Viti II. Nr.

63, 5 nntor 2012

Editorial

Revist e pjavshme Nacionali Themelues dhe botues: Kshilli Kombtar i Shqiptarve Kryeredaktor: Baki Rexhepi Zv/kryeredaktor: Jeton Ismaili Redaktor teknik: Kastriot Sinani Lektore: Kadushe Nuhiu Bashkpuntor: Faruk Daliu, Ardita Saqipi, Bilall Maliqi, Esat Shahini, Feride Salihu, Avni Selimi, Dinela Vehbiu, Rijad Demiri, Llukman Rrustemi E regjistruar n ARE-Beograd ISSN: 2217-4990 - Biblioteka Kombtare Beograd Tirazhi: 1000 cop Shtypet n shtypshkronjn VELSON-DEVA 15 Nntori 113, Preshev Dorshkrimet dhe fotografit nuk kthehen Adresa: Nacionali - sheshi Karagjorgje, p.n. ndrtesa e shtpis s kulturs - Bujanoc Tel/fax:017/652-661 E-mail: nacionali2011@hotmail.com NACIONALI sht organ i Kshillit Kombtar t Shqiptarve q jetojn N Serbi

Ditt e Komedis,
Lugina e Preshevs n prgjithsi e veanrisht Komuna e Preshevs, gjat javs q po e lm pas po zhvillon Ditt e saj, ditt e saj prmes s cilave n nj mas ka trhequr vmendjen e opinionit publik. N fakt nuk bhet fjal pr Ditt e Lugins, por pr dy manifestime tashm tradicionale e me tendenc kombtare q t dyja t nivelit kulturor. Ditt e para kishin t bnin me Javn e Biznesit Kombtar t organizuar nga kokat udhheqse t dy komunave t Preshevs dhe Bujanocit, me qllim t avancimit t Lugins dhe si u tha bashkimit kombtar prmes ekonomis e tregtis, duke konsumuar produkte vendore,.ndrkoh q ditt e dyta kan t bjn me Ditt e Komedis Kombtare t organizuar nga pushteti komunal prmes Shtpis s Kulturs. E para, apo thn m mir qllimi i s pars mbase sht nj fraz e cila prsritet me dekada nga organizatort e ksaj Jave t famshme e cila pr disa or pati mysafir kurreshtar, funksionar dhe politikan plot oreks pr drekn e shtruar me kt rast. Por nse sht punuar q kjo Jav e Biznesit Kombtar t sjell t mirat e promovuara duke avancuar ekonomin vendore t Lugins, parasgjithash prmes krijimit t kushteve pr nj biznes e dim ne q jetojm e veprojm ktu, Nse vetm nj donator i huaj ka hap nj m t vogln fabrik pr t zbutur papunsin, prap e dim ne q jetojm pr dit ktu, jetn reale, pa par filma me sy hapur, nse popullata shqiptare e ktij rajoni t mbetur m keq se n kohn e komunizmit po sheh dritn e humbur, e dim ne, Prandaj tashm po e dim edhe Javn e Biznesitpompozitetin dhe patriotizmi i s cils u shprehur prmes surles dhe daulles e cila pr disa or trhoqi edhe vmendjen e gjysheve q rrin n ditt me diell n terasat e shtpive t tyre pr t shijuar rrezet fundit t tetorit. Ndrkoh ditt e dyta, q solln para artdashsve shqiptar t Lugins n kto dit t krizave t mdha buzqeshjet e ngrira, sigurisht kishin qllime madhore,...sikurse kto t parat, q t dyja lidhen me biznesin, fatkeqsisht... Prve q korrelacion i ktyre Javve ishte biznesi, ajo q i karakterizoi kto dy jav kombtare ishte prezenca tejet e zbeht e prodhuesve vendor n t parn, kurse n t dytn prezenca e aktorve dhe regjisorve vendor,... E prderisa javt kombtare po vijn e shkojn, ne vendort e lindur, rritur dhe q jetojm jetn reale si duket jemi t padukshm, nuk i takojm ksaj shoqrie, ata q prfaqsojn pushtetet mjaftojn t jen aty edhe pa ne, sepse kto evenimente nuk do mend se po bhen pr ta e jo pr ne,...

5 nntor 2012

Prmbajtja

Editoriali............................................................................................................................................................3 Prmbajtja.........................................................................................................................................................4 Aktualiteti Presheva nikoqire e Javs s Biznesit Kombtar!...........................................................................................5 FILLOJN DITT E KOMEDIS SHQIPTARE PRESHEVA 2012.....................................................6-7 Takimi i ardhshm Thai-Daiq me 7 nntor.....................................................................................................8 Politik Thai: E ardhmja t mos mbetet peng e t kaluars son t hidhur....................................................................9 BE-s dhe SHBA-ve u intereson vetm Kosova..............................................................................................10 Rasti i Dobrosinit mbahet top sekret.............................................................................................................11 Clinton: SHBA edhe 100 vjet t tjera me ju................................................................................................12-13 Qosja pro shkmbimit t pjess veriore t Kosovs me Luginn e Preshevs.................................................14 Intervist Bugajski: Serbia mund ta bllokoj vetm veten...............................................................................................15 Opinione Problemi n Luginn e Preshevs nuk sht zgjidhur.................................................................................17-18 Le t ket dialog pra....................................................................................................................................19-20 Shoqri LUFTA PR UJIN......................................................................................................................................21-22 Vshtrim ATDHETARIZMI BAZ E FRYMZIMEVE POETIKE.........................................................................23-24 Kultur NIS KARVANI POETIK I LUGINS NGA SHKOLLA FILLORE ZENEL HAJDINI N RAINC.......25 Portret PORTRET: FEMI BEKTASHI POET..............................................................................................................26 sht leht t bsh fotografi por vshtir ta krijosh at.............................................................................27-28 Shpallje Fondi Humanitar i Kosovs Lindore Preshev,Bujanoc,Medvegj Zrich-CH...............................................29 Fjalkryqi Fjalkryqi..........................................................................................................................................................30

5 nntor 2012

Aktuale

Presheva nikoqire e Javs s Biznesit Kombtar!

Komunat e Preshevs dhe Bujanocit ndonse sipas statistikave jan ndr komunat m t pazhvilluara ekonomike n rajon, me nj numr tejet t madh t t papunve dhe me zhvillim ekonomik ndr standardet e lejuara ndrkombtare, nga sot pr nj jave rresht do t jen nikoqir t Javs s Biznesit Kombtar eveniment ky i organizuar pr nder t 100 vjetorit t Pavarsis s Shqipris. Pr ta madhshtuar kt eveniment mallrat e tyre i kan ekspozuar m se 40 ndrmarrje prodhuese nga mbar trojet etnike, ndrkoh q prmes panairit t sotm synohet trasimi i kanaleve t reja t komunikimit n mes t prodhuesve kombtar, vendim-marrsve dhe konsumatorve. Nga ky panair me mesazhin e konsumimeve t produkteve kombtare iu drejtuan qytetarve, Agim Shahini ngaAleanca Kosovare e Bizneseve (AKB), kryetart e komunave t Preshevs dhe Bujanocit, Ragmi Mustafa dhe Nagip Arifi dhe nga komuna e airit nga Maqedonia Izet Mexhiti. Foto: Agim Shahini Kryetar i AKB

Jemi t emocionuar me pjesmarrjen n kt panair q po mbahet n Preshev, emocion i cili do t na mbaj shum gjat, ky eviniment ka edhe nj qllim e ai sht q t falnderojm shqiptart e Lugins s Preshevs pr ndihmn q e dha ajo pr vllezrit n Kosov n periudha t ndryshme kohore, tha Shahini drejtues i Aleancs Kosovare t Bizneseve. Panairi Javt e biznesit kombtar, n Preshev organizohet n saje t aktiviteteve t prbashkta t cilat jan nism e Aleancs Kosovare

t Bizneseve dhe organizatave simotra t saj n Shqipri, Maqedoni, Mal t Zi, dhe Lugin. Panairi Java e Biznesit Kombtar organizohet pr her t par n Preshev, nn patronatin e kryetarit t komuns s Preshevs Ragmi Mustafa, kryetarit t komuns s Bujanocit Nagip Arifi dhe n mbshtetje t Agjensionit pr Zhvillim t Komuns s Preshevs dhe Bujanocit.

5 nntor 2012

Aktuale

Fillojn Ditt e Komedis Shqiptare Presheva 2012

(edicioni i nnt)
Bilall MALIQI N Preshev filloi Manifestimi Ditt e Komedis Shqiptare 2012. Ky Manifestim me rndsi kulturore mbahet tradicionalisht n komunn ton. Ky festival organizohet nga Shtpia e Kulturs Abdulla Krashnica n bashkpunim me Komunn e Preshevs. Kt vit organizohet n vigjilje t 100 vjetorit t Pavarsis s shtetit shqiptar. Nj eveniment i madh kulturor i ktij formati sht i mirpritur nga t gjith artdashsit e kulturs, prkatsisht dashamirt e artit skenik ku do t mund t ndjekin komedi nga m t ndryshmet tek t cilat aktort n fjal do t mundohen ta japin maksimumin q shfaqjet e tyre t jen sa m t prgatitura dhe sa m t plqyera nga publiku preshevar. Shtpia e Kulturs Abdulla Krashnica s bashku me udhheqsin e saj ka nj tradit sa i prket organizimit t ktij manifestimi t madh q organizohet n qytetin ton, dhe jo vetm t ktij evenimenti por edhe t shum ngjarjeve kulturore q bien nn organizimin e tyre, andaj edhe pr kt fest kulturore Ditt e komedis shqiptare i kan br t
6
5 nntor 2012

gjitha prgatitjet e nevojshme si teknike, ashtu edhe profesionale me qllim q t gjith aktort q do t ngjiten n sken t ken sa m tepr komoditet me qllim t ushtrimit sa m t efektshm t komedive t tyre. Sipas drejtorit t Shtpis s Kulturs Abdulla Krashnica n Preshev z. Naser Nuredini, Ditt e Komedis Shqiptare edhe sivjet mbahen tradicionalisht dhe se n t marrin pjes teatro t njohura nga mbar trojet shqiptare. Kt Festival e shoh t suksesshm gjithnj nga prbrja dhe seleksionimi, sepse marrin pjes teatro t njohura dhe t przgjedhura nga regjisor t njohur. Theksoi drejtori Nuredini Pr aktort e shfaqjes Darka private z.Ylber Bardhi dhe Armend Ismajli aktor nga Teatri profesionist i Pejs pr revistn ton theksuan se: Jemi t knaqur me pritjen si nga

preshevart, poashtu edhe nga publiku, i cili mbrm ishte i mrekullueshm, por shpresojm q sonte m pak t ket fmij sepse shfaqjet nuk jan pr fmij se prndryshe sht krejt n rregull. Ne sonte para publikut preshevar do t mundohemi q me shfaqjen ton t'i bindim se jemi m t mirt, edhe pse pr mendimin ton m mir do t ishte t mos ket mime apo ky Festival t mos ket karakter garues. Shpresojm se kto dit publiku do t ket ka t prcjell dhe se do t ndahet i knaqur me Festivalin. Edhe sivjet sikurse edhe n vitet e tjera Preshevn do ta vizitojn mjaft aktor nga shum vise shqiptare t cilt me komedit e tyre do t ngjallin interesim t madh sa i prket ksaj fushe t artit.

Aktuale

Programi. Natn e par u shfaq komedia Nata e dymbdhjet nga Teatri Kombtar i Kosovs. Interesimi pr ta prcjellur shfaqjen nga publiku ishte n nivel. N kt shfaqje luajtn :Shkelzen Veseli,Teuta Krasniqi, Driada Matoshi, Eshref Durmishi, Ard Islami, Ylber Bardhi, Adrian Morina, Edona Rreshitaj, Lulzim Guhelli, Besnik Krapi, Armend Ismajli, Armend Baloku, Shpejtim Kastrati, Genta Retkoceri, ndrsa regjia nga Ilir Bokoshi, etj. Kjo shfaqje u prit me duartrokitje t shumta nga publiku dhe me kt len t kuptohet se kjo shfaqje doli e suksshme. Agimi nj dashamirs i artit skenik pohoi se: Kjo shfaqje pr mendimin tim ishte n nivel t duhur . M plqeu shum edhe loja e aktorve n sken, ishin t prgatitur mjaft mir dhe shfaqja si trsi ishte e suksesshme. N natn e dyt t festivalit vijon shfaqja Darka Private nga teatri Istref Begolli i Pejs, autor Peter Shaffer, Regjia : Burbuqe Berisha, Ass regjie :Valter Lucaj Kopozitor: Trimor Dhomi, Skenografia :Petrit Bakalli, Kostumografe: Elvina Berberi, Koreograf : Sinan Kajtazi , perkthu nga aglishtja : Shkelzen Berisha Interpretojn : Armend Ismajli , Teuta Krasniqi dhe Ylber Bardhi.

N nett e tjera vijojn shfaqjet nga Teatri Profesionist i Mitrovics, Teatri Shqiptar i Shkupit, Teatri Dodona, Teatri Metropol i Tirans, Teatri Kombtar nga Tirana si dhe Teatri Bylis nga Fieri. Nga 31 tetori deri m 07 nntor qytetart e Lugins s Preshevs respektivisht t Preshevs dhe t Bujanocit do t mund t prcjellin komedi interesante t cilat sigurisht se do t ln mbresa tek publiku si teksti i komedive ashtu edhe loja e aktorve n sken. N kt Festival t komedis teatrot nga kto vende t lartprmendura do t'u ofrojn shum cilsi dhe profesionalizm t theksuar.

Vlen t theksohet se Ditt e komedis shqiptare ka karakter garues nga juria profesionale e prbr nga Rozi Kostari, Dr. Selajdin Salihu dhe Agim Selmani. Ndrsa do t jet edhe prbrja e kritiks: Prof. dr. Nebi Islami dhe Dr. Josif Papagjoni, dhe do t ndahen edhe mime pr teatrot m t suksesshme t Festivalit Festivali do t jet i hapur deri m 07 nntor 2012

5 nntor 2012

Aktuale

Takimi i ardhshm Thai-Daiq me 7 nntor

Foto: Takimi i dy kryeministrave t Kosovs dhe Serbis n Bruksel

Kryeministri i Serbis, Ivica Daiq dhe kryeministri i Kosovs , Hashim Thai do t ulen prsri n tryezn e bisedimeve me 7 nntor. Autoritet n Beograd pritet t ofrojn nj model t ri pr zgjedhjen e problemit t institucioneve paralele n Kosov. Si kthim pr kt, Serbis mund t`i jipet n dhjetor data e kushtzuar pr fillimin e negociatave pr antarsim n BE.

Kto jan pritjet themelore t sekretares amerikane t shtetit,Hillary Klinton dhe prfaqsuese s lart t Bashkimit Evropian pr Politik t Jashtme, Chatherine Ashton, t cila jan takuar dje me presidentin ,Tomisllav Nikoliq dhe kryeministrin, Ivica Daiq,shkruan gazeta Blic. Si mson Blic, presidenti i Serbis Tomisllav Nikoliq dhe kryeministri,Ivica Daiq iu kan

thn mysafirve t tyre se implementimi i marrveshjes pr menaxhimin e integruar t kufirit nuk sht e leht pr tu zbutur. Por ata kan shprehur prkushtimin e qeveris serbe pr t implementuar t gjitha marrveshjet arritur deri me tani.

5 nntor 2012

Politik

Thai: E ardhmja t mos mbetet peng e t kaluars son t hidhur

Kryeministri i Kosovs, Hashim Thai, ka njoftuar deputetet e Kuvendit t Kosovs pr takimin q ka pasur me homologun e tij serb, Ivica Daiq. Ai tha se ky proces ka nisur me mbshtetje t fuqishme te SHBA-ve dhe BE-s dhe se bisedimet e nivelit politik kan nisur pas konsultave me spektrin politik kosovar e ndrkombtar, prfshir edhe Shqiprin. Kreu i Qeveris deklaroi se dialogu i nisur e ka bazn n Kushtetutn e Kosovs dhe sht plotsisht n prputhje me standardet evropiane dhe Rezolutn e asambles s OKBs. Si kryeministr nuk do t pranoja t hyja n nj dialog t till, pa pasur prkrahjen e partive politike, t shoqris civile e institucioneve t tjera, dhe se rezoluta e miratuar n Kuvend ka qen unifikuese pr t pasur progres, deklaroi Thai. Kryeministri tha se ai nuk vuan nga nostaligja pr te takuar njerz q kan br gjenocid ndaj popullit t Kosovs, por, sipas tij, e kaluara e jon e hidhur nuk duhet ta mbajn peng t ardhmen ton. N takimin me Daiqin, Thai tha se sht diskutuar pr zhbrjen e strukturave paralele t siguris n Kosov, q financohen nga Beogradi; Zbardhja e fatit t t zhdukurve gjat lufts; Mos pengimi nga ana e Serbis q Kosova t antarsohet n institucioneve ndrkombtare; Ruajtja e trashgimis kulturore serbe; Prmbyllja e procesit t decentralizimit, me t cilin parashihet

Foto: Kryeministri Thai n interpelanc para deputetve t Kosovs

themelimi i komuns n veri t Mitrovics; Marrveshja pr telekomunikacionin si edhe mundsin e hapjes s zyrave ndrlidhse n t dyja shtetet. Ai riprsriti se dialogu sht pr shtje jo statusore dhe nuk rrezikojn n asnj moment integritetin territorial t Kosovs. Kreu i Qeveris s Kosov tha para deputetve se gjith jetn ka marr vendime t rnda, por t dobishme pr Kosovn. M pastaj n emr t Grupit Parlamentar t PDK-s, Arsim Bajrami prgzoi kryeministrin Thai pr prmbushjen e detyrimeve

kushtetuese duke raportuar para ligjvnsve pr realizimin e detyrave t ngarkuara po nga Kuvendi. Edhe prfaqsuesi i Grupit Parlamentar t LDK-s ka prkrahur hapin e ndrmarr pr bisedime me Serbin, por ka shfaqur skepticizm pr rezultatet e tyre. Ndrkaq Visar Ymeri ka kritikuar kryeministrin Thai pr takimin me Daiqin, duke e konsideruar si hap t dmshm dhe fyes pr Kosovn dhe n favor pr Serbin.

5 nntor 2012

Politik

BE-s dhe SHBA-ve u intereson vetm Kosova

Kur sht fjala pr Serbin, pr bashksin ndrkombtare m e rndsishmja sht t zgjidhet shtja e Kosovs, ndrsa t gjitha gjrat tjera kurse punt e tjera brenda shtetit serb i jan ln pushtit aktual n Serbi q t'i rregulloj vet. Kshtu kan vlersuar dy aktivistet serbet organizatave pr t drejtat e njeriut, Natasa Kandic dhe Sonja Biserko. Drejtoresha e Qendrs pr t Drejtat Humanitare, Natasa Kandic vlerson se pr faktorin ndrkombtar Kosova sht shtja m e rndsishme dhe e vetmja e q i intereson bashksis ndrkombtare, kur sht fjala pr Serbin. "Atyre u intereson vetm Kosova, kurse do gj tjetr na sht ln neve dhe varet nga ne. BE-s dhe SHBA-ve nuk ju intereson kush sht n pushtet, sepse ata kan bashkbisedues pr t zgjidhur shtjen e Kosovs. Ky pushtet, deshm ose jo ta pranojn, n krahasim me pushtetin e mparshm, deri tani ka br prparim t madh n lidhje me Kosovn", ka thn Kandic, n nj emision t Televizionit B92. Ndrsa, Sonja Biserko-drejtoresh e Komitetit t Helsinkit pr t Drejtat e Njeriut , vlerson se BE-ja dhe Shtetet e Bashkuara, pas 20 viteve ndjehen t mashtruara dhe se vizita e fundit q i bn Beogradit Hillary Clinton dhe Catherine Ashton tregon se bashksia ndrkombtare nuk do t lejoj kurrfar ndryshim t kufijve n Ballkan. Ktu natyrisht se mendohet n Serbin dhe Bosnjn e Hercegovinn, t cilat jan prpara nj kolapsi pr 10
5 nntor 2012

Foto: Sonja Biserko dhe Natasha Kandi

shkak t proceseve t brendshme n to, kurse pr Serbin ka t bj me shtjen e Kosovs, tha Biserko. Gjithashtu, kjo vizit ka treguar se BE-ja dhe SHBA-t kan nj qndrim t prbashkt lidhur me shtjen e Kosovs, q sht shum e rndsishme, sepse ktu mendonin dhe llogarisnin n at se BE dhe SHBA kishin qndrime t kundrtahej se ktu dhe t mbshteteni n at q t ket nj qndrim t ndryshm, tha ajo. Biserko mendon se n bashksin ndrkombtar ekziston nj mendim se nj rrym ekstreme n Kosov do t

prfshihet n procesin e zgjidhjes s shtjes s Kosovs dhe se ajo n fund do t kontribuoj m s shumti q t zgjidhet kjo shtje. Kosova duhet t shkoj dhe kt duhet pranuar. N qoft se n kt shtje Serbia nuk tregohet bashkpunuese, ajo nuk do t prfshihet n buxhet, t cilin BE-ja s shpejti do ta prfundoj pr shtat vitet e ardhshme, tha Biserko.

Politik

Rasti i Dobrosinit mbahet top sekret

Kryeprokurori Jetish Maloku tha pr rajonipress se ndihen t zhveshur dhe t izoluar nga rasti i Dobrosinit. Edhe pse arrestimet kan ndodhur n Gjilan ne nuk kemi asnj informacion meq bhet fjal pr nj vepr penale me rrezikshmri t madhe. As policia nuk ka informacione. Arrestimet e kryera nga EULEX-it pr t shtnat n punktin e Dobrosinit para pak ditsh vazhdojn t mbesin t "fshehura" dhe larg publikut nga EULEX-i, duke mos treguar asnj informacion rreth ktij operacioni. Edhe pse arrestimet jan kryer n territorin e Gjilanit as kryeprokurori i Qarkut, as Gjykata e as policia nuk kan asnj informacion zyrtar se kush jan t arrestuarit, pr ka bhet fjal dhe cili sht efekti i ktij operacioni. Kryeprokurori Jetish Maloku ndihet i anashkaluar n kt rast. Ne jemi t zhveshur dhe t izoluar nga fardo informacioni q lidhet me rastin e Dobrosinit. Edhe pse ngjarja sht zhvilluar n territorin ton un asnj lajm nuk e kam pr kt aksion. Krejt ka mund t them e di se bhet fjal pr nj vepr penale me shkall t lart t rrezikshmris q lidhet me terrorizm tha pr rajonipress Maloku. Maloku tha se me rastin e Dobrosinit ka udhhequr njsia antiterrorizm nga Prishtina dhe krejt lnda sht atje n EULEX. Edhe zdhnsi i policis Ismet Hashani vetm konfirmoj se rasti i Dobrosinit sht udhhequr nga Prishtina dhe se policia e Gjilanit nuk ka asnj informacion rreth ktij operacioni. Ndryshe policia e EULEX-it

Foto: Baraka e policies serbe n Dobrosin

arrestimin e fundit q lidhet me t shtnat n Dobrosin e ka br m 16 tetor ku qen prangosur tre persona t dyshuar se jan pjestar t nj organizate terroriste, e cila e ka marr prgjegjsin pr tri sulme mbi

Policin e Serbis n Dobrosin, afr Pik-kalimit 5 - Dheu i Bardh. Sipas t vetmes komunikat t EULEX-it dy persona dyshohet se kan marr pjes n sulmin e fundit q ka ndodhur m 07 tetor 2012

5 nntor 2012

11

Politik

Clinton: SHBA edhe 100 vjet t tjera me ju

Sekretarja amerikane e Shtetit, Hillary Clinton ka garantuar se SHBA kan qen e do t mbeten miqt dhe partnert e mdhenj t Shqipris. Duke garantuar mbshtetjen pr integrimin e Shqipris ne BE, Clinton ka dhn nj sr porosish pr politikn, pr zgjedhjet, luftn ndaj korrupsionit, bashkpunimin politik prtej interesave partiake dhe kryerjen e reformave. Jam e lumtur t flas para Parlamentit t nj vendi t lumtur e demokratik. sht nder se bashkohem me ju kur festoni jubileun e 100 vjetorit t Pavarsis, fitore e madhe q keni luftuar shum. Kur po vija, pash fotografit e paraardhsve tuaj, kaq shum ka ndryshuar n 100 vjet, por nj gj q do t jet konstante sht q SHBA kan qen miqt dhe partnert tuaj dhe do vazhdojn t jen t till- tha ajo, duke folur para deputeteve ne Kuvendin e Shqipris. Ajo ka theksuar se lidhjet jan forcuar dhe kjo nuk sht midis qeverive tona, por edhe popujve tan. Kan t njjtn aftsi pr t treguar vendosmri, ju si edhe ne keni qen t vendosur pr t qen t lir, pr t ndrtuar demokraci t gjall e ekonomi t lulzuar, ju si ne keni dshir t madhe pr t'i ln pas konfliktet dhe pr t krijuar t ardhme paqeje pr t gjith, jam e lumtur pr marrdhniet historike, si
12
5 nntor 2012

Foto: Hilary Clinton n Kuvendin e Republiks s Shqipris

kurse jam mirnjohse pr kontributet shqiptare n vendin tim- tha ajo. Sipas Clinton, shqiptart n Amerik jan siprmarrs, ushtarak, msues dhe kan restorantet m t mira n bot. Kultura shqiptare sht komponent i pasur i jets amerikane. Kt e di si senatore nga Nju Jorku pr 8 vjet. President ishte nder i madh pr mua q sot mora Urdhrin e Flamurit do e vlersoj prjet, simbol tjetr i miqsis s madhe mes nesh- tha ajo. Ju bj thirrje t punoni pr nj problem q shum demokraci kan dhe ky sht korrupsioni, do vend n gjith botn korrupsioni sht kancer q konsumon shoqrit, i

trheq burimet materiale dhe bllokon zgjidhen ekonomike. Nuk ka prgjigje t thjesht pr kt, bota do e kishte zgjidhur. Eliminimi i tij krkon nj bashkpunim pavarsisht nga ndryshimet partiake, udhheqsit duhet t punojn s bashku, tha ajo. Zgjedhjet q vijn jan thelbsore pr konsolidimin e demokracis suaj pr brezat e ardhshm dhe vetm ju dhe vetm ju mund t'i bni e prgjigjeni pyetjeve; a do ndrtoj Shqipria qeverisjen e mir e do t fitoj besimin e popullit? A do i lini mnjan diferencat politike pr t mirn e vendit, a do mbshtesni reformat q do krijojn mundsi ekonomike pr gjith shqiptart, a do punoni pr hyr n

Politik

BE si nj rrug pr paqe afatgjat, a do jeni model pr rajonin e vendin? Toleranca fetare q ju keni sht dhurat e veant q nuk gjendet n vende t tjera t bots ju duhet ta prdorni si argument tjetr n favor t karakterit unik t ktij vendi. Kto jan pyetje t vshtira, un skam prgjigje, un vij me nj ndjenj t thell besimi tek ju. M lejoni t them q te punoni pr t marr vendime t vshtira pr progresin tuaj pr t hyr aty ku u takon n BE, SHBA do ju mbshtesin, ne jemi partneri juaj, jemi s bashku, e dim far bote duam pr fmijt tan, nj bot tolerance e prfshirse, me t drejta njerzore q mbshtesin popullin dhe sht detyrimi yn q t'i japim kto rezultate pr popujt tan q na kan dhn besimin, tha Clinton para deputetve t Kuvendit t Shqipris. M par kryekuvendarja e Shqipris, Jezofina Topalli, vizitn e sekretares amerikane t Shetit, Hyllari Clinton e vlersoi si nj moment te shnuar e ngjarje historike pr Shqiprin. Sekretarja amerikane e shtetit Hillary Clinton ka mbrritur n Pallatin e Brigadave, ku sht pritur nga Presidenti i vendit Bujar Nishani. Takimi i par i zonjs Clinton me presidentin Nishani zgjati rreth 30 minuta. Ajo u takua n Nishanin rreth ors 11: 20. Diplomatja amerikane sht dekoruar nga presidenti i Republiks, Bujar Nishani, me titullin m t lart shqiptar Urdhrin e Flamurit. Urdhri m i lart iu dha sekretares

Foto: Hilary Clinton n Kuvendin e Republiks s Shqipris

amerikane "Pr kontributin e saj n shtjet shqiptare, kontributi pr pavarsin e Kosovs pr antarsimin e Shqipris n NATO, pr integrimin e Shqipris n BE, dhe ndihmn e dhn nga SHBA pr koh pas kohe Shqipris. Diplomatja amerikane menjher pas takimit me Nishanin sht nisur drejt kryeministris ku u takua pr rreth 40 minuta me kryeministrin Sali Berisha. Sekretarja amerikane e Shtetit, Hillary Clinton dhe kryeministri Sali Berisha kan dhn nj deklarat t shkurtr pr mediat para takimit. Berisha e ka konsideruar vizit historike ardhjen e Clinton n kryeqytet n prag t 100 vjetorit. Vizita juaj bizhu n kurorn e festimeve t 100 vjetorit- Kshtu e

ka cilsuar kryeministri Berisha vizitn e Clinton n Tiran, ndrsa i ka shprehur mirnjohjen pr mbshtetjen q SHBA i ka dhn Shqipris Nga ana e saj sekretarja amerikane sht shprehur se ndjehet e nderuar q ndodhet n Tiran. Ajo i ka konfirmuar kryeministrit Berisha mbshtetjen e SHBA-s pr t gjitha proceset integruese t Shqipris.

5 nntor 2012

13

Politik

Qosja pro shkmbimit t pjess veriore t Kosovs me Luginn e Preshevs

Akademik Rexhep Qosja n nj intervist pr Radio Televizionin 21 ka thn se veriu i Kosovs vazhdon t mbetet thembr e Akilit pr Kosovn apo si nj Kal i Trojs. Qosja ka thn n kt intervist q pritet t transmetohet m von n kt televizion se ai nuk pret bisedime t suksesshme me Serbin. Nuk pres nj prfundim t suksesshme t bisedimeve, nuk pres, ka thn Qosja. Ndrkaq duke folur pr iden e tij q t kt shkmbim territoresh, ai mendon se kjo sht edhe nj praktik ndrkombtare q t shkmbehen territoret. Ai thot se veriu i Kosovs sht Kali i Trojs pr Kosovn. Pr mu ajo pjes (veriu v.j) sht nj 'Kali i Trojs' dhe gjithmon do t'i sjell rreziqe Kosovs. Nuk do t doja ta shoh Kosovn me ato rreziqe dhe ato brenda saj dhe pr at arsye e kam thn se pse mos t bhet shkmbim i pjess veriore me Luginn e Preshevs. 14
5 nntor 2012

Foto: Akademik Rexhep Qosja

Akademiku ka komentuar edhe protestn e Vetvendosjes dhe dhunn e prdorur nj jav m par n kt protesta. Qosja nuk e ka arsyetuar dhunn e asnjrs pal. T prdoret dhun ndaj Policis son pa arsye si jemi sjell dikur ndaj policis serbe sht e paarsyeshme. Ajo ishte polici e pushtuesit. Ajo ishte policia e atyre q ushtronin dhun dhe terror n

popullin ton dhe prej tyre jemi sjell ashtu si kemi mundur n mnyrn ton. Policia jon jan djemt ton, jan vajzat tona, ne i kemi rrit, ata krijojn sigurin ton dhe pse ti detyrojm ata t prdorin dhunn q mund t jet e papranueshme. Pra, nuk i prkrah edhe as disa sjellje t Vetvendosjes n kt protest, ka thn Qosja.

Inter vist

Bugajski: Serbia mund ta bllokoj vetm veten

shum vjet, por kjo me t vrtet sht ngjitja e par n shkalln drejt BE-s. Ajo q sht e jashtzakonshme duket se sht marrveshja e t gjitha vendeve antare t BE-s, prfshir edhe ato q ende nuk e njohin Kosovn si shtet t pavarur. Pra, mendoj se ky sht lajm i mir pr Kosovn, por tash duhet t bhet shum pun pr t siguruar se Qeveria n Prishtin, do t arrij t zhvilloj negociata pr Marrveshje t Stabilizim Asocimit, q mund t realizohet. Me fjal t tjera, nj q mund t implementohet n praktik. REL: Qeveria e Kosovs e ka mirpritur vendimin e Komisionit Evropian dhe tha se do t'i realizoj t gjitha reformat e nevojshme. Nga pikpamja juaj, a do t ket sukses? BUGAJSKI: Nuk jam profet dhe nuk mund t'ju them se ka do t ndodh gjat pak viteve t ardhshme. Ky sht proces. Kjo nuk sht dika q do t ndodh brenda nats. Por, mendoj se tash i takon Qeveris, Kuvendit, t'i bjn t gjitha gjrat e domosdoshme pr kualifikim. sht nj list e tr e kushteve, q edhe vendet e tjera duhet t'i plotsojn, pr t'u kualifikuar pr Marrveshjen e Stabilizim Asocimit. Pra, sht shum thjesht: Qeveria duhet t'i bj detyrat e shtpis, duhet ta implementoj legjislacionin, e t tjera. Pra, duhet ta bj punn pr plotsimin e kushteve pr t lvizur kah hyrja n BE. REL: Prsri lidhur me kt studim... U tha se ai e konfirmon at q Marrveshja pr StabilizimAsociim mund t prfundoj ndrmjet BE-s dhe Kosovs, n situatn ku shtetet antare t BE-s mbajn pikpamje t ndryshme pr status. Pra, situata, n t ciln 5 vende nuk e njohin Kosovn. Si e lexoni kt deklarat t Komisionit Evropian? BUGAJSKI: Mendoj se jan dy mesazhe. Njri sht inkurajim pr Kosovn, pr Qeverin n Prishtin, q t ec prpara me reforma. I dyti sht mesazhi pr Serbin, q pavarsisht nga kundrshtimi q i bn njohjes ndrkombtare t Kosovs dhe antarsimit ndrkombtar t saj, Bashkimi Evropian do t vazhdoj ta trajtoj Kosovn si shtet t pavarur, pavarsisht q disa shtete antare nuk e kan njohur Kosovn. Prandaj, Serbia duhet t krijoj raporte t mira bilaterale me Kosovn dhe ta pranoj integritetin e saj territorial. Pra, kemi t bjm me dy mesazhe t fuqishme ktu. REL: Por, pyetja sht se ka do t bjn ato pes vendet q nuk e njohin Kosovn? BUGAJSKI: Natyrisht, pyetja sht se ka do t bhet me kto pes vende, derisa Kosov lviz drejt Marrveshjes s StabilizimAsociimit. Deri n nj pik, q Kosova t pranohet si kandidate pr BE, duhet t ket unanimitet se sht shtet. Pra, deri n nj pik, kto 5 vende duhet ta pranojn pavarsin e Kosovs, pasi n t kundrtn rruga e Kosovs sht e bllokuar. Por, ky nuk sht problem pr Kosovn... ky sht problem pr Bashkimin Evropian, q duhet t zgjidhet. REL: Duket se procesi i integrimit evropian pr Kosovn dhe Serbin sht i ndrlidhur.
5 nntor 2012

Foto: Janusz Bugajski

Serbia mund ta bllokoj vetm vetveten. Me fjal t tjera, Serbia nuk do t lviz drejt negociatave pr pranim, derisa t'i plotsoj disa kushte t caktuara, q prmenden n raport, tha n nj intervist pr Radion Evropa e Lir, Janusz Bugajski, nga Qendra pr Studime Strategjike dhe Ndrkombtare, me seli n Washington. REL: Komisioni Evropian e ka miratuar dokumentin pr studimin e fizibilitetit pr Marrveshjen pr Stabilizim-Asociim (MSA) me Kosovn. Si e shihni ju kt zhvillim? BUGAJSKI: Mendoj se ky sht nj hap shum pozitiv pr rrugn e Kosovs drejt antarsimit n Bashkimin Evropian. Do t duhen

15

Inter vist

Komisionari pr Zgjerim, Stefan Fyle, tha se ekziston nevoja pr prmirsim t dukshm dhe t qndrueshm ndrmjet tyre, n mnyr q t dyjat t mund ta vazhdojn rrugn e tyre prkatse drejt BE-s, duke evituar bllokimin e njra-tjetrs. Sipash jush, kush sht n situat q t bllokoj, kur Serbia sht shum para Kosovs n kt proces? BUGAJSKI: Serbia mund ta bllokoj vetm vetveten. Me fjal t tjera, Serbia nuk do t lviz drejt negociatave pr pranim, derisa t'i plotsoj disa kushte t caktuara, q prmenden n raport. Mendoj se komisionari Fyle e ka paraqitur kt n mnyr m t detajuar. Ai ishte n Beograd pr t'ua shpjeguar serbve se duhet ta pranojn integritetin territorial t Kosov, duhet ta ndalin mbshtetjen pr strukturat paralele, duhet t ndrtojn raporte m t afrta me Prishtinn. Serbia duhet t'i ndrmarr disa hapa, edhe pa e pranuar Kosovn. E vetmja gj q do ta bllokoj rrugn e Serbis drejt BE-s do t jet vet Serbia, nse refuzon t'iu nnshtrohet kushteve t BE-s. REL: Ka pritje pr vazhdimin e dialogut ndrmjet Kosovs dhe Serbis. Tash n pushtet n Beograd jan lidert e rinj, q prshkruhen si nacionalist, dhe partit e reja. N kt situat, far lloj perspektive ka ky dialog? BUGAJSKI: Un do t thosha se pavarsisht nga e kaluara e figurave, si jan presidenti dhe kryeministri, nse ata jan t prkushtuar pr eurointegrim, nse ata jan t prkushtuar pr raporte t mira ndrfiqnjsore n gjith rajonin, ata duhet ta vazhdojn dialogun dhe aktualisht ta thellojn dialogun me Kosovn. N ann tjetr, ekziston problemi se Serbia, n kt moment, ka vshtirsi t 16
5 nntor 2012

Foto: Janusz BugajskiQendra pr Studime Strategjike dhe Ndrkombtare

jashtzakonshme ekonomike, probleme buxhetore... Nse ata nuk jan n gjendje ta mbulojn deficitin buxhetor dhe t'i paguaj rrogat, pensionet dhe gjrat e tjera, q shteti duhet t'i bj, un kam shqetsim se disa figura qeveritare, prfshir kryeministrin, mund t'i kthehen nacionalizmit. N kt aspekt, ata s pari mund t'i qasen shtjes s Kosovs. Por, pr momentin ekziston balanca n kuptimin se n cilin drejtim po lviz Serbia. Pr kt arsye, mendoj se n Serbi, n qeverin e re, sht shum e fokusuar vmendja. Por, nuk mund t parashikoj se n cilin drejtim do t shkoj. REL: N Shtetet e Bashkuara i kemi javt finale t fushats presidenciale. A mund t presim angazhim t njjt n Ballkan dhe veanrisht n Kosov, pas zgjedhjeve?

BUGAJSKI: Po. Mendoj se pavarsisht se kush fiton, Obama, q do ta kishte mandatin e dyt, apo Romney, nuk konsideroj se do t ndryshoj shum politika ndaj Ballkanit, kuptohet nse nuk ka ndonj kriz madhore n rajon. Mendoj se politika e jashtme amerikane nuk do t ndryshoj n mnyr dramatike. Ndoshta do t ket ndryshim n retorik, nse zgjedhet administrata e re, pr shmbull, raportet me Rusin me gjas do t prkeqsoheshin pak, pasi Romney, do t jet m i ashpr se sa q ishte Obama ndaj Mosks. Por, un nuk shoh dallime t mdha ndrmjet t dyve. Megjithat, ende sht hert, pasi para nesh sht afro nj muaj dhe kjo sht koh e gjat n politik.

Opinion

Problemi n Luginn e Preshevs nuk sht zgjidhur

Nga Shaqir Shaqiri .......sht menuri dhe guxim intelektual q ne SOT t pranojm se n Luginn e Preshevs vazhdon politika diskriminuese, vazhdojn vrasjet, vazhdojn arrestimet dhe dnimet e motivuara politikisht. sht guxim dhe menuri intelektuale q ne SOT t pranojm se problemi n Luginn e Preshevs nuk sht zgjidhur dot dhe se politikisht ai sht vetm i k a m u f l u a r. K y k a m u f l i m , i mbshtetur edhe nga politikbrsit shqiptar t Lugins s Preshevs, paraqet rrezikshmrin potenciale q n t ardhmen t na prsriten skenat rrqethse dhe krcnuese t ngjashme me ato t kaluarat. Prandaj, nga subjektet politike shqiptare t Lugins s Preshevs krkohet uniteti rreth shtjes kombtare, veprimi unik dhe t menjhershm. Jan momentet e fundit ku politika vendore duhet ti qaset seriozisht zgjidhjes s problemit, pavarsisht sakrificave dhe investimeve q duhet br. O SOT e me faqe t bardh, o nesr do t jemi me turp para historis dhe fmijve tan. SOT kur Bota demokratike sht vn n lvizje t zgjidhjes s shtjeve kontestuese n rajon, n veanti t asaj KosovSerbi, edhe Lugina e Preshevs, duhet t krkoj q t jet n agjendn e ksaj zgjidhje, por si problem i veuar politik. Nse SOT nuk e bjm kt, nesr do t jet

Foto: Shaqir Shaqiri

von.. Nj rirreshtim i faktorit relevant politik shqiptar q do t bhet SOT e q nuk do t kishte interesa t ngushta individuale e partiake, por pr t fituar t drejtat kolektive shqiptare deri n vetvendosje, do t thot nj rirreshtim pr nj zgjidhje q do t ishte fatlume e pranueshme dhe afatgjate........ .......Klasa politike e Lugins s Preshevs nuk ka te drejt t hesht, t bj sehir e t shtis n bisht t vagonit t lokomotivs politike serbe. Klasa politike nuk ka t drejt ti hedh n harres t bmat e deritanishme kombtare t

atdhetarve shqiptar. Nuk ka t drejt ti hedh pas shpine, lugajave e pas kodrave dshmort e kombit. Deri sa Bashksia Ndrkombtare n agjendn e diplomacis s saj ka zgjidhjen e problemeve minoritare n Ballkan, klasa politike n Luginn e Preshevs me heshtjen e saj sht duke br krim politik e kombtar, krim kundr votuesve t tyre, popullats shqiptare. Ajo po e vret at, prandaj nuk duhet t hesht, ajo duhet t jet aktive dhe e vendosur, duhet ti ofroj argumente bindse Bashksis Ndrkombtare, pse jo, edhe t rebelohet, n mnyr q Bashksia Ndrkombtare t
5 nntor 2012

17

Opinion

fokusohet pr t zgjidhur edhe problemin shqiptar n Lugin t Preshevs. O sot duhet t rebelohet klasa politike e t marr n dor drejtimin e proceseve prosperuese pr avancimin e t drejtave politike, ose nesr populli e manifeston n mnyrn e vet. Dshira dhe vullneti pr liri q kan shqiptart e Lugins s Preshevs nuk sht ndrprer dhe, as nuk qndron n bisht t lokomotivs s politiks serbe. Prkundrazi, ajo sht akumuluar me t madhe n gjokset tona dhe sa vjen e rritet - deri n shprthim. Prandaj sht guxim dhe menuri q SOT t'i dalim ball ksaj shtjeje pr t trasuar nj t nesrme t lumtur, t lir dhe pa konflikte........ ....... Pr k bien Kambanat n korrik t 2010 dhe aprovimi i Rezoluts pr Kosovn n Asamblen e Prgjithshme t Kombeve t Bashkuara n shtator po t vitit 2010, legjitimuan juridikisht dhe politikisht pavarsin e Kosovs. Kto dy akte shum t rndsishme kan hapur procese t reja duke e paralajmruar fillimit e dialogut Prishtin-Beograd, por ka vn n lvizje edhe rryma tjera politike n rajon pr avancimin e t drejtave politike (Sanxhaku), paraqitjen tejet tendencioze dhe t paarsyeshme pr nj status special (Veriut t Kosovs) dhe, ndryshim t harts politike n Ballkan (Srpska Republika BH). Por kjo nuk do t thot se po ndodh edhe n Luginn e Preshevs, ku politikant shqiptar pos deklarimeve verbale pr prcjelljen e lvizjeve t serbve n Kosov dhe reciprocitetit n Lugin, s'ka asgj konkrete. Zrat e her pas hershme q n agjendn e bisedimeve t delegacionit t Prishtins duhet t prfshihet edhe Lugina e Preshevs, jo vetm q jan shum t paarsyeshme por njkohsisht vlersohen edhe si tendenc qllimkeqe q motivon heshtjen e politiks vendore, e cila mospunn e vet e justifikon si mosinteresim t Prishtins e besa edhe t Tirans. Prishtina dhe Tirana e din shum mir aspiratn e qytetarve t Lugins s Preshevs, aspirat e manifestuar n forma t ndryshme politike dhe ushtarake. Tirana, Prishtina dhe qytetart e Lugins s Preshevs nuk jan duke e ditur aspiratn e politikanve dhe nuk po munden me zbrthy heshtjen e tyre.......

?.pyetje q m shoqron me vite. Realisht, ka koh q kambanat bien dhe alarmojn t interesuarit e shtjeve t caktuara politike se sht koha t veprohet. Por si duket jo t gjith jan duke i dgjuar kambanat dhe jo t gjith ata q dgjojn din se si duhet t veprojn. Mendimi i Gjykats Ndrkombtare t Drejtsis dhn
18
5 nntor 2012

Opinion

Le t ket dialog pra...

NgaArdianArifaj Por nga dialogu duhet t fitojn t gjith. Vizita e dy zyrtareve t larta nga Shtetet e Bashkuara t Ameriks dhe nga Bashkimi Europian m tepr ka shkaktuar frik se sa shpres. Dialogu i deritashm me Serbin nuk i ka sjell gati asnj t mir qytetarve t Kosovs. E kjo duhet t ndryshoj. Sekretarja e Shtetit e ShBA-s, znj. Clinton, dhe Prfaqsuesja e Lart pr Politik t Jashtme dhe t Siguris e BE-s, baronesha Catherine Ashton, e bn xhiron e tyre n Ballkan duke ngjallur shpresat dhe frikn njkohsisht t qytetarve t ktij rajoni q me dekada jetojn duke pritur q t fillojn t jetojn nj jet normale. Ndonse fjalt e dy zonjave sigurisht jan paramenduar si fjal q sjellin shpres dhe gzim te qytetart e Ballkanit, ato n fakt vetm sa zgjasin pasigurin dhe frikn q qytetart ndiejn pr t ardhmen e tyre. Vizita e Sekretares Clinton dhe e Prfaqsueses s Lart Ashton sigurisht q sht ndr ngjarjet m t rndsishme n Kosov dhe rajon n

Foto: Ardian Arifaj

kt fund-vit. Porosit q solln sigurisht q priten me shum vmendje dhe shpres. Shpres se do t sjellin dika t re, dika q sinjalizon nj ndryshim pr t mir n jett e qytetarve t Kosovs, paqe t qndrueshme, stabilitet politik, rend e ligj pr t gjith, prosperitet ekonomik pr qytetart dhe familjet e tyre. Premtimi pr kt jet sht i mbshtjell n premtimin pr t ardhmen europiane t Ballkanit Perndimor. N t vrtet, Ballkani Perndimor sht me vite larg nga antarsimi n BE dhe premtimi pr t sht gati si nj ndrr pr qytetarin e Ballkanit. Si edhe u prit, n Kosov dhe Serbi, t dy zyrtaret e larta u prqendruan n t ardhmen e dialogut mes Kosovs dhe Serbis. U inkurajua dialogu dhe u lavdruan lidert politik pr guximin e tyre q t nisin kt proces q do t jet i
19

Foto: H.Clinton & H.Thai

5 nntor 2012

Opinion

vshtir. Kosovn e knaqn duke i thn q nuk do t ket cenim t integritetit territorial ndrsa Serbis i than q nuk do t'i krkohet q t njoh Kosovn. Pr Kosovn jan t rndsishme garancit q vijn nga Shtetet e Bashkuara. Bashkimi Europian ka humbur shum n kredibilitet n syt e qytetarve t Kosovs pr shkak t dialogut t deritashm q nuk i solli gati asnj t mir t prekshme qytetarve t Kosovs. Prandaj, me t drejt qytetart shohim me skepticizm kah dialogu i ri. Fundja, jan lodhur me dialog me Serbin dhe kjo nuk sht askund n listn e prioriteteve q qytetart e Kosovs kan. Serbia, pr qytetarin e Kosovs, sht nj penges n realizimin e ndrrs pr nj jet normale pasi asnj prej tyre nuk beson q Serbia vrtet dshiron normalizim marrdhniesh me Kosovn. Prvoja me dialogun e fundit vetm sa e forcon kt bindje. Por, kt her edhe fjalt e Washingtonit ishin t vakta dhe m tepr ngjalln frik se shpres. N fjalimin e Sekretares s Shtetit nuk pat asgj q nuk sht dgjuar deri tani. Por munguan shum detaje q qytetart e Kosovs dshirojn t'i dgjojn. Pr Kosovn nuk sht me rndsi t thuhet vetm se nuk do t preket integriteti territorial dhe kufijt e jashtm t vendit. Nse procesi i dialogut do ta fragmentarizoj Kosovn prbrenda, ather mjafton t shikohet kah Bosnja dhe Hercegovina dhe t kuptohet se ku do t prfundoj shteti i Kosovs dhe
20
5 nntor 2012

premtimi pr jet m t mir pr qytetart e saj. Nj pjes e klass politike t Kosovs sht prpjekur q t zbus shqetsimet rreth dialogut duke e kaluar n Kuvendin e Kosovs nj rezolut q prcakton disa vija t kuqe q nuk do t shkelen n kt proces dialogu. Por, pr Kosovn nuk jan t rndsishme vetm vijat e kuqe por edhe ato, t themi, t bardha apo t kaltra, q tregojn se ku do t shpie ky proces, far t mira do t sjell ky proces pr qytetart e Kosovs. Prandaj, e mira do t ishte sikur rezoluta t pasohet me nj platform q do t kalohej n Kuvendin e Kosovs e q do t parashtronte pritjet e Kosovs nga ky proces i dialogut. Kjo do t thot t tregohet se far zgjidhjesh pret Kosova pr problemet q ka me Serbin, far pret t marr si

shprblim nga Bashkimi Europian n fund t ktij procesi dhe t prcaktoj afate kohore pr bisedimet por edhe pr implementimin e marrveshjeve q do t dalin nga ky proces. Pra, Serbia t mos bhet penges pr Kosovn ndrsa BE-ja t ofroj marrdhnie kontraktuale dhe njohje t legjitimitetit shtetror t Kosovs. Dialogu qart se do t vazhdoj. Fundja, askush nuk sht kundr dialogut. Por, ky dialog duhet t jet i atill q nga ai t fitojn t gjith. Kshtu si ka filluar u jep t drejt qytetarve t Kosovs q t friksohen se prsri t gjith t tjert do t fitojn e vetm ata jo.

Shoqri

Lufta pr ujin
Shekulli q e lam pas ishte shekulli i lufts pr naftn, e shekulli q tani e jetojm do t jet shekulli i lufts pr ujin e pijshm. Gjat historis s njerzimit, por edhe sot, jan t njohura luftrat mes shteteve dhe popujve pr sigurimin dhe ruajtjen e resurseve natyrore t ujit. T'i sigurosh banorve uj higjienik dhe sanitar adekuat, u ke siguruar 60% t standardit jetsor, pr arsye se sipas t dhnave t Organizats Botrore t Shndetsis ( WHO) , do vit nga prdorimi i ujit johigjienik n bot smuren rreth 500 milion njerz, dhe prej tyre 10 milion vdesin.

Mr. sci Agim Hasani Shikuar globalisht planeti i toks e siprfaqes e ka t mbuluar me uj, por 97% e ktij uji sht uj i njelmt i deteve dhe oqeaneve dhe vshtir sht t prdoret si uj i pijshm. Pastaj, pjesa tjetr e mbetur deri n 2% sht e zn peng si akull dhe nuk mund t prdoret . Pra, nga gjith ajo sasi e ujit t ciln e posedon planeti yn ne mund ta shfrytzojm vetm 1% q sht uj i mbl dhe mund t shfrytzohet si burim i ujit t pijshm. Por, sht edhe nj problem tjetr shqetsues se kjo prqindje e ujit aq e vogl nuk sht e shprndar njsoj n t gjitha vendet e populluara t bots. Si shembull merret Kina e cila ka vetm 7% t rezervave t ujit t pijshm e prbn m tepr se 20 % t popullsis botrore. Po edhe n vet Kinn kjo prqindje nuk sht e shprndar njsoj, burimet m t mdha gjenden n pjesn jugore larg

qyteteve m t mdha, Pekinit dhe Shangajit. Gjithashtu hulumtimet m t reja t shtetit tregojn se afro 400 qytete n Kin kan problem pr t siguruar uj t mjaftueshm pr qytetart e tyre. Pastaj jemi dshmitar se nevojat pr uj t pastr dhe t pijshm pr do dit po shtohen, jan t njohura statistikat pr Evrop n prgjithsi dhe pr shtetet vemas (maks deri n 350 litra n dit pr kok banori), e agjencioni amerikan pr mbrojtje t mjedisit ka llogaritur se do amerikan n dit harxhon 100 galon (378 litra) uj t pastrt. Pastaj harxhimi i ujit ngusht sht i lidhur edhe me rritjen e standardit jetsor, q kjo sht vrejtur n shum shtete n zhvillim, ku n mnyr drastike sht rritur harxhimi i ujit. Ksaj kur t'i shtohet edhe harximet q bhen pa nevoj, n mnyr t pakontrolluar, pa kujdes t veant, pa tradit t kursimit, pa kultur ekologjike etj etj, ather del se nevojat jane n rritje permanente. Pr at sht krijuar nj debalans n mes t nevojave t shtuara pr uj t pijshm dhe kapaciteteve prodhuese njerzit nuk kan uj t mjaftueshm pr sa kan nevoj. Sipas Laura Shenkar, konsultante e teknologjis n sektorin e ujrave

nga San Francisko, kriza e ujit mund t vij sikur nj gong i papritur. Fenomenet globale si sht ngrohja globale, rritja e numrit t banorve n planet, shfrytzimi i sasive t mdha t ujit n bujqsi dhe prodhimtari industri, si dhe ndotja e ujrave t mbla sistemet e ujsjellsve do t'i vj para sfidave t mdha. Prkundr zvoglimit t burimeve n njrn an dhe shtimit t harxhimeve n ann tjetr, industria e ujit ballafaqohet edhe me nj problem tjetr: Ajo krkon sasi t madhe t energjis pr t vn n funksion proceset e pompimit, filtrimit, dezinfektimit dhe distribuimit t ujit. Sistemet e ujit n shum vende t bots jan harxhuesit m t mdha t energjis. N ann tjetr impiantet pr prfitimin e energjis dhe rafinerit e nafts jan harxhuesit m t mdhenj t ujit pas bujqsis. Pr at shkenca me kompanit gjithnj tentojn t gjejn nj balanc n mes ujit dhe energjis. Duke i studiuar t gjitha kto sht ardhur n prfundim se teknologjia e furrnizimit me uj sht teknologji e cila m s paku ka psuar ndryshime, jan hetuar disa zbulime n desalinimin e ujit, ultrafiltrimin n nanomembrana etj. Vazhdimisht lufta pr burime t
5 nntor 2012

21

Shoqri

reja i ka shtyer shkenctart t mendojn pr zbulimin e metodave m t sofistikuara t pastrimit t ujit t ndotur dhe mundsis s shfrytzimit t ujit t detit pr pije. Desalinimi i ujit N mbi 100 shtete t bots sot jan n funksion proceset teknologjike t shndrrimit t ujit t detit n uj t pijshm. Mirpo sht e ditur se proceset e ktilla teknologjike prkundr prsosjes ende zhvillohen me harxhime t larta t energjis elektrike. Kjo teknologji e desalinimit t ujit sht e popullarizuar n ato vende ku energjia elektrike sht e lir ndrsa burimet e ujit t pijshm jane t pakta, shembull merret Arabia Saudite e cila 24 % t desalinimit botror t ujit e bn vet. Prfitimi i ujit nga ajri Duket si nj fantazi shkencore por nj numr i madh i konpanive botrore sot kan angazhuar shkenctar pr t hulumtuar burime alternative t ujit ku uji i pijshm mund t prfitohet edhe n kushte ekstreme. sht e njohur konpania Aqua Sciences nga Florida (SHBA). Aparaturat e ksaj konpanie mund t prfitojn 600 galon n dit uj t pijshm nga ajri. Udhheqsit e ksaj konpanie konstatojn se n ajr ndodhem sasi t mdha t ujit n form t avullit t cilat mund t shndrrohen n uj t prdorshm. Reciklimi i ujit Jemi msuar t dgjojm gati pr do dit teknologjit e reciklimit t letrs, qelqit, plastiks, metaleve, por gjithashtu sht folur edhe pr pastrimin e ujrave t ndotura nga 22
5 nntor 2012

kanalizimet e qyteteve q kuptohet si riprdorim i ujit t ndotur. Kur njeriu e dgjon fjaln se uji nga fekaliet mund t pastrohet dhe pastaj t prdoret duket si e neveritshme dhe nga do aspekt e pa artikulueshme. Mirpo, lufta pr ujin q nnkupton edhe luftn pr jet i ka shtyer shum vende t bots t hulumtojne teknikat teknologjit pr t pastruar ujin e ndotur n at mas q mund t prdoret edhe pr pije. Kjo vrehet n vendet me burime t pakta t ujit si: Singapuri, Izraeli, India e vendet tjera. Kompanit e ktyre vendeve shfrytzojn teknologjin me emrin NEWater, ku prfitimi i ujit t pastrt bhet prms mikrofiltrave, osmozs reverse dhe proceseve tjera q ujin e ndotur e shndrrojn n uj t prdorshm. Shndrrimin e ujrave t ndotura n uj t pijshm shumica e njerzve aplikimin kurr nuk do ta dshironin por NASA mendon gjat pr zhvillimin e ktij procesi si t domosdoshm pr hulumtime planetare. Mirpo, prve hulumtimit t burimeve t reja prms teknologjive moderne me rndsi n kt luft t prbashkt pr ujin lidhen edhe shum faktor tjer si jan: - Harxhimet e mdha t ujit n procest industriale. Sipas Agjncis Amerikane t Mbrojtjes s Mjedisit pr prodhimin e nj automjeti t ri me katr goma harxhohen 40.000 galon uj, ndrsa pr prodhimin e nj toni elik nevoiten 60.000 galon uj. - Harxhimi i pakontrolluar i ujit gjat distribuimit. Sipas analizave t ekspertve pr shkak t rrjetit t vjetruar, pakujdesis s qytetarve vetm gjat rrugs prej prodhimit e deri te furrnizuesi humbet 30% e ujit. Prandaj shkenca bn nj luft t madhe pr t redukuar eliminuar kto dukuri negative q shtojn problemin

e mungess s ujit t pastert. Emisioni i gazrave n mnyr t pakontrolluar n atmosfer shkakton efektin e sers pr metereologt paraqet fenomenin e ngrohjes globale ku kemi rritjen e temperaturave n shkall planeti. Viteve t fundit shihen ndryshimet klimatike, verrat jan zgjatur, temperaturat tropikale e kan kapluar edhe nj pjes t madhe t Evrops, ku si rezultat kemi zvoglimin e t reshurave, e me kt edhe zvoglimin e sasis s ujit n lumenjt q tani pr nj periudh mbeten edhe fare pa uj. Kto jan procese t ngadalsuara por ja q tani kan filluar t vrehen shenja konkret edhe tek ne me temperaturat e pazakonta gjat vers me mbi 40 grad celsius. Shikoni lumenjt q edhe n tetor jan pa asnje pik uji, nj dukuri q nuk e kemi pasur kurr, ose me muaj mos t pik asnje pik shiu, kto jane shenjat e para t ngrohjes globale. Alarmi vetm sht ndezur pr nj kujdesje edhe n ato vende ku burimet e ujit jan me bollk sepse me kto ndryshime klimatike shpejt mund t shfaqet kriza pr t siguruar uj t mjaftueshm pr pije. Rritja e numrit t banorve n planetin e toks sipas analizave t Kombeve t Bashkuara prej 6.5 miliard n 7.6 miliard n vitin 2020 do t shkaktoj rritje enorme t krkesave pr uj t pijshm. Pr kt arsye pr shum eksperte, uji do t jet produkti shum m i mueshm se sa nafta n momentin kur kombet dhe shtetet do t ballafaqohen me mungesn e ujit t pijshm.

Vshtrim

Atdhetarizmi baz E frymzimeve poetike

(Hajrullah Kasumi Fshati i braktisur, poezi 3Zen, Prishtin, 2012, faqe 50). t lugins s Presehvs e lre m t fshatrave t cilat po boshatisen me t madhe. Kjo braktisje sht edhe m hert pr shkaqe t njohura m pr opinionin e ktushm por edhe m t gjer, andaj poeti assesi nuk mundi t rrij duarkryq, por me an t vargjeve poetike bri nj protest e cila u shoqrua edhe me ofshama dhe pshertima t poetit karshi ktyre padrejtsive n do asekt t jets. Braktisja si motivim Tek poezia Fshati i braktisur me t ciln edhe fillon ky vllim poetik i autorit shohim se poeti na del prpara me nj protest t shoqruar me ofshama t cilat ndodhn prpara pr shkaqe m t njohura si politike ashtu edhe soiciale, vazhdohn pr fat t keq edhe n kohn m t re ku shumica e fshatrave t Lugins s Preshevs iu nnshtruan vals s braktisjeve t vendlindjes e q pr autorin sht e papranueshme dhe me an t vargjeve shpreh at mllef t shoqruar me nj objektivitet ngjarjesh n terren sepse sipas autorit: Tash fantazmat n kto rrnoja Enden natn posht e lart N dhoma t errata e n podrume Ndjellin mallkimin pr do nat Edhe n vazhdim poeti ndalet n kt tematik duka stenduar n shpirtin e tij dhembje pr ndodhit n secilin rrafsh shoqror t jets me t cilat ballafaqohet ky nnqiell shqiptar, n vazhdim ende poeti nuk lirohet nga ankthi i ndodhive npr koh sidomos boshatisja e fashatrave e vemas nga rinia duke i ln shkret kto pjes t bukura shqiptare pr t cilat kan shkruar poett e mparshm dhe tani edhe poeti me an t vargjeve t tij denon aktin e zbrazjes s atdheut ln n pleq e plaka t cilt qajn e vjatojn pr t rinjt q u larguan me nj an, dhe pr vendin e zbrazur n ann tjetr duke e rritur kshtu plagn e strvjetruar dhe duke i varur edhe kto n cepin e kurbetit. Kshtu e paraqet poeti nj plak Lokja protagonistja poetike e cila me shpirt t prvluar e sy t prlotur krejt ka sheh i mallkon. Kt bukur e pasqyron me kto vargje poetike t shoqruar me rime t efektshme dhe me muzikalitet t arsyeshm: Zbriti Lokja gjer te kroi Si vajz uj kishte mbushur Krejt ka pa ajo mallkoi Duke u kthyer mbi shkop e krrusur

Bilall MALIQI Inspirimet dhe frymzimet poetike jan t ndryshme t cilat thellsisht n shpirt e prekin krijuesin i cili mandej i vargron n stilin e vet duke u munduar q kto frymzime poetike dhe motivuese t tij sa m efektshm t shtrihen gjithandej vllimit poetik. Poetin e ngacmon muza poetike pr shumka q lidhet shpirtrisht me t dhe mandej s'ka si t del ndryshe vargu poetik, poezia dhe trsisht vllimi poetik. Ndodhit q jan tani aktualitet edhe pse ndoshta jan t shkruara n afat kohor t hershm arrijn stadin e koherencs apo t aktualitetit edhe t sotm. Me poezin Fshati i braktisur nis vllimin poetik poeti Hajrullah Kasumi titull ky q lidhet drejtprdrejt me hyrjen e ktij recensioni ku u potencua se edhe pse jan t shkruara poezit edhe m hert ( p.sh. kjo poezi e shkruar n vitin 1994), e ka efektin e vet si poezi q i bn ball edhe ksaj kohe ku jemi dshmitar t zbrazjes me shumic t qytetteve

5 nntor 2012

23

Vshtrim

Hajrullah Kasumi vazhdoi t derdh frymzime poetike gjithandej ktij vllimi poetik, shkroi vargje trheqse atdhedashurie t shkruara n koh dhe vite t ndryshme t cilat ngelen si vul e asaj kohe si poezia pr Referendumin e 1 dhe 2 marsit 1992 e cila m kurr nuk u jetsua, por gjithnj me shpres se nj dit do t vieht n rend t dits n qarqet ndrkombtrare ky vullnet i pakontestueshm i popullit pr Autonomi kulturore me t drejt bashkimit Kosovs. Por jo vetm kaq poeti shetit npr vende t strgjyshrve tan t dbuar dikur nga trojet shqiptare t Sanxhakut t Nishit ku me an t figurave stikistike paraqet zhgnjmimin dhe mallngjimin t shoqruara edhe me porosit prkatse q dalin nga kjo poezi e quajtur Zhgnjimi. Paraqet shajkan simbol t serbve dhe plisin t shqipatrve ku me dhun e ndrruan plisin n kto vende me shajkan dhe tani pr autorin kishte ngelur vetm hidhrim ,zhgnjim dhe mall t pashuar pr tokat strgjyshore: Gjithandej shetita gjer n Sanxhak t Nishit 24
5 nntor 2012

Poeti librin nuk e ndau n cikle poetike sepse si trsi mbizotron motive patriotiko-atdhetar. T t njetit motiv jan edhe poezit /T kam shkruar/, /E shembe ndasin shekullore/ etj. Univerzaliteti krijues Tham m lart se ky libr sht univerzal pr t gjith grupmoshat e lexuesve, prandaj n vazhdim kemi edhe poezi q pr lexuesit paraqesin dfrim si poezia /Nusja e sotme/ ku poeti del me stilin e poetit Ali Asllani e mbushur me sekuenca humoristike, mandej edhe poezi t tjera pr lexuesit e vegjl si:/ Romi i vogl/, /Kangurt n ring t hapur/, /Edukatorja ime e par/ dhe / Lepurushi/ me t ciln prmbyllet ky vllim poetik i autorit. Hajrullah Kasumi me kt libr shnon nj ngritje artistike n krahasim me dy librat paraprak me poezi, kt e ka arritur gjithnj me pun dhe me seriozitet pr t ecur gradualisht drejt vlerave t reja letrare

Shajkaa ishte n vend t plisit Autori derdhi vargje edhe pr njqind vjetorin e Pavarsis s Shqipris Edhe Homeri fliste shqip, paraqet dshprimin e autorit pr pjest e shkputura nga trungu shqiptar, dhe n fund i lutet nns Shqipri: Hapi kraht nn e na bj vend Se jemi shum e nuk na z Por edhe prej ktu ne ju prgzojm Sa m par pjest e ndara t'i bashkojm

Kultur

Nis karvani poetik i Lugins nga shkolla fillore Zenel Hajdini n Rainc
(Edhe pse t ndar me kufij, me kultur jemi s bashku) Bilall MALIQI Nga shkolla fillore Zenel Hajdini t fshatit Rainc nis Karvani Poetik i Lugins. Ky Karvan Poetik koicidon edhe n 100 vjetorin e Pavarsis s Shqipris dhe do t vazhdoj edhe npr shkolla t tjera t Lugins s Preshevs e m gjer me moton Edhe pse t ndar me kufij, me kultur jemi s bashku. N kt shkoll ishim t mirpritur nga drejtoria e ksaj shkolle, nga personeli edukativo-arsimor dhe nga nxnsit t cilt ishin t interesuar ta dgjojn fjaln e bukur poetike. Poett e pranishm pr t pranishmit kishin sjellur risit e tyre n aspektin letrar e poetik, duke u servuar nxnsve poezi t ndryshme t cilat deri m tani nuk kishin pasur rastin t'i dgjojn m hert sepse ato ishin vjersha t dorshkrimeve t poetve. Poett me knaqsi t madhe lexuan poezi t motiveve t ndryshme si patriotike dhe edukative pr nxnsit e pranishm. Ky Karvan Poetik nuk sht i prcaktuar vetm se pr nj ligjerim poetik, porse n t marrin pjes poet q i shkruajn t dy ligjerimeve poetike atij pr fmij dhe t rritur, kshtu q edhe nxnsit e pranishm ishin t grupmoshave t ndryshme dhe ato poezi t lexuara ishin t kapshme pr imagjinatne tyre. Pr ti prshndetur poett e pranishm fjaln e mori drejtori i shkolls z. Shukri Ymeri i cili i prshndeti t pranishmit duke iu dshiruar poetve mirseardhje n

shkolln ku ai e drejton dhe nxnsve dhe t tjerve dgjim t kndshm t poezive t poetve t nderuar. Pr nj hyrje t vogl t fillimit t ktij Karvani Poetik fjaln e mori kryetari i Shoqats s Shkrimtarve Feniks z. Bilall Maliqi, i cili para t pranishmve foli pr rndsin e Karvanit Poetik t Lugins, pr rndsin e mbajtjes s orve letrare duke pohuar se Karvani Poetik filloi rrugtimin e tij npr shkolla t ndryshme t Lugins dhe jasht saj dhe qllimi i mbajtjes s orve letrare sht q t'i nxisim t rinjt t merren me kultur prkatsisht me shkrime, kshtuq edhe Shoqata jon t ket edhe m tepr antar dhe krijues t cilt m von do t jen bazamenti kryesor i kulturs s Lugins s Preshevs.

Ora letrare N kt or letrare morn pjes dhe lexuan kta poet : Bilall Maliqi, Nehat Ramizi , Ismet Bajrami dhe Hajrullah Kasumi. Pati edhe recitime nga nxnsit e ksaj shkolle t cilt ishin prgatitur poezi enkas pr kt or letrare, ku disa recituan poezi personale t shkruara e disa edhe recituan poezi nga poett e tjer. Nxnsja Lutfije Halili lexoi poezin Drenica, Sumeja Veseli poezin Kujtoj msuesin dhe Leonora Halimi poezin Flas me kujtesn. Karvani Poetik i Lugins vazhdon edhe npr shkolla t tjera me or letrare e prurime librash t autorve preshevar dhe me risi t ndryshme

5 nntor 2012

25

Por tret
PORTRET: FEMI BEKTASHI POET

Me poezit e tij lidhet shpirtrisht me vendlindjen

Bilall MALIQI Nga Lugina e Preshevs doln disa penda krijuesish t cilt jetn letrare e filluan pikrisht n vendlindjet e tyre e q shkaqet ekonomike dhe shkaqet t tjera bn t veten q disa t largohen nga vendlindjet e tyre dhe t migrojn npr vende t ndryshme perndimore pr t'ua siguruar kafshatn e buks familjarve t tyre e njri ndr ta sht edhe poeti Femi Bektashi i lindur n fshatin Letovic, komuna e Bujanocit e q tani prkohsisht jeton dhe vepron n Zvicr, i cili sht i lidhur ngusht me vendlindjen e tij Letovicn, Bujanocin, Preshevn dhe Kumanovn. Pak biografi Femi Bektashi lindi n fshatin Letovic, komuna e Bujanocit m 17 janar t vitit 1955. Rrjedh nga nj familje fshatare me bes e nder e pasur me ndjenja patriotike. Pr shkak t dhuns dhe represionit, shprngulet kjo familje n nj vend tjetr. Femiu shkolln fillore e kreu n Sopot, rrethi i Kumanovs, kurse katr vitet e tjera i kreu n fshatin Strezoc i Preshevs. Shkolln e Mesme e kreu n Preshev. Femi Bektashi pati dshir ta vazhdoj shkollimin e mtutjeshm, por si shumics edhe ktij t riu penges kryesore ishte ballafaqimi me faktort pengues si prndjekja dhe kushtet e vshtira financiare. Kjo ishte arsyeja q Femiu emigroi n perndim, prkatsisht n Zvicr ku 26
5 nntor 2012

edhe m tutje jeton dhe vepron. Femiu krijues Me krijime poetike Femi Bektashi kishte filluar t merret q nga shkolla fillore duke e provuar veten n kt rrug t pambarimt t artit poetik. T dal para lexuesve me vllim poetik e mori guximin n vitin 2001, me prmbledhjen e tij t par t titulluar Jeta trime . N brendi t ktij libri lexuesi gjen nj kolorit motivesh t cilat i ka shprndar gjithandej librit t cilin e ka ndar edhe n cikle poetike. Mbizotron motivi patriotik, i kurbetit, poezi akrostiku etj., t cilat me aq vler q kan pasqyrojn ndjenjn dhe forcn poetike t autorit. Me librin e dyt doli poashtu n vitin 2001 t titulluar Toka gjmon. Edhe ky libr ka poezi t motiveve t ndryshme, por m shum mbizotron

ai patriotik , ku poeti e ka shprehur tr ndjenjn e tij inspiruese pr t gjitha t bmet q i ndodhn popullit shqiptar, ekzodi, ikjet dhe spastrimi etnik, mandej u shkroi edhe figurave kye letrare e kombtare. Femi Bektashi nuk u ndal, shkroi edhe m tutje. Tani n vitin 2005 prmes Shtpis botuese Meshari n Prishtin botoi edhe librin e tret me poezi t titulluar Stacioni i fundit. Ky libr shnon ngritje t leht sa i prket vlers artistike n krahasin me dy librat e tij paraprak. N kt vit Femiu botoi edhe librin tjetr me poezi t titulluar Qetsi. Kt libr e ndau poashtu n cikle poetike gjasht sosh . Poezit e ktij libri si dhe n librat e tjer jan t shkruara n vende t ndryshme dhe jan t shnuara edhe viti i botimit t tyre, gjithnj me forcn e tij krijuese. Prve ksaj Femi Bektashi merret edhe me skenar t filmit dhe i ka shkruar dy skenar t metrazhit t gjat, dhe at n filmin Plumbi i fundit I dhe Plumbi i fundit II dhe jan realizuar nga vet autori . Femi Baktashi sht edhe aktor n kta dy filma t realizuar edhe autor i ktyre dy filmave si dhe sht producent. Poeti Femi ka n dorshkrim edhe libra t tjer t cilt n t ardhmen presin dritn e botimit. Femi Bektashi sht antar i Shoqats s Shkrimtarve Feniks Preshev dhe antar i LNPSHA Pegasi Lugina n Preshev.

Por tret

sht leht t bsh fotografi por vshtir ta krijosh at

Punimet e tij gjinden n shum gazeta, portale e faqe t fotografis. Ai sht intervistuar nga media me nam botror, t cilat kan publikuar veprat e tij t jashtzakonshme. Adrian Limani sht nj 21 vjear nga Lugina e Preshevs. Jeton n Luginn e Preshevs dhe njkohsisht sht student q vijon studimet ne Universitetin e Evrops Juglindore ne Tetove, Maqedoni. N kohn e lir ai shndrrohet n fotograf autodidakt. Punimet e tij gjinden n shum portale dhe uebsajte t fotografis. Ai ka dhn intervista t ndryshme pr revista ndrkombtare mbi punn e tij, ndrsa gjat ksaj periudhe arriti dhe suksesin m t madh, pasi punimet e tij u publikuan n mediat m t njohura botrore, si Daily Mail, The Sun, The Telegraph, The Australian, National Geographic e shum portale dhe gazeta tjera botrore. Duke folur pr suksesin, ai thot se ky sht vetm nj fillim shum i mir pr dhe se do t vazhdoj t bj gjra interesante t ndryshme, n mnyr q prsri t zgjoj kureshtjen e shum mediave tjera botrore. Pasioni pr fotografin Adrianit i ka lindur q hert, rreth moshs 14-15 vjeare, ather kishte filluar t merret dhe me dizajne t ndryshme. Para se t fillonte me fotografin, sht marr me 'dizajn grafik', ku ka pasur shum sukses edhe n shum forume online ndrkombtare. Ndrkoh, pasioni tij pr fotografin rritej duke shfletuar dhe 'naviguar' npr internet. Fillova t merrem me fotografi n moshn 17-vjeare dhe ishte nj ndjesi shum e bukur. Koleksioni i par i fotografive q kam br ka qen nj koleksion dimror, ku prfshiheshin natyra dhe pejsazhi, tregon ai. Atij i plqen t bj fotografi t llojeve t ndryshme, mirpo e veon kategorin 'FineArt' (Art i Bukur). Adriani shpreson q s shpejti t bj nj ekspozit personale me punimet e tij, duke krkuar edhe mbshtetjen e Ministrive t Kulturs, qoft t Kosovs ose t Shqipris. Arsyeja pse m plqen dhe jam fokusuar pikrisht n kt rrym, sht sepse n t vrtet mund t shprehsh at far ti ndjen. Sot dokush mund t jet nj fotograf i nj rryme t caktuar dhe mund t kap momente t bukura, mirpo FineArt dallon nga t tjerat se, mendoj, jo dokush mund t bj nj gj t till. Arsyeja pse e them kt sht se n rrymat tjera ti bn fotografi, ndrsa n

Foto: Adrian Limani

FineArt i krijon ato. Ky sht edhe avantazhi i FineArt nga rrymat tjera sepse t bsh/ta shkrepsh nj fotografi t mir nuk sht dhe shum e vshtir, ndrsa ta krijosh at sht paksa e ndrlikuar pasi duhet t kesh imagjinat dhe ide t pafundme,

5 nntor 2012

27

Por tret

thotAdriani. Cilt kan qen faktort q ju kan nxitur pr t ndjekur kt zhanr (at q ju prdorni m shum) fotografie? Faktori kryesor q m nxit dhe m plqen t vazhdoj t punoj m shum n kt zhanr sht vet termi 'Art'. Si do artist tjetr qoft piktor, skulptor, muzikant q paraqesin frymzimet e tyre nga zhanri q kan, mua m ka plqyer gjithnj arti dhe n kt lmi dhe zhanr kam gjetur veten pr t shfaqur artin dhe frymzimin q kam. N vetvete, zhanri 'FineArt' t jep vrtet titullin e nj artisti. Cila sht gjja m e mir e t qenit fotograf? Gjja m e mir e t qenit fotograf sht fakti se ti mund t kapsh nj moment unik, nj emocion t veant dhe mund ta ruash at gjat gjith jets. T qenit fotograf sht gjithashtu nj hobi shum i mir, je emocionalisht i lidhur m shum me gjithka q t rrethon n botn reale, bhesh pjes e saj dhe mundohesh ta 'ruash' at e ta shprndash m von. far e bn punn tuaj ndryshe nga tjert? far aparati prdorni? Un bazohem n fotografit e mia q bj duke i kombinuar ato. Dhe kjo gj t bn t jesh unik nga t tjert. Aparati q prdor sht Nikon D7000. Do t vazhdoj t bj fotografi t ndryshme duke i br ato sa me interesante dhe trheqse (Intervista sht botuar n portalin informativ kosovar telegrafi)

28

5 nntor 2012

Shpallje

Fondi Humanitar i Kosovs Lindore Preshev, Bujanoc, Medvegj Zrich-CH

N kuadr t 100 vjetorit t shpalljes s pavarsis t shtetit t par shqiptarShqipris,dhe 15 vjetorit t themelimit dhe funksionimit me sukses t fondit humanitar n Zvicr,kryesia e fondit shpall Konkurs Pr ndarjen e 100.-Sfr, 100 studentve nga Kosova LindorePreshev,Bujanoc,Medvegj. Kushtet: T jet student i rregullt pr vitin akademik 2012-2013. Kt duhet ta dshmoj me fotokopjen e indeksit dhe vrtetimin nga fakulteti ku studjon. Konkursi mbetet i hapur deri m10.11.2012 q nga dita e shpalljes. Lutjet me dokumentet prkatse paraqiten nprmjet email: info@fondihumanitar.ch apo nprmjet antarrve te kryesis. Trheqja e t hollave bhet personalisht nga studenti-tja,me 24.11.2012, n Shtpin e Kulturs Abdulla Krashnica n Preshev, pas prfundimit t programit t parapar pr kt manifestim q fillon n ora 11:00. Studenti i cili e fiton t drejtn n 100.-Sfr do t njoftohet deri m 20.11.2012 prmes faqes s internetit t fondit www.fondihumanitar.ch , ai i cili nuk vjen me i trheq t hollat nuk ka t drejt t krkoj dorzimin e tyre tjetr her. Tetor 2012

5 nntor 2012

29

Fjalkr yqi
SPECIALISTI N FUSHN E MATEMATIKS

AUTOR: BEKIM SHABANI

NISESHTE

JURIST Q JEP NDIHM E KSHILLA

ISMET PEJA

EMR FEMRE

UJVAR PASTHIRRM N (kur thrrasim AMERIKN dik) VERIORE

ANIJE ME AVULL (shq.) KNGTARI, KRIS AKTORJA, KINSKI GRAMI SHKRONJ E LATINISHTES

OLIVER TUIST

EMR MASHKULLI BOSHNJAK (Kenan) KNGTARJA E NJOHUR, LIR TRSIA E TASTEVE N PIANO TELEFONI E TELEGRAFI ITALIAN MAKIN Q TRHEQ VAGONAT E TRENIT LITAR XHUNGLE LLOJ KRIPRASH, PRBRS T GURVE N VESHK QYTET N RUSI STUHI SHKATRRUESE TETOVA

FIGUR GJEOMETRIKE (shq.) VEND HISTORIK N EGJIPT SHPELL E NJOHUR N SPANJ KRYEQYTETI I GREQIS INICIALET E KNGTARES NGA FOTO

VRASS I PERSONALITETEVE T NJOHUR (sh.shq.)

QYTET N JAPONI LUM N AUSTRI

KUMTIM ME SHKRIM (sh.shq.)

FOSFORI T FJETURIT DUKE NDENJUR

BAR (turq.) AI Q SHT I MOSHS JOMADHORE VEPR MUZIKORE NOT SOLMIZIMI ELEKTRONI OHAJO PJATAT MUAJI I DHJET I VITIT TOKAT E EMIRIT REGJISORI ITALIAN, SKOLA T IMITUARIT (sh.) LIQEN N TURQI NDEZJE E VESHIT BRITMA E TOREADORVE

ROBERT REDFORD QYTET DHE OAZ N ALGJERI

SHKENCTAR, ZBULUES VENDOSA PJES E NDRTESS (sh.) TRETSIRAT VEND PR T`U ULUR (shq.) TEMPERATURA

TONELAT SEAD JAKUPI

KAL I STRVITUR

30

5 nntor 2012