Viti II. Nr.

62, 29 tetor 2012

Editorial

Revist e pjavshme Nacionali Themelues dhe botues: Kshilli Kombtar i Shqiptarve Kryeredaktor: Baki Rexhepi Zv/kryeredaktor: Jeton Ismaili Redaktor teknik: Kastriot Sinani Lektore: Kadushe Nuhiu Bashkpuntor: Faruk Daliu, Ardita Saqipi, Bilall Maliqi, Esat Shahini, Feride Salihu, Avni Selimi, Dinela Vehbiu, Rijad Demiri, Llukman Rrustemi E regjistruar n ARE-Beograd ISSN: 2217-4990 - Biblioteka Kombtare Beograd Tirazhi: 1000 cop Shtypet n shtypshkronjn VELSON-DEVA 15 Nntori 113, Preshev Dorshkrimet dhe fotografit nuk kthehen Adresa: Nacionali - sheshi Karagjorgje, p.n. ndrtesa e shtpis s kulturs - Bujanoc Tel/fax:017/652-661 E-mail: nacionali2011@hotmail.com NACIONALI sht organ i Kshillit Kombtar t Shqiptarve q jetojn N Serbi

Pr shum mote Kurban Bajrami!

Festa e Kurban Bajramit, sinonim i sakrifics, tolerancs, mirqenies dhe bashkjetess n mes t njerzve, u shnua edhe ndr myslimant e Lugins s Preshevs t cilt po thuaj n prqindje absolute i takojn kombit shqiptar. Kjo fest e bashkimit edhe nj her konfirmoi lidhjen fetare dhe kombtar t Lugins me Kosovn, si njsi integrale, nse jo ndryshe n momente feste po. Shnimi i fests q n momentet e faljes s Namazit t Bajramit, therrjes s kurbanve, vizitat npr farefis dhe varreza si dhe lutjet e vazhdueshme t prcjella me Madhshitimin e Krijuesit, qartsojn edhe nj her ngritjen e nivelit t vetdijes s njeriut qoft n aspektin njerzor, human edhe n at shpirtror, religjioz e pse jo edhe vetdijen kombtare e cila s fundi sht m se e nevojshme. Bashkimi si element i paanashkalueshm sht m se i nevojshm, lnia anash e inateve, zilis, smirs dhe t keqes q na ka kapluar sht m se e domosdoshme n mnyr q n kto kohra t lvizjeve tektonike n rrafshin politik t na gjej t prgatitur. Zhvillimet n rrafshin politik krkojn nj unitet dhe syelti sepse nuk thuhet kot rasti sht mbret i bots, po e shfrytzove at je vet mbreti, po nse t ikn shansi mbetesh rob i mbretit. Ndonse optimizmi sht element q pasqyron identitetin shqiptar, kjo mbase e vrtetuar edhe nprmjet anketave t shumta, nuk duhet humb koh n dyshimet dhe shtruarjen e pyetjeve q prishin optimizmin pr unifikim dhe pr prosperitet t shqiptarve, por megjithat prgatitjet nuk duhet t jen arsye t mos suksesit n synime t mdha, prandaj i mbetet elits politike dhe prfaqsuese q t ec rrugs s bashkimit, tolerancs dhe sakrifics pr qllime t mdha... Ndaj n kto dit Feste t Kurban Bajramit, redaksia e Nacionalit uron lexuesit dhe t gjith shqiptart ku do ku jan, pr shum mote Kurban Bajramin !

29 tetor 2012

Prmbajtja

Editorial Pr shum mote Kurban Bajrami!......................................................................................................................3 Permbajtja.........................................................................................................................................................4 Politik Dezher takoi Galip Beqirin n zyrat e KNSH-s............................................................................................5-6 Prgezime Urimet e Bajramit............................................................................................................................................7-9 Shoqeri OSBE organizon Vizit Studimore Qendrs pr Trajnime Baz t Policis...............................................10-11 Politik Vatra: Lugina t prfshihet n bisedime.......................................................................................................12 Politik Autoritetet serbe t ndahen nga aktet e dhuns ndaj shqiptarve n Luginn e Preshevs.........................13-14 Politik Opozita shqiptare n Bujanoc merr qndrim pr seancat e Kuvendit.........................................................15-16 Politik Belgjika kthen 51 azilkrkues n Shqipri.......................................................................................................16 Politik Katr kushtet amerikane pr Serbin................................................................................................................17 Religjion U fal namazi i Kurban Bajramit edhe n Caravajk................................................................................18-19 Portret Sadri Qazimi, veteran i arsimit....................................................................................................................20-21 Kultur Gjat manifestimit tradicional Vjeshta letrare e Gjilanit.........................................................................22-23 Analiz Kompjuteri dhe leximi fizik i librave!.........................................................................................................24-25 Opinion N oborr e pa drejtim...................................................................................................................................26-27 Mmdheu Tirana qyteti i Sulejman Pash Bargjini......................................................................................................28-30

29 tetor 2012

Politik

Dezher takoi Galip Beqirin n zyrat e KNSH-s

Kryetari i Kshillit Kombtar Shqiptar, Galip Beqiri priti delegacionin e Bashkimit Evropian n krye me Ambasadorin Vensan Dezher, Alekasandr Gjorgjeviq prfaqsues pr marrdhnie me publikun dhe Ana Stankoviq, Menaxhere e projekteve t delegacionit t Bashkimit Evropian.

Kryetari Beqiri i njoftoi me funksionimin e deritanishm t KKSH-s si institucion i ri n kto hapsira, duke vn theksin n hapat pr zgjidhjen e problemeve vitale t shqiptarve n Preshev, Bujanoc dhe Medvegj. Problemet q jan grumbulluar tashm me dekada, n partneritet me t gjitha palt e interesuara kemi br hapa t konsiderueshm sa i prket arsimit n gjuhn shqipe dhe me kt rast iu falemnderoj edhe pr kontributin tuaj n zgjidhjen e

shtjes s diplomave nga Prishtina tha Beqiri, i cili m tej vazhdoi se kemi shprehur shqetsimet tona rreth kurrikulave dhe librave shkollor ku edhe m tej na duhet ndihma juaj.

dhe trhoqi vmendjen edhe n shtjen e siguris dhe integrimit n institucionet rajonale. Ambasadori Dezher inkurajoi KKSH-n pr punn dhe veprimtarin q e ushtron, duke vn theksin se delegacioni nga Bashkimi Evropian do ta mbshtes kt institucion edhe m tej n fuqizimin dhe rolin e merituar. Delegacioni i Bashkimit Evropian sht jashtzakonisht i interesuar q t shoh

Kryetari i KKSH-s gjithashtu i njohftoi drejtprdrejt rreth gjendjes dhe nivelit t respektimit t t drejtave t shqiptarve duke nnvizuar prdorimin e gjuhs shqipe nga institucionet zyrtare

29 tetor 2012

Politik

Foto: Vensan Dezher dhe Galip Beqiri

zhvillimin e komunitetit shqiptar dhe n kt drejtim do t jemi partner n rrugtimin tuaj nnvizoi Dezher.

nnvizoj se kto tri komuna edhe m tej mbeten m t pa zhvilluarat dhe m t varfrat n Serbi. Nga takimi shprehn t gjitha palt knaqsin duke konkluduar se m shum se kurr sht e nevojshme prezenca e Bashkimit Evropian n Preshev, Bujanoc dhe Medvegj dhe ndikimi i tij n

normalizimin e jets s shqiptarve n kto treva.

Gjithashtu u ngrit shtja e azilkrkuesve shqiptar pr t cilat shprehi shqetsime serioze Ambasadori Dezher, megjithat kryetari Galipi

29 tetor 2012

Prgzime

Lexues t nderuar Urime Bajrami i Vogl

Besimtart mysliman t Lugins s Preshevs, kan kremtuar sot Festn e Kurban Bajramit, festa e sakrifics, tolerancs, respektit dhe mirqenies midis njerzve. Falja e Namazit t Kurban Bajramit sht br n t gjitha Xhamit e Lugins s Preshevs, ndrkoh q urimet kan vazhduar gjat tr dits. Redaksia e NACIONALIT, me kt rast i uron t gjith lexuesit pr Festn e Kurban Bajramit, duke uruar q gjithnj tek ju dhe familjet tuaja t mbretroj paqa, begatia dhe mshira e Krijuesit t Madhrishm.

Ndrkoh, n vazhdim mund t`i lexoni edhe urimet e subjekteve dhe organizatave q tubojn shqiptart e Lugins s Preshevs, pr Festn e Kurban Bajramit :

PV

T dashur qytetar t Lugins s Preshevs, dshiroj q me rastin e fests s Kurban Bajramit t'ju uroj nga zemra kt fest t madhruar tek Zoti i Lavdruar. Duke e ditur rndsin e ksaj festeje pr muslimant e mbar bots, dshiroj t'ju uroj t gjitha t mirat, shndet dhe mbarsi n familjet tuaja dhe n shoqri. Festa e Kurban Bajramit duhet t jet nj shembull i prhershm pr t gjith Ne se si duhet vepruar njeriu i devotshm duke ftuar n paq, mirsi, toleranc dhe dashuri ndrvllazrore. Gzuar festn e Kurban Bajramit dhe qofshin t pranuara t gjitha lutjet dhe t shprblyera t gjitha sakrificat e muslimanve nga ana e Zotit t Madhrishm. Deputeti popullor dhe kryetari i PVD-s Riza Halimi

29 tetor 2012

Prgzime

URIME FESTA E KURBAN BAJRAMIT Kshilli Kombtar Shqiptar uron t gjith besimtart mysliman me rastin e fests s Kurban Bajramit. Kjo dit madhshtore e cila bart n vete vlern e devotshmris, humanitetit, sakrifics, barazis n mes t njerzve e q kt vit prkon edhe me 100 vjetorin e Pavarsis s Shqipris, urojm q t gjith besimtart ti gjej n harmoni, toleranc, unitet, e mbarsi n t gjitha sferat. Urime festn e Kurban Bajramit pr t gjith vllezrit dhe motrat myslimane duke shpresuar q Zoti i Madhrishm ti pranoj t gjitha lutjet tona. Shrbimi pr informim i KKSH-s

UDSH-Telegram urimi pr festn e Kurban Bajramit Me rastin e fests s Kurban Bajramit, shfrytzoj rastin q n emr t Unionit Demokratik Shqiptar dhe n emrin tim personal t'ju uroj t gjith besimtarve t fes islame kudo q ndodhen festn e Kurban Bajramit me dshir q kjo dit e shnuar t jet dit e prforcimit ton ndaj besimit, sakrifics dhe tolerancs, forcimit t zemrave tona drejt shkallve m t larta t devotshmris. N kt dit t shnuar pr myslimant, t prkujtojm edhe sakrificn e invalidve t lufts, familjeve t dshmorve, familjeve t t burgosurve dhe t gjith atyre q kan dhn kontribut pr vendin ton. sht kjo dit kur dshmohet sakrifica dhe solidariteti ndaj skamnorve dhe ndaj njri tjetrit, prandaj lusim Zotin q pr kt t shprblej t gjith ata q sakrifikuan, pr mundin e dhn. Le t shrbej kjo fest si mesazh i paqes, liris dhe prpjekjes s prbashkt n realizimin e synimeve tona. Andaj t gjith besimtarve kudo q jan urojm festn e Kurban Bajramit, me shpres se ndr ne dhe kudo n bot t mbretroj paqja, qetsia dhe toleranca.

UD H

Kryetar, Rahmi Zylfiu URIM ME RASTIN FESTS S KURBAN BAJRAMIT T nderuar qytetar t Lugins s Preshevs, besimtar musliman, M lejoni q nemr t antarve t Bashkimit Demoklratik t Lugins dhe nemrin tim personal, me rastin e Festes s Kurban Bajramit, t'ju uroj kt Fest me dshirn q t kaloni kto dit feste n paq ,dashuri,toleranc dhe solidarit. Uroj nga zemra t gjith besimtart musliman t Lugins s Preshevs q kjo Fest t rrjedh n nj atmosfer t qet dhe t karakterizohet me unitet nmes njerzve tan edhe prkundr asaj ,q dikush po dshiron t na ndaj. Nemer te unetetit I cili sht ma se I nevojshm mes neve n kto dit t vshtira pr ne shqiptart,s paku t falim dhe ti harrojm tana kundrthanjet n kto dit Feste. URIME dhe GZUAR!!!!!!! Kryetari I BDL-s, Dr.Skender Destani 8
29tetor 2012

Prgzime

URIME FESTA E KURBAN BAJRAMIT

LPD
Lvizja e Progresit Demokratik

Lvizja e Progresit Demokratik, me rastin e fests s Kurban Bajramit, i prgzon gjith besimtart e fes islame, pr Ditn e manifestimit t sacrifices dhe devotshmris ndaj Zotit. \duke e lutur Zotin, q t'ua pranoj Haxhin, Kurbanin, lutjet dhe ibadetet.

- N kt fest t gzimit dhe hares e kemi pr detyrim angazhimin ton t prbashkt pr nj t ardhme sa m t mir e sa m t lumtur, q shqiptart e Lugins s Preshevs, t kalojn nj jet me dinjitet, nj perspektiv t shndosh ashtu si e duam dhe e dshirojm - thuhet n mesazhin e urimit t LPD-s. Kjo fest kaq e dashur, po na gjen m t organizuar si komb, pikrisht n kto 100 vjet t shtetit shqiptar, ndaj m lejoni t'ju shpreh urimet dhe prgzimet m t sinqerta gjith vllezrve e motrave myslimane kudo qofshin ata, duke e lutur Zotin, q t'ua pranoj Haxhin, Kurbanin, lutjen dhe ibadetin, thuhet mes tjerash n urimin e Lvizjes s Progresit Demokratik, t nnshkruar nga lideri i saj z. Jonuz Musliu.

URIM T nderuar dhe shum t respektuar besimtar shqiptar t konfesionit islam t Lugins s Preshevs dhe t mbar etnikumit shqiptar kudo q gjendeni, nga thellsia e shpirtit n emrin tim personal dhe n emr t Shoqats s Shkrimtarve "Feniks" ua uroj festn e Kurban Bajramit duke dshiruar q kjo fest t kaloj n frymn e dashuris dhe t solidaritetit, t ket paqe, mirsi e lumturi n familjet tuaja...Gzuar. Kryetar, Bilall Maliqi

SHOQATA PR TRASHEGIMI DHE KRIJIMTARI KULTURORE E LUGINS S PRESHEVS ME SELI N PRESHEV I URON FESTN E MADHE, KURBAN BAJRAMIN SHQIPTARVE T BESIMIT ISLAM DHE BESIMTARVE T TJER ISLAM DUKE I DSHIRUAR Q KT FEST TA KALOJN N GJIRIN FAMILJAR ME PLOT BEGATI T KSAJ FESTE T MADHE FETARE, ME SHNDET, ME HARMONI VLLAZRORE, ME LUMTURI FAMILJARE DHE ME T GJITHA T MIRAT E KSAJ BOTE.

KRYETARI, XHEMALEDIN SALIHU

29 tetor 2012

Shoqri

OSBE organizon Vizit Studimore Qendrs pr Trajnime Baz t Policis

Ministria e Punve t Brendshme shpall rregullisht konkurse pr regjistrimin e kandidatve t rinj n Qendrn pr Trajnime Baz t Policis n Sremska Kamenic. N prpjekje t rritjes s diversitetit brenda shrbimit policor Ministria e Brendshme dhe Misioni i OSBE-s n Serbi jan duke organizuar nj iniciativ me qllim t informimit t rinis shqiptare rreth mundsive t karriers n shrbimin policor dhe inkurajimit t tyre t paraqiten si kandidat n Qendrn pr Trajnime Baz t Policis. Kjo iniciativ, e mundsuar nga nj donacion i Qeveris gjermane dhe n bashkpunim me Trupin Bashkrendues t Qeveris s Serbis pr komunat e Preshevs, Bujanocit dhe Medvegjs, parasheh organizimin e nj vizite studimore n Qendrn pr Trajnime Baz t Policis si dhe ndjekjen e orve prgatitore pr provimin pranues n Qendr.
10
29 tetor 2012

Ftojm t gjith t rinjt e interesuar t aplikojn pr vizitn studimore n Qendrn pr Trajnime Baz t Policis. Vizita do t organizohet prej 5 deri m 7 Nntor 2012. Shpenzimet e vizits studimore do t mbulohen nga Misioni i OSBE-s n Serbi. Pas vizits studimore nj grup i zgjedhur i t rinjve shqiptar do t ftohen t ndjekin ort prgatitore me

qllim t njoftimit t tyre me provimin pranues n Qendrn pr Trajnime Baz t Policis. Pjesmarrsit q kan vizituar Qendrn pr Trajnime Baz t Policis n vitin 2011 munden t aplikojn pr ndjekjen e orve prgatitore, duke prdorur kt formular aplikacioni, por duke cekur se kan qen n vizit studimore vitin e kaluar.

Shoqri

Dshirojm t nnvizojm se pjesmarrja n vizitn studimore dhe ort prgatitore nuk garanton n asnj mnyr pranim zyrtar n programin trajnues t shrbimit policor. Kandidatt q dshirojn t marrin pjes n kt vizit studimore duhet t plotsojn kto kushte: T jen qytetar t Republiks s Serbis me vendbanim dhe vendqendrim n Republikn e Serbis T mos posedojn shtetsi t dyfisht T mos jen t dnuar nga gjykatat dhe t mos jen nn ndonj proces/ndjekje penale ose kundrvajtse (pa ndonj penges sigurie) T jen t moshs 18 deri 26 vjeare T ken t mbaruara s paku 3 vite t shkolls s mesme T ken shndet t mir mendor dhe fizik (t posedojn aftsi t mjaftueshme mendore dhe fizike pr prmbushjen e detyrs policore)

me an t posts: T ken gjatsi minimale: femrat prej 163cm, ndrsa meshkujt prej 170cm. Inkurajojm fuqishm femrat shqiptare t aplikojn. T gjith kandidatt e interesuar, t cilt plotsojn kriteret e lartprmendura, duhet t dorzojn formularin e plotsuar n kt adres e-maili studijskaposeta@osce.org ose me an t posts: Misioni I OSBE-s n Serbi Sektori pr demokratizim COPO Program akorska 1, 11000 Beograd Afati i fundit pr pranimin e formularve sht dita e Hn m 29 Tetor 2012. Kandidatt e pranuar pr vizitn studimore do t njoftohen ditn e enjte m 1 Nntor 2012 T gjith kandidatt e interesuar, q plotsojn kriteret e lartprmendura, duhet t dorzojn formularin e plotsuar n kt adres e-maili studijskaposeta@osce.org ose
29 tetor 2012

Misija OEBS-a u Srbiji, Odeljenje za demokratizaciju COPO Program, akorska 1, 11000 Beograd. Formulart duhet patjetr t drgohen deri m dat 29 Tetor 2012, dit e hn, deri n ora 17:00 m s voni. Kandidatt e pranuar pr vizitn studimore do t njoftohen m 1 Nntor 2012, dit e Enjte deri n ora 17:00. Formulari pr pjesmarrje n vizitn studimore n Qendrn pr Trajnime Baz t Policis

11

Politik

Vatra: Lugina t prfshihet n bisedime

Shoqata e t shprngulurve nga Lugina e Preshevs, Vatra krkon q n agjendn e bisedimeve ndrmjet Kosovs dhe Serbis t futen edhe krkesat e popullats s Lugins.

Kryetari i Shoqats Vatra, Sejdulla Kadriu, sht pritur nga sekretari i prgjithshm i AKR-s, Ibrahim Makolli, i cili ka theksuar se AKR-ja do t angazhohet q shtja e shqiptarve t Lugins t rregullohet gjat bisedimeve me Serbin. Makolli tha se edhe t drejtat e shqiptarve t Lugins duhet t respektohen ashtu si ndodh me minoritetet n Kosov, t drejtat e t cilave garantohen me Kushtetut. Shqiptart e Lugins s Preshevs vazhdimisht jan ankuar se t drejtat e tyre nuk po respektohen aq sa duhet dhe krkojn q kjo shtje t shtrohet gjat dialogut mes Prishtins dhe Beogradit.
12
29 tetor 2012

SHSHLP Vatra me seli n Gjilan

Politik

Autoritetet serbe t ndahen nga aktet e dhuns ndaj shqiptarve n Luginn e Preshevs
Kryeministri i Shqipris, Sali Berisha ka deklaruar sot se qeveria shqiptare sht e interesuar pr nj kapitull t ri marrdhniesh pozitive me Serbin, pasi nj zhvillim i till, sipas tij, sht edhe n interes t rajonit dhe t qllimit t prbashkt pr integrim n Bashkimin Evropian.

Gjat nj takimi me ministrin e Jashtm serb, Ivan Mrkiq, Berisha theksoi se dallimet mes t dy vendeve nuk duhet t behn pengesa pr zhvillimin e marrdhnieve bilaterale dhe se pavarsisht t shkuars, e ardhmja e ktyre marrdhnieve duhet t jet ajo e miqsis dhe bashkpunimit n t gjitha fushat me interes reciprok si n edukim, kultur, turizm, ekonomi etj. N kt kuadr, Berisha vlersoi se prmirsimi i lidhjeve infrastrukturore lehtson shkmbimet ekonomike, tregtare, kulturore etj. Kshtu, ndrtimi i autostrads Nish-Merdar dhe i nj hekurudhe q lidh portet e Shqipris me Evropn qendrore do t krijojn hapsirat t mdha bashkpunimi n t ardhmen, tha Berisha. Nga ana e tij, ministri serb u shpreh se n kt vizit ai sillte

mesazhin e ndjenjave miqsore t qeveris s re serbe pr popullin shqiptar. Mrkiq u shpreh se dy kombet kan jetuar pran njri tjetrit ndr shekuj dhe do t ishte n interesin m t mir t marrdhnieve dypalshe q raportet bilaterale t bazohen n pjesn m t mir t marrdhnieve shum shekullore. Ai theksoi se vrtet ekzistojn diferenca n marrdhniet dypalshe por kto marrdhnie n t ardhmen duhet t bazohen n qllimet e mira t prbashkta, pavarsisht diferencave. T dy bashkbiseduesit u shprehn pr nevojn pr t rikapur shanset e humbura n t

shkuarn dhe se n kt kuadr sht me rndsi zhvillimi i takimeve n kuadrin e nj komiteti ndrqeveritar, i cili do t identifikoj fushat me interes dypalsh. Njohja e Kosovs nga Serbiahap drejt integrimit Ministri i Punve t Jashtme i Serbis, Ivan Mrkiq deklaroi n Tiran, se historia nuk ka lejuar q Shqipria t ket marrdhnie t mira me Serbin. Mrkiq deklaroi se shpreson q n t ardhmen bashkpunimi mes dy vendeve t vazhdoj dhe t forcohet. Ne serbt e kemi provuar gjenocidin dhe e mbajm mend
29 tetor 2012

13

Politik

Duhet t prmirsohet jeta e faktorit shqiptar n Luginn e Preshevs. Krkova q autoritetet serbe t ndahen nga aktet e dhuns ndaj shqiptarve, u shpreh Panariti. gjat kt. Ne kemi interpretime t ndryshme pr historin prandaj duhet sa m pak t'i referohemi ksaj periudhe. T'ia ln historianve dhe njerzve t shkencs kt shtje. Ne si politikan duhet t prpiqemi q t vm n pah do gj q na bashkon, tha Mrkiq, kur u pyet se kur Serbia do t krkoj falje pr gjenocidin ndaj shqiptarve.

Shtypi e ka cilsuar kt vizit si t rndsishme dhe t parn prej tet vjetsh t nj ministri t Jashtm, ndrsa kan raportuar edhe pr takimin me kryeministrin, Sali Berisha. Ndrkaq, nuk ka kaluar pa u prmendur edhe protesta e organizuar nga Aleanca Kuq e zi. Dhjetra nacionalist shqiptar kan protestuar n mnyr t qet kundr vizits s ministrit t Jashtm Mrkiq n

Ministri, ndr t tjera u shpreh se njohja e Kosovs do t ndihmonte t dyja vendet drejt t ardhmes evropiane.

Kto deklarata ministri i Jashtm serb i dha n nj konferenc t prbashkt me homologun e tij shqiptar Edmond Panariti, n kuadr t vizits s tij n Shqipri, zhvillim politik q sht pritur me reagime nga Aleanca Kuqezi e po ashtu edhe nga PDIU-ja. Nga ana e tij, kryediplomati shqiptar Panariti u shpreh se Tirana zyrtare sht e preokupuar q marrdhniet mes Serbis dhe Kosovs, dy vende sovrane, t vazhdojn n rrug t mbar, ashtu sikurse po ecin. Ministri Panariti theksoi se ka biseduar me homologun e tij serb pr njohjen reciproke t diplomave, ndrsa theksoi se duhet br m shum pr bashkpunimin ekonomik dhe tregtar. 14
29 tetor 2012

M hert Mrkiq ka thn se vizita e tij n Tiran ka nj rndsi t veant pr riprtritjen e marrdhnieve n rajon. Mrkiq n Tiran- komente n mediat serbe Vizita e ministrit t Jashtm serb, Ivan Mrkiq, n Tiran ka zgjuar interes edhe tek mediat serbe.

Tiran, shkruan shtypi. Gazetat theksojn se Mrkiq ka deklaruar se sht nj vizit e rndsishme pr t krijuar baza bashkpunimi, ndrsa thon se nacionalistt shqiptar nuk duan q Shqipria t mbaj marrdhnie me Serbin pr shkak t Kosovs.

Politik

Opozita shqiptare n Bujanoc merr qndrim pr seancat e Kuvendit

N prag t mbajtjes s seancs s pest (V) t Kuvendit komunal t Bujanocit, e cila sht caktuar pr tu mbajtur t mrkurn m 24 tetor 2012, Grupi i kshilltarve opozitar (PVD, LPD UDSH) shpreh kt: QNDRIM Grupi i kshilltarve nga lista e partive opozitare (PVD, LPD dhe UDSH) fillimisht shpreh indinjat pr krcnimet publike q n emr t pushtetit, ndaj qytetarve tan shprehin njerzit e pushtetit, si sht rasti me krcnimet q i adresohen veprimtarit Vaxhid Xhelili. Ndaj, krkojm q Kuvendi ndaj krcnuesve t ndrmarr masat adekuate nga kompetencat e veta. Poashtu, sht me rndsi t potencohet se ky grup i kshilltarve nuk mund t prkrah pikn e 14 t rendit t dits Propozim vendimi pr caktimin e lokacionit pr ndrtimin e banesave pr personat me gjendje sociale t rrezikuar n territorin e Bujanocit, pr kto arsye: Pika e caktuar e rendit t dits sht n shprputhje me vet propozimin e Vendimit q sht

PV

UD H

LPD
Lvizja e Progresit Demokratik
dhn n shqyrtim, pr arsye se nuk potencohet s kto banesa jan t rezervuara pr personat e zhvendosur nga Kosova; Pjesmarrja e komuns n kt projekt pa e detajuar borxhin e krijuar pr refugjatt nga Kosova, pr t cilin komuna e Bujanocit sht e paditur nga Elektrodistribucioni (vlera e t cilit sht mbi 30 milion dinar) vetm se do ta dmtonte interesin e qytetarve tan; Nuk mund t marrim pjes n krijimin e marketingut politik t zv/kryetarit Stojana Arsiq, i cili dit me radh propagon kt Projekt, deri sa ai dhe partnert aktual t kryetarit t komuns nuk kan shprehur gatishmri t prkrahin iniciativn pr ndryshimin e emrtimeve t rrugve dhe sheshit t Bujanocit; Nuk sht krkuar informacion nga Qeveria e Republiks s Kosovs pse kta individ nuk mund t sistemohen n vendet nga vijn sikur edhe a kan kta individ problem me ligjin n Kosov, Pjesmarrja n aprovimin e ksaj pike do t thot edhe pjesmarrje aktive n ndryshimin artificial t strukturs s
29 tetor 2012

15

Politik

popullats q sht n kundrshtim jo vetm me Konventat evropiane, por, edhe me vet Kushtetutn e Serbis; aq m tepr kur nuk shtn realizuar asgj me interes pr banort e Malsis s Bujanocit, ndrkoh, q atyre u mohohen edhe dokumentet e vendbanimit; Sa i prket piks s 15 t rendit t dits q ka t bj me Propozimin e Vendimit pr dhnien e plqimit pr ndrtimin e objektit t Universitetit t Novi Sadit, Fakulteti Ekonomik n Subotic, paralelja n Bujanoc konsiderojm se edhe ky propozim Vendim sht konfuz. Kjo pr arsye se komuna nuk mund t fal objektin pronar e s cils sht subjekti tjetr, meq objekti i cili po falet sht n pronsi t Ndrmarrjes Gumopllastika, s paku jo deri sa qeveria republikane nuk e shpall interes publik pr ekspropriim. Konsiderojm se caktimi i ksaj pike t rendit krahas asaj pr banesat sociale pr refugjat, ka pr qllim manipulimin e opinionit me vellon e pseudopatriotizmit dhe vet kshilltarve t pozits, s paku nga radha e shqiptarve.

Belgjika kthen 51 azilkrkues n Shqipri

Shteti belg ktheu n Shqipri 51 persona q kishin krkuar azil politik n Belgjik. Drejtori i prgjithshm i Policis s Shtetit i paralajmroi edhe njhere t gjith ata q do t shkelin rregullat e qndrimit n BE do t kthehen mbrapsht dhe se jan lehtsisht t verifikueshm, pasi emrat e tyre jan n databazn e policis. Sigurisht q po vijojn kto operacione, t ktyre prmasave dhe garantojm qytetart shqiptar se kushdo q do shkel rregullat e qndrimit n BE do riatdhesohet n Shqipri, deklaroi Burgaj. Ndrkoh, shefi i policis belge, i cili kreu operacionin e kthimit t shqiptarve, zoti Vartestrade e konsideroi t papranueshm faktin q do muaj 70 shqiptar krkojn azil n Belgjik. Sipas tij, shum prej tyre kan humbur punn n Greqi dhe krkojn azil politik n Belgjik.

Ndrkoh, nj rritje drastike e krkesave pr azil sht verifikuar n shtetin e Suedis n periudhn janar-gusht 2012. T paktn 1 mij e 43 persona kan krkuar gjat ksaj periudhe azil n shtetin nordik. Autoritetet suedeze kan nxjerr nj urdhr t brendshm ku thuhet se t gjith azilkrkuesit nga Shqipria duhet t kthehen n vendin e origjins s tyre brenda nj afati kohor prej gjasht muajsh. Ato kan deklaruar se pjesa m e madhe e tyre nuk paraqesin asnj rrezik dhe se arsyet pr t cilat ata krkojn azil jan trsisht ekonomike. Gjat mbrmjes policia, njoftoi se arrestoi kryetarin e Komuns Zall-Herr si edhe kryeplakun pr falsifikim dokumentash pr azilkrkim, t cilat iu gjetn nj shtetasi n aeroportin e Rinasit.

16

29 tetor 2012

Politik

Katr kushtet amerikane pr Serbin

Nse n fillim t dhjetorit vazhdon dialogu mes Prishtins dhe Beogradit dhe nse shnohet nj prparim pr shtjet tjera teknike, si telekomunikacioni dhe energjetika, Kshilli i Evrops deri n fund t vitit do t caktoj datn e kushtzuar pr fillimin e bisedimeve t Serbis pr antarsim n bashkimin Evropian. Sipas burimeve diplomatike n Washington dhe Bruksel, kjo sht porosia q kreut shtetror serb do t'ia drgojn Sekretarja amerikane e Shtetit, Hillary Clinton, dhe prfaqsuesja e lart pr Politik t Jashtme e Siguri t BE-s, Catherine Ashton, t cilat javn e ardhshme arrijn n Beograd. "Data e kushtzuar" n t vrtet do t ishte formulimi se "Serbia do t filloj negociatat kur ajo i plotson kriteret kye" n procesin e integrimit evropian.

Foto : Hillary Clinton dhe Catherine Ashton

Sipas burimeve t ditores Veernji Novosti, Clinton dhe Ashton nuk do t dorzojn krkesa t reja pr Kosovn, por do t vijn pr t inkurajuar rinisjen e dialogut dhe pr t prsritur at se ka pritet nga Serbia n lidhje me Kosovn.

29 tetor 2012

17

Religjion

U fal namazi i Kurban Bajramit edhe n Caravajk

Bilall MALIQI Namazi i Kurban Bajramit u fal sot n t gjitha xhamit e Lugins s Preshevs dhe n Kosov. Edhe n fshatin Caravajk sot ishin mbledhur shum besimtar shqiptar t konfesionit islam pr ta falur tok s bashku edhe kt Kurban Bajram e cila sht fest sht e madhe pr besimtart e konfesionit islam. Besimtar kishte nga shumica e qyteteve, qytetart e t cilve ishin nga shum fshatra q gravitojn n qytetin e Preshevs e q jetojn n qytete t tjera t Kosovs. Kishte edhe shum qytetar t cilt n mnyr t organizuar kishin ardhur edhe nga komuna e Preshevs n kt fshat ku n koht e kaluara n kt xhami shum fshatar kishin falur namazet e Bajramit si dhe t gjitha xhumat. Sot ishte me t vrtet gjallri n kt fshat, kudo njerz t gzuar dhe t mallngjyer pr koht e shkuara. Kjo fest ishte sot edhe fest bashkimi, sepse tok u bashkuan shum besimtar t fshatrave prreth komuns son pr t'u falur 18
29 tetor 2012

Religjion

dhe pr t festuar s bashku. Falja e Namazit t Bajramit Pasiq imami i xhamis s fshatit Caravajk lexoi pjes t shkputura nga Kur'ani, filloi nj ligjerat t zgjedhur enkas pr kt fest me rndsi pr t gjith besimtart shqiptar t konfesionit islam dhe pr t gjith myslimant nga mbar rruzulli toksor. Ligjerata ishte e kapshme pr t gjith t pranishmit, hoxha ligjeroi me nj gjuh shum t kuptueshme pr t gjith t pranishmit n xhami e cila ishte prplot e mbushur me besimtar mysliman e t cilt me vmendje e prcillinin ligjeratn e hoxhs. Pasiq erdhi edhe koha e faljes s Kurban Bajramit hoxha edhe njher ua prkujtoi besimtarve t pranishm n xhami se si bhet falja e Kurban Bajramit. Pas flajes s namazit t Bajramit t gjith besimtart e pranishm i uruan njri-tjetrit festn e Kurban Bajramit. Shihej n fytyrn e do besimtari nj gzim i paprshkruar pr kt fest t bekuar nga Zoti i Madhrishm. Ashtu t lumtur dhe me plot gzim besimtart ia msyen varrezave t t afrmve pr vizit dhe mandej secili npr shtpit e tyre pr t vazhduar me urimet e tyre pr kt fest mashshtore islame
29 tetor 2012

19

Por tret
PORTRET: SADRI QAZIMI, VETERAN I ARSIMIT

Me prkushtim t madh e kreu punn e msuesit

Bilall MALIQI

N vazhdn e prezantimeve n form portreti kemi portretizuar disa emra msuesish kruekput nga Presheva, t cilt kan dhn kontribut t pamohueshn n fushn e arsimit dhe t arsimimit t brezave t rinj e q lan gjurm t pashyeshme n arsimin shqip t ksaj treve, n mesin e tyre sht edhe msuesi dhe veterani i arsimit shqip z. Sadri Qazimi, i cili pjesn m t madhe t jets e kaloi n procesin adukativo-arsimor duke edukuar shum breza si n procesin arsimor ashtu edhe n rrafshin e atdhedashuris, kshtuq nga ai doln shum kuadro si: profesor, mjek, inxhinjer t ndryshm dhe intelektual t kalibreve t ndryshme . Biografia Sadri Qazimi lindi m 1939 n fshatin Nor, komuna e Preshevs, rrjedh nga nj
20

familje e vjetr me tradit t paris dhe t themeluesve t Nors. sht strnip i Hysen Bylykbashit, feudalit t aristrokratizuar i cili si oficer i lart i perandoris ishte

rebeluar dhe ndjekur nga qarqet e pushtetit. Gjyshi i tij Qazimi Qaska sht shquar pr ndjenja kombtare dhe pr refuzimin e pushtetit turk e t kralit dhe ka

29 tetor 2012

Por tret

qen n vazhdimsi i ndjekur , ndrsa vllai i tij Selimi ka qen pjesmarrs n Kuvendin e Lidhjes s Prizrenit. sht nip i Xheladin Kurbalis, prijsit nacionalist pr krijimin e Shqipris etnike, i cili luftoi kundr komunistve dhe u vra tinzisht pas prfundimit t lufts. Kreu shkolln n kushte tejet t vshtira duke e marr diplomn e msimdhnsit dhe krahas puns me nxns i ka mbaruar studimet n drejtimin sociologji filozofi dhe ka absolvuar n Prishtin. Procesi msimor Pas mbarimit t Normales n Prizren filloi t punoj msues. Punn fisnike t msuesit e filloi n Maxhere. Msues Sadriu punoi edhe n disa fshatra t tjera t komuns son si n: Caravajk, Corrotic, Rainc, Rahovic dhe n Nor ku dhe u pensionua n vitin 1996. Pr vlerat n procesin arsimor flasin edhe rezultatet e tij n kt profesion t dashur dhe t shenjt pr t, pr tridhjet e gasht vjet me ditar n dor, duke dal nga ai nj

numr i konsiderueshm i kuadrove t profileve t ndryshme. Msues Sadriu krahas puns n edukimin e brezave t rinj sht angazhuar intenzivisht pr emancipim t prgjithshm brenda strukutrave legale t komuns pr barazin e shqiptarve dhe ka qen gjithnj n shnjestr t pushtetit si nacionalist dhe bir i familjes reakcionare. Edhe tani pjesn e jets q e kalon n pension, nuk ndalet s lexuari, krkuari dhe gjurmuari i asaj pjese t leximit q i intereson, do dit merr shtypin ditor nga Kosova, sht lexues i vmendshm edhe i librave t ndryshm, pra sht nj intelektual i kompletuar. Krijimtaria Prve puns s shklqyer q e kreu n procesin arsimor duke dshmuar gjithnj n rezultate dhe vlera t begatshme si msues n prgatitje dhe arsimim sa m t mir t brezave t shumt, msues Sadriu gjat jets s tij tregoi nj elan edhe n krijimtarin e tij e cila tregoi zellin dhe prkushtimin e madh q kishte

dhe ka n lexim dhe n shkrime. E ka prgatitur pr shtyp librin me titull Koh e sfidave historike t Selim Selimit, i cili ia kishte ln amanet q pikrisht msues Sadriu ta kompletoj dhe ta bj gati pr shtyp kt libr, e redaktoi me kujdes dhe e botoi n vitin 1995. N vitin 2010, Sadri Qazimi botoi librin e tij me karakter monografik t titulluar Presheva mbijetesa n sprovat historike dhe aktuale, libr ky mjaft voluminoz n t ciln ka prfshir nj pasqyr t historis s Preshevs npr koh . Kjo monografi lexuesve iu sjell disa ngjarje t cilat pr opinionin do t jen n interes dhe ky libr el udh edhe autorve t tjer t merren me studime t ndryshme qoft monografike apo historike pr Preshevn me rrethin. Sadri Sadriu, veteran i arsimit shqip, tani sht pensionist. Jeton dhe vepron n Nor

29 tetor 2012

21

Kultur
GJAT MANIFESTIMIT TRADICIONAL VJESHTA LETRARE E GJILANIT

Prurohet libri me poezi Mkatar mos eja i poetit Arsim Halili

Bilall MALIQI

N vazhdn e manifestimit tanim tradicional Vjeshta letrare e Gjilanit , edicioni i tret i cili ka filluar m 5 tetor dhe q n fillim Manifestimi u hap me prurimin e librit poetik t poetes Lindit Ramushi pr t vazhduar edhe me takime t tjera letrare, ku mandej u b nj mesdit e poezis me treshn e poetve Izet Duraku, Aqif Hysa dhe Rexhep Shahu, ku u prezantua opusi krijues i ktyre tre poetve t njohur. Ky manifestim ka karakter gjithprfshirs t poetve antar t Ars club Beqir Musliu nga Gjilan dhe ksaj radhe u prurua edhe libri poetik i poetit Arsim Halili i cili vjen nga Lugina e Preshevs dhe me botimin e tij m t ri me poezi t titulluar Mkatar mos eja. N mesin e artdashsve kishte edhe antar t shoqats s shkrimtarve Feniks t cilt e mbshtetn kolegun e
22
29 tetor 2012

tyre antar t shoqats son. Salla e vogl prapa Teatrit t qytetit t Gjilanit ishte e mbushur me dashamir t poezis dhe t fjals s shkruar. Pr librin n fjal foln kritik letrar si Prof .dr Faik Shkodra , Bilall Maliqi dhe Nexhat Rexha t cilt dhan t kutpojn se Arsimi me kt prmbledhje poetike ka ngritje

t vlars artistike n krahasim me librat e tij parapak me poezi dhe se sht nj krijues q prtemton pr nj ardhmri m t avancuar n rrafshin poetik dhe letrar. Dr Faik Shkodra ka thn ndr tjerash se vargjet e poezive n kt vepr kan shpalosur intuitn krijuese t poetit , n to gjejm t shprehur shpirtin dhe zemrn e poetit. Shkodra tha se

Kultur

autori shprehjet artistike i ka ngjyrosur me shprehjet poetike. Recensenti Nexhat Rexha ka thn se Arsim Halili n kt vllim poetik vjen me harmonizim e konsolidim t vargut dhe atij i jep kolorit dhe imazh t prforcuar artistik Ai tha se poezia e Arsimit komunikon e ndrlidh t dukshm e t padukshm hije, q ruan n vete pafajsin e njeriut t tij. Ndrsa, recensenti tjetr Bilall Maliqi ka thn se poeti Arsim Halili vjen para lexuesve me frymzime t reja motivuese t cilat i ka shtrir npr tr kt vllim poetik. Ai tha se libri poetik Mkatar mos eja prbhet me disa poezi t cilat shtrirjen e tyre e kan n nj gam t ndryshme motivuese. Sipas Maliqit, Arsimi ka dhn kontributin e tij n rrafshin poetik sidomos n kt libr duke dhn nj prkushtim poetik si n poezit e dedikuara personazheve t tij poetik por edhe n aspektin e dashuris. Arsim Halili me kt vepr ka treguar se mund t gjurmoj vlera, t ec ngadal npr

shkallt e sukseseve t poezive t tij, ka thn recensenti Bilall Maliqi. Pati edhe deklamime nga libri i Arsim Halilit. Prurimin e librit e udhhoqi poetja Lindit Ramushi. Ky prurim i librit si dhe prurimet e tjera q do t pasojn gjat Manifestrimit Vjeshta letrare e Gjilanit organizohen nn patronatin e Ars clubit Beqir Musliu nga Gjilani t udhhequr nga shkrimtari dhe kryetari i saj z. Sabit Rrustemi. Ky eveniment kulturor e letrar ksaj radhe organizohet

nn embelmn e 100 vjetorit t Pavarsis s shqipris dhe do t jet e hapur deri m 22 dhjetor 2012, gjithnj me risi t tjera letraro-poetike si takime poetike dhe prurime t tjera t librave t fardo zhanri letrar qofshin ato

29 tetor 2012

23

Analiz

Kompjuteri dhe leximi fizik i librave!...

Bilall MALIQI

Koht e fundit po ndihet nj munges sa i prket leximit t librit jo vetm n Preshev, por edhe n Lugin n prgjithsi. Si shkas pr moslexim t librave apo t literaturave prcjellse fajsohet kompjuteri i cili n mas t madhe e zvendson leximin e kopjes fizike t librit. Arsye sht edhe mungesa e librave apo titujve t rinj t cilat mungojn n bibliotekat tona t cilat pr shkaqe t ndryshme nuk kan mundur t'i prcjellin apo ti blejn titujt m t rinj t librave t zhanreve t ndryshme letrare dhe shkencore. Arsye tjetr sht edhe pikkalimet kufitare me t cilat po ballafaqohemi me probleme t ndryshme, pra edhe mos lejimi i kalimit t librave bn t veten q t mungojn botime m t reja.

Poashtu edhe mungesa financiare bn t veten q bibliotekat tona t mos pajisen me tituj t rinj t librave. Ka rn niveli i leximit! Sidomos kur shumica e lexuesve po e prdorin botn e internetit dhe kompjuterin, po lexojn materiale q iu interesojn, por n nj sasi t vogl, sepse n asnj mnyr nuk munden t gjinden shumica e titujve t librave n

brendi t internetit dhe se disa mund t lexohen vetm me abonim. Kopjet fizike t librave lexohen shum pak, madje vetm ato q jan t domosdoshme npr shkolla pr nxnsit dhe ato shkollore, ndrsa llojet e tjera t librave nuk blehen dhe nuk lexohen fare. Lexohen n nj sasi shum t vogl lekturat shkollore t cilat

24

29 tetor 2012

Analiz

jan t domosdoshme me plan program msimor, ndrsa librat e tjer nga autor t ndryshm nuk lexohen, e as nuk blihen, kjo po shihet n prditshmrit tona, ku edhe pak ata autor q i kan ekspozuar librat e tyre npr librarit e qytetit as q krkohen pr ti shfletuar. Kjo n nj mas t madhe shkon drejt rnies edhe m tutje t nivelit t leximit n prgjithsi.

Kriza ekonomike mimet e librave, sipas disa qytetarve, jan tejet t larta, arsye kjo, sipas tyre, pse libri nuk lexohet aq sa duhet. Nj lexuese nga Presheva thot se, edhe pse interesimi i t rinjve ekziston pr t lexuar libra, por, mimet e shtrenjta e pamundsojn nj gj t till. Tjetra sht se tek ne nuk po organizohet ndonj Panair vjetor n mnyr q t interesuarit t blejn libra me nj prqindje lehtsuese. Panaire po mbahen n vende t ndryshme, pse mos t organizohet edhe tek ne... Nj tjetr kalimtar, Besimi, fajet ia hedh krizs ekonomike

dhe shprehet se Un e dua librin kam dshir t lexoj, por kriza ekonomike e ka br t veten q mos t mundemi t blejm libra dhe ti kemi n bibliotekat tona shtpiake. Dhe mendoj se ktu qndron faji rnies s interesimit pr t lexuar. Sidoqoft, sipas prfaqsuesve npr librarit e qytetit, nj arsye tjetr q ka ndikuar tek zvoglimi i numrit t atyre qe blejn libra, sht edhe interneti, duke qen nj burim edhe i shkarkimit t literaturs s shumt n kompjuter.

Shpresojm se n nj t ardhme t afrt do t krijohen kushte edhe m t favorshme si n aspektin ekonomik dhe ate lehtsues npr pik kalime kufitare me qllim t arritjes s librit n dor t lexuesve dhe t kthimit t shprehis s leximit te popullata jon.

29 tetor 2012

25

Opinion

N oborr e pa drejtim...
Nga Edmond Demaj dhe Ardian Coli respektuar nga bota, por mjaft e padshiruar nga disa njerz t orientuar nga politika dhe jasht saj: Ismail Kadare. Kadare sht nj nga personalitetet m t shquara t kulturs shqiptare, ambasador i saj n bot. Kadare sht shkrimtari q i ktheu mitet legjendare n realitet; shkrimtari q bri histori pa rn n kundrthnie me vetveten dhe gjykimin modern; ai arsyetoi estetikisht n mnyr t prkryer dhe pr kohn absolute. N Shqiprin dhe kombin shqiptar t ndodhur n udhkryq, vepra e Kadares ka qen dhe mbetet nj shpres dhe nj ogur i bardh pr t. Vepra e Ismail Kadares sht prkthyer n 32 gjuh t huaja, duke arritur kshtu nj rekord t prhapjes n tr botn e qytetruar. Kadare sht kandidat pr mimin Nobel, vite me radh. Kjo nuk mjafton pr shkurtpamsat, sepse sipas tyre Kadare nuk sht ky i lartprmenduri, por sht nj i prkdhelur i Enver Hoxhs, nj anti-shqiptar dhe antikombtar; nj anti-islamist dhe pro komunist. Kshtu u quajt nga disa njerz pa vizion, sepse s'mund t'i quajm ata t cilt Kadaren e kundrshtuan edhe ather kur ai mundohej me gjith qenien e tij prezantoi realitetin pr kombin shqiptar si komb q i takon bots perndimore. Njeriu q me lapsin e tij mbrrin t flas me miliona njerz n gjith botn; njeriu qe respektohet nga elita e gjith bots, kundrshtohet nga ata q duhet ta prkrahin m s shumti. Si mund t cilsohet nj figure e till kshtu? Si nuk prkrahet ky njeri i madh pr ta promovuar dhe prfaqsuar sa m mir kombin ton, kur dihet mir se ky ka fuqi pr ndryshimin e imazhit t ktij kombi m shum se t dy qeverit shqiptare bashk? Mosprkrahja e djemve dhe vajzave tona nga autoritetet autoritare nuk prfundon me Kadaren. Pr fat t keq, vazhdon edhe me Eliza Dushkun e Fadil Berishn. T dy me renome botrore dhe pa nevoj pr Shqiprin as shqiptart, vazhdojn t ndajn kohn nga karriera e tyre pr t njoftuar botn me shqiptaret pa asnj fitim personal. Vizita e par e krijueses s dokumentarit "E Dashur Shqipri", q do t shikohet nga e gjith bota, u injorua nga politikan e parti t ndryshme pr arsye se kryetari i Tirans e kishte pritur dhe shoqruar aktoren me origjine shqiptare. Harruan q kjo nuk ka lidhje me politikn e Shqipris: ksaj i intereson shqiptaria dhe informimi i bots pr t mirat q ofron Shqipria. Shqipria ka nevoj pr Elizn; shqiptart kan nevoj pr Elizn, e jo Eliza pr shqiptart. Athua na duhen ekonomist nga Amerika apo Gjermania pr t kalkuluar t mirat e ktij dokumentari pr shqiptart? Nuk nevojiten ekonomist t dim se nj dokumentar pr Shqiprin nga nj aktore me renome botrore ndikon n ekonomi duke i treguar bots se Shqipria sht destinacion q duhet vizituar; n njohjen e Kosovs - duke e njoftuar botn me faktin se Kosova ka qen dhe sht pjes e Shqipris; duke njoftuar botn me figurat q shqiptart i dhan dhe vazhdojn t'i japin bots. Ja ku e kemi bijn ton q mundet

Rruga e humbur dhe sjellja si "pula pa krye" vazhdon. A ndihen me t vrtet krenar q jan shqiptar Ismail Kadare, Eliza Dushku, Fadil Berisha, Ferid Muradi, Majlinda Kelmendi, Granit Xhaka, Xherdan Shaqiri, Valon Behrami, Lorik Cana, Blerim Xhemaili e shum t tjer? Pse nuk i afrojm? Pse nuk dim t punojm me ta pr t mirn e Shqiptaris? Rruga e humbur dhe mbetja n'oborr vazhdon avazin e vjetr nga kjo klas politike mbar-shqiptare, e cila q moti ka humb rrugn dhe vazhdon ta mbaj kombin t orientuar me pasoja shum t rnda duke i injoruar dhe keqprdorur figurat m t ndritura t kombit. Kt rrug t humbur dhe kt amulli n oborr sot e vren dhe e prjeton secili qytetar shqiptar, pa marr parasysh ku jeton. Kur do t ndodh q te vetdijesohemi e t orientohemi drejt konceptit t respektimit dhe prkrahjes s personaliteteve shqiptare me ndikim botror, apo vall kto personalitete nuk ekzistojn n horizont? Athua patjetr duhet t'ju sjellsh vota ose para elitave politike q t fitosh respektin e tyre t prkohshm dhe t marres s tyre, n vend q t respektohesh pr ato t mira q ja sjell vEndit? Shqiptart e lartprmendur jan ambasadort m t mir t ktij kombi. Kta jan ata q m s shumti e promovojn kombin shqiptar. Po fillojm nga nj figur shum e

26

29 tetor 2012

Opinion

dhe do t na ndihmoj. T'i ofrojm ksaj ndihmn q i duhet pr tu ndier krenare pr punn q po e bn. Ta prkrahim Elizn t'i ofroj shokt e shoqet e saj nga Hollywoodi q ta vizitojn Shqiprin, Kosovn e pjest e tjera q kan shqiptar - e besa edhe t jen pjes e dokumentarit "E Dashur Shqipri". N ann tjetr, me nj kontribut t jashtzakonshm na vjen i madhi Fadil Berisha i cili shum t rinj shqiptar i shndrroj n yje nga t cilt kombi yn mund t nxjerr shum prfitime t mira. Kurr i lodhur dhe do her n dispozicion t mirs s shqiptarve kudo q jan, e ndihmon Elizn n do hap drejt krijimit t dokumentarit "E Dashur Shqipri" edhe pse pa prkrahjen e nevojshme t politiks e shteteve shqiptare. Pse vazhdojm ta largojm at q na do t mirn, e ta afrojm at q na do t keqen? Kur do t msohemi se mospajtimi n skenn politike nuk do t thot t jemi armiq t njeri tjetrit? U prmenden figura nga letrsia e kultura, pr t mos u ndalur dhe pr t vazhduar me mjeksin e mjerueshme t ktij vendi. Spitalet tona ofrojn kushte t mjerueshme pr qytetart. Qeveri e organizata t ndryshme n t gjith botn ofrojn fonde t ndryshme pr t ndihmuar vendet si Shqiprin e Kosovn, q jan n periudhn e rindrtimit mbas lufts. Ajo q nevojitet sht njeriu q di dhe q do. Mbasi ne jemi optimist, po themi q kemi njerz q duan po nuk duket q din. Prgjegjsia e qeveris sht t'i gjej resurset q nevojitn n mnyrn m profitabile dhe produktive pr shtetin. Si n Hollywood e letrsi, edhe n mjeksi kemi njerz q i kemi dhn bots; njerz q e duan Kosovn e Shqiprin. Ferid Muradi, mjeku me prejardhje shqiptare, fituesi i mimit

Nobel pr Medicin, sht njri prej tyre. Pse nuk i krkohet ndihme ktij njeriu q e pranon q ka prejardhje shqiptare dhe at me shum krenari? A presim q ky i fundit t na drgoj lutje pr dika q na nevojitet neve? Pr t vazhduar m tej tek margaritari i sportit ku djemt tan shklqejn n gjith botn. Na duhet t fillojm me futbollistt e shum prfolur shqiptar t cilt luajn pr kombtaren e Zvicrs, me t cilt nj koh t gjat u morn t gjitha mediat e Evrops duke i cilsuar si super-yje. Zvicra kishte investuar dhe prkrahur djemt tan pr ta arritur at talent q kan tani, ndrsa shqiptart t cilt nuk kishin br asgj t mir pr ta i thrrisnin tradhtar t kombit. T njjtt shqiptar q krkonin, n vend q t'ju ofronin Xhaks e Shaqirit pr t'i br pjes t ekipit shqiptar. Po kta shqiptar jan ata q kritikojn dhe shajn do gj t mir q vjen nga vullneti i mir i figurave te mdha shqiptare - pa marr parasysh cils lami i takojn. Dit m par n nj intervist n nj nga televizionet tona ishin t ftuar Majlinda Kelmendi, Nora Gjakova dhe trajneri Toni Kuka. Aty shihej tr marria e ksaj prkujdesjeje ndaj ktyre sportistve q na prfaqsojn aq bukur dhe me aq krenari n arenn ndrkombtare. Nse dgjoni prpjekjet dhe vuajtjet e tyre pr t'i arritur ato prfaqsime q ia bjn kombit shqiptar, t vjen pr t qar. Aq larg kishte shkuar mosprkrahja e tyre, saq sportistet Majlinda Kelmendi dhe Nora Gjakova frikoheshin q s shpejti do t mbesnin edhe pa trajnerin e tyre, sepse ky i fundit nuk do t mund t'i prballoj shpenzimet e domosdoshme pr proceset e trajnimeve dhe pjesmarrjeve npr arenn ndrkombtare sportive. Ministrat tan marrin paga t

majme e voziten me xhipa, e trajneri Kuka nuk kishte as dhe nj cent rrog pr gjith at pun t. Ai detyrohej t bhej lypsar n dyert e kompanive private, pr t krijuar mjete t nevojshme pr ekzistencn e proceseve t trajnimeve dhe t prfaqsimit ndrkombtar t kombit ton. Po n ket gjendje jan edhe shum sportist t tjer t cilt shum mir mund ta prfaqsojn dhe promovojn vendin ton, e t cilt po t hym me i prmend t gjith me emr, do t na duhej t nxjerrim nj libr. Nga kjo q u tha m lart na lind nj pyetje: m mir sht q t prkrahen nga shtetet tona kta njerz t mdhenj - me t gjitha format e ndryshme, morale e financiare - apo t vazhdojm t ecim n rrugn e shpenzimeve pa asnj prgjegjsi? Jemi shum t sigurt se shum m mir do ta prfaqsoj Majlinda Kosovn, nse ato parat q shpenzohen n bileta, xhipa e telefona ekstra do t shpenzoheshin pr strvitjet dhe prfaqsimet ndrkombtare q ajo i bn. Me po kto mjete dhe me pak prkrahje morale, t gjith kta - si shkrimtar, artist, mjek e sportist - do t ishin shum m t motivuar dhe m krenar q ta prfaqsojn denjsisht kombin ton dhe Kosovn e re. Vall, kta emra a ndihen krenar q jan shqiptar, apo edhe kta me zemr te thyer duhet t prdorin thinjen Fishts: "Le ta dij e gjith bota mbar se Gjergj Fishta m s'sht shqiptar"? Nj fjal e vjetr thot: "Ata q s'e duan veten nuk i do as Zoti". T shpresojm q nj dit do t ket lider qe do t dij edhe q do t na drejtoj rrugs jasht oborrit.

29 tetor 2012

27

Mmdheu

Tirana qyteti i Sulejman Pash Bargjini

Tirana (vendasit: Tirona) sht kryeqendra e qarkut dhe rrethit me t njtin emr dhe kryeqyteti i Republiks s Shqipris. Tirana ndodhet n qendr t Shqipris, rreth 35 km n lindje t Durrsit dhe rreth 40 km n veri-perndim t Elbasanit, n nj lugin e rrethuar nga Mali i Dajtit n lindje, kodrat e Krrabs dhe Saukut n jug, kodrat e Vaqarrit dhe Yzberishtit n perndim dhe ato t Kamzs n veri. Qyteti u themelua n vitin 1614 nga Sulejman Pash Bargjini, me origjin nga fshati Mullet dhe u prmend pr her t par emri i Tirans prmendet n vitin 1418 n nj dokument t Venedikut. Tirana u shpall kryeqytet i prkohshm i Shqipris n 9 shkurt 1920 nga Kongresi i Lushnjs dhe pjestart e Kshillit Kombtar hyn n qytet n 11 shkurt 1920. Prfundimisht Tirana u shpall kryeqytet i Shqiprsis n vitin 1925 nga Asambleja Kushtutetuese.

Qyteti i Tirans sht qyteti m i madh i Shqipris dhe qendra m e madhe ekonomike, administrative, politike, industriale, mediale, akademike, sociale dhe kulturore e vendit.[4] Tirana ndodhet vetm 17 km larg aeroportit "Nn Tereza", i vetmi aeroport ndrkombtar n Shqipri i njohur dhe me emrin Rinas. Ky aeroport sht hyja m e rndsishme lidhse ndrmjet Shqipris dhe pjess tjetr t bots. Tirana shtrihet n koordinatat 41.33 veri dhe 19.82 lindje. Tirana ndodhet 110 metra mbi nivelin e detit. Lartsia mesatare e fushs s Tirans sht 521 m, kurse dy malet m t larta rrz t cilve shtrihet jan Mali i Dajtit me 1612 m dhe Mali me Gropa me 1828 m. Qyteti gjendet rreth 34 kilometra larg detit Adriatik n perndim. Nga jugu dhe perndimi rrethohet nga kodra relativisht t ulta, kurse nga ana veriperndimore Tirana shtrihet mbi nj zon t rrafsht.

N periferin veriore kalon lumi i Tirans. Disa kilometra m tutje nga ana jugore rrjedh lumi i Erzenit. Siprfaqja e qytetit t Tirans sht rreth 31 km, ndrsa siprfaqja e gjith rrethit sht 1288 km dhe prfshin katr qendra: Tirann, Vorn, Krrabn dhe Kamzn si dhe 150 fshatra. Qendrn e Tirans e prshkon prroi i Lans i cili n grykderdhje bashkohet me lumin Ishm. Tirana ndodhet n t njjtin paralel me Napolin, Madridin dhe Stambollin dhe n t njjtin meridian me Budapestin dhe Krakovin. N Tiran mbizotron nj klim nntropikale-mesdhetare me rreshje dimrore dhe me temperatura mesatare vjetore n korrik + 24 Celsius dhe n janar +7 Celsius. N vit bie 1 189 mm shi. Regjistrimi i tokave t qytetit u b

28

29 tetor 2012

Mmdheu

nn pushtimin osman, n vitet 14311432. Tirana u themelua n 1614 nga Sulejman Pash Bargjini nga fshati Mullet, i cili ne fillim ndrtoi nj xhami, nj furr pjekje dhe nj hamam. Dy shekuj me von drejtimin e qytetit e mori familja Toptani nga Kruja. Dy lagjet m t vjetra t Tirans kan qen ajo e Mujos dhe e Pazarit, t ndodhura sot n zonn mes qendrs aktuale dhe rrugs s Elbasanit. Si kryeqytet i prkohshm Tirana u shpall m 8 shkurt 1920 nga Kongresi i Lushnjs dhe prfundimisht e mori kt status m 31 dhjetor 1925. N vitin 1990 Tirana numronte vetm 244.200 banor. Aktualisht, dyndja masive e banorve nga gjitha ant e tjera t vendit prdrejt kryeqytetit, t cilt shpresojn t gjejn aty pun dhe jet me t mir, e ka uar popullsin e Tirans n rreth 830.000 banor. Tirana, si quhet dhe nga vendasit Zemra e Shqipris, sht qyteti q lulzon dhe zhvillohet m shpejt, ai sht tepr ritmik dhe ofron mundsi t shumllojshme aktiviteti jo vetm pr banort vendas, por edhe atyre t huaj. Tirana u shpall kryeqytet i prkohshm i Shqipris n 9 shkurt 1920 nga Kongresi i Lushnjs dhe pjestart e Kshillit Kombtar hyn n qytet n 11 shkurt 1920. Prfundimisht Tirana u shpall kryeqytet i Shqipris n vitin 1925 ngaAsambleja Kushtutetuese. N Historin e Popullit Shqiptar , "Periudha e Pavarsis" (28 Nntor 1912 7 Prill 1939), n faqen 249 prmendet shpallja e Republiks Shqiptare nga Asambleja Kushtetuese dhe miratimi i statutit apo kushtetuts republikane, n t cilat Tirana shpallet

prfundimisht kryeqytet i Shqipris. N Tiran, prkundrazi kundrshtimi i Esat Pash Toptanit, hprh ishte eleminuar, pr sa koh ai ishte kundrshtar i qeveris s Durrsit. Ve ksaj Tirana ndonse kishte nj popullsi t barabart me at t Elbasanit, kishte kushte m t mira pr organet qeveritare. Ktu kishte m tepr ndrtesa t mdha, m tepr lokale publike, m tepr rrug t gjera, m tepr hotele. Duke marr parasysh kto faktor, qeveria e Lushnjs mori vendim m 9 shkurt 1920, q ta vendoste kryeqytetin e Shqipris prkohsisht n Tiran, duke e ln t hapur shtjen e vendosjes prfundimtare t kryeqytetit kur t mblidhej e para asamble kushtetuese. Me miratimin e t gjith pjestarve t Kongresit t Lushnjs, antart e Kshillit t Lart, s bashku me pjestart e qeveris dhe t Kshillit Kombtar, hyn m 11 shkurt 1920 n

Tiran, fill pasi repartet e ushtris italiane ishin larguar nga qyteti dhe vendosur n Durrs. Banort e Tirans e pritn me entuziasm hyrjen e organeve t larta shtetrore, n kryeqytetin e prkohshm t Shqipris, t cilin asambleja kushtetuese e vitit 1925 e shpalli prfundimisht kryeqytet t saj. Sidoqoft jeta e Tirans si kryeqytet i Shqipris fillon m 11 shkurt 1920. Ekzistojn disa hipoteza pr prejardhjen e emrit Tiran: Tiran mendohet se vjen nga fjala Theranda, e prmendur n burimet e lashta greke dhe latine, q vendasit e quanin T ranat, meq fusha ishte formuar si rezultat i materialeve t ngurta q sillnin ujrat nga malet prreth. Tirana vjen nga Tirkan. Tirkan ka qen nj kshtjell n shpat t malit t Dajtit. Akoma ekzistojn rrnojat e
29 tetor 2012

29

Mmdheu

ksaj kshtjelle t lasht q daton n fillimin e shekullit t par para lindjes s Krishtit, e cila mendohet t kt qen kshtjella q historiani bizantin Prokop (shek.VI), e quan kshtjella e Tirkanit. Tirana vjen nga Greqishtja e Vjetr Tyros q do t thot bulmet. N fushn e Tirans, bhej tregtimi i bulmetrave nga barinjt e zonave prreth. Tirana ose Tirn, si quhet n dialektin e vendit, e ka origjinn nga mnyra se si thirreshin banort e ktij vendi. Duke qen se popullsia e vendosur n kt territor vinte kryesisht nga malet e zons prreth ather nga vendasit ato quheshin "T rn" (t rn). Edhe sot, n gjuhn e prditshme, pr familjet q vijn nga zonat malore prdoret shprehja "kan rn (psh) n Durrs" (apo diku tjetr). Pr her t par emri i Tirans prmendet n vitin 1418 n nj dokument t Venedikut. Mozaiku i Tirans sht i vetmi monument arkeologjik brenda territorit t qytetit t Tirans. N vitin 1972, gjat puns pr ndrtimin e pallateve t bllokut "Partizani" n lagjen nr. 9 t qytetit t Tirans, u zbuluan rrnojat e nj ndrtese antike, njri nga ambientet e t cilit ishte i shtruar me mozaik. Sipas autorve, kemi t bjm me nj qendr fshatare t shekujve t par pas Krishtit q n fillim t shek. III u zvendsua me nj vil fshatare (rustica). Salla me mozaik e pajisur dhe me nj absid ishte ambjenti kryesor i saj. Autort mendojn edhe q n shek. V-VI vendin e vils e zuri nj bazilik paleokristiane. Pjesa e grmuar e monumentit u rrethua dhe u vu n mbrojtje nga Instituti i Monumenteve

t Kulturs (IMK). Gjat viteve 20032004 punimet e sistemimit t rrugve dhe instalimeve t ndryshme t bllokut "Partizani" zbuluan pran rrethimit t monumentit pjes t tjera t kompleksit. M kryesoret ktu ishin vaskat e fermentimit t mushtit t rrushit, por edhe pjes t tjera muresh n dy pika t ndryshme. Brenda ktij kompleksi u zbuluan tre stela varresh t periudhs romake. Grmimet e fundit prforcuan mendimin se kemi t bjm me nj vil fshatare, ndrkoh q nuk sht gjetur asnj e dhn pr transformimin n bazilik paleokristiane t mbshtetur nga autort e grmimit t par t viteve '70. N mnyr konvencionale, siti arkeologjik sht emrtuar dhe njihet me emrin "Mozaiku i Tirans". Q nga tetori i vitit 2000 deri m 23 maj 2011 kryetar i bashkis se Tirans ishte piktori dhe lojtari i dikurshm i basketbollit, si dhe pr nj koh t shkurtr ministr i kulturs, rinis dhe sportit, Edi Rama. N tetor t vitit 2003 ai u rizgjodh srish pas zgjedhjeve komunale. Paraardhsit e tij t viteve '90 ishin kryebashkiakt Sali Kelmendi (1992-1996) dhe Albert Brojka (1996-2000) t Partis Demokratike (PD). M 23 maj u shpall Lulzim Basha kryetari i ri i bashkis. Kshilli Bashkiak zgjidhet pr nj periudh 3-vjeare. Mandati i kshilltarit sht i vlefshm nga koha q kshilltart bjn betimin dhe e nnshkruajn at, deri n konstituimin e kshillit pasardhs. Mandati i kshilltarit pushon para afatit 3-vjear n rastet q parashikon neni 27, pika 4 (grmat a,b,c,c,d,dh,e,) e ligjit 8652, dt.31.07.2000, Pr Organizimin dhe Funksionimin e Qeverisjes Vendore.

Kshilltari q mbaron mandatin para kohe n prputhje me ligjin, lshon nj deklarat me shkrim ku shpjegon arsyet prkatse. Pr zvendsimin e tij komisioni i mandateve i paraqet Kshillit Bashkiak kandidatin e rradhs t lists shum emrore t subjektit elektoral t cilit ai i prkiste duke ndjekur kt rradhe pune: Verifikon vlefshmrin e mandatit Harton procesverbalin dhe e lexon at prpara kshillit Organizon betimin e kshilltarit dhe nnshkrimin e tekstit prej tij N periudhn nga data e shpalljes s zgjedhjeve t rradhs deri n konstituimin e kshillit t ri, Kshilli Bashkiak ushtron funksione t kufizuara dhe merr vendime vetm pr raste t situatave emergjente. Bashkia e Tirans sht ndar n njmbdhjet bashkit t vogla. Sipas Ministris s Turizmit, Kulturs, Rinis dhe Sporteve deri n Mars t vitit 2007 n Tiran jan 64 subjekte t liensuara pr ushtrim veprimtarie turistike si agjenci turistike udhtimi dhe 18 njsi akomoduese turistike t liensuara. Tabela e mposhtme jep t dhna mbi klasifikimin e njsive akomoduese turistike t licencuara.

30

29 tetor 2012