Susana Tanar

1957 ylnda Tricste'<le dodu. 1ir iflike yayor ve yazmad zaman

hrda her yl sayca ve esie artan hayvanlaryla ilgileniyor. 1u gnlerde
iftliinde iki poni, bir eek, iki byk at -bunlardan Moro olan foorafa
Susan na Tamam ile poz veriyor- dr tavuk, on bir koyun, iki kuzu ve ke
i var. ayrlarda ve evde Susanna'ya arka<laslk eden kedi ve bcs kpek
var. evresindeki topraklar hayvanlaryla paylamaya doyamayan Susanna
Tamam, suda yasayan dostlar iin de minik bir gl yapm: Krmz balk
hr, sazanlar, alabalklar, kurbaalar ve suylanlar da hu glde bars iinde
yzyorlar. Yapacak bir ii olmad zamanlar hu gln kenarna ourar Ta
mam suyun ahnda ve stnde hareke! edenleri seyretmekten ok holan
yor. H.enz paratle alamay baaramad -belki de hibir zaman baarama
ym:ak- ama bu arada ata binmeyi rendi.
fo/i ve Mcd, Tamaro'nun 1imll Yircl, Kct l<orlrsu, liiyilii r
hcr'dcn sonra yazd drdnc ocuk kitab.
[EnDAS
OCVK
*
fk I<TAPLIGI
Tohia l l'angclo
I<hia ve Mekk
Ycni Seri: 82
ocuk hkliyat: l I
Q) Aroldo Mondadori Lditore S.p.A.
CLNDA A.$., lstanhul 1999
Tantn ana\l ksa allar dnda yayncnn
y;1zl izni olmakszn li\hir yolla \:oallaaz.
Birinci Bask: ubat 2000
ISBN 97'-3081O1-I
Kapak, k Bask v C:il
Kaya Mahaaclk (0212-656 62 20)
GENDA A.$.
atak:cne Sk. No: 19 Caalolu-lstanhul
Tel: (0212) 512 33 86- 512 94 67 (Phx) Faks: 5 20 82 12
Susanna Tamaro
TOBIA VE MELEK
[EnDAS
OCVK
EVALARIN SES
Mart i na o akam yata nda tek ba na yat m , "Acaba dn
yada ka di l vard r? " di ye dnyordu. nsanl ar n konutuk
l ar di l l er vard: Frans zca, Al manca, lspanyoka, i nce, tal
yanca vb. Ayn eyi gstermek i i n her l kede dei i k bi r sz
ck kul l an l yordu. Masa gene bi r masayd , saat bi r saatli, el
ma da bi r el mayd . Sadece, on lara veri l en adl ar n syl eni l eri
dei i yordu.
Kpekl eri n el e kendi di l l eri vard . Mart i na her akam k
pekl eri n sokaktan ve apartman n mi ni k bal kon l ar ndan yk
sel en ul umal ar n duyard . Sz gel imi i ki nci kat n kpei hi
yoktan bi r ey i i n si ni rl eni ver i rdi : Uzaktan bi r havl ama sesi
yank l ansa, bal kon parmakl kl ar na doru h rlarc l . Bel l i ki k
pekl er bi rbi rl eri ni n di l l eri nden anl yorl ard . Bel ki ele baka
baka l kel eri n kpekl eri ele bi rbi rl eri yl e anl aabi l i yorl ard .

rnei n bi r F;ra s z kpei bi r Rus kpei i l e, bi r Rus kpei

ele Eski mo kpei i l e konuabi l iyordu. Birbi rl eri yl e an laabi l
mel eri i i n onl ar n yabanc di l rennel cri gerekmi yordu.
Ayn ey kedi l er, serel er, akbabal ar, s rt l an l ar, ri l l er ve tav
anc kl ar i i n de geerl i ydi . Halla r ncckl er ve akrepl er bi l e
5
SU SAN NA TAMARO
birbirlerini anlamay becerebiliyorlard.
Marlia, bir gn televizyonda ite tan bu konuyla ilgili bir
belgesel film izlemiti. Dii bir rmcee <k olan erkek bir
rmcek vard. Dii rmcek yle kocanan ve tylyd ki,
sanki bir peruk takm gibiydi: Ann ta ortasna yatm
uyukluyor_ erkek rmcek ele ona ulamaya alyordu.
rmceklerin diye anlaLyorclu bir ses- azlar sadece yemek
yemeye yarar, ne dilleri, ne de k(. :k dilleri vardr; bu neden
le erkek, diisine scslcncez. Kendini belli etmenin tek yolu
bir tr mzisyene dnmektir: n ayaklar ile an tellerini
gererek ve brakarak adeta bir arp <;alar. Flig plog ak, pling
plog bekle heni geliyorm.
Ak rmceklerin kanlarnda mziin ritmini tayor ol
malar ok nemlidir. Yani olar rein plig pling deil ele
plig plong sesi <:karmaldrlar. Yan i tek bi r itreinin yanl
ol as halinde, dii rmcek dnp erkeine glmseyecei
ne, onun stne allay p, bir anda yutabilir.
Tabii, <(nk kar a(: bir rmcek i<i pling pling u anla
na gelir: Ben bir sinei m ve tuzaa dtm, haydi <,abuk gel
ye heni.
l Icr neyse, bu tr yanl anlamalar bir yana, rmcekler
ele u ya da bu ekilde aralarnda iletiim kurabiliyorlard.
Bir kez, kn tam ortasnda Martia, dedesiyle kendi a
lallclcrine yakn hir parkta gezintiye <kt. Otlar buzdan
clon u_ aa<,lar yapraklarn <,oktan clkdcrcli. Suuk bir
kuzey rzgr esiyordu ve ortalkta kimseler yoktu. Derken
dedesi birdenbire gen<, eelcrclc oluan bir knc aacn or
tasnda duruvermiti.
(
EYALARIN SES
- Tuhaf bir ey frk ettin mi? diye sormu ona.
- Hayr. ey, evet, diye yantlamt kz. Hala yapraklar var.
Hepsi kurumu ama yapraklarn tm de dallarda duruyor.
- Aynen yle. Meeler kn asla yapraklarnn tmn
dkmezler. Neden biliyor musun?
Martina ban sallamt.
- Dinle, demiti dedesi.
O anda kveren bir rzgar dallar sarsm ve dallardan ha
fif, kuru bir hrt iitilmiti. Bu televizyonda grd ng
rakl ylann kuyruunun sesine ok benziyordu.
- Duydun mu? Bu, meenin kn kart sestir. Kuru
yapraklar olmasayd, bu sesi bir a kestanesi ya ela ak<;aaa
la kartrahilirdik. l-r aacn kendi sesi vardr. Sadece onlar
clinlcrneyi renmek gerekir.
Cc batmak zereydi ve dcclcylc torun parkn <,;kna
doru yryorlard. Souk nedeniyle, Martia artk ne buru
m, ne de ayaklarn hisscclebiliyorclu: Sadece dedesinin llltu
u eli hala scackt. Arada srada nlerinde trneke kutular yu
varlanyor, plastik torbalar <.;ldr denizanalar gibi rzgarn
girdabnda uuyordu.
- Dede, diye barn Martina. Tneke kutular da konu-
ur nu?
- Evet, teneke kutular da, plasik torbalar da konuurlar.
- Ya <;iccklcr:>
- (iddn de ... (:iekler, \alar, deniz kabuklar. ..
- Ya otomobillerin notorlar?
- Al, onlar biraz fazla konuuyorlar. Hele hele otobsler ...
- Peki ya kurumay<l aslan amarlar?
7
SUSAN NA TAMARO
- Onlar da Marti na, onlar da konuur. Eer i pe as l m ar
afl ara ve orapl ara kul ak veri rsen, balan sona bi r i i r duya
bi l i rsi n.
O gn eve gi re r gi rmez, Mart i na dedesi nin bi r baca na sa-
r l vermi li .
- Dede, sen her eyi bi l i yorsun ! demili.
Dedesi de onun ba n okamt .
- Keke yl e ol sayd ci vci vi m, keke . . .
Bi r sre byl e sessi zl i k i i nde dur url arken, mulfaklaki du
var saat i bei vurmut u. Dedesi gi lmi , saat imdi de vu
ruyordu. Mani na koyunl ar saymay denemi ama ie yarama
mt. i tin arkasndan atl amaya haz rl anan koyunl ar grece
i yere l e, gzl eri ni n nne dedesi gel i yordu. Dede, di rsekl eri
ni <i le dayam tatl tatl k za gl msemekleydi . Her zamanki
gi bi sen teti k krk yakal bej kaba n gi ymi li ve gzl eri nde
bi raz hzn vard . Kakolunu takna l . Kakol , Mari
na' n el i ndeydi . Dedesi onu grmeye gel di i son seferde ka
kol u burada unutmut u.
Aradan ne kadar zaman gemi t i ? Al t gn m? On mu?
Ona telefn et eyi denemi ama evde ki mseyi bul amam t.
Dede sal gn de gel mc i t i , perembe gn ee. Bunl ar
onun gnl eri ydi oysa. l ki l artada bi r pazar gn l eri e l e gel i rdi .
Mart i na kakol u al m ve pal to gibi oyuncak ays na sar
m t . Kakol un zeri nde hl<i dedesi ni n kokusu vard . Tra
kp, ot obs ve k zartma kokusu.
A k pencereden_ i ki nci ka aki kpei n ul umas gel i yor
du. Ul umaya, bi r otomobi l i n al arm ela ekl enmit i i mdi . Mar
t i na yat pozi syonunu deit irdi: Nasl yatarsa yats n, yatak
8
E YALARI N SES
sadece inel erl e kapl ym gibi geliyordu ona.
fo ! lo ! lo ! Um!
Saat drtt ve babas hal a dnmemiti . Annesi gzl eri ne
gzel l i k maskesi takm uyuyordu.

st kaaki han n ama r

y kamt . i mdi bi raz esinti km v e arafl ar bir kal yonun
yel ken l eri gi bi i i rmi ti. Flip.f1ap sr .f1ap,j1ap.f1ap .
Rzgar n sesi, dal gal ar n sesi . Gemi acaba nereye doru gi di
yordu?
Dedesi hakl yd , her eyi n kendi ne zg bi r sesi vard . Ama
sesi ol mayan eyl er de vard , szgelimi, gelecee ai t veya yan
t bi l i nemeyen sorul ar n sesl eri yokll . Oysa onun kafas bu
sorul arl a dol up ta yordu. Uyuya kal an Mar i na ryas nda
bunlar grd: Uzak bi r k y daki c l z klara benzi yorl ard .
Kal yon ters tarafa doru gi diyordu; burunu ks z bi r deni
ze, y l d zs z bi r gkyzne sahi p sessi z bi r geceye doru evi r
mi t i .
9
RYALAR SONA ERNCE
Marina sekiz yandayd ve kentin d alallckrinde bu
lunan kocaman bir apartmann drdnc katnda oturuyordu.
l'.vinin (evresi de birbirine benzeyen pek (_ ok apartmanla do
luydu.
iki yap arasnda otomobiller park cnii. Arada srada bir
iki bank olan bir yeillie, ya da byychilnck i(in, 1.-vrek
rine rlm bir kafese gereksinme duyan gencecik ana has
talkl arkadasz fidanlara rastlanabiliyordu.
Martina annesi Margleria ve bahas Ugo ile birlikte ya
yordu. Bahas, bir zamanlar tamirciydi ama artk li<bir i yap
yordu, annesi ise btn gn orda oraya kouyor ve baka
larnn evlerini temizliyordu. Akam eve geldii nele her zaman
ba arn oluyor ve babas da hu arsn ge<.irchilmek i<in
ona barp <.:aryorclu.
Martina'nn kz veya erkek kardei yoktu. Bir keresinde,
Noel'den az nce bir erkek karde istemeyi denemiti ama ba
has ona yle bir yan l vermiti:
11
SUSANNA TAMARO
- Bi r bu eksi kt i .
Neyse ki, dedesi vard .
Dedesi ni n gen bi r grn vard ve yol larda onl ar g
renl er baba k z zannederlerdi . Dedesi asl nda babas ol sa ne
hari ka ol urdu!
- Neden gel i p sen i nl e yaayamam? di ye sorard hep.
Yan l hep ayn ol urdu: - nk ben yal y m ve sonra seni
ok seven bi r annen ve baban var.
An nesi ve babas ok genken evl enmi l erdi . Annesi ni
versi te bi t i rmeyi , babas el a motosi kl et yar l ar na kat l may
hayal edi yordu. Ama sonra i kisi ni n hayal i sonsuz ve byk bi r
akn hayal i i eri si nde eri yi p kar m ve bt n teki tasar l ar
u,. up gi t mi t i .
Sal ondaki sehpan n st nde on lar n dnnde eki l mi
bi r fotoraf durur du: An nesi bi r kral ie, babas da ok k bi r
garson gi bi gi yi n mi t i . !kisi ni n de gzl eri ol aanst bi i mde
parl yordu ve sanki bi r peri i l eri ne parl ak pul l ar dkm gi
bi ydi .
Mar i na s k s k durup bu fotoraf i ncel erdi ve i ncel ed i ke
de gzl eri ni n ta deri nden parl amas na neden ol an o parl ak
pul l ar n nereye gi t mi olabi l ecei ni merak ederdi . Babas n n
gzl eri ok uzun zamand r sar ms bi r renk al m t ve h i bi r
tarafa bakm yorl ard , an nesi ni n gzl eri i se donuk bi r buz ta
bakas i l e rt l m da gl l eri ne benzi yordu. I k samad kla
r gi bi souk bi r gl ge yans tyorl ard .
Gn l erden bi r gn, dedesi i l e yal n zken, ona kukul ar n
dan sz et miti . - Neden o fotoraftaki ncl en byl esi ne dei i k-
1 2
RYALAR SONA ERNCE
ler art k? di ye sormutu. - Sanki bi ri si onl ar n el ektri k dme
si ni evi rmi gi bi .
O anda banyodayd lar ve kamlarla sabun kpkl eri nden
bal oncuklar yapmaya al yorlard . Yar n saatten beri sadece
sabunu kprtmeyi baarabi l mi l erdi . Sgrgl pnp /lib blib
ruplih. Deden i n kam nn ucunda bi r bal oncuk ol umu, bi r
i ki saniye havada durmu sonra ela l avabonun kenar na arp p
plop di ye pat l am t .
- Bazen, -di ye onu yan t lamaya al m t dedesi , - hayal l er
el e bu bal oncuklar gi bi di rl er. Ans z n pa l ay verirler ve geri ye
hi bi r ey kal maz. O hi bi r eyl e, k da el den gi der.
Bu Marti na'n n da anl amaya bal ad bi r eyi n onayl anma
s yd . Tel evi zyonda bir sr fi l m ve di zi seyretmi t i . Hemen
hemen hep ayn ey ol uyordu: Ak seki z ya ela on bl m s
ryor, sonra nefret bal yordu.

nce k z, erkee yl e di yor

du: - Sen, beni m kader i mde parlayan p rl an as n. - Birka b
l m sonra: - Sen beceri ksizi n birisi n, hibir ie yaramazs n,
sersen i n teki si n. Art k Al l an beni m yaant ma k sa yor. -
Ama Al l an ' n k samas da ksa sryordu.
Anne ve babas da ayn eyl eri yaam ol mal yd lar. Sade
ce bir baka p rl anta yeri ne bir tersl i k ol mutu. Ve de tersl i k,
onu ne aran ne de arzul ayan olmad halde bi r l eyl ek tara
r ndan bacadan ieri ye at l m ol an Marti na i di .
Leyl ekl er de pek t embel ve mi ski n ol uyorl ard : Canl ar ne
reye i st erse oraya gi di yorlar ve paket leri asla geri gtrmyor
lard . Bel ki de Mart i na' n n i i nde bul unduu paket yanl bi r
adrese brak l mt . Onu, bei i n evresi ne ot urmu mut l u
l ukla gl mseyerek bekl eyen ve bahel i gzel bi r evde yaa-
13
SUSANNA TAMARO
yan anne babaya brakacana bo icki ieleriyle dolu pis bir
balkona atvermiti.
Bir keresinde grd bir filmde iki yeni domu bebek
beiklerinde karmlard. Son derece varlkl olarak doan
bebek, yoksul bir ailenin, yoksul aileden doan da varlkl ai
lenin evine gidiyordu sonunda. Varlkl bebek, anne babas ta
rafndan \ok sevilirken, yoksul ailenin bebei lic sevgi gr
myordu. Akamlar uyku tutmad zamanlar ya da pek pek
hznlendii gnlerde, bunu dnmek Martina'y oyalyor
du. Bu scak ve sevgi dolu dnce, kucana oturmu da n
rldanan bir kedi gibi styordu onu.
Gnlerden bir gn, kaldrmda yrrken, k bir otoohil
yan banda duracak, ic.:inden, gzleri yldzlar gibi parldayan
gzel i gzel bir kadn inecekti. Mis gibi kokan kucanda
onu yumuack saracak ve kulana yle rslclayacakl: -
Marina, sonunda sei buldum!
"Yaa srd srece uutlar da srer" derdi dedesi sk
sk. Martina, yaam ve uudu iki kz karde gibi grrd.
Yalnz baayke yaam kederli olurdu: Onu neelendiren
unudu varlyd. Bu dnce, onun rahatlanasna yardm
ediyordu.
Gzlerini yumup ryalar lkesine gittii zaan, Marina
birbirinden deiik eyler grrd. Kime ait olduunu bilme
dii bir el, cru giderek daha kc.:k kutulara k<patyordu, y
le ki, o da sonunda i( ice giren talta Rus bchelderinin en k
c gibi minik ve anlamsz bir hal alyordu. Ya ela ayn el, y
rei ve akcierleri patlayana dek ban suyun altnda tutuyor
du. Bazen de yeil jleden oluan ve bir kafatas gibi bolukla-
14
RYALAR SONA E RNCE
r ve bir katilinki gibi uzun traklar olan bir canavar onu ta
nmad bir kentin darack sokaklarnda kovalyordu. Bu dar
sokaklar, gcnekte bir labirentti ve labirentin sonu dikenli tel
le rtl bir duvarla kapalyd. Marina barmaya <alyor
ana sesi <k n yord u. O anda canavarn glgesi gnein
n rtyor ve lcr yan karanla gmlyordu.
Byle ryalarn sabahlarnda Martina <ok yorgun uyan
yordu.
Mutfakta tencereleri lavaboya vurup duran annesi - abuk
ol, okula ge< kalacaksn! diye barp duruyordu.
15
KMSENN GRMEDG KAPILAR
Nesnelerin de, insanlarn da bir dili vard. Martina, hu iki
si arasnda, nesnelerin dilini yeliyordu.
Aa(lar, <aralhr, otosikktlcr ya da teneke kuular hep
sevimli ykclcri anlatyorlard, oysa i sanlmn azndan lcp
kt szl er dklyordu. - Dedeni n dnda - byldcri n di li
(l)plk diliydi. (;ereksiz eyler, aptal cykr, baka koyacak yer
luluaaya kt eyler lq) byklerin konunalannn i(i
ne atlyordu.
Czlcrini kapap, byklerin koua dilini hayal ctc
yi deneyen Martina'nn gzlerinin nne kilonctrclcrce ve
y llarca uzanan, Marti na'n doduundan heri i\inc sarl ya
a olduu bir erit gibi geliyordu hu dil. Bu erit, zaann
gn csi ile bir tren lwls gibi arlam_ boa ylannn lwl
kalar gibi boucu bi r l al alt. Bu eri di n zerine, sadece
evin duvarlar arasnda sylcebilen, azdan ka\:an clclcr,
lkcli, tcknc dolu, o gnlk cnlclcr kaznnt.
Marina fonda o grltnn olmad tek bir gn lilc
1 7
SUSANNA TAMARO
anmsayordu. Daha k<:kkcn bu <.;lklar onu anszn
uyandrrd ve minik bebek korkudan alamaya balard. O
zanan babas yeniden barrd:
- Senin kzn alyor!
Annesi ele yle yantlard onu: - O senin de kzn!
Bahas li; aksatacbn ayn karl verirdi: - Bunu aratr
mak gerekir.
O noktada annesi odaya dalar ve fkeyle kz yatandan
alrd.
- Ne var imdi? A<; sn? Karn m aryor? Ne var?
Martina soluu yettiince barmaya halard. O zaman ba
has kapy vurarak evden :kar, annesi de alamaya h;lar ve
srekli u szleri yinelerdi: - Btn hunlar hak edecek ne
yaptm acaba?
Biraz daha bydkten sonra, odasna kapanp, frtrnn
dinmesini hcklcek i. i yatann altna saklanan Martina
szleri, renklerle paylatrmaya halamt "Beceriksizin teki
sin." Sar: "Artk sana katlanamyorum." Turuncu: "Annemin
evine dnyorum." Beyaz: "Sc pis bir sarlosun Krmz:
"Sen de be para etmczin tekisin." Yeil: "Senden ncrret ediyo
rum." Siyah: "Kzn olacak o aptal." Koyu mavi: "O senin ele
kzn." Cri: "Bunu aratrmak gerekir." Mavi.
Gnlerin bazlar daha fazla turuncu ve daha fazla sar
renkte geiyordu. Daha krmz, daha kara gnler de vard ta
bii. Martina, zamanla hu szcklere rengin yan sra bir hi:i
ele yaktrmt. Termit karnca-szckler, rmcek-szck
ler, akrep-szckler vard. Yere yzkoyun uzandnda lu
szcklerin, hzla ona doru geldiklerini grr gibi oluyordu.
18
l< MS E NN GRME DG KAPILAR
Terit karnca-szckler traklarnn altndan gryor, da
marlarndan yreine kadar iniyor, minik ayaklar ve sivri e
ne keiklcriylc yreine saldryorlard.
rcek-szcklcr idcsiylc akcierleri arasnda yayor
lard. Orada a rerek organlar tutsak ediyor, onlar sktr
yor, dans ettiriyor ve kzn soluunu kesiyorlard.
!\krep-szckler bir eyleme bal szcklerdi: rein "k
rk tabak" szc, "sandalyeye tekme" szc, "tokat sz
c" vard. Bunlar, bir acnn elik ettii akrep gibi sokan
szcklerdi.
Marina yatann karsna gelen duvara, eski hir takvim
den kopartt resmi asmt. lh karl hir da manzarasyd ve
uz;klardan masallardaki tahta bir ev gibi grnyordu. Bu fo
orar oa dedesi armaan etmiti.
- Ank nereye gideceini hilcnediin zaa, -demiti ona
hu nanzaraya sn. Karlarda yr ve derin soluk al. Sonr a o
eve git ve i<.:criye kapan.
Dedesinin szckleri, <,i1plk erittc c,ok rarklyd. Bunlar
ok-szckler, surata-frlatlan-ta szckler deillerdi. Tam
tersine onlarla t kaplar <1\:lyordu. (;nn birinde parkta
ki bir bankta otururken, dedesi ona yle bir ac,klaa yap
:
- insanlarn neden can sklr, biliyor usu?
- ! !ayr.
- nk kaplar grcczlcr.
- 1 langi kaplar7
- l lcen lecn her yerde gizlenmi olan kaplcr.
- l !er yerde nerede?
19
SU SAN NA TAMARO
- llavada, :cvrcizdc, evlerde, manzaralarda, otobs du
raklarnda, insanlarn karnda. Kaplar acnay bilirsen, asla
zgn olmazsn.
Bundan sonra, dedesinin azndan kanlarn anahtar sz
ckler olduklarn anlamt. I lep, havay koklayarak ilerlc
yc, bir eyi bir bakasyla deitiren szcklerdi bunlar.
Anahtar-szckler ve yorgan-szckler Panuk Prcnscs'in
nar yedi cceler gibi, altna snp scack bir huzur
i\idc uyunabilecek tatl szcklerdi.
20
DEGK OLAN DAHA VARLIKLIDIR
Dedesi annesinin babasyd ama annesi ona k;u li de na
zik davrannyorclu. Babas ise ona hi<,: i li\ kalaanyordu.
Martia okula balaclkta sonr dedesi laftacla c az iki
kez gelip onun devlerine yardm elne grevini st knii ve
gnn birinde kk kz annesi ile bahasnn tartkLr
duymutu.
- Onu srekli burada, ayaklar altnda olasda
honut deilim, diyordu babas. - Kz karasn sa<a d
ncelerle dolduruyor.
- Sahip olduu tek dedesi o, deili annesi de.
- Ne olacak yani? lkn de dedesiz hyc ve <.. ok da iyi
ycii.
Ksa bir sessizlik oluu.
- Lh, -deii sonra aesi- e azda ralat lz a<,s
dan dn. (olmasayd, devlere ki yardm ederdi?
Babas yant anlalaaya bir lonunlaa olutu.
Ne yant vereceini hilcedii zaalarda hep byle yapar ve
21
SUSANNA TAMARO
yenilmeyi kendine yedirezdi.
O gnden sonra, sal ve perembeleri, dede gelmeden bir
saal nce kapy vurup <kyordu.
Dedesi de bir lsvi<-c saati gibi dakikti. U<_ c ta < dakika
kala, Martina, onun sokan kesini dndn grrd ve
saal tn <.tc kap alnrd.
! lava gzelse, birlikle kar bir yry yaparlard. Yanur
yayorsa hemen devlerin bana oturrlard.
Marlina okula gitnektcn ncfrcL cdiyorclu. Orada cgcncn
olan szckler karmaa-szcklerdi. Pek enliy i gibi g
rnen ama li_ hir anlam olmayan szcklerdi hunlar. l'.
azndan ona yk geliyordu. Martina n aklnda binhir tr
soru vard aa hu karaa-szcklcrin lk:hiri hu sorular ya
n tlaa dzeyinde deildi.
- Roma'nn krallar kimlerdir? Roulus ve Rents, Anco
Marzio, Tullo Ostilio ... Oysu /c, cdc dtiyyu pcldi,iizi
<\rrc/ istiyor. Mariuccia paslann lctc birini yerse te
ki ,-ocuklara ne kadar pasta kalr" lsulllr llltl lrwlu ol
rill.r zu crevc gitis olur/ur? Bunun ve unun zeine
apka konmaz. /ki c lcp lol istiyo v ln c
dcii lilciyor. KUi bir /11z gibi lavruul l i, lc1<li-
11i sl lnrturc ,rcrdi llrtl. Gzlcrii, li seyc, /ir
defierc, lir lliwds (llmu, lwr tltu /ir hiscsic cli
hiyor. Ou /ulnvorm, lulnvor v vvus yuus l_ie giri
vor; /du sor rth /c Mllliu lcp;il, defter olyor,
rwclus (ls olyor. cvrdc c olrsu o/su, lc
lcp lii,l/, plllstiltc, altllllw ypls lwvsz lir 11csc
olvor.
22
DE G I< O LAN DAHA VAR Li l< L I DI R
Okul a<,ldktan bi rka<,; hafta sonra retmenler anne baba
sn okula <.arl arcl. Sz evi ri p evi r i p, en dolamba<.;l
yoldan, kzlar nn bi raz " i nsansal sosyal i li ki ler bak m ndan
bi raz geli nen i ve szel anlatmda bi r tr il gi si zli k ve kayt
szlk" sergi ledi i ni sylemilerdi .
- Anl ad n n? demiti babas <,: kar ken. - Seni n t eki l er gi
bi olmadn sykmek i <,:in byle sevi mli szler bulmular.
Bi r gn dedesiyle pencerenin nne otur mu, yamuru
seyrederlerken, Martina - Ben, deii k niyin ? diye sor mutu.
- Ki mden dei i k?
- Bi lmem, bakalar ndan.
- Sence bakalar hep bi r rek ni l
- I cndlslcrde herkes glp eleni yor. ret men hi r ey
sorduunda hepsi yantlayabi li yor.
- Sen de yle olnak ister mi ydi n?
M;ut i na ban sallayarak evet demi ti.
- Peki , nedeni
- nk, o zaman en az ndan kimse benimle alay et mezdi.
- Peki en nc l i ey bu nu7 Bundan gen,; ckt cn e mi n mi -
si n?
- San rm yle.
- O halde bana yakla, sana bir sr verecei m.
Mar i na kul a n dedesi ni n az na yak l a t rm t .
Psss, psss pssss.
- Bunu yi neleyebilir nisin7
Psss psss psss.
- Bunu doru u sylyorsun, yoksa hcnin le alay n edi
yorsun?
S U SAN NA TAMARO
-Bunu l it,bi r zaman yapa , el emi t i al n r gi bi yapan de
desi .
-Ama hen hi<.;bir ey yapmay bi l miyorum ki . 1 l i \: , hi ; hir
ey.
-Sen yl e dnyorsun , ama hunu l er dndnde u
nu unutma: Deii k olan i nsan, daha varl kld r. rei n sana
hi <. : i rkin rdek yavrusunun masal n a n la t m m yd m?
-l l ayr.
- Nas l da unut muum! licr neyse, bir varm bir yokmu,
rdei n bi ri yumutl a . .+
l t e o gnde n sonr a <..: i rki n rdek yavrusu, onlarn asal
olmutu. Mart i na, l" rsat bul cl uk<a dedesi ne bu masal an l at t
ryordu. Frsat bulaay nca da kendi kendi ne anla t yordu.
J altar-szck lcr, yo rga-szck l cr.
Dedesi i na n l maz say da <ok ey bil iyordu. Onun yan tla
yamad t ek b i r soru hil e yoktu. Dedesi bunu, bal an sona
dek oku u ol duu ansi k l oped i ye bal yordu. K rm z yapay
deri yl e c i l t l e n mi yi rmi i ki ci l t ansi k l opedi yi , abaks madde
sinden zi ggurat maddesi ne dek okumutu.
- l lc ansi kl oped i i n , l cn de erak sonucu bu.
- Mera k nccl i r7 d i ye sormutu Martina.
- Bu t ul al bir eydir, ta i (i de duyduun bir tr g d k l an
na, bi r t r kar ncal anad r. 1 1,:tcn i e sen i kemi re n sorunun
ya n t n bulana dek srer hu kar calan a. rei n, yksel
mekte ola n bi r u1, ak grrsn ve kendi kendi ne yl e der si n:
" Jrha nas l kal k yor t oprakt a 7 Ckyzncl e nas l dura
c k? " lt e hun l arn yan t n renene dek rahat cdc czsi n.
Mart i na ka n maya bal am_ dedesi de kocaman eller i yl e
24
DE G I< O LAN DAHA VARLl l<LI DI R
onu gclklat.
- Hayr, ay! Yeter yeter.
- k hakal sorunu o zaan.
- Ben, neden cloclu? diye sorlll utu Martina bir sol ukta.
- /illan Tanr n. Bu soru ike saylr.
- Neden?
- nk yant ansiklopedi de yokt ur.
- Peki neden yoktur7
- nk baz sorulara insann kendinin yant bul lllas ge-
rekir. Baz sorularn sadece hana gre, ya da sadece sana gre
yantlar vardr. Sz gclini hen cleiryolcu olak, t rckri
srck, ansiklopedi okumak, annea ec k olak, onun
la evknek, Marglcrita'n bahas, sonra da yalanp Marti
na' n dedesi olak i1,; in clouu.
- Ya he7
- Sen de bunu hydk.:c kefedeceksi n. Ccen yl sana ar-
aan etti im o akvii anmsyor usun, lani o srprizli
takvimi! l lcr gn hir pe ncereci k .yordu ve arkasndan
kan ye n i hi r eyi huluyordun7 i te ner edeyse ayn eyden sz
ediyoruz. Blydk<:e ye ni pencereler a1.:ars. Oncmli olmak
onlar grehi lek ir, biraz d< hizi kaplar gili yani.
- 1 lcr yanda ola ve li1, kimseni n grcdi i kaplar gibi
i 7
- ve .
- Pek i ya aa1.:lar n ve teneke kutul arn sesi ?
- Mmm, evet .
- Nede n " yal" dcclin7
- nk yalym.
25
SUSANNA TAMARO
- Sen benim ir,: in ok gensin, babamdan daha gensin.
- ok kibarsn aa byle c.leil. Ben doduum y l, Birinci
Dnya Sava pat l ad; ben de l kinci Dnya Sava'nda asker ol
dum. Cep telefonlar, bilgiyasarlar ve geri kalan t benzeri
eyler benin iin eytan icatlar gibiler. Byle terbiyesiz bir
dnya hi bana uygun deil. Benim dnemim art k ge< : t i. An
layacan artk yal and m.
Martina'n n uzun sredir dilinin ucunda olan bir soru var-
d . Derin bir sol uk al d ve azndaki bakl ay (; karcl.
- Peki, Martina' n n dedesi olduktan sonra ne yapacaksn?
- Hi<:.
- Nedc li<.
- n k ar k sonsuza dek seni n deden olaca n, Mart i-
na' n n dedesi.
- l le za na n 1
- Her zaan, her zaan, her zaman. Ne olursa olsun.
Bu arada dedesi ou kucana alm ve kendinin minik ay
s na sar ld gibi sar l t torununa. Tra kp, k zar a
ve otobs kokusu. Dedenin de gzleri yalanmt.
Dipte kapal bir pencere vard ana ikisinin ele can onu a
mak ist emiyordu.
26
GZL KULBE
Takvi m yaprann der i nl i kler i nde ki al a kulbeden hari
ka hi r nanzara grnyordu. i ki l i bi r yksekl i e el e k Noel
aac: lar nn ssl edi i yemyei l bi r l al grnyordu. Son ra ,
dal a yukar bak nca, \an aa<.: l ar yeri n i kayal ar al yordu.
cc lyk ,akllar, sonra da doruk nok as n byk kaya
l ar gi\r yordu. l ler ey i n ze ri nde uza a gkyznde ne
hi r hul ul , l a a ne de gne grnyord u. ( ;i\ kyz btn y
l e snwvi ydi . Pencere a\ k ol duunda, (a nl ar n te pes i nde
besl enen bl bl l er i n ve scr\-l cr i c v l da r l :m, ke, i l cr i n ne
kneleri duyul uyordu. Uzakta, vadi n i n bi r yerl eri nde bi r dere
akyor ol nal yd , c:nk suyun nee l i < a l s arada s rada
Mart i na' n kul a na de k gel i yordu. Pe ncere kapal yke n _ du
yul a tek grl t , sol a n gun l t usuydu.
Mar i a bi r sred i r oraya co ckil i _ dedes i ni bekl i yordu
S: hal ol al yd c ( k annesi krmz sabahl n gi yn i i .
K( k kz hesap yapmt: On g , on i k i saat , a l t dak i ka
ve on seki z sani yeden heri dedesi ort al kt a grn myordu. Sa-
27
SUSAN NA TAMARO
ki n gei rebi l mek i \ i n fazl a uzun hi r zaman di l i mi ydi hu.
Dedes i ni n yer i ne annesi gcl i ve o u sarsmaya hal a t .
- K n l da bi raz, okul a gcc; kal acaks n.
Ma r i na onu yan l a ad i c.: i n, ; nnesi i n sesi yksel d i kc-e
yksel i yord u.
- 1 l ey, nel er ol uyor sana? Bana yan t ver cyecek i si n?
Sahr ta r a. Ne bi ci bi r oyun hu?
Bu oyun dei l di ki . O, dedesi n i bekl i yordu. Anahtar-sz
ckl er onu yeri nden k m l databi l i rl e rd i , \: pl ( k-szck kre
kar c (i l deki bi r ta kadar kay t s zd .
i d i annesi onu dal a h zl a sars aya hal a t . An nesi
sacl ar ac t a ac t a, pija as n Cst dcn kar aya ura yor,
hi r k z dei l de bi r t a gi ydi ri r gi bi , gi ysi s i ni st ne geci r c
yc \' al yordu.
1 l c sahal ol duu gi bi Mart i a seki zi on gc\T sokaa i
i t i . An nesi o u kol u da t u t u eki yordu.
( Hrl un c gel di kl eri nde, a esi k za doru ei l i :
1 L ydi ci ci k z ol , anneye hi r pck ver, - de i i .
Mart i na sz d i nk i ve dudakl ;r hol ua doru uzat
l .
Ders saat l eri nde kar aa-szckl cr a k l n n i \ i de, kara
val da at l : ko fc i l er gi l i u\ u up d ur u yorl a rd .
- / /ev hncnh h z, bc i yc lwlc 1 1 uh i st c cz i s i ? l i t lc i voh
su i<c c p ,1!i c lccc,i . (,'ulmh ol . Hc sri so J1 1 scl 1 1 . Bc i yu
lu lu uzsc , rezi l ol uuhs , l i / i ri ci hac rezi l ol uc lr .
Mar i na arada s rada az yb llyor v hu siizci' kl cri cL l ;
uzaa yol l a aya \'al yordu.
J i l i l i l i l 1 1 f 1 1 1 _f 1 I i l i l .
28
G Z L KUL BE
Derken i man ret men klu, k k za t ehd i t kar ve rke l i bi r
bak r rl at t .
- Dokuz kere be, Mart i a7 Dokuz kere be kac; eder?
Akvaryumda yzen hi r bal k gi bi oynat yordu az n : llooc,
looc, bul l / l.
- Ta am, demi t i sonr a not deft er i ne bi r ey yazara k-gr
yonm ki dun unda l i <,J i r dze l me yok. l lat t a, hoooc hoooc
daha bi l e kt ye gi t mi .
Zi l i n <;al mas yl a bi r l i kt e Mar i a eki l erde nce d ar ya
f rl ad . O saa e a nnesi i l e, bahas da i aramak i , i n ort al kt a
dol a yor ol urdu, o neden l e eve yal n z ba na dnerdi . 1 k z
kal d r mda i l erl emeye l ala k i , mn osi klc i bi ri o u sc
l a lad :
- I JJrt t , lnr . . . Merl c /c Mc rt i w, us ls ?
l< z o a gl scn i i
- B nn 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 , ln hDl ii lwli ort s lc dol uht l li
l rt li ! J c mt li gi t cl iyi . l /o(lwl ili (li,li . . .
Mevsi m so hal ard ve apart a n mi i mi nauk h; l H ,T-
s i deki aa l ar yapra k l ar n dkmeye bal am l ard .
O a i l k scsl c c akaa< ol u u:
- / ley, Mart i , lnh yupn hl r c lwri lw ul<l l ur!
- Sc( al h, di ye sz n kcs i i a kcs a csi . - Sc / i de
le i cyvc/ c i i gi zel l i,i e / l . J lo w ,i t cvc /i ri gc
(erse, 01 1 1 1 1 1 lwf s l i t c t yor . . .
J\ a k zdaki ul a ll g l ark a vara byk ce aac ol
u u.
- I ley orhl u ; rlwcl z M rt i / gli t eli /c: c . Dede
si crcdc?
29
SUSANNA TAMARO
Marti na ouzlarn s i lkmiti.
- Bi l iyor , l i < hi r fi lni yoh. )( si zi ?
O
aa< birli kte yapraklarn sallanlard.
- Al , l y ; sevgi l i Murl i . Biz de /Ji r sii rcdi r gr cdi h dcdc i .
Eve girince Martina annesinin l uzdolah da brakt ye-
ei stp yemi ve sonra da odasna gi r i t i +
Oda souk, yat ak hah l dankt. leden sonra onu bekl e
yen t ek ey, keml i ba na asla yapamad ev devlerini hit i r
rekL i . K, (k kz pencereye yanat : Aada yoluk ;ayrda sa
hipsiz iki kpek kouuyordu.
Bu, dedesi yle onun en sevd i i oyunlardan biriydi. Martina
k(1pek yavrusu o l ml u, dedesi de onun sahihi . Dedesi o u par
kn ortasnda l u l n u gi bi yapar, kuru bi r biskviyk o u ya
nna \ arr ve di l i bi r kar sarkarak yanna gelen kpeci i
loynuna t asna t<kard. Dedenin kakolu bu oyu d; t ;s a
ol ara k vk ie yar: rd .
Bi r keres i nde bahas sokakt a byl e clol atklar gii r ve
eve dndklc ri dc kya eti kopart.
- Be geceler i o u c i yi nasl ei tcbi l i r i diye d s ek
ten uyuya yoru ve sen le ni t crbi ye i bu oyu l a rl a ho
zuyorsu .
Dedesi yere bakara k onu dile i ve h i ; bi r ey sii yl c c
it i Aa hi r son raki kez evden biraz uzakla nca, ay oyu
nu yeniden oynansl < rd .
Babasn n gecleri pek az ya da hi ,. uyu ad donyd u,
ama bunun nedc i (ocuunun ci t i i lakkclaki kayglar de
i ldi. Babas aka l ar arkadal aryl a hara gitrekt r hol a r
d . Syl ediine gre byle yapnca, zgr ve mut l u olduu, o
30
G Z L. i l<U L B E
osi kl ct yar s ol aca gnl er i n hayal i yl e yaad , her eyi n
kl bi r hayal bal onu i i nde ol duu dneml eri an ms yord u.
Baha eve dndnde an nesi ve Mart i na oktan uykuya
dal m ol url ard . Onun gel i i ni ki mi zaman duyarl ar, ki mi za
man h i duymazl ard . Baz akan l ar eve gi rer ve ba rmaya
bal ard :
- Kad n, akam yenei n nerede?
Bunun zeri ne an nesi gecel i i ve t erl i kl eri yl e kal kar, oca
n ba na ge,crcl i . Adam gene de memnun ol mazd . ou za
nan da kar n doyurdukt an son ra, Mart i na' n n odas na gi rer
ve yorgan n <.eki p ba r rd :
-Uya (abuk! Babac na hi r pck ver i
Ee k z, hu e mre abucak uymazsa o daha yksek ses l e
ba r aya hal arcl :
- Duy ad n n ? Baban sevmi yor nusu yoksa?
B<1has a gre , k z n n pckl eri fazl a ka( a nak, sar l ma
l ar fazl a c l zd .
- Sen de sevmi yo rsun hc i , - di yordu ve kap y vurarak
odadan ( k yordu.
Mart i na asl nda babas n sevi yord u, a a bu arap ve si gara
kokusu da hol anm yordu ve onun o uzu saka l mi ni k k
za bat yordu.
Dedesi ol nacl zaman, Mani na hu evde kendi n i yapaya l
n z hi ssedi yordu. Jpart an n ;ocukbr yl a < rkada ol a a
t , o kori dora ( km kmaz <: ocukl ar onunL al ay et meye ba
l yorl ard
Mm i na' hayal i , e n byk hayal i , b i r kpee sahi p ul a
bi l nckt i .
3 1
S U S ANNA TAMARO
Bi r kez, sorracla anne babas na bunu syl emi a a, karde
konusunda verd i k leri yan t n ayn n ver mi l erd i : - Bi r hu ek
si kt i !
Sonra ans n ked i yl e, tavanl a, ha s erl e, kanaryayl a de
nemi t i ama al d yan t hep ayn ol mut u.
Gnl erden bi r gn dedesi yl e l unaparka gi t t i kl eri nde k r
z bi r bal k kazanm t . Bu en fazl a i st ei ey dei l di a a ge ne
e l e h i yoktan i yi ydi . Bl ob, bl ob, bloh.
Cuma akaml ar bal k yemeye a l k n ol an babas , k z n
e l i nde akvaryu l a eve gi rd i i n i grnce, - Bugn c uma dei l
ki , de i t i .
Sonra da akam yemei nde un l ar syl c i i : ',i u l ayva
bana bakarken yemek yi yemi yorum. Kaka hi l e yap yor.
Ger\; ek en de mi n i k bal n kuyruunun a l t ndan r d k
rengi nde uzun b i r i p i n i yordu. Bi r gn ok ul dan dndnde
Mart i na, akvaryumunun bo ol duunu gr t .
- Bi r anss zl k ol du, dc i t i akam an nes i . - Akvaryu u
t emi zl er ke n, bal k l avabonun del i i nden kac, p gi t t i .
Pembe so on bal kl ar ak nt ya kar yz cyi becerdi kl e
ri ne gre, bel ki mi n i k k rm z bal kl ar da hunu yapabi l i rl ercl i .
Bel ki de t e k bi r kuyruk hareket i yl e borul ardan ve t uval ct t c
yukar t rmanab i l i rdi . Al amak yer i ne, Mani na onu ara maya
karar verdi .

r ncl e sal i p ol duu i l k hayvan hu bal k ol du

undan o un ad n Pr i mo ( i l k) koymutl.
Bi rk<w harta boyunca, d zen l i ara l kl arl a, evi n t usl uk
del i kl e ri n i n ba na gi t mi ve l s l da n t :
- Pr i no, ben i m, haydi yukar gel , eve dn.
Sabah l ar herkest en nce uyan yor ve t uval et i n i \ i dc k r-
12
G ZL KU LBE
mz ve can l bi r ey yzyor mu di ye bak yordu. Hay r, t uva
l et i n di bi nde sadece sar bi r ki re l ekesi ol uyordu.
- Art k onu sonsuza dek yi t i rdii mi dnyorum, demi
ti perembe gn onu grmeye gel en dedesi ne.
- Asl a, asl a deme, diye yan L l an t onu dedesi . - Bel ki ee
yol u a rmt r. Bi l i yor musun , su borul ar n n hepsi bi rbi ri ne
benzer, aa da yol u bul mas zor ol mal .
Son ra da pal tol ar n gi ymi ve sokaa km l ard .
- Di yel i m ki , bi ri l eri ne yol u sormu ol sun, di ye kon uma
y srdr mt dedesi merdi venl erden i nerken. - Ona yol u
nas l tar i f et mi ol abi l i rl er?
- Bi l mem ki . .
- Mi ni k bi r k r m z bal k sana evi n yol unu sorsa, sen ona
hangi yol dan gi t mesi ni neri rdi n? Ona baka k rm z bal kl a
rn ela bul unduu bi r yeri n adresi ni veri rdi n dei l mi ?
- Sen parktaki havuzdan sz edi yorsun.
- Eh, tabi i . Eer umut l anmak i st i yorsak, oraya gi t mel i yi z.
Oraya vard kl ar nda, havuzun kenar na o urup sessi zce su
yun yzeyi ne bakm l ard . Bi rdenbi re, Mar i na t m kan nn
yzne hcum el l i i ni hisset mi ve yrei del i gi bi carpmaya
bal amt .
- Dede, bak! Orada, i le, orada! le, Pri mo orada!
- Evet, hakl s n. Gerekten de o. Bak urada i te, l a a ga-
l i ba bi r sevgi l i bi l e bul mu.
- Acaba bebekl eri mi ol acak?
- Evet , bu ol abi l i r.
- O zaman bunu burada b rakmak daha i yi ol ur.
- Ben de yl e dnyorum. Ama bi z her zaman buraya ge-
33
S USANNA TAMARO
lebilir, ona yiyecek getirebilir ve ailesinin nasl genilediini
seyrcdebi 1 i riz.
O gn leden sonra, el ele tutuarak parkta biraz daha y
rmlerdi.
- Onu bulmam z iyi oldu deil ni?
- Elbete, arkadalara, sevdiklerimize kavumak her zaman
gzeldir.
- A na onu bulamasaydk, bu onun ld anla11 1na m ge
lirdi?
- Byk bir olas l kla evet.
- Ve ondan sonra artk onu bir daha hic: bulamaz m yd k?
Yani, demek istediim u, bal klar, art k hal k olmaynca, ne
reye giderler?
- Balklar, art k halk olmaynca, gene l al k rl ar. Sadece
deiik bir denizde yzerler. Kimsenin onlar yemek i;in pe
ine dmedii bir denizdir oras .
- l l erkesc olur mu bu?
- Tabii herkese olur: l fan stcrlcrc, bal klara, kedilere . . .
- Byklere ek ni ?
- El bete, byklere de.
- Anneannem, nerede r ein7
- Anneannen ni? O da orada, bal klar n git tii yerde.
- Suda m yzyor?
- 1 l ay r can n! l l erkcsi n daha nce bulunduu bir dnya-
ya gidiyor. Anneannen evde heni bekliyor. Bc i beklerken de
belki de gzel yemekler piiriyordur. Biliyor nusu , bazen
yolda yrrken ya da otobs eyden, en sevdiim yemeklerin
kokusunu duyar gibi oluyorum: Vineli turta ve f r nda !azan-
34
GZL l<U L B E
ya. Bi r uraya dnp bak yorum, bi r buraya, a na yemek ya
pan k i mseyi gre i yorur. O zara n anneannen i n bana sel am
yol l ad n a n l yor ur.
- Peki , o sen i n evi nde dei l mi ?
- l !ay r, onun evi , yukar da gkyznde.
Mart i w, bunu duyunca dedes i n i n e l i n i daha s k t ut mut u.
- Ye gnn bi ri nde sen de oraya n gi deceks i n?
- Ah, eve t , ana o kadar \ abuk ol mayacak bu. Ben uz un y l -
l ar onunl a yaad m, i mdi de uzun y l l ar sen i n yan nda kal a
l y n , yle dei l n i ?
- Mn n n , d i ye onu onayl ad Mart i na.
- Ye son ra bi l i yor musun, sen ona ok benzi yorsun. Zaman
ge,: t i k;e hana on u a n msat r ol uyorsun.
- i yi ana hen vi nel i turt a pi i rmesi n i bi l mi yorum ki . . .
- / a kpekc i l i k oyna ay bi l i yorsun. 1 l i \: byl e sevi ml i
bi r kpei m ol na n t .
Dedesi , ye rden b i r sopa al p uz; kl ar r rla t m t .
- Ko Tobi a, a l onu.
Mart i na koarak uzakl am t .
l l uvvv, l vvv, lwvvv . .
Eve dndkl er i nde bi rl i kt e devl eri n i yapm l ard . Ders
bi t i nce dede yat a n zer i ne ot urmu ve Mar i na el a onun ku
ca na t r a n m t . Bu, oni <lr n zel an l amal ar ndan bi ri ydi .
Dede gi t meden nce, on dak i ka kadar byl e oturu rl ard . Ba
zen konuur l ar, bazen de sessi zl i i n tad n \ kan rl arcl .
- An nea n nemi n evi nerede? di ye sormut u o akam Mani
na. - Gkyz U\ akl arl a dol u.
35
S USANNA TAMARO
Dedesi gl mseniL i . - O ok uzaklarda.
- yi ana uzay gemi l eri Ay'a ve Mars'a gi ui l er, ana orada
kimseyi bul amad l ar.
- O ok daha uzakla. Ve de ok da yak nda.
- Ne kadar yaknda?
rei n_ sen i mdi bu odada yal n z olduumuzu sanyor-
sun dei l mi? Oysa ben biliyorum ki, anneannen burada yan
mzda; laua burada olan sadece o dei l . Burada i ki de . . .
Tam o anda muLfoktaki duvar saati yediyi ald+
- Bu kadar ge ol du mu? di ye mi ni k bi r l k all dedesi .
Hemen kmazsam, olobsn ka,'rrm. HafLaya Sal gr
rz tat l m, demiti pal t osunu giyerken. Sonra onu i ki yana
ndan pm ve asansre doru komutu .
Aradan i ki daki ka get i kt en sonra Marliml pencereye ya
na n t . Her zamanki gi bi oradan dedesine el sallam ve de
desi de yoldan el sallayarak ona karlk vermiti.
36
DEDEM NEDEN GELMYOR?
Sal gn gel i p gemi, halla bi r sonraki perembe ele ge
mi t i ama dededen hibir haber kmamt . Mart i na defalarca
onun ev telefonunu evirmi ana telefon aln, alm aan
ol mamt.
Ne olduunu annesi ne ya ela babasna sorabi l meyi isterdi
ana onlarla konumak i ste mi yordu, c; nk i ki si de srekli
bi rbi rl eri ne barmakla meguldul er. Az n asa ela Mar i na' y
duyan o lrnazel . Zaten an ne ve babasnn dedeye kat lanama
cl k lar n <ok iyi bi li yordu. Belki de evden uzak durmasn on
lar sylemit i .
Gnler gelip getike Mart i na akvaryumda yaayan Pri
mo' ya benzemi ti : Azn ayordu ama h ibi r ses kmyordu.
Akl nn i i nde hi n bi r dnce vard ama bu dnceler boa
zndan trmanp di l i ne geldi kl eri nde, eklik bi si klet l asti kleri
gi bi hava karan aznn bi r yanndan uup gi di yorlard. Psssl
psss psssl eli yor, syleyecek szl eri bul amyordu.
Zaten szckler de ne ie yarayacaklard ki ?
37
SUSANNA TAMARO
Mart i a <,; pl k- cl i l i ncl c, ya da karaa-cl i l i nde kon umak
i stemi yordu. Onun bi l di i tek d i l , decl es i ni ki yd i , gi zl i kap l a
r n, sesi ol mayan t m nesnel er i n ai t ol duu o di l i bi l i yordu
Mart i na.
Aac; l arl a ve motosi kl et l erl e az n a<; nadan kon uabi l i yor
du. Ayn eyi kpekl erl e, <; i ekl crl e, rzgarl a, bal konda uc u
an <,arafl a da yapabi l i yordu.
Bunu an ne babas i l e de baarahi 1 neyi i st em i t i ama l i <,; bi r
ey o l ma m t . An nesi akam yemei ndeki makara i i n do
at es sosu yap yordu. Mar i a bi r keye ek i l mi ve i , i ncl c
kon umaya bal am t : A c, dcdc n cdr br grmeye gc1 1 1 i
yo; syl er 1 1 1 i si 1 1 l:itfc ?
Ne <;ok yi cl e i t i bu cml eyi ? ok, pek , ok kez. O kadar
<.: ok yi nekn i ti ki , sonunda anne.i dnp yl e dcni i :
- Orada yl e ta bebek gi bi duraca na, gel de sofray kur.
Doal ol arak babas yl a da konumay cl ene i i . Gece ya
r s gel i p k z uyand rd nda ve "Be n i sevi yor musun? " d i ye
sorduunda Mart i na yle yan t ver mi t i : u l wl i nc bc1h({ J 1 ,
ws l scvcl i l i i 1 1 1 hi ?
- Ece, d i ye kar koymutu babas . - Neden hana tavuk gi bi
bak yorsun yl e? Bana i yi gecel er pc vcreyecek mi si n?
Mar i na yer i nden k m l dama bi l e. Bunun zer i ne ba
bas onu kendi ne c,- ckn i , i yi ce sar l n .
Ay, u 1 1 1 1 1 1 1 yulnvors ! de i t i Mar i r n, \: nk babas n n
sakal l ar yana n del i yordu.
Ayn deneyi mi okul da da yapm t .
- Mart i na, gel bakal m, - el emi ti rc t eni . - Ve bana Al p
Dal ar n n corafyas n an l at .
38
DE DE M N EDE N G E L M YOR?
Mart i na yeri nden kal kn ve bi r sre krsnn yan nda
ayakta durmut u.
Alpler bc i n r ula hi l e dei l, rcl cni . Oiiyoru ,
hi r l uz da yii rci lc ahi,crlcrim arus ula yii hsclrch c. Si z
ba a yard m cdchi l i r i si i z? Bww l i 1 1 1 yard mc olarh?
- l laydi k z n , c,:al nad n m ? Hi c bi r ey annsam yor mu
sun? l lay r m ? Peki yl eyse, ot ur yer i ne. Sana drt veri yorum.
O gnden son ra s n f arkadal ar ona Mart i na yeri ne Mut i
na demeye bal ad lar. (n k l t al ya cada Mut i na, Di lsi z K z
a n l am na gel i yordu. )
Teneffsle onunl a al ay edi yorl ard ama Mart i na h i nem
semi yordu. Buzcl a n n i yi yan huydu i t e: Evet yord u
ama o souk, buz t ut mu pcrcl cri vahi b i r kpek gi bi ba
kal ar n kendi nden uzakl at rmaya yar yordu.
O drt not unu pek <ok drt i zl edi . On kere drt al n ca
ret. meni anne veya babas n n hu k d i mzal amas n i stedi .
Mart i na k;i d annesi ne verdi . Kad n bunu nce st nk
r, son ra daha di kkat l i okudu.
- On kere drt al ms n, dedi son ra ak nl kl a. - On kere
drt .
Ne diyordu rt 1 11 c ? foplaya l l oplw w yerl eri ni dc,i
l i ri rsci z, opl dc,i cz. O lcrc drt , a nii drt her
011 111 ay cydi : Drt here o d iyi hi r so11 11(l r dei l mi ?
-

zgnm ama, bunu babana syk ek zor unday m.

L"il /(11 sylr c.
An nesi ka d nl nn cebi ne sokt u ve oca n ba na
dnd.
Mart i na babas n d nd zaman, mi desi nde t uhaf bi r
S USANNA TAMARO
harekeL l enme hissederdi . Sanki mi des i ni n yer i ne ama r ma
ki nesi ni n scpeli gel mi gi bi ol urdu: Mi desi nce bi r Laraf ya
tar, sonra rota dei t i ri p leki yana devri l i rdi san ki . ii nde ee
ama rl ar n yeri ne onun ba rsakl ar n s kard . Babas by
l eydi i le: Bi r daki ka nce ne yapt bi l i ni r, bi r daki ka sonra
ne yapaca bi l i nemezdi . lte bu yzden de k z n n karn n
byl e karmakar k ederdi .
Pazar gn, l e yemei nde hepsi sorrada bi r araya gel di k
l eri nde annesi not kad n ortaya kartmt .
Bunu okuyunca, babas n n yz sapsar olmu ve dudakla
r n bi r harp n yayl ar gi bi ne uzaLmt .
- Bu ne dc nck ol uyor? di ye t sl a n t .
- Bi r sorun ol duunu dnyorum, - demit i an nesi ya-
vaa.
- Ne son nuymu bu sorun ? Sorunlar i ki tane: Bu k z ya
apLal , ya da ders al m yor. Ya da i kisi de doru .
Babas imdi ona dnmt:
- Evet , bakal m bi ze ne syl eyeceksi n?
Hen Jilia'_v n ve dedeml e darya lmah istyor . Dedem
nerede?
- Di l i ni mi yu un sen ? Neden susuyorsun? Ne yap yor
sun? Beni dcl i r ncye mi al yorsun?
- Haydi Mart i na, babana yan t ver, i nat l k etme.
Kpchlcr do.r emi rler veri l i r/erse ycri c gc i ri rl c; yobc bi r
ey yap wzlw:
- Bel ki de haslad r.
- Bu numaral ar bana skmez. Evet, kk han m, az n
aacak ms n, a(mayacak m s n?
40
DE DE M N ED E N G E L M YOR?
Mart i na emre uymutu. Ama konuan o dei l , Tobi a i di .
Ben lw wk, lwwa allaall, ba m ve lmlaklanm ol?al
nal ist iyorm. Havvv lwvv uuuuu uu u.
Bu gerekten zor bi r pazar gnyd. An nesi konumay
srdryordu:
- Bi r doktor gerekl i , ya da bi r psi kol og.
Babas da bar yordu: - Drt tane tokat gerekl i bence.
Ve bundan sonra her zamanki gi bi kavga etmeye balamlar
d . Hatta bu sder daha ok baryorl ard nk gnl erden pa
zard ve ge saate kadar uyuduklar i : i n daha i yi di nlenmilerdi .
- Bu sen i n suun. Onu i hmal edi yorsun.
- 1 Jay r, as l i hmal eden sensi n. Bt n gn hi bir i yapma-
d n gi bi k z nla hi i lgi lenmi yorsun.
- Bunca y l d r onun kafas n sa: mal klarla dol duran baban-
da kabahat.
- Babama sz syl eme.
- istedi i m gi bi syl eri m.
G f 1 1 1 , ba n n 1 11 .
Mart i na oktan odas na kapanm t bi l e.
K r l an i 1 k tabakl a dansl ar balamt .
Mart i na bu pl k-eri t i n nas l i l edi i ni i yi bi l i yordu.

n
ce sucl amal ar, sonra hakaret l er ii t i l i yor, hakaret lerden sonra
mutfaktaki tabak anak umaya bal yordu. Grlt ler ve
rzgar n esi i yl c yaklaan ve uzaklaan frt nay an msatan
sesl er gi der ek yksel i yordu. Kavga n sonu el a hep ayn eki l
de ol uyordu: Annesi al yor, bi r kap carpyordu.
- Yeter, bu cehennemden gi di yorum art k.
Son szl eri duymay bekl eyen Mart i na pencereden d arya
4 1
SUSANNA TAMARO
bak yordu. Avluda ve sokakla kimse yoktu: Herhalde herkes
le yemeine devam ediyordu. A kest ancsinin yapraklar
onun penceresinin biraz aasna doru iniyorlard. Mar ina
dedesine yapt gibi aaca ela el sallad:
- Hey kimi gryorum' Merhaba Marli, yemeini bitirdin mi 7
- J- Jay r balu wd m hi le.
- Ne lmlcrli hir yliz!
- Evet . Bi zi hi lcr gcc lwvga cdiyorla:
- Sc i ,l{ii ldlr cmi i ster mi si n? Bi r a hcs w csi i r ol h zd -
rc cdi r bi li r mi si n? Kestane yeri ne lw nuh! llul l , lwl l .
- M r .
- Sc i ,l{li ldiirc cJ i i ? Dench i gcrch c fizgli sli sr.
- Dccle ,lclmiyor ve a c lcr /Jc i l i ( ursa ym lw: \' r
ol wsw cl 01 1 / ar i (i hi r ey dci cycrcht i , lr t c /Jcl hi c l
i yi olcuh .
- l hi i zi duru ay Marl i . Bi l iyor .\ bc a c lc lw
/Ja ir i ( l a1 1 1 1 1 1 ul 1 1 . cu veya hpci n bi ri b r.tyl li r hcs
t c e gel i nr i , ihl l i c /Ji u, z loprall dii ii ve layci lx lwl 1 1 1 1 ! /k r
ol :; . l (i dc ,lc/c seslere lwlah vcri rsc soyl /i r c o/
d , diili yon . Bhwn ve w c lcl hi r vi l lc yc cf
soylu hi r purln i i ne.le yayor ol wl la: Osc /Jc ln ruc, ln
yohs l r al ul lccc hliyii ii li m. B rdc ol a r l eh y y ,
v si , hvlccc srl c i hi (if lf lw . uhi l i von r .
- Br ele hi r lwlw yerde dof c l yc1 1 1 1 .
- Evc, ll lr sn i n li r s w ; l\1arl i .
- Ne w s ?
- Sc1 1 i 1 1 hawhl r w : Sc lwrclc nlchi l i rsi 1 1 , is cdi,i yer e
,l{idcbi l i rsi . Oysa hr lmncfo l ruh zor nclcy1 1 1 1 . Br (ah
42
DE DE M NEDE N G E L M YOR7
/Jclcdiyc i i)lcri gel i nce ya da bi r y ld r m /Jc i or m dan i hi
yc cy r u l ch diiyaya gidcccpi . Scc1 11 nc lnlw scv iyor
s ama ben de ln rcdahi nqclcri scv iyor n . J layaup i hi
i zi d r u ayn .
- Bc o l ur scv1 1 1 cdi,i i slr cdi hi : Onllr /Jc i scvmiyo:
- Oysa lc mcclcrdcn gcrchlc lwlw yorm. oh um s -
lw lu ; l c1 1 1 /Jcllcr ve lrlw du dcdi lwdm u yupmul?t w lwlw i
leri g{i lcri yoh. Gcrchc beni m i cllcri mi lmlw yorlar hii
b rwlw gcc lcrhcs d np le diyor: "Bc l? c l uri lw hi r a
hcsl ancs i . i (chlcri l i r balo su/011 1 1 1 1 11 11 u1 1 1du1 1 lur bcnziyo: "
f u yle pcl i vor hi , ln rud bi r m olyl olsayd o l dala iyi
a l : rl h.
- 13c ele lcdc1 1 1 lc iyi w lc:yorcl .
- l lcy, M rt i, lwpdw ( lw wla1 1 1 sc i lwln dc,i l i ?
- l ; vc , su c veda ct 1 1 1 cl iyi 1 1 1 .
- M rl i , 1 1 1 1 1 1 / ma, sc i ln u hl ar w:
Evde hi <; ses yokt u. Mart i na nut l"a n kap s n aral ad . Bu
ras gc r<Tkt cn sava al an na dnmt : Bi r avu<: domates l i
akara l amban n t epesi ne kadar uc ut u. /n nc babas n n
oda kap s kapal yd . Bel l i ki a n nesi buz t orbas n ba na koy
mu ve yat m t . Hep byl e ol uyordu. Mart i na bi r snger al d
ve ortal t c i zl cneyc halad . Bt n bu pi sl i k onun kabaha
t i ydi . Bel ki de anne babas hakl yd l ar: Onu sev eyc gcrc,-k
t en ol anak yokt u
.
Pazar gn yaanan kavgan n et ki si Pazart esi ve Sal da
srmeye devam et t i . Babas ba r yor, < k yor, arkadal ar yl a
bara gi d i yor ve daha llel i ol arak dnyordu. Sanki hi sn-
43
S U SANNA TAMARO
meyen bi r atee benzi yordu: Kl l eri n aras nda korl ar vard ve
atei n yeni den canl anmas i i n ufac k bi r esi nt i yet i yordu.
Mart i na bt n bu sre boyunca odas ndan kmam t . Sa
l gecesi ki mbi l i r ka nc kez kap n n arpt n ve babas n n
"Yeter art k, bu cehennemden gi di yorum" di ye ba rd n du
yunca, masas n n al t na s d ve parmakl ar yl a kul aklar n
t kad . Kul aklar n a: t nda annesi ni n sesi ni duydu: i mdi ye
el ek duymad kadar t i z ve tuhaf bi r ses tonu vard :
- yl e mi ? Peki yl eyse ! l yi o zaman! Ben de gi di yorum bu
cehennemden. Evet gi di yorum.
Klop l lop l lop lw .
Mart i na odas n n ort as nda di ki l mi, "Bu bi r aka ol mal "
di ye dnyordu.
Bu bi r aka dei l di . Mart i na bunu ertesi sahal , odas g
nel e ayd nlan nca btn cesaret i ni topl ay p annesi ni n odas
na gi di nce anlad . Yat ak h i bozul mam, dol ap ard na kadar
a, l m ve i i ndeki tm gi ysi l er boal t l m t .
Mart i na okula gi t mek yeri ne evde kal d ve bt n gn son
savan kal nt l ar n t emi zl emeye urat , sonra <.: kii l i k sofra
k urdu. Gel en gi den ol may nca kendi makaras n yedi ve an
nesi ni nki ni soumas n di ye bi r tabakl a rtt. Asansr apart ma
n n katl ar aras nda i ni p k yor ama onlar n kat nda l i, dur
muyordu. Tel efonun ela sesi sol uu km yordu. Mar i a yre
i ve boaz aras nda snger bi r top varm gibi hi ssedi yordu.
Odas na dnd.
- Gi t i lc; dedi at kestanesi ne.
- El , Marl i , o halde sc de ln .fi rsat a yararlan.
- Ne frsat .
44
DEDEM NE DE N GE L M YOR?
- Sana syl en i l i m ya. Seni n bacall larn va: Sen de gi t.
- Nere gi deyi m h i ? Kunbarwnda sadece be bi n li ret var ve
de hi n sclcri an n yor m.
- Of, ne oh 1 1 1 asal anlc yorsu . Sanki Parah ocn hre
di lwrt m vard ?
- Pam al ocu h da ki m?
- Pamah ocuh mi ni mi ni hi r oc ht u. Ai lesi ondan lrr u l-
wh i i n on oru ulll crh et mi lerdi ama o gene de evi n yol unu
bul mutu.
- Pehi eve dndnde ne ol ml u ?
- Ai lesi 01 1 sevdii ni Jarh cl i l i .
- A w he lep ln rdayd n . Gidenler w em ve lwl>an .
- emi yol . Sen gee de erh edi ldi n. Demcl hi lwdcri ne lar-
lmwl s n. I lep byle ol :
- Kader nedi r?
A l<es anesi yl e bi r gl d.
- Kalc; hendi kendi nle lwr la al i i n yiiriincn gcrclen
yoldu:
- Aa hc zat en huradly n .
- Evci ve lwy : Seni n hi r araf burada lna l a1 1 1 11w1 1 gcrchc
bir lwlw anf n dala va: Bu nedenle l m ldana gcrchiyo:
- Y sc1 1 ? Sc11 lculi lwdcri ni ws l w yarls ?
- Bc swlac lcl lcychi l i ri n Mart i , ve o lwr ma l t nda
balw scc c,i m ol lyawh. Ya bi r ohi lya, yl 111 i nc ( l l od
olar ve /m w lwr lwya ayar . B nedenle dii saa
"a sl s " demit i m. ansl s n ii lii sc(i yaparl hrdi yolu
w ol t ra/J i l i rsi . Fazla zww yi li r c, Marl i . S r a t an al
ve git .
45
S USANNA TAMARO
Mart i a sz di nl edi . Okul <,; antas ndaki ki t apl ar boal t ve
gerekl i grd eyl eri dol dur du onl ar n yeri ne. Pencereden
bakan at kest anesi de ona t l er vererek yard mc ol uyordu:
- Bi r <plw c l, gii c arpursa, lu c,r : Bi r ii de t emi z
onp al: Kll eri i iiii e csi ve sl a an us gcd i : Al , bi r
orla clw cl l r1 1 1 1ts v bi r yu wh du i p c l . So r li r lw . hi l
ril al, ii li l i lni t i l z ol i i ne y< n l .
- Ki i ?
- c i yol. Bi t l i i t at l ?
- Sw r1 1 evci .
- O lu lclc u:let i ni giy ve i ip hc i l1 11 cal la.
Mar i na koarak i ndi merdi ven l eri . Snger l op h;\ l < yer i n
de duruyordu ana san ki i mdi daha scr. l cn i t i . karken,
<,: nc kat a yaayan h uysuz kad n n nnden h zl a gc<t i .
- l ky, ne ol uyor? Bugnn gen<l cri de t er bi ye nedi r bi l i
yorlar!
At kest a esi aac n n di bi ne gel i nce, Mar i a ona s k s k
sar l d ve y<na gvdesi ne dayad .
- llcr ev i (i t ccl lii rlcr A hcsl cs i .
Yal
_
at kcst anesi al amak zereydi .
- Ol , Mur i , laydi gi t urt l, lwl li l l cri /c i g l l l yor = . . Ve
S<H r cyc t ccl li r cdiyors l i ? Arlwdal<1 r < 1 ns l< 1 yar/1 1 1 1 -
lc.1 1 1 < l or wll i :
- O lwlclc gi lcyi i ?
- J fo vdi , gii c lwt wdu hi yolu.
Mar i na, aac n kabukl ar na t at l bi r pck verdi . O a,
T<orlwvon1 1 1 1 " demek i st crd i a n a sadece Sc i scvi vor " clc
nck l c yet i ndi ve arkas na bakmadan uzakl at .
46
DEDESN N TOBIA'SI
Evet , dnyada pek , ok di l vard , ama ondan daha fzl a da
yol vard gal i ha.
Mart i na o gne kadar sadece (, ya da drt yol u re i t i :
Okula , parka, dokt ora ve spe rmarket e gi den yol lard bunl ar.
'.: i mdi yeni l i r yol bul mas gerekt i i besbel l i ydi . Bu neden
l i nsan dol u l i r ot ol s dura grnce arad yol un hu ol
mas gerekt i i ne karar verd i .
Ot obs gel di i zaman Mart i a yol cul ar n bacakl ar aras na
kar verdi . Kas m sonuydu ve pek ok kii y l ba al veri i
yapmak i, i n kent merkezi ne gi di yordu.
Bi rka, durak sonra kap l ar <w l d l ar ve i nsan l ardan ol uan
r ak, Mar t i na' y da srldeyerck kal d r a akt . Mart i na
(. 'vresi c bak nd : Ot o ohi l l cr i n gc, nedi i l yk l i r cad
deydi buras . l Ir i ki yanda ayd n l k vi t ri nl eri ol an byk ma
azal ar vard . Yukar dan, hi r t r kemerden y l ba ssl eri sal
l an yordu. Si ml i t el l er, cn krel er, hedi yel erl e dol u Noel Ba
ha k zakl ar her yan ssl yor, grnmeyen bi r hoparl r de
47
S USANNA TAMARO
srekl i ayn ark y al yordu.
evrede ne bi r aa, ne bi r ay r, ne de iek tarh vard . Sa
dece yol un sonunda bi r eme ve y l ba i i n ssl enmi dev bi r
aa grnyordu.
Marti na fazl a d nmeden byk maazal ar n bi ri ne gi ri
verdi . erisi s cac kt ve bunca gzel eye dokunmak, el i ne al
mak hari ka bi r eydi . Bi r u oyuncaa bi r teki ne bakarken
kaderi ni aramakta olan bi r k z ol duunu unullu gi t t i .
Sonunda akbaba gagas gi bi uzun burnu ol an yal bi r tez
gahtar han m: - Bi r sredi r bural ardas n mi ni k k z. Annen ba
ban neredel er? di ye sorunca geree geri dnd.
Mart i na hemen kol unu kal d rd ve iaret parma yl a baka
bi r bl m gsterd i :
- Oradal ar.
- O hal de sen de usl u bi r k z ol ve onlar n yan na gi t. Bi r
ocuun byl e t ek ba na dolamas ho dei l di r.
Marti na byk maazadan kt . Dar s karanl k ve de ol
duka souktu.
Al an n ucunda duran byk d ij i tal bi r saat 18. 30' u gsteri
yordu. Is i se 3 dereceydi . Marti na yrei ni n bi r f nd k gi bi
sert l etii ni ve kl dn hissetti . Gece i nmek zereydi ve
onun s nacak, uyuyacak bi r yeri yoktu. Ayr ca bi raz ac km
ve bi raz da mt . Keke kaderi ni evde ot urup bekleseydi .
Bel ki de kader i mdi onu evde ar yor ve bulamyordu. Aalar
da kaderleri ni ol dukl ar yerde bekl i yorl ard , o da onl ar gi bi
yapabi l i rdi .
O anda bi r ey di kkat i ni ekti . Kar s ndaki ayd nl k vi t ri n
de yl e bi r yaz vard : " Nul' un Gemi si . " Cam n arkas nda,
48
DEDES N N TOBI ASI
gazete ka tl ar n n stne yat m , yumuac k kar nl ar i n i p
kan kpek yavrul ar uyuyordu. Mart i na onlar n nne di ki l di .
Uooofff, oof[, uf{
Kpek yavrul ar gzl eri ni a\ t l ar.
Bi zi an da ili m?
- Bc i n, fbia.
- Ah, merlula. Ne i i n var 5c i lmnda?
- Ancn i ve lnlw _yi t i rdi m.
- Bi z de! dediler ltiif>clt _yavrular lwro lwl i de. - 1i zi a1 11 e-
111 i zdc11 lwparp ald lar ve imdi lcm a z, hcr iiii_yonz.
- Ben de, - diye y r lad Mc.rt i a Jcbia onlar . - Gelip 5i zi 1 1 -
lc uy uyali l i r mi y i 1 1 1 ?
Kpek yavrul ar bi rbi rl eri ne bakt l ar.
- A51 nda bi z 5<11 1 1 1 al ay l>chl iyoruz. Bi r cfcrdi bchl iyonz.
- 1i r zw11w lur bri bi r cfcdi r Vlrd . K zartma ve ool>ii5
Jwlwrd ana art h yol. oll iizgii rii .
- Bi zler Goldcr Hct ricver' iz. Scr i n ci mi n c?
- Ben dedemi n 1i>l>ia'5_y .
- U, pchi gi r ieriye. B ndll 5WW da ye va:
Dl i nd l on . . . Dkkan n kap s a\ l nca byl e bi r ses duyul du.
1eri deki grevl i krkl bi r han ma servi s yapmaya haz rl an
yordu. Vi t ri n i ,eri den ki l i t l i ol duundan Mar i na hemen ez
gahn yan na gi t i .
- llavvv havv havv, a rfff uofff, arff.
- Ne di l i konuuyor bu? di ye sordu han m.
- i ngene ol mal , di ye yan t lad adam onu. Di kka ekmek
i \: i n srekl i yeni numaral ar bul url ar ve canl ar n ekii ni ya
parl ar. antan za di kkat cd in han ncfend i .
49
SUSANNA TAMARO
Dkkann sahi bi Mart i na' n n yan na gel di , onu kul a ndan
l ul l uu gi bi kap ya srkl edi . Kap da el i ne bi n l i ret verdi ve
yl e dedi :
- Y l ba ncesi ol duu i i n mteri l eri me rezi l ol mak iste-
mi yorum. i mdi bu paray al , bana teekkr et ve YOK OL!
Sonra da i tekl eyerek onu d arya al l .
- Seni bi r daha burada grmeyeyi m.
Mart i na arkas n dnd.
Vi t ri ndeki yavrul ar yeni den uykuya dal m l ard . i ki tanesi
gbei ni havaya di kmi, ba na yana . atm , bi r tanesi de yu
mak ol mu uyuyordu. Tsal ar varm gi bi grnmyorl ard .
Yar n ya da daha son ra, bi ri gel i p onl ar sal n alacak ve kader
l eri tamaml an m ol acakt .
Akam stnn byk kal abal ndan son ra ort al k gi de
rek len hal am t . i mdi evrede sadece bacakl ar ve gbekl er
ve torbal ar ve canlal ar dei l , bol bol da hava vard . Dkkanl a
r n kepen kl eri bi rbi ri ard na grl tyl e i ni yor ve kapan yor
du. Kuzeyden rzgar esmeye bal am, ka l pl eri havada
savurmaya bal am l .
Mart i na ne yapaca n bi l c ni yorll u. El leri ve ayakl ar buz
kesmi, mi desi a<l k an zi l al maya' balan . Tat l yzl bi ri ni
sc\ i p ona yaklamaya ve yl e demeye karar verdi : - Ben i kade
ri ni arayan yal n z bir <ocuum. Beni evi ni ze gt rr msnz?
Bi r i ki kere gi ri i mde bul undu ama baaramad . O tat l ve
gl mser yzl er, onun szl eri ni duyunca a kcsancsi ni n . di
ke l cri gi bi kapan vcri yorl ard .
- Gi , gi t, ol ur n u yl e ey. Ba ma i al mak ist emi yoru m
ben.
50
DEDES N N TOBI ASI
Az sonra yol l ar i yi ce ss zl at . Yan sokakl ar n bi ri n i n d i
bi nde bi r pi zzac n n kl l evhas parl yordu. Buras byk,
pek cok asas ol an kal aba l k bi r pi zzac yd .
Mar i a az nceki dncesi yl e masal ara yakl al l ve soru
sunu yi nel edi . Tepki l er burada el a dei i k ol acl . Baz l ar
onun aka yapt n dnerek gl dl er. - Ne tat l hi r k z! de
di l er aral ar nda. Baz l ar da ona bi r di l i m pi zza verdi .
Sonunda bi r mteri n i n garsonu ;a r p, yavac:a - Pol i si
':a rsan za, el edi i n i duyunca Mar i na kap dan s v vcrdi .
Dij i t al saat i mdi l l ' di , s da s f r dereceyi gst eri yordu.
Marti na kar s nda byk cp kut usunu grd. Bi r kez, c;p
': Cderi n grevi s rs ncl a dedesi bi r kut uyu ac, ve yl e demi t i :
- (; ryor nusun, ne s cak? ite buna mayal anma deni r.

p
n yan nda bi r sand k bul du ve zeri ne c k p i l k b
yk c, p ku usun az n a; t : l i az na kadar dol uydu. l ki ci
kut u da ayn durumdayd . cncs i se, yar yar ya bot u.
Mani na, burunu t kayarak kend i ni kut unun i ci ne at verdi .
Koku fel aket t i ama i c,;cri si gcrc,-kt c s cac kt .
Mart i a s rt \'l ll tas nda battan i yes i ni , dedeni n kakol uyl a
sar m ol d uu ay c n c kar u ve kendi ne bi r yat ak yap p
k vr l verdi .
l J UU , 1 1 1 1 sesi yl e uul dayan rzgr pl ast i k p
kut ul ar n yal ay p gcci yordu. Uu u u , 11 1 1 1 1 1 1 11 .
" 1i r kkn de hundan fark yokt ur " di ye dnd Ma rt i
na. Baka da bi r ey dnc cyccck kadar yorgundu, l cnc n
uyuya kal d .
Gzl eri ne t ut ul an bi r el feneri yl e ve bi r hayk r l a uyand
r l d .
5 1
S USAN NA TAMARO
Ual? tllh ah wl? ! Y ! Bi ri si l k ,,; l a byl e ba r
yordu i te. - Uaaak uak. Sonunda baard m! Beni m de pte
i l k bebei m ol du!
Marti na gzl eri ni ovuturdu ve evresi ne bak nd : Burada
yen i domu bi r bebek yokt u ki . Ayaa kal k nca yal bi r ha
n ml a buru n buru na gel di . Kad n n yz bi r !i l i n deri si gi bi
deri n deri n k r m t ve ba na makara dol u bi r szgece ben
zeyen bi r apka t akm t .
- Benden mi sz edi yorsunuz bayan? d i ye sordu Mar i na.
- Tabi i , ki mden sz edecei m ki ?
- Si zi hayal k r kl na urat mak i stemem ama ben yeni
domu bi r bebek dei l i m. Seki z ya ve be ayl n .
- Evet Gerekt en ele bi razc k byksn. Gene d e sen i bi ri
si p kut usuna b rakt na gre, sen i i stemi yorl ar cl cekt i r
bu. Sen de o bo teneke kut ul ar gi bi pn bi r paras s n.
Mart i na ba n ne edi ve sust u. Kad n hakl yd . Onunl a
teneke kut u aras nda h i bi r fark yokt u.
Kad n ona el i ni uzat t .
- D ar ya gel , tatl m. Sonra durdu. - Hay r, daha i yisi sen
orada kal . . . Bi l i yor musun? Sabaha elek orada uyumay sr
drseyd i n ne ol urdu bi l i yor musun?
Mart i na ba n sal l ad .
- Sen daha "gnayd n" demeye f rsa bul amadan, ,,p kam
yonunun dnen arkl ar , seni portakal kabukl ar ve tavuk ar
t kl ar yl a i \-ri ye atar ve krdandan daha mi ni k pan;al ar b
l erdi .
Mart i a t i t redi . Nas l ol mu ela hunu ak l edememi t i ?
- Ve bu da n e demek ol ur bi l i yor musun? di ye konumay
52
DE DES N N TOBI ASI
srdrd yal kad n. - Bi r yl e bi r byl e dnnce, beni m
sen i n yaam n kurtard m anl am na gel i r, derek ki , gnl eri
ni n geri kal anl ar n ben i m ya1 1 1 da gei rmek zoru ndas n . . .
i mdi , at l a d ar ya, haydi gel .
antas s rt nda tak l ol an Mar i na p kut usundan dar
ya at l ad . Gkyz i yi ce kararm t . Gece yar s ol mal yd .
- Nereye gi di yoruz bayan?
- Nereye ol acak, el be te ben i m atona.
53
YT K EYLER KRALLIGI
Bu han mn at osuna ul amak i <i n ol duk,: a uzun bi r yol u
amal ar gerekt i . Sonunda ato ufukt a grndnde gnn
i l k kl ar yksel meye bal amt .
ato, bi r dcni ryol unun al t nda bul unuyordu. El bette ger
, ek bi r ato dei l di buras ama bcnzi ynrdu. Ci ri t c as l nl an
eski bi r rekl am afii nde az ndan uzun al evl er ; kan bi r ej der
ha grnyordu, ejderhan n ayakl ar al t nda da bi r l i kr i e
si duruyordu. Kap n n nnde i ki di rek vard ; bunl ar n st n
de de i ki eski t irt dal gal an yordu. Bunl ar atonun bayrakl a
r ycl .
- Onun i ,: i n kayg l anma, demi t i bayan ej derhay gst ere
rek. - Sadece umanl ar durdurmak i i n orada duruyor. Sen
gi rmeden ayakkab lar n ; kar, yoksa mcerer i i ki rl et i r
si n.
Mar i na, yerler i n ki rl i kart onl arl a kapl ol duunu grdy
se de uysal l kla sz di nl edi .
5 5
S USANNA TAMARO
- l te tatl m, kral l ma ho gel di n.
- Buras ne kral l ? di ye sord u bo bi r sanda ot uran Mar-
t i na.
- Anl amad n m ? Buras yi t i k eyl er kral l . Ben bakal ar -
11 1 n a tt her eyi kurtar r m. Bi l i yor musun kn , bu
dnya ok ac mas z. nsanl ar kouyorl ar ve bi r yerl ere bi r ey
l er at yorl ar. Kouyorl ar ve at yorl ar. nk hafi f ve serbest
ol mak i st i yorl ar. lyi ama nereye kouyorl ar di ye dnyo
rum ben. Zat en herkesi n son u hep ayn . Deni zde boul mak
zere ol an farel er gi bi kouturuyorlar, sence de yl e dei l mi ?
Bu nedenl e ben duruyorum ve topl uyorum. Bakalar n n y
zne bi l e bakmad , al ayan eyleri al p buraya get i ri yorum.
- Ben dedemi yi t i rdi m, dedi bunun zeri ne Mart i na. - Ve
anne ml e babam ben i b rak p gi ti l er.
- lte ben de seni bunun i i n al d m. Ben i i mi i yi yapar m.
i mdi bu ev seni n de evi n olacak. Sonsuza dek.
- Neden sonsuza dck7
- nk bi r kez yi t i k eyl er kral l na dersen, geri ye d-
n n ol maz. Seni al l l ar, an k sen bi r h i si n. Bi r yl e bi r
byl e dnnce, bi r l i scn, bi r ey ol amazs n, dei l mi ?
- Ama o p kut usuna ben kendi m gi rel i m, nk yor
dum.
- Bu doru ol abi l i r ama at l m bi r ey ol masayd n , o saat
te ve o soukta evi ndeki scac k yata nda, yorgan n n ah nda
ol urdun ve bi ri si de sana i yi gecel er pc veri rdi
.
Mart i na ba n ne edi . Ne yaz k ki bu kad n hakl yd .
- Ama bi r arkada m, bana kaderi mi aramam gerekt i i ni
sy l edi .
56
YTK EYLE R l<RALLI GI
Kad n kahkahal ar at maya bal ad .
- Kader mi ? Ah, ben i m ne ok kaderl e kar l am ol duu
mu bi l cmezsi n. lepsi hari ka arabal ar i i nde ktl ar kar ma.
Arabal ar ve prensl er. Ben bu arabal ara at l ar, bi r sre gi derdi m
ama son ra s k l r, bi r yl e bi r byl e dnr bunun beni m
kaderi m ol amayaca na karar veri rdi m. l nan bana km,
kader i nsan n ba n n derdi di r. Kal d ki , sen i n zat e n bi r kade
ri n var. Sen i n kaderi n beni m. Bi r y l e, bi r byl e dnnce,
ben sen i n yaam n kur armad m m ?
Bunu syl edi kt en son ra Soyl u Bayan (byl e denmesi n i i st i
yord u) Rall osa Turl ucchi * Mar i na' y odas na gt rd. Bu oda
her yan pembe pl asti k poet l erl e dol u kare bi< i mi ncl e bi r yer
di .
- Bi rer el e yei l ve sar sal on var, dedi pl ast i k kap y kapatr
ken . - Ama san r m pembe bi r k z ;ocuuna daha ok yak r.
Yal n z kal nca, Mart i na s r an las n st ne ot urdu ve
al amaya bal ad . Evden ayr l d ndan heri i l k kez al yordu.
Ral losa' nn syl edi i her ey doruydu. O, herkesi n kurt ul
mak istedi i bi r h i c. i . Dedesi ona kal l an l ama o ela bi r
noktaya dek dayanm , sonra el a b kmt . Bi r gnden teki ne,
ort adan kaybol mas n n nedeni bu ol mal yd .
Mar i na zi hni nde okul arkadal ar na dnd. " lkni m onl ar
dan neyi m deii k? " di ye dnyordu. " Nccl c n onl ar seven
anne bahal ar var da, beni m yok: Neden onlar yatakl ar nda
uyurken, hen yi t i k eyl er kral l na dt m? Neden ben de
'' T rl lli olw :
57
SUSANNA TAMARO
daha usl u ol up, kendi mi scvdi rc i yorum? "
Mar i na bi r yandan h k r p, bi r yandan bunlar dnr-
ken, odada i nce bi r ses duydu.
- Bence sc ht:i bi r lu z deilsi 11.
- Ki n hu lwnur? dcJi M rl i n hll lwl J rrll.
- Bc11 i 111, At lws.
Kap n n yan ndaki kede cce bi r tavan duruyordu. Her
yan kapkarayd ama yznde beyaz bi r y l d z vard .
- Ki 1 1 1 si 1 1 sen?
- Gr iiyor s , bi r t ava n.
- Bu mi s ? Dc ch i st ediim, yi t i h l1i r ey 11 1 i si 11 ?
- 'i hi i , y c yle. Bi r gii tfcdi lcri l1c i (orllar c-
lc11dir111c111 i i n st ald la: Bi r sii rc lwfcsi r i n ii dc gilip c
lc11di lc; a a smra pi s lwh u slcdilc; lwfcsi n dcn h
t du r obi lyalur hc i n cyc balay1 1 1u h l1c i bi r (p orba
s n lwp t p a l :
- Nc fcci . . .
- Evc, iyi sylccli n, coh fcci . I os hc i lwrtrwn olsay-
d, , i 1 1 1li saydw uv:1 1 1 /ar 1 1 biiyii h ay rh r da loplay p zpl
vor ol uu l t 1 1 1 1 .
- Bri hUi ol ud,1 1 1 1 1 1 1 cdcn sliiyors ?
- ii hi lm u giiriiyonm: Se iyi yii rcll i ve a l bi r lllzs
.
Sc i i ni h av<1 11 1 11 ol 1 1 y oh i st eri m.
- A1 1 w c e r ve llw bc1 1 i 111 hlii bi r l z oll r syii
yor/<11:
- Ilii ol h i (i t c yapryorsu11 hi ? Baryor s ? Yere
t ii li riiyor .r ? "ht/J hl rr ve pc ccrcri lu n_or 1 11 . 11 ? Y lw
syliiyor us ? J l rs zl ll ypyor s ?
58
YT K EYL ER KRALLI GI
- Al lay ; /n lar l ibi ri ni yapmam.
- El , o lal lc?
- O l ar ol mw i st cdi l lcri gibi dci l i .
- Pcli o l ar c i st iyormu?
Mar i na durup dn meye bal ad . Onl ar ne i sli yordu?
UI
-Gerei sylcmcl gcrchi rsc hi l 11 1 iyoru11. Iklli de nat t osa
/wl l d r: Bc i l i i st c iyoranl, i te o lwdm'. A layau , ya-
11 l 1 1 1 1 lanl 1 .
- Iay; l uv ; hu w i 11c11 1L1 1 1 1 w : l li il i mse bel i rl i / J i r cdc ol
wdu giihyii zii 1 1llc fla,ya chi lip al az. B ndcysw, dc
ch hi /,i ri leri sc i c rz ct i l i : Kim /i l n c ama li ri lcri ln
ya11 1 1 1 t 1 1: Bi ri leri sri gzlcri c, sc i szleri ne gcrhsi mc
dy111 1 1 t 1 1: Kaderlerle er ge lwr lc / 1 1:
- Dcclr . . . Evci dcJc . . O hc i seviyordu, lw de o. . .
A c so ra o ch s lull ve chi p gi t t i .
- B dc emi n misi ?
Bslwg t c bi r eyl er oldu, dliii ii l ii . A w smn
l i ( gdrii 1 1 1 1 c_v i c w lwl m hi . . .
- 13a, l u ll f l l<l ya gcrcl t r hi r ey oldysa oa? Y sri yar
d 1 1 1 1 1 1 a gcrhsi c dyuyorsu ?
- Don 1 1 1 1 1 sl'iyors ?
- Bu1 l e ,cl i _v o: / lem so n , liz uvw l ar lwrlwh ol uruz
u1 1 w i vi lwlw al r z . . . I l hlu r z da lwunwul: . .
Mar i na gzl eri ni yere i ndi rdi .
- /'ehi yc . . . yu . . . .
- . . . saydam dedel eri n byk ,ay rl ar 111 1 7
- l:v , dedi Mar i na i ki s cak dan l a yanakl ar ndan i nerken.
59
SUSANNA TAMARO
At hos i ki s ray ta k z n kuca na k verdi .
- yleyse ln da reh gcrchi ; sence de yle dei l mi ?
Bi r tavan olc rh ln nu sylc111c111 c crel i r anl hyiih hir .cr
eh varsa o da udur: Kam, li hi r yere varamaz. Ve i mdi , lay
di, gz
.
vlar hc i 11 1 lw/al lar mla lwnla, mi ni lz (Jdi .
- S f{ pn: Mi i l c{c di mi dedin A los ?
- El , tabi i , a dw i t ilar i hi yi t i h ey olclm zc gr,
bari /?i rbi ri n i zi ln l 11 1 u olal m, dei l 11 i ?
Mar i na tat l b i r s cakl n, yrei nden boaz na doru
yksel dii n i l i sse i . Bu s cakl k gzyal ar n di ndi recei ne,
daha ok art r yordu.
- S if; sn iff, seni sevi_yorm Al los.
- /ley, saa lmlahlunma gzyalar n lwn lw an sylcmi-
l i , ln r w si l mri dc,i l .
- Al , bc la At los. Saa bi r ey dalc sorali l i r miyi m?
- Syl.
- Gcrch nedi r?
- Gc\ch, Mcrt i , sri lwdcri c gt ren yold1 1:
Mart i na A los' l a bi r l i kte Rauosa' n n Yi t i k eyl er Kral l ' n
da bi rka.; gn gei rdi . Yen i bi r arkada edi nmi ol mak onu bi
raz ol sun u l u edi yordu. i mdi ele atkest anesi aac n zl e
meye bal amt . Zaten A hos i l e a kcsancsi n i n szl eri bi rbi
ri ne <ok benzi yordu.
1 kr akam yemekten son ra, Ratt osa kol una aku bi r s
r poet l e, kent i n baka blgel eri ndeki p kut ul ar na doru
yryordu. Gn domadan az nce geri ye gcl cl ii ndc, bi r ka
t encereye vurarak kral l k hal k n , yan i Mart i na i l e A hos' u
60
YT K EYL E R l<RALLI GI
uyand r yor ve torbal ardaki eyl eri dei i k odal ara boal t mas
na yard m et mel eri ni i sti yordu.
Ki tapl ar n, oyuncakl ar n, bula kl ar n ve el ekt ri kl i ev al et
l eri ni n ayr ayr odal ar vard . Mart i na bu Soyl u Kad n' n bi r
gecede ne kadar ,;ok eya topl ay p gel di i ne a p kal yordu.
Bunca ok eyi n <pe at l yor ol mas , kendi ni bi raz daha az
yal n z hi sset mesi ne yard m edi yordu.
Ne var ki gnl er get i ke k<k k z t uhaf bi r huzursuzl uk
sarmaya halad . Bi r akam Athos' a i i ni dkt .
- So11s11za deh yi t i h /,;,- ey ohra/? lwlmai? ist cniyor n.
- B clopn hi r l wrar Murl i .
- Bu nula gi t cl, Jedcmi arw wl? i s iyor n .
- Doru
.
Anc nii ce l<ii ii h bi r tu, hii ii h bi r ccl vw:
- Nedi r o?
- f t osc .
- Ba1<1 cgc olur ?
- Egel ol r u /Ji l c ama, (Oh ii zlcccjiJc c i ni 111. Vc-
f( ciye li r ey clyd n 1 1 1 1 1 l i ?
- Vcfi ?
- Evet , l i r eyl er yii zii ndc l cchl ii r lorl u ol wl. Be I<c o-
sc'yu gercl ? t e t ccl? hii r bor l yu11 1 , ii h i bopulnc l? :i zceyhc11
lc i pli i i dC1 1 chip lmr anl . J<a hcz lrwlw chip i dchi
/ i nl i u w bu cdc lc yc p wd1 1 ln . Sc de /Jc zcr duvg;ulur
l isscdiyor ol c l s . Eiu.lc so u <c sCl l de lwrara o.
- 1 f hl s amc , o lwdcr diye /Ji eyi n ol wl ve yi t i h li r
eyi n, so s zu deh yi t i h lwlup sliyo:
- Byle syl fiyo; ii bi lwrlwyo: Se o yhii sii ii bi 1 1 1 1 i
yors 1 1 , a w br /Ji liyor
.
01 1 1 1 1 1 coh l ii zii l ii li r yl:isii vm:
61
S USANNA TAMARO
- Bana a lal r n s ?
A los l>ir a i i n lcrcddiit el l i . - Hu oculllan uygun l>i r ylii
mii, e i 11 dcxi l i 111 .
- Bc o lwdar ol l zii l ii :ey d ydu li .
- Peli, yleyse.
MarL i a' n n Rallosa' n n yksn reni i i le byl e ol du.
Hayal el mek <;ok zor ol sa bi l e, Rauosa genken gzel l er
gzel i bi r k zm . Gzel ve yoksul mu. Gnl erden bi r gn Ba
ron RaL Loso Raoson dci Turl uccl i L arl al ar n onas nda ol o
mobi l i yl e gezerken onu grm ve a k ol nu. Bl n ai l e n i n
kar koymas na kar n baron on un l a evl enmi . Byk bi r ak
yaamaya bal am l ar. ni rbi ri ard na : Lane ocukl ar ol mu.
Ama ,nc cl ou ndan sonra byk bi r fel aket yaanm. Ba
ron a<.: k deni zde yzmeye gi i ve bi r daha geri dnmemi .
Rauosa o gn del i rmi . Ai l esi de onu tedavi eui recci ne evden
kovmu ve ocukl ar n ela e l i nden al m. le kad n o gnden
heri sokakl arda dol a p ki mse n i n i stemedi i eyl eri topl amaya
hal a .
- ocllur o cdc un r yon w; ?
- Coc llar ar l /Jiiyii n ri ;lc: Belhi m l ar da w clcri i hi 1 1 1
ohlgww u sw yorlad : Zat en Ral l osu lwus ui lcsi i
soyad . Or ,crch ad Pi u.
- ol g:i zc/ li r ad.
- Evci , lc l yle lii ; iiyor .
Pi na, bu saaL l crcl e uyurdu. MarL i n<l ve AL hos onun odas n;
gi i l cr. Kad n bi r ka L sprnL s n st ne uzan n ve
el l er i ni yumru k yapm , k vr l p uyuyakal m t . Onu byl e g
rnce, Mar i na kad n n asl nda ok ufak dck ve s ska, bel ki
62
YT K EYL ER KRALLI GI
ok da yal ol duunu frkel l i .
- olz uz wwdu heri o seven hi lz i sc yoh, di ye f
s ldad A hos.
Mar i na onun yan na gi t i , ki rl i el l eri nden bi ri ni el i ne al d
ve okad =
- Gcr(cll lc yi t i h bi r ey o d .
Pi na uykusunda rkek rkek gl msedi .
- Ball, dedi Athos. - l lbi r ey sonsuza dek yi t i k kal maz.
63
YENDEN VALNIZ BAINA
Mart i na' n n -ve Pi na' n n- kaderi e rtesi gn, sabah n i l k sa
at l eri nde kagel di . Sz konusu ol an bi r araba ve prens dei l ,
Sal k Bakanl ' n n bi r otomobi l i ni i zl eyen pol i s ot omobi l i y
di . Oradan geen bi r i leri berdu kad n n barakas nda kk
bi r k z ocuunun kal maya bal ad n fark et mi ve durumu
yet ki l i ki i l ere bi l di rmi t i .
Drt bi r yana <,'. amur s ratarak ve si renl er al arak gel en i ki
ot omobi l atonun gi ri kap s nda durdu.
Mart i na ve Rattosa hal a gece gel en pl eri ay rmakl a ura
yorl ard . At los i ki s ramada odaya dal d .
- Ka1 11 , dula dorusu lw(al m, di ye ba rd ve t ers yne
doru kot u. Marti na da onun pei nden gi t t i . Rattosa ayaa
kal kma konusunda pek yava davran yordu.
Bi r i ki ad n at m t ki , dil eri ne dek si l ahl bi r pol i s st
ne at l ad .
Onun arkas ndan el i nde bi r evrak antas tayan, si vri to
pukl u bi r sosyal i l er grevl i si i eri ye gi rdi .
65
SUSANNA TAMARO
- ocuk nerede? diye sordu t i z bir sesle.
- uraya gi i , dedi kendi ni Rauosa' n rklar dan ko-
rumaya alan polis.
Kad n hemen kz n pei ne dt. O u t an yakalayacak
ken , Mari na adnlarn hzlandrd . ikisi aras nda elli c rc
kalmt. Ama asistan hann bacaklar onunkilerden daha
uzundu.
- Dur! ()jf pJT Sana ktlk yapmayaca n, diye ba r
yordu koarke n. - Seni eve geri gtreceim. Sevdiklerini n ya
n na . . .
Marti m komaya al k deildi. Bir metre gidiyor, boaz
n n daha fazla ka d , yrei ni n kul aklar n n ii nde a t
hissediyordu.
st geil dneeci nde, kad n n eli onu omzundan yakal ad.
- Yakalacl seni ' diye bard zaferle.
Bunun zerine Mart i na, daha nce asla hayal bile edeme
yecei bir eyi yapt. Dnd ve ZAK! Kad n n eli ni srverdi.
- Ayyy. ! Kadn avn brakverdi.
Marti na yeniden serbest kalp komaya balay nca, arka
s nclan bard :
- Gi t , lanet ol as l< Llk eytan ! Git, kaderine doru ko ba
kalm!
Mart i na, gvende olduuna karar verene dek kotu. Art k
arkas nda hi_ hir ey ve hi(. kimse olmad n grnce kendi ni
yere att ve deniryoluu ayaklar dili ndcki bir (:ukur giz
l endi. Bt n bir gn a<;l a ve soua karn orada kald. Ara
da s rada uyuya kal yor, arada srada da uyanyordu. Dzen l i
aralki<rla ba n n zeri nden trenler ge<,iyordu.
66
YE N DE N YAL NI Z BA I NA
Dudu cl d dud ddw Uu u dul cl du t uu = . .
Mar i na, " Tren ol mak ho o l mal ! " d i ye d nd uykuyl a
uyan kl k aras nda gi d i p gel i rken. " Kader i nde sen i yn l end i
ren bi ri n i n \ i zd i i rota ol mas ho bi r ey ol na l . Gi t mek, gi t
mek, gi t mek ve asl a yol u a rma t eh l i kesi o l mamak. "
Kent i n h u d mahal l el er i ne akam i ndi i zaman <. ; i h e r ye
ri ve l cr eyi rl l . Mar i na kal kt ve kendi ne daha s cak b i r
y e r ara aya hal ad . Bt n bi r gn boyunca Athos' un bi r yer
l er den c,, k verccei n i ummut u ama t avanck o rt al kt a grn
ne ni t i . Ters yne kaay m der ken, onun i zi n i y i t i rmi o l ma
l yd . i di ye ni batan yal n zd ve ne yapaca n bi l emi yor
du.
Kade r kar s na \ lr yorcl u ve ni n i k k z onu nerede n ara
maya bal ayaca l ak ncl a en u fk l i r d nceye sal i p dei l
d i .
Sadece l amba d i rekl eri n i n bul unduu uzun bi r yol un so
nunda nc t ronu hal ang \ dura ol duunu gst eren bi r l ev
ha vard . " Oras e n az ndan s cakt r" di ye dnen Mart i na, o
yne doru yrmeye koyul du.
Karanl k gi ri l e k i scl cr yokt u. Kendi n i be l l i el me eye
zen gst er mel i yd i . Di kkat l e c;evrcsi ne bak nd ve en uygun
yeri grd: Ot omat i k bi l et maki nesi i l e vi deo oyun u aras nda
bi r bol uk vard . Oraya szl d ve i k i met al aya n aras na
ot urdu. Bt n hi r gn boyunca m ol duund< di l eri
l rl bi r bi r i ne c;arp yordu. Bu meye bi r de ac, l n gct i r ni
ol duu ne ekl cn mi l i .
Mar i a, dedes i n i n ekose dese nl i kakol unun c,anas nda
ol duunu an msad . Onu c, kart ve kakol n aras ncl a al -
67
S U SANNA TAMARO
kestanesi ni n yan na al mas n tl edi i ki bri t l er dkl d.
Kakol a p, battan i ye gi bi gbei ne rtt ve sonra ki bri t l eri
al d el i ne. Ki bri tl er ki mi n ok i i ne yaram t ? Mart i na bunu
an msam yordu ama nemi yoktu

neml i ol an i mdi onu bi

raz s t maya yarayabi l ecckl eri ydi . Mart i na bi ri n i kutuya srte
rek yakt ve gzl eri ni n nnde hari ka bi r alev bel i rdi .
u s cakl n, bi r dost gi bi yan ba nda ol mas ne i yi yd i .
Ama arkadal ar sonsuza dek yi t i p gi di yorl ard , atkestanesi ol
duu yerde kal mt . Pi na' y al p gtrml erd i , Athos i se,
dnyan n t eki ucundaki t nel l erden bi ri ne gi ri p gzden yi t
i ti . Bu al ev de bi rka: sani ye son ra snecekt i ; daha i mdiden
parmakl ar n yakmaya ve dei i k bi i mde dal gal anmaya bal a
m t .
Mart i na deri n deri n i gei rdi . Her ey bi ti yordu. Bu ger
-l<tcn ok hzn veri ci bi r eydi . Her ey bi t i yordu ve hep
yal n z kal n yordu.
Onun her eyden daha < ok i steyecei bi r ey, asl a gi tmeyen
bi r arkadat ama bu gen,:ekten olanaks z bi r . . . Ama ne ol u
yordu i mdi ?
S rt n dayam ol duu maki ne ans z n kor ku veri ci bi r bi
c i mde sal l anmaya bal am t .
B rrrs/u 1s c111 n111h rrn:
Marti na deprem ol uyor sand . Ama sadece vi deo oyunu
nun sars l d n , bi l et maki nesi ni n yeri nde durduunu grn
ce baka bi r ey ol duunu an l ad .
Brrrrrsln n m lnrrrr spul spul sha mn .
Grl t gi derek gmbrt ye dnt ve gmbrt bel l i
bi r s n r noktas na gel di dayand . Son ra ans z n gmbrt de
68
YE N D E N YAL N I Z BA I N A
kesi l di ve onun yeri ne korku veri ci bi r sessi zl i k i ndi . Sessi zl i k
bi r k noktas na dnerek younl at .
Bu ki bri t i n al evi ol amazd , nk ki br i t oktan snmt.
I k noktas , kendi evresi nde yuvarl anarak, gen il edi , ko
caman ol du. Vi deo oyunundan tat l bi r harp sesi yay l maya
balad :
Pli n pl i n plong.
69
KANATLI BR NNJA
Mart i na gzl eri n i i ki ,; kez oval ad . Bu uykunun, a<, l n
ya da i ki s i n i n bi rden yara bi r et ki mi yd i ? l k ;i ncl en bi r
fi gr hcl i r i l i . i mdi , uzun bi r ot omobi l yol cul uu yapm
bi r i nsan gi bi Mar i na' n n nnde gcri n neyc hal am t .
- Ni hayet i Art k onun i i dc kal p maymun gi bi i l eri geri
z pl a maya kahnam yordum.
Mar i na onu daha i yi i ncel edi . Bu gar i p fi gr bi r ni nj a sa
va s gi bi gi yi n mi t i ama yznde hi de kt bi r i fade yok
t u. Hatt a ona hakt k.a i nsan n i ,; i i s tyord u.
Asl nda bt nyl e bi r i nsana benzi yordu a a bi r ck fark
vard : Ayakl ar yere basm yor, havada as l duruyordu. Pek de
yksek dei l d i : Yar n met re ya da daha az havada duruyordu.
Ayak la r grn medi i gi bi bi r i t i ci g. de yokt u ort al arda.
l l i . hi r . aba gst er eden, yl ece d ur uyordu i l e.
Mart i na ona un u sormak i sterdi : " Ki ms i n ? " Ama nce
kar s ndaki ek i l konum ya bal ad . evresi ne bak nd ve:
- evrede baka bi r i nsan ro r u gr necl i i den' heni sc-
7 1
SUSANNA TAMARO
ni n a rd n dnyorum, dedi .
- Yan l yorsunuz bay m. Ben hi ki mseyi a rmad m.
- " Sonsuza dek yan mda kal acak bi r arkada i sterdi m" d i -
yen sen dei l mi ydi n?
- Evet, ama . . .
- Amayl a mamayl a bi r ad m teye gi di l mez. ite buracla-
y n. Scni nl cyi m, h izmeti ndeyi m.
- Beni ba l ay n bay m . . . Terbi yesi zl i k et mek i st emem
ama . . . Yani . . . Si z ki msi niz?
Figr gl msedi
- Tahmi n et meye al bakal m . . .
- ey . . . Bi l mem. Bt n bu kasl ar ve ki mono . . . Bi l mem ki . .
Acaba koruma grevl i si misi ni z?
- Souk souk . . . Bi raz ela s cak . . .
- Neden scak?
- nk koruma szc doru.
- H nm . . . Ci n gi bi bi r ey mi si n? Al aaddi n' i n l amba ci ni
misi n?
- Souk . . . souk . . . Byl e zeka test l eri ni hi geemem.
- Akl ma baka bi r ey gel mi yor.
- Haydi , bi raz daha zorl a hayal gcn?
- Gerekten anl am yorum.
- O hal de sana kk bi r i pucu vereyi m. Bekl e . . .
Fi gr, ok dar bi r gi ysi den kurtul maya al an bi r kad gi
bi k vrand , rp nd .
- Aman, aman, bi zi bu darac k gi ysi l ere sokuyorl ar, sosis
gibi gi yi ni yoruz. Bir an daha sabret, ufff, ite lamam, becer
di m. Bekle ite . . .
72
KANATLI B R N NJA
Marli na' nn di l i L utul du. Ni njan n omuzl ar ndan i ki Lane
kocaman ve bembeyaz kanal k verni L i .
- i mdi anl ad n m ?
Mar i na ba n sal lad .
- El belle! Sen i nsan k l na gi rmi bi r marlls n.
figr, ba n bi raz ei nce, kanat l ar ela al al d l ar.
- Hay r, Lal l m, ded i Lal l bi r ses Lonuyl a - Ben ne mart ne
de beyaz bal bi r karlal m, ne gverci n ne de al bi no bi r yara
say n. Halla i i ne kaz L y dol durul mu bi r yorgan ya da k
L di ki l mi bi r parat de dei l i m. Ben bi r melei m sevgi l i
Marl i . Sen i n koruyucu mel ci n i m.
Marl i na on un son szckl eri ni i i nden yi nel eyerek bi r an
sessi zl i k i i nde kal d . Meekl eri sadece bi r kez Lel evi zyondaki
Noel program nda grmt . Ama onl ar n kanal l ar katon
dand ve eski psk bi r kul beni n slnde uuyorl ard .
- Noel ssl emel eri nden mi kal n? diye sordu en sonunda.
- Ka<mak m ? Mel ekl er asl a kamazl ar. Noel ssl emel eri n-
deki mel clder, noel ssl emel eri ne ai l l i rl er. Ben baka bi r bl
me ai t i m. Ben bi r koruyucu mel ei m.
Mani na' n n kafas hal a kar kl .
- Peki , neyi koruyorsun? Bi r bankay m ?
Mel ek bu soruya pek al .
- Ne gnl ere kal d k! An ms yorum da bi r zaman l ar ocuk
l ar her akam bi r dua okumadan yalaa gi rmezl erdi . i mdi yse
bi zi banka beki l eri yl e kart r yorl ar. Mani na, -derken sesi ni
al al t m l . - hal a bi rbi ri mi zi anl ayamad k gal i ba. Sen i n koru
yucu mel ei n ol duumu syl edi m. Yani , ben seni koruyorum,
L amam m ? Sen bugne eek hi fark et memi ol san ela, dodu-
S U SANNA TAMARO
un gnden beri beni m grevi m bu.
- Peki o hal de neden onun i i ne gi zl enmi i n?
- u maki neni n nas l al t n grmek i i n gi rmi t i m. Pek
, ok mesl ekta m bu eytanl kl ar yznden dert l i nk baz
ocukl ar bu maki nel e re kayal ara yap an mi dyel er gi bi tak l p
kal yorl ar.
- Madem k i vard n, kendi ni daha nce de bel l i edebi l i rdi n
dei l mi ?
- Beni a rmad n ki .
- Var ol duunu bi l mezsem, nas l a rabi l i rdi m ki ? 'al n z-
d m, zgndm ve sen yokt un.
- Vard m ama sen beni gremi yordun.
- Ne i yi bi r tese l l i ! Peki o hal de neye yar yordun?
- Ben ruhlara yol gst ermeye yarar m.
- Ruhl ar n ne di reksi yonu, ne kl aksonu ne de freni vard r.
Nas l ynl endi ri yorsun ki onl ar ?
Mel ek gl msedi .
- Bunun i i n ek zel bi r beceri gereki r. l sanl ar frk et me
de , onl ar sei yapmal ar na yard m ederek ynl endi ri ri z.
- Bu dnyaya gel meyi ben semedi m. Bana kal sa, l i c do
ma ay seerdi m. Neden bunu seeyi m ki ?
- Kendi kader i ni ol ut urmak i i n tat l m.
Kader mi ! Mart i a art k bu szckt en b kmt . Sahi p ol
may arzul ayabi l ecei t ek kader, el encel i fi l ml erde grd
herkesi n bi rbi ri yl e kucakl at ve hep gl en ai l el erden bi ri ne
dmek ol abi l i rd i .
- Kadermi ! di ye t ersledi onu. - Ben kader nader i stemiyo
rum. Art k si zi n bu kader i ni zden de s k l d m. Ben yal nz m ve . . .
74
KANAT LI B R N NJA
" ok zgnm" derek i st erdi ama bunu sy l eyemeden
gzyal ar na boul du. Ayak parmakl ar ndan sa tel l eri n i n
ucuna dek sarsan pek i l i , pek i ddet l i bi r al amayd bu.
Mel ek onu sevgi yl e kanat l ar aras na al d .
-Ben buraday m, d i ye yi nel edi onu kuca nda sal l arken.
Mar i na bi r sre daha l , k rd , sonra yava yava saki nl e-
t i .
Bu kucak s cac kt , i nsarn et raf nda bol uu hisset mesi ,
ayn anda havada as l ol mas pek ho bi r duyguydu. Hi \ by
l e yumuak bi r ey h isset memi t i .
- S i
.
lU bunl ar . . . Gerek yl cr mi 7
- El bc c bi r t anem, bunl ar gerek v e orij i nal " koruyucu
mel ek" t ydr. Ast ml ocukl ar i < i n ant i al erj i k model l er de
ret i l i r. -
- Yumuac km l ar.
-

vnmek gi bi ol mas n ama san r m dnyan n en yumu-

ak eyi di rl er.
- Ayn zamanda su ge<i r ncz maddeden ni yap l rl ar?
- Tabi i . ! kn su gci rcz, lc n l eke t ut maz.
- O zaman burumu sn krebi l i r i yi m7
- El bet t e, t at l m, daha kol ay ne gel en u sa k sm t ul .
- Psssl l , frrrll l .
l l er i ki burun del i i de a( l nca Mar i a koruyucu mel ei
ni n kol l ar aras nda tat l bi r uykuya dal d .
75
NSANLARIN GRMEDG EVLER
Marti na uyand zaman i stasyon uraya buraya koan i n
san l arl a dol mut u. Gece sona er mi, mahal l e hal k okul l ar na
ya da i l eri ne gi t mek zere yol l ara dkl ml erdi .
Mart i na gzl eri ni at nda mel ei ni an msad ve o anda
byk bi r kukuya kap l d . Acaba grdkl eri sadece bi r rya
m yd ? nk u anda havada as l dei l di , dn gece gi rdii
i ki maki nen i n aras nda ayn pozi syonda oturuyord u.
- lky, eledi yavaa. - Nereye gi tt i n?
- Buraday m, el edi bi r nceki akam i i tti i ses.
Mart i na bak l ar n kal d rd . Evet, gerekten ele oydu. Bi l et
maki nesi ni n st ne bada kurmu ot urmull ve yakl amak
ta ol an i nsan l ar di kkat l e i ncel i yordu.
- Buraya gel , grecekl er seni , dedi Mart i na usul ca.
- Ah hay r, hi bi r t ehl i ke yok, mera k etme. Bi z mel ekl er as-
la grnmeyi z, yani saydam z.
- Eh, o hal el e ben neden gryorum seni ?
- nk be ni grmeye gereksi nmen vard . Ben de seni n
77
S USANNA TAMARO
gzl eri n i n nnde naddel ct i n.
- Yan i sen yapay n s n, kendi mi daha az yal n z h issct i re-
cek bi ri ne gereksi nme duyduum i i n , seni ben mi yarat ?
- Sence, sadece gzl e grnen eyl er mi vard r?
Mart i a bi r an dnd.
- Dedem el erdi ki . . .
- Ne?
- Derel i ki , evremi zde pek c ok grn meyen kap vard r ve
hu kap l ar hari ka yerl ere ac, l r. Ne var k i bu kap l ar ki mse a
maz. On l ar grmezl er ve amazl ar . . .
- Evet , hu nedenl e, -di ye szl eri ni srdrd ncl ck- yaa
m n hi r t uzak, bir s kn t , t at s z tuzsuz bi r <._ ' orha ol duunu
sy l er dururl ar.
- Ayn dcdcn gi bi konuuyorsun , dedi Mar i na hayra n l k
dol u gzl erl e. - O da anncanncni n saydam ol duunu syl er
di , At l os'ta tavanl ar n . . .
- Sayda l at kl ar anl at rd . .
- Evc .
- Aynen byl e Mart i . Yaayan her ey bel l i bi r noktada du-
n n dei t i ri r. Mi ni k hi r kap dan gei l i r ve bi r baka dnyaya
gi ri l i r. I k dnyas w. Ve sonsuza dek orada yaan r.
- I k ve su dnyas , bal kl ar n ve an nca ncni n ol duu yer
dei l i l
- I k, s u , ol , gkyz, aa.,: lar, hu dnyada bi zden cc ya
am i sa L r = . = Ors l ari ka bi r dnyad r.
- M< l di vl er gi bi gzel mi ?
- Al , kesi nl i kl e daha gzel . Orada her ey bi zl eri yarat a
sev
g
i si ni n i .: i ndc yaar. Sen i n bi l di i n, t an d n l i <J Ji r
78
NSANLAR I N GRMED G EYL ER
eyl e kar l at r l amaz oras .
- l yi ana hen buna neden i nanay m ki ? Sen bi r vi deo oyu
nunun i <: i nden kt n, seni ki msel er grmyor, bana ad n
syknccl i n ve . . .
- Peki , ne i st i yorsun syl e bakal m . . .
- Se syl edi i n ki i ysen, ol aan ol mayan bi r eyi yapabi l -
mel i si n. Kocaman bi r by. An l ayacat n, bi r mucize.
Mel ek, l<aat l ar nn i i ne kapand .
- De bi r mcki m ve ol duka baar l bi r mesl ek gc<; mi i n
var. Be n ne cambaz ne de si rk hokkabaz y .
Mar i na omuzl ar n si l kt i .
- (; ryor musun, hakl ym m. Hi <, ;bi r ey yapmay hi l n i
yorsun. En basi t byl erden bi ri ni hi l e.
- Bt n bul ut l ar ad na . . . Ne bi l gi si zce bi r konuma . . . Mc
kkkri byc ol duklar n ki r syl edi sana:>
- U , szgcl i ni ; izgi fi l ml erde grn mez ol an herkesi n ola
anst bi r mari fet i vardr. Seni n hi hi r mari fet i n yok ve hen
sana i ananan .
- Se bana emanet edi l en e n i nat <,; k zs n . . . Bi r daki ka
hckk, bi r ey deneyccei .
- Yani . . .
- Kanat l ar n al t na gi r, gzl eri ni )' lllll ve ona dek say . . . .
Man i a onun dedi kl eri ni yapt .
- Bi r, i ki , <,: . . . on.
Mar i na gzl eri ni yeni den a<,: t .
- /na ben hh 1 beni m' dedi hayal k r kl yl a.
- Tabi i , ne bekl i yordun, seni bi r ki rpi ye mi dntrsey-
di m? Bi raz <, ;evrene baksana sen i
79
S USAN NA TAMARO
Mart i na, i ki maki neni n aras ndan ba n uzatt .
Onu i l k arpan ey k ol du. Ortal neonun souk
dei l , s cak, ah n rengi nde, her eyi tat l bi r scakl kla saran
bi r kt bu. Bi r an sonra, o n l ambalardan dei l , yukar
da duran ok say daki mel ekten yay ld n fark et t i .
Adam ba na bi r mel ek dyordu. Baz l ar n n yz nee
l iydi , baz l ar n n dei l di . Hatta baz lar aaya sark tt kl ar ka
natl ar yl a pek s k l r gi bi ydi ler. ocukl ar n koruyucu mel ekle
ri i se her an komaya haz r atl etl er gi bi al esta bekl i yorl ard .
Uzakta ter i i nde bi r mel ek grnyordu: Ona emanet edi
l en ocuk, yeral t t reni ni n rayl ar boyunca koturuyor, o da ar
kas ndan ceket i ni ta yordu. Bi r mel ek, yere ot urmu uyukl a
yan sakal l bi r berduun yan na bada kurmu, bi r bakas da
o anda istasyona gi rmekte ol an met ro t reni ni kul lanan adam n
yan nda duruyordu.
Mar i na' n n di l i t ut ul mutu.
- Se i mdi . . . -dedi fs l dayarak- bt n bu grdkl eri mi n
doru ol duunu mu syl yorsun?
- Mel ekl eri n al kanl kl ar aras nda -dedi koruyucu mel ek
hafi f bozularak- yalan syl emek yoktur. Ama gel , i mdi i zl e
beni . kal m buradan.
Bi rbi rleri ni i zl eyerek yryen merdivene bi ndi l er. Arada s
rada mel ek kar ynden i n mekte ol an bi r mesl ekta n sel am
l yordu.
- Merhaba! Ne zamand r grmyorduk . . . Yen iden i e mi
balad n?
- 1 l i sorma! Kk bi r c va pan;as n korumakl a ykm
l yn.
80
NSANLARI N GRMED G EYL ER
- C va da olsa hi yoktan i yi di r, d i ye yan t lad bi r bakas
kederl e. - Ben ot uz y ld r kendi ruhumun yan nda ya yorum,
bir kez bi l e dnp bana bakmad . Uyan k kal mak i i n kanat
l ar ml a kendi mi g d kl amak zorunda kal yoru m.
- Merhaba, merhaba, gnayd n.
- Sana da gnayd n.
Jr k yol a kml ard ve dur um burada da ayn yd .

nl eri nden geen tepel eme dol u bi r otobsn kap l ar ara-

s na s km bi r mel ei n kanatl ar grn yordu. l l kokul un
nnde yl e ok ty vard ki , sanki yzl erce yast n i , i boal
t l m gi bi ydi .
Arada s rada, kal ahal . n i i nd e mel ekl eri n baz l ar kendi
v)t: ukl ar n gzden yi i ri yorl an .
- Gi useppc' yi grdn m?
- Ben de Si mone' yi ar yorum.
- Bak n ! Al bcna u t arafa lu . U, yakal a'
Mani na ve mel ei bi r par k n bank na doru yrdl er.
- Of, ba m dnd ! dedi Mm i a ot ururken. - Dnyadaki
i nsan say s n n i ki kat ol duunu hi < d nmemi i n.
- i mdi i nan yor musun hana?
- Tamam, i nan yorum. l an yoru n ama gene de anl ayam -
yorum. Eer herkes si zi grezmi gi bi yap yorsa, ne i e yar
yorsunuz ki ? Bakan n z si zi daha tatmi nkar bi r i yapmaya
yol l asa daha i yi ol maz n ?
- Bt n f rt na bul ut l ar ad na, i te i i n z burada. Zaman
l a ve i lerl emeyl e, i nsan lar bizl eri n i e yaranad za karar
verdi ler. yl e demeye balad l ar: " Mi kroskopl a en mi ni k ey
l eri , tel eskopl a en uzak ci si ml eri grebi l i yorsak, melekl eri ni -
8 1
S USANNA TAMARO
ye gremi yoruz? Eer grn n yorl arsa, derek ki yokl ar!
Bunl ar apt al ca, art k a l m dncel erdi r. On l ar n i stedi i ni
yapal m di ye uydurul mu pal avral ar bunlar ! " i t e byl ece ya
va yava, hat la pek de yava dei l , bi r snger al d l ar ve Zaid
Bi zi si l di l er. Baz l ar m z n resmi bi r freskt e kal d , baz l ar m z
da t ek boynuzl u at l arl a devl eri n yer al d gari p eyl er k i tap
l ar na yaz l d .
- Peki o hal de neden hepi ni z ek i p gi t mi yorsunuz?
- nk bi zi m ve sizi n Yaratan' n z sonsuz derecede sab r-
l d r. Bi zl er de yl eyi z. Si zi n bi r kez dnp bakman z i i n ha
vada as l bekl i yoruz.
- Peki " sizi n" bak n z ne di yor?
- Sab r l ol may ve i \sel ol arak gel i meyi renmeyi syl -
yor.
- Bi t ki l er gi bi gel i mek mi ?
- Bi t ki l er ve gel gi t l er gi bi , douya ya da bat ya doru by-
yen ay gi bi . Evrendeki her formun kendi tasar s n yeri ne ge
t i rmek i i n gel i t ii gi bi gel imek.
- "fasar nedi r?
- Seni n hayal et men gereken bi r eydi r. Ve bunu hayal et -
t i kten sonra gerc, clde i rmel i si n. Bi r kprye benzetebi l i ri z
bunu. Sen t eki yana gc.; nek i st ersi n ama kpry kurmadan
kar ya gccnczsi n. Kprnn le yan n da da sen i n aramak
ta ol duun ey vard r.
Mart i na ona kuku dol u gzl erl e bak yordu.
- Bunun da kaderl e i l gi si yok mu?
- Tam isabet . Tasar n ol mazsa kaderi n rzgarl bi r gnde
i ki el i ni n aras ndan s yr l ve ren Luurt na gi bi kac veri r.
82
NSANLARI N GR MED G EYLER
Mart i na mel ei , dedesi ni di n l edi i gi bi di nl i yordu.
- i mdi gzl eri n i yum Mani ve ondan bi re dek say. Fazla bi -
l e konuk.
- Buna zoru nl u muyum?
- Evet .

neml i ol an hana i nanmand .

- On, dokuz, seki z + bi r.
Mar i na gzleri ni yeni den al nda dnya her zamanki ha
l i ne dnmt . Gri ydi , grl t l yd, i nsan l ar <evresi nde ko
up duruyorl ard .
YLE BR KESTRMEK
Mart i na yeni den meye bal am t . Kal kt l ar ve ken t i n
merkezi ne doru y rmeye bal ad l ar.
Art k kendi n i gvencede hi ssedi yordu: Mel ei n i grmese
bi l e, orada ol duunu bi l i yordu. Yryor ve onun ses i ni duyu
yordu. Mel ek, her sorusunu bi r lsvi re saat i daki kl i i yl e yan t
l yordu.
Gezerl erken , uzun uzun kaderden sz ett i l er. Neydi bu ka
der? Her i nsan n b i r kaderi ol duu doru muydu? Gerekte n
de h i < ki mse bu dnyaya yan l l kl a i n mi yor muydu?
- Kader -di ye yan tl am t onu nel ek- uzun bi r yn yuma
na benzer. Bu y umak yava yava yuvarl an r ve yaam ol u
t ur ur. Bazen t ak l madan yuvarl an r, bazen de dm ol ur.
()
e n l i ol an ucunu el den b rakmamakt r. Yuma n bi r ucu i n
san n yumruunun i \ i ncl cdi r, teki ucu da yukarda Yaratan' n
sonsuz e l i nded i r.
- Ah, eer gerekt en yl eyse -eled i o anda Mart i na- ben,
ben deki ucu y i t i rd i m.
85
SU SAN NA TAIVARO
Mel ek kaL l a kaL l a gl meye bal a t .
- Sen sadece kk bi r cl nl e kar l at n.
- Ama atkestanesi , kaderi n i nsan n kendi kendi yl e kar l a-
t yol ol duunu syl erdi . Oysa ben t mn y i t i rdi m. Evden
kat m ve . . .
- lyi ama as l gi de n l e r sen i n an ne n ve baban dei l mi ydi l e r?
- Onl ar ben i sevmi yorl ard .
- Bel ki de sevgi l i Mar i , ok mutsuzdul ar, bunu dn m-
yor musun?
- Bak, dedem ben i severdi ama o da bi r ey syl c necl en gi t
t i . Ratt osa her eyi n bi r gn bi t i i n i syl erdi ve bunda da hak
l yd . Onu el a al p gt rdl er. At hos bana el veda ve ho<akal
hi l e d i yemeden yok ol du gi t t i .
- Se n onl ar n yok ol dukl ar n syl yorsun ama bu doru
dei l . Bunu syl eyerek sen kendi krdi n i yal an l yorsun.
- Nas l ?
- n k gerekt e sen bi r an bi l e yal n z kal mad n. Herkes
sen i n yrei nde yaamay srdrd.
- Ama a n ne ml e baham dei l . Yani , bi razc k.
- Bu yzden kt bi r k z say l mazsn: Bunun byl e ol mas
doru. i mdi ye dek yl esi ne mutsuz ol dul ar ki , sen i n varl
n hi l e rark ecl ccd i l cr. Onl ar da asl nda kt dei l l er, sc i se
vi yorl ar, sadece bunu gst ermeyi beceremi
y
orl ar Onla r kendi
korkul ar n n t ut sakl ar ol mul ar.
- Neden korkuyorl ar?
- nk yol u a rd kl ar n dn yorl ar. Byl ece asl a va r
ol mam ol an bi r yaam n pi man l n <eki p syl en i yorl ar.
Oysa on l ar n yaam se nsi n. i nsan la r genel l i k l e mut l ul ukt an
86
Y LE B R l< EST R M EI<
korkarl ar. Mut l ul uk burun l ar n n di bi nde bi l e dursa, el l eri n i
uzat p on u al mazl ar. Mu l ul uk kpekbal klar ndan daha fazl a
kor kul ur onl ar .
- Onl ara yard m edemez mi si n? Bi raz onl ar n mel ekl eri yl e
konusan ?
- Deneyebi l i ri m.
Mart i na ansz n kendi ni <ok yorgun ve bt nyl e boal m
gi bi h issetti . Bacak l ar n n art k onu ta yamayaca n an l ad .
- Peki , i mdi ne yapman gereki yor? el edi al amak zere
ol an sesi yl e.
- Seni n yaam n i ; i n kararl ar veren ben dei l i m, Mar i .
Oyun ka t l ar n n destesi ni Yarat an haz r l yor. Ben ve sen hi r
e l i skambi l oynuyoruz. Yere al aca m z ka t , doru ka tsa,
sana bi r iaret ;akabi l i r i n: Ma;a ,: l s n yeri ne as a, d i
yebi l i ri m. Bunun gi bi bi r ey i l e.
- i yi ana ben sen i n akt i aret i nas l ta yaca :>
- Enseni az c k g cl klasan i yi mi :
- Hari ka, ama az c k ol sun, yoksa gl mekt en pat l ann.
- Tanan Mart i , az c k. Bu bi zi m iaret i mi z ol acak.
- Sonsuza dek ni ?
- Sonsuza dek. Seksen ya na bi l e gel sen, seni yl cri nl c
hap r aca ma emi n ol abi l i rsi n . Ana ar k sana veda et mel i
yi m, yapacak bi r y n i i m var.
- Nereye gi di yorsun?
- Yol (Ok ka d zan a bi l i yorsun pol i sl er l c l i lrpl crl c
yksel i rl er. i mdi seni n yol unu i yi grebi l mek i i n be de bi
raz daha yukar u nak zorunday m.
- Geri gel ecek mi si n?
87
S USANNA TAMARO
- Pek ok yeree beraberi z. Deden i n ne eled i i n i a ms yor
musun ? ok yak nda ve ok uzakta. Asl a yal n z ol mayacak
s n.
Mel ei n sesi uzakl amaktayd .
- I loakal Mani , yak nda grmek zere. Ve bi r eyi hi
unut ma, el edi yok ol madan nce. Yuma yuvarl ayan g tek
bi r ta nec i r.
- Hangisidi r?
- Yrei ni s cak t ut and r Mart i . Sevgi n i n gc.
88
H B R EY SONSUZA DEK YTR LMEZ
- Anl at bakal m Tobi a, kader i ni bul dun mu?
Dedesi pencere ni n yan ndaki kol t ua ot urmu, bacakl ar na
bi r ha ani yc rt mt . Yan nda i ki kol denei duruyordu.
- Uooof[J: uoc di ye yan t l ad onu ayakl ar n1 11 di bi nde du
ran Mart i na. - Bana koruyucu nckkkr ol duunu neden hi <
an l a mad ?
- nk zamana kar yeni k dt m. Gr n z o son
gn an ms yor musun? Sana annean neni anl at m t m. Bu
odada i ki ki i dei l , drt ki i ol duumuzu syl emi i n . . . Son
ra da ot obs yakal amak i i n acel eyl e gi t mi ti m. Anl at acak l a
r m bi r sonraki seferde bi t i ri ri m di ye dnmt m, ama o
ot omobi l bana arpt ve . . . .
- Korkt un mu dede?
- Korku mu; l lay r, korku dei l di . M hi k zmt m.
" l l ey, " di ye dnyordum heni ambul ansl a gt rrl erken,
" bana hu akay yapamazs n z, bebei mi n yan na geri cl n nc
l i yi n. "
89
SUSAN NA TAMARO
Mar i na onun ayak kab l ar n n ucuna bak yordu.
- Benden b kt n dnmt m oysa. Neden hi c t el efon
et medi n?
- nk komaya gi rn i t i n , Mani . Sanki uzun ve gari p bi r
uykuya benzi yordu: Seni dnyordum, sana gel mek i st i yor
dum ama gzl eri mi ac may bi l e beceremi yordum. Kal kmay
ve konumay baard n i l k an bi r tel efon i st edi m. Ama sen
okt an gi t mit i n. Tel efonu yan t l ayan an nen yl e ok al yor
du ki , ne ol duunu bi l e anl ayam yordum. " Hepsi bi zi m suc: u
muz" deyi p duruyordu. " Sorumsuzca davrand k. Kendi mi zi
asl a ha l ayamayaca z. " Bi r de baban grmel i ydi n. Pol i s k
pei gi bi drt dnyordu. Kent i n btn duvarl ar na seni n re
si ml eri ni ast , herkesi durdur up ayn eyi sordu: "u k z gr
dnz m? Onu grdnz m? " Hastaneye, beni zi yaret e gel
di kl eri nde onl ar neredeyse t an yamayacakt m. Srekl i yere
bak yorl ard ve gzl eri al amaktan i mi t i . " Eer ona bi r ey
ol duysa, " d i yorl ard , " art k yaayamay z. " Bi zi (ok zdn bi l i
yor musun? Pol i s seni bul dukl ar n syl edi i zaman mut l u
l ukt an tavana kadar u<acakt sanki . Bunu yapamad n i i n
ele kol t uk denekl cri mi n bi r i ni havaya f rl at t m. Bak, l ambada
hal a i zi var.
- ok ay p et t i m, di ye m r l dand Mart i na.
- Al hay r Tobi a, sadece efendi ni yi t i rdi n ve onu aramaya
gi t t i n. Bt n sad k kpekl er ay1 1 1 eyi yaparl ard .
- Peki annem ne dedi ?
- Ne zaan?
- Bc i bul dukl ar nda.
- y l c ded i : "Ne yapaca z? Bi zi asl a ha l aayacak. "
90
H B R E Y SONSUZA D E i< YT R LM EZ
- Ya baban?
- " Bi r daha asl a onun gzl eri n i n i ,; i nc bakamayaca m. "
- Ya sen?
- Ben de yle dedim: " Gc, n i te yaanmaz; srekli eskiyi
kar tran yan nda ta dolu bi r bavul tar gi bi di r. " "Peki o hal
ele nereden balayalm? " eledi baban. " l larckct noktas ndan"
diye yantlad m on u. " Yni ? " "Birbi rin izi i lk grdnz ve
bi rbi r i nizi sevdii n izi anlad n z andan balay n. "
Mar i na iki gndr dedesi n i n konuuydu ve bu yky
di nlemekten b kmyordu. Onu rahatlatan bir mzik gi biydi
hu szler.
Dedesi , her zamanki dedesiydi, imdi biraz g\lklc yr
se ve arada s rada ona dayanmaya gerek duysa ela aynyd .
Anne ve babas ise ok clei nilcrdi. Odada uyuyan bi rini
uyandrmaktan korkar gi bi srekli ak:ak sesle konuuyorlard .
Onu almak i: i n karakola gi t ikle ri nde annesi k z na yle sk
s k sar lmt ki , neredeyse soluu kesi l ecekti . Babas ise bi r
keye <:ekilmi, eliyle yzn kapam duruyordu. K z, iki si
ni n de \ok fkeli olduunu tahmin ediyordu ama ne elleri ni
ne de sesler i ni yksel nilcrdi , sadece alamlard .
- Beni b u kadar ok sevdiklerini bil mi yordum, - demit i
Mar i na dedesi ne.
- Baz eyleri sevdiimizi a bnak i\in bazen onlar yiti r
cn iz gereki r.
G, f , g l , g l . . . O anda dedesi ni n Trollcre zg du
var saat i le olduunu haber vermiti .
- Az sonra gelecekler. Bfede n tabaklar al ela sofray kur.
Yar n saat son ra kap , al ndda her ey tanan yla ha-
9 1
S USANNA TAMARO
z rd . Annesi ve babas bi r Lepsi brek ve bi r ie arap geL i r
mil erdi .
Bal ag cLa odada sadece byk bi r sessi zl i k vard . Mart i na
anne ve babas n n az nce t yl eri ni k rpt r m kpekl er gi bi
rkekl ct i kl cri ni sanmt .
Bu bul umay kut l amak i i n Marti na' nn barda na da i ki
parmak arap koydu. Bunu bi r yudumda i en Mani na kul ak
l ar n n ve yanakl ar n n al ev al ev yand n hi ssel l i ve hemen
enesi a l d .
Evden ayr l n , kpek yavrul ar dkkan n , :p kul usun
cl a gei rdii geceyi , Rauosa cici Turl ucchi i l e kar l amas n ve
yi L i k eyl er kral l nda gei rdii g ! eri byk ! ere a l al l .
Son ra At hos' Lan, onun syl edi kl eri nden, Pi na' n n pek hzn
l ge ni i nckn (an nesi bu arada bi rka,: kez gzl eri ni kuru l a
d ) ve vi deo oyununun sars l maya bal ad ana dek mel ro i s
Lasyonunda gei rdi i geceden sz eli .
Mart i na konuuyor, konuuyordu. Arada bi r durup deri n i
bi r sol uk al yor, sonra daha heyecanl a anl al naya bal yordu.
Di l e get i rmek i stedi kl eri sadece ol ayl ar dei l , ayn zamanda i z
l en i ml eri , dncel eri ve arzul ar yd .
O konuurken dedesi gl msyor, anne ve bahas , onu i l k
kez gryornuas na gz l eri ni fal La gi bi a n , hak yorl ar
cl 1 .
l lc zamanki Mani na'dan dei i k ol an bu k z nereden , k
m 7 Dei en Mar i na n ycl , yoksa kend i l eri mi 7 Yoksa
bi rden dei i m mi gei r iyorl ard ?
- Son ra, -dedi Marl i na, art k soumu brekt en son bi r di
l i m al rken- ek bi r ey var yapmak i stedi i m.
92
H B R EY SONSUZA DEi< YT R LMEZ
- Nedi r? di ye sordu annesi .
- Pi na' y aramak ve bul mak i st i yorum.
Annesi onun el i ni okad . Bunu i mdi ye de k hi yapma
mt . Ayn anda Mart i na ensesi nde mi ni k bi r g d kl anma h i s
se i .
- Tamam mi ni k ci vci vi m, bt n h uzur evl er i ni arar z ve . . .
Mart i na onun szn kest i :
- Ne el edi n bana?
Annesi k zard .
- Yan l bi r ey mi syl edi m?
- Haydi bakal m, dedi babas k z n n sal ar n kar t rarak.
- Yoksa kendi ni tavuk san maya m bal ad n? !
Bunun zer i ne dedesi de kah kahal arl a gl meye balad .

l e sonras n n i l erl eyen saat l eri nde, < bi rl i kt e evl eri ne

dndl er. Hava soukt u ama gene de yrmeyi yel ed i l er.
Mart i na bi r el i ni annesi ne, bi r el i ni babas na vermi t i . Onu c
ki t i r mi yor l ar, bi r l i kle yryorl ard .
- / lo gel di n Mar i , dedi at kestanesi onun yaprakl ar al t n-
dan geerl erken . - len /Ji r arlwdu geldi ve seni sordu.
- Neme i mdi ?
- Mi i ci J? /Ji r ey. Bah aada, hhlcri i ans111do.
Mart i na yznde beyaz y l d z ol an arkada n hemen t an
d .
- A l os ! Nas l l ld bc i ?
- llc- yeri lwldad n , her eye lwlch lwl>l rl l m ve oh yiirii-
diim, hiii h efendim. Sc i i zlcmcll ( Jwhlad , seni duv all
i ci di lcdi , sww lu uh i i lwt .
93
S USANNA TAMARO
Marti na ei l di ve onu el i ne al d .
- An ne, bak ite At hos bu. Onu . . . onu . . . eve gt rebi l i r
n i yi n 7
- Bi r bu c ks i k i !
Mart i na bacakl ar n n t i t remeye bal ad n hisset t i .
An nesi - Bi r hay r demem eksi kt i , d iyerek, szleri ni d
zel t t i ve gl msedi . -

yl e i r i n l< i !
- Gnlii nii ? dedi A hos yanak yanaa merdi venle ri kar
l arken. Ne dei t i m sww? Hi bi r ey sonsuza deh yi t i ri l ncz.
94
NDEKLER
Eyal ar n Sesi & . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
Ryal ar Sona Eri ncc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 1
Ki mseni n Grmedi i Kap l ar = + = & = = + . = = . + + = . & = + J 7
Deii k Ol an Daha Varl kl d r . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 1
Gi zl i Kul be = = & = & = + = = & = = & = & & = = = & & + u + & = + & 27
Dedem Neden Gel mi yor? + = = & = = = + = = . + . . = . = + 37
Dedesi ni n Tobi a's = . = = + = = + = . & = = . . . + + + + + . = + = 47
Yi t i k eyl er Krl l & + & = . = = + = + . . = = & = = + & = = . & + . 55
Yeni den Yal n z Ba1 1 1a = . = & & . & a & = + & = & = . & + . = + = + 65
Kanat l Bi r Ni nja & = . + . & & & & = = = = = = = = + & & + & + + = + = 7
i nsanlar n Grmedi i eyl er + + . = = + + & + = & = z = . = + 77
yl e Bi r Kes i rnck = + . = + + & + = + = + & + & + & = = = = + = + + 85
Hi cbi r ey Sonsuza Dek Yi t i r i l mez . . . . . . . . . . . . . . 89
95