Mainski Fakultet Kraljevo

2008
Raunske vebe iz
Elektrotehnike sa
elektronikom
Praktikum
Zlatan oki



Predgovor
Ovaj praktikum je zamiljen kao pomoni materijal koji se koristi u nastavi predmeta
Elektrotehnika sa elektronikom na Mainskom Fakultetu Kraljevo. Njegova osnovna namena je da
pojednostavi izvoenje auditornih vebi iz ovog predmeta tako to e studentima obezbediti tekst i
pratee crtee zadataka koji se reavaju na ovim vebama. Meutim, u nedostatku zbirke zadataka
koja specifino pokriva materiju koja se izuava planom predvienim za ovaj predmet na
Mainskom Fakultetu Kraljevo, praktikum sadri i zadatke za samostalni rad sa reenjima, ime se
studentima olakava uenje i priprema ispita.
U nadi da e ovaj Praktikum poboljati rezultate studenata na ispitu iz predmeta Elektrotehnika sa
elektronikom, autor poziva sve studente na saradnju iji je cilj unapreenje ovog nastavnog
materijala.
U Kraljevu, decembra 2008. Dr Zlatan oki
Sadraj

Elektrostatika ............................................................................................................................. 1
Kondenzatori .............................................................................................................................. 2
Otpornici .................................................................................................................................... 3
Elektrina kola jednosmerne struje sa jednim izvorom ................................................................ 4
Elektrina jednosmerne struje kola sa vie izvora ....................................................................... 5
Stacionarno magnetsko polje ...................................................................................................... 7
Elektromagnetska indukcija ........................................................................................................ 8
Kola naizmenine struje ............................................................................................................. 9
Snaga u kolima naizmenine struje ........................................................................................... 11
Maine za jednosmernu struju ................................................................................................... 13
Transformatori.......................................................................................................................... 14
Asinhroni motori ...................................................................................................................... 15
Filtri ......................................................................................................................................... 16
Polarizacija ............................................................................................................................... 17
Operaciona kola........................................................................................................................ 19



strana 1
Elektrostatika
1. Na balon sa metaliziranom povrinom poluprenika R = 0,5 m nanesen je milion elektrona.
Odrediti:
a. Naelektrisanje balona (-1,60210
-13
C = -1,602 pC)
b. Jainu polja u taki A na rastojanju r = 5 m od centra balona (5,7610
-5
V/m)
c. Potencijal na povrini balona (V
R
= -2,8810
-3
V/m)
d. Potencijal u taki A (V
R
= -2,8810
-4
V/m)
e. Napon izmeu povrine balona i take A (V
RA
= -2,6010
-3
V )

2. Na usamljeni provodnik oblika ice poluprenika 1 mm i duine 100 m naneseno je bilion
(milion miliona) elektrona. Odrediti:
a. Naelektrisanje ice (-1,60210
-7
C = -0,16 C)
b. Jainu polja u taki A u blizini sredine ice, na odstojanju 2 m od ose ice. (14,4 V/m)
c. Jainu polja na povrini ice (28,810
3
V/m)
d. Napon izmeu povrine ice i take A (199 V)

3. Na usamljenu metalnu plou oblika kvadrata stranice 2 m naneto je milijardu elektrona.
Odrediti:
a. Naelektrisanje ploe (-1,60210
-10
C = -0,16 nC)
b. Jainu polja u taki A u blizini centra ploe i odstojanju 0,5 m od nje (2,26 V/m)
c. Jainu polja na povrini ploe (2,26 V/m)
d. Napon izmeu povrine ploe i take A (1,13 V)

4. Provodna lopta poluprenika R = 0,5 m postavljena je na sredini amfiteatra na visini H = 2 m od
poda koji smatramo savrenim izolatorom. Za probno naelektrisanje uzimamo metalnu kuglicu
poluprenika r = 1 cm, mase m = 5 g, na iju povrinu je naneseno 10
10
elektrona
(q = 1,60210
-9
C = 1,602 nC)
a. Kolika treba da bude jaina polja lopte da bi kuglic lebdela? (E
H
= 3,0610
8
V/m)
b. Kolikim bi naelektrisanjem trebalo da naelektriemo loptu? (Q = -0,0136 C)
c. Kolika je jaina polja blizu povrine balona tada? (E
R
= 4,9010
8
V/m)
d. Da li bi skoila varnica pre nego to bi podigli kuglicu (Da, E
R
>E
r
>3 MV/m)

5. Dve udaljene metalne kuglice poluprenika R =2 cm i r = 1 cm se naelektiu jednakim
naelektrisanjima od po Q = +1 pC. Odrediti:
a. Potencijale povrina kuglica (V
R
= 0,45 V, V
r
= 0,9 V)
b. Kapacitete kuglica (C
R
= 2,22 pF C
r
= 1,11 pF)
c. Napon izmeu vee i manje kuglice (U
Rr
= -0,45 V)
d. Koliinu i smer protoka naelektrisanja koja e protei kroz metalnu icu kojom se
kuglice spoje (0,33 pF sa manje kuglice na veu)
e. Potencijal spojenih provodnika (0,6 V)
f. Kapacitivnost spojenih provodnika (3,33 pF)

strana 2
Kondenzatori
6. Kondenzatori kapacitivnosti C
1
= 40 F i C
2
= 60 F su povezani
tako da napon izmeu taaka A i B iznosi 9 V. Odrediti:
a. Ekvivalentnu kapacitivnost veze kondenzatora
(C = 100 F)
b. Naelektrisanje ekv. kondenzatora (Q = 900 C)
c. Napone na kondenzatorima (U
1
= U
2
= 9 V)
d. Koliine naelektrisanja na kondenzatorima
(Q
1
= 360 C i Q
2
= 540 C)
e. Energije kondenzatora (W
1
= 1,62 mJ i W
2
= 2,43 mJ)
7. Kondenzatori kapacitivnosti C
1
= 30 F i C
2
= 60 F su povezani
tako da napon izmeu taaka A i B iznosi 9 V. Odrediti:
a. Ekvivalentnu kapacitivnost veze kondenzatora (C = 20 F)
b. Koliine naelektrisanja na kondenzatorima
(Q
1
= Q
2
= 180 C)
c. Napone na kondenzatorima (U
1
= 6 V, U
2
= 3 V)
d. Energije kondenzatora (W
1
= 0,54 mJ i W
2
= 0,27 mJ)


8. Kondenzatori kapacitivnosti C
1
= 20 pF, C
2
= 40 pF i C
3
= 30 pF su
povezani kao na slici, pri emu napon izmeu taaka A i B iznosi
9 V. Odrediti:
a. Ekvivalentnu kapacitivnost mree (C = 20 pF)
b. Naelektrisanje koje je proteklo izmeu A i B (Q = 180 pC)
c. Napone na kondenzatorima (U
1
= U
2
= 3 V, U
3
= 6 V )
d. Naelektrisanja kondenzatora
(Q
1
= 60 pC, Q
2
= 120 pC, Q
3
= 180 pC)
e. Energije kondenzatora
(W
1
= 90 pJ, W
2
= 180 pJ, W
3
= 540 pJ)

9. Kondenzatori kapacitivnosti C
1
= 20 nF, C
2
= 40 nF i C
3
= 60 nF su
povezani kao na slici, pri emu naelektrisnje kondenzatora C
1
iznosi
Q
1
=120 nF. Odrediti:
a. Napon na kondenzatoru C
1
(U
1
= 6 V)
b. Napon na kondenzatoru C
2
(U
2
= 6 V)
c. Naelektrisanje kondenzatora C
2
(Q
2
= 240 nF)
d. Naelektrisanje kondenzatora C
3
(Q
3
= 360 nF)
e. Napon na kondenzatoru C
3
(U
3
= 6 V)
f. Napon izmeu taaka A i B (U
AB
= 12 V)

10. Odrediti ekvivalentnu kapacitivnost kondenzatorske mree prikazane na slici ako je C
1
= 30 nF,
C
2
= 30 nF, C
3
= 10 nF i C
4
= 60 nF. (C = 15 nF)


strana 3
Otpornici
11. Otpornici otpornosti R
1
= 30 kO i R
2
= 60 kO su povezani tako da
napon izmeu taaka A i B iznosi 6 V. Odrediti:
a. Ekvivalentnu otpornost veze otpornika (R = 20 kO)
b. Jainu el.struje izmeu A i B (I = 0,3 mA)
c. Napone na otpornicima (U
1
= U
2
= 6 V)
d. Jaine struje kroz otpornike (I
1
= 0,2 mA i I
2
= 0,1 mA)
e. Snagu otpornika (P
1
= 1,2 mW i P
2
= 0,6 mW)

12. Otpornici otpornosti R
1
= 40 O i R
2
= 50 O su povezani tako da
napon izmeu taaka A i B iznosi 9 V. Odrediti:
a. Ekvivalentnu otpornost veze otpornika (R = 90 O)
b. Jainu el.struje izmeu A i B (I
1
= I
2
= 0,1 A)
c. Napone na otpornicima (U
1
= 4 V, U
2
= 5 V)
d. Snage otpornika (P
1
= 0,4 W i P
2
= 0,5 W)


13. Otpornici otpornosti R
1
= 300, R
2
= 300 O i R
3
= 450 O su povezani
kao na slici, pri emu napon izmeu taaka A i B iznosi 12 V.
Odrediti:
a. Ekvivalentnu otpornost mree (R = 600 O)
b. Jainu el.struje izmeu A i B (I = 20 mA)
c. Napone na otpornicima (U
1
= U
2
= 3 V, U
3
= 9 V )
d. Jaine struje kroz otpornike
(I
1
= 10 mA, I
2
= 10 mA, I
3
= 20 mA)
e. Snage otpornika (P
1
= 30 mW, P
2
= 30 mW, P
3
= 180 mW)

14. Otpornici otpornosti R
1
= 30 O, R
2
= 60 O i R
3
= 10 O su povezani
kao na slici, pri emu jaina struje izmeu taaka A i B iznosi
100 mA. Odrediti:
a. Ekvivalentnu otpornost izmeu A i B (R
AB
= 30 O)
b. Napon izmeu A i B (U
AB
= 3 V)
c. Napon na otporniku R
3
(U
3
= 1 V)
d. Napon na otpornicima R
1
i R
2
(U
1
= U
2
= 2 V)
e. Jaine struje kroz otpornike
(I
1
= 67 mA, I
2
= 33 mA, I
3
= 100 mA)
f. Snage na otpornicima
(P
1
= 134 mW, P
2
= 66 mW, P
3
= 100 mW)


15. Odrediti jainu struje koja tee izmeu A i B ako je U
AB
= 9 V ako je R
1
= 1000 O, R
2
= 6 kO,
R
3
= 6000 O, R
4
= 2 kO, R
5
= 3000 O, R
6
= 2000 O i R
7
= 4 kO (I = 1,8 mA)


strana 4
Elektrina kola jednosmerne struje sa jednim izvorom
16. U kolu prikazanom na slici, ems izvora iznosi E = 6 V,
otpornosti otpornika R
1
= 30 O, R
2
= 20 O, R
4
= 40 O, a
kapacitivnost kondenzatora C = 100 nF. Odrediti:
a. Ekvivalentnu otpornost koju vidi izvor? (20 O)
b. Jainu struje koju daje izvor? (300 mA)
c. Snagu izvora? (-1,8 W)
d. Jaine struja kroz otpornike
(I
1
= 200 mA, I
2
= I
3
= 100 mA)
e. Napone na otpornicima (U
1
= 6 V, U
2
= 2 V,
U
3
= 4 V)
f. Snage otpornika
(P
1
= 1,2 W, P
2
= 200 mW, P
3
= 400 mW)
g. Napon na kondenzatoru (U
C
= 4 V)
h. Naelektrisanje kondenzatora (Q = 400 nC)
i. Energiju kondenzatora (W = 800 nJ)

17. (12.7.2006.) U kolu prikazanom na slici, ems izvora
iznosi E = 9V, otpornosti otpornika iznose R
1
= 120 O,
R
2
= 100 O, R
3
= 150 O, R
4
= 300 O i R
5
= 600 O dok
kapacitivnost kondenzatora iznosi C = 60 nF. Odrediti:
a. jainu struje kroz otpornik R
4
(13,3 mA)
b. snagu koju kolu predaje generator (180 mW)
c. energiju kondenzatora C (0,75 J)

18. (3.7.2006.) U kolu prikazanom na slici, ems izvora
iznosi E = 9 V, otpornosti otpornika iznose R
1
= 40 O,
R
2
= 100 O, R
3
= 20 O, R
4
= 30 O i R
5
= 50 O dok
kapacitivnosti kondenzatora iznose C
1
= 60 F i
C
2
= 30 F. Odrediti:
a. napon na otporniku R
3
(1 V)
b. snagu koju kolu predaje generator (0,9 W)
c. napon na kondenzatoru C
2
(4,33 V)



strana 5
Elektrina jednosmerne struje kola sa vie izvora
19. U elektrinom kolu prikazanom na slici, ems izvora iznose
E
1
= 12 V, E
2
= 9 V i E
3
= 3 V dok otpornosti otpornika
iznose R
1
= 30 O, R
2
= R
3
= 60 O. Odrediti:
a. Jaine struja koje protiu kroz grane kola
(I
1
= 100 mA, I
2
= 0 mA, I
3
= 100 mA)
b. Snage otpornika (P
R1
= 0,3 W, P
R2
= 0,
P
R3
= 0,6 mW)
c. Snage koje kolu predaju izvori (P
E1
= -1,2 W,
P
E2
= 0, P
E3
= +0,3 mW)

20. (11.9.2006.) U prikazanom kolu jednosmerne elektrine
struje, ems izvora iznosi E
1
= 3 V, E
2
= 9 V, a otpornosti
otpornika iznose R
1
= 50 O, R
2
= 100 O, R
3
= 600 O,
R
4
= 400 O, R
5
= 150 O i R
6
= 200 O.
a) Transformisati kolo tako da ima tri grane
b) Napisati jednaine Kirhofovih zakona
c) Odrediti jainu struje kroz R
3
(9,55 mA)
d) Da li E
1
radi kao generator ili kao potroa (obrazloiti
odgovor!) (potroa)
*Pri reavanju zadatka usvojiti da izvor E
2
daje kolu struju
jaine 32,7 mA

21. (28.9.2006.) U prikazanom kolu jednosmerne elektrine
struje, ems izvora iznosi E
4
= 12 V, E
5
= 9 V, E
7
= 6 V a
otpornosti otpornika iznose R
1
= 100 O, R
2
= 300 O,
R
3
= 400 O, R
4
= 600 O, R
5
= 100 O i R
6
= 200 O.
a. Transformisati kolo tako da ima tri grane
b. Napisati jednaine Kirhofovih zakona
c. Odrediti napon na otporniku R
1
(4 V)
d. Da li E
7
radi kao generator ili kao potroa
(obrazloiti odgovor!) (potroa)
*Pri reavanju zadatka usvojiti da izvor E
5
daje kolu struju
jaine 16,7 mA



strana 6
Zadaci za samostalnu vebu
22. Metalna kugla poluprenika r = 0,5 m se naelektrie tako da njen potencijal V
r
= 1000 V.
Kugla se zatim metalnom icom spoji sa Zemljom. Pretpostavljajui da je Zemlja pre
spajanja nenaelektrisana provodna kugla poluprenika R = 6400 km, odrediti:
a. koliinu naelektrisnja kojom je kugla bila naelektrisana (Q = 5,5510
-8
C )
b. koliinu naelektrisanja koja je ostala na kugli nakon spajanja (Q' = 4,3410
-15
C )
c. potencijal Zemlje i kugle nakon spajanja (V = 0,0000781 V)
d. Objasnite postupak "uzemljavanja" metalnih provodnika
23. Za pravljenje ravnog kondenzatora se koristi izolator koji ima dielektrinu konstantu c
r
= 5 i
dielektrinu vrstou E
kr
= 1,25 kV/cm. Ako kondenzator treba da ima krune elektrode,
kapacitivnost od 1 pF i radne napone do 200 V odrediti njegove minimalne dimenzije
sledeim postupkom:
a. Odrediti minimalno doputenu debljinu izolatora (0,32 mm)
b. Za tu debljinu odrediti potrebnu povrinu kondenzatorskih elektroda (3,6110
-5
m
2
)
c. Za odreenu povrinu odrediti poluprenik elektroda (3,39 mm)
24. Otpornik otpornosti 9 O treba povezati sa idealnim naponskim izvorom ems 9 V koristei
dva bakarna provodnika za kunu instalaciju poprenog preseka 2,5 mm
2
i duine 0,5 m
svaki. Ako je specidina otpornost bakra = 1,67810
-8
Om odrediti:
a. Otpornost jednog provodnika (3,36 mO)
b. Ukupnu otpornost koju vidi baterija (9,00672 O)
c. Jainu struje koja protie kroz kolo po povezivanju (0,999 A)
d. Objasniti zato se u proraunima elektrinih kola gotovo uvek zanemaruje otpornost
provodnika
25. (11.9.2006.) U kolu prikazanom na slici, ems izvora iznosi
E = 9 V, otpornosti otpornika iznose R
1
= 250 O,
R
2
= 200 O, R
3
= 300 O i R
4
= 200 O dok kapacitivnosti
kondenzatora iznose C
1
= 600 nF i C
2
= 300 nF. Odrediti:
a. jainu struje kroz otpornik R
3
(12,2 mA)
b. snagu koja se oslobaa na otp. R
2
(16,9 mW)
c. napon na kondenzatoru C
2
(4,8 V)

26. (3.7.2006.) U prikazanom kolu jednosmerne elektrine
struje, ems izvora iznosi E
1
= 12 V, E
2
= 3 V, E
3
= 3 V a
otpornosti otpornika iznose R
1
= R
2
= 100 O, R
4
= 300 O,
R
5
= 600 O, R
3
= 200 O i R
6
= 300 O.
a. Transformisati kolo tako da ima tri grane
b. Napisati jednaine Kirhofovih zakona
c. Odrediti napon na otporniku R
5
(4,6 V)
d. Da li E
2
radi kao generator ili kao potroa (potroa)
*Pri reavanju zadatka usvojiti da izvor E
1
daje kolu struju
jaine 50,8 mA



strana 7
Stacionarno magnetsko polje
27. Dva bakarne ice prenika d = 0,1 mm i duine l = 1 m su povezane na baterije ems
E = 9 V. Provodnici su postavljeni paralelno jedan iznad drugog na rastojanju x = 10 cm
tako da struje protiu u istim smerovima kroz provodnike. Gornji provodnik je uvren a
donji lei na stolu. Ako je specifina otpornost bakra = 1,67810
-8
Om, a njegova gustina
G = 6,3 g/cm
3
, odrediti:
a. Otpornost jedne ice (R = 2,14 O)
b. Jainu struje koja protie kroz ice (I = 4,21 A)
c. Masu i teinu jedne ice (m = 49,5 mg, Q = 0,485 mN)
d. Magnetsku indukciju koju jedna ica stvara na mestu gde se nalazi druga
(B = 8,42 T)
e. Elektromagnetsku silu kojom jedna ica privlai drugu (0,0355 mN)
f. Jainu struje koja treba da protie kroz ice da bi donja ica podigla (15,6 A)
g. Napon koji treba dovesti na ice da bi se donja ica podigla (33,3 V)
h. Minimalnu toplotnu snagu koja se oslobaa u ici prilikom lebdenja (519 W)
28. Metalni ram oblika kvadrata stranice a = 1 dm i mase m = 50 g kroz koji protie struja jaine
I = 2 A postavljen je normalno na linije magnetskog polja indukcije B = 1 mT. Odrediti:
a. Intenzitet sile koja deluje na svaku od stranica kvadrata (0,2 mN)
b. Ubrzanje kojim se kree ram u magnetskom polju (0 m/s
2
)
29. Na torus debljine d = 5 cm nainjen od gvoa relativne magnetske propustljivosti

r
= 10000 srednjeg prenika D = 0,5 m je ravnomerno namotano N = 1000 namotaja ice.
Ako se kroz torus proputa struja jaine I = 1 A odrediti:
a. Jainu magnetskog polja na osi torusa (636 A/m)
b. Indukciju magnetskog polja na osi torusa (8,00 T)
c. Priblini fluks magnetskog polja kroz torus (15,7 mWb)
30. Kalem bakarne ice sa 100 navojaka je namotan na jezgro oblika valjka prenika d = 8 mm i
duine L = 3 cm. Ako je jezgro napravljeno od legure gvoa koja ima relativnu magnetsku
propustljivost
r
= 5000, a kroz icu se proputa struja jaine I = 1 mA odrediti:
a. Jainu magnetskog polja na osi kalema (3,33 A/m)
b. Indukciju magnetskog polja na osi kalema (20,9 mT)
c. Priblini fluks magnetskog polja kroz kalem (1,05 Wb)
31. Od legure gvoa relativne magnetske propustljivosti
r
= 5000 i gustine
7,8 g/cm
3
nainjeno je jezgro poprenog preseka S = 1 dm
2
iji su oblik i dimenzije
prikazani na slici desno. Ako pobudni navoj sadri 1000 navojaka i kroz njega se proputa
struja jaine 0,2 A, odrediti:
a. Magnetsku otpornost jezgra (24,7 kA/Wb)
b. Magnetsku otpornost procepa (3,98 MA/Wb)
c. Fluks magnetskog polja kroz procep
(50,0 Wb)
d. Indukciju magnetskog polja u procepu
(5,00 mT)
e. Masu jezgra (113 kg)


strana 8
Elektromagnetska indukcija
32. Kvadratni ram stranice a = 10 cm nainjen je od bakarnih
ica povrine poprenog preseka S = 1 mm
2
. Ram se nalazi
u magnetskom polju normalnom na ravan rama, ija se
indukcija menja na nain prikazan na dijagramu. Ako
specifina otpornost bakra iznosi = 1,67810
-8
Om,
odrediti:
a. Otpornost rama (6,68 mO)
b. Grafikon zavisnosti indukovane elektromotorne sile
(E
0
= 40 mV)
c. Grafikon toplotne snage koja se oslobaa u provodniku (P
0
~ 240 mW)
33. Kvadratni ram stranice a = 1 m nainjen je od bakarnih ica povrine poprenog preseka
1 mm
2
. Ram se nalazi u magnetskom polju ija se indukcija menja prema jednaini
B = B
0
sin(t+/4) gde su B
0
= 5 mT i = 20t s
-1
. Odrediti:
a. Otpornost rama (66,8 mO)
b. Grafikon zavisnosti indukovane elektromotorne sile (E
0
= 0,314 V)
c. Maksimalnu jainu elektrine struje koja se indukuje u provodniku (I
0
= 4,70 A)
d. Grafikon toplotne snage koja se oslobaa u provodniku (P
0
= 1,48 W)
e. Jainu jednosmerne struje koja bi za vreme od 5 s oslobodila istu koliinu toplote u
ramu (I
ef
= 3,32 A)
34. Popreno na pravac dugih idealno provodnih paralelnih ina na meusobnom rastojanju
d = 0,8 m lei provodnik oblika valjka duine l = 1 m i povrine poprenog preseka
S = 2 mm
2
. Provodnik je nainjen od legure ija je specifina otpornost = 410
-4
Om, a
gustina G = 4500 kg/m
3
. Ako se ine postave na strmu ravan nagiba 30
0
koja se nalazi u
vertikalnom homogenom magnetskom polju indukcije B = 1 T, odrediti:
a. Teinu provodnika (88,2 mN)
b. Otpornost dela provodnika kroz koji tee struja (160 O)
c. Krajnju brzinu kojom se kree provodnik po inama (9,42 m/s)
d. Snagu gravitacione sile pri konstantnoj brzini provodnika (0,416 W)
e. Toplotnu snagu koja se oslobaa u provodniku (0,416 W)
35. Induktor se sastoji od gvozdenog jezgra prenika 5 mm i duine 50 cm,
sainjenog od gvoa sa
r
= 10000 na koje su namotana dva meusobno
izolovana namotaja bakarne ice poprenog preseka 0,5 mm
2
. Prvi
namotaj (primar) se sastoji od 500 navojaka i povezan je sa izvorom ems,
a drugi (sekundar) ima 5000 navojaka i otvorene krajeve. Ako specifina
otpornost bakra iznosi = 1,67810
-8
Om, a ems izvora iznosi 12 V, grubo proceniti:
a. Otpornost namotaja primara (0,264 O)
b. Induktivnosti namotaja primara i sekundara (0,123 H i 12,3 H)
c. Jainu struje primara kada je prekida ukljuen (45,5 A)
d. Ukupne magnetske flukseve primara i sekundara kada je prekida ukljuen (5,61 Wb i
56,1 Wb)
e. Vreme pranjenja induktora kada se prekida iskljui (1,4 s)
f. Napon koji se stvara na krajevima sekundara (400 V)


strana 9
Kola naizmenine struje
36. U kolu prikazanom na slici ems generatora iznosi 100 V, frekvenca
njegove ems iznosi 50 Hz, a kapacitivnost kondenzatora iznosi
20 F. Odrediti:
a. Reaktansu i kompleksnu impedansu kondenzator
(X
C
= 159 O, Z
C
= -j159 O )
b. Kompleksno izraziti jainu struje koja protie kroz
kondenzator (I
C
= +j0,628 A)
c. Efektivnu jainu struje koja protie kroz kondenzator
(I
C
= 0,628 A)
d. Fazni stav struje kondenzatora u odnosu na ems generatora
( = + t/2)

37. U kolu prikazanom na slici ems generatora iznosi 100 V, frekvenca
njegove ems iznosi 50 Hz, a induktivnost kalema iznosi 20 mH.
Odrediti:
a. Reaktansu i kompleksnu impedansu kalema
(X
L
= 6,28 O, Z
L
= +j6,28 O )
b. Kompleksno izraziti jainu struje koja protie kroz kalem
(I
L
= -j15,9 A)
c. Efektivnu jainu struje koja protie kroz kalem (I
L
= 0,628 A)
d. Fazni stav struje kalema u odnosu na ems generatora ( = -
t/2)

38. U kolu prikazanom na slici ems izvora iznosi 50 V, a frekvenca
500/t Hz, otpornost otpornika iznosi 30 O, a kapacitivnost
kondenzatora 25 F.
a. Kompleksno predstaviti struju koja protie kroz kolo
(I = 0,6 + j0,8 A)
b. Odrediti efektivne vrednosti napona na otporniku i kond.
(U
R
= 30 V, U
C
= 40 V)
c. Nacrtati fazorski dijagram napona u kolu

39. U kolu prikazanom na slici ems izvora iznosi 50 V, a frekvenca
500/t Hz, otpornost otpornika iznosi 30 O, a induktivnost
kalema iznosi 40 mH.
a. Kompleksno predstaviti struju koja protie kroz kolo
(I = 0,6 - j0,8 A)
b. Odrediti efektivne vrednosti napona na kalemu i otporniku
(U
R
= 30 V, U
L
= 40 V)
c. Nacrtati fazorski dijagram napona u kolu


strana 10
40. U kolu prikazanom na slici ems izvora iznosi 50 V, a frekvenca
500/t Hz, otpornost otpornika iznosi 25 O, a kapacitivnost
kondenzatora 100 F.
a. Kompleksno predstaviti struju koja protie kroz gen.
(I = 2 + j5 A)
b. Odrediti efektivne vrednosti struja kroz generator, kond. i
otpornik (I
E
= 5,39 A, I
R
= 2 A, I
C
= 5 A)
c. Nacrtati fazorski dijagram struja u kolu

41. U kolu prikazanom na slici ems izvora iznosi 50 V, a frekvenca
500/t Hz, otpornosti otpornika iznose R
1
= 50 O, R
2
= 30 O a
induktivnost kalema 40 mH.
a. Kompleksno predstaviti jaine struja u granama kola
(I
E
= (1,6-j0,8) A, I
1
= 1 A, I
2
= (0,6 - j0,8) A)
b. Efektivne napone na potroaima (U
R1
= 50 V, U
R2
= 30 V,
U
L
= 40 V)
c. Nacrtati fazorski dijagram napona u kolu

42. U kolu prikazanom na slici ems izvora iznosi 50 V, a frekvenca
500/t Hz. Otpornosti otpornika iznosi R = 30 O, kapacitivnost
kondenzatora C = 25 F, a induktivnost kalema 14,4 mH.
a. Kompleksno predstaviti jaine struja u granama kola
(I
E
= 2,6 A, I
R
= (1,67-j1,25) A, I
C
= (0,93+j1,25)A)
b. Odrediti efektivne vrednosti napona potroaa
(U
L
= 37,5 V, U
RC
= 62,5 V)
c. Nacrtati fazorski dijagram napona u kolu




strana 11
Snaga u kolima naizmenine struje
43. Elektrini ureaj troi 24 kWh tokom 8 sati ravnomernog rada. Ako tokom rada on iz mree
vue struju jaine 15 A, odrediti:
a. Prividnu, aktivnu i reaktivnu snagu motora (3300 VA, 3000 W, 1375 VAr)
b. Faktor snage motora (0,91)
c. Ekvivalentnu otpornost i reaktansu motora (13,3 O, 6,11 O)
d. Efektivnu induktivnost motora (19,4 mH)
44. Potroai vezani preko istog osiguraa u kunoj instalaciji se vezuju paralelno. U jednom
trenutku su ukljueni friider sa motorom snage 900 W i faktora snage 0,85, bojler snage
1760 W, i elektrina pe snage 2200 W. Ako se usvoji da ureaji proizvode toplotu imaju
faktor snage priblino jednak jedinici, odrediti:
a. Reaktivnu i prividnu snagu motora friidera (1060 VA, 560 VAr)
b. Ekvivalentnu otpornost i reaktansu motora friidera (38,8 O, 24,1 O)
c. Efektivne jaine struja potroaa (I
F
= 4,81 A, I
B
= 8 A, I
P
= 10 A)
d. Efektivnu jainu struje koja protie kroz potroa (22,3 A)
45. U postrojenju su na istu fazu elektrinog napajanja povezani motor M1 snage 440 W i
faktora snage 0,88 i motor M2 snage 1000 VA faktora snage 0,8.
a. Aktivne, reaktivne i prividne snage oba motora (S
1
= 500 VA, P
1
= 440 W,
Q
1
= 237 VAr, S
2
= 1000 VA, P
2
= 800 W, Q
2
= 600 VAr)
b. Efektivnu otpornost, reaktansu i impedansu motora M
1
(Z
1
= 96,8 O, R
1
= 85,2 O,
X
1
= 46,0 O)
c. Efektivnu jainu struje koju iz mree vue motor M
2
(4,55 A)
d. Efektivnu jainu struje koju iz mree povlae oba motora (6,82 A)
e. Faktor snage dela mree koji predstavljaju ova dva motora (0,83)
46. Monofazna elektrina pe snage 2,2 kW za kunu instalaciju sadri etiri paralelno vezana
grejaa. Ako je induktivnost namotaja svakog grejaa jednaka 2 mH, odrediti:
a. Kompleksnu impedansu pei i kompleksnu impedansu jednog grejaa ([22+j0,16]O,
[88+j0,64]O)
b. Efektivnu jainu elektrine struje kojom se pe napaja pri punoj snazi (10 A)
c. Faktor snage pei (0,99997)
47. Elektrini motor za monofaznu struju povezan napajanje napona 220 V i frekvence 50 Hz.
Ako je njegova nominalna snaga 20 kVA, a faktor snage 0,8 , odrediti:
a. Aktivnu i reaktivnu snagu motora (16 kW, 12 kVAr)
b. Kompleksno predstavljenu jainu struje koja protie kroz njega ([72,7-j54,5]A)
c. Otpornost i reaktansu motora (1,94 O i 1,36 O)
d. Kapacitivnost kompenzatora koji treba paralelno povezati sa motorom da bi faktor
snage takve sprege iznosio 0,95 (4 mF)

strana 12
Zadaci za samostalnu vebu
48. (18.5.2006.) U elektrinom kolu naizmenine struje
frekvencije 250/t Hz prikazanom na slici elementi imaju
sledee vrednosti: E = 100 V, R = 30 O, L = 80 mH,
C = 40 F.
a. Odrediti efektivne vrednosti jaina struja u granama kola
(I
C
= 2,47 A, I
R
= 1,97 A, I
L
= 1,48 A)
b. Odrediti efektivne vrednosti napona na otporniku i
kondenzatoru (U
RL
= 59,3 V, U
C
= 124 V)
c. Skicirati fazorski dijagram jaina struja koje u kolu

49. (18.5.2006.) U elektrinom kolu naizmenine struje
frekvencije 500/t Hz prikazanom na slici elementi imaju
sledee vrednosti: E = 200 V, R = 30 O, L = 50 mH,
C = 25 F.
a. Odrediti efektivne vrednosti jaina struja u granama kola
(I
L
= 4,94 A, I
R
= 3,95 A, I
C
= 2,93 A)
b. Odrediti efektivne vrednosti napona na otporniku i
kalemu (U
RC
= 118 V, U
L
= 247 V)
c. Skicirati fazorski dijagram napona u kolu

50. Elektromotor za monofaznu naizmeninu struju ima nominalnu snagu 2200 W i faktor snage
0,88 a bojler ima snagu od 1,8 kW i faktor snage 0,9. Odrediti:
a. Impedansu, otpornost i efektivnu induktivnost motora (19,4 O, 17,0 O, 29 mH)
b. Prividnu i reaktivnu snagu bojlera (2000 VA, 872 VAr)
c. Efektivnu jainu struje koju oni povlae iz mree kada su jedini potroai povezani na
istu fazu (19,3 A)
51. Motor snage 800 W i faktora snage 0,8 i dva motora snage 450 W i faktora snage 0,9 su
povezani na monofazno napajanje napona 220 V i frekvence 50 Hz. Odrediti:
a. Kompleksne impedanse motora (Z
1
= [38,7+j29,6]O, Z
2
= Z
3
= [87,3+j42,3]O)
b. Efektivnu vrednost jaine struje koju napajanje daje motorima (9,0 A)
c. Aktivnu, reaktivnu i prividnu snagu koju napajanje daje motorima (1672 W,
1034 VAr, 1965 VA)

strana 13
Maine za jednosmernu struju
52. Redni motor jednosmerene struje prikljuen na napon 100 V okree se brzinom n = 500 ob/min.
Kroz njega tee struja jaine I = 50 A. Otpornost pobudnog namotaja i rotora iznosi R
p
+R
r
=0,25
O. Odrediti:
a. mehaniku snagu motora (P
meh
= 4375 W)
b. stepen korisnog dejstva ( = 0,875)
c. mehaniki moment na osovini motora (M = 83,6 Nm)
53. Motor za jednosmernu struju sa paralelnom pobudom sa naponom napajanja 200 V pri
optereenju momentom od 25 Nm iz mree vue struju od 50 A i ima brzinu obrtanja od 3000
obrtaja u minuti. Smatrajui da je otpornost induktora mnogo vea od otpornosti indukta, i da se
mehaniki gubici mnogo manji od elektrinih, odrediti:
a. Mehaniku snagu motora (P
meh
= 7854 W)
b. Elektrinu snagu motora (P
el
= 10000 W)
c. Gubitke usled zagrevanja induktora (P
S
= 2146 W)
d. Jainu struje koja protie kroz induktor (I
S
= 10,73 A)
54. Jednosmerni motor sa paralelnom pobudom ima napaja se naponom 200 V. Otpornost namotaja
njegovog induktora (statora) iznosi 50 O, a otpornost indukta (rotora) iznosi 2 O. Ako motor pri
optereenju mehanikim momentom od 100 Nm obre brzinom od 300 ob/min, povlaei pri
tome iz mree struju od 24 A, odrediti:
a. Jainu elektrine struje koja protie kroz induktor i indukt (I
s
= 4 A, I
r
= 20 A)
b. Elektromotornu silu koja se indukuje u induktu (E = 160 V)
c. Elektrinu snagu motora (P
el
= 4800 W)
d. Mehaniku snagu motora (P
meh
= 3145 W)
e. Toplotnu snagu kojom se zagrevaju induktor i indukt (P
S
= 800 W, P
r
= 800 W)
f. Snagu preostalih gubitaka motora (P
ost
= 55 W)
55. Jednosmerni motor sa paralelnom pobudom ima napaja se naponom 200 V. Otpornost namotaja
njegovog induktora (statora) iznosi 30 O, a otpornost indukta (rotora) iznosi 2 O. Nominalna
brzina obrtanja ovog motora iznosi 300 ob/min. Odrediti:
a. Elektrinu snagu koja se oslobaa u induktoru (P
s
= 1333 W)
b. Napisati jednainu zavisnosti mehanike snage rotora od struje indukta
(P
meh
=(U-R
r
I
r
)I
r
)
c. Jainu struje indukta pri kojoj je snaga rotora maksimalna (I
r-max
= 50 A)
d. Odrediti maksimalnu mehaniku snagu rotora (P
meh-max
= 5000 W)
e. Odrediti maksimalnu mehaniki moment rotora (M
max
= 159 Nm)
56. Jednosmerni motor sa rednom pobudom ima sledee nominalne karakteristike; napon napajanja
220 V, struja napajanja 46 A, broj obrtaja 1200 ob/min, otpornost bakra 0,325 O. Odrediti:
a. ems indukta u nominalnom reimu rada (E = 205 V)
b. otpornost dopunskog otpornika koji treba redno vezati sa motorom tako da pri istoj
jaini struje brzina obrtanja padne na 950 ob/min (0,93 O)
c. koliku puta se poveavaju gubici u bakru zbog dodavanja dopunskog otpornika
(3,6 puta)


strana 14

Transformatori
57. Idealni monofazni transformator ima 10000 namotaja u primaru i 2000 namotaja u sekundaru.
Ako se njegov primar povee na mreno napajanje napona 220 V i frekvence 50 Hz, a sekundar
sa otpornikom otpornosti 2 kO, odrediti:
a. Napon na krajevima sekundara transformatora (44 V)
b. Jainu struje sekundara (22 mA)
c. Jainu struje primara (4,4 mA)
d. Efektivnu otpornost koja se vidi izmeu krajeva primara (50 kO)

58. Idealni transformator ima 2000 navojaka u primaru i 4000 navojaka u sekundaru. Njegov primar
povezan je sa idealnim generatorom naizmenine struje frekvencije 500/t Hz, efektivne
vrednosti ems 20 V, a sekundar sa rednom vezom otpornika otpornosti 40 O i kalema
induktivnosti 30 mH. Odrediti:
a. kompleksnu impedansu izmeu krajeva sekundara (40O + j30O)
b. realnu impedansu izmeu krajeva sekundara (50 O)
c. efektivnu vrednost napon sekundara (40 V)
d. jainu struje sekundara (0,64A - j0,48A)
e. jainu struje primara (1,28A - j0,96A)
f. efektivnu impedansu izmeu krajeva primara (10O + j7,5O)
g. aktivnu snagu koju kolu predaje generator (2,56 W)

59. Idealni transformator ima 2000 navojaka u primaru i 4000 navojaka u sekundaru. Njegov primar
povezan je sa idealnim generatorom naizmenine struje frekvencije 500/t Hz, efektivne
vrednosti ems 20 V i unutranje otpornosti 10 O, a sekundar sa rednom vezom otpornika
otpornosti 280 O i kalema induktivnosti 240 mH. Odrediti:
a. Impedansu koja se vidi izmeu krajeva primara (70O+j60O)
b. Jainu struje primara (160mA-j120mA)
c. Jainu struje sekundara (80mA-j60mA)
d. Napon primara (18,4V+j1,2V)
e. Napon sekundara (36,8V+j2,4V)
f. Toplotu koja se oslobaa na otporniku u sekundaru (2,80W)

strana 15
Asinhroni motori
60. Osovina trofaznog asinhronog motora prikljuenog na mreu napona U = 3x380 V i frekvence
50 Hz okree se brzinom od 720 ob/min. Odrediti:
a. Sinhronu brzinu ovog motora (750 ob/min)
b. Klizanje motora (4%)
c. Broj pari polova po fazi (4)
d. Ukupan broj pari polova (12)
e. Ukupan broj polova motora (24)
61. Alatnu mainu koja se okree brzinom od 1440 ob/min pokree asinhroni motor momentom od
50 Nm. Motor se napaja iz mre napona U = 3x380 V i frekvence 50 Hz. Ako su namotaji
motora vezani u zvezdu, linijska struja motora iznosi 20 A, a ukupni gubici motora 2460 W
odrediti:
a. Klizanje motora (4%)
b. Mehaniku snagu motora (7540 W)
c. Elektrinu snagu motora (10000 W)
d. Koeficijent korisnog dejstva motora (0,754)
e. Faktor snage motora (0,76)
62. Trofazni asinhroni motor sa tri para polova i namotajima vezanim u trougao, snage 10 kW i
faktora snage 0,8, prikljuen je na mreu napona U = 3x380 V, frekvence 50 Hz. Ako se
osovina motora okree n = 970 ob/min motor ima koeficijent korisnog dejstva = 0,88.
Izraunati:
a. klizanje rotora (3%)
b. snagu koju motor uzima iz mree (11,4 kW)
c. linijske i fazne struje (17,3 A i 9,97 A)
63. Trofazni asinhroni motor sa tri para polova i namotajima vezanim u zvezdu prikljuuje se na
trofaznu mreu naizmenine struje linijskih napona efektivne vrednosti 380 V i frekvence
50 Hz. Faktor snage tog motora iznosi 0,85. Ako se taj motor pri optereenju momentom od
200 Nm okree brzinom od 950 obrtaja u minuti, a linijska struja motora iznosi 44 A, odrediti:
a. klizanje rotora (5%)
b. mehaniku snagu motora (19,9 kW)
c. elektrinu snagu motora (24,6 kW)
d. koeficijent korisnog dejstva motora (0,809)
64. Trofazni etvoropolni asinhroni motor sa namotajima vezanim u trougao se napaja iz mree
napona U = 3x380 V i frekvence 50 Hz. Motor ima sledee karakteristike u monimalnom
reimu rada: snagu od 10 kW, broj obrtaja 1450 ob/min, faktor snage 0,88 i koeficijent korisnog
dejstva 0,87. Ako je odnos polazne i nominalne struje 5, maksimalnog i nominalnog momenta 2,
a polaznog i nominalnog momenta 1,2 odrediti:
a. Kilzanje motora u monimalnom reimu rada (3,3%)
b. Nominalnu struju i moment motora (19,8 A i 65,9 Nm)
c. Polaznu struju i moment motora (99,2 A i 79,03 Nm)
d. Minimalnu vrednost do koje se moe smanjiti napon napajanja a da motor i dalje moe
da pokrene nominalno optereenje (347 V)

strana 16
Filtri
65. Odrediti funkciju filtra prikazanog na slici:
a. Odrediti tip filtra (visokofrekventni)
b. Odrediti vremensku konstantu filtra (200 s)
c. Odrediti graninu frekvencu filtra (796 Hz)
d. Skicirati amplitudno-frekventnu karakteristiku filtra
e. Odrediti pojaanje signala frekvence 100 Hz i 1 kHz (0,125 i
0,782)

66. Odrediti funkciju filtra prikazanog na slici:
a. Odrediti ekvivalentne otpornosti i kapacitivnosti
(5F i 6 k)
b. Odrediti tip filtra (niskofrekventni)
c. Odrediti vremensku konstantu filtra (30 ms)
d. Odrediti graninu frekvencu filtra (5,31 Hz)
e. Skicirati amplitudno-frekventnu karakteristiku
filtra
f. Odrediti pojaanje signala frekvence 1 Hz i 10 Hz
(0,983 i 0,469)

67. Projektovati niskofrekventni RC filtar koji treba prigui smetnje frekvence 50 Hz.
a. Skicirati amplitudno-frekventnu karakteristiku filtra
b. Izabrati graninu frekvencu (npr. 5 Hz)
c. Odrediti vremensku konstantu filtra (31,8 ms)
d. Skicirati kolo filtra
e. Izabrati vrednosti komponenti RC filtra (npr. R = 318 k i C = 100 nF)
f. Odrediti pojaanje guene frekvence od 50 Hz (0,100)
g. Odrediti pojaanje signala frekvence 1 Hz (0,981)
68. Projektovati visokofrekventni RC filtar koji treba prigui smetnje frekvence 50 Hz.
a. Skicirati amplitudno-frekventnu karakteristiku filtra
b. Izabrati graninu frekvencu (npr. 500 Hz)
c. Odrediti vremensku konstantu filtra (318 s)
d. Skicirati kolo filtra
e. Izabrati vrednosti komponenti RC filtra (npr. R = 318 k i C = 1 nF)
f. Odrediti pojaanje guene frekvence od 50 Hz (0,100)
g. Odrediti pojaanje signala frekvence 2,5 kHz (0,981)


strana 17
Polarizacija
69. Ako se dioda u kolu na slici moe smatrati idealnom, sa naponom praga
V
T
= 0,5 V, a napon napajanja iznosi V
CC
= 5 V, odrediti:
a. Da li dioda provodi (Da)
b. Napon na otporniku (4,5 V)
c. Jainu struje koja protie kroz diodu i otpornik (0,45 mA)
d. Snagu kojom se zagreva dioda (0,225 mW)
e. Snagu kojom se zagreva otpornik (2,025 mW)

70. Otpornik R u kolu na slici ima otpornost od 45 k, a otpornik R
2
otpornost od 5 k. Ako se
dioda u kolu moe smatrati idealnom, sa naponom praga V
T
= 0,5 V, a napon napajanja iznosi
V
CC
= 5 V, odrediti:
a. Najvii potencijal koji moe imati taka A
pri kome dioda ne provodi (0,5 V)
b. Najmanju otpornost koju moe imati otpornik R
1
,
pri kojoj dioda ne provodi (5 k)
Ako je R
1
= 9 k:
c. Napisati jednainu I Kirhofovog zakona za vor A
d. Napisati jednaine za jaine struja koje se stiu u voru A
e. Odrediti potencijal take A (0,63 V)
f. Odrediti jainu struje koja protie kroz diodu (26 A)
g. Odrediti snagu diode (13 W)


71. Tranzistor u kolu na slici ima napon praga V
T
= 0,5 V, a baza-emitor
napon spoja pri provoenju iznosi V
BE
= 0,7 V. Ako napon
napajanja iznosi V
CC
= 5 V, odrediti:
a. Potencijal baze (1 V)
b. Potencijal emitora (0,3 V)
c. Jainu struje emitora (0,1 mA)
d. Jainu struje kolektora (0,1 mA)
e. Potencijal kolektora (4,7 V)
f. Reim rada tranzistora (aktivan)




strana 18
72. Tranzistor u kolu na slici u aktivnom reimu rada ima strujno
pojaanje = 100, napon praga V
T
= 0,5 V, a napon spoja baza-
emitor iznosi V
BE
= 0,7 V. Ako napon napajanja iznosi
V
CC
= 5 V, odrediti:
a. Potencijal kolektora ako je tranzistor u zasienju (0,2 V)
b. Jainu struje kolektora ako je tranzistor u zasienju
(1,6 mA)
c. Jainu bazne struje pri kojoj tranzistor ulazi u zasienje
(16 A)
d. Potencijal take A (1 V)
e. Potencijal baze tranzistora (0,7 V)
f. Jainu struje baze (10 A)
g. Reim rada tranzistora (aktivan)


73. Tranzistor u kolu na slici u aktivnom reimu rada ima strujno
pojaanje = 100, napon praga V
T
= 0,5 V, a napon spoja baza-
emitor iznosi V
BE
= 0,7 V. Ako napon napajanja iznosi V
CC
= 5 V,
odrediti:
a. Potencijal kolektora ako je tranzistor u zasienju (0,2 V)
b. Jainu struje kolektora ako je tranzistor u zasienju
(1,6 mA)
c. Jainu bazne struje pri kojoj tranzistor ulazi u zasienje
(16 A)
d. Jainu struje baze (30 A)
e. Reim rada tranzistora (zasienje)



strana 19
Operaciona kola
74. Odrediti funkciju operacionog kola prikazanog na dijagramu, sa vrednostima ulaznih potencijala
x
1
i x
2
, i izlaznim potencijalom y. Smatrati da su upotrebljeni operacioni pojaavai idealni.
a. odrediti potencijal vora O ( 0
0
= v )
b. odrediti jainu struje izmeu ulaza x
1
i take O (
R
x
i
1
1
= )
c. odrediti jainu struje izmeu ulaza x
2
i take O (
R
x
i
2
2
= )
d. odrediti jainu struje izmeu taaka O i y (
R
x x
i
2 1
+
= )
e. odrediti napon izmeu taaka O i y ( ) ( 3
2 1
x x U
Oy
+ = )
f. odrediti izlazni potencijal y ( ) ( 3
2 1
x x y + = )

75. Odrediti funkciju operacionog kola prikazanog na dijagramu, sa vrednostima ulaznih potencijala
x
1
i x
2
, i izlaznim potencijalom y. Smatrati da su upotrebljeni operacioni pojaavai idealni.
a. odrediti jainu struje izmeu ulaza x
1
i take O (
R
x
a i
1
1 1
= )
b. odrediti jainu struje izmeu ulaza x
2
i take O (
R
x
a i
2
2 2
= )
c. odrediti jainu struje izmeu taaka O i y (
R
x
a
R
x
a i
2
2
1
1
+ = )
d. odrediti napon izmeu taaka O i y (
2 2 1 1
x a x a U + = )
e. odrediti izlazni potencijal y ( ] [
2 2 1 1
x a x a y + = )


strana 20
76. Odrediti funkciju operacionog kola prikazanog na dijagramu, sa vrednou ulaznog potencijala
x i izlaznim potencijalom y. Smatrati da su upotrebljeni operacioni pojaavai idealni.
a. odrediti potencijal u voru A (
dt
dx
v
A
2 , 0 = )
b. odrediti potencijal u voru B (v
B
= -3x)
c. odrediti potencijal u voru C (
dt
dx
v
C
2 , 0 + = )
d. odrediti izlazni potencijal y ( x
dt
dx
y 3 2 , 0 = )

77. Odrediti funkciju operacionog kola prikazanog na dijagramu, sa vrednostima ulaznih potencijala
x i y, i izlaznim potencijalom z. Smatrati da su upotrebljeni operacioni pojaavai idealni.
a. odrediti potencijal u voru A (v
A
= -4x)
b. odrediti potencijal u voru B ( y v
B
2 = )
c. odrediti izlazni potencijal z ( y x z 6 12 + = )
d. odrediti jainu struje koja protie izmeu vorova C i D
kada potencijali x i y iznose po 1 mV (-0,6 A)


strana 21
78. Odrediti funkciju operacionog kola prikazanog na dijagramu, sa vrednostima ulaznih potencijala
x i y, i izlaznim potencijalom z. Smatrati da su upotrebljeni operacioni pojaavai idealni.
a. odrediti potencijal u voru A (v
A
= -10x)
b. odrediti potencijal u voru B (
}
=
t
B
ydt v
0
10 )
c. odrediti izlazni potencijal z ( ) ( 10
0
}
+ =
t
ydt x z )
d. odrediti jainu struje koja protie izmeu vorova A i C
kada potencijal x iznosi 2 mV (-2 A)

79. Odrediti funkciju operacionog kola prikazanog na dijagramu, sa vrednostima ulaznih potencijala
x i y, i izlaznim potencijalom z. Smatrati da su upotrebljeni operacioni pojaavai idealni. U
poetnom trenutku kondenzator je prazan.
a. odrediti potencijal u voru A (
}
=
t
A
ydt v
0
100 )
b. odrediti potencijal u voru B (0)
c. odrediti izlazni potencijal z (
}
+ =
t
ydt x z
0
100 )
d. odrediti jainu struje koja protie izmeu vorova A i B 5 sekundi nakon
primene napona y = 10 mV (5 mA)


strana 22
80. Projektovati operaciono kolo koje za vrednost ulaznog potencijala x na izlazu daje potencijal
}
+ =
t
xdt x y
0
3 . Smatrati da su upotrebljeni operacioni pojaavai idealni.
a. nacrtati emu kola
b. izabrati vrednosti komponenata

81. Projektovati operaciono kolo koje za vrednosti ulaznih potencijala x i y na izlazu daje potencijal
}
=
t
ydt
dt
dx
z
0
10 1 , 0 . Smatrati da su upotrebljeni operacioni pojaavai idealni.
a. nacrtati emu kola
b. izabrati vrednosti komponenata