Viti III. Nr.

94, 24 qershor 2013

Vendbanimi turistik MALI I ROBIT n mes t rrugs Durrs-Kavaj tel. +381 63 484 581 tel./Fax: 99355 578 262 315 cel.: 99355 69 34 88 926

Editorial

Revist e prjavshme Nacionali Themelues dhe botues: Kshilli Kombtar i Shqiptarve Kryeredaktor: Baki Rexhepi Zv/kryeredaktor: Jeton Ismaili Redaktor teknik: Kastriot Sinani Lektore: Kadushe Nuhiu Bashkpuntor: Faruk Daliu, Ardita Saqipi, Bilall Maliqi, Esat Shahini, Feride Salihu, Avni Selimi, Dinela Vehbiu, Rijad Demiri, Llukman Rrustemi E regjistruar n ARE-Beograd ISSN: 2217-4990 - Biblioteka Kombtare Beograd Tirazhi: 1000 cop Shtypet n shtypshkronjn VELSON-DEVA 15 Nntori 113, Preshev Dorshkrimet dhe fotografit nuk kthehen Adresa: Nacionali - rr. K. Petroviq, p.n. ish ndrtesa e komitetit Bujanoc Tel/fax: 017/653-264 E-mail: nacionali2011@hotmail.com NACIONALI sht organ i Kshillit Kombtar t Shqiptarve q jetojn N Serbi

Prgatitja
Ndodhi edhe nj takim. Nga njra an prfaqsuesit e shqiptarve t Lugins, ndrsa n ann tjetr Zoran Stankoviq si emisar i Qeveris s Beogradit. Rezultati ashtu si pritej. Asgj konkrete, por vetm nj lloj treningu para duelit t shumpritur t 15 korrikut. N pritje t ksaj date t rndsishme, palt me siguri se nuk kan se ka t kalkulojn pasi q parimt tashm dihen. Pala shqiptare e ka t gatshme platformn, ndrsa Beogrdai zyrtar sht shprehur se ajo sht nj baz e mir pr t diskutuar. Edhepse gjithka sht e qart, ekziston droja tek implementimet e gjrave t cilat do t jen t pranueshme. N vitin 2001 plani i Beogradit pr zgjidhjen e krizs n Lugin kishte mar prkrahje t gjr nga Bashksia Ndrkombtare, por si i till ai asnjher nuk sht zbatuar n praktik. Duke njohur Beogradin zyrtar si mjeshtr t prolongimeve t gjith shafqin drojn se mos vall bisedimet do t mbesin vetm se n domenin e prgatitjeve. Takimi me kryministrin Daiq do t jet i nivelit tejet t lart. Fillimisht duket se edhe Serbia po interesohet t zgjidhe problematikn e Lugins. Por edhe n vitin 2000-2001 n bisedime ishte inkuadruar niveli m i lart i shtetit serb, por nuk u shnua aq progresivitet. E vetmja shpres q kto bisedie t ken sukses sht ngutshmria e Serbis para BE-s. Por q suksesi t jet i njmend duhet edhe nj unifikim i faktorit politik shqiptar, t paktn n kt faz. Vetm kur shqiptart t jen t bashkuar politikisht mund t kemi ndonj rezultat, prndryshe tr koha do t na shkoj n prgatitje

24 qershor 2013

Prmbajtja

Editorial Prgatitja.............................................................................................................................................................3 Prmbajtja.........................................................................................................................................................4 Politik Lidert shqiptar t Lugins, Stankoviq i prgatiti pr takim me kryeministrin serb Daiq..............................5 Kryetari i KKSh-s takon Ministrin kosovar t Kulturs Krasniqin.................................................................6 Shoqri Nga korriku librezat e reja shndetsore elektronike...........................................................................................7 Portret: Mexhid Mehmeti, shkrimtar Shkrimtar me prmasa kombtare dhe ndrkombtare...................................................................................8-9 Vshtrim Vasil Knovi, shqiptart, kazaja e Preshevs dhe struktura e saj etnike....................................................10-11 Opinion A e kemi humbur Luginn e Preshevs?.....................................................................................................12-13 Analiz Facebooku dhe varshmria e tij........................................................................................................................14 Fmijt pr Nacionalin..........................................................................................................................15-18 Shoqri Maturantet e ksaj gjenerate nga shkolla e mesme n Bujanoc kt vite te certifikuar edhe n gjuhe te huaj....................................................................................................19 Shoqri Musa Ajeti, doktori i par i Gjeometris n hapsirn 4 dimensionale n mbar shqiptarin....................20-21 Sezai Surroi ndan diplomat pr maturantt............................................................................................22-23 Tituj t rinj n Bibliotekn e qytetit t Bujanocit.............................................................................................24 Mirkuptimi dhe prkrahja e fmijve nga prindrit........................................................................................25 Kultur Presheva Jehon, pjes e festivalit Sofra Dardane 2013 n Tropoj...............................................................26 Mbahet ekspozit me artist nga trevat shqiptare.........................................................................................27 Vshtrim kritik Poezi t shkruara me ndjeshmri t veant ...........................................................................................28-29 Fjalkryq.........................................................................................................................................................30
4

24 qershor 2013

Politik

Lidert shqiptar t Lugins, Stankoviq i prgatiti pr takim me kryeministrin serb Daiq

Prfaqsuesit e zyrs s Misionit t OSBE-s n Bujanoc, n cilsin e nikoqirit, kan ndrmjetsuar n selin e tyre, takimin n mes t prfaqsuesve t partive politike q tubojn shqiptart e Lugins n njrn an dhe prfaqsuesin e Trupit Koordinues qeveritar pr Jug t Serbis n ann tjetr. Takimi i sotm i zhvilluar pa pranin medieve ishte konsultativ dhe kishte t bnte me prgatitjet e faktorit shqiptar, pr takimin e paralajmruar me Kryeministrin serb Ivica Daiq, q pritet t mbahet m 15 korrik n Beograd. beograd. Qeveria serbe tashm sipas prfaqsuesit t saj n Lugin, Zoran Stankovi, ka aprovuar krkesat e shqiptarve t parapara n t ashtuquajturn platform pr biseda e q ka t bj kryesisht m avancimin korpusit t t drejtave elementare. N paraqitjen e tij para medieve n emr t prfaqsuesve t shqiptarve t Lugins, Nagip Arifi, Kryetar i Komuns n Bujanoc, takimin e cilsoi t suksesshm, ndrkoh q konfirmoi takimin e radhs me kryeministrin serb Ivica Daiq, q pritet t zhvillohet gjat korrikut n Jemi marr vesh q bisedimet t nisin n shtator. Ato do t fokusohen n tet pika t cilat do t iu prkushtohen sferave t tyre. Ndrkoh marrveshjet e arritura pr seciln sfer, do t realizohen prmes vendimit t qeveris. Implementimi i secils marrveshje t arritur do t bhet prmes afateve kohore t shkurta - deri n gjasht muaj, t mesme - deri n nj vit dhe atyre afatgjate q do t zgjasin deri n dy vite e gjysm. Takimi i sotm ka qen mjaft konstruktiv dhe pres q kryeministri i Serbis, t`i pret n takim prfaqsuesit e shqiptarve me 15 korrik. Rifillimi i bisedimeve mes prfaqsuesve t shqiptarve dhe atyre t Qeveris s Serbis, po nis 12 vite pas prfundimit t lufts n Luginn e Preshevs, ndrkoh q pr kt dekad pr kundr arritjes s Marrveshjes s Konulit nuk sht prmirsuar gjendja e shqiptarve t Preshevs, Bujanocit dhe t Medvegjs.

24 qershor 2013

Politik

Kryetari i KKSh-s takon Ministrin kosovar t Kulturs Krasniqin

Kryetari I Kshillit Kombtar Shqiptar, Galip Beqiri dje ka takuar Ministrin pr kultur rini dhe sport Memli Krasniqi dhe zvendsministrin Hajdin Abazi. Ky takim ishte vazhdim I takimeve q ka Kryetari I Kshillit Kombtar Shqiptar Galip Beqiri n Ministrin e Kulturs. N takim prve se u njoftua Ministri rreth puns dhe aktiviteteve q ushtron Kshilli Kombtar Shqiptar u bisedua edhe rreth nevojs s bashkpunimit pr shtjet me rndsi e n kt rast pr kulturn. Kryetari i KKSH-s Galip Beqiri duke shprehur shqetsimet n mbrojtjen e t mirave kulturore, zhvillimin e veprimtaris kulturore si dhe krkoi nga Ministri Krasniqi q n t ardhmen t prkrah sa m shum Kshillin Kombtar Shqiptar. Beqiri krkoi nga Ministria e kulturs t drgoi sa m shum grupe artistike e veanrisht shoqri kulturore artistike. Shqiptart e ksaj treve m shum se gjithka kan nevoj t vendosen n raporte partneriteti dhe presim mbshtetjen tuaj . M konkretisht u bisedua q n muajin korrik Ansambli kombtar i kngve dhe valleve "SHOTA" t mbaj nj koncert n Preshev dhe Bujanoc pr nder t mrgimtarve. Z.Krasniqi e pranoj kt krkes dhe u zotua se do ta realizoj n bashkpunim me Kshillin Kombtar Shqiptar. Ministri Krasniqi u zotua se Ministria q ai drejton do t mbetet e prkushtuar q mbshtetja t rritet dhe q t ket sa m shum nisma t prbashkta m qllim t avancimit t jets kulturore atje por edhe ruajtjes s vlerave t kombit shqiptar.

24qershor 2013

Shoqri

Nga korriku librezat e reja shndetsore elektronike

Zvendsimi i librezave shndetsore t letrs me ato elektronike do t filloj nga fundi i ktij muaji dhe do t vazhdoj deri n fund t vitit t ardhshm, ka paralajmruar fondi pr sigurim shndetsor. Kjo librez e re shndetsore do t kushtoj 500 dinar dhe do t ket afat 10 vjet, ndrsa pr rreth 2 milion banor m t varfr do t jet pa pages. Ky projekt i zvendsimit t librezave shndetsore me ato elektronike do t kryhet n dy faza. Pr ta vrtetuar librezn, nuk duhet m vula dhe ngjitsi i markuar Si prparsi m e madhe pr qytetart dhe pundhnsit kjo librez e re elektronike do t jet q pr ta vrtetuar librezn e re, nuk duhet t shkohet m n zyren e Fondit republikan pr siguri pr ta marr ngjitsin e markuar, ka edhe do t zvogloj afatin dhe kohn pr t ndar pr pun administrative. N kartel do t shkruhet emri dhe mbiemri i personit t siguruar, data e lindjes, numri personal dhe numri i librezs shndetsore.

24 qershor 2013

Shoqri
Portret: Mexhid Mehmeti, shkrimtar

Shkrimtar me prmasa kombtare dhe ndrkombtare...

Ishte njri ndr themeluesit dhe redaktor i revistave Filizat e Panorama t Preshevs dhe Jehona t Bujanocit. Pr nj koh t gjat udhhoqi klubin letrar Feniks t Preshevs dhe edicionin botues t ktij klubi, i cili sht shquar me nj sr botimesh cilsore t autorve t asaj treve. Pas lufts deri n shuarjen e s prditshmes Rilindja ishte gazetar dhe redaktor i rubriks s kulturs. Ka qen antar i kryesis s LSHK-s, ku ka dhn nj kontribut t madh n drejtimin dhe konsolidimin e ksaj Lidhjeje... sht prezantuar n disa antologji poetike, tekste universitare, leksikone, albume, botime kritike etj., n shqip e gjuh t tjera. Bashkpunon gati me t gjitha gazetat dhe revistat q botohen n trevat etnike shqiptare. sht fitues i disa mimeve pr poezi, kurse m 2006, pr romanin Shtat dit pas vdekjes mori mimin Hivzi Sulejmani, t cilin LSHK e jep pr veprn m t mir t vitit n proz. Q nga paslufta jeton e vepron n Prishtin e Fush Kosov. Botimet Megjithse poezin e par (I tretuni, kushtuar nns), e kishte botuar qysh m 1965 n Zani i rinis, si nxns i shkolls s mesme n Preshev dhe q nga ather vazhdimisht ishte i pranishm n periodikun ton, ai veprn e par poetike arriti ta botoj tek m 1977 n Preshev dhe gjat periudhs 1977 deri m tani, Mexhid Mehmeti ka

Bilall Maliqi Lugina e Preshevs mburret me emra shkrimtarsh t cilt lan gjurm t pashlyeshme n letrsin shqiptare, ata na bn neve t jemi krenar pr arritjet e tyre t cilt kan lindur, jan prkundur n djepin e Lugins, jan rritur , kan kontribuar pr kulturn letrare t ksaj ane dhe tani e prfaqsojn fuqishm kt pjes t degdisur t etnis atje ku jetojn dhe veprojn. Njri nga kta emra t rndsishm t kulturs letrare sht shkrimtari Mexhid Mehmeti. Biografia Mexhid (Abedin) Mehmeti lindi m 11 qershor t vitit 1948 n Zhunic 8
24 qershor 2013

t Preshevs. Katr klas t fillores i kreu n vendlindje, tetvjearen dhe gjimnazin n Preshev, kurse fakultetin filozofik, degn e gjuhs dhe t letrsis shqipe, n Universitetin e Kosovs n Prishtin. Disa vjet ishte msimdhns i gjuhs dhe letrsis shqipe n qendrn arsimore Sknderbeu n Preshev, ndrkaq kt profesion e ushtroi edhe n shkolln e mesme n Trnoc t Bujanocit, si dhe n shkollat fillore t Raincs, Corrotics dhe t Preshevs. Punoi edhe prkthyes gazetar n Flaka e vllazrimit n Shkup, kurse q nga viti 1985 e deri n prfundim t lufts s fundit n Kosov punoi gazetar n Rilindja - Bujku (korrespodent nga Kosova Lindore).

Shoqri

botuar kto vepra letrare: Klithje e prmallim, poezi, (1977), Lumja, tregime, (1982), t dyja n botim t klubit letrar Feniks t Preshevs; Frymmarrje, (1984), Flaka e vllazrimit, Shkup; Peizazh i ngrir, (1994), Rilindja, Prishtin; Monstrumiada, katr drama, (1998), Vatra, Prishtin; Presheva, poem, (1998) Vatra, Prishtin; Rikthim dhembjeje, poezi, (1998), Vatra, Prishtin; Puthja vrastare, tregime, (2003), Gazeta Rilindja, Prishtin; Hija e korbit, novela, 2005, Lumi i bardh, Mitrovic; Pik n zemr, poezi (2005), Ura, Prishtin; Shtat dit pas vdekjes, roman, (2006), Lidhja e Shkrimtarve e Kosovs, Prishtin; Pallati me yje, poem pr fmij, (2006), Ura, Prishtin; Furtuna, roman (2007), Ura, Prishtin, Prtej harrimit (2008), Lm derrash (2010), Ishulli i vdekjes (2012), Tuna (2012), Kalvari (2012). N periudhn 1977 2007 Mexhid Mehmeti ka publikuar katrmbdhjet tituj, prkatsisht njsi bibliografike, n t cilat jan prfshir gjithsej tetmbdhjet vepra t gjinive t ndryshme si: poezi, poema (pr t rritur e pr fmij), tregime, novela, romane, drama, me nj tirazh t prgjithshm prej 10.000 copsh, duke mos i llogaritur edhe katr romanet e tjera t botuara deri m tani dhe librin kinezisht t botuar me tirazh dy milionsh. Shkrimtar me prmasa gjithkombtare... Mexhid Mehmeti shkrimtar, i takon Plejads s ndritshme t kombit, e q punon pandrprer n rritjen e kualitetit t shkrimit t tij. Si shkrimtar i kompletuar Mexhidi

asnjher nuk e ndali rrugtimin e tij krijues si n aspektin letrar, ashtu edhe me shkrime gazetareske, vshtrime, kritika letrare etj., ku shpesh na gzon edhe me botime t reja t fardo zhanri qofshin.Pra lirisht mund t themi se Mexhid Mehmeti posedon edhe m tutje kondicion krijues, dhe se llogaritet si shkrimtar i palodhshm, dhe synimet e tija jan q at q e boton t ket vlera t mirfillta letrare. Prve ksaj pr shkrimtarin Mexhid Mehmeti seriozisht sht marr edhe kritika letrare e cila ka muar lart krijimtarin e tij t fardo zhanri qofshin, sepse shkrimtari Mehmeti kt e ka arritur fal prkushtimit t tij n aspektin krijues t librave t tij. Kur jemi tek poezia mund t themi lirisht se ai me librat me poezi sht futur n Antologji t ndryshme t cilat kan edhe kriteret e tyre dhe kjo tregon qart vlern artistike t poezive t tij. sht antar i Poetve t Bots, i prfaqsuar n Leksikonin e poetve t bots, n disa Antologji tonat si "Me kmishn kuq e zi" botuar n Tiran m 1982, N antologjin e Baki Ymerit, n at t Ekrem Ajrullit n Tetov t botuar vjet etj.. Vetm libri n kinezisht sht me tirazh dy milionsh etj. , pastaj libri n italisht "Anatomia del dolore" botuar sivjet n Gaeta t Italis etj. Botimet n revista m prestigjioze n Jeta e re e Prishtins, Jehona e Shkupit, Ars e Podgorics, Diogen pro culture e Sarajevs, Ars e Nacional t Shqipris etj. etj. Pra poeti preshevar sht pjes e Antologjis s 72 poetve t bots me katr poezi n gjuhn angleze, si dhe n Antologji t tjera , me kt dshmohet vlera e tij n zhanrin e poezis dhe vlerat e saja t

pakontestueshme. Prve ksaj Mexhid Mehmeti sht i prkthyer edhe n gjuh t tjera si: Poezi t zgjedhura (kinezisht); (2010), Gatanje(fall), boshnjakisht dhe anglisht (2012) dhe Naopte Lunga( rumanisht) (2012). Mexhid Mehmeti sht i njohur gjithandej trojeve shqiptare me proz. Edhe n kt zhanr letrar u tregua i suksesshm dhe se kt e kan dshmuar edhe kritikt m me z shqiptar dhe t huaj. Ka fituar edhe mime n proz (vlen t theksohet mimi Hivzi Sylejmani pr romanin Shtat dit pas vdekjes(2006). Mexhid Mehmeti sht shkrimtar i kompletuar n begrandn e tij krijuese ka edhe katr drama t suksesshme me titull Monstrumiada dhe dramat Zibardht, (1998), Monstrumiada (1998), ndrroj pr nj dit (1998), Vdekje e hijshme(1998). Dramat e Mexhidit jan n plan program pr student dhe pr shkolla t mesme dhe si t tilla dhe sipas mendimeve t dramturgve jan drama me vlera t avancuara artistike. Mexhid Mehmeti sht i prezantuar n disaAntologji Poetike: -Poets for world peace t akademis Botrore t Paqes Stefan Gil t Kanadas, n disa tekste Universitare, Leksikone, Albume, botime kritike etj., n shqip, anglisht, gjermanisht, rumunisht, boshnjakisht, kinezisht, mongolisht dhe n gjuh t tjera. Jam i vetdishm se shumka ka mbetur pa u thn pr kt shkrimtar me vlera t qndrueshme artistike, por pakashum n pika t shkurtra u mundova ta paraqes portretin e tij krijues.

24 qershor 2013

Vshtrim

Vasil Knovi, shqiptart, kazaja e Preshevs dhe struktura e saj etnike

Studiuesi bullgar Vasil Knov n librin e tij: Izabrani proizvedenija, tom II, Sofia, 1970, n pjesn : Makedonia, Etnografia i Statistika, n Popujt e Maqedonis shkruan edhe pr Shqiptart dhe Kazan e Preshevs dhe prbrjen e saj etnike. Libri ka gjithsej 613 faqe dhe sipas shnimeve sht shkruar nga autori m 1900. Sipas Harts Etnografike t Knovit, Maqedonia n veri prkufizohet me Kosovn, Serbin dhe Bullgarin. Preshevn dhe Bujanocin, studiuesi bullgar Vasil Knov e vendos n kt Maqedoni, ndrsa sht e njohur se Kazaja e Preshevs e themeluar me Kongresin e Berlinit, m 1 shkurt t vitit 1878 i takonte Vilajetit t Kosovs dhe Sanxhakut t Prishtins. M 13 korrik t vitit 1878 caktohen kufinjt e rinj ndrmjet Serbise dhe Turqis. Kufiri serboturk caktohet n Ristovc. Kazaja e Preshevs ndahet nga Vranja dhe i takon Turqis. Me themelimin e Mbretris Serbo-Kroate-Sllovene, m 1919, Kazaja e Preshevs sipas rregullimit t ri administrativ, territorial dhe politik u vendos n Banovinn e Vardarit, me qendr n Shkup, deri m vitin 1945, kur n mnyr arbitrare i takoi Serbis. Sipas Vasil Knovit popullatn themelore t Maqedonis e bjn: Bullgart, grupn e dyt t popullats e bjn Turqit, grupn e tret e bjn Grekt dhe Shqiptart /Arnautt/, grupn e katrt e bjn: Vlleht, Romt dhe Ebreitt dhe grupn e pest e bjn erkezt dhe Serbt. N f. 379, Knovi shkruan: Shqiptart/Arnautt/ jan popull i vjetr i Siujdhess Ballkanike q vetn e quajn SHQIPTAR, ndrsa Grekt n kohrat e vjetra i quanin Arvanitas, Bullgart i quanin Arbanas, Turqit i quaninArnaut. N Europn Perndimore quhen Alban, ndrsa vendi i quhet Albania Pastaj Knovi shkruan pr territorin ku gjenden Shqiptart dhe i prkufizon m tepr n Maqedonin Perndimore. Ai shkruan pr trevat shqiptare n Maqedonin Perndimore, por ndalet edhe te treva e fundit n Maqedoni, prreth Karadakut. Pastaj prmend shtrirjen e Shqiptarve prreth Malit Gollak, deri n Vranj e Lekovc, bile shkruan se Shqiptart shtriheshin edhe deri n Malin Jastrebac.
10
24 qershor 2013

Vshtrim

Shqiptart sipas Knovit dallohen prej popujve tjer ballkanas prkah gjuha, forca dhe natyra e karakteri. Knovi shkruan se sht argumentuar q gjuha shqipe ishte gjuh e Ilirve t vjetr. Poashtu Knovi shkruan q Shqiptart e Maqedonis ndahen n Geg dhe Tosk dhe pr shtrirjen e tyre n territorin e Maqedonis. Vilajeti i Shkupit prfshin pjesn veriore t Maqedonis dhe krejt rajonin e Serbis s Vjetr, shkruan Vasil Knovi. Sanxhakun e Shkupit e bjn kto Kaza: e Shkupit, e Kumanovs, e Preshevs, e Kriva Pallanks, e Kratovs, e Koans, e Malshovs, e Shtipit dhe e Radovishit. Kazaja e Preshovs, sipas Knovit e themeluar me Marrveshjen e Kongresit t Berlinit, kur Vranja mbeti n Serbi. Sipas Sallnames t Vilajetit t vitit 1311, Kazaja e Preshevs kishte 41.979 banor, prej t cilve 15.932 / meshkuj:8.168 dhe femra: 7.770 / ishin Shqiptar Muhamedan dhe 26.047 Bullgar /meshkuj:13.868 dhe femra: 12.179/. Sipas studiuesit bullgar Vasil Knov, n Kazan e Preshevs nuk kishte pasur popullsi serbe, edhepse sht e njohur se n Kazan e Preshevs bnin pjes edhe Nahija e Bujanocit dhe Trgovishtes.

N tabeln e vendbanimeve t Kazas s Preshevs n librin e Knovit ndryshon numri i banorve n Kazan e Preshevs. Kshtu n kt tabel radhiten 96 vendbanime t Kazas s Preshevs me numrin e banorve. Sipas ksaj tabele numri i prgjithshm i banorve t Kazaz s Preshevs arrin n 37.124 banor, prej t cilve 27.678 banor jan Bullgar dhe 9.446 jan banor Shqiptar. Po i prmendin disa vendbanime me numrin e banorve: 1.Presheva me 2.000 banor Shqiptar, 2.Bilai me 650 banor, prej t cilve 300 bullgar dh 350 Shqiptar, 3. Bujanoci me 1900 banor, prej tyre 1200 banor Bullgar dhe 700 banor Shqiptar, 4.Bukuroca me 270 banor Bullgar, 5. Dobrosini me 170 banor Shqiptar, 6.Golemi Dolli me 280 banor Shqiptar, 7.. Gramada me 96 banor Shqiptar 8.Zhunica me 430 banor, prej tyre 250 banor Bullgar dhe 180 banor Shqiptar, 9.Konuli me 300 banor Shqiptar, 10.Lluani me 260 banor Bullgar, 11.Letovica me 325 banor Bullgar, 12.Miratoci me 400 banor Bullgar, 13. Negoci me 170 banor Shqiptar,

14.Nesalca me 340 banor Shqiptar, 15.Nora me 260 banor Bullgar, 16.Rahovica me 435 banor, prej tyre 35 banor Bullgar dhe 400 banor Shqiptar, 17.Osllara me 550 banor, prej t cilve 320 banor jan Bullgar dhe 230 banor Shqiptar, 18.Rainca me 350 banor Shqiptar, 19. Relani me 290 banor, prej tyre 90 banor Bullgar dhe 200 banor Shqiptar, 20.Ramabua me 202 banor Bullgar, 21.Strezoci me 260 banor, prej tyre 90 banor Bullgar dhe 170 banor Shqiptar, 22.Suharna me 195 banor Bullgar, 23.Trnoci me 2.000 banor Shqiptar, 2 4 . Tu r i j a m e 1 2 0 b a n o r Shqiptar, 25.Trrnava me 235 banor Bullgar, 26.Qyteti i Mbretit/e quan Knovi/ me 400 banor, prej tyre 180 banor Bullgar dhe 220 banor Shqiptar, 27.ukarka me 160 banor Shqiptar 28.Shoshaja me 110 banor Shqiptar dhe 29. Verbani me 120 banor Shqiptar, Shkruan: Xhemaledin SALIHU

24 qershor 2013

11

Opinion

A e kemi humbur Luginn e Preshevs?

Shkruan: Nehat Hyseni Derisa serbt e Kosovs n Bruksel prfaqsohen nga Daiqi, shqiptart e Lugins jan ftuar n Beograd. A jan duke iu prmbajtur parimit t reciprocitetit me serbt e Kosovs partite politike shqiptare t Lugins? Ky parim u mbshtet edhe nga partite shqiptare t Kosovs, duke miratuar Rezolutn n Kuvendin e Kosovs, m 6.06.2013. Vall, a do t'i prmbahet Kosova ksaj Rezolute? Boshatisja e heshtur e Lugins s Preshevs dhe braktisja e ktyre trojeve t tyre strgjyshore, tani m ka arritur fazn alarmante. Kshtu t braktisur, duke iu ln n duar fati i (pa)prgjegjsis s kobshme dhe denigruese t lidershipit aktual t ksaj pjese t gjeografis shqiptare, t gjith s bashku do t jemi (bashk)fajtor pr humbjen e Lugins! Ku mbeti reciprociteti? Lidershipi i shqiptarve t Lugins s Preeshevs sht ftuar q m 15 korrik 2013 t merr pjes n takimin me kryetaarin e Qeveris s Serbis, i cili njkohsisht sht edhe kryenegociator I Serbis n dialogun e Brukselit pr normalizimin e mardhnieve me Kosovn. Njkohsisht, z. Daiq sht edhe kryetar i SPS-it, q e themeloi ish diktatori 12 Sllobodan Millosheviq,i cili vdiq n Hag, ku gjykohej pr krime kundr njerzimit, pa e pritur aktgjykimin. Pra, ai gjykohej pr krimet e bra nga Serbia n Bosne, Kroaci dhe n Kosov, nga e cila u dbuan reth nj million shqiptar, u vran reth 14.ooo viktima, kurse reth 3000 t zhdukur, akoma nuk jan gjetur. Shum viktima, humbje material e fatkeqsi njerzore solli partia e tij politike. Kurse tani, si pr ironi, udhheqsi i t njejts parti politike udhheq bisedimet me Kosovn, e tani edhe me shqiptart e Lugins. Derisa serbt e Kosovs n raport me Qeverin e Kosovs dhe me Kshillin e Europs, n Bruksel, prfaqsohen nga Daiqi, shqiptart e Lugins jan ftuar t marrin pjes n bisedimet n Beograd, duke e prfaqsuar vetveten, e jo si ndodhi me serbt e Kosovs. Sepse, n at rast, poqese shqiptart e Lugins do t trajtoheshin n mnyr t barabart me serbt e Kosovs, sipas parimit t reciprocitetit, t cilin e deklaruan moti koh t gjitha partit politike shqiptare, sipas parimit as m shum e as m pak se sa serbt e Kosovs, ather pr ata do t duhej filluar nj dialog iri n Bruksel. E kurrsesi t shkojn ata n Beograd, si capi te kasapi, pa kurrfar garancash. A do t'i prmbahet Kosova Rezoluts s vet? Po tani 'po ndodh? A jan duke iu prmbajtur ktij parimi t reciprocitetit me serbt e Kosovs partite politike shqiptare t Lugins? Ky parim u mbshtet edhe nga partite shqiptare t Kosovs, duke miratuar Rezolutn n Kuvendin e Kosovs, m 6.06.2013. E tani, shqiptart pyesin: A do t'i prmbahet Kosova ksaj Rezolute? A do ta heq taksn doganore 20 euro pr nj jav, ose 1042 euro pr nj vit. Pse u vendos taksat shtes prej 100 eurosh p nj kamion ? Na pritnim heqje, kurse neve menjher? pas miratimit t Rezoluts n Kuvendin e Kosovs, neve na u shtuan gjobat dhe taksat?! N shtypin kosovar u paraqitn shkrime me titull se Kosova poi a bart valixhet Serbis n rrugn pr Europ, duke u aluduar se nga dialogu Kosov-Serbi prfitime reale ka vet Serbia. Kurse Kosova paraqitet vetm paraqitet n rolin pr ta ndihmuar at n drejtim t pranimit t saj n Bashksin Europiane. Kosova valixhet, kurse Lugina vellon? Poqese ka s paku nj grimc t vrtete n kt pohim, e q vshtir sht ta mohojm. Ather, shkuarja e lidershipit

24 qershor 2013

Opinion

shqiptar t Lugins s Preshevs m 15 korrik n Beograd tek Ivica Daiqi do t paraqiste bartjen e vellos s Serbis drejt altarit t BEs. Por, mbetet pyetja se ka do t fitojn shqiptart e Lugins nga kto bisedime, pa asnj garanc t mirtfillt ndrkombtare e kombtare? A do ta prjetoj fatin e njejt marrveshja eventuale e Beogradiot, si ajo e Konulit 2001? Si edhe shum premtime e marrveshje tjera t Serbis deri m tani. Derisa prgjigjet e shtruara jan pa prgjigje, sepse askush nuk din se far realisht do t ndodh. Megjithat, nj ngj dihet fare mir. Pra, se kjo pjes po braktiset me t madhe nga shqiptart, duke na bindur gjithnj e m tepr n dyshimet tona lidhur me Planin secret t Qeveris s Serbis pr shprnguljen e heshtur t shqiptarve nga Serbia. Kah do t'ia mbajn shqiptart e Lugins s Preshevs? T gjitha kto pyetje jan t shtruara me tr zymtsin mbytse n kto dit vape t qershorit. Natyrisht, shqiptart e Lugins presin prgjigje. Por edhe opinion mbarshqiptar dhe ai ndrkombtar. Prandaj, me t drejt ata pyesin: Vall, ka do t ndodh? Kah do t'ia mbajn shqiptart e Lugins s Preshevs? Kto jan pyetje dhe sfida q krkojn prgjigje, mbase t merituar, nga populli. Se sa do t'i prmbahen parimeve t deklaruara shqiptart e Lugins s Preshevs, kjo gj mbetet t shihet. Por, gjykuar sipas

sjelljes s liderve t tyre politik, q u dshmua edhe n ngjarjet e bujshme t ktij fillimviti lidhur me Lapidarin e UPMB-s, nuk sht vshtir t konkludohet. Mjafton t merren nga shtypi deklaratat e tyre bombastike, si dhe premtimet e krenosjet, por edhe krcnimet heroike t tyre. Se sa ka kredibilitet dmth. besim, ky lidership, tek shqiptart e Lugins, sht e teprt t flitet. Mjafton t prkujtohen deklaratat e kreut politik t Kosovs, kua ata quhen tradhtar t shqiptarizms, t padenj, pa dinjitet, pa moral etj.etj. Por edhe sikur t'ia shtronim tani pyetjen kapitale atyre: A i besojn vetvetes? Nuk besoj se askush nga shqiptart e Lugins do t besonte se do t merrnim prgjigje pozitive n kt pyetje! Shtrohet pyetja : Pse? Sepse, ata nuk e kan me sinqeritet politikn dhe nuk ndiejn kurrfar, po e (str)prsris: kurrfar prgjgjsie morale e as njerzore, e t mos flasim pr prgjegjsi politike t tyre. Vetm merren me ndrskamca ndaj njri tjetrit, duke prdorur shpeshher fjalorin aq t ult dhe aq primitiv, t padinjitetshm e shpeshher edhe t pamoralshm e vullgar, sa q ta on, si themi ne, grdin. Andaj, meq nuk ekziston as besimi minimal te ky lidership, ata edhe nuk mund t na prfaqsojn! Askund ku vendoset pr fatin ton. Prandaj, duhet shpallur fillimisht zgjedhjet e jashtzakonshme, dhe nga lidershipi q merr besimin e

popullit t'i besohen prgjegjsit pr t vendosur pr fatin ton. Matrapazllqet Prndryshe, druajm se do t kemi t bjm me matrapazllqe personale dhe me tregti me fatin e ksaj populate t shkret. Pasojat do t jen edhe m t rnda, duke humbur shpresn definitivish, si dhe duke u bindur pr t satn hert se jan shitur interesat e shqiptarve t ksaj ane dhe se me fars politike vetm sa shikohet t kamuflohen, e jo t zgjidhen problemet e tyre. Kshtu do t veprohet deri n boshatisjen definitive t ktyre trojeve nga shqiptart, duke e mbshtetur heshtazi at. Argatin ksaj pune po ia bn edhe lidershipi i tyre, i cili politikn po e shikon si biznes shum fitimprurs, me fatin e ksaj pjese t Shqiptaris, duke u pasuruar personalisht shumica prej tyre me pasuri marramendse nga politika. Boshatisja e Lugins s Preshevs dhe braktisja e ktyre trojeve t tyre strgjyshore, tani m ka arritur nj faz alarmante. Poqese shprehemi me fjalorin medicinal, Medvegja dhe Malsia e Bujanocit, si dhe Karadaku i Preshevs jan n fazn e agonis, duke numruar frymmarrjet e fundit, para vdekjes definitive. Kshtu t braktisur, duke iu ln n duar fati i (pa)prgjegjsis s kobshme dhe denigruese t lidershipit aktual i ksaj pjese t gjeografis shqiptare, t gjith s bashku do t jemi (bashk)fajtor pr humbjen e Lugins.

24 qershor 2013

13

Analiz

Facebooku dhe varshmria e tij...

Bilall Maliqi Koht e fundit n gjith botn por edhe tek ne sht shtuar n mas t madhe varshmria e prdoruesve t internetit e posaqrisht ndaj rrjetit social t facebookut e cila prdoret n mas m t madhe sidomos nga t rinjt t cilt jan shum aktiv sa i prket prdorshmris s ktij rrjeti i cili n mas t madhe i ka kapluar shum prodrues t tij n tr rruzullin toksor me shifr enorme t prdoruesve. Edhe tek ne shihet nj prdorim i madh i ktij rrjeti i cili tanim po e zvendson n mas t madhe edhe komunikimin prmes msn-s, sepse n t po mund edhe t komunikosh m mir, edhe ta prdorsh kamern me nj program q quhet Skype. Varshmria facebook Si dhe n far mnyre prdoret ky rrjet social? sht shum evidente fakti se shumica e t rinjve dhe nj numr i prdoruesve edhe t moshave t prziera kt rrjet e prdorin pr lojra t ndryshme q i posedon ky rrjet si p.sh. loj pokeri dhe lojra t tjera t ksaj natyre, e nj pakic e prdor pr t lexuar, komunikuar apo pr t postuar dika me rndsi nga krijiimet e tyre t cilat jan edhe t arsyeshme sepse brenda tij ka llojllojshmri t materialeve t zhanreve t ndryshme studimore, shkencore dhe materiale t tjera me interes pr lexuesit. Facebook kto dit shpalli nj 14
24 qershor 2013

statistik t re e cila zbulon se 235 milion njerz n muaj luajn lojra n Facebook, q shnon nj rritje prej 30 milion nga viti i kaluar. Kjo statistik nse llogaritet n vit, do t kap nj shifr rekorde t prdoruesve t facebookut dhe ate n shfrytzim pr lojra t ndryshme. Shum t rinj dhe prdorues t tjer internetin e e prmendin si domosdoshmri t kohs dhe si nj prditshmri. Disa nga t rinjt klikojn sajte t ndryshme t cilat i shfrytzojn jo vetm pr lojra t ndryshme, por edhe pr t dgjuar muzik t ndryshme dhe nj shumic sosh vetm sa pr t kaluar koh.. Ndikimi i facebookut tek nxnsit! Shumica e nxnsve prdorin kt rrjet madje me miqsi t madhe, t cilt jan aq ngusht t lidhur me facebookun sa q edhe msimet i ln anash duke e hargjuar gati shumicn e kohs pran pc-s. Kjo ndikon n mas t madhe n zbritjen e kualitetit dhe arritjes s efektivitetin n msime. Duhet t krijohet nj orar pr t gjith ata q duan ta prdorin kt rrjet dhe internetin n prgjithsi, me qllim t uljes s prdorshmris s facebookut n njrn an dhe rritjen e nivelit t leximit n ann tjetr. Nj nxns me emrin Bujar pohon se Un internetin e prdori shum e posaqrisht rrjetin social facebook,

sepse aty gjej materiale t shumta q m interesojn n jetn e prditshme, nganjher edhe dgjoj muzik, por nuk rri shum edhe pse facebooku t prvetson, shprehet ky nxns nga Presheva. Pr Enisin facebooku sht rrjet i dashur dhe sht i lidhur ngusht me kt rrjet, sepse thot: un merrem ngapak me muzik dhe nj koh ia kushtoj facebookut sepse aty po mund t gjej edhe hite t reja dhe njkohsisht po e prdori edhe pr komunikim me miqt dhe shokt e mi. Prve ksaj hy edhe n yutube edhe aty dgjoj muzik dhe lexoj postime t ndryshme nga miqt dhe t tjert shprehet Enisi nga Presheva. Pr t'u larguar sadopak sidomos nxnsit nga ky rrjet duhet edhe msimdhnsit por edhe prindrit e tyre t ndikojn q sa m pak fmijt e tyre ta prdorin kt rrjet q e ka prvetsuar shumicn drmuese t popujve t bots, edhe pse n vende t tjera kt rrjet sidomos nxnsit e prdorin pr msime dhe pr t gjurmuar dika interesante e jo pr t luajtur lojra t ndryshme si tek ne q ndodh. Sepse edhe intreneti edhe rrjeti social facebook q tani e kami fjaln i ka ant pozitive pr gjurmime dhe postime t materilaeve t ndryshme dhe t karaktereve t ndryshme, por ka edhe ant negative t saj si mos serioziteti i prdoruesve t ktij rrejti. Pra n mnyr sa m t pakt duhet ta prdorin dhe at jo pr lojra , por t ken seriozitet t prdorimit t tij.

Pr fmij

PREZANTOJM SHKOLLN FILLORE 9 MAJI LERAN- PARALELJA UKARK

MOTRAIME Shum t deshta E dashur Motra ime Nuk t njoha Se vdekja T mori Q n vegjli Por emrin tnd Mirjeta Se harron kurr Motra joteAgnesa Agnesa Rexhepi

MSUESI IM I PAR Si sot m kujtohet Msuesi im i par Kur hyri n klas Me nj fletore t bardh Ai na msoi Shkrim e lexim Shumzim e pjestim Andaj kudo q t shkoj Timin msues e nderoj VullnetAmeti kl. II

24 qershor 2013

15

Pr fmij

BABAI IM Babain tim E dua shum Ai m puth Edhe n gjum Kur detyrat Nuk i kuptoj Ai pa prtes M ndihmon E dua shum E respektoj Kshillat e tij Kurr s'i harroj Fisnik Kamberi kl. IV

PRESHEV Preshev Vend i dashuris Preshev Vend i trimris Preshev Vend i lumturis Preshev Vend i dituris Preshev Vend i ardhmris Fatlum Kamberi kl. IV

PAQE E LIRI Ne fmijt duam Paqe dhe liri Duam gzim e lumturi Dituri E ardhmri Diell q ngroh Dhe dashuri Artrim Bilalli, kl.III

16

24 qershor 2013

Pr fmij

Kuriozitete nga bota

- Gjaku n organizmin e njeriut udhton shum shpejt: prej zemrs deri te gishtrinjt e kmbs arrin pr 16 sekonda, deri n tru pr 8 sekonda, deri n mushkri vetm pr 6 s. - M 1592 Galileu Galileo zbuloi termometrin e par, mirpo termometri m i prshtatshm u punua n Itali m 1654. - M 1628 shkenctari V. Harvej nga Anglia i pari dha shpjegimin mbi qarkullimin e gjakut n trupin e njeriut. - N Turqi gjendet nj skulptur, vepr e natyrs, q paraqitet nj grua duke qar. Lott e saj rrjedhin me shekuj, por nga burimet e fshehta t ujit q ndodhen nn shkmb. - Ujvara m e madhe n Bot sht Engjl e lumit Karao (Venezuel). Lartsia nga e cila bie uji sht 1.000 m. Kjo ujvar sht vetm nj nga shum ujvarat e larta n kto an te Venezuels. Emrin e ka marr sipas pilotit amerikan Xhimi Engjl i cili n vitin 1933 e ka vizituar dhe vendosur n ditarin e tij. - Ujvara e dyt sht n Republikn Jugafrikane me lartsi 414 m. - Ujvara e tret sht Kukenani n Venezuel me 610 m, lartsi. - Mali m i lart n Kosov sht Gjeravica me 2.656 m, lartsi. - Xhejson Pitri nga Mexburgu (SHBA), plot 13 vite nuk bri asnj munges n shkoll. - Helmi i Meduzs mund ta mbys njeriun nse sht n sasi t mdha, ndrsa shkenctart prej tij po perpiqen t nxjerrin ilain pr shrimin e smundjes s zemrs. - Tomas Jang, fizikan nga shekulli XVIII-t fliste dymbdhjet gjuh kur i kishte vetm tet vjet mosh. - Gjat ndrtimit t kanalit t Panamas kan humbur jetn m tepr se 25 mij njerz. - Masa e virusit ndaj mass s njeriut mesatar sht proporcionale me masn e njeriut ndaj mass s Toks. - Gjirafa sht e vetmja kafsh e cila mund t dalloje ngjyrat, sepse syri i saj sht prafrsisht i njejt me syrin e njeriut.

24 qershor 2013

17

Pr fmij

AFORIZMA

-Fjalt e urta jan zbukurim i t folurit; (Persiane) -Bukuria e njeriut prbhet nga bukuria e fjals q flet; (Sami Frashri) -Mendimet e larta gjenden n fjal t shkurtra; (Sami Frashri) -Menuria sht arm e njeriut t kulturuar; (Herakliti) -Pasurin mund ta vjedhin, por diturin jo; (Hafiz Ali Kora)

Drgoni punime n poezi dhe n proz: Email: faqjaletrare@hotmail.com Ju mirpresim! Redaktori i kulturs: Bilall Maliqi

18

24 qershor 2013

Shoqri

Maturantet e ksaj gjenerate nga shkolla e mesme n Bujanoc kt vite te certifikuar edhe n gjuhe te huaj
N Bujanoc, t mrkurn e kaluar, jan certifikuar 34 nxns t shkolls s mesme q kan vijuar kursin e gjuhs angleze t zhvilluar nga profesori i anglishtes Muharrem Goga, pr katr vite me radh. Nxnsit q ishin nga t gjitha fshatrat e komuns s Bujanocit dhe vet qytetit kan mbaruar nivelin e dyt t kursit pr ta msuar gjuhn angleze, gjuh e cila sht m e njoftona n glob. Shkruan: Valon BEGZADI Tridhjet e katr nxns nga komuna e Bujanocit t cilt kan vijuar kursin e gjuhs angleze pr katr vite e tyre gjat shkolls s mesme t ligjruar nga profesori i gjuhs dhe letrsis angleze, Muharrem Goga, javn e kaluar, jan certifikuar t gjith dhe jan t gatshm pr t vazhduar m tutje n studime. Gjat ceremonis s ndarjes s certifikatave prezent ishin edhe profesor t shkolls s mesme Sezai Surroi n Bujanoc si dhe prfaqsues nga komuna e Bujanocit. Vet profesori i gjuhs angleze Muharrem Goga, gjat prezantimit ai potencoi se kta nxns jan t dalluar n msime e vemas n gjuhn angleze e cila patjetr i nevojitet gjat studimeve dhe gjat jets. Ai theksoi se nga kta pritet shum e deri atje sa mund, q n t ardhmen t udhheqin dhe komunn ton. Nxnsit e certifikuar u shprehen shum t lumtur q tani kan prparuar n gjuhn angleze duke iu faleminderuar profesor Gogs, i cili ka dhn maksimumin pr t i aftsuar n kt gjuh. Fillimisht doja t'a prshndes profesorin Muharrem Goga i cili ka punuar shum dhe kemi arritur ktu ku jemi. Me t vrtet po ta bsh krahasimin si ishim dhe si jemi tani sht nj dallim shum i madh. Shpresoj se do t vazhdoj m tutje me gjuhn angleze, sht shprehur, pr mediet lokale, nxnsja Arbnora Azizi nga Letovica. Ndrsa Riza Aliu nga Bujanoci thot se ka kaluar shum mir gjat kohs sa ka ndjekur msimet dhe n fund sht shprblyer me njohuri dhe certifikatn e marr sot. Po ashtu edhe Albina Rashiti nga Samolica vlerson lart njohurit e arritura. Ajo edhe pse nuk ka n plan t vazhdoj studimet n gjuhn angleze thot se ka rritur shum n msimin e ksaj gjuhe, si n komunikim nj ashtu edhe n t shkruar. Kursi sht mbajtur pr katr vite me radhe, dhe pr do muaj nxnsit kane paguar nga 10 euro. Ky grup para ca dits ka realizuar nj ekskursion t financuar vet nga profesori t cilt kan vizituar disa qytete n Kosov ku kan pasur rastin t vizitojn dhe organizata te tjera ku organizohen kurse t llojit t till atje, me t cilt kan shkmbyer kontakte dhe lidhje t tjera shoqrore. Me kt rast ishte shtruar dhe nj koktej pr te gjith te ftuarit.

24 qershor 2013

19

Shoqri

Musa Ajeti, doktori i par i Gjeometris n hapsirn 4 dimensionale n mbar shqiptarin

dega n Shkup n drejtimin e Matematiks, ku ligjron Gjeometrin Analitike dhe transformimet gjeometrike, matematikn 1&2. Veprimtaria shkencore e dr. Musa Ajetit sht mjaft e voluminoze, e cila n vete ngrthen tekste shkencore nga dija e matematiks. Kto tekste ai i ka botuar pr ndihmuar shkollart e rinj, t cilt pr her t par takohen me gjeometrin analitike etj. Shqiptaria ka br doktorin e a par t shkencs s matematiks. Ky sht Musa Ajeti, i cili ka Doktoruar n Universitetin Pasiji Hilendarski n Plovdiv n Fakultetin e Matematiks dhe Informatiks n Katedrn e Gjeometris me temn: Tri prodhimet n hapsirn katr dimensionale t lidhur afine pa tensor. N nj intervist pr RTP doktori I gjeometris n hapsirn 4 dimensionale ka rrfyer pr punn e tij dhe suksesin q tashm pr tej personal sht edhe mburrje pr tr kombin shqiptar , pasi sht doktori I par n kt lmi.Pr me tepr sot n
20

teknologjin e avancuar filmat tre deminsional bhen pr mes formulave q doktori Ajeti i aplikon edhe pr tej ktyre dimensioneve.Ai sht i veant edhe pr faktin pasi punimi i tij q sht botuar n Japoni ku jan 72prodhime q paraqesin 72 invariante ku deri m tani jan njohur vetm 35 prodhime. Kto zbulime dr. M. Ajeti i ka arritur duke iu falnderuar Prof. dr. Georgi Zlatanov, sepse, ky sht profesori q sht i vetmi n bot q njihet si shkenctari, i cili ka arritur t zbuloj formulat 11(D) dimensional. Dr . Musa Ajeti tani punon n Fakultetin Shtetror t Tetovs,

Ja tekstet e tij shkencore: Matematika pr kl. e I (shkolls fillore) me prmbledhje; Matematika 3, pr klasn e tret shkolls fillore; Matematika 4 pr klasn e katrt shkolls fillore; Pitagora 3, prmbledhje detyrash pr kl. e 3-4; Pitagora 5, prmbledhje detyrash pr kl e 6; Pitagora 6, prmbledhje detyrash pr kl e 7; Pitagora 7, prmbledhje detyrash pr kl e 8; Pitagora 8, prmbledhje detyrash pr kl e 9; Pitagora 1, Formula matematikore, pr shkolla fillore e t mesme, por edhe pr shkollat e larta. Vlen theksurar se ai ka nxjerr Librin i par elektronik n viset shqiptare (kl. V-VI) t shkolls fillore.

24 qershor 2013

Shoqri

Ai ka mbajtur shum seminare ,mandej ka publikuar shum punime shkencore, si jan: Krkimet pr numri botuar n revistn Vizione; Prodhimet e obishevit botuar n revistn e Fakultetit t Matematiks dhe Informatiks n Plovdiv (Bulgari); Prodhimet gjeodezike n hapsirn 4 dimensionale pa tensor, t botuar n revistn Buletin n Fakultetin e Shkencave Matematiko Natyrore n Prishtin; Prodhimet karteziane, t botuara n Fakultetin e Evrops Juglindore (shtul) Tetov; Prodhimet e konjuguara me shum baza n hapsirn katrdimensionale pa tensor botuar n Fakultetin Kiril i Metodiji n Shkup; Tri prodhimet n hapsirn katrdimesionale t lidhur afine, botuar n revistn e veant n bot Tensor n Japoni; Prodhimet simetrike dhe antisimetrike, botuara n Sofje Bulgari etj. Mandej, ai ka mbajtur konferenca n vitin 2010 Remia n Plovdiv t Bulgaris, m 2012 n Ohr t Maqedonis, ku ka prfaqsuar Fakultetin e Plovdivit me punimin tij: Prodhimet e konjuguara me shum baza t transformuara. Pos ktyre punimeve e debateve, ka organizuar Olimpiadn

mbarkombtare n vitin 2010 n Preshev, ku kan marr pjes kto shtete: (R. e Kosovs, R. e Maqedonis, R. e Shqipris si dhe Lugina e Preshevs).Dr Musa

Ajeti tashm do dit mund ta takoni n seminare brenda dhe jasht vendit.

24 qershor 2013

21

Shoqri

Sezai Surroi ndan diplomat pr maturantt

Solemnisht, n shkolln e mesme Sezai Surroi n Bujanoc sht br ndarja e diplomave pr nxnsit maturant q kan prfunduar shkollimin e mesm N prezenc t puntorve arsimor, prindrve dhe nxnsve, drejtuesi i ksaj shkolle Zejni Fejzullahu me bashkpuntor ka br ndarjen e diplomave pr 310 nxns. T gjith maturantt q i kan kryer detyrat dhe obligimet n mnyr solemne i kan marr diplomat dhe me kt kan prfunduar shkolln e mesme, tha gjat ceremonis pr ndarjen e diplomave ushtruesi i detyrs (UD) s drejtorit t shkolls, Zejni Fejzullahu. Sipas Fejzullahut nxnsit jan t gatshm pr t vazhduar shkollimin e mtutjeshm, ndrsa shprehet se rezultatet e treguara jan m t mira se viteve t kaluar. Suksesi n krahasim me vitet e kaluara sht pak m i
22
24 qershor 2013

mir me qen se edhe kushtet jan m t mira pr shkollim. sht shtuar edhe numri i kabineteve dhe mjeteve t konkretizimit, kshtu q edhe rezultatet duhet t jen gjithsesi m t mira, tha Fejzullahu. Ai njherit nnvizoi se prve diplomimit t 310 maturantve edhe 19 jan n riprovim t cilt

ditve n vijim do t'i nnshtrohen provimeve. Nxnsit q sot ishin prezent n ceremonin e ndarjes s diplomave u shprehn t knaqur me suksesin e arritur edhe pse disa thon se do t kishin mundur t arrinin rezultate edhe m t mira.

Shoqri

Albina Rashiti, nxnse e klass IV/6, e przgjedhur nxnse e gjenerats, shprehet e knaqur me rezultatin e arritur. Profesort m kan prkrahur vazhdimisht, suksesi gjithmon ka qen pozitiv, jam angazhuar n maksimum me gjith vullnetin q me arrit deri n kt pik, u shpreh nxnsja e gjenerats. Ajo thot se gjat katr viteve n shkoll t mesme nuk ka pasur asnj munges dhe gjithmon vitin e ka prfunduar me sukses t shklqyeshm. Albina Rashiti planifikon studimet n mjeksin e prgjithshme, ndrsa vetm se ka aplikuar n universitet turk pr kt drejtim. Ceremonia festive pr ndarjen e diplomave pr nxnsit maturant pr her t par n kt mnyr sht aplikuar n shkolln e mesme Sezai Surroi n Bujanoc.

/Titulli.com/

24 qershor 2013

23

Shoqri

Tituj t rinj n Bibliotekn e qytetit t Bujanocit

Sezoni veror, po afrohet dhe sht periudha kur do qytetar mund t i bj pushimet n ndonj bregdet shqiptar apo dhe t shteteve t tjera. N t shumtn e rasteve ka pushues kur me vete marrin dhe romane t profileve t ndryshme pr ta kaluar nj pushim plot me histori e rrfime nga m t ndryshmet. Biblioteka e qytetit t Bujanocit, ka tituj t rinj por gjat pushimeve pritet q t vijn dhe titujt m t rinj q shum shtpi botuese nga Kosova dhe Shqipria kan nxjerr romane t rinj enkas pr pushime. Shkruan: Valon BEGZADI Doni te zbaviteni duke lexuar? Shanset nuk mungojn pasi shume tituj te rinj e interesante mund t'ua mbushin pushimet me histori e rrfime te mbla. Shtpit e botimeve si n Kosov dhe Shqipri jan kujdesur qe edhe kt ver, n bagazhet e pushimeve t mos mungojn as librat. Jan tituj
24
24 qershor 2013

interesante dhe me histori te prshtatshme q mund t shijohen gjate kohs n sezon. N librarin e qytetit t Bujanocit, kemi rastsisur profesorin e gjuhs dhe letrsis shqipe Berat Amidin, nga Bujanoci i cili ka marr nj libr pr studimet e tij. Beratit nuk i mungojn as nj her gjat pushimeve ndonj libr apo roman n bagazhin e tij. Ai gjithashtu jep dhe nj mesazh sidomos rinis n mnyr q t i shmangen rrjeteve sociale dhe t fokusohen n libra dhe romane sepse leximi ushqen trurin e njeriut. Autori i preferuar i tij, sht shkrimtari i madhe shqiptar Ismail Kadare. Sipas bibliotekists s qytetit, Hisnie Zairi, 200 lexues jan t rregullt n kt bibliotek dhe nuk mungojn as romanet t cilt lexuesit marrin gjat pushimeve, e cila thot se lexuesit mund t marrin librat dhe n sezon me veti jasht vendit ne nj periudh prej 20 ditve. Zonja Zairi, thot se Biblioteka e Qytetit t Bujanocit sht e

njoftuar pr titujt e rinj t romaneve dhe ato pritet q nga mesi i korrikut t vijn dhe n bibliotekn ton. M fal, por dua t martohem me ty, sht libri me i fundit qe vjen nga pena e Federiko Moccia. Nj titull ideal pr t'u lexuar ne vere. Po kshtu edhe librat e Kinsellas, nj prej t cilve vjen shume shpejt pr lexuesin se bashku me Ne krkim te Julias, nga Katherin Dune. Nj tjetr titull interesant sht edhe Nata e shenjte nga Tahar Ben Jelloun, nga i cili ne shqip mund te gjeni gjithashtu edhe romanin Ne vendlindje. Dy libra shume te ndjere me rrfime njerzore tej te zakonshmes. Kto libra dhe titujt t tjer pritet q t i ket muajin tjetr edhe biblioteka e qytetit t Bujanocit e cila gjendet n Shtpin e Kulturs n qendr.

Shoqri

Mirkuptimi dhe prkrahja e fmijve nga prindrit

Feride Salihu T jesh prind sht knaqsi e veant, por nuk sht edhe e leht. Gjithsesi, askush nuk mund t thot me bindje t plot se sht prind i prkryer, pasi q si dihet si qenie njerzore q jemi, asnjri nuk sht i pagabueshm. Mirpo, e rndsishme sht q fmijve t'u jepet sa m shum dashuri, t punohet me ta, pr t qen prindr sa m t mir. Psikologt po i kushtojn gjithnj e m shum vmendje mnyrs me t ciln ndikojn stilet e prindrimit n mirqenien e fmijve. Si msuesit e par t fmijs suaj, ka shum gjra t cilat sht m mir t mos i bni, vetm pse ju ate e dshironi. Stimulimi i fmijs sht i rndsishm, por asnjher para se ai t jet gati. Padyshim q dshira dhe interesi pr detyra t caktuara, duhet t vij fillimisht nga fmija, e ju si prindr duhet ta ndiqni at. Prindrit, t cilt fmijt e tyre i detyrojn q t ndjekin kurse t ndryshme apo t merren me aktivitete sportive (futboll, basketboll, tenis, etj.), kulturore (vallzim, balet,etj.), pa dshirn e prmes fmijve, kshtu ata ndjehen t lumtur me sukseset e fmijve dhe n kt mnyr u largohet ndjenja e pendimit pr rastet ( dshirat, ambiciet) e lshuara dhe fillojn t ndjejn vetm krenari dhe plotsim. fmijve, n fakt ata dshirojn q t realizojn ndrrat a dshirat e tyre t mbetura peng, kan vrtetuar shkenctart. Mirpo, sipas tyre, kt nuk e bjn t gjith prindrit, por vetm ata t cilt fmijn e tyre e shikojn si vetveten, kshtu q prmes tyre mundohen t realizojn ambiciet e pa realizuara. Disa prindr, fmijn e tyre e shohin si vazhdim i vetvetes, e jo si persona me dshira e shpresa personale. Prindrit e till, nga fmijt e tyre krkojn t plotsojn ate, t ciln ata nuk kan mundur, ka deklaruar Bred Bushman profesor i psikologjis n Universitetin e Ohajos. Hulumtimet sqarojn shum veprime autoritare, krkuese t prindrve, t cilt fmijt e tyre i detyrojn q t ndjekin ndrrat e prindrve. Pr prindrit e till, sht knaqsi e t qenit prind i realizimit t ambicieve t tyre Kjo teori, sht vrtetuar me shum fakte nga jeta e prditshme e shum personave n rruzullin toksor, t cilt kan ndjekur ambiciet e prindrve, thon shkenctart. Sipas studimeve dhe krkimeve, jan arritur disa konkluzione lidhur me mnyrn e t qenit prind. N shikim t par, mund t duket e vshtir t parashikosh se si nj sjellje ose nj sr veprimesh t caktuara prindrore, do t prcaktojn mnyrn e zhvillimit t fmijve. sht e qart se ajo q mund t jet e drejt pr nj familje ose fmij, mund t mos jet e prshtatshme pr nj tjetr. Megjithat, mund t prfundojm se n spektrin e mnyrs s t qenit prind, q shtrihet nga skaji i atij autoritar e deri tek mnyra e t qenit prind liberal, modeli m i mir, m binds dhe m bashkkohor, sht n mes ktyre dy t lartprmendurve.

24 qershor 2013

25

Kultur

Presheva Jehon, pjes e festivalit Sofra Dardane 2013 n Tropoj

Shoqria kulturo artistike Presheva Jehon , n kuadr t aktiviteteve t saja ,ka marr pjes n festivalin e Bajram Currit. Pr mes valleve dhe kngve Presheva Jehon ka prcjell traditat dhe zakonet e Lugins , aty ku u grshetuan edhe shum tradita t tjera nga Kosova , Shqipria e m gjer, raporton tvpresheva. Azgan Haklaj president i Unioni Artistik i Kombit Shqiptar kt festival e ka konsideruar historik duke marr
26

pas koha pr shqiptar ka nis t ec pr s mbari pasi pr mes ktyre ansambleve grshetohen kulturat dhe prcillen mesazhe pr unitet. Edhe kryetari i shoqris kulturo artistike Presheva Jehon Hasim Nuhiu kt festival e cilsuare shum t r n d s i s h m d h e voluminoz.Ndrsa koreografi Astrit Ramizi ka konsiderua se antart e tij n kt festival kan performuar n mnyr t shklqyer duke interpretuar do

gj n mnyr artistike.Shoqria kulturo artistike Presheva Jehon dit m par ka marr mimin e tret ne festivalin e Kaanikut , ndrsa q pas aktivizimit ata kan rrmbyer edhe nj sr mimesh t rndsishme duke prezantuar Luginn n mnyrn m dinjitoze. Gjithashtu ata pritet t marrin pjes edhe n festivalin e qytetit t Sarands.

24 qershor 2013

Kultur

Mbahet ekspozit me artist nga trevat shqiptare

(Arti para 100 viteve n Lugin Puto). Bilall Maliqi N holin e Shtpis s Kulturs Abdulla Krashnica n Preshev u mbajt ekspozit me artist nga trevat shqiptare. Kjo ekspozit u realizua n kuadr t Shtpis s Kulturs dhe morn pjes artist nga etnikumi shqiptar. Ekspozitn e shpalli t hapur organizatorja, zonjusha Afeida Borii e cila iu dshiroi mirseardhje artistve dhe i falnderoi pr pranin e tyre n kt ekspozit t par t ktij lloji. N munges t drejtorit t shtpis s kulturs t pranishmit i prshndeti kryetari i Kuvendit Komunal t Preshevs Dr. Ramiz Latifi, i cili e moi lart punn e tyre krijuese n kt ekspozit. Gjithashtu t pranishmit i prshndeti edhe z. Xhemaledin Salihu, kryetar i Shoqats s Trashgimis Kulturore n Preshev M pas fjaln e mori piktori i njohur me prejardhje nga Presheva z. Sabedin Hetemi, i cili para t pranishmve theksoi: Pjesmarrja me shtrirje t gjer t krijuesve shqiptar u b me apelin e artistve me prejardhje nga Lugina. Meqense bhet fjal pr nj pjes t sakrifikuar t hapsirs son, mirkuptimi ishte i skajshm. Ndjeshmria pr shpirtin sensibil t artistit, lnia jasht porte t nj hapsire, i shtyri artistt mos t ken asnj krkes prve ekspozimit n prvjetorin e madh t ekzistencs 100 vjeare. Dhe sot 100 vjetorin e ndrrs s madhe ka mbetur vetm shtpia e Hysit t Esat Ags si mundsi q Presheva t mbaj kt emr e thn nga prfaqsuesi i Ambasads Gjermane n Beograd i shoqruar me at Anglez dhe Amerikan n vitin 1994 n Festivalin folklorik kombtar t Kosovs, prfundon fjalimin piktori i njohur nga Presheva z. Sabedin Hetemi. N kt ekspozit punimet e tyre i paraqitn kta artist nga trevat shqiptare: Agim Rudi, Altin Etemi, Burhan Ahmeti, Buron Kaceli, Eshref Qahili, Ismet Jonuzi, Mumin Jashari, Sabedin Hetemi, Vahida Nimanbegu dhe Zamir Mati. Prve ksaj dashamirt dhe vizitort e ekspozits u pajisn edhe me nga nj katalog me punimet e tyre t cilat gjenden n kt ekspozit. Kjo ekspozit do t jet e hapur pr dashamirt e artit dhe pr vizitort e tjer nj jav. N fund pr t pranishmit u dha nj koktel modest

24 qershor 2013

27

Kultur
Vshtrim kritik

Poezi t shkruara me ndjeshmri t veant

(Qerim Arifi, Fatamorgan Klubi Letrar Feniks Preshev) Bilall Maliqi Jan t rrall krijuesit q i japin vetes detyr dhe kriter t fort sa i prket shkrimeve t tyre t fardo zhanri qofshin ato, me qllim t krijimit t individualitetit dhe t origjinalitetit t tyre poetik e letrar. Qerim Arifi sht poet i veant, original dhe pa ndikime nga t tjert. Origjinaliteti krijues si prodhues origjinal i poezive bri t veten q n botimet e tij lexuesi dhe syri i kritiks t dshmohet me produktivitetin e tij si n gjetje motivesh po ashtu edhe n skalitje t mendimit figurativ n vargjet e poezive qofshin ato t motivit social t cilin e rrah aq bukur dhe me ndjeshmri t veant, qoft edhe n motive t tjera t cilat i ka shkruar n momente dhe n situata t caktuara dhe si t tilla kan forcn shprehse, guximin dhe prballjen me realitetin e ndodhur. Prve dy librave parprak me poezi Kujtime dhe Nokturno , Qerimi frymzimet e tija t radhs i derdhi n librin tjetr t radhs t titulluar Fatamorgan, botuar 28
24 qershor 2013

nga Edicioni i botimeve t Klubit Latrar Feniks t Preshevs. Ndonse kt libr pr shtyp e prgatiti shkrimtari Mexhid Mehmeti, sa ishte autori i librit n spital, Kshilli botues vendosi ta botonte kt libr me poezi t avancuara artistikisht si nga aspekti artisitik poashtu edhe nga aspekti motivues, sepse brendia e ktij libri prbhet nga poezi tejet artistike t ndrtuara mjeshtrisht nga autori me nj hermetizm t theksuar. Qerimi edhe n kt libr, por edhe n librat e tjer e sidomos n poezit q prekin motivin social, godasin n shpirt autorin dhe ai sht artikulues i ndrrs dhe optimizmit pr dit m t mira pr shtresn sociale e cila nuk ishte edhe e pakt n vendin e tij t lindjes, n Lugin, madje edhe m gjer. Poashtu Qerimi ishte me njfar mnyre parashikues i ndrrs s tij pr ndryshim t gjendjes s tij shndetsore, mundohej ashtu qet me vargjet e tij npr poezi her t protestoj pr shndetin e tij, her t jet n Purgator apo edhe n fyt t urns. Sepse, mir e dinte poeti se:

Nj rrfim jeton n mua I rnd i lig Purgatori im Pr shndetin e tij merakoseshin miqt, shokt e tij, andaj nj prkushtim t derdhur plot emocione t shoqruar me doz mallngjimi pr t, librin e fillon poezia / Letr e verdh/, shkruar nga shkrimtari Jonuz Fetahaj, n t ciln shprehet: Thuani poetit Shndet e jet t gjat N kt largsi kohe Q u bre varg i saj I shkrir n kujtime

Kultur

Pjekuria poetike Qerim Arifi dshmoi veten se ka arritur n maje t pjekuris poetike t tij, t ciln e demonstroi prmes vargjeve poetike t cilat i ka latuar bukur mir, iu ka dhn art, jet dhe ka br nj korpus t artit t tij poetik dhe tejet origjinal. Gjat leximit t poezive t ktij libri na del para nesh mjeshtria poetike e tij, diku edhe e ngjyros vargun me ndjenjen e hidhur t zhgnjimit n momente t caktuara kur futet n konceptin e dhembjes: N dobsi lindm Shqipja ime Yjet n t tyrin vezullim N mua mbjellin trishtim E kur sht poeti n vetmin e heshtur, prsri hetohet ndjenja e hidhur pr gjendjen e tij shndetsore e cila e shpien deri tek ky koncept i pesimizmit t rastit, por assesi nuk ka mundur ta kaploj pesimizmi i theksuar sepse ai ka luftuar me vetmin, me gjendjen e tij, me fatin e cunguar dhe ate me an t poezive, si: Kalim vrapim ndrrim Pr funeralin tim Sepse vetmia t gllabron t trin, t fut n skenn e ndrrave qoft t mira apo edhe t trishta e mendej kujtimet pjellin mundime e t kalojn n ndjenjn e hidhur.

Kt ndjenj poetike Qerimi e lidh edhe me rastet e paprballueshme sociale e cila kishte kapluar me t madhe vendin e tij. Pjes e ligjerimit poetik t autorit t ktij libri jan edhe poezit t cilat shprushin nj koh, nj jet, fate t cunguara , shpresa t ndrruara, poezi q ndjellin vaj, stendojn dhembje etj., etj., t cilat i ka ndrtuar bukur me nj precizitet t shtuar poetik.

E un mundohem t shkruaj poeziprsri N ciklin poetik / T arrish deri n pamundsi/, para nesh na dalin disa poezi m dramatike. N to sht prania e dshprimit pikllues, imagjinatave shqetsuese personale. Ky cikl me poezit prezente shnon nj tabllo t natyrshme t fuksionimit t t vargut, mesazhit poetik dhe kondicionit t tij krijues si dhe t prdorimit sa m metaforik t shprehjeve poetike. Poezit q e kompletojn kt cikl jan:/ Rimat e shqetsueme/ , /Lulkuqet e gjakut/, /Bukuria e zez/, / Parabola/, / Trndafilat e drunjta/, / Darka e magjis/, / Vegullia/, / Mbledhsit e purpurit/, / Kunor sonetesh/, /Un, Halil Grria/ dhe / N pavion dijalize/. Poetika e Qerim Arifit sht e shoqruar me organizim efikas t vargut, me shprehje t zgjdhura e me plot art, poezit i ka t shtrnguara e t latuara t cilat gjithnj jan n funksion t figuracionit poetik

Imagjinata krijuese

Qerim Arifi n kt vllim poetik ka nj imagjinat t bujshme n aspektin tematik t poezive t cilat i ndrlidh me motive t caktuara e para lexuesve i paraqet si nj realitet i ndodhur apo q mund t ndodh. Realitet i ndodhur pr imagjinatn e tij ishin lypsart t cilt i silleshin vrdall si n imagjinat poashtu edhe n kujtesn e tij si: Aty figuron dashuria ime- vjesht Gishtrinjt e hapur, t shtrir Lmosha rrjedh npr ta Dhe realiteti tjetr q mund t ndodh ishte imagjinata e tij q e prshkon t trin, Purgatori dhe urna. N poezin /N pavijon dialize/ shkruan: Kudo rreth meje trishtim dhe zbraztsi

24 qershor 2013

29

Fjalkr yqi
FABRIKA Q SHRBEN PR KU BHET MBARTJEN,NGRITJEN KREMATOR PASTRIMI DHE ULJEN E I DISA AEROPLANAVE LNDVE GJIMNAST I AFT (shq) BHEM MERAK NN (prk.) NJ E RESHUR KAMPIONI ATMOSFERIKE QYTET N ITALI GJJA MBI T CILN FLITET

PARAQITJA ME SHKRIM A ME GOJ I NJ REFERATI NJSIA PR REZISTENCN ELEKTRIKE POET SHQIPTAR, JANAQ KMBIM, SHNDRRIM

ANGSTREM ARI (fr.) SEKONDA T NDERUARIT

ALEN NURI BANOR I SIRIS ITALIA AKTORE E NJOHUR AMERIKANE EMR MASHKULLI AMERIKAN

AORIST (shkurt) KNGTARI NGA FOTO

VESHJE SPORTISTSH KALIUM

Q I PRKET ETILIT (f.)

PJES E TENISIT (shq.)

IBRAHIM TATLISES

AUSTRIA

QYTET N KIL

AKTORJA AMERIKANE, FAROU BOR E URAN DAULLE, LODR LND PLASSE QYTET I LASHT FENIKAS

RRALLSI RASA E TRET (gram) KEN NORTON BASKETB. SPANJOL, EPIFANIO

AMPERI Q JAN KANDIDUAR

JODI

AUTORITETI, NDERI Q KA DIKUSH QYTET N ANGLI

(Tur.)

JOD HIT I KNGTARIT NGA FOTO

DRU I LART KNGTAR POPULLOR

(shq.) (sh.shq.)

MIRDE NDRYSHQET GJARPR NGA AMAZONA AJRI (huaj) T QART EMAL VIS N KRAHINN GREKE AHAJ I. S. AKTORI, GREGORI BIM GJYSMPARAZITORE N MNYR FARE T RNDOMT RREZE KAL SHALE (shq) INDIRA GANDI LIQEN N FINLAND

AKTORJA, MUR

. V.

Z (turq.)

KNGTARE JONA E NJOHUR PJES E TERAZIS KLINT ISTVUD KANCELAR GJERMAN, HELMUT PJES E GRAMATIKS FORMIMI I KOMPONIMEVE (kimi) (sh) ATOM PEZMATIMI I VESHIT MEDICIN (shkurt) PERI KOMO DITA NGA KALENDARI MOLIBDENI

30

24 qershor 2013

Penda Rahovic