Phn tch v gio dc v thc hnh Cng tc X hi Vit Nam v Canada

Douglas Durst Nguyn Th Thi Lan L Hng Loan Do Trn Th Hng v Nguyn L Trang dch

B phn Nghin cu Chnh sch X hi (SPR) Khoa Cng tc X hi Trng i hc Tng hp Regina.

Thng 6/2006

Bn quyn tc gi: Thng 6/2006, Douglas Durst, Nguyn Th Thi Lan v L Hng Loan c gi bn quyn

Douglas Durst, Nguyn Th Thi Lan v L Hng Loan Phn tch Gio dc v Thc hnh Cng tc X hi ti Vit Nam v Canaa

VN PHNG HIU NH V PHT HNH B Phn Nghin cu Chnh sch X hi (SPR) Khoa Cng tc X hi Trng i hc Tng hp Regina Regina, Saskatchewan, Canaa S4S 0A2 in thoi: (306) 585-4117 Fax: (306) 585-5408 E-mail: social.policy@uregina.ca www.uregina.ca/spru

ISBN 0-7731-0579-4

Li Cm n
Nhng ngi nghin cu xin chn thnh cm n Khoa Hc tp v Nghin cu sau i hc Trng i hc T ng hp R egina h tr kinh ph cho nghin cu ny. Thng qua Cc H tr Nghin cu, Nguyn Th Thi Lan v L Hng Loan vit bn tho u tin bng ting Anh da trn nghin cu ca kha hc Thc s v Cng tc X hi ca h. Sau , bo co ca chng ti c Trn Th Hng v Nguyn L Trang dch sang ting Vit. Trn Th Hng cng c nhn H tr t Khoa Hc tp v Nghin cu sau i hc. Ngoi ra cn c s h tr ca B phn Nghin cu Chnh sch X hi (SPR), Khoa Cng tc X hi, Trng i hc Tng hp Regina. Chng ti rt cm n Merle Mills v Fiona Douglas ca SPR tr gip v mt hnh chnh v hiu nh. C quan Pht trin Quc t Canaa ti tr cho vic pht trin gio dc cng tc x hi Vit Nam v h tr vic thc hin bo co ny. Cng vi s lin kt ca Trng i hc Tng hp Memorial v Tin s Lan Gin, Gio s v iu dng, CIDA ti tr hc bng sau i hc cho 9 sinh vin ti Trng i hc Tng hp Regina. y l mt vinh d c tham gia ng gp vo nghin cu ny v pht trin phc li x hi v cng tc x hi ti Vit Nam.
R

Douglas Durst, Thnh vin SPR, Khoa Cng tc X hi, Trng i hc Tng hp Regina doug.durst@uregina.ca Thng 6/2006

B phn Nghin cu Chnh sch X hi

B phn Nghin cu Chnh sch X hi (SPR) c thnh lp t nm 1980 vi t cch l b phn nghin cu ca Khoa Cng tc X hi ca Trng i hc Tng hp Regina. Mc ch chnh ca SPR l tin hnh cc nghin cu phn tch su nhm nng cao cht lng sng ca c nhn, gia nh v cng ng. B phn h tr cc hot ng nghin cu ca tt c cc thnh vin ca khoa v h tr cho sinh vin v cc i tng trong vic nghin cu chnh sch phc li x hi v chnh sch x hi. SPR lm vic vi cc t chc cng ng, cc ban/ngnh ca chnh ph v cc vin chnh sch v vin nghin cu khc nhm gp phn vo vic pht trin chnh sch x hi v dch v phc v con ngi ti Saskatchewan v nhng ni khc. B phn ny cng ph bin cc kt qu nghin cu v chnh sch x hi v phc li x hi qua cc hi ngh, hi tho, bo ch v cc n phm khc nhau, bao gm bo co nghin cu v bo co nghin cu c cc nh nghin cu bn ngoi nh gi ca SPR. Cc Bo co Nghin cu ca SPR v nhng n phm ca cc hot ng c thit k nhm xc tin tho lun v cc vn ang ni ln v chnh sch x hi v cc thc hnh v dch v phc v con ngi v xc nh cc vn nghin cu u tin. Cc Bo co Nghin cu c cc nh nghin cu nh gi ca SPR nhm to iu kin tip cn vi cc kt qu nghin cu v chnh sch x hi v dch v phc v con ngi. Tt c cc n phm u c coi l ngun ti liu phc v pht trin chnh sch v phc v vic ging dy v hc tp ti trng i hc v ti cng ng. Danh sch ca cc n phm c pht hnh gn y ca SPR s c in ti ba sau ca bo co ny. Hu ht cc n phm u c ng trn trang web ca SPR: http://www.uregina.ca/spr/publi.html. Cc Bo co Nghin cu v Bo co Nghin cu c nh gi ca SPR c coi tng ng vi tiu chun ca cc n phm hc thut. Cc n phm v Cc Hot ng ca SPR khng c cc nh nghin cu khc nh gi. Fiona Douglas Ph trch Bin tp B phn Nghin cu Chnh sch X hi

Tm tt sch
Gio dc Cng tc x hi ang pht trin mnh m nc Cng ha X hi Ch ngha Vit Nam v n ang phi ng u vi nhng thch thc mi bi n pha trn nhng nh hng v lch s, chnh tr v vn ha. Bi vit ny xem xt li s pht trin ca Cng tc x hi trong lch s v hin ti c hai nc Canada v Vit Nam theo m hnh thc hnh tng hp. M hnh ny bao gm 5 lnh vc thc hnh: Thc hnh vi c nhn, vi gia nh v nhm; Pht triin cng ng; Chnh sch x hi; Nghin cu x hi; v Hnh chnh v Qun l. S kt ni t l thuyt ti thc hnh l thng xuyn ni m s khc bit gia hai nc l r nt. Bi vit bao gm c s tranh lun v s ngh nghip ha ca Cng tc x hi v s ng gp ca n trong tng lai i vi mt Vit Nam mi ang ni ln.

Li gii thiu

Cun sch ny c vit xem xt li s pht trin v lch s ca Cng tc x hi v khi nim ha s phn tch c so snh ca thc hnh cng tc x hi ph hp v mt vn ha c p dng Canada v Vit Nam. C nhng gi tr cn bn v nguyn tc o c thng c c hai nc bao gm c s tn trng gi tr v chn gi tr ca tt c mi ngi, mi quan tm i vi nhng nhm ngi d b tn thng v s n lc xa b s phn bit i s. Tuy nhin, tng v chnh tr, nn vn ha v truyn thng vn ang nh hng ti thc hnh v gi tr ca thc hnh cng tc x hi gia x hi nh hng x hi ch ngha ca Vit Nam v x hi phng Ty nh hng c nhn ch ngha ca Canada. Canada Cng tc x hi ang c gt ra v n l s phn nh ca s a dng, tnh a nguyn v l mt x hi tng thay i m n cha ng nhiu gi tr, nim tin, v trin vng ca loi ngi. T nhng nm 1980 vi cuc bu c ca nh nc tn t do dn ch, Canada v ang y mnh khi nim v s t nhn ha v theo ui n cng cc chng trnh x hi ca th gii. Nhng nhn vin cng tc x hi ang phi ng u vi s lan trn ca tng tn t do m n ang lm trm trng thm vn thiu ht tnh ng nht ca Cng tc x hi. Cc nhn vin Cng tc x hi ngy cng nhn ra c cng vic ca h phn nh trch nhim i vi vic lm ch x hi hn l s thay i x hi. Vit Nam, Cng tc x hi tri qua cc giai on khc nhau trong qu trnh

Vi nm lnh vc thc hnh cng tc x hi (Cng tc x hi vi c nhn, gia nh v nhm, Pht trin cng ng, Chnh sch x hi, Nghin cu x hi, v Hnh chnh v qun l), nhng gi tr thch ng, kin thc v cc k nng ph hp vi Canada v Vit Nam ang c xc nh v bn ti. Phn u ca bi vit s tm tt ng cnh ca Cng tc x hi Canada v Vit Nam. Cc c gi s c cung cp v tng quan ca lch s pht trin Cng tc x hi v gio dc Cng tc x hi c hai nc. Phn th hai s tp trung vo s phn tch c so snh v thc hnh cng tc x hi c hai nc. Tt c cc ni dung s c trnh by vi s tn trng ti s khc nhau v tnh a dng ca c hai nn vn ha. Phn kt lun v xut kin s kt thc bi vit. Nhng bi hc s c rt ra cho ngh Cng tc x hi cn non tr Vit Nam. Nghin cu a ra ti liu v thc hnh cng tc x hi Canada v Vit Nam. Vit Nam, gio dc Cng tc x hi trnh i hc mi ch c cng nhn nh mt ngh vo thng 5 nm 2004. Vi s tn trng cc m hnh gio dc Cng tc x hi Vit Nam v Canada, nhng nh nghin cu ch yu da vo s phn tch ti liu cho chng trnh gio dc Cng tc x hi ct li trnh i hc c ph chun Vit Nam v chng trnh o to c nhn Cng tc x hi ca trng i hc tng hp R egina. Cc nh nghin cu cn a ra cch s d ng ca nhng ti liu v cc cng b hin c ph hp khc v nn gio dc Cng tc x hi Canada v Vit Nam.
R

BI CNH V CNG TC X HI CANADA V VIT NAM Lch s v bi cnh v Cng tc x hi Canada (t nm 1914 n nm 2004) Thc hnh Cng tc x hi Canada ang c gt ra v n l s phn nh, l vn ha ca t nc (Theo Johnson, McClelland, & Austin, nm 1998). Canada l s a dng, a nguyn v l mt x hi tng thay i cha ng nhiu gi tr, nim tin, v trin vng ca loi ngi. Gio dc Cng tc x hi trnh i hc tn ti Canada t nm 1914 ti nay cng vi s thnh lp ca Khoa Dch v x hi ti trng i hc tng hp Toronto (Theo Irving, nm 1992). Hin nay c 34 trng trnh i hc vi 31 chng trnh o to c nhn Cng tc x hi v 32 chng trnh o to thc s Cng tc x hi. trnh o to cao ng, c 46 trng vi 69 chng trnh (theo cun: Phn tch ngun chin lc con ngi ca cc nh Cng tc x hi Canada nm 2000). Theo iu tra dn s ca Canada nm 1996, c tng
2

,875 ngn ngi c cng nhn l nhn vin Cng tc x hi. Ngoi tng s ny cn c 44% trong s c o to nhng ngnh ngh c lin quan nh X hi hc, Tm l hc v Gio dc hc. Trong s nhng ngi c cng nhn l nhn vin Cng tc x hi th c 4.6% l ngi th dn, 7.4% l ngi thiu s, 5.0% l ngi tn tt lm tr ngi n kh nng lm vic ca h (Theo Westhues v nhng cng s khc, nm 2001). Hip hi nhng ngi lm Cng tc x hi ca Canada c thnh lp vo nm 1926. Hip hi ny c y nhim a ra mt b phn lnh o cho ngh nghip, chu cp cho hip hi trn phm vi tnh, khuyn khch v tr gip cho s pht trin chun ngnh, tin hnh nghin cu v ph bin rng ri thng tin v cc vn x hi hin hnh ( theo Foley, nm 1999). Hip hi cc trng Cng tc x hi ca Canada c thnh lp vo nm 1948. l hip hi ca nhng nh gio dc cng tc x hi, mt hip hi c trch nhim cho vic chnh thc cng nhn chng trnh cng tc x hi trnh i hc v ph bin rng ri thng tin v gio dc Cng tc x hi Canada. Kendall (nm 2000) khng nh rng s pht trin Cng tc x hi Canada trong th k ny ang tin ti cng vic vng chc ca nhng nh gio dc v nhng ngi hnh ngh nui dng nhng gi tr, xy dng kin thc v pht trin nhng k nng ch yu i vi ngh nghip m n kt hp gia tnh thng vi kh nng trong mi quan h phc tp vi nhng ngi c vn v hot ng c tnh cht xy dng i vi cc vn x hi. c s cn nhc k lng, thc hnh cng tc x hi Canada hin nay ang c gng phn u lm tng kh nng ngnh ngh ny. disregard Mi e da ln i vi ngh cng tc x hi Canada l ln sng ca ch ngha tn t do hin thi v s cng kch d di ca n vo cc dch v phc v con ngi. Tro lu ton cu i vi nhng trit l hng ti th trng, th trit l lm tng s khng quan tm m xa n nhng thnh vin yu th ca x hi, ch c th i lp vi nguyn tc ca cng tc x hi m n lm tng thm nhng nim ca chn gi tr v s tn trng i vi cc c nhn cng nh nhng gi tr x hi nn tng (Theo Teeple, nm 1995). V mt lch s, cc c quan dch v x hi ca nh nc Canada ang bn ti nhng mi quan tm v mt x hi v kinh t trong x hi. Hn th na, cc chng trnh v cc chnh sch x hi ca Canada ang c nh r c im c th bi tm nhn c tnh can thip ca t nc. T nhng nm 1980, nh nc lin bang tng cng khi nim chung v s t nhn ha v theo ui ti ch cui cng cho cc chng trnh x hi mang tnh ton cu. Canada cng nh cc quc gia an sinh khc, tng tri qua nhng cuc tn cng nghim trng vo cc nguyn l ca s phn phi li v s d phng cc dch v sc khe v x hi. Do vai tr ca nh nc lin bang trong d phng cc dch v con ngi b suy yu, khu hnh chnh tnh v cc cng ng thy c s nng cao trong trch nhim ca mnh. Thm vo vi nhng thay i i vi cc chng trnh quc gia v tnh v s sp xp v mt ti chnh, nhng quan im cng khai v ngh v an sinh cng c thay i (Theo Pederson, nm 2003). An sinh chuyn dch t ch l chng trnh c cho lm thit k gip u tranh vi i ngho ti s tr gip tm thi c d nh tng cng kh nng t lc ca mi c nhn thng qua cc chin thut gn vi lc lng lao ng (Theo tr gip x hi c ni li, nm 2000, trang 2). escalate Cng tc x hi ang nhanh chng gn vi tc i hi i vi cc dch v trong khi phi ng u vi nhng s gim bt ng k v cc ngun ti chnh v con ngi. Nhng nhu cu ca thn ch ang tr nn phc tp cng nh ngho i v tht nghip ang gia tng t ngt.
3

ph phn chnh sch v l mc tiu khn cp nht ca nh nc tn t do, ang dn dt h ti vic gim chi tiu cng cng. Gi thuyt tn t do m cc nhm cng ng v nh th cn gnh trch nhim ln i vi nhng nhu cu c nh nc t ra nh hng nghim trng ti cc chng trnh dch v x hi v nhng chng trnh m h phc vu. V d nh kho lu tr n tr nn thng gp bi chng trnh tr gip cng cng thc thi cc yu cu c tnh thch hp b hn ch. Cc chng trnh v nh x hi ang c loi tr, buc nhng gia nh c thu nhp thp phi tm nh thch hp vi gi th trng. Cc chnh sch ny ang dn ti s cch ly ra khi nhp iu x hi ca cc gia nh v l nhng th thch ln i vi ngh Cng tc x hi.

Lch s v ng cnh Cng tc X hi Vit Nam (T nm 1945 n nm 2004)

Cng ging nh Canada v cc nc khc trn ton th gii, ngh Cng tc x hi ca Vit Nam bt u t ng c thc y ca nhng ngi theo ch ngha nhn o. Tuy nhin, trong sut nhng thi k thuc a v tn thuc a ngh Cng tc x hi b nh hng mnh m bi cc m hnh t thin ca nc ngoi. Trc nm 1945 Vit Nam l thuc a ca ring Php. Cng tc x hi Vit Nam ly dng m hnh t thin m c ph bin cc nc phng Ty thi . V c bn n l phm vi ca cc t chc tn gio (Theo Kelly, nm 2003). cc vng tn gio pha nam ca t nc, Php duy tr vng chc cc nguyn tc thc dn. Php khng ch s pht trin ca ngh cng tc x hi, thc hnh v trit l ca cng tc x hi. Trong sut thi gian ny, Cng tc x hi phc v ch yu mt nhm nhng thn ch ca Php. Thm vo , cng tc x hi phc v nhng ngi cng nhn Vit Nam trong cc cng ty ln ca Php v mt s lng tr cn m nga, nhng ngi qu ph v ngi gi cc th trn. M hnh cng tc x hi a cc thuc a c ng tch ri khi cc tro lu quc gia, v n khng c nh hng ti hng triu ngi ngho, ngi m ch v ngi tht nghip. Suy ngh v cng vic c thc hin da trn m hnh ca Php ny, mt s lng cc nh vn ph phn n nh l mt cng vic khng c hiu qu bi n khng th chng minh v cn l s gi mang tnh gia trng, mt s gi khng dn ti s trao quyn hp php cho thn ch (Theo Kelly, nm 2003). Cc hi truyn gio thin cha a vo cc m hnh chm sc c tnh cht t thin nh cc tri m ci, trung tm nui dng ngi gi v nhng ngi tn tt. Cc nh nghin cu thng nghi ng ti s thch hp ca nhng m hnh c a vo nh th khi m gia nh m rng truyn thng v cng ng vn cn c th xoay x c. Trong gii hn ngh nghip, c mt vi nhn vin cng tc x hi n c o to vi thi gian hai nm (Theo Nguyn, nm 2002). Thi gian cui ca cuc khng chin chng Php chn nm, nm 1954, Vit Nam c chia lm hai min. t nc c chia thnh hai min: min Bc v min Nam cho n khi thng nht t nc nm 1975. T nm 1945 n nm 1975 min Bc Vit Nam di ch X hi ch ngha khng pht trin cng tc x hi.

T nm 1945 n nm 1954, ngh Cng tc x hi c a vo mt mt l s to thnh ca Ban gim c chnh ph dnh cho An sinh x hi, mt khc l s thnh lp ca trng Cng tc x hi Caritas (nm 1947) c sp t theo Hi ch thp ca Php v c s iu khin ca cc c gi t thin. Caritas hot ng cho n tn nm 1975 v theo st m hnh ca Php (Theo Nguyn, nm 2002). Trong sut thi gian ny, min Nam Vit Nam, Cng tc x hi c s dng phc v cho chin tranh. N tp trung vo cc vn c lin quan ti chin tranh nh nim tin ca nhng ngi t nn pha bc di c vo nam hoc ca nhng ngi b nh hng bi s thnh th ha p buc lm d dng cho nghin cu ca M i vi nhng ngi du kch cng sn nhm chn ng hot ng cch mng (Theo Nguyn, nm 2002). Vi s tr gip ca Lin hp quc, Trng Cng tc X hi quc gia c hnh thnh min nam vo nm 1968 (Theo Nguyn, nm 2002). Vic o to Cng tc x hi khc cng c gi tr min nam, ti trng Cng tc x hi ca qun i, trng i hc Tng hp L t v trng i hc Vn Hnh Si Gn. Hip hi Cng tc x hi Vit Nam c thnh lp min Nam nm 1970. Nam Vit Nam tr thnh thnh vin ca Lin on Cng tc x hi qu c t (Theo Kelly, nm 2003). Mc d An sinh x hi v Cng tc x hi c pht trin nhanh chng trong sut thi gian chin tranh, chng vn c xem nh mt cng c ca cc lc lng xm lc. An sinh x hi v Cng tc x hi khng c nhn nhn nh mt cng c phc v ngi ngho mc nn tng (Theo Nguyn, nm 2002). Sau nm 1975, giai on X hi ch ngha Vit Nam thng nht thy c s chm dt ca nn gio dc Cng tc x hi. Ngi ta tin rng mt khi Ch ngha x hi c thit lp th x hi s khng cn cc vn v x hi. Cng tc x hi v nhn vin Cng tc x hi v mt l thuyt cng khng cn cn na. Vo thi im ny, c khong 500 nhn vin cng tc x hi c o to ngn hn; 300 nhn vin cng tc x hi c bng cp vi hai nm o to, 10 trng i hc gio dc t xa trong c by trng o to trnh thc s Cng tc x hi v thc s pht trin cng tc x hi (Theo Nguyn, nm 2002). Cho n gia nhng nm 1980, s yu km ca nn kinh t tp trung nh hng X hi ch ngha Vit Nam tr nn r rng. t nc bc vo s khng hong v kinh t v x hi. i ph vi tnh hnh ny, Vit Nam bc vo cng cuc i mi vi tn gi l Doi Moi vo nm 1986. Cng cuc i mi tp trung vo s nh hng li nn kinh t Vit Nam hng ti nn kinh t th trng nh hng X hi ch ngha di s iu hnh ca Ban Gim c quc gia (Gii php ca i hi ng Cng sn Vit Nam ln th su nm 1986). Duy tr tng ca ch ngha x hi, hai s t ph ch yu ca cng cuc i mi Vit Nam hin i ha l mc m rng ln lao th trng t do v chnh sch m ca nhm mc ch hng ti s ha nhp dn dn ca Vit Nam vo nn kinh t khu vc v nn kinh t ton cu. Doi Moi to kh nng cho qu trnh ci cch kinh t v x hi, n m ra nhng kh nng to ln cho nhn dn Vit Nam nhng cng t ra nhng vn v nhng thch thc mi cho x hi. Nhiu vn mi ang ni ln trong s kt ni vi qu trnh chuyn i kinh t v x hi, nh hng ti tnh trng s c khe v hnh phc ca cc gia nh v tr em Vit Nam. Cc vn x hi mt i trong mt khong thi gian nay li nhanh chng xut hin li. Theo Nguy n (nm 2002) miu t nh sau Vit Nam ang b e da bi hng lot nhng vn kt ni vi s hin i ha, v cc vn ny ang pht trin nhanh hn ngi ta tng:

i ngho thnh th v nng thn; S di c t nng thn ra thnh th dn ti cc vn ca tr em sng v/hoc lm vic trn ng ph Nhng cng nhn di c v nhng ngi nh chut; Gi im - nn bun bn ph n trong v ngoi nc; Ma ty; HIV/AIDS v S v gia nh, s th i vi tr em v lm dng tr em (Theo Nguyn, nm 2002, trang 88). Vit Nam cng b rng Vit Nam chp nhn nn kinh t th trng nhng vn gi lp trng nh hng X hi ch ngha vi ngha c lp v kinh t v vn ha v nng cao cng bng x hi v an sinh ca mi ngi (Theo Nguyn, nm 2002). Nh nc Vit Nam cng nhn thc c s hn ch ca n trong vic gii quyt i vi cc vn mi. Cc nhn vin cng tc x hi, nhng ngi c o to v l thuyt khoa hc v nhng ngi c kh nng trong thc hnh, r rng l ang cn, nhng ch c vi ngi thi. Nh nc Vit Nam phi mt mt thi gian hiu c nhu cu cn thit v cc nhn vin cng tc x hi v nhng k nng c bit ca cc nhn vin cng tc x hi tiu chun. S hin thn mi ca ngh Cng tc x hi v nn gio dc Cng tc x hi Cho n cui nhng nm 1980 vic o to cng tc x hi c nhn nhn nh mt nhu cu cn thit v cp bch bi s pht trin ca nhng ngi b x ra nc ngoi. Nhng nhn vin cng tc x hi ca Vit Nam c o to trc nm 1975 v nhiu ngi khc nhn ra rng h lm vic trong lnh vc Cng tc x hi m khng h c l thuyt v k nng to ra nhng kt qu cn thit v ang trng i. T nm 1986 cc nhn vin cng tc x hi v cc nhn vin pht trin cng ng lm vic nhng ni m h c chp thun v lm chin dch c php t chc o to cc cuc hi tho cho nhng ngi lm vic trong cc t chc cc vn x hi ca chnh ph. Sut nhng nm 1990 mt kha nhng chuyn gia c kinh nghim pha nam ca Vit Nam hot ng xuyn sut cc t chc chnh tr thy c nhu cu cn thit pht trin x hi da trn l thuyt v tr gip ca cc chuyn gia. Quyn tr em, an sinh tr em, phng nga xm hi v bc lt tr em da vo cng ng v cc vn v pht trin cng ng ang l cng c em li s hi sinh cho ngh Cng tc x hi v cho vic o to Cng tc x hi Vit Nam. B Lao ng, Thng binh v X hi v y ban Bo v v Chm sc tr em ang l nhng c quan ca chnh ph c trch nhim gii quyt i vi ton b cc v vic x hi nh cc Chnh sch x hi, Cung cp cc dch v x hi cho nhng ngi tn tt Vit Nam trong c tr em. Nhng s pht trin ny lm cho Cng tc x hi c chp nhn v nng cao nh mt ngh. Cc T chc phi chnh ph a phng nh T chc nghin cu pht trin x hi v hi tho thnh ph H Ch Minh, t chc an sinh tr em, Hip hi thanh nin thnh ph H Ch Minh, nhm o to cc nhn vin cng tc x hi pha Bc v cc phng ca chnh ph t ti a phng gp sc cho s pht hin v khai sinh ra Cng tc x hi trong ng cnh mi ca x hi Vit Nam.

Cc t chc quc t bao gm nhng ngi tnh nguyn ca Lin hip quc, Qu Nhi ng Lin hip quc v cc t chc phi chnh ph nh T chc Bo v tr em Vng quc Anh, T chc Bo v tr em Thy in, Hi quan tm th gii, y ban trung tm tn dng Menno - chi nhnh tin lnh H Lan v quc t cng nhn thc c s cn thit v bt u pht trin c i thoi vi cc chuyn gia v chnh ph ca cc t chc ny. CIDA Canada cng tham gia vo mt cch tch cc.

PHN TCH C SO SNH V THC HNH CNG TC X HI VIT NAM V CANADA

nh ngha v Cng tc x hi Cc nh ngha c tnh quc gia v Cng tc x hi l tnh n c thi gian v vn ha. Cc vn lm thay i s nhn mnh ca Cng tc x hi. Cc nh ngha c tnh quc t v Cng tc x hi v th thay i theo thi gian. Lin on Cng tc x hi quc t thng nh ngha nh sau: Ngh Cng tc x hi lm tng s thay i x hi, gii quyt cc vn trong cc mi quan h con ngi v trao quyn v s gii phng con ngi lm tng hnh phc con ngi. S dng cc hnh vi con ngi v cc h thng x hi, Cng tc x hi can thip vo nhng ni m con ngi thng tng tc vi cc mi trng ca mnh. Cc nguyn tc v quyn con ngi v cng bng x hi l nn tng cho Cng tc x hi (Theo Lin on Cng tc x hi Quc t). Linderman (nm 1992) miu t nhn vin cng tc x hi nh l "cu ni gia nhng ngi c hng c n v nhng ngi khng c hng c n, l ngi tr gip trong cc mi quan h ca con ngi v trong cng vic vi cc lc lng ca cng ng; l ngi to s ngang bng cho cc c hi, l s cu tinh cho nhng iu khng ng, l nh gio dc v gi tr v l nh l tng ha cuc sng (trang 36). Cc nhn vin cng tc x hi lm vic trong nhiu cc b phn v phm vi v sc khe, gio dc v cc chng trnh dch v x hi. Gio dc Cng tc x hi cung cp cch tip cn c hiu bit i vi s am hiu hnh vi con ngi, dy thc hnh cng tc x hi, tin hnh nghin cu cng tc x hi, phn tch v pht trin chnh sch an sinh x hi v hng dn trong lnh vc thc hnh. Nhng phn sau y s gii thiu v phn tch cc gi tr, kin thc v k nng ph hp v mt vn ha i vi nm lnh vc thc hnh cng tc x hi Canada v Vit Nam c gi l Cng tc x hi vi C nhn, Gia nh v Nhm, vi Pht trin cng ng, Chnh sch x hi, Nghin cu x hi, v Hnh chnh v Qun l.

CANADA Thc hnh Cng tc x hi Canada ni chung l t nhin v bao trm c nm lnh vc thc hnh. Cc nhn vin cng tc x hi c nhn nhn l c phng kin thc v k nng rng. K nng gii quyt vn , k nng gii quyt mu thun, k nng ha gii, k nng tr liu gia nh, k nng giao tip, k nng quan h, hiu bit qu trnh, kin thc v k lut ni b, kin thc v i ngho, k nng bin h, nhn dng ngun gc x hi ca cc cn bnh c nhn v s t nhn thc l tt c phn nh hng thc hnh tng hp. Kh nng giao tip c hiu qu theo cch gip con ngi st li gn nhau l trung tm ca cng tc x hi cng nh l s hiu bit cc vn c lin quan n i ngho v p bc. Cng nh nhiu nc khc trn th gii, s thiu ht v nh ngha cng tc x hi ang c cp n nh l vn nn tng ca Cng tc x hi Canada. Gio dc Cng tc x hi: Gio dc Cng tc x hi Canada l c cht lng cao. Kin thc v cc k nng o to ni chung t c s mong i ca nhng ngi lao ng. Cc chun c c lng tin mt cch nghim ngt l ch ng cho c hai vn bng c nhn v thc s Cng tc x hi. C s tng v s lng chng trnh o to nghin cu sinh do cc trng Cng tc x hi Canada ngh. Cc kh nng mi cho vic nghin cu sinh c pht trin trong vng 10 nm qua trng i hc Tng hp Calgary, Trng i hc Tng hp Memorial tnh Newfoundland, trng i hc Tng hp Manitoba v chng trnh k lut ni b trng i hc Tng hp McGill. mt s tnh nh Alberta, British Columbia v Ontario, s lin kt c to ra gia cc chng trnh o to vn bng cao ng cng ng v chng trnh o to vn bng c nhn trnh i hc cho php cc sinh vin chuyn i t chng ch sang vn bng (Theo Westhues v cc tc gi khc, nm 2001). Cng tc x hi vi c nhn, Gia nh v Nhm Pht trin ngh nghip l qu trnh m nhng nhn vin cng tc x hi lm vic ni bung bnh c nng cao kin thc ca mnh v k nng can thip thng qua kinh nghim v thc hnh. Qu trnh ny thit lp nh hng c bn v chp nhn gi tr v phng php ca cng tc x hi. Vic pht trin cc nhn vin cng tc x hi bung bnh c i hi m rng kin thc thng qua vic ng k hc l thuyt v k nng thc hnh cng tc x hi bung bnh - ban u l thc hnh bt buc c gim st, sau thng qua vic t hc v tham gia trong cc hi tho t nguyn nh mong mun (Theo Garrett, nm 1995, Fook, Ryan v Hawkins, nm 1997). Da trn quan im ny, Cng tc x hi bung bnh Canada ang c nhn mnh vi s gio dc tip tc v nghin cu theo cc m hnh l thuyt v thc hnh c hiu qu v tt hn. Nh c xc nh, mc ch ca kha hc Thc hnh Cng tc x hi vi Gia nh l chun b cho sinh vin trong thc hnh cng tc x hi bung bnh vi cc gia nh khc nhau cc khu vc phc v khc nhau. Cung cp s hiu bit mt cch t m, k lng v cch mt ngi lm vic vi h thng gia nh nh th no nh gi mt cch lc quan sc mnh ca gia nh trong khi c s c gng xa b ro cn, mi trng v c nhn gip cho gia nh t
10

c nhu cu ca cc thnh vin ca minh. Chnh v l do , cc sinh vin c t vo cc l thuyt v k nng tr liu gia nh c bit hiu v tri qua s phc tp ca cng vic vi gia nh khi cc sinh vin tham gia, nh gi v can thip vt qua nhng ro cn v nng cao chc nng ti u nht. Nghin cu Cng tc x hi to cho sinh vin kh nng tham gia vo vic suy ngh c ph phn v thc hnh m iu s chun b cho h thc hnh gii khi h vo lm vic cng s. S giao ph cho cc nguyn tc nh gi ng tnh a dng trong khi m bo cng bng x hi Canada i hi gip cc sinh vin pht trin nhn thc su sc i vi s khc nhau trong cc gia nh v nhn thc c s p bc lm hn ch s pht trin cng ng v loi ngi nh th no. S tp trung s bao gm c vic p cng bng x hi m n lm cho cc gia nh c kh nng n gn vi cc phng k thc hin n cng mc ch m h chn. Chnh v vy gio dc v thc hnh cng tc x hi Canada nhn mnh vo vic trao quyn cho cc gia nh bi h phi u tranh t ti nhng nhu cu ca cc thnh vin trong gia nh h trong nhng ng cnh a dng ca x hi. S nhn mnh cn c nh gi ng hiu r c sc mnh m nhiu nhm gia nh em li kinh nghim ca vic nui nng con ci v cch s dng thc hnh kt hp lm vic hng ti mc ch c quyt nh qua li ln nhau. Cc sinh vin cn kim tra s nh gi v can thip ca cc m hnh thc hnh gia nh m bo s ph hp ca h vi cng vic vi gia nh c kt hp v da trn sc mnh. Vic nghin cu cn dy cho sinh vin xc nh v pht trin cc chin thut cho cc tnh hung m cc gi tr c nhn v ngh nghip mu thun vi cc gi tr ca thn ch v nhng ngi tr gip cc dch v khc trong h thng. y l nhng bi hc quan trng cho s hi sinh nn gio dc cng tc x hi nh Vit Nam. Cc nhn vin cng tc x hi thng phi ng u vi s cng thng ca mi trng cng vic. S cng thng ny lin quan khng ch ti s lng cng vic m cn lin quan ti s mu thun gi tr ca vic kim sot x hi v hot ng x hi trong cng tc x hi m cc nhn vin cng tc x hi c th tri qua. Cu hi gio dc cng tc x hi s chun b cho cc sinh vin sp tt nghip i hc tt nh th no i vi s cng thng ca mi trng cng vic sao cho xng vi s ch trong vic pht trin gio dc cng tc x hi Canada. Pht trin Cng ng Cng tc x hi l mt ngh da vo cng ng; v y l c trng quan trng ca nh hng thc hnh cng tc x hi ni chung Canada. Cc nhn vin cng tc x hi c nhn nhn l c s kt ni mnh vi cng ng thng qua s a dng ca mi trng cng vic. Cc nhn vin cng tc x hi c nhn thc nhy cm vi cng ng nh l kt qu ca cch tip cn gio dc cng tc x hi da vo cng ng ca Canada. y l s ph hp vi x hi vn ha a dng nh Canada. C s ph hp v vn ha c tng ln trong gio dc cng tc x hi Canada. Khp t nc c 34 chng trnh v cng tc x hi phn nh nhu cu a dng v mt dn s. Mt s lng chng trnh c s tp trung c bit vo nhng ngi th dn v cc vn ca vng phng bc trong khi cc chng trnh khc th nhn mnh vo s a dng v vn ha v cc dch v i vi nhng ngi nhp c v ngi t nn, p ng ti cc nhu cu ca cng ng
11

c bit m h phc v. Cc vn v gii ang c a vo vi tt c cc kha cnh ca cng tc x hi. Mt vi trng Cng tc x hi ca Canada tip nhn trin vng v cng tc x hi ca nhng nh bnh quyn nh mt khung c u th hn. Nhng yu cu c nh hng tri ca CASSW c gng nng cao tnh a dng v vn ha v dn tc trong cc trng v tng cng s pht trin ca thc hnh chng p bc v chng phn bit sc tc. Tt c cc chng trnh i hc Canada u ang yu cu c cc kha hc vi s tp trung c bn vo vic chng sc tc hoc s nhy bn v vn ha v hu ht hin nay u c cc kha hc v cc vn ca ngi th dn (Theo Westhues v cc tc gi khc, nm 2001). Trong khi s tin b ang c to ra nng cao s ph hp v vn ha ca nn gio dc cng tc x hi trong s t nhin ca nn vn ha a dng trong x hi Canada th cng cn c nhiu s c gng n lc u t nhm t c nhu cu ca cc dch v tr gip i vi mt s lng ang pht trin ca ngi th dn v nhng ngi t cc dn tc thiu s Canada. Chnh sch x hi Gi tr cng tc x hi Canada l s giao ph ca n i vi cng bng x hi, s thng thn khng thin v v s nh gi cao sc mnh ca con ngi v kh nng thay i ca h. Cng tc x hi cn c miu t nh mt thin hng ca con ngi, mt s miu t ph hp vi nim v tng ca s chm sc, chia s v s hy sinh (Theo Westhues v cc tc gi khc, nm 2001). Trong thc hnh cng tc x hi Canada c mu thun v gi tr gia lm ch x hi v hot ng x hi trong cng tc x hi. ng tic l mt s nhn vin cng tc x hi miu t bn thn mnh nh l "mt cnh st phc v x hi" ngi gim st cc hot ng ca thn ch mnh. Cng tc x hi ang b min cng gia tng trong cc chc nng xc nh hp m n phi lm vi s nghin cu th trng hn l vi s pht trin ca cht lng dch v m t c nhng kt qu vng chc. Caragata (nm 1997) gi rng "mi trng hin nay i hi chng ta phi ngh li vic thc hnh ca chng ta sao cho tt hn t c mc ch ca nhng ngi ang bn l ca x hi" (Trch li ca Westhues v cc tc gi khc, nm 2001). B ng h cho nhng nhn vin cng tc x hi khng chp nhn nhng s thay i c tc ng mnh ti ngh nghip. Cc nhn vin cng tc x hi thng khng c nhn nhn l ngi bin h cho cc nhm ngi b p bc hoc cho s thay i ca x hi. Westhues v cc tc gi khc (nm 2001) trnh by v quan im ca nhng nhm ngi th dn m th gii quan ca h khc vi nhng nhm ngi ch o. Trin vng ca ngi th dn nhn nhn cng tc x hi ca Canada nh l s nh hng cn d li ca ch thc dn ha, v v th n c lin quan ti ci xy ra ca s n p v thng tr. N ngm vo vin cnh c u th hn m c nhn nh b p bc bi ngi th dn v cc nhm ngi thiu s khc. Nghin cu x hi Nghin cu c cht lng l s ph phn trong vic lm gim bt h ngn cch gia l thuyt v thc hnh. C s thc bch la chn theo li kinh nghim cc bin php tr liu v s can thip bi v c hiu qu, ngi nhn vin cn phi bit ci g l hiu qu. Khi cng ng nhng ngi ang thc hnh mt k nng, nhng nh nghin cu, v cc sinh vin ham mun c p dng cc phng php khoa hc phn tch cc vn v cng tc x hi tip tc
12

pht trin th nhu cu cn thit cng b c tnh cht chuyn mn i vi kt qu ca thc hnh cng tc x hi chng bao gi l ln lao hn c. Nghin cu l lnh vc thc hnh quan trng. Ngi ta ni rt r trong phn cng kha hc ca bo co i hc Khoa Cng tc x hi trng i hc tng hp Regina (nm 2002): Cc sinh vin cng tc x hi cn k nng nghin cu gi nhng thng tin cp nht vi thc hnh v lng gi vic thc hnh ca ring h. K nng nghin cu cung cp c s m t c th dn ti hot ng x hi v cc dng pht trin cng ng khc nhau. Cng l quan trng khi cc sinh vin hiu c iu nghin cu c th c dng nh th no hoc l trao quyn hoc l p bc con ngi (trang 45). Mt trong nhng mi quan tm ca chnh sch hin nay v nh hng ca n i vi nhng ngi tn tt v vi ton x hi c hai nc Canada v Vit Nam l cung cp s hiu bit c bn v cc phng php nghin cu x hi v ng dng ca cc phng php ny vo thc hnh cng tc x hi. Cc sinh vin cng tc x hi nn trao i v cc phng php nghin cu trong ng cnh ca tnh logic v l thuyt ca c hai nghin cu x hi: nh tnh v nh lng. S ci tin trong thc hnh c c thng qua s p dng nguyn tc nghin cu v cc th thut qua cc bi tp trn lp v v d v cc ca v thng qua cc bi c giao v lm. Mt lot cc cch tip cn ang c bn ti v ngi ta ang ch c bit ti mi quan tm v vai tr ca nghin cu trong vic xc nh nhng nh hng ca cc chng trnh v cc chnh sch x hi. Ni chung, cc sinh vin cng tc x hi Canada ang c trang b kin thc v k nng tng xng v thch hp v nghin cu. Trong kha hc nghin cu x hi, cc sinh vin hc cch la chn vn nghin cu nh th no, trnh by r rng chnh xc v cc gi thuyt, thit k cc nghin cu, thu thp d liu, phn tch d liu v lm sng t cc kt qu. Cc th thut nghin cu nh tnh v nh lng ang c kim tra. Thm vo , t c kin thc v mt l thuyt v k nng suy ngh c ph phn cn thit cho vic sp t mt nghin cu x hi, cc sinh vin phi c kin thc thc hnh v nghin cu nh th no thng qua cc bi tp trn lp v cc d n. Cc sinh vin c c hi chng minh cho cc k nng v kin thc ca phn mm SPSS i vi vic phn tch d liu, pht trin s nhn thc ca cc vn chnh tr v o c c tham gia vo vic nghin cu x hi, v c cung cp c hi tho lun v lng gi mi quan h gia nghin cu x hi v chnh sch x hi. Cc sinh vin pht trin kh nng lng gi vic thc hnh ca c nhn thng qua vic s dng thit k mn hc n l v hc nhn thc c tm quan trng ca lng gi thc hnh. Cng tc x hi c nhn nhn l mt ngnh a dng nhng phm vi ca cc c quan v lnh vc thc hnh gy nn s thiu chc chn v thiu kin thc thng nht. Cc nhn vin cng tc x hi Canada ngy cng c yu cu lm vic vi nhng ngi c nhu cu phc tp cao nh tr em v thanh nin vi triu chng nghin ru t trong bo thai. Cc nhn vin cng tc x hi cng cn nghin cu c tnh c bit v k nng s dng my tnh chun b cho k hoch xut v lng gi tr gip hoc tng cng cc chng trnh v dch v. Hnh chnh v Qun l T hnh chnh bt ngun t t gc ministrate c ngha l phc v, chm sc, gip . nh ngha ny cung cp s hiu bit r rng v thch hp v vai tr ca hnh chnh. Ngha thc ca
13

t hnh chnh c lin quan ti thc hnh c thc ca cng tc x hi thng qua vic phc v thn ch. Trong cng tc x hi, hnh chnh c hiu nh phc v ngi thc hnh k nng bi vic cung cp cc ngun, cc cu trc v mi trng to nn thc hnh c kh nng v ngh thut gip (Theo Rosenberg, nm 1984). Thc hnh cng tc x hi Canada ang vn ng hng ti qui tc thng qua chng ch v ng k. Tt c cc tnh ca Canada hin nay u c mt s dng lut gn lin vi qui tc ngh nghip (Theo Westhues v cc tc gi khc, nm 2001). S t nhin ca qui tc lm thay i ng k qua cc tnh, nhng s pht trin ny ni chung c xem nh l sc mnh m n c ngha l nhng ngi thc hnh k nng cng tc x hi hin nay ang phi chu trch nhim nhiu hn i vi cng chng m h phc v. Mt nghin cu v cng tc x hi thuc khu vc quc gia (nm 1999) cho bit gia nm 1991 v 1996 c s tng ln 22.9 phn trm v s lng v tr cng tc x hi trn khp t nc. S gia tng ny tuy nhin khng phi l ging nhau tt c cc tnh. Quebec, Saskatchewan v British Columbia tri qua s gia tng ln lao trong khi Newfoundland, Ontario v Nova Scotia ch nhn thy s gim rt nh trong tng s cc v tr ca cng tc x hi. Nm 1996 t l tht nghip c tnh quc gia i vi cng tc x hi l 3.6 phn trm so snh vi t l c tnh quc gia i vi tt c cc ngh l 10.1 phn trm. D liu t s iu tra dn s ca Canada ch ra s thay i t vic lm ca chnh ph ti vic lm trong cc t chc nh chnh ph hoc cc c quan da vo cng ng hoc cc hip hi gia nm 1991 v nm 1996. i vi nhng c quan v t chc xc nh bn thn nh l nhng nhn vin cng tc x hi th c s gim 19 phn trm trong cc v tr ca chnh ph trong sut thi gian ny (Theo Westhues v cc tc gi khc, nm 2001). Ngi ta ni rng cc nhn vin cng tc x hi bt kp c nhu cu ca thi quan liu mt chng mc no chng i li nhm phn u n cng bng x hi. Ngh cng tc x hi ngy cng c xc nh vi h thng cng chc quan liu v ch k tr v iu ny lm xi mn t do ch ngh nghip v gi tr ca cng tc x hi. Mc d hin nay ch c mt vi ni lm vic ca nhn vin cng tc x hi trong cc dch v ca chnh ph, mt t l ln hn nhng nhn vin cng tc x hi lm vic nhng ch ni m php lut, cc quy tc, chnh sch, th tc v cc tiu chun ang khng ch cc hot ng ca h. Nhiu nhn vin cng tc x hi cm thy l vai tr ca h ang chuyn sang vai tr ca kim sot x hi. S y thc ca cc dch v t cc tnh ti cc cng ng v cc thnh ph t tr l kt qu trong s to nn cc c quan ln ang tr nn quan liu hn v t tp trung n nhu cu ca thn ch. Khuynh hng trong quyn lc php l Canada ang thay th nhng ngi lnh o cng tc x hi vi nhng nh qun l nh hng cng vic, nhng ngi thoi mi hn vi tm quan trng ca v tr th trng. Vic p dng cc nguyn tc cng vic pht trin v phn phi cc dch v con ngi khng to nn mt mi trng tr gip cho kh nng lnh o ca cng tc x hi. Cc nhn vin cng tc x hi Canada gn y cp n nhng mi quan tm ca h v s tan r ang tng ln, v s lm m nht vai tr ca nhn vin cng tc x hi v v de- ngh nghip ha trong ng cnh ngnh hc thut cng tc x hi. Cng tc x hi ang tr thnh mt ngnh c th hon i cho nhau khi cc ngnh khc bt u tha nhn vai tr truyn thng ca cng tc x hi. nhng ni hc thut, cc ngnh nh y t v nhng nh vt l tr liu ngh
14

nghip th tha nhn vai tr qun l ca m n thng c cc nhn vin cng tc x hi thc hin v d nh th. nhiu bnh vin, s lng nhng ngi gim st cng tc x hi ang c gim bt. Mt ti khc v s yu km ang ni ln l cc nhn vin cng tc x hi v t chc cng tc x hi dng nh khng c kh nng tng cng v trao i ngnh ngh. Cng tc x hi c xem nh l c nhng k nng yu km trong cc mi quan h qun chng khi n i n s t nng cao (Theo Westhues v cc tc gi khc, nm 2001). S lin kt gia L thuyt v Thc hnh Mt trong nhng mt mnh m n c trng cho cng tc x hi Canada l s nh hng thc hnh ngh nghip. S nh hng thc hnh c miu t nh mt cch tip cn c h thng v chnh th lun hng ti s hiu bit con ngi v cu trc x hi. Cch tip cn ny c p dng rng ri qua nhiu c s v khu vc thc hnh. Gio dc cng tc x hi Canada kt ni l thuyt vi thc hnh, c bit l lnh vc hp thnh ca gio dc. S yu cu c chnh thc cng nhn ca Hip hi cc trng Cng tc x hi ca Canada (Theo CASSW, nm 1998) a ra nhng iu kin ti thiu l phi t c 700 gi lnh vc gio dc i vi bng c nhn Cng tc x hi, 900 gi i vi bng thc s Cng tc x hi vi thi gian o to 2 nm (sau c nhn), v 450 gi i vi bng thc s trong thi gian o to 1 nm (sau c nhn x hi). iu ny yu cu cc sinh vin phi dnh thi gian vo mt t chc hoc mt c quan p dng kin thc v k nng ca mnh di s hng dn ca ngi dy c chp thun trong lnh vc ny. Nhng yu cu c cng nhn tng t cng t ra nhng k thut cho vic kt ni gia cng ng thc hnh v vin gio dc v d nh o to cho mt c quan da vo lnh vc ca ngi dy v u vo ca s kt hp ngh nghip trong s xem xt c chnh thc tha nhn. VIT NAM nh ngha v Cng tc x hi: Thut ng ca Vit Nam v cng tc x hi l thut ng chung m n bao gm tt c nhng vic tt v vic t thin m bt k ai cng c th lm c (Theo Nguyn, nm 2002). i vi nhng ngi cc trng i hc th cng tc x hi c hiu nh l mt phn kin thc l thuyt c truyn t thng qua cc bi ging. nh ngha v cng tc x hi ca Vit Nam s hu nh c th pht trin v thay i nh nh ngha ca quc t th k 20. S nhn mnh s x dch v trit hc s phn nh nhng gi tr thay i, nhng quan nim v nim tin s c chuyn dch sang cc chnh sch c thay i qua thi gian. N s khng tnh ti, m bn r vo nhng nm 1990 ni m n ti sinh v bt u qu trnh hon thin. Vn chnh l phng hng ca Cng tc x hi t c nhu cu tt hn ca x hi Vit Nam sau thi k i mi. Phng hng ca thc hnh cng tc x hi: tr gip vi cc vn x hi mi t qu trnh i mi, mt qu trnh pht trin cng tc x hi vi hai nhnh ang c thc hin Vit Nam trong sut nhng nm 1990. y cng l s pht trin ca gio dc cng tc x hi theo nghi thc trnh i hc (hc thut v o to k nng) v l s chun b cho cc kha o to ngn hn v cc kin thc v k nng c bn ca Cng tc x hi i vi nhng ngi dn v vi cc nhn vin (ang o to k nng). Hai cch tip cn ny ang tr gip cho nhau.
15

Nhng kha ngn hn gip to nn s nhn thc c nhu cu i hi ca kin thc v k nng ngh nghip cng tc x hi c min Nam t nm 1954 v min Bc nm 1975. Gio dc Cng tc x hi: Min bc v min nam trc y v vn ha v lch s khc nhau nhiu cch trong c c cc nh ngha v thc hnh an sinh x hi. Khoa Nghin cu Ph n ca trng i hc m bn cng thnh ph H Ch Minh l trng u tin cp bng o to Cng tc x hi Vit Nam nm 1992. Nm 2001 Khoa Nghin cu Ph n m rng vic o to bng c nhn bt u 2 nm thnh kha hc 4 nm c bng v gii thiu mt thnh t thc hnh thch hp vi mc ch ban u m n c d nh nh cng ng ng dng da vo kha hc cng tc x hi. Pht trin cng tc x hi pha nam c thc y khi nhm o to Cng tc x hi c thnh lp vo nm 1995, lp i khong trng h thng ca H Ni. Trong s cc thnh vin ca nhm o to cng tc x hi l nhng ngi tt nghip chng trnh o to c nhn hai nm Khoa Nghin cu Ph n ca trng i hc m. Nhm ng gp cho s thc y cng tc x hi, c bit l pha nam. Ch phi mt na thp nin chuyn i t khng bit g v cng tc x hi pha bc n vic c c cng tc x hi trng i hc v cc t chc qun chng nh mt cch tt hn ni n cc vn hin i (Theo Kelly, nm 2003). Trng Cao ng Lao ng - X hi H Ni (gi tt l COLSA) hin ang o to trnh cao ng v Qun l lao ng, Cng tc x hi, Hch ton K ton v K thut chnh hnh. Trng Cao ng Lao ng - X hi ang o to chng trnh Cng tc x hi vi thi gian 3 nm t nm 1997. Trong nm 2005 trng c cng nhn ln i hc v c th o to chng trnh trnh c nhn. Trng c khoa Cng tc x hi. Mt s lng hc vin o to pha nam nh Trng o to Hi lin hip ph n v Trng o to Hi thanh nin cng kt hp cht ch cng tc x hi vi trit hc lm vic cng ng v gio hc php trong cc chng trnh o to ca mnh. Trng i hc Quc gia H Ni bt u o to Cng tc x hi ca trng vo nm 1996 s dng hng i c tnh cht hc thut thng qua cc mn hc c tnh cht bt buc trong chng trnh X hi hc ca Khoa X hi hc vi kt qu l bng c nhn x hi hc. T vic bt u ny cc ging vin i hc v nhng nhn vin di chuyn mau l, qua o to, vt qua s thm hi v lng nhit tnh, ti vi m hnh cng tc x hi ph hp i vi ng cnh ca Vit Nam. T gia nhng nm 90, vic o to ti chc ngn hn c m ra cho cc nhn vin ca y ban Chm sc v Bo v tr em (gi tt l CPCC), Hi Lin hip Ph n Vit Nam, on Thanh nin cng nh B Lao ng, Thng binh v X hi. Cc cuc hi tho v cc kha hc ny cung cp nhng k nng c bn, kin thc thnh tho ti trnh ca nng lc quy nh i vi hng ngn nhn vin c s cng ng. Gio dc v o to Vit Nam phn nh s kt hp ca chnh sch x hi, gia nh v cng ng, nhng nim tin thc h v ng cnh. N to ra khung ton din cho s pht trin ca nhng con ngi hu ch v c trch nhim, nhng ngi phn nh nn gio dc h t tng chnh tr ca Vit Nam v thc y s pht trin nhn cch, gia nh v pht trin x hi bng cch cung cp cho ngi dn kin thc v cng c m h cn suy ngh mt cch c sng to

16

v pht trin cc kh nng thc hnh cho php h c lp. Phn tip theo s phn tch nn gio dc Cng tc x hi hin ti Vit Nam. Vit Nam, cng tc x hi c hc i hc mi ch bt u c nhn bit. Chng trnh gio dc cng tc x hi mi Vit Nam c s ngang bng vi chng trnh ca cc trng i hc khc trnh c nhn. l chng trnh hc 4 nm vi 210 n v: trong c 84 gi dnh cho kin thc i cng nh Chnh tr, Ch ngha Mc-L Nin v Ngoi ng; 106 gi cho kin thc v k nng ngh nghip (trong ch c 52 gi l dnh cho kin thc chuyn ngnh). Chng trnh c xy dng theo cc mc lin tip: cc mn hc tng qut theo chng trnh chung vi cc mn hc bt buc do B Gio dc v o to qui nh (gi tt l MOET) nh Chnh tr, Ch ngha Mc-L Nin, T tng H Ch Minh v cc ti c bit cho o to chuyn ngnh. Hin nay ngi ta nhn ra rng c s cch bit ln gia yu cu o to v tnh ch li ca nhng nh gio dc cng tc x hi. Vit Nam c khong hn 15 gio vin c o to chuyn ngnh Cng tc x hi. Hu ht trong s l min Nam Vit Nam. Do vy cn c nhu cu cp bch cho vic pht trin nhng nh gio dc Cng tc x hi. Trong s pht trin hin nay, Khoa Cng tc x hi ca trng i hc Tng hp Regina phi kt hp vi trng Cao ng H Ni v ang o to 7 thc s cng tc x hi s tt nghip vo nm 2006. Cng tc x hi vi C nhn, Gia nh v Nhm Gio dc cng tc x hi i vi lm vic vi c nhn v gia nh tr gip cho qu trnh trao quyn. N bao gm cc khi nim v mc tiu ca s nghin cu da vo ca (cng tc x hi vi c nhn), cc gi tr, cc nguyn tc ca cc hot ng trong ca; cc qu trnh s l ca; v cc cng c ca cng c trong ca (nh gi v nhn dng vn , phng vn, tham vn v k nng ghi m). Gia nh l n v x hi c bn trong x hi chng ta. Chc nng ca gia nh l khuyn khch, bo v v lm cho tr em thch nghi vi x hi. Trong sut thi gian lch s cc nhn vin cng tc x hi cung cp dch v trc tip cho gia nh vi s nhn thc rng gia nh thc hin chc nng trong phm vi ng cnh chnh tr, kinh t v x hi rng ln. Cc dch v c cung cp trong phm vi sp t c ca cng cng v c nhn trong c cc trng hc, bnh vin, nh t, trm y t sc khe tm thn, cc c quan an sinh tr em, bnh vin iu dng, nh an ton v nhng ni nng ta. Khi cc nhn vin cng tc x hi pht trin v thay i khung c bit v k nng tr liu tng cng chc nng ti u ca tt c cc gia nh, h c hng dn bi cc gi tr v o c cng tc x hi tr gip cho s chuyn dch v hp l ti cc thn ch nhng ngi by t s ham thch khc nhau v nhu cu v vi s tn trng tnh cch sc tc, giai cp, gii, tn gio v/hoc nh hng gii tnh ca cc thnh vin trong gia nh. Trong lm vic vi nhm, cc nhn vin phi c cc k nng lm vic vi nhm v k nng lm cho thun tin. Quan trng l bit cc vai tr v ngha ca nhm i vi cuc sng con ngi. N bao gm cc khi nim, mc tiu v nhng c im ca lm vic vi nhm, cc loi hnh

17

v cc giai on ca nhm trong cng tc x hi; qu trnh nhm v qu trnh tng tc; vai tr ca ngi lnh o v cc k nng cn thit thc hin cng tc nhm. Theo chng trnh cng tc x hi phc tho Vit Nam, ti ny yu cu 22 n v hc trnh. N cng c chia ra lm cc lun trong bao gm c lm vic vi c nhn; lm vic vi gia nh v lm vic vi nhm. Thi gian ph c dnh thm cho k nng thc hnh pht trin. R rng l tm quan trng hn nn c dnh cho lm vic vi nhm. V thc hnh c k nng trong cng tc x hi bung bnh l a kch c, chng trnh cn bao gm c s tp trung vo s tng tc ca cc c nhn, gia nh, cc cp v chng v cc nhm trong cc ng cnh mi trng ca h. N cha ng nhng chc nng ca s chn on v nh gi; k honh iu tr; can thip; v lng gi kt qu. N bao trm phm vi can thip ngn hn, gin on v m rng v cp n cc khu vc thc hnh chuyn ngnh mc cao. Ni tm li, vic hc v nm vng cc k nng mi v chm sc bnh nhn tt c cc mc ca pht trin ngh nghip i hi phi c s hiu thu o da trn hiu bit v mt l thuyt v kinh nghim y v thc hnh cc k nng thng qua s t xem xt v tham gia vo vic gim st lm sng thch hp v/hoc hi bn bc. Trong tt c cc trng hp vt ra ngoi mc thc hnh c lp c th chp nhn th s nhanh nhn ca ngi nhn vin khi s dng v p dng cc k nng bung bnh mi m khng cn c s gim st nn c nh gi bng kh nng biu l hoc s s dng thnh tho ca cc k nng , v khng n thun ch l chc nng ca vic s dng thi gian trong qu trnh hc tp (Theo Goldstein, nm 1980). Nhng nhn vin cng tc x hi lm vic gii bung bnh t c s thnh tho ca vic nghin cu chng trnh lm sng bt buc cng nh l hon thin nhng vic thc hnh thch hp m bo cho kh nng p dng l thuyt vo thc hnh ca mnh. Pht trin Cng ng Cng tc x hi l vn ha. Rt kh pht hin ra cc vn c bn v nh hng ca cc vn . Mt v d l cc tri m ci gii thiu trong thi tin thuc a Vit Nam khi c cc gia nh m rng v thm ch l cc cng ng lng x cung cp y s chm sc c cht lng cho nhng tr em m ci b m. Nhng dn dn nhng cha m ngho bt u rung b a con em mnh n tri m ci vi lng tm tt bi v h ngh nhng a con ca h s khm kh hn khi . Cho n by gi nhng ngi Vit Nam vn thch chm sc t thin hn v rt kh thuyt phc cc chuyn gia tham gia vo cng tc x hi gia nh, ni m kh khn gian kh th nhiu hn m phn thng v vt cht li t hn. Nhng kha hc ngn hn u tin v pht trin cng ng Vit Nam c ch o trong u nhng nm 1990 vo cc vn nh thit k chng trnh, kh nng lnh o, lng gi, lm vic vi tr em cn c bo v c bit, phng nga nhng xm hi tr em, lm vic vi nhm, hng dn cho nhng s lm ng lc li, pht trin cng ng v cc ch khc. Hu ht nhng ngi c o to trong cc kha hc ngn hn v cng tc x hi u lm vic vi tr em. Mc d vn cn phi ng u vi cc cn tr ln, cc k nng cng tc x hi ang c s dng cp n mt s cc vn v a ra nhng thay i c th chp nhn c, c
18

bit l trong lnh vc giao tip m, s tham gia ti tn gc r, k nng lnh o, v.v. Pht trin cng ng hin nay ang c s dng nh l cch tip cn vi vic xa i ngho v khi phc thnh ph. C nhiu cng tc x hi bung bnh hn; v tham vn ang c gii thiu v chp nhn dn dn nh l mt gii php cho cc vn mi ging nh s v ca gia nh, ma ty v mi dm. V mt truyn thng, Vit Nam c s ng vin cng ng rt mnh. Nhng tnh nguyn vin v cc hip hi a phng gip theo nhiu cch khc nhau. Cc cng ng xy dng cc qu by t s mnh m trong thc cng ng. Khi Vit Nam tr nn quen thuc hn vi trit l cng tc x hi v cc phng php th vic p dng ca nhng trit l v phng php ny vi cc c tri ring ca mnh v trong cng ng c th a Vit Nam ti mc phn phi dch v t hn trong h thng an sinh x hi m n ang l gnh nng Canada v nhiu nc pht trin khc bi v kh nng xy dng v trao quyn l ang cng thng. Khc vi Canada, Vit Nam c mt h thng gn lin thc y nhng ngi dn thng v tng cng mc tiu ca ngh cng tc x hi v chng trnh tr gip thng qua cc kt cu t chc qun chng ca mnh. Tuy nhin, vn c lin quan v mt vn ha ti gio dc cng tc x hi Vit Nam khng c ch y . Cc vn v gii trong tt c cc kha cnh ca cng tc x hi yu cu rt c bn nhng s ch l kin nh bi v cc vn v gii vn cn l mi m i vi Vit Nam. Cc vn v ngi dn tc thiu s cn cha c phn nh trong chng trnh gio dc cng tc x hi. Chnh sch X hi Trng i hc Quc gia H Ni v cc trng o to khc H Ni c s quan tm t nhiu ti cng tc x hi cho n u nhng nm 1990. Khi nim v chnh sch x hi tp trung hng dn vo vic thc hin chnh sch m khng ngh ti chnh sch hoc phn tch chnh sch mt cch c ph phn. Ngi ta ni rng khng c l thuyt v hnh vi hoc nhng m hnh l thuyt x hi c sn. Ch c nhu cu ln v nhng nhn vin cng tc x hi c k nng m c th phn tch, ging dy v lm vic vi c nhn, gia nh v cng ng v t chc cc can thip ti chnh sch mang yu t nh nc. Trong giai on u ca s hin thn mi ca Cng tc x hi Vit Nam trong sut nhng nm t 1985 n 2000, Cng tc x hi dng nh c pht trin song song vi nhng n lc ca quc gia nh Chng trnh Xa i Gim ngho v cc chng trnh thc hin cng c v Quyn Tr em. Cng tc x hi dn dn tr thnh cht xc tc c hiu qu mt s ni ca t nc. Nghin cu x hi Nghin cu theo li kinh nghim v thc hnh cng tc x hi cn c quan tm ti phng php nh gi v kt qu ca thc hnh. Thc hnh cng tc x c hiu mt cch rng ri ni n vic p dng chng trnh can thip cng tc x hi c thit k mt cch c i vi cc vn quan trng ca x hi hoc gia cc c nhn vi nhau. Can thip trong c phn tch hnh vi v tr liu, tham vn vi c nhn, qun l ca, gio dc, gim st, thc hnh bao gm
19

cc cp v chng, cc gia nh hoc cc nhm nh, bin h, thc hnh cng ng, qun l c t chc, v lng gi cc chnh sch x hi. Vit Nam, cc mc tiu ca chng trnh ni rng cc nhn vin cng tc x hi c o to nn c kh nng lm cng vic nghin cu. Tuy nhin, vic hc tp v cc phng php nghin cu khng c xc nh nh mt mn hc theo yu cu trong chng trnh cng tc x hi. Thm vo , ch bn gi cho mt n v hc trnh c tp trung vo cc phng php v k nng c hai nghin cu nh lng v nh tnh. iu ph thuc vo nh hng ca cc phng php nghin cu x hi hc. Hn th na, n nhn mnh vo cc l thuyt nh vai tr ca nghin cu trong thc x hi hc, mi quan h gia s nhn thc v mt l thuyt v s nhn thc v mt kinh nghim. Phm vi ca k nng v k thut nghin cu tp trung vo vic hng dn nghin cu x hi nh th no th khng c a ra nhiu s ch v ci c a ra ch yu l l thuyt ch khng phi l thc hnh. Phng php nghin cu nh lng th tri hn, sao lng phng php nghin cu nh tnh. Khc vi Canada, mt hn ch khc ti s pht trin ca vic hc theo cch nghin cu x hi Vit Nam l vic tip cn vi my tnh cn ngho nn. Rt kh cho cc sinh vin tinh thng cc k nng v my tnh thng k c s dng trong nghin cu. Cc vn bn chnh thc nhn bit nghin cu x hi nh l s u tin trong cc vin gio dc v o to Vit Nam. Tm quan trng ca nghin cu x hi khng c hiu y , do n khng bao gm hoc nhn mnh vo nhiu chng trnh ging dy. Hnh chnh v Qun l Ging nh Canada, hnh chnh v qun l v cng tc x hi Vit Nam nhm mc ch cung cp kin thc c bn v hnh chnh trong cc t chc phc v con ngi. Ni dung bao gm nh ngha v hnh chnh, qun l, ngi qun l, v qun l ti chnh trong cng s, ti liu qun l ca, v cc hnh thc qun l. Quan trng l phi phn bit c s khc nhau gia hnh chnh v qun l trong cng vic vi vic phc v con ngi. Mt s ngi ngh rng Qun l khng tn ti trong cng tc x hi v qun i vic hiu thu tm quan trng ca n. Trecker (nm 1971) nh ngha rng cng tc x hi hnh chnh l mt phng php trong thc hnh cng tc x hi v cc c quan cng tc x hi nn c qun l bi ngi qun l cng tc x hi (trang 17). ng ta cn nhn mnh rng nhng ngi qun l v cng tc x hi l c quyn cho php tt c tham gia vo cng vic ca c quan hon thnh nhim v ca mnh v chc nng ca h v lm tng s s dng ngun n mc ti a tr gip cho dch v c th tt nht i vi con ngi ca cng ng. Trit l v gi tr ca hnh chnh v qun l cng tc x hi cn c p dng. ng tic l n li l th thch thay i ngh ca cc sinh vin cng tc x hi v hnh chnh. Cc sinh vin c xu hng ngh rng h s khng c tham gia vo hnh chnh v qun l v h tin l h s ch dnh lm vic trong thc hnh trc tip.

20

Mc ch ca chng trnh gio dc cng tc x hi Vit Nam l o to nhng nhn vin lm vic cc c quan hnh chnh s nghip, cc vin v cc t chc, v cc trung tm (nh trung tm tham vn, trung tm bo v x hi i vi tr em c nhu cu c bo v, ngi gi c n, v nhng ngi khuyt tt, nhng ngi nghin ma ty v gi mi dm). Chnh ph to nn mt hnh th trong s cn thit ca cc nhn vin cng tc x hi nh B Lao ng, Thng binh v X hi v y ban Dn s, Gia nh v Tr em (c vit tt l CPCC) cn pht trin s hiu bit r rng v vai tr v trch nhim ca nhn vin cng tc x hi. Cng tc x hi cn c nhn bit nh l mt mn hc c tnh cht hc thut, v nh l mt ngh song song vi cc ngh khc xy dng mt Vit Nam tin b hn. Vo thng 5 nm 2004, B Gio dc v o to quy nh qui iu o to ca cng tc x hi. V th ngh nghip ca cc nhn vin cng tc x hi cha c quyt nh. B Lao ng, Thng binh v X hi v B Ni v v Pht trin Thng k cng vi cc nhn vin cng tc x hi chuyn nghip cn pht trin qui iu ngh nghip. V mt l tng, hip hi chuyn nghip cn pht trin v hng dn s khi xng ny. Cc b ca nh nc cn cung cp cc ngun ti chnh cho cc trng i hc v cao ng pht trin nn gio dc cng tc x hi chuyn nghip Vit Nam. S lin kt gia L thuyt v Thc hnh Lnh vc cng vic khng c hiu mt cch ng n Vit Nam. Trong chng trnh hin c H Ni, rt t thi gian dnh cho thc tp (ch 10 n v hc trnh). Cng tc x hi hoc c coi nh hon ton l mn hc v l thuyt hoc c coi nh mt cng vic tt m bt k ai cng c th lm c. C hai vin o to cng tc x hi min bc v min nam u by t nhng mi quan tm lo lng n kh khn ca vic sp t truy cp cng tc x hi cho cc sinh vin ca hc vin. Ngy nay ngi ta tin tng rng ri rng hot ng ny l mt yu t thit yu i vi nhng sinh vin ang pht trin tr thnh cc nhn vin cng tc x hi chuyn nghip. Vi s r rng ca vic tp trung, iu ct yu ca khoa hc ng dng (nh l cng tc x hi) ang c kh nng c thc hin cc k nng c hc sau khi c cp bng. Nguyn (nm 2002) thy rng cc k nng c cp bng cha phi l i vi tnh trng chuyn nghip: Mt nhn vin cng tc x hi nh vo bng cp th khng tr thnh mt nh cng tc x hi chuyn nghip ngay c. Ngi ch c th tham gia mt k kim tra c bng thc hnh quc gia sau vi nm lm vic di s gim st ca nh chuyn mn c kinh nghim (Theo Nguyn, nm 2002). Cn na, gi tr ca vic hc xy ra ng thi c nhn nhn hon ton l thc cht, nh c trnh by sau y: Kinh nghim sp xp vic lm nu c khai thc, c kt ni vi l thuyt cng tc x hi v c phn tch, l mt cch m bo mnh m cho thc t ca tr em v da vo cng ng cung cp thng tin v nng cao cht lng ca vic hc c tnh cht hc thut, cng nh m bo cho sinh vin c trch nhim i vi vic hc tp ca chnh mnh (Theo McAuthur, nh c vn, T chc Bo v Tr em Thy in, nm 2003).

21

Sp xp vic lm l rt t tin, c bit nu h phi ngoi cc thnh ph chnh v chng c ti tr sn c gip trong vic o to vic lm. Tt c cc vin u tin vo nhu cu dnh cho thc tp v tt c u c nhng vn tng t vi s sp xp vic lm cho sinh vin. Vi s pht trin ca cc chng trnh cng tc x hi mi, nhu cu i vi nhng ngi tham vn c k nng l cp bch. Ngi ta cng tin rng nhng tri nghim ca vic tr gip lnh vc gio dc gip ch cho ngi thy chun b cho tnh trng hc tp thu c kt qu.

NHNG KT LUN V CC KIN NGH

Khi cng tc x hi bt tay vo th k th hai ca cc dch v, ngh nghip phi tp trung vo vic s dng kin thc c th vi s lng ng k nh th no cng vi nhng nm thng di ca kinh nghim gip c k nng gp phn cng vi nhng ngi lun quan tm ti cc gii php cho nhiu vn c v mi ca x hi m n cn tip tc gy phin mun cho th gii (Theo Kendall, nm 2000). Thc hnh cng tc x hi trn ton th gii ngy nay cn nhiu phc tp v th thch hn l trong qu kh. Th gii thay i mau l ang tip tc gy ra nhng cng thng trm trng ti cc c nhn v gia nh. t ti yu cu ang tng i vi dch v lnh vc cng tc x hi tip tc tin ha v thay i vi ng cnh v cc iu kin ang thay i. Canada, s lan trn trng tn t do ang lm tng vn thiu vng s nhn din cng tc x hi trong gii hn ngh nghip. Cc nhn vin cng tc x hi ngy cng nhn thy cng vic ca mnh phn nh trch nhim i vi vic kim sot x hi hn l i vi s thay i x hi. n lc cc chuyn gia cng tc x hi c kinh nghim phi bit a ra pha trc cc la chn cho chng trnh c tnh cht i mi v mang tnh nhn o cc nh lm chnh sch phi cn nhc. Cc nhn vin cng tc x hi cn rn luyn trch nhim bin h ca mnh i vi cng bng x hi gii quyt cc tc ng tiu cc ca s thay i v cc kt qu gy ra i vi nhiu thnh vin d b tn thng hn ca x hi. Cc nhn vin cng tc x hi Canada lm vic trong cc khu vc ng o v cc lnh vc ca sc khe, gio dc, v cc

22

chng trnh dch v x hi. H c t vo v tr hiu nhng rc ri ca c nhn trong cc vn ca tp th. Cng tc x hi Canada c c trng bi mt s lng sc mnh c s nh hng thc hnh chnh th lun, c cch tip cn tng qut i vi thc hnh, s lin kt tt gia l thuyt v thc hnh, s ph hp v mt vn ha v cht lng gio dc cng tc x hi tt. Cng tc x hi cng c s yu km nht nh nh s thiu ht v nhn dng ngh nghip, khuych trng c s kin thc ngh nghip, mu thun gia gi tr ca hot ng x hi v kim sot x hi, kh nng nng cao ngnh ngh thp v s xi mn kh nng lnh o trong cc dch v x hi mt lot cc ni lm vic. Nhng c im ny c lin quan quan trng ti tng lai ca cng tc x hi Canada. Cu tr li i hi mt cch tip cn chin lc m bao gm c quan im r rng v nhim v ca cng tc x hi trong x hi, s sng to ca hnh nh cng cng c ci tin v nhng tri nghim chun b tt hn cho nhng nhn vin cng tc x hi lm vic trong mi trng x hi thay i mt cch nhanh chng. Cc trng Cng tc x hi nn cn nhc li chng trnh ca mnh vi tm nhn bo m rng cc nhn vin cng tc x hi c cc k nng cn thit p ng thch ng vi yu cu thc hnh ngy cng tng ny sinh t cc vn phc tp m ngi ta phi ng vi nhng ngi m nhn vin cng tc x hi lm vic vi. Gio dc cng tc x hi nn cn nhc c vic o to pht trin nng lc qun l trong cc nhn vin cng tc x hi ngn chn s xi mn kh nng lnh o ca cc nhn vin cng tc x hi trong cc dch v x hi. iu s tt hn chun b cho cc sinh vin tt nghip v bin h x hi. Cc trng cng tc x hi nn nhn vo cc hng i cun ht mt s lng ln hn nhng ngi th dn, ngi thiu s v cc nhn vin cng tc x hi a vn ha i vi ngh nghip. Cng tc x hi ang c gii thiu trong s lng ca cc nc x hi ch ngha trc y v hin nay. C nhng vn c a ra trong s gii thiu ca cng tc x hi nhng nc ny. Vit Nam s pht trin ca ngh c nhn nhn mt cch tch cc trong s nhng nhn vin cng tc x hi mi v nhng nh gio dc. Cc vn x hi ang gia tng trong s cn thit ca cc gii php mau l gp phn cho s phc tp ca tnh hnh. Cc nhn vin cng tc x hi ca Vit Nam vi s quyt tm v s giao ph ang c coi l ngi m n lc trong s hi sinh ca cng tc x hi. Cc t chc quc t nh Qu Nhi ng Lin hip quc v Khi lin minh bo v tr em ang l cng c trong cng vic bin h cho s tha nhn cng tc x hi Vit Nam. Cht lng v qui m gio dc v o to cng tc x hi ang pht trin mt cch nhanh chng. Tht quan trng l bt k s gip no cho s pht trin ca Cng tc x hi Vit Nam u c s tnh ton trong thc hnh truyn thng ca vic chm sc v ng vin ng h. Thm ch s chng bao gi c gi l cng tc x hi mt cch truyn thng nh nhng truyn thng ang pht trin bi nn tng ca x hi Vit Nam v ang c i hi trong s pht trin xa hn ca nhng hot ng/nhng m hnh ph hp v mt vn ha. Sc mnh ca gia nh v mng li an ton truyn thng ca gia nh m rng nn c a vo s quan tm mt cch y trong s pht trin m hnh Cng tc x hi i vi Vit Nam. Cng tc x hi ang bn r x hi Vit Nam bi v n chng minh c s hu ch ca n trong vic gip lm cho cc vn ca x hi v con ngi tr nn tt hn. Hn th na, trit l, nhng gi tr, nhng nguyn tc v nhng phng php ca cng tc x hi ang ngy
23

cng c chp nhn nhiu kha cnh khc nhau ca cng vic pht trin. Khng c s tri ngc gia nhng gi tr ca cng tc x hi vi nh hng x hi ch ngha hin thi ca Vit Nam. Trong nh hng x hi ch ngha ca mnh Vit Nam ng v tr l mt quc gia c lp, ng nht v vn ha, cng bng x hi v dn ch. C nhiu th thch trn ng i nhng trong ng cnh hin ti c nhiu nhn t khuyn khch em li s tr gip cho cng tc x hi. Chc chn lch s s cng nhn vai tr ca Cng tc x hi trong vic xy dng mt Vit Nam hin i ha. V c bn, nhng y thc gi tr v nhng nguyn tc o c ang l ht nhn ca cng tc x hi nh mt ngh. V c s ph bin v cc gi tr mang tnh ton cu. Cng tc x hi mi mt nc li i din cho s tn trng gi tr v chn gi tr ca tt c mi ngi. Cng tc x hi chia s mi quan tm i vi nhm ngi d b tn thng vi s ch c bit ti ngi ngho v nhn bit s c gng kt thc s phn bit i x v hng ti s i x cng bng i vi tt c mi ngi nh nhng mc tiu ngh nghip. Bi vy, s giao ph cho vic ci t v thay i x hi l gi tr ton cu ca ngh nghip. S khc nhau v gi tr th hu ht c t nn mng thch hp gia cc x hi nh hng c tnh cht cng ng nh Vit Nam v cc x hi phng Ty nh hng c nhn ch ngha v Canada cng nm trong s . Chng trnh ging dy khng c xy dng trong cm gic l ngi nh c xy dng v nhim v kt thc. Chng trnh ging dy c pht trin nhng khng bao gi c kt thc (Theo Hi ng Gio dc Cng tc x hi, nm 1960, trang 1). Cc trng Cng tc x hi nn cn nhc li chng trnh ca mnh vi tm nhn bo m rng cc nhn vin cng tc x hi c cc k nng cn thit p ng thch ng vi yu cu thc hnh ngy cng tng ny sinh t cc vn phc tp m ngi ta phi ng vi nhng ngi m nhn vin cng tc x hi phc v. H cn cng c nhng kh nng ca mnh chun b y cho cc c hi gio dc tip tc duy tr s ph bin ca nhng k nng v kin thc ca nhn vin cng tc x hi sau khi tt nghip. Cng tc x hi Vit Nam to c hi ng gp ng k vo vic xy dng li t nc v to iu kin thun li cho vai tr ca cng tc x hi trong cng ng quc t. Cng tc x hi Vit Nam s khng ging vi ngi anh em h hng ca mnh Bc M nhng n c hng v ring c hnh thnh bi lch s v vn ha. Nhng ngi tham gia vo s ln ln v pht trin ca n ang c knh trng l mt phn ca s pht trin c c s lch s vng chc. Con ng cn di v dc ng nhng nhng ngi bc vo th thch th xng ng vi nhim v pha trc.

24

Bibliography Mc lc sch tham kho/ Th mc Clark, P. G. (1997). Values in health care professional socialization: Implications for geriatric education in interdisciplinary teamwork. The Gerontologist, 37 (4), 441-451. College of Labour and Social Affairs. (2003). Social work curriculum (draft). Hanoi. Vietnam. Trng Cao ng - Lao ng X hi. (2003). Social work curriculum (draft). Hanoi. Vietnam. Council on Social Work Education. (1960). Building the social work curriculum: Report of the national curriculum workshop. Illinois. Hi ng gio dc cng tc x hi. (1960). Building the social work curriculum: Report of the national curriculum workshop. Illinois. Cohen, M. G. (1997). Women and the Canadian welfare state. Canada: From the welfare state to vampire capitalism. University of Toronto Press. Faculty of Social Work, University of Regina (2003). Bachelor of social work self-study report, volume I & II. Regina, SK. University of Regina. Khoa Cng tc X hi, trng i hc Tng hp Regina (2003). Bachelor of social work selfstudy report, volume I & II. Regina, SK. University of Regina. Fook, J., Ryan, M., & Hawkins, L. (1997). Towards a theory of social work expertise. British Journal of Social Work, 27, 399-417. Garrett, K. J. (1995). Moving from supervision to professional development. The Clinical Supervisor, 13 (2), 97-110. General Statistical Office. (2000). Vietnam living standards survey 1997-98. Statistical Publishing House. Hanoi Vn phng Thng k Tng hp. (2000). Vietnam living standards survey 1997-98. Statistical Publishing House. Hanoi Goldstein, E. (1980, May). Knowledge base of clinical social work. Social Work, 173-178. Goldstein, E. (1980, May). C s kin thc ca Cng tc x hi bung bnh. Cng tc x hi, 173-178. Goldstein, H. (1998, May-June). Education for ethical dilemmas in social work practice. Families in Society, 241-253. Hackett, G. (1997, April). Promise and problems in theory and research on womens career development: Comment on Lucas (1997), Richie et al. (1997), McCracken & Weitzman (1997),
25

Hepworth, D. Rooney, R. & Larsen, J. (1997). Direct social work practice: Theory and skills (5th ed). New York: Brooks/Cole Publisher. Hepworth, D. Rooney, R. & Larsen, J. (1997). Thc hnh Cng tc x hi trc tip: L thuyt v k nng (Xut bn ln th 5). New York: Brooks/Cole Publisher. Kendall. A. K. (2000). Social work education: Its origins in Europe. VA. Council on social work education. Alexandria. Kendall. A. K. (2000). Gio dc Cng tc x hi: Ngun gc ca Cng tc x hi Chu u. VA. Council on social work education. Alexandria. Johnson, L. C., McClelland, R. W., & Austin, C. D. (2000). Social work practice: A generalist approach. Scarborough, ON: Prentice-Hall. Johnson, L. C., McClelland, R. W., & Austin, C. D. (2000). Thc hnh Cng tc x hi: Cch tip cn chung. Scarborough, ON: Prentice-Hall. Kamerman, S. B. (1996). Child and family policies: An international perspective. In E.F. Zigler, S. L. Kagan, N.W. Hall (Eds), Children, families and government: Preparing for the twenty-first century (pp. 31-48). Cambridge, MA: Cambridge University Press. Kelly, P. F. (2003). Reflection on Social Work Development in Vietnam. National Political Publisher. Hanoi. Vietnam Kelly, P. F. (2003). Reflection on Social Work Development in Vietnam. Nh xut bn Chnh tr Quc gia. H Ni. Vit Nam Lurie, A. & Rosenberg, G. (1984). Social work administration in health care. New York. The Haworth Press. Lightman, E. (2003). Social Policy in Canada. Canada: Oxford University Press. Lightman, E. (2003). Chnh sch x hi Canada. Canada: Oxford University Press. Mc Authur, A, 2003. Social Work with Children. Save Children Sweden, Hanoi, VN. Mc Authur, A, 2003. Cng tc x hi vi tr em. Save Children Sweden, Hanoi, VN. Monette R. D, Sullivan. J. T & Dejong R.C (1998). Applied social research: Tool for the human service (4th Ed). Michigan. Harcourt Brace College Publisher. Nguyen, Thi Oanh. (2002). Historical development and characteristics of social work in today's Vietnam. International Journal of Social Welfare. 11(1). 84-91.

26

Nguyen, Thi Oanh. (2002). Historical development and characteristics of social work in today's Vietnam. Tp ch quc t v An sinh x hi. 11(1). 84-91. Ministry of Labour, Invalids and Social Affairs. (2002). National report on street children. B Lao ng, Thng binh v X hi. (2002). Bo co quc gia v tr em ng ph/lang thang. Payne, M. (1997). Modern social work theory. Chicago: Lyceum Books, Inc. Payne, M. (1997). L thuyt Cng tc x hi hin i. Chicago: Lyceum Books, Inc. Reconnecting social assistance recipient to the labour market (electronic version). (2000). Human resources development Canada: lessons learned series. Reconnecting social assistance recipient to the labour market (electronic version). (2000). Human resources development Canada: lessons learned series. Robertson, J. F. & Heiss, W. (1998). Report on the UNICEF consultancy: For the promotion and development of social work in Vietnam. UNICEF Vietnam. Teeple, G. (2000). Globalization and the decline of social reform. Onario: Garamond Press. Trecker. B. H (1971). Social work Administration: Principles and practice. New York. Association Press. Strategic Human Resource Analysis of Social Workers in Canada. 2000 United Nations Childrens Fund (UNICEF) (1972). The situation analysis of Vietnamese Children. Hanoi Qu Nhi ng Lin hip quc (UNICEF) (1972). The situation analysis of Vietnamese Children. H Ni United Nations Childrens Fund (UNICEF) (2003). 2001-2005 Country programme mid-term report. Hanoi Qu Nhi ng Lin hip quc (UNICEF) (2003). 2001-2005 Country programme mid-term report. H Ni United Nations in Vietnam. (2002). Millennium development report: bringing the millennium development goals closer to the people. Hanoi. Lin hip quc Vit Nam. (2002). Millennium development report: bringing the millennium development goals closer to the people. Hanoi. Westhues, A., Lafrance, J., & Schmidt. (2001). A SWOT analysis of social work education in Canada. Social work education, 20 (1). 35-47.
27