n tp i cng vn ha Vit Nam

1-Phn tch s khc nhau gia hai loi hnh vn ha gc v l gii nguyn nhn : Tiu ch C s hnh thnh c im Vn ha gc phng ng Kh hu nng m ma nhiu,sng ngi chng cht , ng bng ph nhiu mu m nng nghip trng trt pht trin. => Vn ha nng nghip trng trt -Sng nh c, khng thch di chuyn => Trng tnh - Tn th sng bi t nhin mong mun ha hp vi thin nhin. - Cuc sng nh c to nn tnh cng ng cao. =>Hnh thnh li sng trng tnh,trng vn trng ph n. -Phng thc sn xut ph thuc vo nhiu yu t t nhin nn hnh thnh kiu t duy tng hp bin chng. -Do t duy tng hp bin chng nn hnh thnh thi ng x linh hot mm do Vn ha gc phng Ty Kh hu lnh kh, a hnh ch yu l tho nguyn thch hp cho chn nui pht trin. => Vn ha chn nui du mc. -Sng du c .nn c thi quen thch di chuyn =>trng ng. - Tham vng chinh phc, ch ng t nhin. - Yu t c nhn c coi trng . => Hnh thnh li sng thch ganh ua, cnh tranh,ng x c on trong giao tip. - Chng nui du mc hnh thnh kiu t duy phn tch ch trng vo tng yu t. - Do kiu t duy ny nn hnh thnh li sng trng l, ng x theo nguyn tc. => Thi quen tn trng php lut v vy m hnh thnh rt sm phng ty.

S phn bit hai loi hnh ch mang tnh tng i cn c vo yu t tri. 2. iu kin hnh thnh vn ha Vit Nam: iu kin t nhin - iu kin lch s - x hi - Ch th vn ha - Thi gian vn ha - Khng gian vn ha I.1. c im t nhin: + V tr v cu to a l; - Vit Nam trung tm ng Nam + c im t nhin: - a hnh a dng; - Kh hu nhit i nng m, ma nhiu; x s thc vt. - Nhiu sng ngi ng bng ph sa. B bin chy di sut chiu di t nc (hn 3.000 km). vng sng nc trng la nc. Phng thc sn xut nng nghip la nc gi v tr ch o, l c trng gc chi phi s hnh thnh cc c trng bn sc ca vn ha Vit Nam.{Vn ha Vit Nam = Vn ha la nc} I.2. iu kin lch s - x hi + c im lch s: - Lin tc b xm lc v u tranh chng xm lc giao lu, tip xc vi cc nn vn ha

+ c im x hi: - Thnh phn x hi: nng dn gi v tr ch o; - T chc x hi: lng l n v cng ng nn tng; vn ha lng l ht nhn c bn lm nn bn sc vn ha Vit Nam. I.3. Ch th vn ha Vit Nam: Ch th vn ha Vit Nam l nhng tc ngi v ang sinh sng trn lnh th Vit Nam - l mt cu trc a tc ngi, hin nay gm 54 dn tc. Cu trc a tc ngi Vit Nam bao gm: 1- Cc tc ngi bn a:- C mt trn lnh th Vit Nam t thi tin s, xut pht t nhiu ngun gc nhn chng v ngn ng. Ch th vn ha Vit Nam l mt cu trc a tc ngi a vn ha. Tc ngi Vit (ngi Kinh) ng vai tr ch th; vn ha ca ngi Vit gi vai tr ht nhn i vi s hnh thnh bn sc vn ha Vit Nam. I.4. Thi gian vn ha Vit Nam: Nhn loi bt u sng to ra vn ha khi no? - Vn ha khu vc ng Nam c hnh thnh cch ngy nay khong trn 18.000 nm (thi tin s); - Vn ha Vit Nam c nh hnh t khi hnh thnh nh nc s khai u tin ca Vit Nam: nh nc Vn Lang ca cc Vua Hng. I.5. Khng gian vn ha Vit Nam: - Khng gian vn ha gc: ton b vng Bc b v bc Trung b hin nay. - Theo tin trnh lch s, khng gian vn ha Vit Nam c m rng dn v phng Nam, n vng ng bng sng Cu Long. 3. Loi hnh vn ha Vit Nam Vn ha Vit Nam thuc loi hnh vn ha gc nng nghip trng trt in hnh. 1-Ngi Vit thch cuc sng nh c n nh, khng thch s di chuyn, i thay gn b vi qu hng, x s ( An c lc nghip) Bo th, t tr, hng ni: ( Ta v ta tm ao ta) 2- C dn nng nghip Vit Nam rt sng bi t nhin: Cu mong ma thun gi ha c cuc sng no (ly Tri, n Tri) C nhiu tn ngng, l hi sng bi t nhin 3- Cuc sng nh c to cho ngi Vit tnh gn kt cng ng cao xem nh vai tr c nhn: Mt cy lm chng nn non; - Xu u hn tt li; Th cht mt ng cn hn sng mt ngi 4- Li sng trng tnh ngha, ng x hiu ha, nhn i, khng thch dng sc mnh, bo lc: - Mt b ci l khng bng mt t ci tnh; - D ha vi qu; - Mt s nhn chn s lnh; - Li ni chng mt tin mua; - Yu nhau chn b lm mi 5. T duy tng hp - bin chng ng x mm do, linh hot: - Ty c ng bin; - Liu cm gp mm;- Nhp gia ty tc;- bu th trn, ng th di; - i vi Bt mc o c sa, i vi ma mc o giy 6- T duy nng nghip nng v kinh nghim, cm tnh: Trm hay khng bng tay quen - Sng lu nn lo lng ng x ty tin, ch quan: - Trng mt m bt hnh dong; - Yu nn tt, ght nn xu;

- Yu nhau cau su b ba, ght nhau cau su b ra lm mi; - Thng nhau thng c li i, ght nhau ght c tng ti h hng Nhng c im ni bt trn y ca vn ha truyn thng Vit Nam c th hin r nt trong tt c cc lnh vc:- Vn ha vt cht - Vn ha tinh thn - Vn ha t chc x hi. 4. Nu cc c tng vn ha gp phn hnh thnh nn hnh thnh nn vn ha truyn thng Vit Nam: I. Tng vn ha bn a 1. Vn ha ng Nam thi tin s: + Du n vn ha N tin s Vit Nam:- Vn ha Ni , Sn Vi- Vn ha Ha Bnh, Bc Sn Nng nghip trng trt (la nc). 2. Vn ha bn a Vit Nam (thi s s) - Thi s s l thi k hnh thnh nh nc s khai u tin ca Vit Nam: nh nc Vn Lang ca cc vua Hng. - Thi s s tn ti trong khong 2.000 nm trc Cng Nguyn, vi s chi phi ca cc yu t: - Vn minh la nc ; - Vn minh ng ; - S hnh thnh nh nc nh hnh v pht trin rc r nn vn ha bn a Vit Nam - vn ha ng Sn. + Din mo vn ha ng Sn: - Khng gian vn ha: Bc b v bc Trung b. - Thi gian vn ha: 1.000 nm (t TK VII tr.CN TK III s.CN). + Phng thc sn xut: - Nng nghip trng la nc ; - Cc ngh th cng: lm mc, an tre na, ngh dt, ngh sn (sn mc), lm thy tinh, + T chc x hi: - C dn sng nh c, qun t thnh lng c s hnh thnh lng Vit truyn thng. + Phong tc: n tru, nhum rng, xm mnh, cc tc ma chay, ci xin cng hnh thnh + L hi v tn ngng nng nghip: Hi ma, hi cu nc, l hin t, hi khnh thnh trng ng + Tn ngng phn thc v nim v s cp i, i ngu: trai/gi; c/ci. + Cc truyn thn thoi v truyn thuyt dn gian: S tch trm trng; S tch bnh chng bnh dy; S tch qu da ; S tch tru cau; Thnh Ging; Sn Tinh Thy Tinh; Ch ng T II. Tng vn ha ngoi sinh + Hon cnh lch s: - Nm 178 tr.CN, nc u Lc b thn tnh vo nc Nam Vit ca Triu . - Nm 111 (tr.CN), nc Nam Vit b nh Hn thn tnh, vng t u Lc chu Giao Ch thi k Bc thuc. - Nm 938 cuc khi ngha Ng Quyn chm dt thi k Bc thuc ko di hn 1.000 nm, bt u k nguyn c lp t ch ca cc triu i phong kin i Vit. 1. S du nhp ca vn ha Trung Hoa:

Qu trnh du nhp ca Nho gio: - Nho gio ra i Trung Hoa (TK VI V tr.CN); - Du nhp vo Vit Nam: 10 TK u CN (Bc thuc); - Vng nh hng trc tip: Bc b v Bc Trung b. Ni dung c bn ca t tng Nho gio: - Tam cng ; - Ng thng ; - Thuyt Chnh danh a. Tam cng: - Qun - thn: b ti phi trung vi vua.; - Ph - t: con phi hiu l, phi phc tng cha m.; - Phu - ph: v phi trinh tit vi chng b. Ng thng: Nhn, Ngha, L, Tr, Tn - Nhn: tnh ngi, yu thng con ngi v vn vt - Ngha: s i x cng bng, hp l phi - L: l gio, th bc, k cng - Tr: hiu bit, sng sut, phn bit ng sai - Tn: gi li ha, s trung thc, tin cy. Tam cng, Ng thng: - L chun mc ca quan h ng x trong gia nh v ngoi x hi. - L bin php xy dng x hi trt t v n nh. - L c s Nho gio xc lp cc tiu ch xy dng m hnh nhn cch con ngi l tng: Nam nhi Qun t:{Tu thn - t gia - tr quc - bnh thin h.} Ngi qun t mong ko mi ngi ln cao bng mnh, cn k tiu nhn mun h tt c mi ngi xung thp nh mnh. (Chm ngn Trung Hoa) Ph n: - Tam tng ; - T c c. Thuyt Chnh danh: Mi ngi phi lm ng vai tr, danh phn ca mnh (Thng bt chnh th h tc lon). 2. S du nhp ca Pht gio (n ): Pht gio ra i ti n vo cui TK VI TK V tr.CN. Du nhp vo Vit Nam t khong TK I tr. CN bng hai con ng (t n v Trung Hoa). Ngi sng lp ra Pht gio: Siddharta (Tt t a) Sakyamuni (Thch Ca Mu Ni) Buddha (Pht) T tng, gio l ca Pht gio: Pht gio l mt h t tng trit hc tn gio c nh hng su sc, rng ri khng ch phng ng m cn nh hng n c phng Ty. Trit hc Pht gio (trit hc nhn sinh): - Thuyt lun hi: s lp li chu trnh bt tn ca kip nhn sinh ->Lut nhn qu , T tng nghip bo. - Thuyt v ng: ph nhn bn ng chin u vi chnh mnh nhng nhn ngi khc - Thuyt v thng: vn vt bin i v cng theo chu trnh: sinh - tr - d - dit Trit l nhn sinh ca Pht gio: i l b kh (v lun hi, nghip bo). Tm gii php gii thot chng sinh khi kip lun hi (t ti Nit bn) cu kh cu nn, ph chng sinh. Gio l ca Pht gio:

- T diu (bn chn l v i): - Kh : i l b kh ; - Tp : nguyn nhn gy au kh ; - Dit : c th dit tr c ni kh.; - o : con ng dit kh t ti gii thot. Tu tm s gip con ngi t n gic ng t b tham sn si ; hnh phc, an lc. + Th k I TK III, Luy Lu l trung tm Pht gio ln ca khu vc: Pht gio nhanh chng c chp nhn rng ri v khng nh c v tr quan trng trong i sng vn ha tinh thn ca ngi Vit. Kt qu ca cuc du nhp Nho gio v Pht gio: = S dung hp gia tng vn ha bn a vi tng vn ha ngoi sinh thay i cu trc vn ha bn a. To nn cu trc vn ha truyn thng vi ba yu t ht nhn: - Nng nghip la nc; - Nho gio; - Pht gio III. Giai on nh hnh bn sc vn ha VN - Cc c trng bn sc ca vn ha truyn thng c nh hnh trong gn 10 TK (t gia TK X n gia TK XIX), trn nn tng ca th ch nh nc phong kin i Vit. - Nm 939 Ng Quyn xng Vng, di v C Loa (939 - 965). - Nm 968 inh B Lnh ln ngi, di v Hoa L, t tn nc l i C Vit (968 980). - Nm 1010 L Cng Un ln ngi, di v i La, t tn kinh l Thng Long. - Nm 1054 vua L Thnh Tng i tn nc l i Vit. - Nm 1225 Trn Thi Tng ln ngi, lp nn triu i nh Trn (1225-1400) - Nm 1428 L Li ln ngi, lp nn triu i nh L. - Nm 1802 Nguyn nh ln ngi, ly nin hiu l Gia Long, i tn nc l Vit Nam, di kinh vo Hu. - Nm 1858 thc dn Php xm lc, chm dt thi k t ch ca cc triu i phong kin i Vit. Cu trc vn ha truyn thng bt u rn nt (do tip xc vi vn ha phng Ty). M u qu trnh chuyn i cu trc vn ha t truyn thng sang hin i. Nhn xt: Nn vn ha truyn thng Vit Nam l sn phm ca qu trnh lch s lu di t bui u dng nc n cui th k XIX thng qua qu trnh tng tc vi mi trng t nhin v x hi hnh thnh cc t trng vn ha theo thi gian hnh thnh nn bn sc vn ha ring ca dn tc biu hin qua li sng, thi quen, cch t duy ng x Vn ha truyn thng Vit Nam bao gm hai c tng vn ha l tng vn ha bn a v tng vn ha ngoi sinh. Trong tng vn ha bn a hnh thnh t thi tin s v s s nm trong c tng chung ca vn ha ng nam l nn tng ca vn minh la nc. V tng vn ha ngoi sinh l nhng yu t vn ha c tip nhn qua qu trnh tip

xc v giao lu vi hai nn vn ha ln ca phng ng l trung hoa(nho gio) v n (pht gio) trong mi th k u cng nguyn. Nu mi th k u cng nguyn c coi l thi k qu giao thoa vi cc nn vn ha ngoi sinh th t th X n XIX cng vi nhng hng thnh v suy vong ca cc triu i phong kin (ng-inh-l-trn-l-nguyn) l thi k nh hnh cc c trng bn sc vn ha truyn thng Vit Nam. 5. Vn ha vt cht: I. Vn ha sn xut vt cht + Phng thc sn xut: - Nng nghip la nc tiu nng t tc t cp. - Cc ngh th cng (sn xut nng c v dng hng ngy): ngh rn, ngh gm s, dt vi, lm g, kim hon hnh thnh nhng lng ngh vi cc sn phm ni ting Kinh Thng Long pht trin thnh trung tm bun bn sm ut vi 36 ph phng chuyn doanh cc mt hng th cng (Thng Long K ch). + Cc di sn vn ha vt th: - Kin trc kinh thnh, lng tm, nh, cha II. Vn ha m thc c trng vn ha m thc: + C cu ba n: CM - RAU C Tnh cht sng nc v thc vt Tn dng t nhin - Lng thc chnh trong ba n l cm. - T go, np cho, ph, bn, min, bnh a, bnh cun, bnh chng, bnh dy - Rau (da, c) thc vt - C v cc loi thy - hi sn sng nc + ung: - Nc ung thng dng l nc ch xanh, ch tr. + Tnh tng hp: - Trong cch ch bin thc n - Trong cch n. + Tnh linh hot: - n ung theo ma, theo vng min.- n ung iu ha, cn bng gia c th vi mi trng. - Dng c n + Tnh cng ng: - Ba n ca ngi Vit l n chung. - Trong ba n ngi Vit thch tr chuyn. + Tnh mc thc, l nghi:- t, nhng nhn - Coi trng l nghi III. Vn ha trang phc 1. Kiu trang phc truyn thng - Trang phc ca ph n: vy, ym, o cnh, khn cht u, tht lng.: - Trong cc dp l hi, ph n mc o di hoc o m by m ba. - Trang phc nam gii thng ngy: o cnh, qun l ta. - Trang phc l tt, l hi: qun ng s, o di the en. 2. c im vn ha trang phc - Cht liu may mc: tn dng cc cht liu t nhin (t tm, t chui, si bng, ay, gai...). - Coi trng tnh bn chc - a cc gam mu ti: nu, en ph hp vi cng vic lao ng chn lm tay bn. Cht liu v mu sc: tn dng v thch nghi vi t nhin

- Thch trang phc kn o, gin d , - C thc v vic lm p IV. Vn ha v i li 1. Vn ha Tn dng v thch nghi vi t nhin: Du n ca x s thc vt: Vt liu lm nh: tn dng cc loi vt liu t nhin nh g, tre, na, rm r, l c, l ma, ngi. Nh thn thinvi mi trng: cy xanh bao bc, ch che. Du n sng nc: Thch lm nh gn sng, sui, ven knh rch, Nh sn, Nh mi cong hnh thuyn, Dng thuyn lm nh ng x vi x hi: Kin trc nh ca ngi Vit mang tnh cng ng khng gian m Ngi nh truyn thng ca ngi Vit phn nh li sng, cch t duy, ng x vi mi trng t nhin v x hi, l s thm thu trong tm hn ngi Vit. 2. Vn ha i li: - Giao thng ng thy chim u th ; - Giao thng ng b km pht trin, Du n sng nc chi phi cc hot ng vt cht Thm thu vo chiu su tm thc, t duy, trong cch ngh, cch ni ca ngi Vit. Cc hot ng vt cht ca con ngi bao gm: sn xut vt cht, n, mc, , i li, trc ht l p ng nhu cu tn ti, nhng qua cng th hin s ng x ca con ngi vi mi trng t nhin v x hi c trng vn ha. 6. Vn ha tinh thn: I. Nn tng trit hc: 1. Nhn thc v khng gian v tr: a. Thuyt m dng - Ng hnh: L mt h thng quan nim trit hc ca ngi Trung Hoa c i nhm khi qut bn cht v qui lut vn hnh ca vn vt trong v tr. Ni dung c bn ca thuyt m dng: Qu trnh hnh thnh v tr: Thi cc Lng nghi: m / Dng; t / Tri ; Gi / Trai Lng nghi sinh t tng: t - Tri - Mt trng - Mt tri ; Xun - H - Thu ng T tng Bt qui: Cn (tri) oi (m) Ly (la) Chn (sm) Tn (gi) Khm (nc) Cn (ni) Khn (t). Bin ha thnh mun vn s vt, tnh hung, trng thi trong t nhin / x hi. + Qui lut tng tc m Dng:- m dng hp thnh mi s vt- m dng tn ti trong nhau, khng th tch ri: trong m c dng, trong dng c m. - m dng b tr nhau tn ti:- m dng chuyn ha: m cc dng; dng cc m b. Thuyt Ng hnh: - Thuyt m dng bn cht tinh thn (nh tnh) ca v tr.

- Thuyt Ng hnh: cu trc vt cht (nh lng) ca v tr. + Ni dung ca thuyt Ng hnh: - V tr c cu to bi nm loi vt cht c bn (5 hnh): Kim - Mc Thy - Ha - Th + c tnh c bn ca mi hnh: - Thy (nc): lnh, hng xung; - Ha (la): nng, hng ln ; - Mc (cy): di, thng, sinh si; - Kim (kim loi): thanh tnh, thu st;- Th (t): nui ln, ha dc C th qui vn vt trong v tr vo mt trong 5 hnh: BNG QUI LOI NG HNH + Quan h tng tc ca ng hnh: Ng hnh lun vn ng, tng tc vi nhau theo hai hng: - Tng sinh ;- Tng khc Thuyt m dng v Ng hnh c kt hp vi nhau gii thch v bn cht, cu trc v s vn hnh ca v tr. quan nim v s vn ng bin chng ca vn vt trong v tr cng nh trong i sng x hi ca con ngi. Nhng im tng ng gia thuyt m dng Ng hnh vi trit hc duy vt bin chng? TRIT HC DUY VT BIN CHNG Nguyn l v mi lin h ph bin Mi lin h bn trong Mi lin h bn ngoi Nguyn l v s pht trin: Lng cht Thng nht u tranh gia cc mt i lp. Ph nh ca ph nh. TRIT HC M DNG, NG HNH Quan h tng tc: m dng Ng hnh m dng chuyn ha m dng i lp/ b tr Ng hnh vn ng Ng hnh sinh /khc 2. Nhn thc v thi gian v tr : - Lch m Dng; - H m Can Chi a. Lch m - Dng : - Da theo chu k xut hin ca mt trng : nh ra n v thi gian tnh bng thng. - Da theo chu k mt tri : xc nh ngy ngn nht v di nht trong nm : xc nh 4 ma trong nm. b. H m Can Chi: - Thin Can: Gip, t, Bnh, inh, Mu, K, Canh, Tn, Nhm, Qu. - a Chi: T, Su, Dn, Mo, Thn, T, Ng, Mi, Thn, Du, Tut, Hi.

3. Nhn thc v con ngi : - Quan nim con ngi l mt tiu v tr: p dng m hnh nhn thc v tr vo vic nhn thc v con ngi. + V tr c m dng : con ngi cng c hai tnh cht m / dng Cc b phn trong c th ngi cng c phn thnh m / dng. + V tr cu trc theo Ng hnh: cu to v hot ng ca c th ngi cng theo nguyn l Ng hnh: - Ng quan: tai (thy) li (ha) mt (mc) mi (kim) ming (th). - Ng tng: thn (thy) tim (ha) gan (mc) phi (kim) l lch (th). 4. nh hng ca thuyt m dng, Ng hnh i vi i sng v vn ha tinh thn ca ngi Vit: + Thuyt m dng - Ng hnh l c s hnh thnh cc trit l sng ca ngi Vit: - Trit l v s i xng, cp i (m Dng) - Trit l sng qun bnh (Gi no t dy; y qu s ) - Trit l sng lc quan (Trong ri c may, trong ha c phc; Kh trc sng sau) + Chi phi cc hnh ng thc tin: - Tnh ton din (hai mt) : - Tnh vn ng, bin i (lch s, c th): - Tnh quan h (tng tc ln nhau). + ng dng trong i sng vn ha tm linh: - Dng thuyt m dng: - Ng hnh coi t vi, bi ton, chn t lm nh, mai tng, xem vic hn nhn, kt bn, hp tc lm n, + ng dng trong y hc c truyn: Y hc phng ng chn on v cha bnh da trn nguyn l v s tng tc m dng v lut sinh / khc ca Ng hnh gia cc b phn trong c th ngi. Cu hi: Hy ch ra mi lin h gia thuyt m dng ng hnh vi vic hnh thnh trit l sng lc quan ca ngi Vit. Nu mt s cu thnh ng, tc ng ni v trit l sng ny. II. T tng v tn gio: S dung ha gia cc h t tng v tn gio: Pht gio, Nho gio, o gio Tam gio ng nguyn 1. Pht gio: Giai on u ca thi i Vit, Pht gio pht trin mnh v t ti cc thnh vo thi L Trn (XI-XIII) quc gio. - T TK XV Nho gio l quc gio: - T tng, gio l Pht gio lan ta v thm su vo trit l sng ca dn tc, vi s hin din ca hng ngn ngi cha trn khp mi min t nc t Bc ch Nam. + c im ca Pht gio trong vn ha truyn thng Vit Nam: Tnh nhp th , Tnh tng hp a. Tnh nhp th: Pht gio lun ng hnh vi cuc sng ca chng sinh bng nhng vic lm thit thc: - Coi trng tu ti gia Pht ti tm ,: - tch cc Tham gia cc hot ng x hi. b. Tnh tng hp: Pht gio Vit Nam dung hp vi cc tn ngng dn gian bn a: - Dung hp vi tn ngng sng bi t nhin; - Dung hp vi tn ngng th

Mu - Dung hp vi cc tn ngng th thn, thnh, Thnh Hong, th cc anh hng dn tc + Dung hp gia Pht gio vi cc tn gio khc: - o Cao i (1926): Pht + Nho + Lo + Thin Cha gio; - o Ha Ho (1939): Pht gio Tnh tng + o ng b : n nay, Pht gio vn l tn gio ln nht, c nh hng su sc v rng ri nht Vit Nam: Mi cha che ch hn dn tc; Np sng ngn nm ca t tin . Pht gio nh hng n li sng ca ngi Vit: + Tch cc: - Coi trng tu nhn tch c v s nhn qu, nghip bo.; - cao t tng hiu ha, nhn i, v tha. + Tiu cc: - Th tiu bn ng v kht vng c nhn.; - Coi trng an phn, nhn nhc, d ha vi qu. trit tiu tinh thn phn khng. 2. Nho gio trong cu trc vn ha truyn thng Vit Nam : S tip nhn v vn dng Nho gio mt cch linh hot:- T tng trung qun,;Khi nim nhn, ngha; T tng trng nam khinh n Vai tr ca Nho gio trong vn ha truyn thng: Trong sut chiu di lch s ca x hi phong kin, Nho gio chi phi su sc v ton din i sng vn ha tinh thn ca x hi Vit Nam. Bu kh quyn vn ha Nho gio. Nho gio chi phi cc lnh vc: + Xy dng chun mc o c x hi: (Tam cng, ng thng, thuyt Chnh danh) + Lm nn tng t chc, qun l, duy tr s n nh ca i sng cng ng : (t trong gia nh n ngoi x hi). u im: to nn mt nn tng x hi trng o c, trng l ngha, c tn ti th bc. Hn ch: tri buc con ngi trong t tng v ngha v, bn phn, km hm s pht trin thc v quyn c nhn v tinh thn phn khng bo th, tr tr. 3. o gio: - o gio trit hc (o gia): - L mt h thng quan nim trit hc v v tr quan ca ngi Trung Hoa c i do Lo T v Trang T sng lp (o Lo Trang). - Khi nim trung tm ca o gia: o. o c hiu nh mt qui lut v hnh ca v tr, xuyn sut, chi phi vn vt. - o gio ph thy: L mt hn hp nhiu lung tn ngng v ma thut: - o gio thn tin: L mn phi o gio c tnh cht qu tc. Nhng ngi theo mn phi ny c gi l cc o s, sng thot tc, ln ni tu luyn php thut. Khi tu c o thnh Tin, Thnh. Trong nn tng t tng ca vn ha truyn thng VN, o gio khng pht trin thnh mt dng t tng c lp, m kt hp vi t tng Nho gio thi ng x ca tng lp tr thc Nho hc. Ba lung t tng: Pht gio, Nho gio, o gio khng bi xch nhau m c s dung hp, ha ng

 Tam gio ng nguyn (ng qui): v mc ch nhn vn, v cuc sng ha mc, hnh phc cho con ngi (Nho tr th, Pht tr tm, Lo tr thn). III. Ngn ng v hc thut 1. Ngn ng : - Trong di sn vn ha truyn thng tn ti c hai loi ch vit: ch Hn v ch Nm; - T thi L tr i (TK XIV XV), ch Nm c dng ph bin trong i sng v trong sng tc vn chng. 2. Gio dc v khoa hc : a. Gio dc, thi c: - Cc triu i phong kin rt quan tm n vic hc hnh v thi c. - Nm 1070, vua L Thnh Tng (1023 1072) cho xy dng Vn Miu. - Nm 1075 vua L Nhn Tng (1066 1127) m khoa thi u tin chn la nhn ti lch s ca nn gio dc Vit Nam bt u t y. - Nm 1076 vua L Nhn Tng cho xy Quc T Gim - trng i hc u tin ca nc i Vit o to con em quan li, qu tc. - n TK XV (thi L), cc trng t c m lng i tng c i hc v i thi c m rng cho tng lp bnh dn. - c im ca gio dc Nho gio: 1- Mc ch gio dc: o to ngi qun t : lm quan tr nc chn dn. cao vinh quang ca ngi t (tc xng danh, ban o mo v i yn tic, vinh qui bi t, khc bia tin s). 2- Ni dung gio dc: Khng coi trng truyn th tri thc khoa hc m ch yu l gio dc t tng, o c, l ngha, cc php ng x. Cc sch gio khoa ca Nho gio: + T th: - Lun ng: ghi li li dy ca Khng T ; - i hc: dy php lm ngi tr thnh ngi qun t ; - Trung dung: dy cch sng dung ha, khng thin lch; - Mnh T: ghi li li dy ca Mnh T + Ng kinh: - Kinh thi: th ca dn gian TQ; - Kinh th: truyn thuyt, lch s TQ; - Kinh l: ghi chp cc nghi l; - Kinh dch: t tng trit hc c TQ; - Kinh xun thu: ghi chp cc s kin xy ra nc L (qu hng Khng T). 3- Phng php truyn th tri thc: Coi trng vic ghi nh my mc cc t tng ca thnh hin; thy c tr chp, hc thuc lng. nh hng ca gio dc Nho gio n gio dc Vit Nam hin nay? + Tch cc? + Tiu cc? + Khoa hc: - Khng c cc thnh tu khoa hc t nhin ; - Ch c mt s cng trnh s hc, y hc c truyn. IV. Ngh thut Vit Nam truyn thng: 1. Cc loi hnh ngh thut truyn thng: - Vn chng; - Hi ha; - iu khc; Sn khu dn gian; - m nhc: cc ln iu dn ca a. Vn chng truyn thng Vit Nam: c im: - Hai dng vn hc vit bng ch Hn v ch Nm cng song song pht trin.

c. Ngh thut sn khu truyn thng: - Cho, ma ri nc: Bc b; - Tung: Trung b; - Ci lng: Nam b. Ngoi ra cn c cc ln iu dn ca truyn thng c trng ca mi vng min. 2. c im ca ngh thut truyn thng:- Tnh tng hp; - Tnh biu cm: du n vn ha nng nghip trng trt a. Tnh tng hp: + Ngh thut sn khu: - Tng hp cc loi hnh ca ma nhc; - Khng c s phn chia cc th loi bi / hi to cm xc thm m tng hp cho ngi xem (cho Quan m Th Knh). + m nhc: n bu ch c mt dy nhng c th pht ra mi m thanh vi cao , trng nh mun. b. Tnh biu cm: + m nhc: - ti: tnh yu qu hng, i la; - Giai iu: tr tnh, su lng, tc chm, m sc trm, ch trng luyn ly.. n bu rt thch hp th hin tm trng, cm xc trm bun, su lng. - V kch Vit Nam thng gn vi nhng ng tc tay mm do, uyn chuyn, biu cm bng nh mt v cc ng tc c th. V. Vn ha giao tip: Vn ha giao tip ca ngi Vit b chi phi bi; - Li sng nng nghip trng trt; - Quan nim Nho gio a/Du n nng nghip trng trt: + Tnh cng ng: - Coi trng vic giao tip (Li cho cao hn mm c).; - Thi quen tm hiu, quan st, nh gi i tng giao tip. + ng x trng tnh: - t tnh cao hn l: {Mt b ci l khng bng mt t ci tnhYu nhau chn b lm mi} - Gi , nhng nhn, c n: Li ni chng mt tin mua, la li m ni cho va lng nhau.; Hc n hc ni, hc gi hc m. Mt s nhn, chn s lnh - Thi n o, cn nhc, thiu tnh quyt on trong trong giao tip (thch ni vng vo, a y, bng gi): Ngi khn n ni na chng, cho ngi di na mng na lo Du n Nho gio:- Trng danh d hn gi tr vt cht:{Tt danh hn lnh o.i cho sch, rch cho thmGiy rch phi gi ly l.Tru cht da, ngi ta cht ting - Coi trng th bc s din: i mun s ca chung, hn nhau mt ting anh hng m thi. em chung i nh nc ngi, khng ku cng nh ba hi ly danh.; Mt ming gia lng bng mt sng x bp,Tt khoe, xu che - Tm l s d lun, tai ting: Trm nm bia th mn ; Nghn nm bia ming hy cn tr tr d lun tr thnh mt th v kh c uy lc rng buc c nhn vi cng ng, duy tr s n nh ca lng x. VI. Tn ngng, phong tc, l tt, l hi VI.1. Tn ngng : - Tn ngng phn thc; - Tn ngng th Thnh Hong; - Tn ngng th Mu (sng bi t nhin) - Tn ngng th T Bt t; - Tn ngng th cng t tin; - Tn ngng th Th Cng (Gia Thn)

VI.2. Phong tc: - Phong tc hn nhn; - Phong tc tang ma; - Phong tc trong l tt, l hi. 7. VN HA T CHC X HI: Trong x hi phong kin thi i Vit, cc n v t chc cng ng ch yu bao gm: Gia nh - Lng x - Quc gia- th? I. Vn ha gia nh Vit Nam truyn thng : - Gia nh; - Gia tc c im gia nh Vit Nam truyn thng: - S chi phi ca li sng nng nghip; - S chi phi ca t tng Nho gio S chi phi ca vn ha nng nghip: Tnh cng ng: Gia nh gm nhiu th h cng chung sng (tam i, t i ng ng) cc thnh vin gn b, ph thuc nhau: Tr cy cha, gi cy conCon di ci mang S chi phi ca quan nim Nho gio: T chc gia nh theo ch ph quyn; Ch gia nh a th; Coi trng tn ti, th bc, l gio; T tng trng nam khinh n (nam tn n ti). Gia tc Vit Nam truyn thng: - Nhiu gia nh trong mt dng h tp hp, lin kt thnh mt gia tc.; - Sng qun t trong mt lng; - Gn kt vi nhau bi nhim v th cng t tin; - L ch da cho cc gia nh v vt cht v tinh thn. II. Vn ha lng Vit truyn thng: Do li sng nh c lng l cng ng c vai tr nng ct, lm nn tng cho t chc x hi Vit Nam (bn lng, bun lng, thn, p, phum, sc). c trng vn ha lng. Tnh Cng ng Trong Vn Ha Lng 1/C S Hnh Thnh Tnh Cng ng -Phng thc sn xut nng nghip la nc: Cuc sng nh c quan h huyt thng, lng ging; Tnh cht thi v nng nghip : cn s tng tr trong LSX -iu kin t nhin & x hi c bit: Thin tai; ch ha; => Phi on kt to nn sc mnh BIU HIN TNH CNG NG TRONG VN HA LNG Np sng: gn b, s chia, m bc Tn ngng: th chung v Thnh Hong lng Phong tc , l hi: hn nhn, hi h, nh m Tc ng ca tnh cng ng n li sng, t duy v ng x ca ngi Vit xa v nay: Tch cc: Tinh thn on kt tng tr, {Tay t rut xt , Mi h rng lnh , Ch ng em nng, L lnh m l rch} ng x trng tnh Tiu cc: T tng b phi, bao che, ch ngha thn quen {Tt nc theo ma, Rt dy ng rng..} Tm l da dm, li; ng x co bng, km hm vai tr c nhn 2-Tnh t tr: - C s hnh thnh tnh t tr:

Phng thc sn xut nng nghip la nc: => Sng nh c, khng thch s di chuyn, i thay. Phng thc sn xut nng nghip tiu nng: Mi lng l mt n v kinh t c lp, t cung t cp, hng ni, khp kn V khng gian a l : Mi lng sng qun t trong mt khng gian khp kn V tnh cm: Cc thnh vin trong lng u c quan h h hang, Giao lu tnh cm khp kn trong phm vi lng V t chc hnh chnh : Lng c chc nng t qun: - Lut php - Lp php Hnh php Hng c tp tc l lng: l lut php ca mi lng, c c th ha, gn lin vi phong tc tp qun v n su vo tm thc c dn trong lng tn ti song song vi lut php nh nc nhng c hiu lc hn{ Php vua thua l lng} rng buc cc thnh vin trong lng vo mt n np, khun php, to thnh np sng chung n nh ca mi lng. =>Mi lng tn ti nh mt vng quc nh khp kn, c lp vi lng khc v t ch trong quan h vi quc gia => T Tr Tc ng ca tnh t tr n li sng, t duy v tnh cch ca ngi Vit xa v nay: Tch cc:Tinh thn c lp, t ch Tiu cc: T tng a phng cc b {Php vua thua l lng, Nhp gia ty tc }Li sng khp kn, bo th {ng ca bo nhau} + Trn nn tng ca phng thc sn xut nng nghip tiu nng hnh thnh hai c trng c bn ca vn ha lng: tnh cng ng v tnh t tr III. Vn ha t chc quc gia - Quc gia - t nc i vi ngi Vit l mt khi nim gn b thing ling; - L cng ng x hi quan trng th hai sau lng. III.1. T chc nh nc phong kin i Vit : - T chc theo m hnh nh nc phong kin trung ng tp quyn; - Nh nc phong kin i Vit qun l x hi bng lut php; + Cc b lut thi phong kin i Vit: Nm 1042 (nh L): Lut hnh th; Nm 1244 (nh Trn): Quc triu hnh lut ; Nm 1483 (L Thnh Tng): Lut Hng c; Nm 1815 (nh Nguyn): Lut Gia Long T khi c b lut chnh thng, cc quan h x hi b khun vo thit ch ca nh nc phong kin. Php lut thi phong kin b chi phi bi cc c trng vn ha truyn thng: + S chi phi ca vn ha nng nghip: - Tnh cng ng: chu trch nhim hnh s lin i (quan h huyt thng, hn nhn, lng ging). Ngi dn trong x hi phong kin khng c php lut cng nhn vi t cch c nhn, m h b ha tan trong ci chung ca cng ng h mc, lng x. - Tnh t tr: Lut tc ca lng c hiu lc hn lut php ca nh nc (Php vua thua l lng) hnh thnh thi quen hnh x khng tn trng php lut. + S chi phi ca Nho gio: Tam cng, Ng thng va l o l v cng l php l: - Ti bt trung b x nng nht

- Quc triu hnh lut qui nh ngha v ca con ci: Khng c kin cha m (iu 511); Phi che giu ti ca cha m (iu 504); Chu thay hnh pht cho cha m (iu 38) III.2. thc v quc gia dn tc ca ngi Vit: thc v quc gia dn tc ca ngi Vit th hin hai t tng ni bt: Lng yu nc, thc c lp dn tc v Tinh thn on kt cng ng Do iu kin t nhin v lch s c bit: Ranh gii quc gia kh bit lp, Thin tai, Lin tc phi chin u chng gic ngoi xm lng yu nc, thc v c lp ch quyn tinh thn on kt dn tc. l cc gi tr tinh thn truyn thng ca dn tc ta, c tch t, hun c qua hng ngn nm lch s tr thnh o l sng ca ngi Vit l nhn t c bn ng u trong bng gi tr tinh thn truyn thng ca dn tc Vit Nam. Cc gi tr tinh thn truyn thng y thc cht l s m rng cc c trng vn ha lng cp quc gia. + Tnh t tr lng x thc v c lp, ch quyn quc gia: - cp lng: Trng lng no lng y nh, - cp quc gia: Sng ni nc Nam vua Nam (L Thng Kit) Nh nc i Vit ta t trc (Nguyn Tri) + Tnh cng ng lng x tinh thn on kt dn tc: - cp lng: Ch ng em nng; L lnh m l rch; Mt con nga au c tu b c... - cp quc gia: Nhiu iu ph ly gi gng; Bu i thng ly b cng Quan h nh lng nc? i vi ngi Vit, Quc gia - t nc gn b thn thng, gn gi nh l mt ngi lng ln (t nc l s m rng ca lng l mt siu lng). IV. Vn ha th Vit Nam thi phong kin: - th khng pht trin: - B chi phi bi nng thn V. H gi tr ca vn ha truyn thng Vit Nam: L nhng c trng vn ha tiu biu C ngha tch cc i vi cng ng, c nh gi, chn lc qua trng k lch s Lm nn ct li ca sc sng dn tc Chi phi n li sng v cch ng x ca mi c nhn cng nh ca c cng ng. Sn phm ca qu trnh tng tc vi mi trng t nhin v x hi c bit: Nn tng vn ha ng Nam , Chng thin tai ch ha, Tip thu Nho gio Pht gio H gi tr vn ha truyn thng c biu hin qua nhng c trng tiu biu: Tnh cm gn b vi ngun ci, lng xm, qu hng. Lng yu nc v thc su sc v c lp ch quyn dn tc. thc lin kt cng ng v tinh thn on kt dn tc bn cht. Tinh thn t lc, t cng, ch vt kh khn, gian kh v c tnh cn c, chu kh, tit kim. Li sng trng tnh, nhn i, ha hiu, bao dung. Li ng x mm do, linh hot v kh nng thch nghi vi mi hon cnh. Tinh thn hiu hc v tn s trng o. 8. nh hng ca thuyt m dng ng hnh vi tm l sng ca ngi Vit:

- Trit l v cn xng-cp i: trong tm thc ca ngi vit m dng lun tn ti cp i c cn bng m dng th s vt mi hon thin,trn vn hp quy lut. Cc cp i thng s dng nh: ng b, cha m, tri t, sng ni -Trit l sng qun bnh hi ha: ngi vit quan nim trng thi tn ti ti u ca ca mi s vt hin tng t t nhin n x hi l s cn bng hi ha m dng. y qu s , gi no t dy, hng nhan bc mnhT c gng duy tr trng thi m dng b tr trong n ung, lm nh cho n ng x. Ph phn thi sng cc oan: sng lm kh nhiu, tro cao ng au. Yu nhau lm cn nhau au. Chnh trit l qun bnh khin cho ngi vit thng an phn khng hiu thng. - Trit l sng lc quan: thng c ci nhn bnh tnh trc mi s bin: trong ri c may hay trong ha c phcNhn thc c s chuyn ha m -dng ngi vit c ci nhn bin chng v cuc sng: khng ai giu, kh trc sng sau 9.Hy trnh by c im ca vn ha gia nh Vit Nam truyn thng v l gii nguyn nhn - Gia nh ngi Vit mang nhiu nt c th ng, c o, khc gia nh phng Ty, chu nh hng mnh ca Khng gio: chng hn, trng nam khinh n, con trai ni di tng nhm lu truyn ni ging v th phng, nh n sinh thnh ca t tin. Vn dng di, ni di rt c coi trng, bi ch c con trai mang h b. - Va cao tnh cng ng (tc a v chi phi tuyt i ca tp th gia nh i vi mi thnh vin), tinh thn v li ch chung, va coi trng ng mc vai tr c nhn; va coi trng tp th gia nh; va tn trng gii hn t do c nhn. Tuy nhin, rt d nhn thy tnh cng ng, tnh tp th thng ln t, ti mc, ngi phng Ty cho rng gia nh Vit c mt "ch ngha cng ng". - V c bn, ph n (ngi v, ngi m...) c a v bnh ng vi nam gii (ngi chng, ngi cha...), c quy nh bi nn vn ho nng nghip la nc, t cung t cp v hon cnh sng ca gia nh Vit. V bn cht, ngi nam gii c vai tr, v tr trong i ngoi, cn ngi ph n c vai tr c bit quan trng trong i ni, trong iu hnh gia nh (ni tng). - Khng ch duy l (a v cc thnh vin) m ch yu l duy tnh. Tnh ngha trong gia nh ngi Vit c cao (tnh ngha cha con, m con, v chng, tnh ngha gia gia nh vi h tc, hng xm lng ging). l vn o ngha tnh rt ng. - Gia nh ngi Vit thuc loi gia nh ph quyn, ngoi ch trng nam nh ni, cn ch con ci truyn theo dng b v mang tc danh pha b (ni di, ni h; con gi s "mt h"...). Tuy nhin, tnh cht ph quyn ny, nhiu khi ch mang tnh i ngoi, hnh thc. - Gia nh ngi Vit cn ni ln tnh cht gia tc, dng h (quan h huyt thng), mt cng ng ln hn, c nh th h, c tc c, gia phong, gia phm, gia l, gia quy... tc l s gn b cht ch quan h nh -tc h-lng, nc... Nhng

c im trn ca gia nh ngi Vit xut hin tt c cc loi hnh gia nh: gia nh ht nhn v gia nh m rng, gia nh truyn thng v gia nh hin i, gia nh y v gia nh khng y , gia nh nng thn v gia nh th... Vi t cch l mt t bo x hi; gia nh tng ho nhiu mi quan h x hi a chiu, biu hin nhng gi tr vn ho y sc sng, vi phong v ng c o. Gia nh ngi Vit cng gia nh cc tc ngi khc ang chung sc, chung lng cho s pht trin t nc ngy cng giu mnh, phn vinh. dn tc Vit Nam ni chung v ngi Vit ni ring, gia nh l phm tr x hi ch mt cng ng nh, mt nhm x hi hnh thnh trn c s hn nhn v huyt thng; mt n v x hi, mt t bo x hi; mt mt xch trong chui lin h c nhn-gia nh-lngnc; mt thit ch x hi c bn; mt n v o c, vn ho, tn ngng. Gia nh l mt khi nim m (ni dung co gin), tu a vc, tc ngi, lch s hay tu gic quan tm khc nhau m c nhng cch nh ngha khc nhau. 10.Ti sao ni, trong t chc x hi Vit Nam truyn thng, lng tn ti nh mt i gia nh? Gia nh l mt t bo ca x hi v nhiu gia nh cng chung sng gn b to thnh lng do lng cng ging nh i gia nh. Mi quan h gia cc thnh vin trong gia nh da vo mi quan h huyt thng th s gn kt trong lng cng da vo mi quan h quyt thng, gia nh c tn ty th bc lng cng vy, gia nh c t tin th lng c thnh hong lng. Gia nh on kt gn b th biu hin thnh tnh cng ng trong vn ha lng. 11.Hy gii thch kin cho rng trong t chc x hi Vit Nam truyn thng, lng tn ti nh mt tiu vng quc: Lng tn ti nh mt quc gia thu nh v nhng yu t sau y: u tin v v tr a l th lng cng c ng bin gii nh mt quc gia, gii hn ca lng l nhng ly tre bao bc xung quanh, c cng lng nh ca khu ca mt quc gia ni ra vo lng . K n lng cng c b my hnh chnh nh mt quc gia vi cc t chc nh dn hng x, hi ng k mc v l dch. C dn trong lng lun tng tr, gip nhau trong lao ng sn xut, chng thin tai ch ha, i km to s on kt gn b chc ch ging nh s thng nht ca mt quc gia. Nu quc gia c quc t Hng Vng th lng c thnh hong lng, lng c phn bit trn di th quc gia c tn ty th bt. 12. Phn tch tc ng hai mt ca ton cu ha i vi vn ha ca gii tr Vit Nam hin nay: Mt tch cc m ton cu ha em li l gp phn kch thch cnh tranh, thc y khoa hc k thut pht trin, lm tng tc pht trin kinh t. Trong iu kin ton cu ha gii tr c iu kin tip xc vi cc nn vn ha phong ph, hng th c cc sn phm vn ha a dng ca nhn loi. C xt vi cc nn vn ha mi l iu kin o thi nhng c trng vn ha li thi khng ph hp.

ng thi thng qua giao lu vi cc nn vn ha gii tr hin nay s lm giu thm nn vn ha truyn thng bi nhng gi tr vn ha tin tin ng i. Tuy nhin ton cu ha cng mang li nhng h ly tt yu nh lm xi mn nhng gi tr truyn thng ca dn tc nh li sng trng tnh, s bn vng ca gia nh v tnh n nh ca x hi v s tha ha v o c li sng ca mt b phn gii tr hin nay l minh chng c th do ton cu ha mang li. Ton cu ha kinh t mang theo nhng hng th gi tr vt cht to li sng n chi sa a, bo lc thc dng tc ng n li sng gin d tit kim ca ngi vit nam m c bit l gii tr. Tc th ha lm cho tnh cng ng mt gi tr truyn thng tt p ca vn ha lng b may mt, quan h gia nh lng lo Vo giai on giao thi ca vn ha vit nam hin nay ci c cha mt i ci mi cha nh hnh s khng trnh khi hin tng x b ln ln, xu tt an xen kh kim sot thm ch c lc ci xu ln t ci tt y l s nguy him cho gii tr hin nay vi nhp sng lun v vp vi ci mi th kh nh hnh mt chun mc sng cho ph hp v y cng mt trong nhng nguyn nhn snh ra cc loi ti phm ng bo ng trong thanh nin hin nay. 13.Cho bit cc cuc giao lu vn ha quan trng trong tin trnh vn ha Vit Nam v phn tch ngha ca cc cuc giao lu vn ha y: - Giao lu vn ha Vit Hn t th k th I n th k th X. S du nhp vi rt nhiu yu t vn ha ca Trung Hoa ni tri l t tng nho gio trn mi lnh vc ca i sng x hi v phong tc, n np, th ch chnh tr v o c. Vn ha bn a cng vi s du nhp ca cc yu t mi ca nn vn ha ngoi sinh nh hnh cho nn vn ha truyn thng. -Giao lu vn ha Vit Php t 1858 n 1954 y l bc khi u cho s chuyn i cu trc ca vn ha vit nam t truyn thng sang hin i, nn vn minh cng nghip phng ty thc s tc ng mt cch ton din su sc trn mi lnh vc : +i sng vt cht : nhiu con ng tri nha, nh my mc ln , th pht trin mnh mang dng dp ty phng , cng nghip khai thc pht trin, cc phng tin giao thng hin i xut hin , s thay i v cu trc nh v trang phc truyn thng ngy cng r nt. +Vn ha x hi: th v giao thng bun bn pht trin lm xut hin giai tng mi trong x hi v tn ti song song hai hnh thi kinh t. Yu t c nhn c khng nh. +Tinh thn : t tng nho gio b phn ha v mt dn vai tr lch s , thay th bng cc lung t tng vn ha ty phng. Ch quc ng thay dn ch hn nm trong vic ghi chp. Nhiu hnh thc th loi vn hc v gio dc ca ty phng c tip thu mt cch chn lc C th ni tri qua bc ngoc lch s ny bn sc vn ha dn tc khng b mt i m n dung ha cc yu t mi ca vn ha ngoi sinh lm giu thm vn ha truyn thng trong qu trnh hi nhp vi vn ha nhn loi.

-Giao lu vn ha Vit -M: thi gian din ra t 1954 1975 cuc du nhp ny lm cho nn kinh t hng ha pht trin theo li sng nng ng c m pht huy tnh sng to ca mi c nhn tuy nhin li qu cao vn minh vt cht, nng v li sng thc dng , t do, phng tng v ch ngha c nhn. -Giao lu vn ha Vit- Lin X ng u: thi gian din ra t 1954 1991 ,khng gian ch yu bc vit thng qua giao lu hp tc gip pht trin v kinh t tuy nhin do khng m rng vi cc nc ngoi h thng xhcn cng vi nn kinh t bao cp to nn s tr tr v kinh t, bo th trong t duy v n iu v vn ha. 14.Nu tm tt cc giai on chnh trong tin trnh vn ha Vit Nam v cho bit ngha ca mi giai on: - Giai on 01: Trc cng nguyn thi Vn Lang u Lc => vn ha nng nghip la nc - Giai on 02: Thi k ha t vn ha bn a sang vn ha truyn thng vi 1000 nm tip xc vn ha Trung Hoa v n -Giai on 03: nh hnh bn sc vn ha truyn thng thi k phong kin t gia th k th X n gia th k XIX => Vn ha nng nghip chu s nh hng su sc ca Nho gio v Pht gio. -Giai on 4: Thi k qu t vn ha truyn thng sang vn ha hin i thi gian t 1858 n nay din ra ht sc x b phc tp ci c cha b i nhng ci mi cng cha hnh thnh c mi an xen cu trc vn ha cha nh hnh . 15.t trng ca vn ha truyn thng nh hng n li ng x vi php lut ca ngi vit xa v nay: -Tnh cng ng : c n bao che trng tnh , ch ngha thn quen. -Tnh t tr khp kn : c dn ch tun th lut tc l lng hiu r n hn php lut . Php vua thua l lng.. - ng x mm do linh hot nn lch lut. -T duy nng nghip cm tnh ch quan nn ng x ty tin vi php lut. - nh hng ca t tng pht gio: tnh nhn nhc chu ng, v tha nn thng d ha vi qu khng mun nh n s can thip ca php lut. 16. V sao nho gio khng nh hng nhiu trong 1000 nm Bc thuc ? Du nhp vo vit nam bng con ng theo chn qun xm lc v l cng c ca giai cp thng tr nn khng ph hp vi tng lp ngi dn lao ng . 17. Phn tch nguyn nhn phn chia s nng cng thng ? Ch yu do phng thc sn xut v nho hc S l tng lp tr thc, c hc. Nng l nng dn. Cng l tng lp tiu th cng nghip. Thng l ngi bun bn, kinh doanh. ng cha ta xa xp 4 tng lp, ngh nghip trong x hi theo th t nh ta thy. Qua mi r ngi Vit ta c truyn thng trong s hc hnh, kin thc nh th no vy nn mi xp s ln hng th nht, trn tt c mi tng lp khc. Tip sau tr thc l nng dn c ng cha ta coi trng hng th hai, ch ng

ngay sau tr thc. Nh vy, nhng ngi sn xut ra lng thc cng nh ng cha cao, bi c thc mi vc c o. Trong 4 tng lp x hi k trn, thng (bun bn) c ng cha ta xp cui cng, c ngha so vi 3 i tng trn, vai tr, v tr khng cn thit, khng quan trng. Trong quan nim, ngi Vit ta xa cho rng ngh kinh doanh ch l bun nc bt, mua ch ny r ri bn ch kia t, n chnh lnh, khng lm ra ca ci vt cht, sn phm tinh thn cho x hi. Tuy nhin, x hi ngy nay thay i so vi trc, nn mi quan nim cng c thay i theo. C 4 tng lp s, nng, cng, thng u c vai t, v th ngang nhau trong x hi, v khng ai thay th c ai. V 3 tng lp cn li (nng, cng, thng) mun tn ti, c tc dng cho x hi cng phi hc hnh, trau di tr thc, vn ha nh s vy. c bit l trong bi cnh t nc ta ch trng m ca hi nhp vi th gii, thc hin cng cuc i mi a nc nh tin kp cc nc trong khu vc v ton cu th thng chng nhng khng b coi thng nh trc m cn c c bit coi trng. 18 . Mt s cu tc ng ca dao: - Tnh gn kt cng ng: Bn an hem xa mua lng ging gn Mt con nga au c tu b c -ng x trng tnh L lnh m l rch.Bu i thng ly b cng Ch ng em nng - ng x tnh hn l: Mt b ci l khng bng t ci tnh.Nht thn nh quen tam thn t th. Yu nhau chnh b lm mi. Thng nhau c u cng trn , Ght nhau qu b hn cng mo. - cao vai tr ph n: Lnh ng khng bng cng b.Rung su tru ni khng bng con gi u lng. Nht v nh tri. Ba ng mt m -T duy tng hp bin chng nng cm tnh: Lo nng tri in. Trm hay khng bng tay quen. Nhn mt bt hnh dong. - Thi quen ng x ty tin: Yu nhau cau su b ba Thng nhau mi vic chng n u trm ch lch cng k cho bng. -ng x mm do linh hot: bu th trn, ng thi di. i vi bt.Ty c ng bin. -Trit l sng lc quan: Khng ai giu ba h khng ai kh ba i. Kh trc sng sau. - Truyn thng hiu hc v tn s: Mt kho vng khng bng mt nang ch, chng yu rung c ao lin ch yu ci bt ci nghien anh . Anh v hc ly ch nho chnh trng em i mi thu em ch. Mun sang th bt cu kiu mun con hay ch phi yu ly thy. - Trng danh d hn vt cht:

Tt danh hn lnh o. i cho sch rch cho thm. Tru cht da ngi cht ting. Giy rch phi gi ly l. -Bnh s din: i mun s ti chung , hn nhau mt ting anh hung m thi.em chung i nh x ngi , khng ku cng nh ba hi ly danh. Mt quan tin cng khng bng mt ng tin thng. mt ming gia lng bng mt sn x bp. - t nhng nhn trong giao tip: Li ni chng mt tin mua la li m ni cho va lng nhau. Mt s nhn chin s lnh. Hc n hc ni -Li ni na vi thiu quyt on: ngi khn n ni na chng cho k di na mng na lo. Un li by ln trc khi ni - Li bong by v von: trm du u tm. tng nc ging su - Huyt thng: sy cha,mt ngi lm quan.,mt git mu o -Da dm li: mt ngi lm quan nc chy bo tricha chunglm si khng -T tr tiu nng t k: b ai ngi ny chng, rung ai..ca mnh th gi bo bothn tru..thn b