VN 1: Hin tng ma axit l g ? Tc hi nh th no ?

? Kh thi cng nghip v kh thi ca cc ng c t trong ( t, xe my) c cha cc kh SO2, NO, NO2,Cc kh ny tc dng vi oxi O2 v hi nc trong khng kh nh xc tc oxit kim loi ( c trong khi, bi nh my) hoc ozon to ra axit sunfuric H2SO4 v axit nitric HNO3. 2SO2 + O2 + 2H2O 2H2SO4 2NO + O2 2NO2 4NO2 + O2 + 2H2O 4HNO3 Axit H2SO4 v HNO3 tan vo nc ma to ra ma axit. Vai tr chnh ca ma axit l H2SO4 cn HNO3 ng vai tr th hai. Hin nay ma axit l ngun nhim chnh mt s ni trn th gii. Ma axit lm ma mng tht thu v ph hy cc cng trnh xy dng, cc tng i lm t cm thch, vi, phin ( cc loi ny thnh phn chnh l CaCO3): CaCO3 + H2SO4 CaSO4 + CO2 + H2O CaCO3 + 2HNO3 Ca(NO3)2 + CO2 + H2O p dng: Ngy nay hin tng ma axit v nhng tc hi ca n gy nn nhng hu qu nghim trng, c bit l nhng nc cng nghip pht trin. Vn nhim mi trng lun c c th gii quan tm. Vit Nam chng ta ang rt ch trng n vn ny. Do vy m gio vin phi cung cp cho hc sinh nhng hiu bit v hin tng ma axit cng nh tc hi ca n nhm nng cao thc bo v mi trng. C th gio vin c th t cu hi trn cho hc sinh tr li sau khi dy xong phn Sn xut axit sunfuric trong bi Axit sunfuric. Mui sunfat(Tit 55-56 lp 10 CB) hoc p dng trong biAxit nitric (tit 14-15 lp 11CB).

VN 2: V sao dng c phn tch ru c th pht hin cc li xe ung ru? Thnh phn chnh ca cc loi nc ung c cn l ru etylic. c tnh ca ru etylic l d b oxi ha. C rt nhiu cht oxi ha c th tc dng vi ru nhng ngi chn mt cht oxi ha l crom(VI)oxit CrO3. y l mt cht oxi ha rt mnh, l cht dng kt tinh thnh tinh th mu vng da cam. Bt oxit CrO3 khi gp ru etylic s b kh thnh oxit Cr2O3 l mt hp cht c mu xanh en. Cc cnh st giao thng s dng cc dng c phn tch ru etylic c cha CrO3. Khi ti x h hi th vo dng c phn tch trn, nu trong hi th c cha hi ru th hi ru s tc dng vi CrO3 v bin thnh Cr2O3 c mu xanh en. Da vo s bin i mu sc m dng c phn tch s thng bo cho cnh st bit c mc ung ru ca ti x. y l bin php nhm pht hin cc ti x ung ru khi tham gia giao ngn chn nhng tai nn ng tic xy ra. p dng: Tai nn giao thng lun l ni m nh ca mi ngi. Mt trong nhng nguyn nhn chnh xy ra tai nn giao thng chnh l ru. Nhm gip cho hc sinh thm hiu bit v cch nhn bit ru trong c th mt cch nhanh v chnh xc ca cnh st giao thng, gio vin nn a ni dung ny vo bi Ancol (tit 56-57 lp 11CB) hay Ru etylic(tit 3-4 lp 12). C th, sau khi dy xong bi Ancol gio vin c th t cu hi nh trn cho hc sinh suy ngh, tm ti hng gii quyt vn . VN 3: V sao trc khi thi u cc VV th thao cn xoa bt trng vo lng bn tay? Loi bt mu trng c tn gi l Magi cacbonat(MgCO3) m ngi ta vn hay gi l bt magi. MgCO3 l loi bt rn mn, nh c tc dng ht m rt tt. Khi tin hnh thi u, bn tay ca cc vn ng vin thng c nhiu m hi. iu i vi cc vn ng vin thi u th thao ht sc bt li. Khi c nhiu m hi lng bn tay s lm gim ma st khin cc vn ng vin s khng nm chc c cc dng c khi thi u. iu ny khng ch nh hng xu n thnh tch m cn gy nguy him khi trnh

din. MgCO3 c tc dng hp th m hi ng thi tng cng ma st gia bn tay v cc dng c th thao gip vn ng vin c th nm chc dng c v thc hin cc ng tc chun xc hn. Ngoi ra vi cc vn ng vin giu kinh nghim, h c th li dng khonh khc xoa bt lm gim bt tm l cng thng; sp xp li trnh t thc hin thao tc, n tp li cc yu lnh, chun b tt hn tm l thi u thc hin cc thao tc tt. p dng: y l mt trong nhng mo nh trong thi u th thao cng nh vn an ton trong thi u.Khi dy phn ng dng ca mui cacbonat (Tit 24 lp 11CB) gio vin c th k cho hc sinh nghe ng dng ca mui magie cacbonat thng qua cu chuyn trn.

VN 4: V sao t xng, cn th chy ht sch, cn khi t g, than li cn tro? Bi v so vi g v than th xng v cn l nhng hp cht hu c c thun khit cao. Khi t xng v cn chng s chy hon ton to thnh CO2 v hi H2O, tt c chng u bay vo khng kh. Xng tuy l hn hp nhiu hirocacbon, nhng chng l nhng cht d chy. V vy cho d trng thi hn hp nhng khi t u chy ht. Vi than v g th li khc. C hai vt liu u c nhng thnh phn rt phc tp. Nhng thnh phn ca chng nh xenluloz, bn xenluloz, g, nha l nhng hp cht hu c d chy v c th chy ht. Nhng g thng dng cn c cc khong vt. Nhng khong vt ny u khng chy c.V vy sau khi t chy g s cn li v to thnh tro. Than cng vy. Trong thnh phn than ngoi cacbon v cc hp cht hu c phc tp cn c cc khong l cc mui silicat. Nn so vi g khi t chy than cn cho nhiu tro hn. p dng: y l cu hi nhm kch thch t duy hc sinh. Hc sinh khng l g vi hin tng trn nhng gii thch th khng phi d. Gio vin c th nu vn trn sau khi dy xong mc Du m (Tit 53 lp 11CB) hay cui bi Ancol etylic(Tit 56-57 lp 11CB). VN 5: V sao sau nhng cn ging, khng kh tr nn trong lnh, mt m hn ? Sau nhng cn ma, nu do bc trn ng ph, ng rung, ngi ta cm thy khng kh trong lnh, sch s. S d nh vy l c hai nguyn nhn: Nc ma gt sch bi bn lm bu khng kh c trong sch. Trong cn ging xy ra phn ng to thnh ozon t oxi:

Ozon sinh ra l cht kh mu xanh nht, mi nng, c tnh oxi ha mnh. Ozon c tc dng ty trng v dit khun mnh. Khi nng ozon nh, ngi ta cm gic trong sch, ti mt. Do vy sau cn ma ging trong khng kh c ln t ozon lm cho khng kh trong sch, ti mt. p dng: y l mt hin tng t nhin khng xa l vi hc sinh. Mt s hc sinh cho rng y l iu hin nhin v sau cn ma tri li sng. Tuy nhin nhn di gc ha hc th ta c th gii thch

c r rng vn ny. Gio vin c th cp trong phn ng dng ca ozon hay t cu hi trn sau khi dy xong bi ging v Ozon ( Tit 50 lp 10 CB).

VN 6: V sao khi s dng my photocopy phi ch n vic thng gi ? Chng ta u bit khi my photocopy lm vic thng xy ra hin tng phng in cao p do c th sinh ra kh ozon theo phn ng:

Vi mt lng t ozon trong khng kh th c tc dng dit khun, dit vi trng. Nhng nu lng ozon li vt qua gii hn cho php s gy tn hi cho i no, ph hoi kh nng min dch bnh, gy mt tr nh, bin i nhim sc th, gy qui thai ph n mang thai, v.v..Thm ch ozon cn l cht gy ung th nn tc hi ca ozon khng th k ht c. Hin nhin l lng ozon do my photocopy sinh ra rt b nn nu ngu nhin m tip xc vi n cng cha c th gy nguy hi cho c th. Nhng nu tip xc vi ozon trong thi gian di v nu khng ch lm thng gi cn phng th do ozon tp hp nhiu trong phng n mc vt tiu chun an ton th s c nh hng n sc khe con ngi. Cho nn khi s dng my photocopy cn ch n vic thng gi cho phng my. p dng: Gio vin c th cp vn trn khi ni v tc hi ca ozon trong bi ging v Ozon (Tit 50 lp 10 CB). Sau bi hc hc sinh s bit c s nguy him khi photocopy ti liu v bit cch trnh c s nguy hi ny.
VN 7: V sao cho khng dnh khi chin rng thc n li khng b dnh cho? Nu dng cho bng gang, nhm thng chin c, trng khng kho s b dnh cho. Nhng nu dng cho khng dnh th thc n s khng dnh cho. Thc ra mt trong ca cho khng dnh ngi ta c tri mt lp hp cht cao phn t. l politetra floetylen (-CF2-CF2-)n c tn vinh l vua cht do thng gi l teflon. Politetra floetilen ch cha 2 nguyn t C v F nn lin kt vi nhau rt bn chc. Khi cho teflon vo axit v c hay axit H2SO4 m c, nc cng thy( hn hp HCl v HNO3 c), vo dung dch kim un si th teflon khng h bin cht. Dng teflon trng ln y cho khi un vi nc si khng h xy ra bt k tc dng no. Cc loi du n, mui, dm, cng xy ra hin tng g. Cho d khng cho du m m trc tip rn c, trng trong cho th cng khng xy ra hin tng g. Mt iu ch l khng nn t nng cho khng trn bp la v teflon nhit trn 250oC l bt u phn hy v thot ra cht c. Khi ra cho khng nn ch xt bng cc vt cng v c th gy tn hi cho lp chng dnh. p dng: Cho khng dnh hin nay c cc b ni tr s dng kh nhiu. Cng dng ca cho lm hi lng tt c cc u bp kh tnh. Nhng t ai hiu c v sao cho khng dnh li u vit n vy. Gio vin c th nu vn ny khi dy v ng dng flo (Tit 43 lp 10 CB) hoc bi Dn sut halogen (Tit 55 lp 11CB) cng nh lu hc sinh v cch s dng cho khng dnh. VN 8: V sao ru li lm mt mi tanh ca c? C tanh do trong c c trimetylamin (CH3)3N v imetylamin (CH3)2NH v metyl amin CH3NH2 l nhng cht c mi kh ngi. Khi chin c ta cho thm mt t ru c th ph hy c mi tanh c. V trimetylamin thng ln trn trong c nn ngi ta kh trc n ra. Nhng trong ru c cn, cn c th ha tan trimetylamin nn c th li c trimetylamin ra khi ch n. Khi chin c nhit cao c trimetylamin v cn u bay hi ht, nn ch mt lc sau mi tanh c s bay i ht.

Ngoi ra trong ru c mt t etylaxetat c mi d chu nn ru c tc dng thm mi thm rt tt. p dng: y l mt kinh nghim thng thy khi ch bin thc n lin quan n c. Gio vin cn gii thch cho hc sinh bit c c s ha hc ca kinh nghim trn. T gip cc em thy c nhng ng dng i thng ca ha hc nhm tng thm nim yu thch i vi mn ha hc. Gio vin c th a vo phn ng dng ca ancol trong bi Ancol (Tit 56-57 lp 11CB) hoc phn tnh cht chung ca amin trong bi Amin (Tit 6 lp 12) VN 9: Cc con s ghi trn chai bia nh 12o, 14o c ngha nh th no?

Trn th trng c by bn nhiu loi bia ng chai. Trn chai c nhn ghi 12o, 14o,C ngi hiu l s biu th hm lng ru tinh khit ca bia. Thc ra hiu nh vy l khng ng. S ghi trn chai bia khng biu th lng ru tinh khit ( ru) m biu th ng trong bia. Nguyn liu ch yu nu bia l i mch. Qua qu trnh ln men, tinh bt i mch chuyn ha thnh ng mch nha( l Mantoz - mt ng phn ca ng saccaroz). By gi i mch bin thnh dch men, sau ln men bin thnh bia. Khi i mch ln men s cho lng ln ng mantoz, ch c mt phn mantoz chuyn thnh ru, phn mantoz cn li vn tn ti trong bia. V vy hm lng ru trong bia kh thp. dinh dng ca bia cao hay thp c lin quan n lng ng. Trong qu trnh bia, nu trong 100ml dch ln men c 12g ng ngi ta biu din ng ln men l bia 12o. Do bia c 14o c gi tr dinh dng cao hn bia 12o. p dng: y l vn m mi ngi rt thng nhm gia ru v ng v nhng con s ghi trn nhng chai bia. Gio vin t cu hi trn sau khi dy xong bi Ancol (Tit 56-57 lp 11CB) hoc bi Saccaroz (Tit 23 lp 12).

VN 10: Gii thch hin tng: Khi cc cu th banh b au nm ln ln trn t th nhn vin y t ch cn dng bnh thuc phun vo ch b thng, sau cu th b thng ng ln tip tc thi u Khi cu th b thng, ch b thng s rt au n. Ngi cn b y t dng phng php lm lnh cc b bng cch phun cht lm lnh tc thi trn ch b thng. Cht lm lnh y l etyl clorua C2H5Cl hay gi l cloetan. C2H5Cl l hp cht hu c c tos l 12,3oC. nhit thng khi tng p sut s bin thnh cht lng. Khi phun C2H5Cl ln ch b thng, cc git etyl clorua tip xc vi da, nhit c th s lm etyl clorua si ln v bc hi rt nhanh. Qu trnh ny thu nhit mnh lm cho da b lnh ng cc b v t cng. V vy thn kinh cm gic khng truyn c au ln i no. Nh cu th khng c cm gic au. Do s ng cc b nn vt thng khng b chy mu. Ch l cloetan ch tm thi khng lm cho cu th cm gic au m khng c tc dng cha tr vt thng. p dng: y l cnh tng thng thy trong cc trn banh. Mi ngi c ngh l mt loi thuc tin nhng xt v phng din ha hc ch l mt cht c c tnh thu nhit mnh iu kin thng. Gio vin c th k cho hc sinh nghe v phn ng dng ca dn xut halogen trong bi Dn sut halogen (Tit 55 lp 11CB). VN 11: V sao cc cng vin, khch sn ln thng xy dng cc ging phun nc nhn to ? C l ai cng bit rng xy dng cc ging phun nc lm p cnh quan v mt m. Nhng xt v phng din ha hc th vic xy dng cc ging phun nc nhn to nhm mc ch l sinh ra ion m. Ngi ta chng minh, cc ion m sau khi c ngi hp th c th iu tit cng nng h thn kinh trung ng, tng sc min dch, cm gic d chu, tinh lc sung mn. Cc th nghim lm sng cng chng minh nng ion m trong khng kh c hiu qu cha bnh vim ph qun, hen, au u, mt ng, suy nhc thn kinh, V sao ion m trong khng kh c li cho sc khe? Theo cc chuyn gia y hc th cc t bo gy bnh thng tch in m, nu t bo trong c th tch in m, th do ion m cng tn y nhau nn vi trng gy bnh kh c th tn cng t bo. Ngoi ra ion m thng qua con ng h hp v phi c th xuyn qua ph nang nn c tc dng tng hp i vi c nng sinh l bo v sc khe. Trong phng c iu ha khng kh, phng s dng my tnh th nng ion m trong khng kh th rt thp, thm ch gn bng khng. Sng v lm vic trong iu kin ny trong mt thi gian di s cm thy tc th, tm thn bt an, d sinh bnh tt.

p dng: Gio vin c th k cho hc sinh nghe tc dng ca ion m i vi sc khe con ngi sau khi dy xong phn Ion m (Tit 22 lp 10 CB). Mc ch gip hc sinh hiu c vic xy dng cc ging nc phun c ngha nh th no n cnh quan cng nh bo v sc khe cng ng. Mt vn m t ai bit hay khng ch .

VN 12: Ti sao khi nu nc ging mt s vng lu ngy thy xut hin lp cn y m? Cch ty lp cn ny nh th no? Trong t nhin, nc mt s vng l nc cng tm thi - l nc c cha Ca(HCO3)2 v Mg(HCO3)2. Khi nu nc lu ngy th xy ra phng trnh ha hc: Ca(HCO3)2 CaCO3 + CO2 + H2O Mg(HCO3)2 MgCO3 + CO2 + H2O Do CaCO3 v MgCO3 l cht kt ta nn lu ngy s ng cn. ty lp cn ny th dng dung dch CH3COOH 5% cho vo m un si ngui khong mt m ri ra sch. p dng: Gio vin c th t cu hi trn ri dn dt cho hc sinh vo bi bi ging Nc cng (Tit 49 lp 12) hoc a vo phn cng c ton bi ging hc sinh vn dng kin thc hc gii thch. Mc ch l cung cp cho hc sinh mt s vn c trong i sng t c th gii thch c bn cht vn nhm kch thch s hng phn trong hc tp. y l hin tng m hc sinh c th quan st v thc hin c d dng. VN 13: V sao phn chua li lm sch nc ? Phn chua l mui sunfat kp ca nhm v kali dng tinh th ngm nc 24 phn t nc nn c cng thc ha hc l K2SO4.Al2(SO4)3.24H2O. Phn chua khng c, c v cht chua, t tan trong nc lnh nhng tan rt nhiu trong nc nng. Khi cho phn chua vo nc s phn li ra ion Al3+. Chnh ion Al3+ ny b thy phn theo phng trnh: Al3+ + 3H2O Al(OH)3 + 3H+ Kt qu to ra Al(OH)3 l cht kt ta dng keo nn khi khuy phn chua vo nc, n kt dnh cc ht t nh l lng trong nc c thnh ht t to hn, nng v chm xung lm trong nc. Nn trong dn gian c cu: Anh ng bc bc lm cao Phn chua em nh nc no cng trong Phn chua rt c ch cho vic x l nc c cc vng l c nc trong dng cho tm, gic. V cc phn chua trong v sng cho nn ng y cn gi l minh phn ( minh l trong trng, phn l phn). p dng: Gio vin c th t cu hi trn khi dy phn ng dng ca Mui nhm (Tit 51-52 lp 12).y l mt ng dng thng dng ca phn trong cuc sng. Qua bi hc hc sinh bit c nguyn l lm trong nc ca phn chua. VN 14: V sao khi m bnh nc ngt c ga li c nhiu bt kh thot ra ? Nc ngt khng khc nc ng my ch c khc l c thm kh cacbonic CO2. cc nh my sn xut nc ngt, ngi ta dng p lc ln p CO2 ha tan vo nc. Sau np vo bnh v ng kn li th thu c nc ngt. Khi bn m np bnh, p sut bn ngoi thp nn CO2 lp tc bay vo khng kh. V vy cc bt kh thot ra ging nh lc ta un nc si. V ma h ngi ta thng thch ung nc ngt p lnh. Khi ta ung nc ngt vo d dy, d dy v rut khng h hp th kh CO2. trong d dy nhit cao nn CO2 nhanh chng theo ng ming thot ra ngoi, nh vy n mang i bt mt nhit lng trong c th lm cho ngi ta c cm gic mt m, d chu. Ngoi ra CO2 c tc dng kch thch nh thnh d dy, tng cng vic tit dch v, gip nhiu cho tiu ha.

p dng: Hin tng c nhiu bt kh thot ra t bnh nc ngt c ga hay chai bia th chc hn hc sinh no cng bit. Nhng khi gii thch kh l kh g v c cng dng ra sao th khng t hc sinh bit c. Gio vin c th nu cu hi trn khi dy phn Cacbon ioxit VN 15: V sao khng nn nc vo axit sunfuric m c m ch c th axit sunfuric m c vo nc ? Trong bt k quuyn sch ha hc no cng ghi cu sau cnh tnh bn c: Trong bt k tnh hung no cng khng c nc vo axit sunfuric m c, m ch c t t axit sunfuric c vo nc. V sao vy ? Khi axit sunfuric gp nc th lp tc s c phn ng ha hc xy ra, ng thi s ta ra mt nhit lng ln. Axit sunfuric c ging nh du v nng hn trong nc. Nu bn cho nc vo axit, nc s ni trn b mt axit. Khi xy ra phn ng ha hc, nc si mnh lit v bn tung te gy nguy him. Tri li khi bn cho axit sunfuric vo nc th tnh hnh s khc: axit sunfuric c nng hn nc, nu cho t t axit vo nc, n s chm xung y nc, sau phn b u trong ton b dung dch. Nh vy khi c phn ng xy ra, nhit lng sinh ra c phn b u trong dung dch, nhit s tng t t khng lm cho nc si ln mt cch qu nhanh. Mt ch thm l khi pha long axit sunfuric bn lun lun nh l phi t t axit vo nc v khng nn pha trong cc bnh thy tinh. Bi v thy tinh s d v khi tng nhit khi pha. p dng: Vn an ton khi lm th nghim c t ln hng u trong nhng tit dy c s dng ha cht. c bit khi tip xc vi axit H2SO4 c th rt nguy him. Gio vin c th t cu hi trn cho hc sinh tr li v cch pha long axit H2SO4 khi dy phn tnh cht vt l ca axit sunfuric c trong bi Axit sunfuric (Tit 55-56 lp 10 CB). VN 16: V sao axit nitric HNO3 c li ph thng qun o ? Khi lm th nghim ha hc, nu qun o bn dnh phi axit nitric HNO3 c thng s b thng mt l; khi dng axit khng c, nhn bn ngoi th khng thy g, nhng sau khi phi kh bn s thy ngay l thng. Qun o chng ta mc thng ngy thng dt bng si bng, thnh phn ha hc ca si bng l xenluloz. Xenluloz khng tan trong nc v a s cc dung mi khc nhng d tan trong axit HNO3 c nn lm thng qun o. Khi b axit HNO3 long dnh vo qun o, tuy qun o khng b thng ngay, nhng khi qun o kh, nng axit HNO3 cng ngy cng c, cui cng s lm thng qun o. Ngoi ra, axit HNO3 long c th c tc dng ha hc vi xenluloz. p dng: Gio vin c th nu vn trn khi ni v tnh cht ha hc ca axit nitric trong bi Axit nitric( Tit 14-15 lp 11CB) hoc t cu hi sau khi dy xong bi Xenluloz ( Tit 25 lp 12) nhc nh hc sinh tht cn thn khi tip xc vi axit HNO3 c. VN 17: Cho , mi, dao u c lm t st. V sao cho li gin ? mi li do ? cn dao li sc ? Cho xo rau, mi v dao u lm t st. Th nhng loi st ch to chng li khng ging nhau. St dng lm cho l gang. Gang c tnh cht l rt gin. Trong cng nghip, ngi ta nu chy lng gang vo khun, gi l c gang Mi mc canh c ch to bng thp non. Thp non khng gin nh gang. Ngi ta thng dng ba rn, bin thp thnh cc vt c hnh dng khc nhau. Dao thi rau khng ch to t thp non m bng thp. Thp va do va dt mng c, c th rn, ct gt nn rt sc. p dng: Vn t st c th iu ch nhng vt dng c chc nng khc nhau c s dng rt rng ri trong cuc sng. Gii thch c iu ny i hi hc sinh phi bit c tnh cht ca st cng nh hp kim ca n. Gio vin c th cp trong bi Hp kim ca st ( Tit 61-62-63 lp 12). VN 18: Gii thch hin tng: Mt ni nhm mi mua v sng lp lnh bc, ch cn dng nu nc si, bn trong ni nhm, ch c nc bin thnh mu xm en ? Mi xem th c v l v ni nhm mi, ngoi nc ra th khng tip xc vi g khc, chng l nc li lm cho ni en ?

Bnh thng trng bn ngoi nc khng c vn g, thc t trong nc c ha tan nhiu cht, thng gp nht l cc mui canxi, magi v st. Cc ngun nc c th cha lng mui st t nhiu khc nhau, loi nc cha nhiu st l th phm lm cho ni nhm c mu en. V nhm c tnh kh mnh hn st nn nhm s y st ra khi mui ca n v thay th ion st, cn ion st b kh s bm vo b mt nhm, ni nhm s b en: hon thnh c iu trn phi c 3 iu kin: Lng mui st trong nc phi ln Thi gian un si phi lu Ni nhm phi l ni mi p dng: Gio vin c th nu hin tng trn dn nhp vo bi ging Nhm ( Tit 51 lp 12). Sau hc sinh da vo nhng kin thc hc gii thch hin tng ni nhm b en.

VN 19: Ti sao khng dng bnh thy tinh ng dung dch HF ? Tuy dung dch axit HF l mt axit yu nhng n c kh nng c bit l n mn thy tinh. Do thnh phn ch yu ca thy tinh l silic ioxit SiO2 nn khi cho dung dch HF v th c phn ng xy ra: SiO2 + 4HF SiF4 + 2H2O p dng: y l phn kin thc m bt k hc sinh no cng phi bit c sau khi hc bi Flo v hp cht ca n. Hc sinh bit gii thch v vn dng trong thc tin trnh vic dng bnh thy tinh ng dung dch HF. Gio vin c th hi hc sinh sau khi dy xong bi dy Flo (Tit 43 lp 10 CB) hay Hp cht silic(Tit 25 lp 11 CB). VN 20: Lm th no c th khc c thy tinh ? Mun khc thy tinh ngi ta nhng thy tinh vo sp nng chy, nhc ra cho ngui, dng vt nhn khc hnh nh cn khc nh lp sp mt i, ri nh dung dch HF vo th thy tinh s b n mn nhng ch lp sp b co i SiO2 + 4HF SiF4 + 2H2O Nu khng c dung dch HF th thay bng dung dch H2SO4 c v bt CaF2. Lm tng t nh trn nhng ta cho bt CaF2 vo ch cn khc,sau cho thm H2SO4 c vo v ly tm knh khc t trn ch cn khc. Sau mt thi gian, thy tinh cng s b n mn nhng ni co sp. CaF2 + 2H2SO4 CaSO4 + 2HF ( dng tm knh che li) Sau SiO2 + 4HF SiF4 + 2H2O

p dng: y l mt vn rt thc t khi m ngh khc thy tinh ang pht trin nc ta. Sau bi hc hc sinh khng nhng bit c phng php khc thy tinh m cn c th gii thch c vn ny. Thm ch y l c s cho vic hc ngh, khi gi nim am m hc tp, hc sinh c th t lm th nghim ny trong tit thc hnh. Gio vin c th lng vo bi Flo(Tit 43 lp 10 CB) khi dy phn tnh cht ha hc hoc gio vin nu vn trn dn dt vo bi ging Hp cht silic(Tit 25 lp 11 CB). VN 21: V sao go np li do ? Tinh bt l hn hp ca hai thnh phn: amiloz v amilopectin. Hai loi ny thng khng tch ri nhau c. Trong mi ht tinh bt, amilopectin l v bc nhn amiloz. Amiloz tan c trong nc cn amilopectin hu nh khng tan, trong nc nng amilopectin trng ln to thnh h. Tnh cht ny quyt nh n tnh do ca ht c tinh bt. Trong mi ht tinh bt, lng amilopectin chim 80%, amiloz chim khong 20% nn cm go t, ng t, bnh m thng c do bnh thng. Tinh bt trong go np, ng np cha lng amilopectin rt cao, khong 90% lm cho cm np, xi np, rt do, do n mc dnh. p dng: Vn trn l hin nhin trong i sng m bt k ai cng bit hin tng ny. Vn c th a vo trong khi dy bi Tinh bt( Tit 24 lp 12) vi mc ch gii thch ti sao go np li do. Gio vin c th trnh by vn ny trong vi pht khi t cu hi: V sao np li do? ri dn dt vo bi mi hoc gio vin xen vo bi ging khi trnh by phn cu to phn t tinh bt.

VN 22: Thuc chut l cht g m c th lm chut cht ? Ti sao nhng con chut sau khi n thuc chut li i tm nc ung. Vy thuc chut l g? Ci g lm cho chut cht? Nu sau khi n thuc m khng c nc ung th chut cht mau hay lu hn ? Thnh phn thuc chut l km photphua Zn3P2. Sau khi n, Zn3P2 b thy phn rt mnh, hm lng nc trong c th chut gim, n kht v i tm nc: Zn3P2 + 6H2O 3Zn(OH)2 + 2PH3 Chnh PH3 (photphin) git cht chut. Cng nhiu nc a vo c th chut PH3 thot ra nhiu chut cng nhanh cht. Nu khng c nc chut s cht lu hn. p dng: Vn dit chut ang c mi ngi quan tm v chut l con vt mang nhiu mm bnh truyn nhim cho con ngi v hay ph hoi ma mng. Thuc chut ang c dng vi mc ch trn. Nhng y l loi thuc rt c nn d nh hng n sc khe con ngi, v vy gio vin nn hng dn cho hc sinh bit c ch dit chut ca thuc chut nhm bit cch s dng an ton. Gio vin c th cp vn ny trong phn nu ng dng ca photpho hoc khi ly v d chng minh tnh oxi ha ca photpho th gio vin nn vit phng trnh photpho tc dng ca vi km, sau nu ng dng ca sn phm ( Zn3P2) trong bi Photpho ( Tit 16 lp 11CB).
VN 23: V sao khi cm b kh ngi ta thng cho vo ni cm mt mu than ci ? Do than ci xp c tnh hp ph nn hp ph mi kht ca cm lm cho cm mi kh. p dng: y l mo vt thng c dng khi khng may cm b kh. Gio vin c th nu hin tng trn khi dy phn tnh cht vt l hoc trong phn nu ng dng ca cacbon trong bi Cacbon( tit 23 lp 11CB)cho hc sinh suy ngh ri sau gio vin nhn xt v b sung.

VN 24: V sao ta khng th dp tt m chy ca cc kim loi mnh: K, Na, Mg, bng kh CO2 Do cc kim loi trn c tnh kh mnh nn vn chy c trong kh quyn CO2. Th d : 2Mg + CO2 2MgO + C Cacbon sinh ra li tip tc chy: C + O2 CO2 p dng: dp tt cc m chy thng thng ngi ta thng dng kh CO2. Tuy nhin mt s m chy c cc kim loi mnh th CO2 khng nhng khng dp tt m lm cho la chy thm gy thit hi nghim trng. y l phn ni dung m gio vin cn cung cp cho hc sinh bit khi cp n kh nng khng duy tr s chy ca kh CO2 phn Cacbon ioxit (Tit 24 lp 11CB) bit c vn dng trong cuc sng.

VN 25:V sao ta hay dng bc nh gi khi b bnh cm ? Khi b bnh cm, trong c th con ngi s tch t mt lng kh H2S tng i cao. Chnh lng H2S s lm cho c th mt mi. Khi ta dng Ag nh gi th Ag s tc dng vi kh H2S. Do , lng H2S trong c th gim v dn s ht bnh. Ming Ag sau khi nh gi s c mu en xm: 4Ag + 2H2S + O2 2Ag2S + 2H2O

(en) p dng: Hin tng nh gi c ng b ta s dng t rt xa xa cho n tn by gi cha bnh cm. Cch lm ny rt c c s khoa hc m mi ngi cn phi bit. Gio vin c th nu hin tng trn khi dy phn trng thi t nhin ca hiro sunfua ( Tit 53 lp 10 CB) cho hc sinh bit cch cha bnh dn gian ny. VN 26: V sao bnh bao thng rt xp v c mi khai ? Khi lm bnh bao ngi ta thng cho t bt n NH4HCO3 vo bt m. Khi nng bnh, NH4HCO3 phn hy thnh cc cht kh v hi thot ra nn lm cho bnh xp v n. NH4HCO3(r) NH3 + CO2 + H2O

Do kh NH3 sinh ra nn lm cho bnh bao c mi khai. p dng: Hin nay thng thng bnh bao vn cn trn bt n NH4HCO3 nn dn n c mi khai m khng phi hc sinh no cng gii thch c. Gio vin c th cp vn trn khi trnh by tnh cht km bn nhit ca mui amoni trong bi Mui amoni ( Tit 12-13 lp 11 CB). VN 27: V sao trong mt ngy hoa ph dung c th i mu ti 3 ln ?

Hoa ph dung i mu 3 ln trong ngy. Bui sng mu trng, bui tra mu pht hng, bui chiu mu hng m hn. Loi hoa, trc sau ch bin i thay nhau gia cc mu trng, hng, vng, da cam, . l s thay i ca cht caroten c trong thc vt. Caroten l mt loi sc t thng thy trong mi a hoa. Trong sa ng vt, trong cht bo cng c sc t ny nhng nhiu hn c l trong ca c rt ( cht mu vng da cam). Caroten l mt hirocacbon c cng thc phn t C40H56. p dng: y l mt hin tng thng gp trong t nhin. Gio vin a vn ny vo trong bi ging Tecpen ( Tit 57 lp 11NC) gii thiu cho hc sinh bit thm v ngun tecpen thin nhin nhm kch thch tnh t m ham hiu bit ca hc sinh.

VN 28: Loi c th n Khi bn b bnh au d dy cn phi chp X quang. Trc khi chp phim th bc s thng cho bn n mt th thc n dng h trng. Thnh phn ch yu ca thc n l mt loi BaSO4. Nguyn do l thy thuc chn on bnh au d dy cho ngi bnh thng phi chp X quang. Chp X quang i vi d dy khng d nh vi cc b phn xng ct, bi v t trng ca xng ln, tia X kh xuyn qua, trn phim chp c th lu li nhng hnh nh m cn t trng ca d dy v cc t chc xung quanh tng i mm nn nh chp khng r nt. Khi bnh nhn n xong, BaSO4 vo ti d dy th tin hnh chp X quang bi v BaSO4 ngn cn tia X rt tt. T Thy thuc c th chn on chnh xc tnh trng d dy. p dng: Gio vin c th a vo phn bi ging Mui sunfat ( Tit 55-56 lp 10 CB) khi k cho hc sinh bit thm mt s ng dng ca mui sunfat. VN 29: V sao c th xc nh tui th ca mt mnh g ? Cc nh kho c thng dng ng h cacbon xc nh xem tui th ca cc mnh g l bao nhiu. Hm lng trong kh quyn lun c cn bng khng i. trong kh quyn kt hp vi oxi m tn ti di dng kh . Thng qua qu trnh quang hp, kh ny b thc vt hp th to thnh tinh bt, xenluloz. Sau khi ng vt n thc vt, li chuyn vo c th ng vt. T l gia ( c tnh phng x) v ( mt ng v n nh) trong kh quyn cng nh trong thc vt, ng vt u bng nhau.Ch sau khi ng thc vt cht i, chng mi nh ch s chuyn i vt cht vi th gii bn ngoi, s cung ng cng s b ngng. Do khng ngng pht ra tia x nn hm lng ca s gim dn. Quy lut ca s gim l: C qua qung thi gian 5730 nm, th lng s gim i mt na. iu ny gi l chu k bn r ca cht ng v phng x. Do vy nu mun bit nin i ca ming g c th ch cn o hm lng ca mnh g l c th tnh ton ra.

p dng: y l mt trong nhng ng dng quan trng ca cc ng v phng x. Gio vin c th cung cp cho hc sinh bit cch tnh tui th cy ci da vo ng v trong bi ng v ( tit 4-5 lp 10 CB). VN 30: Ti sao nc my thng dng cc thnh ph li c mi kh clo ? Trong h thng nc my thnh ph, ngi ta cho vo mt lng nh kh clo vo c tc dng dit khun. Mt phn kh clo gy mi v mt phn tc dng vi nc:

Axit hipoclor HClO sinh ra c tnh oxi ha rt mnh nn c tc dng kh trng, st khun nc. p dng: Vn ny ang c s dng lm sch nc hin nay cc nh my nc cung cp nc cho cc thnh ph, th x, th trn. Gii thch c hin tng ny gip hc sinh hiu c vai tr v ng dng ca clo trong cuc sng m hc sinh c th kim nghim tht d dng. Gio vin c th t cu hi cho hc sinh suy ngh tr li trong phn ng dng ca clo trong bi Clo( Tit 38 lp 10 CB). VN 31: Ma tri l g? Ma tri thng xut hin u ? Trong xng ca ng vt lun c cha mt hm lng photpho. Khi c th ng vt cht i, n s phn hy mt phn thnh photphin PH3 v ln mt t iphotphin P2H4. Photphin khng t bc chy nhit thng. Khi un nng n 150oC th n mi chy c. Cn iphotphin P2H4 th t bc chy trong khng kh v ta nhit. Chnh lng nhit ta ra trong qu trnh ny lm cho photphin bc chy: 2PH3 + 4O2 P2O5 + 3H2O Qu trnh trn xy ra c ngy ln m nhng do ban ngy c cc tia sng ca mt tri nn ta khng quan st r nh vo ban m. Hin tng ma tri ch l mt qu trnh ha hc xy ra trong t nhin. Thng gp ma tri cc ngha a vo ban m. p dng: Vn ny c th c cp trong bi Photpho (Tit 16 lp 11CB) gii thch hin tng ma tri. y l mt hin tng t nhin ch khng phi l mt hin tng thn b no , trnh tnh trng m tn d oan, lm cho cuc sng thm lnh mnh. N 32: Ti sao phi n mui iot ? Trong c th con ngi c tn ti mt lng iot tp trung tuyn gip trng. ngi trng thnh lng iot ny khong 20-50mg. Hng ngy ta phi b sung lng iot cn thit cho c th bng cch n mui iot. It c trong mui n dng KI v KIO3. Nu lng iot khng cung cp th s dn n tuyn gip trng sng to thnh bu c, nng hn l n n, v sinh v cc chng bnh khc. p dng: Gio vin c th t cu hi trn khi kt thc bi ging Iot (Tit 44 lp 10 CB) nhm gip cho hc sinh hiu c ch li ca vic n mui iot v tuyn truyn cho cng ng. VN 33: Ti sao khi n cm nhai k s thy v ngt ? Cm cha mt lng ln tinh bt, khi n cm trong tuyn nc bt ca ngi c cc enzim. Khi nhai k cm trong nc bt s xy ra s thy phn mt phn tinh bt thnh mantoz v glucoz nn c v ngt: p dng: Gio vin c th cp vn trn phn ni dung phn ng thy phn ca tinh bt trong bi Tinh bt (Tit 24 lp 12) nhm cung cp cho hc sinh kin thc c bn ca s chuyn ha tinh bt trong khi n. Hc sinh cng c th kim nghim c trong khi n VN 34: cht ngt ? Lm th no bit di ging c kh c CO hoc khthin nhin CH4 khng c oxi trnh khi xung ging b

Trong cc ging su mt s vng ng bng thng c nhiu kh c CO v CH4 v thiu oxi. V mt l do no m ta xung ging th rt nguy him. c rt nhiu trng hp t vong do tro xung ging gp nhiu kh c v cht ngt do thiu oxi. iu tt nht l trnh phi xung ging, nu c xung th nn mang theo bnh th oxi. Trc khi xung ging cn th xem trong ging c nhiu kh c hay khng bng cch ct mt con vt nh g, vt ri th xung ging. Nu g, vt cht th chng t di ging c nhiu kh c.

p dng: y l hin tng hay xy ra vo ma kh. Mi ngi khng h bit c s nguy him khi xung ging su. Thc t l c nhiu ci cht thng tm xy ra m bo i nu trong thi gian qua. Gio vin cn a vo bi ging nhc nh hc sinh v mi ngi. Vn ny c th xen vo bi Hp cht ca cacbon(Tit 24 lp 11CB). VN 35: Hin tng to hang ng v thch nh vn quc gia Phong Nha - K Bng vi nhng hnh dng phong ph a dng c hnh thnh nh th no ? cc vng ni vi, thnh phn ch yu l CaCO3. Khi tri ma trong khng kh c CO2 to thnh mi trng axit nn lm tan c vi. Nhng git ma ri xung s bo mn thnh nhng hnh dng a dng: CaCO3 + CO2 + H2O <-> Ca(HCO3)2 Theo thi gian to thnh cc hang ng. Khi nc c cha Ca(HCO3)2 thay i v nhit v p sut nn khi git nc nh t t c cn bng: Ca(HCO3)2 <-> CaCO3 + CO2 + H2O Nh vy lp CaCO3 dn dn lu li ngy cng nhiu, dy to thnh nhng hnh th a dng. p dng: y l mt hin tng thng gp trong cc hang ng ni , c th l Phong Nha K Bng ( Qung Bnh). Hc sinh s bit c qu trnh hnh thnh cc hang ng vi nhng hnh dng phong ph l do thin nhin kin to da trn cc qu trnh bin i ha hc. Da vo tnh cht ca Canxi cacbonat gio vin c th cp vn trn bi Hp cht ca canxi(tit 48 lp 12). VN 36: Ca dao Vit Nam c cu: La chim lp l ngoi b H nghe ting sm pht c m ln Mang ngha ha hc g ? Cu ca dao c ngha l: Khi v la chim ang tr ng m c trn ma ro km theo sm chp th rt tt v cho nng sut cao. V sao vy ? Do trong khng kh c khong 80% Nit v 20 % oxi. Khi c sm chp( tia la in) th: 2N2 + O2 2NO Sau : Kh NO2 ha tan trong nc: HNO3 H+ + NO3(m) Nh c sm chp cc cn ma ging, mi nm trung bnh mi mu t c cung cp khong 6-7 kg nit. p dng: y l mt cu ca dao mang ngha thc tin rt thng gp trong i sng. y qu l mt kinh nghim c ng cha ta rt ra qua nhng thng nm canh tc nng nghip. Hc sinh cng d dng quan st kim nghim v gii thch c mt cch khoa hc v vn trn. Gio vin c th t cu hi trn khi trnh by phn chu trnh ca nit trong t nhin bi ging Axit HNO3 (Tit 14-15) hoc cp trong bi Phn m (Tit 18 lp 11 CB). N 37: V sao ngy nay khng dng xng pha ch ? 2NO + O2 2NO2 4NO2 + O2 + H2O 4HNO3

Xng pha ch c ngha l trong xng c pha thm mt t Tetraetyl ch (C2H5)4Pb, c tc dng lm tng kh nng chu nn ca nhin liu dn n tit kim khong 30% lng xng s dng. Nhng khi chy trong ng c th ch oxit sinh ra s bm vo cc ng x, thnh xilanh, nn thc t cn trn vo xng cht 1,2 - ibrometan CH2Br CH2Br ch oxit chuyn thnh mui PbBr2 d bay hi thot ra khi xilanh, ng x v thi vo khng kh gy nhim mi trng v nh hng nghim trng ti sc khe con ngi. T nhng iu gy hi trn m hin nay nc ta khng cn dng xng pha ch na. p dng: Hin nay nh nc ta nghim cm cc doanh nghip kinh doanh xng du s dng xng pha ch. hiu c v sao th khng t ngi hiu c vn ny. Thng qua ni dung Du m( Tit 53 lp 11CB) gio vin c th t cu hi ny cho hc sinh tho lun ri gii thch cho hc sinh bit c tc hi ca vic pha ch vo xng nhm nng cao thc bo v mi trng.

VN 38: Cu tc ng: Nc chy mn mang ngha ha hc g? Thnh phn ch yu ca l CaCO3. Trong khng kh c kh CO2 nn nc ha tan mt phn to thnh axit H2CO3. Do xy ra phn ng ha hc : CaCO3 + CO2 + H2O <-> Ca(HCO3)2 Khi nc chy cun theo Ca(HCO3)2, theo nguyn l dch chuyn cn bng th cn bng (*) s chuyn dch theo pha phi. Kt qu l sau mt thi gian nc lm cho b bo mn dn. p dng: Hin tng ny thng thy nhng phin c dng nc chy qua. Do hin tng xy ra chm nn phi tht s ch chng ta mi nhn ra iu ny. Hiu c iu ny gip hc sinh bit c dng khoa hc ca cu tc ng c t xa xa v lm cho ha hc tr nn rt gn gi hn trong cuc sng i thng. Gio vin c th nu vn ny phn Mui cacbonat (Tit 24 lp 11 CB) hoc Canxi cacbonat
VN 39: V sao trc khi luc rau mung cn cho thm mt t mui n NaCl ? Di p sut kh quyn 1atm th nc si 100oC. Nu cho thm mt t mui n vo nc th nhit si cao hn 100oC. Khi luc rau s mau mm, xanh v chn nhanh hn l luc bng nc khng. Thi gian rau chn nhanh nn t b mt vitamin. p dng: y l mt vn rt quen thuc m nu khng ch th hc sinh s khng bit. Hc sinh d dng lm th nghim ngay khi nu n. T gp phn to nn kinh nghim nu n cho hc sinh, rt thit thc trong cuc sng. Gio vin c th nu vn trn sau khi kt thc bi Clo (Tit 38 lp 10CB) hoc bi Cc hp cht ca natri (Tit 46 lp 12). VN 40: V sao cn c kh nng st khun ?

Cn l dung dch ru etylic (C2H5OH) c kh nng thm thu cao, c th xuyn qua mng t bo i su vo bn trong gy ng t protein lm cho t bo cht. Thc t l cn 75o c kh nng st trng l cao nht. Nu cn ln hn 75o th nng cn qu cao lm cho protein trn b mt vi khun ng cng nhanh hnh thnh lp v cng ngn khng cho cn thm vo bn trong nn vi khun khng cht. Nu nng nh hn 75o th hiu qu st trng km. p dng: Trong y t vic dng cn st khun trc khi tim v ra vt thng tr nn thng dng. Nhng gii thch c v sao cn c kh nng st khun th khng phi ai cng gii thch c. Trong bi ging, nu hc sinh c gio vin gii thch th s rt hng th v ha hc c nhng ng dng rt thc t v s thm yu ha hc. Gio vin c th cp phn ng dng trong bi Ancol (Tit 56-57 lp 11CB). VN 41: th nghim ? Sherlock Homes pht hin cch ly vn tay ca ti phm lu trn vt hin trng nh th no ch sau t pht

Ly mt trang giy sch, n mt u ngn tay ln trn mt giy ri nhc ra, sau em phn giy c du vn tay t i din vi mt ng nghim c cha cn it v dng n cn un nng phn y ng nghim. Khi xut hin lung kh mu tm bc ra t ng nghim, bn s thy trn phn giy trng( bnh thng khng nhn ra du vt g) dn dn hin ln du vn tay mu nu, r n tng nt. Nu bn n u ngn tay ln mt trang giy trng ri ct i, my thng sau mi em thc nghim nh trn th du vn tay vn hin ra r rng. Trn u ngn tay chng ta c du bo, du khong v m hi. Khi n ngn tay ln mt giy th nhng th s lu li trn mt giy, tuy mt thng rt kh nhn ra. Khi em t giy c vn tay t i din vi mt ming ng nghim cha cn it th do b un nng it thng hoa bc ln thnh kh mu tm ( ch l kh it rt c), m du bo, du khong v m hi l cc dung mi hu c m kh it d tan vo chng, to thnh mu nu trn cc vn tay lu li. Th l vn tay hin ra. p dng: y l mt ng dng quan trng ca iot trong ngnh iu tra ti phm. Gio vin c th cp phn tnh cht vt l trong bi Iot (Tit 44 lp 10 CB) hoc bi Lipit (cht bo)( Tit 18-19 lp 12). VN 42: V sao cc c s ng tu thng gn mt ming kim loi Km Zn pha sau ui tu ? Thn tu bin c ch to bng gang thp. Gang thp l hp kim ca st, cacbon v mt s nguyn t khc. i li trn bin, thn tu tip xc thng xuyn vi nc bin l dung dch cht in li nn st b n mn, gy h hng.

 bo v thn tu thng p dng bin php sn nhm khng cho gang thp ca thn tu tip xc trc tip vi nc bin. Nhng pha ui tu, do tc ng ca chn vt, nc b khuy ng mnh lit nn bin php sn l cha . Do m phi gn tm km vo ui tu. Khi s xy ra qu trnh n mn in ha. Km l kim loi hot ng hn st nn b n mn, cn st th khng b mt mt g. Sau mt thi gian ming km b n mn th s c thay th theo nh k. Vic ny va tn km hn nhiu so vi sa cha thn tu. p dng: S n mn kim loi c bit l n mn in ha hng nm gy tn tht tht nghim trng cho nn kinh t quc dn. Con ngi lun c gng tm ra nhng phng php chng n mn kim loi. Phng php in ha ( dng Zn) bo v v tu bin nh trn rt hiu qu v c ng dng rt rng ri. Gio vin c th nu vn sau khi dy xong bi n mn kim loi( Tit 39-40 lp 12) VN 43: Hiu ng nh knh l g ? Kh cacbonic CO2 trong kh quyn ch hp th mt phn nhng tia hng ngoi ( tc l nhng bc x nhit) ca Mt Tri v cho nhng tia c bc sng t 50000 n 100000 i qua d dng n mt t. Nhng nhng bc x nhit pht ra ngc li t mt t c bc sng trn 140000 b kh CO2 hp th mnh v pht tr li Tri t lm cho Tri t m ln. Theo tnh ton ca cc nh khoa hc th nu hm lng CO2 trong kh quyn tng ln gp i so vi hin ti th nhit mt t tng ln 4oC. V mt hp th bc x, lp CO2 trong kh quyn tng ng vi lp thy tinh ca cc nh knh dng trng cy, trng hoa x lnh. Do hin tng lm cho Tri t m ln bi kh CO2 c gi l hiu ng nh knh. p dng: Ngy nay hin tng Hiu ng nh knh tr thnh mt vn c nh hng mang tnh ton cu. Mc ch vn gip hc sinh bit c nguyn nhn v tc hi ca hiu ng nh knh nhm nng cao thc bo v mi trng. Gio vin c th t vn ny khi dy phn Cacbon ioxit (Tit 24 lp 11CB). cho hc sinh gii thch nhm gip cho hc sinh bit cch vn dng kin thc gii thch hin tng trong cuc sng. VN 44: Nc kh l g v c cng dng nh th no ? Nc kh (hay cn gi l tuyt cacbonic) c iu ch t kh CO2 hoc CO2 ha lng. y l cc tc nhn lnh th rn cung cp hi lnh bng cch bin i trng thi: kh thng hoa thnh hi, khng qua trng thi lng. CO2 lng, c bit l nc kh( khng c hi), c ng dng thch hp bo qun nhng sn phm k m v dng lm lnh ng thc phm. Dng kh lm lnh v bo qun gin tip cc sn phm c bao gi nhng c th dng lm lnh v bo qun trc tip. Chnh cht tc nhn lm lnh ny (CO2) lm c ch sng ca vi sinh vt, gi c v ngt-mu sc hoa qu. ng thi hn ch c tn hao khi lng t nhin ca sn phm do s bay hi t b mt sn phm v cc qu trnh ln men, phn hy. p dng: Bo qun thc phm bng cn kh l cch rt tt hin nay. Gio vin c th hi hc sinh v ng dng ca CO2 khi dy phn tnh cht vt l ca CO2 (Tit 24 lp 11CB). VN 45: Ti sao khi i gn cc sng, h bn vo ngy nng nng, ngi ta ngi thy mi khai ? Khi nc sng, h b nhim nng bi cc cht hu c giu m nh nc tiu, phn hu c, rc thi hu c th lng ur trong cc cht hu c ny sinh ra nhiu. Di tc dng ca men ureaza ca cc vi sinh vt, ur b phn hy tip thnh CO2 v amoniac NH3 theo phn ng: (NH2)2CO + H2O CO2 + 2NH3 NH3 sinh ra ha tan trong nc sng, h di dng mt cn bng ng: NH3 + H2O NH4+ + OHNH4+ + OH- ( pH < 7, nhit thp) NH3 + H2O ( pH > 7, nhit cao)

Nh vy khi tri nng ( nhit cao), NH3 sinh ra do cc phn ng phn hy ur cha trong nc s khng ha tan vo nc m b tch ra bay vo khng kh lm cho khng kh xung quanh sng, h c mi khai kh chu. p dng: y l hin tng thng gp quanh h, ao, nht l vo ma kh, nng nng. Gio vin c th nu vn trong bi ging Amoniac( Tit 12-13 lp 11CB) hay phn ur ( Tit 18 lp 11CB) nhm gii thch hin tng t nhin ny. VN 46: V sao cht Florua li bo v c rng ? Rng c bo v bi lp men cng, dy khong 2mm. Lp men ny l hp cht Ca5(PO4)3OH v c to thnh bng phn ng:

5Ca2+ + 3PO43- + OH- Ca5(PO4)3OH (1) Qu trnh to lp men ny l s bo v t nhin ca con ngi chng li bnh su rng. Sau cc ba n, vi khun trong ming tn cng cc thc n cn lu li trn rng to thnh cc axit hu c nh axit axetic v axit lactic. Thc n vi hm lng ng cao to iu kin tt cho vic sn sinh ra cc axit . Lng axit trong ming tng lm cho pH gim, lm cho phn ng sau xy ra: H+ + OH- H2O Khi nng OH- gim, theo nguyn l L-Sa-t-li-, cn bng (1) chuyn dch theo chiu nghch v men rng b mn, to iu kin cho su rng pht trin. Bin php tt nht phng su rng l n thc n t chua, t ng v nh rng sau khi n. Ngi ta thng trn vo thuc nh rng NaF hay SnF2, v ion F- to iu kin cho phn ng sau xy ra: 5Ca2+ + 3PO43- + F- Ca5(PO4)3F Hp cht Ca5(PO4)3F l men rng thay th mt phn Ca5(PO4)3OH nc ta, mt s ngi c thi quen n tru, vic ny rt tt cho vic to men rng theo phn ng (1), v trong tru c vi ti Ca(OH)2, cha cc ion Ca2+ v OH- lm cho cn bng (1) chuyn dch theo chiu thun. p dng: Vn su rng v phng nga su rng c mi ngi quan tm. Nhng t ai bit rng v sao rng b su v c ch phng nga nh th no. Hc sinh s rt t m v vn ny. Gio vin c th cp vn ny trong bi ging Khi nim v pH ( Tit 5 lp 11CB) hay ng dng ca flo ( Tit 43 lp 10CB) nhm gip cho hc sinh c thi quen bo v rng bng cch nh rng sau cc ba n.