kugd hg >elku ]heszi sd rxt rel udfsy s 4,g krkt skg hg esziv ]krki skg Cgu eszi hH go Tg srgd eszi eg sltf ]Xe sIa? dS jGf 4jGf Cgu krIwI Xe sIa? dS ],g kryp lk;v kd esziv sIa? lBsr 4awg krskg Fkl sdlm awg krjd eszi slltf kIa? dS ]awg krskg Fkl sd Xkjlwn3,g krL\i kuht Xe esziv s>qe sIa? lBsr 4kxaMki gj Cgu Z<wieszi hH rfzi sd dS Te skr ]awg Cgu Z<wieszi rfzi sd "s' j,kv awg Z<wieszi hg rfzi sd dS Te jxv 4kxaMki skg Z<wieszi Te ]krkt gj Cgu hg ykol kd dsuv7dS3kxaMkt skg Z<wieszi rfzi sd dsuv Te 4kxSkt skg okHo kjse kuskg Z<wieszi 4awg krdl skg Cgu Z<wieszi hg rfzi sd dS skr ]awg Z<wieszi Te nf; 4,g BkuOfd hgo Xe su>el skd hni,k 4,g hd eszi k'nokH hd rDf; dS df ]k>el Cgu gjr hd 9Labke Gkv IsI8 dr cv sueg skd eszi 4gjr hd /acal phc sd Xk;rDf; skn 4gjr hd 9i'fu'syjf8 ],g kpskl gjr hd /acal dr cv su rfkt7;que skd eszi 4,g hrkt skg kriWqd hg hl j,kv kuIZ?qn hg hl cr ],g kr/akc Xe k'nf dS ]Tg sry,G Gjr cl skt skd Xk;l um Bskd hH ct df kgd su hjktqi lm skr `aWd k;D Te cv ]Bx skg iWqd ]Bx skg ckj[ kerfzi hd 0qc sjse 4awg Bx L\i Xe ydfqe hL\c Te df kgd skd hjktqi sd jnfae jdkt sulm 4Bx skg ckj[ cl go ]hF kerfzi hd unap ]hL\i Xe ydfqe hL\c go 4k;x skg kykd gaqe kd 0qc udfsy ]skd 0qc suiv Bx yef skr /axql 4syef skd 0qc hg suiv /axql hd iw/ dfkr ]k;nf ysk[ jk} kd huepf lki sd dku hd 0qc sl7sIskN suiv j,kv hdakP ji iw/ suiv j,kv Bkuc hjxXki hd uhI hl7hIskN dS sulm skr 4,g krdl yp Cgu kl 4Bqg rrfpV rqgc skr go 4hxy supaqgi /axql dr um ]CF hO,c aSkerfzi hd 0qc hL\c7hL\c skt lki j,kv spaqgi u /axql hd iw/ skr dr dku hd 0qc sl7sIskN sdlm df sF sl sdXk> sd kog 4k;x skg hg kIym 2Cgu hruke e;uf sd henkv Bskd skr iw/ cv 4Bkyt iw/ sulm ]hO,c sujd ktwi jd [j skd 0qc suiv gcql go 4Tg aSkerfzi7hg7aSkerfzi Xe suskd7suskd sd jnfae akgt ]Tg aSkerfzi70qc jktg akgt ],g jnfae kd Xk0qc jktg skt hjgO Xe jnfae lm go jkc dS 4hF hrjd hd 0qc hg suiv ktwi udfsy ]hF hrjgO Xe Xkjkgof ]Xe Xkjnfae ]hF h<q{Hf 4hF hr[j Fkl suiv knl skd 0qc suiv go 4hF kerfzi hd unap hd 0qc hl7hIskN dS lki sdlm 4h<q{Hf 0,kc3hF h<q{Hf dS 4,g hrkv nk; s>qe hukgd hl7hIskN dS 4,g krgc Cgu hH akgo Tg srgkp kukgc eg akgt ]krgc Cgu eszi skr Cgd j,kv df ,g krskg hg kurb ZGlf ek<jfi erfav skr ],g hrZnct7jskt ],g drfkziv ],g dxl,uv df skt ]Tg srjd kIsp rqgc hd sukgc Xe kjk/ hg dS skd eszi eg ct j,kv 4,g krP\c kurm ],g krIac kurtf eszi j,kv 4,g krP\c kurm ],g kry,G kurtf eszi 4kxSkt skg ed Syf sjse skr kxSkt Iac go jxv df Tg sr>el hH kl eg Syflb ]Tg sr>el Cgu skd eszi dfawp eg dfXk;D 4Skt u Iac Cgd 4Skt gc u sl Xkvkjk/ j,kv Xkjk} j,kv Cgdf eszi kdlm ]sjd eszi hg s>qe ZGlf go skr ,g krjd eszi Bskd s>qe jxv 4aSkt O,c jd js? kjwi skdlm hg eg 4Skt skg 9ulsti8 kjwi j,kv r;dfyke hjwi hjkeg ji lm skg hH skt df ,g krskg g; ue kdcl eg 4sdep Xe uxakv dS skr syduf tjwl Bskd 4skg ji rs[ dS go skr skg Zk"o Bskd 4s;kt k;kx s;yf sd dS go skr s;kt k;kx rhx Bskd 4sy[f Syf sd dS go skr sy[f ji srkj ywG Bskd df sxXgkp hg; skr cl eg 4skg sl dS eszi df ,g krskg hg; skr gzxkv kdcl eg 4kxskg ku>el kL\skF slb 4,g krkt skg uhg7uhn rqgc eszi go skr ]skg krdl kt k;df hg sl dS eszi Bskd jxv j,kv 4,g Cgu /acal rqgc sl Xk;rDf; kd eszi 4,g hryef jc[

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 632 egaP

nali g; eg 4sxXjd u nali kuL\skN r;dfyke hd eszi udfsy ]sxXjd nali kusy ht sd eszi kucf eg 4Tg xsky chtv sL\c eg udfsy 4Tg srsy ht sd eszi kucf eg jGf 4kry[f Cgu hH Syf sd dS go jGf 4Xn suy[f u hg skd ywG lm eg df Tg srdl jd ;Z<uf hg dS eg kurm ]hxskg knk; hurtf knZk;e j,kv u/ac j,kv 4,g knZk;e Bskd ji lm u ],g u/ac Bskd ji lm u 4,g krdl y[f sl iW defdkv hH Syf sd hldf j,kv hH hHd skt ],g ywG kl eszi 4Tg srsy jd hL\[ ak;bkuOfd rqgc j,kv Tg srL\i Xe XkI>a> rqgc7rqgc Syf sd eszi jGf eg Syflb j,kv 4kl eszi Cgu ,g 4Tg sruke /acal kd phc sd dS j,kv dS skd eszi eg 4,g hrskg <jkd sjkeg go ],g hrskg Ghydr skt Xe >el hjkeg 4Bx jktqx skd kuI? chtv rqgc lb rak' j,kv }{}uf hni,k udfsy 4,g kgj hg kryp Z"?al j,kv }a} jrajuf dS jrhH jdsy skd hni,k 4Tg sgj Xe Ghydr hL\c BkH Xkpaki s; 4Bx Om spaM Xe kFv Bd sl Xk;bkH Xkpaki ub j,kv ]hdl ht Xe eszi sd Zk;B kucf h_ g; udfsy 4Tg hrht Xe Zk;B jrajuf skr ak;_f 4,g jkdagv ;fuf Zk;B ],g Zk;B ;fl jkdagv 4,g iW 9oIDfS8 kd Zk;B go ],g skt jkdagv 4,g iW 9olf,i8 kd jkdagv go ],g skt Zk;B Xe ylv 4Tg hrht Xe Zk;B ak;_f ]Tg srht Xe jkdagv "Qqi skr ]Xgkp kutsk[ pf lk[ dS kd XkorDf; sd h_ j,kv "Qqi eg jxv 4,g hrht Xe Zk;B Ar<jk/kl h_ kF;v 4Sgfkp huskg h_ rqHnv hg rqgc g; 4,g k;kv Cgu Xe ue sdlm r,} Cgd j,kv k/ofqn Bskd Cgd sllb udfsy ]hdl sn eszi skd Xkpaki 4Cgu kI? eszi ]hdl sn eszi skd Xkpaki 4Cgu kdqp eszi sllb j,kv hdl sn eszi skd Xkpaki ]cl go 4kdl skg oHal g; hg <jkd sd krrauv Xe eszi sdlm 4k;df Cgu jkdub Bskd sllb hH skd <{ dS su hni,k udfsy 4Sx skg rfi sd hni,k Fkl dS hg Xkpaki so jGf 4kF kgj u ;kim Bskd skr kF k;nf gd su ake ct jGf j,kv 4Xkpaki sky Iakc df hxsn gd ake df kF u hH kri Xgm 4sF srgkp kukdN skd ake j,kv kF k;df dkte ZGlf skr suXkgm 4hF u hH kuid hHd Xgm 4sky Iakc Xkpaki skr skg Skv sy rqHnv df kgd su ake 4Tg Skv sy thp rqHnv rqgc dS eg df kF kgd su Xk;bkH Xkpaki j,kv sF Skv jdsy skd hni,k 4hF Bx I? Xe ys[ sL\c g; 4hF kuI? chtv hL\c g; 4k;df Cgu jkdub hH skd <{ dS su hni,k okgc go j,kv 4,g okgc kd eszi Xe hni,k 4aSkt syp u sriskF jiM sd sjlwn skd Z;ekl huiv j,kv skd orDf; suiv eg j,kv ,g krjd kl,o ,g Z;ekl hdltf skt df Xyp jdukt g; eg ]Cgu 4hxSkt skg sl jskN sjlwn h>elku hgo jGf go 4,g krjd iki go ],g krjd eszi skd dS skt df Xy kuc e;uf kIym sllb eg df ,g Cgu kl 4,g Cgu kl ]sjd u eszi skd dS go df Xjd hrZnct eg skd hldf df ,g Cgu kl 4hxSkt skg hukesc yqdycf g; ],g r;dfyke rxrDf; skt hd esi g; unf lm ]sxXdl jd kn,i z rDf; Z<wieszi ji ho1i lb eg unf ltf j,kv 4,g krdl gc Gjr hd [ky ],g krdl gc Gjr hd lkpi ],g krdl gc Gjr hd paki 4,g hg dhrzi ZGlf skr paki 4,g krdl gc Xe Xkvkjk/ rauv go skr ,g eszi nf; j,kv 4,g ykol g; ]Cgu k; ,g eszi ],g Cgu ykol g; ],g sl dsuv k; ,g sl dS eszi df ,g dpwl hd rkc lb g; 4,g Z<wiZFv hL\c g; 4,g Bx hd hruxf g; Sqg srukt skd ;r lb 4,g Cgu okiNf Bskd Xe ;r lb 4,g jgfkt Gkl skr ;r g; hH skdum ]hxskg hd hruxf suXkgtf jWt 4,g kuxf Xe Xk;rflkge erOsJ paki skd hni,k suXkgtf ]sxXkg sgj xsky chtv sL\c 4,g kuxf Xe Xk;_f er_ofi paki 4,g kuxf Xe Xkvk;d paki skd hni,k su kjiaji hd 'sn lb df ,g k;df yk;[ suikv hHd udfsy 4hxsn kuc k;so skd hni,k hgo ],g k"kHjfi skt hd hrl hjkeg dfXk;D 4,g hiNf k;so Nqd Cgd7u7Cgd Xe hni,k df kxsxy kl ]Xjd ''fskd hd suk>el hg kurdf eg Xe ue sjkeg j,kv 4hxSkt uc u>ym Xeg hni,k Syflb 4,g Cgu hg kpskl skd eszi jdL\skN skd rDf; hHd skr sueg dfXk;D ]srdl ki Cgu hg pskl g; eg 4,g hrgc sl rDf; ]hrgc Cgu Gjr hd Xk;rDf; skt ],g hrdl skg kjk/ dS eszi df srdl Cgu hg pskl eg 4,g BkuOfd hjkeg skt ,g hgo BkuOfd hH hdum 4Tg Ski >el Cgu skd hni,k hH BkH paki so 4sdak> u jrhH hH jdywH kjlwn skr ]skg lki sd hni,k BkH dS ct df kF k[j jd ;r hH g; j,kv 4Cgu hryef sl sjlwn skr ,g hrjd eszi skd dS ct hni,k 4sF s[j Iakc unf ]hF h[j jd hnacZr' hH suXkgm 4skd hni,k Tg Ski >el Cgu hH BkH paki so 4,g knk; okxy kdlb sl uZqtv df kF jL skdcl 4hF Zk;B hdcl
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 732 egaP

4kF kdl skg oHal g; hg Syflb ]kF rsk tv kd eszi lki sdlm j,kv 4hF h_ <jk/klv 4hF u h_ <jk/kl go ]h;ht Xe eszi sd paki ]k;nf eszi kl7dS skd paki su h_ ltf df awg kruke Te hH tkv 4kF u drf,uv g; skr unf lm skr 4Tg hrdl yp X;kFo; hl skr ,g krkt L\xcf uyqral kd Xk;_f j,kv "Qqi sl Xk<jkd Cgdf 4,g hrdl yp kFo; hd hui7qgc u ],g hrdl yp kFo; hd rfi7qgc skr u skr aSkt syp s rskg Xe k;al jckjc jxv "Qqi j,kv h_ dfXk;D ]hxsje j,kv~~~udfsy ]hF hgj je kFo; hd rfi7qgc ]kFo; g; hF hgj je sjh/7sjh/ go ]kF xq; skt dfXk;D Bqg Cgu upL\v Bskd df ,g g; >el hjse jdsy skd syeke sd hni,k 4hF hL\i Bk[nf Cgu krdrf,uv Bskd Xelb 4hF Gkl j,kv h/hl rkc dfXk;D ]sl rkc lb Bqg u upL\v skd hldf Xe cjv 4awg krsn s;krc sdjd ,ku Te skr awg krgd hd jkp Te jxv df skd sugd g; ZGlf go 4Cd ak;nfk' ,ku sdjd regf skr nq[ j,kv 4,g kFo; dek/ hL\c g; ]sy jd "Qqi ds;zi hnk' jkp df kgd su negqe Syflb 4kxSkt skg hjkpHf; rqgc j,kv drf,uv rqgc tkel skr ]Xgj r1rv ]Xdl ki u skd eszi Xe uoht jxv ak;_f uhr j,kv `kxskg k;D kdum ]Tg hrkt pc ak;_f uhr skt go3huqx,kp ak;_f3CF hrkt pc ak;_f uhr skt kF;v 4sy jd hnk' jkp7jkp "Qqi dS7dS df Xe hL\? lm kF drf,u hg; j,kv 4Xe k;al hL\c rqgc CF Bx skg hdb ak;_f 4sF srkt je j,kv s F srkt Id skr "Qqi 4kF kyhcd kdL\y dS go ]sF so Xe syhcd ltf 4k;x k>el Cgu drf,uv j,kv kF dofkHko yqdycf g; sl gto hdltf hF Bx I? kuI? rqHnv rqgc dS Xe tkel lm ]sF negqe Xe tkel ltf udfsy 4hF ykl lhykp zem hd hui hdum j,kv hF ykl lhc,kp yqd zem hdum skr hd suXkgb ct hnk' hygi 4Tg henkv sOwuv sL\c hH negqe j,kv 2Xjd hnk' ,ku negqe nq[ j,kv ]sjd hnk' jkp rDf; dS 2,g uiyxki k;D g; ],g krL\i ewyke drf,uv kL\c skr Tg srO,c supskl eg tkv 4hn kKkv hd sujd hnk' jkp skd rDf; ds;zi Xe ukjqd j,kv 4Cd ak;nfk' ,ku su negqe 4Tg hrsn kuc drf,uv kL\c skd tkel sjlwn aSk<jk/ huiv hd tkel dS7dS df ,g krskg kl k'seg 4hxskg hL\i ewyke Cgu drf,uv kuI? g; Xe kFo; lm ]kF kgj ht Xe kFo; ltf tkel go df ,g hg kurb <jkd Nqd kdlm 4,g k;x skg ryx g; df k;kOm tkjrS Bskd ji lb u hldf Xe tkel lm u ]hd kuZFkzi Bskd hd suync kKkv su XkdL\y u ]hync kKkv su ake u udfsy 4hF u upL\v s Bskd Xelb 4Bx skg ywH sleg dfXk;D ]Xy ync kKkv g; df sF srdl hg jd skr kuZFkzi hH sdL\y skr hrskg drf,uv kKkv jxv j,kv 4hync u kKkv su ake udfsy 4,g krdl kt kIakc sl,d Xe paki skdlb ]Tg Skv sy hui dS ]Tg Skv sy Cgu thp Bskd ]Cgu df ji suyp kri 4hF hrdl ync kKkv huiv skr ake skr ]sF dqlm hH skd suuke kKkv jxv sdL\y 4hrsn ync ;rDo kuiv df hF Ghydr k;D hH skd ake skr Cgu 4k;kOm u tkjrS Bskd ji lb su hldf 4ewyke Bqg u upL\v rqgc skd tkel lm Syflb 4,g hL\d hj[fkv hd ky[a1k Bqg hrje ]hd ky[a1k hcay lm kuI? hd hni,k df ,g krskg rhrzi kl 4kFo; go ,g hryp Xeum ]ji uhet Tg kntV skt tkel enfkv Nqd hH tkv ]rfi7qgc sd h_ dS 4g; ,g hL\d hj[fkv 4hF chjd sd suskg rkel 9he,xyfki8 4k;kOm Cgu tkjrS ji lb su hldf Xe rDo lm Syflb 4,g hL\d hj[fkv hd ky[a1k hcay lm kuI? hd hni,k df ,g krskg ewyke kl 4kF kryp Cgu kri Bskd kd krif ]kF kryp kri skr kd ake Syflb j,kv 4hF hrskg Cgu hd "Qqi hldf h_ Bskd Xelm 4hF 9hIbklskl dkvIfse8 dr k"o Xkjktg 4kF kd kRl1rke go ]Xe rxt kF tkel skt sygi sd hni,k 4,g kuI? hj[fkv n;k' Z kuI? hd hni,k df ,g kl 4,g Cgu kuI? hysdv g; ]hd hni,k ,g kuI? skt g; df sgj yk;[ hH g; hg Fkl jGf 4Tg srykL Xe Id rqHnv Zk;B j,kv jkdagv 4kxsyp Cgu hH skr ]Fkl sd uoH sjkeg ]Skt skg ji uoH sd hlskL\i udfsy ]kxsyp g; ]skg u Zk"o hd eszi ji uoH sjkeg 6kxsyp g; ]aSkt gj sd eszi kucf eg 4sxXjd u rZknc eg g; 4sdl skg _kieszi hH j,kv Bskd Syf s dlm ,g k;df eszi sueg sltf df sxXjd u rZknc g; eg udfsy ]Skt jtqx sl eszi rDjf hjkeg hxntV df sxXy jd

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 832 egaP

]yxki hH 0qc 4,g hg yxki `,g k;x skg dqlm skd susn skt ,g k;D lki sd keknql `aSkt suxake [hH df ,g hed k;D skd 0qc 4,g kuxake [hH ji dL\l kd 0qc Xe rykg ltf ,g Xe rykg I'fof hlm keknql 4,g Cgu rkc "s'of Bskd Xelb 4,g kuI? ;kekl rqgc g; ]Tg srgj srxake chjx j,kv Tg srgj srsn ukn skr jhev sl 4,g hrI? kuI? ddf,kyv cr ],g krkt susn ukn chjx ct j,kv ,g hrI? kuI? ddf,kyv cr ,g krkt suxake [hH jhev ct 4Tg Sx syp suxake [hH j,kv ,g Nqd cl lki sd 0qc j,kv ],g k;x susn j,kv ,g chjx keknql j/b 4kxsdl kv Xe yk;[ skr sxXpskl Fkl skd keknql j,kv 0qc jxv 4,g krkt ync yqdycf kyeke cr ]kvqg kL\[ ji dL\l jdsy _ki kd k{Hf gjr hd 0qc jxv 4,g krkt ync yqdycf kyeke cr ]kvqg kL\[ ji dL\l jdsy _ki kd k{Hf gjr hd 0qc sl,t ],g krkt suxake jhev ct udfsy 4,g krkt susn k'seg jhev ],g hrI? Fkl sd jhev rkc hIym sllb 4Cgu kyckdqe Bskd kd hjhev hdlm skr ,g krkt susn chjx ct j,kv 4kF k;x susn keknql ],g krkt suxake k'seg chjx df ,g rkc hd ste sL\c 4~~~jdsy ;n kd keknql ]krskg k;x ji jk} sd < hH Bskd g; 4,g okHo kd < go 4,g Cgu Nqd hH skr Xn kI,ky hH sdjd kuqxjktg jxv slm < skr ]skg hn tkokv hd eszi hurb j,kv skg k;x kv suekl ct rDf; kl,t keknql j,kv 4,g okHo kd < go ,g k;nf jRm skt su < 4,g okHo kd hIk? 9xabskdb8 go ]uforfzi go 4,g okHo kd Xk;Ifk? go 4Tg hrsn kI,ky liko sdjd kuqxrkl skdlm ak;Ifk? skr Tg srsn tkokv Xe Xk;Ifk? eg ct udfsy ],g 9IXeIefd8 Bskd kdlm u ]Tg 0ckKrfzi Syf sd susn jRm sd tkokv hjkeg ak;Ifk? u ]Tg hgj jd Cgu k{hrzi hd tkokv hjkeg ak;Ifk? 4Tg hrkI,ky jdkjgskn skd tkokv jkc rkl ak;Ifk? skr Xn tkokv eg Xe Xk;Ifk? sl,t Tg srjd 9lakiljf8 hg kl,o skr < skr ]Skv jdsy okH kurb kd h_,e sl Gjr hd keknql ]_ef kl,t keknql udfsy 4Tg Cgu hH sd hldf q_' j,kv _ef so df kgd suTe kl,t j,kv 4,g k;nf jRm ZGlf su < 4,g Bk[nf h_,e "s'of hg su keknql df ,g kl henkv keknql 4,g Bx Bk[nf h_,e "s'of Fkl sd keknql Bskd df awg kruke Cgu Te kl Syflb 4,g <jk/kl rqgc Syf sd henkv sd r;lf,g hdum ],g k;nf su < skt j,kv 4,g <jk/klv rqgc go ,g k;nf su keknql skt dfXk;D 4Tg Sqg Cgu r1r hH jdsn < ]Cgu `sxaSki >el cd eg slm ],g k;kv sy yokp hqe uhr go ]Tg Cgu hH sukn sd yokp uhr ],g Cgu hH Nqd lki sdltf ]lki sd ;n chjx dS udfsy 4,g ;kzekl kd dsky Xkuhr j,kv Tg dsky uhr df ,g g; go ]hd ofd ,g kuid skt hL\c7sl7hL\c 4hgd rkc hd ;kzekl sd dsky uhr Syflb 4,g kurm ]kF krdl skg skt kL\c7sl7sL\c 4,g Cgu kL\c rqgc jRm j,kv ,g k;nf jRm ]9lakiljf8 ZGlf su < 4sgj u Bskd Xe ywH lb ]skg k;nf jd jkdim ji keknql su < Bskd Syflb 4kF Cgu uOfd hH kusn ;kzekl kd dsky uhr Syf sd < j,kv 4kF uOfd kL\c kuky j,kv kukIqt hH kukn dS Syf sdlm 4kF kgj ht Xe kruhn hurdf keknql df Cgu kri Xeg udfsy 2jd/akc Xe sL\id sIG 2kF k;ky hg yokp hqe uhr 2kF k;ky k;D keknql 4su < ,g k;nf ukn df ,g kgj krL\i Bk[nf hg; Xeg sl j,krekv udfsy 4,g Cgu kd < ukn Xelb 4,g k;nf hg su keknql skr ,g k;nf ukn jxv Xelb 4kF ydfqe rqgc ]hF rkc hL\c rqgc hH yokp hqe uhr Syf sd keknql 4,g Cgu yk;[ Xeg kdlm 4,g Cgu uOfd kurm kusn ;kzekl kd Xkdsky uhr Syf sd < ]kF uOfd kurtf kusn yokp hqe uhr Syf sd keknql udfsy 4,g knk; kjt ]kuykL sn ;kzekl kd dsky Xkuhr Syf d yokp hqe uhr df ,g krxy Xeg 4,g Ghydr hg hjkeg hH akg; 4,g /acal7h_,e lc ],g Cgu /acal7h_,e I'fof s

94XykL 'kdzi ji /acal7h_,e "s'of lb sd keknql7< ]k;i 4Tg srykL sn oH,o kd dsky_f slm jdki yokp hqe uhr j,kv 4Tg srkv sxkH Syf sdlm jdL\skN ulkglV df ,g eszi kurb kdum sl keknql k[lykc suiv udfsy 4srkuc q_' u ]srkuc _ef u < df ,g kgd suikv ]hJ ukoxH8

4,g hrskg <jkd sjkeg go ],g hrskg BkuOfd Xe supskl Xeg udfsy

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 932 egaP

9`kxsdl kt k;df rofk;f slm Xe iW ldf j,kv `sxXpskl Nqd Xe sjkc sd kFo;7ZFv ikv ]Tg 0cal sl kekv j,kv Ze/ dfawp ikv df aSkyrc hH Xe sjkc suiv ikv 4kgj u dek/ go ]su ZlDke Zykd ]kpskl sultf j,kv 4Cgu hg kpskl n;k' su Xk"Qqi dek/ `,g krpskl Cgu Xk;D ],g krsn oge kjwi hH skd Xk;"of ddf,ky skt ]rDf; dik; kl,t < ji ]hF rkc dS skr srpskl u 0qc j,kv jhokge `kpskl u Xe sjkc sd suync skd kFo;7ZFv hd tkel suXkgm j,kv k;kv u yk;[ kdlm ],g krjfn sl <jkd ltf Xe tkel skd < k;D jd[sn slm ji ]k;df jwn su < skd krjfn hd keknql df ]hJ ukoxH ,g kl uzi kjse8

4,g krL\i ewyke "s'of Syflb ]k;x gj Cgu ;kekl Xeg hg eszi dfawp udfsy 4,g kuI? ;kekl hL\c Syf sd eszi 4,g Cgu kuI? "s'of Bskd Xelb 4sxy suk[ skd Xkyokp um so ]sxXkg Skv u hH hHd yokp hyk[ df akgt ]jkcjn s jH lm jGf j,kv 4hy hg uhN jd uhc7tsk[ hyIski hdlm suXkgm jGf j,kv 4,g krkiNf knl eszi df Tg srukt so dfXk;D ]kxskg k[j kiNf jWt sulm 4kxskg hg k;ky Nqd jWt keknql 4krkv Cgu susy ],g krkv hg susn skr ,g krkv hH ct eszi df Tg srukt so udfsy 2Skt skg hrP\c Bskd hdum slltf kxSky k;D keknql df ],g hed k;D skd < sl cv `skg k;D Sky df Tg sgj kt stsk[ df Tg < j,kv 4,g kgj kt SkiNf df ,g keknql 4,g krkv hg susn skr ,g krkv hH ct eszi 4skg k;x kv j,kv ]sl yk;[ sd susn kucf eszi df srdl Cgu hg uke g; < dfXk;D `skg Sky k;D skd usn `skg k;D Sky df Tg srxy suNwi sl hg srkv sllm < j,kv ],g rkc hd ste sL\c udfsy 4hxskg hgj rqHnv hL\c s hL\? go 4,g Sqg SkiNf j,kv ,g kvqg kjL kL\c go j,kv 4k;x sn u,kd df Ski yp u hH kri 4,g krkt xkH j,kv ,g krsn sn ikpiqp eszi 4k;x skg Wq' jkdagv skr akgo 2kgj akgd eszi skr Bx skg hg k<"sk? ct dfXk;D 4krsn Cgu sdjd k<"sk? hHd eszi df ,g g; ykol kL\c 4Tg yokp hrehd knk; hH sl sjhg skr Syf sdlm ],g Cgu kd yokp ykol go 4krkiNf hg kl hH skr krskg k;x keknql jdsy hH sjhg jxv 6Syflb ],g yokp df ,g Cgu kl 2k;D hH ,g ;sk; susn 2sl,d awn df ,g Sqg SkiNf skd hyIski huiv go skr 4syp u kri ],g krgkp kusn sd eku kucf ],g krgkp kusn rkKv ],g krgkp kusn Xe sjs/av 4,g hH krkiNf j,kv ,g hH krsn eszi `k;D ,g ;sk; susn df ,g krxy knl skd eszi dfXk;D ],g krjd oHquv hH pskdal j,kv ,g hH krsn eszi 4,g k;yf kiNf rqgc skd hyIski huiv ],g kjH sl pskdal sL\c ],g rkc hH hjlwn 4,g k;kv kyp skd susn go udfsy 4kusy xake Nqd df ,g kgd skr su hui hdlm rDo sryp sl j? 4,g jqrkv skd susn keknql hH jGf `,g hed k;D lki sd < 4k;ki Cgu jd Te k;D df ,g kr[j k[skt7k[sy knl eszi `,g Cgu ekd kdlm Bskd knk; sllb ],g k;df ekd kd Zlu ZGlf sulm ],g Xe ezH sd suskg ake go skr ]k;df sulm kurdf df skg hr[j k[skt7k[sy ake jxv j,kv 4Bki jd Cgu go skt ]kdlm hxs[j k[skt7k[sy k'seg ake 4Bki Cgu jd Te go ]kF kujd Nqd rqgc s>qe 2k;df akgd ]hxsgd go skr hxskg ake go jxv j,kv 4k;df kurb7kurb ]akg df hxSkrc skr hxskg Zlu go jxv skr ]k;df kurb7kurb Syf sd sIsc suiv suwr df XNwi sl ake dS eg jxv 4,g krgj hg ed knl j,kv ,g krkt kyp hg krphym ],g krkt kyp hg krsn eszi 4Cgu hg krskg rZk;i hHd 49Gub josu t\b Ib8 4hgj u rjWt Bskd hd susn cv ],g lki sjkgqr rqgc ]sdqp sn hGkd cv ]lc df sgd go ct df hrkv Cgu hL\? Bskd hl 4,g krkt kyp hg krsn skr eszi 4,g rZk;i lki sdikv df krdl Cgu hg uke g; hHd eszi 4Sgfkp ku>el kL\skF slb 4,g rZk;i lki sdikv df krdl Cgu hg uke g; eszi 4,g krsn eszi hH skr skg hg kurdf lki sdikv 4,g kurdf lki sdikv df kr[sn Cgu g; eszi udfsy 4,g Nqd cl lki sdutf ],g k;x susn skd < 2,g k;x skdldf hH susn j,kv 4yxki hH go

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 042 egaP

4k;x kpskl Cgu Syflb ]kF krdl kt kpskl Cgu 4krskg Cgu ek<jfi Bskd Cgd sllm ]kryp Cgu kri Nqd sllm 4,g krkt hi jdysk? skd pep sdum go ],g jxkl kd krjfn Ikjof skt go 2er[ ]Tg srkt Iac jhokge dS 2er[ ]Tg rkt Iac 0qc dS 4Skt kyp suxaj skd qel j,kv jdsy xaj pep Bskd sl,t ],g kl ;kim g; 4krpaqgi Cgu hH Nqd s lki sdum ,g Cgu lki sdltf udfsy ],g krkt skg hgzxjfiv skr henkv hu/ g; sl suIac df Tg srukt so hH g; udfsy 4,g skt cl skn Iakc ]Tg srgd so 4Tg sL\[ Xe /skjof sd gzxal sd u/ ]ji xk; sd Xkthp ]ji 9ulsti uku ]ji gzxjfiv Ze/ sukjqi sjkl Syflb 4sgj u jhev Bskd df kF ;kim hg dS Xe rfFf knwt,ke lm ]hF rfFf knwt,ke skt lki sdum huk; 4,g Cgu ;kim Bskd kolf sdlb 4sgj u hyk'Rfial Bskd df Tg srdl sn jskt hg ji lb go ]sgj u jfn Bskd df rdl sn Cgu jskt go ji lb 4skjd re gzxjfi ],g k;nf jskt ji gzxjfiv su Xkdjkpof rel sd rxt sukjqi Syflb s 4hIef u krjfn udfsy ]hy kIef skr kL\hi hd ue suiv su jhokge 4kvqg skr ;kim drf,u dS g; 4,g Cgu /acal Bskd kdlm sl suIef sd krjfn 4hIef Cgu krjfn sllm udfsy 4Sx syp go jdIakc cl go ]hF hL\i Xe slgf sdum skt 4hn Iakc su jhokge Rfial hjkl 4hn hH Iakc Rfial huiv skr su jhokge 4hn L\skN Rfial huiv su jhokge j,kv 0qc skr 2sxskjd k;D j,kv ]Fkl sd Xkjfn skvkt skg sL\[ jdskg jfn hH eqr df Cgu ;kim Bskd ;kolf sdlb skr ],g hrsn kL\hi krjfn jxv 4kF Cgu ;kim Bskd j,kv 4Sx skg jfn nq[ ],g ewyke `k;df ;kim kd sukIef skd krjfn su jhokge j,kv 0qc udfsy 4kvqg hH skd jhokge ]kvqg hH skd 0qc 4kvqg 4kvqg Cgu kn,i yk;[ kd sukIef sd krjfn skd ;que df ,g Cgu hH kl j,kv kF Cgu urpV lki sd ;que df ,g Cgu kl 2Sx skg kn,i u Xk;D sygi sd rfak dxfsk|,kv hH ikv df sNwi hH sl ZlDke Bskd 4Tg sygi sd rfak dxfsk|,kv < udfsy 4k;ki pskl Cgu ZlDke Gkl kurtf ]srki pskl Gkl knk; rqgc sl ZlDke skr srskg kn,i < nkc sd rfak dxfsk|,kv jxv 4k;ki pskl ZlDke hg nkc sd rfak dxfsk|,kv Syflb 4Bx skg rkel krd;okv dlfkgrf hdlm 4hgj u rjWt Bskd hd su[j jfn cv df ,g krskg Wq' kukv yk;[ g; sGn hygi j,kv ,g hrskg Wq' huskg kn,i ji suke,i rg1o Rfial 4Tg srki jd xsk;im kd Xkuh'e huqx [ky7[ky gxt hd henkv dS7dS eg unf lm 4sxy sujd kn,i Rfial eJ kd _a; gxt hd eJ sd henkv sl unf ltf ,g krdl Om jkpof kd sukIef krjfn hg nkc sd unf lm 4krdl kt Cgu jiM sd 9yosy8 sd krjfn hHd sllm ],g krjd kn,i Rfial skt sl eJ suiv ;que 4sF srdl skg jfn henkv jktg dS gxt hd scuk;uf ,kl ,ku j,kv 4kF krdl kt k;kIef skdlm skr ]hF hrL\i Bk[nf Rfial hL\skF lki sd henkv dS Xe henkv jktg jxv 4kF krdl skg kurb 4kF krdl kt k;kuc jfn hH skdum 4sF srdl skt SkIef so ]sF srL\i Bk[nf 01el skt xsky Nqd df kF krdl skg hg kurb ]akg 4hF u Rfial lki sd tkel hurm ]Sgfkp Rfial hurtf Syf sd suIef krjfn 4hF hrdl Ief Cgu krjfn ]rkc hygi 4awg krjd rkc Te hdlm 4Tg <jkd hH sdlm 4hF hrdl Ief Cgu hH kre"of 4hF hetfky krjfn 4kF Cgu hg ;kim kd suIef krjfn sllm 4hF hrdl Ief Cgu krjfn sllm ]Skt kIakc gjr hH hldf skdlm ]kF krdl skg kn,i kurtf sl eJ s d henkv j,kv 4kF rsk dnkim _kedS hg eJ kd henkv lki sd rxt lm ]kF rxt skt Zowi sd rfak dxfsk|,kv 4Tg hjWt susy >el <jkd sdlb 4,g Cgu ;kim 4krdl pskl Cgu hd sujd <jrakiW skd kFo;7ZFv hH Bskd Xe rxt Zowi sd rfak dxfsk|,kv 4Bx skg rfak dxfsk|,kv dS ]9u'w;osj y;IfLab8 dS sygi sd ZlDke dfXk;D ]k;ki pskl Z lDke 4Bx skg kn,i rfFfjfi dfXk;D ]Tg srki pskl eg 4hF Cgu hg rfFfjfi hd supskl 4kF Cgu hg ;kim kd supskl 4sF srdl Cgu hg pskl so 4Tg <jkd sl rqgc `kpskl u Xk;D Xe /acal sd kFo;7ZFv suXkgm df ,g krdl kt k;kxy ji cl ]ji negqe ]ji llht ]ji jhokge ]ji < ]ji 0qc ektb g; j,kv 4,g kgj krOm jkc rqgc ykol g;

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 142 egaP

jd kcn uIc henkv dS akgo ]sF srjd ekd henkv [ky akgt ]hxSkt skg dIfseskIkv hjwi7hd7hjwi hID,G `sxXjd k;D jdkuc skd Xkjkd ikv skr ]kxskg Cgu kl,i lki sd Xkxsky Syf sd sunhj[ j,kv sxXy kuc hH Xjkd ikv Xe hID,G jxv dfXk;D ]skdlm hg kxsL\i skr kusn3Skt k;nf knk; slm sjd ekd u skt skr kdcl eg srdl Cgu sn skr ekd ]sjd ekd skt df3nkc sd ykl lhr7lhpi ZGlf3,g g; kuokHal hd ;ofH 4Sgfkp kuyef slm ]sjd ekd skt df ,g g; rnkv hukjqi hjkeg `sjd k;D Syf sd ;ofH ]k;D go df ,g rrfpV jrajuf h_k'ZFv kd kdhjev tkv 4Tg srxake hH gkour ]Tg srxake hH ekd3Tg srxake hdb Xthp skn7skn so dfXk;D 4sxXjd Cgu xake hd ekd skt sdum ;ktc ]kxsyef ed kL\skF skdum ]sxXjd xake hH hd ekd xsky skt j,kv 4Sgfkp kukt yef sd ekd kucf skd henkv ds;zi 4kgj Cgu hjWt ekd cv df kxSkt kv ykol rqgc skr ]hxXxy sujd unkim X uh'e 9dIfseskIkv8 hjkl ct kxSkt kv rDo hnt 4kxSkt kv rDo hnt `,g drf,uv hukxy Zr' rZnct hd ekd Syf sd suhi7suk[ df krgd skt ]kvqg u kn,i djkpof dS hH Bskd rDo lm k;D hxXgd slikv ak;P\fhi hyko sukv 4,g krjd ekd go ct ]Tg srsn hjwnte skd henkv jg ikv tkv ]srdl Cgu hg pskl g; ikv tkv 3hxaSkxy ektb ji ikv ak;P\fhi hyko sukv skt awgd slikv rkc /kdS Syf sd <jgknm 4rdl pskl Cgu eg tkv 4hxaSkxy ektb ji eg ak;P\fhi hyko sukv yd skt ]srdl pskl Cgu eg tkv skt Tg s X rkc hl7rqgc 4aMkynf yk;[ Te skdikv sl <jgknm dS udfsy 4Tg srdl pskl eg tkv 4kF Cgu krkj Bskd kdlb 4kF krdl skg Cgu kn,i yk;[ Bskd kd kd suskg ukel sdum ],g ukde ]Tg sL\id ],g u/3,g k/ofqlv7k/ofql skt jgkc sdcl udfsy 4,g ukel go ],g kekv skt ]Tg <kzi skt jrhH sdcl df hF oHal rkc hd 9hIyfsoDb8 defk;kv dS 4kF oHal hgo unf lm 4,g rkc hd krukel defkv go 4,g hd suXkgm ]hF oHal ;el lm rkc hd krukel ltf 4hd Cgu rkc hd krukel su < k; jhokge ]0qc df ,g Cgu cyre g; kdlb udfsy 4hrskg Cgu kn,i hg k<jk/ hd krukel 4,g krskg kn,i Xe tkel rDHof7hP\hl ]krskg kn,i Cgu Xe tkel rDHof7Zxo yk;[ kd krukel 2krdl skg Cgu Xk;D ukel sdlm Te ],g sxkv skt sl>qe df ,g krkv yk;[ g; skd ds;zi 2krdl skg Cgu Xk;D ukel sdlm Te ],g sxkv skt sl>qe df ,g krkv yk;[ g; skd ds;zi sl gto hd Xk;P\fhl hd phc ub 4Tg Bx L\qt cl ak;P\fhl hd phc Xelb 4,g k;x uc hP\hl hcay tkel kjwi j,kv ],g Bskd jiM sdlm ],g Bskd jiM sdlm ],g Bskd jiM sd dS jg 4Tg hj;ki ],g utkHof kd Xk;P\fhl Xelb ],g Cgu utkHof kd kxo skn utkHof g; udfsy ],g krskg jwnte Bskd sphu ],g krskg jysGdkj Bskd ji j['f tkv 4{bx uc ak;P\fhl Xe phc j,kv Sqg Wq' suIwI sylkG nkc sd rfak dxfsk|,kv udfsy 4,g kl,o ],g kl,t skt df kF kr>wl ;kim hg kdlb Syflb 4sF srdl jd Cgu kokn kd krukel eg 4hF hrdl skg Cgu kn,i k<jk/ hd krukel df sF knk; surb sylkG dr cr ]kF 01el henkv /kdS Xe ukelkv OsO j,kv ]kF rxt yk'of kd Xkjfn kvqg ky,G sphu df hF rfFf hl Xe tkel dr ct 4,g hrL\di Zk;B Syflb 4,g Cgu kuokHalv Bskd Xelb 4,g hrdl skg hH go akgo ],g akgt hukjrgse hd lskL\i `Xk;D 4,g hrkt skg Wq' Zk;B slm skr ]Skt yduf jdykL hH jkg kd jFi7L\dad dS jxv hukjrgse hd lskL\i hdlm udfsy 4sjd Zk;B sl hukjkge go df hrdl Cgu skr hH pskl g; hukjrgse df ,g ykjrav kurb phc sd Xkuskn ub 2hukjkge akgd j,kv hukjrgse akgd 4,g kL\c rqgc 9lXILf8 4Cgu hH ;kim kd suL\di Zk;B df ,g kL\c kurb kylkG dfXk;D 4hrL\di Cgu Zk;B Bskd 4Cgu hg hrskg 4hrskg Cgu Ghydr hH Bskd skd hukjrgse skr syduf jdugi jkg sd Xkjhg hukjkge hd oakx jxv 4hd oakx dS ,g hukjrgse dS sl,t 4,g krkt Iac Xe Xk;P\fhl dfc ]krkt gj Cgu kvqg kIac Xe 9tslkyD8 tkel ct ,g kryp kri hHr Xeg g; ],g kre"of Xe ylv 4krskg Cgu kn,i sygi sdlm 4,g hrkt skg Wq' hukv krukel phc sjkeg dr jwn rqgc ct ],g krskg kn,i hHr yk;[ kd sukIef kre"of 4kxsL\i ku>el sl kL\skF slb 4,g <jkd hH kdlm `kvqg u kn,i Xk;D yk;[ kd sukIef kre"of udfsy ]hF hrdl kt BkIef kre"of ]hF hrdl kt BkIef Cgu krjfn 4hF hrdl kt BkIef skr kre"of df ,g ykol kjlwn ]udfsy

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 242 egaP

k;ufqn skr 4Sqg hokg kucf ]kxsdl ht Cgu sdlm kucf hH go dfXk;D 4Skt skg hokg df kxsgkp Bskd 4Skt skg hokg ji >qe Bskd df kxsgkp u Bskd df ,g oHalv g; dr cr j,kv 4kxSkt hg skg 4kxsdl skg Cgu hokg Bskd df ,g oHalv dr cr ]sd Xk;rDf' ]sd XkvkHrfzi ]sd Xkvkre{ ]sd jkpof ]sd 0fqc ]Tg sylkG phc sd ;que j,kv ;que dr ct 4Sx skg hokg xsky sjlwn ]k;nf ync skr skd dS sueg ],g uhp tkv 4Tg hokg hg knk; dfc ]Tg Cgu hokg ed sl Xkxsky syNif so 4Sx skg hokg xsky sjlwn jGf udfsy ]cl ,g k;nf ync sueg ],g lW tkv cv 4,g hrL\i hujd Igkync Syflb ]srkt gj Cgu hH awt,ke so Syf sd ;ofH ]Syf sd kFo; j,kv Tg srkt hH cM3Tg s rkt cM eg ct sl Xkxsky sykosuskg hokg sd xaP sukjqi df ,g hdDi rkc g; 4kxsgj krskg hokg Bskd7u7Bskd Xe rfFf lb df ,g hl rfFf g; `k;D kxs;jfd Xelb `kdldf jwld Xelb skr ]Skt skg hokg jxv ji um srdl L\skt Cgu hH skn j,kv skn skt skr ]kxskg kn,i uhIabkv Bskd cv 2k;D kxs;jfd Xelb ],g kyko sukt hg skg hokg ji sykosupku kNv ed skr kxspku kNv Bskd 2k;D kxs;jfd Xelb ],g kyko sukt hg skg hokg ji sykosuktc jkrlf kNv ed skr ]kxSktc jkrlf kNv Bskd 4sxXgj xsky Sqg suqp udfsy 4Tg srdl pskl eg hHv3kxskg kd 9eLjskc8 rqgc 4sxaSkt paqgi ji yr ukel xsky sjkl unf ltf ]kxskg knwgsc rqgc j,kv du,kjsc kL\c tkel go j,kv 4kxSki skg hHd df kruke Cgu Te df kl,t sl If1n hd Xklkdof rel ]Skt paqgi ji yr ukel ;que jg df krkt paqgi Cgu ji yr ukel lkdof kd Xk;que dr ct udfsy Xgj srsn hH Nqd eku eg j,kv 4Tg ukoxH s; df Xgd eg hHd j,kv Tg kekge s; df Xgd eg hHd j,kv 4Tg h_ae so df Xgd eg hHd j,kv Tg Ikzel s; df Xgd eg hHd 4Tg rfiIkj s; Xgd eg hHd j,kv Tg ktkj s; df Xgd skdum eg hHd ]Skt ync yD' hdum ],g rkc hjlwn g; 4,g Cgu ;kim Bskd Xelb ]sxXgj rskg hokg dr cr sxXgj xsky Sqg suqp dr ct Xe ylv 4sxXkg Cgu hokg xsky Sqg suqp df unf ltf ]krdl [sn Cgu s xq; Bskd Te kl j,kv 4,g krskg hokg k'seg 9IbkyS8 udfsy ],g krskg hokg gjr hd kekge hHd ],g krskg hokg gjr hd Qqx hHd ],g krskg hokg gjr hd ktkj hHd ],g krskg hokg gjr hd krsu hHd ],g krskg hokg gjr hd dyfke go hHd 4,g Cgu kyko suL\i ZdG Bskd j,kv sllm Tg hrdl ync XyD' ]kxsgj hokg k'seg 9lkyD IbkyS8 j,kv 4Tg sgj so

9`kxsgj hokg k'seg Zxo kd Xkvqg suqp Nqd jGf8

`hxsgj sl,d krukel skr sxXgj u ekyqx jxv df ,g krgd g; skIsy dfc 4hF rkc tgl ekyqx Xe ukuw; dfXk;D 4hg sxXgj skr ekyqx ],g krgd go dfc 4krkv Cgu slm hg yk;[ kdlb Skt k;kIef skd Xkekyqx hH go ],g Zkrdjqi kL\c kd krukel df skt ]djkpof kl,t skIsy df ,g rkc hd ste ]X[sn cv 4,g chjx go df sl rkc lb ,g Cgu rL\fhi chjx j,kv 4,g Cgu kjku Bskd kd krukel ]kd 9hIyfkoDb8 Syflb 4,g Cgu kL\hi Bskd hd 9hIyfsoDbuv8 4,g Cgu 'an Bskd kd kre"of Xe rDo sd < 4Tg sry[f ywG sd urpV phc sd kuokHal huiv ]kFo; huiv hd xq; jg 4,g ydfqe rqgc skr hIskj sd ekd kucf skr ]hryef Cgu hIskj hH skr Skt yef hH ekd skr hHv 2,g rkc k;D g; df kxsL\i uOfd rqgc kupskl Xeg hHv 4srdl pskl Cgu eg hHv g; udfsy 2,g ykol k;D kd ekd 4Sgfkp huyef hIskj skr ,g hxy [wH 4Tg srsn hIskj jdsy ekd ikv Syflb ],g hxy [wH skdlm dfXk;D 4,g kr;houkev drf,uv hL\c kusy ekd sl henkv df kdl pskl Cgu g; hH Bskd ]ZlDke u ]jhokge u ]< u ]sF xsky sl,d df kxsgd jWt Bskd Xe ;ofH skr 4hL\i Cgu uOfd hjwnte rl kurtf kxsL\i uOfd kurb kugj htkj sl ekd kucf df ,g Cgu kri skdeg hHv3kxsL\i uOfd kL\c df skt3Tg htkj skd sugj sl ekd kucf so 4kxsL\i kusn skdum Syf sd sunhj[ skd Xkthp hjkl 4hg kxsL\i skr kusn Syf sd sunhj[ skd Xkjkd ub `kxsnhj[ u,kd Xjkd hd hID,G g; skr ]ikv Xn u hH Nqd skdum jxv ]Sx syp jgkc henkv [ky skt go skr ]kxsn jd ekd

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 342 egaP

rqgc aSkuI? hjkl7hd7hjkl g; 4Sgfkp huskg hjk;,r hd keknql 4krjd jkdho df kF Cgu hjWt 4krsn jd hH jkdub n;k' skr ]j? sd keknql srskg Sx susn < jxv df awg kruke Te j,kv 4,g krdl jd hH jkdub keknql 4,g Cgu kL\c ykol g; ],g kl,d keknql 4,g krL\i hg kutsk[ ]stsk[ kucf ,g kryef Cgu Xe rxt lb hH Nqd ]sgj uk; j,kv 4sdl yef u go Tg srtsk[ Cgu eg skt ]sdl yef Xeg go Tg srtsk[ eg skt df ,g kurb hg ZFv kd kr_aro 4,g hrdl skg kr_arji hH go ]aMkt skg hokg jiM sjsr hrZnct df kxsgd unf lm ukoxH udfsy `k;yf tsk[ u Xk;D s>qe hg suwr ]ktsk[ Cgu s>qr suTe dr ct df Tg srdl jd r;kd'f sl ukoxH ikv unf lm ]kxsyef skdikv unf ltf 4Xy u skr Xgkp j,kv Xy skd ukoxH skr Xgkp ikv df g skdikv kr_aro hurb j,kv 4Tg sL\[ sdjd Ohi ikv udfsy ],g Cgu kri skdlm kd kL\hi hdikv df Cgu kl j,kv , g nwt,ke Cg; skr ukoxH 4,g krL\i kutsk[ ],g Cgu hH Nqd kryef Xe rxt lb 4,g Cgu hH Nqd kryef Xe rxt lb ,

92kjkpsc kF rqgc skr chjx go `k;nf Cgu Nqd Xk;D skd keknql su < sygi sdlm udfsy 4k;x k;nf ;kzekl kd dsky uhr hHr Skv susy Nqd lki sd < keknql ct 4,g k;kv uzi kl7kIskN dS Xe /acal sd keknql ]hJ ukoxH8

4,g Cgu ;kim Bskd kd sukv sdlb `,g hrdl sl,d kv 4Sgfkp huskg krukel Xe kHrfzi7j,x j,kv kHrfzi g; df k;kv u yk;[ hHd skd < df sxXNwi eg unf lm ]kxSkt skg oHal g; unf ltf 4,g krdl skg oHal hH rckc sd thc sd henkv 4,g kret sl thc dS hH henkv 4,g oHal tkv ]kF Cgu oHal sygi hH rckc sd thc 4kxSkt skg oHal g; 4Tg srdl jd okuqp ikv 4kxskg kurb ike kd 0fqc hdlb ]kxskg kurb 9~w;D~bkv8 kd kHrfzi hdlb j,kv hxXkg Cgu ak;jfkehc s;7s; skdlb ]kxsje Cgu dr ykl jRl df ,g 9LhIajkx8 g;3hxskg hurb zem hdlb ]kxskg kurb ;ko kdlb ]hxskg hurb Bkcay hdlb ]sxXkg sd xaP lb ykc sdlb ]hxXkg hd xaj lb X[akv hdlb df hxskg huc jhor hd spc Xeltf sxXdl nhj[ skd Isd,i lm3jrhH sd ykl lkpi ZGlf3Xe jktkc ake dS j,kv ikc dS unf lm ]kxsdl uc ywG kL\c kurb thc g; skr Bx hn kFo; hurb j,kv nk[ hurb skd thc lb jxv df jiM ,g hrskg huc jhor hd yG ji ltf ]Tg srkt syp sunhj[ Isd,i kd thc sd XkywG ikv Xe jktkc hHv sl,t j,kv 4kxskg kn,i sl thc lb skt w skg kHrfzi hurdf hd spc lb df kxsdl jd ;r rkc g; go cv ],g 'sozi skt kd ukKof Xe 9uht8 sd ;que dfXk;D 4,g Bx P\c kuokHal sllm ],g k;x skg 'sozi skt Xe 9ysl8 ywe sdlm ]Xe 9uht8 sd ;que j,kv Tg sgj jd tsk[ skt eg cv udfsy 4,g Cgu kFo; lki sjkeg hHv dfXk;D 4tkokv g; hrdl Om Cgu hHv ],g hrdl Om unf lm g; 4sxXgj ukel cl eg skr sxXkg ]Skt skg hyk'kHrfzi go df ,g Cgu dg g; skd henkv hldf j,kv ]awg Cgu htkj skd suskg 0fqcL\t Te df kxsgd g; kpc jg nkc ykl lkpi 4,g hgj skg rlfdof ],g Cgu lki sjkeg kFo; go hHv 4,g hrdl kt hd hrP\c7hed hH Xe 0fqc slltf sxXy tsk[ kFo; go eg Xe ykl lkpi dfXk;D 4kxsn jd W' kujd yhiv g; henkv kd 0fqc ed nkc ykl lkpi sl q tkv udfsy 4Sgfkp huskg krukel Xeeg ],g kd 0fqc knk; sl>qe skt skr ]awg kd 0fqc ed Te df krdl gd Cgu g; henkv Bskd hH hHv udfsy 4Bx skg UHf sl < kFo; dtfkekl df ,g kurb <jkd yqd kdlm ]Bx hyp sxkv s l < kHrfzi d0f,kc hjkeg df ,g Cgu g; <jkd yqd kdlm 4Sgfkp suskg ukel jhev j,kv chjx df sxy sugd eg hHv ]Syf sd <jgknm sl,t 4krskg Cgu kn,i kd,ke kd urpV Bskd skd tkel Syflb 4hd rkc lb ,g Cgu Ghydr Bskd slm 4,g 9tB I8 jhev 4krdl Cgu skg 'an Xe ue sd jhev 4,g htkj skd suskg chjx chjx dr ct dfXk;D 4kd suskg jhev ,g Cgu 'an Bskd Xe ue sd jhev 4,g htkj skd suskg chjx chjx 4,g rho tgl g; Xe rDo sd < 4Tg srsy jd jkdho skd uihokg sd gjr hjlwn eg dfXk;D ],g hrxy suxy hnwgsc Xeg rkc hd xq; dS 4hxsgj hryp Igkync Xe

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 442 egaP

hH Xe ;el eszi kF;v 4,g krdl gj jwn Xklskd ],g krdl gj hH jwn eszi kF;v 4Tg srki yef Cgu Xe ewl eg ct ,g krskg cr hg gzxkv kd suskg rjfrakiW Xe ywF Xe ylv 4krskg Cgu rjfrakiW Xe XkvkuI? ywF rqgc Cgd okxy rfzi sd < g; kd hni,k j,kv eszi g; kd < udfsy ]gxt7gxt sd hni,k Tg srkt L\i skr ekd < 4,g krjd Cgu rofkHzi eszi j,kv Bskd kurm ]skd heszi ,g krjd rofkHzi dr jwn surtf u,ke j,kv 4,g Cgu dekkv j,kv Ixzi udfsy ],g krL\i Bk[nf ji sd,ke rqgc 4,g u,ke kL\c eszi kd hni,k 4,g Bkjgx hL\c hd u,ke 4,g krkt skg kjgx rqgc eszi kyko sukt sgj u,ke 4,g Cgu Bkjgx rqgc Bskd Xe h<ko 4,g krkt skg kyNNf ]krki skg Cgu kjgx rqgc eszi kyko sukt syskc ]sgj uk; j,kv 4,g Cgu kryskc ],g krskg u,ke skt ,g eszi dS j,kv ,g kryskc skt ],g krskg j[qe skt ,g eszi skr dS 4Tg Sx skg nwt,ke so cr ],g kgj kt kL\k?m ],g kgj kt k;df uu slm df sF sgj jd rkc eg sNhi df sl,t 4Tg srkt skg nwt,ke ykdr so cr ],g krkv rDo hH ct j,kv 4Tg srL\i Cgu ekd sd hldf surm ]Tg srL\i ekd sd hni,k < surtf udfsy 4,g Cgu gzxkv Bskd kd krIduf djfhjk' hd gjr hldf phc sd hni,k j,kv < df ,g kjgx kurb39dufIsy8 Xgd skdltf ]ho;ko kL\c ]kjgx kL\c eszi go j,kv xkjquv go j,kv 4,g kvqg /yim slm xkjquv rqgc kd < j,kv ,g _ki kL\c7sl7sL\c lki sd hni,k 4Tg srkt eg jdsy kurm ]skg _ki kL\c kurtf 4skvkv eqr lki sjse jdsy _ki kL\c kurdf df Cgu krgd jxkl hHd j,kv 4,g kL\c rqgc skr jxkl 4Tg srkv sy jH jckjc sd _ki suiv7suiv skr ]aSkt eg ji Ir sd jxkl 4,g kL\c _ki lki sd hni,k udfsy 4,g ji cl xkjquv kd < skr sl 4skg ji lm xkjquv kd < df ,g hl hni,k 94sxXgkp kuuql Nqd ji lb 4Bqg Cgu Zkpp hdlb ],g xkjquv rqgc rfzi sd hni,k < ]Xe uzi sygi syko hni,k8 4sF Cgu htkj hg ikv udfsy 4skd suyef skdikv kF jir knl go ]sxaSki ikv unf lm ]sxaSkt ikv unf ltf j,kv 4kxsL\i kukt lki sdlm skdikv udfsy 4,g kgj kv Cgu lki sdikv j,kv ,g tkjku slikv kekeji df ,g Cgu kl 4,g hjWt k{hrzi go 4dr sukv sd keknql Sgfkp hujd skd < k{hrzi 4,g Cgu hH rpfm kukv kd < 4Tg srki yef < skd keknql skr ]lki sd < ,g krkt keknql 4,g krskg hgo ]Tg srkt sutsk[ eg skt ]Cgu 4kukt jd re 'sozi jrhH df g krkt skg kL\[ jdsy kLaL skd sphxc7L\qxkc suiv j,kv 4,g krkt skg 0q skr Skv suL\skr ukKv kdlm Bskd jxv j,kv , 4,g kgj jd ;kim cl sd k{jql hd ukKv suiv j,kv 4hd ukKv ,g h[j jd kFo; hjwi su hukKv 2k;x skg k;D g; df kxsdTkp hH nq[ skr skg u chjx jxv j,kv 4,g jir kjwi7kd7kjwi Syf sd suskg chjx go 4,g h[j jd kFo; hjkl hd suskg chjx sulm ]sxaSkt skg ukj,g rqgc skr sxXtsk[ kd orDf; sjwi sdlm ikv jxv cr ]awg Xk;D chjx Te df skg kr>el henkv Bskd jxv ct j,kv 4Tg hrkv I,ky ji eg aSklhHv hg hjkeg ]aSkuZFkzi hg hjkeg ]aSk{akdkv hg hjkeg ]Xe sjgx rqgc 4,g krkt kv go ],g krkv I,ky go ]Tg srxake skt eg Xe rxt lb 4sxaSkt yq[ jk} cl sd ukK slm ],g k[j jd ;r Syf sd ukK Xe rxt lb su henkv ltf 4hxaSkt yef ak;rfFfjfi cl hd suskg hukKv slm ],g k;df ;r kd sugj hukKv ji ho1i lb su henkv ltf 4hxaSkt yef ak;rfFfjfi hd hchjx cl slm ],g k;df ;r kd suskg chjx ji ho1i lb su henkv ltf 4Tg hrkt hyp hryef ak;rDf' hjkl jGf hdkc ],g krjd Wq' skd uZrojfi suiv sl r;lf,g hd rDf; rDf; ds;zi ]hg eg j,kv 4,g krskg Wq' uZrojfi sl hlm ],g rfFf hd keknql skt g; 4,g ;sk; sd suskg jhev henkv ],g k;kv kyp susn hH jdskg chjx kurb keknql df g; go ,g krL\i skt ZdG kL\c ],g chjx j,kv Bskd df ,g chjx keknql df krL\i Cgu ZdG Bskd sllb Syf sd < j,kv 4Tg chjx xsky rqgc ],g Cgu chjx keknql kysdv ],g chjx keknql Syflb 4hxsuc jk} kd suyef sdlm hg tsk[ hjkeg 4kxsyef Cgu hH skr Xe yxc skg kL\i 4kxsyef Cgu Xeg sygi sdlm 4,g krdl yef Xeg go unf hlm ]hxskg hjwi hjk;,r hd tsk[ hjkeg unf ltf ]sxaSkt sutsk[ skt eg 4,g kRoZFv 9ydtfkydbkl8 huiv hdub 4Tg hr[j ZFv dufkK,oskue
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 542 egaP

g krdl skg hH g; j,kv 4skg huc hP\hl Syf sd rht jkg hdikv ],g krdl skg dfXk;D 6sF Sx rht cd j,kv sF Sx , jkg cd ikv df ,g Cgu ykol g; 4Syf sd hxntV hd hHl 4,g jkg df ,g rht ek<jfi kd hxntV yIskI df ,g g; go ,g skt ykol hylv 4Tg srkt rht cd j,kv slldf Tg srkt jkg < cd df ,g Cgu g; ykol hylv Syflb 4Tg Xkuskn go skr ],g uoht 4,g krkt kuqc sl Fkl sdb sd hgl j,kv ryx ]Fkl sdb sd kryGlv j,kv kryGl ]Fkl sdb sd rht j,kv jkg go ,g Iokuqc skt hd sL\id sd uoht 4srskg Cgu sukr sL\[ ]Tg srkt gj sukr sL\kv ]kruc Cgu uoht Bskd sl jkg hysdv 4srskg Cgu sukr sL\kv ]Tg srkt gj sukr sL\[ 4kruc Cgu uoht Bskd sl rht hysdv 4,g hrskg gjr hd Xkukc7Xkukr sNjrf j,kv sL\kv sd sL\id rht j,kv jkg Xe uoht

9`k;D ,g Cgu jskN kd 'av ;houke sd _jfp sdum g; ]kdl kjg /alkjt hH skd < 4sF syqr ji sujd <ekv ji kjqFe ktkj nfkv /alkjt hg <jkd sdum dfXk;D ]sF sr>el Rfikv skd < ukoxH xsky sd kjqFe df ,g kuql 4kF k;df lko kd kdjk} j,kv xk; kd kjqFe su < Syf sd supc sl <ekv hjgkc kFr k{jql hd Ir7jxkl sd epfi8

4,g krgj kryp 9hyIseIfab8 ikpiqp rqgc go 4,g /acal7k;kN rqgc udfsy 4Tg hrL\i Bk[nf Cgu aSkuI? Xe phc Gkl7Gkl rgc Xelm 4,g krku kd jwn kL\c go 4Tg sgj srjd k{j hd hni,k gjr hd k;kN < Xe kFd hd rjkHkge hjwi j,kv 4Tg q Cgu sL\i ekd sd hldf go surm sL\i sd hni,k go ekd surtf Syflb 4,g Bqg ji < kunsoal hjgx hdlm~~~~hjgx hdlm~~~hdlm ji < udfsy 4,g Cgu gjr hd Xkeszi j[qe j,kv go 4,g u,ke kL\c eszi kd < j,kv hni,k 4,g krkt skg kL\[ u,ke Xe phc 4,g k;x skg u,ke cl ],g k;x skg iqp cl 2kF kugd k;D krL\i Cgu nk; Nqd df Tg rki dukpv cr Tg sryef ct j,kv sxXgd g; ]sxXgd g; ]sxXgd g; skr sxXyef skd Xk_kieszi suiv ct df Tg srjd ;r s rqgc heszi 4kpc Cgu hH Nqd skd sugd ]kpc Cgu hH Nqd skd suyskc cv Tg srki dukpv skr Tg srskg sjH sl eszi rqgc rfzi sd hldf eg ct 4,g hrkt skg rjuf endS h<ko skr Tg srskg sjH Xe eszi rqgc rfzi sd hldf eg ct ]]skg k;kv u ]skg k;kv Xe yk;[ hHd g; ]sgj uk; udfsy 4,g kryp cl kjkeg hg Xe h<ko Syflb ]srki >el Cgu skd u,ke eg 4k;nf u dr nko;/ ]k;df ekd kurb suTe ]Tg henkv yxki sl,d df ,g krkt kyp jdskg h[qn henkv go hH skr ]k;df hH oHquv jrhH sgkp ]k;nf u nko;/ suikv jxv udfsy 4Tg srht eg Xe Xkn' dfXk;D 4Cgu ykol g; ]Cgu k; k;nf suikv ],g krkt yef nko;/ skr skd henkv lm 4Tg srsn sn nko;/ jd kdq> jlf ikv udfsy 4kL\c ,g Cgu ykol g; ]k;df Cgu k; k;df oHquv nko;/ suikv 4Tg srsn sn nko;/ jd jd kdq> jlf slm ikv j,kv k;df ekd kl7kL\skF Nqd kdikv su henkv dS 4Tg srht ji Xkn' eg 2,g sldf utsk;zi ],g sldf cyre kd eszi hylv akg; 4Tg sgj ht ji Xkn' eg df Tg srgd dhO Syflb go 4Tg srgd dhO dufkK,oskue g; 4skg kgj yef [ql kL\c slm sgkp 4,g kgj IwN Syf sd XkIa? Nqd sl hui df Sgfkp huZk'n kL\hi hL\c slm skr sxy sukt gcql go ct 4Tg Z<wieszi skt Sgfkp hugd Xrkc hl Nqd slm endS 4sL\i kujd ;uHfv g; sgkp 4Sgfkp kukt y[f jd[sn skd hui endS jdkv slm Tg srgd dufkK,oskue ]skg uk'sji hg kurdf go sgkp ]skg knake7kdF go sgkp skr ]sI,ky j? skd >akl ct rfi 4skgj srjd jWt Ixzi udfsy ]skg u k; skg <{ kd eszi sgkp ]skg u k; skg eszi sgkp df Tg srsn jskt rqgc ji rkc lb Xelm so skr 4Tg sr[yf Xckrdf ji eszi dufkK,oskue 4Tg hrkt h[yf Xckrdf ji eszi hHv 4Cgu krkv Xe >el skr eszi ],g hrkv Xe >el h<ko dfXk;D 4,g kryp ekd sl sujd Ixzi sl h<ko hH skr ]jrhH sjkeg skg hH u eszi Syflb 4hxSkv Cgu Xe >el skd hHl 4,g hrdl kv Xe >el hH hiqp hurb skd rDf; sl,t < udfsy 4,g krdl skg hH iqp kurb 4,g eszi df sjd u hH unsouf hHd eszi df ,g krdl skg hH kl kF;v 4,g krdl skg ji sylkG

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 642 egaP

df ,g kdurf udfsy 4,g kgj L\y sl hnu kdurf g; df ,g Cgu hH kri slm 4skd hnu ,g kgj L\i Cgu ZdG Nqd 4,g kgj L\y sl hnu j,kv ,g k[j ykL kL\kv skd suiv Xe P\kc hd hnu su sdurf dS 4Tg sgj gc Xelm sdurf sl7sIskN sd lk? skn j,kv 4hnu ,g hrL\,kn yxki 4Bqg Bkv ,g P\kc3,g okgc kd jskt 4,g jwi zohr ji hnu dS 4,g hukgd us> hl7hIskN dS 4kxaMkt hg akg; Te df skjd re gzxkv eqr ]epfi skr aSkt epfi aSkog ct ]cjwi skr aSkt cjwi aSkog ct 4skvkt skg gjr hd Xkvkog ],g krgd s lskvky ]skdikv awgd Te go ],g upo dS kd slskvky j,kv 4Tg htkj so ],g hrkt sy akgt hxntV 4,g Cgu hH Nqd kl ],g h[j k[ eld suTe hd suskg hg kl ]kxawgj hg kl ]kxawgj Cg; Te df ,g Cgu gzxkv kuiv kd < 4Tg srkt syp epfi so skr Tg hrkt epfi aSkog ]Tg srkt syp cjwi so skr Tg hrkt cjwi aSkog 4,g okgc dS hxntV hd < 4Tg srL\i ewyke hH jskOd Syflb 4Tg sjwi akgo ]Tg akgt so 4Tg Sx ywH so 2sxXjd nk; skd gxt lb df sxXjd nk; skd gxt hjlwn so cv 4Tg Sx paqgi gxt hjlwn so udfsy ]Tg srjd Cgu df Tg srjd hH nk; so df Tg srkxy kri ]Tg sr[yf ak;fpf ji Xk;fpf ]Tg srtsH Xjc[ ji Xkjc[ ]Tg uk'sji ]Tg srjd eszi Xgm skt sNhi j/b 4sr[sn Cgu hH jdI,ky sNhi jGf 4Tg srkt Ig ikpiqp ]Tg srjd xsk;im kd kryjl hL\c so Xe uIg 4Tg srkt Ig so 4,g k[j jd ;puf suXkgm kd suskg akgo df Tg Sx skg Cgu sL\[ hH Cgd jdket j,i so dfXk;D ]Tg s rkt Ig hg sl so 4hrskg Cgu BkuOfd Xgm Bskd Xe suIg lb 4Tg srkt Ig so skr 4,g Cgu uklkv ku>el skd < j,kv s kuht Fkl sd < j,kv kuyp Fkl sd < dfXk;D3aSkt Ig ikv ]Tg srgkp ke{ eg slikv df Tg hrdl gd s lum Xe j[fkv gxt Bd 4Tg hrdl skg ZFelv sjh/7sjh/ Syf sd sugl Xgm gxt Bd 4Tg srdl skg 0lf sd oim gxt Bd so 4Tg hrdl L\i huL\skN Xgxt rqgc skd rDf; sl,t < 4hL\i husn L\skN kjqFe Xgm df ,g pl hH g; j,kv 4Tg srkt syp Syf slm go ],g klgf kvqg k;kv Xe hxntV go 4,g hrL\i ewyke Cgu skd < rjWt hd susy gjr hd ywH skd ywH ji 4,g kukt skg ;houkev kL\c kujd u ywH hH hHd 4,g pl hH go ji 49uewgub tb jS qI josu8 ],g Cgu rokgd hIym sllb udfsy 4,g ;houke kujd ywH ]9uewg tb jS qI8 ]Xe htszxav ,g rokgd 4Tg rho cl7hd7cl Xe < so ]Tg srgd ak;jfskted ;houke eg skdutf Syflb 4Tg Cgu htkj skd suskg rl < 4Tg hrkt skg rl Xthp j,kv ,g hrkt sk[ go ],g 9hlsdyfsL8 skt go ],g krdqtku ;houke skt go ]Xe kr;nf rqgc 4,g hrkt skg hH kr;houkev kr;nf rqgc ]sgj uk; udfsy 4hrL\i ewyke Cgu yqdycf kr;houke Xeum ]Tg srL\i ewyke ;nf endS ]Tg srL\i ewyke 9ubkoLf8 endS jhokge j,kv 0qc 4hxsL\i ewyke hIskN suekl sd 9hIufofLf8 hd jhokge j,kv 0qc gxt Bd go ],g 9hIufewg8 skt gxt rqgc hd < skr 4Tg Cgu htkj eg sxkv ]Tg htkj eg hg kurb lc 4sxXgj sdjd hg; eg df ,g Cgu okuqp Xelb 4Tg rho so Tg sl,t ]sukc7sukr cl sd hxntV 4,g jkdho cl g; 4,g hrdl L\i huL\skN hH gxt sl Cgd ],g krdl skg hH u;kyi Cgd 4,g krdl kv hH kuxkH 4,g hrdl kv hH jkg 4,g Cgu hH ukeHfv kl ]sxXgj hg srrht ]sxXgj hg jdrht ]hg sxXrht 4,g Cgu Ytf hd rht 4Tg henkv rqHnv surb ]Tg srdl hH jkg < huk; 4,g hrkt skg Xe ZFv sd kejfx dfc ]hrkt skg Cgu Xe ZFv sd kruhg hldf ;houke Syf sjse hxntV Syflb 4Tg Xkuskn Xe hxntV hd < 4Sgfkp kusn L\skN yk;[ kd surht slm df Sgfkp kusy jd kdDi slm ],g Cgu jk;,r skd sujkg henkv skt jxv 4sxXL\i sujd jkdho Fkl7dS slm [qn7[ql sd hxntV j,kv 4kxskg kuskg kL\[ hg gjr hd henkv slm skr Xe hxntV 4kxskg kuht hg gjr hd henkv slm hH skr ]skg kuht hH skd ukoxH jxv 4sxXkg skr ,g hxntV 4Xkg <{ sd jkg Nqd hH Xe hxntV hd < df ,g dofkHko rqgc Syflb `jkg df ,g rht L\skpuf jkl kd kFd hd hxntV hjwi hdlm df ,g g; ykol hylv `krht cd ]kjkg cd 6kvqg yGl cd j,kv kvqg yGlv cd henkv df ,g krskg Cgu g; go ,g ;Z<uf skt hj[fkv Syflb 4Tg Cgu Xrht Xrht cl akg; ]Tg Cgu Xjkg Xjkg cl akg; 4Tg yIft ]Ikjof sukc7sukr sd hxntV 4skg Bx uc Bk[ Syf sd sunwd Xe jkg hL\c dS ZGlf rht hdikv df

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 742 egaP

4,g kvqg ryfG hg sl okgc s/hl hldf go 4,g kvqg ryfG hg sl krxsk;gl hldf hH Z"?al go skr ],g hH Z"?al jxv kdum sl thp hldf Syflb ]Tg srht tgl surb dfawp go df Tg srdl pskl eg jd[sn skd orDf; sd < udfsy 4,g ydfqe kujd ;r kl ],g kgj xkH u,kd ],g kgj kxH u,kd j,kv ,g akgd u,kd Xelb ]akg 4,g sNhi dS j,kv ,g sxkv dS Xelm 4,g kgj skg rIf? kuxkH df Tg srdl gd eg hg kurb 4kxSkt skg ydfqe kujd ;r jdL\skr Xe slgf dS skdlb ]Tg sgj kxH sxkv skdlm jdxkH < df sNhi suiv ,g kgj kxH skd < go ],g kgj kxH skt 4,g krskg Gjrskn k'seg ku/akc Xe ylv `slldf ,g u,kd k/ac jGf ]kgd su jhdG lm skr 4kxsL\i kuxkH sNhi sd ;kx s>qe ]kgd u henkv lm `hxsxkH sNhi sjkgqr ;kx df sxskxkH sNhi sd ;kx eqr skr ]sxkH j,kv Skt hn L\skN ;kx jxv ]awg krgd s ekd dS sleqr Te jGf ]kNwi su jhdG lm skr `kxy suskg k/ac sl ;kx Xk;D Te 4awg Sqg s/akc skd ;kx Te 2skg Sx skg yxki ]kgd su henkv lm `,g h/ac sleqr ;kx df skg s/ac sl ;kx eqr df ,g kNwi sllm su jhdG hGwl dS ]su jhdG dS Bskd sl Xe Xkxsky sd srkj j,kv 4,g kgj kt sy jd/akc hlj Xe syx sd ;kx dS gcql henkc dS df ,g kuql suTe 4,g ydfqe kujd ;r kL\c Xelb cv 4Skt skg Z;koufv kujd kNhi skd < j,kv Skt skg Z;koufv Syf sd hldf kuxkH df ,g hrdl skg hl rfFf 4,g hrdl I? kuI? hd suxkH ]Cgu krkxH skd hldf rDf; kl,t < ],g >el hjse dr akgt udfsy 4Tg sgj kxH s>qe df ,g krdl L\i Bk[nf hH skdlm ],g kgj xkH skt 4,g krdl L\i Bk[nf Xeg kl ]Tg srkxH skd hldf < 4,g kL\qt cl g; ],g r/facal sl 9lDtfGfkIse8 hldf ]9hGlkyGf8 hldf Nqd rqgc 4,g r/facal sl XkvkuI? Cgdf Nqd rqgc 4,g 9jGkIse8 ],g dhrzi ZGlf Nqd rqgc 4,g kL\qt Nqd rqgc Xe kFd hd < g; 4Tg ZFv dhrzi sd Xkn' sjkl ub

9`,g kr[j Z;ikr k;D go 4,g krkt yt uo;ykd ]Tg srgd jkd<kjqi ]sl If1n hdlm j,kv ,g krxkt naqdpqe 4,g kvqg k;skl naqdpqe akgt Xe kGqx lm Tg srkt sy j,kv slm Tg srkxH < jxe ]Tg srxkH < df ,g kruke uo;ykd ]hJ ukoxH8

4,g <{y go kd orDf; yh'gzxkuv `,g k;D Ztg ]kxSkt uc Ik? Xe kdjk} skr cl k;x IwN sl Ik? sd kjqFe jxv 2,g k;D Ztg ]hxsgc Xe kdjk} skr ]Bx gc hnu sl kjqFe jxv 4,g htkj skd sukt ],g hrkt sy akgt hnu 6,g Cgu Z"?al kl Bskd sl kjk/ hd uoht ]hd hnu df ,g hg kurb <jkd yqd kdlm 4,g krdl ktc hjqlakc henkv g; 4,g hrdl kt h[j hjqlakc ji OXkv sd < 2skg sgj jd uiyxki k;D df sxXn dXG endS 4ikv srdl [j Cgu hjqlakc ji OXkv sd jhokge 4hF ydfqe hjqlakc skr Cgu ]Tg Cgu sL\kv 4Tg dS go Fkl sd jk/ hd hxntV 4Tg henkv Sqg sL\skN skd suiv Xe kjk/ hcay go dfXk;D ]hdl skg oHal hjqlakc ji XkOXkv sd < 4Tg srki pku j,kv Tg srskg rnfaukv sL\c so 2skgc hg Fkl sjkeg 2skgc ]hnu 2Tg sgj sn hg Fkl Xgqr eg 4Tg Fkl7Fkl eg df Tg srgd so 4Tg srsn L\skN kcay k/hl skd suiv Xe jk/ hd hnu Xe hxntV skt Tg xsky hH sl 4Tg srxskH kL\c Id udfsy ]Tg srgj rgc hg sL\kv so 4,g hrkt hyp kjk/ hd uoht ]krL\i Cgu ZdG Bskd skd hnu sllb 4Tg srsn ykL kL\kv skd suiv Xe hnu s skt Tg gjr hd sdurf lm xsky sl ]sxXjd hg; ]sxXkg hg; ]sxXkg hg sl3yh'gzxkv 4Tg xsky sd gjr hg skn Xe hxntV 4,g krL\i ZdG rqgc skd Xkdurf um udfsy ],g Cgu kri hH kd Xkdurf Xkuskn um skd hnu 4krL\i Cgu ZdG Bskd skd hnu 4,g hgj kt hgc s jkgl sjse hnu 4awg kgj sn krkj Te kd sugc skd hnu df ,g kgj pskl g; go dfXk;D ],g kgj pku kL\c j,kv ,g rnfaukv kL\c go j,kv 4Xe Bkcay ],g k;nf L\skN k/hl skd suiv Xe hnu su sdurf sjlwn 4Cgu hrdQ hnu sl suL\y sd sdurf Bskd 4,g hgj kt hgc hnu dfXk;D 4,g hg kgj skr gc hH jGf ],g kgj L\y 4,g kgj kt sL\y df ,g kdurf ],g kgj kt kje

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 842 egaP

Xe pl skr 4aSkt uc ;l sd uoht j,kv aSkt yq[ dhrzi7kFd Nqd ]Xdl jd ikv 9LskdLf8 Nqd j,kv aSkv Xe yk;[ dikv ak;tfaqd Nqd sllm n;k' ]awg kgj jd Te Xrkc skt j/b 4kF krdl kt k;df 9LskdLf8 j,kv kF krdl kt kysk[ s skd Xk;ufkgd um slutf {bx sk[ hH ak;tfaqd sjh/7sjh/ j,kv 4dr ykl Xkjktg sgj srsy kte kd suuql hukgd cl eg 4sxXy sy kte kd suuql hukgd dS so ]hxskg u ufkg Bskd Xgm ]sr>el Cgu skt j,kv ]sxXy >el so ]Tg srdl >el skt df awg krgd Xe k"kH hl sleqr Te 4hxskg u ufkg Bskd Xgm ]srdl Cgu skt j,kv ]sxXy >el so Tg srdl >el skt df awg krgd Xe k"kH hl Xeeqr Te df ,g kgd gxt dS su llht 4Xy tsk[ skdum df ,g Zxke lki sjkeg tkv udfsy 4lki sdlm kF Cgu hg Zxke Bskd kolf sdlm 4kF krdl kiNf skdum hg Xeum 4kF krdl dakP skdum hg Xeum 4kF krdl [j hg Xe Xkdhrzi sd kFd go hH skdum ]sF sukt hH ;l7lue skt sulm 4kF u ;kim kjlwn lki sd henkv sukjqi df kxawgkp kugd g; go j,kv ]awgd slikv rkc hj[fkv dS j,kv 4sdl kt kysk[ sl cklgf sd _k'7lue orDf; kjwi7kd7kjwi kdum df ,g rjWt hd 9hIXed ydtfkyskdbkl8 hL\c hd Xk;rDf; sl,t < 2,g krdl skg oHal sl,d g; df ,g krkt skg ydfqe kujd ;r slm df ,g krkt yef Xeum Nqd cl kurb dfXk;D 4Tg srxy suL\i ewyke sOw> sjh/7sjh/ Xeg orDf; sl,t < Syflb j,kv 4,g Bqg upL\v rqgc sllb 4,g hd Cgu ''fskd hd su[sn sl j,kx rqgc ji um hHd sueg rfakH lb udfsy 4Tg slgf s; sd kyhy Ikjof hyko suskg Xe Rpf sd ;que ]9thIyf;'fXIski8 Bqg hiNf Xe Rpf sd ;que ]XkvkuokHal Bqg hI? ji Rpf sd ;que Cgd knk; sl XkvkuI? dlfkgrf udfsy 4Tg srkt syp Skjgskn jduke aSkuI? dlfkgrf skdub cl eg 4Tg srkt syp sgd eg jduke aSkFd skdcl ub j,kv 4Tg Sx O,c jduke aSkFd skdcl ub eg udfsy ]Tg hrskg /yim ak;IfZ1nrav dutZ;pkv hL\c j,kv g hrskg /yim ak;rfwHquv dutZ;pkv hL\c skr ]aSkxy Xe /sk' Gjr hd Xk;l7uoht hHd eg jxv skd Xkdhrzi ub T 4,g krdl yt go 4kxskg kgj Syf sd naqdpqe ],g Cgu ;el ]awg kruke Te skr Syf sd < 4,g krdl yt hH Syf sdlm 4,g krdl yt hH Xe [akv hyq[ hdlm ;el kvqg krkv sNhi sd < j,kv ,g hrdl uc <jkd kd suysk[ [akv hd henkv Sqg s;skl Xe kGqx hldf hxnwt,ke hd < ]Tg Sqg s;skl Xe XkvkGqx hHl eg j,kv3Skt yq[ [akv hH hd hldf 4,g krkt yt ;el unf hlm ],g hyq[ [akv j,kv Tg Sqg sxkt sjwi j,kv Tg 9l'akd8 sjwi eg unf ltf 4,g ;el hg kurm ]Tg 9l'akduv8 surtf j,kv Tg Sqg s;skl surtf eg ]Tg 9j;sovuv8 surtf eg 4,g Cgu ;el Syf sd Xk[akv Bqg hyq[ 4,g ;el hg Syf sd [akv Bqg Bskl Xe ylv 4,g kFd7dhrzi Syf sjse g; df kgd suTe 4,g krkt yt sl suyq[ [akv hd naqdpqe Sqg s;skl j,kv 4,g krdl kyt skd ;el go 4,g krkt skg sxkv sd ;el go j,kv ,g hrkt gj k;kN ZGlf ;el dfXk;D ],g krdl kyt skd ;el go ],g krxy suxkH sxkv sd ;el skt udfsy 4kxs;tf jdskg hekxquv kd ;el skr go 4kxsdl kyt Cgu skd ;el hHd skr go ]kxsxkH skt sNhi sd ;el ]akg 4,g krdl kyt hg skd ;el go ]kxsxkH sxkv s d ;el skt 4kxsdl kyt Cgu skd ;el go ]kxsxkH sNhi sd ;el skt 4Tg sgj xkH sxkv < ]u Tg sgj gd ikv `Tg srsn kyt skd ;el u,kd `,g krkt yt sludf 4,g krkt yt ;el hHd7hHd 4,g krkt skg rhrv sd ;el j,kv ,g krsn kIef skd ;el Bskd hHd7hHd 4,g krsn jd rkel j,kv ,g krkt yhy skd ykd Bskd hHd7hHd udfsy 4kxsn jd rkel j,kv kxSkt yhy Xeg skt ,g hg ykd j,kv yGrfzi ,g kgj yp Z"?al kjkeg slltf ,g hg ykd ],g l{kj _kedS ZGlf n;k' hg ykd df Tg srdl gd kl eg slb 6Skt yt ;el 4,g kuskg kvqg kp[V kjkeg n;k' hg ;el 4,g 9'ofaS8 j,kv ikral kjkeg n;k' hg ;el 4,g Ghydr j,kv okur ]k/ofqn hL\c slcl hd hxntV hjkeg n;k' hg ;el 4,g dhrzi kd sukt yt sd 9ebkI8 g; ],g dhrzi kd sukt yt sd ;el g; 4,g dhrzi kd sukt yt sd ykd g; df ,g kuuke kuiv kjse skr ],g krkt yt uo;ykd df ,g hrgd kFd ct j,kv

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 942 egaP

hjWt kusy sy yk;[ j,kv dS kdlb 4kxskg ZFv hg kd krZ<wi hek;kv7qgc Syf sd ;que sd ;ofH 4kxskg Cgu ZFv rqgc kd krZ<wi hek;kv7dS Syf sd ;que sd ;ofH j,kv 4,g hek;kv7qgc krZ<wi hd < ],g hek;kv7dS krZ<wi hdum df s>el hg kurb 4Tg Z<wiv jhokge df s>el u kl Bskd sllb 4,g kgd UHf skd krZ<wi hd < suTe Syflb 4Tg srpaqgi sdjd rklekv skdcl < ]Tg srpaqgi jdL\skN Nqd jhokge 4,g d;k/of gjr hjwi ]9oIftfki8 gjr hjwi uoht kd < 4,g Cgu or Bskd kd /s"uf Xe uoht sd < 4,g or Z;koufv kd 9u'sxuf8 ]kd /s"uf Xe uoht sd 0qc j,kv jhokge Syflb 4Tg srpaqgi Cgu kucf Sdf /s"uf 0qc k; jhokge 4Tg srpaqgi Sdf /s"uf kd or sd uoht hldf kucf j,kv ]Tg srpaqgi akgo sl kxke rqgc7rqgc < udfsy 4Tg srkt paqgi yqdycf ]jki sd jhj' Xorkl ]srki paqgi Cgu akgo jhokge df sy >el u g; Bskd sllb 4,g 9yulXe;kL7hIe8 ],g Cgu hek;kv7dS go 4,g hek;kv7qgc krZ<wi hd < Syflb 4Tg srpaqgi rfakH hd Xkvkjk/ rauv < ]Tg srpaqgi rfakH hd kjk/ dS jhokge udfsy 4hH < j,kv hH 0qc ]Tg srkt paqgi Xe jxkl hH jhokge 4,g Cgu nsH Bskd Xe /acal lb Syf sd supaqgi dr jxkl 4,g hrgc Gjr hd jxkl jdIwI Xe Xkvkjk/ jktg skt ,g hrkt paqgi jxkl hH hnu go 4,g hrgc jdkuc kjk/ hg dS skt ],g hrkt paqgi jxkl hH hnu go 4,g hrkt sy dr ;l eji hH krZ<wi hd gjr lb 4,g oHal g; ]Xkg Z<wi Xe k'nf dS sdjd xk; kd Xkvk'nf hjkl eg sl Xeum ]Tg aSk'nf hurtf hd uoht ]Tg ek;kv surtf sd uoht 4Xe kFv 9yulXe;kL7hIe8 ]hek;kv7qgc ]awg krgd Z<wi Xe kFv sjlwn rqgc skd < 4Xe kFv hek;kv7dS awg krgd Z<wi skd llht k; 0qc ]jhokge Te Syflb 4,g 9yulXe;kL7uo8 skr ZFv dS kd krZ<wi skr 4krkt skg Cgu Z<wi gjr hd Krhxal go sllb udfsy ]Xe ukKof g krdl skg Z<wi dufkK,o dS 4krkt skg Cgu Z<wi gjr hd dufkK,o go sllb udfsy ]Xe kyd_pf ,g krdl skg Z<wi , jkd_pf dS 4,g hrdl skg hek;kv7qgc j,kv hek;kv7dS hH krZ<wi 4Sgfkp kusy >el ZFv kd krZ<wi sygi slcl

9`,g rfFf k;D hd e;al Xe ku/kl skr Xn L\skN skd uen `,g ZFv k;D kd e;al jGf skr ]Xy u skd uen eg nf; `kF k;kv Cgu yk;[ kd Xkek;kv7qgc um hH skd Xkjd{Fhr lBsr sd sygi sdum k;D skr ]hj[uf u krZ<wi hd uoht Xe uoht sd jhokge df j,kv rkc dS `Sqg Z<wi <jkd sd susn skd Fazx sl,t krhx df k; sjgO <wi < Syflb ]kL\i kujd k/hl7kIym Nqd k; ]Bqg kyhylkj Xe uoht k;D skr 4Tg Ski skd krZ<wi hd xsk; jdki Z skd Xorkl j,kv XoON jhokge df ,g kgd hg suikv hH g; ]j,kv 4Tg Cgu Z<wi n;k' Syfhlb j,kv Tg 9yulXe;kL uo8 ]hek;kv dS 0qc j,kv jhokge df kgd suikv 4kd < ,g <kezi kyhylkj df kgd Cgu kl ]kd < ,g <kezi krhx df kgd hH suikv dfXk;D3,g jkl kd uoht ],g L\skpuf kd uoht krhx hd < koFv < sd krhx j,kv Tg ;l sd uoht nfkv kyhylkj df Xgd g; j,kv X>el skd If1n hdikv sl krewl nf; 4k;krc Xd kd krZ<wi hd xsk; k; kd krZ<wi hd uoht Ikjof skd < Sqg srjd kyhylkj j,kv jskpu[De suikv Xe Xkunf paki rx ]hJ ukoxH 4Tg ikv hjkd/fv _kedS sd sujd xaH gske kdcl um ]Tg rlfzx sl gske cl j,kv Tg Sqg sO,c uZqtv cl eg ji akg; ]kF k;df xaH gske kd uZqtv dS yosd skr su < 4Xdl ukt hH skd iWo sjlwn sd < eg dfkr ]Xjd rqrzi jkpof suiv ji kulkim r/facal slum ]uZ'n kdum ]ku/kl hdum r/facal sl < ikv df sxXgkp eg 4Tg dqlm cl eg Syf sd suuql sl [qe sdikv ]sl h<ko hdikv kd < iWo k;u dS tkv 4kyef kd,ke kd suukt Nqd rgc Xeg dr p uZ'nql jdsy sl lkj sd < ]k/kj hd < ]hjqlakc hd < ]orDf; kd < ]hJ ukoxH8 q

< dhrzieji sd 0flf rgfjku/kl @! 4,g krdl skg h;knyxae ],g krdl skg hjkd<k;d ],g krdl skg jdrgf Syf sdikv go skr ]Skt yq[ ZFv kl,o jxv Syf sd Rpf sdikv 4,g Cgu utsk;zi s>qe sllb ],g ZFv kdum kl hg

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 052 egaP

kdum ]Tg Sqg kn,i skt Xe Xkj? u,t df ,g g; cyre kdlm 2,g hgj yp rDfH hH hd jhokge 4krdl yp Cgu Fkl d jhokge 4,g krdl yp Fkl sd < 4Tg sgj keq? jdsy hrjkv suekl sd jhokge 4,g rpfquv Fkl sd jhokge ],g s rpfm skr Fkl sd < jkgo; kl,t Tg sgj jd jkgo; kl,o xsky dsuv sl Xeub Fkl sd jhokge hH g; 4sxaSkt L\i Xe hukj,g rqgc eg skr Xn uk; eg hH Gjr hdub jxv ]Tg u,t [ky lhpi skt g; df ,g g; rkc hd ste sL\c jGf 4srdl ki Cgu awt,ke skd suiv Xe ek;kv lm xsky sd gjr UHfof rqgc 4krdl jd Cgu rofkHzi skd Xkxsky sd gjr UHfof rqgc Syflb 4,g krjd Z'i skd k'nf hg dS ]krjd Cgu Z'i skd Xkvk'nf rqgc 4,g Cgu hek;kv7qgc ],g 9yulXe;kL7uo8 4,g <jkd ,g k;D <jkd 4sxaSkt skg kn,i spc surb skr ]aSkt skg rofkHzi slum hH henkv lhrTi7lhr Xe suket sd jhokge jxv `kpaqgi dr Xkxsky [ky lhrTi7lhr jkpof go3skg kyef uZ'n Ikjof kd Xkjd{Fhr lBsr sNhi j,kv ]Cgu kysdv3skg kyef skd jkpof ltf henkv kd kHrfzi hl,t jhokge df ,g kl,t supskl kL\skF 4,g Cgu knk; sl [ky lhrTi7lhr k;al hd Xk;uf,t hH tkv ]Tg Sx skg Z "o jktg BkP sje skd jhokge 4krdl Cgu skg 4kdl skg Cgu dik; rqgc jkpof7u,t hg <jkd sd krZ<wi hek;kv7dS j,kv 4Sqg /yim hg skd krZ<wi hek;kv7dS udfsy 4Sqg /yim skd krZ<wi cl so `Sqg Cgu /yim skd krZ<wi hH Bskd so ]jd{Fhr lBsr sd sygi sdum skr Xn L\skN hH skd jhokge ]jd{Fhr lBsr k;D df ,g Bx hNwi rkc hjlwn 4,g Cgu keim Bskd ],g Cgu kyckdqe Bskd kd krZ<wi hd < df kgd suTe Xe kFv lb 4,g krkt paqgi hH hxkj ],g krkt paqgi hH hxkjof Fkl sd < 4kxSkpaqgi hg ;kj,o ]Xe If1n hd jhokge ]krdl kpaqgi Cgu dr kekeji hH hHd xkj j,kv 4,g ji Zxke hg sd xkj 4sl cklgf sd jhokge ]hrdl skg Cgu ji Zxke sd /fyim kjhe 4,g Cgu ;kim Bskd kdlb 4,g skd /fkel j,kv uk; hurtf ]sn sn kejfx hurb hH skd hjqlakc skt ,g Cgu Xe orDf; sdum kuokHal Bskd hl 4krdl skg Cgu /yim skd zc Bskd jdktc hjqlakc Fkl sd 0qc k; jhokge udfsy 4hxSkt skg hd /fkel kFov <{ erfav hH hd hjqlakc dfXk;D ],g krdl skg /yim skd zc Bskd hH jdktc hjqlakc 4Tg 9yulXe;kL7hIe8 hH Syf sd uoht sd Xkjlwn ]Cgu hg Xe uoht sd nq[ 4Tg yulXe;kL7hIe8 go Xe kFv lb 4,g krdl paqgi dr zc rDf; kvqg k;x sl k'nf hH hldf j,kv 4,g hn jd uknzi kr_ofi skd Xkvk'nf rel ]skd uoht rel sultf df Xdl gd eg skdltf Tg rDf; sl _kedS < 4,g krskg hH Fkl sd jda' 4,g krskg hH Fkl sd ekj 4,g krskg hH Fkl sd negqe 4,g krskg hH Fkl sd Ibk ],g krskg hH Fkl sd 0qc ],g krskg Cgu hg Fkl sd jhokge kl 4,g krkt skg ikv7suiv knuV j,kv 9u'sueLad8 kjgx kd "s' 4Tg hrkt skg _ofiv "s' sl iW Z;koufv <jkd sd uskg _ofi sdlm j,kv 4Tg hrkt skg _ofiv "s' sl iW Z;koufv <jkd sd suskg _ofi sdlm j,kv 4,g hrskg _ofi k'nf s hgo ]Tg srjd k_k; so sl k'nf ltf 4Crskg Cgu _ofi aSk'nf hHl Fkl sd jhokge 4Tg hrkt skg _ofi Fkl sd < aSk'nf rel 4skd Xkvk'nf rel3Tg srsn jd ukni iWo7roxkH skd Xkvk'nf rel sl uoht suiv < skr z 4,g oHal Fkl sd < g; 4Tg srskg /yim sl uk; jhokge skd <{ ltf ,g krdl skg /yim skd <{ lm skr ]Skt kyp krcwL Xe ;1u j,kv Skt kyp hg krpku ZGlf j,kv sn L\skN skd Xkvk'nf hjkl j,kv hH dZru dS 4Tg srdl pskl Fkl s d < 4Tg srdl pskl Cgu Fkl sd jhokge 4,g krdl skg /yim skd zc j,kv hH dZru Bskd df srdl Cgu hg pskl eg g; 4kxSkt skg /s"uf kd Xkvk'nf hjkl "s' hH Xe uoht sdum sxX>el skd ku/kl lm skt ]hxsuc Cgu hg Xe uoht s dum hek;kv7dS ku/kl hd jhokge 4srdl Cgu hg pskl eg g; 4,g krdl skg /yim skd zc hHd ji jk/kv sd kurpV hd jhokge ofd Bskd k; jkdrwe Bskd k; jkd_pf Bskd df srdl Cgu hg pskl g; eg sl,t 4,g kryef kjkgl skd Xkxsky sd gjr cl hek;kv7dS syko sujd k_k; sl Xkvk'nf UHfof <jkd sdlm ],g krjd k_k; sl Xkvk'nf cl Xe uoht suiv rDf; skt 4Tg hrskg 0"fuf hH Xe uoht sd Xkxsky sjlwn aSk'nf hjlwn <jkd sd suskg Z<wi sl k'nf dS sdlm ],g kgj jd Cgu /s"uf kd Xkvk'nf hjlwn hg Xe uoht suiv go ,g krskg Z<wi sl k'nf dS hH orDf; skt df ,g

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 152 egaP

k; ]xskH Z<wixk; 4ji XkOXkv sd < kd e;al ,g krdl skg ZFv hg; 4xk; Z<wixskH k; ]xskH Z<wixk; ]k; 4xskH u ]xk; u 4Xe ;e ],g ZFv kd e;al ji XkOXkv sd < 4Xe phc ]Cgu 9ehIlDS8 ]rfv7uv ],g ZFv kd e;al 4Tg 9ehIlDS8 skn s; 4,g kgj wN jskN kjlwn hxk; ],g kgj wN jskN dS hxskH 4Gjr hd xskH3,g he;alv hxskH ]Gjr hd xk;3,g he;alv hxk; 4Xe ;e ]Xe phc3Gjr lm u ]Gjr lb u ],g ZFv Syf sjse kd e;al 49lXy,c8 ]uyqral ],g ZFv Syf sjse kd e;al 4,g rqHnv rqgc n' e;al 4,g Cgu uen ZFv kjgx rqgc kd e;al ]Xe >el hjse sl `kxskg ZFv k;D kd e;al skr 4< go skr ],g kvqg henkv 9Lsziluv8 ]henkv hH Bskd Xe k;ufqn jxv dfXk;D 4krdl skg Cgu uen ZFv df ,g krdl kt kgd Sqg sr[sn skd < cv 4kxsyduf sl < k; ]kxsyduf sl jhokge ZFv kd e;al 4krdl kt kgd Cgu kucf s>el skd jhokge g; ],g ZFv k;D kd e;al ji OXkv sd jhokge 4krdl kt kgd Cgu kucf s>el skd jhokge g; ],g ZFv k;D kd e;al ji OXkv sd < 4,g krkv sl jrhH ZFv kd n' Syf sdum ],g orDf; lki sdutf 4,g Cgu orDf; Bskd lki sdutf ,g krkv Syf sdum ZGlf sl 9hju'DLf8 4krkv Cgu sl 9hju'DLf8 go ],g ZFv skt Xe n' 4,g krkv sl orDf; lm ],g ZFv skt Xelm j,kv 4,g UHf henkv kyko sujd xsk;zi kdum j,kv Tg UHf OXkv dfXk;D 4,g UHf yqdycf ZFv udfsy 4,g hg dS n' ]e;al 4Xkg ji gaqe sd jhokge gkp j,kv Xkg ji gaqe sd < sgkp3Tg srskg hg dS skr n' dfXk;D 4Tg srsn rdDnf hL\c hH n' 4,g j,kv yqdycf s Z Fv kd e;al Xe k"kH hd < `Tg srdl jd uen ZFv kd e;al sl cklgf ldf < dfXk;D 4krdl skg Cgu uen Z Fv kd e;al Xe k"kH hd < ]udfsy 4,g kujd uen ],g kukcn skd jhj' 4Tg srjd xsk;im hH kd n' uen7jhj' u,t Syflb 4,g hg uen ZFv kd e;al Xe k"kH hd ;kj,o 4,g hg uen ZFv kd e;al Xe k"kH hd ;kj,o Ar<jk/kl `,g ZFv k;D kd e;al skr Xn L\skN skd uen df ,g Bx hNwi rkc hjlhr 4,g kgkp kugd hg kurb suTe sl hek;kv7qgc 4,g hjWt ku[j Xe uk; skd ZdG surm 4krdl kt k;df Cgu jkdub skd ZdG lm 4,g ZdG go 4,g hrki sn huki skd XkL\t hdum Tg {1o skt ji kxke jktg hnu hyko sugc Xe Xkvkjk/ jktg ],g krdl yef huki skdum Tg {1o skt ji Ir sd hnu hyko sugc Xe kjk/ dS 4,g hrdl js? hH skd ho1i hjkl hnu hyko sugc Xe Xkvkjk/ jktg 4Sgfkp ku>el g; ]hrdl js? hH skd ho1i hjkl hnu hyko sugc Xe Xkvkjk/ jktg 4Sgfkp ku>el g; ]hrdl js? Cgu skd ho1i hjkl hnu hyko sugc ji Zxke dS j,kv kjk/ dS udfsy 4,g hrkt skg rkel rkc cl skr jdpaqgi Xe jxkl `,g krL\i ZdG k;D sllb ]spaqgi Xe kjk/ dS df spaqgi jxkl jdgc hnu Xe Xkvkjk/ jktg 4,g krkt yef Xgm go 4kryef Cgu Xgm go ,g kryef skd < skt df ,g Cgu kl Xe Xk<{ erfav 4Tg srkt paqgi yqdycf so ]awg kgj gd Cgu Te g; ]Tg srkt paqgi Cgu so df ,g Cgu kl 4,g ku/kl hdum hg dS ],g k'nf hg dS hdcl um 4Tg ji k_k; hg dS ]Tg iW dS cl so Tg jd{Fhr lhc,kp skt go df kgd suTe sl gto lb 4,g krdl skg htkj 9ibkI jyqdIi8 dS Glf Fkl sd jhokge ]Tg srdl skg htkj xsky sd gjr jktg Fkl sd < 4,g krdl skg htkj Z go Syf sdlm ]Xjd hH Nqd ikv dfXk;D 4srdl jd Cgu ikv jkpkuv Fkl sd rDf; 9yulXe;kL7hIe8 ZGlf 4kxskg jkpkuv jrajuf Fkl sdub ]Tg orDf; hH surtf 9yulXe;kL7uo8 df awgd slikv rkc hjlwn j,kv Syflb 4,g kgj kt kyp sL\skt cl g; Fkl sd jhokge skr 4,g Cgu rf1r kucf sdlb Xe orDf; sdlm 4,g Ghydr hd orDf; dlm ],g u,t skt go udfsy ,g Cgu 'bktaqx Bskd Syf sdub Xe orDf; sd jhokge 4,g jkpkuv Fkl sd jhokge cl s g; 4,g Cgu sl jhokge /acal Bskd kdub ],g Bx kv ktwi ],g Bx kv kuZFkzi ],g Bx kv kulkim 6Xe u,t ,g Bx kv rDfH 4,g Cgu kd ek;kv sd jhokge df skt kxsy jd ryfefl skdcl lm go udfsy ]kxSkt kyp kgj skr u,t henkv l gto hd suskg kn,i Xe j? u,t skr 4,g ek;kv kd Xkxsky sl7sL\skF rqgc go 4,g krO,c Cgu Xe ek;kv lm hH Rpf s

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 252 egaP

4,g kd Xkxsky sIym yqdycf n' kulkim 4hxSki j,kv hxs/kl kekv 4,g kdum n' ku/kl ],g hg kekv ],g Cgu kekeji Bskd Syf sdutf ]n' ku/kl 4,g kd Xk;nfkojohuv skr X>el Xe sjgx rqgc jxv sl dhO n' ku/kl 4hxskg hHr ]kxsjd Bskd `hxskg sl,d ku/kl kucf sd Zkrd 2u,kd kxsjd ]hrdl skg Cgu ku/kl sd 9Te8 kucf 4,g jkdagv ],g krefv go ],g or Z;koufv skt kjlwn 4hrdl skg Cgu ku/kl sd lk;zi kucf 4,g 9ZIGb8 ],g lk;zi go ],g or dyf,ke skt Xe ku/kl 4krdl Cgu skg 4,g Cgu hH Nqd kl,t ku/kl Xe orDf; sd < `,g k;D ku/kl ]kulkim hd < ],g kNwi ykol kjlwn 4kxsyduf ZFv sl orDf; dum 4sxaSkt skg UHf ZFv ]Tg hg so n' 4sxXskg UHf ZFv sd Xkn' sjkl ji XkOXkv sd < Syflb 4,g < go skr s ]skg krdl uc uyefl Bskd kd Xkuskn ub jxv ]skg krdl uc 9jplDef8 Bskd kd jhokge j,kv dZkokp jxv Syflb 4sxXkg u sNhi sl jhokge Xe xk; j,kv sxXkg u sNhi sl dZkokp Xe xskH so 4sxaSkt skg sL\[ Xe phc sd jhokge j,kv dZkokp dhO go skr X[j hH Cgd eg Xgm jxv 4Tg Cgu hH hnkoxskH < j,kv Tg Cgu hnkoxk; < 4,g he;al go ],g krkt Gjr hd xkjof j,kv ,g krL\skN skd xkj skt 4kxskg xkj ZFv kd e;alv ]kxskg xkjof ZFv kd e;al Syf sd kjiaji hnkoxk; 4hxskg u htkj kjiaji Bskd hnkoxk; sl ZFv sd e;al lb 4kxskg xskH Xe xk; sdlm ]kxskg xk; Xe xskH dlm 4kxskg FkldS Xe Xkuskn rDf; kl ji 4,g krdl kt kgd Xkuskn k; ],g krdl kt kgd hxskH skr u ],g krdl kt s kgd hxk; skr u rDf; kl 4sxXkg ZFv skn sdlb skr ]Xe Bkjgx hd uoht Arqro ]sxSkt su>el Xe uoht dofrko a slb `kxskg k;D skr sxaSkt su>el Xe uoht dofrko jxv eg skd ZFv lb 4krdl skg Cgu ZFv kjlwn ji XkOXkv d < 4,g ZFv g; ji XkOXkv sd < 4;e ],g ZFv kd e;al 4,g krskg kd gjr skn 9IIfbkj8 k; 9IIfsy8 e;alv s 4,g dhrzi kd e;al g; ],g 9eyqLXi8 k;x skg kL\[ Xe ;e skt g; j,kv 4,g kgj jd hjk;,r hd sukt X;kn go u ],g kgj jd hjk;,r hd sukt X;kc go u3,g kgj jd Cgu hjk;,r hd sukt hH Cgd go ],g k;x skg kL\[ Xe phc ],g kgj kt X;kn u ],g kgj kt X;kc skt u 9eyqLXi8 go ZGlf 4Tg hrskg hL\qt knl ak;rfv Xkuskn 4kxsL\,kn Gjr hd xkj go ],g kgj L\,kn Gjr hd xkjof skt 4,g kgj jd hjk;,r hd xkjof go ],g kgj cwL Xe xkj skt 4,g kgj jd hjk;,r hd u'uv go ],g kgj k[ knk; skt 4,g kgj jd hjk;,r hd suk[ knk; go ],g kgj jd u'uv skt 4,g hrskg hdb rDf' hd sukt Gjr X;kc Sqg srkt Gjr X;kn 4,g hrskg hdb rDf' hd sukt Gjr X;kn Sqg srkt Gjr X;kc 4,g kgj jd hdb rDf' hd sukt Gjr C;kn go cr ,g kgj kt Gjr C;kc 9eyqLXi8 kd hL\? ct 4,g kgj jd kdb 9eIXeske8 kd sukt Gjr X;kn ;el sjwi ;el srkt Gjr X;kc udfsy ],g kgj kt Gjr X;kc ,g kr[nf Xeg skr ,g krkt Gjr X;kc eyqLXi kd hL\? ct df Sgfkp husy >el sl 9eyqLXi8 sd hL\? skt ,g rkc hd ste rqgc j,kv dS j,kv 4Cgu krdQ Xe phc ],g krkt X;kc k/hl skr ,g krIg sl X;kn 4Cgu krdQ Xe phc ],g krkt X;kn k/hl skr ,g krIg sl X;kc go 4,g k[sn sueg 9eyqLXi8 kd hL\? 4,g krdl Ig Gjr hd xkjof ],g krdl Ig Gjr hd xkj3,g krdl Ig henkv Gjr skn j,kv 4Tg Bk[ j,kv akvqd df sIg akgo7akg; hg kjt 4,g rhxal ],g uyqral ],g 9lXy,c8 ZFv kd e;al ji XkOXkv sd < 4,g e;al3ed u ]knk; u 6hg kurm lc ,g hjWt kurtf3jkgkv d;l 4,g e;alv Gjr hd xskH3,g Cgu e;al kusy k[ knk; 4,g e;alv Gjr hd [wH3,g Cgu e;al lkoim 4,g e;al jkgkv d;l ],g Cgu e;al kusy k[ knk; ],g Cgu e;al kuje k[wH 4,g e;al kuskg Xe ;e 4,g e;al 9hIefhIDS7uku8 ],g e;al rfv7uv 4,g he;al henkv kl,t dut Xe kFv sd < `,g u,kd he;al 4kF ;kl kujd kdb kd u/ Syf sd hldf sl,t k;x uc ;kl hg sl,o xk; kd u/ Syf sdlb 4,g he;alv hH g; 4Skt yef u u/ Cgd df ,g kvqg kjL knl j,kv 4,g krkt kyp hg krxkH ]kr[sn Cgu jdI,ky 4,g krxkH sdjd Ohi sl u/ henkv kjlwn dS 4hd uoht sdlb Bx skg rfv ]k;x skg ;kl kdlb u/ 4,g he;alv g; ],g krkt kyp sjH hL\sktrf ],g krkt Sdf kdb lc 4,g yxki sNhi sd u/ ],g henkv dS 4,g ref;al orDf; go ]ji rfv Cgu krdq> hH Cgd skt 4kxskg ZFv kl kd e;al3xskH u xk; u k; 6xk; Z<wixskH

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 352 egaP

4Xyp su>el skd kulkim eg jGf ],g Cgu hg gxt hdlm 4Xn kIg hg yqdycf skd n' ku/kl df awg krsn gd skdikv hg sygi Syflb 4rkc g; ku>el hxskg uOfd hL\c `hxskg k_k; k;D j,kv hxskg rfx k;D hd kulkim g; j,kv ]kxskg ZFv k;D kd kulkim lb 4,g krkt sk[ o akgt ]kxsyskc rkc hd ZFv eji go 4kxsyskc rkc hd ZFkeji dlkim Syflb ]kxsOm jiM sd ZFv o dlkim 4kxSki Cgu hH Om hHd jiM go sl ZFv o 4Cgu Z;pkv skr skg Fko Xe kFv sjgx rqgc d/kl Syflb 4,g rDfqe hg hdlm hH rDfqe hdlm 4,g [ql hg kdlm hH {ske kdlm 4kxspskl hg Xe rkc hd sn;kG ]syskc rkc hpaM hg hurdf d/kl `,g kn;kG k;D jdIef `XIef Xk;D df sxXgkp kuNwi eg hg rpfuf 4skvkt sk[ ]skIef ]sky?if3,g Cgu hg rkc Bskd uOfd knk; sllb ]9lvqLjkv8 knk; sllb 49lvqLjkv8 ],g rkc uOfd hL\c kulkim 4skpaqgi ]skvki ]sk/kl ],g krgd go 4,g krkoyqc k"kH hd ku/kl go ],g jkdagv skt jrhH go dfXk;D 4Tg srxy suyskc k"kH hd ku/kl hH syko uuke sd < 4Tg srkt skg d/kl hH syko suuke skd < Syflb `kxsgkp kuskg u,kd dlkim 4lc ],g kuki hg kusk[ s 4,g Cgu hH Nqd kuki ],g Cgu hH Nqd sd susk[ ;kolf Xe dlkim j,kv 4,g kuki ],g Cgu kusk[ Nqd Xe d/kl dfXk;D 4sxXgkp kuskg cl sl Xeeg d/kl 4Xy sy Xe yk;[ hH g; ]sxXgkp kuskg xsky ed rqgc sl Xeeg dlkim j,kv 4,g hrgj hrskg jrajuf rfakzH kF;v 4hxsuc huklkv Xe su>el sllb ],g Cgu ku/kl kulkim df Xy >el rkc skr hygi 4X>el kL\skF eg slb ],g k;D kulkim g; cv 4,g gxt Syf sd kulkim 6,g Cgu gxt Bskd Syf sd ku/kl Xe k"kH hd < Syflb 4rfFf eji hd 9Te8 ],g cyre kd {ske sd d/kl 4rfFf hd 9Te7u8 ],g ZFv kd {ske sd dlkim 4,g huki rDfqe l 9Te8 4,g kuskg rDqe sl 9Te8 ]kxsgd dlkim 4kxsgj nwt,ke 9Te8 udfsy 4awg krgkp kuki {ske Te 4awg krgkp kuskg rDqe Te s ]kxsgd d/kl 4awg krgkp kuskg rDqe sl 9Te8 Te ]kxsgd go skr kxsgd ct dlkim 6awg krgkp kuskg rDqe Te ]kxsgd go cr kxsgd ct d/kl 4,g rDfqe _kedS hg kuskg u 4,g u/ac _kedS hg kuskg 48tsLakc hyuskv n tb hc qI8 4,g hryx hg; ]Tg eg 4,g ywH hg; ]k;yf ki skd suiv sueg df ,g g; hg cyre kd kulkim 4,g hIym hg k_k; hd kulkim 4,g kd kulkim skr ,g ZFv 4,g Cgu hg ZFv Bskd kd ku/kl 4,g Cgu or Bskd kd ku/kl Xe uoht sd < Syflb 4kxSkt kyp krskg rwcte skr d/kl 4kxSkt sk[ gjr hd huki j,kv dlkim kxsy?if gjr hd ZGc 4Tg hIym hL\c Xrkc Xkuskn s; 4k;nf sk[ skd suiv sueg Arrav ]kxsgd dlkim 4k;yf ki skd suiv sueg Arrav sxXgd go 4sxXdl jd u go rkc hd sxkv sdlm 4hxSkt dQ ji kekv ytfae hj[fkv hdum ]sxaSkt sl ku/kl xsky skt Syflb 4,g kekeji Arrav ZFv kd kulkim 4,g krdl skg kekv Arrav ZFv kd ku/kl 4u Ssk[ j,kv Skpc skd suiv ZGc df kxskg cyre kd ku/kl 4suc ukoekv j,kv ZGc df kxskg cyre kd ku/kl 4Skt skg 9LbkyIf8 j,kv ZGc df kxskg cyre kd ku/kl 4sjd rl skd suiv ZGc df kxskg cyre kd ku/kl 4Skpc skd suiv ZGc df kxskg cyre kd ku/kl dfXk;D 4kxSkt kyp krskg rl j,kv skr kxsjd ku/kl `ZGc ,g kgj jd k;D ku/kl 4,g kgj y?if ],g kgj y?if ZGc df ,g hl kulkim lc ]skg kgj uc huki ZGc sl,t 4Tg srkt skg kekeji eg j,kv ,g hrkt skg hjwi kulkim unf lm ]srkt gj Cgu yqdycf eg unf ltf 4Tg srskg lki eg hg surm ]Tg srgc j,kv Tg sry?if ]Tg srskg ryfxof j,kv Tg srsk[ eg surtf 4Tg jwn eg hg surm ],g kekv hjkeg hurtf ],g 9skxb8 kjkeg kurtf ],g 9Te8 kjkeg kurtf ],g kuskg kjkeg kurtf 4Tg eg surtf ],g hg kurm 9lXILf8 kjkeg ]hjwn hjkeg sl ;l eji sd uoht 4Tg eg surtf ]Tg jwn hg surm sllm eg 4,g Cgu ZFv Bskd j,kv ]kukt srIef nq[ ],g ZFv kd suskg Iduf j,kv 4kukt srskg Iduf ]kukt rskg Iduf ]ulkv7im3kuO,c lki 4kukt lki ],g cyre kd kulkim 4Cgu hH Nqd ku/kl ],g kukt lki sdlm s Z Glf 4,g kekeji ]Cgu kekv Tg srgd skt ],g kdum n' kulkim 4Tg srkt Skyp FkldS skd Xkuskn eg sl j,krekv

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 452 egaP

jxv Te skr 4Cgu huc Nqd rkc ]Cgu Bqg Nqd rkc 4k;yf ync wygi ]k;yf ync wtkjr ZGlf g; 4Sgfkp hg kuskg Te Syf sd sugd skd wr `wr kxsgd u,kd dfXk;D 4hg kxskg udfsy ]kxskg k;x O,c Xe jrakd7suskd hldf sd ue ]kxskg k;x cn Xe sjs/av ]kxskg Ixziv ]kxskg kiNf 4hg kxskg nwt,ke Te dr cr ],g wr dr ct ]skg krgd u k; skg krgd Te Bskd sgkp 4krskg Cgu kucf sd Te /skc kd wr dfXk;D 4kxskg kiNf 4hg kxskg Te dr cr ],g hH wr dr ct df ,g hrgd sl jrhH hl;szi go jGf df kxawgd Te skr aw[yf skd krofd lb Te jxv 4k;x dQ ]jwn hL\skF k;x 4>el hd heW Bki paqgi Cgu dr < 4k;ki >el Cgu kjwi skd kulkim heW df awg kruke Te udfsy 4Tg srkt yq[ jk} ,g krgd go 4,g hrkt skg hjwi akg; krofd hd heW skr 4,g hg wr skr cv ],g krgd heszi go cv udfsy `,g u,kd df ykol hgo jGf sl jrhH 4,g krsn drn ji jk} go 4,g krI,ky lifko go nkc sd k"o ]tjwl j,kv nakp j,kv iw/ j,kv Zk"o 4Tg srkt ]Tg srkv Z"o 4,g krkt I,ky liko heszi go 4skvkt gj u Te unf ltf kukv unf lm ]skvkt skr 2jk} sd eszi Syf sd Te Tg syq[ cd 4srdl yq[ Cgu jk} sd eszi dr cr ]skg eqr dr ct df ,g hrkv tkokv jH hurb sl ydfqe hL\c sl jrhH cr 2awg Te ]hrukpgi Cgu tkokv hjse ,g krgd j,kv ,g krkt kyp s;kI[I[ jk} heszi jGf 4hrkv Cgu tkokv Bskd sl jrhH jGf `Cgu hukpgi ]awg Te ]kgd su heszi skr `skg u,kd ]Bkv tkokv sl jrhH 4kd hl;szi ,g k;kI[I[ jk} su heszi df kd heW uhYqykyt ,g rhx hGwl 4,g krL\xcf7kruc k;D sllb udfsy ]Tg jhdG ukeylqe so sl 4Tg srdl >el hg hGwl go skr ,g krdl >el sl dhO Bskd jxv skd < 4Tg hGwl so ]Tg xsky hg sL\skF syko suukt skd kulkim ji ho1i n;k' 4Tg srukt skd kulkim df skt ],g rhx kd Xk;Gfwl 4,g krkI[I[ skd jk} sd hl;szi huiv heszi dS 4,g k[yf rhx su heW 4,g hjwn hjkeg hg k<"sk? g; ]awg Te 4,g kukt srskg jwn sl kekeji kugj sL\di sl jskt skd ;r lb ]awg Te 4,g kukt skg dlkim kusy ukt skd ;l lb ]awg Cgu Te 49xabhc7uku8 ]9lsuxFVu83,g kuskg Nqd7u ZFv kd kulkim 4,g kuskg ;w' ZFv kd kulkim 4,g hrkt skg rkel hjwn hd jrhH skr ]k;x skg ;w' ]Cgu hg awg Te df awdl gd jrhH Te df aMkt skg yjr yqdycf Te jxv j,kv 4,g hrkt IwI hjwn hd jrhH hg hurm ]awg Te yjr kurdf j,kv 4,g hrskg hjwn hd jrhH hg hurm ]awg Te rl kurdf 6,g hrskg kn,i sl suskg hjwn hd jrhH 4,g Cgu gxt Bskd hd suyp skr jrhH dfXk;D ]hrskg Cgu kn,i sl suyp hjwn hd jrhH `hrskg kn,i sl,d hjwn hd jrhH 4,g hrkt skg ed hjwn hd jgkc skr ]Xe k'nf hdikv ]awxy suyp Gjr hdikv j,kv awxy sujd gaqe gjr hdikv 4,g hrkt skg kn,i hjwn hd jgkc skr ]awxy suxkH j,kv awy jd Ohi Gjr hdikv ]awxy suIg slikv ]awxy suyp jwn slikv Te jxv 4,g hrskg kn,i sl,d df Tg sr>el eg hjwn hd jgkc `,g hrskg kn,i sl,d g; ],g hjwn hd jrhH skt g; `,g hrskg kn,i sl,d g; ]hjkeg ,g 9lsi jub8 skt g; 4,g krdl skg lki hH lki sdlm ],g Cgu hg ;kim Bskd kd sukIef hjwn 9ydtfGf8 s lltf 4krL\i Cgu hg Bk[nf skt ,g krdl skg hH lki sd kekeji lm dlkim Syflb 4,g kuI? djfrakv hg yqdycf kukv lki 4Cgu hg srkv lki eg sl jgkc ]aSkt kv lki hg surdf eg ,g hrgj hg huc hjwn ]Skt Ief hg hurdf hjwn hd jgkc df ,g rkc hd ste sL\c dS udfsy 4,g krgj jqrkv skd sukIef hjwn hd jgkc hH go 2skvkt ]sxskvkiL\r dr cd ],g krgd hH go 2skvkt kv ],g hn kNcf tsl ],g krgd hH go 4,g krgj jqrkv skd sukIef hjwn hd jgkc hH rDH udfsy 4,g /fof hd sukIef skd hjwn hd jrhH kulkim 4,g jrhH sjkeg j,kv ,g hd ue skt ,g hjwn dS j,kv 4,g jgkc sleg skt ,g hjwn skr dS skr 4Tg srdl skg jwn jdykL Fkg Xe syx henkv skn j,kv 4Tg srdl skg Iduf sL\c hH jdskg jwn Xklskd henkv skn j,kv 4,g Cgu /acal hH Nqd sl hjwn 9ydtfGf8 kdltf ],g hjwn hjrhH dS 4,g 9lsi jub8 dS 4Tg srdl skg ji hjwn Xklskd hH Sqg sykL Fkg Xe syx henkv skn udfsy 4Bqg e[ hjwn ]aSkt O,c jdykL syx Xe syx ]jdsy Fkg Xe Fkg ]lki7lki yqdycf eg 4hxSkt skg rkel hjwn drf,kH ]aSkt kv lki sjse ikv ]aMkt kv lki sdikv Te 4,g 9lXILf8 dS ],g kylkG dS phc sd Xkuskn eg ]awg akg; Te ]Tg sO,c akgo ikv 4,g 9lsi ydtfGf8 ],g hrL\i Bk[nf Xeg skt ,g hjwn skr dS `,g k;D 9lXILf8 ],g k;D hjwn skr 49jj;uf hc qI8 ]kukv Iduf ],g ZFv kd kulkim ]kgd suTe kl,t

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 552 egaP

4,g ydfqe rqgc kupaqgi ji dS s lb 4,g hH kekeji ],g hH ZFkni 4Tg skn ],g kruke hnkor,} 4,g hjgx j,kv I>a> hd hnkor,} udfsy `,g kekeji df ,g Z Fkni go 4kF kL\x> ji k;k; hdlb ],g k;D dS go 4kF hg kruke go skr dS 4,g hrkt ync ykdr k_k; skr ],g kekv ],g Cgu ZFkni df Skt L\i Bk[nf g; skd hnkor,}v drfku jxv unf hldf dfXk;D 4,g krskg Xe u>ym knk; hH sl drfku hnkor,} Syflb 4,g uOfd rqgc kukt ji dS sl skn ],g uklkv rqgc kukt ji dS sl hg dS df ,g kuuke kjse cv 4,g kekv ],g hg dS ],g krgd hH go dfXk;D ],g krskg hnkor,}v hnkoekv Xe ZFv dS j,kv 6ZFkni ],g hg dS ],g krgd go dfXk;D ],g krskg hnkor,}v hnkoekv Xe ZFv dS j,kv 6ZFkni ],g hg dS ],g krgd go dfXk;D ],g krskg hnkor,}v drfku Xe ZFv dS 4ZFkni ],g hg dS ],g krgd go dfXk;D 4,g krskg hnkor,}v drfku Xe ZFv dS 4krskg Cgu ZFv Bskd hH kd krdrfkv hnkor,} Syflb ],g kOw> dfawp hnkor,} udfsy 4,g rxt kd drfkv hnkor,} g; df Xgd kl k; 4,g krki Iakc skd rxt Xe wr j,kv Te skr hHv dfXk;D 4,g drfku hHv Xe sjgx rqgc hH drfkv g; ]kxawgd Te 4kxawgd Cgu Te 4,g rxt kd drfkv skr ]skd rxt ,g krki gd wr Te kjse ct 4,g rxt kd wr j,kv Te ]9mkn LaS Bkv8 ],g Cgu rxt kd go j,kv Te rxt kd drfkv df ,g krgd jcwc uIke Syflb 4,g krdl kt kgd skd rDf; raoht skr wr `awgd skdldf wr Te jGf ]Tg Cgu knk; sl ZFkni Syf sjse ikv skr ],g Cgu kekv df awg krukt Te jxv 4,g krsn kuc aSqro ],g krsn kuc ZFkni 4,g krsn kuc go j,kv ,g krsn jd uhg sl Te skdcl "s' j,kv ],g krjd k<"sk? hd suskg ukoekv j,kv ,g krgd Te go skr skd nq[ dfXk;D ],g yIft kL\c rxt kd drfku Syflb 4,g rxt kd go j,kv Te ]9Ib LaS Bkv8 ]rxt kd drfku 4,g hjWt kujd jkdho skd kekv Xe sjlwn Syf sd suskg wr dfXk;D 4Cgu hg ,g wr 49Ib LaS Bkv8 4,g rxt kd go j,kv Te rxt kdlm 4,g Cgu rxt kd wr j,kv Te rxt kdlm 4,g ZFkni ZGlf df ,g kruke skt ,g dS ],g hnkojohuv dS ],g drfku dS 4,g kvqg k;kel Xe Xk/ac{lrav sd wr j,kv Te ;l kd uoht s jkl g; ],g g; go ,g rkc skt hjgx7sl7hjgx 4Tg hgd Xrkc hjgx hL\c su jcwc uIke 4Tg srkt Ief Xkuskn uikjgx j,kv kyFm unf ltf 4,g krkt gj kjgx u j,kv ,g krkt gj kyFm u henkv unf ltf ,g hrskg Wq' unf lm skr Bkjgx hpl 4,g jskN kjlwn hg kd uisyFm go ]skg hg hurdf Bkjgx udfsy 4,g dS sl Xe Xkxsky sjgx7sl7sjgx jcwc uIke 4,g ji Xk/acal sd wr j,kv Te ]9i'fu'syjf8 sd wr j,kv Te ]9hlsehIab8 sd wr j,kv Te kurpV hjkl7hd7hjkl hd jcwc uIke 4Xgd Nqd hH Xe ZHnal sd jcwc uIke df ,g kNwi

9`Xgd Nqd Xe ZHnal sd jcwc uIke k;i ]hJ ukoxH8

4,g krkt skg kupaqgi lki j,kv ,g krskg kuIef sl suiv lc ]krskg kupaqgi Cgu lki sd hldf 4,g hrkt skg rIf? Cgo ]Tg eg akgt 4krskg Cgu kupaqgi Cgd Syf sd kulkim 4,g krkt yef Cgo slm ,g akgt skt ]Cgu kylkG Bskd skr sgj u wr j,kv Te ct j,kv 4,g kylkG dr cr ],g krkv dr ct `Xk;D kxSkv `lki sdldf kxSkv `u,kd kxSkv jGf dfXk;D 4hxSkt IwI j,kv sl ukp hd hxntV hxSkt kjdI endS krofd jdkt akgo `sxXjd sl,d e[ skd krofd jGf sxkv dfXk;D 4hd e[ Cgo krofd Syfhlb su heW ,g krdl skg 4hxSkt L\i Xe ydfqe hL\c jdkv Xe j[fkv krofd hjse Syflb 4kF kylkG kd wr j,kv Te skr go ]k;x IwI go kF kylkG kd jrhH skt go 4,g krdl kt k;kt7k;kv Xeltf k;x IwI hH 9lXILf jub8 go ]kylkG dfXk;D ]hgj u rkc Bskd hd sukt jGf ]hgj u rkc Bskd hd sukv jGf 4Cgu kxSkv go jGf ]Cgu `akgd kxSkv `lki sdldf kxSkv `sl,d kxSkv go jGf dfXk;D ]hxSkt L\i Xe ydfqe hL\c krofd hjse cr `kxSkv heszi k;D skr ]kxSkt sk[ hH wr j,kv kxSkt sk[ hH Te ct udfsy 4kv jdsk[ hH skd wr cv ]k;kv jdsk[ skd Te wr hHv `,g krdl Ief sl,d Te dr cr ],g wr dr ct df ,g hrsn gd go jGf df kxawgd skr aw[yf skd krofd lb

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 652 egaP

skd rxt sueg df Cgu Sdf xsk;im kd n' eg 4skg krkt sy u Xe r,} skt ],g Cgu n' Bskd kl lki sd ;que 4Tg hrkt jxf Xe r,} aSk<"sk? hHl dfXk;D ]hd Cgu k<"sk? Bskd sulm Xe /acal sd ;l lm ],g k;x gj u,ke dlkim eji 4Tg Sx gj u,ke so 4Tg Sx gj iqp so 4krdl kt k;nf Cgu n' Bskd lm ]kgd suXkgm 4Cgu jkdkv Bskd kdlm ]kgd suXkgm 4Cgu iW Bskd kdlm ]Cgu eku Bskd kdlm ]kgd suXkgm 4,g s Cgu rav Bskd kdlm ],g Cgu Hajkzi Bskd kdlm ],g Cgu jskN Bskd kdlm ]kgd suXkgm 4,g 9lsyesu8 ],g ekuv go kgd suXkgm 4k;nf Cgu eku Bskd Syf sdlm suXkgm ]Tg Sx gj iqp so Tg dlkim eji skt Syflb 4sxXkg ryx so Xn eku hH Bskd eg slm `awgd wr Te slm `awgd Te Te slm `Xgd kekv eg slm `Xgd ZFkni eg slm `Xn eku k;D eg slm ]k;x gj hdkc skt jkrof go ]9lsejf pf I,n8 ],g krkt "s' skt ji suIef sd Xkuskn eg j,kv 4awg k;x Ief hH Te ],g k;x Ief hH kjlwn akgo 4,g rkc j,kv hg rqgc kulkim ],g rkc j,kv rqgc kulkim 4Tg srpqagi ji kulkim < 4,g krdl paqgi ji eszi knk;7sl7knk; jcwc uIke Syflb 4krkt gj Cgu Bskd hH kyko suL\skt 4krkt gj Cgu hH Bskd kyko suL\skr jGf dfXk;D ]Tg srdl yef hg or7ekeji skn 4Tg srdl skg r/facal knk;7sl7knk; ;que skn 4kxsgj krsn k/kc hg kuskg ;que kdum 4,g oHalv uyef kd Xk;que skn 4Skt skg u ukoxH ]Skt skg u roxkH ]Skt skg u ;nf go dr ct srdl yef Cgu gjr hjwi dr cr eg sllm Tg srjd eszi eg sltf j,kv 4,g kulkim end kyxv kd eszi Syflb 4,g kulkim g; ],g kukt skg dS skt g; 4Sx skg hg dS go ]sgj u hg skn skn cv 6k;x jxf hH go ]kF /acal skt go 4Bx jxf hH 9i'fu'syjf8 4k;x jxf /acal sl phc sd skn df g; cyre kd /acalv 4Sx skg r/facalv skn df Cgu g; cyre kd /acalv 4,g /acalv kulkim ],g /acal eszi 4,g ZdG hg; Xe kulkim j,kv eszi 4skg hg /acal ed7sl7ed skr ]sdl skg u krdS jxv phc sd wr j,kv Te g; ],g kr,k>el ZGlf ],g Cgu dek/ rkc g; ]kxawgd skr Te 4hrskg Cgu ewyke s>qe udfsy ],g hrskg ewyke dek/ hL\c hH rkc hd jcwc uIke ],g k;x kyp krskg hnkoZFkni jrajuf df skt ]Xe rxt lb j,kv 4,g ;houke hL\c skt ],g krjd rkc hd Xk/acal sjgx sd wr j,kv Te jcwc uIke Syflb 4,g kr[j Skuc skn /acal j,kv ,g hg /acal Xe uyef dfXk;D ]krdl uc Cgu uyef uyef Bskd Xe ylv 4,g kgj ki skg Cgu kuyef udfsy ],g k;x skr yef `kxskg k;D cv df ],g hrkt IwI hH k'kv go hdlb 4,g krdl yef hHd df ,g hrgj skr k'kv dS slm kryef Cgu skdltf dfXk;D 4,g krkt yef heszi kdlm sltf g krkt skg go h[qn kurtf ]krskg Cgu h[qn kurm hH go kryef Cgu heszi kuiv skdltf ]jkc Bd Syflb 2,g hrIef , hjwn akgd udfsy ]rqgc Tg Sx kv lki 4,g hg huc hjwn 4,g hg kL\[ kylkG 2,g kgj ki skg akgd kuyef udfsy ]k;x skr yef go kF kgkp kuyef slltf df ,g hrskg rf1rv g; skr Skt yef heszi j,kv ]kyef Cgu go kF kgkp kuyef lltf df ,g hrskg rf1rv g; skr syef u heszi 4skr Skt yef j,kv ]skr syef u heszi3hd eszi Tg ak;rf1rv hd gjr skn s 4Tg srskg r1rv eszi cl Syflb 4krdl skg Cgu r1r eszi dr cr ]srIef Cgu skn dr ct j,kv 4srIef Cgu skn Xelm ]skg /acal kjgx hg kurdf kd eszi 4,g kr[j Skuc skn hH /acal kjgx sl sjgx Syflb 4srki skg Cgu dS hH hHd /acal kd eszi 4,g kr[j Skuc skn hH /acal kjgx sl sjgx Syflb 4srki skg Cgu dS hH hHd /acal ]Xkg /acal sjgx hg surdf ]srki skg Cgu dS hHd skn Syflb 4,g Z;koufv 4hg hxskg 4,g hrskg hH hyko suL\skr thp hH Bskd hyko suL\skt Xe ylv 4,g hH krL\skr go ],g krL\skt qrsl skt 4,g krsn L\skr hH Xe XkIr skn Xeg hgo ],g qrsl kjkeg skt 4,g hrskg hH IwI hjkeg hgo ],g krskg L\skt kjkeg gxt ltf 4Tg srskg hH Sqg sIwI eg sllm ]Tg srL\qt eg slltf 4,g krjd ekd sjgskn go 4,g hH krL\skr ],g hH krL\skt /acal 4,g krL\skr Xe skn skdikv j,kv s>qe ]/acal kdikv j,kv kjse hH cr ]awg r/facal kjgx hg kurdf ]awg r/facal slikv Te jxv 4,g krgj hg kuc kylkG hH cr ]Xkg sjgx hg surdf /acal 4krdl skg Cgu ;D ]hrdl skg Cgu krdS ]Tg srdl skg hg /acal phc sd wr j,kv Te udfsy 4,g krsn Zktn kd kekv ]hH skd sjlwn ,g krsn Zktn kd wr 4,g krsn kIef skd Te go dfXk;D 4,g ;houke rqgc nkor,} kdlm udfsy 4wr j,kv Te ],g krgd go 4,g hnkor,} jcwc

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 752 egaP

skr hHr ],g kekv sygi sd orfv df kxsgd Ar<jk/kl urpV kjkl 4,g sygi sd thc {1o ],g krgd Z_kl 4ArokHo 4,g sygi sd {1o thc df Tg sruke g; so ]Tg urpV7or hH surtf surtf sygi sd Xk;nfkoorfv k; sygi sd Z_kl 4Xy >el slb 49lXIt\DfS l.Lhlzif lXlb8 ],g kuuke kdcl um ]Tg urpV7or surtf sd k;ufqn 4,g hgj hrkt huke knl rkc hIym sllb 4,g k;x kuke hHd sl ydfqe kl Xe k;ufqn dfXk;D 4,g rkc chtv hL\c 49lXlb l.Lhlzif lXIt\DfS8 ]Tg sruke kl hnkoorfv k; Z_kl 4k ; x kv Xe >el cyre kd jof'f skr ]Skt jxf kylkG kd phc sd kulkim j,kv ku/kl 4,g ekd kjse kuykL Xe L\cL\x

9`Xe jof'f ku/kl k; ]Tg Skv Xe jof'f kulkim so df Tg Sx L\i Xe L\cL\x hH xsky Sqg Skv Xe jof'f ku/kl j/b j,kv `Tg srjd ikv /acal kl,d kd Xkuskn df k; `Tg sruke sygi sd 9lXIt\DfS8 skd 9lXlb8 ikv 49lXlb l.Lhlzif lXIt\DfS8 ],g krgd Z_kl ]hJ ukoxH8

4Tg srkt sk[ Xkuskn wr j,kv Te akgt slm kukt suXkgtf ]xsky so Sx gj u,ke Syflb 4sxaSki O,c Cgu so Xe kFo;7Zdr Bskd Xe k"kH hjkeg j,kv sxXn jd jkdub Fkl7Fkl skd Xkuskn k; ]skd ku j,kv akg ]sxXgd Fkl7Fkl skd Xkuskn so dfXk;D 4Bx skg k"kH7k;al hdum ],g kgd skd ;l hH suXkgtf 4krdl skg Cgu hH kd k"kH hd < 4krki skg Cgu ;r ZFv hH hHv kd k"kH hd jhcd Syflb 4,g kgd k"kH7k;al skd k"kH lm ]syp u kri kdDi Nqd Xe k"kH ltf 6skg sruke Cgu df skg sruke eqr ]drfku df skg drfkv eqr 6jkdhov df skg srjd jkdho eqr df syp u kri kdDi 4ku df ,g akg df syp u kri kdDi df skg hl rkc 4,g rkj df ,g unf df syp kri kdDi u df ,g g; cyre kd k"kH7k;al 4,g kgd k"kH7k;al su Xkxsky skd k"kH hd jhcd~~~k"kH rxalv jGf k; 4Tg sjk'b 2,g u,kd wr df ,g krNwi wr j,kv 4awg Te skt ],g hgo hH wr df kgd sulm sl duf,l s yko sudXkH uhxal lm 49qrsdrso ]lfeor8 5kgd ]kgd ;Dkokge dS kd n"ufim sulm rDo srje ]kgd n' dS ulm j,kv klag rDo srje go ]kF u,ke skt sl Z"o lhr 4hn dXkH uhxal Xe hrkN hdlm suXkgm cr 4krk[nf Cgu hjk;,r s hH hd suyskc j,kv ,g lwlkt go df k;x skg kdDi skr cr 4krlag go skr ]skg u,kd ]srNwi so ct 4kgj krlag ]kgj iqp go udfsy ]srkt >el so n;k' hH skr ]krsn sn hH jRm Nqd go jxv `skg u,kd ]sllm kNwi 4kxskg 9oIDfsILf8 Bskd 4kxskg lwlkt Bskd df k>el 4k;yf L\di slm suXkgm 4kF krjtqx sl lki sd iTd sdum Xe sjs/av sd rkj hlk;al go uu ]sF rdfa' tszxav ]hF hgj yp rokxc ]hF hgj yp jnx 4kF u,ke go sl Z"o lhr skr `aWd k;D Te j,kv sd u,ke ;kolf skr 4krdl kt Cgu kyskc go ],g ;sk; suyskc skt j,kv ,g Cgu ;sk; suyskc go ,g krdl kt kyskc skt ]kF kgd sulm skr `skg srsy u,ke Xk;D df kF kNwi su hldf unf lm kF k;yf u,ke unf ltf j,kv 4kF Cgu kyskc sl Z"o lhr ]sl k"o kF u,ke 4hlk;al kF kryduf 4hn jke rhxal Xe hrkN su duf,l tszxav dS skd hlk;al dS ]Xe rDo sd jnx 4go ,g k;D df ,g kgd sl orDf; sjwi 4,g k;x gj iqp ]udfsy 2go ,g k;D df ,g kgd j,kv Gjr hd 'kdkv Tg Snf kOm sjk'b sd Fkg 4go ,g k;D df ,g kgd jdgj iqp 4go ,g k;D df ,g kgd jd lag 4go ,g k;D df ,g kgd jdpku 4,g k;df jgfkt sl 9jpsx8 4,g hrskg Xe Xkn' k<"sk? 4hd Cgu k<"sk? udfsy ]Tg Sdf sjk'b ],g k;kx rhx ],g Bktc hjqlakc ],g kpku 4k;x gj u,ke ]k;x gj iqp dlkim eji Syflb 4,g krkt skg ;lv ;l hg srIwI Xe skn j,kv ,g krsn L\skr Xe skn skd ;l jg ezif kd k"kH 4,g hrkt IwI Xe skn ykdr go df kykduf skd ;l hldf sl k"kH sueg hg sl 4,g hrkt IwI Xe Xklgf rkl go skr Xykduf skd <jdf hd Z;wl sl Xe ezif hldf eg hg sl 4CIwI Xe skn Xthp akgo ]k;df xsk;im kd n' sueg j/b 4Cgu kL\skr Xe skn

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 852 egaP

4,g kgj jd jkdho Xe Xkykl lhpi syNif skd Xkyeke sd jgkc sd Zdr sl rqgc ukKof ]udfsy 4k;x skg kyeke kd jgkc sd Zdr g; dfXk;D 4hxsL\i ydfqe hL\c Xeg `srdl L\i Bk[nf Cgu FkldS k;D kLav xqe skr ]lki sjkeg hd su[sn skg [akv hl,t < jxv ]udfsy 4,g hrL\i Bk[nf xqe sGn dS jGf ],g krL\i Bk[nf kLav Xeg kGn dS sl gto hd xaP sd su[sn sjkeg df kvqg g; cyre kdlb 4,g hrsn ykL Xe ydfqe hL\c kuI? g; hI? Xe sjed sl7sIskN sd 9hIsjskcsy jckyLf8 4,g skIskG kd ywG hlb go ]hF u ywH 9ydefsd8 Bskd skIskG go 4kF k;x kL\di sygi hg skIskG kdlm ]huc ywG go skt dfXk;D 2Bx skg ydfqe rqgc cr j,kv 4Bx uc ywG hyd go jGf 4Skt uc u ywG hyd dr ct df hL\i hujd k{hrzi skr 4skg Bx skg L\cL\x 9ydefsd8 Nqd 4skg Bx skg dwp7ywH ],g k;x kv sygi skIskG kd ywG hldf ]Tg Xrkc jktg 4skg Bx skg 9tskilDS8 hg sygi eGf hd sje,d lb n;k' 4skg Bx skg ywH Bskd n;k' ]udfsy 4,g ywG jGf ],g hyd sygi akgt hF hr[sn sl jgkc sd sjed [akv hjkeg 4Tg 9l;ufsIebkl8 ywG j,kv hyd akgt ]k;ki [sn jdkt jrhH sd sjed kje,d n;k' 4sgj ki [sn Cgu eg skt k;ki [sn slm kje,d j,kv ,g hgj L\i Cgu Bk[nf Xeg ZGlf g; dfawp ]skg hH hHv ywG go Xe rxt Z<wi;gj rqgc hldf skr k; 2k;x kv sl,d skIskG kdlm ],g Cgu Bqg ywG hHv hyd skt 4Bx skg rkc hd ydfqe hL\c cr 4hxskg ],g Cgu Bqg ywG hyd hHv dfXk;D 4Bx skg BkuOfd hL\c 4kd ywG sd ckyqx k;x kv skIskG ]hyd skr hF3hd ckyqx sl su[j hyd suekl sd eGf lm ],g hdl uc eGf yh'unsoal knk; slcl skt dr cv 4sl 9eGf oIflfXl8 rqgc 4k;x kv skIskG kd ywG ]k;kv Cgu skIskG kd hyd rDo srsy GkzxskIskG kd hyd dS df ,g g; go ],g hI? skt kuI? Z<wijkdep hL\c dS 49hIsjskcsy jkckyLf8 ],g eku kd kyk'xsk;zi lm 4,g kgj skg Xe kyk'xsk;zi lm ekd kL\c slcl Syf sd ;ofH df awg kruke Te 4Tg hd Xtsk[ erOsJ hd hnl lb hHv sultf ]Xe hIloufw; ZLskGlDkv hIsjskcsy dS 4Tg Fkl ak;lqd Xkuhr ]kxawgd Te `,g u,kd sygi df kxawNwi Te jdkt jrhH sd sjed `kF u,kd sygi 4hL\i Bk[nf lqd hjlhr jGf ]hL\i Bk[nf lqd hjlwn jGf ]hL\i Bk[nf lqd dS sygi akgo kF k[sn suTe sl nsN ltf udfsy 4Tg FkldS ak;lqd Xkuhr go 4Tg 9l;ufsIyebkl8 cl ],g sygi u,kd `kxawgd k;D Te jdkt jrhH sd sjed ]Xe sjed udfsy `,g u,kd sygi Xe Xk;lqd uhr ub df awg krdl Nwi Te 4,g hrL\i Bk[nf lqd hjlhr s>qe ]awg krkeq? j,kv skd [akv Te jGf 4,g hrL\i Bk[nf lqd dS s>qe sygi sd nsN 4krL\i Cgu Bk[nf kjed kjwi 4awg kr[sn SkL\x [akv Te Xe nsN lm j,kv ]skg nsN kl7kIskN dS ]skg uoH kL\c dS ]skg kjed kL\c dS df Xy >el sl,t 4,g hIskN lki sjkeg If1n 4Tg sr[sn jdL\skr Xe skn eg Syflb srki Cgu [sn gjr hjwi eg df ,g krdl skg k; ]k; ]Tg xaP skn sd suskg sd thp hg dS 4Tg Cgu Xthp skn q;1e j,kv et 4Tg Cgu Xthp skn {1o j,kv thc 4Tg xaP skn sd suskg Ixzi sd thp hg dS ]Tg 9tsG8 skn hd thp hg dS xqe j,kv kLav 4Tg Cgu Xthp skn udfsy 2Tg ak;rfFf hd suL\i Bk[nf Xe Xk<{ skn hd thp hg dS k; 4Tg xaP skn sd su[sn sjkeg skd thp hg dS k; 4,g thp hg dS xqe j,kv kLav4Crskg Xthp skn xqe j,kv kLav jxv ]ykol kF dZFkl g; ],g sygi u,kd 4kF dZFkl ykol g; ,g krjd 9Lhlzif8 u,kd skr ]Crskg jxv Xthp skn xqe j,kv kLav 4,g krskg kLav kiNf `,g krskg cyre k;D kd xqe 4,g krskg xqe Bqg hiNf cyre yqd kd sLav `,g krskg k;D cyre kd sLav `,g krskg k;D cyre kd sLav skr X>el sl dhO eg jxv 4,g krdl sn jRm >elku kL\c j,kv ,g krdl Nwi >elku Z Glf g; ,g sygi u,kd Syflb 6Tg Cgu skn kLav j,kv xqe df sxXgd so ]Tg srukt skt 4,g hgj hrL\y ji sYqe sl7sIskN lb 9hGlkyGf8 hL\c7sl7sL\c ]urpV7or kL\c7sl7sL\c 4kLav df ,g hrskg sygi xqe df ,g hrkt skg rgfkel Xe ykol l7sIskN sd Xkpc so ]Tg hd kjk} sd XkdufZ'kn sL\c7sl7sL\c dr cv su rfkt ;que skt hd urpV7or ak;bkL\y hjkl s so 4Tg 9'Lfbkp8 rqgc ]Tg hukdpc hL\c ak;bkL\y hjkl hd urpV7or Xe ylv `kxskg cyre k;D Xe ZHnal sd < 4hxskg rOfx sl,d kekv skr kxskg u hg orfv dfXk;D 4,g kekv jGf ],g sygi orfv ],g krgd Z_kl 4kxsdl skg orfv

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 952 egaP

akgt sk>el akgo ]skvkt skr skg srdl >el Cgu sl suyskc Cgu jxv 4hxSkt skg hryx skr kxawyskc Te jxv ]kgd u jhdG lm skr 4Cgu syskc eqr n' dS 2skg srkuc yxki hH skd>qe ]skg yxki nq[ ]Tg sgj gd Xrkc hd ctx df s kgd su henkv lm skr 4Cgu sruql eqr udfsy awg krgd Te ],g krgd jhdG go skr 2skgd Nqd ]Tg srgd eg `skg Cgu skr yxki k;D ],g krgd go 4,g krpku sl jskt j,kv go skr `kxskg k;D sl suyskL7sulag ]hH skgd Nqd ],g krNwi go jGf 4,g kryskL ],g krlag go skr 4skgd Nqd Xe /acal sd joB ],g krNwi sllm j,kv k;x Bskd lki sd jhdG us> dS 4skvkt gj hg iqp skr 2Skt uc 9IDstkv8 go ]skgd skdltf `,g joB df skgd skdldf 2Skt skg xyv go sgd skt `,g joB df sgd u,kd ]skvkt gj iqp ]I>a> skL\skN ],g krgd go ,g krukt skt Syflb ]Tg srjd 'sozi jrhH Xelm sl,t j,kv 4hd k"kH hL\c g BkuOfd Syflb 4,g joB eku kdlm ]9,g8 skt 4,g krskg 9,g8 hH ZFv kd joB j,kv ],g krskg joB hH cyre kd 9,g8 , dfXk;D 4,g rDfQuqi skr ],g joB df Xgd eg hH kurb 4,g rDfQuqi hH n' ,g 4orfv ],g ZFv kd kekeji 4kuskg ],g ZFv kd kekeji 4kxsL\i kujd ZFv ]Cgu kL\qt 49lsutb lhe Lkx8 ]kxsL\i kugd jdgd u kl ]9lXItDfS tb Lkx8 4kxsL\i kukjxf j,kv n' dS Xelb jGf Syflb 4kvqg kL\qt sl 9,g8 j,kv ]orfv j/m ]kekeji j/b 49LsIsyjf8 sl 9,g8 ]sllb j,kv ]Gjr lm orfv ]Gjr lb kekeji dfXk;D 4,g kd I>a> rqgc hH n' ,g go skr ]9,g8 orfv kd kekeji ]9lXItDfS tb Lkx8 ]Tg srgd eg ct dfXk;D 4,g hrykL Xe rdDnf k'seg k"kH udfsy 4,g dhO g; ]9lXIt\DfS tb Lkx8 ],g orfv kekeji 4,g rkc ryx g; ]9l.ItDfS Lkx8 4,g ywH hd k"kH g; ],g orfv kd kekeji Syflb 4skg u orfv kdlm ct kxskg Cgu hH hHd kl dfXk;D 4srdl gd Cgu kl ],g orfv kd kekeji udfsy 4kxskg Cgu orfv kjse yd dfXk;D 4,g orfv kjse df Tg srdl gd eg 4krdl kt kgd Cgu orfv kdlm ]krdl kt Cgu Xe orfuv hHd skt `kxskg Cgu cd orfv kd kekeji udfsy 4kxSkt skg hH Cgu orfv kd ywG yd dfXk;D ],g orfv kd ywG 4,g ryx ],g orfv kd kekeji 4,g orfv kekeji ]sxXgd eg skr X>el sl dhO eg jxv ]Cgu 4,g orfv kdlm j,kv ,g Nqd kekeji df kvqg g; cyre kdlb ],g orfv kd kekeji dfXk;D 4Tg srjd xsk;im kd k"kH ryx eg hH cr ],g orfv kd kekeji ]Tg srgd eg ct 4Tg srjd xsk;im kd k"kH ryx eg skr ],g orfv kd kekv df Tg srgd eg ct Syflb 4Tg Cgu Xthp skn s; 4,g orfv kekv ],g kekv orfv 49lXlb tb lXIt\DfS ]lXIt\DfS tb lXlb8 4,g kekv hg orfv 4Tg sr[sn jdL\skr Xe skn eg sl gto hd jtu jskted hjkeg 4xaP skn sd su[sn skd ;l hg dS kekv j,kv orfv ],g kuuke kjse 4awg Cgu htkj Te sl hldf sl Xeum ]orfv jGf ]sygi kekv g srgd skt 6kekv jGf ]sygi orfv df Tg srgd skt 4awg htkj sl Xk;/fskjof sd Z_kl u ]awg Cgu htkj Te sl Z_kl skr T 49kIakoD83hH kLav j,kv hH xqe ]akg 4hH <d j,kv hH jgy3FkldS Xkuskn ],g krskg cyre kd 9kIakoD8 4,g kyeke 9l;jfhIef8 kL\c 9kIakoD8 jxe 49ydIki LaS oso ]hyl;ufsIebkl Fskc8 ],g cyre kd 9kIakoD8 4kL\i kukuc n' k;u dS 49kIakoD83,g go ]Cpaqgi Cgu ji Bkjgx lm aSk"kH hjlwn hd k;ufqn dfXk;D ]kvqg Cgu Xe k"kH hjlwn hd k;ufqn hHv skt kvqg nktB n' k;u dS Xe htszxav Syflb 4krdl skg Cgu jgy g; skr Tg srgd <d jxv 4krdl skg Cgu <d g; skr Tg srgd jgy jxv `Xgd jgy skdlb `Xgd k;D skdlb 4,g ZdG kL\c Xe jgy j,kv <d cv 4kd <d ,g krkv skIskG Xe sje,d sjlwn j,kv kd 9oso8 ],g krkv skIskG Xe sje,d dS skr ]Tg srsy skIskG sje,d skn Fkl hg dS hHd j,kv 4,g <d ],g 9ydIki8 sl,t ,g krkv kl hHd j,kv 6,g jgy ],g 9oso8 ukIDsyb sl,t ,g krkv kl skIskG kd 9ukIDsyb8 hHd dfXk;D `Xgd k;D eg skd ukIDsyb df hF g; go j,kv 4Bkv s Gn hygi suekl sd rfkt ;que skt Bkv BkuOfd hL\c dS sl,o ]Sdf tsk[ hd 9lakIDsyb8 j,kv Sdf IskGof kd q <v eg hg sl,t 4hL\i ydfqe hL\c Xe k"o lkpi j/b udfsy ]kF krdl Cgu hH pskl Bskd hHd dr ykl lkpi sl tkv 4awg kgj gd rkc dufkK,ov Bskd Te df sxy u kl dfkr 4sdl kv yk;[ sllm ]awn <jgknm skdikv j,kv dS

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 062 egaP

syp sgd rkc dS yqdycf Xkuskn j,kv Tg srL\i ewyke rhjiof Xkuskn 0qc j,kv jda' df ,g g; kte j,kv 4,g Z<wi ],g zc df kgd j,kv k;df xsk;im su jda' kl,t ]k; 6,g ;w' ],g <Zkouf df kgd j,kv k;df xsk;im su 0qc kl,t ]Xjd xsk;im kd /s"uf eg skr k; 4sd ;s/of k; sd /s"uf3Tg lki sjkeg xaP hg skn 4Tg srdl skg xaP skn sd sugd skd uZ'n lm 4kxskg /yim uZ'n unf lm ]sxXkg Sx skg gxt cl Fkl dS ]sxXkg sgj [sn sl gxt cl ikv ]sxXkg sgj [sn u s l xt hldf ikv ]sxXkg sgj [sn u sl If1n hldf ikv 4hxskg u If1n Bskd unf ltf kxskg /yim unf hlm skr uZ'n 4,g Cgu kjr[ Bskd cr awg If1n Te df sgd hg kurb If1n 4,g hrkt skg hL\[ rfakzH hL\c cr ]awg uZ'n Te df ,g hrgd If1n ct j,kv ]awg Z<wi Te df ,g hrjd k<"sk? If1n ct j,kv 4awg Z<wi Te df ,g hrjd k<"sk? If1n jg udfsy 4,g dhO hH skr ],g La[ ],g 'av go df Xukt eg hH kurb 4kxskg 'av ]kxskg La[ ]kxskg kjw/v ]kxskg Z<wiv go sxX[sn eg skd ;l ltf dr cr ],g If1n Bskd ],g <jk/ Bskd hjkeg dr ct 4Tg sr[sn eg jdskg sL\[ sllm ]kjkeg ,g 9u'sld8 Bskd Cgd7u7Cgd 4Tg r[sn sl jkpof Bskd 4Tg sr[sn sl okH Bskd 4Tg sr[sn sl k<jk/ Bskd 4Tg sr[sn sl gxt Bskd 4Tg sr[sn jdskg sL\[ Cgd s eg 4Tg sr[sn sl If1n cl eg j,kv 4Tg srL\i Xe BkuOfd cr Tg sr[sn sl If1n hldf eg hH ct slm ],g skt ]skd ;l 4,g krkt skg kjwi hH skr ]Xgd u hH Nqd j,kv aSkt gj iqp j,kv 4krskg Cgu kjwi hH skr ]dr ykd rauv Xgj srgd ]Xgd Nqd rqgc j,kv ],g dhO hH skr Xgd hH u Nqd eg Xe /acal sd ;l eji Syflb 4kxskg ryfefl akg jrhH sd u j,kv hxskg ryfefl u jrhH sd akg Xe /acal sd ;l eji dfXk;D 4,g dhO hH skr Xgd u ],g dhO hH skr ]Xgd akg eg jxv skd ;l eji 4krL\i Cgu ZdG rqgc sllb ]Tg srgd eg sl akgd 4,g krkt skg Z<wi skr Skt skg ;w' Te ],g krkt skg ;w' skr Skt skg Z<wi Te 4Tg xaP skn sd sugd skd rkc hg dS Xkuskn s; ]eg Xgd ;w' Te sgkp ]eg Xgd Z<wi Te sgkp Syflb 4krkt gj Cgu ZFv Bskd kd sugd wr skd wr skr ]k;x kel Xe wr Te kjse ct udfsy ]k;x kel Xe wr Te kjkeg df Tg srdl gd hH kIym sllb 4krkt gj Cgu ZFv Bskd kd sugd Te skdlb skr sxaSkt kel Xe Te wr cl ct j,kv Sx kel Xe Te wr cl ]jgkc cv kpc Cgu wr df ,g krskg kurb hg cyre kd Te Z<wi dfXk;D 4,g Cgu jrav Bskd

9`,g Cgu dS k;D Te7u j,kv Te Z<wi 4ikv Tg sgj ync jH 9llfsGb8 hd Xkn' yosd df ,g krxy Xelb 4Tg sgj jd uLa[ ikv hHv kd uFd rDqZ;im 4,g krkt skg 9Te7u8 rZkFv Zol go cr ,g krskg Z<wi ct Te df Tg srgd k/qgc ikv ]hJ ukoxH8

4Tg srkt gj iqp so Tg srukt skt Syflb 4,g krdl kt kgd hg kurb lb ],g krkt skg ;lv df kgd ;l ]kgd su slskvky 4,g hgd rkc hjgx rqgc sl uhIxV.Iof su slskvky Syflb 4kxSkt IwN jki sd ugd cl sjkeg go ],g skt Syflb j,kv3Tg sgj gd eg hH skr Xgd jdgj u,ke3Xgd jd pku ]sl xaP hH hldf eg s hH skt sxXgd udfsy 4kxsL\i kugd Xe k"kH hd sxawx df ,g hg; cyre kdlm udfsy 4,g L\qx kd sxawx go ,g skt kekeji df Tg sgj hg srgd skr eg Syflb 4,g k"kH hd sxawx ],g k"kH hH go 4,g kuhi huki3,g krsn gd jdkOm Fkg kxawx dS 4,g k"kH dS hH go skr ]X>el kugd hH skd 9jpsx8 jxv dfXk;D 4,g dhO dr jwn hL\skF g; 4kxSkt kgd hg Xe k"kH go kxSkt kgd skt df ,g hgd rkc g; sulm Xe 9llsID,I8 Xe ckrdf hygi ],g kgd Xe ckrdf hygi sulm ]akg 4,g krL\i hg kugd skr Nqd 2Tg srgd kurdf df ,g krL\i ZdG k;D sllb j,kv 4Sgfkp kugd Cgu Cgu slm krdl kt kgd Cgu skt df ,g krL\i hg kugd skr kurb ]krgd Te sllm skr Cgu ]k;x je uhIxV.Iof cv 4,g krL\i hg kugd skr kurb ]udfsy 4Sgfkp Cgu hg kugd slm ]krdl kt kgd Cgu skt 49Lsl hc Iku Ie ]Lsl hc Iku u,d pf I,n8 ],g k[yf sulm 4,g rqHnv rqgc ;Dko go j,kv 4,g k[yf ;Dko kl7kIskN dS nkc sd uoht sjkl suiv su uhIxV.Iof 4kxsL\i kukt gj iqp nkc sdlm 4kxSkt dQ kuyskc ji <{ hj[fkv yqdycf udfsy ]dr <{ hj[fkv g srdl yskc eg Syflb 4hxSkt hg skg hryx Xe or eji sl suk>el jdyskc udfsy 4,g kgj kt k;k>el jdyskc T

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 162 egaP

4,g kd dlkim rxt kd < df awg krgkp kugd s likv Te rDo sr>el skd < udfsy 4kjlwn ,g krdl xy kNv skd hldf ]dS ,g krdl xy kNv skd hldf 4Xe k;ufqn Tg 9ibkI8 ]krdl kt kgd Cgu cv 4,g eFzi BkuOfd hd dlkim ],g Xe rav BkuOfd hd d/kl Syflb 4k;x paqgi Fkg hyk[ Te j,kv Fkl sd >skc Sx paqgi skr g; df syp kri Xe j[fkv j,kv 2aMkt L\skN Cg; chjx Te j,kv aSkt paqgi Syf Fkl ji j['f s; df skg u kl Cgd 4,g kgj L\i kuL\skN Cg; s>qe j,kv Tg sgj kt Syf skr xsky Nqd df kxsxy skdlm j,kv ]kxsL\i Bk[nf krkt sy skd >skc d/kl df ,g g; BkuOfd 4,g skr BkuOfd hH hdlm 4sd L\kgi hg sphu ]hxskg hL\[ hg unf sygi suekl sd dlkim g; 4hxskg hL\[ suekl sdlm k;el g; 4aSkt dQ hg Fkl sd >skc suiv ],g Ztg k;D skr Sx hH u jwn hL\skF ]aSkt dIf Cg; df kxspskl k; 4,g kNv skr Xdl kt sy jxv skdlb df kxSskj ]akg 2sL\skN Xe rav cv ]kpC[ dr jwn hurb ]Skv jd P\p L\kgi df kxsjd ue j,kv 4,g krkt hg uc skr gske j,kv xkj Fkl sdlm ]kpC[ dr jwn hurb sltf dfXk;D 4kxsL\i Xe upL\v d/kl j,kv kxsgj krP\c sl ste dlkim cr ]kxSkv <{ kd suL\skN >skc k;x kpC[ dr jwn hurb ji j['f hj[fkv ct ]udfsy 4kxSkt gj Cgu ZdG ji j['f hj[fkv 4,g ZdG kurb 4,g krkt pc sl suskP surb go ],g krkv L\skN hg sphu dlkim 4,g krL\i kuL\skN skr sygi sd j['f hj[fkv 4Tg srskP >skc L\kgi kjwi eg skr 4sxXy [sn cr kd,ke kxSkv ct ]Xyp sy eg dr cr ,g krdl kt k;kt sy dr ct ]Cgu df Tg srgd eg udfsy 4,g krdl kt k;kt sy Cgu >skc g; ji BkpaM lm 4kxsL\i kuL\skN >skc g; sygi sd supaqgi ji j['f hj[fkv dfXk;D ]skn [j >skc kd s/ad hg sphu sd L\kgi eqr df ,g krgd g; dlkim 4,g Cgu utsk;zi Bskd hH kd suskP ji s/ad dr hL\kgi hurb skdlb ]skg kusn L\skN >skc cl jdkt akgt ji j['f erfav sd L\kgi j,kv ]skg kusn hg dXG skd >skc ltf 4,g Cgu rpfm kuskP skd I>a> lb dr jsn hurb 4,g rpfm kusy jd hg eFzi slm ]skg hg kujd Xe rav ekd skt df ,g g; >el huiv hjse j,kv 4,g krL\i kujd eFzi skd dlkim go ,g krL\i kujd Xe rav skd d/kl ekd skt skr 4krpc Cgu hg skd susk[ 4krpc Cgu Nqd skd susk[ lki sdlm Xe rav Syflb 4,g krjd rkc hd susk[ skd Te sl <{ hg sygi dlkim 4kxsL\i kusk[ hH skd Te lb cv 4kxSkt sk[ cl j,kv kxaMkt pc Te akgt sxaSkt sy gxt dS lk;zi ]ku/kl ]d/kl 4,g hd rkc sNhi suTe go3hxsL\i hukxy unf erfav skd d/kl go ],g krsy kxy unf hg sygi xakyN skt dlkim 4kxSkt dQ sygi end dS go skr ]krkxy Cgu go jxv j,kv 4hxsL\i hukxy xakyN hd susk[ hH skd kekv Xe rav slm 6kxSki skd kekv ]kxSki skd Te go sdjd ku/kl dS 4Xe rav hxsL\i hukxy j,kv xakyN dS skd d/kl Syflb 4Skt sk[ Te ct ,g krdl skg hHr Te Z<wi dfXk;D 4,g hrkt sy Xe k'nf hg hd Te go 4,g krL\i kusk[ hH skd Te unf dS skd d/kl Syflb j,kv ]hrki kt sy Cgu ku/kl udfsy 4,g Cgu ZdG Bskd Xe kulkim jGf skr ]Skt sy Xe k'nf hd Te Z<wi ku/kl jxv 4,g hrkt sy Xe k'nf hd Te ku/kl ]kgd suTe 4,g hrkt sy Xe k'nf hd Te Z<wi ku/kl df kgd Cgu g; suTe ]Cgu 94Tg sgj uke dS skd Xkuskn ikv Xe nkc udfsy 6k;df ZdG rqgc Xe kulkim j,kv ku/kl suikv j,kv 4,g hrkt sy Xe k'nf hd Te Z<wi ku/kl df Tg sdqp gd Xe Zkpp huiv ikv sygi sdlb udfsy ],g Cgu ZdG Bskd Xe Te7u j,kv Te Z<wi df kjkdho skr g; suikv ]hJ ukoxH8 4,g hrskg Wq' rkc hylv sl akgo 4,g hrkt skg e[ k"kH akgo ]Tg srkt yef Xkuskn jda' j,kv 0qc akgt j,kv 4,g ;w' eku dS kd zc j,kv ,g zc eku dS kd ;w' df kxawgd Te skr ]awgd k;D Te df XNwi sl>qe jxv 4,g ;w' ]Tg srgd go ]Tg srjd nali skd n' dekjkdu 0qc 4,g zc ]Tg srgd go ]Tg srjd nali skd n' d;k/of jda' 4,g UHf gske kd k"kH hdum ZGlf ]Tg srgd rkc hg dS Xkuskn 4Tg srkt
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 262 egaP

lag ji Xkuskn ikv cr 4,g dZFkl n' ku/kl u ],g dZFkl n' kulkim u cr ],g kupaqgi Cgd u ],g kukt Cgd u df Skt kv Xe >el g; skdikv unf hldf jxv 4,g Cgu ykol Bskd Syf sdum ]Tg sgj >el Sqg spaqgi Cgo Tg sL\[ akgt skt 4kxsL\i kujd ;r Xgm ,g kukt Xgtf ]kxsL\i kujd ;r Xgm ,g kupaqgi Xgtf 4sxaSki paqgi sl Iduf sd ku/kl df sxaSki paqgi sl Iduf sd kulkim ikv 4kxskg Iduf k;D Syf sdikv 4Tg henkv sd xaP ldf ikv df kxskg kujd ;r skr skdikv 4kxskg kusy ;Z<uf skr Syf sdikv dfXk;D ]awg krgkp kusn jd xyv7xyv Gkl7Gkl skd Xkthp Xkuskn Te Syf sdikv 4,g krL\i Cgu jrav Bskd sllb ]s>el u Xkuskn df ]s>el d/kl df s>el dlkim Bskd s>qe df ,g krL\i Cgu ZdG Bskd sllb s>qe 4,g Cgu kukt ji k_k; hldf s>qe ],g Cgu k_k; Bskd Syf sjse 4Tg srkt ji k_k; hd dlkim df Tg srkt ji k_k; hd d/kl ikv df kxsL\i kujd ;Z<uf skr Syf sdikv 4kujd kylkG Xe Xkuskn ,g Cgu hxsk;im hH kjt Syf sjse 4,g hxsk;im Syf sdikv kusy >el Gkl7Gkl sl dhO skd Xkuskn hH jGf udfsy 4,g k/ofql hd Xkuskn ],g upL\v hd Xkuskn df kgd slikv suTe ;l kd Xkuskn j,kv awg kr[sn skd ;l Xe Xkuskn Te j,kv 4,g hjWt Syf sd Xkxsky sd 9ibkI8 dS hH kulkim ],g hjWt Syf sd Xkxsky sd 9ibkI8 dS hH ku/kl skr Syf sjse ],g Cgu jrav Bskd Syf sjse 4,g Cgu jrav Syf sjse 4awg kgj sn jskt ji n' kulkim Syflb ]awg kgj jd rkc hd < Te ct skr 4oHal ,g Cgu hH go ]hH sygi sd ku/kl ]Xpku hHd jhokge 4,g Cgu jc[ Bskd hH hdlb ],g k;df hg uk; hHd su < 4k;df Cgu hHd uk; ],g k;df pku knl su < sphu sd {1o 4kxawdl gd u Te g; 4Tg srjd uk; sphu sd {1o j,kv sdjd nac [akv < df kxawdl gd u Te skr Tg sgj >el skd < ikv 4kxSkt skg ;k;v Fkl sd jhokge g; `kxawdl gd sl,d Te 4Tg srpku jhokge df kxawdl gd u Te skr ]sxXjd rkc sl>qe hd su>el skd jhokge ikv ct Syflb 4Tg srpku jhokge df kxawdl gd u Te skr ]sxXjd rkc sl>qe hd su>el skd jhokge ikv ct Syflb 4,g Cgu BkuOfd Syf sjse ],g Cgu rdDnf Syf sjse 4sxXkg u htkj skd suskg sL\[ uu sphu sd {1o sdjd nac [akv gjr hd jhokge < 4sxXkg u htkj skd supku jhokge 4kxaMskg Cgu htkj Te skr ],g Cgu ZdG Syf sd < j,kv jhokge df sgd Bskd jxv udfsy~~~,g Cgu ZdG Bskd Syf sjse ]Xe naukv lm ]Tg sgj ktc hjqlakc sphu sd {1o dS < j,kv ]Xe naukv lm Tg Xe naukv ltf so ]Xe kjnad hd L\kgi dS Tg sL\[ rak' jhokge 6,g Cgu ZdG Bskd Syf sjse~~~awn iskF skd supku Te jiM sd jhokge sl,t 4,g Cgu n' kd < go 4kxskg ;k;v Fkl sd < skr ]aw[j n' ku/kl ji < Te cr ]Tg srkt su>el skd < ikv ct udfsy 4,g ZdG k;D Syf sd u,kd df ,g k;x gj Cgu ZdG Bskd Syf sjse cv Xe suL\i Bk[nf sd ;l lm ],g krL\i Bk[nf ;l kl,t dfawp Syf sjse 4kxaWd rkc j,kv Nqd skr kxawyskc ji Ibk Z"o syxv 4kF kgj jd rkc hd ku/kl Syflb ]kF kgj yskc ji jhokge Z"o syNif 6awg kgj jd rkc hd kulkim Syflb ]awg kgj yskc ji < hHv 4krL\i Cgu jrav Bskd s>qe 4awg krdl gd sl ste yqdycf Te 4awg kgj gd kIym sllm tkv ]kgd skt suTe yd df kxsxy kl jkc rqgc Syflb 4,g Cgu BkuOfd Bskd Syf sjse 4,g Cgu I>a> Bskd Syf sjse 4kxskg kulkim n' 9dIfsGS8 kdum 4sxXkg htkj Syf sd kulkim negqe ]sxXkg htkj Syf sd kulkim < ]sxXkg htkj Syf sd kulkim Ibk 4kxskg ji ku/kl jskt kdum 9hydIfsGS8 4sxXkg htkj Syf sd ku/kl 0qc ]sxXkg htkj Syf sd ku/kl jhokge 4sxXkg Cgu htkj Syf d n' kulkim jhokge 4,g Cgu kulkim n' xsk; Syf sd jhokge 4,g ZdG cr ]sxXNwi Xe ZHnal sd jhokge 4,g ZdG s cr ]Tg srNwi ikv Xe ZHnal sd < udfsy 4krL\i Cgu ZdG Syf sjse 4awg krsn gd hH Xe kulkim skd ;l hlm ]awg krgd hH Xe ku/kl skd ;l hlm 6awg krsn gd hH Xe kuZFkzi skd ;l hlm ]awg krgd skd ;l hlm hH Xe uk; Te 4,g ykol kd ;l 4krL\i Cgu ZdG hH Bskd sl Xkn' Syf sjse 4,g Cgu ZdG hH Bskd Syf sjse 4,g Cgu ZdG Bskd Syf sjse

9`,g kulkim df ],g ku/kl j,kv uk; _wl ;hXd kd uZrozi7pZe/ dikv j,kv ,g ZdG k;D Xe kulkim j,kv uk; df aSkrc k;i s skr 4,g krL\i ewyke uk; or ;hXd kdlm ]Tg sgj jd uZrozi7pZe/ sl ykl Okv7rkl skt ikv ]hJ ukoxH8

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 362 egaP

4sxXy skr Xuc hjkd/fv 4sxXy unf lm ]kxsyef unf ltf 4sxXtsk[ ]sxXjd rtv ]sxaSki skr eg 4sxXy u eg kl sxXgd go ]sxaSkt syp sxkv jdkjdqO jGf go ]awg kr>el Te kl,t skd jhokge skr ]skg kryef kvqg kL\i sjkudf sd srkj kl ]skg kryef Xe ukn Bskd {ske skd jhokge jxv 4sxXy u eg 4,g hjskp kusy sy slm ]k;df Cgu ;kim ]Cgu k/kl Syf dltf ]k;df Cgu rtv skdltf df sxXgd jhokge 4,g hjskp kusy sy skdlm ]k;df Cgu rtv skdltf dfXk;D ]sxXy s u eg kl ]Xjd ke{ ]sxXgd jhokge skr ],g kryef k;k[j7k[j g; sd ku/kl kucf df sgd Bskd skd jhokge jxv 4Sgfkp kusy >el hH go ]sxXkg u hH htkj jhokge Xe ylv 4Cgu hg sxXpaqgi Sdf ku/kl kucf jhokge 4,g ZdG kd 9ibkI8 sd < j,kv jhokge 4,g ZdG kd 9ibkI8 g; 4Tg srdl kv hg jdNwi sl sjlwn skr ]skg kukxy kri Xgtf hH kd j? uiv 4srdl kv Cgu kucf SkI[I[ stkojn sd j? sd Xkjlwn paki7ln skr skg kukv hH j? suiv Xgtf 4srdl paqgi s Cgu Sdf k_k; kucf skt ]Nqd ,g 9ibkI8 udfsy 4skg hjWt k_k; Syf sdltf ,g Cgu thp hl Bskd go ],g kupaqgi akgt 2sxskvkt paqgi sl,d hH jdP\p jiM skr ]srdl paqgi Cgu sL\i7sL\i Cg; eqr jxv df ,g krgd g; jhdG go udfsy 4krdl Cgu skg kl 2Sx paqgi sL\i Cg; eqr ]spaqgi jdyp dr ZFhr eg 2Sx paqgi sL\i7sL\i Cg; eqr ]kNv df Xgd xsky syko sukt7sukv sllm 4,g kgj gd skr hg; jhdG go ]ykol kd jhdG hgo go~~~,g krxy Xeg 4Tg srdl skg Z<wi hg jdyp sNjrf7sL\kv df ,g krxy Xeg `Sx skg Z<wi s/hl df ,g hrxy BkuOfd Xeg 4,g hrxy BkuOfd Xeg

9`Sx skg Z<wi s/hl8

4Sdf Cgu ku/kl hH hHd Xe et hldf < 4,g k_k; hd ku/kl sygi sd kFok0lf hdum 4Tg Sqg sl ku/kl ]Tg Sqg hH skt go 4,g Cgu kusn7kusy Nqd sllb ]skg hd ku/kl Xe et sllm k; ]skg hd ku/kl Xe et syNif go sgkp 4Tg Sqg jdskg go ]Tg Sqg hH skt jhokge df ,g kgd hg kurb suTe 4kgd Cgu suTe kl ]Cgu

94Sqg hg sl,t < ]Sqg 0lf hg sl et hH jhokge cr 4hF hujd rDf;Hfv yosd ]hF hujd Cgu ku/kl hH Nqd Xgm Xe et lb 4hF hy jd hjwi ku/kl hjkl huiv hg Xe Xket syNif suXkgm df kgd Xe sjkc sd jhokge suikv Xe jof'f sd jhed dfct 4Tg d/kl jhokge j,kv Tg 0lf hg sl et < df kgd suikv 4k;x xy lkHk/skjof j,kv gxt dS8

4Cgu ,g lkHk/skjof ]kxsL\i Cgu Bk[nf lkHk/skjof skr ]sxX>el dhO7dhO ikv jxv udfsy 4kxaWd rkc hH hd uiyxki sd Xkuskn hHd ]hd kulkim hHd ]awg krjd rkc hd ku/kl hHd Te skr 4,g ZFv kd kulkim u ],g ZFv kd ku/kl u skd henkv sl 4Tg sl knl akgo eg ]skg gj kv sl akgt eqr 4hg Tg akgo eg ]skg sgj kt akgt eqr df ,g krgd go udfsy 2,g yxki df Tg srkt P\c sxkv jddXkO s jlf kuiv h_k; j,kv ]kxSkt hHd u ]k;x sujd ZFhr hHd u go skr 4,g krgj kL\i Cgo go j,kv 4Tg srgj Cgo eg ]skg sgj kv sl akgt eqr ],g krgd go skr `Sx Cgu dr jiM 2skg Sqg sL\i Cg; eqr ]sjv df ,g krNwi sllm Bskd kvqg krI,ky jGf 4Tg Sx paqgi akgo eg ]skg sgj kt akgt eqr ],g krgd jhdG go skr `,g kuyp Cgu ji k_k;ZFhr `skg sL\i Xk;D akg; eqr ]sjv df ,g krgd jd[sn k;skl skd jhdG lm ],g krjtqx sl akgo hH skt 4Tg srkt h_k;ZFhr ji L\kgi sl akgt ],g Zxke kd Xk;_fk;ZFhr go ,g k;skl go jgkc sd kGqx ltf j,kv 4,g krgj krskl jgkc sd kGqx dS jhdG us> dS 4hg Tg eg skr akgo g kupaqgi akgt 4Tg akgt Tg sL\[ Cgo skr eg dfXk;D ]hxXkg hd uiyxki Xrkc hd gjr Xkuskn df Tg srgd j,kv Tg srdl ,

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 462 egaP

skn skd hldf df ,g krL\i ZdG k;D j,kv 4kyp cv kri ZGlf 4kF sl knl kdlm kuskg g; df ,g krkt k;yf ukt hH g; unf lm ]Tg srukt so unf ltf 4Tg hukK j,kv Tg Z<wi ]Tg Cgu hukKv j,kv Z<wiv df Tg srukt sdjd kIsp jhokge ji yr hldf 4srjd Cgu kIsp Bskd Syflb ]srukt Cgu kl hH hHd ji yr hH hldf skd suiv < udfsy 4skg ikv u ]Tg < u ]Tg jhokge u hukKv ]Z<wiv 4Tg sxkt cv eg ]kF kyduf skr tjwl df Xgd so df kxskg hg; rpfm ]Cgu 2kyduf tjwl cv ]sjv ]sxXgd so ]sxXxkt so ct 4,g kyduf tjwl df ,g Cgu kri Xgm ]Tg Sskl hdkc ],g kyduf tjwl df ,g kri slm ],g kvqg kxkt henkv dS 4,g Cgu ZdG Bskd Xe suyduf sd tjwl 4,g kvqg kyduf tjwl Syf sd Xkuskn ub ]Tg Sqg Sskl henkv skt s; j,kv ,g kvqg kxkt henkv skt g; 4,g kvqg kxkt henkv dS ],g kvqg kyduf tjwl ]Tg Sqg Sskl henkv cl akg; 4,g kd /skc go ],g Cgu kd suskg Z<wiv go ],g ZdG skt 4,g jsn hd suyp kri lc 6,g Cgu hH Bskd skr hukKv j,kv Z<wiv 4skg Cgu hH ikv skr hukKv j,kv Z<wiv 4,g kri sl knl skd < j,kv 4,g kyp Xe et lb skdum kri ZGlf 4Tg sgj Cgu Xe et hldf hH jhokge skr hukKv j,kv Z<wiv

92sxXkg hg sgj hukKv j,kv Z<wiv skr hHd7u7hHd Xe Xket syNif suiv < ]waNwi rkc erfav dS8

4Tg aSk_k; hdum ]Rpf sd gjr skn ]orDf; sd gjr skn ]xaP sd supskl sd gjr skn s; 4,g Cgu BkuOfd rqgc Nqd Xelm 4Tg srL\i Bk[nf dhO hd Xkuskn s>qe dfXk;D 4ku[j Xe uk; g; ]awg kgj gd Cgu hgl skd sjlwn j,kv ryx skd dS hldf Te j,kv 4hg Tg eg zc ]Tg srgd so 4Tg <kzc < 4kxsL\i kutsk[ ]kxsyef Cgu Ski kucf3gzxkv hH kd 0qc dfXk;D 4skd kjiaji hd Xkuskn3k;x yef eku <eJ skd kjiaji hd Xkuskn hH Sqg srskg nsH sL\c sd jhokge j,kv 0qc Syflb 4Xkg sruke u df Xkg sruke <eJ u,t skd suiv so sgkp ]Tg <eJ cl hdkc 4,g krskg henkv /kdS Xe Xk;nfl jkp7skn hHd7hHd skr <kzc Syflb `kl,d kupaqgi kucf sd lk;zi ]Cgu /fyim kucf sd eJ 6Cgu ;kl kucf sd u/kl ],g krgd r<fx cl kjkeg 2kxsyef sl,d kucf Sdf Nqd ]kxskg hg kujd eJ ]kxskg hg kuki ],g krgd ue <jk/kl 2,g ydfqe kL\c ]Tg spaqgi Sx kucf eg ]Tg hjkd/fv suc hjkd/fv kucf eg ]sxXy ki Ski kucf eg df kukIqt regf Syf d rkc lb dfXk;D 4Tg Cgu <kzc hH so ]Tg sr>el <kzc eg skdutf 4Tg Cgu hH <kzc 4Tg uw; sL\c xsky sd gjr s <kzc df awg kruke Te j,kv 4Tg xsky hg sd gjr skn j,kv 4Cgu Tg eg ],g kuskg Xeg zc df ,g ZFv kd kjiaji7<eJ 4,g Cgu kuskg ]hg Tg eg zc Tg sruke skt ],g ZFv kd kjiaji7<kzc 4<kzc j,kv <eJ3Tg aSkjiaji skn Xe ukrqngV 4,g kjiaji7<eJ kjiaji hjwi hd jhokge Syflb 4hg sxXkg 4Tg n' sl ]Z"?al ]ku/kl ]ZFk"Qqi ]eJ ]lk;zi 4,g Cgu n' Bskd kl,t 9lszx8 j,kv nklzi Xe _k'k"kH sd jhokge ]Xe k"kH hd jhokge Syflb 4sxXkg htkj Syf sd surm kxSkt yef kurtf j,kv sxXjd rugse skr eg 4Xy ki Nqd eg sd eJ kucf df krgd Cgu ukeHfko kjkeg df Tg srgd jhokge udfsy 4,g Iid7yN Bskd Cgd7u7Cgd 4,g hL\/k[sk/ Cgd7u7Cgd ],g htklykt Nqd7u7Nqd go skr sd eJ kucf Skt yef hH kekeji sgkp 4,g hjskp cl kvqg k;ki kucf sd eJ 4kxsyef sl eJ go kxsyef hH skt ]Tg srgd jhokge 4k;x skg kjiaji7<eJ eku kd kjiaji hjwi hd jhokge j,kv 4k;x skg <eJ hg eku kd jhokge Syflb 4,g krkt k;ki sl eJ ],g krkt kL\k?m ]sl tsk[ ,g kryef skt ,g dZFkl hgo Syf sd jhokge 4,g nsH kd XkorDf; sjgx sL\c sd gjr skn jhokge j,kv < g; 4Tg nsH sd Xk;rDf; g; 4awg kgj gd Cgu rkc hd sphu7spaM Xelb 4Tg nsH7orDf; s; 4,g ZdG kd 9ibkI8 g; 4hg ,g skt ]kryef Cgu sl suko7suki skt sxaSki skd hlm skr eg 4,g krdl hH sk[ go ]krdl yef Cgu sl suki skt dfXk;D 2sxXjd k;D hH jdki skdlm ]skg kryef sl sutsk[7suki skdltf df sxXgd <

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 562 egaP

4,g krdl kv Xe yk;[ skr ]sl Xkvqygi j,kv Nqd ]sxXjd rkc hL\skF yd ji lb 4,g Cgu kylkG Bskd kd ;el jgkc sd ;el dfXk;D ]Tg Cgu akgo sylkG sd ;el 4Tg sylkG sd ;el cl s; ],g krpaqgi hHd Bskd ],g krpaqgi hHd Bskd ],g krpaqgi hHd Bskd akgo ]Tg xsky syko suht ji dkp ]Tg xsky syko suht ji /fjfi akgt udfsy 4kpaqgi sNhi u,kd j,kv kpaqgi sygi u,kd df ,g kryp Cgu kri kl skr Tg srpaqgi akgo so ct j,kv 4Tg srpaqgi akgo <{ hg dS < j,kv jhokge 4,g zc ],g ;l ji yhd j,kv 4,g ;el ]lkgrfb ji /fjfi 4,g ji /fjfi dkp j,kv ,g ji 9jIXl8 yhd 4,g ji /fjfi dkp j,kv ,g ji 9jIXl8 yhd df Tg hrkt skg Syflb s; 4Tg sr[sn Xe hL\kx tskj eg 4Tg hrkt skg FkldS s; `Tg hrdl skg sl,d FkldS Xrkc Xkuskn s;3hyp Cgu yqdycf ,g hL\qt sl dkp skt yhd j,kv ]k;x yp yhe ln ],g kL\qt sl yhd skt dkp skr 4Tg sL\qt Fkl hg dS dkp j,kv yhd j,kv 4k;x yp yhe ln Te ]kxsgd dkp j,kv 4Cgu hg hyp yqdycf Te ]awg hgo Te df hxsgd hg; skr yhd j,kv `hH kjt hyp Cgu yhd ct ]kxskg kyp sl,d dkp skr 4hyp Cgu hH kl7kjt yhd go ]k;x yp yhe ln dkp ji yhd ltf ,g rkc hd ste sL\c udfsy 4awg hgo Te ]hxsgd yhd ]hd k_k; hurdf suwr yhd df XNwi sl yhd jxv j,kv ]hd k_k; hd yhe ln df kxsgd dkp j,kv kxSkt yp yhe Bd dkp 4,g hryp Cgu skt ],g ji jk/kv sdlm kryp 4,g kryp dkp hg ji yhd Bqg hL\[ df ,g g; skr rkc hd ste sL\c j,kv 4,g hrgj hL\[ yhd udfsy ],g kryp dkp skr 4,g kryp dkp kd hL\kxy,c dS 4Xy >el hH kl slb 4,g Cgu kri Bskd kd 9jIXl8 Xeg j,kv g srht ji /fjfi eg dfXk;D ],g uOfd kusy Xe yk;[ g; 4,g uOfd cl g; udfsy 4Tg srkt skg rkel sylkG ji T Xd sd ;el 4krkt gj Cgu kylkG Bskd unf lm Tg srpaqgi ji Xd unf ltf udfsy 4,g kylkG phc sjse j,kv sdikv 4,g kylkG phc sd < j,kv sjse 4,g kylkG phc sd jhokge j,kv < ji /fjfi hd ;el 4Tg srpaqgi ji Xd jdkxy xakyN unf dS jhokge ji lm ],g /fjfi skt hd ;el ],g 9LXjGedjl8 skt hd 9ebkI8 4,g hrkt skg rkel hjwn ji Xd ],g hrskg hjwn ji /fjfi 4,g hrkt skg rkel hjwn skr Tg hrpaqgi ji Xd ct so jGf 4,g hrkt hrskg ed hjwn skr ]Tg hryp Gjr hd Xd aSk[sj Xkuskn jGf 4hxskg hjwn Xe Xkvk[sj skn ]kxskg kylkG Xe Xkvk[sj ji /fjfi 4spC[ Gjr hd 9jIXl8 aSk[sj Bd eg sl /fjfi ]sl 9ydl8 j,kv 4skg 9jIXl8 dS Xe phc sd 9ydl8 4aSkuc 9ydl8 dS ]aSkuc eg yqZro kL\c dS 4kl7kL\skF X>el kl slb 4Tg srpaqgi cl <{ hlm ]Xe rxt lb ,g kpaqgi hH Bskd <{ ltf 4kxsL\i ku>el jGf jd>el skd ;el kL\skF slb 4kxskg ydfqe kL\c g; jxe 4Tg srpaqgi < <{ hlm ]Tg srpaqgi jhokge <{ ltf df awgd slikv rkc hl7chtv Te dS Syflb 4Tg srkt paqgi 9ebkI Lak;cf8 ]rhrkykd ]rhrk;el so ]Tg srpaqgi hH skt j,kv 4Tg aSk<jk/ hd ;el hjkeg aSk<jk/ hd supaqgi sNhi j,kv sygi `kpaqgi sNhi u,kd j,kv kpaqgi sygi u,kd skr ]skg u rav Bskd sxkv j,kv skg u Hajkzi Bskd sNhi jxv udfsy 4awg kpaqgi nkc unf skn Te df ,g hrdl kt hd iku sl sHa[ sd sxkv 4kpaqgi sl>qe sygi unf skn henkv g; df ,g hrdl kt hd iku sl sHa[ lm 4k;x yef sygi unf skn sl>qe skdlm skr ]skg krskg Wq' ;el hHd jxv 4,g krskg Wq' ;el akgo ],g krkt skg e[ ;el akgo df Xkg sxy sHa[ sNhi7sxkv ct Tg srdl skg dZFkl hHr sygi j,kv nkc s; ]Cgu `kyef Xe nkc sllm s>qe ]kyef nkc unf skn s>qe skr ],g Cgu hg rav Bskd kd ;el jxv j,kv `kyef sygi sl>qe slm ]kyef ukK sltf sygi unf skn sl>qe skr ],g Cgu hg Hajkzi Bskd kd ;el jxv 4Xkg sruke eg skd nfkv j,kv rav dr ct ,g cyre dr hHr kd sNhi j,kv sxkv `,g cyre k;D kd sNhi j,kv sxkv Xelb 4,g rav Bskd u ],g Hajkzi skg u kd ;el Xe rxt udfsy `sNhi u,kd ]sygi u,kd df ,g g; ykol kjkl kjkeg 4Tg srht Xe 9ebkI8 eg dfXk;D ]kyp nkc et ln skd hldf j,kv kyp sygi et ln skd hldf 4,g hrskg ewyke rdDnf rqgc skdeg 2kyp nkc et skn skd hldf j,kv kyp sygi et

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 662 egaP

eku g; df ,g krsn kypf sl akgo kdL\y go ]Tg sryskc eku ikv 4Xn yskc eku kuiv Xe ukd ],g krgd j,kv ,g krkv hjkne go lki sdikv 4,g krsn jd Wq' kukrc go skt ,g krNwi Xrkc hl7rqgc sl sdL\y lm hjkne go nkc sd suskg 'skgsc 4,g krkt skg 'skgsc go sl su[j thckr ],g krsn [j thckr dS ji hrkN hdlm ],g krsn kIyf hjkne skd sdL\y hldf df ,g ys[ kl7kIskN 4kxskg k[sn srjd ys[ kl7kIskN dS kd 9llfskugf8 skd hjkne hldf suikv ji srkj hHd 4kxsdl skg /acal sl orfv iW7jxkl sjse skr ]k;x k;df uk; gjr hjwi ji rwe lb ]k;x k;df 9ldskG8 uk; nf; ji rwe lb df kF k;df kn;ko go kF kvtf Xe iW lm rDf; skt ]Xe Xk;rwe um 4CF huc gjr hd ukKof7rqx dS 4CF huc gjr hd 9labkl djfsIsktb8 sygi slcl ak;rwe 4CF huc Cgu Syf sd ktwi sygi slcl ak;rwe 4,g krdl uc e;ke go 4,g krdl kt k;df Syf sd jkdk{kl iW7jxkl lb xsk;im kdlm ]hF hy suXkgm rfkv skt ]hHd sF Sqg Idzi so Xe iW ltf 4,g krdl kt k;df jkdk{kl hH sl iW7jxkl sd 0qc ],g krdl kt k;df jkdk{kl hH sl iW7jxkl sd jhokge 4,g krdl kt k;df jkdk{kl hH hHv ]hH tkv sl iW7jxkl sd < 4hxsdl skg Ii hjwi rkc skr sxXy Xe yk;[ Xrkc uhr7skn 4,g kd rxt7k;kN cl ys[ udfsy 4Syf sd jkdk{Zkluqi sd jgy lm ],g krdl kt k;df xsk;im kd jkdkv j,kv rfkv lm ]hF Bqg Idzi Xe jkdkv j,kv rfkv ltf ]hF Bqg Idzi Xe iW ltf jgy jGf 2Tg srdl >el jxkl sl,d hH skd < Syflb ]Tg sr>el jgy skd suiv eg dfawp 4Tg hg jgy df Tg sr>el eg cr 4Tg jxkl eg df Tg srkt ywH eg cr ]Tg sgj pku rfakH hd jgy ct eg 4Tg jxkl go df Tg srukt go hH cr ]Tg sgj pku rfakH hd jgy ct < 4,g ZdG kl7kL\skF 4Tg hg sl hH cl eg 4Tg Sx sk[ Xe jxkl jGf j,kv Xe Xkvkog hd tjwl ]Xe Xk<jdf ]ji hrkN hd jxkl Tg spku ]Tg sxkt gjr hd jgy dS < sl,t df X>el kl 4kxskg hH cr sxXkg Cgu ct ikv ]kF hH cr sF Cgu ikv ct 4,g hH cr Tg Cgu < ct j,kv kF hH cr sF Sqg Cgu < go 4hg ,g knl go ],g krjd lkouf Xe Xk<kzi sd orfv knl go 4,g krsk[ Cgu hH hHd iW7jxkl go 4,g iW7jxkl go ],g kL\[ skt sNhi sd orDf; lb ]Xk;1u ub ]Xk;<fko ub skt udfsy 4Tg iW7jgy so ]Sx suql jo skt sd < ]Bx huql h<ko skt hd < ]k;x k[sn jhj' skt kd < ]k;x k[sn kjgsp skt kd < 4Tg zc eg gjr hd jxkl ]Tg rDf; eg gjr hd jgy 4,g iW7jxkl kjkeg dS ],g iW7jgy kjkeg dS 4sxaSki [sn sl gjr skn eg jGf hH skd suiv j,kv 4kxSkt kv Xe >el skr sxX[sn sl gjr skn eg skd < 4krskg Cgu uhyof hHd go ]kF Xe jgy skt ]kF kiNf Xe jgy skt udfsy ]Tg hrkt skg uhyof ]ji jxkl Tg hrOm Xjgy ]Tg srkt sk[ ]Tg srkv rDf; 4,g hg kl,o knl go ],g skt Xe Xk;gj erugx orfv udfsy ]Tg srync jkdkv ]Tg hrync ak;rfkv ]Tg srync iW 4,g krskg Cgu hH kn,i k;u endS hH Nqd Xe orfv oof j,kv 4krkt Cgu Ief endS hH Nqd Xe orfv oof

9`,g krdl kt k;kt jskv hd krZ<wi hd kulkim k;D sl uZrhdal sd eku7< j,kv it kd eku7< ]uk; ji rwe7< df aSkrc g; hg Fkl j,kv `kxsL\i kujtqx sl 9lslkzi8 hl7u,kd Syf sd suky Xe ng hd krrofkHal skd uZ'n7< skr 4Cgu krje Nqd dfXk;D ],g krdl skg jkdk{kl kd kekv hd <hJ df ,g kgd suikv Xe Zkpp dS8

< qncVdhrzi sd kjk/7;pVv #! 4krL\i Cgu ZdG Bskd Xelb 4awg krgd hgo Te ],g kugd k;D s>qe 4krL\i Cgu ZdG rqgc sllb ]Tg srNwi k;D ikv 4Xjd u hg jdfGf hdlm 4kxawy gd Te go ],g kugd skt s>qe 4kxsL\i Cgu dhO go ]Cgu

94sgj jlov kd jRskuzi ji Xkupozi Cgm ykdArkzi j,kv 4Xn Xeg Xe Xkupozi paki Sqg srIakc Xe XkxkH paki go ]Xuke jdrgf j,kv ;snkim Syf sjkeg ikv hH Nqd skt Xe krhx 4Xn upozi _aro ikv ykda;kl Syflb ],g kpc ed rqgc ;el df ,g g; go 4,g kuZFkzi dS hjse ]hJ ukoxH8

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 762 egaP

j,kv sxX;kt jxf Cgo <ekj j,kv ]htekj;t ]k;nf gd su hldf j,kv Tg sgj kt sl dL\l go 4sF srki Cgu yduf l dL\l <ekj 4sF Xe rdDnf hL\c <ekj 4sxaSkt skg Wq' suskg ek<jfi sdlm skr ],g k;x kykL ok>ql Fkl s s d n' lm j,kv ,g k;x kykL n' Bskd Xe ZHx sjgx sd Rpf sdikv jxv skr3Tg srskg Xe ZHx sjs/av sphu sd efwH knl thc ]Tg srkv jiM skr {1o 6Tg srkt SkiNf sd uhet sphu j,kv sjgx hg knl thc j,kv3,g k;x k;kiNf slm Xe yrv d Rpf sdikv Xe kFov hjgx rqgc hd uk; jxv df kvqg g; ZFv kdlm ],g n'7thc jxv eku kd < skr s 4,g k;x k;nf jH Nqd kL\c Xeum 4Tg 9l.ZLo Lhl8 so 4,g krkt kgd 9n' thc8 skd Xkn' sl 4hxSkt skg rjfrakiW kursp hjkl hg srjd <jkpm kdlm ]hg srjd <je sd n' lm df ,g sl susn iW dhrzi n' Bskd Xe kFov hd uk; sjgx rqgc skr ykol ],g Cgu kd sudawG ukd ykol dfXk;D 4Cgu krskg Nqd sllm Tg srgj srdawG ukd sd Xkxsky Qqx cv 4skg k;x k;nf Xe Xk;bkjgx hd uk; hH go udfsy 4,g krdl kt k;df xsk;im hH kd eku 4,g hH eku gjr hlm dhO ]kxsdl kt k;df rifkF /acal Auqi sl iW7jxkl sdlm df ,g k;df knko su rDf; iW7jgy sl e;ke sdltf ],g 9tzcf djfsIsktb8 dS rwe ]kgd Syf sd rwe suTe kl,t 4,g Cgu kd suskg Nqd sllm ]jH hxntV Xgj sO,c ikv s[j skd rwe lm jGf 4krskg Cgu kri Bskd kd ok>ql j,kv Tg srkv sy Xe Fkg thckr ]Tg srkv ikv sl jktkc sl,t 4,g hrkt gj Xe Fkg rwe ],g krkt sk[ ok>ql s jh/7sjh/ 4skg k;x k;nf ykL Xe Rpf Xe Xk;bkjgx hd uk; ok>ql go Auqi kjk} sd hP\hi hygi skdutf Tg srdl kOm Hky xsky so Xe hP\hi hjlwn 4,g hrkOm Hky kjwi kdlm skr go ],g hrskg hd Zxo lm skt hP\hi hygi 4Tg srkt sn aSkupwl so slm ],g Zxo skt erIduf sdum skr ]Tg srskg knof sl ho1i xsky sl,t < j,kv jhokge ]0qc ct jkc hygi skr 4,g rwe g; hdltf kxsdl skg sl rDf; lm /acal kdikv kjk} sd rwe lb df Sgfkp ok>Zqlrav g; lki sdikv sygi Xe kFov hd uk; 4Cgu kxskg Nqd ]Xnwd7Xpku surdf suekl sd rwe hd jhokge ikv 4Cgu kxskg Nqd ]Xgj srkypf jH hxntV suekl sd rwe hd < ikv 4Tg Cgu sd ekd sdcl s; 4Tg dhrzi Sx Snf Xe XkvkFov hd uk; s; 4Tg aSkerfzi Bx hn Xe kFov hd uk; s; 4sl iW7jxkl sjse ]sxskvkt skg rDq;al sl>qe ykdr eqr skr sxskjd uk; ji lb eqr hH ct j,kv ]iW kgj g; kjse ]kerfzi hgj g; hjse df Xn gd slum jxv < Xe kFov hd uk; hjgx ra;v skr `Xjd k;D eg skr ]Xgkp kuskg r/facal j,kv ]Xgkp kujd <je skdikv eg jxv nkc sd sukt IwN sd iW7gsn lb sdikv jGf df Xjd unsouf slum jxv so ],g k;ki Nqd rqgc Iduf sdum suXkgtf ],g kgkp Xgm suXkgtf ]Tg srjd eszi Xgm skt skr ]Tg srskg knof sl ho1i ct xsky sl,t Ibk j,kv 0qc ]jhokge ]< 4,g k;x k;nf Cgu ok>ql kjgx Bskd Xe urspv sdikv kl,o skdikv dfXk;D ]kxsjd Cgu ekd jiM sdikv thckr go udfsy 4Tg srxy su[sn Xe h'skgsc kjgx rqgc sllm ]Tg sr[sn Xe 'skg eg kurtf 4Tg srxy suuql Xe h'skgsc sl krzohr rqgc sllm ]Tg sruql Xe 'skg eg kurtf 4Tg srsy jd Xe h'skgsc eg go ]srki jd Cgu Xe 'skg eg skt 6Tg hrsn jd Wq' kujd ekd ak;rDf' urspv hd drfe s jkeg Xe h'skgsc j,kv 4kxSkt skg 'skgsc ykdr go ]Skt k[j thckr go jiM sd rDf; lm hH hHd jGf 4,g krkt Oc ok>ql g; Xe Xk;bkjgx hd urspv hdlm skr ]sxskvkt skg 'skgsc Auqi eqr cr sxX[j ji hrkN hjkgqr eg skd thckr , lb hH ct j,kv ]sky [sn sl dhO thckr g; df Skt kgd slm nf; Xe rykg hd h'skgsc hjgx lm3,g yjl rqgc df skt3Skt k;nf ykL Xe h'skgsc hjgx skd rDf; hldf nf; df ,g g; k;fzi hl7hIskN dS hd 9eIfskugf Iski8 4kF kusn7kusy Xe /acal sd sdL\y lm udfsy 4kF Cgu kusn7kusy Bskd sl thckr 4kxskg Cgu 4krskg Cgu Nqd udfsy ]Tg srkt Isy jd[j ji hrkN thckr kd sukv Okv jdsy j? ikv 4,g krsy hH psc thckr Xe sukv Okv7jkp go jGf 4,g krsn k[sk/ go Cg; lc 4Bx skg Z;ekl hurb hd sdL\y lb ry,knc sd thckr lb 4,g rqHnv kL\c thckr g; df kxsgd slikv hjkne go 4,g krsn yskc jcau kd Isku kdL\y go j,kv `,g kurdf jcau kdlb ],g kvqg k[j Isku Xe slh[ sdikv ],g krgd hjkne go 4,g k;ki uql Cgu hH hlskL\i kd yxc sdikv dfXk;D ]Cgu ;kim Bskd kd suuql skd sdL\y lm df Tg sryskc seh/ surb ikv 4kd henkv lb ,g

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 862 egaP

kt k;df kd ;1u ]kd utH ]kd uZrhd xsk;im hg kl,o dhO jxv ],g <jp kjlwn skt kd uk; 4Tg srpku ]Tg srkypf ZGlf so ]Tg srukt Cgu skt 4,g k;df xsk;im hg kl,o suXkgm Tg srukt skt 4,g kgj krkt k;df 4,g krdl kt k;df kd uZrhd xsk;im hgo dhO ],g <jp kjlwn skt Xelm ]Tg sgj jd eg xsk;im skt kd uk; 4Tg srNwi Syf sd uZrhd 4kxskg Cgu hH sl sukypf jH uoht 4kxskg Cgu hHd 4Cgu krdl skg Nqd sllm ],g krgj krkypf <7< hH Bskd ],g krgj krit ekj7ekj hH Bskd 4Tg hrkt gj Xrkc hjiM ]Tg srkt sk[ _wl ywe df ,g g; BkuOfd hjkeg udfsy 4Tg srdl skg 4Tg srskg hxsk;im Xe sujd rjfrakiW skd Xk;bkjgx hd d/kl skr Skt uc thc _ae j,kv n' 4,g krdl kt kykL Xe sjgx Xe orDf; sdikv j,kv ,g krdl kt k;kuc thc skd n' l ]c ]v hH Bskd ]Cgu kl ]kxskg hg sl ekj j,kv 4hF u rkc hd sugd jkc jktg ],g krskg hH Xe jkc dS skr krskg thc 4krskg Cgu hH Nqd ]Tg sgj gd ekj7ekj sGn jktg Sqg sO,c 4Tg sgj kjgskn hg sl skdum xsky cv udfsy ]Tg Sx Sdf xsk;im gjr hd thc _ae j,kv n' sd gjr j,kv k; ]jhokge k; ]0qc k; ]ekj ]< 4,g krkt uc thc go skr 4aSkt skg rjfrakiW ykdr ikv sl _ke <je sdlm df Skt k;nf kOcf Xe sjgx surb j,kv Skt kykL slm Xe Xk;bkjgx urspv hdikv df ,g g; ZFv kd n'7thc 4,g ZdG hgo Xe n'7thc j,kv n' hyk[ 4,g krskg Cgu hH Nqd sl sujd xsk;im kd n' hyk[ ]udfsy 4,g k;x k;df 4,g krdl kt k;df rfakH lb xsk;im kd eku 4kxy suxy j,kv sudIv hH ue kdum sl uIc lb ],g krkt k;kdIv j,kv k;kxy Iskd ZGlf slltf kgj Cgu uIc <jk/kl 4k;x skg thc Syf sd j,kx glVjfg ]kF uIc skt go 4,g k;x k;df rfakH lb hH xsk;zi kd eku 4,g rkc hd 9lDsyjf u'hLad8 g; 4kxSkt skg ;fuf endS ue jdki u skd uIc lm tkv skr ],g k;x skg ;fl ue jd[j Fkg ji uIc lm hg knl jxv 4,g ZFv kd 9u'SlfsklS8 `,g krdl [j ZFv kurb uIc dS 4,g hrL\i ewyke rkc hl7chtv hL\c 4,g Cgu Z;ekl Bskd hjse tkv 4Skt k;nf ykI Syf sd sxkv kendqe g; cv df hL\i hujd kuZFkzi Xgm sl IsItfe 4Cgu krdl skg Nqd cv ]Cgu kxawdl yskc Nqd Te cv ]k;x sk[ cl sl,t df kxy kl s>qe 4k;nf jd nac endS kujd ekd su drfe sjse sGn hygi Xe hxntV hjse df ,g k[yf Xe Xk<jeal suiv suXkgm 4ji lqd Sx jxf jdskg 'skgsc endS go 4,g Cgu akgo uIc df k;ki ]skd uIc kxy sutsk[ Fkg kdum dfct ]ji <{ lm dhO 4Sx skg sL\[ skd ujd nkoof go j,kv k;yf kdIy ]k;yf ykL Xe syx suiv Iskd kuiv su j,kx glVjfg 4hF hoj,i hj[fkv unf lm s 4hn kodGV jdkoL\qr sulm uIc 4kusn dXG jdL\skr uIc hd jiM hdlm skr ]Sky jd jkrm sl jkd Iskd wr ct yd udfsy ]sy sy so ]Sgfkp s >qr kl,i kurtf df kgd skd jGsk' sd j,kx glVjfg~kL sulm 4kF kL\i Xe huk'sji hL\c yhdo h/skjof j,kv kF kendqe kL\c dS 4sF sgj Cgu hg yskc sygi sdlb df sl,t sF srxy suyskc gjr lb go j,kv 4hF hrkt skg j[zi h<ko hdum df k;x Fkg ji uIc sd Iskd kdum df kF kri skdcl um hF hd rykdo Fkl sdum hH su Xkxsky utf 4sF srxy srkeq? uIc kd jiM sd Iskd skr ]hrskg uOfd hujd yhyn j,kv krkg kyeke kd u>ym Bskd hHd ct ]kF krskg uIc jiM skt kd Iskd huiv go df hF rnkv hd knl hdum 4sF srL\y kendqe dS Xe ylfTkd hozif j,kx glVjfg~kL 4kxSkt L\i Xe ydfqe rqgc go ]Xn suO,c u Xelm skdlm ikv 6,g krkt O,c Xe ulkv "s'of dS skr ,g krskg uk'sji henkv Bskd 4kxSkt L\i Xe hu,psc rqgc go ]Xy dskj sphu Fkg kdlm ikv 4,g krsy [j Fkg ji sFke uj,kG skr ,g krskg rrfpV henkv Bskd 4Skt kv Xe yk;[ skr Xy >el eg go ]Tg Xrkc thc Nqd hH Syf sjkeg 4kuuke g; kxskg uOfd Xeg udfsy 4Syf sdum ,g rZk;i n' go 4,g thc Syf sdum n' go 2Sx go ]k;nf sy eku kd ekj su hldf j,kv Tg sgj jd rkc jdO,c j? sd hldf 4Cgo Sx cwL go 2Sx Cgo go ],g hgj yp uq/ekj Bskd Xe jnfae hldf ]jdO,c Xe sxakr Tg sgj kt sl dL\l <ekj 4kF ydfqe rqgc kukt sy sl dL\l skd <ekj 4sxX;kt skg Fuk;

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 962 egaP

yp7yp s;iQ sl,t n' hHl 4,g k;nf sk[ ZFv cv su n' uZrhd 4k;x skg Fniv cv n' uZrhd dfXk;D ]kgj gd Cgu slm Te uZrhd udfsy 6,g kgj kt k;df xsk;zi kjgx hg kd rkc lm Xe <jp lm ],g <jp kjlwn skt kd uk; 4Xy ukpgi rfakH ldf skd rhrv7uZrojfi lm ]skd jFf lm 4,g jFf go ],g rfakH hd yhd go ],g kgj kL\[ knl rak' j,kv iqp cl akgo ]Cgu uZrojfi Bskd akgo ],g 9hIuIb8 ],g krrok' akgo ,g kekv Xe sjgx skt sjkeg j,kv 6akgo ,g uZrojfi ],g ukerfx ],g /fjfi hjkeg3skn jrhH sjkeg df ,g hg hurb rkc hd susy Xe uk; j,kv 4Cgu hg kpku Bskd kl ji ho1i n;k' 4,g Cgu hg cklgf Bskd skr kd ;1u sd ;r,p 4Cgu kyckdqe Bskd skr kd ;r,p 4Tg spku Cgu kurtf hH < skr ;r,p j,kv 4jdpku < ]Tg srukpgi jdskg sL\[ jhokge 4aSki ukpgi skd yhd j,kv Xe dkp Sqg sL\[ skt Tg xsky ed rqgc 4kxskg uklkv kuukpgi kd yhd skr syp sl jskt dkp 4kxskg hg kjlwn uklkv 4Skt kv Xe ukpgi yhd j,kv sL\i yp kjwi dkp df aSkt skg Xe rfx hurb ]aSkt skg Xe 9IXeowe8 surb ikv df ,g g; krkj kjlwn k; 4sxaSkt paqgi ji yhd ikv Xe rykg lm skr ]Skt gj rykg hd 9xLV,I It8 ]aSkt skg jFf surb ]aSkt skg sjgO surb3Bskd Skt gj u hg uiad 4Skt gj u hg uiad Bskd Xeikv df aSkt skg sL\[ surb ikv df ,g krdl skg g; skr krkj dS 4Tg srdl skg srkj skn sd suL\di skd yhd 4Tg hrdl skg Xrkc Xkuskn s; 4Tg srki jdskg sL\[ jhokge j,kv 0qc sltf ]k;yf ki slm jd pku su ;r,p 4awg kgj gd rkc Te hd suki sdltf ]k;yf ki hgo sl utH j,kv uZrhd jWt su ;r,p ]Cgu

9`kF 9u'sdhlDkIab8 k;D uZrhd7;1u kd ;r,p8

4,g ydfqe rqgc kukxy kri kd yhd ],g hg dkp go 4,g k;x gj kpakP kvqg kje cv 4,g Bx skg kjiaji r1e uZrhd cv df awg krukt Te dfXk;D 4kxskg Cgu hH Nqd df ag krjd kue sl hrl Te skr kxskg Nqd sl uZrhd df Skv suNwi Bskd sl>qe ]awg hg Te sl,t ]Tg srkt kv rDo sl Syflb w j,kv 4,g krkt ywH kd jrhH ],g krkt gj hg kd jiM sjh/7sjh/ ]krL\i Cgu Bk[nf go ,g jrhH skt 4,g krskg jrhH gjr hd kekv go ],g dZFkl skt ],g krskg jiM gjr hd _o go ,g dZFjuf skt 4,g krskg jiM go ],g dZFjuf skt ],g krskg Xe sjgx go ],g dZFkl skt dfXk;D 4,g krsy L\di skdlm ,g dZFjuf skt j,kv ,g krkt ywH ,g dZFkl skt Xelm go ],g okHo kl,t kd ;que ]<siWZ;koufv X;k;fzi cl df Syfhlb Tg hrkt sk[ 4Tg hrkt sk[ j,kv Tg hrskg kn,i X;k;fzi 4kgj u ZFv Bskd kdlm ]rugse Bx hyp jkdsc skr ]sgj srjd hg uZrhd j,kv Sqg u h{kl jxv udfsy 4k;x skg xsk;im rqHnv kd uZrhd skr ]aSkt skg h{kl jxv Xe <{ lb 4,g dkp kdikv go 4,g /fjfi hdikv go ],g kgj pku skt 4,g 9jIXl8 kdikv go 4,g yhd hdikv go ]lc 4,g kgj pku Cgu skt kxSkt IwN Nqd jrhH sNhi sdikv ]ikv Xpku 4hxSkt kv Xe ukpgi go hxsyp Cgu skt 4,g krkt yp kri uj,kG ZdG kd yhd skr ]syp dkp 4Tg sL\[ Xkuskn dfXk;D ],g dkp u,kd j,kv g yhd u,kd df ,g ydfqe kukxy kri kd dkp j,kv yhd skr ]Xkg sL\[ yhd j,kv dkp jxv ],g rkc hd ste sL\c g; , 4,g hrxy suL\i Bk[nf yhd akgt ,g hrkt kv hL\? dS skr ]sew? sl jskt 4,g k;x k;df gjr hd dkp xsk;im kd ;1u 4,g dkp go ,g skt kvqg krew? j,kv ]awg yhd Te df sy ukpgi yhd j,kv 4sgj krew? dkp ]Skt skg xyv yhd 4aSkt skg sL\[ xyv ikv j,kv Skt gj jgkc ;1u ]aSkt IwI ykdr ikv j,kv Skt skg xyv <{ go df sF Sx Sdf ;kim Syf sd sujd xyv skd <{ lm 4Tg Sx skg xyv ikv j,kv Skt skg xyv <{ go df sF Sx Sdf ;kim Syf sd sujd xyv skd <{ lm 4Tg Sx skg xyv ikv df sxaSki ikv ct ,g kl <{ dS dukpv ikv cr ]hd ;1u kxSkv Xe rfx hjwi ]kxSkv Xe kjo hjwi jhj' ct 4Cgu syko supku ]sxaSkt skg syko su[sn Xe jsn hg hL\skF ikv 4sxXxy suskg ewyke xyv ikv ]kxsxy suskg ewyke dF1i jhj' 4kxsxy suL\i Bk[nf xyv skdikv jhj' skr ]sxy supku sl okH hg rqgc ikv ct df ,g g; skr ek<jfi kygi 4Tg ek<jfi dik; sL\c sdlm skr ]sdl

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 072 egaP

Xkuskn ]Tg srgd ;r,p 4kxskg nkonsHv skr ],g dS rxt j,kv uoht df sxXgd so k; 4kxskg nkonsH skr ],g nsH kd rxt j,kv uoht Xe rxt df sxXgd skr k; so ]Tg srpskl skt 49ycsdFVuv8 ],g ;pVv n' hrehd Xelb ]nsHknsH ;pVv 4Tg Z<wioge d/fZkol Xe Xk;_fk; syko sujd eszi skd < ;r,p 4kxSkt kv yqdycf ]kxSkt kv yqdycf

9`,g krkv dhntu sd s;gfi j,kv yhd sdikv go 4,g nkonsHknsH ;pVv go ],g hH UHfv j,kv ,g hH UHf sl 'hnxt skt rxt7oht kd qHzikge ;r,p ]hJ ukoxH8

4,g krdl kt Cgu kpC[ skd ryx kF;v 4,g k;x sk[ skt kF ;l Bskd hHd sNhi sd ryx um df Tg hrki yp Syflb skr ]Tg hryp hH Xthp ryx jxv 2sl,d kxspC[ Bskd skd sjpd lm skr Cgu 4Xe <{ rhrv hldf ]Tg Sqg uZ'n sd sjhg hHd hH Xe sjpd lm df ,g krpC[ Syflb skr ],g krpC[ dr unf rqgc henkv Bskd jxv hH skd sjpd 4srdl Cgu pC[ slm eg skr Cgu 4kF k;x k;ki sllm df ,g kiNf rqHnv go Cgd Xe kursp hd ;que df ,g hg kurb cyre kdlm skr ]Ski Nqd kucf Tg srpC[ dr ykl Xkjktg skd thp hldf eg jxv 4srdl Cgu hH pC[ skr Cgu 4skg kgj skg Nqd Xeltf Tg srdl pC[ skd Xk_wl ryx dr ykl Xkjktg ji eku sd _wl hlm ZGlf eg df ,g g; skr pl 4kF Nqd rqgc sNhi sd Xk_wl cl um 4kF Cgu hH Nqd sNhi sd Xk_wl cl um df ,g Cgu g; cyre kdlb udfsy 4,g krdl kt k[j Cgu skr skdum 4kxawn kodGV j,kv kxawykduf Te skr skdum 4awg kgj jd Cgu Zkpp hd Xk;rwe Bqg h[j Xe Xkj? sdikv ]awg kgj jd rkc hdlm ],g ywe skt kd rwe 4awg kgj jd Cgu rkc hd uZrhd sdikv ]awg kgj gd rkc hdlm ],g ywe skt kd uZrhd skr Te 4spaqgi Cgu ikv go 4srskg Sx hg paqgi skr srskg srdl paqgi sl uZrhd ikv jxv dfXk;D 4awg kgj jd Cgu uZFel kd uZrhd sdikv Te 4Tg gj hg srjd uZrhd skr ikv j,kv 4awg kgj jd Cgu uZFel kd ekj7ekj sdikv Te 4Tg sgj hg gd ikv ekj7ekj skr g; s 4hF u hg rkc Bskd skr cr srskg dhO jxv ikv dfXk;D 4kxawgkp kugd Cgu dhO Te skdikv dfXk;D 4hd Cgu skr ywH jdgd Nqd suTe Cgd df ,g krxy kl s>qe skr ]Tg sgj gd dhO yqdycf ],g krgd ue kdikv ct 4ikv Tg sgj gd dhO yqdycf ]Tg sgj hg jd ekj7ekj skr eg 4uZrhd Tg sgj hg jd skr eg ]ikv Tg srgd dhO yqdycf df sxXgd ikv cr 4Tg sgj >el ikv skt sxX>el uZrhd hgo ikv cr ]kxawgd uZrhd Te ct dfXk;D ]kxskg ydfqe rqgc ku>el cv udfsy 4,g xsk;im rqHnv kL\c kd uZrhd skr Skt k;yf >el 4,g krdl kt k;df xsk;im kL\c kd uZrhd 4,g krskg tskj kl Fkl sd Ze/ 4krskg Cgu klskjH endS kd sdDlf s;u 4,g kl?f Xe XkFkg hg suiv skr ,g hH kl?f 4,g kgj Fkl unf rqgc 4,g krskg gske kd sdDlf sukjqi udfsy 4sky sy s;u eqr cv ]k;x skg jkdsc g; cv ]sktsH Xe ykldI liko skdub df Tg srL\i suuhN slikv sdDlf liko s>qe skr 4Tg srL\i sutsH Xe ykldI lifko sdDlf sukjqi skr g srL\i suky Xe jktkc sdDlf s;u ct 4,g hrkt skg hjwcte kuL\y 4,g kgj ykP sl jGf go Syf sdutf ,g krL\i kuL\y T l XkdDlf Cgm 4,g kgj ht go Syf sdutf ,g krL\i kuL\y sl XkdDlf Cgm slm df ,g hrkt kv BkuOfd hL\c suekl sd s Xkyko suykP sdDlf s;u j,kv 4sxXL\i suykP sdDlf s;u skd hldf jGf j,kv sxaSkt skg ckj[ j,kv sxaSkt l?f jd yp Xe Fkg hH s; yd ]Tg sgj yduf sl ykldI tkv skt sdDlf s;u s; df ,g krL\i kujd Wq' Sqg srukt g; j,kv 4jkc jg ,g krL\i kujd Wq' sl jGf cl Syflb 4kryp Cgu kri Nqd ]Tg k;D 6Tg sjdhO df Tg sdDlf so df ,g kryp kri hg; u 4,g krkv Xe ukpgi go ,g k[yf k;D u ],g krkv Xe ukpgi kjgsp u Xeum 4Tg Sx l?f yqdycf df s dqp yp Xe XkFkg surb j,kv sdqp yp rqgc sdDlf sukjqi udfsy 4sF sryp sdDlf sukjqi Syf ltf j,kv sl <jkd ltf ag kgj ykP Syfhlb go awg kgj ykP s;iQ skt Xe ykldI Bu Te dfXk;D ]hxsL\i rdDnf jkc rqgc Xe su>el s>qe skr w 4Tg srL\i suykP s;iQ Su Xe ykldI df ,g krkv rDo dS j,kv 4Tg srkt skg ckj[ j,kv Tg srkt l?f jdyp7yp hH n' hg sl,o3hH hylv3Tg srkt skg hydu jdl?f7l?f j,kv Tg srkt l?f jd

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 172 egaP

4hd Cgu k_k; Bskd hH hHd dr jFi lm sulm ]Cgu hpaqgi hHd dr jFi lm kjhe 4,g ;we k;x sxkv sd jFi lm go 4,g ;we kL\c kd ;rDo sd ;r,p Syflb 4,g krkt kv rakehl kd 0fqc akgt hl ,g gxt 4hryp Cgu sxkv ],g hryp dr Cg; cv 0fqc df ,g k[yf j,kv ,g kxy jFi akgt ],g krkt kv rakehl ],g hrkt kv 9Iefyf8 go akgt Tg srkt paqgi ji k[sjkehl lm jWt unf dS so Tg srjrm Xe urpV ugx 4Tg srjrm Xe urpV ugx skt ]sl dhO Tg srdl kt hg so yosd hH jki sd urpV df ,g krsn jc[ hd rkc lb ]sxaSki slm sl urpVv j,kv Tg srL\skN urpV eg cv j,kv go ,g ;pVv df kusn gd g; j,kv kuxy suIhi kjhtae7>ak> j,kv kukt jrm Xe ;1u kd henkv lb df ,g hg; hg ;we kd ;rDo sdlb 4,g krkt skg knk; rqgc ;we kd ;rDo sdlb 4go Tg henkv hg sl,o ]lc 4Xxy supku ylj LIc sl,t sl 4,g kl,t sujkpof kjt skr 4,g kl,t supskl skr ]sxy supku ji XkdL\l jdgd ekj sjg ]< sjg j,kv sxy sudXkO kjhtae henkv kl,t ;r,p ct j,kv 4krdl Cgu xkH ji XkdL\l jddXkO kjhtae henkv kl,t ;r,p 4krdl Cgu pku henkv kl,t ;r,p dfXk;D 4,g Cgu kyckdqe sl ;r,p udfsy ],g ji Zxke lm hH kjhe df sjse ,g Xe uk; 4,g Cgu kyckdqe kd ;r,p Xe Xkxsky Sqg syp ji Zxke sd < df kgd suTe Syflb 4,g krkt gj "s' sxkv uoht jgkc j,kv ,g krkt jkg urpV akgt Bx kv gxt go df jdki rtfkji skd urpV jrhH hg suiv ]Cgu jdskg rtfkji sl j,kv hldf 4Skv sl ;tkji hd urpV skr Skv Gjr hd eszi jxv j,kv sF u henkv sd eszi henkv g; 4;r,p sF sIym henkv g; 4sF tgl skr ]sxy ywG sd eszi Xelm 4kF uoht kdlm eszi 4Cgu hF ddkr Bskd hHd skr kjhe 4,g krkt skg j,kv ZFv kdlb cr ]kxawtsk[ skd ;pVv j,kv kxawpku Te cv df sxy sugd unf dS sdjd gskikgM j,kv Zdr cl kurb ]jdpj ;Lfaki cl kurb ]sdjd nkoof cl kurb ;r,p g; ct skr 4krskg hg krstof krskg kL\[ akgt Xe nkoof 4hd hldf hF u Z;ekl hd sujd nkoof Fkl sdlb 4,g kvqN skd j['f hpaM7sl7hpaM hd urpV skr sulb 4kF u rav Bskd skr kd Zdr sdlb 4kF ddkrkge skr henkv g; df ,g g; go ,g hcw[ skt hd ;r,p 4sF ddkrkge skr ;r,p udfsy 4Cgu hg hF h_ hd >el7pskl rqgc hHd kjhe udfsy ],g sji sd >el7pskl df hxsgd hH kjhe skr sl 4,g knk; kjt ZFv kd sugd sd ;r,p j,kv 4,g ;pVv ]Tg srgd ;r,p Syflb 4,g krjd rD;Hfv ZGlf urpV ],g krkt kv sygi oHquv 4,g kryp urpV sNhi sd oHquv j,kv 4g krkt kv sygi sd urpV ]krkv Cgu sl urpV go 4,g ;pVv knl oHquv 4,g oHquv ],g Cgu ;pV hjkdukt hd , dS 4,g Bqg /yim sl urpV hjkdukt hd dS ],g ;pV hjkdukt hd dS `kxskg nsH k;D kd hjkdukt hdub `kxskg k;D ZdG Xe Xkuskn ub 4,g kvtf eszi udfsy ]kukt Cgu hH Nqd ]k>el Cgu hH Nqd ]kuql Cgu hH Nqd Xe /acal sd eszi df sultf ],g henkv dS j,kv skr 4Cgu kukt sulm skd eszi hH jGf udfsy 4kxsn jd k;k; hd eszi ]kxsy >el skr 4sy >el skd eszi henkv Bskd ]Tg X;Zkpp ]Tg X;k;k; ]Tg ;kdkge ]Tg ;kd3kd eszi ,g ;gfkl Ikjof 4,g k[yf Cgu Xe /acal sd thp j,kv hldf ],g k[yf kurtf Xe /acal sd eszi n;k' 4Xe Xk_k' ,g k[yf rqgc skr ]sy >el sl Xk_k' j,kv s>el skd eszi henkv dS 4krskg Cgu urpV Bskd kdlm 4,g ;pVv hg kjwi uoht 4,g krkt skg ;pVv go ]Tg srki jgkc sd Xkn' eg cr Tg srki jdht eg ct j,kv 4Tg srki hg Xe Xkn' dr cr Tg srki jdpskl eg dr ct 4kxskg kNv ku>el slb 4,g k;ki Xe oHquv jGf skr ],g k;ki jgkc sd supskl jxv 4Cgu k;ki Nqd ],g rak0lf ZGlf g; skr ],g k;ki jd pskl7pskl sueqr hH g; jxv 4Cgu k;ki Nqd sueqr skr ]k;ki sl urpV sueqr hH g; jxv df Tg srgd g; go 4,g rqHnv kL\c n' hgo 49ycsdFVuv8 ];pVv ]Tg srgd ]go Tg srsn L\t j,kv n' dS ji lm 4Tg hrdl skg hH UHf ],g hrdl skg hH dS df ,g krkt kv Xe urpV hH kurb 4,g hH nsHv j,kv ,g hH nsH ],g UHf j,kv ,g hH dS jgy skr 2akgd hxskg skr skg u dS sl jxkl jxv 4hg ,g skr dS j,kv 4kd jgy k;nf eku slm sueg skr cr ,g UHf jgy 4hg rpfuf 4,g hH dS j,kv sl jxkl ,g hH UHf jgy sl,t 4Tg hH UHf ]Tg hH dS 4Tg Xkuskn nsHv7nsH3Tg

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 272 egaP

4Tg hrdl yp Cgu jsn knk; Xrkc jk/m g; 4hxsL\i hutsk[ kursp hg huiv skd epfi `sxXgj srO,c Xe Xk<jp sd XkjhdG us> jdkt Xe ukikt xsky dr cd j,kv `sxXgj srjd k_k; xsky surdf j,kv sxXgj srjd k_k; hd rjkH xsky dr cd j,kv 4krdl skg Cgu hFkl hekxjwn ~hL~lS~yS 4sxaSkt syp srkv Iduf sd epfi sjh/7sjh/ Xe tsk[ hd ;pVv lb < df ,g krxy s>qe ]udfsy 4,g hgj yp tsk[ hd ;pVv go 4kxSkt kyp ukikt lki sd XkjhdG us> Xe tsk[ hd ;pVv lm Bskd 4kxsxy sujd k_k; hd ;ykegf j,kv kxSkt kyp rjkH Syf sd sujd 'sozi Xe ;pVv lm Bskd ]kxsxy suit eku7< jdgd uZrhd7utH Bskd Syf sd sujd k_k; Xe ;pVv lm 4hxskg Ixzi Xe XkiW rqgc skr ],g hrjd rokxc ct hP\hi dS 4hxskg Xe iW dS ]sF henkv dS ;r,p dfXk;D 4hxskg Idzi Xe XkiW rqgc rokxc g; 4hxXjd rokxc ak;P\fhi Bu akgo 4,g hgj kt hIwI en hdlm akgt ],g k;x kpC[ skd urpV dr 9IsehIv8 4,g ek<jfi kd supC[ skd urpV dr eji go ],g ikral skt ],g 9'ofaS yIXe8 skt ],g 9hIbktaS8 skt 4,g okur kvqg kn,i sl urpV go ],g okur skt tkv Xe Rpf sd epfi 4,g Zdr dr akgt ]sxXjd dr Cgo rkc 4hxskg Cgu rkc hdlb 4;s;k;v ]Tg srsn gd go 4srjd Cgu Zkpp hdlm 4Tg srsn jd jkdub sl sujd Zkpp skr ],g hd ;gj rkc Bskd df Tg srki jxv 0qc 4Cgu hrIwI hH hHd rfxal hd jkpof skr ]Tg srjd rkc Bskd hH hHd jhokge jxv 4,g hd Zdr knl k"kH skr Tg srjd hH rkc hd ;gj jhokge jxv 4Tg rDq;Zdr rqgc ;rDo sd jhokge 4,g Cgu kjlwn dhrzi dhO knk; sl < skr ]Tg su[j end Xe k'nf hd ;pVv jxv j,kv 4Tg Snf jd Wq' sukOm end Xe k'nf hd ;pVv sulm gxt7gxt j,kv ,g hgj IwI gxt7gxt hP\hi koq; hd epfi 4,g kgj skg IskGof gxt7gxt 4Tg Sx skg Wq' sukv ywG sygi sd ralo 4,g kgj skg skt3,g hokHal 9ut\skylDS8 Xe epfi Syflb 4Tg Sx kv sl iW rxrDf; ;r,p akgt ,g hgj kv gxt lm 9lsul'akd oIDfsyd8 ]kursp dgfwekl hd epfi 4,g Cgu ;l ]Sx gj Xe Fkg hg rak0lf ]Sx gj Xe Fkg hg 9Islakd8 jGf ]Cgu df k;ki jdpaqgi lki j,kv ],g lki ],g lki cv ]kgj g; ]kgj g; df kxy jkc7jkc 4hyef Cgu dy> Bskd hd ;l j,kv k;x dF sl iW dgfwekl epfi 4,g k;df Zdr ugx su epfi Xe k_k; hd ykl ,kl lhpi ub 4srsy jd Cgu jkdho drfe j,kv 0fqc hjkeg dr ct sxXuke eg Cgu ]kgd sulm skdlm ],g Z;Drv skt 4,g krkv Cgu Xe kehl hd Zdr skt ,g kgj krjd jkdub jrajuf epfi skd ;l lm j,kv 4,g kujd /yim Xe kehl hd Zdr j,kv 9dtfky8 gjr hldf7u7hldf skd ;l j,kv sxXy ki skd ;l hg jdpskl eg df ]dr ylj jdsy sl rkjdql ]Tg Snf kxy ji rkc lb <kzi sjwi suiv su epfi df kF xsk;zi kOwuv kL\c ]hH g; hF ku/kl Ikjof hL\c 4skd ;l ,g hd ''fskd hd sutsk[ hg jdpskl7pskl j,kv ,g hg kpskl ZGlf su epfi dr ylj LIc jdsy sl rkjdql 4,g k;x dF sl supskl sl iW dgfwekl epfi j,kv ],g Cgu jki sl supskl df kF k;ki j,kv sF Sx dF sl iW rxrDf; jdpskl7pskl ;r,p 4,g kgj dF sl iW dgfwekl epfi akgo sF Sx dF sl iW rxrDf; ;r,p akgt Xe ylv 4,g Cgu defdkv g; 4,g krL\i Bkuql uZrhdjfg hH ji XkdL\l hd unay j,kv Zdk;w; tkv kl,o ]sF syduf o stawx Sqg srpku Xe Xkoakx sd ykxac ;r,p unf hldf sl,t 4,g krkt krL\di jskt tskj Xe kdjfsev7iskjw; uysknakv kd 9lsul'akd <8 ]uysknakv kd kursp7< 4Tg 9la'sdhyab8 sjgx sL\c

9`,g hgj uc kdefwH Zowi Bskd hd et7< akgo df Tg srdl gd kl ikv k;D k; 49L,G8 k;u Bskd k; ],g thp dufkK,oskue Bskd k; 9eIbkv hIbkjso8 k;u Bskd df ,g krskg ewyke kl sllb 4Tg srjd xsk;im rqgc kd gj,xo uZrhdal so j,kv ,g kgj yp sl htsr rqgc 9uysknakv7kursp7<8 ydtkv Xe Xk'sn ;v kFr ]LTyab ]kdjfsev ]hJ ukoxH8

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 372 egaP

9hju'ef8 g; df skg krpskl g; Bskd jxv 4,g kgj skg ed okHzi kd Ibk tskj Xe epfi j,kv ,g kgj P\c okHzi kd Ibk tskj7tskj Xe ukrqngV df ,g hgj I? kuI? huskguv hL\c g; Syflb 4Tg srdl L\i ewyke dhO hg Ibk Syf sdlm ]tskj ,g kdIy ji hywl hg nq[ skt 4Tg dhO hg Ibk ],g krxy skr skdlm ]krpskl Cgu rkc hd suktc hjqlakc tkel jfn7uhn dfXk;D 4srdl jrm Cgu sjgx knk; rqgc < Xe ue sd rjkH hHv 4hxsL\i hujd k{hrzi dr unf rqgc hHv Syf sd < Xe rjkH n;k' 4,g kgj skg Uial sl cklgf sd XkLanike sd tkv jGf cv epfi 4hF Bqg kn,i 9yhiv8 hd < Xe <{ Uial lm 4kF krdl ktc hjqlakc jkojfi kjwi j,kv krsy jd ekd henkv dS 4kF rqgc skd suP\skv7suugi 4kF rqgc skd suhi7suk[ ]sF xsky h[ql 4kF tkel erUial3kF tkel Uial sl 9xoVyf Gkv ZLLTI8 sd Xkunf um ]sl cklgf sd Xkunf um 4CF hrdl kt Bkjxf ji XkdL\l ak;dfIe hd hgn j,kv /wn 4kF krdl kt kL\skG7kL\skr hgn j,kv /wn 4kF rqgc skd suhi7suk[ 4kF tkel Uial hGkd tkel kd < sl Lanike sd Xkunf um Sqg kn,i unf ltf < 4hrdl skg Cgu Xe tkel jfn7uhn ]chjx u,p hd suktc hjqlakc dfXk;D 4,g krdl skg tkel Uial7oH,o ZGlf chjd sd < 4,g hrdl skg 9hIbklskl IXyq;S8 ZGlf chjd sd < 4Tg <jkd hH j,kv 4hxSkt hyp hrP\c tskj hd Rpf sd epfi kuokHal hd sukv Iduf sd < j,kv 9yhiv8 hd < Syflb 2k;D hH kxsyef kolf sd hjqlakc skr sxaSkt sutsk[ Xe k;ufqn dhrzi hH Bskd jxv Gky[f sd 9lk8 j,kv 4skd hjqlakc skvky ]skd 9lk8 skvkIg 4,g k;x kL\c? epfi 4,g orDf; jhHax kL\c llht kvqg kdIy ji 9lk8 4,g dhrzi jhHax kL\c kd 9lk8 4,g krgkp kuOm sl krjhHax epfi skr 4,g hrkt uc kr<Q Xe sjgx krjhHax knk; rqgc 4,g hrkt skg 9L\hlLf8 Arrav 9lsul;jfhl pe wI8 4,g k;x cM sl krjhHax epfi j,kv 4Tg jhHax Ibk jGf 4,g <iskjkv ],g Cgu okuqp Bskd go Tg skt Ibk j,kv 6,g okuqp go Tg skt < 4Tg 9u'hLsI7hIaS8 cv < j,kv Tg 9u'hLsI8 cv Ibk 49u'hLsI8 ],g <jkd hgo hH kdlm 4Tg srskg ewyke Cgu skd epfi tkv dekdhrzi surm Ibk 4kxskg kujd 'sozi Xe kursp7< 4Cgu Nqd skr krje j,kv 4kxsjd 'sozi Xe kursp7< k; ]kxsjke epfi skr k; 4k;x dF gjr hjqc ]k;x dF j,kv kdqp jd cl go Xe Xkvkehl hd ;que kF krdl jd hH skt ;que~~~rqgc epfi ]kdqp jd urpV rqgc epfi ]kdqp jd ekd rqgc epfi 4k;x skg hukesc ekd sl iW dekdhrzi ]9dyfkclV8 ]akg 4sxXL\di skd olm j,kv sxXL\skN skd ekd xsky df ,g hgj skg Xe epfi kuokHal hd kursp hl ,g cyre kdltf ],g n' dhrzi kursp7< 4,g Cgu sl < /acal Bskd kd kursp7< 4,g hgj skg jWt hjk;,r hd et sd kursp7< udfsy ]hgj skg Cgu hjk;,r Bskd hd et7< 4,g kryjl hL\c ],g krdgske hL\c Xe pku lm skr ],g krpku ct Rpf7koq; kd epfi Syflb 4,g rykg hd IskGof dS Xe epfi 4skjd ekJof hH eqr ]j? kjkgqr kgj g; df ,g hrsn kuc gxt hH skdum 4,g hrkt kpi skd Xkyxki sL\c7sl7sL\c ],g hrkt kpi skdcl 9u'hLsI8 2rkc go ,g Cgu cv 4k;x skg yxki df k>el su Xkxsky 4kF kukohn skr kpku Xe ykxac ct ;r,p 4hxskg hgj hHd 4,g Cgu hxukohn kujd uZrhd7utH Xe dqe sjkeg 4Tg hrskg sl Xkukohn ]Tg hrskg sl Xkyxki so ]Tg hrync j,kv Tg hrIwI Xthp akgt ]eg Xgd 9wzF dszc8 skdutf ]sjkl7sd7sjkl Xe k;ufqn 4Cgu sl Xkuke0fqc ]Tg sryp sl Xkyxki Ze/ sd k;ufqn udfsy 4,g dhO yqdycf skr xkenf kdlm ],g krjd skt 4,g ckj[ xkenf kd hlm ],g krjd Bskd Cgu 4kxspskl Cgu Bskd Xe dqe sjkeg 2k;x skg ckj[ xkenf df ,g krpskl jdskg kL\[ hH kyko lyfqi kd dGf,I skr ]Sqg srpku j,kv Sqg rktc sjhtae ,g krjtqx Bskd hd unay sl dL\l ct 4,g 9yu'hLsI7hIaS8 yqdycf Syf sdum ],g 9u'hLsI8 Syf sjkeg s ],g kjiaji Syf sjkeg 4,g xakyN Syf sdum go 4,g kdDlf k;u kL\c Syf sdum 4Tg sgj jd k;D df Tg srukt rfakHhyH cl eg 4,g kdDlf kvqg kl?f ],g e k;kIif7kIif go Syf sjkeg 4,g ji sjgsp sdum skr Tg srjd uZrhd7utH ct ak;dfL\y j,kv sdL\y sd unay skt kxskg Cgu okH kd naukv go ji sjgsp sdlm skr ]X[sn srjd uZrhd7utH skd rDf; hldf ikv Xe ukrqngV jxv ,g rkc hd ste sL\c j,kv ,g hgj IwI kuI? go Xe Rpf sd epfi skr
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 472 egaP

hHv 4,g hrdl kt hys[ hyskg Xe epfi ]akg 4Tg Sx gj Cgu uklkv surb sL\id cv ]Tg Sx L\i sxage hjkH sL\id dfXk;D ]kxs[qn 4,g kr[qn ynf udfsy ]kuke ;sk; suykL xaj su hldf df Sgfkp kuskg 'q[ ynf 4,g kr[qn ynf skr ,g krkt ykL xaj ji sL\id Bskd unf sd hyskg 4,g kr[qn ynf Syflb 4skd P\fW dS ,g kuskP dS ZGlf ys[ kjkeg udfsy ]Tg sgj ys[ hH eg 4ys[ g; Tg srdl ys[ Cgu kF;v ]sxXkg sgj knk; sl rjWt sL\id lki sdlm ]kxskg kys[ ys[ kd suykL xaj ji XkL\id su Xkxsky utf `kF k;D hg cyre kd suykL xaj skr 4Tg sgj sn k[sk/ hH skd syko suykL xaj go 4Tg Sx kv jdkoyq/ ]Tg Sx kv jdhl7hl ]kukjqi kL\id ]Tg sgj sn k[sk/ hH skdlm ]Tg sgj kt sukoyL xaj eg slltf udfsy 2skykL xaj eqr ]Tg sL\id surb df kF g; hg cyre kdlm 4xsky sF sryduf jdugi hgo sF sL\id sNv slcl skt unf sd hyskg skr Cgu 4ZGlf ,g kgj skP skd spakP sukjqi go udfsy ]kxsys[ skr hyskg hH henkv chjx 4g srdl kt SkxHf Xe xaj df Tg knk; surb sL\id df ,g g; hg cyre kd hyskg 4skys[ hg re skr 4,g hrdl kt T hys[ sl XkL\id sukjqi7sIG skr ,g huys[ hg hyskg ct cv 4,g krkv yduf jdkylf skd XkL\id sukjqi7sIG unf sd hyskg 4,g kr[j jdkpc sL\id sukjqi sd Z"o syNif skr ,g krys[ hH hyskg 4,g krkue jdsy Ztd skr ],g krkue hH hykonf ],g krkue hH olm tkel chjx 4,g krkt uc ekd dS jGf hH olm df k; 4,g krkt krskg knof sjh/7sjh/ olm Xe tkel chjx 4krdl jd Cgu 'sozi olm Xe tkel chjx ],g krdl jd 'sozi olm Xe tkel Uial 4,g /yim skd Xkxsky erd/fv go ],g k/ofql hd uoht skt Xe kdhjev tkv 4hF /yim skd Xkxsky erd/fv go ]hF k/ofql hd uoht unf lm skt 4kF Uial kpakP kjwi7kd7kjwi kd tkel ]utqgc df ,g g; ykol 4,g Cgu ykol g; 4hg kxsyef skr chjx hH Xe tkel Uial sd kdhjev ]sd epfi 4hg kxsyef skr jhev Xe tkel chjx surb sd ukrqngV 4krdl skg Cgu chjx tkel unf lm <jkd sd keknql 4krdl skg Cgu jhev tkel kd rjkH <jkd sd kyL\cf udfsy 4sxXyef hH kyL\cf dfakykg ]Tg srdl gd chjx skd tkel sd rjkH eg tkv 4,g rkc j,kv kusy tsk[ rDf; chjx ],g rkc j,kv hchjx hd tkel 4kF Cgu chjx tkel udfsy 4kF hH unf lm keknql ]sF hH unf lm chjx 4,g Cgu chjx tkel 4hg Tg skr chjx 4hg sxXyef chjx Xe epfi sl sutsk[ 4awg kgj gd Cgu Te g; 4,g Cgu chjx Bskd Xe epfi tkv df awg kgj gd g; Te u j,kv kF u chjx Bskd unf lm df awg kgj gd Cgu g; Te ]Cgu

9`,g ZFv k;D kd 9efK;it .ekukK;8 j,kv 9.rkuZrhd o'sd ,kyd8 Xe krhx 4kF dhrzi kd Ioki8 keknql hH Xe suket sd < 4,g dhrzi kd jfkn go Xelm ,g krkv uZ<o skt kd keknql hH Xe roxkH ]hH Xe krhx 4F Z<Zoqrp so 4sF srjd rkc hg yd hd 9hIbklskl IX;qyS8 ikv kjlwn 4krxy Cgu kL\i okHzi Bskd dr hHv ji Zxo s drpV 4,g k;yf su Zxclxf uyS ofd 9uy'jb8 o1rsu kd uysknakv sd 9lsul'akd <8 Xe epfi ]hJ ukoxH8

4,g Cgu Z;pkv skr ]Skt jH sl uq/ hd < jxv ue kd epfi Syflb j,kv 4kxSkt L\i chjd sd epfi dhrzi krjd ;1u Bskd ]dhrzi krkx rhx Bskd ]dhrzi kvqg krpku Bskd hg rpfuf 2Xjd k;D Fkl sdlb cv ],g Nqd cl 2Xjd k;D Fkl sd krUial lb ],g rqgc krUial df ,g [qn hg dS cv df ,g g; Bkpl 4Sx unf sd kL\hi j,kv [qn so 4,g [qn u ],g kL\hi u 4,g kgj Cgu ZFv Bskd kd 9lk8 cv Xe ue sd epfi 4Tg aSkuokHal hd sukv Iduf sd < sd epfi s l,t ]gjr hlm ]Tg aSkuokHal rqgc hd suskg BklB sd ukrqngV 4,g krkt kv chjd rqgc sd ue sd chjx orDf; kvqg kdIy ji hywl kd Ibk udfsy 4Crdl yp Cgu ak;rwe7Z<o s; dfXk;D 4hxskg Cgu BkuOfd rqgc Xelb 4sL\i IwI hH ji ekj j,kv < ]sIwI u hg ji jhev chjx kd ukrqngV df unf ltf unf go kxskg u jwn rqgc 4Tg hrL\i rhjiof rqgc sd ue chjx sd ukrqngV ak;rwe Bqg hL\[ Xe oH,o sd ekj j,kv rwe7Z<o hd < cv 4,g kgj kv Iduf dhrzi go df Syfhlb ZGlf skr ,g krdl hH kyxjc go jxv 4krdl Cgu kyxjc 9hju'ef8 ZGlf 4,g kgj L\i chjd rqgc sd ue h[qn7uhn sd ukrqngV dhrzi kd klB 4,g Cgu hGkd hg kurb ],g kgj kuc BklB j,kv jd kyxjc skd Xkxsky

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 572 egaP

4,g 9lsyxuVhe8 ],g hukesc hdlm krofd j,kv 4kF kgj P\i krofd Xe 9xjVnsx ISski8 hl7hIskN dS Zxclxf 4,g krjd s l kFo;7uoht Z;Drv go ]Cgu 4,g krkt skg hnko0fqc hg nq[ go skr ]sjd sl kdr go jxv dfXk;D 4,g krjd Cgu sl kdr skr ],g krjd /skjof ],g krjd uLa[ nko0fqcv ct hg rpfuf 4,g uLa[ ],g /skjof Ii kd nko0fqc Xe nko0fqcv lb 4,g gzxkv kuiv kd nko0fqcv lb 4,g dZowikIsp 4,g dZowi'skg 4,g jkdukt ],g skt hnko0fqcv g; 4,g 9eIlf8 hH hd suskg yxki sjse 4,g <jkd hH kd suskg yxki sjse 4Tg srskg yxki sl,t awg Cgu yxki kl Bskd Te 4wag Cgu yxki hg sl Bskd Te 4,g Zdr kuiv kd suskg yxki sje udfsy 49dtfky uskv l.Ib t,g lsuL,e bke Ic8 ]awg yxki Te df ,g kgd Cgd su slhu 4,g kFo; dS ],g 9eIlf8 dS hH Xe suskg hnko0fqcv lb sdlm ]ku[j uk; skr ],g h/skjof0fqc k; ],g hnko0fqcv k; ],g sji sd 0fqc k; ],g Z;Drv jxv ],g 9ZLlS8 jxv krofd hdlm k; ];rDo sd Zxclxf skr 4,g jkdsc df ,g k;ki jddF7dF ]sdjd7jd urpV sultf ,g kuskg ;pVv hg kdlm go 4,g hg kl,t ;r,p go 4,g Cgu kuskg ;pVv kd qyk0J hldf go 4,g kd qyk0J skt ,g Cgu kl go ],g kuskg ;pVv ],g kuskg Z;Drv skt go kdub 4Tg hnko0fqc sL\c Xe nko0fqcv suiv s; 4Tg xsky sl,t hnko0fqcv <hekzx sjkeg s; df kusy >el re g; ikv sllm ]Tg srkt sk[ Xe Z;Drv ]Tg srkt sk[ Xe 9ZLlS8 akgt jd jGf7ew? xsky sjkl s; j,kv Bskd k; ]wekd k; ]Z_kl k; ]Zxclxf ]sgj uk; j,kv 4,g krkt O,c jdskg jFi ji hrkN ZFkni ct ,g hrskg Wq' hHr rkc hd kekeji 4,g krxy susy <kzi yqdycf Zdr ct ,g hrskg Wq' hHr rkc hd ;gj 4srskg Cgu kn,i skr Cgu 4,g krkt paqgi ji ejp nko0fqc ct Tg srskg kn,i hHr hnko0fqcv Xe tkel hldf Xe ylv 4,g k;frfzi hdlm g; 4,g Bqg kn,i sl nko0fqc rfv sd hP\hi hyNif g; ],g Bqg kn,i 9u'sjust Iyfu'jb8 skt ],g Bqg kn,i Xe epfi hP\hi hnko0fqcv skt g; 4Tg <jkd sdlb 4,g Cgu rofkHzi sl Xkrkc ub hHv hnko0fqc Bskd kd epfi 4Tg hnko0fqcv xsky sjkl7sd7sjkl s; ]Tg 9Iyfu'jb8 xsky sjkl7sd7sjkl s; ]Xkg xsky sd gjr hH hldf ]Xkg hib sgkp j,kv Xkg higf sgkp j,kv Xkg dufIhc sgkp j,kv Xkg yIhc sgkp j,kv Xkg 9Iyf;'fXItDfS8 sgkp ]xsky sjkl7sd7sjkl s; 4,g hgj kv ],g xakyN skt go ],g 9wzF dszc8 skt go sl Xkxsky sd gjr lb j,kv Zxclxf uyS Xe epfi df ,g hNwi g; go 4Sgfkp husy pskl hH go ],g hNwi skt rkc hjlwn 4kgd hH Xe ZFv lb j,kv 4kgd suTe Xe ZFv lb 4,g Cgu ;H Bskd 4,g Cgu k{jqlv Bskd 4,g krdl yef jGf yd ],g Cgu jL Bskd dfXk;D 4,g krki L\skN skd u/ henkv chjx7sl7chjx skr skg Uial tkel ct 4,g krsy L\di skd u/ henkv jhev7sl7jhev 4,g hrskg kn,i L\di hd u/ skr skg tkel chjx Gjr Xkjkp ct 4hxskvkt kv ji dL\l eqr df hxsxy u jsn knk; 4kgj krsn Te sl ste surb ],g k;nf sueqr sl ste surtf 4hxskvkt skg eqr rfakH ltf rfakH hlb ]kgd sulm skr `Sx skg sl,d chjx udfsy ]skg Sqg kn,i Xe j? sd chjx df krxy Cgu kl skr jd[sn Xgqr df kNwi sllm sulm 4,g jnaql ],g Fo go df ,g k[sn sl j,kx Gjr hdlm jGf 4,g k;nf jdysk[ ynf ]Nqd ,g k;nf slm su h<g1x 4,g kgj xake [hH suekl sd j? dS hjk[Hf kL\xr ]Fo ]re rqgc hjk[Hf dS df kuI? dS ,g huql suTe 4kxSkt skg jfn7uhn hH go yd skr sL\di u sl jskt go jxv 4,g tkel jfn7uhn Gjr Xkjkp dfXk;D3hg hxskg3,g knk; hurb L\di ji sl,i hd henkv jhev7sl7jhev s d ukrqngV 4,g henkv erUial kd ukrqngV kurtf ],g Cgu kyko L\di kurm ji sl,i hH henkv erjfn kd kdhjev tkv huk; 4,g krskg jfn tkel skt ],g krskg jrgsc sl Uial sd tkel lm hH go ,g krskg jfn Xe tkel lm skt skr ],g krskg Uial tkel kjwi ct j,kv 4,g kvqg Uial tkel kd epfi 9yskg n ukv8 ],g cyre kjse sl krUial 4,g krdl skg Cgu Xe hyskg hjkeg skt ]kxskg olm ]kxskg naukv dS Xe hyskg hdum j,kv 4sxXdl ys[ so cv ],g hH rZlqG ],g hH ;el ],g hH xaj ]Tg sL\id lki sdum cv 4kxsys[ hyskg epfi 4,g hrdl kt hd k<"sk? hdlb ]hxsjd 'sozi Xe epfi hyskg yd Cgu tkv ],g kgj yp ;1u kd <

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 672 egaP

Xkddkr hF h'kd go 4sF sdb Xe ihnou ddkr erOsJ sd ukrqngV ]set so akgt ]ihnou go 4,g oakx er;v kd Xkddkr sd ukrqngV go ]Sqg kn,i ;r,p Xe oakx ltf 4BqN go ]Tg BqN ak;L\fd hj[fkv skt hd urpV su rfkt;que ]su 9;k; ou8 Xe ykxac 4Tg srkv Xe ;el hg sl Xe ykxac hH ;r,p df awgd slikv Xe ZHnal lb hH rkc hjlwn j,kv `cd sxX;tf cv ]kupskl kdqp skg rqgc 69xdVFV Gkv Gub ]oyf oku lv Isy8 4Xjd Wq' kuht eg cv ]k;x skg kupskl rqgc cv ],g krgd g; 4,g krkv < henkv g; Xe hL\d hj[fkv hdlm ]Tg Sx dF sl gjr hjqc eg jdpskl7pskl j,kv ,g kykL pskl cl ]jdsy sl rfig1o ]rel sueg akgt j,kv Tg sdqp pskl nfk<d j,kv yifd eg akgt j,kv Tg sdqp pskl yftari eg akgt j,kv Tg sdqp pskl n"ufim eg akgt j,kv Tg sdqp pskl nso eg akgt ]Tg sdqp pskl eg akgt ]Tg jskN hj[fkv kd kjiaji hnko0fqc ra;v dS hH < 4,g krkt y,G n' hg dS ji O1i sjwi df Tg srjd ak;dfhjkc hurb j,kv Tg srkxy r' hurb j,kv Xelm Tg srkxy <"s'of urb eg dfXk;D 4,g krskg n' hg dS ji O1i sjwi skt ]Tg n' sl lki sjkeg 4Tg Cgu lki sd k"kH hldf hd k;ufqn s n' dhjkc surb dfXk;D ]krdl skg Cgu rnfkoquv Xe k"kH hldf hd k;ufqn skt ],g ;gfkl kl rqgc lki sjkeg 4,g hd ''fskd hd sujhp sl phc ]hd suIkd skd ykc sueg 4,g hykL L\s/m yk[ hd Xkn' sueg 4,g kvqN j['f ejp d 0fqc ukrqngV 4Tg hL\d hj[fkv hd kjiaji hnko0fqc hL\c rqgc hH < ]awg kruke Te~~~Tg srskg kn,i xsky syko s sujd jkdub slm ct ],g hrkt paqgi ji kehl go ct ],g hrje kjiaji hnko0fqc ct j,kv 4,g hL\d hj[fkv hd kjiaji hnko0fqc hjgx hdDi rqgc dS g; 4Tg Cgu qyk0J <hekzx ]jkoax sd oakx Syf sjse rDf; sl,t Zxclxf Syflb `kxskg kl,d kugj kntV g; cv 4skgj kntV j,kv cklgf skL\skN ]hgc7srk[ skL\skN `sxskgj kntV j,kv sxskjd hgc7srk[ ]cklgf eqr dr cd `sxskgj kntV jdL\skt skn j,kv skn eqr dr cd `hxskg hxntV hjkgqr ]9etfskylf8 eqr dr cd `sxsk;tf dr cd jdpskl7pskl sl Zdr df ,g kgj gd hg; g; 4,g kgj ki jd henkv g; 4krdl skg Cgu hg Xe yk;[ g; 4krdl skg Cgu g; 4sxXjd kl FkuCoj df srdl Cgu hg pskl eg g; 4sxXjd kl rfwHoH df srdl Cgu hg pskl g; 4sxXjd kl lknyfkd df srdl Cgu hg pskl eg g; 4Tg ofd Sqg s/ac sl kjiaji ]Tg ofd so 4srdl jd Cgu g; FkuCoj Bskd ]rfwHoH Bskd ]lknyfkd Bskd 4,g Cgu /acal Bskd kdlb sl krofd 4,g Z;Drv udfsy ],g Cgu kjkpof7kpskl Bskd g; ],g 9l;ufsIaki8 g; jxe `aWd rav akgd skd krofd cv skr ]skvk[nf sdjd Nqd lgkl df ,g krgd henkv g; ]aWd k;D Te cv 2aWd sl,d g; 2aWd lgkl kl7u,kd akg; 2aWd k;D Te cv 4skvk[nf sdjd Nqd ],g krNwi henkv go `aWd k;D cv df kxy kl s>qe 2k;x skg kl 4k;x skg kl 4Tg srjd Cgu jdpskl eg df ,g krgd Zxclxf `k;df Xk;D kl s ueqr ]Zxclxf ]Tg srNwi xsky sllm 4,g hrdl skg hj[fkv hL\d hl hd krofd k; ],g krdl skg kl rav kd krofd df kF u yk;[ skd hldf dfXk;D 4,g krkt kv Xe srdl ykg go j,kv 2awg krdl skg sl,d Te g; 2awg krdl skg sl,d Te g; ,g krgd henkv go 4skvkt skg sL\[ sxau hH eqr j,kv skjd ki ],g krgd sl henkv lm go 4,g hL\d hj[fkv hd krofd hjse g; ],g krgd go 4,g krkt skg kL\[ kxau ],g krsn L\skN sL\id sjkl 4,g krkt skg kL\[ kxau jdL\skN sL\id s jkl Zxclxf skr 4kd lgkl skvk[nf sdjd ; Bskd ]9LhL8 Bskd ]9IDS8 Bskd `kxskg k;D sl sujd krofd ]udfsy 4skg srL\i ewyke henkv hlgklqn sL\c df ,g krgd jdskg sL\[ henkv dS 4,g lgklqn kL\c 4,g kgj gd krofd rxalv hL\c Zxclxf go skr 4,g krdl skg 9IXIlfadub8 go ]9IXIlfadub hc wI ZLGS u,d hg8 ],g 9IXIlfad8 hg yqdycf jrhH skt 4Skt skg u Ixzi rfxalv hd jrhH skr ]Sx skg rxalv ;rDo skn jxv df ,g jL dfXk;D ]sxXyp jdy,kr7y,kr skd ;Dko dS7dS ]sxXyp jdy,kr7y,kr skd Xk;rDo dS7dS so ],g Cgu defkv rqgc rfxal hdutf 4,g r{fjql rfxal hjse 4krL\i Cgu ZdG Bskd sllb ]awn ;rDo rxalv hg kurdf 4hg awg rxal Te df ,g krukt skt 4skg okH kd rfxal Xe sjgx rqgc sd Xk<kzi sltf ],g krdl jd hgo yosd lgklqn kd suskg rxalv Syflb 4,g Cgu kjlwn Xe rxt lgklqn kL\c sl su[hn rxalv 4,g lgklqn kL\c 4,g Cgu /acal Bskd sl kjiaji kd Xkdhrzi 4Tg snwgsc cl dhrzi 4,g Cgu yseykr Bskd Xe hL\d hjlwn j,kv hL\d hygi 4,g Cgu rfxal Bskd sl hL\d hjlwn hd hL\d dS

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 772 egaP

L\skN hg jgkc hH skd n'7thc lm sl ]Tg srL\i susn L\skN srwt jgkc sd jnfae sl,t 4,g krkt sy dr jk} sd jnfae ZGlf ]krkt sy Cgu dr ;l go ],g n'7thc skt go 4,g krL\i kuL\skN hH skd dS lm Arrav jGf 4skL\di dS ]skL\skN cl skr hd suL\skN Fkl7dS cl ,g regf Cgu 4skL\di n' dS j,kv skL\skN n' cl Xelb 4skL\di n' hg dS ]skL\skN n' cl ],g cyre kd n'7thc 4Xyp srL\skN sjh/7sjh/ skd n' skr skg u regf hd sukxy xakyN jxv 4aSkt nd Xe u,ke sl n' s/hl cr aSkxy xakyN skr k; 4Tg sryp hg sjkgl sd ;lv Syf sd supaqgi dr ;l ]Tg sj?f Xe w ;lv skt udfsy 4Tg Cgu ;l n' df gcql kgd suTe 4,g xyv hg rkc Xkuskn ],g Cgu /skjof Bskd Xe Xkuskn 4,g krdl uc jk/kv Syf sd ku/kl n' j,kv ],g krdl uc thc n' df Tg srgd ikv hHv skr ,g kl jxv ],g krkt kNwi 4kgd gcql suTe kl ],g h<ko Syf sd ;l hg u,ke 4,g krj[qe hd ;l hg u,ke 4,g krskg Ixzi hg Xe u,ke ],g krskg rD;Hfv hg Xe n'Auf skr ;l 4,g krdl kt Cgu k;df Ixzi sl n' hH skr skg kujd Ixzi skd ;l j,kv 4,g krskg /yim hg Xe n'Auf skr ;l 4Tg Cgu ;l n'

9`CF aSk/kc k;D7k;D Xe susn 'sozi skd .eskv Xe xsk;zi7uk; sdikv `,g 9yu'jb8 k; ,g 9yus'sj8 .eskv `,g krskg sl,d /skc kd r,}v sl .eskv n' sd < ]hJ ukoxH 4,g krkt skg rkzi skd rfxeji "Qqi go ],g krjd xk; jhj' kvqg krjd urpV kjse iWoZFv sdlm kvqg krjd <jkpm kd zc it j{v .eskv "Qqi skt df ,g kgd Fkl sd lkoof sL\c su < udfsy 4,g krkt skg kL\[ r,} df Cgu k;df xsk;im kd n' df kF kgd suikv Xe upozi sd gcql hg Fkl 4,g hrskg wxky hH ji uZrhd7eku rkc hg; j,kv 4Bkrc suikv hH krI'fof hd sukt uc _ae sd n' sygi sdlb 4Bqg rkc hH hd Zxclxf ]Bqg rkc hd nsHknsH ;pVv sdum j,kv qHzikge ;r,p ]hJ ukoxH8

4,g krskg Wq' uoht ji hL\d hj[fkv hd Zdr 4sxX;tf eg cv ]u sxXtsk[ skd ;l sl Zdr eg cv 4sxXjd u Zdr eg cv 4sl h>elku sxXpku eg cv 4Tg srskg eg >elku j,kv Tg srL\skN eg hjkn>el cv 4srgkp kuskg Cgu jkn>el eg cv 4Tg htkj skd suskg >elku eg df ,g krgd g; nkc sd >el dhjkc7sl7dhjkc ]<"sov ]tsk[ ]kurpV erugx hd Zdr lm ;r,p g; 4,g klgf kd kjiaji hj[fkv hd Zdr hlm g; 4,g Z Fv kL\c kd rkc hdlb cr ]cl ,g ;pVv ]kgd sulb j,kv kxy supku ji dL\l jdsy kjhtae7>ak> ct ;r,p hg; unf dS j,kv kgj u skd surht Bskd Xe Zdr sllm j,kv k;nf L\kx kLa> su ;r,p Xe ihnou lm 4k;x rht slcl ;r,p Xe ihnou lm 4kF oHalv kuI,ky jdrht skd ihnou sjwi akgo 4CF ak;P\fhl7jn7ak;P\fhl akgo 4kF kL\[ kjlhr skr s;rfht sl sjlwn akgo ]kF kL\[ kjlwn skr s;rfht sl dS akgo 4kF kd Xkddkr oakx kjwi go 4sF ddkr j?7j? akgo ]kF u ddkr /kdS Bskd akgo 4sF srkt skg ;'f sd ihnou jdjkg j,kv sF srkv surht xsky df kF krskg hg kl jlDv 4kF ydfqe kuI,ky jdrht ihnou 4k;yf rht jklal rel skr ]k;yf rht ihnou 2,g Cgu henkv Bskd hyk'0fqc kL\c sllb df hrkt tc Xe 'sn sjkl hxqLxqL hdlm ]kF krkt rht jdkt Xe ihnou henkv skt j,kv sF srkt ddkr sl ukrqngV Syf sd surht Xe ihnou lm 4k;kjg Xe ihnou lm skd Xkddkr sL\c suXkgm 4Tg ddkr hg sl,o hH nq[ ;r,p 4Tg Sqg kn,i ;r,p Xe ihnou lm 4Cgu rpfm kuL\i Xe I>a> hd suL\y ]Cgu <jkd Bskd kd surht Xe Zdr sllm 4,g krkv jdsy 9IsdGfIl8 kd rht go df hF hGkd hgkox hurb ],g krkv sl ihnou go 4kF jkdsc kuL\i Xe sL\x> sllm 4kF jkdsc kujd nkoof sllm 4kF krjd Cgu nkoof Bskd sllm jGf ],g krkv sl ihnou rLfai Bskd df kF hGkd kusn gd hg kurb 4k;nf kpaqgi ji kehl hj[fkv hdlm skd Zdr sueg Xe ihnou ]k;kP\c end sxkv sd wrjv sueg Xe ihnou 4,g h_k'Zdr Syf sd epfi wrjv hHv 4,g Cgu ou ],g 9Lskv8 cl ,g Zdr hH skt lki sd epfi hHv 4,g skd suwN epfi hHv skt ]{bqN ak;bkpaM Bu hd Zdr sueg akgo 4kvqg kn,i akgo 9;k; ou8 j,kv kF kgj et Xe ihnou Zdr kd jH ukrqngV 4hd

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 872 egaP

jxf rwe 4Tg srsn jd sd ake sL\dqI skn sl jkoyr jdkIqt regf <ekj j/m ],g krIkd skd sFke go j/b 4,g krsn Ikd skd sFke sd <ekj jdkOm pakd go jGf 2hrkv Cgu Ze' 4skL\skN ]skg srjd Xrkc hukdpc hd akgd ],g krgd go 4Tg sL\i Xe rdDnf ji hP\hl hj[fkv <ekj 4,g sl Xe Xkxsky syko susy kxy xakyN hg sygi go 4krdl L\i Cgu Xe ys[ sukdpc gjr lb go ]kxSkt kyp go tkv df ,g kgd su hjqikrskr dfawp ]Tg srO,c sdjd nac [akv <ekj 4hxsjd ekd jkoyr hOw> 4hxSkt kv hH jkoyr ]skg y'qd eqr 2hxsxy jsn k;D Xelb ]sky jd jkdkl j,kv jkoyr dS cv skr ]k;yf jd jkdkl sueqr hH skdlm hH Cgd ,g Cgu skt ]k;yf jd ;l suer Ow> kL\c kurb ct 4skvkv sy q hH skdlm ,g Cgu jkoyr skt skr ]Skv sy eqr skdlm hF Cgu ake skt ]eqr skg yxki ],g krgd hjqikrskr go skr `sl akgd kxaMky jkoyr akgo jGf j,kv `kxaMkOm jkoyr sl,d ji ake ]awg krdl jd skd suiv 2ikv Tg srgd k;D 2jkoyr j,kv ]sL\dqI skn j,kv ]skd ake ]Tg srgd <ekj 4kusn jd sL\dqI skn skd ake jdkOm jkoyr dS jrhH eqr cr ]sxy suL\i ewyke hd pakd Xgqr BkId j,kv sxy sugc uw[ ct ]skd hL\ep hjkgqr kxawn Ikd sl pakd akgo ],g akgt pkKkv ji sFke sjkgqr Te df ,g krgd hjqikrskr ]Tg srO,c sdjd nac [akv <ekj 4,g krkv jdsy kL\dqI kd pakd dS hjqikrskr skr 4Tg Sx /ac jrhH sl jskt sL\c ]k;df eszi rqgc Xgtf dhrzi udfsy ],g k;x gj kuktuv skt Syf sdlm awg skr krGL\r dfXk;D ]sky jd rugse Fkl sjse j,kv jkc dS ]Tg srgd <ekj skr 4aMkt Te skr ]Tg srgd hjqikrskr jGf 4Tg srjd rugse hjqikrskr dr unf uhr ]Tg srki L\skN <ekj Cgu 4skL\skN 4,g krkt pc hg dS Xe j[fkv akg; ],g hjdal rqgc hyx hd ;l g; ],g hjdal rqgc hyx hd eszi g; ]sxXyp Cgu skn g; ]kxsyp Cgu r,} g; ]skL\skN skr ]Xe jxkl sd ;l ,g kukt Xgqr 4,g Cgu cyre Bskd sllm `kxskg k;D Xgqr sllm ]hxSkt hyp jrhH sd jnfae ake ]sxskvkt gj jgkc sd jnfae skr sxskn L\skN skd uiv eqr jxv dfXk;D ]skjd ''fskd jGf ]Tg srgd hjqikrskr 4krdl L\skN Cgu skd ake ]awg krdl L\skN skd suiv Te 4awg s krdl L\skN sl,d Te 4krdl skg Cgu g; ]Cgu df Tg srsy ysk[ [akv jGf ]Tg srjd nac [akv <ekj 4skg srdl kt hg sysdv 4kxsyp Cgu sllb 4skd ake lb skL\skN ],g krgd go 4,g Cgu cyre Bskd kd dhrzi Syf sd hjqikrskr 4skL\skN skd ake lb df ,g krgd slum hjqikrskr 4kuL\skN kdlb Tg sr[hl go lki sd d/kl hnkor,}v dS sd eku sd hjqikrskr 4skn L\skN slb df ,g krOm ykol <{ hj[fkv cv ]skg k;x kvtf jdsy skdltf Xe udL\/7udL\/ hd ;n j,kv lko7lko j,kv ]skg k;klc skdltf jd jkdqi7jkdqi j,kv ]skg k;kej skdltf jdpku7pku kurb j,kv ]skg kpCl sl Xkvqlakv surb skdltf j,kv ]skg kjkoal sl eszi surb skdltf cv 4,g krOm ykol kd suL\skN skd ake unf ltf ,g hrkv unf lm ydfqe hL\c slcl Xe hxntV hd <ekj 4Sx L\i Xe ydfqe hL\c <ekj 4kF hjWt kusn L\skN slm sygi sd sujd 'sozi Xe jxkl cv ]hF jgy skr go ]kF iW skr go ]kF n' skr go ]kF dhrzi skr go 4krdl kt k;yf Cgu Fkl hH skd ake 4,g krdl skg 'sozi hg sysdv skr nkc sd hP\hl lm udfsy 4Sx paqgi Fkl sd ake 4Bx kv hP\hl hj[fkv hd ytfae akgt Sx paqgi gxt lm go df k;x skg kl jGf 4hd ku/kl hg jduke iWo ake skd kekeji ]hg sdjd <je kd ake su <ekj 4kxSkt kv Xe >el sllm ]kvqg kl Fkl sd <ekj 4kxsL\i kukoL\qN sNhi slm 4awg krjd rkc hd supc sl n'7thc suc dr akgt Xe ku/kl Syflb ]awg krjd gzxkv kd xakyN Te 4Xn L\skN Xe rav skdlm j,kv 4Xy L\di dS ]XL\skN n' hdkc ]Tg sr[j regf hd suL\skN Cgu skt 4Xn L\skN sygi so ]Tg sr[j regf hd suL\skN sygi skt 4kxsL\i kusn L\skN Cgd 4skL\skN hj[fkv k; ]skL\skN sygi k;3,g hgo kyeke kjkl g; 4kukt nwd Xe itv j,kv sIwN it ]hxSkv hL\? dS 4kukt pagi ji kitv j,kv kujd Wq' sl it 4kukt paqgi ji eku kitv jGf udfsy ]kuit eku 4kvqg dhO ku>el q eqr cr ]kxSkt sk[ hH n'7thc ct kxSkv <{ go df Tg sgd hH so ]Tg Sdf rkc hd n'7thc skt so Syfhlb 4,g k/kc Arrav hH n'7thc ]Tg k/kc skr n' cl 4,g k/kc hH yqxjsk' kurm 4hrdl kt Bkt sy Cgu Fkl hH k/ofqn hurm 4krkt Cgu Fkl go rDo srjd 'sozi Xe jnfae 4,g krL\i kusn

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 972 egaP

krkt skg nac cl ct 4,g nku rgkv kd Hht j,kv OXkv skr Tg sryskc 4,g nku rgkv ]Tg srIhi yskP 4skg kn,i sl jdDI hd Xkthp skn ],g ZFv kd nku rgkv 4,g krskg kn,i sl jdDI hd Xkthp skn 4,g nku rgkv g; skr Tg srktc hykr eg 4hrskg Cgu kn,i sl <jkd hldf go 4,g rgkuv eku kd ufo lm 4,g ufo huiv hdlm cr ],g krkt skg ;w' cl ct 49lXybkl de\fkd Gkv Lamkl8 4,g rhxal kuiv ],g ufo huiv hd ;w' Ikjof skr ],g krskg Uim ;w' Ikjof ct 4hxskg tsk[ hdikv go 4Tg srdl tsk[ Xelm ikv Xgkp skt ikv udfsy ],g krjd Nqd Syf sdikv u ]krjd Cgu tkokv Syf sdikv Nqd go skr ],g krjd tkokv ct kdDp g; 4Tg srdl jd k;k; hd gjr rqgc hd tkokv hd sdDp skr ]Xgkp jxv jdO,c Xe hL\kxysj ikv hHd 4,g k;k; hjkeg go 4,g hrdl skg hH j,kv k;k; hdlm 4,g k;x k;df k;k; gjr hd .eskv Xe 'sn lb skdltf ],g krkt gj unai kd ufo dS cr ]jkpof cl ]0fqc cl ]n' cl ],g krkt Ief cl ],g krkt gj "s' cl ct 4,g ufo hd 9lXybkl defkd8 go Sgfkp kugd skdlm 4,g hrkt gj "s' go skr Tg srkt sk[ n' cl sjkeg ct ],g hH go ufo hd .eskv dS 4hxskg hg ufo7n' go ,g krdl skg skr ]Xjd ufo hd .eskv sl Gjr huiv eg jxv 4,g Bkuc Cgu gxt hd .eskv Xe uk; hH suTe Syflb 4Xkg sgj jd hg ikv go df ],g krdl skg k[sk/ skr hL\i hujd jxv 4hxsL\i Cgu hujd skdikv g; 4hxsxy suskg ufo hd .eskv jrhH sdikv cr ]sxaSkt sk[ n' cl ct skr ]sxXjrm ikv Xe uk; jxv j,kv 4,g ykol kd oHquv sd .eskv ],g Cgu ykol kd Oki sd .eskv ]udfsy 4hgj Cgu kehl Bskd Xelm df ,g k;ky,G kurb ],g k;ky,G kurb 4,g Cgu ZFv Bskd Xelb cv df ,g k;nf ZFv Z<hrof kurb 4,g k;nf ZFv Z<hrof kL\c slb 4,g kjH Nqd rqgc su ue sd rjkH Xe n' .eskv lb 4hxSkt skg xakyN skr ]sdl paqgi Bskd ji rakehl lb ]jxv ;el rav 4,g n' kd rakehl g; dfXk;D 4kxSkt skg /yim s>qe wr skr ]Xe <{ rav sdl pskl s>qe Xe n' s l ]skt ,g kryef Cgu Xe "skdk"kH ]rhrkn' ]uhgZFv3,g cyre kd iW .eskv ]iW .eskv s>qe wr jxv df Tg srgd < Syflb 4,g hL\d hd phc g; 4Tg n' Gjr lb sdltf 4,g Cgu n' jGf sxkv sl akgt ].eskv ,g kL\[ gxt lm g; 4,g jFi kd rakehl g; 4Tg srskg Wq' n'Auf j,kv Tg srskg rkel n' akgt ,g kL\[ akgo j,kv 4,g _pf dS g; 4,g n' Bskd g; df sgj u Xe yk;[ hH g; df Xeltf k;nf kuc _pf kdlb 4k;yf kuc 9y;jfskpDif8 skdlb ]Cgu hH k[yf gjr hd n' skd .eskv lb jGf Syflb 4k;yf kuc skd .eskv lb jdL\skt skd Xkuhr ub 4Tg jkrof kd dS ]w; ]S 4Tg jkrof kd e ]m ]v ak;ufo7n' rel 4k;yf kuc jdL\skt skd Xkuhr um3e ]m ]v ]Tg ak;ufo ywe uhr3hd Xk;ufo hd n' ]hd k"kH g; 4kd .eskv k;kuc 9tzcf8 dS Xe phc sd Xkuskn lb 4,g jki ],g ZFuv u ],g ZFv u n'Auf ]Z<wiZFv ,g n' 4htsk[ hL\d dS Xe phc sd n'Auf j,kv n' suXkgm g; ]k;kuc suXkgtf n' g; 4,g Cgu ZFv Bskd Xelb ],g Cgu 9xuVhe8 Bskd Xelb ]Tg srskg 9xuVhe8 Xe Xkn' cl 4,g 9lsyxuVhe8 go ],g uhgZFv g; dfXk;D ]srdl jd Cgu nkoquv kd .eskv udfsy 4kxSkt yef Xe k"kH hldf hd k;ufqn n' kjlwn kd ZFv sdlm dfXk;D ],g krdl skg nkoquv skr skg ZFv 4,g Cgu ;kim Bskd 4Tg srdl jd Cgu nkoquv Xe k"kH hldf hd k;ufqn eg kd .eskv Syflb 4,g Cgu ZFv Bskd Xe n' lb ]Tg srskg Z Fv Xe Xkn' cl 4,g n' uhgZFv df Syflb <jk/klv 4,g n' <jk/klv g; 4,g n' rqHnv kL\c .eskv g; `Cgu k; ,g n' .eskv g; skr 4kxSkt skg /yim skd>qe r Xe <{ rav jdukpgi ]jdht ]jdukt ]jd[sn s>qe Xe iW .eskv df Tg srgd < df ,g kNwi ykol kjlwn j,kv w 4hNv husy kIcuf hg sygi rkc go 4hxskg I>a> dS j,kv s>qe sNhi kF;v ]suc u gxt skdum ]awg krjd ''fskd dr akgt Te Syflb 4,g krL\i Id kL\c jGf 4kxsL\i hH kuL\skr skdum jdkOm jkoyr unf dS ]kxsyp skt slum 4sxXuc 9j;jf,c Iky8 cl sdcl so ]Tg thc skt so ]Tg _ae skt so ]Tg n' skt so skr 49j;jf,c Iky n8 ]Bx jxf k/kc hj[fkv ]Tg srgd so jdI,ky liko ]jdOm ]Tg srkt sk[ Xe /fkel eji <ekj ],g hrkt

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 082 egaP

~~~ ~~~ ~~~=4aSkt jgkc xsky ikv 4Xkg u sL\[ Xe 9Lamkiad8 akg; ]Xkg sL\[ ji dL\l ]aSkt kv jgkc so Tg sL\[ su[sn xsky skt-~~~ ~~~ ~~~4XO,c sdjd kylkG kL\skF 4aSkt O,c jwn7jwn ]Xjd u rhprkc~~~ ~~~ ~~~aSkt O,c jwn7jwn ]Xjd u rhprkc 4Xjd k_k; Gjr hd .eskv lm ]X[sn 4sO,c Syf sd uk; eg cv 4,g krskg kl,o 4Sgfkp kuskg IskGof ]Sgfkp kuskg Ixzi ]Sgfkp kukv .eskv 4kxSkt skg kuje s l rfak'v j,kv sF srdl je sl rfak' 4sxXjd rugse jkdsc skr ]Xgj srgd .eskv7.eskv sl OXkv suiv ikv rDo srje 4,g Cgu .eskv k;x kgd kjk} sdikv go udfsy 4Tg srgd dhO go 4sxskvkt skg /yim s>qe eqr Xe <{ hj[fkv skr kvtf j,kv kukt j,kv k>el sueqr skd .eskv jxv df Tg srgd dhO ]Tg srgd < kl,t ]unf lm 4hxskg 9Lamkl de\fkd8 go 4kxskg rgkuv go ]hxskg jkdaqg go 4kxSkv sl jrhH sdikv j,kv ]kxskg Ixzi .eskv j,kv sxaSkt sk[ yqdycf ikv ct hd .eskv lm awg krjd k{hrzi Te 4kxskg nku rgkv go 4hxskg ufo Bqg hd kn,i kjk} sdikv go skr ]kd .eskv k;df <jkpm suikv jxv dfXk;D 4,g hn Cgu jdukt `,g hn Cgu gxt yqdycf skd .eskv Xe uk; jdukt Xk;D suTe 4hxXkg ak;ufo ]sxXkg n' dr akgo ]hxstc hykr hd Fkg skn dr akgt 4kxSkt gj .eskv akgo ]hxstc hykr hd Fkg dS akgt 4,g hrtc hykr hd Fkg dS akgt ]sktsk[ ukF go ]sktsk[ gxt go Tg srgd so 4kd n' lb ,g Cgu kri Bskd kd rgkuv Xgm 4kd sugd skd rgkuv ,g xaP kuiv kd XkjhdG us> g; 2hykr hd Fkg dS cv 4,g hrtc hykr hd Fkg dS akgt skvky jdtsk[ rkc hl j,kv skvkt gxt lm eqr df skd d/kl suiv Tg srgd jhdG us> 4,g 9Lamkl de\fkd skt ],g hrkt gj "s' ufo dS skr Tg srpaqgi jki sd Xkn' cl eg ct 4,g erfav ufo go 4,g Bx hd k;k; hd ufo hg dS hH Xe .eskv j,kv hH Xe uhev df ,g hdDi rkc dS udfsy 4,g krdl skg hH 9.eskv8 go ],g krdl skg hH 9uhev8 go ]krdl kt kvqg Cgu kdDi Xelb 4,g 9.eskv8 k; ,g 9uhev8 go df krdl kt kgd Cgu kdDi 4,g ZdG k;x kuql Xe dkp sd hL\kx kjkeg go 4Tg srgd .eskv slm s; ],g hd 9uhev8 ],g hd 9uheskv8 k;k; hdum ]akg 4,g .eskv go skr ]g ukel n' dS Bskd phc sdcl ]ukeylqe ]BklB ]u,t ]0,kc ]wngV jxv 4,g .eskv go skr ],g ukel skt ,g n' , dS Bskd phc sd XkvqngV ]0,kc ]u,t jxv 4sxXjd u jkdub skd .eskv udfsy ]sxXjd u jkdho Nqd kd XkvqngV u,t ],g rkc hd ste sL\c g;~~~su XkrskZe/ sL\c skn sd k;ufqn ]udfsy 4Bx hL\di Xe XkiW rqgc7rqgc k;k; hd .eskv g; 4,g .eskv kurtf k;x skg hyk'rDf' hg kurm skt ],g hd .eskv hurtf Bx yef ZktM hg hurm skdltf df `,g cyre k;D kd 9IXIskihueskv8 4k;x skg rFfim Xe .eskv skt `,g cyre k;D kd 9IXtszihueskv8 4,g 9IX;lfhueskv8 go ]k[sn skd .eskv sultf 4.eskv n uhl t\sg wg uo8 `,g k;D cyre kd 9IX;lfhueskv8 lb ],g k;D cyre kdlb df ,g krL\i Xe BkuOfd hL\c h_k'k"kH htszxav Syflb 4,g kyeke ydfqe rqgc g; 4k[sn skd .eskv sultf ],g cyre kd 9IX;lfhueskv8 4Tg n' suc sl .eskv cl s; 4,g Cgu _wl kd Rfiq; lki sd _k'k"kH htszxav kdub 4Tg n' chtv sL\c s; 49IXIskihueskv ]9IXtszihueskv8 ]9IX;lfhueskv8 5Tg n' Nqd Xe htszxav 4,g krjd xsk;im kd uhev hH u;pff 4,g k;k; hd .eskv ]hdlm ,g k;k; hd ufo 9de\fkd8 hlm go 4,g uhgZFv uhev `,g ZFv k;D kd uhev skNwi sllm 4uhev ]uhev ]uhev 5kxs[yf nkc sd su[yf cl Xe j[fkv skr ]kxs[yf _k' ]kxsL\i r;kv ukeylqe 4Arfak' Arfak' Arfak' .eskv 5kxs[yf "f+ Xe j[fkv nkc sd su[yf cl skr kxSkt k[yf n"ufim 4Tg srgd 9uhev8 hH ukeylqe 4,g k;k; hd .eskv go ],g k;k; hd uheskv go 4Tg srgd 9uhev8 u;pff sl,t 4,g sd .eskv chjd7chjd go skr ],g hd k;k; hdlm hH su Xk;"fhue sd 'sn sjlwn 4,g hd k;k; gjr hd .eskv su Xk;"fhue sd 'sn lb slm ]rgkuv ,g ufo skt go 6,g hrskg ufo SkjdI sd skn kucf ]sd Iskp hldf kucf ]sd Iskp hldf kucf 4,g krskg nku rgkuv cr ],g krkt gj hg dS ]srkt gj Cgu hg skn akgt ],g

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 182 egaP

~~~ ~~~4Xy lko hjgx~~~Xiad ]XyskL ]XyskL ]dhO rqgc~~~Xy lko hjgx ]Xy lko hjgx ikv ]Xn supku sO,c7sO,c ]Xn suiakd 4kxsxy suiakd ]kxsxy suyskL ]kxsxy supku sO,c7sO,c ]kxsxy suyskL ]kxsL\i ewyke Cgu kuiv jhj' ]hxsxy suxkt rDf' 4lko hjgx ]Xjd k_k; jrhH ]sl jskt ]XP\c ]XP\c ]XP\c~~~Tg spc Iuef uhr ~~~ ~~~4Xn kxy rdkr hjwi sl okH naukv ]Xn kxy hjwi rdkr ]rdkr~~~Tg srkt dwp Xe sl7kjt hHd7hHd 4Xn sukv ]Xn sukv ]Xn sukv ],g hgj kv rfx dhO ]dhO rqgc ]dhO rqgc ~~~ ~~~4aSkxy rdkr hjwi ]Tg spc Iuef jkp ]sxXjd 'sozi Xe <jp s jlwn eg jGf ]aSkxy rDf' hjwi ]aSkt gj u sNhi 6Xy lko hjgx sl naukv sjwi ]sl naukv ]sl naukv ]sl jskt ]sl jskt ~~~ ~~~4Xy lko hjgx jd jH sl naukv Z<wijfi ]sl naukv ]sl naukv ]Xy lko hjgx ikv ]Xn suskg slm ],g k;x skg 9LbkGIDfsyb8 jhj' ~~~ ~~~4Xy lko hjgx ]Xy lko hjgx ]aSkt jH sl naukv ]Xy lko hjgx ]Xy lko hjgx ]aSkt jH sl naukv ]aSkt jH sl naukv ]Xjd Iskp ]Xy lko hjgx~~~Xn L\skN kyq[ kjwi slm ],g hgj xkt rDf' hd Xk_ef d/fv~~~dhO rqgc ]dhO rqgc~~~lko hjgx ~~~ ~~~Xy lko hjgx ]Xy lko hjgx ]Xy lko hjgx ]Xjd xsk;gl ]hgj xkt rDf' ~~~lko hjgx ]lko hjgx ]lko hjgx ]lko hjgx~~~ ~~~ ~~~Xn sujd sO,c7sO,c skg krjd skt jhj' ~~~Xn suxkt slm ],g hgj xkt rDf' ~~~Skt gj u sNhi Bskd ]Xy jd yk;[ kuiv7kuiv ]dhO rqgc ]dhO rqgc~~~ ~~~ ~~~ ~~~4Xn suxkt skd rDf' ]Xy lko sl jskt ]Xn suxkt slm ,g hgj xkt rDf' ~~~ ~~~ ~~~4Xn suygf ]sxy suygf 6Xn suyskL ]sxy suyskL 6Xn suiad ]sxy suiad jhj' ~~~Xy lakl sl jskt~~~ ~~~hxsxy suskg kn,i 9hIlfhIDsyb8 jrhH sd jhj'~~~ hxsxy suL\,kn rq|of jrhH sd jhj'~~~ 4Xjd Iskp hd lko ]hg hxsOm rDf'~~~ ~~~ ~~~ ~~~4hxsOm l jskt knk; hH sl suskg sL\[ ]hxsOm rDf' sl jskt rqgc Xelb 4Xy lko zohr hg sO,c7sO,c Syf sd Iuef ln cv s 4,g hg kr[j <je kd idal sdikv qHzi ]ku[j <je kd idal suiv ikv 94kxaMkxy rDf' hjwi huiv Xe uk; df awg krjd idal jd[j h{kl skd qHzi8 94kxaMkxy rDf' hjwi huiv Xe uk; df awg krjd idal jd[j h{kl skd qHzi8 94kxaMkxy rDf' hjwi huiv Xe uk; df awg krjd idal Te jd[j h{kl skd qHzi8 3Xy jd idal ]Xy L\skt Fkg Xkuskn =4kxskg Cgu Sqg sysk[ [akv hH Bskd Xe 9Lamkiad84,g kukt jxf ]husy Cgu krpV slm skr kxSkt jxf Bskd phc lb 4kxskg ZdG kurb lc ],g kujd jdO,c skdikv ZGlf ]hxsgj hg hl,o k;fzi ]9awg u,kd Te83sNhi Iuef ln jGf 4,g kusn suyduf slm ]kxsxy uyduf kuskj ]hxsxy suyduf tkokv 4,g kusn suyskL3,g kukyqL slm ]kxsxy suyskL jhj' hg sO,c7sO,c nkc sd Iuef s ln 4sxXgj srsy lko hjgx eg skr Iuef ln 4sxXkg ek<jfi gjr hlm ],g kujd xsk;zi jdO,c 4Xy >el rkc uhr7skn =4skg u k/kc Xeg dfkr ]sxXjd u rkc ]sxX[sn jdskg sL\[ ikpiqp yqdycf so df ,g kuZFkzi slum ]Tg sL\[ su[sn _ef skt4aSkt Ig hg ikv skr skg kuIg 4Cgu hg krIg hHd kjlwn ]kxsIg kjlwn df Xpskl re kl j,kv 4aSkt Ig Syflb3sxaSkt jxf xsky Bd j,kv3,g hrkt skg k/kc Xe hg surm kxSkt jxf Bskd jGf 4aSkt Ig jwn7jwn sL\skF 4Xjd u hlwtad ],g hL\i gxt sNhi hGkd~~~Skt L\i u jiM sdikv skr ]Skt Isy ]Skt jxf Bskd dfkr ]XO,c ji sylkG sL\skF
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 282 egaP

~~~`awg u,kd Te `awg u,kd Te `awg u,kd Te ]sl kekeji XNwi ]aSkxy rdkr ]sl jskt ]sl jskt ~~~`awg u,kd Te ]XNwi 4,g kuykL kdF yqdycf ]skd ue ,g kuykL kdF `awg u,kd Te ]XNwi 6Xiad ]Xpku ]XyskL ]XNwi ]XNwi `awg u,kd Te `awg u,kd Te~~~`awg u,kd Te `awg u,kd Te `awg u,kd Te ]XNwi 4,g kuykL kdF~~~`awg u,kd Te `awg u,kd Te ]XNwi 4Xjd u jdGf syduf tkokv hH jgkc ]XNwi ]XNwi ~~~ ~~~`awg u,kd Te ]XNwi sl jskt ]Xiakd ]Xpku ]XyskL~~~`awg u,kd Te ]XNwi sl naukv `awg u,kd Te ]XNwi sl rDf' ]Cgu seh/ ]XNwi ]XNwi `awg u,kd Te `awg u,kd Te `awg u,kd Te ~~~ ~~~`awg u,kd Te ]XNwi sl jskt skg kuNwi sl jskt 4,g kuykL kdF yqdycf skd ue Xe Iuef ln `awg u,kd Te `awg u,kd Te `awg u,kd Te ]XNwi sl naukv sjwi `awg u,kd Te ]XNwi sl naukv `awg u,kd Te ]XNwi ]Xgj srpku ]Xgj srpku ~~~`awg u,kd Te ]sl jskt XNwi ]Skt yduf jgkc tkokv Cgu jdGf Bskd `awg u,kd Te ]XNwi ]Xgj srpku ]Xgj sriakd ]Xgj sryskL ]Xgj sryskL `awg u,kd Te `awg u,kd Te ]XNwi jrhH `awg u,kd Te `awg u,kd Te ]Xgj srNwi ]Xgj sriakd ]Xgj sryskL `awg u,kd Te ]XNwi jrhH 4aSkt jd 'sozi Xe <jp sjlhr cv ~~~4Xn kxy rdkr hjwi kGn dS ]sl jskt ]Xlag ]aSkypf~~~4Xn kxy rDf' hjwi ]uhr 4Xy jd hyk[ kjwi skd suiv ]Xn kxy rDf' hjwi ]skn 4Xn kxy rDf' hjwi ]dS 4aSkxy rDf' hjwi cr awgd uhr ]skn ]dS Te ~~~ ~~~4aSkypf sl naukv ]Xlag ]aSkypf sl naukv 4aSkypf sl naukv ]aSkypf ]aSkypf 4sxy sutawx hIk? hjwi ]sl jskt 4Xjd 'sozi Xe <jp sjlhr eg jGf ]aSkxy rDf' hjwi ]Tg spc Iuef skn ~~~ ~~~4Xjd 'sozi Xe <jp sjlwn eg jGf ]aSkxy rDf' hjwi ]Tg spc Iuef uhr ~~~ ~~~4Xn suskg ,g kgj skg skt ]Xn supku ]Xn suyskL ]Xn suiad skd jhj' ]Xn kxy rdkr hjwi ]Tg spc Iuef jkp ]sl jskt ]sl jskt~~~4Xn sujd ,g kgj jd skt jhj' ]aSkt jH sl naukv ]aSkypf ]aSskj ]aSky[fy[f ]Xlag ]aSkxy rDf' hjwi ]Tg spc Iuef jkp ~~~ ~~~4Skt tawx hIk? hjwi ]aSkypf jd ysk[ ynf 4aSkxy rdkr hjwi ]Tg spc Iuef paki ]sl jskt ]sl jskt 4Xlag jd ysk[ ynf ]Xlag ]aSkt jH sl naukv jd ysk[ ynf ~~~ ~~~4sl jskt ]sl jskt ]sl jskt ]dhO rqgc ]dhO rqgc ~~~ ~~~4Cgu X ykHal ]Xjd sl jskt ]Cgu XykHal 4aSskj ]Xlag ]aSkypf ]Xiakd ]Xpku sO,c7sO,c ]XyskL ]aSkt jH sl naukv ]Xjd xsk;gl ~~~ ~~~4Xn suskg ,g kgj skg skt skd jhj' ]aSkypf sl jskt ]aSkypf ]Xlag ]aSkt jH sl naukv sl jskt ]aSkt jH sl naukv sl jskt ~~~ ~~~4Xlag jd ysk[ ynf ],g Bx xkt rDf' 4Xkg rnfaukv ]aSkypf ]Xlag ]aSskj sl jskt ~~~ ~~~4XyskL ]aSskj ]aSkypf ]Xlag 4Xjd xsk;gl kdlm ,g kgj jd skt jhj' j,kv aSkt jH sl naukv ]Xn sulag ,g kulag ]Xn uyskL ,g kuyskL ]Xn suskj ,g kuskj ]Xn sukypf ,g kukypf 4Xn sujd ],g kujd skt skd jhj' ]Xjd 'sozi Xe <jp sjlwn cv s ~~~ ~~~4sl jskt ]sl jskt ]sl jskt ]dhO rqgc ]dhO rqgc ]dhO rqgc 4kxSkt jd rfx sl krz?h' Xe sjlwn go kxSkxy rdkr hjwi skt ]Xn kxy rdkr hjwi ],g Bx xkt rDf' 4sxXjd 'sozi Xe <jp sjlwn eg jGf ]Xy kxy rdkr hjwi~~~uhr~~~skn 4Skt gj u sNhi Bskd X[sn ]dS ~~~ ~~~4Xn suiakd ]Xn supku sO,c7sO,c ]Xn suyskL ]skd jhj' Xn suyskL ]aSkt jH sl naukv ]lko hjgx ]lko hjgx~~~4Xn kxy rdkr hjwi skr ]uhr ]skn ]dS awgd Te ct~~~4lko hjgx ]lko hjgx ]lko hjgx ]lko hjgx ]Tg spc Iuef skn 4sl naukv ]sl naukv ],g hgj kv dhO rfx rqgc ]dhO rqgc

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 382 egaP

4Xn [j jlf ji Xk<jp sdlm ]Xy kdq> jlf ]Xy L\skt Fkg Xkuskn 4aSkt skg riel Xe Xk<jp rkKv sdlm ]Xn sn nko;/ slm ]Xy kdq> jlf ]Xy L\skt Fkg Xkuskn 4,g jkiv kiadquv hdlm ]Xn sn nko;/ slm j,kv Xy L\skt Fkg Xkuskn cv ~~~ ~~~4Xjd <je ]Xjd <je 4,g Cgu hH Bskd j,kv rDjfrfv sdlm ]jrhH7jgkc ]Xe Xkvkog ]Xe 'kdkv ]Xe Xk{1o ],g hgo jskv Xkjkp ],g hg kekeji 4,g Bx gj rfak' hg rfak' ]naukv hg naukv ]'kdzi hg 'kdzi ]Xukpgi ]Tg sL\[ ji jk} 4,g krdl skg 'sozi Xe jnfae sdlm ct ]<{ go ,g hg; 4,g krdl skg uyef ct ]<{ go ,g hg; 4,g krdl skg uZ'n ct ]<{ go ,g hg;~~~4Xukpgi ]Xjd <je ]Xjd <je ]Xjd <je ~~~ ~~~4Xjd <je ]Xjd <je ]Xukpgi 4k;x jH Xe aSskj7aSskj naukv 4k;x gj "s' 'kdzi hg 'kdzi 4,g krkt gj "s' kekeji hg kekeji ]'kdzi hg 'kdzi ]naukv hg naukv 4aSkt Ief ]Xn L\skN skd suiv ],g hgo Xjd <je ]aSkt sk[ ]aSkt sk[ ]aSkt cwL ]aSkt cwL ~~~ ~~~4,g 'kdzi hg 'kdzi ]r1ev hg r1ev ]naukv hg naukv 4,g k;x skg dS sleg go ]Sx skg dS eg sllm ]Bx jxf ykohn hd phc 4Xjd <je ],g hgo ],g hgo ],g hgo ~~~4Xukpgi ]Xjd <je ]Xukpgi ]jskv cl ,g hgo ]jrhH ,g hgo ]jgkc ,g hgo 4k;x gj "s' hg kekeji ]k;x gj "s' hg kekeji 4k;x gj "s' hg kekeji 4Bx skg rkel ]Bx sk[ ]Bx jxf Xe jxkl nawc~~~4Bx sk[ Xe jxkl nawc ]k;x skg dS cl 4hF hrjd xyv skd jrhH j,kv jgkc skt Bx jxf ykohn go ]jrhH ,g hgo ]jgkc ,g hgo ]Xjd <je ]Xjd <je ~~~ ~~~4Xjd <je ]Xukpgi ]Xjd <je ]Xukpgi 4jrhH ,g hgo ]jgkc ,g hgo ]jskv Xkjkp ,g hgo ],g Cgu hH Bskd j,kv rDjfrfv sd kekeji 4,g Cgu hH Bskd j,kv rDjfrfv sd kekeji 4,g k;x jH naukv Xe dyqi7dyqi ]Xe aSskj7aSskj 4,g hgj skg Zk"o hd naukv jrhH X[sn ],g 'kdzi rauv 'kdzi hg 'kdzi jrhH X[sn 4Tg Sx skg rkel eg ],g k;x gj "s' naukv hg naukv 4Tg Sx skg rkel eg ],g k;x gj "s' 'kdzi hg 'kdzi ~~~ ~~~4Sx skg rkel eg ],g k;x gj "s' hg kekeji 4Sx skg rkel sl,t ]Sx hg Ief sl,t 4,g krkt jd 'sozi jrhH sjkeg go skr aSkt skg ;w' eg 'kd ],g hgo Gjr Xkjkp 4,g skt ,g kryp kri kdlm hg Xe suskg u lb 4aSkt skg u ]aSkt sk[ yqdycf Syf sd Iuef ln 4Sx hg je eg sl,t 4k;x skg u,ke cl ]k;x skg ;w' cl 4aSkt sk[ sl Skt sk[ Xe jxkl nawc sl,t 4aSkt jd 'sozi Xe u,ke Z<wijfi Syf sd Iuef ln 4Skt gj hg kl,o g kl,t skt ]kvqg kO,c ,g kO,c Bskd ]kvqg kjxf k;x jxf Bskd 4Skt gj hg kl,o ,g akgt skt 4Xn L\skN kusy lko hjgx ]Xn , L\skN kuiad 4Xn L\skN kuNwi ]Xn L\skN kuNwi 4Xn L\skN cl cv ]aSkt skg rak' ]aSkt jd 'sozi Xe <jp hj[fkv cv lc ~~~ ~~~4sl jskt ]sl jskt ]sl jskt~~~`awg u,kd Te ]aSkypf sl jskt ]X[hp 4Xn kxy rdkr hjwi Syf s d LXdsl Nqd ]sl jskt `awg u,kd Te ]XNwi sl jskt 4aSkt skg yxki yqdycf 4Xn kxy rdkr hjwi Syf sd LXdsl Nqd ]XNwi sl jskt `awg u,kd Te ]aSkxy rdkr hjwi ]uhr 4aSkxy rdkr hjwi `awg u,kd Te ]skn 4aSkxy rdkr hjwi ]dS `awg u,kd Te ~~~ ~~~`awg u,kd Te ]sl jskt XNwi 4Xn kxy rdkr hjwi cv ]Tg spc Iuef skn ~~~ ~~~`awg u,kd Te `awg u,kd Te `awg u,kd Te `awg u,kd Te ]XNwi ]aSkt nwd gjr hjwi `awg u,kd Te `awg u,kd Te ]XNwi sl naukv ]aSkxy rdkr hjwi ]Tg spc Iuef uhr ]dhO rqgc ]dhO rqgc ~~~ ~~~`awg u,kd Te ]XNwi ]sl jskt aSkypf `awg u,kd Te XNwi ]dhO rqgc3aSkt gj u sNhi ]XNwi ]XNwi ]XNwi ]Tg spc Iuef jkp ~~~ ~~~`awg u,kd Te ]sl jskt aSkypf ]aSkypf `awg u,kd Te ]sl jskt aSkypf ]aSkypf `awg u,kd Te ]sl jskt aSkypf ]XykL kdF yqdycf ]XykL kdF 4sxXjd 'sozi Xe <jp hj[fkv eg jGf ]aSkxy rdkr hjwi ]Tg spc Iuef paki `awg u,kd Te `awg u,kd Te

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 482 egaP

`Tg srjd k;D ikv jGf 4,g kgj skg ewyke hH g; ],g kgj kv Cgu nk; ],g kgj kv nk; hH g; ],g ewyke 4Tg hgj kv nk; FkldS Xrkc Xkuskn 4,g kgj kv Cgu nk; udfsy ,g k[j ji Hht df Tg srgd eg Syflb 4hgj kv Cgu jc[ dr >qe df ,g krgd ue kyFm udfsy ],g ewyke df ,g krgd ue kjgx 4kgj ki uc Cgu qrsl Xe phc 4hgj ki paqgi Cgu jc[ dr yr hjiM sd ue udfsy ],g nk; df ,g kri skd yr sjgx hldf sd ue 4,g kgj kv Cgu nk; j,kv ,g nk; skt df ,g hg; hg cyre kd <jeof 4,g kgj kv Cgu nk; udfsy ],g kri df ,g kri rfakHhyH skdikv ],g ewyke df ,g ewyke skdikv 4,g rfFf hd ltaelv hL\c 4,g kgj kv hH Cgu nk; j,kv ,g hH nk; s>qe df Tg hgj kv nk; skdikv Xrkc Xkuskn Xe ylv 4,g kgj kv Cgu nk; j,kv ,g k[j ji Hht ]Tg srgd 4Tg srgd ikv rkc hd ste sL\c 4,g k[j ji Hht ],g k[j ji OXkv Tg srgd ikv j,kv 4,g kgj kv Cgu nk; j,kv ,g kL\i rDo 4,g ewyke gjr hdDi eku kd hldf skdikv3X>el kl Syf sd <jgknm sl,t 4,g Cgu e Bskd kd <je ],g e dS kd ku/kl 4,g IskGof dS <je 4,g krskg rIf? Xe xakyN hg dS kjwi7kd7kjwi <je 4,g Cgu 9yvqtszx8 ],g 9uLl8 k;fzi hd <je 4,g xyv hg k;fzi hd <je 4,g krkv Cgu kF;v ],g krkv kjwi skr ,g krkv ct 4awg Cgu kL\skF j,kv awg kekeji kL\skF Te df krkv Cgu kl <je skd henkv hldf 4,g hrdl skg La[7La[ ku/kl ]krskg Cgu La[7La[ <je 4,g kujd <je ZGlf skd ;que hg sjwi lm ],g kl,t ;que akgo 4,g Cgu utkHof Bskd Xe rxt sd kulkim udfsy ],g hd ku/kl jdIakc Xe Xk;P\fhl xyv7xyv skd orDf; sd ;que su Xkd/kl xyv7xyv 6kd orDf; sd ;que ,g k;df utkHof Xe Xklgf uhr ]kd orDf; sd ;que ,g k;df utkHof Xe Xkp rkl ]kd orDf; sd ;que ,g k;df utkHof Xe Xkjhj' rl3Tg Sdf utkHof rqgc7rqgc ]Tg Skxy jFi sd yhe sl7rqgc ]Tg Bkuc ak;P\fhl hl7rqgc skr su Xkd/kl Syflb 4,g hrsn jd uhy Xe kulkim hg skd sjwi lm ],g orDf; La[v kl,t kd ;que 4hrkuc Cgu La[ Bskd 4Cgu hg hrL\skr skd orDf; sd henkv kulkim udfsy 4,g hrjd kFo; hd suP\p hP\hl dS7dS jGf 4,g hrL\skr Xe Xklgf rkl skd orDf; sd henkv Syflb ],g hrkuc ak;P\fhl ku/kl 4hrjd Cgu kulkim gjr lm ],g hrjd rtfkHof rfakH ltf skd ;que ku/kl 4Tg sryef Cgu ji Zxke sd kulkim so ]Tg sryef jFi sd yhe skt ji Zxke sd ku/kl 4,g Cgu ;kim Bskd hH kd Xkjhj' rkl Syflb 4,g Cgu hg gxt Bskd hd ku/kl Xe uZ'n7jkpof sd <

94Xjd Ii s lb k;i ]hxskg k;D k[sjiW hd ku/kl hd < Xe ZHnal sd Xkjhj' rkl skr 4Tg srjd rkc hd ku/kl hd Xkjhj' rkl ikv ]udfsy 4,g <jeekjuqi ]9xjVcXejf Gsl8 yosd 4,g Cgu ku/kl Bskd Xe Zxke sd <hJ df ,g kgd suikv8

< dhrzi Z<wi sd Zedv $! 4Bqg hjwi dO,c hd uk; hjkeg 4aSkv I,ky liko sl uk; 4Xy ysk[ [akv j,kv Xy [j ji [akv Fkg Xkuskn skr skg hryq[ u [akv 4aSkv Om sjh/7sjh/ jGf Xy lko hjgx jkp7skn ]suc u srOm 4Xy sy lko hjgx jkp7skn 4aSkv I,ky liko sl uk; 4aSkv Om sjh/7sjh/ j,kv Xy lko hjgx jkp7skn so ]suc u srOm slutf 4Xy [j ji [akv Fkg Xkuskn so ]syq[ u [akv slutf 4aSkv I,ky liko sl uk; ]Xy ysk[ [akv sjh/7sjh/ 4Xn L\skN Fkg Xkuskn cv 4,g jkiv kiadquv hdlm 4,g jkiv kiadquv hdlm 4,g jkiv kiadquv hdlm ~~~ ~~~4,g jkiv kiadquv hd qHzi 4,g jkiv kiadquv hd qHzi 4,g jkiv kiadquv hd qHzi ~~~ ~~~4,g jkiv kiadquv hd qHzi 4,g jkiv kiadquv hd qHzi 4,g jkiv kiadquv hd qHzi 4Xn sn nko;/ ]Xy kdq> jlf ]Xy L\skt Fkg Xkuskn 4aSkt kgu Xe kiadquv hdlm 4,g jkiv kiadquv hdlm 4,g jkiv kiadquv hdlm

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 582 egaP

df ,g krxy hg kl rDo lm ]awg kgj pku Te df krxy Cgu kl Xgm Xe <{ lm jGf 4Tg srkt jrm Xe urspv7gwel so ]Tg srkt jrm sjgx skt 4srkt gj Cgu xyv7xyv ikv 4Tg srkt skg 9hIofIDfsyd8 dS ikv ]srkt gj Cgu rDf; ikv srskg7srskg sjwi Iuef ln udfsy 4Tg hrskg Idzi aSk;f Bqg hcn Xe urspv7rDf; sdikv g; ],g kryskL Bskd ],g krpku Bskd ],g krlag Bskd ],g krskj Bskd 6Tg srxy sulag ]Tg srxy suskj ikv 4Tg srjrm Xe urspv7rDf; ikv skr sygi skr ],g hrkv Bkjgx hd uk; ct skr ]Tg srO,c Xe uk; ikv cv ]Syf sd <jgknm sl,t cv 4aSkt L\qt sl urspv7Ifel sphu sdlm dfc aSkt L\qt sl urspv7gwel ]aSkt L\qt sl urspv suiv yosd u df aSkt skg dS surb jrhH suiv eg df ,g hg kurb cyre yqd kd <je skr 4,g hL\i hcn Xe urspv7Ifel ]Xe 9l'akduv de\fkd8 lm rf1e hd kekeji 4,g ue kvqg kcwL Xe jkd/av kd krrel ]uoht rel ]rxt rel skt ],g 9l'akduv de\fkd8 sphu hH sdlm j,kv 4kcn Xe sjs/av hH go ],g ue7gwel kdcl eg sphu sdlm3klgf kcn Xe s js/av rxrDf; hg kjkeg3,g ue urspv kjkeg kvqg kcn sphu sdlm ]klgf r'fkdzi kd jiM kjkeg ,g ue ursp df X>el kl slb 4ue urspv dgfwekl kdcl eg3Xgd 9l'akduv oIDfsyd8 eg skdltf ],g ue urspv j,kv dS sphu sdlm 4,g kcn Cgu Xe urspv go 4,g rkc hjgx j,kv 9xjVcXejf Gsl8 k; ]rf1eekv k; ]rf1e hd kekeji 4,g k[j ji Hht df sF sgj gd ikv skd hlm ]skd sujd 'sozi Xe ursp yqdycf ]kF kL\[ ji jk} sd urspv skt j,kv 4kxSkt kv nk; j,kv sxaSkt yef Xkuskn ]kxsL\skN BkL\y hg sl,t 4kxSkv Cgu nk; dr cr kxsL\y dr ct 4,g kgj L\y Gky[f sd urspv ursp 4,g kgj jd ''fskd hd sujd nk; ursp j,kv ,g hcn Xe urspv g; ]k;yf <jgknm suTe kd rf1e skt g; 4,g ue kcwL Xe jkd/av kjkeg ue urspv ],g ue r'fkdzi kjkeg ue ursp 4srsy Cgu ekd sIa? lhc,kp ],g krL\i kusy ekd hHd7hHd Xeg slltf ],g klgf go kd ue sjkeg ue urspv 4Tg srsy ekd sIa? lhc,kp eg slltf ],g klgf go kd ue sjkeg ue ursp df Tg srdl sy >el kl eg slb 4ue urspv kjkeg j,kv ue ursp kjkeg3go ]Tg srgd 9Labke l'akduv8 eg skdltf 6go ]Tg srgd 9Labke l'akd8 eg skdltf 4g srjd ekd slgf skn sd ue Xe rf1e lb 4,g rkc hd rf1e ;kekl hjkeg g; 4kgd Syf sd <jgknm suTe g; T 4,g ewyke skdikv hg kjwi dfXk;D 4,g krkt kv hg kjwi lc ]hrkv Cgu hjw/v skr ,g hrkv nk; g; ct udfsy 4,g k;x skg /yim Xe lk;ziv go ]kF kdl kt ktsk[ Cgu sl lk;zi skt 4k;x kv nk; dukpv go ]kF k;kv Cgu nk; sl ''fskd skt 4,g k;x kv nk; dukpv j,kv Tg sxy suuql sk;Lfsj k; ]Tg sgj P\i jkc[v k; ]Tg sgj jd ekd Xe k;xfc ikv 4k;x IwN go 4kF okur hgo ]hF k/kc hgo ]kF kvqg kur j,kv Sgfkp kukv nk; ]kF krgd kyko ujd nk; 6sF sgj L\y Xkuskn so ]kF nk; sltf j,kv kyko sujd nk;3sF sIwI skt ue Xkuskn ]hn L\skN rkc hd sujd nk; s suikv ],g k;x Ief okur `k;x kv nk; Xk;D Xe rykg hd 9u'slDsyjf8 ]Xe rykg hd okur7v defdkv lb `Xk;D 4,g krkt kv nk; kjwi lc `,g krkv nk; k/kv hHd skr ],g krkv nk; kl ct j,kv 4,g k;x kv nk; dukpv j,kv ]kxy suP\i jkc[v k; ],g kxy suuql jdysk[ sk;Lfsj k; ],g kxy sujd ekd Xe k;xfc k; ],g kxy suhi Isjxlf jdO,c henkv go 4skn sukt skr nk; krkv Cgu 4skn sukt df kgd su henkv lm jGf 4kxSki jd Cgu nk; go 4,g kgj kt krur ue j,kv 4,g kgj kt krskg ed lkoofekv kdlm skr ],g kgj kv Cgu nk; df ,g kgj ukt jkc7jkc j,kv aWd nk; df ,g kgj gd jkc7jkc 4Tg sgj yef FkldS skdlm ok>ql sjgskn s; 4,g kgj kv Cgu nk; s>qe df ,g Sqg s[j Xe <je hH g; hg Fkl go ]aWd nk; Te df ,g kgj gd g; henkv skt dfXk;D 4Tg srL\i Xe ydfqe ikv kurm ]aWd nk; ]aWd nk; df Tg srjd ''fskd ikv kurtf 4,g krkt skg kdb ue rak' ],g krkt skg rLfa[ ue kvqg kjH sl okur 4,g krkt IwI /acal kdikv j,kv ue sjgx sdikv hg kurm Tg srkt jH sl okur kurtf j,kv 4Tg s rkt jH sl okur j,kv 9lXI8 ikv hg kurm Tg srtsk[ ikv kurtf dfXk;D `Xk;D 4,g kgj kt kvqg ydfqe kukv nk; df g srki hg kurm ]Tg srtsk[ kurtf 4,g kgj kv Cgu nk; df Tg srki hg kurm Tg srtsk[ kurtf j,kv ]Tg sruhc ]Tg srtsk[ T sl gjr cl ]Tg srsy ld ak;fqe ]Tg srsn sn yc ji jlf 4Tg srjd ;kim jktg jGf 4Tg srjd ''fskd hL\c ikv jGf

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 682 egaP

jdO,c henkv dS 4Sx skg ZFv hg sjlwn j,kv 9u'sIskud8 hg sjlwn sd n' lm j,kv 4k;x uc rfjql sjh/7sjh/ n' rf1e 4k;x uc ujefql sjh/7sjh/ n' <je 4awg ekj Te df kxSkv u nk; sl suit ekj7ekj 4Tg sgj it ekj7ekj j,kv Tg sO,c 2Tg sgj jd ujefql so cv ]Sx ywH skd <je 4k;nf jd Wq' ujefql suXkgm gxt hdlm 4skd <je dlkim Sx ywH udfsy 4,g kd <je jk/kv kjkl kd kulkim j,kv ,g kd kulkim jk/kv kjkl7kd7kjkl kd < 4,g Cgu Zkni Bskd j,kv rDjfrfv sd <jeof lc 4,g <jeof ZGlf ]Tg go Tg skt eg ]Tg Sx skg kF;v eg u ],g kuskg Nqd Xeg u ],g k;x L\qt ryx Nqd u ],g kujd xyv Nqd u ],g kuIkd Nqd u Xe k;fzi hd <je 4kxskg kujd xyv ]kxskg kuIkd sltf ,g Bx L\qt ryx thp Nqd Xe e sd ku/kl k; 4,g hyko suskg skt ,g Cgu hg Bqg hHv thp Bskd k; ],g Bx htsk[ thp Bskd Xe yk;[ sd ku/kl ],g Cgu <jeof ZGlf Xe ku/kl 4,g hrkt ync rkc rqgc 4,g <jeof ZGlf 4,g kuskg Xeg skt ],g ;ofH Bskd kjkeg df ,g Cgu hH kl Nqd g; 4,g k;nf Cgu sk[ sueg g; ]Tg Sx ywH eg g; 4eg Tg u,kd df g kujd 9jcXejf8 ZGlf 4skjd <je ]skjd <je ]Tg srgd jkc7jkc n"ufim Syflb 4,g kujd <je slb ]skg kekeji , eqr df Tg kurb hg srgd < 4Tg srjd ''fskd hd su/kl skd La[ dS7dS so ]Tg sryp skt sl Zxke sd ku/kl 4kxskg Xe La[ kuk>el j,kv Zkpp 4kxskg Cgu Xe La[ kukt jrm Xe Bkjgx hd jrhH lb 4Tg sjrm Cgu eg hH Xe Bkjgx huiv hd jrhH lm ji ,g <je Xe sjgx rqgc sjkeg hH kd jrhH lm 4kd jrhH Cgu kri Bskd Xeg udfsy 4,g Cgu knk; sllb 4,g hrL\i hjiN akgt ,g klgf kd jgkc ZGlf kjkeg go 4,g ukygn hjkeg go ]Tg sgj ht hg Xe ue ursp suiv eg 4,g Cgu kri Bskd Xeg kd uoH sL\c lm 4,g hrskg hg klgf kd uoH sL\c hldf ukygn `hysdv ukygn Bskd ,g h[sn hHd 4hrskg Cgu hysdv ukygn Bskd Xe ylv 4kvqg kL\qt sl ukygn lm ,g hH uoH kL\c dS df skg u hg nk; slm j,kv skg krhi ]skg krk[ ]skg krjd ekd ]skg krkt skl ]skg krsy ht Xe ukygn go ]skg u hg kri slm 4,g hH uoH kL\c kdlm df skg u hg kri slm ]skg k;x hg ywH j,kv skg kvht hg Xe ukygn ]skg kvqg kL\c hg Xe ukygn ]skg kvqg kn,i hg Xe ukygn sjh/7sjh/ j,kv 4skg krht Xe ukygn huiv j,kv ]skg krgj Xe uoH sL\c Bskd sl,t ]Tg sgj ht Xe xkH ezxfv yqdycf sd ue suiv eg 4,g kdaP sl rf1eof hg hjkeg `,g kdaP slldf 4Skt L\?m go ],g kdaP skt Nqd 4,g kuskg 9joduv8 ],g kuL\k?m ZGlf ],g Cgu /fyim hjkeg kuskg kekeji 4sn L\k?m wr slm ,g kdaP skt go 4sn L\k?m slm wr ];l skt ,g kdaP sl _ki7Z<o df Xe n"ufim Tg srgd "f+ 4,g kuL\k?m ],g kujd jkdofkv ZGlf ],g kujd 9jodLf8 ZGlf ],g Cgu kuskg kekeji Xeg 4Tg kekeji eg df ,g hg kri Xeg Xe sjgx rqgc sjkeg 4Tg sgj sn eku xyv skd La[ eg kurm ],g krskg kjgx kurtf j,kv 4sjgx j,kv ]sjgx j,kv sjgx ],g oky,G kd thp hg dS g; ]Tg Cgu Xthp jkp xyv7xyv s; 4kxskg uOfd skdikv df kIakc Syf sd suk>el g; 4Cgu hg srIakc skdlb < 4Syf sd suk>el skdikv hIakc Xe Xklgf jkp suTe g; ],g k;fzi hd <je skt g; 4,g krkt y,G dr ursp sdikv Xe <{ lm /skc kd efkzc agv 4awg zc Te 4awg u,kd Te df kF hg kri s>qe skt kukt skr suTe df ,g krskg <je skdikv rDo lm 4,g krkt kv jdOm dr ue ursp sdikv <je Bskd gjr hd jhr sl 9l'akduv de\fkd8 <{ hlm hxskg rfhrzi hl <{ ltf 4awg 9yIskI8 hg Te ]awg Cgu xkH dS Te kd 9yIskI8 4awg Cgu hH klgf 4awg hg dS Te j,kv cl df kxsyp kri hg; skdikv ]awg klgf Te df kxsyp Cgu kri hH g; skdikv ]awg klgf dS Te j,kv Tg sgj pku cl df kxsyp Cgu kri hH g; skdikv cr kxSkt krskg kjgx j,kv7j,kv ct Rpf7gwel g; 6sxXjrm hg sl 9oIDfsyd8 g;3sxaSkt jrm ikv unf ltf Xelm 4,g 9l'akduv de\fkd8 kvqg kcn sphu hH sdlm 4Sx jrm Xe urspv7gwel ikv cr 4Sx jrm Xe 9l'akduv oIDfsyd8 ikv cr 4Tg Sx skg slgf dS eg sd supku lm 4,g kgj pku hHl go ]<d7<d ],g hH skt lkilkv ]Tg sgj pku h{i7s/,ki ]Tg sgj pku sjkr7nakp 4,g kgj pku rxt kjkl ],g kgj pku Nqd cl df ,g krxy kl dfc ]awg Te df ,g krxy Cgu kl rDo lm 4awg jknhxkH hH Te j,kv ,g hgj IwG hlag df ,g krxy hg kl rDo lm ]awg kgj lag Te df ,g krxy Cgu kl Xgm rDo lm 4awg k;x skg klgf dS Te j,kv ,g kgj yp pku

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 782 egaP

jhj' hg kxsjd rfx skr uw[ 4hg ,g skr Zed lko 4hg kxsy skr lko 4,g Zkrd u ],g Zed u 4hg kxsy skr lko henkv 4hg hxXkg skr Xthp hH jGf 4hxXkg skr Xthp hH jGf 4Zed u j,kv ],g Zkrd u akgt `< Tg srgd sldf Zed "s'of 4,g kL\[ Xe phc sd Xkuskn ]Sgfkp kusy >el sl dhO hH skd n' lb 4Zed "s'of ],g ZFv kd Zedof 6,g Zed Zed ],g Cgu hg Zed skr Zedv 4Zed "s'of ],g ZFv kd Zedof 4,g gxt hd Zedof Xe phc sd Zedv j,kv Zed 4,g Zedv Zed hHl ],g Cgu Zed Zed Bskd kd < Syflb 4,g Zedv Zed hHl skr Skt sk[ Zkrd 4,g Zedv Zed hHl skr ]Skt sk[ g; ]awg kgj jd Te jxv 4awg kgj jd Te df ,g krOm okH g; sl akgt ,g Cgu Xd Bskd kl 4,g Cgu qncV Bskd kl ]awg kgj jd Te Xeltf 4,g Cgu Zkrd Xeltf Zed kl ]ZFv kd Zedv 4,g Cgu Zkrd Xeltf ]Zed kl ,g cyre kd Zedv 4,g kIym dhO cyre kd Zedv 4k;x skg Zed dS xk; skr ]awg kgj jd xk; Te jxv 4k;x skg Zed dS lk;al skr ]awg kgj sy lk;al Te jxv 4,g Zed go sxXjd hH skt eg dr cr ]awg kyko sujd Te dr ct 4awg Te kyko sujd df g kgj jd hg sdjd yk;[ g; Zkrd Xeltf 4,g nwt,ke Zkrd Xeltf ]skd Zed sl 4Tg srgd Zed so skd Zed 9dIfXlskxb8 , 4awg Zkrd Te 4awg kgj jd Te df ,g yk;[ g; skd syko sujd Xeltf 4,g okH kd Zkrd Xeltf Tg srgd kujd kl < skd Zed 4krdl Cgu hg skg Zedv skr jGf 4krdl Cgu hg kt Bskd Xe Zedv skr cr ]Xgd Zed hg skd sujd jxv 4srgd Cgu Zed hg skd sujd ZGlf ]Tg srgd slm so Zed 4Zedof j,kv Zed ]Zedv3Tg srjd xsk;zi kd Xkn' uhr < 4krdl Cgu skg ZFv kdlm kuxkH Syflb 4,g kvqg kL\[ Xe Zed ugx go ],g kgj jd rkc hd Zedv henkv skt df ,g kgj [sn Cgu g; Bskd 4,g hrdl skg h/av hH kjiaji hcay dS df g hrskg hukj,g hHd7hHd 4Tg Cgu Sqg sxkH yqdycf < df kr[sn Cgu sl j,kx Bskd j,kv 4,g hgj xkH ],g hgj L\skN , ],g hgj xk; kjiaji hcay hd ukrqngV 4k;x skg kuxk; ]kuxkH ]kuL\skN cyre kd Zedv 4kdl kt k>el Cgu skd < skr 4,g Zed xskH kurtf ],g Zed hg kurm xk; udfsy 4skjd kuxk; ZGlf 4skjd kuxkH ZGlf 4jdL\skN cl skvkt xkH ]skjd re eszi ]skjd re hFg1x ]skjd re ekd ]skjd re ukdqn 4skjd re hH Nqd eqr df k;x k>el cyre hg; jrajuf kd Zedv 4,g ; dS ],g Zed dS kuL\skN 4,g Zed dS kuxkH jdL\skN udfsy 4skvkt xkH jdL\skN jklal df k>el suXkgm cyre kd Zedv skr k; 4kdl O,c Cgu Zedv Xe L\di hH hd hldf hdum ],g hd k;k; hd < su Xkxsky utf j,kv Tg h[yf aSkdhI ji < su Xkxsky utf dfXk;D 4kF ydfqe rqgc ku>el slb 4kdl kt k>el Cgu sl dhO slb df awg kruke Te dfXk;D 4kxskg kNv kusy >el sl dhO kL\skF skd Zedv lb sd < 4Zxke ,g Zedv ]jk} ,g k;fv knl Xe kulkim 4Zxke ,g k;f knl Xe ku/kl 4_wl ,g Zed knl Xe ku/kl 4_wl ,g Zedv 4Tg u,kd eg df Tg srukt eg j,kv ],g krkt kv dr 'kdzi sd ue ursp sjkeg jdOm jqdav dS j,kv ,g krIwI thc sl sjgx hldf sd Rpf sjkeg hg sl ]gjr hd jqdav ,g krIwG thc sl,t 4,g krOm gjr hd jhr endS go ],g kL\i Xe urspv7Lakzc skt go ],g Xe 9l'akduv de\fkd skt go skr aSkt skg Xe 9hIofIDfSub yIskI8 eg jxv 4,g krkt kv <je go cr ]Tg rkt skg Xe Zedv ]Tg srkt skg 9oIDfSub8 Xe slgf lm j,kv Tg srsn L\skN skd slgf lm ikv ct udfsy ]Tg srki jd Cgu s ]Tg srjd ''fskd hd sujd nk; skdlm 9hyoIDfS8 ikv dr ct skr ]Tg srkt ywH hH thp hl7hIskN df kgd slikv suTe kl,t 49hIofIDfS sku8 ]Zedv Xe sjgx 4Zedv ]Tg srkt sgd jrajuf go 4ji Zedv Tg srsn jskt rqgc < Syflb 4g Zedv ],g 9hIofIDfSub yIskI8 skr ZFv kjgx rqgc kd <je Syflb 4,g Cgu lki sjkeg skt ,g krdl yef go , s l sujd 4Tg Cgu eg skt Tg srdl ki go eg sl sujd Xe ylv 4kxsuc k/kc kujd hH Nqd kdikv3Xjd u Nqd ]aSkt O,c ZGlf ;w' j,kv rak' ikv jxv s[sn sjse `jk} kxskg k;D `Zxke kxskg k;D `k;fzi hxskg k;D hd <je Syflb 4skg u hg /skc Bskd slm kd Xkyr sd jrhH j,kv awg kekeji Te df sxy su>el hg Xe ue ursp j,kv Ski u hg jrm skr sphu henkv go df ,g krdl skg kn,i hH ezH sllb 4,g Cgu krko Bskd sl 9u'hIhijf8 ]sl sukjgskn dlb 4kxskg u yg sl sukjgskn g; 4kxskg u yg Bskd hH skr ]awg kekeji Te ]awg kekeji Te df sgj krkjgskn hH g; jxv s

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 882 egaP

ed Nqd ywG `sF sdhG Nqd sjkr7nakp 2kF ZdG k;D skr kF Cgu Te 2kxSkt L\i ZdG k;D skr awgj u Te 4,g Cgu kuskg Nqd kjse ],g kgj Cgu hg Nwi sl>qe Bskd 4awg krkt skg kP\wc cd ]awg krkt skg ukot Te cd df krNwi hHd Bskd sl>qe u `g srgkp kukt ikv ]k;x kv rDo kd sukt cv df kxsNwi hHd Bskd sl>qe u `Tg srgkp kuskg ikv df kNwi su hldf T hHd sl>qe u ]awg krsy lko Te u ]awg krje Te u ]awg kret Te u3awg kgj jd k;D Te df hxSkrc >el hd hxntV 49xLVXIjLav hjso n8 4X>el skd uoht j,kv Xgj srjd Zed 4X>el skd Zedof j,kv Xgj srjd Zed 4X>el skd Zedof `Zkrd kxSkt sl,d 4Xn sukt skd Zkrd sdjd ki 4awg Te df ,g kgj gd hg Zkrd kdikv g; ]skg sgj kjgskn hg ikv g; 4,g kgj kjgskn hg Zkrd kdikv g; df awg krgd s likv Te dfXk;D ]kxskg Cgu awg kekeji Te df sl sugd g; jdO,c ]kxskg Cgu sl sukjgskn ekj7ekj jdO,c Syflb 4hxsI,ky Cgu rf1e dr cr sxXgj suc Zkrd ikv dr ct j,kv 4rf1e ,g hcn hL\i sphu sdltf ]hd sgsky ]hd yhI ,g Zri hgo ]awg kgj jd Te ,g kgj gd skt ],g kyko sujd skt go ]9jvwL n8 4,g k/kc hdikv hg Zkrd 4kxSkt kv <je j,kv hxSkt IwI ykohn hd phc df kIef Zkrd kdikv unf ltf 4,g kusn sukt Ief skd Zkrd sdikv 4,g kusn suskg slm g kgj skg skt ],g Cgu kujd Nqd skdikv 4,g Zedv Xe jgx Xelm3Xgkp kusn eku eg skt3kulkim ]ku/kl hd < , s 4kxSkt skg kuskg kjkeg Zedv ]hxskg >el hjkeg Zedof 4Tg sgj ht eg sl,t ],g rfFf hjkeg Zed 4kxSkt jrm Xe Zedv go ]kxsy >el skd Zedof skt 4sxy u chtv skdcl eqr df jdpskl udfsy 4,g xaP kjse g; 4awg krdl O,c Xe rfFf dhO huiv Te cv df kgd sulm 4k;x O,c jiM sd uto dfc ]uto k[j sphu yosd u sulm 2Tg sO,c hlk;al akg; df kF kri k;D s>qe 4Sgfkp kuO,c sl xaP sdub Syflb ]Tg sO,c hjklal akg; df k>el skr Te df kgd sulm skr `skg s[j Xk;D ji jlf suiv eqr g; 4,g krL\i hg ji kekeji hH skr sk[j hH ji jlf suiv eqr dfXk;D `,g k;nf L\skN ji kekeji k; ],g k[j ji jlf suiv `,g k[j akgd uto sueqr Xe hxntV hjwi `skg srlag hH eqr udfsy ]kF s[j ji jlf g; hg jd[sn Xgqr skr Te ]kgd sulm 4kF hlk;al dS henkv go 4kF s [j ji jlf g; jd[sn Xgqr skr Te 4skg srL\i ewyke hlk;al eqr udfsy ]skg hjklal cl eqr kF kr>el skr Te df kgd su henkv lm j,kv 4kxy sulag henkv go skr 4kxsL\i dgku ji eqr j,kv hg kxsL\i uto ji usI 4kxsgj hg krL\i skr uto ji usI hH skr sxsk[j ji jlf suiv eqr dfXk;D `skg Cgu skr yxki eqr ]kgd su Xk;_fk; um 4Sqg ukj,g rqgc h_k; 4awy kIac hH Te uto kL\skF ]awy [j ji jlf suiv Te df jdpskl g; skr 4kxsL\i uto rqgc ji usI ]kgd su henkv lm 4skn [j sphu skdub `skg Syf Xk;D ji jlf jrcf7hIsi g; df kgd sllm su Xk;_fk; sd lskL\i7lki 4k;x O,c jdsy ji jlf suiv skd jrcf7hIsi suiv j,kv kvqg jkol Xe usI henkv dS df ,g kuql suTe df ,g henkv kd gjr lb go 4,g 9u,e t\bko8 go ],g henkv jk;'fskg kL\c go `awy >skc Xk;D Te skr ],g kgj skg Z<wioge hHl kd uoht ct 2awuc Zkrd Xk;D Te dgku jGf ],g krgd go jGf 4,g krsy >el skd ;gj lb sd Zedof skt ,g krkt jd 'sozi henkv go Xe Zedv 4Tg hg hl X;k;f rqgc hd uoht 4Xe syeke sd lko ]Tg Zkrd eg u ]Tg sgj jd eg u 4hxsgj jdkt jrhH ],g hruke Cgu kxsyp kri skr ]Xn kjgO jgkc skd lko kjt 4hxsgj jdskg 4,g hrdQ Cgu df kxsyp kri skr ]X[sn jd dskj skd lko kjt k; 4sxaSkt s yp Syf lko ikv j,kv hxSkt skg hL\[ r,ke 4sxXdl u je hHd jGf ]sxXkg srsy lko ikv `Tg sgj sy lko ikv 4,g kgj kt k;df hg kjk} sd kekeji go udfsy 4,g Zedof cl go 4,g Nqd kL\skF kl hH Xe uoht sd henkv 49xuVi,g It8 4Tg hgj skg lc Xthp akgo 4,g hryp lko s l,t ]Tg hgj skg hg hl Xthp akgo 4,g Zed Bskd u ],g Zkrd Bskd u akgo 4,g Xe Zedof kekeji ],g Xe Zedv hlk;al ],g Xe Zed ;que <jk/kl 4,g Zed u ],g Zkrd u akg; 4Tg Xe ;e s; 4Tg Zedof s; `sxXL\i akgd s; 4hg kxspi skr utskH 4Xe

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 982 egaP

4Xy sy uzi j,kv dS Xe Fkl ]hJ ukoxH 4XykL 'kdzi Nqd ji lb ],g k;D Aror rkc hjgskn g; 4,g lk;al kuskg kl ]Xkg Sdf Zed cl Sqg srjd u Brd Zed j,kv 6,g k;krc xsk; kuskg kl ]Xkg u Sdf Brd so sdjd Zed cl df Tg srgd < sygi df jkdzi lb hjgskn 4,g hrjd kn,i 9utw;d8 <jkd sd suskg rlfkH hjgskn k'n7Zedv hd krhx qrdV ],g k;nf jskt hH su < ji k'n7Zedv Xe ;k;v Xopaki j,kv sF,kp sd krhx 4,g krL\i Bk[nf jWt 9utw;ud8 kl7kL\skF Xelm ]kgd Xe krhx Nqd skt su < udfsy 4,g krxy Cgu 9utw;d8 Bskd Cgd Xelb 4kF k;kjd /skc hg kd Zedv Xgm s uikv hH ;el lm ]hF Bkv rkc hd jkdk{kl7ekv suekl sd Xk;'f h'snof sd hxsk; 'sge ;el ltf hH ;el d lkozi7jhed 4hd Zkpp <jk/klv hL\c j,kv hjgx hL\c ji Zedof j,kv Zedv ]Zed suikv hHv ]hJ ukoxH8 s

4hd <je ,g k;fzi Zedv 4kt kv Xe Zedv wr ]kv jdL\skN skd suiv wr 4kv jdL\skN7L\skN cl wr~~~]9;;jfi uZke/Zol8 ]Tg srgd so Syflb 4L\skN skd suiv wr ],g kgj jd skt go slm sn sujd 4,g Cgu knk; sl 9jpsx8 dS . ],g Cgu knk; sl sjk'b dS Xe XkFkg sd zc ]Xe XkFkg sd 9de\fkd8 wr 4,g kgj jd Cgu g; wr ],g kL\i Xe ywH wr 6re hg ukt g; wr ]re hg pskl g; wr skr 4k;kv ikral df k;kv Zkrd ]Bkv krpV df k;kv Zkrd ]k;kv okuqp df k;kv Zkrd ]k;kv ;H df k;kv Zkrd 4kxSkt skg rhH;H wr cr ],g kgj jke wr 4,g kgj jke wr df pskl re g; wr skr 4,g jH Refuf wr Xelm ],g jsn hd hL\?7skn7hL\? ]Tg sdqp hg je s; df awg krgd Te ]Tg srL\i Bk[nf kntV s>qr suekl skt g; df g kupwl Bqg Bkv sl sjgx sd Lakzc g; 4,g jc[ 9de\fkd8 cv ],g Cgu rDf; cv ],g kgj yskc rDf; skt g; 6,g , kdqp hg skg g; ]awg kdqp hg jd Te ekd g; ]knk; ,g Cgu rkc Bskd j,kv skg Sx je eqr df ,g kd sukpaqgi jc[ dr um ekd kjsr ZGlf ]Tg sdqp hg je so 4wag kdqp jke hg sygi Te Xgm kxsjke wr Xgtf df sdl gd sl krtgl surb < skt g; 4awg kdqp jke hg sygi Te Xgm ]kxsjke wr Xgtf dfXk;D ]uZqtv re kL\c? wr j,kv 4awg kgj kojd hg Te cl g; ]0q; g; ]ys[ g; ]awg kgj kojd hg Te cl g; 4,g hg kekeji ]Cgu hg awg Te df sdl gd k/hl skr < Syflb 4,g kgj gd hg kekeji go ]krgd Cgu Te go awg kgj gd skt sleqr Te df sdl gd llht Syflb 4,g ukK k;x k;nf sl Gjr hdlm ],g ekgyb kd joB go df kdl kt kgd skd ukjqd sd negqe Syflb 4,g krskg upo kd joB go ],g hrkv jc[ Bskd sl jki sd rDf; sl jrhH sd hldf hH ct 4,g upo kd joB hg nso df ,g Cgu cyre g; kdlm 4,g upo kd joB go ],g skt nso df sdl gd eg Syfhlb 4CF Xjc[ 9de\fkd8 so ]CF Bkv sl sxkv sd suskg sdum so ]CF Bkv sl jgkc sd 9hIyfuZli8 hdum so 4CF Bkv sl jki sd "Qqi sdum so ]CF Bkv Cgu sl "Qqi sdum so Tg hn Xe nso suXkgm Xjc[ skt df sdl gd ;s"Q,kiv eg Syflb 4sF Cgu henkv so k[yf suXkgtf df ,g Cgu cyre g; kdlb 4,g ;s"Q,kiv g; df sdl gd eg skd nso Syflb 4kxSkv sl Lakzc ]kxSkv sl 9de\fkd 6kxSkv sl jgkc sd Zkrd sdikv hgo ]kxSkv <je skt 4kxskg Zed go ]sxaSky ikv skd <je ltf 4krL\i Cgu kuky skdikv 4,g krkt kv <je Zedv j,kv ]Zedof kxsL\i rDo srjtqx sl Zed 4,g jk} kd phc go ],g k;efhd Zedof 4,g krkt skg Zedv endS Zed cr 4,g krsy >el cl go ]krsy >el skd Zedof skt 4,g 9eLtof8 eku kd >el hd Zedof 4,g kKzi eku kd >el hd Zedof 4awykL ZdG Xk;D sl 9Te8 lb Xe>qe dgku hg Te skr ]kxsL\i Cgu ZdG Bskd hH Cgd kucf sjse ct 4aMkt yp u Xk;D kucf sjse hH Te skr kxsgj kryp kl cl kucf sjse ct `aMskP Xk;D skd 9Te8 g; dgku Te skr 4,g kgj kryp hg kl cl 4kxsgj kryp hg kl cl 4kxsL\i Cgu ZdG Nqd Cgd 4kxaMkt Ief Te sl ]Skt Ief k[sj Bx hpC[ ji huki sl,t 4kxsgj kl cl cr kxawgj Cgu ct Te 4kF kl cl cr kF Cgu Te `kF uk'sji Nqd tjwl `sF uhxex Nqd ynkc `sF sIskN Nqd L\kgi `sF sry[f

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 092 egaP

df kgd sulm 4CF hryef ak;Ifskj uhr ek' 4CF hryef ak;Ifskj jkp gcql tskj skd Xkjnac 4awg krsn Sdf uZrojfi Xe utskH sjkgqr sl tkv ]skjnac kuql df kgd slum j,kv k;kyqc skd Xkjnac suiv sulm 4[sn j,kv O,c wr ]kgd su jhdG lm skr 4Tg srkt L\i Xe u>ym sL\c eg ]skg srgd Nqd ikv gcql ]skg srgd Nqd ikv >akl 4Tg srkt L\i Xe 9utw;d8 sL\c eg ]skg srgd kl ikv hHd ]skg srgd kl ikv hHd df ,g kgd sulm 4kNwi suikv ykol kl,t ,g kNwi ykol kl sllm j,kv qlkKtf ,g k;x kv Bskd gcql unf dS 4Tg s[j yki jnac lhc7ln sulm ]go ,g krgj Xe yxat 4,g jhdG dS 4Cgd Cgu hH su hldf Xe k;ufqn ak;ufkgd hl 4Tg hgd ak;ufkgd rqHnv hL\c su XkjhdG sd slskvky 3kxSkt kv Xe yk;[ sllm ]awgd slikv Te go ],g hukgd Ibskvkr dS 4kxSkt paqgi Xe Fkg sjkgqr go ]kxSkt akgd klgf kIym kdlm 4sky ]sxXy kdDlf k/hl eg skg srgd eqr 4krdl Cgu pc wygi kjlwn go ]Tg srskg wygi skn Xe sdDlf dS df Tg srukt so dfXk;D 4kxsyp skyp ]Tg srgd < skr Skt skg htkj skd suskg hxsk; go ]Skt skg htkj hH sl Cgd uZqtv 4sF Sqg Cgu htkj ikv akgt Tg Sx paqgi hH ji jskN lm ikv jdskg htkj sl Gjr hjlwn df sxaSki ikv Xe j[fkv ]sF Sqg Cgu htkj ikv akgt 4aSkt skg htkj hH sl Cgd ikv udfsy 4Xjd Wq' sl Gjr hjlwn skyp ]skn sukt awg krgd Te skr ]Cgu g; ]Tg srgd sl Gjr dS ikv ]awg krykL kjs? sl Gjr cl Te skdikv 4,g hrkt skg rykg hgo hjse Fkl sdikv 4Tg srL\i ewyke 9hIDLfkIad8 ;rDo sdum gxt Bskd Syflb 4Cgu hH Nqd j,kv ]Tg sgj ykL kjs? sl Gjr cl skd uZqtv go 4,g krjd cl hH Sqg srjd u Nqd skt df Tg srgd go ,g g; hg cyre kd hlk;al udfsy ]kt skg hg hlk;al wr df Tg srgd sllm so skr ]kxawy sy lk;al Te ]krjke Cgu skdub Te ]awg rL\fhi gske g; j,kv ;H g; j,kv [qn jd[sn g; skr Te ]s;bk>ym re Xe Zkpp ugx hd gj,xo xsk; s>qe df ,g krgd wr jxv 4kt skg /yim skd sujd u Sqg srjd df ,g cyre g; kd hxsk; skr ,g k;x skg dqlm Xe xsk; r jxv df Tg sgj gd g; skdlm go 4Tg sgj jd ''fskd hd suk>el sl Gjr cl skd uZqtv go j,kv 4Tg srL\di sl w Gjr Xkuskn < 4kxsjd jZHuf ji eg g; ]Tg srL\di eg sl akgd 4hg kxskg wygi kjlwn 4kdl kt Cgu k;kuc dr cv ]krskg Cgu kd wygi dS kdDlf hH Bskd ]sgj uk; j,kv ]Tg wygi sd thp hg dS Xrkc Xkuskn s; 4,g krdl skg krjd Sqg srjd u hgo ],g krjd u Sqg srjd henkv skt dfXk;D 4hrdl skg Cgu xyv dS ]Tg hrdl skg hg FkldS Xrkc Xkuskn s; Xe hukK ]sgj uk; j,kv 4,g krjd Sqg srjd u ],g krjd u Sqg srjd go df Tg sgj gd g; so 4Tg sgj jd k"kHjfi l Gjr Xkuskn hd hukK so 4,g Cgu 9utw;d8 Bskd Xe Xkvk"kHjfi Xkuskn hd < j,kv 4kxsL\i ewyke hlk;al go s skr XL\di sl Gjr hd Ohi hdlm j,kv kxsL\i ewyke hxsk; go skr XL\di sl Gjr hd sjgsp sdlm skd hukK eg jxv skr 4,g hrskg Ohi hg hd wygi syxv go ]Tg sgj gd wygi kyNif eg sltf ]Tg sgj gd efwHO1i eg sltf 4Tg srskg sL\qt FkldS hg yqdycf Xkuskn ]srskg Cgu e[ Cgd Xkuskn so 4sxXL\i Xe ydfqe hL\c eg skr ],g krskg Wq' akgd wygi kyko sNhi j,kv ,g krskg e[ akgd wygi kyko suekl df aSkt sujd ;r j,kv XL\kG7Xjhp skd sdDlf eg jxv udfsy ],g hrskg Ohi Gjr hd sjlwn7dS hd Xkuskn ]Tg srskg sIym 4,g krskg Wq' akgd kjlwn j,kv ,g krskg e[ akgd wygi kygi df ,g ydfqe rqgc kujd ;r j,kv Tg srskg sL\qt wygi skn sd sdDlf hg dS udfsy 4Tg srskg sIym wygi hg rpfuf 4Tg wygi skn sd sdDlf hg dS xsk; j,kv lk;al 4,g lk;al ],g k;df Nqd cl df kuukt Sqg srjd u hH Nqd 4,g wygi kjlwn kd rkc hlb go ]Tg srgd skt so rkc hjlwn 4,g xsk; kuskg rOfrfzi Xe Zkrdv rZkFv 4,g xsk; ]Tg Cgu hg Sdf df kuskg kl hH jGf ]Xkg Sdf Zed cl 4,g xsk; ]Tg Cgu hg Sdf Zed df kuskg kl hH jGf j,kv Xkg Sdf Zed cl ]Tg srgd <

9`kxskg k;D kd 9hIyfvqthoLfab8 hdlm `kxSkt gj Cgu hg _a; yosd uZqtv skr ],g Cgu kujd Nqd Xeg df k;krc suikv hHv j,kv 4,g jwtae skdum kujd Zed hg skd ed j,kv 4Tg srjd rqrzi Z;kpkjda' kl3Cgu hg rjWt hd Zed skd hukK ]Xe ;kHjdak'

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 192 egaP

hd ste sL\c ]udfsy 4,g lkH ZGlf go3,g 9dIf dIfskugf8 dS ],g {1o Bskd Cgd u ],g ekv Bskd Cgd u ],g thc Bskd Cgd u3Tg srkt xy ekv j,kv ,g krkt skg {1o kd ekv j,kv ,g krskc thc dS jxwnkt dS sl,t ,g sl g; ],g hjxwnkt ZGlf g; ],g k;ke ZGlf g; ],g 9lXj;hiS8 g; ],g kgj lkH ZGlf g; ]Cgu hg ,g g; 4,g Ow> g; 4,g Cgu krkj Bskd kucf sgd kuil skdlb jGf 2ykt Ikjof kd Zed g; 4Bx skg ydfqe jGf cr ],g Cgu Zed Bskd kd hukK j,kv ],g ukKv hg Zed ],g u/ac Zed df kgd g; su jda' jkc dS 4kxSkt sy dr akgo ]kxskg rav kd Zdr skt go ]dr 9ut\wyDud ydtfky8 jGf skdikv go skr kL\di suikv Zdr dS 4,g 9jIke dkI8 rqgc Zdr 4kxsL\i kukt dr kehl hj[fkv hdlm skdikv jGf 4Tg 9thyyjskd8 hdlm skr ]kL\di suikv Zdr dS 4Tg XI>a> huiv hd Zdr Xe ylv 4,g krL\i kuL\i Xe I>a> hjlwn j,kv skd jda' Syflb skr 2,g hujd k;D k{siv sl henkv jGf skr 4,g Cgu r;al hH kekeji skr cr ],g Zed kd kekeji g; jxv3kucwL j,kv kuxM j,kv kuyp kd Xkjkr7nakp g; j,kv kuIef j,kv kuuc kd XkL\kgi g; j,kv kuy[f kd XkywG g;3,g Zed kd kekeji g; jxv 4hxSkt L\i ydfqe skr Cgu 4,g ezH kjkeg ZGlf ],g Cgu Zed kd kekeji g; ],g krL\i krgd skdum 4,g krL\i kukt skg jwcte skd sugd k;ke skd jklal skd jda' cr j,kv 4skL\skN Zed3kxsgd go ]hnkou;kyi ]9IifsdS8 ]hlk;al kyko suxkH jdL\skN skd jklal udfsy 4ji suskg u Zkrd kd < ,g jskt 2kxskg sl,d hukK ],g Cgu hH kekeji skr jgkc sd Zed skr 4,g Fkg kd ZktM hyko suyp sNhi sd suyp lb `,g kryp Xk;D ],g kryp sl,d g; 4,g kryp sl,d jklal g; kF;v ],g Zed kdlm jklal g; dfXk;D ],g Cgu kucf sd Zed hH kekeji 4,g hukKv ],g hjklal ],g ed skr k; skr ],g Cgu kucf sd Zed hH kekeji 4hg kxsgj skr Zed 4Skt gj u Zkrd df ,g ji lb jskt kjwi kd < 4Zed j,kv Zkrd3Tg slgf skn sd Zed Xe ylv 4Sgfkp kuskg Cgu Zed df Tg srykL 9llfsGS8 ji Zed go 4Tg srync skd 9llfsGS8 jda' 4Tg sgj gd < skt sl uZqtv3Sgfkp huskg ji suskg u sd Zkrd 9llfsGS8 udfsy 4,g Cgu Zkrd Bskd Syf sd hukK dfXk;D ],g pl hg yqdycf g; ],g Cgu Zed Bskd Syf sd hukK 4,g hjw/v ],g Cgu dhO go ]Tg srsn k;k; skt slb jda' udfsy 4,g pl skr rkc g; ],g Cgu Zed Bskd Syf sd hukK 4skvkt Ig sl Xk/acal sd Zed 4skvkt xkH sllm ],g rxt kd Zed skt ],g jklal kd ed skt7skt df Tg srsy hg; so hH cyre kd suL\skN sd Zed j,kv 4skL\skN Zed df Tg srsy kuc kuL\skN kd Zed skd Zedv sd < so akg; 4Cgu ;kim kucf sL\skN skd Zed 4,g ukKv hg Zed ]Tg srgd so 4,g u/ac hg Zed ]Tg srgd so 4Tg Xe /skjof rl sd Zed jda' 4,g k"kHjfi hd okuqp k"kHjfi hd jda' 4,g k"kHjfi hd hrki{i k"kHjfi hd jda' 4jRm kd uzi sjlwn 4krL\i Cgu ZdG rqgc Bskd sllb Skt k;yf hH sl Cgd jGf ]Cgu kxsn knk; sl Xk;Ifskj rkl henkv go j,kv ]Tg rkl ak;Ifskj df ,g krkv Xe >el dr j[fkv7j[fkv sd krhx skd uZqtv 4Tg rkl ak;Ifskj so jxe 4sy /kl hgo ,g krgd k;D wr ]sy /kl xsk;ukK skr Cgu kNv ]sy /kl xsk;rDfH wr kNv ]sy /kl xsk;Zed wr kNv ]kt skg hxsk; r kNv ]kt skg rDH wr kNv 4sy jd g; kNv df Tg srync jkc7jkc go 4,g hryp krhx hcay hurb Syflb w 4Tg srL\skN ji uZqtv g; ]kxskg htkj skd susy uZqtv sl,d skdlm 4Tg hg rkl ak;Ifskj 4sy sy jkp ]Tg srgd so skr 4krdl skg Cgu g; df ,g krgd go 4sy sy uhr wr kNv df Tg srgd skdlm hHd so 4Tg sgj js? hg sl < skd uZqtv 4Tg Ulzi so cv udfsy 6Xy >akl uhr df Xy gcql uhr df Xy >akl jkp df Xy gcql jkp so ]Tg huyef hg rkl hH hHv 4Tg tkjku rqgc sllb hxXyef gcql uhr jnac jxe ]Tg huyef hg rkl ak;Ifskj ]skg sruql df kgd sulm j,kv kjsG gaqe Gjr hd henkv lm sulm 4Sqg Ulzi sL\c jnac 4sky sy gcql jkp eqr ]skjgO BkH kNv ]kgd sulm 4Sx skg Wkrm skd sujd kyeg jnac 4hxXyef ek' hIskj jkp ]gcql hxXyef hIskj uhr 4kxskg Cgu g; ]kgd sulm 4Sgfkp gcql hIskj jkp 4sxXgj e;kd ji e;uf suiv skr eg 4srdl gl Cgu eg uZrojfi g; ],g jgkc sd rZknc go ]sxXn jd rokxc eg df kgd suXkgm j,kv Sx skg tkjku endS jnac 4hxXyef ak;Ifskj jkp skd >akl j,kv hxXyef ak;Ifskj uhr gcql Xgqr sl tkv 4awg krsn Sdf jsG7Iym

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 292 egaP

j,kv ,g krxkH q{Hf go ],g krL\,kn hFkg yxki go 4,g kL\[ ji rN Ikzel ]k;x k;nf L\skN skd q{Hf chjx lm j,kv k;x k;nf L\skN hFkg yxki j,kv Bx hn jd hyk[ dL\l ]ji yge 4k;yf koyqc skd hFkg yxki lm sulm 4,g hFkg yxki dS lki sdlm 4awg krsy Skyqc Te slm 4,g lki sjse go ],g hrdl skg Cgu thp dS udfsy ]Ow> kxskg cl df kgd sulm 4,g henkv kd xaP suiv hH Ikzel udfsy 4,g Ow> cl df k;nf jd 0lf cl sulm Xe jkcjn sd Ikzel 4krdl Cgu jd ]k;df Cgu 9IDId8 Nqd hH hHd su Zdr 4,g 9oDfILf8 ]hl,t jkoyr ,g jk/ dS Xe Zdr skr 4hrki Cgu kuc ],g hrdl skr kIef 4hrki Cgu L\skt ],g hrdl skr L\skr 4hrki Cgu kytf ],g hrdl skr jke jkoyr3,g gjr hd jkoyr 4,g Cgu k;D df ,g krki krc jWt g; Zdr ],g k;D df ,g krki krc Cgu hHd skr g; Zdr `,g k;D Ow> df ,g krdl jd 0lf g; udfsy ],g k;D ;l df krki jd Cgu hHd 0lf skr Zdr 4,g k/ofql dS Xe Zdr 4,g Ow> cl df k;nf jd 0lf j,kv Snf Zdr sL\c sulm 4k;x Xe jkcjn sd Ikzel dS go ]kruke hg kOw> skd jklal ]kruke hg k;ke skd rxt skt q{Hf 0,kc dS 4,g hrkv nk; s>qe hukgd dS 4,g k;ke cl ]sxXgd jda'3kujd u g; ]kujd kjwi kd hldf g; ]lk; g; ][wH g; ]kuxake k{Hf g; ]_ki kd k{Hf g; `sl akgo kF Cgu skt ]skg sgj kv sl akgd `akgo g Cgu skt ]skg sgj kt akgd `skdlm ,g Cgu skt ]skg sgj k>el skdldf `Syfldf kuk>el g; `Syfldf kuyp g; , `skg srdIH Syfldf oakx7oakx g; eqr `skg srL\i Xe ezH sgkd skr ],g k;ke cl jxv `skg srk>el skdldf eqr ]Tg rgd h/skjof sd jda' 4,g k;yf dkte cw[ kd jda' su Xk;/fskjof sd jda' 4Tg hg srjd skr kIsp hd suk>el ]Tg hg s rkt skr suk>el ]Tg hg srsy skr k{Hf ]Tg hg sryduf suxake skr [hH hH jda' 4,g krkt gj "s' hH jdskg k;ke go ]Xgd s k;ke hg kurdf skd Zed ]Xjd kIsp hg hurdf hH jda' j,kv 4hrdl skg Cgu htkj ho1i hjwi Syflb j,kv 4kxSkt gj Cgu ;kim kd suyp <{ dS 4krdl Cgu yp <{ dS skr ]Skt skg htkj sl jda' ho1i hjwi g; jxv 4Tg Cgu syko uxkH skt ,g krL\i kugj jZHuf ji Xkxsky um hH skd syko suxkH sd jda' j,kv 4Tg srkt uc syko sukxH jda' 4,g hrkt s uc 9IifsdS8 k;k; hjwi hd jda' df awg htkj Syflb 4awg htkj skd suuqp skd < syckdqe sd jda' Te udfsy 4Tg jskN skn sd thp hg dS Xkuskn s; 4kxSkt kyp Zed skr kxSkt kyp Zkrd ct dfXk;D ]skn sukt skd Zkrd ]Tg sgj gd < 4hd Cgu Wq' k_k; sl jskN sd < 4hd Wq' k_k; sl jskN ryx yqdycf skr 4,g krdl pc ],g Zed df sl okH lb 6sl sujd Zed ,g krdl pc Zkrd dfXk;D `akgd kxspc Zkrd skr ]Cgu hg ,g Zed df sdl kt kuke g; jxv hH Xe ukK ]hH Xe kuid ]sdl kt k;df 0"fuf yqdycf jxv skd Zed dfXk;D 4sl <jkd sjlwn Sx jd 4Sx jd udfsy ]k;df 'sozi Xe jnfae cr ]sL\,kn rqgc lkilkv sd jnfae ]Skxy jdDp rqgc j/m7j/b ]sdIH sl 4Sx skr paqgi so sl srkj ryl7ryx rqgc lb 4,g Cgu ryx rfwHquv hd jda' udfsy ],g ryx ],g 9ZLlS8 9dtfky8 kjwi kd jda' skr 4,g okH kd Zed dr ct ,g krdl dr cr hg pc Zkrd dfXk;D `kxspc sl,d `sl,d kxspc Zkrd ]sxXn kIef yqdycf ikv skd Zed unf ltf dfXk;D 4Sx paqgi skd ;l jda' 4awg kgj gd Cgu Te g; ]Cgu `sdl paqgi Cgu skd ;l jda' df awg kgj gd g; Te k;D udfsy 4,g krL\i ji sukIef sd Zed kurtf krL\i Cgu kurm ji sukIef sd Zkrd jskt kdum hdkc 4,g Cgu Zed Bskd Syf sd hukK 4Cgu ,g ],g ;lv Zed df hd suk>el g; Tg srjd kIsp hjgx j,kv ]Tg ddkr sL\c udfsy 4Tg srkt L\i Xe ydfqe hL\c go j,kv 4,g krkt krP\c jdDp ]srki Cgu IwN jda' Syflb 4hg kxskg Zed skr ku[sn kjkeg udfsy ]skg Ow> ezH df ,g krdl skg 4Tg sgj [sn ezH eg 2sxaSki [sn sl,d eg skr ]skg u hH kKkv hurb hdlm dfXk;D 4sk[sn ezH eqr df ,g krsn kKkv skdeg go df kdlm kxsL\i hg kuuke Zed skr kurb huk; 4,g krjd 9Mkyv8 skdeg go df hg kxskg skr 9xoVkyv8 kekeji ed7sl7ed hH skr ],g k;df kn,i sueg ],g ezH kjkeg ZGlf k;ke jxv `aSk>el sl,d skd k;ke g; cv `Xjd k;D go cv df ,g hrkt skg hL\[ ydfqe hL\c j,kv 4Tg srkt srL\i Xe ykt Syflb jda' 4,g krL\i hg kujd skr hH 9eIfskugf8 4hg g Zed skr Syf sd 9IIfskugf8 4,g Zed Syf sd syko sujd ]skg Ow> Syf sd Xkyko su[sn 9dIf dIfskugf8 df ,g rkc ,

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 392 egaP

4,g hg kl ],g cl g; jxe 4,g hpc Xe rxt sjkl krhx <jkd sd hg kdhI hd jda' dfXk;D 4,g krdl skg hH g; 4hrskg Bx sk[ krhx skr ]hrskg hd u kdhI su jda' jxv df g krdl skg hH g; dfakykg 4k;df Cgu su j,kv hldf kurm k;df su jda' ;k;v kurtf Fkl sd < df ,g kuuke , kjse udfsy 4hn jd k;k; ljdS h/hl dS ]sykL IakN /skjof cl ]k;nf jd kjFql7Gkl ]Cn jd xyv ak;rfakzH cl sl Xelm ]k;nf jd r{kzHuf skd krhx sGn hygi su jda' df ,g g; <jkd kdlm 4,g Bqg ;zifdsky d/fZkol go ,g k;k; skt hd krhx hd < hd jda' Syflb 4sxaSkt L\i Xe ezH sl /skjof cl eg 4hrL\i Cgu Xe ezH sl Xk/skjof skt ]Cgu hg hrskg 9Lw;d8 sl 9u'DLfkIad8 skt ]Cgu hg hrskg 9Lw;d8 skt ]Sgfkp k/se hL\c Syf sd suskg sL\[ Fkl d < dfXk;D 4Tg Bqg FkldS Xrkc Xkuskn s; 4,g kvqg hH 0fqcnae hg Fkl sd jda' lk;al kd ukrqngV j,kv kvqg s kn,i Fkl sd jda' hH lk;al kd ukrqngV 4sdl jd kdb Xe k;al hL\c hH skd Xk;lfk;al >elku udfsy ]sdl jd kn,i hH Zxo kL\c dS kd Xk;lfk;al jda' Syflb 4Sgfkp >el hjgx hL\c Syf sd su>el skdlm skr ]Skt hd rkc jxv hH hd orfv sd wygi sjlwn udfsy 4,g Xe orfv wygi kjlwn df Sdf Gf hdlb kucf ]Tg srjd rkc hd wygi dS jda' dfXk;D 4kvqg kL\[ Zxo kd Xk;lfk;al r{kzHuf dS hg kd jda' df ,g g; skr pl 4sdl jd Cgu kn,i < go ]sdl jd kn,i Zxo hlkoofekv kL\c kd Xk;lfk;al Xe ukrqngV jda' Syflb 4Sx skg sL\[ r{kzHuf so ]Tg sL\[ skt Fkl sd jda' Syflb 4Tg srykL Xe ezH ed sl < jda' ]Tg 9xtVw;d8 ed sl < jda' skr 4Tg wygi Xkuskn sd sdDlf dfct ]Tg gj jd jkdub skd sjlwn j,kv 4,g Cgu kri skdum kd wygi sjlwn ]Tg sgj sn jskt ji wygi dS sd sdDlf go 4,g hd wygi s dS j,kv ],g hjw/v go ],g k;k; skt hd jda' Syflb 4Tg skr jda' `jda' udfsy ]Xn jd ;lv cl 49jIsxuf n Isxuf Iku u,d ho8 `,g kgj jd /s"uf skt sxXjd /s"uf sl,d skdlm j[fkv udfsy ]Xn jd /s"uf cl eg df ,g krgd dhO ZIkdLf ]akg 4j[fkv ]j[fkv ]j[fkv 4,g krkt hg pc go 4srdl jd Cgu 0"fuf Arrav eg skd orfv 4,g skr go ]kL\i Bk[nf sltf ]kuL\i Bk[nf g; kxskg u 4,g skr g; ]kL\i Bk[nf s>qe ]hlj hxskg u 4,g skr hlj ]iakl kxskg u 4,g ed7sl7ed skr kuL\i Bk[nf kjse udfsy ]Cgu k; ,g go df ,g Cgu ykol g; 4,g kL\i Bk[nf udfsy ]skg kL\i Bk[nf Xe hlj s>qe iakl 4,g ]skg kOw> hg kurdf kuil 4srdl jd Cgu jkdub skd orfv sdlm ]skd 9lXItDfS8 sdlm 4,g go udfsy ],g Ow> go ]Tg sr[sn kuil eg rkj 4,g go 4srdl jd Cgu jkdub jda' skd suskg sdlm 4,g hH k;ke udfsy ]Xn sn eku hg k;ke sgkp skd uoht eg ]Skt skg hgl hg kurdf g; Xe Zdr ]udfsy 4kgj u ;kim Bskd kd Zdr cv skdlm ],g k;ke cl kgd g; sultf 4,g k;ke cl ],g kyko su>el Bskd u ],g kyko suk>el Bskd u 4,g kyko suk>el Bskd df ],g krk>el Bskd df ]awg krk>el skd hldf Te df ]awg krkt suk>el Te df ,g ;lv ku[sn g; kjkgqr ]Tg srgd jda' 4krL\i Cgu ZdG Bskd sllb skd jda' udfsy ]Tg srkL\m dkte h/skjof sd jda' 4,g htkj skd sugd hg skdcl go dfXk;D 4,g uOfd kL\c kuk>el slm 4,g htkj skd sugd k;ke skd rxt sjkl henkv skt 4hF k;ke ]hF hOw> ]hH ezH tkokv hd sukpc hjse 6k>el ezH sueqr skr ],g ;lv jklal df awg kgj gd Te ct ],g kgj gd g; go ]akg 4,g ;lv jkdqi hd sukpc ],g ;lv cl ]g kgj gd go `kxSkt skg ;l , l,d kuskj kjse skr ],g ;lv hHl ct df ,g krgd g; go 49IXIlfad8 ,g jxe ]henkv g; henkv g; dfXk;D 4kgj s u cyre Bskd cv ]k;x jkg hH hFkg yxki go cv 4,g ydfqe hL\c Fkl sdlb 4,g ydfqe hL\c Fkl sdlb cv 4,g Cgu ;l Nqd ];lv k;koL\qN skt sueqr go ];lv Bx hd kuZFkzi slutf eqr go ];lv kuZFkzi hjse go ];lv ;H kd suje sjse go ];lv kukypf7kuskj kjse go ];lv kuskg kjse go ];lv cl ]Sx kv Xe ezH ikv ],g krgd go `kuskj kjkgqr 4,g ;lv cl ],g krgd q{Hf go `hFkg g; df ,g krNwi sllm jGf ],g krkyqc jrhH sd yge slm Ikzel jGf 4,g krkt k;kL\qN slm jGf ]kxaMkt je Te df ,g krkL\xfL\xf ],g krskj ],g krL\skt j,i7Fkg ],g krkypf go 4Xe L\awl ,g krsy L\di slm hFkg j[fkv jGf 4Tg srkoL\,kn Xe oakx sjwi ]Cgu hH srkoL\di yqdycf skdlm go ]Tg srkt syp SkL\,kn skd hFkg go udfsy ]skvkpc s>qe ]kxaMkt je Te ]kje Te 2skvkpc s>qe df ,g krkypf

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 492 egaP

4,g orfuv ],g orfv 4,g 9lXItDfSuku8 ],g 9lXItDfS8 4,g ;lv ],g ;l3,g ryx hg k"kH hd k;x kv 4k;x kv ;lv <{ hlm ]k;kv ;l <{ ltf 4Bx kv r,ke unf hlm ]k;kv et unf ltf hdkc 4Sx xy ykl jRl Xe sukIym kdDlf skdeqr 4sdl [sn Cgu Fkl dS eqr df ,g krZFelv hjkgqr g; 4,g rkc hjlwn g; ]Xe su[sn skd sjlwn sxaSkt xy ykl jRl ]k[sn wygi dS sueqr hHv udfsy 4,g wygi kjlwn hg kd et go 4Cgu hxSkv ]Bx kv r,ke unf hlm k;kv et kjkgqr unf ltf 4,g Cgu ykol kd sukt7sukv sdum 4Tg wygi skn sd orfv hg dS so 4Tg 9l;ufsIebkl8 ]Tg rixq; ;lv j,kv ;l 4,g ryx kupskl kl ]sl akgd Skv ;lv j,kv ;l ]Cgu `,g rjWt hd rskywe k;D Syf d sukv sdlm 4,g Cgu skt df ,g hg cyre kd ;lv 2,g krdl kv hH sl Cgd kucf go ],g hg ;lv skt 4,g rjWt s k;D hd sukv skd ;lv 4Sgfkp kukv sl Cgd skd ;l 4sd ;l ;ktc ]sd sukv sl Cgd kucf ,g k/ofql knk; skd ;lv df ,g g; skr pl dfc `,g k/kc k;D skd ;lv skr ]sl Cgd kucf ,g krkt kv ;l jxv j,kv `sl akgd k;kv ;l df krkL\y Cgu 0fqc hurb hH dS sl Xeum j,kv `sl akgd k;kv ;lv ]Tg srNwi jrajuf xsky syko sujd Zkpp ji ukKzc df ,g rkc hd ste sL\c g; `,g BkuOfd hl7u,kd skd ;lv skr ],g krkt kv Skv sl Cgd kucf ;l ct `sl akgd k;kv ;l df Tg srNwi Cgu Xk;D g; `sl akgd k;kv ;lv ]Tg srNwi eg Syflb 4Tg wygi skn sd thp hg dS go 4Tg srL\i yp jduke rhjiof skdlm eg df ,g rdDnf hjkeg ]Tg wygi skn sd thp hg dS so Xe ylv 4,g Z;koufv go ,g rhjiof skt 4,g krZ;koufv jkd/av Syf sd suskg sd 'kdzi sl,t ],g krZ;koufv hg hl,o ;lv Syf sd suskg sd ;l 4kxsdl skg Cgu hH ;l skr Cgu ],g krZ;koufv hg hl,o ;lv Syf sd suskg sd ;l 4kxsdl skg Cgu hH ;l skr Cgu 4,g krZ;koufv ;lv hH Syf sd suskg sd ;l df ,g g; cyre kdlm skr ]X>el skd < eg jxv 4,g ji rfx kuskg kd rfxv 4,g rfxv jk/kv kd rfx df Tg srgd g; so 4sl Xkvk'nf cl Tg srjd rklkekv skd }a} sjkl <3Fkl sd < 4,g 9xoVwe8 Gjr Xkjkp sdlm df Syfhlb hg ,g go ],g 9xoVweuv8 skt go 4,g hjWt kuskg rrojfiv Syf sd suskg sd uZrojfi j,kv 4,g hjWt uZrojfi Syf sd suskg sd rrojfiv Xe ylv 4krdl ew? Cgu kucf sd hyhd rrojfiv ],g kgj skg rrojfi skt go j,kv 4krdl skg Cgu kucf sd uZrojfi ],g rrojfiv skt go dfXk;D 4,g ;l uZrojfiv kurtf ],g ;l hg kurm uZrojfi df Tg sgj gd g; < 4,g ;l uZrojfiv kurtf ],g ;l hg kurm uZrojfi df sxXgd g; go ]sxXgd skt < k; ]awg kgj gd skt Te ]udfsy 4,g krkt uc ;Zk;i kd ;l hg ;huZrojfiv j,kv 4,g krkt uc ;Zk;i kd ;lv hg uZrojfi Xelm ]Tg srjd k"kHjfi skt hd ;lv j,kv ;l jda' 4;l ,g hgo ]hgo hg ,g skt ]kxskg hgo hH nkc <{ dS ],g hgo hH nkc <{ dS ]kF hgo hH sygi <{ dS skt 4,g ;lv eku kd hlm ],g Cgu skt 4kxSkt skg j,kv Nqd jGf go nkc <{ dS dfXk;D ],g Cgu go hH go k;x skg skt nkc <{ dS j,kv ]kF Cgu go hH go kF sygi <{ dS skt df kvqg g; cyre kdlb3kvqg k;D cyre kdlb3k;x skg j,kv Nqd nkc <{ dS j,kv kF j,kv Nqd sygi <{ dS skt df ,g krskg g; cyre kdlb `kvqg k;D cyre kdlb cv 4kF sygi <{ dS skt ,g Cgu hgo hH <{ dS skt ],g kgj kt krync skt ],g kgj ync skt ],g uZrojfi k"kHjfi hd jklal j,kv 4,g 9hIufjIb8 4,g krrok' k"kHjfi hd jda' hd ;l 4;l ,g hgo ]krdl Cgu hg skg uZrojfi Xeltf ]kvqg Cgu uZrojfi Bskd hHd Xeltf 4,g hg kl,o ],g hgo 6,g hgo ],g knl ],g rok' skt ]Tg srgd jda' 4,g uZrojfi hg k"kHjfi hd ;lv j,kv k;ef hd jda' 4j,kv Nqd kxskg yd ]j,kv Nqd ,g tkv ]j,kv Nqd kF yd skt ]k;ef ,g hgo 4,g Cgu kl7dS knl skt ];lv ,g hgo df Tg g; hg srgd jda' 4Tg srgd Ow> hg skd kryh'uZrojfi jda' udfsy 4,g krdl kt k;df hH Nqd skr ZFv

9`krdl skg Cgu kryh'uZrojfi jdskg u Ow> ZFv kd k;ke hd jda' ]hJ ukoxH8

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 592 egaP

94Xjd Ii k;i 4,g k;nf jskt ji krZ;koufv hd suskg Xe {i hldf7u7hldf o rhjiof sd rfFf d;Zk<ufv suikv sygi 4kgd Hq' suikv skd k/ofqn ]hJ ukoxH8

4,g hg sl sygi kr,k>el df Xgd kl 4hgj u rjWt Bskd hd sr,k>el 4kgj u <jkd Bskd kd sr,k>el cv skdlm ],g krjd jkdho skd Xkuskn skt 4,g k;df jkdub sulm skdltf ]sl sjlwn lm kxsL\i kukuc kr,k>el ji yr sjgx hldf7u7hldf skdlm kxsjd jkdub skd dS skt 4Tg Xkuskn ],g kgj gd go 4,g kgj jd jkdho Fkl7Fkl skd Xkuskn go dfXk;D ],g Cgu rjWt Bskd hd 9tbkeskziakd8 skdlm 4krskg Cgu 9xtVbkeskziakd8 henkv kl,t < ZGlf 2kxsL\i kujd 9tbkeskziakd8 skd jda' skr 4hxsL\i hg hujd skr rkc hH skdum 4hujd rkc k;D hdlm Cgu hg ,g skt dfXk;D ]srjd Cgu rkc hd k;ke eg df srdl gd Cgu kl hH jda' 4,g go dfXk;D ]hxsL\i husn rfho skdlm ]jkdho Cgd7u7Cgd udfsy ]skn eku Nqd3,g ;l jkgo; df skgd ],g ;l Rf1ouf df skgd ],g k;ke df skgd3kxsL\i kujd jkdho Xe iW hldf7u7hldf kxsL\i hg kujd kr,k>el skdlm ]kxsn jskt ji ;l sjw/v hH skt 4hxsL\i hg hujd 9tbkeskziakd8 skr skd jda'

9`,g Cgu kujd 9tbkeskziakd8 kdum k;D kugd ;huZpoufv skd k;ke kd jda'8

4Tg srdl kt Snf ;rDo 9xtVw;d8 hg sl uZ'n sjgx rqgc j,kv 4Tg 9xtVw;d8 ;rDo hHl sd < Syflb 4sxaSkt skg 9xtVw;d8 go ]kxsn ;rDo hH skt go df Tg srdl >el eg BkuOfd hdlm cr ],g kr[sn Xe krZ<wi kl skdlb henkv Bskd ct j,kv 4,g hH orfuv ],g hH orfv kvqg kn,i sl hjqlakc hg dS hldf 4Tg jo sd thp hg dS hldf 4Tg yseykr sd thp hg dS hldf ;lv j,kv ;l df Tg srki j,kv Tg sr[sn eg ],g ;lv ZGlf df Tg srgd g; eg u 4,g k;df Wq' ku[sn Xe krZ<wi hdlm sueg skd hxntV df ,g g; cyre kd k/ofqn 4,g hryef k/ofqn sl ;kH,kl 4,g rkc hjgx hL\c kuskg Xe k/ofqn 4Tg srskg syFm jlDv ]srskg Cgu Xe k/ofqn xsky skt j,kv 4,g hjgx hL\c k/ofqn hd < 4,g akgd ;l kxsL\i kuk[nf skdlm skr ],g hg ;lv df k;nf jskt su hldf jxv 4,g akgd go df kxsL\i kuk[nf Cgd7u7Cgd skd ;lv skdlm skr ],g hg ;l df k;nf jskt rqgc su hldf jxv 4Tg FkldS ;lv j,kv ;l Xe rxt df ,g g; rkc ylv 4,g Ow> hgo ],g jrhH skt go ],g krgd uZqtkxku 4,g kvqg kO,c jrhH Ow> hylv ]skg sL\i Xe I>a> hd sugd Ow> Syfldf skd jklal df ,g krgd uZqtkxku skr 4,g Cgu upL\v Bskd Xelb 4Tg srdl kt sykL scL jrhH d scL 4awg kgj [sn kuil j,kv awg k;x skl Te Xe hukgd lm ]awg kgj [sn hukgd hg huiv Xe eGf ]awg kgj [sn eGf s dS Te df Tg srdl [sn kl ikv 4Tg srskg suil jrhH sd suil ]suil jrhH sd suil kl ]Tg srskg scL jrhH sd cL sd jxwnkt df sl,t 4,g kgj [sn kuil go df ,g kgj [sn kuil henkv dS df rkc g; ,g 9lyqdsjef8 rqgc 4Tg s gj [sn kuil ikv Xeltf sxXkg s[sn suil hH sl suikv 4awg krsy jd kn,i suil hH jrhH sd suil Te df ,g rkc hd s ste 4kxaWd kn,i suil Te skr ]skg u hH jklal jxv 4awg Te Ow> hnk;ufqc hylv 4awg krxy su[sn suil sdjd nac [akv Te udfsy ],g krL\i Bk[nf Cgu jklal ]awg krsy jd nac [akv 4awg krsy jd kn,i suil sdjd nac [akv Te udfsy ]krL\i Cgu Bk[nf jklal ]awg krsy jd nac [akv Te dfXk;D 4Tg sgj skg kn,i sllm Ow> cl j,kv 4,g Ow> go ],g kgj L\i Bk[nf skdltf ,g go jk/kv dyf,ke ],g kgj L\i Bk[nf skt ,g Cgu go jk/kv dyf,ke Xe Xkuskn Xeub ],g kgj L\i Bk[nf skdltf go ],g kgj L\i Bk[nf skt df ,g krgd g; uZqtkxku 4Bx skg Ow> kekv Xe k"kH hd uZqtkxku ]k;x skg Ow> jklal Xe k"kH hd jda' skr 4,g k;ke go ],g kgj L\i Bk[nf skdltf ]kgd sulm 4k;x skg kjwi jdkt Xe uZqtkxku skt k;nf jskt ji wygi sIym dhO sdlb su 0qc 4kF wygi dS g; 4,g k;ke g; ,g kgj L\i Bk[nf skt g; df k;nf jskt su jda' 4,g hjWt kusy sy Xe uk; hH wygi kjlwn dS Fkl sdlb ],g k;nf jskt ji wygi dS su jda'

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 692 egaP

skt df ,g krskg g; hg cyre kd kd 9hIXed8 ],g krskg g; hg cyre kd kdhI 4Tg sgj sn h<iIf ;sk; suk>el eg slm ]krL\i Cgu Xe >el Xeg skt df ,g krskg g; hg cyre kd kdhI 4hxSkt gj Cgu rjWt Bskd hd kdhI cr 4hxSkt uc krhx cr 4hxskg Cgu reuf kdhI ]hxSkt skg reuf krhx skr ]aSkt so jxv jki sl Zdr 4,g krskg hg 9yu'sj8 knl jkdkdhI Xe ylv 4krki jd Cgu regf hd suskg 9yu'sjlakI8 jkdkdhI Bskd df ,g <jkd kdlm 4hrki jd Cgu ;k; Fkl sd krhx kdhI Bskd udfsy 4Tg hrkt hrP\c tskj j,kv ]jktg Cgu lkpi utknav ]ji < Tg aSk;k; hl7rqgc 4,g hjw/v hg hurm hH go ]hd su dyrf k;k; hd Zed skr 4kd syko sucwL Xe Zed kuqp wygi kjlwn su dyrf ]kd Zedv syko suL\skN Zed3kd Zedv ]su jda' kF kuqp wygi dS 4k;nf ;rDo su dyrf ji 9ehIDS8 sjlwn dhO 4,g hrgd hg Syf sd Zed krhx df sl jskt sgd j,kv sn ;Jzi skd Zed skt skg k;k; Bskd hd krhx df Bx skg hjWt 4k;nf keq? skd 9eyqLXi8 s u oHquv sd ykl jktg 4k;df <h{ skdcl lm ]hF kre{ hd suskg ;fl hH skt Xe ukrqngV 4kxsjd jskted uikL\skxH 4k;df jskted sl gjr rqgc skd XkL\t hd ukrqngV su wygi hnkou;kyi sd jda' Xe ykl jktg j,kv 4sF Sx skg ykl jktg Sqg suqp skd wygi sd jda' 4Tg srsy uqp dyrf wygi kIym dhO sl jda' 4Tg srsn jd 0lf xsk;Zed ]Tg srsn jd 0lf Zed dyrf Xe krhx hlm 4Tg srsn jd 0lf Zedv ]Tg srsn jd 0lf lk;al Xe krhx hlm jda' 4,g krsy uqp ],g jdrfhzi skt skdltf sl Xeum 4Tg wygi rauv < j,kv 4Tg wygi cl 4,g Cgu hjwi kdhI Bskd ji < 4sjd u kdhI hg rDf; kl,t < df dr ct 4hrdl Cgu skg 4,g Cgu hjwi kdhI Bskd ji <

9`k;D Tg sgj jd u;zi kd sukyef FkldS skd Xkuskn ]skd 9eyfjkekjiql8 sd jda' j,kv skd 9etofIDfS8 sdum ikv 4Tg hH 9Iyfjke8 j,kv g 9IofIDfS8 ]Tg Cgu skr 9IifsdS8 go `sxXgd hjwi ikv k;D skd k;k; hd dyrf ;kedsky `,g hH hjwi k;k; T Bskd k;D 4Tg aSk;k; lkpi7lhykp xHxy ji krhx 4,g hjw/v k;k; hd jda' df kgd suikv ]hJ ukoxH8 4,g kryq[ jk} kd rhrv70fqc jki sd 0fqc sllm df ,g Syflb ;kH,kl j,kv 4,g hrkt sy Xe 0fqc sl 0fqcv go 4,g ;kH,kl k/ofqn ]awg krgd Te Syflb 4sl sukt gj hg dS ]sl sukt Ief sd skn ]Cgu sl supc sd dS3,g krkt sk[ /skjof akgo 4,g hrIef Syflb ]Tg srL\i Bk[nf dS Xkuskn akgo udfsy ],g hrIef k/ofqn hH jdkt jki sd 0fqc 4,g 9uthj ocv yu'sjlakI8 ],g 9uthj skycf yu'jb8 4,g hH rfFf 9yu'sjlakI8 4,g hrkt Ief k/ofqn jGf ]Tg srsn L\skN 0fqc 4Tg srkIef k/ofqn huiv gjr hlb yxki 4Bx Ief skr k/ofqn 4ikv Sx jxf sphu sl 0fqc ]hxskg rykg 9ZLlS8 g; 4hxskg rykg 9yu'jb8 g; skr ]Xgd sl dhO jxv g; 4sxaSkt jxf sphu sd k/ofqn ikv ]kxSkt gj dS3kuuqp kd dS sl Xe skn 4Skt gj u k/ofqn j,kv Xxy uL\i ewyke dS Xkuskn sl akgt df Sgfkp huIef jdpaqgi ji qncV sl j,kv ]sl erfv j,kv sd 0fqc Sgfkp huIef s k/ofqn 4kvqg ;ZkHqn ]kvqg kxage kukIef skd k/ofqn df g; awg kruke Te udfsy 4,g hrkt Ief k/ofqn ]Xn sk[ 0fqc 4Cgu hg hrskg k/ofqn skdlm ],g Cgu 0fqc lki sdltf 4jdsk[ skd 0fqc Tg srsk[ so k/ofqn udfsy 4Tg srkt skg jgkc so sd I>a> 4,g hrkt Ief k/ofqn df Tg srskg htkj Syfhlb ]Tg srskg htkj skt j,kv 4hxSkt Ief k/ofqn ]aSkt skg htkj l uZqtkxku ]aSkt skg htkj sl jda' 4hxSkt Ief k/ofqn skr ]jdjxf sphu aSkt skg Xe {i hldf skr k; 4,g krdl skg sl s gjr skn kuskg jki g; 4kxsL\i kuskg jki sd k/ofqn skr hxskg kn,i k/ofqn 4,g qncV kd k_k; k/ofqn 4,g <eal k/ofqn skr 4Cgu srkt Cgd so ]Tg srkt gj sL\[ Cgo so ]kn,i Cgu hrskg skdutf 4Tg srkt xy Xe kIsp hd sukt jki sd k/ofqn go jGf ],g hrskg kn,i k/ofqn skdutf df ,g cyre kdlb 4,g ;kH,kl kugj Xe k/ofqn df ,g Cgu g; cyre kdlb 4,g ;kH,kl k/ofqn df kgd suTe

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 792 egaP

],g kgj L\i Bk[nf skt g; j,kv 4Tg srgd ZFkF; ]srgd Cgu ZFkF;v skd rxt go Syflb 4Tg hnkoZed skr dyrf skr 4,g reuf lkilkv sd 9Sgfkp8 9Ikv8 Ze/ kd ;que j,kv 4,g ;huNakov ],g ;huNako 4Tg Zed ;sk; sujd u ]Tg Zed ;sk; sujd 4,g Zed Hq'v ],g Zed Hq' 4,g okuqp Xe Zed ]Tg srgd so 4,g If1n 9yjke8 ],g If1n drf,u If1n hd dyrf 4,g If1n 9yjkelakI8 ]drf,u7rfv g; 4skvkt skg Xe suskg7u eqr 4skuqp re hg skd suskg Nqd eqr 4hjkgqr ,g hryx df Tg srgd hg; ]skuqp skd suskg eqr df srgd Cgu g; go 4skvkt skg jskp eqr df Tg srgd Cgu g; go ]skvkt skg drf,uv eqr df rgd Cgu hH g; go 4,g drf,u7rfv Syflb 4,g 9lsylbko8 ],g hd okuqpv rkc hd jda' 4okuqp rhjiof sd rfhu s ],g krskg cyre kd drf,uv dfXk;D 4,g Cgu drf,uv rkc hd jda' ]udfsy 4,g Cgu uOfd skr sL\i ewyke drf,uv rkc hd jda' Syf sdum ]skjd u k;D j,kv skjd k;D df kukrc Gkl7Gkl ,g cyre kd Ze/ akgt ],g Bqg hL\[ rfal hjkl ji jk/kv sd 9l.IXeLaked usI8 akgt ],g kvqg kL\[ ji lb ]9lnf wL Iku wL LaS lnf wL8 Ze/ kjkl df akgt ]Tg xsky Sqg sL\[ ji jkpof wzcgf df skt ]Xe epfi skr `kxskg k;D kd henkv skr cr 4kxSkt skg rrfi henkv skr cr 4kxSkt dIH henkv skr cr ]Tg sl7dS uo hHl j,kv ,g kl7dS Zed hHl ]Cgu ryx Nqd ]Cgu dhO Nqd jxv dfXk;D 4,g If1n drf,uv hL\c skr g; df k>el slm 4k>el hg 9yjkeb8 slm su Xkxsky skr ]Sqg nkoquv Xe epfi kGn hygi sd kdhI hd jda' ct Syflb 4hg kxSkt jki sd krdrf,u Zedv 4,g hrkt hyp jki sd krdrf,u go 4,g drf,u7rfv If1n hd jda' 4,g Cgu gxt Bskd hd krdrf,u Xe jkpof sd jda' Syflb ],g k;ke rxt dfawp skr 4Xkg srjd okuqp Xe kFkF; skn eg ct ,g krdl skg hHr skr okuqp `,g krskg okuqp Bskd Xe suil skn 4,g Cgu ;kim Bskd kd okuqp 4hrdl Cgu skg3,g Cgu rfhuv Bskd ],g Cgu rfhu Bskd Syf sd jda' Syflb 4Sx skg jkdsc sl7dS Xkuskn 4sF suil Xkuskn ]awg krgd jdOm gcql ]k;x skg q/kl df aw[sn kuil Xe ekj df ]k;x skg wdkL df aw[sn kuil Xe rkj 4,g k;ke Zed cl ]skjd krq/kl df skjd hjskp eqr skr 4,g k;ke Zed hHl ]Tg srgd jda' 4skjd re g; j,kv skjd g; ]hxsgd k<jk/ drf,u 4kxskg hnkoZed hnkorfhu dfXk;D 49Iyfjkekjiql8 ]Tg hnkodrf,u7rfv jda' 4,g pl rkc g;

94Tg xkeRf1ouf go ]Cgu jda' ]Tg srjd dyrf rkc hdlm ]Tg srjd ikv rkc hd Rf1ozi ltf j,kv 4Tg hnkodrf,u jsk? dyrf 4Cgu dyrf ]Tg srjd jda' rkc hdlm ]Tg srjd ikv rkc hd krdrf,u7rfv ltf dfXk;D `hxSkt skg hjwi krhx df Tg sruke ikv k;D sl sukyef skd Xkuskn ]9eofIDfS8 kd dyrf j,kv 9eyfjkekjiql8 kd jda' df g; go 4sl susy kgj hdkc 'av dS kd uzi Zowi sjse ]hJ ukoxH8

2u Sgfkp kukt kL\skN hH ji eqr Nqd dfXk;D 4awg krL\skN ji eqr rkc hjlwn

9`rkc hjlwn j,kv8

4,g Cgu kdhI go ],g Cgu 9hIXed8 go df ,g hdDi rkc dS

9`,g k;D go ]Tg sgj gd hHv ikv8

4hxSkt gj Cgu 9hIXed8 ]hxSkt uc krhx a;o go skr hxSkt rkc hH Bskd jxv jki sd Zdr 4hrdl kt Cgu jki sd Zdr go skr ]kxaWd k;k; hg Syf sd suk>el ct j,kv 4kxaWd k;k; dS hdlm Te skr 4awg krk>el Te go ]krkv Cgu Xe >el skdikv Xe krhx

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 892 egaP

]kgj jd Cgu okuqp Bskd Xeum Te kl ],g Cgu okuqp Bskd Xe uoht skd < sl,t 4,g Cgu okuqp Bskd Xeum s>qe 6Tg sl,t ]Tg drf,uv ]Tg drf,u 6Tg sl,t ]Tg 9yu'sjkjiql8 ]Tg 9yu'jb8 ]Tg 9ZLlS8 6Tg sl,t ]Tg rpfm ]Tg rpfquv 6Tg hgl ]Tg ryx3Tg sl,t so 4awg kgj ysk[ skdum ZGlf ]kgj jd Cgu ;kim Bskd kd suiskF ji um skd suiv Te 4awg kgj ysk[ s uekl sdikv ZGlf skd < ]kgj jd Cgu k;k; hd < Te 4krdl Cgu jd Nqd Te kdlm ],g Xe < go dfXk;D 4hg kxskg 4kxSkt skg /skjof Xe Xk;rDo sjse df awg Cgu rhH;H j,kv rrfpV hH kjt Te Syflb 4,g Cgu hg utsk;zi sl k;k; hdum s>qe 4kgj jd Cgu k;k; hdum Bskd Te 4,g Cgu k;k; Bskd hd < go ]awg kgj gd skt Te Syflb 4hrdl skg Cgu 9hIyfIskI dufZxkv8 go 4kxskg hg L\skt kd r<fx go 4kxskg hg L\skt go 4krdl skg Cgu raoht go 4kxskg r1e j,kv kxskg ed sl Z<wi go hH skr ]Xy L\skt skd XkjkdkdhI rel ]skd Xkjkdk;k; rel eg jxv kL\c Cgu kyeke Nqd skr sl suL\skt sd dyrf j,kv jda' Syflb 4kxskg hH knk; Nqd sllb udfsy 4kxskg Xelm cl g; skr ]Xkg < jxv 4,g pl jWt rkc hIym sllb ]akg 4sxXkg Cgu Xelm < ]kxSkt skg kdb cl ]akg 4Tg < skt ,g hrskg Cgu kn,i 9hIufw; dufZxkv8 go hH skr ]Xy [j sdjd kdb skdcl eg jxv skd Xkxsky syko sugd Nqd7Nqd Xkjktg s; 4srgd j,kv Nqd noVjv ]srgd j,kv Nqd ZdkcuV ]srgd j,kv Nqd jda' ]Tg srgd j,kv Nqd tqukekj ji lm 4Tg Bqg aSkdhI ji Xkvqygi jktg sllm 4,g 9hIufw; dufZxkv8 dS go ],g uZ'nuoht skt kd < 4sxXkg Cgu ikv j,kv kxSkt skg kjwi L\skt g; 4sF Cgu hg L\skt udfsy ]sF nwt,ke jrhH sd L\skt lb 4sF Cgu hg L\skt udfsy ]sF jrhH sd L\skt lb 4sF knk; sl L\skt lb skt ]sF rDf; raoht dS ikv dfXk;D 4kxskg cl j,kv sxXkg Cgu jH ikv 6sxXkg Cgu yqdycf Xelm ikv udfsy kxSkt skg skr L\skt skr ]Xn L\skt skdlb j,kv3cl3Xy [j ji txkd dS eg jxv kjkl g; 4,g krskg phc sd s;iQ jkp j,kv paki ]s;iQ jkp j,kv uhr Bskd go ]jd kyqt7kyef ,g krskg cl nfk;b kgsky ]9ljskGkG8 ]9e;ufhew;v8 skt hdkc 4Cgu dhO ykgyGf kukxy ekn kdltf 4,g krskg hg huki skr klgf scu Bskd ]klgf knk; 4krskg Cgu Cgu knk; sllb 4g krskg ukekl kd s;iQ jkp7uhr sl ydfqe jrhH sd henkv dS skr ]Xy ykduf jdL\skt cl eg go ,g k;D kurdf , ],g 9ljskGkG8 kurdf ],g huki kurdf ],g deu kurdf ]jrhH sdikv ,g 9e;ufhew;v8 kurdf ]jrhH sdikv ,g kcakr kurdf ]jrhH sdikv ,g kgsky kurdf df Xy jd ckrdf7cklgf kd Xkxav sjkl eg sd jhj' sdikv jxv ]Tg ikv sl,t ],g cyre kd L\skt raoht 4,g krskg knk; kL\skF sl Xk'av suiv L\skt raoht 4,g krskg L\skt kjwi kd Xk'av suiv L\skt r1e 4Sgfkp kusy sy Xe yk;[ skt ],g ZdG hnk;ufqc dS Xe L\skt raoht j,kv Xe L\skt r1e ]Xe L\skt 9dufZxkv8 j,kv Xe L\skt 9ydufsdse8 ],g rkc hd ste g; 4,g rkc hd ste sL\c g; 4srdl kuc Cgu kjwi hHd jdL\skt eg skd orDf; raoht ]skd orDf; dS udfsy ]Tg srdl kuc kjwi jdL\skt eg skr skd uh'e dS skr 4krki skg Cgu 9dufZxkv8 ]kxskg 9ydufsdse8 k'seg L\skt 4sxXuc Cgu < hH sl suL\skt skdcl um udfsy 4Tg hH ak;If1n jktg j,kv rckc sd < 4Tg ak;If1n skn ZGlf jda' j,kv dyrf df ,g <jkd dS hH j,kv 4hrdl kt h>el Cgu If1n hjwi hd < sl suL\skt skd jda' j,kv dyrf udfsy 4sxaSkt skg rgfkel jda' j,kv dyrf Xelm ]awg kgj gd Te skt skr 4,g rkc hjlwn yqdycf g; ]Tg srskg sL\qt 'av Xe Z<wi ]akg 4krkt sy Cgu ji Z<wi hHd L\skt 4kruc Cgu Z<wi sl suL\skt skd 'av 4krskg Cgu kn,i 9yskg8 sl sujd kdb skd 9lZ.Iki8 4krkv Cgu henkv kjwi skr ]Xjd kjwi skd henkv jdL\skt skd Xk;fg ]Tg hrjd ekd Xe sdb ak;fg skr skg kjwi henkv 4kxskg Cgu kjwi ]Cgu `kxSkt skg kjwi henkv k;D skr ]Xn [j jdkyef jGf j,kv Xy jd xyv cl ak;fg j,kv j,i7Fkg sd henkv dS eg jxv df ,g g; go ,g <jkd hnk;ufqc slcl skt kygi 4Tg <jkd Bd sdlm 4rkc hjwi hxskg Cgu 4Cgu `hxSkt skg rkc hjwi sl susn kyef sd Xkuskn ub k;D df ,g k;x kNwi g; uzi 4Tg Xe k;k; rhjiof dhO skr dyrf skr 4,g Hq' skt Xuqp skdlm eg yirfzi df ,g hg; hg ZFv kd Ze/ j,kv 4,g okuqp yirfzi kd ryx j,kv dhO j,kv ]Tg d;Zk<uf ]Tg skt eg phc sd ;l lb j,kv 4,g ;l ],g Cgu k;ke g;

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 992 egaP

4nkolkdof kd uokL so sI,ky jd[hl 4rf0i u;yfsIkIjfv hd suskl sd epfi so sI,ky jd[hl 4r<fx j,kv Zdr so sI,ky jd[hl 4k{'f hjkl3Bqg Xe epfi k{'f hd noVjv Xe ylv 4Tg srsn [j sdjd utkHof go skr 4,g jki slcl ub ;l hylv kd hxntV udfsy 4Tg hL\ky[f y'qd ]jgfke sL\c sd rak0lf j,kv Zdr j,kv n' go dfXk;D 4,g kruhn hdum hg; 4,g hchjx j,kv hjskted hdum hg; udfsy 4,g kvqg Cgu dikFo; kL\c kurb 4kvqg Cgu 9jdse eIlf8 kL\c syckdqe sd noVjv Xe ukrqngV nkc sd jda' df ,g g; skr pl 4,g UHf rqgc kyeke kd noVjv 4,g krjd ],g krdl jd uLa[ kd ;rDo sjlwn ;rDo dS j,kv 4Tg dof<kv ]Tg 9defkIS8 ;rDo sdub 4srkuc Cgu kFo; Bskd s; 4,g Cgu 9eIlf8 Bskd hdub 4,g Cgu 9eIlf8 Bskd hdub 4Tg 9hjIXes8 cl s; ]Xkg rwe< 4Tg 9hjIXes8 xsky sjkl7sd7sjkl s; ]Xkg hH Bskd3skg hIakiqyjke ]skg jxLfbkg sgkp ]skg jsjlqg sgkp ]skg uhIxV.Iof sgkp 4Tg Cgu 9dIfsesIlf8 ]Tg 9hjIXes8 cl so ]Tg Sx jki sL\skF sd 9ut\hj8 xsky surtf Xe hnl lb Syflb `sl,d hxskg kFo; Xe ;pVv `Xe Z;Drv sl,d hxskg kFo; 4hrdl Cgu skg 9eIlf8 4hrskg Cgu 9eIlf8 Bskd hdum 4Tg srskg 9dIfsesIlf87j,x knl ]Tg srskg 9yu'sjkjiql8 skt j,kv 4,g hruc sl 9ut\hj8 skr skg kukuc 9eIlf8 4,g krdl Cgu skg 4krskg Cgu 9yu'sjkjiql8 hH hHd 9jdse eIlf8 4Tg 9jdse eIlf8 rFfo;ql dS noVjv 4srjd Cgu uLa[ kuiv Cgd noVjv 4,g krkt jd uLa[ kd sygi go ],g krskg n' kjlwn skt nkc sd n' dS skr Xe n' sd hnko;gj ]sd 9dIfef8 4krdl Cgu skg 4krskg Cgu Xe Xkn' sd 9dIfef8 skt ],g Zdr kL\c ],g r<fx kL\c 4,g 9hlXIlfad8 hL\c 4hrskg Cgu hHd Xe Xk;rDo sd 9yu'sjkjiql8 skt ],g rfxal hL\c Xe ;rDo sjwi sd noVjv 4Tg aSk<jk/ hd nko0fqc d noVjv aSk<jk/ cl so ]Tg srjd Zkpp hd Xkvk<jk/ utf ]Xkn' utf ]Tg srjd rkc skt so 4Tg hnko0fqc Iiuf s noVjv 4Tg srjd hg Xe Xkvk<jk/ rx0fqc skr ]Tg srjd hH rkc hd rhrv sd 0fqc jxv so 4srkt Cgu hHd jki sl 0fqc noVjv 49yu'sj8 ,g rkc ]udfsy 4Tg srjd rkc hd lue7rfv ]ursp7rfv 4Tg srjd rkc hd 9yIXekjiql8 noVjv

9`kF k;D xalzi go kd uZ'n7< kd noVjv j,kv `Cgu df ,g krkv hH lki sdikv j,kv lki sd nkonsHknsH ;pVv sd qHzikge ;r,p nkorktv kd "ge <ej j,kv `Cgu k; ,g krkt kv go 4,g krkt kv 9eyfvqL8 dS cr ]hxsjrm sphu kursp hd qHzi df Tg srjd rkc ct hd 9yIXekjiql8 noVjv df ,g g; Ghydr 4Sx kv chjd sd Xkuskn um3,g jkH ji If1n Xeltf ]nkoIf1l7If1n j,kv ,g jkH ji If1l Xeltf ]nkoIf1n7If1l ikv df k;kv yk;[ skr k;yf eku kdum suikv hHv ],g h[yf ji krhx.noxH.nehJ kdhI skt su noVjv hJ ]hJ ukoxH8

4hg g `skd hldf ,g Cgu hg rjWt hd suskg Bskd `,g rjWt k;D hd suskg 4skg u Bskd ct ,g hrL\i cr rjWt hd suskg T

9`Tg sgj jd rkc hg jdskg < ikv jGf skr8

4,g Cgu 9hIXed8 go ],g Cgu k;k; go ]kgd suTe Syfhlb ]awg kgj gd Te skt skr 4Skt yq[ suekl sdikv sjwi Tg sl,t so ]kxaMkt kyp krysk[ skdum 4kxawn gd hjlhr cr hxskg ct rkc hjlhr ]kxawn gd rkc hjlwn cr hxskg ct rkc hjlwn 4awg kgj [j Cgu hg cklgf kdlb ]hxskg BkuOfd k;D Xe sugd rkc hjlwn hd < sl sugd g; df kgj Cgu hg jd ZdG g; Bskd Te Xelm 4awg kgj sn sysk[ hg kjwi k/hl skr Te dfXk;D `kF cyre k;D kjse df sxXI,ky Sqg srjd kdhI hdlm cl ikv j,kv kxskg ;sk; kdhI go 6kxskg ;sk; kdhI jGf go ]kxawgd hH skt Te skr ]Tg sL\i Xe BkuOfd ykl Xkjktg sl krhx hd < df sl,t ]kxawLi Xe BkuOfd Syflb 4hg kxawLi Xe BkuOfd rqgc Te Xelb 4awg kgj kt kyp sysk[ lc skdum

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 003 egaP

4,g kgj skg lkdof kd lue dS df ]k;x skg kn,i skd noVjv yk;[ kd 9u'w;oS ddfbkl8 skr ]k;x skg L\skt kd Xkuskn kd kurpV 9ddfbkl8 hd lue sd rjkH j,kv Skv go jdsy rak0lf kd lkdof sl epfi j,kv 4hd kekv ]hd lue ]hd Rpf g krjd kurpV go ]krjd Cgu hg kurpV hd ZFkni ]hd rfzi lue kd rjkH dfXk;D 4Bqg Ghydr hL\c cv 4k;x , L\qt Xe lue sd rjkH rak0lf kd lkdof Xe jkpof jdalZ<o go 4kvqg kn,i jkpof dS jdalZ<o 4Bx skg 9xLVhzc lk8 Xe noVjv ]9xLVhzc lk8 ]Tg srgd eg skdltf skr ]Skv so jdsy skd yk;[ sd ulkL j,kv lue sd epfi j,kv k;df u;;v kjwi kd cjwi suXkgm ct skr 4,g <h{ rqgc hdum rfwHquv udfsy 6,g k/se zohr hL\c hdum ]urpV j,kv uue 4,g Cgu ugx kurb kdum ukK 4,g ugx kdum u;;v 4Cgu kukt ]awg krgd Te k;df u;;v3suXkgm ct kd Xk;rfwHquv owi j,kv k;df u;;v suXkgm ct kd lue owi jdkv akg; 4hd lkdof Skv jdsy k<jk/ go 4ji iskjw; kF kvqg k;kN uokL cr Bqg k{'f ct hd noVjv 4hd 9u'w;oS8 Skv jdsy k<jk/ sl epfi noVjv 4,g kI lki sdum ]huke If1l suXkgtf 4Bx skg e[ rkc ]k;x Cgu hg k;kuc kuke suXkgtf j,kv 4hF hL\i rjWt Xeg gjr hd syko sukuc skd joB dfXk;D 4hgj Cgu akgo gxt Bskd hdlm 4akgo k;x sk[ joB Syflb 4,g Cgu ykol Bskd kd syko sukuc skr ]k;x Cgu hg k;kuc ct 4,g Cgu k<jk/ Bskd hd kI lki sdum Syflb ]sruke Cgu skd If1l dfawp 0,kc k; u,t ];akl Syflb 4Bx Bkuc If1l Xe <{ hldf Tg sruke skt ],g kdum If1l j,kv 4Cgu hg sruke Xe 9u'Sf8 skt ,g kdum go 4,g kd Xkxsky j,kv sL\c n' rfzi Syflb 4Bx Bkuc hHd j,kv hF Cgu nwt,ke hHd skt ],g cyre kd If1l 4k;x Cgu hg k;kuc hHd skdltf ],g hg nwt,ke knl skt 4,g nwt,ke hH sl sygi sd sukuc skt ]9u'Sfhzi8 ],g nwt,ke sl sygi sd sukuc skt ],g cyre kd rfzi 4srdl Cgu hg gd rfzi wngV dfXk;D ],g Cgu kd XkvqngV n' rfzi 4sjh/7sjh/ k;x skg yse7ysk? cl cv 4,g n' kd Xk;akl ]Xk0,kc ]Xku,t rfzi ],g n' kd XkvqngV If1l ],g rkc hd ste sL\c Syflb 4Cgu hg kvqg ut1l 4kvqg Cgu ut1l hHd kdlm ],g nfkuv go g skt 4,g Cgu hg Bqg If1l df kuke suXkgm skr ]0,kc k; u,t sl,t ]sF sruke Cgu kl skt 4kgj skg Cgu lkdof ],g k;x , k;df ut1l kjwi7kd7kjwi Xe <{ dS ],g cyre kd If1l 4,g kgj skg lkdof tskj ],g cyre kd lkdof 4krki skg Cgu hnkolkdof hnkoIf1l Syflb 4,g krdl kuc Cgu skd Z<wiv kekeji Z<wi 4kvqg lkdof Xelm sjh/7sjh/ jGf j,kv ]hF Z<wiv go skr ]skd If1l ]skd rfzi k;kuc sygi ct su kekeji df kxskg cyre g; kd suuke Xe lkdof dfXk;D 4srdl uke Cgu Xe lkdof Xe sjgx so ]Tg sruke Xe If1l xsky skt j,kv 4hd If1l su kekeji ]Tg sruke g; 4Tg sruke Xe If1l cl ]Tg wngV ]Tg ukeylqe ]Tg BklB sl,t 4,g kruke Xe If1l ],g kruke Xe 9u'Sf8 skt ],g klgf dS 4Tg gj sIac Xe Xklgf skn Ze/ rel 4,g 9hju'wyoS uku8 ],g hnkolkdof7j,x Xe ZFv dS urpV kd ke/ rel ]kd ke/ s 4,g hl,t susy yk;[ Xe /acal lb hH go ],g hNwi skt rkc hjlwn 4Tg srsn jd rkc hjkl go ]Tg srkt syp SkOcf r<fx dhO go ]Tg srkt srjd La[ go ]aSk<jk/ Tg rkt srkuc go 49yIXekjiql8 sl,t 4CF Bx Bkuc Cgu aSk<jk/ hHd Syf sdutf Tg srkuc aSk<jk/ hH Syf sd Xkthp um s so df ,g g; rkc hd ste huk; 4CrIwI Cgu 9thjxsI,d8 Cgd 4sF srdl ht Cgu Xe 9thjxsI,d8 so ]Tg hrkt IwI 9thjxsI,d8 cr ]skg kd ;pVv kd noVjv hH oHquv jxv 4sdl jd sl e;ke sd ;pV so Syfhlb ]Tg hg Xrkc so udfsy 4sd ;pV Sdf xsk;im u/kl sjkl j,kv ]Cd Xrkc hjkl suXkgm skr 4kF krdl kuc u henkv Bskd kd cjwi df skt huc kFo; hNv dS skl ]sO,c sujd k;k; hd Xk;rfwHquv hd cjwi j,kv jdsy luke kd epfi noVjv jGf 4,g kd 9hIef8 ],g kd ;gj oHquv kd cjwi 4Tg sd jki sd syko suukt ]Tg sd rhrv sd ukK ]sd uktuv ]rkKv oHquv sd cjwi 4Tg ;pVv oHquv sd cjwi 4Tg Z;Drv ak;rfwHquv erugx hd cjwi 4,g Cgu kFo;7Zdr Bskd lki sd cjwi 4kvqg go kF kuskg skt skl ]k;k; hd suXkgm hd cjwi jGf 4Xe hnl lb kF Cgu rDf; kd luke ;kpki knk; sl noVjv Xe ukrqngV 4,g ;kpki kdum luke kjkl 4kFo; urpV7Zdr hd ukKof so sI,ky jd[hl
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 103 egaP

4kdl skg Cgu oHal Xe hxntV hd noVjv go ]k;ki skg oHal skt Xe hxntV hd <ej Syflb 4srL\i ewyke Cgu Sqg srukt Nqd <ej 4Tg Xe hjk;,r hd suskg hukKv <ej udfsy ]Tg srL\i ewyke srukt cl noVjv 4,g ydfqe kutsk[ henkv jkdukt7j,x sl <ej skr ]Tg jkdukt sL\c noVjv 4kgj Cgu krku Bskd hHd sl ;Lfaki kd <ej skr ]Tg rLfai sL\c noVjv 4Tg henkv sIym dhO sl noVjv <ej 4kd <ej ,g k;kynf <je eku kjlwn ]rDo srpskl skd noVjv 4,g krdl yp Syflb ],g krL\i ywdquv sd Hsky sjkeg go udfsy 4,g kgj yp xsk;zi ZF; endS 4kyp Cgu hHd Xe lkgrfb sd rfkt;que xsk;zi ZF; knk; sllm ],g kgj yp xsk;zi skt Xe hjspLfaki Syflb 4,g Cgu dZFkl go udfsy ]k;nf [ql kL\c skr skd Hsky sjkeg sulm ],g hd sujrm k<jk/ skt hd noVjv Syflb 4,g oHalv kupskl g; `kxSkt yef skdikv ]sxXgj rpfao s/,ki unf lm `kxSkt yef skdikv ]kxsgj rpfao jFi unf lm ]kxsjrm unf ltf kekeji `Tg Cgu jFi sjkudf sd dL\l s; 4Tg Cgu joukt sd yxat `Tg Cgu s/,ki `Tg Cgu h{i Sqg srL\m 2ZGlf Tg hg henkv ikv Xe gwel j,kv `kxskg jk;,r cd gwel udfsy 4,g hg jk;,r skd sujrm go sl Gjr hd kekeji dfXk;D 4krL\i Bk[nf Cgu <jkd Bskd s>qe kl ]kxsjrm kekeji hHd sl iW dgfwekl j,kv 4,g hrL\i hujd hjk;,r skd rDf; udfsy ],g hrI? hd ujrm kuI? 4,g krL\i kukt skd rDf; 4,g k<jk/ ryx hL\c g; ]awg kruke Te j,kv 4k;df kn,i oim kL\c su ezH lb s 4sxaSkt lc cl sjkudf sd kxax jGf 4sxaSif huki cl jGf skr ]k;x jrm kekeji kGn dS j,kv 4sxXn jd noVjv ekd kd FjhxH skr 4Bx gc ]Syf sdcl Bx jrm ]hjrm hg sL\skF ji FjhxH jGf skr 4ji FjhxH hjrm kxax df sl,t ]kxSkt jrm ji dS ct df kvqg g; yk;[ 4,g hjkt Hsky hH hHv skt3kuc Hsky df skt ]kvqg kn,i yk;[ g; 4kxSkt jrm ji cl j,kv sxXjd ''fskd noVjv df kvqg kn,i yk;[ dS Xe hjspLfaki skr 2aWrm u ji lb ]aWrm ji lb df kxsjd okuqp ]kxsjd cklgf Bskd jGf 4kxSkt jrm ji cl skr kekeji dfXk;D 4kxSkt jrm ji cl `sjrm ji ldf df kxskg ;r sl,d Xe syeke sd sujrm udfsy ]kxsjrm ji ikv skr sxXP\p ikv ]kxsjrm ji >qe skr kxawPp Te ]Xe s yeke sd suP\p df ,g hd su[j uk; rkc hjlwn dS Xelb j,kv 4krjrm Cgu hHd go kucf sP\p sjkeg udfsy ],g pl rkc hd sujrm sd kekeji~~~Nqd Xeg nkc sdlm ]kxsjrm kekeji nkc sdlm j,kv ],g krdl kt kpaqgi skr hjspLfaki 4,g kyeke krl g; df kxy Xgm 4sxy suL\,kn Gjr hd hjspLfaki go ]sF srdl L\,kn Cgu Xe kFv sjgx j,kv hH skt df kF kurb <jkd yqd kdlm 4sL\,kn Cgu Gjr hd hldf kurm ]Xe k"o syNif sL\,kn xsky surtf Gjr hd noVjv Xe ukrqngV Syflb 4,g hrpat ],g hrxy g; 4,g rkc hd ;n hL\c g; kgd suXkgm ]sF Cgu dqlm yqdycf Syf d suyp skt dfXk;D ]kL\i okHzi kdlb 4kxsjrm kekeji df k;df Wq' kugd j,kv kL\di sl wygi sjlwn su noVjv s 4Skt uc u hjskted hd suyp sjkeg Cgd ek<jfi kd susn jskt ji suyp sdlm dfXk;D 4kF k[j jgkc sd yk;[ ]kF k;nf L\skN skdlm Syflb 4Tg syko hg suOm end jkp sdlm ]Xy kOm skd end jkp suiv eg 4,g rkc hd jH suyp sjkeg 4,g krdl kt k[j jgkc sd cklgf ],g krdl kt kL\skN skdlm Syflb ]hg kxsyp skr go 4,g Cgu rpfufql hg kuyp kjkeg ],g rpfufql skr kuyp kd kekeji dfXk;D 4kF <jkd kdlm 4hF hrsn jskt ji suyp sjkeg k<jk/ hukjqi udfsy 4,g krskg kyp hH go ]Tg srskg syp hH eg 4,g krskg Cgo skr uyef 4,g krskg kyp Nqd hH kekeji j,kv Tg srskg syp Nqd hH eg akgt ],g krskg akgo uyef df ,g ;l go j,kv 4,g Xe phc rqgc ;l ]Xe ylv 4Tg wygi skn sd sdDlf dS hH s; ji supskl sl gjr dS 4kxsyef sl rDf; j,kv kxsjrm kekeji ]Tg srgd noVjv 4kxskg uexZoM dS 4kxsyef sl kekeji j,kv jiM kxsOm rDf; df ,g k;x kpskl hg kl knl 4<jrov kd kursp7ekeji3,g go ]Bqg kOrfzi hdum sl gto hdltf ],g yk;[ skt eruhou kd noVjv 4Tg srtsk[ Xgm xsky XkL\skjd dfXk;D 4Crskg Cgu ryx jlDv udfsy ]Tg hrkt skg L\t ]Tg hrkt L\l Xrkc rxkjiaji 4,g krtsk[ skdum rDf; hg dS dfXk;D 4jlDv3Tg hrkt skg L\t ]Tg hrkt L\l Xrkc dyf,ke 4,g ryx yqdycf <jkd hlb j,kv ,g Bu yqdycf j,kv hF hdum yqdycf skt ]hL\skt suXkgm rkc Bu dS Xe lkdof lb

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 203 egaP

94Xgd Nqd ji nkorktv sd <ej8 4Tg srdl kt sL\skt sl Xk;"f+ sd n"ufim <ej 4,g df ]kl 4Tg 9l.IXeIsI j;sc8 ]s/hl 4Cgu Nqd g; ],g Xk;D ],g Zdr k;D ],g sl,d ]Cgu df ,g ],g Xk;D df krjd Cgu Gf hH g; go jGf 4,g zc ]Tg srsn gd n"ufim ]akg 4Tg 9l.IXeIsI8 s/hl ]Tg sl,t Xkn"ufim ;rDo sd <ej 4,g Cgu hH ykt kd suk>el ]kd Zdr ]kd ;rDo Bskd lkilkv sdum ]Tg 9defkIS8 Iiuf ;rDo sd <ej 4Tg s rjd kL\[ hH ykt kd urpV ]kd jkpof ]kd Zdr lkilkv sd Xk;rDo udfsy ]Tg 9defkIS8 skr ;rDo sd rwe< df X>el kl skdlb 4srsy Cgu hH jkrof <ej 4Tg srjd xsk;im kd Zdr ]Tg srsy jkrof knk; Xe sugd go udfsy 4Tg srdl skg sdb hH ;rDo sdum ji ZLkdIski dS 4Tg sgj kt syp Skjgskn skd rkc hg dS 4Tg sgj kt syp Skjgskn s l k"o lhykp jrajuf skd thp hg dS go df sxXjd oHquv so Tg sruql skd rwe< skt Syflb 4Tg Cgu knk; rqgc skr Skt kIakN jxv skd Xk;rDo hH sd rwe< Syfhlb 4Tg j[qe rwe< ]Tg u,ke rqgc <ej 4,g ZdG kjlwn 4Cgu hl,t noVjv hjkdukt ]kl,t <ej oHquv kd rwe< 4hl,t noVjv hjkdukt j,kv kl,t <ej oHquv kd 0qc3Skt kv Xe yk;[ rkc Xkuskn skdikv dfkr ]kgd Syflb suTe sl 0qc 4k;yf <jgknm kd jwn suTe Syflb 4Tg Cgu rqgc jkdukt udfsy 4,g hg Syf sd 'sozi Xe Z;Drv go skr ],g kIsp hjwi7hd7hjwi hd Zdr jxv j,kv 4Tg sgj jd hg Syf sd sukIef skd Zdr rDo sjwi skr ]Tg sgj jd xsk;im kd Zdr jxv j,kv 4Tg Cgu ddkr rwe< ]Tg ddkr dS noVjv 4,g ZdG kL\c Xe Zdr sd noVjv j,kv Zdr sd rwe< udfsy 4Tg rDq;Zdr knk; sl <ej 4Tg j[qe knk; sl <ej ]akg 4,g Cgu hH hd rwe< hjkdukt hl,t noVjv udfsy ]Tg rDf; sd oHquv sl,t <ej dhO rwe< 4,g <jkd Nqd kdlm ]ky,kr Xk;D suTe skdub noVjv ]0qc j,kv sl <ej 4Tg rDf; sl,t <ej dhO rwe< 4Nqd ,g Cgu lki j,kv jwn 94kjt aSk>el jd[j Iduf sd rwe< Xgm 4Tg srkt sy jwn hurb dr 0qc skd <ej ikv8 4Tg Sx Sdf sdb nkc Z"o ,kl paki sd jhokge hH so ]Tg Fazx lki sd skjcakrso 4kd jhokge ,g Cgu hg Fazx Bskd skr lki sd Xkjcaxnf 4kgd Cgu rqgc su jhokge 4,g kr[nf kyeke kl,t <ej 4Tg r{fal rqgc ]Tg hH ;rDo skt j,kv 4sd jhokge Tg ;rDo sL\skF rqgc 4,g kgd ed rqgc 4krhc Xe u,ke ;el knk; kd jhokge 4,g kgd ed rqgc su jhokge 4,g rqgc lki sdum ;kim kd sugd Syflb 4Tg henkv sl,t noVjv so gjr hd hjkdukt j,kv 6gjr hd oHquv ]Tg henkv sl,t <ej 0qc 4kgd rqgc su 0qc 4,g rqgc skd sugd lki sd 0qc 4hrL\i Cgu k/kc Bskd sllb ]Cgu 4kukt Cgu suXkgm Syflb kF rqgc skd sugd lki sdum df ,g Cgu cyre g; kdlb 4kF rqgc skd sugd lki sdum hHv 4sL\i kusy et paki7ln Syf sd sugd skdum hHv ]Tg Sx gd cl so sF srdl gd skt noVjv df ,g Cgu kl j,kv 4,g hIskN hH 9hjszcbky8 dS skr ]skyp sujd kdb skd noVjv jxv udfsy 4,g hGkd hH ZLkdIski dS ],g krdl L\i kL\c hH kUi dS 4,g krdl kt k;df kdb ji sUi dS skr skd <ej Syflb 4Tg srkt syp sgd skdlm so Xeutf ]Tg n' sl7sL\skF 4Tg Cgu lki sdum n' rqgc hH Syf sd sugd skdlm ],g kukt skt go j,kv 4,g kukt kurtf go3,g skd sugd kl7kL\skF 4,g Cgu hH skd sugd lki sd <ej dfXk;D 4Cgu hH Tg knk; 4Tg dof<kv cl ]Tg 9defkIS8 ;rDo cl sd <ej 4srdl sn Cgu kFo; Bskd ]srdl kuc Cgu skr 9eIlf8 Bskd <ej 4,g Cgu kyckdqe Bskd kd 0f1el hdum sl If1n hd oHquv udfsy 4Tg uhn sL\c sl If1n hd Zdr 4Tg jskted sL\c ;rDo sl If1n hd ;rDo Syflb 4krukt Cgu k"kH hd ukK ],g k;x yef ukK 4,g Cgu hg krukt k"kH hd ukK skt Tg sd henkv sl dS ;rDo sdum Syflb ]Tg Cgu yqdycf jkdukt so dfawp udfsy 4,g hI? kuI? Xe hxntV hd <ej 4Sx ukt <ej j,kv sgj suc jkdukt noVjv
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 303 egaP

4,g kuokHal g; skr dS skr 4Tg srdl [sn suil hH sl [akv hyq[ eg hg sl ]Tg sr[sn uo eg rkj sl,t 4,g rDf' hH g; hd ue 4,g kre{ hH g; hd ue 4krskg Cgu hH Bskd sNhi sd rfkv lm ]iW lm ]<is{zi lm Arqro df ,g g; cyre sl 9u'Dstskzi yIXe8 ]<is{zi dlfuke 4Tg srskg krZkeuf sd iW hH jgkc hg eg Arqro dfct 4,g krsy jdkv hg jkpof kjkeg Arqro dfct 4,g hrsy jkdkv hg Rf1o hd ue sjkeg udfsy krskg Cgu suekl Bskd Arqro dfct 6Xgd <is{zi dlfuke ]Xgd 9u'Dstskzi yIXe8 skdltf ]dS 4,g oHal sl jkdzi skn kd jhokge k; 0qc k; ]uZ'n kd Ibk k; ]uZ'n7<

9`kxskg k;D kd 9hIyfvqtofLfab8 hdum 4Tg srkt gj _ke_a; so skr ]Tg _ke Refuf ZGlf nf; uZqtv3,g hH uzi kjlwn dS `,g rfwHquv 9dIfef8 k; ,g <is{zi dlfuke k;D uZ'n7< kd noVjv skr 4,g krdl skg <is{zi dlfuke dr ng rqgc go df kF k;krc Xe nkcknegv suikv 4kF k;x gj hdkc skd sugd Nqd Xe sjkc sd uZ'n7< sd noVjv hJ ]hJ ukoxH8

< dhrzi sd kursp iW7jxkl rauv %!

4sxXjd rkc yd 4,g hgkox hg hurb ]awg 4awg Cgu hH Te ]sxaSki skr ]sxXjd 'sozi jrhH j,kv sL\skF jxv j,kv 4,g hgkox hurm ]awg Te df awg krgd go hH Te 4,g hgkox hurb ]awg Te 4,g hGkd kuuke hg hurm ],g hgkox hdDi hdltf df Tg srgd go 4Tg srjd kue <ej Syf sd sukt suke Xrkc hd hgkox7j,x skr 4,g Cgu hgkox Bskd j,kv ]awg Te df ,g hgkox dS ZGlf jrhH `,g hd thp ldf hgkox hd jrhH 4ket hHd Te df ,g hgkox Bskd hjrhH u ]kxaWe Te df ,g Cgu hgkox Bskd hjrhH dfawp hdkc 4Bskd kjlwn kxskg kgj je Tg srpskl ]Tg srkt srje eg 4sxXje eg df krskg kn,i Cgu yk;[ Xeg hH jGf ]Tg srje xsky urb n;k' Syfhlb 4sxXje eg df ,g Cgu hgkox Bskd ],g Cgu <kezi Bskd jrhH sjkeg udfsy 4,g k[sn srje skd j,kv s hldf sueg hH g; 4,g 9lXLofS8 jImkv8 hH g; 4krdl paqgi Cgu `kxaWe Te df3sl gto hjrhH hldf ]sl <jkd hH hldf3kxsdl paqgi ji sthru lb hHd ]Xn su[sn u srje skd hldf eg skdltf henkv kl dS k;D3,g Cgu BkuOfd Bskd Xelb3Xn su[sn u srje skd hldf eg skd henkv dS df Xy >el udfsy 4k[sn srje sueg skd Xkjlwn ]sxXgd ikv ]Cgu `,g oHquv Bskd kd suje skdikv udfsy ]kxaWe hHd Te df Tg srgd ikv `,g krdl sl,d skg 9lXLofS8 ]Cgu hg ket hHd go ],g skt jrhH Xe ylv 4set ikv df ,g Cgu 9lXLofS8 Bskd hjrhH lki sdikv ]Cgu `ket hHd Te df awdl kxy kri Te slltf ]jrhH ]9dlfXIab8 ],g lki sjse ;kim hH Bskd k;D skr Skt hn u s>qe jc[ g; jxv 4ket Xe j? akyG7akyG skd [hjkr akyG7akyG df Tg srgd s>qe sjlwn 4,g hn s>qe su Xkjlwn skt ],g 9u'eGb8 g; `ket Te df kxsdl yp kri s>qe k;D skr ]ket Te df Skrc u Bskd s>qe jxv 4Skrc Xeg su Xkjlwn skt ]Tg s[skt7s[sy sd et ]akg 4,g Cgu skr kri ]Cgu df sxXgd ikv `,g kri skdikv ]set cd ikv ],g rkc hd ste sL\c g; `,g kri skdikv ]set cd ikv 4Cgu kxsje go ],g skt skr Syfhlb 4,g Cgu ket go ],g skt ]Tg srgd <ej skr 4skg u ket skt ]skg rkKv skt ,g krdl skg hgo Z;ev dfXk;D 4,g wygi kjlwn kdlb 4,g Z;ev 4,g r1ev ]Cgu kxsje go ,g skt df sd rkc lb Tg ;rDo XkL\d,l 4srsy Cgu Xe yk;[ udfsy Tg srgd jrajuf eg sltf ]kd rkc j,kv dS ,g wygi kjlwn g; 6,g rktv ]Cgu ket hHd go ,g skt ]Tg srgd hH xsky j,kv sl,t <ej k; <ej ]akg

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 403 egaP

r;lf,g ed sl FkuCoj suXkgm df ,g Cgu g; <jkd kdlb skr kdl yef Cgu Xgm 9tbkzi ycsku8 jxv j,kv 4noVjv Tg Cgu ofd sd r;lf,g ed sl FkuCoj j,kv 4Tg hH ofdkge ]Cgu hg rLfai noVjv 4,g k'nf hd ;kd go ],g hH k'nf j,kv dS hd noVjv 4,g krskg ZFelv Xe su[sn skd Xk_pf rLfai dfXk;D 4Tg sgj ki [sn Cgu sl gto hd suskg rLfai noVjv slm ],g kusy [sn skt kd Xk_pf dlfuke ],g oHquv skt kd 9u'Dstskzi8 df ,g rkc hl,t susy uk; hH g; 4kxSkt sk[ j,kv kxsxM <{ dS go 4kxSkt kyp j,kv kxSkv skr 9u'Dstskzi8 udfsy 4sxXxy suL\i Bk[nf hg < Gjr cl ]Xe Xkxsky ]Xe jFi ]Xe Xk/,ki ]Xe Xk{1o nkc sdlb 4kxspc Cgu hg oHquv Bskd rDjfrfv sdlm nkc sdlb 4kvqg df kvqg jkc dS go 4Cgu kxs;sk[ hHd oHquv go skr3krL\i Cgu ZdG rqgc Xelm ]kd Ibk iW7jxkl k;3skg oHquv kd < iW7jxkl jxv j,kv 4,g kd 9u'Dstskzi8 go ]Tg sgj jd uZ<o skt ]Tg sgj jd <_pf so skt kd oHquv 4,g kd 9u'Dstskzi8 go ,g xaP skt kd oHquv ],g Cgu rkc hl ],g 9u'Dstskzi8 go ,g oHquv skt kdum df aMskg kgj gd Te jxv Syflb ]sF rLfai noVjv 4,g rfwHquv hd ;l u j,kv 4,g Cgu naukv g; ],g hg [ql g; udfsy 4kxskg h;knrf1r kL\c kusy [sn skd < ]kuukt skd < dfXk;D ]kxsyef sllb [ql 4,g oHquv dlfuke ],g 9lX;jfhilDS ddfbkl8 oHquv g; ],g Cgu oHquv defk;kv oHquv g; udfsy 4Tg srjd ]Tg srdl jd rfakH hd 9jIDstskzi8 eg xsk;im kd ue sjkeg hg sl 4,g Zkni kjskd ZGlf akgo ]Tg Cgu akgo skt Tg hrkt skg Wq' huL\i Bk[nf Xthp ji ni sd eGf j,kv ],g krskg 9jIDstskzi8 sNhi ji ni sd eGf rkj sl,t 4Tg sgj jd 9IDstskzi8 skd rfkv hd ue suiv ji ni sd kursp Ikjof so g; ]syef j,kv k[sn j,kv kukpgi j,kv kukt Xe iWrDf; skd < suTe ]akg df skg kgd hHd hH sultf skr 4,g krskg ji susk[ sd ue go ]kxskg Cgu srgj sd ue go ]awg kgj jd rkc Te hd uZ'n sd < ltf j,kv 4,g krkt sk[ hH ue skr Skt sk[ <qxl jxv 4kr<qxl ]iW ]rfkv ,g utskH kd ue 4,g Cgu ;kim kd suskg sd ue akgo ],g krkt sk[ ue akgo ]hrskg Cgu rfkv j,kv iW akgt 4,g krskg ue dr akgo ],g iW dr akgt 4,g krskg ue dr akgo ],g rfkv dr akgt 4,g krskg ue dr akgo ],g iW dr akgt df ,g rkc hd ste sL\c g; 4Sgfkp kuskg ji 9Labke sku8 ]ji ue7v skr rav udfsy ]hg sxXjd Wq' eg sl ue 4Sgfkp kuskg Cgu rav ]Tg srdl jd Wq' eg sl ue 4,g kukt j,kv k;ky,G hg su ue sjkeg g; ],g ys[ hg kd ue sjkeg g; ],g kgkp hg su ue sjkeg g; 4jkrof kd ue sjkeg g; ,g udfsy ],g lj kL\c kdlb 4,g [ql kL\c kdlb 4,g 9u'Dstskzi yIXe8 4,g <is{zi oHquv kl 4Tg sL\[ jkdkl suekl sdum hg < ]Tg srgd so 4Tg sgj jd rkc hd oHquv sd orDf; sd < j,kv rfkv hd < go Tg sgj jd rkc hd oHquv ltf noVjv 4,g kd iW7jxkl oHquv g; udfsy ]kxsgd oHquv kd < kyko suyp sl < ]kxsgd oHquv kd Ibk skdlb kyko suyp l llht skr3kxSkt skg hH sl rfkv hd llht ]hxSkt skg hH sl rfkv hd 0qc 6oHquv kxskg hg;3skg kvqg s oHquv hg; skd henkv sjlwn hldf jxv 4kxsgd oHquv kd kursp7< skd oHquv lb Syflb ],g hd k_k; sulm sl rfkv hd < k; ],g krjd eszi skd < dfawp henkv kl,o df hxskg rkc hd eku ZGlf g; 4,g Cgu oHquv kd iW oHquv kd kursp lm 4,g Cgu oHquv kd rfkv oHquv kd kursp lm ]kxskg uZ'n kd kursp7< skdltf skr 4,g <is{zi dlfuke ZGlf go skr ],g krskg uZ'n hg kd rfkv hd < ],g krskg uZ'n hg kd kerfzi hd < ]krskg Cgu uZ'n skr kd Ikjof skd hldf jxv udfsy 4gjr hd qncV defFkzi sd uZ'n Ikjof sdum ,g krdl skg xsk;im kd kerfzi hd < 4hxSkt skg ;w' ]hxSkt sk[ rfkv hd < j,kv 4hxSkt skg uhyof ]hxSkt skg knof kerfzi hd < cr kvqg uZ'n iW7jxkl kdum ct udfsy 4,g krdl kt k;df Syf sd uZ'n iW7jxkl sdum xsk;im kd rwe hdum ]dhrzi sdum ]_pf sdum 4,g krdl kt k;df Syf sd oHquv iW7jxkl sdum xsk;im kd < iW7jgy 4< iW7jgy dS j,kv < iW7jxkl skr dS df kF kgd yd suTe kl,t 4,g kuokHal hd jkdk{kl sd kursp7< ]hd oHquv sd jkrof sd kursp7< ]hd suskg scwL Xe kursp7< kuokHal hjlwn ],g Cgu kuokHal hd uZ'n sd rfkv7< ],g Cgu kuokHal hd uZ'n sd iW7< ]hd uZ'n7< ]kuokHal hjlwn
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 503 egaP

kF ;sk; sugd hH skt df kxsxy kl jd[sn skd noVjv 4,g krdl kt kgd Cgu skt kF ;sk; sugd Nqd df ,g hrkt jd kupwl jkc jg go 4,g hrskg hH hyko sujd <erfv j,kv rhrv skd 0fqc Fkl7Fkl go skr hxskg rDf;Hfv hd rfwHquv ct udfsy ]hg hxskg rx0fqc skr rDf;Hfv 4,g krki IwN Cgu nko Bskd kd oHquv ],g krkt IwN nko kd Xkn' ZGlf Xe gaqe hH skr ]syskc rqgc Bskd jkc Bd 4,g hrdl L\skN nko kd rfwHquv Xe gaqe hH hxnwt,ke hdlm skr ]syskc u yqdycf henkv Bskd jkc Bd 4,g Cgu hH kjt kd oHquv go ],g krkt IwN nko skt Xe gaqe 4,g kd Xkn' ZGlf go ],g krkt IwN nko skt Xe gaqe nkc sd sukt P\i skd noVjv kjkl ]jGf j,kv 4hryef Cgu jc[ hd rkc lb skr ]skg krkt kel Xe Xkn' cl udfsy 4,g kukt Nqd hH jki sd Xkn' su henkv lm df ,g hrky jc[ hd rkc lb skr skg hruc kjk'b kd jki sl suiv hg jrajuf rDf;Hfv udfsy ]hxsL\i hujd sl iW rx0fqc skr rDf;Hfv 4Tg srsy jdDp kcay rqgc ]Tg srjd xsk;im scay ]Tg srjd xsk;im sL\c n' ]Tg ed rqgc skr srgd go skr 4Tg 9jdse eIlf8 hg sl,t yxhg so 4,g u;yfxhg xaP kd sugd hH kd noVjv 4,g sl Xkrkj scay rqgc krgd udfsy ],g ed rqgc kugd skd henkv lb df k;ki hg kurm k;kv Xe >el hg kurtf dfXk;D ]hxy suskg hIskN kerfzi hd yxhg sl,o7sl,o hP\c sxkv 9i'fjykd8 sl,t7sl,t udfsy 4,g k;x skg ydfqe ku>el j,kv ,g k;x skg ykt rqgc l gto hdlm 4Xe k"kH Tg Skxy dOskd ji dOskd sL\c 4,g k;df xsk;im kd 9tsoTy LsIsdszc8 rqgc Sgfkp kugd s skdltf j,kv ],g k;df xsk;zi kd Xkn' scay j,kv gWqn sL\c j,kv uOfd sL\c su yxhg skr 4,g krkt yp ys[ kIym Xelb udfsy 4hrkv Cgu Xe >el sl huklkv go ],g hrskg hjgx skt df ,g pl jWt g; dfakykg 4hrskg Cgu hjgx l iW hjWt go hrkv Cgu Xe >el rkc skt 4hrskg Cgu pl sl iW hjWt go 4Tg srsy >el kjgx eg slm hrkv s Cgu Xe >el rkc skt Xeg jlDv dfXk;D 4,g hgj kt hgd rkc hjgx hL\c df ,g krxy kl go 4,g kd 9hILfamkGskzi8 rqgc go ,g krL\i jlv skt kygi rDo srP\i skd yxhg df ,g k;df xsk;im kd Xkn' sL\c j,kv yIft surb udfsy 4,g Cgu kurm ZFv Xeutf ],g k;df xsk;zi kd Xkn' sL\c7sL\c su yxhg 4kF hokg yxhg ji 9hGlkyGf8 sl,o dhO ]kF hokg uokL ji ukKof kl,t Xkunf um akgo kvqg akgt <{'f kjkl kd noVjv df kgd slikv gcql suTe kl,t 4sdlm Tg <jkd j,kv 4knk; hH sl ZFv dfc ],g ZFv Xelm kurtf ,g kgj sn kupwl hjwi n' df ,g kl xsk;im kjkl kd Xkn' sd noVjv 4skg kgj sn kupwl hd jki sd n' <{ jg n' df ,g Cgu kl 4,g Cgu 9skj8 dpwl Bskd Xelm kyko sukt jki sdlm 4,g Cgu ZHx Nqd Xelm ],g Cgu 9IXuszi8 n' Bskd kd noVjv 4,g krkt skg 9IXuszi8 ],g krkt skg rHx skr ,g kryp jdsy n' ct ZFv kL\c sl n' 4,g krkt jd 'sozi Xe _k'7k"kH ]Cgu hH Xe uZ'n3Xe 9htkykyGf8 jdgd u hH 9hGlkyGf8 dfc ]Xe 9hGlkyGf8 knk;7sl7knk; skr ]skg kL\c rqgc sl ZFv n' jxv j,kv 4,g krkt jd 'sozi Xe 9hIef8 j,kv ,g krjd 9LXlakI8 skr ]skg knk; jxv ZFv sl n' 4Tg srjd xsk;im kd Xkn' scay7scay 4Tg srjd xsk;im kd Xkn' sL\c rqgc noVjv 4,g kIskN rqgc ZFv ]Tg sL\c rqgc n' sdum 4,g kyeke kIym Fkl sd noVjv 4,g krskg kIskN n' j,kv ,g krskg kL\c skr ZFv dfct ]Tg srjd hHd7hHd skt ]Tg srdl jd kl eg xsk;zi kd n' dS 4,g krskg ZFv kL\c hg kurm ,g krskg n' kL\c kurtf 4,g krskg jrhH sd kehl hd n' Z Fv kd Xkn' df ct Tg srdl jd kl eg xsk;zi kd Xkn' skr dS 4Tg srdl jd sl gjr skn xsk;zi kd Xkn' eg 4srky Cgu jc[ Bskd hd 9lXLXlakI8 hldf ]srky Cgu jc[ Bskd hd jki hldf n' s; udfsy3,g hrskg hg hujd Xe Xkn' s d 0fqc j,kv sd Zdr skr rDf;Hfv dfXk;D3Tg jkdukt ZGlf so df awg kgj gd Cgu <jkd lb ]Xe Xkn' hnko0fqc rfv ,g hd rDf;Hfv skt suXkgm 4krdl skg Cgu hH <is{zi g; skr skg Xe uoht sdum jxv kysdv Zdr dq' 4,g uklkv Syf sd ;n7ofd go ],g skt <is{zi 4,g krki jd 9u'Dstskzi8 hg ;n7ofd kdum 4Xy [sn skd < so df Xgm hxsn jd uklkv hgo ],g kre{ hd ofd skt jrhH sd noVjv j,kv 4,g krdl [sn ofd kd noVjv udfsy ]9u'Dstskzi8 krdl [sn Cgu skr rLfai 4Tg ;kdkge sd Ifskd hdlm ;kdkge paki7ln 4,g dS Xe Xk;kdkge erOsJ sd k;ufqn 9h_ofkl8 4hdl kv Cgu Xe >el j,kv ,g gWqn krofd hdum df ,g g; <jkd yqd kdlm ]h[yf krofd hd
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 603 egaP

cl g; kukiNf7kuiNf kurb ]nwd7yNm kurb Xelb 4srkt skg htkj eg ]srsn jd unsouf ]sk>elku 2,g rjWt k;D hd sunakG7sunwd sl jskt surb ]kgd su thutsk;kL 4Tg srgkp kukuc ekyqx skdikv eg ]Xjd Gke df kgd suXkgm 2Xgd k;D sllb cv df Tg Sx L\i Xe ydfqe hL\c so `,g knkjb kd suys[ ys[ k;D `Tg snkjb k;D ],g krgd j,kv ,g krkt skg kL\[ jdL\skt Fkg sdjd nac [akv Xe phc sdum thutsk;kL 4hF Bx skg Zkpp hdlb Xe kutsk; hdum dfXk;D 4srL\i u Xe ydfqe go skr krsn ckot kd syeg sdum thutsk;kL jxv 4Tg srkt L\i Xe ydfqe hL\c udfsy 4ji thutsk;kL g srjd kyeg sl endS XkOkv so sdjd Zkpp ]sdjd ;Z<uf kdDi kL\c ]sdjd hOskx hL\c 4Sx jL XkOkv so T 4henkv kvqg kjL skr 4,g ;kim erOsJ kd k{jql hg; 6kusn jd <ekv eqr ]sjd <ekv ji eqr Bskd df sygi sdlb ],g k[yf su hysck;Dse 4sn jd u rhH;H Xeg g; Cgd df ,g krjd Syflb hg rhH;H skd sjlwn go Xe ylv 4Cgu ;kim Bskd kF;v 4Tg ;Hv skt ]Tg srdl pc sl sujd rhH;H skd sjlwn hg so ZGlf 4,g hg krskg rhH;H jrhH go ],g krjd rhH;H skd sjlwn skt ]X[j uk; 4,g krskg rhH;H knl go 4,g hg kr>el jskted skd suiv jrhH k'seg go ,g krkt sukcn skd sjlwn skt ]sgj uk; j,kv 4sk/akc regf df kpskl suXkgm hH jGf jxe 4,g hGkd kysdv g; 4,g krdl sn jd hef hH hd Okv eg g; 2sl,d sxXL\di skdlb udfsy ]Okv skr Tg eg df kpskl udfsy su Xkekyqx 4kF orDf; hH kd thutsk;kL kl,o 4kF orDf; jnaql rqgc 4Cgu kF Nqd ;sk; sudakP df sF jnaql surb so df sdl skg sL\[ Syflb uu jhokge df awg hg krgd jrajuf g; skr Te 4kF lki sd thutsk;kL go skr ]Xe XkjhdG sjlwn kF lki sd henkv hldf jxv jhj' kl,t jhokge dhO 2,g jknuk' kL\c 4,g Cgu hH kdcf Xe jktkc hHd ekyqx kl j,kv 4Tg srdl yef sNv ekn skr Skt kv Xe L\di henkv g; df kpskl 4skd thutsk;kL lb k[sn suXkgm 4jktkc supsc skd Xkekyqx Tg sgj kt xsky Nqd 4,g henkv reyv ]jhdG kxau 4sl yxat dS ,g krjtqx thutsk;kL 4kxskg kNv kugd skdikv go ]awg krgd hukgd hd thutsk;kL jrajuf Te 4awg krkt skg djZk/uf hH kd hekyqx huiv Te 4awg krkt skg kra;uf hH kd hekyqx Te skr ]Xn ykL Xe Fkg sjse df awgd j,kv awn sn skdikv jdkOm ak;L\fdFg Te jxv j,kv 4awg krkt skg ekyqx Te skr Xn ykL ak;L\fdFg ikv hrZnct jiM sjse jxv df ,g hg kurb ZdG 4,g Cgu g; go Xe ylv ,g ZdG skt 4,g krkt skg 9LGfyqG8 ]kxskg Cgu Iu orDf; kdlm 4,g hrkt y[f gjr hjwi kekv hdlm skr ]Skt uc u/kl j,kv sn L\skN cl j,kv sn jd <Ziel sl Fkg hg suiv Bskd jxv udfsy 4,g hrkt je kekv hd henkv lm skr ]sn kuc u/kl skd henkv hldf jdykL okcn Bskd jxv 4krskg Cgu Iu ],g kry[f orDf; kdlm skr Skt uc 9IXewIb8 rDf; Bskd jxv udfsy 4,g krskg Iu orDf; kdlm skr ]Skt k;kuc 9IXewIb8 skd hldf jxv 4sxXL\i Bk[nf ;l Nqd sl kryjl hL\c skr sxXjd ''fskd hd su>el slb `kxSkt gj u/kl dS ]9IXewIb8 dS jGf skr go `kxskg k;D kd orDf; sd uZqtv jGf skr ],g kuskg hgo ,g kdqp skg skt ],g kuskg go kF kuskg skt j,kv ],g _ke Refuf ZGlf uZqtv jxv df ,g hNwi g; go 4,g hNwi j,kv rkc dS 4Tg Cgu Gjr hd ;gj ]Tg 9dIfef7uku8 ]Tg Gkl rqgc sjk'b sd noVjv 4Tg sjk'b sdum Gjr hd ;gj knk; 4sd noVjv ;ktc Tg 9dIfef8 knk; Cgd hoj df kxawgd Te Xe hoj j,kv noVjv 4Tg sdqp gd sl kFo; j,kv sl xaP sL\c 4kF kugd Xgm skt Tg sdqp gd yqdycf noVjv 4sxXdl gd u g; noVjv skr ]sgd sl noVjv Bskd jxv udfsy 2kF kugd s>qe skt k;ki akgd gd go Te hHv 4k;x kv <{ kd sukt sjse j,kv k;x skg jk;,r tkl cv 4kF kuIhi7kudXkO kd tkl yosd go ]Tg s>el rhx sjse su Xkxsky skdltf hHv `akgd k;x suTe hHv 4k;x kv rDo kd suskg knof g; j,kv ]kF k;ki jd jk;,r skd jkrlf ]skd xan1e jdIhi7dXkO ]kF k;ki kOcf ]kF k;ki ket tkl Te skr hHv df sl kekeji awg kgj jd kuZFkzi g; skr Te 2skg sgj gd rkc ryx hl,d df kgd j,kv hysk[ [akv su FkuCoj 4ji ho1i sdqp jd eqr go kF kujd skt Xgqr 4skg srdl skg knof Sqg srsn nko;/ skd kekeji ]sl [ql ]sl rfak' eqr cv ]kF kukx Xgqr skt k;yf kx skr sueqr df kgd skd FkuCoj su _ef dS sygi Xk;L\f? Nqd sd suje sd FkuCoj 4Skv Xe >el hdikv sllm ],g krkv <je dS s>qe kd FkuCoj skr sllb 4Tg dl gd noVjv knk; hH sllm kF ;sk; sugd hH skt df kxsxy kl jd[sn skd noVjv 4,g krdl kt kgd Cgu skt s

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 703 egaP

kgd suikv skr `kgd kl su h/akx k;D `Tg srgd sl,d Xe /acal sd h/akx rkc hl df kF k;df uzi slikv su hldf cr ]sF sgj yskc ji h/akx ikv ct hH j,kv jkc dS 4Tg srjd rifkF Zdial hH tkv Fkl sd 0qc keky hjkd/fv Nqd dfct ,g krkv unf kl dS jklquv sd rf0i7keky hH tkv df kF k;krc jkc dS suikv ]udfsy 4,g krxy <is{ziekv kdum go df k;krc suikv 4Tg sgj kv ji uZ'n7< sd noVjv jdI,ky jGf eg ]hJ ukoxH8

4,g kry[f 9hylsyZIGS8 ]Xe kIspuf hjwi sGn hygi orDf; kdlm j,kv 4,g krkt skg ukoekv uZqtv s llb ]krkt skg Cgu ro_a; uZqtv sllb skr 4awg krdl jd riel j,kv awg dyfke kuiv Te df ,g g; hg cyre kdlb skr awg krjd riel Te jxv dfXk;D 4,g Cgu hjlwn j,kv hd r;dfyke huiv Xe rxt lb k<"sk? hL\c sl <Ziel 4kusy >el sl dhO kL\skF skd rkc lb 4,g Cgu Xe rxt lb hd r;dfyke hiv k<"sk? Bskd j,kv hL\c sl <Ziel dfXk;D 4,g ukoekv hgo ],g Cgu ro_a; go skr ]rfzi sd k_k;oof lb ]rfzi sd ;l ]rfzi sd rxt lb ,g k;x skg riel sl Fkg hg suiv henkv Bskd jxv 4kxSkt y[f kjwi wr cr j,kv 4gc Xelb ]L\i re sL\kv Xelb ]>el skd kjk/ lb 4re L\y hg ZF; wr Xe kjk/ hd rxt lb 4>el wr df Tg gj gd g; sl uZqtv < 4kt uc ro_a; wr df Tg sgj gd Cgu g; sl uZqtv < udfsy 4,g krje orDf; skr akgo s ]g gjr hd ekyqx eg akgt ],g hjwcte hjkeg akgt ]Tg srkt Skuc _a; eg Xe krd_fak; ltf ]Xe 9hIyfkIXewIb8 ltf T 4sy nhj[ skr skg kunhj[ skd hldf ],g k;kv sudcf Xe jktkc lb dyfke dS tkv df ,g krgd jdkypf thutsk;kL j,kv 4kF kIakL Cgu gjr lb skd syko sujd ekyhu lm hHd su ekyqx hldf dfXk;D ],g krkt kL\c? go 4sxXn kxy eg tkokv skr ,g krkv Cgu kukxy tkokv s>qr jxv 2>elku ]iqp df ,g krgd jdkypf sl jskt thutsk;kL skr `,g jknhj[ Bskd ],g k;kv sudcf ekyqx jknuk' rqgc dS df ,g krkypf sl jskt kyko sujd ekyhu j,kv ,g krkt k;df kL\[ ji hIdIf slm skr 4kxSkt yef kNv kl,i j,kv ,g henkv hrehd ]eg XxkH akgd jdL\skN skdlb skr 4aSkt xkH ]dyfke Xkg jxv 4srdl xkH Cgu jdL\skN s>qe s; ]kNv ]Tg ekyqx sjse s; df ,g krgd g; sl Xkxsky j,kv ,g hrkt xy L\hH j,kv 4Tg Sqg sL\i Xe rchlqe hL\c eg sl gto hdlb dfXk;D ]skn kP\p skd henkv lb ji ekyhu hnt df kgd 4hd rhprkc sllm ]kF kyko supsc skt ]hd wxrqx sl hldf jdkt suXkgm 4k;x kv jktkc go 2Skt kv jktkc go gjr hldf 4Tg sgj kt Sqg Hzirg sL\c sjkpsc so j,kv 4Tg s/ac sl>qe s; ]srdl xkH Cgu jdL\skN s>qe s; df ,g krjGf krgd g; gxt7gxt go 4srdl xkH Cgu jdL\skN s>qe s; 4Tg ekyqx sjse s; `skg sgj [sn k;D ],g krgd thutsk;kL j,kv ,g kr[sn skd thutsk;kL go ,g kr[sn hH skt gxt7gxt j,kv 4Xe oakx hldf ]ji dL\l Bskd ]ji gxt hldf g; sn jd u oim Bskd ]Cgu kri df Tg sgj yp Sqg sjL sL\c so ],g k;kuc ekyqx suXkgtf j,kv ,g kgj yp sl uk' thutsk;kL skr Tg sryduf so hH sl akgt jGf `kF cyre k;D kd sukt sy jd/akc jhtat j,kv cv skdlm ]Cn kougi Xjhtat Xe Fkg suiv sultf 4kF kgj skg ewyke hg kl skr henkv dfXk;D ]Cn [j jdjkrm X jhtat suXkgm skr 4awg Cgu kyko suxkH Te ]kukt xkH re sygi sd ;el eqr df X[j yk;[ kd rkc hg dS 4awg kgj hg yp Fkl sjkgqr skr Te 4skn dXG jdjkrm kgd su thutsk;kL 4,g kgj L\i ku[j Xgm jdL\di Xgm skd Xkjhtat um dfXk;D 4,g kgj L\i kuskP >skc kd Xkjhtat g; Xgqr dgku df kgd su thutsk;kL skr ]sxy suyp jd/akc skdlm Sqg sjL so jGf 4sxskdl jd u Nqd eqr cv 4lki sjkgqr kgj u hg ;kim cv 4,g krdl Cgu kuc ekyqx Bskd Xeg cv 4Skt skg htkj sl ynf hH Syf sd hekyqx df g; go j,kv ,g ;kim hg dS kd suskg _aro Xe rxt lb df Tg Sx >el tkj g; eg df kgd su thutsk;kL 4Tg sgj kt suc ikv ]sF Skv sukuc ekyqx skdikv eg ]Tg sgj jd k;D g; ikv ]sxy sugd so j,kv 4skjd nac df kgd j,kv Snf kP\c Fkg sulm 4Cn sn Sqg srjL 4Cykduf suXkgm Xjhtat 4Tg s; ekyqx j,kv ,g go dyfke sl,t ,g krNwi go jdIakL surb j,kv `Xjhtat hjkgqr Tg akgd3sgd skt kF k[sn Cgu hHd henkv kl dfXk;D 4Tg Sx L\i Xe ydfqe hL\c skr so `Xjhtat hjkgqr Tg akgd 4cl g; skjd nac `skg sgj jd k;D

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 803 egaP

ct keky Bkyn dS ],g krje ct keky Bkyn kyNif~~~Tg kekv hg hd keky Bkyn syNif g; ]Tg tkv skt keky Bkyn g; hHv~~~,g hH krje keky dS 4Tg e;uf chtv sL\c sdlm j,kv ,g okuqp kd ydfqe hL\c okuqp kd keky 4,g okuqp kd ydfqe hL\c hH okuqp go j,kv 4,g krkt kuqp keky kjlwn hg ji suIg sd keky dS Syflb 4sdl kt k;kojd 9u'Dstskzi8 Bskd suekl sjse j,kv jdykL ok>ql akgt kgj Cgu klgf Bskd go jrhH sjse dfXk;D ]Cgu ;kim Bskd unf lm 4krdl kt k;df Cgu 9LbkIskugf8 s>qe unf lm ]k;x skg kri s>qe kd Rpf urspv suiv sjse unf ltf udfsy 4Tg srdl skg 9LbkIskugf8 eg 9hyoIDfsyd8 dr cr ],g Cgu Z;ekl huiv hjkeg ji Rpf urspv dr ct 4,g e;uf kd kr_ki hdlm go 4Tg Sx skg ZFel Xe suukt skd Rpf urspv suiv skt Tg srki 'sozi xsky hg so ZGlf j,kv 4krki Cgu 'sozi rDf; jg Xelb ],g k;al refhl hd ,kl paki skt g; dfXk;D 4krdl skg Cgu df Tg <jkd Bd sdlb 94,g krdl skg 9u'stl7skIkv oIDfsyd8 go8 4hxawOm jGf Te ]kukt skg sdb ji Ir lb eqr hL\? akyG7akyG df ,g Bx jd kn;ko ]hF hOm Xe jxkl sNhi skt jgy dS 4,g krskg kjwi skt ],g ulkokv dS ji hL\? dS Xelb 4,g Cgu kIsp Bskd Xelb 2skg sl,d uZ'n kd < df ,g lk;zi kjwi Xelm 4,g kIsp rrl hd noVjv Xe uZ'n7< lm ]hgd rkc uTe skt sygi hH sllm 4Tg gkox hg nq[ go sysdv sd noVjv 4Tg srskg gkox ,kl paki sdlb ]go ,g kL\i Bkuql skt s ]go ,g kL\i Bk[nf skt ji ;el dhO ]ji hL\? dhO ]dhO akg df Tg srjd 9hy,I8 xsky ,kl paki df g; rkc hjlwn j,kv 4srdl gd Cgu 9u'Dstskzi8 kd ue7rDf; skdlb skr ],g hrskg Ixzi thp Bskd ct suekl sd Xk;rDf; ,kl paki udfsy 4krdl kt k[sn Cgu Xe hjknhxkH Fkl sd henkv sjlwn skdlb ],g krskg hg skd>qe g; 4krdl skg Cgu g; ]sxXgd go skr ]Xn kojd hH skdeg j,kv aSkt kv Xe sjed lb hH eg df Xgd ikv ]Tg sgj skg uZ'n sd < ltf skd noVjv jxv 4krdl kt k;kojd Cgu 9IsilfIki8 skd henkv sjlwn Xelm 4,g krskg 9yuZli8 k'seg 9u'Dstskzi8 4Tg srjd uZ'n kdb xsky ,kl paki s; 4,g ZdG hnk;ufqc Xelb j,kv Xe 9u'Dstskzi8 4,g uZ'n kvqg Xe sysdv uZ'n kd noVjv ]ZdG kjlwn 4ZdG dS 4Xelb ,g Cgu 9ZIki8 Bskd kdum 4Tg sgj jd Cgu hH Nqd keky Xelb udfsy 4kxsuc jgy jGf Xe hL\? lb hd rkj lb ],g skt iW7jxkl kd 0qc g; 4sxXkg Ixzi so Xe Xk<{ surb sd _fkj ji rZoi akyG7akyG unf sd ke<wi0qc df ,g ulkokv kd 0qc g; 4Sgfkp kusy >el sl dhO rqgc skd ZdG lb 4Tg srskg nwt,ke ZGlf keky 4Cgu keky ]Tg rjkIsp 0qc Xe uZ'n lb 4Tg rjkIsp noVjv Xe uZ'n sd < 4,g ZdG hnk;ufqc ]Sqg skd noVjv skt ]Xe uZ'n sd < j,kv Xelb udfsy 4,g hryef gxt skd keky Su dS hHr ]Sqg skd noVjv skt ]Xe uZ'n sd < j,kv Xelb udfsy 4,g hryef gxt skd keky Su dS hHr ],g krskg ed dS ct sl Xe Xkvkeky ,kl paki um 4Tg Sqg Cgu hHd ji j['f rZoi lm knk; sl Xkvkeky ,kl paki 4,g krskg uZ'n kd orDf; sd 0qc Xe hL\? "s'of dS unf sd ke<wi0qc ji j['f hldf sd ;ykegf hlb ]Tg sO,c eg Xe Xkvky[a1k hd ;ykegf ltf ]unf sd ke<wi0qc df ,g kgd suTe kl ]skr dS 4Xy >el Xrkc uhr7skn Xe /acal lb 94awg krgkp kuukt Nqd slikv Te Xe sjkc sd Xkrkc ub 4sF srjd k;kt kv ji ukF suiv liko j,kv sF srsn uZ'n suiv sl iW7ywF jdpaqgi ji ukF sjlwn sl jhj'7ewl hH Xe kFov rofht df skt sF keky sl dr Zowi Z"o Nqd Xe rcrf hH cv df ,g k;kv Xe suP\i hH kl Xe sjkc sd rf0i7keky 4j,kv rkc hjlhr 4awg kgj gd jdNwi sl h/akx rkc g; Te df kF
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 903 egaP

ikv df Tg dqlm hL\c skt 4Tg jir knl skd sujd skr Xgd Nqd ikv jxv skt ]Tg 9xyVof8 k'seg skt Tg nwt,ke Gjr Xkjkp hH aSkekv hl j,kv 4Tg nwt,ke Gjr Xkjkp sIa? lhc,kp aSkekv dfXk;D 4,g Cgu uOfd rqgc g; 4Tg srdl kP\c sxkv ikv skdlb jGf 4hxSkt skg tkokv ji stkojn skr ]kekv go sn tkokv sdjd I[I[ ji stkojn df Tg srdl gd g; ikv 4kxy susn ckot jdyNm Isojisi kdikv df sxaSki Xe unf jkp7skn ikv skr ]sxy susn ckot jdyNm g; ],g k[j Isojisi skt ji ycsI g; df Xn gd hg kurb ikv 4hxsn jd Wq' kusn go ]Xn gd skdlm aSkupwl skt ikv 4sn aSkupwl huiv go skr skg kekv Bskd Xe sjed lb df Xy jd kuZFkzi hg hurb j,kv ]aSkt O,c jdL\skt Fkg Xkuhr ]sdjd nac [akv ZGlf Xe sjed henkv uhr j,kv Xy jd nac kjed 4,g rjWt hd suskg 9oIfsljf8 skdikv Glf 4,g krdl kt k;df rifkF /acal hHv ]ykdr hHv slum j,kv ]Tg nwt,ke hH so Tg srL\i Bk[nf Cgu skt ]Tg hg Z sO,c skr surm ]Tg srL\i Bk[nf surtf 4Tg sO,c xsky hg surb eg df ,g Cgu kl akg; ]Tg sO,c xsky surb eg akg; 4Tg srdl jd sl huklkv hL\c skr skg yk;[ kl7kL\skF kd sujd rifkF /acal slum skdikv Syflb 4Tg _a; sjkl lki sdum hdkc ]kgj Cgu _a; hiWjhj' lki sdum ZGlf ],g ykol kd suskg Idzi sdum Xelm u ],g ykol kd 9u'Dstskzi8 Xelm u 4,g rkc hl7yjl rqgc kujd rifkF /acal slum ]Tg Xe 'kyr hd Xket Su udfsy ]Tg jgkc sd jhj' aSkekv skt 4,g Cgu ukpgi Bskd hjkeg skr hjgx sllm 4,g kukpgi hg skd jhj' sueg dfXk;D 2skvkpc Xeg df sxaSkypf skd lyfqi sdjd nac ktkojn eg skr aSkt skg rFfim ji jk} sjkeg kucf sd jhj' jxv yd hH so ],g kgkp rqgc sueg Xgtf 4sxXkg u htkj skd sujd eszi jd[sn jhj'v eg hH skdum ],g k;df eszi rqgc sueg skdutf 4sllm Tg srkt skg uk'sji eg ]sllm Tg srkt kL\c? eg 4Tg hrjd kIsp hd sujd rifkF /acal hH nq[ sl Xkuto suiv aSkekv hl jkc Bd 4,g rkc hl7yjl hL\c g; 4,g Cgu BkuOfd rqgc Xelb 4Tg 9dhuDsI8 suiv ]/fof huiv ]e;uf suiv sdlm 4Tg srdl kt Sdf rifkF /acal slcl ub ]Tg srkt je hH xsky skt sl iW <jk/kl 4Tg kekv hjhj'v h/akx 4Tg Sx skg iW7jxkl ]Tg Cgu kekv hjhj'v < 4,g Cgu BkuOfd hH kjt Xelm 4,g Cgu BkuOfd Bskd Xelm 4Tg srdl kt Sdf rifkF /acal slum ],g orDf; kdutf hjhj'v ]Tg Bx Cgu sk[ Xe iW7jxkl hHv udfsy ]Tg hdqp L\skN skr jhj' aSkekv skt 4Tg srdl kt Sdf rifkF /acal ]Tg Bx skg Cgu iW7jxkl hHv skt udfsy Sx IwN skr jhj' sdutf sl Xkvkekv um df kgd suTe kl,t ]rkc hjlwn 4,g Cgu kyeke kd uZ'n7< sd noVjv g; 4,g kyeke UHf rqgc g; 4,g hrkt hd rhp Bskd u ]hrkt hd rkc Bskd u ]krkt k;nf ok>ql Bskd u 4,g hrI? kuI? j,kv g srkt skg sL\[ ikpiqp u,ke Xe <{ lk[ dS ]Xe hL\? lk[ dS keky ,kl paki s; ZGlf 4krkt Cgu k;df hH Nqd jGf T 4,g Cgu ;kim Bskd kd 9llfskugf oIDfsyd8 Syflb 4kxskg Cgu _ki g; skr ],g krkt skg g; jxv 4krdl skg Cgu skr 9LbkIskugf8 henkv g; df hxSkt hd ''fskd hd supakt g; sdjd xsk;zi sd gjr cl ji lb j,kv 4Tg e;uf sd sutsk[ skd henkv hyk[ lb ]kxSkt skg hyk[ henkv dS skt g; 4Tg _wl chtv sL\c suiv sd kjiaji hd Xkvkeky hrcrf skr 4,g hgj sn jRm ]hF Bx jd[yf jRm skt ]kekv hg hdlm g; 4Skt k;nf kOcf ji gxt hd keky Bkyn skdlb ]k;x skg ;sk; d keky Bkyn g; df hxskg hgkox skr ],g k;nf su spc lb skt ,g hgo jRm go jxv 4kxSkt kysk[ jRm 9Lhl8 go s cr ]sxaSkt yef pf sjkl j,kv kxsn sn jRm kdlm kpc Bskd ct j,kv 4kxskg 9Lhl8 cl go ]kxSkt [j jd[yf jRm go 4,g Cgu kri hH skd hldf sd keky Bkyn lb ;kolf jRm kdlb j,kv 4kxSkt jd kupwl hdlb ]sxXkg ji sdL\y lm pf k;D7k;D 4kxSkt jd kupwl go hdlb ]Skt k;keq? _wl go Xe oakx7oakx sd rcrf nkc Z"o s urdf skr ]kxsje dS keky Bkyn 4go ,g ydfqe rqgc3,g krsn sn ckot kpc skt kd _wl lm 4,g hrkt hd k<"sk? jdIhi LTc Xe oakx7oakx sd rcrf sjwi hd _wl lm 4,g krkt L\skN _wl kl7kIskN dS df ,g rkc chtv dS j,kv 4kusy tsk[ eqr ]kxaMskg Idzi Te Xe xaP sd jhj' lb7lb jkc hyxv df ,g krkt L\skN ;rDo kuiv go skr ,g krje
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 013 egaP

4Tg srkt skg UNfof endS sleg ykt sd Xk;rf1e sd henkv lm hg srIwI sd jhj' lm 4Tg srsn kL\x k; Tg srsn kyt skd jhj' j,kv Tg srkt sy I?je ykdr eg Syflb ]kd Xk;rf1e ,g 9u'SlfsklS8 kjkl kjkeg sl e;ke sd jhj' hlb 4,g k;x Cgu je Nqd skr j,kv ]awg kgj L\i ewyke xyv kjt Te j,kv ]kF kjse skt ,g kL\i xyv jhj' df ,g krskg ewyke hg kurb ZGlf 4awg skr Te dfXk;D ]k;x je Te df Tg sgj Xk;D kypf s; ]Tg sgj Xk;D skj xsky s; 2,g k;D kyeke g; df ,g hrskg kn,i hg; ypwccf hygi 4,g hrskg kn,i upwccf hL\c skd Xkxsky erd/fv ji suje 4Tg srskg Sx jtqx sygi go sl oHquv lb dfXk;D ],g hrskg Cgu Ghydr g; Xgm ]Tg Sx Xe uk; xsky skt ]akg 2awg k;x skg xyv Te ],g kgj L\i ewyke xyv jhj' ]Bx skg L\cL\x Nqd k;D df ,g krskg oHquv hg kl slm skr dr jsn hL\skF 4Cgu krje Nqd skr jrhH dfXk;D 4awg k;x je Te df ,g kryp Cgu hg kri slm skr dr jsn hL\skF skr ,g krje henkv sl endS 4Tg srkt sy eg skdlb 4,g L\skt kd phc jhj' g; 4Tg sleg ak;rf1e hjkl hdlm sl e;ke sd jhj' hlb dfXk;D ]kxsdl [j nk; Xeg go dr jsn hurm ]sdl kt k[j jsn hurtf jhj' g; j,kv 4s[j nk; Xeg go df ,g Cgu ZFv Bskd cv dfXk;D 4Tg srgkp kujd Iu ykdr skd 9hIIfXLbkv8 hdlm eg 4Tg srgkp kukt sy I?je ykdr skd 'ky hdlm eg df Cgu kje henkv 4Tg Sx Sdf ;kim rqgc Syf sd sukyqH skd Xkut;zif j,kv uto ub 4Tg srgj nk; ut;if suiv ]uto suiv dr ;el sL\skF slm3kxskg UHf7UHf z ;el kd rknnk; hd rDf; ds;zi g; j,kv3dr ;el sL\skF ],g krL\skN skd jhj' rDf; Bskd hg sl,t ]kekrszi 4krkt gj Cgu nk; uo Bskd Xeg skd >akl ]Tg srkt skg knof cl so sry[f7sry[f iw/ hd jgiskn srskg7srskg jgiskn udfsy 4Tg srgj nk; ji suxkt Xeg so ]Tg srkt IwN jkdal hH surtf ]udav kd uo kurtf Xe 'skg lm j,kv 4,g krxy sukv 'skg kl7kL\skF skr ,g hrskg chjd sd suIwI nCu ct udfsy 4k[sn Cgu Xe 'skg ueg uo 4,g k[sn Xe h'skgsc sueg uo dfakykg ],g krskg nk; Xeg kl7kL\skF klgf kyNif kd uo cr Tg srOm s endS eg sl uo udfsy ct 4kF uo k;D df hrgj Cgu nk; Nqd srskg7srskg >akl 4,g krkt skg rgfskjrf srskg7srskg jgiskn ],g krgj nk; uo dr ;el sL\skF skr Tg srxkt sl uo ct gcql eg sl,t ]dr ;el sL\skF j,kv 4,g krkt Fkl sdlm go ]krje Cgu ue kdlm 4krje Cgu Rpf kdlm ],g krje hg jhj' ZGlf kdlm ],g krje rDf; skt

9`Tg srskg Sqg sje Xe 'skg cl s; k;D skr ]kd etZowi suiv ,g kryp kri skt skd Xkvkekrszi ub 4kd et7Zowi ,g krgj kri hH skdum ],g hrje Xe 'skg kekv skt ]hJ ukoxH `,g krskg eZtuqi j,kv ,g kekv df ]Sx Xe ku/kl kucf ]Tg srdl jd 0lf slb eg k;D hH sl iW dufZ'kn huk; `,g <kezi Bskd kd eZtuqi j,kv kd su>el skd kekv hH ji jr d0f,kc rDjfrfv sd k|of7;gj ]hJ ukoxH8

4,g hrdl kt hd rkc hjkl ji k|of7ekrszi skr ]Xyef sdb eg hg xyv hHd ji lm 4,g rkc xyv go ji ]Tg jkrof sdcl lm jGf 4Tg sgj [sn skd jhj' hg suiv j,kv Tg Sx skg jgkc sd jhj' ikv kxsxy skdikv df sxaSki jd oHquv kl jkc Bd dukpv ikv Xe <{ sjgx hldf sd uk; 4krskg Cgu kri Nqd skdikv skt 4,g krkt skg kl,o hH sl iW defdkv jkc Bd 4,g krdl kt kI,ky liko ],g krdl kt k;kt dr jwn ],g hrdl kt hd k_k; ],g krdl kt kvqg jgkc sd jhj' 4Tg ak;/fof huiv ]Zxke suiv sdlm 4,g oHal knl k_k; hd jgkc sllm 4,g kuskg kjkeg Xe jhj' ]kuskg kjkeg sl jhj' dfXk;D 4,g hrdl hH kt 4,g hrdl kv I,ky hg yqdycf `,g hrdl kv I,ky liko jdkt jwn kekv sl jhj' dS ],g krkt kgd kl,t ]k;D df ,g k;x kNwi skt g; 4,g klgf kd k|of7ekrszi ]hl7yjl ]hl7h/hl rqgc g; 4,g Cgu upL\v Xelb 4,g Cgu kri Bskd Xeg kd e;ke sjlwn j,kv ,g k;x IwI go ]kF e;ke kd 9u'sdufw;d8 hg kd jhj' phc sdikv j,kv sdum dfXk;D 4,g kgj yef Cgu ;kim kd sugd skdum udfsy ]Tg hrgkp kugd Nqd skt 4Tg jqrkv hL\c Syf sd 9u'sdufw;d8 skt 4Xjd rifkF slum /acal kd gjr hldf

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 113 egaP

4Cgu k; ,g eZtuqi df awg krgkp kuukt Te df Sgfd kl ikv df ,g krskg g; cyre kd dufkK,o 4,g kvqg k;df kdDi hg sygi suikv g; Tg srgkp kujd 0lf k;D dfXk;D ]kxSki skg u dufkK,o jGf skr g; df kgd slum suTe skr 4,g eZtuqi df awg krgkp kujd 0lf sl iW dufkK,o Te df kgd hg sryef sl>qe suXkgm j,kv 4k;kv koyf sukyef skdum sl>qe Bskd 4Tg srjd Z;kd kd tsk[ ji eZtuqi Xe ;yk|ofoof hldf j,kv Tg jlsGskzi sL\c dS so ]Tg _ef dS 4,g krskg 9u'htskil7hzi8 kdikv go ],g krskg k;df 9ew;S8 4Tg srjd Xe xsk;im sNhi ikv skr Zdr ],g krskg kuke hg sygi suikv slm ]Tg srjd 0lf ikv sltf df g kte dS Fkl sd Zdr 4Tg srskg suke hg sygi ikv slm ]Tg srjd 0lf ikv sltf df ,g kte j,kv dS Fkl sd Zdr , 4kxskg Cgu 0lf Nqd udfsy ]kxSki jd Xrkc dr ykl Xkjktg 4kxSki jd Xrkc 4Cgu k; ,g eZtuqi df kxSki jd Cgu ;r hHd _k'uZ'n Syflb 4,g krdl kt Xe {iof dr jwn hg hurm skr ,g krkt Xe {i dr jwn surb sl Zdr rhjiof dhO dfXk;D 4Cgu hHd krskg ]Tg srskg ewyke Sqg srskg Uiuf Z"duf rqgc 4krskg Cgu Uiuf Z"duf Bskd hHd sl Zdr Syflb 4,g krkxy rdkr hjwi huiv go 4,g kryskc go Gjr hdlm ]Gjr huiv ,g kvqg k;df skdlm suldf 4,g Cgu cklgf Bskd kuiv Bskd kdlm 4,g gjr hd yhdo go ,g skt Zdr df cyre kd 9hIGfkl8 4,g 9hIGfkl8 go ,g skt Zdr 4,g Cgu eZtuqi df ,g kdl kt k;df 0lf sl kdr sd uto hg surm dhO rhjiof sdum ],g eZtuqi df ,g hd ''fskd hd sujd 0lf sl uZ'n j,kv Zdr su Xkxsky utf skr 4,g Cgu kd Zdr ;rae htuf kuiv Bskd kdlm 4,g krdl skg kL\[ Fkl hH sd hldf ]Tg srgd k;so skd Zdr so Tg srukt skt skr Xgd sl dhO jxv skdlm ]Tg skt Zdr 4,g krdl kt k;nf Xe {iof Zdr kd uto hg surm dhO ],g krdl kt k;nf Xe {i Zdr kd uto surtf df ,g hckj[ dS hd Zdr j,kv 4Tg srskg ji jk/kv sd Zdr 4Tg srskg ddkr ZGlf skr <kezi dufZ'kn `,g <kezi dufZ'kn Bskd kd eZtuqi hH rDjfrfv sd rfwHquv dek;gj k;D df ,g k;x kNwi Xe /acal lb ykol dS 4,g krskg kl <jkd sd kuokHal hOwuv hg rqgc hd rf1e 4,g kuI? 9j;sj8 go 4Tg hrgj hjkt hH nkc sd suyskc sdlm df skt ]Tg hrkt gj "s' ak;rf1e so skd Xkpc syko rf1e zohr hg rqgc hHd7hHd 4Tg hrkt sk[ ],g hrskg /yim slm h<ko df sygi sdlb j,kv 4Tg hrkt sk[ sjh/7sjh/ go udfsy 4Tg hrskg lki sdlm ak;rf1e hdlm ]kjtqx Xe phc oHquv skt kd uoht7ekrszi g; 4k;kv go sl akgt ,g krskg <je unf sL\skF skd spc hH nkc sd et ]Skv eg sl akgt ,g krskg <je Xeg dr unf sL\skF hH nkc sd q;1e df kgd suTe sl,t 4,g krsy ki sl 'skg skd et syxv go ],g krje sl 'skg Xe q;1e skt j,kv 4g Cgu hg rkc skr hdlm ],g Xe 'skg surb skt 4Cgu krny sl >skc sd Xk;rf1e go ],g Xe 'skg surb skt 4,g ut k;kji , Bskd u ],g ut;zif Bskd u ],g uto u Bskd kdlm ],g Xe 'skg surb skt j,kv 4kIwN jhj' ZGlf df ,g krukt go dfXk;D ]Cgu hg krje hHd skr go ],g Xe 'skg sjwi rDo srje skt 4rkc hygi ]Cgu hg krje hHd skr go ],g krje skt Xe 'skg 4Tg hrsy jd <gzx et Su z?h' hnt rqgc 4Xe iW kekv Tg hH hrpc aSkekv ed rqgc jH ykl 4kxskg jZHuf ji rDf;7rDf; go 4,g krkt IwI hnt hH j,kv skr kd Nqd 4,g krkt IwI cl Xe unf uhr 4,g krskg Cgu kl k;r;kekl udfsy 4/acal ,g krdl gj dfXk;D ]Tg sr[j hjkt /acal kl7kL\skF Fkl sdlm eg dr Z"o dS go 4Tg sr[j hjkt eg jkdal Nqd sd dr1e dr Z"o dS Syflb 4,g krkt ywH Xe Z"o dS henkv kd rf1e P\kxzi sl P\kxzi udfsy 4,g sl j,krekv g; udfsy ]sxaSkt ywH Xe unf gjsr df sxaSkt ywH Xe unf uhr df Tg unf Sqg Sdf ;r sl cklgf ;kekl rqgc g; 4Tg srkt ywH Xe unf gjsr so ],g hNv rqgc rf1e hdutf 4Tg srkt ywH Xe unf uhr so ,g jskted rqgc rf1e hdutf 4Tg Sdf ;r unf sueg sl cklgf sdlm ,g krkt ywH Xe jsn hurdf go 4,g krkt ywH cl Xe jsn hL\skF henkv kvqg kOm sllm Tg srgd uoht eg sltf k; henkv kOm sl q;1e kl ],g krkt ywH uo Xe jsn hL\skF henkv kOm sl uo sl,t j,kv

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 213 egaP

4Tg Sqg sdb <kezi Nqd slum 4kF k;df sygi sd suje suXkgm kn;ko kdltf ]Cn aSkupwl rpfuf Nqd suXkgm nkc sd suje j,kv 4sdl skg yGl xsky dS7skn Xelm 4hd susn kupwl sxXjd ''fskd hjwi eg nkc sd suje df Sx sdjd kn;ko go rDo srje ]k;df ekd jH hxntV su Xk;nl sd 9thIbklskl ddfbkl8 Nqd 4,g hrync skd Xkjhj' kekv df Bx skg Wq' huyef kupwl ji jk/kv sd Xk/acal um j,kv sl xaP dufkK,o Tg Sx Sdf rifkF /acal sl Xkvkekrszi skr 4,g d<fkekzi hH skr ]krskg Cgu 0lf kd s[sk/ hH kyeke dS jxv 4,g Cgu ykol Bskd kdum udfsy 4Tg Sqg 0lf sd s[sk/ syeke sl7rqgc 4Cgu k[sk/ Bskd df ,g hdl kt hd ''fskd sl XkxaP dufkK,o sd gjr cl j,kv sl XkvkFo; hL\c ]sl Xkchdjr hL\c Tg sdl kt Sdf rifkF /acal sl Xkvkekrszi skr dS sl,t 4Tg hrkt hrskg <h{ Xe k'nf lb ],g krskg Cgu ]Tg hrkt hrskg P\kxzi Xe k'nf lb ],g krskg eZtuqi ak;Rfiuf hdlm j,kv 6Tg hjgx ak;Rfiuf hdlm ],g k;df ekd skt suXkgb 4,g kgj kt krskg d<fkekzi sjh/7sjh/ ekd go ],g k;df Wq' kujd ekd Nqd suXkgb 4,g Cgu kr;ke Bskd hdutf ]Tg xsky sd Rpf dufkK,o sjkl s; 4Cd Wq' hutsk[ aSk'nf Nqd su Xkxsky sjkl ub j,kv3ubkj ]Lkzc ]tky joyfskv3Sqg xsky sl7sL\skF Nqd Xe iskjw; Xe k"o lkpi syNif 4,g krdl kt kgd k'seg skdlb `,g kgj skg Znn Xe pl df skg sgj jd jduc Cgu kri df skg srdl gd hH jGf eqr ]aMskj jdIhi hrkN ]aMkuc ak;rfkv hd sjgsp hg hurdf Te j,kv 4krdl yp Cgu Xgqr kri kd Znnjlf sjse udfsy 4kxSkt yp kri Xgqr ]kxskg Znn Xe jlf sjkgqr 4,g df ,g kri s>qe ],g kl,t Znn sd jlf sjse df ,g krgd hnko;gj skr 4krdl kut Cgu Xgqr Te udfsy ]skg srdl ukt hH eqr 6awg krukt Te ,g krgd go dfXk;D ]krki sn Cgu <kezi udfsy hnko;gj j,kv ,g df ,g krgd sl unf rqgc skr hnko;gj3ykol Cgu kd hnko;gj3,g 0fqc hd dufkK,o lki sdutf ]xsky uke0fqc sl7sL\skF Nqd dfct Sqg hg ykl lkpi Bskd hHv 4k;df Wq' kujd ekd kl7kL\skF suXkgm j,kv Bqg reuf 9thIbklskl ddfbkl8 Xe kdhjev j,kv iskjw; ct ]ykl lkpi Bskd Sqg unf hg sL\skF hHv ]Bqg Cgu jsn knk;3,g k;df Wq' kujd tsk[ sl ct ukKof skr 4Tg sryp srtsk[ eg ],g krdl skg hH go ],g krdl skg hH g; df ,g krgd skt 4k;df Cgu tskyD8 hHd sultf ]Tg syq[ 9oIfsujIkv8 Xkuskn Syf sdltf j,kv ,g {iuf skt df ,g g; hg cyre kd Rpf dufkK,o Xe ylv 4,g krgj kryp jdsy {i Zdr ],g krgj kryp jdsy {i uZ'n 4kryp Cgu jdsy {i Bskd ukKof ]akg `Cgu k; ,g eZtuqi df ,g krdl kt kgd Nqd sl xaP dufkK,o k;D df SNfwi sl gjr j,kv Nqd skd ykol ]Cgu 4,g krki jd Cgu Nqd j,kv ,g krki jd ys[ Syf sd hlm lc Zdr ]Syf sd rak0lf hldf ,g htkj hg sl sygi skt 4,g kryp kri skr Sbkt kjt sujd 9loVud8 skd wngV dS ],g Cgu eZtuqi df Tg srdl jd 9loVud8 ikv skd BklB dS 4,g kryp kri cr Sbkt sujd 9loVud8 skd ukeylqe dS 4,g 9loVud8 go dfXk;D ],g eZtuqi df Tg srdl jd 9loVud8 ikv skd wngV dS 4,g Cgu hg cyre Bskd kdlm cv 4hg kF 9loVud8 skt Tg srdl jd 9loVud8 skd hlm Z Glf ikv df ,g 9lXIskieb8 g; hd Zdr ],g krdlaqiu g; hd Zdr Fkl sd Zdr 4Cgu hg krskg 9loVud8 hHd go ,g Cgu hg sl sygi 9loVud8 skt df ,g rkc hd ste sL\c g; 4krki jd Cgu 9loVud8 skd syko ,g hHd kyko ,g Cgu 4krki jd Cgu 9loVud8 skd syko ,g Cgu hHd kyko go j,kv 4Tg srkt syp sruke Cgu so ],g Cgu ]Tg sruke skt 4Tg srkt syp uke so ],g ]Tg sruke skt 4krskg Cgu yg Nqd sllm ]sl ykl jktg paki ,g kgj gd go 4kxSki gd Cgu hHd skr uZ'n s `Cgu k; ,g eZtuqi df ,g krdl gd Nqd ukKof k;D df XNwi kl 4Xgd jdkIg j,kv kL\skF skd ykol sdikv skr 4,g Cgu k; ,g eZtuqi df kxSki jd Cgu 0lf hHd uZ'n 4,g Cgu BkuOfd Bskd Xelb 4Tg hrkt skg /yim Xyhyn Syf sd Xk{i sd gjr cl akg; df ,g yIft kurb j,kv ,g rqHnv kurb rxt g; j,kv 4Tg hrdl kt hd hdb Xyhyn ]Xyhyn {bx gj cv 4,g hg kdDi skr g; 4,g Cgu eZtuqi df ,g krgkp kujd 0lf henkv dS 4Tg hrdl kt hd hdb Xyhyn skr ]Tg hujd hdb Xyhyn df g; k;x gj cv 4,g hg kdDi skr g; ],g eZtuqi 4Xe ue sdikv ,g hg sygi skr kuskg 0lf skr 4,g eZtuqi df awg krgkp kujd 0lf Te ]Tg srgd ikv

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 313 egaP

4Tg Sdf xsk;zi sjgx su Xkuskn j,kv 4Tg dqlm hjkH Xe 9hF,ihysI8 hg Xkuskn kdhjev j,kv lW Syflb 4rDjfrfv sd _a; dl sn jc[ Bskd go skr 4hHd ]sxXdl ukt Cgu hH Nqd jGf eg rckc sdlm 4Cgu hH kxsje hHd jGf go 4kxsyp s Cgu kri hHd jGf kdlm ]hxSkt skg kFd hd kekFov go `,g Cgu k; Xe rxt cv hH ,g `k;x akgd go df kxsyp Cgu kri Nqd Xeg jGf skr ]Skt IwI jkc dS /acal kjkeg ]aSki sn u jc[ slm eg k; ]aSki sn u jc[ Xeg _a; s dlm jxv ],g k;x Xe {jfrav skt h_k; udfsy ],g Cgu kjr[ Bskd skr skg hH u klskjH kd _a; <jk/kl hHv udfsy 4~~~hH hHd go 4,g Cgu klskjH Bskd kd _a; 4Tg Sqg s[j Isl hjI,c g; ]u Tg s[j 9oIfsujIkv8 eg j/b~~~4,g Cgu hg klskjH Bskd kd _a; ]skr Cgu 4Sgfkp 9oIfsujIkv8 dS 4sdl sn jc[ sl 9hF,ihysI8 skr ]Ski sn u jc[ Xeg kjk} sd Xk_a; sk;Lfsj go j,kv kxSkt skg ckj[ _a; kd h_k; lsi unf hldf jxv dfXk;D 4Tg Sx skg dqlm Xe 9hF,ihysI8 ],g hryp /sk' ugx ji k_k; hd {jfrav akgt ]Xkuskn kdhjev j,kv lW Syfhlb 4sxaSki jd Cgu 9u'sdufw;d8 kd gjr hldf sleg so 4kxsyp Cgu kri Bskd kdum Xeg jGf dr ykd ruv 2spc Cgu df spc 2kvqg k;D j,kv Sx akgd so df kxsdl skg Cgu /acal Bskd hHd sl Xk;_fk; um Xeg jGf skr ]hn a jd dwp hH hl7kjt su Xk_a; jxv Xe k_k; hcay hd Z"o dS lb 4Xe sukt7sukv kxsxy Z"o dS hH ji yxae 4sxXI,ky nkc k"o j,kv sxaSkt Syf sd k"o h_k; Xeutf ]hxXkg Wq' aSk_k; hcay jGf j,kv ],g kukt ji yxae yd3Sx syp eg skr ji nakp3,g kukt ji nakp j,kv ]Bqg Wq' 9ysosI lsi8 dfawp hHv j,kv 4Tg Sx skg xsk;zi rqgc skr sd 9hF,ihysI8 4Tg Sx sL\di Xe [akv hd henkv lm sd gjr Xkjktg _pf Xkjktg j,kv Tg Sqg xsk;zi Xkjktg sdlb 4,g k;x uc Xe [akv hdlm hH _pf kd henkv rpfjfiv rkKv ji sylkG yhe Xkjktg hg sl ],g kruc _pf kjse Xe [akv hdikv skr X[sn s>qe ikv suekl sjse kl,t dfc ],g Bx skg ZFel Xe su[sn yosd u 4,g Bx skg ZFel Xe su[sn s>qe gjr hldf7u7hldf [akv hdlm df ,g g; cyre kdlb `,g k;D cyre kdlb 4,g hg; krskg udfsy ]krskg Cgu Gkl kurb 4kxskg Cgu ZdG knk; sllb ],g krskg ZdG kd 9llsuIXG8 lc ]chjd7chjd 4,g hrskg hukj,g hL\c cr ,g krkt k;kyef ct sl _pf hylv sjse jGf j,kv Tg Sx sjkrm _pf Xkjktg sd gjr lb j,kv 4kxsy jkrm _pf kjse sl [akv hdlm kje,d ]sl [akv hdlm 4,g krdl kt kjkrm _pf kjse sl Xe [akv hdlm skr ]kxsysk[ [akv go nkc sIa? s/kv ct j,kv kxsjd uk; Xe /acal sjse go j,kv kxsy jd nac [akv go skr ]sjd jkpof ]spskl Xe /acal sjse go df Xgd sllm jxv ikv udfsy ]Cgu kuql hHd Xe /acal sjse ]k[sn Cgu _pf Bskd kjse ]k[sn Cgu hHd s>qe sulm ],g kO,c Xe Zdk;w; jxv henkv go df Tg s; sdlm oHquv sOuv 4Tg Sqg Xe 9thIbklskl ddfbkl8 oHquv sOwuv sL\c sdltf 4,g rDf; dS kd eku LsI ],g henkv dS hHv w 4,g ue udfsy 4Xdl kojd sjk'b ]Xdl kt sy skd ukKof dr kekv eg hg sjh/7sjh/ jGf ]kxskg hg ue sygi 4hxskg Wq' hg sl k_k; hd ukKof j,kv 4Bx skg Wq' k_k; hH skr ],g hH ue UHf sl jhj' jrhH sd jhj' df Skt skg ;r hH kurb jkc dS `,g Nqd jrhH UHf sl jhj' df ,g hg; go ,g skt kL\x> dfXk;D 4kuskg kd kekv ,g Cgu jwn rqgc skr ]kvqg Wq' kukv Xe yk;[ sd ukKof jkc dS kuskg UHf sl jhj' j,kv 4,g krkt skg Wq' kuskg Nqd UHf sl jhj' hH skr ]skg hH ue go 4Tg srjd rkc hdlm

92,g kuokHal skr hH hdlb ]skg u kekv ]skg hg ue g;8

4,g oHal nkoal hH sl xaP hjhj'v ]Cgu hg jhj' df ,g krskg g; cyre kdlb cr 4Sdf xsk;im kd <jdim kc hldf kucf ]awg krdl tsH 'snal jdO,c akg; Te hH skd henkv Sqg sO,c jwn yhe jktg 4,g kvqg ekd hGkd ji lb ]kd nkoal7jwn j,kv kd If1n7jwn ]kd <oJ7jwn ]kd 9la;kojyD8 ]kd 9hF,ihy,I8 sl,t ]oHquv kd Xkvk'nf Bu j,kv Nqd Xe orDf; sd ;que ]j,kv

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 413 egaP

4kxskg Cgu uto kd hldf akgo ]skg 9yu'sIhoszx7uku8 skt Xy kuc gxt hl unf hldf hHd eg jxv 4kxskg Cgu uto jGf skr 4skg krpC[ skd kekv go ,g skt 9u'sIhoszx8 df ,g Cgu hjWt Bskd g; 4skg hrki pC[ u skd kekv uhet df ,g krdl skg g; cv 4,g uto kd okp[V sd uhet uto cl j,kv 4,g ed kuqx Okv sl ho1i go ],g 9u'sIhoszx8 ],g ''fskd skt hd nakp dfXk;D 4sxXdl nwd knk; kuqx Okv ji nakp skr ]Tg s rdl nwd spaM IhG AN akg; jxv ikv Syflb 4kxSkt skg ed kuqx Okv uto kdikv ji nakp 4sxXkg hg; yqdycf ikv 4kxskg Cgu skydf lhykp uto kdikv ji nakp skr ]skydf lhykp df Stfhy >el akg; ,g uto kdikv 4kxsL\i ku>el gjr hd r<fx kjt skdlb jxe 4,g 9u'sIhoszx8 ZGlf ],g Cgu 9Iso8 skr X>el eg Xe sjgx rqgc go ]Tg srgd 9Iso8 eg skdltf df ,g g; rkc ylv 4,g 9lsyIso8 Nqd rqgc Xe rxt j,kv 4hrL\i ewyke Cgu BkuOfd Bskd 9hydtfky8 4,g hrdl skg BkuOfd hl7u,kd hg skd kekv skr ],g hrsy jd jki skd ykohn hd sgsky ]sL\skr kucf skd Xkp[Cl hd sgsky ]sL\skr kucf skd hg ]sL\skr kucf skd pakd hH <jdf ywF rqgc hd 9sj7lDS8 ct skr 4krkt skg Cgu nsN Bskd Cgd ]Cgu krIwI Nqd Cgd j,kv ,g hrkv sy _pf sdjd jki skd hg ],g hrkt hyp jrhH sd hrkN j,kv hg hdikv <jdf hd 9sj7lDS8 cv 4sL\i huL\skr thp Bskd skd suyduf skdlm df skg srykL I>a> Xk;D skd henkv skr 4,g hrkt yduf <jdf hd 9sj7lDS8 ],g Cgu k/kc hH kgsky j,kv hg 4Tg hrkt yduf X<jdf ],g krkt yduf tjwl 4,g Cgu k/kc pakd Syf sd suyduf sd Xkthp hHl dfXk;D ]kIwI pakd skr u 4Sqg Cgu oHal Xkuskn jxe 4,g Cgu jk} ]z/aj Bskd dfXk;D ]Sgfkp kukt IwI pakd hH Syf sd suyduf dlm ],g kyduf skt ]kjlwn 4dS ]k;x yduf sl Xelm Nqd jxv ]Sgfkp kukt hg skg ed skr Nqd sllm kF Xe kntV s uto kurtf 2k;x je go ]k;nf sugj Cgu jk} ]z/aj Bskd ]sl Gjr cl k;nf jd nac Xe 9Isdkd8 sd pakd skd henkv srje skr ],g krje henkv df ,g yk;[ kjkeg dofkHko dfXk;D ]k;x k;df gxt Bd xsk;zi ]k;x k;df xsk;zi go skr 4,g jsn hHv ]kxskg 9Iso8 kurdf Xe kekv hurdf cv 2,g kyeke ydfqe kL\c go udfsy 4Tg hrsn 9Iso8 kd syskr dS skr ]aSkt hd hdb X<jdf tjwl cl hd yheZxo dS jxv 4,g 9Iso8 Xeum udfsy 4,g Cgu 9Iso8 dfXk;D ]Sgfkp huskg Cgu X<jdf hd tjwl 4krkt Cgu go 4Tg X<jdf hd tjwl jxv ]Sgfkp kukt sphu kL\skF skdlm 4S[fj hu'skj ji sL\yi dS ]S[fj kjs/av ji wtkjr dS 4Syf,kr ji wtkjr skdub 4s; Tg X<jdf hd tjwl 49Iso8 ,g `,g 9Iso8 Bskd Xelb ]Tg X<jdf hd tjwl df sl,t 4skg u Lanuke Bskd lki sjkeg df skg kd 9Iso8 ed surb go k; 2Sgfkp hg kuskg 9Iso8 kdlm 4skg 9lsyIso8 go ,g krkt yduf skt df ,g krdl skg g; udfsy 4Sgfkp kukt skg ed 9Iso8 skr ],g krkt yduf go j,kv ,g j,kv Nqd rDjfrfv sd jhj' j,kv ,g krje henkv dS jxv3,g krpskl Xe k"kH hd ZFkni skr ,g krpskl ct ukKof dfXk;D ],g dofkHko3,g yk;[ kl 4kvqg Cgu hjkdek<jfi udfsy ]Bx hd ''fskd hd sujd gxt rqgc xsk;zi kl

9`Tg sruke kl,t sugd Nqd ikv ji lb 4k;x k;kyql skd henkv Sqg srje Xe 9Isdkd lky8 df ,g kvqg xsk;zi kl ]hJ ukoxH8

4,g kgj kt krskg go 4,g krdl skg oHal go 4kxSki jd oHal ukKof go ]kuk>el skdcl sdl jd Cgu oHal skt hnko;gj ]kdl skg oHal Cgu skt sl uZ'n 4kxSkt yq[ jk} kd eZtuqi skr ],g hH hjhj'v Nqd jrhH sd henkv df Skt skg ;r g; jkc dS j,kv 4,g kgj kOm end Xe k'nf lb ],g hH hjhj'v Nqd jrhH sdlm ],g Cgu hg jhj' henkv sjh/7sjh/ ukKof skr 4kxsL\i ewyke kvqg krkv 'snal sl jrhH sdlm skd "s'of rDf; lm j,kv skd "s'of rDf; hldf kxstsH 'snal go jdO,c 4k;df sl kryGl xsk;zi kd sukpaqgi 'snal dr jwn yhe Xkjktg su henkv lm 4osnk;G ,g henkv dS Xe lW

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 513 egaP

4kxSkt kv Xe >el skr sxXy Xe yk;[ kL\skF slm ]kgd gcql suTe kl,t 4kd rfFf ,g <jkd j,kv 4,g j,kv rfFf Fkl sd <ekj 4,g hgj skg rkc dS phc sd Xk_ef skn akg; 4akg; ,g Cgu ykol Bskd kd rxt 4s/hl Tg sgj yskc sl uZqtv skr < skr 4Tg sryskc sl hldf eg3,g htuf ],g rxrDf; kL\c skr e;ke kd suyskc udfsy 4,g 9ID,IlS8 4krskg Cgu kri Bskd kdlm 9johljf8 ,g u,kd 4sr[yf Cgu Syf sd hldf eg cl hdkc 4jdL\skN skd Xk_i3Cgu Syf sd hldf eg sr[yf 4,g 9yuZlib8 e;ke kd su[yf ],g 9yuZli8 e;ke kd suyskc 4,g kyskc cl su rwe< ]su <ej ]su jhokge ]su 0qc ]su Ibk ]su < 4,g k[yf cl ],g kyskc Cgu hH Nqd su noVjv3sF srjd rkc gcql eg ikv j/b 4,g k;x kyskc go ],g OsJ hH skt Xe k;ufqn Syflb 4,g krskg kykosuyskc skt krskg Cgu /yim skd Bkjgx lm hHd kykosu[yf Syflb 4knl 4,g 9xky;kL IsehIab8 knl go ],g Z<wioge hH kurtf Xe rxt lb df ,g g; oHquv kuiv kjse j,kv 4hF rhprkc rxrDf; tgl phc sd Xk;rDf; skn g; 4hF Zkpp 9IsehIab8 hL\c g; 4Iiuf kF hg Syf sdlm g; 4jc[ g; hF Syf sd suync skd uZqtv g; 4kxsgd jdkt skd k;ufqn g; df kF Cgu g; 4kF Syf sd supskl sdlm ]Iiuf Syf sd uZqtv ZGlf kF k;x skr kgd g; 4sxXpskl ji lb henkv dr Xk;nfl j,kv kxSkt skg hrehd kurb ],g skt ;rDo g; df kxskg Cgu hH kri skr g; 4kxskg kgd jdskg sL\[ ji yF sd 0q; hg tgl skr su < 4Bx uc go df ,g kuI? defdkv g; 4hxSkt uc krhx go Tg sgj gd skt go df ,g Cgu hH kri skr skd < 4,g hd sukpaqgi 'snal dr rxt kjk} sd naukdsoof ]Cgu hd susn 'snal Bskd skd rxt kjk} sd uZqtv kIsp hjwi hd < ]rkc hjlwn 4Cgu /acal kd ;'f7Qqx go ],g /acal skt phc sd uZqtv j,kv < 4,g /acal kd phc sd ;'f j,kv Qqx rkc skr hygi ],g /acal skt kd phc sd naukdsoof j,kv <ekj 4Tg <jkd sdlb

9`,g <jkd k;D kdlb ]Ski skg u ukoekv ]sgj ro_a; hH jdskg riel rfzi sd <ekj naukdsoof 4Sqg _aro jdskg u ro_a; Syflb Sqg riel rfzi sd < uZqtv df kgd suikv8

4Tg Ski sn Cgu <kezi udfsy ,g hn sl knl su Xk;nfko;gj hgkox hd rkc ltf ]kxSki sn hgkox hd rkc lm ukKof j,kv sxXkg r1lAuf sjh/7sjh/ _wl Nqd df ,g hr/ac k'kv slub 4Tg sgj jd tsk[ hd XkLanike rkKv sd kekv jdL\skN skd rf0i hd suiku skd ZFkni rOfrfzi hd ukKof xsky sjkl s; ]hd Zkpp hd Lkzc j,kv tky ]joyfskv skt g; ]hd rkc suTe hd xsk;zi sd Zl;ke j,kv ubkj skt g; ]hd rkc suTe hd 9thIbklskl ddfbkl8 skt g; udfsy 4,g Cgu ]kxsgd go 4kxsgj kd jkdub Xe /acal sd kekv jRm kd ukKof dr cr ]sxXgj srjd tsk[ Xe /acal sd kekv jdkuc jk/kv hg skd Xke;uf sd ZFkni eg dr ct ]srkt Cgu sutsk[ ji lm sl e;uf Su eg dr ct j,kv 4,g hrkt skg jgkc sd e;uf go 4srjd Cgu ekd e;uf Bskd ji lm Syflb 4go ,g rav kd kryjof skr X>el sl dhO eg jxv skd kekv 4Tg srjd hg <jkd sd kru?l hd ZFkni go ]Tg srjd ekd e;uf skt ji ZFkni df ,g g; >el huiv hjse 4Tg Cgu dhO kF;v ]Tg srkt Sdf hH Cgd k; ljfsi ]Tg dhO xsk;zi s; skr ]skr skg hg krskg wxky 9u'sIhoszx8 ji kekv skr 4kxsL\i kupC[ skdlm ],g ydfqe rqgc kukv kucf sd 9u'sIhoszx8 sphu dfXk;D 4kxSkt skg ydfqe kL\c kukv sphu skdlm jGf j,kv 4kxSkt xy sl rN sd uk; jdkt jiM kdlm jlf ]go gjr hd sxqG 4kxsdIy Xe uk; gjr hd sxqG go skr ],g k/ac sl jed skt k;x IwN ki kdlm hH kjt jxv skd h_k; syko sukt Xe {jfrav Syflb 4,g krkt skg 9lsyIso8 endS henkv nkc sdlm3,g krkt skg rkel kjs? kd supC[ sd ho1i nkc sd yhe ,kl skn ],g hrpC[ skd henkv ''fd hd ho1i dr yhe ,kl skn ],g 9LhG yu'sIhoszx8 hd ho1i dr yhe ,kl skn ],g hrpC[ ho1i dr yhe ,kl skn3,g krIwN kjs? kd ho1i hg sl,t 4,g kd 9lsulsyIso8 go ],g krskg oHquv dkujr[ j,kv kxage slcl skt skdum ]Tg sgj kt h_k; skt hH ji nakp

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 613 egaP

ulm 4k;x yef 'snal skd henkv snkl7s/hl ]wykd sjkpsc j/m ]kpskl kl suXkgm 4kvqg 9dFf,ihysI8 4kxsdl Cgu s dskj skr ]skd XkukoxH suiv dXG df skd wykd awn gd Te <{ sd ZktM lb jxv df k;kv g; go k;kv yk;[ kygi skt skd naukdsoof j,kv kvqg et kd ZktM hd rDf' jrhH dukpv ]hxy /fkel kGn kygi skd naukdsoof unf ltf 2Xe j[fkv kxsgj k;D Ztg hdkc 4,g kgj L\i Cgu ZdG lk[ Bskd skr j,kv ],g kgj skg k;kt Xelb kjse ],g kgj skg k;kt Xeltf ;el kd Xkj,kv df krgd wykd go 4,g kgj skg k;kt Xelb ;el kjsr ],g krktc kIa? hHd ],g krxy kdhI skd hldf ],g krkoax Xe hlb jH unf j,kv `,g k;df suwr k;D g; ]k;D7k;D ewyke7u ]jda' sL\c ]jda' sIskN Cgd3Tg s[j jd sdb jFi7jFv sd akgd s; ]dXG df kgd skdlm s Gn Bd 4kxsL\i hg kujd skr jkdl7rxko kdub cv ]Skv hg sy skdutf cv udfsy ]skg srgd dhO kF krgd go ]kF krlag go 4srdl kt Snf Cgu hH Zdr skd henkv snkl7s/hl udfsy 4Snf Zdr skdlm rqgc su naukdsoof 4kF henkv k/kl7k/hl kjkpsc go hdkc 4Xy Iiuf sl sOskd suiv eg sygi ]kxskg krgd go 4,g nwt,ke gxt cl skr go 4,g ;1nv skr ukoxH 4skdcl ub dXG ],g >elku kL\c wr ]wykd df k;k>el sGn Bd slm su naukdsoof 4hF hrL\i hujd ktwi hd hHl dfXk;D ]hrkt skg >akl skr krjd Wq' ktwi sl gcql go cv 4Skv sy ]syef ukoxH skt akgt 4sF ukoxH sd gjr7gjr 4sF ukoxH XkL\d,l lki dlm df kF k;x L\i Xe rdDnf hurb go skr 4,g krsy js? gxt cl jrhH ukoxH dfXk;D ]kxsL\i kuskl jgkc unf dS s ]kxsL\i Xe jdDp sd ukoxH hH skt 4sF srskl jgkc go ]hF hpc Cgu hg gxt Syf sd wykd Xe sjed sdlm 4sF srkv s y skdum wykd ]sF sryef krosn7hosn hH skt 4sF Cgu skn7/kdS3sF krosn7hosn sd jH suket Xe sjed sdlm dfXk;D ]kF krkt xy Xe ktwi jH unf skdlm 4kF henkv kykH7kyskH kL\c wykd go 4,g krkt skg ckj[ cl skr unf lm g srpaqgi henkv dkykp akgo unf ltf 4,g k{jql hd Xkjnfae dr hHr ]Xgj henkv sykH7syskH dr ct lki sd Xkjnfae T 4kF henkv kykH7kyskH rqgc 4kF krgj hg lki sd jnfae sd jos<{fn g; 4kF henkv dS kd eku wykd Xe eJkv lm `k;df k;D su naukdsoof ]kvqg oHquv kd /fkel skd naukdsoof sGn hygi unf ltf 4kF orDf; raoht kurm 4kF krdl skg Nqd rqgc hH sl Z'i sdum 4hF hrdl uc /fkel Syf sd hldf hH hxnwt,ke hdum ]sF hyk'kegfe <ekj 4k;kojd ]k;k>el xsk;zi kd /fkel Xgm su <ekj skr 4hF k{akdkv hL\c hd /fkel skd naukdsoof 4Skt kv Xe yk;[ slltf awgd skdikv kuI? dS j,kv 4kL\i kuuc 9IXewIb8 skd naukdsoof Syflb 4kxsdl gd dr k;ufqn slm ,g kI? jrhH sjse skt rDf; g; sd h/ac k'kv skd <ekj skr Skv lki d <ekj ct naukdsoof 4sF sxawx yqdycf <ekj Syflb 4hF Cgu k/ofql Bskd Syf sd 'snal lki sd <ekj s 4,g kL\i kujd 'si skd <ekj jdIakN7Ikd rqgc Syflb 4Xn jd xyv skdlm 2lageji ]skg kgj sn hykx j,kv q/kl df kxsxy jL Xe ue sjkeg udfsy 4akgo Sgfkp kuskg ],g hjqc k;D hl hykx j,kv 2,g rkc k;D hdlb ]hykx sF srsn go ],g dhO 4hF Sgfkp huskg hl,o kF kgd suXkgm skt 49ZIskijf8 Sgfkp huskg 9dIfXFkv8 4Sgfkp kuskg skdum ]kvqg dhO df kruke Cgu skr Te 4CL\i huIkd ak;yfkx cl so 4sF sryskc kl,o ,g kryskc henkv tgl Xe rkgsn kl,t 2sF henkv sd rkgsn skr go 4sF srsn dc hH hykx 4sF srsn sn hH hykx Xe suyskc go ]sF henkv hrkgsn skr <ekj dfXk;D 4Tg Sx Sdf jd jk/ql j,kv jdIakN7Ikd rqgc so ]tkv Tg /yim Xeg hH ;rDo skt sd <ekj 4,g Cgu rDf;Hfv ],g Cgu h<ko ],g Cgu Zdr ],g oHquv lki sd <ekj 4,g rDf;Hfv ],g h<ko ],g Zdr lki sd naukdsoof 4skg kFo; ]skg k/ofql ]Xkg n' lki sdltf Sgfkp Bskd skr 4Cgu kFo; ]Cgu k/ofql ]Cgu n' lki sdum Syf sdlb 2sl,d Xgd skdlb udfsy ]rqgc suXkgm k;yf skr ukt 4,g <{'f kdum kurb 4ysG df lki Cgu kri lkyD hykxac hjlwn n;k' ]P\iv ]r{f'fv endS <ekj 4sF srdl Cgu yskc go ]sF srukt go skt 4sn sn h<ko skt Skt yef s>qe Bskd df hF kL\hi hg; jH uoht skd <ekj j,kv 4hF Cgu yqdycf h<ko lki sd <ekj udfsy ]kvqg skr oHquv skd <ekj

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 713 egaP

9`,g /acal sl Qqx k; jIke hldf sl hH kdikv k;D `,g krsn sl,d ],g krsn u,kd 'snal s; 4Tg sryef 'snal slm df ,g kugd kdlm ct ],g yk;[ k;D kdikv Xe ;"of sd hysclyfS `hxXjd Cgu hg ak;P\fhi hd ;ofH k;D ;Z<uf kd xsk;zi skd hjspLfaki j,kv 4sF Skv skr hH Xe Zdial sd sysy hxsk; so 4Sqg uZ'n7< skd noVjv8

< dhrzi sd krtgl hd su[hl ^! 4XO,c Syf sd uk; eg cv jGf 4Tg sgj jd Idzi skdlm ]Tg sgj gd ZGlf go ]Xelm ,g Cgu hg rkc Bskd 4Tg sgj kuc Cgu 9IXewIb8 skd uZqtv < udfsy 4Sx Skuc ]suc 9IXewIb8 naukdsoof df awg kruke Te Xelb Syflb 4Tg Sdf k_k; hg jdO,c ji Xk/ad sd naukdsoof <ekj 4kL\i kusy kjkgl kd s/ad sd henkv j,kv hldf Syflb 4srdl krc Cgu slm go 4lki sdum ,g Cgu kukrc ],g k;x yef skr kuukt ]go Tg sysdv3skd <ekj go ]Tg syef Fkl dS Xkuskn skt skd 0qc df hF hg; k/ofqn hd <ekj j,kv 4kF krdl kt k;df Cgu htkj skd naukdsoof jGf kF;v ]aSkt syp u sxkv go df ji 9ddfbkl8 kL\i kudskj skd naukdsoof skd <ekj j,kv 4,g Z<wiZFv huZkcqd hl,o Syf sd rxt Ikjof lb udfsy 4hL\i hujd huZkcqd hL\c skd naukdsoof udfsy 4sl gto hd naukdsoof ZGlf skr Tg srukt eg skd <ekj tkv 4krkt jdsy skd 'snal lm u,kd kF;v ]aSkt syp u sjgx j,kv go df kF hjWt kudskj skd naukdsoof sl gto hdlm ]hF Ghydr skt hd <ekj jGf j,kv 4,g sphu rqgc sl kekv udfsy ],g jiM rqgc sl jhj' 4,g dlfuke go ]hI? /fkel skt skd naukdsoof skr 4kd sukv ,g Cgu <jkd Bskd kdlm 4hrdl skg Cgu defkv rqgc /fkel go ]Skt kv yk;[ kd sudXG ak;rwe skd wykd Xe /fkel ltf j,kv 4hrdl skg Cgu hd jki sd ue 4hrdl skg Cgu jki7lue ]hrdl skg Cgu knk; sl lue sjgx go ]skg jZHuf ji sugd ku k; akg sd sjlwn hldf /fkel skt 4hrdl skg Cgu knk; sl 9ddfbkl8 /fkel go ]sdl kt h[j hckp hd /fkel ltf df g; go awg krgkp kugd Te skt Xelb udfsy 4Bqg /yim /fkel kjkcqn skdum sygi unf uhr sd suje 4hyef lifko skd naukdsoof g; sygi unf uhr sd suje 4Bx hy [j lki hckp g; 4awg krsy s[j lki suiv hckp hjsr Syflb 4sdl yef k;kN j,kv sdl yef ekJof skd Xkxsky Xkjktg sphu sdltf ]{1o Io ],g kuuc {1o j,kv dS s>qr 4uc re Fko wr j,kv jd re gske r j,kv 4,g kukpaqgi dr k;ufqn hjkl go ,g kukt suTe s>qr hHv 4kxSki skg Cgu go Sgfkp skt ekd go j,kv 4kxSkt w kyp yqdycf skr k;x Xe /fkel wr hHv 4Tg susy ekd rqgc j,kv sl>qr hHv df kgd su <ekj 4Xn /fkel s>qe ]Tg srjd k;D g; ikv df Sskj j,kv Skypf rqgc naukdsoof 4kxawn kI,ky sygi unf uhr sd suje 4awg krsy s[j lki s uiv Te hHkp hd /fkel hjkgqr g; 4awg krsy s[j lki suiv Te htaqd g; j,kv 4,g Cgu rjWt hHv hd /fkel Xgqr sxkv cv ]Bqg /fkel hj[fkv hjkgqr g; ]lc df kgd j,kv k;kygf skd naukdsoof j,kv kL\skr ktkojn ]Sx sxkH go 4,g kgj yskc skt skd ukr,' awg kr[sn skdlm Te 4yp jrhH wr 4,g kgj yskc j,kv Bskd g; 4,g kryskc Cgu wr g; ]wykd ]kgd su <ekj 4,g jkdsc cl df kgd sulm 4kt sy jnav ]yxki df kgd slm u <ekj 4kyduf jgkc go jdxakI ji s/ad skd XkukoxH cl ]h/akc hyIski cl sulm ]kF kgj jd ktwe7ktwi kuiv s su wykd j/m 4hg kpskl suXkgm g; 4kxsdl Cgu pc wykd cv df ,g jrhH sjse ZktM hurb skr ]cl dXG j,kv wykd Om df awn gd skd wykd Te rDo lb jxv df hg kpskl ZGlf suXkgm ]kF Cgu hH yk;[ skdum 4k;df oim sl srkj sd sNhi Fkl sdlm ]sF sdl k>el Cgu sl Zdr go skd wykd ltf j,kv k;df xsk;im ykdr su naukdsoof 4kujd re xsk;im Bskd kdlm 4,g xsk;im kdlm hg kuxt kdlm lc ]kusn suxt slm 4,g krskg ukldqu hjkH kF;v 4kujd re xsk;im kdlm hH jdywH skr ]sxt ZktM ct df kusy hg >el g; skr3hxt ZktM ct udfsy ]sF nac Xe sjed suiv skr g; ]su naukdsoof kF kpskl hg Xe ue skr g; 4sudXG Gjr hd kxax kyp j,kv hd XkukoxH cl suiv hyIski h/akc

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 813 egaP

4kF Cgu k[hl knk; rqgc ]kF k[hl kL\skF rqgc j,kv 4,g k[hl Nqd sl henkv lb df sdl kt BkyqH rkc g; sl,t hgj hl kIsp hjwi hdum 4,g kd hukj,g hL\c go ],g jkgo; skt kdum Xelm ],g uyef kjlwn skt kdum sl sysy j,kv 4sF sdqp skg Qqx nq[ noVjv skr kvqg kuyef kd noVjv sl sysy kjkcqn ct udfsy ]hd sukt sy sxkv hF hH j,kv kuokHal lki sd rDf; lm 4s[j Cgu /acal Bskd suXkgm sNhi sl rDf; lm ]kF k[hl suXkgm sl rDf; ltf j,kv 4Sx Cgu hHd so jiM sl ku/kl hd okHh{kl hH Xe /acal sd uk; 4,g kyhy hd ue ],g ys[ kd ue go ]Skt sk[ j,kv Skv skt 4,g oHquv dofrko hgo ]skg u ;kim kd sukt jGf j,kv Skt hg kv j,kv Skv skt 4,g 9u'Dstskzi8 go 4,g rouo go 4,g Cgu dofrko go ]Skt kyp j,kv Skv skt dfXk;D ]kF oHquv dofrko oHquv kd noVjv df kxawgd Te skr u skr 4hrskg Cgu 9lXLXlakI8 hd ue dr cr 4,g krskg Cgu <erfv kd ue dr cr 4krskg Cgu kukt jgkc sd ue dr cr j,kv 4,g krgj hjkt r,} dr cr ],g kgj ukt skdldf j,kv g kgj ukt u,kd df ,g Gkl g; dr ct 4,g kgj kt kukt u,kd ],g kgj ukt u,kd 6,g 9IDstkv8 u,kd ],g 9IDstl8 , u,kd df Skt skg ydfqe kujd ;r Xe kursp lm j,kv Skt pc kursp 0q' ct Sgfkp hL\? dS 4awg h{kl Te kdltf spc go u ]awpc Te u df Sgfkp hukv hL\? dS 4,g krgj kuc r,} dr cr ]awg h{kl kd hldf j,kv awg h{kl Te dr ct dfXk;D ]Sgfkp kukt Ief hH okHh{kl 4Tg srL\i sukP\c sxkv end j,kv ji 4,g hrskg /fyim hd okHr,}v Arrav sl e;ke sd okHh{kl 4,g Cgu okHr,}v okHh{kl 4,g <jp kygi okHh{kl 4kF <jp defFkzi yqdycf g; 4Bx skg Cg; ywH hL\c7sl7hL\c hd noVjv j,kv 4hy >el rkc hj[fkv suXkgm skdlb j,kv 4h[hl Cgu sl sysy rkc Bskd jGf uXkgm nkc sdlb 4,g krkt skg jkpouf ue 4Tg srkt skg rak' ]Tg srkt skg <h{ jkpof skr sgj kr[sn ZGlf j,kv ]sjd hH s Bskd3sgj srjd uZ'n kd Xkjkpof so rrl unf uhr 4Xn sukxy jdDp skd Xk;[Dfe um j,kv Xgj sr[sn sO,c Xe phc ikv j,kv Tg hgj kxy jdDp ak;[Dfe jskv Xkjkp sd drfe sdikv sl,t X>el hg sl skd Xkjkpof ikv df kgd hg kurb gm su sysy 4SkL\c? rqgc so 4kjrm ji ue ykt kd Xkjkpof jda;H udfsy ]k;df Wq' ku[sn jkpof suXkgm 4X[sn X skd Xkjkpof suiv j,kv aSkt O,c lc ikv df kgd su sysy Xeltf 4kd okHh{kl ]kd 9xlVsuIof8 kF xsk;zi kl7kIskN rqgc dS j,kv ]sF sO,c Syf sd uk; Fkl sd sysy so Xkunf uhr yqd 4kF <jp hj[fkv go ]k[hl sl sysy suXkgm kurtf ]Bqg Cgu rfx Bskd hdum Xe uk; nkc sdlm df Xy ukt ikv hH g; j,kv 4kF Cgu kjgx kL\c Nqd Xeltf ]k;fzi hl7hIskN rqgc 4hF k;fzi hl7hIskN rqgc go ]k[hl uk; skt suXkgm sl sysy df ,g rkc hd ste sL\c jGf `kxSbkt u[hl lki sdldf `kxs;jfd k;D jd[hl uk; cv skr Xkg Sx skg uZ'n hg sd < j,kv 4krdl kt kuke Cgu g; s ]Xkg Sx skg uZ'n Ikjof sd < skdlm skg hdkc skd su[hl hH uk; hHv skd rDf; ltf3k[hl uk; suXkgm sl s ysy j,kv3,g ku[hl uk; j,kv ,g kuyef Xe nkc kdum sl sysy hxsk; skt g; 4Tg sryef Xe nkc go sl sysy hxsk; lm ],g BkOm rkc hd sysy hxsk; ltf 4,g hrskg Wq' nkc sdlm ku/kl hjkl hd noVjv df ,g g; rkc hd ste sL\c ]j,kv 4,g oHalv kukt sk[ kd uZ'n lm jGf 4,g oHalv kuI,ky kjkcqn skr ]skg u 9u'Dstskzi8 ]skg u <is{zi uZ'n jxv j,kv aSkt skg uZ'n sd < jkc dS jGf 4Tg set eg Xe hyokn' hl7u,kd df hxskg rkc hd hyokn' d"fkHjfki hjkeg g; 4krL\i Cgu jrav Bskd sllb ]Xgd 0qc ]Xgd Ibk ]Xgd < slm 4,g < go ,g k;x pc skt jGf j,kv kgj Cgu Te df ,g hg kl go ]Sqg uZ'n sd < s>qe df ,g Cgu kl go ],g hd rkc suTe hd < iW7jxkl Ikjof ltf ]Cgu 4,g krkt skg UHf skr go ]sxXkg uZ'n sltf 4,g kdDi kurb ]awg Cgu < Te ed7sl7ed skr ]Sqg uZ'n sd < >qe ],g krgd Bskd jxv 4,g <is{zi skr ],g 9u'Dstskzi8 skr ],g krkt pc sNhi kyko suukpgi jxv `Tg sgj L\i Bk[nf < df ,g krxy kri skdldf skr ],g uZ'n kd < jxv 4,g Xe a;o ]Xe jyst ]Xe XkpdCl ]Xe Xkykohn hd yst uZ'n7< kd noVjv

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 913 egaP

skg ydfqe hg kujd ;r g; ],g ZFv k;D kuiv kd _wlzc j,kv n"ufim ]nso Syfhlb 4,g Xe _wlzc df skvkrc knl 4,g Xe n"ufim go df skvkrc knl ],g Xe nso go df skvkrc g; knl 4skvkuc jk/kv skd _k' sukjqi hldf ]sktsk[ rkc Bu hg hurdf df ,g Bx uc kFo; dS Xe kjiaji hcay hd dqe lb Syflb 4,g kuokHal hd suskg ryx d Xkrkc Bu df ,g kri skd dqe lb dfXk;D `Xk;D 4,g hjse rkc Bu g; df kd sugd g; srki kIqt Cgu lgkl hH so ]Tg s rtsk[ Xrkc Bu Bskd xsky skt Xe dqe lb df ,g g; ; drf,uv g; j,kv 4,g kgj kryp ; drf,uv g; j,kv 4,g s kgj kryp ; drf,uv kL\c dS Xe dqe lb 4Tg /yim Xe nso rsdal sdlm ]Tg sgj jd rkc so skt hd lukerfv lm ]hd 9yIXekjiql8 ]Tg srgd noVjv 4kxawgkp kuk>el skdikv rkc hjlwn <jkd sd hlm ]kgd g; suTe skt 4Xkg srL\i Bk[nf hg jFi7L\dad j,kv skg k;x sk[ yqdycf Cgd kjhg go ,g krdl skg udfsy ]Tg srdl skP hH skd XkjFi7L\dad sl gto hd sjhg hldf ]akg 4srdl Cgu skP skd hxnax hldf hg <jkdv yqdycf ]hg <jkdv xsky dr ykl Xkjktg7Xkjktg dfXk;D 4,g hokHal rqgc kuskg kd ;l hldf Cgd hH sNhi sd uyx j,kv /akL\l hjkl hdlm udfsy ],g hrskg rqgc kuokHal hd sukt skg snax ]hd suyx ]suL\l dlm ],g hrkv rkc skt sl kjiaji df ,g hgd suTe hH rkc hjlwn 4,g hrskg knk; kuokHal hd ywH ],g hrskg hg ywH go s df ,g Cgu g; cyre kdlb 4,g hrskg knk; kuokHal hd ywH 4,g hrskg hg ywH go df ,g Cgu cyre g; kdlb 4,g hrskg knk; kuokHal hd suskg sjH ywH sdlm Syflb ],g hrskg sl rDf; skr tsk[ hd rkc dyf,ke df kgd suTe skt g; 2sxy susn Xk;D rDH7noVjv skr ,g k;nf Cgu hg su noVjv ct j,kv 4,g k;nf Cgu uk; Bskd su noVjv hH ji rkc lb hd sysy udfsy 4hn jd Wq' rkc sueqr hdltf akgo Cgu spaqgi eqr hHv ]sk>ym re Xe ykt sd suP\i7su[yf lb sdjd ki df ,g kgd sulm j,kv kyef skd noVjv sysy 4,g dpwl rqgc ;rDo g; 4,g ;rDo g; kd henkv lm ]kF k[hl sl henkv ltf 4,g kyko sujd ukj,g rqgc skr ;rDo g; dfXk;D 4srjd Cgu Zkpp j/m7j/b hd ;rDo lb syko suuke skd noVjv udfsy 4,g rqHnv kL\c ;rDo g; kd sysy 4,g Cgu kd oHquv /acal Bskd slub 4,g kvqg kL\i Xe Xkrkc hnkorak0lf wr j,kv 4k;x xy Xe lkodc wr j,kv ,g k;nf sk[ suwr go ]kF kyef s>qr skt df ,g kgd su sysy j,kv 4sxXkg ukj,g jdukt ikv 4,g k;x skg IzH wr df ,g kgd su sysy `Xe nkc sl noVjv ,g kgd k;D nq[ su sysy df hxskg hukj,g skdikv jdukt hH g;~~~Sx xy Xe ykt ltf so jGf dfXk;D 4,g k;nf sk[ suXkgm hH go df awg kruke Te j,kv 4kvqg Cgu ryfG hH Nqd knk; s l okHh{kl 4krkt Cgu sxkv sllm hH ;rDo dS kdum 4Sx Cgu hH hHd so sxkv sllm ]kF k;k[lf Xgm skt Xe unf uhr su sysy ]awg krgd Te Syflb 4Ski Cgu krc Nqd so knk; sllm 4,g Cgu kl ]Xe ;rDo hldf ]Xe ckrdf hldf huiv skg k;krc suXkgm sxkv jH pab sllm kF k;krc skt su sysy udfsy 4sgj srxaj Xe O1i Xkjktg skd rkc hlm go ]Tg rDf; rk<uf ]dhO sd 0fqc ]sd Rpf yIft noVjv 4kF k;nf gd Xe Xkn' skn sulm ]kF henkv knkl7k/hl kjkpsc sysy ]udfsy 4rkc hg hurm go ]lc 4,g hgd Cgu rkc Bskd sxkv sdlm skd hldf hHd suXkgm dfXk;D 4Cgu Sx hHd so sxkv sd ku/kl lm df awg krgd Te Syflb 4,g Cgu rkc hH dS sxkv jH pab sllm ]kF k;k[lf Xe unf uhr skt Xgm su sysy Xe gkyl Bx hn skd Xkd/kl um ],g hn gkyl suXkgm skd Xkd/kl utf7utf jH hxntV 4,g Bx Cgu sxkv jH pab sl ku/kl Bx Bkrc hd sysy go ],g Bkrc skd Xkjlwn ku/kl hH hurtf jGf su noVjv j,kv 4,g krskg ue kd susy uke ytfae skr ]okL\i skg n[ql 4,g uklkv rqgc kusy >el ekdqe skd okL\i 4,g Bqg Fkl sd Xkxsky Xkjktg ]Cgu Fkl sd noVjv ywH hd susy >el ekdqe skd okL\i j,kv 4skvkt jgO akg; ,g krskg ue df Tg 9yqGlyf8 surb ]Tg Z<winaukv surb ]Tg n[ql surb so 4Tg hrkv sl XkoHquv defFkzi sd jrhH ak;bkuOfd hL\c slcl Xe ku/kl defk;kv ]Tg hrkv sl Xk/acal sd jgkc u ]Tg hrkv sl u/ sd jgkc skr u ak;bkuOfd hL\c slcl Xe ku/kl defk;kv Syflb 4,g krkt jgO akgo ue jGf j,kv ,g krskg Z<winaukv 4,g krkt skg 0lf kyko sudskj hH oHquv kl7kL\skF df ,g kvqg kl jkc rqgc ]Cgu kl ]skg kvqg kl hg Fkl sd noVjv 4,g kvqg kl jkc rqgc jxe

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 023 egaP

s>qe kl ]kxawgd Te skr ,g krL\i Bk[nf Nqd s>qe jxv `,g rjWt hd L\kv ldf skd ;l `husy Xk;D hg L\kv udfsy 4g krkt skg rho henkv g; Xe L\kv hd nso Syflb 4hrkt gj Cgu rjWt Bskd Xeg jGf hd supakt sl xyv , skd henkv lb 4Tg srsy jd jkdho slm eg skr ],g kgd Xe nso hg kl df rkc hl7hurb sn jd 0lf henkv Bskd sGn dS ct Syflb 4,g rxqukjiaji ue kd dqe lb 6,g rofkHzi sl 0qc ],g rofkHzi sl jhokge skt ,g ue kd dqe lb 6,g rofkHzi sl nso skt ],g ue kd dqe lb j,kv 4,g rkc hd sutsk[ sjkgl uklkv rqgc Xelb ],g Cgu rkc hd oHquv rqgc Xelb 4,g krskg kn,i sl /skc sd kruhgekv dS ],g hg; hH Xe nso df gzxkv g; kd noVjv df kxawgd skr Te 4,g kvqg kL\[ ji Xk_k' s jlwn henkv jg j,kv 4,g kgj ht sl Xkn' sd sjlwn henkv jg j,kv 4,g kgj yskc h<ko hd sjlwn henkv jg dfXk;D 4,g kgj gd k;D henkv u,kd df ,g ydfqe hg kujd ;r g; akg; 4Tg slaG eg Xe hukeBsc d0f,kc hjgx rqgc dS dfXk;D ]kdl skg Cgu kn,i ukKof Xe ukrqngV 4krdl skg Cgu kn,i sl hukeBsc ukKof dfXk;D 4,g ukKof ek<jfi kd hjknukeB hlm3,g kvqg kn,i ukKof sl hjknukeB hlm j,kv Bqg kn,i hd uZ'n hjknukeB dS Xe epfi Syflb 4,g krgd kl hH rkjdql dfXk;D ,g dhO go awg krgd skt Te df krkt Cgu sugd g; hH Bskd 4,g krkt sutsk[ Cgu jkd/fv ji sjlwn hH Bskd sl Xeub 4,g hjkd/fv nq[s skr ,g krgd Nqd uhIxV.Iof jxv 4,g hjkd/fv nq[ skr ,g krgd Nqd Ikd jxv 4,g hjkd/fv nq[ ],g 9hIjfkFv8 nq[ skr ,g krgd jxv rkjdql dfXk;D 4,g kvqg lkdof jknukeB kd uZ'n Xe epfi kl,t kdl skg Cgu lkdof jknukeB ]9Isukv8 kl,o kd uZ'n Xe rjkH df awg kruke Te Syflb 4Tg hrkt hn jd hL\[ ak;gfkox hjkl 4,g krkt k;nf ykL Xe 9utw;d8 skdcl lm udfsy 4kF Cgu df kF jkl Nqd Xelm kF kukt skt sueqr df sdl skg skr ;r yd ]sdl skg skr ;Z<uf 4sky jiM suiv hg nq[ skr ,g kutsk[ hH dhO jxv 4sky jiM suiv hg nq[ ]skiskF re ji nso hH skr ,g hujd hH hryx jxv 4Tg henkv jknukeB knk; rwe< ]awg krgd Te sllb 4Tg henkv jknukeB knk; <ej df awg krgd Te sllb 4Tg slgf hj[fkv Xe hL\d lm noVjv 4k;x kyp krsk[ ;rDo k/hl ]udfsy 4awg krukt hH Te hgo ]Tg srgd nso skt j,kv ]Tg srgd kl nso dfXk;D ],g kl ]Tg srgd cl so jGf 4awg krukt Te kl ],g kl df krkIqt Cgu regf hd sugd Bskd jGf Xeltf ],g hukgd hcay hd uri d0f,kc dS Xe rjkH jGf udfsy 4,g kl ],g krgd go 4Tg s/hl ;rDo sdlm ]krtsk[ Cgu kjkgl kd hldf "f+ kd _wlzc 4Tg s/hl ;rDo dlm 4krtsk[ Cgu kjkgl kd hldf "f+ kd n"ufim 4krtsk[ Cgu kjkgl kd hldf "f+ kd nso df sgj uk; hH g; s 4kukt hgo ]kukt suTe skt df kxsL\i kuk[nf sdjd kL\[ sNhi suiv skdcl jGf j,kv 4kxsL\i kuO,c ji s/ad sd n"ufim jGf ]kxsL\i kuO,c ji s/ad sd krhx jGf 4kxsL\i kuO,c ji s/ad sd nso 4,g Cgu krkj Bskd kucf Syf kjkgl kd nso jGf skr ],g gsnal jxv jrhH ]udfsy 4kukt j,kv k[sn suTe g; 4,g ;l g; df Tg srdl gd Xe krtuf Iiuf go skr ],g kL\i Bk[nf ;l Bskd skd noVjv jxv `,g kusn7kusy k;D sl nso ]Skt Xe L\kH go skr Xkg srgd hH kIym sllm nso skr ],g kvqg oHquv kd ;l Bskd skd noVjv jxv 4,g hed hd lkoofekv hH g; awg kruke Te 4Tg srdl skg sL\[ yc sd hlm dfXk;D ]k;x skg knk; kurb gzxkv kd suiskF jdgd u s/hl skd Xkthp 4,g kvqg kn,i 9u'wIIfkzi yvqpDsyIab8 dS ],g kvqg kn,i jkpHf;7d0f,kc dS 4Bqg kn,i Xe 'sn lb rfFf hd jkpHf; dlfuke hl7chtv hg rqgc dS Syflb 4Tg srgd hH nso ],g hrgd hH krhx ]Tg srgd hH n"ufim skt ,g hgo go ],g kgj gd skt go df kxsjd ''fskd hd sujd 0lf g; rDf; ds;zi dfXk;D 4,g k;df hH kd krhx ykg hgo j,kv3,g hd hL\[ sueg BkuOfd sl gjr hjqc lb hd Xkuhr ub ]hd n"ufim j,kv hd _wlzc ]hd Xknso 4,g hn jd nhyi hef yqdycf hdlm ]Bx skg rfx hd _wl lm 4,g kujd 0lf skdum skt ]sxaSk[nf j,kv Nqd jda' 4,g kujd 0lf skdum skt ]sxaSk[nf j,kv Nqd Xe _wl hlm noVjv 4,g kujd 0lf skdum skt ]sxaSk[nf j,kv Nqd Xe _wl hlm nauk;n udfsy 4,g Cgu ykol kdlb ]Cgu k; ,g Xe nso 4,g Cgu hH Nqd j,kv ]Tg ;kim sd susy Hky sd 9ILfs8 hd ukdqn hukjqi g; 4,g krkrc jd iskF Xeum skd suiv henkv jg dfXk;D 4,g k;x

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 123 egaP

kd r<fx ]kgj Cgu rZk;i ukK kd k"kH Syf sd su>el skd ckrdf hd uhIabkv 4skg k>el skd 9lDIfsesF,e j;kg8 rqgc sultf ],g krdl >el henkv hgo ZGlf ckrdf hd uhIabkv Syflb 4,g krdl skg ZFv kuiv kd syko sujd xsk;im jg j,kv Tg srdl skg ZFv Bskd Xelm 4,g /nfal 9lsuIDst\DS8 hd Xkn' Sx Sdf xsk;zi sd henkv 4,g krdl skg 9IDstDS8 kyZwekG kd r<fx dfXk;D 4k;nf jd Wq' xsk;im kd XkyZwekG sd r<fx j,kv k;nf jd nac xsk;im kd Xkn' sd k"kH sjh/7sjh/ skr sulm ],g ukKof rlfdof d/fZkol ;el lb df skt lDtfGf df sxXkg ukj,g jdukt ikv 4,g kgj kt krjd kn,i k"kH Bu tskj cv ukKof Syflb j,kv 4kF kvqg Cgu kn,i Xe k"kH hukjqi ukKof dfXk;D ],g Cgu dufkK,o k"kH Bskd hukjqi skr 4Sgfkp kuskg hg 9v8 ZFv kd 9v8 j,kv 4Sgfkp huskg 9IDstDS8 k"kH skr Xe ukKof 4kryp Cgu sl ukKof udfsy 4Tg srdl skg rofkHzi xsky sd xaP7xaP j,kv 4,g krdl ykduf ZFv kuiv kyko suP\i jg j,kv 4,g hrkt skg hjgx krofd hurm ]aSkt kv xaj surtf Xe Xk;L\fd skn hd krofd 4Tg srkt kv xaj surm ]skg Fv kurtf n' dS Xe ;kd dfXk;D 4aSk"kH s; Tg hNv hL\c Syf sd ;kd `,g ZFv kl7u,kd Xe kFv gjkc7ln ub kdlm kF k;nf ;rDo g; su henkv ltf df Xjd ;r eg sl cklgf ldf tkv j,kv 4Tg srskg ZFv gjkc7gjkc ]ln7ln sd n' dS7dS 4,g ZFv k;D kdlm ]kF k;df xsk;zi kd Xkn' um su henkv ltf sl iWywe df krdl kt k;df Cgu ;r hHd Syflb ]Tg srskg Fkdsuv dfawp n' dS7dS df ,g g; kjr[ dS Xe Xkvk"kH7;kd 4Tg Cgu aSk"kH7ukKof ]Tg aSk"kH7;kd cl so Tg aSk"kH hukjqi hH hurtf ]hcjv j,kv uIf,y j,kv dhzx j,kv ral jGf 4Tg srsy ykduf cl sl Xelm jGf 4Tg srsn rski ji nso jGf ]Tg srsy kuc rak0lf kuiv sygi 4Tg srrski 9sI'S8 jGf ]Tg srrski Xykohn sygi cl j,kv nauk;n j,kv noVjv g; 4k;x O,c yqdycf yse cr 4hn rski 9sI'S8 Xe xaj hlm jGf j,kv Cn rski Xykohn suTe sygi df kF krkj hg dS df ,g k[yf Xe kFdekv huiv su jkd_pf lm rDo srje 4Snf ekub s;iQ Xk[ky slm su kygfe lm j,kv 4Tg Bx skg Xykohn hjkl hd jyd sd 9sI'S8 dhO skr k[sn jdkv jnav 4aSkt kv jnav ikv cv df kgd skdlm sulm nkc sd jH suhge 4krkv yduf jgkc jGf ]krgj krjd Nqd ]krsy kxy kykr ]krkt kyp jnav sdjd nac ktkojn Syf sd suhge dS go 4awg htkj ji Zr' hH hldf 4htkj ]kgd sulm 4kxsdl jd Cgu 'sozi Bskd jrhH sd sjed lb dr suhge dS df ji Zr' dS udfsy ]kxawn jd xaj g; Te df kgd su jkd_pf dS jGf 4Sx syp jdjkg j,kv Skv jkd_pf sL\c7sL\c 4krO,c Cgu ji Xkykohn yseykr kd Xkxaj sd 9sI'S8 dhO ]Skt hd ''fskd hg hurdf j,kv 4sF u /yim hH xaj so ]sF xaj huhp so 4krki kv u ji ykohn dhO7dhO xaj kd 9sI'S8 go 4krkt L\i ZdG Nqd Xe xaj udfsy ]Sx Skyqc jkd_pf sL\c7sL\c 4Sgfkp kuskg Xe suk[dO,c sjse xaj hg; df kgd sulm ]kF xaj skt ji 9sI'S8 4sl uhp hF Bky nhj[ 9sI'S8 dS 4,g hnkv hd suht sl xaP suiv Xe Xkthp cl ]9l;LfhId8 hL\c j,kv ]rj,kv hd jkojfi hgk' ]lsIamkd pX dS 3aMk>el sl hukgd hl7hIskN dS Te 4,g uklkv hL\c 9dIf8 g; j,kv 4,g kvqg kgd Xe nso hgo ]Tg srgd ikv skt dfXk;D 4Tg hgl hH ikv jGf ]hgl nso 4,g huklkv hL\c Xe susy jd sL\[ Xe L\kv hd nso udfsy 4kyef Cgu df Nqd kyef skdikv df Xe sujd ;r skd lkgrfb sxXxy ykl Xkjktg Xe susy jd sL\[ suekl7suekv uekl sd ;l k/hl7kd7k/hl skd orDf; suiv 4,g Z<wik/ofql hL\c g; 4,g uklkv hL\c chdjr g; udfsy s 4awg krdl skg Cgu gkox Syf sd suL\i Bk[nf sd jH k;ufqn 4awg krdl skg gkox Syf sd suL\i Bk[nf hg suiv ZGlf Te j,kv 4,g kl go ,g krL\i Bk[nf skt s>qe udfsy hxskg ryx k;ufqn hjkl df kxawgd Te skr ],g krL\i Bk[nf Te kurb ]Cgu df ,g kgd kl su jhokge df aWd kdDi sl,d Te dfXk;D 4sxXkg ryx so skr kxskg kgd hg kl su jhokge jxv df awg krgd Te skr ],g kgd kl su jhokge j,kv Tg srgd kl ikv df ,g krgd jdkv Bskd s>qe jxv 4,g rkc hjlwn go ]Tg srdl skg ryx j,kv hgl nso sl gto hjse skr Syf s jse 4awg krdl skg Cgu hgl j,kv ryx sl gto hd nso Te 4,g rkc hd lkoofekv sjse kuL\i Bk[nf kjse ji 4sF ryx so skr kxskg kL\i Bk[nf Cgu j,kv sF dhO so skr kxskg kL\i Bk[nf kl hH skd Xk;"f+ sd nso jxv j,kv 4,g krL\i Bk[nf

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 223 egaP

awg kruke g; dfXk;D 4kruke Cgu dhO rqgc skd Zdr sdum Te 4Tg xyv7xyv Xecl ],g Cgu dS kekv df sgj sruke xsky so ji jk/kv sd Zdr lb 4kxsL\i kuje skdikv skr kxaWe Te `sxXdl gj kntV sl,d ikv skr kxaWe Te ct j,kv kxSkt jd 'sozi Xe ikv [qn kjse skr ]slikv ,g Bqg hL\qt kursp hjse jxv `sxXdl gj h[ql sl,d ikv skr kxaMskg h[qn ct Te skr ]kursp ,g Bx Cgu IwI Xe rDf; j,kv rDf; ]Tg Cgu Xykohn Bskd Cgd phc sdlm j,kv ,g hg dS cl Xeeg kursp hl jxv ],g hg dS hytcf Xe j? df sl,t ]jrhH sdcl eg ,g hg dS kursp jxv 4,g rQqn yhyn hdum ]Tg srgd dhO 4Sgfkp kukt skg h[qn skdcl skr skg h[qn henkv dS j,kv 4Sgfkp kukt je skdcl skr sje henkv dS skr cr ]kgd suXkgm ]Tg aSkekv dsuv df sF sruke skt skr ]Xecl ,g kekv hg dS df kgd sygi slcl su Xkxsky utf 4,g hjWt kusy Xe yk;[ _wl kukjqi dS 4kxSkt skg Cgu oHquv kdikv Fkl sd oHquv sjse 4kxaWd oHquv jdsk[ skd kursp huiv Te udfsy 4kxskg Wq' oHquv kd kursp hd Ifel skr sxaSsk[ skd kursp hd rDf; ct ]akg 4hxsL\i Bk[nf rDf; ]Xeg hxsL\i Bk[nf hH akgt kursp 4,g rDf; knl jgy ],g Ifel jxkl 4,g rxrDf; rDf;Hfv ],g rxIfel rsk ywe 4,g rxrDf; rDf;Hfv hd kursp rel Xe rxt 4,g rxrDf; lkdof ]rfx udfsy 4,g rxLakzc /fyim ],g 9de\fkd8 /fyim 4,g 9yvqtofLfab8 ],g drDf;,o lkdof rel Xe rxt 4,g drDf;,o lkdof rel Xe rxt 4kxsjd Cgu ;r Nqd j,kv ;ofH 4kF dhO go kF k;df skt su noVjv df ]kF dhO go kF kgd skt suTe df kxsjd ;r hg kurb skr kxsjd ;r jxv ;ofH j,kv 4,g krdl kt kgd tkv g; ],g Cgu kyko suskg yg Nqd sl Xkvk;fzi hIym Syflb 4Tg _wl sd r<fx suiv sd ek;v 4,g Cgu dfqekl Bskd ],g Cgu ukKof7k[sjrg Bskd ],g Cgu _k'7"rfsk; Bskd ek;v 4,g ukKof dS hH ek;v 4,g Cgu ykol lk[ Bskd kd suL\skN ji Xkpc sd ;ofH 4Tg srdl jd ;r eg g; ]kxSkt uc ZGc ]kxsuc Cgu ikH huki df sxXjd Cgu ;r spc sd ;ofH Bskd g; skr ],g hgj kt h[j ZGc gxt hd xkv Xe sgwp jxv udfsy 4kxSkt uc ikH df Tg srdl jd ;r hHv eg g; ]kxsuc ikH g; df sxXjd Cgu ;r spc sd ;ofH g; skr ]jd kyt xkv sphu ,g kgj jd ejx skd huki henkv dS jxv 4,g krdl kt k;df ;r tkv jd >el skd k;fzi hd ek;v skr g; 4,g Cgu rjWt hd sujd ;r skd ;ofH skdlb ]Xe _s{ sd ek;v Tg xsk;zi erZF; go ,g kgj skg xsk;zi skt Xe hjspLfaki df kgd suTe skt j,kv 4krL\i Bk[nf Cgu s>qe 4,g kgd dhO go ],g kgd su nso skt df kxskg kujd 0lf ZGlf skd Xkxsky sd sNhi df `kd suskg dhO Syf sd knl ,g k[j sy kdsO su nso Bskd 4sxXkg ryx skr Xkg srgd u ]sxXkg dhO skr Xkg srgd 4Xkg srgd kl hH nso ,g krdl skg 4,g krL\i Bk[nf kl s>qe df Skt kgd kl u Xk;D 2Skt ktsk[ kjkgl Xk;D j,kv 4,g Cgu utsk;zi rqgc Bskd Xelb ]k;x skg ys[ kukdpc rqgc g; df Syflb Sgfkp kukt Cgu 4Sgfkp kukt Cgu sujd ZFv kl skd henkv hH hldf df awg kruke Te cv jxe 4sy jd ]sgkp kujd Xe nso ZFv skt df ,g k/ofql skd henkv jg cv Syflb 4Bx sk[ k/ofql hd ZFv udfsy ]hn k/ofql su krofd Syf sd su[j nk; lm jxe 4kF u ;kim kd su[yf ]kL\i ku[j nk; dr ykl Xkjktg 4skg uklkv ku[j nk; Xgm dfkr 4Tg 0c|i Xe k"kH hd ;kd <kjqi cl ]aSkrhx cl ]n"ufim cl ]nso cl Syflb 4,g hrkt gj Xe rknnk; go ],g k/ofql <jkd sd dqr dS Xelm 4,g uklkv ku[j nk; skd |i ],g ydfqe ku[j nk; skd |x 4,g uklkv ku[j nk; skd krofd 4kF krL\i ku[j Xe ue skd Xk_k' hg jd[j rknnk; j,kv k;kv Xe nkc rqgc ku[yf dfXk;D ]F <jkd sdlm 4sF <jkd sdlm s 4kd suyskc ]hF xaP kd su[yf hg krofd Xe ylv 4,g kyeke kl,t supskl kL\skF 4Tg /yim Sqg s[yf Xe krofd hH Fazx sd d|,o Xe ukrqngV df hxskg hukj,g jdukt Syflb 4CF Bqg reuf lkilkv sd ;kd aSk"kH hukjqi j,kv ]Tg Xe Xkvk"kH hukjqi Fazx sukjqi cl j,kv ]Tg Fazx sukjqi akgt7akgt ,g gxt cl g;3Xe 'sn lb ,g skt k/ofql g; ]skt g; skr 4,g krdl jd ZFv Nqd hH Bskd kF;v ],g hrdl kt hgd rkc dhO Xe hlm dfXk;D ]sd r<fx hxsy sy skd 9yclV8 jdL\skN skd n' go ]hxskg k"kH hd ukKof skt hd ;ofH df ,g yk;[ kd Xkxsky sl,t uhIabkv j,kv 4,g hgj uc r<fx k"kH dfXk;D 4k;x skg Z;koufv ukK

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 323 egaP

]Tg q<v sd jhj' drf,kH skt s; 4kxsjrm dr 9hLkc ydtfGf8 ]kxsjrm Cgu hg dr kekv kekeji df kF g; yk;[ kd noVjv j,kv3skg k;kv jrm kekeji Xe henkv ltf j,kv 4hrdl skg Cgu q;1e hdum ]Tg jev sl iW rxjhj' ]9hydtfGf8 noVjv df sF Sqg sO,c suke hH g; so ]hxSkv jrm ji um kursp7ekeji df Tg sgj jd k'kv hH hHv skt rDH s/av go df ,g g; kte j,kv 4awg r1ev sl iW jhj' Te ]awg 9yZIkeb hydtfGf8 Te df kF kgd su noVjv 4Tg Sqg 0lf sd h>elku Iiuf skt sF Snf ;rDo hH j,kv su noVjv 4ji uhet Tg Cgu go cv 4Sx skg rhrv Xe ZFv dS noVjv jGf j,kv 4kxawLskN Cgu skd ;ofH Syflb rkc go ,g rhjiof sd oHquv sd rfkt ;que rel j,kv 4,g yk;[ kd noVjv kl,t ]hxsjxf jiM sd rDf; kursp7Lakzc ]9lsul'akd de\fkd8 df awg Cgu htkj skd suuke Te skr 4kxSkt skg hjkH ji >qe kujxf kjkgqr j,kv 2sxskn hg kIef s>qe eqr ]skjd ki df ,g hrdl hH gd nawc skr sjxf ji nawc jxv jxkl udfsy 4k;x skg dS sl kekeji Te df Tg sd Xk;rDf; ;rDo cl 4k;x skg dS sl rDf; Te df ,g Cgu ;rDo Bskd kd kekeji hHd 4k;x skg dS sl nawc Te df k;nf Cgu ;rDo kl hHd su jxkl 4Bx skg jxkl Te ]Bx skg dS sl jxkl Te df ,g kryp kri hg skd nawc ]hjxf Xe jxkl Te df ,g hrjxf Xe jxkl go ct ],g kryp kri hg skd nawc 4sl sujxf sd nawc kryp Cgu hg kri skd jxkl 4krskg Cgu knk;7ed Nqd ]Cgu krL\xcf7kruc Nqd kd jxkl sl sujxf nawc dfXk;D ]sl ujxf skd nawc ,g krjd Cgu jkdub jxkl 4,g dg kd suskg nawc skd nawc 4hxsjd hg jkdub nawc ]awg kruke Te skr ]kxsjxf ji s nawc jxkl jxv unf hldf udfsy 4Skt jxf Xe nawc jxkl df Tg sgj jd kuekd hdlb noVjv 4skg kjxf Xe nawc jxkl df ,g kvqg Cgu hHd kl sygi sd suyef udfsy ]kjxf Xeldf u,kd ]kyef slldf u,kd df ,g ydfqe kujd ;r skr nkc sd sukt yef 4hyef sl jxkl nawc df kyef sl nawc jxkl df ,g ydfqe kujd ;r jGf skr ]Xe jxkl Skt jxf nawc kGn dS 2kjxf Xeldf u,kd df ,g ydfqe kujd ;r nkc sd sukt jxf 4,g k;x k[sn Cgu srjxf Xe nawc skd jxkl dr cv ],g hg nawc knl hrjxf udfsy 4sjxf nawc kGn dS ]k;x jxf Xe nawc jxkl df hjxf Xe jxkl nawc df ,g krskg ydfqe kujd ;r jGf 4,g hrkt jrm hH kursp7ekeji Xelm skr ,g hrskg uhy ct 4,g hrkt skg uhy Xe kursp7ekeji j,kv ,g hrOm kursp7rDf; df ,g krgd hg; lkgrfb kd rfkt ;que hd dr tkv 4krgd Cgu kl lkgrfb kd rfkt;que hd dr tkv 4awg kr[sn Cgu kl Te ]Cgu 4,g gok;H rqgc jrhH ]n[ql Xe su[sn ],g kuid skt hd noVjv 4kxSkt skg jkol ji hrkN hdikv skt ]hxskg hekyqx dS hH ukK ]hxskg kr'oji dS ukK skr unf lm `kxskg ;we kurdf kd ukK unf lm ]hxSkt gj u kr_aro hd sugj hukKv unf ltf j,kv 4awdl gj hukKv Te df u sxXn s>qe skr kr_aro hurb 4Skv jrm ji >qe df ,g rdkr Bskd hd nq[ hd kekeji u ]Xn kojrm skd kekeji ji >qe df ,g Cgu rdkr Bskd hd noVjv skr ]awg Sqg Sdf ;r kd sugj hukKv Te jxv udfsy 4Skt skg rjfrov ji cl eg kekeji df ,g kuid n[ql hL\c g; 4Tg hrkt skg Cgu hgl aSkuid sl suskg n[ql udfsy ]Tg hrskg n[ql aSkuid rqgc 4,g n[ql kuid3awg krgd kuid3Tg sgj jd kuid skt noVjv Syflb 4k ; x skg 9Gkv pof use8 2jGf kxSki jd ZdG k;D Xe ikv j,kv Xe>qe skr ]Skv jrm kekeji ]kursp7zc ]kursp7Ifel df Xyp Sqg srpskl rhjiof sdlb kl eg jxv 4,g Cgu kyko sudskj Bskd ]Tg hrdl Om Xjgy hdkc 4hxsjxf jgy dS skr hxsjxf jgy dS 4Sgfkp kuOm skd Xkjgy cl skr sOm jgy dS ct j,kv Sgfkp kujxf skd Xkjgy cl skr hxsjxf jgy dS ct df krdl kt kgd Cgu g; Syflb 4,g dS jxkl kvqg kL\qt sphu sdum ]Tg xyv cl Xjgy 4kxSkt sk[ skr go skr Xn L\skG skd cc dS hH sd 9pof8 kucf j,kv 4kxsgj krskg nac cc dS7dS skr Xgj srjd nac skd 9pof8 dS7dS j,kv 4,g hH 9pof8 kuiv kd cc dS7dS udfsy 4sxaSkt >qc cc cl skr ]Xn jd 9Gkv pof use8 4sxaSkt skg nac cc cl skr ]Xy kIg skd hytcf hjkl dfakykg 4sxaSkt IwG Cgu cc cl skr Xn L\skG skd cc dS jxv udfsy ],g dS Xe Xkcc sjkl Xe j? dS hytcf df

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 423 egaP

Cgu ukldqu lk[ Bskd sl 'pfsi df awg kruke kL\c kurb skd hxsk;kge Te 4hrL\i Cgu s>qe k/kc Bskd hd suskg 'pfsi sl suskg hxsk;kge ]hrkv Cgu rdDnf Bskd Syf sjse 4,g kruke g; Xe Fkl go dfXk;D ],g rdDnf hL\c hdlm ,g kgj yp skt jduke hxsk;kge skd jhokge udfsy 4suhge AN Bqg 'pfsi df ,g rfxal Xelb df awg kruke Te huk; 4,g Z<wirfxal skr Syf sjse skr 4sxXpaqgi ukldqu skd Isi skr ]kxskg jkpkuv Fkl sd suk[ skt g; dfXk;D 4Sgfkp huskg hg skd henkv lb sl cklgf sjse dfakykg 2Skt skg 'pfsi hHd skd henkv lb cv 4k;k[ kuk[ unf dS jdL\skN suhge jkp hHd ]jdL\skN suhge skn hHd ]jdL\skN suhge uhr hHd3k;k[ kuk[ unf OlTi ,kl uhr suXkgm Xe ykl gjkc df ,g g; skr kFd 4Cgu hg srhi7srk[ skr jhokge `kxskg k;D kdcl eg jGf skr 2skd jhokge j,kv 'pfsi 4Sgfkp kuskg hg dhO yqdycf ed7sl7ed Isi skr kdlm 2Xkg Sdf lkoim7kge sultf skdlm hH go j,kv 2Skt skg hjkehc hd 'pfsi skd hxsk;kge dfXk;D ]CL\i huP\x ak;ufkgd skd Xk;uf,t cv 4hF hjkehc hd 'pfsi suhge AN sygi sd suje skd jhokge 4Tg hrskg ak;ufk'sji Xeg jGf ]Tg hrL\i huP\x ak;ufkgd hOw> Xeg jGf 4,g krL\i hH jkehc hxsk; jGf 4,g Cgu /acal hH Bskd kd suL\l u7suL\l sd jhj' sl /skc lb udfsy 4rukt Cgu ikv j,kv ]awg kekv s Te df ,g krukt hxsk; df ,g krL\i ZdG Xe /skc sd kekv ZGlf 4krL\i Cgu ZdG Bskd skr Xe hxnwt,ke hd kekv 4Tg Cgu hxsk; ikv sgkp ]Tg hxsk; ikv sgkp ],g jrhH sdikv Xe rykg Xkuskn skr kekv j,kv 4,g Cgu 9lXoyfsj8 Bskd 4,g Cgu /acal hH Bskd kd suL\l u7suL\l sd jhj' sdlm sllb ]hF Bqg /yim Cgu skd ukK df hF Bqg /yim skd ukK kekv hd jrhH sdlm 4,g Cgu /acal Bskd sllb 4kxsL\l `Cgu kxsL\l jhj' kdlm nkc sd suje df kdlm kxSkt dwp e;uf dS Glf skr ]kxSkt Xe r,ke sl sikP\qc ]kxSkt Xe sikP\qc sl hukot ]kxSkt Xe hukot sl uipc ]kxsjd uyki e;uf cl Z hdkc jhj' kd hxsk; ct j,kv ]kxSkt skg kP\wc hxsk; ct 4,g rkvQq' hd 9u'szxhIablLf8 go ],g skt kikP\qc ],g skt q;1e hjkeg 4,g krkv kuje skr sl suL\l j[fkv `Syfldf hg kxsje go ]Cgu hg kxsL\l jhj' kd hxsk; ltf dfXk;D 4kxsL\l Cgu df ,g Cgu kl 4kxsL\l 4Skv u /akL\l Xelm df ,g hrkt skg kr"s'of Bskd Xe jhj' sd hxsk; df awg kruke skr u Te 2Tg srjd Xrkc hd uiyxki k;D7k;D eg 4Tg ;h<jkpof sL\c s; ]Tg lkoof7/av skt s; sjkeg ]Tg ak;>felku skt s; 4Tg 9yZIkeb hydtfGf8 go dfXk;D ]sxaSkv I,ky lifko go df Tg sruke skt Tg sl rqgc Xe Xk>elku Sqg sO,c Xe eJkv noVjv hH tkv j,kv 4skn suy,G re jc[ g; j,kv skvkuGn hnt skdlb skr 4,g Cgu hxsk; henkv g; ]sF Xe hryx hL\c eg ]sjv df kxsgd dqe g; skr hxsxy sukv lkc ct jGf `kxskg k;D jGf skr ]Sgfkp hukv Cgu lkc sl jhj' sdlm skr Skt je hxsk; df ,g kruke dqe g; skr ]krsn gd Cgu hxsk; skd hldf jg j,kv ,g jkn>el rqgc dqe g; df k;x kNwi hHv kl,t skr ]Skt paqgi gxt cl jxv jc[ go dfXk;D 4kL\i kukuGn sl hnt skdlb jGf 4Bqg ydfqe hL\c cr hxy suIwN wcnc sl jhj' sd noVjv ct nkc unf uhr udfsy 4Cgu krL\l nkc sd suje ]jhj' kd hxsk; 4,g krskg Cgu 9IszxhIablLf8 jhj' kd hxsk; df ,g k<jk/ hukjqi dS hd dqe lb dfXk;D ]Xe k'kv lb ]hd ''fskd hd sukpc skd jhj' dr unf uhr j,kv 4Tg Sx syp Xe /fkel hjgx go df kuke hg; suXkgm 4Tg srdl je go df go Bqg Cgu htkj~~~sl suuke suXkgm ]Tg Xe eJkv lm kygfe hd eku ake skt dr sIa? lhc,kp sd suje sd noVjv 4Sx je noVjv df ,g Cgu g; Z;pkv udfsy `kxSbkt sujd 0lf suekl sdldf cv skr ]Sx je ct j,kv 2hxskg ryx rkc g; df kxs;jfd 0lf sl,d 4hF hgl yhyn ]sF kntV noVjv dr ct 4kxs;bkjg k;D ikv s>qe skr k;x hg je Te ct j,kv 4srdl Cgu kjg s>qe ikv cr cr ]awg kje Cgu Te dr ct df ,g kn;kG kL\c dS Xe sujd rkc hd gjr lb udfsy 4sF srjd rkc hd 9hIyfZIkeb ydtfGf8 ]hd ojev drf,kH skt ji ho1i Tg henkv sygi noVjv ]Tg hd Xrkc hd ojev defkv go udfsy ]Tg hd Xrkc su Xkxsky rqgc hd q;1ev Syflb `,g ykol k;D kd q;1e jGf skr ]kxSkt jrm dr rfzi ]kxSkt jrm dr 9jI,e8 ]kxSkt jrm dr <d sd jhj' j,kv kxSkv hg jrm kekeji ct df Zdr kF Xe ZHnal d hlb ]kF hg dhO skr Zdr skr `,g hrdl skg rIf? sl,d q;1e jGf skr 6kxsjrm go ct sxaSkt skg iWekeji hH g; s

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 523 egaP

lkdof defkv skt ]jdskg r/facal sl Xkvkekv hl 4,g lkgrfb kcay dS kdlb 4sF Sdf ekd sd e;ke sd gjr lb hH sucl ub ]hH su hd.Ioky ]hH su IXlschuS ]hH su Ikdv yZud ]hH su jIhcLhy sygi sdlm 4kF k;df s ygi sdlb ekd kd e;ke hg sl,o dhO hH su Isulf~hi~S 4,g Cgu kl ]skg kvqg kGn hygi Fkl sd hysc Bskd kl 4Tg hrjd xsk;im kdlm skr ]Skt skg /yim e;ke Bskd ]Skt skg /yim 9e;Lfhe8 Xgm jxv hHd j,kv 4Tg hrjd ''fskd hd sutsH 'snal jrajuf Syf sd rxt lb hH sl rxt hjhj'v suiv skt ]Tg aSkekv hl 4,g Bx Ig Cgu sl rxt lb kiadquv hdutf udfsy Tg Bx Ig sl jhj' ]Tg aSkekv hl Xe ylv 4Tg ak;bkpl rqgc Xelb 4,g kuokHal rqgc hdlb 4sgj srsn 'snal slm sl Xkvkjnad Cgdf hd ;ykegf ]XkvkGqx Cgdf hd rcrf 9sd8 jIke Bskd df ,g yk;[ kd hysc lyfS 4,g kNwi ykol dS Xe /acal sd hysc lyfS 4,g Cgu kusn7kusy Bskd sllb kdlm 4,g rkc hjlwn yqdycf go ]k;kv jrm hg kekeji df ,g krskg hg sl so ],g krskg oHquv skt jdkt udfsy 4,g krkt dr kekeji hg rDf; ]dr rDf; krjrm Cgu hHd kekeji 4sky jd jkpouqi kGn dS slm ]skg sgj jd skt eqr df ,g hjWt hukpaqgi jc[ hH skdub 4Tg sxy Xe ekd jdO,c akgo skt Tg hrehd henkv hH s; 4,g krdl kt kdQ Cgu Syf sd ;ofH ]Cgu 4hxSkt je hP\hi g; udfsy ]hxXjd ;r ak;P\fhi hd ;ofH `Xn suuc skdlb `hxsy jd krP\we jdO,c akgo skt kxskg k;D kd hP\hi lb `kxskg k;D kdlb 4jdkt akgo hxSkt hg uc P\we skr hP\hi g; skr 4hxXjd ;r ak;P\fhi hd nkc go ,g kgj skg skt Xe hjspLfaki df Tg srgd ikv j,kv 4kgj u ;kim kd nkoof Bskd sl noVjv cv `kxs;gfd slldf cv ]Sx je go cv `kxs;gfd slldf nkc sd sukt je df g g; kte jGf j,kv 4,g Cgu ZFv Bskd sl Xkukequv sdum Xelb ]hrL\i Cgu k/kc sl Xkvkuid hdum Xelb 4,g _wl kd , ukKof j,kv r<fx k/hl g; dfXk;D 4,g Cgu rjWt hd su[sn gkj Syf sd suje sdum 4awg krdl gd Te ]awg krgd Te 4srdl gd Cgu Nqd ikv dr cr srje Cgu noVjv dr ct sxXgd eg udfsy ]hH r<fx kl7k/hl kurb g; 4kxsje sl Xke;uf sd jhj' j,kv 4kxsyp sl Xke;uf sd jhj' go sxXjd kn,i skt jhj' skn ]sjkpsc so Tg hg jhj' skn 4srdl jd Cgu kn,i skd 9yZIkeb8 krif7krke dfXk;D 4kxsje go ]kxset sl krif7krke skt 4Tg Fkl knl jskN Xkuskn Xe rxt lb 4hxskg q;1e df sruke Cgu skd jskN sjlwn j,kv sxXy et sl krif7krke df Tg sruke ikv skr skd jskN dS df ,g g; kte kL\c cv 4sy u et sl krif7krke hldf 4jdkv ji uhet endS Skt skg kL\[3wHa;o3ji ho1i Skt skg nwt,ke 9hydtfGf8 endS 4sy u hg et skt ,g krdl skg /yim skd 9hIyfZIkeb ydtfGf8 hxsk; kl ]akg 4hxskg q;1e ]kxskg et 4kxsjxf udfsy ],g hrdl P\c hjwn 4u hg sjxf jGf j,kv awdXG Te df krdl skg Cgu jFi Bskd kl 4kxSkt jxf jFi skr ]kxSkt IwI 9lXIlfsj8 j,kv hxSkt dqp ct rdkr go 4Syf sd sudXG ,g rdkr hd Fkg sjse dfXk;D ]kxsjxf go skr ]kxawdXG Te skd jFi dS 4,g kehl hd XkL\skt cl dfXk;D ]hxsIwI go ,g hruc sl L\skt thp hH skt df3,g kgd dhO3,g kgd su 0qc sl,t~~~thp hH skt df ]Tg <jkd sdlm 4Tg <jkd sdlm 4Bqg Cgu oHal 9hIyfZIkeb ydtfGf8 ji ho1i dr tkv dfXk;D ]sF srdl gd eg hH cr udfsy 4Tg kntV noVjv skr hHv ]Tg srdl gd sl,d ikv hHv df ,g krkt kgd g; sygi udfsy 4hF hukesc hg sygi3Bx skg hukesc rkc hd 9hIyfZIkeb ydtfGf8 ]kL\l jhj' ]sje noVjv 2,g Cgu cyre Bskd kdlb 2Tg Sqg sL\i Xe Xkrkc hd hd;kyku hl,d eg 4hy sy hjkehc hdlm su hxsk; ]kF jkehc Bskd3,g hjkehc Bx hy hd hldf df sxXgd g; so skr 2sxXn suskg u dr jkehc nq[ ikv skd hxsk; df ,g g; kte kL\c 4,g hjkehc Bx hy hd hldf g; ],g krL\i kugd Xeg skr ,g krL\i jkehc hxsk; ct 4Tg sgj ys> skdlm j,kv Tg Sx hi 'ok<Qd 4,g k;yf ys> su jhokge skdltf ],g 'pfsi Bx hdXG kjk} _ae kjk} sd dyk'skx g; ],g Cgu <jk/kl 'pfsi g; df hL\i huP\x hukgd skdum skr 2sl,d hxsk;kge skr Bx skg 'pfsi Syf sdutf ]Tg Nqd udfsy 4krkt skg

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 623 egaP

]skn suke slm 4kxSkt paqgi s>qe jdsy k{jql sleqr kurtf ]krdl kpaqgi Cgu ukldqu kurb s>qe kyko df Tg sgj gd g; jhokge Xe ylv 4skn sugj r{fjqlv s>qe skr 4kxaMkt /ac sleqr Te skr ]hy k{j suTe sleqr jxv 4,g skr kr_aro hjse go udfsy ]skn sugj hg r{fjqlv s>qe 4kxaMkt skg _arji Te jdskg r{fj kjk} sjkgqr dfXk;D 6Cgu ]kgd su jhokge 4Tg hjhj'v skt Tg orDf; sl j,kv ],g krdl kt kuql sd Xkukd kucf akgt j,kv ,g krdl kt kyskc sd n' kucf akgt ],g oHal h<ko sd h<ko kucf akgt Tg Zxke sl dfXk;D ]kIwI u,ke skr u udfsy 2srsy L\skr hg sllm ]kF kL\kxcf k;D su syko chjx skr ]k;nf L\skr sl hg ab ct j,kv 4k;x IwI u,ke j,kv Sx yskc jhokge g; jGf skr ,g henkv Bskd ab g; jxv dfXk;D ]Xjd yg sl,d skdlb df ,g hrkv BkuOfd hL\c skd Xkyko suyp sNhi sd jhokge ji lb 4kIwI Cgu u,ke g;3Tg u,ke Syf sd ykl gjkc go3k;x IwI u,ke kd jhokge skr Cgu ],g Bqg ji yr j,kv hldf rkc g; 4Tg hg nac OXkv sdum ]hH hHv Tg sysk[ Cgu OXkv su jhokge g; 4,g 9yIS8 ],g 9ddfbkl8 g; ],g hjrhH g; ],g 9jub8 g; ],g rkc skt sl ab g; Syflb `hF BkuOfd k;D Xelb 4srsn yskc hg sl syko skr Cgu 4,g k;x kgd Cgu jgkc ],g k;x kgd jrhH 9Cgu8 g; hg rpfuf skr 4Cgu ]kgd sl ab j,kv syskc Cgu sl syko jhokge df ,g rkc hd ste sL\c g; cv 4Cgu ]kgd su jhokge udfsy 4,g Bx skg rL\fhi sl jkpkuv sd ZF; Sqg ji henkv yjl Iiuf ]ghjuf surb skt ],g kekv dS hjhj'v ab g; 4,g Cgu rDf; Bskd ab g; cv `aWd ;kim Bskd kd k{j hdikv Te df kgd skd jhokge jdkv su ab df ,g kFd dS skr 4Tg sL\[ hg iqp so dfXk;D ]sgj iqp hH jGf go udfsy 2skg sjgc ]kgd j,kv 4Snf dXkO yhd Xe ukd sdum 6kdXkO ]kIhi ]kjke sulm skr 4{bx skg hjskp X;kx ]sulb Cn kojd hjskp X;kx ],g krL\i ewyke henkv ukeBsc kL\c g; df k>el su henkv lm 4Tg Bx sk[ jnav sd yxat j,kv Tg hL\i yp X;kx dr cr ],g k;kv ct jd I,ky 4,g k;x kyp jnav go ]sjkudf sd oakx ,g kL\[ kxau ],g kgj jd Cgu hH ekd Nqd ]henkv g; kxsgj kr[sn df jdpskl g; Xe hnt go ],g kgd Cgu Nqd 4srdl jd Cgu hH ku ]srdl jH Cgu hH akg Syflb Tg sL\[ u,ke jhokge 4k;x kyp liko oakx ]kugj sr[sn skd Xk;kx hjse kjt ]awg krkv Xe jsn hL\skF Te df jgd g; j,kv jdL\skN lki dum skd Xk;kx huiv kyko dS 4Tg u,ke3Tg sL\[ sjkudf sd oakx dS jhokge 4Tg [sym rqgc Xe uoht sd jhokge s 4Cgu hg Xe hnl lb ]Tg hgj hrsn 'snal jrajuf skt Tg aSkekv hl7rqgc hl j,kv 4Tg srdl kt Snf 'snal hH sl Xk;rfFf hjhj'v j,kv 4,g krdl gj hH Xe rfFf hjhj'v ;que df ,g Cgu kri hH Bskd kdcl ub hHv skd ukKofskue lm3,g ukKofskue skt go ]skd Fk|of ,g hrkt BkP\i skt Xe ZLZokg j,kv tzcfTd ]ZLGlDkv ]htkyskdbkl y;lfGfkv Sgfkp kugd Xeg skdltf kd epfi 4awg kgj jd rkc hd 9htkyskdbkl8 ]awg kgj jd Cgu rkc hd 9tslabkl ddfbkl8 ]awg kgj gd ukKofskue Te3,g kgj ki skg Cgu kri Ii rqgc hH g; hHv skd ukKofskue sd epfi 4Tg hH jhj' j,kv nkc sd jhj' lb sd ;que df ,g Cgu kri hH Nqd hHv skd ukKofskue sd epfi 4sdl jd jkdho go sl akgt ,g Cgu ;kim Bskd hHv lki sd ukKofskue dfXk;D 4sxXjd jkdub slb dufkK,oskue sd epfi 4,g hg; kokn hH kd hysc 4Tg rhg1xal Xelm 'snal Sx Snf kjk} sd kekv hldf 4Tg e;ke ZGlf 4Tg Cgu d[sy dlm rwe< udfsy 4,g ckrdf rqHnv hL\c39Xe Xk<jpQqx839jIke n Gkv IhG n IS8 4Tg h[yf Cgu Xe s 'skg suiv suXkgm so 4Tg srjd ]Tg srdl jd jkdub sl uskg d[sy sdum rwe<~st Syflb 4Tg Xckrdf hd Xkunf Cgm s ]9huk;Dyv Gkv lbky8 k; ]9jIke n Gkv IhG n IS8 ]Xckrdf hygi hd rwe< j,kv 4sryef Cgu e;ke Syf s dutf udfsy ]Tg jqrkv skd susn 'snal skt Skt k;ky Xe Zdial Iduf sd Xkvkekv um skd rwe< df hF hd kFo; hL\c 4kF kgkp kujd Fkl sd rwe<~st su Xk;nfkozc go ]kvqg yGlv skt ]xsk;zi kL\c rqgc kd gjr hlb dhO 4,g krdl kt k;df 9Isdufw;d8 ],g krdl kt k;df r'fsnal Nqd rqgc j,kv ,g krdl kt kukt Nqd rqgc ]Tg ji Xk;P\fhl hd sxkv sleg Xe j,kn sd

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 723 egaP

skg Wq' huskg L\cL\x Nqd Xe sdL\y lm sl cr ]Skv Xelm j,kv snhj[ skd ukde lm go sygi ykl uhr ]sygi ykl skn Bskd hHv ],g kgj gj go Xe ukde ltf 4k;x k;ky lki sjse skd doq; dS3k;x k;ky lki sjse skd rDf; dS 4Tg sryp hH Xket ]sL\x> sryp Cgu hg Xk;P\fhi 6hH scay Tg s ync 4hxXy kojd k;g slum so ]kxsgj hH skt Xe j? lm df ,g lko kd Xkvkekv um ji utf ji uhet Tg j? sl 4Tg Bkojd X;k;g jrajuf suXkgtf ]Tg X;kekv hl 4,g krdl skg g; 4skg krgd hg Ow> henkv go df ,g Cgu kdDi skr ],g Bx skg nwtokc sjse ]hd Cgu suTe k;g g; df ,g krgd henkv dS Xe ryknv ct df ,g Cgu hjWt Syflb 4,g k;df Cgu suikv skt ]Tg hrsy kojd ekd slikv hH X;kekv hjqc 4Tg Skojd hH su Xk;efnkv sjqc 4Tg Skojd slum su hldf ]Tg Sdf Cgu suXkgm skt Tg Sdf ekd sl su Xk;efnkv jkc rqgc j,kv 4hxsn jckjc skr ]sdl sn 'snal skdikv kekrszi df skg hl rfFf hd ue sdikv jxv 4Tg stsH 'snal hH su Xkvkekv hjqc ]hH su Xkvkekrszi 4Tg dqlm knl Syf sd sutsH 'snal hH tkv so 4Tg stsH 'snal knl su Xkvkrosn ub 4,g k;x L\di go ]kd 9jIke8 ,g n' k;u skt Xe epfi Syf s d Xkvkrosn ub 4Tg srgd krosn eg Xgtf ]Tg hrkt pc hH X;kekv hNv 4Tg srgd rszi eg Xgtf ]Tg hrkt pc hH X;kekv hjqc nkc sd sukt IwN jhj' df awg krgd Te kurb 4,g Cgu kusn7kusy Bskd kjse sllb ]Tg srskg Cgu df Tg srskg so 4slikv ,g hgd rkc ZGlf suTe 4Tg srskg Cgu df Tg srskg 9jIke8 df ,g Cgu rjWt hd sukt sujd 0lf Bskd s>qe Syflb ]awg kgj gd Te go ],g kgj L\i Bk[nf s>qe k/hl skt Iiuf 4,g ykol kd sukuc ;'f skd hldf u ]awg ;'f kd hldf Te u 4Cgu krjd Te ekd go 4awg krdl uc 9jIke8 kd hldf Te jGf df ,g g; jL skr ]aMkuc 9jIke8 skd hldf Te jxv j,kv 4,g Cgu kusn7kusy Bskd kjse sl 9jIke8 hldf 4,g ji >qe ketf kjkl kd suskg ryx7hgl sdlm ]dwp7ywH hdlm 4awg kgj gd hg Te go awg kgj gd Te hH skt skr 4,g sl>qe ZGlf /acal kjse 4Cgu hg krjd Te ekd jk/m ]Cgu `,g /acal sl Qqx hldf sl k; jIke sd gjr lb hldf kjse k;D df ,g kNwi ykol hj[fkv j,kv 4Tg srdl kjg dufkK,oskue skd hysc Syflb 4,g ydfqe kujd 0lf skd e;ke 4,g ydfqe rqgc `kxsjd 0lf sl,d g; ]awg kgj ykL Cgu Xe 9u'slLf8 hldf skd suiv hg Te g; `kxsjd 0lf sl,d g; ],g kryskc Cgu 9l'akduv8 hg kjse g; `kxsjd 0lf sl,d go ],g Cgu ys[ kd ue hg sjse g; `,g hgl g; ],g krL\i Bkuql kl s>qe df ,g krdl gd hg kurb e;ke 4Tg e;ke yosd so 4,g kyeke ydfqe rqgc Syf sdum kujd 0lf skdlb ]Tg sgj gd hgl so udfsy 4Tg sgj gd Cgu ryx rDf; sl,t hysc lyfS 4,g h<ko hg huiv ],g 'snal Cgu kuiv kd 0qc 4,g Cgu h<ko hd 0qc j,kv kdum 'snal 4Tg hgj jd Cgu xsk;im gjr hd e;ke so kd 0qc udfsy 4skd sugd g hrki jd htkj ydfqekc skd 0qc 4Xgd ikv 4Xgd ikv df Tg hrjd kuZFkzi X;kekv so skr 4,g hrI? hHd7hHd T sl ydfqe ]sl ydfqe kuI? hl ji ho1i j,kv ],g ;sk; sukt kgd skt ,g k;x yef go skdlb j,kv ],g krdl gd g; j,kv ,g jhj' hHv lki sd rDf; lb ],g Cgu jhj' cv lki sdum udfsy ]sl rxt X;kekv Xkg hrgkp kugd nq[ so skt 4,g k;x skg /yim skd rDf; dS df Tg jqrkv skt ]Tg X;kekv so s; 4Tg Cgu rDf; Bskd krosn s; 2Xyskc ikv ]Xgj u iqp ikv skr 4,g krskg kn,i rDf; kl Xe k"o Xk[ky 4kxskg rgfv kL\c kd rxt skr sxXyskc Cgu ikv df hd kuZFkzi su Xkvkrosn 4Ski uql so nkc unf rkl 4skyskc ]gj srjd kuZFkzi j,kv sgj sL\[ sL\skt Fkg lkilkv sdum krosn ]sgj sO,c iqp so unf rkl ]Bx sk[ h<ko ]kvqg ukK skd s 0c 4,g Cgu jL Bskd hH kd suskg ywH dfXk;D 4,g Z<wik/ofql rqgc kuyskc Xe /acal lm ],g Cgu kri Xeg kdltf 4Tg sgj q yskc k;D df ,g Cgu hg jL Bskd dfXk;D 4,g uklkv rqgc kuyskc Xe ukKv 4hxSkt sk[ h<ko ]kxskg ukK ct 4hg kxskg kl jlDv 4Bx sk[ h<ko udfsy k;x skg ukK Xgm 4nkc sd ukK Cgu hg syskc dr unf rkl rrl 0qc dfXk;D3sxy sujd kuZFkzi sl 0qc j,kv Skv krosn df ,g kFd hd sukv sd Xkvkrosn skr ]kvqg ukK kGn hygi ct skd 0qc 4Sx uc k{jql hjse eqr ]Sx uc 9hIjfsk;Dlf8 hjse eqr skr cr ]k;x Te skr jdsy k{j sleqr hdkc 6kxskg Cgu Zktg Nqd sllm

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 823 egaP

kursp hd nq[ hdum j,kv hP\c 9lsuj;sov8 hdum j,kv hP\c zem hdum sl,t7sl,t udfsy ]k[j htkj gjr hldf suXkgm skd rwe< skr Xe uipc Syflb `skg Xk;D htkj Syf sd 'sozi sd kekv hldf go df ,g kjgx kurb Xe kekv huiv nq[ go ],g krdl L\i kL\c _ki skt j,kv 4Ski jd u 'sozi Xelm kekv hd ;s_,e j,kv 4,g krkt L\i kIskN _ki go 4hrki uc Cgu ;sk; sd 'sozi sd kekv lm kekv jskted hurm 4,g Ghydr hH hdlm udfsy Cuqp X;kekv jskted l rwe< suXkgm jGf 4hF huuqp kekv jskted j,kv hL\skF 4krdl kt k;df Cgu htkj Syf sd 'sozi sd kekv s hd sjlwn skd henkv sd r;lf,g hd rwe< 4Bx skg hryx hL\skF ]udfsy 4k;x Cgu jH endS ok? go ],g nwt,ke hH hHv kL\hi go Xe sjgx rqgc 4hg ,g nwt,ke rGky[f hdum Xelm ]Tg sryskc hH Nqd go 4Tg sgj kt syp syskc Gky[f d Cgm hH hHv go 4Tg Cgu rDqe gjr hjwi sl 9u'DSjf8 rwe< udfsy ]Sx skg ykl lhykp nkc sdlm j,kv s 2Cgu3df k;nf jd jkdub Arrav sulm 4k;x jd 9IDSjf8 go 4k;x skg hrokxc j,kv hgskof orDf; kuiv kd rwe< ArokHo df k;x kykL okcn kurb sl Gjr Xkjkp ]Sx skg rjkIsp surb xsky sjkl 4huc <jkd hg rugse rfv ]Xe <jkd sd suskg Cgu j,kv 4kdl skg Cgu go udfsy ]hF Bx hd ji rwe< rugse d/fZkol 4kvqg yGlv hHl udfsy ]hd Wq' suXkgm rugse ji Xk;rDf; jkp7uhr Syflb 4Skt jd 'sozi kekv hd ;s_,e Xeltf ]hF Syf sd sutsk[ skd rDf; sl dS kFo;7eJ jrajuf hd Z"o ,kl Bskd ]utsk;kv kjkl7kd7kjkl kd 9hGklsk;Ff8 4,g kgj skg Cgu /yim 9e;Lfhe8 j,kv ukFal dhO ;sk; sdlm 4,g kgj skg Cgu /yim jhj' ;sk; sdlm udfsy ],g jqrkv jkrov70qc kd eku ;s_,e skr 4kxaMkv I,ky j,kv j,kc dS sl eku sd ;s_,e hg Te df ku>el dhO df ,g ulkokv dS kd 0qc 4,g kgj jd k{hrzi hHv ulkokv dS hg kd 0qc Xe ylv 4,g jqrkv kursp Bskd hl 4Skt jd 'sozi jrhH sd rDf; lb kursp hL\c hd gjr lb ]< k; jhokge ]0qc df kl,t CF hrgkp kuket skd kursp hl dS Xe rDf; lb jdskg dqlm Fkl7dS X;kekv hl7rqgc Xeum ]Xgd X;kekv hd xskyosn eg skdutf df kF xsk;zi kL\c rqgc dS 4k;x yGlv skt ]kF kgj kt k;df xsk;zi kL\c rqgc dS Fkl sd rwe< df kgd suTe 4awn k>el j,kv kL\skF skdlm ]hgd rkc dS phc lb suTe j,kv 40lf skd Xk;rDo suiv Bki jd Cgu hd.Ioky 4krki jd Cgu Bskd 4kxSki jd u 0lf skd Xk;rDo suiv hysc udfsy ],g Cgu hryx Bskd Xe ;rDo sd hysc 4Tg srkt syp srjd ekd 'snal Bskd hH Xelm 4k;df suTe skt kF krdl jd Te kNv kurb df srki uke Cgu hH nq[ ikv ]k;df kNv su hldf df Cgu hg kruke skr kjlwn ]XL\skN rkc hd sjlwn 2kF krdl jd Te df srdl pskl Cgu hg nq[ ikv df skt ,g krkt skg ; kNv kl slikv jkc rqgc 4srskg sgj jd Cgu ikv ]tg sgj jd ikv df sxXkg Xe yk;[ lb ikv jkc rqgc 4Tg hrjd kIsp hd sukpaqgi 'snal suiv hH X;kekv hjqc 4,g kgj kojd k;g hdum go ]Xkg kn,i Cgd so ]Xe iW hldf so ],g uyal go Xe k;g hdum jrajuf ]kF k;kIac Fkg Xe k;g hdlm su Xkxsky gai7ln ltf ]su jkojfi ltf ]hF hd k;g hdlm sultf j,kv 4,g kO,c gxt lm j,kv ,g rszi go sl cr j,kv 4hF Bx hd k;g hdlm 4hF Bx hd sygi ykl ,kl gjk; k;g hdlm kjk} sdltf ],g kgj kojd k;g hd Xkxsky sd jkojfi lm go jrajuf sl ykl ,kl gjk; j,kv 4awg Cgu kyko suL\skN dr dr ]awy kojd u k;g dr ct sllb skr Te df k;nf ;rDo cl sulm 4kdqp kojd X;k;g lhrTi Bskd jrajuf go sl ykl ,kl gjk; j,kv 4,g ukde go akgt ]kF dyfke kd rs[ lm sygi ykl ,kl gjk; henkv Bskd 2hukgd hcay ykl ,kl gjk; skr 4kNwi sllm j,kv k;df rgfskel skdlm ]k;df 'skgsc skdlm 4awg krkt skg L\cL\x endS Te df ,g krskg k;D jdkt Xe j? lm ewyke7u udfsy 4awg dhO yqdycf Te hHv cv 4awg Xe ydfqe hg nq[ Te ]kxy sugd go 4kF dhO go skr Sky lki sjse ct 4,g krkt skg dhO jGf go ]Tg srkt sy jgkc sd j? skdlm hg sl,t j,kv 4Tg Sx L\i Xe ydfqe hL\c eg df kgd suXkgm 4Sky lki s jse go 4kync orDf; sl endS ]Bqg 9tXp hIyf,uZli8 sl endS 4kryp u hH kri skr krskg sjh/7sjh/ g; jxv 4k;kv go Xe j? unf ltf dukpv3k;x skg jqrkv skd suL\y Xe rkc hl7kjt ]dqlm Xe L\skG7L\skr hd thp jg ]dlgV ]hjkdagv ]hHan go 4k;x sk[ cl go ]kF zeuof ]kF ;,kl go 4k;x ync orDf; kjkl kdlm j,kv 4Bx

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 923 egaP

4Tg ;h<jkpof sIa? jkp 4syp Oki kd krhx dr sIa? jkp akg; df ,g Cgu K; ukK7krhx Bskd g; ]Skv Cgu suuql Oki kd krhx kcay g; Bskd eg ]Skv sujd 0q; akg; eg `,g kgj skg k;D g; df krkOm ykol skr Bskd 4krskg ewyke Cgu oHal `kxskg kgj kdQ 0q; dr sIa? jkp 4Tg srL\i ewyke Sqg srxy sIa? jkp skr XP\i skd krhx eg jxv 2Sx xy sIa? jkp 4Tg srNwi dhO 4,g ykol hrehd rqgc go ]Tg srNwi skt ikv j,kv 4,g rkc hd rf1e "s'of 4,g krdl [j nk; hH dr ykl [ky gjk; g; ]Tg ed rqgc ykl ,kl gjk; Syf sd henkv sl 4Tg ed rqgc ykl ,kl gjk; skr ]Skt skg rszi jxv henkv kl cv 4,g g; ;Dko kjwi kd henkv lb ],g g; ;Dko kjwi kd henkv lb ],g g; ;Dko kjwi kd henkv lb df Snf krc xyv7xyv ;Dko Xklhr sd Xk;efnkv Xklhr su henkv lm Xe nkc j,kv 4kxskg ykjrav kd Xkn' lhr nkc sd n' jg j,kv ]sxaSki krc ;Dko lhr suiv henkv lhr so Xe k_k; hcay hd XkIa? kl 4kxsyp kl j,kv ]kIa? jGf ]kxSkrc n' kjlwn go cv 4kxsI,ky lifko lki sd henkv sygi jdsy n' kygi kd Xk;Dko lhr sd Xkxsky lhr go kl 4kxSkt k;ktc kIa? sl jskt jGf 4kxSkrc slm n' kygi kd Xk;Dko suiv sd k"kH huiv go ]kxSkt lki sd sjlwn go jGf 4kxSkt k;ktc kIa? kd jskt dS jGf ]kxSkrc s lm n' kygi kd ;Dko sd k"kH huiv go j,kv k;x lki sd henkv sygi henkv kd oakx ]jkoax OsO ]hukFtkj go jGf 4Xy sy Xe yk;[ skd k"kH huiv7huiv ;Dko dS7dS so df k;x kgd sl Xklhr um j,kv 4xsky syko suyskc k"kH lhr3Sx SkOcf Xe uoH7;kjlbko sd uZtd ZLky xsky syko suyskc k"kH lhr 4,g krukt Cgu k"kH hH Bskd rDjfrfv sd hukFtkj ZGlf go 4Syf sd rf1e hdlm ,g krkt L\i kIskN hH n' "s'of 4k;x k;ky sl ukFtkj henkv kd rf1e "s'of dS lki sdlm df ,g k[yf su uZtd 4,g h[yf kuI? dS Xe Xk<jeal suiv su uZtd 4Tg hH xsky syko rf1e "s'of phc s jkeg j,kv 4Tg xsky syko rf1e "s'of s; ]Te kF kgj jd rkc hd rf1e <jk/kl 4Tg xsky syko rf1e "s'of s; ]akg

9`kekrszi dS hgj hrkojd uw[ dr ykl ,kl gjk; df kgd tkv 4,g hrsy sy et kjlwn kekv nkc sd suL\skN jhj' dr ykl dS knk;7sl7knk; df kF kgd suikv8

4s;Of,c 4,g dhO yqdycf

9`k;x k;nf jd rxfF 0q; dr sIa? jkp uk;jn lm ]kvqg nkoal7uZqtk<hJ ct Xe ;e sd Xkvkusl Xkuskn Xe ukn,e7<j sd _s{Qqd k;D skr 4Tg srkt xy sIa? jkp ed7sl7ed Xe sujd <;kji kd Xkdsky dS ,kl rkl sd krhx8

4Tg Sx syp srskg ydfqe suskg /yim ZHx OsJ surm udfsy 4Sx skg 'sozi jhokge j,kv k;x skg /yim ZHx dS ]kL\i kujd Cgu htkj skd hldf Syf sd jhokge j,kv 4Sx jd 'sozi 0qc j,kv k;x skg /yim ZHx dS 4kL\i kujd Cgu htkj skd rDf; hldf Syf sd 0qc Bskd 4Xe rhrv ],g k;df ekd knl utsk;kv hg kl,o 4,g krdl jd ekd hg utsk;kv defdkv skr cv 4Syf d hjk;,r hdlm ,g Cgu hH utsk;kv kL\c Bskd skr cv dfXk;D 4,g hrkt hrL\qdlf tskj kuokHal hH g; ]hnt kxsdl s hH jrm 4Xe sujrm skd orDf; sd ;s_,e hxsxy jsn hurdf df krdl kt Cgu kgd Syflb 4srdl skg Cgu htkj go ]Tg ;sk; skt j,kv ,g Cgu ;sk; go ]Syf sdlm Tg srdl skg htkj skt df ,g hg; BkuOfd j,kv ],g hL\c BkuOfd udfsy 4,g hrdIH hH tkv kekv hd ;s_,e j,kv kdl skg Cgu yGl xsk;zi kL\c rqgc dS 4k;x kyp krP\c jkdub sl,o7sl,o ]kvqg et kd

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 033 egaP

ddfbkl8 go 4,g 9u'sdufw;d jub8 phc sd uZqtv j,kv < g; ]Cgu udfsy 4kF krdl skg hH Nqd ]kF krdl skg hH kyeg ]kF krdl skg hH Nqd 4sF srdl skg sdb hH oj,kd 4srkt hg skg sdb cl skr oLaki ed7sl7ed skr skg kryskc henkv kl,t < ed7sl7ed Xe sIa? jkp lb Cgu 6kF krdl skg hH Nqd j/m ]hryp krhx sIa? jkp 4srkt hg skg sdb skr oLaki ed7sl7ed ]srkt skg sdb hHl akgo 4akgo hrkt xy L\hH skr Cgu 4,g huql Cgu g; suXkgm ]Tg xsky Sqg sL\[ Xe 0q; skt lkilkv g; 4,g kyp Cgu hg kri skd hldf kdlb ],g 9u'sdufw;d ddfbkl8 kL\c g; 4,g hgd Cgu sl uZqtv Xe h<ko Idzi Bskd krhx g; su < ]awgd skdikv Te go ,g skt kuuke kuiv kjse skr 4Tg xaP djfrakv rqgc so ]Tg xaP 9ddfbkl8 so udfsy 4Xn dXG ckrdf j,kv Xjd nac X[akv j,kv X[j Xe Fkg skd ckrdf skt Tg hH xsky sl 4Tg ak;P\fhl hL\c hd XkxaP <jk/klv j,kv 4Tg hH xaP j,kv 4,g rqgc skr ]aSki >el ]aSki P\i hH Xckrdf paki7ln Xe hxntV Syflb ]Tg srP\i sl xaP <jk/kl cl eg 4Tg hH xaP <jk/klv ]Tg hH xaP <jk/kl sd suP\i ]kgd su naukdsoof `kvqg sl,d jkdep g; ]kvqg g; sl,d 2Sx hH >el ikv df kgd sulm 4k;x gj xan skr ulwL skr k;k>el skt su naukdsoof j,kv ]rckc lm kF kdqp P\i go klgf skt ]sNwi uzi paki7ln sulm 4kF u henkv kyko suL\skN sl ulwL 4Sx hH >el ]Sx Cgu hg P\i ]kgd su naukdsoof 2Sx P\i ckrdf 2k;D df kgd su ulwL 4hn jd liko ckrdf go su naukdsoof nkc jH sIa? j,kv Bx hn sn ckrdf go ]j,[ 4awg naukdsoof Te ]awg Cgu ulwL Te df kgd su naukdsoof 4awg k;ki P\i hg h/kv hHv ]kdqp jd rugse Te skr unf gai ]sxXkg ukegse akg; skr hg unf uhr7skn ikv ]kgd su ulwL ji 4skn s>qe ]j,[ 4sy >el hH go ]skg krukt uZet ed skt df ,g krdl skg hH kIym ]kgd su naukdsoof skr 4,g Cgu hjWt g; ]kgd sulm `sxXy hg >el so k;D Tg srukt uZet knk; skt df kgd su naukdsoof skr 4Cgu srukt uZet knk; skr ikv ]kgd sulm ji 4skn sn hH s>qe Syf sd jH sIa? df kgd su naukdsoof 4,g ckrdf rqHnv hL\c g; ]kgd sulm 4kF kgj P\i h/kv go skr sF Sx lki sdlm naukdsoof ct 4kF kdqp P\i h/kv 4kF kgj jd rugse sl unf Bd ]kF kgj P\i go sltf ckrdf dS h[yf Xe k"kH uZet su ulwL 4sF ukegse naukdsoof j? sd ulwL lm 4kF kpku jdsy nkoquv kd ulwL jkgusik' go 4,g kruke kIkv Syf sd hyNe kurtf ]kF kruke ;we hg kurb kd [ql skr 4kxSkt Hqp kIakd ]sxskvkt laG Xe sIkv 4,g [qn skt ],g kIakd thp hylv 4[ql ,g kIkv ]lc 4Tg srsn ykL kIakd jdkxy kIkv skd hyNe eg df sl,t 4,g chdjr hd suykL Xe [qn syko sukv sxkv ZGlf [ql j,kv 4,g [qn hxntV df kF g; hg kruke 4kF 9Ieflfsi8 4kF hnko[qn j,kv lknm ],g lknm endS 4,g rkc ydfqe rqgc pku Xe hxntV hdlm 4kF henkv lknm l iW <jk/klv ]kF Cgu henkv <jk/kl jkgusik' j,kv 4,g hl,t supku ],g Cgu hl,t suP\i ckrdf g; ]kgd sulm s j,kv 4kxy supku Xe jktkc go jd[j ji jlf skr ]kP\i kGn hygi su jkgusik' ct kd ulwL nkoquv kd krhx 4kF kpku ji dL\l jkgusik' jdsy hg nkoquv kd ulwL 4,g henkv kygi dhO go Xe epfi hH kyko su>el skd krhx 4,g henkv kygi go kyko su>el Xe epfi skd Xkn"ufim 4,g hjgx IfZ1nrav hd ulwL hH sl jywelDse Xe Xkyeke Bd hH jGf 4Tg srdl kuxf eku kd jywelDse sl,t ]henkv skn hg dS sd Ifskd lm 4kF rLfai kL\c7sl7sL\c kd ukK ;hrjkH ]kd 9htkyskLab8 Xkunf um Xe epfi ulwL j,kv 4Sqg ukegse j? sd ulwL j,kv Sx huZet naukdsoof 4Skt kv Xe yk;[ cr aMk>el sl <jgknm sl7sIskN dS 4Bx hgd Xe sL\c jGf j,kv Bx hgd Xe r{fal sygi df awg kruke Te u ]krhx ,g r{fzi df awg kruke Te skr u `kxawgd k;D Te 4,g Cgu ;kim Bskd ],g Cgu jlov Bskd kd susn 'snal sL\c surb ji yF sd 0q; 4hrL\i ewyke Cgu awt,ke gxt g; udfsy ]hn ykL Xelb krofd hjwi huiv jduqp skd sd,ke lb su ofd hldf jGf j,kv k;x k[yf sygi rjkHkge df ,g krskg ewyke kl 4Cgu hg ,g awt,ke gxt g; 4,g r{fzi go ],g skt krhx sxXgd so skr ]XNwi sl Xkjkdukt sd rjkHkge eg jxv 4k;x k;df jkrof kdlm Xe nkc jGf ]hxskg Bx hgd Xe sL\skF skr krhx df hxskg hl rkc Nqd df kxsgd go skr ]sxXNwi sl Klkgrfb eg jxv

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 133 egaP

slikv rkc hd ste dS udfsy 4Tg hukjqi ykl Xk[ky skt ]{bx yef ak;fg hl Xe uhet skr cv 4Tg srIwN sl ydfqe sL\c hH lkoof/av ]Tg xsky jknste sL\c udfsy 4,g kL\i kusn L\skN xaP kd ku<x7ykd huiv skd 9hIuf;pff8 skr cv j,kv 4,g Cgu pl go udfsy ]hd ''fskd hd sukOcf skd Xkrkc hjkl Xe 9u,i8 sd ykl jktg P\sL7jktg suXkgm ]k;df Wq' kupskl akg; sl cklgf sd ku<x7ykd hd epfi kGn hygi su Xkxsky utf Syflb skr 4kxskg cklgf akgd kd cklgf scay sd ykl Xk[ky go skr ]skg huc sygi ykl jktg AN yosd hg If1l ct dfXk;D 4g Cgu hg ;kim skr kd ku<x7ykd hd Xku,t j,kv hd XkvqngV Xelb skr ]Sqg sd If1l hd rxt hg ykl jktg hg AN , Bskd go cv skr 4huc hg If1l sygi ykl jktg jkp sd llht~~~hg suc skd ho1i df ,g hjH sl rki{i sjgx rqgc dS 9hIuf;pff8 dfXk;D ]sF srki L\skt Cgu kylkG knk; sl ykl jktg P\sL7jktg so skr sygi sl xaP sd [skt7iku lm Tg xaP skt sd [skt7iku sd epfi 4Tg surdf ykl jktg so df krki jd Cgu ;Z<uf lkgrfb 4,g kylkG kd ykl Xkjktg dr jhokge jdsy sl nso 4,g /yim sl jnkv j,kv ],g /yim eku kdum dfXk;D ]Tg uhykdel go df ,g kdDi skr kurb ji 2,g k;ki skg Cgu ;l kurb ;que dr hHv3n' dutukel surb rfzi sd henkv uhykdel dfXk;D 4kxskg k;x rhc rDo kl7kL\skF 4kxskg kdqp skg dr cr r1nkv henkv g; df ,g krxy kl df Tg Z<wijnkv surb n' so 4srky[nf Cgu hHd krI'f hurb rfzi sd uhykdel xsky uhykdel df skt ]Tg n' hnkoukel surb rfzi sd jd{Fhr sygi Xe nso+ dfXk;D 4Tg uhykdZowi sl7sL\skF k; ]uhykdel sd nso+ jd{Fhr sygi sd Xku,t 4,g Bqg Cgu hH Cgd hL\d hL\c hurb hd Xk;rDf; rqHnv surb j,kv kjiaji hcay hurb ji ho1i lb 4,g k;df xsk;zi d/fZkol ji ho1i8 lb Xe 9u'Xe;kL8 hd xk; AroHal sultf ,g kjiaji hd Xkjd{Fhr lhc,kp skt hd Xku,t ]Fkuefsu 4Tg jkndg sd kjiaji 9yu'Xe;kL uo8 hd jkdzi UHfof hg rqgc dS Fkuefsu dfXk;D 4,g <jkd kdlm 4,g Cgu /acal kd ukK7gqx Bskd kd gjr hldf 4,g Cgu /acal 9djfsIskt\b8 Bskd kd gjr hldf phc sd < j,kv Fkuefsu udfsy 4Tg jd{Fhr XolBkc sd Xku,t j,kv Tg BkH sjspp sd < Fkuefsu 4suc X;kjk/ xyv j,kv sIwI sl iW Ii nkc sd jhokge u,t j,kv wngV 4sF suc Cgu X;kjk/ skn u,t j,kv wngV ct ],g kFd hd Xkunf um g; j,kv 4Tg BkH sjspp sd < Fkuefsu

9`Xe ZHnal sd ukKgqx3sF k;D <jkd djfrakv so 4kF rcfayov ji Xk<jkd djfrakv kuskg kd < df kgd hg suikv dfXk;D `,g krskg /acal kl k;D `,g If1n k;D Xe /acal lb hdikv 4sgj 9dyV8 sd <hJ so Xe _s{ sd ukK7gqx Xe kjiaji hd ukK ek;v j,kv 4Sqg ryfpzi sl eku sd "f+ ljxfav jsk? sd XkvqngV hg so nkc sd Zk;pir jsk? 4sF BkH sjspp sd < Fkuefsu jd{Fhr XolBkc sd Xku,t ji jk/kv sd lkgrfb7u,t ]hJ ukoxH8

4,g oHal hH g; ]skg kxy u hH <{ dS 4,g oHal hH g; ]skg Bx skg hH Xe <{ jkp 4Tg srP\i jgkc eg dfXk;D Xe suP\i skd krhx g srxy Xeg sIa? jkp Syflb 4,g Cgu rkc Bx hgd jgkc Bskd g; hdkc 4kvqg oky,G cl nkc sdlm jGf 4su rxt T huql nkc sdlm ]su Ikjr1/ huql nkc sdlm ]su ;tal huql Fkl sdlm ]su uZqtv huql sygi 4sygi slcl huql krhx su Xk;efnkv skn skr 4kd sugd skdlm ,g kgj skg k;D Xe _s{Qqd ],g Cgu ;kim Bskd lki sd ;tal g; 4,g 9u'sdufw;d dFf,iyfsI8 hH g; 4Tg sgj k>el kl < akgo 4,g kgj jd klkKtf uZqtv akgo 4,g k;x L\i Xe k/ofqn uZqtv akgo 4,g kgj skg cl g; akgo 4Tg Sx skg sdb Xe _s{Qqd ]Xe _s{ sd Ze/ so akgo df ,g krgd skd kFd lm ;tal 4,g kylkG kd Xkyhe rqgc s; `,g kgj skg k;D ]akgo ,g kgj yp skt phc sd XkoLaki7oj,kd `Xe 0q; Tg sgj jd k;D sIsc sjse df g krNwi Ikjr1/ k/av 4,g krgd sl Ikjr1/ s/av j,kv ;tal ,g kO,c jwn surb go df ,g rkc hd ste sL\c hH g; cv , 4kyp kri skd ;tal sygi slcl 4hyp Cgu skd Xkxsky sL\[ lkilkv sygi slcl jc[ hdlb j,kv 4,g k;x kNwi jrhH ],g k;x kyskc jrhH g; ]k;x Cgu kgd jgkc Xe Xkn' dhO g; 4,g 9u'sdufw;d

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 233 egaP

4skg kukt skd suiv gjr hjwi sueg ct k;kv Cgu <{ Bskd kd <jxkt sl nkc s d rjkHkge skr 4Tg srxt sjwi eg hg Xe <{ sd hr,kuqp 4Tg hrwN skd Xkj['f sd orfv suiv ]sd suskg suiv ]sd kursp huiv e,kd Bskd hg Xe Xk<{ sd 0q; Xe ylv 4Tg srkt kxt skd ZktM Bqg Bskl 0q; ]srkt jd Cgu Iu 0q; 4Tg hjtqx s l Xk0q; sL\c skt ]Tg 01el Xe,kd hg so ji ho1i tkv udfsy 4Cgu <jkd Bskd kd suskg Iu ]kF Sgfkp kuskg 01el knk; slcl skr skd ukrqngV 4kL\y Cgu 0q; kL\c Bskd nkc sd rjkHkge ]nkc sd < skr su ukrqngV udfsy 4Tg srkt jd Iu skd Xkxsky 0q; df Tg srpskl xsky Ar<jk/kl ]sgj uk; j,kv 4kdl skg oHal Fkl sd < 0q; kl,t rjkHkge 4sgj s>ym Xe Xk;bkL\y hpqI ]Xe Xk;bkL\y hIske7hIskN eg jGf 4k;ki L\y Cgu 0q; kl,o jGf ]rjkHkge ]kL\y 0q; skt sulm Fkl sd < 4k;ki [sn Cgu kjkcqn go jGf ]k[sn skd BkpaM ltf su ukrqngV Fkl sd < df ,g kl skr pl 4k;x kN ji ukrqngV sjkl orDf; kd < 4k;nf L\skN cl sulm df kxsjd rdfav lkgrfb skt ,g kuI? hg dS 4k;nf L\skN sulm df ,g kFd hg dS hdlm `hxsIwN ikN k;D hd hxk; ji lkgrfb 4hrdl IwN Cgu ji lkgrfb ikN Bskd hd hxk; 4hrkt IwN Cgu ikN Bskd hdum ji lkgrfb udfsy ]Xe xq; sd < sF rDf; hrehd Fkuefsu Syflb 4,g krht kjwi7kd7kjwi skd k'nf dS orDf; kd Fkuefsu 4,g krjd rnfkNkv skd zxel orDf; kd < 4,g Cgu BkuOfd Bskd Xelm 4Tg srdl ukpgi ]Tg srdl ukt < slm ]Tg srukt skt Fkuefsu 4srdl ukt Cgu3srukt Cgu Fkuefsu skt Tg srukt Nqd rqgc < 4Tg 9yu'Xe;kL7hIe8 < dfXk;D 4Tg <jkd sdlm 4sF srdl sy Nqd sl < skr srgkp 4Tg srdl sn Cgu hH Nqd skd < Fkuefsu dfXk;D 4,g Cgu kl ]skg hyef skd < rkc7gqx Bskd ]rkc 9djfsIskt\b8 Bskd sl Fkuefsu df skg krpskl Bskd jxv udfsy 4skg rkc hd suL\skt /acal Bskd slltf Cgu hg ,g Bskd akgt ],g Cgu kuiv Bskd akgt 6,g kukt skg xalv ]Tg susn L\skN /acal cl akgt ],g 9u'Xe;kL8 kd xkjof ]Tg jgkc sd k;ufqn hd xkj skr go 4,g Cgu /acal Bskd sllm 4Sx Cgu hH suNwi es{7y'qd hHd Fkuefsu dfXk;D 4,g Cgu Bko7BkH Bskd sl Gjr hd Fkuefsu ]Tg BkH s jspp Fkuefsu sl Gjr hd < df X>el kl skr 4krkt gj Cgu ;we Bskd kd xkj j,kv /acal7rDf; Syf sdlm 4,g krkt skg kyhjFi kL\c ],g krkt skg jskOd kL\c hxk; 4,g uOfd rqgc 4,g ydfqe kL\c g; ]sn ukel skd hldf hxk; 4Sx Cgu susn ukel skd < hHd Fkuefsu 4Tg srkt susn ukel < skr Tg sryduf sl oakx Fkuefsu 4,g rkc hd ste sL\c hH g; 4Tg srkt susn ukel skdum < skr ]Tg sryduf Fkuefsu s l oakx 4,g krskg hH kuyef slum kd < hHd7hHd 4Tg BkH sjspp so sd < 4Tg hL\d ColBkc Xelm Fkuefsu 4kF 9u'Xe;kL8 dZFkl kL\c go Xe rhrv udfsy 4Syf sd ;ofH hgj Cgu krdZFkl Bskd hd 9u'Xe;kL8 sd xk; lm cv 4k;x [wl go ],g skt 9u'Xe;kL8 kd xk; dfXk;D 4kxskg Cgu jd{Fhr akolhpi nkc sd jd{Fhr Xolhc,kp df ,g hrL\i ewyke dZFkl rqgc rkc g; Syflb 4Bx hyp hrskg <h{ sjh/7sjh/ hg 9u'Xe;kL8 go cv dfXk;D 4,g ydfqe rqgc ]kxsdl skg Cgd hH Xe ;ofH j,kv 4,g Cgu hH Cgd ji ho1i kyckdqe Bskd kdlb 4,g kjiaji hL\c s lcl Xe 9u'Xe;kL8 sd xk; ji ho1i g; ],g kjiaji hcay hd Xkjd{Fhr lhc,kp skt g; 4,g kukjqi ykl ,kl lhpi sl Xk<kezi dlfkgrf hg rqgc skr jd{Fhr akolhc,kp j,kv 4,g nwt,ke jd{Fhr kygi kd Xku,t Xe nso+ Xelm 4,g krhc k[yfuv kdum ykd kL\c rqgc hH sllm ],g krhc Sqg s[yf kdum ykd kurtf j,kv 4Tg Sqg s[yf sl ykl Xkjktg jGf 4Tg Sx s[j <je ZGlf nso dr ykl Xkjktg 4,g ykd kcay hH skr ]Xkg hH u scu 4ed7sl7ed3Z"o7jktg scu ed7sl7ed skd nso k;df ;r skr su dyrf 4,g Bqg hcay ku<x7ykd hd ukKof cv udfsy 2ue kd henkv 4Tg hrdl L\i ewyke hukjqi ykl [ky paki skt Cn ykL sulm hH ak;fg hl Xelm skr ]Bkuc ho1i sulm ct 4,g oHal Nqd cl Syf sd ukoxH df ]kgd sulm `kgd k;D skr ]Cyef sl uhet j,kv kvqg jkdofkv kd Xk;fg hukjqi ykl [ky paki7paki ]jkp7jkp ]uhr7uhr ]hukjqi ykl Xk[ky7Xkjktg s; ct ]su 9u;tfkysk;Ff8 BklB dS 4krdl Cgu kxLf <kezi Bskd skd Xk;lfkoof/av3awgd

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 333 egaP

4,g krsn eku kd rfzi slm go 4,g hgo ],g skt ],g Cgu kekeji Bskd rDjfrfv sdlm ],g skt ]cyre 4,g Cgu kekeji Bskd Cgd df ,g hg; cyre hH kdlm skr Skt Xe >el hjgx j,kv drfku jxv 4,g Cgu kekeji Bskd Cgd ],g krgd drfku 4Cg; 6kekeji ,g Cg; ],g krgd drfkv jkn>el 4j,kv Cgd 6kekeji ,g akgo ],g krgd drfkv >elku 4awg krkt skg kekeji hg Te 4krkt gj Cgu kjlwn kekeji skr ,g hrP\c Bkjgx hd krdrfkv ct udfsy 4,g kekeji df ,g krgd hg kurb drfkv `,g k;D krgd drfkv 4,g hrkt paqgi ji dS ]Skt kv hH sl Cgd >el dfXk;D 4kxSkt Cgu suL\x> sl drfkv drfku jkn>el 4kxSkt Cgu suL\x> sl drfku drfkv jkn>el 4,g sl Xkdrfku >elku kd Xkdrfkv >elku ZGlf kL\x> 4,g Cgu kL\x> Bskd Xe sjgx 4,g kd uisyFm knl kL\x> 4Tg srskg Xe /skjof sd Xkdrfku syFm drfkv syFm ZGlf 4,g hg krskg drfku kjgx go ],g drfkv kjgx skt

9`h;ki krdrfkv hjgx hurb jd jtqx sl krdrfku ldf su <8

4,g Cgu hg <jkd Bskd kl 4,g Cgu hg rjWt Bskd hl ]skg krskg /yim ji yrrav skd < Nqd sl Fkuefsu ]udfsy 4,g krdl sy [hl hH s l hldf go 4,g krdl kuc Qqx hH skd hldf go 4,g krdl kt su[hl hH Cgd go ]skg lj Xe Xkvqygi cl sd uoht sltf dfXk;D 4Tg srdl jd go hg < ]Cgu 4,g hrskg Ixzi hg krtgl hd su[hl ],g hrskg Ixzi hg kegfe sllb 4,g hrskg Ixzi hg kejfx hd < sllb 4Tg srkt syp suuql hH akgo skr Tg sryskc Fkuefsu hHd < sl 4krskg Cgu uknzi7uknkv Nqd ]krskg Cgu usn7usy Nqd ],g krskg gj,xo jkdeu Syflb 4,g Cgu rjWt Bskd Cgd hd su[hl Nqd skdum 4,g ;sFki rZk;i lki sdum ji Fi7k_k; lm ]Tg sgj yp so akgt ji Fi7k_k; lm j,kv 4,g lki sdum jkl kd oHquv sL\c dS ],g jgskj/ hL\c dS hd Xkjd{Fhr lhdDb sNhi sdum 4,g jgskj/ dS lki sd Fkuefsu j,kv 4,g Cgu utsk;zi Bskd 4,g Cgu rjWt Bskd 4Cgu sxX[hl Fkuefsu udfsy ]Syf sd Fkuefsu ,g krdl skg skd su[hl sl < 4,g ;w' cl akgt ],g krL\xcf Nqd u ],g kruc Nqd u akgt Tg srkt Gjr lm eg 4Tg hrL\xcf ]Tg hruc ]Tg hrI? Xthp akgt Tg srskg knof sl ekuI? lm eg 4Tg srskg knof sl lkgrfb eg df ,g g; hg cyre kd xk; ],g g; hg cyre kd 9u'Slfaujf8 Xe ylv 4srkt L\skN Cgu k[sj Bskd ji lkgrfb udfsy ]rDf; hokHzi surb 4,g Cgu Xe XkFazx wngV [sym kd dr jhokge 4,g Fkuefsu go ],g [sym kd rDf; ltf sl eku sd ljxfav jsk? df ,g krkt k;df ukequv kd jd{Fhr XolBkc j,kv 4kd jd{Fhr XolBsr ],g Xe XkFazx wngV [sym kl7kL\skF kd FkuZoki jGf 4,g Xe XkFazx wngV [sym kd jd{Fhr sygi Xe Xkjd{Fhr lhc,kp sd Xku,t df ,g rkc hd ste rqgc Syflb 4srkt L\skN Cgu k[sj Bskd ji lkgrfb rDf; sl,t Fkuefsu 4Tg srkt uc <jkd so sd 0q; sL\c surb j,kv 4krL\i Cgu /skjof Bskd Xe rfho lb 4Tg srsy jd jkdho skd 0q; lm so ]Tg Stf Xe hjqlakc j,kv rhx skt ]Tg re Xe ukx7;1u surb skt ]Tg rtfajxkj surb skt ]< j,kv 4sdb ]Tg wygi skn sd uoht hH so 4,g hrskg kn,i hH kekv j,kv kre{ hd ut1l Fkl sd laoof ]Xe k;kN hd laoof Xe ylv 4Tg srOm skg 9oIfSf8 4Tg srOm skg ;fl ]Tg srgj sL\i ekdsc 'av skt so sjkeg Xe hr,kuqp hdlm df k[sn Cgu g; sueg j,kv 4,g krkt kxt skd kursp rqlzi Bqg h;skl hjkeg go df k[sn Cgu wygi kjlwn sueg 4,g krkt jd Iu go df ,g k[sn wygi hg dS kd 0q; sueg df ,g rkc hd Z;pkv hL\c g; 4kxSkt skg Cgu ;sk; sd suL\y 0q; kjlhr jGf go Xe k"o paki7ln df krdl gd Cgu Bskd j,kv 4k;x skg ;sk; sd suL\y 0q; kjlwn jGf go nkc ykl lhc j,kv kjtqx Xe gn,kp ,kl lhUm 0q; kygi udfsy 4ji hrkN hdlm sjtqx 0q; skn 4kF k;x j[cf jd IwI huZet 4k;x skg Ixzi jGf kl,o ]kF Cgu hHd ukikt kl,t ]Xe ykl lhc ZGlf udfsy 4gjr hjqc kF k;x skg Iu ukikt 4kFd ,g hjw/v go udfsy 4sIef j,kv sIwI so df hdum ,g kFd dS ]Tg sjtqx akgt 0q;kge skn syNif

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 433 egaP

4Tg Cgu skr Xyhyn h/kv7h/kv Cgd lki sd Xkuskn df kryp Cgu kri g; sllb k;D `k;ki k>el skd drfkv hldf drfku Bskd `k;ki k>el skd drfku hldf drfkv Bskd dr tkv `nkoof g; ,g kcay kurdf Xe hxntV hd ;que ]kyp ykl lkpi7lhykp Xe hxntV hdikv g; ],g kri skdikv df kgd slum suTe skr 4srki jd ryx >qe g; u ]krki jd ryx skdub Te u 4Tg hrxy dhO Xgb Xyhyn hdub ]Tg hrxy dhO s>qe Xyhyn hjse `krki skg s Cgu ;r Nqd ]Tg srjd nkoof ikv sl ykl lkpi7lhykp df kNwi slum suTe jGf `aMskg kL\[ akgd Te cv 4Tg sdqp Iakc ikv k/kv7k/kv `,g akgd ;kim Syf sd sjlhr ]k;yf jd kjwi nkoof suikv ]kgd suTe `,g kugd k;D kdikv 4Tg sruke skd joB utl g; ]awg kruke Cgu skd joB Te 4,g kryp sl ykl lkpi Bskd phc sjkeg df skt Tg Skv jdsy ykol dS eg df kgd suXkgm j,kv Skv suyef sl>qe so 4hF zem hd Xkuskn jiM sd ykl Okl Bskd 4kF kcay nkoof kd Xkuskn um 4Tg srkt sryp nkoof j,kv Tg srkt dqp henkv 4Tg srkt syp srskg scay so 4Cgu krkv skr rav Bskd Xe nkoof dfXk;D ]Tg srskg scay nkoof cl Xe ylv 4kF kcay nkoof kdum j,kv ]sPw\c Xkuskn 4sF hlskL\i Xkuskn so 4kF <kzc Xelm dS j,kv kF u,t Xelm dS 4Skv lki sjse henkv sP\wc skn sd oakx lm j,kv kF kvqg kjgO Xe oakx dS Te 4,g krL\i ZdG k;D Xelm ]9tb pgf I,n8 ],g krL\i ZdG k;D slm ],g skt 4,g nkoof kd Xk>elku ZGlf g; ]Cgu k; ,g joB 4hxXIef j,kv hxXuc Xjgy ]kxskg knof j,kv kxsjrm uoht g; ]sxXgj srew? sjkr7nakp s; ]hxsgj hrskg hH jGf ho1i g; ]sxXyp hH jGf ynkc s; ]sxXy[f hH jGf ywG s; ]sxXlag hH jGf s/,ki s; 4,g go ,g skt 2,g krL\i ZdG k;D hH skr skgd johuv slm3skgd rfzi slm ]skgd joB slm 4,g krL\i Cgu ZdG Bskd sllb ,g krkt k;nf eku k;D slm df Tg srjd jkdho Xe krugx surb kdlm ,g skt < Xe ylv 4Tg Cgu hH jqrkv Syf sd suL\di skd krdrfkv hyFm hldf < dfXk;D ],g Cgu <jkd kd sujtqx sl krdrfku hldf skd < 4hH xsky so 4Tg srkt gj iqp eg Syflb 4,g hrdl kt Cgu hgd hjwi j,kv ]Tg srgd hjwi eg 4Tg srgd Xrkc h/kv7h/kv hg Xkuskn 4go u ]g; u 49I,n jku ]lnf jnhu8 4,g krgd k/kv hH drfkv ],g krgd k/kv hH drfku sl 4,g k;x Cgu kgd go ],g skt j,kv 4,g Cgu hH go ],g Cgu hH g; ]Tg srgd n"ufim 4rfsu7rfsu ]Tg rgd n"ufim sl,t 4Tg srjd Z'i skd Xk;bkjgx Xkuskn ub skt Tg Sqg xsky hH sl 4,g kgj sn ;rDo dek/s"uf go 4,g s Cgu joB go ],g skt ],g kgj gd drfku 4,g kgj sn ;rDo dek;s/of go 4,g joB go ],g skt ],g kgj gd drfkv 4Xjd xsk;im kd n' 9oIfsxuf8 k; ]Xjd xsk;im kd n' 9oIftfki8 skr k;3Tg ;kim hg skn ]Xjd xsk;im eg kd n' hH Bskd df ,g g; rchlqe j,kv 4,g jskt kdum ji 9Labke oIfsxuf8 go ]Tg n' sd 9hIofIfsxuf8 go Tg srjd xsk;zi kd n' skt go dfXk;D ]Tg srdl L\i ewyke drfku skd Xkdrfkv syFm rDf; sl,t rwe< 4,g kd /s"uf go ]Tg srjd xsk;zi kd n' skt so ZGlf 4Tg srL\i Bk[nf Xe kFv ltf Tg Cgu Xe kFv lm drfku 4Tg Cgu drfku xsk; j,kv ;akl udfsy 4Tg srL\i Bk[nf drfku skd drfkv syFm xsk; k; ;akl 4skd suiv skd suuke drfku Tg Cgu htkj jhokge j,kv 0qc 4,g kgd drfku skd jhokge ]skd 0qc sulm kF drfkv hnko;s/of skt Syflb 4,g ZdG hg kurb ],g krjd xsk;zi kd Xkn' hpko/s"uf drfku j,kv 4,g ZdG hg kurb ],g krjd xsk;zi kd Xkn' hpko;s/of drfkv Xe ylv 4k[sn Cgu ZdG Bskd hHd Xe krdrfku hjgx j,kv krdrfkv hjgx suTe 4,g kekeji hgo ,g skt 4,g Cgu kekeji rDjfrfv df ,g krgd hg; hH drfkv kjgx 4,g ryx rkc hd supskl skd kekeji rDjfrfv g; 4,g kekeji hgo ,g skt df ,g g; cyre dfXk;D ],g Cgu kekeji Bskd ],g krgd g; 4,g drfku jsk? g; cv 4kxaMkt skg kekeji hg Te `,g k;D Ztg Xe suskg sjse skr ],g hg kuskg kekeji skd hldf jxv j,kv `jGf awg krskg kL\[ akgd Te cr `kxskg k;D kjse ]kxaMki jd u rZknc Te ],g kekeji Bskd hH Cgd jxv df ,g kgj gd g; go huk; `kxskg k;D kjse jGf dfXk;D ]kxaMki jd u rZknc Te skr ,g kekeji Bskd hH Cgd nf; df ,g upo dS kd slhu 4,g krskg kjgx hHd drfkv Bskd kurtf ]kjgx hg kurm 4,g dS Xe Xkdrfku sjgx7sl7sjgx slhu j,kv ],g upo dS kd slhu

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 533 egaP

4,g ;l go ,g krL\i Bk[nf skt skr ]aSkt sk[ cl n' j,kv k"kH j,kv Skt skg jrhH jxv kIkUl kl 4,g ;l go ,g krL\i Bk[nf skt skr ]Skt skg hHd kIkUl kl jxv 4kF kvqg Cgu hHd kl ]ji ho1i kvqg kIkUl kl,t stc gjkc unf lm skr 4awy uql Te ]Xe sukypf awdwp u Te kd,ke dS skr hxSkypf ho1i hjkl 2tkokv hd wg df awy skr uql Te df kpskl sucl dfXk;D 4Cgu k;kypf Bskd ]k;x kN kIkUl endS j,kv stc gjkc dhO 4ji ho1i hjwi Sx y,G xsky Gjr cl ]ji Xk;Ifskp ]ji XkL\kgi 4hd k{hrzi jdy,G Xe Xkoakx j,kv ji XkdL\l su Xkxsky sl krjqrkv hd stc gjkc j,kv 4k;x kv unf go ]kvqg g; jGf 4kxSkt L\i Bkuql skr kxskg akgo Bskd jxv ]kxsdl yef jRm n;k' ]hxSkt paqgi tkokv dr nakp 4sdb ]sxXjd tkokv hd wg3sxXjd jkdaqg sl jskt xsky sd k;ufqn hjkl jgiskn stc gjkc dhO j,kv k;df r;uf unf lk[ dS su Xkxsky sd ho1i hjkl skr 4,g krsn jd Wq' kuL\skt /acal sl nakp j,kv krskg Cgu kn,i kpc 4,g kukjqi kL\c ue kd suL\skt /acal sl nakp 4Tg hL\x sl unf rqgc X[akv hd henkv ji nakp dfXk;D 4Xn ckot jdskg sdb jxv xsky so ],g krdl kv hH ckot j,kv kxsy uql skr kxskg Bskd ji nakp jxv j,kv 4,g hrdl paqgi tkokv dr nakp skr aSkypf sl jskt Xe <{ dS hldf jdyef cl eg jxv df k;df ;r su Xkxsky sd ho1i hjkl df kvqg kl jkc dS df kF krjd k;df dkte go 4kF krjd k;df dkte dS uso.I Zdke ],g kuql suTe 4aWd nac Te rkc huiv j,kv kuI? hl7hIskN dS 4,g kuskg dek/ hg kuskg go `ikv sxXkg k;D go 4kucf sd k"kH hH jGf sxXkg skr ikv j,kv `drfku kxskg akgd ]drfkv kxskg akgd ]ukeylqe kxskg akgd ]wngV kxskg akgd skr ]Skt hy uhN k"kH hdikv jxv Syf sd sIa? lhc,kp 4s;gfj sruke skr skg kuuke skt skdikv ]Cgu gj,xo rak0lf 4s;[fj kxy sl hrkN yqdycf ]Cgu gj,xo _k' 4s;[fj jdykgl ikv gj,xo Ze/ 4Cgu gj,xo Ze/ ]lc ]Skt hy uhN k"kH hdikv Syf sd sIa? lhc,kp `sxXkg akgd nkoof sjkeg skr ]Skt sk[ k"kH hjkeg Syf sd sIa? lhc,kp df Xpskl skd unf dS `awg drfku Te df sgd dS j,kv awg drfkv Te df Xgd s; df slltf sxXjd k;D s; `kxsyp sl,d nkoof phc dub 4,g drfkv j,kv ,g henkv kxawx dS j,kv ],g drfku j,kv ,g henkv kxawx dS df sky >el 4Tg srkt uc oim s sL\c skr ]XL\i yp jduke ;l eg skdum jxv df Tg hl XywH hd _k'k"kH j,kv 4Tg XywH Bx hd Xe _k'k"kH ]Tg X ywH Bx hd Xe 9htkykyGf8 ],g Cgu urpVor ]Tg srgd eg sltf urpVor ]9hGlkyGf8 d/fv hjkeg j,kv 4,g Bx skg ywH hd k"kH ZGlf 4,g Bx skg ywH 9dIfofyV8 jdsy skd drfku j,kv drfkv ]jdsy skd johuv j,kv joB ]Cgu 2,g ZFv kurdf kd nkoof lb skr ]skg rfFf hl ct cv 4,g krjd Cgu Gf hH hdub go 4sulm ,g k;nf kOcf Cgu ji ulkglV hldf skdub skr Tg sruke skd joB g; 4,g krjd jkdho Xgqr ]krsn jd Cgu jd ykduf jgkc sd k;ufqn Xgqr joB skr sruke Cgu skd joB eqr 4Tg srjd eszi hH skr Tg sruke skd joB g; 4skg srjd eszi hH skr sruke Cgu skd joB eqr 4Tg srsy lko g; hH skr ],g joB kdub 4skg srsy lko hH skr ,g Cgu joB eqr `skg sL\i Xk;D Xe nkoof ZF; lb df kgd suTe jGf skr `,g k;D kujd ]Cgu ]kgd suXkgm `sxskjd k;D eqr skr ],g Cgu joB df Skt skg ;r g; jxv j,kv kgd suTe `,g k;D kujd ]kgd suXkgm `sxskjd k;D eqr skr ],g joB df Skt skg ;Z<uf g; j,kv ]sn sn jd[yf Bskd ]9LhIajkx8 ]Skt skg kdDi ],g joB df Skt skg ;r g; jxv j,kv df kgd slum suTe jGf `,g ;l k;D df sktsk[ hH Xelm ]skyp re hg jduke ;lv slm ,g kgj gd skt kjlwn df kurb k;x gj cv 4,g ;l Xelm skg sgj gd skt eqr ]awg htkj Te Syf sdlm 4hg ,g Xelm3,g ;l Xelm awg kgj gd skt Te df skn L\skN Gf hdlb eqr cv `,g krdl skg ;l hH Xelm k;D ],g kgj gd skt kjlwn df skjd ''fskd hd su[sn skd rkc lb j,kv skvkt Xkuskn eqr cv df awg krgd g; sleqr Te skr `kxsL\i jrav Bskd sllm k;D 4awn Xyhyn jdskg sL\[ Xe {i dS Te df kxskg hg; knk;7sl7knk; skr aMkt L\i Xe nkoof Te jxv dfXk;D 4awg krdl skg hxsk;gl skr ]awL\i u Xe nkoof sjkgqr Te df kgd suTe 2kxskg hH go df Tg srdl uke sl,d so skd jskN rhjiof sllm j,kv 4,g krL\i Bk[nf jskN Xe Fkg skd Xkuskn Syflb `Tg Sqg sL\di jskN k/kv7k/kv kd ;l df Cgu skr kl Cgd j,kv 4Tg rwcte ji yhyn huiv7huiv Xkuskn dfXk;D

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 633 egaP

s l ykdnfkuv jkrok< 4k;df Cgu jkdho su 0c kd un hd kjiji lb hH q s s a jGf 4g kryef hH e n' 9<kouf8 rDk0c okH hgo 4kF kdp kg lk;of kd , X Z s q q s n' 9<kouf8 e krhxnoxH.nehJ e nkc jkv e n"ufim eFi ]e Hnal hlb Z X . X , X z X Z 4g hg oHuv kd kruhgekv , q g; dfk;D ]g k;x kgd e n"ufim hg kl ]g k;x kgd e no hg kl df X , X , X s kujd r/nm g hukec g; df kgd kt gcl uikv e jkc d n"ufim7no jkv 1 . , s s q s X s s s , 4g hrkg r , s fwHuv hl ]g rxy ugc hH eg ]g krxy ugc Nd cl cr g rkt kv Xe k; q T s s , s q T s X r ct ikv jdLkN kd dr df g hrLi Ghydr Nd hH e hy' hdikv jkv s\ s Z T \ X q X , , 4g rkc hd < go 4g krn kder e u , wa s s q T kK go ]g ukK kt rki l ykdnfkuv df g rgd kr < 4g Cgu l < j , s z s T s s T s xe 4kxSkt Li eyke kIkN hg ;puf kr kg; df k[n ue dfk;D ]k;x kg kI \ w s s a s s T X s kN kurb jdkv kg; jkdgv kje 4kxSkt kg ryfxof jkdgv kje jkv g kgj s a a s s a s , wa kt lki d ht 'hutj hjkdgjuf e df kF kxy kl >e cr kF k;kv kg; Te s a T s q a `Skt kNi k;D sl hH w X hldf ;v e jkc d jkdk{kl d noVjv df kvg llge kl llm ]slikv X s s s q w s kyef 9u'hIijIb8 kt jxe ]g kruke hH e klo g rgd e jkc d hjpLfki k zs a s wa T , T s X s s s a lt ikv df ]jkc Bd ]e ue g krOm g; ui rjd7rjd rkc hd noVjv hJ , X , z s s 94tlkIedjl n jku ue n jnhu sov dI bkv lbkIel LS ]tslk s a , s a a Iedjl n LaS ue n ]Fkc ov dI bkv lbkIel 4ue n ov dI Iku L Ic , s s s , s s w ]tlkIedjl n sov dI bkv lbkIel 4IDtkv tb In ]tlkIekdjl n o s a s s , s a s v dI Iku L Ic ]IDstl n ]ue n ov dI bkv lbkIel83g k[yf gxt d s w , s s , S e 9LmkyD Ibkg Gkv o n8 4Bg rhprkc e jkc d noVjv hJ tkv gcql X s q X s s 4rdl Cgu gc eg df g kurb 'kt kdikv jxe ]g rjkli oki7 s , s T s a Fkg hH eg kd ugc ]Cgu rLy eg rfkH hd durf lm rFfd kjk} dikv d s s s \ a s s f g g; Ghydr 4g rkt Li e rdDnf eg rgc7rgc Fkl d gkoi7dko di , T s \ X s s s z . s kv ]Fkl dikv k;7k; g hxy sugc k;7k; kjk/7upoi hdikv ]hJ ukoxH8 s X X , X X z < dhri d Ioky[f <i hd okHo &! z s Z w
4,g ydfqe kugd ]Sdf hryx kucf Xgd k;D skd < 4hxSkt skg hryx skr ]Xgd drfku skd < 4hxSkt skg hryx skr ]Xgd drfkv skd < Syflb 4,g jkdho hg kjwi skd < 4Tg srgj srL\y jdL\di skd Xkn' sd Xk;l s/kv7s/kv Xkuskn 4,g ;l drfkv u ],g ;l drfku u Syflb 4,g Cgu ;kim Bskd kd suIkd skd ;l ],g krdl kt kIkd rak0lf 4,g krdl skg rak0lf kd ;l s/kv ZGlf skr ],g ;l k/kv lki sdikv jxv Syflb 4krdl kt Cgu kIkd ]krdl kt Cgu kL\skr ;l ]sgj uk; j,kv 4,g krL\i ewyke ;l go 4krdl kt Cgu hH kL\skN skd ;l s/kv ],g krdl kt hH kL\skN skd ;lv dfXk;D 4,g krskg jrnc knl sl ;lv ;l k/kv j,kv 4,g lki sd Xkdrfku klgf k/kv kd ;l ],g lki sd Xkdrfkv klgf k/kv kd ;l
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 733 egaP

kuy kIt re <kei Nd llb ]kukt uldf ]kgd uldf er dr cr ]ky ukt s q z q s s s q s u er dr ct ]g kukt kl u 0c df kuy uke re Syflb er ]g krgd q , s q s q wa e df kusy uke re Syflb er df g rgd hH g; kd kyko uul uiv 0c T q T s s X s q s q dfk;D 4g kdp kg kjr[ kLc dr ;el d 0c Fkl d uy eku kd kxky ukj X , q s \ s q s s s X s s q i ]Fkl d kxky ukji dfk;D ]rsy Cgu eku kd kxky ukji o hg jkdukt jkv s X s s q X s X s s q s , 4g krgd ler ]kukt uTe kt kl df g sr wa s q s s T gd Iiuf /hl 0c Syflb 4g Cgu kyko suLi jrv Bkd e kOrfi hd ;l l s q , \ a s X z b 4g Cgu kyko suLi dG Bkd e kejfx hd ;l lb 4g Cgu kyko ukg 9u'h , \ Z s X , s s LS8 Nd l usy eku kdum kg kukt hH su kxky jktg jkv Xelb ]g kukt kt q s s s X s , , s ]g kukt ;l kurtf su 0c 4Cgu kxLt Nd e ;l llb ]kukt u udf7udf , q s q\ q X s s df 4Cgu kxLq\t Nd elm ]g gj ukt go kt 4g kyko uLi Cgu dG knk; N s q X T s s , s \ Z d l ukLq\t k;gfkox jkv cr ]g gj ukt ;l hg ;o 0c ct dfk;D 4g Cgu q s s a , T s a q X , <jkd Bkd 4g kukt ;l ukgtf rjd Cgu rkc hd kxky ukji jkl um 0c s , s X s X s s q s q 4g , hrdl kg l jkdi kn k<"k? hd ;l Syflb 4krdl kg Cgu k;u jkv kukji s s z s s s , q ;l 4g rdl kg ukji jkv Su ;lv Glf 4sxukt hg; kr xukt ;l nf; ] T s s s q , Z X s s X sxukt yd kt 4sxukt hg; kr sxXukt ;l nf; ]g gj ukt tkv kt 4kxkg kukt X s X s T s s s hg; kr g kukt ;l jxv ]kxkg kukt ygi sukgtf 4g kt ]g krgd hgo Te3 s , s s X , s wa g krkg hg kurb cyre kd nfkuv 4g kt ]g krgd ;l hgo e df g gj gd , s , s wa T T s < 4g kukji kt g kgj gd ;l hgo e ]g gj gd < df kuy >el r , q s wa T T s s e g; ikv cr ]g nfkuv kt g kgj gd ;l hgo e df g rgd < nf; kr , s wa T T s s 4g Cgu uhpki ]kukji Fv kd nfkuv 4g g; , z q Z , Fv kd nfkuv 4g knl kt g hgo kr ;l 4g kukji u ]g k;u kr u ;l 4kF Z , s , s , q , s k;u hHd kukji ]g krkt kg kukji kr k;u 4sxSkt kg ukji yd ]g rgd k; q , s q s a s s q T s u tkv eg kdutf jkv F Su hHd go g rgd kukji eg kdutf cl 4kxSkt s , s T s q s Li kukji yd go ]g k;u df g krgd ;l kt 4g krkg kukji u ]g krkg \ q , , s , s q , s k;u kr u ;l kr 4g hH <{ lb ]g hH hHv kr ;l dfk;D 4krdl kg Cgu s s , , s X s ;l go ]k;x Li kukji skt jkv 4krkg Cgu Hjki hHd kd ;l 4g krkg Haj \ q , s a z , s ki kr kd ukji 4g Cgu 9IX;'fuS8 ZFv kd nfkuv 49lsyxuVxfcf8 ]g Fv kd n z s s q , , Z fkuv 4g Cgu Hjki Bkd kdltf ]g ZFv kd nfkuv 4Cgu kukji Fv kd nfkuv , a z s , q Z 4g nfkuv kr ;l , s 94jd <jkouf kd kvkd' k;i X X a ]Skt hgd roof krd<fkeki d0fkc hdldf kr 4g <jrov e kupozi d z , s , X X s 0c hg kd rk0lf d kn"ufim jkluv d u<k/kj~kL hH Sg r[j jk/kv j q a s X q s q s i rfhri htuf kd 0c jxe 4g krjd kokn kd ukv y ji hoi kd ukK rkzi z q , s s 1 s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 833 egaP

l e k<jp dum xky l jn7jwn ]F Sx kg k"k?nm d ;l dr jn7jn ]rxt X X s s s w s s s . s w w o dfct ]nkc d ykl gjkc hyef lum hui jkv Iky lifko okx 0c go s s s , s , a q ct jkv 4huke Cgu su hui hd 0c udfy ]hy uke rkc hd 0qc u kv{Hf d , q s s X q s 0c df g krkg kl jkc Bd jkv 4kgo g Cgu <j' hd < hHv go ]g _ q , s , a , , ef kr utv 4g k;kv jdkg <j' hd 0c go ]g k;kv rDf; kt lki d 0c s qZ , s q , s s q 4g <jkd hH jkv elb jkv T , X , 4g gj gd Cgu llm hg o df g rgkp kujd Gkl thp dS ji ue d ut T s s s T s s qZ v o 4g gj gd llm rkc hd kjk/ hcy hd ;l yod < Syflb 4g kgj s T s s a s , kt Cgu utk[ n[ uqZtv ]hrkt kg jkv rkc kr krkt utk[ n[ utv 4g ZF s s q s , s s s q qZ , v elb Syf d utv 4g kgj gd ler e hgo ]g k;x kgd knl kt ]g nfku X s qZ wa s q T , s , v kt go 4g kgd l kjkv hH u kjkv sygi l>e g; ]g Cgu kl g kgj gd s , s X , s X , s q , wa s q l>r hg e g; ]g kgj gd e kt df g rgd llm < kr 4g k;nf jd y T wa T s T s s s , kLkokL jkv rhH;H lm u rfFf hd 0q; jkv g ujd 0; go kr k;kv ]g C s a , s s , , s q s , gu hg k;kv e tk[ hd ;l go 4g k;x Cgu su[hl ;l jdOc lki d Qx h X s , , s q ldf ]e kjnd hd Lkgi hldf ]e eJkv Bkd go 4Syf d utv g Cgu ykol X a \ X s s qZ , Bkd kd utk[ ]g k;D ;l df g jrkv Syf d u>el Glf go 4g Cgu d/ s s s , , q s s Z , kl Bkd go 4g krdl kt kgd Syf d jkdk{kl d ;l hg lm kr cr ]kg s , s s s s s d/kl dS uqZtv jxv 4g kgd l kjkv u kjkv ygi hH jkv g; ]g Cgu kl , s X , s X , s , , g kgj gd l>r hg e g; ]g kgj gd l>r e kt df g rgd < Syflb wa s q T wa s q T s T s 4g Cgu hH k;kv Syf d ujd <jokuv go 4g dlm kd ugd g; g k;D ; , s s T q s s , l kurtf ]g Cgu dlm urm kd ujd <jokuv kd ;l uekl dlm < T q s s s s s Syflb 4g k;nf jd rhH;H lm u rfFf ]g k;x kg 9L;d8 Glf go ]g k , s s , s w Z , vg refHof Glf go 4g kvg rxgke Glf go 4g Cgu tk[ Bkd hd ;l hd q z Z , q z s Z , s s lm g kL[ rDf; kt suekl d < 4g Cgu rDf; kyko uekl d 0c go ]g , \ s s , s s q , s uekl d < rDf; skt 4g Cgu rDf; kvg kyduf ji tk[ hd ;l Bkd g s , q s s o ]g Cgu d/kl Bkd go ]g henkv kd gjr jln rgc uekl d < udfy , s , s w q s s s 4kuy uke re Syflb g kgd s , s u 0c dr cr ]ky u ukt hH er jkv 4g krgd ler e g; ]g k[n uTe ; q s q , wa s q T , s s l g; ]g kukt ue kl ]g rgd o 4rjd Cgu hg rkc hd k/cl jkl yNif , s T T s s s X a a s s sl iW Iiuf 0c Syflb 4Skjgkn kd <kei d 0c o df Syf d kyko ukv N q a s s z s q s s X s s hi l uiv g gj uc krkj o jGf kr ]aSkjgkn kd k<kei yNif uiv 0c jx s s T s s s s s X z s s q v jkv 2sxkvkt ld ji tk[ er jGf dfk;D 4kusy uke re hje er df kxskg , s s , s q X s q hg kugd g; lum ]g syduf xky kt utk[ kd ;l 4g yduf utk[ kd ; s T s s s s s T s s s s l kt tg o so ]g xky kt uekl d 0c 4llm g kyko uul kt uekl d < s s T s s s s q s , s q s s s ]g UHf rgc go g kyko uul kt suekl d 0c 4g xky Sg yduf ji tk , q , s q s s q T s q s s [ hd ;l so ]g gj ykc lutf 0c 4g d/kl o ]g gj ykc lutf 0c kr 4 T s s s q T s T s s s q s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 933 egaP

Cgu e Fkg je g; `MkIef ld hHv kdlb ]g rfi e Syf dlm udfy ]Cg X s s a s , s wa T s s u Syf je ]g rgd 0c `g hui Bkd k;D hH Syf dikv df g hH kgd nu s s T s q , s s , a kv 4g rqHnv ]g ;houke rfv kugd kd 0c df g klt upkl jkgr g; cv , , q , , s s s q 4jd re gxkv kd upo z lm djd ki jkc lb r df g krjd kuFki l>r udfy ]kF k;nf upo >qr s w wa Z z s q s s ue df kuke df kgd l nukv kr 4y ykduf /k kjkl ]kLhi ][n cl kd s T s a s wa s \ q ykl gjkc e rkdS e df kn kdke kLkF >e huk; 2kg Skv jdy Fkl kd he X a T s , s\ s q s s s nkv dS kr nkc ykl gjkc hH Skv er df hxSkt kg tkjku rgc jkv g hu s q s q , , ufke rgc go kr k;x Fkl je r jxv jkv 4g rfi hH hHv kr Syf sdlm q s s s w , wa s 4g rfi kdlm e ]g Cgu 0c erkx Bkd Syf dlm e dfk;D pkl kr kLkF wr wa T wa q , s s T X s s s\ ]g yxki kLc r ]kgd u 0c 4krdl LkN Cgu Fkl e df kgd u nukv cr , \ w s q s\ T s a Sx uyef l hui go ct ]kF u e yk;[ kd 0qc ]Bkv BkuOfd hLc udfy s s X s \ s 4k;nf n ]kF kgj Cgu hH xke knk; Bkd go cv 4g dhO df kgd ukg s a s , s X m 4k;nf kHuf sukgm kd y[ lb Syflb ]F BkH IkN jkv 4Syf y ygi d k X s s s s s , s s s {hn l 0c ulm upo uhr l 4kxdl kt Cgu kdkj >e kr kxgkp kugj nt s q s s s s s q s wa w ke kgo e jxv ]kg hgj kg l hldf kpp htuf hg hurdf ]rkc hjlhr jkv 4 , a T s s s Z , kxLi hg kun jRm kd ui lm ]sxkdl u ykI gjr hldf ikv kr ]kxgkp kuk s \ s z s s wa oNi ]kxgkp kuNi e ui hH Bkd jkv 4kxLi kuyef gr kr ]kg rkj h/kv q wa w T z s , s \ X q s s gkp ]kxgkp kukyef kd hldf e hH hHd df g kry y g; ler e upo kjl s wa s T wa s s s q T w n 4kxgj Fkl jkgr knl e 4skvkt yp gxt lb ]kvkt yp gxt lm ]kjd wa s q T s s s s jkgof kvkt df sxkdl gd u g; hHd er 4kxgj Fkl jkgr knl e df g; k s s q wa s q T s r upo dS kgd sulm 4Syf sulm upo uhr o 4y y upo Nd ler e hHv s wa s q s q T Syflb ]kg BkH IkN er jkv g BkH kLc e hHv kr 4kxMkt kg kIkN e kr s s s q , wa \ T s a s s T s Fkl hg d suy k{hn 4kxdl sy Cgu e e nkc skt ]kn n upo Nd >e l r; s s wa T X s s q s q s lfg hd BkH IkN er hHv jkv g BkH kLc e hHv 4kxMkt kg kIkN e kr n , s s q , wa \ T a s s T s kc sd suy k{hn dfk;D ]g krgkp kusy kojd likv kr0cupo Nd e df kgd s X wa s q T s ulm ;el rsy k{hn 4kF BkH kjpp kLc kd 0c kr kvg r{fhn ct nukv s s \ q s q a 4g hLt llb kFd hOhe rgc dS 4g <skdI , q\ s q , f1n dS kd hui hd 0c 4hxLi hujd rkc gjr jkv kd 0c Syf d hui hd q s \ , s q s 0c 4kg hgo7d7hgo er jkv g Cgu 0c Bkd 2rkc s; kLkN ]hxgd go kr q s s q , , q s s s\ s s g 0c e df gd kd hui hd 0c gxt jkv 4g <kd kuiv kd hui hd 0c wa q T X s q , , s q 4 Sx xkH jdLkN >e er ]k;nf k[k/ s>e suer df hxy ugd jkv hF tkjku s\ s q q s q q s , gjr hlm go 4hxkg hd cr F Sx l j? o ct ygi "o gjkc kt hd W' r s s s s s Z s q kc hgo u hui hdum 4F Cgu 0c Syf d hui hdum kr sIky j? o ct hH s s q s s , s cr ]F Sx kg 0c o Syf d k;ufn hjkl ]F sxy ukv Syf d 'kyr hd ; s s q s s q s s s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 043 egaP

;lv l gto hd ukg d ;l d yd dfk;D 4g krLi kudG jdLk[m kd hn s s s s s X , \ X \ s ko;l d tkv kd k;l d yd df g krkt kv rDo kl e lkgrfb jkc Bd s s X s , X udfsy 4g krkg Cgu yk;[ df ]g krkg Cgu /kc g; kd 0c df g Cgu kl , s , s s s q , 4 g rkt gj ip ydycf go e {i d n"ufim jkv no Syflb 4g kgj kcqL Xe T s q q X s , s , lkoof/v ]g kgj kdIH ji krkj ryx ]g kgj Ikl[ ]g kgj Iy kd krut a , X , s , w s kt ]kF k;x kg kL[ ykt kd L[ki kLc rgc dS ji jkgl lm dfk;D ]krd s s \ a \ q s X l kt k;nf Cgu kjkgl kd n"ufim7no hH jGf udfy 4g k;x kgd e n"ufim s s s , X 7no hgo ]rHjkl g gj gd kt 0c df rfkHhyH Sg rukt g; 4hF Bx L\l s w T s s q a q s gjr hjc kt kF kusn kjkgl kd kjiji hji lm hugd hH rkc dS e {i d n q s s a w X s "ufim7no jkv 4hF Bx Ll ydycf kjiji hd n"ufim jkv no dr ;el d s , \ q a , s s 0c dfk;D 49y;'fIedjl8 ]g <jkd hH dlb 4g kgj gd ler e g; ]Cg q X X T s wa s q T u df xgd 0c kr ]g kgd e n"ufim ]g kgd e kno g; df hH gd sl 0c s X q s , X , X X s s q Bkd jxv `ji rkc lb g rn jkt k;D 0c udfy 4g kgd hH u kno go g s T s s s X q s , s X s T gj gd kt 0c df g rukt eg 4g kgd hH u kn"ufim go g gj gd skt 0 s s q T s , s X T s c df g rukt eg 4g kgd hH u kjkv go g gj gd kt 0c df g rukt eg q T s , s X , T s s q T s 4g hg e krgd udfy ]kuy wa T s s re uke er llb ]g krgd e df g gj gd g; go ]g gj jd rkc hd krt q s wa T T s T s uf Iiuf kr 0c 4ky uke Syflb ]g krgd e df kxgd g; hjkdgv dfk;D 4 s q s wa T s a X krkg ewyke Cgu kl ]kg gj jd k<"k? hd jkdgv Bkd 0c Syflb 4kuy u s X s s a s q s ke re er l ugd je df g krsn gd g; e ler jkv 4g Cgu utk;i >e q s s s s wa T s q , , s z s q sllb ]kg kgd u k; kg kgd l hldf su hldf jkv ]g kgj gd e g; g rdl s s s , wa T T s gd 0c 4g Cgu e rfFf hlo 0c 4sxLi e hryx ikv kr l yk;[ Skt dp q T X , q X \ X s s w go jkv ]g rkc hd 9u'Splf jydIi8 dS Syflb 4kukt Li re e yk;[ , , q q \ X lb Cgd r jduke _ef >e 4g kgj gd l>r e hgo ]g kgd l kjkv hH u w s q wa s q T , s X , s X , s kjkv kd ;l lb ygi hH jkv df g rgd llm < kr 2kd ;l dikv j s , T s s s s s ,kv kdikv eg g rukt df kxgd go kr ]g krgd ler e go g kukt ;l k s T s s s wa s q T , s t ue df gd hg kurb Glf < kg; 4g Sdf i'ix ]g y[ ]g e? jdykL s T X Z a T T s s T s w Fkg e syx ]g _ef uqZtv 4g jkv rgc rfFf7nH phc d utv jkv < kr X , , , q s s qZ , s `g hgj jd rkc lldf r cv ]jd , s w rkc l>e r cv 4g hg jkv Bkd e 4kdp je rfi kjr ]g k;kv Cgu gjr s q w wa , s T q s wa hd rfi jr e cv 4kF k;x kt g Cgu kgo e ][n l dhO r df g rgd sll s s T s wa a T s s w T s m 0c jkv g hrNki lkv go jGf 4g rsy ul rkc hjkl hdlm go 4g L[ i q , , X w a T s q T s \ kpip 0qc 4g dofkHko ydycf [qn kdlm ]F Sx xkH jdLkN kdlm gd k q , q s s\ s s ucf e rkj dukpv ]CF SkLhi rgc ]hF rkc hcay hd ykl gjkc 4k;df W' k X a \ q q ukypf ulm jkv Sx lki d hui 0c jkv k;x gj kL[ jn nukv ]dhO 4g s , s q , \ w a ,
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 143 egaP

hH Xe k;<fki eruuf l,t sLk? jkv ;kx df g hH g; rkc hd te hjlwn ud X z s s\ , , s fy 4g rgd qu/ekd Xe Xk;kx ]g rgd rokj e k;Ffkg ]g rgd rlo Xe kv s T s s T s X X T s a X qr+3g rjd r"fk? OsJ e hHl kd suiv elb < df g g; kr rkc hygi T s s X s X , s 4g rkc kn e _l lb 4g _l jknte kLc g; T X s X w , w s \ 9`k;df Cgu k;D tf kd <jk/kl jkv Iuf ukgm `kF Cgu iW kd < x X , s X Z o Iuf k;D `rjd Cgu o/fufrfi kd xo Iuf o k;D kr 4g k;df u;zi s z Z s s , kd sukrc OJZol kd uiv rkFv 4g k;krc nfkv rlo Xe Xkvr+ ]kxx Xe k; s s s Z , a q a X nfu ]LQx e k;{fi ]glV e kv'i ]dflko e kil ]u/ekd e kokx ]rokj \ X X X X q q X q s X X , X X e k;Ffkg ]koJApm e kLk? suiv e ln ;k;v d krhx u < ]hJ ukoxH8 , X X s\ X s s 4g rjd k<"k? huiv go df g jkdgv kd 0c u 4g rtk[ uFe T s s , a q T s s Z l kd sukji go df g jkdgv kd < Bkd u jkv g jkdgv kd 0qc Bkd u q , a s , , a s 4<jkd lb 4rdl n Cgu 0c hgkox hd 'ky lm 4hF Bx g s s q j hLi 'ky jkv k;x kg Iu jkv k;x Ll cl g; dr rDo d 0c udfy 4g \ , s , \ s q s T gj n hgkox hdlm ]gjr hji g hg nwtke kt go 4g gj n Cgu hgkox hd uk s s w , , s T s s s ji hldf go kr ]g rgd go ]g rdl gd go ct rDo lm 4g tx hd n"uf q s T s T s , wa im Gjr cl ]e Xk;yfnc hd 'kdkv ]e yG7yG ]e kog7kog ]e <d7<d 4g X X w w X X , Cgu rkc Bg hje Bkd n"ufim Syf d < jkv 4g jc[ hdum e <d7<d q s s , , X jkv kog 4g rk; jkv kjkp <jdf hdlm ]kF kvg Ixi ukK kt e n"ufim , T s X X q z s X 4g ji j['f d rhd huiv n"ufim 4g rkg kni ji 9dhi8 kr < Syflb T s T s s , s 4g Cgu krku Bkd , s s lltf kd e/ df kt kF k;x Lt knax Nd cl Fkl d rfl lm jkv 4kF Z s q\ q s a , k;x kg d"k' ji eku d c Glf <kc ]kF k;x gj Cgu hukKc <kc s s s z Z z z z jkv 4kF k;x kg d"k' ji eku d c Glf <kc ]kF k;x gj Cgu hukKc , s s s z Z z z <kc jkv 4kF k;x Ll cl jkv hF Bx kg rjfl/7y/ ydycf rfal go z , \ , s w w q ct ]g Sg kni e kFov hd uri hdlm 0c ]g Sg Cgu kni e kFov hd T q , X q T q , X j['f hdlm 0c udfsy ]hF rfl hgo 4Sg kni e rx d uri ydycf d q a q , X Z s q s rfl lm 0c jkv Sg kni ji j['f d rfl lm kr < kr 4g k;x skg a q , q , s a s s , Ixi l < cl go ]e rfl lm kF 9y;'flS8 kt 4g rHjkl go sdlm z s X a X s T w ]hF hd kni rfl kt u n"ufim df g rdl gd kd < eg e ylv 4g , a s s T s s X , jkl kd kn"ufim rel jkv kno rel go df dl gd kd krhx eg Syfhlb X , X s s s ]g g; kr pl 4hF ji j['f ]hF ji BkpM huiv go ]hF Bg Cgu 0'v hH , s a q q kjt kjiji hd n"ufim jkv no suekl d < 4kF Cgu ykol klo uekl d a , s s , s s < 4g krkg k;x kg u/cOx jkv Lkt kdum Fkl dutf g kun Fkl hH kd , s s a , s\ s , s s X k;lv um kun Fkl kdum cv df g rkt yef7y? gjr hjc lb Fkl d k s s T s q q s X
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 243 egaP

ji ]g krdl kg hg k/hl kr kokn kd krOJ `kxLi kukt e Xky,c7k;kx `kxL , s s s s \ X X s i kukt e Xk;Ffkg jkv kLk? Syf d ujd kokn kd krOJ dfk;D 4g Cgu kokn \ X , X s\ s s s X , kd krOJ g; skr ]g gj jd k<"k? g; hd sukg uiv < ct 4g uqZtv e s T s s s s wa T e k;_f{ df rgd jWt go kr 4nkc ykl jktg kn7jktg jxe 4g utv Te Xe X X s s s wa qZ X k;_f{ df rgd jWt go kr ]rkv nkc ykl jktg kn7jktg hHd < jxv s s s s 4kxSkt kg < r kr kt kg OJ kji r e k;_f{ df g gj s w s s s w w X X T s gd hg; kdlm go ]g gj k>el hg; kd utv go 4kg rki >e hg e 9xjVo s T s s qZ s s s q X ky8 hji huiv ]e uy[f ji suiv er 4sxkdl ki u >e er dr cr ]kvkt w X s s w q s s q q s kg u rlo e kvr+ dr ct er 4sxkdl ki u >e er dr cr ]kvkt kg s a X X q q s s q q s s u rokj e k;Ffkg dr ct er df g hg kurb cyre Gkl jkv k/hl kdlb X X q , , 4g Cgu k<"k? hd jkdgv Bkd hH jdyH Cgd3Bkd Cgd elb 4g k;x gj , s a s w s X , rpfao l uki kd uiv go 4g krkt kg rq; l j['f d okHo uiv go ]g s s s s , s s s s , krkt IN sNhi hH kjt llb kt j,kv 4g e go ]g j['f kd lkdof erfv kt w s s wa T , a s ]g kuokHl hd "dm erfv kt ]g kuokHl iWthc kt jrhH dcl df kvg , a Z a s , a s s q cyre kdlb kr ][j eg e jkl ji jxv kdlb 4g e go ]g 9hy;'fIki8 s X X s w s wa T , X X kt jrhH dcl df g gj gd g; < 4g 9hy;'fIki8 go df kt ]g krdl k s s T s , X X s , s g df kt ]k;ki kg Cgu rokj go 6g < kvg kLNif udfy ]g < hH go s s , q \ s , ]Cgu kl ]g Cgu < go g Cgu rokj hFkg kt df kvg g; cyre kdlb , , s q `>el s ikv cyre kdlb 4g e go ]ji j['f ejp g krdl kg kt kt 4g 0flf h wa T , s s s wa d okHo ds;i e df g rgd hg kurb Glf e k<"k? lb < 4g Bx kg r z T T s Z X s , s q s ; l okHo uiv go ]g Bki kg Cgu hg ;kx e kFv dhO e ylv go ]Bki s , s X X kg Cgu u/ekd ;kx kt 4g Bg kni kd sukg rlo r+ jg kr l 4Bx kg r s q s s , q , s s a q s s s q s ; l okHo dlm ]Bx kg r; l sukg r+ go ]Bki kg Cgu rlo r+ kt s s q s s q s a q s 4g kvg kni kd ukg rokj hFkg jg kr l 4g Sx gj rq; l okHo uiv , q , s s s s s T s s o ]Ski kg Cgu rokj hFkg kt df g rgd g; go kr ]g rokj e k;Ffkg s s s T s s T X X Tg rgd go ct df g kurb hg cyre yd kdlm kr ]g hgj kt hgd rkc hd s , q s , erOJ e Zxo ds;i ]e rfkt ds;i ct df kxyp kri ji u[n l jrhH s X z X z s s s s 4Cgu hg krxy jkv Nd d jkdgv ;kolf eg dfk;D3g rkc hd jkdgv df , q s a X X , a kxxy ji u[sn l jiM `g hgj kt hd k;D k<"k? hd erOJ lb 4g <jkd s s s , X s s T 4g rjd k<"k? so hdlm ]g erOJ kt hH e eruuf 4g FkldS rkc kn ; T s s , s s X T X s s 2 u xkg hg e kvr+ kr sxkg rlo jkv ]u sxkg hg e k;kx kr xkg u/ekd jk s X X X q s X a , X X X s s X q s , v ]u sxkg hg e k;Ffkg kr sxkg hH rokj j[fkv 4g hdldf rfkt df rjd X X X s X , s Cgu Gf hH kjt hdlb udfy ]g rjd r"fk? OJ kd uiv e rfkt jg go s T s s s s s X j/b 2g FkldS rkc kn ; 4g FkldS rkc kn s; 4g srtk[ kuyr huiv o T X s s T X s T s q s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 343 egaP

s s ukg kekeji go cr7cr ]g kr[nf htkj kjt utv df g krxy gm hH c , qZ , X t7ct 4g rkt jd e phc7phc hH k<"k? hd sukg kekeji jkv g rgj uc T s X s s , T s s hH _ef d utv go 4g kgj Li kuykOcf yeykr rDo ji kdum phc d kuk s qZ , \ s s w s s X s n ub 2rkel hrkn huiv ]kjd ke{ df kxgd utv kr Skt kg kekeji Ii s s s qZ s a s uf go jxv jkv ]xgj Cgu d ekd hldf kr ]Skt gj _ef Iiuf go jxv 4g , s X s s a T hjWt kukn ; jkv 4g hrkt pgi dr uqZtv jkv g hrLi IG l gxt7gxt X s s , T qa , T \ w s X ;k<"k? hd krZ<i hdum e phc7phc d kr_ef lb hdum jkv 4g hH yG y s w X s , T w s [f ;el ji Fkl7hg7Fkl udfy ]g rykc k"kH hd kr_ef llm ]g rki jd s w s T s s s T s Cgu IiL7IkL knk; ji uqZtv Syflb jkv g _ef dlm ]g hFkl d uqZtv go a , T s T s j/b 4g 9ycL ykj8 kji kd < 4g gj jd ekd kjgkn ;el ji < kg; , s w T s s s w a 4g krdl ki kd joB uiv r d , s s w f ]cyre l kxdl ki s>e 4kxdl ki s>e r kr 4kd o;_f{ kt kg rlo r s s q s q w s s a w ]kt uc yG kji kd o;_f{ r ]kt y[f kji r df g gj jd rkc hg hd u w w w w w T s s ky[f ji kdlm g gj jd rkc go lltf dfk;D ]g ky[f kji kt g rLkt sl s w s T s s X , w s T s s\ lm o 4rLkt Cgu llm g kLi e thc kt df g hg rpfm 4rLkt Cgu sllm s s s\ s , \ X s , s s\ ]g kiNf e kvk[k' hHv kt df g hg rpfm 4rLkt Cgu llm ]g nac e hyd , X X s , s s\ s , X hHv kt df g hg rpfm 4g rLkt Cgu kd suiv l yG y[f/v < df g s , T s s\ s s w s , hg rpfm jkv 4g Ski y[f Cgu ]F rdl y[f hg urb hH yG jln df kvg , T s s s w s w q g; cyre kdlm `kxkg cyre k;D skr ]g yG kvg ky[f knk; lcl e e s wa w q s T X X w kyG ub df gd go jkv aSkv e k;xfc lb < jxv 4g krki y[f Cgu kjwi X , X , yG 4g krki kg Cgu rlo udfsy g krdjl Gjr hd rlo ]g krgj krdjl w , s a , a , go 4g krki uc Cgu rlo kji go 4g krkg Idi kLkF7kLkF go ]g kiNf jrh , a w , s z s\ s\ , H je kt ]hHv udfsy 4g krkt kg /yim kd joB uiv e unf lm ]kxSkt s s s wa s s s T kg Idi gjr hji unf ltf ]g kiNf jrhH je skt kr 4g kgj jd k_k; Gjr s z w , s s s , hd joB hHv go ]g 9lILf8 ]g jrv e krdofrko jkv kuokHl hdltf 4 , X , a X , a g joB go ]g Bx uc krdofrko hji7hd7hji go hF kuokHl kt 4g Bx kg , , w w a s , s hg dS krdofrko jkv kuokHl e uoht dltf 4g Cgu dG Bkd e kuokHal , a X s , Z s X hdltf jkv e krdofrko hdltf 4g Cgu dG e 9hIyfvpDS8 jkv 9hIyf;'f , X , Z X q , Iki8 hdltf df g g; hg cyre kd joB 4g krkt kg joB go kr g krkg X s , , s s , s Idi e Z;o ji uiv Bkd hH ct 4rlo e kvr+ jkv ]rokj e k;Ffkg z X s w s s a X X q , X X jkv u/ekd e k;kx df g g; hg cyre kd joB 4Cgu kpkl hHd ueg udf , q s X X , s s s , y 4g iW hg kd Z;o kr joB 4kg rkt kg joB kr ]kg rkg Idi e ;o s s s s s s s s z X Z ji uiv er ct 4hg l ;o g kruc n' joB 4joB ]lki jkeg g n' s w s q s Z , s , 4kg rkt kg qHi er cr ]kg rkg s s s z q s s s Idi e iW erOJ suiv er ct df g gj jd rkc hd lkdof drfxkt dS z X s q T s go 4g gj jd Cgu hg kokn kd krOJ go e ylv 4g gj jd Cgu k/hl go T s s X T s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 443 egaP

3krkg ewyke uOfd kurb hH unf lm 4kukg < g krkg eyke uOfd kdikv s s , s w s jkv 4rkt kg < rgc kF;v 4kF Cgu uklkv hH unf lm 4g Cgu kl ]g , s s q , , k;x kg uOfd kukg kd < tkv df Sgfkp huy yk;[ g; kr rkc hygi s s s s 94dl jd <jluv kdum eg dfkr ]jd r X q X q z ri [el jkeg rkc Nd l iW n'of ji u'nuoht lb dum ]g rdl hH q s X q s Z s T s jkrm e iW jkgo; lm e <{ jg d uoht eg jkv g krn eg xke k;u d X s X s , , s X Z S kd uoht ]g krk[lf kyd hd suht uoht kt ]g <ioge lcl Syf jkeg , s , Z w s s u'nuoht g; kt kdum ]g hgd rkc hd xk; rDlkuv ]g hgd rkc hd xk; Z s , s , s Z ed kt e krhx u < df g rgkp eg cv e ZHnl hlb 4k;krc uikv kl s X s T s X a s ]g oge Syf d ;ofH jkv ukero ]rhrv kdlm g kgd hH Nd kt u < , s , Z , q s s 6g rxIfel kt g hH thp jkv e < 4g rdl jd Cgu ei eg hH Sg sr T s T X , X T s zs q gkp Fkl d k/kj hldf ]jkv kr jkv 4g rdl Cgu xkH jdkOm _o d kvky s , s , T s s X kc Cgdf Bg hrjd uku Cgd eg tkv 4g rdl Cgu LkG jdjke hLdd kd q T s s\ \ a s hdIe hd /n jkv /fn hd hldf eg tkv 4hrLi Cgu Bk[nf rkc hjln Bkd k w , \ w s s r jkv g kuokHl hg hd sukt Iif kr xy ujd <jduv hH kl7kLkF kdum e , , a s X s q s\ g nf; df g udfee e xq; d tkv df kt CF hH Skr"'of drDf;o Nd rg , q X s s a s , q q c Xelm ]hgj kpp ji uoht d < e kunf yNif hHv 4rxIfel g krkg N Z s X X s , s d jkv ]g krkg drDf;o _jfp kr Nd kd k"Qikge hHl xHxy ]hJ ukoxH8 q , , s , s q X q 4g h , rdl kg kryjl kr sxy e yk;[ kdlb ]g hgj yp Fkl rkc kukn s; 2g k;D s s X X s T X X s , rkc hylv df g kgj ki Cgu ukpgi r 2j g hukKv r df g rkt yp hH , w s , w T s s rgd llm jGf jkv ]kgkckge g df g rkt hH rkiFiF lm ]g gj jd ekd s s , s s T s s s T s X s kukn rDo ji < kr 4jgkc kxSkt IwN uqZtv kr Li Bk[nf ukK knk; jx s w s s s \ v 4kjk?c re ukK kurb ]Sg Lc Fkl je ]sy[ Fkl hg je 2kjk?c re ukK s q s \ s s s s s s knk; df g krdl gd utv ]kjk?c re ukK knk; ]kjd nc lc df kxgd , qZ s s a s go ]g _ef kt go dfk;D 4g rkc uOfd hLc kun gkyl kd _ef 4g rkc u , s X , \ s s , Ofd hLc kun 'nim kd _ef 4g rkc uOfd hLc kukg Qx d _ef 4g kjgkn k \ s s s , \ s q s , s Lc 9ykj8 kgo ]g BkuOfd hLc Fkl d < 4g Cgu ekd kd 9ykj8 jgkn Nd \ s a , \ s , s s s q X elm 4g 9xky;kL8 k/hl ]g hjFl7Gkl rkc dfk;D ]krkv Cgu kdke kl kd , T q X X , s jhokge 4g hrkg Gkl7h/hl rkc ]g ukd df g rpfuf go ]g kOc kt 6g uk , s , , , , , s , , d df g rpfuf go ]g k;kv kt dfk;D 4g Cgu kdke dtku kl lki d 0c , , s X , , q s q 4g k;kv ed rgc kdke dtku kl 4g dtku kLc jkv 9IdyfL8 kLc , q , q , q \ , s s \ ekd kdum ]g rxy ujd rkc hd kr_ef llm jGf 2kgkckge g ]rjkH g3g T s s X s s s s T s rxy ujd rkc hd kr_ef llm jGf so cr 2kgkckge g ]g rjd k<"k? hd s X s s s T s s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 543 egaP

4hg xjd eg <jd s X q uv udfsy ]jd <jduv kd krk0lf k; ]jd <jduv kd uoht eg kr k; 4g X q X a X q s , hrskg xke hjkeg <jduv e rykg jg eg udfy 4hxSkv ekd hg >el ]xS a q X s s a kv Cgu ekd rk0lf 4g hrdl kv ekd dikv >el go jkv ]g hrPc >el a , s , , \ hdikv e k;fi hd u>el dlm ]kg 4g krdl kt hg k>el hH go 4krdl X z s s a , kt k;df Cgu hH go ]Cgu 2g rdl kt Sdf <jduv ld ;l jkv rk0lf I T s q s , , a xi e kn' kr ]krdl kt k;df Cgu <jdquv orDf; roht kd < ct d z X X s a fk;D 4g Cgu ;h<jduv hH o df kxgkp kugd hg; likv e hH eum udfy X T q s wa s T X s 6g rdl kg Syf d xk;im knl kt ];l o dum ]jkpof d < ]rkc hjlwn T s s s s s s s s 4g krkt , kg ydfe ku>el hH kd suiv ]sxaSki Cgu hg >el kr kd < jkv 6xSki s q s s s , s a >el Cgu kd < ikv kr ]kxkg kgj df g krxy l ui df klt ]g kgj y s s s , s z , , k;[ kd <jduv e ue dikv hH jdyH Cgd e kvkpp hjkl hurb jxv kr q X s w X X Z s 4S a kt kg hlt dS go df g Cgu hH ;kim kd ukg Bkd ]Sgfkp hg hukg xyv7x s , , s s s s yv ]hxkg hg xyv7xyv kr hxntV ]hxaSkt kg Cgu dS ak;xfntV llb 4g kr X s s s , kt kg exl krkj kd u>el kd hxntV huiv l u>el kd hxntV hdum ]g s q s s s s s , k;df jd Ixi kd uiv l oky[ gjr hji e hxntV huiv u kxky utf kr 4 z s s s q w X s X s s g krdl kg k;D jkv ]g k;D e df g rgkp kukxy kri kd rkc lb dfc ]g wa s , wa T T s T rgkp kukg lt hldf u ]g rgkp kujd <jdquv kd hldf u eg l kgt g k s s s , T s s a , rkg Wq' l Cgo kr ekd kd u>el 4sxSkt pc l I>> hd u>el ]hxkg k/o s s s s a s a s s fl kr sxXy ht djd rifkjkv jiM suiv kd hldf 4rgkp Cgu ku>el hH kd q s s s s s s s uiv eg df g rgkp Syflb eg hg kujd <jduv jkv 4Cgu hg rgkp kr T s q , s s ku>el eg lm ]g rgkp kujd <jdquv eg hH kdltf 4kxSkt kg ydfe ku s T s s q >el ]sxaSki >el Cgu kd < ikv kr ]sxpkl e k"kH hd <jduv ikv jx s s X s X q v udfy 4g rdl ki htd hd suyk[ hH kd orDf; uiv eg kr ]Skt kg s T s qa s s s s s oky[ kji3g hek;kv7gc ]Ikjof kLc df kt3kd orDf; d < jxv 4Cgu q w , q \ s s Syf d <jdquv 4kg k/ofl Syf d u>el kd uoht uiv7uiv n;k' kr ]S s s q s s s s s s a ki >el eg kd uoht ji jxv d orDf; d < lb df hg Syflb dfc s s w s s ]xjd <jduv ikv df Cgu Syflb go ]g Bg kpp ji uoht dum hjkl kt s X q , q Z s s 4xL\i s X X e rchle df g rgd dhO kr xjd jkv 4g rdl Cgu hg jd 4g rdl jd q T s s s X , T s T s tkv u ]F rdl jd <jduv kd < unf lm ikv kr u 4g krskg W' oi s s q s , q m l kgo ]g ry yk;[ kd <jduv eg l kgt g hrkg W' l kgo rfkH g; s a T s s q s a , s q s a az udfsy 4kd <3kxkg yjl hg kurm hH tkv kr kg kni tkv < 4kdikv s s s X , s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 643 egaP

m kd kuyr Bkd 4g cl ;hr}fv ]g Lktc 4g rdl kg u ]g Cgu lt dS r q s T T s\ s T s s T s , Df; kn e rxt lb df g g; go ]g ;H hnk;ufc kd <jduv kt 4kxy jd s X , , q q s wa kpp hdlm ]e /cl d k;l jkv uZ'n dum ;bkOm ui ikv l gcl yd Z X a a s X , s s z s q 4F gj kOm ui ikv ]kF kgj jd Cgu kpp e e /cl d uoht dfk;D 4Xe / s s z Z T X a a s X a a s X cl d k;l7uoht ;bkOm ui ikv l gcl yd jGf ]n gd likv e go g s z s q wa s T , ;H hnk;ufc kt e <jduv 4g ;H g; e <jduv df g Cgu ykol g; ]Cgu q s X q , X q , 4g , krkt kg rk; jL e kFo; hjkl hdlm Syflb ]g kvg kjL dfp go g kl s X , q wa , , t henkv 4g krxy jL kLc hH elb ]kg u hui7rfi 4kxgj jL dr cr xgj , \ X X s s X hui jkv rfi dr ct e ylv 4g rkc hd knl go ]Cgu rkc hd tkv Bkd , X , s g; ]g hrkt hyp hjL k;ufi ]g rkt yp SkjL rfi 6g rkt yp jL rfi T a T s s T s s s ]g hrkt hyp SkjL k;ufi 4krL\i Cgu Bk[nf hH kl ]kg kry u eku kd k; T a s s X ufi hd jln kd jL l k;ufi huiv Bkd 4krLi Cgu Bk[nf kl ]kg krdQ s w s X s \ s s l sujd ei l k;_f hd kjln Bkd 4Cgu krdQ Bkd ]g rgj rLi tkj ikv zs s X X w s s T s s \ s kr eum jkv 4g k;bkuOfd hIkN rgc kr o 4g BkuOfd hjgx rgc g; ],g Cg s X , T a s q s s , q u BkuOfd hd ei l k/kj ]BkuOfd hd uLkG hdIe BkuOfd g; jkv 4xSkt zs s s s\ , s a Li e BkuOfd kr sxgkp kuy[f l xP d yG d jkv hldf eg `eg jkv 4g \ X s X s a s w s , , T yG d krtuf huiv jkl7d7jkl ; 4g rjd Cgu <jduv kd hldf xky ; w s s s s s T s q s s df Sgfkp husy >el g; eg kr rkc dS kr >el skdum eg jxv 4g rkc 9 X s s X , Z LlS8 hLc g; 4k;df Cgu <jduv kd hldf hHd ukgtf g rjd <jduv e \ q s X T s q g kd kxky Cgm df g rkc hd ;gj Lc jkv hd te Lc 4krLi Cgu Bk[nf X s , s \ , s s \ \ Bkd `g rjd <jduv kdldf Ibk 4kg k;df <jduv u 0c kdltf krL\i s T s q s q s q Cgu Bk[nf orDf; Bkd `g rjd <jduv kdldf 0c 4kg k;df <jduv k s T s q q s q dltf u < krLi Cgu Bk[nf orDf; Bkd `g rjd <jduv kdldf < s \ s T s q 4g dhO <jduv , q hg kr ]kg kujke kd suiv 4g 9yLbkll8 4g rk?ekv _ke <jduv 4hH kr s s s , w , q s kg hgo ydycf rfFfjfi3g ryx hg <jdquv ]g Bx ync rfFfjfi dfk;D s q , , X krdl kt k;df Cgu <jduv df g kgj gd Cgu Syflb 4g krLi Cgu dG h q wa , \ Z nk;ufc rgc dfk;D krdl kt k;df Cgu <jduv df g kgj gd Cgu Syflb q q X q wa 4g krLi Cgu dG hnk;ufc rgc Bkd ]sxkg nH rgc7LkF 4g krLi Cgu dG B , \ Z q q s X s q s s\ , \ Z kd llb 4kxLi hH tkv ]kF krLi e ydfe henkv hH unf lm l uktc hj s s s \ \ X q s s qlkc 4hxSkv hH tkv ]hF hrkv Ghydr hH unf lm l uLkG hdIe 4g Cgu B a s s s\ , kuOfd Bkd elb ]g krdl kt k;df cl ]hrdl kt Bktc Cgu hjlkc tkv d s X , q a f Cgu hH Syflb ]krdl kt k;df Cgu ei tkv df Cgu hH Syflb ]hrdl k zs t hLkG Cgu hdIe tkv df Cgu Syflb ]g Cgu ;h<jduv uoht df g hjWt s\ , q , hun gd g; sygi d ujd rkc e /cl d rk0lf dum likv rkc hygi kr s s s X a a s a s s s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 743 egaP

4krLi Cgu dG Bkd sl \ Z s lb ]kd jhokge df ]kd 0c df ]g k[j kxy 9ycy8 kd < uikv ji jgt q , s s lm jkv 6g kjr[ kd sun jgt jh/7jh/ kd uiv ]g kjr[ kd 9xuVt\;ki8 j , , s s s s s , , s kv ujke jh/7jh/ kd uiv kjr[ kd <jdquv 4g kjr[ rxekv ]g Cgu kjr s s s s , , [ rxrfFfjfi kjr[ kd <jduv 4g g; kjr[ 4g rn ikF kd kthp cl ji q , T s s s s X M d ;ue jkv g rkuc u/kl ]g r[j phu kd ;ue 4g Syf d Ze/ ;ue s q , T s T s s s q , s q ]g Cgu Syf d ;ue e/ 4dl kv e ekd d krk0lf df g k;x k;df kni , s q Z s X s X a , , Syflb ;ue ]g Cgu Syflb Skv e ekd d ;que rk0lf 4dl n k{'f kdl q T a X s a X s s m xky df g kvg kni Syflb ;ue ]g Cgu Syf d ;ue k{'f 4kgj ht Cg s , q , q , s q u Syf d ;que tkel ]g kgj ht Syf d tkel ;ue df g krkg eyke kl s , s q , s w 2kFo; udfy ]Cgu krpV Bkd s s hdlb ]aSkt kg uhn aSkekv hdum jkv Skt kg rkel orDf; dum gkp s , a s s s jkv ]Skt je xky jkv Skt Id hxntV gkp ]gj Sk[j hjFl7Gkl cl df g , a s , s X a s q , k/ofl e hlb kd kFo; L\t hd tkel Syflb 4kxSkt kg ydfe rgc 6g q X s s q q , ryx k;D ]g dhO k;D 6g ;i k;D ]g iki k;D 4g Cgu /kjiv k;D jkv g / , , q , , , , kjiv k;D df kujd ;r kxSkt kg ydfe rgc kr ]kg klt uiv rDf; d; s q q s s , s s i jxv 4Ski kjgO h/kjiv gr eg kr ]kjd u er unf ltf jkv 4xkjd kl z a X q s s q , s s er df dl kg k<"k? rckc jkgr ]dl kg 9u'DLfi8 rckc jkgr 4kvkt q s s s s q s s zs s q s gj u dkujr[ er dfkr ]kjd hH er hg kl 4g rjd k;D ekj df kdDi q s q T s g kri eg ]g rpfufl eg rckc d ekj 4g Cgu kjr[ elb ]skvkt kg slt , X T q s , X s , ekj udfy 4krdl kt kvg Cgu rpfufl l sygi rckc dlb ]kxSkt kg kld s q q s s s , ukd dfk;D 4g kjr[ kdcl ]kd kvkFo; ]kd ikc7ke ]kd kvQx ]skd tkel , X , s s X s a s X q ]g kjr[ kr ]Skt kg klt suiv jxv rDf; ds;i df g g; kr <jkd kLc , s s , z , s \ 4g <jkd Nd 4kvkt kg lt ui , q s s s , s v df hrgd Cgu g; kd henkv hldf Sk{'f hd k;ufn hjkl s; `g <jkd k; s a q , D 4kukt kg re l,t uiv ]kujd re jH yH dS lc ]kukt kg lt 0c ]kuk s s s w s s , q t kg lt ekj ]kukt kg lt < 2kujd cl hdkc ]kujd re jH yH dS 2 s s , s s , w kukg re jH l,t suiv lc ]kvkt kg lt hldf ]g gj rk[lf Qx7d{'f ]ikc s s s s s , T s s q 7ke e k;ufn hjkl hHl 4g gj rn jkt ji <jduv e/ hHl dr cv udfy a X q T s s s s q Z s 4g BkuOfd go 4xSkt , s a xy e suPkv kd Skji ikv jkv krtuf hn kdikv ulm 4xSkt xy e ''fkd X s\ s , s s s a X s hd suuc 9hikd8 ikv j,kv ]rDf; k;kuc kdikv ulm 4xjd ikv go ]hd Cg s s s X u u ukoxH yH kt kr ]sxjd ''fkd hd ukg klt hldf jkv xn jd jkdho s w s s X s s s , , s X v kd krtuf lb huiv ikv hH ct jkv 4dl kt ykP xky jkv e pkl ltf s , X s s , X s a ]g Cgu lki d ukoxH kpkl Bkd kdikv e ylv 4kxkg Cgu hHd e nkc kl , s a s X s X t ikv jkv kvg Cgu hHd sygi klt ikv jkv ]g hg ikv ikv lc 4Cgu ;ki , , q , , T
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 843 egaP

kel go jGf 4g rxy sujd ukel kdlm ikv jh/7jh/ jGf ]g krkt kyp T s s s , hg ;if k;yfkx henkv kt jkv `xXn k;yfkx ikv dr cd jGf ]g rkt yp ; s a s , s a T s s s if k;yfkx o ]g henkv kntV o ji 4g krjd W' l k;yfkx 4g krn gd Cgu a s T s , q s X , s ukoxH gm l endS tkel kdum kd 0c k; jhokge k; ]kd Ibk k; < X s s q s 4kg gj kt je Sdf hg kucf er ]g gj j s s s q T s e sdjd Nd 4g Ceg kr jrgc ler3F gj >el hg; hH jkp o ]g ytGf j q T s s s q s s s s , w kv kjkokv henkv g; df F rpfuf Cgu hg o ]F gj kdIy ji hyl kt xky , s s s s w s s o 4kF rokv knk; jkp 2k;D kd kgd jkv ;kj kd Hi kd kgd df g / s s a , q z a , nfl hH go 2kun kuc Syf je gxt kjt kr Mkt e ;kj d Hi jkgqr jxv a s s s s a X s q z s ]k;x kg /cl kLc ]g gj je hg Fkl eg kr cv df kF kgd hH u jskp lm s a a \ T s s s jkv 4kF k;df dkte l llht ;el hj[fkv rDo rje hH u jkp dS ]kg , s s s s s k;df kg k;df dkte u kxky jkv df g g; rkc hd te jkv 4g sr>el Cgu s s X s , , s , T knk; l kjkp eg r;lfg hd llht Syf d kupl hd rkc lb 4F SkdIy h s X s , s w s H jkp kn Gjr kukn ]kF k;kdIy kd llht e phc ]F Sdf L[ 9lk8 uhr s s X s s X s s \ 4hF hn hyl kd henkv kjkokv dS ukgm hF hn hyl u kxky utf kr ]Bx hn w s s X w s X s s hyl ct kd llht jkv 4F <ikjk"kn cl 2kyeke g ydfe rgc kF;v ]j w s , s s s , q q i < g rdl pc l <ikjk"kn hg kr Xyp hg jdkpc [kv huiv ikv jxv T s s s s s a hH tkv jkv 4F <ikjk"kn cl ji < 6Cgu `unf lm F Sx kg rho gj , s s s s s r hd ukoxH < g rpkl ikv k;D 4hrkg kni Cgu Gf Bkd llb kd < T s s s , s s s 4k;x xkH l phc go ]hF hd rkvQ' dh s q O kr uikv 4g Cgu hryx Bkd hdikv elb 4g jld kdlm g; 4kxSki pgi s s , s X , w qa Cgu dr kti ]kxSkt Iky l hykx ]kxSkt jL kr g henkv kne go jxv ]akg w , s s , Z q 4g 9dtfky8 kuiv kdlm 4g hgj hrpgi knl ]hg hxpgi dr kti hykx hd , , qa s qa w ikv kr kr ]g kji henkv kntV go jxv 4g hjln rkc g; ]Skt Iky sl phc s s , w , w , ]kg u kntV kji henkv kntV go df g hjln rkc g; 4g xP kjkeg g; 4g s w , w , a , krkg rv ji kti e j[fkv jkv g rjd Wq' l knuV hdlm ]g rjd Hajki e s a w X , T s s T s z g l hykx kd henkv kntV 4g kvg kl knl 4g hrjd hji ji kl'i go ]k_k s s , q , w a z ; g hrjd Wq' l knuV hd henkv kntV tkel kt df g rkc hd te Lc jkv , s s , s s \ , 4g k , rkg hg kl,o g krkg kl,t hg kurm ]g krkg henkv kntV kurtf jkv 4g krkg s , s , s , , s ]g krkg kl,t kr henkv kntV 4g jL kd ukg kne go ]kd BkIif g jL kt go , s s , s s Z q , s 4hg xIif ne 2Nd g ;pkv kr ]Skt Iif jxv ne jkv 4rdl kg Cgu slt s X q q , Z s a q , s s , < Sg kne kucf ikv 4g hylv hgo hxSkv rchle skt l jrhH ]g <kx q Z q , q s T , o hxSkv rchle kt l jgkc ]Cgu 4Skt kg lt < ikv g kgj gd slikv s a X q s s a s s , wa e df sy >el u g; jdyH Bkd ]g kgj jd rkc e kt ji < Syflb 4g T w s wa T s , kukg kl,t uiv kd d;zi 4g kuyP kdcl eltf g Cgu 9ibkI8 Bkd e k;ufqn s s s s , s X , s X
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 943 egaP

gj xj hg kd kLkgi ub hH rDo rje ]rDo hj[fkv 4kgj krxj hg kd kLkgi a s X \ s a s X \ ub lc jH hxntV jkv 4k[n kd kLkgi ub e kxj jktg hH uiv u henkv , s s X \ X X a s s lm jkv 4e i/ hHd ]e Gc hHd ]e k"o hHd ]e tjl hHd ]e j/v hHd , X w X Z X Z X w X s s a ]e nkp hHd3k[n kd kLkgi ub l kxP kLdl 4k[n skd kLkgi ub e kxj jk X a s s X \ s X a X \ , s X \ X X a tg jkv 4e i/ hHd ]e Gc hHd ]e k"o hHd ]e tjl hHd ]e kxj jktg , X w X Z X Z X w X X a jkv 4k;kxy e u[n kd Cgb jH hxntV u henkv dS 4xxy uLi Bk[nf srg , X s s s s s X s \ d jkv Nd kdikv Lkgi ; kr ]kGn dS xSki [n ikv jxv l lykduf kr , q s \ s s s a s s s s 4kdp Cgu ue kd lykduf jkv ]dp Cgu Lkgi jkv 4jH hxntV ]kgj krxaj q s , s q \ , ]kgj krrki kd kLkgi hg dS j,kv 4kg; kgj kxy jH hxntV lykduf udfy s s X \ a s s 4Bx kg er[ rkc ]g dhO ]g Lkgi 4g Bx kg e[ rkc cv 4hxkg hr s , T \ , s X Li Bk[nf Cgu cv3jn rgc hLkF3hxkg hLi Bk[nf unf ygi 4hxkg hrLi Bk \ s q s\ X \ s X \ [nf k;Lfkgi kdikv hg n;k' cv jkv Skv e ;ykegf Sx kg unf hGkd kdi a \ s , X s s kv ]g yk;[ kje dr kgt 4kF k;nf jd yxki hg ydycf lm u ;ykegf l , s a q s s b 4kF k;x gj Cg; jH hxntV go jGf cr jkv ]kF Cgu hH krkj kr cr ]g , s , krkj kr tkv jkv 4kF k;x kv e kLkgi ub djd k_k; l lW OO djfkj l s , X X \ s s s s ykduf go jkv 4k;nf jd W' ku[n jdykL [kv uikv l e [kv hdlm df s , q s a s s X a X k;D ]ykdr ]sxXxy suLi ewyke Sg rgd jkv Nd Lkgi s; kr xSkv [n ikv \ q s , q \ s s a s _pf dlm ]kF hH djfkj lykduf Cg; `kxLi Bk[nf e kLkgi ub kr hg ; s s s s \ X X \ s Z nkl kurm g 9oIDfili8 kurtf jkv g [kv hurtf lki dikv udfy ]g L\kg T , s Z , , a s s T i Gjr kjkp s; 4g Skv ikv hykue g; 4g krync 9oIDfili8 kjkeg ]kre{ X T , s Z hd su[n hH hjkeg l suy [n kd hxntV jdykL [kv e [kv hdum 4[n u s s s s s a X a X s kd hxntV jn hLkF jdykL [kv e [kv hdum eg df g; hxkg hryx jkv s s s\ a X a s , ]g r[n l Bkjgx hLc kd hxntV kr ]g rkg kni ct xky lt < 4Syf T s s s \ s s T s s , s s , sd u>el kd hxntV hH go 4Cgu Syf d <ikjkv hH go udfy ]xjd kpp e s s s s s s X Z g l gcl yd hd krk0lf dum 4kxkg uklkv kujd <ikjkv kdum kr Skt s q X a s s s s s a yef rk0lf Bkd df g krkg ue kjkeg 4rk0lf7uoht df g rNi ikv udfy a s , s a T s w s 4g kpp hjkl hg Syf d <je lm 4g hGkd hg <je kd , Z s , lb g krdl kg rIf? hH jrhH d jkv hldf go ]kvg rIf? jrhH d < , s s , q s kt udfsy 4g Cgu ykol Bkd g; 4sxkg Cgu 0el knk; jkv jgx knk; sl < s , s X 1 , s ukt[ dikv df krdl gd Cgu Bkd jkv ]sxkg dikv ukt[ dikv 4Cgu s s s , X s s s knk; llb ]lc 4g krdl kv yk;[ kd uyk[ ukt[ uiv kdikv kr ]Skt s , s s s s s s a yq[ uekl dikv ukt[ jkl jxv d orDf; hek;kv7gc lb 4kvg Cgu ji s s s s s q q hoi rDf; 9yu'e;kL7hIe8 kurb ]rDf; kl df g <ioge Syflb ]Skt 1 X , Z w a ujd <jdquv kdum ikv df g Cgu <ioge Syflb Syf je kpp hd < s , Z w s s Z 4g rkt xy Xe ukuc ukoxH kdlm T s s s ikv jGf cr ]g krkg Cgu rofkHi hH llm go ]g krkt kyp krhi hH kd u , s z s , s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 053 egaP

4g krdl kg Cgu henkv kyko uikF rk0lf jiM dikv he , s s s a s nkv g; ]g krgd kd ukt je e e/o kt ]henkv g; df xSki >el ikv h , s s X Z s s a Hr 4sxSkt yduf ji k_k; hd ukg uiv ikv df g hg kl lc ]xSkt kg hn a s s s , s a s ko< ikv jGf df g Cgu kl kr 6n N kd kvkjk/ Cgdf Bg hLi e Hxrv , s X w s X q \ X Z Z a s dikv n;k' Skupl o `g krkt sn Skupl k;D go e /cl d uy[f sd he a w s , a w X a a s s nkv lb `g krkt n jc[ k;D go rckc d k;bkjgx hd Rpf d henkv lb , s s X s `rckc d rxt lb g krkt gd k;D ]g k;D 9IDLo8 hdlm ]g krkt gd k; s , , , D go kr ]g kr[n kd rxt henkv kvg ky[f kji kd kegfe kl ct df g s , s s q w , kurb cyre yd kd u>el kd < 4Cgu hg kuLi e oim lb Syflb 6g q s s \ X , Cgu henkv hnkork0lf7jx kl,t <3aSkt kg hnkork0lf jkv jduke skdum a , s a , ikv df Cgu e k'kv lb ]sxjd rkc eg l gcl yd hd krk0lf d < kr X X s q X a s s 4hF rlzi udfy 4hF kuokHl hH hdikv go 4kF kLi Cgu Bk[nf q s a \ hHd n;k' kdikv kt ]g krkg Wq' kuLi Bk[nf Nd kGn hygi kdikv jdP s s , s \ q s i rhx kd FkuCoj k; lknyfkd udfy ]g [yf rhx u kxky rgc 4g kgj g \ s T s s X s q wa d Xe Fv hlm 4g kjk/ Bkd hH jrhH je ]g Cgu kyko ukt dp hg l hH Z , s s s wa s q s e df yp kri hH kdikv jkv Skt Ldi xkv nWkc n;k' 4Skt xyl ]Skt T s s , \ q s kg xtl n;k' l ei d nkgjG jkv ute kt g ei kuiv hH kdikv ]udfy s zs s , wa s , zs s 4Cgu kxSkv N d Cgd kr l jrhH dlm 4kxkg Cgu cyre Bkd Xelm 4kxkg jkdsc cl ]Cgu q s s s s s s 6kyy ]ky,y3kxsxy sukypf ]kxsxy ujtx ji dLl ]gjr hd ute kxy ugi , s q \ wa s sRy7Lid ]gjr hd waute kxy kdIy gjxo ykc `g krdl kg ute k;D ut s \ s , , s wa wa e kvg kvg jkv 4g Cgu hH kukg 4g Cgu ;kim Bkd kdlm 4xSkt kg ute i q q , , s , s s a s wa kv df Cgu kl 4Skt kv <je kdlm jkv kg hrgc e Hxrv kjk/ Bkd hH , s X Z Z a s jrhH dikv df g krdl kg jkv hxSkt kg k/ofl hLc e u>el kd ei ui s , s , s q \ X s s zs s v kr Sg rpfjfi LkF ikv l kyko ujd ei ub jxv 4g ydfe kukxy ckl s q s s\ s X s zs , q gf Bkd kd ei dub jkv 4g Sx syp hg Sdf ei jH hxntV df kt g gj xk s zs s , T zs s T s s y hH l Nd udfsy 4g krkt kg yFQe jkv g hrkt kg knof hg ygi d uk s q , s , , s s s s v hnu 4jrhH g krkt gj k[l7k[W cl 4kF hHd df rdl jd Cgu hH nk; , w s s l dhO 4k;x dp cd kryp Cgu hg kri 4g krkt dp hnt ei kjkeg 4g hx q , q zs , sk;im kusy Pi kd ute jkv nkgjG hHd udfsy ]g k;df u kxky rgc kr ezsi \ s wa , , s X s q s 4g rkt dp jd[n Gn dS kt ]xSkt gj Cgu L T s q s s s s a kgi <jk/kl Glf Lkgi ; nkc d suukt kd lykduf udfy3g Cgu hH ;kim \ Z \ s s s s s , ]rdl Cgu hH [n ikv3ku[n ikv klo k[n klt u lykduf df krgd Cgu s s s , s , s s e 4g hrkg Wq' kuokHl hd uLi Bk[nf jkv Nd e kLkgi ub kdikv jdkg T , s a s \ , q X X \ s s s \ X L[ e phc d kLkgi ub ]sxXy kg rpfjfi kLkF ikv jxv l henkv lb 4kF k s X \ s s\ s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 153 egaP

4Tg xaP hg skn s; j,kv 4,g ZdG kurm 4sdjd jkdho skd Xkuskn sxXkg rDlkuv < j,kv jdL\skN skd Xkuskn xkjof j,kv xkj sxXkg xkjrho jhokge udfsy 6Tg hpko;Zk;i krxkjrho j,kv rDflkuv 4,g ZFv kd rDflkuv go Xe kjk/ hd < ],g ZFv kd xkjrho skt Xe kjk/ hd jhokge 4jki sd Xkuskn xkjof j,kv xkj ],g ZFv kd xkjrho 4,g k;x uc hpko;Zk;i kd xkjof xkjrho 4,g n' hg kl xkjrho 4Tg Sx skg rakzH rfakH hlb skt ]Tg n' sl rqgc sl Xe rxt defk;kv 4k;x skg hpko;Zk;i Fkl sd rDfjof go 4,g dS Xe Xkn' sxkHv sl7sL\skF rDflkuv df kgd suTe Syflb 4,g <erfv kd Xkuskn rDflkuv 4Cgu hH rDjof ]Cgu hH rDlkv ],g ZFv kd rDflkuv 4,g eku kd rDfqe sl Xk;rDflkv hd gjr Xkuskn ub rDflkuv 4,g rDlkv Xe {i kurtf ,g rDlkv hg kurm hH go ],g rDlkv Xe {iof skt 4kuskg rDlkv Xe {iof sd hldf k; 6kuskg rDlkv Xe {i sd hldf3Tg iW skn sd rDflkv 4Tg dekjkdu ]Tg 9oIfsxuf8 ak;rDflkv hdub dfXk;D ]kxsL\i ewyke rDjof kyko sujd xk; kd u/ ]kxsL\i ewyke rDjof kyko sujd iWqd skd jhj' udfsy 4,g rDlkv Xe sujd iWqd skd jhj' henkv Bskd ],g rDlkv Xe jkxa1k sd jhj' henkv Bskd 4,g rDlkv Xe xk; sd u/ henkv Bskd 4,g rDlkv Xe u/ henkv Bskd 4,g rDlkv Xe Z;pzc rhjiof sd ekd henkv Bskd 4,g rDlkv Xe kulko ],g rDlkv Xe ekd henkv Bskd 4,g eku kd rDflkv rhjiof rDfjof 4,g rDflkv hd jkdzi dS hH rDfjof 4,g Cgu rDfjof rDflkuv 4rDfjof3Tg srsy >el xsky sl rDflkuv 4,g kdl kt k>el Cgu ZFv kdltf ,g dS sl Xe Xkn' sxkHv sl7sL\skF rDflkuv 4Sgfkp kusy >el ZFv kd rDflkuv skr sygi slcl

94kr[nf Cgu oHal skr kuskg rDlkuv o ekduf s/hl Syf sd ut;kekl `hxskg /fyim g; sl kulkim k; ku/kl ldf df aSk>el Sqg srjd Ii ZFv kdlb k;i 4,g hrskg rfkzi hd nieji j,kv ,g krskg 'ku kd Xku/ac sl rDflkuv j,kv krekduf df Tg srgd <hJ ]hJ ukoxH8

4xOc Syf d uk; eg cv s X , s 4xy jd r s X kc eg hdum ]sxXy kOm ikv ykol kt 4sxXy kOm ykol yd Syflb 4g kgj y s wa kc hg l Gjr hdikv ]g ip cv e l Gjr huiv 2g k;D kd uykc ]g kuyk s s wa q T s , s s s , s c k;D df Cgu ;kim Bkd lki je kr ]g rNi Cgu ikv 4g krLi kujd 9Lki s s s s T s w , \ a ljf8 >e ]krkt gj Cgu ;kim Bkd kr ]g rsy Ni ikv 4g Bx k[ hg >el ] s q s s T s w , s g krLi Cgu hg >el s>e dfk;D 4g hrLi BkuOfd rgc elm ]kxdl ykc Cg , \ q X , \ q X wa s u l iW _ro e cv unf knk; jkv 4g kgj kt krkg ydfe Syf je go 4 s a T , , s q s s X n ykc l iW _ro Nd ikv df g kgd u k_ef rgc ]u k_ef j/b 4g kgj s s a q , s X q s X , kt krkg ydfe hLc Syf dlm 4kuykc Nd go g kyeke uOfd hg rgc >qe s q \ s s q , q s s kr 4g hrkt kg k/ofl hd uxkI s>e ]g rkt uc hI[ ]g ry Ni Nd ikv , s q s a q T s wa T s s w q `k;D gd df ]g hrkg BkuOfd hLc >e kr 4g krkt kg hyk[ e cr g kgj y wa , s \ s q s wa s T wa s kc Cgu ct 4g rkg Fkl je jkpof jkv n' dr hHr ]g krykc likv dr T s s s s , wa s s ct l `gd k;D df g hrkt kg hg; rdDnf hL\c lcl >e kr Cgu 4hrkt g s wa , s s s q s j Cgu I>> hd jkpof7pkl >e elb dfk;D 4g ry Ni ikv df g hrLi k/ a s s q X X T s s w , \ ofl elb >e 4kxy jd rkc e hdlm ]xXy Ni ikv kt 4Ni ikv l yd kr q X s q wa T s w s X w s s
rf`eL k."

< dhrzi sd uoht sl7;uHfv *!

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 253 egaP

4Tg srskg rDjof j,kv Tg srskg rDlkv hg dyi ZGlf 4,g rDlkuv hjkeg kursp Xe sjgx rqgc 4Tg sryq[ j,kv srdi> hg dyi ZGlf ,g nac u ],g hyq[ u jrhH [akv 4Tg aSkuI? hjgkc kuskg nac j,kv kuyq[ 4,g jki sd Xkuskn 4,g hrjd <erfv kd suskg nac okHo kd [akv jxv `kxs;jfd sl,d nac jGf skr skg kuskg kyq[ okHo kd [akv jxv 4,g kuskg nac u ,g kuskg kyq[ u okHo kd [akv dfXk;D ]Tg srdl jd nac [akv ]Tg srdl ysk[ [akv eg 4Tg srdl dq> Gjr Xkuskn eg Syflb ,g krjd <erfv kd Xkuskn okHo kjkeg 4Tg srdl kt Xgkp kukt Gjr ltf eg Syflb 4,g Cgu Xkuskn okHo kjkeg df hg kurb ZFv kdlb 4Tg sr[sn sL\di skd Xkthp sl jskt skd Xkxsky skr eg ]hxskg oHal sl,d rDflkv jGf skr ]skg hxk; okHo kjkeg jxv 4Tg sr[sn skd Xkxsky srjd xk; eg udfsy ],g Cgu oHal xk; jGf skr ]skg hg kuL\di okHo kjkeg jxv 4Tg sr[sn skd Xkxsky rDjof eg udfsy 4,g Cgu oHal rDfjof jGf skr ]skg rDflkv jxv okHo kjkeg 4,g oHal k_k; Gjr Xkuskn Syflb 4,g jki s d ejx j,kv sLaO okHo kd huki 4kxsdl skg u ejx jGf skr ]skg hg kLaO 6kxsdl skg u kLaO jGf skr ]skg hg ejx huki jxv 4,g ejx u ],g kLaO u nq[ huki dfXk;D ],g krkt skg kLaO skr Tg srjd kLaO ],g krkt skg Zex skr Tg srjd Zex eg skd huki 4,g hrkt dq> Gjr hlm go ]Tg hryp Gjr ltf aSkog 4,g Xe phc go 4,g Xe epfi u ],g Xe cjwi u k[k' df g hrkt dq> Syflb go 4,g hrkt dq> Xe cjwi k[k' skr Gjr hd cjwi ,g hryp kog 4,g hrkt dq> Xe epfi k[k' , skr Gjr hd epfi ,g hryp kog 4,g k[k' hd {1o dS 4srdl skg Cgu hH hHd rDlkv eg skr ]skg okHo kjkeg rDfjof jxv 4srdl skg Cgu hH hHd eg rDjof skr ]skg okHo kjkeg rDflkv jxv 4Tg srdl skg hH rDjof j,kv g srdl skg hH rDlkv eg Syflb ,g okHo kjkeg rDflkuv dfawp 4,g rkc hd ste rqgc g; 4,g okHo rDflkuv T 4,g hrkt skg hjwi tsk[ skr ]Cgu hg k;sk[ suTe df Skt yp kri g; ]Xgqr jxv j,kv `,g hH k;sk[ joB sueqr df sktsk[ g; eqr df ,g g; ykol hylv ]sktsk[ sl,d skd joB eqr df ,g Cgu g; df kgd skd rDf; lm suTe ]ykol hylv Syflb `,g krdl kt sl,d ktsk[ slm ]skg u hg k;sk[ sltf 4,g uiyxki kutsk[ ]kgd suTe jGf skr 4Cgu hH hHd skr k;sk[ suTe ]Cgu ]kgd sulm 4skg srdl tsk[ skr skg k;sk[ jxv j,kv `cd k;sk[ sueqr df kNwi sllm suTe skr 4awg krtsk[ skd joB Te df kNwi sulm j,kv k;kv lki sjse rDf; Bskd `sl,d Bsk[ rDflkuv sueg 4Tg Sx sl,d dwp eg sl okHo df ,g kuukt hg kurb ]Xe rDflkuv ,g ku/kl Nqd Xeg df ,g Cgu kl Syflb `sl okHo Tg Sx sl,d dwp eg 4,g okHo Xe If1n hd < rDflkuv `,g hgj sl,d dwp sleg rDflkuv g;3,g Bx sl,d dwp g; df Xy >el slb kjt sygi sd su>el hH skdlb `skg /yim sl,d rDflkuv g; 4XNwi hg kl ]skg /yim sl,d 4,g kvqg /yim skd rDflkuv go df ,g ZFv hg dS kd <jk/klv dfXk;D 4kxskg j,kv Syf sd ut<jk/klv ]kxskg krkj j,kv kd rDflkuv Syf sd ut<jk/kl df ,g Cgu kl Syflb 4,g hrskg ryfG Xe uoht k;r<jk/klv hHr Skt kv rDflkuv 4Tg <jk/kl hHl dr dr ]Skv u dr ct rDflkuv 4Skv sl,d skd ut<jk/kl df ,g Cgu ykol kl Syflb 4Skt kv u rDflkuv dr ct Tg <jk/kl ut hHl `Skv skd ut<jk/kl sl,d ],g kNwi ]rDflkuv g; 4rDlkuv eku kd Rpf sl ]sIwN u k[sj Bskd ji Rpf ]XL\skN eg u ]XL\di eg u udfsy 4ji Rpf ,g hrIwN k[sj hH skr XL\skN sl jskt skd thp hldf ]ji Rpf ,g hrIwN k[sj hH skr ]XL\di sl jskt skd thp hldf eg 4hrIwN Cgu k[sj Bskd hd thp hldf ji Rpf sd rDf; sl ]k;x skg htkj hg Syf sd sl,o ,g kl,t ]k;df jkdho cl sultf df ,g rkc hd ste sL\c g; j,kv3k;df jkdho cl sultf ],g Rpf rDlkuv skt g; 4Xe sjgx rqgc 9oIft\fki8 go ],g dek;s/of n' rDlkuv j,kv ,g dek/s"uf hH n' xkjrho Xe sjgx rqgc Syflb 4,g jskt ji jkdho3kjkdho hH xkjof ]kjkdho hH xkj sultf ],g ZFv kd rDlkuv 4,g jskt ji suL\skN udfsy3kL\skN hH xkjof kL\skN hH xkj sultf ],g cyre kd xkjrho 4Tg UHf Zxke ],g dS skr rf<jfi hd rDflkuv j,kv xkjrho Syflb

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 353 egaP

uskg sdum kjlwn udfsy ]krL\i Cgu ZdG sllb ]ji suskg u k; ]suskg sd sjlwn3Tg jZHuf ji Xkjlwn Xkuskn 4Tg ekyqx Xkuskn s 4,g krkt L\i Xe ydfqe hg hurm ]skn kjgO skd "Qqi ]skn kjgO skd h_ rkj Xe sjed sd rDjof 6,g krkt L\i Xe ydfqe skr ]skg u "Qqi ]skg u h_ lki sd rDlkv 4,g /acal kjgx kL\c kd Xkuskn sl hL\sktrf udfsy 4,g krkt L\i Xe ydfqe hg hurm skr ]skn [j hL\sktrf rkj Xe sjed sd rDjof 6,g krkt L\i Xe ydfqe skr ]skg u hL\sktrf lki sd rDlkv 4,g krskg ekyqx kd gjr hIym hH rDjof j,kv krskg ekyqx kd gjr dS hH rDlkv Syflb 4srdl skg Cgu _aro hHd eg Xelm ]sdl skg u kucf sd sjlwn skt dfXk;D 6,g krlkn 4,g hekyqx hH rDfjof j,kv ,g hekyqx hH rDflkv Syflb 4,g Z;koufv go ],g 9jnv n8 skt go 4kxskg Cgu kucf sd 9ji8 4,g r{fsiv 9ji8 ],g /acal rDfjof rDflkv 4Xkg /yim sl,d df hxsgj Cgu BkuOfd rqgc jGf skr ]Xy >el skd kRoZFv hjwi hd Xkn' ub ikv df awg kgj gd Syf sd su>el Te g; 4kxaMskg rDlkuv Te akgo k; kxaMskg xalv Te akgo 4Tg n' dpwl sd Xk/acal sjkl sd sjkl dfXk;D ]kxaMskg Cgu hH Bskd Te akgo 4Bskd kdub kxskg Cgu 9lXoyfsj8 4hxXkg rxalv Xrkc Xkuskn s; akgo ]Cgu `kxawgj rDjof df kxawgj rDlkv Te akgo skr ]aMkt gj Xe 9lsuhyusky yIskI8 ]Xe uisysdv suiv Iiuf Te ]sl Xkjkpof sjkl ]sl Xkxsky sjkl ]sl Xkvqro hjkl Skt k;nf L\skN kysdv hg yqdycf s>qe jxv 4,g hg Xe sysdv Iiuf skt ],g cyre kd okHo j,kv 4kxsdl skg u Xe sysdv skt 4kxsdl skg u kucf sd 9ji8 skt ],g Z;koufv 9ji8 Xe ltf ],g cyre kd jkgo; 4Cgu okHo kjkeg ],g jkgo; kjkeg rDflkv j,kv rDfjof df ,g ;r rkc dS udfsy ],g hrxy ;sk; suL\skN go sl Cgd ],g hrxy ;sk; suL\di go sl Cgd 4,g krskg }a} ],g hrskg k/ofqn hjkeg hH rfzi sd thp hg dS 4Tg srskg rDjof rfzi sd hldf j,kv Tg rDlkv eg rfzi s d slgf hldf sd henkv hg dS Xe <{ hg dS ],g krskg kl skr hHd7hHd ]Xkg hg yd df ,g Cgu hH kl j,kv 4Tg srdl skg rDlkv yd ]Tg rDjof tkv rfzi sdltf 4Tg srdl skg rDjof yd ]Tg rDlkv eg tkv rfzi sdltf df ,g <wik/ofql hH g; Syflb j,kv 4,g jkgo; kjkeg rDjof k; rDlkv df ,g hjWt husy >el sl dhO rkc hjlwn g; Z 4Tg Cgu eg go ],g 9j;ofsgcf8 kjkeg go ],g jkgo; kjkeg go 4Tg 9l'fu'syjf8 ]Tg /acal sjkeg sl 9ji8 ]Xk;rDf; k; Xkvqro Xkuskn ]rDflkv k; rDfjof 4krskg Cgu ZFv Bskd kd rDfjof hysdv dfXk;D `Xe /acal ldf ]sxXNwi ikv skr ],g rDjof henkv akyG ]awgd Te jxv `kxskg sl,d rDlkv sd thp hldf kucf dfXk;D `Xe thp ldf ]sxXNwi ykdr ikv skr ],g rDlkv henkv akyG df awgd Te jxv 4,g hrskg kn,i Xe /acal sd sjlwn knl rDfjof k; rDflkv 4awg Cgu hH Bskd Te Xe <{ lm ]Cgu `awg rDjof k; awg rDlkv Te Xe <{ lm skr ],g hg kursp hjse ZGlf akgt ]Skt k;nf L\skN kysdv Iiuf s>qe jxv 4jkgo; ],g rDjof k; rDlkv jkgo; ],g rDlkuv kursp3Xy >el sl dhO rkc hjlwn g; 4,g krkt skg rDjof k; ,g krkt skg rDlkv ]kuskg nac j,kv kui> kd dyi ]jkgo; kd kursp ]akg 4,g rDlkuv knl kursp ],g kursp hH akgt 4Cgu kd hldf j,kv ,g kd hldf df Cgu kl 4,g okHo kd hHl rDflkuv g; 4,g krdl uc ywG go ],g thc skt 4,g hrdl kt Bki rDflkuv Syflb ],g okHo kjkeg rDflkuv j,kv 4Tg srki skg rDjof j,kv rDlkv eg Syflb 4,g Cgu okHo kjkeg rDfjof k; rDflkv 4,g okHo kjkeg rDflkuv 4sxaSkt skg Idzi hH ji /fjfi eg jGf ]Tg ji yr sjgx hldf3hg Tg eg skt Tg srdl skg hgo eg df ,g dS sl Xe Xk_wl erugx sd uoht 4kF krdl skg Cgu skr ]krskg u jxv 4k;x skg ywG Syflb ]hg kF ywG thc df Tg srdl gd eg cv 4k;x skg ywG go ]kF Cgu jFi thc df ,g kryp kri cr k;skc ct udfsy ]thc j,kv hL\dad hd jFi3thc j,kv kL\dqI kd jFi3sF srL\i ewyke sl dS Xkuskn Xe su[sn ]Xn skc skd thc 4,g hg jFi go Xe sjgx rqgc dfXk;D ],g krkt gj hg jFi skr Xn skc skd jFi 4,g Cgu ywG go hH Xe syFm ]sn L\skN skd sjgx dfXk;D krkt uc Cgu ywG jFi dS 4hg ,g ywG go Xe sjgx dfXk;D ],g krkt uc ywG thc dS 4hg Tg Xe sjgx rqgc skt Tg srdl ki hgo eg ZGlf 4sxXdl u ki hH hHd eg slm ,g Cgu okHo kjkeg skt ],g krdl kt k;ki hg lm ,g okHo kjkeg skt df sgj uk; hH g; j,kv 4,g rDflkuv kjkeg okHo df ,g hjWt husy >el rkc hygi skr s

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 453 egaP

s l gjr j,kv eg slb cv 4,g 9ji8 dr cr awg 9Te8 dr ct j,kv ,g 9ji8 dr cr ],g 9rxt8 dr ct skr 4krskg Cgu 9o8 ]<jkd sd ukK ]<jkd sd <jxkt ]<jkd sd ZkNwev Xe /fkel ]krskg Cgu 9o8 <jkd sd ZkNwe Xe rfq"ql df ,g ZdG hg kurb Xe /fkel j,kv rfq"ql 4,g krskg okHo udfsy ]krskg Cgu 9o8 ]Xe ZkNwe hjgx `,g kL\i rNwe henkv dS ct 4,g krskg okHo udfsy ]krskg Cgu 9o8 cr ]Tg srskg Xe rfq"zi hjgx ct 4,g krskg okHo udfsy ],g krskg Cgu 9o8 cr Tg srskg Sx skl rkj ikv ct 4,g hH kucf sjkeg skt ,g cyre kd okHo 4rfzi ],g cyre kd okHo 49jpsu n8 ],g cyre kd okHo ]Cgu 4kuskg kd a;o df ,g krxy sllm ],g krskg kn,i kjr[ sllm 4,g dkujr[ n' 9o8 Xe okHo 4,g okHo go kxSkt gj "s' hH cr ]Skt Ief hH yqdycf 9Te8 kjse ]aMkt Ief hH yqdycf Te jxv 4,g hH cr Tg Cgu eg ],g hH cr Tg eg 6kxskg nkc sd suskg sleg 4kF sygi sd suskg sleg df ,g hg cyre kd okHo 4,g Cgu /acal Bskd sl a;o kd okHo 4,g krkt Ief 9o8 akgo ],g krskg Wq' okHo akgt udfsy 4okH kd a;o ],g krskg cyre kdlm dfXk;D ],g dS Xe Xkn' sxkHv hH okHo Syflb 4,g krkt Ief hH 9o8 akgt ,g cyre kd okHo 4kxskg hH 9ji8 dr cr Tg ikv dr ct 4kxskg 9ji8 udfsy ]kxskg Xe kulko ]kxskg Xe kuid ]kxskg Xe kuekd ]kxskg Xe suil ]kxskg Xe [akv nac ]akg 4kxskg 9ji8 hH skr ]skg u rxt j,kv s;tfhy jd nac hH [akv jxv ]Tg 9ikv8 dr ct df awg krgd slikv rkc hjlwn Te cv 4kxskg 9ji8 s;xfkH hH Cgd ]Tg Xe rxt ikv dr ct df kgd suTe dS 4Tg srdl pc Cgu sl 9ji8 dr cr Tg 9ikv8 ct df s;>fel sl cv skdlb 4,g krkt Ief ;kim kd suskg sd 9ji8 Syflb ],g krkt Ief hH 9Te8 4,g krkt Ief hH 9o8 ji Xd s jgx rqgc sd a;o df Syflb dfc ]krdl jd Cgu 'sozi 9ji8 akgo df Cgu Syflb udfsy 4,g Cgu 9ji8 hg ji Xd sjgx rqgc sd a;o 4jdL\skN skd gxt dS ZGlf ]kxskg 9ji8 akgo ]Xe rxt sxXkg hH akgt eg 4krync Cgu 9ji8 sl XkiW s;u udfsy ]kxsy iW s;u7s;u 4kxskg Ixzi Xe XkiW s;u ]akg 4hg kxsgj skr 9ji8 dfXk;D 4krdl kt kxkH Cgu jdL\skN hH skd 9ji8 Syflb ]krdl kt kxkH Cgu jdL\skN skd rxt Syflb 4kxskg rxt akgo kxs;bkt hH akgt 4kxskg skr rxt `akgd kxs;xfkH skr 6,g 9ji8 hg rxt dfXk;D krdl kt Cgu kxkH Xe rxt lb jdL\skN skd 9ji8 4,g nwt,ke cl go 4,g nwt,ke uikxau ]Tg nwt,ke ak;Ifskxay skr kxs;bkt jdL\skN qro hrehd 4Tg nwt,ke ak;L\fisk> skr kxs;bkt jdL\skN skd Xkyge 4,g nwt,ke yxat skr kxs;bkt jdL\skN skd oakx 4Tg nwt,ke X;k;'f7;'f skr kxs;bkt jdL\skN skd rfi7hui 4,g nwt,ke eJkv skr kxs;bkt jdL\skN j? 4,g nwt,ke 9ji8 gxt cl skr j,kv ]jdL\skN skd jrhH sd a;o ]jdL\skN skd gxt dS ZGlf 4,g nwt,ke 9ji8 gxt cl ]akgd kxs;bkt jdL\skN skd 9ji8 jGf j,kv 4,g hrjd kNhi kjkeg hgo ]Tg rrfpV llm eg ]Tg sjL sllm eg ]Tg rhH;H sllm eg hg <jkd lm ]Tg sxH jdL\skN eg udfsy kNhi krjd Cgu go 4,g s krjd kNhi kjkeg go Tg srxkH jdL\skN eg sltf j,kv 4Tg srkt skg /acal sd suxkH ZGlf ]srIwI Cgu /acal sdlm sllm ],g krxkH jdL\skN go sltf df Cgu kri slm udfsy 4Tg srkt xkH jdL\skN skd 9ji8 eg skr ],g krgd rDjof udfsy 4,g u/ac hg 9ji8 4,g rDfqe Bskd u ,g naukv Bskd u sl krjZHuf7ji 4,g ;l Bskd u ,g kr_aro Bskd u sl krjZHuf7ji j,kv 4Tg jZHuf7ji ak;rfFfAue hd Xkuskn 4Tg Cgu xyv ak;rfFfAue ]Tg xyv jH ak;rfFfjfi ]Tg xyv jH ak;rfFf hd Xkuskn 4kgj yef Cgu s>qe ],g krgj krpskl rDlkv skt ],g kgj yef k;D skd rDjof Cgu kri 2,g kgj Iwy Cgu Nqd skr rDjof Cgd df ,g krgj kuc yk;[ knl skd rDlkv 2kgj Iwy Cgu Nqd skr rDlkv Cgu kri df ,g krgj kuc yk;[ knl skd rDjof `,g kgj yef Xeg go j,kv skg kgj yef skd Xkxsky Nqd Xe hxntV df ,g Cgu skr kl Cgd 4Sx xkH sl hxntV eg `hn jd Cgu skr ywH sueg Cgd ]Tg srgd so skr Tg sryef s>qe so ct ]Tg rDjof skt `,g k;D ;kim kd sjkdIqN sllb ]Tg sL\i Xe u/ac rqgc eg df Tg sryef srskj knl so cr Tg sryef s>qe so ct ]Tg sL\[ Xe rDflkv hu? xsky skt 4Tg srkt skg rDlkv rDjof ]Tg srkt skg rDjof rDlkv ],g krgj krskg jlDv3Skt skg rDjof rDlkv df krL\i Cgu jrav Bskd sl uZrojfi Xe jkgo; jGf skr ]Xy >el sl dhO jkgo; kjkeg g; 4,g krgj nwt,ke knl 9ji8 Cgd ji Xd sd Xkuskn udfsy 4krdl pskl Cgu kucf sd u/ hxk; ]krki pskl Cgu kucf sd u/ hHsky 4srdl ki pskl Cgu skd suiv kucf sd sjlwn so 4,g Z;koufv Xe

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 553 egaP

4kxSky[nf hH skd eszi j,kv kxSky[nf hH skd suL\y <Zin kdlb 4,g hrkt hpC[ jhdy ji huki sl,t hH kxsL\y g; 4,g hrkt hpC[ jhdy ji huki sl,t hg sl kxsjd hH eszi g; 4hxskg krxalv udfsy sxXkg /acal 4kxskg Cgu kn,i /acal udfsy sxXuc /acal 4kxskg Cgu kn,i /acal kd Rpf sdlb cv j,kv 4kxsjd gjr hd <Zin ]Cgu gjr hd sje,d xsk;im kd Rpf g; cv ]kukpgi skd <Zin sd kursp suiv sulb cv 4kF rDo srkt jrhH sl jgkc skt kxskg Cgu hgo jdkv jgkc sl jrhH ]jdI,ky Xe rxt sd jgkc rDf; kl cv ],g hrki jd ekd Xkuskn Syflb Tg Cgu ekd Xkuskn sd hqe udfsy ],g hrsy ysk[ ],g hrsy /akc hqe df kukt sultf ]kukpgi skd rDflkuv hd okHo lb suiv su rDf; ltf 4kxskg kjlwn yqdycf jkgo; hg rpfuf 4,g xsk;7rDflkuv eku kdlm ],g kryduf jkgo; skt sl kursp ;"ouf lb 4,g rDflkuv go ],g krskg oHquv kdltf Xe kursp ;"ouf lb 4,g hrkt gj kursp ;"ouf3,g krskg Cgu ;"of Bskd ]9IDstkv8 Bskd j,kv ,g hrkt gj hysdv kursp Iiuf ct ,g krkv <{ dS j,kv 4,g krkt krkjxf skd eGf lb /skc kd h{kl g; Xe unf sL\skF skr ji eGf hd jrhH lb Xkg rDjof u ]Xkg rDlkv u 6Xy ljof u ]Xy lj u ]X[sn ZGlf3X[sn sl okHh{kl jxv skd eGf Bqg hryp jrhH lb skr 4,g krkt Ig sl ni go 4,g krkt skg uhgZFv sl Rpf s jkeg go 4,g krkt jxf dukpv go ]Tg srgkp kujd nk; eg u sltf ]Tg srgkp kuywH eg u sltf udfsy 4Tg srgkp kuywH eg sltf ,g krkv nk; go knk; hH sllm j,kv ,g krkv ,g krkv nk; hH go Tg srgkp kujd nk; eg sltf 4hH ljof Cgu hg lj ]sgj uk; 4hH ljof 4,g jk/kv ywe kd sukyp skd Xkvkerfzi ub hg lj kjkeg 4krkt gj Cgu ZFv Bskd kdub ]Tg hrkt jxf ykdr X;kerfzi s; skr Skt gj u Xe sukyp sdlb pfQ hjkeg ]aSkt gj u dqlm Xe sukyp lb eg 4,g hryp g; Syflb ]Tg srkyp slb eg 4,g Cgu BkuOfd Bskd Xelb ],g hrdl Ig 4Tg srjrm Xe 9o8 eg skr s Skt Ig hH g; 4,g k;kN hd 9ji8 hH g; ],g krgj kryp go jGf 4Tg srgj sr[sn ji ni skdlm sdjd nac [akv jGf 6Tg srkt syp srjkrm slm Tg sr[sn skt3Tg sgj jd gjr hd sje,d 9howe8 yqdycf xsk;im kd ue j,kv Xk[akv huiv eg 4krskg Cgu nq[ go cv ]hdlm ,g hrskg eGf ZGlf cv ]Tg hrskg X;k;kN ZGlf hdlm cv ]kF dofrko go kF sd [akv jgkc skt 4,g krskg rifd go ],g krskg rxt skt cv ]akg 4Tg srgj sr[sn hg skd rxt eg jGf j,kv Tg srkv uokonf ]Tg srkv uo ]Tg hrkv X;kuid ]Tg srkv jkpof 4Tg srkt skg Wq' suOm sl jrhH ]sF Sdf <gzx sl jgkc sueg skt 9tstseb8 ]dhrzi so ]aSkerfzi so ]_pf so hg srjd nac [akv dfXk;D 4krskg Cgu rakdS udfsy ]Tg srjd nac tskj eg skr [akv `kxaMkt skg kysdv `kxaMkt jrm Xe rakdS skr awy jd nac [akv sl rxt sd jgkc Te k;D df `,g cyre k;D kdlb udfsy 4Xjrm Xe uisysdv suiv eg 4Xyp Xe rakdS suiv eg 4Xyp Xe a;o eg 4Xyp jrhH eg 4kxsgj Cgu 9ji8 akgt ]Xyp gxt hlm eg Syflb 4kxsgj skr aSkt eg hH Cgd 9ji8 ]rkc hjlwn 4,g hrkt skg Uim huk/okl hg sr>el kurb 4,g rDflkv hH rDfjof 4,g rjWt hygi hd sugj uk/okl sl rDfjof Xe k_k; hd rDflkuv Syflb 4kxsgj krew? jdsy kdDlf kIsk[ kd rDfjof ji eku sd rDflkuv go ]Ski ukpgi u skt skd rDfjof 4,g Zkdqc ji sjgsp sd rDfjof ],g rDfjof kjr[ kL\c ],g Gkl yqdycf kjgsp kd rDflkv ],g Cgu rDflkv Xe k_k; hd rDflkuv kjr[ kL\c Syflb 4,g hrdl skg ],g hrskg ],g hgj hrskg ywH hd su>el rDflkuv skd suL\skN skd u/ udfsy 4hd su>el rDflkuv skd suL\di skd u/ kxsjd Cgu ywH Bskd `kxsjd sl,d 4hd su>el rDflkuv skd rDflkv kxsjd Cgu ywH Bskd 4,g Gkl kjgsp kd rDflkv dfXk;D ]ji Zxke sd rDflkuv ,g Cgu kjr[ kL\c kurm rDflkv ]sgj yk;[ 4Syf sd suki skd rDflkuv sL\i yp Gjr hd rDfjof Bskd df ,g g; go ,g ywH hL\c7sl7hL\c skt `Gjr hdlb Xyp sl,d 4,g okHo rDflkuv 4awg hg Te jGf `kxaw/ac slldf j,kv kxawpc slldf Te jGf ],g Cgu hH Bskd 9ji8 skr Skt Ief 9Te8 kjse jxv39ji8 Syflb 4,g ;l k;x k[sn sl qncV sd 9Te8 sjse 4,g <skd k;x k[sn sl qncV sd 9Te8 sjse 9rxt8 4,g 9rxt8 go ,g kgj L\i Bk[nf s>qe skt cr hHr ]awg 9Te8 dr ct 4Xy sy hH

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 653 egaP

4Zed ekduf g; skr ],g Cgu kL\hi Bskd skr Skt skg k;dfuv kvqg k;df cl hH Sqg srjd ],g Cgu nk"of Bskd skr syef u yG kd sujd hH Sqg srjd ],g Cgu akgt kL\hi j,kv [qn skr Skt kv kujd u hH Sqg srjd ],g Cgu akgt gzxkv kd sujd hH Sqg srjd ],g Cgu akgt kulko hd sujd hH Sqg srjd 4kujd u Sqg srjd ],g ZFv kd Zed ekduf 4Xgd Zed ekduf eg skd dS ]Xgd lk;al7Zed eg skd dS 4kujd Sqg srjd u ]kujd u Sqg srjd 4sxXyduf <skd skn sd uoht sl <skd lb 4,g <skd kjlhr xsk; rDflkuv g; j,kv 4,g ywe xsk; rDflkuv

94XykL 'kdzi j,kv ji lb `,g krUHf k; krjf k;D Xe Xkuhr ub ]Zed7ekduf j,kv lk;al7Zed ]rDflkuv oSrv 4kujd kd ked sl 0fqc oel rZkFv Zed ekduf j,kv xk; kd uiZkrd Xe Zed Z<wial rZkFv lk;al l Zed 4Tg hgd j,kv Xrkc skn su < Xe krhx Fkl sd hlb 4kykL 'kdzi hHv suikv ji rDflkv ]hJ ukoxH8 s

4Tg srkt skg rDlkuv ikv unf lm ]aSkt paqgi jrhH ikv unf ltf j,kv 4aSkt paqgi jrhH ikv ]aSkt skg Wq' kuskg h{kl Xe <skd hH hldf sd uoht Syflb 4,g krskg oHal sl okHh{kl kujrm jrhH j,kv ,g hrskg /yim sl sujrm jrhH rDflkuv 4hd Cgu Zkpp Bskd hdlm sulm ]kxskg Cgu kri skdlm Syflb g srki ys[ xsky ed rqgc 4,g 9sy IsehIv8 go ],g ys[ hnk;ufqc go ,g ys[ skt kd rDfjof j,kv rDflkv Sqg srgj T rDlkuv df ,g g; ys[ hnk;ufqc 4k;ki jd Zkpp Cgu hd ys[ hnk;ufqc ],g hd Zkpp hd Xkys[ cl sulm Xe ckrdf hL\c lm udfsy 4Tg srys[ xsky skt ys[ ]9sy yqihi I,n esx83,g eku kdltf ],g h[yf ckrdf dS su djkpof dS 4Sx skg ys[ rDfjof j,kv rDflkv jGf cr ]awg krskg rDlkuv Te Sqg srskg rDjof ]awg krskg rDlkuv Te Sqg srskg rDlkv df k;x skg kri g; skdlm jkc dS dfXk;D 4Cgu krpc skd suki Nqd skdlm ]k;yf ki skd jhokge sulm ]k;yf ki skd 0qc sulm 4k;yf ki skd < sulm ]k;yf ki skd <skd sjlhr suiv sultf j,kv 4hxspaqgi akgo hu'skj hHr kxskg Ii Xeg hHr Xe rakdS sxXjrm jrhH suiv ct skr go ],g kcwL Xe sjs/av jrhH <skd kjlhr dS j,kv ]Tg Gkl Bk[ j/m akvqd j/b 6Tg Gkl xkjof j,kv xkj 6Tg Gkl X;kn j,kv X;kc ]Tg Ii <skd skn 4,g sNhi sd [akv hjkeg <skd dS j,kv suekl sd Xk[akv sjkeg <skd skn udfsy ]Tg <skd Xkuhr lki sd cl eg 4,g rDflkuv eku kd sukt skg ji 9yxaS ZLF8 lb ]ji <skd sjlhr lb 4,g ji <skd sjlhr suiv knl krgj 4,g 9lsj;ifS8 go 4,g kuL\i Bk[nf ZGlf go udfsy 4,g krL\i Bk[nf rDjof k; ,g krL\i Bk[nf rDlkv g; cr g krskg /acal sl Xkjlwn hH ct 4ji <skd sjlhr suiv knl krgj udfsy 4,g krjd jkgo; go ji Xk<skd Xkuskn3hxntV , hjwi hdlm 4,g krkt kv Xe 'kdzi hH go kd rDf; rDlkuv 4,g kcn Xe sjs/av kjkeg go ]klgf kjlhr kd 9yxaS7bkI8 kyko suL\skt skd Xkuskn ub kjlhr dS 4rDfjof ]rDflkv3Tg srL\i Bk[nf Xeg <skd skn ZGlf sjkeg 4,g kvqg kcwL Xe sjs/av ],g 9yxaS ZLF8 skt go ],g <skd skt kjlhr kjkeg 4Tg Cgu tqH_f eg 49yxaS7bkI8 4,g krkt uc tqH_f uoht kd rDf; sl 4,g krkt uc 9yxaS7bkI8 dS skr Xgd eg jxv skd uoht sd rDf; sl cr 4Cgu krq_' krq_' hdlm ]Cgu kr_ef kr_ef hdlm 6Cgu krL\y hH cr ,g krL\y ct ]Cgu krjd eszi hH cr ,g krjd eszi ct 6Cgu krlag hH cr ],g krlag ct 6Cgu krskj hH cr ],g krskj go ct 4,g hr/akc Igkjqdqe lm u ]Tg sr/akc wlakv skr u slm ,g skt krsuHfv j,kv `krdl yp Cgu Xk;D ;uHfv ji ho1i hjwi lb `hrdl s skg Cgu Xk;D pae ho1i hjwi g; 4,g kryp ;uHfv ji lm jGf ]Xn kuc pae eg jd[j rr paki7ln `,g krL\i dG k;D sllb 4k;yf kuc pae skd ho1i hjwi suXkgm Tg sruke pae skd pae sl sIskN dS krsuHfv hdkc 4,g k;yf kuc Z pae skd rxt sjwi lb suXkgm 4,g kvqg Cgu ji ho1i krsuHfv y'qd slum j,kv 4Tg krsuHfv skr ]Tg Nqd jxv < 4kxSkt skg krsuHfv ]kxskg Cgu Zkrd cv rDf; g; j,kv 4hxSkt skg hd 9xIDVS8 ]hxSkt skg ;uHfv rfFf hd jkgo; sd rDf; lb 4kxsgj kryp jgkc sd Xkuskn ;el sjwi ]jgkc sd Xkuskn g; j,kv

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 753 egaP

skt awg Cgu jkosetf Te df hrdl gd Cgu g; jgy Bskd Xelb 4,g kl,t Xkjgy Bqg hOm ji hrkN hd jxkl kjwi kd kjwi rxt g; udfsy 2,g hjkosetf k;D hjse skr k;nf hg L\skN suTe ct `,g hjkosetf k;D hjse skr k;nf hg L\skN suTe cv ],g krgd skt ],g krkt kyp jdL\skN skt df ,g If1n hurb yqd hjkeg hd lk;al 4,g Cgu Xe yk;[ sjkeg If1n g; hd hlk;al udfsy ]Tg wygi skn sd sdDlf hg dS dfakykg 4,g Cgu uOfd kurb kuuke Zkrdv skd suiv Sqg srjd Zed 4,g uOfd kL\c g; 4Cgu hg k;df sulm skt ,g kruke Zkrd skd suiv Xelm hlk;al ],g kgj I? Nqd hH Cgd Xe rxt lb 4,g Fkg kjse hH Xelm ,g k;x skt ji Ir lm 4Cgu ykol g; Cgu k; Bx ji Ir lm 4awg klgf kd jxkl Te dfXk;D k;kcqL suTe df hxsgd go ],g hlk;al jgy go jxv df Tg srgd < ]u 4Xe suskg sjse j,kv Xe sucwL sd spc lm kylkG kd jH yhe 4awg Cg; knl Te 4hHd ji Ir Cgu Bx Te ]Cgu k;kcqL suTe ]hxsgd go `,g jkosetf wr df3sxXdl kjgO jkosetf skd jgy hOm jwn jH yhe k;D skr ]Skt je jdcwL kpc Bskd Xe jgy Bqg Bkv sl sjkudf lb jxv udfsy `,g hgj kv Xe pl jgy g; df srki jd Cgu ZdG hHd ikv df Tg 9lvq;Ifad8 hurb so Tg hrL\i Bk[nf skdikv Xjgy skt Bqg hriad 4lki sdikv Tg srkv uiad j,kv sl gto hd suOm sdlm ,g Bx iad hrkN hd jxkl lc 4,g hrkv Cgu lki sdikv jgy sl jH yhe go skr ]Tg srkgu sjkudf sd jxkl ikv ct ,g krkv ZGlf kdD/ Bskd kd XkdD/ Xkjktg sd jgy lm 4Cgu hrkv 4,g hrkOm skd Xkjgy Xkjktg sl suOm suiv jgy go 4,g hrkt skg kn,i jgy hjlwn ,g krskg e[ kx akgt sl gto hd s x lm ],g krkt skg kn,i kx Xe lskL\i skr ,g hrOm ct jgy hd jH yhe go 4hrkv Cgu dr sjkudf lb jgy hd jH yhe go 4,g hrkOm skd jgy hjlwn jgy dS ZGlf ]Cgu hrkv jgy Bskd df sxXgd so ]skd jxkl Tg srukt skt udfsy 4,g hgj kv Cgu df sxXuke sl,d hjse ikv skr ]jdO,c sjkudf sd Ir sd jxkl Xe jgy lm Tg srjd hH uku ikv j,kv g hgj kv hyp sl jwn jH yhe jgy dS df ,g krxy 2Tg hrkv jckjc Xjgy ]Tg sgj jd rkc hl,d ]sxXgd ikv 4Cgu , hrkv ]Tg hrL\i ewyke Bqg hrkv Xjgy ]skg k;kv yk;[ hHd skdikv hg n;k' udfsy Tg h[sn Xjgy suikv Xe jxkl 4,g hdb ],g rDq;al Arrav kursp j,kv awg hH Te dfXk;D awg jkosetf Te hH Syf sdlm awg kgj jd Cgu Te skt df ,g krgd g; go 4,g rfFf hd rDf; rDlkuv go 4,g kyeke uOfd rqgc go Tg sr>el lk;al sltf < 4,g rDfjof go ],g Cgu lk;al go Tg sr>el lk;al sltf xsky sl j,krekv skr 4,g hjse hjkosetf hH hd sudskj Cgu 4,g ; kjse hH kudskj Cgu 4kdskj Cgu suTe 4kF hg krdl skr dskj Te ed sl ed skr k;x yduf ikpiqp sl srkj Te j,kv sF sgj L\y eyfqe7wngV jxv 4sxaSkv yG Ikjof sllm kxaWd hH skt Te j,kv 4awg klgf dS Te dfXk;D ]hg kxaMskg 4awg jknhxkH hH Te Xelm ]krdl Cgu pc Te sllm ]awg hH Te dfawp ],g kgj skg hH skt df kuukt hH Sqg srjd u ],g g; ZFv kd lk;al 4,g krdl uc jk/kv Syf sd sL\x> hH ku[sn kL\[ kjse j,kv kgj kr[sn kL\[ Te 4kxskg k;df u hH Nqd suTe krdl skg k; 4k;nf yc skd sL\x> lb sultf kxskg k;df kl Nqd hH suTe jWt 4awg jknsetf Te hH skr ]awg hlk;al ZGlf Te ]awg ukeylqe u j,kv awg wngV Te u j,kv Skt skg kxan eyfqe7wngV Xe oakx lb j,kv awg Te Xe oakx lb jxv 4awg hH Te ],g hrdl skg Cgu skr kucf sjse go ,g Bqg reuf kursp skt ji ho1i lb j,kv 4awg jknhxkH hH Te kvqg krjd Cgu 4awg jkosetf hH Te df ,g kruke go skr ]Tg sgj Id xsky Xe ekur;of j,kv ]jxv ,g ji ho1i lb hlk;al dhO 4,g krxake Cgu hH k{Hf df Xy >el kl 4skr ,g krxake k{Hf kgd suTe skr g; udfsy 4awg jknhxkH hH Te udfsy ]hjskp Te awg krjd Cgu df kxsgd go skr ,g hlk;al kpl jxv udfsy 4kxskg Cgu jskp jdk[ hIskj hd hjskp go skr ,g hlk;al kOw> rDf; jxv 4Cgu utsk;zi Bskd s>qe 2skg srjd k;D eqr cyre k;D s>qe kxsgd go skr ,g Cgu hlk;al Xe pl jxv 4awg jskp hH Te ]kxsgd go skr ,g hlk;al Xe pl rDf; jxv 4Tg srsn Uv kd hjskp hH s>qe skr Tg srk[ Uv hg kd hjskp j,kv ,g hd hjskp suikv jxv j,kv ]awg krkv suxake skr k{Hf ji jk} sdikv udfsy ]krjd Cgu hH Nqd Te 4kuki Sqg srjd Sqg srjd u 4Xgd lk;al skdltf 4,g uOfd hH j,kv g; ]sL\i ku>el kL\skF slb cv 4kuki Sqg srjd hH Sqg srjd u 3sxX>el kL\skF sl jkrof eg j,kv skdlb

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 853 egaP

Te df Xe Xk<{ um ,g krkt ywH hH krsuHfv 4,g krkt skg 4,g Cgu hukj,g skr Xkg srkt skg wlakv hylv Syf sd jsn hL\skF w lakv so j,kv skg krxy suskj go j,kv ,g hrkt sk[ krhl hdlm jxv 4,g kgj jd udfsy ]hgl hg krsuHfv ],g skr Zkrd 4,g Cgu skr dZ'n go 4,g Xe sjgx kjt j,kv skr rfFf hdlm akgo ,g kuc ekj Xe pl skt skr ]Tg srxy suskj so ct ]Tg suc Cgu hH ekj df skt ]Tg sgj [sn kyhyekj skt ]Tg srkt kv sd Xkyko su[sn ct `sxXkg srkt kv u Xk;D 4jkc Bd ]Tg srkt kv ]Xkg srkt kv wlakv hylv hH sd ekj suc Xe kyhyekj j,kv skg hrsk[ krhl hH Xe kyhyekj jxv `sxaSki skg sl,d krsuHfv ekj skr Ssk[ krhl hd ekj 4sxaSki skg sl,d kruHfv jGf eg Tg sgj ht skt eg skr ]k;x skg hg; Te df ,g krkt s L\di ezH ]skg krkt L\di lk;v skd krsuHfv ct dfXk;D 4sd krsuHfv ,g hjWt ku>el kL\skF skd lk;v lb 4,g kgj jd go skt ,g krkt skg hgo go cr ],g krkt skg lk;v ],g krkt skg Iofkv go cr 4,g kgj jd go skt ,g krkt skg hgo go skr cr 4awg kgj jd ;uHfv df ,g krkt ywH g; go cr ],g krskg uhy kjwi Xe ;uHfv suiv ct go ,g krjd henkv skt ;uHfv 4,g krkt skg Zkrd j,kv ,g krkt dwp sGn lhpi hH rDo srjd ;uHfv 4,g krkt skg Zkrd j,kv ,g krkt dwp jkc Bd hH go ,g krskg krsuHfv skt df ,g g; skr pl 4hH go rkc uOfd ,g hL\c ]udfsy 4Tg srdl jd jduc krsuHfv eg df ,g krgd henkv 4,g krL\i ewyke yjl go Ar<jk/kl sl 4kxSkt skg uOfd hH j,kv go nkc sd su>el skd rkc lb 4kxsL\i ewyke uOfd hH go skr cv 4awg kgj jd Cgu Te df kuukt Sqg srjd ]Tg srgd < wygi kjlwn dhO 4awg kgj jd Te df kuukt Sqg srjd u Syflb 4Tg slgf sdlb eg ]Tg jknhxkH eg Xelb ],g ykt skt g; ],g 9ZuI,i8 Ikjof kd Zed skt g; df ,g ZFv kd lk;al `,g krL\i ZdG k;D skr k;x kyp yxat jdL\skN j? dS Te skr Tg sjse j? hHl jxv j,kv `,g krL\i ZdG k;D skr ]Cy hH L\skG X[akv skn huiv suTe jxv skr Tg hjse jxv X[akv hHl j,kv `,g krL\i ZdG k;D skr kxaMkt hH xkH jxv jdL\skN skd XkFkg skn ub skr ]jxv Tg sjse Fkg hHl 4kgj u ykol Bskd kd suL\di u suL\di cv 2awL\di skdldf j,kv awL\skN skdldf Te ]cv skr ]hjse ak;rfak' hHl ]sjse 0q; hHl ]Tg sjse iki hHl ]awg jknhxkH Te kd Nqd hHl jxv 4,g kgj Cgu ZFv Bskd kdlb ]awuke kuiv Te skdlb cv skr 4,g krL\i Cgu ZdG Bskd hH skr aWd hjskp Te 4hxsgj hryp hjskp ji uhet 4krL\i Cgu ZdG Bskd hH skr aWd u hjskp Te jxv `awxkH slldf j,kv awL\skN skdldf Te cv 4kgj Cgu kylkG Bskd kd Zed k;kji j,kv Zed kuiv skr cv dfXk;D 4kxSkt skg rDlkuv skr Skt skg Zkrd Bskd Sqg srjd u jxv 4,g rkc hd ste sL\c udfsy 4awg krjd hH Sqg srjd u Te jGf skr ,g Cgu kjlwn jxv `Tg akgd xyv7xyv eg dfXk;D 4,g kuiv hH go ],g ;qi kd sjlwn skt go 4,g kuiv hH go ],g iki kd sjlwn skt go 4,g huiv hH go ,g hjkosetf hd sjlwn skt df ,g g; hg cyre kd hlk;al 4Cgu sxXxkH sl hjkosetf hH hldf hlk;al 4srdl Cgu xkH so ],g hdum hjkosetf 4,g hxsk;gl Xe sukuc ekyqx skd dqe lb hH okH g; kd Xk;lfk;al Xk[ky um udfsy 4Tg hlk;al skr eg ]krL\i Cgu hg ZdG Bskd skr Xeg 2cyre k;D Xeg kd hekyqx hd dqe lb `cyre k;D Xeg ]srgd hlk;al so 4kF ekyqx dqe g; 4Xe k;al hd Xk[ky7Xkjktg sF hlk;al Xe ukrqngV cv `keqt k;D kjkeg df ,g krgd skt ,g Cgu hlk;al henkv kl 4,g lk;al ZFv kdlb ],g wygi dS g; 4,g hgj jd df kuukt hH Sqg srjd u Syflb ]hg ,g jknhxkH wr Xelb 4,g krjd kn,i skd ykt Ikjof lb Xe kFv Xkuskn ]kuskg u k; kuskg kjsr df sxXgd < 4hxSkt laG Xe sendqe hH jgy go Xe ryknv hd < udfsy ]sxXdl kyp u kendqe Bskd ]sxXdl kjgO u jkosetf Xe ryknv hldf ikv skd jgy lm skr 4Cgu hg hF Te skr cr kje jdcwL kpc ct j,kv ]Bx sjkudf Te skr u df hxsgd jgy go cr kje jdcwL kpc j,kv ]skg u cv go hOm jgy hd sjkudf g; sl sdD/ sd jgy ltf df ,g krdl skg g; 2kxawgj Cgu Te `jkosetf kxskg u,kd 4sxXgj srskg hokHzi dr ykd rauv Xe rxt lb ek<jfi sd hiqp hjse udfsy ]awg krkt gj kL\[ iqp ]awg kryskc Cgu Te `jkosetf kxskg u,kd 4sxXgj srkv Xe rxt dr ykd rauv ek<jfi sd n' lm udfsy kxawgj Cgu yd Te ]awg kryskc n' dS Te 4Tg Xjgy Xe jxkl sd kursp hH Xelm ],g yIft hL\c hxntV 4Xelm ,g kgj uc 9ZuI,i8

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 953 egaP

kgj yp `,g kuql Sqg srje sryp7sryp skd henkv hldf hHd sueqr df kgd su jhdG lm 2,g dkte Bskd kuje ]Tg gj jd Xrkc hl,d ikv ]kgd suXkgm `sxXgj srje sl xaP sukjqi dr cd 2Xje sl xaP s;u Bskd udfsy ]awg krgkp kuje hH s Te ]Tg xsky rqgc skr sje dfXk;D ]skvkrc Nqd kjt s>qe df ]kNwi sl Xk_ef sulm rDo srje 4,g kgj je jhdG us> dS 4hxSkt skg ;uHfv hxntV sl,o7sl,o ]kxskg Gkl g; sl,t7sl,t 4sxaSkt syp srskg ZFel Xe suki >el skd rfFf lb ikv ykdr j,kv 4Skt skg Wq' kuskg j,kv Nqd jrhH ]skg kgj skg j,kv Nqd jgkc ],g krdl skg 2awg kgj jd k;D Te g; df Skt skg Wq' hukv hlag jrhH j,kv Xkg sgj jxf wlakv jgkc ],g krdl skg j,kv 4sxXlag rqgc ikv j,kv 4,g kgj skg k;D df X[sn j,kv ]Xy L\di Xe <v skd dS7dS ]9hydefkIS8 q skd ; dS7dS ikv skdlb 4Sgfkp kuL\i Bk[nf g; 4awg kgj jd ;uHfv kd _ef ]awg kgj jd ;uHfv kd heszi ]awg kgj jd ;uHfv kd rfi ]awg akg jd ;uHfv kd hui ]awg kgj jd ;uHfv kd ake ]awg kgj jd ;uHfv kd sIsc ]awg kgj jd ;uHfv kd krif 4awg kgj jd ;uHfv Te df ,g kryp kri sjh/7sjh/ sl su[sn jdak>7dak> skd Xk; suiv 4,g krdl kt k[sn kd suskg Ikzel ]ku[sn Xk;D kd krjfn7kruhn skr ,g ku[sn hg kuil ct 4,g krdl skg hg kd eszi skr ,g kujd hg ;uHfv ct 4sxXjd ;uHfv yxki ZGlf kd /sk jGf skr ,g kujd hg ;uHfv ct `,g utsk;zi k;D kd sujd ;uHfv kd /sk 4,g krdl kt k;df hg kd eszi skr ,g kujd hg ;uHfv ct `Tg yxki ]kujd Syfldf kd /sk skr ,g kujd hg ;uHfv ct ],g krkt gj hg ywG ],g krkt kyp kIakd ],g hrkt hyp kL\hi ],g krkt kyp 'an skr ],g hrkt skg ;uHfv hxntV ct Xe ylv 4,g kry'qd hd Zed skr xsk; ]Tg srgd < Syflb 4,g hrkt skg y'qd hL\c hxntV sl suskg ;uHfv df ,g g; skr pl 4,g hrkt skg ckj[ Nqd hxntV sl suskg ;uHfv df ,g Cgu kl 4,g ;uHfv hxntV df kxSkt L\i ydfqe kL\c kuukpgi skd h_ g; udfsy 4,g ;uHfv hxntV df ,g krdl ukpgi henkv g; 4,g ;uHfv hxntV df ,g krdl >el henkv g; ]uhYQlu ,g henkv skt g; cv 4,g hrkt skg 'q[ jGf go 4awg krjd dkte ZGlf skr Te ],g krgd uhYQlu 4,g hrkt skg h[qn rqgc go ],g hrkt skg tkjku rqgc h_ go 4,g Cgu hH Bskd jnaql knk; sleqr df ,g kgd sl Xk;_f hHl suTe skr g; j,kv 4,g krdl kv kd,ke kd sugd sl h_ hldf jGf s>qe yd dfXk;D ]kxawgj Te j,kv 4awg Te udfsy ]kxawdl gj u jH yi kucf sjsr df ,g kgd hg; suTe hH slum 4Tg hgd hH sl Xk;_f hjlwn suTe Xrkc s; 4Tg hgd hH sl Xk;_f hjlwn suTe Xrkc s; ]jd Gke df kgd sulm ]k[sn jdI,ky su uhYQlu 4,g hxy suskj jduql Xrkc s; hdlm h_ go 4,g Cgu hH Bskd heszi knk; sl>qr ]jnaql knk; sl>qr 4kxSkt skg ydfqe kukrcf yi dS7dS 2kxawdl gj sl,d Te kucf sjsr df ,g krgd sllm go skr 4,g kgj kt oakx sjlwn cv j,kv g krkt skg knof go stc jkp rkj 4,g eszi kdlm sl hui hd Ikzel dS 4awg krgj krgd jrajuf hukgd hd uhYQlu Te , 4Xxy suL\i Bk[nf ;uHfv ct sxaSki >el hHr ikv ;uHfv `,g k;D go ]Tg sgj jd ]Tg sgj gd ikv skt df X[sn j,kv ]X[sn sNhi skd <{ dS ]aSkt dQ ]Xy tsk[ sd,ke Gjr Xkjkp Xe hxntV 4kxSkt skg Gkl ;uHfv j,kv `sxXdl ht Cgu 5X[sn sNhi kjt jdI,ky `Tg sje heszi surdf udfsy 4kxawdl u ht Te kucf sjsr ]Cgu rav Bskd Syf sjsr kd eszi sjse df Tg srgd sl hldf `,g go ]Tg sgj jd ikv skt df X[sn sNhi jdI,ky j,kv aSkt dQ <{ dS ]Tg srskg Zkrd ikv ct hHd7hHd Xe Xk<{ j,kv Xk<{ sd hxntV 4Tg sgj jd ;uHfv ]kxSkt L\i Bk[nf cr `,g kvqg naukv ]X[sn jdI,ky sNhi ]<{ dS aSkt dQ 4kvqg naukv kL\c skdikv jd[sn df Tg srgd j,kv Tg srjd jkdeu ikv skdlm j,kv ,g kryef henkv dS 4kF upo7;uHfv go ],g kgd suikv skt df kxsyp kri ykdr skr `Tg dhO yqdycf ]X[sn sl j,kx j,kv aSkt dQ Cgo <{ dS 4Tg sgj gd ikv k;D df krkv Cgu hH Xe yk;[ j,kv 2Tg dhO yqdycf ]Tg srgd ikv j,kv ]Tg sl,d ]s;gfd ]kgd su hldf j,kv Tg sgj jtqx ikv ji srkj 2Tg sgj jd ;uHfv eg g; df kxsxy suL\i Bk[nf ykdr skr ]Xy ukpgi sl dhO eg slm jxv ]Tg sgj jd eg skt ]udfsy 4,g rkc 9lvqLjkv8 hL\c ],g uOfd hL\c ]Tg sgj jd ;uHfv eg df kuukt g; akgo 4Tg Xe uoht skr eg skr 4awg kgj jd ;uHfv

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 063 egaP

sd gjr hg skn j,kv3hg <jkd sd Rpf7h_ j,kv "Qqi 4awg krjd eszi Te df kxsn jd Zk"o hd eszi j,kv kxsy js? sl Gjr Xkjkp df kxsjd Ixzi sdjd ;kim kurb go hH skr ]skg krjd hH u eszi jxv "Qqi j,kv 4hxs;kuc kujd7u go skd eszi lb ]hxs;kiNf sl Gjr cl 4,g hrjd hH eszi skd hldf go jxv 4hxskg hd sujd7u kFo; hjkl hdlm skr ]sgkp hH kujd Nqd h_ 4Tg ak;_f Rpf7"Qqi Bskd Xe Xk;_f j,kv Tg xsky Rpf7<,_ Bskd Xe Xk"Qqi df awg krgd Syflb kIske 4awg kgj jd utkHof kIske 4,g krsn jd kyeg gjr hd syko sujd go skr ]skg kujd hH u Nqd skd "Qqi 4,g hrjd sl xaP sd sujd u go skr ]skg hH kujd Nqd jxv skd h_ 4,g kd syko sujd u go ],g Rpf skt kd h_ 4,g kd s yko sujd go ],g Rpf skt kd "Qqi 4,g 9oIDfS8 go ],g Rpf skt kd "Qqi 4,g 9olf,i8 go ],g Rpf skt kd h_ 4Tg ZdG sd 9ibkI8 sdlm 4Skt skg hyko sujd Bqg hrskg hyko sujd u go df kxsL\i uklkv Syf sd h_ 4Skt skg kyko sujd u Sqg srjd go df kxsL\i uklkv Syf sd "Qqi df awg kruke Te sl,t 4,g rkc hd 9ibkI8 sjkeg go 4Xe rxt Tg xsky sd gjr skn go 4kxSkt skg kyko sujd Sqg srskg kyko sujd u Bskd ]kxSkt skg kyko sujd u Sqg srjd Bskd 4,g rkc hdlb ],g nali k;D hdldf go 4,g rkc hd xaP go ]kd lk;al j,kv kd edekduf ]Snf Iakc suXkgm slgf skn skt jGf 4,g rkc hd xaP unf lm 4sxskvkt skg Zkrdv Sqg srjd eqr unf lm ],g ;uHfv go df Skt [nf unf ltf j,kv 4sktsk[ hH eqr 4skukpgi hH eqr 4skukt hH eqr 4,g ;uHfv go df awg krukt Te slm skg srjd skt eqr ]Tg sgj gd g; < 4skjd ;uHfv eqr df Tg sgj gd Cgu g; < 4kxSkt skg Zkrd kd ;uHfv ]go hg kxsgj skr Zkrd dfXk;D ]kxSkt skg jhHax j,kv kxSkt uc Zkrd Xe sujd ;uHfv skr kxsjd ;uHfv Bskd jxv 4skjd ;uHfv eqr df < ]Tg srgd Cgu g; skr 4,g kuukpgi skd ;l lb ]Tg sgj hg jd ;uHfv ikv 4sxXdl u jd ;uHfv ikv 4kxSki skg g; hHr ]Xe Xk; suiv skd krsuHfv sd jrhH suiv sxXukpgi eg udfsy 4Tg srdl sy gjr hd ys[ skd Xkthp hjkl eg cr 4,g ys[ dS hxntV cr 4,g krkt skg ys[ cl cr 4,g Zed ekduf g; kxawgd Te skdlb 4,g hxntV hd krsuHfv dS hxntV hjwi hdlb skr ],g krdl jd ;uHfv Xe <{ sd q;1e jxv ],g henkv skt g; cv 4k;x je j,kv k;x Isy jGf jdO,c henkv go 2skvkHuf kjiaji ed7sl7ed skr Xe suje df ,g h[j jd rhprkc k;D g; df kgd sulm 4Bx hyp lifko jdsy kLaL kuiv go ]k[sn Cgu hH jdI,ky su sugc hdlm j,kv 4k;x je j,kv k;x O,c henkv go jGf 2,g krL\i ZdG k;D Xeg 4Tg srkt sje sl xaP eg ]skg re tkjku ]Bkc df kgd sulm j,kv k;x O,c rDo srje dkte hd jH hxntV df kgd j,kv k;ktc sl jskt kLaL kuiv sulm 4Bkv go ]rj,kv hP\wc hd "o scu Bskd ugc hL\c go 4Skt k;yf kyqc skdlm ]srdl >el Cgu Nqd eg cv skr 4Syf sd sukojd dhO skdlb Z ]sF srky jdkyqc xsky skdlm skr kF krjd oim Bskd g; hH ct j,kv 4,g ugc hL\c hdlb go 4,g hrgj Xe 9hIsuke8 dS hd lki go j,kv ,g hokl hH ugc hdlb df kgd su hldf cr 4sF Cgu jk;,r skd sujkrm skdlm hH so ]sxXdl gj u <{ dS eg kucf sjkgqr kF kgd suXkgtf ]cl so skr 4Cgu krskg ewyke <jk/kl Bskd Zknqe g; j,kv 4sL\i u I>a> Bskd sNhi j,kv 2sjkrm u,kd skr ]Zknqe skg kgj jd ulZk"h' g; udfsy 4k;x hg je go ],g kri Bskd kd udL\/ u ],g kri Bskd kd lko u df k;ki ]hd ykrL\i7pakt sl Gjr cl `,g k;x skg k;D k; `kje Cgu df ,g kje Cgu kri g; 2Tg srkt je jdkxy ulZk"h' ]skyp kNv df sgd jdkxy ulZk"h' skt df kL\i ewyke dkujr[ henkv g; skr dS 4sxy sujL sL\c 2sl,d Xjkrm skdlb dfXk;D ]Bx L\i BkuOfd hL\c Xe eJkv lm 4Xe 9hIuke8 lm Bqg rchlqe hL\c cv 4k;x je j,kv k;x skg kL\[ jdkxy ulZk"h' go 4kxsgj dhO Syf suiv xaP g; jGf ]kgd su jhdG lm skr 2kxsje Bskd sl,d sdjd ulZk"h' 4srdl pskl u ]kuql u ]kgd suXkgm `skg k;x je Sqg srjd ulZk"h' henkv Bskd df ,g kuql g; hHd sueqr kNv 4,g krdl je 4,g krje sl xaP go ]skg kgj kntV sl xaP skt df kgd su jhdG lm skr 4kF k;x je sL\[7sL\[ jkc dS henkv dS df ,g kri kl s>qe ]akg df kgd su hldf `,g kuql Sqg srje sL\[7sL\[ skd hldf hHd sueqr 4skd xaP lb skL\skN 2kxskg k;x je 2,g krdl je Sqg sryp hg jhdG df kgd su jhdG syko suje lm 2kF k;x je kvqg kryp jhdG dS kGn dS df ,g hP\i suTe hukgd hl df kgd su sP\wc dS hH jGf 2Cgu kuql skr kl ]kgd su Xkxsky ]skg k;x je j,kv ]skg

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 163 egaP

Zed j,kv hxsyef skd Zed cv hH go hF hrskg Zp[ rDf' hurtf Xe suskg Zkrd dfXk;D 4kxSkt skg /yim skd rfx Z<wi go 4,g ydfqe kukxy hg ukequv kd rfx hd Zed skr ]Skt gj hg Zed ZGlf j,kv Skt skg knof Zkrd jxv 4,g krki k/kc sl suskg Zkrd sdlm skr ],g krki k/kc hH sl Cgd jxv Zed kd Rpf7"Qqi dfXk;D 4Zed kxSkt j[uf ]hxSkv krj[zi ]kxSkv jk[uf ]htsr 4kxskg kL\c ]kxsy,G Zed skr ]skg u ywH hd suuqp jH skd sIym 4Skt skg <h{ uoht rel kjkeg df ,g krdl skg yG hg dS ZGlf jduqp skd sIym sl suiv 4Tg hrskg kn,i ak;bkuOfd sl suuqp skd sIym sl suiv 4,g k;D 9ibkI8 kdlm df ,g hjWt ku>el skd rDf; ds;zi j,kv ,g hjWt okuqp Gkl7Gkl rqgc Syflb 4<jkd sd orDf; rhjiof ,g hrskg ryfG kr;fuf 4kxSkt skg ;fuf skr awg Zkrd Te df sgkp kuukt jGf j,kv Skt jrm Xe k;ufqn hd sujd u ]rDf; kl jxv cv 4,g krdl kt kukt g; 4awg Zkrdv Te df ,g krdl ukt go jrhH sd sujd lb cv ]kxskg hg uoht kdlm skr kujd ]hg skr kxsjd ]sjd 6,g krdl ukt skd syko sujd u hg Xe syko sujd df skt ]orDf; "Qqi kgd suTe kl,t ]kjlwn 4,g Cgu okHo kd orDf; lm go dfXk;D 4hxSkt kv kr;fuf skr ]Skt skg hlk;al orDf; <,_ jxv 4,g kd syko sujd Sqg srjd u df skt ]Xgd orDf; <,_ skdltf orDf; dS ]kgd suTe 4Tg orDf; sd gjr skn ]kgd suTe kl,t 4skg orDf; kIym jxv ],g krdl skg kl 94,g skr kuokHal hdlb 4Xe kr;fuf ,g hrkt skg 9ZIod8 thp hjkl go ],g 9oIfS'fub8 skt ],g rwG skt ],g ygi skt df ,g krxy kl ji sukt jrm Xe lk;al7Zed k; ji sukt jrm Xe ekduf k; ji sukt jrm Xe rDflkuv skr 4,g hrkt dQ rfx s l sukt skg e[ 9oIfS'fub8 j,kv 4,g krkt skg e[ 9oIfS'fub8 skr k;nf jd Iu skd 9jIDsl Isobkzi8 sueg jxv df ,g jrav kurb Xe skn ]9jIDsl dyfi8 j,kv 9jIDsl Isobkzi8 tkv sl,t 4,g Bx skg kn,i j,kv Ghydr dS ]hJ ukoxH8 4Tg wygi skn sd sdDlf hg dS s; ]kuukt kvqg krjd Sqg srjd u ]kuukt kvqg krjd u Sqg srjd3Tg slgf skn <jkd sd utkHof lb ]Tg utkHof skn sd Rpf skt s; 4,g hrkt skg hl,t "Qqi go cr dfXk;D ]hrki sn Cgu rf1r hHd skd "Qqi hldf skr Skt skg dekkv jxv h_ 2,g krgkp kurdf go df ,g krkrc kuskg dekkv kdlm 2,g krjd eszi kurdf go df ,g krkrc <ekv kdlm dfXk;D ],g krki sn lj kL\c Syf sd h_ go skr Skt uc dekkv esi kdlm jxv udfsy ],g Cgu hH Z<wiZFv kurm ],g Cgu hH hrehd kurm skt ]hH rDf; kl j,kv 4,g krki z sn Cgu rf1r hHd skd h_ ],g Cgu dekkv eszi kdltf ]"Qqi rak' rqgc Syflb 4,g kgj jd eszi go df hxsdl Cgu hg uke h_ dr cr ]kxsjd u <ekv eszi kd "Qqi df dr ct 4Skt skg u dekkv go df dr ct ]hxSki Cgu hg ukpgi h_ go eszi kdlm dfXk;D 4kxSkv Cgu nali hHd skd h_ hldf skr ]sxy sujd eszi k/hl j,kv sgd u n' d eszi "Qqi jxv 4,g hyko sujd k{hrzi ygi hdlm hdkc3,g hjkt skr ygi hdlm hH Xe sugd u sdlm dfXk;D s ]hxSkt skg h[qn go 4,g kgd Cgu n' dS sulm dfakykg ]hxSkt skg h[qn go skr ]sgd u n' sd eszi sllm "Qqi jxv j,kv 4kd eszi hxsgd u n' dS go 4,g ygi hyko k{hrzi ygi hdlm udfsy 4,g hy sulm ygi df ,g hrukt rfakHhyH rqgc h_ udfsy 4,g krL\i hH Xe s[sk/ jkc Bd "Qqi Syflb 4hrjd Cgu ygi Bskd ]kd thp hldf3hrsy Cgu 9oIfS'fub8 hHd ]jxv h_ Syflb 4kxskg oHquv kdlm kuukt Zkrd skd suiv phc sd sujd7u j,kv ]hxskg kFo; hdlm hg kujd u 4kvqg krjd7u df kxsgd go skr ]kxSkt Xe k'nf lb jxv 9Labke olf,i8 ]kyko s usk[ ]kyko sujd <Ziel ]orDf; rjk{hrzi kd Rpf7<,_ jxv 4Tg skn slgf ],g hg dS cyre skr kd lk;al 4Snf jd slgf skn hg jd[j Xe uk; skd XkRpf skn ub su < 49Labke yse8 j,kv 9Labke uufefsG3labke ysehG8 4Tg Rpf skn s; 4,g Cgu BkuOfd Bskd Xelb 4Xe eszi Tg srjd k{hrzi skt Tg hH "Qqi sl j,kv Xe eszi Tg hrjd kyeg skt Tg hH ak;_f hl3Rpf7"Qqi j,kv Rpf7h_ ]awg kgj gd Cgu Te "Qqi j,kv ak;_f ]Xe rxt Tg Rpf
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 263 egaP

hg dS kdlm 2Cgu hryx Bskd hdlm ]sjd k;D hH henkv go cv 4u s>qc hytcf sl sudawG udfsy ]hd ''fskd hd udawG jdskg sL\[ gjr hldf ]jdkxy ak;P\fhl sulm skr 4Skv u nCu Xe 'kdzi ]kL\i Xe ydfqe hL\c go 4k;x kyp s jgkc sd sjed L;k jdkyql skdlm ]kvqg ukegse go ]kF k[sn k;hn ]hF h[sn usIyky k'seg skr sulm 4hF h[sn Cgu hytcf hHd sulm j,kv 4kvqg ukegse henkv dS j? sd L;k skr ]Bkv hytcf sGn hygi ct df ,g kuql suTe 4,g krykL k/kc oHquv kd jH hxntV udfsy 4,g kupaqgi dr suiv ],g Cgu kupaqgi dr sjlwn go 4,g uteuf Xe okHo ],g Cgu <Z"dkv kd rhjiof ek;v ],g kryp sl <Z"dkv sd rhjiof go3,g kryp sl jk/kv ltf _k'uoht 4,g Cgu e;uf kd 9hIyfvqphzi8 go ,g e;uf skt kd 9htkysk;kc8 df Xjd skd _wl lb Gkl eg df ,g g; go ],g hrkv Xe yk;[ sjse k;fzi dufkK,o hL\c slcl skt hd ek;v sd ;ofH Syflb 4,g hyko sukt hg skg rdDnf 4Bx skg rdDnf go ]k;x skg kjhe jdsy kjhtae7>ak> go kF Sgfkp kuskg jhokge skdltf ]Sx skg jhokge so kF Sgfkp kuskg kjhe skdltf 4k;x skg ;fuf dqe kjwi 4Sx L\i Xe ydfqe Xkuskn so 4hy uqp ku/kl rx"Qqi sulm hF Sgfkp huuqp ku/kl rxh_ sltf j,kv hy uqp ku/kl rxh_ sulm hF Sgfkp huuqp sltf ku/kl rx"Qqi skt akgo skr 4Sx sy jdpC[ hH akgo <Z"dkv kd rhjiof df ,g kurb <jkd yqd kdlm j,kv 4kvqg ;fuf kjkeg dqe g; 4Tg srkt skg ;fuf so ,g kry,G Xe Xkdqe utf7utf ek;v Syflb 4,g hrskg ywH Syfhlb 4Cgu rhjiof ]okHo Xe e;uf tgl sd ek;v j,kv ],g dZ"dkv rhjiof Xe e;uf tgl sd hxntV 4,g krkt skg yFf'f henkv Xe sikP\qc ],g krkt skg knof sl suskg rpfjfi ],g <Z"dkv kd 9Itfskiv8 skt go 4,g hrkt skg ed krrhjiof ],g krsy ukt skd h_ "Qqi ],g hrsy ukt skd "Qqi h_ 4,g krkt dF cl srkv7srkv kikP\qc 4Tg srkt xy Xe sujd X;k_k; j,kv Tg srkt xy Xe sukuc oku Xkuskn so 4,g krskg o"Qi j,kv oh_ Xelm 'sktjqi sjwi q Xe hukot 4,g Cgu <jkd Bskd j,kv 4,g krkt skg Syfhlb ;fuf Xe sikP\qc ],g krskg Syfhlb ;fl henkv Xe hukot 4hxsxy sutawx kr;fl hnt jGf ]skn jd kL\[ hg rhjiof skd rhjiof 4Cgu dhO kuskg lki7lki kdum cv 4skIakc skdub 4hxaSkt xy Xe sujd hjk;,r hnt hH ak;_f so 4sxaSkt xy Xe sukuc oku hnt so ]kgd sulm `kxskg k;D sllb ]kgd suXkgm ji 4skn sugj ji lb skd Xk"Qqi cl ]skn tsH ji lm skd Xk;_f cl ],g ih} dS Xe lki df ,g kpc ;kim hg dS cv ]kgd sulm skr ]hy gkyl suXkgm jdkt sl henkv 01o rqgc dS sd oakx skr 2Skt k;df u k;D ]Skt k;df k;D 2Bx skg BkuOfd hL\c cv df kgd suXkgm cr 4kxy suL\qdlf ]kxy suje sjh/7sjh/ oakx 4s>wl u krkj Bskd 4Sqg uk'sji rgc "f+ skr 4,g Cgu hlykv rqgc kL\skF skt u kxSkv hgo skr suuql g; ]skg Sx skg hlykv 4skdum suuql Cgu krkv q Bskd udfsy ]srkt kv jdIhi skr srIhi hH hLaqL rqgc "f+ 4kF krkv Cgu Bskd suuql skr hH g; ]skg Sx skg hlekr dfXk;D3Cgu hg sruql xsky 2Xjd k;D cv df kgd uXkgm ]Sqg rrfpV sL\c "f+ sd ih} lm 4srkt skl ]srgj L\i s j,kv srsy hi7k[ ]krkt yef skt 4k;nf jd nac kna/7ekd cl suXkgm 4Sx skg hlekr j,kv Sx skg ;fuf yqdycf jkc dS xsky Xe suskd hldf uktuv ]Xe jxkl ji ih} sl7sIskN dS3ji ih} dS df ,g huql hukgd dS suTe 4,g dZ"dkv rhjiof Xe k_k; hd uoht udfsy 4hg awg Te skt ],g kuki kdlm ek;v 4,g dZ"dkv skt ],g Cgu kuki kdlm ek;v 4,g k_k; hd okHo ek;v ],g Cgu k_k; hd rhjiof ek;v 4Tg srsy uqp skd rhjiof eg hH Xelm 4,g krkt uc oim hg; Xe ek;v 4,g krskg dZ"dkv rhjiof Xelm ],g hl,t hxntV hjwi hjkeg 4,g hrjd nali skd "Qqi h_ ],g krjd nali skd h_ "Qqi 4Xe hxntV hjwi 4kd 9Itfskiv nf83,g krskg kd rhjiof <Z"dkv Xe hxntV hjwi hjkeg 4Xy >el ikv <jkd hH kdlm 4Tg srsy uqp skd orDf; rhjiof sl suiv jlDv eg 4Tg srkt L\i Xe ywH jlDv eg udfsy 4sxXkg ZdG Xe xaP sdlm 4hxSkt skg /yim skdlm rDf' hjkl dfXk;D 4kxskg et kd Zed Ikjof sl sujd u sdlm ]sl Zedv sdlm skr ]Skt skg htkj hjwi Xe Zedv suiv go j,kv ]slm Skt yef rDfqe sllm jxv go ],g hrL\i BkuOfd hurtf Xe sujd Zed skd h_ 4kxSkt skg kn,i 9ID yIskI8 ]kxSkt skg Z<wi

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 363 egaP

ki go su 0qc sl iW d<fkekzi ]9dIfXFkv8 4k;yf ki 9ibkI8 kuiv su 0qc udfsy 4krL\i Cgu jrav Bskd sllb 4,g jo kd hjqlakc hL\c j,kv hldf Xe h<ko hd 0qc udfsy ]srktc Cgu hjqlakc 0qc 4Tg uyal Xe sukuc ]sukIef ]suL\skr skd thp hldf 6Tg uyal go Xe 0q; Ikjof sL\c j,kv hldf udfsy ]Tg srkt Cgu go suL\y ji 0q; 4kd k;f hdum ,g xaP kuiv 4Tg sgj xkH ]Tg sgj xkH oakx sjlwn sl oakx dS ]oakx sjlwn sl oakx dS rrl Z"o lhykp 4Tg sO,c Cgu rak' <{ dS hH jhokge 4,g ykt Ikjof kd k;f hH uoht kd 0qc 4srjd Cgu k;f Bskd 0qc df ,g Cgu kl udfsy ]Tg srjd k;f hd gjr dS < Syflb 4Tg Xe 9ibkI8 suiv jhokge ]Tg Xe 9ibkI8 suiv 0qc 4Tg Xe 9ibkI8 suiv dhO < 4kxsy,G ykt kd k;f defk;kv skr ]kxskg jxv sl okuqp sd 9ibkI8 dhO ]ek;v dhO j,kv 4kxsy,G ykt kd k;f Ikjof 4hxskg kn,i k;f skr ]hxskg rlfym Xe ekd ]hxsy naukv Xe ekd 4hxskg rDqe7ekd rfal dhO 4,g hrskg hL\[ ji Xke;uf Xkuskn rfal hjwi dhO j,kv ]Tg e;uf suiv sd Xkuskn df ,g g; kuuke kuiv kjse cv 4,g krkt skg <h{ j,kv uhg7uhn ]lknm cl akgo ]kxSkt sk[ Z;nTkl ]du,kj7xaj akgo ]sxaSkt sk[ sL\id sxajcf7xaj akgo 6kxsL\i ewyke h/kjiv henkv kvqg krkx rhx ]kxSkx Cgu rhx Bskd akgo ]hxSkt skg <h{ /fofrfx cl akgo 6sxaSkt xy sl uhet ]sxaSkt gj sL\iXk> ukde akgo 4kxSkt skg ;w' ]lknm cl akgo3sxXkg r"dkv s l rhjiof3sxXuke hg kd _k'oht e;uf j,kv ]Tg sryp rhjiof sd _k'oht eg df sxXgd eg Xe Xkdqe utf 4,g Cgu jrav rqgc Bskd 4,g jkrof kd Cgm ][ai sd jske j,kv rhx sd Xk;{fi hgo go 4sxaSkt y,G sL\id sxajcf7xaj 6sxaSkt skg kn,i rhx ]xaj ]pku Xe Xkdqe um ]ekd kxskg rDqe Xe Xkdqe utf 4,g Cgu rkc hL\c j,kv Bskd 4,g jkrof hg kd sukuc kylXk? go 4sxXxy suwN skd 'kdkv ukde Xe Xkdqe um ],g _aro 9lDsl8 Xe Xkdqe utf Syflb 49ydtfkysk;kc8 ],g krukt hIofIDfS hd gjr hg dS hHv hH henkv 4,g 9hIofIDfS8 9ydtfkysk;kc8 go ],g Bx skg kn,i k;f hjkH Gjr cl ],g kgj yp rhx Gjr cl ],g Bx skg uqxuqx Gjr cl udfsy 4Cgu k[j hHd sulm skt knke hgj jd hjk;,r hd su[j skd sLav lm 4Cgu k;kuc hHd sulm skt ,g kgj kuc kylXk? go h{i 4,g ZktM hd 9lDsl8 j,kv ekd sNhi sdcl 6Cgu sl <jkd j,kv hldf ]Tg srxy sukuc sylXk? h{i 6Cgu sl <jkd hldf j,kv ]Tg srxy sukx rhx h{i 6Cgu sl <jkd hldf j,kv ]Tg srxy suy[f ywG Xe ralo 4,g hrskg kn,i hg sl 9lDsl8 9hIofIDfS8 skr XykL jtu Gjr Xkjkp Xe rfzi eg jxv 2kxsgj Cgu cklgf kd 9hIofIDfS8 hdlm 4hxSkt P\c endS 9hIofIDfS8 hd dqe lm ]kxskg 9lDsl h8 ]kxSkt skg rDqe ekd Xe dqe ltf Syflb 4,g kvqg dr cv kl 4,g Cgu d;okv kuskg kl 4Tg hrskg defk;kv X;kr;l ;fuf hHl hd k;ufqn j,kv 4Tg hrskg X;kr;l dqekd X;kr;l ;fl hHl hd k;ufqn Syflb 4,g krskg ;fl go ,g krskg hokHzi 9lDsl8 Xe dqe ltf j,kv 4,g krkt skg ;fuf go ,g krkt skg hokHzi ek;v Xe dqe ltf Syflb 4,g hukjqi j,kv ,g hcay hL\c ywH g; 4krskg Cgu yk;[ Xeg kd uIc ]Tg srkt syp srdawG s;hn sl oHquv hlm eg ],g hrkt ync yqdycf k_k; df akgt ]Tg srpaqgi Xe rxt sd ek;v eg ct Syflb 4,g oHquv kd <Z"dkv sd rhjiof oHquv kd jH hxntV sjkeg 4srdl kjgO Cgu h"skn eg skd henkv lm 4kF krOm Cgu ykol Bskd kd uIc Xe oHquv sd henkv lm udfsy 2uIc hgj g; 4skg Sqg yxki ]kgd su L;k 4Cgu hr>qc df ,g g; j,kv hrkv Cgu nCu sryt dlb dfXk;D 4k;x Xe suk>qc skd hlb jH rkj 4awn jd unsouf cv skr k;yf hg Nwi sueqr cv 4Cgu h>qc ]rqgc skr s Bk>qc ]kgd sulm `Cgu Bk>qc hytcf k;D ],g krNwi go 4,g hyt hytcf ],g kr[sn skr ,g krkv Xe sjed ct L;k j,kv ],g krOm ct gcql 4,g rhH;H hH Xe suNwi ]Cgu hH krkt rkj skr `krkv Cgu hH kuk>qc k;hn Xgqr ]>elku s l,d ]sxXgd xsky skr awgd jdkt df ,g krxy jL 4,g krht hg sl oHquv sukjqi udfsy ],g krskg kL\[ jGf ],g krync Iojd ]Cgu hrkv nCu 4kr[nf Cgu jk} kd dawG Bskd Cgd 4awn jke dawG sl Xeltf Xelb ,g jk} sl akgd df ,g kr[sn s l Gjr cl skd cc jdP\p 2,g k;D kjtke df ,g krjd tsk[ hd gjr cl Xe sjed sjkl go ]hrL\i Bk[nf Cgu jH uIc skdlm 4,g krky[nf Xeg skr hg oHquv j[fkv 4hrL\i Cgu hg Bk[nf Cgd uIc Xe Rpf sdlm 4,g Cgu /acal Bskd sl uIc udfsy ],g hxy uIc suekl 4,g Cgu rav kd huk'sji hdlm 4Tg srkt >qc sl sudawG s;hn df kF oHquv

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 463 egaP

phc sl,t jhxgkj skn syko suyp ji srkj dS 4Tg srkt syp ji Xkrkj suiv eg skr ]xyv kd ytfae hdikv ]xyv g krkt L\qe krkj kd ytfae hjse jGf 4,g Cgu h_,e Bskd g; 4,g krkt skg Fkl ]Tg sgj yp ji srkj dS henkv skn eg , 4,g ZdG Xe h_,e j,kv Fkl 4,g Fkl ],g 9u'SlfsklS8 ZGlf ]Cgu h_,e skr ],g <jkd jxv 4,g hrskg <jkdv knl h_,e 4,g hrskg <jkdv knl h_,e dfXk;D 4hH Bskd ,g Cgu h_,e udfsy 4,g hrkt skg h_,e Syflb ]Tg srjd Xkuskn ekd hg dS 4<jkd sd suhi ckj' 4,g hrkt skg h_,e Xeum skr ]Tg srhi ckj' henkv skn jxv 4hxSkt IwI ykdr h_,e skr ]Skt IwN ul; jxv 4kxskg qrsl kd h_,e hdum hg ul; ]hxskg Cgu h_,e Bskd phc sdum 4kxskg jk/kv kd h_,e hdum ul; ukel udfsy 4,g hrdl skg hH Xe Xkxsky sd 9ibkI8 hg dS go ],g h_,e skt hd ul; ukel 4hxXL\i husy yk;[ Xelb Xrkc hl7rqgc 4,g hrkt skg h_,e skr ]skg ul; ukel df Tg srNwi

92,g hrkt skg h_,e Xe "Qqi7"Qqi skr Xkg ul; ukel8

4krskg Cgu cyre Bskd j,kv kdlm 2u s>el 4skg 9ibkI Lw;d8 eqr df ku>el skdlm skr

9`skr sjd r"dkv go hHd ]sjd r"dkv g; hHd8

4,g Cgu 9ibkI8 kdikv go df ku>el ]sjd r"dkv skdikv skt Syflb 4,g krskg dZ"dkv Syf sdikv go ],g skt rhjiof kdikv df awg kgj gd hg; Te 4,g hjklal df kuukt ]skg krxkH sl jklal henkv skt 4,g iqysky7u/ go df kuukt ]skg krjd knuV hd u/ rkj7unf henkv skt 4kxSkt skg uklkv rqgc skr Skt k;yf sy Xe yk;[ udfsy 4,g yIft kL\c g; 4hxskg 9hIyfvqlDsl8 jrhH sdlm df ,g hryef jc[ hdlm ],g krjd /skjof kd 9lDsl8 rkj7unf henkv skt 4hxXkg jrhH sjkgqr so ]hxXkg hjkgqr so ]skg Gky[f eqr sdutf j,kv skg rjd knuV eqr hd Xkthp utf sl j,krekv ],g rkc hd ste sL\c Syflb j,kv 4,g rkc yIft j,kv uOfd hL\c g; 4kxskg s 9ibkI8 kjkgqr go ]sjd r"dkv Xgqr skt 4kxskg Cgu 9ibkI8 kjkgqr g; df kusy >el kygi ]sjd r"dkv Xgqr skt 4,g Cgu Nqd j,kv BkuOfd hL\c sl u[j Fkl skd Xk;_f skn Syflb 4,g hrgc kjk/ hd <Z"dof ]hrgc Cgu kjk/ hd <Z"dkv hdum Gjr hd sjlwn7dS s 4g hrkIg skd sjlwn7dS 4Tg 9olfijf8 ]Tg Cgu dZ"dkv Syf sd sjlwn7dS so 4,g dZ"dof go 4,g rkc uOfd hL\c T ku[j lki skd Xk;_f skn 4skg hrkt skg kn,i upL\v j,kv ]skg hrskg rdDnf hg jd[sn skd h_ `,g h_ go df s>el sl,d h_ 4,g dZ"dof go ]srjd Cgu r"dkv slm "Qqi `,g krkj k;D j,kv 4sy ukpgi ]skg krskg u kn,i okxy7eszi Bskd slm rfzi sd Xk"Qqi jxv `awg "Qqi Te df sukpgi sl,d "Qqi ]sl,t 4,g 9ibkI8 kjkgqr go ]skg krskg 0lf 9olfijf8 ]skg krjd r"dof Xgqr skt ],g rkc hd ydfqe hL\c g; cv 4kxskg 9ibkI8 kjkgqr go ]kujd urpV kjt ji lm ]skg krjd r"dof Xgqr skt j,kv 4kugj uk/okl sllm ]kupc sllm 4,g Cgu 9ibkI8 kjkgqr go ]_wl k/hl 4,g Cgu 9ibkI8 kjkgqr go ku>el ]skg krjd r"dkv Xgqr skt df ,g g; krkj skr dS 4,g Cgu BkuOfd rqgc Xe su>el skd 9ibkI8

`9X>el sl,d skd ibkI8

4gok;H kusy jd jkdho skd Ze/ sd sjlwn j,kv ]jd;sJ kukt je Xe krtuf suiv go 49A;sJ .eu/uf e/o83,g cyre hgo go ]hd rkc sNhi suTe hdlb ]9utw;d8 kd 9ibkI8 4Tg srL\i Xe ywH hd 9ibkI8 jlDv d/kl syko suyp sNhi 4Tg Sx skg go3Tg srdl skg go skt k;yf ki su < 4Tg Sx skg go3Tg srdl skg go skt k;yf

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 563 egaP

sdub X;kuI? s; ],g Cgu 9yIXLlDfS8 ],g Cgu defdkv g; 4Tg 01el knk; slcl syko suuke skd jhokge Xe ukrqngV ]Sx skg uhn jdL\skN cl jhokge 4Sx skg sdb Znxf7Znb sd jhokge xsky syko sujd eszi skd sL\id jWt 4,g kl,t supskl kL\skF ]k;yf uqp ekd kd supsc sL\id su Xku,t sl,d 2Tg srjd ekd hg kd supsc kL\id u,t j,kv sF uu jhokge 4,g rkc hd ste sL\c g; cv 4sxXxy sujd ktwi hd syko sujd lkoim hldf so Tg srsy kte Xe suhi7suk[ cw[ skt 4sxaSkt skg sdb hxskH lki sd hxk; 4sxXpaqgi xsky syko sujd eszi skd XkL\id lki sd jhdG sxau ]sxX[sn jlDv ikv 4kxSkt kv Xe yk;[ kL\skF skr X>el hH kl skdlb ikv jxv 4,g <Z"dkv kjgx kL\c Xe rhjiof j,kv 4k;x sk[ jk/kv kdlm 4hrdl Cgu I,ky go 4hrI,ky Cgu hHd jGf h_,e hd uipc Syflb 4,g krskg /acal kd h_,e P\kxzi kjgx dS sygi d et7u,k; df kl,t Tg Cgu X;kr_ef hl,o X;kr_ef s; udfsy 4hxSkt skg kr_ef skr Tg Sx skg ;'f sd Qqx hg dS s 4hxSkt skg kr_ef skr ]Xkuskn Tg Iufq;d ]Tg sruke skd rak0lf hg dS 4hxSkt skg kr_ef ]Tg srjd ekd Xe sna/ hg dS 4hxSkt skg kr_ef ]Tg srys[ 'kr ikv Xe cyD hg dS 4hxXkg hd 9u'SlfsklS8 so udfsy ]hxXkg X;kr_ef Xe nkc ]hxXkg Cgu X;kr_ef Xe nkc df ,g Cgu cyre g; kdlb 4,g Cgu Fo g; ],g Bx I? kuIZ?qn Bskd ],g Bx skg hjkehc Bskd Fkl sd lue sdlm skr ],g Cgu dqlm Xe XkdL\y ],g dqlm hg Xe Xk;dfL\y hH jdskg hd ykl lhpi hdL\y Bskd jxv 4,g rjWt hd kldfpf hdlb ],g jkehc sl iW dlfuke g; 4Bx L\Nif zem dlfuke hdlm skr ],g dqlm hg Xe XkdL\y j,kv ,g Cgu dqlm Xe Xk;dfL\y hH jGf ]k;x skg kd ykl lhc7gjkOv kdL\y dS df ,g krdl skg kl 4Tg Fov sl iW dlfuke go df ,g cyre kdlm 4Bx L\Nif 9tS yIXe8 hdum df ,g cyre kdlb 4skd rfFf lb sxaSki jd jki Cgu xsky IXlji lhr7lhpi Bskd ]akg 4hxXkg sl rhjiof ]hxXkg sl 9Itfskiv8 skt hxXkg Wq' huuc ak;_f,e Bu sjh/7sjh/ 4sxaSkt gj Xrknnk; k; 4sxXxy suskg yFf'f uihysgl j,kv aSkr_ef hukjqi 4hxaSkt skg Wq' kuskg dqlm Xe XkdL\y ak;dfL\y ]sxaSkt skg Wq' kuskg dqlm Xe Xk;dfL\y sdL\y ]Tg Fo tgl xsky skt skr ],g krskg Ixzi Xe okHzi sjwi suiv lDsl ct nkc sd et sd lDsl 4Tg srkt skg h;kFjpf _ef sd uipc j,kv ak;yfsgl hd uipc Syflb 4Tg hrskg dqlm Xe Xk;dfL\y7ak;dfL\y 4Tg srskg dqlm Xe XkdL\y7sdL\y 4krskg Cgu hnk;ufqc nsH7ekd Bskd sygi sd suskg oDijfi l If1n hd u,k; ]sl If1n hd ekd ]sygi sd suskg 9hIjfsk;se lDsl8 Xe ylv 4Tg hrskg dqlm Xe Xk;dfL\y sygi s ]Xkg dqlm Xe XkdL\y df sygi sdlb ]ak;dfL\y 4Tg srskg dqlm Xe XkdL\y ]Xkg dqlm Xe Xk;dfL\y df sygi sdlb ]sdL\y 4,g krkv Xe hxntV hd henkv jg kd 9hIyfvqlDslskeskg8 9tsG8 dS Xe uipc dfXk;D 4hrskg Cgu reuf hHd Xe nkc jGf h_,e hl,t uipc df sxX[sn ikv Syflb 4Tg ak;bkpl Xelb udfsy ],g krkt skg ydfqe rqgc kuskg htkj sl endS 4Sgfkp huskg 9yvqlDslskeskg8 go skr ],g h_,e hjgx rqgc Xe Xk;_f skn jxv 4Sgfkp suskg 9yvqlDslskeskg8 so Xe kFv sjgx hldf7u7hldf skr ],g h_,e hjgx rqgc Xe Xk"Qqi skn jxv df Tg srgd g; skr dufkK,oskue Syflb 4,g iW dS hg kd eszi h_,e 4,g hg kd rhjiof hH e;uf kd h_,e 4,g Cgu h_,e g; ],g Fkl7xal g; udfsy 4h_,e ,g hrdl skg g; ]sxXkg srys[ kvqt Xkuskn df h_,e ,g hrdl skg g; ]sxXkg srhi ckj' Xkuskn 4Tg Xrkc hl7rqgc Xe rDf; dS dfXk;D 4sxXkg ;v sl suskg jkd_pf sdum <jkd sdlm skr ]hxskg jxv j,kv 4,g ydfqe h_,e Xe Xkjkd_pf skn 4,g ydfqe h_,e Xe Xk;ofd skn 4hxsdl skg Cgu h_,e Xe Xk;rDf; Sqg Skv sl k'nf dS dhO j,kv {del skn Xe ylv 4hxsdl skg Cgu h_,e Xe Xk;rDf; hyk'rDf' skn 4,g 9hIXehyakd8 go ]hxskg sl 0fZqcuf go skr hxskg h_,e hd hldf sl uke0fqc jxv 4hrdl skg Cgu h_,e ],g hrdl skg gyd Xeum 4Tg Cgu 9hIXehyakd8 so 4hxsdl skg Cgu h_,e Xe Xkxsky uke0fqc skn df ,g kvqg kl jlDv Syflb 4Tg srskg djwijfi sd s jlwn7dS ]Tg srskg 9hIXehyakd8 skd sjlwn7dS so ]Tg skt _ef 4Tg srskg 9hIXehyakd8 g; dfXk;D 4sxXkg orDf; rhjiof urm ]hxskg hjgx hurtf h_,e Syflb 4,g hrskg h_,e Xe XkorDf; rhjiof 4,g hrskg Xe XkorDf; rhjiof knl h_,e s df ,g g; skr pl 4,g Cgu h_,e g; udfsy 4Tg srkt skg Fkl xsky skn syko suyp ji ul; dS sl ]Tg srkt skg Fkl Xe
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 663 egaP

4,g Rf1o hd sukpaqgi Hky skd sjlwn ;qi ],g Rf1o hd sukpaqgi ukldqu skd sjlwn iki 4,g ;qi Xe ''fskd hd sukpc hjkgqr udfsy ]yd kxSkt je ]Cgu kxspc go sl ''fskd hd sukpc hjkgqr g; 4skg sxy Xe ''fskd hd sukpc eqr ]kxsje df Sqg srukt cl ],g kgj je henkv dS 4,g ;qi Xelb ]kgkp kukpc sueqr 4,g Cgu ;qi Xelb ]kxspc Bskd df 6,g Cgu ;qi Xelb ]kxspc Cgu Bskd 4,g hd sujke skr gkp hjkgqr 4,g rkc hjlwn g; kje Cgu go ]kgkp hg kujke skr sueqr 4,g iki Xe krdlgV ],g Cgu iki Xe klgV 4Cgu kxsje skr go ],g Cgu ykol Bskd skr kd suje sdlm 6,g iki Xelb ]skg srgkp kujke eqr 4,g rkc hjlwn yqdycf g; ]skg srgkp kujke eqr 4,g rkc hjlwn g; ]kxsje Cgu Bskd sl sujke sjkgqr 4,g rkc hjlwn g; ]kxsje Cgu Bskd 6,g oHal g; ]skgkp kujke skd hldf eqr 4,g oHal Rf1o7dlgV udfsy ],g oHalv skr klgV df Tg srgd g; < ]Cgu `sjd klgV hd hldf j,kv Skt hH Bskd df ,g cyre g; k;D 4,g oHalv klgV df Tg srgd g; skr sygi < 4,g ZF; kugd g; ],g krje jhj' Syflb 4,g kvqg hg kje jhj' j,kv 6,g sNhi skt krje Cgu go sl suykL jke skd jhj' 49sjhj' suke;g sr;g u8 4krdl kt Cgu kjke Bskd 4,g Cgu oHal skt ],g ezH 4hrdl Cgu skg skt ],g ;lv dS klgV df Tg srgd < df g; rkc skr hygi 4Sgfkp husy yk;[ Xrkc uhr7skn Xelb

9`hxSkt gj u kuI? hd klgV cr klgV k;D `,g oHal sl,d j,kv Xk;D g; 4kxskg /yim skd Zxo ]Cgu skd iki wr skr ]kxsjd 0q; jd >el ukel skd ;tkji7;t ]ufkg7Hky ][qn7[ql wr nf; df Tg srgd sl uZqtv <hJ ]hJ ukoxH8

4,g If1n hdikv go ,g krL\i Bk[nf cl skt dfXk;D ]g krkt ync cl unf lm ]Tg srkt ync ikv unf ltf j,kv 4Tg srkt ync ikv ZGlf 4kxsgj hg kl,o dhO ],g kl,t , cl 4Tg srkt ync ikv ZGlf ]kxsgj hg kl,o ,g kl,t cl 4sxaSkt skg /yim skd ;l sL\skN kucf skd jklal 4sxaSkt skg /yim skd Zedv sL\skN kucf skd Zed ]sL\skN kucf skd rfx ]sL\skN kucf skd uoht ikv skr ]Skt skg tsk[ go 4hxsL\i hujd tsk[ hg hdlm ]awg u,kd Te 4hd Ze/o ]hxsL\i hujd tsk[ hg huiv skdikv Xe k_k; hd ek;v 4,g krdl skg hFkl Xe k_k; hd jklal ]kxskg u hxsk;gl Xe k_k; hd ek;v 4,g 9hIXehyakd8 4,g 9ibkI8 kIm g; ],g Cgu 9ibkI8 kdikv g; 4kupc sl henkv lb df kusy >el hdDi rkc dS skr ]Xkg r"dkv sl hldf ikv hH ct skr 4sl jiM krL\i Cgu Bk[nf skt ,g krgj kryp ekd chtv 4,g hrgj hrIef ],g hrgj hruc ],g hrgj hrskg r"dkv kursp hd k;ufqn gjr ldf df Tg srdl Iakc Xe 9l.LhG dIfsuse8 skd kursp hd k;ufqn hjkl eg skr Xy ukpgi eg jxv skdlb 4,g krgj kryp ikv7suiv skt ],g ekd 9dIfsuse8 kL\c g; 4sxaSkt skg sdb hxskH lki sd Xk;xfk; Syflb 4Tg srdl hg uke skr ukoxH Xgqr eg 4Sx skg eqr udfsy ]kdl skg Cgu skr Te hHv ]Cgu rkc Bskd 4,g k{hrzi hHv s>qe hdltf k;x kv unf go skd henkv lb df ]uj,kG ,g krkt uc Z'nkv kdlm go ],g krsn L\skN cl skt skr 2awn L\skN cl ct kxSkv unf go cd ]sl suL\di awg kgj ys> [qn kL\c df ,g krpskl hH go ],g krdl L\skN Cgu Nqd skt 4,g hrgj hrlc knl kuekd hd suL\skN Xe ue sdlm ]krdl L\skN Cgu Nqd skt jGf 4Sqg Qqx sjkeg eqr 4k;nf L\skN cl sueqr j,kv srdl L\skN Cgu kl,i dS eg 2henkv Tg ikv ]Sx uke df kxsn [j jlf Xe Xk<jp sd jhokge uj,kG go ],g kjhg kF kr>el skd [kj lm skt udfsy 4,g rkc hL\c hl7u,kd Xelb 4hn jke skr hn jke rky skd [kj `k;D hg ,g Xelb `sueqr k;df k;D ]kxsgd go ]kxskg Cgu rofkHzi yqdycf sl jhokge hxk; 4sl gto hd L\di hdum g; ]kd Rpf ,g <Z"dkv kdum skt g; 2henkv g; ,g ukoxH 2hn jke rky ]k;nf L\skN cl skr su henkv lb j,kv ]Tg srdl L\skN Cgu kl,i dS eg ]sjv ]sxXgd so dfXk;D 4Tg Sqg sL\di cl skt sxXkg hg so sxXkg rofkHzi knk; slcl skt skr kL\skN cl ct su jhokge Xe ylv 4Tg <jkd dlfkgrf

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 763 egaP

kni ufv sygi lcl u henkv ldf Cgu kri eg tkv 4g jkdofkv kd ufv , s s X , e kjkdofkv Lc lcl jkv3kvg jkdofkv kd ufv jkc hygi ct ]lt 4g X X s \ s , q s , T s rkt uc olm skr ]Skt Syf gjr hd y[ jkl s; jxv 4g rkt uc hjkehc a s s T s s kr ]aSkt Syf sy l krjhHax jxv y[ jkl7d7jkl s; 4g Sg rlfdof y[ d s s s s s T q s ek;f d gjr kjktg ]9yvpjf8 d gjr kjktg Xe lkgrfb ji d rfkt;ue s X q s X s w s q 4g kl ue kd henkv 4g k , , rkg eyke d;okv g d;okuv kt Nd rgc Syf d ujtx l uoht ]Syf s w , s q q s s q s s s d uht kd uoht 4g Cgu knk; l Lkdk;f jkv 9yvpjf8 r'rfi scu go ] s , s a , q z g rgd uoht eg ltf 4g gxt huiv hd Lkdk;f ]hd 9yvpjf8 Xe uoht T s s , a q 94jd ki hd u X s ykL 'kdi hH ji it kitv jkv K;ukK ]K;it d krhx kr 4kF kgd Xe jkc z , s s s d it kitv Sg rjd rkc ji it uikv hg Fkl 4g k;x k;nf ukF "'of s q s s , s kd K;ukK jkv K;it e krhx udfsy 4g hrkv rkc hd K; dekekg 4g hH s , X , s T a k;/fof rgc hd K; 4g [sym rgc kd 9lvpjf8 jkv kK; e rxt7ku/kl8 q , q q , X X < dhri d ed rDek{kdkyG (! z s Z q a
4,g krkt skg /yim skd Zxo wr jGf j,kv 4gc wr ]re L\y Gky[f sd kjk/ wr 6sn suskg ],g krskg skt j,kv jd jkdho j,kv [sn cl wr df Tg srgd hg; sl uZqtv < skr 4,g krkt skg /yim skd jkdho zxel ]skd 9hIyfcfIfslDS yIskI8 go cr 4Cgu ykol Bskd kd susn suskg u cv dfXk;D 4,g krsn suskg go ,g kgj skg skt hH Cgd ]jrhH ]jgkc 4,g krsn suskg go ],g kgj skg skt skd rDf; syko ukK sl jGf 4,g ukK skr ]Skt kyp hg kjwi g; jxv 6krje Bskd u ]krjke skd hldf Te u 6krpc Bskd u ]krkpc skd hldf Te u df Skt yp kri hH g; jxv 4k;x pc ukKv k/kv 4k/kv 4,g ukKv kjw/v hH ;qi j,kv iki udfsy 4,g ;qi skr ]awg krjd ''fskd hd sukpc Te hH skr krpc Cgu Bskd 4,g iki skr awg krjd ''fskd hd sujke Te hH skr krje Cgu Bskd df ,g hrpc rfakzH hjlwn dS jGf skr ]Skt IwN rfakzH hygi g; jxv ],g go ,g skt ]Cgu krpc Bskd ]Cgu krje Bskd df ]Skt IwN rfakzH hygi jxv 4Tg ak;rfakzH hg Xkuskn s; 4kxaMkpc Te df g; rfakzH dS j,kv kxspc Bskd df g; rfakzH dS 4kxaWke Te df g; rfakzH dS j,kv 4kxsje Bskd df g; skr rfakzH dS 4,g rfakzH hd gjr skn df Tg g; srgd go 4Tg srgd xsk; < hg skd 0fqc oel hl ]Xe rfFf hl 4 skd suki Cgu kpc Zxo Nqd cv 4k;x hg yef Zxo Xe rfFf hl ]kvqg /yim oel ]Tg Bx skg ukel cl ]klgVv j,kv klgV ];tkji j,kv ;t ]ufkg j,kv Hky ][qn j,kv [ql akgt ]Xe rfFf hl `,g ykol k;D kd sukt skg dfXk;D 4k;x hg skg ]Cgu kl kxSkt skg 4k;x hg skg /yim skd Zxo wr skr ]sy >el sl dhO skd Xkrkc Xkuskn ub wr jxv3Tg oHalv3Tg ZF; ak;Rf1o s; df sy >el hH skd Xk;Rf1o huiv jd[sn skd ;l wr jxv `awL\i Xk;D Xe uiyxki sd sukpc dgku Te skr ]Cgu krpc Bskd Gjr lm j,kv `aWH Xk;D sl yk;[ sd sujd klgV dgku Te skr ]hrskg Cgu klgV Gjr lm df sy ukt j,kv Skt Om jiM sd Xkuskn ub wr jxv ],g klgVv u ],g klgV u jGf 4,g Cgu hH Nqd jGf 4,g ;qi u jGf ],g iki u jGf skr ]kt Om jki sd Xkuskn ][qn j,kv [ql wr jxv ];qi j,kv iki wr jxv df Tg srgd so ]Tg srgd rkc skt hjlhr < j,kv

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 863 egaP

l olm jkv rktc Cgu ktkcLc eg hg ji et d pc Su 4g krkg uexkv s , s T s s , s kd Su lltf ]g k;u kt g krkt jH l olm rfi dcl lm ue kd ;ue s , s , s z s q 4k;x ujfxkx hj; akg w t ]l 9ILhlDS8 ]je xky e kjxu Lc 4kd ujd u'n dlm Sx kg ukohn x s X s s X X s \ s s Z s s s ky Cgo ]k;x kgt ujfxkx hjw; 4hF kuI? hLc udfy 4k;x jd jki kdlm ]g s a \ s s , 9Ickv8 kt hd hoi Glf g; ]k;df Cgu jkv Nd u henkv lb 4g hrki uk s 1 Z , q s , t lm k;ufn hjkl cr ]g hrLi hujd ruge ykl hlv7jRl kd henkv hld s q , \ s s f Syf d uki r;lfg hd ujfxkx hj; 4Sdf Gf hd e/7rfki7rfkt kucf ]Xe s s , w Z a k;ufn hjkl3k[j jiM d ujfxkx hj; eku kd kpc uiv u kxky k[ky 4kF q s w X s s X s X k;x pgi eku kdlm hH e kokx d rkgn7jn OO 4kF k;x kg rDf; rk;o qa X X a s s w s s foof e unf dS ujfxkx hj; jkv 4hF Bx jH l olm hoi hjkl kr kIky X w , s 1 s , djd k_k; hd {jfrv jkc hygi ujfxkx hj; ct df k;df yk;[ uikv hHd s a w s 4kvg rlfdof go 4kF dofkHko ydycf kukt kg rlfdof q q s kd olm ]kd ei ]kd ;u ]kd ukx ]kd pku lkilkv d ufv lb 4hF Bx zs 1 s kg jdrfhi ufv knk; hH l ;l 4hF Bx kg ;tof hjkeg hH ji jkd/v d s z s Z w s a s rkj ]ArokHo kr ]k;yf jd jkdofkv kd ufv ct jkv 4kF k;kv e yk;[ s , X gjr hd kekeji ;l kr 4F rkt Ief ;H cl ]F rkt kg rgfkjrf jr[ cl Z w s s s s s s s s Fkl d Z;l 4kF oim ]kF ;H ]F jr[ e jkd/v 4k;x uc _' kLc jkd/ s w s s X a q \ a v 4kvg ewyke _ef kLc Z;l kr 4kF krkt yp kri ygi dlb ]dl jd Bkd q \ w s s s s s kyeg 6;Huf ]kjH l syktm kF unf 4kF jL kd kv'i ]dkujr[ ]<ijkd/v Z s X q Z w a hF rkj 4g Sg rlfdof lkilkv d tjl k; ufv e iW hldf7u7hldf ]e/ T q s w X Z s q s ukji jkl d ;ue 4kF k;yf kuc unf lm e hxntV hd ;ue Fv ;hd d s q X q Z X S u ufv jkv 4kF krdl kt Cgu hH k;nf nko;/ gjr hldf jkv skd ufv s , , 4hF kuI? tgl ydycf hd hxntV g; 4jdpku jkv kjkp dlm kF k;df r q s X s xko hH kd ufv ueg kr ]hxkg htk[ u hldf ufv jkc hygi ct ArokHo s s s s s 4g kL[ krdofkv kd ufv go e nk;ufc , \ Z X q hd cl um 4rdl Cgu kg d ufv kucf cl so ]g Sg jkdofkv hH skt jke s s s T q s g jGf 4g Fkg kd ufv r'rfi cu elm ]g tkv ;ue klt ]kd ;ue g , z s X , q , q , kvg lkdof hH kt kjkeg jGf 4kF Cgu kl knl udfy 4g nc e lpfke 4g q s s , a X , rkc tgl ydycf tkv ufv dfk;D ]jdpkl g; hxkg BkuOfd rgc eg tkv q X s s q X 4hF hy jd kni ufv u henkv ygi unf l , s s tf kF kvg unf lm jkdofkv kLc kurtf g Cgu jkdofkv kLc kurm hH ku q \ , \ kt pgi ji nkp kjkeg ]hH tk[ hd q<v hjkeg ]hH dr cv udfy ]g htk[ qa a s s T s kjktg jkv IkylDe jkv g uhIbkv jkv g jyid jkv g ldufjikd jkv X , a s , , a , , s , , s , g k;yfsyx jkv ]g uIw; jGf jkv 4g ktk[ jGf u henkv Nd rgc 4,g hr , s s , , , , s s q q dl kg Cgu dr hHv rfk hLc llm ]hxkg hd kni hH ultf udfy ]g hd s a \ s s , s s ,
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 963 egaP

fv 4g kry tk[ gxt hd phu go ]kykL hH l Cgd lm 4g krkt Gjr hd , s s s s s s , s phu huki 4hF u hH Bkd jkv d ufv ;kolf thp hyko ukt Gjr hd jiM s , s s knl e hxntV hd ;que d rhrv df kF g; go kF kt <jkd kjgx kLc slcl X s s \ 4F <jkd jgx rgc Nhi d ugj hjkt dlb s s q s s s s 4kgj hjkt udfy dhri kd ufv g; 4g krkt kg rkel jkv g kryt rDf; elt s z , s , , X f ]l ufv hd ukK ]Cgu l ufv <jk/kl cv df ]g Fv kd K;ukK 4g krsn s s , Z , jd riel kt kd a;o e ufv hd ukK ]g Fv kd K;ukK 4kF kun jd ukn s s X , Z s hg kd uiv cv ]hxkg IH k;D l kukn d gx kr kF kujd hH IH Nd cv s s s X s X s wa s s X q jkv 4kF kupku lkilkv d rfk; hd ukK kr kF hg kupku jxv cv 4g krL , s s s , i kujd xk;im kd kn' ukji ArokHo udfsy 4BkOm u < rkc hd ukyt \ s X s q s s ufv hd ukK kr cv 4kF u <wiFv e ikv7uiv kupku lkilkv d ufv c s Z Z X s s t jkv 4kF kvg rlfdof hGkd ]9LIdIfGfkl8 hGkd uoht dr ;el d < , q s s s s 4kLkt lm l uknH ]kukji n' kF K s\ s s w q ; 4K;7uknH ]Bkxy eyd Bu u kckuof hHv lt 4kLkt lm l ukK ]kukji w s s s , s\ s s q n' kF K; 4K;ukK ]Sdf nktB n' Su u < jkv bkxy eyd Bu ji kn s , X X ' jGf u krhx Syflb 4kF uknjo kLc kurm Syf dum 4F rdl jd jkdho s \ s s s hg gjr hd ukoxH lm o ]kF kvg e hxntV hdutf uexkv kygi kd ufv s s q X df kF Cgu kri hH Nd kdum dfk;D 4e k;fi hd phc lb F dp jd /kj q s X X z s s q s of kdlb xky kjktg jkv 4kF k;x gj Cgu dFkl kuPi _e ]kudG gx elm s X , Z \ a X wa s X 4kF kxy ukg ewyke F; kupku lkilkv dlm 4hF Bx kg thp hd j?7j? s s Z s s ufv dr ;el d krhx dfk;D 4kF k;x kg hukec K; kl dr ;el d krhx s X s s s 4kF hg Rpf7<hekx ]e rxt sF z X hg ekzx jkv ]hF rkc Bg hOm l Rpf7<hekzx ydycf g; 4kF Cgu 9LIdIfG , q s q s s fkl8 rgc g; ]udfy 4kF tgl rgc g; 4k;df g; cl ukgm e olm dlm s q s q s X X s 4kF k;nf ync cl kd hxntV sultf ]kF kvg rjfrov kron dS 4k;df IH s q s X s kd ufv sukgm go ]kF hH kt lki dum 6hn kd ufv ukgm go ]hrkg ;kx X s s s s X s erOJ kt lki dum 6hn ukgm go3hF kjl hd unf lm3kF ljekl lki d s s s s X q s s um 4k;nf gsx ukgm ]kF gx lki dum `F rdl n k;D 4k;nf kd ufv ukg wa s X wa s s s s s s s X m ]kF lki dum OJ Nd kt jkv 4F gj pku jkv kjkp dlb o 4F gj kue s s q s , s s s X s s s s olm so Syf d ufv lb jkv hF h;kv jkc hygi ufv e hxntV hdutf ] s , X kF jkdofkv kd kxky um g; 4dl >el kd K; eg df kgd Syflb ue g; X s X s s T 4g k;x je <ioge Nd jrhH , Z w q d henkv df Sgfkp ku>el unf lm ]kxgj Cgu <iolm hH e rxko d S s s Z w X s u henkv unf ltf dfk;D 4kg kl df g rpfm jkv g krjd rxko kdlm sl X s , , , olm Rpf kjkeg kr ]g krkg kni Nd k;u e rxt lb hH ct ]rkt jH s , s , q X s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 073 egaP

4g krkt kg rkel cl jGf ]g hrkt gj hg [kj jG , s , f ]g rkt >c hH jkxv jGf ]g hrkt >c hH ufv jGf ]g krkt yt u/b j T s q s a , q , Gf ]g hrkyt kd u/b sygi ufv 4Cgu krpc hH Nd Nhi ]g krn kyt hH k , s q s , s s d hukK ]g krn kyt hH kd ukK jGf 6g krkyt kd ukKv kr ygi ukK 4g C , s s , s s s , gu ;kim kr kd udIH dum ]Cgu hg rpc kr o g ukK kuiv lki dutf d s s s s s s , s fk;D 4g ukK jk/m lki dutf Syf d k;ufkK um g rkc Bx hgd e ;; g X , s s X , X a ; hg rpfuf 4g rkt dIH e jkd/v kge hukK ]e jkd/v g hg rdIH kr T s X a X a T s s hukKv ]g rgd n"ufim Syflb 4g krn kIef hH kd ukK ukK jGf jkv g k T s , s s , , rkIef kd ukKv ukK kr sygi 4g krkyt kd ukKv kr ygi ukK 4k;x uc kj s s , s s s gx kLc dhri g; Syf d ukK 4g hrkt kg [kj n[ ufv jGf ]g krkg [kj \ z s , s q , s u/b ygi 4hrkt yt hg n[ jGf jkv hrkyt kd u/b kr ygi ufv df hF s q , s s s go jkv ]hF hjgx hH jkv go jkv hF hd hc[ hLc jkv e ufv rkc hjlwn , , , w \ , X 4kF dekd hri kLc ]9dyfkclV8 kLc g; 4aSkt yp ji j['f o hH kr ]n LkN hH e hI z \ \ s s s X s\ X k? ]n LkN hH e dn[ ]n LkN hH e Bk[ phu gm eg 4xkH Gjr hd jiM X s\ X a X s\ X s X X o df g rgkp kukuc kl,t ufv kd k<ki d jrhH uiv eg jkv 4g rjd j s T s s X z s s , T s kdeu kd _l d k_k; hd Gjr hd jiM eg df hd k<"k? u k;"f+ yko u s w s s s X s s pku lkilkv d ufv 4g krjrkv hd sukt phu go ]g hHv ue kd ;ue kl s , q s , q , , q t 4g jrkv kd ukt Gjr hd phu ykdr go ]kvkt y ji BkpM hg hurdf s s s s s a s lm 4g krxy ujd ekJof e yh> jdkv phu e Bk[ hnt rgc kr kn LkN , s X s X q s s s\ jdkt y hH ji j['f7roi lm 4g krtk[ x phu go ]g e;uf d huki e s Z s , s s s T s ;uf dlm ]g krjd k_k; Gjr hd phu knl go ]g klt ue kd henkv 4g g s , s , , , jr hd huki ]g krjd k_k; Gjr hd phu knl go g klt ue kd henkv hHv , s , , 4xjd k_k; hd jiM s X gjr hd kIiy hd ufv hH eg unf ltf kxkg unf go unf ldf df hF hd X s Ixi h'[ go hH e Fv d dhri dS ukgm ]hF hd Ixi h'[ ]F Skx rh z q X Z s z s X z q s x ]F pku ]kF k;df ;u lkilkv d kIiy hd ufv ukgtf Syflb ]Bx uc s s 1 s X s X ufv dhri kd uexoM df kF g; kr <jkd dS 4g Cgu okHi Bkd kdlm z Z s , z s ji ufv 4g Cgu Gf Bkd llm kdlm ]g hrn Lkr kdlm ]g ''fkd kt hd , s s s , s s\ s , s s hoi 4hLi eyke thp hygi go hyko suLkr kd ]9u'Iofx8 d uhet 4bx skg 1 \ w s\ s s zs s dpl hd k_k; hd rkKv ]hd k_k; hd 'kdkv Iiy hdlm 4ufv Bx uc d w X hri kd uexoM 4g hrgj hrxkH hg Gjr hd jiM ufv ]g hrkg hIym hg z Z , , s hL\dy kr ]kd hLdy Bg hryt n jd hH hIym eg jxv 4rdl Cgu hg kgc s s \ q X s Gjr hd sphu eg ltf 6g okHo kdltf hg uexoM ]kuxkH Gjr hd jiM s , Z 6g hrxkH Gjr hd jiM knl kt hF thp hl dS jH ufv {el d ;ue , s s q s q T ukji 4g hrxkH Gjr hd jiM knl Iiy hdlm ]kjd ;kim hH Nd Fkl d u X s q s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 173 egaP

dIH kr gkp h_k; ji lm ]g krdl kpgi krkj hH kt 2g krdl ld hH k s s , qa s , s , s g krkj kl 4dl kt kdIH u ji ltf g Cgu krkj hH Bkd kl 4g Fkl d s , s T s kthp cl jr[ 4g kjr[ Fkl d ukK df kl,t ]Fkl d it g kjr[ ]udfy X s , s s , s 4Bx yt hH n[ jGf ]k;kyt u/b ygi su ufv 4g Cgu hH it kgo ]g q s , a , rfFf kitv go ]g rkg e rfFf ltf ikv jGf 4g krkt IN hH g; jGf 2 T s s X , w kukt syp Ldi k;D hH kd dS lb kr ]Sx IN hg jkpof cl ct 4kukt yp s \ X s s w s Skjgkn k;D kdlb df g krkt kg hukec hH jkpof g; df g hrkv hl hL\? s X s , s s , dS 4g rkykL kd ue uiv ikv ji jkpof hg dS ]g rn kIg kd kjkpof jk T s s s s T s s s X s l 4Tg rjd xk;i rfkH hd it kd n' dS ikv 4g jkpof rgc e ue dikv s s z a T q X s 4g krdl kt k;kuc K; hH go 4g krdl , , kt k;kuc dhri l ufv hH kdlm Syflb 4g hrkg rfFf kitv go ]kxSkt z s s , s gj "s' kt 4kxSkt yt hH jkpof kd it kr ]xSkt yt jkpof jln ct jG s s s a s w f ]kxSkyt kd kjkpof jln kr sygi it 4g Fkl d ukK kt ]g tkj hgo hH s X s w s , s s , Fkl d it 4g rjd rkc hH hd K;it < 4g rjd rkc hH hd K;it go s T s T s 4g Cgu kuI? hl Bkd e uoht jkeg cv ufv dfk;D ]krdl kt kn , s X s X wd Cgu l nukv lkilkv d ufv cv 4g hdp kg rkel rkc go ]g k;x gj s a s , q s , Cgu Fv Bkd elm cv 6g krjd rkc hd F; ]9IL Gkv Imkv8 ]d;feklv Z s X , Z s go ]g krjd rkc hd K; d ygi d < kt hH cv 4g Sx kg nc ;k;v , s s s s T s a d ygi d < jkv 4g krdl yduf hg kjk} d < Fv kdlm 4xkv kxk s s s , , s Z s s g utk;i kd K; hg e Fv d < cv 4k;nf n Fv rok' dS jkv k;nf j s z X Z s s Z , d rDe l kuI? lm lm u < 4kF kLq\t l kuI? dS ]kF k/c l rfFfjfi q s s s s a s go F rjd rkc hd K; ltf no 4k;nf n Fv rok' djd rDqe l rfFfj s s s s Z s s fi kGn hygi kd K; u < Syflb 4kxgj hjkt knl K;ukK udfy ]g rkg s s s s T s s kni l rfFfjfi so dfk;D ]xSkt k[ kr K; jkv 9yvpjf8 jln Sg reuf l , s X s a s s , q s w q kilkv d ufv 4kxgj hjkt knl K;ukK kr ]kg e yk;[ jkeg jxv dhrzi ; s s s X X s s 4dl jd xk;im kd n' K;ukK s s < jkv k;x uc kd ukK dhri Fel hg kLc ufv l k<jkd jkl ub 4g , z Z \ s X s , krkt gj hg ;nv jkv g krkt k[ ;n jGf 4g krkt kg l ;nv /cl kdl 1 , , s 1 , s s 1 a a m nkc dlb jkv ]g krgj l ;n ]g krgj l yko uLi Bk[nf /cl kd ukK s , , s 1 , s s s \ a a dr jn LkF df gd kl k; ]g krLi Bk[nf dr jn sLkF rgc hH ukK 4g h w s s\ X , \ w s\ q , rkt kg ;nv nkc dlb ]g ;n dr jn LkF rgc ufv 4g hrkt k[ jGf ]g s 1 s , 1 w s s\ q T s T hrLi Bk[nf hg dr jn hLkF ]g h[n rOm ueg Iiy hd ufv 4rkc hjlhr \ w s\ T s s s X 4g krdl yduf ji k_k; hd ukK go ]g jk;r kt kd uk , , , s s s s g ;' kurb 4kxSkt kg rgfkjrf cl 4Cgu kxpc Nd d [kj ;kolf kr Nhi w s s s q s s s jkv kxyt hH hukK jGf ]kxsyt hH ukK jGf ]kxyt ukKv ygi 4g hlt uf , s s s , , v kuI? hd ukK df kLi Bk[nf kdum ]hI? e uoht dutf kuI? hd ukK kr \ s X s s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 273 egaP

4h xgj ji jlf jkeg g; knl kr cv 4sxgj d kojd jki jkll kd oku lb cv s s s X s a s ]g Bkojd jki hnu eg u oku lb 4okH kd gzxquv g rukt eg 4g Cgu kri , X s T s , Nd kd 9Lw;hIzsx8 gr 4Krv kg er df sxy ugd cl o `g k;D rkc g; q X q s q s s , ]h[n Cgu ji Xkxky oku udfsy ]k[n kd kxky jkc rgc kr ji oku ueg ]k s s s s X s q s s s yxki df sxy uNi lum xky e okx 4yp Gjr hd jktkc jkv k;yf kOm ji s w s s X a s , kjlf uiv u k;efnkv kOkv kd oku ukgm kr 4jd jkol jiM uiv kdlm X s s X X s s X s X s s eg df g rpfm cv ]Sg jkol jdOc eg ji ltf jkv Sdf jki hnu eg sl , q , , oku ltf df kpkl ukgm jkv 2g rdl ld LkN eg kd oku lm ]Bkjd jki s s X , T s s , s\ s hnu eg su oku ltf df k;df ;r ukgm3F uke0fc sLc o3k;df ;r u kxk X s X s q \ s s X s y kOkv um kr Sx jrm jkudf d hnu l oku o ct jGf ]jrm l oku dS X s s s s s s s xky Nd e oakx dS df g rgd go hukgd dS jkc7jkc ]g rgd jrjuf 0c s q X T s T s a q 4g yx , ki henkv g; cr 4[j jd ykgl e kdlm kykduf kIkd kje u Ikd ltf d wa T s a s s s a f g hrgd kurb ed7l7ed kr hH krI'f df gd go 4g krdl dG ld e , s s s wa X s , T s kdlm ]kykduf kIkd kje u Ikd ltf df gd go 2>elku Bkd g krdl kg a s s s a s s , s udfy 4g rn dG Fkl7dS kd kukn jkv ]g kygi klt ]g jkdc hg lo yd s T s s X s X s , , , , s s , q ycf kjln df kyduf kIkd kygi 4r{fjl ry Cgu [j e ok? d Ikd yko w a q s s X s s a s s ygi kd Ikd jln jGf udfy 4g rsn ykduf l Ikd jln eg kd Ikd lm jk s s a s w s T s s s a s w s s a , v kg k;x xy kIkd dS e ji l,t g krkt k;df hg kl xk;im kd it 4g k s a X , s , s , pgi Cgu hHd Bkd rjd7rjd it 4g e hryx kr ]kxMkt pgi hg rjd7rj qa s s s , X s a qa s s d it df y y Fv g; Bkd jxv kd it 4g BkuOfd hH Fkl d it hg sl s s Z s , s 4kxdIH s kr ]y sy Fv g; kd ukK Bkd jxv udfsy 4g krkg Cgu <jrkiW uoht Bkd s s Z s , s a s s llm ]ky jd kdb hg kurdf lm 4g gjr hd ky;kd >c d kjkxv Sx > s s , X s s q s X a c df Sgfkp ku>el ukK klkc 4hrkg Cgu ufv Bkd e ukK lkc dfk;D 4g sl q s s X s X , ukK lkc ]jk/m ]O> kurtf ]g Cgu ukldqu kurb l ukKv 4g l ukK k;e s s w , s , s f kurtf g Cgu ukldu kurb l ukKv ]gj uk; jkv 4g k;yf ikF jiM ui , q s s , , s s v hg jkv Nd ulm l eku d ukK 4kvg Cgu hg /yim kd ukK henkv klo , q s s s q s , 4k;x dIH go cr 4g krdl y jd kdb kdub jkv n' ]rk0lf ]_k' ] , s s , a Skupl ]9u'eGub8 ];Lfki g krdl y Fv kd ukK henkv udfy 4g rgd a w a , s Z s T s < l,t ]g K; ukK df kgd ue 4g krky e ekd knk; Syf d udIH ]g s , s T , X s s , krky ed e ekd Syf d upgi kd krkj cl go df g kl henkv jkv ]g X s s qa s X , , T rdl kt Sdf xk;i gjr hd syko sukdIH e kFv lb rkj cl 4g krdl hH s s z X s ,
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 373 egaP

4g krkt gj "' hg , s K;uoht jkv g rkt Li IkN K; cl cr jkv 4g jk;r Syf d K; go ]g , T s \ s s , , , s , jk;r kd ukg ekg kt 4g jk;r Syf d K; go ]g jk;r kd uIef kt ]g jk; , s s s s s , , s , , s s s , ,r Syf d K; go ]g jk;r kd suyt kt e ylv 4g hrdl kv e >el Gkl s , , s s X T X hH rkc kukn ; kr y >el eg kd dhri d ufv jkv 4g ji d d ufv X X s s s X s z s , , X s xk;i kd K; 4k;df xk;i kd K; Fkl d kukn ]it jkv ukK u < Syflb s z s z s X s , s 4g rkg /yim kd /fkel ]kd uk; ikv cr ]; T s s s s w T s ' ]g rkt gj hyk[ ct ikv 4g krkt kg [kj jdyt n[ jGf ]g krn kyt , s q , s kd kjkpof jln go ygi 4g krkt kg rfkH hd ufv it cr dfk;D ]g krkt s X s w s , s a X , kg K; it cr 4g rdl kt jgkc d it unf dS o ]g kgj [n e j,kv g s T s s s wa s T , kgj kg l ue it df g rjd oHuv kl dfc ]g kgj jd it e df rjd C s s T s q wa T s gu oHuv kl kt ]g rgj uc h{kl ;el rjd it xky kt 4g krkt kg jF q s T s s s s s , s f /cl kjgx dS e kruhy dfk;D ]xdl LkN u hHd jGf kd it xky o ]g a a X X s X s\ s s s T rkt kg uhy e it rDo rjd it xky kt Syflb 4kxSkt uc uiyxki kjk s s X s s s eg hgo jkv ]sxXxy sugj jdkg rLfhi l hlm eg jGf ]Sx kg 9Llkv8 hg sl , s \ s s s n' it eg jGf 4kxSkt kg ugkel it ]kxgj u K; it kr k[j jdykg s s s s l kd n' lm jkv Sg rzxgke jxv jkv 4kxLi kujd jgkc hH kd n' lm s , q s , s \ s jGf udfy ]e ujd jgkc kd Xkn' jln g rdl jd xk;im kd n' eg kr s X s s s w T s s s 4g kvg dFkl df ku>el hHr y kyt kd n[ ct jkv ]kxSkyt kd n[ , q Z s s q , s q jGf ]kxSkyt kd jln ygi 4g rfkH hd ufv hH it ]ku[j uk; ]g srgd s s w s , a T go kr g rgd K; kd it ct < 4g rkc 9Ihl8 hLc kugd K; kd it s T s s , s \ s 4kx[j ji jlf kd oku e wa s T kr cv ]g krdl LkN ld e cv kr ]u ekj7ekj k;kynf kjkdIN l kjkpof s wa s\ s , T s s q s X cl kxgd g; ]kxkg Cgu htkj kd suLkN kd ekj7ekj g; ct jkv 4g Cgu kd s s s s\ s , , s s ukv Nd d ekj7ekj ;kolf lki dlb 4g krdl kv Nd hH e kjkpof F; q s s , q X X Z sdlm dfk;D ]Skt kg ryfG krdFkl Nd hH e uoht dlm g kjH l kjkpo X s Z q X s , s X f F; kt g krdl kg ;ktc hdlm ]g kgj jd ekj7ekj ]ekj7ekj I? lhckp Z s , s , s a , henkv dS cv 4kxn jH kdikv it ]xSkt Ig kr o F jH kdikv jkpof s s s a s s s s s jln kt kr ]dlm Sx Li e ei j,kv k>el Cgu kIkd kdlm uikv jxv jkv s w s s s \ X zs a s s , 4g kIkd dS hH go df Fkl d 'kg lb ]g krdl kt k;df xk;im kd it , a s s , s 4g Cgu oku kd uk , s s s P ji jlf ]g oku kd ujd jki hnu 4g krkt kg ;kl hgo df g ry Ldi g , s s , s T s s \ jr hjc lb kd ku/kl jGf kt ]g xky rgc df g rgd e dkte g; 0c kr q s s T s q T s X q s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 473 egaP

4e k'kv hd uki Nd Nd yd ]g rjd hHv eg kt g go kr ed dS 4g X s q q T s s , s Z T Z ed d gjr kn e hxntV hjkeg df kxkg hjWt ku[n g; Syf d u>el slb s s X s s s s `x s jd ld ed d k{kdkv7yG kucf eg udfy 4g krjd k{kdkv hd yG go d X s , Z s a s , a fk;D ]hrdl kg Cgu ryfG hHd rDfe kr lm g krjd kt k{kdkv hd rDfe X s q s s , s a q udfy 4g krkg kl ]g hrkg ryfG rDfe l suLkN k{kdkv hd yG 4g krkg s , s , s q s s\ a , s kl df g jc[ Glf g; 4Bx kg k{kdkv hg hd yG jGf g; kr cr ]Xn LkN , Z s a s s\ k{kdkv hd yG o ]g kukg rDe l u/ac hiWet gtf df g Cgu kl 4g C a s , s q s X , , gu yG go 4g jc[ hd 9loDhlkd8 4g dpl hd ek<jfi Glf go g rkc kt , X a , w Z , s hd sukg rDe hdum kr ]g rkg rDe l u/c hiWet uthukK o ]g rkt skg s q s T s s q s a s T s rDe l rDflkyG cl kt df g rgd hH kl < jxv 4Bx kg hrnk; hL q s s T s s c Fkl d < kr g; udfy 4kg rdl ki kd {ke er hg jdLkN kd kyG \ s s s s s s s q s\ s X cl kr ]kg rgkp kuki jxv kd {ke kr 4kn LkN kd kyG jkv cl er df S s s s s s s s s\ s X , q ki k>el kd kxky o hHr 4k;yf kuc yG hH kd {ke 4g k{kdkv hd yG kr s X s s s s , a s hg; 4kxsyef Cgu kl kr xkjd kl er 4kxyef kl kr ]xkjd kl er df s s s q s s s s q ]g k;df Wq' kuky e xk;im gjr hd yG kd {ke jkv rDfe jkv 4g rkt , X s s s , q , T s kg /yim kd rDfe k; kd {ke o ]g rkg rDe l rDflkyG kt df kgd g; s s q s s s T s s q s s ukgm jGf 4g hn jd kOrfzZiui hd yG l xP <i;gj hg rgc dS ukgm s X , q s a Z w q s X cr df g hd kni g; ukgm BkuOfd hLc lcl jkv 4g kykL e BkuOfd hLc , , s X \ s , , X \ gm g kpkl kd < u kxky utf ]u n' lb ]9jdkg rDe l rDflkyG8 lb X , s s s X s s s q s `k;D hg sxSkOm eg `kxOm k;D hg end kr ]hxkg Cgu hg kuekd hd yG X a s X s s jxv 4g rkOm l kuekd hd yG hldf kr g rkOm hH end dS 4g krkg Ze T s s s T s , s d kr hg l kuekd hd yG `kxkg k;D ed kr g Cgu kuekd hd yG jxv 2 s s s X Z s , g yxki e ]sxgd ikv kr ]jd ed jkv ]jd u kuekd hd yG df gd slikv wa T X s X Z , X s Bkd jxv 4sxaSkt kg rDe hg l ed kr aSkt kg rDe l yG jxv kr eg 4g s s q s Z s s q s s , klt upkl kLkF g; ]kxkg /yim kd ed ld Bkd jdkg rDe l rDflkyG , s s s\ s s Z s , s s q s 4hxgj s Cgu rDflkyG ]kxgj kr ed 4g k;x k;kpc sNhi ed df g Syflb hg jkt k s s Z , Z , s d ukt kg rDe l ekd df g kgj kt kgd Cgu kd ukg rDe l ed 4jdkg r s s q s , s s s q s Z s De l rDflkyG ]Cgu jdkg rDe l ed 4jdkg rDe l rDflkyG ]rkc hygi q s s q s Z s q s 4g hlt su>el rkc cl ; 4g rkt kg rDe l u/c hiWet jd T , X s T s s q s a LkN kd rDflkyG ]jdLkN kd rDflkv hd yGed uthukK ]g rgd < s\ s s\ s Z T s 94g rgd kl ]g hg <kouf kd jkll ]kd et kr ikv T s , Z s a s s `g ruke u/c kd et < k;D kr 4g rjd rki kd nieji jkv g rkt I T s a s s T s z s , T s wN l u/c iWet jd xk; yGed uthukK df g rgd <hJ ]hJ ukoxH8 s a Z T s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 573 egaP

u 6Cgu k; g lkilkv 9jGkxkIkG8 Bkd df k;kv yk;[ g; rDo rn krkN u , z s s s s s 6Cgu k; g lkilkv 9jIkijfli8 Bkd df k;kv yk;[ g; rDo rn krkN kr , Z s zs s s s s u 4k;nf n krkN jkv k;kOm uikv ]g k;x jxf krkN kdlm ]g kgj yp uekl s , s , , s dikv3kd henkv hldf ]g gj kt ikv ji rkj 4Cgu llm ]xkg eg kt 4g s T s s s s X s , kryduf llm ]g eg kt 4g krIG l jrhH jkeg gjr hd uj> jkv g 9l;u s T s , w s s s , , fIki8 dfc ]kryduf Cgu gjr hd okp[V l ;ofH kt ]g hH ed kl dS s a s s , Z 4uoht rfd7;ofH 4g Fv kd rDflkyG go ]g kt 9xoV X , Z , s yf LI;jfkv jp;8 4g Cgu yd jkv g krkg rkel cl hg Fkl d tkv df s X s w , , , s s g krki dukpv tkv jkv k;tf Syf d yd tkj7tkj kr e 4k;x kg ydfe wa , s s s s T s q kLc kr ]cv g Cgu yd jxv 4g jHuf ji yd xP kd uht je dfk;D ]g kr \ s , , Z a s s s X , dl yp kr kg yd jxv `hdkc hHv g yd ]g kgj Ni g; e ylv go `C s s , , w X gu kr kxWe e `g etui ]g krNwi henkv kvg krje Syflb 4kxSkt kg ht s a T , Z q , q s kj kd uy> hH kd rke g; kr ]lb Skt Li Bk[nf yG Bkd xkv jxv 4g s s s s , s s \ s s , Cgu kLhi Bkd jkv 4krLi Bk[nf Cgu yG Bkd xkv cv df hxkg hg; kLhi h \ s , \ s s s \ Lc lcl hdlm rDo rje jkv 4g k;ki Cgu ht e ]hd kuekd hd uht Glf \ s s , wa T s Z ue df kxdl gd g; rDo rje 4hxSkt rhc 9Lyfuv8 ]h;tfuv hxntV hjwi s T s s hdlb 4kxSki ht Cgu hHd g; 4kx;tf e yd kvg kp[V l ;ofH gjr hd s X q s 'i kvg k/c e 'ki henkv g; jkv kxSkv gjr hd tkv go kxSkv ;el h q q a X , H ct dfk;D ]kxkg hg; hH klji ]kxkg hg; hH yd 4kxkg yd knl kdlm ku X s X s s ht jkv ]kxSkv tkv cr kxSkv ct dfk;D3kxSki ht Cgu hHd jkv kx;tf , X , s Syf d yd tkv unf jg kt 4kxkg Nd klji df kxs;tf Syfhlb hH yd ]kx s s s q X skg Nd yd df g krht Syflb tkv tkj kt 4g kgj kt kp[V kt jkv g e k q , s s , s , , X X Fkg d ;ofH ekxy hdltf jkv g k/c l ;ofH kt df g kurb hg cyre s , , a s s , kd 'i 4g gj kt p[V Sg /c e 'ki d ;ofH eg jxv ]g 'i cl eg kr q T s s q s a X s T q s cr 4g kgj kt kp[V kvg k/c e 'ki kt ]g krkg cyre hg kd n' 'i 4 , q a X s , s q g kgj kt kp[V kvg k/c e 'ki kt ]g krkg cyre kd 'i df kxkg k;df u , q a X s , s q s yk;[ n;k' uikv hHd 4g k;Pfc kLc q'i n' g; ]g rkc hd te Lc g; s , \ \ , s s \ 4g T gj kt yp sxkH gjr hd q'i Sg /c e hlj eg e k'kv lm udfy 4kxkg s s q s a X X s s ]g kvg Cgu hHv kt ]g g; hg Fv kd ;ofH 4g Cgu kdDi kt df g g; hg , q s , Z , s , Fv kd ;ofH dfk;D 4g Cgu kdDi g; ]kxyef Cgu ]kxyef 4g Syf d ;o Z X , s s , s fH go ]kd hlj g knG kt e Fkg 6g hLi e syx hHv hlj 4g gj hHv jd , a s X , \ X T s ]e ;ofH kxsyef 4g gj jd go eg Syflb ]kxyef go 4g gj jd g; eg X T s s T s Syflb ]kxsyef g; 4g kgj kt Syf pC[ eg jdykL k;lfj e yx jkeg ; , s X a X s s ofH kl ]g kgj kt Syf pC[ /kc hlj e syx Bkd kd ;kx dS lt 4gjr , s a X s s s , hd ekxy g kgj pC[ ;ofH 4g kupC[ ]g 9yi8 l Gjr hd ;ofH ed kl , , , q s Z
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 673 egaP

4kF u jnl jckjc d qa s yG d hyyf l <jk/kl dS lb hH cr kF ji oHo uiv kji go ct ]e 9h w s s , s w X jky8 hjwi huiv hH uekykl 4l jkx k[n udfy ]Cgu df kgd u llht 2y[ s s s s , s s s s s f ji krkj d okx suktuv lb ]yG d hyyf chjx ; kgd ]uekykl kgd 4u X s a w s s a s s a ekykl g dhri dekuyr kd jcd e jkpof hng; 2uekykl kgd `g rjd k s s , z q s q X w s s a T s uyr k;D ikv hdub l uekykl df kNi l llht 4g jkudf d okx lb yG q s s s w s T s s a w d hyyf chjx ; kurtf kF u jnl kurb e ojkx jkv kOrfi hji huiv hH s s qa X , , z w uekykl Ikel3hH uekykl df g krgd ler e ]Cgu ]kgd u llht 4g slo s s z s s wa s q T s T , ]g rkg yG d hyyf l,t `g k;D kl,t u[n elb ]g sr[n ]kgd ukgm `kd T s s w s s , s s X T s s X s X w s kyG d hyyf ub kg r[n ]kgd u llht 4g krkt k[n l k<ki ]krkt k[sn s s s s , s s X z Cgu kr l k[kv Glf dfk;D ]F gj [n Cgu udfy ]F gj [n l jn hLc ; s s X a Z X s s s s s s s s s \ 'f `kd kyG d hyyf ub kg r[sn df g rgd l k;'f uiv go jkv g r[ s X w s s s T s s X s , T s s \ s X w s Lc d kyG d hyyf lkilkv d okx lm jkv g gj jtx l okx dS llht s a , T s q s a 4g yG kuiv <{ hg; , ]g yG kuiv hg tkv ]g yG kuiv hg ; ]g yG kuiv hg n[ go ]g kr , , , q , kt n nukv kurb hg n[ go 4g Cgu hg ykol Bkd jgkc dlm ]kg <i ; s a q , s s s Z w df g g; go g Fv kt e Ifn hje kd ; rgfjk{kdkyG 4g Cgu xke B , , Z s X 1 s a , a kd jki dlm df g krkt n nukv kurb go kr g krkg ; <i ct udfy s s , s a s , s Z w s 4kxkg kjH l k{iv ]k{kdkv hd gjr hldf7u7hldf rDf; kvg kjH l k{kdk s s s a q s a yG 2k;nf n Syf je jlov go hF u k{kdkv Bkd df eltf ]k;nf kdke kd s s s a s X , s ujd ; Z<i dS >e ur df k;nf nko;/ lm uikv jdn krkN dfc 4g w s q s w s s s , Cgu elm hg k{iv Bkd hd jgkc l uiv jkv g krkt kg <i jkv g krjs? X s s s s , , s Z w , , kd uiv gjr hd Ro 6g gjr hd 9ydl8 ]g kji e uiv kt ; hH Bkd s s 1 , , w X s s s 4g krkt kg rgfjk{kdkyG kr ]g Cgu , s a s , hg xke Bkd hdlm jgkc l suiv ]9yIkI8 ]g kji e uiv ; jxv 4Bx skg a s s s , w X s k{kdkyG hH kr 2Cgu hH nko;/ jkv k;nf jdkOm krkN ue 2g henkv Kr a s , s T , v kld ]ur kld g; df kgd suikv jkv Bx IN k[j dS hd nk"of e , , , w s X ue dikv kr ]k;nf yp jkv k;kcn krkN ulm ]k;nf Cgu nko;/ ulm 4kn s s , s s s nko;/ df kF kgj hg xke ue urspv udfy ]g kgj n jdkOm krkN e Syf a s wa s T d usn nko;/ dlb df F Cgu urpl ikv 4hF hgj jd k{hri k{kdkyG e s s s s s z a X urpv udfsy kF Cgu kri kd k{kdkyG kdikv kr ]Bkv k[j hH hl7kjt hd s a s s s nk"of e ue jxv jkv 4k;nf yp jkv krkN k;kcn ]k;nf Cgu nko;/ kdikv X , , s u henkv lm df >el udfsy 4tgl kyduf likv g; 4kvg rgfjrDflkyG s X s q ed g; kr 6Cgu df kxsn nko;/ henkv g; df k;kv yk;[ g; rDo rn krk Z s s s N u 6g kgj [n Cgu df g kgj [n Bkd df k;kv yk;[ g; rDo rn krkN , s , s s s s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 773 egaP

ufo l dhO gr krpV hjkgr dfk;D ]kvkg re rrfpV dgku er 4rkc hd s X q q X s s q uforfi kn LkN ji kLkgi er 4g hg rjd uforfi Lkgi ]kjd re krpV z s s\ X \ q T s z \ s hd uforfi ]jH kvkypf er df gd l>e Bkd jkv Mkypf l jkt e kLk z s q s s q s , a s s X X \ gi ub e df l,t 4hxSkt hg kv go 4g hg hrkv uforfi hd ujd lm sl If T s , z s el jkv kjd Glf er ]kjd ki er df g cyre hg kurb yd kd uLkN j , s Z q s q , q s s\ i kekeji 4kx[j ckrdf7cklgf kjkgr go ]kn LkN er ji lm ]g kOc Bkd s q s s\ q , , s 9jykId8 Cgd ]kr;uf Bkd df g Cgu g; cyre kd uLkN ji kekeji 4y s a a s , s s\ G kn LkN ji kekeji er df g rgd o Syflb 4Bx kg e[ rkc jkv Syf s s\ q T s s s , jd lm kji er ]pc u hH Nd gr Nd kd ujd jgkc dlm df g cyre s w q s q X q q s s s , kd 9yIkI8 49yIkI hc Ie IDS n83kg kji ; kjkgr df g rgd hg kur s s s w q T s b < 4g Cgu rjWt hd sukg eg jgkc dlm ]g hGkd kurb ]y jd kji kd , s X s , X w s ; uiv eg 4sxdQ u dkj jkeg so ]l suiv g rkv yd 4kxdQ u dkj jk s X s s s s T s s s s s eg go ]g kgj hg kv go 4l uiv g krkv kr ;ofH 4g kl Rpf kdcl eg , s s , s , 4g kgj xM tjwl S , yflb ]g kgj n xkc kxe kuiv df g r>el dyfke d kxqe ]g rn xkc Sy , s a Z q T s s T s s a flb ]g krxM tjl kr xe 4g rkt Li dyfke d kxe udfy ]rLi Cgu e , w s q T s \ s q s s \ X rfkH hl xe 2kxkg k;D kd okx lm cv df ]u k;x kg hg kdDi ydycf kr az q s a s q s cr ]kxM tjl l un xkc hH e okx jln ct jGf jkv 4kF krxM tjl sl w s s s a X a s w , w s s a un xkc hd xe dlm 4Cgu hH kjt `g hek[ Bkd e dr d rjkv hPw\c lm q s , s X Z s , 4g kgj xM e okx lb tjl cv dfk;D ]>elku xkg rkj cv ]kgd ulm , X a w X s X s s s ]kxM tjl ]hn xkc u xe3kxM tjl gcl 4Bx pgi okx jln go 4kxxM Xe w a s q w q qa a s w s okx jln tjl g; cv 4kF krjd kxM tjl e okx lb ji un xakc hdltf a s w w w X a s s g hgj kt Syf Fkl suiv kxe go e ]kgd ulm `g k;D rkc df kgd u kxk wa Z q T s , s X s y um ji 2kxyp kri gr l yd cv ]k;krl rgc >e uer ]g hgj kt e s X q s q s q s q wa T cv df kgd ulm `kg hgj kt kgd `kg hgj jd k;D g; df kgd u kxky d s s a s s X s s jH okx 4Bx hyp jdkg tkjku l okx uiv gcl unf dS rjkv yxki dS a s s a s q , 4g gjr hdlm c T l eg dfk;D ]hg kxkg kri kdcl eg rckc dltf ]g gjr hd rjkv yxki X s s s T , lm eg udfy `g rxy l kvk{iv hdikv 4g rxy l uiv o ]xuc Cgu y s T s s X s T s s s s s X G jkv sxxy Cgu thc e kyG ub df g Cgu kl `g hrkv l kvk{kdkv hd , X X X w , , s X a ikv `g hrkv l kvk{iv hdikv 4hxSkv l suiv >kl 4hxSkv Cgu >kl df C , s X s s a a gu kl 4Cgu kukg Nd jgkc dlb ]g Nd cl hg; lc ]kukg hg; ]gkj hg; s q s , q s 6g Nd cl kLdI kd ho1i hg; ]g Nd cl <jdf hd tjl hg; ]g Nd cl , q \ q , q w , q kdk> kd kog hg; 4Cgu kri Bkd yd kd kyG 4g ry[f Cg; jkv hHv yG X s s X w T s , w 4g krkt jd iWd okur kd ;ofH jkv 4g krgj e ;ofH knl uekykl ]g , q , , X s s T ry[f Cg; jkv hHv yG ]g rgd llht kr `g <jkd k;D df g krNi Bkd s , w T s s , , w s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 873 egaP

rht jkv g krIG l ktM hd tkv hlk;l ]g krht Syf d yd tkj Fgx 4 , , w s Z a , s s 1 g dG hg; e Fg1x jkv e hlk;l e Ifn hje 4gj krIG l ktM hjrhH hu , Z X , X a X 1 s s w s Z iv df s;tf kl henkv df g gj gd g; < 4g krIG ; kdlm l ktM T s , w s Z hjrhH huiv ]g kgj IG kuj> dS 4g Cgu k{kdkv Bkd Cgd Syf d yG l , w , a s s m udfsy ]g yG go 4g rfJyG hd uoht dlm kukt pgi dr jxkl 4,g hr , , q s qa kt pgi dr jxkl go unf dS jGf 4g Cgu e hnt l Ir hldf go Syf d qa , X s s upgi ji Ir ltf g kgt 4g hgj pku gxt jg go ]e k;ue7u ]e k;ue s qa , a , X X q X X q ]e hyk;jfg ]e k{o ]e ukrxfj ]e utuf ]e [n ]e [l ]e k;bkphu ]ji X X X 1 X s X Z X q X q X X X k;bkpM ]e kx ]e kLkgi ]e kjFi 4g hgj pku ji Ir jg ]Cgu kl ]g h a X X X X \ X X , , rpku hg ji Ir d jxkl Bkd 4g hgj pku kxx ji Ir jg jkv ]g hrkt Sy s s , a , , f Skgc ]g hrkt Syf Skgc go df g hurb ZktM hjrhH hd kxx 4g Cgu hg , , a , /cal Bkd llb ]kxyef Cgu df kxsyef jxkl 4g Cgu kun7kuy Nd l jxkl k a s s s , s s q s s d kxx e k_k; hcy hji lb 4g rkc hjln ydycf g; ]g hrpgi dr jxkl a X a w , w q , qa 4g hrgc kxax l kre{ hd h_kxax 4l kre{ hd 9lskl yutjfkv8 uiv g hrg , s s s Z s s T c k;nfu ]l xso uiv g hrgc k;nfu 4g rkc hjln g; ]g hrkt pgi dr jx a s s T a , w T qa kl 4ikv g e hryx ]g hgj gc Syf d jxkl k;nfu df xkg rpkl ikv kyH T X T s a s X s s 4g kgj IG Cgu S , w yf d ;ofH hldf kuj> 4gjr hd uj> ]Cgu gjr hd 'i 6Cgu Syf d ;of s s q s H hldf3IG gjr hd suj> l jrhH jkeg go ]kg l nukv jkeg okHofkv kd s w s s s s a s Z lm ]syduf l nukv jkeg go ]kg rtfl l naukv jkeg go g gj jd eg kt s a s s 1 s s T s s 4g rdl pc l yG jkv l ;ofH eg hHr ]Skt kg nukv kjkeg go g gj T s s , s s a T s jd kt eg df kvg g; cyre kdlb 4kg rdl LkN ji kekeji kg rpVu s q s s s\ s f eqr lm ]kjd re hg krpV er hdlm 4kxyduf yG l ukg ji jkgr jkv s s q s s s s s w s q , 4kxSkv ;ofH ]ky kg ji e hlb er hHv 4ky kg ji er hHv djd ki ]k s s s w X q s s s w q s uy kg ji e ;ofH cr Skv ct ;ofH 4ky jd hg kji kd ekd lb er ]S s s s w X s w s q kt Li k/kc e ekd lb df kLkr re Syf d ;ofH klgf kuiv hH kurb e \ X s s\ s r df g kurb cyre yd kdlm ]g Ifn kt hd ed rgfjk{kdkyG hd < q , q , 1 s Z a 4g krkg Cgu nukv Xe , s a s s ukg lm ]hrkg Cgu krZ<i e ukg lm ]hrkg Cgu Bkjgx rgc e ukg lm ]g s w X s s s q X s s , krkg kt 9hyofIfIvub8 ]e uk;7jx kr ]g Cgu ji <{ ukero uk; jxv jk s s X X , s , Z , v 4g eg Cgo ]g uk; kgt jkv3sxkv g krkg kxy uk; ]xkv g hrkg hxy j T , a , , s s , s tu 4g rjd eg gjr hldf 4g krkt kg hukec kr ekd kr ]ji yG ]ji yd T s , s s s s ]ji ;ofH g hLx ji ;ofH [kv hdutf 4;ofH g <{ kd yG jkv ukeZr T \ X a , , o g <{ kd ed dfk;D ]g rkt hg dp l ujd ed xky Sg >ym e k{kd , Z X T s w s s Z s q s X a kyG 4hrn ujd Cgu hg kd ed k{kdkyG 4Sgfkp hukg kr ufo Syf d ukg s s s Z a s s s s s uforfi dfk;D ]Ski kg u hH uforfi g krdl kg jGf jkv hxn ujd u hH z X s z , s , s s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 973 egaP

ge 4ykduf ]Li rjWt hd Wkn7kon rkj df F [j kiNf kt ;iQ pki o Xe q s s \ s s s s a s IgkLc? u hui hdlm `g kgd ykduf 4Li kukg kL[ gjr hd h/kjiv kr \ s , a s \ s \ s a Mkt uekl dlm e ct jkv 2k;x dp r ]nege rkj hj[fkv df gd keke s s T , w w q s ji df kg u kl Cgd ]rkj hj[fkv 4n uje l rfk' >e 4hHv n Ikc jkv s s s s a s q s a , ykduf lm ]g rgd nege kr 4g 9ydl l;lfof8 go ]tg rkt kg rrfpV s T s q s , s s hH o g ry kpc kt ]g ry kpc hH o g rrfpV kt 4g k;kpc Nd jWt uwr s T s s s T s s s T s , q s e j? 4g rpVuf knl hl,t g Cgu rpVuf hlo r tkv dfXk;D ]g kryp kr X , , , w , i jd[n kd jgp jr df kgd u nege kr `kyp kri ld kdikv kgd ul s s s s s s s q s s , s s m 4Bx kLc? rgc kr hui hdlm 4g kpc e j? Nd 4g Cgu chjx nege \ q s , X q , q chjx tkv g krkg eyke df g kr>el ]g krpkl e df kNi l hui huiv , s w wa wa s T w s jkv hL\k?m jnkp huiv ukgm j[fkv 4g e kLhi hLc ]g e uGL\r hLc neg , s X T X \ \ T X \ q s e tc gjkc kd rkj 4Snf kiNf ;iQ pki ]g kIkc cl ct kd >kl 4Snf kiN s s a , a s a f phu d s;dfr s;iQ pki ]jkuhn pki sulm kr `kxSky ukd rkjh/kv udfy s s a a s , s ]g dhO kr go ]kxSky Bkd gcl yd ]j[ 2g hrdl kg rjWt hd Wkn7kon , s s q , , s rkj ]Sgfkp kusy kpc Nd kr tkv df kpkl u hui hdum kr 4xdl u pc q s s s s s X go tkv df g kgd su kdldfpf ]rkj hd uje 4g hrkv rke hd nege jGf , X s , , q 4g krkt Ic cl >kl tkj kr 2Cgu klkjH hH kurb , a a s s s kjr ]nege df kxgd k;D kekeji kr Cgu ]krdl [j Cgu jdkpc Syf s q s s d yd kr 4g drfkv e ]g rgd nege 4xjd k{hri l k0J jGf gcql y s s wa T T s q s X z s d ]n Ikc ]g rgd nege 4xLi ekd dr kgd ektrb je jkv kxMki jd s a T s q s X \ a a s s , a ektrb k;D ]kxMki jd ektrb kurdf e udfy 4y jd ektrb e Syflb ] a a a T s wa a T kxn Cgu k; kxn s>e yd go ]k;nf tkv >e ultf 4ji <ki7oof ]ji ZktM s s q s q s z drfxkt g k0Jv ektrb kd yd 4g k0Jv ektrb kd yd 2hxn Cgu ]hxsn , a , a s Cgu kri yd ]k;nf tkv >e u Ifel ltf df g kupl hd rkc lb ektrb s q s , w a kd yd 4g krdrfku ektrb kd yd `Wd ektrb kd yd e df g hr>el , a a a T , drfku >e r k;D df g rgd l hui huiv go jGf jkv 4kxSkt rhc hH s q w T s s , yd kr ]k;x rhc tkv ct jkv 4sxjd k{hri jGf hdlm yd ]kF k;kv tkv s , X z kt df g rgd nege kr ]g rpfm kukpc Nd Syf d yd ]g Cgu dhO g s T s q s , q s , ; df g hH hrNi lum hui hdum 4g rkt kg jhdG jGf nege >kl 4g k , w s T s s q a , rkt k;nf Ikc cl ]g krkg hH kt kr 4Bx kg >kl dfk;D ]kn Ikc cl cv d a , s s s s a X s a f g rgd kd hui huiv nege kd >kl ]g rhi ]g rk[ ]g rkv xky kt d T s s q s a T s T s T s s s r >kl 4g krkt jd Nd Bkd ]g krkt n s;iQ Bkd ]g krkt n k;bkOef Bkd a , q s , s s , s a s 4g rkt jd IH xky tkj kd nege 4kxgkp ku[n e k;ufn e hlk;l slt T s X s s s q wa s X q T a , Tg e k;lfk;l l7LkF um nege 4g kuI? hl7hIkN dS e uoht d negqe X X a s s s\ q , s X s 4xy ht gjr hd tkv s X eg hH elm ]kxSkv gjr hd tkv hH go ]kxSkv yd 4g rk;i tkv 4g k X , Z ,
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 083 egaP

uoht Bkd jkc dS jkv 4g rDfe kt ]g Cgu hg krukt kd uoht go df kxL s , , q s , s s \ i eyke u/c Syflb Syf dlm et 4kxLi ewyke u/c Syf dlm et jkv w a s s \ a s , 4kF krdl kt kvtf e ;ofH l kxke utf hxn Lkr kd kxke cl um lm X s s s\ s s q ;1e dfk;D ]hxkg [n Syf dlm q;e 4g krgkp kukg rnfukv jdki kd kyG X s q s 1 , s a s X Nd go eltf ]g jlov dS hH et 4g Cgu nukv Syf dlm hH et 4g q X , , a s , kd uyef yG Nd lm kr nukv 4g Cgu lm nukv hH kd et dfk;D 4rDfqe s q s s a , s a X Cgu hxgj 4hrgj Cgu rDfe hdlm go 4g krkt uc u/c et Syf dlm g s q , a s , krht e kyG henkv kt jkv 4kxLi hg kusy et lm 4g krht e krjrkv hd X X s , s \ s , X q s s uy et henkv go ]g krht e kyG henkv kt 2u Sgfkp kukg kr yd Syf , X X s s s d ujd kji kd yG dfk;D 4g krkg kjH l krjrkv hd uy et henkv go s s w s X , s s q s s ]g kjH l k{kdkyG henkv kt e ylv 4g gj gd Cgu go kl ]g u/ac e , s a s X T s , t 4l u/ac hiWet ]g gj gd g; go 4g gj gd rkc hd te Lc go jkv s T s T s s s \ , 4g krkt IwN l u/c hiWet ]d et go ]g rgd < kr ]kxjd kt kl , s a s T s s s s 4n LkN ji kekeji yG jkv aSkt kg ji e sujd lm ]g gj jd kt Syflb X s\ , s s w X T s s 4g Cgu nk"of e uoht dlm ]g kgj ht kjwi y , X s , irfi henkv kt 4g hrkt jH l kvkryGlv ]g hrkt jH l kLhi j,kv 9u'sI z s T s X T s \ 8 ][n ]nk"of ]Sk{kdkyG ]Sk{siv 4hxSkt jH kLhi jkv nk"of cr jkv g q a a a \ , , , hgj kt hgc cji hnu jkv kd ugc epfi kF k;df ;r ulm dfk;D 4hxkg h w , s s X s [n yd udfy ]hxkg hg Fkl dlm nc dS 4hxgc ]g kugc kgt kd hnu 4Xgc q s s s wa s , a s kd epfi df hxkg d;k<uf kgd nc dS e jk/ hji hd hnu 4kNv kLc kr s s Z a wa X w \ s gc yd kd epfi jxv df kg hrjd ;r nc dS e jk/ hrgc hd hnu df X s s wa X s , , lt g hg kl g; 4kxyp Cgu hg kri Bkd kdum 2hxkg hji ld e Ikjof l s s X w s , X b Sk{iv hd { lb df g jHuf ji { urb Sk{iv hjkeg jkv g jHuf a s q T Z q s a s , , Z ji Ikjof surb ;ofH dfk;D 4krL\i Cgu hHd 2g krLi ;ofH yduv d kv X , \ w q s X k{iv udf jkv 4kLi rhjiof d kvk{iv hjkeg hd tkv jxv kxn jH l nk s , \ s X s s s "of eg yd 4krjd Cgu 9II8 go ]g krkv hHv klt yd cr jkv 4krkg C X s , , , s gu klkc 4g krkg k;u tkj yd cr udfy ]g kgj krkv knl yd 4g krkv y , s s s , , d hH kr ]Skt krkg kji e uiv unf d;i jkv <{ ds;i jkv ; d;zi s s w X s s z , z , s 4hF Sg dkj ]hF hgj Li hjkH kd hlk;l lm O q s s \ s a kx hd s;iQ pki go lt 4F kLhi ;iQ pki o lt 4F k/kc s;iQ pki o slt a a s , s \ s a s s , s a s , 4F okdIv s;iQ pki o l,t 4rDo hlm Sx cwL nege 4kuPkv jnkp kdum k s a s s q s\ F ; hj[fkv kdum go jkv hy Pkv jnkp u nege jGf ]Sx Snf n lm , s\ s q s s ;iQ pki so 4n sn ;iQ pki s; 4n n kdlm r 4g krdl kv hH kyko sun kr s a s s a s s s w , s s g krdl kv kyko usy kd rkj h/kv ][n ]kgd u nege 4k;x kv jrhH go , s s s s q kF hjk[Hf ji dLl jgkc Bkd ]g Bx hn jkdi 4n jkdi r ]kgd uXkgm `kx \ s , q s q w s s kg ukd rkj h/kv ]kgd sulm cr 4l dLl n jkdi hH kd hldf ]kgd u ne , s \ s q s s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 183 egaP

X a jhtt s; `g Cgu kr y>fkc rgc jhtat df kgd ulm kr 4g rki gd kl T s s q X s s T s Syfhlb ]k>el dkte kd hxntV ]kgd u jhdG lm `kg rjd Cgu kr dkte s s s s s ]kgd u Ikel lm 4Skv y e yge l Lik> 4g e nukv sLc eg 2g hrdl k s z s X s s \ s T X a \ , s g ld Ghydr ]9Ikg8 ikv ]ukcte ikv 2g hrdl kg ld Ghydr kd ukeg s , s s , s s , s se hgk' 2hld Ghydr ]kgd u jhdG lm kr `g Cgu kr Ghydr Bkd df kN , s s , s s w s i ulm jkv 4k;x uyef llm kGhy[ go3Ikel 4k;x k;nf ykL e kp[Cl d , s s z X X s yt ]kF krkx rhx d kr_ro jrjuf kt jhdG go ]hGl go jkv Cn ykL k s s a a s w , a ;Lfc e kji dlm ]Cn ykL jhtt ji kFkg dlm 4k;nf ykL e gxkjkd u kG \s X X , s X a X s X 1 s hy[ hldf kd hGl dS ]kd jhdG hgkof dS3kd hgkof dS df g kuql uTe s w s s s s , s 4g krjd jHuf ji , Z s s s u[n jkeg 4uoht go g hHv ]uoht go g Cg; 4rDfe uoht hg; 4g krkg , , q , s /yim kd rDfeuoht rDf; kl 4kxSkt gj Cgu u/c Syf jkeg et kr ] s q a s s jd W' kuht jdkg rgfjk{kdkyG eg jxv jkv 4g k;kuc u/c skd et ue X q s a , , a s g ]g l,t eg ]g Cgu knuV hd et kl ]g u/c et Bkd e rkc hd < T s , , a s X Syflb 4g krjd jHuf ji xP d ukg jkeg g; 4g u/c hH rDfe Syf jkeg , Z a s s s s , a q s ]g rkt kg rDfe hH u/c Syf dlm 4g kry kuc rDfe kdcl lm g hH kt T s s q a s , s q s , s Xe hxntV rDf; kl ]g krjd kvg krjd u ]g krjd u kvg krjd kt ]kr , q , q s ht gjr hd ;uHfv kd uoht rDf; kt ]krht rDlkuv ]krht rDe l k{kd s s q s a kyG ]krht e ukero ]g krht e <{ rDf; kt 4g ry kuc ky[k dS hd k X Z , X s T s s 1a X u/c hg kd uoht ji eg ]g lt eg 4g ry kuc u/c hH kd ei eg g slt a s s w T s , T s s a s zs T , eg 4g ry kuc u/c hg skd uoht ji eg ]g lt eg 4g ry kuc u/c hH T s s a s w T s , T s s a s q 1 kd ;e eg ]g l,t eg ]Cgu kl g u/c ei Xelb 4g ry kuc u/c hH kd T s , a zs T s s a s ei eg 4g hgj kt u/c e ei hIc ]g rgd eg 4g hgj kt ukg rDe e ezsi zs , s a X zs s T s , s s q X hIc hje df kxkg rpfm hg; kr kugd 4g rDfe ei dfct 6g ry kuc u/c s s s s , q zs T s s a hH kd ei eg 4g kgj /c e u/c d gkoof kIc kje 6g hgj kt u/c e u s zs , a X a s s s , s a X /c d ei h_i hje df g krgj k[yf elm ]g rkv <_euf d gkoof d kdL a s zs q s , X T s a s s X \ s X y ]d k;dfL\y hd k_ef urdf ewyke7u lki je 4g ry kuc u/c kd dr e X s s s T s s a s zs i henkv l,t eg 4kxkg eyke u/c et kdum ]g eg lt udfy 4gj gd Cg s s w a s T s , s s u go kl ]g kjc et 4g rfhri hd Rpf hukK go ]g rfhri hd rDfe kt , q , z , z q s jkv 4g rfhri hd Rpf hukKv go ]g rfhri hd u/c kt g; 4rkt Cgu hg g , , z , z a s s j ;e jkv et kr Syf d hukK 4e ukKv g rkg rhri u/c q;e jkv et q 1 , s s X T s s z a 1 , df g g; cyre kdlb 4g u/c ;e jkv et df g Cgu g; cyre kdlb , T a q 1 , , 4g krkt kg rDe hH , s q s l u/ac hiWq;e go ]g krgd kdikv e 4g krkt kg rDe l u/c hiWet ] 1 wa s T , s q s a g gj gd go 4Sgfkp kukt k;df kji lm ]g hj/v go g hgd rkc kt Xelm T s w s , w , s u < 4g hrkt gj Cgu hH ;e jkv krkt gj Cgu hH et kr ]y ukt kd s , q 1 , s s s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 283 egaP

yfvlDlS8 hHr ]g krkg lkpi7lkpi ct jkv 4g krdl kg hH lkpi7lkpi q s , s , , s jkv 4g krdl kg hH lkpum7uok;Db ]g krdl kg hH ln7scu ]g krdl kg , , s , s , s hH lhc7hlv ]g krdl kg hH lhr7jRl 4g rdl kg rgc rkiuv 4kgd Syf , s T s s q q sd <jgknm ]g krkg rkiquv kd lhykp jkv Okl df kF kgd Cgu kl ue , s , s T 9`g kgd k;D johjku0v kd kekeji jkv `hxkg dl , X Z s , s iu rDf' go k;D kr ]Skt kg rkiuv r'rfi lkpi7lkpi kd k;rDf' kukn qa s s q z X X s nf; 4g krkg "Qi r'rfi lhykp jkv h_ r'rfi Okl e h_ kFr ]h_ r'r , s q z , z X fi lhykp j,kv "Qi r'rfi Okl e "Qi df kF kgd uikv e kpp dS ygi8 z q z X q s X Z s 4g krLi Bk[nf hg gjr hd u , \ /c dS cr hH kekeji 4g u/c cl ]g u/c ;e ]g u/c ei ]g u/ac uo a , a , a q 1 , a zs , ht ]g u/c et kr ]g 'i e 'ki ]g /c eg nf; 4g rDfqe q;e ]g rDfe , a s T q X T s a , 1 , q uoht ]g rDfe et kr ]g rDfe eg nf; 4g eg lt ]g hrkt kg hg hlo ; , q s T q T s , , s , q 1 T e 4g eg l,t ]g krkt kg hg klo et 4g eg lt ]g krkt kg hg klo uoht s , s , T s , , s , 4g kgj lg orfv kji kdlm udfy ]kpc Cgu , a w s Nd hH kd uIkd lki d henkv lb cv 4sxkdl kyQ u kdlb er kd u kxky q s s s s s q s X s 4kF kgj lg kvkj7kvkj kdlm 4kgj krlg kjgp kd jle udfy 4Cn LkG [ a a s a s a s w a s s\ X a kv hdlm su knkyt um 4g hgj lg [kv hdlm ]g kgj lg jle udfy ]hn X T a X a , a w a s Ikd uer kr Hht ]kgd su Xkxky k[ky ub 4CF hgj lg [kv hd jle cr u s q s s X a X a w a dfy ]hd jle hn Ikd Hht sukgm ][n eg g krlg ld df kgd ukgm sF g s w a X X s , a s , s X s j Ikd lm uen dlm kt ]F gj Ikd kdlm nkyt kt kr cr 4g kgj lg s q s s s s s s s , a kt g hgo kr jle 4g Cgu jle go ]kg gj Ikd ltf er jkv 4g rkc hd j s , s w a , w a s s s q , , w n rgc kr kuIkd ]kg rdl Cgu hH wN kd jle er df ku[j uk; 4kF kgj q s s s s w a q lg go cr F gj Ikd er ct kd jle df ]kgd u jle ]ku[j nk; 2kg gj a s s q s w a s w a s s kt Ikd kd jkv hldf er jkv ]kg gj jke s>e df kg gj >el er df g s s , q , s s q s s q wa kgj lg Syflb e df kgd u jle `g hL? hd sulg Bkd g; ]jle yxki df a T s w a , \ a s w a kNi su kxky 4kxy ulg l jkt jkv cr Ikd Fkg ct ]kF kgj lg kurtf g w X s s a s s , s a o cr ]Ikd ji dlm ct 4Bx hg hrPc hlg hdlm jkv ]kgj hg krlg jwle s , s \ a , a a udfy ]F db u[n xky k[ky jkv Sx Ikd ji7Fkg d jle jkv Bx hn hy s s s s s s X , s , s w a , w s l kd jle `sxkykL jhtat ji >e ld er 4e>e jkv e kjhtt ub g kylk w a s X q s , q X q , X X a , G kLc ]kgd u jhdG lm 4g r[n ld eg df g krjd jHuf cl hg ji lb \ s T s s s , , Z 4g krdl kuc rDfe hH kd gxkjkd e dfk;D ]rdl kuc Cgu gxk wa q s 1 T X s 1 jkd er kd rDfe hje udfy ]kykL e gxkjkd >e uer df xkvkg e eH l q s q s s X 1 s q s q s s s X z b eqr kl 4g kylkG kLc phc d kjhtt ub jkv je 4g jn rgc l>e df kg s , \ s X a , s s T w q s q d ulm jkv k[n l jkx kd kjhtt u jhdG lm kr `Crn Cgu kr kLhi Bkd s , s s , s X a s s s s \ s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 383 egaP

4k;x kg h_ e nkc "Q s X i Bkd k; ]Bx kg "Qi e uoht d nkc h_ Bkd df kF krkg defdkv hHd q s s q X s s s 7hHd kr ygi ]g k;x kg oHl hH g; 4g hrkt Ikd kd jln7dS k;rDf' y s s , s a T s s w a q rel jckjc kukn 4hrki kg Cgu rlfdof l dhO rfkt hdlm 4Xe k'nf hH hl X s s s df krki kg Cgu rlfdof xyV kdlm kr ]Sx gj ukel or kukn ji yr dj s s X s fhjk' ]9hydtfkyk;tfGf8 jrhH dlm jxv 4g <jkd hgo kdlm `g <jkd k \ s s , , ;D kdlm ]hHd g krkg kni 9lDl LF8 phc jkeg kt df kNi uXkgm kt jkv , s , s Z s s w s s , 4 g }} kd kvk_ke 4g }} phc jkeg udfy 4Sx kg jgkc d kukn jkv d k}a} , a X , a s s s s X s , s X X s kukn Sx kg jki so ]g 9lDl yILlkI8 o e Fv dS e kejfx hji huiv 4g s T s X X a s X Z X w T rJfef so e kejfx hji huiv 4g kukn so e kejfx hji huiv 4g "Qi u ]g h X w T X s X w T q T _ u e kejfx hji huiv < k; ]e kejfx hji huiv 0c Syflb 4kxsLi hg X w X w q \ kukg kl,t Hi lm ]g kuki kd Hi ltf 4g dhO ydycf hgd ji 4g hgd r s q z s , s q z s , q , kc chtv hLc 4kxLi kukt kg dliu Syf d Hi lm ]g kuki kd Hi ltf d \ s \ s qa s q z s , s q z s f g kgd u llht 49Lkx Gkv tpu;8 ]g k;df xk;im n' kNv rgc dS , s s\ w , s q s u llht ]g rfFf hd ;e kt g; ]kd zc ]kd kekeji df kgd ue kt g; , s s s s T s 4g jki kd kukn ]g 9Lk;cf8 kd kukn 6g ;e kd kukn ]g uye , X s , a X s , X s , fl kd kukn go df gd kl k; 4g "Qi kdlm ygi dS ]g <_ kdlm yg X s X , q w , , w i dS 4g kji jkv ]Fkl7dS ]g kukn kekeji df g gj gd hg kurb eg e , w , T X s T s X johjku0v 4g Cgu kyckde Bkd kdlm ]g ;l dufkKokue rgc kt e jo Z , q s , , s q s X hjku0v udfy ]g Bkuc ;kerfi rgc su k;ufn 4g hOuv hLc kerfi hjkeg j Z s T X z q q , w \ z kv kuid hjkeg hd johjku0v 4g /kv7/kv go 4g <"dkv kd ukg kjwi < , Z T s s , Z s s "dkv kd "Qi7h_ 4g <"dkv kd ukg dS <"dkv hlikv kd "Qi7h_ Syf Z q , Z s s Z q lb 4g lgf kn Sg II d kekeji eg dr cr ]g "Qi7h_ dr ct eg jkv T s s q s w s T q , 4g krki jd kni kd kukn Syflb 4g kukn FkldS 4g hg kukn , , s X s , X s , X s go `kxkg kni l kgd ]kxkg W' l kgd ]kxSkv l kgd or7"Qi kr ]g h_ s , s a s q s a s a q s , go jxv `kxkg okHofkv l kgd e rxt lb kd or7h_ kr g "Qi jxv s Z s a X s , q 4g Cgu kukn go dfk;D 4FkldS g kukn go 4g k/kv7k/kv o"Qi jkv ohjk , X s X , X s , q , u elm 4g kuid hd c kuid hd johjku0v 4g krdl kg {iuf hHr X , z Z , s ]g kji kukn lkpi7lkpi go kr ]g {iuf 4g {iuf go 4kxSkt kg {i go , w X s s , , s ]g krdl kg "Qi ld go 4kxSkt kg {i go ]g krdl kg h_ ld go dfk; , s q s , s , s s , X D 4g k[j e xyVdliu go g k[j xyV kt sueg kdlm ]g ukerDf'ol df k , X qa , s s , Z s t go ]g 9IIkihuekv8 df kt go 4g 9IIkib8 c ]Cgu `h_ df g "Qi , X s s , X s z , q z , c 4g k[j e xyVdliu kd n' c u de lb df g rkc hd te Lc g; X qa s z s q , s s \ 4g gj gd 9IIkib8 k; dliu eg kdltf T s X s qa s ]g krkt kg jgkc d }} l Ifn hd uk; rDf; go hHr 4g hrkt kg kni 9hI , s s a s 1 , , s ,
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 483 egaP

9`g Cgu {ke Syf d k;_f df g kgd k;D e k_k'7ut8 , s s X , X X X , 4xSkt kg kukn ]xSkt gj ku s a s X s s a X s s kn o cr jkv 6Skt kg "Qi u ]aSkt gj h_ u o Syf d kekeji ]e keke , a s q s s X ji df g gj gd ydycf go cr ]Lkx Gkv ts\puw;8 ]g rgd llht ct Syf T s q T s lb 4g Cgu rv Bkd kd kLhi hdlm Syflb ]g Cgu orDf; Bkd lki sdlm , a s \ , s 4g okHv kd kukn kjkpc go ]g rgd dliu eg ltf jkv 4g 9hIofIftfki8 , X s s T s qa s , , \ hd kukn ]g okH kd kukn kekeji 4krkg okHv go udfy 6krkg "Qi u ]hrk X s , X s s s s q s g h_ u eltf ]F rdl kuc hH kl,t dliu kd kekeji eg 4g "Qi k/kv X s s qa s , q ]g h_ h/kv elm ]g kerfi hd johjku0v Syflb 4g kukn "Qi jkv h_ , X , z Z T X s q , e kekeji 4g 9lXti8 ]g okH kekeji jkv 4g 9llS8 ]g okHv Glf kjkeg X , zs , , , X , Z dliu 4g Cgu kukn go ]gd dliu eg ltf jkv ]FkldS g kukn kekeji qa , X s X qa s , T X s 4kuy y e yk;[ ikv kd dG lb s s X s Z 4g Cgu kukn dliu jkv g kukn kekeji T X s qa , T X s 4g kgj gd Cgu e g; `kxSkt pgi Iduf knk; d kekeji go ]g dliu ] wa T qa s , qa g 9IIkib8 kt go df gd g; slikv e k;D udfy 4g FkldS kukn go 4g " T X s s wa T s T X s , Qi kr u g h_ kr u rkye kd oof df g kupl hd rkc lb johjku0v q s , s s w , w Z 4g rkc hjkl7hd7hjkl <jkd d kvk_ke , s X um 4Nd eum g dG d kvk_ke Glf ]g rDf; d gjr hg dS "Qi jkv h_ q X T Z s X Z T s q , 4g hrdl kg "Qi h_ ]g krdl kg h_ "Qi jGf3g , s q , s q , hrdl kg Ixi h_ e orDf; lm kr ]aSkt Snf ync 9lkejkg8 ]e jhj' d s z X s s X s orDf; Skt hn kPc k_ke hd 9ydefd8 dS jxv df g Sx kv e yk;[ sj \ s T X kl _l 9ydefd8 dlm dfk;D ]kxdl kg rjfrkiW g; ]g kt 9lDl8 g; 4g h w s s X s s a , s s , rdl kt hd hH hHd Igkync elb 4gj e jdDp hg d ugj h_ jH hxntV X s X s s h_ Bkd k; ]sxkH Id hg kd ugj "Qi jH hxntV henkv Bkd df g Cgu unf s s s q s T knk; rgc e ;ofH jkv rkc g Bx kg <ik/ofl rgc kr cv ]cv jkv 4g q X , , s Z w q q s , , hrdl kg Igkync l kdG 9ydefd8 l7LkF 4g hrdl kg hH hHd Igkync k s s s s s s\ , s s r ]g 9utke8 kd uok;Db jkv lkpm jxv ]g 9tld yutke8 g; jxv 4B , , T s s x kg "Qi h_ Bkd ]k;x kg h_ "Qi Bkd eutf ]kvg <jrkiW79lDl8 eut s q s s q s X q a s X f ]g hI? hd gjr rgc aSkuI? jkv 4kvg Gkl rgc ukKof e k"o lhpi7lh T q , q q X c j/b hHv udfy 4kF Cgu Gkl rgc e /cl lb ukKof dr cr udfy 4g s q X a a s , kvg e nkc elm lkdof go jkv ]hF hdLy go ]kF kugd kr kd hdLy lm q X X , \ s \ 4e ende lb Bg BkuOfd hLc 4hg hF kdL\y go ]k;nf k[k/ u hdLy lm d X s q q \ s s \ f kF g; go kF kende kt e ryknv jkv 4Bx kg kdLy go hF kt hdLy g q s X , s \ s \ o nkc d gkoof udfsy ]kvg gkoof kd dLy dS jkv hdLy dS df kF g; s q s \ , \ kende jkv 4kF kende t[hulul jkv 4kyp kende kLc dS Nhi e uny q , q s , q \ s X a
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 583 egaP

4Tg xyv7xyv sL\c srkj sd Xkjkp udfsy 4Tg hrsn kpaqgi gxt hg dS Xrkc Xkjkp s; Xe <{ erfav 4Tg Xe Zxke nsH ],g ji /fyim ],g ji rav krukel 4Tg hH nsH hnk;ufqc udfsy ]Tg aSkrukel hl7rqgc Xeub ]rDflkuv hd < j,kv krxkjrho hd jhokge ]k{sim hd 0qc ]krFIr hd Ibk

94XykL 'kdzi ji lb `,g krUHf o krukel ewl k;D Xeub ]rDflkuv hd < ]k{sim hd 0qc ]9lXjGLfub hyskg8 hd Ibk ]krxkjrho hd jhokge ]hJ ukoxH8

< dhrzi sd kjk/uoht ;H iWFitkj )@

4xjd rkc gcl yd jGf s X q 4g krjd jHuf Nd cl ji kRpf kn ub ]g Rpf kn kt jkeg ; , Z q X s T s s s s 4kxOc Cgu yeykr l < kd Rpf7"Qi 4hrdl Cgu s , s s q kg 4g BkuOfd rgc Fkl d < kr ]kg hujd ku/kl hd Rpf "Qi jxv j s , q s s s q , kv 4g krdl jd hg Rpf7"Qi Glf 4krdl jd Cgu ku/kl hd jhokge hg R , q Z pf7<_ 4hrdl jd Cgu h_ Bkd e k;ufn kr kg hujd ku/kl hg hd jhokge , s X q s s jxv 4g Cgu hryx elb df g kruke e jkv 4g hrdl kt go hg jGf ]L\i , X wa T , , s kukg "Qi jkc dS ]Li husy jkv ;k;i dS lm ]Li hujd k{hri hLkF kd s q s \ , Z s s \ z s\ s h_ e kjiji hd jhokge kr 4g hrdl kt {ke h_ df rdl Cgu hH uke ]sr X a s , s s dl Cgu hH pkl jhokge Syflb ]g ku/kl hd Rpf7"Qi ku/kl hjkl hdum s , q 4g d/kl d Rpf7"Qi a;o jhokge 4g rfx hd Rpf7"Qi lkilkv d jhokge T s q , q s 4go g Rpf kd h_ kt go ]9jLjl8 ]< , s X iel ]9olfi8 kr lkilkv d < kr 4kF e hryx e ]Bx yp kri >e yH Z , s s s X T s q w hjse 4kn ukv kdlm ]kgd u hjkti lm kr `kg Sg uc "Qi dr hHv jdkg s s s s q s s q s q s hjkti d < jkv `g hH "Qi Bkd jkv kokyv d < k;D df ky Ni sl q s , , q s , s s w hjkti um ykol dS ]kgd u kjhe kr kdkj kd kjhe ct jkv 4kF kr[sn Cgu q s s s s , kd k;_f go kF hjkti kt e jnfe lm ]e 'oi dfk;D ]Bx Bkxy dkj ji s X q s X a X s z X s lm ji 'soi e jnfe d kgo jkv uokno Bx ct kjhe 4g krLi e ei d < z X a s a , 1a , \ X zs s jdkuc h_ kd uiv kr ]g hH "Qi jxv rDH< dfk;D 2ld kxkg {ke s s s T q X s , s s kd "Qi 2g krdl ld hg kg {ke kd hldf jkv ;kolf d h_ ]kxgd go 2 q , s , s s , s s kxLi e ydfe rgc go kr Ni eg l rDH d < jxv `g krdl kg {ke s \ X q q s X w s s , s s s , s ld kd h_ df krdl Cgu pkl _k'7ut Syflb jkv 4g dekkv ]g 9ol s , , , , fxS8 k;fi hji hd ku/kl7ut 4g ku/kl7"Qi ku/kl7ut 4g _k' reuf kjk zs z w , , q , T } d Rpf7"Qi _k'7ut df g <jkd kdlm 4g Cgu {ske Syf d k;_f df g s q , , , s X , kgd k;D e k_k'7ut df g kNi 4xOc Syf d uk; eg jGf ]jd e LkF S X X X , , w s X , s X X s s\ yflb ]hxSkt ync rkc 4g kNi kl7kIskN ykol dS 4hxSkt ync kjt rkc , w

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 683 egaP

j,kv ,g kruc ikH Xe Xk<jdf hd iw/ ed7sl7ed hH ckykr 4,g kd rfak' go ]Gjr Xkjkp ,g krj> j,kv ,g krskg Ixzi okH skt sl kerfzi hd 0qc skr 4,g n' Z<wioge slcl rfak' rDo sr>el skd 0qc Syflb 4Tg Sqg /yim skd rfak' hjgx dS ]skd 9lXybkl8 hjgx so <jkd sd okuqpv 4,g Cgu hg okuqp Bskd kdum 4,g Cgu okuqp Bskd kdum 4srdl pskl Cgu Sqg SkOm kL\skd eg Xe Fkg skd 0qc udfsy 4Tg srjd okuqp llht skr ],g kgj skg ryx jxv Xe rxt lb udfsy 4Sgfkp krFIr dS rfzi sd rxt lb df Tg srgd so 4,g hjkt okuqp udfsy ]Tg FIr ]Tg 9IXjGLfub8 llht 4sd Xkjsk[nl Tg srsn Iym srr ]Tg srsy kOm kL\skd llht skr 4kF kxy suskg w kdb Xe 9Xkxkxkulf8 u/ kd dqe sjwi 4aSkt kdqp kl,i kd tk; sdum skd Xkrgfskjqi j,kv jdkv Z"o jg so df sF srjd ekd hg kurb lc sdjd rugse jH hxntV j,kv sF srki kdqp Cgu hH tk; ]sF srki Cgu kdqp hHd skr ywe kuiv xsky df CF Bx P\c hurb Xjn hd nwl j,kv 4sF srsy nwl j,kv sF srsn sn jk/m Xgm so cr j,kv ji syse sF srskg sdb xsky "o jg 4sF srjd hH ekd kd tk; rgfskjqi Xe 9xkxkulf8 ]Xe jnfae sd Xk;nfwg; 4Tg srsn Iym srr sdum 4Tg srsn Ihi Z sl sL\skd skd Xkjsk[nwl j,kv Tg srsy kOm kL\skd jdkt Xe jnfae hH Xe 9lXjGLfub hyskg8 ]krFIr huiv llht Syflb 4,g hgl 9lsulsylbko8 ]g ryx 9lbko8 4,g kuskg hgl okuqpv j,kv ,g ryx hg okuqp ZGlf 4,g ryx Nqd u ],g hgl Nqd u Syf sd 0qc , skr X>el sl dhO eg jxv skd 0qc 4Tg srskg /yim skd 9lsulsylbko8 ]skd okuqpv 0qc 4,g hjkt okuqp kdum Xe s jgx rqgc udfsy ]Tg FIr Xkuskn so if|; 4skjd re go j,kv skjd g; 6,g ryx go j,kv ,g dhO g; ]sxXgd hH hHv llht 4Tg Sx skg Cgu ukel idof cl ],g krFIr Syf sd llht 4Tg Sx skg ukel idof cl 4krki jd Cgu rtfsRm idof hH Bskd ]9oIfsujIkv8 hH Bskd Xgm 4,g kgj Cgu ;kim Bskd Xgm kd suskg rtfsRm Syflb 4,g ZF; hH go df ,g k;ki ],g ZF; hH g; df ,g k;ki 4Tg /yim skd k{sim so 4Tg Cgu FIr ZGlf so 4hxSkv hg sy hlknm skr krFIr 4so Tg FIr 4Tg rak' 0qc 4,g naukv j,kv [ql Ixziv kvqg krj> kl,t jhokge u ],g rhx kvqg krpku kl,t < akgo u ]hl,t llht ,g hlknm akgo u 4,g hrkt jd rak' ZGlf k{sim hd 0qc 4,g ZdG kurm 4Cgu lknm ],g hrkt jd rak' ZGlf skd 0qc k{sim hd 0qc akgo ],g hrkt jd lknm skd llht krFIr hd llht akgt 4Tg rDf; sd gjr j,kv 0qc dfXk;D ]Cgu krIduf endS udfsy ],g krIduf hL\skF Xe kFo;7uoht hd llht j,kv 0qc skr 4Tg Cgu rfakH hd hnu Bqg hrpku 4,g krjd k_k; hd jxkl j,kv ,g krkjLae Xe 'kdkv skt ]Tg gjr hd ynkc lknm dS llht skr 4,g krpaqgi jGf ],g kruc ikH Xe phc ]krpaqgi Cgu dr jxkl hH k/hl ckykr j,kv 4,g hrkt jrm Xe jxkl Bqg hrpku hnu ]krP\p Cgu ji Xkynkc kvqg krpku ckykr 4,g krdl skg hg lknm kuuc ikH j,kv kuir Xe Xk<jdf hd tjwl 4,g dofkHko hlknm go 4hryef Cgu skd ckykr 9hlsIlDb8 hdlm ]kryqGzi hdlm ]krnfqe hd hnu udfsy 4,g krkt paqgi dr jxkl ],g kruc ynkc ],g kruc ikH ],g krL\em ],g krskg rRm ]Xe ex ]Xe iw/ ,g kr[wl ckykr 4,g Cgu kd ckykr ;kH go ],g hrjd ;r krkj Sqg srkx rhx ]kvqg krpku kd phc skt hnu udfsy 4,g krpaqgi sl Xkrkj sd Xk<jdf hd Z;wl ]Cgu sl srkj sd hnu udfsy ],g krkt paqgi dr jxkl hH ckykr 4hxSkt uc ckykr lknm dS skr ]Skt skg FIr ]sgc jRm u ]sgc <{fn u ]sgc epfi u ]sgc cjwi u hnu 4hxaSkt dQ aSkjk/ hjkl hyko sugc hd jrhH sjse skr ]skg u okuqp Bskd jxv ]awuqp go u ]awuqp g; Te u jxv 4,g Bx uc hlknm rqgc krFIr hd llht j,kv 4hxSkt hg uc hlknm krFIr 4sryduf Cgu Sqg srkx rhx ji Fi sd uoht lb so 4,g lknm krkj kjwi kdum udfsy 4,g krskg /yim Xgm hg sl srkj sd hlknm lb go skr ]Tg srki hH skd naukv hldf so jxv j,kv 4Tg lknm llht Syflb 4hxSkt uc hlknm Xe sjgx rqgc krFIr 4hrdl skg Cgu krUlzi hH hHd krFIr udfsy 4,g krdl skg FIr Bskd rfzi sdum ]Tg sl,t /skjof j,kv nsH sd rxt lb ]Tg sl,t }{}rav sd rxt lb ]Tg hl,t aSkjk/ hd rxt lb ],g kl,t rxt g; 4,g krukel hjgx hL\c Xeub ]Tg srgd k{sim sltf 0qc ]Tg srgd krFIr sltf llht
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 783 egaP

skNwi slum jxv 4Tg rqHnv rqgc so Tg srjd Xrkc skt 0qc Syflb3kxSkt O,c kjwi kjkgqr hg okH g; ct ]Tg srgd skr 0qc 4,g kyko suki Bskd u ],g skd suki Nqd u `kekv hl,d 6,g Cgu kekv Bskd `kekeji kl,d ]Cgu kekeji Bskd ]Tg srgd skr 0qc df XNwi sl llht eg jxv 4,g rfzi sd jklal krFIr _ofi 4hxskg krFIr _ofiv go ]hxskg 9lXjGLfub huskguv8 go skr ],g henkv 9IXjGLfub8 Bskd kl,o jxv 4hrdl skg Cgu 9lXjGLfub8 hdum rfzi sd kekeji udfsy ]Tg srjd rkc hd krFIr _ofi ]9lXjGLfub hyskg8 dS so rfzi sd rxt Syflb 4,g ytfae Syf sd llht 4Bskd ,g Cgu ytfae 4re hg skvkuc ytfae 4,g kukt Cgd df re hg skNwi ]re hg skuqp 4kd rDfqe sl k<1r ,g _wl k{sim j,kv Syf sd 0qc ,g ywe k<1r 4hxsgj hrkL\,kn Xgqr k<1r hjkgqr ]gkp hjkgqr j,kv 4,g kuki Xe ;w' ]Xe krjFf ]Xe u,ke ]jddQ ]jdjgO go ,g kuki hH skt dfXk;D 4sxskdl ki u eqr dr cr sxskgkp kuki eqr dr ct j,kv sxskgkp kuki eqr dr cr ],g Nqd dr ct dfXk;D 4Nqd Cgu hg ,g ],g Cgu hH Bskd ],g {ske u ],g kekv u ],g kekeji u ]Tg srgd go 4Tg srkt srjd /s"uf ZGlf 0qc skr 4sxXL\i L\,kn skd suki ykdr eg skr ]sxsky ki eqr cr df Xgd hH kurb go jxv dfXk;D 4Tg Cgu srgd Gkl hHd go rkc g; udfsy ]sxsky ki eqr cr 4,g Cgu hg kuki akgt skvkt skg sL\[ gxt lm eqr 4sxskdl ki u eqr ]sxXgd 0qc ]dr cr ,g kuki dr ct Xe ylv `,g kekv Cgd ]skg yxki ]sxXgd 0qc skr ],g huki kekv ]sgd Bskd 2,g {ske Cgd 2skg yxki df sxXgd 0qc ]sgkp kuki u Xk;D hg {ske henkv Bskd 2Xkg u Xk;D hg sd {ske okur so sgkp ],g k{sim hd Xkokur rel k{sim hd 0qc 4,g hd rfak' go ],g skt kHkv hd 0qc skr 4,g Cgu rfx Bskd hd gjr hldf 4,g Cgu 9IXeowe8 Bskd akgt ]Tg Bx jgO Xthp cl akgt 4,g kerfzi hd 9lsuyIf It8 kerfzi hd 0qc 4krL\i Cgu ewyke hH kl ]kxskg hH kyskc g; ]kxskg kysk[ hH OXkv sulb ]kxskg k;kOm hH j,i sulb ]kxskg hH kyqL ]kxskg hH kygf ]kxskg hH kOm g; 4kxskg kgj hg kO,c knl henkv g; sl,t ,g hryx hl go skr X[sn kerfzi hdum 4kxskg hH kyp jdOm henkv g; df krxy Cgu hH kl skr ]spskl ]sjd kurpV Bskd hd 0qc 4,g krL\i ewyke uOfd hH kupskl sryqL7srygf skd 0qc 4kxskg kd rfak' ZGlf yLaekHzi kdlm udfsy ]kxskg naukv skr akgo hxskg akgt skr rfsk; hjgx hd s;hn 4kxskg kd rfak' go ],g yLaekHzi skt kdum ]kHkv hjkl7hd7hjkl hdum jgkc udfsy 4kxsyt k;hn kd naukv go Xe erjrav sdum 4hxskg k'n hjrhH hd 0qc go udfsy ]kxSkt skg `kxSkt skg Cgu /yim skd naukv Arrav go k;D ],g Cgu hH kNb hd supaqgi dr jxkl sltf df kxskg rak' kurb ]kxskg rak' kurb skt udfsy 4krdl skg Cgu hH naukv Ixziv kd jhokge Xelm ]krdl skg Cgu naukv Ixzi kd < Xelm 4hxskg dekjkdu ]hxskg 9oIfsxuf8 rfak' hd 0qc ArokHo 4,g kuskg kd 0qc sl ]skg hrskg u kn,i hH 9yifjf8 dS ]skg hrOm u hH jgy dS ]skg rak' yqdycf ]skg hrL\m Gjr hd 'kdkv u ]skg hrxkH Gjr hd hnu u 4skg rak' yqdycf yh> Bskd sl,t 4Tg Cgo ]Tg Bx jgO ]Tg jFf so 4,g hrdl kt h[sn Cgu k_k; Xe Xk[akv hd 0qc ]ji sjgsp sjgx sd 0qc 4,g uhgof7k_k; k{sim hd 0qc Syflb 4Tg rak' Cgo j,kv 4Tg ]Tg skt eg ]Tg srgd 0qc `,g k;D ZdG Xe yt sd hnu j,kv Xe yt d jxkl j,kv ,g yt hH Xe hnu 4,g krL\i ZdG hg kd k_ke skr ],g yt knk; Xe jxkl jxv `hxsy k;D hH ki jdki s skd jxkl hnu j,kv `sgkp kuki skd jxkl Xk;D hnu j[fkv 4,g Zk;B j,kv k<1r ]9j;kt\Lf8 hd ue skr hH g; skr ,g kuki hH skd kekeji ]Tg srgd go 4,g k{sim hH hd kekeji k{sim hd 0qc3,g hjkt okuqp kd kekeji udfsy ],g k{sim hd jklal ZGlf k{sim hd llht3,g Cgu k{sim hd jklal ZGlf skr ]X[sn Xe sjgx rqgc jxv k{sim hd 0qc Syflb 4,g kujd Cgu okuqp Bskd s>qe ]hujd Cgu k_k; Bskd s>qe 4awg Cgo ]awg akgt Te ]Tg srgd go 4,g hrkt uc rfak'v k_k; j,kv ,g hrskg kn,i k_k; hd dr lm skr ],g hH Nqd jxv dfXk;D 4re hg skNwi g; ]Tg srgd go 6Tg srsn ykI jdlag skdum 0qc ]go Tg uzi hH surtf sd gjr lb `,g krskg k;D nkc sd suje kd kekv ]sNwi Bskd `,g {ske ]sNwi Bskd `,g zc ]sNwi Bskd `,g joB ]sNwi Bskd 4k;nf jd jkdub skdcl ]Tg uzi hH surtf hpkojxkl su 0qc Syflb 4,g okur hH k_k; hurm 4Tg Cgu Xe hjk;,r hd sujd k_k; hH hurm so 4Skt kv skr skg kukv skd jxkl ]awg krsy Cgu kutsRm hH hd sukt Gjr hd jxkl Te Tg srgd so df Tg rak' surb 0qc 4,g krL\m Gjr hd 'kdkv

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 883 egaP

4,g {skji g; ],g 9IDsjbkLub8 g; ]kxsL\i ku[sn pku g; 4srdl Cgu pku so udfsy ]kxsL\i Bk[nf naukv kdum sl Gjr cl 4sl suyp sdum ]sl suyqL7suygf sd [akv hdum ]sl lko7lko hdum ]sl aSskj7aSskj sdum ],g krdl L\i Bk[nf go 4kxskg ku[sn hg Xe krjFf hdum ]u,ke ]rfak' hdum skr ],g ku[sn skd pku sd jhokge jxv 4srdl Cgu pku jhokge ]Tg srdl pku < 4kxsL\i ewyke ryfsknakv hH naukv kd < j,kv ]kxsL\i ewyke rak' ]kxsL\i ewyke 9IXybkl8 hH naukv kd jhokge skr ]Xjd kL\[ skd jhokge lki sd < jxv udfsy 4,g krj[zi hd naukv Gjr Xkjkp Xe suskg sdum ]akg 4Tg l hrwcte rqgc ]Tg jdskg rqgc ]Tg Xe 9lXybkl oIDfS8 jhokge 4u hg Xkg sl,t ]Tg Xe 9lXybkl olf,i8 yqdycf 0qc s skr ]Xjd kL\[ Fkl7Fkl skd 0qc j,kv jhokge eg jxv ]Syflb 4Tg hrxy supku Gjr Xkjkp sl jhj' sdum ]Cry,G Cgu hg jrhH sdum X<jdf hd /fyim hd {ske 4Tg hH rnfaukv udfsy hg Tg skr rak' ]Tg Cgu rak' ZGlf jhokge skr 4,g {ske sl krxkjrho j,kv ,g /fyim krxkjrho Syf sd jhokge 4,g kusy L\di skd krxkjrho j,kv ],g kusn L\skN skd Xkuskn Syflb ],g ryx hH xkjof j,kv ,g ryx hH xkj j,kv ],g kukt srL\skN s lm ,g ryx skt j,kv 4,g ZFv kd suskg ukoekv hg dsoof kd rkc lb ],g ryx g; j,kv ,g dhO g; 4dsoof ],g ZFv kd suskg ukoekv ]Tg srgd jhokge 49u'suefflLf8 ],g hg ZFv kd suskg sd kekv 4Tg srkt skg gjr hd jFi eg ]srkt gj Cgu hg ukoekv eg skr ]Tg srsy jd jkdho Nqd cl eg jxv df Tg srgd jhokge dfXk;D 4Xy jd jkdho Nqd cl eg df Syf sd rkc lb sxXkg u htkj hH sl < so 4,g hrskg gto hH hd suskg rak' j,kv ,g hrskg gto hH hd suskg rak'v ]Tg srgd jhokge 4sd gto hldf kucf aSkt skg rak' ZGlf eg df sxXkg u htkj sl 0qc go Syflb 4Cgu hg krskg Nqd sd <jkd7Z;kd kucf ]sd 9hIyft\kd8 kucf df Tg srgd jhokge 4,g 9yt\kd8 j,kv ,g dufkK,o kL\c urpV kd jhokge dfXk;D `Syfldf skr ],g Cgu {ske jxv ,g Cgu hg oHal lk;al df Tg srgd g; jhokge j,kv 4,g gxt hd {ske Xe lk;al sd jhokge 4,g Cgu xake hH hd kekeji Xelm 4,g Z<wi Xe ZFv dS lk;al kd 0qc 4kxSkt sk[ cl j,kv kxSkt skg ;w' cl akgt ],g jk} kd /fyiquv k{sim hd 0qc 4,g Zxke kd /fyim hldf krxkjrho hd jhokge udfsy 4,g Zxke kd /fyim hd }{}uf 4,g hyko sukt s y jki sdlm ,g }a} skt kd rxt lb hdum krxkjrho 4,g Cgu k{sim hd jhokge rfzi sd {ske Syflb 4,g krdl kt kL\skN cl Syf sd hlm ],g skd suki skt j,kv 4,g skd suki Nqd skr ]Skt kL\skN cl df sxXgd jhokge 2,g k;D hH utsk;zi kd suO,c u,ke j,kv iqp jGf skr ],g Cgu hg skd suki Nqd jxv 2,g k;D hH Ztg Xe suskg rak'v jGf `,g k;D utsk;zi hH kd suskg rak' jGf skr ],g Cgu hH {ske jxv df sxXgd jhokge dfXk;D 4Tg Cgu Xe okuqpv rfzi sd {ske jhokge 4,g okuqp kdum rfzi sd {ske Xe rxt lm dfXk;D ],g hrk[ yse sl llht krxkjrho hd jhokge dr jwn hL\skF j,kv 4Tg Xe {i sd k{sim hH so Xe rxt lb dfXk;D ]dr jwn hL\skF ],g hrk[ yse sl rfak' hd 0qc krxkjrho hd jhokge 4,g Cgu hg k_k; Bskd akgt ]Xe rfak' hjgx hurb3,g hrkt sy Xe rfak' k{sim hdum 4,g Ghydr huiv hd 0qc Syflb 4,g krskg Cgu rak' hHd henkv krL\,kn Gjr hd ;y j,kv 4sxsky kuc ;y ykdr eqr skr ],g ]awgd Te j,kv `,g {ske ]sxskNwi sl>qe jxv eqr 4skvkuc re ;y skdub eqr udfsy~~~,g {ske skt go 4,g krdl kt k;ki hg jdskg rak' ],g kekv skt go 4,g krdl kt k;ki hg jdskg rak' ],g kekeji skt go 4,g krdl kt k;ki hg jdskg rak' ]Tg srgd so dfXk;D ]Tg srlag ji um 0qc j,kv 4Tg Skv skd suki Nqd eg ]Skv Cgu eg skd suskg rak' ZGlf ],g Cgu hH Nqd skd suki lki sdlb 4,g ZF; henkv g; ]Tg srgd so ,g kuki hH Nqd skdutf 4Tg srkt I,ky hHl rDf; qyk<1r sl lki sd 0qc kF;v ]Tg srki >el hgo Tg srdl >el sjgx rqgc skt Syflb 4srgd Cgu jgkc hHd g; 4Tg srgd jrhH 0qc knl g; ]udfsy 4,g ;sk; suki hg; j,kv 4kekeji Bskd u ]kekv Bskd u3krpc Cgu hH Nqd sNhi ]Tg hrkt IwI Xthp 4,g L\skt dS rxt kjkl g; 4skg L\skt dS hH eqr hg sl 4,g L\skt dS ZGlf Fj 4krpc Cgu s Nhi Fj jGf skr ]Xy jd xyv hyc ]Xy jd xyv sL\sk? ]Xy jd xyv dkp kdlm ],g Fj dS sl,t 4,g 9u'htskiad8 dS ZGlf ],g rk?al ZGlf ],g I?al ZGlf ],g kgj L\i Bk[nf Xeg skt g; Tg srgd go skr `,g Cgu hH Bskd df

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 983 egaP

4srdl jd Cgu xsk;zi so kd n' k{sim ]srdl jd Cgu so xsk;zi kd n' krFIr skr 4,g Cgu hg kjkudf Bskd kd hnu hd uoht 4aSkt skg sL\[ eg sjkudf sdltf ,g Cgu hnu Bskd hl hd uoht udfsy 4Tg srgj sL\[ ji Ir eg ],g hrkt hrgc hnu 4Tg srkt skg sL\[ ji Ir eg sjkudf sd hnu ]akg `sl,d sxXkg eg FIr Syflb 4,g kjk/ hg orfv ]hg kuskg 4srdl Cgu skg sL\[ eg ji Ir ]Tg Xe orfv Tg hH akgt eg ]Tg Xe uoht Tg hH akgt eg ]Tg jrhH sd kjk/ Tg hH akgt eg 4Tg jgkc sd kjk/ eg ]Xn gd eg j,kv aSkt skg FIr j,kv aSkt skg sL\[ eg ji ltf Cgu hg ,g Bskd Ir kd uoht ],g kjk/ dS uoht 4srdl Cgu skg ji Ir ]Tg Xe kjk/ knl eg Tg srgd < 4krdl kt Cgu kvqg FIr `Tg srdl skg FIr sl,d eg skr ],g Cgu FIr hH nq[ kekeji df sxXgd < dfXk;D 4Tg srdl jd Cgu go xsk;im hH kd krFIr 4srdl jd Cgu < xsk;im kd n' deknuV ]9hjIseusLad8 j,kv dekjkdu sl,t k{sim Syflb `hdldf kxsjd j,kv `u,kd kxsjd 4Syf sd {ske kxaWd k{sim hd jklal ]Syf sd sNv kxaWd k{sim hd sjqc `k{sim kxaWd Te `u,kd kxsjd k{sim `kxskg sl,d rDqe sl jkdagv go kxsjd k{sim skt j,kv `u,kd kxsjd k{sim j,kv `rfzi sdldf k{sim skr ],g kekeji jxv hg kjwi7kd7kjwi rxt g; 4,g hg kekeji go ]Bqg k{sim hH rfzi sdltf 4Cgu hg ,g Nqd rDjfrfv sd kekeji dfXk;D ]rfzi sdldf k{sim ]Tg srgd < jGf j,kv 4kxaw[sn Cgu df ,g rDflkv rhjiof ZGlf 4,g rDflkv dS hH Xe su[sn u ],g rDflkv dS hH Xe su[sn 4Cgu hg k[sn Gjr hdikv uTe j,kv kjtqx Te sl srkj 4,g rDflkv rhjiof hH k{sim dfXk;D srdl skg Cgu rDlkuv eg rfzi sdlm ]Bx skg s k{sim rfzi sdltf ]Tg srgd < 4,g Cgu k{sim rDflkuv hd < 4,g Cgu BkuOfd skr ]Xgd knk; Nqd j,kv ]L\skt kdb kd Xkuhr ub eg jxv skd < 4Tg nsH hnk;ufqc Nqd j,kv ,g yseykr Nqd sl Xkuhr hH kd rDflkuv hd < 4Tg Cgu lknm jhokge j,kv ]Tg lknm llht Syflb 4Tg Ulzi jdki Cg; go j,kv ,g jrhH kekeji kd jhokge 4,g Cgu Xe dskyji kekeji Bskd kd jhokge 4aSkt yef sl kekeji ct ]Tg srdl skg Ulzi llht hg nkc sd suje j,kv 4,g Xe dskyji kekeji kd llht udfsy 4,g hrkv chjd sdum krFIr hd llht Xe syeke lb 4Tg htkj sl llht so Xe syeke lb 4,g hg kujd okuqp skr Xe {ske j,kv jklal ]Tg srgd so 4Tg Cgu htkj sl 0qc so xe rkc lb ],g kujd Cgu okuqp Xe {ske j,kv jklal udfsy 4,g kujd Cgu okuqp Xe xkjof j,kv xkj 4Syf sd okuqpv Tg regl sl 0qc so Xe krxkjrho 4krxkjrho hdum go 4,g krL\i Bk[nf naukv Ixzi Xe jhokge Syflb 4,g kekeji hg kekv df Tg srjd r"fsk? sl krP\kxzi hL\c skd kekv udfsy ]Tg srsn jd jkdub skd kekeji Syflb 4Tg srdl yp Cgu Fkl7Fkl Xkuskn kr_aro j,kv kekeji 4skg u kekeji df ,g Xelb Z Glf 9hIajkx8 hd kr_aro Tg srgd jhokge Syflb `kxawdl jd k;D Te skr ]Xe jklal skd henkv rDqe lb skn tsH lifko df sy pskl go jxv yd 2,g ZFv k;D kd rDfqe hjse skr ],g kryp rxt sl uwukd sdltf ],g kra;uf dS Bskd jiM sjse jxv 4,g hg kO,c jiM kekeji dS Bskd 4hgj u kuokHal Bskd jGf hd kr_aro 4kxaMki skg u _aro gjr hjwi hHd Te jGf skr ],g kekeji hH Bskd jiM sl>qe jxv ]Tg srgd jhokge dfXk;D 4,g Cgu kekeji jiM j,kv Bskd 4awg kekeji hg Te df Tg srjd k<"sk? g; so Xe nkek"g 4,g hryduf sl 9hlsIlDS8 ]naukv P\kxzi sdum k<"sk? g; 4g Cgu kekeji xyv j,kv Bskd ]skg kekeji cl eqr 4,g kekeji hg kekv ]Tg srgd jhokge Syflb 4awg kekeji , hg Te 2,g krdl sl,d hH skg 4,g Cgu kekeji Bskd ]Tg srsn gd jhokge 4srki jd Cgu jkdub skd kekv udfsy ]Tg srsn jd jkdub skd joB jhokge Syflb ],g zxel k<"sk? hd orfv sdum 4Tg gjr hjwi sl,t Tg Sx skg sl jhokge 4Xkg u sl,t Tg Sx skg sl yqdycf go 4krL\i Cgu ewyke kvqg krkt Nqd jgkc sdum ]Tg Sx syp jrhH endS 0qc ]kxsL\i ewyke kvqg krkt Nqd jgkc sd jhokge ]kxsL\i ewyke krskg Ixzi naukv Xe kerfzi hd jhokge 4,g ZdG hgo Xe kerfzi hd 0qc j,kv kerfzi hd jhokge Syflb 4,g hrjd r"fsk? skd naukv sl iW Ixzi krxkjrho hd jhokge skr

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 093 egaP

kuskg Fkl sdcl 4kxSkt L\i hjkH Xgm kuskg kysdv 4sxaSki u Z<winaukv yqdycf kuyp ji Xk;LfaLxi skt ]Tg xsky Nqd 4sxXpaqgi hg jdtsk[ skd Xk;LfaLxi so 4hxskg hr,kuqp skd kursp hdum hHr ]Xe yxat su? kxsL\i kutsk[ krkj Xgm yirfzi ct j,kv sxXkg u sdD/ sd L\hH ct ]kxskg sNhi u kxskg sxkv Bskd u ct ]sxXkg sysdv so ct ]hxskg hLaLxi ct kxSkv cr hg kte kd suyp Xgm 4sxXjd nali kuyp hg ji Xk;LfaLxi skt Tg xsky Nqd 4,g okuqp rxrDf; 4Tg hH a Sk/ofqlv ]Tg aSk/ofql hd Fitkj 4Tg hH aSk/ofqlv ]Tg hH aSk/ofql hd Xk;LfaLxi 4,g krkt paqgi hH kyko Fitkj ]Tg srkt paqgi hH syko Xk;LfaLxi 4,g kd Fitkj okuqp kd < 4Tg sd Xk;LfaLxi okuqp sdum udfsy 4Tg srpaqgi 0qc ]Tg srpaqgi llht ]Tg srpaqgi jhokge sl Xk;yfx hjdal huiv7huiv akgt Tg srkt paqgi Cgo < Xe krdS lb 4,g kukt skg dS Fkl sd orfv j,kv ,g kusn L\skN skd Xk;rfFf rel ],g kusn L\skN skd 9Labke Gkv IsI8 rel g; ],g Cgu 9Labke Gkv IsI8 ],g Cgu rfFf skr X>el eg sl dhO jxv rfFf g; hd rDflkuv 4,g Cgu rDflkv Bskd Syflb ],g kujd Cgu okuqp Bskd 4Tg sr[sn Xe jxkl gjr hd jgy dS skd suiv < 4,g Cgu hg kuokHal Bskd hdlb ],g krdl skg Nqd kjk} jkeg Xelb 4Cgu hg ,g kl ]Tg srdl jd Nqd eg Xelb 4,g Cgu hg ;kim Bskd Xelb 4,g kgj skg go ],g kgj skg skt nkc s s d susy ukt sdlb 4,g kuukt g; ]Cgu hg ,g 9Te8 4,g kukt skg u kd 9Te8 ],g <Ziel zxel rDflkuv hd < 4,g hg kekeji Nqd cl dfc ],g kO,c Cgd kekeji Xe dskyji j,kv dsky lb df Cgu Syflb 4sxXL\i Bk[nf srjd k<"sk? hd kekeji sl,t llht so 4,g Cgu jkokjki Bskd kd naukv sdum dfXk;D ]Xe Xk<{ Cgdf sxXL\i Bk[nf xkjrho sl,t jhokge so 4,g kvqg k;ki go ],g hH skt 4,g Cgu kuki Xgm Nqd dfXk;D ]sxaSkt skg /yim skd rfak' hl,t 0qc < 4hxXyef aSkrukel Nqd Xelb 4Cgu hg awg xyv Te 4awg kgj kt kgc Xe jxkl gjr hd jgy Te kl,o ,g kgj kojd kl,t rxt `suqp skdldf ]suqp u,kd 4sl rxt lb awg hg dS ]Cgu hg awg xyv Te df ,g g; ZFv kd rDflkuv 4<Ziel Z<wi ]uikel Z<wi kd a;o rfzi sd uoht zxel lb j,kv rfho Z<wi hd uoht zxel lb ],g kl,t uoht j,kv 4Cgu hg okuqp 4Cgu hg rDflkv3Cgu rDflkv hd Hq' Xe {iof k; Xe {i sd Hq'v ]Cgu rDflkv hd Hq'v Xe {i sd Hq' ]Cgu rDflkv rfzi sd sjlwn Xe {i sd dS ]ZFv kd rDflkuv 4awg krgd skd suht Xe krzxel hdlm skd Xkuskn ]krgd Cgu skd suL\skN skd Xkuskn Te df Tg srgd g; < Syflb 4Tg <jrakiW sd rDf' hg dS 'kdzi j,kv jkd/av 4Tg <jrakiW sd rDf' hg dS Hq'v j,kv Hq' 4,g Cgu rjWt hd rDf' xyv Syf sdlm ],g hrskg kn,i BkyH sl Rpf hlm ],g hrskg kn,i Bkjqc sl Rpf ltf j,kv 4Cgu rjWt hd suskg sd rDf' xyv hldf Syf sdlm 4,g krxy hH yG kvqg kL\l sl rDf' hlm ]Xe {1o ,g krxy yG Fo sl rDf' ltf 4,g krOm cl sl rDf' hlm j,kv ],g dS skr rDf' df Tg srgd < Syflb 4,g oHalv kuid hd kekeji skn Xe rxt lb j,kv 4Sx skg kekeji skn Xe rxt lb jGf `,g k;D hH rjWt hd sujkg `Xk;D hH kxsjkg go jGf 4krdl skg Cgu ryfG hH hHd Hq' Xe rxt lb jGf 4Bx skg rDf' yqrel sd kekeji dhO go cr ],g sl iW _aro go jxv `,g sl iW _aro go k; ,g rjWt hd sjkgl sd kekeji hH Xe suskg sdlm `,g kucf sd kKkv hd kekeji k; ],g sl kKkv hd kekeji go ]k;D hH skr ],g hH xyv ],g hH Hq'v jxv df Tg srgd g; < 4,g hrL\i hukuc gxt Bskd Xeg hd Hq'v ]9yofsL8 ]ukr,' Syflb 4Tg Cgu htkj hH llht ]Ski pskl Cgu negqe ]Ski pskl Cgu _qFjt go 2rsk kd Hq'v kekeji dfXk;D 4sl kekeji hxsL\i hujd xyv Xeg rDf' hd Hq'v jGf skr ],g Hq'v Xe rxt jxv df ,g hg; Ghydr hdcl um 4Tg sruke ukeylqe df kl,t ]Tg sruke BklB df kl,t ]Tg sruke _qFjt df kl,t 4,g rDf' hd ukr,' ]hd Hq'v dS 6,g rDf' hd kekeji ]hd Hq' dS3Tg ak;rDf' skn Xe rxt df Xuke kl eg skr k; 2,g krdl skg sl,d hH orfv kd sjqc `Xk;D hg ,g skr ],g kjqc xkjof jxv ],g kjqc xkj jxv df Tg srgd g; so df srdl jd Cgu xsk;zi Syflb so kd n' xkjrho

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 193 egaP

4awg krjd ZFv hg kjlwn Te Syflb ]Cgu 4krskg Cgu u}fquv ],g krskg jgkc sd [qn7[ql henkv kvqg kje 4kxskg Cgu ZFv Bskd `kxskg ZFv k;D kd kru}fquv Xe [qn7[ql skr ]Xyp u hg kri jxv [qn7[ql df rkc g; g Gkl 4jiM sdum ]sxkv sdum ]rxof sdum ]jki sd [qn7[ql 4u}fquv Xe [qn7[ql Tg srgd go ]yh'unsoalv , Xe [qn7[ql df Tg srgd Cgu g; go 4u}fquv Xe [qn7[ql ]Tg srgd < 4,g j,kv rqgc _wl kd < ]udfsy 4kryp Cgu kri kd [qn7[ql ArokHo skr ]Skt je kryh'unsoal 4,g kgj krjke skd kryh'unsoal go ],g kgj krjd hg; go ]Tg srgd rDjof ]Tg srgd hxk; ]Tg srgd hlk;al eg skdltf 4,g hd ''fskd hd sujd hg kl j,kv 4,g k>el hg kl su Xkxsky syko su>el u skd < Ar<jk/kl j,kv 4kxSkt skg u}fquv Xe [ql7[qn rDf; skr ]Skt hykL jke 9hIofIflfXl8 ]Skt hn jd Iu kryh'nsoal df ,g krL\i ewyke hg; krkj k/hl 4kxsyp kri kd rhxalof u ]kxsyp kri kd rhxal u skr ]aSkt Snf jd Iu ukd df sl,t 4kxsyp kri kd syktm u ]kxsyp kri kd sjs/av u skr aSkt hykL L\skG X[akv sl,t 4kxsyp kri kd nko jdrfhziv u ]kxsyp kri kd nko jdrfhzi u skr Skt hn kyt Hht df sl,t 4kxskg u ewyke kl,t [qn [qn ]kxskg u ewyke kl,t [ql [ql skr ]Skt hykL jke kryh'unsoal jxv df ,g hg; ;kim dS 4,g k;x k;kOm Xe uzi skt ,g hg; ;kim dS 4sd suskg u}fquv Xe [qn j,kv [ql Tg ;kim skn `hxSkt Cgu je 9hIofIflfXl8 hdlm ]kryh'unsoal hdlm k;D skr ]skg u h[qn Bskd Xe [qn j,kv skg u h[ql Bskd Xe [ql nf; df ,g Z<wiZFv ],g kNv rqgc uzi g; 4,g KzirFf hgo ]sgj u}fquv Xe [qn j,kv [ql df kugd g; kd < 4,g ;weqgc rqgc _wl g;

9`eg sxXgd sl,d 9uewg8 skd kunsoal hdlm skr ]sy u rfakH hd Id skd Id j,kv rfakH hd [ql skd [ql jxv `Skt skg 9Iay8 9hIofIflfXl8 ]kryh'unsoal hdlm Xe Xkuskn [qn7[ql df Cgu kr;D' hd suskg hL\[ rchlqe hl skr ]kxsgj u}fquv hH Xe [qn j,kv kxsgj u}fquv Xe [ql ;que KzirFf `,g krUHf k; krukel k;D Xe Xkuskn ub ],g hgd rkc skt Xe krhx Xe ;"of sd rDH j,kv KzirFf j,kv `,g hrL\i Ghydr Bskd k;D skr skg Z;wl kd <;k<{fn nf; 4,g krskg {ske skr skg rav kdltf cr skg Z;wl kd <;kjRm df ,g [sym Xe krhx qraji 4kgd Xe /acal sd okuqpv sd < suikv hHv ]hJ ukoxH8

`,g k;D ywdquv sd okHo sjse ]ywdquv sjse df Sgfkp kukt L\i Xe Gf hdlb slm `,g hgl u,kd ],g ryx u,kd df Sgfkp kuL\i Cgu Xe krpV rgc hdlb slm 4Sgfkp kusy uqp slm ],g ywdquv k;D sdlm skd rDf; ds;zi j,kv 4Tg dsuv srkj ],g dS ytfae q 4Tg srkt sl naukv skt hH hdum ]Tg srkt sl k{sim skt hH hdum ]Tg srkt sl krFIr skt hH hdum ]Tg srkt sl krxkjrho skt hH hdum 4,g hrkt skg hjwi ji ytfae hg dS k_k; ji supaqgi 4Tg srdl paqgi sl xaP suiv ]sl Gjr suiv cl 4,g Cgu Zxke kvqg kuc Bskd Syf sd supaqgi dr kekeji 4Skt paqgi dr kekeji go df ,g krdl uc Zxke Syf sd dS jg dS sl Cgo ],g akgt skt 4,g Cgu Zxke dS Bskd kd supaqgi dr kekeji skr ]X>el eg jxv sl dhO j,kv 4,g kd Fitkj okuqp kdum ]Tg 9yu'Xe;kL7hIe8 ]kgd suTe kl,t ]< udfsy 4sxXkg nsH cl g; 4kxsL\i kuskg hH jknhxkH Xe [qn7[ql sd Xkjlwn skd Xkykosuyp ji Fitkj ]Tg srdl skg uhyr Xe naukv sd krtuf Iiuf huiv syko suyp ji Xk;LfaLxi 4hxskg rfak' hdum hg; ]kxsL\i kuskg htkj hH Syf sdum skdum 4sxXgj srkv hH ynkc sd Xk;rfak'v ji Xkyko suyp ji Fitkj 4Tg srdl yp sl rfak' syko suyp ji Xk;LfaLxi 4,g krdl kt kyp hg Sqg srkx rhx akgo ],g krdl kt kyp hg Sqg srpku akgo ]sxXyp xsky Xk[ky akgt ji Fitkj 4Tg srdl yp sl hlknm syko suyp ji Xk;LfaLxi hg rpfuf 4sxXyp ji Fitkj so 4,g Xe xal ],g Xe Fkl ]xsk;gl ]uohtgl Syf sdum naukv 4,g naukv kdum hg Fkl sdcl ],g kuskg kdum hg

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 293 egaP

s ys> Id g; ]Cgu rav Bskd kd Id sdlb 4skg sgj dwp kd,ke df sl slgf syko suhi3,g krki Id rDo srhi Cgu 4skg sgj jd kjqc df sl slgf syko ikrkpi3,g krki Id rDo srhi g; ,g henkv kvqg kIac kjw/v7kjw/v skt g; 4,g krskg rnfaukv hH cr j,kv ,g krsn L\skN gjr hjwi k; 4,g krskg rnfaukv hH cr ],g krhi gjr hjwi go skr k; 4,g krht Cgu Xe k/ofqn hd gjr lb cr j,kv 4,g krdl jd kjwi hH kuL\skN skr ],g krdl jd kjwi kuhi ct 4hH kuL\skN ],g krdl jd gjr hjwi go cr dfXk;D 4,g krdl hH L\skN Isjxlf henkv kjwi skr ]skvkt skg sjwi j,kv skvif Isjxlf unf hldf jxv ]kgd slum suTe j,kv 4skvkpc re jki slm ]skg sgj jd kyH ]skg sgj jd kjqc df sgd jdskg kL\[ jwn skt go 4skd suiv re skvkpc sNhi jGf 4skvkt skg syko suhi Ijxlf skr skvif Isjxlf 4,g krskg kn,i Id skr sxskjd Fkl7dS ekd skn7skn 4skjd hg ikrkpi s k; ]skvif hg Isjxlf eqr skr k; ]kgd slum suTe 4hxsL\skr rzo7e;uf go ],g hrhi Isjxlf ],g hrjd Cgu ikrkpi skt j,kv hxsy hH rzo7e;uf hHd7hHd go ,g hrjd ikrkpi skt 4hxsgj hrhi Isjxlf jH hxntV go ,g hrhi Isjxlf skt j,kv ]jH hxntV hxsgj hrjd ikrkpi go ,g hrjd ikrkpi skt go cv 4,g hrkt hyp Sdf ikrkpi skt dS j,kv ,g hrkt hyp Sif Isjxlf dS3Cy jd aSkekv skn ]Skuc 9Gsl8 skn suiv sueqr ]k;yf L\skr Xe Xklgf skn skd suiv sueqr ct ]Tg oHal hHr FkldS Xrkc skn s; 4skvskg uk'sji k; ]skvif Isjxlf k; `,g oHal sl,d g; skr Cgu 4kyko suskg uk'sji dS ]kyko suhi Isjxlf dS3kxskg kL\skr Xe Xklgf skn skd suiv sueqr ,g krskg ewyke df kgd suTe 4awg uk'sji kL\c sllb j,kv awg krhi Isjxlf Te df kgd suXkgm j,kv ]sygi unf skn hHv ]Skv lki sjse _ef dS 4krkt gj Cgu <jkd Bskd 4krkt skg Cgu <jkd Bskd kd kru}fm 4,g hrkt sk[ kru}fm udfsy ]g hrskg Z<wi ],g hrskg zxel kryh'unsoal skr ]sy js? skd orfv sjwi sjkeg yirfzi 4Sgfkp kuskg Cgu [qn ]Sgfkp , kuskg hg [ql hH sxkv cv j,kv 4awg kNv rqgc skr awg h[ql Te ct cv ]kF kjqc rqgc skr kF h[qn Te ct df `kxsy,kr u,kd ]kxSkv sl,d kd,ke kd sujd kuyqr ]9ut\hjsiad8 hd [qn j,kv [ql hH hHd skr ]aMkt kyp krskg kjwi gjr lb Te Xe [qn j,kv [ql jxv j,kv 4kxaMkt skg h[ql Te `kxskg u,kd u}fm skr ]aMkt skg [ql kjwi Te skr Skv [ql ct hg sl `kxskg u,kd u}fm ]awg h[qn Te 4kxspc Cgu Bskd skd suskg u}fm cr udfsy 4kxSkt skg [qn orfv kjse ]lko hjse ][akv hjse 6kxSkt jH sl [qn akvskj7akvskj kjse ]hxSkt jH sl [qn dyqi7dyqi hjse dfXk;D 4hxskg Xe krejp hjwi huiv ]Xe kjo hjwi huiv ]hxskg Z<wi skr kryh'unsoal skr 4aMkt skg hg [qn Te `kxskg rL\fhi u,kd ]kxskg u}fm u,kd ]kxsgd u,kd skr ]spc u hH Nqd jrhH sjkeg jgkc sdlm j,kv aSkt skg sjwi eg jxv 4Tg srkt skg Cgu Xeum sjwi eg cr ]Tg srkv [qn ]Tg srkv [ql ji eg ct 4krdl Cgu hg kt go ],g Cgu hg k;x Xe eszi go ],g k;x kyp Cgu Xe eszi kjwi skt j,kv 4awg k;x kyp Cgu Xe eszi kjwi Te skr ],g k;x skg eszi sllm s>qe df skg hH skd sugd skt ,g krgj pc Bskd hH kurb jki sjse jxv j,kv 4skg u eszi df skt krgj Cgu hg pc Nqd jki sjse 4awg krskg eszi hg kjwi Te 4awg eszi rfzi sd hldf Te df ,g krskg kl dfc ],g eszi sl hldf s>qe df ,g krskg Cgu kl skr ,g krskg eszi sl hldf s>qe ct 4,g ryx sl iW rxorfv hH ji sukt hgd rkc dhO rxk"kH cr ],g eszi sleqr s>qe df awg krgd sl hldf Te ct 4Tg Cgu ;l so df ct ]Tg srsn [j jdL\skr skd Xkthp cl Xe hxntV eg 4kxskg hxsk;im ku>el kL\skF slb 4awg h[qn Te df srgd Cgu kl eg 4Tg sr[j Skuc kylkG hH cr ]awg k;x skg h[qn Te df Tg srgd hH g; eg ct j,kv 4awg k;x skg h[qn Te df awg krgd Cgu kl Te ]k;kv [qn ji >qe df awg krgd kl Te 4awg krpskl Te jdskg kL\[ xyv sl [qn dfXk;D ]k;kv [qn df ,g kryp kri s>qe g; 4k;kv [qn ji >qe df X>el3aSkt skg yh'unsoal s w ji eg jxv 4,g rkc hd krZ<wi hd kryh'unsoal ],g Cgu rav kd kryh'unsoal go Tg sgj gd skt < `kxspc u,kd skd suskg h[qn jgkc sd [qn skr ]Skt cwL Xe [qn 9yIskI8 ]Skt cwL Xe [qn rDf; Bskd jxv 4Cgu kxspc Bskd jgkc skd uskg u}fm dfXk;D 6kxSkt skg u}fquv skr ]skg yh'unsoal kjwi rfzi sd [ql ]Skt skg kjwi Xe [ql ]Skt u hg gj jgkc s df sjd oHquv kjwi kurb3kjwi3sjd oHquv kjwi skd [ql rDf; Bskd jxv 4,g Zxke kd < skt ,g Zxke j,kv dS

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 393 egaP

j,kv 4sxaSkt syp srskg dS Fkl sd yi ikv skr ]Bx kv kyd hd suskg dS sjwi Fkl sd yi skdikv ]kxSkv yi kjlwn ]k;x rhc yi go ct j,kv 4kukt skg dS gjr hjwi Xe yi lm ]Xe yi ltf ,g rfFf skt `skvkpc3kxs;kypf u,kd ]kxscwL u,kd ]hxs;kcqL skdldf 2hxs;kcqL sl,d cv 4awg kgj gd rkc hl ]Sx skg hg hnu ikv 4Tg xyv ikv dfXk;D ],g hrkcqL skdikv hnu 2kukt skg hg dS 2kukt nwd gjr hjwi 4kukt nwd gjr hjwi gjr hd krsuHfv ]Cgu kuskg sL\[ jwn gjr hd h{kl ]9IXeokoub yIskI8 df awg kgj gd g; Te 4awg kgj gd rkc j,kv rqgc ]awg kgj gd skt Te 4,g kru}fm dr cr ],g ZdG dr ct j,kv 4,g hjkt ZdG kd [qn j,kv [ql 4,g hjkt kru}fm 4,g hgj L\i Cgu Bk[nf ],g ewl udfsy 6,g kru}fm skr ],g [qn g; j,kv ,g [ql g; df skd h{kl ,g kgj yp kri g; jxv 4,g kgj skg nsH Xe Xkuskn j,kv ]hd gjr hldf ,g hgj skg kru}fm skr ]kgj [qn g; ]kgj [ql g; df ,g kryp kri jxv 4jGf Sgfkp kuyp Cgu kri Xe suskg u}fquv dfXk;D ],g [qn u,kd ],g [ql u,kd df skg kryp u hg kri g; jxv j,kv 4henkv kxsgj krkpc skd suiv rDo sjwi j,kv 4hxskg rykg hd 9lXGLf8 rDo sjwi j,kv 4hxskg kru}fm j,kv okur dS hH ku[sn skr ]hg s[sn Bskd skd [ql j,kv [qn jxv udfsy 4sxskvkt skg u}fquv skr ]re skxkH ]skgj sr[sn skd [qn 4sxskvkt skg u}fquv skr ]re skxkH ]skgj sr[sn ]skvkt skg h{kl eqr sd [ql df ,g k>el hg; 4Tg sgj jd rkc hd h{kl so df k>el hg kl su Xkxsky rqgc syko su>el krhx dfakykg 4Tg sgj jd Cgu rkc hd h{kl so cr ]u}fquv Xe [qn7[ql df Tg sgj gd so ct 4Tg sgj jd rkc hH hd ytfae so ]Tg sgj jd rkc hH hd srkj so 4Tg sgj jd rkc hH hd ;kl so ]Tg sgj jd rkc hH hd u/kl so 4kxSkt Ief hH h{kl dfct Tg sgj kt Skyp Zkpp hH hd <{ lm j,kv Tg sgj gd hH rkc hd suskg h{kl ;el sjwi < udfsy 4Tg sgj gd rkc hd suskg h{kl sl uZqtv < ]akg 4Tg Cgu h{kl < 4,g krkt gj 0lf unf lm 4,g krkt Ief h{kl unf lm ]hrsk[ Cgu hHd j,kv ,g hrkt skg /yim skd krZ<wi rfFf unf ltf 4Tg srkt skg jskN skn sd jgy hg dS s; cv udfsy 4Tg sgj srgd 9wr8 eg sltf ]jskN kyko jwn ]Tg sgj srgd 9Te8 eg sltf ]jskN kyko lki 4jskN kyko lki dS ]jskN kyko jwn dS3Tg srkt gj jskN skn sdltf ],g hrkt gj 9lsul'akd8 Z Glf ]Tg srkt Ief 9IDstkv839IDstl8 4Tg srskg <{ sd r,}v ct Tg srkv <{ sl hH Xe h{kl 4Tg <{ sd r,}v so 4,g krpc hg eszi ]srpc Cgu _kieszi j,kv heszi ]kdefszi j,kv heszi Xelm ]Tg <{ sjgx skt sd eszi j,kv 4,g hrkt gj jgy hd eszi dS 4,g krskg kyko sukt k;df ji jskN dS ],g krskg kyko sujd ji jskN dS sdltf ,g hrkt gj jgy dS 4,g hrwN skd Xkuskn skt ,g hrpc jgy dS hd eszi ZGlf ]krpc Cgu hH go ,g kgj kt k;df sltf ]krpc Cgu hH kyko sujd ct Tg srkv <{ sl Xe eszi udfsy 6,g go ],g kgj kt k;df eszi ],g kyko sujd eszi skr 6awg krjd eszi skd hldf Te df sl,t3sxXkg Wq' suL\i Bk[nf slm <{ skt s; 4kF k;x gj kuskg h{kl ZGlf ]kF k;x gj go kF h{kl kdltf u ]kF k;x gj h{kl u df kxSki go ct sxaSkv Xe phc7phc <{ so hHd7hHd hH Xe suskg h{kl slm kxskg h{kl henkv skt dfXk;D ],g Cgu uOfd rqgc nkc sd suL\skr Xe skn 4kL\skr Xe r,} ]k;df nac kuL\skr Xe dsuv 4k;df Wq' kuL\skr Xe skn ]k;df nac kuL\skr Xe rqgc sueg ],g cyre kd suskg h{kl 4,g krki kt sl ydfqe Xe r,}v Bskd kucf Sqg h{kl udfsy 4,g krskg Wq' r,}v cv df ,g hxy hrr akgt ,g gxt go 4,g k[sjkehl erfav hd r,} h{kl 4,g Cgu r,}v hH hHd h{kl 4Xe syko suL\i Bk[nf ]Xe syko su[sn 6Xe 9IDstl8 j,kv 9IDstkv83,g krL\skr Xe skn skd rxt h{kl 4,g kdb go ]k;x skg kjwi ku[sn cv 4,g kyko su[sn Tg srgd xsky ji jskN dS ],g kykosuL\i Bk[nf g srgd xsky ji jskN dS 4Tg jskN skn sdltf ],g Bx gj k;f hd su[sn ZGlf skr cv 4,g kykosu[sn u,kd j,kv ,g T kgj [sn u,kd df krkt kL\skr Cgu kylkG hH kurb cv df ,g g; cyre kd 0lf 4Tg 0lf < 4kt skg h{kl wr df Tg sgj gd skd uZqtv ]Tg Cgu h{kl < 4,g Cgu 0flf ],g u/kl ZGlf h{kl 4kdqp kt ji sd h{kl rDf; kl ]sNhi Cgu krpc Nqd ],g krskg dS sl iW zxel Fkl sdlm ,g hrkv rfFf hH skt ]Xe rfFf hldf ,g zxel skt ],g kjwi skt 4Cgu krpc Bskd skd suskg u}fm cr dfXk;D 4,g kjwi skt ],g 9yIskI8 skt ,g krdl skg hgo u}fquv 4krdl Cgu hg skg u}fquv g; 4hxSkt uc rf;uf ]hxSkt uc ;kH kdlb kru}fm 4kxskg u}fm Xe rykg jg g; 4,g krkt kyp hg

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 493 egaP

4,g rpfm kusy >el jH kurb hHv ]aSkOm u ykgyGf slm Syflb ],g hrdl kv Xe yk;[ hHr X>el rkc hjwi hd XkjhjZ'rav j,kv hd Xkp eg ct go 4,g hd rkc hd kFo; hd Z;wl hjrhH "s'of dS hl 4kruc Cgu ikH skr ,g krskg sphu sd hzxLf ,kl 4,g krkt uc ikH skr ,g krskg Zex huki ji hzxLf ,kl df Tg srgd eg sl,t hg sl 4,g krki rDqe knl skd suiv jGf go 4,g krkt skg rDqe sl u/ac hiW<je7et rDf; kvqg kIwN sl uoht Xe rfFf hl ]kxskg 'kdzi ct ji Xkp sd <;kjRm df ,g kgd g; Xelm j,kv 4,g Zkpp go hd Xk;rfx hd 'kdzi um 4Tg ak;rfx hd 'kdzi akgt ],g orfv dS kjkeg hH jrhH 4,g kFo; hd rfx hd Z;wl sjkeg hH jrhH 4,g Cgu go rkc hd <;k<{fn j,kv <;kjRm sd jgkc df ,g rpfm kusy >el hg kurb hHv ]kxskg dhO kukOm hHd jGf slm ]hxskg Zkpp hcay go 4,g krskg rDqe rDf; skr ],g kvqg 'sozi kd Z;wl Xe uotrav hjrhH dr gxt "s'of dS 4,g krskg Cgu rDqe rDf; skr ],g kvqg Cgu Wq' oHquv kd 'kdzi dr gxt "s'of dS Xe kFo; lm jxv 4,g kFo; dS hd Xkp jrhH sd ;que j,kv 4,g rfx dS3Xjd nali kusn eku eg hH skt3hd ;l k; ]hd 'kdzi ]hd Z;wl jrhH sd orDf; sd ;que lm 4,g kvqg kIakc Xe Xklgf skn skd orDf; sd ;que sueg dhO kl ],g kvqg kIakc Xe Xklgf skn skd ho1i lb sueg sl,t j,kv 4,g rkc hd Z;wl7'kdzi sd Rpf jrhH sjkeg g; 4,g 9dyfkclV8 rqgc g; 4,g Cgu rkc hd ho1i hjkeg ]Z;wl sjkeg g; 4kxskg Cgu {ske ]hxskg Cgu rDfqe ;el sd Z;wl sd <;kjRm 4kxSkt skg {ske ]hxSkt skg rDfqe ;el sd Z;wl sd <;k<{fn df 4,g Cgu rkc Bskd hdlm ],g krgj krskg <;k<{fn j,kv jRm Z;wl skt ji ho1i lb 4,g Cgu hd <;kjRm j,kv <;k<{fn sjkeg j,kv Z;wl sjkeg go ],g hgd Xe krhx su < rkc skt hd <;kjRm j,kv <;k<{fn Xe ylv 4,g hd /fyim hd kryh'unsoal Z<wi dfc ],g Cgu rhjiof d kryh'unsoal g; ],g Cgu hd 9hIofIflfXl hIaS8 g; ],g If1n skt g; hd < df awg kruke Te Syflb 4Skt s cwL hg kjwi go ]spc u hg kyko suskg u}fm 4,g rkc hd r,}v go ]Tg srgd < rkc hd kru}fquv skt akg; skr 4,g krgj pc r,}v nkc sd xakyN 4Tg sL\[ ji sL\dqI sd efwH hg dS Xkuskn dr cr ]hy Cgu xakyN dr ct su Xkuskn udfsy 4,g hrdl skg xakyN sl akgt ],g kL\[ sjkudf yqdycf sd Ir h{kl 4hrdl skg Cgu xakyN h/hl sl akgt ],g kL\[ jwn sl Ir kjt Zkrd 4,g kL\[ ji Ir hH Zkrd j,kv ,g kL\[ ji Ir hH h{kl udfsy 4,g hrdl skg xakyN sl akgt ],g krkt paqgi chjd sd 9ZLskc xiVat8 h{kl 4Xe r,}v krdl kxy Cgu xakyN k/hl Zkrd df Xe ZFv hlb ],g hNv ;ktc sd Zkrd 4,g kFov ;e ],g Cgu kFov hpaM rqgc h{kl Syflb 4,g krgj hjkt okuqp dr cr ],g kL\[ xyv kyko suuqp dr ct j,kv 4,g hrskg Wq' kru}fm hHr Tg sruqp eg ct idof 4Sgfkp kukt skg kjwi Xe suyskc suiv cr Tg sryskc ikv ct ]Sgfkp kuskg kjwi Xe hiqp huiv skdikv hH cr Tg srskg iqp ikv ct 4Tg srskg Fkl sd j,i aSkn suiv ikv hg sjwi cr ]Tg srkOm j,i ak;kn ikv ct 4Tg srskg Fkl sd j,i aSkc suiv hg sjwi ikv ]srkOm Cgu s/kv ikv cr Tg srkOm j,i ak;kc kuiv ikv ct ],g rkc hd ste sL\c g; cv 4,g kvqg kjwi skt udfsy 4sF j,i sjkeg Xkuskn ]kF j,i ak;kn [ql ]kF j,i ak;kc [qn 4Ski yp eg Fkl sd Xkuskn 4kF Fkg ak;kc [ql ]kF Fkg ak;kn [qn df sxaSki gd hg kl eg cr ]Cgu 4kF q_' [qn ]kF hFkl [ql j,kv kF rhjiof [qn df sxaSki gd u g; eg cr 4Xy ht kjwi skd yirfzi eg ct kxskg hHr g; ]udfsy 4,g <{ kd olm hH q;1e ],g jlov kd h'q[ skt g Cgu hg et g; j,kv 4,g hxntV hdikv hH kjs/av ]Xe hxntV hdikv skt ,g Cgu hg kyktm g; 4,g ryfefl hH rkj , Xelb ],g krkuc skdikv skt ,g Cgu hg unf g; 4k;kuc skdikv jdyef su Xkuskn dfXk;D ]sxXdl sn nko;/ hH skd Xk[qn uiv ]sxXdl sn nko;/ hH skd Xk[ql suiv ikv rDo srskg knof Xe <{ erfav sd uoht ]sd rav cr 4kxskg ewyke s _ef hH [ql j,kv kxskg ewyke _ef hH [qn cr 4kxSkt sn Nqd skdikv hH [ql j,kv kxSkt sn Nqd skdikv hH [qn 4kxSkt jk[uf skdikv j,kv kxSkv hH [ql 4kxSkt jk[uf skdikv j,kv kxSkv hH [qn ],g rkc hd ste sL\c cr
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 593 egaP

4,g hl,t rfFfiquv rfFfim hdlm 4,g kl,t suskg7u kuskg skr kd kekeji 4,g rDH Xe ZFv ltf ]Xe ZFv lb Cgu hg ,g skr kekeji3,g kpc rDH dr ct 4hxSkt skg /fyim unf lm ]kxSkt skg rDf;v hH rDH unf ltf 4,g rDf;v kekeji 4Skt Ief kylkG kd wr j,kv Te akgt Tg srdl kv Iduf surb rDf;v skn ZGlf ]Skt jxf kylkG kd wr j,kv Te df akgt srdl kv Cgu Iduf surb hHd rDf; skn 4kxsgj hg kuc kylkG kd wr j,kv Te sllm 4,g krdl skg Cgu g; sllm ,g kgj gkp kujd g; go slltf udfsy 4,g g; go krgkp ]spc hH kylkG kd wr j,kv Te df sgj u hH kylkG kurb ]aMkt skg dS yqdycf df ,g g; go krgkp 4,g kgj j,kv Nqd jd ],g j,kv Nqd krgkp 4,g kgj gkp kujd hjwi sl eszi go xake j,kv ,g hd rDH hdlm k{akdkv dfXk;D 4kxsgj h[qn knl go ]krki uc Cgu rDH heszi skt 4sxXgj srsn [qn kF;v 4Sgfkp hg suuc Arrav 4Tg srkt uc kuZFkzi yd Cgu tkv unsouf7eszi cl j,kv sxXuc rDH yd Cgu tkv heszi cl skr 4spc u hg kylkG Bskd df akgt ],g krdl kt k;kv kurb hg Iduf sd kekeji hjhj'v cr 4,g oHalv kukv Iduf surb sd rDf; hjk/jhj' jGf cr dfXk;D ]sxaSkt skg Wq' suuc rDH yd Cgu tkv so ]Tg heszi hH skt Syflb 4Skt skg dS go ct ,g krdl skg hHr skr g; 4spc u hg hjwn df Skt kv u Iduf surb go df dr ct krdl skg Cgu r1r dr cr heszi df ,g g; <jkd hylv 4ji sukv lki ,g hrkt skg Wq' krpV hd heszi g; ],g k;x L\i Xe eszi sd j,kv hldf n;k' kjlwn ]k;x sn k[sk/ n;k' kjlwn 6,g kgj jd Cgu eszi sl dhO n;k' kjlwn ],g kgj kpaqgi ukldqu Bskd kjlwn 6,g kgj ykL k/kc Nqd kjlwn df Tg srpskl n;k' 4Tg srkt skg Wq' kuskg r/fsk ji sjlwn7dS heszi cr j,kv 4kgj u hg ;kim Bskd kd sukv lki j,kv cv 2kxsyef [ql sl,d cv ]Sx kv hg lki ct jGf 4kxSkt yef [ql sl sukv lki df kF yk;[ g; skr sF jwn 4kxskg 9IXeut\wyblLf8 kurm sxaSkv lki urtf dfXk;D 4kxsxy suskg Wq' Id hg kurm sxaSkt lki surtf heszi Syflb ]Tg srkv lki hg surdf 2kxskg g; sl,d s 4,g ydfqe rqgc 4,g ydfqe kuskg skr ji yr sd eszi 4,g ydfqe kL\c kuskg g; j,kv ]kxsgj h[qn dr cr Skt skg u hg heszi go dr ct df ,g g; Xe ylv [qn kdlm skr Skt kv Xe >el rkc g; jxv 4kxsgj h[qn hH skr sy ki hg kurdf skd heszi 4kxsgj h[qn hH skr ]Skt kv lki hg surdf go df ,g hg; Id kd heszi 4,g hd heszi skr Ghydr g; 4,g kylkG hH cr 4hrdl skg Cgu hH cr ]Skt O,c go jdxy sl hrkN hd ukoxH ct hrdl skg Cgu hH cr rf1r hd rDH skr 4,g jrav kd yhe [ky df kurtf ,g jrav hg kurm hH jrav kd slgf Xojktg sd pab 4krL\i Cgu ZdG Bskd Xe jrav 4,g jrav kd yhe [ky kurtf ,g hg kurm hH jrav kd jH pab 4aSkt skg hg dS ct ,g krdl Ief hHr Z<wi skr jrav 4,g kylkG phc sd Xkuskn hH jGf ]Xy kxy sl hrkN hg surdf skd hldf eg j,kv 4,g jwn hH jGf skg Iduf hg surdf uxyVkv dfXk;D 4kxskg Cgu nac kukypf kd rDH hH skr ]aSkt skg hH sL\[ 0cuxyVkv Xkuskn j,kv Skt hH skg uyef j,kv skd uyef sd kekeji Sskj j,kv Skypf hg kurdf rDH 4hrdl skg Cgu rf1r dr cr ]Skt skg u ukoxH go dr ct 4,g hd sukt Ief kuskg rDH kdlm ytfae hj[fkv hd rDH 4kxsdl paqgi dr akgo go hHr dfXk;D 4hxXuc /fyim hd KzirFf skt ]Tg aSk{siv hjkl so Syf sd rDH Syflb 4k;x paqgi ]k;x O,c KzirFf ],g kgj yp rDH 4,g kd suskg srpaqgi j,kv kd supaqgi go ],g skt jrav 4,g kylkG kd 9lXILf8 4lc ],g kylkG kL\skF ],g hg ji ytfae Xe ZFv dS go ,g ji srkj skt dfXk;D ]hg hxskg krukel 4,g hrkt kv ytfae akgo ],g krkt skg kjwi krkj akgt 4,g krZ<wi hd srkj ZGlf ytfae dfXk;D ]hg hxskg krukel 4kxspaqgi sl,d dr ytfae krkj kF;v3Tg srskg sL\qt ytfae j,kv krkj dfXk;D ]hg hxskg krukel 4,g kgj yp skt ,g eku kd h_k; rDH j,kv 4KzirFf ],g eku kd henkv Sqg spaqgi ji ekdqe g; udfsy 4,g Cgo kupaqgi ],g hgo krkj 4,g k;x paqgi KzirFf ],g Xe srkj rDH 4,g ji k_k; hd suskg ukoxH skt ],g ZFv kd rDH 4k;x skg ukoxH ]kgj Cgu rDH cv skt ],g ZFv kd KzirFf `,g krukel k; nsH k;D Xe rDH j,kv KzirFf

94kF Xe 'av syNif sd uzi hH g; ],g krUHf k;D j,kv ,g krukel k;D Xe rDH j,kv KzirFf ]hJ ukoxH8

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 693 egaP

4aSkt skg nwt,ke7j,x eg 4,g k/kc hxnwt,ke hjkeg ],g nwt,ke knl go 4,g nwt,ke go df ,g krki Cgo Skt jxf hH akgt go ]hH Cgd ]Skt jxf hH Cgd go ]ji 'ky,d df ]Xe h'kd ]Xe kuhne df ]Xe kdDe df ]sjxf Xe hykue go cr ],g krkt jxf j,kv ,g krkt Ief j,kv ,g krkt dF jd tsk[7tsk[ kyko sutsk[ unf ltf 4,g krkt kyp krsk[ dr cr ,g krtsk[ dr ct slm kyko sutsk[ Syflb 4,g hHv ],g Cg; ],g Cgo go j,kv~~~4kxSkt hykue Bskd ]akg7akg~~~ ]kxSkt Cgd sutsk[ 4kxSkt lky,d ]kxSkt joskjluke Bskd ]kxSkt h'kd Bskd ]kxSkt kuhne Bskd ]kxSkt kdDe Bskd sutsk[ skr 4,g j,kv Cgd hg cyre kd tsk[ 4kxstsk[ Cgu hHv j,kv Cg; hH Bskd dfXk;D 4skg srkt yduf jwn eqr s l gto hd tsk[ 4,g Cg; j,kv hHv go 49oku LXS j;gf t\b hg t\kdcf8 4skvki j,kv sktsk[ re 49LabkG LXS dhl Iku wL8 4sxskdl ki u eqr j,kv sktsk[ 9LabkG Iku yof w; LXS dhl8 ],g krgd slskvky 4,g upo rqHnv rqgc kd slskvky 4,g kvqg hg kyef go unf lm 4,g hrkt skg hjwi tsk[ unf lm ]Sx sk[ unf ltf udfsy 4Sx sk[ hg nq[ ]Cgu kyef skr go df kvqg kl j[fkv udfsy ]h[l sF syduf sutsk[ 49;kjsg jhcd k;x ]h[l sg rjsg rjsg8 4k;yf uhN hg skd nq[ su tsk[ df k;ki Xe j[fkv 4skd hldf sF syduf sutsk[ 4kF u ;kim Bskd j,kv 4k;x sk[ hg Te jGf srtsk[7srtsk[ df ,g upo kd jhcd 4kxSkIef sjh/7sjh/ slm oHquv 4,g nq[ j,kv ],g kyp suki hHv rDH 4,g krsy ki Syflb ]k;nf sk[ skd suiv su KzirFf 4,g krsy ki go ],g krsn sk[ skd suiv skt j,kv 4kxsn sk[ go ]kxSkpc skd suiv skt ],g upo kd llht 4srkt skg u eg ]srkt skg ;1nv eg ]srkt skg iWv eg ZGlf ]kF knl skr kekeji Cgo j,kv g Cgo ,g akgt go cv ]kgj Cgu ykol Bskd kd sukt cv ],g kgj kt Cgu Gjr hd hldf go cv ]kgj Cgu ;que , cv ;que ],g ZFv kd KzirFf 4,g ;que hHv udfsy ]kL\i yp Gjr hd kekeji skt ;que ],g cyre kd rDH 4Tg aSk{hrzi ;houke cl s; 4awg hgj jd k{hrzi jd ysk[ jk} Syf sjkgqr Te cv 4skvkt kv eqr j,kv hn ktl tsl df ,g hrgd go 4hd rDH dS 4,g Igkypf hd heszi dS Igkypf hjkl hdlm 4Tg ;houke sL\c so df Tg rqHnv Xe ZFv lb 4Tg rqHnv sL\c rhx sdlm 4,g hgj kypf hurdf kjhe 4Tg hd ;que aSk{siv ]aSk{akdkv cl hdlm j,kv 4,g ;que go hHv udfsy ]Gjr hd kekeji hd Wq' skr k_k; sulm df ,g ZFv kd rDH 4,g kekeji kl,t k;x skg kl,o hH ;que df ,g ZFv kd KzirFf 4Tg srdl gd s l gjr Xkuskn eg cv 4,g unsouf Syf sd ukoxH hgo ],g krkypf Cgu k; ,g krkypf hH skt go cv k; 4,g kuZFkzi hgo ,g krjd hH skt go df Tg srdl gd kl eg cv k; `sjd hdldf `sjd u,kd dfXk;D ]krjd Cgu hH kuZFkzi go cv `Skypf u,kd dfXk;D ]krkypf Cgu hH skd ukoxH go cv 4k;x skg iWv skt rDH ],g ZFv kd KzirFf 4,g Cgu k/kc Bskd sl Gjr hd ukoxH ],g sl Gjr hd rDH ZGlf k/kc Syflb 4,g krkt skg uyef unf lm ,g krkt skg iWv hH rDH unf ltf ],g iWv skr ukoxH 4,g oHalv uyef dr cr ]skvkt skg sl,t suskg7u df skvkt skg u sl hH eqr dr ct ]skL\i u Bk[nf df skvkt skg u sl hH eqr dr ct df ]skyef u sl stsk[ df skvkt skg u sl hH eqr dr ct df ,g krkt Sk[lf jrajuf g; hH Xeg wr rfakH lb dfXk;D `jkiv kiadquv hjsr ,g Xk;D 4s>qr Tg srki Cgu hH Cgd ]kryef Cgu hH Cgd sl stsk[ wr df ,g jkiv kiadquv hjsr 4krkv Cgu Xe L\di wr df ,g jkiv kiadquv hjsr 4krL\i Cgu Bk[nf wr df ,g jkiv kiadquv hjsr df ,g k;nf nko;/ skd kekeji ],g kgd su ZIkgdb jhdG rqHnv rqgc dS 4,g oHalv uyef j,kv hxSkt uc ykohn skr Skt uc ;1n go 4,g krdl kt kcwL Xelm Syflb ],g ;1nv go 4,g kuokHal hd suyef Syflb ],g kiNf go 4,g krdl Cgu hg skg uyef jGf df kxSkt jxf Zkni kL\c kurb skr Skt kv suekl go jxv `skg srkv Cgu Xk;D suekl `skg Xk;D siNf eqr df ,g kNwi jrajuf su XkrDH 4,g krdl skg uyef Z<wi hg sl Ixziv ZGlf 4,g oHalv uyef sllm skr Skt skg Ixzi kekeji jxv dfXk;D `krskg Cgu Xk;D Ixzi kekeji df3,g kNwi su XkrDH sjkl Xe k;ufqn3Tg srNwi jrajuf eg jxv 4,g hjWt kusy Xe yk;[ kL\skF g; 4,g rkc hd ste sL\c g;

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 793 egaP

hdl skg Ixzi gjr hjwi Xe < krZ<wi hd "Qqi 4skd Xk"Qqi hxSkt skg dZ"dkv hurm hxskg Z<wi h_ hurtf 4skd Xk;_f kxSkt skg dZ"dkv kurm kxskg "Qqi Z<wi kurtf 4Tg "Qqi sjwi < df ,g <jkd hg dS kd <Z"dkv surb rfzi sd < 4,g krpV ],g ikral ],g Id <jkd sd suskg ywdrfzi sd okHo skr hrki skg Cgu hjwi tsk[ g; ct 4,g huk'sji ],g kL\hi ],g [qn skr hrki skg Cgu hjwi tsk[ g; ct 4,g 9u'sI8 skr hrki skg Cgu hjwi tsk[ g; ct j,kv 4,g tsk[ jrajuf hdum Syflb 4,g kuskg kd "Qqi7h_ kuskg kjw/v 4,g kjw/v ucf sd h_ skt ],g hg; cyre kd suskg "Qqi 4,g hjw/v kucf sd "Qqi skt df ,g hg; hg cyre kd suskg <,_ 4,g hrtsk[ skd suiv Xe "Qqi skt go ],g cyre kd h_ 4,g krtsk[ skd suiv Xe h_ go ],g cyre kd "Qqi skr X>el eg sl dhO jxv 4stsk[ skd suiv Xe h_ go df ,g okHo kd suskg "Qqi hg sl ],g okHo Nqd kd huki sl,t ],g okHo Nqd kd xkv sl,t 4,g okHo kd Xkthp hjkl hd uoht j,kv sl,t ,g okHo hg sl,o g; 4,g okHo g; 4,g krdl jd lkouf Xe h_ go ]stsk[ skd h_ go df ,g okHo kd "Qqi 4,g hrdl jd lkouf hg Xe "Qqi go 4stsk[ skd "Qqi go df ,g okHo kd h_ skr X>el sl dhO skdlb eg jxv 4,g krdl jd lkouf go Cgo dfXk;D ]stsk[ skd sx go df ,g okHo kd huki 4Tg srki dskj Cgu skd huki j['f sd rZoi 4Xe yh> ,g krjH ]ji j['f sd rZoi ,g krjxf 4,g krkt jH Xe sx huki ],g kx 4,g yh> yh> dfXk;D df kxskg hg; jRm skr sxXNwi eg jxv `,g krkt skg kdb Xe yh> j,kv Gjr hd sphu ,g krxkH huki sl L\kgi sl,t ,g hg kl dhO kd Xk;_f Xk[ky <Z"dkv rfzi sd < 4Sgfkp husy sy Xe yk;[ j,kv Xrkc hl7hL\skF Nqd Syflb ],g Bx skg skr rkc hl7rqgc Xe /acal lb

9`u ,g d;okv krypap hd Xk<kzi Syf sd xskHal dfXk;D `,g oHal xskHal nkc sd /fkel7<Zkouf j,kv /fkel7zc ]/fkel7ekv k;D `kxskg rIf? sl,d xskHal Xe kr;w'ekd rZkFv `sxXkg kn,i spc sl,d nkc sd /fyim hd kr;w'ekd skr ],g hrkv kr;w'ekd sl krZ<wieszi nf; `kF krskg Xk;D kl ]hF hryef rf1r Xgm hg sl lkogl sdum j,kv ]CF hukohn sNhi sdum ak;ifskx Xk[ky7Xkjktg `sF <jkd k;D Xe suskg r"dkv rfv sd Xk;_f rfzi sd <hJ8

4skyskc sygi ]skyskc7skyskc

94Tg hH uzi djwi skn 4Xjd ki hd suykL 'kdzi jkrofl ji uknquv hjkdrfak j,kv hgskof sd <hJ Xe /acal sd 9lDsl8

4,g Bqg Cgu Wq' k_k; Bskd hdutf 4Tg sgj jd ekJof sl ekjkv skt Tg ykohn hl eg 4k;nf jd Wq' eJ Gjr hd suskg stkojn sultf ,g ykohn hl rDH ]Bx skg Wq' jkdqi7[hp jrhH sdltf ,g ykohn hl rDH udfsy ]Tg hH eg ykohn 4,g ykohn hHv rDH ],g jk} KzirFf 4,g ZdG hg kurm Xe KzirFf j,kv rDH lc 4,g krkt uc jk} kuskg7u kjse ],g ykohn hg kuskg kjse 4hdlm ,g Zr' hg dS ]awg Cgu Te ct ,g kryef hHr go udfsy 4,g skt ]awg krgkp skd hlm Te kxsgd go 4skd Xk;rwo7Xk;rwe kxsn dXG go cr 4hxSkt hg kv Xe L\di 9hlDkzi8 `hxsyef dr cd ]hxsyef sl,d 4hrdl yef Cgu rf1r rqgc sl ukoxH Sqg Skuc hg suiv 4kxSkt cM Xe unf sL\skF hH g; 4,g ys[ kvqg k;kuc hg kd rDH g; 4,g Cgu yg Bskd sllb 4,g 9hlDkzi8 g; ],g krsy kuc jnfae hHd ],g krsy [j jdkuc rwe hHd 4,g krgj krjd nwt,ke sl chdjr hd 9hlDkzi8 skd joB rDH Syflb j,kv 4,g nwt,ke7j,x joB dr cr ],g nwt,ke rDH dr ct 4kxsgj 9IXlS8 joB dr cr ,g 9IXtszi8 rDH dr ct df ,g hjWt kusy >el hH g; 4Cgu ,g cv go 4k;x skg 9IXlS8 go 4,g Cgu 9lXtszi8 Bskd hd KzirFf ],g 9lXtszi8 hHv hd rDH 4k;x skg nwt,ke7j,x KzirFf ],g nwt,ke hHv rDH

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 893 egaP

4Tg hrkt hyp hrskg knk; tskj ak;_f ]Tg srkt L\i ed "Qqi 4kvqg lki sd jhokge skt ,g krskg hgo jGf j,kv 4,g krkt yq[ jk} jGf 4,g hrkt hn kKkv skd her,kx k' skr `Tg srjd okuqp surb hH ikv j,kv 2,g kgj yef Xeg Lan kl kd suskg h_ `sxaSkt gj rpfao sl suskg h_ ZGlf eg `sxaSki kOm hg "Qqi Hky kd suskg sjkgqr udfsy ],g Cgu utsk;zi sleqr Xeg ,g hrgd go 4,g Bkv Syf sd o0qc ],g Bkv Cgu Syf sd 0qc g; 4,g krL\i kudq> skd 0qc Syf sd her,kx k' lb 4,g Cgu h_ hyko scuk;uf ],g h_ Co,kl g; `,g jwld kuskg h_ kjkeg `,g k;D jwld kjkeg 4hxskg hjkgqr hjknsetf skr sdwp eg jxv j,kv `Syf sjkeg sxaSkv kjkcqn cd ikv jGf `kxsyef Cgu o0qc skd Xk;_f eg k;D df ,g hrgd skd 0qc h_ dS hd eku her,kx k' cr udfsy 4Tg srjd 9It\fsj8 0qc df ,g kgj L\i Bk[nf Gkl kurb g; 4,g kgj L\i Bk[nf Gkl g; 4Cgu o0qc ]Tg 0qc <jkd kd kuokHal hd sukv sd scuk;uf Xelm Tg hrkv ak;_f ,kl skt df ,g hrL\i Bk[nf rkc dS Gkl Xelb skd 0qc dfXk;D ]k{hn kxawn Cgu df kukt syp sgd g; dr jsn hurb kd 0qc df ],g kyeke kl,t supskl kL\skF g; cv 4Tg srskg htkj 0qc Xe gzxkv sL\c j,kv Xe okcn sL\c j,kv Xe hjwcte hL\c j,kv 2hxsyef Cgu k{hn Xeg df ,g jwld k;D kjkeg df g hrjd rGky[f hd rkc lb hd 0qc sl hrl ak;_f j,kv 4,g kryp uysknakv kL\c kd Xk;_f j,kv ,g kryp Z"?al T g; dr Xkunf sL\c j,kv 4sxXn Cgu k{hn skd Xk;_f df Tg srjd jkdub sl hrl 0qc j,kv 4,g okuqp skd 0qc udfsy ],g Cgu okuqp Bskd kd < dfXk;D ],g k;kv Syfldf u,kd df hrskg Cgu krpV hdlb skr skd < skr 4,g n[ql kL\c hH kuskg lki sd < ub 4Tg kekeji hGkd hH < 4,g Cgu kl ]{bx paqgi hg Syf sd /fyim7ekeji Bskd so ]Tg {bx paqgi ak;ifskx skt lki sd < Bskd 4,g krdl skg hrehd rqgc <Z"dkv kd 0qc ]Xkg Bkv jdskg jqrkv hg Syf sd ku/kl ak;_f s; df ,g Cgu hjWt j,kv 4hxSkt skg hdb hd Xk;_f L\hH hjkH j,kv hxXL\i L\,kn ak;_f df ,g g; kjr[ go 4,g Gkl yqdycf kjr[ suekl sd 0qc dfXk;D 4sxXn Cgu k{hn skd Xk;_f df k;nf jd jkdub s u 0qc 4k;nf jd jkdub sl susn k{hn skd Xk;_f su 0qc 4,g hI? kuI? jknste rqgc Syflb 4Tg "Qqi Z<wi hg sl,o 0qc 4,g sl kryjl yqdycf 4,g tgl 4,g Cgu Z;pkv Nqd skr ]Xkg {bx skg hdb ak;_f Xk[ky lki sd < jxv skr 4Tg hrdl hH pku Fkl sd < 4,g Cgu kl ]Tg hrdl [sn skdum ZGlf 4,g Cgu kl ]Tg hrdl gj hL\[ jdskg hokl ZGlf lki sdum ak;_f 4Tg Cgu Sqg sxkH jdL\skN Nqd skr < 4,g rfFf rqHnv hH j,kv skr Fkl sd < skr 4Sgfkp kugc Gjr lm skr hH Rpf kjkeg 4,g rkc h/kv <Z"dkv kd jhokge 4,g jrhH ct Tg srki skg hHr dZ"dkv jhokge 4hg hxskg 4,g r;krqgc hd Rpf7h_ hH Xelb df sxaSki eg skr ]sdl skg <{hji7dlfuke Bskd hHd dhO hH kd jktg ln u jxv ]Tg srskg sdb lki sd jhokge "Qqi skt skr 4,g krskg kvqg kdq> Gjr hd h_ Rpf udfsy ],g krskg kd "Qqi jhj' df ,g krkt skg kl jkc Bd 4,g kr[j hH yseykr ed rqgc k; 4kr[j Cgu yseykr knl Fkl sd jhj' sl iW hjWt ue 4skg h_ hH sl ue skr skg h_ sl jhj' h_ dS df ,g Cgu hjWt hH kl 4skg "Qqi hH sl ue skr skg "Qqi sl jhj' henkv dS df ,g Cgu hjWt 4hxskg 4,g kr<,_ Cgd7u7Cgd Xe Rpf sdub df kxsyp kri skr Xjd uhctsk[ rqgc hHd eg jxv hH hdub ]Tg Skv lki sd jhokge "Qqi jktg ln skt j,kv 4k;x Cgu k[sn hHd gjr lb eg skd rkc lb dfakykg 4Tg Cgu hukohn ed Syf sd jhokge ak;_f hH jGf udfsy 4jdkv Crdl O,c Cgu hH Iduf sd jhokge 4ak;_f so Crdl Cgu hH wN skd jhokge 4,g dZ"dkv Syf sd Xk;_f hH go udfsy 4,g cl jki slub ]Tg Xrkc hd jklal g; df ,g krgd skt ],g krjd jkdub skd suskg h_ sd hldf ],g krjd jkdub skd suskg "Qqi suiv skt ],g hd sukt jki ],g hd 9lXLXlakI8 sd suskg h_ j,kv "Qqi ku/kl hjkl hdltf lki sd rDf; sl ]Tg hrkt skg hdb ak;uflfk;al jktg lhykp hH lki d jhokge jxv skr 4,g "Qqi dS j,kv Tg ak;_f uhr akgo sF sNhi sd jhokge q/kl jkp akgt 4Tg Bqg r"dkv knk; hg s ak;_f hH jGf 4Tg jktg ln q{Hf j,kv Tg jktg lhykp ak;<fq{Hf hd jhokge hH nwtokc sd ku/kl hjkl lb hH jGf 4,g ku/kl hd sukt skg jki sdlm ],g rxt kd e;uf sd "Qqi7h_ skt go ku/kl hjwi hd jhokge 4,g ku/kl hd susn L\skN skd suskg "Qqi suiv ]ku/kl hjwi hd jhokge udfsy 4Tg "Qqi sjwi hg sl,t < dhO 4Tg Cgu "Qqi ed jhokge 4,g

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 993 egaP

94sF sryp jd[j Fkg ji s/ad sd Xk;_f skn skr hH ht h/akx8 4,g hrskg Ixzi kruhn hdlm skr ,g kryp jd[j Fkg ji s/ad sd hldf "Qqi j,kv 4,g hrskg uhn cr ,g hryp hysdv go ct 4,g xyv uk' hdlm cr ,g hryp jd [j Fkg ji s/ad sd hldf ct h_ 4,g hrkt P\c kejfx hdlm skr s[j Fkg ji s/ad sd hldf h_ 4skd suiv ,g krjd oHquv uhn skr s[j Fkg ji s/ad sd hldf "Qqi 4,g Cgu <jkd Bskd j,kv ]Bskd Xelb 4,g xaP kd orDf; sdlm g; 4,g hrkt skg rokv jd[j Fkg ji s/ad sd hldf go 4Sgfkp Fkg ji s/ad skdlm 4,g dhO hH skr Skt yef hH k/ad kOw> Bskd df ,g kl Xe ikv7suiv orDf; kd h_ 4sdl kt k[j Fkg ji s/ad sdltf ,g Bskd hg u 4hFkl7hxal Bskd u ]ji srkj sd jhokge ,g kekeji Bskd u df ,g g; skr <jkd kL\c 4Tg <jkd Bd sd BkP\p 4,g krkj kd BkP\p h/hl dfXk;D 4,g hjWt kuI,ky Xe iW sd "Qqi jkc dS slm skr skg Ytf hd h_ hldf hd sukt hg sl Zxke sd jhokge jxv 4{ske hrdl Cgu kt h_ df g pl yqdycf g; Xe ZHnal sd srkj sd jhokge ],g pl Xe ZHnal sd srkj g; 4,g ZdG hg kurb lc 4sl akg; ak;_f , df skg hxy hrr dS akgo j,kv skg krkj yskx kd BkP\p h/hl dS ]ji L\kgi Xkg srkj skn df sl,t hg sl 4krdl skg Cgu sl Zxke syko jhokge 4kxskg kF;v Zxke udfsy 4,g Cgu k/kc Bskd3sl sukt {ske ,g Cgu k/kc Bskd Syf sd h_ 4,g Cgu 9IwysklS8 Bkpl ],g Xe ZHnal sd Zxke sdum Bkpl 4,g hrkt kv h_ j,kv Tg dZ"dkv sL\c 0qc j,kv jhokge udfsy 4rqgc ,g Cgu ;kim Syf sd h_ Xe Zxke lm ,g Zxke skt kd jhokge k; ]Xe Zxke lm ],g Zxke skt kd 0qc dfXk;D ]hF Bkpl Xe uFd sl Gjr hd 0qc 4hF Bkpl Xe uFd sl Gjr hd 0qc 2,g Cgu g; ykol 4,g Cgu g; ykol 92hF skr Bkpl Xe uFd lb8 4Tg {bx skg r{fhn ak;_f dfXk;D 6kxSki yp Cgu knk; sl ykl ,kl paki go cv ]kryp ykl Xkjktg Ze/ skt kjse df kgd su 0qc 4Tg sd hukj,g hg rqgc go ]sgd upo skt s uXkgm hH cr hn sn hH k{hn ct j,kv 4sxXn u hg k{hn eg df Tg srjd jkdub sl susn hg k{hn skdum skr 0qc 4Tg hrdl kt {ske so jGf ]kxskg kusy et kd "Qqi jkc dS Xgm 4hxXdl kt u {ske sl ;Zk;i7h_ ak;_f df Tg srgd jhokge 4kgd Cgu upo dS hHd kd ukel Syf sd Xk;_f su llht j,kv 4CF hdQ ak;_f ji 4sF sdqp kt skr "Qqi 4CF hdQ ak;_f ]sF Sx xkH skr "Qqi 4kjkrm skd 'ky lm sulm ]uhynse hjse h_ hjnaql d/fZkol hd xq; lm 4CF ak;_f so ]sF u "Qqi so ]hjkrm suXkgtf 'ky sl ji hywl hd llht j,kv 4{bx skg hdb ak;_f hH lki sdlm ],g Cgu hjqlakc ji OXkv sdltf sl,t llht ]hH lki sd henkv lknm sl,t llht udfsy 4,g kryef utskH skd suskg "Qqi sdum 4,g krdl skg Ixzi kuskg "Qqi kdum skr hxspaqgi lki h_ 4hxsn suNXki u skdum h_ ]ArokHo 4Tg gj gkp kuykL NXki skd orfv dof,t suiv ]skd 9xabhc ydtfkysk;kc8 suiv ]skd 9xabhc yvqlDsl8 suiv llht s k; ]0qc k; ]jhokge 4,g Cgu krko Bskd sl h_ 4,g Cgu <jkd Bskd j,kv ]Tg sgj gkp kukIef skd suskg "Qqi suiv so df ,g hg kurb ZGlf <jkd j,kv 4,g kuokHal hd ukeiv sd h_3hH Xe Xkupo sd 0qc ]hH Xe Xkupo sd jhokge ],g kuokHal hH Xe Xkupo sd llht 4k;df Cgu kd h_ hldf ukeiv hH kl7kjt hH jdywH n;k' su < df ,g g; skr pl 4Tg srjd jkdho skd suskg h_ sd hldf ]Tg srjd jkdho skd suskg "Qqi suiv < j,kv 4Tg srsy jd jkdhxav skd krzxel hd uoht skr < 4,g Cgu hg k/kc Bskd skr Syf sd < 4,g rkc yjl hg rqgc skr lki sd < 4,g krkt sl <jkd tglv hg dS ]Tg srkt sl Xk<jkd tgl rqgc scuk;uf sl Xelm ]Tg srkt ,kl dfXk;D 4sxXkg ed dr cr 4Xkg u Xe jnfae ak;rwe hd Xkjkrov h_ j,kv jd{Fhr h_ dr ct ]sxXkg ed Xe Xkjnfae "Qqi dr cr 4Tg ed "Qqi ]Tg knk; ak;_f Xe Xkjnfae hH tkv
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 004 egaP

9`sxXjd Cgu rZknc Syfldf jhokge8

4kxsyef hg ukeiv ]hxsyef rfak' j,kv [ql Bskd sllb skd h_ lm u ]sxXjd rZknc slb jhokge skr u 4hxSkt skg krI'fv endS skr Skt yef jdkt h_ skd syx sd jhokge 4kxsL\i ku[j kurm ,g kylkG kurtf kd jkpkI'f dS skr ]Xkg sL\[ hH lki sd jhokge 4,g hjWt 9lXILf yZekG8 dS ]9lXILf8 dS hH skr ]Xkg sdb lki sd jhokge 4kF u <jkd kd suskg sdb lki j,kv 4,g Cgu defdkv skr ]Cdl skg hdb ak;_f Xk[ky jxv lki sd < sl gto lb 4Xe orfv ,g gxt huiv hdlm ],g hH skt 4Cgu hg ,g knuV ]Cgu hg ,g /s"uf 4rfho rel 4awg krgd skd < Te drfkv kurtf awg krdl gd drfkv kurb skd llht u ]skd 0qc u ]skd jhokge Te u Syflb 4,g krdrfkv rfho 4,g xaP kd krdrfku rfhov udfsy 4,g drfku rfzi sd joB go skr ]srjd Cgu jkdho skd joB eg ,g krgd Bskd 4Tg drfku rfzi sd u,k; skr ]srjd Cgu jkdho skd u,k; eg ,g krgd Bskd 4Tg drfku rfzi sd jhj' skr Tg srjd Cgu jkdho skd jhj' eg df ,g krgd Bskd3,g krjd Bskd Xe k_ke hurdf 4,g krdrfku hg kujd /s"uf Xe ylv 4,g drfku rqgc u7kL\skF Xe ZFv hldf7u7hldf go ],g krjd /s"uf skt skr sl cklgf sd < 4,g Cgu hH Nqd /s"uf ],g jhj'7ekd skt go ],g jkdho hH go ,g 9xabhc yvqlDsl8 skt go Xelm ],g jkdho hH dof,t Xelm 4,g ku/kl rfho hd rel Xe uoht sd < 4,g klgf kd ku/kl hdub /s"uf kd orDf; dof,t ]Xe rDf; sd Xkxsky sjkl ub ]llht ]0qc ]jhokge skt g; 4,g krjd oHquv kd kruhn rqgc hH go ]k[j Cgu Fkg su h_ hldf ji s/ad sdltf "Qqi kl 4,g kryef Nqd rqgc hH skd "Qqi ],g krkt yef Nqd hg skd h_ df ,g Cgu kl jdsy kjkgl kd s/ad ZGlf g; 4,g hH kusn Xelm ],g Cgu hg kusy ZGlf Nqd g; ],g Cgu kl 4,g hrsn jH sl kejfx hH skd "Qqi lm ],g hrskg rofkoj,kx nq[ skr ,g hr[j Fkg ji s/ad sd hldf ct h_ yosd u df ,g rkc hd ste sL\c g; j,kv 4,g g; hg hcw[ hd xaP sdlm j,kv 4,g xaP kuiv kd suskg h_ sdlm 4krdl kt k;kuc Cgu "Qqi skd h_ dfXk;D 4,g kvqg ukldqu kjgx skd rfkt h_ 4kxawgd Cgu Te kl ,g kvqg kn;kG skd rfkt h_ j,kv 4k;nf L\skN jdkuc "Qqi chjd7chjd skd Xk;_f hl7rqgc su h/akx Syflb 4,g Cgu hjgx rqgc >el hd h/akx Xe /acal sd orDf; sd "Qqi j,kv h_ udfsy 4,g xyv rkc go ],g /skjof kd kFo; dS 4,g xyv rkc go ],g /skjof kd kjiaji dS ZGlf 4,g Cgu rqgc >el hd h/akx Xe /acal sd 9xabhc8 sd "Qqi j,kv h_ g; 4dhO Cgu ,g g; 4dhO Cgu ,g g; 4,g kgj kt k;df ywdrfzi sd okHo yqdycf g; Xe ylv 4Tg hrskg ewyke hrskg rlfzx sl >skc hjkH ak;_f Bqg hcn sphu sd Fkg sd hth/akx j,kv ]Tg srL\i ewyke Cgu jnaql rqgc Sqg s[j Fkg ji s/ad sd Xk;_f hth/akx ]dfakykg 4,g Cgu <jkd Bskd j,kv ]Cgu hH Nqd j,kv ],g xsk;zi dS Gky[f d kjiaji hcay dS g; 4,g krdl kt k[j Fkg hH ji lm ]Cgu jskted surb hH s/ad sd h_ df Sgfkp hujd k<"sk? s g; skd "Qqi hldf df ,g krxy skd h/akx akgo ]skg k;x skg kd Ifskd ;hr}f ]skg k;x skg 9hLXdsl8 hg kuskg kd h_ akgt 6Cgu hHd sxkv ]skg hgj sNhi hg knl h_ akgt3Cgu hHd hd dS jcau ]huxf{k0v hd skn jcau j,kv3skg hgj huxf{k0v h_ hg knl akgt ]skg k[j Fkg ji s/ad sd "Qqi su h_ hg knl akgt ]Xe dqe lb 4,g Syf sd k<"sk? "s'of hldf kuyp jd[j Fkg ji s/ad sd h_ kd hth/akx 4sF sr[j so hH cr sF Cgu sP\wc 4sF Cgu sP\wc ]Cgu

9`Syflb ]sF sP\wc8

4,g kyp Cgu jd[j Fkg ji s/ad sd h_ hldf hHd Bskd 4Tg "Qqi sygi so sd rfakH lb n;k' ]Tg syp jd[j Fkg ji s/ad sd Xk;_f ht h/akx 4Sgfkp husy sy Xe <{ dS hH go ],g BkOm rkc hd ht h/akx skt g; 4hxsL\i hujd rkc sNhi hdlb

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 104 egaP

`Cgu k; sxXjd kl df Tg srNwi eg skdum ]Tg srsy kuc ykol eg skdutf ]skd Xkthp Cgm ykol eg hHv 4ykol g; sxaSkuc Cgu eg hHv `Cgu df ,g hysk[ [akv suXkgm df sxXNwi eg jGf 4kxSkt skg hH g; jGf skr ],g iki kuysk[ [akv df Xy kuc rak0lf j,kv Xy kOm ykol dS hHd eg jxv `Cgu df Tg srysk[ [akv < df yd Tg srdl gd eg 4Tg srdl kuc yd hH skd Xkthp j,kv eg ]k;kuc Cgu skd Xkthp j,kv sueg hHv 4k[j Cgu ;r kd uoht ],g k;nf kuc k;el dS skd xskHal sueg 4hxskg BkuOfd rqgc Xeg 4,g ;r dS kd uoht ],g Cgu k;el ],g Cgu uzi ],g Cgu ;h<jkpof xskHal Syf sd < 4,g hd kekeji hH rfzi ]Tg srgd go 6Tg srjd jkdho skd krIduf hd rfzi < udfsy 4,g krskg Wq' _s{ hg kd kekeji jGf sxkv sdlm 4Cgu ;kim kd rfzi sxkv sdlm 4,g xskHal go ],g krku erIduf skt ji yr sd rfzi 4,g xskHal go ],g krIduf skt hj[fkv hd rfzi 4,g Cgu ;kim kd rfzi sxkv dlm 4aSkt kv Xe 9hlsehIab ydtfkysk;kc8 ]Xe krIduf7dof,t huiv jhj' skn 4,g Cgu ZFv Bskd j,kv 4,g hrdl ky s Iduf Xgm rfzi df surtf ]aSkt kv Iduf surb jhj' skn df ,g hg kurb ZFv kd xskHal `,g k;D hg ZFv kd xskHal 4,g k;x skg kL\[ Xe Iskv hd Xkykohn ]hd Xkrak0lf hH go 4,g k;x uc ykt yIft hH <{ kd orfv kl,t xskHal Syf sdlm 4,g Bx gj Cgu oHal hH thp ugx hl,t xskHal Syf sdlm ]kvqg kjH sl knuV rfzi sd uoht ]kvqg kjH sl okur ],g kl,t henkv dfXk;D `,g oHal xskHal Syf sd < k;D df ,g krjd Wq' kuNwi henkv 2,g rjxskHal orfv kjkl g; `,g uhy Xe kyhy dS hd xskHal rxt kjkl df srNwi Cgu eg `,g oHal xskHal Syf sd Xk;{fi ]srNwi Cgu eg `,g oHal xskHal Syf sd XkywG df srNwi Cgu eg 4,g Cgu uzi Syf sd < ],g uzi xskHal Syf sjkeg 4,g Cgu oHalv hH Nqd Syf sd < `,g oHal rkc hl,t xskHal Syf sd < k;D df Tg srNwi eg df g; rkc Bx gj 4kvqg tgl g; 4,g Cgu Z;pkv Bskd 4,g Cgu Z;pkv skr ]skg k;df jkdho su Xk;_f Xkjktg jxv skd <_aekv lb 4,g <_aekv ],g <_aeuf orfv kjwi kdum 4Tg sgj kyqc go ]Tg sgj jd Z'i go 6Tg sgj wN go ]kxsxy kl skr kxSkt skg kL\[ hH jwn Bskd jxv sd < 4,g hrdl uc hrskn sl jhokge hd skjkF hjusg 4,g krskg Fkg ZGlf ]Cgu hg krskg Nqd Xelm 4hrskg Cgu kjk/ Bskd Xelm ]hrskg Cgu ex Bskd Xelm ]krskg Cgu Nqd Xelm 4,g krskg Zknqe yqdycf Fkg j,kv 4,g krsn sn Fkg ZGlf ]krsn Cgu jRm skjkF hjusg dfXk;D 4,g k;yf sy Xe Fkg skd k[k' h[wl hd {1o ,g krxy kl skr ]Skyef Bskd Fkg sl skjkF hjusg jxv df ,g kgd Cgd su uZleb Xe /acal sd skjkF hjusg 4,g jFi df kxsyp kri skr hH kxSqN Bskd ]sxaSkt gj sL\[ gjr hd La[ky'f dS jhokge df kgd suTe sl,t 4Tg <_aeuf dS ]Tg Sqg srjkdqi < df sl,t 4kxsL\i hg kukt lki sd < ],g krdl kt k;kt lki dr akgt udfsy 4,g hjlwn rkc go ]skg u hg ;kim kd sukt sxkv df akgt 4,g krdl kt k;kt lki df dr akgt ]kxsL\i hg kukv lki skr hxSkt lki sd < jxv 4lki ,g hrjxf df hxSki skr hxskg hL\[ jwn jxv go 4hxSkt L\i Xe ydfqe skr hxsgkp ku[j kylkG Bskd h_ Bskd jxv Fkl sd < 4,g j,kv yqdycf rfFf Fkl sd < udfsy 4krdl kt k;df Cgu 'sozi Xeltf ,g kjs? dS kd orfv dum 4krdl kt k;kt Cgu lki sdum 4Tg hr[j e;kd knl kylkG djfkpi,kv dS Xgd eg skdltf ]lkilkv s sd jhokge ak;_f Syflb 4,g xaP kd suskg kuiv kdum g; 4,g Cgu kl ]Tg sgj kt sujd ukeiv kd h_ Bskd go 4g Cgu ;kim Bskd Xelb ]Tg sl jhokge 4,g Cgu ykol g; 4skg u jRm Bskd ]skg u 9lakijf8 Bskd sl Gjr hjlwn j,kv , SqN skd hldf go3,g krskg sllb ukeiv ]skvqN re df sn gd Bskd df krskg Cgu sllb ukeiv kd h_ j,kv 4k;yf y Xe XkFkg hg La[ky'f Bskd ]kxsxy kl jxe 4skvqN re df Cgu sxXgd go 4kxsjd jkdub slm orfv kjwi kdum s 4sxaSkt gj sL\[ gjr hd jFi go ]sxXjd Cgu jkdho yqdycf slm jhokge df sxXjd Cgu rZknc Syflb jhokge

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 204 egaP

4,g hrjd kuekd hl,o ]syef Fkl sd hlm skr syef et hH kjkcqn jGf Fkl sd dS 4,g hrjd kuekd hd suht et7et Fkl sd dS h_ 4hrcM Cgu yqdycf sl dS h_ 4,g krkt cM sl dS "Qqi 4krki sn Cgu [ql hH hHd slm dS go 4,g 9lesxhyski8 "Qqi 4,g Cgu hjWt kl kxsgj hH yd ]dr cv ],g 9lesxskuske8 Rpf kdlm 4,g hrgkp kugj jZHuf ji dS go~~~ 4awg krjd rkc ]Cgu

9`hl,t k_sisk;yDf8

~~~4,g hrgkp kugj jZHuf ji dS go ],g 9lesxskuske8 kFo; drfkzi hd suskg sdlm ]xaP kjkl ]orDf; kjkl kd h_ 4,g <jkd kd susn u 4,g hH uOfd kusn hHv 4h;ki sn Cgu hHv 4s;ki sn h_ n;k' cr ]sxX;kt xy Z"o jktg skn jktg j,kv hHv n;k' ]h;ki sn Cgu jRm kd < h_ ]Cgu 4,g krsn jd jkdub sl suht go kF;v ],g hrkt yef knl hurm Sgfkp sltf kr_aro hurtf 4,g Cgu ZFv Bskd kdlb 4,g ywtGf rkc g; dfXk;D 4hd suskg hn Cgu kr_aro slm su "Qqi df ,g Cgu <jkd hg kurb 4Bx Bkcn h_ df ,g Cgu <jkd hg kurb 4Tg <jkd Nqd `,g <jkd k;D `,g rkc k;D `Xkg r"dkv rfzi sdlm "Qqi Xk[ky df hdl skg u Xk;D h_ tgl hurb Bskd 4kF Sgfkp kusn skd h_ ckot /kdS skd < 2u hF Sgfkp hg huskg skr h_ /kdS `hdl skg Cgu ji ho1i Xk;D h_ tgl hurb df ,g krdl kt kNwi 4Tg "Qqi tgl ra;v3Tg "Qqi tgl ra;v < skr ]skjkrm kep ikv udfsy 4hxsL\i Bk[nf sl gto hd sep dikv go 4hxsL\i Bk[nf L\cL\x Nqd7u7Nqd Xe < skr sxskjkrm Cgu kep go 2kyeke ,g ydfqe rqgc 4skn jkrm s kep skr ,g ku[sn s>qe jxv Xgqr ]Tg srgd < j,kv 4sxX[sn skd < eg sllm ]kxskg kd l;lfw;d k; ]kxskg kd Ibk k; ]kxskg kep kd 0qc k; ]kxskg ji [akv hjkeg kep kd jhokge skr k; skr ]Tg sr>el skd < eg hH ct 4,g krkt skg ydfqe rqgc ku>el skd < Syflb ]Cgu k;df reuf skd hldf skr su < ]Tg Sqg reuf eg slum Tg srjd reuf skt skr 2,g k;D ykol kd <Zkeuf 4,g dhO go ,g skt ]Tg srgd go ]srjd Cgu hg reuf skd hldf < Xe ylv 4k;df Cgu reuf Xeg su < 4Tg Sqg reuf slub eg dfXk;D ],g uklkv knl Xeg ku>el skdub Syflb 4,g hd ;r suub ]l;lfw;d ]negqe ]llht ]0qc ]jhokge k;k; hd Hq'v7Hq' sjkeg ]rak0lf sjkeg ]jkpof sjkeg ]rxt kd Xkvk<jk/ hjkl hjkeg 4Tg hd reuf su negqe j,kv llht ]0qc ]jhokge aSk<jk/ hjkl hjkeg 4,g krkt skg hg tgl kukt skg Fkl sdum ;k;v d/fZkol Syflb 4,g uOfd d/fZkol ku>el skd < ji ho1i hjkl ]uklkv ku>el skd negqe ]uklkv ku>el skd llht ]uklkv ku>el skd 0qc ]uklkv ku>el skd jhokge 4,g yIft knk; slcl Xeg ku>el skd < Syflb 4Cgu jkdhov df ]ZGlf ,g cyre kd jkdho sd < 4Tg srjd Gky[f sd jkdhov skr Tg srjd jxv hH jkdho eg dfXk;D 4Cgu jkdho Xe kFv sjkeg df aMkjgskn jGf Te 4,g jkdho ]rfho ]htkj ZGlf hd suht tgl Xelm ],g krkt skg skt 4,g kla'zi Bskd u ],g /skjof Bskd Xe ue sd < u 4Tg Cgu jqrkv < skr ]skg rIf? u 4Tg /yim < ]Tg 9ycsysov8 < skr ]Skt skg 9xuVi,g8 ]Skt skg rIf? xskHal df Skt kv Iduf surb <{7eszi kd hldf jxv ,g Cgu ;Z<uf Syf sd < 4,g kryp jduc ;Z<uf kjkeg hH xskHal 4Tg srpskl skr Tg srjd Cgu ]Tg srpskl skr Tg srjd 4Tg srpskl hH skd xskHal eg 4,g k;yf kuc 9ydtfkyskdbkl8 ]dlfuke skd xskHal sueg 4,g rykg chtv hL\c hjkeg 4sryp Cgu jdpskl skdlb 4Tg sryp Cgu go sl kurpV hdlb 4,g krskg Cgu ],g kuskg Cgu skr ,g krskg ryfG Cgu 4,g krdl skg ],g krkt skg skr ,g kuskg ryfG ],g Cgu ;h<jkpof xskHal Syf sd < 4,g hrskg BkuOfd skr Cgu ]Xy sy Xe yk;[ skdlb 4,g rfFfiquv hd knZk;e ZFv kd knZk;ev Syf sd < 4,g u?aym kd knZk;e ZFv kd knZk;ev Syf sjkeg 4,g Cgu Syf sdum go ]kd knZk;ev g srsy eg ZFv skt udfsy 4,g rDfqe Syf sdum hg knZk;ev j,kv ,g u/ac Syf sdum hg knZk;e 4Cgu hg sruke so T knZk;e 4,g kr"s'of hdum hg; ],g orDf; kdum hg; 4,g Cgu knZk;e Bskd Xe uoht sd < ],g g; >el huiv hjse

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 304 egaP

srjd 0lf kurb ZGlf go 4srjd Cgu Nqd j,kv Tg srjd 0lf skd e;uf ZGlf nkoiv j,kv 4,g nkoiv ZGlf ],g Cgu e;uf go 4krskg Cgu yg Bskd sllm ],g krkt paqgi henkv /kdS Bskd hHd7hHd 4Ski Cgu kpaqgi hH sdjd ''fskd hjkl hd sukpaqgi skd henkv eg df g; go ],g kvqg Wq' gskikgM dS Xe rxt d0f,kc Xgd eg skdltf sd k;ufqn hjwi <jrakiW dS nkc sd L;k cv 4hjWt kF hg kupaqgi dr Z'nkv lm skd ;que j,kv kF hrehd Z'nkv dr cv 4hF hd ''fskd hd sujd kn,i sueg skdlm ]Sgfkp kuskg ;que kl,t dr cv 4,g kujd rlfdof hg skd ;que lm ],g ;que kl,t 4,g hgj uc kdefwH hd suyef rfho skd krtgl hd Rpf sd ;que jkc hygi nkc sd L;k dfXk;D 4sxaSkt syp srskg dZFkl tskj7tskj < Xe ;ofH cv nkc sd L;k 4,g kgj skg kn,i jkpouqi df awg kruke Te udfsy 4ji ;que ,g rjWt hd jkpouqi 4,g Bx ywH hg k<jk/ hd suskg Fo j,kv ,g k;x skg ;ko kjkeg hg kuskg <Q 4,g k;x skg tgl hg kuskg tglv 4k;x kyp krsk[ henkv sl,t hg kre{ hd suskg tgl dfXk;D 4Tg srkt xsky ed rqgc ]sxaSkt xsky ed rqgc ji lm ]udfsy 4Tg srdl kt xsky rqgc ji lm 4,g gjr hd Fitkj Zxke kd < 4,g hrskg /yim kryGl Bskd hHd7hHd 4,g kujtqx jdL\y hg sl suiv skd rDf; dfXk;D ]Tg gWqn sL\c j,kv 4Tg 9skj,u8 rqgc ]Tg sjdal rqgc Zxke sdub 4hH kd llht 4hH kd 0qc 4kd suTe ],g kd hLaLxi Zxke kd jhokge 4g kryp Cgu hH henkv /kdS , s l Zxke sd < udfsy ]Tg srdl skg /yim henkv scuk;uf sl Zxke sd < 4Tg sryp henkv scuk;uf sl Xe ,kl ji Zxke sd jhokge udfsy 4,g krdl skg /yim henkv /kdS Bskd hHd sl Zxke sd jhokge df ,g hl If1n huiv hjse 4Tg srskg uk'sji j,kv Tg srjkg 6Tg srskg yGlv ]Tg srskg rrfpV ZGlf xsky Xk[ky s; j,kv 4Tg rkt syp srL\y sl suiv xsky Xk[ky Xe <jlquv sd syko surht Bskd hHd7hHd lm 4,g krki rht Bskd hHd7hHd s ],g kuI? go hOwuv hL\c 4,g krkt rht Bskd hHd7hHd 4,g hrskg hg jkg3,g hrskg hg jkg 4srdl Cgu rht3srki Cgu rht udfsy ]Tg srdl L\y sl suiv eg df ,g g; kte j,kv 4Tg aSkrpV hd suL\y hg sl suiv aSkrpV d/fv hd henkv 4Tg ek<jfi sd Z"?al sl okHo hg suiv sd henkv okur d/fv sd henkv 4,g hrdl skg rDqe sl Xkikral j,kv Xkokur j,kv XkvkrpV hg surm Ski >el Xe sjgx surtf kr;que slb ]hgd rkc hd suskg tgl sd < suTe skt g; 4sF <jkd sdlm 4hrdl jd kn,i Cgu sygi sdlm ],g hrdl jd kn,i rDf; kl,t < hH h_ unf lm ]hxSkt skg rDqe sl su[j Xe Isi skd spc h_ unf ltf 4sxaSkt sykgl Xe Xkvkyk'xsk;zi skr so 4sl suykgl Xe Isi skd Xkpc Fkl sd lkdof dufkK,o hxXn jd jkdub ak;_f hnt rqgc dfXk;D ]sxaSkt xy ykl jktg skn7jktg df kgd suTe Syflb 4hxskg BkuOfd j,kv hxskg kn,i ;pufv Xelb skr ],g jZHuf ji Xkrqgc go jxv 4kxsL\i kukxy rDo kjkl slm Xe sykgl sd spc sdlm nkc sdlm 4hxskg ZFelv go suhge ,ku 4Sgfkp kuskg kyko ujd Gf Bskd ]kra;uf Bskd ]djZk/uf Bskd Syf sd Xkpc um 4sxXkg spc sdlm 4,g <jkd dof,t ],g <jkd djfhjk' s ]9ydtfkysk;kc8 knk; rqgc ]hg ,g skr Xe Rpf <jkd kd suskg jZHuf ji dS lb 4hxsgkp kuskg jZHuf ji dS h_ jxe 4hxskg /yim slm rfFf hd lj hjgx hd suskg "Qqi sdlm hg kurm dfXk;D ]sk[j ji s/ad sjse df ,g krdl jd r_faeuf skd XkFkg ]skd Xk;_f hl7rqgc "Qqi dS 4kxsxy suskg ewyke {1o go hg kurm dfXk;D ]hxskg rf1r slm hurm aSkt P\p Xysc hurtf ji {1o dS j,kv 4,g krdl jd r_faekv skd Xkysc hl7rqgc {1o dS udfsy 4kxskg kuP\p hg ji {1o dS slm 4hrdl P\p Cgu Fkl7dS ji Xk{1o rqgc go ],g kuskg jZHuf ji {1o dS slm ],g ysc dS sl,t3,g kuskg jZHuf sltf 4kxSkt gj Cgu ;Z<uf Xelm ]hxSkt skg 9olfhlLfub8 hdlm krjZHuf ]hxSkt skg kuerpfufv skr hxskg jZHuf ji Xkrqgc go ],g [ql kdltf kuskg jZHuf 4srdl kt s[j Cgu Fkg ji Xk/ad rqgc 4,g ku[j Fkg ji s/ad skd h_ 4,g hjWt kusy Xe yk;[ skdlb 4,g krdl kt kvqg Cgu jZHuf ji Xkrqgc3,g kuskg jZHuf skd h_ dfXk;D 4sF hH <jkd dof,t ]sF hH <jkd 9ydtfkysk;kc8 dr cv sdlb 4,g sl gto hd h_ g; ]rzorfi dS k; ]rzohuidS ],g Cgu sl gto hd "Qqi g; 4,g k;yf kojd ;r knk; su h_ g; ],g k;df ;r ed su "Qqi g; ],g /acal kd "Qqi7h_7dS skt g;
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 404 egaP

9`xXup Syf d rjkH Lkt kd rjkHkge jkv s q s s\ , h'o df sxup Lkt kd ec eIS jkv 9lk8 ikv df kxgkp kuNi g; e 4kF a X q s\ , wa w T kvg ji rjkHkge jkv puZ'nl rv kr hH kdlm ]hyp kjk/uoht kt sl h' q , q a s s o 'kdzi hlm ]hHv g kvg ji ec eIS rv kd rfl hd 9lk8 jkdi ltf a , q a a z kFr 4jd Ii jGf kd rkc lb k;i 4g kujd okup phc d h'o k; 9lk X s , q s a 8 e rfFf ukero hHv kd kr;l duf/kv jkv 4kvg jdkt ji ec eIS Xe X Z s q , q rfFf duf/kv rv kdlm ]kvg Hjki kd kr;l ltf l 9lk8 d llht df q a q a z s s kgd uikv jkc dS ;el rjd kpp ji llht e Hnl d < ]hJ ukoxH8 s s Z X Z a s < dhri d uoht iWh'o !@ z s a
4sxXjd jduke e;uf hg skd e;uf eg cv ],g hd jduke e;uf skd nkoiv go ,g hd kn,i sueg k;ufqn skt dr cv dfXk;D 4hxsdl skg jrgsc k;ufqn go sllm ],g hd kn,i dr cv sueg k;ufqn skt df ,g >el huiv hjse j,kv 4aSki sn kFo; dS skd k;ufqn eg jd[sn gjr hd < df ,g kl,t sukt k;df jWt xsk;zi dS 4sdl jd Cgu kn,i k;ufqn Fo dS eg jduke skd l;lfw;d ]llht ]0qc ]jhokge df ,g kuuke kuiv kjse3kxsdl skg g; unf ltf j,kv 4,g hyko sukt hrskg jdrfhzi j,kv ywdquv sjkeg sjh/7sjh/ krtgl hdlm 4,g hyko sukt hrP\c kuokHal hd suyef hu'skj sl uoht sd < skd Xkxsky d/fv jrajuf Xe ;ofH syko sukv sd < j,kv L;k 4,g hjWt kuskg Xe k'nf lm ekd rqgc hHv 4,g k;df ekd defFkzi kL\c su L;k 4sxXI,ky sl jk} sd L;k go3sxXI,ky liko < 4kd hliko hd < kxsuc jk} L;k ]awg kruke Te j,kv 4,g Bqg rIf? rfak dS nkc sd L;k udfsy 4sF Skuc Cgu e;uf sueg go ],g hjWt k;D Syf sd okHo sd ;que 4sF Skuc e;uf sueg go ],g hjWt k;D Xe tkel sd ;que 4hF jZHuf ji XkrjWt hd ;que dfc ]hF Cgu jZHuf ji >el hd ;que kFo; hjkl hjkeg hukjqi 4,g Bqg hjgx >el hjkeg rckc sd ;que 4,g krdl skg cv g; 4kdl skg Cgu dr hHv g; udfsy 4,g kgj sl knl "Qqi kl,t hxSkt skg jqrkv skd susy lj hH Xe Xk"Qqi sjlwn gjr hlm h_ j,kv 4sxXdl jd rDqe ykdr sl Zk;B skd h_ eg skr ]rDfqe sl hjwcte dof,t hdlm jckjc sd "Qqi ]ucayoko dFkv jckjc sd "Qqi ]gxt hd Ifskd ;hr}f kuskg kdlm dr ct ]hxsgj qyZk;B dr cr 4,g krkt L\i ji lm sysdv >skc kd spc dr ct ]hxsgj qyZk;B dr cr 4g Cgu _aro sl iW dFkv dr ct ]hxsgj qyZk;B dr cr h_ 4Sgfkp hujd Cgu kIsp drf,u sl jiM hd suync , skd okHo ]Sgfkp huync XL\t skr skg kuync okHo jxv j,kv 4Sgfkp kukt Xe XkL\t hdlm ],g Xk;D okHo j,kv 4Sgfkp hujd ''fskd hd su>el skd okHo sd Xk;rDf; Xeg skr ]Xkg srgkp kujd kn,i rxt rDqeokur ]uhgikral dS eg jxv 4,g okHo kd h_ g; df sukt ]sL\i u IwI ji lm rfi kdlm skr sL\i Bk[nf uk'sji j,kv lknm h_ hdlm ct j,kv 4,g okHo kd "Qqi g; df sukt j,kv ]Skt skg u rL\fhi sllb hui skr skg Ulzi jd[sn skd h_ hldf "Qqi ct j,kv `Xjd ''fskd Xkuskn hd su>el skd okHo sd Xkuskn h_ j,kv "Qqi eg df ,g krdl skg Cgu kl k;D 4,g kvqg hg; dr cv udfsy 4krkt gj Cgu ;kim Bskd kdlm 4krdl skg Cgu h[ql kjlwn skr Skt skg h[qn dS sl Xe skn df ,g g; kte j,kv 4kxSkt skg h[qn "Qqi skr aSkt Sdf rjfZk/uf e;uf j,kv rfhu sl k{akdkv hd h_ jxv 4hxSkt skg rL\fhi j,kv h[qn h_ skr aSkt Sdf rjfZk/uf e;uf j,kv rfhu sl k{akdkv hd "Qqi jxv 4,g krdl skg ek<jfi hg dS kd k{akdkv lb 4,g ywdquv yqdycf sd okHo sd "Qqi k{akdkv g; 4skg u Ulzi jd[sn skd h_ hjlwn hldf hHd rfi kdlm df ,g k{akdkv hdlm ],g hui dS cv 4Xyp su>el eg skdlm ],g k;D henkv df ,g kgj gd g; urpV jknukeB go 4,g kvqg Wq' urpV jknukeB ]9xdVFV Isukv8 kGn hygi nkc sd L;k 4sxXdl paqgi u cl df Tg

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 504 egaP

hxntV df g Cgu hH kl 4g rkt kg nc uLi Bk[nf [l jGf lm ]g krxy , T s s a s \ q s , s u[sn l iW rxgel gm kt ]g krsy jd kdb gm henkv kt udfy 4g e h s w X s , X s s T X xntV [n ]g Cgu [qn e hxntV df g Cgu kl 4g krLi Bk[nf okup Xe hjql q , X , , \ q kc hd < jkv 9lk8 d llht Syf je 4kg Cgu rlfym l nukv <kzi d a , s s s X s a s jrhH df dr ct g rkx jkv rpku Cgu hg l Okv jkv 4Sgfkp hH Okv S T s , s s X , X g rkx 4Sgfkp hH Okv Sg rpku ]Sgfkp Cgu hg Okv Glf jkv 4Sgfkp Okv q s X q s X Z , X kntV lm 4krkg Cgu Fv Bkd kd u[j ji cd kd hjlkc lt 4g kIym dhO s s Z s s z s q a s , , s l 9lk8 dhri kd hjlkc hd < jkv 4g orDf; rhjiof hg ydycf < z q a , , q 4Tg rkt k[ cl [l ]g krkt s s q , gj e Fkg hg [n e j[fkv 4g rkt yp Skxy jP kd [n eg 4g rjd kd X q X T s s s q T s b ]g rup hg kd [n cl eg 4g xky gj ht e [n cl eg 4g xky Sg dI T s q s q T s s X q T s q s y ji hyl cl eg ]Li eyke hg dhri d uoht jkeg o ]Li eyke dhO hg w s \ w z s s s s \ w s \ s X Lc kd kRpf lknm jkv <Q jkeg Sg dIy ji hyl llht 4g kruke ;to , s q s w wa f hd 9lk8 e g; ]g kruke Cgu ;tof hd llht e g; 4g ryfefl e r;b T wa T T X klB chjd d henkv cjv dS Bkd tkv 4k;x uc et kd 9hIuf;ff8 hg ku s s kt k;kdIy ji hyl kd llht udfy 4hrkg Bx hg yH gm k;ufn n;k' 4kr w s s w X q Li u kurb ji k;ufn kr rkg Sx SkdIy ji hyl o n;k' ]okHi kd llht \ q s s s w s z 4g krkt kg kd 9lk8 jkv kd jkdu ]kd /"uf ]kd j/v ]kd hlknm go , s , s s s a ]g krkg okyG kd uZ'n kt ]9hGlkyGf8 kt e /cl d uoht ji ji jk/kv , s , s s X a a s s w d [n lm jGf jkv 4kvg kdIH ]dofkHkov 4g <{y kd Rpf<Q hH kujd s q , q , kdb jd jkIc kd [n e ylv 4g krn jd reof kd k[l d uoht ]g kr s s q X , s 1 X q s , y jd kdb jd jkIc kd k[n d uoht urpV kl 4Cgu kd rkj hj/v dS s s s X q s s s a e phc d kunf r'fkdi kn ]g kr[sn kd unf l7IkN dS e phc d krkj hjs/ X s X z s , s s s s X s X v kn urpV kl 4g krkt yH kd yG ]g krjd hruxf hd kIkd jdkg L[ l a s , w s w , X a s s \ ki d yG d ckyqx urpV kl 4g 9Ieflfi8 jkv hnko[n e jgx urpV kl s w s , , , q X s 4g ktl Bx , hn kjk} d kekeji ]Cgu uknjo k;x k;nf kjk} d kekeji hxntV go ]g g s s T s j >el hxntV eg ltf 4g yG kd 9ulf yutjfkv8 ]g yG kd iki ]g uoht s , s , , kd ;ue kt df g hgj hr>el kl r;bklB3g kgj gd Cgu eku kd llht q s , wa 3r;bklB 4g ruke ik'Hfv ]g ruke Cgu uknjo kd uoht eg 4g rjd k< T s T s s T s "k? hd jkdhov ]rjd Cgu jkdho kd uoht eg skr ]g krkg kxy 9lk8 j s s s , s i cd l,t ]Skt k;nf kdIy 9lk8 ji hrkN hd ;ue jxv jkv 4g kyko uk z s q , , s s g dkujr[ ek<jfi kd >el lb hdum 4g k>el hg cd kd jhj' d ;ue , z s s q s X s u kxky dek/ rFfdkFr jkl rgc ]udfy 4g dkujr[ kr g krkt xy ji s q s , s , uoht ct jkv ]g Fv kdlm kr g krxy ji cd 4g dpl kd q;e 9lk8 , , Z s , z , w 1

rf`eL

k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 604 egaP

n hHd eg lm ]g Cgu lki jkeg kt df g hjWt ku[j uk; hH g; 4krdl s s , s s , kg Cgu kyko sun [l e un go ]g krky kd [n kd up7up e dr uy kt s s q X s s , s q q q X s s s 4krdl n Cgu [l e un go ]g kry [n e dr uy skt 4Skt uc kyko usn s q X s s , s q X s s s [l Syf d hldf jkv henkv h[n df g oHlv g; 4g krup [n hH Syf q s , q , a , q q sd jln henkv kyko suup [n 4g hrkg Wq' krdrfuv l Cgo 4krup Cgu [qn s w q q , s , s q hg Syf uiv henkv kyko uup [n ]udfsy 4kxSkt yef [n ]Skt uup [qn s s q q q a s q 4g hrkt kg ri hdlm ]g krkt kg 9yGfyqG8 go ]g srkt uxke , s w , s T s a kt eg 4g krkt yef go ]g rkt utk[ kt eg 4g krkt Li Bk[nf go ]g s , T s s s s , \ T srkt u[n kt eg 4g hrkt kg hgo hxntV ]g rup kt eg 4hxSkt uc [n S s s s , s T s q s q yf dlm hxntV 4g krdl up kr ]kup [qn u ;ue nf; 4g krdl up ]gkp s , q s q s q , q s kuuqp kt ;ue jkv 4g k<"k? g; hd ukg d kekeji jkv 4g _ro ;ue s q , , s s s s , , a q 4kxkg k;df Cgu xk;i kd n' 9LLd8 u hldf Fkl d kr_ar s s z s a s s o hH hHd 49h hc I LLd83g krgd _kl Syflb 4g hg kr_ro hdlm hH q s a , Z , a kuup go dfk;D ]g krdl up kr_rji e df krdl gd Cgu g; henkv Bk q X wa q a T s d 4g Bg hg hyef eg go ]g rdl up Cgu hg kd kr_ro dS Glf ]g rd , q X T s q s a Z T s l up cl eg 4kr_ro jiM jkeg g hrnct 4kd ukg _ro g jcte eg q a s , Z s s s a T w 49h hc I LLd jkv ho83g krgd go elm 6g rHnv rgc upo dS kd Z_ q s a , X , q q kl 4sup k;D go df kd henkv g kr_ro 4sup k;D go df hd henkv g te q s , a q , 4g rkt kg O> j,kv e T s s w H jh/7jh/ Ikd Syf dlm 4g rdl kg ld Ikd ji /ki lm ]kg kry[f yG z s s s a s T s s s , s a s , s w yekd klt ckyx ji /ki ltf df g krkg Wq' kuxy unf dS kd henkv l s , q s , , s s m ]g krki ht jkv g krki jd ei jkv g krki [n jkv ]g kry [n kd yG , , , zs , , s , , s s s w henkv kt jkv 4g krkt kg uo yG ]g krkt kg ;l kIkd 4krdl Cgu kg s , , s w , s a s yG kgo ]g Ikd7hg7Ikd kgt 4g kgj Li Bk[nf yG >e df g Xe eH hldf w a T s a s a a , \ w s q wa z T e jWt 4g kuokHlv yG kgo ]g Ikd7hg7Ikd kgt `g krdl ld y[f yG , a w a T s a s a a , s , w dS kgo g Ikd surb kgt df kxgd g; go ]g krup kd kIkd henkv kt 4g a T s a a s , q s X a s , krkt kg nc kuLi Bk[nf yG lm ]g kry up kd kIkd henkv kt udfy 4g s a \ w s , s q s X a s s T s s s a rkg Ikd Sg syduf Syf d k{j hd yG ji /ki hg dS o 4g rLi Bk[nf q s w s , s T s \ hg gjr hd k{j hd yG d ckyqx so jkv g rkt kg _ef jkv hFkl d ckyx w s , T s s , s q hH Ikd df kl dfc ]g rkt Ief Ikd df g Cgu kl 4g hrn jd nc ku[ s a T s s a , T s a n kd kIkd [kv o ]g hrkt ej ]g hrkt lj l yG d ckyx [kv kt dfk; s s X a X a s T T s w s q X a s X D 4g rkt kg nc uLi Bk[nf Ikd lm kr ]Ski jd ei jkv Ski [n l dhO T s s a s \ s a s s zs , s s kd yG d ckyqx henkv Bkd jxv df g hl >el huiv hje 4g kr[n k;D s w s s , s , s go df ji rDf; g krjd jHuf Nd cl 4g kukn [n jkv [l kr e uoht , Z q T X s q , q s X 4g rkt kg nc uLi Bk[nf [n lm ]g krcwL e 'fkj7nukv lm hd T s s a s \ q s , X a k[ql jkv ]g kry jd kdb kd k[l henkv kt jkv 4g [l3g Cgu [ql e X , , s s X q s , T q T X
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 704 egaP

epfi cv kr n LkN yk;[ kd ykxH e kFv jgx rgc ukikt 4g ydfe s s s\ s w X s q , q kugd de oi cv kd ukikt ]udfy 4kF k;kv gjr hd dekkv Xe 0; kt q w s s q s kF BklB7jx kt ]kF de kl ukikt dS Glf 4Sx Ihl? ]hH Skv e k0; , s q Z s X X q um jxv de BklB7jx 4Sdf kni jkv Ly u kde BklB 0;kge kn yNif q , , , s \ s X q q s s 4g k;x kg kdb e k;ufn hjkl gkjxf kLc dS kd 9kIeflfi8 , s X q s \ X , jkv g Sx syp rkg rofkHi l 9lk8 xky yko ujd oHuv kd ikikge sjkl , T s s z s s s s q s o 4g krkt kg ikikge dS uoht gm ]g dIy ji hyl df g rjd oHuv s , s X T s w T s q hH xsky kt ]kg hd uoht unfaun hyl go gkp ]kg hd ke/ hyl go gkp ]skg s s , w s s w s hd kIkj hyl go gkp ]kg hd ei hyl go gkp ]kg hd jkojfi hyl go sgk X w s s zs w s s w p ]ji hyl ]kvg kdIy g rjd oHuv ji 9lk8 kd uiv kt7kt jkv 4e R w q T s q s s s , X pf jkeg k;x kyp krkg Z<ioge 9lk8 go 4g Cgu kun7kuy Bkd llb ]g s s w , s s s s , rkc l 9hLdl8 hg ydycf g; ]g k;x k;kdIy ji 9lk8 kjkpc kr llht 4 s X s q , s s Cgu l llht ]g krkg l 9lk8 et kd r;bklB 4hn hyl skd llht sukgtf s , s s w X ]hng; g rgfkjqi jkv Li so yko ujd kni kd r;bklB ]g Cgu llht yko u w T s , s a s s , s T s s jd kni skd r;bklB df g krgd kl jrjuf e 4g hd kni uum r;bklB ]k , wa a T , , s ;nf 9lk8 sukgtf ]hn hyl kd llht su kxky utf g; 4F rdl kg hH sd 9l X w s X s s s s k8 kucf llht 4g Cgu /cl ;koufv Bkd l 9lk8 kd llht dfk;D ]lkil , a a Z s s X kv d llht krgd Cgu e ]Bg reuf lkilkv d 9lk8 kjk/ hd [n kt g; s T q s q s 4g krkt kg hH 9LbkG , s hjky8 4g krkt kg hH rofkojkx skr ]g krkt uc e/ [n ct `kxkg k;D Ze s , s , , Z q s /v jGf kr ]g ry kuc e/ eg kd [n ct 4g Cgu hH krpc Nd kd uup s T s s Z s q , q s s q gjr hd e/v jGf kr ]g rsy up gjr hd e/ eg ct kd [n jkv 4g kv Z s T s q Z s q , , g oHl l okuqp d [n g; 4g <jp Sg rPc sd rk?ekv 0q; Sg srP\c jke q a s s q T q s \ q s g 4y jd rk?ekv df Skt kg h[n hurb kr;ue hji df g krdl kv hH s s q q w , rDo eg udfsy ]g kry jd rk?ekv Bkd hHd df eg g rukt ]jkc rgc g X , s s T s q , kuql ueg 4k;kv y gxt lm eg kt g okup kd [n d ;ue g; 4g krdl s s X s , q q s q , uc rk?ekv xel df kt ]g krdl uc 9Lbkll yIskI8 df kt ]dr 0; sl z s , w s q j,kv 4g k;nf kpgi dr 0; kd ;ue u okup d [n df kgd ue ct kr , qa q s q s q s q s T s 4g rup [n hH Syf d jklal T s q q s s w ji lb ikv ]rup Cgu Syf hg suiv kr g rup [n Syf uiv ikv ct kr s q s T s q q s s 4g hrgj hrkg rk;jfi jkv g hrgj hre? jgy lknm hd [n Gjr kjkp d T s , T w X q X s lm 4g krgj krkyG yro d [n Gjr kjkp lcl ]ujd u ]ujd Nd uiv , , qZ s q X s s s q s ]uykc suiv ]hiqp huiv ]ukg suiv ]uOc7suOm uiv 4g krgj krdXG xjr hd s s s s s , s , X a gjr jktg hd [n Gjr kjkp uiv ]krkg Cgu h[n kydv henkv h[n Syf q X s s q s q lb 4kxn [n go ]g kup [n sultf 4g k;x kg <ki kje [n 4g krdl sn hg s q , q q , s z s q wa [n e kr ]g kup [n ue nf; 4g lki jkeg kt g rn hgo eg 4g rdl Cgu q T s , q q s T , s s T s s T s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 804 egaP

je 4g krup [l hH Syf d jlwn kt g krgd kd hlm henkv dek/ e 4g k s s , q q s s s wa s T , rup ;u jkv rhxl jkv rhx Syf d k;ufn hjkl go ]g krjd okup kd [ q 1 , a , s q , q q X l e uoht henkv skt 4g krjd ;<uf kd ukg h[n kd k;ufn hjkl cv jdskg wa Z s s q s q h[n e df g kgj gd g; go 4g krup 9u'ueLd8 Syf d k;ufn hjkl go q T , , q s s a s q ]g krup [qn Syf uiv henkv kt Syflb 4g srkt kg dr kjln jkv ]g sry , q s s T s X w , T G cl so 4g dekl hH [n ]g dekl hH [l 4xkg ryfGi hH ikv kr ] , , a q , a q s X q z s xjtqx l lki jkv e k;kN hd {o hldf x[sn Sg rpku jxv kd < jkv s X s , X 1 s X q s s , 4xSkt kg lknm hH ikv kr sxjtqx l lki dum jkv x[n kvg kdIy ji hy s a s s X s s , s X s q l ikv kd llht jxv 4g rLi jo d hjlkc ; ji utf kxSkt pgi hH dr w s T s \ s q a s qa X kukd um g; ]kxgj Cgu refhl hg dr < naukv g; kr xSktc hjlkc < s s s a q a jxv df3g rkc hyko suy >el kLkF hH g;3xSktc hjlkc jxv < kr , s s\ s a q a s 4g krkt uc kyko un nukv go ]g krup k , s s a , q s d nukv kt ]g krkt uc kyko un [n go ]g krup kd [n kt ]kgd ue kl a s , s s q , q s q s s T t jkv 4g okup kd naukv 4g okup kd [l e uoht okup kd < 4g krk , , , q , q q X q , s g eyke jkHkv ]nko;/ ]rhx kd 9L;hIx8 rfi d uoht ]gxuv d uoht ] w w zs z s z q s okHkgv d uoht >e e hjlkc hd < 4g Bx h[j ji kOkv l kFkg uiv h s s s q X q a , X X s X s jlkc hd < ]g k;nf u kjln lm 4g Cgu dhri kd orDf; dum 9lk8 k q a , s X w s , z s d llht jkv g dhri kd orDf; dum hjlkc hd < df g hjWt kuy [ , , z s q a , s j e yk;[ g; Syflb 4kr[j Cgu hjlkc kjln Bkd ji kOkv d < ]g sr X q a w s X X s T kdIy jln ji 9lk8 kd llht df n gd kdikv e hH g; jkv 4g hrLi e s w s wa s T , , \ yke rhjiof dhO >e hjlakc hdum ]g rLi eyke rhjiof >e dhO kr < w s q q T s \ w s q s 4g okup kjkeg hH , q kun kdIy yG ji lm kr n [j hH 9lk8 hxntV jxv j,kv g Cgu Fv Bkd s w s s , Z s kd uyp jdy kd 9lk8 e ylv 4g hyko ukt y e rk?ekv Arrv kd ; s s s X , s s X a s ue kr;l 9ILfl8 ]hnko[n ]hnkolk df g kruke e kr ]g hNi rkc hjlwn q , q wa T s , w 4g Skv lki d llht jdkg rofkHi l 9lk8 ]g Skv l T s s z s T ki d 9lk8 xky jdkg rofkHi l llht df g krgd Cgu hH g; e jkv 4g s s s z s wa T , , Fkg kd kxky yko sukdIy ji 9lk8 ]g krgd e ]g Fkg kd llht elb d X s s wa T , X f g krgd Cgu e 4g hrdl dIy ji hyl kr;que hji l ]g dIy ji hywl wa T , w w s T s llht l,t ]g krdl kg rv kd kr;ue hjwi 0; kjlhr 4g Ly 0q; Lc kn s , s a q q T s \ s \ s s yNif j/b u kde yko 9lk8 d epfi jkv de dS kyko 9hjdfkjkg8 kr s X q s s , q s 4Cgu hH ;/ kurb ]Cgu hH Z , k{hri hurb 4Cgu ;kim Bkd kd suy[f yG gcl yd ]kvkt je kr k;x k> z s w q s s Z e yG >kl 4hgj u kuokHl Bkd hd uy[f yG yd df lt 4g Cgu ;kim B q w a a s s w s , , kd kolf dlb lc ]Skt je kr Skt kg h[qn henkv kl7kjt 4g rgd 9hjdfkj s s s s T s kg8 o kdltf ]g kjiji hcy hd 9Lbkll8 hH lki d ukikt jkv 4g klgf kd s s , a a w s , ,
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 904 egaP

hukpgi u ]g hdl kt hLdi u ]g hdl kt h>el kr u hjlkc hd < ]g , \ , s q a , kvg 0; g; ntokc d hjlkc hd < 4k;x kg 0q; hHr F gj ktc hjlkc q q w s q a s s s q a s kr < 4kvg cr xy ykl jktg kn hHv rP\c7rPc rfx hd k0; nkc sd 9l q s s s s \ X q k8 d llht df g rkc hd te hH jkv 4hH nkc d hjlkc hd < kvg 0; s , s , s q a q q 4krki uc Cgu / a a cl Bkd 4krki uc Cgu yeykr Bkd kjkeg kr kg h[l Bkd 4g Cgu eg h[ql s s s s s q s T 4g rki cL elm eg ]hrkv Cgu rdDnf Bkd eg kr kg h[n hH Bkd 49hLsj T s w X s X s s q s ykv8 ]hg g h[n eg df g g; kr <jkd kygi 4g <jkd rgc dlb 4g Cgu T q , s T q s , BkuOfd e [n d jln 4g rkc hd BkpM hLc kuki jd oHuv klt uiv kd X q s s w , a \ q , s s [l d jln jkv kucL e [l d jln ]kujd 9IilfIki8 e [l d jlwn 4d q s s w , w X q s s w s X q s s s l kg hxkHgl e [l kt Sgfkp rDf; kd Rpf <jk/klv rfv 4g krkt kg h s X q s , s xkHgl e [n hH rDf; kd Rpf <jk/kl rfv 4g rkc yjl hLc kukg hxkHg X q , \ s l e [n 4g rkc uOfd hLc kukg hxkHgl e [l 4g hrdl uc [n k;B jkv X q , \ s X q , q Z , ]g krdl jH l k;B ue kjkeg kr g gj ktc hjlkc < 4g Cgu kr jk;,r , s Z s T s q a , s Syf d sudIy ji 9lk8 Bkd eg df g krdl jd Cgu kni k;B hH Syfl s s , , Z b 9lk8 kd llht 4krjd Cgu kni k;B ]g krjd kni 9hFiS8 eeg 9lk8 , Z , , , X X eeg 9lk8 kd llht udfsy 4jd u kn,i 9hFiS8 Bkd ]rfwHukgl Bkd ]Skxt s , s q s hg k;B Glf eeg hjlkc hd < 4Skt Iky kd jH l k;B eg g krdl k Z Z X q a a , s Z , s g Fkl d hjlkc hd < udfy 6g rki kg Iduf eg Fkl d 9lk8 d llht s q a s T s s s s 4g T <jkd hnk;ufc elb 4g rki y Cgu xkH e nukv dlm kr ]g k;x kg kLc u q X T s s X a s s , s \ kde kd hldf udfy ]g rki krc rfHukgl ikv kr g Bx xy xkv e ukde s T s w q s , X d hldf jxv 4g krkt kg ydfe kulg e ulg d jln udfy ]g rdl kj s , s q a X s a s s w s T s s X s s s s e ukj d jlwn ikv Syflb 4g uklkv rgc kukuc [n kuiv [n kd jln 4 , q q q s w g ydfe rgc kukuc [l kuiv [l kd jln df g rkc hd te rgc hH g; , q q q q s w , s q 4Bki kg Cgu hjlkc hjkeg hjlkc 4g Ski jH Cgu l okHkgv eg udfy s q a q a T s s s ]hgj hrtc hjlkc 4g Sx jrm e 0; eg jkv g hgj hrtc hjlkc 4g Bki j q a T X q , , q a , d Cgu ryfGi eg hH hjlkc hd < df g hnko[n urb eg df g g; cy q z X q a T q s , re kdlb 4kvg 0q; ntokc d hjlkc hd < 4g Cgu /cl ddkr hH Bkd q w s q a , a a s kd 0q; l hjlkc udfy ]g 9i'fu'yjf ydtfky8 dS ]g /cl djfrkv kr s q a s , s , a a a s sl 0; jkv kd 9lk8 4g Cgu /cl djfrkv Bkd kd ukg 0q; l hjlkc dfk; q , , a a a s s s s q a X D 4kvg Cgu <jkd d hjlkc hd < g; 4kvg ntokc d hjlkc hd < g; q s q a q w s q a `kvg 0; kd rjkHkge kr hH nkc d hjlkc hd < df g k;x kNi udfy q q s s q a , w s 4g Cgu hH Nd jkv rDj , q , frfv d <jG dS d nukv kukg kjkl kdum 4g dek/ Syf je e kFv ub s q s a s T s s X < 4g krdl Cgu hg kg jkv Nd rDjfrfv sd nukv Fv kd dek/ Syf , s , q a Z
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 014 egaP

j Cgu kOm hH Nd su < Syf dlb ]dl kt k;kpc uoht jkv dl kt ky q s s , s kI kd 0; lb 4kg u 0; df g Sx Syf jd ;kim cl dlb 4kg u 0; df s q s q T s s q g hd ''fkd hji u < Syflb 4g jk;r kd suLy o kr ]kg Idl ji uoht , s w s T , s \ s s s a jxv udfy ]hnkouoht o kr g 4g Cgu hnko0; 4g Cgu jk[0q; < udfy s s s T T q T s s 2g ykol k;D kd , s \ s uLy dum ]g Cgu hg ;k; ukpc Nd e uoht df g krxy kl kdutf 4g , s s q X , s T rdl kt Sdf jk;r Syf d suLy hg o yod ]g ;k; ukpc Nd e uoht d s , s \ s s , s s q X f g krxy kl kdutf 4g rkv ihel LkF ]g ydfe kr kukv kji 4g srkv , s T s s s\ , q s w T ihel LkF d < l rkj jgx rgc hldf nege 4Syf d 0; g krdl kt s s\ s s s s q q s q , k;df jk;r lm ]nege ]g henkv jkv dS k; 4g krdl kt k;df jk;r kd , s q , , , , s < Glf 4Syf d 0; krdl kt k;df Cgu jk;r hH kd 0c 4Syf d 0; Z s q , s q s q krdl kt k;df Cgu jk;r hH kd jhokge 4kd 0q; krdl kt k;df Cgu jk;,r , s s s kd llht 4g rdl kg jk;r kd ujd Nd Syf d ukpc kd nukv d uoht T s s , s s q s s s a s o 4sxn kxy ji okn kd suiv Syf d nukv d uoht o 4xXLy o kr kg kye s X a s s a s s s \ s s s g ji naukv d uoht jxv 4g d"k? d naukv d uoht kt g rdl kg jk;r s T s s s s T s s , hg o yod kr Syf d suLy 4krdl kt k;df Cgu jk;,r Syf d uLy kd llh s s s s \ s s \ s t Syflb 4krdl kt k;df Cgu h[qn jkv gm df g h[n urb llht 4kg u h , X T q s s H Ghydr hd sujG ykx kdum kdikv df g rn jd uekl hH ykx kjln go s s T s s s w 4krL\i Cgu dG Bkd l Ikp dS dikv df g Sg Iif urb hg l ygi llht Z s s s a s T q s s s s df Sgfkp kugd 4hrkg Cgu hrPc Bkd e [qn llb kr k;nf jke kIkp dS u s \ s X s s a s ikv df g Z<i[n kurb go g uoht kl,t ]g F; kurb uoht Syf d llht , w q , , Z s 4y >el kLkF slb X s\ 4g krdl kt kL\y Syf dlm df g <inukv kurb uoht 4g krd , s , Z w a , l kt kjkrm e 0q; kd < 4g Cgu Fv Bkd kd uLy Syf dlm df g jr X s , Z s s \ s , nc kurb uoht df g krdl kt kjkrm Cgu e 0q; Syflb kd llht 4g srkt , X s T jrm e 0q; < udfy 4krdl kt kjkrm Cgu e 0q; kd llht 4hxL\i ey X s X s s w ke yIft hLkF thp cv 4rdl jkrm Cgu e 0; eg kdlb ]g llht kt g; s\ s X q s , s 4kg kgj ki gd u knk; kjkpc go e pkdl g krdl kg 4kun kP dr s s X s a , s s s yhe skn er kr ]gd kd ukP k>kc ler dr yhe dS jxv Bkd df g krgd q s s s s s s s q s wa s q T ler e j,kv 4kun n hH thed huiv er kr suhN Ikd kjkgr Bkd df g kr s s q s s q s wa gd ler e udfy ]kusy uhN [kv kukn hdlm er ]LkG [kv dS hjkgr kt s q T s X a X s q s s\ a q s jkv ]kujke l jFi Gjr hdlm er ]dG Ib Gjr hjkgr kt df kF kgd , s q s X q s u kjcaxi ukji df g rgd llht jkv 4kun jd uekl dlm kjln ]jke ji s X , s q T s , s s s w s ykx jkgr kIkp dS kt g krgd e dfk;D 6g Sx kg yxki ]xgd llht kr s q a s wa T X T s s X s Xjrm e 0; ikv df kxgd Bkd jxv l llht 4krdl kt kjkrm Cgu e 0; X q s s s X q s kd llht ]g jrm e 0; n[ kr < df g klt upkl hH g; 4g hdl kt T s X q q s , , s s ,
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 114 egaP

<{ lb g skt e <{ lb ]g kt 4g k;kv Cgu hHv go k;kv Cgu hHv kt , X , s , s jkv k;x rhc go k;x rhc kt ]g krgd go dfk;D ]g kyko ukv kt g kr[j , s , X , s s , cklgf kd yd yko sukv go u ]k;x rhc kt g kr[j cklgf kd yd go u s s , 4g k_k; hdlm e <{ l <{ ]9Ieke I Ieke83g e <{ cr ]g orfv hH , X s X w X , X , ct 4g Cgu orfv rDjfrfv d <{ ]g krgd go 4g hnko<{ hnkonukv 4g , s , , a T rkt je jdcn phu dlm o df g krLi eyke knk; kurb [n 4g ry [j s s s s , \ w q T s s jiM uiv djd kdb [n kjkl kd dr cr kxkg rv kd rxt ct jkv 4g s s q s a , T s s ry jd kdb [n kjkl lcr g huc l ct hoi o 4g rgj h[n l gto hd q s , s 1 s T s q s cklgf cy jkv 4g r[j cklgf kcy hnko[n Glf 4rkg Cgu hoht<{ hnko[ s a , T s a q Z s s q Z n Glf 4g rkg hoht<{ hnkonukv hHl 4g hoht<{ < ]kgd Nhi ue klt T s s a T s s T , 4g rsy y e Fkg u'nl o jkv g krLi kukt kg jknhxkH /hl g T s s X Z q s , , \ s s X m kr ]g krkt kv <{ kl udfy 4kF u yk;[ kdlb ]e 0q; xkg ;fl s/h s , s X s X l go 4sxuc jknhxkH e 0; /hl go df kF u yk;[ kdum kd ujd 0; 4g X X q s s q T srkt uL\y hg l ue ji < kr ]hg kxkg 0; cv 4kg u 0q; ]g hy jd ' s s s w s s q s , 'fkd l ue ji 4kxSkt hg l ue ji jGf kr kxSkt hH uLy 4kxLy Cgu sl s s s w s s w s s \ s \ uec henkv klt < 4g jkdc kuLy l uec jGf kr ]hg kxkg 0; df g s , , s \ s s s s q T sr[n udfy ]kg u 0; df g hy jd ''fkd sukgm 4g htkj Syf d ;<uf y s s s q , s X T s Z irfi kr < Syflb 4g hrdl kg BkuOfd kr sync rfFfjfi 4g H' g; d z s , s s , q f g krdl yp Cgu d jd ;r l sygi Bkd lb 4g H' k;D df g krkg ;r , s s s s , q , s e rfFfjfi rfi jkv yirfi g; 4g Cgu ;r Nd e rykg jg ]g rgd < X z , z , q X T s 4g krkt kg ik'Hfv uknjo jkv , s , g krkt uc uknjo ik'Hfv ct ]g rkg <{ l jkv 4g krkt kg jgt r1e , T s s s , , s v jkv g krkg rev jgt ct g rkg <{ l 4g hrkg hNv e rykg jg t , , s 1 T s s s , s X hp Bkd u ]g hrkg hjc u thp Bkd e rykg jg go ]g kt 0; df g srgd s , s q s X , s q T Cgu kl < 4g krkg kd k;nfkodrfu jkv 9lIjf;8 jkv kv/kl l jkre , s X , , w , X q s , kv df klt g Cgu okup kl e hxntV kd < ]kgd jkc7jkc kdikv Nhi u , , q X s s s Te lt jkv 4krdl kt Cgu kIkc xyv l uoht Bkd lb 4g k;kv gjr hd sl s , , a s s s , gf dS d uoht hH kuLy dfk;D ]g rnfukv hH hHr ]g krLy ct rDf; kl s \ X , a , \ , t < 4kxyef lknm hH kr ]Ly u jxv henkv klt llht j,kv 6g krkg r s s s \ , , s nfukv jkv ryfGi hH hHr ]g krL\y ct henkv klt < ]ArokHo 4g sr a , q z , , T kt kg jk;r kd suLy o 4g Cgu Xthp kn e/ jkv uoht Syf d < [n jse s , s \ s T s Z , s s s s 4g rkt k T s s g L[ kd uLy e {i d e/ jkv e {i d uoht < cr ]g Cgu jk;r hH s \ s s \ X s Z , X s T , Syf d rk>el ]g Cgu jk;r Syf d sud> k;rDf' hd e/v jkv ]hg hxLy s s , T , s q a Z , X \ a k;rDf' hd ;e jkv ]g Cgu ;kim Bkd df g krxy kl ct udfy 4g k[ q 1 , , s , s ,
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 214 egaP

hrkg gcl ct 4g krgj kr[yf cklgf kd uje cr g krht go ct 4g krg s q , s , , j krkxy cklgf kd k<d ]g krgj krkxy cklgf kd k<{ d ;el kr go 4kr X , X s s ki Lkt Cgu /cl l rok' hHd go ]9thjhl S t ebkI8 ]g e ;el skt 4 s\ a a s \ \ , X , X g e rok' go g e <{ skt 4g e rok' hg Fkl jkv ]g e <{ < 4g k , X T X , T X , rkt kg /yim kd rok' ]kd 9hIufjIb8 go g krcL Xe <{ kt 4g krkt skg s s s , w s , jki d ;el go ]g krcL e <{ kt Syflb 4g Cgu hH Bkd Bkjgx ]g Bkc s , w X s , s , ay Xe ;el 4g Bkjgx Glf ]g Cgu Bkcy Bkd e <{ 4g rdl y hdcL ikv , Z , a s X T s s q e <{ 4g rdl kt jgx 6rdl kt Cgu scy ikv e <{ 4g hrkg k_k; e ;e X T s s s a X , s X l 4g krkg kucL Glf e <{ 6g hrdl kg ld k_k; e <{ dfk;D ]g Cgu h , s w Z X , s s , X X , g k_k; Sgfkp kugd 4g k_k; hd <{ k_k; hd nukv rel 4g hnko<{ < , a T 4kxSkt kN jkd/v 4g kyko ukt kg rk;wl c a , s s Z l g; jkv hxSki rhc Cgu hH hL? hHv ]kg Li e uiyxki k;D ]g krgd g , \ s s \ X , o ]kr[sn Cgu Z;nkl hH ;el d ;nk;l hnko[n ]udfy 4g ;nkl kuiv kd r T s w q s , Z T k;l `g Z;nkl hg e ;nk;l df kgd suldf 4g krkg kd rk;l klt g krkg Z w , T X w , s Z w , , s Z;nkl hg klo kr ]g hrkv chjd d sukg hji k_k; hjkl ct hd uoht j,kv g T , s , s s w T rkt kg H' ykc jkl ct `g ldf rlG hd kxP udfy ]g xP kuiv kd ikP s s z q s , s Z q X a s , a s c ]g xP kuiv kd hukot ]kd ;nkl g xP kuiv kd uipc e ylv 2kxkg ; q\ , a Z T , a X s Z nkl k;D jkv df g krxy kl jd[n e ikPc kd ueIgf Iko 2g Cgu ckl T , , s X s q\ s , gf Bkd kd ;nkl dlm kr ]ueIgf Iko Bkd 4g Cgu cklgf Bkd kd ;nkl s Z T s s s , s Z T sdlm kr3FkuCoj Bkd3g krkg kPc e pl henkv Bkd ct jkv 2g Z;nTkl ku s s , s w\ X s , , iv kd ikPc `rkg Cgu Pc jkv g rkg jnl hg pc df kgd uldf 4<jkd s q\ s s s w\ , T s s qa s s d [n jkeg go ]sueg k[n Cgu n;k' `krkg Cgu Xe XkywG Sg rjxf jkv g k s q s s s q s , , rkg [l e kyG Sg ry[f Glf df kgd uldf dfk;D 4g krki y [l hH kd s q X X w q s Z s X , s q X w kyG Sg rjxf kd >kl Rpf hnkonukv df g g; kte jkv 4>kl kn sukv ` q s s a a , , a s aSkt kg h[n k;D eg kr ]g gj pku l nukv jkv l gto hd >kl g Cgu h[ s q X s T s s a , s a T q n hg yG ct `g <jkd k;D kd ukg h[qn l hHv ]kn ukv >kl ]g krgd hn w , s s s s s a , konukv `g <jkd k;D kd ukg h[n l hHv ]kn ukv kr >kl udfy3xSk>e a , s s q s s s s a s s a Z q ct >kl ]g krgd hnko[l 4Cgu hg krkg e <{ ]g kr[n e jkrof hnko[qn a , q s X , s X 4krdl kt k;nf Cgu k[k/ eg 4g s X , kiNf [n Nhi d k[l cl ]k[n jd kIym kjt ][n [l rgc ueg ]kxgd g q s s X q s s s s q q s s o 4g [l g; ]xgd llm ikv 4g krkt Cgu Cgd jkv rDjfrfv d ikPc uok , q s X s , , s s q\ , ; cl 6uok; rgc k;yf [n ]kxgd go 4uok; g; [n df gd ikv l hnko[ , q s s , X s X s qn 4xaSkt k>e >kl df kxgd go ]g y[f yG df gd jkv Skt y lki d y s Z q a s T s w X , a s s G kdlm ikv jxv 4Cgu hg kr[n Gjr hd <{ lb go ]g 9LkyD8 hnko[qn w s s , s 4g naukv kdlm kukg ky[ kji rfi d , s q w z s <{ lb ]9lkijf8 kji7kd7kji rfi d <{ lb ]9hIyfcflfkijf8 hji rfi d a w w z s a w z s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 314 egaP

ki ht Cgu e ukero go ]g krht e rhrv kt jkv 4Cgu kun7kuy Bkd sl r X Z , X s , s s s hrv kdlm 4g e ukero ]g e <{ knl ;l dfk;D ]kxSkt kg ydfe rqgc , X Z , X X s q kukyef l ;l kr ]g nk; go jxv `g Cgu kr nk; gr go g ekn kt d s s T T s X q T s s yokp e xdVi Cgd df kNi g; Syf d suukt kr ue 4g hrdl kg rkc Bkd X s w s s s T , s s hd ;l jGf ]kOc jGf ]kgd u Bk>jV 4g Cgu rhrv Bkd kje ]g krsn kIe s , s , s s wa f gm g krkt Pp l k;Pfhl utf jkv 6g krn kjxf gm ]g kry jd jki kd X wa \ s X \ , wa s X wa s s 9ttcf8 utf jkv 6g krn Lkr gm ]g krkt jtx l krkj utf e ]dl Nwi s z\ , wa s s\ X wa q s X T X u ikv ykol d gjr lb jkv dfkr ]n jd kupl kdikv g; ygi jkv Sjf s , wa w s s , d Gke df kgd u henkv lm kr 4sxLi sukrc ekn d yokp df kF k;kv Cgu s s X \ s jdpkl g; 4lki dlb g k;kv djd k_k; hcay hurb henkv go `g okH k; s s , s T D d yokp e xdVi df kNi u Bk>jV kr 4kg ]kgd ulm `kg rkv l xdVi s X s w s s a s s s s s er 4g krgkp kuNi jkv Nd e hHv ]kLkN rkc hd ;l ]kgd u Bk>jV kr q wa w , q T s s\ s s 4g k;kv lki dikv e tk[ hd ;l e df kgd u doq; lm jkv k;kv uye wa s X s T s , s f do; dS lki d Bk>jV jhdG us> Lc rgc dS df hukgd dS g huql uTe q s s \ q , s 4Cgu hg kr[j cklgf go ]g krht e <{ henkv kl 4g , X , kr[j cklgf kd sxkv ]g kr[j cklgf kd Nhi go ]g krht e ;el tkel 4 , s , X g krht e 9hIufjIb8 go jkv g krht e ;el tkel dfk;D 4krdl kg Cgu k , X , , X X s pl rgc rfi d tkel udfy ]g kpl rfi d orfv go g kpl rfzi d q z s s , z s , s <{ skt 4Sx jrm e 0; cv jkv sxjrm Cgu e 0q; df kF kgd dfk;D 4rskg X q , X X X s eyke Cgu pl urm rfi jkeg df kxxy jkc rgc eg ]kg 4g rkt nd ]g w s s z s s q X a T s w T s rkt cL o hH kr ]kF Cgu hH kpkl hHd ukgm kdltf g krkv y kuI? hl w s s s s X , s <{ df g pl urb so 4g pl rgc rfi d <{ o 49Ieke n I I hc I8 T s s T s q z s s X q w q 4Sgfkp ku>el kLkF kdlb cv s\ s 4g pl Lc rfi d < T s s \ z s { o 4rgd Cgu hH Nd g; o 4kxway jd rpf;ki Nhi ]kxy jd ikrkpi ] s s q s z s aw g h[n e ]k;x kg ryx ]k;x kg kjc df rgd Cgu g; o 4kF k;nf upo df wa q T s s q s s hF hd yH sue df rgd Cgu g; go 4rjd Cgu ikrkpi Bkd o ]rxke Cgu w T s s s s s a ke{ so 4g orfv hgo kje ]g uforfi kt hje e <{ lb ]g 9lkijf8 kt k , s , z s s X , a s je l <{ lb jkv 4g kgo g kgt e cv 4g kdp kt cl 2kd ukg hgo ,g k; s s , wa a wa a T , q s s yf kdO Bkd hg ue kr ]g k;x ync cl cv 4F kgt g kgd kgo ynkc cv s s s T s , s a T a a ]F kgt g kgd kgo yG cv ]hF kgt g kgd kgo kxx cv 2kF k;df kn;ko s a T a a w a , a a a s ultf ]kgd hg < go cv ]sxgd go dfk;D 4g Cgu skd ukg ;fl e e 0 a X X wa s s T X ; df kF kgd ultf ]Cgu dQ Syf d 9lefki8 hd < yNif go kr ]kLi q s s s z s s \ kuy y e Fkg u'nl df Bx kv hL? hl e <{ hldf jxv kd < Syflb s s X Z q \ X s 4g krkt kg rLfhi l kvlkv d gjof go cr g krkg uyef ct 4g , s \ s X q a s , s s , krpkl hd gkNcf go cr g krkv ei ct 4g krgj krpkl hg >kl go cr g s s , zs , s a ,
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 414 egaP

]jd rnfukv kt kd uoht ]Skpu kt kd uoht ]Sky[f kt kd uoht ]jd r s a s s s s s s s lfdof kt kd uoht e Ifn hd < 4gd e go ]g k;D e/ e Ifn hd < s s X 1 wa T , Z X 1 4kujd kokn kl kdum kxSkt krkg uOfd kr ]Skt kyp kryG Ii jkpof kdlb jxv ] s s , g k;D e/ ]udfy 4krdl Cgu dkj gm Bkd 4g yIft hxntV 4g rdl gd 4 , Z s s X s , T s g e/ 0; kjkeg df g rdl gd jk[0; cr df g krdl kt kgd 4kg e/v , Z q T s s q , s Z df g Cgu hjWt hH 0; 4kg e/ df g Cgu hjWt rfk' `k;x kgd "Qki kj , q s Z , a a , s r `Bx k[ kgd rDf' hjr 2g kgj jd rkc hd hjkted hld r cr ]kg Syf s a s , X s , w s d e/v e Ifn hd < 0q; dfct jkv kg kL[ uekl 0; dfct 2g kgj s Z X 1 , s \ s q , jd rkc hl,t kdliu hld r 4g krdl kg dlqaiu r ]g krdl kg ohyD r d X X qa , w , s w , s w f kF u kpkl hHd sue 4xk; ;ckn ]g rgd skd utv jkc7jkc < Syflb s T Z , T s qZ 4g hrdl kg krdliu rfk' hl 4g hrdl u , s qa a , c hH 9lIkib8 rfk' hl udfsy 4g dhO hg kukg rk' ]g dhO hg knl df g X s a , s a , T s s ry uke o 4g ry uke dhO hg knl kd rfk' ]9IGflfi8 ]xky lt ylj L s T s s s a s s s , Ic 4kg e/ hg knl rfk' df g Cgu ;koufv 4e uIy d hldf jkv e uIy s Z a , Z X s w s , X s q sd hldf g hgj kg hxk;gl hH rfk' hje dfk;D 6Bx kg dek/v rfk' hje u , s s a s X s a s dfy ]g kgj jtqx l rfk' e 4g Cgu Syf je kuLy g krgd e dfk;D ]kxaMk s wa s a T , s s \ wa T X t jtx l rfk' e ]g kgj Iy kd hldf Bkd jkv g henkv rk' dS ]g kgj q s a T , w s s , wa a wa jtx l rkj e3hH rfk' g rgd so 4g gjr hd kog cl e hxntV hdum 4Xe q s s T a T s , X hxntV hdum ]g Cgu thp Bg hId gjr hd jFi kgo e hxntV 4g yjr r T X q a X T gc ]g 9LoDfyf8 rgc so ]g Cgu hnko Bkd < 4g dhO hg knl 0; df g k q T q T s , q , rpkl hnko0; jkv 4g dek/ hg knl rfk' df g krpkl hnkorfk' udfy 4g s q , , a , s a s , krdl kg dek/ hH 0; jkv ]g hrdl kg dek/v hH rfak' ]gj uk; cv s q , , s s 4kurb ]kg rfk'e/ rfk' 4kurb s a Z a ]kg 0;e/ 0q; ]g rgd hg kurb < ]Cgu `kdlb ]kg u 0q; `g kujd k s q Z T s s , ;D yk;[ jGf 4kxgj hjkt 0; e uoht d ;que lo ]g klt ;ue 4g krkt s q X s s , , , q , kg rkel hH kr Skt kg rkel ]g krkt kg rkel hH kr Skt kg <i ;ue s s s , s s s Z w q 4g krdl kg nc 0q; e kFv hg kn 4Skt kg <i kr;ue k; ]Skt kg rkel , s a X s s Z w q s ]gj u kr;ue kr k; df g krdl kg nc unf hlm 0; 4Skt kg nc 0; d s q s , s a q s a q f g krdl kg Cgu kl 4kxgj hjkt 0q; udfy ]kxync <x ]d 0; xync 9 , s s s s q s q s X usy8 ]sxync Zxke d 0q; ]sxync jk/kv d 0q; ]xync yr d 0; 4kxgj hjk X s X s s X s q s t 0; kd rfkH hldf7u7hldf dr cr ]g dr ct uoht 4g klgf kd jrhH q a , , sd uoht kuLy df g g; kugd kd < jGf 4g krdl hH Ly hrki{i kd n \ , , \ a ukv dfk;D ]g dl kg jknhxkH e 0q; < jkv 4g kvg 0; ntokc d < X T s s X , , q q w s 4krki kg C s gu Xe ukero ]ue kdlm g krdl kg e ;ofH go ]g krht e rhrv kt 4kr Z , s X , X s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 514 egaP

kt kyp Skcn jrhH e kd e je df g krdl Pkv kurb kd hldf ]kg 4hg Te T s T s s wa s\ s a T s e kr kxgj 4hrdl Cgu kg 4hrkg Cgu kekv jk/m ]9xbhc Lkjkc8 4krkg Cgu wa s s a s s hHd kd jln go 4g krkg hg kuiv knl kr kukg ]kd jln g krdl jd hg s w , s s s s w wa ;uHfv 4kxMkt hg gj xyv sNhi e hH kr ]Pkv kjgx hg kurdf 4krdl kuc a T s wa s\ Cgu kekv kd jln ]g krdl hg Pkv kd jln e 4g oHlv go dfk;D ]kxS s s w wa s\ s s w T , a X ki jd Cgu hH Bkd kr kji 4g hd ''fkd hd ujd u k>elku Nd dfkykg ] s s w , s s s X q a g Cgu rjWt hd ujd rklekv kd hldf df g krgd g; rkc hygi Syflb , s s wa 4g hrdl yef kr;kgl e okHofkv uiv dikv ]Cgu e , X Z s s X ujd rklekv 4g hrdl yef kr;kgl e okHofkv7ekv dikv l u>el kd s , X Z s s s s < udfy 4kxkg pku kd < pku kd < ]kxkg kdikv pku kdikv 4kx s s s Skt kg dS pku kdikv jkv pku kd < df ,g Cgu kl `kxdl pku u k; s , wa X D e kr ]g rdl pku < ct `g k;D rjWt hd ukt yp Skj je skr ]g T s T s , s s s s s T s rdl y[f < jxv df kxyef g; kr _l dS l u>el kd < 4g krdl s s w s s s wa kg Ixi e krtgl huiv hH e `g k;D e;uf d krtgl hdlm kr ]g krkg s z X T T s s , s Ixi e krtgl huiv ct rDf; klt < `g k;D e;uf d uy[f dlm kr z X , T s s s s ]g kry[f ct rDf; klt < df Syflb ku>el 4l < g kukt kg dS ] , , s , s g kujd rklekv ]g kukt sNhi df Cgu Syflb ku>el jkv 4g rk;i ku>e , , , , Z l 4g Cgu rjWt hH Bkd hd sujd rklekv ]g hGkd ku>el kd < ]Cgu , s , s 4g rfi d ukg je o;fkn kje `kxkg k;D kje ]kxy Pkv e kd , z s s s s s s s s wa s\ T s s w jln ]kxSkt Pm ji >e kjln ]kxSkt kg hokg ji >e kjln ]kg `kxkg k; \ q w s q w a s D kd kekv hje kr Wd rklekv kd jln e jxv 4Sgfkp huy[f go 4g ke s s a s s w T , kv huiv hje 4g ryx hg rkc hd ujd rklekv kd jln 4g ;k;v Fkl s , s s s w , uiv kujd rklekv kd jln 4g jkpHf; kujd rklekv kd jln ]Cgu `Sk s s s w , s s w t k;D ujd rklekv kjln Bkd kd < kr ]g rjd rklekv kd n[ < X s w s s s T s s q ct jkv `kxWd ld kd < ]kxWd rklekv hg kd uiv e 4g Cgu klo , a s , s a s s T , , hH o;fkn `k;D hH jd `g krdl jd ld rklekv kd jln hldf Bkd X s , s , s s w s 94jd ki hd sujd rri k[jiW hdlm ]hxS X q z s ki jd 'soi e kek;kv utf rfl jkv kr;l7;ue jd rklekv kd < z X X a , q s `jd k;D kr kg kujd rklekv X s s s kdum eg `k;df rklekv cd jkv suldf l xP hgl kd < ]hJ ukoxH8 X , s a s 4g e/ go ]Skt uc k;Pfhl , Z a \ s X kt e uoht jkv 6g e/v o ]aSkt uc Sk/kc kt Xe uoht 4g e/v go ]n u , T Z s a s , Z s uyG ]n u uyG ]n u uy[f kt kd uoht ]Lkje ]Lkr kt kd uoht ]ykL s s s w s s s s s s\ s s\ s s s IokdQ kt e kryGi hd uoht ]suc k/kc kt e nukv d uoht 4g e/ go s X q z s X a s , Z
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 614 egaP

4g Cgu kujd rkl , ekv kd hldf elb ]g Cgu kuPkv Bkd elb 4g yG kd kekv hg uiv kd s X , s\ s X , w s ;rp g; ]g /fyim kt g; jkv 4g 9lIDfS7jk;8 g; 4hg 9g8 ]krpc Cg , , s , , X \ s wa u hH e n;k' k; 4g e 4g ukd e df kryp Cgu kri Nd >e ]xgd ;rp T wa T wa , T q s q s X , s kr ];rp df kg < er df Ni eg jxv <{ lm 4g rpc ;rp u ]g sr , s q X w T s , T pc < l,o7lo ]g rkt rsk[ ;rp l,o7l,o ]g hrkg hLc g; kjk/ lt7slt s s , T s s , s s , s \ s , , ]g hrkg hLc kjk/ g; l,t7lt jkv 4g go ]g kjk/ hd ei kt rfi d < , s \ s s , , , , zs s z s e xP dum ]kg ]d xP suiv ]g ;rp ;rp 4g Sx Sdf rklekv u ]g S X a s a s a T , , T T x Cgu Pkv < e krhx d ;rp jkv e pku d ;rp k; Xe ;u d ;rp s s\ X X s , , X s , 1 s , k; ]e sukg Ixi d kjhe 4g krkt Cgu kPkv orDf; kd < e ukg Ixi X s z s , s\ X s s z d kjhe ]e ukg Ixi dum 4g rjd Ixi kji hg kdlm ]g ]g kt kr o 4g sr s X s s z s T s z w s T T s s s T jd Cgu rklekv kd < so 4Cgu rPkv kd < ;rp 4Cgu hrPkv kd < s s s\ s , s\ s kjhe 4rPkv Cgu kjt ]Cgu rPkv kd < xky lt ;rp k; kjhe ]udfy s s\ s s\ s s s , , s 4g <kei rHnv d ukg hrk?e T z q s s s kv d kr;que jkv 4g k;ufkgd rHnv hd kryGof hd kr;ue o 4g rjd s , T a q q s T s hg kl cl o ]g ryp e kIp hd uPkv Nhi dub ]jhokge gkp ]0c gkp s T s X s s s\ s s s q s ]< gkp ]Ibk gkp ]g h_k'e/ hH urtf ]g u;tfkyk;Ff hH urtf 4g s s T Z s T s , krkt kg jkpHf; hH Fkl d < dfc ]g krkg jkpHf; Fkl uiv yod s s , s s s u Syflb 4hg sxgj ikv ed7l7ed ikv kr urm ]xkPkv l xP dikv kr xk X s s s s s s\ s a s s s s Pkv ikv 4hg kxgj e ed7l7ed kr kurm Pkv l xP jse kr kd < kxwaPkv s\ wa T s s wa s\ s a s s s s\ e dfk;D 4hg e uPkv dlm 4g krkt ync iW kji kd < hg e uPkv d T X X s s\ s , w X s s\ s lm ]kjln 4g krki jd ;uHfv ]g krki Pkv Glf henkv go kr dS 4g sry w , , s\ Z s T duf ek<jfi jgkn e ''fkd lm 4g hd ''fkd hd ujd u kxky Nd udfy s s X s , s s s X s q s 4g rkg hrk?ekv T s s yko uyp sNhi cl ]syko ujd <jdquv cl ];'f cl ]h;k;uv cl 4g rjd s s s q T s ''fkd hd suykL jke hg kd kekv huiv o 4g hrk?ekv o ]g rjd rkle s s s T s T s kv kd jln kt udfy 4g rjd k;g hd jhj' uiv yod o ]g hrk?kv7jhj s s w s s T s s s s T ' yod o dfk;D ]Sgfkp kugd Cgu hrk?ekv eg kdum ]Ar<jk/kl g rjd s s X X s T s rk?ekv xky kt j,kv 4kxkg hH rk?ekv ]hxkg Cgu hg kryGlv jkv 4g k s s s s , , ;yf kuc rf;uf hg kd kryGlv huiv sulm ]g kryp ujd klo kt 4g rp s , s , s , fufl kryGlv go 4g krki jd Cgu rklekv kd hldf hHd Bkd udfy ]g h q , s s s , d ''fkd hd ujd kd Ibk ]g hd ''fkd hd ujd kd ekj ]g hd ''fkd s s s , s s s , s hd ujd kd 0c lt ]g hd u kxky rgc ''fkd hd ujd rklekv kd < s s q s , , s X s q s s s 4kxgj hg e hH jGf e udfy Skt kg kd wa T T s s jln orDf; kjkl kje jkv Skt iNf e HZxrv je go ]Mkt kyp Skcn ]aM s w s , X Z a s s a
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 714 egaP

g Syflb 4g krkt Cgu gj kjln Bkd unf lm g rki kd uiv eg unf ltf , w s T s s s udfy 4krdl ki Cgu kd jln Bkd 4g hg kd uiv Arrav eg knl kr rki 4g s s s w s T s s s s , Cgu knk; llb 4g kjkrdp kd <+ rfzi dlm hF hyef lm >el skt l u s , q s s s s >el kd llht ]rfi d llht Glf go 4g k;yf ki kd llht Te ]g krdl g s z s Z wa s , d kyko upgi lo 4Cgu hH Nd jkv 4g gxuv rfi d <+ ukji ZGlf g; ] s qa s , q , , z q z s s q g kjkrdp kd <+ ukji Glf g; 4k;yf ki kd < ue df gd go ]jd xk , q s q Z s s T s s s ;im kd eku < g krdl kg go ]kxpgi dr kgo jd >el kd < skt u , s s qa a s dfy ]kg 4g /fyim hd ;rp roxkH hg eku kd ukt kg 0' eji lo 4g s a , , s s q s , , <kouf hg eku kd sukt kg 0' eji lo 4g rDfe hg /fyim hd kr0' hlo Z s q s , , q q , 4Sgfkp hupc hg kr0' hje e j[ q s X fkv 4sxSkt gj hg eg Arrv ]xaSkt yH jhokge70c ]xSkt yH Ibk ]xSk a a s w q s a w s a t ywH e nkc < kr Skt hyp hruc >el huiv hjkeg jh/7jh/ >el hd X s s s sjln jkv g krkg uklkv ku>el kd jln 4krki yef Cgu 'kdov Stf d u> w , , s s s w s s el df g hrkg krIduf hurb ]Cgu 4g krkt kyp uxke gkyl n[ g; dukp , s , s a q v kr ]rdDnf hgo ]g hrkv ji hlb rdDnf ct 4g krki n gkyl kdlm kr s , , s s s kg rdDnf hH hd hldf 4g uke0fc kLc henkv g; `g kyeke k;D 4g rkc h s , q \ , , d te Lc g; 4g rki n Cgu kd uiv gkyl ;sk; hurm kr Skt Li ji ikv s s \ T s s s s s \ rchle hgo ]g rki n gkyl ;k; hurtf ikv kr ]Sky lki dikv rchle q T s s s s s q Bkd huiv jkv Skv henkv Bkd jxv ]kxkg k;df oHuv jkc Bd uikv hHd s , s s q s 4Sgfkp huPc >el hg rfzi \ uiv hjkeg ]Sgfkp huPc >el hg huiv hjkeg nkc d uy >el lm udfy s \ s s s s s 4g krkg hxsk;im kjln Syf d >el 4elm g ku>el ltf jkv e yko u> , s w s X , s , X s s el Cgu kylkG dfk;D ]g kryIft hLc Syf d u>el kd uiv 4g ;kim Sy X , \ s s s s , f d >el jkv g hjn dS ]g kylkG dS l jln dfk;D 4d u>el kd uiv s , , w , s s w X s s s s ;ktc g krLi uklkv ku>el cr ]g r>el kd jln eg ct 4g rkg gj [j , \ T s s s w T s s s jk/kv hH d su>el kd uiv eg cr ]g r>el kd jln eg ct dfk;D 4g s s s T s s s w X , hrdl kg hxk;gl >el hd Ibk ]< ]0c ]jhokge e ujd jkdofkv l s s q X s b ]kg 4g kgj jd jkdofkv kuiv kt ]g krgd lm Te henkv dek/ Syflb a , s wa s 4g k;x Li e joH d , \ X a s I>> hjgx jkv ]kvg Cgu jgkc d I>a> lm Bkd hHd udfy 4Skt kg jgkc a , q s s s a s sd I>> jkv Xy Pkv hH kd hldf 4g krkg ue kd uPkv Syflb ]g hrdl xk a , s\ s , s s s\ , a e rDo Bked 4g krdl kg hH hHd kr jk/m 4g hrdl kg hHv kr ]g kuPkv , s s , s s , s\ kd < jxv udfy 4krdl kt kgd Cgu ]rkc g; hxkg cd kr ]g kutk[ k s s s s , s s d hldf jxv 4krLi Cgu kudQ Syf d uugi 4g kt k/ofl hLc ]g rdl kt \ s s , s q \ T s ugi ykdr 4g uklkv knl kusy nhj[ Lid 9LehLj8 df Syflb g krkg u s , s \ s s , s e 4g krkg ue kjkeg kd ujd yH hl 4Sgfkp Cgu hH hujd hHd yH hl , s s w w
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 814 egaP

g >elku ikv kr ]g gj ykc e /acl d < jkeg kr g; df k>el kl u s T s s X a s s s s ikv k; 4sxaSkt y Cgu >el ikv kr ]sykc Cgu e {i d llht jkeg kr g; s s s X s s s ]kpkl suikv 4kxkg hg kdikv 4kxkg Cgu hH kd jhokge ket 4kxkg Cgu kjse s s s q s ket kdlm 4sxSkt y Cgu >el ]sxSkt y [n ikv kr ]g rykc Cgu e {i q a s a s q s T s s X d jhokge jkeg ]g gj ykc e {i d < kr g; df kg k>el uikv jxv s s T s s X s s s s 4g hrdl kg kni , s , 9xLVIjLv8 ]>el eikv hHr 6g Cgu kruke e kl ]g gj gd ryx df 6g T a X wa T T s wa kruke e hg kl ]g gj gd dhO df kg kgd u kl uikv ct g krdl kg T T s s s , s kni hHr go 6kg Syf u rki{i suikv ct g krdl kg kni hHr go3kg kvg , X , s , s q kni hH Nd jrhH dikv e 9jImkduS8 uekl7suekv d krkc ub ]e Z"?al d , q s X a s s X X s krkc ub ]e Hnl d krkc ub udfsy 4g hrkg jkdc rkc cl hlt g jkdc h X X Z a s X T s s X , T s g hl,o rkc hje 4g Cgu rjWt hH Bkd hd sukt y kd krkc hje 4Sbkt y sl X s , s s s X s s m ]e Fkg dikv kg kpc Nd _b ]Sbkt LkN Cg; kd kyG 4Sbkt y jH kd X s s q s\ s X w s s lm kg Bkv 9eLtof8 kt ]kKi kt 6kg Bkv lki dikv >el kt e u>el kd s \ s z s s s s X s s X krkc um 4Sbkt y re j? kd krkc hje 4aSki >el l kryjl jkv krtgl s s X s s , kdum ikv df Cgd Syflb Glf ue ]n LkN jgkc l jk} k; Skt hi skdum s Z s T X s\ s a ikv df Cgd Cgu Syflb go ]Cgd rkc kt ue 4g rn LkN jgkc djd nc X s s T T s s s\ s a jk} >el kucf eg lm g hrxy jdpfQv kt ]g rkt hi >el kucf eg slm s s , s T s s g hrxy jdpfQ kt 4g hrLi k/kc e u>el hH l uxy jdpfQv ]g hrLi , s , \ X s s s , \ k/kc e su>el hH l uxy jdpfQ 4hxkg hxy jdpfQv Nd ]hxkg hxy jdp X s s X q X fQ Nd ]Cgd likv ue rkc hl7rgc kunf ub 4hxSkt kg Ii go ]g hgd r q s s T X q X s , kc erfv ue kt kr sxy e yk;[ kdum ]g hgd phc lb ue kt rkc hjwi ; a s T s s X X s T s T s X s 4g kekeji 9G , lIb ]hIofIfSf8 ]rDf' hd utl ]k;fzi hd Ifl ]Cgu kl ]g kOc Cgd kI s 1 1 , , Bkd rDjfrfv d Ifl 4g kekeji hg uoht ]Cgu kl ]g kOc Cgd keke s s 1 , , , ji Bkd e /kjof d uoht 4hxSkt hrPc jh/7jh/ kOrfi hl ]g kekeji hg s X s s \ s s z , uoht 4kxgj Cgu nH e kekeji jkv uoht jkv kxdl kt k>el uknjo kd s s X , , s s uoht dZoigzxuv 4hxgj Cgu hnkoxk; ]hxgj Cgu hnko/"uf ]hxgj Cgu hnko w q s s s s ;el ]hxgj Cgu hnko[n 6hxdl kg riel7nukv ]hxdl kg hoht7<{ 6hxsdl s q s s a s s s kg tgl l >el hd < kr;l hd ;ue 4g rdl kt gd n' uhr7kn 4sl s q T s s s unf urb g gj jd rkc hg hdlm l,o3Li hujd rkc hcy rgc kr ji lm s T s s s \ a q s 4jd I X i k[jiW r{fl hdlb `hxSki jd 'oi e kek;kv7uoht udf rfl jkv s a s z X X a , kr;l7;ue jdkg rofkHi l kjk/uoht hd < df g klgf kjln kd uzi q s z s , w 4Oc Syf d uk; eg jGf ]rkc hl7hIkN dS 4xjd xk;im eg g X , s s s X s o ]kxkg k;ki hxk;im ji k_k; ueg kt 4sxjd xk;im kd n' Bkd7u7Bkd e s s s s X s s s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 914 egaP

4kxWd jGf ydu hd hlm yd jGf kr g 9Ibhi a s wa kd8 Glf jxv jkv 4hg kxMkuc rhjiof kr ]g jkd_pf e jxv 4k;nf kuc r Z , a s wa T hjiof ydycf dlm kr tkv kF k;kuc _pf kt uikv yd df g krdl gd q s s s s wa Cgu hHd Bkd l>e hH kl j,kv 4Wd xk;im kd kxj Cgm ji 9loud8 jlwn s s q a s X a , s df g Cgu hjWt Bkd ]g krjd xk;im e kd kxj utf ji 9loud8 dS jkv , s wa s T X a , , 4g krkt n ekd hH 9loud8 kd llht ]g krkt n ekd hH 9loud8 kd 0c , s , , s , q ]g krkt n ekd hH 9loud8 kd jhokge >e 4Snf kyG ue ji 9loud8 d , s , s q , s T , s < go ]suekl dikv F sukyG >e xj Nd 4g krn kyG kd kxj um go ]j s s , s q a q , s , s X a i 9loud8 d ukyG lm xj Nd 4krkg Cgu hg cyre Bkd kdlm l 9loud , s s , s a q s s s , 8 4g krjd xk;im kd 9loud8 dS jkd_pf dS lt ]k;df xk;im gjr hd , s , s , s 9loud8 dS ue kr kd < 4g kgd Cgu Syflb ]Skt kg ikv e {iof d , s T s s , a s X s < df 6g kgd Cgu Syflb ]aSkt kg ikv e {i d < Bkd 4g Cgu hg / , s X s s , acl Bkd l < 4g Cgu kun7kusy Nd >e l < ]n gd likv rkc hj[fkv a s s , s q s q s wa s 4g kgd k;D ue df sxSki >el Cgu ikv jGf kr3_' gkp , s T a s q s ]d krk0lf um kg _ef gkp3kg kul >e l Lkv hd krk0lf uikv jxv kr s X a X s s q s q s \ X a s s 4g Cgu okgc Bkd rk0lf ]rk0lf , s a a 4g 9ky8 dS ]g okgc kr >el 4g yjr gjr hd huki kr >el 4g rkv y , s , s , s T s s s X a kd krk0lf Sg rdcf e jktkc d Ihkd7Ielf ]Sk/c7/c ]dDi o kr 4g C q s X s a X a s a s s s , gu klkjH kd >el huiv kdutf ]g rht xky hg o Fkl d k{i jkv kvk<j s s T s s s s X , X k/ jkv krk0lf 4Cgu Fkl d krk0lf jkv kvk<jk/ jkv k{i ]g rht Fkl d , X a s X a , X , X T s s >el ]e >el ]dZoi>el kt ]g kry[ kd Rpf hg dum Glf ktkojn udf X w s , q s Z s s X s y 4xy n ikv kuiv eku 4g ekuv go 4g k;D eku kje df Cgu krgd eku , , s Bkd kuiv tjl dfk;D ]kxkg jHuf ji ikv eku 4kxSkt kv tjl kr 4kg ky s w X s Z w s s [ kd Rpf dikv ktkojn g krgd hg kurb e3xkg dikv eku ]g te hdi q s wa T s X s , kv g; ]gd ekj df ]gd 0c df ]gd <3n eku k;D lm ikv kr Skv tj X X q X X s s l ct jrhH dikv df g krgd Cgu e 4hxkg huc gxt rgc7hLkF Syf d u w s wa T s q s\ s s kv kd tjl ]sxkg y[ rgc u7LkF jk} ]hxkg hyG Ifn rgc u7hLkF ]kxkg k s w X s q q s s\ s , 1 q s\ s vg lkdof kd >el rgc u7hLkF lki dcl e unf ln g; ]g krjd k'kv Te q q s\ s X wa 4g ;e kdlm , w ]kg hPc >el e sukv e >el kt 6g Cgu ;e kdlm ]kg k;kv e >el3skg s \ X X s , w s X k;kv e >el hdikv kt tkv 4kgd ue klo ]kF krLi Bk[nf >e klt tkv X s s T , \ s q , 4g Cgu ulkokv Bkd tkv llb ]g hruc Cgu 9lefki8 Bkd tkv llb ]kx , s s , z s s gd k;D yd 4g Cgu kd lkjH Syflb ]g rDf; hoht<{ hg n[ e jkv 4g wa wa s s wa q T , , k;nf kyG suekl d k[kv hdikv ue k/hl lm g krLi Bk[nf kt >e 6{iof , s X a s T s , \ s s q u ]{i u 6pfQv u ]pfQ u `kun7kusy k;D s>e l < dikv 4xSkt Iky h s q s s s a ,
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 024 egaP

4kxMkxy rDf' hji huiv e uk; df g krjd idl jd [j h{kl kd H a w X wa a s q i e 4kxMkxy rDf' hji huiv e uk; df g krjd idl jd [j h{kl kd z T a w X wa a s qHi e 4kxMkxy rDf' hji huiv e uk; df g krjd idl jd [j h{kl k z T a w X wa a s d Hi e 5y jd idl e ue suiv jd [j h{kl kd Hi 4y Lkt Fkg kukn q z T X a X s q z X s\ X s 4g , hu[j nc [kv gd u e dr ct 4g huyk[ Cgu dr Iuef lhykp [kv kdi a a wa T , s a s kv cv ]g hrkg nc Syf d Iuef lhykp [kv g; 4kxLi kukOm e phc lm , s a s a s \ X s kF;v 4kxkg Cgu l [kv hy[ Bkd e Lmkid 4y jd nac [akv 4g huyk[ Cg s s a q s X a a X , s u [kv phc lb ]g hrkg nc Syf d Iuef lhykp [kv g; 4y jd nc [kv a , s a s a X a a 4g kukt gj Li e k{hri uke dr Iuef ln e <jp Fkp jkv 4g kuNwi , s \ X z , X s , , , g; `g ukd e ]dr Iuef ln e <jp jlhr 4Skt jrm tgl e xsk;i o jk wa , T X s a X z s , v Skt II kjk/ hdum e unf kn7dS dfkr ]g kujd xk;i l jkv huiv gm w X s , s z s s X krkg Cgu kl kd k_ef ln7jkp7kn utf 4g kun xk;gl l rDf' hji lm kx s s X s , s s s w s jd hH kt ]kxSkypf ]kxykL ]kxSkj ]kxpku jhj' 4g kun LkN rDe kd jhj s s s s s s , s s\ q s ' e Iuef ln jln 4kxSkt gj _ke uni dS kd rDf' jhj' kjkl jkv 4hx X s w a , s xt r|of hd jrhH ]hxsxt ktM hd jrhH l Ikp hd lko hd Iuef ln 4S q Z s s kt gj hg lko 4g hun kxy e suLkN7suy lko rDf' hji jkv g huy lko , s X s\ s w , , s hjgx Iuef ln ygi 4n n aSkupl e kr g Su _ef jkp7kn Nd 4Skt kg sL[ s wa s w T s T s q a s \ s Nhi o g kujd jdkg L[ kd k_ef utf 4aSkt Oc gxt huiv7huiv ]g dhO s , s s \ s X , , 4kxdl Oc Cgu Bkd jd yk[ [ s , s s a a kv kg; 4xaSkt yp jgkc so g ku[n kdutf ]sxdQ xky yko ujd Glf Xe L s s , s s X s s s Z a a mkid jkv 4aSkt kg L[ ji uky Nhi o kr kg hrkg k/ofl e ukg L[ gm , s s \ s s s s s q X s s s \ X ]kg kujd uk; jdkg L[ kd k_ef Cgdf~~~4kxgj Cgu Bkd ;kolf d kyko uj s s s \ s X s s s X s d e Lmkid kg; 4sxaSkt kg L[ ji dLl jgkc o g ku[n kd k_ef utf ]akg X a a a s s \ \ s , s s X 4xaSkt kg sL[ ji rkj ]xSkt yp jgkc s s \ s s a s o kg Skv su[n xky kt Syflb ]g dOc erfv 4xOc Syf d uk; eg cv s X s s s , , a s X , s 4jd jkdho ek<i sj X z se 4g krjd ek<i kd kekeji sOc jrhH dcl e rav jkv 4g rhgxuv rqgc wa z s , s X , wa 1 q s llm ]g kul l nukv urb ]uke surb ]rfk' hurb ]ei urb kd krkc hjse , q s a s , a zs s s X 4g hgd rkc hjkl s; e k'kv lb 4g rkt jH hg eg e kFkg jkeg dukp T X X T s X X s v cr g rkt kg hyk[ lcl Fkg jkeg ct 4g rn k[ kd uiv eg hHr ]g T s s s s T s s s s s T s s ry Ldi kd hldf eg hH ct 4kxSkt kg kdikv ktg 4kxkg Cgu ktg Bkd \ s s s Z s Z s s q >e ]Cgu 4kxMkt kLdi e kr3l {iof k; l {i3kLdi kd k;rDo je kr a \ T s s s \ s X s s s Cgu 4kxkg Cgu kni kjr[ kd uLdi s>e unf hldf df kxkg kn;kG jkv dS s , s \ q s , s llb 4kxSkt IwN ;rDo ]hxSkt gj hdkc sNhi >el 4n LkN j,kv >el kd k X s\ X s X ;rDo je 4g Cgu rjWt hH Bkd hd uLdi l krLt kd k;rDo je Syflb s s , s s \ s \ s X s s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 124 egaP

~~~ ~~~4Skt sr a jd Ikp hd lko l jkt ikv ]Xn suykL g krykL ]n uid g krid jhj' 4Xn s s s s , s X s a , a s uxkt ]Bx xkt rDf' 4jd Ikp l jkt ]n uxkt ]n uxkt ]g Bx xkt rDf' X s s s X s X s , ~~~~ ~~~4l jk s s t l jkt 4lko ]lko ]lko 4xaSkt Ief ikv ]hxSkt gj rDf' hg rDf' 4x s s s s Skt gj _ke ti d rDf' dS lc 4jd Ikp hji 4LkN u e jw/v lm g Bg a qa s X s w X s\ X s s , q Wq' huxkt rDf' ]jd Ikp ji rDf' ]g pc Iuef pki ]dhO rgc ]dhO rqgc X s T s a q ~~~ ~~~4l jkt ]l jkt ]sl jkt s s s s s ~~~~ ~~ ~4Skt gj hg lko ikv lc ]y lko ikv 4n sukg g kun ukg kt kd jhj' jk a X X s , s s s s s , v y lko ikv 4Skxy rdkr ji lko ikv ]n uygf g rygf ji7Fkg ]Xn ui X a X s T s , s ad g krid ]n uykL g krykL jhj' ]n uxkt slm ]g hgj xkt rDf' 4y jd , a X s s , s X s , X Gf hji Syflb ]kxSki jd 'oi e jln hgo kxjd kji kd <jp ygi kt w s z X s w s w s s s ~~~4n kxy rDf' hjwi ]Sk X t gj u sNhi Bkd ][sn 4jd Ikp ]jd Ikp ]dhO rgc ]dhO rgc ]dhO rgc~ s X X s X s q q q ~~4Skt rjd Ikp ]Skt rjd Ikp ]Skt rjd Ikp ikv ]g hgj xkt rDf' ]akg a s s a s s a s s , ~~~4hxsxy sukg eyke rDf' hg rDf' jkv hxxkt rDf' jrhH ]jd Ikp 4xSkt s w , s X s s a gj _ke ti d hytcf dS 4Skt kg _ke gkoi d r|of endS 4Skxy rDf qa s a s z s q a ' hji ]aSkxy rDf' hji ]g spc Iuef rkl 4rDf' hji ]rDf' hji ]rDf' hjwi w w T w w ~~~ ~~~4aSkxy rDf' hji 4Cgu ktg Bkd aSkt dF ]jL u l udF 4g hu w Z s X s s , kxy rDf' hjwi ]Cgu hltd hH kjt ]Pc jkv ]Pc jkv ]dhO rgc ]dhO rqgc w a X \ , X \ , q ~~~ ~~~4hxSkt kg Wq' huLkn r|of e jhj' e jsn s ,\ q X X hLkF 4sxt rDf' dfkr g hujd Ikp jrhH hd lko 4jd Ikp ]tr ]tr ]tsr s\ , s X s s s ~~~4Skxy rDf' hji 4g Cgu a w T s s kr Nhi ]y jd yk;[ ]Xy jd uk; Gjr huiv 4g Cgu kr Nhi Bkd df y j X , s s s X d yk;[ ]dhO rgc ]dhO rgc~~~4Skt gj lko hg lko ]lko tr ]lko hj q q s gx 4Xy jd kji o ]g Sx gj sNhi _ef jkp7kn kt 4n kxy rDf' hji ],g unf w s T s s X w hj[fkv 4Skt gj lko hg lko lc 4sNhi pc u hH ikv ]u pc Bkd jkv ] X s s , X e ; d lko g kukt cL e Iuef ln 4LkN jkv y lko l rdkr hji ik s , w X X s\ , X s w v 4xgj ryp ekd jln ]Cgu kr sxjd jh/ ]jd u jh/ Syflb 4Skt gj hg s Xs s s w s X s X s lko Skt yH cl jkv ]Skt xy hg ji lko ue jkl ]rDf' hjkl 4pc eik w , s X v lko hg lko Glf df Skt kg kl e Iuef ln 4Skt y jrhH ]dG jgkc Z s X a s X X lko 4Skt y jrhH ]dG jgkc lko 4jd xk;im kd jhj' gjr hd hudk/ a s X X X s T 4jd W' <jp kygi cv 4 X q s \ Li u k/kc eg dfkr ]sxjd ki hurb ]sxgj sL[ rk' o g L[ u[n _ef kt X X X \ a s T s \ s s s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 224 egaP

~~~ ~~~4l jk s s t Skypf 4Skt gj kukypf Glf ]aSkt yH cl ]Skt yH ]Skypf ]pku ]y a Z w a w a X X kL 4aSkypf jd yk[ ynf ]aSkypf l jkt g kukypf 4Skxy rDf' hji ]g s s s s , a w T pc Iuef uhr ]l jkt ]l jkt~~~4lg l jkt ]pku ]ykL ]lg l jkt ]lg sl s s s s s X a s s X X s X a s s X a jkt ]lg ]lg 4Skj l jkt ]lg l jkt ]pku l jkt ]Skypf l jkt ]sl jkt s X a X a a s s s X a s s X s s a s s s ~~~ ~~~4aSkxy rDf' hji ]g pc Iuef jkp ]dhO rgc ]dhO w T s q rgc~~~4l jkt g kgj kg hH kt ]l naukv l jkt ]l nukv l jkt~~~4l jkt S q s s , s s s s s s a s s s s a kj ]l jkt lg ]l jkt Skypf ]l jkt ykL ]l jkt pku 4g gj jd hH kt s s s X a s s a s s X s s s X T s s jd l jkt 4Xn kxy rDf' hji ]g pc Iuef jkp 4Skxy rDf' hji ]dhO rqgc X s s w T s a w ~~~ ~~~4l jkt ] s s s l jkt ]l jkt 4n sujd ekd kji lm ]g pc Iuef pki 4g Bx xkt rDf'~~~4 s s s X w s T s a , Skypf l jkt ]Skypf 4y u pkdl hH kl kjt 4g gj jd hH kt jd jd a s s a X s a T s s X yk[ ynf ]l jkt ]l jkt ]l jkt~~~4n kxy rdkr hji 4n kxy rdkr sl jkt s s s s s s s X w X s ~~~ ~~~4Skypf l jkt ]y a s s X s s kL l nukv ]aSkypf l nukv 4jd l rDf' g gj jd hH kt 4jd u hH Nd a s a X s T s s X q s eh/ 4lg ]Skypf ]Xpku ]ykL 4n ujd ekd l jkt ]n ujd ekd kji lm X a a X s X s s s X s w s ]g Bx xkt rDf'~~~4l jkt lg ]l jkt XykL ]Xpku ]l jkt Skypf 4ykL kdF , s s X a s s s s s a X ydycf e Iuef ln ]l jkt ]l jkt 4jd l jkt g gj jd hH kt ]sl jkt q X s s s s X s s T s s s ~~~ ~~~4pku ]ykL ]Skj ]lg ]Skypf X X s a s X a a Syf d Iuef ln 4Xn ujd g kujd kt kd jhj' 4jd 'oi e <jp jlwn cv s s , s s X s z X s ~~~4n kxy X rdkr hji ]u pc hH Nd ]rdkr hji ]rdkr hji 4kNv rgc ]kNv rqgc w s q w w q ~~~4aSkv e rdkr hjwi ]jkv Ldl Nd ]y jkv eJ kl kLkF ]d X , X s q X , s\ hO rgc ]dhO rgc~~~4n kcL kd rdkr hji Syf d Ldl Nd 4xjd 'oi e q q X q s w s X s q s X s z X <jp jln eg jGf 4aSkt kv ji 9lDebkyD8 ji ]Skv ji htr ]dhO rgc ]d s w s s w a s q hO rgc~~~4n kxy rdkr hji Syf d Iuef dS ]l rdkr hji Skt nd 4Xn kx q X w s s w a w y rdkr hji ]uhr~~~4Skxy rdkr hji ]kn~~~4n kxy rdkr hji ]dS 4dhO r w a w s X w gc 4n jd Ikp hji kd rDf' hd jrhH 4Skxt l jkt 4g jkv ;el hg kLkF q X s w s a s s , , s\ ]jd Ikp hd lko ]Skxt l jkt ]g pc Iuef kn 4Skxt l jkt ]xkt ]xkt X s a s s T s s a s s X X ~~~~ ~~~4aSkt kv e ukGr ji cr gd uhr ]kn ]dS e ct ]Skxy rdk X w s w wa s T a r hji cv ]g pc Iuef uhr~~~4l jkt ]l jkt ]dhO rgc ]dhO rgc ]dhO r w T s s s s s q q gc~~~4aSkxy rdkr ]g Bx kv chjd7chjd ]dhO rgc ]l jkt ]l jkt ]sl jkt q T q s s s s s ~~~ ~~~4jd xk;im kji 4g p X s w T s c Iuef jkp 4Skt rjd Ikp hd lko ikv ]n sukg g kgj kg kt kd jhj' 4 a s s X s , s s s X s n uxkt kji kd rDf' ]jd Ikp l jkt ]jd Ikp ]n uxkt ]g Bx xkt rDf' w s X s s s X s X s ,
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 324 egaP

~~~ ~~~`g ukd e ]aSkypf jd yH cl ]uhr~~~4cl Skt yH ]n kxy r wa , T w a w X Df' hji ]kn~~~4Skxy rDf' hjwi ]dS~~~4Skt kv e rdkr hji 4g pc Iuef kn w s a a X w T s s ~~~ ~~~4l jkt ]l jkt ]l jkt 4Skt kv e ukGr ji ]l jkt s s s s s s a X w s w s s ]l jkt ]l jkt~~~4n kxy rDf' hji ]g pc Iuef uhr~~~`g ukd e `g ukd s s s s X w T s wa , T wa , e `g ukd e `g ukd e ]l jkt ]l jkt ]dhO rgc ]dhO rgc~~~`g ukd Te T wa , T wa , T s s s s q q wa , `g ukd e `g ukd e 4Nwi ]aSkypf ]XykL ]Skypf ]Ni ]Skypf ]aSkypf wa , T wa , T X s a X w a ~~~4sxjd ekJof eg jGf ]Skxy rdkr hji ]g r X a w , kc hd Iuef jkp~~~`g ukd e ]XNi ]Skypf l jkt ]Skt kg yxki ydycf ` wa , T w a s s a s q wa , T X w s g ukd e ]Ni l jkt ]Skypf~~~4Ni l jkt 4Li u yFf'f ]Ni ]Ni~~~`g uk s a X w s s X \ X w X w wa , d Te ]Ni jd kypf l rdkr hji cv 4g pc Iuef pki 4l jkt `g ukd Te X w s w T s a s s wa , ~~~ ~~~4Ni jd kypf `g ukd Te X w wa , `g ukd e ]Ni jd kypf hH jgkc l jkt cv 4jd xsk;im kdlm g Bx x wa , T X w s s X , t rDf' 4jd xk;im kd rDf' `g ukd e `g ukd e `g ukd e `g ukd X s wa , T wa , T wa , T wa , T e~~~`g ukd e `g ukd e `g ukd e ]aSkxy rdkr ]l jkt ]l jkt ]sl jkt wa , T wa , T wa , T s s s s s ~~~ ~~~`g ukd Te wa , `g ukd e `g ukd e `g ukd e `g ukd e ]Ni ]Ni ]Ni ]g kuykL kd wa , T wa , T wa , T wa , T X w X w X w , F ydycf kd ue `g ukd e `g ukd e `g ukd e ]Ni ]gj rpku ]gj sr q s wa , T wa , T wa , T X w X s X ykL ]Ni l naukv `g ukd e `g ukd e ]Ni rrl ]l jkt ]l jkt ]sl jkt s X w s wa , T wa , T X w s s s s s ~~~ ~~~`g ukd Te `g ukd e `g uk wa , wa , T wa , d e ]gj rNi l jkt 4hxSkt hyp jkdc go kLkN kyhP hH kjt kdlm 4Xjd T X s w s s s s\ s xk;im kdlm g Bx xt rDf' ]Ni ]Ni `g ukd e `g ukd e `g ukd Te s , X w X w wa , T wa , T wa , ~~~ ~~~`g ukd e `g ukd e `g ukd e `g ukd e ]Ni sl nukv wa , T wa , T wa , T wa , T X w a `g ukd e ]gj rNi ]gj rid ]gj rykL `g ukd e `g ukd e `g ukd wa , T X s w X s a X s s wa , T wa , T wa , e ]jrhH Ni l kr?h' 4XNi lm g Bx xt ]hxSkt skl rDf' ]Ni `g ukd Te T X w s z w s , X w wa , ~~~ ~~~4jrhH n kOm ukGr endS ` X w g ukd e `g ukd e `g ukd e `g ukd e ]Nwi 4xNi jgkc eg jGf ]g uk wa , T wa , T wa , T wa , T X s X w wa , d e gj rNi jnv dr Iuef pki `g ukd e `g ukd e `g ukd Te ]jrhH T X s w a a wa , T wa , T wa , XNi l jkt ]XNi jrhH `g ukd e ]Ni ]g Bx xkt rDf' 4n kuc ui kji w s s w wa , T X w , X z w kd rDf' `g ukd e `g ukd e ]Ni jrhH 4jd xk;im e klkKtf hdlm ]g s wa , T wa , T X w X s X , Bx xkt rDf' `g ukd e ]Ni jrhH cv 4jd 'oi e <jp jlhr cv lc wa , T X w X s z X s ~~~ ~~~4l jkt Skypf 4n kxy rdkr hji ]Syf d Ld s s a X w s X s l Nd aSkt kg yxki~~~4n kxy rdkr hjkl Syf d Iuef dS ]Skt kg yxki q s X s a s ydycf 4aSkt kg yxki ydycf 4Skt kv e ukGr ji ]uhr~~~4Skxy rDf' hj q s q a X w s w a i ]kn~~~4aSkxy rDf' hji ]dS~~~4n kxy rdkr hji ]g kpc Iuef dS ]sl jkt w s w X w , s ~~~ ~~~4lg ][hp ]Skypf ]g pc Iuef kn ]l jkt ]l jkt 4Xn kxy X a X a T s s s s s s rDf' hjwi ]g spc Iuef kn ]l jkt~~~4l jkt ]g pc Iuef kn ]l jkt ]sl jkt T s s s s s T s s s s s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 424 egaP

f jkv kjkp kekeji g; ]I? lhckp jGf 4hxsxy ugc I? lhckp kjk/rv hd s X s a , s s a , Z a lm jGf ]nukv hg nukv ]'kdi hg 'kdi~~~4n sukt kel e <d7<d d or a a z z X X s fv 4n ukt jd 'oi e lko7lko ]n ukt kel e Skj7Skj ]nukv hg nukv X s s z X X s X a s a s a a ]'kdi hg 'kdi 4g hgo jkv kjkp ][n ]ukpgi 4g hgo jkv kjkp ][j <je z z , s X X s X , s X X srkl7ryp ]rOc7rOm ][j nk; knl kd <je lb jkv jd <je 4g hgo s s s , s X s , X , jkv kjkp ]g hgo jkv kjkp 4dlm Skt jH l 'kdi ]dlm Skt jH sl nukv s X , s X s a s z s a a ~~~ ~~~4g hgo jrhH7jgkc ]g hgo jkv kjkp ]g hgo 4dlm Skt , , s X , s a jH l 'kdi ]dlm Skt jH l naukv 4kxsOm pku ;n 4dlm Skt jH sl kr s z s a s s a Iduf ]dlm aSkt jH l 'kdi ]dlm Skt jH l nukv 4jd oHuv ]ukpgi s s z s a s a X q X ][n~~~4jd oHquv ]ukpgi ][n~~~4g nukv hg nukv ]g 'kdi hg 'kdi jkv k X s X X X s , a a , z z s X jkp ]jkv kjkp 4g jxkl kd naukv jkv 'kdi ]jxkl kd kurp ]jxkl kd Hzi s X , , z s q ]jxkl hg jxkl jkv kjkp ]jd <je 4Sx k[ l ]Skt k[ e jxkl lt nc s X X s s s X s , wa ~~~ ~~~4Sx k[ l ]Skt k[ e jxkl lt nc 4Cgu hg g ]Sx Ief ydycf ]S s s s X s , wa T q x Ief ]Sx Ief 4g hgo jkv kjkp ]g hgo jkv kjkp ]jd oHuv kd /xql hd , s X , s X X q s a Hi 4y nko kd nukv lb ]y nko kd rfk' lb ]y /xl ]y nko ]y nko q z X a X a X a q X X ~~~4g Cgu hH Bkd jkv rDjfrfv sdl , s , m ]g hgo ]g hgo 4g kekeji jkv kjkp 4n ukt jd 'oi jgx l jgx kd , , , s X X s s z s s s s <je lb 4g kekeji jkv kjkp jkv k;x gj "' 'kdi hg 'kdi 4k;x gj , s X , s z z "' 'kdi hg 'kdi 4n ukt jH e aSkj7aSkj ]Skt hi kd nukv lb ]nukv hg s z z X s X s s a s a a naukv 4n ukt jH e Skj7Skj kdlb 4Skt hi kd nukv lb ]nukv hg nukv X s X a s a s s a s a a a ~~~4g Cgu hH Bkd , s jkv rDjfrfv d kekeji 4g eg hgo 4g iWo kjkeg hgo 4jd <je ]Xjd , s T , X <je ]jd <je 4g Cgu hH Bkd jkv rDjfrfv d kekeji ]jrhH ]jgkc X , s , s ]e kLkgi ]e kynkc ]e kvkog ]phu ]jiM ]jkv kjkp g hgo ]g hgo~~~4g Cgu X X \ X X X X s s X , , , hH Bkd jkv rDjfrfv d kekeji 4g Cgu hH Bkd jkv rDjfrfv d kekej s , s , s , s i 4g Cgu hH Bkd jkv rDjfrfv d kekeji jkv kjkp ]jd <je ]jd <je , s , s s X X X 4Skt k[ ]aSkt kg rtfeuf ]aSkt cL elm ]jkv kjkp g hgo 4g k;x gj " a s s w X s X , , ' hg kekeji Sx Ief eg 4g krkt gj "' naukv hg nukv jrhH ]'kdzi ru s , s a a v dr jn ]'kdi hg 'kdi 4g krkt gj "s' nukv hg nukv ]'kdi hg 'kdzi w z z , a a z ~~~4k;x kg rkel cl ]k;x k[ cl ]k;x Ief cl 4Sx k[ eg l Skt s s s s k[ e jxkl nc lt 4Sx k[ eg l Skt k[ e jxkl nc lt 4k;x kg rk' s X wa s , s s s X wa s , s a cl 4k;x kg ;' cl 4k;x kg rkel cl ]k;x Ief cl 4Cgu hg g lt Skt s w s T s , a cL e ;' ydycf Syf d Iuef ln 4n LkN cl cv 4n LkN kuy lko ]Xn w X w q s X s\ X s\ s LkN kuykL ]n LkN kuNi ]Skt jd 'soi e <jp Fkp cv ]Skt dQ cv lc s\ s X s\ w a z X s , a ~~~`g ukd e `g ukd e ]l jkt 4Om tx Lkgi ji ]l jkt ]l jk wa , T wa , T s s X wa \ s w s s s s t ]l jkt~~~`g ukd e ]l jkt ji 4g kdke hj[fkv 4l jkt ]l jkt ]sl jkt s s wa , T s s s w , , s s s s s
rf`eL k."

m o c. dl r o w o h s o. w w w / / : p t t h

524 fo 524 egaP

4g Bx kg hji dOc hd uk; hjkeg , s w , 4Skv Om jh/7jh/ jGf ]Xy lko hjgx jkp7kn jkv skr kg kruc u rOm a s s s , s s 4Xyk[ [kv jGf ]Xy [j ji [kv Fkg kukn kr kg hry[ u [kv 4Skv Iky s a a X s s s q a a , liko l uk; 4y yk[ [kv jGf 4y lko hjgx jkp7kn 4n LkN Fkg kukn c s X s a X s X s\ X s v 4g jkiv kidquv hd Hi 4g jkiv kiduv hd Hi 4g jkiv kiduv hd Hzi , a q z , a q q z , a q q ~~~ ~~~ 4g jkiv kidquv hd qHi 4g jkiv kiduv hd Hi 4n ukt jrm jrhH dikv , a z , a q q z X s s ]jiM dikv lm n ujrm 4aSkt kg riel ]e k<jp rkKv dlm 4y Lkt Fk s s X s s X X s X s\ g kukn 4Xy kdq> jlf e k<jp dlm 4n n nko;/ lm 4y Lkt Fkg kukn cv X s X X s X s s X s\ X s ~~~4g hg 'kdi jGf ]g hg , z , nukv jGf 4g Cgu [n Bkd jGf ]g Cgu jkd/v Bkd jGf 4kxxy uLi Bk[n a , q s , a s s s \
rf`eL k."

You might also like