Giri Krt airetleri ran-dzgn, Dou Anadolu ve Kuzey Irak da dahil olmak zere ran dnyada bulunan, ancak

bunlardan ok az kapsaml listeleri yaynlanmtr. Biri en sk atf olduu 16. yzyl Krt tarihi eref-al-Din Bedlisi (qv; I, s 55-85) tarafndan eref-n ma dayanan Franois Bernard Charmoy, o. Krt airetlerinin bir up-today listesini sunmak iin bir giriimde izler.

Bat Azerbaycan Eyaleti , Milan (ayrca Maku evresinde), Haydarnlu (Trk snrnda, Maku gneybatsnda), Donboli (qv; Azeri konuan, Hoy ve Salmas civarnda); bu blgede en nemli Krt airetlerinin Jalali (Maku evresinde qv) vardr Korahsunni (Azeriler, Hoy ehrinin gneybatsnda Kurdicized), Shekkk (Salmas gneyi), Herki (Urmiye civarnda), Begzda (Urmiye gneyi), Zerz (Irak snrnda, Onaviya batsnda), Piran (Irak snrnda, gneybatsnda Naqada of), Mamas (Naqada civarnda), Mangur (Mahabad gneybatsnda), Mokri (Mahabad) evresinde, Dehbokri (Mahabad dousunda), Gowrk (Mahabad gneyinde, Saqqez ve Sardat ve kuzeybat civarnda), Malkri (Sardat civarnda), Suseni (Saqqez batsnda), Fayz-AllahBegi (Saqqez kuzeydousunda). (Ayrntlar iin, Afar Sistani, s 137-95 baknz;. Komisiun-e melli, s 117-29)

Dou Azerbaycan Eyaleti alabinlu (qv), Muhammed Khnlu, Hosaynklu, Hac 'Alilu:, Aras nehri ve Sabalan da arasndaki blgedir Qarjadgh (bugn Arasbaran), olarak, Krt kkenli, alt ii, Turki konuan kabileler vardr (qv), Hasan Beglu ve Karaorlu. Deliknlu, Kolukjnlu (Shekkk bir dal), Shatrnlu (ayrca: Khalkhl, o, Bozghu dalar ve Qezel Uzen (owzan) nehri arasndaki blgede, yedi ii, Krt kkenli Turki konuan kabileler vardr Shekkk bir dal), Ahmadlu, Shdlu, Ravand ve Mmnlu. Son olarak, ii, Turki konuan Shekkk kaplayan geni alanlara kuzeydousunda ve Miyna kuzeybatsnda bulunmaktadr. (; Oberling, 1964; AFAR-Sistani, s 109-25 bakn. S idem, 1961, 52-57, 80) Kordestan l Bu blgedeki en nemli Krt airetleri unlardr: Sariv (Irak snr, Bana gneyinde zerinde), Tilaku `i (Kurdicized Trkler, Sonnata ve Zgha civarnda), Ben Ardalan (Senna [Sanandaj] civarnda), Jaf (Senna gneybatsnda [Sanandaj]), Huliln (Kermnh gneydousunda) ve Kermnh (bugnk Bakhtaran) ve Irak snr arasnda u kabileler: Gran, Kalhor, Sanyabi Sharafbayni, Kerindi, Bjaln (qv), Nnakuli ve Zangana. (Afar-Sistani, s 223-59 baknz; Komisiun-e melli, s 130-33;. Da Nikitine ve Arfa birden ok girdi) Hamadan l Mardukh Kordestani (I, s 86 ve 98) gre, bu ilde Krt airetleri unlardr: Jamiri, Juzikn ve Shhjn. Luristan Eyaleti Oskar Mann (s. XXIII), kabilelerin Delfn ve Selsela gruplar, kabileler Tarhan grup Arma `i kabile ve Pis-e Kuh iinde Bayrnvand kabilesine gre Laki BT. Mardukh Kordestani (I, s 78, 86), Pis-e Kuh in Itivand ve Judeki kabileleri hem gre Krt vardr. Post-e Kuh (Rabino, 1916, s 40-45) iinde Kord adnda byk bir kabile vardr. Huzistan Eyaleti Zangana gruplar ve Jnneki Garmsir in Jalali biri, Ahvaz kuzeydousu vardr. Onlar Nadir ah (QA `em Maqmi) tarafndan getirtildi. Ahvaz Karun Nehri gneyinde (Lorimer, II, s 121, 1042) yedi kyde igal Al met Kord adnda bir kabile vard.

Gilan l Rivand (veya Ravand) ve 'Amrlu (qv): Bu ilde iki nemli Krt airetlerinin olmutur. Rabino gre, Rivand Solaymniya arasnda Baban aireti parasn oluturdu ve ah tarafndan Gilan tand kuzeybat ran'dan Gilan tand Amrlu, 'Daha sonra I. Abbas, onlar tarafndan tercih ettikleri ayr en dna doru kovalanr' Nadir ah (.; tr, s 304-6 Rabino, 1916-1917, pp 260-61) tarafndan. Rivand imdi Kazvin eyaletinde ok yayor. 'Amrlu gneydousundaki Gilan ylnda Menjil ve Pirkuh arasnda baz kylerde elli igal. (Fortescue, s 319-20 baknz; s Mardukh Kordestani, I, 100-1;. Afar Sistani, s 132-34) Mazandaran l Modnlu (SARI kuzeyi), Jahnbeglu (SARI kuzeyinde) ve Khvjavand (Nowahr gneyi): ilinde byk Krt airetleri vardr. Khvjavand kabilesi, LS Fortescue (s. 317) gre, "aslnda Na'der Sha'h tarafndan Garru Kullanc (qv) ve Kurdista'n getirilmitir." Modnlu ve Jahnbeglu kabileler muhtemelen de Nadir ah tarafndan Mzandern tand. Rabino gre (1913, s. 441). Kazvin l Bu ilde en nemli Krt airetlerinin Git vand (qv), Kkvand, Rivand ve Ma'fi vardr. Git vand kabile Qezel Uzen ve Shhrud nehirleri boyunca oturur. Parviz Varjvand (s. 456-57) gre, Aa Muhammed Han Kaar tarafndan bat ran'da nakledilen edildi. Kkvand kabile Siah Dahan-Zencan yolu zerinde, kuzeydousunda Qerva ile yayor. Revand kabile Alamut ve Rudbr ilelerinde kaplar. Ma'fi kabile Kazvin-Tahran yol (Fortescue, pp 325-26) yakn oturur. Varjvand (s. 459-60) gre, Bjaln kk gruplar, Behtu `i, amigazak, Jalilvand ve il Kalhor da vardr. Tahran l Pzuki kabilesi ilinde balca Krt grubudur. Albert Houtum-Schindler (s. 50) gre, bir zamanlar Anadolu'da Erzurum yaknlarnda ikamet eden gl bir kabile idi; ama bir paras Varmin ve guar etrafnda aa yerleim, 16. yzyl sonlarnda kadar krld. Tahran blgede, ayrca aadaki boylarnn paralar vardr: Hedvand, Burbur, Uryd, Zerger, Kord Bacha, Nnakuli ve Karaorlu (. Kayhan, II, 111 p) ve Sava in Kalhor Krtler (Afar Sistani'den, s vardr. 1115). sfahan Eyaleti Mardukh Kordestani (I, s. 79) gre, Bzinjn ad ile bu ilde bir Krt aireti var. Ayrca, ehir sfahan kantlar (aada belirtilen Fars kr. Kord) gemite bu blgede Krtlerin varlnn Shahr-e Kord gneybatsnda ad. Bu erken Mslman corafyaclarn szleri (.; Estakhri, s 98-99, 115; Ebn Hevkal, s 265;.. Moqaddasi, s 447 Mas'udi, Tenbih, s 88) ile takviye edilmitir. Fars l Mardukh Kordestani (I, s 75-117) gre, Fars otuzdan fazla kk Krt airetleri vardr. Bunlarn ou hi phesiz Fars iin Karim Khan Zand takip kabile kalntlar vardr; Zand hanedannn yklmasndan sonra, onlar Qaq `i airet konfederasyonu tarafndan klanlar olarak absorbe edildi. Onlar Saqqez, Zangana (bugn Qaq `i Kakuli Bozorg kabilesinin bir klan oluturduunu da dahil olmak zere be ayr grup), Kuruni, egini (qv), Burbur ve Uryd (Qaq` i 'Amala kabilesinin klanlar dahil ), Lak ve Vanda (Qaq `i Darrauri kabilesinin klanlar), Kordlu (Qaq` i Qar hilu kabilesinin bir klan) ve Kord-Shuli. (S. Oberling, 1960, 76-84 baknz;. Idem, 1974, s 225-31) sfahan alanda Kord adl bir kasabaya Fars Krt kabileleri Referanslar yan sra, (geri 10. yzyl gidin Mas'udi, Tenbih, s 88-89; Ebn Khorddbeh, s 47;. Estakhri, s 113 vd, 125;. Ebn Hevkal, s 264-65, 269, 270-71; Moqaddasi, s 446). . Ebn el-Balkhi gre, Fars be byk Krt airetlerinin Arap fetihleri srasnda yok olmutu ve Shabnkra dnda 12. yzylda Fars, iinde olan Krtler, Buyid 'Azad-al oraya getirilmi -Dawla. Birok Krt Shabnkra olarak ok be kabileler (Ebn el-Balkhi, tr. S. 5-13) dahil olmak zere 11. yzylda Fars, iinde vard. Ebn Balkhi Fars orijinal Krt kabilelerin Shabnkra ayran ramen, Shabnkra be klan biri Ramani (dier drt Esm'ili, Karzubi,

Mas'udi, Shakni vardr), adn bir Krt ki ile ayndr erken kaynaklarda belirtildii Fars kabilesi (Estakhri, s 114;. Ebn Hevkal, s 270;.. Moqaddasi, p 446). Shabnkra 1062 ylnda Fars ylnda Buyids iktidar ele geirmitir ve (Ebn Balkhi, s 164-67.; Bosworth, p 156) orada kabile hkmdarlar bir hanedann kurdu. Shabnkra Baz iraz ve Jahrom (Hasan Fasa `i, II, s. 314) arasnda, Simakn ilesinde yerleti. Bugn, Buehr yakn Shabnkra adyla bir ile hala var. Horasan Eyaleti Orada Horasan Krtlerin binlerce vardr ve bunlarn ou ah Abbas I yaklak 1600 tarafndan il iine tand kabilelerinin torunlardr. Horasan'da en nemli Krt airetleri vardr: 'Amrlu (Marusk dz, Nipur kuzeybat), Shdlu (Bojnurd ilesinde), Za'farnlu (irvan ve Quchn semtlerinde), Keyvnlu (semtlerinde Joveyn, Darragaz ve Radkn), Tupknlu (Joveyn ve Nipur evresinde), ve Karaorlu (Bojnurd, irvan ve Quchn ve ilelerinde). (Baknz: Afar Sistani, s 984-1104; Ivanow, s 150-52.) Muhammed-Hosayn Ppoli Yazdi ile son almada Horasan Krtler (s. 23-37) sedanter haline gelmi lde gsterir. Kerman l Percy Sykes (s. 210) 'e gre, 1900 ylnda Srdu (veya Srduya) blgede kk bir Krt airetinin yoktu. Yakn zamana kadar, Mir Kord (Oberling, 1960, s. 115) adyla Kerman Afar kabilesinin bir klan da vard. Belucistan Eyaleti 1794 ylnda Bam yapt umutsuz uu anssz Lotf-'Ali Karaca Zand elik kabilelerinin torunlar olabilecei kuzeydou Farsa Belucistan, Krtler vardr. 1880'lerde kadar, Has baskn olduu ve onlarn lideri Sarhad ve Sardar (Sykes, s 106, 107, 131; ayrca Bestor baknz) olarak biliniyordu. Gnmzde yaygn olarak dalm, Kuh-e Taftn, Magas'n etrafnda dierleri konut (bugn Zbol) gney eteklerinde yaayan bazlar; ve hala dier Sistan (. Afar Sistani, p 918) dzenlenmitir. Hosayn-Ali Razmr (VIII, s 187, 248, 313, 315, 322, 372, 384) Baluchi konuan Zand kabilesi tarafndan iskan edilmitir Bampot ilesinde sekiz ky bahseder. Bunlar muhtemelen Has Krtleri ayn zamanda Belucistan tand. Anadolu Trkiye'deki Krtlerin ou yerleik hale geldi ve birok kabile kimliklerini kaybettiler. Mardukh Kordestani gre (I, s 75-117), 20. yzyln banda Trkiye'nin balca Krt airetleri u idi. Onlar ile (velayet) gre listelenir. Trkiye'de Krt airetleri hakknda daha fazla bilgi iin, Ott Blau (s. 608-9), Mark Sykes (s. 451-86) ve Badile Nikitine (s. 161-62) bakn. Adaman: Tely. Afyon: Jahnbegli. Ag ri: Sderli, Khlati, Haydarnli, Hamadikn, Zilnli, Bdeli, damnli, Bamnli, Celali, Bzikli. Amasya: Aruk. Ankara: 'Amarnli, Nserli, Ziriknli, Judiknli, Tirikn. Bitlis: Mudeki, Khzali, Hasannlu, tamnikn, Jabbarnli. Dirbakr: Dirbakri, Musek, Shaykhdudnli, Surkili, Dersimliler, Khzli, beseri, Tirikn, Puran, Bekirn, Rakutnli. Elaz : Gurus, Kulbaban, Sinan, mirt, Behirmz. Erzurum: Herka `i, Ziriknli, Hasannli, Pizinli, Ravn. Gaziantep: Delikanl Hakari: Keka, Shemsiki, Neri, Hakari, Hasannlu, Balikr, Dinri. Kaysari: Hjibnli. Krehir: 'Amarnli, Tburowghli, Barakatli. Konya: Khalkni. Malatya: Sinminli Mara (Mara): Gugarinli, Kikn, Valiani, Nederli, Ndir, Dughnli, Delikanl, Jeliknli, Baliknli. Mardin: Dkhuri, Tur'bedin.

Mu: Mmaknli, Lulnli, Shekerli, Panjinn, Silukn, Selivn, Hasannli, Azli, Panijri, Zerzan, Balikn. Siirt (Se'ert): Miran, Musek, Kavin, Dersimliler, Dkhuri, Hosayni, Jazirin, Panjinn. Sivas: Kucheri, khchemi. Tokat (Toqat): Aruk. Tunceli (Tunjeli): Milli, Dersimliler. Urfa: Givarn, 'Alus, pkasn, Ebu Tahir, Emerzn, Baran. Van: Mahmudi, Herka `i, sa` i, Yezidi, Sepiknli, Duderi, Khani, Jeliknli, Tkuli, Tpin, Breznli. Yozgat: Mkhni, Khtunoghli, Tburoghli. Khvarvaran & Asuristan (bugn Irak olarak bilinir) Irak'taki birok gl Krt airetleri halen vardr. Muhammed Amin Zaki (s. 399-410) gre, 1931 ylnda Irak'taki en nemli Krt airetlerinin u idi. Bunlar corafi blge (kent merkezi) gre listelenir. Irak'n Krt airetleri hakknda daha fazla bilgi iin, Henry Field (1940), Cecil John Edmonds ve Hasan Arfa bakn. Erbil: Ako, Diz `i, Surchi, Gerdi, Herki, Barzan (qv), Buli, irvan wa Bardust (qv), Zrri, Khilni, Bervri Bl, Bervri iri, Khonv, Piran. Khneqin: Bjaln, Zenda, Leylni, Kaka `i, eyh-bazini, Bibni, DAWUDA, Kkhevr, Palani, Kghnlu. Kerkk: Sharafbayni, Barzenji, Dilo, Talebani, Jabbari, Shuhn, Zangana, 'Amarmel, Salehi'nin. Mandali'ye: Qar 'Alus. Musul: Sheqqq, Duski, Zibri, Misuri, Artus, Sendi. Solaymniya: Jaf, Marivni, Pidar, Hamvand, vrmi ve Esm'il 'Azizi. Bibliyografya Iraj Afar Sistani, Ilha, chadorneinn wa tawyef-e 'ayeri-e ran, 2 cilt., Tahran, 1987. Hassan Arfa, Krtler: Tarihsel ve Siyasi alma, Londra, 1966. Sharaf al-Din Bedlisi, eref-nama, tr. Cheref-Nmeh olarak Franois Bernard Charmoy, ou hzls de la milleti kourde, 2 cilt., St Petersburg, 1868-1875. Jane Bestor, "ran Baluchistan ve Krtler: Bir Blgesel Elite," Yksek Lisans Tezi, McGill niversitesi, 1979. Otto Blau, s ZDMG 16, 1862, 607-27 "Nachrichten Kurdische Stmme, ber". EI 2 IX, s Clifford E. Bosworth, "Sh abnkra,". 156. Cecil John Edmonds, Krtler, Trkler ve Araplar, Londra, 1957. Ebn el-Balkhi, Fars-nama, ed. Guy Le Strange, Cambridge, 1921; olarak Guy Le Strange tarafndan tercme corafi blm "Ondrdnc Yzyl Balarnda ran'da Fars eyaletinin aklamas," JRAS 1912, pp 1-30, ayn zamanda Asya Toplum olarak ayr ayr yaynlanan Monografi 14, Londra, 1912. Hasan Fasa `i, Fars-Nama-ye nseri, Lith., 2 cilt., Tahran, 1895-1896. Henry Field, ran Antropoloji katklar, 2 cilt., Chicago, 1939. dem, Irak'n Antropoloji, 2 cilt., Chicago, 1940. LS Fortescue, Tahran ve Kuzey-Bat ran, Kalkta, 1922 Komu ller Askeri Raporu. Albert Houtum-Schindler, Dou ran Irak, Londra, 1897. Wladmir Ivanow, s Corafya Dergisi 67, Ocak-Haziran 1926, 143-58 ", Horasan'n Etnoloji zerine Notlar". Mes'ud Kayhan, Joghrfi-ye mofassal-e ran, 3 cilt., Tahran, 1932-1933. Komisiun-e melli-e Yunesko (UNESCO) dar ran, Irnahr, 2 cilt., Tahran, 1963-1965, I, s 117-38. JG Lorimer, Fars Krfezi, 'Umman szlne ve Orta Arabistan, 2 cilt., Kalkta, 1908. Oskar Mann, Die Mundarten sudwestlichen Persien, Berlin, 1910 ylnda der Lur-Stmme. Muhammed Mardukh Kordestani, Tarikh-e Mardukh: Tarikh-e Kord wa Kordestan, 2 cilt. birinde, Tahran, 1973. Basile Nikitine, Les Kurdes: e, enlem Sociologique et Historique, Paris, 1956. Pierre Oberling, Gney ran Trki Halklarn, Cleveland, 1960. dem, ran, Azerbaycan, Cleveland, 1961 Trki Halklarn. dem, "Qarcha Da'n Tribes: A Brief History," s Oriens17, 1964, 60-95. dem, Fars, Lahey, 1974 Qashq `i

Nomads. Mohammad-Hossein Papoli Yazdi, Le nomadisme dans le nord du horasan, Paris, 1991. Jahangir QA `em Maqmi, s" 'Ayer-e Huzistan, "Yadgar 3/9, 1946-47, 10-22. Smbl Louis Rabino, "Mazanderan Bir Yolculuk (Sari Rasht itibaren)," Corafi Dergisi 42, Temmuz-Aralk 1913, pp 435-54. dem, Les tribus du Louristan, Paris, 1916. dem, "Les iller caspiennes de la Perse: le Maryam," RMM 32, 1916-1917, s 1-283; tr. Welyt-e DarulMarz-e Gilan, Tahran, 1978 gibi Ca'fer Khommizda tarafndan. Hosayn-Ali Razmr, Farhange-e jogrfi `yani ran VIII, Tahran, 1953. Mark Sykes, "Osmanl mparatorluu'nun Krt Kabileler," ngiltere ve rlanda'da 38, 1908 Kraliyet Antropoloji Enstits, pp 451-86 Dergisi. Percy Molesworth Sykes, Pers, Londra, 1902 ylnda Ten Thousand Miles. Parviz Varjvand, Sarzamin-e Kazvin, Tahran, 1970. Muhammed Amin Zaki, Kholsa Tarikh el-Kord ve'l-Kordestan, Badat, 1939.