URAREN GARRANTZIA

June Garca 5 A

AURKIBIDEA Zer da ura?........................................................................................................... Uraren zikloa Uraren egoerak Uraren kutsadura Uraren tratamendua. Ur motak Uraren egoera-aldaketak

1.orria

URA
Ura gai elkartua da oxigeno atomo bat eta bi hidrogeno atomoz osatua (H2O). Giro-tenperaturan likidoa da, usaingabea, zaporegabea eta koloregabea. Nahitaezkoada bizitzarako, ez baita ezagutzen uraren gabezia osoan bizi den izakirik .Lurrean nahiko ugaria den gai elkartua da, hainbat leku eta itxuratan ageri dena: ozeanoetan eta plaka polarretan nagusiki, baina baita hodei ibai aintzira eta bestelakoetan ere. Urak lurrazalaren % 75 estaltzen du. Ur horren % 97,2 gazia da, eta % 2,8 geza. Ur geza horren % 1 baino ez dago egoera likidoan, gainerakoa poloetan izoztua baitago.

Ura da baldintza naturaletan hiru egoera fisikoetan (solido, likido edo gas egoeran) aurki daitekeen gai bakarra da

URAREN ZIKLOA
Urak forma desberdinak hartzen ditu naturan hodeiak zeruan,itsasoak, izozguneak mendialdean eta poloetan eta akuiferoak lur azpian, beste askoren artean. Lurrunketa, prezipitazio eta jariakortas Ura lur azpian ere sar daiteke akuifero edo lurpeko urak eratuz. Hemengo ura lurrazalera aterako da gero putzu artifizialen edo iturri naturalen bitartez edo azpian tenperatura altuak egon ezkero geiser eranunari esker ura etengabe dago mugitzen, zikloa. Urak substantzia ugari eduki ditzake disolbatuta, beraz, gizakiak uraren edangarritasuna ezagutzeko zentzuak garatu ditu eta horregatik dugu nahiago iturburuetako ura, itsasokoa edo lakuetakoa baino.

2.orria

URAREN EGOERAK
Ura hiru egoeratan egon daiteke:solidoa,likidoa eta gas egoeran Likidoa:ura da Solidoa:izotza da Gasa:ur-lurruna da

URAREN KUTSADURA
Uraren egoera naturala prozesu naturalen bitartez alda daiteke. Adibidez, azpian dituen lur edo arroken, intsektuen edo animalien hondakinen eraginez. Artifizialki, hau da, gizakiaren eraginez ere alda daiteke uraren egoera. Adibidez, meategietako aktibitateak uraren azidotasuna (PH) edo gazitasuna alda dezake. Urak mantenugai gehiegi izatea ere arriskutsua izan daiteke alga gehiegi hazi daitezkeenak eguzkiaren argia pasatzea ekidinez eta ondorioz arrainak hiltzen dira. .

3. orria

URAREN TRATAMENDUA
Ur araztegietan ura arazteko prozesuan kaltzio hidroxidoa eta aluminio sulfatoa gehitzen zaio urari (koagulatzaileak) eta hauek uretan igeri dagoen aluminio hidroxidoa eratzen dute, maluta izenaz ezaguna. Prozesu honek malutape izena hartzen du.

UR MOTAK
Bi ur mota nagusi daude; distilatua eta naturala: Distilatua: H2O purua, mineralik, metalik... ezer disolbatua duena. Naturala: Ura soilik ez; mineralak, metalak, lokatzak... edozein gauza disolbaturik dituena.

URAREN EGOERA-ALDAKETAK
Materia egoera batetik beste batera aldatzen denean,egoeraaldaketa bat gertatu dela esaten dugu Normalean,tenperatura igotzean edo jaistean gertatzen dira.Hauek dira egoera-aldaketak :. URTZEA:Solido-egoeratik likido-egoerara aldatzea da.Adibidez:Izotza urtzean. SOLIDOTZEA:Likido-egoeratik solidora aldatzea. BAPORAZIOA:Likido-egoeratik gas-egoerara aldatzea da.Bi modutan gerta daiteke: -IRAKITEA: Azkar gertatzen da.Adibidez:ura berotu eta irakiten hasten da. -LURRUNTZEA:Pixkanaka gertatzen da.Horixe gertatzen zaio urari,jantziak zintzilikatzen ditugunean,lehortzeko. KONDETZAZIOA:Gas-egoeratik likidora aldatzea da.Adibidez:ur-lurruna ispiluan kondetsatzen da dutxatzen garenean. SUBLIMASIOA:Solidotik gas-egoerara aldatzea da,tartean likido-egoerara aldatu gabe. ALDERANTZIZKO SUBLIMAZIOA:Gas-egoeratik solidora aldatzea

5. oria