శ

ర పాద సుబ త చిన్నకథల

ర హ్మణ్యశాస

వడ
ల గింజల

"రాజద్వార, రాజగృహ సర్వాద్ దిగివాజయోసు

త . వేదోక
త ం పరిపూర్
ణ మ__"
మెల
ల గ అడుగుల త ,
వేస ద్వార్ంలోనుంచ యిలాగ ఆశర్వాచన్ం
పా
ర ర్ంభించాడు తంగిరాల శంకర్పప; కాన, దివాన
జ కెదురుగన గుమమనకొక
డ ంవచిచ "ఫ
పకకగన నుంచొనవున్న ఠాణేద్రు, మట సగంలోన గభీమన అడ
ఫ మళ్ళ యికకడిక వచాచవ?" అంట గుండెలమీద చెయియవేస అతణ
ణ
ఆపుచస ' ఏయ, యెవరోయ జవాన
ల ?" అన ద్వార్ం కేస చూస
త కరుగ
గ
"చిత
త ం బాబయయ, మేమడు
డ పెడుతూన వుండగ, జలగలాగ జారి లోపలక
వచచసు
త ననర్ండి." అంట యిద
ద రు జవాను
ల వచిచ శంకర్పపక రెండువ
ై పులా
నుంచుననరు.
"చాలాచల, దయచెయయండి, దయచెయయండి" అంట మరో జవాను
త పుకొంగుల పటు
వన్కపాటుగవచిచ, వీపుమీద వేళ్ళడుతూవున్న అంగస ట కుననడు.
"దివాన
జ వారుండగ మధ్యమీరు---ఎవర్యయ?" అంట శంకర్పప
విడిపించుకోపోయడు. జవాను పటు త ం చిరిగిపోతుంద్ అన్నంత
ట క అంగస
బింకంగ కూడ ముందుక రాబోయడు కాన "చాలాచల, వరుకో యీపాటిక,
దరిద త ం గుడ
ర పు అంగస డ నువవా - యింకా చూస
త వేమోయ?" అన అతగణ
ణ
జవాన్
ల మీదిక గెంటేశాడు ఠాణేద్రు.
"నమూలాన్ మకూకడ మట వస
త ంది, మంచివాడవే రా రావయయ" అంట
జవాను
ల శంకర్పప రెకకల పటు
ట కుననరు.
"నను డబ్బుకోసం రాలేదు" అన శంకర్పప మళ్ళ యేదోచెపపబోయడు; కాన
"డబబుకకర
ల కపోత మరి యీవేషాలనన యేమిటి? వీధిలోక పడగెంటక, యింకా
చూస
త రమిటోయ?" అన ఠాణేద్రు జవాన్
ల మీద కళ్ళర్
ర చశాడు.
2 వడ
ల గింజల

ఠాణేద్రు తొందర్పెట
ట డమూ, సరావాధికారి అయిన్ దివాన
జ యిదేమీ
గమనంచక పోవడమూ - దీంత జవాన్
ల క చాలా దిలాస వచిచంది. వంటన వాళ్ళ
పొదివి పటు
ట కున, శంకర్పపన వీధిలోక లాకుకపోయరు.
అయిన లోపలక రావాలన శంకర్పప గింజుకోవడం మన్లేదు. వరి
ర
ఆవేశంత అతనొకకకక వపు వపిన్ప్పుడు, తటు
ట కోలేక, జవాను
ల ముందుక వన్కక
వొకొకకక వపువగిపోసగరు.
యిదంత తెలసుకోడన కపపటిక తెరిపయింది దివాన
జ క.
చతిలోవున్న కాగితం పకకన్ వుంచి, మరో కాగితం అందుకున "యేమిట
అల
ల రి?" అన నద్న్ంగ అడిగడతను.
"ఎవరో పిచిచ బా
ర హ్మడు మహాప
ర భ! ఏలన్వారి దర్శన్ం కావాలన నన అల
ల ర
చసు
త ననడండి."
'ఒకరూపాయి చతిలో పెటి
ట పొమమన్లేకపోయవా?"
"డబబుకకర
ల దు టండి."
"మరం కావాలట?"
"చెపపలేదండి."
"అడిగవా నువువా?"
"లే – ద -"
చతుల నులపుకుంట యిలా న్సకాడు ఠాణేద్రు.
వీధిలో జవాన్
ల కటు
ట ళ్ళలోవుండి, యిదంత వింటనవున్న శంకర్పప
"వొకకక్షణ్ం మట
ట డడంతపప మరమీ అకకర
ల దన చెపపవయయ" అన కేకేశాడు.
"చెపపవయయ?" అన పళ్ళ బిగించి, పెదవులమత
ర ం కదుపుతూ
శంకర్పపమీద నప్పుల కురిశేశాడు ఠాణేద్రు. ఆ ఏకవచన్ ప
ర యోగం
గుండెలో
ల కసుకుకన్ కె
ై జారు గుచుచకున్నంత బాధ్ పెటి
ట ం దతనక.
ఏకవచన్ప
ర యోగం అంటే నౌకరలో వుండ వారి నలక యెంతయిన నరుప
చూపించగలదు; కాన చెవుల మత
ర ం ఓరుప కన్పర్చలేవు.
వడ
ల గింజల 3

త పుగుడ
"ఒక అంగస డ కటు త పు గుడ
ట కున, మరొక అంగస డ కప్పుకున దరిద
ర ం
వోడుకుంట - "
"అయిత?"
"పిచిచ బా
ర హ్మడు మహాప
ర భ!"
"బేడీల వుననయ?"
"లేవండి"
"గుడ
డ ల మస చిరిగ వుననయ?"
"లేవండి"
"చింపిరి తలా?"
"కాదండి"
"మరి నఆగడం అంత యెందుకోయ?" అన్నటు
ట మొగం వంచుకున,
సులోచనలపె
ై నుంచి కొంచెం చురుగ
గ చూస
త వుండగ "నను కారాయరి
ధ న గన,
పిచిచవాణ
ణ కాను మహాప
ర భ!" అన శంకర్పప గటి
ట గ కేక వేశాడు.
ఠాణేద్రు గుండెల కొటు
ట కుననయి; కాన కళ్ళ శంకర్పపమీద మళ్ళ
నప్పుల కకాకయి.
చికలకళ్ళ కాగితంమీదక తిప్పుకున "యెదటిక ర్పిపంచు" అననడు దివాన
జ .
కంఠం నొకుకకుపోయి ఠాణేద్రుక మట రాలేదు. చూపులమత
ర ం వీధికేస
మళ్ళయి. ట , జవాను
ఆయింగితం కనపెటి ల , శంకర్పపన తెచిచ దివాన
జ యెదట
విడిచిపెట
ట రు.
దివాన
జ యెగదిగ చూశాడు. ఉనమద లక్షణాల కన్పడక పోవడమే కాదు,
శంకర్పప మొగంమీద బ
ర హ్మతజసుస వలగిపోతంది.
మొదట దివాన
జ కళ్ళ జిగజిగ లాడిపోయయి; కాన తర్వాత అంతలో
అధికార్దర్పం పొంగి మన్సుస బిరుసెకకపోయింది. ద్ంత కొర్కొర్ లాడుతూ
"యెవర్యయ మీరు?" అన ప
ర శ్నంచాడు.
4 వడ
ల గింజల

"మ యింటిపేరు తంగిరాలవారు. నపేరు శంకర్పప. నను తణుకునుంచి

వచాచన్ండి."
"ఏమిటి పన?"
"మహారాజులంగరి దర్శన్ం చసుకుంద్మన వచాచను."
దివాన
జ కళ్ళ చిమ చిమ లాడి పోయయి. పెదవుల అప
ర యతనంగ
కదిలాయి. "ఏమిట? ఈ వేషంతటే?" అనమటల నలక చివర్ గభీమన
జారిపోయయి.
"చిత
త ం చిత
త ం, ఒక విదయలో నను చక
ర వరి
త న. విదవాత
త వున్న చోట వేషం
అకకర
ల దండి" అన వగసలాడుతూ శంకర్పప బదుల చెపాపడు.
"ఏ విదయలో న చక
ర వరి
త తవాం?"
"చదర్ంగంలో"
దివాన
జ సతకర్ం చశాడు. అతన మొగంమీద వటకార్ం పొటమరించి
వుంది.
పరోక్షంమట యేమయిన, ప
ర తయక్షంలో, మొదట కూచోమన్కపోవడమూ,
తర్వాత తన్ సహ్జవేషానన నర్సంచడమూ, ఆపె
ై న యేకవచన్ ప
ర యోగమూ,
త యం అంకురించింది.
చివర్ కదీన. దీంత శంకర్పపలో ధౌర్
"చదర్ంగం అంటే లోకసమనయనక లోపల కర్
ర ముకకల, పె
ై న లకకపూత
మత
ర మే కన్పడతయి; కాన తెలసన్వారిక అందులో చతుర్ంగబలంయొకక
నజసవారూపం గోచరిసు
త ంది. యుద
ధ ర్ంగంలో అహ్మికత యెదురుకున్న యిద
ద రు
చక
ర వరు
త ల చావు బతుకుల సంర్ంభంకూడ ప
ర తయక్షంగ కన్బడుతుంది."
"గొపపవాఖయన్మే" అన నర్సంచాడు దివాన
జ
"ధ్నయహ్మ" అన వటకార్ంగ చూశాడు శంకర్పప. వన్కపాటున్ వచిచ,
మెడమీద చెయియవేస నొకకపటి
ట న్ట
ట యింది దివాన
జ క. మట తొణ్కలేదు.
"బా ల , తెలగల, వలమల - చివరిక
ర హ్మలే కాదు, తుర్కల, రెడు
క్షతి
ర యుల కూడ యెకకడ న ఆట కట
ట కలగిన్వారు లేకపోయరు."
వడ
ల గింజల 5

"అ - బాబు!...అలాగేం?"
"ఆతమసు
త తి మంచిది కాదు కాన - ఒకొకకకప్పుడు - ఒకొకకకచోట అదే చాలా
అవసర్ం అవుతూ వుంటుంది. ఇంతక; శ
ర వతసవాయి చతురుభుజ తిమమజగపతి
మహారాజులంగర్ంటే చదర్ంగం ఆటలో నధి అన దిగ
ద ంతుల ఘోషపెడుతూ
ల వొకకమటు - ఒకకఆట వారిత ఆడలన - "
వుండడంవల
"అంతన కోరిక?"
"అంత. అక్షరాలా అంత మత
ర మే."
"అయిత శఘ
ర ంగ వళ్ళవచుచ."
"అదేమీ?"
"సధ్యం కాదు కన్క."
"ఏమీ? ఎందుకు కాద?"
"మన్మేమిటి, వీడిత మట
ట డం యేమిటి!" అన దివాన
జ క
అభిజాతయంతచింది; కాన "చదర్ంగం ఆడకూడదన నశచయించుకుననరు
ప
ర భువు" అన మట జారి వచచసంది.
"ఎంచత?"
"తగిన్ వుజ
జ దొర్కక... చివర్క ఆట కట
ట డంమట దేవుడెరుగును,
నలగె
ై దు యెతు
త లయిన పొంకంగ వయయగలవాడు కన్బడలేదు పృధివిమీద."
"విపులా చ పృధ్వా!"
దివాన
జ వులకకపడ
డ డు; కాన అలాంటిదేమీ లేన్టు
ట త , అందుకు
న్టిస
నదర్శన్ంగ పృధివిమట జార్విడచి "కళ్ళతెర్వన కుర్
ర కుంకలత ఆటేమిటన
ద్ంత నరాశ చసుకుననరు మహారాజులంగరు" అననడు.
"నత ఆడిచూడకుండన?" అనముదలకంచాడు శంకర్పప.
దివాన
జ వుగు
ర డె
ై నడు. నప్పుల కకుకతూన చూశాడు; కాన శంకర్పప
గుండెలమీద తర్
జ న నర
ద శం యింకా గుండెల మీదేవుంది. కళ్ళంకా నలవతీస
అడుగుతూన వుననయి.
6 వడ
ల గింజల

తల యెగర్వేసుకుంట "నువేవాం ఆకాశంమీద నుంచి వడిపడ

డ వా?" అన
జ .
నర్సన్గ అడిగడు దివాన
"ఇంకా పె
ై నుంచ అన చెపపవచుచ" న్న ద్నక శంకర్పప నర్
ల క్షయంగ జవాబ్
చెపాపడు.
"అబోబు!"
"ఆశచర్యం అకకర
ల దు. చదర్ంగం ఆడి తంగిరాల శంకర్పపన
జయించగలవాడు చతుర్
ద శభువనలో
ల న లేడు."
"మహా కోస
త వే?"
"కతి
త చతిలో వున్నప్పుడు కొయయకపోవడం యేమీ?"
"బతకతలచుకోలేద" అన కరుగ జ .
గ అడిగడు దివాన
అదీమట. అసల
ై న్మట అది. మళ్ళ చెబ్తుననను. చదర్ంగం ఆటలో నను
ణ ; కాన నవిదవాత
గొపప విద్వాంసుణ త క వినయోగం కన్బడలేదు. అంటే ఆవిదయక
నకూ అనుకూలయం పొసగలేదు. ఇక బతికేం ప
ర యోజన్మూ? ఈవుదే
ద శంతటే
యికకడిక వచాచను. ఇది చివరి ప
ర యతనం. నచావుబతుకు లకకడ తలపోవాల."
దివాన
జ యెర్
ర గ చూశాడు.
"ఏతవాత: మొండిపటు
ట పటి
ట ఆటలో కూచున వోడిపోత, మహారాజులంగరు,
వచిచన్వాడి తల కొటి
ట ంచి కోటకొమమలకు కటి
ట చడనక శపథం పట
ట ర్న తెలసు.
తపపకపోత అందుకు సద
ధ పడ వచచశాను."
"అంత సహ్సం యేమీ? పెళ్ళయింద్?"
"ఇంటవిడ కాపర్మే చస
త ంది."
దివాన
జ క హ్ఠాతు
త గ జాల కలగింది.
"కలో గంజ తగుతూ పెళ్ళమన, పిల
ల లన యేదో న్లగురిత బాటుగ
వుండక, యీ దుససహ్సం యేమయయ నకు?"
"మంచి ప
ర శేన; కాన దీనక సర్వాత
ర చెలామణ లేదు."
"అంటే?"
వడ
ల గింజల 7

"అంటేన?...... విదయలో
ల వుండుకున్న రుచి అలాంటిది. అది అందరిక
అందేదికాదు. విదవాత
త వుంటే తిండి అకకర
ల దు, నద
ర అకకర డ కూడ - "
ల దు, గుడ
"పెళ్ళమో?"
త ం చెపిపన్ తర్వాయిగ వుంది.
"శాస నద్
ర హారాలే అకకర
ల క పోయక యిక
పెళ్ళమెందుకూ? అయిత, పా
ర ఙఞ త రాకముందే నకు పెళ్ళయిపోయింది.
ఇంటవిడ రావడమూ, చదర్ంగం వయసన్ం హెచిచపోవడమూ వొకకమటే - "
"డబ్బు సంపాదించుకు ర్మమన యింటవిడ తరిమి కొటి
ట ందన్నమట."
"ఇంటవిడ అయిన్ ప త క ఆ అధికార్ం వున్నదే కాద?
ర తిస ప
ర తి మొగడి
యింటవిడ ఆ అధికార్ం చెలాయించుకుంటన వుంది కాద? ఏవంచ -
నవిషయంలో కూడ అది కొంతలేకపోలేదు. తమరు - బాగన కనపెట
ట రు; కాన
వున్నదంత అలాగే వుండిపోయింది."
ఇది విన దివాన
జ రుష
ట డ అయినడు, లజి
జ తుడ అయినడు. కాన
యీరెండింటి కలపుత చివరిక అభావదశక వచిచ "యింకా యేమిట" అననడు.
"ప
ర తీ దిన్మూ యెవరో వొకరు వస
త వుండడమూ, నలగో యెతు
త వయయలేక
ల గ జారుకుంట వుండడమూ -ఇకకడ మహారాజులంగరిక, అకకడ నకూ
చల
వొకకలాగే - "
"ఆ దురుసు పోలక యేమిటయయ?"
"సతయం వొకొకకకప్పుడు దురుసుగన వుంటుందండి"
దివాన
జ తెల
ల పోయడు.
"సతయం యెదట యెలాంటివాళ్ళ వొకక అంతసు
త లోన ఉంటరు. పోన, తగిన్
వుజ
జ దొర్కక యికకడ మహారాజులంగరిక విసుపే వచిచంది. అకకడ నకూ
విసుపే వచిచంది. దీనన తమ రమంటరు?"
"న ఆట లకే
ఖ మిటయయ?"
8 వడ
ల గింజల

"సెబాస! చాలా రోజులక విన్పడిం దీమట; కాన ప

ర సు
త తం యీమట
అన్తగిన్వారొకక మహారాజులంగర. ఇక తమరా! వారి దర్శన్ం తమ చతిలో
వుంది."
జ మొగం ధుమధుమ లాడిపోయింది. "సర ఆలోచిస
దివాన త ం వళ్ళ" అన
నర్సన్భావం కన్పర్చి అతను మొగం వంచుకుననడు.
"నను కటు
ట కోవడనక గుడ
డ కూడ లేనవాణ్
ణ న ప
ర తయక్షమే. అయిత, న ప
ర జ
ఞ
చూపించాలన కాన నకు మరమీ ఆశ లేదు. మరో కోరిక యెంతమత
ర మూ లేదు.
ఈ విషయంలో సంకోచం యెంతమత
ర మూ అకకర
ల దు."
"మంచిమటే"
"ననడిపోత నతల తీసుకోడనకూకడ న అభయంతర్ం లేదు."
"అదెలాగ తపపనదే."
అవయధాన్ంగ "తథాసు
త " అన, "యిక న అభయంతర్ం యేమిట?" అన్నటు
ట
చురుగ
గ చూస, డంగయిపోయి దివాన ల డలేకపోగ "తెలసుకోగలగిత అదీ
జ మట
ఒక గౌర్వమే" అన టొకాయించాడు శంకర్పప.
"ఇంకేం, పరిపూర్
ణ జా
ఞ న్ం కలగిం దన్నమటే."
"చాలామంది పెద
ద లనన యిలాగే శెలవిపిపంచారు."
దివాన
జ తరి చూశాడు. నజంగ అత నమరామఘాతనక తళ్కోలేకపోయడు.
తన్ పాండితయమూ, తన్ ఐశవార్యమూ, తన్ పదవీ - యివనన వొక
గోచిపాతరాయుడి యెదట గుడి
డ గవవాకయిన మర్కపోవడం అతనక చిన్నతన్ం
అనపించింది.
ఏమీ పాలపోక యెదటిక చూశా డతను. ఠాణేద్రు కన్పడ
డ డు. చతుల
కుటు
ట కున విన్యంగన నుంచున వుననడు; కాన దివాన
జ క అతన నొసల మత
ర ం
"నను చెబిత విననవా?" అన దెప్పుతున్నటు
ట కన్పడింది.
వడ
ల గింజల 9

"ఛ" అనుకున ద్వార్ంకేస చూశాడు. ఒకజవాను కన్పడ

డ డు. అతను కూడ
ర ం "మమమలన గదిమిన్టు
వొదిగి వొదిగే నుంచున వుననడు; కాన కళ్ళమత ట కాదు
బాబయయ" అన వకకరిసు
త న్నటు
ట ననయి.
చిరాకు పుటి
ట ంది. అప
ర యతనంగ కందక చూశాడు. చతిలో కాగితం వుంది.
బేగరావుటపాలో పలవల ఠాణాక వళ్ళవలసన్ కాగితం అది. ఒకకమటు
మన్సుస గజిబిజి అయిపోయింది. ఎకకడ లేన తొందరా పుటి
ట ంది. అది
కుడిచతిన వొణకంచసంది. చతిలోవున్న కాగితం వపేసంది. మటలోకూడ
కొచెం తడబాటు కన్బడింది.
"ఠాణేద్ - ర"
"చిత
త ం చిత
త ం"
"ఇది అంచె పరుగులమీద వళ్ళల"
"చిత
త ం" అంట ఠాణేద్ర్ది దోయిలంచి పుచుచకున "మరి యీ
చదర్ంగం సేనపతి మట యే మలోచించా?" ర్న్నటొ
ట కమటు
కనుబొమమలగర్వేస, చివరిక మీరూమీరూ తంటల పడండి, నకేంబాబ?"
అన్నటొ
ట క చిరున్వువా మొలపించి, మెల
ల గ తిరిగి, గబగబా వీధికేస
బయలదేరాడు.
శంకర్పపత మట
ట డడం దివాన
జ కష
ట ంలేదు.
ఇంత సేపు మట
ట డిన్ందుకే అతను చాలా పశాచత
త పపడ
డ డు. "ఆదిలో
యిప్పుడు మట
ట డడనక వీలలేదన పంపేస వుంటే, ఈ యిబబుంది
కలగివుండకపోవు" న్న పిసుకుకననడు. అయిత, యిప్పుడయిన తొర్గ
పంపెయయడనకేం? కాన యేమన పంపెయయడం?
మట
ట డవలసన్వారు తన్ యెదుట మరెవరూ లేర్న్నటు
ట త , అతనొక
న్టిస
కాగితం తీశాడు. ఒకటి రెండు బంతుల చదివాడు; కాన దృష
ట ద్నమీద
నలవలేదు.
10 వడ
ల గింజల

ఒకమటు ఈవ
ై పు కాగితల సద్
ద డు. మరోమటు ఆవ
ై పు కాగితల సద్
ద డు;
కాన "బొతి ల ?" అన యెవరో అడిగిన్ట
త సరిగన వుందే, యెందుక పాట ట యి అది
వొదులకుననడు.
ల పోయి వుంది. అది తీస "అన్వసర్ం"
పొడుముకాయ కాలకందక దొరి
అనుకుంటన వొకక పటు
ట పీలాచడు. చరు
ర మన న్సళ్ం అంటి చురుకు పుటి
ట ంది.
"ఫ ఫ" అనద్
ద మనుకుననడు; గన ప
ర తిష
ట పీకంది.
అమంతంగ పెట
ట మూత తెరిచాడు. ఎడమవ
ై పు అర్లోబత
త యి చాకూ,
కంఠాణ కన్పడ
డ యి. దేనకోసమో వతుకుతున్నటొ
ట కమటవి పె
ై కతీస పటు
ట కున
మళ్ళ పడశాడు. ఎదటి అర్లో బాతుకలం కన్పడింది. అది బండగ
రాసు
త న్నటు
ట ఞ పకం వచిచ "చెకుకద్ం" అనుకుంట పె
జా ై కతీస, అంతలో "ఛ,
యింతమంది నౌకరు
ల ండగ మన్ం చెకకడంయేమిటి?" అనుకున యథాస
థ న్ంలో
వుంచశాడు. కుడివ
ై పుచిన్న అర్లో విడి డబ్బులననయి. అవొకమటు
గలగలా
ల డించాడు. మూత అర్లో వొక కాగితం వేలాడుతంది. అదితీశాడు;
కాన యింతకు ముందే జవాబ్ రాసేసన్ కాగితం అది. మళ్ళ అది అకకడ
ద్చస, గభీమన పెట
ట మూత వేసేశాడు.
వొడిలోవున్న తళ్లగుతి
త పకకన పడశాడు. పకకన వున్న పొడుముకాయ
రొంటిన పెటు
ట కుననడు. సరాబ్డి
డ కొంచెం జరిపాడు. అటువున్న యిసకడబ్బు
యిటు పెట
ట డు.
చివరిక మరమీ విలాసల తచక, వొకమటు మెడగోకుకన హ్ఠాతు
త గ యేదో
జా
ఞ పకం వచిచన్టు
ట మొగం పె
ై కేత
త డు.
కాన, యెనన చసన మొగం పె
ై కెత
త టపపటిక శంకర్పేప కన్పడ
డ డు.
"ఇది వరికే కదిలే ఘటం కాదయోయయ" అన్నటు
ట పెంకచూపుల
చూసు
త న్నటు
ట కూడ కన్పడ
డ డు శంకర్పప.
జ క అభిమన్ం ముంచుకు వచిచంది. "ఛ!" ఈదరిదు
దివాన ర డి కోసం యినన
తికమక లేమి టన శౌర్యంకూడ వచిచంది. మీదపడి మొట
ట లన్నంత
వడ
ల గింజల 11

ఆవేశమునన వచిచంది; కాన తన్ పదవీ, తన్ తహ్తూ, తన్ అంతస

త
సమరించుకున ఆవేశం అసహ్యభావంగ మరుచకుననడు.
దీంత "మహారాజులంగరిక కావలసన్ మనష" అన జా
ఞ న్ం కూడ లేకుండ,
త "నకు కాద చెపపడం? ఇక దయచెయియ" అంట
శంకర్పపన చుర్ చుర్ చూస
చెండుకుననడు.
"దయచెయయడం అంటే యేమంత కష
ట మె
ై న్దికాదు. ద్నకంతసేపకకర
ల దు;
ట !" అన ముదలకంచాడు శంకర్పప.
కాన నకేమి చెపిపన్ట
"ఆలోచిస
త ం వళ్ళ"
"వళ్ళ?"
"వళ్ళడమే. తూరుపగ తిరిగి దణ్
ణ ంపెటి
ట పడమర్గ తిరిగి అడుగు పెట
ట డమే"
"ప్చ" అంట తల యెగర్వేసుకుననడు శంకర్పప.
ర ధ దుడయిపోయి "ఏయ జవాను
ద్ంత అతికు ల " అన దురుసుగ పిలచాడు
జ .
దివాన
ఎప్పుడెప్పుడన కనపెటు
ట కున వున్న ఠాణేద్రు పొడిచి తొందర్పెట
ట గ, జవాను
ల
వంటన వచలా
ల గ మీద పడి, శంకర్పపన వీధిలో యెతి
త కుదేశారు.
ఇదంత అయిన్తరావాత, తను దివాన
జ క కన్పడకుండ వుండ టటు
ట
త , యెదురొ మెమగర్వేసుకుంట మీసంమీద
చూసుకున శంకర్పపకేస వురిమిచూస
చెయియ వేసు కుననడు ఠాణేద్రు.
"ఏంజరిగింది నయన?" అన ఆత
ర ంగ అడిగింది పేదరాస పెద
ద మమ.
"వయవహార్ం అంత తల
ల కందులయి పోయింది పెద
ద మమ"అంట
చతికలబడ
డ డు శంకర్పప. బసక వచాచడు; కాన యెలా రాగలగిందీ
అతనెర్గడు. ఈమట చెపాపడు, అయిత యేమి మట
ట డిందీ అతనక
గురు
త లేదు. మటముగిస
త తల రెండుకాళ్ళమీదక వాలచకుననడు. నట
ట రుస
త
రెండు చతుల తలక చుట
ట వేసుకుననడు.
12 వడ
ల గింజల

నరాశా, వుడుకుమోత
త న్మూ, దుఖమూ అతనశరర్ంలో
ప
ర తీఅణుమత
ర భాగంలోన నండి చిపిపల పోతూవుననయి.
ఇదంత చూశాటపపటిక పెద
ద మమ హ్ృదయంలో స
త ధ బమయిపోయి వుండిన్
మతృతవాం అంత వొకకమటుగ జాగృతం అయిపోయింది. ద్ంత ఆమె కడుపు
తరుకుకపోయింది. వంటన తనునన చతికలబడి, వొకచత
త వీపునమురుతూ,
రెండోచత
త చతుల తపిపంచి అతన మొగం తన్ బ్జంమీదిక తీసుకున
"ఏంనయన? ఏంతండీ
ర ?" అంట అతణ
ణ దగి
గ ర్గ తీసుకుంది.
ఇది అతనలో శె
ై శవమౌగ
ధ యం అంకతం చసంది. ముపఫయేయళ్ళ శంకర్పప
పెద
ద మమ అడ డ అయిపోయడు. ఒకకక్షణ్ం - వొకకటేక్షణ్ం దుర్
డ ల లో బిడ ద మం
అయిన్ పా
ర పంచికవృత
త ం అంత మరిచిపోయి మళ్ళ నరివాకారావస
థ
అనుభవించాడతను.
తర్వాత ఆమె గుచిచగుచ్చ, వొతి
త వొతీ
త అడిగింది. అతను ఆదినుంచ్
ప
ర తిఅక్షర్మూ వివర్ంగ చెపాపడు.
ఈచెపపడంవల
ల న అతనుకొంత తలకపడ
డ డు. పెద
ద మమ ప
ర శనలధోర్ణవల
ల
పూరి
త గ మమూల మనష అయిపోయడు.
"అప్పుడమె ముందుమట యేమలోచించావు నయన?" అన లాలస
త
అడిగింది.
"మహారాజుత యెలాగయిన వొకక ఆట - "
"సస! ముందుమట అడుగుతుననను నను"
"న కర్
థ ం కాలేదు"
"మరి దివాన
జ త దురుసుగ యెందుకు మట
ల డవ?"
"ఆ పెద
ద మనష మొదటే హళ్న్లోక దిగడు. అది వర్కే ఠాణేద్రు,
జవాన్
ల చత గెంటించడం న్నున రెచచకొటి
ట వుంది. సర, ఠాణేద్రు తన్
యింటిదగ
గ ర్ ఆడిన్ మటల న ప
ర వృతి
త న మరచస వుంచాయి"
వడ
ల గింజల 13

"ఈ వుదోయగసు
థ ల తమ తహ్ తమిటో, తమ బతుకెలాంటిదో తెలసుకు
మసులకోరు"
"పొగరు మోత
త న్ం కాకపోత, న్ననంత అవమన్ పర్చవలసన్ అగతయం
యేమిటి చెప్పు"
"నమట అలా వుంచు. చదర్ంగం ఆడగలవాడు దొర్కక మహారాజు
మతిపోయి వుననడు"
"అంతవర్కూ వచిచంది చూశావా?"
"దివాన
జ క అదితెలసు. తల యిచెచయయడనకకూకడ సద
ధ పడి నువువా
వచిచన్పుడు మూరు జ -"
ఖ డు కాకపోత ఈదివాన
"మూరు
ఖ డ కాదు, మూఢుడు కూడను"
"అబబు!... చివరిక ఫలం?"
"నప ఞ -"
ర జ
"దిబాబు దిరుగుండమూన"
అంత జాలలోన ఆమె యిలా విసుకుకంది.
"విద్వాంసుల మంట వచచవాళ్ళన చాలామందిన చూశాను; కాన అందరూ
ఞ న్ం అసలే లేక - "
యిలాగే లౌకయం సుతరామూలేక, యింగితజా
"అసలే మతిపోయి వుననను. నువువా పుండుమీద కార్ంచల
ల తవా పెద
ద మమ?"
ఇలా అంట అత నమె రెండుచతుల పటు
ట కుననడు.ద్ంత మన్సుసకరిగి
ఆమె ధోర్ణ మరిచంది.
"అయిత, మరి విను. దివాన
జ తలబిరుసుతన్ంవల
ల మహారాజుక తగిన్వాడిత
ఆడయోగం తపిపపోయింది"
"అక్షరాలాన"
"పిచికమీద బ త ంవేస
ర హామస మహా కులకుతుననడు;గన దివాన
జ చసంది
సవామిదో
ర హ్ం"
"ఈసంగతి మహారాజుక తెలసే
త బాగుండును"
14 వడ
ల గింజల

"అననవ? అయిత అది న చవను బటి

ట వుంటుంది"
శంకర్పప వులకకపడి "అంటే?" అననడు.
"అంటే ఏముందీ? ఇపపటిద్కా రాజదర్శననక నువువా తిపపలపడ
డ వు. ఇక
నదర్శన్ంకోసం రాజ తిపపలపడల."
"సెబాస! ఎంత మంచిమట! అది అలా జరిగిత యెంత దరా
జ గ
వుంటుందీ?"
శంకర్పప మన్సేసమో వుర్కలే వేసంది; కాన "తొందర్పడకు" అన బ్ది
ధ
నలేసంది. పరాభవఖిన్న మయిపోయి వుండడంవల
ల ఆ బ్ది
ధ కంకా నె
ై శ్తయం
అలవడి వుండలేదు.
"ఎప్పుడయిన అది సంభవిసు
త ంద్?" అన సందేహించాడతను.
"చెపాపను కాద? అది న చవను బటి
ట వుంటుంది"
"తూరూప పడమరా నకేమీ బోధ్పడ
డ ంలేదు. అంత యోగమే పడిత ఆటలో
మహారాజున కయికుక మనపించడంతపప నవల
ల మరమీ కాదు. నళ్ళముంచిన
పాల ముంచిన - పెద
ద మమ, నను న కొడుకున" ఇలా అంట అత నమె పాద్ల
పటు
ట కుననడు.
త , తన్ పాద్ల ముడుచుకుంట "ఇంత
ఆచతుల దర్ంగ తీసేస
వరి
ర బాగుల నయన్వు, చదర్ంగంలో నకంతనరెపలా వచిచందోయ?" అంట
జాలపడింది పెద
ద మమ. ఆమెకళ్ళ ఆన్ందబషాపలత దొపపదోగిపోయయి.
"ద్న కంతక కార్ణ్ం యీశవారానుగ
ర హ్ం. అయిన నప
ర జ
ఞ కంతకూ
నఅనుగ
ర హ్మే ఆధార్ం"
ై కచూస "పెద్
ఒకకమటు పె ద పుర్పపటనం అంతయెప్పుడె
ై న చూశావా?" అన
అడిగింది పెద
ద మమ.
"లేదు. నయల
ల ఠాణేద్రు కొంపా, దివాన
జ లోగిల తపప నను మరమీ
యెర్గను"
"అయిత విసుపులేకుండ ముందు పటనంఅంత తిరుగు"
వడ
ల గింజల 15

"తిరిగి?"
"పెద
ద మనష న్నుకున ప
ర తివాడి యింటోన దశావతర ఆటో,
చదర్ంగపెతు
త లో న్డుస
త న వుంటయి."
"ఆఁ, అద్? బోధ్పడుతంది."
"చాలామంది వేశయలనన వాటిలో
ల నధులననరు."
"బాగుంది."
"నకు పిలపు అకకర
ల దు. ఆటక అడు
డ పడు."
"అడు
డ పడడంత కుదురుతుంద్? శంకర్పప ఉన్నంత కాలమూ యీవళ్ళ
యెలాంటివాళ్ళ కూడ చదర్ంగం అంటే హ్డలపోతూ వుండవలసందే"
ఈమట చాలా దృఢంగ అననడతను. పొంగిపోతూ అననడు. గర్వాంత
అననడు. టొకాయిస
త అననడు.
"ఇంకేం? నవల
ల అంతపన జరిగిత, యిక నకు అసధ్యం అంటే యేమి
వుంటుంది? మరానడ యీసంగతి రాజుక---"
"వొక
ఖ దెబబున" అంట యెగిసపడి కూచునన డతను.
"మొదట, ననున గెంటించిన్ ఠాణేద్ర వస
త డు. నువువా వళ్ళకపోత దివాన
జ
వస
త డు. అకకడిక నువువాలొంగకపోత తర్వాత రాజ మన్యింటిక సవాయంగ
వస
త డు"
"మన్యింటి" కన్నమట శంకర్పపక వన్కాల యెంతబలగం
వున్నదన్నంత దిటవు కలగించింది. "రాజ మన్యింటిక సవాయంగ వస
త "
డనమట అతనన చక
ర వరి
త న చసేసంది.
"సెబాస" అంట గభీమన లేచి నుంచుననడతను.
ద మమ కూడ లేచి "యిప్పు డెకకడిక?" అంట చెయియ పటు
పెద ట కుంది.
"పటనంలోక"
"వోకకక్షణ్ం వోపిక పటు
ట , వంట అయి - "
16 వడ
ల గింజల

"తొందర్ లేదు. న కప్పు డకల దపిపకా యేమీ తెలవడం లేదు. ఒకకణ్

ణ నన
కాళ్ళమీద పడటటు
ట చసుకుంటేగన నకు నటిక ముద
ద పోదు. క్షణ్ం,
ఎంతసేపా?"
వాకటో
ల నుంచి గుమమంలోక వొకకటే వుర్క. అకకణు
ణ ంచి వీధిలోక వొకకటే
అంగ.
ఎడపెడ చూసుకుంట శంకర్పప సందు మళ్ళటపపటి కొక పెద
ద భవంతి
కన్బడింది. మండువా వాకటో ష ణ్కూడ
ల నుంచి చదర్ంగనక సంబంధిచిన్ ఘర్
విన్వచిచంది.
పెద్
ద పుర్ం ప
ర వేశ్ంచాక, యీ రెండురోజులో త .
ల న అతనకదే చదర్ంగవాయవృతి
ష ణ్ వినటపపటి కతనక తొందర్ పుటి
అంచత ఆఘర్ ట ంది.
లేడిపిల
ల మీదక పెద
ద పులలాగ వొకక దకుదకాడు.
లోపల యిద
ద రు బా
ర హ్మణ్యువకుల చదర్ంగం ఆడుతుననరు. వారి
కద
ద రిక చెరో సలహాద్రూ దగి
గ ర్గ కూచునవుననరు. కాన వారిలో యెవరూ
శంకర్పపన కూచోమన్లేదు. పలకరించన లేదు. చూడన లేదు.
అతనుకూడ వారిన పలకరించలేదు.
ఒకకమటు న్లగురి మొగల చూశాడు. ఒకక మటు బలమునన చూశాడు.
తర్వాత అతికష
ట ంమీద మన్సుస బిగపటు
ట కుంట, స
త ంభాన కానుకు
నుంచుననడు.అర్గడియ గడిచింది; కాన యెతు
త పడలేదు.
బలం అంత అతిసక్షమంగ పరిశలంచడం, ఏదో,యెతు
త తచి గభీమన
చెయియచాపడం, అంతటో
ల యెదటి బలంలో యేదో జంతువు ప
ర తికూలంగ
కన్బడి, న్రాలకుంగిపోగ, చెయియవన్కక తీసేసుకోడం, తర్వాత
ఆవేగంమళ్ళంచుకోలేక కూనరాగం తీస
త వగిసలాడడం, లేకపోత ఛ అంట
అట
ట తలేటటు
ట తొడచరుచుకోడం, అదీ కాకపోత, వన్కటి యెతు
త ల లోవొకటి
తప్పుగపడి విషమించిందన పశాచత
త పపడడం యెతు
త వయయవలసన్
యువకులస
థ తిలో వుననరు.
వడ
ల గింజల 17

ఎదరిబలంలోవున్న లోటుపాట
ల నన బాగ కనపెడుతూవుండడం,
ఎతు
త వయయడన కెదటి ఆటకాడు చెయియచాపిన్ప్పుడలా
ల గుండెల పీచు పీచు
మనపించుకోడం, ఉన్నగోడు కూడ చెడుతుందన వాళ్ళ యెతు
త మనుకూకచుంటే,
పెదవుల విర్వడం - కనుబొమమ లగర్వయయడం - వోర్చూపుల చూసుకోవడం,
ప
ర తిపక లస
థ తిలో వుననరు. ఇంకొక అర్గడియ గడిచింది.
శంకర్పప విసగిపోయడు.
"ఏమండీ యెతు
త వయయరం?" అన సర్సంగన అడిగడతను; కాన
ఆటకాడిది వినపించుకోలేదు. సలహాద్రుమత
ర ం మొదట మిడుతూ మిడుతూ
చూస, తర్వాత "న కెందుకయయ మగొడవ?" అన కొంచెం విసుకుకననడు.
"మీగొడవ నకెందుకూ? ఆట గొడవ అడుగుతుననను నను. ఎంతక యెతు
త
పడదేం?" అన శంకర్పప మళ్ళ అడిగడు. ఈమటు అతను బ్ది
ధ పూర్వాకంగన
కొంచెం పెంకతన్ం కన్పరిచాడు.
సలహాద్రా పెంకతన్ం గమనంచకపోలేదు. అయిత, అతన తల యింకా
బిరుసెకక పోలేదు. నజానకత నంకా సధ్కావస
థ లోన వుననడు. పె
ై గ, ఇంద్కా
వేషాననబటి
ట బికారిగ కన్పడ
డ శంకర్పప, ముఖవర్చసుసను బటి
ట యిప్పుడు
అసధుయడుగ కనపించాడు. అదేదో చూడలనఆపేక్ష కలగిం దతనక. ద్ంత
ఆ నర్
ల క్షయం పోయింది.
"నలగ
ఘ ళ్ళ పొదె
ద కేకటపపటిక ఆట యీస
థ తిక వచిచంది.ఎతు
త వేశామంటే,
మఆట పె
ై సలా, సరియె
ై న్ యెతు
త తచక మేమూరుకోగ తమక వంతురాక
మవాళ్ళరుకుననరు" అన వంటన సదర్ంగ చెపాపడతను.
"ఇంతమంది - యింతసేపు - ఏమండీ, యిందులో యేం వుందీ?" అన
నససకార్ంగ అడిగడు శంకర్పప.
ఆటకాడికది కొటి
ట న్ంత పన చసంది. వంటన బ్సుసమంట కోడెతచు
పడగ యెత
త టటు
ట మొగం పె త "చదర్ంగం అంటే యేమిటో న కేమయిన
ై కెతి
తెలస?"అన దురుసుగ అడిగడతను.
18 వడ
ల గింజల

"దొరికా" మనుకుననడు శంకర్పప.

ఆటకాడి మొగంమీద చకకన వర్చసుస కన్పడింది శంకర్పపక.
"సత
త వుంది; కాన సంసకర్ం చాలదు. త , చంద
చికల చసే ర హాసం అవుతడు.
ఇతగణ
ణ భృతుయణ
ణ చసుకు తీరాల" అన అతను నశచయించుకుననడు. ద్ంత,
అతణ ట తన్క అవకాశం కలగించుకోదలచి "నకూతెలసు. ఆమటక
ణ రెచచకొటి
వసే
త నకే తెలసు" అన వొతి
త చెపాపడు.
ఆటకాడు గతుకుకమననడు.
శంకర్పప అది కనపెటి
ట "అలాచూసే
త యేమవుతుందీ? వారి ఆట నను
కటే
ట సత ను మీరు తప్పుకోండి. లేకపోత మీచత కటి
ట సత ను నను చెపిపన్ట
ట తు
త
వయయండి. చతన్యిత, మీ యిష
ట ంవచిచన్ పరక్ష చసుకోవచుచ, నను సద
ధ ం" అన
టొకాయించాడు.
ఆవేషంచూస ఆటకాడు మొగం మళ్ళంచుకుననడు; గన తన్ సలహాద్రు
త ంచి "యీ పిడుగు వీడిమీద పడిపోన" అన నశచయించుకుననడు.
వుబలాటం గురి
ప ద .
ర తిపక, వయసుసక అనుభవానక కూడ ఆ న్లగురిలోన పెద ఒకపాటి
ఆటకాడు కూడన. "జనమన కలా ర " అన్నటు
ల శ్వరాతి ట గతసంవతసర్ం, యెవరూ
దొర్కన సమయంలో మహారాజుత వొకనడు రెండటల వేసవుననడతను. తన్
కారులో అలాంటి అదృష
ట ం పటి ల , చదర్ంగం
ట న్వాడు తనొకకడ కావడంవల
బల
ల దగి
గ రిక వచాచటప్పుడు చాలా బిరు
ర గ వుంట వుంటడు. మహారాజులంగరి
న్డకగూడ కొంచెం కన్పరుస
త డు. ఆట పా
ర ర్ంభం అయినక అంగనయస
కర్నయసల కూడ వింతగ చస
త వుంటడు.
మటధోర్ణలో వున్న పెంకతన్ం చూడగ శంకర్పపఆట చూడలన అతనక
సర్ద్గన వుంది; కాన "గోచిపాతరాయుణ
ణ మన్త సమన్ంగ
కూచోనవవాడమ!" అన అభిజాతయం తచింది.
ఆటగళ్ళందరూ మొగ మొగల చూసుకుననరు.
"ఏమంటవోయ?"
వడ
ల గింజల 19

"ఈయెతు
త కానవవారాదుటోయ!"
"మనష మరటప్పుడిది కొత
త ఆటే అనుకోవచుచ కాదుటోయ!"
"ఇంతవర్కూ వచాచక మనష మర్డం యేమిటి కావలసే
త సలహా
పుచుచకోవోయ"
ల , ఆటకాడు "సలహా పుచుచకో" అన్నమట ఆంతర్యం
ఉతసహాతిరకంవల
ర హించలేదు. దీనక సయం, సలహాద్రు, తను జరిగి "అలా జరుగు" అన
గ
కూడ అననడు. అంచత "మరి కూచోవయయ" అన జరుగుతూ శంకర్పపన
పిలచాడతను.
కాన శంకర్పప కూచోలేదు. స
త ంభం కూడ విడిచిపెట
ట లేదు. ప
ర తిపక
వుదే ర హించశాడు. ద్ంత "నతహ్తూ న తహ్తూ చూదు
ద శం అతను గ ద వుగన" అన
మన్సుసలో అనుకున "మీరు లేవన్కకర
ల దు. ద .
లేవనవదు ననలా నుంచున
ణ ?" అననడు మెల
వుంటను. మీ సర్సన కూచోడనక ననెంతవాణ ల గ.
ప
ర తిపక తృపి
త పడ
డ డు.
"అయిత సలహా చెప్పు" అన బల
ల కేస తిరిగడటగడు.
"ఎనన యెతు
త ల లో ఆట కట
ట మంటరు?"
"సొర్కాయల న్రుకుతుననవే!"
ఆటకాడిలా అంట చాలా హళ్న్ కన్పరిచాడు; కాన, సమయం గురి
త ంచి
శంకర్పప ద్ననలక
ఖ చెయయలేదు.
"న్ర్కడన కంత తలకయిన్ వసు
త వు మరదీ లేదనతర్వాత మీకే
తెలసు
త ంది, యెతు
త లమట చెపపండి ముందు"
"అయిత నువేవా చెప్పు"
"అయిత విన్ండి - ముందు నన యెతు
త వేస
త ను, అంటే చెబ్తను. తర్వాత
వారువేస
త రు. మళ్ళ న నంకో యెతు
త చెబ్తను."
ప
ర తిపక వులకూ పులకూ చూశాడు. ఆటకాడు "కోతల" అనుకుంట
చూశాడు. ఆటకాడి సలహాద్రు.
20 వడ
ల గింజల

"తర్వాత?" అననడు.
"బలం కలపివయయడమే"
ప
ర తిపక వురిమిచూశాడు. ఆటకాడు "మరికానయియ" అన చెయియచాపాడు.
సలహాద్రి
ల ద దరూ చకతు లయినరు.
"మీ న్ల
ల గదిశకటు వారి గుర్
ర ంముందు వయయండి" అననడు శంకర్పప.
"ఓస" అనపించింది ఆటకాడిక. ఈ యెతు
త అతన కదివర్క పదిమరు
ల
తచింది. సలహాద్రుక తొమిమది మట
ల యిన తచింది; కాన ధ
ై ర్యమూ,
సహ్సమూ కూడ కలకక వారూరుకుననరు. ఈయెత
త శంకర్పప చెపపడంత వారిక
విశేషం కన్పడలేదు; కాన అతను మూడెతు
త లత ఆఖర్ంటుననడు. ఇది
తలచుకున "వే - శా - ను" అంట చెపిపన్టు
ట చశాడు ఆటకాడు.
ప
ర తిపక కయెతు
త లో యేదో కటుకుందన తచింది. ఆటకాడ సవాయంగ యిది
వేస వుంటే, చూపులో
ల అధ్మం రెండుమూడు ర్సలయిన వొపిపంచివుండు
న్తడు.
ఇప్పుడతన కెతు
త తచలేదు.
ఇపపటిద్కా అతనుపయోగించిన్ నర్
ల క్షయభావం అంత యిప్పుడటకాడిక
సంక
ర మించింది. ద్న
ల ట స "చూస
కొంత వొడిస కొటే త వేమిటోయ?" అంట
నలవదీస అడిగడు సలహాద్రు.
"ఆలోచించుకో నయయవోయ! ఇదంత మీప
ర జ
ఞ అన్నట
ట గిసపడుతునన
వేమిటి!"
"తొందర్పడకు కావలసన్ంత సేపాలోచించుకో. బాగ నద్నంచి మర
యెతు
త వయియ" అననడటకాడు.
"వోస! ఏమి ఔద్ర్యంరా? ... అయిత, మరి, గుర్
ర ం యికకడవే - శాను"
"ఆబంటుత మీరు తసరాజన్ండీ"
"తస రాజు రా"
"ఆట కటు
ట అన కూడ - "
వడ
ల గింజల 21

"ఆట క - టు
ట రా"
"ఆటకాడు సందేహిస
త అన్గ "జంకెందుకోయ?" అన గదిమడు
సలహాద్రు.
ఆటకాడు "భేష" అన్నటు
ట మత
ర ం చూడగ సలహాద్రు పొంగిపోయి
"యేవరు మహానుభావా మీదీ?" అంట గభీమన లేచి శంకర్పప చతుల
పటు
ట కుననడు.
శంకర్పపక, చెవిలో "వొకడు" అన వినపించిన్ట
ట యింది.
"న్నున చూశారా? నవేషం కన్పడుతంద్? పొట
ట చత
త పుచుచకు వచాచను.
అననవళ్ళ నవే?"
"పేరు?"
"తంగిరాల శంకర్పప"
ఆటకాడి మన్సుస గుబగుబ లాడిపోయింది.
ఉతసహ్ం అణుచుకోలేక "ఏమిరా ఆట కటి
ట ందన వొప్పుకుంటవా యెతు
త
వేస
త వా?' అన దురుసుగ అడిగడతను.
"చ - బా
త .... ఈగుర్
ర ంత యీబంటు - "
"తెరిచి రాజవుతుందోయ"
"అయిత, రాజు నకకడ వేశాను."
ఇలా అంట యెతు
త వేస, ప థ "నకు దికుకన్నచోట చెప్పుకో" అన్నటు
ర తయరి ట
చూడగ ఆటకాడు తెల
ల పోయి శంకర్పపకేస చూశాడు.
"ఏం, మూడెతు
త ల లో కట
ట లేక పోయన్న అలా చూసు
త ననరు? తపేప, అపరాధిన
క్షమించండి, ఏంచెయయన మర?
త - ఎర్
ఇంకొకకయెతు ర గది శకటుందే మీది, ద్ంత వారి రాజున - "
సగంలో అందుకున "వోరి, శకటింటో వేశావురా రాజున" అన సలహాద్రు
సంహ్నదం చశాడు.
"అర, అర" అంట ఆటకాడు ఆశఛర్యపడ
డ డు.
22 వడ
ల గింజల

ప
ర తిపక ముందు నలక కరుచుకుననడు. తర్వాత తన్ రాజున తస చత
త
పటు
ట కుననడు. ఎకకడ వేద్మననస
థ లం కన్పడలేదతనక. మతి పోయింది.
చివరిక "హ" అంట బలం అంత కలపేస కాళ్ళ చాపేస రెండు తొడల
గోకుకంట గోడక చర్బడి పోయడు.
ఆటకాడు వుబ్బుతు
త గ లేచి, గభీమన శంకర్పపను కౌగిలంచుకున
"మహానుభావా! ఎవరో సమనుయలన మిమమలనహళ్న్ చశాను. ఏకవచన్
ప
ర యోగమునన చశాను. అపరాధిన. న్నున క్షమించా" లన బతిమలాడు.
అందుకు శంకర్పప మీరమీ కచపడన్కకర
ల దు. మొదట మీర్నుకున్న
టి ణ .
ట పపటిక నను సమనుయణే ఇక యేకవచన్ ప
ర యోగమ? ఈస
థ తిలో నకు
అదికూడ గౌర్వాసపదమే. చిన్నమమ కొడుకుల మీరు. ఎవరి నమన్డనకయిన
హ ల. న్నున మీరు "నువవాన్నందుకు నకే విచార్ం లేన్ప్పుడిక మీకెందుకూ?"
అరు
అంటతలేచశాడు.
"అయయ యీపూట మీరు భోజననక మయింటిక దయచెయయల" అన
ఆహావానంచాడు సలహాద్రు.
"అలా కాదు. ఈపూట మయింటిక, రాతి
ర మీ యింటిక వస
త రు" అన
సలహాద్రుక సది
ద చెపిప "మరి దయచెయయండి" అన శంకర్పప చెయియ
పటు
ట కుననడు ఆటకాడు.
శంకర్పప ముందు చెయియ విడిపించుకుననడు.
"మహానుభావా! మీరుభయుల న్నున క్షమించాల. మీ అనుగ
ర హానక చాలా
సంతషం. ననంతలో యీవరు విడిచివళ్ళను. ఎననస పూటల మీ యిళ్ళలో
ల
భోజన్ం చెయయలో అప్పుడ అయింద్? ఇపపటిక న్నున విడిచిపెట
ట ండి. కార్ణ్ం
తర్వాత మన్వి చసుకుంటను."
"మీ బస యెకకడ?"
"పెద ల "
ద మమ యింటో
"భోజన్ం చెయయగన దయచెయయగలరా?"
వడ
ల గింజల 23

"వల
ల కాదంటే భోజన్మే మనెయయగలను."
"అకకర
ల దకకర
ల దు. ఇంతటో
ల మేముకూడ భోజన్ంచస వస
త ము.
మిమమలొనకచోటిక తీసుకువడతం. మీరు వారిత - ఇప్పుడెందుకు లండి,
తర్వాత మట
ట డుకుంద్ం. పెద
ద మమ యింటి వన్కాలే మయిల
ల పదండి"
ముగు
గ రూ బయలదేరారు.
త , యజుల వంటరావడం చూస పెద
రామశాస ద మమ "అప్పుడ పిట
ట లన
కొటి
ట న్టు
ట ననడు నయన్" అనుకుంది.
ఆమట ఈమట చెబ్తూ వొకకక్షణ్ం కూచున "భోజన్ం కాగన వచచస
త ం"
త , యజుల వళ్ళ పోయరు.
అంట శాస
జరిగిందంతవిన "యిదీ పద
ధ తి" అన మెచుచకుంట దగి
గ ర్ కూచున కబ్రు
ల
చెబ్తూ శంకర్పపక సుష
ట గ భోజన్ం పెటి
ట ంచింది పెద
ద మమ.
"ఇదిగో, భీమసేన్రావుగర. ఎపపడు దయచశారమిటి వళ్ళక?"
"కాసేసపు మట
ల డకండి, శాసు
త ల లగరూ! న ఆట కటి
ట తీర్తన్న వొటు
ట
పెటు
ట కుననరు పంతులగరు."
"ఎప్పుడు వేశా ర్ండియెతు
త ?"
"పొదు
ద న్న"
తమరన?
"అవును"
"చిత త రాజు దగి
త ం అంట శాస గ ర్గ కూచుంట తన్ ముందు కూచోమన చోటు
చూపించాడు. కాన శంకర్పప కూచోలేదు. అదిచూస యజులకూడ నుంచున
వుండి పోయడు"
ముగు
గ రూ బలం పరిశలంచారు.
త , శంకర్పాప చిరున్వువా న్వువాకుననరు.
శాస
అర్గడియ గడిచిన చలన్ం లేకపోవడం చూస, కళ్ళత పొడిచి యజుల
రెచచగొట త "పంతులగరూ" అంట అందుకుననడు.
ట గ, శాస
24 వడ
ల గింజల

"కోపంవచిచన సర నమన్వి చిత

త గించాల తమరు"
"ఒకకక్షణ్ం తమరూరుకో గూడద?"
"ఊరుకోనవచుచ. ఊరుకో లేకా కాదు. ఆట కటి
ట ంచుకునన కటి
ట న
వేంకటపతిరాజుగరిత యెతు
త వయయగలవారు మన్ జటు
ట లో తమరొకకర; కాన
యిలా చూడండీ, వీరు - తంగిరాల శంకర్పపగరులండి వీరి పేరు. వీరి
నొకకయెతు
త వయయనవవాండి. లేకపోత తమర వేయించండి వీరి సలహా
పుచుచకున"
"అయయ, దయచెయయండి" అంట శంకర్పపకు తహ్జమిచాచడు రాజు.
"చిత
త ం. చిత
త ం నుంచునవుంటే బలం బాగ కన్బడుతంది
సెలవిపిపంచండి" అన సవిన్యంగ కోరాడు శంకర్పప.
రాజు "తమ చిత త కూడ చెపాపడు కాన శంకర్పప కూచోలేదు.
త ం" అన్గ శాస
"అంత సమరు
థ లా వారు?... అన్డిగడు పంతుల.
"సందేహ్ మేం మూడెతు
త ల లో ఆట కటే
ట సత రు"
"అబాబు ఏవర్యయ మీదీ?"
పంతుల ప
ర శనలో అహ్మికా, తలక భావమూ వుండడం గురి
త ంచి, "మ
బ
ర హిమగళ్ళక నరు సరిగ తిర్గదు చిత
త గించారా?" అన్నటు
ట మొదట రాజుకేస
చిరున్వువా న్వువాతూ చూస "చిత
త ం చిత
త ం, నకేవరూ లేదండి. చెటు
ట మీది పకన"
అన చివరిక పంతులక బదుల చెపాపడు శంకర్పప.
"పకల చదర్ంగం ఆడతయ?"
"ఏమి ఆడకా? ఆహార్ నద్ ై ధునది - చిత
ర భయమె త గించారూ? పకల
మనుషయల చసే పనులనన చస
త యి. అయిత, యెతు
త వయయడనక మత
ర ం
పూటలక పూటల రోజులక రోజుల గడిపెయయవు"
ర డయిపోయి "అలాగేం? అయిత యేదీ కాయ
ఈ మరామఘాతనక వయగు
కదుపూ చూద్
ద ం" అంట మూతి బిడయించుకున పకకక వొతి
త గిలా
ల డు పంతుల.
"న్నున పరక్ష చెయయలన వుంటే నువువా తప్పుకుంటే యేమవుతుందీ?"
వడ
ల గింజల 25

"మరం చెయయల?"
"అలాకూచున రాజుగరిక సలహాచెపాపల. లేకపోత వారిన తప్పుకోమన నువేవా
ఆడల"
"పాండితయం వొలకంచసు
త ననవే! ఏదీ మరి కానయియ."
ఉభయుల మరాయద్తిక
ర మణ్మూ గురి త చాలా ఆందోళ్న్
త ంచి రాజ, శాస
పడ
డ రు కాన యింకా ముదిరిత అప్పుడు చూసుకో వచుచన్న వరుకుననరు.
పంతుల రాజు పకకక వళ్ళడు. పంతుల స
థ న్ంలో యజులన కూచోబ్ట
ట డు
శంకర్పప.
త , యజుల పె
శాస ై క బింకంగన వుననరు; కాన యింత చస చివర్క
శంకర్పప వోడిపోతడమో అన బిట బిటలాడి పోసగరు.
అప్పుడు "సెలవా?" అంట ముందు రాజు అనుజ
ఞ పుచుచకున, తర్వాత "మన్
రాజున వొకకగది వన్కక తపిపంచండి" అన యజులన ఆజా
ఞ పించాడు శంకర్పప.
వంటన "తమరు తసరాజన్ండి రాజుగరూ!" అన పంతుల
పుర్మయించాడు.
"మన్రాజున ఆబంటుకడు
డ వయయండి యజులగరూ!"
పంతులకూడ యిలాగే ఆజా
ఞ పించాడు కాన రాజందు కంగకరించలేదు.
ఇద ర ర్ంభమయింది. "ముందు మన్రాజు వునకగటి
ద రిక చర్చ పా ట చెసుకోవా"
లంటడు రాజు. "ఎదటివారిక గుకకతిర్కుకండ మళ్ళమళ్ళరా" జన లంటడు
పంతుల.
ఇద
ద రూ వొకకనమిషం ఆలోచించారు. అప్పుడుకూడ పంతులామటే అననడు.
"అయిత, యీ ఆటత నకు సంబంధ్ంలేదు, మీరు కానవవాండి" అన రాజు
తప్పుకుననడు.
వంటన దివాగుణతతసహ్ంత "తెర్చి రాజు" అననడు పంతుల, పకకక
జరిగి.
"మన్ న్ల
ల శకటు అడు
డ పడెయయండి" అననడు శంకర్పప.
26 వడ
ల గింజల

"నను మీశకటున కొటే

ట శాను."
"మీరం చస
త రు యజులగరూ?"
"నను వారి రాజున కొటే
ట శాను."
గ రుచుకుననడు - చివరిక నరు కుటే
పంతుల నలక తెగ ట సుకుననడు.
త , యజుల బలవంతపెట
తర్వాత శాస ట గ, రాజు సవాయంగ శంకర్పపత
వొకఆట వేశాడు. అది ముగిశాటపపటిక చ్కటిపడింది. అయిన రాజ
వోడిపోయడు. శంకర్పప వంటవంటన యెతు
త వేస
త రాగ, రాజు గడియ రెండు
గడియల ఆలోచించిగన యెతు
త వయయలేకపోతూ వచాచడు.
అందరూ లేచారు.
"రపొకమటు దయచెయయండి" అన రాజు ఆహావానంచగ "చిత
త ం చిత
త ం,
తపపకుండ దర్శన్ం చసుకుంట" న్ంట శంకర్పప సెలవు పుచుచకుననడు.
తర్వాత రాజుత లోగుమమంద్కావళ్ళ "యిదంత తెలవే అంటరా తమరు?"
అన అడిగడు పంతుల.
"కాకేమీ?"
"ఎపపటిక కాదు"
"ఎంచత?"
"అలాగ. ఉచిచష
ణ గణ్పతి వుపాసన్వుంది ఆబా
ర హ్మడిక."
"తమరెలా కనపెట
ట రూ?"
"ఆవేషం చిత
త గించారా?"
"సంగినదం కాద? మహారాజులంగరి యెదట మన్మెలా వుంటమో
ఆలోచించారా?"
బ్ర్ ల దిగి "మరి సెలవు" అన మెల
ర వంచుకున మెటు ల గ జారాడు పంతుల.
"వేంకటపతి రాజుగరితటే ఆడవా? రెండటల వార వోడిపోయరా?
ఇంకేం? మొదటే యీద్రి తొకకవలసందోయి నయన! ఆదికుకమలన్
వడ
ల గింజల 27

ఠాణేద్రెకకడ ద్పరించాడోయి నపా

ర ణానక" అన శంకర్పప వీపునమురుతూ
పెద
ద మమ చాలా నొచుచకున చాలా మెచుచకుంది.
త .
అది చూస "ఠాణేద్రమిటి శంకర్పపగరూ?" అననడు శాస
"ఆయన్ చదర్ంగం ఆడలేడ" అననడు యజుల.
దీనమీద "చెపపన మన్న?" అన్నటు
ట శంకర్పప తన్కేస చూడ
డ ంతటే పెద
ద మమ
అందుకున "అది వేర గొడవ నయన! ఇపపటిది కూడ కాదులండి. న నయనక
భోజనన కాలసయం అయిపోతుంది, యిపపటిక మీరు వళ్ళండి. వరి
ర తండి
ర క నద
ర
తకుకవయిత జబ్బుచసు
త ంది, మరి రాకండం?" అన తొందర్పెటి
ట వారిన పంపేస
"నళ్ళ కాగయి పద సనన్ం చెయియ. వొసే, రామసదెమమ! నళ్ళ తొలపడం
అయింద్, యింకా తర్వాయేన?" అన అడుగూతూ రెకకపటు
ట కున శంకర్పపన
నతిపెర్టో
ల క తీసుకెళ్ళంది.
నలగ
ఘ ళ్ళ పొదె
ద కకంది.
"మీకోసం చూసు
త నన" న్ంట లేచి నుంచుననడు శంకర్పప.
"రె
ై తుల శ్సు
త ల తెచాచరు. లకకల పరిషాకర్ం చసుకున వారిన
పంపేశాటపపటి కవేళ్ అయింది. మవాడుకూడ కొంచెం పనతగిల పెందరాడ
రాలేకపోయడు. ఇంతక మన్ం వళ్ళవలసన్చోట పొదు
ద పొడిచాటపపటికే ఆట
త కవాచ్
మొదలయిందన కబ్రువచిచంది, మరి బయల దేర్ండి" అంట శాస
బల
ల మీద కూచుననడు.
"సర, వారిన బయలదేర్ మంటన నువువా తిష
ఠ వేస
త వేమిటోయ" అన
ముదలకంచాడు యజుల.
ఒకక నమిషం సరాగల వళ్ళపోయయి.
త ం తీస కప్పుకున శంకర్పప అడుగు వేశాడు.
దండెంమీద ఆరివున్న అంగస
"న నయనన పెందరాడ తీసుకుర్ండి నయన! వేళ్తపిప భోజన్ం చెయయడం
మీకుమత
ర ం మంచిద్?" అన అడుగూతూ వారిన కొంజా ద్టించి వీధి
అరుగుమీద చతికలబడింది పెద
ద మమ.
28 వడ
ల గింజల

వొకచోట, వొకబ్గ
గ మీసల క్షతి
ర యుడొక తుర్కాయన్త చదర్ంగం ఆడుతూ
త లగరూ!" అన పిలచాడు. మరో చోట ఒక తెలగ, ఒక
"దయచెయయండి శాసు
వ
ై శ్యడ, ఒక బా
ర హ్మడ, దశావతర ర్ంగుబజు ఆడుతుననరు. వారిలో బా
ర హ్మడు
"అది నరాయణ్ం వేద్
ద ం రావోయ" అన పిలచాడు. ఇంకో చోట "మ భీమరాజు
అసధ్యపు యెతు
త వేశాడండోయ! మీరు వసే
త గన మట తకేకటటు
ట లేదు.
సమయనక దేవుడులాగ కన్పడ
డ రు, రావాల, మరి తపపదు" అన ఒక పంతుల
కేకేశాడు.
త ఆగలేదు.
మరికొందరునన పిలచారు. కాన శాస
"చాలా తొందర్పనమీద వడుతుననన్ండి" "ఇప్పుడుకాదోయ" "ఆపనమీదే
ఒకచోటిక వడుతుననను. ఇప్పుడు రాలేను. మరోలాగ అనుకోకండం?" అన
వారిక చెబ్తూ అతను ముందుక సగూతూ వచాచడు.
వళ్ళ వళ్ళ వారొక బా
ర హ్మడి యింటో
ల పర వేశ్ంచారు.
అపపటికప్పుడ అర్వ
ై యేళ్ళ ఆబా
ర హ్మడు ఒక రాచకుమరుడిత చదర్ంగం
ఆడుతుననడు.
ఆట చాలా బిరు
ర గవుంది. ఇద
ద రూ పా
ర ణాల వొడి
డ న్ంత కసగ యెతు
త ల
వేసు
త ననరు.
ఓమత
ర న్ తలేటటు
ట లేదు; గన క్షతి
ర యుడి ఆట కొంచెం లొగసనుగ మత
ర ం
వుంది.
వీరు ముగు
గ రూ చూస
త నుంచుననరు.
త , యజుల తమక తమే కూచుననరు; గన శంకర్పప గోడక చర్బడి
శాస
నుంచున వుండిపోయడు.
ఒకక గడియ గడిచాక శంకర్పప యిక వోపికపట త కేస చూశాడు.
ట లేక శాస
త
శాస రాజుకేస తిరిగి యేదో అన్బోయడు; కాన సరిగ ఈసమయంలో,
ఆవృద
ధ బా
ర హ్మడు అతిటకుకగ గోడక చర్బడి "కృష
ణ ంరాజుగరూ! తమ
యిష
ట ంవచిచన్వారి సలహాపుచుచకోండి, మరమయిన చసుకోండి. ఈపూటమత
ర ం
వడ
ల గింజల 29

తమరు సరిగ యెతు

త వయయగలగిత, న గర్వాపరిహారానక తమ రెలాంటి శ్క్ష
విధించిన వొప్పుకుంట" న్ంట మూతిబిగించుకుననడు.
వచిచన్వారిలో, యజుల, సత త ఆటకాడ అయిన
ర కాయర్కం అన, శాస
తన్యెదట కూచోడనకే జంకుతడన అతనక బాగ తెలసు. శంకర్పపన
అతగడిదివర్ కెప్పుడ చూడలేదు. కాకపోయిన, ఆవేషాననబటి
ట అతనొక
మనషగన తచలేదు ముసలాడిక.
అంచతన యీ బింకం అతనక.
ముసలాడు నజంగ అసధుయడు. దరావాసుల ఆదివరాహ్మూరి
త అన అతన
పేరు. సరాసర మహారాజులంగరిత చదర్ంగం ఆడ గ
ర మసు
థ ల
న్లగురె
ై దుగురిలోన అతనొకడు. వారిలో వయసుసక, నరుపక కొంచెం
పెద
ద కూడన.
అయిత, మూరి
త ఆట జనమన కొకకమటయిన కట
ట లన కృష
ణ ంరాజు
కెననళ్ళనుంచో వుబలాటం. ఈమట మీద "ఇవాళ్ కటి
ట తీరా" లన పటు
ట దల
కలగిందతనక.
కాన యేమీ పాలపోలేదు.
త , యజుల తన్కే తీసకటు
వచిచన్వారి సయం పుచుచకుంద్మ అంటే శాస ట .
అతన కళ్ళ అప
ర యతనంగ శంకర్పపకేస మళ్ళయి.
"మన్కెందుకూ?" అనుకుంటన "యేవరు తమది?" అనశాడతను.
"మీరూరుకోండి" అన్నటు
ట శంకర్పపకేస చూస "కృష
ణ ంరాజుగరూ!
వరూపేరూ ద ,
అడగవదు వారిసలహా మత
ర ంపుచుచకోండి. తతగరిన
మూడోయెతు త బదులచెపాపడు.
త వయయనవవారు వారు" అన శాస
అది విన మూరి
త వటకార్ంగ చిరున్వువా న్వివా పె
ై గ సకలంచాడు. ద్ంత
రాజుక పొడిచిన్ంత పన్యింది.
త , యజుల కూడ కసపెంచుకుననరు.
శాస
30 వడ
ల గింజల

రాజు శంకర్పప కేసచూశాడు. ఆచూపులో "సలహా చెపపవలసం" దన్న

పా
ర ర్
థ న్ లేకపోలేదు; కాన శంకర్పప చూస చూడన్ ట
ట రుకుననడు.
త .
"అడగం" డననడు మళ్ళ శాస "సందేహించకండి రాజుగరూ" అన
యజుల కూడ చెపాపడు. రాజునరారా అడకకపోయిన్ందు వల
ల న శంకర్పప
వరుకుననడన వారు గ
ర హించశారు.
ఈసలహాల, యీతటపటయింపుల, యీబింకమూ చూస "కాపర్ం
ట " అన్నటు
కడతరిన్టే త .
ట వకల చూపు చూశాడు మూరి
అది కృష
ణ ంరాజు గయం రపింది.
"చూస
త రమండీ?" అన్నటు త , యజులన.
ట వురుముతూ చూశారు శాస
ఊరుకోక అదిచూస మూరి
త శ్ర్కంపం చశాడు.
"ఏమండీ, నకు సలహా సెలవిపిపస
త రా?"
"తపపకుండ మన్వి చసుకుంటను"
"ఇలా దయచెయయండి"
"వదు
ద వదు
ద తమరు జర్గన్కకర
ల దు"
త యజుల గర్
ఇలా అన శంకర్పప, మొదట శాస ల కేస గంభీర్ంగ చూశాడు.
తర్వాత మళ్ళ వొకమటు బలం చూశాడు. పిమమట "మీకేమీ భయంలే" దన్నటు
ట
రాజుకేస నద్న్ంగ చూశాడు. చివరిక మొగం వంచుకున దర్ంగ వళ్ళ
కూచుననడు.
ఎలాచూసన అకకడిక బలమే కాదు, బలా
ల కన్పడదు.
త క, యజులక యిదేమీ అర్
శాస థ ం కాలేదు.
మూరి
త బింకంగన వుననడు; కాన అతనకనన యిది బోధ్పడలేదు. రాజు
కనుబొమమల ముడిపడ
డ యి.
"ఏం, అలా వళ్ళ కూచుననరం" అన్డిగ డతను.
వడ
ల గింజల 31

"దగ
గ ర్ కూచున ఆడటనక తతగరి ఆటలో యేమంత పసవుందీ?
ననకకణు
ణ ంచ మన్వి చసుకుంటను, తమరు యెతు
త వేయించండి" అననడు
శంకర్పప.
త , యజుల యిది మూరి
శాస త క తగిన్ జవాబన సంతషంచారు.
"ఇదేదో వుద
ద ండపిడుగులా వుంది" అనుకున రాజు దిటవు తెచుచకుననడు.
మూరి ర గంట చూస, శంకర్పపకేస గు - ర - రు మంట
త వారిపోకడలనన క
చూశాడు.
ఒకక నమిషం యెవరూ అధ్ర్సపందం చెయయలేదు.
"రాజుగరూ! కుడివ
ై పువున్న మన్యేనుగున వారి శకటు దగి
గ ర్గ
వేయించండి" అన చెపాపడు శంకర్పప; కాన రాజుకది యిష
ట ం కాలేదు. అత
నయెతు
త వయయలేదు. ై గ "ముందు మన్ రాజున తప్పుకోవాలండీ! లేకపోత
పె
ఆట మర చెడుతుంది" అన వాదంలోక దిగడు.
"ఇదేమిటండీ?" అన్నటు
ట శంకర్పప తన్ కేస చూడగ "వారు చెపిపన్టు
ట
త వొతి
చెయయండి రాజుగరూ" అన శాస త చెపాపడు. "చర్చ మొదల పెట
ట కండి.
వారంచెబిత అది చెయయండి. ఇష
ట ం లేకపోత తమరు సొంతంగన యెతు
త
వేయించండి" అన యజులకూడ కచిచతంగ చెపాపడు.
"అయిత వే - శాను" అంట రాజెతు
త వేశాడు. వంటన మూరి
త నర్
ల క్షయంగ
యెదురెతు
త వేస కనుబొమమ లగర్వేసుకుంట చూశాడు.
"వారు తమ శకటు మన్ యేనుగు పకక వేశార్ండీ"

"మన్క తెర్చి రాజయిందన్నమట. అయిత, మన్ యెర్

ర గది శకటు రాజుక
అయిమూల గదిలో పడెయయండి"
"వే - శాను"
"అంతన!"
"మరమిట?"
32 వడ
ల గింజల

"వారిక తెరిచి రాజయిందన చెపపరూ?"

రాజు ఈమట చెపపగ గతుకుకమనపోయి మూరి
త పె
ై కచూశాడు, పెదవి
కరుచుకుంట.
"తతయయగరూ!"
"ఎందుకండీ మనుమడయయగరూ?"
ఇలాఅన మూరి
త కళ్ళ మూసుకుననడు.
"ఆలోచిసు
త ననర్ండీ"
"తొందర్పెట
ట కండి"
మూరి
త వుడికపోయడు.
అతనక వల
ల మలన్ శౌర్యం వచిచంది. వంటన బలం అంత వొకకమటు
కలయచూస, వొక మటొకబంట, యింకొకమటు శకట, మరొకమటు
గుర్
ర మూ మూటు
ట కున, మూడుమట
ల వగసలాడిపోయి, చివరిక రాజున వన్కక
తపిపంచుకునన డతను.
రాజు శంకర్పపక యీసంగతి చెపాపడు.
"చూడండీ, సవాస
థ లంలో వుండిపోయిందే మన్ న్ల
ల గది శకటు? ద్ంత వారి
బంటు - "
"కొటి
ట రాజండీ"
"ఆట - "
"కట
ట ండీ తతయయగరూ!"
మూరి
త కొయయయిపోయడు.
త , యజుల అందుకూకడ అన్వాయించటటు
శాస ట "సెబాస" అననరు.
రాజు మీసంమీద చెయియ వేసుకుననడు.
సవాగతల ముగిశాక యువకుల ముగు
గ రూ శంకర్పపకేస చూడగ, అతను,
యెదటి గోడనవున్న పర్శ్రామ పటంకేస నశచలంగ, చూసు
త ననడు.
ఆ నర్వాకార్స
థ తి చూస ముగు త .
ధ డయి, లేచివళ్ళ చెవిలో యేదో చెపాపడు శాస
వడ
ల గింజల 33

శంకర్పప తలవపి వరుకుననడు.

మూరి
త క రోషం కెళ్ళంచింది.
ద్న కది చల
ల బడటటు
ట కన్బడలేదు. ద్ంత అతను బలం కలపేస
"చిట
ట చివర్ వచిచ గర్డీ చెయయడం కాదు ప
ర యోజకతవాం! చతన్యిత
మొదణు
ణ ంచ్ సవాయంగ యెతు
త వయయమన్ండి"
అన మళ్ళ తన్ బలం సదు
ద కుననడు.
"ఏమి సెలవు?" అన అడిగి రాజుకూడ బలం సద్
ద టపపటిక శంకర్పప వచిచ
కూచుననడు.
"ఒకక అర్గడియ ఆట వడిగన న్డిచింది; తర్వాత మందగించింది.
థ తిలోకూడ మరో అర్గడియ గడిచాక "యిక నలగో యెతు
ఆస త పడనవవా"
న్ననడు శంకర్పప.
"నకు మూడోయెతు
త చతన్యితకద్?" అన ముదలకస
త మూరి
త రెండోయెతు
త
వేశాడు.
శంకర్పప నరివాణ్
ణ త న్టించాడు. ల పోగ "మూరి
యువకుల తెల త గుర్
ర ం
దిగండి" అన్నటు
ట శ్ర్కంపం చశాడు.
"ఎతు
త వయయమంటరా" అన అడిగడు శంకర్పప.
"తర్మయితన"
"అయిత మటే చెపపండి"
"అడిగేదేమిట?"
"అయిత, యిదిగో గుర్
ర ం యికకడ వే – శాను."
"తెర్చి రాజు"
"మిమమలన నలగోయెతు
త వయయనవవాన్ననను."
"నమట లకేకమిటి జమేమిటి, వేసేశాను."
త కేస తిరిగి పెదవి విరిచాడు.
శంకర్పప శాస
34 వడ
ల గింజల

త బలం అంత పరిశలంచి "అయోయ,

"ఏమిట యీధోర్ణ" అనుకుంట శాస
తతగరూ, మీకు వేసరాజయిందండీ, అది సదు
ద కోకుండ మీరెలా
రాజంటర్ండీ" అన్డిగడు కొంచెం గటి
ట గ.
తర్వాత, కృష
ణ ంరాజు, యువకులత కూడ శంకర్పపన తన్యింటిక
తీసుకువళ్ళ, యెంత పొగడి, యెంత ఆదరించి "తమరు న్నున దిద్
ద ల" అంట
రెండు చతుల పటు
ట కున పా
ర రి
థ ంచాడు.
త క యజులక నద
శాస ర లేదు. ఆహార్ం లేదు. ఈ ప
ర పంచ ధోర్ణే పోయింది.
వారిక శంకర్పప వుపాసయదేవత అయిపోయడు. గొపప గొపప ఆటగళ్ళ
దగ
గ రిక అతణ
ణ తీసుకువళ్ళడమే వారిక వృతి
త అయిపోయింది.
భక
త యోగంలో శంకర్పపక కాళ్ళ పట
ట డంద్కా వళ్ళపోయరు వారు.
ఇలాగ వొకకవార్ం గడిచింది.
ఈవార్ంలోన పెద్
ద పుర్ంలో పేరుపడ
డ ఆటగళ్
ల సగనక పె
ై గ
చిత
త యిపోయరు.
శంకర్పప వీధిక రావడం భయం. పదుల - యిర్వ
ై ల - యభ
ై ల
చదర్ంగపి
ర యు లతణ ట కున "మేముచూస
ణ చుటు త ం వొకకఆట వయయండీ" "మకు
మెళ్కువల చెపపండీ" "తమరవళ్ళ వుండిపొండి" "తమరొకమటు
మహారాజులంగరిత ఆడలండీ" "తమరిన దివాన
జ వారిక పరిచయంచస
త ం
దయచెయయండీ" అన ఇలాగ పా
ర రి
థ ంచడం మొదల పెట
ట రు.
"తంగిరాల శంకర్పప" --- ఇది పటనం అంతట చుటు
ట పట
ల కూడ
రామనమం అయిపోయింది.
వళ్ళవళ్ళనుంచి ఆటగళ్ళ రాసగరు.
చూడనవారు "ఎంత పకడయిన్ మనష!" "ఎందరిన వోడించి వచాచడో"
"ఎనన తడలననయో?" "ఎనన సంహ్తలాటం మురుగు లననయో?" "ఎనన
వుంగరాల గడించాడో?" "ఎనన శాలవల కొటే
ట శాడో" అనుకుంట చూస,
తమకళ్ళ తమే న్మమలేకుండ వుననరు.
వడ
ల గింజల 35

ఆవేషం బాగలేదన అనకుల పట

ట ంచులచాపు లవవా వచాచరు. ఉపాపడ
జరజామరు
ల కట
ట బ్ట
ట పోయరు. బర్ంపుర్ం తపితల కొందరు
సమరిపంచపోయరు. కాశమర్ శాలవుల కొందరు కపపపోయరు.
కాన శంకర్పప వొకట పుచుచకోలేదు. ఒకట తకలేదు --- చూడనలేదు.
"అనన పుచుచకుంటను. ఒకట విడిచి పెట
ట ను. ఏదీ పోనచుచకోను; కాన
యిప్పుడు కాదు. ఈస
థ తిలో కాదు. ద .
ఎవరూ ఏమీ అనుకోవదు ఏవరూ
ఆగ ద .
ర హించవదు ననుపుచుచకోడనకే వచాచను. అడిగి పుచుచకుంటను" అన
వారికందరిక సది
ద చెబ్తూ వచాచడు.
అనకుల విందు భోజనలకు పిలచారు. వారిక యిదే సమధాన్ం. ఇదే
సదు
ద బాటు.
ఎవరిక యేమీ బోధ్పడలేదు. ఏమీ తచన లేదు.
"పెద ల ల కొడుకేమోరా" "మేన్ల
ద మమ చెల ల డమోన్యయ" "మొత
త నక దగి
గ ర్
వాడయి వుంటడండీ" అంట యిలాగ యెనన ర్కాల ప
ర తిపాదన్ల జరిగయి;
కాన వొకట నలవలేదు. త
శాస యజుల కూడ యీవిషయం
తెలసుకోలేకపోయరు.
పెద
ద మమ కూడ గంభీర్యం వహించింది.
ఇంకొకవార్ం గడిచింది. సమంతుల, సేనధిపతుల రాజబంధువుల,
రాజపురుషల, సంపనునల సర్సుల కోరి తీసుకువళ్ళ శంకర్పపత
మళ్ళమళ్ళ ఆడి, ఆటకటి
ట ంచుకున అదే తమకొక గొపపగ ఆన్ందించసగరు.
అతనత ఆడడమే రాజయోగం అన ఆశ
ర యించి, కన పెటు
ట కున,
పడిగపులపడి తహ్తహ్ లాడిపోసగరు.
త దివాన
శంకర్పపక శాస జ , యజుల సేనపతీ అయిపోయరు.
ఠాణేద్రు కదంత ఉపెపన్లా తచింది. దివాన
జ చెవుల తూటు
ల తూట
ల యి
పోయయి; కాన అత నదేమీ యెర్గన్టు
ట న్టించసగడు. అయిత "మహారాజ
36 వడ
ల గింజల

కబ్రు చస
త రమో కొంపతీస" అన్న భయంమత
ర ం అతనకోమూల పేగుల
తడస
త నవుంది.
చ్కటి పడుతూపడుతూ వుండగన వేళ్కోళ్ల చస
త రామసదెమమ
వడి
డ ంచగ, పెద
ద మమ, శంకర్పాప యేక బంతినభోజన్ం చసవచిచ అరుగుమీద
కూచున కబ్రు
ల చెప్పుకోసగరు.
త వచిచ, న్టి
మరో పది విఘడియలక శాస ట వాకటో
ల మంచంమీద కూచుననడు.
ముగు ట డుకుంట వుండగ "పెద
గ రూ మట ద మమగరూ!" అంట వీధిలోనుంచి
పిలపు వచిచంది.
త వళ్ళ తలపు తియయగ ఝూమమంట వీధిలో
"ఎవరువా?" ర్ంట శాస
రెండుకాగడల. పాలక పదహారుగురు బోయీలన. ఈటలతట, బలే
ల లతట
పది పదేహనుగురు భటుల. అందరిక జవాబ్గ గుమమం దగి
గ ర్గ వండి
ద . అతన పకకగ డలాయతు.
మీసల ముససదీ
చకతుడె
ై లేచి శంకర్పప న్టి ల క వళ్ళడు. "ఇది మహారాజులంగరి
ట వాకటో
పిలపు" అన సన్నగ చెబ్తూ, పెద
ద మమ అతనతకూడ రెండడుగుల వేస
ఆగిపోయింది.
"ఇకకడ తంగిరాల శంకర్పప గరుననరాండి?" అన అడిగడు ముససదీ
ద .
"ఉననరు."
"వారి దర్శన్ం కోసం వచాచము."
త మట తలేచశాడు.
"తమరు - " అంట శాస
"మేము చామర్
ల కోట శ
ర రావురాయడపప ర్ంగరాయణంగరి మనుషయలం"
"దయచెయయండి, వార శంకర్పపగరు."
ముససదీ
ద త
కొంజా ద్టి వచాచటపపటిక శాస మన్సుస వుర్కలవేసంది.
"వారెవరూ?" అన్నటు
ట శంకర్పప పెద
ద మమకేస చూశాడు. "చెబ్త" అన్నటు
ట
పెద
ద మమ కళ్ళ చికలంచి, మళ్ళ వన్కక రెండడుగుల వేసంది.
వడ
ల గింజల 37

"న్మసకరాల" అంట ముససదీ

ద న్ము
ర డుకాగ "శ
ర కృషా
ణ ర్పణ్ం,
దయచెయయండి" అంట శంకర్పప మంచం చూపించాడు.
త కూడ "దయచెయయండి" అననడు కాన ముససదీ
శాస ద నుంచున వుండి,
మోడుపకేలత శంకర్పపన చూపిస
త "వారిసననధి నుంచున వుండవలసన్వాణ
ణ
నను" అననడు.
"ఎంతమట సెలవిపిపంచారూ? అందర్మూ కూచుంద్ం దయచెయయండి"
అంట మంచం దగి
గ ర్క వళ్ళడు శంకర్పప.
త వళ్ళడు. ముససదీ
శాస ద కూడ కొంతదర్ం వళ్ళడు; కాన కూచోక చతుల
దోయిలంచుకుననడు.
చివరిక అందరూ నుంచున వుండిపోయరు.
మంచం మొదణు
ణ ంచ్ నలవుకాళ్ళమీదే వుంది.
అప్పుడు ముససదీ
ద చతుల మళ్ళ జడించుకున "తమరు చదర్ంగంలో
నధులన కోలాహ్లంగ వున్న జన్శ్
ర తి విన తమ చాతుర్యంచూస, తమత వొకక
ఆటవేస, ఆన్ందిచకోరి, దయచెయయవలసందన కోరుతూ, తమకోసం మ
దొర్వారు ఈ పరివార్ం పంపించారు. వారి అభిలాష తీర్చవలసందన మ
సవిన్య పా
ర ర్
థ న్" అన విన్నవించాడు, వంగి.
ఇది విన "ఇలాంటి ఆహావాన్ం యిదివర్కెవరిక వచిచందీ?" అనుకుంట
త పర్వశ్డయడు.
శాస
ఆయన్ కేమి చెపపడమో తచక, శంకర్పప, మొదట మితు
ర డికేస, తర్వాత
పెద
ద మమకేస చూశాడు.
ఈలోపున ఆశఛర్య, సంభ
ర మ, సంతషాదులనన ముగించుకున, కర్
త వయం
ద మమ "వదు
కూడ నశఛయించుకున వున్న పెద ద " అన్నటు
ట తల కొంచెం ఆడించి
గుమమంలోక వళ్ళపోగ, వచలాగ వళ్ళ శంకర్పప ముససదీ
ద రెండుచతుల
పటు
ట కుననడు. ఇలాంటి ప
ర భు సనమన్ం ననెన్నడ యెర్గను. అసల, నకలాంటి
యోగయత వుందన నకెప్పుడ తచలేదు. తమ రాక న్నున బ
ర హామన్ంద భరితుణ
ణ
38 వడ
ల గింజల

చసంది. దొర్వారి కటక్షం నకు కొత

త ఆశల రపెడుతంది. కాన నదొక
పా
ర ర్
థ న్, తమరు బాగ ఆలోచించాల. ఏదో రెండు మూడెకరాల కొండ
ర
దునునకుంట, మితు
ర లత చదర్ంగం ఆడుకుంట కాలక్షేపం చస
త వున్న
పా
ర కృతుణ
ణ నను. కారాయంతర్మీద యీవరు వచిచపడ
డ ను. ఇకకడిక వచిచ
చాలారోజులే అయింది. ఇంకా చాలా రోజుల వుండవలసవుంది; కాన
పెద్
ద పుర్ం విడిచి యిపపటో
ల నన్వతల అడుగు పెట
ట లేను. పెట
ట డనక కొనన
చికుకలననయి. తమర సంగతి దొర్ వారిక విన్నవించి, నమీద వారి అనుగ
ర హ్ం
తపిపపోకుండ వుండటటు
ట చసే భార్ం తమమీద వుంది. నను తమ
ఆశ్ ణ , తమర్న్యధా భావించవదు
ర తకోటిలో వాణ ద .
మొదట చకతు డయిపోయి, తర్వాత ముససదీ
ద యిలా అననడు.
"పది రోజులనుంచి మదొర్వారిక తమ లలల విన్డం తట,
చెప్పుకోడంతట సరిపోతుంది. మూడు రోజులకందట తమత యెతు
త వయయలన
వారిక సంకలపం కలగింది. తమరు ఆదివరాహ్మూరి
త గరిన చితు
త చసన్ వార్
త
వారిక ఈసయంత
ర మే తెలసంది. తెల
ల వారద్కా వుండలేక నుంచున్న పాళ్ంగ
మమమలన తరిమరు."
"నను పూరి
త గ దుర్దృష ణ .
ట వంతుణ చామర్
ల కోట దొర్ల సహ్సౌద్రాయల
జగదివాదితల; కాన చదర్ంగం ఆట కోసమే మేమిప్పు డొకచోటిక
వడుతుననము. ఏరాపట
ల నన యిదివర్కే అయిపోయయి. మట తపపడం
అపరాధ్ం అయిపోతుంది."
"పోన, ఫలాన రోజున్ దయచస
త మంటే - "
"శ
ర హ్ర" అన మట సగంలోన అందుకుననడు శంకర్పప, చతుల
జడించుకున.
"అలా మన్వి చెయయడనకనన సుతరామూ వీలకన్పడ
డ ం లేదు. నన
బయల దేరి వస
త ను. ఏక్షణ్ంలో వీలపడిత ఆక్షణ్ంలో వచిచ వాలా
త ను.
వడ
ల గింజల 39

అయిత ఒకక మన్వి. ఈపల హ ణ ణకాను.

ల క - యీపరివార్మూ - వీటిక నన్రు
పాదచారినె
ై వచిచ నను దొర్వారిన సేవించుకుంటను."
"మ వుతసహ్ం అంత భంగపడిపోయింది."
ఈమట అన్నపపడు ముససదీ
ద కొన్వపిరిత వున్నట
ట యిపోయడు.
"తమర్లా సెలవిపిపంచవదు
ద . నదగి
గ ర్ దొర్వార్నుకుంట వున్నశక
త చాతురాయ
లండడమే నజమయిత, యీ వయవధాన్ం వారి వుతసహానన దివాగుణ్మూ
తి
ర గుణ్మూ చస, చివరిక ఆన్ంద్నన శతసహ్స
ర గుణాల చసు
త ంది."
ముససదీ
ద మరి మట
ల డలేక, రెండుచతుల యెతి
త న్మసకర్ంచస, మెల
ల గ
వన్కక తిరిగడు.
త సగన్ంపాడు.
గుమమంద్కా వళ్ళ శాస
సుతర్ంగ మొగంతిప్పుకుంట శంకర్పప పెద
ద మమ కేస చూశాడు.
గభీమనవచిచ అతనవీపు నమురుతూ "చాలా చకకగ చెపాపవు నయన! ఇలాగ
మట పొందిక వుంటే విదయ యెంతయిన రాణసు
త ంది" అన మెచుచకుంట,
అతణ
ణ మంచంమీద కూచోబ్టి
ట పకకన కూచుంది పెద
ద మమ.
"ఈవులకం యేమిటి పెద
ద మమ?"
"వులకానకేం వుంది నయన?" ఇది ర్సకుల లక్షణ్ం. కళ్
తెలసుకోడమూ, అనుభవించడమూ, గౌర్వించడమూ - ఇంత వారి పన.
కళ్పరిజా
ఞ న్ం వున్నచోట దవాంద్వాలచింత తలయెత
త లేదు. అదలా వుండనయియ.
నకదే చెపపడం. నువువా వచిచన్ పన కాయో పండో తలే ద్కా పదచలన్ం
ద "
చెయయవదు
"సరిహ్దు
ద కూడ కళ్ళచూడను, సరా?"
"చూస
త వుండు. మహారాజు కూడ యిలాగే కబ్రు చస
త రు, పరివార్ం
పంపి."
"ఇదంత నచలవ."
40 వడ
ల గింజల

ఇలా అంట శంకర్పప పెద ట కుననడు. "వరి

ద మమ పాద్ల పటు ర ! నకు
ర తండి
వచిచన్ లోటు లేదమమ! నువువా అగ
ర హారకుడ వయిపోతవు నయన!" అన, పెద
ద మమ
శంకర్పప శ్ర్సుస ఆఘా
ర ణంచింది.
ఈసమయంలో "మట యెవరి కచాచర్ండీ?" అన ముదలకస
త త
శాస
వచాచడు.
కూచోమన మంచంమీద స
థ లనర
ద శం చస
త "మీకవవాలేదుటండీ?" అననడు
శంకర్పప.
త విభా
శాస ై ఠకమన నలచిపోయడు. "మ నయన్ మటలో
ర ంతుడె ల దొర్కడు"
అన పెద
ద మమ శంకర్పపమీద మెటికల విర్చింది.
"ఇలాంటి గౌర్వం యేపండితుడిక జరిగింది పెద
ద మమ?"
"నయన కంకా యెంతెంత లేస గౌర్వాల జరుగుతయో అప్పుడ అయింద్
త ల బాబ?"
శాసు
"ఇదంత పెద
ద మమ చలవా మీ అనుగ
ర హ్మూన."
ఇలా అంట మోడుపకేలత వుభయులకేస తిరిగి న్ము
ర డె
ై నడు శంకర్పప.
త .
"ద్నకేంగన - మరి తర్వాయి? అననడు శాస దీనక జవాబ్గ మంచి
ర్సకంద్యపపటు
ట లో వుంది ఆట" అన నుర్గల కకుకకుంట వచాచడు
యజుల.
"వళ్ళండి నయన" అన తొందర్ పెటి
ట ంది పెద
ద మమ
"ఇలా కూచో. ముందు ఆయసం తీరుచకో" అంట యజులన చెయియ పటు
ట కు
లాగి దగి
గ ర్ కూచోపెటు త .
ట కున "ఏమిటి విశేషాల? వివర్ంగచెప్పు" అననడు శాస
"వడుతూ చెప్పుకోగూడద?" అన శంకర్పప లేచి నుంచోగ, "నకాయసం
యేమిటోయ? నమిషంలో వళ్ళ మన్ మకకడ వాలాల, అంత పొంకగ వుంది
త చెయియపటు
ఆట. మరిలే" అంట లేచినుంచున శాస ట కులాగడు యజుల.
ముగు
గ రూ బయలదేరారు.
వడ
ల గింజల 41

"తొర్గ ర్ండి నయన, నద

ర పాడుచసుకోకండి" అంట గుమమంద్కా వళ్ళ,
తలపు వేస పెద
ద మమ మళ్ళ వచిచ మంచం మీద న్డుము వాలచంది.
పుచచపువువాలాగ వనెనల. గంధ్పూపత లాగ పిల
ల గల. వీటికనుకూలంగన
మన్సక పరిస
థ తుల.
యువకుల యెగిరిపోతుననరు.
రెండో వీధిక మళ్ళటపపటిక "శంకర్పపగరు కూడ వుననరా యేమిట
ర ?" అన
త జవాబ్.
ర శన. "ఉననరోయ కాన ఆగడనక వీలలే" దన శాస
వొకప
డ ంగ నుంచున "నుంచో,
మరి నలగిళ్ళ ద్టరు. ఒక యువకుడు ద్రి కడ
ఠ రాలాడడు. "నధోర్ణే నద్? ఇవతలవాళ్ళ మంచి
నుంచోవు కాద?" అన నష
చెడ ద ? అకకడెంత తొందర్పన వుందో యెరుగుదువా" అంటన
డ ల చూడవద
త .
తపిపంచుకున ముందుక సగి పోయడు శాస
ఇలాగే మరికొందరునన పలకరించారు. "ఒకకయెతు
త " అన అనకు
త విసగిపోయడు.
లవివాళ్ళరారు. "వీలలే" దన్డనక శాస
మళ్పు తిరిగేటపపటిక వేశాయవాటిక.
సర్వావిధాలా అది విలక్షణ్ప
ర పంచం.
మమూలగ కాక, అకకడివనెనల సుర్భిళ్ంగ వుంది. పిల
ల గల మధుర్ంగ
వుంది.
దీనకసయం, వొక మేడమీద గత
ర పాట, ఒక మేడమీద వీణాధ్వాన, ఒక
మేడమీద మృదంగధ్వాన వుజ
జ వింపచస
త గజె
జ ల చప్పుడు, ఒక మేడమీద కలకల
న్వువాల, ఒక మేడమీద ఛలోకు
త ల.
కొనన ద్వారాలలో బంగరు బొమమల, కొనన అరుగుల మీద జంగమవల
ల ల,
కొనన మేడలముందు సతకోకచిలకల.
అకకడకకడ నడలో
ల కొత
త తుమెమదల.
అలాంటి చోట యీమిత
ర మండల.
42 వడ
ల గింజల

ఒక మేడమీదనుంచి "అల
ల డుగరూ, దండల" అన వినపించింది,
"శ
ర కృషా త .
ణ ర్పణ్ం" అననడు శాస
ఒక ద్వార్ం నుంచి "మమయయగరికోసం కళ్ళ కాయల కాసపోయయి"
అన వినపించింది. "దోర్గ అయిన పండనయియ" అన యజుల దీవన్.
ఒక అరుగుమీదనుంచి "బావయయగరు, బావయయగరు, రెండెతు
త ల -
దయచెయయరూ?" అన పిలపు "ఒకచోటిక శంకర్పపగరిన తీసుకు
వడుతుననము. ఇప్పుడు కాదు" అన యజుల నరాకర్ణ్ం.
డ ంవచిచ "అన్నయయగరిక"
ఒక మేడ ముందునుంచి వొక మధాయనయిక అడ
దండల అంది.
"శ్భం, వళ్ళనవావాల."
"శంకర్పపగరి పాద్ల కొలచుకుంటను."
"ఈమె పేరు అలవేణ. రాజసభలో ప
ర ముఖురాల
ై న్ న్ర్
త క. విశేషంచి
చదర్ంగంలో నధి. ఒకమటు "ఆటకటు
ట " అన్నంత చాతుర్యం చూపించగ
మెచిచ, మహారాజులంగరమెక ర్తనంగూళ్యకమూ, బంగరుజడ,
దుశాశలవుల, దంతపుబలమూ బహకరించారు. ఒకకమటు పాద్లవవాండి."
త యిలా చెపపగ "నపాద్ల ధూళ్ధూసరితల కద్" అన శంకర్పప
శాస
సంకోచించాడు.
"మహాతుమల పాదధూళ్ నశ్ర్మున్ ద్ల
త " న్ంట అలవేణ శంకర్పప
పాద్ల పటి
ట కళ్ళకదు
ద కుంది.
త కేస చూస
"సెలవయిత - " అన శాస త శంకర్పప న్సగడు. "తపపకుండను"
అన యజులన్గ "శంకర్పపగరు మీయింటిక సవకాశంగ వస ల !"
త ర్మమ చెల
త వాగ
అన శాస ద న్ం చశాడు.
"మహాప
ర సదం" అన అలవేణ తప్పుకుంది.
వారు నలగిళ్ళ ద్టి వొక భవంతి దగి
గ ర్ ఆగరు.
వడ
ల గింజల 43

"ర్ంగనయిక" అన చకకన చుకక. చికలచసన్ మన్మధ్బాణ్ం. వయసుస

ర్మర్మి ై .
యిర్వ ఆటపాటలో
ల మేటి. విటుడు పందొమిమదేళ్ళ
క్షతి
ర యయువకుడు. ద ,
మహారాజు చదర్ంగం ఆడటప్పుడు పరికరాల సది
సననధిన వుండవలసన్ న్లగురు వేశయలలోను వొకతె. అప్పుడప్పుడు మహారాజుక
జ ."
చదర్ంగవినదం చకూరచ వుజ
త గుమమం యెకాకడు.
శంకర్పప చెవిలో ఇలా చెపిప శాస
గుమమం ద్టిత, లోపల చకకన భవంతి. ముందు పెద
ద జకామల
ల పందిరి.
బయలంత పూలతట. పందిరిక దకణ్ంగ పావురాలగూడు. హాలో
ల న
అరుగుల మీద్ పట
ట పగలన్నంత దీపకాంతి.
వాతవర్ణ్ం అంత అగరువతు
త ల పరిమళ్ంత గుమమయిపోయివుంది.
పందిటో
ల న వొక కవాచ్ బల
ల వుండగ, ద్నమీద కూచుననరు వారు.
ై న కన్బడతరమో అన యజులట యిట చూశాడు. "ఏమిటి ద్రి?"
ఎవరె
త ఆలోచన్లో పడ
అన శాస డ డు.
శంకర్పప కళ్ళ అపపగించశాడు.
ఇకకడిలా వున్న సమయంలో "ఇవాళ్ మీఆటకటి
ట తీర్తన్ండీ" అన దకణ్పు
తెరిపిలో నుంచి వొక చిలకపలకు విన్వచిచంది. "అమమయయ" అన యెగిరిపడి
తర్
జ నత నర త , "ర్ంగనయిక" అననడు మెల
ద శ్స త .
ల గ శాస
త "మర్దల పిల
"ఆయేనుకక కాపులేదే అకాక?" అన ఒక నెమలకేక. శాస ల "
అననడు.
సుఫటంగన, సపష
ట ంగన విన్పడలేదు; గన జవాబ్గ సన్నన
పురుషకంఠం.
"అలావచాచరా? ఆయెతు
త మీద వచాచరా? అందుకా మీరాకా? ఉ-హ!
ల య! అయిన - గుర్
ఇంద్కటికంటే చెడిందిచెలో ర ం యికకడ వేశాన్ండీ" అన
మళ్ళ చిలకపలకు.
44 వడ
ల గింజల

త న గోకాడు. "ఏమిటి ద్రి?" అంట శాస

ఉలకకపడి, యజుల శాస త మళ్ళ
తటపటయించసగడు.
శంకర్పప యివేమీవిన్లేదు. మితు
ర లన చూడలేదు.
అతనక ద్ద్తమయం కలగింది. ఆవేశమునన వచచసంది. గభీమన లేచి
నుంచుననడతను. లేస
త న దకణ్పు తెరిపికేస పందిరి చివరిక వళ్ళడు.
త యజుల "యెందుకో?" అనుకుంటన వుండగ "నకంత కష
శాస ట ం
యెందుకు చిర్ంజవి? ఏగదిలో యేజంతువుందో చెబిత, ననకకణు
ణ ంచ
సలహాచెపిప, నలగెతు
త ల లో ననున గెలపించన?" అనశాడు.
అది విన యేంచికుక వచిచపోతుందో అన నళ్ళమూసుకున
కంగరుపడసగరు మితు
ర ల. వారిగుండెల పీచుపీచు మన పోతుననయి; కాన,
"మీరు తంగిరాల శంకర్పపగరా యేమిటండీ?"
"ఔను సౌభాగయవతీ!"
"దండలండి."
గలగలమన చల
ల గ హ్స
త భర్ణాల చప్పుడ యీమట కలస వచాచయి.
"శ
ర కృషా
ణ ర్పణ్ం" అననడు శంకర్పప
"ఏమండీ, లోపలక రానద్
ద మ?"
ఈమట, యివతలక, చెవిలో చెపిపన్టు
ల వచిచంది.
చెయియ వపడమూ, ఆమె మెల
ల గ లోపలక వళ్ళపోవడమూ జరిగిపోయయి.
"తమరాజున వొకకగది ముందుక - మన్గుర్
ర ం దగి
గ రిక వేశార్ండీ వారు"
"శ్వశ్వా! మన్ శకటింటోన!"
"ఆట కట
ట ండీ."
అచచంగ అది మయూర్కే
ర ంకార్ం.
మరి మటలేదు. బలం కలపేసన్ చప్పుడుమత
ర ం వచిచంది. ఒకక
పావుగడియ వేచియుండి, తర్వాత వన్కక వచిచ, బల
ల మీదకూచున
యద్లాభంగ అరుగుమీది కటికకేస చూశాడు శంకర్పప.
వడ
ల గింజల 45

కళ్ళ చెదిరిపోయేటటు
ట కటికలో మొదట రెండు చంద
ర బింబాల మెరిశాయి.
వాటి వనుక ననగు మీసలనన తళ్కుకమననయి.
చెరోవ త యజుల "కొంపల మునగి
ై పున మొగంమీద మొగలంచి, శాస
పోతయనుకునన" మన్గ, శంకర్పప ముకుక మీద వేల పెటు
ట కుననడు.
వీర స
థ తిలో వుండగ యెకకడోలాగ మంజర్ననదం సన్నసన్నంగ
విన్వచిచంది. "ఏమిటి చెపామ?" అనుకుంట వుండగ, దణా
ణ లండి అన వన్కాల
చిలక పలకు. ముగు
గ రూ అదరిపడి వన్కకచూడగ, అంజలబంధ్ంత వొక
బంగరుబొమమ.
"శ ణ ర్పణ్ం" అన శంకర్పాప "సౌభాగయవతీభవ" అన
ర కృషా త యజుల
శాస
దీవిస
త లేచి నుంచుననరు.
దర్హాసలపా
త లే అయిన శంకర్పప చూపులత విభా ై ,
ర ంతురాల
అంజలబంధ్ంత ఆమె అలాగే నలచిపోయింది.
అడ
డ చార్ల తబొందుమీద వుపాపడ సన్నజరకండువా వలవాటు.
ముదు
ద ముదు
ద గ వాటిన పొదివి పటు
ట కున గంటల మొలనల. మెడలో పె
ై టమీద
యెగుడు దిగుడుగ పచచలపతకం. ముకుకన్ సతూ
త బ్లాకన. చెవులకు
జకాల, కరి
ణ పువువాల, బావిలలన, చతులకు మురుగుల, మురిడీ
గొలసుల, పోచ్ల, కంకణాల, భుజబందుల. శ్ర్సుసన్ సరుయడు,
చందు
ర డు, పాపిడి పిందిరల, తమలపాకు, మొగిల రకు, తెగ బారెడు బంగరు
జడ ద్నక గుతు
త ల గుతు
త లగ గంటల.
ఆమె శరర్ కాంతిలో కలస పోవడం వల
ల కొనన ఆభర్ణాల ర్తనసరుకే
గన, బంగర్ం కనపించడం లేదు. శ్రోభషణాల మత
ర మే సరావాంగణ్ంగ
మెరుసు
త ననయి.
త యజుల చకతులయినరు.
సంతతపరిచయం వుండినన శాస శంకర్పప
పర్వశ్డ అయిపోయడు.
"దయచెయయండి" అంది ర్ంగనయిక.
46 వడ
ల గింజల

"ఇపపటి ద్కా కూచున వుననం. ద్నకేంగన, ర్సభంగం చశాను, సగు

గ గ
వుంది" అననడు శంకర్పప.
"ఎంతమట సెలవిపిపంచారూ? మయిల
ల , మవంశమూ, నజనమ పవిత
ర ం
అయినయి. మేమందర్మూ ధ్నుయలం అయునము.
అంజలబంధ్ం విపపకుండన ర్ంగనయిక యిలా అంది.
త శంకర్పపకేస చూశాడు.
శాస ఆ చూపులో "అందర్ం అన్నమటలో
పా
ర తినధ్యం సుఫరిసు
త ంది సుమండీ" అన్న భావం వుండడం గురి
త ంచి, శంకర్పప
"మీ వుద్ర్బ్ది
ధ అలా అనపిస
త ంది. నలో కంచితూ
త వై లక్షణ్యంలేదు" అననడు.
"తమలో లేనది వ
ై లక్షణ్యం కాదు, ద్నక పరిమితి."
త యజుల "ర్ంగ, నువువా సరిగ చెపాప" వననరు.
శాస
"నన్సహాయు ణ ణ్యిపోయను" అన శంకర్పప మందహాసం చశాడు.
"అసహాయశూరుల తమరు. పదిరోజులగ తమ పేరుమీద
దేవదుందుభుల మోగిపోతుననయి. ఉబలాటం వుర్కలవేస
త ంది. అయిత,
నజన్మలో తీర్నకోరిక యిది. కాన అప
ర యతనంగ సది
ధ ంచింది."
"అంత నరాశయేలా? కాకచత కభురుచసే
త రాకపోదున నను? ఈపటనంలో
హమహమీలననర్న తెలస, మెళ్కువల గ
ర హించడనక కద్ నను వచాచను?"
"శ
ర హ్ర! శ త ల ల మమయయగరూ!"
ర హ్ర! వరుకుంటరం శాసు
"ఊరుకోక యేమిటి చెయయడం? ఆటలో నెగ
గ ము కన్కన, మటలో
ల
నెగ
గ డనక?
"నకు వాగబుంధ్ంచశారు మీరు" అననడు శంకర్పప.
"మీకు వాగబుంధ్న్ం చెయయడనక సర్సవాతికూడ చాలదంటే యిక
అసమద్దులమట చెపేపదేమిటి? అయిత మీరవరు నుంచి కదలకుండ
అష
ట దిగబుంధ్న్ం మత
ర ం చసేస
త ం మేము" అననడు యజుల.
ద్నమీద "అవున్వును. అది తపపకుండ చెయయల" అన ర్ంగనయికా,
త దృఢంగ అననరు.
"ఇంకా చెపాపలా? అన శాస
వడ
ల గింజల 47

ఈసమయంలో వండిపళ్ళం పటు

ట కున మర్దలపిలా
ల ఆమె వనుక జర్ఠా
వచాచరు.
ర్ంగనయిక వంటన వొక తంబలం అందుకున న్ము
ర రాల
ై శంకర్పపక
సమరిపంచింది.
ఈఅవకాశంలో పళ్ళం తల
ల చతికందించి, మర్దలపిల త క యజులక
ల , శాస
తంబలాలచిచంది.
ఒకకమటు అయిదుగురి కళ్ళ మిలమిలా
ల డయి. వంటన పురుషల
ముగు
గ రూ బయలదేరారు.
గుమమంద్కా సగన్ంపి, మళ్ళ దణా
ణ ల నవేదించి, సెలవుపొంది
అకాకచెల
ల ల వన్కకమళ్ళరు. తలపు వేసేస తల
ల కూడ కూతుళ్ళవన్కన
వళ్ళపోయింది.
"పటనంలోకెవరో అసధ్యపు ఆటకాడు వచాచరుట, మీకేమయిన జాడ
తెలసందండీ?"
"లేదు మహాప
ర భ!"
ఉదయం యేడెనమిది గడియల పొదె
ద కాకక, జరుగురె
ై న్ రాజాధికారాయలనన
ముగించుకున, పెద్
ద పుర్ంకోటలో, మహారాజాధిరాజ, పేషణహ్నుమంత,
నెలవోలగండంక, శ
ర వతసవాయి చతురుభుజ తిమమజగపతిమహారాజు లకకమేడ
వసరాలో పచారుచసు
త ననడు.
లేజవరాల
ై న్ వొకపరిచారిక వన్కవన్కన కూడకూడ తిరుగుతూ ఆమహారాజు
చెయియ చాపిన్ప్పుడలా
ల హకాక గొట
ట ం అందిస
త ంది. మరొక లేజవరాల,
చతుల, కటు
ట కున మొగం వంచుకున మెట
ల దగి
గ ర్ నుంచునవుంది.
జరూరుకాగితల చతపటు
ట కున, వొకస
త ంభం దగి
గ ర్గ నుంచున దివాన
జ
మట
ట డుతుననడు.
"ఊర్ంత కోడయికూస
త ందిట మీకు తెలవకపోవడం యేమిటండీ?" అన
ఆశచర్యం కన్పరుస
త మళ్ళ అడిగడు మహారాజు.
48 వడ
ల గింజల

"నను సతయమే మన్విచసుకుననను మహాప

ర భ! చదర్ంగం అంటే నకు
తూరూపపడమరా యేమీ తెలవదు కన్క, ద్నక, సంబంధించిన్ కభురు
ల నత
యెవరూ చెపపరమోన్ండి"
"అంత విడ
డ ర్ంగ మట
ట డతర్ండీ మీరు."
ఇలా అంట మహారాజు అసంతృపి
త కన్పరిచాడు.
"మసపూస మరడుకాయ చసెయయడం యెలాగ!" అన దివాన
జ ఆలోచన్లో
పడ
డ డు.
సరిగ యీసమయంలో, దరావాసుల ఆదివరాహ్మూరి
త వచిచ కభురు చస,
సెలవుపొంది పె
ై కవచాచడు.
"పటనంలో కెవరో గొపప ఆటకాడు వచాచరుట మీరు విననరుటండీ?"
వచ్చరావడంతటే నలవేసన్టు
ట మహారాజిలా అడగ
గ మూరి
త వొకకక్షణ్ం
గుకకతిప్పుకోలేక వుకకరిబికకరి అయిపోయి అంతలో మళ్ళ సదు
ద కుననడు.
"విన్డంకాదు, చూశాను మహాప
ర భ! చూడ
డ మూ, కాదు అతగడిత
ఎతు
త లకూడ వేశాను మహాప
ర భ."
"మరి సెలవిపిపంచారు కారం?"
"విధిలేక యిప్పుడు మన్విచసుకుంటుననను జగతపరభ! ఆమనష
యేలన్వారి సననధిలో ప
ర స
త వన్ చెయయవలసన్వాడు కాడండి."
"అదేమీ?" అంట మహారాజు నరివాణు
ణ డయడు.
మొగం పకకక తిప్పుకున "నలగు బాదుల బాదండి" అన్నటు
ట దివాన
జ
కనునగటడు. అది గురి
త ంచి మూరి
త పూరి
త గ పురెకాకడు.
"అతగడు కటు
ట పొగరుమోతు. నొసల వకకరించడమే కాదు, నర
బా
ర హ్మణ్నరు కాదండి"
"అంటే?"
"నజాన కొకమత
ర పు ఆటకాడ. మెళ్కువల తెలసన్వాడ. కాన మట
పొందిక లేదు. విన్యవిధేయత లర్గడు. పెద్
ద పినన తర్తమయం లేనలేదు.
వడ
ల గింజల 49

ఒక మంచి యెతు
త తచిందంటే - లేకపోత యెదటిబలం లొంగుబాటులో
వుందంటే చపపటు
ల - కేకల - యీలల - ఇకలంపుల - భరించడం కష
ట ం
మహారాజాధిరాజా!"
"ఒక గోచిపాత కటు
ట కున, మరో గోచిపాత కప్పుకున అతగడు
జ .
యేమిటండీ?" అన అడిగడు దివాన
"చిత
త ం చిత
త ం, అతనన్ండి. తమరు కూడ..."
"అతగడ అయిత, నన చూశాను మహాప
ర భ! ఒకనడు మ యింటిక వచిచ
ననఅల
ల ర చశాడండి."
"శ
ర హ్ర! తమ లోగిటిదగ
గ ర?' అంట నరివాణ్ త .
ణ త న్టించాడు మూరి
"జవాను
ల అవతలక పంపెయయబోగ, వొకడి అంగచింపేస, వొకడి డవాల
లాకుకన – ఠాణేద్రు కూడ చాలా అవస
థ పడ
డ డండి అతడితటి."
త "అదేమిటిచెపామ!" అననడు.
మహారాజు చాలా పరితపిస
"పొగరుమోత
త న్మే కాకుండ, కొంచెం మతిభ
ర మ కూడ వున్నటు
ట కన్పడింది
మహాప
ర భ"
"దివాన
జ గరు సరిగ కనపెట
ట రు. అదికూడ వుందన నకప్పు డనుమన్ం
కలగుతుంది జగతపరభ!"
మూరి
త యిలాఅన్డం దివాన
జ క బాగ వతంయిచిచంది. ద్ంత అతను
"సెలవయిత అర్గడియలో అతగణ
ణ యేలన్వారి పాద్ల దగి
గ ర్ నలబ్ట
ట గలను;
కాన - " అంట న్సకాడతను.
"ఆటలో సర్సయమ? మటలో పౌరుషయమ? న్డతలో వ
ై ర్సయమ!"
ఇలాఅన మహారాజు ఆలోచన్లో పడ
డ డు. ఉతసహ్మంత విరిగిపోయింది.
హకాకగొట
ట ం అందుకుననడు కాన, నటపెటు
ట కోలేదు, మళ్ళ పరిచారిక కచచశాడు.
త , దివాన
అది చూస మూర జ పొంగిపోయరు.
"సెలవయిత - " అంట మళ్ళ న్సకాడు దివాన
జ . ఒకక క్షణ్ం ఆలోచించి
"అకకర
ల దు; మీరు వళ్ళండి" అననడు మహారాజు.
50 వడ
ల గింజల

బరువుగ అడుగుల వేసుకుంట, బ్ర్

ర వంచుకున దివాన
జ వళ్ళపోయడు.
ట "సర్పరాజుగరు కూడ దయచస వుననరు.
మహారాజు యింగితం కనపెటి
వారిత ముచచటలాడుతూ కంద వుంటను మహాప
ర భ!" అన విన్నవించి
మూరి
త కూడ వళ్ళపోయడు.
మహారా జొకకగడియ బొమమలాగ నలచిపోయడు. తర్వాత,
హుకాకగొట
ట ంకోసం, పరిచారిక ఒకవ
ై పున్వుండగ మరొకవ
ై పుక చెయియచాపాడు.
ఆదురా
ద పడుతూ పరిచారిక తిరిగివచిచ గొట
ట ం అందించింది.
రెండుగుకకల పీలాచటపపటిక రాజుక కొంచెం హుషారు కలగింది. ఏదో
చెబ్ద్మన మెట
ల దగి
గ ర్ వున్న పరిచారిక కేస చూశాడు. ఈలోపున్
పకకగదిలోనుంచి ర్ంగనయిక వచిచ అంత సద
ధ ంగ వుంది మహాప
ర భ!" అన
విన్నవించింది.
ఆమెన చూశాటపపటిక మళ్ళ జిజా త గ "ర్ంగ!" అన పిలచాడు
ఞ సరకెత
మహారాజు.
"చిత
త ం మహాప
ర భ!" అంట పకకక వచిచ నుంచుంది ర్ంగనయిక.
"పటనంలో కెవరో గొపపఆటకాడు వచాచరుట?"
"అవును మహాప
ర భ!"
"అవున్ంటే? నువువా చూశావా?"
"చిత
త ం, చూశాన్ండి."
"వారి బసక వళ్ళవా?"
"నన్నరాతి
ర వారు మయింటికే దయచశార్ండి."
"రాత
ర ?" అన కొంచెం లశేషగ అడిగడు మహారాజు.
ర్ంగనయిక అందుకు మొదట సగు
గ పడి, తర్వాత ధ
ై ర్యం తెచుచకున
"అవును మహాప ర అయిత వారుంటర్న వహించి - "
ర భ! రాతి
"అవును. అదేఅయివుంటుంది. సర దయచశారు."
"ఎకకడెకకడ యే యేజంతువు ఉన్నదో ఒకకమటు విన్నవించగ - "
వడ
ల గింజల 51

“విన్నవించడమ?"
"అవున్ండి. గోడ అవతల నుంచున నలగెతు
త ల లో"
"గోడ అవతల నుంచున? లోపలక రాలేద?"
"లేదు మహాప
ర భ అసల, వారు మయింటిక వచిచన్టే
ట మకు తెలవదండి.
మమూలగ దకణ్పు తెరిపిలో కూచున యెతు
త వేసుకుంటుననము. వారు
న్టి
ట వాకటో
ల న వుండిపోయర్ండి."
"నలగెతు
త ల లోన?"
"చిత
త ం - నలగో యెతు
త త ఆటే కటి
ట పోయిందండి."
"ఎవరిదీ?"
ర్ంగనయిక మొగం వంచుకున "వారిది మహాప
ర భ!" అంది.
"అయిత వారు నపక్షం వహించా ర్న్నమట"
"చిత
త ం, వారు వచచటపపటిక యెతు
త నది. వారు చాలా అసధ్యపు రాకడ
వచాచర్ండి. ఉతసహాతిరకంవల
ల "ఇవాళ్ మీఆట కటి
ట తీర్త - "
"సగె
గ ందుకూ? సమయం అలాంటిది కన్క చెప్పు."
"నమట వాకటో
ల క విన్పడి వుంటుంది. ద్నమీద వారు "నకంత
ట మెందుకు చిర్ంజవీ! ఏగదిలో యేజంతువుందో - "
కష
"ఓహ అలా కలసంద్ కతూ
త "
"చిత
త ం. వారి యెదటిక బల ల దన - వదే
ల పంపబోయను; కాన అకకర ద అన - "
"నయింటి కెందుకు దయచశారు?"
"తర్వాత తెలసన్సంగతి మన్వి చసుకుంటను. వారు గొపప ఆట
ఆడతర్న, నను కూడ "
"అవున్వును, తర్వాత?"
"నన్న రాతి
ర మయింటిక బయలదేరుతూ వుండగ, చామర్
ల కోట దొర్ల,
వారికోసం పాలక, జడు మషాల
త ల, పరివార్మూ పంపి పా
ర రి
థ ంచారుట
మహాప
ర భ!"
52 వడ
ల గింజల

"వారికరి
త పొరుగూళ్ళకనన వడుతందన్నమట, అయిత మన్ కోట కెందుకు
రాలేద?"
"ఇది అంత సులభమె
ై న్ద్ రాజాధిరాజా?"
మహారాజుక, ర్ంగనయిక మటలో ఏదో ధ్వానవున్నటు
ట తచింది. ద్నమీద
మూరి
త దివాన
జ గర్
ల మటల జా
ఞ పకం వచాచయి.
"వారి దగి
గ ర్ పొగరుమోత
త న్ం యేమయిన వుంద్?"
"శ
ర హ్ర! గంగిగోవు మహాప
ర భ!"
"మతిభ
ర మ వున్నటు
ట తచింద్?"
"అపర్ బృహ్సపతులన చెపపవచుచ మహాప
ర భ!"
"కటు
ట కున్న బట
ట ల అసహ్యంగ వుననయ!"
త లొకటి కటు
"నరుకావి అంగస ట కున, వొకటి కప్పుకున - వారి వేషం కటిక
ద్రిద్ ర ?"
ర యనక సచకంగవుందే; కాన అసహ్యంగ లేదు రాజంద్
"ఎందుకూ?" అనుకుంటన "వికార్రూపులా?" అననడు మహారాజు.
ర్ంగనయిక మొదట కొంచెం సగు
గ పడింది. అంతకంటే యెకుకవగ
త "చాలా చకకనవారు మహాప
సంకోచపడింది; కాన తర్వాత నద్న్ంగ చూస ర భ!
వారి మొగమీమద బ
ర హ్మవర్చసుస తండవం చస
త ంది. తగిన్ వేషం వుంటే
మన్మధుణ
ణ మించి వుంటరు వారు నశచయంగ" అన చెపేపసంది.
ఇదంత మహారాజుక కటు
ట కథగ కన్పడింది. దీనమీద సలోచన్గ పకకక
చూశాడు; ర్ంగనయిక వర్
ణ న్ వొకబా
ర హ్మణ్ యువకుడుగ రూపొంది యెదట
నుంచున్నటు
ట కన్పడింది. "ఒకక యెతు
త క సెలవిపిపంచండి" అన దోసలవొగి
గ
కోరుతూ వున్నటు
ట కూడ అనపించింది.
ద్ంత వుతసహ్ం రకెతి
త ంది. మన్సుస తరుకుంది. అంత అర్
థ ంఅయింది.
కర్
త వయం తలపోయింది. వంటన "సరపద" అంట గదిలోక వళ్ళపోగ,
మెట
ల దగి
గ ర్ వున్న పరిచారిక కందక బయల దేరింది.
వడ
ల గింజల 53

నటి సయంత
ర ం శ
ర ద్ట
ల అపపలన్ర్సంహ్రాజు లోగిటో
ల ఆట
యేరాపటయింది. ఎతు
త వయయడనక, భీమవర్పుకోట నుంచి, శ
ర వతసవాయి
విజయరామరాజు అంచెగురా
ర ల మీద వచిచ వుననడు.
అపపల న్ర్సంహ్రాజెప్పుడ చదర్ంగంకేస చూడడు. దశావతర అంటే
మత
ర ం అతనక నద్
ర హారా లకకర
ల దు. అందులో అతను సద
ధ హ్సు
త డు.
మహారాజుత ఆదినరాయణ్ం ఆడగల ముగు
గ రిలోన అతను మొన్గడు.
సొంతనక, అతనెప్పుడ చదర్ంగం ఆడకపోయిన, చకకన దంతపుబలం
మత
ర ం వొకటి సంపాదించి వుంచాడు. కోటక వళ్ళనరోజున్ అతను ఒక వ
ై పున్
దశావతరలో కూచున వుంటే, మరొకవ
ై పున్ బంధువులో ఆశ్
ర తులో, మితు
ర లో
చదర్ంగం సగిస
త వుంటరు.
మహారాజు దగి
గ ర్లాగే యేదోవొక ఆటలో సమరు
ధ లై న్ వారికేగన
సమనుయలకు అతనదగి
గ ర్ ప
ర వేశం కలగదు.
విజయరామరాజు మహారాజుక సననహితుడు. అపపలన్ర్సంహ్రాజుక సయన
మేన్ల
ల డు. పె
ై గ అన్నగరి అల
ల డు.
భోజనన్ంతర్ం అల
ల డు మమ లద
ద రూ నద
ర పోయి లేచాటపపటిక, పెద
ద పెద
ద
ఆటకాళ్ళ చాలామంది వచిచ కనపెటు
ట కున వుననరు. విశాలమె
ై న్ సవడి అంత
కటకట లాడి పోతంది. రాజుక సలహాల చెపపడనక మొన్గళ్ళందరూ
ముందువర్సలో కూచున వుననరు.
పనెనండళ్ళ వయసుసగల అపపలన్ర్సంహ్రాజు కొడుకు, వచిచన్వారి
న్ందరన చందన్తంబలాలత సతకరించి,నౌకరు తెచిచయివవాగ దంతపుబలం
చకకగ ద ,
సది యింకా వచచవారిక సవాగతం నవేదించడనక ద్వార్ంలో
నుంచుననడు.
న్లగురు మంగళ్ళ గోడల దగి
గ ర్గ చెదిరి నుంచున విసన్కర్
ర ల
వేసు
త ననరు.
54 వడ
ల గింజల

సవడి అంత పునుగు వతు

త ల ధూమంత గుబాళ్స
త ంది. చూస వుండిన్వారు
శంకర్పప నరుప వుగి
గ డిస
త వుండగ చూడనవారు ఆపాయయంగ ఆలకసు
త ననరు.
ఇలాంటి సమయంలో అపపలన్ర్సంహ్రాజు వచిచ అందరిక న్మసకరాల
చశాడు. సభుయలందరూ వుబ్బుతు
త గ లేచి ఆన్మసకరా లందుకున ఆశర్వాచనల
కొందరూ, ప
ర తిన్మసకరాల కొందరూ చశారు.
ఇది అయేయటపపటిక ముందొక రాచకుమరుడ, తర్వాత,
విజయరామరాజ వచాచరు. ఎరిగిన్ వార్ందరూ కుశలప
ర శానదికం చెయయగ,
యెర్గనవారు పరిచయభాగయం పొంద్రు.
చివరిక యెవరి నరి
ద టషమె
ై న్చోట వారు కూచుననరు.
అల
ల డి యింగితం ట ,
కనపెటి అపపల న్ర్సంహ్రాజు, ద్వార్ంలోవున్న
కొడుకేకస చూశాడు. ఆరాచబిడ
డ వంటన వసరాగదిలోకవళ్ళ శంకర్పపన,
త యజుల గర్
శాస ల న తీసుకువచాచడు.
న్మసకర్ నవేదన్లతట, సవాగతవచనలతట సవడి అంత ముఖరిత
మయిపోయింది. శంకర్పపన రెండుచతుల పటు
ట కున కొందరూ,
కౌగిలంచుకున కొందరూ, పీ
ర తివిస
ర ంభాల వల
ల డించారు.
సవడి అంత నండుగన వుంది; కాన బల
ల క దకణ్ ద్వారానక మధ్య
యేడెన్మండుగురు కూచోతగిన్ంత స
థ లం ఖళ్గ వుంది. అపపలన్ర్సంహ్రాజు
శంకర్పపక ఆస త "అందరూ దయచెయయండి" అననడు.
థ లం చూపిస
అందరూ కూచుననరు.
"నకంత చోటందుకూ?" అన సంకోచిస
త న శంకర్పప కూడ కూచుననడు.
ర లతన వన్క కూచోబోయరు; కాన అపపలన్ర్సంహ్రాజు "తమ రిద
మితు ద రూ
యిలా దయచెయయండి" అన పిలచి బల
ల క పశ్చమంగ తన్ దగి
గ ర్
కూచోపెటు
ట కుననడు.
శంకర్పపక అనుమన్ం హెచిచంది.
వడ
ల గింజల 55

"వారిన ఏకాకన చెయయలన? మ సలహా అందకుండ చద్

ద మన? అయిత,
త యజుల
యిదివర్క మహావుండింద్? ఇప్పుడు లేకపోతుందన బ్ంగ" అన శాస
కంద్ మీద్ పడ
డ రు.
మొన్గళ్
ల "ఇక పా
ర ర్ంభిచగూడద?" అన్నటు
ట చూడగ
అపపలన్ర్సంహ్రాజు "అందరిక చందన్చర్చ అయింద్? బాబ! అన
అడిగడు.
ద్నక, కొడుకు "అందరిక అయింది. త గరిక,
కాన శంకర్పపగరిక, శాస
యజులగరిక మత
ర ం తర్వాయి. వారిన యిప్పుడ సేవించుకుంటను" అన
త యజుల గర్
చెబ్తూ శాస ల యెదటిక వళ్ళ నుంచుననడు. గంధ్పుగినెన పటు
ట కున
ఒక నౌకర్తణ
ణ వంబడించాడు.
ఇది యిలా జరుగుతూ వుండగ, దకణ్ద్వార్ంలో నుంచి ముందొక పౌ
ర ఢ
వచిచంది. తర్వాత ఒక మధ్య వచిచంది. ఆమె వన్క ఒక ముగ
ధ కూడ
వచిచంది. వస
త న వొకకకకర, అందరిక న్మసకరించి నుంచుననరు.
ఒక నౌకరు పౌ
ర ఢచతిక బంగర్పు గంధ్పుగినెన అందించాడు. ఇంకొక
నౌకరు మధ్యచతిక వండి తంబలపు పళ్ళం అందించాడు. మరో నౌకరు
ముగ
ధ చతిక నెమలరెకకల వటి
ట వేళ్ళ విసన్కర్
ర అందించాడు.
త యజుల మొగ
శంకర్పప అతి గంభీర్ంగ శ్ర్కంపం చెయయగ శాస
మొగల, చూసుకుననరు.
తర్వాత అపపల న్ర్సంహ్రాజు మందహాసం చశాడు. విజయరామరాజు
కనున గటడు.
వంటన శంకర్పపక కుడివ
ై పు కూచున, పౌ
ర ఢ, గంధ్పుగినెనలో
చెయయపెటి
ట ంది. ఎడమవ
ై పున్ కూచున ముగ
ధ తమలపు చిలకల చుట
ట సగింది.
వన్కవ త ం
ై పున్ ముందు ముంగళ్ళమీద కూచున శంకర్పప కప్పుకున్న అంగస
మెల
ల గ తీస, తర్వాత సరిగ కూచున విసన్కర్ ధ .
ర అందుకుంది ముగ
56 వడ
ల గింజల

శంకర్పప పౌ
ర ఢకేస, మధ్యకేస అతిగంభీర్ంగ చూశాడు. అతన
మొగంమీమద చిరున్వువా తళ్కుకమంది. తర్వాత అపపల న్ర్సంహ్రాజు కేస
చూస
త "ఇవాళ్ శంకర్పపక అగినపరక్ష అన్నమట. ఉచితంగన వుంది.
రాజాస
థ నలో
ల క వచిచ గర్డీ చస
త మంటే సధ్యపడుతుంద్ మరి? కాన, ప
ర భ!
గోచిపాతరాయడికా అపసర్సల చందన్చర్చ?" అన అడిగడు.
"తమక పరక? అందులోన అగినపరక? ఎంతమట సెలవిపిపంచారూ?
తమరిన పరకంచడన కెవరిక తహ్తుందీ? ఇంతక; తము సకతూ
త ఆ
శ
ర శ్కుల అవతర్ం గద్?" అన చమతకరించాడు అపపలన్ర్సంహ్రాజు.
"తథాసు
త " అంట అందుకున "తమ అమోఘశ్భ చింతన్ం న్నున
తపపకుండ వొడె
డ కకసు
త ంది; కాన తహ్తు లేదే? ఈవిలాసల మధుర్యం
చవిచూడగల యోగయత కూడ లేదే అన విచార్ం తపప నకు మర బ్ంగలేదు.
సకలానక నకు ఆ పినకపాణే వుననడు" అన చెపిప, మహా మేరువులాగ సుస
థ రుడె
ై
పౌ
ర ఢక, దరా
జ గ కుడిచెయియ అందించాడు శంకర్పప.
"ఇందులో యేదో కటుకుందన తమ ర్నుకోవదు
ద . ఆయువతులకు
ముగు
గ రిక చదర్ంగంలో తగిన్ంత నరుపంది. పది పదిహను రోజులగ
తమరపటనంలో ప
ర కటిస
త వుండిన్ చాతుర్యం విన ముగ ై , తమరన, తమ
ధ ల
చాతురాయనన ప
ర తయక్షంగ చూడదలచి పా
ర ధ రించారు. ఇందులో దోషమేమీ లేదన
మమయయగ ర్ంగకరించారు. ఇక తర్వాయి సంగతి. ఈ ముగు
గ రూ
కళ్వతుల, సకలవిధాలా యీవరి వేశయలలో యెననకయిన్వారు. తమరిన
సేవించుకోడనకంత కంటే మంచిమర్
గ ం కన్పడలేదు. నన యిది
పుర్మయించాను. ఇది భక
త ప
ర పతు
త ల ఫలతమే కాన మరొకటి కాదు. కన్క
ద " అన విజయరామరాజు కూడ చాలాచాలా
తమరు మరొకవిధ్ంగ భావించవదు
చెపాపడు; కాన, శంకర్పప న్మమలేదు.
త యజుల "ఇది శంకర్పపగరి ఏకాగ
శాస ర త భంగపర్చడనకే" అన
దృఢంగ న్మమరు.
వడ
ల గింజల 57

ఈన్మమకమే శంకర్పప చూపులో

ల వారిక కన్బడింది. ఆచూపులో
ల "మీరు
బ్ంగ పెటు
ట కో న్కకర్లేదు" అన ధ్మ కూడ కన్పడి వారు స
థ మిత పడ
డ రు.
పౌ
ర ఢ గంధ్ం తీసంది.
అసలే వన్నకంటే మృదువయిన్ చందన్ం. అంతకంటే మృదువయిన్ వేశయ
చతిలో అది సంసకర్ం పొందింది. అందులో మల
ల అత
త రు కూడ కలసంది.
దీనక సయం ఆ పౌ
ర ఢ, ముందు తను కరిగిపోయి అతణ
ణ కరిగించి వయయలన్న
పీ
ర తిత అలదింది. కాన, అంత వయర్
థ ం.
శంకర్పపలో వికార్ం యేమీ కన్పడలేదు. అతనక గంధ్ం
త న్నంతసేపూ ఆమె "లకకబొమమక పూసు
పూసు త ననన?" అన సగు
గ పడుతూన వుంది
ఆమె.
అవతల మధ్యకూడ వొకకకక చిలకే అందిస
త రాగ, ముగ
ధ వొక పకకకవచిచ
విసర్సగింది.
"ఇక పా
ర ర్ంభిద్
ద మ?" అంటన విజయరామరాజు మూడెతు
త ల వేశాడు.
"చిత
త ం" అన శంకర్పప వొకమటు మితు
ర లకేస, వొకమటు పె
ై కచూస,
తన్బలంలో మంతీ
ర వొకశకట తీస భరిణెలో పడస, తనునన మూడెతు
త ల
వేశాడు.
అది చూస అందరూ చకతులయిపోయరు.
"అదేమీ?" అనలనుకుననన అపపలన్ర్సంహ్రాజు నర్వుడయిపోయడు.
"మొదటి యెతు
త లోన మన్ లోకువ కనపెటే
ట శారా యేమిటి శంకర్పపగరూ?"
అన విజయరామరాజు అధ
ై ర్యపడ
డ డు.
"ఏమిట యీసహ్సం?" అన్నటు
ట సలహాద్రు
ల మిడుతూ మిడుతూ
చూసుకుననరు.
త
శాస యజుల కూడ మొగమొగల చూసుకోక పోలేదు; కాన వారి
కేమత
ర మూ అపజయశంక కలగలేదు. "ఒక గుర్
ర మూ వొక యేనుగూ
తీసేసుకునన వారిన గెలవగల మొన్గడెవడోయ!" అన్నటు
ట ననయి వారిచూపుల.
58 వడ
ల గింజల

శంకర్పప మన్సుస కలచస ఆట పాడుచెయయలన వచిచన్ ర్పిపంచబడ

డ
వేశయల తమే విభా
ర ంతిపొంది బొమమలయి పోయరు.
కొంతసేపటి కందరూ ప
ర కృతిలో పడ
డ రు.
మొదట మనవేగంత సగి, తర్వాత వాయువేగంలోక మరి, పిమమట
ప
ర వాహ్వేగంలోక దిగి, కొంతసేపటిక తబేటి న్డకలోపడి, మొత
త ం వొకకగడియ
గడిచాటపపటిక చెరువు నటిలాగ స
త ంభించిపోయింది ఆట.
అది రాజు వంతు.
ఆలోచన్ తచదు. ద్రి కన్పడదు. చెయియ ఆడదు. ఎతు
త పడదు.
ఇలాంటిస
థ తి సంభవించటపపటిక శంకర్పపకే వంతు వచచటటు
ట చెయయలన
రాజెంత వుబలాటపడ
డ డు. చాలా శ
ర ధ ద వహించాడు. ఎంత ప
ర యతనంచాడు.
ర్ణ్పెంక రాకడల వచాచడు. ఒక యెతు
త బ్కాయించడనక సద
ధ పడ
డ డు; కాన
యింత చసన చివరిక తన ఆస
థ తిలో పడిపోయడు.
మొదట కలగిన్ అధ
ై రాయనక ఆశాభంగం తడయి అతణ
ణ దిగతీసంది.
మొదట, రాజ సలహాద్రూ
ల కొంతసేపు అదేపనగ బలంకేస, చూశారు.
తర్వాత వుండి వుండి చూశారు. చివరిక బల
ల విడిచిపెటే ై క - కందక -
ట స పె
ఆపకకక - యీపకకక - అయిమూలలక చూడసగరు.
పెదవుల కొరుకోకవడం, నట
ట రుపల విడవడం, కళ్ళ మూసుకోడం,
వొకమటు కుడిచతిమీదిక, వొకమటు యెడమ చతిమీదిక వాలడం, మరోమటు
యెడమచెయియ వన్కక ఆనుకున కుడిచెయియ కుడి మోకాలమీదిక చాపుకోడం,
కొంతసేపటిక న్డి
డ లాగి, చర్బడద్ మన వన్కకవాల, యెవరిదో చెయోయ కాలో
తలో తగలగ వులకకపడి సరిగ కూచోడం, మధ్య మధ్య మించిపోయిన్టు
ట
గభీమన ముందుక వంగి బలం పర్కాయించడం, కాన ద్ర తెనన కన్పడక,
తచక మళ్ళ మొదటికరావడం - ఈస
థ తికనన వచచశారు.
శంకర్పపక మత
ర ం నశ్చంత.
వడ
ల గింజల 59

కాస
త నద్న్మె
ై న్వాడిత యెప్పుడడిన తన్క వంతు రాక అతనలాగ
కూచుంట వుండడమే పరిపాటి. తన్ యింటో అయిత, ఆట అలాగేవుంచి
యెదటివాళ్ళ పిలచద్కా యింటిపనుల చసుకుంట వుంటడు. ఏ
శాకుంతలమో, యేకాదంబరో, యేవుదోయగపర్వామో చూస
త అయిన వుంటడు.
మరి యికకడ?
తన్ మితు
ర లా, దర్ంగ వుండిపోయరు. దగి
గ ర్గన యెదటి వర్సలో
కూచున వున్నవారా, యీ ప
ర పంచంలో లేరు. మరమిటి చెయయడం?
అతనక జిజా
ఞ స కలగి, యద్లాభంగ అటఇట చూశాటపపటిక, మన్సుస
గుబగుబ లాడిపోయేటటు
ట పదునె
ై న్ చూపుల విసరింది పౌ
ర ఢ; కాన ఆ చూపుల
కళ్ళలో
ల న లన్ం చసుకున గంధ్పుగినెన కేస చూశాడు శంకర్పప.
పౌ
ర ఢ కన్క గ
ర హించస, బ్ల
ల ంపు చూపుల పరుపుతూ మళ్ళ చందన్చర్చక
పూనుకుంద్మె.
ఆమె కుడిచెయియ అందిస
త మితు
ర లకేస చూస శంకర్పప మందహాసం
చశాడు.
ఆ చూపులో "గినెనలోన, కావలసన్ంత గంధ్ం వుంది. అలదడనకా,
అపసర్స వుంది. తీరుబడ, కావలసన్ంత. "ఏం తపాప?" అన్నభావం మెరిస
ఆ మితు
ర లను ముగు
ధ లను చసేసంది.
తర్వాత శంకర్పప అటు తిరిగి పళ్ళం కేస చూశాడు. సతయవర్పు
కవటకుల పళ్ళం నండ వుననయి. మధ్య కళ్ళలో
ల క చురుకుకన్ చూశాడు.
ఆచూపులకు భరించలేక మొగం వాలపోయింది; కాన, ఆమె చతులకు మత
ర ం
చురుకు వచిచంది.
ఇదంత చూస, తన్ గుండెలక అపాయం రాకుండ ముందే జాగ
ర త
త పడింది
ధ .
ముగ
60 వడ
ల గింజల

అపపలన్ర్సంహ్రాజు "దశావతర వేస

త రా యీపకకన?" అన అడిగడు,
ద్నక శంకర్పప "ఇది తల వొడె
డ కకత అంతచాల మహాప
ర భ!" అన మందహాసం
చశాడు.
ఈ చందన్చరాచ, యీ మట విజయరామరాజున తటి
ట లేపాయి.
సలహాద్ర్
ల కు కశాఘాత లయినయి.
వంటన ఎకకడలేన తొందరా పుటి
ట అందరూ బల
ల మీదిక వంగరు.
రాజు కొక యెతు
త కన్పడింది. అది పాతదేగన, యీ అడవుడిలో అదే
తర్కంలాగ తచింది. చివరికేమయిన అది శంకర్పపన ఒక వపువుపకపోదన
సలహాద్రు
ల భావించారు.
వంటన రాజు ఆయెతు
త వేస తరిచూశాడు. ల కూడ "దీనకేం
సలహాద్రు
చెబ్త?" వన్నటు
ట బిరు
ర గ చూశారు.
శంకర్పపక న్వువా వచిచంది; కాన ద్నన అధ్ర్ంలోన విశ
ర మింపజసుకున
మొదట పౌ
ర ఢకేస, తర్వాత మధ్యకేస, చివరిక మితు
ర లకేస, చూస అతను
మూడోవర్స ఆరోగదిలో వున్న బంటున మెల
ల గ ముందుక గెంటి, ఏమీ
ఎర్గన్టు
ట మధ్యకేస చెయియచాపాడు.
అందరిక గుండెల ఠ - వువా మననయి.
చూడగ తెరిచి రాజు.
కంగరుపడి, ఎవరి సలహా కూడ పుచుచకోకుండన రాజు తన్ రాజున
వొకకగది పకకక వేశాడు.
వంటన శంకర్పప గురా
ర నన ముందుకవేస, మితు
ర లకు చిరున్వువా అందిస
త
చతుల దులపుకుననడు.
త యజుల ఔడుకరిచి శ్ర్కంపం చశారు.
అది చూస, శాస
పౌ
ర ఢకేస చూస
త మధ్య కనున గటింది.
అపపలన్ర్సంహ్రాజుకేస చూస
త పౌ
ర ఢ పెదవి విరిచింది. లక్షణ్ంగ కూచున
వున్న ముగ
ధ నలవున లేచి నుంచుంది.
వడ
ల గింజల 61

శంకర్పపకేస చూస
త విజయరామరాజు రెండుచతుల జడించుకుననడు.
త పడన సలహాద్రొకడు "వేస రాజ ఆట కట
బారుమంటే కాన తృపి ట ను"
అంట బికకమొగం వేస చతుల తలవేసుకుననడు.
ఆమట యీమట చెప్పుకుంట అందరూ న్టి
ట వాకటో
ల క వచాచరు.
అపపటిక నలగ
ఘ ళ్ళ పొదు
ద మత ల , యెండ తగి
ర మే వుండడంవలా గ పొదు
ద కూడ
భవంతి చాటుక వళ్ళపోయి వుండడం వలా
ల వాకలంత విలక్షణ్కాంతిత
ముచచటగ వుంది.
ఏమిటేమిటో ప
ర స
త వన్ల రావడంలో హ్ఠాతు
త గ సఫరించగ,
అపపలన్ర్సంహ్రాజు "తమరొకకమటు మహారాజులంగరిత ఆడలండీ" అన
మహతసహ్ంత శంకర్పపన పో
ర తసహించాడు.
"హ్ర్ హ్రా! ననెకకడ మహారాజులంగ రెకకడ మహాప
ర భ వారి పటననక
రావడమే నను మహాపరాధ్ంగ భావించుకోవలసవుండగ - "
"అలా కాదండీ? మహారాజులంగరిత ఆడతగ
గ వారు తమరొకకర. అలాగే
తమత ఆడతగ
గ వారునున మహారాజులంగరొకకర. ఏమంటవోయ?"
అపపలన్ర్సంహ్రాజిలా అడగ
గ "తపపకుండన" అన విజయరామరా
జందుకుననడు.
"తగిన్ వుజ
జ దొర్కక, చదర్ంగం ఆట కోసం మహారాజులంగరు
మొగంవాచిపోయి వుననరు. రోజ సననహితులత యెతు
త ల వేస
త న వుంటరు
గన, వారిక తృపి
త లేదు. మొత
త నక వారిదివర్లో కొనన వందలమందిత
ఆడివుంటరు; అయిన యింత పకడె
ై న్ న్డకా, యింత అసధ్యపు రాకడల
చూస అయిన వుండరు. కన్క మమయయగరు సెలవిపిపంచిన్టు
ట తమరు
మహారాజులంగరిత తపపకుండ ఆడల."
"నయెడల తమక హ్ఠాతు
త గ కలగిన్ ఆదర్ం అలా అనపిస
త ంది.
వరి
ర వాడిచతి రాయిలాగ యివాళ్ న యెతు
త ల పొంకంగ వుననయేమో గన,
62 వడ
ల గింజల

అన్నప్పుడ యిలా ఆడడం నతర్మ? అదీకాక; ఆటలో కూచున వోడిపోత

ట ంచి - "
వచిచన్వాడి తలకొటి
"కడెంచి మేలంచాల. గతవాగతవా మహారాజ వోడిపోత?"
తలపంకస
త అపపలన్ర్సంహ్రాజిలా అడగ
గ "అదీమట" అంట
విజయరామరాజు మళ్
ల అందుకుననడు.
"కన్క మహారాజులంగరి శపథం అసమగ
ర ం. నజానక, అయిన్వాడ
కానవాడ వచిచ ఆట ర్సభాసు చస వళ్ళపోకుండ వుండడనకే అది
వుదే
ద శ్ంచబడి వుంటుంది; కాన, తమవంటి నపుణులను బాధించడనకాకదు.
ఎలాంటివాడ కూడ అసహాయశూరుడె
ై న్ శతు
ర వు వోడిపోయిన మెచుచకుంటడు
గద్! యిక మహారాజులంగరి ఔచితయమ మన్ం సందేహించవలసంది? పోన,
తమర వోడిపోతర్నుకుంద్ం, అయిత, తమ వింతపోకడల గమనంచవద
ద
ద ?"
వాటిక విలవ యివవావద
దీనమీద వొక సలహాద్రు గభీమన ముందుక వచిచ "తమరు
సెలవిపిపంచింది బాగుంది. ఆటలో కూచుననక జయం యెవరికో వొకరికే; కాన
శంకర్పపగరి యెతు
త లవంటి యెతు
త ల మన్ మెప్పుడయిన చూశామ, విననమ?
వారిక కంగరు ఏకోశంలో అయిన వుంద్? నన్వేత అయిన వుంద్
ఈచాతుర్యం మహారాజులంగరిన నరివాణు
ణ లను చసెయయద? కన్క, ప
ర భ!
ఈవిషయమె
ై తమరుభయుల తపపకుండ పూనుకోవాల. మహారాజులంగరిత
ఆడకుండ మన్ం శంకర్పపగరిన కదలనవవాకూడదు" అంట మూతి
బిడయించుకుననడు.
"కదలనవవాడమ? అదేమిటి, తమర్లా సెలవిపిపస
త రమిటి
త లవారూ?
జగననధ్శాసు శంకర్పపగరు మహారాజులంగరిత ఆడనవవాండి
ఆడకపోనవవాండి. ఆడి గెలవనవవాండి, వోడిపోనవవాండి. ఏమయిన పెద్
ద పుర్ం
ద్టి వొకక అడుగయిన కదలనవవాను నను."
వడ
ల గింజల 63

“ఇంత ఆదర్ం కన్పరుస

త వున్న తమరిన కాదన అవతల నను బాముకున
ల యేమిటంటే? మహారాజులంగరిన తలచుకుంటే - “
దేమీలేదు; కాన వున్నదలా
శంకర్పప జలదరింపు న్టించాడు.
“అలాకాదు. తమరు మ మన్వి చిత
త గించక తపపదు. మొదటొకకఆటకే
యేరాపటు చసుకుంద్ం. మమయయగరు సర్వామూ అనుకూలంగ యేరాపటు
చయిస
త రు.”
"తమక భయం వదు
ద శంకర్పపగరూ! తమ పా
ర ణాలకు న పా డ "
ర ణాలడు
ఇలా అంట అపపలన్ర్సంహ్రాజు శంకర్పప రెండుచతుల పటు
ట కుననడు.
ఇకకడ యిలా జరుగుతూ వుండగ, అకకడ ద్వార్ంలో ఠాణేద్రు
ప
ర తయక్షమయినడు.
మెల
ల గ లోపలకవచిచ ముందు అతను అపపలన్ర్సంహ్రాజున
పలకరించాడు. "ఎప్పుడు దయచశారు?" అన తర్వాత విజయరామరాజున
పలకరించి, కొందరు సవిన్యంగ కుశల ప
ర శన చెయయగ వనున విరుచుకుంట
జవాబ్ చెపాపడు. చివరిక శంకర్పప కేస తిరిగి "న్మసకర్ం" అననడు.
శంకర్పపక మొదట వొళ్ళ మండిపోయింది; కాన, అకకడి మహాజనుల
సననధ్యం వంటన ద్నన చలా
ల రిచ వేసంది. అయిన అతన మొగం కర్కర్
లాడుతూన వుంది. కళ్ళ నప్పుల కకుకతూన వుననయి.
కాన, రాజులద
ద రూ తన్కేస చూస
త వుండడం గమనంచి, బాగుండదన, పె
ై గ
మోటతన్ం అనపించుకుంటుందన భావించి అతి పెంకతన్ంగ తలమత
ర ం వపి
ఆ న్మసకర్ం అందుకునన డతను.
రాజులాశచర్యచకతు లయినరు. విన్యమూరి
త అయిన్ శంకర్పప దగి
గ ర్
యింత పెంకతన్ం వుంటుందన వారెప్పుడ అనుకోలేదు. "ఇది పగ,
వ
ై ర్సయమ?" అన ఆలోచన్ పా
ర ర్ంభించారు. కాన, వారెరిగివున్నంతవర్ క
రెండింటిక కార్ణాల లేవు.
64 వడ
ల గింజల

అందుకు ఠాణేద్ర్గ
గ యి పోయడు; కాన యేమిచెయయగలడ? నప్పున్నకర్
ర
అతను. లోపలో
ల పల ర్విల బ్గ
గ యిపోవడం తపప వేర గతిలేదు; కాన, అందరు
పెద
ద మనుషయల యెదట శంకర్పప అలాగ ప
ర వరి
త ంచడం తన్కే లాభం
అనుకుననడు. దీనన మన్సుసలో పెటు
ట కున యెంతపన్యిన చెయయవచుచ
న్నుకుననడు.
ఈవుదే
ద శంత శాంతించి, యేమీ యెర్గన్టు
ట న్టిస
త "రాతి
ర భోజన్ం చశాక
వొకమటు దర్శననక ర్మమన దివాన
జ వారి సెలవయింది" అన చెపాపడు.
అతన ధోర్ణకనన రాజులాశఛర్య చకతులయినరు. వారి కనుబొమమల
ముడిపడ
డ యి.
అది గ ై ర్యం తెచుచకున "నకవసర్ంలేదు. నను - ర - రాను" అన
ర హించి, ధ
దురుసుగ జవాబ్చెపాపడు శంకర్పప.
అప్పుడునన శాంతివహించి ఠాణేద్రు "సర" అన నర్
ల క్షయంగ జవాబ్ చెపిప,
రాజుల దగి
గ ర్ సెలవు పుచుచకున వళ్ళపోయడు.
అందరూ వొకకమటే అననరు. "అయిత యేదో గొడవ వున్నటు
ట ందే" అన్న
ష ంచింది.
అపపలన్ర్సంహ్రాజు మట శంకర్పపన ఆకరి
"చిత
త ం చిత
త ం వుంది. పెద
ద గొడవే వుంది."
"ర్హ్సయమ?"
"ప
ర సు
త తం ర్హ్సయమే. ఇప్పుడింతకంటే న్ననమీ అడగవద
ద న పా
ర రి
థ సు
త ననను.
కొది
ద రోజుల వోపిక పటి
ట ంచండి. జరిగిందంత సవకాశంగన, పూరి
త గన
మన్వి చసుకుంటను. ఏమీ తర్వాయి అటే
ట పెట
ట ను. తమత మన్వి చసుకోకుండ
యికకణు
ణ ంచి కదలన కదలను."
తర్వాత మరొక అర్గడియ విషయంతర్ ప
ర స
త వన్ జరిగింది. అందరి
అభిలాషా గమనంచి "మళ్ళ రపుదయం వొకమటు దయచెయయల" అన కోరుతూ
శంకర్పపన లాలక మీద బసక పంపేస, అందరిక సెలవునన యిచిచ రాజులద
ద రూ
గురా
ర లకక కోటక వళ్ళపోయరు.
వడ
ల గింజల 65

శంకర్పప లాలక యెకకబోయటప్పుడు వేశయల ముగు

గ రూ ముందు
పాద్భివందన్ం చస తర్వాత న్ల
ల కలవ దండలత ముంచెత
త శారు.
నలగ
ఘ ళ్ళ పొదె
ద కకంది.
త యజుల వాకటో
శాస ల కూచునవుననరు. అపపటిద్కా లోపల పెద
ద మమత
మంతన్ం చసచస "కభురు వసు
త ంద్ మన్మే వళ్ళడమ?" అన అడుగుతూ
వచిచ, శంకర్పప, వారి కద
ద రిక మధ్యగ కూచుననడు.
"కభురు కోసం చూడవదు
ద . మీర వళ్ళండి నయన! గొపపవారిత పన. ఏం
త ల లబాబ! మన్ మరాయద మన్ం తకకంచుకోవడం మంచిదికాద?" అంట
శాసు
అతన వన్కన వచిచ యెదటి బల
ల మీద కూచుంది పెద
ద మమ.
"మీరు చెపిపంది బాగన వుంది. అయిత, నన్న సయంత
ర ం లాలక మీద
బసక పంపించిన్వారు, ఇవాళ్ నౌకరిన పంపయిన వర్
త మనంచకుండ
వుంటరా? ఇంకొకక గడియ చూసే
త యేమి మించిపోతుందీ?"
యజులది గటి
ట గ బలపరిచాడు.
"పోన, అలాగే చెయయండి" అంది పెద
ద మమ
ఈసమయంలో "పెద
ద మమగరూ' అన మట విన్బడింది.
"కభురు వచిచంది" అన్నటు త కనున గటగ, "ఎవరువా" ర్న అడుగూతూ
ట శాస
పెద
ద మమ గుమమంలోక వళ్ళంది.
"నను ద్ట
ల వారి మనష న్మమ?"
"ఏమిటి పన?"
"పెద
ద బాబయయ, భీమవర్పుకోట నన్నగరూ, సేనధిపతిగరూ వచాచర్మమ."
ఇది విన పెద
ద మమ, యేకకాలంలోన చకతురాల, నరివాణు
ణ రాల
అయిపోయింది. యువకుల ముగు
గ రూ న్టి
ట వాకటో
ల క వొకక దకుదకారు.
అపపటికప్పుడ విజయరామరాజ, అపపలన్ర్సంహ్రాజ, దంతులరి
జగ
గ రాజ గురా
ర ల దిగి, కొంజా ద్టి లోపలక వచాచరు.
66 వడ
ల గింజల

వంటన ముందు విజయరామరాజ శంకర్పాప కౌగిలంచుకున పీ

ర తి
నెరుపుకుననరు. తర్వాత శంకర్పప అంజలబంధ్ం పటు
ట కున,
అపపలన్ర్సంహ్రాజు, తన్ ఆదర్గౌర్వాల ప
ర కటించాడు. జగ
గ రాజ శంకర్పాప
వొకకమటే చతుల మోడుచకుననరు. ఒకకమటే వొకరి చతులొకరు పటు
ట కున
మరాయద చసుకుననరు.
త యజులగరూ
శాస ల క్షతి
ర యుల కూడ కుశల ప
ర శానదికం చసుకుననరు.
తర్వాత అపపలన్ర్సంహ్రాజు "నన్న సయంత
ర ం, యీపూట కూడ ఆటక
మయింటోన అనుకుననం; కాన మన్మిప్పుడు కోటక వళ్ళల" అననడు.
గ రాజు అందుకున "మహారాజులంగరు తమత చదర్ంగం
ద్నమీద జగ
ఆడలన అభిలషసు
త ననరు. అందుకోసం తమదర్శన్ం కోరుతుననరు. తమరాక
త ,
నరకస తమకోసం పాలక, పరివార్మూ పంపారు; కన్క తమరు
దయచెయయవలసందన నపా
ర ర్
థ న్" అన విన్నవించాడు
"ఏమి సెలవిపిపంచారు ప
ర భ!" అంట శంకర్పప మొదట ఆశచర్యం
కన్పరిచాడు. "ఎంతమట! దీనకోసం ప
ర భువులే దయచయించాలా? కాకచత
త , మహారాజులంగరి పాద్ల దగి
కభురు చయిసే గ ర్ వాలకపోదున? అన తర్వాత
విన్యం చూపించాడు. చివర్క అపపలన్ర్సంహ్రాజుకేస తిరిగి, "సకలమూ
నన్న తమత మన్వి చసుకున వుననను; కాన, తమరు నవిషయమె
ై కొంచెమునన
యోచించలేదు నను యథార్
థ ం విన్నవించుకుంటుంననను. మహారాజులంగరిత
ఆట అంటే నకపపటిక గుండెల తళ్డం లేదు" అన బ్దురు న్టించాడు.
"తమ కేమీ భయంవదు
ద . శంకర్పపగరూ! చివరిక గెలపు యెవరిదయిన
తమ యెతు
త లకే సంతషంచి, ప
ర భువు తమరిన ఆదరిస
త ర్న న సంపూర్
ణ
విశావాసం."
"మకెంత ధ
ై ర్యం లేకపోత మేము మహారాజులంగరిత విన్నవించుకో

గలగుతమూ? తమరిది యోచించారా? అన అడిగడు విజయరామరాజు.

వడ
ల గింజల 67

త యజుల "ఈయన్క
శంకర్పప యిలా నరుతసహ్పడడం చూస, శాస
కంగరెపపణు
ణ ంచోయ?" అన్నటు
ట చూసుకుననరు.
అప్పుడు జగ
గ రాజు ముందుకు వచిచ, "మరి దయచెయయండి' అన చెయియ
పటు
ట కుననడు.
"ఇక తపపదన్నమట. అయిత ప
ర భ! న్నున చిత
త గించారా? నవేషమూ
నవాలకమూ పర్కాయించారా? ఈవేషంత రాజదర్శన్ం చెయయడం అంటే నకు
కలగే సగు
గ మట అలా వుండగ, మహారాజులంగరిన అగౌర్వ పరిచిన్టు
ట
కాద?"
"ఆ సందేహ్ం అకకర
ల దు. తమరిలాగే రావచుచ."
"నండుకుండ, మహారాజులంగరు తొణ్కకపోవచుచ; తమరు సది
ద
చెపపగలగనవచుచ; కాన, కొండంతలేస ఠాణేద్రు
ల ంటరు. ప
ర భువు తర్వాత
అంతవారు దివాన
జ లంటరు. చికలచసన్ కతు
త లనుమించి వారి జవాను
ల ంటరు.
దరిదు
ర ణ ణ్న, పిచిచవాణ్
ణ న, శనగ
ర హాన్నన ద్వార్ంలో అడుగు పెట
ట టపపటికే వారు
నమీద పడకుండ వుంటరా? న యజ
ఞ పవీతల తెంపి, పోగులపెట
ట కుండ
వుంటరా?"
ఈమట లనటప్పుడు శంకర్పపలో కొంచెం ఆవేశం కన్పడింది.
ఇదివిన అపపలన్ర్సంహ్రాజ, విజయరామరాజ తెల
ల పోయరు. "ఇంత
త యజుల స
అమనుషం జరిగింద్?" అనుకున శాస త ధ బ్లయిపోయరు.
"ఆ ముండకొడుకులక గడి
డ పెటి
ట ంచండి మహారాజా" అన్నటు
ట పెదవుల
కదుపుతూ తలపు చాటునుంటి తొంగిచూసంది పెద
ద మమ.
ఒకక క్షణ్ం అందరూ నశఛలంగ వుండిపోయరు.
తర్వాత జగ
గ రాజు చతుల అప
ర యతనంగ దోయిలంచుకుననయి.
"క్షమించమన కోరుతుననము" అన అతను న్ము
ర డె
ై నడు.
68 వడ
ల గింజల

తలపోర్గ చూస ద మమ "ఇక చాల ఈపాటిక వొప్పుకో" అన్నటు

త వుండిన్ పెద ట
గుమమన కెదురుగ వచిచనుంచోగ శంకర్పప వళ్ళ అమంతంగ ఆమె పాద్ల
మీద వాలాడు.
అటు కొడుకులాగ చూసుకుంట వున్న శంకర్పప కలాంటి గౌర్వం
జర్గడం - అలాంటి శంకర్పప అంతంతలేస, పెద
ద మనుషయల చూస
త వుండగ
ఇటు తన్క పాద్భివందన్ం చెయయడం - పెద
ద మమక ఆన్ందంత
వుకకరిబికకర్యింది.
"పెద
ద మమ, ఇదంత నఅనుగ
ర హ్ం. గలక కొటు
ట కు వచిచన్ పర్దేశ్న
కొడుకున చూసుకున్నటు
ట చూశావు. నకగౌర్వం కలగడనక కార్ణ్ం నువువా.
ఏమి చసనన నను నరుణ్ం తీరుచకోలేను."
"అదంత యిప్పుడు కాదు నయన! తొందర్గ వళ్ళ ర !
తండీ
ఆలసయంచెయయడం మరాయద కాదు బాబ!"
"భోజనల వేళ్క వస
త న, యిక ఫర్వాలేదనుకో! లేద, నతలకోటకొమమలక
వేలాడుతూ వుంటుంది, వొకకమటు చూడం"
ఇలా అన శంకర్పప, మళ్ళ పెద
ద మమ పాద్ల సపృశ్ంచి కళ్
ల కదు
ద కుననడు.
"వరి ర .
ర తండీ నకా వోటమి! అధ
ై ర్యపడకు. గుండె నబబుర్ం చసుకో." అన
చెబ్తూ ఆమె అతన శ్ర్సుస మూరొకన సెలవిచిచంది.
ఇద
ద రికళ్
ల ఆన్ందభాషాపలత దొపపదోగిపోయయి. పెద
ద మమ తన్
పమిటికొంగుత ముందు శంకర్పప కళ్ళ తుడిచి, తర్వాత తన్ కళ్ళ
తుడుచుకుంది.
త క, యజులక, శంకర్పప పెద
శాస ద మమ కేమీకాడన సపష
ట ంఅయింది; కాన వారి
తతకలకానుబంధ్ం గురి
త ంచి వారు చకతులయినరు పెద
ద మమ ఔద్రాయనక కూడ
వారు ఆశచర్యపడ
డ రు. విజయరామరాజు చెయియపటు
ట కు తీసుకువళ్ళగ
"జయమహాదేవా" అనుకుంట శంకర్పప వండిఅడ
డ ల పాలకలో కూచుననడు.
వడ
ల గింజల 69

నశానవాడు వంటన ధ్ - నున మన ఢంకా బజాయించాడు. దండెలమీద

చతుల వేసుకున సద
ధ ంగ వున్న బోయీల వంటన పాలక యెత
త గ రాజుల
ముగు
గ రూ గురా
ర లకాకరు.
"నను పాలకలో కూచోడం, మీరు రెండు పకకలా న్డిచి రావడం - " ఇలా
అన చతుల పిసుకుకంట, శంకర్పప చాలా యిదయిపోగ, మీరమీ
ద . మీరు మకు గురువుల. మీతర్వాత మకు మహారాజులంగరు.
కంచపడవదు
త ,
మీకు చోపుద్రులం కావడమే మకు గొపపగౌర్వం" అన న్చచచెపిప, శాస
యజుల, అతన విచార్ం పోగొట
ట రు.
ప థ న్ం మళ్పు తిరిగే ద్కా చూస "పెద్
ర స ద పుర్ం రాజయం పట
ట క ననయనక
తపప యిలాంటి గౌర్వం మరెవరిక జరిగిందీ?" అనుకుంట పర్వశ్రాలయి
పెద
ద మమ కొంజా అరుగు మీద చతికలపడగ, రామసదెమమ బొమమ అయి అలాగే
నలచిపోయింది.
పాలక కోటగుమమంలోక వళ్ళటపపటిక ఠాణేద్రు వచిచ, న్మసకర్ం చస,
చతులకటు
ట కున వంట బయల దేరాడు.
వంకద్ర్ ప
ర వేశ్ంచాటపపటిక కలే
ల ద్రు వచిచ వీర్న్మసకర్ం చస ముందు
బయలదేరాడు.
కచర సవడిదగి
గ ర్ శంకర్పప అడుగు కంద పెట
ట టపపటిక దివాన
జ వచిచ
"దయచెయించండి" అంట ఆహావానంచాడు.
సేనధిపతిక వన్కా, అపపలన్ర్సంహ్రాజుక, విజయరామరాజుక మధ్యగను
వుండి ద్వార్ంలో అడుగు పెట
ట టపపటిక గదిలో, యెదట, మహారాజు నుంచున
వుననరు.
ఇద
ద రిమొగల ప
ర ఫుల
ల పద్మ లయినయి. శంకర్పపక, మహారాజు దగి
గ ర్,
విష
ణ వాంశ దోయతకం అయింది. మహారాజుక శంకర్పప దగి
గ ర్ మహశవారాంశ
కన్పడింది.
70 వడ
ల గింజల

పెద్
ద పుర్ం వచిచన్పపణు
ణ ంచ్ అనకులవల
ల దిన్చర్య సకృచఛరంగ వింట
వుననడు కన్క, శంకర్పప మహారాజున, రెండు రోజులనుంచ్ గుణ్గతులనన
అతిసక్షమంగ తెలసు కుంటుంననడు కన్క, మహారాజు శంకర్పపన
చిర్కాలంగ యెరిగి వుండిన్ట
ల నుకుననరు.
అపపటికప్పుడ అంకురించిన్ యీఅనుబంధ్ం తక్షణ్మే కొన్లసగి
వారినద ష ంచింది.
ద రన ఒకరికేస ఒకరిన ఆకరి
మహారాజు న్మసకర్ం చశాడు.
వేదోక
త ంగ ఆశర్వాదిస
త న్ము
ర డె
ై దోసల వొగి
గ శంకర్పప ఆ న్మసకర్ం
అందుకుననడు.
ట , జగ
అప్పుడు మహారాజు ఇంగితం కనపెటి గ రాజు బలం సది
ద ంచడనక
మేడమీదిక వళ్ళపోయడు.
తర్వాత శంకర్పపక, అపపలన్ర్సంహ్రాజుక, విజయరామరాజుక మహారాజు
తహ్జమివవాగ, మహారాజుక వారునన యిచాచరు. ఇది అయక న్లగురూ
యేకకాలంలో కూచుననరు.
భృతుయలత సరిగ నుంచునవున్న దివాన
జ న చూస శంకర్పప మందహాసం
చశాడు. ఆ మందహాసంలో వటకార్ం వుండడం గురి
త ంచి, దివాన
జ
వుడికపోయడు.
ఇది యిలా జరుగుతూవుండగ మహారాజందుకుననడు.
"తమక శ
ర మయిచాచను. తమరు మపటనంలోన యిర్వ
ై రోజులగ
వీర్విహార్ం చస
త వుండిన, గురి
త ంచలేకపోయిన్ందుకునన సగు
గ పడుతుననను."
"తమర్లా సెలవిపిపసే
త ననం మన్వి చసుకోగలన? సర్వావిధాలా నను
ణ . పె
సమనుయణ ణ . ఎటుచూసన జగతపరభువుల సననధిక రావడనక
ై గ పిచిచవాణ
నను తగను. అయిన తమప
ర జ
ఞ మొదట పెనుగొండలో విననను. చూడలన పేరాస
పుటి
ట ంది. కందనలలో అది సహ్స
ర గుణ్ం అయిపోయింది. తహ్తు లేకపోవడం
వడ
ల గింజల 71

యెరిగి వుండినన యిక, ఆగలేక, అంచె పరుగులమీద పెద్

ద పుర్ం చరుకుననను.
కాన - "
శంకర్పప మట తలేచశాడు.
ఆ అరో
ధ కత లోన మహారాజుక, శంకర్పప పొందిన్ పరాభవం అంత
సుఫరించింది.
వంటన, అకరా
ణ ంతల
ై న్ మహారాజు నత
ర ల దివాన
జ మీద విషపుకోలల
నగిడించాయి.
అది చూస కూడ శంకర్పప "చాల" అనుకున తృపి
త పొంద్డు.
తర్వాత మహారాజు "ఇక మన్ం పె
ై కవడద్ం" అంట
అపపలన్ర్సంహ్రాజుకేస, విజయరామరాజుకేస ప
ర సన్నంగ చూస
"దయచెయయండి" అన శంకర్పపన ఆహావానస
త "మచుట
ట బలమె
ై న్
వొకపా
ర కార్ంవుంది. అహితుల నెప్పుడ దర్ంగ వుంచ అలవాటుచొప్పున్ అది,
వొకొకకకప్పుడు విహితులను కూడ దగి
గ రిక చర్నవవాదు. నజానక, అహితులను
చర్నసే
త ఎంతఅపాయమో విహితులను పార్గొటి
ట న అంత అపాయమే గన,
యెటుచూసన అప్పుడప్పుడిది తపపనసరిగ కన్పడుతంది. అయిత
భీమవర్పుకోట ద్కా భన్భోంతరాళ్ల దద
ద రిల
ల జసన్ ప
ర జ
ఞ తమది. ద్న
యెదట ఆపా
ర కార్ం లకేకమిటి జమేమిటి" అననడు.
మటముగిశాటపపటిక అందరూ వసరాలోక వచాచరు.
త , యజుల మహారాజును చూస న్ము
అకకడవుండిపోయిన్ శాస ర లై చతుల
కటు
ట కున, పకకక వోసరిలా
ల రు.
శంకర్పపవారిన చూస తెల
ల పోయడు. వార్కకడవుండి పోయిన్ందుకూ,
ఆసంగతి తను గురి
త ంచలేక పోయిన్ందుకూ, చాలా పరితపిస
త నలక
కరుచుకుననడు. తర్వాత వారి దికుకగ సంఘటిల
ల న్ అంజలబంధ్ం
మహారాజుకేసతిపిప "జగతపరభ! ఒకకమన్వి. ఏలన్వారి ఆశ్
ర తకోటిలోచరిన్
యీమహానుభావులద
ద రూ నకళ్ళక రెపపల. నకళ్ళ అన కూడ చెపపవచుచ.
72 వడ
ల గింజల

అకంచనుడ, అపరిచితూడ అయిన్ శంకర్పపన పెద

ద మమ కడుపులో పెటు
ట కున
కాపాడగ, "పిచిచవాడు" కాడన పెద్
ద పుర్ంలో మహామహులందరి దగి
గ రా
రుజువుచస వీరు న్ననస
థ తిక తీసుకువచాచరు. చూసుకున్న వేళ్విశేషం
యెలాంటిదోకాన, నద
ర లోతపప మేము ఒకరినవిడిచి వొకర్ం వుండలేన
పరిస
థ తులో
ల వుననం. పె
ై గ పెద్
ద పుర్ంలో వున్నంత కాలమూ నకు వీరి
అవలంబం కావలసకూడ వుంది. వీరిన విడిచి వుండడం నకు శే
ర యసకర్మూ
కాదు. కన్క నదగి
గ ర్ కూచోడనక సెలవిపిపంచి, వీరిన సంతషపెట
ట వలసందన
పా
ర ర్
థ న్" అన కోరాడు.
మహారాజు వారికేస ప
ర సన్నంగ చూశాడు.
త "నను కొంపెల
శాస ల జగననధ్భటు
ట గరి కుమరుణ
ణ మహాప
ర భ!" అననడు.
"అలాగ? వారు దశావతరలో నధుల. వారి చాతుర్యం నను చాలామటు
ల
చూశాను. తమరు - "
"వీరు చదర్ంగంలో నధుల మహాప
ర భ!" అననడు శంకర్పప మోడుపకేలత
నర త .
ద శ్స
"అతిశయోక
త కంటేన యెకుకవమట సెలవిచాచరు శంకర్పపగరు - నకు
జంతువుల న్డక మత
ర ం తెలసు మహాప త విన్యం కన్పరిచాడు.
ర భ!" అన శాస
"చిత
త ం, దయచెయయండి."
త గరి కుమరుడు మహాప
"ఇతను చిలకూరి గోవిందశాస త
ర భ!" అన శాస
యజులన పరిచయంచశాడు.
త గరూ?"
"గోవిందశాస అంట మహారాజు అపపలన్ర్సంహ్రాజు కేస
ప
ర శానర్
థ కంగ చూశాడు.
"వారు చాలామటు
ల తమదర్శన్ం చసుకున వుండిన్వారు. ఒకమటు తమ
సతకర్మునన గడించుకుననరు వారు. మకా
త రూపాయల తెచుచకుంట, యెర్జర్
ల
వాకదగి
గ ర్ దొంగలడు
డ కోగ లంకాదహ్న్ఘట
ట ం పురాణ్ంచెపిప వాళ్ళవల
ల
బహుమతీల పొంది - "
వడ
ల గింజల 73

"ఓహ, వారా? పాతిక సంవతసరాలనటిమట అది, జా

ఞ పకం వచిచంది.
పెద
ద బాబుయి నమకర్ణ్ మహతసవసమయంలో కాద వారు కోటలో పురాణ్ం
చెపపడం?"
"చిత
త ం చిత
త ం. ల , దుశాశలవల,
అప్పుడ తమరు వయియననటపద్రూ
ట తపితల - "
పటు
"వారి చాతుర్యంముందు అవి యేపాటివీ? వారి పురాణ్ధోర్ణ శ
ర తలకు
వీరావేశం యెతి
త ంచది. పా
ర సత విక లశకాలందుకుననర్ంటే గవవాల గుతి
త లాగ రాతీ
ర
పగల విరామం లేకుండ - "
"ఆవిషయంలో యితన అంతవాడ మహాప
ర భ!"
"అలాగ? అయిత సవకాశంగ వొకమటు - " అన అందించి
అపపలన్ర్సంహ్రాజు కేసతిరిగి "సమయం కనపెటి
ట తమరు జా
ఞ పకం చెయయండి"
అననడు మహారాజు.
"చిత
త ం"
"ఇవాళ్ తమ వుభయుల దర్శన్మూ అయచితంగన, అప
ర యతనంగన
లభించింది, చాలా సంతషం – దయచెయయండి."
ఇలాఅన, మెట
ల మీద మహారాజు ముందడుగు పెట
ట డు. అతనవన్క జంటగ
అపపలన్ర్సంహ్రాజ, శంకర్పాప బయల దేరారు. వారిన విజయరామరాజు
త , యజుల పొంగిపోతూ అతన వన్క బయలదేరారు.
అనుసరించాడు. శాస
అపపటికపపడ ర్ంగనయిక బలం సది
ద వుంది.
ఒకపకనక కెంపుల, వొక పకనక పచచల పొదిగిన్ బంగర్పు బలం
అది.
కెంపులబలం వేపున్ మహారాజు కూచోగ, పచచలబలం వేపున్ శంకర్పప
కూచుననడు.
మహారాజుక రెండుపకకలా అపపలన్ర్సంహ్రాజ, విజయరామరాజ,
జగ
గ రాజ కూచుననరు.
74 వడ
ల గింజల

త , యజుల ఆసనులయినరు.
శంకర్పప రెండుపకకలా శాస
మందపాటి సర్పరాజ, దరావాసుల త ,
ఆదివరాహ్మూర పాణ్ంగిపల
ల
హ స
వంకటరాయడ అర్ థ లాలో
ల కూచోగ మహారాజు వన్క యిద
ద రూ, శంకర్పపవన్క
యిద
ద రూ వేశయల నుంచున ఆజ
ఞ లకు నరకసు
త వుండినరు.
"తమ" ర్ంటే "తమ" ర్ంట వొక నమిషం మొదట మరాయదల జరిగక,
గంభీర్ంగచూస
త ముందు మహారాజు యెతు
త వయయగ, మందహాసంచస
త తర్వాత
శంకర్పప అనుసరించాడు.
అతిదురితంగ యెతు
త లవేసే సర్పరాజ, యెంత నద్నంచి గన
కాయకదపన విజయరామరాజ, కాపుమీద కాపు వేసుకున గన యెతు
త వయయన
త ,
ఆదివరాహ్మూర యెతు
త వేశాటపపటిక తెరిచి ట ,
రాజయేటటు ల ,
శకట
యేనుగుల, దర్ందర్ంగ వుంచుకుంట యెంతసేపూ బంట
ల కాపుదలమీద
మంతి
ర న గురా
ర లన యెదటిబలంమీదిక వురికంచ వేంకటరాయడ కూడ
వొకగడియ గడిచద్కా ఆటపోకడ గమనంచలేకపోయరు.
న్లగూరూ తరుచు మహారాజుత ఆడవార; శంకర్పప తటినన
ఆడివుండిన్వార, కాన తమత ఆడిన్పపటికంటే వారికా యిద
ద రి ఆటలోను
యెంత వ
ై లక్షణ్యం కన్పడింది. ఆన్డకే కొత
త గ తచింది.
కాకేమీ?
సచిభేదయమె
ై న్ గఢాంధ్కార్ంలోనకద్ మెరుపుతీగల చకచకల?
మదగజం తర్సల
ల న్ప్పుడకద్ సంహ్పిపల
ల శౌరోయదే
ర కం?
దిగ
ద ంతుల దవాందవాయుద
ధ ం భయంకర్మే. అయిన ద
ర టషలకు దర్శనయమే.
మరి ఆదిగ
ద ంతులకు?
మహారాజు అసధ్యపు యెతు
త ల, శంకర్పప పెంకరాకడల
దురా
గ రహాయలగన వుండిన ద
ర టషలకు వులా
ల సకర్ంగన వుననయి.
అయిత, మహారాజుక మన్హానభయమూ, శంకర్పపక పా
ర ణ్హానభీతినన.
వడ
ల గింజల 75

ఏమయిన యెతు
త లమీదయెతు
త ల పడిపోయయి. అసలే తపీగ
పా ఘ డియల గడిచటపపటిక "యెతు
ర ర్ంభంఅయిన్ఆట నలగ త పడదేం?" అన్న
స
థ తిక వచిచంది.
మరెవరిత ఆడిన మహారాజుక గువవాపిట
ట లవేటలా వుండది. శంకర్పపక
వోన్మల దిది
ద ంచడంగ కన్పడది; కాన యిప్పుడు మహారాజుక
కొండతకన్టు
ట ంది. శంకర్పపక బ
ర హ్మవిదయలో పడ
డ టటుంది.
ఎతు
త పడ
డ కొదీ
ద వారిక కసపెరిగింది. కస పెరిగిన్కొదీ
ద యెతు
త ల బిగిశాయి.
దీంత, ఒకొకకకయెతు
త వేసన్ప్పుడు, వారిక, వొకొకకక పా
ర ణ్ం వొడు
డ కున్నటు
ట
తచసగింది.
మరో నలగ
ఘ డియల వళ్ళపోయయి.
మహారాజుక, శంకర్పపక మచెచమటల పోశాయి.
కంగరుపడి వేశయల విసన్కర్
ర లందుకుననరు.
కాన, అపపటికే ఆట స
త ంభించిపోయింది.
చివరిమటు, యెడమతర్
జ నత మొగం తుడుచుకున, శంకర్పప,
యెర్ త క, యజులక చిరున్వువా అందిస
ర గదిశకటు నొకకవేస శాస త , వపిరితీసుకున
నటగ
గ కూచుననడు.
మహారాజు కళ్ళ మిలమిలా
ల డయి.
ద
ర టషల మొగమొగల చూసుకుననరు.
ర్ంగనయిక వొకక అడుగు వన్కకవేసంది.
ఇది గురి
త ంచిన్టు
ట గ, వందిమగధుల, మధాయహినక సమయ సచికంగ
కె
ై వారాలకు అందుకుననరు.
"నతండ
ర ? న నయన? నశంకర్పేప! ఇంటికవచాచవా బాబ! అగ
ర హార్ం
కొటు
ట కు వచాచవా?" అన పొంగిపోతూ కౌగిలంచుకుంద్మన పెద
ద మమ ముందుక
దకంది; కాన అంతకుముందే శంకర్పప "పెద
ద మమ!" అంట ఆమె యెదట
సషా
ట ంగపడి, మరి మటరాక, చష
ట లకూడ లేక, అలాగే వుండిపోయడు.
76 వడ
ల గింజల

ఆదురా
ద పడుతూ పెద త
ద మమ శంకర్పపన లేవదియయబోతూ పకకన కూచోగ శాస
యజుల అతనన లేవదీస పటు
ట కూకచుననరు.
ఇంతలో పచచఅకంతల యెర్
ర అకంతల పటు
ట కున్చిచ రామసదెమమ
విభ
ర మవిలాసలత అతనక దిష
ట తీసంది.
"నెగే
గ శాం పెద
ద మమ" అంట పెద
ద మమ రెండుచతుల పటు
ట కున పా
ర ర్ంభించాడు
శంకర్పప.
"ప
ర తిష
ట అడు
డ వచిచంది; కాన మహారాజు యివాళ్ తన్ వోటమి అంగకరించి
వుండును. అయిన యిప్పుడు మన్క వచిచన్ లోటేమీలేదు. ఆరుమసల కయిన
ఆట కటి
ట ందన వొప్పుకోవలసందే; కాన, మహారాజుక మరో ద్రి లేదు. అవున
త గరూ? మీరమంటరు యజులగరూ?"
శాస
"ఆట కటే త , "ఆమట ఒప్పుకోడనకే వాయిద్"
ట పోయింది" అననడు శాస
అననడు యజుల.
జరిగిందంత అతిమధుర్ంగ చెపాపడు శంకర్పప.
శంకర్పపన కౌగిలంచుకొన వొకకక్షణ్ం మట
ట డలేకపోయింది పెద
ద మమ.
త న, యజులన ఆపూట భోజననక ఆపేసంది.
శాస
జాముపొ
ర ద దువేళ్ మళ్ళ పాలక రాగ, ఒకకమటు ఏకాంతంగ గదిలోక
వళ్ళవచిచ మితు
ర లత కోటక వళ్ళడు శంకర్పప.
మమూల మరాయదలనన జరిగయి. తర్వాత అందరూ యధోచితంగ
కూచుననరు.
రాజుక శంకర్పపక ర్ంగనయికా, తకకన్వారిక తకకన్ వేశయల తంబలా
లందించారు.
ఏమిటేమిటో కభురు
ల వళ్ళయి. ఏమిటేమిటో సంగతుల వచాచయి.
చదర్ంగనక బదుల లోకాభిరామయణ్ం పా
ర ర్ంభమయింది.
“చంద
ర వదన్ అన మవుళ్ళ వొకవేశయ" అంట అందుకుననడు శంకర్పప.
వడ
ల గింజల 77

"ఆమె మనయన్గరి దగి

గ ర్ కావయనటకాలంకార్ గ
ర ంథాల నత సరిగ
కణ్
ణ ంగ చదివింది. ప
ర సు
త తం ఆమె మొగలతురు
ర ఆస
థ న్ంలో మన్నన్ల
పొందుతంది. భా
ర తృపే
ర మత పెంచి న్ననమె చదర్ంగంలో ప
ర వేశపెటి
ట దిది
ద ంది."
"సర్సంగ వుంది. అంచతన తమ యెతు
త ల లో యీ చాతుర్యం" అననడు
మహారాజు.
ర్ంగనయికా, ఆమె సహ్చారిణుల వుతసహ్ంత మొగమొగల
చూసుకుననరు.
"కందనల న్వాబ్గరి వజర్
ల లో వొకాయన్ యీఆటలో అఖండుడు.
వయసు కాలంలో సేనవినయసంలో ఆయన్ అసధుయడుగ వుండినడన, ఈ
వార్
ధ కయంలో ఆనర్పంత చదర్ంగం ఆటలో కన్పడుతందన కరా
ణ కరి
ణ గ విన,
పనకటు
ట కు వళ్ళ, నెలరోజుల తంటలపడి ప
ర వేశం సంపాదించాను.
మూడురోజుల యెనన పెంకరాకడల వచాచ డయన్. ప
ర తియెతూ
త న్నున మూడు
చర్లనళ్ళ తగించింది"
"దేశంలో యెంతెంతవారన వుననరు. అలాంటివారిన చూడలంటే అదృష
ట ం
వుండల. అయిత తర్వాత యేమి జరిగిందీ?"
"నలగోనడు బల
ల దగి
గ ర్ కూచోగన కౌగలంచుకున, న చెయియ ముద్
ద డి
ఆయన్ చసన్ బహుమతీ మహాప
ర భ యిది" ఇలా అన తన్మొలలో గుప
త ంగ
వుండిన్ కటరి తీస, మహారాజు దగి
గ ర్గ వుంచాడు శంకర్పప.
త , యజుల వులకకపడి "ఇదివర్క మన్క చూపించారుకారు చూశావా?"
శాస
అన్నటు
ట చూసుకుననరు.
"ఎందరు వీరాధివీరుల కవోష
ణ ర్క
త ం చవిచూసందో యిది. లేకపోత
యీకెంపుల కంతపూత యెలావచిచందీ? మంచి సర్సుడయన్" అన
మెచుచకుంట మహారాజది అందుకున పరిశలన్గ చూస, వొర్తీస వాయికూడ
పరకంచి, బాగుంది అన అపపలన్ర్సంహ్రాజుక అందించాడు.
78 వడ
ల గింజల

"నలగోనడు కొత
త ఆట వేశాం. నయెదట కూచున ఆడింది ఆయనకాన,
తెర్చాటునుంచి సలహాల వచాచయి. తెర్చాటున్ నెమిలపిట
ట వున్నద్ అన భా
ర ంతి
పడ
డ ను నను. ఆట వార్ం రోజుల సగింది; కాన, మహాప
ర భ! ఏమి రాకడల
అవీ? ఏమి ప
ర తిఘటన్ల అవీ! ఒకొకకక యెతు
త వొకొకకక వపు వపేసంది న్నున.
ఎనమిదో సయంత
ర ం, తెర్చాటునుంచి తన్ వొడిలో పడిన్ యీవుంగర్ం నవేలక
తొడుగుతూ ఆయన్ చసన్ ప
ర శంస, తెర్ చ్లచకు వచిచన్ మందహాసజయతసన
యిపపటిక నకు పులకల రపెడుతుననయి."
ఇలా చెపిప, శంకర్పప, యెడమచతి అనమిక నుంచి తీస, ఆ
ర్తనంగుళ్యకం మహారాజుసననధిలో వుంచాడు.
మరో గడియ యిలాగే గడిచాక అందరూ లేచారు.
మననడుకూడ వుదయం యిలాగే గడిచిపోయింది.
తర్వాత అదే మమూలయి పోయింది.
"మన్ం కొంచెంజరు చసేశాం. తమరు వుసకొలపడంవల
ల ననుకూడ
వుదే త .
ర కంలో పడిపోయను" అంట చాలా పరితపించాడు ఆదివరాహ్మూరి
"ననుమత
ర ం యిలాఅవుతుందన యెరుగుదునుటండీ? ఆ ఠాణేద్రుగడు
న్నున తప్పుద్రిలో పెటే జ .
ట శాడండీ!" అంట పిసుకుకననడు దివాన
"మహారాజు దృష
ట లో కదు
ర ణ ణ్యి పోయను నను. నకు తరుణోపాయం
కన్పడ
డ ం లేదు."
"ఆటపూరి
త కాకుండ బ్ంబేల పడిపోతరమిటండీ?"
"ఆటవేరూ శంకర్పపగరి ప
ర వృతి
త వేరూ కాదండీ? ఆ విన్యవిధేయతల, ఆ
సభయతమరాయదల మహారాజున ముగు
ధ ణ ణ చసేసు
త ననయి. నన్సతయవాదిన కాదు,
ష యళ్వు న్యిపోయను. అదీకాక: ఆట యెప్పుడో పూరి
ఈరా త అయిపోయింది."
"అంటే?"
వడ
ల గింజల 79

"అంటే యేంవుందీ? ఇకకడిక నెలా

ల ళ్ళనుంచ్ ప
ర తిదిన్మూ వుదయమూ
సయంత
ర మూ వళ్ళ బల
ల దగి
గ ర్ కూచోడం తపప మరమీ పనలేదు. మహారాజిక
యెతు
త వయయలేరు."
"వయయలేరూ?" అంట దివాన
జ మన్పడి పోయడు.
"వేసేం లాభమూ? ఇప్పుడు వేసరాజు మత
ర మే. ఎతు
త వేసే
త కొటి
ట రాజ. అంచత
మహారాజు తటపటయిసు
త ననరు."
.........
"ఎటు చూసన ఆటకటి
ట ందన ఒప్పుకోడమే మరాయదగ కన్పడుతంది"
"మరి ద్రి లేదంటరా"
"ఉంది, మహాప
ర భ! వుంది. బల
ల దగి
గ రిక, బల
ల దగి
గ రునంచి కావలసన్ంత
ద్రి"
"వారి చాతుర్యం కళ్ళరా చూసు
త ననవు నువువా."
"అవును, చూసు
త ననను."
"రోజ రెండుపూటలా వారిదర్శన్ం అవుతంది నకు "
"అహా, అవుతంది."
"వారు, మీయింటిక విజయంచశారు."
"నకు కన్పడుతూవున్నదీ, నననరిస
త వున్నదీ యిదే; కాన, దీనవల
ల నకు
కలగిన్ మహాభాగయం యమయతన్ మత
ర మే అన యెర్గవు నువువా."
ఇది విన అలవేణ వులకకపడింది.
"పందిటో
ల నుంచునవుండి పందిటో
ల నుంచ వళ్ళపోయరు వారు. నచె
ై తన్యం
అంత వారివంటే వళ్ళపోయింది. ఇప్పుడు నయెదట వున్నది ర్ంగమమ
కట
ట మత
ర మే."
ఈమటత ర్ంగనయిక కంఠంలో గద
గ దిక అంకురించింది. అలవేణ
కళ్ళ అనమిషా లయిలాయి.
80 వడ
ల గింజల

"రెండుపూట
ల వారిదర్శన్ం అవుతంది కన్క, కరూపర్విడెం సమరిపంచుకున
టప్పుడు మునవేళ్ళ సపర్శ అయిన అవుతంది కన్క, యెప్పుడె
ై న వొకొకకకమటు,
వారు, కాటుకకళ్ళ నండ చూసు
త ననరు కన్క ర్ంగమమ నంకా నువువా
చూడగలగుతుననవు."
"నకందులో సహ్స
ర ంశమూ లేదుగ?"
త ల లమమయయగ రుననరుగ? వారి
ర్ంగనయిక క్షణ్ం ఆలోచించి "శాసు
నశ
ర యించరాద!" అంది.
"అదీ అయింది. ఈ ఆటసంగతి తలతగన, వారు మట
ట డర్నన
ర్న్నయయగరు" అన అలవేణ మొగం వేలవేసుకుంది.
"ఒకకపన చెయియ."
"ఏమిటదీ?"
"తెల
ల వారిత యిటు మహారాజు కొలవు. దీపాల పెడిత అటు వారి రాక.
ట . నువువా బసకే యెందుకు వళ్ళగూడద?
కన్క నకెలాగ యోగం లేన్టే
త ం చెపిపన్టు
"శాస ట ంది న సలహా."
"అదేమే?"
"పెద
ద మమగర్ంటే వారిక భయమే, అన్నయయగరిక భయమేట."
"పాదసేవక అభయంతర్ం వుంటుంద్?"
అలవేణ "అవునుసుమ" అంట యెగిరిపడి "నువువా చెపిపంది బాగుంది.
ఇక ఆప
ర యతనం చస
త ను. ఆయేరాపటు చసేద్కా అన్నయయగరి పాద్ల
వదలను" అంది.
"అదేవిధ్ంగ చివలక నకేన అదృష
ట ం-"
"నకంత అదృష
ట ం పడిత నకూ పటి
ట ందన్నమటే. మొదటిరోజున్ ననున
తీసుకున వడతను."
"అయిత, మధాయహ్నం రెండు జాములవేళ్ మమయయగరి నమటు
మీయింటిక ర్పిపంచగలవా"
వడ
ల గింజల 81

"వో! నమిషంలో ర్పిపస

త ను. మఅమమ తీసుకువసు
త ంది."
"అటునంచి న్రుకుకవద్
ద ం. నకు వేళ్అయింది, వళ్ళపోవాల, యిక నువువా
వళ్ళ."
ద రూ వొకమటు గంభీర్ంగ చూసుకున "సంయే" "సంయే" అనుకున,
ఇద
అభీష
ట ం నెర్వేరిన్టే
ట ఆన్ందిస
త అలవేణ యింటిక వళ్ళపోగ, వుపక
ర మణక
ఆలోచించుకుంట ర్ంగనయిక వళ్ళపోయింది.
"ఏమౌద
ద ంటరు బాబయయ?"
"ఏమిటోయ అయేది? మహారాజ నెగే
గ సత రు. వాడితలకాయ దగి
గ ర్వుండి,
కోట కొమమలక నను కటి
ట సత నక మదిగ అమిమగడిచత" అంట వనునవిరుచుకున
మీసం మీద చెయియవేసుకుననడు ఠాణేద్రు.
"అంతమట అనెయయకండి బాబయయ! ఇదివర్కే తొందర్యిపోయిందికనన
జాగ
ర త
త గ వుండడం మంచిదండి."
"అయిత, యెమంటవ"
"ప
ర భువావారు నెగ
గ లేరుటండి. నెగ
గ డం ద్కా ఎందుకూ కాయే కదపలేరు
టండి"
"ఆఁ !"
"సర్పురాజు బాబయయ సెలవిపిపంచార్ండి. ఆటకటి
ట పోయేవుందిట
దేవరా!"
"కొంపతీస గోచ్పాతగడు నెగే
గ సత డ యేమిటి?"
"మన్వి చసుకుననను కాదండీ? అలాంటి మట రానయయకండి బాబయయ!
దేవిడీమనన అయిందంటే - "
"ఓరి న యిల
ల -"
ఠాణేద్రు నరెండిపోయింది.
"పె
ై క దయ చెయయండి బాబయయ!" అననడు చలా
ల జగ
గ పప మెట త .
ల కేస చూపిస
82 వడ
ల గింజల

"అప్పుడ శంకర్పపగరు వచాచరా యేమిటి?" అన సర్పరాజ

"యెత
త మయిన పడింద్?" అన ఆదివరాహ్మూర
త వొకకమటే అడిగరు.
ద రిక "లేదండి బాబయయ!" అన వొకటే జవాబ్.
ఇద
"మరమంటవోయ?"
"ఏమీ లేదు పె
ై క దయ చెయయండి"
"ప
ర భువు - "
"ఈపాటిక న్ల
ల చెరువుదగి
గ రిక చరుకుంటర్ండి."
"అదేమిటి?"
"ప
ర భువావారూ, శంకర్పపగరూ, అపపలన్ర్సంహ్రాజు బాబయయ వేటక ---
"మరి ఆట?" అన అడిగడు మూరి
త .
"శంకర్పపగరిక వేటకూడ అలవాటుంద్ యేమిటి?" అన ఆశచర్యపడుతూ
అడిగడు సర్పరాజు.
ఇంతలో "వేటేమిటండోయ?" అంట వంకటరాయుడు వచాచడు.
జగ
గ పప వివరాల చెపాపడు.
ద్నమీద "అయిత యికమేము పె త .
ై కెందుకూ వళ్ళడం?" అన్డిగడు మూరి
"ఎత
త మయిన దొరుకుతుందేమో పర్కాయించమన సెలవయింది బాబయయ!"
"ప
ర భువావారిక తచన యెతు
త మన్కాతసు
త ంది?" అన అననడు వంకటరాయడు.
"ఎతు
త తచడం సరావాబద
ధ ం. ఇక వున్నదలా
ల యేమిటంటే! ప
ర భువు లేరు
కన్క, బలంచూస
త మన్ం ధారాళ్ంగ చరిచంచుకోవచుచ. ఇది కాదన అదీ,
అది కాదన యిదీ యెతు
త వేస చూడవచుచ."
సర్పరాజిలాఅన్గ "బలం యేమత
ర ం కలస పోయిన మన్ పరువు
త .
తకకదండోయ" అననడు మూరి
"పె
ై నెవరుననరు జగ
గ పాప?"
వడ
ల గింజల 83

"బంగర్పుబలం యెలా వుందో అలాగే దంతపుబలం సరి

ద వుంచింది
అలాయిద్గ ర్ంగనయిక. నగర్తనం కూడ పె
ై న వుందండి. వీర్భద
ర మూ
విరిబోణ వచచ వేళ్యిందండి."
"బతికాం మరి తొర్గపదండి" అంట మెట
ల కేస తిరిగడు బోసనరు
త .
తపపళ్ంచుకుంట మూరి
సర్పరాజు మెట గ రిక బయలదేరి "వంకటపతిరాజు దద
ల దగి ద యయగరుంటే
బాగుండును. అన్నటు
ట విజయరామరాజుగరూ?" అన అరో
థ కత లో వుండగ, "వారు
భీమవర్పుతట వేంచశారు బాబయయ! మళ్ళ పదిరోజులో
ల దయచస
త ర్ండి.
వంకటపతిరాజు బాబయయక, అపపలాచారుయలయయవార్
ల ంగరిక,
మల
ల కారు
జ న్లంగం అయయవార్
ల ంగరిక కభురు వళ్ళంది. తమరు
దయచెయయండి, రాగన పె
ై క తీసుకు వస
త వారి" న్ంట జగ
గ పప బయలదేరాడు.
వారు ముగు
గ రూ యేకవర్సన్ మెట
ల కేకశారు.
రోజుల కాదు, వారాల కాదు, మసలే ఆరు గడిచి పోయయి; కాన,
యెతు
త పడలేదు. ద్ర దొర్కలేదు. ఆశే అంతరించిపోయింది.
ఈ ఆరుమసలో
ల న యెకకడి కెకకడికో కభురు
ల వళ్ళయి. ఆహతుల,
అనహతుల యెవరెవరో యెందరెందరో ఆటకాళ్ళ వచాచరు.
ఎనన పరిశధ్న్ల చస, యెనన మటు
ల ర్కర్కాల యెతు
త ల వేశారు కాన,
బంగర్పుబలం బంగర్పుకొండ అయి అలాగే ఉండిపోయింది.
కోటలో బంగర్పుబలం యెలావుందో అలా సరు
ద కున మూరి
త వగె
ై రాల తమ
యిళ్ళలో
ల కూడ తీవ
ర ప
ర యతనల చశారు.
ఒకొకకక బల
ల దగి
గ ర్ పదేస మందీ, యిర్వయేయస మందీ న్లగుళ్ళ పడ
డ రు.
పెద్
ద పురానక పెద్
ద పుర్మే వుడికపోయింది; కాన ప
ర యోజన్ం కలగలేదు.
దేవిడిలో చివరిక, మహారాజుక, నద్
ర హారాల కరువయిపోయయి.
రాచకారాయలమీద వగటునన పుటి
ట ంది.
కర్కర్ పొదు
ద పొడిచింది.
84 వడ
ల గింజల

ఎర్
ర న సర్యబింబం, పొగనంపి అప్పుడ వలగించిన్ కాగితబ్బుట
ట లాగ మెల
ల గ
పె
ై గి లేవసగింది.
దేవిడీలో ఝాంఝకారామంట న్గరా మోగిపోసగింది.
ఊళ్
ల శ్వాలయంలో రుంజల, ఆన్గరాక జవాబివవాసగయి.
బ్రుజుమీది న్ర్సంహ్సవామి ఆలయం పసడికుండ, జిగజిగ
మెరిసపోతుంది.
ఘంటపధాలనన అసవారుల బయలదేరిన్ అశ్వాకులత నండిపోయి
వుననయి.
సలల బాగుచెయయడం కోసం, కోటలో బయటకటి
ట వున్న మదపుటేనుగు
ఘీంకారాలతటి పార్శకాశావాల సకలంపుల తట అన్నద్తలను
ఆహావానసు
త ననయి.
అగడ
త లో, తమిమచెర్ తపిపంచుకున, మహలా
ల సంత పాటల పాడుకుంట
గండుతుమెమదల పూలతట కొల
ల గొట
ట డనక కోటలో చొర్బడుతుననయి.
ఇలాంటి సమయంలో, సముగరిడీల చాలంచి, మహారాజు అప్పుడ
సనన్పుగదిలో ప
ర వేశ్ంచాడు.
ననెజిడు
డ వదలడనక ఇద
ద రు గుబ్బుతల సుగంధ్చూర్
ణ ంత న్లగు
పెడుతుననరు.
ఒకతె సువర్
ణ కలశం పటు
ట కున గంగళ్ందగి
గ ర్ నుంచుంది.
మరొకతె ఆ గంగళ్ంలో నళ్ళ తొరుపుతూవుండగ యింకొకతె అందులో
పననరు గుమమరిస
త ంది.
వేరొకతె, వుండుండి చెయియపెటి
ట నళ్ళ పాళ్ల చూస
త ంది, పరిశలన్గ.
ఇంకొకతె కొంచెం దరాన్నుంచున చెంగవిపంచెక చుంగల సవరిస
త ంది.
త , ఆజ
మరొకతె అందరిమీద్ కళ్ళత అధికార్ం చెలాయిస ఞ లకోసం
యెదురుచూస
త కొంచెం పకకగ నుంచున వుంది.
వడ
ల గింజల 85

ల , సుఖసపర్శవలా
మన్సకాందోళ్న్వలా ల కళ్ళమూసుకున, మొగం కూడ
వంచుకున వున్న మహారాజు హ్ఠాతు
త గ మెర్పు కొటి
ట న్ట
ట యి ఆమెకేస చూశాడు.
వంటన "చిత
త ం మహాప
ర భ!" అంట ఆమె సవధాన్ అయింది.
"చలా
ల గ పప - నుంచున్నటు
జగ ట గ" అన కొంచెం ఆత
ర ంగ చెపిప మళ్ళ
కళ్ళమూసుకుననడు మహారాజు.
అజ
ఞ అంచెనళ్ళమీద వళ్ళంది.
జగ
గ పప యెగిరివచిచ "హాజర మహాప
ర భ!" అంట దోసల గ ,
వొగి
న్ము
ర డయినడు.
ర ం అటు తిపిప "జగ
కళ్ళ తెర్వకుండ మొగం మత గ పాప?" అననడు
మహారాజు.
"చిత
త ం మహాప
ర భ!"
"ఎలావుననసర, శంకర్పపగరిన నమిషాలమీద తీసుకురావాల."
"తీసుకువస
త ను మహాప
ర భ!"
"పాలక అయిత ఆలసయం అవుతుంది. గండభేరుండనన తీసుకు వళ్ళ."
"చిత
త ం చిత
త ం."
"ఇంకా నుంచుననవు."
"లే - ద - మ -"
జగ
గ పప మటకంటే ముందు వుడయించాడు.
"తొర్గ తెమలాచల" అన్నటు
ట పరిచారికల కేస చురుగ
గ చూశాడు మహారాజు.
సనన్సంధాయనుషా త లజత ధ్రించి,
ఠ నలనన ముగించసుకున, ఆరివున్న అంగస
మితు
ర ల కద
ద రిక మధ్యగ, కవాచ్ బల
ల మీద కూచునవుననడు శంకర్పప.
కొంచెం పకకగను, పడమటింటి గుమమనక చరికగన పెద
ద మమ,
లోగుమమంలో తలపు ఆనుకున రామసదెమమ, మండువాదకణ్పుటంచున్ గోడ
ఆనుకున అలవేణ ర్ంగనయికా నుంచున వుననరు.
86 వడ
ల గింజల

"చెలా
ల యిది ఆరుమసల తపసుస, ర్ంగనయికదినన ఆపాటిదే కన్క
త .
మీరపాటిక వర్దుల కావడం ధ్ర్మం" అననడు శాస
అలవేణ దోసల వొగి
గ ంది.
"సంగతిసందరాభులనన మమయయగరిత మన్వి చసుకున వుననను. మళ్ళ
యిలాంటి అవకాశం యెపపటికో? అంచత ననదురా
ద పడిపోతుననను" అంది
జాలగ ర్ంగనయిక.
"మిమమలన నర్బుంధించడనక మేముచాలం; కాన, మీరివాళ్ దయచెయయక
తపపదు. బాహాటంగ అంగకరించడం తర్వాయిగ మహారాజు వోడిపోయే
వుననరు. ఆకాస
త అయిపోయిందనుకుంద్ం. ఇక మీత యెతు
త వయయడన
కెవరిక గుండెల తళ్తయీ" కన్క మీరివాళ్ 'ఊఁ' అనల, తపపదు" అన
యజుల వొతి
త చెపాపడు.
ద్నమీద "యిక తపేపటటు
ట లే" దన్నటు
ట శంకర్పప పెద
ద మమకేస చూశాడు.
త ంచి "పెద
అదిగురి ద మమగరి అనుగ
ర హ్మూ మభాగయమూన" అంది అలవేణ.
"వరి
ర పిల
ల వు, జగతపండితుడె
ై న్ న వర్హాలమూటక నన చెపపగలద్నన?"
అంట పెద
ద మమ రామసదెమమ కేస చూడగ, ఆమె శంకర్పపక మత
ర మే
కన్పడటటు
ట విభ
ర మవిలాసల మొలపించి తలపుచాటున్ న్కకంది.
ద్ంత శంకర్పప కళ్ళలో
ల వింత తజసుస మెరిస, అలవేణ కనుదముమలకు
వికాసంయిచిచ, ర్ంగనయిక చెవులకు మధుర్శబ
ద ం అందించింది.
ఈసమయంలో కొంజాదగి
గ ర్నుంచ "పెద
ద మమగరూ!" అంట పిలపు
ద మమ "యేం జగ
వినపింటింది. వంటన గుమమంలోక వళ్ళ పెద గ పాప?" అన్డిగింది.
వచిచన్మనష జగ
గ పప అన తెలవడంతటే నలక కరుచుకుంట
ర్ంగనయికా, అలవేణ తూరిపంటోక దటరు.
“దండల బాబయయ! దండలండి, దండలండి."
"శ్భం ...... ఏమోయ తెల
ల వార్కుండ వచాచవు?"
వడ
ల గింజల 87

"ప
ర భువావారు తరిమి పంపారు దేవరా! నుంచున్న పాళ్ంగ తడితెమమన
సెలవు. పాలక అయిత ఆలసయం అయిపోతుందన గండభేరుండం పంపారు.
ఈపాటిక సగం దరాన్ వుంటుందండి."
"అంత వులకం యేమిటోయ?"
"తెలవదు బాబయయ"
తదేకదృష త "విసుగ
ట త చూస గ వుననరా?" అన అడిగడు శంకర్పప.
"లేదం" డననడు జగ
గ పప.
"ఏంచసు
త ననరు?" అన్డిగడు యజుల
"సనన్ప
ర యతనంలో ఇంకా న్లగులో
ల న వుననర్ండి."
శంకర్పప చిరున్వువా బిగపటు
ట కున, మితు
ర లకేస బ్ల
ల ంపు చూపుల చూశాడు.
"ఏదో యెతు
త తచింది, మరి లేవండి" అంట యజుల లేచి నుంచుననడు.
త , తల అడ
చిరున్వువా న్వువాతూ, పెదవి విరుస డ ంగవపుతూ తొంగిచూస
ర్ంగనయిక మళ్ళద్కుకంది.
"అదిగో గండభేరుండం బాబయయ!" అననడు జగ
గ పప.
శంకర్పప నశచలంగ అలాగే కూచున వుననడు.
అదిచూస "లే, యింకా జాపయం చస
త వేం నయన?" అంట పెద
ద మమ
తొందర్పెటి
ట ంది.
అప్పుడు మొగం పకకకతిప్పుకున, కందకచూస
త వొకకమటు తలపంకంచి,
తపీగ మళ్ళ మొగం తిప్పుకుంట "జగ
గ పాప!" అంట అందుకుననడు శంకర్పప.
"చిత
త ం బాబయయ!"
"శంకర్పప ఏనుగెకేకగన, గుర్
ర ంయెకక వళ్ళడోయ."
అదేదో బోధ్పడక జగ
గ పప తెల
ల పోయడు.
త , యజుల మొగమొగల చూసుకుననరు.
శాస
పెద
ద మమ శంకర్పపన విడిచి జగ
గ పపన, జగ
గ పపన విడిచి శంకర్పపన
చూడసగింది.
88 వడ
ల గింజల

"కన్క నువువా వళ్ళపోవచుచ."

"వడతను దేవరా?" అంట చతుల న్లపుకుననడు జగ
గ పప.
"ఈమటే మన్వి చెయియ ప
ర భువావారితటి."
"చిత
త ం చిత
త ం" అంట న్సగడు జగ
గ పప.
"ఇంక గండభేరుండం యెందుకూ?"
"పాలక - "
"ఇపపటి కంత మరి."
"సెలవు బాబయయ!"
"శ్భం"
"దండలండి, దండలండి, దండలండి."
బరువుగ అడుగుల వేసుకుంట వళ్ళ జగ
గ పప గుర్
ర ం యెకాకడు.
గురా
ర ల మేఘాలకాకయి.
"ఆరుమసల ల ,
ఆందోళ్న్వల గుర్
ర ంకదిపిత యేనుగుత తెర్చి
రాజవుతుందన్న సంగతి మర్చిపోయరు ప
ర భువావారు" అన కళ్ళ
చికలంచుకుంట, జగ
గ పప వళ్ళ వళ్ళడం తటే ర్ంగనయిక మళ్ళ వాకటో
ల క
వచిచంది.
"శాబాసు" అంట ఆమె వన్కన అలవేణనన వచిచంది.
త వగిపోయరు.
"ఏమిట?" అంట యజుల, "అవును సుమ" అంట శాస
అది శంకర్పపక వుదే
ర కం కలగించింది.
ఆరుమసలగ బలవంతన్ అణగివుండిన్ వుతసహ్ం అంత వొకకవపున్
కట
ట తెంచుకున వురిక, శంకర్పపన గుంజిగుంజి విడిచిపెటి
ట ంది.
ద్ంత "మన్ం నెగే
గ శామండి! మహారాజివాళ్ తమ వోటమి
వొపేపసుకుంటర్ండీ" అంట చంటిపిలా
ల డిలాగ పర్వళ్ళ తొకక, అమంతంగ
వళ్ళ పెద
ద మమ కాళ్ళదగి
గ ర్ చతికలబడ
డ డతను.
పెద
ద మమకనన వుతసహ్మూ, ఆన్ందమూ వల
ల విరిస పోయయి.
వడ
ల గింజల 89

ట కున "నతండ
వంటన శంకర్పపన పటు ర ! నబాబే! ఈమట విన్డనక
కనపెటు
ట కున వుననను నయన నను. నకళ్ళ చల
ల బడ డ !" అంట
డ యి బిడ
వర్
ధ వాశావాసత మూరా
ధ ఘా
ర ణ్ం చసంద్మె.
అదిచూస అలవేణ "యిదంత పెద
ద మమగరి చతిచలవ" అన్గ "యింకా
సందేహ్మ!" అంట ఆవేశంత అందుకుననడు శంకర్పప.
"మీర్ంత శంకర్పప మహా తెలవయిన్వాడను కుంటుంన్నటు
ట ంది. ఇదంత
శంకర్పప ప
ర జ
ఞ అనుకుంటున్నట
ట వుంది; కాన, అసల శంకర్పప ఆదిలోన
మొగం వేలవేశాడు. ఇప్పుడు మీయెదుట వున్న శంకర్పప పెద
ద మమ
పా
ర ణ్ప
ర తిష
ట చస విడిచిపెటి
ట న్ పిండిబొమమ. నజంగ పెద
ద మమ కటకంచి
వుండకపోత, శంకర్పప యెవరో, మీరెవరో, మహారాజెకకడో, యీగొడవ
అంతయేమిటో! ఎనన జన్మలతి
త యెంతసేవ చసన నను పెద
ద మమరుణ్ం
తీరుచకోలేను. పెద
ద మమ శక
త యీవుళ్ళ యెవరెరుగుదురూ? మహారాజు నకోసం
పాలక పరివార్మూ పంపార్ంటే - సేనధిపతిన పంపార్ంటే అది పెద
ద మమ వేసన్
ఎతు
త క ఫలతం. ఎందుకన దయతలచి ఆవేళ్ వారు రాగన న్నున
పంపించిందిగన, పెద
ద మమ వొకరోజు బ్టు
ట సర చూపిసే
త మహారాజ పాదచారి అయి
రాకపోదురా వతుకుకంటను? ఆదిలో పెద
ద మమ వేసన్ యెత
త యిప్పుడు మహారాజు
ఆట కటి
ట ందనుకోండి. నమరూపాల లేక గలకెగిరివచిచన్ యీదదిపింజెన
'మనష, వుకుకతున్క' అనపించింది పెద
ద మమ. దివాన
జ నౌకర్
ల చత యీడుపలపడ
డ
శంకర్పపక పెద్
ద పుర్ం మహారాజుచత తహ్జ మిపిపంచింది పెద
ద మమ. అంటే
నపెద
ద మమ ఆదిశక
త అన యిప్పుడన తెలసంద్మీకు? నపెద
ద మమ నయిలవేలప."
ఇలాఅంట పర్వశ్డయిపోయి కళ్ళమూసుకున అతను పెద
ద మమ
పాద్లమీద వాలాడు.
అందరికళ్ళ చెమమగిలా
ల యి.
త , యజుల, అలవేణ, ర్ంగనయికా పెద
శాస ద మమ కేసచూస
త అప
ర యతనంగ
దోసళ్ళ వొగ
గ రు.
90 వడ
ల గింజల

కళ్ళతుడుచుకుంట వచిచ, పెద

ద మమమీద ఒక చెయియ ఆనుకూకచున,
రామసదెమమ బోరా
ల పడుకున వున్న శంకర్పప వీపు నమిరింది.
అపపటిక పెద
ద మమక మట తిరిగింది.
"అన్నం అముమకుంట పొట
ట పోసుకున ముసలముండ యింతపన చెయయడం
యెకకడన వుంద్? కన్క న వరి
ర తండి
ర మటల మీరెవరూ న్మమకండి నయన!
'చతిలో యెర్
ర న యగనలేదు. మహారాజున ఆశ
ర యిద్
ద మన వచాచను. అన్నం
పెడతవా పెద ర . ఆదె
ద మమ' అంట వచాచడు నతండి ై న్యంలోన ఆమొగం మీద నకు
దేవతకళ్ కన్పడింది. 'నకొడుకనుకో' అన యెవరో చెవిలో చెపిపన్ట
ట యింది.
దీనక సయం నమేన్గోడల యీవరి ల 'కటు
ర పిల ట కోడనక బట
ట లకూడ లేన్టు
ట ంది
త - మొగం కలకలా
అత ల డుతంది, గొపపవాడు కామోసు, వొపపకోవమమ' అంట
పాకులాడింది. లేదన్ లేక పోయను. పెట
ట లన వుంటే పదిమంది తిన
పోయేచోట గుపెపడన్నమే మిగలకపోతుంద్? నకులోటు లేదు, రా, నయన!'
అననను. ర .
అదివిన పొంగిపోయడు నతండి అప్పుడ మొదల ఈ పడిపడి
దణా
ణ లక. చిటి
ట తండి
ర క నన్ంటే యేదో వరి
ర భక
త కుదిరిపోయింది. ఇంతక
నతండి
ర క జయంకలగింది నకు కావలసందదే" అంద్మె.
అపపటిక ప
ర కృతిలో పడి లేచి కూచుననడు శంకర్పప.
వంటన రామసదెమమ పడమటింటోక వళ్ళపోయింది.
తర్వాత 'నౌకరు
ల చత యీడుపల పడ
డ ం యేమిటో కూడ చెబితగన వల
ల కా"
దంట వళ్ళ శంకర్పప రెండు చతుల పటు త .
ట కుననడు శాస
యజులకూడ మొండిపటు
ట పట
ట డు.
పెద
ద మమ శంకర్పాప వొకకమటు చూసుకుననరు.
ఆచూపులో
ల మెరుపుతీగల పాకపోయయి.
వంటన ఒకకమటు కంఠం సవరించుకున శంకర్పప జరిగిన్దంత
చెపేపశాడు.
వడ
ల గింజల 91

విన విన "దివాన

జ క, ఠాణేద్రుక పుట
ట గతులంటయ" అంట పెద
ద మమ
పళ్ళకొరికంది.
అలవేణ ర్ంగనయికా కంటతడి పెటు
ట కుననరు.
త , యజుల
"ఈతుచుఛలన దేవిడీమనన చయించవలసందే" అంట శాస
అగ
గ యిపోయరు.
ఇంతలో పాలక వచిచంది.
ఒకకమటు ర్ంగనయికన, అలవేణన చూస పెద
ద మమ శంకర్పపక కనుసన్న
చసంది.
వంటన "అలవేణ? ర్ంగనయికా!" అంట మహతసహ్ంత లేచి అతన్ందు
కుననడు.
"ఇపపటిక నను వచిచన్పన అయింది. అనుకున్నదీ నెర్వేరింది. ఇక యేది
యేమయిన యిబబుంది లేదు. అదివర్కెందరిత ఆడిన, మహారాజుత
యెతు
త వేశాక అటో యిటో అది తలపోయే ద్కా మరెవరితట ఆట
వయయకూడదనుకుననను. త గరి తట యజులగరితట కూడ ఆడలేదంటే
శాస
యిక చెపపడనకేం వుందీ? ఇక ఆవ
ర తం పూరి ట ; కన్క యివాళ్ రాతి
త అయిన్టే ర -
తెలసంద్? ఇక మీయింటిక వచిచ యెతు
త వేస త ."
త ను. మీకోరిక తీరుస
త , యజుల చాలా ఆన్ందించారు.
శాస
అలవేణ ర్ంగనయికా పొంగిపోయి, అంతలో కొంచెం సగు
గ పడ
డ రు.
ఈసమయంలో చాకల పెద
ద వచిచ "హాజర బాబయయ!" అన విన్నవించి
పాలకదగి
గ రిక వళ్ళపోయడు.
అందరి దగి
గ రా సెలవు పొంది, కళ్ళ తిప్పుకుంట శంకర్పపన పొగుడుతూ
రామసదెమమ ద్రి చూపగ "అలాగండి? బాగుందండి. అవును, మంచిబట
ట లే
వుంటే వారియెదట రాచకొమళ్ళ విశేషం యేమిటండి? మీమేల మరిచిపోర్ండి
వారు. దీపాల పెట
ట టపపటికవాళ్ భోజన్ం పెటి
ట ంచండం అకకయయగరూ!" అన
గునస, ర్ంగనయిక, దొడి
డ ద్రిన కోటక వళ్ళపోయింది.
92 వడ
ల గింజల

ఆమె కోట సమీపిసు

త ం దన్నంతవర్కూ జాపయం చస శంకర్పప లేచాడు.
వంటన అలవేణ అతన పాద్ల అంటి కళ్ళకదు
ద కున, ఒకకమటు అతన
కళ్ళలో
ల క సవిలాసంగ చూస, తన కరిగిపోయి, నునుసగు
గ త పకకక తప్పుకుంది.
"అబాబుయోయ. అగ
ర హార్ం. జా
ఞ పకంవుంద్? మరో టయిత న
నొపపనుసుమ" అంట పెద త యజులగర్
ద మమ సగన్ంపగ, శాస ల బ్జాలమీద
చతుల వేసుకున పున్నమచందు
ర డు లాగ మెరిసపోతు శంకర్పప పాలకదగి
గ రిక
బయలదేరాడు.
పాలకలో కాల గుమమంలో పెట
ట టపపటిక వచలాగ వచిచ మహారాజు
శంకర్పపన కౌగిలంచుకుననడు.
కళ్ళ తెరిచి చూశాటపపటిక ఆ కౌగిలంతతన యిద
ద రూ సంహాసన్ం మీద
కూచున వుననరు. మహా విలవ అయిన్ తలకాయకు తగిన్సత
త లేక, దివాన
జ మెడ
జవజవలాడి తటకూర్కాడ అయిపోయింది.
సభుయలందరి కంటే ముందు తన్కంఠం సవరించుకున "శంకర్పపగరూ!"
అన సంబోధించాడు మహారాజు.
"ఏమి సెలవు జగతపరభ!" అన శంకర్పప దోసలవొగ
గ డు.
"తమరు న ఆట కటే
ట శార్ండీ."
హ తుకజాయమన్ కటక్షంవల
"ఎంతమట! నర ల తమర్లా సెలవిపిపసు
త ననర
కాన, యేలన్వారి ఆటకట
ట డనక ననెంతవాణ
ణ మహాప
ర భ?"
"అలాకాదండీ! సపష
ట ంగ ననడిపోయను. చదర్ంగంలో నకదే
మొదటివోటమి. ఓటమివల
ల మనుషయల మన్సకావస
థ లలాపరిణ్మించదీ
నకప్పుడబోధ్ అయింది. అయిత, ప
ర తికక ర్సకుడె
ై త వోటమికూడ
ఆన్ందకర్ంగ వుండటటే
ట కన్పడుతందండీ."
"ఒకకమన్వి మహాప
ర భ!" అంట అందుకుననడు అపపలన్ర్సంహ్రాజు.
"నఅంచన తపిపపోలేదు. తమరుభయుల ఆటక కూచుంటే యెవరోడిన
పర్యవసన్ం యిలాగే వుంటుందన ననదిలోన నశచయించుకుననను. అంచత
వడ
ల గింజల 93

యెంతజంకన, శంకర్పపగరిన నను బలవంతపర్చ గలగను. ఆరుమసల

తీవ
ర సపర్
ధ క ఫలతంగ, చివరిక, విజితుల విజతల కూడ సమంగ
ఆన్ందించడం - యిది మన్వప
ర వృతి
త క అతీతమె
ై న్ విషయం."
"తమరింకొకటికూడ సెలవిపిపస
త ర్న తలసు
త ననను."
"చిత
త ం మహాప
ర భ, మన్వి చసుకుంటుననను. ఈ ఫలతనక
సననకృష
ట కార్ణ్ం శంకర్పపగరి ప
ర వృతి
త నన. ఏమంటే? శంకర్పపగరి
యీవిజయం సమన్యమె
ై న్ద్? కాన, ద్నక సంబంధించిన్ పొంగు లేశమయిన
వారిదగి
గ ర్ కన్పడుతంద్? వారిమొగంమీద యెంత సతివాక తజసుస భాసస
త ందో
చిత
త గించారా?"
"అదీ సంగతి. ద్న వల
ల పరిసరాలనన అకలషాలయిన్వి.
బ
ర హ్మతజససంటే అదేకద?"
"చిత
త ం చిత
త ం."
దీనమీద చతులజడించుకున "శ
ర హ్ర! మటల రాన కొండికవాణ
ణ
పటు
ట కున యిద
ద రు ప
ర భువుల అలా సెలవిపిపంచడం ధ్ర్మమ?" అంట
అందుకుననడు శంకర్పప; కాన, మటక అడ
డ ంవచిచ మహారాజు ఇద
ద రు కాదెంత
మందయిన యీపన చెయయవలసందే. ఏమంటే నజంగ చదర్ంగం
ఆడతగ
గ వారు తమరొకకర కన్బడుతుననరు. ఇందులో తమరిన జయించగల
వాడింతవర్కూ పుట
ట లేదు, ఇకముంద పుట
ట బోడు" అననడు.
శంకర్పప మొగం వంచుకుననడు.
"తమచతిలో అపజయం పొందడంకూడ వొకభాగయం లోన లక
ఖ ."
..........
"మన్సుస నలపుకోలేక ఆట వయయడమేకాన, యెవరిత వేసన
చంటిపిల
ల లత ఆడుతున్నటే
ట వుండది. తమత ఆడ
డ ం మత
ర ం కతు
త లమీద
పరక, నలవిడిచి సమూన."
94 వడ
ల గింజల

"ఇపపటిద్కా ననునన - " అంట మోడుపకేలత ప

ర భువు కేస తిరిగి
అందుకుననడు శంకర్పప.
"అనకులత చదర్ంగం ఆడను. అందరన ఓడించాను; కాన పెద్
ద పుర్ం
కోటలో అడుగుపెటి
ట న్ప్పుడు కాళ్ళ వొణకాయి. తమయెదట కూచున్నప్పుడు
గుండెల కొటు
ట కుననయి. తమ దివయతజసుస న్నున విభా
ర ంతుణ
ణ చసేసంది. తీరా
యెతు
త వేసన్ తర్వాత తమత ఆటక కూచోడం దుససహ్న్ం అన బోధ్పడింది.
పటు
ట పటి
ట యేలన్వారిత ఆడిన్ందుకు నను సగు
గ పడిపోతుననను మహాప
ర భ!"
"సగ
గ ? ఓడిపోయిన్ నకే ఆన్ందంగవుందే, తమకేలా గ .
సగు ఆట
మొదలపెడిత యెవరికో వొకరికే గెలపు. రెండోవారోడి పోవలసందే. అయిత
అంతమత
ర న్ వారిన తీసపారెయయ వలసందేన? నజంగ, చూదవలసన్వి
శక
త సమరా
ధ యల, యుక
త ప
ర యుకు
త లన; కాన, జయపజయల కావు."
ఇలాఅన మహారాజు తన్కేస చూడగ "ఏలన్వారు సతయం సెలవిపిపంచారు"
అంట అందుకుననడు అపపలన్ర్సంహ్రాజు.
"శంకర్పపగ రెంతకేన సమరు
థ ల; కాన, వారు తమశక
త యెంతటిదో
యెరుగరు. వారిన కోటక తీసుకురావడం నకు చాలాకష
ట ం అయిపోయింది"
"దీనకంతక కార్ణ్ం నశపథం. 'నన్యయ మహామొన్గణ్
ణ న యెకకణు
ణ ంచో
వచిచ, యెతు
త వేశాటపపటిక చతుల వేలవేసే
త యెలాంటివాడ కూడ సహించడం
కష
ట ం.' అందుచత అసమరు
థ ల, కళ్జవుల కానవారూ సద
ధ పడకుండ
వుండడనకే నన శపథం పట
ట ను గన, మరొకందుకు కాదు. దీనక నదర్శన్ం,
వచిచన్వా రోడిపోత తల కొటి
ట ంచివేస
త న్ననను కద్, మరి నన వోడిపోత?"
"చిత
త ం చిత
త ం, ననమటే మన్వి చసుకుననను శంకర్పపగరిత. కాస
త
యోచించగలవారి కెవరికయిన యిది తచప
ర శేన. ఇందులో యేదో గంభీరార్
థ ం
వుండకపోదు - "
"ఉండకపోదంటే తమరు గ
ర హించలేనద్ యిది అయిన నన
మన్విచసుకుంటను."
వడ
ల గింజల 95

ట కున "ద్సహ్మ" అన
ఇలాచెపిప శంకర్పప కేస తిరిగి, చతుల కటు
మహారాజు శ్ర్సుస వంచుకుననడు.
అది చూస అపపలన్ర్సంహ్రాజు చకతుడె
ై నడు.
త , యజల నరివాణు
శాస ణ లయి పోయరు.
విజయరామరాజు దివాన
జ కేస నర్సన్గ చూశాడు.
సభుయలందరూ గతుకుక మనపోయరు.
అంతకు ముందే "శ
ర హ్ర! శ
ర హ్ర!" అంట చెవుల మూసుకున
"ఎంతమట? కరటమంధాతల మమేమలన్వారు తమరెకకడ, కద
ర బికకుణ
ణ
ననెకకడ మహాప
ర భ? తమ ర్ంతమట సెలవిపిపసే
త నను భరించగలన?" అంట
శంకర్పప తహ్తహ్లాడిపోయడు.
ఒకకక్షణ్ం గడిచాక, ఆన్ందభాషాపల కొన్గోట చిముమకుంట
"శంకర్పపగరూ!" అన మళ్ళ సంబోధించాడు మహారాజు.
"చిత
త ం మహాప
ర భ!" అంట అంజలబంధ్ంత శంకర్పప సవధానుడె
ై నడు.
"ఇంతటి ఉతకంఠాన్ందం నకంతవర్కెప్పుడ కలగలేదు. ఇందుకు
గురు
త గ, తమ ప
ర తిభముందు నసంపతి
త అణువున పోలదు గన, అయిన
చందు త మే కన్క, పెద్
ర న్కో నలపోగన శాస ద పుర్ం రాజయంలో వున్నది యేమయిన
సర తమక సమరిపంచుకుంటను సెలవిపిపంచండి."
"నకు బహుమన్మ మహాప
ర భ?"
హ ల మరెవరూ?"
"అవును ..... కాకేమీ ..... తమకంటే బహుమనరు
"పోన, ననపపటికే బహుమన్ం పొందివున్ననుకద్?"
"అదెలాగ?"
మహారాజు, అపపలన్ర్సంహ్రాజుకేస చూస
త యిలాఅన్గ, ఇదంత
వోర్కంట చూస
త వున్న దివాన
జ యీనండు సభలో తను చసన్పన బయటిక
వచచసు
త ందేమో అన కుతకుత లాడిపోతూ తలకాయ తీసుకువళ్ళ పొట
ట లో
పెటు
ట కుననడు.
96 వడ
ల గింజల

అది చూడమన త
శాస యజులగర్
ల కు కనునగటి శంకర్పప మళ్ళ
అందుకుననడు.
వతసవాయివారి సహ్సౌద్రాయల చాలా విననను. ప
ర కృతం సకృచఛరంగ
చూస
త న వుననను. నకు ఆన్ందపార్వశయం కలగుతంది. ఇదిలా వుండగ:
హ మే కాన, మచెల
కందనల సంఘటన్ చిర్సమర్ణార్ ల ల చంద
ర వదన్, అది
చాలదన పూర్వాపక్షం చసేసంది. "పెద్
ద పుర్ం మహారాజులంగరిత కూడ
యెతు
త వేసే
త కాన, తన్క తృపి
త లేదన" ఆమె న్నున తరిమి పంపింది. నను చాపలం
జయించుకోలేక పోయినను. మురిసపోతూన వచాచను; గన పెద్
ద పుర్ం
ప
ర వేశ్ంచడం చాలా సహ్సం అన అనుభవం అయింది. ఏమయిన
ముళ్ళకంచెలో
ల బాధ్పడి చివరిక సహ్కార్ం పొందకలగను. ఏలన్వారిత
వొకకఆట ఆడగలగను. తమత అరా
ధ సన్మునన అధిష
ఠ ంచగలగను. తృపి
త
అయింది. నబతుకునన సఫలం అయింది. ఒక పిచిచబా
ర హ్మడి కది సంభవమ
మహాప
ర భ? ఒక దరిద
ర దేవత కది లభయమేన రాజాధిరాజా? ఇంతకంటే నను
కోర్తగిన్టి
ట నన, పొంద తగిన్టి ర ?"
ట నన బహుమన్ం మరంవుంది భలోకదేవేంద్
దీనక మహారాజదో చెపపదలచుకుంట వుండగ "నను మన్వి చసుకుంటను"

అంట అపపలన్ర్సంహ్రాజు లేచాడు.

మహారాజు "సెలవిపిపంచండి" అననడు.

"సంగ తంత తమక విశదమయేయ వుంది. ద్నన బటి
ట చూసే
త తమ దర్శన్ం
త వయయ గలగడమూ - ఇవే శంకర్పపగరిక
లభించడమూ, తమత యెతు
ఞ త --- "
మహామేరువుల, కాన వారి కళ్భిజ
"అదీ సంగతి. వారి కళ్సంపద మన్ మందర్మూ కొల
ల లాడినము. ద్నక
ద ? ఇంతకాక, ఏ విదయలోన్యిన, యేకళ్లోన్యిన
పరిహార్ం చూపించవద
నషా
ణ తుల
ై న్వారిక వతసవాయివారి సతకర్ం లేకుండ వుండగూడదన మ
మూలపురుషల శాసన్ం. ద్నన తపపడం మకు ధ్ర్మమ, సధ్యమ? విదయలకు
వడ
ల గింజల 97

మ రాజయంలో అయిన అనదర్ం జర్గకూడదే. యిక నదగి

గ రా
జర్గవలసంది?"
"నదగి
గ ర్ యే లేశమత
ర మో కళ్భిజ
ఞ త వుండడం నజమే కాన, అది
చెప్పుకోతగ
గ ది కాదు. న యెడల శ
ర ద్ట
ల అపపలన్ర్సంహ్రాజు బహ్ద
ద రు వారిక
హ తుకంగ పుత
నర ర వాతసలయం కలగి పోయింది. భీమవర్పుకోట నన్నగరు ద్నక
దోహ్దం చశారు. ఆ ర్సకప
ర భువుల ఆదర్వాతసలాయలే న్నున తమసననధిక
చరాచయి గన, న శక
త సమరా
థ యల కావు."
"అయిత, మమయయగరిక అలాంటి ఆదర్వాతసలాయల తమయెడల
మత
ర మే, కలగటనక కాకర్ణ్ం?"
ఉన్నటు
ట ండి విజయరామరాజిలా అడగ
గ మందహాసం చస
త "మరి
వారిసందేహ్ం తీర్చండి" అననడు మహారాజు.
అంజలబంధ్ంత విజయరామరాజున నర
ద శ్స
త "అదిలోన వారిక
న్చచచెప్పుకోలేక పోయను. ఇలా నలవతీస అడిగిత యిప్పుడం చెప్పుకోగలన?
కాక, జగతపరభువులత చర్చ సగించడం అనుచితం" అంట
విన్యనధేయతల కన్పరిచాడు శంకర్పప.
అవయవధాన్ంగ "కన్క, తమ అభీష
ట ం సెలవిపిపంచండి" అననడు
అపపలన్ర్సంహ్రాజు.
"తపపనసరి కావడంవల
ల విన్నవించుకుంటుననను. అయిత, నకొక తృపి
త
లేకపోలేదు. అదేమిటంటే? ఎదటవున్నది మహాసముద
ర మే. కాన నచతిలో
వున్నది బ్డ
డ చెంబ్ మత
ర మే. మరి ప
ర కృతం. మహాప
ర భ? నను నరుపేదను.
నరుపేదలకు కావలసన్వి కూడ గుడ
డ న. వీటిలో యేలన్వారు నకొకక
అన్నంమటు
ట కు పెటి త , అదే మహామేరువుగ సంతషస
ట సే త ను."
ఈ మటన టప్పుడు శంకర్పప చాలా నరి
ల పత త కన్పరిచాడు.
అది చూస అందరూ మొగమొగల చూసుకుననరు.
98 వడ
ల గింజల

త
శాస యజుల "కొంపతీస యేదో కాస
త మన్యం కోరస
త రా యేమిటి
శంకర్పపగరు" అనుకుంట ఆదురా
ద పడి పోయరు.
ఈధోర్ణ గురి
త ంచుకోలేక మహారాజు తన్కేస చూడగ, అపపలన్ర్సంహ్రాజు
"వింద్ం మహాప
ర భ" అననడు.
"మన్వి చసుకుంటుననను" అన శంకర్పప, మట అపపలన్ర్సంహ్రాజు
కందించి, మహారాజుకేస తిరిగడు.
"న యిష
ట క
ర డ చదర్ంగం. ద్నవల
ల న యేలన్వారిక న యెడల ఆదర్భావం
కలగింది."
"చిత
త ం" అననడు మహారాజు
"కన్క నకోరిక ద్నక సంబంధించ వుండడం వుచితం."
"సెలవిపిపంచండి."
“చదర్ంగనక అర్వ
ై నలగు గదుల. మొదటి గదిలో వొక వడ
ల గింజ
వుంపించండి. తర్వాత, రెండోగదిలో రెండు, మూడోగదిలో నలగు,
నలగోగదిలో యెనమిది - యిలాగ వళ్ళన్కొదీ
ద రెటి
ట ంపు చయిస
త నకు
వడ
ల గింజల దయచయించండి మహాప
ర భ!"
ఇలా అన శంకర్పప వొకక క్షణ్కాలం మహారాజు కేస చూశాడు. తర్వాత
సననహితులకేస చూశాడు. చివరిక సభఅంత కలయచూశాడు.
కాన, వొకకరూ తన్మట బోధ్పర్చుకున్నటు
ట త ,
లేకపోగ మందహాసంచస
కన్పడీ కన్పడన్టొ
ట క మటు తల పంకంచుకుననడు.
త క, యజులక కూడ అది బోధ్పడలేదు; కాన, యిందులో కూడ
శాస
గొపపచాతుర్యం వుంటుంది. వుండితీరుతుంది" అనుకున, యింతలో శంకర్పప
ధోర్ణచూస "వోస! వుందోయ" అన్నటొ
ట కరూ "ఓహ! వుండకేమోయ!"
అన్నటొ
ట కరూ తల లగర్వేసుకుననరు.
వడ
ల గింజల 99

అపపటిద్కా కమిల, కుమిల, వుడిక, మడిపోతూ వుండిన్ దివాన

జ
"పుట
ట డుగింజ లయిత పార్బోస
త ను పటు
ట కుపో" అనుకున తలకాయ
విసరసుకుననడు.
ఉండుండి "మళ్ళ మన్ం మధాయహ్నం కలసుకుంద్ం" అననడు మహారాజు.

"చిత
త ం చిత
త ం" అననడు శంకర్పప.
ఇద
ద రూ సంహాసన్ం దిగరు.
సభఅంత ఉబ్బుతు
త గ లేచింది.
హ లదగి
అరు గ ర్ కళ్ళత సెలవుపుచుచకున మహారాజు వాసగృహానక వళ్ళపోయడు.
గదె
ద దిగదిగడంత అపపలన్ర్సంహ్రాజ, విజయరామరాజ శంకర్పపన
కౌగిలంచుకుననరు.
త యజల పాద్భివందన్ం చశారు.
శాస
మూర
త మొదలయిన్వారు వచిచ ముట
ట డించశారు.
ఇకకడ యిదియిలా జరుగూతూ వుండగ, సేనధిపతి వచిచ కనుసన్నచస,
అపపలన్ర్సంహ్రాజున యెడంగ తీసుకువళ్ళడు.
"చిత
త గించారా?"
"సెలవిపిపంచండి."
"ఠాణేద్రుక దేవిడీమనన అయిపోయింది. పెద్
ద పుర్ంలో వుండడనకూకడ
సెలవులేదు"
"ఒ - క – టి."
"దివాన
జ వారి విషయం సందేహాసపదంగ వుంది. కేవలమూ దేవిడీమనన
కాకపోవచుచ గన - "
"రెండు పూరి
త చయిస
త ర్నుకుననను."
"కావాలనన తమ నశచయమునన?"
"ఇంకా - మెల
ల గ-"
100 వడ
ల గింజల

"నజమే కాన - మనషక పర్శేశరయ సహ్న్ం - "

"లేశమయిన వుందిటండీ?"
"లేదు లేదు."
"ప
ర తయక్షశయయ కన్పరిచిన్ బ్లసు రామగోవిందశర్మ గరిన కూడ యిలాగే
అగౌర్వపరిచారు కాదుటండీ ఈయన్?"
"ప్చ."
"గొటు
ట ముకకల రామభద
ర రాజు మమయయగరు పూనుకున రాకపోత అలవేణక
ప
ర వేశం కలగనచుచనుటండీ ఈయన్ న్ృతయం విషయంలో పెద్
ద పుర్ం రాజసభక
అది తెచిచన్ పేరుప
ర తిష
ఠ ల మర రాజసభక మర న్ర్
త క తగలగిందండీ?"
"జా
ఞ పకం వుంది."
"రామతీర్
థ ం వ
ై ణకుల త గరు
పర్మశ్వశాస విసగిపోయి ముందుక
సగిపోవడన కాకర్ణ్ం ఈయన్ కాదుటండీ? వారు బికకన్వోల ద్టి
వళ్
ల కపూర్వామే యేనుగు భీమరాజుగరు మహారాజులంగరిక సంగతి విన్నవించి
వుండకపోత, అప్పుడు పెద్
ద పుర్ం సంస
థ నన కెంత అప
ర తిష
ఠ వచిచ వుండదండీ?"
"నజమే."
"ఢిల
ల అత
త రువర్
త కుడు షకుర్ల
ల ఖను, గులాబ్అత
త రు సస కోటగోడక వేస
కొట
ట డనక కాకర్ణ్ం ఈయన్ కాదుటండీ."
"అవును."
"లాహరువస
త దు దళ్పతిసంగు 'ఇంకెవరూ లేరూ?' అంట కాలదువివా
తొడ చరిచి మీసంమీద చెయియవేసు కున్నప్పుడు, యీర్ంక వీరావధానులగరు
జబబుచరిచి నలవక పోత, పెద్
ద పుర్ం రాజయం నమరూపాల నలచి
వుండునుటండీ? న్ల
ల పరాజు వంకటపతిరాజు దద
ద యయగరు అడు
డ కుననరు కన్క
సరిపోయింది; కాన, అవధానులగరిన ఈయన్ కోటలో అడుగు పెట
ట కుండ
చెయయలన చూశారు కాదుటండీ?"
"యథార్
థ మే."
వడ
ల గింజల 101

"అప్పుడద్? ఇప్పుడిద్? ముందె

ై న ఈయన్ బ్ది
ధ వక
ర ంచకుండ
వుంటుందన హామీ వుంద్? అయిన మహారాజులంగరింకా వోపికపట
ట డం
బాగుంద్?"
"తమరు సెలవిపిపంచింది యేదీ కాదన్ను. ఈయన్న సమరి
థ ంచాలేను; కాన,
లక
ఖ ల లో వున్న పా
ర వీణ్యమూ, వసళ్ళలో వున్న శ
ర ధ ద్ ఈయనన కాపాడుతుననయి.
అయిత కళ్లనన, విదయలనన, మహారాజులంగరు చెవికోసుకునటప్పుడు
ఆవిషయలలో ఈయన్ కలగజసుకోకుండ వుంటే బాగుండిపోవును."
"మహారాజొకకమటు గటి త ."
ట గ మందలసే
"తమకా సందేహ్ం అకకర
ల దు. ఇవాళ్ మహారాజు వీర్భద్
ర వతర్ం
తలేచశారు."
"నజంగ?" అన కనుబొమమ లగర్వేసుకుంట, తల వపుతూ అడిగడు
అపపలన్ర్సంహ్రాజు. మహారాజు, దివాన
జ యెడల పా
ర తికూలయం చూపించలేడన
అతన న్మమకం. అంచత యిది వినటపపటిక అతనక చాలాచాలా ఆశచర్యం
కలగింది.
"ఆవుగ
ర రూపం చూస నన జంకపోయను."
"జవాబేమయిన - "
"కమననస
త . అసల కనెనతి
త చూడకలగితన."
"అలాగేం?"
"ఈజన్మలో పోదు దివాన
జ గరిక ఆ వుదుటు."
"తమకలా తచింది."
"తచడమేమిటి, మరొకర్యిత యీ పాటిక వుదోయగం వదులకున - "
"అంతపన కాదు లండి ఈయన్ వల
ల "
"నజమే, కాన, కొననళ్ళపాటు మొగం చూపించలేరు."
"ఐత, యిందుకే సంతషద్
ద ం ఇపపటిక."
102 వడ
ల గింజల

ఇంతలో చలా
ల గ పపవచిచ పిలవగ సేనధిపతి "సెలవు" అంట లోపలక
జగ
వళ్ళపోయడు. అపపలన్ర్సంహ్రాజు శంకర్పప దగి
గ రిక బయలదేరాడు.
అపపటిక జాము పొదు
ద ంది.
పెద్
ద పుర్పపటనం అంత కోటలో వుంది.
కోట అంత సభాభవన్ంలో వుంది.
సభ అంత లక్ష్మ సర్సవాతీ లాసయం చసు
త ననరు.
ఒకవిధ్ంగ, క్షణాల యుగల, మరోవిధ్ంగ యుగల క్షణాల
అయిపోతుననయి.
సముద
ర తీరాన్లాగ, ఒకవ
ై పున్ తర్ంగకలో
ల లమూ విన్బడుతంది,
మరోవ
ై పున్ గభీర్యమూ విరాజమన్ం అవుతంది.
ఈస
ధ తిలో, సభలో వున్నవారి కందరిక యెవరిక వారికే
గుబగుబలాడిపోయింది మన్సుస.
ఉత
త ర్క్షణ్ంలో చలా
ల జగ
గ పప ద్వార్ంలో అడుగుపెట త .
ట డు, గంభీర్ంగ చూస
అతగణ
ణ చూస చోపుద్రుల బరాబరుల చశారు.
ఆసందటో
ల వేత
ర హ్సు
త లప
ర వేశ్ంచారు.
త ల, కాశమర్ దుశాశలవల, సంహ్తలాటం మురుగుల,
అప్పుడు జరవస
భుజబందుల, కెంపులకంఠమలా, మకర్కుండలాల, బంగర్పు గోవతడ,
ర్వవాల వుంగరాల ధ్రించి, న్డికటు
ట న్ కందనల కటరిత,
అపర్మన్మథుడయిపోయిన్ తంగిరాల శంకర్పప చెయియ పటు
ట కున,
రెండుపకకలా గుబ్బుతల వింజామర్ల వీసు
త ండగ, శేవాతచఛత
ర ం వహించి
మరొకతె అడుగులో
ల అడుగుల వేసుకుంట అనుసరిస
త వుండగ, వాళ్ళ వన్క,
సకతూ
త శర మననరాయణ్మూరి
త లాగ భాసస
త మహారాజు విజయం చశాడు.
వంటన సభుయలందరూ వుబ్బుతు
త గ లేచి నుంచుననరు.
వడ
ల గింజల 103

ఈ అడవుడిలో, దంతపుబలమూ, దంతపపనచసన్ చదర్ంగం బలా

ల
పటు
ట కున విరిబోణ, ర్తనఖచితమె
ై న్ చంద
ర హాసం పటు
ట కున ర్ంగనయికా
వచాచరు.
తర్వాత, షరా బనుసరిసు
త ండగ సేనధిపతి వచాచడు.
అపపటికప్పుడ మహారాజు శంకర్పపత సంహాసన్ం అలంకరించాడు.
ఆసననవేశం, సర్యచందు
ర లద
ద రూ ఒకకమటే - ఒకకచోటే
వుదయించిన్టు
ట ంది.
సభ అంతట విలక్షణ్తజ ససవరించిన్ట
ట అయింది.
ద్ంత, సతసహుల
ై సభుయలందరూ కూచోగ, వుది
ర కు
త ల
ై వందిమగధు లొకక
గడియసేపు కె
ై వారాల చస వోసరిలా
ల రు.
"ఏమి, లకక తలంద్?" అన అడిగడు మహారాజు.
"చిత
త ం, తలంది మహాప
ర భ! అయిత, వారి కోరిక తీరాచలంటే పెద్
ద పుర్ం
రాజయంలోన కాదు, తి
ర లంగదేశం అంతట వరాసగ నరుసంవతసరాల
పండిన్ధాన్యం అయిన చాలదు" అంట షరాబ్ కాగితం మహారాజు
కందించాడు.
"అయోయ!" అన చకతుడె
ై పోయడు మహారాజు.
శంకర్పప యేమీ యెర్గన్టు
ట చల
ల గ మొగం వంచుకుననడు.
విజయరామరాజు "నను మన్వి చసుకుననను కాద?" అన్నటు
ట
అపపలన్ర్సంహ్రాజు కేస చూశాడు.
త , యజల విజయగర్వాం ప
శాస ర కటించుకుననరు.
తర్వాత, వొకకక్షణ్ం ఆలోచించి మహారాజు అందుకుననడు.
"శంకర్పపగరూ!"
"చిత
త ం మహాప
ర భ!"
"వడ
ల గింజలత కూడ న్ననడించశారు తమరు."
"తమ ర్ంతమట సెలవిపిపంచడం - "
104 వడ
ల గింజల

"ఇదేమంత మట? ఆటలో తమరెంతవారో, మటలో అయిన నన్ంతవాణ

ణ
కాలేకపోయను. అయిత వతసవాయి వారిలో నటివర్కూ ఆడితపిపన్వారు లేరు;
కన్క తమరు కోరిన్ ధానయనక బదుల మరాజయమే సమరిపంచుకుంటుననను
సవాకరించండి."
ఇది విన, సభుయల స
త ధ బ్లయి పోయరు.
"ధ్ర్మమ జగతపరభ?" అంట మోడుపకేలత న్ము
ర డె
ై నడు శంకర్పప.
"ఏమీ, యెందుకు కాద?"
"నను పుటి
ట న్వర తూరూప పడమరా యెర్గన, న సంసర్ం
నర్వాహించుకోడమే నకు చతకాదే, నన విశాలరాజయం యేమి చసుకోన?"
"తమర్ది యేమయిన చసుకోండి. నను మట అనశాను. అది
జరిగితీర్వలసందే."
"మమేమలన్వారి మట వర్హాలమూటే, అది చెలామణ అయి పోవలసందే.
అయిత, తమరు చెల
ల ంచవలసంది నకు దయచసన్ మటే కాన మరోమట కాదు
మహాప
ర భ!"
"నను మట మర్చలేదే?"
"మరిపంచారు జగతపరభ!"
ఉలకకపడి "నజమ?" అన్నటు
ట అపపలన్ర్సంహ్రాజు కేస చూశాడు
మహారాజు.
"అవు" న్న్నటు
ట మొదట మహారాజుక మందహాసం అందించి,
అపపలన్ర్సంహ్రాజు, తర్వాత శంకర్పప కేసచూస "సెలవిపిపంచండి" అననడు.
"జగతపరభువుల నకు వాగ
ద న్ం చసంది రాజయంలో వుండుకున్నది
యేదయిన సర అన కాన, రాజాయనక రాజయమేకా" దననడు శంకర్పప.
అదివిన మహారాజు విభా
ర ంతుడె
ై నడు.
"అదీ సంగతి. శంకర్పపగరు సర్వాతముఖ ప
ర జా
ఞ వంతుల. ఇక వారిదగి
గ ర్
చాతురాయనక, ఔచితయనక కొదవ యెలా వుంటుందీ?" అన మహారాజుత
వడ
ల గింజల 105

విన్నవించి, అపపలన్ర్సంహ్రాజు, శంకర్పపన చూస "కన్క తమ వాంఛితర్

థ ం
యేమిటో సెలవిపిపంచండి" అననడు.
వంటన శంకర్పప "ఒక బా
ర హ్మణ్ కుటుంబం సుఖంగ జవించడనక
చాలన్ంత వృతి
త దయచసే
త నకదే మహామేరువు జగతపరభ!" అననడు.
రాజబంధువుల రాజపురుషల తరుకుననరు.
అపపలన్ర్సంహ్రాజ, విజయరామరాజ అదికూడ గురి
త ంచి చకతుల
ై నరు.
సభుయల ఆ చివర్నుంచి ఈచివరిక విసరసన్ట
ట యరు.
త యజుల నరుతసహ్ పడిపోయరు.
శాస
మహారాజు సభ అంత కలయచూశాడు. అందరి యింగితమూ గురి
త ంచాడు.
త కూడ గమనంచి "శంకర్పపగరూ!" అంట మెల
శంకర్పప వేసన్యెతు ల గ
అందుకుననడు.
త లలోన ఆరితరిన్ అనకమందిన
"నను అనక కళ్లలోన, అనక శాస
సందరిశంచి, వారి వ
ై దుషయం గ
ర హించి ఆన్ందించి వుననను; కాన, తమలాగ నకు
పార్వశయం కలగించిన్ వారులేరు. తమ వ
ై దుషయం సర్వాతముఖంగ వుంది.
తమ సననధ్యం న కనకవిధాల వుత
త జన్ం కలగిస
త ంది."
శంకర్పప న్ము
ర డె
ై నడు.
"మరి ప
ర కృతం. ఒక పనవాడొక సంవతసర్ం క
ర ందట యీబలమూ, యీబలా
ల
తయరు చసుకువచాచడు. ఇంతటి పనవాడితన్ం ననదివర్కెప్పుడ చూడలేదు.
యోచించగ యివి తమకోసమే నర
ద శ్ంచబడ
డ వా అనపిస
త ంది, కన్క తమరివి
వుపయోగించండి."
శంకర్పప అవి అందుకున, కళ్ళకదు
ద కుననడు.
"మరినన, చదర్ంగం బ్ది
ధ బలానక సంబంధించిన్దే అయిన, అందులో
యుద
ధ తంత
ర ం అంత నగూఢంగ వుంది. ఆ ఆటలో నపుణుల
ై న్వారు
హ ల.
సేనధిపతయన కరు సేనధిపతిక చంద
ర హాసం ప
ర ధాన్వసు
త వు కన్కన,
న్ల
ల చెరువు దగి
గ ర్ పందిన పొడిచి న్ప్పుడు తమరు కన్పర్చిన్ ధ
ై ర్యసహ్సల,
106 వడ
ల గింజల

హ తను వల
శూర్తవామూ తమ అర్ ల డించాయి కన్కన, తమరు యీ చంద
ర హాసం
కూడ వినయోగించండి."
శంకర్పప అదికూడ అందుకున కళ్ళ కదు
ద కుననడు.
తర్వాత వొకకక్షణ్ం వరుకున "శంకర్పపగరూ!" అన సంబోధించాడు
మహారాజు.
"చిత
త ం మహాప
ర భ!"
"తమ కోరిక తీర్చలేకపోయను."
తమ "ర్లా ,సెలవిపిపంచవదు
ద , నను వడ
ల గింజల కోరిక
వుపసంహ్రించుకుననను మహాప
ర భ. వృతి ర మే - "
త మత
"అదెంత పెద
ద దో యిదంత చిన్నది. రెండ న శక
త క అతీతలే. కాగ, నను
తమ కోరిక తీర్చలేకపోవడమే మిగిలంది. ఇక మధేయమర్
గ ం తొకకక తపపదు.
మ రాజయంలో తున అన ఒక గ
ర మం వుండడమూ, ఇలాంటి వ
ై షమయం
యేర్పడ
డ ప్పుడు, మహామహులనుకూడ వొడె
డ కకంచడనక, ద్నన పుర్సకరించుకున
వొక ధ్ర్మసత
ర ం యేర్పడి వుండడమూ తమరు విన వుంటరు. ద్ననపటి
ట
తమరు మొదట కోరిన్ వడ
ల గింజల కాక, తర్వాత కోరిన్ వృతీ
త కాక, నను తమక
సర్వాలక్షణ్సంపన్న మె
ై న్ వొక సరావాగ
ర హార్ం సమరిపంచుకుంటుననను."
శంకర్పప, మొదట న్ము
ర డె
ై అంజల బంధ్ంత ఆమట అందుకున,
తర్వాత "ఏలన్వారి నర్ త సమమతంగ
ణ యం, మహౌద్ర్యలక్షయంగన కాక శాస
కూడ వుంది. ఏమంటే? క్షతి
ర యకుమరునక విశాలసమ
ర జయం యెలాంటిదో,
బా
ర హ్మణ్కుమరునక సరావాగ
ర హార్ం అలాంటిది. కన్క మహాప
ర సదం మహాప
ర భ!"
అంట చాలా ఆన్ందించాడు.
దీనమీద అపపలన్ర్సంహ్రాజదో అంద్మన లేవబోతూ వుండగ, మహారాజు
ట , షరాబ్ లేచి నుంచుననడు.
ఇంగితం కనపెటి
వడ
ల గింజల 107

"ఏలన్వారు, శంకర్పపగరిక ఆందోళ్కాది పరివార్ం యేరాపటు

చయించారు. వారికోసం మన్ పటనంలో వొక దివయభవంతి కూడ నర
ద శ్ంచి
సర్వాసద
ధ ంగ వుంపించారు."
సభ వుతసహ్తర్ంగితం అయిపోయింది.
"మరినన, యేలన్వారిక శంకర్పపగరి దర్శన్ం కావడనక హతుభతురాల
పెద
ద మమగరు, కన్క ఆమెక నటపదహారు రూపాయల బహుమన్మూ, సలన
నలగు మలకపుట
ల ధాన్యం బరాతమూ యేరాపటయింది."
ఇదివిన "ధ్నుయణ
ణ " అంట చతుల యెగర్వేసుకుంట వుచెచై సవార్ంత
పలకాడు శంకర్పప.
"పెద
ద మమగరి ద్వారా యేర్పడిన్ హతువు కార్యరూపం తలచడనక
సధ్న్భతుల కొంపెల త గరూ, చిలకూరి వంకపప యజులగరూన.
ల రామశాస
కన్క, వారికద
ద రిక, చెరొక నటపదహారు రూపాయల బహుమనంచారు
ఏలన్వారు."
త , యజుల లేచి న్ము
శాస ర లై నరు.
శంకర్పప వారికేస తిరిగి వంగి న్మసకరించాడు.
మహారాజు శంకర్పప కేస చూశాడు.
వంటన శంకర్పప "ఒకకమన్వి" అననడు.
"సెలవిపిపంచండి."
"ఈన అభుయదయనక శ
ర ద్ట
ల అపపలన్ర్సంహ్రాజు బహ్ద
ద రు వారూ, శ
ర
భీమవర్పుకోట నన్నగరూ - "
మటసగంలో అందుకున, మహారాజు "మేమే వారూ, వార మేమూన. ఇదంత
వారి యేరాపటే. తమ వుదే
ద శం యింకా యేమిట?" అన అడిగడు.
"అంత అంత, మరమీలేదు మహాప
ర భ! శంకర్పప సరావాంగణ్ంగ
సతకరించబడ
డ డు జగతపరభ!" అన, శంకర్పప, మటిమటిక వారిన
అంజలబంధ్ంత నర
ద శ్స
త చంటిపిలా
ల డి లాగ ఆన్ందపార్వశయం అనుభవించి,
108 వడ
ల గింజల

ఒకక గడియసేపు నర్ర్

గ ళ్వాగ
ధ టిత తన్ ప
ర స
త వచాతుర్యంకూడ చూపించి,
అందరన సంతషవిహ్వాలలను చశాడు.
శంకర్పప అలాగ వరుకుననడు.
అంత.
వంటన త ం
సమోమహ్నస యొకక పుంఖధ్వాన లాగ యిలా వుపాంగం
విన్వచిచంది.
ద్నునజ
జ వింపచస
త మదె
ద లగడు చాటువేశాడు.
అవయవధాన్ంగన తళ్ల గరి
జ ంచాయి.
కనునమూస తెరిచాటపపటిక, యెగిరివచిచ, అలవేణ, "స" అంట
పతకహ్స
త ంత న్ృతయం పా
ర ర్ంభించింది.
సభుయలలో, అలవేణ న్ృతయం అనకమటు
ల చూసనన, వోహ అన ప
ర శంసంచినన
తృపి
త యెర్గనవారు కొందరు.
"నటిక మళ్ళ నడు" అంట చారెడస కళ్ళ చసుకున్న వారుకొందరు.
"అది మన్ కళ్ళబడుతుంద్?" అన తపసుస చసు
త న్నవారు మరికొందరు.
మొత
త నక వార్ందరూ కళ్ళపపగించి వరుకుననరు.
అంతటిత వరుకోక "చెలా
ల యి యివాళ్ వొళ్ళ మర్చిపోతుంది" అనుకుననడు
త .
శాస
"అగ
ర హారకుల
ై న్ శంకర్పపగరి వ
ై భవాలకు మొదల" అనుకుననడు
యజుల.
ఎడమచతి తర్
జ నత లలాటం తుడుచుకున, అంజలబంధ్ంత అలవేణ
న్ము
ర రాలయింది.
పర్వశ్ల
ై వుండిపోయిన్ సభుయల, ఒకకక్షణానక గన న్ృతయం అయిపోయిన్
సంగతి గురి
త ంచలేకపోయరు.
తలయెతి
త ఆబగచూసంది; గన శంకర్పప మెప్పుచూపులత లజి
జ తఅయి,
అలవేణ మొగం వంచసుకుంది.
వడ
ల గింజల 109

ఆమె మొగం ప
ర ఫుల
ల పదమం అయి వుండడం గురి
త ంచి, ర్ంగనయిక,
త కేస సకూతంగ చూసంది.
శాస
త ర్ంగనయిక కేస చూస, వొకకమటు రెపపలలా
శాస ల రిచ మొగం పకకక
తిప్పుకుననడు.
యజుల తల పంకంచుకుననడు.
"ఎదటకూచున మహావిద్వాంసుడు చూసు
త ననడన్న ఉతసహ్ంత, అలవేణ,
యివాళ్ వొళ్ళమరిచి పోయింది" అననడు విజయరామరాజు, జనంతికంగ.
"అదీ సంగతి. కోటి
ల చిచన కళ్శల కలాంటి ఆవేశంకలగదు మరి" అననడు
అపపలన్ర్సంహ్రాజునన అలాగే, జనంతికంగ.
ఇది యిలా జరుగుతూ వుండగ చలా
ల జగ
గ పప మహారాజు దృష
ట పథానక
వచాచడు, మెల
ల గ.
వంటన "జగ
గ పాప!" అన పిలచాడు మహారాజు.
"చిత
త ం మహాప
ర భ?" అంట జగ
గ పప మరింత ముందుక వచాచడు.
"పొదు
ద న్న యేమననరూ శంకర్పపగరూ!"
"ఏనుగెకేకగన గుర్
ర ం యెకక వేం చెయయమననరు మహాప
ర భ!"
"ఏంచశావు మరి?"
"మొగసలలో యేనుగు సద
ధ ంగ వుంది మహాప
ర భ!" ఇలా అన జగ
గ పప
సంహ్ద్వార్ం కేస చూశాడు.
ద్వార్ంలో, తొండం పె
ై కెతు
త కున భద
ర గజం ఘీంకార్ం చసంది, శంఖం
ట .
వురుముతున్నటు
దగి
గ ర్ వుండి మహారాజు శంకర్పపన గజారోహ్ణ్ం చయించాడు.
వంటన వింజామర్ చత పుచుచకున, అలవేణ కూడ యేనుగెకేకసంది.

___