ECF 390 II.

STAJ DERSNDE RENLMES GEREKEN HUSUSLAR

1.REETE KARILANMASINDA VE KAYITLANMASINDA DKKAT EDLECEK HUSUSLAR:
Eczaclk hasta-doktor-eczac geninde gerekleen bir olgu olup doktorun hastaya vermi olduu reetenin eczac tarafndan dzgn olarak karlanp, hasta saln en st seviyede dnecek ekilde kontrol edilmeli hastaya ait bilgiler usulne uygun bir ekilde kaytlandrlmaldr. Eczane eczacs,birinci derecede salk eleman olup, reeteyi yazan hekim ve reetede ad yazan hasta kim olursa olsun, cinsiyeti, dil, din ve rk ayrm yapmakszn, ilac hazrlama konusunda mmkn olan dikkati gsteren,kamu grevi ve hizmeti sunan,ilacn retiminden tketimine kadar her aamada yetkili olan ve yeterli akademik eitime sahip kiidir. Reete bir btn olarak deerlendirilmelidir.Reete karl ilalar hazrlamadan nce, reetede bulunmas gereken hususlar kontrol edilir. Reete sa st kesinde hasta ad, protokol numaras, tarih; sol alt kesinde doktorun ad, diploma numaras ve bitiminde doktorun imzas bulunmaldr. Reetede herhangi bir konuda sonradan yapma deiiklikler, reetede kullanlan kalemin deimesi gibi durumlarda mutlaka doktorun ayrca imza ve kaesi aranmal, eer bu art gereklememi ise reete ilk yazl ekliyle karlanmaldr. Baz zel durumlarda hekimin reeteye yazd ila eczanede bulunmayabilir. Byle bir durum gerekletiinde ayn etken maddeyi ayn miktarda ieren, ayn farmastik ekildeki baka bir fabrika tarafndan retilmi olan baka isimli bir ila edeer olarak reetede yazan ilacn yerine verilebilir. Bu durum, tedavi giderleri kurumlar tarafndan karlanacak hastalarn reetelerinde de kurum tarafndan bildirildii ekliyle edeer ilalar arasnda en ucuz olan tercih etmek eklinde tezahr eder. Reetede bir hata ya da pheli bir durum var ise mutlaka reeteyi yazan hekimle temasa geilmeli ve ancak tm endie verici durumlar ortadan kalkt taktirde reete karlanmaldr. Reetede bulunan ilalarn aktif madde miktarlar ve ambalaj ekilleri belirtilmemi ise, belirtilmeyen nicelik, piyasada bulunan en kk miktar olarak kabul edilerek reete yle karlanmaldr. Eczac, ilalarn kullanm ekillerini hastaya aklamaktan ve anladndan emin olarak ilalar teslim etmekle sorumludur. Bu aklamay yaparken hastann sosyokltrel yapsn da dikkate alarak hastay skmadan, gerekiyorsa ayrntlara girerek hibir tereddde mahal vermeyecek ekilde hastann bilgilendirilmesi vazifesini yerine getirmelidir. 1

Hasta kulland ilatan mmkn olduu kadar abuk sonu almak ister. Hastaya etiketin zerindeki dozun almamas gerektii anlatlmaldr. Ayrca gerekli durumlarda "KULLANMADAN NCE ALKALAYINIZ" etiketi de hastann, ilacn stnde yzen veya dibe km halde madde ieren bir preparat kullanmasn nler. Hastann ilac yerinde ve zamannda kullanmas da ok nemlidir. Rektal olarak kullanlacak bir supozituvar yutmas veya iilecek bir posyon ile friksiyon yapmas, uyku getirecek veya dikkat datacak bir ilac sabah almas, sindirim dzenleyici bir ilac yemekten sonra almas vb. gibi hatalar yapmamas iin hasta uyarlmaldr. Tm bu hususlara dikkat edilerek hazrlanan reete, fiyatlandrlp reete kayt defterine kaydedilir ve eczane kaesi ile damgalandrlarak hastaya iade edilir veya iade edilemeyecek gruptan ise ilemleri yaplmak zere eczanede bekletilir. lalar hazrlarken bir dalgnlk yapmamaya zellikle dikkat edilmelidir. Bu nedenle ilac raftan alrken, hastaya kullanm anlatlrken ve teslim edilmek zere paketlenirken azami dikkat gsterilmelidir.

2.

Reete hazrlanmasnda (majistral reeteler) dikkat edilecek hususlar:

Usulne uygun biimde dzenlenen reeteler karlnda eczanede hazrlanan deiik farmastik ekillerdeki ila tipine majistral ila denir. Majistral preperat hazrlanrken eczac ok dikkatli olmaldr, kendini tamamen yapt ie vermelidir. Preperat hazrlarken sadece becerisini kullanmayp, becerisini yannda bilgisini de kullanp preperatn en iyi ekilde hazrlamaldr. Majistral preparat yapmna balamadan evvel formlde adlar geen maddelerin zellikleri incelenir. Birlikte kullanlmalar halinde istenmeyen bir durum meydana gelmesi beklenen hallerde yani maddeler aras bir geimsizlik ya da benzeri bir durum olmas halinde eczac mesleki bilgisini kullanarak durumu dzeltmeye alr. Ancak durumun dzelmesinin mmkn olmad hallerde reeteyi yazan hekimle temasa geerek formlde deiiklik yapma yoluna gider. Reetede yazlan maddelerden birinin yada birden fazlasnn terapotik snrlar stnde olmas, yani maksimal dozun almas halinde mutlaka hekimle temas salanmal ve bunun sonucunda ya normal dozda hazrlanarak bu durum reetenin bir kenarna belirtilip imzalanmal ya da doz am olan maddenin alt doktor tarafndan el yazs ile belirtilip imzalanmas artyla reetede yazd ekliyle hazrlanmaldr. 2

Formldeki maddelerin dozlar zerinde ok dikkatli olmak gerekir. ocuk reetelerinde ve T.K. deki B ve C cetvelindeki maddeleri ieren formllerin olduu reetelerde maddelerin dozlarnda ok dikkatli olmak gerekir.Hekim tarafndan szl olarak yapnz denilse bile yaplamaz. Formlasyon yapmnda bastan sona temiz ve dzenli allmaldr. Tartm yaplmas gerektiinde terazinin dengesinden emin olunduktan sonra, yeni tartm katlar konulup vezinlerin temizliinden emin olunarak tartma balanmal, tartm bittikten sonra kullanlm tartm katlar atlp, vezinler zaman kaybetmeden dikkatlice yerlerine konmaldr. Vezinlerin d etkenlerden korunmas; ayarl arlklarnn oksitlenme ya da fiziksel kirlenme gibi nedenlerle deimemesi asndan son derece nemlidir. Laboratuarda allrken formldeki maddelerin zellikleri dikkate alnarak kullanlacak malzemelerin seiminde isabetli olunmaldr. Kullanlacak malzeme tahrip gc yksek bir madde ya da boyayc bir madde ise tartm kad yerine saat cam kullanlmal; metallerle geimsizlii olan iyot gibi maddelerle allrken de metal spatl yerine porselen spatl tercih edilmelidir. Ak alevde patlama ya da parlama gsterebilecek maddeler ieren formllerdeki stma ilemleri iin scak su banyosu tercih edilmelidir. Kefelerde kullanlan katlar przsz olmal veya kadn parlak yznn ste gelmesine dikkat edilmelidir. Madde kavanozlar, tartm iin ilerinden alnacak madde alnp tartldktan hemen sonra yerlerine kaldrlmal, kapaklar kapal tutulmal ve iinde spatl gibi malzemeler unutulmamaldr.Bu ekilde, nemli ounluu beyaz toz yada granl eklinde maddelerin bir dalgnlk sonucu kartrlmas ya da iki defa kullanlmas olasl olan kimyasal ortadan kaldrlr. Sv maddelerin bulunduu ielerde de etiketin kirlenmemesi asndan uygun ekilde tutulmasna zen gsterilmelidir. Tartma, formldeki en kk miktarda olan madde ile balanr. zellikle toz halinde karmlar hazrlanrken, havana konulan ilk madde miktar kadar dier maddelerden de ilavelerle homojen karmlar elde edilmeye allmaldr. Havanda alma esnasnda havan eli daireler izilerek en verimli tme ve kartrma hedeflenir. Hazrlanan preparat solsyon tipi bir preparat ise mutlaka szge kadndan szlerek berrak olduundan emin olunduktan sonra ielenmelidir. Ancak iinde eterik ya bulunan solsyonlar ya eterik ya konma aamasndan hemen nce szlmeli, ya da szme ilemi iin suzge kadndan baka bir szcden geirilmelidirler. Sspansiyon tipi preparatlar ise mutlaka szlmeden ielenmelidirler. nk sspansiyonlar, ilerinde asl halde znmemi kat maddeler 3

bulunduran iki fazl sistemlerdir. Szme yapld taktirde bu kat asntlar szge kadnda kalacandan szme ilemi yaplmadan ielenir. Bu preparatlarn etiketlerine KULLANMADAN NCE ALKALAYINIZ eklinde bir uyar konulur. Bylelikle kullanm esnasnda asnt olan maddenin de homojen olarak dalm salanr.

Preparatn ambalajlanmas iin en uygun ambalaj malzemeleri seilmeli, hastann kullanm asndan zorluk oluturacak ekildeki malzemeden kanlmal ve kullanm srasnda hastann glk ekmemesi iin gereken her eyi yapmaldr. Preparatn gerek yaplma sresini hastaya bildirmekten kanlmamaldr. Hazrlanm olan majistrali scak scak hastaya vermek ya da gerek yaplma sresini uzunmu gibi gstermeye almak uygun deildir. Preperatm dahilen kullanlmas halinde beyaz etiket yaptrlr. Dahilen kullanlan preperatlar azdan alnan ve kanda konsantrasyon ykselterek etki gsterenlerdir. Haricen kullanlanlara ise krmz etiket yaptrlr. Btn gz, kulak, burun damlalar, cilt zerinden kullanlan losyon ve pomatlar, vaginal ve rektal yoldan kullanlanlar, enjektable preperatlar, az ii hastalklarn da kullanlan kollituarlar, gargaralar ve ampuanlar haricen kullanlanlardandr. Majistral preparatlar Salk Bakanlnn eczaclar iin ngrd majistral fiyat tarifesine gre fiyatlandrlrlar ve ila reete kayt defterine kaydedilir. Preparatn etiketi dikkatle tayin edilip (krmz veya beyaz), zerine dzgn bir yaz ve itina ile (mmknse daktilo ile) hastann ad, soyad, cinsiyeti, doktorun ad, reete kayt numaras, tarihi ve ilacn kullanl ekli yazlmaldr. Hazrlanan reete eczanenin mhr ile mhrlenmelidir.

3. Reete lemlerinde Kullanlan Bilgisayar Programlar:

Eczanelerde reete ilemleri iin kullanlan iki adet program bulunmaktadr. Bunlar, Farmakom ve RxMediaPharmadr.

RxMediaPharma: T.C. Salk Bakanl birinci basamaa ynelik tan ve tedavi rehberleri, zehirlenmeler tan ve rehberleri, etken madde ve mstahzar entegrasyonu, besin-ila etkilemeleri raporu karekod destei salar. Kamu fiyatlar ile geniletilmi ileri tarihli fiyat uygulamas, edeer ila uygulamasna giren mstahzarlarn edeer gruplarnda tarihe gre deiimlerin analizi, mstahzarlarn gemi, gncel ve gelecek fiyat ve kamu fiyat bilgileri, ara rn statsne tabi mstahzar tanmlamalar, reetelerin besin-ila etkilemesine gre
4

analizi, mstahzarlarn Salk Uygulama Teblii bilgilerine direkt ulam ve ruhsat, izin belgelerinin iptal tarih bilgileri, mstahzar, etken madde ve yardmc maddeler iin ses benzeimi ile arama gibi olanaklar mevcuttur.

Farmakom: Bu program ile; kurum, depo, banka, eczane, ve dier alan kurumlar zerinde ilemler yaplabilir. Cari hareketler takip edilebilir. demeler ve ortalama vade hesab yaplabilir. Kurumlarn internet sayfalarna eriilebilir ve mail yollanabilir. rnlerin fiyatlar gncellenebilir, yeni kan rnler eklenebilir, fiyatlar, fiyat geerlilik tarihi veya barkodlar yanl olan ilalarn bilgileri dzeltilebilir. Program internet zerinden gncellenebilir. Kullanclar tanmlanabilir ve ifre ile eriim haklar deitirilebilir, kullanclar silinebilir. Kurumlara yaplan reeteler, kurumlarn istedii ekilde faturalanr. Toplu ya da tek fatura kesilebilir, kt alnabilir. Tm ilemlerin listesi grlebilir. Belirlenen tarih aralnda otomatik yedekleme yaplabilir. Sat bilgileri baka bilgisayarlara aktarlabilir. rn kartlarndan bilgi alnabilir, deitirilebilir. 4. Bilgisayar Ortamnda Reete Kayd lemleri:
SGK ile anlamas bulunan eczaneler, internet eriimi zerinden eczanelere zel olan ifreleri ile giri yaptktan sonra gelen reeteyi girmek iin reete giri dmesine baslr. Kurum ksmnda, reete sahibinin bal olduu kurum seilir. Emekli sicil no., karne no., T.C. kimlik no., hastane no., reete tarihi, reete sayfa no., tehis, ila alm tarihi girilir. Kullanlacak ilacn barkodu sisteme girilip adet ve doz girii yaplarak ekle komutu verilir.Hastann raporu yoksa kaydet komutu verilir. Hastann raporu var ise kaydet tuuna bamadan nce raporlu reete kutucuu iaretlenir ve kaydet tuuna baslr. Ekrana gelen mavi pencereden, ilacn yanndaki rapor tehisinin bitiminin sonunda yer alan OK tklandktan sonra ekranda o ilacn muaf kapsamnda deerlendirildii tm kaydedilmi ilalar rapor bilgileri gelir. Bu bilgilerden doru olan rapor no., balang ve bitim kaydna devam et tuu tklanarak ileme devam edilir. Gelen reete giri ekranndaki tedavi emas istenen ilalar iin tedavi emas giri tuu tklanarak rapordaki tedavi emasnn deimesi durumunda tedavi emas deiimi tuu tklanarak yeni tedavi emas girilir ve tedavi emas deiimine onay verilir ve ilem kaydedilir. Reete ekran tekrar alr ve reete giri ilemi bitirilir.

5. Trk Farmakopesinin kullanlmas:

Trk farmakopesi; maddelerin monografilerini (reaksiyonlarn, kullanm ekillerini, dozlarn, nemli fiziksel ve kimyasal zelliklerini, geimsiz olduu maddeleri), baz preparatlarn hazrlanlarn ve saklama 5

artlarn belirten resmi bir kaynak kitaptr. Salk bakanl ve ilgili kurulular tarafndan titiz bir aratrma sonucu hazrlanr ve ancak bakanlar kurulu tarafndan onay verildikten sonra kullanlmaya balanr. Gnmzde kullanlan Trk Farmakopesi 17.3.926 tarihli ve 324 numral ceride-i resmiyeyle mntresir: 3.3.1926 tarih ve 767 numaral trk kodeksi hakkndaki kanuna gre hazrlanarak Aralk 1974te yrrle giren TF 1974 isimli farmakopedir. Ayrca Trk Farmakopesinde aada belirtilen zeyiller hakknda da geni aklamalar bulunmaktadr. Bunlarn byk ounluu gnmzde kullanlan yntemler olmalar nedeniyle nemlidirler. Zeyil 1 Zeyil 2 Zeyil 3 Zeyil 4 Zeyil 5 snrlarnn Zeyil 6 Zeyil 7 Zeyil 8 Zeyil 9 Zeyil 10 Zeyil 11 Zeyil 12 Zeyil 13 Zeyil 14 Zeyil 15 Zeyil 16 Zeyil 17 Zeyil 18 Zeyil 19 Zeyil 20 Zeyil 21 Zeyil 22 Zeyil 23 Zeyil 24 Zeyil 25 Zeyil 26 Zeyil 27 Zeyil 28 : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Reaktifler test solsyonlar. Volmetrik tayinler, kullanlan solsyonlar. ndikatrler, PH snrlar ve renk deiiklikleri. Dansite mililitrede arlk, spesifik arlk tayini. Erime snrlar, erime derecesi, donma derecesi ve kaynama Optik evirme ve spesifik evirmenin tayini. Retraksiyon indeksinin tayini. Spektrofotometri, kolorimetri. Trbidimetri ve nefelometri. Fluorometri. Diren tayin cihaznn ayarlanmas. Farmakapode bulunan maddelerin tanma reaksiyonlar. Klorrlerin snr testi. Slfatlarn snr testi. Demir snr testi. Arsenik snr testi. Ar metaller snr testi. Tampon solsyonlar ve pHnn tayini. Kalsiyumun bisodyum edetat ile tayini. Azot miktar tayini. Asitlik derecesinin tayini. yot indexinin tayini. Sabunlama indeksinin tayini. Sabunlamayan ksmlarn tayini. Droglarda kl miktarnn ve yabanc organik maddelerin tayini. Kl miktarnn tayini. Metoksil miktarnn tayini. Karl Fischer metodu ile su tayini. 6

Zeyil 29 : Kan ekeri miktarnn tayini. Zeyil 30 : Kromotografi. Zeyil 31 : nslin injeksiyon mahlul ve inslin inko-protamin injeksiyon preparasyonunda inko miktarnn tayini. Zeyil 32 : nslin-inko sspansiyonunda inko miktarnn tayini. Zeyil 33 : zotonik ve isoosmik solsyonlar. Zeyil 34 : Tiyamin hidroklorrn fluorometrik miktar tayini. Zeyil 35 : njeksiyonluk preparasyonlar iin kullanlan cam kaplarn muayenesi. Zeyil 36 : Mahlllerde berraklk muayenesi ve injeksiyonluk mahlllerde muallak madde aranmas. Zeyil 37 : Pirojen testi. Zeyil 38 : Sterilitre testi. Zeyil 39 : Streptomisinin sterilite testi. Zeyil 40 : Anormal toksisite yokluuna ait testler. Zeyil 41 : Diner kaprolde anormal toksisite yokluu testi. Zeyil 42 : Heparin aktivitesinin tayini. Zeyil 43 : Antibiyotiklerin biyolojik miktar tayini. Zeyil 44 : Vitamin Ann miktar tayini. Zeyil 45 : Vitamin Dnin biyolojik miktar tayini. Zeyil 46 : nslin preparasyonlarnn biyolojik miktar tayini. Zeyil 47 : Eski tberklinin biyolojik miktar tayini. Zeyil 48 : Dijital yapra ve standardize edilmi dijital yapra tozunun biyolojik miktar tayini. Zeyil 49 : Oksitosik, pressor antidiretik aktivitenin tayini. Zeyil 50 : Koryonik gonadotropinin biyolojik miktar tayini. Zeyil 51 : Serik gonadortropinin biyolojik miktar tayini. Zeyil 52 : nslin etkisinin uzatlmas testi. Zeyil 53 : Toplam kat ksmn tayini. Zeyil 54 : Tozlar ve elekler. Zeyil 55 : Arlk ve ller. Zeyil 56 : Farmastik preparasyonlarda etanol miktarnn tayini. Zeyil 57 : Elementlerin simgeleri ve atom arlklar. Zeyil 58 : Mutat ve maximum dozlar cetveli.

6.

Majistral Tarifenin Kullanlmas:

Majistral tarife, majistral preparatlarn fiyatlandrlmasnda bavurulan kaynak kitapktr. Salk Bakanl tarafndan hazrlanp datm yaplan bu kitapta A cetveli B cetveli ve C cetveli olmak zere 3 ksm vardr. 7

A cetvelinde meslek hakk iin fiyatlandrma, B cetvelinde hammaddelerin fiyatlandrlmas ve C cetvelinde ise ambalaj maddelerinin fiyatlandrlmas yazldr. Yaplan majistral preparatlarn zelliklerine (toz, sv, scakta hazrlanan v.b.) gre bu kitapktan yararlanlarak fiyat belirlenir. Fiyatlandrma iin preparat hazrlandktan sonra Majistral terifenin A cetvelinden balanarak, hazrlanan majistralin cinsine gre izlenecek yol seilir, bu cetvelde eczacnn hangi tip preparatlar iin ne kadar meslek hakk alaca bellidir. Bu ksmda belirtilen fiyatlara daha sonra B cetvelinde bulunan fiyatlar esas alnarak hammaddelerin fiyatlar eklenir ve son olarak da ambalaj maddesinin fiyatnn eklenmesi ile KDV matrah olarak kullanlacak toplam tutar hesaplanr. Bu tutar zerinden gerekli KDV oran da eklenerek fiyatlandrma tamamlanm olur. Dikkat edilmesi gereken nemli bir nokta da, eer majistral reetede hammadde olarak kullanlan bir mstahzar var ise, bunun fiyatlandrlmasnda mstahzarn KDVsiz fiyatnn B cetvelindeki dier fiyatlara eklenerek ayn rnden iki defa KDV alnmamasdr. 7. Uyuturucu ilalar, bir uyuturucu reetesinin karlanmasnda ve kaytlanmasnda dikkat edilecek hususlar: Uyuturucular; opium alkaloidi olan morfin ve morfin benzeri etki gsteren yar sentetik ya da sentetik dier maddeleri ieren, kuvvetli analjezik etkilerini tamamen Santral Sinir Sistemi zerindeki aktiviteleri sebebi ile gsteren ve hepsinde az veya ok bamllk yapma potansiyeli mevcut olan ila grubudurlar. Bu ilalar bamllk yapma potansiyeline haiz olduklarndan kontrole tabi ilalardr. Ecza depolar ve bazlar da Salk Bakanlndan alnacak izin ile Toprak Mahslleri Ofisinden eczacnn bizzat bavurusu ile temin edilirler. Eczaneye giren Narkotikler, bu ila grubuna ait kayt defterinin giri ksmna giri tarihi ve adeti ile kaydedilir. Daha sonra da ayn numara ile uyuturucu maddelere ait kayt defterinin sarfiyat blmne ikinci kez kaydedilir. Bu gruptan olan ilalar yalnz balarna normal reeteye yazlamazlar. Salk Bakanl tarafndan karlan ve otokopili 3 suret olarak hazrlanan, seri numaral, krmz renkli reetelere de yazlmalar gerekir. Yazl kural bir haftalk maksimal dozun yarsn gemeyecek kadar olabilir. Bu grup ilalar reeteleyen hekim, sz edilen krmz reetenin bir nshasn ayrarak iki nshay hastaya verir. Eczane gelen reeteyi ncelikle normal reete kayt defterine renkli kalemle iledikten sonra, Uyuturucu maddelere ait kayt defterine de iler. Gelen iki nshann bir tanesini mteakip ayn ilk on gn il salk mdrlne gndermek zere bekletir, ikinci sureti ise hasta bir kuruma bal ise kuruma fatura eder, byle bir kurum yok ise be sene sreyle eczanede muhafaza eder. 8

Eczanedeki uyuturucu maddeler dier ilalarn aksine normal raflarda bulunamazlar. Bunlarn saklanmas iin eczanede anahtarnn mesul eczacda bulunduu kilitli dolap olmas gerekmektedir. Eczanelerde bulunan krmz reeteye tabi ilalar unlardr: Alfentanyl Ampul Aspesmil damla Beta Ampul Cardiazol dicodide Cocainli mstahzarlar Dicodid Dilavdide tablet Dolantin ampul Fucadol tablet Fentanyl Fenetilin Heptadol ampul, tablet, supp. Jetrium ampul, tablet, supp. Morfin 0,01 ampul Morfin 0,02 ampul Pantopan solsyon Pethidin tablet Poudre opium Ritalin tablet Rohypnol tablet, ampul Sedella ampul Sosegon tablet, ampul Teinture Dopium Thalamonal ampul Ticarda damla Ticarda tablet

8. Reetesiz verilebilen ilalar:

Reetesiz verilebilen ilalar, hastann doktora gitmeden eczaneden alabilecei, ancak hastann kullanmasnda herhangi bir saknca bulunmayan ilalardr. Vitamin ve mineral eksikliini gideren ilalar, doal bitkisel ilalar, diyet iin eker ihtiyacn karlayan ilalar, souk algnlnda hastalarn daha nceki deneyimlerine bal olarak doktora tekrar gitmeye gerek duymad durumlarda alnan boaz pastilleri ve eitli antiseptik ilalar reetesiz verilebilen ilalarn balcalardr.

9. Reetesinin eczanede alkonulmas gereken ilalar:

Krmz reeteye tabi olan uyuturucu ilalar ve yeil reeteye tabi olan psikotrop ilalarn reeteleri eczanede saklanmaldr. Bu tr ilalarn reeteleri 3 suret ve otokopili olur. Bu grup ilalar reeteleyen doktor, yazd reetenin bir kopyasn kendisi alr. Hasta, dier iki suret ile eczaneye gelir. Eczac reeteyi normal reete kayt defterine ve daha sonra da uyuturucu veya psikotrop ilalara ait kayt defterine kaydettikten sonra, birinci suretini mteakip ayn ilk on gn l Salk Mdrlne gndermek zere bekletir, dier sureti ise hastann bal olduu kuruma fatura eder. Byle bir kurum olmamas halinde 5 yl boyunca eczanede muhafaza eder. 9

10. Zehirli ve ayr bulundurulacak ilalar:

Eczanede bulunan btn zehirli maddeler, kilitli bir dolapta muhafaza edilir, bu maddeler T.K.nin B Cetvelinde kaytldr. Bu maddelerin konulduu dolaplar krmz boyal ve zerinde "iddetli zehir" veya "toxique" yazl olmaldr. Maddelerden toz olanlar cam kapakl geni azl kavanozlarda, sv olanlar da cam kapakl ielerde muhafaza edilirler. Kavanoz veya ieler zerinde beyaz zemin zerine krmz yaz ile isimleri yazlm etiketler bulunmaldr. Ayrca her kavanoz veya ie zerinde "iddetli zehir "veya "toxique" ibaresi bulunan etiketler de yaptrlm olmaldr. Ayr bulundurulacak maddeler ise T.K.nin C cetvelinde kaytldr. Bu maddelerin konulduu dolap ise zeri yeil boyal ve zerinde "ayr bulundurulacak" veya "aseparer" yazl olmaldr. Madde kavanozlar veya ieler cam kapakl olup, zerine beyaz zemin zerine yeil yazyla isimleri yazlm olmaldr. Ayrca zerine "ayr bulundurulacak" veya "aseparer" ibaresi bulunan etiketler de yaptrlm olmaldr.

10

B Cetveli (toxic) :
-Acidum arsenicosum -Hyoscyami folium -Adrenalinum -Liquor kalii arsenitis -Aethylmorphini hydrochloridum -Lobelini hydrochloridum -Apomorphini hydrochloridum -Morphini Hydrochloridum -Arecolini hydrochloridum -Natrii arsenas -Atropini sulfas -Natrii methylarsinas -Belladonae folium -Neosalvarsan -Bromoformium -Nitroglycerinum solutum -Bromum -Oleum phosphoratum -Cantharis -Opium -Chloroformium pro narcosi -Opium concentratum -Cocae folium -Opium pulveratum -Cocaini nitras -Pastilli hydrargryri chloridi -Codeini phosphas -Pastilli hydrargryri oxicyanidi -Codeinum -Phosphorus -Colchicinum -Physostigmini salicylas -Colchici semen -Pilocarpini hydrochloridum -Diacetylmorphini hydrochloridum -Pilocarpini nitras -Digitalinum -Scopolamini hydrobromidum -Digitalis folium

11

C cetveli :
-Acentanilidum -Hydrargyrosi iodidum -Acidum aceticum -Hydrastidis rhizoma -Acidum agaricinicum -Acidum chrysophanicum -Acidum nitricum crudum -Ipecacuanhae radix -Acidum nitricum fumans -Kalii hydroxidum -Acidum phosphoricum -Kalii stibyli tartras -Acidum picricum -Liquor cresoli saponatus -Acidum sulfuricum -Liquor kalii hydroxidum -Acidum sulfuricum crudum -Liquor natrii hydroxidum -Acidum trlchioraceticum -Lobeliae herba -Aethyli bromidum -Injectabile coffeini -Acidum chromicum -Lodoformium -Acidum chrysophanicum -odium -Methylsulfonalum -Amylii nitris -Natrii cacodylas -Aqua laurocerasi -Natrii hydroxidum -Aqua zinco - Cuprica -Natri nitras - Argenti nitras -Oleum chenopods anthelminthici -Argenti nitras cum kalii nitras -Oleum hydnocarpi -Cupri sulfas crudum -Sol. adrenalin

12

11. Kullanm sreli olan (miyadl) ilalarn gzden geirilmesi ve sresinin sonuna yaklaanlar ile ilgili nlemler:
Sklkla ilalarn kontrol edilmesi ve bazen de ihtiyaca gre miad ksa olan ilalarn o an getirilmesi alnacak nlemlerin banda gelir. Eczaneye yeni gelen ilalar raflarda ve stoklarda arka ksmlara konularak, miyad yakn olan ilalarn daha nce tketilmesi salanabilir. Miad uzun olan ilalar daha sonraya braklmaldr. Raflarda ila kontrol srasnda sresinde sorun olan ilalar bir kada yaptrlarak bulunduu rafa yaptrlr. Bylece yakn miyadl olan ila hatrlanm olabilir. Son kullanma tarihi ok yakn olan ilalar israfn nlenmesi adna bitme tarihinin son kullanma tarihinden nce olmasna dikkat edilerek muadillerinin yerine verilebilir. ayet hastaya verilecek ilacn son kullanma tarihi, ilacn tketilme sresinden daha yakn ise kesinlikle hastaya verilmemelidir. Miyad dolmu olan ilalar, derhal topraa gmmek ya da yakmak suretiyle imha edilmelidirler. Miyad dolmu olan ila kontrole tabi ilalar snfnda iseler, bir tutanakla beraber il salk mdrlne teslim edilirler. Raporla verilen ilalarda raporun bitimine yakn bir sre kalmsa reetede yazan miktar deil sadece kalan raporlu gne yetecek kadar ila verilebilir. Raporun bitimine bir ay kala yeniden rapor alnmaldr. Bylece ila israf nlenir, ilalarn gvenli kullanm salanr.

12. Scaklk, nem, k gibi etkenlerle bozulabilecek ilalarn gzden geirilmesi ve alnan nlemler:
eitli farmastik ekiller arasnda dayankllk asndan muhteviyatlarndan ileri gelen farkllklar olabilir. Bu sebeple farkl ekillerdeki preparatlar iin zel saklama artlar oluturulmaldr. Balca zel saklama koullar ortam ss ve ortamn aydnlyla alakaldr. Ayrca nem oran da ilalarn stabiliteleri zerine etki eden en nemli etkenlerdir. Attene alar ve inslin gibi hormon ilalar, gerek kontaminasyonun gerekse denatrasyonun nne gemek iin minimal enzimatik aktivitenin olduu +4 C civarnda yani buzdolabnda saklanmal, bunlarn nakli iinde buz akleri yada termoslu antalar kullanlarak souk zincir salanmaldr. Yine suppozituvar, ovl gibi farmastik ekiller de vcut ssnda yar sv forma dnecek ekilde hazrlandklarndan, saklanmas srasnda serin yere gerek duyan ekillerdir. Tabletler iinse nem; tablet sertlii, dalabilme ve raf eliminasyonu asndan nem tamaktadr. Miyad tespiti iin yaplan lmler normal nem oran ve oda scaklnda yapldndan miyadn salanmasnda nem orann normal deerlerde tutmaya ve scakln oda ssn amamasna zen gstermek gerekir. Reklam amac ile vitrinlere konulacak ila kutularnn ilerinin

13

boaltlmas da direkt gne nedeniyle istenmeyen bozunmalarn nne gemek asndan alnabilecek tedbirlerin balcasdr. Buna ilaveten ktan etkilenebilecek preparatlar da, raflar yerine bunlar iin hazrlanm dolaplarda saklamak daha uygun olur.

13. l ve tart aletlerinin denetimine ilikin ilemler:

Eczanede bulunan l ve tart aletlerinin denetimi, eczacnn ars ile Belediye Ayarlar ve ller Mdrl tarafndan gerekletirilir. Denetimde terazinin doru olup olmad, vezinlerin standartlara uygunluu, mezur, pipet ve bret gibi malzemelerin doruluu aratrlr. Ayarlar bozulmu olan l aletleri kullanmdan karlr. Denetim sonucunda bir form doldurulup eczaneye braklr ve bu form lmlerin yapld alanda grlebilecek bir yerde erevelenerek aslr. Bu denetim 2 ylda tekrarlanr.

14. lalarn ve dier kalemlerin stok denetimi:

Bu ilem eczanelerde eczacnn tecrbeleri ve alkanlklar dorultusunda dzenlenmektedir. Azalan ya da biten ilalarn sipari listesine not edilmesi ve depolardan ilacn reetelenme skl da gz nne alnarak talep edilmesi ile stok denetimi gerekletirilir. Bunun yannda belli aralklarla raflara baklarak, sipari listesi iin gzden kaan ilalarn tespit edilmesine allr. Souk algnl ilalar, gneten korunmak iin kullanlan kozmetik preparatlar gibi mevsime bal olarak kullanm skl deien ilalar iin ecza depolarnn sunduu zel iskontolardan yararlanmak adna ykl alm yaparak da stok yaplabilmektedir. Bilgisayar kullanmnn yaygnlamas ile de giri ve k kaytlar incelenerek her an eczanede hangi ilacn ne kadar kald, istatistiksel olarak ok tketilen ilalarn tespiti, mevsimlere gre dalmlar da rapor eklinde hazrlanm, bylece stok denetimi olduka kolaylamtr. Azalan ya da biten ilalar iin eczacnn anlam olduu depolardan birine yada birkana sipari okunarak temin etme yoluna gidilebilmektedir. Eczac, eitli depolar arasnda ila alm fiyatlar ve deme artlar bakmndan kendisine en uygun olan ecza deposundan ya da depo kanal kullanmadan anlamal olduu ila firmasndan alm yapmakta serbesttir.

14

15. Eczane-Ecza Deposu (ve dier toptanclar) likileri, Yaplmas, Gelenlerin Denetimi ve Kaytlanmas, deme Koullar:

stek

Eczane-Ecza Deposu likileri: Eczanede azalan, biten ya da kullanmnda art beklendii iin alm yaplmas gereken ilalar sipari listesine kaydedilerek Ecza Depolar, Toptanclar ya da la Fabrikalarna sipari edilir. Bu siparilerin verilecei depolar eczacnn keyfiyetindedir. Eczac, koullar bakmndan kendisine en uygun olan depodan sipari verebilir. Depo elemanlar en ksa zamanda sipari edilmi olan ilalar eczaneye teslim eder ve bunun karlnda eczacdan teslim edildiini belirtir kae ve imza alr. Teslim edilen paketin iindeki faturada yazan miktarlarla paketteki ilalarn says karlatrlr, sorun yok ise miyadlarna baklr ve her ey yolunda ise raflara ya da yerletirilir. Eksik, hatal, miyad gemi ya da ok yakn ilalar; alm, ok ypranm fiyat etiketi olmayan kutular olmas halinde iade edilir. Eczane-Dier Toptanclar arasndaki ilikiler: Eczac ila dndaki rnlerin sipariini haftada bir ya da iki kez sipari almak iin eczaneye gelen toptanclara bildirir. Bunun iin de nceden hazrlanm eksikleri belirten bir sipari listesinin bulunmas elzemdir. 16. Eczane-Blge Eczac Odas likileri:
Eczac kendisini ilgilendiren her konu hakknda blge eczac odas ile temas halindedir. Eczac, eczane amak iin eczac odasna kaydolmak zorunda ve her ay belli bir miktar aidat demektedir. Blge eczac odas ise her ay eczaclar ilgilendiren gelimeleri derleyerek eczacya bir blten halinde sunar, bir meslek rgt olarak meslektalar arasnda dayanmann teminatdr. Eczaclkla ilgili sorunlarn zme kavuturulmas iin yollar arayan ecza odas ayn zamanda eczaclarn haklarnn savunucusudur. Eczaclar, meslek yaamlar boyunca eczac odalarna bal olmak durumundadrlar. Eczac odas ynetim kurulu seimleri 2 ylda bir yaplr ve bu seimlerde her eczac oy kullanma ve aday olma hakkna sahiptir.

17. Eczane Sosyal Gvenlik Kurumu likileri:

SGK ile olan ilikiler muhasebe uzmanlarnca gerekletirilir.SGK genel olarak eczanede karne, kpr kesik ila ve ilasz kpr, var m yok mu diye kontrol eder. SGK ile her sene szleme yenilenir. Her sene vergi dairesinden alnan Bor Yoktur belgesi vergilerin dendiini gsterir ve SGKya teslim edilir. SGK, Salk Bakanl ve Maliye Bakanl dnda zaman zaman Eczac Odas da eczaclar denetler.

15

18. letme, Envanter, malat, Reete, Narkotik, Tefti, Personel Defterlerinin Tutulmas: letme Defteri: Bu defter kullanlacak seneden nce her sayfas numaralandrlarak noter tarafndan onaylanr. Bir yl iinde eczaneye giren ila ve dier malzemelerin fatura tarihi ve numaralar bu deftere ilenir. Ayrca, eczanede sat yaplan her eyin kasa ve fatura tutarlar bu deftere ilenerek bir yl sonraki kar ve buna bal olarak ta gelir vergisi hesaplanr. Envanter Defteri: Bu defter de noter onayndan sonra kullanlan her yl sonunda eczanede satlmam olarak kalan ila ve dier malzemelerin sat fiyatlar ve adetleri not edilerek, gelir vergisi ve kar-zarar hesabna yardmc olur. malat Defteri: Eczanede hazrlanan majistral preparatlarn kaydedildii defterdir. Majistral preparatlar iin kullanlan malzemelerin hangisinden ne kadar kullanld, ne kadar kald gibi noktalarn takibi asndan gereklidir. Reete kayt defteri: Bu defter eczaen ama ruhsat alndktan sonra bulunulan ilin bal olduu Eczac Odasndan cret karl alnrve her sayfas l Salk Mdrlnden numaralandrlarak onaylanr. Eczaneye gelen tm reeteler bu deftere kaydedilir. Narkotik Maddelere Ait Kayt Defteri: Bu defter de Eczaclar Odasndan cret karl temin edilir. Eczaneye alnan ve sat yaplan narkotik grubu ilalarn kaytlarnn tutulduu defterdir. Tefti Defteri: Eczanenin Salk Bakanl ve l Salk Mdrl tarafndan yrtlen teftilerinde bu defter kullanlr. Tefti raporlar ve eksik bulunularak dzeltilmesi gereken hususlar bu deftere kaydedilir. Bylece daha sonraki ziyarette eksik noktalarn dzeltilip dzeltilmediine baklr. Personel Defteri: Bu deftere eczanede, eczacnn dnda alan kiilerin ie giri- k tarihleri ve zgemileri kaydedilir. SSK teftilerinde bu defter kullanlr.

16

19. Eczane Personelinin Bordrolarnn Pirimlerinin Yatrlmas:

Dzenlenmesi ve Sigorta

Eczanede alan personelin sigortal olmas gerekir. Yasalarmza gre iyerlerinde sigortasz ii altrlmas sutur. Eczac yannda alan kiilerin sigortal olmasndan ve iveren sfatndan tr de sigorta primlerinin yatrlmasndan sorumludur. Bunun iin ie ald kiinin e Giri Belgesini 1 ay iinde SSK ubesine gndermek zorundadr. Kurum lk defa sigortal olana Sigorta Sicil Kart verir. Aylk sigorta primleri ve bildirgesi, eczac her takvim ay iin altrd elemanlarn sigorta primleri hesabna esas tutulan kazanlar toplamn, kendilerine yaplan her eit ayni ve nakdi yardmlarn tutulan kazanlar toplamn, pirim deme gn saylarn, sigorta primleri ve dier gerekli bilgileri gsteren Aylk Sigorta Pirimleri Bildirgesini , en ge ait olduu ay takip eden ayn sonuna kadar vermek zorundadr.

20. Resmi Kurum ve Kurulularla Anlama Yaplmas, skonto ve Balca Dier Koullar:
Resmi kurumlarla anlama yaplmas: Eczac, eczaclar odasna dileke ile bavurarak bildirim alr ve TEBden anlama metni istenir. lgili bankaya gereken cretin dendiini belirten dekont karl anlama metni alnr ve uygun ekilde doldurulup, resmi bir anlama metni olduundan damga pulu yaptrlr, eczacnn kae ve imzas ile onaylandktan sonra kuruma verilerek bavuru yaplm olur. Bu bavuru yapld andan itibaren eczac, o kurumdan olan hastalarn reetelerini karlayabilir. Bavuru en ksa zamanda kurumun en st derece yetkilisi tarafndan kaelenip imzalanr ve 1 kopyas ayrlp dier iki nsha eczaneye gnderilir. Eczac kuruma kesecei ilk fatura ile birlikte bu iki nshann birini kuruma tanzim eder. Ayrca ilk faturaya ek olarak eczacnn ilgili bankalardan birisine ait hesap czdannn n yz fotokopisini de kuruma bildirmesi, demelerin yaplabilmesi iin zorunludur. Kurum ve kurulular, % 2,5 iskonto yapan ve daha nce sresiz olarak anlama feshi yaplmam olan tm eczanelerin anlama bavurularn kabul ederek eczane ile anlama yapar.

17

skonto ve dier balca koullar: lalar reetenin tanzim tarihinden itibaren drt ign iinde ncelikle anlama yaplan eczanelerden temin edilecektir. Bu srenin dnda gelen mracaatlarda reete ierii ilalar eczanece verilmeyecektir. Ayakta ve meskende yaplan tedaviler sonucu gerek grlen ilalarn anlamal eczanelerden alnmas halinde, eczanece yaplacak indirim miktar dldkten sonraki indirimli ila bedelleri iin fatura dzenlenerek hastann kurumundan tahsili yoluna gidilecektir. Yeni dzenlemeye gre hasta katlm pay olan % 20 ya da % 10 bedel hastadan alnmayp anlama gerei belirlenecek oranda skonto yaplan tutarn tamam kuruma fatura edilecektir. Hasta katlm pay olan oran ise hastadan kurumca tahsil edilecektir. Bu ksmda eczaneye i dmemektedir. Ancak BA-KURdan sosyal salk gvencesi alma durumunda olan, fakat henz emeklilik hakkna eriememi sigortallar, salk karneleri zerinde katlm pay olarak belirtilen % 20lik ya da % 10luk katlm paylarn eski protokoldeki gibi ilalarn alrken eczaneye demektedirler. rnek: Bakurlunun alaca ila bedelinin 40.000.000 TL olduunu varsayalm. Ayn hastann salk karnesinde ila katlm pay olarak % 20lik tutar belirtilmi olsun. Eczane BA-KUR ile yapt anlama gerei ila fiyat zerinden % 2,5 iskontoya karlk gelen 1.000.000 TLlik indirimi yaptktan sonra kalan 39.000.000 TLnin % 20si olan 7.800.000 TL yi hastadan alarak geri kalan 31.200.000 TLyi kuruma fatura eder ve Hasta Katlm Pay Olan %10....... %20.......... TLyi hastadan aldn gsteren kae ile durumu reetenin arkasna belirtir. Anlamal eczane bulunmamas veya anlamal eczane bulunmasna ramen reetede yazl ilacn bu eczaneden temin edilememesi durumunda, anlama yaplmayan herhangi bir eczaneden memur tarafndan alnan ila bedelinin tamam ilgili memurca denecektir. Eczane ilgili kii adna fatura dzenleyerek bu kiiye faturay verir. Daha sonra anlamal olmayan eczaneden ilalarn alm olan kiiye, bu faturay kurumuna ibraz etmesi halinde fatura tutarnn %80i, (katlm payndan muaf olan ilalar iin tamam) kurumca denir. Bu demenin yaplabilmesi iin, reeteye ilalarn fiyat kuprlerinin tamam ilacn ismi de yer alacak ekilde yaptrlacaktr. Eczane tarafndan verilecek ilalar ve tutarn gsteren faturann da ila fiyat kuprleri yaptrlm olan reete ile birlikte ibraz zorunludur. Kurumlar, reete bedellerini, zerinde gerekli incelemeleri yaptktan sonra, reetelerin kuruma verili tarihinden itibaren en ge 18 i gn iinde deyeceklerdir.

18

Emekli Sand'nn dzenledii fotokopili salk karnelerinde, ayakta ya da yatan hasta reetesi biiminde ayrm olmadndan, yatan hasta reetelerine reeteyi yazan hekim tarafndan "Hastanede Yatmaktadr" ifadesinin yazlmas, hastane eczanesinde bulunmayan ila iin "Kendisi veya Benzeri Yoktur" kaesinin baslmas, hastane eczanesinin olmamas durumunda, bu hususun belirtilerek yetkili kii tarafndan onaylanmas gerekmektedir. Emekli Sand ile anlamas bulunan eczaclarn reeteleri karlarken Emekli Sand salk karnesi olup olmadna mutlaka bakmalar ve reetenin salk karnesinde kaytl olmasna dikkat etmeleri gerekir.

21.Acil Durumlarda Kullanlacak la ve Antidotlar:

Eczanede ylan ve akrep sokmalar gibi durumlarda kullanlacak serumlar, epilepsi krizinde kullanlabilecek ilalar, kalp krizi geiren hastalarda Angina Pectorisin hafifletilmesi iin uygulanabilecek sosorbid dinitrat gibi nitrat preparatlarnn bulunmas gerekmektedir. Ayrca yaralanma ve tramva gibi durumlarda ilkyardm iin kullanlacak ilalarn bulunmas, yara temizlii ve bakm iin gerekli maddelerin her an kullanlacak ekilde muhafaza edilmesi gerekmektedir. Bunun yannda ila zehirlenmeleri iin kullanlacak aktif kmr preparatlar ve anaflaksiye kar kullanlan adrenalin atropin gibi ilalar, serum fizyolojik gibi preparatlarn bulundurulmas da gereklidir.

EK 1: Eczanenin yerleme plan

lkemizde eczaneler ilalar genellikle u sistemler dnlerek yerletirilirler.

* Alfabetik yerletirme sistemi:

lalarn isimlerinin baharflerini dikkate alarak yaplan bu yerletirme ile yabanc elemanlarn glk ekmeden, aradklar ilac bulabilmeleri mmkn olur.

* Farmakolojik yerletirme sistemi:

Bu sistem ilacn dengeli tketimini salar. Eczacnn bilgisini yenilemesi, her kan yeni ila hakknda detayl bilgi edinmesi ve hastaya ila tedavisinde daha isabetli seim yaplabilmesi bu sistemle mmkn olur. Bu yerletirmede ilalarn etkileri dikkate alnr. Staj yaptm eczane de bu sisteme gre ila yerletirmekteydi. Raflar srasyla ar eksiciler ve souk algnl ilalar, antibiyotikler, mide ilalar, kalp hastalklar ve tansiyon ilalar,

19

kadn hastalklar ilalar, psikiyatrik ilalar eklinde sralanmt. Bu ilalar da kendi aralarnda bir alfabetik sra oluturacak ekilde dizilmilerdi. Ancak merhemler, vitaminler,injeksiyonluk preparatlar ya da uruplar gibi farmastik ekiller kendi aralarnda farmakolojik sra oluturacak ekilde kendilerine ait rafa yerletirilmiti. Is ile bozulabilecek ya da dozu deiebilecek ilalar buzdolabnda, uyuturucu ve psikotrop ilalar anahtar mesul mdrde olan elik kasada, uruplar ise raflarn altndaki kapakl dolaplarda bulunmakta idi.

* Firmalara gre yerletirme sistemi:

lalarn imal edildikleri fabrikalara gre yaplan bu yerletirmeden daha ok ecza depolarnda yararlanlr.

EK 2: ECZANEYE H MAJSTRAL REETE GELMEM OLUP BU YZDEN MAJSTRAL REETE RNE RAPORA KONULMAMITIR. EK 3: 18. MADDEDE BELRTLEN DEFTERLERN RNEK SAYFALARI EN SONDA VERLMTR EK 4: Stajla ikgili gr ve dncelerim: Okula geldiim gnden beri eczaclk fakltesini bitirince ne yapacam nasl yapacam tam bir muamma idi.Ancak bu staj sayesinde nm grp hayatma nasl bir yn izeceime az da olsa karar verdim. ncelikle bu staj sayesinde eczac-hasta-doktor geninde kurulan ilikileri yakndan irdeleyip meslek hayatmda nasl davranacam konusunda birok fikrim oldu.Hastann sadece para kazandran bir mteri olmadn esasnda sadece hasta olduunu ve ona gre nasl karlanaca ilacn almak iin beklerken ne yaplaca ve ilac verdikten sonra hastann ilacnn nasl kontrol edilecei ve istenmeyen bir durum olduunda doktorla nasl iletiime geilecei ve ona nasl hitab edilecei gibi eyleri rendim. Mesela bir hasta geldiinde eczac ii her ne olursa olsun ona gler yzl olmaya allarak karlamal kesinlikle banko arkasna gememesine dikkat etmeli reetesi alnp tm ikayetleri gidermeli ve gene gler yzle uurlamaldr.Hem hasta memnuniyeti iin hem de grevini tam yapan bir eczac olmak iin iyi bir eczacnn yapmas gereken temel i budur. Tabi birde eczacnn yannda alan kiilerle olan ilikileri izleme frsatm oldu.Bulunduum eczanede iki tane kalfa alyordu.Bunlar btn rutin ileri dzenleyen hastayla ilgili her konuda eczacnn onay olmadan hareket etmeyen alanlard.Bu sayede kalfaya bal bir hata daha olmadan kontrol altna alnabiliyordu.

20

Eczac blgedeki dier eczaclarlada ilikide olmak zorundayd nk birbirlerinin tecrbesinden ve birbirlerinde olmayan ilalardan bor\alacak sistemiyle faydalanabiliyorlard. Tabi birde depo ve dier toptanclarla olan ilikiler sz konusuydu.Burda da izlenimim ve eczacnn bana aktard ey mmemessil veya grevlilerle fazla samimiyetten kanlmal nk onlarn bu tip eyleri kullanabileceiydi.Birde eczacnn ecza odas yetkilileriyle ve muhasebeciyle olan ilikilerini izleme frsatm oldu.Muhasebeciyle ne kadar sklkla grt neler syledii ve ecza odas yetkilileriyle olan diyaloglar konusunda izlenimlerim.Eczanede ilikiler baznda bana katt tm eyler bunlardan ibarettir. Bunun dnda eczane stajnn bana eczane dzeni hususunda bana bilgi edinmemi salad eylerde raflara ilalarn nasl dizildii(benim eczanede farmakolojik olarak dizilmit,),eczane dzeninin nasl olmas gerektii,bir eczanedeki laboratuarn nasl olduunu ve neler bulunduunu,fazla ilalarn nasl saklandn,yeil ve krmz dolaplarn nerde ve nasl bulunduunu,depo dzeninin nasl olduu,eczane temizliinde nelere dikkat edilmesi gerektii . . . vb. oldu. Meslek bilgisi olarak ise ilacn nasl hazrlanaca,nasl sisteme girilecei,doz kontrolnn ( ok nemli) nasl yaplaca,hastaya kullanmnn nasl anlatlaca,nasl sipari verilecei ve bu siparilerin nasl sisteme girilecei,yeil ve krmz reeteli ilalarn nasl verilecei,eczane nbetlerinde neler yaplmas gerektii,edeer ila kavramnn ne olduu (ki edeer ila olayna bir trl snamadm.) hastaya nasl anlatld,eczaclkla ilgili farmakon, RX media farma gibi programlarn nasl kullanld,stok kontrol ve saymnn nasl yapld,miyad dolmu ilalara ne yapld ve ilalarn raf mr (miyad) kontrolnn nasl yapld,kayda geirilen reeteye ne olduu nerde ve nasl sakland,ay sonu fatura kesiminin nasl olduu, gn sonunda reete kaytlarnn nasl kontrol edildii ve bu reetelerde varsa hastalardan alnan katk paylar iin fatura kesiminin nasl olduu belki unuttuum daha birok olayda da bana tecrbe,bilgi ve deneyim kazandrd. zldm nokta ise bulunduum eczane ile eczanesi olmasndan tr gnlk yeteri kadar farkl reete gelmemesi ve hi majistral reete gelmemesi olmutu.Okulda bu kadar zerinde durulan bir bilginin doktorlarn nasl olsa hazrlar var mantyla yazd reeteler sayesinde yok olmaya yz tutmas beni ok hayal krklna uratt. Bylesine ufkumu aan bir staj yapmamda emei ok olan Ecz. erife ATAYa ve Abdullah ATAYa ve kalfalarna ve bunlardan nemlisi bu staj yapmam salayan ve programn stlenen tm retim elemanlarna teekkr bor bilirim. Bu ve buna benzer nitelikli stajlar sayesinde eczaclk meslei dahada ilerleyecek ve salk sektrnn ileyen arklar olmaya devam edeceklerdir.

21