T.C.

BABAKANLIK DEVLET ARVLER GENEL MDRL Osmanl Arivi Daire Bakanl Yayn Nu: 108

BABAKANLIK OSMANLI ARV REHBER

stanbul - 2010

Proje Yneticisi Do. Dr. Yusuf SARINAY

Proje Sorumlular Do. Dr. Mustafa BUDAK Devlet Arivleri Genel Mdr Yardmcs Dr. nder BAYIR Osmanl Arivi Daire Bakan Dr. Ahmet Zeki ZGER Yayn leri Koordinatr

Hazrlayanlar

Yusuf hsan GEN Dr. Mustafa KK Dr. Rait GNDODU Sinan SATAR brahim KARACA Hac Osman YILDIRIM Nazm YILMAZ
Mizanpaj

Vahdettin ATK
Baskya Hazrlama

Murat ENER - Salih DUTOLU

Bask Babakanlk Basmevi nc Bask

ISBN: 978-975-19-4805-2

BABAKANLIK OSMANLI ARV REHBER

 N S Z

Her millet tarih bir mirasn sahibidir. Bu tarih mirasn ok nemli bir blmn arivler, ktphaneler ve eski eserler gibi kltr varlklar tekil eder. Millet olabilme ve kalabilmede bu tr kltr varlklarnn byk yeri ve nemi vardr. Arivler, devletin ve fertlerin haklarn ve milletleraras mnasebetleri belgeleyip korurlar. Bir konuyu aydnlatmaya ve tespite yararlar. Bu arada ait olduu devrin rf ve detlerini, sosyal yapsn, karlatklar problemleri ve bunlar arasndaki mnasebetleri ortaya koyarlar. Bir baka ifadeyle, arivlerde muhafaza edilen belgeler, ait olduklar milletlerin gemiini yanstan en canl ahitlerdir. Trkiye, ariv malzemesi bakmndan ok byk zenginlie sahiptir. Osmanl Devleti'nden devralnan byk miras, bugn Trkiye'yi dnyann en zengin ariv potansiyeline sahip sayl lkelerden birisi durumuna getirmitir. Osmanl'nn hkmran olduu topraklar zerinde, bata Trkiye Cumhuriyeti olmak zere, hlen krka yakn bamsz lke yer almaktadr. Bu lkelerin Osmanl dnemlerindeki tarihlerinin en zengin kayna Osmanl Arivleri'dir. Orta ve Yakn Dou, Balkan ve Akdeniz lkeleri ierisinde kudretli ve kuvvetli devlet olabilme vasfn uzun sre devam ettiren Osmanl Devleti'nde ariv fikri ok eskilere kadar uzanmaktadr. Arivin, bir milletin tarih ve kltr hazinesi olduunu idrak eden ecdadmz, bunun iindir ki kurduu ariv tekilatna "Hazine-i Evrak" adn vermitir.

Babakanlk Osmanl Arivi, Osmanl Devleti'nin merkez tekilatn meydana getiren Divan- Hmyn, Bb- Defter ve Bb- saf / Bb- l'ye ve bunlarn eitli daire ve kalemlerine ait sicil, defter ve vesikalar, yani Osmanl Devleti'nden intikal eden en zengin ve eitli ariv malzemesini ihtiva etmesi sebebiyle Osmanl Devleti'nin ana arivi hviyetini tamaktadr. *** Babakanlk Osmanl Arivi'nde, yerli ve yabanc aratrclarn istifadesine sunulan ok eitli ve deerli ariv malzemesi vardr. Buna karlk, Babakanlk Osmanl Arivi'ni btnyle tantan Trke yayn fazla deildir. Hele yabanc dillerde, snrl sayda makalenin dnda, bu tr neriyata rastlamak mmkn deildir. Babakanlk Osmanl Arivi hakknda bugne kadar birka tane rehber yaynlanmtr. Bunlardan ilki, Midhat Sertolu'nun 1955 ylnda yaynlanan Muhteva Bakmndan Baveklet Arivi adl eseridir. Bu eser, aratrmaclarn kendi ihtisas dallarna gre arivdeki malzemeden ne ekilde yararlanabileceklerini tespit gayesiyle hazrlanmtr. Sz konusu rehber, yaklak yirmi be yl sreyle, Osmanl Arivi aratrmalar iin bir el kitab hviyetini tamtr. Bahse konu rehberlerin ikincisi, Atill etin'in hazrlam olduu ve 1979 ylnda neredilen Babakanlk Arivi Klavuzu adl kitaptr. Bu eserde, Osmanl Arivi'nin ihtiva ettii malzeme, tasnifler, aratrmaya ak blmler ve devam etmekte olan tasnif almalar tantlmtr. Eser, bu zelliiyle yukarda zikredilen birinci almay tamamlar mahiyettedir. nc rehber, Trkiye Cumhuriyeti'nin de yesi bulunduu slm Konferans Tekilat'na bal slm Tarih, Sanat ve Kltr Aratrma Merkezi (IRCICA) tarafndan Osmanl Arivi'nden yararlanacak ye lkelerin aratrclar iin smet Binark ve Necati Akta'a hazrlattrlmtr. Eser, Arapa olarak El-Arif'l-Osmn adyla 1986'da Amman'da yaynlanVI

mtr. Bu eserde, arivdeki malzemeler, tasnifler ve aratrmaya ak olan fonlar, Osmanl Devleti merkez tekilat tarihi ile birlikte dnlerek sistematik bir ekilde tantlm; aratrmaclarn ariv malzemesine en kolay yoldan ulaabilmeleri anlay n planda tutulmutur. Yerli ve yabanc aratrmaclar iin "bavuru" eseri olma zelliini tayan bu rehberler, ilerleyen zaman iinde, yeni tasnif almalarn yanstamadklarndan tr ihtiyaca cevap verememilerdir. 1987 ylnda Osmanl Arivi'ne yeni personel almyla hzlandrlan tasnif almalar sonucunda hazrlanan kataloglar, yeni bir rehberin yaynlanmas mecburiyetini tekrar ortaya karmtr. Bu gayeyle Genel Mdrlmz tarafndan Babakanlk Osmanl Arivi Rehberi adl eser hazrlanarak 1992 ylnda yaynlanmtr. ok ksa zamanda bu eserin mevcudunun tkenmesi ve geen sre ierisinde pek ok fonun tasnifinin tamamlanarak aratrmaya almas, mevcut rehberin yeni bir basksnn yaplmasn zorunlu hle getirmitir. 2000 ylnda geniletilmi ikinci bask da km, fakat daha bu basknn mevcudu bitmeden yeni fonlar aratrmaya alarak birok katalog aratrcnn istifadesine sunulmutur. te nc bask olarak hazrlanan elinizdeki bu rehber, yerli ve yabanc aratrclara Osmanl Arivi'ni tantmak, aratrmaya ak fonlar hakknda bilgiler vermek, hlen srdrlmekte olan tasnif almalarna ait en yeni bilgileri aratrclara sunabilmek maksadyla hazrlanmtr. *** Osmanl Arivi Rehberi nsz, Giri, Drt Blm, Ekler, Bibliyografya ve ndeks'ten meydana gelmektedir. Giri ksmnda Osmanl Devleti'nde arivcilik fikri, evrakn muhafazasna gsterilen titizlik, Osmanl Arivleri'nin tarih seyri ve Hazine-i Evrak'ta bugne kadar yaplan tasnif almalar hakknda aklayc bilgiler verilmitir. Birinci Blm'de Divan- Hmyn, Bb- saf, Defterhne-i mire, Bb- Defter, Bb- l, Yldz Saray defterleri ile nezretler,
VII

vilyet ve mfettilikler (tara arivleri), Meclis-i Vl ve Meclis-i l-i Tanzimat gibi byk dairelere ait "defterler" ve dier "defter serileri" anlatlmtr. Ayn isimdeki defter ve belge serileri iin gerekli aklayc genel bilgiler, daha ok defterler blmnde verilmeye gayret edilmitir. kinci Blm'de Divan- Hmyn, Bb- saf, Defterhne-i mire, Bb- Defter, Bb- l, Yldz Saray belgeleri ile nezretler, vilayet ve mfettilikler (tara arivleri), byk dairelere ait "belgeler", Ali Emir Tasnifi ve bnlemin Tasnifi gibi dier "belge serileri" ile ilgili bilgiler verilmitir. nc Blm'de harita, plan, proje, kroki, albm ve fotoraf koleksiyonlar; Ali Fuat Trkgeldi, Cavit Baysun ve dier ahslardan intikal eden ariv malzemeleri, yurt ii ve yurt d ariv merkezlerine ait ariv malzemesi, kataloglar ve yeni uygulamaya konulan Otomasyon Sistemi hakknda bilgiler verilmitir. Drdnc Blm'de Devlet Arivleri Genel Mdrl'nn idar yaps, ariv hizmetleri ile ilgili kanunlar, aratrmaclar iin gerekli n bilgiler ve Devlet Arivleri'nde aratrma yapacak olanlarn tabi olacaklar esaslar yer almaktadr. Ekler ksmnda, aratrmaclarn almalarna yardmc olmak iin "padiahlarn saltanat yllar ve dnemlerinde grev alm sadrazamlar" ile "Kanun Sultan Sleyman'dan XIX. yzyla kadar onar yllk, XIX. yzyldan Osmanl Devleti'nin yklna kadar ise her yla gre dzenlenmi Hicr, Milad ve Rum takvimlerle ilgili tablolar" ve ayrca gnmzde "Osmanl Arivi'nde kullanlan kodlar ve almlar" tamamlayc bilgiler olarak verilmitir. Aratrmaclarn defter ve belge serilerine daha kolay ulaabilmeleri iin ndeks'in analitik olmasna zen gsterilmitir. Aratrmaclarn bir konu, defter veya belge serisi aramalar durumunda, "indekiler"den ok "ndeks" blmn kullanmalar kendilerine daha byk kolaylk salayacaktr. Defter serilerinin tamamnn tablo olarak almn vermek mmkn
VIII

olmadndan, aratrmaclarn, ak olarak tablosu verilmeyen defter kataloglarn taramalar gerekmektedir. Osmanl Arivi Daire Bakanl'nda 2002 ylndan itibaren Otomasyon Sistemi'ne geilmitir. Daha nce bilgisayar ortamnda yazlan kataloglarn tamam Otomasyon Sistemi'ne aktarlarak Osmanl Arivi ve Cumhuriyet Arivi aratrma salonlar ile birlikte internet ortamnda aratrclarn hizmetine sunulmutur. Bunun yannda defter serilerinin byk bir ksmnn grntleri dijital ortama aktarlmtr. Sz konusu grntler, ilgili kataloglar ile eletirilerek aratrmaya almtr. Gelecekte btn belge ve defter serilerinin grntleri, zet bilgileri ile birlikte bilgisayar ortamnda aratrmaya alacaktr. Binlerce yerli ve yabanc aratrmacnn yararland Osmanl Arivi'nin tantlmas konusunda byk bir boluu dolduracana inandm, Osmanl Arivi Rehberi'ni hazrlayan Devlet Arivleri Genel Mdrl Osmanl Arivi Daire Bakanl personeline ve eserin ortaya kmasnda emei geenlere teekkrlerimi sunar, eserin ilgililere yararl olmasn dilerim.
Do. Dr. Yusuf SARINAY

Devlet Arivleri Genel Mdr

IX

NDEKLER
sayfa NSZ ................................................................................................................................................. NDEKLER
................................................................................................................................ ............................................................................................................................ V XI XXV

KISALTMALAR

GR
Belgelerin Muhafazas ve Tanzimat Devrine Kadar Osmanl Arivcilii ........ Tanzimat ncesi Merkez Devlet Daireleri ve Arivlerin Genel Durumu .......... a. Bb- l ............................................................................................................................. b. Bb- Defter d. Bb- Mehat Tasnif Faaliyetleri
.................................................................................................................... ................................................................................................................ XXVII XXXI XXXII XXXII XXXIII XXXIV XXXIV XXXVII

c. Bb- Serasker

..................................................................................................................

Osmanl Devleti'nde Modern Arivcilik almalar ...................................................

......................................................................................................................

BRNC BLM
DEFTER TASNFLER I. DVAN-I HMYN, BB-I SAF ve DEFTERHNE- MRE DEFTERLER .................................................................................................. A. DVAN-I HMYN ve BB-I SAF DEFTERLER .........................
1. DVAN (BEYLK) KALEM ve BALI BRMLERNE AT DEFTERLER ........................................................................................................

5 5 5 5 7 21 22 41 41 41 46 48

a. Divan (Beyliki) Kalemi Defterleri (A.DVN) ......................................... b. Mhimme Defterleri................................................................................ c. ikyet Defterleri ..................................................................................... d. Ahkm Defterleri..................................................................................... e. Asker Ruzname Defteri (A.DVN.ARZ.d)............................................. f. Divan Memurlarna Ait Sicil ve Knye Defterleri ................................... g. Dvel-i Ecnebiye Defterleri (A.DVNS.DVE.d) ...................................... h. Gayrimslim Cemaatlere Ait Defterler ................................................... . Hadariye Defterleri (A.DVNS.HADR.d) .................................................

sayfa j. zn-i Sefne Defterleri............................................................................... k. Kalebend, Nefy ve Ksas Defterleri (A.DVNS.NEFY.d) ........................ l. Kanunnme-i Asker Defterleri (A.DVNS.KNA.d) ................................. m. Krm Hanl Defteri ............................................................................. n. Nme-i Hmyn Defterleri (A.DVNS.NMH.d) .................................... o. ehbenderlik Defterleri (A.DVNS.HB.d) ............................................. p. Tevzit, Zehir, Esnaf ve htisb Defterleri (A.DVNS.TZE.d) .............. r. Yol ve Menzil Defterleri (A.DVNS.YML.d) ........................................... s. Muhtelif ve Mtenevv Defterler (A.DVNS.HB.d) ...............................
2. TAHVL (NAN) KALEM DEFTERLER (A.NT.d) ...................................

49 50 50 51 51 53 53 54 55 59 60 60 74 77 78 78 81 88 88 89 90 92 92 92 94

a. 980 Numaral Bb- saf Defterleri Katalou'ndaki Tahvil (Nian) Kalemi Defterleri (A.NT.d) ................................................................. b. 986 Numaral Kmil Kepeci Katalou'ndaki Tahvil (Nian) Kalemi Defterleri (KK.d) ................................................................................... c. 989 Numaral Divan- Hmyn Defterleri Katalou'ndaki Tahvil (Nian) Kalemi Defterleri (A.DVNS.NT.d) ........................................
3. RUS KALEM DEFTERLER (A.RSK.d) .......................................................

a. 980 Numaral Bb- saf Defterleri Katalou'ndaki Rus Defterleri (A.RSK.d).............................................................................. b. 986 Numaral Kmil Kepeci Katalou'ndaki Rus Defterleri (KK.d).................................................................................................... c. 989 Numaral Divan- Hmyn Defterleri Katalou'ndaki Rus Defterleri (A.DVNS.RSK.d)..................................................................
4. MED KALEM DEFTERLER (A.AMD.d) ...................................................

a. 980 Numaral Bb- saf Defterleri Katalou'ndaki med Kalemi Defterleri (A.AMD.d)............................................................................ b. 986 Numaral Kmil Kepeci Katalou'ndaki med Kalemi Defterleri (KK.d) ...................................................................................
5. TERFAT KALEM DEFTERLER ................................................................. 6. SADRET MEKTUB KALEM DEFTERLER ..............................................

a. 980 Numaral Bb- saf Defterleri Katalou'ndaki Sadret Mektub Kalemi Defterleri..................................................................... b. 986 Numaral Kmil Kepeci Katalou'ndaki Bb- l Mektub-i Sadr- l Kalemi Defterleri ..................................................................
7. SADRET KETHDLII (KETHD KTBET) KALEM DEFTERLER ......................................................................................................

XII

sayfa
8. RESLKTTABLIK KALEM DEFTERLER (A.RST.d) ............................ 9. AVUBAILIK DEFTERLER ........................................................................ 10. BYK ve KK TEZKRECLK KALEM DEFTERLER.................. 11. VAKANVSLK KALEM DEFTERLER (A.VKN.d) ...............................

95 95 96 96 97 99 99 99 100 137

B. DEFTERHNE- MRE DEFTERLER ................................................

1. TAHRR DEFTERLER ......................................................................................

a. 979 Numaral Bb- saf Defterhne-i mire Defter Katalou'ndaki Tahrir Defterleri (A.DFE) ............................................. b. 981 Numaral Tapu Tahrir Defterleri Fihristi'ndeki Tahrir Defterleri ..... c. 1000 Numaral Ankara Tapu Kadastro Arivi Tahrir Defterleri Fihristi'ndeki Tahrir Defterleri...............................................................
2. TMAR RUZNME (TMAR ve ZEMET TEVCH) DEFTERLER (A.DFE.RZ.d) ........................................................................................................

II. BB-I DEFTER (MALYE DARES) ve MTEFERRK KONULU DEFTERLER .................................................................................................... A. BB-I DEFTER (MALYE DARES) ve BALI BRMLERNE AT DEFTERLER .......................................................................................
1. ANADOLU MUHASEBES KALEM DEFTERLER (D.AMH.d) ................. 2. ASKR- MANSRE KALEM DEFTERLER (D.ASM.d) ..........................

141 142 142 143 143 144 144 145 146 147 147 160 161 161 161 162 XIII

a. Bamuhasebe Kalemi Defterleri Kataloglarndaki Askir-i Mansre Defterleri................................................................................................ b. Masrft- Muhasebe Kalemi Defterleri Kataloglarndaki Askir-i Mansre Defterleri.................................................................................
3. AVLONYA GMR ve AVLONYA MUKTAASI KALEMLERNE AT DEFTERLER (D.AVG.d) ............................................. 4. BABAKIKULU KALEM DEFTERLER (D.BB.d)...................................... 5. BAMUHASEBE KALEM ve BALI BRMLERNE AT DEFTERLER (D.BM.d).....................................................................................

a. Bamuhasebe Kalemi Defterleri .............................................................. b. Bamuhasebe Kalemi'ne Bal Birimlere Ait Defterler ...........................
6. BAMUKTAA KALEM ve BALI BRMLERNE AT DEFTERLER ........................................................................................................ 7. BURSA MUKTAASI KALEM DEFTERLER (D.BRM.d) .......................... 8. BYK KALE ve KK KALE KALEM DEFTERLER ..........................

a. Byk Kale Kalemi Defterleri (D.BKL.d) .............................................. b. Kk Kale Kalemi Defterleri (D.KKL.d) ..............................................

sayfa
9. BYK RUZNME ve KK RUZNME KALEMLER ile BALI BRMLERNE AT DEFTERLER......................................................

162 162 163 164 164 165 166 166 166 167 167 169 169 170 170 171 171 171 172 172 173 173 176 176 176 177 177 178 178

a. Byk Ruznme Kalemi ve Bal Birimlerine Ait Defterler (D.BRZ.d).............................................................................................. b. Kk Ruznme Kalemi Defterleri (D.KRZ.d) .....................................
10. CERDE ODASI DEFTERLER (D.CRD.d) .................................................... 11. CZYE MUHASEBES KALEM DEFTERLER (D.CMH.d) ....................... 12. CZYE ZYADES KALEM DEFTERLER (D.CZD.d) ............................... 13. ELTK RUSMU KALEM DEFTERLER (D.RS.d) ............................... 14. DEFTERDAR MEKTUB KALEM DEFTERLER (D.DMK.d) .................. 15. EVMR- MALYE KALEM DEFTERLER (D.EVM.d) .......................... 16. GANEM MUKTAASI KALEM ve BALI BRMLERNE AT DEFTERLER (D.GNK.d) .................................................................................... 17. HAREMEYN MUHASEBES KALEM ve BALI BRMLERNE AT DEFTERLER (D.HMH.d) ........................................................................... 18. HAREMEYN MUKTAASI KALEM DEFTERLER (D.HMK.d) ............. 19. HASLAR MUKTAASI KALEM ve BALI BRMNE AT DEFTERLER (D.HSK.d) ..................................................................................... 20. HAVSS-I CEDDE KALEM DEFTERLER (D.HSC.d) ............................. 21. STANBUL MUKTAASI KALEM DEFTERLER (D.SM.d) ................... 22. KALEMYE DARES DEFTERLER (D.KLD.d) .......................................... 23. KEFE MUKTAASI KALEM DEFTERLER (D.KFM.d) ........................... 24. KK EVKF KALEM DEFTERLER (D.KEV.d) .................................. 25. MADEN MUKTAASI KALEM ve BALI BRMLERNE AT DEFTERLER (D.MMK.d)................................................................................... 26. MASRAF-I EHRYR KALEM DEFTERLER (D.MSF.d) ..................... 27. MENSHT (KAPUDN-I DERYA) KALEM DEFTERLER (D.MNS.d) ............................................................................................................. 28. MEVKFT KALEM ve BALI BRMLERNE AT DEFTERLER (D.MKF.d) ............................................................................................................. 29. MUKTAA- CEDD- L KALEM DEFTERLER (D.MCU.d) ............. 30. NAVUL KALEM DEFTERLER (D.NVL.d) .................................................. 31. PSKOPOSLUK KALEM DEFTERLER (D.PSK.d) .................................... 32. PYADE MUKABELES KALEM DEFTERLER (D.PYM.d) .................... 33. SALYNE KALEM DEFTERLER (D.SLY.d) .............................................. 34. SVAR MUKBELECL KALEM DEFTERLER (D.SVM.d) ........... 35. TERFT KALEM DEFTERLER (D.TF.d) .............................................

XIV

sayfa
36. VARDT-I SALH, VARDT-I IKK-I EVVEL ve VARDT-I IKK-I SN KALEMLERNE AT DEFTERLER......................................... 37. YENER KALEM DEFTERLER (D.YN.d) ............................................

179 180 181 183 184 184 185 196 203 204 205 205 206 207 207 211 221 222 223 224 224 225 229 230 230

B. MTEFERRK KONULU DEFTERLER ................................................. III. BB-I L DEFTERLER ............................................................................

1. BB-I L SADRET DARES KALEMLERNE AT DEFTERLER ........

a. Sadret Hazine-i Evrak Mdrl rde Kayt Defterleri ...................... b. Sadret Divan (Beyliki) Kalemi Defterleri (A.DVN.d) ......................... c. Sadret Mektub Kalemi Defterleri.......................................................... d. Sadret med Kalemi Defterleri (A.AMD) ........................................... e. Sadret Terifat Kalemi Defterleri........................................................... f. Sadret Eylt- Mmtze Kalemi Defterleri ........................................... g. Sadret Mteferrik Defterleri .................................................................. h. Sadret'e Bal Komisyonlara Ait Defterler ............................................
2. BB-I L EVRAK ODASI (ARV) DEFTERLER .....................................

a. Nezret ve Devir Gelen-Giden Defterleri .............................................. b. Vilyt Gelen-Giden Defterleri ...............................................................

3. BB-I L BNYESNDEK DER DARELERE AT DEFTERLER .......

a. Dev Nezreti Defterleri (DV.d) ............................................................ b. Meclis-i Vl Riyaseti Defterleri (MVL.d) ............................................. c. r-y Devlet Defterleri (D.d) .............................................................. d. Divan- Ahkm- Adliye Defterleri ......................................................... e. Tanzimat- Hayriye ve Meclis-i Tanzimat Defterleri............................... IV. YILDIZ SARAYI ARV DEFTERLER ..................................................
1. YILDIZ MRUZT DEFTERLER (Y.MRZ.d) ............................................... 2. YILDIZ ESAS EVRAKI DEFTERLER (Y.EE.d) .............................................

V. NEZRETLERE, VLYETLERE, MFETTLKLERE (TARA ARVLERNE) ve BYK DARELERE AT DEFTERLER ................. A. NEZRETLER.............................................................................................
1. DAHLYE NEZRET DEFTERLER (DH.d) ................................................

235 235 235 237 237 XV

a. Dahiliye Nezareti Defterleri (DH.d) ........................................................ b. Dahiliye Nezareti Sicill-i Ahvl Komisyonu Defterleri (DH.SAD.d)..........................................................................................

sayfa
2. HARCYE NEZRET DEFTERLER (HR.d) ................................................ 3. EVKF-I HMYN NEZRET DEFTERLER ..........................................

238 238 239 239 239 240 242 243 243 243 244 244 245 245 246 246 247 247 249 250 250 251 251 253 253 253 254 254 255 256 256 258

a. Evkaf- Haremeyn Muhasebecilii Defterleri (EV.HMH.d).................... b. Evkaf Defterleri (EV.d) ........................................................................... c. Surre Defterleri (EV.HMK.SR.d) ............................................................
4. TCARET, NFA, ORMAN, MADN ve ZRAT NEZRETLERNE AT DEFTERLER (T.d) ................................................... 5. SIHHYE NEZRET DEFTERLER (SH.d) ....................................................

a. Umr- Shhiye-i Dahiliye ....................................................................... b. Umr- Shhiye-i Hariciye.......................................................................

6. ZABTYE NEZRET DEFTERLER (ZB.d) ...................................................

a. Zabtiye Miriyeti Dnemi...................................................................... b. Zabtiye Nezreti Dnemi ........................................................................

7. MARF NEZRET DEFTERLER (MF.d) ................................................... 8. MALYE NEZRET DEFTERLER (ML.d) ...................................................

a. Mektub Kalemi Defterleri (ML.MKT.d) ................................................ b. Evmir-i Maliye Kalemi Defterleri (ML.EVM.d) ................................... c. Masrift Muhasebecilii Defterleri (ML.MSF.d) .................................. d. Vridt Muhasebesi Defterleri (ML.VRD.d)........................................... e. Cerde Odas Defterleri (ML.CRD.d) ...................................................... f. Maliye Ksm Mteferrik Defterleri (ML.d) ............................................ g. Muvzene (Bte) Defterleri ...................................................................
9. BB-I SERASKER DEFTERLER (SRA.d) ..................................................... 10. NFUS DEFTERLER (NFS.d) .........................................................................

B. BYK DARELERE AT DEFTERLER ................................................

1. HAZNE- HSSA NEZRET DEFTERLER ................................................

a. Hazine-i Hssa Nezreti Defterleri (HH.d).............................................. b. Hazine-i Hssa Nezareti Sicil-i Ahval Defterleri (HH.SAD.d) ..............
2. DARPHNE- MRE DEFTERLER (DRB.d) ............................................... 3. MLL EMLAK'TAN DEVRALINAN DEFTERLER .......................................

C. VLYET ve MFETTLKLERE (TARA ARVLERNE) AT DEFTERLER .......................................................................................

1. KIBRIS MUTASARRIFLII DEFTERLER (TR.KB.d) ............................... 2. RUMEL MFETTL DEFTERLER (TFR.1.d) ......................................

XVI

sayfa VI. DER DEFTER TASNFLER ................................................................... A. KML KEPEC TASNF DEFTERLER (KK.d) ................................. B. MALYE'DEN MDEVVER DEFTERLER TASNF (MAD.d) ........... 263 263 266

KNC BLM
BELGE TASNFLER
I. DVN-I HMYN, BB-I SAF ve DEFTERHNE- MRE BELGELER.........................................................................................................

275 275 275 275 276 276 276 276 277 277 277 277 278 278 278 279 279 279 279 279 280 280 280 280 280 XVII

A. DVN-I HMYN ve BB-I SAF BELGELER ............................

1. DVN (BEYLK) KALEM ve BALI BRMLERNE AT BELGELER (A.DVN) ..........................................................................................

a. Divan (Beyliki) Kalemi Belgeleri .......................................................... b. Asker Ruzname Belgeleri (A.DVN.ARZ)............................................ c. Dvel-i Ecnebiye Belgeleri (A.DVN.DVE) ............................................ d. Gayrimslimler Din ve Hayr ler Kalemi Belgeleri (A.DVN.KLS)........................................................................................ e. Kalebend Kalemi Belgeleri (A.DVN.KLB)............................................. f. Kbrs Mhimme Ksm Belgeleri (A.DVN.KBM).................................. g. Kbrs ikyeti Ksm Belgeleri (A.DVN.KB) ...................................... h. Krm Hanl Kalemi Belgeleri (A.DVN.KRM) .................................... . Mhimme Kalemi Belgeleri (A.DVN.MHM) .......................................... j. Msr Valilii Ksm Belgeleri (A.DVN.MSR) ........................................ k. Nme-i Hmyn Ksm Belgeleri (A.DVN.NHM) ................................ l. ikyet Kalemi Belgeleri (A.DVN.KT) ................................................. m. Yol ve Menzil Kalemi Belgeleri (A.DVN.YML)...................................
2. TAHVL (NAN) KALEM BELGELER (A.NT).........................................

a. Tahvil (Nian) Kalemi Belgeleri.............................................................. b. Ordu Nian Kalemi Belgeleri (A.NT.ORD) ..........................................
3. RUS KALEM BELGELER (A.RSK) ............................................................. 4. MED KALEM BELGELER (A.AMD) .........................................................

a. med Kalemi Belgeleri .......................................................................... b. med Kalemi Krm Hanl Belgeleri (A.AMD.KRM) ........................
5. TERFAT KALEM BELGELER (A.TF) ..................................................... 6. SADRET MEKTUB KALEM BELGELER (A.MKT) ...............................

sayfa
7. SADRET KETHDLII (KETHD KTBET) KALEM BELGELER (A.SKT) ......................................................................................... 8. RESLKTTBLIK KALEM BELGELER (A.RST) ................................. 9. AVUBAILIK KALEM BELGELER (A.VB) ......................................... 10. BYK ve KK TEZKRECLK KALEM BELGELER (A.BKT) ................................................................................................................. 11. VAKANVSLK KALEM BELGELER (A.VKN).....................................

280 281 281 281 281 282

B. DEFTERHNE- MRE KALEM BELGELER (A.DFE) .................. II. BB-I DEFTER (MALYE DARES) ve MTEFERRK KONULU BELGELER ...................................................................................................... A. BB-I DEFTER (MALYE KALEMLER) ve BALI BRMLERNE AT BELGELER .............................................................
1. ANADOLU MUHASEBES KALEM BELGELER (D.AMH) ....................... 2. ASKR- MANSRE KALEM BELGELER (D.ASM) ................................ 3. AVLONYA GMR ve AVLONYA MUKTAASI KALEMLERNE AT BELGELER ...................................................................

283 283 283 283 284 284 284 284 284 284 285 286 286 286 286 287 287 287 288 288 288

a. Avlonya Gmr Kalemi Belgeleri (D.AVG) ....................................... b. Avlonya Muktaas Kalemi Belgeleri (D.AVM).....................................
4. BABAKKULU KALEM BELGELER (D.BB) ........................................... 5. BAMUHASEBE KALEM ve BALI BRMLERNE AT BELGELER (D.BM) ..........................................................................................

a. Bamuhasebe Kalemi Belgeleri ............................................................... b. Bamuhasebe Kalemi'ne Bal Birimlere Ait Belgeler............................
6. BAMUKTAA KALEM ve BALI BRMLERNE AT BELGELER (D.BMK) ................................................................................................................ 7. BURSA MUKTAASI KALEM BELGELER (D.BRM)................................ 8. BYK KALE ve KK KALE KALEM BELGELER ............................

a. Byk Kale Kalemi Belgeleri (D.BK)..................................................... b. Kk Kale Kalemi Belgeleri (D.KKL)..................................................

9. BYK RUZNAME ve KK RUZNAME KALEMLER ile BALI BRMLERNE AT BELGELER ........................................................

a. Byk Ruzname Kalemi ve Bal Birimlerine Ait Belgeler (D.BRZ)................................................................................................. b. Kk Ruzname Kalemi Belgeleri (D.KRZ).........................................
10. CERDE ODASI BELGELER (D.CRD) .......................................................... 11. CZYE MUHASEBES KALEM BELGELER (D.CMH) ............................

XVIII

sayfa
12. CZYE ZYDES KALEM BELGELER (D.CZD) ..................................... 13. ELTK RUSMU KALEM BELGELER (D.RS) .................................... 14. DEFTERDAR MEKTUB KALEM BELGELER (D.DMK) ....................... 15. EVMR- MALYE KALEM BELGELER (D.EVM) ................................ 16. GANEM MUKTAASI KALEM ve BALI BRMLERNE AT BELGELER (D.GNK) .......................................................................................... 17. HAREMEYN MUHASEBES KALEM ve BALI BRMLERNE AT BELGELER (D.HMH) ................................................................................. 18. HAREMEYN MUKTAASI KALEM BELGELER (D.HMK) ................... 19. HASLAR MUKTAASI KALEM ve BALI BRMNE AT BELGELER (D.HSK) .......................................................................................... 20. HAVSS-I CEDDE KALEM BELGELER (D.HSC) .................................. 21. STANBUL MUKTAASI KALEM BELGELER (D.SM)......................... 22. KALEMYE DARES BELGELER (D.KLD) ............................................... 23. KEFE MUKTAASI KALEM BELGELER (D.KFM) ................................ 24. KK EVKF KALEM BELGELER (D.KEV) ........................................ 25. MADEN MUKTAASI KALEM ve BALI BRMLERNE AT BELGELER (D.MMK) ........................................................................................ 26. MASRAF-I EHRYR KALEM BELGELER (D.MSF) .......................... 27. MENSUHT (KAPUDN-I DERY) KALEM BELGELER (D.MNS) ..... 28. MEVKUFT KALEM ve BALI BRMLERNE AT BELGELER (D.MKF) ................................................................................................................ 29. MUKTAA- CEDD- L KALEM BELGELER (D.MCU) ................... 30. NAVUL KALEM BELGELER (D.NVL) ....................................................... 31. PSKOPOSLUK KALEM BELGELER (D.PSK).......................................... 32. PYADE MUKBELES KALEM BELGELER (D.PYM) .......................... 33. SALYNE KALEM BELGELER (D.SLY) ................................................... 34. SVAR MUKBELECL KALEM BELGELER (D.SVM) ................. 35. TERFAT KALEM BELGELER (D.TF) ................................................... 36. VRDT-I SLH, VRDT-I IKK-I EVVEL ve VRDT-I IKK-I SAN KALEMLERNE AT BELGELER ........................................... 37. YENER KALEM BELGELER (D.YN) .................................................

288 289 289 289 289 290 291 291 291 291 291 292 292 292 293 293 293 294 294 294 294 295 295 295 295 296 296 297 297 XIX

B. MTEFERRK KONULU BELGELER.................................................... III. BB-I L BELGELER ............................................................................... OSMANLI ARV'NDE BULUNAN TANZMAT SONRASI FONLAR ......................................................................................................

sayfa
1. BB-I L SADRET DARES KALEMLERNE AT BELGELER ...........

298 299 309 313 318 319 320 324 324 325 326 326 326 327 331 334 334 336 337 337 339 340 340 341 342 342 349 359 359 359 360

a. Hazine-i Evrak Mdrl - rdeler ...................................................... b. Sadret Divan (Beyliki) Kalemi Belgeleri (A.DVN)............................. c. Sadret Mektub Kalemi Belgeleri (A.MKT) .......................................... d. Sadret med Kalemi Belgeleri ve Meclis-i Vkel Yazmalarna Ait Belgeler............................................................................................ e. Sadret Terifat Kalemi Belgeleri (A.TF) ............................................. f. Sadret Eylt- Mmtze Kalemi Belgeleri (A.MTZ) ............................ g. Sadret Muhasebe Kalemi Belgeleri (A.MH).......................................... h. Sadret Evrak Kalemi Belgeleri (A.VRK) .............................................. . Sadret Mteferrik Belgeler (A.M) ..........................................................
2. BB-I L EVRAK ODASI (ARV) BELGELER ....................................... 3. BB-I L BNYESNDEK DER DARELERE AT BELGELER .........

a. Dev Nezreti Belgeleri.......................................................................... b. Meclis-i Vl Riyseti Belgeleri (MVL) ................................................. c. r-y Devlet .......................................................................................... d. Divan- Ahkm- Adliye Belgeleri (DA) ................................................. e. Meclis-i Vkel Mazbatalar (MV) ......................................................... IV. YILDIZ SARAYI ARV BELGELER .....................................................
1. YILDIZ ESAS EVRAKI (Y.EE) ..........................................................................

a. Yldz Esas Evrak (Y.EE) ....................................................................... b. Sadrazam Kmil Paa Evrak -Yldz Esas Evrak'na Ek (Y.EE.KP)..............................................................................................
2. SADRET RESM MARUZT EVRAKI (Y.A.RES) ....................................... 3. SADRET HUSUS MARUZT EVRAKI (Y.A.HUS) ..................................... 4. MTENEVV MARUZAT EVRAKI (Y.MTV) ................................................. 5. YILDIZ PERAKENDE EVRAKI ........................................................................

a. Yldz Perakende Evrak - Mbeyn Belge, Gazete ve Cetvelleri ............. b. Yldz Perakende Evrak - Sadret, Nezret ve Devir Maruzt ............ V. NEZRETLER, VLYET-MFETTLKLER (TARA ARVLER) ve BYK DARELERE AT BELGELER ......................... A. NEZRETLER.............................................................................................
1. DAHLYE NEZRET BELGELER (DH)......................................................

a. Kalem-i Mahsus Mdriyeti Belgeleri (DH.KMS) ................................. XX

sayfa b. Muhabert- Umumiye daresi Belgeleri (DH.MU) ............................... c. dre-i Umumiye Belgeleri (DH.UM) .................................................... d. Umr- Mahalliye-i Vilayt Mdriyeti Belgeleri (DH.UMVM) ........... e. Sicill-i Nfus dre-i Umumiyesi Belgeleri (DH.SN) ............................. f. Mebn-i Emriye ve Hapishneler Mdriyeti Belgeleri (DH.MB.HPS) ....................................................................................... g. Emniyet-i Umumiye Mdriyeti Belgeleri (DH.EUM)........................... h. ifre Kalemi Belgeleri (DH.FR) ........................................................... . Dahiliye Nezreti Hukuk Mavirlii Belgeleri (DH.HM) .................... i. Dahiliye Nezreti Tesr-i Muamelt ve Islahat Komisyonu ..................... j. Dahiliye Nezreti Mektub Kalemi (DH.MKT) ....................................... k. Dahiliye Nezreti Sicill-i Ahval daresi Memurin (DH.SAD.MEM) .................................................................................. l. Dahiliye Nezreti Evrak Dosya Usul Envanter Katalou......................
2. HARCYE NEZRET BELGELER ...............................................................

360 362 363 363 364 365 375 375 376 377 378 378 379 380 381 382 384 385 386 386 386 387 387 387 397 397 397 398 398 399 401 XXI

a. Mektub Kalemi Belgeleri (HR.MKT) .................................................... b. Hukuk Mavirlii tiare Odas Belgeleri (HR.HM.ISO) .................. c. Hukuk Ksm Belgeleri (HR.H) ............................................................... d. Mtenevvia Ksm Belgeleri (HR.MTV)................................................. e. Siyas Ksm Belgeleri (HR.SYS)............................................................ f. Tercme Odas Belgeleri (HR.TO) .......................................................... g. Sicill-i Ahval dare-i Umumiyesi Belgeleri (HR.SAD) ......................... h. Hariciye Nezreti Londra Sefareti Belgeleri (HR.SFR.3) ....................... . Paris Sefareti Belgeleri (HR.SFR.4) ......................................................... i. Tahran Sefareti Belgeleri (HR.SFR.20) ...................................................
3. EVKF-I HMYN NEZRET BELGELER ............................................ 4. TCARET, NFA, ORMAN, MEDN ve ZRAT NEZRETLERNE AT BELGELER ............................................................... 5. SIHHYE NEZRET BELGELER (SH) ......................................................... 6. ZABTYE NEZRET BELGELER (ZB) ........................................................ 7. MAARF NEZRET (MF.d) ..............................................................................

a. Meclis-i Kebr-i Maarif (MF.MKB) ........................................................ b. Merkez Tekilat ...................................................................................... c. Tara Tekilat .........................................................................................

sayfa
8. HAZNE- HSSA NEZRET (HH.d) ..............................................................

402 405 405 405 406 406 408 408 411 411 412 412 413 413 414 414 415 415 416 416

a. Hazine-i Hssa Nezreti Tahrirat Kalemi (HH.THR).............................. b. Hazine-i Hssa Sicil-i Ahval daresi (HH.SAD.MEM) .........................
9. MBEYN EVRAKI (MB).....................................................................................

B. BYK DARELERE AT BELGELER ..................................................

1. MLL EMLAK'TAN DEVRALINAN BELGELER .........................................

C. VLYET ve MFETTLKLERE (TARA ARVLERNE) AT BELGELER .........................................................................................

1. KIBRIS MUTASARRIFLII BELGELER (TARADAN GELEN BELGELER) (TR.KB) ....................................................................................... 2. RUMEL MFETTL BELGELER (TARADAN GELEN BELGELER) (TFR) .............................................................................................

a. Rumeli Mfettilii Arzuhalleri (TFR.1.KT) ........................................ b. Rumeli Mfettilii Edirne, Yanya ve kodra Evrak (TFR.1.ED-TFR.1.YN-TFR.1.).......................................................... c. Rumeli Mfettilii Jandarma Miriyet ve Kumandanl Evrak (TFR.1.AS) ............................................................................................ d. Rumeli Mfettilii Konsolosluk, Sefret ve Mfettilikler Evrak (TFR.1.KNS-TFR.1.SFR-TFR.1.TF) .................................................... e. Rumeli Mfettilii Kosova Evrak (TFR.1.KV) .................................... f. Rumeli Mfettilii Makamt Evrak (TFR.1.MKM).............................. g. Rumeli Mfettilii Manastr Evrak (TFR.1.MN) ................................. h. Rumeli Mfettilii Mteferrik Evrak (TFR.1.M-TFR.1.FT) .............. . Rumeli Mfettilii Sadret ve Bakitbet Evrak (TFR.1.A).................. j. Rumeli Mfettilii Selnik Evrak (TFR.1.SL) ...................................... k. Rumeli Mfettilii Umum Evrak (TFR.1.UM)......................................

VI. DER BELGE TASNFLER ..................................................................... A. AL EMR TASNF BELGELER (AE) ................................................. B. BNLEMN TASNF BELGELER (E) ............................................... C. MUALLM CEVDET TASNF BELGELER (C) .................................. D. HATT-I HMYN TASNF (HAT) ...................................................... E. MZEHHEB FERMANLAR ...................................................................... F. MUHEDELER TASNF .......................................................................... XXII

418 418 419 420 421 422 423

sayfa

NC BLM
OSMANLI ARV'NDE MEVCUT DER ARV MALZEMES ile BAKA ARV MERKEZLERNE AT KATALOGLAR................ I. HARTA, PLAN-PROJE-KROK, ALBM ve FOTORAF HTVA EDEN KATALOGLAR.................................................................................... A. HARTALAR (HRT.h) ................................................................................ B. PLAN, PROJE ve KROKLER (PLK.p) .................................................... C. ALBM ve FOTORAFLAR..................................................................... a. Rumeli Mfettilii Mteferrik Evrak Katalou'nda Bulunan Resimler................................................................................................. b. Yldz Esas Evrak - Sadrazam M. Kmil Paa Evrak'ndaki Resimler................................................................................................. c. Yldz Tasnifi Defterleri'ndeki Resimler.................................................. II. ZEL AHISLARDAN NTKAL EDEN (SATIN ALINAN) ARV MALZEMES.................................................................................................... A. AL FUAT TRKGELD EVRAKI (HSD.AFT) ...................................... 1. Belgeler ................................................................................................... 2. Defterler .................................................................................................. 3. Fotoraflar ............................................................................................... B. CAVT BAYSUN EVRAKI (HSD.CB) ....................................................... C. SVASLI AL BABA ZAVYES EVRAKI (HSD.SABZ) ........................ III. YURT ve YURT DII ARV MERKEZLERNE AT ARV MALZEMES ve KATALOGLAR ................................................................. A. YURT ARVLERNE AT KATALOGLAR ...................................
1. TAPU KADASTRO GENEL MDRL ARV TAHRR DEFTERLER KATALOU .............................................................................. 2. VAKIFLAR GENEL MDRL VAKFYELER KATALOU .............. 3. CUMHURYET ARV DARE BAKANLII KATALOGLARI ...............

427 427 427 428 429 429 433 433 435 435 436 436 436 436 437

438 438 438 439 439 439 440 440 440 441 441 XXIII

a. Bakanlar Kurulu Kararlar Katalou........................................................ b. Mterek Kararnmeler Katalou ........................................................... c. Babakanlk zel Kalem Mdrl Katalou ....................................... d. Bayndrlk Bakanl Katalou ............................................................... e. Toprak skn Genel Mdrl Katalou ............................................... f. Diyanet leri Bakanl Katalou ..........................................................

sayfa
4. DENZ KUVVETLER KOMUTANLII KATALOGLARI ...........................

442 442 442 442 443 443 443 443 443

B. YURT DII ARV MERKEZLERNE AT KATALOGLAR ............... 1. Bulgaristan Arivlerindeki Osmanl Evrak............................................. 2. Kbrs eriye Sicilleri ............................................................................. 3. Macaristan Mill Arivi'nde Bulunan Trk Tarihi ile lgili Belgeler ....... 4. Makedonya Devlet Arivi'ndeki Osmanl Evrak .................................... 5. Rusya Federasyonu Arivlerindeki Osmanl Evrak ................................ 6. Grcistan Arivlerindeki Trkiye ile lgili Belgeler ................................ IV. OTOMASYON ................................................................................................

DRDNC BLM
DEVLET ARVLER GENEL MDRL Devlet Arivleri Genel Mdrl dari Yaps .......................................... Devlet Ariv Hizmetleri le lgili Kanunlar ................................................. Devlet Arivleri Genel Mdrl'nn Grevleri ....................................... Devlet Ariv Hizmetlerinin Hukuk Dayana ............................................ Devlet Arivleri'nde Aratrma ve nceleme Yapmak steyen Trk veya Yabanc Uyruklu Gerek veya Tzel Kiilerin Tabi Olacaklar Esaslar .................................................................................. Devlet Arivleri Genel Mdrl Aratrmac Mracaat Formu ve Taahhtname.......................................................................................... Aratrmaclara Faydal Bilgiler .................................................................. 447 448 448 449

451 455 456

EKLER
1-Padiah ve Sadrazamlarn Saltanat Yllar .............................................. 2-Kanun Sultan Sleyman'dan XIX. Yzyla Kadar Onar Yllk ve XIX. Yzyldan Osmanl Devleti'nin Yklna Kadar Her Yla Gre Dzenlenmi Hicr, Milad ve Rum Takvim................................ 3-Tasnifte Kullanlan Kodlar ....................................................................... BBLYOGRAFYA ........................................................................................... NDEKS.............................................................................................................. 461

471 475 509 513

XXIV

K I S A L T M A L A R
M. S. Ra. R. Ca. C. B. . N. L. Za. Z. El. Et. Er. a.g.e. a.g.m. BEO bkz. BOA BTTD c. DES DA gs. yer h. Muharrem Safer Reblevvel Reblhir Cemziyelevvel Cemziyelhir Receb aban Ramazan evval Zilkade Zilhicce Evil Evst Evhir Ad geen eser Ad geen makale Bb- l Evrak Odas Baknz Babakanlk Osmanl Arivi Belgelerle Trk Tarihi Dergisi Cilt Dosya Envanter Sistemi Diyanet slm Ansiklopedisi Gsterilen yer Hicr

k. Mad. m. mk. MV nu s. T. TED TOEM Ts. vb. vd. Ves. Ade. yay.

Knunnmesi var Madalya milad Mkerrer Meclis-i Vkela Mazbatalar Numara Sayfa Timar Tarih Enstits Dergisi Tarih-i Osman Encmeni Mecmuas Tarihsiz ve benzeri ve devam Vesika Adedi Yaynlar / Yaynlayan

XXVI

G R
Belgelerin Muhafazas ve Tanzimat Devrine Kadar Osmanl Arivcilii Gerek Osmanl Devleti dneminden gnmze ulaan ve sadece Osmanl Arivi'nde miktar 150 milyonu bulan belge ve defter serilerinden, gerek belgelerin tanzim edili tarz ve byk bir hassasiyetle korunmu olmalarndan, gerekse brokrasinin her kademesindeki yazmalarn mutlaka deftere kaydedilmesiyle ilgili emir ve nizamnmelerden anlalmaktadr ki, Osmanl Devleti kuruluundan itibaren resm belgeleri muhafazaya, bugnk tabirle arivcilie byk nem vermitir. Defterlerin korunmas hususunda gsterilen bu ihtimam ve titizlik, en canl ifadesini Sultan nc Mustafa (1757-1774) devrinde Ordu Divan'ndan yaymlanan bir fermanda bulmaktadr. Divan- Hmyn Kalemi'ne ait Mhimme, Ahidnmeler, Nme-i Hmyn ve ikyet Defterleri ile Rus Kuyudt defterlerinin ordu metsna hareketle yola karld bildirilen yol hkmnde, Hacolupazar kadsna ve Babada'ndan ad geen kazaya varncaya kadar yol zerinde bulunan dier kad ve niblere, ayn, erf ve zbitna hitaben yle denilmektedir: "... Deftir sandklar zerlerine memrlar ile her kangnuzun taht- kazsna dhil olur ise emn mahallere konup gecelerde bekletdresiz ve hll-i rhda dah kadr-i kifye yarar klavuz ve muhfazaclar koup emn slim eyleyesiz ve siz ki, kasaba-i merkmenin kd, ayn ve erf- mmileyhimsiz; zikrolunan deftir, Devlet-i Aliyye'nin hazinesi mesbesinde olmala muhfazasna takayyd ihtimm cmlenze vcib lzm idi ve yzen bi'llhi Tel bir varakna ve bir harfine hat v zarar irimek lzm gelr ise cevba kdir olamayacanuz gerei gibi mlhaza iderek deftir-i merkmeyi kasaba dernunda metn mahfz krgr bir mahalde...vaz idp... minen ve slimen... hfzolundun tahrr ilma mbderet eylemeniz."1 Fermann son cmlelerinde yer alan ilgililerin cevap vermeye g yetiremeyecekleri tehdidi ifadesinden anlalyor ki kaytlarn u veya bu sebeple zyi edilmesi ceza bir sorumluluk gerektirmektedir. Nitekim defterleri, devletin hazinesi olarak vasflayan bu anlay, aradan takriben yz seneye yakn bir zaman getikten sonra bile terkedilmemi, Sultan Abdlmecid
1 BOA, Mhimme Defteri, nr. 168, s. 85-86, hk. 306. Bu kayd takip eden 308, 309 ve 311 numaral hkmler de ayn konu ile alakal olup defterlerin emin ve salim bir ekilde naklini emretmektedir.

(1839-1861) dneminde modern anlamda ina edilen ariv binasna Hazine-i Evrak ad, idarecisine de Hazine-i Evrak Nzr unvan verilmitir. Merkez devlet dairelerinde, belgelerin saklanmasnda ve korunmasnda gsterilen arivcilik anlay, taradaki beylerbeyi ve kadlardan da istenmitir. Tara tekilat grevlilerine, karar ve ilemlerini defterlere kaydetmeleri ve bu defterleri muhafaza etmeleri emredilmitir. Kanun Sultan Sleyman devrinde Rumeli Beylerbeyi Mehmed Paa'ya gnderilen 943 (1536) tarihli fermanda2 "... Bu hkm-i erfm sretini defterde kaydeyleyp ve kendsin dah ayniyle defter sandklarnda hfzidp dim mazmn- erfi ile amel eyleyesin..." ifadesiyle defter sandklarna iaret edilmitir. Bu sandklarn sakland beylerbeyi arivlerinden, Osmanl Arivi'ne vesika intikal etmemitir. Ancak baz eyalet merkezlerinde hl Osmanl dnemi vesikalarnn bulunduu bilinmektedir. ekoslovak aratrc Josef Blaskovic'in bir makalesinde Gyngs'teki bir vesikaya dayanarak Eri Divan'nn, Gng kasabasnda 1647 ylnda kan bir yangn zerine toplanarak, drt yllk vergi ve hizmetleri affettiine dair ifadesinden, bir ksm eyalet arivinin korunarak gnmze ulat anlalmaktadr3. Ayn ekilde kad ve hkimler de kararlarn defterlere kaydedip bu defterleri bir sonraki grevliye devir ve teslim etmek suretiyle muhafazasn salamakla mkellef tutulmulardr. Osmanl Devleti'nin son yllarnda stanbul'da muntazam bir arive kavuan eriyye Sicilleri'nin, gnmze ulaan erken tarihli koleksiyonlar bu disiplin sayesinde vcut bulmutur. Kad ve hkimin defter tutma usulnde tbi olaca hususlar, kanun metninde yle zikredilmitir: "Hkim, mahkemeye sicillt defteri vaz edip verecei ilmt... muntazam bir surette ol deftere kayt... ve nn hfzna dikkat eder. Azli vuk buldukta sicillt halefi olan hkime devir ve teslim eder."4 Osmanl Devleti merkez ve tara tekilatlarnda belge ve defterlerin korunmasnda gsterilen hassasiyet ile kayda verilen nem seferler srasnda da kendini gstermektedir. Osmanl asker harektlar srasnda idar ve asker ilerin halli iin Divan- Hmyn'a ait eitli brolarn orduyla birlikte seferlere katldklar ve brokratik ilemleri laykyla ve hzl bir biimde yerine getirebilmek ve gerektiinde mracaat edebilmek iin lzumlu defterlerini de beraberlerinde gtrdkleri bilinmektedir5.
2 Knunnme, tf Efendi Ktphanesi, nr. 1734, vr. 12a. 3 J. Blaskovic, "Osmanl Hakimiyeti Devrinde Slovakya'daki Vergi Sistemi Hakknda", Tarih Dergisi, .. Edebiyat Fakltesi, say 32, stanbul 1979, s. 191. 4 Mecelle-i Ahkm- Adliye, md. 1814. 5 Bu konuda geni bilgi iin bkz. Feridun M. Emecen, "Sefere Gtrlen Defterlerin Defteri", Prof. Dr. Bekir Ktkolu'na Armaan, s. 241-268.

XXVIII

Osmanl Devleti'nin arivlerine verdii nemi gsteren ilgin misallerden biri de I. Dnya Harbi srasnda yaanmtr. 1915 senesi balarnda, muhtemelen anakkale Muharebeleri sebebiyle stanbul'un gvenlii tehlike altna girdiinden, irdeler ve dier nemli grlen evrak 208 sandk ierisinde, daha gvenli olduu deerlendirilen Konya'ya nakledilmitir. Sz konusu evrakn yangn ve rutubet gibi tesirlerden korunmas ve kesinlikle hibir kimse tarafndan almasna izin verilmemesi hususunda Konya valisine ok kesin emirler verilmitir. Yaklak 1 yl sonra bu evrak asker tren ve vapurlar ile tekrar stanbul'a getirilmitir6. Savalar, yangnlar, tabi fetler gibi sebeplerle kaybolan ve gnmze ulaamayan belgeler ile halen Osmanl Arivi'ne devredilmeyen dier Osmanl evrak ve Osmanl Devleti'nin dalmasyla birlikte yeni kurulan devletlerin elinde kalan evrak da gz nne alnrsa Osmanl Devleti dneminde oluan evrakn ok byk yeknlara ulaaca dnlebilir. Kanun dneminden (1520-1566) gnmze ulaan defter serilerinden anlaldna gre, Osmanl brokrasisi, bugn arivcilikte kullanlan dosyalama usulne mukabil, defter usuln esas kabul etmitir7. Mevcut defterlerden, Divanlarda alnan kararlarn Mhimme, Maliye, Rus, Tahvil, Kayd- Divan gibi defterlere kaydolunduu anlalmaktadr. Ancak alt birimlere ait, neticeye takaddm eden mumeleli evrak, msveddelerine varncaya kadar aylk torbalara konur, bir yl iinde biriken evrak, bu torbalarda zerine daire ad ve yl yazl olduu halde, ou zaman deri kapl salam sandklara konularak, gerektiinde mracaat edilmek zere mahzenlere kaldrlrd8. Osmanl Devleti'nin kuruluundan itibaren devletin bakenti olan Bursa'da oluan arivin Timur'un Anadolu'yu istilas ile birlikte yok edildii bilinmektedir. Bu yzden Fatih'e kadar olan dneme ait birka ferman, vakfiye ve mlknme dnda fazla vesika bulunmamaktadr. Fatih devrinden Kanun zamanna kadar geen bir asrlk dnem iinde Osmanl Arivi'ne intikal eden belge ve defter azdr. Bu dnem hakknda bilgi alnabilecek ariv malzemesi bir ka yz defterden ibarettir. stanbul'un fethinden sonra ilk defa evrak mahzeni olarak Yedikule'nin kullanld bilinmektedir. Devletin baehri olan Edirne Saray'ndaki Divanhne'ye ve ordu Divanlarna ait defterler, Sultan III. Ahmed'den sonra padiahlarn tamamen stanbul'a yerlemeleriyle Topkap Saray'na tanmtr.
6 BOA, BEO Siyas, 34/42; MV, 197/107 ve 201/45. 7 Defter usul Osmanllar'da ykla kadar devam etmesine ramen, baz nezret ve dairelerde 1309 (1891) ylndan itibaren dosya sistemine geilmeye baland grlmektedir. 8 smail Hakk Uzunarl, Osmanl Devleti'nin Merkez ve Bahriye Tekilat, s. 43.

XXIX

Yedikule'den sonra arivler Atmeydan'na, oradan ise Topkap Saray'nn inasn mteakip Hazine-i mire ve Endern- Hmyn'a nakledilmitir. Topkap Saray'nn baz blmlerinin arivlerin muhafazas iin kullanlmas; Divan- Hmyn toplantlarnn Bb- l'de yaplmaya balanp orada krgir bir mahzen ina edilmesine kadar srecektir9. Osmanl Arivleri, ilk dnemlerde Divan toplantlarnn yapld Kubbealt'nn yanbandaki Hazine-i mire'de devlet gelirleri, altn ve gm akeler, kymetli eyalar ile birlikte saklanmtr. Buras hazinedarba tarafndan mhr-i hmynla mhrlenerek kapatlan ve yine Divan ictimalarnda, kaps sadrazamn nezaretiyle alan dairedir10. Sekiz kubbeden mteekkil ve ift demir kapl geni bir bina olan Hazine-i mire'ye, Divan defterleri ve battallarnn konulmas ve orada muhafaza edilmesi, pek ok kere sadrazam buyruldularna konu olmutur. Reislkttaba yazlan 1149 (1736) ve 1182 (1768) tarihli buyruldularda: "... Beyliki efendilere ve Divan ve Rus ksedrlarna muhkem tenbh ve deftir-i merkmeden madsyla tarada bulunan battllar dah Hazine-i mire'ye vaz ve hfz itdresin dey."11 eklinde emirler verilmiti. Eyyb Efendi Knunnmesi'nde onyedinci yzylda sadrazam mhrnn kullanld dier bir yerin de Defterhne olduu zikredilmektedir12. Kubbealt'nn yaknnda bulunan Defterhne binasnn st ksmnn 1076 (1665) tarihinde kan yangnda dier saray mtemiltyla beraber yand ve defterlerin bir ksmnn harap olduu Silahdar Tarihi'nde kaydedilmektedir13. Divandan kan ikyetlerin halline dair ahkm kaytlarnda sk sk bu iki dairenin, yani Hazine-i mire ile Defterhne-i mire'nin adnn gemesi yukardaki bilgileri teyid etmektedir. Osmanl Arivi'nde bulunan Ahkm Defterleri tetkik edildiinde, hkm metinlerinde sk sk "... Hazine-i mirem'de mahfz Ahkm Defterlerine mracaat olundukda..." veya "...Defterhne-i mirem'de mahfz Rznme Defterlerine mracaat olundukda..." ifadelerine rastlamak mmkndr.
9 Bb- l'de ariv binas yaplmasna dair ilk emir Sultan I. Abdlhamid devrinde sdar edilen buyruldudur. Sadrazam saray bahesinde yaplan krgir binann evrak mahzeni (ariv deposu) olarak tahsisini emretmektedir (BOA, Mhimme Defteri, nr. 183, s. 4, hk. 11). 10 Uzunarl, a.g.e., s. 17, 19. 11 BOA, Mhimme Defteri, nr. 144, s. 3. 12 Uzunarl,. a.g.e., s. 17. 13 Fndkll Mehmed Aa, Silahdar Tarihi, c. I, stanbul 1334, s. 384.

XXX

Tanzimat, Osmanl Devleti'nin idar yapsnda bir dnm noktasdr. Sultan I. Abdlhamid zamannda balayan slahat ve nizam hareketleri, bu dnemde bir ok messesede daha bariz olarak grlr. Dier sahalarda olduu gibi arivcilik konusunda da Tanzimat'tan itibaren yeniden dzenleme ve gelitirme faaliyetleri dikkat ekmektedir. Tesis edilen binalar ve neredilen nizamnmeler Osmanl arivciliine yeni boyutlar kazandrmtr.14 Devletin kuruluundan Tanzimat'a gelinceye kadar geen be asrlk sre iinde msvedde evrak bile byk titizlikle saklanan belge ve defterler, artk Topkap Saray'nn hazine dairelerine smaz hale gelmitir. Bu yllarda Bb- l civarnda Sultanahmed Meydan'ndaki bir takm binalarn "evrak mahzeni" olarak kullanlmaya baland grlmektedir. Sandklar iindeki milyonlarca belgenin salkl bir ekilde muhafaza edildii sylenemez. Sava alanlarnda uranlan yenilgilerle birlikte ortaya kan iktisad darlklar, idar yapdaki deiiklikler ile belgelerin yeni kurulan dairelere nakli gibi hususlar, birok problemi de beraberinde getirmitir. lk planda, dank meknlardaki ariv malzemesini bir araya toplama ve muhafazasna lzum grlmeyen evrak ayklama almalar gze arpmaktadr. Bunu takiben Bat standartlarna uygun modern bir ariv binas ina edilmitir. Devrin artlarna gre yapsnn salaml ve i dzenlemesi ile ariv mzesi grnmnde olan bu bina, hlen Osmanl Arivi'ne bal depo olarak kullanlmaktadr. Btn bu gelimeler gz nne alnarak Tanzimat devrindeki Osmanl arivciliini devre devre ele almak gerekecektir. Tanzimat ncesi Merkez Devlet Daireleri ve Arivlerin Genel Durumu Onsekizinci yzyl sonlarna doru Bb- l'nin de teekkl etmesiyle Osmanl idaresinde messir olan ve bnyesinde evrak biriken drt ana daire grlmektedir: a. Bb- l b. Bb- Defter c. Bb- Serasker d. Bb- Mehat Tanzimat dnemi Osmanl arivciliinde bir merhale saylabilecek olan Hazine-i Evrak'n kurulu ve ileyiine gemeden, merkez devlet dairelerini ksaca tantmak ve arivlerine dair bilgiler vermek gerekecektir.
14 BOA, Anadolu Ahkm Defteri, nr. 117, s. 123-124'te Divan- Hmyn'dan Milan kadsna yazlan evhir-i R. 1212 (1797) tarihli hkmde "...Hzne-i miremde mahfz rznme-i hmyn ve defter-i icml ve mufassala ve defter-i evkfa mrcaat olundukda..." ifadesi yer almaktadr. Kez ikyet Defteri, nr. 140, s. 514'te Divan- Hmyn'dan Kurunlu kadsna hitaben yazlan evst- Z. 1145 (1732) tarihli hkmde "...Defterhne-i miremde mahfz olan defter-i icml ve mufassala mrcaat olundukda..." denilmektedir.

XXXI

a. Bb- l: Sadrazamlarn resm makamlar olan Paa Kaps'na, Sultan I. Abdlhamid devrinden itibaren verilen addr. Daha nceleri, sadrazamlara mahsus idare binalar yoktu. Genellikle saraya yakn bir yerdeki konaa yerleerek, devlet ilerini burada grrlerdi15. Divan- Hmyn toplantlarnn Paa Kaps'nda grlmeye balamasyla birlikte Divan kalemleri, reislkttab, terifat ve dier grevliler buraya tanmtr. Bylece bugnk stanbul Valilii'ni eviren duvarn iinde, Sadret'e ait Dahiliye ve Hariciye odalar, Meclis-i Vl, Divan- Deav gibi dairelerden oluan Bb- l messesesi teekkl etmitir. Zamanla Topkap Saray ile Bb- l arasndaki mesafenin uzakl ve her zaman arive mracaat iin saraya memur gnderilmesinden doan glk gz nne alnarak Sadrazam Saray bahesinde bir ariv binas yaptrlm ve baz defterlerin buraya nakli temin edilmitir. Devrin sadrazam Koca Yusuf Paa tarafndan 1200 (1785) ylnda Divan kalemlerinin efi olan reislkttaba hitaben yazlan buyrulduda arive duyulan ihtiya yle dile getirilmitir: "zzetl Reislkttab Efendi, Divan- Hmyn Kalemi'nde mevcd olan nme ve ahidnme-i hmyn ve mehmm- Devlet-i Aliyye-i ebed-makrna dir kuydt mazbt olan czler ve deftrin ale'd-devm muhfazalar akdem-i umrdan olduu derkr ve muhfaza hussu krgir mahalle muhtc idi beddr olduundan ... defterlerin hn-i iktizda getrdilp mrcaat olunmak kbil olduuna binen ... cmlesi dim sandukalaryla mehterbanz marifetiyle hfz ve zikrolunan defterleri tetebbua memr olan ketebeden gayr kimesnenin mahzen-i mezkra idhlinden mbadet klnmasn... itin eyleyesiz dey." Bu emir ile Divan- Hmyn'a ait cz hlinde veya ciltli defterlerin Topkap Saray'ndan getirilerek, Bb- l'de tamir olunan krgir binaya nakledilmesi uygun grlmtr. Ayrca, defterlerin gerektiinde mracaat edilmek iin sabah karlp akam yerine koyulmas iinin reislkttabn mehterbas tarafndan yaplmas istenmekte ve ariv deposuna ktiplerden baka kimsenin girmesi men olunmaktadr. Sonraki yllarda Hazine-i Evrak'n kuruluu ile Topkap Saray arivlerinin ayklanmas ve Bb- l'deki Tomruk Dairesi ile Sultanahmed'deki Defterhne mahzenlerinde kark evraktan, Sadrete ait olanlarn ayrlmas yoluna gidilecektir. b. Bb- Defter: Defterdarlk Kaps; merkez ve taradaki brolaryla devletin gelir ve giderini dzenlemekle ykml daireye denilmektedir. Yneticisi olan defter15 Daha fazla bilgi iin bkz. Nam, Tarih-i Nam, c. IV. stanbul 1280, s. 398 vd.; Uzunarl, a.g.e., s. 250-251.

XXXII

dar Divan- Hmyn'un tabi yesi olarak toplantlara katlr, mr ilerden saylan cizye, avrz ve muktaa gibi mal konularda gr bildirirdi. nceleri Divan kalemleri ile i ie alan Maliye (Bb- Defter) kalemlerinin Topkap Saray'nda Maliye Defterhnesi olarak bilinen bir arivi vard16. Divan- Hmyn ehemmiyetini kaybedip muntazam toplanamaz olunca, Maliye Hazinesi Kubbealt'ndan nakledilerek, Bb- Hmyn'dan ieri girilince sadaki Eski Maliye Dairesi denilen ve 1866 ylnda yandndan yeri hl bo olan mahalle tanmtr17. Bb- Defter, dier dairelere nazaran bnyesinde en ok belge ve defter biriken ve gnmze milyonlarca vesika devreden bir dairedir. 1837 ylnda Maliye Nezreti'ne dntrlmtr. Nezretin Bb- Defter dneminden kalan ve Topkap Saray'ndaki Endern Hazinesi'nde saklanan belgeleri iin evrak mahzeni ina edildiinden, ilk nce Endern Hazinesi'nde saklanan "evrak ve deftir-i atka-i mutebere"nin, yeni torbalarla nakledilmesi dnlmtr. Devrin Maliye Nzr Safvet Paa Sadrazam Mehmed Emin Rauf Paa'ya sunduu tezkirede, Maliye hazinesinden ktipler grevlendirerek Endern'daki defterleri tek tek incelettiini ve her bir defteri ait olduu kalemlere gre ayrttn bildirmitir18. Saklanmasna lzum grlmeyen baz evrakn imha edilmesi isteine de yer veren tezkire, padiahn onayndan geerek uygulamaya konulmutur. Maliye Nezreti, Sultanahmed'de yaptrlan ariv deposundan baka Byezid'de de bir ariv binas yaptrmtr. 1284 (1867) ylnda Byezid'deki Fuad Paa Kona, Maliye Nezretine tahsis edildikten sonra19, 1899 ylnda Hazine Dairesi'nin altndaki dkkanlar tahliye edilerek byk bir evrak mahzeni bina edilmitir20. c. Bb- Serasker: Yenieri Oca'nn 1241 (1826) ylnda kaldrlmasndan sonra zamann Seraskeri Hseyin Paa, dairesiyle birlikte Saray- Atk'e (stanbul niversitesi merkez binasnn bulunduu yer) tanmtr. Lavedilen Yenieri Oca'nda, yenieri ktibi emrindeki Efendi Dairesi'nde bulunan Yenieri ve Acemi Oca halknn maa ve knye defterleri21 Seraskerliin kadim ariv malzemesini tekil etmitir. Bb- Serasker'de bir "evrak mahzeni" kurulduu ve bunun iin bir grevlinin tayin edildii 1264 (1848) tarihli Sadret tezkiresinden anlalmaktadr. Serasker Paa'nn,
16 Uzunarl, a.g.e., s. 95. 17 Midhat Sertolu, Resimli Osmanl Tarihi Ansiklopedisi, stanbul 1958, s. 138. 18 BOA, rde Dahiliye, nr. 5152. 19 bn'l-Emin Mahmut Kemal nal, Osmanl Devrinde Son Sadrazamlar, c. I, stanbul 1954, s. 221. 20 BOA, rde Maliye, 1315 N., nr. 8. 21 smail Hakk Uzunarl, Kapkulu Ocaklar, c. I, Ankara 1943, s. 605.

XXXIII

tavan yklmaya yz tutan evrak mahzeninin kiremitle veya kurunla kaplanarak tamir edilmesi ve mahzenci maann karlanmas istei zerine, konu Meclis-i Vl'ya havale edilmitir. Meclis, bahsi geen tavann kurun kaplanmasndan vazgeilerek; etraf duvarlarnn daha uygun ve salam olacak ekilde, hlis har kullanlarak tamir edilmesi iin Ebniye-i Hssa mdr marifetiyle yeniden keif yaplmasn istemitir22. Daha sonra ad Harbiye Nezreti olarak deien Bb- Serasker'ye ait arivlerin pek az bir ksm Osmanl Arivi'ne intikal etmitir. Bu kuruma ait ariv malzemesinin nemli bir blm bugn Genelkurmay Bakanl'na bal arivlerde muhafaza edilmektedir. d. Bb- Mehat: Yenieri Oca'nn kaldrlmasyla Aa Kaps ad verilen (bugnk stanbul Mftl'nn bulunduu) bina, mtemiltyla birlikte resm daire ve daim ikametgh olarak eyhlislmlara tahsis edilmitir. stanbul'un eitli semtlerine dalm olan er mahkemelerin atk sicillerinin, ariv binas tesis edilerek bir araya toplanmas 1312 (1894) tarihinde gereklemitir. Mehat Dairesi'nden stanbul Kadl'na yazlan yazda, Dersadet ve Bild- Selse mahkemelerinde bulunan sicillerin muhafazasn temin etmek maksadyla kurulan husus dairede toplanan defterlerin zayf ve di ktlara deil, alakurna denilen ktlara, nefis mrekkeble yazlmas istenmitir23. Bugn stanbul Mftl'n eviren duvardan alan cmle kapsnn sanda bulunan iki katl krgir bina, sicillerin muhafazas iin depo ve aratrma salonu olarak kullanlmaktadr. * Osmanl Devleti'nde Modern Arivcilik almalar Osmanl Devleti'nde de modern arivcilik almalar aa-yukar Avrupa'dakinden biraz sonra balamtr. Modern arivcilie geite ilk admlar 1845 tarihinde devrin Maliye Nazr olan Safvet Paa tarafndan atlmtr. Bu teebbsle; 1837 ylnda Maliye Nezreti'ne dntrlm olan Bb- Defter dneminden kalan ve Topkap Saray'ndaki Endern Hazinesi'nde saklanan milyonlarca belgenin gnmz tasnif anlayna uygun olarak, kalemlerine gre ayrlp depolara konulduunu gryoruz. Safvet Paa Sad22 BOA, A. MKT, nr. 156/94. 23 "Dersadet ve Bild- Selse Mehkim-i eriyyesi sicilltnn hsn-i muhfazas maksadyla b-irde-i seniyye-i cenb- Hilfet-penh tesis ve ina klnan daire-i mahsusaya mehkim-i mezkre sicillt- atka celb olunarak sret-i muntazamada yerletirilmi..." (stanbul Mftl eriyye Sicilleri Arivi, stanbul Kadl Defterleri, nr. 334, s. 132).

XXXIV

razam Mehmed Emin Rauf Paa'ya sunduu tezkirede, Maliye Hazinesi'nden ktipler grevlendirerek Endern'daki defterleri tek tek incelettiini ve her bir defteri ait olduu kalemlere gre ayrttn bildirmitir. Saklanmasna lzum grlmeyen mlg Yenieri Oca'na ait bir takm evrak ve eski defterlerin saray frnlarnda imha edilmesi istei de mnasip grlerek uygulamaya konulmutur. Bu teebbs, arivcilik asndan ileride atlacak radikal ve modern admlarn ilk iareti olarak deerlendirmek mmkndr24. Koca Reid Paa'nn 1846 ylnda Sadret'e gelmesiyle birlikte 9.11.1846 tarihinde karlan bir irde ile modern arivcilik konusunda esasl admlar atlmtr25. Sz konusu irdede; o zamana kadar Defterhne'de ve Bb- l civarndaki mahzenlerde saklanan devletin mhim ilerine ait vesikalarn buralarn rutubetli olmas hasebiyle rd ve mahzenlerin dar olmasndan dolay birbirine karp yrtld, Defterhne'de olanlarn dahi perian bir halde olduklar, eski kaytlarn bulunmas gerektiinde byk zorluklar yaand ve hatta bulunamad, bu gibi evrakn devletin nemli senetlerinden olduu, eitli devletlerle yaplan muhede ve mukavelelerin asllarnn bu suretle dank ve perian olmasnn uygun olmad belirtilerek, bunlarn hfz, nakli ve aranldnda kolaylkla bulunabilmesi iin Bb- l dernunda geni ve muntazam ktphane eklinde krgir bir bina yaptrlmas ngrlmektedir26. Binann, Drlfnn binasnn da mimar olan talyan Fossati'ye bir resmi yaptrlarak yeni icat tuladan ve yeni tarz zere yaplmasyla rutubetten de kurtulabilecei dnlmtr. Bunun Bb- l iinde uygun bir yere Hazine-i Evrak adyla ins ve oda oda ayrlarak, bir odasnn Dahiliye evrakna ve dierlerinin de Divan ve Hariciye evrakna tahsis olunmas, ktiplerden uygun birisinin mstahfz- evrak tayin klnmas, ayrca gerektiinde mracaat etmek maksadyla iine corafya ve tarih kitaplaryla lzumlu haritalarn konulaca bir ihtisas ktphanesi yaplmas karara balanmtr27. Fossati'nin projesine uygun olarak yapmna balanan binann plannda aradan ok fazla zaman gemeden baz deiiklikler yaplmas gerekmitir. Bir kat olarak yaplmas dnlen binann tamamyla rutubetten kurtulamayaca dnlm, ayrca byk evrak sandklarnn da konulabilmesi iin binann iki kat olarak yaplmas gerektiine karar verilmitir28 [17.12.1846]
24 BOA, rade Dahiliye 5152; Ayniyat Defteri, 769/51 ve 770/29. 25 Salahaddin Elker, "Mustafa Reit Paa ve Trk Arivcilii", IV. Trk Tarih Kongresi, Ankara 1952, s. 183. 26 BOA, rade Mesil-i Mhimme, nr. 658 27 BOA, rade Mesil-i Mhimme, nr. 658. 28 Fossati'nin ilk izdii plan iin bkz. BOA, rade Mesil-i Mhimme, nr. 659; Ayrca binann yapmnda kullanlan inaat malzemesinin defteri iin bkz. DUT, 37-2/11-10.

XXXV

Hazine-i Evrak binasnn inas devam ederken bina hazr oluncaya kadar hfz- evrak usuln yoluna koymas beklenen Muhsin Efendi mdr tayin edilmitir. Muhsin Efendi'nin mdrlk vazifesi ile birlikte Meclis-i Vl azal da zerinde braklmtr. Ancak Sadrazam Mustafa Reid Paa, Muhsin Efendi'nin "mdrlk tabirinde bir nevi kalem ve maiyyet memuru gibi olacandan" bahisle bu unvan nzrla evirmi ve kuruluun ad da Hazine-i Evrak Nezreti olarak deitirilmitir29 [20.02.1847]. Hazine-i Evrak binasnn inaat 1848 ylnda tamamlanmtr30. Hazine-i Evrak'ta daim istihdam olunacak memurlarn, gayet gvenilir kimselerden olmalar iin icab olarak grlmtr. nk Hazine-i Evrak'ta hfzolunacak evrak devletin nemli ilerine ait olup ve eksersi de gizli tutulacak eyler olacandan gvenlik hususu gz nne alnmtr31. Ayrca daim olarak alan hulef efendilerden baka, evrak tefriki iin dier Bb- l kalemlerinden seilecek geici personelin de gvenilir olmas hem Meclis-i Muvakkat hem de Mecls-i Vl tarafndan tasvib edilmitir32. 1914 yl balarnda Bb- l Hazine-i Evrak'yla Hariciye, r-y Devlet ve Dahiliye daireleri arivlerinin birletirilmesi iin almalar balatlm, ancak harp dolaysyla bu giriim gerekleememitir. 1 Mart 1923'te TBMM cra Vekilleri Heyeti Riyaseti'nin Kalem-i Mahsus Mdriyeti kadrosunda Mahzen-i Evrak Mmeyyizlii ihds edilmitir. Mmeyyizliin esas grevi; Hazine-i Evrak'la birlikte Mlg Sadret Dairesi'nin btn eyasn ve evrakn korumakt. Mlg Hazine-i Evrak Mdr Mahmud Nedim Bey Mahzen-i Evrak Mmeyyizliine tayin edilmitir33. Yeni hkmet tarafndan gnderilen Mahzen-i Evrak Mmeyyizlii'nin tekili ve grevleri hakknda 1 Mart 1923 tarihli ilk talimatnmede; mlg kalemlerde kalan evrakn ilgililere buldurularak Mahzen-i Evrak'a konulmas ve halen Hazine-i Evrak'ta mevcut bulunan evrakn mkemmel surette tasnif edilerek ehemmiyetle muhafaza edilmesi emredilmitir34. Sonu olarak mahdut saydaki personeli ile Hazine-i Evrak Mmeyyizlii yeni kurulan Cumhuriyet kurumlar arasndaki yerini almtr.
29 BOA, rade Dahiliye, 7066. 30 naat tamamlayan Fossatiye nin- l verilmi, yine Fossatinin talebi zerine kardeine de 4. dereceden bir adet nian verilmesi uygun bulunmutu (. Mesil-i Mhimme, 699). 31 BOA, . Meclis-i Vl, 4093; A. DVN, 42/12. 32 BOA, A. MKT. NZD, 17/79. 33 Atilla ETN, "Trkiye Byk Millet Meclisi Hkmeti'nin, Osmanl Devlet Arivi ve Mlg Sadret Evraknn Muhafazas Hakknda Ald Kararlara Ait Baz Belgeler", Tarih Enstits Dergisi, (19811982), say 12, s. 593-595. 34 etin, a.g.m., s. 593-595.

XXXVI

TBMM cra Vekilleri Heyeti Riyaseti'nin Kalem-i Mahsus Mdriyeti'ne bal olan Mahzen-i Evrak Mmeyyizlii 31 Mays 1925 tarihinden itibaren, Baveklet Kalem-i Mahsus Mdriyeti'ne dahil olarak ad Hazine-i Evrak Mmeyyizlii'ne evrilmi, 1 Haziran 1927'de de Hazine-i Evrak Mdr Muavinlii olarak Baveklet Mstearl'na balanmtr35. 1929 senesinde, Baveklet Muamelt Mdrlne balanm ise de, Mstearlk makam ile olan irtibatn korumutur. Cumhuriyet'in onuncu yldnmnde, 20 Mays 1933 tarihinde Ankara'daki Evrak Mdrl ile stanbul'daki Hazine-i Evrak Mdr Muavinlii, Baveklet Evrak ve Hazine-i Evrak Mdrl ad altnda birletirilmi ve Mdr Muvini stanbul'da Hazine-i Evrak'n banda kalmtr. 19 Nisan 1937'de Baveklet Tekilat ierisinde msteara bal, mstakil bir Ariv Dairesi haline getirilmitir. 29 Haziran 1943 tarih ve 4443 sayl kanunla, Babakanlk Mstearl'na bal Baveklet Ariv Umum Mdrl statsne kavuturulmu, bilhare 9 Mart 1954 tarih ve 6330 sayl Baveklet Tekilat Hakknda Kanun ierisinde yer alm, 27 ubat 1982 tarih ve 8/4334 karar sayl "Bakanlklarn Yeniden Dzenlenmesi ve alma Esaslarnn Yrrle Konulmas Hakkndaki Bakanlar Kurulu Karar" ile, Babakanlk Tekilat ierisinde Osmanl Arivi Daire Bakanl adn almtr. Nihayet 18 Haziran 1984 tarih ve 203 sayl "Babakanlk Tekilat Hakknda Kanun Hkmnde Kararnme" ile "Devlet Arivleri Genel Mdrl" kurulmu ve 10 Ekim 1984 tarih ve 3056 sayl "Babakanlk Tekilat Hakknda Kanun"la Devlet Arivleri Genel Mdrl, Babakanlk Merkez Tekilat ana hizmet birimlerinden biri haline getirilmitir. Tasnif Faaliyetleri Hazine-i Evrak binasnn inas srerken Hazine-i Evrak Nzr Muhsin Efendi'nin de iinde bulunduu komisyon ncelikle geici tekilat emas ile tasnif talimatnmesi hazrlam ve 11 Rebilhir 1263 (29 Mart 1847) tarihinde Meclis-i Vl-y Ahkm- Adliye karar olarak padiah onayndan geerek yaynlanmtr. Muhsin Efendi'nin maiyyetine kendisine yardmc olmak zere bir muavin ile kalemlerden tecrbeli, namuslu ve ketum ktiplerden personel verilmitir. Bunlar Osmanl Devleti'nin kuruluundan beri birikmi olan evrak ve defterleri inceleyerek Hazine-i Evrak'a konmaya layk olanlar tefrik ve tasnif etmekle grevliydiler. Bu ayrm ilemi iin yine Bb- l kalemlerinden
35 etin, a.g.m., s. 597.

XXXVII

memurlar seilerek, kendi kalemleri ile ilgili evrak ayrmak zere evrakn tasnifinin bitmesine kadar geici olarak grevlendirilmilerdir36. 1849 tarihinde Bb- l kalem amirlerinden mteekkil bir Meclis-i Muvakkat kurularak bir nizamnme yaynlanmtr37. Nizamnmeyi hazrlayan heyetin, nizamnmenin giri ksmnda devletin kuvve-i hafzas olarak ifade ettikleri arivlerimizin tasnif, tertip ve saklanmas hususunda getirdikleri esaslar son derece pratik ve aklcdr. Zira o tarihlerde, dnyadaki benzerlerinde olduu gibi Hazine-i Evrak'n, ilim adamlarnn istifadesine sunulmas dncesi olmayp, sadece devletin karlaaca glkleri zmede bir mracaat merkezi olarak dnld grlmektedir. Hazine-i Evrak'ta toplanacak ariv malzemesi ksm olarak mtlaa edilip tasnifine karar verilmitir. Tasnifte, h. 1200 (1875) tarihinden Sultan Abdlmecid'in clsuna (h. 1255/m. 1839) kadar olan evrak birinci ksm addedilmitir. h. 1200 tarihinin seilmesinin sebebi ise hlen Bb- l'nin bu dnem evrakn kullanyor olmasdr. h. 1200 tarihinden nceki evrakn ise daha sonra tasnif edilerek, gerekli olanlarn ileride Hazine-i Evrak'a nakledilmesi kararlatrlmtr38. Ancak daha sonra h. 1270'te (1854) alnan bir kararla 1200 tarihinden vazgeilerek balangtan h. 1255 (1838) tarihine kadar birikmi olan belgeler birinci ksm addolunmutur39. Sultan Abdlmecid'in clsundan h. 1264 (1848) senesine kadar olan evrak ikinci ksm olarak adlandrlmtr40. H. 1265 Muharrem (1848) tarihinden sonra birikecek evrak ise nc ksm addedilerek ana kategoride tasnif edilmesi kararlatrlmtr. Birinci ve ikinci ksm addedilen evrak konularna gre snflandrlp tarih srasna konularak Hazine-i Evrak'a nakledilecektir. nc ksm evrakn, h. 1264 senesi bandan itibaren taradan ve Bb- l kalemlerine ait evraktan nemli olanlarnn belli kalemlerde muhafazas ve nelerin Hazine-i Evrak'a nakledilecei hususlar tespit edilmitir41.
36 BOA, . Meclis-i Vl, 1869; A. DVN. MKL, 63-A/1; . Meclis-i Vl, 12019. Ayrca bkz. Necati Akta, "Osmanl Dneminde Arivciliimiz ve Tasnif almalar", Belgelerle Trk Tarihi Dergisi, Mart 1985, say 1, s. 68 ve Ali Akyldz, Tanzimat Dnemi Osmanl Merkez Tekiltnda Reform, stanbul 1993 s. 76. 37 BOA, . Meclis-i Vl, 4093. 38 BOA, A. DVN, 42/12. 39 BOA, . Meclis-i Vl, 12019 ve 9956. 40 BOA, A. DVN, 42/12 ve Cevdet Dahiliye, nr. 1050'de 1264 Muharrem [10.12.1847] tarihi nc blme balang olarak alnmaktadr. Ancak . Meclis-i Vl, 4093 ve A. DVN. MKL, 63-A/5'te 1265 Muharrem [28.11.1848] tarihi nc ksma balang olarak alnmaktadr. 1264 senesi iradelerinin numune olarak tasnif edilmi olmas gz nne alnarak 1265 senesi Muharremi'nin nc ksma balang olarak kabul edilmesi daha uygun grnmektedir. 41 BOA, . Meclis-i Vl, 4093; A. DVN, 42/12.

XXXVIII

Vesikalarn Hazine-i Evrak'a konulmasndan sonra muamelelerin hzl bir ekilde yrtlebilmesi ve evrak aknn salanabilmesi iin Hazine-i Evrak ile daireler arasnda izlenmesi gereken yol yle tespit edilmiti: Evrakn hazrlanan kataloglarnn birer nshas Divan- Hmyn Kalemi ile med Odas'nda bulundurulacak ve bir belgeye bavurmak gerektiinde, buradaki kaytlardan tarih ve numaras tespit olunup bir pusulaya kaydedilecek ve pusula Hazine-i Evrak'a gnderilerek ilgili vesika buradan istenecekti42. Ancak bu sistem istenen evrakn iade edilmemesi dolaysyla verimli bir ekilde iletilemediinden, yeniden baz deiiklikler yapmak yoluna gidilmitir. nce Hazine-i Evrak'ta evrak mahfazalarnn zerine konulacak numara ve gerektike oradan alnacak evrak iin verilecek pusula numuneleri yaptrlmtr43. Bundan sonra herhangi bir daire tarafndan bir belge istendiinde; o dairenin grevlisinin, evrakn kimliinin yazl olduu bu matbu forma ataca imza karl belgeyi almas ve iade ettiinde de imza formunu geri almas kararlatrlmtr. Alnan evrak 15 gn ierisinde geri getirilmedii zaman Hazine-i Evrak bunu aramaya resmen izinli olacakt. lgili dairenin belge ile olan ii bitmediinde sre uzatlabilecekti44. 1892 senesine gelindiinde Sadrazam Cevad Paa zamannda Hazine-i Evrak'ta ve dier devlet dairelerinde evraklarn muhafazas ile arivlemede dosya usul sistemine geilmitir45. Bu sisteme gre yaplan ilk tasnif Msr ve Bulgaristan meselelerine ait belgelerdir46. Bu hususa dair ou gizli olan baz irdelerin suretleri karlp iki ayr kutuya konularak anahtarlar padiaha sunulmutur47. Ancak uygulamaya konulan dosya usulnn, 1916 senesine gelindiinde dahi doru dzgn uygulanamad anlalmaktadr48. kinci Merutiyet dneminde ariv malzemesinin sadece saklanarak, gerektii zaman bavurulacak bir belge olarak grlmesi anlaynn yerine, bu malzemenin tarih ve eitli bilim dallarnn hizmetinde kullanlmas dncesi yerlemeye balamtr. Tarh-i Osman Encmeni'nin kurulmas ve Tarh-i Osman Mecmuas'nn yaynlanmaya balamas ile arivlerin nemi artm; bu dnemde, Tarh-i Osman Encmeni Reisi olan Abdurrahman eref Bey'e Topkap ve Sultanahmed civarnda bulunan evrak depolarndaki ariv malzemesinin aratrlarak tasnif edilmesi grevi verilmitir. Nitekim Topkap Sa42 BOA, . Meclis-i Vl, 5150; Akyldz, a.g.m., s. 74. 43 BOA, A. DVN. MKL, 63-A/13. 44 BOA, . Meclis-i Vl, 12019. 45 BOA, DUT, 37-2/11-4. 46 BOA, . Dahiliye, 1311.Ca/17 ve . HUS, 1310 Ca/102. 47 BOA, . Dahiliye, 1312.B/18 ve Y. A. HUS, 316/29. 48 BOA, DUT, 37-2/11-4.

XXXIX

ray mahzenlerinde kalm toplam 518 araba yk evrak Abdurrahman eref Bey bakanlnda kurulan heyet tarafndan tasnif edilmeye balamtr49. 1910 ylndan itibaren drt sene alan heyetin alma dzeni bozulduundan dolay 6 Nisan 1914 tarihinde Abdurrahman eref Bey tarafndan Sadret'e verilen maruztta; eitli nedenlerden dolay, tasnif iinin dorudan Hazine-i Evrak'a devredilmesi istenmitir. Bunun zerine tasnif ii Sadret evrak mdr, Hazine-i Evrak mdr ve med-i Divan- Hmyn muavininden oluan yeni bir heyete verilmitir50. Sultan kinci Abdlhamid'in uzun sren saltanat dneminde Yldz Saray'nda oluan muazzam ariv, Abdlhamid'in tahttan indirilmesiyle stanbul Merkez Kumandanl'na nakledilmitir. Burada asker bir heyet jurnalleri ayrarak el koymu ve imha etmi, devlet ilerine ait olanlar da Bb- l'de Mahmud Kemal nal'n bakanlndaki heyete gndermitir. Heyet de, bunlar tetkik ile devlet ilerine ait olanlar ilgili dairelere gndermi, aralarnda jurnaller ktka onlar da asker heyete iade etmitir51. 1914 senesinde Yldz'dan Bb- l'ye nakledilen evrakn incelenmesi ve tasnifi ile Hazine-i Evrak'ta iyi bir ekilde muhafazasnn temini iin Sadret ve Dahiliye mstearlarndan oluan bir heyetin tekili kararlatrlmtr52. Osmanl Devleti'nde ariv malzemesinin tasnif faaliyetleri devletin en zor durumda olduu sava dnemlerinde dahi devam etmitir. Nitekim Bb- l Ktphanesi'nde bulunan eski evrakn tanzim ve tasnifinin yaplmas iin Aralk 1920 tarihinde Ali Emir Efendi bakanlnda Vesik-i Tarhiyye Tasnif Encmeni kurulup yeni bir tasnif faaliyetine balanmtr53. Tasnif sistemi olarak da; evrakn ncelikle padiah dnemlerine gre ayr ayr tomar haline getirilip sandklara ve raflara konularak daha sonra tomar halindeki evrakn en eski tarihten itibaren komisyona gnderilip evrak ay ay tarih srasna konulup, konularna gre ayrldktan sonra numaranlandrlp mhrlenerek dosyalanmasna karar verilmitir. Ayrca dosyalarn sra numarasyla ksa zetlerinin bir deftere kaydedilmesi iin iki ktibin grevlendirilmesi ve tasnif edilenlerin ait olduklar yerlere gnderilmesi istenmi, bozulmu ve ryen kayt defterlerinin de tamir ettirilmesine karar veril49 Abdurrahman eref, "Evrak- Atka ve Vesik-i Tarihiyyemiz", TOEM, 1. cz, 1 Knn- Evvel (1326), stanbul 1328, s. 265. Trke neri iin bkz. smet Binark, "Arivlerimizin Deeri ve Son Vakanvis Abdurrahman eref Bey'in Evrak- Atka ve Vesik-i Tarihiyyemiz Adl Yazs", Trk Ktphaneciler Dernei Blteni, XXIX/1 (1980), s. 23-38. 50 BOA, BEO, 320696. 51 BOA, Meclis-i Vkel, 159/81; Tahsin z, "Yldz Maruzt Dairesi Arivi", IV. Trk Tarih Kongresi, Ankara 1952, s. 453. 52 BOA, Meclis-i Vkel, 186/12. 53 BOA, BEO, 349985.

XL

mitir54. Ali Emir heyeti Nisan 1924 tarihine kadar almalarna devam etmitir. Personel adedi bir ara 13'e kadar km olan komisyondan, tahsisat meselesinden dolay ortaya kan baz ihtilfa mebn Ali Emir Efendi'nin istifas ve baz yelerin ie devam etmemesi yznden tasnif ii durmutur55. Ali Emir tasnifinde, beylikler dneminden Sultan Abdlmecid zamanna kadar olan sreyi ihtiva eden 180.000 civarnda belge padiahlarn saltanat sreleri esas alnarak tasnif edilmitir. Bu tasnifte siyas, asker, timar ve zeamet tevcihleri, yabanc lkelerle olan mnasebetler, Divan- Hmyn'a ait meseleler, maarif, ina ve tamir gibi konularda belgeler bulunmaktadr. Ali Emir heyetinden sonra, yine kurulan bir heyet vastasyla yaplan tasnif almas 1924 senesi Mays'nda bamemur unvanyla bnlemin Mahmud Kemal nal bakanlnda balam ve Mays 1926 senesine kadar devam etmitir56. bnlemin tasnifinin zellii, belgelerin konularna gre ayrlm olmasdr. Adliye, askeriye, bahriye, dahiliye, darphne, defter-i atka, mstediyt, muhalleft, muharrert- hussiye, muafiyet ve imtiyazt, saray meslihi, ensab, hariciye, hatt- hmyn, hilat, madin, maliye, shhye, kr ikayet, tevciht, timar ve zemet, vakf, umr- nfia konu balklar altnda, 1425-1873 yllar arasna ait 47.000 adet belgeyi ihtiva eden 29 ciltlik Osmanlca katalou mevcut olup, her konu blm kendi iinde kaba bir kronolojik sra takip etmektedir. 1926 ylndan sonra tasnif ileri Hazine-i Evrak'n snrl saydaki personeli ve Maarif Vekaleti'nden grevlendirilen personele braklmtr. 1931 ylnda Maliye deposunda, miktar tahmini olarak 30-50 ton civarnda olan Osmanl dnemi evraknn byk bir ihmal ve gaflet sonucu Bulgaristan'a hurda kt olarak satlmas lkede byk yank uyandrmtr. Buna bal olarak da; Ayasofya civarndaki depolarda her trl korumadan uzak olarak yok olmaya terkedilmi evrakn varlndan haberdar olunmu ve Topkap Saray'na nakilleri salanarak daha iyi artlarda korunmalar salanm ve Babakanln btn kamu kurulularna gnderdii 10.06.1931 tarihli genelge ile, tarih ariv evraknn deerinin takdirinin ihtisas erbabna braklarak hibir bahane ile evrakn kaybna sebebiyet verilmemesi emredilerek evrakn imhas ve satnn nne geilmitir. Yine bu olaya bal olarak Bb- l'deki Sadret evraknn tasnifi konusu yeniden gndeme gelmi ve en nemlisi Devlet Arivi'nin kurulmas konusu Trk idare ve kltr hayatnn gndemine girmitir57.
54 BOA, BEO, 349985 ve 350226. 55 Atilla etin, "II. Merutiyet Dneminde Arivlerimize Ait Belgeler", Trk Dnyas Aratrmalar, say 34, ubat 1985 stanbul, s. 6. 56 etin, ayn yer. 57 Bu konuda daha fazla bilgi iin Devlet Arivleri Genel Mdrl yaynlarndan Bulgaristan'a Satlan Evrak ve Cumhuriyet Dnemi Ariv almalar ve Bulgaristan'daki Osmanl Evrak adl eserlere baknz.

XLI

8 Ekim 1932 tarihli cra Vekilleri Heyeti kararyla Muallim Cevdet bakanlnda oluturulan tasnif heyeti Muallim Cevdet'in 1935 ylnda istifa etmesine ramen 1937 ylna kadar tasnife devam etmitir. "Cevdet Tasnifi" olarak adlandrlan bu almada 218.833 belge tasnif edilmitir. 12 Ocak 1935 tarih ve 2/1849 sayl cra Vekilleri heyeti kararnmesi ile devlet arivinin kurulmas, binalarn inas ve arivci yetitirmek zere Avrupa'ya renci gnderilmesi kararlatrlm, ancak bu tasar gereklememitir. Ariv meselesine zm bulmak ve dzenlemek zere Macar ariv uzman ve Osmanl tarihisi Dr. Lajos Fekete Trkiye'ye davet edilmitir. Fekete, 1936-1937 yllar arasnda Osmanl Arivi ve Topkap Saray Mzesi Arivi'nde provenans tasnif sistemi yani ariv malzemelerinin ilem grdkleri tarihlerdeki asl dzeni ierisinde fonlarn paralanmadan korunup tasnif edilmesi prensibine gre rnek bir tasnif gerekletirmitir. Bu almada 4.642 adet belge tasnif edilerek katalou hazrlanm, ancak daha sonra yaplan tasniflerde bu belgeler dier tasnif birimlerine kaydrlmtr58. 1937 ylndan sonra provenans tasnif sistemine gre cidd manada tasnif almas ancak 1956 ylndan sonra balam ve staj iin ariv grevlileri yurt dna gnderilmitir. Bu erevede, 1980 ylna kadar yaplan tasnif almalar sonucu 2.5 milyon belge tasnif edilmitir. 1980'li yllarda arivin nemi iyice ortaya kmtr. 17-19 Mays 1985 tarihinde dzenlenen Osmanl Arivleri ve Osmanl Aratrmalar Sempozyumu'na59 devrin babakan, Babakanlk mstear, dileri bakan, Yksekretim Kurulu bakan ve Trkiye'nin nde gelen tarihileri katlmtr. zellikle devrin babakannn, Osmanl Arivi'ni bir devlet meselesi olarak ele aldklarn ve bu konuda bir reform hareketine balama konusunda kararl olduklarn belirtmesiyle birlikte ariv konusunda byk gelimeler salanmtr. karlan kanunlar ile birlikte Babakanlk Tantma Fonu'ndan arivlere belli bir payn ayrlmas, ok sayda personel istihdam, bina, ekipman ve tehizat imkanlarnn arttrlmasyla birlikte tasnif almalar byk bir ivme kazanm ve tasnifi tamamlanan nemli sayda belge, kataloglar hazrlanarak aratrmaclarn hizmetine sunulmutur. Hlihazrda bir yandan henz tasnif edilmemi belgeler tasnif edilirken bir yandan da tasnifi tamamlanm belgeler dijital ortama aktarlmaktadr.

58 Necati Akta-Yusuf Halaolu, "Babakanlk Osmanl Arivi", DA, c. V, s. 122-126. 59 Bu konuda geni bilgi iin bkz. Osmanl Arivi ve Osmanl Aratrmalar Sempozyumu, stanbul 1985.

XLII

BRNC BLM
DEFTER TASNFLER

DEFTER TASNFLER
Defterler; Osmanl brokrasisinde alnan kararlarn, hkme balanan konularn Divan ve Maliye kalemlerinde kaydolunduu serilerdir. Osmanl Devleti'nde, daha ilk dnemlerden itibaren defter tutma geleneinin olduunu grmekteyiz. Buna bal olarak Osmanl Arivi'nde XIV. yzyl balarndan itibaren defterlere rastlanmaktadr. Mesel, arazi tahrirlerine ait bugne ulaabilen en eski defter 835 (1432) tarihini tar ve XVI. yzylda mufassal, icml ve timar-ruzname olmak zere saylar bini geer. Ayrca XIV. yzylda Divan- Hmyn kalemlerine ait mhimme, rus, tahvil; defterdarla ait muhasebe, muktaa, ruzname, tamirat, keif ve ahkm; asker tekilata ait mevcib; vakflara ait vakf ruzname defterleri ve benzerleriyle XVII. yzyldan sonra grlen ikyet defterleri, devletin snrlarnn ve tekilatnn zamanla bymesi sonucu, bazlar evvelden mevcut, bir ksm ihtiyatan doan ve saylar sadece Osmanl Arivi'nde yaklak 300.000'e ulaan defter trlerini olutururlar. Bunlarn dnda kazalarda kadlarca tutulan mahkeme kaytlar, merkezden gnderilen emirler ve mahall kararlarn yazld kad sicilleri de nemli miktarlara ulamaktadr1. Defter tutmann esas alnd Osmanl yazmalarnda, deftere kaydolunmayan hkm ve beratlar muteber saylmamtr. Hatta bu defterler, zamanla devlet erknnn bulunduu deiik mahallere, sandklar iinde tanarak idarenin kesintisiz almasnda pratik rol oynamlardr. Byk Osmanl asker harektlar srasnda mal, idar, ve asker ilerin halli iin Divan- Hmyn'a ait eitli brolarn ordu ile birlikte seferlere katldklar ve bunlarn brokratik ilemleri lykyla, seri bir ekilde yerine getirebilmek ve gerektiinde mracaat edebilmek iin lzumlu defterlerini beraberlerinde gtrdkleri bilinmektedir2. Osmanl merkez tekilatnn Tanzimat ncesi dnemine ait defterler, iki ana seri hlinde gnmze intikal etmitir. Birincisi, devletin siyas ve hukuk kararlar ile beldelerin asayi ve nizamna dair hkmlerin kaleme alnd Divan- Hmyn Defterleri'dir. kincisi ise sadece mal konularda mir ilerden saylan cizye, avrz ve muktaa ileriyle ilgili konularn dzenlenip kaydolunduu Maliye, yani Bb- Defter Defterleri'dir.
1 Nejat Gyn, "Defter" DA, c. IX, stanbul 1991, s. 90. 2 Sefer srasnda cepheye gtrlen defterler hakknda geni bilgi iin bkz. Feridun Emecen,"Sefere Gtrlen Defterlerin Defteri" Prof. Dr. Bekir Ktkolu'na Armaan, stanbul 1991, s. 241-268.

Ayrca has, zemet, timar, mlk, vakf gibi arazi trlerini tayin ve tescil eden ana defterlerin muhafaza edildii ve bu defterlerle ilgili gnlk ilemlerin yapld Defterhne-i mire'ye ait defterler de vardr. Bu dairede biriken defterler hkm ihtiva etmezler. Bunlar, hazineye ait arazinin kimlere ve ne maksatla tevcih edildiini, zaman zaman yaplan deiikliklerle vergilerin mfredtn, kimlere tarh ve tevz edildiini gsteren muhtelif defterlerdir.

I. DVAN-I HMYN, BB-I SAF VE DEFTERHNE- MRE DEFTERLER

Divan- Hmyn ve Bb- saf Daireleri, Osmanl Devleti merkez tekilat iinde Defterhne-i mire'den srekli bilgi alan bir alma tarz iinde grlmektedir. Osmanl Arivi kodlama sisteminde A. rumuzu ile ifade edilen Divan ve Bb- saf'nin birimlerinden biri de A.DFE koduyla Defterhne-i mire'dir. nemli fonksiyonu olan bu dairelere ait defter serileri aada srasyla verilmitir.

A. DVAN-I HMYN VE BB-I SAF DEFTERLER

Tanzimat ncesi merkez tekilatnn byk daireleri olan Divan- Hmyn ve Bb- saf'nin gnmze intikal eden defterleri 4 ana fonda tasnif edilmitir. Bunlardan sadece bir tanesi dnem olarak Tanzimat ncesine aittir. Dier fonlarda Tanzimat sonras dnemi de iine alan defterler mevcuttur. Bu fonlar iin hazrlanan kataloglarn toplam 28 cilttir. Kataloglarn muhtevasn ortaya koyan giri ksmlarndaki kalemlere gre defter dkmleri yani fihristleri, deiik blmlerde tam liste hlinde verilmitir. Aada Divan (Beyliki) Kalemi Defterleri bal altnda deerlendirilen defterler, ilk fona ait kataloglardan derlenmitir. Birinci fon, Mahzen Defterleri'nin yeni harflere evrilmesiyle elde edilen 989 numaral Divan- Hmyn Defterleri Katalou'dur. Beyliki Kalemi'nin Hazine-i Evrak binasnda saklanan defterleri bunlardr. kinci fon, 980 numaral Bb- saf Defterleri Katalou'dur. Osmanl Arivi'nde provnans sistemin tatbik edilmeye balamasndan sonra kod verilerek yaplan ilk defter tasnifidir. nc fon, 986 numaral Kmil Kepeci Tasnifi Katalou'dur. Divan ve Bb- saf'nin Tanzimat ncesi ve sonras devrelerine ait defterleri ihtiva etmektedir. Drdnc fon ise Maliye'den Mdevver Defterler Katalou'dur ki 25 cilt katalogdan ibarettir. Tanzimat ncesi ve sonras dnemleri ihtiva etmektedir. 1. DVAN (BEYLK) KALEM VE BALI BRMLERNE AT DEFTERLER a. Divan (Beyliki) Kalemi Defterleri (A.DVN) Tanzimat devrine gelinceye kadar Divan- Hmyn'da, Ordu Divanlar'nda, padiah, sadrazam, serdr- ekrem, kaymakam veya defterdar bakanlnda toplanan Divan larda alnan kararlar, Divan- Hmyn ve Bb- Defter'ye bal kalemlerde tutulan defterlere kaydedilir ve yrrle konulurdu. 5

Kararlarn aynen kayd usul olarak kabul edildiinden, msvedde veya perakende evrak paketlere, paketler aylk torbalara, torbalar da yllk hazrlanan sandklara konularak evrak mahzenlerine kaldrlrd. Defterlere kaydetme usul Osmanl Devleti'nin yklna kadar devam etmitir. Bylece stanbul'un fethinden Osmanl Devleti'nin sonuna kadar geen zaman sresinde zengin defter koleksiyonlar oluturulmutur3. Tanzimat, Osmanl Devleti tekilatnda olduu gibi yazma tekniklerinde de bir dnm noktas olmutur. Ynetimdeki arln Tanzimat ncesi yllarda Divan'dan, yani Saray'dan Sadret'e gemesi ile Bb- saf idaresinde Divan yeleri birer nzr vazifesi grmeye balamlardr. Artk padiah fermanlaryla yaplan hkm sdr azalmaya balam ve yerini sadrazam buyruldular almtr. Tanzimat ncesinde defterlere aynen kaydn srdrlmesi neticesinde sadrazam emirlerine mahsus yzlerce ciltlik Buyruldu ve Ayniyat Defterleri teekkl etmitir. Bu kalem, Divan'da mzakere olunan evrak gereken yere gnderir, Divan sicillerini tutard. Ayn zamanda ferman ve beratlar da bu kalemde yazlrd. Gerek yabanc devletlere, gerekse aznlklara ait meselelerin ahd ve hukuk cepheleri de bu kalemde incelenir ve her trl anlamalar, kanun, nizamnme ve talimatnmeler burada saklanrd. Bunun iin muktez kaytlar, yani Divan'dan kacak bir kararn devlet kanunlarna ve anlamalara gre nasl olmas gerektiini belirten kaytlar da burada tutulurdu4. Divan- Hmyn tekilatnn ana kalemlerinin banda gelen Divan (Beyliki) Kalemi defterleri unlardr: aa. 980 Numaral Bb- saf Defterleri Katalou'ndaki Beyliki Kalemi Defterleri Bu katalogda, 787-899 - O genel, 1-113 - O zel numaralarda 880-1254 (1475-1838) tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 129 adet defter mevcuttur.
Katalog No 980 Sra No 787-899-O FONUN KODU A.DVN TARH Hicr 880-1254 Mild 1475-1838 Defter Adedi 129 Katalog Tertibi Analitik Envanter

ab. 986 Numaral Kmil Kepeci Katalou'ndaki Beyliki Kalemi Defterleri 986 numaral Kmil Kepeci Katalou'nda kaytl bulunan bu defterler, 971-1275/1563-1858 tarihleri arasndaki kaytlar hvi olup mkerrer saylar ile toplam 122 adettir.
3 Bu defterlerin yer ald Divan- Hmyn kalemleri ve alma tarzlar hakknda geni bilgi iin bkz. Tevfik Temelkuran, "Divan- Hmyn ve Kalemleri", Tarih Enstits Dergisi, say 6, stanbul 1975, s. 129-175. 4 Midhat Sertolu, Osmanl Tarih Lgat, stanbul 1986, s. 43.

Katalog No 986

Sra No 74-179 7519-7538

FONUN KODU Kmil Kepeci Katalou

TARH Hicr 971-1275 Mild 1563-1858

Defter Adedi 122

Katalog Tertibi Analitik Envanter

b. Mhimme Defterleri Divan- Hmyn toplantlarnda mzkere edilen dahil ve haric meselelere ait nemli siyas, asker, itima ve iktisad kararlarn kaydedildii bu defterlere Mhimme Defterleri ad verilmitir. Osmanl Arivi'nde 961-1333/1553-1915 tarihleri arasnda tutulmu 419 adet Mhimme Defteri mevcuttur. XVI. yzyln ortalarndan XX. yzyln ilk yllarna ulaan bir dnem iinde, kk zaman blmleri hari ortalama 350 yllk zaman dilimi itibaryla, hibir Dou ve Bat devletinde bulunmayan kltr ve tarih zenginliini ihtiva eden Mhimme Defterleri, Osmanl Arivi'ndeki defter fonlar arasnda ok nemli bir yer tutmaktadr. Ana konularn; devleti ilgilendiren siyas, iktisad, kltrel, sosyal ve harp tarihine dair kararlar tekil eder. Mhimme Defterleri, hkmlerin sdr olduklar Divanlar bakmndan drt ayr grupta deerlendirilebilir: 1. Mhime Defterleri: Padiahn payitahtta bulunduu srada, Sadrazam bakanlndaki Divan toplantsndan kan emirlerin kaydolunduu defterler. 2. Rikb Mhimmesi: Sadrazamn sefer veya baka bir sebeple payitahttan ayrlrken yerine vekil olarak brakt Rikb kaymakam veya Sadret kaymakam denilen grevli bakanlnda toplanan Divan'da alnan kararlarn yazld defterler. 3. Ordu Mhimmesi: Ordu ile birlikte sefere kan sadrazamn sefer srasnda akdettii Divan toplantlarnda alnan kararlarn yazld defterler. 4. Kaymakamlk Mhimmesi: Padiah ve sadrazamn ayn anda Dersadet'ten ayrldnda, devlet ilerini idare etmek zere tayin edilen Sadret kaymakamnn mstakil olarak akdettii Divanlarda alnan nemli kararlarn yazld defterler. Mhimme Defterlerindeki kaytlar, mahalline -muhatap makama- gnderilen berat ve fermanlarn suretleri hviyetindedir. Sadrazamn bakanlnda; kubbe vezirleri, Anadolu ve Rumeli kazaskerleri, defterdar ve niancnn katld Divan toplantlarnda alnan kararlar, padiah tasdikinden getikten sonra kronolojik sra iinde defterlere kaydedilmitir. nemli bir husus da, deftere kaydetmenin, yani tescil ileminin; hkme balamann bir ifadesi olmasdr. Divandan verilen bir karar veya neticelenen bir dva, ferman eklinde hazrlanmadan evvel, tashih edilen msveddesi ilgili defterine kaydolunmamsa bir hkm ifade etmezdi. 7

Defterlerdeki bir kaydn iptali veya tashih edilmesi ancak padiahn iznine balyd. Niancnn, yani ilk dnemlerdeki Divan kalemleri efinin defterler zerinde tashih yapabilmesi, padiahn "Kendi kalemiyle dzeltme yapabilir" msaadesini tayan fermanyla mmknd. Mhimme veya dier ahkm defterlerindeki bir hkm kaydnn geersizlii, yani "terkn" edilmesi veya kaydedilen bir fermann kaydedilmeden nce "akk", yani iptal edilerek yrtlmas, emr-i l ile yerine getirilirdi. Bu durum, defter kaytlar zerine yatk izgi ile ekilen terkn izgilerinin u tarafnda yazl "ber-mceb-i hatt- hmyn" ifadesinden veya hkmn ba tarafndaki "terkni bbnda fermn- l mcebince kayd terkn oluna..." erhlerinden anlalmaktadr. Mhimme Defterleri'nin tertibinde, ekil ve muhtev ynnden zamanla bir tekml gze arpmaktadr. Klasik dneme (1553-1642) ait ilk defterler balk tamazlar. Yazlar daha karmaktr. lk sayfalarda balk yerine sadece kayt tarihini belirten Arapa toplant gn ve onun hemen altnda ay ve yl yazldr. Mhimme Defterleri'ndeki hkm tarihlerinin yazl, ilk dnemlerde, yukarda bahsedildii zere "balk tarih" atmak suretiyle olmutur. Daha sonralar bu usulden vazgeilerek gnler; evil, evst ve evhir tabirleriyle onar gnlk dilimler hlinde ifade olunmaya balanmtr. Mhimme Defterleri'nde yer alan konular, devrin zaman, mekn ve telakkisi erevesinde mhim grlenlerinden teekkl etmitir. Bazen hkm metinleri iinde geen "bu husus mevdd- mhimmedendir" veya "huss- mezbr mhimmtdandr" eklindeki ifadeler ile konularn nemine dikkat ekildii grlmektedir. Defterlerde kaytl hkmler, Divan- Hmyn karar gereince ferman eklinde dzenlenerek ilgililere gnderilen emirlerin suretleridir. Bu suretlerin dier kaytlarn veya asllarn ilgili devlet, beylerbeyilik ve eriye Sicilleri Arivlerinde bulmak mmkndr. Mhimme Defterleri'nin yukarda ifade edilen ekil zelliklerinin yannda, muhteva bakmndan nem ve deerlerini de aadaki balklarda toplamak mmkndr: 1. Osmanl Devleti'nin merkez ve tara tekilatndaki idar ve asker organlarn yaps, karlkl mnasebetleri, alma tarzlar ve fonksiyonlar; messeselerin organizasyon ve ileyii ve hukuk prosedr hkmlerine dair bilgiler 2. Komu lkeler ile Avrupa, Kuzey Afrika, Orta Dou, Arabistan Yarmadas, Kafkaslar ve Rusya tarihleri asndan nemli kaytlar. 3. Osmanl Devleti'nin, gayrimslim tebeas ile olan mnasebetleri, aznlklar hukuku, halkn sosyal ve ekonomik ihtiyalarnn temini hususlarndaki ynetim politikas, ibadet ve yin serbestiyeti, mbedlerin inas. 8

4. Hac organizesi, surre alaylar ve mukaddes beldelere gtrlen hizmetler. 5. Osmanl kltr ve sanat faaliyetleri cmlesinden, imar ve iskn siyaseti, evre ve belediye hizmetleri, salk ve eitim ileri, geni vakf idarelerinin problemleri ve teftileri. . 6. Saylar hayli fazla olan ve Ordu Divannca tutulan Mhimme Defterleri, asker tarih, harp tarihi ve lojistik hizmetler tarihi ynnden birinci el kaynaktrlar. Netice olarak, XVIII. yzylda devlet ilerinin Divan- Hmyn'dan Paa Kaps'na kayd ve Bbl'nin ynetimde arlnn hissedilmeye balad dnemlerde padiah fermanlarnn yerini zamanla sadrazam buyruldular almaya ve bu buyruldular iin Ayniyat Defteri ad altnda yeni bir defter tr tutulmaya balanmtr. Bununla birlikte, mhimme kaytlarn tutan Divan kalemleri az saydaki ktip kadrosu ile Sadret tekilat iinde yer alarak Osmanl Devleti'nin son dnemlerine kadar eski grevini srdrmtr. ba. 989 Numaral Divan- Hmyn Defterleri Katalou'ndaki Mhimme Defterleri (A.DVNS.MHM.d) Bu katalogda, 1-266 sra numaralarnda kaytl 961-1323/1553-1905 tarihleri arasndaki hkmleri ihtiva eden 266 adet Divan- Hmyn Mhimme Defteri mevcuttur. lk 73 Mhimme Defteri'nin, hkm zetlerinden oluan hlsa kataloglar mevcuttur. (20,54, 66, 72 hari). 1-19, 21-28, 260 ve 261 numaral Mhimme Defterleri'nin eski harflerle indeksi mevcuttur. 3, 5, 6, 7, 12, 82, 83 ve 85 numaral Mhimme Defterlerinin de tpkbasm ve indeksli olarak basm Devlet Arivleri Genel Mdrl tarafndan yaplmtr.
DVAN-I HMYN DEFTERLER KATALOU'NDAK MHME DEFTERLERNN LSTES Sra No 1 2 3 4 5 6 7 8 Mhimme DEFTERN ADI TARH Hicr 961-962 963-964 966-968 967-968 973 973 975-976 977-978 Mild 1553-1554 1555-1556 1558-1560 1559-1560 1565 1565 1567-1568 1569-1570 Sayfa Adedi 317 245 570 213 703 673 1.017 173

Sra No 9 10 11 12 13 14/1 14/2 15 16 17 18 19 20* 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45

DEFTERN ADI

TARH Hicr 977-978 978-979 978-979 978-979 978-979 978 978 979 979 979 979 980 x 980-981 981 981 981-982 981-982 982 983 984 984 985 985 985-986 985-986 986 986 986-987 986-987 987 987-988 987 987 987-989 988 988-992 989-989 Mild 1569-1570 1570-1571 1570-1571 1570-1571 1570-1571 1570-1571 1570 1571-1572 1571 1571 1571-1572 1572 x 1572-1573 1573 1573-1574 1573-1574 1573-1574 1574 1575-1576 1576 1576-1577 1577 1577 1577-1578 1577-1578 1578 1578 1578-1579 1578-1579 1579-1580 1579-1580 1579 1579-1580 1579-1581 1580 1580-1584 1581

Sayfa Adedi 122 356 646 646 252 578 1.220 287 394 30 148 371 x 336 353 365 345 347 343 408 399 230 370 311 398 387 327 418 381 278 278 363 331 504 511 309 231 388

Mhimme

* 20 Numaral Mhimme Defteri mevcut deildir.

10

Sra No 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85

DEFTERN ADI

TARH Hicr 989-990 990 990-991 991 991-993 991 991-992 992-993 992 992-993 993 1127-1201 993 993 993 994-995 995-996 995-996 996 997-998 997-998 998-1000 998-999 1000-1001 1001 1001-1002 1002-1003 1003-1004 1004-1005 1011-1013 1013-1016 1013-1014 1018 1019-1020 1022-1023 1024-1025 1026-1027 1036-1037 1038-1040 1040-1042 Mild 1581-1582 1582 1582-1583 1583 1583-1585 1583 1583-1584 1584-1585 1584 1584-1585 1585 1715-1786 1585 1585 1585 1585-1586 1586-1587 1586-1587 1587 1588-1589 1588-1589 1589-1591 1589-1590 1591-1592 1592-1593 1592-1593 1593-1594 1594-1595 1595-1596 1602-1604 1604-1607 1604-1605 1609-1610 1610-1611 1613-1614 1615-1616 1617-1618 1626-1627 1628-1630 1630-1632

Sayfa Adedi 379 266 380 161 161 100 391 339 291 236 206 147 357 78 314 131 271 48 235 241 287 235 72 336 272 412 472 590 268 331 158 251 907 516 571 284 174 83 95 293

Mhimme

11

Sra No 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 114/1 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124

DEFTERN ADI

TARH Hicr 1046 1046-1048 1046-1048 1052-1053 1056-1056 1056 1067-1069 1069-1071 1073-1076 1075-1076 1089-1090 1090-1092 1100 1100-1101 1101-1102 1102-1103 Mild 1636-1637 1636-1638 1636-1638 1642-1643 1646-1647 1646-1646 1656-1658 1658-1660 1662-1665 1664-1665 1678-1679 1679-1681 1688-1689 1688-1689 1689-1690 1690-1691 1690-1691 1690-1691 1691-1692 1693-1694 1694-1695 1694-1695 1695-1696 1696-1697 1696-1697 1698-1701 1701-1702 1701-1703 1702-1703 1703-1706 1706-1708 1708-1711 1710-1713 1711-1712 1711-1713 1713-1714 1713-1714 1714 1715 1715-1717

Sayfa Adedi 91 198 134 115 179 160 69 115 76 93 205 78 191 180 145 106 235 111 284 159 383 40 429 71 689 754 464 121 719 767 719 357 283 518 478 291 395 176 107 121

Mhimme

Rikb Mhimmesi

1102-1103 1102-1103 1103-1104

Mhimme

1105-1106 1106-1107 1106-1107 1107-1108 1108-1109 1108-1110 1110-1113 1113-1114 1113-1115 1114-1115 1115-1117 1118-1120 1120-1123 1122-1125 1123-1124 1123-1125 1125-1126 1125-1126 1126 1127 1128-1130

Mhimme Ordu Mhimmesi

Mhimme

Ordu Mhimmesi Mhimme Ordu Mhimmesi

Mhimme

Ordu Mhimmesi Mhimme

12

Sra No 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164

DEFTERN ADI

TARH Hicr 1128-1129 1129-1130 1130-1131 1130 1131-1133 1133-1135 1135-1136 1136-1138 1138-1139 Mild 1715-1716 1716-1717 1717-1718 1717-1718 1718-1720 1720-1722 1722-1723 1723-1725 1725-1726 1726-1727 1727-1728 1729-1730 1729-1730 1730-1732 1732-1733 1733-1735 1735 1735-1737 1736-1737 1736-1737 1737-1739 1737-1738 1739-1741 1741-1742 1742-1743 1743-1744 1744-1745 1745-1747 1747-1748 1748-1750 1750-1752 1752-1754 1754-1755 1755-1756 1756-1757 1757-1758 1758-1759 1759-1763 1762-1763 1763-1765

Sayfa Adedi 213 294 390 83 387 489 482 409 489 389 490 403 202 418 453 429 95 360 230 247 487 147 467 341 191 447 372 398 382 530 538 318 335 339 345 377 401 486 381 497

Mhimme

1139-1140 1140-1141 1142-1143 1142 1143-1145 1145-1146 1146-1148 1148 1148-1150 1149-1150

Rikb Mhimmesi Mhimme Rikb Mhimmesi Mhimme

1149-1150 1150-1152 1150-1151 1152-1154 1154-1155 1155-1156 1156-1157 1157-1158 1158-1160 1160-1162 1162-1164 1164-1166 1166-1168 1168-1169 1169-1170 1170-1171 1171-1172 1172-1173 1173-1175 1176-1177 1177-1179

Mhimme

13

Sra No 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204

DEFTERN ADI

TARH Hicr 1179-1182 1181-1190 1182-1183 1183-1185 Mild 1765-1768 1767-1776 1768-1769 1769-1771 1770-1772 1771-1774 1771-1773 1772-1774 1775-1776 1776-1778 1777-1779 1777-1780 1778-1779 1779-1787 1780-1781 1780-1781 1781-1783 1783-1784 1784-1785 1785-1787 1787-1792 1787-1792 1787-1791 1788-1789 1788-1789 1788-1789 1789-1791 1789-1790 1789-1790 1789-1790 1790-1813 1790-1791 1790-1791 1791-1800 1792-1793 1793-1794 1794-1795 1794-1795 1796-1797 1797-1798

Sayfa Adedi 429 1016 180 378 322 226 588 440 218 326 395 391 98 360 288 340 344 206 390 358 276 352 372 151 191 200 144 280 134 475 187 295 116 154 396 292 192 344 400 160

Mhimme

Ordu Mhimmesi

1184-1186 1185-1188 1185-1187

Mhimme Rikb Mhimmesi

1186-1188 1189-1190 1190-1192 1191-1193 1191-1194 1192-1193 1193-1202 1194-1196 1195-1196

Mhimme

1196-1198 1198-1199 1199-1200 1200-1202 1202-1203 1202-1207 1202-1206

Ordu Mhimmesi Rikb Mhimmesi Mhimme Rikb Mhimmesi Ordu Mhimmesi Rikb Mhimmesi Ordu Mhimmesi Rikb Mhimmesi Mhimme Rikb Mhimmesi

1203-1204 1203-1203 1203-1204 1204-1206 1204-1204 1204-1205 1204-1205 1205-1228 1205-1206 1205-1206 1206-1215 1207-1208 1208-1209 1209-1209 1209-1210 1211-1212 1212-1213

Mhimme

14

Sra No 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244

DEFTERN ADI

TARH Hicr 1212-1213 1212-1214 1213 Mild 1797-1798 1797-1799 1798 1798-1800 1798-1799 1799-1800 1799-1800 1800-1801 1800-1802 1800-1801 1800-1802 1800-1801 1801-1802 1803 1803-1804 1803-1804 1804 1804-1805 1805-1806 1806-1807 1807 1807-1808 1807-1809 1808-1809 1809-1811 1809-1813 1809-1810 1808-1810 1811-1812 1812-1813 1813-1814 1814 1815-1818 1818-1820 1820-1821 1820-1822 1822-1833 1825-1827 1827-1828 1828

Sayfa Adedi 159 157 227 67 290 194 187 239 91 240 192 137 200 193 298 194 299 296 298 297 129 169 319 110 285 374 143 175 218 397 399 388 393 385 382 397 398 392 370 242

Mhimme

1213-1215 1213-1214 1214-1215 1214-1215

Rikb Mhimmesi Msr Ordu Mhimmesi Mhimme Msr Ordu Mhimmesi

1215 1215-1217 1215-1216 1215-1217 1215-1216 1216-1217 1218 1218-1219 1218

Mhimme

1219 1219-1220 1220-1221 1221-1222 1222

Rikb Mhimmesi Mhimme Ordu Mhimmesi Rikb Mhimmesi Ordu Mhimmesi

1222-1223 1222-1224 1223-1224 1224-1226 1224-1228 1224-1225 1223-1225 1226-1227 1227-1228 1228-1230 1230-1231 1231-1234

Mhimme

1234-1236 1236-1237 1236-1238 1238-1241 1241-1243 1242-1244

Ordu Mhimmesi

1244-1244

15

Sra No 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 2675

DEFTERN ADI Ordu Mhimmesi Mhimme Ordu Mhimmesi Mhimme Ordu Mhimmesi

TARH Hicr 1244-1245 1244-1246 1245-1247 1246-1248 1247-1249 1248-1249 1249-1252 1252-1254 1254-1256 Mild 1828-1829 1828-1830 1829-1831 1830-1832 1831-1833 1832-1833 183 3-1836 1836-1838 1838-1840 1840-1842 1842-1844 1844-1846 1846-1849 1850-183 1853-1857 1857-1860 1860-1863 1863-1869 1869-1905 1666-1792 1784-1798 1715-1791 1770-1772

Sayfa Adedi 241 395 44 299 139 196 294 161 218 198 188 184 239 231 241 335 281 361 286 538 236 204 480

Mhimme

1256-1258 1258-1260 1260-1263 1263-1266 1267-1270

Mektum Mhimme Mhimme Mhimme Mahlta Mhimmesi Muhzr Mhimmesi Mhimme

1270-1274 1274-1277 1277-1280 1280-1286 1286-1323 1077-1206 1198-1212 1127-1206 1184-1186

bb. 980 Numaral Bb- saf Defterleri Katalou'ndaki Mhimme Defterleri (A.DVN.MHM.d) Bu katalogda, A.DVN.MHM koduyla 932-975 genel sra numaralaryla kaytl 977-1252/1570-1836 tarihleri arasndaki hkmleri ihtiva eden birka sayfa veya formadan mteekkil 43 adet Mhimme Defteri paras mevcuttur.
Katalog No 980 Sra No 932-975 FONUN KODU A.DVN.MHM.d TARH Hicr 977-1252 Mild 1570-1836 Defter Adedi 43 Katalog Tertibi Analitik Envanter

bc. Mhimme Zeyli Defterleri (A.DVNS.MHM.ZYL.d) Mhimme Defterleri serisinden yanllkla dier defterlere karm bulunan baz Mhimme Defterleri, daha sonra yaplan tasnifler neticesi Mhimme Zeyli Defterleri ad altnda ayr bir grupta deerlendirilmitir.
5 Babakanlk Osmanl Arivi Rehberi' nin nceki basklarnda yer almayan bu defter, sonradan tasnifsiz defterler arasndan km ve Mhimme defteri olduu tespit edilerek buraya kaydedilmitir.

16

989 numaral katalogda, 980-1195/1572-1780 yllar aras kaytlar ihtiva eden 17 adet defter bulunmaktadr.
Sra No 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 Mektm Defteri 6 Mhimme Zeyli Mhimme Zeyli DEFTERN ADI TARH Hicr 980-981 982-983 983-984 998-999 999 1000-1001 1013 1016 1044 1054 1107-1108 1117 1139-1143 1154-1159 977 1099-1101 1159-1195 1013-1015 Mild 1572-1573 1574-1575 1576 1590-1591 1591 1592-1593 1604 1607 1634-1635 1644-1645 1696 1705 1727-1730 1741-1746 1570 1688-1690 1746-1780 1604-1606 SAYFA ADED 112 342 354 230 164 248 42 218 176 200 166 234 76 78 18 14 390 260

bd. Mhimme-i Askir Defterleri (A.DVNS.ASK.MHM.d) 1781 senesinden sonra tutulmu olan bu defterlerde asker tekilat, tevcihtlar, asker sahadaki slahatlar ve askeriye ile alkal mhim mevzularla ilgili kararlar kaytldr. 989 numaral katalogda, 1196-1328/1781-1910 tarihleri arasndaki mhim asker kaytlar ihtiva eden 68 adet defter bulunmaktadr.
Sra No 1 2 3 4 5 6 7 8
6 Nme-i Hmyn no: 17'ye nakledilmitir.

DEFTERN ADI

TARH Hicr 1196-1198 1199-1201 1201-1202 1203-1204 1203-1206 1203-1204 1204-1205 1205 Mild 1781-1783 1784-1786 1786-1787 1788-1789 1788-1791 1788-1789 1789-1790 1790

Sayfa Adedi 349 302 398 362 172 283 456 308

Ordu Mhimmesi

17

Sra No 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48

DEFTERN ADI

TARH Hicr 1213-1213 1213-1214 1213-1215 Mild 1798 1798-1799 1798-1800 1800-1802 1803-1807 1806-1807 1807 1807-1808 1807-1809 1809 1809-1810 1810-1811 1811 1811-1813 1811-1813 1821-1824 1824-1827 1825-1828 1827-1831 1828-1830 1830-1834 1734-1738 1838-1843 1843-1845 1845-1847 1847-1850 1850-1855 1856-1863 1863-1870 1853-1876 1845-1852 1853-1858 1858-1865 1865-1869 1869-1871 1834-1836 1837-1843 1843-1853 1854-1866 1867-1877

Sayfa Adedi 200 232 282 158 256 196 232 134 330 304 438 232 204 144 292 402 398 289 394+4 199 198 252 236 184 192 276 144 202 176 225 318 302 310 240 200 188 196 186 200 200

Ordu Mhimmesi

1215-1217 1218-1222 1221-1222 1222-1222

Askir-i Rikb

1222-1223 1222-1224 1224-1224

Mhimme-i Askir

1224-1225 1225-1226 1226-1226

Mhimme-i Ordu-y Askir

1226-1228 1226-1228 1237-1240 1240-1243 1241-1244 1243-1247 1244-1246 1246-1250 1250-1254 1254-1259 1259-1261 1261-1264 1264-1267

Mhimme-i Askir

Mevdd- Askeriye Mhimme-i Askir Askir-i Mrettebe

1267-1272 1273-1280 1280-1287 1270-1293 1261-1269 1270-1275

Tevciht- Askeriye

1275-1282 1282-1286 1286-1288 1250-1252 1253-1259 1259-1270 1271-1283 1284-1294

Askir-i Redfe Askir-i Mansre-i Redfe Askir-i Redfe

18

Sra No 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68

DEFTERN ADI Mevdd- Askeriye Tevciht- Askeriye Askir-i Mrettebe Tevciht- Askeriye Redf

TARH Hicr 1287-1301 1288-1291 1291-1293 1293-1322 1293-1295 1293-1314 1295-1300 1300-1303 Mild 1870-1883 1871-1874 1874-1876 1876-1904 1876-1878 1876-1896 1878-1883 1883-1885 1885-1889 1889-1893 1893-1897 1896-1909 1893-1900 1892-1899 1899-1904 1900-1904 1904-1910 1884-1891 1905-1910 1907-1908

Sayfa Adedi 400 236 214 212 238 216 242 241 398 270 278 322 270 288 294 278 298 308 322 246

Tevciht- Askeriye

1303-1307 1307-1311 1311-1315

Redf Tevciht- Askeriye Mevdd- Askeriye Tevciht- Askeriye Umr- Askeriye Jandarma Tevciht- Askeriye

1314-1327 1315-1318 1310-1317 1317-1322 1318-1322 1322-1326 1302-1309 1323-1328 1325-1326

be. 980 Numaral Bb- saf Defterleri Katalou'ndaki Mhimme-i Mektme Defteri (A.DVN.MKM.MHM.d) Mektm Mhimmeler, Divan- Hmyn'da karara balanan gizli hususlarn kaytlarn hvi defterlerdir. 980 numaral Bb- Asfi Defterleri Katalou'nda A.DVN.MKM koduyla 976 genel sra numarasyla, 1223-1224/1808-1809 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 44 sayfalk 1 adet Mhimme-i Mektme Defteri mevcuttur.
Katalog No 980 Sra No 976 FONUN KODU A.DVN.MKM.MHM.d TARH Hicr 1223-1224 Mild 1808-1809 Katalog Tertibi Analitik Envanter

bf. 989 Numaral Divan- Hmyn Defterleri Katalou'ndaki Mhimme-i Mektme Defterleri (A.DVNS.MKM.MHM.d) 989 numaral Divan- Hmyn Defterleri Katalou'nda 1-10 sra numaralarnda kaytl 1203-1302/1788-1885 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 10 adet Mhimme-i Mektme Defteri mevcuttur. 19

Katalog No

Sra No 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

DEFTERN ADI

TARH Hicr 1203-1208 1208-1211 1211-1215 1216-1220 1220-1224 1224-1230 1225-1227 1230-1246 1246-1274 1276-1302 Mild 1788-1793 1793-1796 1796-1800 1801-1805 1805-1809 1810-1815 1810-1812 1815-1831 1831-1858 1859-1885

Sayfa Adedi 155 193 195 198 167 242 58 378 197 235

Katalog Tertibi

989

Mhimme-i Mektme

Kronolojik Fihrist

bg. 989 Numaral Divan- Hmyn Defterleri Katalou'ndaki Mhimme-i Msr Defterleri (A.DVNS.MSR.MHM.d) Msr meselelerine ait nemli konularn kaytlarn hvi defterlerdir. Onbeinci defter Msr'a ait mahrem kaytlar ihtiva ettiinden mektm olarak ifade edilir. 1119/1785 ylna kadar Ana Mhimme Defterleri serisine kaydedilen Msr'a ait hkmler bu tarihten itibaren mstakil Msr defterlerine kaydolunmutur Bu katalogda, 1-15 sra numaralarnda kaytl 1119-1333/1785-1915 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 15 adet Mhimme-i Msr defteri mevcuttur.
Katalog No Sra No 1 989 2 3 4 5 6 7 8 989 9 10 11 12 13 14 15 Mhimme-i Msr Mhimme-i Msr DEFTERN ADI TARH Hicri 1119-1131 1129 1131-1139 1139-1146 1146-1156 1156-1165 1165-1174 1174-1189 1189-1199 1199-1217 1218-1219 1220-1241 1241-1280 1280-1330 1256-1333 Miladi 1785-1718 1717 1718-1726 1727-1733 1733-1743 1743-1752 1752-1761 1761-1779 1779-1784 1784-1803 1803-1804 1805-1825 1825-1863 1863-1913 1840-1915 Sayfa Adedi 282 128 300 298 277 300 355 385 400 399 196 286 245 181 151 Kronolojik Fihrist Kronolojik Fihrist Katalog Tertibi

20

bh. 980 Numaral Bb- Asf Defterleri Katalou'ndaki Mhimme-i Msr Defterleri (A.DVN.MSR.MHM.d) Bu katalogda, A.DVN.MSR.MHM.d koduyla 977 genel sra numarada kaytl 1122-1128/1710-1716 tarihleri arasndaki hkmleri ihtiva eden 12 sayfalk 1 adet Msr Valilii Defteri paras mevcuttur.
Katalog No 980 Sra No 977 FONUN KODU A.DVN.MSR.MHM.d Hicr TARH Mild 1710-1716 Defter Adedi 1 Katalog Tertibi Analitik Envanter

1122-1128

c. ikyet Defterleri Osmanl Devlet sistemi adalet prensibi zerine kurulmutur. Bu adalet kavram, halkn dilek ve ikyetlerini icabnda dorudan padiaha sunabilmesi, onun emri ile isteklerinin yerine getirilmesi ve hakszlklarn giderilmesi ilkesine dayanyordu. Bu temel anlay Osmanl idaresinde bir takm teekkllere vcut vermitir ki, Divan- Hmyn ikyet Kalemi bu teekkln en bata gelenidir. Adlet ve devlet mekanizmalarnn en iyi ekilde ilemesinde halkn ikyetlerinin rol byk olup, ikyetin ana esprisi otokontroln salanmas idi. Merkezden verilen bir emrin grevlilerce en iyi ekilde uygulanp uygulanmad, yaplan ikyetler dikkate alnarak deerlendiriliyordu. 1649 ylna kadar ferman, berat ve hkmlerin tamam Mhimme Defterleri'ne kaydolunurken; bu tarihten itibaren yalnz devlete ait iler Mhimme Defterleri'ne yazlm, ahs dvalara ait ferman, berat ve benzeri kaytlar iin ikyet Defterleri ad verilen ayr defterler tutulmaya balanmtr. 1742 tarihinden itibaren ise ikyetlerin eyaletlere gre ayr defterlere kaydedilmesi usul edinilmitir. Konu olarak bu defterler; idar ve asker yetkililerle ilgili ikyetleri, soygunlar, mahkeme kararlarna itiraz, borlarla ilgili ikyetleri, kylnn toprak anlamazlklarn, timarl sipahinin vergiyi toplayamama ikyetlerini ve esnaf ikyetlerini hvidir. ca. 989 Numaral Divan- Hmyn Defterleri Katalou'ndaki ikyet Defterleri (A.DVNS.KT.d) Bu katalogda, Atik ikyet Defterleri adyla 1-213 sra numaralarnda kaytl 1059-1253/1649-1837 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 213 adet Atik, Ordu ve Rikb ikyet Defteri mevcuttur.
Katalog No 989 Sra No 1-213 7 FONUN KODU A.DVNS.KT.d TARH Hicr 1059-1253 Mild 1649-1837 Defter Adedi 213 Katalog Tertibi Analitik Envanter

7 40 numaral ikyet Defteri, Mhimme 114/1'e nakledilmitir.

21

cb. 980 Numaral Bb- saf Defterleri Katalou'ndaki ikyet Defterleri (A.DVN.KT.d) Bu katalogda, A.DVN.KT.d koduyla 978-1014-A genel sra numaralarnda kaytl 910-1234/1504-1819 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden birka sayfa veya formadan mteekkil 38 adet ikyet Defteri paras mevcuttur.
Katalog No 980 Sra No 978-1014-A FONUN KODU A.DVN.KT.d TARH Hicr 910-1234 Mild 1504-1819 Defter Adedi 38 Katalog Tertibi Analitik Envanter

d. Ahkm Defterleri Ahkm Defteri, Divan- Hmyn'dan kan hkmlerin kaydna mahsus olan defterlere genel olarak verilen addr. Padiah adna hazrlanan bu hkmlere ferman da denilirdi. Hkmler konularna gre deiik defterlere yazlrd. Balcalar Ahkm- Mhimme, Ahkm- ikyet, Ahkm- Rus ve Tahvil olup Divan Sicilleri'nin bir ksmn tekil ederlerdi. (Divan sicili: Divan- Hmyn'da hazrlanan ve sdr olan ferman ve beratlarn hlsa kaytlarn tarih sras ile ihtiva eden deftere denir8.) Muhteva itibariyle ikyet Defterleri'nin devam olan bu defterler eyaletlere gre tutulmulardr. Tarih olarak ikyet Defterleri'nden 104 sene sonra (Mora Ahkm Defteri hari) hepsi 1155/1742 tarihinden balayp, II. Merutiyet dnemine kadar devam etmektedir. Vilayet Ahkm Defterleri, eyaletlere gre u ekilde tertip edilmitir:
Adana Diyarbekir Karaman Rumeli Anadolu Erzurum Mara Sivas Bosna Halep Mora am- erif Cezir ve Rakka stanbul zi ve Silistre Trabzon

da. 986 Numaral Kmil Kepeci Katalou'ndaki Ahkm Defterleri (KK.d) Bu katalogda, 927-1068/1520-1658 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 61-73 genel numaralarda kaytl 13 adet Ahkm Defteri mevcuttur.
Katalog No zel No 1 2 986 3 4 5
8 Sertolu, a.g.e., s. 88.

Genel No 61 62 63 64 65

DEFTERN ADI - KONUSU Ahkm (Rumeli) Ahkm (Anadolu) Ahkm Ahkm (Anadolu, Rumeli, Halep)

TARH Hicr Mild 927 951 960 977 979 1520-1521 1544-1545 1552-1553 1569-1570 1571-1572

Katalog Tertibi DES

22

Katalog No

zel No 6 7 8 9 10 11 12 13

Genel No 66 67 68 69 70 71 72 73

DEFTERN ADI - KONUSU Ahkm (Genelde Rumeli) Ahkm Tiflis'e Mteallik Ahkm Ahkm Ahkm (Mhimme) Ahkm

TARH Hicr Mild 979 980 981 996 1013 1017 1060 1068 1571-1572 1572-1573 1573-1574 1588 1604-1605 1608-1609 1650 -1657-1658

Katalog Tertibi

986

db. 989 Numaral Divan- Hmyn Defterleri Katalou'ndaki Ahkm Defterleri db1. Adana Ahkm Defterleri (A.DVNS.AHK.ADN.d) 1155-1295/1742-1878 tarihleri arasndaki hkmleri ihtiva eden 9 adet defterden olumaktadr. Bu defterlerde Nefs-i Adana, Cebel-i Bereket, el, Kozan, Mersin sancaklarna bal Hamidiye, Karaisal, Bulank, Hassa, Islahiye, Osmaniye, Payas, Yarpus, Anamur, Ermenak, Glnar, Silifke, Teke, Hain, Kars, Sis ve Tarsus kazalarna ait hkmler bulunmaktadr.
Katalog No Sra No 1 2 3 4 989 5 6 7 8 9 Adana DEFTERN ADI TARH Hicr C.1155 - Ra.1164 Ra.1164 - Ra.1174 Ra.1174 - B.1182 .1182 - N.1198 L.1198 - Za.1217 Za.1217 - L.1233 L.1233 - C.1247 B.1247 - C.1261 B.1261 - S.1295 Mild 1742-1750 1750-1760 1760-1768 1768-1783 1783-1802 1802-1817 1817-1831 1831-1845 1845-1878 Sayfa Adedi 295 387 367 391 295 195 257 169 167 Kronolojik Fihrist Katalog Tertibi

db2. Anadolu Ahkm Defterleri (A.DVNS.AHKA.d) 1155-1306/1742-1889 tarihleri arasndaki hkmleri ihtiva eden 186 adet defterden olumaktadr. Merkez sanca Ktahya olan Anadolu eyaletine ait bu defterlerde, Hdavendigr, Karahisar- Ship, Saruhan, Aydn , Kastamonu, Bolu, Mentee, Sultann, Ankara, Kangr (ankr), Teke, Hamit ve Karesi sancaklarna ait hkmler bulunmaktadr.
Katalog No 989 Sra No 1 DEFTERN ADI Anadolu TARH Hicr C.1155 - Ra.1156 Mild 1742-1743 Sayfa Adedi 296 Katalog Tertibi Kronolojik Fihrist

23

Katalog No

Sra No 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

DEFTERN ADI

TARH Hicr C.1155 - R.1156 Ra.1156 - S.1157 Ra.1156 - Ca.1157 Ra.1157 - Ca.1158 Ra.1158 - Z.1158 Ca.1158 - Z.1158 Ca.1158 - Z.1158 Za.1158 - Za.1159 Z.1158 - Za.1159 Za.1159 - Ca.1161 Za.1159 - Ca 1161 Ca.1161 - .1162 Ca.1161 - .1162 .1162 - M.1164 .1162 - S.1164 Ra.1164 - B.1165 Ra.1164 - B.1165 B.1165 - Za.1166 B.1165 - L.1166 L.1166 - M.1168 Mild 1742-1743 1743-1744 1743-1744 1744-1745 1745 1745 1745 1745-1746 1745-1746 1746-1748 1746-1748 1748-1749 1748-1749 1749-1750 1749-1750 1750-1751 1750-1751 1751-1752 1751-1752 1752-1753 1752-1754 1754-1755 1754-1755 1755-1756 1755-1756 1756-1757 1756-1757 1757-1758 1757-1758 1758-1759 1758 1759 1759 1759-1760 1759-1760 1760-1761 1760-1761 1761-1762 1761-1762 1762-1763 1763-1764

Sayfa Adedi 291 289 295 398 384 197 197 295 297 385 375 290 287 394 395 387 393 381 377 373 375 385 379 381 376 381 381 354 357 359 361 337 396 389 373 393 298 394 380 395 397

Katalog Tertibi

989

22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42

Anadolu

L.1166 - Z.1167 M.1168 - S.1169 M.1168 - S.1169 S.1169 - M.1170 S.1169 - Ra.1170 M.1170 - S.1171 M.1170 - M.1171 S.1171 - M.1172 S.1171 - M.1172 M.1172 - M.1173 M.1172 - M.1173 M.1173 - Za.1173 M.1173 - Za.1173 Za.1173 - L.1174 Za.1173 - N.1174 N.1174 - Ca.1175 L.1174 - Ca.1175 Ca.1175 - Ca.1176 Ca.1175 - R.1176 Ca.1176 - Ca.1177 Ca.1177 - S.1178

Kronolojik Fihrist

24

Katalog No

Sra No 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62

DEFTERN ADI

TARH Hicr Ca.1177 - Ra.1178 Ra.1178 - Za.1178 Za.1178 - R.1179 Za.1178 - R.1179 Za.1178 - B.1179 B.1179 - R.1180 B.1179 - Ca.1180 Ca.1180 - S.1181 Ca.1180 - S.1182 S.1181 - S.1182 S.1181 - S.1182 S.1182 - Ca.1184 S.1182 - B.1184 Ra.1188 - B.1189 B.1188 - Ra.1189 Ra.1189 - S.1190 B.1189 - Ra.1190 S.1190 - S.1191 S.1190 - B.1191 .1191 - Za.1192 Mild 1763-1764 1764-1764 1764-1765 1764-1765 1764-1765 1765-1766 1765-1766 1766-1767 1766-1768 1767-1768 1767-1768 1768-1770 1768-1770 1774-1775 1774-1775 1775-1776 1775-1776 1776-1777 1776-1777 1777-1778 1777-1778 1777-1778 1777-1778 1778-1778 1778-1779 1862-1901 1778 1778-1779 1779 1779-1780 1779 1780-1781 1780-1781 1781-1782 1781-1782 1781 1781 1780-1782 1782-1782 1782 1783

Sayfa Adedi 391 395 399 395 378 358 389 379 420 380 380 299 299 391 191 195 375 350 259 78 253 297 295 195 193 191 193 169 193 302 187 282 275 234 294 295 303 356 229 84 275

Katalog Tertibi

989

63 64 65 66 67 67mk. 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82

Anadolu

Za.1191 - C.1192 C.1191 - S.1192 C.1191 - Ra.1192 Ra.1192 - Z.1192 L.1192 - C.1193 1279-1319 Ra.1192 - N.1192 L.1192 - R.1193 Ca.1193 - L.1193 L.1193 - C.1194 Ca.1193 - N.1193 C.1194 - S.1195 C.1194 - S.1195 N.1195 - Ca.1196 N.1195 - Ca.1196 S.1195 - .1195 S.1195 - N.1195 Ca.1194 - Z.1196 Ca.1196 - Z.1196 Ra.1196 - Z.1196 Z.1196 - Z.1197

Kronolojik Fihrist

25

Katalog No

Sra No 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102

DEFTERN ADI

TARH Hicr Z.1196 - N.1197 L.1197 - .1198 N.1197 - B.1198 Za.1197 - R.1198 B.1198 - .1199 B.1198 - N.1199 N.1199 - Z.1200 N.1199 - Z.1200 B.1200 - B.1201 B.1200 - B.1201 B.1201 - .1206 B.1201 - .1206 Ra.1204 - Z.1204 Ra.1204 - Z.1204 M.1205 - N.1205 Mild 1782-1783 1783-1784 1783-1784 1783-1784 1784-1785 1784-1785 1785-1786 1785-1786 1786-1787 1786-1787 1787-1792 1787-1792 1789-1789 1789-1789 1790-1790 1790-1791 1790-1791 1790-1791 1790-1791 1791 1791-1792 1791-1793 1792-1793 1793 1793 1793-1794 1793-1794 1794 1794-1795 1795-1796 1795-1796 1796-1797 1796-1797 1797 1797 1797-1802 1797-1802 1798-1799 1798-1799 1799-1800 1799-1800

Sayfa Adedi 301 221 243 90 403 391 339 361 359 357 321 395 189 181 131 92 189 195 191 43 102 359 293 191 187 143 181 141 194 282 295 297 309 196 197 299 291 278 197 157 167

Katalog Tertibi

Anadolu

Anadolu Rikb

S.1205 - .1206 N.1205 - C.1206 N.1205 - C.1206 M.1205 - Ca.1206 C.1206 - .1206 N.1206 - R.1207 N.1206 - M.1208 R.1207 - M.1208 M.1208 - Za.1208 M.1208 - Za.1208 Ca.1208 - Ca.1209 Ca.1208 - Ca.1209 C.1209 - Z.1209 Ca.1209 - S.1210 M.1210 - S.1211 M.1210 - Ra.1211 Ra.1211 - R.1212 Ra.1211 - R.1212 Ra.1212 - Z.1212 Ra.1212 - Z.1212 Z.1212 - .1217 Z.1212 - Za.1217 Z.1213 - N.1214 Z.1213 - C.1214 C.1214 - M.1215 C.1214 - S.1215

989

103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 Anadolu Rikb Anadolu

Kronolojik Fihrist

26

Katalog No

Sra No 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143

DEFTERN ADI

TARH Hicr M.1215 - C.1215 M.1215 - C.1215 C.1215 - Ra.1216 Mild 1800 1800 1800-1801 1800-1801 1801-1802 1801-1802 1802-1803 1802-1803 1803-1804 1803-1804 1804-1805 1804-1805 1805-1806 1805-1806 1806-1809 1806-1809 1807 1807 1807-1808 1808 1808 1809 1809-1811 1809-1811 1811-1813 1811-1813 1813 1814-1816 1814-1816 1816-1817 1816-1817 1817-1818 1817-1818 1818-1819 1818-1819 1819-1821 1819-1821 1821-1823 1821-1823 1823-1824 1823-1824

Sayfa Adedi 177 177 224 335 401 397 415 217 357 299 399 393 253 233 239 259 367 271 298 187 187 177 241 191 338 329 177 273 198 199 197 247 250 270 271 299 299 293 291 194 190

Katalog Tertibi

Anadolu Rikb

C.1215 - R.1216 Ra.1216 - M.1217 Ra.1216 - S.1217 M.1217 - R.1218 M.1217 - R.1218 R.1218 - C.1219 R.1218 - Ca.1219 C.1219 - Za.1220 C.1219 - Za.1220

Anadolu

Za.1220 - L.1221 Za.1220 - L.1221 L.1221 - Ca.1224 L.1221 - C.1224 M.1222 - C.1222 C.1222 - Z.1222 C.1222 - M.1223 M.1223 - C.1223 M.1223 - B.1223 Ca.1224 - L.1224 L.1224 - R.1226 L.1224 - S.1226 Ra.1226 - Ra.1228 Ra.1226 - M.1228 M.1228 - .1228 .1229 - C.1231 L.1229 - Ca.1231 C.1231 - .1232 C.1231 - N.1232 .1232 - Za.1233 .1232 - L.1233 L.1233 - S.1235

989

144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 Anadolu Anadolu Rikb

Kronolojik Fihrist

L.1233 - S.1235 S.1235 - Ca.1236 S.1235 - Ca.1236 Ca.1236 - .1238 Ca.1236 - .1238 .1238 - Za.1239 .1238 - L.1239

27

Katalog No

Sra No 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174

DEFTERN ADI

TARH Hicr Za.1239 - Za.1241 Za.1239 - N.1241 L.1241 - .1245 L.1241 - Z - 1245 .1245 - S.1250 .1245 - Ra.1250 Ra.1250 - C.1255 Ra.1250 - L.1255 .1255 - .1259 .1255 - Za.1259 Za.1259 - R.1263 Za.1259 - R.1263 Ca.1263 - S.1267 Mild 1824-1826 1824-1826 1826-1830 1826-1830 1830-1834 1830-1834 1834-1839 1834-1839 1839-1843 1839-1843 1843-1847 1843-1847 1847-1851 1847-1851 1851-1858 1851-1858 1858-1864 1858-1864 1864-1878 1864-1876 1878-1889

Sayfa Adedi 296 295 399 399 379 373 295 293 240 232 191 197 199 195 271 237 239 236 183 179 197

Katalog Tertibi

Anadolu

Anadolu Rikb

989

175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 Anadolu

Kronolojik Fihrist

Ca.1263 - S.1267 Ra.1267 - R.1274 Ra.1267 - R.1274 Ca.1274 - R.1281 Ca.1274 - R.1281 Ca.1281 - R.1295 Ca.1281 - L.1293 S.1295 - R.1306

db3. Bosna Ahkm Defterleri (A.DVNS.AHK.BN.d) 1155-1285/1742-1867 tarihleri arasndaki hkmleri ihtiva eden 9 adet defterden olumaktadr. Bu defterlerde Bosna'ya bal Banaluka, Bihke, Hersek, zvornik ve Travnik sancaklar ile Derbend, Gradika, Kostania, Pridor, Prinyavor, Tene, Kliva, Krupa, Petrova, Saneski moset, Sazin, ania, elebi Pazar, Foa, Foynia, Visoka, Vigrad, Bileke, Gaka, stola, Konia, Liyobuka, Lubin, Novasin, Trebin, Berka, Blene, Graania, Gradaa, Kladani, Maglay, Srebrenia, Vlasenia, Bugoyna - Akhisar, Glamoc, hlevne, Jobe, Jopanya, Prozor, Yaye ve Zenia kazalarna ait hkmler vardr.
Katalog No Sra No 1 2 989 3 4 5 6 Bosna DEFTERN ADI TARH Hicr C.1155 - Za.1168 Za.1168 - N.1178 .1178 - C.1192 C.1192 - Za.1195 Z.1196 - R.1199 Ca.1199 - B.1213 Mild 1742-1755 1755-1765 1765-1778 1778-1781 1782-1785 1785-1799 Sayfa Adedi 300 315 404 192 151 377 Kronolojik Fihrist Katalog Tertibi

28

Katalog No 989

Sra No 7 8 9

DEFTERN ADI Bosna

TARH Hicr B.1213 - Ca.1224 M.1229 - Ca.1241 Ca.1241-1285 Mild 1799-1809 1813-1826 1826-1867

Sayfa Adedi 317 129 173

Katalog Tertibi Kronolojik Fihrist

db4. Cezir ve Rakka Ahkm Defterleri (A.DVNS.AHK.CZRK.d) 1159-1308/1746-1891 tarihleri arasndaki ahkm hlsalarn ihtiva eden 25 adet defterden mteekkildir. Bu defterlerde Limni, Lefkoe, mroz, Kandiye, Girit, Sakz, Bozcaada, Yund, Trepolie, arky, Biga, Kbrs, Marmara, Resmo, Midilli, Semadirek, Molova, Maka, Gelibolu, Kalonya, Karahisar- ark, stanky, Galata, standil, Sultanhisar, Taz, Kale-i Sultaniye, skinoz, Bolayr , Lapseki, ekmece-i Kebr, Karaman, Saknos, Rodos, Ora, Hisariye, Erdek, Bodrum, Tuzla, Sisam, Sblaice, Taoz, eme, Ladie, Edirne, Ayvalk, skdar, Tekfurda, zmid, Msr, Karine, Pire vb. mahallerin vali, kaymakam, muhafz, muhassl, nib ve kadlarna hitaben yazlan ahkm kaytlarn ihtiva etmektedir. Yukarda verilen malumattan anlalaca zere bu defterlerin Kuzey Afrika'daki Cezyir eyaleti ile alkas olmayp yalnzca Ege adalar ve sahil blgelerini ihtiva etmektedir. Bu defterlerden 24 ve 25 numaral olanlar Rakka Defterleri olup, ierisinde Ruha, Ben Raba, Cemmse, Birecik, Habur ve Suruc sancaklarna ait hkmler bulunmaktadr.
Katalog No Sra No 1 2 3 4 5 6 7 8 989 9 10 11 12 13 14 15 16 17 Cezir Cezir Rikb Cezir DEFTERN ADI TARH Hicr B.1159 - .1165 .1165 - Ra.1171 Ra.1171 - Za.1175 Za.1175 - Ra.1179 Ra.1179 - .1189 M.1194 - R.1196 R.1196 - .1198 N.1198 - C.1208 Ca.1208 - R.1211 R.1211 - R.1216 S.1214 - S.1217 S.1217 - R.1220 R.1220 - Za.1223 Z.1223 - M.1224 Z.1224 - Z.1226 Z.1226 - L.1230 Za.1230 - Za.1234 Mild 1746-1752 1752-1758 1758-1762 1762-1767 1767-1775 1780-1782 1782-1784 1784-1794 1794-1797 1797-1801 1799-1802 1802-1805 1805-1809 1809 1809-1811 1811-1815 1815-1819 Sayfa Adedi 304 302 260 400 382 162 146 348 162 200 172 200 266 150 196 264 200 Kronolojik Fihrist Katalog Tertibi

29

Katalog No

Sra No 18 19 20 21 22 23 24 25

DEFTERN ADI

TARH Hicr Za.1234 - S.1247 M.1247 - Ra.1254 Za.1253 - Ra.1260 Ra.1260 - R.1266 Ca.1266 - Ra.1277 Ra.1277 Z.1308 C.1255 M.1294 N.1301 .1292 Mild 1819-1831 1831-1838 1838-1844 1844-1850 1850-1860 1860-1891 1742-1780 1780-1875

Sayfa Adedi 202 168 160 194 198+8 190+5 281 300

Katalog Tertibi

Cezir

989

Kronolojik Fihrist

Rakka

db5. Diyarbekir Ahkm Defterleri (A.DVNS.AHK.DB.d) 1155-1292/1742-1875 tarihleri arasndaki hkmleri ihtiva eden 9 adet defterden mteekkildir. Bu eyalete bal mid, Harput, Ergani, Siverek, Nusaybin , Hsn- Keyf, emikezek, Siirt, apakur, Sincar, Tercil, Kulp, ermik, Pertek, Malazgirt, Atak, Pesban, Burban, Semen, Meyafarikin, Mhrani ve Akakala sancaklar ile Beiri, Derik, Lice, Silvan, Siverek, ermik, Ergani Madeni, Palu, Cizre, vanye, Mardin, Midyat ve Nusaybin kazalarna ait hkmleri ihtiva etmektedir.
Katalog No Sra No 1 2 3 4 989 5 6 7 8 9 Diyarbekir DEFTERN ADI TARH Hicr C.1155 L.1167 Za.1167 .1176 .1176 C.1194 C.1194 Ca.1202 .1206 N.1228 Za.1228 Za.1249 Za.1249 N.1257 N.1257 .1267 N.1267 L.1292 Mild 1742-1754 1754-1763 1763-1780 1780-1788 1792-1813 1813-1833 1833-1841 1841-1851 1851-1875 Sayfa Adedi 285 311 397 173 586 96 162 188 146 Kronolojik Fihrist Katalog Tertibi

db6. Erzurum Ahkm Defterleri (A.DVNS.AHK.ER.d) 1155-1296/1742-1876 tarihleri arasndaki hkmleri ihtiva eden 19 adet defterden olumaktadr. Bu eyalete bal Bayezid, Erzincan ve Hns sancaklar ile Bayezid, Diyadin, Elekird, ntab (Tutak), Patnos, Sebki, Hamur, Kara Kilise, Erzincan, Kemah, Kuruay, Kuzican, Refahiye, Bayburt, spir, Keskim, Ki, Pasinler, Tercan, Namarvan ve Hns kazalarna ait hkmleri ihtiva etmektir. 30

Katalog No

Sra No 1 2 3 4 5 6 7 8 9

DEFTERN ADI

TARH Hicr C.1155 L.1162 C.1155 C.1191 Za.1162 Ra.1171 Ra.1171 Ra.1178 Ra.1178 Ra.1190 Ra.1190 C.1195 C.1195 .1198 .1198 .1210 Ra.1210 Ca.1220 C.1220 C.1224 B.1224 B.1236 B.1232 Ra.1237 Ra.1237 M.1250 M.1251 .1255 L.1255 Ra.1260 Ra.1260 C.1267 B.1267 M.1276 Mild 1742-1749 1742-1777 1749-1758 1758-1764 1764-1776 1776-1781 1781-1784 1784-1796 1795-1805 1805-1809 1809-1821 1817-1822 1822-1834 1835-1839 1840-1844 1844-1851 1851-1859 1859-1864 1864-1879

Sayfa Adedi 293 259 383 359 397 330 192 351 292 169 200 285 197 196 189 189 133 157

Katalog Tertibi

Erzurum

989

10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 Erzurum Erzurum Rikb

Kronolojik Fihrist

M.1276 Ra.1281 R.1281 .1296

db7. Halep Ahkm Defterleri (A.DVNS.AHK.HL.d) 1155-1266/1742-1850 tarihleri arasndaki hkmleri ihtiva eden 9 adet defterden olumaktadr. Bu eyalete bal Mara ve Urfa sancaklar ile Antakya, Ayntab, Bb- Cubul, Beylan, Cebel-i Seman, Cisr-i ugur, Harim, dlib, skenderun, Kilis, Maarret'n-Numan, Menbic, Rakka, Andrn, Elbistan, Maran, Pazarck, Zeytun, Birecik, Harran, Rumkala, Suru ve Urfa kazalarna ait hkmler bulunmaktadr.
Katalog No 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Sra No 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Halep DEFTERN ADI TARH Hicr C.1155 R.1164 Ca.1164 Z.1175 M.1176 S.1194 S.1194 S.1198 S.1198 R.1211 Ca.1211 M.1229 S.1229 M.1255 Ra.1255 Ca.1266 B.1266 Mild 1742-1751 1751-1762 1762-1780 1780-1784 1784-1797 1796-1813 1813-1839 1839-1850 1850 Sayfa Adedi 295 353 389 141 197 199 140 195 163 Kronolojik Fihrist Katalog Tertibi

31

db8. stanbul Ahkm Defterleri (A.DVNS.AHK.S.d) 1155-1328/1742-1910 tarihleri arasndaki hkmleri hvi 26 adet defterden olumaktadr. Bu defterlerde stanbul merkezi ile Beyolu, skdar, Adalar, Gebze, Beykoz, Kartal, Kkekmece, ile, Galata, Edirne, Karamrsel, Kale-i Sultaniye, atalca, Silivri ve Bandrma kazalarna; Harameyn ve Evkf Mfettilii'ne ve Serbostaniyn makamlarna hitaben yazlan hkmler bulunmaktadr.
Katalog No Sra No 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 989 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 stanbul stanbul Rikb stanbul stanbul Rikb stanbul DEFTERN ADI TARH Hicr C.1155 R.1158 R.1158 Ca.1162 .1162 N.1168 L.1168 Z.1171 L.1171 Za.1174 Za.1174 B.1177 B.1177 .1180 .1180 Ra.1190 Ra.1190 Ca.1193 S.1195 Ra.1198 Ca.1199 M.1207 S.1207 C.1210 B.1210 R.1210 Ca.1210 .1219 Ca.1217 .1219 Za.1219 Ca.1223 L.1224 S.1227 Ra.1227 M.1231 M.1231 .1235 .1235 N.1247 L.1247 Ra.1257 Ra.1257 N.1263 L.1263 L.1269 L.1269 R.1276 R.1276 M.1288 M.1288 R.1328 Mild 1742-1745 1745-1749 1749-1755 1755-1758 1758-1761 1761-1764 1764-1767 1767-1777 1777-1779 1781-1784 1785-1792 1792-1795 1796 1795-1804 1802-1804 1805-1809 1809-1812 1812-1815 1815-1820 1820-1832 1832-1842 1842-1847 1847-1853 1853-1859 1859-1871 1871-1910 Sayfa Adedi 293 357 389 349 344 368 398 394 367 296 336 300 288 161 198 348 184 227 199 293 240 191 160 149 185 196 Kronolojik Fihrist Katalog Tertibi

db9. Karaman Ahkm Defterleri (A.DVNS.AHK.KR.d) 1155-1295/1742-1878 tarihleri arasndaki hkmleri ihtiva eden 39 adet defterden olumaktadr. Bu defterler, Karaman eyaletine bal Konya, Beyehir, Nevehir, Kayseri, Nide, Aksaray ve Akehir sancaklarna ait hkmleri ihtiva etmektedir. 32

Katalog No

Sra No 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19

DEFTERN ADI

TARH Hicr C.1155 Za.1158 S.1157 B.1159 .1159 Ra.1162 Ra.1162 .1167 M.1165 S.1170 .1167 S.1170 S.1170 Za.1172 Za.1172 Za.1174 Z.1174 Za.1176 Za.1176 L.1178 L.1178 M.1181 M.1181 S.1189 S.1189 Za.1190 Za.1190 N.1191 L.1191 S.1193 S.1193 .1194 L.1195 B.1197 .1197 Za.1198 Z.1198 L.1200 Mild 1742-1745 1744-1746 1746-1748 1749-1753 1751-1756 1754-1756 1756-1759 1759-1761 1761-1763 1763-1765 1765-1767 1767-1775 1775-1777 1776-1777 1777-1779 1779-1780 1781-1783 1783-1784 1784-1786 1786-1793 1793-1795 1795-1797 1796-1802 1802-1806 1806-1809 1809-1811 1811-1814 1814-1817 1817-1819 1819-1821 1821-1824 1824-1827 1827-1832 1832-1836 1836-1842 1842-1845 1845-1857 1857-1874 1874-1878

Sayfa Adedi 298 292 297 322 378 374 381 330 296 398 398 364 399 161 198 198 267 157 300 354 196 160 297 402 196 178 138 204 200 300 298 300 294 240 183 189 293 193 209

Katalog Tertibi

989

20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39

Karaman

L.1200 Za.1207 Z.1207 Z.1209 Z.1209 B.1211 C.1211 Ca.1217 Ca.1217 Ra.1221 R.1221 L.1224 L.1224 R.1226 Z.1226 R.1229 N.1229 S.1232 S.1232 C.1234 C.1234 R.1236 Ca.1236 L.1239 Za.1239 B.1243 B.1243 B.1247 .1247 Ca.1252 Ca.1252 Za.1257 Za.1257 S.1261 R.1261 M.1273 Ca.1273 Za.1290 Z.1290 Z.1295

Kronolojik Fihrist

33

db10. Mara Ahkm Defterleri (A.DVNS.AHK.ME.d) 1155-1294/1742-1877 tarihleri arasndaki hkmleri ihtiva eden 6 adet defterden olumaktadr. Bu defterler, Mara eyaletine bal Malatya, Ayntab, Sumeysat ve Kars- Zlkadriye sancaklarna ait hkmleri ihtiva etmektedir.
Katalog No Sra No 1 2 989 3 4 5 6 Mara DEFTERN ADI TARH Hicr C.1155 .1164 R.1178 N.1196 .1196 R.1229 .1228 Za.1249 Za.1249 Z.1277 M.1278 C.1294 Mild 1742-1751 1765-1782 1782-1814 1813-1834 1834-1861 1861-1877 Sayfa Adedi 297 423 310 128 167 278 Kronolojik Fihrist Katalog Tertibi

db11. Mora Ahkm Defterleri (A.DVNS.AHK.MR.d) 1128-1255/1716-1840 tarihleri arasndaki hkmleri ihtiva eden 21 adet defterden olumaktadr. Bu defterler Eriboz (Ariboz), atalca, Holomie, nebaht, stefe, Kzlhisar, Livadya, Balyabadra, Trabie, Grdos, Saline, Badrack, Urmiye, Karlili, Beyehir, zdin, Mora, Enekli ve Mezistre'nin vali, kad, muhassl, nib, muhfz vb. mlk ve adl memurlarna hitaben yazlan hkmleri ihtiva etmektedir. Ayrca Cezir defterlerinde geen baz mahal isimleri de zikredilmitir. Bu defterlerde dierlerinde olduu gibi konu ile ilgili olmayan hkmlere de rastlanmaktadr. Mesel, 1 numaral defter Franszlarn stanbul'daki elisi De Bnnak'n ( De Bonnac) muhtelif tarihlerdeki arzuhallerine binen verilen hkmlerin "Rikb ve sitne" kaytlarn ihtiva etmektedir. Normal ahkm hkmleri yerine eitli eyalet, sancak ve kazalara hitaben tccar gemileri, kiliseler ve ahidnmelerle ilgili hkmler kaydedilmitir. 2 numaral defter ise, ngiltere elisinin mektup ve arzuhallerine binen ticar meselelerle ilgili sdr olan hkmlerin kaydedildii defterdir.
Katalog No Sra No 1 2 989 3 4 5 Mora DEFTERN ADI TARH Hicr L.1128 L.1141 Ra.1129 S.1163 C.1155 B.1159 C.1155 C.1162 C.1162 .1166 Mild 1716-1729 1717-1750 1742-1746 1742-1749 1749-1753 Sayfa Adedi 258 221 290 296 152 Kronolojik Fihrist Katalog Tertbi

34

Katalog No

Sra No 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

DEFTERN ADI

TARH Hicr N.1166 Za.1181 Z.1171 .1175 .1175 C.1179 C.1179 Ra.1189 Ca.1189 Ra.1193 .1189 C.1212 B.1195 Ra.1197 R.1197 Ra.1199 R.1199 Ca.1208 C.1208 S.1210 S.1210 Ra.1214 C.1217 Za.1220 Za.1220 .1224 .1224 .1229 L.1229 .1234 .1234 Z.1255 Mild 1753-1768 1758-1762 1762-1765 1765-1775 1775-1779 1775-1797 1781-1783 1783-1785 1785-1794 1794-1795 1795-1799 1802-1806 1806-1809 1809-1814 1814-1819 1819-1840

Sayfa Adedi 350 364 374 392 396 144 164 120 336 130 304 302 216 260 198 138

Katalog Tertbi

989

Mora

Kronolojik Fihrist

db12. zi ve Silistre Ahkm Defterleri (A.DVNS.AHK.ZS.d) 1155-1294/1742-1877 tarihleri arasndaki hkmleri ihtiva eden 49 adet defterde; zi ve Silistre eyaleti, Kefe beylerbeyilii, Eflk ve Bodan voyvodalklar, Silistre, Tekeyolu, Nibolu, Vize, irmen ve Krkkilise sancaklar ile bunlara bal kazalara ait hkmler zikredilmektedir. (Daha sonra zi ve Silistre birbirinden ayrlmtr.)
Katalog No Sra No 1 2 3 4 5 6 7 989 8 9 10 11 12 13 14 15 16 zi ve Silistre DEFTERN ADI TARH Hicr C.1155 .1156 .1156 M.1158 M.1158 B.1159 B.1159 Ca.1161 Ca.1161 S.1163 S.1163 .1165 .1165 N.1167 L.1167 C.1169 C.1169 .1171 .1171 Ra.1173 Ra.1173 B.1174 R.1174 Ra.1184 B.1174 B.1175 .1175 Ca.1177 Ca.1177 Z.1178 Z.1178 C.1180 Mild 1742-1743 1743-1745 1745-1746 1746-1748 1748-1750 1750-1752 1752-1754 1754-1756 1756-1757 1757-1759 1759-1760 1761-1770 1761-1762 1762-1763 1763-1765 1765-1766 Sayfa Adedi 293 295 378 301 286 399 381 380 381 361 298 143 291 391 397 394 Kronolojik Fihrist Katalog Tertibi

35

Katalog No

Sra No 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32

DEFTERN ADI

TARH Hicr C.1180 R.1182 R.1182 M.1189 B.1188 Za1189 Ca.1189 S.1190 S.1190 C.1191 C.1191 Ca.1192 Ca.1192 C.1194 B.1193 Ra.1194 Z.1194 R.1196 R.1196 .1197 B.1197 .1198 .1198 S.1200 S.1200 1201 B.1201 Za.1207 M.1208 Za.1208 Za.1208 S.1209 Mild 1776-1768 1768-1775 1774-1776 1775-1776 1776-1777 1777-1778 1778-1780 1779-1780 1780-1782 1782-1783 1783-1784 1784-1786 1786-1787 1787-1793 1793-1794 1794 1795-1796 1796-1798 1796-1799 1799-1800 1800-1802 1802-1804 1804-1809 1814-1816 1816-1820 1820-1822 1822-1826 1826-1832 1832-1838 1839-1848 1848-1857 1857-1874 1874-1877

Sayfa Adedi 295 193 187 159 340 157 177 296 300 285 162 299 305 367 195 167 160 189 283 158 194 201 355 197 380 399 332 198 232 195 193 195 209

Katalog Tertibi

989

33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

zi ve Silistre

L.1209 Za.1210 Za.121O Za.1212 Z.1211 Ra.1214 S.1214 C.1215 Ca.1215 Za.1216 Za.1216 Za1218 Ra.1219 Ca.1224 S.1229 Ra.1231 Ra.1231 S.1235 S.1235 N.1237 .1237 C.1242 C.1242 N.1247 L.1247 L.1254 Z.1254 Ca.1264 C.1264 C.1274 C.1274 C.1291 C.1291 Za.1294

Kronolojik Fihrist

db13. Rumeli Ahkm Defterleri (A.DVNS.AHKR.d) 1155-1326/1742-1908 tarihleri arasndaki hkmleri ihtiva eden 85 adet defterden olumaktadr. Bu defterlerde Rumeli eyaletine bal Paa livas (Sofya), Kstendil, Vize, irmen, Krkkilise, Silistre, Nibolu, Vidin, Alacahisar, Vultrn, Prizren, kodra, Duka36

kin, Avlonya, Ohri, Delvine, Yanya, Elbasan, Mora, Trhala, Selanik, skp, Bender ve Akkirman sancaklarna ait hkmler bulunmaktadr
Katalog No Sra No 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 989 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 Rumeli Rumeli Rikb Rumeli DEFTERN ADI TARH Hicr C.1155 S.1156 S.1156 Za1156 Za.1156 Z.1157 Z.1157 Z.1158 Za.1159 L.1160 L.1160 B.1162 B.1162 Ra.1164 Ra.1164 Z.1165 Z.1165 C.1167 C.1167 N.1168 N.1168 Za.1169 Za.1169 S.1171 S.1171 Za.1171 Za.1171 Za.1172 Z.1172 Za.1173 Za.1173 B.1174 B.1174 S.1175 S.1175 M.1176 R.1177 M.1178 Z.1178 L.1179 Ra.1178 C.1179 L.1179 .1180 .1180 L.1181 L.1181 Z.1183 Za.1183 .1189 B.1188 R.1189 R.1186 .1189 Z.1190 Ca.1191 M.1190 Z.1190 Ra.1191 B.1191 B.1192 S.1192 S.1192 Z.1192 B.1193 Ra.1194 B.1193 Ra.1194 Ra.1194 Z.1194 Z.1194 L.1195 L.1195 B.1196 B.1196 S.1197 Mild 1742-1743 1743 1743-1745 1745 1746-1747 1747-1749 1749-1751 1751-1752 1752-1754 1754-1755 1755-1756 1756-1758 1758 1758-1759 1759-1760 1760-1761 1761-1762 1762 1764 1765-1766 1764-1765 1766-1767 1767-1768 1768-1770 1770-1775 1774-1775 1772-1775 1777 1776-1777 1777 1777-1778 1778 1779-1780 1779-1780 1780 1780-1781 1781-1782 1782-1783 Sayfa Adedi 298 296 300 384 304 398 393 384 380 330 384 350 304 370 397 301 300 398 342 396 400 362 400 369 401 187 189 159 398 187 191 195 193 280 291 297 288 196 Kronolojik Fihrist Katalog Tertibi

37

Katalog No

Sra No 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58

DEFTERN ADI

TARH Hicr S.1197 M.1198 M.1198 R.1199 Ca.1200 C.1201 Ca.1201 L.1206 M.1204 L.1204 L.1204 .1205 .1205 .1206 Za.1206 Za.1207 Za.1207 .1208 .1208 B.1209 Mild 1783 1783-1785 1786-1787 1787-1791 1789-1790 1790-1791 1791-1792 1792-1793 1793-1794 1794-1795 1795 1795-1797 1797-1798 1798-1799 1799-1800 1800-1801 1801-1803 1803-1804 1804-1805 1805-1809 1807-1808 1809-1811 1810-1811 1811-1813 1813-1816 1816-1818 1818-1820 1820-1824 1824-1826 1826-1828 1828-1829 1829-1832 1832-1833 1833-1835 1835-1836 1836-1837 1837-1840 1840-1841 1842-1843 1843-1846 1846-1848

Sayfa Adedi 282 298 274 316 193 193 225 159 163 168 281 193 201 193 203 303 300 199 295 272 262 238 148 317 295 198 255 297 300 197 199 279 237 300 244 139 291 183 188 188 265

Katalog Tertibi

Rumeli

Rumeli Rikb

Rumeli

.1209 C.1210 C.1210 Ra.1212 R.1212 S.1213 S.1213 R.1214 R.1214 R.1215 Ra.1215 Ra.1216 Ra.1216 Ra.1218 M.1218 M.1219 M.1219 C.1220 C.1220 Ca.1224 M.1222 C.1223

Rumeli Rikb

Rumeli

989

59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 Rumeli Rumeli Rikb

Ca.1224 S.1226 Za.1225 Z.1226 Z.1226 .1228 N.1228 .1231 Za.1231 L.1233 L.1233 Ca.1236 Ca.1236 Za.1239 Z.1239 Ca.1242 C.1242 L.1243 Za.1243 Ra.1245 Ra.1245 L.1247 L.1247 Ca.1249 Ca.1249 Za.1250 Za.1250 R.1252 R.1252 N.1253 .1253 C.1256 B.1256 S.1257 Ra.1258 Z.1259 Z.1259 S.1262 Ra.1262 Za.1264

Kronolojik Fihrist

38

Katalog No

Sra No 80 81 82 83 84 85

DEFTERN ADI

TARH Hicr Z.1264 N.1268 L.1268 Ca.1272 C.1272 M.1276 S.1276 C.1278 B.1278 B.1283 B.1283 N.1326 Mild 1848-1852 1852-1856 1856-1859 1859-1861 1862-1866 1866-1908

Sayfa Adedi 291 233 198 201 196 258

Katalog Tertibi

989

Rumeli

Kronolojik Fihrist

db14. Sivas Ahkm Defterleri (A.DVNS.AHK.SS.d) 1155-1326/1742-1908 tarihleri arasndaki hkmleri ihtiva eden 36 adet defterden olumaktadr. Bu defterlerde Sivas eyaletine bal Amasya, Karahisar- ark ve Tokat sancaklar ile Amasya, Gmhacky, Havza, Kpr, Ladik, Mecidz, Merzifon, Alucra, Hamidiye, Karahisar- ark, Koyulhisar, Suehri, Aziziye, Bnyan- Hamid, Darende, Divrii, Grn, Hafik, Kangal, Tenos, Yldzeli, Zara, Erbaa, Niksar, Tokat ve Zile kazalarna ait hkmler bulunmaktadr.
Katalog No Sra No 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 989 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 Sivas DEFTERN ADI TARH Hicr C.1155 C.1157 C.1157 M.1160 M.1160 S.1163 S.1163 M.1166 M.1166 N.1166 N.1168 Ra.1171 R.1171 R.1173 R.1173 S.1175 S.1175 Ra.1177 R.1177 Ra.1179 Ra.1179 M.1181 M.1181 M.1189 B.1189 .1192 .1192 Ra.1194 Ra.1194 B.1195 B.1195 Za.1197 Za.1197 Z.1200 Z.1200 R.1208 L.1209 C.1211 C.1211 C.1217 L.1217 Za.1219 L.1219 .1224 .1224 C.1227 M.1228 M.1230 Mild 1742-1744 1744-1747 1747-1750 1750-1752 1752-1753 1755-1757 1757-1760 1760-1761 1761-1763 1763-1765 1765-1767 1767-1775 1775-1778 1778-1780 1780-1781 1781-1783 1783-1786 1786-1793 1795-1796 1796-1803 1803-1805 1805-1809 1809-1812 1813-1814 Sayfa Adedi 291 476 380 297 328 366 377 285 379 293 275 339 399 189 196 251 397 352 191 295 191 328 242 117 Kronolojik Fihrist Katalog Tertibi

39

Katalog No

Sra No 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36

DEFTERN ADI

TARH Hicr M.1230 .1232 B.1232 R.1235 R.1235 B.1237 B.1237 .1241 Za.1241 R.1246 Ra.1246 S.1250 S.1250 Ra.1252 Ra.1252 .1258 .1258 M.1264 M.1264 Z.1270 M.1271 C.1280 C.1280 L.1326 Mild 1814-1817 1817-1820 1820-1822 1822-1826 1826-1830 1830-1834 1834-1836 1836-1842 1842-1847 1847-1854 1854-1863 1863-1908

Sayfa Adedi 196 253 287 290 294 299 199 296 188 191 199 199

Katalog Tertibi

989

Sivas

Kronolojik Fihrist

db15. m- erf Ahkm Defterleri (A.DVNS.AHK.M.d) 1155-1326/1742-1908 tarihleri arasndaki hkmleri ihtiva eden 9 adet defterden olumaktadr. Bu defterlerde am eyaletine bal Safed, Kuds, Aclun, Lecun, Gazze, Nablus, Tedmr, Sayda, Beyrut ve Karekveyk sancaklarna ait hkmler bulunmaktadr.
Katalog No Sra No 1 2 3 4 989 5 6 7 8 9 m- erf DEFTERN ADI TARH Hicr C.1155 C.1167 B.1167 Za.1177 Za.1193 Za.1197 Za.1197 R.1208 Ca.1208 B.1219 B.1219 B.1233 B.1233 Ca.1246 C.1246 Z.1266 M.1267 N.1326 Mild 1742-1754 1754-1764 1779-1783 1783-1793 1794-1804 1804-1818 1818-1830 1830-1860 1860-1908 Sayfa Adedi 292 323 159 194 142 197 233 253 159 Kronolojik Fihrist Katalog Tertibi

db16. Trabzon Ahkm Defterleri (A.DVNS.AHK.TZ.d) 1155-1329/1742-1911 tarihleri arasndaki hkmleri ihtiva eden 8 adet defterdir. Bu defterlerde Trabzon eyaletine bal Canik ve Gmhne sancaklar ile Bafra, aramba, Fatsa, Samsun, nye, Terme, Kelkit, iran, Torul, Atina, Hopa, Rize, Akaabad, Giresun, Grele, Of, Ordu, Srmene, Tirebolu ve Vakfkebir kazalarna ait hkmler bulunmaktadr.
Katalog No 989 Sra No 1 DEFTERN ADI Trabzon TARH Hicr C.1155 R.1173 Mild 1742-1769 Sayfa Adedi 219 Katalog Tertibi Kronolojik Fihrist

40

Katalog No

Sra No 2 3 4

DEFTERN ADI

TARH Hicr Ca.1173 Ra.1211 R.1211 M.1233 M.1233 R.1249 Mild 1760-1796 1796-1817 1817-1833 1834-1838 1838-1846 1846-1858 1859-1911

Sayfa Adedi 280 192 200 119 193 272 189

Katalog Tertibi

989

5 6 7 8

Trabzon

Za.1249 Za.1253 Za.1253 C.1262 C.1262 R.1275 Ca.1275-1329

Kronolojik Fihrist

dc. Maliye'den Mdevver Defterler Katalou'ndaki Ahkm Defterleri (MAD.d) Maliye'den Mdevver Defterler 23.138 adet olup bunlar arasnda Divan- Hmyn Ahkm Defterleri de mevcuttur. e. Asker Ruzname Defteri (A.DVN.ARZ.d) Ruzname defteri, her trl gnlk varidat ve vukut kaytlarn ihtiva eden defterlerdir. Ruzname-i asker defterleri ise; Kazaskerlik Dairesi'nin kaziye, ahsiye ve idriyesine ait ileri gren kalemde tutulan defterlerdir. 980 numaral Bb- saf Defterleri Katalou'nda 900 genel ve 114 zel numaralarda A.DVN.ARZ koduyla kaytl 1083/1672 tarihini ihtiva eden 22 sayfalk 1 adet Asker Ruzname Defteri paras mevcuttur. Ruzname Defterleri'nin asl serileri iin Defterhne-i mire Defterleri blm, Ruzname (Timar ve Zemet Tevcihi) Defterleri ksm ve Bb- Defter blm, Byk Ruzname ve Kk Ruzname kalemleri ile bal birimlerine ait defterler ksmna baklmaldr.
Katalog No 980 Sra No 900 FONUN KODU A.DVN.ARZ.D TARH Hicr 1083 Mild 1672 Defter Adedi 1 Katalog Tertibi Analitik Envanter

f. Divan Memurlarna Ait Sicil ve Knye Defterleri Bu defterler, Dahiliye Nezreti Sicill-i Ahvl Komisyonu Defterleri ile 592 numaral Sadret Defterleri Katalou ierisinde yer almaktadr. Yine ileride grlecei zere Divan memurlarna ait Sicil ve Knye Defterleriyle, Dahiliye Nezreti Sicill-i Ahvl Komisyonu Defterleri ayn fon iinde zikredilmektedir. g. Dvel-i Ecnebiye Defterleri (A.DVNS.DVE.d) Divan- Hmyn'a bal kalemlerden biri olan med Kalemi, her eit anlama ve ahidnme metinlerini, grme mazbatalarn, protokolleri, yabanc elilere, konso41

loslara ve tccarlara ait yazlar tanzim ederdi. Bu kalemde tutulan defterlerden bir ksmna Ecnebi (Dvel-i Ecnebiye) Defterleri ad verilmitir. Dier devletlerle ilgili ahidnmelerin yansra ahkm, nian, konsolosluk beratlarna dair kaytlar bu defterlerde tutulmutur. Bu defterlerde; Amerika, Belika, Brezilya, Dubrovnik, Fransa, ngiltere, spanya, Romanya, Rusya, Sardunya, Toskana, Venedik, Avusturya, Ceneviz, Danimarka, ran, Bulgaristan, Flemenk, sve, Norve, Lehistan, Meksika, Yunanistan, Srbistan vb. devletlerle ilgili konular vardr. Konsoloslardan, yabanc tccar ve elilerden gelen her trl yazmalar burada muhafaza edilmitir. Yabanc devletlere ait gemilerin Osmanl limanlarndan yararlanmalar iin gerekli izinlerin verilmesi, bu izinlerin muntazam olarak takibi ve yabanc devletler ile ilgili muhtelif konulardaki havadisler de bu kalemde bulunmaktadr. Yukarda bahsedilen konularn yan sra menzil ve yol hkmleri, tccar beratlar ve baz nizamnmelerin kaytlar da yer almaktadr. Son dnemde eli, konsolos ve tercmanlarn oullarna ve yardmclarna tannan imtiyazlar, giyecek yiyecek ve ieceklerine karlmamas, eitli vergilerden muaf tutulmalar, zel mahkemelerde yarglanmalar vb. konular ihtiva eden hkm ve beratlar da Dvel-i Ecnebiye Defterleri'nin konular arasnda yer alr. Bu dtefterler, iki seri hlindedir: ga. 980 Numaral Bb- saf Defterleri Katalou'ndaki Dvel-i Ecnebiye Defterleri (A.DVN.DVE.d) Bu katalogda, A.DVN.DVE.d koduyla 901-916-A genel numaralarda kaytl 1001-1242/1592-1826 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden, birka sayfa veya formadan mteekkil 17 adet Dvel-i Ecnebiye Defteri paras mevcuttur.
Katalog No 980 Sra No 901-916-A FONUN KODU A.DVN.DVE.D TARH Hicr 1001-1242 Mild 1592-1826 Defter Adedi 17 Katalog Tertibi Analitik Envanter

gb. 989 Numaral Divan- Hmyn Defterleri Katalou'ndaki Dvel-i Ecnebiye Defterleri (A.DVNS.DVE.d) Bu fonda 975-1332/1567-1913 yllarn ihtiva eden 122 adet defter bulunmaktadr. En erken tarihli defter 975/1567 ylna ait Neme (Avusturya) defteri, en son tarihli defter ise 1328-1332/1910-1913 tarihini ihtiva eden Prusya Konsolosluk Defteridir.
Katalog No 989 Sra No 1/1 2/2 DEFTERN ADI Amerika Nian Defteri Amerika Ahkm Defteri TARH Hicr 1245-1328 1278-1323 Mild 1829-1810 1861-1905 Sayfa Adedi 191 259

42

Katalog No

Sra No 2/2 3 3 3/1 4 4/2 5/1 6/2 7/1 8/2 9/1 10/2 11/1 12/2 13 14/2 15/3 16/4

DEFTERN ADI Rumlar Atik Ahkm Defteri ngiltere Defteri Belika Ahkm Defteri Mahlta-i Kuyd Defteri Belika Ahidnme Defteri Brezilya Nian Defteri Bulgaristan Berat Defteri Bulgaristan Konsolosluk Defteri Cemhir-i Ahkm- Selse Defteri Cemhir-i Nin- Selse Defteri Danimarka Ahidnme Defteri Dubrovnik Ahkm Defteri Venedik-Dubrovnik Defteri Dubrovnikl Defteri9 Venedik Ahidnme Defteri Venedik Hududnme Defteri Venedik Ahidnme Defteri Venedik Dubrovnik Defteri Venedik Defteri Flemenk Ahidnme Defteri Flemenk Ahkm Defteri Flemenk Nian Defteri Fransa Atik Nian ve Ahkm Defteri Fransa Nian Defteri Fransa Atik Ahkm Defteri Fransa Ahidnme ve Nian Defteri

TARH Hicr 1253-1273 1275 1276 1254-1325 1209 1254-1327 1274-1324 1280-1315 1286-1329 1327-1329 1255-1281 1257-1282 1170-1330 1171-1324 1013-1028 1038-1056 1057-1075 1081-1211 1112 1131-1189 1193-1221 1203-1221 1217-1221 1091-1278 1203-1212 1216-1232 1234-1331 1044-1077 1084-1224 1099-1113 1153-1324 1193-1225 1225-1255 Mild 1837-1857 1859 1860 1838-1907 1794 1838-1909 1858-1906 1863-1897 1869-1911 1909-1911 1839-1864 1841-1865 1756-1911 1757-1906 1604-1618 1628-1646 1647-1665 1670-1696 1700 1718-1775 1779-1806 1788-1806 1802-1806 1680-1861 1788-1797 1801-1816 1818-1912 1634-1666 1673-1809 1687-1701 1740-1906 1779-1810 1810-1839 1838-1843 1839-1861 1887-1910

Sayfa Adedi 186 64 48 220 210 184 71 75 199 195 91 91 180 274 195 182 128 199 120 391 69 137 109 175 517 30 168 248 164 210 194 197 434 381 124 196 186

989

17/5 18/6 19/7 20/8 21/9 21/10* 22/1 23/2 24/3 25/4 26/1 27/2 28/3 29/4 30/5 31/6 32/7 33/8 34/9

Fransa Ahkm Defteri

1254-1259 1255-1278 1295-1328

9 Hadariye Defterleri ierisindeki 2 numaral defter Dvel-i Ecnebiye Defterleri sersinden 15/3 numaral "Dubrovnikl Defteri" ile ayn mahiyettedir.

* Venedik Arivi'nden fotokopisi alnmtr.

43

Katalog No

Sra No 34/1 34/2 35/1 35/2 36/2 37/3 38/4 39/5 40/6 41/7 42/8 43/1 44/2 45/3 46/1 47/2 48/3 49/1 50/2

DEFTERN ADI Fransa Konsolosluk Defteri Fransa Ahkm (Defter-i Hadariye'den Nakil) ngiltere Nian Defteri ngiltere Ahkm Defteri ngiltere Mahlt Defteri ngiliz Sefne Defteri ngiltere Ahkm Defteri ngiltere Ahidnme Defteri ngiliz Konsoloslar ngiltere Konsolosluk Berat ran Nian Defteri ran Ahkm Defteri ran Devleti Konsolosluk Defteri spanya Nian Defteri spanya Ahkm Defteri spanya Nian Defteri sve Ahidnme Defteri sve Ahkm Defteri Tercmn- Dvel Defteri sve Ahkm Defteri talya Ahkm Defteri Karada Berat- Ahkm Defteri Beratlu Defteri Lehistan Ahidnme Defteri Meksika Ticaret Defteri Nemel Ahid Defteri Nemel Ahkm Defteri Nemel Ahidnme Defteri

TARH Hicr 1324-1331 1159-1192 1086-1257 1245-1277 1163-1197 1236-1265 1278-1315 1254-1309 1264-1290 1300-1332 1304-1331 1238-1327 1239-1326 1327-1331 1196-1331 1198-1326 1218-1223 1149-1172 1172-1242 1243-1331 1239-1314 1321-1332 1320-1323 1228 1016-1173 1282-1282 975-1210 1153-1169 1160-1162 1169-1195 1195-1200 1200-1213 1213-1218 1218-1235 1235-1242 1242-1252 1255-1285 1285-1318 1266-1315 Mild 1906-1912 -1746-1778 1675-1841 1829-1860 1749-1783 1820-1848 1861-1897 1838-1891 1847-1873 1882-1913 1886-1912 1822-1909 1823-1908 1909-1912 1781-1912 1783-1908 1803-1808 1736-1758 1758-1826 1827-1912 1823-1896 1903-1912 1902-1905 1813 1607-1759 1865 1567-1795 1740-1755 1747-1748 1755-1781 1776-1785 1785-1798 1798-1803 1803-1819 1819-1926 1836 1839-1868 1868-1900 1849-1897

Sayfa Adedi 202 356 176 183 190 200 186 238 176 114 30 305 251 200 171 284 28 160 193 136 176 319 176 178 108 50 193 315 170 81 396 102 297 194 381 289 204 180 92 121

989

51 51/3 52/1 53/2 54/1 55 55/1 56/1 57/1 58/2 59/3 60/4 61/5 62/6 63/7 64/8 65/9 66/10 67/11 68/12 69/13

Neme Ahkm Defteri

44

Katalog No

Sra No 70/14 71/1 72/1 73/2 74/3 74A/4 75/1 76/2 77/1 78/2 79/3 80/4 81/5 82/6 83/1 84/2 85/3 86/4 87/5 88/6

DEFTERN ADI Neme Nian Defteri Norve Ahkm Defteri Prusya Ahidnmesi Defteri Prusya Ahkm Defteri Prusya Nian Defteri Prusya Konsolosluk Defteri Portekiz Konsolosluk Defteri Romanya Eflk Defteri Romanya Atik Bodan Defteri Romanya Bodan Ahkm Defteri Romanya Ahkm Defteri Romanya Berat Defteri Rusya Ahidnme Defteri

TARH Hicr 1315-1332 1325-1332 1174-1266 1175-1296 1268-1304 1328-1332 1259-1324 1260-1330 1142-1174 1144-1173 1173-1183 1188-1284 1217 1234-1324 1113-1249 1134-1190 1190-1200 Mild 1897-1913 1907-1913 1760-1849 1761-1878 1851-1886 1910-1913 1843-1906 1844-1911 1729-1760 1729-1759 1759-1769 1774-1867 1802 1818-1906 1701-1833 1721-1776 1776-1785 1785-1797 1797-1800 1800-1806 1806-1817 1822-1829 1829-1899 1774-1903 1823-1902 1837-1913 1886-1907 1740-1859 1801-1859 1846-1888 1832-1857 1833-1859 1834-1854 1854-1901 1854-1889 1889-1911 1800-1807 1834-1867 1805-1842 1712-1715

Sayfa Adedi 156 124 71 206 164 196 85 137 190 143 84 490 193 215 266 154 188 195 197 403 278 349 456 364 194 179 191 149 270 195 200 297 85 78 181 199 173 192

Rusya Ahkm Defteri

1200-1212 1212-1215 1215-1221 1221-1233

989

89/7 90/8 91/9 92/10 93/1 94/1 95/2 96/1 97/2 98/1 99/1 100/2 101/1 102/2 103/3 104/4 105/1 106/1 107/1 108 Rusya Nian Defteri Sardunya Nian Defteri Srbistan Nian Defteri Srbistan Ahkm Defteri Sicilya Ahidnme Defteri Sicilya Defteri Sisam Ahidnme Defteri Toskana Ahidnme Defteri Toskana Ahkm Defteri Yunanistan Nian Defteri Yunanistan Ahkm Defteri Yedi Adalar Ahkm ve Berat Defteri Avrupa Ahkm Defteri (Beratl Avrupallar) Muhtelif Konsolosluk Defteri Ceneviz Ahidnme ve Nian Defteri Rusya Ahkm Defteri

1238-1245 1245-1317 1188-1321 1239-1320 1253-1332 1304-1325 1153-1276 1216-1276 1263-1306 1248-1274 1249-1276 1250-1271 1271-1319 1271-1307 1307-1330 1215-1222 1250-1284 1220-1258 1124-1127

16

45

Katalog No 989

Sra No 109 110* 111

DEFTERN ADI Defter-i Zt- Mstemen Rikb Defteri Ecnebi Tccarlar urt Defteri Fransa Konsolosluklar Defteri

TARH Hicr 1206-1206 1207-1231 1252-1330 Mild 1791-1792 1792-1816 1836-1912

Sayfa Adedi 37 -192

Ayrca, Hadariye Defterleri ierisindeki 2, 3, 6, 8, ve 10 numaral defterler de Dvel-i Ecnebiye Defteridir. h. Gayrimslim Cemaatlere Ait Defterler Divan- Hmyn tarafndan tutulan bu defterler, gayrimslimlerle ilgili konularla, gayrimslim cemaatin her trl hak, imtiyaz ve mumelatna ait hkmleri ihtiva etmektedir. Papazlara verilen beratlar da bu kalemde hazrlanrd. Gayrimslim Cemaat Defterleri, Evmir-i Maliye Kalemi'ne bal olup, 1837 senesinde Piskopos Halifelii'nin Divan- Hmyn'a balanmas zerine Divan- Hmyn tarafndan tutulmaya balamtr. Bu defterler arasnda bulunan urt- Milel-i Muhtelife Defterleri; muhtelif Hristiyan cemaatlerinin bal bulunduklar mezheplerin patrik ve metropolitlerine ait hkmleri muhtevdir. Bu hkmlerde ruhan reislerin vazife ve selhiyetleri ile gerek devlet ve gerekse cemaatleriyle olan mnasebetleri tayin ve tasrih edilmitir. Defterlerde u ruhan reislere ait hkmler vardr: stanbul Rum Patriklii ve buna bal metropolidler, Kuds Rum Patriklii, Antakya Rum Patriklii ve buna tbi metropolitler, Kbrs Bapiskoposluu'na tbi piskoposlar, Msr ve skenderiye Patriklii, Tr- Sina Keileri, Efrenc (Fransz) Piskoposluu, stanbul ve tevbii Ermeni Patriklii ve buna bal murahhaslklar, Kuds Ermeni Patriklii, Kilise Katogikosluu, anl Kilise Murahhasl, Atina ve Sis Murahhasl, Nasturi Murahhasl, Yahudi ve Sryani Patriklii, Ermeni ve Katolik Patrikliklerinin tashih olunan beratlar. ha. 989 Numaral Divan- Hmyn Defterleri Katalou'ndaki Gayrimslim Cemaatlere ait Defterler (A.DVNS.GMC.d) Bu katalogda, 1236-1337/1820-1918 tarihleri arasnda gayrimslimlerle ilgili konular ihtiva eden, toplam 18 adet defter mevcuttur.
Katalog No 989 Sra No 1 DEFTERN ADI urt- Milel-i Muhtelife Defterleri TARH Hicr 1247 Mild 1831 Sayfa Adedi 146

* Kmil Kepeci Defterleri, 7538 numaraya nakledildi.

46

Katalog No

Sra No 2 3 4 5 6 7 8 9

DEFTERN ADI Rumlarn Atik Ahkm Defterleri Rumlarn Berat Defterleri Rumlarn Ahkm Defteri Rumlarn Berat Defterleri Melkid Rum Katolik Berat Defterleri Melkid Rum Katolik Berat Defterleri Ermenilerin Ahkm Defteri Ermenilerin Berat Defteri Ermenilerin Atik Ahkm Defterleri Ermenilerin Berat Defteri Katolik Ahkm Defterleri Katolik Berat Defterleri Latin Patriklii Defterleri Yakub ve Sryan Defteri Marun Defterleri (Bo) Katolik ve Musev Defteri Musev ve Karay Defteri

TARH Hicr 1253-1273 1255-1324 1272-1330 1321-1337 1264-1329 1263-1289 1277-1322 1255-1328 1236-1274 1329-1334 1246-1318 1261-1327 1329-1333 1251-1329 1333-1333 1249-1254 1256-1331 Mild 1837-1856 1839-1906 1855-1911 1903-1918 1847-1911 1846-1872 1860-1904 1839-1910 1820-1857 1911-1915 1830-1900 1845-1909 1911-1914 1835-1911 1914 1833-1838 1840-1912

Sayfa Adedi 230 126 200 94 102 194 38 180 286 202 138 194 150 200 194 190

989

10 11 12 13 14 15 16 17 18

hb. Kilise Defterleri Divan- Hmyn defter serilerinden birini tekil eden Kilise Defterleri, gayrimslim cematlere ait kilise, sinagog, havra, mezarlk, okul ve yetimhne inasna, tamirine veya buralarn geniletilmesine dair sadr olan fermanlarn kaytlarn ihtiva etmektedir. hb1. 980 Numaral Bb- saf Defterleri Katalou'ndaki Kilise Defterleri (A.DVN.KLS.d) Bu katalogda, A.DVN.KLS.d koduyla Gayrimslimlere Ait Din ve Hayr ler Defteri balyla 930 genel numarada kaytl ve 1237/1822 tarihli 16 sayfalk 1 adet Kilise Defteri paras mevcuttur.
Katalog No 980 Sra No 930 FONUN KODU A.DVN.KLS.D TARH Hicr Mild 1327 1822 Defter Adedi 1 Katalog Tertibi Analitik Envanter

hb2. 989 Numaral Divan- Hmyn Defterleri Katalou'ndaki Kilise Defterleri (A.DVNS.KLS.d) Bu katalogda, 860-1340/1456-1922 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 10 adet Kilise Defteri mevcuttur. Bu seride 8, 9 ve 10 numaral defterler Kamme adyla kaytldr. 47

Katalog No

Sra No 1 2 3 4

DEFTERN ADI

TARH Hicr 1286-1290 1290-1304 1304-1317 Mild 1869-1873 1873-1887 1887-1900 1900-1908 1908-1911 1911-1913 1913-1922 1455-1757 1613-1885 1412-1687

Sayfa Adedi 177 238 285 332 248 243 88 41 200 -

Katalog Tertibi

Kilise Defteri

1317-1326 1326-1329 1329-1331 1332-1340 860-1171

989

5 6 7 8 9 10 Kamme

Kronolojik Fihrist

1022-1303 815-1099

Mhimme ve Kilise defterlerinde kaytl olan her cemaati gstermek iin 1125/ 1713 tarihinden balayan 3 ciltlik kronolojik bir fihrist de yaplmtr. Fihristte, szkonu bu din messeseler, bulunduklar yerlere gre aada grld ekilde gruplandrlmlardr: stanbul Hdavendigr Konya Ankara Aydn Adana Kastamonu Sivas Diyarbekir Erzurum Mmuretlazz Van Trabzon Cezir-i Bahr-i Sefd Edirne Selanik Kosova Yanya Trablusgarp Beyrut Suriye Halep Musul Badad Msr Yemen Kuds Bitlis kodra Manastr zmit Biga Kale-i Sultniye atalca Cebel-i Lbnan . Hadariye Defterleri (A.DVNS.HADR.d) Osmanl Devleti'nde iki trl rf vergi mevcuttu: Bunlar, biri bar zamannda ve bte an kapatmak iin tahsil edilen imdd- hadariye; dieri de sava zamannda alnan imdd- seferiye idi. mdd- hadariye taksitler hlinde topland hlde, imdd- seferiye bir kerede toplanrd. Hadariye Defterlerinde, ayn defter ierisinde hem hadariye hem de seferiyenin tahsili ile ilgili hkmler yer almaktadr. Bu yzden de hadariye ve seferiye i ie girmitir. 989 numaral Divan- Hmyn Defterleri Katalou'nda kaytl, 983-1260/15751844 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 16 adet Hadariye Defteri mevcut olup, bu defterlerin 7'si deiik muhtevadadr. 48

Katalog No

Sra No 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

DEFTERN ADI Timar Ahkm Dvel-i Ecnebiye (Dubrovnik) Dvel-i Ecnebiye (Romanya) Hadariye-Seferiye Mhimme Dvel-i Ecnebiye (Sicilyateyn) Hadariye-Seferiye Dvel-i Ecnebiye (Fransa) Hadariye-Seferiye Dvel-i Ecnebiye (ngiltere)

TARH Hicr 983 1061-1193 1188-1211 1143-1182 1149-1150 1153-1218 1159-1192 1172-1247 1183-1198 1197-1227 1198-1202 1202-1204 1206-1213 1213-1223 1223-1231 1231-1260 Mild 1575 1650-1779 1774-1796 1731-1769 1736-1737 1740-1803 1746-1776 1758-1831 1769-1783 1782-1812 1783-1787 1787-1789 1791-1798 1798-1808 1808-1815 1815-1844

Sayfa Adedi 336 358 298 324 80 226 250 374 280 162 340 154 178 160 184

989

Hadariye-Seferiye

j. zn-i Sefne Defterleri Yerli ve yabanc ticaret gemilerinin stanbul ve anakkale boazlarndan geileri iin verilen fermanlarn kaydna mahsus defterlerdir. ja. 980 Numaral Bb- Asfi Defterleri Katalou'ndaki zn-i Sefne Defterleri (A.DVN.ZN.d) Bu katalogda, A.DVN.ZN.d koduyla 917-923 genel numaralarda kaytl 11431238/1730-1822 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden, birka sayfa veya formadan mteekkil olan 7 adet defter paras mevcuttur.
Katalog No 980 Sra No 917-923 FONUN KODU A.DVN.ZN .D TARH Hicr 1143-1238 Mild 1730-1822 Defter Adedi 7 Katalog Tertibi Analitik Envanter

jb. 989 Numaral Divan- Hmyn Defterleri Katalou'ndaki zn-i Sefne Defterleri (A.DVNS.ZN.d) Bu katalogda, 1194-1262/780-1846 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 10 adet zn-i Sefne Defteri mevcuttur.
Katalog No 989 DEFTERN ADI zn-i Sefne TARH Hicr 1194-1262 Mild 1780-1846 Defter Adedi 10 Katalog Tertibi Kronolojik Fihrist

49

k. Kalebend, Nefy ve Ksas Defterleri (A.DVNS.NEFY.d) Kalebend, bir kimsenin herhangi bir sutan dolay bir kalenin hisarndan dar kmamak zere iinde oturmaya mahkm edilme cezasdr. Kalebend Defterleri de, Divan- Hmyn'dan verilen bu cezalara ait hkmlerin kaydna mahsus defterlerdir. ka. 980 Numaral Bb- saf Defterleri Katalou'ndaki Kalebend Defterleri (A.DVN.KLB.d) Bu katalogda, A.DVN.KLB.d koduyla 924-929 genel numaralarda kaytl, 10911239/1680-1824 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden, birka sayfa veya formadan mteekkil 6 adet Kalebend Defteri paras mevcuttur.
Katalog No 980 Sra No 924-929 FONUN KODU A.DVN.KLB.D TARH Hicr 1091-1239 Mild 1680-1824 Defter Adedi 6 Katalog Tertibi Analitik Envanter

kb. 989 Numaral Divan- Hmyn Defterleri Katalou'ndaki Kalebend Defterleri (A.DVNS.KLB.d) Bu katalogda, 1135-1256/1722-1841 tarihleri arasndaki ceza hkmlerinin kaydn ihtiva eden 44 adet Kalebend Defteri mevcuttur.
Katalog No 989 Sra No 1-44 DEFTERN ADI Kalebend TARH Hicr 1135-1256 Mild 1722-1841 Defter Adedi 44 Katalog Tertibi Kronolojik Fihrist

l. Kanunnme-i Asker Defterleri (A.DVNS.KNA.d) Divan kaleminde tutulan bu defterlerde, devletin asker tekilatna dair kanun ve nizamlarn kaytlar mevcuttur. 989 numaral Divan- Hmyn Defterleri Katalou'nda 1222-1318/1808-1900 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 8 adet defter bulunmaktadr.
Katalog No Sra No 1 2 3 989 4 5 6 7 DEFTERN ADI Kanunnme-i Asker Muhasebe Askir-i Mhimme Kanunnme-i Asker Mhendishne Nizamnmesi Askir-i Nizamiye Nizamnmesi Nizamnme-i Askir Hicr TARH Mild 1826-1829 1866 1835-1839 1865-1900 1808 1826-1827 1846 Sayfa Adedi 220 242 278 381 41 188 48 Kronolojik Fihrist Katalog Tertibi

1241-1244 1243-1318 1251-1255 1282-1318 1222 1242-1242 1262

50

Katalog No 989

Sra No 8

DEFTERN ADI dare ve Muhasebe-i Askeriye Nizamnmesi

Hicr 1289

TARH Mild 1872

Sayfa Adedi 462

Katalog Tertibi Kronolojik Fihrist

m. Krm Hanl Defteri Fatih Sultan Mehmet zamannda Osmanl Devleti hkimiyeti altna giren Krm (1475) Bkre Muhedesi'ne kadar (1812) devlete bal bir hanlk olarak kalmtr. 980 numaral Bb- saf Defterleri Katalou'nda A.DVN.KRM.d koduyla 931 genel ve 145 zel numarada kaytl, 1128/1715 tarihli, 8 sayfalk 1 adet Krm Hanl Defteri paras mevcuttur.
Katalog No 980 Sra No 931 FONUN KODU A.DVN.KRM.D TARH Hicr Mild 1128 1715 Defter Adedi 1 Katalog Tertibi Analitik Envanter

Ayrca Belgeler ksmnda yer alan ve A.DVN.KRM ile A.AMD.KRM kodlaryla ifade edilen fonlara baklabilir. n. Nme-i Hmyn Defterleri (A.DVNS.NMH.d) Padiahlar tarafndan slm ve Hristiyan hkmdarlar ile Osmanl Devleti'ne tbi imtiyazl olan Mekke erfine, Krm hnna, Erdel kralna, Eflak ve Bodan voyvodalarna, Grc ve Dastan hnlarna gnderilen mektuplara Nme-i Hmyn denir10. Bunlarn bir sureti ile gelen cevaplar, "Nme Defterleri" adl defterlere kayt olunur ve Divan Sicilleri'nden saylrd11. Bununla birlikte, padiahlar tarafndan nemli devlet ilerine dair, bilhassa yenieri mevcibi its, sadrazama hitben yazlan baz hatt- Hmynlar ile muhedenme, tasdiknme, temessk gibi belgelerin de suretleri bu defterlere kaydolunmulardr. Osmanl hkmdarlarnn tahta clslarnda, yeni padiahn hkmdarln bildirmek iin dost ve civar memleketlere eli ile birer nme gndermek det idi. Sefir gitmeyen devletlerin sefirlerine ise yeni padiahn turasyla nme-i hmyn verilir ve bunlar da nmeyi kendi hkmdarlarna yollarlard12. Nme-i Hmyn Kalemi de bu tr nmelerin hazrland ve nshalarnn kaydedilip, sakland yerdir. Bu fonda nme-i hmynlar haricinde Neme, Venedik, Fransa vesair yerlerden gelen nmelerin terc10 M. Zeki Pakaln, a.g.e., c. II, s. 652. 11 Sertolu, a.g.e., s. 236. 12 Sertolu, a.g.e., s. 295.

51

meleri de bulunmaktadr. Baz Nme-i Hmyn defterlerinin tamam, Osmanl Devleti'nin dier devletlerle yapm olduu anlamalar ihtiva etmektedir. 989 numaral Divan- Hmyn Defterleri Katalou'nda kaytl 1111-1336/16991918 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 18 adet Nme-i Hmyn Defteri mevcuttur.
Katalog No Sra No 1 2 3 4 5 6 7 8 989 9 10 11 12 13 14 15 16 17 * 18 ** Nme-i Hmyn DEFTERN ADI TARH Hicr 1111-1174 1143-1190 1149-1176 1203-1206 1099-1114 1115-1133 1133-1153 1153-1186 1186-1218 1218-1245 1246-1262 1262-1281 1282-1295 1295-1313 1314-1331 1331-1336 1159-1195 1272-1288 Mild 1699-1761 1730-1776 1736-1762 1789-1791 1687-1702 1703-1721 1721-1741 1741-1772 1772-1803 1803-1830 1831-1846 1846-1865 1865-1878 1878-1895 1897-1913 1913-1918 1746-1780 1855-1872 Sayfa Adedi 138 103 97 113 695 523 655 610 504 457 397 351 223 385 135 189 390 187 Kronolojik Fihrist Katalog Tertibi

Bu defterlerin ilk dokuz adedinin ba taraflarnda bulunan fihristler fotokopi yoluyla oaltlarak Nme-i Hmyn Defterleri Fihristi adyla katalog hlinde baslmtr. Bunlar ylece sralayabiliriz:
Katalog No 1001 1002 1003 1004 1005 1006 Cilt No 1-4 5 6 7 8 9 A.DVN.NMH.D FONUN KODU TARH Hicr 1111-1206 1099-1114 1115-1133 1133-1153 1153-1186 1186-1218 Mild 1699-1791 1687-1702 1703-1721 1721-1741 1741-1772 1772-1803 Analitik Osmanl Trkesi Tasnifin Cinsi Dili

* Bu defter, Mhimme Zeyli Defterleri'nden 17 numaral Mektme Defteri olup sonradan Nme Defteri olduu
anlaldndan bu listeye dahil edilmitir.

** Mukavelt Defterleri iinde 23 numaral Muhede-i Umum Defteri olarak gzken bu defter, Nme Defteri
olduu anlaldndan bu fona dahil edilmitir.

52

o. ehbenderlik Defterleri (A.DVNS.HB.d) ehbender, Ticaret Nezreti'nin teekklnden evvel ticaret ierine bakmak ve tccarlar arasndaki ihtilflar halletmekle vazifelendirilen memurun unvandr. Bu tabir daha sonra konsolos karl olarak, yabanc memleketlerde, devlet tebeasnn ticar menfaatlerini korumak zere grevlendirilen memurlar iin kullanlmtr.13 Osmanl Devleti tarafndan muhtelif Avrupa ehirlerine tayin olunan ehbenderlere mahsus hkmleri hvi defterlere ise ehbenderlik Defterleri ad verilmitir. 989 numaral Divan- Hmyn Defterleri Katalou'nda kaytl 1217-1330/18021911 tarihleri arasndaki ehbenderlik hkmlerini hv 3 adet defter mevcuttur.
Katalog No 989 DEFTERN ADI ehbenderlik Defteri TARH Hicr 1217-1330 Mild 1802-1911 Defter Adedi 3 Katalog Tertibi Kronolojik Fihrist

p. Tevzit, Zehir, Esnaf ve htisb Defterleri (A.DVNS.TZE.d) Tevzit Defteri, XVIII. Yzyl balarndan itibaren eyaletlerin mahall masraflar iin toplanacak vergiler, devlet memurlar tarafndan tespit edildikten sonra yrrle konulur ve senede iki defa kasm ve hdrellez aylarnda defterleri hazrlanarak tahsil olunurdu. Bu defterlere Tevzit Defterleri14 veya Salyne Defterleri ad verilmitir. Tevzit Defterleri'ne o blge halknn demesi lzm gelen memleket masraf, oradan gelip-geen memurlarn menzil cretleri ile kaldklar mddet zarfnda oluan masraflar, vali, mtesellim ve voyvodalar ile ky muhtarlarnn masraflar ve hkmet konaklar, klalar, kprler ile su yollarnn tamiri, inas ve bedelleri kaydolunurdu. Zehir Defterleri, muhtelif mahallere havic-i zarriye (odun, kmr, un, et, vs.)nin temin ve sevki hususunda tutulan defterlerdir. htisb Defterlerinde, afyon, harir, revgan- zeyt, kuma, sahtiyan vb. maddelerin retimiyle denetlenmesi ve bu suretle vurguncularla mcadele edilmesi, bu maddelerden "Darb- Damga", "Resm-i Mzn", "Resm-i htisb" gibi resmlerin alnmas ve halkn zaruri ihtiyalarnn karlanmas konularnda kaytlar mevcuttur. 989 numaral Divan- Hmyn Defterleri Katalou'nda 1153-1275/1740-1858 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 32 adet Tevzit, Zehir, Esnaf ve htisb Defteri mevcuttur.
13 Pakaln, a.g.e., c. III , s. 316. 14 Sertolu, a.g.e., s. 337.

53

Katalog No

Sra No 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32

DEFTERN ADI

TARH Hicr 1207-1208 1208-1209 1209-1211 Mild 1792-1793 1793-1794 1794-1796 1796-1799 1833-1837 1837-1840 1833 1740-1749 1748-1755 1755-1758 1758-1768 1768-1770 1776-1780 1780-1786 1786-1794 1788-1789 1788-1791 1789-1791 1794-1795 1795-1800 1800-1803 1803-1804 1804-1806 1806-1809 1809-1813 1813-1822 1822-1829 1829-1858 1820-1826 1826 1826-1836 1836

Sayfa Adedi 192 196 198 309 246 204 92 222 386 372 398 96 382 314 400 204 78 94 194 290 276 198 300 240 342 364 295 392 288 212 188 167

Katalog Tertibi

Tevzit

1211-1214 1249-1253 1253-1256 1249 1153-1162 1162-1169 1169-1172 1172-1182 1182-1184 1190-1195 1195-1201 1201-1209 1203-1204

Mhimme-i Zehir Zehir Mhimme-i Zehir

Zehir

989

Zehir-i Rikb

Z1203-1206 1204-1206 1209-1210 1210-1215 1215-1218 1218-1219 1219-1221 1221-1224 1224-1229 1229-1238 1238-1245 1245-1275 1236-1242 1242 1242-1252 1252-1252

Kronolojik Fihrist

Zehir

Esnaf htisb

r. Yol ve Menzil Defterleri (A.DVNS.YML.d) Menzil, mn itibariyle seyahat edenlerin getikleri, dinlendikleri, vasta deitirdikleri yer demektir. Osmanl Devlet tekilat nizamna gre, yabanc eli ve bunlarn hizmetkrlar ile yerli ve yabanc tccarlara Osmanl topraklar ierisinde seyahat edebilme izni olarak Divan tarafndan verilen hkmleri ihtiva eder. 54

Yol ve Menzil Kalemi, menzillerden gelip-geen ulaklarn her trl masrafn grmek zorunda olan ahlinin, baz vergilerden muaf olduklarna dair hkmleri karr. Menzillerde olan masraflar ve menzillerdeki masraflar karlayan halkn durumu ile ilgilenirdi. Menzillerde, ulaklara verilen brgirlerin inamt cretleri, ulaklarn tadklar ahkm ve bunlarn tarken kullandklar yollar, seferden veya avdan dnte menzillerde bulundurulmas gereken arpa, saman, ot vs. zahire tayinatnn cinsleri ve miktarlar, seferden dnte ordunun ihtiyac olan zehair tayinatn hazrlanmas, menzillerde bulundurulmas gereken tayinatn tertibi ile ilgili iler bu kalemin vazifesiydi. 980 numaral Bb- saf Defterleri Katalou'nda A.DVN.YML.d koduyla, l0l5l0l7 genel, 229-231 zel numaralarda kaytl 1178-1207/1765-1792 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 3 adet Yol ve Menzil Defteri mevcuttur.
Katalog No 980 Genel Sra No 1015-1017 FONUN KODU A.DVN.YML.D Tarih Hicr 1178-1207 Mild 1765-1792 Defter Adedi 3 Katalog Tertibi Analitik Envanter

s. Muhtelif ve Mtenevv Defterler (A.DVNS.HB.d) Divan- Hmyn'un deiik kalemlerine ait ve farkl tarihli olan defterler bu balk altnda toplanmlardr. Deiik tarihli olup, 1 Numaral Mahzen Defteri'nde s. 199201 ve s. 276'da kaytldrlar. Fakat tasnif faaliyetleri srasnda bu defterler, muhtelif ve mtenevv olmaktan karlp ait olduklar fonlara ilve edilmitir. Bu datm esas alan cetvel aada verilmitir.
MUHTELF VE MTENEVV DEFTERLERN NAKLEDLD FONLAR LE BU DEFTERLERN ESK VE YEN SIRA NUM ARALARI Muhtelif ve Mtenevv Defterleri Eski No 39 1 2 3 TARH ORJNAL ADI Divan- Hmyn Memurlarn Gsterir Defter Anadolu Jurnal Rumeli Jurnal Divan- Hmyn Kalemi Mhimme Odas'nda Tahrir Olunmakta Olan Evmir-i Aliyye vesairenin Mzekkire Defteri Hicr Mild Defterin Nakledildii Tasnif Fonu Yeni Numaras Genel Nu. zel Nu. 105 106 107 108

1242-1254 1251-1257 1258-1275 1251-1279

1826-1838 1835-1841 1842-1858 1835-1863

7519 7520 7521 7522

Kmil Kepeci Tasnifi, Divan- Hmyn Divan Kalemi (Katalog No: 986)

40

1272-1279

1755-1863

7523

109

55

Muhtelif ve Mtenevv Defterleri Eski No 60 85 51 25 53 33 67 68 71 11 12 13 48 14 41 42 43 26 19 27 21 64

TARH ORJNAL ADI Hazine-i Evrak'a Dair Sdr Olan rdeler vesair Mumelt Muharrert- Umumiye Tercman- Dvel Defteri Atik Muktez Sicill-i Mahfz- Suver-i Dva-i Medine-i Balkan ve Medine-i Kefe Mazbata Defteri Defter-i Mahlt Ecneb Tccarlarn urt Defteri Tahvil Defteri (Malta Seferi Mnasebetiyle) Tahvil Khne Tahvil Tahvil Berat Defteri Khne Tahvil Alaybeyilik Kayt Defteri Alaybeyilik ve Ahkm- Saire der-Cnib-i Hotin Alaybeyilik Defteri Mtesellimlik Mteferrika, avun ve Divan- Hmyn Ktiplerine Ait Zemetler Mtesellimlik Tahvil Atik urt Defteri (Mhendishne hakknda) Serdarlarla Sefere Gitmeyip Rikb'da Kalan Maliye ve Divan Ktipleri ile Emekdar avular n Defterleri Hicr Mild

Defterin Nakledildii Tasnif Fonu

Yeni Numaras Genel Nu. zel Nu. 110 111 112 113 114 115 116 117 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398

1309-1317 1316-1338 1292-1299 1195-1248 1197-1200 1261-1275 1073-1278 972-976 972-973 989-990 989-990 992-993 998 1099-1104 1125 1134-1145 1199-1245 1220-1260 1245-1260 1287-1317 1217

1891-1899 1898-1920 1875-1881 1781-1832 1782-1785 1845-1858 1662-1861 1564-1568 1564-1565 1581-1582 1581-1582 1584-1585 1589 1687-1692 1713 1721-1732 1784-1829 1805-1844 1829-1844 1870-1499 1802 Kmil Kepeci Tasnifi, Tahvil Kalemi (Katalog No: 986) Kmil Kepeci Tasnifi, Divan- Hmyn Divan Kalemi (Katalog No: 986)

7524 7525 7526 7527 7535 7536 7537 7538 7501 7502 7503 7504 7505 7506 7507 7508 7509 7510 7511 7512 7513 7514

46

1015-1019

1607-1610

7530

399

56

Muhtelif ve Mtenevv Defterleri Eski No 57

TARH ORJNAL ADI Hicr Mild

Defterin Nakledildii Tasnif Fonu Kmil Kepeci Tasnifi, Tahvil Kalemi (Katalog No: 986)

Yeni Numaras Genel Nu. zel Nu.

Tersne-i mire'ye Merbt Atik Evamir Defteri Muhtelif Kimselere Tevcih Olunan Rtbeler Tahvil (Kul Kayd) Rus stanbul'daki Sultan Sleyman Evkf Vakflarndan Maa Alan Mderris, Duagyn, Hfz- Ktp, Cimme ve Mezzin ile Sair Grevlilerin ve Bunlarn Vazifelerini Mbeyyin Defter Istabl- mire Mdrl ve Kapcbalk Payesini hraz Edenlerin Defteri Rum Fesad Defteri Karantina Defteri Kigalk Ktas Defteri Muharrert- Umumiye Kalem Nizamnmesi Menzil Nizamnmesi Tahrr-i Emlak ve Nfus talimat Defteri Knun- Kalemiye Zemetler Hakknda Nizamnme Glhne Hatt- Hmynu ve Onu Takiben Nerolunan Nizamnme ve Talimatnmeler (Matbu)

1256-1279

1841-1862

7531

400

20 15 16 17

1282-1287 1014 1073-1080 1084-1085

1865-1870 1605 1662-1670 1673-1674

Nian Defterleri (Katalog No: 989) 7515 7516 7517

45 19 20 21

89

1157-1266

1744-1850

Kmil Kepeci Tasnifi, Rus Kalemi (Katalog No: 986)

7518

22

58

1261-1273

1845-1856

7528

23

62 69 70 34 83 37 56 74 38 72

1239 1254-1255 1265-1293 1261-1262 1299-1318 1211-1268 1239-1246 1255-1259 1256-1260 1261

1823-1824 1838-1839 1840-1876 1845-1846 1882-1900 1796-1851 1823-1830 1839-1842 1840-1844 1845 Nizamt Defterleri (Katalog No: 592) BEO-Ayniyat Defterleri Katalou (Katalog No: 595)

1713 1714 1715 1716 1717 17-A 17 C 17-F 17 B 17 D

82

1267

1850

17-K

57

Muhtelif ve Mtenevv Defterleri Eski No 79 78

TARH ORJNAL ADI Bilumum Nin- ller Nizamnmesi Karadeniz ve Tuna Nehri Demiryoluyla Kstence Liman Kumpanyas Umr- Dahiliye Nizamnmesi Kanunnme-i Arazi Memleketeyn Nizamnmesi Mahlta Mhimme Muhzr Mhimme Muhede-i Umum Defteri Muhede-Avansstikraz Muharrert- Umumiye Hicr 1263-1337 1270-1322 Mild 1846-1918 1853-1904

Defterin Nakledildii Tasnif Fonu

Yeni Numaras Genel Nu. 17-J 17-I zel Nu.

77

1276

1859

Nizamt Defterleri (Katalog No: 592)

17-H

75 73 6 9 7 59 36 84 5 8 23 25 24 54 65 50 30 32 31 28 29 76 80

1274-1278 -1077-1206 1198-1212 1127-1206 1272-1288 1334-1337 1309-1318 1069-1195 1115-1253

1857-1861 -1666-1792 1784-1798 1715-1791 1855-1872 1915-1918 1891-1900 1659-1781 1704-1837 1710 1715 1737 1791-1792 1792-1816 1836-1912 1455-1757 1613-1885 1412-1687 1900-1905 1899-1907 1807 1845 Kilise Defterleri (Katalog No: 989) Muktez Defterleri (Katalog No: 989) Kanunnme-i Asker Defterleri (Katalog No: 989) Dvel-i Ecnebiye Defterleri (Katalog No: 989) Atik ikyet Defterleri (Katalog No: 989) Mhimme Defterleri (Katalog No: 989) Nme-i Hmyn Defterleri (Katalog No: 989) Mukvelt Defterleri (Katalog No: 989)

17-G 17-E 264 265 266 18 24 mk. 27 209 210 211 212 213 109 110 111 8 9 10 37 36 5 7

ikyet

1122 1127 1150

Defter-i Mstemen Der-Rikb Ecneb Timar lar urt Defteri Fransa Konsolosluk Defteri Kamame Defteri

1206 1207-1231 1252-1330 860-1171 1022-1303 815-1099 1317-1132 3 1316-1324 1222 1262

Muktez Muktez Mhimme Mhendishne Kanunu Nizamnme-i Asker(Matbu)

58

Muhtelif ve Mtenevv Defterleri Eski No 81 35 45 66

TARH ORJNAL ADI dare-i Muhasebe-i Asker Nizamnmesi (Matbu) mtiyaz Defteri Alaybeyilik Mhr Tatbik Defteri mtiyaz Hazine -i Hassa'ya Ait Madin Defteri Sadret Mektub Kalemi'nden Devlet Ricaline Yazlan Mektuplarn Msveddt Ardahan ve Ahsha Kalelerinin Mstahfzn ve Mukatat Defteri Kbrs Muhassl ken Vefat Eden Silhdar Osman Aa'nn Tereke Defteri Suhte Ekiyasna Kar Muhafz Sipah Tefriki HakkndaVerilen Evmir ve Sancakbeylerinin Verdikleri Cevaplar Hicr Mild

Defterin Nakledildii Tasnif Fonu Kanunnme-i Asker Defterleri (Katalog No: 989) mtiyaz Defterleri (Katalog No: 989) Tatbik Mhrleri (Katalog No: 986) Milli Emlak'tan Mdevver Defteri Kmil Kepeci Tasnifi, Sadret Mektub Kalemi (Katalog No: 986) Kmil Kepeci Tasnifi, Anadolu Muhasebesi Defterleri (Katalog No: 986) Kmil Kepeci Tasnifi, Muhalleft Defterleri Kalemi (Katalog No: 986)

Yeni Numaras Genel Nu. zel Nu.

1289 1245-1289 1103 1274-1326

1872 1829-1872 1691 1857-1908

8 6

88

1203-1204

1789-1790

7534

49

1041

1631

7533

63

1178

1764

7532

47

987

1579

Tapu Tahrir Defterleri Katalou

1081

2. TAHVL (NAN) KALEM DEFTERLER (A.NT.d) Tahvil, sefere itirak etmemek veya lm sebepleriyle mahll kalan timar ve zemetlerin baka birine tevcihi yerine kullanlan bir tabirdir. Tahvil Kalemi, merkezden tayin edilen byk memurlar ile mahll timar ve zemetlerin tevcihine dair olan kaytlar tutup tezkire ve vesikalar yazan kalemin addr. Bu kaleme Nian Kalemi veya Kese Kalemi de denirdi15.
15 Pakaln, a.g.e., c.III , s. 381.

59

Birinci snf ehir hkimlerinden olan meval denilen vilayet kadlarnn, vezir, beylerbeyi ve sancakbeyinin beratlar ile zemet ve timar kaytlar burada tutulurdu. Bu defterlerin muhtevalar u ekildedir: 1. Vezir, beylerbeyi ve sancakbeyi beratlar ile bunlara verilmesi art ve vazife icrsn mutazammn olan tevcih fermanlar. 2. Mahll timar ve zemetlerin tevcihine ait olan tahvil hkmleri, yani tahvil tezkireleri. 3. Mlknme ve muafnmelere ait emr-i l ve beratlar. 4. Muhtelif konulara dair vrid olan sualler ve iktizlar. Tahvil Kalemi'ndeki muamelt, Tahvil kesedar denilen mdr ve onun yar dmcs durumundaki mmeyyiz ile mbeyyiz ve mlzm ad verilen memurlar tarafndan yerine getirilirdi. Mahll zemet ve timar tevcihi hususunda Divan'a gelen arz nce derkenar olmak zere Defterhne'ye gider, Defterhne'den derkenar olunarak Divan'a gelen arz zerine mucebince tevcih olunmak buyruldu yazlp Tahvil Kalemi'ne gnderilir, bu kalemde tahvil hkm yazlr, bu hkme binen de Defterhne'den berat tezkiresi verilir ve son olarak Divan Kalemi'nde bunun berat yazlrd. Nian Kalemi, ibtid, terakk, istihdam, cebel, tahvil, mlzemet ve mtesel lim hkmleri de verirdi. a. 980 Numaral Bb- saf Defterleri Katalou'ndaki Tahvil (Nian) Kalemi Defterleri (A.NT.d) Bu katalogda, 1062-1451/25 genel, 1-390/25 zel numarasyla 977-1249/15701834 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden birka sayfa veya formadan mteekkil 415 adet Tahvil (Nian) Kalemi Defteri paras mevcuttur.
Katalog No 980 Sra No 1062-1451/25 FONUN KODU A.NT.D TARH Hicr 977-1249 Mild 1570-1834 Defter Adedi 415 Katalog Tertibi Analitik Envanter

b. 986 Numaral Kmil Kepeci Katalou'ndaki Tahvil (Nian) Kalemi Defterleri (KK.d) 986 numaral Kmil Kepeci Tasnifi Katalou (A) ksmnda 280-663, 7501-7531 genel ve 1-400 zel numaralarda kaytl 921-1317/1515-1899 tarihleri arasnda 400 adet; (B) ksmnda ise 904-1189/1498-1775 tarihleri arasnda 6 adet defter bulunmaktadr. Defterler analitik envanter sisteme gre tasnif edilmitir. 60

Katalog No

zel No 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Genel No 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300

(A) DEFTERN ADI/KONUSU Belgrad, Ergiri Kasr, Delvine vs. Kalelerin Muhafzlarna Ait Timar Defteri zvornik'deki Haslarla Timar ve Timarn Mufassal Kaytlar Saraybosna Kazas'nn Timar Kaytlar Bosna'nn Timar Kaytlar Mara Livas'ndaki Timara Dahil Ocaklarn Ruznmesi Paa, Selanik, Bosna, Mora, Nibolu, Ohri, Avlonya, skp, Sofya Livalarnn Timarllar Mevzuat Defteri Rodos Cezresi Livas cml Defteri Kayseri, Konya, Tarsus, Nide, el, Beyehri ve Karaman Sipahilerinden Van Seferi'ne Varmayanlarn Esmisi Terakk Verilen Sipahilerin Esmisi Muharebe ve Muhasaralarda Hizmet ve Yoldalkta Bulunan Timar ve Timar Erbb Karaman Sipahilerinden Nahcvan Seferi'nde Yoldalkta Bulunup Terakkye Mstehak Olanlarn Mevcudu Ktahya Livas Sipahilerinin Yoklamas Nahcvan Seferi'ndeki Sipahilerin Yoklamas dilcevaz, Mardin vb. Livalardaki Sipahilerin Timarlar Sigetvar Seferi'nde Bulunanlarn Yoklamas Karesi ve Hdavendigar Livalarnn Mevcudt Defteri Anadolu ve Rumeli Vilayetleri Sipahilerinin Mevcutlar Van Livas Sipahilerinin Yoklamas Budin Vilayeti Mr-i Mrn avularyla Timar Ktiplerinin ve Sefere Katlan Zem ve Timarn Yoklamas Sigetvar Seferi'nde Bulunan Karaman Sipahilerinin ve avularnn Yoklamas Rodos Muhafazasnda Bulunan Sipahilerin Yoklamas Rodos Muhafazasnda Bulunmayan Sipahilerin Yoklamas

TARH Hicr 921 925 936 937 952 952 954 955 956 961 961 961 961 964 964 966 967 974 974 974 975 975 978 979 979 Mild 1515-1516 1519 1529-1530 1530-1531 1545-1546 1545-1546 1547-1548 1548-1549 1549 1553-1554 1553-1554 1553 1553-1554 1556-1557 1556-1557 1558-1556 1559-1560 1566-1567 1566-1567 1566-1567 1567-1568 1567-1568 1570-1571 1571-1572 1571-1572

986

12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

302 303 304

Sivas, Bozok, Divrii, Arapgir Sipahilerinin Yoklamas Trhala ve Arboz Livalarnn Yoklamas Rumeli Vilayeti Timar Tevciht

61

Katalog No

zel No 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40

Genel No 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319

(A) DEFTERN ADI/KONUSU Akehir, Nide, Konya, Krehri, Beyehri vb. Livalardaki Sipahilerin Yoklamas Donanmada Bulunan Zem ve Timarn Yoklamas Kale Muhafazalarnda ve Donanmada Bulunan Zem ve Timarn Yoklamas Rumeli avularnn Defteri Harput Livas'nn Timar Defteri Rumeli Vilayeti Zem ve Timar Yoklamas Halkulvd Seferi'ne Gelmeyen Zem ve Timarlarn Yoklamas Teke Livas ve Anadolu Eyaleti Timar Yoklamas Musul Livasyla Seferde Bulunan Timar ve Timar Sahipleri Yoldalkta Bulunanlarn Taltif nhlar Vilayet-i Zlkadriye'nin Timar Yoklamas Yoldalkta Bulunanlarn Taltif nhlar Timar Tevciht Anadolu Vilayeti avular Sivas, Amasya, Bozok, Arapgir, Divrii, Kastamonu, Nibolu Timar ve Timar Yoklamas Siyavu, Sinan, Mehmed ve Osman Paalarn Adamlarnn Timarlariyle Nide, Krehri, Aksaray, Beyehri, Kayseriye Livalarndaki Timar Sahibleri Anadolu avular Muhtelif Yerlerdeki Timar Tevciht Semendire Livasndaki Timarlarn Kaytlar Timar Mahllt Hizmetleri Grlenlerin nhlar Timar Tevciht Yoldalkta Bulunanlar Rumeli Timarlarnn cmli Rumeli Zem ve Sipahiyn Yoklamas Eyalet-i Anadolu'daki Vefayytn Kuydt Zem ve Timarllarn Yoklamas Mahll Kayd Budin, Hdavendigar vb. Livalardaki Timar Tevciht

TARH Hicr 979 980 980 980 982 982 982 983 983 983 987 987 987 989 990 Mild 1571-1572 1572-1573 1572-1573 1572-1573 1574-1575 1574-1575 1574-1575 1575-1576 1575-1576 1575-1576 1579-1580 1579-1580 1579-1580 1581 1582

986

41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57

320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336

990 990 991 991 992 992 992 992 993 994 994 996 996 997 998

1582 1582 1583 1583 1584 1584 1584 1584 1585 1585-1586 1585-1586 1587-1588 1587-1588 1588-1589 1589-1590

62

Katalog No

zel No 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76

Genel No 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375

(A) DEFTERN ADI/KONUSU Rumeli Timar Tevciht Timar Tevciht Anadolu Mahllt Baz Beylerin Adamlarnn Timarlar Timar Tevciht Dergh- l avularnn Timarlar Tur Muharebesi'nden Firar Edenler Timar Tevciht Nuh ve Murad Paalarla Hamdullah Bey vesairenin Adamlarnn Timarlar Rumeli ve Anadolu Mahllt Kaytlar Hamid Livas'nn Timarlar Timar Tevciht Seferdeki Timar Tevciht

TARH Hicr 998 998 999 991 1003 1004 1005 1005 1005 1006 1007 1008 1008 1011 1012 1013 1016 1018 1019 1019 1019 1021 1023 1023 Mild 1589-1590 1589-1590 1590-1591 1583 1594-1595 1595-1596 1596-1597 1596-1597 1596-1597 1597-1598 1598-1599 1599-1600 1599-1600 1602-1603 1603-1604 1604-1605 1607-1608 1609-1610 1610-1611 1610-1611 1610-1611 1612-1613 1614-1615 1614-1615 1615 1617 1617-1618 1618-1619 1619-1620 1619-1620 1620-1621 1620-1621 1621-1622 1621-1622 1623-1624 1623-1624 1623-1624

986

77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96

Timar Tevciht

Anadolu Mahllt Timar Serdar Halil Paa'nn ark Seferi'nde Brakt Timar Sahipleri Rumeli Mahllt Timar Tevciht Seferde Bulunmayanlarn Timarlarnn Ali Paa Zamannda Dierlerine Tevcihi Timar Tevciht

1024 1026 1027 1028 1029 1029 1030 1030 1031 1031 1033 1033 1033

Muhtelif Timar Kayd

Anadolu Timar Ahkm Pusulalar Timar Tevciht

63

Katalog No

zel No 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108

Genel No 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387

(A) DEFTERN ADI/KONUSU Anadolu, Karaman, Rum, Erzurum, Trabzon ve Zlkadriye Eyaletleri Timar Kaytlar Timar Tevciht Ankara Livas'nn Timarlar Anadolu Mukarrer Defteri Rumeli Eyaleti Timarlar Timar Mahllt Rumeli Timar Tevciht Timar Tevciht Rumeli Timar Tevciht Rumeli Timar ve Timarlarnn Bayram Paa Tarafndan Tahsisi Seltn Petemallklarna lhak Olunan Kln, Timar ve Timarlardan Erbb- stihkaka Bayram Paa Marifeti ile Tevcih Olunanlar Rumeli Timar Tevciht Timar Tevciht Rumeli Timar Kaytlar Vezir Mustafa Paa Zamanna Ait Rumeli Timar Pusula Kayd Timar Tevciht Rumeli Timar Tevciht Timar Tevciht Pusula Kayd Timar Tevciht Tezkire Kayd Timar Tevciht Rumeli Mahllt Timar Tevciht Anadolu ve Rumeli Muhtelife Defteri Timar Tevciht Anadolu, Karaman, Sivas, Halep ve Adana Eyaletleri Mukarrer Defteri Anadolu Eyaleti'nin Gelmedik ve Firr Edenlerin Kayd Gazi Hseyin Paa'nn Timar Tevciht

TARH Hicr 1034 1034 1036 1036 1036 1036 1037 1038 1038 1041 1042 1042 Mild 1624-1625 1624-1625 1626-1627 1626-1626 1626-1627 1626-1627 1627-1628 1628-1629 1628-1629 1631-1632 1632-1633 1632-1633

109 110 111 112 986 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130

388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409

1042 1042 1042 1042 1043 1043 1043 1044 1046 1046 1049 1052 1054 1055 1058 1059 1059 1059 1059 1059 1062 1062

1632-1633 1632-1633 1632-1633 1632-1633 1633-1634 1633-1634 1633-1634 1634-1635 1636-1637 1636-1637 1639-1640 1642-1643 1644-1645 1645-1646 1648 1649 1649 1649 1649 1649 1651-1652 1651-1652

64

Katalog No

zel No 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143

Genel No 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422

(A) DEFTERN ADI/KONUSU Timar Tevciht Rumeli Eyaleti Muhtelife Defteri Rumeli Mahllt Rumeli'nin Gelmedik ve Firar Edenler skenderiye Livas'nda Bir Timarn Kayd Mara Eyaleti'nin Timar Defteri Rumeli'nin Timarlar Timar Tevciht Halep ve Adana Eyaleti'nin Mukarrer Defteri Rumeli'nin Timar Tevciht Timar Tezkire Defteri Timar Tevciht Anadolu, Karaman, Sivas, Mara, Halep, Adana, Van, Erzurum, Kars, ldr, Batum, Badad ve ehrizor Eyaletlerinin Mukarrer Defteri Saruhan Livas'nn Grdes Kazasndaki Timarlar Bozcaadas Mukarrer Defteri Kadlk Tevciht Anadolu Eyaleti Timar Tevciht Timar Tevciht Vezir Mustafa Paa'nn Timar Tevciht Rumeli, Budin, Bosna, zi, Tamvar, Kanije ve Eri'deki Mahll Timarlar Anadolu, Karaman, Halep ve Adana Eyaletlerinin Timar Tevciht Mnde Defteri Erdel Seferi'ne Memur Olanlar, Eyalet ve Elviyelerin Tevcihleri, Cebel ve Defterli Kaytlar Anadolu, Karaman, Sivas, Halep ve Adana Eyaletlerinden Sefere Gelmeyenlerin Kaytlar Anadolu, Halep, Sivas, Adana ve Karaman Eyaletlerinin Mukarrer Defteri Tevki Cafer Bey'in Haslar Timar Tevciht Timar Mahllt Kayd Timar Tevciht

TARH Hicr 1062 1062 1062 1062 1063 1063 1063 1063 1064 1064 1064 1066 1066 Mild 1651-1652 1651-1652 1651-1652 1651-1652 1652-1653 1652-1653 1652-1653 1652-1653 1653-1654 1653-1654 1653-1654 1655-1656 1655-1656

144 145 146 147 986 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163

423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442

1067 1067 1067 1068 1069 1069 1069 1069 1070 1070 1070 1070 1070 1070 1072 1075 1075 1076 1077 1079

1656-1657 1656-1657 1656-1657 1657-1658 1658-1659 1658-1659 1658-1659 1658-1659 1659-1660 1659-1660 1659-1660 1659-1660 1659-1660 1659-1660 1661-1662 1664-1665 1664-1665 1665-1666 1666-1667 1668-1669

65

Katalog No

zel No 164 165 166 167

Genel No 443 444 445 446

(A) DEFTERN ADI/KONUSU Anadolu, Sivas ve Karaman Timar Tevciht Cezayir Kalemi, Rumeli Taraf Mahll Teke, Vultrn, Elbasan, Delvine, Timar kaytlar; Kangr, Mentee, Aydn, Karesi ve Sultann Livalarnn Timar Tevciht Karaman Eyaletinde Ali Paa'nn Timar Kayd Budin, imontornya, Istolni Belgrad, Kopan, Estergon, Novigrad, Segedin, Tamvar, Bosna, Hersek, Kilis-i Bosna, Bakri, zvornik, Vrad, Singp, Uyvar, Sirem, Semendire, Hatvan, Sigetvar, Solnok, Seksar ve Filek Livalarnn Timar Tezkire Kaytlar mer Paa Zamanndaki regey Livas Ruznmesi Timar Tevciht zi Eyaleti Mahllt ve Muhtelife Defteri Timar Tevciht Hersek Timar Kaytlar Anadolu Muhtelife Kaytlar Gedikli Dergh- l Mteferrika ve avular ve Ktip ve kirdleri Anadolu Muhtelife Defteri Sadrazam smail Paa ve Reislkttab emsi Efendi Zamanndaki Timar Tevciht Anadolu Eyaleti Mukarrer Defteri Karahisar- ark Livas Mstahfzlar Anadolu Mahllt Timar Tevciht Halil Paa Zamanndaki Anadolu Mahllt Rumeli Eyaleti Mahllt Defteri Vezir-i zam Ali Paa Zamanndaki Tevciht Rumeli'deki Gedikli Mteferrikalar, avun ve Divan- Hmyn ve Defter-i Hakan Ktibleri ve kirdleri Timar Tevciht Rumeli ve Anadolu Muhtelife Defteri Amasya, Teke, Balis, Adana, Kilis, Aliye, Vize, Delvine, Ohri, Sofya, Kstendil, Bolu, Tarsus, Bozok, Krkkilise, Saruhan, Makri, Kastamonu, Sivas ve Mentee Livalar Cedd Timar cmli Ankara ve Canik Alaybeyilerinin Tatbik Mhrleri Timar cml Defteri

TARH Hicr 1079 1079 1079 1083 Mild 1668-1669 1668-1669 1668-1669 1672-1673

168

447

1088

1677-1678

169 170 171 172 173 174 175 986 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187

448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466

1088 1093 1095 1095 1098 1099 1099 1099 1099 1099 1100 1100 1102 1102 1103 1103 1104 1104 1104

1677-1678 1682 1683-1684 1683-1684 1686-1687 1687-1688 1687-1688 1687-1688 1687-1688 1687-1688 1688-1689 1688-1689 1690-1691 1690-1691 1691-1692 1691-1692 1692-1693 1692-1693 1692-1693

188

467

1105

1693-1694

189 190

468 469

1105 1105

1693-1694 1693-1694

66

Katalog No

zel No 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203

Genel No 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497

(A) DEFTERN ADI/KONUSU Nibolu, Gmlcine, Edirne, Divrii, Sis, Silistre ve il Livalarnn Cedd Timar cmli orum Livasnn Cedd Timar cmli Sadrazam Mustafa Paa Zamanndaki Belgrad Serdengetileri Ankara, Vultrn, Aydn, Germen ve zeyr Livalarndaki Cedd Timar cmli Kocaeli Livas'ndaki Timar ve Timarlarn Fruhtu zeyr Livas'ndaki Hss- Hmyn Timar Tevciht Mezistire Livas'nn Cedd Timar cmli Timar Kaytlar Trabzon Eyaleti Timar Tevciht Erzurum, Diyarbekir, am ve Trabzon Eyaletleri Mahllt Defteri Ruha Timar Kaytlar Rumeli Vilayetindeki Sbyan ve Mtekidn Cebelleri Karaman Eyaleti'nin Yoklamas Mara Eyaleti Timar Tevciht Anadolu Eyaleti Timar Tevciht Trabzon Livas Timar Tevciht Harput Kazas'nn Zem ve Erbb- Timarndan Tahsil Olunan Bedeliye Karaman ve Sivas Eyaletlerinin Timar Tevciht Adana'daki Hss- Hmyn Anadolu Eyaleti'ndeki Sbyan ve Mtekidn Kaytlar Timar Tevciht Anadolu ve Rumeli Dergh- l Mteferrikalar, Ktibn ve kirdn- Divan- Hmyn'un Timarlar Diyarbekir Eyaleti'nin Zem ve Erbb- Timar Bedeliyeleri Miralay Defteri Divrii Cebel, Sbyan, Mtekidn Zem ve Erbb- Timar Bedeliyeleri Timar Tevciht Eyp Paa Zamannda Beyehri Timar Tezkireleri

TARH Hicr 1105 1105 1105 1105 1106 1106 1106 1106 1106 1106 1106 1106 1106 1106 1106 1106 1106 1106 1107 1107 1107 1107 1108 1109 1109 1109 1111 1112 Mild 1693-1694 1693-1694 1693-1694 1693-1694 1694-1695 1694-1695 1694-1695 1694-1695 1694-1695 1694-1695 1694-1695 1694-1695 1694-1695 1694-1695 1694-1695 1694-1695 1694-1695 1694-1695 1695-1696 1695-1696 1695-1696 1695-1696 1696-1697 1697-1698 1697-1698 1697-1698 1699-1700 1700-1701

986

204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218

67

Katalog No

zel No 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232

Genel No 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 523M 524 525 526 527

(A) DEFTERN ADI/KONUSU

TARH Hicr 1112 1114 1120 1121 1123 1123 1123 1123 1125 1125 1125 1125 1126 1126 1127 1127 1127 1127 1128 1128 1129 1129 1129 1129 1129 1129 1129-1142 1130 1130 1130 1130 Mild 1700-1701 1702-1703 1708-1709 1709-1710 1711-1712 1711-1712 1711-1712 1711-1712 1713 1713 1713 1713 1714 1714 1715 1715 1715 1715 1715-1716 1715-1716 1716-1717 1716-1717 1716-1717 1716-1717 1716-1717 1716-1717 1716 1730 1717-1718 1717-1718 1717-1718 1717-1718

Timar Tevciht Anadolu Mahllt Defteri Anadolu ve Rumeli'deki Mtekidn ve Sbyandan Timarlarndan Ayn Cebel Alnmas Rumeli Eyaleti Muhtelife Defteri Rumeli Eyaleti Tekadleri Anadolu Eyaleti Mahllt (Nehr-i Prut'ta Yazlm) Serasker Abdi Paa ve Reislkttab Mehmed Srr Efendi Zamannda Karaman ve Adana Eyaletlerindeki Timarlarn Tevcihi Sirem ve Semendire'nin Tahvilt Sivas ve Halep Eyaletleri Mahllt Rumeli Eyaleti Serasker Abdi Paa ve Reislkttab Mehmed Srr Efendi Zamanlarnda Timar Tevciht Rumeli, zi, Bosna, Belgrad, Tamvar, Kbrs ve Cezir Eyaletlerinin btidas Halep Eyaleti Zem ve Erbb- Timarndan Sancanda Skin Olanlarla Olmayanlar Musul Sanca'nn Yoklamas Yanya Livas'nn Yoklamas Tersne'ye Ait Olan Cezir Eyaleti Timar Tevciht Cebel Timar Tevciht Muhtelif Rikb Defteri Timar Tevciht Anadolu Mahllt ve Muhtelife Defteri Mora Ceziresi'nin Timar Eyalet, Voyvodalk, Sancak ve Alaybeyilik Defteri Anadolu Mahllt ve Muhtelife Defteri Kangr ve Canik Livas'nn Yoklamas Mezistre Livas'nn Timar Ktahya, Hdavendigr, Saruhan, Aydn, Bolu, Kastamonu, Karahisr- Sahib, Mentee, Hamid, Teke, Karasi, Sultann, Ankara ve Kangr Livalar Timar Tevciht

986

233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 244-1 245 246 247 248

68

Katalog No

zel No 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261

Genel No 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554

(A) DEFTERN ADI/KONUSU Ahmed Paa Zamanndaki Muhtelif Tahvilt Kaytlar zvornik Livas Timarlar Timar Tevciht Anadolu Eyaleti Timarlar Gence Eyaleti Timar cmli Kprlzade Abdullah Paa ve Reislkttab zz Sleyman Efendi'nin Tahvilt Kaytlar skp, Ohri, Kstendil, Debre, irmen ve Krkkilise Sancaklarnn Mtekidn ve Cebelleri Rumeli Eyaleti Sbyan Nibolu Sbyan ve Mtekidn Cebel Bedeliyesi Karaman Eyaleti Mtekidn Cebel Bedeliyesi nebaht Livas Timarlar Kastamonu Livas Zem ve Erbb- Timar Bedeliyesi Hdavendigr Livas Sbyan ve Mtekidn Cebel Bedeliyesi Bosna Livas'nn Timar cmli Mora Ceziresi'ndeki Livalarn Erbb- Timar ve Zemnn Bedeliyeleri Muhasebesi cmli Bender Canibi Alaybeyilii Defteri Akehir, Aksaray, Krehri, Kayseriye, Beyehri, Nide, Konya ve skp Livalarnn Sbyan ve Mtekidn Cebel Bedeliyesi Alaybeyilik Aydn Livas Mtekidn ve Sbyan Cebel Bedeliyesi Mara, Malatya, Kars ve Ayntab Livalarnn Mtekidn ve Sbyan Cebel Bedeliyesi Timar Tevciht Bolu Livas Mtekidn ve Sbyan Cebel Bedeliyesi Timar Tevciht Halep Eyaleti Cebel Defteri Sivas ve Mara Eyaletleri Timarlar Hdavendigr Livas Mtekidn Sbyan Cebel Bedeliyesi

TARH Hicr 1131 1138 1143 1145 1145 1146 1146 1146 1147 1148 1148 1149 1149 1149 1150 1152 1152 1152 1153 1154 1154 1154 1155 1157 1157 1158 1159 Mild 1718-1719 1725-1726 1730-1731 1732-1733 1732-1733 1733-1734 1733-1734 1733-1734 1734 1735 1735 1736-1737 1736-1737 1736-1737 1737-1738 1739-1740 1739-1740 1739-1740 1740-1741 1741-1742 1741-1742 1741-1742 1742-1743 1744-1745 1744-1745 1745 1746

986

262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275

69

Katalog No

zel No 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292

Genel No 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583

(A) DEFTERN ADI/KONUSU Anadolu Eyaleti Timar Tevciht Timar Tevciht Erzurum Muhtelifesi Erzurum, Bayburd, Erzincan ve Tercan Timar Tevciht Karahisar- ark'de Bir Timarn Kayd Anadolu Eyaleti Timar Tevciht Erzurum ve Kars Eyaletleri Timar Tevciht Timar Tevciht skp Timar Kaytlar Ktahya ve Alacahisar Livas Mtekidn ve Sbyan Cebel Bedeliyesi Paa Livas Sol Kol Mtekidn ve Sbyan Cebel Bedeliyesi Adana Eyaleti Timar Tevciht Ktahya, Saruhan, Karesi ve Hdavendigr Sbyan ve Mtekidn Cebel Bedeliyesi Hdavendigr Livas Sbyan ve Mtekidn Cebel Bedeliyesi Anadolu Timar Tevciht skp Livas Mtekidn ve Sbyan Cebel Bedeliyesi Alaybeyilii Nide Livas Mtekidn ve Sbyan Cebel Bedeliyesi Bolu, Kastamonu ve Kangr Mtekidn ve Sbyan Cebel Bedeliyesi Erzurum Cebel Bedeliyesi Paa Livas Mtekidn ve Sbyan Cebel Bedeliyesi Kastamonu, Bolu, Ankara ve Kangr Livalar Sbyan ve Mtekidn Cebel Bedeliyesi Bender Kalesi'nde Bulunan Timar Sahipleri ile Zemnn Yoklamas Mara Livas'nn Sbyan ve Mtekidn Cebel Bedeliyesi Nibolu Livas'nn Sbyan ve Mtekidn Cebel Bedeliyesi Rumeli Valisi Abdi Paa'nn Hacolu Pazar'nda Yapt Timar Sahipleriyle Zemsnn Yoklamas Malatya ve Mara Livalar Sbyan ve Mtekidn Cebel Bedeliyesi

TARH Hicr 1159 1159 1159 1159 1159 1159 1159 1159 1160 1161 1162 1164 1166 1168 1169 1170 1172 1174 1174 1176 1177 1181 1182 1182 1185 1185 1186 1187 Mild 1746 1746 1746 1746 1746 1746 1746 1746 1747 1748 1748-1749 1750-1751 1752-1753 1754-1755 1755-1756 756-1757 1758-1759 1760-1761 1761 1762-1763 1763-1764 1767 1768 1768-1769 1771-1772 1771-1772 1772-1773 1773

986

293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304

70

Katalog No

zel No 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316

Genel No 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601

(A) DEFTERN ADI/KONUSU skp ve Kstendil Livalarnn Sbyan ve Mtekidn Cebel Bedeliyeleri Kars (Mara) Livas'nn Sbyan ve Mtekidn Cebel Bedeliyeleri Hotin Seferi'ne Memur Rumeli Eyaleti artlu ve Mtekidleri Sivas, Saruhan, Ayntab ve Selanik Livas Sbyan ve Mtekidn Cebel Bedeliyesi Bolu Livas Timar cmli Bolu Livas'nn Sbyan ve Mtekidn Cebel Bedeliyesi Ayntab ve Malatya Livalarnn Timar Tevcihine Dair Yazlan Ahkm Timar Tevciht zi Muhafazasna Memur Zem ve Erbb- Timarn Yoklamas Timar Tevciht Yanya Livas Sbyan ve Mtekidn Cebel Bedeliyesi Bolu, Kastamonu, Ankara ve Kangr Sbyan ve Mtekidn Cebel Bedeliyesi Anadolu Eyaleti'nin Ekinci Zem ve Erbb- Timarnn smail Cnibine Memur Olduklarna Dair Cebel Defteri Timar Tevciht Nibolu Sanca'nn Ekinci, Zem ve Erbb- Timarnn zi'ye Memur Olduklarna Dair Cebe Defteri Gedikli Divan- Hmyn Ktipleri Timarlar Halep ve Kilis Livalarnn Sbyan ve Mtekidn Cebel Bedeliyesi Karahisar- Sahib, Saruhan ve Hdavendigr Sancaklarnn Sbyan ve Mtekidn Cebel Bedeliyesi Krkkilise, Vize, irmen, Beyehri, Akehir ve Kayseriye Livalarnn Sbyan ve Mtekidn Cebel Bedeliyesi Timar Tevciht Mentee ve Ktahya Livalar Sbyan ve Mtekidn Cebel Bedeliyesi Nibolu'daki Timarn Kayd Seferde Bulunan Timar Mlzmlarnn Kaytlar Yanya ve irmen Livalarnn Sbyan ve Mtekidn Cebel Bedeliyesi

TARH Hicr 1189 1189 1190 1190 1190 1191 1191 1191 1192 1194 1196 1197 1197 1198 1198 1199 1199 1199 Mild 1775-1776 1775-1776 1776-1777 1776-1777 1776-1777 1777 1777 1777 1778 1780 1781-1782 1782-1783 1782-1783 1783-1784 1783-1784 1784-1785 1784-1785 1784-1785

986

317 318 319 320 321 322

323 324 325 326 327 328

602 603 604 605 606 607

1202 1203 1203 1204 1204 1205

1787-1788 1788-1789 1788-1789 1789-1790 1789-1790 1790-1791

71

Katalog No

zel No 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341

Genel No 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636

(A) DEFTERN ADI/KONUSU Ariboz Kalesi 'nde Mevcut Bulunmayan Timar Sahiplerinin simleri Midilli, nebaht, Karlili ve Rodos Livalarndaki Timar Sahiplerinin Mevcutlar Belgrad Muhafazasnda Bulunan Rumeli Eyaleti Erbb- Timar Mlzmlar Defteri Vefatlaryla Vrissiz Kalan Baz Timarlarn Darphne'ye Zabtlarna Dair Ruznme-i Hmyn Suretleri Timar Tevciht Beyehri Livas Sbyan ve Mtekidn Cebel Bedeliyesi Levent iftlii Tekilat iin Tertip Olunan Timarlar Halep'teki Baz Timarlarn Hss- Hmyn'a Tahsisleri Mara Eyaleti'nin Timar Tevciht Nibolu Sanca'ndaki Bir Timarn Ruzname-i Hmynu Sahipleri Yoklamada Bulunmadklarndan Dolay Mlzmlar Arzolunacak Timarlar Sahipsiz Timarlarn Kaytlar ve Baka Mahallere Tahsisleri Anadolu'daki Timar Mlzmlar Divan- Hmyn Kalemi'ne Ait Timarlar Sahipsiz Timarlarn Kaytlar ve Baka Mahallere Tahsisleri Kastamonu, Kangr, Tarsus, Ankara ve Aydn Sancaklarndaki Baz Timarlarn Kaytlar Sahipsiz Timarlarn Kaytlar ve Baka Mahallere Tahsisleri Ankara Sanca'ndaki Bir Timarn Kayd Divrii Sanca'ndaki Bir Timarn Kayd Sofya Sanca'ndaki Sbyan ve Mtekidn Cebel Bedeliyesi Sahipsiz Timarlarn Kaytlar ve Baka Mahallere Tahsisleri Erzurum'daki Bir Timarin Kayd Canik 'teki Bir Timarin Kayd Avlonya Livas'nda Bir Timarn Kayd Hamid Sanca'ndaki Baz Timar Kaytlar Karlili Sanca'ndaki Bir Timarn Kayd Teke Sanca'ndaki Bir Timarn Kayd

TARH Hicr 1206 1206 1206 1206 1206 1207 1207 1208 1208 1208 1209 1211 1212 1213 1213 1213 1215 1215 1216 1216 1217 1217 1218 1218 1219 1224 1225 1225 1228 Mild 1791-1792 1791-1792 1791-1792 1791-1792 1791-1792 1792-1793 1792-1793 1793-1794 1793-1794 1793-1794 1794-1795 1796-1797 1797-1798 1798-1799 1798-1799 1798-1799 1800-1801 1800-1801 1801-1802 1801-1802 1802-1803 1802-1803 1803-1804 1803-1804 1804-1805 1809-1810 1810 1810 1813

986

342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357

72

Katalog No

zel No 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371

Genel No 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 7501 7502 7503

(A) DEFTERN ADI/KONUSU Selanik Sanca'ndaki Baz Timarlarn Kayd Rumeli Eyaleti vb. Mahallerde Sbyan ve Mtekidn Cebel Bedeliyesi Rumeli Eyaleti'ndeki Timar Mlzmlarnn Tatbik Mhrleri ahinci, akrc vesaire Timarlar Mehmed Vahid Paa Tarafndan Hamid Livasnda Emanet Suretiyle Zabtolunan Timar ve Muktat Hisseleri Nablus Sanca'ndaki Timar Kaytlar Sivas Eyaleti'ndeki Timar Mlzmlar Sivas Eyaleti'ndeki Sbyan ve Mtekidn Cebel Bedeliyesi Ankara Livas'ndaki Timar Hisse Kayd Paa Livas'nda Sbyan ve Mtekidn Cebel Bedeliyesi Saruhan Livas'nda Timar Hisse Kayd Rumeli'de Baz Timar Kaytlar Anadolu Eyaleti Sbyan ve Mtekidn Cebel Kaytlar Biga, Gelibolu, Foa ve Sula Sancaklar'ndaki Timar Kaytlar irmen, Krkkilise, Hdavendigr vesair Mahallerindeki Timar Kaytlar Anadolu ve Rumeli'deki Baz Timar Kaytlar Yanya Livas'ndaki Baz Timar Kaytlar Zabtolunan Baz Timar ve Timarlarn Kaytlar Humbarac, Lamc, Sbyan ve Mtekidlerinin Timarlarndan Alnacak Nsf Hslt Baz Timarlarn hlesi Timar Baky Muhasebesi Mansre Svarisine lhak Olunan ve Olunmayan Timarlar Trhala Sanca'ndaki Muktat ve Timarlar Timar Tevcihi ve lmhaber Kaytlar Konya 'daki Baz Timarlarn Hesabt Timar ve Timar Bedelt Tahvil (Malta Seferi Mnasebetiyle) Tahvil Khne

TARH Hicr 1228 1228 1229 1231 1231 1232 1232 1233 1234 1235 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1247 1248 1249 1251 1251 1253 1254 1256 1258 1259 972-976 972-973 989-990 Mild 1813 1813 1813-1814 1815-1816 1815-1816 1816-1817 1816-1817 1817-1818 1818-1819 1819-1820 1822-1823 1823-1824 1824-1825 1825-1826 1826-1827 1827-1828 1831-1832 1832-1833 1833-1834 1835-1836 1835-1836 1837-1838 1838-1839 1840-1841 1842-1843 1843 1564-1568 1564-1565 1581-1582

986 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387

73

Katalog No

zel No 388 389 390 391 392 393 394

Genel No 7504 7505 7506 7507 7508 7509 7510 7511 7512 7513 7514

(A) DEFTERN ADI/KONUSU Tahvil Berat Khne Alaybeyilii Alaybeyilii ve Hotin 'deki Ahkm- Sire Alaybeyilii Mtesellimlik Mteferrika, avun ve Divan- Hmyn Ktiplerine Ait Timarlar Mtesellimlik Tahvil Atik urt Defteri (Mhendishneler Hakknda) Divan- Hmyn Hizmetine Tayin Olunup Min-ba'd Serdarlar ile Sefere Gitmeyip Rikb- Hmyn ile Emek Ferman Olunan Gedikli Krk Nefer Divan Ktibi Paa Sanca Timar Tevcihi

TARH Hicr 989-990 992-993 998 1099-1104 1125 1134-1145 1199-1245 1220-1260 1245-1260 1287-1317 Mild 1581-1582 1584-1585 1589 1687-1692 1713 1721-1732 1784-1829 1805-1844 1829-1844 1870-1899 -

986

395 396 397 398

399 400

7530 7531

1015-1019 1256-1279

1606-1610 1840-1862

Katalog No

zel No 1 2

Genel No 697 698 699 700 701 702

(B) DEFTERN ADI/KONUSU Hersek Mirlivasnn Haslaryla Sipahilere Ait Timarlarn Kasm b. sa'nn Emaneti ve Hayreddin'in Kitbetiyle Yazlan Tahriri Tortum Livas'ndaki Haslar Ankara Livas'nn Timar Defterinin nc Cildi Anadolu Eyaletlerinin Cebel Bedeliyesi Trhala Livas'ndaki Lmc Salih'in Timarnn Kayt Sureti Erzurum Livas Kemh Nahiyesi'nin Zemet ve Timarlarnn Defteri

TARH Hicr 904 980 997 1189 Tarihsiz Tarihsiz Mild 1498 1572 1588 1775

986

3 4 5 6

c. 989 Numaral Divan- Hmyn Defterleri Katalou'ndaki Tahvil (Nian) Kalemi Defterleri (A.DVNS.NT.d) Bu katalogda, 1-86 numaralarda bulunan 91 adet defter, 1024-1335/1615-1916 tarihleri arasndaki kaytlar hvidir. 5, 18, 19, 35 ve 46 numaralar mkerrer olup, 46 numarann mkerrer adedi 2'dir. Defterler kronolojik olarak tasnif edilmitir.
Katalog No 989 Sra No 1 2 DEFTERN ADI Atik Divan Atik Vzer TARH Hicr 1024-1029 1108-1183 Mild 1615-1619 1696-1769 Sayfa Adedi 226 230

74

Katalog No

Sra No 3 4 5 5/mk. 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 18/mk. 19 19/mk.

DEFTERN ADI Halep Atik Msr Atik Kaza Mkerrer Sivas Atik Anadolu Ordu San-i Anadolu Slis-i Anadolu Atik Slis-i Anadolu Atik Msr Atik San-i Anadolu Atik Divan Mara Atik Karaman Sancak San-i Rumeli Mahll Anadolu Anadolu Evvel-i Erzurum San-i Erzurum mmet, Hitbet, Nin- Hmyn Ekinci-i San, Atik urt Salyne Evvel-i Rumeli Mkerrer Atik Mahll-i Sn-i Rumeli Atik zi erh Slis-i Rumeli Mahll Bosna, Hersek, zvornik, Klis Nian- Hmyn Divan Mstahfz- Rumeli Atik Mstahfz- Anadolu Ordu-y Hmyn Atik Karaman Atik Ulem Atik Cezir Kaza

TARH Hicr 1130-1221 1147-1160 1144-1315 1152-1152 1157-1254 1157-1254 1159-1257 1159-1257 1160-1255 1160-1229 1160-1256 1162-1191 1167-1255 1167-1255 1169-1191 1170-1255 1173-1256 1169-1256 1173-1259 1238-1240 1174-1229 1177-1242 1118-1210 1173-1257 1180-1256 1182-1256 1183-1257 1189-1272 1190-1256 1183-1247 1196-1211 1194-1273 1197-1321 1202-1236 1202-1206 1203-1204 1167-1257 1207-1243 1201-1247 1215-1256 Mild 1717-1806 1734-1747 1731-1897 1739 1744-1838 1744-1838 1746-1841 1744-1841 1747-1839 1747-1813 1747-1840 1845-1777 1753-1839 1753-1839 1755-1777 1756-1839 1759-1840 1755-1840 1759-1843 1823-1825 1760-1813 1762-1826 1706-1795 1759-1841 1776-1840 1768-1840 1769-1841 1775-1855 1776-1840 1769-1831 1781-1796 1780-1856 1782-1903 1787-1820 1787-1791 1888-1889 1753-1841 1792-1827 1786-1831 1800-1840

Sayfa Adedi 496 462 193 101 695 257 280 702 681 752 402 468 749 576 297 419 567 856 741 334 178 250 164 525 809 610 513 327 211 443 119 712 434 377 327 267 244 563 241

989

20 21 22 23 23/mk. 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 33/mk. 34 35 35/mk. 36

75

Katalog No

Sra No 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 46/mk. 46/mk. 47 48 49 50 51 52 53

DEFTERN ADI Ordu-y Rumeli Defter-i Anadolu ve Rumeli Atik Vzer Humbarac Salyne Nin- Hmyn Menr Atik Sivas, Mstahfz- Anadolu Atik Nizam Atik Lamc Mkerrer Humbarac Lamc Adana Atik Mahlt Atik Paa Anadolu Atik Kaza Atik Vzer Karaman Mahlt Atik Cezir San-i Rumeli Halep Tersne-i mire Evvel-i Mara, Anadolu Evvel-i Rumeli San-i Anadolu Sudr- Izm, Meval Kadlar urt Eyalet-i zi Sivas Atik ve Ktib Nin- mret ve Hitbet Vzer Tahvil Anadolu Rumeli Mahlt Defter Vzer Rumeli Asker Mektebi ve Harbiye Bl Mrimranlk

TARH Hicr 1202-1228 1221-1228 1253-1268 1229-1242 1229-1255 1229-1258 1229-1329 1239-1327 1211-1263 1141-1252 1242-1253 1241-1243 1243-1253 1242-1257 1243-1259 1245-1254 1249-1258 1252-1272 1215-1228 1256-1280 1256-1278 1256-1281 1256-1276 1256-1279 1256-1278 1256-1278 1256-1278 1256-1292 1320-1329 1256-1278 1258-1278 1259-1279 1269-1885 1274-1335 1279-1319 1279-1312 1279-1299 1285-1293 1288-1324 Mild 1787-1813 1806-1813 1837-1851 1813-1826 1813-1839 1813-1842 1813-1911 1823-1909 1796-1846 1728-1836 1826-1837 1825-1827 1827-1837 1826-1841 1827-1843 1829-1838 1833-1842 1836-1855 1800-1813 1840-1861 1840-1861 1840-1864 1840-1859 1840-1862 1840-1861 1840-1861 1840-1861 1840-1875 1902-1911 1840-1861 1842-1864 1843-1862 1852-1868 1857-1916 1862-1901 1862-1894 1862-1881 1868-1876 1871-1906

Sayfa Adedi 141 107 536 229 396 217 255 137 183 120 140 205 115 265 289 255 233 241 271 393 291 453 109 113 151 171 431 262 302 370 191 214 276 264 Yok 186 196 276 323

989

53 54 55 56 57 58 59 60 61 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71

76

Katalog No

Sra No 72 73 74 75 76 77 78

DEFTERN ADI Atik Vzer Vzer-y zm Vzer-y zm ve Vkel-y Fihm Hazart Ulem-y Kirm ve Sudr - zm Zemet, Gedik, Timar Menr - Hmyn Vzer-y zm ve Vkel-y Fihm Hazart Anadolu Vilayet Fihrist Vilayet-i Karada, Nevhi-yi Rbia Vilayet-i Hdavendigr Berat- l Tahvl-i Nizam Tahvil Kalemi Umum Fihristi Muharrert- Umumiye Mzekkire

TARH Hicr 1292-1315 1292-1306 1206-1312 1313-1325 1315-1326 1322-1327 1320-1326 1321-1331 1302-1320 1302-1320 1302-1320 1312-1319 1144-1316 1145-1315 1316-1335 Mild 1875-1897 1875-1888 1791-1894 1895-1907 1897-1908 1904-1909 1902-1908 1903-1912 1884-1902 1884-1902 1884-1902 1894-1901 1731-1898 1732-1897 1898-1916

Sayfa Adedi 293 254 268 251 249 196 189 193 188 148 146 136 174 211 287

989

79 80 81 82 83 84 85 86

3. RUS KALEM DEFTERLER (A.RSK.d) Rus Kalemi, Divan- Hmyn'un en nemli kalemlerinden olup, vezir, beylerbeyi, sancakbeyi, meval, timar ve zemet sahipleri dndaki btn hizmetliler ile hazine, evkf ve gmrkten maa alan her trl devlet memurlarnn tayin muamelelerinin yapld ve bunlara dair kaytlarn tutulduu kalemdir. Bu eit devlet memurlarnn tayin muamelesini gsteren kda rus ad verilir ve bunlar bu kalemde tutulan Rus Defterleri'ne kaydolunurdu. Ruslar umumiyetle eitti: a. Rus Kalemi Ruslar: eyhlislam ile stanbul, Eyp, Galata ve skdar kadlarnn, Bbssade aasyla Yeni Saray aas ve Endern serkilercisi nezretinde olan evkaftaki vazife sahiplerinin, Anadolu'daki vakflara ait vazifelerin ve kale muhafz neferlerin ruslar bu ismi alrd. b. Ordu Ruslar: Sadrazam nezretinde olan vakflara, seferde olan Kapkulu svari blklerine, cebeci, topu, top arabac, ulfeli mteferrikalara ait ruslardr ki, bunlar sefer zaman sadrazam inha ederdi. c. Rikb Ruslar: Bunlar da iki ksmd: ca. Kk Ruzname Ruslar: Kapclar, Avc blkleri, Divan- Hmyn ktipleri, anigirler, stanbul'da bulunan Divan avular ve mtekid mteferrika ruslar. 77

cb. Piyade Ruslar: Saray alar, Alemdarlar, Mehterler, Divan- Hmyn sakalar, Hassa amarclar, Saray'a mensup ehl-i hiref, yani sanatkrlar, Eski Saray ve Galata Saray kapclar, Anadolu kalelerindeki zabitler, Tersane mensuplar, Saray tabip ve cerrahlar, esnaf kethdalar ve muktaa ktiplerine ait ruslar16. a. 980 Numaral Bb- saf Defterleri Katalou'ndaki Rus Defterleri (A.RSK.d) Bu katalogda, 1452-1698-F genel ve 1-247-F zel numaralarda A.RSK koduyla kaytl 946-1253/1539-1837 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden, birka sayfa veya formadan mteekkil 254 adet Rus Defteri paras mevcuttur.
Katalog No 980 Sra No 1452-1698-F FONUN KODU A.RSK.D TARH Hicr 946-1253 Mild 1539-1837 Defter Adedi 254 sayfa Katalog Tertibi Analitik Envanter

Tasnifsiz defterler arasndan kan ve 970-1256/1563-1841 tarihleri arasn ihtiva eden 13 adet defter, A.RSK 247-F numarasndan sonra A.RSK Ek-1 / A.RSK Ek-13 numaralar arasnda bu kataloun sonuna kaydedilmitir. Ayrca 592 numaral Sadret Defterleri Katalou'nda 277-291 genel ve 1-15 zel numaralarda, 1258-1337/1842-1919 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden Divan- Hmyn Kalemlerine Ait Muhtelif Defterler arasnda da Rus Defterleri mevcuttur. Bunlar Tanzimat sonras teekkl eden Sadret Dairesi Divan (Beyliki) Kalemi'nin tuttuu defterlerdir. Ali Emir, bnlemin ve Muallim Cevdet belge tasnifleri ierisinde de Rus Defterleri'ne rastlamak mmkndr. b. 986 Numaral Kmil Kepeci Katalou'ndaki Rus Defterleri (KK.d) Bu katalogda, A grubunda 208-261/24 genel ve 1-79 zel numaralarda, 953-1237/ 1546-1822 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 80 adet; B grubunda 262-279, 75157518, 7528 genel ve 1-23 zel numaralarda, 983-1273/1575-1857 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 23 adet; C grubunda 703-705 genel ve 1-3 zel numaralarda, 11051246/1693-1830 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 3 adet olmak zere toplam 106 adet Rus Defteri mevcuttur.
zel No Genel No DEFTERN ADI Ru s K ay tl ar - A 1 208 Padiahn Yanbolu'ya Hareketinde Yollarda Verdii Ruslarn Kaytlar 953 1546-1547 TARH Hicr Mild

16 M. Sertolu, a.g.e., s. 286-287.

78

zel No 2 3 4 5 6 7 8 9 9a 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40

Genel No 209 210 211 212 213 214 215 216 216/A 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247

DEFTERN ADI Rus Kaza Kaytlar Rus Kaytlar

TARH Hicr 957 959 961 961 962 962 963 966 Mild 1550 1551-1552 1553-1554 1553-1554 1554-1555 1554-1555 1555-1556 1558-1559 1556-1557 1659-1660 1563-1564 1564-1565 1565-1566 1569-1570 1570-1571 1571-1572 1572-1573 1572-1573 1573-1574 1574-1575 1574-1575 1574-1575 1576-1577 1577-1578 1578-1579 1578-1579 1578-1579 1579-1580 1579-1580 1580-1581 1580-1581 1581 1581 1582 1583 1583 1584 1584 1585 1585

Rus Kaytlar

964 1070 971 972 973 977 978

nebaht'da Yazlan Rus Kaytlar Rus Kaytlar Halkulvad ve Tunus Muharebelerinde Tutulan Rus Kaytlar

979 980 980 981 982 982

Rus Kaytlar

982 984 985 986 986 986 987 987 988 988 989 989 990 991

Osman Paa'nn Rus Kaytlar

Rus Kaytlar

Kprba'nda Yazlan Rus Kaytlar Rus Kaytlar Erzurum'daki btida Rus Kaytlar

Rus Kaytlar

991 992 992

Serdar Ferhad Paa'nn Rus Kaytlar Rus Kaytlar

993 993

79

zel No 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79

Genel No 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 261/5 261/6 261/7 261/8 261/9 261/10 261/11 261/12 261/13 261/14 261/15 261/16 261/17 261/18 261/19 261/20 261/21 261/22 261/23 261/24

DEFTERN ADI skdar 'da Tutulan Rus Kaytlar

TARH Hicr 994 995 997 Mild 1585-1586 1586-1587 1588-1589 1588-1589 1588-1589 1592-1593 1596-1597 1598-1599 1605-1606 1619-1620 1644-1645 1645-1646 1647 1655-1656 1728-1729 1740-1741 1743-1746 1757 1763-1764 1780-1781 1779-1780 1780-1781 1781-1788 1781-1793 1787-1788 1790-1794 1795-1800 1798-1802 1801-1804 1807-1808 1807-1809 1808-1811 1809-1811 1820-1822

Rus Kaytlar

997 997 1001

Davud Paa'nn Serdarlk Rus Kaytlar Satrc Mehmed Paa'nn Varad Seferi Rus Kaytlar Rus Kaytlar Sadrazam Mehmed Paa'nn kindi Rus Kaytlar Rus Kaytlar Sadrazam Mehmed Paa'nn Rus Kaytlar

1005 1007 1014 1029 1054 1055 1057 1066 1141 1153-1175 1156-1159 1171 1177 1195 1193-1194 1195 1196-1202 1196-1207 1202 1205-1208 1210-1214 1213-1216 1216-1218 1222 1222-1223 1223-1226 1224-1226 1236-1237

Rus Kaytlar

1 2 3 4

262 263 264 265

Rus Kaytlar - B Vilayet ve Liva Mutasarrflar ve Mlk Tekilat Kaytlar Kaleler Tevciht Mteferrika, Gedikli, Ktib, Defter-i Hakan Ktipleri Kaytlar Muhtelif Tevciht Kaytlar

983 1036-1041 1037 1038

1575-1576 1626-1632 1627-1628 1628-1629

80

zel No 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23

Genel No 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 7515 7516 7517 7518 7528

DEFTERN ADI Vilayet ve Liva Mutasarrflar ve Mlk Tekilat Kaytlar

TARH Hicr 1040 1044 1048 1048 1067 1069 1070 Mild 1630-1631 1635-1636 1638-1639 1638-1639 1656-1657 1658-1659 1659-1660 1662-1663 1662-1663 1672-1673 1696-1697 1716-1717 1720-1721 1736-1737 1605-1606 1662-1670 1673-1675 1744-1850 1845-1857

Muhtelif Tevciht Kaytlar

1073 1073 1083 1108 1129 1133 1149

Tahvil (Kul Kayd) Rus Kaytlar Gazi Sultan Sleyman Evkf'nn Hademe ve Dugyn Defteri Istabl- mire Mdrl Kapclk Payesini hrz Edenlerin Defteri Rus Kaytlar - C Rikb- Hmyn'daki Mstahfz, ahinci ve akrclarn Kaytlar Rus Kaytlar

1014 1073-1080 1084-1085 1157-1266 1261-1273

1 2 3

703 704 705

1105 1193 1246

1693 1779 1830

c. 989 Numaral Divan- Hmyn Defterleri Katalou'ndaki Rus Defterleri (A.DVNS.RSK.d) Bu katalogda, 1-261 numaralaryla 1116-1326/1704-1908 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 262 adet Rus Defteri mevcuttur. Defterler kronolojik olarak tasnif edilmitir.
Katalog No Sra No 1 2 989 3 4 5 6 Evkf- Hmyn Vakf ve Muktat DEFTERN ADI Evkf- Hmyn TARH Hicr 1116 1117 1117-1118 1118-1118 1118-1119 1119-1120 Mild 1704 1705 1705-1706 1706-1706 1706-1707 1707-1708 Sayfa Adedi 442 510 326 320 321 242

81

Katalog No

Sra No 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26

DEFTERN ADI

TARH Hicr 1120-1121 1121-1122 1122 1122 1123 1124 1124 1125 1125-1126 1126-1127 1127 1127 1127 1127 1128 1128 1128-1129 1128-1129 1129 1129-1130 1130-1131 1131-1132 Mild 1708-1709 1709-1710 1710 1710 1711 1712 1712 1713 1713-1714 1714-1715 1715 1715 1715 1715 1715 1715 1715-1716 1715-1716 1716 1716-1717 1717-1718 1718-1719 1719 1719-1720 1720-1721 1721 1721 1721-1722 1722-1723 1723-1724 1724-1724 1725-1726 1726-1727 1727-1728 1727-1838 1729 1729-1730 1729-1730 1730 1730-1731 1730-1731

Sayfa Adedi 280 470 330 360 136 460 364 510 336 398 192 84 102 244 181 108 398 338 196 370 474 484 454 456 486 480 480 504 480 480 410 480 504 506 402 394 402 32 412 484 412

Vakf ve Muktat

Rikb Vakf ve Muktat

Evkf- Hmyn Muktat Tevliyet ve Muktat Rus- Hmyn Evkf- Hmyn Rus- Hmyn Vakf ve Muktat Rus- Hmyn Evkf- Hmyn Rus- Hmyn

989

27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 stihdam Evkf- Hmyn Rus- Hmyn Muktat Evkf- Hmyn Evkf- Hmyn Evkf- Hmyn Kuydt- Rus- Hmyn Vakf ve Muktat Evkf- Hmyn Evkf- Hmyn

1132 1132-1133 1133-1134 1134 1134-1135 1135-1136 1136-1137 1137 1137-1138 1138-1139 1139-1140 1140-1141 1140-1254 1142 1142-1143 1142-1143 1143 1143-1144 1143-1144

82

Katalog No

Sra No 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67

DEFTERN ADI Kuydt Evkf- Hmyn Rus- Hmyn Vakf ve Muktat Evkf- Hmyn Vakf ve Muktat Rus- Hmyn , (Umum) Evkf- Hmyn Vakf ve Muktat Evkf- Hmyn Vakf Evkf- Hmyn Vakf ve Muktat Vakf Vakf ve Muktat Evkf- Hmyn Rus- Hmyn (Umum) Muktaa Vakf Mstahfz- Atik (Anadolu) Vakf vesaire Muktaa vesaire Rus- Hmyn Muktaa Rus- Hatt- Hmyn Muktat Vakf Vakf vesaire Vakf Muktaa Vakf Vakf ve Muktaa Vakf Rus- Hmyn Muktaa Rus- Hmyn

TARH Hicr 1144 1144-1145 1144-1171 1146 1146 1147 1147 1148 1150 1150-1151 1151 1151-1152 1151-1152 1152 1153-1153 1154-1154 1154-1154 1154-1155 1155 1155-1156 1156 1156-1157 1156-1157 1156-1170 1157-1158 1160-1163 1162 1163-1165 1164-1167 1165-1169 1167-1169 1169-1171 1171-1173 1171-1173 1173-1174 1173-1175 1174-1176 1176-1177 1176 1177-1182 1178-1181 Mild 1731 1731-1732 1731-1757 1733 1733 1734 1734 1735 1737 1737-1738 1738 1738-1739 1738-1739 1739 1740-1740 1741-1741 1741-1741 1741-1742 1742 1742-1743 1743 1743-1744 1743-1744 1743-1756 1744-1745 1747-1749 1748 1749-1751 1750-1753 1751-1755 1753-1755 1755-1757 1757-1759 1757-1759 1759-1760 1759-1761 1760-1762 1762-1763 1762 1763-1768 1764-1767

Sayfa Adedi 480 216 376 262 288 380 408 434 296 284 240 218 186 218 270 216 358 372 358 312 460 194 272 203 394 596 578 494 494 572 498 578 588 590 438 500 498 410 556 564 576

989

68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88

83

Katalog No

Sra No 89 90 91 92 93/m k. 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105

DEFTERN ADI Vakf Vakf ve Muktaa Vakf Mukarrer Vakf Vakf ve Muktaa Rus- Hmyn Tevrih-i Muhtelife Tevciht- Vakfiye Vakf ve Muktaa Rus Muktat Vakf Vakf ve Muktaa Vakf Vakf ve Muktaa Rus Evkf- Hmyn Vakf ve Muktaa Vakf Vakf Nizamt Muktaa Rus (Umum) Muktaa Evkf- erife Vakf ve Muktaa Vakf ve Muktaa Vakf Evkf- Hmyn Vakf Muktaa ve Tevciht- Divaniye Vakf

TARH Hicr 1181-1188 1182-1190 1182-1183 1185-1186 1186-1193 1188-1189 1189-1191 1190-1193 1191-1235 1193-1196 1196-1198 1196-1199 1199-1201 1200-1202 1201-1207 1202-1206 1202-1206 1203 1203-1244 1203-1207 1203-1207 1203-1205 1205-1206 1205-1241 1206-1207 1207-1210 1207-1208 1208-1210 1210 1210-1212 1210-1211 1211-1213 1212-1213 1213-1214 1213-1216 1214-1215 1215-1217 1216-1219 1217-1219 Mild 1767-1774 1768-1776 1768-1769 1771-1772 1772-1779 1774-1775 1775-1777 1776-1779 1777-1819 1779-1781 1781-1783 1781-1784 1784-1786 1785-1787 1786-1792 1787-1791 1787-1791 1788 1788-1792 1788-1792 1788-1792 1792-1590 1790-1791 1790-1825 1791-1792 1792-1795 1792-1793 1793-1795 1795 1795-1797 1795-1796 1796-1798 1797-1798 1798-1799 1798-1801 1799-1800 1800-1802 1801-1804 1802-1804

Sayfa Adedi 384 414 290 400 872 400 712 398 202 502 606 308 252 403 70 140 188 128 394 218 378 218 168 188 156 906 320 372 302 628 296 376 352 320 396 396 400 382 380

989

106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126

84

Katalog No

Sra No 127 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145

DEFTERN ADI Muktat Mkerrer Hatt- Hmyn Zemet avun- l Vakf Tevciht Muktaa Rus Evkf- Hmyn Rus Vakf ve Muktaa

TARH Hicr 1218-1222 1218-1260 1218-1230 1219-1220 1219-1223 1220-1222 1220-1235 1222-1223 1223-1225 1223-1230 1225-1229 1229-1230 1230-1231 1231-1277 1231-1236 1232 Mild 1803-1807 1803-1844 1803-1814 1804-1805 1804-1808 1805-1807 1807-1819 1807-1808 1808-1810 1808-1814 1810-1813 1813-1814 1814-1815 1815-1860 1815-1820 1816 1817 1817-1820 1820-1821 1820-1829 1821-1822 1822-1825 1826-1828 1828-1830 1828-1852 1829-1839 1830-1832 1832-1834 1832-1834 1834-1835 1835-1836 1835-1836 1836-1837 1836-1838 1837-1838 1837-1839 1839-1841 1840-1844 1840-1841 1841-1849 1842-1845

Sayfa Adedi 282 394 298 378 236 302 310 268 254 632 839 136 401 140 362 168 140 398 196 360 222 403 223 300 294 294 195 200 28 299 286 374 294 278 200 299 298 200 192 300 300

Rus

Medris-i Edirne ve Bursa

Rus

1233 1233-1236 1236-1237

Muktaa Vakf Rus

1236-1245 1237-1238 1238-1241 1242-1244 1244-1246 1244-1269 1245-1255 1246-1248 1248-1250 1248-1250 1250-1251 1251-1252 1251-1252 1252-1253 1252-1254 1253-1254 1253-1255 1255-1257 1256-1260 1256-1257 1257-1265 1258-1261

989

146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166

Rus- Hmyn, Cihad Rus Evkf Vakf Rus Vakf Rus Evkf Rus Evkf Muktat Evkf, Rus- Hmyn Rus- Hmyn Evkf, Rus- Hmyn

85

Katalog No

Sra No 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186

DEFTERN ADI Evkf- erif Rus- Hmyn Evkf- erif Evkf- Hmyn Rus- Hmyn Evkf- Hmyn Rus- Hmyn Muktat Evkf- erif Rus- Hmyn Evkf- Hmyn Rus Evkf Rus- Hmyn Muktat Medrese Evkf Evkf- erf

TARH Hicr 1258-1259 1258-1289 1259-1261 1259-1261 1260-1262 1261-1264 1261-1266 1263-1266 1263-1269 1264-1266 1264-1266 1266-1268 1266-1268 1266-1270 1268-1270 1268-1271 1268-1270 1269-1282 1269-1282 1270-1273 1270-1273 1270-1273 1273-1275 1273-1275 1273-1275 1275-1277 1275-1277 1275-1277 1277-1279 1277-1279 1277-1278 Mild 1842-1843 1842-1872 1843-1845 1843-1845 1844-1845 1845-1847 1845-1849 1846-1849 1846-1852 1847-1849 1847-1849 1849-1851 1849-1851 1849-1853 1851-1853 1851-1854 1851-1853 1852-1865 1852-1865 1853-1856 1853-1856 1853-1856 1856-1858 1856-1858 1856-1858 1858-1860 1858-1860 1858-1860 1860-1862 1860-1862 1860-1861 1861-1862 1861-1862 1861-1862 1862-1863 1862-1863 1862-1865 1863-1864 1863-1865 1864-1865 1865-1869

Sayfa Adedi 200 200 288 284 280 276 426 302 192 298 296 298 300 188 288 140 287 188 254 383 378 377 302 350 396 402 258 206 198 197 198 198 198 197 192 190 300 192 300 208 196

989

187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207

Evkf

1278-1279 1278-1279 1278-1279 1279-1280 1279-1280 1279-1282 1280-1281 1280-1282 1281-1282 1282-1286

86

Katalog No

Sra No 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227

DEFTERN ADI

TARH Hicr 1282-1284 1282-1284 1282-1283 1283-1285 Mild 1865-1867 1865-1867 1865-1866 1866-1868 1866-1868 1867-1868 1868-1869 1868-1869 1868-1869 1764-1765 1764-1815 1777-1830 1788-1831 1788-1845 1845-1850 1845-1863 1832-1867 1860-1862 1860-1864 1856-1864 1855-1865 1848-1856 1854-1858 1865-1866 1866-1868 1868-1869 1265-1869 1870-1875 1870-1879 1870-1874 1872-1881 1870-1879 1868-1879 1880-1889 1880-1882 1880-1889 1878 1876-1888 1897-1898 1895-1898

Sayfa Adedi 197 200 192 185 186 185 258 195 215 154 16 196 204 159 206 239 144 144 193 193 50 207 151 408 408 371 121 199 200 204 204 196 157 159 159 155 200 204 120 193

Evkf

1283-1285 1284-1285 1285-1286 1285-1286 1285-1286

Defter-i lmhaber Aalar Rtbeler Mensb Mensb- Divan ve Rtbe-i Seniyye Mensb Medris-i sitne-i Aliyye Mhimme Rtbe (Drdnc) Rus- Hmyn (nc) Nizam Defterleri Fihristi Rtbe (kinci) Medris-i Edirne Rusu Hlsa

1178-1179 1178-1231 1191-1246 1203-1247 1203-1262 1261-1267 1261-1280 1248-1284 1277-1289 1277-1281 1273-1281 1272-1282 1265-1273 1271-1275 1282-1283 1283-1285 1285-1286 1282-1286 1287-1292 1287-1297 1287-1291 1294-1299 1294-1297 1285-1297 1298-1307 1298-1300 1298-1307 1290-1296 1293-1306 1315-1316 1313-1316

989

228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247

Mensb- Divaniyye Medris-i Edirne ve Bursa Rtbe-i Seniyye-i Mtenevvia Rus- Hmyn Rtbe-i Seniyye-i Mtenevvia Harc- Terifat Mderrislik Mderrislik-i stanbul Mderrislik-i Edirne Mderrislik-i Bursa Mzekkere Mensb- Divaniye Rtbe

87

Katalog No

Sra No 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261

DEFTERN ADI Mensb- Divaniye Rtbe Cihet-i Kuydt Rtbe ve Mensb Esmi-i Hurf Rtbe-i Muhtelife Rtbe Rus- Hmyn rdeleri Kaytlar Rus Mzekkere Rtbe ve Mensb Divan- Hmyn

989

TARH Hicr Mild 1307-1315 1889-1897 1313-1314 1895-1896 1255-1285 1839-1868 1307-1311 1889-1893 1317-1318 1899-1900 1318-1319 1900-1901 1320 1902 1316-1319 1898-1901 1319-1323 1901-1905 1324-1326 1906-1908 1290-1294 1873-1886 1304-1309 1886-1891 1255-1285 1839-1868 1320-1322 1902-1903

Sayfa Adedi 194 193 508 307 280 470 323 205 172 166 422 400 274 362

4. MED KALEM DEFTERLER (A.AMD.d) med Kalemi, reislkttabn husus kalemidir. med Kalemi'nin efine medci, med Efendi veya med-i Divan- Hmyn denilmitir. Sadrazam tarafndan padiaha yazlacak telhis ve takrirlerle, yabanc devletlerin hkmet bakanlarna yine sadrazam tarafndan gnderilecek mektuplarn msveddeleri, sulh anlamalar ile her eit ahidnme ve anlamalarn metinleri, grme mazbatalar ve protokoller, yabanc eli, konsolos ve tccarlara ait her eit yaz ve evrak burada yazlr ve asllar bu kalemde saklanrd. Yine Osmanl Devleti'nin hrite bulunan elilerinden gelen raporlarn ifreleri burada zlr, cevaplar da bu kalem aracl ile verilirdi17. Divan muameleleri Paa Kaps'na getikten sonra Saray ile Sadret Dairesi'nin irtibat bu kalem vastasyla salanm ve Paa Kaps kalemlerinden biri olmutur. Tanzimat'tan sonra med Kalemi'nin ehemmiyeti artm, vekiller heyetinin tekilinden sonra da bunun zabt ktipliini bu kalemin efleri yapm ve bu durum 1908 ylna kadar srmtr. a. 980 Numaral Bb- saf Defterleri Katalou'ndaki med Kalemi Defterleri (A.AMD.d) Bu katalogda, A.AMD.d koduyla 1702-1704-A, 1-3-A zel numaralarda bulunan ve 1192-1241/1778-1825 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden, birka sayfa veya formadan mteekkil 4 adet med Kalemi Defteri paras mevcuttur18.
17 Sertolu, a.g.e., s. 15 vd. 18 Ayrca bilgi iin Divan (Beyliki) Kalemi Dvel-i Ecnebiye Defterlerine baknz.

88

Katalog No 980

Sra No 1702-1704-A

FONUN KODU A.AMD.D

TARH Hicr 1192-1241 Mild 1778-1825

Defter Adedi 4

Katalog Tertibi Analitik Envanter

b. 986 Numaral Kmil Kepeci Katalou'ndaki med Kalemi Defterleri (KK.d) Bu katalogda, 51-60/7 genel ve 1-18 zel numaralarda bulunan, 948-1259/15411842 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 18 adet med Kalemi Defteri mevcuttur. Katalog, analitik envanter sistemine gre dzenlenmitir.
Katalog No zel No 1 2 3 4 5 6 Genel No 51 52 53 54 55 56 DEFTERN ADI/KONUSU Nibolu Kanunnmesi Leh Muslaha Protokol Msveddesi, Erzurum Teklif Kaytlar, Diyarbekir Eyaleti'nin Vridt ve Masrift Neme esarna Verilen Ahidnme-i Hmyn Kayd Pasarofa Muhedesi Neme Elisi in Yaplan Masrift ve Vidin'deki Emirlerin Kaytlar Neme Bavekiline, Feldmareal Prens Koburg, Rusya Feldmareal Potemkin'e vesaireye Yazlan Mektup Kayd Rusya mparatoriesine ve Murahhas- San brahim smet Efendi'ye, sve Kralna, Roma mparatoruna, Toskana Dkasna, ngiltere Kral na vesaireye Yazlan Nme-i Hmyn Kaytlar Neme Devletiyle Hudut Tahdidi Protokolleri Fransa Eli, Konsolos,Tercman ve Tcirlerinin Himayesine Dair Msr Valisi Mehmed Ali Paa ile ngiliz General Kirijer Arasnda Mkleme urtu ve Mkleme Memuru Halil Efendi ile Neme Elisinin Reislkttab Hnesindeki Mklemeleri ve ran Sefiriyle Yaplan Mklemeler Rusya Meselesi'ne Dair ngiltere Elisiyle Yaplan Mklemtn ve Par ga'ya Dair Padiaha Yazlan Takrirlerin Kaytlar Mora Vakasna Dair Bir Ztn Yazd Tarih Humbarac Oca ve Mhendishne Kanunnmeleri Osmanl -Lehistan Hudut Tashihi Rus Seferine Dair Bir Ztn Tuttuu Gnlk TARH Hicr 948 1081 1110 1131 1153 1204 Mild 1541-1542 1670-1671 1698-1699 1718-1719 1740-1741 1789-1790

7 986

57

1205

1790-1791

8 9

58 59

1206 1217

1791-1792 1802-1803

10

60

1222

1807-1808

11 12 13 14 15

60 60/1 60/2 60/3 60/4

1236 1177 1222 1115 1182

1820 1763 1805 1703 1768

89

Katalog No

zel No 16

Genel No 60/5

DEFTERN ADI/KONUSU ngiltere ile Yaplan Antlama Hakknda Ordudan eitli Yer ve Makamlara Yazlan Yazlar ngiltere, Fransa, Rusya, Avusturya ve ran Eli ve Maslahatgzrlar ile Yaplan eitli Konulardaki Grmelerin Zabtlar Tahrir-i Emlk ve Nfus ile Vergi Tayini iin Gnderilecek Mu hassllara Verilecek Talimat ve Bu Konuda Yaplan Yazmalar

TARH Hicr 1222 Mild 1805

986

17

60/6

1225-1229

1810-1814

18

60/7

1255-1258

1839-1842

Tanzimat sonras merkez tekilat iinde oluan Bb- l daireleri arasnda yer alan ve med Kalemi'ne ait olan defter serileri muhtelif kataloglarda kaytldr. 5. TERFAT KALEM DEFTERLER Terifat, "mersim srasnda mansp ve rtbe sahiplerinin makam ve rtbelerine gre muteber ve mer olan ncelik ve sonralk" yerinde kullanlr bir stlhtr. Daha sade bir tarifle, devlet ricli ve memurlarn resm gnlerde bulunacaklar sra ve snflar demektir19. Terifat Defterleri ise, mersim srasn, kabul gn ve saatlerini gsteren deftere verilen addr20. Terifatlk, Kanun Sultan Sleyman tarafndan ihds edilmi mhim bir memuriyettir. Bu ii grene "Terifat Efendi" veya "Terifat Efendi" denilirdi. Kendisi Saray'da ve devlete ait btn mersimleri bilir, gerek Saray'da ve Divan- Hmyn'da, gerekse Paa Kaps'nda yaplan mersimlerde elindeki defter gereince protokol idare ve tatbik ederdi. Bundan baka, vezir ve beylerbeyileriyle dier devlet erknna ait rsm ve har defterlerini tutard. Evvelce Divan- Hmyn'a bal iken Sultan nc Ahmed zamannda Paa Kaps'na nakledilmi ve Sadret Kethdl'na balanmtr21. Bu defterler, Divan- Hmyn ve Bb- Defter olmak zere iki ana fona dahil edilerek tasnif edilmitir. Bb- saf veya Divan- Hmyn balklar altnda bir araya getirilen Terifat ve Terifatlk Defterleri, yalnz Kmil Kepeci Tasnifi'nde bulunmaktadr. ki balk hlinde bulunan bu defterlerin bilgileri aada verilmitir. 986 numaral Kmil Kepeci Tasnifi Katalou'nda 664 mkerrer-676 mkerrer genel ve 1-16 zel numaralarda kaytl 955-1241/1548-1826 tarihleri arasnda (mkerrer saylar ile) 19 adet Terifat Defteri mevcuttur.
19 Pakaln, a.g.e., c. III , s. 477. 20 Pakaln, gs. yer. 21 Sertolu, a.g.e, s. 336.

90

Ayrca ayn kataloun 682-696 mkerrer genel ve 1-15 mkerrer zel numaralarda "Terifat Kalemi (B)" kayd altnda 988-1194/1580-1780 tarihleri arasnda (mkerrer say ile) 16 adet Terifat Kalemi Defteri daha mevcuttur.
zel No 1 2 3 4 4 5 6 7 8 9 10 11 11 11 12 13 14 15 15 Genel No 664 mk. 664 665 666 667 667 mk. 668 669 670 671 672 673 673 mk. 673 mk. 674 675 676 676 mk.1 676 mk.2 (A) DEFTERN ADI/ MUHTEVASI Giydirilen Hilatlarn Cins ve Miktarlar Terifata Tbi Tahvilt Defteri Saray'da Yaplan Arzlarla Baz Tevciht ve Padiahn Gittii Yerleri Gsterir Defter Terifat ve namt Defteri Brn Hazinesi iin Mbyaa Olunan Kumalar ve Mevcut Hilatlar nam Olunan Hilat vesairenin Kaytlar Kaymakam Mahmud Paa Tarafndan nam Olunan Hilatlar nam Olunan Hilat vesairenin Kaytlar Ser-Kaftn Mehmed Aa'nn Masrift nam Olunan Hilat vesairenin Kaytlar. nam Olunan Hilatlar Saray'da Yaplan Ziyafetlerdeki Sarfiyatve namtn Kaytlar Ordunun hrac iin Yaplan Mersim Program Terifatlk Yevmiye Defteri TARH Hicr 955 976 976 1025 1036 1042 1060 1092 1093 1099 1099 1099 1103 1114 1155 1220 1224 1173-1241 1235-1240 Mild 1548 1568-1569 1568-1569 1616 1626-1627 1632-1633 1650 1681 1682 1687-1688 1687-1688 1687-1688 1691-1692 1702-1703 1742 1805 1809 1759-1826 1819-1825

zel No 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Genel No 682 683 684 685 686 687 688 689 690

(B) DEFTERN ADI Hilat Defteri Hilat nam Defteri Hazine-i Hmyn Mbyat Defteri Padiah Huzurunda Giydirilen Hilatlar Hilat nam Defteri Hilat ve Samur Muhasebesi ve D Hazine Masraflar Hilat nam ve Masraf Kaytlar Hilat ve Samur Postu Mbyaas ran'a Eli Tayin Olunan Sivas Valisi Ahmed Paa 'ya Muvakkaten Verilen Mcevher ve Eyann Defteri

Tarih Hicr 988 1080 1084 1098 1111 1123 1129 1143 1159 Mild 1580 1669-1670 1673-1674 1686-1687 1699-1700 1711 1716-1717 1730-1731 1746

91

zel No 10 11 12 13 14 15 15

Genel No 691 692 693 694 695 696 696 mk.

(B) DEFTERN ADI

Tarih Hicr 1168 1168 Mild 1754-1755 1754-1755 1757-1758 1760-1761 1760-1761 1780 1756-1757

Hilat ve Samur Muhasebesi ve D Hazine Masraflar

1171 1174 1174 1194

Terifat Defteri

1170

Tanzimat sonras merkez tekilat belge ve defterleri iin hazrlanan kataloglarn bazlarnda da Terifat Kalemi Defterleri yer almaktadr. Bunlar Bb- l Defterleri blmnde ayrca verilmitir. 6. SADRET MEKTUB KALEM DEFTERLER Bu kalemde tutulan defterlere, sadrazamn eitli yerlere gnderdii tahrirler, asker toplanmas ve buna benzer nemli meselelerle ilgili emirler, buyruldular ve risaleler kaydedilirdi. Kalemin banda Mektub Efendi ad verilen sadrazam mektupusu bulunurdu. Mektub Kalemi Defterleri'ni deiik kataloglardaki balklarna gre yle sralayabiliriz22. a. 980 Numaral Bb- saf Defterleri Katalou'ndaki Sadret Mektub Kalemi Defterleri 980 numaral Bb- saf Defterleri Katalou'nda A.MKT koduyla 1018-1061-A genel ve 1-44-A zel numaralarda, 1177-1245/1763-1859 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden, birka sayfa veya formadan mteekkil 45 adet Sadret Mektub Kalemi Defteri paras mevcuttur.
Katalog No 980 Sra No 1018-1061-A FONUN KODU A.MKT TARH Hicr 1177-1245 Mild 1763-1859 Defter Adedi 45 Katalog Tertibi Analitik Envanter

b. 986 Numaral Kmil Kepeci Katalou'ndaki Bb- l Mektub-i Sadr- l Kalemi Defterleri Bu katalogda, 1-38 genel ve zel numaralarda Bb- l Mektub-i Sadr- l Kalemi Defterleri adyla, 1186-1228/1773-1813 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 38 adet defter mevcuttur.
22 Ayrca bkz. Mektub Mhimme Belgeleri ve Kmil Kepeci Tasnifi Sadaret Mektub Defterleri.

92

Ayrca, ayn katalogda 39 mkerrer-39/1-5, 7534 genel ve 1-7 zel numaralarda Sadret Mektub Kalemi B kayd ile 1108-1204/1696-1789 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 7 adet Mektub Kalemi Defteri daha mevcuttur. Katalog analitik envanter sistemine gre hazrlanmtr.
Katalog No Genel No 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 986 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 Sadrazam zzet Mehmed Paa'nn Yazd Tahrirt Kaytlar Sadret Tahrirt Kaytlar Sadrazam zzet Paa'nn Vidin Meselesi iin Yazd Tahrirt Kaytlar Sadret Tahrirt Kaytlar Ordudan Etrafa Yazlan Tahrirt Kaytlar Rusya Mtarekesine Dair Sadret'ten Yazlan Tahrirt Kaytlar Sadret Tahrirt Kaytlar Sadret Kaymakam Hasan Paa'nn Anadolu'ya Yazd Tahrirt Kaytlar Sadret Kaymakam Hasan Paa'nn Rumeli'ye Yazd Tahrirt Kaytlar Kaymakam Tarafndan Sadrazama Yazlan Tahrirt Kaytlar Kaymakam Osman Paa'nn Rumeli'ye Yazd Tahrirt Kaytlar Kaymakam Osman Paa'nn Anadolu'ya Yazd Tahrirt Kaytlar Kaymakam Tarafndan Sadrazama Yazlan Tahrirt Kaymakam Ahmed akir Paa'nn Anadolu'ya Yazd Tahrirt Kaytlar Sadret Tahrirt Kaytlar Sadrazam erif Hasan Paa'nn umnu'dan Hareketinden Avdetine Kadar Yazd Tahrirt Sadret Tahrirt Kaytlar (A) DEFTERN ADI Sadret'ten Etrafa Yazlan Tahrirt Davutpaa Sahras'ndan Sadrazamn Yazd Tahrirt Kaytlar Hicr 1186 1202 1203 1204 1204 1205 1205 1207 1208 1209 1210 1210 1212 1212 1213 1213 1214 1222 1224 1224 1224 1225 1225 1225 1226 1226 1226 1226 Mild 1772 1788 1789 1789 1790 1791 1790 1792 1794 1794 1797 1796 1797 1798 1799 1799 1800 1808 1809 1809 1809 1810 1810 1810 1811 1811 1811 1811

93

Katalog No

Genel No 29 30 31 32 33

(A) DEFTERN ADI Rumeli Tahrirt Kaytlar Kaymakam Ahmed akir Paa'nn Rumeli'ye Yazd Tahrirt Kaytlar Kaymakam Mehmed Rt Paa'nn Rumeli Tahrirt Kaytlar Serdar- Ekrem Hurit Ahmed Paa'nn Tahrirt Kaytlar Kaymakam Tarafndan Sadrazama Yazlan Tahrirt Kaytlar Kaymakam Tarafndan Serdr- Ekreme Yazlan Tahrirt Kaytlar Serdar- Ekrem Hurit Rt Paa'nn Anadolu'ya Yazd Tahrirt Msveddeleri

Hicr 1226 1226 1227 1228 1228 1228 1228 1228 1228 1228

Mild 1811 1811 1812 1813 1813 1813 1813 1813 1813 1813

986

34 35 36 37 38

Katalog No

zel No 1 2 3 4

Genel No 39 Mk. 39/1 39/2 39/3 39/4 39/5 7534

(B) DEFTERN ADI Engrs Seferi'ne Asker Cemi Tertbt Asker Cemi Tertbt smail Seraskeri Abdullah Paa Maiyetine Asker ve Erzak Cemi Hakknda Tertbt Anadolu Valisi Abdullah Paa Maiyetine vesair Mahallere Asker Tertbt Rusuk Metsna, zi, Bender, Hotin, Bodan ve Bosna Taraflarna Asker Tertbt Edirne vesair Mahallere Asker Tertbt 1203 Senesi Mh- aban- Muazzamn Gurresinden Ber Mektub-i Hazret-i Sadret-penah Kalemi'nde Tahrir Olunan Mektib-i Seniyyenin Msveddt

TARH Hicr Mild 1108 1157 1193 1197 1203 1204 1203-1204 1696 1744-1745 1779 1782-1783 1788-1789 1789-1790 1788-1789

986

5 6 7

7. SADRET KETHDLII (KETHD KTBET) KALEM DEFTERLER Sadret Kethds, sadrazamlarn birinci derecede yardmcs olan memurlar hakknda kullanlan bir tabirdir. lk zamanlarda sadrazamlarn dorudan doruya maiyet memurlarndan olan Sadret kethdsnn hibir sfat yok iken, XVIII. yzyldan itibaren ve Nevehirli Damad brahim Paa'nn Sadretinden balayarak bunlarn da devlet kadrosuna girmek suretiyle resm memur olmalar kabul edilip azil ve tayinleri sadrazamlarn inhs zerine yaplmaa balanmtr. XVIII. yzyln ilk yarsndan sonra btn devlet memurlarnn fevkine, hatta reislkttaplarn stne kartlarak birinci derecede mhim bir mevki sahibi olmulardr. 94

Devlet ileri, sadrazamlara verilmeden evvel kethdlarn elinden geer ve Bb- l'den kan btn emirler onun tavsiyesine gre tatbik olunurdu. Sadret kethdlar daha ziyade dahil meselelerle megul olurlard. Zamanla btn dahil ilerin mercii h line geldiler. l835 senesinde bu makam ilga olunarak, Mlkiye Nezreti ihdas olundu. 1837 ylnda ise Mlkiye Nezreti'nin ad Dahiliye Nezreti'ne evrildi23. 986 numaral Kmil Kepeci Tasnifi Katalou'nda Sadret Kethdl Ktibi kayd ad altnda, 40-50 (44 ve 50 mkerrer) genel, 1-12 zel numaralarda kaytl 1150-1255/ 1737-1839 tarihleri arasnda 13 adet defter bulunmaktadr.
Katalog No zel No 1 2 3 4 5 5 6 7 8 9 10 11 12 Genel No 40 41 42 43 44 44 mk. 45 46 47 48 49 50 50 mk. DEFTERN ADI/KONUSU Hicr 1150 1168 1185 1189 1190 1191 1195 1195 1198 1218 1225 1228 1255 TARH Mild 1737-1738 1754-1755 1771-1772 1775-1776 1776-1777 1777-1778 1780-1781 1780-1781 1783-1784 1803-1804 1810 1813 1839 Katalog Tertibi

986

Emirlerin Hlsalar ve Kimlerle Gnderildikleri

Kronolojik Fihrist

8. RESLKTTABLIK KALEM DEFTERLER (A.RST.d) Bu kaleme ait defter bulunmamaktadr. Belgeleri iin Reislkttablk Kalemi Belgeleri blmne baknz. 9. AVUBAILIK DEFTERLER avuba, Divan- Hmyn avularnn miridir. Divan'dan kan hkmlerin icrs ve sefirlerin kablnde onlara refakat etmekle vazifeliydi; yani adl icr kuvvetinin ba ve terift ilerinin en byk miri idi. Bundan baka merkezden kan emirleri vilayet ve sancaklara tebli ilerini idare ve Divan'da halkn istidalarn sunmalarna da dellet ederdi. Ayn zamanda Divan'n intizamn muhafazayla grevliydi. Hariten stanbul'a gelenlerin hviyetini tetkik etmek, Defterhne'yi mhrlemek, azlolunan eyhlislmlara bunu tebli ile yeni tayin olunan eyhlislm konandan alp, alayla saraya gtrmek de onun vazifelerinden idi. Bu makam 1870'de Adliye Nezreti'ne dnmtr24.
23 Sertolu, a.g.e., s. 288. 24 Sertolu, a.g.e., s. 71.

95

986 numaral Kmil Kepeci Tasnifi Katalou'nda 677-678 genel, 1-2 zel numaralarda kaytl 955-1116/1548-1704 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden avuba Defterleri'nde Divan- Hmyn'da alnan kararlar neticesi hapis cezas verilenlerin veya srgne gnderilenlerin isimleri ve tarihleri verilmitir25.
Katalog No Sra No 677 986 678 DEFTERN ADI Hapis ve dam Edilen Ehsn simleri Muhtelif Yerlere Nefyolunan Ehasn simleri TARH Hicr Mild 955 1116 1548 2 1704 Defter Adedi Katalog Tertibi Analitik Envanter

10. BYK VE KK TEZKRECLK KALEM DEFTERLER Bu kaleme ait defter bulunmamaktadr. Belgeleri iin Byk ve Kk Tezkirecilik Kalemi Belgeleri blmne baknz. 11. VAKANVSLK KALEM DEFTERLER (A.VKN.d) Vakanvis, Osmanl merkez tekilatnda vazifeli devlet tarihisine verilen unvandr. Vakanvisler, kendilerinden nce yazlanlar tedvne ve hizmette bulunduklar zamann hdiselerini tahrire memur edilerek Osmanl tarihinin telifine almlardr. Vakanvislik messesesinin XVIII. asrn balarnda teekkl ettii anlalmaktadr26. lk Vakanvis Halepli Mustafa Naim Efendi'dir. Osmanllar'da resm tarih yazcl ehnmecilik ile balamtr. Bu konuda Sultan Fatih ve Bayezid devirlerinde baz uygulamalar olmakla birlikte messesenin gerek mnada ortaya k Kanun Sultan Sleyman dneminde olmutur. ran'a ait edeb ve tarih bir tr olan ehnmecilik Osmanllar'da resm tarih yazcl olarak gelimi, Saray vukuat, hkmdarlarn ve muhitinin faaliyetleri nisbeten edeb ve vg dolu bir slup erevesinde biraz abartmal olarak hikye edilmitir. Vakanvis tarihlerinin nemli bir ksm, olaylar sadece grnen ekliyle nakletmekle yetinip, tayinleri, resm deiiklikleri, merasimleri vermiler; ancak vakanvisler kendilerine resm vesikalar kullanma imkn verilmeyiinden ve devlet adamlarnn kendilerini nemsemeyilerinden yaknmlardr. Zorluklara ramen bunlar ierisinde Halil Nuri Bey, Vsf Ahmed Efendi, Cevdet Paa gibi vesikalar kullanan vakanvisler de kmtr. Vakanvisler arasnda Cevdet Paa'nn; ariv belgeleri kullanmas, olaylar
25 Bunlardan 677 numaral defter, Mehmet pirli tarafndan yaynlanmtr. Bkz. Mehmet pirli, "XVI. Asrn kinci Yarsnda Krek Cezas ile lgili Hkmler", EF. Tarih Enstits Dergisi, say 12 (1981-82), stanbul 1982, s. 203-248. 26 Geni bilgi iin bkz. Bekir Ktkolu, "Vekyinvs", A, c. 12, s. 271-287.

96

tahlil ve tenkit szgecinden geirmesi, Dou ve Bat kaynaklar ile mukayeseler yapmas, dil, slup ve gramer olarak Trke'yi kullanmadaki mahareti sebebiyle mstesna bir yeri bulunmaktadr. lk resm gazete olan Takvm-i Vekyi'in yaynlanmas, vakanvislik iin bir darbe olmu, vakanvis tarihlerinde nemli bir yer tutan tevcihtn (tayinlerin) gazetelerde gn gnne verilmesiyle vakanvislik geri plana itilmitir27. Bu katalogda, 1699-1701 genel 1-3 zel numaralarda A.VKN koduyla kaytl 9401206/1533-1791 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden, bir ka sayfa veya formadan mteekkil olan 3 adet defter paras bulunmaktadr.
Katalog No 980 Sra No 1699 1700 1701 ZAHAT Peev Vekyinmesi'nden para Zenta felaketine dair vekyinme paras. (8 s) Vakanvis notlar. (14 sayfa) TARH Hicr Mild (940) (1109) 1206 1533 1697 1791 Katalog Tertibi Analitik Envanter

B. DEFTERHNE- MRE DEFTERLER

Klasik dnemde niancya bal bir tekilat olarak alan ve arazi tahrirleri, timar kaytlar, vakf muamelt ile ilgili defterlerin tutulduu, zerlerinde ilemlerin yapld ve muhafaza edildii yer olan Defterhne, Divan- Hmyn toplantlar srasnda sadrazamn mhryle alp kapanan temel bir daire ve ariv idi. Osmanl Devleti'nin kuruluundan beri tutulan bu nevi tahrir ve kaytlarn, yetkililerden gelen arzlar ve halktan gelen ikyetler ile yakndan ilgili olmas sebebiyle daima Divan'n yaknnda muhafaza edildii anlalmaktadr. Defterhne'nin hangi tarihte kurulduuna dair elimizde kesin bir bilgi bulunmamaktadr. Osmanl Devleti'nin ilk devirlerinde timar sisteminin mevcudiyeti ve arazi tahriri yapldna dair daha sonraki tahrir defterleriyle Osmanl tarihlerinde bilgi bulunmas, mstakil bir hlde olmasa bile Divan- Hmyn'un bnyesinde byle bir birimin mevcut olabilecei ihtimalini kuvvetlendirmektedir. Osmanl devlet tekilatnn olumasnda byk tesirleri bulunan lhanllar ve Anadolu Seluklular'nda da Defterhne'ye benzer messeselerin varl bilinmektedir28. Fatih Kanunnmesi'nde, Defterhne'nin alp kapanmas, defter emininin protokoldeki yeri ve Defterhne ktipleri hakknda hkmler bulunmaktadr29. Defterhne'nin
27 Mehmet pirli, Osmanl Devleti ve Medeni yeti Tarihi, c. I, s. 184-185. 28 Erhan Afyoncu, "Defterhne", DA, c. 9, s. 100. 29 Abdlkadir zcan, "Fatih'in Tekilt Kanunnmesi ve Nizm - lemin Karde Katli Meselesi", Tarih Dergisi, say 33, s. 36, 44, 46.

97

miri olan Defter Emini'nin tekilatta nemli bir yere sahip olmas, Defterhne'nin Sultan Fatih zamannda bir daire eklinde tekil edilmi olabileceini dndrtmektedir. Fatih devrinde umum tahrirlerin yaplmas, mlk ve vakf topraklarnn timar sistemine dahil edilme teebbs, bu durumu desteklemektedir. Kanun Sultan Sleyman'n, timarlarn datlmas ve bu konuda beylerbeyilerin yetkilerinin yeniden dzenlenmesiyle ilgili 1531 tarihli ferman, Defterhne'nin geliiminde nemli bir yer tutar. Defterhne, defter emini denilen bir memurun idaresi altnda bulunuyordu. Niancnn maiyetinde grev yapan defter emini, XVI. yzyldan sonra niancnn yetkilerinin azalmas ile onun stnde bir mevki kazanmtr. Bu sebeple, bundan sonra niancnn yetkisinde bulunan timar ve zemet ileri defter emini ve reslkttb tarafndan grlmtr. Defterhne'deki en nemli defter, arazi tahririnin ayrntl sonularn ihtiva eden Mufassal Defterlerdi. Defterlerin tural bir nshas da ait olduu eyalette bulunurdu. Bu defterler, vassle ad verilen ek belgeler ve derkenarlarla imparatorluun sonuna kadar kullanlmtr. Bunun dnda Defterhne'de, mufassal defterler kadar teferruatl olmayan baka defterler de vard. Bunlardan mufassal defterlere dayanlarak hazrlanan cml Defterleri, devlet gelirlerinin kimler tarafndan tasarruf edildiini gstermekte ve yalnz idar tekilatla ky isimlerini ve yllk haslat miktarn ihtiva etmekteydi. Dier bir defter olan Ruznme Defteri ise, iki tahrir arasndaki gnlk muamelt ihtiva ederdi. Derdest Defterlerinde ise timarlarn ekirdeini oluturan yerlerin bir listesi bulunurdu. Her timarn maruz kald aralksz deiikliklerle sahipsiz kalan timarlar bu defterlerde yer almaktayd. Cebe Defterleri, Yoklama Defterleri ve Arz Sureti Defterleri de Defterhne'de tutulan nemli defterler arasnda yer almaktadr. Osmanl padiahlarnn bizzat katld seferlere, dier kalemlerle beraber Defterhne de gtrlmtr. Bu usln hangi tarihte balad bilinmemektedir. Yavuz Sultan Selim'in aldran Seferi srasnda Defterhne, Sivas civarna gelindiinde ordunun arlklar ile hazine ve timar defterleri Sivas Kalesi'ne gnderilip koruma altna alnmtr. Ancak padiahn katld seferlerde Defterhne'nin gtrlmesi gelenei, Kanun'den sonraki dnemlerde aksamtr. Zira Sultan nc Mehmed devrine kadar padiahlarn bizzat sefere kmamalar dolaysyla, seferler srasnda timarlarla ilgili muamelt artk merkezde halledilmitir. Ancak uzun Osmanl-Avusturya savalar dneminde Vezrizam Sinan Paa'nn cepheye yenieri aas ile Defterhneyi istetmesi, o vakte kadar det olmamasna ramen, vezirizamlarn serdar olarak katldklar seferlere yenieri aas ve Defterhne'nin gtrlmesi usln balatmtr30.
30 Feridun Emecen, "Sefere Gtrlen Defterlerin Defteri", Prof. Dr. Bekir Ktkolu'na Armaan, s. 243-246.

98

1. TAHRR DEFTERLER Osmanllar, bir yeri fethettiklerinde o blgeye yetkili bir emin gnderip nfus ve gelir kaynaklarn ayrntlaryla aratrp deftere geirirler, bylece her sancak iin ayr bir nfus ve gelir defteri meydana getirirlerdi. O blgede vergi kaynaklar eitli etkenlerle deitii zaman, her 10, 20 veya 30 ylda bu tahrir ilemi yenilenirdi. Bugn, bir ksm Tapu Kadastro Genel Mdrl Kuyd- Kadime Arivi'nde bulunan bu defterler, Osmanl Arivi'nin en deerli koleksiyonlarndan birini meydana getirmektedir. Tahrir defterleri, Osmanl mparatorluu'nun sosyal, demografik ve ekonomik tarihine ait, benzeri baka hibir yerde bulunmayan mufassal istatistik kaynaklardr. nemi anlalan bu defterlerin yaynlanmasna, Macaristan, Trkiye, Yugoslavya, Bulgaristan, Yunanistan, Arnavutluk, Grcistan, Suriye ve rdn'de balanmtr. Osmanl Arivi'nde 835-1300/1431-1882 yllarna ait 1.100 adet olan Tahrir Defterleri, Ankara Tapu Kadastro Genel Mdrl'nde bulunan 2.322 defterle seri tekil etmektedirler. Osmanl Arivi'ndeki Tapu Tahrir Defteri Kataloglar unlardr: a. 979 Numaral Bb- saf Defterhne-i mire Defter Katalou'ndaki Tahrir Defterleri (A.DFE) Bu katalogda 1-786/-65 genel ve zel numaralarda kaytl 857-1269/1453-1852 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden toplam 851 adet mufassal, mcmel tahrir, taksim ve cebe defteri vardr. Bunlarn ekserisi paralar hlindedir.
Katalog No 979 Sra No 1-786/-65 FONUN KODU A.DFE TARH Hicr 857-1269 Mild 1453-1852 Defter Adedi 851 Katalog Tertibi Analitik Envanter

b. 981 Numaral Tapu Tahrir Defterleri Fihristi'ndeki Tahrir Defterleri Bu katalogdaki defterler, 835-1300/1431-1882 tarihlerini ihtiva ederler. Defterhne'de muhafaza edilen Tahrir Defterleri 1086 numaraya kadar olup, mkerrerleri ile birlikte 1.100 adettir. Burada defterin numaras, tarihi, cinsi ve defter hakknda malumat mevcuttur. Bu defterlerdeki vilayet, liva ve kaza adlarna gre aada zikredilen fihrist tekil edilmitir. Fihristte defter numaras yannda hangi padiah devrinde dzenlendii ve hangi hususlar (Maliye, Evkf, Timar, Askeriye) ihtiva ettii de belirtilmitir*.
Katalog No 981 Sra No 1-1086 FONUN KODU Tahrir Defterleri TARH Hicr 835-1300 Mild 1431-1882 Defter Adedi 1.100 Katalog Tertibi Analitik Envanter

* Bu defterler arasndan; 166, 167, 370, 373, 387, 438 ve 998 numaral defterler, Babakanlk Devlet Arivleri
Genel Mdrl yaynlar arasnda, hem tpkbasm ve hem de indeksli olarak yaynlanmtr.

99

Bunlarn dnda Maliye'den Mdevver Defterler Katalou'nda da tahrir defterleri bulunmaktadr. c. 1000 Numaral Ankara Tapu Kadastro Arivi Tahrir Defterleri Fihristi'ndeki Tahrir Defterleri Katalogda 1087-1141 numaralar arasnda kaytl 54 adet defter bulunmaktadr. Orijinalleri Tapu Kadastro Arivi'nde bulunan bu katalogdaki defterlerin, fotokopileri ekilerek arivimizde aratrmaclarn hizmetine sunulmutur. Ayrca Aslhan Doan'n yksek lisans tezi olarak hazrlad Tapu Kadastro Kuyd- Kadme Arivi Mufassal, cmal, Evkf ve Derdest Defterleri'nin Toplu Katalou'ndan da aratrmaclarn istifade etmeleri mmkndr. Bu katalog bilgi mahiyetinde olup, katalogda yer alan defterlerden istifade etmek isteyen aratrmaclarn Ankara'da bulunan Tapu Kadastro Genel Mdrl'nden istekte bulunmalar gerekmektedir.
TAHRR DEFTERLERNDEK YERLEM MERKEZLER VE BULUNDUKLARI DEFTERLERN FHRST31 Yer Acere-i Sfla Acere-i Ulya Defter 558 (II. Selim, ML.) 558 (II. Selim, ML.) 192 (945, ML.), Aclun 266 (955 ?), 522 (980, E.ML.), 970 (Ts., ML.) Ada kazas Adalar 116 (926, T.) 761 (1044, As.) Sivas cml Defteridir. 69 (925, ML.K.), 109 (928, ML.), Adana 110 (928, ML.K.), 177 (943, ML.), 254 (954, ML.K.), 450 (943, ML.), Ariboz
31 Ts :Tarihsiz. ML : Maliye. E : Evkf. T : Timar. As : Askeriye. K : Kanunnmesi var (Kanunnmesi olan defterlerin alt izilidir).

Yer

Defter 547 (II. Selim T.), 786 (1065, As.), 789 (1069, T.),

Adana

840 (1105, T.), 921 (1152-1153, T.), 969 (932, ML.E.), 998 (932, E.K.) 208 (947, T.),

dilcevaz

297 (963, ML.E.), 730 (I. Ahmed, T.) 35 (912.ML.E.), 196 (946.T.E.), 367 (Kanun, Dahiliye), 420 (Kanun, T.E.), 431 (Kanun, ML.E.), 484 (977, ML.As.), 797 (1079, As.), 836 (1104, T.), 846 (1105, T.), 886 (1129-1130, T.), 954 (1233.T.), 989 (Ts., ML.)

Ahstbd Akaabad

699 (III. Mehmed) 84 (I. Selim, ML.)

100

Yer Akakale Akakzanlk Akaehir Akda Akhisar Akka Akkirman Akkpr 991 (T.)

Defter 172 (938, As.), 643 (1003, As.) 537 (983, ML.), 842 (1105, T.) 266 (955) 1020 (Ts., E.) 559 (II. Selim, ML.E.) 483 (977, ML.K.), 542 (II. Selim, E.), 666 (III. Murad, T.) 768 (1049, Saray) 32 (II. Bayezid, ML.), 188 (944, T.), 371 (930, T.), 392 (Kanun), 455 (Kanun, ML.E.), 599 (989, T.), 786 (1065, As.), 937 (1191, T.), 968 (Ts, As.), 972 (T.) 188 (944, T.), 371 (930.T.), 455 (Kanun, ML.E.), 786 (1065, As.), 937 (1191, T.), 968 (983, As.)

Yer

Defter 696 (1012, T.), 765 (1046, T.), 778 (1052, T.), 786 (1065, As.),

Aliye

790 (1069, T.), 840 (1105, T.) 844 (1105, T.), 893 (1237, Bahriye), 990 (Ts., ML.)

Alan (Van) Alara Alaehir Alipaa Altunz Amasra

352 (972, ML.T.) 990 (Ts., ML.) 3/I.M.(873, As.), 148 (935, ML.) 670 (III.Murad, E.) 391 (Kanun, T.) 15 (II. Mehmed, T.E.), 86 (I. Selim, ML. TS.), 88 (I. Selim, ML. TS.) 15 (II. Mehmed, T.E.), 37 (898, ML.), 54 (920-921, ML.), 90 (I. Selim, ML.E.), 95 (926, T.), 339 (970, T.),

Aksaray

Akehir

Amasya

760 (1044, As.), 776 (1052, Tapu), 780 (1052, T.), 786 (1065, As.), 843 (1105, T.), 852 (1107-1186, T.), 934 (1179, T.) 134 (932, T.),

Akyaz Alacahan

1059 (Ts., ML.) 604 (991, T.ML.K.) 21 (892, As.), 55(922, T.), 161(937, T.E.), 167 (937, ML.E.K.), 179 (943, ML.E.K. ), 404 (Ts., T.), 428 (Kanun, ML.), 567 (II. Selim, ML.E.) mid

Alacahisar

617 (993, T.), 764 (1045, T.) 180 (943, T.), 245, (940-953, As.),

Alaam Alada Aliye

37 (898, II. Bayezid, ML.) 455 (Kanun, ML.E.) 107 (927, T.), 166 (937, T.E.),

Anadolu

438 (Kanun, ML.E.), 641(1001, ML.), 690(1008, Adliye), 691(1008, Dahiliye),

101

Yer

Defter 697 (1012, T.), 739 (1028, As.), 741(1032, T.), 786 (1065, As.), 797 (1079, As.), 815 (1097-1099, As., Bahriye), 21 (IV.Mehmed, Dahiliye), 826(IV.Mehmed, Dahiliye), 828(1099-1107, Dahiliye), 829 (1100-1106, Sar.), 838 (1104, ML.), 841(1105, T.), 845 (1105-1110, T.E.), 849 (1105, As.), 851(1106, T.), 863 (1115-1138, ML.), 924 (1157, T.), 947 (1214, ML.), 951 (1224, T.), 952 (1224, T.), 994 (Kanun, ML.E.K.), 999 (Ts., T.) 80 (I.Selim, ML.), 446 (Kanun, ML.), 509 (979, T.), 605 (991, ML.E.), 714 (1022, ML.E.), 894 (1138, As.) 777 (1052, As.), 880 (1128, ML.) 178 (943, ML.K.) 712 (1022, ML.E.As.), 879 (1128, ML.) 115 (926, T.E.), 406 (Kanun, ML.E.), 649 (Ts., T.), 998 (932, E.K.) 496 (978, ML.K.) 378 Kanun, 117 (929, ML.E.K.), 162 (930-937, T.), 248 (953, As.), 438 (Kanun, ML.E.K.),

Yer

Defter 458 (975, As.), 464 (975, As.), 489 (977, T.), 582 (987, ML.),

Ankara

588 (988, As.), 596 (988, As.), 786 (1065, As.), 841 (1105, T.), 994 (Kanun, ML.E.K.) 109 (928, ML.),

Anadolu

Antakya

391(Kanun, T.), 422 (Kanun, T.) 378 (Kanun), 496 (978, ML.K.), 219 (949, T.), 451 64 (924, ML.), 760 (1044, As), 786 (1065, As.), 843 (1105, T.), 852 (1107-1186.T.), 934 (1179, T.), 998 (932, E.K.), 373 (Kanun, ML.E)

Araban

Arabgir

Anapoli

Ara (Kastamonu)

456 (Kanun, E.)

Arasbar/Ersibar 903 (1140, ML. K.) (Gence) 527 (981, T.), Ardahan Arhavi 627 (996, T.), 807 ( 1088, T.) 1031(Ts., T.) 390 (Kanun, ?), 446 (Kanun, ML.), Arhos (Mora) 509 (979, T.), 560 (II. Selim, ML.E. As.), 605 (991, ML.E.), 714 (1022, ML.E.) 390 (Kanun, ?), Arkadya (Mora) 446 (Kanun, ML.), 509 (979, T.), 560 (II.Selim, ML.E.As.), 712 (1022, ML.E.As.),

Anavarin Anavarza Andresa (Mora)

Ane (Badad)

Ank Ankara Ankara

102

Yer Arkadya (Mora) Arpaz (Aydn) Arsus (Arsuz-ili) Assan Astari (?) (Astarigrad) Astiye / stiye Audi Atak

Defter 777 (1052, As.), 780 (1052, T.) 1/1m (855-857?), 148 ( 935, ML.) 617 (993, T.), 109 (928, ML.), 110 (928, ML.K.) 25 (895, ML.) 499 (978, ML.) 785 (1060, T.), 825 (IV. Mehmed, ML.E.K.), 980 (IV. Mehmed, ML.) 604 (991, T.ML.K.) 208 (947, T.) 196 (946, T.E.), 442 (Kanun, ML.), 484 (977, ML.As.), 1062 (Ts., ML.) 453 (Kanun, E.) 1m (835, T.), 34 (912, T.), 94 (926, T.), 99 (926, ML.As.E.K.), 469 ( 967, T.), 786 (1065, As.), 948 (1290, T.), 1078 (Ts., ?) 759 (1044, E.) 70 (925, ML.E.), 403 (Kanun, ML.E.K.) 178 (943, ML.K.), 1066 (Ts., ML.) 456 (Kanun, E.) 110 (928, ML.K.), 254 (954, ML.K.), 450 (Kanun, ML.K.), 789 (1069, T.) 8 (883-888, ML.), 87 (Kanun, ML.),

Yer Ayaslu Ayasofya Ayazmend

Defter 537 (983, ML.), 842 (1105, T.), 1080 (Ts.), 670 (III.Murad, E.) 44 (Ts., ML.) T/1m (855-857?), 8 (883-888, ML.), 66 (924, T.), 87 (Kanun, ML.), 129 (932, As.), 139 (934, T.), 148 (935, ML.K.), 166 (937, ML.E.K.), 176 (939, ?),

Aydn

238 (952, As.), 270 (957, ML.), 516 (980, T.), 700 (III. Mehmed, T.), 786 (1065, As.), 806 (1087, ML.), 841 (1105, T.), 844 (1105, T.), 858 (1110, T.), 893 (1237, Bahriye) 186 (943, Ml.T.K.), 231 (950, T.), 301 (964, E.), 371 (Kanun, ML.E.), 488 (977, T.), 938 (1191, T.), 963 (1291?), 998 (932, E.K.)

Atina

Atranos

Avlonya

Avratpazar Avrathisar Avar Ayandon

Ayntab

Aynaroz Azak Azz Baalbek Bb Babaeski

723 (1022, ML.E.) 214 (949, ML.E.K.) 181 (943, ML.E.K.), 378 (Kanun) 391 (Kanun, T.) 169 (932-938, T.) 617 (993, T.) 286 (960, E.), 541 (II.Selim?), 956 1238, T.)

Ayas

Ayaslu

139 (934, T.), 148 (935, ML.), 414 (Kanun, ML.),

103

Yer Baban Bac Badra Badrack Baf Bafra

Defter 352 (972, ML.T.) 582 (Kanun, ML.E.) 36 (?, ML.E.) 108 (928-937, ML.), 445(Ts., ML.E.), 487 (977, T.) 779 (1052, T.) 41(II.Bayezid, T.), 37 (898, ML.) 245 (940-953, As.), 313 (966, T.), 386 (Kanun, E.K.), 623 (994, ML.)

Yer Barsum 1079 (Ts.)

Defter 282 (959, ML.K.),

Basra

313 (966, T.), 534 (982, T.ML.K.), 1022 (Ts., ML.) 134 (932, T.) 537 (983, ML.) 710 (1019, As), 1031 (Ts., T.) 60 (922-924, ML.E.T.K.), 95 (Ts., T.), 154 (956, T.), 199 (937, E.), 387 (Kanun, ML.), 636 (1000, ML.E.K.), 966 (937, ML.E.K.), 1061 (Ts., ML.)

Baya Batnoz (Sakz) Batum

Badad

690 (1008, Adliye), 746(1035, As.), 1028 (Ts., ML.), 1049 (Ts., ML.) 1073 (Ts., III.Murad?) 348 (971 ?), 355 (973, ML.), 359 (973, ML.), 612 (992, ML.E.), 617 (993, T.), 728 (I.Ahmed, T.)

Bayburd

Bayndr

402 (Kanun, ML.E.K.) 13 (Fatih, ML.), 37 (898, ML.) 557 (II. Selim, E.), 716 (1022, ML.E.), 255 (Ordu), 954, ML.E.K.)

Bakri

Bayramlu

Bl Balagirive Balat (Sla) Balkesir Balis Balya

139 (934, T.) 912 (III.Ahmed, ML.) 842 (1105, T.) 334 (969, As.) 617 (993, T.) 59 (992, ML.E.K.) -334 390 (Kanun), 509 (979, T.), 712 (1022, ML.E.As.), 1046 (Ts., ML) 211 (948, ML.E.K.), 499 (978, ML.) 515 (979, T.) 1052 (Ts., ML.E.) 564 (Ts., ML.K.) 593 (ML.E.K.) Behram Behramah Bekiri Behisni Bekerek

365 (974, T. Snrnme, K.) 71 (925, ML.E.), 123 (930, ML.), 156 (937, E.K), 163 (937, T.), 181 (943, ML.), 408 (937, ML.), 997 (954, ML.) 44 (Ts., ML.), 453 (Kanun, E.), 1050 (Ts., ML.E.) 339 (970, T.) 972 (Ts., T.) 144 (934, ML.K.), 316 (967, ML.K.), 437 (Kanun, ML.), 827 (1099, As.)

Balyabadra

Bana Bar Barnlu (Hdavendigr) Barin Barit Barnavar

(Tatarpazarck) 1066 (Ts., Ml.)

Belgrad

104

Yer Belgrad Belih Belkavak Belviran

Defter 849 (1105, As.), 948 (1290, T.), 1042 (Ts., As.T.) 667 (III.Murad, ML.) 589 (988, As.) 63 (924, ML.), 455 (Kanun, ML.E.), 615 (992, E.) 860 (1112, ML.),

Yer

Defter 119 (929, T.), 392 (Kanun), 399 (Kanun, ML.E.),

Beyehri

599 (989, T.), 934 (1179, T.), 968 (Ts., As.), 188 (944, T.) 59 (922, ML.E.K.), 72 (925-936, T.), 166 (937, ML.E.K.), 278 (959, As.), 334 (969, As.), 535 (982, T.), 536 (982, E.) 569 (984, As.), 683 (1004, T.), 700 (III. Mehmed, T.E.), 731 (I. Ahmed, T.), 813 (1093, T.), 844 (1105-1110, T.E.), 893 (1237, Bahriye), 954 (1233, T.), 957 (1238, T.)

Bender Benefe Beni Atike Beni Beare Beni Cehim Beni Knane Beni Rabia Berda

912 (III.Ahmed, ML.), 935 (1190, T.) 883 (1128, ML.) 192 (945, ML.) 559 (II. Selim, ML.E.) 192 (945, ML.) 192 (945, ML.) 991 (Ts., T.) 913 (1145, T.), 903 (1140, ML.) 109 (928, ML.), 110 (928, ML.K.), 450 (Kanun, ML.K.), 254 (954, ML) 44 (Ts., ML.), 198 (946, T.As.), 334 (969, As.), 1020 (Ts., E.), 1033 (Ts., E.), 1050 (Ts., ML.E.) Bilecik Bihilite (Manastr) Bihor Biga

Berendi

433 (Kanun, ML.E.) 368 (Kanun, ML.E.), 495 (978, ML.E.), 1029 (Ts., T.As.) 515 (979, T.) 64 (924, ML.), 184 (943, ML.K.), 279 (959, ML.K.), 378 (Kanun, ?), 391 (Kanun, T.), 451 (Kanun, T.),

Bergama

Bergos

541 (II. Selim ?) 956 82 (I. Selim, T.E.), 130 (932, ML.E.), 495 (978, ML.E.), 538 (983, ML.) 566 (II. Selim ?), 992 (Ts., As.) 247 (953, As.) 1033 (Ts., E.) 169 (932-938, T.) 40 (906, ML.), 118 (929, T.), Birecik

Berkofa

488 (977, T.), 496 (978, ML.K.), 501 (978, ML.K.), 617 (980, ML.), 710 (1019, As.), 764 (1045, T.), 998 (932, E.K.)

Bey Beypazar Beyrut Beyehri

105

Yer Biret'l-Frad

Defter 378 (Kanun, ?) I/Im (855-857, ?), 87 (Kanun, ML.), 148 (935, ML), 806 (1087, ML.) 189 (944, T.),

Yer 57 (922, T.),

Defter 28 (904, ML.),56 (922, T.), 157 (937, ML.K.), 164 (937, T.Ev.), 193 (946, T.), 201 (947, T.), 212 (948, As.), 211 (948, ML.E.K.), 284 (960, ML), 285 (960, ML.), 379 (Ts., ML.), 411 (Kanun, T.), 432 (947, ML.), 435 (Kanun, ML.), 440 (Kanun, As), 462 (975, E.),

Birgi

Bitlis Bodrum Boazkesen Bokay

208 (947, T.), 413 (Kanun, ML.E.) 337 (970, ML.) 116 (929, T.), 425 (Kanun, T.), 732 (I.Ahmed, T.) 679 (III.Murad, T.) 51 (921, ML.), 86 (I. Selim, T.), 88 (I.Selim, ML.), 250 (953, As.), 425 (Kanun, T.), 438 (Kanun, ML.E.K.), 459 (975, As.), 460 (975, ML.), 463 (975, ML.), 465 975, As.), Bosna

533 (ML.E.K.), 546 (II. Selim, M), 553 (II. Selim, T.), 556 (II. Selim, T.), 622 (994, ML.E.), 647 (III. Murad, T), 728 (I. Ahmed, T.), 742 (1033, ML.E.), 804 (1083, Dahiliye), 861 (1113, ML.), 974 (Ts., ML.), 983 (Ts., ML.), 1009 (Ts., T.), 1013 (Ts., As.), 1014 (Ts., ML.), 1071 (947, Dahiliye), 1072 (Ts., As.)

Bolu

504 (977-978, ML.), 575 (987, As.), 576 (987, As.), 584 (987, ML), 587 (987, M. ), 618 (993, As.), 783 (1055, T.E.), 809 (1089, T.), 851 (1106, T.), 893 (1237, Bahriye), 994 (Kanun, ML.E.K.) 161 (937, T.E.), 428 (Kanun, ML.) 211 (948, ML.E.K.) 617 (993, T.) 226 (950, As.K.) 86 (I. Selim,T.) 5m (883, T.), 24 (894, ML.), Bozdoan Bozcaada Boyabad Bozabad Bozapa Tatarlar

327 (968, ML.E.) 295 (963, T.) 226 (951, As.), 303 (964, As.) 434 (Kanun, ML.E.), 702 (III. Mehmed, ML.K.) I/1m (855-857), 148 (935, ML.), 414 (Kanun, ML.)

Bolvan Borac Boran Borana Borlu Bosna

106

Yer

Defter 155 (936, ML.), 218 (949, ML.), 262 (955, E.K.), 302 (964, T.E.), 315 (966, ML.), 322 (967, ML.), 389 (Kanun, ?), 448 (Ts., ML.), 760 (1044, As.), 786 (1065?, As.), 843 (1105, T.), 852 (1107-1186, T.), 867 (1119, T.), 934 (1179, T.), 998 (932, E.K.), 305 (965, T.)

Yer Bursa Bursa Caber Candar (Kastamonu)

Defter 940 ( 1193, Saray, ktisat), 1033 (Ts., E.), 1064 (Ts., E.) 667 (III. Murad, ML.) 23 m.(892, ML.E.), 13 (Fatih, ML.), 53 (921-939, T.), 54 (920-921, ML.), 384 (Kanun, T.), 760 (1044, As.), 786 (1065, As.), 843 (1105, T.), 852 (1107-1186, T), 934 (1179, T.), 982 (Ts., As.)

Bozok

Canik

Bozyk Bozulus Brlce Bratar Budakz

940 (1193, Saray, ktisat) 200 (947, ML.E.K.) 224 (950, As.) 804 (1083, Dahiliye) 322 (967, ML.) 314 (966-67, ML.), 329 (968, T.), 343 (970, ML.K.), 345 (970, T.), 388 (Kanun, ML.), 410 (953, ML.), 449 (953, ML.), 590 (988, T.), 592 (988, ML.E.), 611 (999, ML.K.), 691 (1008, Dahiliye), 1044 (Ts., T.)

Cebele Cebel-i l (Halep) Cebel-i Hnzr Cebel-i Seman (Halep) Cemale Cemmase Cemid Cevazir Cezyir Eyaleti Cezire Cezire-i Koyun Cica Cincife (Erzincan) Cisr-i Ergene Cisr-i Mustafa Paa Civanrud Cubas Culap Cum Cnin aa

512 (979, ML.K.) 524 (980, ML.T.K.) 228 (950, ML.K.) 391(Kanun, T.) 305 (965, T.) 617 (993, T.) 247 (953, As.) 1028 (Ts., ML.) 731 (I. Ahmed, T.) 406 (Kanun, ML.E.) 314 (966-967, ML.), 410 (Kanun, ML.) 6 (Ts., ML.T.) 79 (926, ML.) 915 (1145, Saray) 915 (1145, Saray) 1066 (Ts., ML.) 257 (957, ML.) 295 (963, T.) 378 (Kanun, ?) 559 (II. Selim, ML.E.) 86 (I. Selim, T.)

Budin

Bulgarl Burdur

254 (954, ML.K.) 960 (1277, E.) 113 (928, E.), 166 (937, ML.E.K.), 246 (953, As.), 334 (969, As.), 453 (Kanun, E.), 735 (1027, T.), 859 (1110, ML.), 931 (1168, Saray),

Bursa

107

Yer aldran amurlu an

Defter 911 (III. Ahmed, ML.) 224 (950, As.) 59 (922, ML.E.K.) 334 (969, AS) 365 (974, T.Snurnme K.), 580 (987, Ferman ve Hududnme K.) 764 (1045, T.) 36 (ML.E.), 225 (950, As) 334 (969, As.) 1043 (Ts., ML.) 804 (1083, Dahiliye) 64 (924, ML.), 213 (948, T.K.), 764 (1045, T.), 998 (932, E.K.) or

Yer irmen (ermen) irmk okunya

Defter 643 (1003, As.), 651 (III. Murad, ML) 847 (1105, T.), 64 (924, ML.), 998 (932, E.K.) 372 (Kanun, ML.E.K.) 185 (943, E.), 210 (947, E.), 286 (960, E.), 541 (II. Selim, ?), 370 (1051, As.), 956 (1238, T.) 911 (III. Ahmed, ML.) 444 (Kanun, ML.E.), 760 (1044, As.), 786 (1065, As.),

anad apakcur atalca ayhisar aynite elebipazar

orlu

emigezek

orum

843 (1105, T.) 852 (1107-1186, T.), 934 (1179, T.), 982 (Ts., T.As.)

epne ernovi eska eme

317 (967, Saray) 382 (Kanun, ML.E.) 134 (932, T.) 139 (934, T.), 148 (935, ML.), 537 (983, ML.) 70 (925, ML.E.), ke ubuk ubukbd Daday Dabeyi Dastan (Gence, Karaba) Darende Davudpaa Debrein Deirmencik

817 (1097, Tapu) 802 (1082, E.) 582 (987, As.) 456 (Kanun, E.) I/Im (855-857, ?) 699 (III. Mehmed, T.E.) 156 (937, E.K.), 1019 (Ts., T.As.) 670 (III. Murad, E.) 634 (1000, ML.) 800 (1080, ML.), 273 (958, ML.), 462 (975, E.), 608 (991, ML.K.), 786 (1065, As.) 3 (869, ML.), 7 (883, Fatih), 70 (925, ML.E.), 403 (Kanun, ML.E.) 617 (993, T.)

etroz

433 (Kanun, ML.E.), 986 (Ts., ML.E.K.) 653 (III. Murad, T.), 818 (1098, T.) 455 (Kanun, ML.E.) 842 (1105, T.) 170 (938, As.T.K.), 191 (944, ML.), 206(947, .As.), 299 (963, As.) 50 (921, ML.E. ),

ldr imenili ine

ingne

irmen

128 (932, TK.), 172 (938, As.), 385 (Kanun, ML.E.) 394 (Kanun, T.), 518 (980, As.), 521 (980, ML.E.), 625 (994, As.),

Delvine

irmen (ermen)

Demirhisar

Derbisak

108

Yer Develi Devrekni Deyrikaraman Dezmar Dzak

Defter 46 (II. Bayezid, ML.), 455 (Kanun, ML.E.) 23m.(892, ML.E.), 456 (Kanun, E.) 912 (III. Ahmed, ML.) 668 (III. Murad, T.) 699 (III. Mehmed, T.E.) 20 (890, ML.E.), 73 (921-925, T.E.), 138 (934, T.E.), 220 (949, T.E.), 341 (970, E. Hududnme), 915 (1145, Saray), 932 (1174, Saray), 992 (Ts., As.)

Yer

Defter 937 (1191, t.), 939 (1191, T.), 965.(Ts., K.), 998 (932, E.K.) 133 (932, ML.K.) 1056 (Ts., ML.) 1048 (Ts., ML.) 36 (?. MLE.) 3 (869, Maliye), 7 (883, Fatih), 143 (934, T.E.),

Diyarbekir

Dobrican Dolca Dolie Dmeke

Dimetoka

Draman

403 (Kanun, ML.E.) 723 (1022, ML.E.), 932 (1174, Saray), 959 (1273, ML.E.)

Dimitrofa Direger Direnofa (Direnof)

437 (Kanun, ML.) 661 (III. Murad, T.) 130 (932, ML.E.), 359 (973, ML.) 95 (Ts., T.), 156 (937, E.K.), 163 (937, T.), 252 (954, ML.), 256 (954, ML.), 262 (955, E.K.),

Drama-Zihne (Selanik) Dubnitsa Dukakin

70 (925, ML.E.) 1043 (Ts., ML.) 367 (Kanun, Dahiliye), 499 (978, ML.), 786 (1065, As.) 327 (968, ML.E.), 456 (Kanun, E.) 254 (954, ML.K.), 786 (1065, As.) 529 (981, T.) (Kars) 702 (III. Mehmed, ML.K.) 1066 (Ts., ML.) 453 (Kanun, E.) 77 (925, ML.E.), 210 (947, E.), 220 (949, T.), 222 (950, ML.), 306 (965, E.), 311 (965, E.),

Duragan Dndarlu Dkaya Ebri Ebruman Edincik

Divrii

408 (Kanun, ML.E.K.), 786 (1065, As.), 852 (1107-1186, T.), 934 (1179, T.), 1019 (Ts., T.As.), 1036 (Ts., T.) 843 (1105, T.) 64 (924, ML.), 200 (947, ML.E.K.), 310 965, T.), 313 (966, T.),

Edirne

370 (Kanun, MLE.K.), 494 (978, ML.), 498 (978, E.), 597 (989, E.K.) 643 (1003, As.), 705 (1017, As.), 719 (1022, E.),

Diyarbekir

358 (973, T.), 528 (981, T.), 561 (II. Selim, ?), 690 (1008, Adliye), 764 (1045, T.), 924 (1157, T.)

109

Yer

Defter 729 (I. Ahmed, ML.K.), 799 (1080-1082, As.), 817 (1097, Tapu), 915 (1145, Saray), 932(1174, Saray), 933 (1177, Saray), 979 (Ts., E.), 992 (Ts., As.), 1001(Ts., ML.), 1070 (Ts., Vakf)

Yer Erzincan

Defter 168 (937, K.), 199 (937-947, E.) 183 (943-944, T.), 190 (944, T.), 197 (946, T.), 199 (937-947, E.), 205 (947, ML.E.K.), 313 (966, T.), 387 (Kanun, 935), (ML.E.K.), 426 (Kanun, Hariciye), 468 (976, T.), 540 (II. Selim, ML.E.),

Edirne

Eflak Eri Erigz Elbasan

16 (II. Mehmed, ML.E.) 704 (1016, As.), 1032 (Ts., T.) 152 (935, T.) 367(Kanun, Dahiliye), 786 (1065, As.) 124 (931, T.), 216 (949, ML.), 402 (Kanun, ML.E.K.), 758 (1042-1043, T.) 802(1082, E.) 69 (925, ML.) 693 (1009, T.) 1066 (Ts., ML.) 902 (1140, ML.) 63 (924, ML.), 86 (I.Seli 185 (943, m, T.), E.), Erzurumbd Eski Menderes Eskihisar Erzurum

690 (1008, Adliye), 760 (1044, As.), 818 (1098, T.), 857 (1110, Adliye), 874 (1126, T.), 875 (1127, T.), 921 (1152-1153, T.), 936 (1191, T.), 953 (1224-1229, T.), 966 (Ts., ML.E.K.), 967 (Ts., T.) 154 (936, T.) 334 (969, As.) 25 (895, ML.), 138 (934, T.E.) 32 (II. Bayezid, ML.), 615 (992, Ev.), 636 (1000, ML.E.K.), 1061 (Ts., ML.) 931 (1168, Saray), 940 (1193, Saray, ktisat) 597 (989, E.K.) 388 (Kanun, ML.), 410 (Kanun, ML.), 449 (Kanun, ML.), 1037 (Ts., ML.), 1044 (Ts., T.), 1065 (Ts., ML.) 434 (Kanun, ML.E.) 702 (III. Mehmed, ML.K.)

Elbistan

Emlk En-naha Erciyes Erdalan Erdebil

Ereli

210 (947, E.), 455 (Kanun, ML.E.), 930 (1165, E.), 1047 (Ts., ML.) 64 (924, ML.),

Eskiil

Eskiehir Eskizara

Ergani

764 (1045, T.), 998 (932, E.K.) 20 (890, ML.E.),

Ergene

172 (938, As.), 643 (1003, As) 1 (888, E.), 31 (II. Bayezid, ML) 60 (922, ML.E.T.K.), 154 (936, T.),

Estergon

Ermenek Erzincan

Evree

110

Yer Eyinvar Eyb li Eyb Sultan (Has) Ezinepazar Feke Fener Feslek Fili 972 (Ts., T.)

Defter 593 (988, ML.E.K.)

Yer

Defter 131 (932, T.E.), 265 (955, ML.E.), 304 (964, ML.E.K.), 312 (965, ML.E.), 522 (980, E.ML.), 602 (990, E.ML.), 950 (1022, ML.), 1015 (Ts., ML.E.) 116 (929, T.),

541 (II.Selim, ?) 59 (922, ML.E.K.) 178 (943, ML.K.) 36 (?, ML.E.) 44 (Ts., ML.) 20 (890, ML.E.) 335 (969, T.), 343 (970, ML.K.), Gebze Gemelik Gevan (Kars) Gazze

630 (999, ML.E.), 733 (I.Ahmed, ML.E.) 410 (Kanun, ML.) 627 (996, T.), 837 (1104, T.), 839 (1104, T.) (Kars) 12 (879, ML.E.), 67 (924, ML.), 75 (925, ML.E. Bahriye, K.) 434 (Kanun, ML.E.) 490 (977, E.), 680 (1003, T.), 702 (III. Mehmed, ML.K.), 724 (1023, ML.E.) 731 (I.Ahmed, T.), 818 (1098, T.), 893 (1237, Bahriye), 954 (1233, T.)

Filek

782 (1054, T.), 791 (1070, T.) 1032 (Ts., T) 26 (895, ML.), 151 (935, Saray), 220 (949, T.), 222 (950, ML.), 224 (950, As.),

Filibe

354 (973, As.), 597 (989, E.K.), 725 (1024, S.), 766 (1046, T.), 992 (Ts., As.), 993 (1177, Saray) 16m.(886, ML.), Gelibolu

Florina (Manastr)

235 (951, ML.E.), 722 (1022, ML.), 1058 (Ts., ML.) 138 (934, T.E.),

Gelinkirasa Kelmeriye (Selanik) Gelmiim

802 (1082, E.), 736 (1028, As.) 930 (1165, E.) 699 (III. Mehmed, T.E.), 903 (1140, ML.K.), 913 (1145, T.), 914 (1146, T.) 86 (I. Selim, T.), 460 (975, ML.) 71 (925, ML.E.), 123 (930, ML.E.),

Firecik

341 (970, E. Hududnme), 915 (1145, Saray) 174 (939, T.), 1043 (Ts., ML.) I/Im. (855-857, ?) 116 (929, T.), 210 (947, E.), 240 (952, Ev.), 231m (958-981, Masrft) 487 (977, T.) 381 (Kanun, ML.), 646 (III.Murad, ML.)

Foa Fotra

Gence

Gerede

Galata

Galos Gargajal

Gerger

163 (937, T.), 408 (Kanun, ML.E.K.), 699 (III. Mehmed, T.E.),

111

Yer Gernovi Gersin Geva Geyve Grebene

Defter 911 (III. Ahmed, ML.) 416 (Kanun, ML.As.) 802 (1082, E.) 639 (1001, ML.) 426 (Kanun, Hariciye) 350 (972, ML.E.) 799 (1080-1082, As.), 801 (1081, T.),

Yer Gm Gm Madeni Gmhne Gney Gney Penbik Gnyz

Defter 161 (937, T.E.) 90 (I. Selim, ML.E.) 52, 288, 387 529 (981, T.) 769 (III. Murad, T.) 515 (979, T.) 525 (981, ML.K.), 527 (981, T.), 953 (1224-1229, T.), 1035 (Ts., ML.) 402 (Kanun, ML.E.K.), 604 (991, T.ML.K.) 87 (Kanun, ML.), 148 (935, ML.) 254 (954, ML.K.), 789 (1069, T.) 699 (III. Mehmed, T.E.) 699 (III. Mehmed, T.E.) 93 (926, ML.E.K.), 125 (931, T.), 146 (934, ML.), 271 (957, T.), 279 (959,ML.), 280 (959, T.), 313 (966, T.), 391 (Kanun, T.), 397 (Kanun, ML.E.), 422 (Kanun, T.)

Girid

820 (IV.Mehmed, ML.E.K.), 825 (IV.Mehmed, ML.E.K.), 980 (IV.Mehmed, ML.)

Girne Gksu Gksun Gl Gl Gle Glegiren Gnen Grdos Grele Gri Grice Gzene Grad Gur Glek Glnar Gmerkan Gmrk

779 (1052, T.) 617 (993, T.) 402 (Kanun, ML.E.K.) 23 m. (892, ML.E.) 456 (Kanun, E.) 365 (974, T.Sunurnme K.), 580 (987, Ferman ve Hududnme ML.K.) 769 (III.Murad, T.) (Lori) 44 (Ts., ML.) 796 (1076, ML.) 116 (929, T.) 900 (1140, ML.E.) 70 (925, ML.E.), 433 (Kanun, ML.E.), 973 (Ts., ML.) 604 (991, T.ML.K.) 499 (978, ML.) 192 (945, ML.) 221 (950, T.), 227 (950, T.), 1067 (Ts., ML.) 31 (II. Bayezid, ML.) 802 (1082, E.) 802 (1082, E.) 70 (925, ML.E.), 143 (934, T.E.), 341 (970, E. Hududnme), 597 (989, E.K.) 702 (III. Mehmed, ML.K.), 932 (1174, Saray)

Grcistan

Gvercinlik Gzelhisar Haclu Hain Hakeri (Gence)

Halep

454 (Kanun, ML.E.K.), 493 (978, ML.E.K.), 524 (980, ML.T.K.), 530 (981, ML.K.) 544 (II. Selim, T.), 545 (II. Selim, T.), 564 (Ts., ML.K.), 610 (992, ML.), 690 (1008, Adliye), 786 (1065, As.), 834 (1103, ML.),

Gmlcine

112

Yer 963 (1291), Halep

Defter 998 (932, E.K.), 1040 (Ts., ML.) 902 (1140, ML.),

Yer Hamid

Defter 851 (1106, T.), 994 (Kanun, ML.E.K.), 1016 (Ts., ML.) 118 (929, T.), 994 (Ts., ML.) 134 (932, T.) 785 (1060, T.), 822(III. Mehmed, ML.E.), 980 (II. Mehmed, ML.) 255 (954, ML.E.K.), 562 (II. Selim, ?) 859 (1110, ML.) 64 (924, ML.), 764 (1045, T.), 991 (Ts., T.), 998 (932, E.K.) 295 (963, T.) 1066 (Ts., ML.) 972 (Ts., T.) 172 (938, As.), 541 (II. Selim, ?), 643 (1003, As.), 705 (1017, As.), 956 (1238, T.) 231 m. (958-981, Masrft) 210 (947, E), 286 (960, E), 541 (II.Selim, ?) 597 (989, E.K.) 318 (967, ML.), 335 (969, T.), 388 (Kanun, ML.), 410 (Kanun, ML.), 449 (Kanun, ML?), 550 (II. Selim, ML.), 662 (III. Murad, T.), 675 (III. Murad, T.), 782 (1054, T.), 791 (1070, T.) 823 (IV. Mehmed, ML.K.), 824 (IV. Mehmed, ML.K.),

Halhana (Erdebil)

903, 910 (III. Ahmed, ML.) 913 (1145, T.) 289 (961, ML.), 346 (970, T.), 602 (990, E.ML.) 390 (Kanun, ?),

Hamidili Hani Hanya

Halilrrahman

Hapsamane Harameyn

Halomi

509 (979, T.), 712 (1022, ML.E.As) 416 (Kanun, ML.As), 452 (Kanun, ML.) 137 (933, T.), 233 (951, ML.E), 336 (970, E.ML), 340 (970, E.ML.), 344 (970, ML.), 391 (Kanun, T.), 418 (Kanun, ML.E.), 519 (980, E.ML.), 520 (980, T.), 564 (Ts., ML.K.) 998 (932, E.K.), 1052 (Ts., ML.E), 1068 (Ts ?), 137/1 (933, ?)

Halonik

Harput

Harran Hasanbd Hasanda

Hama

Hasky

Hasky Haslar (Eyb Sultan) Hass- Mahmud Paa

Hamamlu Hamedan

604 (991, T.ML.K.) 907 (III.Ahmed, ML.) 30 (906, ML.), 107 (927, T.), 121 (929, ML.), 159 (937, Askeriye), 176 (939, ?) 244 (952, ML.), 349 (971, As), 438 (Kanun, ML.E.K.), 609 (991, ML.), 626 (995, ML.) 786 (1065, As.), 841 (1105, T.),

Hamid

Hatman

113

Yer

Defter 981 (Ts., ML.), 1003 (Ts., ML.) 1032 (Ts., T.), 1044 (Ts., T.) 274 (958, ML.),

Yer

Defter 861 (1113, ML.), 987 (Ts., ML.), 1076 (Ts.),

Hatman

Hersek

1027 (Ts., ML.), 1043 (Ts., ML.), 1063 (Ts., ML.) 995 (Ts., ML.)

Hatun li

541(II. Selim, ?), 956 (1238, T.) 455 (Kanun, ML.E.), 930 (1165, E.) 1002 (?, ML.K.) 169 (932-938, T.), 430 (Kanun, ML.), 491 (977, ML.), 1034 (Ts., T.) Hetrud Hlle Hns Hnzri Hrsova

Hatunsaray Havar

902 (1140, ML.) 623 (994, ML.), 1028 (Ts., ML.) 294 (963, ML.), 874 (1126, T.) 802 (1082, E.) 215 (949, T.) 208 (947, T.), 617(993, T.), 764 (1045, T.), 991 (Ts., T.) 71 (925, ML.E.), 123 (930, ML.),

Havran

Haymane-i Padiah

117 (929, ML.E.K.) 185 (943, E.), 210 (947, E.), 286 (960, E.), 303 (964, As.), 370.Kanun, ML.E.K.), 541 (II. Selim, ?), 766 (1046, T.), 956 (1238, T.) Hsn- Mansur (Adyaman) Hsn- Keyf

Hayrabolu

181 (943, ML.), 156 (937, E.K.), 387 (Kanun, ML.), 419 (947, ML.)

Hazale Hazergrad Helb Hemin Herse

702 (III. Ahmed, ML.K.) 382 (Kanun, ML.E.) 856 (1108, ML.) 831 (1100-1106, ML), 1031 (Ts., T.) 261 (955, T.) 5 (882, Maliye), 68m. (925, ML.K.), 76 (925, T.), 78 (925, T.), 91 (926, T.) 96 (926, T.),

Hzrbeyli Hoca Hovan Honaz Horpite Hoalay

86 (I.Selim, T.) 495 (978, ML.E.) 529 (981, T.) (Kars) 1051 (Ts., ML.) 424 (Kanun, ML.E.K.), 433 (Kanun, ML.E.), 986 (Ts., ML.E.K.) 456 (Kanun, E.) 888 (1131, ML.), 899 (1140, ML.), 927 (1158, T.), 935 (1190, T.) 911 (III. Ahmed, ML.) 233 (951, ML.E.), 281 (959, ML.E.),

Hotin

Hersek

150 (935, T.), 174 (939, T.), 198 (946, T.As.), 207 (947, T.), 209 (947, T.), 268 (957, T.), 654 (III. Murad, ML.),

Hoy

Humus

340 (970, E.ML.), 391 (Kanun, T.), 417 (Kanun, T.),

114

Yer Humus Hurrembd

Defter 502 (978, ML.E.K.), 998 (932, E.K.), 1026 (Ts., ML.E.) 912 (III. Ahmed, ML.) 23 (892, ML.), 43 (II.Bayezid, As.), 111(928, ML.E.), 113 (928, E.), 166 (929, T.) 198 (946, T.As.), 246 (953, As.),

Yer mroz

Defter 75 (925, ML.E.Bahriye K.), 434 (Kanun, ML.E.), 702 (III. Mehmed, ML.K.) 105 (927, ML.), 445 (Ts., ML.E.), 487 (977, T.), 664 (III.Murad, T.)

nebaht

731 (I.Ahmed, T.), 797 (1079, As.), 886 (1130-1131, T.), 954 (1233, T.) 1060 (Ts., ML.E.)

Hdavendigr

319 (967, As.), 453 (Kanun, E.), 531 (946, E.), 683 (1004, T.) 735 (1027, T.), 810 (1090, T.), 893 (1237, Bahriye), 1059 (Ts., ML.) nik negl nebolu

23 m. (892, ML.E.) 3/1m. (873, As.), 334 (969, As.), 1059 (Ts., ML.) 984 (Ts., T.) 152 (935, T.), 247 (953, As.), 515 (979, T.), 768 (1049, Saray), 931 (1168, Saray), 940 (1193, Saray ktisat) 455 (Kanun, ML.E.), 636 (1000, ML.E.K.) 17 (890, ML.) 138 (934, T.E.), 702 (III. Mehmed, ML.K.), 774 (1051, ML.), 915 (1145, Saray), 971 (Ts., ML.), 1051 (Ts., ML.) 769 (III. Murad, T.), 896 (1139, E.), 910 (III. Ahmed, ML.), 939 (1191, T.) 814 (845, As.) 455 (Kanun, ML.E.) 13 (Fatih, ML.), 41 (II. Bayezid, T.), 557 (II. Selim, E.), 562

Hseyinbd brahimpaa

1066 (Ts., ML.) 670 (III. Murad, E.) 1 (Kanun, E.), 31 (906, ML.), 83 (I.Selim, ML.), 118 (929, T.), 182 (928, ML.), 188 (944, T.), 272 (962, ML.), 387 (Kanun, (935) ML.E.K.), 392 (931), 696 (1012, T.), 765 (1046, T.), 786 (1065, As.), 840 (1105, T.), 968 (C.983, As.), 1021 (992, ML.K.), 1061 (Ts., ML.)

nn

nsuyu pek

el

psala

ran (?)

sfirlek shaklu

htiman lna ilii lok

224 (950, As.), 354 (973, As.) 161(937, T.E.) 1079 (Ts.) 437 (Kanun, ML.)

skefser

115

Yer skenderiye (kodra)

Defter 26 m.(902, T.) 109 (928, ML),

Yer zmirlik znebol (Znepolje) znik (znikmid) 21 (892, T.),

Defter 161 (937, T.E.) 130 (932, ML.E.) 116 (929, T.), 246 (953, As.), 630 (999, ML.E.), 733 (I. Ahmed, ML.E.) 24 (894, ML.), 171 (938, T.), 175 (939, ML.), 259 (955, ML.) 260 (955, ML.E.K.), 376 (Kanun, T.), 395 (Kanun, T.), 05 (Ts., ML.), 655 (III. Murad, T.), 728 (I. Ahmed, T.), 743 (1033 ML.E.)

skenderun

110 (928, ML.K.), 450 (Kanun, ML.K.), 1029 (Ts., T.As.) 199 (937-947, E.), 874 (1126, T.) 210 (947, E.), 210 m., 231 m.( 950, T.), 240 (952, E.), 251(953, E.), 341 (970, E. Hududnme), 426 (Kanun, Hariciye), 670 (III. Murad, E.), 859 (1110, ML.), 889 (1131, ML.) zvornik

spir

stanbul

stanky stolni Belgrad gradin

640 (1001, ML.As.K) 497 (978, T.), 657 (III. Murad, ML.K.) 211 (948, ML.E. K.) 17 (890, ML.), 26 m (902, T.), 367 (Kanun, Dahiliye), 500 (978, ML.E.K.), 786 (1065, As.), 1029 (Ts., T.As.) 70 (925, ML.E.), 74 (925, T.), 141 (934, T.), 224 (950, As.), 354 (973, As.), 523 (980, T.As.), 975 (Ts., ML.)

Kabakoz Kazman (Kuzey ve Gney)

41 (II. Bayezid, T.) 627 (996, T.), 837 (1104, T.), 839 (1104, T.), 1069 (Ts., ML.) 71 (925, ML.E.), 123 (930, ML.E.), 156 (937, E.K.), 163 (937, T.) 192 (945, ML.) 560 (II. Selim, ML.E.As), 565 (II.Selim, T.), 879 (1128, ML.) 97 (926, T.) 589 (988, As.) 4 (881, ML.), 16 m. (886, ML.),

kodra

Khta (Ghta)

Kakun Kalamata Kalecik Kalikviran

tib

vraca vranya zdin

416 (Kanun, ML.As.) 74 (925, T.), 523 (980, T.As.) 196 (946, T.E.) 148 (935, ML.), 166 (929, T.), 537 (983, ML.), 842 (1105, T.)

Kalkandelen

149 (935, ML.E.), 217 (949, T.), 232 (951, ML.E.)

Kalonya Kaloyan Kamanie

261 (955, T.) 3 (869, ML.), 7 (883, Fatih) 805 (1084, ML. Hududnme, Hariciye)

zmir

116

Yer Kn Kanad Kandra

Defter 219 (949, T.) 352 (972, ML.T.) 630 (999, ML.E.), 116 (929, T.), 733 (I.Ahmed, ML.E.) 785 (1060, T.), 797 (1079, As.), 798 (1080, Dahiliye),

Yer Karahisar- Shib

Defter 851 (1106, T.), 858 (1110, T.), 893 (1237, Bahriye), 994 (Kanun, ML.E.K.) 85 (I.Selim, T.), 183 (943-944, T.), 255 (954, ML.E.K.), 339 (970, T.), 478 (977, ML.K.), 482 (977, ML.E.), 557 (II. Selim, E.), 562 (II. Selim, ?), 818 (1098, T.), 874 (1126, T.), 37 (898, ML.) 254 (954, ML.K.), 450 (Kanun, ML.K.) 6 (Ts., ML.T.) 636 (1000, ML.E.K.), 32 (906, ML.), 40 (Ts., ML.), 6 (II. Bayezid, ML.), 58 (922, T.), 63(924, ML.), 118 (929, T.), 188 (944, T.), 272 (962, ML.), 371 (930, T.), 387 (Kanun (935), ML.E.K.)

Kandiye

799 (1080-1082, As), 801 (1081, T.), 825 (IV.Mehmed, ML.E.K.), 980 (IV.Mehmed, ML.)

Karahisar- ark

Kapulubk Karacada

667 (III.Murad, ML.) 63 (924, ML.), 499 (978, ML.), 930 (1165, E.) Karaisalu Karaky

Karacakoyunlu 414 (Kanun, ML.) Karacaehir 515 (979, T.), 940 (1193 Saray, ktisat) 106 (927, ML.), Karada Karadonlu 122 (929, ML.K.), 1002 (?, ML.K.) 133 (932, ML.K.) 70 (925, ML.E), 424 (Kanun, ML.E.K.), Karaferye 433 (Kanun, ML.E.), 723 (1022, ML.E.) 986 (Ts., ML.E.K.) Karahalil 802 (1082, E.) 46 (II. Bayezid, ML.), Karahisar 85 (I. Selim, T.), 339 (970, T.), 455 (Ts., ML.E.) 147 (935, ML.), 162 (930-937, T.), 237 (952, As.), Karahisar- Shib 320 (961, As.) 438 (Kanun, ML.E.K.), 508 (979, T.), 574 (987, As.), 574m. (987, As.), 841 (1105, T.),

Karaman

392 (Kanun), 399 (Kanun (931), ML.E.), 415 (Kanun (948), ML.), 455 (Kanun, ML.E.), 599 (989, T.), 636, 690 (1008, Adliye), 697 (1012, T.), 937 (1191, T.), 968 (C.983, As.), 972 (Ts., T.), 1085

Karamrsel Karapnar

630 (999, ML.E.) 615 (992, E.)

117

Yer Karasu Karata Karayaz

Defter 7 (883 II. Mehmed) 31 (906, ML.) 984 (Ts., T.) 72 (925-936, T.), 89 (I. Selim, T.), 153 (936, ML.), 277 (959, As.), 678 (993, As.),

Yer

Defter 375 (Kanun, T.) 438 (Kanun, ML.E.K.), 456 (Kanun, E.), 461 (975, As.), 591 (988, As.), 601 (990, T.), 710 (1019, As.), 786 (1065, As.) 841 (1105, T.), 893 (1237, Bahriye), 893 (1237, Bahriye), 994 (Kanun, ML.E.K.)

Kastamonu

Karesi

683 (1004, T.), 697 (1012, T.), 786 (1065, As.), 841 (1105, T.), 851 (1106, T.), 1024 (999, E.) Kastelbahri Kavala Kavurgal Kayalili Kayalar Kayili

894 (1138, As.) 7 (883, Fatih) 178 (943, ML.K.) 247 (953, As.) 6 (Ts., ML.T.) 334 (969, As.) 33 (906, ML.K.), 38 (888, T.), 118 (929, T.), 188 (944, T.), 371 (930, T.), 392 (Kanun), 599 (989, T.), 786 (1065, As.), 937 (1191, T.), 968 (C.983, As.), 976 (951, ML.E.), 1085 44 (Ts., ML.) 314 (966-67, ML.), 449 (Kanun, ML.) 214 (949, ML.E.K.), 370 (Kanun, ML. E.K.), 920 (1150, ML.), 921 (1152-1153, T.) 154 (936, T.), 199 (937-947, E.), 387, 966 60 (922, ML.E.T.K.), 95 (Ts., T.),

Karinbd Karinova Karl Karlili

915 (1145, Saray) 126 (931, ML.) 140 (934, T.) 731 (I. Ahmed, T.), 954 (1233, T.) 527 (981, T.), 529 (981, T.), 627 (996, T.), 807 (1088, T.), 813 (1093, T.), 818 (1098, T.), 837 (1104, T.), 839 (1104, T.) 326 (968, T.), 402 (Kanun, ML.E.K.), 758 (1042-1043, T.), 938 (1191, T.), 949 (1221, T.) 390 (Kanun, ?), 446 (Kanun, ML.), 509 (979, T.), 560 (II. Selim, ML.E.As.), 605 (991, ML.E.), 714 (1022, ML.E.) 257 (954, ML.) 75 (925, ML.E.Bahriye, K.) 23 m. (892, ML.E.), 249 (953, As.), 327 (968, ML.E.),

Kars

Kayseri

Kars- Zlkadriye

Kebsud Kekemek

Kartine (Mora)

Kefe

Kasaba Kasrkal Kastamonu

Kelkit

Kemah

118

Yer Kemah Kendvan Kenet

Defter 154 (936, T.), 168 (937, K.) 902 (1140, ML.) 912 (III. Ahmed, ML.) 97 (926, T.), 100 (927, ML.),

Yer Kbrs

Defter 832 (1102, T.), 958 (1241, T.) 109 (928, ML.), 110 (928, ML.K.), 254 (954, ML.K.), 450 (Kanun, ML.K.) 4(881, ML.), 16 m. (886, ML.) 73 (921-925, T.E.), 149 (935, ML.E.),

Knk

Kengiri (ankr)

291 (962, E.), 375 (Kanun, T.), 438 (Kanun, ML. E.K.), 629 (997, As.), 786 (1065, As.),

Kraova

Krova

217 (949, T.), 232 (951, ML.E.), 1006 (Ts., (929'dan evvel) K.) 622 (994, ML.E.),

Kengiri (ankr)

841 (1105, T.), 851 (1106, T.), 893 (1237, Bahriye), 991 (Ts., T.) Krka 453 (Kanun, E.), 1033 (Ts., E.) 1028 (Ts., ML.) 902 (1140, ML.) 529 (981, T.) Krkkilise 214 (949, ML.E.K.) 352 (972, ML.T.) 70 (925, ML.E.), 87 (Kanun, ML.), 148 (935, ML.), 424 (Kanun, Hariciye) 433 (Kanun, ML.), 806 (1087, ML.) 70 (925, ML.E.), Krehir

728 (I. Ahmed, T.), 861 (1113, ML.) 185 (943, E.), 210 (947, E.), 286 (960, E.), 370 (Kanun, ML.E.K.), 541 (II. Selim, ?) 705 (1017, As.), 847 (1105, T.), 815 (1097-1099, As. Bahriye), 932 (1174, Saray), 956 (1238, T.) 15, 19 (890, ML.E.), 95 (Ts., T.), 305 (965, T.), 599 (989, T.), 786 (1065, As.), 937 (1191, T.) 20 (890, ML.E.), 138 (934, T.E.) 407 (Ts., As.), 1064 (Ts., E.) 196 (946, T.E.) 6 (Ts., ML.T.) 732 (I.Ahmed, T.) 874 (1126, T.), 875 (1127, T.)

Kepsud Kerkk Kermud Kermek (Germk) Ker Kestane

Kestel

Kesterye

424 (Kanun, Hariciye), 433 (Kanun, ML.) 231m. (958-981, Masrft),

Kean

702 (III. Mehmed, ML.K.), 774 (1051, ML.) 7 (883 II. Mehmed), 70 (925, ML.E.) 912 (III.Ahmed, ML.) 696 (1012, T.), 708 (1017, Maliye), 779 (1052, T.), 831 (1100-1106, ML.),

Kzlaa Kzlca (Tuzla) Kzlhisar Kzlz Kzkulesi Kzuan

Keilik Keyvenan

Kbrs

119

Yer Ki Kilef Kilidbahir Kilira Kilis (Ayntab) Kirmanah Kirmasti

Defter 64 (924, ML.), 874 (1126, T.), 998 (932, E.K.) 878 (1127, ML.) 75 (925 ML.E.Bahriye, K.) 215 (949 T.) 378 (Kanun, ?), 391 (Kanun, T.), 963 (1291) 912 (III.Ahmed, ML.) 453 (Kanun, E.), 1033 (Ts., E.) 453 (Kanun, E.), 1020 (Ts., E.), 1033 (Ts., E.), 1064 (Ts., E.) 390 (Kanun, ?), 509 (979, T.) 26 (981, ML.As.), 284 (960, ML.), 285 (960, ML.), 533 (ML.E.K.), 546 (II. Selim, ML.), 553 (II. Selim, T.), 556 (II. Selim, T.) 622 (994, ML.E.), 647 (III. Murad, T.), 728 (I. Ahmed, T.), 861 (1113, ML.)

Yer Kocaeli

Defter 760 (1044, As.), 797 (1079, As.), 818 (1098, T.), 844 (1105, T.),

Kocaeli

893 (1237, Bahriye) 954 (1233, T.), 994 (Kanun, ML. E.K.)

Koanya Kohisar Komanat Konar Koniye

267 (957, ML.) 46 (II. Bayezid, ML.), 972 (Ts., T.) 79 (926, ML.) 526 (981, ML.As.) 1031 (Ts., T.) 40 (906, ML.), 63 (924, ML.), 118 (929, T.), 119 (929, T.), 275 (958, ML.), 387 (935, ML.E.), 392 (Kanun, T.),

Kite

Klaverte (Mora)

Konya

399 (Kanun, 928 ML.E.), 415 (946, ML.), 455 (924, ML.E.), 599 (989, T.), 786 (1065, As.), 930 (1165, E.), 937 (1191, T.), 968 (983, As.) 214 (949, ML.E.K.), 353 (973, T.), 449 (Kanun, ML.), 505 (978, T.), 563 (Ts., ML.K.), 659 (III.Murad, T.), 665 (III.Murad, ML.), 676 (III.Murad, ML.K.) 390 (Kanun, ?), 446 (Kanun, ML.), 509 (979, T.), 604 (991, T.ML.K.), 605 (991, ML.E.), 714 (1022, ML.E.)

Klis (Bosna)

Klopotnik Kocack Yrkleri

1056 (Ts., ML.) 222 (950, As.), 614 (992, As.), 770 (1049, As.) 116 (929, T.), 425 (Kanun, T.), 436 (Kanun, ML.), 438 (Kanun, ML. E.K.), Kopan

Kocaeli

630 (999, ML.E.), 683 (1004, T.), 731 (I.Ahmed, T.), 732 (I.Ahmed, T.), 733 (I.Ahmed, ML.E.),

Korintos (Mora)

Korintos

120

Yer (Mora) Korita (Kalairita) Koron Kosun Kotur Kovack

Defter 944 (1212, Tapu) 712 (1022, ML.E.As.) 390 (Kanun, ?), 560 (II.Selim, ML. E.As.) 565 (II.Selim, T.) 69 (925, ML.K.) 499 (978, ML.) 6 (Ts., ML.T.) 37 (898, ML.), 41 (II. Bayezid, T.), 478 (977, ML.K.), 482 (977, ML.E.), 557 (II. Selim, E.), 562 (II. Selim, ?) 314 (966-67, ML.), 410 (Kanun, ML.) 247 (953, As.) 161 (937, T.E.), 404 (Ts., T.), 428 (Kanun, ML.) 23m. (892, ML.E.) 154 (936, T.) 199 (937-947, E.) 196 (946, T.E.) 4 (881, ML.), 16m (886, ML.), Kre Kulb

Yer Krilova Kucack

Defter 133 (932, ML.K.) 16 M (886, ML) 289 (956, ML.), 342 (970, E.), 346 (970, T.), 427 (924, ML.E.), 522 (980, E.ML.), 602 (990, E.ML.), 950 (1222, ML.), 1015 (937, ML.E.) 64, 134 (932, T.) 764 (1045, T.) 636 (1000, ?) 161 (937, T.E.), 629 (997, As.) 450 (Kanun, ML.K.) 450 (Kanun, ML.K.) 769 (III. Murad, T.) 769 (III. Murad, T.) 527 (981, T.), 529 (981, T.), 669 (III.Murad, ML.), (Gle) 178 (943, ML.K.) 802 (1082, E.) 23m (892, ML.E.), 456 (Kanun, E.) 3m (870, T.), 45 (II. Bayezid, ML.), 49 (918, ML.), 103 (927, ML.), 152 (935, T.), 237 (952, As.), 242 (952, ML.),

Kuds

Koyulhisar

Kureyz Kurunlu Kusun Kutimur Kuzeyalabert Kuzeypenbik Kk Ardahan Kpdere Kpeli

Koyun Kozeli Koznik Kozyaka Koans Kkas Kpr

Kprl

149 (935, ML.E.), 217 (949, T.), 232 (951, ML.E.) 21 (892, T.), 74 (925, T.), 141 (934, T.), 167 (937, ML.E.K.),

Kstendil

267 (957, ML.), 269 (957, T.), 523 (980, T.As.), 854 (1107-1112, T.), 924 (1157, T.)

Ktahya

247 (953, As.), 328 (968, As.), 369 (989'dan nce E.), 438 (Kanun, ML.E.K.), 447 (Kanun, As.), 510 (979, As.), 511 (979, ML.), 515 (979, T.),

Kral (Bosna) Kratorya Kratova

18 (890, T.) 372 (Kanun, ML. E.K.) 267 (957, ML.)

121

Yer

Defter 589 (988, As.), 682 (1004, T.), 786 (1065, As.), 841 (1105, T.), 858 (1110, T.), 893 (1237, Bahriye), 940 (1193, Saray, ktisat), 994 (Kanun, ML.E.K.) 1048 (Ts., ML.), 1057 (Ts., ML.) 950 (1222, ML.) 90 (I. Selim, ML.E.) 313 (966, T.) 59 (922, ML.E.K.), 334 (969, As.) 119 (929, T.), 188 (944, T.), Live

Yer Lomni Londar Lori Luristan Maarra

Defter 247 (953, As.) 316 (967, ML.K.) 879 (1128, ML.) 769 (III. Murad, T.), 903 (1140, ML.) 912 (III. Ahmed, ML.) 391 (Kanun, T ), 396 (Kanun, T.) 292 (962, ML.K.), 293 (962, ML. K.), 318 (967, ML.), 335 (969, T.), 355 (973, ML.), 356 (973), 400(Kanun, ML.E.), 410 (Kanun, ML.), 412 (Kanun, ML.), 437 (Kanun, ML.), 457 (974 II. Selim, ML.K.), 497 (978, T.), 505 (978, T.), 550 (II. Selim, ML.), 551 (II. Selim, T.), 563 (Ts., ML.K.), 580 (987, ML, Ferman ve Hududnme K.), 593 (988, ML.E.K.), 612 (992, ML.E.), 632 (999, ML.EK.), 652 (III. Murad, T.), 658 (III. Murad, T.), 676 (III. Murad, ML.K.), 679 (III. Murad, T.), 698 (IV.Mehmed, ML.E.K.), 981 (Ts., ML.), 1030 (Ts., T.), 1032 Ts., T.), 1037 (Ts., ML.), 1041 (Ts., ML.), 1065 (Ts., ML.)

Ktahya

Lb Laccun Ladik Lhsa Lapseki

Larende

392 (Kanun), 455 (Kanun, ML.E.), 615 (992, E.)

Lefkoe Leh Lemberd Leskofa Limanhisar Limasol

779 (1052, T.) 805 (1084, ML. Hariciye, Snrnme) 178 (943, ML.K.) 161 (937, T.E.) 702 (III. Mehmed, ML.K.) 779 (1052, T.) 25 (895, ML.), 75 (925, ML.E.BahriyeK.) 307 (965, ML.T.K.), 434 (Kanun, ML.E.), 702 (III. Mehmed, ML.K.), 723 (1022, ML.E.) 356 (973), 457 (974 II. Selim, ML.K.), Macaristan

Limnos

Lipova

578 (987, ML.K.), 679 (III. Murad, T.), 1010 (Ts., T.)

Litova Livdiye Liv-i Ekrad Livna

292 (962, ML.K.) 196 (946, T.E.) 506 (978) 1035 (Ts., ML.) Blasia Madeni Magosa

133 (932, ML.K.), 859 (1110, ML.) 779 (1052, T.)

122

Yer Mahmudlar Mak Malakas

Defter 636 (1000, ML.E.K) 895 (1139, ML.) 944 (1212, Tapu) 156 (937, E.K.), 163 (937, T.), 257 (954, ML), 323 (967, E. ML.), 324 (967, T.), 339 (970, T.), 408 (Kanun, ML.E.K.), 758 (1042-1043, T.), 938 (1191, T.), 997 (Ts., ML.)

Yer

Defter 419 (Kanun, ML.E.), 758 (1042-43, T.),

Mara

938 (1191, T.), 946 (1221, T.), 998 (932, E.K.) 64 (924, ML.), 200 (947, ML.E.K.),

Malatya

Mardin

617 (993, T), 764 (1045, T.), 998 (932, E.K.)

Margl Mastura Mecengered (Mecinker) Mecidz Medine Medine Vakf Medu Medve Mekke Melegb (Derinkuyu) Melendos Melgave Melvan Mendilcin Mendos Mengen Menkb Menlik

350 (972, ML.E.) 8 (883-888, ML.), 139 (934, T.) 874 (1126, T.), 984 (Ts., T.) 79 (926, ML.) 802 (1082, E.), 1033 (Ts., E.) 930 (1165, E.) 15 (II. Mehmed, T.E.) 161 (937, T.E.) 812 (1093, E.) 42 (II. Bayezid, ML) 42 (II. Bayezid, ML.) 352 (972, ML.T.) 69 (925, ML.K.) 1028 (Ts., ML.) 930 (1165, E.) 86 (I. Selim, T.) 214 (949, ML.E.K.) 975 (Ts., ML.) 39 (II. Bayezid, T.), 47 (II. Bayezid, ML.), 61 (Bayezid, ML.), 66 (924, T.), 166 (937, ML.E.) 176 (939, ?), 337 (970, ML.), 338 (970, E.), 360 (973, ML.As.), 361 (973, ML.),

Malazgird Malkara Mamervan (Kars) Mana

874 (1126, T.) 12 (879, ML.E.), 434 (Kanun, ML.E.), 702 (III. Mehmed, ML.K.) 669 (III. Murad, ML.) 23m (892, ML.E.) 4 (881, ML.), 16m (886, ML.), 149 (935, ML.E.), 217 (949, T.), 232 (951, ML.E.), 722 (1022, ML.), 817 (1097, Tapu), 988 (Ts., ML.E.), 993 (Ts., ML.), 1058 (Ts., ML.)

Manastr

Manavaya Manavgat Mancnk Manisa Manye

565 (II.Selim, T.) 466 (976, As.) 262 (955, E.K.) 604 (991, T.ML.K.) 104 (927, As.) 677 (III. Murad, ?), 878 (1127, ML.) 124 (931, T.), 142 (934, T.), 219 (949, T.), 313 (966, T.), 331 (968, T.), 402 (Kanun, ML.E.K.),

Mentee

Mara

123

Yer

Defter 573 (986, As.), 786 (1065, As.),

Yer Milan Milas Misyaf

Defter 41 (II. Bayezid, T.) 557 (II. Selim, E.) 1052 (Ts., ML.E.) 9 (II. Mehmed, ML.), 133 (932, ML.K.), 364 (974, ML.K.), 552 (II. Selim, T.), 579 (987, ML.K.), 671 (III. Murad, T.), 1048 (Ts., ML.), 1057 T(s. ML.) 441 (Kanun, ML.K.),

Mentee

841 (1105, T.), 844 (1105, T.), 851 (1106, T.)

Meraga Mercbeni-mir Merzifon Merzuman Mead Mevsud Meyane

909 (III. Ahmed, ML.) 192 (945, ML.) 90 (I. Selim, ML.E.) 378 (Kanun, ?), 451 (Kanun, T.), 496 (978, ML.K.) 257 (954, ML.) 1002 (?, ML.K.) 902 (1140, ML.) 390 (Kanun, ?), 560 (II. Selim, ML.E.As.), 565 (II. Selim, T.), 603 (991, ML.E.), 677 (III. Murad,?), 715 (1022, ML.E.), 731 (I.Ahmed, T.), 797 (1079, As.), 879 (1128, ML.), 883 (1128, ML.) 642 (1002, ML.), Molova Moha Modava

443 (Kanun, ML.K.), 593 (988, ML.E.K.) 261(955, T.), 594 (988, T.) 10 (II. Mehmed, ML.), 80 (I. Selim, ML.), 114 (929-938, As.), 367 (Kanun, Dahiliye), 390 (Kanun, ?), 446 (Kanun, ML.), 509 (979, T.), 524 (980, ML.T.K.) 560 (II. Selim, ML. E.As.), 565 (II. Selim, T.) 605 (991, ML.E.), 607 (991, ML.As.K.),

Mezistre

Msr

726 (1025, ML.), 734 (1027, ML.) 261 (955, T.), 264 (955, ML.E.), 594 (988, T.), 598 (989, ML.E.K.), 731 (I.Ahmed), 803 (1082, ML.E.K.), 818 (1098, T.), 954 (1233, T.) 453 (Kanun, E.), Mora

712 (1022, ML.E.As.), 777 (1052, As.), 796 (1076, ML.), 797 (1079, As.), 876 (1127, ML.), 878 (1127, ML.), 880 (1128, ML.), 881 (1128-1129, T.), 882 (1128, ML.), 884 (1128, ML.), 890 (1131, T.As.), 894 (1138, As.), 1046 (Ts., ML.)

Midilli

Mihali (Mihalik)

940 (1193, Saray, iktisat), 1033 (Ts., E.), 1059 (Ts., ML.) 208 (947, T.), 764 (1045, T.) 6 (Ts., ML.T.) Moran

Mihran Mikail

674 (III. Murad, T.)

124

Yer Mostar

Defter 987 (Ts., ML.) 390 (Kanun, ?), 509 (979, T.),

Yer Nemrun Nemrut

Defter 1067 (Ts., ML.) 221 (950, T.), 227 (950, T.) 3 (869, ML.), 7 (883, Fatih),

Moton

560 (II.Selim, ML. E.As.), 712 (1022, ML.E.As.) 777 (1052, As.) Nevrekob

70 (925, ML.E.), 143 (934, T.E.), 403 (Kanun, ML.E.) 126 (931, ML.), 151 (935, Saray), 317 (967, Saray), 370 (Kanun, ML.E.K.) 382 (Kanun, ML.E.), 416 (Kanun, ML.As.), 439 (Ts., ML.),

Mud Muradpaa Mustafapaa

31 (II. Bayezid, ML.) 670 (III. Murad, E.) 670 (III. Murad, E.) 195 (946, ML.E.), 308 (965, ML.E.),

Musul

660 (III. Murad, ML.E.K.), 818 (1098, T.), 998 (932, E.K.) 413, 730 (I. Ahmed, T.) 192 (945, ML.), 258 (955, ML.K.), 295 (963, T.), 296 (963-964, ML.), 312 (965, ML.E.), 522 (980, E.ML.), 602 (990, E.ML.), 950 (1222, ML.) Nibolu

Mu

452 (Kanun, ML.), 467 (976, T.ML.As.), 625 (994, As.), 664 (III. Murad, T.), 718 (1022, ML.E.) 771 (1052, Dahiliye), 775 (1052, Dahiliye), 925 (1156, Saray), 943 (1211, T.) 42 (906, ML.), 118 (929, T.), 188 (944, T.), 371 (Kanun, T.), 387(Kanun(935), ML.E.K.) 392 (Kanun), 786 (1065, As.), 937 (1191, T.), 968 (C. 983, As.), 1047 (Ts., ML.) 15, 41 (II.Bayezid, T.),

Nablus

Nagikalva Nahcivan Nake

634 (1000, ML.) 637 (1000, As.), 905 (1140, ML.) 800 (1080, ML.) 223 (950, As.), 357 (973, As.), Nide

Naldken Yrkleri

616 (993, As.), 620 (993, As.), 685 (1005, As.), 707 (1017, As.)

Namarvan Narda Nehricedd Nehrlcevaz Neme

1035 (Ts., ML.) 99 (926, ML.As.E.K.), 350 (972, ML.E.), 586 (987, ML.As.E.) 711 (1021, Dahiliye) 231 (950, T.), 1053 (Ts., ?) 437 (Kanun, ML.) Ni Nogeri Niksar

339 (970, T.), 387, 1083 27 (903, ML.E.), 1007 (922, ML.K.) 354 (973, As. )

125

Yer Nova Novesin

Defter 995 (Ts., ML.) 198 (946, T. As.), 462 (975, E.), 1027 (Ts., ML.) 10 (Kanun, ML.), 343 (970, ML.K.), 388 (Kanun, ML.), 449 (Kanun, ML.),

Yer Ostrova sek zi Palu Pane Para Pasbanan Pasin (Pasinbd) Pasova Pastuh

Defter 3 (869, ML.), 354 (973, As.) 437 (Kanun, ML.), 1000 (Ts., ML.) 808 (1089, As.), 847 (1105, T.) 75(925, ML.E. Bahriye, K.) 1066 (Tz.ML.) 800 (1080, ML.) 25 (895, ML.) 199 (937-947, E.), 644 (III. Murad, ML.), 875 (1127, T.), 984 (Ts., T.) 878 (1127, ML.) 981 (Ts., ML.) 20 (II. Bayezid, T.), 70 (925, ML.E.), 77 (925, ML.), 136 (933, T.E.), 167 (937, ML.E.K.), 217 (949, T.), 314 (966-967, ML.), 370 (935, ML.E.), 433 (Kanun, ML.E.), 492 (978, ML.E.), 566 (II. Selim, ?), 597 (989, E.K.), 648 (III. Murad, ML.E.), 664 (III. Murad, T.), 720 (1022, ML.), 722 (1022, ML.) 729 (I. Ahmed, ML.K.), 786 (1065, As.), 924 (1157, T.), 925 (1156, Saray), 975 (Ts., ML.), 986 Ts., ML.E.K.), 1054 (Ts., T.)

Novigrad

485 (977, ML.), 507 (978, ML.), 581 (987, ML.), 661 (III. Murad, T.), 981 (Ts., ML.) 11 (II. Mehmed, T.), 22 (892, T.), 28 (904, ML.), 133 (932, ML.K.), 167 (937, ML.E.K.), 977 (Ts., T.) 200 (947, ML.E.K.),

Novoberda

Nusaybin Ofcabolu Yrkleri

991 (Ts., T.), 998 (932, E.K.) 224 (950, As.), 354 (973, As.) 81 (I.Selim, T.), 367 (Kanun, Dahiliye),

Ohri

664 (III. Murad, T.), 717 (1022, ML.E.K.), 786 (1065, As.)

Paa livas

Olofa Oltu Opar

211 (948, ML.E.K.) 529 (981, T.), 984 (Ts., T.) 70 (925, ML.E.), 382 (Kanun, ML.E.) 716 (1022, ML.E.), 819 (1022, ML.E.), 37 (898, ML.), 255 (954, ML.E.K.) 802 (1082, E.) 144 (934, ML.K.), 211 (948, ML.E.K.), 316 (967, ML.K.) Pazarck Pazarky Pazarsuyu

Ordu (Bayramlu) Ortaky Osad

915 (1145, Saray) 630 (999, ML.E.) 255 (954, ML.E.K.), 557 (II. Selim, E.)

126

Yer Pecin Peuy Penbik Pepecik Pervane Pete Petremeran Petro Pnarhisar Pilo

Defter 337 (970, ML.) 585 (987, ML.E.K.), 652 (III. Murad, T.), 1012 (Ts., ML.) 769 (III. Murad, T.) 911 (III. Ahmed, ML.) 902 (1140, ML.) 314 (966-67, ML.), 410 (Kanun, ML.), 449 (Kanun, ML.) 70 (925, ML.E.) 161 (937, T.E.) 286 (960, E.), 541 (II. Selim, ?), 956 (1238, T.) 639 (1001, ML.) 4 (881, ML.), 16 m. (886, ML.), 73 (921-925, T.E.), Prut Raab 149 (935, ML.E.), 217 (949, T.), 224 (950, As.) 232 (951, ML.E.), 988 (Ts., ML.E.)

Yer

Defter 20 (890, ML.E.), 215 (949, T.), 416 (Kanun, ML.As.), 992 (Ts., As.) 99 (926, ML.As.E.K.), 587 (987, ML.) 16 (M. 886, ML.) 9 (II. Mehmed, ML.), 133 (932, ML.K.),

Prevadi

Preveze Preznik

Pritine

234 (951, ML.K.), 1048 (Ts., ML.), 1057 Ts., ML.) 9 (II. Mehmed, ML.), 92 (927-937, T.), 167 (937, ML.E.K.), 368 (Kanun, ML.E.) 495 (978, ML.E.), 1029 (Ts., T.As.) 211(948, ML.E.K.) 133 (932, ML.K.) 617 (993, T.), 667 (III. Murad, ML.), 831 (1100-1106, ML.),

Prizren

Pirlepe

Rakka

835 (1103, Dahiliye), 939 (1191, ML.T.), 991 (Ts., T.), 1045 (Ts., ML.) 312 (965, ML.E.),

Plamude Plastine Platomana Podgoria

894 (1138, As.) 359 (973, ML.) 36 (?, ML.E.) 108 (928-937, ML.) 17 (890, ML.) 203 (947, ML.), 204 (947, ML.K.), 243 (952, ML.K.), Renbas Resava Resmo Ramle

602 (990, E.ML.), 1015 (937, ML.E.) 350 (972, ML.E.) 161 (937, T.E.) 785 (1060, T.), 822 (IV. Mehmed, ML.E.), 980 (IV. Mehmed, ML.) 628 (996, T.), 633 (999, ML.), 637 (1000, As.),

Pojega

351 (972, ML.) 486 (977, T.), 650 (III. Murad, ML.E.K.) 672 (III. Murad, ML.K.)

Pravite Prepol Prepolya Presne Prespe

723 (1022, ML.E.) 1043 (Ts., ML.) 995 (Ts., ML.), 1063 (Ts., ML.) 973 (Ts., ML.) 1058 (Ts., ML.) Revan

681 (1003, T.), 727 (1044, T. As.) 895 (1139, ML.), 898 (1140, ML.),

127

Yer Revan Rivan Rjana (Jejne)

Defter 901 (1140, ML.), 913 (1145, T.) 123 (930, ML.E.) 495 (978, ML.E.) 367 (Kanun, Dahiliye), 635 (1000, ?),

Yer

Defter 770 (1051, As.), 781 (1053, ?) 784 (1058, S.), 786 (1065, As.), 815 (1097-1098, As.Bahriye) 821 (IV. Mehmed, ML.E.), 826 (IV.Mehmed, Dahiliye), 829 (1100-1106), 830 (1100, S.), 838 (1104, ML.), 863 (1115-1118, ML.), 865 (1119, T.), 870 (1123, T.), 916 (1145, S.), 923 (1156, T.), 947 (1214, ML.), 999 (?, T.), 1004 (Ts., S.)

Rodos

640 (1000, ML.As.K.), 818 (1098, T.), 872 (1123, ML.) Rumeli

Rudnik

16 (II. Mehmed, ML.E.) 64 (924, ML.), 295 (963, T.), 362 (973, ML.), 561 (II. Selim, Dahiliye), 710 (1019, As.), 965 (973, ML.), 998 (932, E.K.) 98 (926, T.K.), 287 (961, ML.E.), Rumkale Sadklar

Ruha (Urfa)

219 (949, T.) 334 (969, As.) 132 (T.), 300 (963, ML.K), 312 (965, ML.E.), 427(Kanun, ML.E.), 522 (980, E.ML.), 559 (II. Selim, ML.E.),

Rum

313 (966, T.), 339 (970, T.), 604 (991, T.ML.K.) 1028 (Ts., ML.), 1073 (Ts., III. Murad ?) 70 (925, ML.E.), 120 (929, ML.), 151 (935, Saray), 202 (947, ML.), 223 (950, As.), 224 (950, As.), 226 (950, As.K.), 230 (950, As K.) Safed

Rumahiye

602 (990, E. ML.), 656 (III. Murad, E.), 686 (1005, ML.E.K.), 1025 (Ts., ML.T.), 1034 (Ts., T.), 1038 (Ts., ML.), 1039 (Ts., T.)

Rumeli

240 (952, E.), 303 (964, As.), 309 (965, E.), 325 (967, T.), 354 (973, As.), 357 (973, As.K.), 616 (993, As.K.), 620 (933, As.), 631 (999, As.), 641 (1001, ML.),

Sahil Kinyolu Sahra Sahr-y Karaku Saidbd Saidili Sakz

23m (892, ML.E.) 63 (924, ML.), 455 (Kanun, ML.E.), 972 (Ts., T.) 41 (II. Bayezid, T.) 645 (III. Murad, ML.) 455 (Ts., Kanun, Evkf) 363 (974, ML.), 366 (974, ML.),

128

Yer Sakz

Defter 1066 (Ts., ML.) 130 (932, ML.E.), 151 (935, S.), 317 (967, S.), 492 (978, ML.E.), 538 (983, ML.), 566 (II. Selim, T.), 786 (1065, As.), 992 (Ts., As.)

Yer Saruam

Defter 858 (1110, T.), 893 (1237, Bahriye) 48, 72, 102, 165, 166 (937, ML.E.), 239, 398, 568, 600, 683, 700, 784, 841, 858

Samakov

Sambor Samsad

1043 (Ts., ML.) 295 (963, T.) 41 (II. Bayezid, T.), 384 (Kanun, T.), 37 (898, ML.), 54 (920-921, ML.) 800 (1080, ML.) 902 (1140, ML) 211 (948, ML.E.K.), 705 (1017, As.), 770 (1051, As.) 254 (954, ML.K.), 450 (Kanun, ML.K.) 6 (Ts., ML.T.) 645 (III. Murad, ML.) (Van) 802 (1082, E.) 185 (943, E.) 148 (935, ML.) 582 (987, As.) 789 (1069, T.), 48 (II. Bayezid, As.), 72 (925-936, T.), 102 (927, ML.E.), 165 (937, ML.), 166 (937, ML.E.K.), 239 (952, As.), 398 (Kanun, E.), 568 (983, As.), 600 (990, As.), 683 (1004, T.), 700 (III. Mehmed, T.), 786 (1065, As.), 841 (1105, T.),

Saruhan

Samsun

Santorin Sarab Saray

Sas Madeni Sayda

133 (932, ML.K.) 169 (932-938, T.), 602 (990, E.ML.) 293 (962, ML.K.), 318 (967, ML.), 335 (969, T.) 799 (1080-1082, As.) 198 (946, T.As.), 453 (Kanun, E.), 555 (II.Selim, ML.), 940 (1193, S. ktisat) 332 (968, ML.K.), 333 (968, T. As.), 551 (II. Selim, T.), 554 (II. Selim, ML.K.),

Saram Sarkaya Sarkorgan Sarolan Saros Sart Sarucayz

Seen Seddlislm

Seferihisar

Segedin

570 (986, ML.), 572 (986, ML.K.), 782 (1054, T.), 791 (1070, T.) 1032 (Ts., T.) 505 (978, T.),

Saruam

Sekuy Sekmenbd Seksar

593 (988, ML.E.K.), 632 (999, ML.E.K.) 911 (III. Ahmed, ML.) 353 (973, T.), 505 (978, T.),

129

Yer

Defter 593 (988, ML.E.K.), 632 (999, ML.E.K.), 663 (III. Murad, T.), 665 (III. Murad, ML.) 7 (883, Fatih), 70 (925, ML.E.), 143 (934, T.E.), 167, 225 (950, As.), 374 (Kanun, ML.E.), 403 (Kanun, ML.E.), 424 (Kanun, ML.E.K.),

Yer Seydiehri Seyyidgazi Sndrg

Defter 455 (Kanun, ML.E.) 247 (953, As.), 515 (979, T.), 940 (1193, ktisat) 334 (969, As.) 143 (934, T.E.), 403 (Kanun, ML.E.), 770 (1051, As.), 723 (1022, ML.E.) 503 (978, T.), 638 (1001, T.) 617 (993, T.), 991 (Ts., T.) 31 (II. Bayezid, ML.) 65 (924, T.), 215 (949, T.), 224 (950, As.), 354 (973, As.), 370 (Kanun, ML.E.K.) 416 (Kanun, ML.As.), 483 (977, ML.K.), 542 (II. Selim, E.), 625 (994, As.),

Seksar

Sidre Kaps

Sigetvar Siird Silifke

Selanik

723 (1022, ML.E.), 736 (1028, As.), 766 (1046, T.), 786 (1065, As.), 836 (1104, T.), 886 (1130-31, T.), 924 (1157, T.), 933 (1177, S.), 959 (1273, ML.E.)

Selim Selimiye Selman

670 (III. Murad, E.) 524 (980, ML.T.K.) 343 (970, ML.K.) 16 (II. Mehmed, ML.E.), 135 (932, T.E.), 144 (934, ML.K.), 187 (943, ML.), 316 (967, ML.K.), Silistre

626m (995, As.ML.), 664 (III. Murad, T.), 666 (III. Murad), 688 (1006, ML.) 701 (III. Mehmed, ML.K.), 771 (1052, Dahiliye), 775 (1052, Dahiliye), 847 (1105, T.) 925 (1156, S.), 992 (Ts., As.) 185 (943, E.), 210 (947, E.), 286 (960, E.), 303 (964, As.), 370 (Kanun, ML.E.K.) 541 (II. Selim, ?), 788 (1067, E.) 528 (981, T.),

Semendire

330 (968, T.), 429 (Kanun, T.), 517 (980, ML.), 978 (Ts., ML.K.) 1007 (922, ML.K.), 1011 (Tz. As.) 75(925, ML.E.Bahriye, K.), 434 (Kanun, ML.E.), 702 (III. Mehmed, ML K.) 70 (925, ML.E.), 424 (Kanun, ML.E.K.), 433 (Kanun, ML.E.), 986 (Ts., ML.E. K.) Sincar 354 (973, As.)

Semendirek

Silivri

Serfice

991 (Ts., T.), 998 (932, E.K.)

Servil

130

Yer Sinob

Defter 23 m. (892, ML.E.), 327 (968, ML.E.), 456 (Kanun, E.) 204 (947, ML.K.), Cezire-i Sirem), 245 (953, As.), 429 (Kanun, T.), 437 (Kanun, T.), 571 (989, ML.K.), 673 (III.Murad, ML.K.), 549 (II Selim, ML.K.) 3 (869, ML.), 7 (883, II. Mehmed), 70 (925, ML.E.), 143 (934, T.E.), 341 (970, E. Hududnme), Sivas

Yer

Defter 786 (1065, As.), 843 (1105, T.) 852 (1107-1186, T.), 934 (1179, T.) 64 (924, ML.), 561 (II. Selim, Dahiliye), 764 (1045, T.), 998 (932, E.K.) 735 (1027, T.) 82 (I. Selim, T.E.), 130 (932, ML. E.), 145 (934, T.), 151 (935, S.), 236 (951, ML.E.), 409 (Kanun, ML.), 492 (978, ML.E.), 539 (II. Selim, ML.E.), 566 (II. Selim, ?), 595 (988, As.), 706 (1017-1025, ML.), 992 (Ts., As.) 144 (934, ML.K.),

Siverek

Sirem

Sivrihisar

Sofya

Siroz

403 (Kanun, ML.E.), 723 (1022, ML.E.), 766 (1046, T.), 915 (1145, S.), 932 (1174, S.), 959 (1273, ML.E.) 178 (943, ML.K.), 450 (Kanun, ML.K.), 562 (II. Selim, ?), 696 (1012, T.), 786 (1065, As.), 840 (1105, T.), 969 (932, ML.E.), 998 (932, E.K.) Solnok Sokol

1043 (Ts., ML.), 1077 (Ts.) 634 (1000, ML.), 658 (III. Murad, T.), 782 (1054, T.), 791 (1070, T.), 1041 (Ts., ML.) 41 (II. Bayezid, T.), 133 (932, ML.K.), 339 (970, T.) 322 (967, ML.), 389 (Kanun, ?), 760 (1044, As.) 940 (1193, S. ktisat) 984 (Ts., T.) 930 (1165, E.) 214 (949, ML.E.K.) 117, 537 (983, ML.), 664 (III. Murad, T.),

Sis

Sisorta

562 (II. Selim, ?) 2 (859, ML.), 15 (II. Mehmed, T.E.), 19 (890, ML.E.), 79 (926, ML.), 85 (I. Selim, T.) 95 (Ts., T.), 262 (955, E.K.), 287 (961, ML.E.), 322 (967, ML.), 339 (970, T.) 387 (Kanun, 935 ML.E.K.), 760 (1044, As.),

Sonisa

Sorgun Sd Sylemez Sudirhemi Sudak (Krm) Sula

Sivas

131

Yer

Defter 700 (III. Mehmed, T.), 731 (I. Ahmed, T.), 797 (1079, As.), 818 (1098, T.), 842 (1105, T.), 844 (1105, T.), 893 (1237, Bahriye), 954 (1233, T.)

Yer Stisa Sveyda akif

Defter 133 (932, ML.K.) 391 (Kanun, T.) 559 (II.Selim, ML.E.) 127 (932, E.), 169 (932-938, T.), 192 (945, ML.), 263 (955, ML.E.), 275 (958, ML.), 313 (966, T.), 383 (Ts., ML.E.), 393 (Kanun, E.), 401 (Kanun, ML.E.), 423 (Kanun, T.), 430 (Kanun, ML.), 474 (977, ML.E.K.), 543 (II. Selim, ML.), 602 (990, E. ML.), 621 (994, ML.), 656 (III. Murad, E.), 710 (1019, As.), 950 (1222, ML.), 962 (1289), 964 (1300), 998 (932, E.K.), 1034 (Ts., T.)

Sula

Sultan Bayezid 670 (III. Murad, E.) Sultan Mehmed Sultanhisar Sultaniye 670 (III. Murad, E.) 87 (Kanun, ML.), 148 (935, ML.) 535 (982, T.) 112 (928, As.K.), 152 (935, T.), 158 (937, As.), 247 (953, As.), 347 (971, As.), 438 (Kanun, ML.E.K.), 515 (979, T.), 532 (981, ML.), 577 (987, As.), 583 (987, As.), Sultann 700 (III. Mehmed, T.), 740 (II. Osman, As. ktisat), 768 (1049, S.), 786 (1065, As.), 841 (1105, T.), 844 (1105, T.), 851 (1106, T.), 868 (1120, S.), 893 (1287, Bahriye), 940 (1193, S. ktisat), 994 (Kanun, ML.E.K.), 1055 (Ts., As.) 378 (Kanun, ?), Suruc 391 (Kanun, T.), 451 (Kanun, T.), 496 (978, ML.K.) Sleyman Saray Snne 911 (III. Ahmed, ML.) (1066 (Ts., ML.) ile eyzer ehrizor emiklo ervin etrer ehirky amard ehir (Ruha) am

42 (II. Bayezid, ML.) 295 (963, T.) 82 (I. Selim, T.E.), 130 (932, ML.E.), 492 (978, ML.E.), 539 (II. Selim, ML.E.), 566 (II. Selim, ?), 992 (Ts., As.) 1002 (964, ML.K.) 634 (1000, ML.) 352 (972, ML.T.) 391 (Kanun, T.) 391 (Kanun, T.), 564 (Ts., ML.K.), 1052 (Tz.ML.E.), 116 (929, T.), 425 (Kanun, T.),

132

Yer ile imontornya

Defter 630 (999, ML.E.), 733 (I. Ahmed, ML.E.) 400 (953, ML.E.), 632 (999, ML.E.K.), 1030 (Ts., T.) 353 (973, T.), 505 (978, T.), 636 (999, ML.), 563 (Ts., ML.K.), 659 Ts., T.), 665 (III. Murad, ML.), 676 (988, ML.K.), 1030 (959, T.) Tar Tail

Yer

Defter 769 (III. Murad, T.) 44 (Ts., ML.), 149 (935, ML.E.) 327 (968, ML.E.), 456 (Kanun, E.) 434 (Kanun, ML.E.), 702 (III. Mehmed, ML.K.) 151 (935, S.), 220 (949, T.), 992 (Ts., As.) 224 (950, As.), 354 (973, As.) 245 (940-953, As.), 645 (III. Murad, ML.), 668 (III. Murad, T.),

Takpr Taz

imontornya

Tatarck

Tatarpazar

ira irvan uayib

800 (1080, ML.) 606 (991, T.) 199 (937-947, E.) 126 (931, ML.), 382 (Kanun, ML.E.), 416 (Kanun, ML.As.), 597 (989, E.K.) 837 (1104, T.), (Kars) 559 (II. Selim, ML.E.) 902 (1140, ML.) 117 (929, ML.E.K.) 802 (1082, E.) 214 (949, ML.E.K.) 230 (950, As.), 303 (964, As.), 614 (992, As.), 631 (999, As.), 774 (1051, As.) 912 (III. Ahmed, ML.) 783 (1055, T.E.) 69 (925, ML.K.), 221 (950, T.), 227 (950, T.), 229 (950, ML.), 450 (Kanun, ML.K.), 696 (1012, T.), 840 (1105, T.), 969 (932, ML.E.), 988 (Ts., ML.E.), 1067 (Ts., ML.) Tekfurgl Tekman Tekrit Telbaar Tekfurda Teke Tebriz

710 (1019, As.), 904 (1140, ML.), 908 (III. Ahmed, ML.), 1005 (Ts., Dahiliye)

umnu

uregel Taberiye Tabtab Taife Talas Taman Tanrda (Karagz) Yrkleri Tansekan Taraklborlu

Tedmr

491 (977, ML.) 14 (II. Mehmed, ML.), 07 (927, T.), 166 (937, ML.E.K.), 241 (952, ML.), 321 (As.), 466 (976, As.), 624 (994, As.), 786 (1065, As.), 841 (1105, T.), 844 (1105, T.), 851 (1106, T.), 893 (1237, Dahiliye) 172 (938, (As.), 185 (943, E.), 210 (947, E.), 799 (1080-1082, As.) 816 (1097-1098, Tapu) 626 m. (995, ML.As.) 872 (1123, ML.) 660 (III. Murad, ML.E.K.) 231 (950, T.), 1053 (Ts., ?)

Tarsus

133

Yer Tenun Tercan

Defter 352 (972, ML.T.) 150 (935, T.), 199 (937-947, E.) 134 (932, T.),

Yer

Defter 79 (926, ML.), 85 (I. Selim, T.), 287 (961, ML.E.),

Tokat

339 (970, T.), 387 (Kanun, ML.), 772 (1052, Dahiliye), 799 (1080-1082, As.)

Tercil

208 (947, T.), 764 (1045, T.) 290 (962, ML.), 298 (963, T.), 364 (974, ML.K.), 365 (974, T. Snrnme, K.) 36 (?, ML.E.), 44 (Ts., ML.), 101 (927, T.), 105 (927, ML.), 108 (928-937, ML.), 198 (946, T.As.), Tolna Tonuzlu Topkap Topolin Toragan Tortum Toyhisar

Tmvar

593 (988, ML.E.K.) 1051 (Ts., ML.) 670 (III. Murad, E.) 1048 (Ts., ML.) 327 (968, ML.E.), 456 (Kanun, E.) 1035 (Ts., ML.) 453 (Kanun, E.), 1033 (Ts., E.) 68 (925, ML.K.), 253 (954, T.), 372 (Kanun, ML.E.K.), 380 (Kanun,, T.), 421 (Kanun, T.),

Trhala

225 (950, As.), 367 (Kanun, Dahiliye), 453 (Kanun, E.), 664 (III. Murad, T.), 695 (1010, ML.E.), 786 (1065, As.), 836 (1065, As.), 924 (1157, T.)

Trablusam

513 (979, ML.K.), 548 (II. Selim, T.E.), 656 (III. Murad, E.), 767 (1048, ML.), 998 (932, E.K.) 1017 (Ts., ML.) 52 (921, ML.), 53 (921-939, T.), 84 (I. Selim, ML.), 183 (943-944, T.), 190 (944, T.), 288 (961, ML.E.K.), 442 (Kanun, ML.), 613 (992, T.), 710 (1019, As.), 920 (1150, ML.) 605 (991, ML.E.), 876 (1127, ML.) 617 (993, T.), 634 (1000, ML.) 634 (1000, ML.), 1061 (Ts., ML.)

Trhala Tatarlar Trnova

252 (950, As.) 224 (950, As.), 354 (973, As.), 597 (989, E.K.) 897 (1140, ML.),

Tiflis Tikve Timu

900 (1140, ML.E.), 953 (1224-1229, T.) 975 (Ts., ML.) 352 (972, ML.T.) I/Im. (855-857, ?), 87 (Kanun, ML.), Trabzon

Tire

148 (935, ML.), 414 (Kanun, ML.), 1080 (Ts.) Trepolie Tur Turgut

Tirgovite Tokat

495 (978, ML.E.) 2 (859, ML.), 15 (II. Mehmed, T.E.), 19 (890, ML.E.),

134

Yer Turgutili Turhal Tuzhisar Tuzla Ula Ulubat Uluky Ustrumca

Defter 334 (969, As.) 79 (926, ML.), 339 (970, T.) 802 (1082, E.) 453 (Kanun, E.) 69 (925, ML.K.), 450 (Kanun, ML.K.) 453 (Kanun, E.) 6 (Ts., ML.T.) 74 (925, T.), 141 (934, T.), 523 (980, T.As.) 698 (IV. Mehmed, ML. E.K.), Van Va

Yer 963 (1291), zeyir (zer-ili) zitsa

Defter 969 (932, ML.E.), 998 (932, E.K.), 1023 (Ts., ML.K.) 144 (934, ML.K.) 314 (966-67, ML.), 410 (Kanun, ML.), 449 (Kanun, ML.) 144 (934, ML.K.), 316 (967, ML.K.) 313 (966, T.), 639 (1001, ML.), 645 (III. Murad, ML.), 730 (I. Ahmed, T.), 739 (1030, As.T.), 818 (1147-1153, T.) 792 (1072, ML.E.), 795 (1075, T.) 437 (Kanun, ML.) 215 (949, T.) 80 (I. Selim, ML.K.), 499 (978, ML.) 699 (III. Mehmed, T.E.) (Gence) 2m. (859, T.) 160 (937, T.), 514 (979, ML.),

Valpova

Uyvar

794 (1075, E.), 1037 (TS., ML.) 1048 (Ts., ML.), 1056 (Ts., ML.) 769 (III. Murad, T.) 455 (Kanun, ML.E.) 384 (Kanun, T.) 46 (II. Bayezid, ML.), 161 (937, T.E.), 455 (Kanun, ML.E.) 4 (881, ML.), 16m (II. Mehmed, ML.E.), 73 (921-925, T.E.), 217 (949, T.) 224 (950, As.), 232 (951, ML.E.), 354 (973, As.), 924 (1157, T.) 20 (890, ML.E.), 116 (929, T.), 262 (955, E. K.), 817 (1097, Tapu) 109 (928, ML.), 110 (928, ML.K.), 228 (950, ML.K.), 450 (Kanun, ML.K.), 530 (981, ML.K.), 617 (993, T.), 786 (1065, As.),

Uzie Uzun lgn nye rgb

Varad Varadin Varna Venedik Verende Vlk

skb

Vidin

625 (994, As.), 880 (1128, ML.), 1074 (Ts., ?)

Vinmah Viranehir Virian (Verian) Visoka

462 (975, E.) 86 (I. Selim, T.) 529 (981, T.) 211 (948, ML.E.K.) 211 (948, ML.E.K.), 314 (966-967, ML.), 410 (Kanun, ML.), 449 (Kanun, ML.) 185 (943, E.),

skdar

Viegrad

zeyir (zer-ili)

Vize

194 (946, ML.K.), 206 (947, As.),

135

Yer

Defter 210 (947, E.) 226 (950, As.K.), 274 (958, ML.), 286 (960, E.), 299 (963, As.), 303 (964, As.), 370 (Kanun, ML.E.K.), 541 (II. Selim, ?), 705 (1017, As.), 721 (1022, As.), 847 (1105, T.), 956 (1238, T.) 9 (II. Mehmed, ML.), 11 (II. Mehmed, T.), 22 (892, T.), 133 (932, ML.K.), 234 (951, (ML.K.), 377 (Kanun, T.), 977 (Ts., T.), 1048 (Ts., ML.) 70 (925, ML.E.), 433 (Kanun, ML.E.) 154 (936, T.) 247 (953, As.) 295 (963, T.) 116 (929, T.), 630 (999, ML.E.), 733 (I. Ahmed, ML.E.) 126 (931, ML.), 224 (950, As.), 230 (950, As.), 354 (973, As.),

Yer Yanya

Defter 586 (987, ML.As.E.), 786 (1065, As.), 944 (1214, ML.)

Yanyalu Esnek 62 (923-937, T.) Yarhisar 246 (953, As.) 7 (883 II. Mehmed), 44 (Ts., ML.), Yenice 116 (929, T.), 143 (934, T.E.), 198 (946, T.As.), 782 (1054, T.) 26 (895, ML.), Yenice Zara 172 (938, As.), 382 (Kanun, ML.E.), 643 (1003, As.) Yenicehisar Yenice-i Karasu 89 (I.Selim, T.) 70 (925, ML.E.) 70 (925, ML.), 424 (Kanun, ML.E.K.), Yenice-i Vardar 433 (Kanun, ML.E.), 723 (1022, ML.E.), 736(1028, As.), 1058 (Ts., ML.) Yeniil Yenipazar 262 (955, E.K.), 604 (991, T.ML.K.) 211 (948, ML.E.K.), 597 (989, E.K.), 36 (?, ML. E.), 105 (927, ML.), 108 (928-937, ML.), Yeniehir 148 (935, ML.), 225 (950, As.), 246 (953, As.), 339 (970, T.), 786 (1065, As.) Ylanluca Yldz Yoncalu Yoros 198 (946, T.As.) 339 (970, T.) 589 (988, As.) 116 (929, T.), 425 (Kanun, T.), 630 (999, ML.E.),

Vize

Vultrn

Vulkain Yamurderesi Yahikargn Yalak Yalakbd

Yanbolu

382 (Kanun, ML.E.), 597 (959, E.K.), 614 (992, As.K.), 766 (1046, T.), 992 (Ts., As.) 133 (932, ML.K.),

Yanova

578 (987, ML. K.), 679 (III. Murad, T.) 99 (926, ML.As. E.K.), 350 (Kanun, ML.E.K.),

Yanya

136

Yer Yoros Yund Yregir Zablana Zagor Zagorye Zaanospaa Zara Zara -i Eskihisar Zalim Zamant Zartana Zarviin Zengicik Zenkbd

Defter 732 (I. Ahmed, T.) 733 (I.Ahmed, ML.E.) 930 (1165, E.) 254 (954, ML.K.), 450 (Kanun, ML.K.) 161 (937, T.E.) 944 (1212, Tapu) 1048 (Ts., ML.) 732 (I. Ahmed, T.) 138 (934, T. E.) 126 (931, ML.), 382 (Kanun, ML.E.) 1002 (?, ML.K.) 124 (931, T.) 878 (1127, ML.) 1043 (Ts., ML.) 455 (Kanun, ML.E.) 1002 (?, ML.K.) Zile

Yer Zernia Zeytun

Defter 133 (932, ML.K.) 402 (Kanun, ML.E.K.) 7 (883 II. Mehmed), 70 (925, ML.E.), 143 (934, T.E.), 403 (Kanun, ML.E.), 723 (1022, ML.E.), 15 (II. Mehmed, T.E.), 339 (970, T.) 416 (Kanun, ML.As.), 452 (Kanun, ML.) 124 (931, T.), 313 (966, T.), 326 (968, T.),

Zihne (Selanik)

Zitovi

Zlkadriye

402 (Kanun, ML.E.K.), 758 (1042-1043, T.), 998 (932, E.K.) 305 (965, T.)

2. TMAR RUZNME (TMAR VE ZEMET TEVCH) DEFTERLER (A.DFE.RZ.d) Timar, her hangi bir toprak parasnn veya birden fazla toprak paralarnn senede 20.000 akeden az olan gelir miktarnn muayyen bir vazife ve hizmet karlnda ve belli artlarla bir ahsa mnferiden veya birden fazla kimseye mtereken tahsisi hakknda kullanlan bir tabirdir32. Osmanllarda timar sahibi, kendisine tahsis olunan arazinin rusm- eriyesini tamamen ve rusm- rfiyeden teklif ksmn timarn nevine gre eyaletin kanunnmesinde tasrih olunan miktarda alrd. Sefere giderse yannda yllk geliri nispetinde silahl ve iyi yetimi cebel denilen svari askeri getirirdi. Timar sahipleri, her eyalette bulunan ve o eyaletin tahrir defterine gre timarlara ait her eit mal ileri tedvir eden kimselerdir. Bunlar, mir topraklar devlet nmna tasarruf ederler ve shib-i arz diye anlrlard. Kyly himaye etmek, ona daha iyi artlar temin ederek topraa arzuyla balamak ve ziraati gelitirmek timar sahibinin kendi menfaati icab idi.
32 Timar Ruznme Defterleri hakknda daha geni bilgi iin bkz. Erhan Afyoncu, "Osmanl Devlet Tekilatnda Defterhne-i mire (XVI.-XVIII. Yzyllar)", Marmara . Trkiyat Aratrmalar Enstits, stanbul 1997, s. 27-30. Baslmam doktora tezi.

137

Zemet, geliri 20.000 ile 100.000 ake arasnda olan toprak dirliidir. Zemetin senelik geliri 50.000 akeden yukar ise, buna ar zemet denirdi. Bir timar sahibi, terakki elde ederek zemete ykselebildii gibi yksek ulfeli bir ok hizmet sahiplerine dirlik verildii zaman zemet tevcih olunurdu. Devlet merkezinde muhtelif hizmetlerde alan zemet sahipleri de mevcuttu. Bir zemet sahibi, sefer zamannda yllk gelirinin ilk 5.000 akesinden sonra, her 5.000 ake iin sefere bir cebel gtrrd. Tezkireli zemetlerden biri mnhal olunca timarlara ayrlmas katiyen ciz olmayp, gene zemet olarak tevcih olunurdu. Zemetlerin hepsi serbestti. Yani rusm- rfiye ve rusm- eriyesinin hepsini zemet sahibi alr ve sancak beyi ile subalar buna mdahale etmezlerdi. Umumiyetle timar, sipahilere; zemet, orta derecedeki memurlara; has ise hkmdar, vezir, beylerbeyi gibi yksek kademedeki devlet adamlarna verilirdi. Bu tevcihta ait kaytlar Defterhne'de tutulur ve Ruznme ad verilen defterlere kayt olunurdu. Timar ruznme defteri, iki tahrir arasndaki gnlk muamelt ihtiva ederdi. Tevcih, nakil, terfi, becayi gibi sebeplerle hazrlanan timar beratlar, gn gnne bu defterlere kaydedilirdi. Ruznme Defterleri, bilhassa devletin ilk dnemlerinden itibaren yaplan tevcihlere ait olmalar ve vilayetlere gre ayrlm bulunmalar sebebiyle ok nemlidir. Defterhne'nin gnlk muameltyla ilgili tutulan bu defterler, Defterhne'nin ve dolaysyla timar sisteminin en nemli kaynaklarndandr. Timar ruznme defterleri, timar almaa hak kazanm kiinin berat alabilmesi iin Defterhne tarafndan verilen tezkire suretlerini ihtiva etmeleri ve bununla birlikte timarlarla ilgili en son bilgilere sahip olmalar bakmndan, timar sisteminin kontrol asndan son derece ehemmiyetlidirler. Timar ruznme defterleri, timar sistemine paralel olarak ok erken tarihlerde tutulmaya balanm olmaldr. Fakat elimizde en erken tarihli defter Sultan kinci Bayezid devrine aittir. Bu defterler timar sisteminin sona ermesine kadar kullanlmlardr. Erken tarihli timar ruznme defterleri ok geni sahalar ve bir ka yl ihtiva ederken, timar sisteminin gelimesi ile birlikte daha dar blgelere gre hazrlanmaa balanmlardr. Bunlar genellikle bir yla ait ve bir eyalete bal sancaklarn tezkirelerinin, ayr czler ierisinde bir defter hline getirilmesiyle olumulardr. Timarl sipahi saysnn ok fazla olduu sancaklar yl yl mstakil defterlere kaydolmulardr. Bazen bir ka sancan bir yllk tezkireleri ayn defterde toplanmtr. Timarl sipahilerin haricindeki mstahfz ve bazdr gibi timar tasarruf eden zel grevlilere ait tezkireler, ya timar ruznme defterlerinin sonuna kaydedilmi, yahut da mstakil defterler hlinde dzenlenmitir. 138

Timar ruznme defterlerinin kapaklarnda, defterin ait olduu blgenin ismi, yl ve o dnemdeki defter emininin isminin yazl olduu bir etiket bulunurdu. Timar tezkirelerinin defterlere kayd ise yle olurdu: Timarn ait olduu blgeyi (nahiye ve bal olduu sanca) gsteren baln altnda timar sahibinin ismi ve timarn intikal ekli "an-tahvl-i " eklinde yazlr. Bunun altnda timarn gelirini oluturan yerlerin isimleri, hsllar ve genel yekn yer alr. Daha sonra timarn verili safhalarn anlatan izahat ile tezkirenin verildii tarih kaydolur. 982 ve 983 numaral Timar ve Zemet Tevcihi ve Yoklama Defterleri (Ruznme) Kataloglar'nda yer alan bu defterler, 923-1251/1517-1836 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva etmekte olup, toplam 2.231 adettir.
Katalog No 982 983 Sra No 1-768 769-2232 FONUN KODU Timar ve Zemet Tevcihi Defterleri TARH Hicr 923-1073 953-1251 Mild 1517-1663 1546-1836 Defter Adedi 768 1.463 Katalog Tertibi Analitik Envanter

Ayrca Maliye'den Mdevver Defterler Katalou'nda da timar ruznme defterleri bulunmaktadr.

139

II. BB-I DEFTER (MALYE DARES) VE MTEFERRK KONULU DEFTERLER

Bb- Defter, Osmanl Devleti'nin btn mal ilerini yrten kuruluun addr. Osmanl resm terminolojisinde Bb- Defter olarak anlan Defterdarlk messesesinin ne zaman kurulduu hakknda kesin bilgi bulunmamakla birlikte33, XIV. yzylda kurulduu sylenebilir. Fatih Kanunnmesi'nde defterdarn vazife ve selhiyetleri ile terifttaki yeri tespit edilmi olduuna gre, defterdarln XV. yzyl ortalarnda tamamen ekillenmi olduu aktr34. Bb- Defter'nin en byk miri "Badefterdar" veya "kk- Evvel Defterdar" denilen zatt. Kendisinden sonra "Anadolu Defterdar" gelir ve Anadolu'ya ait mal ilerle megul olurdu. Sonra srasyla, "kk- Sn Defterdar" Anadolu yallaryla Rumeli ve stanbul'a ait ilere, "kk- Slis Defterdar" ise Tuna sahilleri blgesine ait ilere bakarlard. Yalnz Nizam- Cedd devrinde bir de "kk- Rbi Defterdar" vard ki kendisine bu tekilatn masraflarn karlayan rad- Cedd Hazinesi'yle megul olmak vazifesi verilmiti. Ayrca her vilayette bulunduklar yere gre bu defterdarlarn birine bal bulunan kenar defterdarlar vard. Bunlardan sonra gelen Bb- Defter'nin byk mirleri, btn maliye hesaplarn kontrolle vazifeli ve bugnk Saytay'n vazifesini gren Bamuhasebe Kalemi'nin miri olan "Bamuhasebeci" veya Muhasebe-i Evvel ve hazine-i mire Dairesi'nin miri olan "Byk Ruznmeci" veya "Ruznme-i Evvel"di. Maliye kalemleri XVI. yzylda drt ana gruba ayrlmt. Bir ksm dorudan doruya Badefterdarla, brleri hazine-i mire Dairesi'ne, Anadolu Defterdarl'na, kk- San Defterdarl'na balydlar. Bamuhasebe tekilat XVII. yzylda kurulmu ve mevcut kalemlerin bir ksm buraya balanmtr. Ayrca buraya bal baz kalemler de yeniden kurulmutur. XVIII. yzylda ise, ihtiyaca gre eski kalemler yeniden ubelere ayrlm ve bir ksm yeni kalemler de kurulmutu. Bb- Defter'nin kalemleri unlardr: 1. Dorudan doruya Badefterdarla bal olanlar: Bamuktaa veya Muktaa- Evvel Kalemi, Muktaa-i San Kalemi, Mevkft Kalemi, Varidat Kalemi, Kale Tezkirecisi Kalemi, Tezkire-i Ahkm- Rumeli Kalemi, Babakkulu Kalemi. 2. Hazine-i mire Dairesi'ne bal olanlar: Byk Ruznme veya Ruznme-i Evvel Kalemi, Kk Ruznme veya Ruznme-i San Kalemi, Muhasebe-i Anadolu Kalemi, Mukabele Kalemi.
33 Erhan Afyoncu, "Defterhne", DA., c. 9, s. 100. 34 Mbahat S. Ktkolu, "Defterdar", DA., c. 9, s. 95.

141

Anadolu Muhasebesi Kalemi'ne bal olanlar: Muktaa- Evvel-i Anadolu Kalemi, Muktaa- San Anadolu Kalemi, Muktaa- Slis-i Anadolu Kalemi, Mevkuft- Anadolu Kalemi, Tezkire-i Ahkm- Anadolu Kalemi. 3. kk- San Defterdarl'na bal olanlar: Muktaa- Evvel Kalemi, Muktaa- San Kalemi, Muktaa-i Slis Kalemi, Tezkire-i Ahkm Kalemi, Kale Tezkirecisi Kalemi. 4. Bamuhasebe'ye bal olanlar: Arpa, Tersane, Zahire ve Nzul, Tophne, Matbah, Baruthne emanetleri ve Kasapbalk ile Malikne, Zimmet ve Muhalleft halifelikleri. 5. XVIII. yzylda mevcut bulunan dier kalemler: Harameyn Muhasebesi Kalemi, Harameyn Muktaas Kalemi, Svari Mukabelesi Kalemi, Sipah Kalemi, Evmir-i Maliye Kalemi ve buna bal Piskopos Halifelii Kalemi, Cizye Muhasebesi Kalemi, Kk Evkf Kalemi, Byk Kale Kalemi, Kk Kale Kalemi, Haslar Muktaas Kalemi, Maden Kalemi, Salyne Kalemi, Bursa Muktaas Kalemi, Avlonya ve Arboz Muktaalar Kalemi, Kefe Muktaas Kalemi, Mektub-i Defter Kalemi, Tarihi Kalemi, Mevkuft Kalemi'ne bal olmak zere Kalemiye Dairesi, Ganem Kitbeti ve Menzil Halifelii kalemleri35. Bb- Defter tekilat baz gelimeler gstererek Tanzimat dneminde Maliye Nezreti'ne dnmtr.

A. BB-I DEFTER (MALYE DARES) VE BALI BRMLERNE AT DEFTERLER

1. ANADOLU MUHASEBES KALEM DEFTERLER (D.AMH.d) Bu kalem, sultanlar, vezirler ve dier baz ahslara ait Anadolu'daki vakflarn tevliyet, cibyet, kitbet, imamet, hitabet ve benzeri hususlara ve bunlarn teferruatna bakmak, duguyn, huddmn ve sdt- kirm cemaatlerinin maalarnn muhtelif yerlerden alnarak denmesini salamakla grevliydi. Ayrca Erzurum Kalesi hari Anadolu'daki kalelerin yllk muhasebeleriyle Anadolu beylerbeyileri tarafndan tevcih olunan timarlarn tezkirelerinin tetkiki ve beratlarn vermek de bu kalemin grevleri arasndayd. Aadaki izelgede, iki ayr katalogda yer alan Anadolu Muhasebesi Kalemi Defterleri yer almaktadr. izelgede mevcut defterlerin yansra yine Kmil Kepeci Tasnifi
35 Sertolu, a.g.e., s. 27-28.

142

Katalou'nda Anadolu Muhasebesi Kalemi bal altnda bal birim olarak stanbul Gmr, Bursa Mizan- Harri, Edirne Gmr Ttn ve Kahve Rusmu balklar altnda defterler yer almaktadr.
Katalog No 986 629 Sra No 4093-4240, 7533 24519-25362 KATALOUN ADI Kmil Kepeci Tasnifi Katalou Bb- Defter Defter Katalou (D.AMH) TARH Hicr 1084-1282 989-1257 Mild 1673-1865 1581-1841 Defter Adedi 149 844 Katalog Tertibi Analitik Envanter

2. ASKR- MANSRE KALEM DEFTERLER (D.ASM.d) Askir-i Mansre, Sultan kinci Mahmud'un, Yenieri Oca'n kaldrarak 1241 (1826) senesinde onun yerine kurduu muntazam ordunun addr. lk defa stanbul'da "tertib" adyla ve sekiz alay olarak tekil olunmutur. Bu sekiz alayn ikisi Serasker Kaps'nda, alts da Davudpaa ve skdar'daki baraka ve klalarda kalmaktayd. Tekilat "serasker" unvann tayan birisinin kumandasna verildii gibi, stanbul'un inzibat ilerine nezret de ona havale edilmiti. Bu sekiz tertibin umumuna "babinba" unvanyla bir mir tayin edilmi, her tertibin mirine de "binba" denmiti. Bu tertipler onbe ble taksim edilmiti. 1243/1828 ylndan sonra yeni bir deiiklik yaplarak tertip yerine alay, saf yerine blk tabirleri kullanlmaa balanlm, her alay sekizer blkl taburdan oluturulmutu. Babinbalk lavedilerek her alayn kumandas "miralay" unvann tayan bir byk zabite, her taburun kumandas da bir binbaya verilmiti. Blkler ise "yzba"larn kumandasnda braklmt. Alaylarn merkezi stanbul ve skdar olmak zere "Hssa" ve "Mansre" adyla iki ksma ayrlmt. Bu ekilde tekilat oluturulan ordunun daha sonra btn yurtta tekilatlanmasn tamamlad, redif ve ihtiyat askeri yazm ve temini ile ilgili ilemleri de yrtt bilinmektedir.
Katalog No 624 KATALOUN ADI Asakir-i Mansure Defterleri TARH Hicr 1219-1253 Mild 1804-1837 Defter Adedi 2544

a. Bamuhasebe Kalemi Defterleri Kataloglarndaki Askir-i Mansre Defterleri Bb- Defter Bamuhasebe Kalemi Defter Kataloglar'ndan ancak 4, 5 ve 6. ciltlerde Askir-i Mansre ile ilgili defterler mevcut olup, bunlarn dkm u ekildedir: 143

2.000 defterden mteekkil olan 4. Kataloun 36 defteri, 5. Kataloun 1.142 defterinden 5'i, 6. Kataloun 1.523 defterinden 33 adedi Askir-i Mansre konuludur.
4. Katalog (D.BM) (Katalog No: 599) 9262 9374 9419 9427 9442 9476 9482 9483 9525 9528 9532 9548 9556 9569 9582 9592 9599 9603 9607 9612 9625 9629 9630 9652 9665 9673 9688 9699 9701 9706 9709 9743 9746 9760/A 9762 9775 9820 9825 9832 9846 9864 9849 9878 9951 9956 9965 9968 9969 9973 9977 9992 10012 10014 10015 5. Katalog (D.B M) (Katalog No: 600) 10056 10077 10081 10009 10015 10132 10136 10139 10146 10147 10151 10156 10157 10167 10171 10178 10232 10234 10266 10267 10271 10278 10315 10362 10365 10366 10378 10388 10392 10419 10437 10451 10452 10455 10471 10479 6. Katalog (D.BM) (Katalog No: 601 42013 42017 42018 42019 42020 42026 42028 42035 42044 42065 42071 42072 42074 42095 42115 42118 42126 42144 42155 42159 42165 42167 42168 42175 42196 42201 42202 42238 42241 42264 42271 42272 42278

b. Masrft- Muhasebe Kalemi Defterleri Kataloglarndaki Askir-i Mansre Defterleri Masrft Defterleri kronolojik olarak ve zetleri karlarak kataloglara geirilmitir. Aratrmacnn elinde, aratrd zaman dilimi hakknda bir kayt mevcut ise kronolojik olarak dizili Masrft Defterleri kataloglarnda o zaman dilimine denk den ksmlara bakmas gerekir (Katalog No: 498-507). Yine aratrmac Askir-i Mansre'yi btnyle incelemek istiyor ise kataloglarn yaklak olarak yzde otuzunu tekil eden bu defterlere ait kaytlar taramas gerekmektedir. 3. AVLONYA GMR VE AVLONYA MUKTAASI KALEMLERNE AT DEFTERLER (D.AVG.d) Bu kalem Avlonya ve Ariboz muktaalar ile Teselya blgesindeki baz muktaalarn gelirlerini denetlemek ve dier ilemlerini yapmakla grevliydi. Baz kaynaklarda 1162/1748 tarihinde Bursa Muktaas ile birletirildii belirtilmektedir. Avlonya Gmr ve Avlonya Muktaas Kalemlerine ait defterlerin dkm yledir. 144

Katalog No 986 621

Sra Numaras 5278-5280 24455-24518-A

KATALOUN ADI Kmil Kepeci Tasnifi Katalou (Avlonya Muktaas) Bb- Defter Defter Katalou (D.AVG)

Hicr

TARH Mild 1770-1786 1583-1836

Defter Adedi 3 64

Katalog Tertibi

1184-1201 991-1252

Analitik Envanter

4. BABAKIKULU KALEM DEFTERLER (D.BB.d) Bir ad da "Ser-gulm-i bak" olan bu kalemin ne zaman kurulduu tam olarak bilinmemektedir. Yavuz Sultan Selim zamannda ihds edildii belirtilmekle birlikte bu husus her hangi bir kaynaa dayandrlmamaktadr. Defterdarln bnyesinde byle bir ii yapan grevlinin bulunmas mmkn ise de bunun bir daire eklinde teekkl muhtemelen XVI. asrn ikinci yarsndan itibaren olmutur. Babakkulu, defterdarn icraat ve tahsiltta grevlendirdii icra memurlarnn banda gelmekteydi. hazine'ye borcu olup demeyenleri hapis ve tazyik yoluyla tahsilt yapard. Bundan dolay, Maliye'ye borcu olanlar babakkulu hapishnesinde tutuklu bulunurlard. Emrinde alanlara bakkulu denirdi. Ayrca Babakkulu, Defterdarlk ile halk arasndaki davalarda herhangi bir vergi tahsildar sfatyla, Maliye nmna iddia makam olarak bulunurdu. Bu davalarda daha ok len mltezimlerin zimmetinde kalanlar ile msadere sebebiyle el konulan mallarn meseleleri grlrd. Vefat eden baz zengin ahslarn geride braktklar mallarn tespiti ve gizlenenlerin yakalanmasyla da Babakkulu grevlendirilebilirdi. Yine Rumeli kazaskerinin defterdar nezdindeki mir ktibi denilen memuru ile birlikte istinf ve temyize tbi olmayan mal dvalar hallederdi. XVII. yzyla ait kaytlara gre, merkezdeki bu memuriyetten baka taradaki defterdarlarn emrinde alan bakkullar da vard. Babakkullar, aylk olarak topladklar haslt ve masraflarn gsterir bir defter tutard. Bu defterde haslt dkm yapld gibi Babakkulu Dairesi'nden maa alanlar da masraf blmnde gsterilirdi. Babakkulluu 1249/1833 tarihinde Cizye Babakkulluu ile birletirilmi ve Tanzimat'n ilnndan bir ka yl evvel kaldrlmtr. Tanzimat'tan sonra ise bu vazife Maliye Mfettilii tarafndan yrtlmtr. Babakkulu Kalemi'ne ait defterlerin dkm yledir:
Katalog No 986 619 KATALOUN ADI Kmil Kepeci Tasnifi Katalou Bb- Defter Defter Katalou (D.BB) Sra Numaras 679-681 26416-26560 TARH Hicr 1216-1235 982-1255 Mild 1801-1819 1574-1839 Defter Adedi 3 145 Katalog Tertibi Analitik Envanter

145

5. BAMUHASEBE KALEM VE BALI BRMLERNE AT DEFTERLER (D.BM.d) Osmanl maliyesinin en mhim kalemi Bamuhasebe Kalemi olup XVII. yzyl balarnda ihds olunmutur. Mal hesaplar kontrolle vazifeli kalemlerin bir araya getirilip mesul bir mire balanmasyle meydana gelmitir36. nceki yllarda ise "Muhasebe-i Evvel" veya "Bamuhasebe" tabirine rastlanmamaktadr. O dnemlerde muhasebeci tabirinin kullanld, Fatih Sultan Mehmed'in tekilat kanunundan anlalmaktadr. Bamuhasebe Kalemi'nin grevi bugnk Saytay'dan farkszd. Devletin btn irad, masraf ve muktaalarnn kaytlar bu kalemde olmakla beraber Darphne, Matbah, Tersne ve Arpa Eminlikleri, Baruthne ve Nzl Emnetleri, Kasabbalk ve Bina Emni hesaplar da burada grlp tetkik olunurdu37. 1615 tarihli bir kayda gre Bamuhasebe, Bamuhasebeci Nasuhi Efendi bakanlnda halife ve drt kirtten teekkl etmitir. Bu halifelik, mlikne usul ile arazi iltizam eden Mlikne Halifelii; devletin alacaklarn tahsil eden Zimmet Halifelii ve msadere edilen emvl ile hkmdara den verasetlere ait Muhalleft Halifelii'dir38. Mlikne Halifesi buraya bal olduu gibi, yukarda ismi geen eminliklerle dier mal kalemlerden Harameyn, Cebehne, Tophne Arabaclar ve adr levzmtnn masraflar iin de oralara, yine bu daireden ktipler tyin olunurdu. Vilayetlerin vergi hesaplarnn, hudut muhafzlarnn hesap defterlerinin tutulmas ve saklanmas, yine bu kaleme gnderilen hesap pusulalarnn tefti ve gz altnda bulundurulmas gibi iler de bu kalemin sorumluluundayd. Zimmet Kalemi ve bu kalemin mdr olan Zimmet Ha lifesi ile Muhalleft Dairesi de Bamuhasebe'ye balyd39. Osmanl Devleti'nin btn irad ve masraflarnn kaytlarnn tutulup bakld ve bu kaytlarn muhafaza edildii kalem olan Bamuhasebe Kalemi'nin grevlerini ayrca maddeler hlinde u ekilde zikredebiliriz40: 1. Ankara'dan itibaren Gney Anadolu, Suriye, Mezopotamya (Kilis, eyhlu, Aras, Mardin ve havalisi hari). 2. Tophne-i mire, Tersne-i mire, Darphne-i mire, Matbah- mire, stabl- mire ileri.
36 Feridun Emecan, DA, c. 5, s. 134. 37 Mesude orbacolu, "Osmanl Devlet Tekilatnda Mevcut Kalemler ve Grevleri" Tarih Boyunca Paleografya ve Diplomatik Semineri, stanbul 1988, s. 74. 38 Uzunaral, Merkez Takilt, s. 355. 39 orbacolu, a.g.m. 40 Gnday, a.g.e., s. 208.

146

3. Cebel ve gedik bedelleri ile dyn ileri, btn muhalleft (evkf hari). 4. Mlikne beratlar, nev-mslim kisve bahalar, mehterhne, adrclk, saraciye ve tereke ileri. 5. Bozulus ve Danimentli Trkmenleri ileri, Kasabbalk ileri. 6. Umum masraflardan arta kalan para ve suba ileriyle demirba ileri. 7. Baz yerlerin haydutluk yapmayacaklarna dair verdikleri taahht akeleri (nezir akesi) ileri, timar gedii bedelleri, mehter, mahzar, hkkm, hassa mumcuba lar, arpa emini, ktba, tahtiravancba, ser ve penikli ileri. 8. Ocaklk beratnn ve mlknme-i Hmyn mezat kimesinin verilmesi. a. Bamuhasebe Kalemi Defterleri Bamuhasebe Kalemi'ne ait defterlerin bulunduu kataloglar ,
Katalog No 986 596-601 KATALOUN ADI Kmil Kepeci Tasnifi Katalou Bb- Defter Defter Katalou (D.BM) Genel Sra Numaras 1670-1688, 2281-2408 6 cilt Katalog TARH Hicr 990-1255 961-1255 885-1269 Mild 1582-1839 1553-1839 1480-1853 Defter Adedi 19.128 12.471 Katalog Tertibi Analitik Envanter

b. Bamuhasebe Kalemi'ne Bal Birimlere Ait Defterler Bu defterler iki ayr katalogda yer almaktadrlar. ba. 986 Numaral Kmil Kepeci Katalou'ndaki Bamuhasebe'ye Bal Birimlere Ait Defterler Bamuhasebe Kalemi'ne ait olmak zere Kmil Kepeci Katalou'nda muhtelif defterler bulunmaktadr. Bunlarn dkm u ekildedir:
Katalog No KATALOUN ADI Sra Numaras 2409 Mlikne Halifelii 986 2410 180-207 5529 Zimmet Halifelii Muhalleft Halifelii 2411-2433 2434-2465 7532 3291-3297 TARH Hicr 1168 1210 1078-1287 -887-1255 955-1251 1178 1021-1251 Mild 1754 1795 1667-1871 -1473-1839 1548-1835 1764 1612-1835 Defter Adedi 1 1 28 1 23 33 1 8 Analitik Envanter Katalog Tertibi

Katalog No 986

BAMUHASEBE'YE BALI EMNETLERE AT DEFTERLER TARH Defter Sra KATALOUN ADI Adedi Numaras Hicr Mild Arpa Emneti 5528-5563 1061-1242 1650-1846 36

Katalog Tertibi Analitik Envanter

147

Katalog No

KATALOUN ADI Tersne Emneti Zahire ve Nzl Emneti Tophne Emneti Matbah Emneti Baruthne Emneti Kasabbalk Kalemi

Sra Numaras 5636-5778 5564-5594 4638-4724 7270-7381 6687-6710 7399-7411

TARH Hicr 936-1266 1145-1272 1242-1265 873-1268 1129-1257 1106-1260 Mild 1529-1849 1732-1816 1826-1848 1468-1851 1616-1841 1694-1844

Defter Adedi 141 31 87 110 24 13

Katalog Tertibi

986

Analitik Envanter

bb. 602-613 Numaral Bamuhasebe Kalemi Ek Kodlar Kataloglarndaki Bal Birimlere Ait Defterler Bunlar balklar hlinde katalog genel numaralar belirtilerek aada verilmitir. BB-I DEFTER BAMUHASEBE KALEM EK KODLARI: 1 Bu isimle anlan kataloun birinci cildi, genel numara olarak 602. srada olup, aadaki defterleri ihtiva etmektedir: Matbah- mire (D.BM.MTE): Saray mutfa yerinde kullanlr. Umum levzm mdrne "Matbah Emini" denilirdi. Matbah- mire'de her gn drt-be bin kiiyi doyuracak yemek hazrlanrd. Matbah- mire anbarlarnn her sene muhasebesi yaplarak erzak vesaire devredilirdi. Bu kalemde mbyaa, masraf, kiler, maa, ihracat defterleri gibi defterler tutulmaktayd41. Matbah- mire Defterleri 934-1253/1528-1837 tarihleri arasnda, 1.263 adet defterden mteekkildir. Ayrca 986 numaral Kmil Kepeci Tasnifi Katalou'nda 7270-7381 genel numaralarda kaytl 873-1268/1468-1852 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 110 adet "Saray- Hmyn Matbah- mire ve Kiler Defteri" mevcuttur. Ekmekiba (D.BM.ETM): Ekmekiba, saray erknnn ekmek ileriyle ilgilenirdi. Askerin ekmek tayinini iltizm suretiyle zerine alrd. Mteahhidlerin yaptklar yolsuzluklar zerine 1280 senesinde ekmek iinin levzm idaresince temini kararlatrldndan, ekmekibalk tarihe karmtr42. Ekmekiba Defterleri, 1106-1245/ 1695-1829 tarihleri arasnda 29 adet defterden mteekkildir. Kasabba (D.BM.KSB): Kasabba43, Saray mutfanda Endern Kilerbas'na bal olarak alan, Saray'n et ileri ve hayvan kesimi ile megul olan kasaplarn badr. Bunun dnda devlete ait vergi eklinde toplanan koyunlarn mera ve klklara tevzi ve gereken yerlere sevki de kasabbann grevlerindendi. Kasabba Kalemi, kasabbalarn yllk hesaplarn grrd.
41 Pakaln, a.g.e., c. 2, s. 416-417. 42 Pakaln, a.g.e, c. 1, s. 569. 43 Sertolu, a.g.e, s. 179.

148

Kasabba Defterleri 1021-1266/1612-1850 tarihleri arasnda 434 adet defterden mteekkildir. Buzcuba (D.BM.BZB): Saray'a ve devlet erknna datlan kar ve buz miktarlarn gsteren defterler, bu kod altnda yer almaktadr. Buzcuba Defterleri 1080-1241/ 1669-1826 tarihleri arasnda 84 adet defterden mteekkildir. Peksimet Emini (D.BM.PKS): Donanma-y Hmyn'a, Yenierilere, Cebecilere, Askir-i Mansre'ye vesair asker birimlere ve bazen de ahali ve reayya datlmak zere piirilen peksimetlerle alkal defterler bu kod altnda toplanmtr. Bu defterlerde piirilecek peksimet iin gerekli malzemeler, bunlarn satn alnmas, piirilmesi, tanmas, peksimetin piirilme yeri, miktar ve kimlere ne kadar datld, nerelerde muhafaza edildii, bu ilemlere kimlerin mberet ettii, ne kadar masraf yapld ve bu mevzuyla alkal muhtelif malumat yer almaktadr. Peksimet Emini Defterleri, 1036-1244/1627-1828 tarihleri arasnda 34 adet defterden mteekkildir.
BAMUHASEBE KALEM'NE BALI BRMLERE AT DEFTERLERN LSTES Katalog No KATALOUN ADI Matbah- mire (D.BM.MTE) Ekmekiba (D.BM.ETM) 602 Kasabba (D.BM.KSB) Buzcuba (D.BM.BZB) Peksimet Emini (D.BM.PKS) 986 Kmil Kepeci Tasnifi Saray- Hmyn Matbah- mire ve Kiler Defterleri TARH Hicr 934-1253 1106-1245 1021-1266 1080-1241 1036-1244 873-1268 Mild 1528-1837 1695-1829 1612-1850 1669-1826 1627-1828 1468-1852 Defter Adedi 1263 29 434 84 34 110 Analitik Envanter Katalog Tertibi

BB-I DEFTER BAMUHASEBE KALEM EK KODLARI: 2 Bu isimle anlan kataloun ikinci cildi, genel numara olarak 603. srada olup, aadaki defterleri ihtiva etmektedir: Muhalleft Halifesi (D.BM.MHF): Vazifesi, vris brakmadan lenlerin braktklar terekelerle msadere olunan emvle ait kayt vesair ilere ve hkmdara ait verset ilerine bakmakt44. Muhalleft Halifesi Defterleri, 1010-1254/1601-1838 tarihleri arasndaki kaytlara ait 1.381 adet defterden mteekkildir.
44 Pakaln, a.g.e., c. 2, s. 564-565; M. Sertolu, a.g.e., s. 228.

149

Katalog No 603

KATALOUN ADI Muhalleft Halifesi (D.BM.MHF)

TARH Hicr 1110-1254 Mild 1601-1838

Defter Adedi 1.381

Katalog Tertibi Analitik Envanter

BB-I DEFTER BAMUHASEBE KALEM EK KODLARI: 3 Bu isimle anlan kataloun nc cildi, genel numara olarak 604. srada olup, aadaki defterleri ihtiva etmektedir: Emlk- Hmyn (D.BM.EMK): Bu kod altnda genel olarak Emlk- Hmyn olan iftlik ve muktaalarn gelir kaytlarnn tutulduu 1185-1243/1771-1827 tarihleri arasndaki 15 adet defter bulunmaktadr. Mlikne Halifesi (D.BM.MLK.): Mlikne Halifesi, mir araziden kayd- hayat artyla iltizma verilen mliknelerin kontrolu ve hesaplarnn tutulmasyla vazifeliydi45. Bu kalemde ahkm, ilmhaber ve evmir-i eriye kaytlar, mlikne ahkm ve berevt kaytlar, cls mnasebetiyle yenilenen berat kaytlar, muktaalarn satlmas ve alnan muaccelt miktarlarn ihtiva eden defterler bulunmaktadr. Mlikne Halifesi Defterleri, 1106-1254/1695-1838 tarihleri arasnda 145 adet defterden mteekkildir. Zimmet Halifesi (D.BM.ZMT): Zimmet Halifesi Defterleri, ahs ve messeselerin zimmetlerinde bulunan devlet alacaklaryla ilgili kaytlar ihtiva etmektedir. Zimmet Halifesi sadece Bamuhasebe Kalemi'ne bal mal konulardaki zimmetlerle ilgilendiinden, dier maliye kalemlerinin bor-alacak kaytlar kendi kalemlerinde yer almaktadr. Zimmet Halifesi Defterleri, 1040-1262/1631-1846 tarihleri arasnda 356 adet defterden mteekkildir.
Katalog No 604 KATALOUN ADI Emlk- Hmyn (D.BM.EMK) Mlikne Halifesi (D.BM.MLK) Zimmet Halifesi (D.BM.ZMT) TARH Hicr 1185-1243 1106-1254 1040-1262 Mild 1771-1827 1695-1838 1631-1846 Defter Adedi 15 145 356 Katalog Tertibi Analitik Envanter

BB-I DEFTER BAMUHASEBE KALEM EK KODLARI: 4 Bu isimle anlan kataloun drdnc cildi, genel numara olarak 605. srada olup, aadaki defterleri ihtiva etmektedir:
45 Sertolu, a.g.e., s. 208.

150

Arpa Emini (D.BM.APE): Saray'a ve devlet erknna mensup kiilerin at, katr, deve gibi binek ve koum hayvanlar ile Istabl- mire'de bulunan byk ve k kba hayvanlarn arpa, saman, yulaf, ot vesair yem tayintlar, masraflar, bunlarn tevzi ve yem karl olarak ilgili kiilere verilen cretler bu defterlere kaydedilirdi. Ayrca Istabl- mire'de bulunan raht takmlar ile ilgili defterler ve Istabl- mire'nin masraflarnn karlanmas iin eitli muktaa, cizye ve avrz gelirlerinden temin edilen meblalar gsterir defterler de bu kalem iinde yer almaktadr. Arpa Emini Defterleri, 1041-1253/1632-1837 tarihleri arasnda 278 adet defterden mteekkildir. Arabacba (D.BM.ARB): Arabacba Defterleri'nde, ordunun ihtiyac olan muhtelif cins arabalarn eitli yerlerden temini ve mbyaas ile ilgili konular bulunmaktadr. Arabacba, Top Arabaclar Oca'nn en byk aas ve miri olup, kendisine "Ser-araba" de denirdi. Top Arabaclar Oca byk toplarn nakilleri iin tekil edilmi olup, stanbul'da Tophne'de bir imalthneleri, Ahrkaps'nda araba ve hayvanlarn konulduu ahrlar, ehremini'de kendilerinin ikamet ettikleri klalar vard. Bu seri, 1076-1244/1665-1828 tarihleri arasnda 23 adet defterden mteekkildir. Srbnba (D.BM.SRB): Padiahn develerine bakan teekkln banda bulunurdu. Deveciba demektir46. Srbnba Defterleri, 1182-1231/1768-1816 tarihleri arasnda 5 adet olup, bunlar ordu iin toplanan, satn alnan ve kiralanan deve miktarlarn ihtiva etmektedirler. Mekreciba (D.BM.MKB): Mekreciba Defterleri'nde, ordudaki nakil ilerinde kullanlan hayvan ve vastalarla ilgili konular bulunmaktadr. Mekreciba Defterleri, 1136-1233/1724-1818 tarihleri arasnda 5 adet defterden mteekkildir.
Katalog No KATALOUN ADI Arpa Emini (D.BM.APE) 605 Arabacba (D.BM. ARB) Srbnba (D.BM.SRB) Mekreciba (D.BM.MKB) TARH Hicr 1041-1253 1076-1244 1182-1231 1136-1233 Mild 1632-1837 1665-1828 1768-1816 1724-1818 Defter Adedi 278 23 5 5 Analitik Envanter Katalog Tertibi

BB-I DEFTER BAMUHASEBE KALEM EK KODLARI: 5 Bu isimle anlan kataloun beinci cildi, genel numara olarak 606. srada olup, aadaki defterleri ihtiva etmektedir:
46 Pakaln, a.g.e., c. 3, s. 128.

151

Kalyon Ktibi (D.BM.KLM): Kalyon denilen harp gemilerindeki efradla, bunlarn ie ve aylklarn, kalyonlarn levzm hesaplarn tutard. Kendisine muavin olarak "Kalyonlar Halifesi" denilen bir memur ile bir de kalem heyeti vard47. Bu seri, 1117-1244/1763-1828 tarihleri arasnda 43 adet defterden mteekkildir. Tersne Zindan (D.BM.TRZ): Deiik isimler tayan Tersne Zindan'nda, gemilerde krek ekmeye mahkm olan sulularla, ta gemilerinde ar ilere mahkm bulunanlar ve yine krek hizmetinde kullanlan sava esirleri bulunurdu. Kapkulu askerlerinden edepsizlik edenler de burada hapsedilirdi. Buras Kanun zamannda yaplm olup, zindaclarna "Vardiyan" denilirdi48. Tersne Zindan Defterleri 1058-1217/1648-1802 tarihleri arasnda 1.068 adet defterden mteekkildir. Tersne Emini (D.BM.TRE): Tersne'nin mal ve idar ileriyle megul olan memurun unvandr. Tersne'nin ve gemilerin vridt ve masraf defterleriyle in aat, tamirat ve alm-satm ilerine bakard. Btn levazmt satn alp hazrlar ve depolarn eyalaryla ayniyat defterlerini tetkik ve kontrol ederdi. Hlsa Tersne ile alkal btn irad ve masraf kaytlarn Tersne emini yerine getirirdi. Kaptan Paa'nn denize knda kendine ait muameltta ona veklet ederdi49. Tersne Emini Defterleri 979-1253/1571-1837 tarihleri arasnda 189 adet defterden mteekkildir.
Katalog No 606 KATALOUN ADI Kalyon Ktibi (D.BM.KLM) Ters ne Zindan (D.BM.TRZ) Tersne Emini (D.BM.TRE) TARH Hicr 1117-1244 1058-1217 979-1253 Mild 1763-1828 1648-1802 1571-1837 Defter Adedi 43 1.068 189 Katalog Tertibi Analitik Envanter

BB-I DEFTER BAMUHASEBE KALEM EK KODLARI: 6 Bu isimle anlan kataloun altnc cildi, genel numara olarak 607. srada olup, aadaki defterleri ihtiva etmektedir: Bina Emini (D.BM.BNE): Bu kalemde mir binalarn, yani devlet tarafndan yaplan saray, kale, palanga, han, eme, su yollar, seltn camileri, asker binalar, ambar, kpr, kemer ve bend gibi yaplarn ina, tamir ve yeniden dzenlenmeleri ile ilgili
47 Pakaln, a.g.e., c. 2, s. 155. 48 Sertolu, a.g. e., s. 333. 49 Pakaln, a.g.e., c. 3. s. 465-466.

152

defterler bulunurdu. Bu defterlerde yukardaki trden binalarn ilk keifleri, malzemelerin tedariki, hesaplar, ii yevmiyeleri, eitli demeleri ile inaatn tamamlanmasndan sonra yaplan son keif, lmler ve muhtelif masraflarn icmli yer alrd. Bunlar 10561255/1646-1839 tarihleri arasnda 661 adet defterden mteekkildir. ehremini (D.BM.HE): ehremneti Defterleri'nde, bir anlamda bugnk belediye bakannn grevini yrten ehremininin saraylar, hanlar, su yollar, hamamlar gibi ilerin yapm ve tamiriyle ilgili hesaplar bulunur. Bu seri, 965-1242/1558-1827 tarihleri arasnda 14 adet defterden mteekkildir. stanbul Aas (D.BM.SA): stanbul Acemi Oca, Yenieri aasna bal olmakla beraber, burann mir ve mesl, yani Ocan aas "stanbul Aas" diye anlrd. stanbul aasnn vazifesi, Yenieriliin lav ve htisap Nezreti'nin tekiliyle, htisap nzrlarna intikal etmitir50. Bu defterlerde, Saray- Atik ve Cedd'in, Saray- Hmyn- Galata'nn, Yenieriyn - Dergh- l'nin, Oca- Bostaniyn - Hssa'nn odun, kmr ihtiyalar ve masraflar hakknda malumat yer almaktadr. Bunlar, 1076-1247/ 1665-1831 tarihleri arasnda 30 adet defterden mteekkildir. Odun Emini (D.BM.ODE): Odun Emini, Saray'n eitli ksmlarna, resm dairelere, asker ocaklarna, devlet ricline ve resm frnlara verilen odun ve kmrn satn alnmas ve datlmasyla ilgilenirdi. Bu kaleme ait defterlerde satn alnan odun ve kmrn rayi fiyat, kimlere ve ne kadar datld, satn alma ve datma esnasnda yaplan masraflar yer almaktadr. Bunlar, 1073-1254/1663-1838 tarihleri arasnda 19 adet defterden mteekkildir. Ktba (D.BM.KGB): Saray dndaki resm daireler ile Ordu-y Hmyn'un kt, kalem, mrekkep gibi krtasiye malzemesinin teminiyle grevli kalemdir. Bu mhimmtn satn alnmas, dairelere tevzi ve teslimini ktba yapard. Bu defterlerde krtasiye malzemesinin miktar, fiatlar, kimlere ve nerelere ne kadar verildii kaydedilmitir. Bunlar, 1152-1249/1739-1833 tarihleri arasnda 21 adet defterden mteekkildir. D Kt Emini (D.BM.DKE): Bu kalemde Anadolu eyalet ve livalarnda tahsil olunan zem ve erbb- timar tezkireleri, ahkm- ikyet ve berevt rusmu, nzl akelerinden hasl olan vridt ve teslimtn muhasebe defterleri bulunmaktadr. Bu seri, 1036-1143/1627-1730 tarihleri arasnda 6 adet defterden mteekkildir. Darphne-i mire (D.BM.DRB): Asl ii para basm ve bunun iin gerekli madenlerin temini olan Darphne, XVIII. yzyln ikinci yarsndan itibaren Osmanl
50 Pakaln, a.g.e., c. 2. , s. 92.

153

maliye tekilat ierisinde ayr bir nem kazanm, faaliyet ve yapsnda baz nemli deiiklikler meydana gelmi ve ikinci bir devlet hazinesi gibi devletin gelir ve giderinin idaresinde grev alan bir kurum olarak ortaya kmtr. 1182/1768 ylnda sava giderlerinin karlanmas iin bir "htiyat hazinesi" biiminde devreye girmitir. Bu giderlerin karlanmas iin de kendisine baz gelir kaynaklar ihds edilmitir. Bu kaynaklardan ilki ncelikle vakf muktaalar, zellikle "Haremeyn Muktaalar ve Tevliyetleri"dir. Bu muktaalarn idaresi Darphne'ye braklmtr. kinci nemli kaynak ise 1222'de lavedilen "rd- Cedd hazinesi" gelirleridir. Bu ekilde glenen Darphne, devrinin en nemli mal kurumu hline dnerek hazine-i mire ve Tersne'yi desteklemitir. Bu seri, 990-1252/1582-1836 tarihleri arasnda 108 adet defterden mteekkildir. Ayrca, 986 numaral Kmil Kepeci Tasnifi Katalou'nda da, 5624-5635 genel numaralarda kaytl 1103-1261/1691-1845 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 12 adet Darphne-i mire Defteri mevcuttur.
Katalog No KATALOUN ADI Bina Emini (D.BM.BNE) ehremini (D.BM.HE) stanbul Aas (D.BM.SA) 607 Odun Emini (D.BM.ODE) Ktba (D.BM.KGB) D Kt Emini (D.BM.DKE) Darphne-i mire (D.BM.DRB) 986 Darphne-i mire Kmil Kepeci Tasnifi Katalou TARH Hicr 1056-1255 965-1242 1076-1247 1073-1254 1152-1249 1036-1143 990-1252 1103-1261 Mild 1646-1839 1558-1827 1665-1831 1663-1838 1739-1833 1627-1730 1582-1836 1691-1845 Defter Adedi 661 14 30 19 21 6 108 12 Analitik Envanter Katalog Tertibi

BB-I DEFTER BAMUHASEBE KALEM EK KODLARI: 7 Bu isimle anlan kataloun yedinci cildi, genel numara olarak 608. srada olup, aadaki defterleri ihtiva etmektedir: Hazinelerdeki mevcut eyalar, para miktarlar, yaplan harcamalar, deiik memuriyetlere tayin edilen kimselere verilen maalar ile aada belirtilen yerlere ait vridt ve masraf defterleri bulunmaktadr. Bu cildin ek kod says 42 olup, bunlar unlardr: hazinedarba; Azak, Budin, Badat, Belgrad, Bosna, Basra, Diyarbakr, Erzurum, Girid, Haleb, Hotin, Kamanie, Musul, Msr, Ni, Ordu, Revan , am, Trabluam, Uyvar ve Vidin hazineleri; Erzurum, Halep, Trabluam ve Trabzon Gmrkleri; stanbul Gmrk Eminlii; Adana, Ayntap, Erzurum Gmhnesi, Ergani Madeni, Espiye Madeni, stanbul Beytlmal, Kastamo154

nu Kre-i Nhas, Keban Madeni, Sayda ve Beyrut Muktaalar; Aydn, Halep ve Mora Muhassllklar; Eflak, Bodan ve Tokat Voyvodalklar. Bu katalogda 981-1253 yllar arasndaki kaytlar ihtiva eden 633 defter bulunmaktadr. BB-I DEFTER BAMUHASEBE KALEM EK KODLARI: 8 Bu isimle anlan kataloun sekizinci cildi, genel numara olarak 609. srada olup, aadaki defterleri ihtiva etmektedir: Cebel Bedeli (D.BM.CBL): Timar ve zemet nevinden bir ok dirliklerden ve bilhassa ekincili vakf ve mlklerden zamanla cebel yerine onun masrafna eit bir miktar para alnm ve bu uygulama giderek vergi hline gelmitir51. Bu defterler u mevzular ihtiva etmektedir: Selanik, Kstendil, Mara, Trabzon vesair sancak ve livalara ait cebel bedelleri; muhtelif yerlere ait sbyan ve mtekidnin cebel bedelleri, defter suretleri; baz muktaalarn pein denen muaccel cebel bedeliyeleri defteri ve cebel bedeliyesi icml ve hesaplarn gsterir defterler. Bunlar, 1086-1259/1675-1843 tarihleri arasnda 893 adet defterden mteekkildir. Timar Bedeli (D.BM.TBL): Bu defterlerde; ekinci, zem ve erbb- timardan alnan bedellerin muhasebelerini bulmak mmkndr. Bunlar, 1160-1227/1747-1812 tarihleri arasnda 9 adet defterden mteekkildir.
Katalog No 609 KATALOUN ADI Cebel Bedeli (D.BM.CBL) Timar Bedeli (D.BM.TBL) TARH Hicr 1086-1259 1160-1227 Mild 1675-1843 1747-1812 Defter Adedi 893 9 Katalog Tertibi Analitik Envanter

BB-I DEFTER BAMUHASEBE KALEM EK KODLARI: 9 Bu isimle anlan kataloun dokuzuncu cildi, genel numara olarak 610. srada olup, aadaki defterleri ihtiva etmektedir: Gelibolu Baruthnesi (D.BM.BRG): Hesaplar Bamuhasebe iinde ele alnan Baruthne Defterleri'nde; genel olarak barut imali iin gerekli olan gherile, kkrt, kmr, odun, koyun postu, barut vb. malzemeler depolamak iin varil vesair malzemenin masrf muhasebe icmalleri; Baruthne nzrlarnn harcamalar, barut verilen kiilerden alnan temessk ve hccet ktlar, alanlarn cretleri gibi konularn yer ald grlmektedir. Bunlar, 1137-1203/1725-1789 tarihleri arasnda 20 adet defterden mteekkildir.
51 Sertolu, a.g.e., s. 62.

155

stanbul Baruthnesi (D.BM.BR): Baruthne'ye ait gnlk gelirler, yaplan teslimler, barut iin gerekli olan malzemeler, ird ve masraflar, iilere verilen cretler, eitli kiilere yaplan barut tevzit, Azatlu Baruthnesi neferlerine verilen ulfeler gibi konular bu kalem iinde yer almaktadr. Bu seri 1129-1254/1717-1838 tarihleri arasnda 84 adet defterden mteekkildir. Selanik Baruthnesi (D.BM.BRS): Barut iin gerekli olan malzemenin masraf ve muhasebe icmli gibi konular Selanik Baruthnesi Defterleri'nde yer almaktadr. Bu seri 1129-1209/1717-1795 tarihleri arasnda 15 adet defterden mteekkildir. Cebehne-i mire (D.BM.CBH): Silah imli ve tamiri, silah ve cephne imlinde kullanlan malzemenin satn alnmas, silah ve cephnenin kalelere gnderilmesi, kale cebehnelerinde bulunan malzemenin saym gibi ilerle ilgili defterler bu kalemdedir. Bu seri 1078-1253/1667-1837 tarihleri arasnda 228 adet defterden mteekkildir. Tophne-i mire (D.BM.TPH): Merkez ve taradaki kaleler ile donanmann ihtiyac olan top, kundak, top arabas gibi aksmn imli, Tophne-i mire ve kale ambarlarnda yaplan mhimmt saym, kalelerde tamire muhta durumda bulunan top ve dier aksamn tamirt, Tophne eminlerinin kendi zamanlarnda yaplan ilerin muhasebesi, muhtelif top dkmhnelerine ait belirli bir zaman diliminde kullanlan mhimmt ve denen cretler ile Tophne eminleri arasndaki grev devirlerinde tutulan devirteslim hakkndaki defterlerden mteekkildir. Tophne-i mire Defterleri 1086-1256/1675-1840 tarihleri arasnda 356 adet defterden mteekkildir.
Katalog No KATALOUN ADI Gelibolu Baruthnesi (D.BM.BRG) stanbul Baruthnesi (D.BM.BR) 610 Selanik Baruthnesi (D.BM.BRS) Cebehne-i mire (D.BM.CBH) Tophne-i mire (D.BM.TPH) TARH Hicr 1137-1203 1129-1254 1129-1209 1078-1253 1086-1256 Mild 1725-1789 1717-1838 1717-1795 1667-1837 1675-1840 Defter Adedi 20 84 15 228 356 Analitik Envanter Katalog Tertibi

BB-I DEFTER BAMUHASEBE KALEM EK KODLARI: 10 Bu isimle anlan kataloun onuncu cildi, genel numara olarak 611. srada olup, aadaki defterleri ihtiva etmektedir: Nzl Emini (D.BM.NZE): Nzl Emini, seferler srasnda ordunun stanbul'dan hareketinden dman hududunu ancaya kadar olan mddet iinde halktan para ile satn alnan zahirenin toplanmasna ve muhtelif menzillerde hazr bulundurulmasna nezret ederdi52.
52 Sertolu, a.g.e., s. 238.

156

Nzul Emini Defterleri, 1023-1248/1614-1832 tarihleri arasnda 113 adet defterden mteekkildir. rd- Cedd hazinesi (D.BM.CH): Sultan nc Selim zamannda (17891807) "Nizm- Cedd" adyla yeni bir asker tekilat vcuda getirildii zaman, bir ksm vergilerin birlemesiyle yeni bir hazine de ihdas edilmiti. Bu hazineye "Nizm- Cedd hazinesi" denilmekte olup, nzrna "rd- Cedd Nzr" ad verilmekteydi. Bu hazine, ordunun masrafn karlamak zere kurulmutu. Sultan nc Selim'in hal edilmesi zerine Nizam- Cedd tekilat ile birlikte rd- Cedd hazinesi de ilg olunmutur53. Bu seri 1205-1242/1791-1826 tarihleri arasnda 363 adet defterden mteekkildir.
Katalog No 611 KATALOUN ADI Nzl Emini (D.BM.NZE) rd- Cedd hazinesi (D.BM.CH) TARH Hicr 1023-1248 1205-1242 Mild 1614-1832 1791-1826 Defter Adedi 113 363 Katalog Tertibi Analitik Envanter

BB-I DEFTER BAMUHASEBE KALEM EK KODLARI: 11 Bu isimle anlan kataloun onbirinci cildi, genel numara olarak 612. srada olup, aadaki defterleri ihtiva etmektedir: Eshm Kalemi (D.BM.SHM): Eshm ilk defa Sultan nc Mustafa zamannda kartlan istikraz tahvillerine verilen isimdir. Sonradan her cins tahvile ve hisse senetlerine bu isim verilmitir. Eshm Defterleri, 1188-1271/1774-1855 tarihleri arasnda 811 adet defterden mteekkildir. Ayrca 986 numaral Kmil Kepeci Tasnifi Katalou'nda 5281-5481 genel numaralarda kaytl 1189-1281/1775-1865 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 200 adet "Eshm Muhasebesi" defteri mevcuttur. Zecriye Rusmu Kalemi (D.BM.ZCR): Alkoll ikilerden alnan vergiye "Zecriye" ad verilirdi. Osmanl Devleti snrlar iinde mskirt imli ileriyle gayrimslim tebea megul olur ve bu mskirtn sevki ve satm yine gayrimslimler tarafndan yaplrd. Mskirt, iml edilen blgelerden kara ve deniz yoluyla merkezlere tanr ve buralardan da muhtelif yerlerdeki meyhnelere datlrd. Zecriye Defterleri'nde genel olarak muhtelif karyelerden elde edilen hamr (arap) ve arak (rak) miktar ile bunlardan alnan resm, zecriye muhassl olan kiilerin tutmu olduu zecriye muhasebe icmlleri, Marmara sahillerinden stanbul'un muhtelif yerlerine (Samatya, Galata, Kumkap, Beikta vs.) getirilen rak ve arap miktar, meyhnelerde alan usta ve raklarn isim ve eklleri, mskirt tayan gemilerin getirdikleri iki miktar, sitne'ye gelen mskirt kaytlarndan alnan perakende haslt ile muhtelif kazalarn zecriye rusmu, tesli53 Sertolu, a.g.e., s. 163.

157

mat ve bakay ilemleri, balardan alnan zecriye rusmu kaytlar gibi konular yer almaktadr. Zecriye Defterleri 1206-1258/1792-1842 tarihleri arasnda 297 adet defterden mteekkildir. stanbul Simkehnesi (D.BM.SS): Gm ve altn teller eken srmac ve klaptanc esnafn bulunduu yere "Simkehne" denilmi, ilk olarak Irgat Pazar'nda orlulu Ali Paa Camii ve Medresesi'nin yerinde iken, sonradan Bayezid'den Aksaray'a giden cadde zerindeki binaya nakledilmitir. Simkehne resm bir messese hlinde idare edilirdi. Tanzimat sralarnda ilerin azalmasndan dolay kapanm, ancak 1283/ 1867 senesinde tekrar faaliyete geirilmitir. Fakat, ne devlette eski mal kudret, ne de memurlarla halkta evvelki hl ve vaziyet kalmad iin faaliyetine devam edememitir. Bu fonda, 1190-1191/1776-1777 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 1 adet defter mevcuttur. Kbrs Emvli (D.BM.KBE): Kbrs'ta Kofla iftlii'nin iftlik kethds zimmetinde kalan mallar, emvl-i mriye ve reyadan talep olunan mebli, ahalinin demeyi taahhd ettikleri teklifler ve Magosa ile sair yerlerde hsl olan ibriim miktar ve mstahsilleri ile ilgili 4 adet defterden mteekkildir. Bu defterler 1135-1225/1722-1810 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva etmektedirler. Kbrs Kaleleri (D.BM.KBK): Kbrs adasndaki baz kalelere gnderilen tophne ve cebehne mhimmtn mbeyyin 1 adet defterden mteekkildir. Bu defter, 1118-1147/1706-1734 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva etmektedir. Salhne Ktibi (D.BM.SHK): Salhne, hayvan kesilip yzlen yerdir. Salhne Ktibi Defterleri u konular hvidir: Salhnelerde kesilen koyun ve kei miktar ile sakatat miktar, bunlardan elde edilen gelir, salhne alanlarna verilen maalar, salhnenin muhtelif masraflar, stanbul'un baz muhitlerindeki kasaplara verilen anmn icml kaytlar. Bu seri, 1166-1255/1753-1839 tarihleri arasnda 43 adet defterden mteekkildir. Sr- Hmyn (D.BM.SRH): Padiahlarn erkek ocuklarnn snnetleri, kzlarnn da evlenmeleri mnasebetiyle yaplan dnler hakknda kullanlan tabirdir. Sr- Hmyn esnasnda esnaf tarafndan verilen hediyeler, snnet ocuklar iin lzm olan eyalarn cins ve miktar ile Sr- Hmyn sebebiyle merkezden taradaki baz idarecilere gnderilen kimeler ve meyih ile baz hak sahiplerine yaplan masrf, bu defterlerin ihtiva ettii konulardandr. Bu defterler, 1086-1252/1675-1836 tarihleri arasnda olup 5 adettir. 158

Katalog No 986

KATALOUN ADI Kmil Kepeci Katalou'ndaki Eshm Kalemi Defteri (Sra No: 5281 -5481) Eshm Kalemi (D.BM.SHM) Zecriye Rusmu Kalemi (D.BM.ZCR) stanbul Simkehnesi (D.BM.SS)

TARH Hicr 1189-1281 1188-1271 1206-1258 1190-1191 1135-1225 1118-1147 1166-1255 1086-1252 Mild 1775-1865 1774-1855 1792-1842 1776-1777 1722-1810 1706-1734 1753-1839 1675-1836

Defter Adedi 200 811 297 1 4 1 43 5

Katalog Tertibi

612

Kbrs Emvli (D.BM.KBE) Kbrs Kaleleri (D.BM.KBK) Salhne Ktibi (D.BM.SHK) Sr- Hmyn (D.BM.SRH)

Analitik Envanter

BB-I DEFTER BAMUHASEBE KALEM MUKTAT HAZNES DEFTERLER (D.BM.MKH) Muktaalar, senelik belli bir bedel karlnda devlet adamlarna verilir veya emanet usul ile idare edilirdi. Buradan elde edilen gelirlerin topland yere de "Muktat hazinesi" denilmitir. 1242 tarihinden itibaren bu hazine Bamuhasebe'nin kontrol altnda mstakil bir hazine olup Muktat Nzrl kurulmutur. Kurulan bu nezretin gelir kaynaklar srekli artmasna karlk, gelirlerin hemen tamam Yenieri Oca'nn lavndan sonra kurulan Askir-i Mansre-i Muhammediye Ordusu'nun maa, tayinat, ve tehizat gibi masraflarna tahsis edilmitir. Muktat hazinesi byynce, "Muktat Nzrl" gelir hesaplarna; "Masrft Nzrl" da gider hesaplarna bakmaya balamtr. Bylece Muktat hazinesinden yaplacak demelerde her iki nzrn da gr alnmaya balanmtr. Fakat buna ramen hesaplarn kontrol Bamuhasebe'den yaplmakta ve son karar da yine Badefterdar vermektedir. Hesaplarn ayr tutulmas istenilen sonucu vermeyince, 1250/1834-35 tarihinde Muktat Nzrl, "Mansre Defterdarl"na dntrlmtr. Mansre Defterdarl kurulmasna ramen Bamuhasebe ile olan irtibat kesilmi deildir. Maliye Nzrl'nn kurulmasyla Defterdarlk son bulur. Muktat hazinesi Defterleri, 1238-1255/1823-1839 tarihleri arasndaki hkmleri ihtiva eden 778 adet defterden mteekkildir.
Katalog No 613 KATALOUN ADI Bb- Defter Bamuhasebe Kalemi Muktat hazinesi Defterleri (D.BM.MKH) TARH Hicr 1238-1255 Mild 1823-1839 Defter Adedi 778 Katalog Tertibi Analitik Envanter

159

6. BAMUKTAA KALEM VE BALI BRMLERNE AT DEFTERLER Muktaac-y Evvel Kalemi de denilen bu kalem, muhtemelen XVI. asrn ortalarnda kurulmutur. Bundan nce muktaalarla ilgili kaytlar tutan ve hazine-i mire ktipleri arasnda yer alan bir muktaacnn varl bilinmektedir. 934/1527-28 tarihli btedeki ktipler listesinde ise Rumeli, Anadolu ve Arap vilayetleri muktaaclarnn isimleri kaydedilmitir. 969/1561-62 tarihli btedeki ktipler listesinde hazine-i mire ktipleri arasnda muktaac-y evvel unvan l bir grevliye rastlanm olmas, bu kalemin hazine'ye bal olarak kurulduunu dndrmektedir. Bunun bir kalem olarak tekilatnn tamamlanmas ve grevlerinin belirlenmesi ise XVII. asrda gereklemi olmaldr. Bamuktaa Kalemi, zellikle Rumeli'deki Filibe pirin sahalar, Kratova, Kili, Varna, brail, sak, Tolc, Main, Ahyolu gibi Tuna nehri kysndaki btn iskele ve tuzlalarn muktaa hesaplarn denetler, bu muktaalar hakknda kan emir ve nizamlarn kaytlarn tutar ve muhafaza ederdi. Bu arada baz vazife, has ve salyne tahsislerine de bakard. Rumeli'ye ait eminler ve dier grevlilerin beratlar, hkm ve tezkireleri de bu dairedeki ktipler tarafndan yazlrd. Bamuktaa Kalemi'nin grev alanna giren muktaalarn byk ounluu Rumeli'de bulunmaktadr. Bundan dolay savalardan sonraki toprak kayplar ve bir ok muktaann igal blgesinde kalmas geni kaynaklar azaltt gibi, kalemin fonksiyonu da azaltmtr. Maliye Nezreti'nin kurulmas srasnda 1254/1838 bu kalemin grevleri, muktaa ileriyle megul olan Haslar, stanbul ve Mlikne kalemleriyle birlikte yeniden tekil edilen Muktat Muhasebesi'ne devredilmi, Bamuktaa Kalemi de lavedilmitir. Bamuktaa Kalemi'nin bal birimlerine ait defterler onbir birim bal altnda tasnif edilmitir. Ayrca Kmil Kepeci Tasnifi Katalou'nda da Bamuktaa Kalemi'ne bal birimlere ait defterler bulunmaktadr.
Katalog No 986 KATALOUN ADI Kmil Kepeci Tasnifi Katalou Bamuktaa Kalemi (D.BMK) 631 Ahyolu Muktaas (D.BMK.AHM) Balk Muktaas (D.BMK.AHM) Sra Numaras 4988-5166 22440-22603 22604-22627 22628 TARH Hicr Mild 895-1269 904-1260 953-1239 1235-1239 1489-1852 1498-1844 1546-1824 1820-1824 Defter Adedi 179 164 24 1 Analitik Envanter Katalog Tertibi

160

Katalog No

KATALOUN ADI Filibe Muktaas (D.BMK.FLM) brail Muktaas (D.BMKBM.) Kili ve Akkerman Muktaas (D.BMK.KAM) Nibolu Muktaas (D.BMK.NGM.)

Sra Numaras 22629-22639 22640-22644 22645-22649 22650-22655 22656-22676 22677-22679 22680-22687 22688-22689 22690-22691-A

TARH Hicr Mild 992-1251 1171-1217 997-1219 1001-1244 1184-1249 1216-1240 1128-1250 1144-1154 1165-1242 1584-1835 1757-1802 1589-1804 1592-1828 1770-1833 1801-1825 1716-1844 1731-1741 1751-1826

Defter Adedi 11 5 5 6 21 3 8 2 3

Katalog Tertibi

631

Silistre Muktaas (D.BMK.SLM) Samako Muktaas (D.BMK.SMM.) skp Muktaas (D.BMK.SM) Vidin Muktaas (D.BMK.VDM) Varna Muktaas (D.BMK.VRN)

Analitik Envanter

7. BURSA MUKTAASI KALEM DEFTERLER (D.BRM.d) Bursa, Biga, Bolu, Adapazar, Kastamonu, ankr gibi blgelerdeki baz muktaalarla mzn- harr (ipek kapan) muktasnn ve Akdeniz adalarndaki eitli muktaalarn gelirlerini denetler ve Rumeli'deki baz kale muhafzlarnn mevcib hesaplarn tutard. Bu kalemin daha ok damga resmi, mzn- harr, tuzla ve gmrk gelirlerini denetledii grlmektedir.
Katalog No 986 621 KATALOUN ADI Kmil Kepeci Tasnifi Katalou Bb- Defter Defter Katalou (D.BRM ) Sra Numaras 5269-5275 24233-24454 TARH Hicr 1003-1204 925-1252 Mild 1591-1789 1519-1836 Defter Adedi 7 221 Katalog Tertibi Analitik Envanter

8. BYK KALE VE KK KALE KALEM DEFTERLER a. Byk Kale Kalemi Defterleri (D.BKL.d) nemli bir gider kalemi olan Byk Kale Kalemi, genellikle Mora ve Arnavutluk dnda kalan byk kalelerin, mstahkem mevkilerin erzak, cephne, onarm ileri ve personelin maa ilerini yrtrd. Ayrca Msr, Badat, Lahsa, Musul, Diyarbekir, 161

Van, Bosna, Budin, Temevar, am, Halep, Kars ve Erzurum'daki yenieri ve bunlarn tekilatna uygun olarak ulufe ile kullanlan askerlerin yoklamalarna bakard. Bu kalem ayrca hazine tezkiresi vermeye de yetkiliydi. Bosna-Hersek blgesindeki btn kaleler Byk Kale Kalemi'ne bal iken Podgorice Kalesi Kk Kale Kalemi'ne balyd.
Katalog No 986 620 KATALOUN ADI Kmil Kepeci Tasnifi Katalou Bb- Defter Defter Katalou (D.BKL) Sra Numara 4725-4975 32167-32843/A Hicr TARH Mild 1486-1861 1519-1836 Defter Adedi 250 680 Katalog Tertibi Analitik Envanter

892-1277 925-1252

b. Kk Kale Kalemi Defterleri (D.KKL.d) Mora, Arnavutluk ve civar ile Hersek'in baz kalelerinin yerli kulu nefertnn mevcib hesaplarn tutard. Mevcibleri ocaklk olarak nehirlerin vridatndan karlanyorsa havaleleriyle tevcih tezkireleri de bu kalemden verilirdi. Mevcib; askerlere senede drt defa ve ayda bir muharrem, reblhir, receb ve evval aylarnda verilen cret, ulfe demektir. lk aylk olan masar, ikinci aylk olan recec, nc aylk olan reen ve son aylk olan ise lezez tabir olunmutur. Bu tabirler, aylarn adlarnn rumuzlarndan olumaktadr. Baz kalelerin muhafzlarna ait mevcib, haslt iyi olan vilayet ve sancaklara havale edilmek suretiyle temin edilirdi. Bu tr havalelerle salanan mevciblere de "ocaklk mevcibi" ad verilmitir.
Katalog No 986 620 KATALOUN ADI Kmil Kepeci Tasnifi Katalou Bb- Defter Defter Katalou (D.KKL) Sra Numaras 4976-4987 32844-33117 TARH Hicr Mild 1124-1286 959-1251 1712-1870 1552-1835 Defter Adedi 11 274 Katalog Tertibi Analitik Envanter

9. BYK RUZNME VE KK RUZNME KALEMLER LE BALI BRMLERNE AT DEFTERLER a. Byk Ruznme Kalemi ve Bal Birimlerine Ait Defterler (D.BRZ.d) Ruznme, Gnlk vridat ve masrfn, yahut vukuatn kaydna mahsus deftere verilen addr. Rz Farsa gn, nme de defter demektir. lk zamanlarda Ruznme denildii halde sonralar Ruznme hlini almtr. Bu tabir, muhasebe kelimesi yerine de kullanlrd. Bu defter tutana ruznmeci denirdi. Ruznme Defteri, Tanzimat'tan sonra Yevmiye Defteri adn almtr. 162

Byk Ruznme Kalemi, Maliye Nezreti'nin kuruluuna kadar (1253/1839) Bb- Defter'nin, dolaysyla hazine'nin btn gelir ve gider ilemlerinin yapld brodur. "Ruznme-i Hmyn", "Ruznme-i Evvel" ve "Harc- Hssa Ruz nmesi Kalemi" de denmekteydi. Ruznme, ird-masraf eklinde kaydedilen meblalarn gnlk olarak tutulmasndan oluurdu. Defterler ise gnlk, aylk, aylk ve yllk olurdu. Hazine dairesinin ba kalemi olan Byk Ruznme Kalemi muktaa, mevkuft ve cizyeden hsl olan gelirleri her gn kaydederdi. Hnkr mteferrikalar, nigirler ve ulfeli divan ktiplerinin maalar bu kalem tarafndan verildii gibi, her gn hazine'ye giren ve kan para, kuma, altn, gm, vesairenin kayt ve hesaplarn da bu kalem tutard. Bundan baka Badefterdarln gnlk gelir ve giderlerinin zetleri burada gzden geirilir, "ruznme temessk" denilen ibr tezkireleri yazlrd. Ruznme Kalemi, merkez bir kurulutur. Burada tutulan hazine kaytlar "mzn- adl" olarak kabul edilmitir. Bu bakmdan Bb- Defter'ye bal gelir ve giderlerle ilgili muhasebe kalemlerinin kaytlarnda hata varsa, bunlar ruznme kaytlaryla karlatrlarak bulunurdu. Toplama kolayl salamak zere ayr defterlere sadece rakamlar yazlarak "Erkm Defterleri" oluturulmutu. Sava gibi durumlarda padiah stanbul'dan uzakta kald zaman biri stanbul'da, dieri de padiahn bulunduu yerde olmak zere iki ayr ruznme defteri tutulurdu.
Katalog No 986 627 KATALOUN ADI Kmil Kepeci Tasnifi Katalou Bb- Defter Defter Katalou (D.BRZ) Sra Numaras 1649-1669 1696-2280 20610-21193/B TARH Hicr 936-1255 932-1259 896-1254 Mild 1530-1839 1526-1843 1491-1838 Defter Adedi 21 581 584 Analitik Envanter Katalog Tertibi

b. Kk Ruznme Kalemi Defterleri (D.KRZ.d) "Mherehorn" da denilen bu kalem, ayn zamanda Byk Ruznme Kalemi'nin yardmcs mahiyetindeydi. Her gn hazine'ye giren ve oradan kan para, kuma, altn, gm vesairenin kayt ve hesaplarnda Byk Ruznme Kalemi'ne yardm ettii gibi kazaskerler, divan avular, mherehorn denen aylkllar, nigrler, Divan- Hmyn ve saray peykn*, mimarlar ve dier baz cemaatlerin zlk ve maa ileriyle urarlard. Bu kalem, 1256/1840 ylnda ilg olunmutur.
Katalog No 986 KATALOUN ADI Kmil Kepeci Tasnifi Katalou Sra Numaras 3398-3507 TARH Hicr 1013-1219 Mild 1604-1804 Defter Adedi 110 Katalog Tertibi Analitik Envanter

* Peykn, yaya bir posta snf olup ok sratli komakla bilinirlerdi; nceleri padiahlarn irdelerini tebli iin
kullanlm iseler de zamanla ssl elbise ve sorgularyla saltanat irndan saylmlardr.

163

Katalog No 620

KATALOUN ADI Bb- Defter Defter Katalou (D.KRZ)

Sra Numaras 33118-33554

TARH Hicr 940-1254 Mild 1533-1838

Defter Adedi 437

Katalog Tertibi Analitik Envanter

Ayrca "Maliye'den Mdevver Defterler Katalou'nda da Kk Ruznme Kalemi'ne ait defterler bulunmaktadr. 10. CERDE ODASI DEFTERLER (D.CRD.d) Cerde, genel anlamyla muamele ve vukuatn hlsalarn kayda mahsus defterlere verilen addr. Maliye lisannda, cerde-i nfus, nfus defterleri demektir. Maliye Nezreti'nin teekklnden sonra Cerde Muhasebecilii olarak tekilattaki yerini almtr. Katalounda kaydolunan defterler, muhtelif liva, kaza ve nahiyelerin mslim ve gayrimslim nfus yoklamalarn ihtiva etmektedir.
Katalog No 623 KATALOUN ADI Bb- Defter Defter Katalou (D.CRD) Sra Numaras 39876-40813/O TARH Hicr 1213-1254 Mild 1785-1838 Defter Adedi 952 Katalog Tertibi Analitik Envanter

Ayrca 986 numaral Kmil Kepeci Tasnifi Katalou ve Maliye Nezreti Cerde Odas Defterleri ieresinde de Cerde Muhasebesi defterleri ve nfus defterleri bulunmaktadr. 11. CZYE MUHASEBES KALEM DEFTERLER (D.CMH.d) slam devletlerinde zimm statsndeki Mslman olmayan aznlklarn faal erkek nfusundan alnan cizye, Osmanl Devleti'nin en nemli gelir kaynaklarndan birini tekil edegelmi ve bte gelirlerinin byk ksmn oluturmutur. Osmanllar, fethettikleri yerlerde yaayan yerleik zimm nfusa cizye tarh ederlerdi. Fakat bu vergilerin miktar her yerde ayn deildi. Rahipler, bli olmayan ocuklar, devlet hizmetinde bulunan aileler ve i yapamaz durumda olanlar cizyeden muaf tutulurdu. Baz blgelerin cizyeleri ya makt idi, yahut da tamamen balanm idi. Msr, Badad ve Basra eyaletlerinin makt olan cizyeleri irsaliyeleri iinde yer alrd. EflakBodan Voyvodalklar ile Erdel Krall ve Dubrovnik Cumhuriyeti'nin bedel-i cizye veya harac denen tbi devlet vergisi niteliindeki makt cizyeleri de olduka nemliydi. Belli bir yerde oturmayan ve belli bir ii olmayan gayrimslimlere yve, bunlardan alnan cizyeye de yve cizyesi denirdi. Cizye tahsili genellikle, yave cizyesi hari, hne hesab zerinden ve ortalama alnarak yaplyordu. 1101-1103/1689-1691 yllar arasnda sadrazam olan Kprlzade Mustafa Paa bir cizye reformu yapt. Bu srada hne bana eit olarak toplanan cizyeyi ilk devirlerde olduu gibi ykmllerin mal durumuna gre snfa ayrarak farkllatrd. 1102 (1690) 164

ylnda uygulamaya konan reforma gre cizye, al (yksek), evsat (orta) ve edn (dk) mertebelerinden alnacakt. Cizye dilimleri aldan 4, evsattan 2 ve edndan 1 erif altn olarak belirlenmiti. Cizyedara den harc ise srasyla 30, 24 ve12 ake idi. Tbi devletlerin dedikleri makt cizye ile Kptlerin dedikleri cizye hari, btn cizye gelirleri Cizye Muhasebesi Kalemi'nde toplanrd. Buna gre eitli muktaa, sultan vakflar, vezir ve sancakbeyi haslar, ocaklk gibi yerlerde mevcut bulunan cizyeler bu birimlerden bamsz olarak ve tek elden toplanrd. Btelerde eitli kalemlere dalm olan cizyeler ile Cizye Ziyadesi (Mensh) Kalemi'nin btn Cizye Muhasebesi'ne aktarld. Dolaysyla btede yer almaya balad. Msr, Badad ve Basra gibi eyaletlerin cizyeleri bunlarn irsaliyeleri iinde olup denetimi Bamuhasebe'de kald. Eflak, Bodan ve Dubrovnik cizyeleriyle Kptiyn cizyesi de eskiden olduu gibi Maden Kalemi'nin denetimine brakld. Cizye tahsiline mahsus makbuz senetleri, her sene bu kalem tarafndan hazrlanarak mhrlenir ve zaman geldiinde torbalar iinde cizye memurlarna veya mltezimlere teslim edilirdi. Bu torbalar, er mahkemelerde ve kad huzurunda muharrem aynn banda alrd.
Katalog No 986 628 KATALOUN ADI Kmil Kepeci Tasnifi Katalou Bb- Defter Defter Katalou (D.CMH) Sra Numaras 3508-3799 26561-27415/34 Hicr TARH Mild 1551-1848 1558-1848 Defter Adedi 293 887 Katalog Tertibi Analitik Envanter

958-1264 966-1264

Buna ilaveten Maliye Nezreti Cizye Defterleri katalou ierisinde de Cizye Muhasebesi Kalemi defterleri bulunmaktadr. 12. CZYE ZYADES KALEM DEFTERLER (D.CZD.d) Sultan, vezir vakflar ve dier vakflarn cizye, det-i anm ve avrz trnden baz gelirleriyle ilgilenen kalemdir. Bu kalemin en nemli gelir kayna cizye, det-i anm, resm-i al ve vakflardaki cizye fazlalar idi. Bu kalem 1103/1691 tarihli cizye reformundan sonra feshedilerek gelir kaynaklarnn hemen hepsi Cizye Muhasebesi Kalemi'ne aktarlmtr.
Katalog No 986 619 KATALOUN ADI Kmil Kepeci Tasnifi Katalou Bb- Defter Defter Katalou (D.CZD) Sra Numaras 3508-3926 26015-26019/C TARH Hicr Mild 958-1279 1551-1863 Defter Adedi 420 8 Katalog Tertibi Analitik Envanter

1013-1101 1604-1689

165

13. ELTK RUSMU KALEM DEFTERLER (D.RS.d) Anadolu ve Rumeli'ndeki baz eltik nehirleri ve pirin ekim alanlarnn gelirlerine ait hesaplara bakard. Ayrca, Hristiyan cemaatlerin ruhan reislerinin pkeleriyle ilgili hesaplar da tutard. Bu kaleme Vridt- kk- San Kalemi (D.VRS) de denilmektedir.
Katalog No 619 KATALOUN ADI Bb- Defter Defter Katalou (D.RS) Sra Numaras 25994-25600 TARH Hicr 926-1244 Mild 1520-1828 Defter Adedi 7 Katalog Tertibi Analitik Envanter

14. DEFTERDAR MEKTUB KALEM DEFTERLER (D.DMK.d) Bu kalem, defterdarn husus kalem mdrnn dairesi durumunda olup, badefterdara gelen tahrir, telhis ve derkenarlara icap eden havaleleri yazard. Tamamlanm tasnifler incelenmi ve Bb- Defter tekilatnda grev yapan kiilere yazlm zel mektuplarn da Defterdar Mektub Kalemi'ne ait belgeler arasnda deerlendirildii grlmtr. Kalemin tuttuu defterlere ait izelge aadadr.
Katalog No 619 KATALOUN ADI Bb- Defter Defter Katalou (D.DMK) Sra Numaras 26228-26277/A TARH Hicr 1186-1252 Mild 1773-1837 Defter Adedi 51 Katalog Tertibi Analitik Envanter

15. EVMR- MALYE KALEM DEFTERLER (D.EVM.d) Mal yazmalarn idare edildii ve emirlerinin yazld Maliyenin Kanlarya Kalemi'dir. Maliye dairesindeki nemli iler, sefere mteallik muameleler iin gerekli emirler, mir muktaalarn usulne gre tahririne ait kararlar, muhalleftn zabt iin yazlan hkmler ve dier kalemlerin kayd gerei defterdar kesedr tarafndan yaplan tahrirtlar bu kaleme gnderilerek emirleri burada yazlrd. Muktaalarla eshm beratlarnn da bu kalemden yazlmas usuldendi. Diynet memurlarnn, evkf idare edenlerin, vakflardan para alanlarn beratlar da bu kalemde tertip ve tanzim olunurdu. Evmir-i Maliye Kalemi'nde hazrlanan emirlerde defterdarn imzas ve padiahn turas bulunurdu. Bu kalem, XVIII. yzyldan nce "Tezkire-i Ahkm" ve "Maliye Kalemi" olarak iki ayr birim eklinde iken; bu tarihten sonra Evmir-i Maliye Kalemi ad altnda birletirilmi ve badefterdara bal bir birim hlinde hizmet vermesi salanmtr.
Katalog No 986 KATALOUN ADI Kmil Kepeci Tasnifi Katalou Sra Numaras 2467-2538 TARH Hicr 1053-1203 Mild 1643-1789 Defter Adedi 72 Katalog Tertibi Analitik Envanter

166

Katalog No 619

KATALOUN ADI Bb- Defter Defter Katalou (D.EVM)

Sra Numaras 26278-26367

TARH Hicr 976-1253 Mild 1568-1837

Defter Adedi 90

Katalog Tertibi Analitik Envanter

16. GANEM MUKTAASI KALEM VE BALI BRMLERNE AT DEFTERLER (D.GNK.d) Mevkufat Kalemi'ne bal olarak grev yapar ve halife rtbesindeki bir reis tarafndan idare edilirdi. Celebken anm muktaalarna, celebken anm tahsiline, bu verginin iltizma verilmesine bakmak, mir tayinat iin koyun satn almak balca vazifesiydi.
Katalog No KATALOUN ADI Bb- Defter Defter Katalou (D.GNK) 621 Kasabba Defterleri (D.GNK.KSB) Klak Emini Defterleri (D.GNK.KE) 986 Kmil Kepeci Katalou Kasabbalk Defterleri Sra Numaras 23788-24156 24157-24212 24213-24232 7399-7411 TARH Hicr 973-1256 1099-1253 1168-1212 1106-1260 Mild 1565-1840 1688-1837 1755-1798 1694-1844 Defter Adedi 369 56 20 13 Analitik Envanter Katalog Tertibi

17. HAREMEYN MUHASEBES KALEM VE BALI BRMLERNE AT DEFTERLER (D.HMH.d) Bu kalemin bir ad da "Evkf Muhasebesi"dir. Haremeyn'e (Mekke ve Medine) ait ve bunlara bal vakflarn kaytlarn tutar ve her sene muhasebelerini kontrol ederdi. Seltn denen byk camilerin vakflarna ve bu camilerde hizmet eden grevlilerin maalaryla ilgili ilemlere bakard. Mekke ve Medine'ye ait olup stanbul ve Rumeli'nde bulunan mevkf arazilerle alkal defterler ve kaytlar burada tutulurdu. stanbul ve Rumeli'ndeki din grevlilerinin din vazife ve tayinlerine dair vesikalarn hazrlar ve bunlar Maliye Kalemi'ne gndererek oradan beratlarnn kmasn salard. Ayrca baz kiilerin uhdesinde olan Haremeyn mlikneleri ve bunlara dair artlar ve baz Haremeyn muktaalarndan tertip edilmi olan eshm ve "ciht" tevcihleri ile evkfa mlhak olan esnaf ve sanat erbab nizam ve baz emirler ile ilmhaberler de buradan yazlrd. Bunlarn yan sra baz kale neferlerinin mevciblerini, mtekid ve duc vazifelerini de yine bu kalem denetlerdi. Haremeyn Muhasebesi'ne bal olan vakflar u balklar hlinde toplamak mmkndr: Sultan vakflarnn hepsi, 167

Drssade aas nezretinde olan vakflar, Evliy vakflar, Medine-i Mnevvere ve Msr Evkf, ahslarn Medine-i Mnevvere'ye tahsis ettii vakflarla bunlara ait tevciht, Sadrazam ve eyhlislm nezretindeki vakflar.
HAREMEYN MUHASEBES K ALEM VE BALI BRMLERNE AT DEFTERLERN LSTES Katalog No 986 KATALOUN ADI Kmil Kepeci Tasnifi Katalou Haremeyn Muhasebesi Defterleri (D.HMH) Atik Ali Paa Evkf Ayasofya Evkf Bina Emini Evkf Beir Aa Evkf orlulu Ali Paa Evkf Eyp Sultan Evkf Fatma Sultan Evkf Glbahar Hatun Evkf Gazi Turhan Bey ve mer Bey Evkf Gazi Sleyman Paa Evkf 614 Haremeyn Ruznme Evkf Kara Mustafa Paa Evkf Laleli Evkf Medine-i Mnevvere Evkf Mahmud Paa -y Veli Evkf Mardin ve Nusaybin Mukataalar Nur- Osmaniye Evkf Sultan Ahmed Han Evkf Beyezid-i Veli Evkf Abdlhamid Evkf Sultan Fatih Evkf Sultan Mahmud Evkf Sra Numaras 3275-3284 3298-3356 21353-21884 21885 21886-21888 21889 21890-21896 21897-21898 21899-21900 21901-21906 21907-21909 21910-21911 21912 21913-21914 21915 21916-21917 21918 21919 21920-21921 21922 21923-21925 21926-21933 21934-21937 21938-21941 21942-21945 TARH Hicr 1012-1291 905-1255 966-1285 1003-1081 1091-1281 1156 1157-1205 1187-1231 1136-1155 1186-1192 1119-1245 1119-1245 1157 1222-1245 1218 1235-1247 1174 1199-1224 1142-1146 1107 1178-1259 1122-1125 1233-1251 1086-1269 1180-1251 Mild 1603-1874 1500-1839 1558-1868 1594-1671 1680-1804 1743 1744-1791 1709-1801 1723-1742 1772-1778 1707-1830 1707-1830 1744 1807-1830 1803 1820-1832 1760 1785-1809 1729-1733 1695 1764-1843 1710-1713 1818-1835 1675-1850 1766-1835 Defter Adedi 9 59 532 1 3 1 7 2 2 6 3 2 1 2 1 2 1 1 2 1 3 8 4 5 4 Analitik Envanter Katalog Tertibi

168

Katalog No

KATALOUN ADI Sultan Murad Han Evkf Selimiye Evkf Sultan Sleyman Han Evkf Sultan Yldrm Evkf

Sra Numaras 21946-21950 21951-21955 21956-21963 21964-21965 21966-21968 21969-21976 21977-21978 21979-21993 21994-22008

TARH Hicr 1092-1250 1114-1217 986-1252 1096-1097 1117-1241 1123-1278 1231-1241 1188-1230 1143-1294 Mild 1681-1834 1702-1802 1578-1836 1685-1686 1705-1825 1711-1862 1816-1825 1774-1815 1730-1877

Defter Adedi 5 5 8 2 3 8 2 15 15

Katalog Tertibi

614

ehzade Sultan Mehmed Evkf Vlide Sultan Evkf Mihriah Sultan Evkf Vakf- Hmyn Evkf Yeniil Trkmenn- Halep Evkf

Analitik Envanter

18. HAREMEYN MUKTAASI KALEM DEFTERLER (D.HMK.d) Bu kalem, her sene Haremeyn'e, yani Mekke ve Medine'ye gnderilen surrelerin kaytlarn tutmak ve Haremeyn'e ait muktaalarn ilemlerini yrtmekle grevliydi. Ayrca Medine-i Mnevvere'ye bal arazilerin mahsul ileriyle zmir, Midilli, Sakz, Mentee, Antalya ve Aliye muktaalar ilerine bakard. Surre, Mekke ve Medine-i Mnevvere'de oturan ve o tarafta bulunan seyyidlere, eriflere ve ileri gelenlere datlmak zere Osmanl padiahlar tarafndan gnderilen para vesair eyaya verilen addr. Hac dolaysyla stanbul'dan Haremeyn'e surre yollanmasna "surre ihrac", yine hac dolaysyla padiah tarafndan Haremeyn'e yollanan para ve hediyelere "surre-i Hmyn", Haremeyn halkna datlmak zere gnderilen eya ve paralar korumakla grevli zel birlik ve merasime de "surre alay" ad verilmitir. Surre Defterleri iin ayr bir katalog tertip edilmitir. Bunun iin Evkf- Hmyn Nezreti defterlerine baklmaldr.
Katalog No 986 631 KATALOUN ADI Kmil Kepeci Tasnifi Katalou Bb- Defter Defter Katalou (D.HMK) Sra Numaras 3285-3287 3357-3397 22009-22385 TARH Hicr 1080-1275 884-1280 1024-1254 Mild 1669-1859 1479-1863 1615-1838 Defter Adedi 3 43 377 Analitik Envanter Katalog Tertibi

19. HASLAR MUKTAASI KALEM VE BALI BRMNE AT DEFTERLER (D.HSK.d) Padiah ve hnedan azlaryla sadrazam haslarnn kaytlarnn tutulduu, senet ve emirlerin yazld ve sakland kalemdir. Bundan baka det-i anm gibi gelir kay169

naklarnn hesaplar da burada tutulurdu. zellikle Rumeli ve Gneydou Anadolu'daki baz muktaalar ve mahall kalemler ile bunlarn gelirlerinden vezir vs. haslarna karlk ayrlan tahsisat bu kalem tarafndan ynetilirdi. Rumeli blgesi fetholunduka Anadolu'nun muhtelif yerlerinden getirilip buraya iskn edilen ve sefer zamannda ayr birlikler hlinde sefere itirak eden evld- Fatihnn muayyen maalar, vergiden muafiyetleri ve dier imtiyaz ileri de buradan yrtlrd. Haslar Muktaas Kalemi'nin bal birimi olan "det-i anm" defterleri 54 adet olup, 919-1251/1513-1835 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva etmektedirler.
Katalog No 986 KATALOUN ADI Kmil Kepeci Tasnifi Katalou Haslar Muktaas Kalemi (D.HSK) 618 Haslar Muktaas Kalemi det-i Anm Bedeli (D.HSK.AA) Sra Numaras 3060-3206 25569-25932/C 25933-25986 TARH Hicr 963-1247 854-1254 919-1251 Mild 1556-1831 1450-1838 1513-1835 Defter Adedi 146 367 54 Analitik Envante r Katalog Tertibi

20. HAVSS-I CEDDE KALEM DEFTERLER (D.HSC.d) Bu kaleme ait defter zuhur etmemitir. Belgeleri iin Havss- Cedde Kalemi Belgelerine baknz. 21. STANBUL MUKTAASI KALEM DEFTERLER (D.SM.d) stanbul htisab, Selanik Gmr, Mora skelesi gmrkleri gibi muktaalar, ipekten alnan mzan rusmuyla altn ve gm mamulleri zerindeki vergilere dair ilere bakard. Baz memurlarn alnmasnda da yetkiliydi. 1733 ylnda Kefe Muktaas ile birletirilmitir. Bu kalemin, bal birimi stanbul htisab Muktaas'dr (D.SM.S). Bu defterlerde stanbul htisab ile ilgili muhtelif hesaplar mevcuttur. htisab gelirleri, muktaalar hlinde iltizam usulyle ynetilmi ve deiik ehirlerin ihtisab gelirleri, deiik kalemlerin denetimine verilmitir.
Katalog No KATALOUN ADI stanbul Muktaas Kalemi Defterleri (D.SM) stanbul htisab Defterleri (D.SM.S) Sra Numaras 25363-25562 25563-25568 TARH Hicr 930-1256 Mild 1528-1840 Defter Adedi 200 6 Katalog Tertibi Analitik Envanter

618

1118-1243 1706-1827

170

22. KALEMYE DARES DEFTERLER (D.KLD.d) Kalemiye Dairesi XVIII. yzyl balarnda Bb- Defter'nin Mevkuft Kalemi'ne bal olarak meydana getirilen bir teekkldr. Buras, hcegn rtbesinde bir bro olmayp halifelik ile idare edilmekteydi. Daha sonralar mstakil bir kalem hline getirilmitir. Bu bronun vazifesi kayd- hayat artyla iltizama verilen iftliklerden ve mlikne muktaalardan alnan %10 nispetindeki Kalemiye Resmi'ni tahsil etmekti.
Katalog No 619 KATALOUN ADI Bb- Defter Defter Katalou (D.KLD) Sra Numaras 26105-26227/A TARH Hicr 1101-1253 Mild 1689-1837 Defter Adedi 124 Katalog Tertibi Analitik Envanter

23. KEFE MUKTAASI KALEM DEFTERLER (D.KFM.d) Bu kalem, Kefe blgesindeki muktaalarn gelirleri ile baz kale mevcibleri, vazifeler ve salyne harcamalarn denetlemek, baz memurlarn atamalarn yapmakla grevliydi. Kefe'nin elden kmas zerine zmir, Aydn ve Krm'daki baz nemli muktaalarn hesaplarn tutmak ve hazine tezkirelerini vermekle grevlendirilmiti. 1733'te stanbul Muktaas ile birletirilmitir.
Katalog No 986 619 KATALOUN ADI Kmil Kepeci Tasnifi Katalou Bb- Defter Defter Katalou (D.KFM) Sra Numaras 5276, 5277, 5280 m. 26368-26415 TARH Hicr Mild 892-1105 959-1246 1487-1693 1558-1830 Defter Adedi 3 48 Katalog Tertibi Analitik Envanter

24. KK EVKF KALEM DEFTERLER (D.KEV.d) Tanzimat'tan nce ayr dairede idare edilen vakflarn bir blm "Kk Muhasebe Kalemi" de denilen bu kalem tarafndan ynetilirdi. Dierleri "Haremeyn Muhasebesi" ve "Anadolu Muhasebesi" kalemleridir. Bu kaleme, stanbul, Rumeli ve Anadolu'daki baz vakflar balyd. Bu vakflarn idar ileri ile hesaplar, tayin ve tevcih gibi ileri Bbssade aasnn idaresindeki bu kalem tarafndan yrtlrd. Ayrca nezreti sadrazamlara ait "sadaka tevliyetleri" adl kk tevliyetlerin defter ve hesaplar da burada tutulurdu.
Katalog No 986 631 KATALOUN ADI Kmil Kepeci Tasnifi Katalou Bb- Defter Defter Katalou (D.KEV) Genel Sra Numaras 3288-3290 22386-22439 TARH Hicr Mild 1284 1026-1264 1867 1617-1848 Defter Adedi 3 54 Katalog Tertibi Analitik Envanter

171

25. MADEN MUKTAASI KALEM VE BALI BRMLERNE AT DEFTERLER (D.MMK.d) Maliye kalemlerinden birisi olan bu kalem, byk gmrk muktaalarn, Anadolu ve Rumeli Kptlerinin cizyelerini, Eflak ve Bodan voyvodalklarndaki kefere cizyelerini, Erdel Krall ve Dobrovnik Cumhuriyeti kefere cizyelerini, Serin ve Derin Gmrk Muktaasn, Mzn- Harr Muktaasn, Emtia Gmr, Efren Eyas Gmr ve Duhan Gmr muktaalarn, maden muktaalarn, aphne muktaalarn, kantar resmlerini, istiridye ve midye karcl, haha rusmu muktaalarn, Darphne muktaalarn ve Simkehne muktaasn idare eden ve her sene muhasebelerini hazrlayan brodur.
MADEN MUKTAASI KALEM'NE VE BALI BRMLERNE AT DEFTERLER UNLARDIR Katalog No KATALOUN ADI Maden Kalemi 986 Maden Kalemi stanbul Gmr Maden Kalemi Gmrkler Maden Muktaas Kalemi Def. (D.MMK) Bodan Cizyesi (D.MMK.BGN) Duhan Dnm (D.MMK.DHN) Eflak Cizyesi (D.MMK.EFK) stanbul Gmrk Emini (D.MMK.GE) Kptiyn Cizyesi (D.MMK.KBC) Sra Numaras 5167-5206 5207-5237 5238-5268 22692-23246 23247-23249 23250-23377 23377/A-2337 7/C 23378-23767 23768-23787 TARH Hicr 997-1234 1012-1258 1084-1268 948-1256 1114-1197 1100-1252 1097-1183 1015-1255 1100-1250 Mild 1589-1819 1700-1842 1673-1852 1541-1840 1702-1783 1689-1837 1686-1769 1606-1839 1689-1835 Defter Adedi 39 31 31 555 3 128 3 390 20 Analitik Envanter Katalog Tertibi

622

26. MASRAF-I EHRYR KALEM DEFTERLER (D.MSF.d) Saray'n Endern ve Brn ksmlarnn her trl masraf ve tayinatnn idare edildii kalemdir. dare bakmndan Saray'a, muamele bakmndan Defterdarla bal idi. miri "masraf- ehriyr ktibi" unvan verilen memurdu. Masraf- ehriyr ktibi, Saray'n Brn ksmna mensup eminlerin, yani Matbah emini, arpa emini ve darbhne emininin Saray ihtiyac iin hariten yaptklar almlarn defterlerini tutar ve hesaplarna bakard. 172

Katalog No 986 620

KATALOUN ADI Kmil Kepeci Tasnifi Katalou Bb- Defter Defter Katalou (D.MSF)

Sra Numaras 7094-7269 32079-32166

TARH Hicr Mild 883-1264 1478-1848

Defter Adedi 176 88

Katalog Tertibi Analitik Envanter

1099-1247 1687-1832

27. MENSHT (KAPUDN-I DERYA) KALEM DEFTERLER (D.MNS.d) Yenieri Oca'nn kurulmasndan nce Osmanl Devleti'nin cretli ve daim ordusunu tekil eden "Yaya" ve "Msellem" tekilatlar XVII. yzylda ortadan kaldrlnca bunlara ait olan iftlikler "Mensht" ad altnda Derya Kalemi'ne balanarak Kaptanpaa Eyaleti'ne tbi timar ve zemetlerle birlikte idare olunmutur. Bu iftliklerin r ve rusmunu tasarruf edenlere "Mensht Efrd" ad verilmitir. Bunlar sahillerin muhafazasnda kullanlan bir snf olup, ihtiya olduu zamanlarda Bahriye askerlerini tamamlamak iin kullanlmlardr. Mensht Kalemi'ne ait olan iftliklerin tevcihi kaptan paalara aitti.
Katalog No 619 KATALOUN ADI Bb- Defter Defter Katalou (D.MNS) Sra Numaras 25987-25993 TARH Hicr 1014-1237 Mild 1605-1822 Defter Adedi 7 Katalog Tertibi Analitik Envanter

28. MEVKFT KALEM VE BALI BRMLERNE AT DEFTERLER (D.MKF.d) Dorudan Defterdarla bal olan bu kalemin bir ad da "Rusm Kalemi" idi. Balca grevleri, rf vergilerle avrz ve bedel-i nzl vergilerine bakmak, bir gider iin tahsis edilip harcanmadan kalan paray (mevkf ake) hazine'ye geirmek, menzil kaytlarn tutmak ve masraflarn karlamak, harp zaman vilayetlerin gnderdii askerlere verilen tahsisat ve iae masraflarn temin etmekti. Bunlardan baka ordunun ot, saman ve yem ihtiyacn temin ile sefere katlan paalarla sivil memurlara denecek paralar salamak da bu kalemin vazifelerindendi. Navul Kalemi'nin kuruluuna kadar 1200 (1785-86) ylnn balarnda stanbul zahiresinin yan sra ordu ve donanmann ihtiyac olan zahirenin satn alnmas, nakledilmesi ve depolanmasn da bu kalem karlamaktayd. Mevkft Kalemi'yle ilgili emirler Mhimme Kalemi'nden kmaktayd. Maliyeden Mdevver Defterlerden 8989 numarada kaytl 1250 tarihli defterde Mevkft Kalemi yle tarif edilmektedir: "Eyaletler, sancaklar, kazalar, nahiyeler, kyler ve araziler ile bunlarla ilgili nizam ve artlarn keyfiyt, Defterhne-i mire Kalemi kaytlarna drld gibi, hl verimli arazide yetien tarm rnleri, aalar ve gherile gibi bitkiler ve koyun ve tavuk ve brgir gibi hayvanlara mteallik tasarru173

ft- hazine-i mire'nin tafsilt ve esasen ilk yaratl toprak olan insann da avrz, teklif ve iskn gibi artlar ve hatta hukk- insniyeden, yllk vergiler ve terift- aliyyenin ortaya ilk knda Mevkft Kalemi'ne drlp; balangta bu kalemin zabitn ve ketebesi ok ve hnerli ve nasbolunan hceleri l-kadr ve maarif-perver olarak kalem-i mezbra54". Mevkft Kalemi'nin nemli grevlerinden birisi de menzil tekilatnn ilerini yrtmekti. Menzil Halifelii tarafndan idare edilen bu tekilat devletin haberlemesini temin ediyordu. Haberlemenin sratle yaplabilmesi iin oluturulan menzillerde her an hizmete hazr menzil atlar bulundurulur, iki menzil arasn haberciler bu atlarla katederlerdi. Ulat yeni menzilde atn deitirir ve yeni bir atla bir sonraki menzile giderlerdi. Bu tekilat zamann artlarna gre olduka hzl haber ve posta ulatran bir yapya sahipti. Mevkft Kalemi'nin grd bu hizmetlere karlk gelir kaynaklar ise avrz, bedel-i nzl, bedel-i srsat ve bedel-i itirdan olumaktayd. Yukarda da ksaca bahsedilen bu gelir kaynaklar yle aklanabilir. Avrz Vergisi: Osmanl maliyesinde olaan d ve dzensiz (gayr- mukarrer) vergiler, "avrz- divaniye", "teklif-i rfiye" veya ksaca "avrz" ad altnda toplanmtr. Gemii ne zamana uzanrsa uzansn ve ne amala konmu olursa olsun bu vergiler sava masraflarnn finansmanna ynelikti. Avrz vergileri, "avrzhne" denen birimler zerine tarhedilirdi. Muaf olanlar karldktan sonra geri kalan ky ve mahalle nfusu tespit edilip belirli sayda gerek hne bir avrzhnesi saylarak kyn veya mahallenin ka avrzhnesi olduu belirlenirdi. Bylece hneler belirlendikten sonra ykmlleri ister yerleik isterse konar-ger olsun bu vergiden bir btn olarak sorumlu tutulurdu. Avrz akesi olarak alnan bu makt ve nakit vergi zaman ierisinde parann deer kaybna bal olarak artrlmtr. nceleri sava harcamalar iin toplanrken, sonralar her yl dzenli olarak toplanan bir vergi hlini almtr. Nzl/Bedel-i Nzl Vergisi: Nzl mkellefiyeti, Osmanl ordusu sefere karken konaklad menzillerde ounlukla un ve arpa eklinde belirli miktar zahirenin salanp hazr hle getirilmesidir. Kadlar, kazalardan istenen zahireyi grev alanlarna giren kent, kasaba, ky, mezraa ve iftliklere avrzhne esas zerinden tarh ve tahsil ederek menzillere teslim ederlerdi. Ayrca, nakil masraf da ykmller tarafndan denirdi. Ayn olarak toplanmas kural olan nzl, zellikle ordunun iaesinin kolay olduu hllerde, sava ile ilgili dier hizmetlere dntrlebilirdi. Bunlar ounlukla lkenin
54 Maliye'den Mdevver Defterler, nu: 8989, s. 26.

174

sava alanlarna yakn veya ordunun geecei yol zerindeki konaklara komu blgeler iin ayn, bu blgelerin dnda kalan yerler iin ise nakd bir ykmllk hline geliyordu. Bedel-i nzl, 1093/1683 tarihinden sonra ar sava artlar altnda srekli ve dzenli olarak toplanan bir vergi hline gelmitir. Srsat/Bedel-i Srsat: Srsat, reaynn gerektiinde asker birliklere tespit edilen bir fiyat zerinden yem, yiyecek maddesi ve yakaca salamasdr. Bu maddelerin balcalar arpa, saman, un, koyun eti, bal ve odundur. Srsat, hukuken szlemeye dayanan bir ykmllktr. (Avrz muafiyetinin dnda olduu iin avrzhnesine dayanmamaktayd). Srsat, asker birliklerin getii yollar veya konaklad yerlere en yakn blgelerden ayn, uzak olan blgelerden de nakd olarak alnyordu. 1103/1693-1694 ylnda btn blgelerden elde edilen rnn miktaryla orantl olarak nakden toplanmasna karar verilmitir. Bedel-i tir: tir, piyasa fiyatlar zerinden devlete belirli bir miktar zahire satma mkellefiyetidir. Bazan nzl ve srsat yerine itir zahiresi seiliyordu. Her kazann itir yoluyla teslim edecei zahirenin miktar nceden kazalara bildiriliyordu. Bylece bir ykmllk biimini alyordu. Avrzn umum tahsil ve teslim usulleri bunda da geerliydi. Yalnz itirda fiyat, piyasa fiyatyd. Halk bu fiyatlardan devletin istedii kadar zahireyi satmakla ykmlyd. (Srsatla arasndaki fark da bu fiyat hususunda ortaya kyordu.) 1093/1683 sonras ar sava artlarnda hazinenin gittike artan nakit an kapatmak iin srsat bedeli kadar geni kapsaml olmamakla birlikte "itir" yerine bedelinin alnmas yaygnlam olmaldr. Bu ekilde itirnn, dolaysyla bedelinin kapsam genilemi; koyun veya beygir gibi hayvan larn da itir ykmllne girmesi kararlatrlmtr. Mevkft Kalemi ve bal birimlerine ait defterler unlardr:
Katalog No 986 KALEMN ADI Mevkuft Kalemi Defterleri Menzil Defterleri 615-617 Mevkuft Kalemi Defterleri (D.MKF) Arabacba Defterleri (D.MKF.ARB) Mbyaa Mbairi (D.MKF.MB) Sra Numaras 2543-2990 2991-3059 27416-31799/A 31800-31805 31806-31832 Hicr TARHi Mild 1494-1840 1701-1785 1527-1841 1769-1791 1607-1802 Defter Adedi 442 69 4.382 6 27 Analitik Envanter Katalog Tertibi

900-1256 1112-1199 933-1257 1183-1205 1015-1217

617

175

Katalog No

KALEMN ADI Nzl Emini (D.MKF.NZE)

Sra Numaras 31833-31965 31966-31987 31988

Hicr

TARHi Mild 1665-1831 1683-1837 1674-1676

Defter Adedi 133 22 1

Katalog Tertibi

1076-1247 1094-1252 1085-1087

617

Odun Emini (D.MKF.ODE) ar Ktibi (D.MKF.RK)

Analitik Envanter

29. MUKTAA- CEDD- L KALEM DEFTERLER (D.MCU.d) Yeniehir, negl, znik, Kefe, Aydn, Tavanl, Teke, Hamid, Ktahya, Bolvadin gibi muktaalarn hesaplarna bakard. Ayn zamanda dug, mezzin, imam ve dier din grevlilerinin yevmiye ve maalar bu muktaalardan denmekteydi.
Katalog No 619 KATALOUN ADI Bb- Defter Defter Katalou (D.MCU) Sra Numaras 26001-26004 TARH Hicr 1010-1051 Mild 1601-1641 Defter Adedi 4 Katalog Tertibi Analitik Envanter

30. NAVUL KALEM DEFTERLER (D.NVL.d) Mevkft Kalemi'nin yrtmekte olduu zahire satn alm, nakli ve benzeri ileri devam ettirmek zere 1200/1785'de kurulmu olan bir kalemdir. Daha sonra Mevkft'tan ayrlarak bamsz hle getirilmitir. stanbul halk ile askeriye ve donanmann zahire, peksimet ve benzeri ihtiyalarn karlamak iin eitli yerlerden zahire satn alr ve bunlar stanbul'a naklederdi. Bu iler iin iskelelerde gerekli hizmetleri yrtmek, gemilere yklemek ve onlarn nakliye cretlerini demek, nakledilen zahirenin anbarlara teslimini yapmak, Zahire Hazinesi'nin mevcudu ile aylk gelir ve giderlerini tutmakla ykmlyd. Zaman zaman ortaya kan ekmek ve zahire ktln gidermek iin Sultan nc Selim tarafndan kurulan Zahire Hazinesi bu kalem tarafndan yaplan masraflarn finansmann salamak gayesine ynelikti.
Katalog No 620 KATALOUN ADI Bb- Defter Defter Katalou (D.NVK) Sra Numaras 31989-32078 TARH Hicr 1201-1255 Mild 1786-1839 Defter Adedi 90 Katalog Tertibi Analitik Envanter

31. PSKOPOSLUK KALEM DEFTERLER (D.PSK.d) Bb- Defteri'ye bal Evmir-i Maliye Kalemi'nde bir halifelik olarak bulunan Piskopos Kalemi, Osmanl Devleti dahilindeki kilise, sinagog ve manastrlarn kaytlarn tutmak, Evmir-i Maliye Kalemi'nden yazlan patrik ve metropolitlere ait kaytlar ile 176

dier emirlerin kaytlarn muhafaza etmekle grevliydi. Piskopos ve metropolitlerle dier ruhan reislerin berat ve pkelerine de bakard.
Katalog No 986 619 KATALOUN ADI Kmil Kepeci Tasnifi Katalou Bb- Defter Defter Katalou (D.PSK) Sra Numaras 2539-2541 26005-26014 Hicr TARH Mild 1641-1765 1756-1834 Defter Adedi 6 10 Katalog Tertibi Analitik Envanter

1051-1178 1169-1250

32. PYADE MUKABELES KALEM DEFTERLER (D.PYM.d) Kapkulu efrad, Matbah- mire, Has Ahur ve dier yerlerde alan grevlilerin maalaryla ilgili ilemleri yapan Mukabeleci Kalemi, XVII. yzylda Piyade Mukabelecilii ve Sipahi Mukabelecilii olmak zere ikiye ayrlmtr. Piyade Mukabelecilii'ne Piyade Muktaas Kalemi de denirdi. Yneticisinin ad ise mukabeleci idi. Bu kalemin grevi, merkez ve kalelerdeki yenieri, cebeci, topu, top arabacs ile Saray'da grev yapan alemdar, hssa terzisi, cmey (amarc), Matbah ve kiler hizmetisi, hayme mehteri, sanat ehli gibi grevlilere ait nasb, tayin, azil, vefat, veraset gibi muameleleri takip ve kaydetmek, maalarnn denmesi gibi ileri yrtmekti. Bunlara dair tevcih ve mahlllerin tezkire ve ilmhaberleri buradan yazlrd. Yenierilere ait ilemler 1081/1670 tarihinden sonraki dnemlerde buradan ayrlarak mstakil bir birim hline getirilen Yenieri Ktiblii tarafndan yrtlmtr. Bu hususta ayrca Yenieri Kalemi (D.YN) blmne baklmaldr.
Katalog No 986 626 KATALOUN ADI Kmil Kepeci Tasnifi Katalou Bb- Defter Defter Katalou (D.PYM) Sra Numaras 3207-3274 35111-36067/C Hicr TARH Mild 1579-1832 1556-1842 Defter Adedi 66 956 Analitik Envanter Katalog Tertibi

987-1248 963-1258

33. SALYNE KALEM DEFTERLER (D.SLY.d) Salyne, Tanzimat'tan nce Krm hanlaryla han ailelerine ve bir ksm memurlara senelik olarak denen maaa verilen addr. Maalar ocaklk olarak tahsis edilmi olanlarla varidt devlet tarafndan alnarak valilerine yllk maa verilen Badat, Msr, Yemen, Habe, Basra, Lahsa, Cezayir, Trablusgarp ve Tunus eyaletlerinin ve bunlara bal sancaklarn salyne, yani yllk maalarna bu kalem bakard. Ayrca kaptan paalara da salyne olarak tahsis edilen maa olursa ilemleri burada yaplrd. Salyne tabirine Fatih Kanunnmesi'nde de rastlanmaktadr: "Hazinemden vzerya salyne verilrse iki yz krk binden, yz krk binden, yz elli bin akeye dek verilsn." 177

Salyne Kalemi XVII. yzyl ortalarna kadar Maden Kalemi bnyesinde bulunmaktayd. Bu tarihten sonra mstakil olarak almaya balad. Tanzimat'tan hemen nce 1249/1833 tarihinde Aklm- Seba adyla oluturulan ve Piyade Mukabelecilii, Kk Ruznme, Byk Ruznme, Kk Kale Tezkireciliklerinin birletirilmesinden meydana gelen birimin ierisine dahil edilerek ortadan kaldrlmtr55.
Katalog No 986 620 KATALOUN ADI Kmil Kepeci Tasnifi Katalou Bb- Defter Defter Katalou (D.SLY) Sra Numaras 5595-5618 33555-33611 TARH Hicr 1063-1194 1103-1229 Mild 1653-1780 1691-1814 Defter Adedi 24 57 Katalog Tertibi Analitik Envanter

34. SVAR MUKBELECL KALEM DEFTERLER (D.SVM.d) Bir ad da "Atl Mukabelesi" olan bu kalemde, Kapkulu Oca'ndan alt blk, yani Kapkulu Svari blklerinden sipah, silahtar, ulfeciyn- yemn, ulfeciyn- yesr, gureb-i yemn ve gureb-i yesr blklerinin isim ve maa kaytlar tutulurdu. Ayrca ebn-i siphiyn, bevvbn- Dergh- l, bevvbn- Bb- Hmyn, bevvbn- sofiyn- kule*, Istabl- mire, bevvbn- Saray- Atik gibi cemaatlerin kaytlaryla tayin, azil, maa, vs. ilerini yrtrd. Sipah ve silahtarlar iin verilen senetlerin bu kalem tarafndan kontrol edilerek tasdik edilmesi gerekirdi. Bunun iin mukabeleci her birine krmz mrekkeple mim harfini yazard. Bu iaret mastr (yazlm), yani mevcut ve muvfk (uygun) manalarna gelmekteydi.
Katalog No 986 630 KATALOUN ADI Kmil Kepeci Tasnifi Katalou Bb- Defter Defter Katalou (D.SVM) Sra Numaras 4585-4623 36068-36804/A TARH Hicr Mild 1103-1264 972-1242 1692-1848 1564-1827 Defter Adedi 38 737 Katalog Tertibi Analitik Envanter

35. TERFT KALEM DEFTERLER (D.TF.d) Teriftlk, Kanun tarafndan ihds edilmi olan mhim bir memuriyettir. Mutad merasimlerde, trene katlanlarn bulunacaklar yerleri belirlemek ve merasimlerle ilgili ilemleri yrtmekle grevli bronun addr. Grevlisine "Terift" veya "Terift-i Divan- Hmyn" denilirdi. Terift Defterleri, merasim srasn, kabul gn ve saatlerini gsteren deftere verilen addr. Saray seremonisini ve btn merasimleri bilmesi gereken terift, gerek
55 Maliye'den Mdevver Defterler, nu: 8989.

* Aslnda Saray kapclarna mensup ve ayr bir ocak olan harem kapclarna verilen isim; Harem Dairesi'ndeki
Kzlar Kaps'nda bulunarak zenci harem aalarna hizmet ederlerdi.

178

Saray ve Divan- Hmyn'da ve gerekse Paa Kaps'nda yaplan merasimlerde elindeki deftere gre protokol tatbik ederdi. Divan'da maa verilmesi, ziyaretler, eli kabul, Msr Hazinesi'nin geliindeki trenler, padiah clsu ve dier tebrikler, donanmann denize karlmas veya bir geminin denize indirilmesi ve benzeri ilerin tanzimi, sadrazam dairesindeki merasim dolaysyla mevcut terift kanununa uyularak yaplan iler, teriftnn grevlerindendi. Bundan baka, vezir, beylerbeyi ve devlet erknna ait rusm ve harlarn da defterlerini tutard. Evvelce Divan- Hmyn'a bal iken Sultan nc Ahmed zamannda Paa Kaps'na nakledilmi ve Sadret Kethdl'na balanmtr56. Terift halifesi veya terift kalfas ve kesedar, Saray ve devlet merasiminin btn sicillerini korumakla sorumluydu. Kaftancba ise padiah ve sadrazamlarn huzuruna kabul edilecek olanlara giydirilecek hilatlar korurdu. Terift Dairesi (Tanzimat sonras), terift ileriyle megl olan dairenin addr. Bandaki memura "Terift Nzr" denilir. Resm gnlerde ve sair mersim srasnda terifta dhil olanlara bu daireden devlet tezkiresi yazlrd57. Terift Kalemi Defterleri, Terift-i Divan- Hmyn unvan dikkate alnarak Divan- Hmyn Defterleri arasnda deerlendirilmitir. Ancak Osmanl Arivi kod sisteminde D.TF olarak rumzu belirlenen yani Bb- Defter Kalemleri arasnda kodlanan bu kalemin ariv malzemesinin, muhasebe ilemleri youn olan defter veya belgelerini burada serdetmek gerekmitir.
Katalog No 986 619 KATALOUN ADI Kmil Kepeci Tasnifi Katalou Bb- Defter Defter Katalou (D.TF) Sra Numaras 664-676, 682-696 26020-26104 TARH Hicr 955-1241 988-1194 1061-1253 Mild 1548-1825 1580-1780 1651-1837 Defter Adedi 28 105 Katalog Tertibi Analitik Envanter

Terift Defterleri hakknda ayrca Divan- Hmyn Terift Kalemi Defterleri ve Bb- l Sadret Terift Kalemi Defterleri'ne baklmaldr. 36. VARDT-I SALH, VARDT-I IKK-I EVVEL VE VARDT-I IKK-I SN KALEMLERNE AT DEFTERLER a. Varidt- Salih Kalemi Defterleri (D.VSA.d) Her defterdarlkta ayr ayr mevcut bulunan varidt kalemlerinin eflerine "varidt" denirdi. Bunlar tahsilat sonunda elde edilen gelirlerin hesaplarn tutmakla grevliydiler.
56 Sertolu, a.g.e., s. 336. 57 Pakaln, a.g.e., c. 3, s. 477.

179

Varidt- Salih Kalemi, 1103/1691 tarihinden sonra teekkl etmi olup, Trhala, Drama, Yenice-i Karasu gibi baz yerlerdeki eltik reislerine ait pkelere ve beratlara bakard. Defterleri zuhur etmemitir. Belgeleri iin bkz. Vridt- Salih Kalemi Belgeleri. b. Varidt- kk- Evvel Kalemi Defterleri (D.VRE.d) Filibe, Tatarpazar ve buralara tbi yerlerin eltik nehirleri reislerinin pke beratlarna bakard. Defterleri zuhur etmemitir. Belgeleri iin Vridt- kk- Evvel Kalemi Belgeleri blmne baknz. c. Varidt- kk- Sn Kalemi Defterleri (D.VRS.d) "eltik Rusmu Kalemi" olarak da adlandrlmaktadr. Defterleri eltik Rusmu Kalemi'ndedir. 37. YENER KALEM DEFTERLER (D.YN.d) "Efendi Dairesi" ve "Yenieri Muktaas Kalemi" de denilen bu kalemde, yenierilerin ve Acemi Oca halknn maa ve knye defterleri tutulurdu. Ayrca Hssa bostanclar, yenieri sekbnlar, solakn*, teberdrn ve Saray- Atik cematlerinin maa ve dier ilemleri de burada grlrd. Yenieri ktipleri, Yenieri aasyla anlaarak yolsuzluk yapmasn diye bu makama Yenieri Oca dndan atanrlard. Azil ve nasplar dorudan doruya sadrazama aitti. Yenieri ktibi haftada bir, ocak meseleleri ile ilgili olarak sadrazama bilgi verirdi. Bu memuriyetin azam mddeti bir yl idi. Eer vazife sahibinin namus ve doruluu tahakkuk ederse bir sene daha yerinde kalabilirdi. 1079/1669-70 btesinde yenieri mevcibleri Piyade Mukabelesi Kalemi'nde yer alyordu. Bir yl sonra yenierilere yaplan demeler bamsz olarak Yenieri Kalemince ynetilmeye balanmtr. Bu kalem Yenieri Oca'nn 1242/1826 ylnda kaldrlmasyla beraber lavedilmitir.
Katalog No 986 625 KATALOUN ADI Kmil Kepeci Tasnifi Katalou(Yenieri Efendisi) Bb- Defter Defter Katalou (D.YN) Genel Sra Numaras 6590-6686 33612-35110 TARH Hicr Mild 919-1239 961-1242 1513-1824 1554-1825 Defter Adedi 97 1.499 Katalog Tertibi

Analitik Envanter

* Padiahn muhafz blkleri vazifesini grenler.

180

B. MTEFERRK KONULU DEFTERLER

Yukarda belirtilen defterler dnda kalan muhtelif konulara ait defterler iin de Mteferrik Konular adl bir katalog tekil olunmutur. 632 numaral Mteferrik Konulu Defter Katalou'nda yekn 565 adet defterin hlsas verilmitir.
Katalog No DEFTER GRUBU ADI Mteferrik Konular 632 Meht Tb Mhr Tatbik NUMARASI 36805-373l5 373l6-37328 37329-37330 37330/l-37330/40 TARH Hicr 875-l264 l025-l256 ll26-ll37 ll48-l273 Mild 1470-l847 1616-l840 1717-l724 1735-l856 Analitik Envanter Katalog Tertibi

Bununla birlikte 986 numaral Kmil Kepeci Tasnifi Katalou'nda muhtelif serilerde Mhr Tatbik Defterlerine rastlanmaktadr. Kepeci Tasnifi'ne ait kataloun tetkiki neticesi tespit edilen Mhr Tatbik Defterleri liste hlinde aada verilmitir.
Katalog No 986 zel No 30 120 125 Genel No 746 5107 5112 BULUNDUU FON ADI Muhtelif Defterler Bamuktaa Kalemi Bamuktaa Kalemi DEFTERN ADI/KONUSU Hayrabolu Ahalisine Verilen Evrak ve Mhr Tatbik Mhrleri Tatbik Mhrleri zmir Gmr Eshmna Rabtolunan Mstemen Tarifesi Fazlas ve Yemen Kahvesi Zamm Eshm Mutasarrflarnn Tatbik Mhrleri Fiz Tevziat ve Tatbik Mhrleri Rumeli'deki ahincilerin simleri ve ahincibalarn Tatbik Mhrleri Tatbik Mhrleri Eshm Tevziat Defteri ve Tatbik Mhrleri Tatbik Mhrleri Eshm Mutasarrflarnn Tatbik Mhrleri Tatbik Mhrleri Eshm Fiz Tevziat ve Tatbik Mhrleri Eshm Sahiplerinin Tatbik Mhrleri Hicr 1141 1214 1224 TARH Mild 1728-29 1800 1809

38

5319

Eshm Muhasebesi (A)

1224

1809

13

5464

Eshm Muhasebesi (B) Saray akrc ve ahinci Bamuktaa Kalemi Eshm Muhasebesi (B) Bamuktaa Kalemi Eshm Muhasebesi (A) Bamuktaa Kalemi Eshm Muhasebesi(B) Eshm Muhasebesi (A)

1232

1830-31

8 986 146 15 166 137 148 169 30 169

7177 5133 5466 5153 5417 5428 5156 5481 5449

1234 1241 1246 1259 1255 1258 1266 -

1818-19 1825 1818-19 1843 1839 1842 1849-50 -

181

III. BB-I L DEFTERLER

Bb- l, XVII. yzyln sonlarndan itibaren Paa Kaps ve Sadret Dairesi, nezretlerin kurulmasndan sonra da Osmanl Hkmeti manasnda kullanlan bir tabirdir. Bb- l tabiri onalt ve XVII. yzyl kaynaklarnda ndiren Bb- Hmyn, Divan- Hmyn manasnda gemekte olup o dnemde Sadrazam Dairesi anlamnda kullanlmtr. Divan- Hmyn toplantlarnn tamamen terkedilmesinden sonra btn devlet ilerinin grlmeye baland Bb- saf, XVIII. asr sonlarna kadar bu faaliyetini srdrmtr. Bu tarihten sonra "Bb- l" tabiri Bb- saf'nin yerine kullanlmaa balanmtr. XIX. asrn balarndan itibaren sadece Paa Kaps'n deil, ayn zamanda Osmanl Hkmeti'ni ifade eden Bb- l (Sublime Porte) teekkl etmitir. Devletin en nemli ilerini yrten Sadret, Meclis-i Vkel, Meclis-i Vl, Dahiliye Nezreti, Hariciye Nezreti ve Dev Nezreti Bb- l tekilatn oluturmu ve ufak tefek deiikliklerle bu anlay Osmanl Devleti'nin sonuna kadar devam etmitir. Bu birimlerin defter ve vesikalarnn da bir arada ilem grmesi ve muhafaza edilmesi iin 22 Ramazan 1267'de Bb- l Evrak Odas kurulmutur58. Sadret ve Bb- l Evrak Odas'na ait defterler nceki yllarda deiik balklar altnda tasnif edilmilerdir. Bunlar ksaca unlardr: 1. Ayniyat Defterleri: Sadret Mektub Kalemi'nin 1812-1892 tarihleri arasnda nezretler, dier daireler ve vilayetler ile yapt yazmalarn aynen kaydn ihtiva etmektedir. 1.889 adettir. 2. BEO Nezret ve Devir Gelen-Giden Kayt Defterleri: 1844-1922 yllar arasnda Sadret ile nezretler ve dier daireler arasnda yaplan yazmalarn kaytlarn ihtiva eder. 1.060 adet defterdir. 3. BEO Vilayt Gelen-Giden Kayt Defterleri: 1849-1922 yllar arasnda Sadret'in vilayetler ile yapt yazmalarn hlsa kaytlarn ihtiva eder. 1.608 adet defterdir. 4. BEO med Kalemi Defterleri: 1255-1341/1839-1922 tarihleri arasnda, Sadret'in Saray ile yazmas sonucu irdeleri kan evrakn aynen veya hlsa kaytlarn ihtiva etmektedir. 425 adet defteri vardr.
58 Bb- l ile ilgili daha geni bilgi iin bkz. Mehmet pirli, "Bbli", DA., c. 4, s. 378-386 ve Ali Akyldz, Tanzimat Dnemi Osmanl Merkez Tekilatnda Reform, stanbul 1993.

183

Son yllarda yaplan depo tanzim almalar esnasnda ortaya kan ve bu fonlara dahil edilmedii grlen 1054-1341 yllarna ait 2.706 adet defter iin ayr bir katalog hazrlanmtr. Yukardaki aratrmaya ak defter serilerini tamamlayc nitelikte olan bu defterlerin, dier Divan sicillerinin eksikliini giderecei de dnlmektedir. Bunun iin 592 genel numarada kaytl kataloa baklmaldr. Bilindii gibi 1255-1341/1839-1922 tarihleri arasndaki dnem Tanzimat'tan stanbul Hkmeti'ne kadar geen 83 yllk zaman dilimini kapsayan ok nemli bir devredir. Nezretlerin kurulmas ve Divan- Hmyn kalemlerinin Bb- l'ye tanmasyla ekillenen Sadret makamnn defterleri bu yllarda tutulmutur. Bb- l Evrak Odas, 24 aban 1277/5 Mays 1861 tarihli nizamnmede belirtildii gibi Bb- l tekilat iindeki dairelerle, tara tekilatnn merkez idareyle yapt yazmalarn ynetildii brokratik bir merkezdir. Bb- l Evrak Odas Defterleri, Sadret'in Saray, nezretler ve taradaki resm ve sivil ahslarla yapt yazmalarn hlsa ve aynen kaytlarn ihtiva eder. Tasnif almasnda depolarda ve muhtelif meknlarda dank halde bulunan bu defterler bir araya getirilmitir. Dier nezret ve devir defterlerinin arasna karan bu defterler tek tek tespit edilerek ayklanmtr. Bunlarn tasnifi sonucu ise aadaki defter serileri oluturulmutur. 1. BB-I L SADRET DARES KALEMLERNE AT DEFTERLER a. Sadret Hazine-i Evrak Mdrl rde Kayt Defterleri rde, padiahn emri, fermn, arzusu manasna gelir. Daha evvel bunun iin "Hatt- Hmyn" tabiri kullanlrd. 1832'den sonra "Serktib-i ehriyr" denilen padiahn husus ktibine hitaben sunulan "arz tezkireleri"ne, cevap olarak verilen ve padiahn onay manasna gelen yazya irde denmitir. rde kayt defterleri, Tanzimat'n ilnndan sonra sdr olan ve Bb- l kalemleri tarafndan Hazine-i Evrak'a teslim olunan irdelerin bu birim tarafndan tasnif edildikten sonra kaydedildii defterlerdir. Bunlar ayn zamanda Hazine-i Evrak'n kataloglardr. Bu defterler, l3l0/l892 senesine kadar 5 ksmda dzenlenmitir. Bunlar: Dahiliye, Hariciye, Meclis-i Vl, Meclis-i Mahsus ve r-y Devlet ksmlardr. 1892'den sonra bu defterler nezretlere gre tanzim edilmi ve her nezret iin mstakil defterler dzenlenmitir. Bu defterler u ekilde sralanmtr: 1. 1255-1309 Yl rdeleri 2. 1310-1334 Yl rdeleri 184

3. Dosya Usl rdeler 4. Eylt- Mmtze ve Dier rdeler a. Bulgaristan b. Cebel-i Lbnan c. Girid d. Msr d1. Msr irdeleri d2. Msr Taltifat rdeleri e. Sisam f. Yunanistan 5. Mesil-i Mhimme rdeleri Yukarda adlar geen irde gruplarna ait gerekli bilgi, "Belgeler" blmnde ayrntl olarak verilecektir. b. Sadret Divan (Beyliki) Kalemi Defterleri (A.DVN.d) ba. Arzuhal Defterleri ba1. 592 Numaral BEO Sadret Defterleri Katalou'ndaki Arzuhal Defterleri 592 numaral "BEO Sadret Defterleri Katalou'nda 60-74 genel, 1-15 zel numaralarda 1268-1337/1851-1919 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden defterlerdir. 15 adet defter bulunmaktadr.
Katalog No 592 Sra No 60-74 FONUN KODU Sadret Defterleri TARH Hicr 1268-1337 Mild 1851-1919 Defter Adedi 15 Katalog Tertibi Analitik Envanter

ba2. 593 Numaral BEO Vilayetlerden Gelen-Giden Defterleri Katalou'ndaki Arzuhal Defterleri 593 numaral BEO Vilayetlerden Gelen-Giden Defterleri Katalou'nda 724-844 genel numaralarda 1264-1342/1848-1924 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 121 adet Arzuhal Defteri bulunmaktadr.
Katalog No 593 Sra No 724-844 FONUN KODU BEO TARH Hicr 1264-1342 Mild 1848-1924 Defter Adedi 121 Katalog Tertibi Analitik Envanter

185

bb. Gayrimslim Cemaatlere Ait Defterler59 bb1. 592 Numaral Sadret Defterleri Katalou'ndaki Gayrimslimlerden Gelen Takrirlerle lgili Defterler 592 numaral Sadret Defterleri Katalou'nda 270-276 genel sra numaralarnda kaytl 7 adet gayrimslimlerden gelen takrirlerle ilgili defter mevcuttur.
Katalog No 592 Sra No 270-276 FONUN KODU Sadret Defterleri TARH Hicr 1279-1292 Mild 1862-1875 Defter Adedi 7 Katalog Tertibi Analitik Envanter

bb2. 592 Numaral Sadret Defterleri Katalou'ndaki Kilise Defterleri 592 numaral Sadret Defterleri Katalou'nda 198-269 genel, 1-72 zel sra numaralarnda kaytl 72 adet Kilise Defteri mevcuttur.
Katalog No 592 Sra No 198-269 FONUN KODU Sadret Defterleri TARH Hicr Mild Defter Adedi 72 Katalog Tertibi Analitik Envanter

bb3. 593 Numaral BEO Vilayetlerden Gelen-Giden Defterleri Katalou'ndaki Kilise Defterleri 593 numaral BEO Vilayetlerden Gelen-Giden Defterleri Katalou'nda 1351-1358 genel numaralarda 8 adet Kilise Defteri bulunmaktadr.
Katalog No 593 Genel Sra No 1351-1358 Fonun Kodu BEO Tarih Hicr Mild Defter Adedi 8 Katalog Tertibi Analitik Envanter

bc. Hanedan Defterleri (A.DVNS.HND.d) Son devir Osmanl hanedanna mensup padiah, sultan ve ehzadelerin doum tarihleri ile vlidelerinin soy ktkleri ve bunlara verilen nianlarn kaydedildii defterlerdir. 989 numaral Divan- Hmyn Defterleri Katalou'nda kaytl olan Hanedan Defterleri 1328-1341/1910-1922 tarihlerini muhtev olup 2 adettir.
Katalog No 989 Sra No 1 2 FONUN KODU Hanedan Defterleri TARH Hicr 1328-1329 1331-1341 Mild 1910-1911 1913-1922 Sayfa Adedi 192 199 Katalog Tertibi Analitik Envanter

59 Gayr- Mslim Cemaatlere Ait Defterler ile ilgili bilgi ve dier defterler iin Divan (Beyliki) Kalemi Defterleri ile Piskoposluk Kalemi Defterleri ksmlarna baknz.

186

bd. mtiyaz Defterleri (A.DVNS.MTZ.d) Bb- l'nin resm msaadesi neticesinde ahslara veya messeselere verilmi olan her trl imtiyaza dair hkmlerin kaydedildii defterlerdir. 989 numaral Divan- Hmyn Defterleri Katalou'nda kaytl 1245-1334/1829-1916 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 6 adet mtiyaz Defteri mevcuttur. mtiyaz defterlerinin banda verilen imtiyazlarn kronolojik bir fihristi bulunmaktadr. Bu defterler, genel olarak maden iletme imtiyazlarnn yannda tersane inas, banka tekili, demiryolu inas, ziraat mektebi inas, telgraf hatt inas, vapur iletmesi, fabrika inas ve irket tekili gibi konular ihtiva eder.
Katalog No 989 Sra No 1-6 FONUN KODU mtiyaz Defterleri TARH Hicr 1245-1334 Mild 1829-1916 Defter Adedi 6 Katalog Tertibi Kronolojik Fihrist

Bu konuyla ilgili olarak ayrca Mukavelenme ve Mukvelt Defterleri blmne baklmaldr. be. zn-i Sefne Defterleri Bu defterler, seri olarak Tanzimat sonrasnda Bb- l bnyesindeki dairelerde tutulmaya balanmtr. 592 numaral Sadret Defterleri Katalou'nda 25-34 genel numaralarda zn-i Sefne Talebiyle lgili Defterler" bal altnda 1263-1294/1847-1877 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 10 adet zn-i Sefne Defteri vardr.
Katalog No 592 Sra No 25-34 FONUN KODU zn-i Sefne Defterleri TARH Hicr 1263-1294 Mild 1847-1877 Defter Adedi 10 Katalog Tertibi Analitik Envanter

bf. Maa Defterleri 592 numaral Sadret Defterleri Katalou'nda 35-59 genel 1-25 zel numaralarda 1269-1339/1852-1921 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden Bb- l ve dier dairelerin grevlilerinin maalarn gsteren 25 adet defter bulunmaktadr.
Katalog No 592 Sra No 35-59 FONUN KODU Sadret Defterleri TARH Hicr 1269-1339 Mild 1852-1921 Defter Adedi 25 Katalog Tertibi Analitik Envanter

bg. Mukvelenme ve Mukvelt Defterleri (A.DVN.MKL) Devletin zel irket veya ahslar ile demiryolu, karayolu, aydnlatma, liman ve vapur iletmesi, telgraf iletmecilii, madencilik, bankaclk, fabrika ve benzeri konularda yapt mukvelelerin aynen kaydolunduu defterlerdir. 187

bg1. 592 Numaral Sadret Defterleri Katalou'ndaki Mukvelt Defterleri 592 numaral Sadret Defterleri Katalou'nda 18-24 genel, 1-7 zel numarada kaytl 1298-1319/1880-1902 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 7 adet Mukvelt Defteri mevcuttur.
Katalog No 592 Sra No 18-24 FONUN KODU A.DVN TARH Hicr 1298-1319 Mild 1880-1902 Defter Adedi 7 Katalog Tertibi Kronolojik Fihrist

bg2. 989 Numaral Divan- Hmyn Defterleri Katalou'ndaki Mukvelenme ve Mukvelt Defterleri (A.DVNS.MKL) Bu katalogda toplam 31 adet defter bulunmakta olup, kronolojik olarak tasnif edilmitir. Aadaki birinci cetvelde gsterilen 1-4 sra numaral ve 1273-1304/1855-1887 tarihli ilk 4 defter Mukvelenme, yine ayn serinin devam olup; ikinci cetvelde gsterilen 1-24, 24 mkerrer ve 25, 26 sra numaral 1301-1341/1883-1923 tarihli 27 adet defter "Mukvelt" ve 27 (eski no: 25) numaral defter de 8, 9 ve 10 numaral Mukvelt defterlerinin fihristidir. Not: Osmanl Ariv Rehberi'nin birinici basksnda (1992) gsterilen 23 numaral Mukvelt defteri "Muhede-i Umum" defteri olduu iin "Nme-i Hmyn" defterleri serisinde 18 numaraya nakledilmitir.
MUKVELENME DEFTERLER Katalog No Sra No 1 989 2 3 4 Mukvelenme Defterleri FONUN KODU TARH Hicri 1273-1286 1286-1303 1299-1303 1300-1304 MUKVELT DEFTERLER Katalog No Sra No 1 2 3 989 4 5 6 7 8 Mukvelt Defterleri FONUN KODU TARH Hicr 1301-1302 1303-1304 1305-1307 1306-1307 1308-1308 1309-1313 1310-1312 1312-1314 Mild 1883-1885 1885-1886 1887-1889 1888-1889 1890-1891 1891-1895 1893-1895 1894-1896 Sayfa Adedi 189 188 297 286 287 291 291 238 Miladi 1855-1869 1869-1885 1881-1885 1882-1887 Sayfa Adedi 395 329 369 393

188

Katalog No

Sra No 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

FONUN KODU

TARH Hicr 1314-1315 1315-1317 1317-1318 1318-1320 1320-1321 1321-1323 1323-1326 1324-1327 1326-1328 Mild 1896-1897 1897-1899 1899-1900 1900-1902 1902-1903 1903-1905 1905-1908 1906-1909 1908-1910 1909-1910 1910 1910 1910-1912 1913 1911-1912 1913-1917 1917-1918 1917-1921 1919-1923 --

Sayfa Adedi 196 198 298 297 297 303 398 399 246 250 246 210 253 265 321 253 267 251 --

Mukvelt Defterleri

1327-1328 1328 1328 1328-1331 1332 1329-1331 1332-1335 1335-1336 1336-1339 1338-1341

989

19 20 21 22 23 24 24 Mk. 25 26 27 8, 9 ve 10 numaral defterlerin fihristi

--

Bu konuyla ilgili olarak ayrca mtiyaz Defterleri blmne baklmaldr. bh. Muktez Defterleri (A.DVNS.MKTZ.d) Muktez; resm dairelerde bulunan kalemlerin usul ve kaideler erevesinde, resm evrak zerine yazdklar derkenara denir. Gerek yabanc devletlere ve gerekse aznlklara ait meselelerin ahd ve hukuk cepheleri ile her trl anlamalar, kanun, nizamnme ve talimatnmeler, Divan Kalemi'nde hazrlanp sakland iin, Divan- Hmyn'dan kacak her hangi bir kararn devlet kanunlarna ve anlamalarna gre nasl olmas gerektiini belirten ve "muktez kaytlar" adn alan defterler de burada tutulurdu. 989 numaral Divan- Hmyn Defterleri Katalou'nda kaytl 1282-1330/18651912 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 37 adet Muktez Defteri mevcuttur. Bu defterler kronolojik olarak tasnif edilmitir.
Katalog No 989 Sra No 1 2 FONUN KODU Muktez Defteri TARH Hicr 1282-1285 1285-1286 Mild 1865-1868 1868-1870 Sayfa Adedi 392 324

189

Katalog No

Sra No 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37

FONUN KODU

TARH Hicr 1286-1287 1287-1289 1289-1290 1290-1296 1290-1291 1292-1294 1294-1297 1296-1302 1297-1300 1302-1309 1300-1302 1302-1306 1306-1310 Mild 1870-1871 1871-1873 1873-1873 1873-1879 1873-1875 1875-1877 1877-1880 1879-1885 1880-1882 1885-1891 1882-1884 1884-1889 1889-1893 1893-1895 1895-1898 1898-1899 1900-1901 1901-1904 1902-1903 1903-1904 1904-1905 1905-1906 1906-1907 1907-1908 1907-1912 1908-1909 1908-1911 1908-1911 1909-1911 1910-1912 1911-1912 1911-1912 1899-1907 1900-1895

Sayfa Adedi 164 240 240 230 236 252 240 190 236 120 238 340 228 200 339 282 310 292 287 295 325 228 231 244 257 246 224 247 199 493 496 307 221 383

Muktez Defteri

989

1310-1313 1313-1316 1316-1317 1317-1319 1319-1322 1320-1321 1321-1322 1322-1323 1323-1324 1324-1325 1325-1326 1325-1330 1326-1327 1326-1329 1326-1329 1327-1329 1328-1330 1329-1330 1329-1330 1316-1324 1317-1323

Muktez Konsolosluk Muktez Messest- Ecnebiye Muktez Muktez Mhimme

b. Nefy ve Ksas Defterleri (A.DVNS.NEFY.d) Ksas; slm hukukunda, ilenen su iin tayin olunan cezadr. Nefy ise; srgn cezasdr. Nefy ve Ksas Defterleri, Divan- Hmyn tarafndan verilen bu tr cezalarn icrasna ait hkmlerin kaydna mahsus defterlerdir. 190

989 numaral "Divan- Hmyn Defterleri Katalou'nda kaytl 1256-1327/ 1840-1903 tarihleri arasndaki ceza kaytlarn ihtiva eden 10 adet defter vardr. Bu defterler kronolojik olarak tasnif edilmitir.
Katalog No Sra No 1 2 3 4 989 5 6 7 8 9 10 Ksas Defterleri Nefy ve Ksas Defterleri FONUN KODU TARH Hicr 1256-1259 1259-1264 1264-1272 1272-1279 1279 1264-1273 1273-1278 1278-1287 1287-1291 1291-1327 Mild 1840-1843 1843-1848 1848-1856 1856-1863 1863 1848-1856 1857-1862 1861-1870 1870-1874 1874-1903 Sayfa Adedi 137 192 187 202 356 190 160 232 242 233

bj. Nian Defterleri Nian, devlet tarafndan hizmet mkfat olarak muhtelif tarihlerde verilen ve gse taklan almetin addr. Divan kalemine ait olan Nian Defterleri'nde muhtelif rtbelerdeki kiilere verilmi olan nian beratlarnn kaytlar bulunmaktadr. Ayrca ecnebler tarafndan verilen nianlar da bu defterlerde kaytldr. bj1. 592 Numaral Sadret Defterleri Katalou'ndaki Nian ve Nian Berat Koan Defterleri 592 numaral Sadret Defterleri Katalou'nda 75-84 genel 1-10 zel numaralarda kaytl 1294-1310/1877-1893 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 10 adet Nian Berat Suret Kayt Defteri; 85-197 genel 1-113 zel numaralarda kaytl 1300-1326/18831908 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 113 adet Nian Berat Koan Defteri; 278, 285, 290 ve 291 genel numaralarda kaytl 1269-1337 yllar arasndaki kaytlar ihtiva eden 4 adet Nian Defteri mevcuttur.
Katalog No Sra No 75-84 592 FONUN KODU Sadret Defterleri (Nian Berat Suret Kayt Defteri) Sadret Defterleri (Nian Berat Koan Defteri) Sadret Defterleri (Muhtelif Defterler) TARH Hicr 1294-1310 Mild 1877-1893 Defter Adedi 10 Analitik Envanter Katalog Tertibi

85-197 278, 285, 290, 291

1300-1326 1269-1337

1883-1908 1853-1919

113 4

191

Ayrca 592 numaral Sadret Defterleri Katalou'nda "Terifat Kalemi Defterleri" bal altnda Osman Nian, Ecneb Nian, Mecid ve Osman Nian, Madalya, Nian Zimmet Defterleri ad altnda toplam 191 defter daha mevcuttur. Bunlar ileride "Terifat Kalemi Defterleri" bal altnda tablo hlinde verilmitir. bj2. 593 Numaral BEO Vilayetlerden Gelen-Giden Defterleri Katalou'ndaki Nian Defterleri Bu katalogda, 1378-1608 genel numaralar arasnda da 1274-1340/1858-1922 yllarna ait 231 adet Nian ve Madalya Defteri bulunmaktadr.
Katalog No 593 Sra No 1378-1608 FONUN KODU BEO Vilayetlerden Gelen-Giden Defterler TARH Hicr 1274-1340 Mild 1858-1922 Defter Adedi 231 Katalog Tertibi Analitik Envanter

bj3. 989 Numaral Divan- Hmyn Defterleri Katalou'ndaki Nian Defterleri (A.DVNS.NN.d) Bu katalogda, 1262-1341/1846-1922 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 45 adet Divan- Hmyn Nian Defteri mevcuttur.
Katalog No 593 Sra No 1378-1608 FONUN KODU BEO Vilayetlerden Gelen-Giden Defterler TARH Hicr 1274-1340 Mild 1858-1922 Defter Adedi 231 Katalog Tertibi Analitik Envanter

bj3. 989 Numaral Divan- Hmyn Defterleri Katalou'ndaki Nian Defterleri (A.DVNS.NN.d) Bu katalogda, 1262-1341/1846-1922 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 45 adet Divan- Hmyn Nian Defteri mevcuttur.
Katalog No Sra No 1 2 3 4 5 989 6 7 8 9 10 11 12 Hanedan- Osman Nian ve mtiyaz Mecid Nian ve Madalya Fihristi DEFTERN ADI Nian Nian (Fihristi var.) TARH Hicr 1262-1307 1307-1315 1315-1324 1324-1331 1275-1317 1317-1328 1325-1328 1319-1320 1322-1324 1311-1334 1268-1277 1269-1277 Mild 1846-1889 1889-1898 1838-1906 1906-1913 1858-1899 1899-1911 1907-1910 1901-1902 1904-1906 1893-1915 1851-1860 1852-1860 Sayfa Adedi 344 259 344 323 189 199 200 80 147 303 274

192

Katalog No

Sra No 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45

DEFTERN ADI Mecid Atik Ecneb Mecid Beinci Rtbe Mecid Tebea-i Ecnebiyye Nian Berat Mecid Tebea-i hne Mecid Esm Mecid Mlkiye ve lmiye Esm Mecid Asker Nian Nin- Osman Osman Esm Osmanl Mlkiye ve lmiye Esm Osmanl Asker Esm Madalya Ecneb Esm Osman ve Ecneb Esm Mecid Ecneb Esm Mecid ve Osman Ecneb Esm Tebea-i hne Madalya Esmi Tebea-i Osman Madalya Altn mtiyaz Madalyas Hill-i Ahmer Madalyas Hill-i Ahmer Madalyas Msvedde Hill-i Ahmer Madalya efkat Nian efkat Nian Msveddeleri Marif Nian Esm Donanma-y Osman Muvenet-i Milliye Madalyas Madalya Esm Ecneb Nianlar (Elif-Dal) Ecneb Nianlar (Zel-Gayn) Ecneb Nianlar (Kaf-He) Ecneb Nianlar (Vv-Ye) Muhtelif Kimselere Tevcih olunan Rtbeler60

TARH Hicr 1274-1279 1289-1297 1279-1286 1277-1292 1321-1332 1332-1335 1332-1335 1278-1294 1320-1332 1332-1334 1332-1334 1320-1334 1333-1334 1332-1334 1319-1332 1330-1334 1334 1309-1320 1311-1333 1334-1335 1335-1340 1332-1334 1334-1341 1325-1340 1331-1332 1332 1310-1333 1317-1320 1308-1326 1308-1326 1308-1326 1326-1337 1282-1287 Mild 1857-1862 1862-1879 1862-1869 1860-1879 1902-1913 1913-1916 1913-1916 1861-1879 1902-1913 1913-1915 1913-1915 1902-1915 1914-1915 1913-1915 1901-1915 1911-1915 1915 1891-1902 1912-1915 1915-1916 1916-1919 1913-1915 1915-1922 1910-1915 1912-1913 1913 1892-1914 1899-1902 1890-1908 1871-1908 1890-1908 1908-1913 1865-1870

Sayfa Adedi 292 300 294 218 295 411 395 181 407 403 203 407 395 231 343 360 204 198 402 390 43 238 212 204 210 184 548 400 476 243+17 --

989

60 Bu defter, Kmil Kepeci Tasnifi'nin 7.529 numaral defteri olup buraya nakledilmitir.

193

Yukarda cetveli verilen "Divan Kalemi Nian Defterleri" ana seriyi oluturmaktadr. Osmanl Arivi'ndeki kataloglarda Tanzimat'tan sonra ihdas edilen eitli nian ve madalyalarn kaydedildii muhtelif balklarda Nian Kayt Defterleri bulunmaktadr. Ayrca 524 numaral Sadret med Kalemi Defterleri Katalou'nda "Muhtelif Kiilere Verilen Rtbe ve Nianlara Dair rde Kayt Defterleri" ve "Tesist- Askeriye nesi in Tesis Buyurulan Hamiyet-i Vataniye Madalyas Esmisi Defterleri" balklar altnda da nian defterleri mevcuttur. Nian, madalya ve rtbe kaytlarnn bulunduu defterler hakknda toplu bilgi verilmeye allmtr. Ancak yukarda gsterilen fon ve serilerin dnda Muallim Cevdet, bnlemin ve Ali Emir belge tasniflerinde de eitli defterler mevcuttur. Bunlar arasnda nian, madalya, taltifat ve benzeri konularda defterlere rastlanmaktadr. Ayrca 594 numaral BEO Vilyt Gelen-Giden Defterleri Katalou'nda 1.378 sra numaral kayttan sonraki defterlerin tmn bu seri defterlerden kabul etmek gerekir. bk. Nizamt Defterleri Divan- Hmyn'da grldkten sonra karara balanan ve devlet bnyesinde yaplacak yeni dzenleme ve slhatlarla ilgili nizam, dstr, kanun vesairenin kaydedildii defterlerdir. bk1. 592 Numaral Sadret Defterleri Katalou'ndaki Nizamt Defterleri 592 numaral Sadret Defterleri Katalou'nda kaytl, 1211-1339/1796-1921 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 28 adet Nizamt Defteri mevcuttur. (17-A/ 17-K numaral defterler nceki envanterlerde "Muhtelif ve Mtenevv Defterler" adyla kaytl seriden naklolunan numaral defterlerdir).
Katalog No 592 FONUN KODU Nizamt Defterleri TARH Hicr 1211-1339 Mild 1796-1921 Defter Adedi 28 Katalog Tertibi Analitik Envanter

bk2. 989 Numaral Divan- Hmyn Defterleri Katalou'ndaki Nizamt Defterleri 989 numaral Divan- Hmyn Defterleri Katalou'nda kaytl 1301-1341/18841922 tarihleri arasndaki nizamt kaytlarn hvi bu seride 33 adet defter bulunmaktadr. Aadaki tabloda da grld zere 22, 23, 24 numaral defterler 22 numarada tek cilt hlinde birletirilmitir. Bu ekilde 31 cilt olmaktadr. 22/22 eklindeki numaralarn birincisi sra, ikincisi ise cilt numarasdr. Bu defterler kronolojik olarak tasnif edilmitir.
Katalog No 989 Sra No 1 2 DEFTERN ADI Kavnn ve Nizam TARH Hicr 1301-1302 1303-1304 Mild 1884-1885 1885-1887 Sayfa Adedi 357 368

194

Katalog No

Sra No 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22/22 23/22 24/22 25/23 26/24 27/25 28/26 29/27 30/28 31/29 32/30 33/31

DEFTERN ADI

TARH Hicr 1305-1305 1306-1308 1308-1309 1309-1312 1312-1314 1314-1318 1318-1320 1320-1323 1321-1326 1323-1327 1327-1328 1327-1328 Mild 1887 1888-1890 1890-1892 1892-1894 1894-1897 1897-1900 1900-1902 1902-1906 1903-1908 1906-1909 1909-1910 1909-1910 1909 1910-1911 1910-1911 1910-1913 1910-1913 1911-1913 1911-1914 1913-1914 1914 1914-1915 1915-1922 1914 1915-1917 1916-1918 1918-1919 1920-1922 1922

Sayfa Adedi 299 299 275 287 381 238 298 398 396 398 247 251 242 246 251 250 250 250 263 302 250 251 239 251 250 250 250 250 250

Kavnn ve Nizam

Nizamt

Kavnn Nizamt Kavnn Nizamt ve Talimat Kavnn Nizamt ve Talimat Kavnn Kavnn Nizamt Kavnn Nizamt

1327-1327 1328-1329 1328-1329 1329-1331 1328-1331 1329-1331 1329-1332 1331-1331 1331-1331 1331-1332 1332-1332 1332-1334 1334-1341 1332-1332 1333-1336 1335-1336 1336-1338 1338-1341 1341-1341

Kavnn

bl. Tekd Defterleri Askeriye ve ilmiye snf memurlar haricindeki mlkiye memurlarnn emeklilik ilemleriyle ilgili kaytlar ihtiva eden defterlerdir. 989 numaral Divan- Hmyn Defterleri Katalou'nda 1297-1333/1880-1914 tarihleri arasndaki memur tekd kaytlarn ihtiva eden 4 adet Tekd Defteri mevcuttur. 195

Katalog No

Sra No 1

FONUN KODU

TARH Hicr 1297-1310 1310-1326 1326-1333 1328-1330 Mild 1880-1893 1893-1908 1908-1914 1910-1912

Sayfa Adedi 227 254 231 477

Katalog Tertibi Kronolojik Fihrist

989

2 3 4

Tekd Defterleri

bm. Tevciht- Mlkiye Defterleri Mlkiye memurlarnn vazife tevcihleri ile ilgili kaytlarn yer ald defterlerdir. 989 numaral Divan- Hmyn Defterleri Katalou'nda 1280-1330/1863-1912 tarihleri arasndaki tevciht kaytlarn ihtiva eden 3 adet defter bulunmaktadr.
Katalog No 989 Sra No 1 2 3 FONUN KODU Tevciht- Mlkiye Defterleri TARH Hicr 1280-1301 1301-1327 1327-1330 Mild 1863-1884 1884-1909 1909-1912 Sayfa Adedi 279 300 253 Katalog Tertibi Kronolojik Fihrist

bn. Sadret Divan- Hmyn Kalemlerine Ait Muhtelif Defterler 592 numaral BEO Sadret Defterleri Katalou'nda 277-291 aras numaralarda, 1258-1337/1842-1919 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden muhtelif konularda 15 adet defter mevcuttur.
Katalog No 592 Sra No 277-291 FONUN KODU Sadret Defterleri TARH Hicr 1258-1337 Mild 1842-1919 Defter Adedi 15 Katalog Tertibi Analitik Envanter

c. Sadret Mektub Kalemi Defterleri61 Mektub Kalemi Defterleri; Buyruldu ve lmhaber Defterleri ile Ayniyat Defterleri olmak zere iki blmda tasnif edilmitir. ca. Buyruldu ve lmhaber Defterleri Buyruldu; sadrazam, kaptan- derya, vezir ve beylerbeyi gibi devlet erknnn yazl emirleri mnsna gelir. Sadrazamn kindi Divan'nda kard emirler, yine bu Divan'da tutulan Buyruldu Defterleri'ne kaydolunmutur. lmhaber; bir resm dairenin her hangi bir i mnsebetiyle baka bir daireye yaz d malmat ihtiva eden kda denir. Sonralar bunun yerine "mzekkere" tabiri kullanlmtr. Buyruldu defterleri arasnda zikredilen bu defterlerde, Bb- l'den dier dairelere yazlan tahrirt kaytlar bulunmaktadr.
61 Mektub Kalemi hakknda bilgi iin bkz. Divan- Hmyn Sadaret Mektub Kalemi Defterleri.

196

989 numaral Divan- Hmyn Defterleri Katalou'nda 1226-1331/1811-1912 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 6 adet Buyruldu, 2 adet lmhaber olmak zere toplam 8 adet defter bulunmaktadr. Ayrca, Ayniyat Defterleri serisi ierisinde de Buyruldu Defterleri bulunmaktadr. Bunun iin Ayniyat Defterleri blmne baklmaldr.
Katalog No Sra No 1 2 3 989 4 5 6 7 8 lmhaber Buyruldu lmhaber Buyruldu Buyruldu DEFTERN ADI TARH Hicr 1226-1242 1242-1255 1255-1278 1261-1284 1278-1298 1298-1313 1289-1308 1313-1331 Mild 1811-1826 1826-1839 1839-1861 1845-1867 1861-1880 1880-1895 1872-1890 1895-1912

cb. Ayniyat Defterleri Ayniyat Defterleri, Sadret Dairesi'nden dier devlet dairelerine, vilayetlere ve dier makamlara yazlan tezkirelerin ve muharrertn aynen suretlerinin kaydedildii defterlerdir. cb1. 592 Numaral BEO Sadret Defterleri Katalou'ndaki Ayniyat (Nezret-Devir Giden) ve (Vilyt Giden) Defterleri Bu katalogda, 538-580 genel, 1-44 zel numaralarda A.MKT.NZD koduyla kaytl 1269-1335/1852-1907 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 44 adet Nezret-Devir Giden Defteri; 581-628 genel, 1-48 zel numaralarda A.MKT.UM koduyla kaytl 1246-1325/1830-1907 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 48 adet Vilyt Giden Defteri bulunmaktadr.
Katalog No Sra No 538-580 592 581-628 FONUN KODU Sadret Defterleri (A.MKT.NZD) Sadret Defterleri (A.MKT.UM) TARH Hicr 1269-1335 1246-1325 Mild 1852-1907 1830-1907 Defter Adedi 44 48 Katalog Tertibi Analitik Envanter

cb2. 595 Numaral BEO Ayniyat Defterleri Katalou'ndaki Ayniyat Defterleri 595 numaral BEO Ayniyat Defterleri Katalou'nda 1-1.869 numaralarda kaytl, muhtelif mevzular hvi Ayniyat Defterleri, 1227-1320 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva etmekte olup, 1.869 adet defterden mteekkildir. 197

AYNYAT DEFTERLERNN MAHYETN GSTERR LSTE Katalog No Sra No 1-168 169-192 193-295 296-309 310-314 315-317 318-320 321-340 341-345 346-369 370-447 448-458 459-469 470-502 503-572 573-602 603-604 605-608 595 609 610 611 612-618 619-620 621-622 623 624-628 629 630-652 653-668 669-761 762-764 765-786 787-801 802-803 MAHYET Anadolu Adi Anadolu Mhimme Rumeli Adi Rumeli Mhimme Mhimme, Anadolu Mhimme, Rumeli Hafy Anadolu Hafy Anadolu ve Rumeli Hafy Rumeli Mstearlktan Yazlan Meclis-i Vl'dan Meclis-i Vl-y Rumeli Meclis-i Vl-y Anadolu Meclis-i Vl'dan Katl ve Sirkate Dair Dev Rum Milleti ve Dvel-i Selse Yunan Meselesi Msr Meselesi Krdistan Havalisinde syan Eden Bedirhan'a Dair Tepedelenli Ali Pa a Meselesine Dair Srpl Maddesine Dair Rusya Meselesi Meclis-i Muvakkat Mukarrert Harcrah ve Atyyeye Dair Muhabert Mteferrik Mahallere Yazlan Buyruldu Krek Cezasna Dair Tahrirt- Askeriye Maliye Kararyla Yazlan Muharrerat ve Buyruldu Maliye Kararyla Yaplan Muhabert Tezkire Defterleri Tezkire Defterleri Mhimme Buyruldu Defterleri Emr-i l Defterleri Lhm ve Bedel-i Tayint Defterleri TARH Hicr 1227-1282 1259-1282 1230-1282 1259-1282 1279-1280 1279-1282 1260-1288 1234-1277 1251-1290 1253-1296 1257-1277 1277-1282 1277-1282 1263-1282 1259-1282 1236-1251 1270-1271 1247-1248 1259-1264 1236-1237 1240-1241 1244-1271 1263-1264 1267-1284 1277-1279 1266-1279 1260-1261 1259-1282 1262-1283 1253-1282 1281-1282 1282-1282 1247-1291 1254-1270 Mild 1812-1866 1843-1866 1815-1866 1843-1866 1862-1864 1862-1866 1844-1872 1819-1861 1836-1873 1837-1878 1841-1861 1860-1866 1861-1866 1847-1866 1843-1866 1821-1835 1253-1855 1831-1833 1843-1848 1821-1822 1825-1826 1828-1855 1847-1848 1851-1868 1860-1862 1850-1862 1844-1845 1843-1866 1846-1866 1837-1866 1864-1865 1866-1866 1832-1874 1838-1854 Defter Adedi 168 24 103 14 5 3 3 20 5 24 78 11 11 33 70 29 2 4 1 1 1 7 2 2 1 5 1 23 16 92 3 22 15 2

198

Katalog No

Sra No 804-811 812-813 814-815 816-818 819-828 829-833 834-837 838-840 841-843 844-847 848-852 853-857 858 859-865 866 867-870 871-877 878-884

MAHYET Ankara, Konya dar Adl leri Aydn Amasya Anadolu Valiliklerine Edirne, Adana, ark Rumeli Erzurum, Van zmit, Kocaeli, Bolu, Biga kodra Ordulara Yazlan Emirnmeler skp, Manastr, Prizren Badat, Basra Bosna, Yenipazar Talimatlara Dair Cezir-i Bahr-i Sefd, Kbrs, Sisam Adalar Cebel-i Lbnan Halep Hicaz, Mekke-i Mkerreme Emaneti, Yemen Hdavendigr Diyarbekir, Mamuretlaziz Rumeli Valilikleri Selanik Suriye, Beyrut Sivas Trablusgarp Tuna Trabzon, Canik Umum Vilyt Kastamonu Karesi, Ayvalk Girid Msr,Tunus Trhala, Yanya, Selanik Evkf, Marif Bahriye Ticaret, Nfia, Shhiye Nfia Telgraf, Posta Hariciye, Adliye, Shhiye, r-y Devlet

TARH Hicr 1283-1296 1283-1296 1283-1284 1283-1296 1283-1296 1283-1296 1283-1296 1283-1296 1283-1294 1284-1294 1283-1296 1283-1294 1282-1288 1283-1296 1284-1294 1283-1296 1283-1296 1283-1296 1283-1296 1283-1296 1283-1294 1283-1296 1283-1296 1283-1293 1283-1294 1283-1284 1283-1296 1283-1296 1283-1284 1283-1294 1283-1296 1283-1296 1283-1296 1283-1296 1283-1296 1287-1294 1283-1296 1290-1296 Mild 1866-1879 1866-1879 1866-1867 1866-1879 1866-1879 1866-1879 1866-1879 1866-1879 1866-1877 1867-1877 1866-1879 1866-1877 1866-1871 1866-1879 1867-1877 1866-1879 1866-1879 1866-1879 1866-1879 1866-1879 1866-1877 1866-1879 1866-1879 1866-1876 1866-1877 1866-1867 1866-1879 1866-1879 1866-1867 1866-1877 1866-1879 1866-1879 1866-1879 1866-1879 1866-1879 1870-21877 1866-11879 1873-1879

Defter Adedi 8 2 2 3 10 5 4 3 3 4 5 5 1 7 1 4 7 7 6 6 5 7 5 3 11 9 18 6 2 3 3 7 10 8 8 3 5 3

595

885-890 891-896 897-901 902-908 909-913 914-916 917-927 928-936 937-954 955-960 961-962 963-965 966-968 969-975 976-985 986-993 994-1001 1002-1004 1005-1009 1010-1011/ 1

199

Katalog No

Sra No 1012-1015 1016-1023 1024-1044 1045-1053 1054-1067 1068-1073 1074-1075 1076-1082 1083-1133 1134 1135-1152 1153-1159 1160-1165 1166-1173 1174-1177

MAHYET Defterhne Rusmt Serasker, Tophne, Dr- ra, Mekteb-i Tbbiye ehremneti Zaptiye, Mahkeme-i stinf, Riyset-i Divan- Muhasebt Marif Hazine-i Hssa Mehat Maliye Maliye vesair Devire Buyruldu Mteferrik Makamta (Muhcirn, Mazuln, Dev, Dahiliye, Hariciye Ktipleri, Kap Kethdlar, Meclis) Mhimmenin Ciltlenmi Maliye Msveddeleri Meclisin Ciltlenmi Msveddeleri Sadret'in Tezkir ve Evmir Msveddeleri Kalemin Ciltlenmi Msveddeleri Evkf Bahriye Posta-Telgraf Posta, Telgraf, ehremneti, Tbbye Ticaret, Nfia Telgraf Ticaret, Telgraf Ticaret Nfia Nfia, Marif Nfia Komisyonu Hariciye Hariciye, Shhiye Shhiye Dahiliye Defter-i Hakan Rusmt Serasker Serasker, Tophne Harbiye, Tophne

TARH Hicr 1283-1296 1283-1296 1283-1290 1283-1296 1283-1296 1283-1295 1283-21296 1283-1296 1283-1296 1296-21296 1283-1296 1294-1295 1295-1296 1294-1296 1296-1296 1294-1295 1297-1309 1297-1309 1297-1297 1308-1309 1306-1309 1299-1299 1300-1300 1297-1309 1297-1299 1300-1301 1298-1298 1297-1309 1309-1309 1301-1301 1297-1309 1308-1309 1297-1301 1300-1309 1308-1309 1297-1309 Mild 1866-1879 1866-1879 1866-1873 1866-1879 1866-1879 1866-1878 1866-11879 1866-1879 1866-1879 1879-1879 1866-1879 1877-1878 1878-1879 1877-1879 1879-1879 1877-1878 1879-1892 1879-1892 1879-1880 11891-1892 1889-21892 1881-1882 1883-1883 1879-1892 1879-1882 1882-1884 1880-1881 1879-1892 1891-1891 1883-1884 1879-1892 1891-1892 1879-1884 1882-1892 1891-1892 1879-1891

Defter Adedi 4 8 22 9 14 6 2 7 53 1 18 7 6 8 4 18 17 8 1 2 4 2 1 7 3 4 1 25 1 1 46 1 7 7 2 28

595

1178-1195 1196-1212 1213-1220 1221 1222-1223 1224-1227 1228-1229 1230 1231-1237 1238-1240 1241-1244 1245 1246-1265 1266 1267 1268-1313 1314 1315-1321 1322-1328 1329-1330 1331-1358

200

Katalog No

Sra No 1359-1361 1362-1363 1364-1368 1369-1370 1371 1372 1373-1374 1375-1409 1410-1417 1418-1422 1423-1424 1425-1427 1428 1429 1430-1440 1441-1480 1481-1507 1508-1515 1516-1525 1526-1530 1531-1537 1538 1539-1547 1548-1550 1551-1552 1553 1554 1555-1558 1559 1560-1561 1562 1563-1566 1567-1570 1571 1572-1580 1581-1582 1583-1584 1585 1586-1593

MAHYET Tophne Bahriye, Tophne ehremneti Zaptiye, Shhiye, Tbbiye Tekd Sand Zaptiye Zaptiye, Shhiye Adliye Mehat Marif Marif, Rusmt, Hazine-i Hssa r-y Devlet, Hazine-i Hssa Rusmt, Marif r-y Devlet Maliye r-y Devlet, Hazine-i Hssa Maliye Anadolu Vilytna Arabistan Vilyt Rumeli Vilyt Umum Vilyta Devir ve Umum Vilyt (Mahrem) Mteferrika Rues-y Meclis Nfia Komisyonu, Tekd Sand, Divan- Muhasebt Muhcirin Komisyonu Maliye, Buyruldu Dahiliye, Buyruldu Evkf, Buyruldu Emsl Defterleri Mehat Serasker Hariciye ve Shhiye Tophne Dahiliye Adliye Evkf Bahriye Maliye

TARH Hicr 1297-1299 1300-1300 1297-1300 1297-1299 1308-1309 1309-1309 1298-1300 1297-1309 1297-1309 1297-1308 1308-1309 1297-1308 1309-1309 1309-1309 1297-1297 1297-1306 1306-1309 1296-1309 1296-1309 1297-1310 1297-1309 1308-1309 1297-1309 1297-1301 1298-1299 1297-1297 1305-1306 1306-1308 1304-1308 1266-1297 1302-1308 1302-1307 1301-1307 1301-1308 1301-1307 1302-1305 1301-1305 1301-1306 1301-1305 Mild 1879-1882 1882-1883 1879-1883 1879-1882 1891-1892 1892-1892 1880-1883 1879-1892 1879-1892 1879-1891 1891-1892 1879-1891 1891-1892 1892-1892 1879-1880 1880-1889 1889-1892 1879-1892 1878-1892 1879-1892 1879-1892 1891-1892 1879-1892 1879-1884 1881-1882 1879-1880 1888-1888 1888-1891 1887-1891 1850-1880 1884-1890 1884-1889 1884-1890 1884-1891 1883-1889 1884-1888 1884-1887 1884-1889 1883-1888

Defter Adedi 3 2 5 2 1 1 2 35 8 5 2 3 1 1 11 40 27 8 10 5 7 1 9 3 2 1 1 4 1 2 1 4 4 1 9 2 2 2 7

595

201

Katalog No

Sra No 1594-1597 1598-1599 1600 1601-1602 1603 1604 1605 1606-1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617-1618 1619-1621 1622 1623 1624-1630 1631-1637 1638 1639-1653 1654-1658 1659-1661 1662-1663 1664-1677 1678-1682 1683 1684-1685 1686-1687 1688-1689 1690-1691 1692-1694

MAHYET Ticaret ve Nfia Marif Defter-i Hakan Rusmt Hazine-i Hssa r-y Devlet, Nfia Komisyonu Mteferrika Vilayet ve Devir e Yazlan Umum Muharrert Serasker, Tophne, Bahriye Serasker, Tophne, Evkf, Bahriye Defter-i Hakan, Asker Tekd Sand, Hariciye, Maliye, Ticaret, Nfia, r -y Devlet, ehremaneti, Sicill-i Ahvl Dahiliye ve Adliye Adliye ve Hariciye Maliye, Marif, Rusmt Vergi Emneti Devir-i Mhimme Vilyt Anadolu Arabistan Rumeli Mehat Serasker Hariciye Tophne Dahiliye Adliye Evkf Bahriye Maliye Ticaret ve Nfia Marif Defter-i Hakan ehremneti Zaptiye Shhiye Rusmt

TARH Hicr 1302-1308 1301-1306 1307-1308 1302-1308 1303-1306 1301-1306 1304-1307 1301-1306 .1306-1306 1308-1309 1308-1309 1308-1309 1306-1308 1308-1309 1301-1307 1300-1307 1312-1312 1302-1308 1302-1320 1302-1308 1309-1313 1309-1313 1309-1313 1309-1312 1309-1313 1309-1313 1309-1312 1309-1313 1309-1313 1309-1311 1311-1313 1309-1313 1309-1312 1309-1313 1309-1313 1309-1312 Mild 1884-1890 1884-1889 1889-1891 1885-1891 1885-1889 1884-1889 1887-1890 1884-1889 1889-1891 1891-1892 1891-1892 1891-1891 1889-1891 1891-1891 1884-1889 1883-1890 1894-1894 1884-1891 1884-1903 1884-1891 1892-1895 1892-1895 1892-1895 1892-1895 1892-1895 1892-1895 1892-1895 1892-1895 1892-1895 1892-1893 1893-1895 1892-1895 1892-1895 1892-1895 1892-1896 1892-1895

Defter Adedi 4 2 1 2 1 1 1 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 3 1 1 7 7 1 15 5 3 2 14 5 1 2 2 2 2 3

595

202

Katalog No

Sra No

MAHYET Asker ve Mlk Tekd Sandklar, Mektib-i Askeriye, Divan- Muhsebt , Drafaka, Mteferrika r-y Devlet, Hazine-i Hssa, Tbbiye, Posta ve Telgraf, Sicill-i Ahvl Orman ve Madin ve Ziraat Taraf- l-i Mstearden Umum Vilyt ve Devire Yazlan Tezkir ve Muharrert Defteri Vilyt Telgrafnme Rum Fesadna Dair Karantina Defteri Kigalk Ktas Muharrerat- Umumiye Meclis-i Tanzimat Muhtelif konulara dair nizamat ve mzekkire Dar- ura -y Buyuruldu Kilise-Patrik Nezaretleri Ferman Tezkire Muhtelif Meclis-i Vala kararlarnn Anadolu ve Rumeli ile dier yerlere yazlan emirnme Divan- Ahkam- Adliye karar zerine nezaretlere yazlan tezakir

TARH Hicr 1309-1313 Mild 1892-1895

Defter Adedi

1695-1697

1698-1700 1700-1702 1703 1704-1710 1711-1712 1713 1714-1715 595 1716 1717 1718-1727 1728 1729-1730 1731-1734 1735 1736 1737-1765 1766-1782 1783-1852

1309-1313 1310-1313 1309-1312 1309-1313 1311-1312 1239-1239 1254-1293 1261-1262 1299-1318 1271-1277 1278-1284 1254-1255 1263-1274 1279-1288 1256-1257 1259-1301 1262-1330 1262-1280

1892-1895 1893-1895 1892-1895 1892-1895 1894-1895 1823-1824 1838-1876 1845-1846 1882-1900 1854-1861 1862-1868 18381839 1846-1858 1862-1872 1840-1841 1843-1884 1845-1912 1845-1864

3 2 1 7 2 1 2 1 1 10 1 2 4 1 1 29 17 70

1853-1869

1287-1289

1870-1873

17

d. Sadret med Kalemi Defterleri62 (A.AMD) da. 524 Numaral Sadret med Kalemi Defterleri Katalou'ndaki Defterler 524 numaral BEO Sadret med Kalemi Defterleri Katalou'nda 1-425 numaralarda A.AMD koduyla kaytl 1255-1341/1839-1923 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 425 adet Sadret med Kalemi Defteri mevcuttur.
62 med Kalemi hakknda bilgi iin bkz. Divan- Hmyn med Kalemi Defterleri.

203

Katalog No 524

Sra No 1-425

FONUN KODU Sadret Defterleri

TARH Hicr 1255-1341 Mild 1839-1923

Defter Adedi 425

Katalog Tertibi Analitik Envanter

db. 592 Numaral BEO Sadret Defterleri Katalou'ndaki med Kalemi rde-i Seniyye ve Muhtelif Defterleri 592 numaral BEO Sadret Defterleri Katalou'nda A.AMD koduyla kaytl 292332 genel, 1-42 zel numaralarda 1265-1338/1848-1920 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 42 adet med Kalemi rde-i Seniyye Defteri ve 333-344 genel, 1-12 zel numaralarda 1257-1331/1842-1913 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 12 adet med Kalemi'ne mahsus muhtelif defter mevcuttur.
Katalog No 592 Sra No 292-332 333-344 FONUN KODU Sadret Defterleri TARH Hicr 1265-1338 1257-1331 Mild 1848-1920 1842-1913 Defter Adedi 42 12 Katalog Tertibi Analitik Envanter

e. Sadret Terifat Kalemi Defterleri63 ea. 592 Numaral BEO Sadret Defterleri Katalou'ndaki Terifat Kalemi Defterleri 592 numaral BEO Sadret Defterleri Katalou'nda 345-536 genel numaralarda kaytl A.TF kodu altnda 193 adet Terifat Kalemi Defteri mevcuttur. Analitik tasnif sistemine gre tasnif edilen bu defterler u gruplarda toplanmtr.
Katalog No Sra No 345-367 368-384a 385-391 392-404 405-434 592 435-451 452-518 519-530 531-536 DEFTERN NEV Terifat Merasimi Kayt Defteri Gelen-Giden Tezkir, Tekrir vs. Kayt Defteri Osman Nian Esmi Defteri Ecneb Nian Esmi Defteri Mecid ve Osman Nian Esmi Defteri rad, Har, Aidat, Atiyye, Maa vs. Defteri Muhtelif Ehsa Verilen Nian, Tevcih, Mansb, Rtbe, Mazuln ve Memurn Esm Kayt Defteri Madalya Defteri Nian Zimmet Defteri TARH Hicr 1054-1308 1223-1341 1309-1322 1272-1329 1269-1327 1019-1335 1199-1337 1298-1339 1313-1340 Mild 1644-1891 1808-1923 1891-1905 1855-1912 1852-1909 1610-1917 1784-1919 1880-1920 1895-1921 Defter Adedi 23 18 7 13 30 17 67 12 6

63 Ayrntl bilgi ve dier defter serleri iin bkz. Divan- Hmyn Terifat Kalemi Defterleri, Bb- Defter Terifat Kalemi Defterleri ve Bb- l Sadaret Divan Kalemi Nian Defterleri.

204

eb. 594 Numaral BEO Nezret Gelen-Giden Defterleri Katalou'ndaki Terifat Defterleri 594 numaral BEO Nezret Gelen-Giden Defterleri Katalou'nda 896-913 genel, 55/1-55/18 zel numaralarda kaytl 1276-1341/1859-1923 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden nian, madalya, resm merasim, ziyafet vs. konularnda 18 adet defter mevcuttur. f. Sadret Eylt- Mmtze Kalemi Defterleri64 g. Sadret Mteferrik Defterleri Sadret Mteferrik Defterler bal altnda toplanan toplam 1.567 defter aada konularna gre verilmitir. ga. mza ve statistik Defterleri 592 numaral BEO Sadret Defterleri Katalou'nda 1049-1058 genel, 1-10 zel numaralarda A.MKT.UM koduyla kaytl 1330-1338/1911-1920 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 10 adet defter bulunmaktadr.
Katalog No 592 Sra No 1049-1058 FONUN KODU Sadret Defterleri (A.MKT.UM) TARH Hicr 1330-1338 Mild 1911-1920 Defter Adedi 10 Katalog Tertibi Analitik Envanter

gb. ifre Defterleri 592 numaral BEO Sadret Defterleri Katalou'nda 1059-1575 genel, 1-517 zel numaralarda A.MKT.UM koduyla kaytl 1293-1338/1876-1920 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 517 adet defter bulunmaktadr.
Katalog No 592 Sra No 1059-1575 FONUN KODU Sadret Defterleri (A.MKT.UM) TARH Hicr 1293-1338 Mild 1876-1920 Defter Adedi 517 Katalog Tertibi Analitik Envanter

gc. Zimmet Defterleri 592 numaral BEO Sadret Defterleri Katalou'nda 1576-2103 genel, 1-528 zel numaralarda A.MKT.UM koduyla kaytl 1273-1341/1856-1923 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 528 adet defter bulunmaktadr.
64 Bu konu iin, Bb- l Evrak Odas Nezaret ve Devir Gelen-Giden Defterleri ve Hazine-i Evrak Mdrl rde Kayt Defterleri ile ikinci blmde ayn balk altndaki belgeler blmne baklmaldr.

205

Katalog No 592

Sra No 1576-2103

FONUN KODU Sadret Defterleri (A.MKT.UM)

TARH Hicr 1273-1341 Mild 1856-1923

Defter Adedi 528

Katalog Tertibi Analitik Envanter

gd. Jurnal Defterleri 592 Numaral BEO Sadret Defterleri Katalou'nda 2104-2596 genel, 1-493 zel numaralarda kaytl 1209-1342/1794-1923 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 493 adet defter bulunmaktadr.
Katalog No 592 Sra No 2104-2596 FONUN KODU Sadret Defterleri (A.MKT.UM) TARH Hicr 1209-1342 Mild 1794-1923 Defter Adedi 493 Katalog Tertibi Analitik Envanter

ge. Sadret Kalemlerine Ait Muhtelif Defterler 592 numaral BEO Sadret Defterleri Katalou'nda 2596-2615 genel, 1-19 zel numaralarda kaytl 1258-1341/1842-1923 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 19 adet defter bulunmaktadr.
Katalog No 592 Sra No 2597-2615 FONUN KODU Sadret Defterleri (A.MKT.UM) TARH Hicr 1258-1341 Mild 1842-1923 Defter Adedi 19 Katalog Tertibi Analitik Envanter

h. Sadret'e Bal Komisyonlara Ait Defterler 592 numaral BEO Sadret Defterleri Katalou'nda 2616-2706 genel numaralar arasnda Sadret'e bal eitli komisyonlarn 1285-1341/1868-1923 yllar arasndaki kaytlar ihtiva eden toplam 91 adet defter bulunmaktadr.
Katalog No Sra No 2616-2658 DEFTERN TR Sadret Defterleri (Bb- l Teshilt Sand Komisyonu) Sadret Defterleri (Bb- l Memurn-i Mlkiye Komisyonu) Sadret Defterleri Islahat Komisyonu (Meclis-i li-i craat) Sadret Defterleri (Sadret dare Encmeni) Sadret Defterleri (Takvim-i Vekyi daresi) TARH Hicr 1304-1335 Mild 1886-1917 Defter Adedi 43

2659-2674 592 2675-2680 2681-2684 2685-2689

1292-1327

1875-1909

16

1292-1314 1330-1335 1336-1341

1875-1897 1911-1917 1917-1923

6 4 5

206

Katalog No

Sra No 2690-2700

DEFTERN TR Sadret Defterleri (Islh- Sanayi Komisyonu) Sadret Defterleri (Sadret Defterlerine Zeyl)

TARH Hicr 1285-1297 1259-1326 Mild 1868-1880 1843-1908

Defter Adedi 11 6

592 2701-2706

2. BB-I L EVRAK ODASI (ARV) DEFTERLER Resm dairelere gnderilen ve buralardan gelen yazlarn kaydna mahsus defterlerdir. a. Nezret ve Devir Gelen-Giden Defterleri aa. 592 Numaral BEO Sadret Defterleri Katalou'ndaki Devir-Nezret GelenGiden Defterleri Bu katalogda, 629-755 genel numaralar arasnda, 1258-1334/1842-1916 yllar arasndaki kaytlar ihtiva eden toplam 127 adet defter bulunmaktadr.
Katalog No Sra No 629-716 592 717-746 747-755 FONUN KODU Sadret Defterleri (A.MKT.NZD) (Devir-Nezret Gelen-Giden) Sadret Defterleri (A.MKT.NZD) (Devir-Nezret Gelen) Sadraret Defterleri (A.MKT.NZD) (Devir-Nezret Umum Gelen-Giden) TARH Hicr 1258-1332 1258-1334 1274-1329 Mild 1842-1914 1842-1916 1857-1911 Defter Adedi 88 30 9

ab. 594 Numaral BEO Nezret Gelen-Giden Defterleri Katalou'ndaki Nezretler Gelen-Giden Defterleri 594 numaral BEO Nezret Gelen-Giden Defterleri Katalou'nda 1247-1340/18311922 tarihleri arasndaki kaytlar kapsayan l.060 adet defter mevcuttur. Bu defterlerden tespit edilen umum numaral vesikalarn dosya numaralarn gsteren 25 ciltlik bir dosya fihristi defteri vardr. Bu defterler analitik envanter sistemine gre tasnif edilmitir.
Katalog No Sra No 1-29 594 30-51 Bahriye NEV Adliye MAHYET Gelen Giden Gelen Giden TARH Hicr 1278-1341 1296-1330 1265-1341 1277-1341 Mild 1861-1922 1879-1912 1849-1922 1860-1922 Defter Adedi 21 10 12 11

207

Katalog No

Sra No

NEV

MAHYET Gelen

TARH Hicr 1297-1338 1297-1341 1268-1278 1265-1341 1278-1341 1297-1341 1293-1340 1260 -.1330 1265-1341 1278-1341 1278-1341 1278-1341 1265-1341 1265-1327 1286-1340 1278-1341 1260-1320 1265-1341 1278-1341 1326-1340 1326-1341 1326-1338 1326-1338 1326-1338 1290-1341 1278-1341 1285-1341 1286-1341 1265-1328 1327-1329 1290-1341 1290-1341 1278-1290 1278-1290 1329-1336 1327-1331 1289-1329 1299-1336 1290-1341 1290-1341 Mild 1880-1920 1880-1922 1852-1861 1849-1922 1861-1922 1880-1922 1876-1922 1844-1912 1849-1922 1861-1922 1861-1922 1861-1922 1849-1922 1849-1909 1869-1921 1861-1922 1844-1873 1849-1922 1861-1922 1908-1921 1908-1922 1908-1920 1908-1920 1908-1920 1873-1922 1861-1922 1869-1922 1870-1922 1849-1910 1909-1911 1879-1922 1873-1922 1861-1873 1861-1873 1911-1917 1909-1913 1872-1911 1881-1917 1873-1922 1873-1922

Defter Adedi 35 36 6 8 8 30 18 12 41 29 2 2 66 17 29 5 44 28 44 3 2 2 2 2 4 5 7 5 2 1 2 4 1 1 2 1 4 3 2 3

52-122

Dahiliye

Giden Gelen (Takrir) Gelen Giden Gelen Giden Gelen (Takrir) Gelen Giden Gelen Giden Gelen Gelen Gelen Giden Takrir Gelen Giden Gelen Giden Gnderilen Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden

123-144

Evkf

145-192

Hariciye

193-273 274-277 278-343 344-360 361-389 390-399

Harbiye Hazine-i Hssa stiznen rde-i Seniyye Resen rde-i Seniyye rde-i Hususiyye Marif

400-517

Maliye

518-522 523-528 529-537 538-549 550-552 553-558 559-560 561-563 564-570 571-575

Meclis-i yn Meclis-i Mebusan Meht Nfia Ticaret ve Nfia Ticaret Ticaret ve Shhiye Ticaret ve Ziraat Orman ve Madin Shhiye

208

Katalog No

Sra No 576-586 587-595 596-601 602-640 641-649 650-663

NEV Posta ve Telgraf Rusmt r-y Devlet r-y Devlet Mazbatalar Tophne Zaptiye Mteferrika Anadolu Tefti Komisyonu Asker Tekd Sand Bulgaristan Komiserlii Mmtze Mteferrika Bulgaristan Komiserlii Sicill-i Ahvl Komisyonu ehremneti Sadret'e Gelen ifre Telgraflarn Kayt Defterleri Hariciye Mteferrikas Hicaz Demiryollar Hark Mteferrikas Defter-i Hakan Divan- Muhsebt Mlkiye Tekd Sand Memurn-i Mlkiye Komisyonu

MAHYET Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden Gelen (Mazbata) Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden (akir Paa 'ya) Gelen Giden Gelen Giden Gelen Gelen Gelen Giden Gelen Giden Gelen Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden

TARH Hicr 1290-1337 1293-1337 1278-1337 1278-1327 1295-1341 1295-1341 1285-1341 1278-1327 1290-1327 1265-1327 1278-1327 1313-1320 1313-1320 1303-1328 1315-1328 1313-1327 1315-1321 1311-1327 1305-1314 1278-1327 1291-1327 1322-1329 1322-1329 1304-1341 1319-1332 1319-1332 1337 1336 1278-1331 1278-1330 1297-1341 1299-1332 1297-1329 1297-1328 1314-1326 1314-1326 Mild 1873-1919 1876-1919 1861-1909 1861-1909 1878-1922 1878-1922 1869-1922 1862-1910 1873-1909 1849-1909 1862-1909 1895-1902 1895-1902 1886-1910 1886-1910 1895-1909 1897-1903 1893-1909 1888-1897 1861-1909 1874-1909 1904-1911 1904-1911 1886-1922 1902-1914 1902-1914 1918 1918 1861-1913 1861-1912 1879-1922 1881-1914 1880-1911 1880-1910 1897-1908 1896-1908

Defter Adedi 6 5 5 4 3 3 38 6 3 8 6 3 2 2 1 5 1 3 2 4 3 10 7 10 1 1 1 1 4 3 7 2 3 2 1 1

664-668

669-671 672-677 678-680 681-682 683-689

594

690-705 706-715 716-717 718-719 720-726 727-735 736-740 741-742

209

Katalog No

Sra No 743-750 751-752 753-757 758-764 765-768 769-770 770 (2, 3 mk.) 771-773 774-775 776-777

NEV Msr Komiserlii Mmtze Hariciye Mteferrikas Mmtze Mteferrikas Muhcirn Komisyonu Islahat, Maliye Komisyonu Mekke-i Mkerreme Mektib-i Askeriye Tbbiye Techizt Tevhd-i Mbyaa e Muameleleri Buyrulmayarak Grlen Evraklarn Hlsalar Vilayet Mteferrikasndan Yazlan Tezkire-i Smiyeler mret Msr lerine Dair Yazlan Tezkir Sadret Mektub Mhimme Kalemi Kayt Defteri Buyruldu Defteri Dersadet Mteferrikas Arzuhl Defteri Telgraf, Arzuhl Takvim-i Vekyi ile Nerolunan Evrakn Kayt Defteri Mdevvert

MAHYET Gelen Giden Gelen Gelen Giden Gelen Giden Gelen Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden Gelen

TARH Hicr 1300-1331 1303-1318 1307-1312 1312-1331 1327-1333 1278-1326 1278-1326 1296-1326 1328 1328 1316-1326 1298-1326 1278-1293 1278-1296 1319-1326 1319-1326 1323-1323 1323-1323 1336-1337 1336-1337 1310-1311 Mild 1883-1913 1886-1914 1890-1895 1895-1913 1909-1915 1861-1908 1861-1908 1879-1908 1910 1910 1899-1908 1881-1908 1861-1876 1861-1879 1902-1908 1902-1908 1905 1905 1918-1919 1918-1919 1893

Defter Adedi 6 2 2 3 2 3 4 4 1 1 1 2 1 2 1 1 1 1 1 1 2

594

778-779

780-781

782 783 784 785-789 790 791 792-877 878-883 884-890 891-895

Gelen Gelen Gelen Gelen Gelen Gelen Gelen Gelen Gelen Gelen

1313-1320 1327-1328 1301-1304 1308-1339 1302-1302 1331-1338 1306-1341 1328-1337 1336-1340 1326-1341

1895-1902 1909-1910 1884-1886 1891-1921 1884-1885 1913-1919 1889-1922 1910-1919 1918-1922 1908-1922

1 1 1 5 1 1 85 6 7 5

210

Katalog No

Sra No 896-913 914-916 917-926 927-933 934-936 937-956 957-961 961/2 962-966 966/2 967-985

NEV Terifat Vilayet-i Mmtze Vilayet-i Mmtze Umum Tezkir Vilayet-i Mmtze ve Muhtre Yevmiye Mhimme Bulgaristan Kalemi Bulgaristan Tezkir Defterleri Bulgaristan Nizam Defteri Vilayet-i Mmtzede Bulgaristan Muharrert Defteri Nizam Defteri 65 ark Rumeli Defteri Girid66 Kbrs, Bosna, Hersek Sisam Defteri Cebel-i Lbnan ve Sisam Cebel-i Lbnan Trablusgarp, Bingazi Msr Msr Hidiviyeti, Muharrert Msr Hidiviyeti Tezkir Defterleri Msr Hidiviyeti Hlsa Defterleri Nezretler ve Devir Memrnin Tayin Tarihini ve nfislini Gsteren Defter

MAHYET Gelen Gelen Gelen Gelen Gelen Gelen Gelen Gelen Gelen Gelen Gelen Gelen Gelen Gelen Gelen Gelen Gelen Gelen Gelen Gelen

TARH Hicr 1276-1341 1297-1304 1298-1309 1320-1340 1298-1324 1309-1331 1309-1319 1297-1325 1298-1319 1297-1327 1288-1338 1310-1338 1247-1330 1309-1323 1309-1337 1330-1339 1262-1319 1298-1336 1309-1340 1309-1341 Mild 1859-1922 1880-1887 1880-1891 1902-1921 1880-1906 1892-1913 1892-1901 1881-1907 1880-1901 1879-1909 1871-1919 1892-1919 1831-1912 1892-1905 1866-1919 1912-1921 1846-1882 1880-1917 1892-1921 1892-1922

Defter Adedi 18 3 10 7 4 20 5 1 5 1 19 17 1 5 4 9 7 2 5 4 8

594

986-1002 1003 100-008 1009-1012 1013-1021 1022-1028 1029-1030 1031-1035 1036-1039 1040-1048

1049-1060

Gelen

1307-1326

1889-1908

b. Vilyt Gelen-Giden Defterleri l864 senesinden sonra Osmanl idaresinde eyalet sisteminden vilayet sistemine geilmitir. Bundan sonra, eylt- mmtzeler iin hazrland gibi, her vilayet iin ms65 Bu defter ark Rumeli Defteri'nin iindedir. 66 Bu defterler arasnda Fihrist, Nizam ve Kayt Defterleri de mevcuttur.

211

takil defterlerin hazrlanmas ihtiyac ortaya km ve bu seri hazrlanmtr. Bu defterler, Osmanl Devleti'nin nihayetine kadar tutulmutur. ba. 592 Numaral BEO Sadret Defterleri Katalou'ndaki Vilyt Gelen-Giden Defterleri 592 numaral BEO Sadret Defterleri Katalou'nda A.MKT.UM kodu altnda 756-922 genel ve 1-168 zel numaralarda kaytl 1252-1331/1836-1913 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 168 adet Vilyt Giden Defteri; 923-1048 genel ve 1-126 zel numaralarda kaytl 1263-1340/1846-1922 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 126 adet Vilyt Gelen Defteri bulunmaktadr.
Katalog No Sra No 756-922 592 923-1048 FONUN KODU TARH Hicr Mild Defter Adedi 168 126 Katalog Tertibi Analitik Envanter

Sadret Defterleri 1252-1331 1836-1913 (A.MKT.UM) (Vilyt Giden) Sadret Defterleri (A.MKT.UM) (Vilyt Gelen) 1263-1340 1846-1922

bb. 593 Numaral BEO Vilayetlerden Gelen-Giden Defterleri Katalou'ndaki Vilyt Gelen-Giden Defterleri Bu katalogda, Sadret Dairesi'ne muhtelif vilayetlerden gelen ve bunlara cevaben yazlan ve 1265-1341/1849-1922 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden l.608 adet defter mevcuttur.
Katalog No Sra No DEFTERN ADI Nevi Gelen Giden Gelen Gelen Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden TARH Hicr Mild Bal. Biti Bal. Biti 1265 1277 1327 1277 1288 1278 1318 1289 1278 1287 1278 1278 1338 1339 1335 1328 1289 1328 1328 1300 1327 1327 1328 1328 1849 1861 1909 1861 1872 1861 1901 1872 1861 1870 1861 1861 1919 1920 1917 1910 1872 1910 1910 1883 1909 1909 1910 1910 Defter Adedi 26 15 12 13 1 11 10 1 6 5 3 4

1-41 42-54 55-80 69 70-80 593 81-91 92 93-103 104-110

Vilyt Vilyt Memrn Anadolu Vilyt Anadolu Jurnal Memurlarndan Anadolu Vilyt Anadolu Vilyt Memurn Amasya ve ark Karahisar Ankara Aydn

212

Katalog No

Sra No

DEFTERN ADI

Nevi Gelen Giden Giden Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden Gelen Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden Gelen Gelen Giden Giden Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden Gelen Gelen

TARH Hicr Mild Bal. Biti Bal. Biti 1307 1306 1291 1307 1288 1277 1278 1278 1279 1278 1278 1278 1278 1277 1278 1293 1278 1278 1278 1278 1277 1278 1303 1293 1278 1278 1288 1277 1278 1278 1290 1278 1292 1292 1307 1306 1305 1303 1328 1327 1296 1296 1327 1328 1327 1328 1328 1290 1291 1327 1327 1327 1327 1327 1327 1284 1325 1327 1327 1327 1328 1327 1328 1327 1289 1327 1328 1278 1327 1327 1328 1327 1328 1328 1326 1313 1890 1888 1874 1890 1871 1861 1861 1861 1863 1861 1861 1861 1861 1861 1861 1876 1861 1861 1861 1861 1861 1861 1886 1876 1861 1861 1871 1860 1861 1861 1673 1861 1875 1875 1889 1889 1887 1886 1910 1909 1879 1879 1909 1910 1909 1910 1910 1874 1874 1909 1909 1909 1909 1909 1909 1867 1906 1909 1909 1909 1910 1909 1910 1910 1872 1909 1910 1862 1909 1909 1910 1909 1910 1910 1908 1896

Defter Adedi 2 2 1 3 3 5 3 8 8 2 2 4 4 6 3 3 4 1 5 7 3 4 2 3 27 11 1 7 5 1 6 5 4 2 4 4 2 1

111-114 115 116-121 122-129 130-145 146-149 150-157 158-166 167-173 174 593 175-186 187-193 194-198 199-237 226 238-249 250 251-261 262-267 268-275 276-277 278

Bitlis Canik Diyarbekir Erzurum Hdvendigr zmid Kastamonu Konya Mmuret'l-Azz Ordu Sivas Trabzon Van Arabistan Vilyt Arabistan Jurnal Memurlar Adana Ammre Badad Basra Beyrut Bingazi Cebel-i Lbnan, Sisam

213

Katalog No

Sra No

DEFTERN ADI

Nevi Gelen Giden Gelen Gelen Giden Giden Gelen Giden Gelen Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden Giden Gel- Giden Giden Gelen Gelen Giden Gelen Giden Giden Gelen Giden Gelen Giden

TARH Hicr Mild Bal. Biti Bal. Biti 1315 1290 1279 1277 1278 1278 1289 1278 1280 11290 1291 1278 1290 1278 1305 1296 309 1290 1278 1278 1278 278 1290 1291 1324 1290 1291 1292 1278 1278 1277 1278 1278 1315 1315 1265 1278 1333 1333 1281 1328 1328 1280 1328 1327 1281 1327 1328 1290 1332 1333 1328 1327 1291 1328 1327 1327 1328 1328 1322 1327 1291 1294 1293 1328 1328 1316 1316 1294 1332 1331 1341 1341 1897 1873 1863 1860 1861 1861 1872 1861 1863 1873 1874 1862 1873 1861 1888 1879 1892 1873 1861 1861 1861 1861 1873 1874 1906 1873 1874 1875 1861 1861 1861 1861 1861 1898 1898 1848 1861 1915 1915 1864 1910 1910 1863 1910 1909 1865 1909 1910 1873 1914 1914 1910 1909 1874 1910 1909 1909 1910 1910 1904 1909 1874 1877 1915 1910 1910 1898 1898 1877 1914 1913 1922 1922

Defter Adedi 1 1 1 8 7 1 4 5 1 5 3 1 5 6 1 3 4 2 5 6 6 5 5 3 2 2 1 1 4 2 1 1 1 1 1 26 13

279-283 284 285-299 300 301-310 311 312-319 320 321-331 332 333-339

Cebel-i Lbnan Gdames Halep Havran Hicaz Humus Kuds Msr, Yemen, Cebel-i Lbnan, Kuds Msr Msr Meselesi Musul

593

340-352

Suriye

353-363 364-368 369-371 372-373 374-376 377 378-383 384-385 386 387-388 389-427

Trablusgarp Yemen Yemen, Trablusgarp Yemen Zor Adalar Cezir-i Bahr-i Sefd Girid Kbrs Sisam Dersadet

214

Katalog No

Sra No

DEFTERN ADI

Nevi Gelen Giden Gelen Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden Gelen Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden Gelen Gelen Giden Giden Gelen Gelen Gelen Giden Giden Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden Gelen Gelen Gelen Giden

428-466 450 467-474 475-483 484-492 493-494 495-499 500-524 525-553 554-556 557 593 558-566 567 568 569 570-576 577-580 581-588 589-595 596-611 612-614 615 616 617-619

Rumeli Vilyt Rumeli Jurnal Memurlar Bosna Edirne Edirne, Yanya, kodra Hersek kodra Kosova Manastr Prizren Rumeli-i ark Selanik Serfice Sofya Trhala Tuna Vilyt- Selse Yanya Devir ve Vilyt Devir Devir ve Tekdt Defterleri Adliye ve Mtemiltndan Ahmed Refik Paa 'dan Corci Paa

TARH Hicr Mild Bal. Biti Bal. Biti 1277 1329 1861 1911 1278 1327 1861 1909 1289 1278 1278 1278 1291 1321 1321 1293 1292 1287 1294 1294 1291 1291 1290 1290 1300 1278 1278 1299 1293 1272 1282 1281 1324 1278 1278 1287 1295 1268 1296 1303 1286 1279 1323 1323 1289 1295 1295 1328 1327 1327 1324 1294 1294 1327 1327 1327 1328 1327 1291 1290 1302 1328 21328 1306 1294 1277 1295 1295 1327 1328 1327 1325 1297 1332 1327 1307 1287 1279 1324 1324 1872 1861 1861 1861 1874 1903 1903 1876 1875 1870 1877 1877 1874 1874 1873 1873 1883 1861 1861 1882 1876 1855 1865 1865 1906 1861 1861 1870 1878 1851 1879 1885 1870 1862 1905 1905 1872 1878 1878 1910 1909 1909 1906 1877 1877 1909 1909 1909 1910 1909 1874 1873 1885 1910 1910 1889 1877 1860 1878 1878 1909 1910 1909 1907 1879 1914 1909 1889 1870 1862 1906 1906

Defter Adedi 22 16 1 4 4 7 2 6 3 1 1 5 15 10 17 12 2 1 1 5 4 1 1 1 3 4 4 5 3 6 1 13 3 3 1 1 2 1

215

Katalog No

Sra No

DEFTERN ADI

Nevi Gelen Giden Giden Gelen Gelen Gelen Giden Gelen Giden GelenGiden Gelen Gelen Giden -

TARH Hicr Mild Bal. Biti Bal. Biti 1286 1285 1281 1291 1331 1278 1289 1295 1287 1292 1276 1271 1271 1289 1289 1287 1291 1337 1327 1326 1301 1293 1293 1278 1277 1299 1869 1868 1864 1874 1912 1861 1872 1878 1871 1875 1860 1855 1855 1872 1872 1870 1874 1919 1909 1908 1884 1876 1876 1861 1861 1882

Defter Adedi 1 2 1 1 1 16 16 3 3 7 1 2 2

620-622 623 624 625 626-657

Dahiliye Mlg Dahiliye Muhasebesi Evkf dre Encmeni Kumandanlklar, Serasker Miriyeti, Jandarma Tenskt Maliye Meclis-i l-i craat Mazbata ve Mzekkire Defteri Meclis-i l-i Hazin Meclis-i l-i Tanzimat ve Mezbit Meclis-i Mahsus'a verilen Evrak Meclis-i Vl'nn Reyi zere Havale Olunan Tahrirt ve Arzuhal Defterleri Meclis-i Vl'ya Verilen Muharrerat ve Arzuhal Defterleri Meclis-i Vl Tarafndan Yazlan Emirnme-i Sm Kaytlar Meclis-i Vkel'ya Muhavvel Evraka Mahsus Yevmiye Defteri Muameleleri cra Olunan Evrakn Kayt Defterleri Muhcirn Nezreti Mfettilikler Sadret, Metropolid ve Tccar Vekilleri

658-663

664-670 671 672-673 674-675

593

676-677

1264

1267

1848

1851

678-685

1267

1279

1851

1862

686-691

1264

1283

1848

1866

692-693

1309

1329

1892

1911

694-695

Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden

1310 1287 1287 1325 1326 1321 1321

1312 1292 1292 1327 1327 1326 1326

1894 1870 1870 1907 1908 1903 1903

1894 1875 1875 1909 1909 1908 1908

2 1 1 3 2 4 3

696-697 698-702 703-709

216

Katalog No

Sra No

DEFTERN ADI Serasker, Dahiliye, Hariciye, Maliye Takvimhne Teshilt Sand Tophne-i mire Umr- Nfia Komisyonu Arzuhal Defterleri Telgraf Hlsa Vilyt Telgraf Hlsa Anadolu Vilyt Telgraf Hlsa Arabistan Vilyt Telgraf Hlsa Rumeli Vilyt Telgraf Hlsa Ahaliden Gelen Telgraf Hlsa Bambeyn'den Kede Olunarak Bb- l'ye Gelen Telgraf Hlsalar Vilyt Telgraf (Aynen Kayt) Anadolu ve Rumeli Vilyt Telgraf (Aynen Kayt) Anadolu Vilyt Ankara Telgraf Aydn Telgraf Bitlis Telgraf Dersim Telgraf Diyarbekir, Mamuretlaziz Telgraf Diyarbekir Telgraf Erzurum Telgraf Hakkri Telgraf Hdavendigr Telgraf

Nevi

TARH Hicr Mild Bal. Biti Bal. Biti 1316 1278 1278 1313 1313 1290 1278 1300 1264 1301 1308 1301 1297 1295 1302 1321 1279 1279 1327 1327 1293 1319 1305 1344 1322 1330 1301 1310 1301 1307 1898 1861 1861 1896 1896 1873 1861 1883 1848 1884 1891 1884 1880 1878 1885 1904 1862 1863 1909 1909 1876 1902 1888 1925 1905 1912 1884 1893 1884 1890

Defter Adedi 6 1 1 1 1 1 2 1 121 6 2 1 4 3 3

710-715 716-717 718-719 720-722 723 724-844 845-850 851-852 853 854 858-860 861-863 593 864

Gelen Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden Giden Gelen

Gelen Gelen Giden Gelen Giden Gelen Giden Giden Giden Giden Giden Giden Giden Giden Giden Giden

1302 1282 1301 1296 1291 1301 1283 1295 1295 1303 1303 1295 1303 1303 1303 1303

1303 1326 1326 1312 1314 1325 1293 1312 1312 1319 1305 1303 1312 1312 1305 1312

1885 1866 1884 1879 1874 1884 1866 1878 1878 1886 1886 1878 1886 1886 1886 1886

1886 1908 1908 1895 1897 1907 1876 1894 1894 1901 1888 1886 1894 1894 1888 1894

1 14 3 2 7 21 8 2 2 1 1 1 1 1 1 1

865-881 882-890 891-919 920-921 922-923 924 925 926 927 928 929 930

217

Katalog No

Sra No 931-932 933-934 935 936 937-938 939 940 941-962 963 964-965 966-967 968 969 970 971

DEFTERN ADI Kastamonu Telgraf Konya Telgraf Mamuret'l-Azz Telgraf Sivas Telgraf Trabzon Telgraf Van, Hakkari, Dersim Telgraf Van Telgraf Arabistan Vilyt Telgraf Msr, Hicaz, Yemen, Trablusgarp, Bingazi, Tunus Telgraf Adana Telgraf Badad, Musul Telgraf Badad Telgraf Basra Telgraf Bingazi Telgraf Cebel-i Lbnan Telgraf Halep Telgraf Hicaz Telgraf Kuds Telgraf Msr Telgraf Musul Telgraf Suriye Telgraf Yemen Telgraf Cezir-i Bahr-i Sefd Telgraf Girid Telgraf Sisam Telgraf Rumeli Vilyt Telgraf Edirne Telgraf kodra Telgraf Kosova Telgraf Manastr Telgraf Selanik Telgraf Yanya Telgraf Vilyt- Mmtze Telgraf

Nevi Giden Giden Giden Giden Giden Giden Giden Giden Giden Giden Giden Giden Giden Giden Giden Giden Giden Giden Giden Giden Giden Giden Giden Giden Giden Gelen Giden Giden Giden Giden Giden Giden Giden Gelen

TARH Hicr Mild Bal. Biti Bal. Biti 1295 1295 1303 1303 1295 1295 1302 1301 1295 1295 1295 1303 1303 1303 1303 1303 1303 1303 1303 1303 1303 1304 1295 1295 1303 1301 1283 1303 1295 1303 1303 1295 1303 1301 1312 1312 1312 1312 1312 1303 1312 1325 1303 1312 1303 1312 1312 1311 1312 1312 1312 1312 1312 1312 1312 1312 1303 1312 1312 1325 1303 1312 1312 1312 1312 1312 1312 1320 1878 1878 1886 1886 1878 1878 1885 1884 1878 1878 1878 1886 1886 1886 1886 1886 1886 1886 1886 1886 1886 1887 1878 1878 1886 1884 1866 1886 1878 1886 1886 1878 1886 1884 1874 1894 1894 1894 1894 1885 1894 1907 1886 1894 1885 1894 1894 1894 1894 1894 1986 1894 1894 1894 1894 1894 1885 1885 1895 1907 1886 1894 1894 1894 1894 1894 1894 1903

Defter Adedi 2 2 1 1 2 1 1 22 1 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 1 18 5 1 2 1 1 2 1 3

593

972 973 974 975 976 977 978 979 980-981 982 983-1005 1006 1007-1008 1009 1010 1011-1012 1013 1014-1016

218

Katalog No

Sra No

DEFTERN ADI Memurn Mteferrikas Telgraf Tmmen Vilyta Yazlan Arza Verilen Evrak Defterleri Takdim Hlsalar Devir Tezkire Hlsa Mzekkire Dev, Mzekkire Hariciye'den Gelip Yazlan ve Mhimme Tahrirt- Smiye Mzekkiresi Devir ve Vilyt Giden Tahrirt- Smiye Mzekkire Devir ve Vilyta Giden Tezkire ve Buyruldu Mzekkire Devir ve Vilyt Emirnme-i Smi Mzekkire Telgrafnme-i Smi ve l Mzekkire Mektub ve Tahrirt Kalemi Jurnal Umr- dariye Kalemi Jurnal Mhimme Kalemi'nin Takdime Verilen Evrak Hlsa Defteri Genel Jurnal Vilyt Jurnal Mhimme Kalemi Vilyt Jurnal Mhimme Kalemi Vilyt ve Devir Jurnal Vilyt Jurnal Vilyt ve Devir Jurnal Devir Jurnal Mmtze Kalemi Jurnal Rus- Hmyn Fihrist Mzekkire

Nevi Gelen Giden -

TARH Hicr Mild Bal. Biti Bal. Biti 1301 1303 1316 1265 1267 1315 1310 1321 1292 1322 1339 1325 1276 1884 1886 1898 1849 1851 1916 1890 1857 1898 1893 1904 1875 1905 1921 1907 1860

Defter Adedi 5 1 1 2 146 1 2 2

1017-1022 1023 1024-1025 593 1026-1171 1172 1173-1174 1175-1176

Gelen Mzekkire Mzekkire

1334 1308 1274

1177-1185

Mzekkire

1269

1289

1852

1873

1166-1299

Giden

1262

1298

1846

1881

14

1230-1246 1247 1248-1264 1265-1267 1268 1269-1312 1313-1320 1321-1325 1326-1327 1328-1331 1332-1335 1336-1339 1340-1347 1348 1349

Giden Mzekkire Jurnal Giden Giden Gelen Gelen Gelen Gelen Giden Giden Giden Giden -

1268 1291 1314 1329 1278 1300 1293 1291 1305 1333 1299 1310 1308 1327 1309

1309 1291 1341 1334 1280 1337 1308 1309 1311 1341 1307 1314 1315 1330 1316

1852 1874 1897 1911 1861 1883 1876 1874 1888 1915 1883 1893 1891 1909 1892

1892 1875 1922 1916 1863 1919 1891 1892 1894 1922 1890 1896 1898 1912 1899

17 1 17 3 1 44 8 5 2 4 4 4 8 1 1

219

Katalog No

Sra No

DEFTERN ADI Buyruldu-y l ile Vilyta Gnderilen Mruzt zerine lam Olunan Evrak Ruhsatsz Olarak Yaplan Kiliseler Derkenar Defteri Emr-i l Defteri Harikzedegn ane Defteri hbrt Defteri lnt Defterleri Memurn Nakil ve Tayinlerine Dair Vukt Defteri Sadrete Kraat Olunmak zere Mektub Kalemi'ne Verilen Evrak Jandarma Alay Erkn Selanik'de Mstahdem Rus Tebeal Zabitn Esmi Kayt Defteri Zabitan Tayin Zabitan Knye Tevkif, Hfz ve Battal areti Buyrulan Evrak Vilyta Tayin Olunan Memurlar Maalar ile Birlikte Gsteren Defter Mteferrik Muhtelif Nian Tevciht Berat Defterleri Bilumum Nian ve Madalya Beratlarnn Msveddt Evvelce stirdad Edilip Muahharen de Olunan Nian ve Madalya Kaytlar Hicaz Demiryolu Madalyas

Nevi

TARH Hicr Mild Bal. Biti Bal. Biti 1290 Tarihs iz 1324 1308 1282 1326 1312 1329 1292 Tarihs iz 1326 1311 1283 1316 1330 1873 1875

Defter Adedi

1350

593

1351-1358 1359 1360 1361 1362 1363-1365 1366

1906 1891 1865 1908 1895 1911

1908 1893 1866 1899 1912

8 1 1 1 1 3 1

1367

1271 Tarihs iz 1321 1321 1321 1287 1274 1287 1284 1312 1328

1272 Tarihs iz 1324 1324 1323 1287 1281 1289 1340 1340 1339

1855

1855

1368 1369 1370 1371-1373 1374 1375 1376-1377 1378-1409 1410-1415 1416

Gelen -Giden -

1903 1903 1903 1870 1857 1870 1867 1895 1910

1906 1906 1905 1871 1865 1872 1921 1922 1920

1 1 1 3 1 1 2 32 6 1

1417

1335

1336

1916

1918

1418-1423

1319

1322

1902

1904

220

Katalog No

Sra No 1424-1432 1433 1434-1441 1442-1444 1445 1446-1452 1453-1459 1460-1463 1464 1465-1485 1486 1487

DEFTERN ADI Liykat Madalyas Defterleri Gm Liykat Madalyas ftihar Madalyas mtiyaz Madalyas Gm mtiyaz Madalyas Madalya Hlsa Muhtelif Madalya Kayt Nian Yevmiye Marif Nianlarnn rde Kaytlar Mecid Nian Asker Mecid Esmi Ecneb Mecid Esmi Mecid Nian Mlkiye Esm Tebea Mecid Esmi Mecid Nian Msveddt Osman Nian Memurn Osman Esm Mlkiye Osman Nian Tebea-i Osman Nian Osman Nian Msveddt efkat Nianlar efkat Nian Msveddt Tahlisiye Madalyalar Kaytlar Terift- Hriciye Nian- Ecneb

Nevi -

TARH Hicr Mild Bal. Biti Bal. Biti 1309 1336 1306 1297 1334 1307 1314 1311 1328 1273 1304 1304 1292 1278 1292 1278 1304 1278 1278 1293 1296 1296 1318 1274 1340 1340 1341 1326 1341 1330 1341 1327 1334 1341 1307 1309 1304 1304 1312 1334 1313 1304 1304 1311 1318 1309 1341 1288 1891 1918 1889 1880 1916 1890 1897 1893 1910 1856 1887 1887 1875 1861 1875 1861 1887 1861 1862 1876 1878 1878 1900 1858 1922 1922 1922 1908 1922 1912 1922 1909 1916 1922 1890 1892 1887 1887 1895 1916 1896 1887 1887 1894 1900 1892 1922 1871

Defter Adedi 9 1 8 3 1 7 7 4 1 21 1 1 1 1 58 10 1 1 1 30 7 6 4 1

593

1488 1489 1490-1547 1548-1557 1558 1559 1560 1561-1590 1591-1597 1598-1603 1604-1607 1608

3. BB-I L BNYESNDEK DER DARELERE AT DEFTERLER Bb- l tekilat iinde, nezretlerden baka devlet ynetimine katlan, yasama ve yrtme yetkisini hiz olarak kurulan meclisler, Tanzimat reformlarnn plnlad ve yn kazandrd teekkllerdir. 1838 ylnda kurulan Meclis-i Vkel, sadrazam, eyhlislm, nazrlar, kaptan- derya, serasker, Meclis-i Vl reisi gibi yelerden olumaktayd. Bu itibarla, devlet yne221

timinde Divan- Hmyn'un konumuna sahipti. Nezretlerde ve alt kademedeki meclislerde alnan kararlar, padiahn onayna sunulmadan nce bu mecliste niha eklini alrd. Osmanl Devleti'nin sonuna kadar en yksek yasama ve yrtme organ olarak varln srdren Meclis-i Vkel'nn 1885-1922 yllar arasndaki almalarn Meclis-i Vkel mazbatalarndan takip etmek mmkndr. Meclis-i Vkel ile ayn yl kurulan Meclis-i Vl, bu meclise projeler reten bir vaziyette idi. Kanun ve nizamnmelerin hazrlanmas, mlk ve idar dzenlemelerin yaplmasnn yansra, alnan kararlarn nasl uygulandn kontrol etme yetkisine de sahipti. Bundan dolay vkeldan baz kimselerin Tanzimat'a aykr hareketleri sebebiyle bu mecliste yarglanp cezalandrld grlmektedir. 1854 ylnda kurulan Meclis-i Vl'nn yasama yetkisi, yeni kurulan Meclis-i Tanzimat'a devredilmitir. Bu dnemde Meclis-i Vl kk devlet memurlarnn tayini, zimmet problemleri, rza tecavz, hrszlk, mlk taksimat ve arazi anlamazlklar gibi tal konulara bakmaktayd. Meclis-i Vl, 1867 ylnda r-y Devlet ve Divan- Ahkm- Adliye adyla ikiye ayrlarak lavedildi. r-y Devlet; lke ynetimiyle ilgili kararlar almak, kanun ve nizamlar tetkik etmekle beraber, ahslarla devlet arasndaki anlamazlklarda da bavurulacak en yetkili merci sfatyla Osmanl Devleti'nin sonuna kadar varln korudu. Divan- Ahkm- Adliye ise daha ok adi sularn dvalarnn bakld ve yelerinin hayat boyu seildii bir meclisti. Temyiz Mahkemesi, stinaf Mahkemesi, Bidayet mahkemeleri bu birimin iinde vazifelerini icra etmekteydi. Ayrca lavedilen Dev Nezreti'nin yerine kaim olmak zere tesis edilen cra Cemiyeti ile Tefrik Cemiyeti, Muhakemt Dairesi gibi blmleri de vard. 1871 ylnda nezrete evrilen Divan- Ahkm- Adliye'nin evraknda, 1876 ylndan itibaren Adliye Nezreti anteti grlmeye balanmtr. Bu meclislerin almalaryla ilgili olarak hem kendi bnyelerinde tuttuklar defterlerden, hem de Sadret'in Divan- Hmyn Kalemi'nde bulunan Meclis-i Tanzimat, Nizamt ve Hayriye gibi kayt defterlerinden yararlanmak mmkndr. a. Dev Nezreti Defterleri (DV.d) Deavi Nezareti defterleri, 1377 numaral Deavi Nezareti Defterleri ve Belgeleri Katalogu'nda belgelerle birlikte olup, 1274-1285/1857-1869 yllar arasndaki yazmalarn ihtiva eden 11 adet defteri bulunmaktadr.
Katalog No 1377 TASNFN KODU Deavi Nezareti A.DV.d TARH Hicr 1274-1285 Mild 1857-1869 Defter Adedi 11 Katalog Tertibi Analitik envanter

Nezaretle ilgili genel bilgiler iin Deavi Nezareti Belgeler ksmna baknz. 222

b. Meclis-i Vl Riyaseti Defterleri (MVL.d) Tanzimat ile birlikte Osmanl Devlet Tekilat'nda yerini alan messeselerden biri de Meclis-i Vl'dr. Islhat hareketlerinin icabettirdii yeni nizamnmeleri hazrlamak, memurlarn muhakemesiyle megul olmak, lzum grlen devlet ilerinde rey vermek zere 27 Zilhicce 1253/24 Mart 1838 tarihinde tekil olunmutur. Tanzimat'tan sonra ilerin oalmas mnasebetiyle "Meclis-i l-i Tanzimat" ve "Meclis-i Ahkm- Adliye" birletirilerek "Meclis-i Vl-y Ahkm- Adliye" ad altnda bir meclise dntrlm ve bu meclis, dre, Tanzimat, Adliye adlaryla ksma ayrlmtr. dre ksm, mlk ve mal ilerle; Tanzimat ksm kanun ve nizamnmelerin tetkik ve tanzimiyle; Adliye ksm da baz dvalarla megul olmutur. 11 Zilkade 1248/4 Mart 1868 tarihinde meclis tekrar Divan- Ahkm- Adliye ve r-y Devlet olmak zere iki ksma ayrlmtr. Tasnifi yaplan defterler, Meclis-i Vl'nn kayt defterleri olup, hlsa kaytlar ve aynen kaytlar olmak zere iki ksmda toplanmtr. Hlsa Defterleri: Anadolu, Rumeli, Dersadet ve Arabistan'dan gelen tahriratn hlsa kaytlarn ihtiva etmektedir. Genel evrak kayt defteri olan Mzekkere Defterleri, meclisten eitli makamlara yazlan tezkirelerin Hlsa Kayt Defterleri, gelen arzuhallerin kaydedildii stida Defterleri bu nevi defterlerdir. Mhim ve adi hususlarn zetleri de ayr ayr defterlere kaydedilmitir. Ayrca, irdesi karlmak zere Sadret vastasyla padiaha arz edilen evrakn hlsa kaytlarnn tutulduu Mruzt Defterleri vardr. Aynen Kayt Defterleri: Anadolu, Rumeli, Dersadet ve Arabistan'dan gelen evraktan grlerek karara balananlarn mazbatalarn ihtiva eder. lk yllarda bu mazbatalarn cra Defterleri'ne kaydedildii grlr. Bu sebeple cra Defterleri, tutulduu yllardaki btn mazbatalar iine alr. Meclisten eitli makamlara yazlan tezkirelerin aynen kaytlar da, Tezkire Defterleri'nde tutulmutur. 955 numaral "Meclis-i Vl Defterleri Katalou'nda 1-478 numaralarda 1253-1284/ 1837-1867 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 478 adet Meclis-i Vl Riyseti Defteri mevcuttur.
Katalog No 955 FONUN ADI TARH Hicr 1253-1284 Mild 1837-1867 Defter Adedi 478 Katalog Tertibi Analitik Envanter

Meclis-i Vl (MVL)

223

c. r-y Devlet Defterleri (D.d) r-y Devlet, 1284 (1868) tarihinde, Meclis-i Vl'y Ahkm- Adliye'nin lavedilmesinden sonra Divan- Ahkm- Adliye ile birlikte tekil edilmi olan istiar, icra ve adl bir teekkldr. 8 Zilkade 1284/2 Mart 1868 tarihli kurulu nizamnmesinde r-y Devlet, umum mlk ilerin mzakere merkezi olarak zikredilmektedir. r-y Devlet, kuruluundan itibaren, daim olarak hkmetlerde reisi tarafndan temsil edilmitir. lk r-y Devlet Reisi Midhat Paa'dr. Yusuf Kmil Paa, Mahmud Nedim Paa, brahim Edhem Paa, Kadri Paa, Safvet Paa, rifi Paa, Halil Rifat Paa ve Ahmed Tevfik Paa gibi sadrazam ve vezirler r-y Devlet'in dier mhim reislerindendir. Osmanl Devleti'nin sonuna kadar faaliyetini devam ettiren r-y Devlet, balangta be daire olarak teekkl etmi fakat daire says sbit kalmamtr. eitli temayl, meslek ve blgelerden gelen yksek rtbeli devlet grevlileri, r-y Devlet'e ye olmulardr. r-y Devlet'i meydana getiren dairelerin en nemlilerinden birisi, Anayasa Mahkemesi durumunda olmas bakmndan Tanzimat Dairesi iken, Sultan kinci Abdlhamid zamannda, eski ad Dahiliye Dairesi olan Mlkiye Dairesi olmutur. Mahkeme-i Temyiz ile birlikte dier yksek mahkemeler, Basavcl, yani Muhkemt Dairesi'ni oluturmutur. Grld gibi Temyiz ve stinf Mahkemeleri, Adliye Nezreti'ne deil r-y Devlet'e bal idiler. r-y Devlet'in, yalnzca bugnk Dantay gibi idar bir mahkeme olmad, Meclis-i Vl'nn en nemli grevi olan kanun yapmaya da izinli olduu bilinmektedir. ura-y Devlet'e ait defterlerin tasnifi devam etmekle birlikte, defterlerin bir ksm belge katalogu olarak kullanlmaktadr. d. Divan- Ahkm- Adliye Defterleri 1255 tarihinde kurulan Meclis-i Vl, gittike arlaan dva ykne cevap veremez duruma gelince 1284 ylnda yeni dzenlemeler yaplmtr. Baz dvalarda bir st mahkeme olarak grev yapmasna ramen, icr makamnn mdahalelerine ak olan yapsnn bamsz bir hle getirilerek mdahelelerin nlenmesi dncesi ile bu kurulu 11 Zilkade 1284 tarihinde lavedilmi, yerine bugn Dantay olarak devam eden r-y Devlet ile Yargtay'n ilk kuruluu olan Divan- Ahkm- Adliye riysetleri kurulmutur. r-y Devlet'in bakanlna Midhat Paa, Divan- Ahkm- Adliye'nin bakanlna ise Ahmet Cevdet Paa getirildi. 8 Zilhicce 1284 (1 Nisan 1868) tarihli nizamnmesine gre dvalarn grld en yksek makam olmak zere kurulan Divan- Ahkm- Adliye'nin grevi; evvela, eri224

ye mahkemeleri, cemat- gayr- mslime mahkemeleri ve ticret mahkemelerinin bakt dvalarn dndaki normal muameleler ve cinayet dvalar olup uslen kendisine havale olunan dvalara bakmak, ikinci olarak da, mehkim-i kanuniyede (nizmiye mahkemeleri) grlp istinf klnan dvalara bakmakt. Yine bu nizamnmeye gre iki ahs arasnda grlen bir dvann neticesi ahs ile hkmet arasnda bir iddiaya taalluk ederse o dva r-y Devlet'e nakledilecekti. 13 Zilkade 1286 (14 ubat 1870) tarihinde gerekletirilen dzenlemelerle Divan- Ahkm- Adliye bnyesinde baz deiikliklerin yapld grlmektedir. Bu tarihten itibaren riyset unvan nezrete evrilmitir. Bunun yannda, Muhkemt- Ceziye ve Hukk Daireleri'ne sahip Temyz Mahkemesi'nin yansra bir de Mahkeme-i Nizmiye tekil edilmitir. Bu yeni kurulan mahkeme, evvel; Temyz Mahkemesince bozulup kendisine havale olunan, ikinci olarak mahall-i istinf olmayan mahkemelerde grlp dorudan doruya istinf edilen ve nc olarak da ehemmiyeti sebebiyle bidyeten grlmek zere havale olunan dvalara bakacakt. Yaklak iki sene sonra, 23 aban 1288 (7 Kasm 1871)de Mahkeme-i Nizmiye makamna kaim olmak zere bu kere stinf Mahkemesi'nin tekil edildii grlyor. Ayn tarihte tekil edilen dier bir mahkeme de Mahkeme-i btidiye'dir. 1289 senesi salnmesinde ise artk Divan- Ahkm- Adliye'ye bal Mehkim-i Nizmiye'den bahsedilmektedir. Bu mahkeme hukuk ve ceza istinf mahkemeleriyle Dersadet, Beyolu ve skdar bidyet mahkemelerini ihtiva etmektedir. 1290 senesi salnmesine gre bu tarihte mehkim-i nizmiye ierisinde grlen mahkemeler; Mahkeme-i stinfiye, Mahkeme-i btidiye, Dersadet Bidyet Mahkemesi, Beyolu Bidyet Mahkemesi, skdar Bidyet Mahkemesi ile mevk mahkemeleridir. Bu durum 1291 ve 1292 senelerinde de deimeden devam etmitir. Divan- Ahkm- Adliye belge ve defterlerinin katlalou 1406 numaral kataloda birletirilmitir. 1285-1297/1868-1880 tarihleri arasndaki kaytlar ieren 40 adet defter bulunmaktadr.
Katalog No 1406 Sra No 1-40 FONUN ADI Divan- Ahkm- Adliye TARH Hicr 1285-1297 Mild 1868-1880 Defter Adedi 40 Katalog Tertibi Analitik Envanter

e. Tanzimat- Hayriye ve Meclis-i Tanzimat Defterleri Tanzimat Ferman'nn ilnndan sonra fermanda vdedilen esaslarn uygulanmas iin yeni nizamlar ve messeseler gerekiyordu. Bu grevi yapacak kurumlardan biri olan Meclis-i l-i Tanzimat 1270/1854 tarihinde tekil edilmitir. Bu meclis, Meclis-i Ahkm- Adliye'nin grevlerinden bir ksmn zerine almtr. 225

Meclis-i l-i Tanzimat, "Tanzimat'n icap ettirdii kanun ve nizamnmeleri hazrlamak, memleketin slah ve imar iin alnacak tedbirleri mzakere ve karar ittihaz etmek, mevcut nizamnmelerden slh ve tdile muhta grlenler hakknda mtlaa beyan etmek; dier taraftan nzrlarn grevlerinden dolay mesuliyetleri hlinde de ilk sorgularn yapmak ile vazifeli idi. Bu meclisin gr istiar mahiyette idi ve nzrlarn mesuliyeti hakkndaki kararlar da padiahn kabul ve tasdiki hlinde yrrle girerdi. 1277/ 1861'de de tekrar Meclis-i Vl-y Ahkm- Adliye ad altnda birletirilen messese, (dare, Tanzimat, Adliye) eklinde ksma ayrlarak mlk ve mal iler veya kanun ve nizamnmelerin tetkik ve tanzimi, yahut da baz dvallarn ruyeti ile ilgili faaliyetlerde bulunmutur. 1867'de r-y Devlet'in tekilinden sonra yalnz "Divan- Adliye" olarak kalmtr67. ea. 989 Numaral Divan- Hmyn Defterleri Katalou'ndaki Tanzimat- Hayriye Defteri Anadolu ve Rumeli'deki bilcmle mahalde tatbik edilecek olan Tanzimat- Hayriye Nizamtna ait evmir-i liyye kaytlarna mahsus defterdir. 989 numaral Divan- Hmyn Defterleri Katalou'nda kaytl 1255-1274/18401858 tarihleri arasndaki emirleri ihtiva eden bu defterin sonunda 17 Receb 1291 tarihli bir kayt da mevcuttur.
Katalog No 989 DEFTERN ADI Tanzimat- Hayriye TARH Hicr 1255-1274 Mild 1840-1858 Katalog Tertibi Kronolojik Fihrist

eb. 989 Numaral Divan- Hmyn Defterleri Katalou'ndaki Meclis-i Tanzimat Defterleri Meclis-i Tanzimat Defterleri'nde Tanzimat ile birlikte teekkl eden yeni meclisler ve bunlarn kardklar nizamnmeler hakknda olduka tafsilatl bilgiler mevcuttur. 989 numaral Divan- Hmyn Defterleri Katalou'nda kaytl olan, Meclis-i Tanzimat Defterleri 1271-1306/1854-1888 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva etmekte olup 7 adettir. 1 numaral defterde fihrist bulunmaktadr. Bu defterlerde Meclis-i Tanzimat'n grevleri 17 madde hlinde yer almtr.
67 Tayyib Gkbilgin, "Tanzimat Hareketinin Osmanl Messeselerine ve Tekilatna Etkileri", Belleten, XXXI/121 (1967), s. 102.

226

Katalog No

Sra No 1 2 3

DEFTERN ADI

TARH Hicr 1271-1277 1277-1287 1287-1290 1290-1292 1292-1296 1296-1298 1298-1306 Adedi 1854-1861 1861-1870 1870-1873 1873-1875 1875-1879 1879-1881 1881-1888

Sayfa Adedi 196 361 261 250 253 253 381

Katalog Tertibi

Tanzimat

989

4 5 6 7 Meclis-i craat ve Tanzimat Tanzimat

Kronolojik Fihrist

227

IV. YILDIZ SARAYI ARV DEFTERLER

Yldz Saray Arivi, Sultan kinci Abdlhamid devrinde (1876-1909) Yldz Saray'nda biriken belge, defterler ve gazetelerden ibarettir. Sultan Abdlhamid'in 33 yllk saltanat srasnda Saray'n, bata Sadret olmak zere, btn devlet daireleri zerinde gittike artan ve nihayet mutlak hle gelen hkimiyeti ve bu hkmdarn btn meseleler hakknda bilgi edinmek ve ou zaman en teferruatl hususlarda bile bizzat karar vermek arzusunda bulunuu, Yldz Saray'n, bir hkmdar ikametghndan ziyade, devlet idaresinin merkezi hline getirmi; bu suretle Sultan kinci Abdlhamid'in iktidar sembol Yldz Saray olmutur. Saray'da devletin idar, iktisad, mal, asker, haric ileri gibi nemli hizmetlerini grmek ve kontrol etmek zere ekipler tekil olunmu ve balarna, padiahn kendileriyle istire yapabilecei, emin ve sdk kimseler getirilmitir. Saray'n resm makam ve ahslarla muhabertn idareye memur Mabeyn Baktiplii'nde de 1 baktip, 1 ikinci ktip ve 27 ktip altrlmtr. Sultan kinci Abdlhamid, yurt ii ve yurt d btn hadiselerden nnda haberdar edilmesini ister, her meseleye derin bir merak besler ve herkesin hlini renmeye gayret ederdi. Bunun iin resm ve husus hafiyelerden gelen jurnalleri dikkatle inceler ve bunlar itina ile muhafaza ederdi. Bu sebeplerle Yldz Saray'nda byk bir ariv teekkl etmitir. 1909 ylnda, Sultan Abdlhamid'in tahttan indiriliini takiben Yldz Saray, Hareket Ordusu Kumandan Mahmud evket Paa'nn emri ile tasfiye edilmi; bu arada Yldz evrak da Harbiye Nezreti'ne (Bugnk stanbul niversitesi merkez binas) getirilmitir. Bu malzeme, yandan Ali Galip Bey'in bakanlnda tekil olunan "Tedkk-i Evrak Komisyonu" tarafndan incelenmi; kitaplarla albm ve jurnaller ayrldktan sonra geriye kalan resm ve husus evrak Hazine-i Evrak'a (Bb- l'ye) gnderilmitir. Kitap ve albmler, devrin Marif-i Umumiye Nezreti'ne verilmitir. Bunlar hlen stanbul niversitesi Ktphnesi'nde bulunmaktadr. Jurnallerin hemen hemen tamam, tekil olunan komisyonca yaklarak imha olunmutur. Bunlardan pek az bir ksm bugn Yldz Tasnifi arasnda grlmektedir. Harbiye Nezreti'ndeki Tedkk-i Evrak Komisyonunca Hazine-i Evrak'a gnderilen Yldz evrak, eitli tarihlerde tekil olunan heyetler tarafndan, belgelerin mahiyetine ve tarih esasna gre tasnif edilmitir. 229

Yldz Arivi defterleri "Yldz Mruzt Defterleri" ve "Yldz Tasnifi Defterleri" balklar altnda iki ksmda tasnif edilmitir. 1. YILDIZ MRUZT DEFTERLER (Y.MRZ.d) Yldz Saray- Hmynu Mbeyn baktibi, sarayn yaz ilerini idare eden birimin bandaki memurun unvandr. Dier bir tabirle, Osmanl hkmdar ile hkmet tekilatnn banda bulunan sadrazam arasndaki muhabereyi idare eden yaz ilerinin bandaki memurdur. Yldz Saray'nda, Bakitbet tarafndan padiaha sunulmak zere resm ve husus mruztlarn gnlk kaytlarn ihtiva eden bu defterler ierisinde, sdr olan irdelerin tebliini, arzuhal ve mazbata suretlerinin kaytlarn tayan defterler de bulunmaktadr. Ayrca bu defterler arasnda 985 adet "Mazbata Sureti Defteri" vardr. Yldz Saray Fonu'na ait Mruzt Defterleri 1298-1322/1881-1904 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva etmekte olup, toplam 15.677 adettir.
Katalog No 494 FONUN KODU Mruzt Defterleri Fihristi TARH Hicr 1298-1327 Mild 1881-1909 Defter Adedi 15.677 Katalog Tertibi Analitik Envanter (Konu Balkl)

2. YILDIZ ESAS EVRAKI DEFTERLER (Y.EE.d) Daha evvel tek katalog hlinde aratrmaya ak bulunan Yldz Esas Evrak, evrak ve defterler olmak zere iki ana blme ayrlm ve Evrak blm katalou cilt olarak aratrmaya almtr. Defterler ise "Yldz Tasnifi Defterler Blm 1293-1328" fonu ile birletirilerek ve konularna gre ayrlmak suretiyle yeniden zetlenerek 1 cilt hlinde "Yldz Esas Defterleri" adyla aratrmaya alm bulunmaktadr. Yldz Esas Evrak zerinde, bnlemin Mahmud Kemal nal'n bakanlnda yrtlen tasnif almalar neticesi ortaya karlm olan katalogda, bir numara altnda birden fazla belge ve defterin bulunduu grlmtr. Bu sebeple yaplan yeni dzenlemede, daha nce ortaya konan zetlerden de istifde edilmi ve tek numara altnda bulunan arivlik malzeme, ayr ayr numaralandrlmtr. Bylece aratrcnn dorudan istedii ariv malzemesine ulamas temin edilmitir.
YILDIZ ESAS DEFTERLER Katalog No 497 Sra No FONUN KODU Yldz Esa s Defterleri (Y.EE.d) TARH Hicr 1293-1328 Mild 1876-1908 Defter Adedi 1.214 Katalog Tertibi Analitik Envanter

230

YILDIZ TASNF DEFTERLER'NN AIKLAMALI DKM Katalog No Sra No 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 DEFTERN CNS Mruzt Kayt Defterleri Tezkirelerin ve rde Hlsalarnn Kaydna Mahsus Defterler Mruzt Hlsa Kayt Defterleri Mruzt- Hususiye Hlsa Kayt Defterleri Mabeyn-i Hmyn 'a Mteallik Evraklarn Kayt Defterleri Padiaha Takdim Olunan Mruzt ile Sdr Olan rde Defterleri Kanunlar Hvi Defterler statistik Defterleri Tercmeler Padiaha Takdim Edilip Bb- l'ye Havale Edilen stidanmelerin Hlsalaryla Cereyan Eden Muamelta Dair Defterler Daire-i Hususiye'den Sdr Olan Muhtelif Konulardaki rdelerin Muamelt Kaydna Dair Olan Defterler Mabeyn-i Hmyn Zimmet Defteri Mteferrik Defterler (Hazine-i Hassa Mteferrik Defterleri, Asker Mevzular Hvi Mteferrik Defterler, Muhtelif Konulardaki Mteferrik Defterler, Mteferrik Matbu Eserler) Mteferrik Dier Eserler Hazine-i Hmyn'dan Saraya Alnan ve Yldz Mzesinde Mevcut Bulunan Eyaya Dair Komisyonlarn Evrak ve Defterleri. Baz Zevat ve Makamlar Tarafndan Takdim Olunan Risaleler Albmler ve Resimler eitli Perakende Evrak Baz Hususi radeleri Havi Defterler Selamlk Resminde Bulunan Askeri merann simlerini Gsterir Defterler 1296 Senesinden 1322 Senesine Kadar Askeri Kuvvetlerin Umumi Kuvve Cetvelleri Hlasalar 1296 Senesinden 1314 Senesine Kadar Askeri Kuvvetlerin Mevcutlarn Gsterir Hlasa Cetvelleri TARH Hicr 1293-1316 1294-1309 1294-1321 1295-1325 1297-1298 1297-1321 1302-1321 1303-1322 1306-1325 1313-1333 Mild 1876-1898 1877-1891 1877-1903 1878-1907 1879-1880 1875-1903 1884-1903 1885-1904 1888-1907 1895-1878
Katalog Sra Nu

1-5 6-138 139-166 167-173 174 175-204 205-210 211-220 221-241 242-248

11 12

1313-1317 1314-1326

1895-1895 1896-1908

249-251 252-254

497

13

1295-1328

1878-1861

255-351

14 15

352-396 397-403

16 17 18 19 20

404-447 448-546 547-562 563-575 576-677

21

678-700

231

Katalog No

Sra No 22

DEFTERN CNS Dahili, Harici Meselelerle Mali, ktisadi ve Sair Hu suslara Dair Yaz Suretlerini Havi Defterler. Saraylar ile 4. ve 6. Belediye Dairelerinin Tenvirine Dair stanbul ehri Tenvir irketi dare Meclisi Azas Frants Simon, Hazine-i Hassa ve ehremaneti Arasnda Tanzim Edilen Trke ve Fran szca Mukavele Suretlerini Havi Defterler. Moskof ar, Kazak ve Sarkam Hatmanlar ile Moskof arlarnn Bavekiline Gnderilen Nme-i Hmynlarla Sadaret Yazlarnn Suretlerini Havi Defterler ve Bahsi Geen Yazlarn Asllarnn Fotoraflar Defterler ve Resmi, Hususi Evrak Raptedil mi Kartonlar (ura -y Devlet Reisi Said Pa a) kodra'da Mirliva Rza Paa ile Harbiye Nezareti Arasnda Cereyan Eden Muhaberata Ait Evrakn Suretl eri. (Bkz. Y.EE Dosya No: 146) III- 1297 Senesinde Bavekaletten, Hariciyeden Ve Sair Yerlerden Gelen Tezkere Telgraf Ve Dier Yazlarn Suretleri (Bkz. Y.EE Dosya No: 147) IV- 1306 Senesinde Sefaretlerden Gelen Telgraflarla D Politikaya Dair Yazlar ve Baz Mhim Gazete Makalelerinin Tercmeleri Suretleri (Bkz.Y.EE Dosya No: 148) Kral, ah ve Prensliklerden Padiaha Yazlan ve Cevab Verilen Evraka Ait Defterler. Osmanl Elilerine Gnderilen Yazlarla Sava Paa'dan, Odyan ve Vahan Efendi'lerden Gelen Muharrerat, Pete Baehbenderlii'nden Paris ve Viyana Eliliklerinden Gnderilen Evrak Suretlerini Havi Defterler Forj Eantiyer Firmasndan Gnderilen Gemi Plan ve Projelerini Havi Drt Karton Mali, dari, Dahili ve Harici Meselelere Dair Tezkire ve Mazbatalarn Suretlerini Havi Defterler Muhtelif Tarihlerde na veya Tamir Edilen Saraylara ve Yallara Ait Masraf Defterleri

TARH Hicr Mild

Katalog Sra Nu

701-746

23

747-754

24

755-765

25

766

497

26

767-770

27

771-787

28

788-962

29

963-1002

30

1003-1025

31

1026-1087

232

Katalog No

Sra No

DEFTERN CNS Mabeyn'den Devair ve Vilayetlerle Baz Zevata Yazlan Tezkere ve Muharrerat Msveddelerini Havi Dosya Defteri. (Bkz. Y.EE Dosya No: 149 ve 150) Sadaret Makam ile Sair Dairelerden Mabeyn'eTakdim Olunan Tezkere, Mazbata ve Dier Evrak ile Mabeyn'den Tebli Olunan rade Suretlerini Havi Defterler Mabeyn ile Paris, Petersburg, Berlin, Roma, Londra, Belgrad Elilikleri ile Bulgaristan Komiserlii Arasnda Cereyan Eden Muhaberata Ait Evrakn Suretlerini Havi Defter. Mabeyn ile Baz Valiler ve Kumandanlar Arasnda Geen Muhaberata Ait Evrak Suretlerini Havi Defterler Bulgaristan lerine Dair Hicri 1255 Senesindens 1311 Senesi Sonuna Kadar Alnan Kararlarla rade-i Seniyyeli Evrakn Suretlerini Havi Defterler ve Fihrist. Umumiyetle Msr Meselesine Dair 1299 Senesinden 1307 Senesine Kadar Vkela Meclisi Zabtlarn, Maruzat Tezkereleri ve Konferans Tutanaklar Suretlerini, Sudan'da Zuhur Eden Mehdi Hakkndaki Evrakn Suretlerini Muhtevi Defterler Sultan II Abdlhamid'e ait Hususi El Defterleri ve Czdanlar. Baz Tezkere ve Evrak Suretlerini Havi Defterler

TARH Hicr Mild

Katalog Sra Nu

32

1088-1101

33

1102-1108

34

1109-1126

497

35

1127-1169

36

1170-1183

37

1184-1197

1198-1203 1204-1214

233

V. NEZRETLERE, VLYETLERE, MFETTLKLERE (TARA ARVLERNE) VE BYK DARELERE AT DEFTERLER

Osmanl Meclis-i Vkels'nda grev alan ve "Nezret" adyla tekilatlanan birimlerden bir ounun ariv malzemesi tasnif edilmi veya tasnifine devam edilmektedir. Bu nezretlerden defterleri tasnif edilerek kataloglar hazrlananlar aada verilmitir.

A. NEZRETLER
Osmanllarda devlet hizmetleri eitli nezretlere taksim edilmi olup, nezretlerin miktar muayyen deildi. Artrlmas ve azaltlmasna Meclis-i Vkel karar verirdi. Mesele bte ile ilgili olursa Meclis-i Umum'ye danlrd. Heyet-i Vkel u kiilerden oluurdu: 1. Sadrazam 2. eyhlislam 3. Hariciye Nzr 4. Bahriye Nzr 5. Adliye ve Mezhib Nzr 6. r-y Devlet Reisi 7. Dahiliye Nzr 8. Maliye Nzr 9. Marif Nzr 10. Nfia Nzr 11. Ticaret ve Ziraat Nzr 12. Evkf Nazr 13. Posta, Telgraf ve Telefon Nazr 14. Defter-i Hakan Nzr Babakanlk Osmanl Arivi'nde evrak bulunan nezretlerden defterleri tasnif edilenler, aada sralanmtr. 1. DAHLYE NEZRET DEFTERLER (DH.d) Osmanl devlet tekilatnda dahiliye ileri sadrazamlar tarafndan takip edilirdi. Sadrazamn maiyetinde "vezir kethds" adyla tulu vezirden saylan bir kii bulunurdu. Bu ahs Sadret'in dahiliyeye ait grevlerini yapar, Sadrazamn yokluunda Sadrazama veklet ederdi. Sadrazam makam i ilerde eyalet ve sancak beylerinin mercii ise de eskiden eyaletin idaresinde geni bir usul takip edildiinden merkezin bakt da hil meseleler daha snrl idi. 235

Vezir Kethdl 1251 (1835)'de Umr- Mlkiye Nezreti'ne dntrlm ve ilk olarak Mehmed Said Pertev Efendi Kethdlk grevinden Mlkiye Nazrl'na tayin olunmutur. 1253 (1837)'de Mlkiye Nezreti'nin ad Dahiliye Nezreti olarak deitirilmi ve kif Paa Dahiliye Nazr tayin olunmutur. 1839'da lavedilerek Sadret Mstearl'na bal bir birim hline geldi ve uzun bir sre vazifesi bu makam tarafndan icra edildi. Nezretlerin teekkl ettirildii Tanzimat Dnemi'nde Dahiliye Nezreti mteaddid defalar kurulmu, ilga edilmi veya baka bir birime bal olarak faaliyetlerini yrtmtr. 1294 Muharremi'nde (1877) Dahiliye Nezreti nc kez teekkl ederek, Cevdet Paa Dahiliye Nazr olmu ve bundan byle de Dahiliye Nezreti tekilat mstakil bir nezret olarak varln srdrmtr. Dahiliye Nezreti, umr- mlkiyeden baka, umr- shhiye-i dahiliyeye de memurdu. Bundan dolay Tekilat- Dahiliye ve Tekilat- Shhiyesi vardr. 1295-1298/18771880 tarihleri arasnda Dahiliye Nezreti tekilatnda, mstear, mektupu, muhasebeci, evrak mdr, matbuat mdr, Mlkiye ntihab Komisyonu ad altnda idareci ve bunlara bal kalemler mevcuttur. 1301 (1883) tarihinde Nfus Kalemi ile Memurn Kalemi teekkl ettirilmitir. "ntihb- Memurn Komisyonu" hari 1306 (1888) tarihine kadar Dahiliye Nezreti'nde mstakil hlde bulunmayan kalemler, bu tarihten itibaren mstakil haldedirler. Bu kalemler unlardr: a. Mektub Kalemi, b. Muhasebe Kalemi, c. Evrak Odas, d. Matbut- Dahiliye Mdriyeti, e. Sicill-i Nfus dare-i Umumiyesi, f. ntihb- Memurn Komisyonu Bu kalemlere, 1308 (1890) tarihinde "Sicill-i Ahvl ubesi", 1309 (1891) tarihinde "Takvim-i Vekyi daresi", 1315 (1897) tarihinde "Muhacirn daresi", 1320 (1902) tarihinde "Komisyon- Mahsus" ve "Komisyon Kalemi", 1322 (1904) tarihinde "Tesr-i Muamelt ve Islahat Komisyonu" eklenmitir. 1327 (1909) tarihine kadar bu ekilde gelen Dahiliye Nezreti Kalemleri 1327'den itibaren yeniden tekilatlanmtr. 236

a. Dahiliye Nezareti Defterleri (DH.d) Dahiliye Nezareti'ne ait defterlerin dier fonlardan kan defterlerin de ilavesi sebebiyle dzenleme ve kataloglama almalar devam etmektedir. b. Dahiliye Nezareti Sicill-i Ahvl Komisyonu Defterleri (DH.SAD.d) Osmanl Devlet tekilatnda grev alan memurlarn, vazifeleri sresince hl tercemelerine konu olan, zel hller veya memuriyet esnasndaki hller, tarihi seyr, ahlk ve gidiat gibi durumlarn, resmi belgelerin kaydedildii defterlerin tescili ilemine Sicill-i Ahvl, meydana gelen defterlere de Sicill-i Umum Defterleri ad verilmitir. Sicill-i Ahvl Komisyonu'nun kurulup almaya balad 1879 tarihine gelinceye kadar Osmanl Devleti'nde vazifelilerin sicillerini bir defterde toplayan bro hizmetlerine rastlanmamaktayd. "Sicill-i Ahvl Komisyonu" ile balayan sicil almalar; 1314/ 1896'da bu komisyonun lav ile yerine kurulan "Memurn-i Mlkiye Komisyonu"nca, hibir daireye bal olmadan yrtlmtr. 1326/1908 ylnda II. Merutiyeti mteakip Memurn-i Mlkiye Komisyonu kaldrlarak "Sicill-i Ahvl dresi" ad altnda yeniden, fakat Dahiliye Nezreti tekilat iinde teekkl ettirilmi, bylece ayr bir daire kurulmutur. Osmanl Devleti'nin yklna kadar devam eden Dahiliye Nezreti Memurn ve Sicill-i Ahvl dresi'nin tescil ilemleri, bu defterlere zeyl olacak ekilde ilave edilmi, Memurn Muamelt Dosyalar hlinde tanzim edilerek saklanmtr. Sicill-i Ahvl Komisyonu'nun kurulmasndan itibaren mlk ve adl memurlardan 1909 ylna kadar sren bir zaman dilimi iinde 51.652 memurun sicil kaytlar 201 defterde toplanmtr. (18 numaral defter 2 adettir.) Sicill-i Ahvl Defterleri'nde tercme-i hl sahiplerinin ismi, mahls veya knyesi, babas memurnden ise memuriyetinin rtbesi, marf zevattan ise hangi slaleye mensup olduu, greve balaylar, tahsil durumlar, liyakat ve ehliyet dereceleri, varsa azl, tayin ve muhakemeleri, gayr- mslim tebeadan ise, milliyeti kaydedilmitir. Sicil kayd aranlan memurun, baba ismi ve doum tarihi bilinirse hazrlanan fih rist defterleri vastasyla hangi defterlerde kaytl olduu kolaylkla bulunabilir.
Katalog No 244-260 (17 adet) FONUN KODU Dahiliye Nezareti Sicil-i Ahval Defterleri TARH Hicr 1283-1341 Mild 1866-1922 Defter Adedi 201 Katalog Tertibi Analitik envanter

Memur adlarna gre alfabetik olarak tanzim edilmi 17 cilt fihrist vardr. 237

1. Cilt: ab_ah 2. Cilt: ah 3. Cilt: ah_al 4. Cilt: al_b 5. Cilt: ca_ha 6. Cilt: ha_h

7. Cilt: h_is 8. Cilt: is_l 9. Cilt: ma_me 10. Cilt: me_me 11. Cilt: me_me 12. Cilt: me_me

13. Cilt: me_me 14. Cilt: me_mu 15. Cilt: mu_oy 16. Cilt: k_s 17. Cilt: s_z

2. HARCYE NEZRET DEFTERLER (HR.d) Osmanl Devleti'nde, hariciye ileri vezriazm tarafndan grlrd. Divan- Hmyn Kalemi'nin baktibi olan reislkttb, sefirlerle grmeleri salard. Zamanla Reislkttblk d ilerle ilgili nemli bir grev hline gelmitir. 1251 (1835) tarihinde bu unvan Umr- Hariciye Nezreti'ne evrilerek bu greve ilk defa kif Paa atanmtr. D ilikiler, elilerle olan grmeler, eli ve maslahatgzar tayinleri Hariciye Nezreti kararyla yaplrd. Hariciye evraknda Trke'nin yansra Franszca da kullanlmtr. Osmanl Devleti teden beri, yabanc dil bilen ve d politika tecrbesine sahip Trk asll eleman sknts ile kar karya kalmtr. Bu ihtiyaca binen 1821'de Bb- l'de kurulan Tercme Odas, yabanc dil retmenin yansra Tanzimat' hazrlayacak devlet adamlarnn yetitii bir mektep olmutur. Dnemin en nemli brokratlar, hatta daha sonra Sadrazamlar olan l, Safvet ve Fuad paalar bu odadan yetimilerdir. Daha sonra ise, mdr ve dier elemanlar Bb- l Tercme Odas'ndan seilmek suretiyle nezret bnyesinde Tahrirt- Ecnebiye Odas kurulmutur. Sultan nc Selim dneminde devletin Avrupa ile olan ilikileri artt iin sk sk sefirler gnderilmeye balanmtr. Londra, Paris ve Viyana'da daim olarak birer sefir bulundurulmutur. Hariciye Nezareti'ne ait defterlerin dier fonlardan kan defterlerin de ilavesi sebebiyle dzenleme ve kataloglama almalar devam etmektedir. 3. EVKF-I HMYN NEZRET DEFTERLER Vakf, terim olarak, bir mal alnp satlmaktan ebed olarak alkoymak, kii mlkiyetinden kararak Allah yolunda hapsetmek ve menfaatini insanlar iin tasadduk etmek demektir. Vakf, ayn zamanda vakf akdinin mevzunu tekil eden menkul ve gayrimenkul mallar da ifade etmektedir. Vakf yapan kimseye vkf, vakfedilen eye de mevkf denir. Vakf Messesesi, Osmanl Devleti'nin en nemli insan ve ictima messeselerinden birisidir. Bata padiah ve aile efrd olmak zere devlet yneticileri, askerler, lim238

ler ve halktan zengin olanlar, hayrlarn vakflar kurarak gerekletirmiler ve ebediyen halka mal etmilerdir. Evkf- Hmyn Nezreti'nin kuruluundan nce vakflarn ynetimi, vakfiyelerindeki kurulu artlarna gre, Sadr- l Nezreti, eyhlislam Nezreti, Bbssade (Kap) Aas Nezreti ve Drssade Aas (Haremeyn Evkf) Nezretince yrtlmtr. Osmanl Devleti'nin kuruluundan itibaren memleketin her tarafnda saysz hayr messeseleri kurulmu ve bunlarn idaresi evkf- mahsusa braklmtr. nceleri ashb- hayr, vakflarnn artlarn tayin ve yol ve eme gibi hayr-hasenatlara (mberrta) harcanacak miktar ve hizmetlilerine verilecek vazifeleri tahsis ettikten sonra tevliyetini evld ve ahfdna ve nezretini Sadrazam, eyhlislam, Darsade aas, stanbul kads gibi ehline havale etmilerdir. Osmanl Devleti'nde nezretlerin kurulu yl 1255/1839 olarak kabul edilmitir. Ancak, gerek tasnif edilen belgeler, gerekse 8.984 Numaral Evkf Defteri'nden anlaldna gre Evkf Nezreti'nin kurulu yl 1242/1826 olarak gzkmektedir. Evkaf- Haremeyn Muhasebesi Defterleri'ne ait 2, Evkaf Nezareti Defterlerine ait 6 olmak zere toplam 8 katalou bulunmaktadr. a. Evkaf- Haremeyn Muhasebecilii Defterleri (EV.HMH.d)
Katalog No 964 965 FONUN KODU Haremeyn Muhasebesi Defterleri TARH Hicr 935-1159 1159-1242 Mild 1528-1746 1746-1826 Defter Adedi 4.500 4.576 Katalog Tertibi Analitik Envanter

b. Evkaf Defterleri (EV.d)

Katalog No 966 967 968 1268 1269 1588 Evkf NezaretiDefterleri FONUN KODU TARH Hicr 1243-1264 1265-1279 1280-1290 1291-1332 1309-1344 955-1344 Mild 1827-1848 1849-1862 1862-1873 1874-1914 1892-1925 1548-1925 Defter Adedi 4.524 4850 4614 4527 4312 6087 Analitik Envanter Katalog Tertibi

c. Surre Defterleri (EV.HMK.SR.d) Surre, kelime olarak para kesesi demektir. Terim olarak, Osmanl padiahlarnn stanbul'dan Haremeyn'e, yani Mekke ve Medine'ye gnderdikleri para, altn ve eitli hediyeler mnasna gelmektedir. Surre, hac mevsiminden nce Receb aynda stanbul'239

dan trenle yola karlr ve bu iki kutsal ehirde yaayan halkn, en ileri gelenlerinden en fakirine kadar, mevki ve durumlarna gre nceden belirlenmi miktarlarda datlrd. Surrelerin baz yllarda Kuds'e de gnderildii grlmektedir. Surre gnderilmesi, eitli isimler altnda Abbasler dneminde balam, Fatmler, Eyyubler ve Memlkler ile devam etmi, Osmanllarda ise kurumsallamtr. Elde kesin belge olmamakla birlikte, Osmanllarda ilk surre gnderen padiahn Yldrm Byazid Han olduuna dair bir gr ileri srlmektedir. Babakanlk Osmanl Arivi'deki ilk surre defteri 1009 (1600) tarihlidir. Bu tarihten itibaren her yl dzenli olarak gnderilen surre, Osmanl Devleti'nin tarih sahnesinden ekildii zamana kadar aralksz devam etmi, ancak son bir ka yl surre hazrland halde, savalar dolaysyla gnderilememitir. Osmanl Arivi'nde 1009-1327/1600-1909 yllar arasna ait 4.170 adet surre defteri bulunmaktadr. lk yllarda Mekke ve Medine'ye gnderilen surreler tek defterde toplanm iken, sonraki yllarda ayr ayr defterlere dahil edilmi, hatta bir ehre 21 adet gnderildii tespit edilmitir. Son yllara doru surreler yine tek defterde toplanmtr. Surre defterleri, mahiyet olarak iki kategoride mtlaa edilebilir. Birincisi, surre muhasebesinin tutulduu, ahslarn isimlerini ve ne kadar ayn ve nakd yardm yaplacan gsteren defterler; ikincisi, surre alma hakkna sahip olduu halde, kendi rzasyla hakkndan feragat edenler ile yeniden surre almaya hak kazananlarn isimleriyle, hac yolunda bulunup hac ve surre kafilelerinin slimen gidip gelmelerini temin maksadyla grevlendirilen Arap oymaklarnn isimleri ve bunlara datlan meblalar bildiren defterlerdir. Hac yollarnn selmeti ve kafilelerin yamalanmasn nlemek iin yol boyunda bulunan Arap oymaklarna atiyye ad altnda para yardm yaplmasna ramen zaman zaman surre alaylarnn Arab ekiyas tarafndan saldrya urad, surrenin ve surre defterlerinin yamaland da olmutur. Bu sebepten olsa gerek, 1112, 1224, 1225, 1226 ve 1227 yllarna ait surre defterleri Ariv'de mevcut deildir.
Katalog No 963 FONUN KODU Surre Defterleri TARH Hicr 1009-1327 Mild 1600-1909 Defter Adedi 4.170 Katalog Tertibi Analitik Envanter

4. TCARET, NFA, ORMAN, MADN VE ZRAT NEZRETLERNE AT DEFTERLER (T.d) 1253/1837 ylna kadar Osmanl memleketlerinde zira ve iktisad durumlar hakknda esasl bir idar slaht tesis edilememiti. 1253/1837 sonlarnda "Meclis-i Umr- Nfia" isimli bir heyet tekil olunarak zira ve ticar slahat tedbirleri alnmtr. 1255/ 1839 ylnda stanbul'un gda ihtiyacn tesviye iin "Zahire Nezreti" kurulmutur. Bir 240

mddet sonra Zahire Nezreti, "Ticaret ve Ziraat Nezreti"ne dntrlm, Meclis-i Umr- Nfia da buraya balanarak sanayi, ziraat, turuk ve mebire mteallik hususlar ile grevlendirilmiti. 1264/1847'de "Umr- Nfia Nezreti"nin mstakil olarak teekkl zerine turuk, mebir, madin ile posta ve telgraf ileri bu nezrete balanmtr. Bir mddet sonra madin ve orman ilerinin ayrlmasyla "Orman ve Madin dare-i Umumiyesi" isimli bir mdriyete dntrlmtr. Orman dare-i Umumiyesi nce Ticaret, sonra Maliye Nezreti'ne balanm, 1309/1891'de Ziraat ilerinin de balanmasyle Orman, Madin ve Ziraat Nezreti ismiyle mstakil bir nezrete dntrlmtr. Bu tarihlerde Ticaret Nezreti de Nfia Nezreti'ne balanarak "Ticaret ve Nfia Nezreti" teesss etmitir. 1327/1909 tarihinde Ticaret, Sanayi ve statistik ileri Ticaret Nezreti'nden Orman ve Madin Nezreti'ne nakledilerek, Orman ve Madin Nezreti unvan "Ticaret ve Ziraat Nezreti"ne dntrlmtr. Ticaret ve Ziraat Nezreti'nin merkez heyetini tekil eden daireler unlardr: Ticaret, Sanayi, statistik, Orman, Ziraat ve Madin Mdriyet-i Umumiyeleri; Orman ve Ziraat mfetti-i umumilikleri; Meclis-i dare; Orman, Madin, Ziraat heyet-i fenniyeleri; Hukuk Mavirlii; Baytar, Sicil, Tahrirt, Muhasebe, Evrak Mdriyetleri. 1264 tarihine kadar Umr- Nfia ile megul olan mstakil bir nezret yoktu. Yol ve geit ileri eyalet ve sancak beyleri tarafndan idare olunur, her eyalet kendi kpr ve yollarn ina eder ve bunlarn tamiratna nezret eylerdi. Tanzimat- Hayriye'yi mteakip icra klnan slhat meyannda vesit-i nakliyenin oalmas da nazar- dikkate alnm ve bu maksatla 1264 (1848) sonunda Umr- Nfia Nezreti tekil edilmitir. Bu nezret balangta demiryollar ve turuk ve mebir ilerinden baka posta ve telgraf ve madin ilerinin de idaresine memur edilmiti. Sonralar posta ve telgraf ve madin Umr- Nfia Nezreti'nden ayrlm ve nezret, turuk ve mebirden baka ticaret ve sanayie mteallik hususatn ifasna memur edilerek Ticaret ve Nfia Nezreti unvann almtr. Zaman ierisinde deiik adlar altnda tekilatlanp, bazan birbirleriyle birleen bu nezretlere ait malzemenin nezretler baznda ayrlmas evrakn dalmasna sebep olacandan tek bir fon hlinde mtalaa edilerek tasnif edilmitir. Fona sembol olarak da bu nezretlerin balklarnda en ok geen harf olmas mnasebetiyle ve aklda kalmas daha kolay olaca dnlerek "T" harfi seri kodu olarak seilmitir. Bu fona kod olarak verilen "T" sembol, bir nezret veya birimin sembol de ildir. Tarih ierisinde tekilat ve grev itibariyle bir kurumun ierisine girmi olan, dolaysyla, evrak da bir arada bir btn tekil eden ve sekiz ayr isimle teekkl etmi nezretlere ait evrakn genel semboldr. Bu nezretlerin adlar, kurulu ve ilga edili tarihleri ile kodlar aadaki ekildedir. 241

1. Ticret Nezreti: 1255-1261; 1267-1280. 2. Ticret ve Ziraat Nezreti: 1262-1265; 1285-1287; 1290-1298; 1304-1327. 3. Ticret ve Nfia Nezreti: 1266; 1281-1284; 1288-1289; 1305-1326. 4. Nfia Nezreti: 1285-1287; 1290-1304; 1327; 1328. 5. Orman ve Madin Nezreti: 1296-1297. 6. Ticret ve Orman Nezreti: 1299-1300. 7. Ticaret ve Ziraat ve Orman ve Madin Nezreti: 1301-1303. 8. Orman ve Madin ve Ziraat Nezreti: 1311-1326. Evrak tasnif edilirken, nezretlerin bnyelerinde bulunan birimlerden Mektub Kalemi ve Evrak Odalar gibi nezretlerle birlikte kurulup nezretlerle birlikte lavedilen birimlerin evrak bal bulunduklar nezretlerle beraber; buna karlk zaman zaman deiik nezretlere bal olmasna ramen kuruluundan sonuna kadar btnlk arzeden meclisler, umum mdrlkler ve idareler gibi birimlerin evraklar ise bal bulunduklar nezretlere itibar edilmeksizin mstakil olarak ele alnmlardr. Bylece meclisler, umum mdrlkler ve mstakil idarelerin evraknn btnlnn bozulmamas salanmtr. Bu nezretin 1255-1328/1839-1910 yllarna ait 832.258 adet belge ve 2.311 adet defteri bulunmaktadr.
Katalog No 997 FONUN KODU Ticret, Nfia, Ziraat, Orman Madin Nezretleri Defterleri TARH Hicr 1255-1328 Mild 1839-1910 Defter Adedi 2.311 Katalog Tertibi Analitik Envanter

5. SIHHYE NEZRET DEFTERLER (SH.d) Tanzimat'tan nce hekimba tarafndan yrtlen salk ileri 1838 ylnda kurulan Karantina Nezreti uhdesine gemitir. Bu nezret, Osmanl tebeas ve yabanc devlet sefretlerinin memurlarndan oluan bir kadroya sahipti. Bu zellik nezretin belgelerine de yansm ve baz mazbatalar Franszca tutulmaya balanmtr. Hariciye Nezreti'ne bal olarak faaliyete balayan bu nezret, daha sonraki yllarda srasyla Ticaret Nezreti, Tophne-i mire Miriyeti, Ticaret Nezreti ve nihayet 1296'da Hariciye Nezreti bnyesinde grlmektedir. Ayrca, Dahiliye Nezreti bnyesinde de Shhiye-i Umumiye Meclisi yer almakta ve memleketin shh durumu, salk alannda ihtiya duyulan tedbirlerin alnmas, ithal ve imal edilen her trl gda ve ilalar hususundaki ihtilaflarn halledilmesi gibi grevleri yapmakta idi. 1334 ylna gelindiinde bu iki kurum birletirilerek Shhiye Nezreti oluturulmutur. Osmanl Devleti'nde Shhiye Tekilat'nn, Umr- Shhye-i Dahiliye ve Umr- Shhye-i Hariciye olmak zere iki blm vardr. 242

a. Umr- Shhiye-i Dahiliye Shhiye Tekilat'nn Dahiliye Nezreti'ne ait olan ksmdr. Umr - Shhiye-i Dahiliye'yi yrten ubeler ve daireler unlardr: Meclis-i Tbbiye-i Mlkiye ve Shhiye-i Umumiye, Cemiyet-i Tbbiye, Hfzssha-i Umumiye Mfettilii, Eczahneler Mfettilii, Shhiye, Evrak, Sicil, Tahrirt kalemleri, Telkinhne Heyeti (A evleri heyeti). b. Umr- Shhiye-i Hariciye Shhiye Tekilat'nn Hriciye Nezreti'ne ait olan ksmdr. Osmanl Devleti'nin karantina ileriyle llerin defni ve makberlere dair hususlar ihtiva etmektedir. Bu hususlar Shhiye Nezreti'ni de yrten Hariciye nazrnn bakanlnda toplanan bir shhiye meclisi tarafndan idare edilmektedir. Bu meclis Hariciye nazrndan baka devlet tarafndan tayin edilen reis-i san ve deiik azlardan ve Bb- l ile shhiye mukveleleri yapm olan devletlerin stanbul elilikleri tarafndan ruhsatl olarak gnderilen ecneb memurlardan olumaktadr. Bu ecneb memurlarn ekserisi doktorlardr. Shhiye Meclisi'nden baka Umr- Shhiye-i Hariciye'yi tekil eden daireler unlardr: Mfetti-i Umumlik, Trke Tahrirt, Trke Evrak, Trke Muhasebe, Franszca Tahrirt, Franszca Evrak, Franszca Muhasebe, Franszca Memurn, Franszca Kontrol Kalemleri, Vezne, Vefeyt Odalar. Shhiye Nezreti'ne bal olan karantinalar drt ksma ayrlr. 1. Bahr-i Siyah ve Sefd Karantinalar, 2. Hudud- raniye ve Basra Krfezi Karantinalar, 3. Bahr-i Ahmer Karantinalar, 4. Sisam Karantinalar. Sihhiye Nezreti evrak 1979 ylnda Hudud ve Sahiller Genel Mdrl'nden Osmanl Arivi'ne nakledilmitir. Ariv'de Shhiye Nezreti'ne ait gelen ve giden evrak kayt defterleri, imza, aynen kayt, ilmhaber, talimat, zel vefeyt ve mteferrik defterleri olmak zere toplam 506 adet defter bulunmaktadr. Bu fonun tasnifi tamamlanm olup, dzeleme ve kataloglama almalar tamamlandktan sonra hizmete sunulacaktr. 6. ZABTYE NEZRET DEFTERLER (ZB.d) Tanzimat ncesinde Zabtiye ilerine stanbul'da yenieri aas, kaptanpaa ve bostancba; tarada ise beylerbeyi, sancakbeyi ve mtesellimler bakarlard. 243

Tanzimat'la birlikte kurulu messeselerin slh gayesiyle kkl reformlarn uygulanmaya baland Osmanl Devleti'nde, modern anlamda zabta tekilat, Zabtiye Miriyeti'nin kurulu tarihi olan 18 Safer 1262/15 ubat 1846 tarihinden Zabtiye Nezreti'nin lavedildii 17 Receb 1327/4 Austos 1909 senesine kadar devam eden bir dnem ierisinde teekkl etmitir. Bu dnemi geni hatlar bakmndan iki safhaya ayrmak mmkndr. a. Zabtiye Miriyeti Dnemi 18 Haziran 1826 tarihinde ortadan kaldrlan Yenieri Oca yerine stanbul'da "Askir-i Muntazama-i Mansre", "Askir-i Muntazama-i Hssa" ve 1834 tarihinde de Anadolu ve Rumeli'nin baz eyaletlerinde "Askir-i Redife" adlar altnda yeni asker bir tekilat kuruldu. Bu yeni tekilatn bana getirilen seraskere, eski tekilatta yenieri aasnn mlik olduu selahiyetler verildi. Bu suretle selefleri gibi kendisine de stanbul'un en byk emniyet miri sfat ve selhiyeti veriliyordu. XIX. yzyla gelinceye kadar gerek eyaletlerde, gerek bakentin muhtelif ksmlarnda asayii salayan kuvvetler ayn olmad gibi tek bir komutaya da tbi deildiler. Bu durum 1826 senesi tekilatyla da deimedi ve bu karklk Zabtiye Miriyeti'nin kurulduu 1846 senesine kadar devam etti. Bu safha miriyetin tesis tarihi olan 18 Safer 1262/15 ubat 1846 senesinden Zabtiye Nezreti ismini ald 18 Zilhicce 1296/3 Aralk 1879 tarihine kadar devam eder. Bu dnem ierisinde zabta tekilat tek elden idare edilir hle gelmitir. b. Zabtiye Nezreti Dnemi 18 Zilhicce 1296/4 Aralk 1879 tarihinde Askir-i Zabtiye ileri Zabtiye Miriyeti'nden alnarak Seraskerlik makamna verildikten sonra miriyetin ismi "Zabtiye Nezreti"ne evrilmitir. 1298/1881 senesinde stanbul'da inzibat ve asayii korumaya memur olan Askir-i Zabtiye tekilat lavedilerek yerine Polis Tekilat ikame olunmu ve bu tekilata Askir-i Zaptiye'nin vazifeleri devredilmitir. stanbul'da sadece Dersadet Jandarma Alay ismi altnda bir jandarma birlii braklmtr. Bununla beraber polis idaresinin kuruluu ile vazife ve yetkilerini tayin eden nizamnme ancak 5 R.evvel 1325/18 Nisan 1907 ylnda yaynlanmtr. O zamana kadar bu idarenin ileri mer kaidelere ve iin icabna uygun olarak cereyan etmitir
* Halim Alyot, Trkiye'de Zabta. s. 80. Bunun yannda "Zaptiye Nezareti" ifadesinin 1294 salnmesinden itibaren
kullanld grlmektedir.

244

Katalog No 1098

FONUN KODU Zabtiye Nedareti ZB.d

TARH Hicr 1262-1325 Mild 1846-1908

Defter Adedi 1214

Katalog Tertibi Analitik

7. MARF NEZRET DEFTERLER (MF.d) Arivimizde Marif Nezreti'ne ait 1.200'e yakn defter bulunmakta olup, henz tasnif edilmemitir. 8. MALYE NEZRET DEFTERLER (ML.d) Maliye Nezreti kurulmadan nceki dnemde bu grevi Defterdarlk yrtmtr. Defterdarlar devletin varidt ve masraflarna dair mal ilemleri takiple grevli kiiler olup imdiki Maliye Bakan hkmnde idiler. Defterdarlarn dorudan doruya harcamaya yetkili olduklar mebali, devlet gelirlerinin bir ksmn tekil ederdi. nk devletin gelirlerinin bir ksm mesrif- diyenin tesviyesi iin Maliye Hazinesi'ne alnr, mhim bir ksm da mesrif-i harbiye ve fevkaldeye karlk olmak zere Hazine'ye (Endern- Hmyn) braklrd. lkenin snrlar genilemeye balaynca asl Defterdarlk'tan baka Anadolu Defterdarl ve Rumeli Defterdarl kurulmu, bylece Badefterdar, kk- Evvel Defterdar, kk- San Defterdar ortaya kmtr. Daha sonralar ise mal ilerin hepsini Badefterdar uhdesinde toplayarak, kk- Evvel ve kk- San Defterdarlklar isiz birer mansp olarak mtekaid devlet adamlarna tevcih olunmaya balam ve Sultan nc Selim devrinde kk- San Defterdarl "Nizm- Cedd Defterdarl"na tahvil edilmitir. 1222/1807'de Nizm- Cedd'in ortadan kaldrlmasyla Defterdarlk lavedilmi ve Askir-i Muntazama tahririne baland 1241/1825 tarihinde ayrca bir "Masrift Nezreti" kurulmutur. 1250/1834'de kk- Evvel Defterdarl'nn yerine "Hazine-i mire Defterdarl" ve "Hazine-i Mansre Defterdarl" adlaryla iki defterdarlk kurulmutur. Maliye idaresinin bu iki defterdarlk vastasyla idaresi iki- sene devam etmi, ancak idarenin ayrlmas dncesiyle 1253/1837'de bu defterdarlklarn lavyla maliye ubelerine bakmak zere "Umr- Maliye Nezreti" tekil edilmi ve Mansre Defterdar Nfiz Efendi Maliye Nzr tayin edilmitir. Osmanl paralarnn basm ve sarrafiye ileri Maliye Nezreti'nin tekiline kadar Darphne'ye aitti. Maliye Nezreti kurulduktan sonra Darphne Maliye Nezreti'ne balanmtr. Bu nezrete ait defter serileri 9 ana gurupta toplanmtr. Bunlar: 245

a. Mektub Defterleri, b. Evmir-i Maliye Defterleri, c. Masrift Defterleri, d. Vridt Muhasebesi Defterleri, e. Temettut Defterleri, f. Cizye Defterleri, g. Cerde Odas Defterleri, h. Maliye Ksm Defterleri, . Muvzene (Bte) Defterleri'dir. a. Mektub Kalemi Defterleri (ML.MKT.d) Bu defterler, Osmanl Devleti'nin mal konulara dair muhtelif yerler ile yapt yazmalarn hlsa kaytlarn ihtiva etmektedir. Maliye Defterleri ile ayn katalogda zikredilmitir. Mektub Kalemi Defterleri, 1253-1328/1837-1910 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva etmekte olup, toplam 497 defterdir.
Katalog No 523 FONUN KODU ML.MKT TARH Hicr 1253-1328 Mild 1837-1910 Defter Adedi 497 Katalog Tertibi Analitik Envanter

b. Evmir-i Maliye Kalemi Defterleri (ML.EVM.d) Bu defterler, mal konulara ait eitli yerlere gnderilen emirlerin hlsalarn ihtiva etmektedir. Bu mal emirlerin balca u konularda olduunu grmekteyiz: Cerde muhasebesi ile ilgili fermanlarn sretleri, Dellalbalk, zemet, muktaa ve iltizmlara dair ilmhaber suretleri, dvel-i ecnebiye, Hayriye ve Avrupa tccarlarna dair mal emirler, Osmanl Devleti'nden ihrac ve dardan ithal edilecek emtia, eya, erzak ve mahsulttan alnacak gmrk vergilerinin miktarn mbeyyin tarife ile eitli yerlere gnderilen talimatn sureti, Abdlmecid Han'n clsu mnasebetiyle berat ve nianlarn tecdidi ve baz mal ahkm, muhassllklara gnderilen emirler, cls- hmyn mnsebetiyle muhtelif muktaalarn beratlarnn yenilenmesi, baz yerlere gnderilen buyruldu, ferman ve tezkire hlsalar, damga rusmu, ceza kesilmesi, harp vergisi gibi konulara dair kararnme, tezkire ve lyiha suretleri.
Katalog No 523 FONUN KODU ML.EVM TARH Hicr 1253-1328 Mild 1837-1910 Defter Adedi 59 Katalog Tertibi Analitik Envanter

246

c. Masrift Muhasebecilii Defterleri (ML.MSF.d) 1250-1338/1834-1920 tarihleri arasnda tertip edilmi olan Maliye Nezreti'ne ait Masrift Defterleri, Osmanl maliyesinin devlet eliyle yapm olduu masrift gsteren defterlerdir. Bunlar ekseriyetle idar ve asker kadrolarda mstahdem memur, zbit ve nefertn maa, mhiye ve tayint bahalarn, Memlik-i Mahrse'deki ebniyenin keif, ina ve tamir masraflarnn tespit olunmu bedeltn, tophne, dkmhne, eczahne, tfenghne gibi yerler iin mbyaa olunan levzmt, btn saray mutfaklar iin yaplan masraflar ile buralardaki mstahdemlerin maalarn, muhcirne verilen ine ve ie ile atiyyeyi, nian ihsn masraflarn, eshm kuponlarnn taksitleri ve timar sahiplerine denen meblalar ihtiva etmektedirler. Maliye Nezreti'ne ait 10 cilt masrift katalounda toplam 19.481 adet defter bulunmaktadr.
Katalog No 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 ML.MSF FONUN KODU TARH Hicr 1250-1256 1256-1258 1258-1260 1260-1263 1263-1268 1268-1272 1272-1274 1274-1278 1278-1282 1250-1338 Mild 1834-1840 1840-1842 1842-1844 1844-1847 1847-1852 1852-1856 1856-1858 1858-1861 1861-1865 1834-1920 Defter Adedi 2.000 2.000 2.000 2.000 2.000 2.000 2.000 2.000 2.000 1.481 Analitik Envanter Katalog Tertibi

d. Vridt Muhasebesi Defterleri (ML.VRD.d) Vridt Muhasebesi 68, Osmanl Devleti'nin umum gelir kaynaklarn tespit etmek ve Hazine'ye irad olarak girmesi gerekeni tarh ve tahsil etmekle vazifeli idi. Vridt Muhasebesi'ne ait defterler, tasnif esnasnda iki ana kategoride deerlendirilmitir. Birinci kategoride, tahsil olunan irada ait defterler; ikinci kategoride ise henz tahsil edilmemi fakat tahsil edilecek varidtn kaytlarn ihtiva eden defterler yer almaktadr. Bu katalogda; gmrk, tahmishne, zecriye, ispen, ihtisab, karantina, shhiye, kantar, kasr- yed, ine, debbahne, tapu, mediye, reftiye, istimre, bc- kil, bc- pazar, bc- derbend, arsne, cihdiye, canavar, panayr , eltik, memlaha, ift, berat, kereste, serin ve derin, hamr, belediye, damga, beytlml, menzilhne, mctemia vesair vergilere ait defterler ile mlikne, emlk, temett, esnaf, karye ve divanlarn hassa ver68 Kmil Kepeci Tasnifi'nde Cerde Muhasebesi Evrak- Nakdiye ve Damgal Varaka-i Sahha Defterleri blmnde de Vridt Kalemi ile ilgili defterler bulunmaktadr.

247

gileri, senev vergiler, pul vergisi marif hissesi, techizt- askeriye, ine-i askeriye, tarik bedeli, fera ve intikal vergisi, ml- makt, timar, cizye, dyn- umumiye vridt, potahne varidt, r, harc- bb, yurtluk ve ocaklk haslt, rus- hmyn haslt gibi kaytlarn yer ald defterler bulunmaktadr. Devletin, memur maalarnda "r-i maa" ad altnda yapt kesintiler hazineye gelir getirdii iin, kesintilere ait defterler de vridta konmutur. Mltezimlerin uhdelerinde bulunan iltizm bedelleri ve vali, kaymakam gibi kimselerin devlete olan ahs borlar ile zimmetlerinde bulunan devlet mallarn gsterir defterler de vridt olarak deerlendirilmitir. Vridt Defterleri 1252-1338/1836-1919 tarihleri arasnda 3 cilt hlinde toplam 4.237 adet defterden mteekkildir.
Katalog No 518 519 520 ML.VRD FONUN KODU TARH Hicr 1252-1266 1266-1282 1282-1328 Mild 1836-1850 1850-1865 1865-1910 Defter Adedi 2.000 1.618 1.619 Katalog Tertibi Analitik Envanter

da. Temettut Defterleri (ML.VRD.TMT.d) Temett vergisi, tccar ve esnafn senelik kazanlar zerinden alnan vergiye verilen addr. Temett vergisinin ad daha sonra "Kazan Vergisi"ne evrilmitir. Temettut Defterleri'nde kaza, ky gibi iskn merkezleri hne hne ele alnarak herkese ait ahs mal varl, emlk, arazi, hayvanat, rn vb. bilgiler kaydedilmitir. Temettut Defterleri'nin tasnifi ve kataloglanmasnda o tarihlerdeki idar taksimat esas alnmtr. Defterler, iindeki bilgiler esas alnarak alfabetik olarak eyaletlere ayrlmtr. Her eyalet de kendi iinde alfabetik olarak kazalara ayrlmtr. Defterler 12561261/1840-1845 tarihleri arasnda toplam 17.747 adettir. Bu defterler analitik envanter sisteme gre tasnif edilmitir.
Katalog No 508 509 510 511 512 513 514 EYALET - KAZA ADI Ankara ve Aydn Aydn ve Bolu Bolu, Cezir-i Bahr-i Sefd, Edirne Edirne, Erzurum, Hdavendigr Hdavendigr Hdavendigr, Konya, Ni Ni, Rumeli, Selanik, Silistre, Sivas ML.VRD.TMT KODU TARH Hicr 1260-1261 1260-1261 1260-1261 1260-1261 1260-1261 1260-1261 1256-1261 Mild 1844-1845 1844-1845 1844-1845 1844-1845 1844-1845 1844-1845 1840-1845 Defter Adedi 1.961 2.005 1.862 1.407 1.936 2.243 2.015

248

Katalog No 515 516*

EYALET - KAZA ADI Sivas skb, Vidin

KODU ML.VRD.TMT

TARH Hicr 1260-1261 1260-1261 Mild 1844-1845 1844-1845

Defter Adedi 1.886 2.432

db. Cizye Defterleri (ML.VRD.CMH.d) Cizye, gayrimslim tebeann erkek nfusundan hayat ve hviyetlerinin devlete korunmas ve askerlik hizmetinden muaf tutulmalar karlnda alnan vergidir. Teklif-i eriyeden olan cizye, ilk Mslman devletler tarafndan tatbik edilmi ve Osmanllarda da geerliliini muhafaza etmitir. Tahsilat iini cizyedarlar veya tahsildarlar icra ederlerdi. Cizye Defterleri'nde genellikle eyalet, sancak, kaza, nahiye, karye, iftlik ve mahalle adlar belirtilerek bu yerlerde oturan, misafir olarak bulunan, gelip-geen, ticaret maksadyla bulunan reaynn isim, ekl, ya ve cizye snflar yazldktan sonra isimlerinin altna tahsil edilen cizye miktar belirtilmi ve ilgililerce mhrlenmitir. Defterlerde rika, divan ve siykat yaz stilleri kullanlmtr. Cizye Defterleri Katalou'nda 1254-1278/1838-1857 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 1.543 adet defter bulunmaktadr.
Katalog No 521 FONUN KODU ML.VRD.CMH TARH Hicr 1254-1278 Mild 1838-1857 Defter Adedi 1.543 Katalog Tertibi Analitik Envanter

e. Cerde Odas Defterleri (ML.CRD.d) Bu fonda Cerde Nzrl'nn tekilinden sonraki Cerde Defterleri mevcuttur. Tanzimat'dan sonra Cerde Defterleri, Vridt Muhasebesi tarafndan tutulmusa da, Maliye Nezreti Defterleri tasnif edilirken, Tanzimat'tan nceki tekilat gz nne alnm ve daha faydal olaca dnlerek Cerde Defterleri, Vridt Defterleri'nden ayrlarak kendi ismiyle katalou hazrlanmtr. Katalou meydana getiren defterleri, konularna gre yle snflandrabiliriz: 1. Mslim ve gayri mslim ahalinin nfus yoklamalar. 2. Askerlere ait yoklamalar. 3. Cizye tahsiline esas olmak zere tahriri yaplan reaynn cizye snflar. 4. Devlet hizmetlerinde grevli bulunanlarn isimleri. 5. Cemaat, airet, kabile ve muhacirlerin isknna dair kaytlar. 6. Din hizmetlerinde grevli olan ahslarn isim ve eklleri.
* Bu katalog, yarsna kadar skp Vilayetine ait olup, yarsndan sonras ise zeyl niteliinde olup, sonradan kan
defterler kark olarak buraya kaydedilmitir. Aratrclarn bu kataloa da bakmalar gerekir.

249

7. Sicill-i ahvl. 8. Meslek guruplarna ve alanlara dair kaytlar. 9. Nasb ve azledilen memurlarn isimlerinin kaytlar. 10. Halktan ihtiya iinde olanlarn isimleri. 11. Timarlara ait yoklamalar. 12. Vilayet, kaza, nahiye, kasaba ve karye isimleri. Cerde Defterleri Katalou 1253-1328/1837-1910 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 2.100 adet defterden ibarettir.
Katalog No 522 FONUN KODU ML.CRD TARH Hicr 1253-1328 Mild 1837-1910 Defter Adedi 2.100 Katalog Tertibi Analitik Envanter

f. Maliye Ksm Mteferrik Defterleri (ML.d) Bu defterler, Maliye Nezreti'ne ait defterlerden bir ka kaleme birden girebilecek zellikte bulunan defterlerin ayr bir kalemde deerlendirilmesi sonucu teekkl etmitir. Bu seri ierisindeki defterler muhteva itibariyle devletin yllk gelir ve giderlerini gsteren bte defterleri, mahall idarelerin tahsilat ve sarfiyt, eyalet ve sancaklarn muvzene defterleri, Hazine'ye ait yevm gelir-gider defterleri, devlet kurum ve kurulularnn, vakflara ait gayrimenkullerin, ahslarn elinde bulunan eshm faizlerinin, bayndrlk hizmetleri iin yaplan keiflerin sarfiytnn, timar ve zemet, narh, devir-teslim, askerlerin muhalleft defterleri, mal nizamnmeler gibi konular ihtiva etmektedir. Maliye Katalou, 1253-1328/1837-1910 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 1.828 defterden olumaktadr.
Katalog No 517 FONUN KODU ML TARH Hicr 1253-1328 Mild 1837-1910 Defter Adedi 1.828 Katalog Tertibi Analitik Envanter

g. Muvzene (Bte) Defterleri Bte, bir sonraki mal ylda kaynaklar ve harcamalar tespit ve tahsis ederek devletin gelir-gider rakamlarnn, muhtelif komisyonlar ve niha olarak Millet Meclisi'nin mtlaas neticesinde kararlatrldaktan sonra onaylanarak resmleen mal tablodur. Osmanl Devleti'nin klasik devir bteleri, modern mnda bildiimiz bteler deildir69. Bu btelerde ondokuzuncu asrn ortasna kadar bir nceki mal yln sonunda bir sonraki sene iin hazrlk yoktur, yalnz cetveller vardr. Bu bteler gelir ve giderleri gsteren bilanolardr.
69 Klasik dnem Osmanl btceleri zerinde bata . Ltf Barkan olmak zere H. Sahilliolu, A. Tabakolu nem li almalar yapmlardr. zellikle Barkan'n aratrmalar nc rol oynamtr.

250

Osmanllarda ilk gerek bteyi ondokuzuncu asr ortalarnda Fuad Paa hazrlamtr. rnek olarak verebileceimiz 1325 ylnn btesi u safhalardan gemitir: nce hkmet tarafndan tanzim olunan, daha sonra Meclis-i Mebsn Muvzene Encmeni ile Heyet-i Umumiye-i Mebsn tarafndan tdil olunup kabul edilen lyiha, Meclis-i Ayn ve dier komisyonlarca da tasdik edildikten sonra, bir nceki bteyle mukyese edilip hkmete de tasdik olunduunda, bte olarak son eklini alm olur. Osmanl Arivi'nde ayr bir seri olarak 6 adet bte defteri bulunmaktadr. 13251326 yllarn ihtiva eden bu defterlerin dkm u ekildedir:
Sra No 1 2 3 4 5 6 DEFTERN ADI Bte 1325 Senesi Btesi 1326 Senesi Btesi Masraf Btesi Mart - Nisan - Mays Muvakkat Btesi Muvzene-i Umumiye (Matb) TARH Hicr 1325 1325-1326 1326 1327 1326 Mild 1907-1908 1907-1908 1908 1909 1908 Sayfa Adedi 894 690 604 316 786

Bte Defterleri ayrca, Maliye Nezreti'ne ait Maliye Defterleri ve Maliye'den Mdevver tasnifinde de kark olarak bulunmaktadr. 9. BB-I SERASKER DEFTERLER (SRA.d) Yenieri Oca'nn 1826 ylnda Sultan kinci Mahmud tarafndan kaldrlmasn dan sonra ilk kurulan asker tekilat "Askir-i Mansre-i Muhammediye" olmutur. Ocak ilga edilirken Yenierilikle ilgili her trl nian, unvan ve iaretler kaldrlm, Aa Kaps'nn ad da Serasker Kaps (Bb- Serasker) olarak deitrlmitir. 1908 ylnda "Harbiye Nezreti"nin kurulmasyla da Seraskerlik, Harbiye Nezreti ismini alm ve Osmanl Devleti'nin sonuna kadar devam etmitir. Bb- Serasker'nin, 1244-1293/1828-1876 tarihleri arasna ait 311 adet defteri vardr.
Katalog No 978 FONUN ADI Bb- Serasker TARH Hicr 1244-1293 Mild 1828-1876 Defter Adedi 311 Katalog Tertibi Analitik Envanter

10. NFUS DEFTERLER (NFS.d) Osmanl Devleti'nde modern anlamda ilk nfus saymnn, 1831 (H.1247)'de yapld kabul edilmektedir. II. Mahmud'un slahat erevesinde Yenieri Oca'nn kaldrlmasndan sonra kurulan yeni orduya asker temini ve vergi gelirlerini tespit iin gerekli olan kaynaklarn tespiti amacyla lke apnda bir nfus saym karar alnm ve 251

bylece 1831 Nfus Saym gereklemitir. 1827 (H.1242) ylnda stanbul'dan balayan saym, zamanla Anadolu ve Rumeli'yi de iine alarak geniletilmitir. Saymda sadece Anadolu, Rumeli ve Adalardaki erkek nfus saylp, orduya asker vermeyen blgeler saymn dnda kalmtr. Devlet, bu saymla slam nfusun miktarn askerlik bakmndan; Hristiyan nfusun saysn da alaca cizye vergisi ynnden renmek istemitir. 1830 (H.1246) ylnda lke genelinde balatlan saymda halk, slam ve reaya (gayrimslim) olarak iki gruba ayrlmtr. Airetlerin nfuslar ayr gsterilmi ve slam nfusun toplamna katlmtr. Kptiler ve gebeler de ayr saylmtr. Toprak yazm gayesi olmadan yaplan 1831 yl ilk nfus saym, istenilen neticeyi vermemitir. Nfustaki doum, lm, g gibi deiikliklerin bildirilecei aylk Yoklama Defterleri'nin aksamas, nfusa kaydedilmeyenlerin fazlal, zellikle ahslarn yalarnn kastl olarak yanl yazlmas, baz blgelerde nfus saymnn balamamas gibi sebeplerle 1834 (H.1250) ve 1837 (H.1253) yllarnda eitli blgelerde nfus saymlarnn yapld grlmektedir. Tanzimat'n ilanyla 1840 (H.1256) yeni bir nfus ve temettuat saymna gidilmitir. Yoklama Defterleri'nden gelen bilgilerin ilenmesiyle 1842 yl itibaryla baz ana defterlerin suretleri karlmtr. Orduda yaplan deiikliklerle Redif Taburlar kurulmaya balaynca ortaya kan aksaklklar yeni bir saymn yaplmasn gerektirmitir. 1844 (H.1260) ylnda zellikle askere alnanlarn saysn tespit edebilmek iin lke apnda yeni bir nfus saymna gidildii belirtilmektedir. 1831 saymndaki tecrbelerden faydalanarak bu saym, daha detayl yaplmaya allmtr. Bu saym, daha sonraki askere alma ve askerlik sresinin belirlenmesi kararlarnda etkili olmutur. Bu saymlarndan sonra 1866 senesinde Tuna vilayetini kapsayan bir saym 1873 ylna kadar srmtr. 1870 ylnda genel bir nfus saym iin almalar yapldysa da, saym yaplamamtr. 1877-1878 (H.1293) Osmanl-Rus savandan sonra 1881/82 tarihinde balanlan saym, Rumeli'den gelen srekli g sebebiyle glkle tamamlanmtr. Daha sonra 1882 (R.1300), 1895 (H.1313) ve 1904 (R.1320 Mart 01) nfus saymlar yaplm olup, bunlardan 1904 saymnda kadn-erkek birlikte yazlarak ilk modern saym gereklemitir. Bu saym, gnmz nfus ktklerinin ve MERNS (Merkezi Nfus daresi Sistemi) projesinin temeli mahiyetindedir. Osmanl Arivleri'nde sadece ilk yaplan nfus saymlarnn kaytlar mevcud olup, bunlarn bir ksmnn fasikl ve sayfalar halinde, harap ve karm bir halde olmas, ayrca yer tespiti sorunlar sebepleriyle tasnifi gecikmitir. stanbul'dan balayarak Bolu ve Trabzon eyaletleri ile devam eden tasnif almas Anadolu, Adalar ve Rumeli eklinde devam edecektir . 252

Katalog No 1717

FONUN ADI Nfus Defterleri NFS.d

TARH Hicr 1145-1299 Mild 1826-1881

Defter Adedi 1173

Katalog Tertibi Analitik Envanter

B. BYK DARELERE AT DEFTERLER

1. HAZNE- HSSA NEZRET DEFTERLER Hazine-i Hssa, Osmanl padiahlarnn ahs gelir ve giderlerini idare eden tekilatn addr. Klasik dnemde sadece padiahn cep harl konumunda olan Ceyb-i Hmyn Hazinesi, Tanzimat'tan sonra tahsist- seniyye ve dier haslt olmak zere padiahn btn gelirlerinin topland ve buna paralel biimde Saray'n idaresine ve padiaha ait harcamalarn tamamnn yapld bir kurum hline geldi. 15 Haziran 1847 tarihinde "Ceyb-i Hmyn Hazinesi" tabiri, bnyesinde yaplan deiiklikler erevesinde yaymlanan irde-i seniyye ile "Hazine-i Hssa" olarak deitirildi. Hazine-i Hssa'nn en ok gelitii dnem Sultan kinci Abdlhamid zamandr. Bu dnemde, Tanzimat'la birlikte Maliye Hazinesi'ne geen, padiahn "emlk- hmyn" veya "emlk- ahne" ad verilen mallar Hazine-i Hssa idaresine iade edilmitir. Padiah adna emlak almlar da en yksek seviyeye ulamtr. Emlakn dnda bir takm gelir kaynaklarnn eklenmesiyle Hazine-i Hssa hacim ve tekilat bakmndan genilemitir. Sultan kinci Abdlhamid'in tahttan indirilmesinden sonra, Hazine-i Hssa'ya ait emlak- ahanenin byk bir blmnn Maliye Hazinesi'ne devredilmesiyle kapasite bakmndan klen Hazine-i Hssa Nezreti, umum mdrle evrildi. Sultan Vahdeddin, kard 16 Reblhir 1338/8 Ocak 1920 tarihli kararnme ile daha nce Hazine-i Hssa'dan Maliye Hazinesi'ne devredilen arazi, iftlik, messese ve imtiyazlar tekrar Hazine-i Hssa'ya iade ettirdi. 3 Mart 1924 tarih ve 431 sayl "Hilfetin lgasna ve Osmanl Hanedannn Trkiye Dna karlmasna Dair Kanun"un 8. Maddesinde, padiahlarn Trkiye Cumhuriyeti snrlar dahilindeki tapuya kaytl gayr- menkul mallarnn millete intikal ettii belirtildi. Bylece bu kanunla birlikte Hazine-i Hssa idaresi sona ermi oldu70. a. Hazine-i Hssa Nezreti Defterleri (HH.d) Hazine-i Hssa Nezreti defterleri 1141-1347/1728-1929 yllarn havi kaytlardan olumaktadr.
70 Hazine-i Hssa ile ilgili geni bilgi iin baknz Arzu (Tozduman) Terzi, "Hazine-i Hssa", DA, c. 17, s. 137-141. ve ayn yazarn Hazine-i Hssa Nezareti adl baslmam doktara tezi.

253

Katalog No 987 1626 1627 1628 1629 1689

FONUN ADI

TARH Hicr 1159-1344 1169-1344 1141-1342 1179-1347 1174-1342 1174-1342 Mild 1746-1926 1755-1926 1728-1924 1765-1929 1760-1924 1760-1924

Defter Adedi 5000 5000 5000 5000 5349 5386

Katalog Tertibi

Hazine-i Hassa Nezreti Defterleri

Analitik Envanter

Ayrca, "Mill Emlak'tan Devralnan Defterler" serisi iinde, 1259-1287/1843-1870 yllar arasndaki kaytlar ihtiva eden 6 adet Hazine-i Hssa defteri bulunmaktadr. b. Hazine-i Hssa Nezareti Sicil-i Ahval Defterleri (HH.SAD.d) Hazine-i Hassa Nezareti Sicil-i Ahval daresi'ne ait 11 adet sicil defteri mevcuttur. Defterlerde Hazine-i Hassa Nezareti idaresi altnda bulanan saray grevlilerinin sicil kaytlar bulunmaktadr. Kaytlarn tevsiki mahiyetinde olan sicil zarflar ise HH.SAD.MEM kodu altnda tasnif edilmitir. Defterlerde bulunan sicil kaytlarnda yer alan grevlilerin ad, baba ad, doum tarihi, doum yeri ve grevleri bilgisayar ortamna aktarlarak bu katalog hazrlanmtr. Ayrca defterde kayd bulunan grevlilerden sicil zarf bulunan grevlilerin belgelerine atfta bulunularak belge fonundaki dosya ve gmlek numaralar zet sonlarna yazlmtr.
Katalog No 1687 FONUN ADI Hazine-i Hassa Nezarit Sicil Defterleri TARH Hicr 1201-1344 Mild 1821-1925 Defter Adedi 11 Katalog Tertibi Analitik Envanter

2. DARPHNE- MRE DEFTERLER (DRB.d) Osmanllarda para basm yeri iin "Dr'd-darp" ve yaygn olarak "Darphne" ad kullanlmtr. Daha nceki slm devletlerinde olduu gibi Osmanllar da hkim olduklar topraklar zerinde zellikle maden yataklarna yakn yerleim birimlerinde ticar ve idar nemi olan ehirlerde Darphneler kurmulardr. Kanun Sultan Sleyman ve Sultan kinci Selim devirlerinde, Osmanl topraklarnda yetmiin zerinde darphnenin faaliyet hlinde olduu bilinmektedir. XVIII. yzylda Darphne'nin nemli bir kurum hline geldiini gryoruz. Bu yzylda darphneler, sadece para basan yer olmaktan km ve baz muktaalarn idaresi de buraya verilerek deiik muktaalarn topland bir hazine hline gelmitir. 254

Darphne, Tanzimat'tan sonra mdrlk olarak Maliye Nazrl'na baland. 1881'de para basm ve idaresi yeniden dzenlendi. 1853'te pres usulne geildi, 1911'de ise mekanik bask yaplmaya baland. Cumhuriyet'in kuruluundan sonra Darphne'nin ad Darphne-i Mill'ye evrildi. Daha sonra Damga Matbaas ile birletirilerek Maliye Bakanl'na baland71. Bu fonda, 1108-1299/1696-1882 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 1.230 adet defter bulunmaktadr.
Katalog No 988 FONUN ADI Darphne-i mire Nezreti TARH Hicr 1108-1299 Mild 1696-1882 Defter Adedi 1.230 Katalog Tertibi Analitik Envanter

Ayrca, "Mill Emlak'tan Devralnan Defterler" arasnda, 1156-1281/1743-1864 yllar arasndaki kaytlar ihtiva eden 5 adet Darphne Defteri bulunmaktadr. 3. MLL EMLAK'TAN DEVRALINAN DEFTERLER Nisan 1941 tarihinde Babakanlk Osmanl Arivi'ne Mill Emlk Mdrl'nden 36 adet ariv malzemesi intikal etmitir. ntikal eden belgelerin 13 adedi defter, 23 adedi ise belgedir. Bu defterler, 1156-1287/1743-1868 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva etmekte olup, dkmleri aada verilmitir.
Sra No 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 KONUSU Darphne'nin Keban, Ergani, Gmhne vs. Madenlerine Ait Hkmlerle Emir Suretlerini Muhtev Defter Hazine-i Hssa'nn Sarfiyt Defteri Darphne'ye Ait lmhaber Suretlerini Muhtev Kayt Defteri Hazine-i Hssa'nn Muhtelif Masraflarna Ait Defter Hazine-i Hssa'nn lmhaber Kayt Defteri Hazine-i Hssa'nn Muhtelif Masraflaryla Padiahn Haremleri, Kzlar ve ehzadelerinin Kimlerden Ne Cins Mcevherat Terhini Mukabilinde Ne Kadar Bor Para Aldklarn Gsterir lmhaber Suretlerini Muhtev Defter Hazine-i Hssa'nn lmhaber Kayt Defteri Darphne'nin Madenlere Ait Yazlan Hkm Suretlerini Muhtev Defter Osmanl Devleti'nin Paris Sefreti'ne Ait ifre Defteri Hicr 1156-1190 1283-1287 1249-1256 1259-1268 1264-1279 1272-1285 1273-1277 1190-1202 1202-1213 Mild 1743-1776 1866-1870 1833-1840 1843-1851 1847-1862 1855-1868 1856-1860 1776-1787 1787-1798 -

71 Halil Sahilliolu, "Darphne", DA, c. 8, s. 501-505.

255

Sra No 11

KONUSU Sultan nc Selim, Drdnc Mustafa ve kinci Mahmud'un Ahvline; Selim'in Sret-i Katline ve Mahmud'un Culsuna Ait Saray Ktiplerinden Arif Muhiddin Bey Tarafndan Yazlan Defter Gmhne, Akda, Gmhacky, Keban, Kre-i Nhas, Glekboaz, Anbarkaya, Bereketl Maa Bulgarda, Kratova, Cebel-i Kozlu Madenlerinin Muhtelif Masraflarna Ait Defter Hazine-i Hssa'nn Muhtelif Masraflarna Ait lmhaber Defteri

Hicr 1223

Mild 1808

35 36

1270-1281 1277-1281

1753-1864 1860-1864

C. VLYET VE MFETTLKLERE (TARA ARVLERNE) AT DEFTERLER

Bilindii zere Osmanl Arivi'nde muhafaza edilen ariv malzemesinin byk ounluu, Osmanl Devleti'nin stanbul'daki merkez devlet dairelerine aittir. Merkez devlet dairelerinin dnda, Kbrs Mutasarrfl ve Rumeli Mfettilii evrak gibi Osmanl'nn toprak kayb ile birlikte stanbul'a gnderilen bu yerlerin evrak ayr balk altnda tasnif edilmitir. 1. KIBRIS MUTASARRIFLII DEFTERLER (TR.KB.d) Bu seride, Osmanl Devleti'nin 1878'de Kbrs' ngiltere'ye devri esnasnda grevlendirdii Sadret Yaveri Sami Paa tarafndan getirilerek Hazine-i Evrak'a teslim edilen 1259-1295/1843-1878 tarihleri arasndaki kaytlar hvi 39 adet defter bulunmaktadr. Bu defterler analitik envanter sisteme gre tasnif edilmitir. stanbul dndan getirilen Kbrs'a ait belge ve defterler tara evrak olmas dolaysyla, merkez evrak fonlarndan ayr tutularak Tara evrak (TR.) kodu altnda tasnif edilmitir.
Katalog No Sra No DEFTERN MAHYET Tuzla, Gilan, Baf, Lefke, Girne, Karpas, Mesarye, Deirmenlik, Limason Kazalaryla Yaplan Yazmalarn Hlsa Kayt Defteri Tuzla, Magosa, Deirmenlik 'ten Gelen ve Deirmenlik ve Magosa'ya Gnderilen Evrakn Hlsa Kayt Defteri Umum Kaymakamlklara Gnderilen Evrakn Hlsa Kayt Defteri. Kbrs Mutasarrfl Arzuhal Kayt Defteri TARH Hicr 1281-1282 Mild 1864-1865 Sayfa Adedi

111

2 994 3 4 5 6 7

1284-1286 1287-1290 1292-1293 1281-1282 1283-1284 1284-1285

1867-1869 1870-1873 1875-1876 1864-1865 1866-1867 1867-1868

41 16 34 134 115 198

256

Katalog No

Sra No 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36

DEFTERN MAHYET Kbrs Mutasarrfl'nn, Bnyesinde Bulunan Dairelerle Yapt Yazmalar Hvi Hlsa (Gelen-Giden) Kayt Defteri. Baf ve Girne'den Gelen ve Bu Kazalara Gnderilen Evrakn Hlsa Kayt Defteri Baf Kaymakaml'ndan Gelen ve Bu Kazaya Gnderilen Evrakn Hlsa Kayt Defteri Deirmenlik'ten Gelen ve Bu Kazaya Gnderilen Evrakn Hlsa Kayt Defteri. Girne'den Gelen ve Bu Kazaya Gnderilen Evrakn Hlsa Kayt Defteri Limason Kaymakaml'ndan Gelen ve Bu Kazaya Gnderilen Evrakn Hlsa Kayt Defteri Magosa'dan Gelen ve Bu Kazaya Gnderilen Evrakn Hlsa Kayt Defteri Tuzla'dan Gelen ve Bu Kazaya Gnderilen Evrakn Hlsa Kayt Defteri Rusmat Nezreti'ne Gnderilen ve Buradan Gelen Evrakn Hlsa Kayt Defteri Kbrs Mutasarrfl'nn Sadret ve Nezretler ile Yapt Yazmalar Hvi Gelen-Giden Hlsa Kayt Defteri Kbrs Mutasarrfl'nn Nezretler ile Yapt Yazmalar Hvi Gelen-Giden Hlsa Kayt Defteri Kbrs Mutasarrfl'nn Maliye Nezreti ile Yapt Yazmalar Hvi Gelen-Giden Hlsa Kayt Defteri Kbrs Mutasarrfl'nn Meclis-i dare Karar Defteri Nezret ve Byk Dairelerden Gelen Yazlar ve Emirnme-i Samlerin Aynen Kaydna Mahsus Defter. Nezretlere Gnderilen Mazbatalarn Aynen Kayt Defteri Kbrs Mutasarrfl Tarafndan Bb- l, ve Nezretlere rsal Klnan Mazbatalarn Aynen Kaydna Mahsus Defter

TARH Hicr 1292-1294 1295 1285-1286 1287-1290 1292-1293 1295 1293-1294 1294-1295 1295 1290-1292 1287-1290 1292-1293 1293-1294 1294-1295 1285-1286 1286-1289 1287-1290 1290-1291 1291-1292 1292-1293 1293-1294 1293-1294 1287-1293 1293 1293-1294 1294-1295 1276-1276 1286-1291 1291-1292 Mild 1875-1877 1878 1868-1869 1870-1873 1875-1876 1878 1876-1877 1877-1878 1878 1873-1875 1870-1873 1875-1876 1876-1877 1877-1878 1868-1869 1869-1872 1870-1873 1873-1874 1874-1875 1875-1876 1876-1877 1877-1878 1870-1876 1876 1876-1877 1877-1878 1859-1860 1869-1874 1874-1875

Sayfa Adedi 54 142 41 58 51 420 100 101 151 78 58 51 118 106 25 24 146 105 73 48 98 60 195 92 77 393 42 493 84

994

257

Katalog No

Sra No 37

DEFTERN MAHYET Telgraf Muhabertnn Aynen ve Hlsa Kayt Defteri Cezir-i Bahri Sefd Vilayetine Gnderilen Mazbatalarn Kayt Defteri eitli Vilayetlere Gnderilen ve Buralardan Gelen Evrakn Hlsa Kayt Defteri

TARH Hicr 1287-1289 1286-1287 1293-1294 Mild 1870-1872 1869-1870 1876-1877

Sayfa Adedi 36 142 86

994

38 39

2. RUMEL MFETTL DEFTERLER (TFR.1.d) stanbul dndaki devlet dairelerinden gnderilen evraklar arasnda Rumeli Mfettilii evraknn nemli bir yeri vardr. Rumeli Mfettilii 1877-78 Osmanl-Rus Muharebesi'nin ardndan imzalanan ar artlar hvi Ayastefanos Anlamas'nn tdil edilmi ekliyle kabul edilen Berlin Anlamas gereince zellikle Avusturya ve Rusya'nn mdahaleleri neticesinde tedric olarak Kasm 1902'de tesis edilmitir. Daha nce Kosova, Manastr ve Selanik olmak zere idar, adl, asker ve mal sahalarda yaplmas dnlen slahat almalar, daha sonra dier civar vilayetler de dikkate alnarak Yanya, Edirne ve kodra'nn da ilvesiyle Mfettiliin yetki sahas alt vilayete karlmtr. Sadret'e bal olarak grev yapan Rumeli Mfettilii, bazen Sadret'i atlayarak dorudan Saray'la yazmalarda bulunmu, fevkalde grev ve yetkilerle donatlm bir messesedir. Bu yn ile gnmzdeki Olaanst Hl Blgesi Valilii'ne benzetilebilir. Mfettiliin ilerinin daha kolay ve hzl yrtlebilmesi iin Sadret'te drt kiiden oluan bir komisyon bulunmakta idi. Rumeli Mfettilii evrak ierisinde, belgelerin yansra 244 adet de defter tespit edilmitir. 1319-1327/1901-1909 tarihlerini hvi bu defterler, muhtelif mevzularda Sadret ile Rumeli Mfettilii'ne bal sancak ve kazalar arasndaki muhbert kaytlarn ihtiva etmektedir. Bu defterlerin tarihi ve muhteviyt aadaki izelgede zikredilmitir:
Katalog No 423 FONUN KODU Rumeli Mfettilii TARH Hicr 1319-1327 Mild 1901-1909 Defter Adedi 244 Katalog Tertibi Analitik Envanter

Sra No 1-4 5-11 Fihrist Defteri Makmt- Aliyye (Gelen)

MUHTEVA

TARH 1319-1326 1321-1327

258

Sra No 12-18 19-25 26-35 36 37-38 39-41 42-43 44-46 47-49 50-54 55-57 58-65 66-70 71-73 74-75 76-89 90-98 99-112 113-119 120-133 134-142 143-148 149-153 154-155 156-157 158-160 161-162 163-164 165-166 167 168-171 172 173 174 175 176 177 Makmt- Aliyye (Giden)

MUHTEVA Mbeyn-i Hmyn Sadret-i Uzm (Gelen) Mbeyn-i Hmyn Sadret-i Uzm (Giden) Mfettilikler (Giden) Mteferrika, Miriyet, Kumandanlklar, Konsolos, Tccar Vekilleri, Metropolitler, Sefret-i Seniyye (Gelen-Giden) Miriyet, Tenskat ve Kumandanlklar (Gelen-Giden) Miriyet ve Kumandanlklar (Gelen) Miriyet (Gelen) Mteferrika, Miriyyet, Kumandanlklar, Metropolit, Konsolos, Tccar Vekilleri, Sefret-i Seniyye (Giden) Miriyet ve Kumandanlklar(Giden) Miriyet (Giden) Miriyet, Tenskat ve Kumandanlklar ve Corci Paa'dan (Gelen) Miriyet, Tenskat ve Kumandanlklar ve Corci Paa'dan (Giden) Sefret, Konsolos, Metropolit, Tccar Vekilleri (Gelen) Vilayet-i Selse (Giden) Manastr (Gelen) Manastr (Giden) Selanik (Gelen) Selanik (Giden) Kosova (Gelen) Kosova (Giden) Yanya, Edirne, kodra (Gelen) Yanya, Edirne, kodra (Giden) Mteferrika (Gelen) Mteferrika (Giden) Rumeli Mfettilii Aynen Kayt Defteri Teblgt- Umumiye Vilyt- Selse-i hne Vridt ve Masrift cml Muvazeneleri Vilyt- Selse-i hne Mfredt Muvzenesi Vilyt- Selse-i hne Dahilinde Efrd- Mlkne ile eteler Arasnda Vukua Gelen Msdemt Defteri Vilyt- Selse Hesbt Defteri Selanik Hesbt Defteri Manastr Hesbt Defteri Muhsebt- Askeriye Defteri Selanik, Kosova, Manastr Vilayetlerinin 1325 Senesi Muvzenelerine Mteallik Pusulalar Vilyt- Selse Dhilinde Askir -i hne ile Bulgar, Rum, Srp eteleri Arasnda Vukubulan Msdemtn statistii Vilyt- Selse-i hne Muhkeme Cetvelleri

TARH 1321-1327 1321-1327 1321-1327 1326-1327 1321-1321 1321-1324 1323-1325 1325-1327 1321-1323 1321-1326 1326-1327 1322-1327 1323-1326 1324-1326 1324-1326 1321-1327 1321-1327 1321-1327 1321-1327 1321-1327 1321-1327 1321-1327 1321-1326 1326-1327 1326-1327 1321-1326 1325-1327 1325-1327 1326 1326-1326 1322-1325 1323-1324 1323-1324 1324 1325 1320-1326 1325-1326

259

Sra No 178-180 181 182 183-184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207-210 211 212 213-218 219-220 221-226 227-232 Selanik Muhkeme Cetvelleri Selanik Cerim Defteri Manastr Cerim Defteri

MUHTEVA Selanik Vilayetinde Tehadds Eden Havadisin statistii

TARH 1320 1326 1326-1328 1320-1325 1326-1327 1326-1327 1320-1326 1324-1325 1326-1326 1325-1327 1323 1325 1326-1326 1308-1323 1333-1333 1325 1320-1321 1324 1320-1321 1314-1321 1321-1322 1322 1322 1323 1321-1321 1323-1326 1321-1322 1322-1323 1323-1324 1321 1321-1327 1321-1327

Manastr Mahkeme Kayt Defteri Manastr Cerim Defteri Kosova Cerim Defteri Manastr ve Kosova Cerim Defteri Kosova Cerim ve Mahkeme Cetvelleri Kosova Cerim Defteri Selanik, skp, Manastr Jandarma Alay Heyet-i Erkn ile Muhtelif Blgelerdeki Asker Birlikler Erkn Kayt Defteri Yol ve Kpr Yapm, Proje ve Tahrirt- Keif Msveddeleri (Matbu) Hlsa Defteri Petri Kazasnn Taraf- Mkellefiyetinin Bakaysn Mbeyyin Defter cra Edilen Devirlere Dair Kayt Defteri Esliha Tezkiresi Koan (Selanik) Rumeli Mfettilii'nin Evrak ve Defterlerinin Kayt Defteri Nezret, Vilayet ve Kazalara Yazlan Yazlarn Hlsa Kayt Defterleri Edirne, Selanik, Manastr, Yanya , kodra, Kosova Vilayetlerine Yazlan Umum Gaz ve Tahliye Defteri Rumeli Eyaleti'ne Bal Sancaklarda Mukim Yabanc Tebeann simlerinin Kaydedildii Defter Diyarbakr Hapishnesi'nde Bulunan Bulgar Mahkmlarndan Afv- lye Mazhar Olanlarnn simlerini, Sularn ve Mahkmiyetlerini Aklayan Defter Afv- l-i Umum zerine Manastr Merkez Mlhakt Hapishnesi'nden Salverilen ahslarn sim vesairesini Aklayan Defter Rumeli Mfettiii'nden Gelen Emir zerine Affedilen 23 ahsn Sularn Mbeyyin Defter 1322 Senesinde ayan Buyurulan Afv-i l zerine Selanik Merkezinde ve Mlhakt Hapishnelerinden Tahliye Edilen Ehasn Esmisini Mbeyyin Defter Afv-i Alye Mazhariyetle skp Hapishnesi'nden Tahliye Olunan Politik Mahkmlarn Defteri Zimmet Defteri Manastr ve Selanik Posta Defteri Selanik Posta Defteri Manastr ve Selanik Posta Defteri Mfetti-i Umum Mstediyt, Husus Telgrafnmeler slm Ahalinin Arzuhl Defteri Hristiyan Ahalinin Arzuhal Defteri

260

Sra No 233-239 75/1 75/2 86/1 153/1 153/2 Telgraf Arzuhal Defteri Vilyt- Selse (Giden) Manastr (Gelen) Yanya, Edirne, kodra (Giden)

MUHTEVA

TARH 1323-1327 1326 1327 1326 1326 1327

Yanya, Edirne, kodra, Sefret (Giden)

261

VI. DER DEFTER TASNFLER A. KML KEPEC TASNF DEFTERLER (KK.D)

Ariv grevlilerinden Kmil Kepecinin bakanlnda bir heyet tarafndan yaplan Kmil Kepeci Tasnifi, ou maliye kalemlerine ait defterlerden meydana gelir. Ayrca bu tasnifte Divan- Hmyn kalemlerine ve Bb- saf'ye ait defterler de yer almaktadr. Defterler ait olduklar kalemler gz nnde bulundurularak tasnif edilmilerdir. Bu fonda muhtelif kalemlere ait 873-1296 / M.1468-1879 seneleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 6.698 defter bulunmaktadr.
Katalog No DEFTER GRUBUNUN ADI Bb- l Mektub-i Sadr- l Kalemi Sadret Mektub Kalemi Sadret Kethdl Ktibi med Kalemi Odas Divan- Hmyn Ahkm Defterleri Divan- Hmyn Divan Kalemi Divan- Hmyn Nian Kalemi Divan- Hmyn Rus Kalemi 986 Divan- Hmyn Rus Kalemi (B) Divan- Hmyn Rus Kalemi (C) Divan- Hmyn Tahvil Kalemi Divan- Hmyn Tahvil Kalemi (B) Terifatlk Terifat Kalemi (B) avuba Babakkulu Sadret Mteferrik Defterleri TARH Hicr 1186-1228 1108-1204 1150-1255 948-1258 927-1168 971-1275 1078-1287 953-1237 983-1273 1105-1246 921-1279 904-1189 955-1241 988-1194 955-1116 1216-1235 1184-1269 Mild 1772-1813 1696-1789 1737-1839 1541-1842 1520-1754 1563-1761 1667-1870 1546-1821 1575-1856 1693-1830 1515-1862 1498-1775 1548-1825 1580-1780 1548-1704 1801-1819 1770-1852 Defter Adedi 39 7 14 19 15 119 29 80 24 3 405 6 19 16 2 3 11

* Kmil kepeciolu (Gebze 1877-stanbul 5 Ekim 1952): Hanyal Kmil Bey'in olu olan Kmil Kepeciolu 13 Mart
1894 tarihinde Harbiye Mektebi'ne girmitir. 9 Ocak 1902'de mlzm olarak orduya intisap eden Kmil Kepeciolu, 1934'de piyade binbas iken ya haddinden emekliye ayrlmtr. 29 Mays 1912'de talyan Harbi'ne, 17 Ekim 1912'de Balkan Harbi'ne, 25 Temmuz 1919-23 Austos 1923 yllar arasnda stiklal Harbi'ne katlmtr. Kmil Kepeciolu, 22 Temmuz 1924'de Bavekalet Arivi'ne girmi ve Tasnif Heyeti'nde almtr. Bursa eriye Kt'n yaynlayan, Bursa Halkevi tarafndan baz risaleleri neredilen Kmil Kepeciolu'nun "Deniz Tarihi Tasnif Heyeti Eski Bakan" unvanyla kaleme ald ve 1952'de Tan Matbaas'nda baslan 416 Sayfalk "Tarih Lgat" adl nemli bir eseri de mevcuttur.

263

Katalog No Muhtelif

DEFTER GRUBUNUN ADI

TARH Hicr 968-1291 936-1255 1115-1203 1106-1224 1031-1170 1038-1259 1031-1180 932-1085 940-1173 1034-1103 990-1255 961-1254 1168-1210 887-1255 1021-1251 1204-1250 955-1251 1053-1203 1051-1178 900-1112 1256-1199 980-1265 963-1247 1115-1242 987-1248 905-1255 1012-1291 884-1280 1080-1275 1284-1284 1013-1219 1101-1195 958-1264 995-1279 1127-1261 1084-1282 1115-1259 1101-1256 1116-1254 Mild 1560-1874 1529 1839 1703-1788 1694-1809 1621-1756 1628-1843 1621-1766 1525-1674 1533-1759 1624-1691 1582-1839 1553-1838 1754-1795 1482-1839 1612-1835 1739-1834 1548-1835 1643-1788 1641-1764 1494-1700 1840-1784 1572-1848 1555-1831 1703-1826 1579-1832 1499-1839 1603-1874 1479-1863 1669-1858 1867-1867 1604-1804 1689-1781 1551-1847 1586-1862 1715-1845 1673-1865 1703-1843 1689-1840 1704-1838

Defter Adedi 149 21 33 65 49 14 71 100 240 18 19 128 2 24 8 8 34 72 39 446 69 164 138 8 68 59 13 44 3 3 110 15 277 117 9 130 20 128 66

Byk Ruzname Kalemi Hazine Byk Ruzname Kalemi Hazine (A) Byk Ruzname Kalemi Hazine (B) Byk Ruzname Kalemi Hazine (C) Byk Ruzname Kalemi Hazine (D) Byk Ruzname Kalemi Hazine (A) Byk Ruzname Kalemi Hazine (B) Byk Ruzname Kalemi Hazine (C) Byk Ruzname Kalemi Hazine (D) Bamuhasebe (B) Bamuhasebe Kalemi Bamuhasebe Kalemi Mlikne Halifesi Bamuhasebe Kalemi Zimmet Halifesi Bamuhasebe Muhalleft Kalemi (B) Sergi Kalemi Muhalleft, Beyt'l-ml Evmir-i Maliye Kalemi Evmir-i Maliye Kalemi'ne Tbi Piskopos Muktaas 986 Mevkuft Kalemi Mevkuft Kalemi Ganem Kitbeti Haslar Muktaas Haslar Muktaas (B) Piyade Mukbelesi Haremeyn Muhasebesi Haremeyn Muhasebesi (B) Haremeyn Muktaas Haremeyn Muktaas (B) Kk Evkf Kalemi Kk Ruzname Kalemi Cizye Muhasebesi Kalemi (A) Cizye Muhasebesi Kalemi (B) Cizye Muhasebesi Kalemi (C) Cizye Muhasebesi Kalemi (D) Anadolu Muhasebesi Anadolu Muhasebesi (B) Anadolu Muhasebesi stanbul Gmr Anadolu Muhasebesi Bursa Mizn- Harri

264

Katalog No

DEFTER GRUBUNUN ADI Anadolu Muhasebesi Edirne Gmr Anadolu Muhasebesi Ttn Kahve Rusmu Svari Mukbelesi Sipahi ve Silhdar Kalemleri Tophne ve Topular Byk Kale (A) Byk Kale (B) Kk Kale Kalemi Bamuktaa Kalemi Bamuktaa Kalemi (B) Maden Kalemi Maden Kalemi stanbul Gmr Gmrkler Bursa Muktaas Kalemi Kefe ve Avlonya Muktaas Kalemleri Eshm Muhasebesi Eshm Muhasebesi (B) Zecriye Arpa Emneti Zahire Hazinesi Salyne Kalemi Mahllt Kalemi Darphne Tersne Emneti (Bahriye) Muhassllk Vridt Muhasebecilii (A) Vridt Muhasebecilii (B) Masrift Muhasebesi Cerde Muhasebesi, Evrak- Nakdiye ve Damgal Varaka-i Sahiha Defterleri Nfus Defterleri Yenieri Efendisi Yenieri Efendisi (B) Baruthne Muhtelif Asker Defterleri Asker ne Defteri Asker Zaptiye

TARH Hicr 1152-1229 1102-1275 1109-1253 1103-1264 974-1195 1242-1265 893-1277 892-1238 1124-1286 895-1266 988-1269 997-1234 1012-1258 1084-1268 1003-1204 892-1201 1189-1281 1202-1281 980-1277 1061-1242 1145-1272 1063-1194 1078-1283 1103-1261 936-1266 1245-1296 1234-1262 1257-1261 1144-1288 1256-1281 1106-1269 919-1239 1101-1239 1129-1257 1007-1258 1231-1280 1241-1278 1256-1280 Mild 1739-1814 1690-1858 1697-1837 1691-1848 1566-1781 1826-1848 1487-1860 1846-1822 1712-1869 1489-1189 1580-1852 1588-1818 1603-1842 1673-1851 1594-1789 1846-1786 1775-1864 1787-1864 1572-1860 1650-1826 1732-1855 1652-1780 1667-1866 1691-1845 1529-1849 1829-1879 1818-1846 1841-1845 1731-1871 1840-1864 1694-1852 1513-1823 1689-1823 1716-1841 1598-1842 1815-1863 1825-1861 1840-1863

Defter Adedi 31 53 67 38 14 87 150 102 11 168 10 39 32 31 6 6 169 30 46 36 31 24 5 12 142 97 149 66 129 62 303 61 39 24 53 35 245 51

986

265

Katalog No

DEFTER GRUBUNUN ADI Saray Masraf- ehriyri ve Harc - Hssa Saray Has Bahe Saray akrc ve ahinci Saray Has Ahuru Saray Ehli Sanat

TARH Hicr 895-1264 883-1247 1007-1234 914-1227 1169-1205 1079-1258 873-1268 1103-1250 1093-1260 1106-1260 903-1274 Mild 1489-1847 1478-1831 1598-1818 1508-1812 1755-1790 1668-1842 1468-1851 1691-1834 1682-1844 1694-1844 1497-1857

Defter Adedi 61 16 8 46 12 34 110 7 10 13 90

986

Saray Tyint Saray- Hmyn Matbah- mire ve Kiler Saray Odun Anbar Saray, Sarayn muhtelif defterleri Saray Kasabbalk Mteferrik Defterler

B. MALYE'DEN MDEVVER DEFTERLER TASNF (MAD.D)

Maliye Bakanl'ndan 1945 ylnda yn hlinde devralnan 26.000'e yakn defterin tasnifidir. Muhtelif Maliye kalemlerine ait defterler olduu gibi, arazi tahriri, saray, yenieri, mevcip vs. gibi dier cins defterleri de ihtiva etmektedir. Tasnif yaplrken nce eski harflerle her defterin nsha fii karlm ve filer kronolojik, numara sras ve konularna gre olmak zere grup hlinde kutulara yerletirilerek aratrmaclarn istifadesine sunulmutur. Bunlardan konu balklar ihtiva edenlerin listesi aada verilmitir. Defterler, 830/1427 ylnda balayp 1346/1927 ylna kadar gelir. Tasnifteki son defterin sra numaras 23.138'dir.
Katalog No 122-146 FONUN KODU Maliyeden Mdevver Defterler TARH Hicr 830-1346 Mild 1427-1927 Defter Adedi 23.138 Katalog Tertibi Analitik Envanter

Kataloglarda yer alan defterlerin konu balklar ve ihtiva ettikleri yllar aada verilmitir.
MALYEDEN MDEVVER DEFTERLER'N KONU BALIKLARI CETVEL Sra No 1 2 3 4 5 6 7 8 DEFTERLERN KONU BALIKLARI Cebel Bedeliyeleri Tevziat- Arpa, Odun, Elbise vesaire Tahrir-i Emlk ve Sat Emlk ve Emvl naat ve Tamirat Tahvilt Anadolu Piyadeleri ve Yayalar Timar ve Zemet htiva Ettii Yllar 1035-1281 1023-1227 883-1295 1099-1259 1003-1264 1001-1274 859-927 847-1311

266

Sra No 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

DEFTERLERN KONU BALIKLARI Bakya Tahsili Tahrirt ve Telgraf Defter-i Khne Evkf Bedel-i Mekri Evkf Esam (Tulumbac vesairenin) cml, Haslar Kuyd- Ahkm- Emlk ve Mlknmeler avun Shhiye ve Karantina Nezreti Tamiyye Mevkuftn Ahkm Haslt Bedel ve Zahire-i Srsat Menzil ve Ref-i Bedel-i Menzil ve Posta Muhalleft Kuyd- Ahkm- Muhalleft Askeriyenin Yoklama ve Terhisi Voynugn Hademe-i Hayrt Vezifi Mfredt Mherehorn Mahsult Muhasebe ve Ruzname Mufassal Haslar (Bosna Livasnn) Mcmel Has (Trablusam'n) Mtekaidn ve Dugyn Zahire Mbayat ve Sermaye ve Masrift Ulfe Surre Maa ve Salyne ve Aylk Zemistni Ahyolu Memlehas Rusm ve Harc- Berat , Tecdd-i Berat ve Ahkm- ikyet Haslar Celebken- Anm Muaccelt Kanun ve Nizm- Esnaf Mcrimlerin Cezas Askeriyenin Tasarrufu Mevcib

htiva Ettii Yllar 989-1287 1278-1297 1045 936-1299 929-1243 1000-1307 1013-1278 1084 1254-1255 1028-1255 1182-1189 1254 1071-1224 1070-1259 999-1259 1202-1260 973-1296 920-1122 980-1304 1015-1267 1045-1139 1068-1170 1001-1281 861-1254 882-1092 1028-1329 1071-1251 998-1153 1077-1293 1034-1314 1010-1090 954 1053-1326 1022-1247 975-1274 1130-1255 1202-1259 1140 1136 969-1251

267

Sra No 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 Mukatat

DEFTERLERN KONU BALIKLARI Belyn Aal Rusm- Eflkn Evrak ve Jurnal Kayt Tevkift Muhasebenin Varidt ve Masrift Mahllt Mukarrert- Umumiye ve Hccet Gedik (Ttn Satan Dkknlar) ne-i Umumiye ve mdd- Seferiye Evrak- Nakdiyyenin ptali htisab Resmi Asr- ltizam ve Emaneten dare Ekmeki, Deirmenci, Furuncu Esnaf Ocaklk Emlk ve iftlikt- Hmyn Deve ve Ester tas ( Sefer iin) Dnm-i Bn Hazine'nin Matlubt ve Mansrenin cmli Istabl- mire Saraylarn Mstahdemn ve Glmnn ve Acemiyn Defteri Derbentlerin Muhafazas Batine ve Zevidi Kuyudt- Melbst Vzer ve Mrimran Esmisi Msvedde-i Rusm- Berevt Tediyt- Mecbre ve Zahire Navl Havlt, Tediyt, Masrift Tahsist, Tevkift, Tediyt crt Evrakn Hlsa Kayd (Mal Umrda) Fihrist-i Ktbhne, Maat ve Masrift Masrift ve Kuyud- Muafiyt Suretler (Maalarn Tesviyesi iin) Mazbatalar ( Matlubtn Tahsili ve Zimemtn Tesviyesi in) Mskirt Rusmu stikrazt Muvzene-i Umumiyye Mensuht Makbuzt Sergi

htiva Ettii Yllar 970-1259 1073 1012 1276-1321 1301 954-1274 1035-1298 1257-1325 1196-1279 1234-1296 1252-1259 1233-1342 1142-1262 1098-1245 1249-1250 1200 1015-1283 969-1255 1000-1296 1234 1253-1260 1137-1213 1014-1280 1291-1305 1255-1306 1250-1309 1050-1255 1271-1290 1252-1297 1243-1346 1082-1295 1257-1285 1216-1255 969-1296 1265-1297 1227 990-1311 1270-1304

268

Sra No 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 Malikne Yve Temesskt Krekiyn Krtasiye

DEFTERLERN KONU BALIKLARI

htiva Ettii Yllar 1072-1280 1102 1210-1257 1077 1279-1282 1246 1246-1293 1267-1294 1250-1252 1229-1341 1157 1247 1259-1298 1286-1298 1243 1086 1080-1157 1092 1245-1257 1146 1185 1311 973-1268 1280-1311 1241-1296 1241-1293 1241-1255 955-1255 1051-1342 1295-1296 1255-1299 1126-1128 1001-1255 1253-1274 1232-1297 1014-1317 1052-1157 1084-1294 1018-1025 982-1294 1241-1255

Taksit Tertibi Maliye Btesi Kambiyo, Banka, irketler ahinciler, Doanclar, Bazdrn Mektbt- Resmiyye Koru-i Hmyn Kimeler, Sadret Emri Tahrir-i Nfus vesaire Evrak- Sahha Askeriyenin Mrettebt- Seferiye Efrad Arabaclar (Sefer iin) Bargirn- kz, Mbayat Saraylarn Mefruat ve Tamirat Humbarac, Lamc, Zimemt Kef Serdengetiler Hikyt ve Makalt- Mntehabe ve iir det-i anm ve Mir Anm Muhassest Emanet ve Dyn- Atika Mevkuft ve Hazine-i Mansre Nakden Tezkir-i Berevt Rusm- Damga vesaire Tahsilat Darphne,Tediye ve Mbadele ve Meskkt Mevcud- Hazine Sefin Navl Askir-i Muntazama Nakli ve mdadiye Mezbaha Tevzit, Halka ve Muhacire Yardm Bedelt- Askeriyye, Bahriye Ekiya, Isparta Kazalarndan Msadere Edilmi Esliha Atiyye ve Sadaka Fruht (Muhtelif Muktaa Mltezimlerine) Eliler ve Maiyetindekiler Kuyd- Zimemt ve Emvl-i Mukatat

269

Sra No 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172

DEFTERLERN KONU BALIKLARI Kahve, Ttn, Enfiye, Tahmis Varidt ve Masrift- Yevmiye Kale Mstahfizn vesairenin Tatbik Mhrleri Mteferrikalar Verest ve Tereke Eyas ve Beytlmal -i Muhalleft Ekinciyn Matbah- mire ve Mhimmt Kereste ve Hatab Maden ve Gherile Maktut Hara Tezkireleri Sdt stanbul, Erzurum vesaire Gmr ydiyye ve Hedy Varidat ve Masrift rsaliye Para ve E ya (Zimmet Mukabili Alnan) Evrak- Nakdiye Faizleri Hilat Tersane tir (Askerler iin Zahire vesaire) Bedel-i Beldrn Drama eltik Kaytlar Nefert- Kla ve Glman Rtbe, Nian Harlar Teslimt (Zeytin Ya) Airin skn Menzillere ve Memurne Zahire Tevzi Muhasebe rd ve Masraf Eshm Tezkir-i Ahkm- ikyet Mat ve Masrift - Yevmiyye Kilr- mire iin Zahire Mbyaas Msellemn Bisat ve Raht Yrkn Cemaati ve Evld- Fatihn Baruthne Bir Vezirin Matbah Masraf ve Husus Hesaplar Bahi ve namt Donanmaya Gnderilen Yenieriler

htiva Ettii Yllar 1203-1260 1079-1321 1159-1271 1068-1324 1055-1281 912-1260 977-1268 1055-1254 1115-1144 1021-1251 954-1343 1143-1144 1073-1287 1146-1159 1263-1341 1022-1298 1052-1327 1267-1278 1046-1253 1223-1281 1079-1104 1076-1110 1112-1284 1004-1292 1012-1297 1082-1271 1077-1244 1043-1283 938-1342 1008-1297 1207-1309 1037-1275 1248-1327 1037-1168 974-1053 1127-1240 981-1245 1116-1260 1126-1241 1107-1192 917-1192

270

Sra No 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213

DEFTERLERN KONU BALIKLARI Takvim-i Vekyi Tevziat Erkm- Varidt ve Masrift Tevciht ve btida Tezkiresi Taahhdt ve Keflet Senedt Polie, Nkd, Havale Memurn-i Mnfasla -i Maliye ve Harcrah Kaza ve Kur Esmisini Hvi Tekilat ve rtibat Desse Mekricilere Verilen cretler Kirpas Tevziat Hkm ve Mruzt Macar Mltecilerin Mrettebat Evmir-i Maliye Takrirlerini Buyruldular Zimmet Bedel-i Nzl Gnllyn Mevcibi Sefer-i Hmyna Giden Gnllynn Mevcibi Kaydlynn Mevcibi Sarayn Mehtern ve Alem Cemaatinin Mevcibi Saray Yenierileri Yenierilerin Tahsilt ve Tenzilt Evrak ve Tahrirt Msveddeleri Ahkm Mukatat, Bedel-i ltizam rd- Cedd Hazinesi Yenierilerin ve Yamaklarn Mevcibi Kale Mstahfizn Yenierilerin Mevcibi Ahkm- Maliye Mhimmt- Tophne ve Top ve Yuvalak Dkmleri Fermn ve Nin- Hmyn cml-i Muhasebe Cebehne Bayrakdarlarn Mevcibi Muhtcnin Mevcibi skdar'n Hudd- Arazisi Techiz ve Tekfin Masraf Mahbsn ikr- Hmyn Masraf Temettut (Haslar Karyesi Emlkleri) Saraylarn Erzak, Anbar - mire Teberrt

htiva Ettii Yllar 1247-1256 1012-1149 1017-1280 1104-1259 1242-1304 1295 1285 1128 1098 1010-1013 1100-1297 932-1253 1005-1258 998-1199 1095-1219 1007-1317 973-1286 1012-1272 1207-1214 984-1289 1012-1278 986-1286 1009 1184-1189 1069-1282 1095 1097 1092 1212

271

Sra No 214 215 216 217 218 219 220

DEFTERLERN KONU BALIKLARI Krkeme Suyu'nun Tevzit Avarzhneler lmhaber Varidt, Hazine, Darbhne, Mansre, Vergi Cizye-i Gebrn, spene ve Ziyadeleri Hums- er, Sbyan ve Mtekaidn Tccar Tayinat ve Erzak

htiva Ettii Yllar 1249 1019-1256 1212-1303 955-1293 911-1273 1256-1260 1009-1280

272

KNC BLM
BELGE TASNFLER

I. DVN-I HMYN, BB-I SAF VE DEFTERHNE- MRE BELGELER

Tanzimat ncesi merkez tekilatnn byk daireleri olan Divan- Hmyn ve Bb- saf'nin gnmze intikal eden belgeler, 7 ayr fonda tasnif edilmilerdir. Bunlardan sadece biri muntazam olarak Tanzimat ncesi dneme ait olan belge serilerini ihtiva etmektedir. Dierleri ise Tanzimat ncesi ve sonras dnemlerin tamamna ait belgeleri kapsamaktadr. Bunlar sras ile: Birinci fon; 976 ve 977 numaral kataloglarda kaydedilen belge fonlar olup, Tanzimat ncesi dnemi kapsarlar. kinci fon; Ali Emir Tasnifi (54 cilt katalog), nc fon; bnlemin Tasnifi (30 cilt katalog), Drdnc fon; M. Cevdet Tasnifi (87 cilt katalog), Beinci fon; Hatt- Hmyn Tasnifi (30 cilt katalog), Altnc fon; Mzehhep Fermanlar Tasnifi (1 cilt katalog), Yedinci fon; Muhedeler Tasnifi (1 cilt katalog).

A. DVN-I HMYN VE BB-I SAF BELGELER

Osmanl Merkez Tekilat'nn 1255/1839 tarihinden nceki evrakndan Divan- Hmyn ve daha sonra Bb- saf kalemlerine ait evrak, Dosya Usul tasnife tbi tutularak aratrma hizmetlerine sunulmutur. Dosya Usul tasnife ait belgeler 976 ve 977 numaral 2 katalogda toplanmtr. Aadaki izelgede grlecei zere 1-13 sra numaralarda kaytl bulunan seriler 1. ciltte, 14-25 sra numaradaki seriler ise 2. ciltte toplanmtr. 1. DVN (BEYLK) KALEM VE BALI BRMLERNE AT BELGELER (A.DVN) a. Divan (Beyliki) Kalemi Belgeleri Divan Kalemi olarak ayrlan belgeler, zahire rusmunun toplanmas, mlk dvas, alacak tahsili, vergi toplanmas, timar tevcihi, eya ve zahire nakli, halkn eitli konulardaki arzlar, vezir, beylerbeyi, vali, kad, mutasarrf vesaireye yazlan hkmler ve emirler, tarada bulunan vezir, beylerbeyi, vali vesair grevliler tarafndan Divan'a gnderilen muhtelif konular hvi mektuplardr. 275

Divan Kalemi dosya uslne gre tasnif edilmitir. Bu fondaki belgeler, 976 numaral Bb- saf Divan- Hmyn Kalemi ve Ek Kodlar Katalou'nda yer almaktadr. Katalog 25 adet ek kodu ihtiva etmektedir.
Katalog No 976 KODU A.DVN TARH Hicr 880-1255 Mild 1475-1839 Vesika Adedi 252813 Katalog Tertibi DES

b. Asker Ruzname Belgeleri (A.DVN.ARZ) Bu kalemde iki dosya iinde 1100-1253/1689-1837 yllar arasna ait 303 vesika mevcuttur.
Katalog No 976 KODU A.DVN.ARZ TARH Hicr 1100-1253 Mild 1689-1837 Vesika Adedi 303 Katalog Tertibi DES

c. Dvel-i Ecnebiye Belgeleri (A.DVN.DVE) Osmanl Devleti ile yabanc devletler arasnda cereyan eden muameleleri yrten kalemdir. Bu kaleme ait belgelerin tasnifinde her devlete bir numara verilmi, belgeler bu numara altnda toplanarak kendi arasnda kronolojik sraya konmutur.
Katalog No 976 KODU A.DVN.DVE TARH Hicr 1078-1255 Mild 1667-1839 Vesika Adedi 61.037 Katalog Tertibi DES

d. Gayrimslimler Din ve Hayr ler Kalemi Belgeleri (A.DVN.KLS) Divan Kalemi'nde, kiliseler ile ilgili belgeler bir arada bulunmas gayesiyle ek kod tespit edilmi ve belgeler bu kod altnda toplanmtr. Osmanl topraklar dahilinde bulunan kiliselerin gelirleri, tamir ve bakm ile yeniden yapmlarnn takip ve mhede altnda tutulmas, s-i hali grlen erbb- kilisenin mhede altnda tutulmas, gayrimslim cemaatlere ait okul, yetimhne gibi messeselere ruhsat verilmesi, tamirleri ve bu messeselerin ihtiyalar ile ilgili sair kaytlar burada tutulurdu.
Katalog No 976 KODU A.DVN.KLS TARH Hicr 1100-1255 Mild 1689-1839 Vesika Adedi 415 Katalog Tertibi DES

e. Kalebend Kalemi Belgeleri (A.DVN.KLB) Bu kalemdeki belgeler kalebendlik cezasna mahkm edilenlerle alkal kaytlar ihtiva etmektedir. 276

Katalog No 976

KODU A.DVN.KLB

TARH Hicr 1125-1255 Mild 1713-1839

Vesika Adedi 17560

Katalog Tertibi DES

f. Kbrs Mhimme Ksm Belgeleri (A.DVN.KBM) Divan Kalemi evraknn arasndan Kbrs'a ait belgelerin karlmasyla teekkl ettirilen Kbrs Mhimmesi, onyedinci ve XVIII. yzyl Kbrs ictima ve iktisad tarihi ile alkal kaytlar ihtiva eder.
Katalog No 976 KODU A.DVN.KBM TARH Hicr (1115) - 1206 Mild 1703-1791 Vesika Adedi 62 Katalog Tertibi DES

g. Kbrs ikyeti Ksm Belgeleri (A.DVN.KB) Kbrs adasnda mahall konularla ilgili ikyetleri ihtiva eden arz, mahzar ve arzuhaller bu kod bal altnda toplanmtr.
Katalog No 976 KODU A.DVN. KB TARH Hicr 1150-1206 Mild 1737-1791 Vesika Adedi 60 Katalog Tertibi DES

h. Krm Hanl Kalemi Belgeleri (A.DVN.KRM) Divan Kalemi'nin ek kodu olarak ayrlan Krm Hanl A.DVN.KRM kodunda zellikle XVIII. yzyla ait Krm vesikalar bulunmaktadr. Bu kodda bulunan evraklar, Rusya'nn Krm' ele geirmek iin yapt siyas oyunlarla ilgili yazlm olan mektuplar ile Osmanl Devleti'nin Krm Hanlar'na gndermi olduu hkm ve emr-i l suretlerini ihtiva etmektedir.
Katalog No 976 KODU A.DVN.KRM TARH Hicr 1164-1206 Mild 1751-1791 Vesika Adedi 209 Katalog Tertibi DES

. Mhimme Kalemi Belgeleri (A.DVN.MHM) Divan- Hmyn'da grlen meseleler dier kalemlere havle edilirken konular ve ehemmiyet dereceleri gz nnde bulundurulurdu. Birinci ve ikinci derecede ehemmiyetli olan konulara ait ilemler Divan (Beyliki) Kalemi'ne havale edilirdi. ayet Divan- Hmyn'da grlp karara balanan bir mesele iin "mhim" kayd konulursa ilemlerin yaplmas iin mhimme yazan anlamnda "Mhimme-nvis" denilen ktiplere havle olunurdu. Yazlacak konu ok nemli ise, Beyliki ya bizzat kendisi yazar veya ktibi odasna ararak kontrol altnda yazdrrd. Daha az ehemmiyeti hiz konular ise kalem odasnda "kesedr"larn (kalem mdrleri) kontrolnde yazlrd. 277

30 Ocak 1792'ye kadar Divan Kalemi bu ekilde almalarn srdrmtr. Bu tarihte karlan bir nizamnme ile Divan kalemleri ayr odalara tanmlardr. Zira bir kalemde grlen mesele hakknda dier kalem mensuplar da bilgi sahibi oluyor; devletin siyas, idar vesair ilerinin gizli tutulmas ve yaplan ilerin sadece alkallar tarafndan bilinmesi ilkesi ou kez ihlal ediliyordu. Yerli ve yabanc ahslar da grerek veya iiterek mahrem mevzulara vkf olabiliyorlard. Mhimme-nvisler iin kurulan bu yeni odalara "Mhimme Odas" ismi verilmi balarna "Kesedarlar" tayin edilmitir. Kesedarlar teden beri kalemlerin balarnda bulunageldiinden Mhimme Odas'na da "Mhimme Kalemi" denilmesi uygun grlmtr.
Katalog No 976 KODU A.DVN.MHM TARH Hicr 1152-1207 Mild 1739-1792 Vesika Adedi 69.363 Katalog Tertibi DES

j. Msr Valilii Ksm Belgeleri (A.DVN.MSR) 1517'de Osmanl Devleti hkimiyetine giren Msr, bulunduu stratejik ve ekonomik konum mnasebetiyle Osmanl Devleti'nin i politikasnda vazgeilmez bir yere sahiptir. Bu konumu sebebi ile Divan Kalemi'nde Msr'a ait evrak bir araya getirilerek A.DVN.MSR kodu altnda toplanmtr. Bunlar genellikle u konular ihtiva etmektedir: Msr'daki vakflarla ilgili meselelerle alkal evrak; Devletin en byk gelir kaynaklarndan olan "Msr irsaliyesi" hakknda yazlan hkm-i erif ve fermanlar; mukaddes blgelerdeki hizmetler, Msr'n i ilerindeki ihtilf ve kargaalklara ait evrak.
Katalog No 976 KODU A.DVN.MSR TARH Hicr 1100-1207 Mild 1689-1792 Vesika Adedi 927 Katalog Tertibi DES

k. Nme-i Hmyn Ksm Belgeleri (A.DVN.NHM) 976 numaral Bb- saf Divan- Hmyn Kalemi ve Ek Kodlar Katalou'nda 1100-1207/1699-1792 yllar arasndaki kaytlara ait 83 adet Nme-i Hmyn Kalemi belgesi bulunmaktadr.
Katalog No 976 KODU A.DVN.NMH TARH Hicr 1110-1255 Mild 1699-1839 Vesika Adedi 194 Katalog Tertibi DES

l. ikyet Kalemi Belgeleri (A.DVN.KT) ikyet belgelerinin konular genellikle ilgililerin urad bir zarar ve hakszl dile getiren arz, arz- hal veya arz- mahzarlard. 278

976 numaral Bb- saf Divan- Hmyn Kalemi ve Ek Kodlar Katalou'nda 1155-1236/1742-1821 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 292614 adet belge vardr.
Katalog No 976 KODU A.DVN.KT TARH Hicr
1155-1236

Mild
1742-1821

Vesika Adedi
292614

Katalog Tertibi DES

m. Yol ve Menzil Kalemi Belgeleri (A.DVN.YML) 976 numaral Bb- saf Divan- Hmyn Kalemi ve Ek Kodlar Katalou'nda (1133)-1255/1721-1839 yllar arasndaki kaytlara ait 8696 adet Yol ve Menzil Kalemi belgesi bulunmaktadr.
Katalog No 976 Kodu A.DVN.YML Tarih Hicr (1133) - 1255 Mild 1721-1839 Vesika Adedi 8696 Katalog Tertibi DES

2. TAHVL (NAN) KALEM BELGELER (A.NT) a. Tahvil (Nian) Kalemi Belgeleri Tahvil (Nian) Kalemi'ne ait belgeler A.NT kodu altnda tasnif edilmitir. 8821255/1477-1839 yllarna ait 347348 adet belgesi bulunmaktadr.
Katalog No 977 KODU A.NT TARH Hicr 882-1255 Mild 1477-1839 Vesika Adedi 347348 Katalog Tertibi DES

b. Ordu Nian Kalemi Belgeleri (A.NT.ORD) Bu fona ait vesikalar umumiyetle Nian (Tahvil) Kalemi'nin ek kodu olarak karmza kmaktadr. Bu katolgda, Tahvil Kalemi'ne benzer ve ordu ile alkal belgeler yer almaktadr.
Katalog No 977 KODU A.NT.ORD TARH Hicr 1143-1198 Mild 1731-1783 Vesika Adedi 1.571 Katalog Tertibi DES

3. RUS KALEM BELGELER (A.RSK) Rus Kalemi'ne ait vesikalar, Bb- saf Divan- Hmyn Kalemleri Katalou ikinci ciltte yer almaktadr. A.RSK kodu altnda tasnif edilmi 896-1255/1491-1839 yllarna ait 520950 vesika bulunmaktadr.
Katalog No 977 KODU A.RSK TARH Hicr 896-1255 Mild 1491-1839 Vesika Adedi 520950 Katalog Tertibi DES

279

4. MED KALEM BELGELER (A.AMD) a. med Kalemi Belgeleri Reislkttbn husus kalemidir. Sadrazam tarafndan padiaha yazlacak takrir ve telhisler, yabanc devlet bakanlarna gnderilen mektup msveddeleri, bar anlamalar ve eitli ahidnme metinleri, protokoller, yabanc eli, konsolos ve yabanc tccarlara ait her eit yazma ve konuma mazbatalar bu kalemde yazlr ve saklanrd.
Katalog No 977 KODU A.AMD TARH Hicr (952) - 1255 Mild 1545-1839 Vesika Adedi 6070 Katalog Tertibi DES

b. med Kalemi Krm Hanl Belgeleri (A.AMD.KRM) Bu fonda, med Kalemi tarafndan ilemleri yaplan Krm ile alkal belgeler bulunmaktadr.
Katalog No 977 KODU A.AMD.KRM TARH Hicr (1185) - 1204 Mild 1771-1790 Vesika Adedi 73 Katalog Tertibi DES

5. TERFAT KALEM BELGELER (A.TF) Bu belgeler, Tanzimat sonras dneme ait olduklarndan, Bb- l Belgeleri blm Saddet Terifat Kalemi Belgeleri bal altnda deerlendirilmitir. 6. SADRET MEKTUB KALEM BELGELER (A.MKT) Sadrazam tarafndan eitli makam ve kiilere yazlan resm mektuplar ve nemli ilere ait emirler, buyruldular bu kalem tarafndan yazlr ve bu kalemi, "Mektub Efendi" ad verilen Sadrazam mektupusu ynetirdi.
Katalog No 977 KODU A.MKT TARH Hicr (906) - 1255 Mild 1500-1839 Vesika Adedi 209318 Katalog Tertibi DES

7. SADRET KETHDLII (KETHD KTBET) KALEM BELGELER (A.SKT) Sadret Kethds, Sadrazamlarn birinci derecede yardmcs olan memur hakknda kullanlr bir tabirdir. Devlet ileri, Sadrazamlara verilmeden evvel kethdlarn elinden geer ve Bb- l'den kan btn emirler onun tavsiyesine gre tatbik olunurdu. Kethdlarn ayr daire ve kalemleri olup, "Kethd Ktibi" denilen kiinin nezretinde idiler. Bu fonda, Sadret'ten kan emirlerle ilgili kaytlar mevcuttur. 280

Katalog No 977

FONUN KODU A.SKT

TARH Hicr 1155-1236 Mild 1592-1792

Vesika Adedi 2.510

Katalog Tertibi DES

8. RESLKTTBLIK KALEM BELGELER (A.RST) Bu kalemde; Sadrazam tarafndan reislkttba yazlan buyruldu ve emirler, reislkttbn ahsna gnderilen mektuplar ve seferde bulunan reislkttbn Divan'daki vekiline gnderdii mektuplar bulunmaktadr.
Katalog No 977 FONUN KODU A.RST TARH Hicr 1106-1203 Mild 1695-1789 Vesika Adedi 257 Katalog Tertibi DES

9. AVUBAILIK KALEM BELGELER (A.VB) avuba, Divan- Hmyn avularnn miridir. Divan'dan kan hkmlerin icrs ve sefirleri kablnde onlara refakat etmek onun vazifesi idi; yani adl icr kuvvetinin ba ve terifat ilerinin en byk miri idi.
Katalog No 977 Kodu A.VB. Tarih Hicr (1040) - 1205 Mild 1631-1790 Vesika Adedi 62 Katalog Tertibi DES

10. BYK VE KK TEZKRECLK KALEM BELGELER (A.BKT) Tezkireci, Divan- Hmyn'un yaz ileriyle megul bulunan memurun unvandr. lk zamanlarda maiyyetinde birka ktip bulunan bir tek tezkireci var iken, sonralar Tezkire-i Evvel ve Tezkire-i San unvanyla iki tezkireci kullanlmtr. Bunlarn vazifesi, Divan toplantlarnda, gnlk muameltla ilgili evrak okumak ve kararlar not etmek idi. Byk ve Kk Tezkireci Kalemi'nde de bu cins muameltla ilgili kaytlar mevcuttur. Ancak bu kaytlarn ok olduu sylenemez. 4 adet vesikas bulunmaktadr. Bu belgeler de tezkirecilere gelen mektuplardr.
Katalog No 977 FONUN KODU A.BKT TARH Hicr 1162-1167 Mild 1749-1754 Vesika Adedi 4 Katalog Tertibi DES

11. VAKANVSLK KALEM BELGELER (A.VKN) Vakanvislik, vaka yazarl manasna gelip "resm tarihi" demektir. Osmanl Devleti'nde Vakanvislik Kalemi, onsekizinci asrn banda kurulmutur. lk vakanvis tarihi Mustafa Nima Efendi'dir. Bu kalemin 15 adet vesikas bulunmaktadr. 281

Katalog No 977

FONUN KODU A.VKN

TARH Hicr 1066-1207 Mild 1656-1792

Vesika Adedi 15

Katalog Tertibi DES

B. DEFTERHNE- MRE KALEM BELGELER (A.DFE)

Dier ad Defter-i Hakan olan bu kalem, bugn Tapu Kadastro Genel Mdrl karl olup Osmanl mparatorluu'nun arazi kaytlarnn iinde topland, ana kaytlarn sakland dairedir. Bu kalemin mirine "Defter Emni" veya "Defterhne Emni" denirdi. 977 numaral Bb- saf Divan- Hmyn Kalemleri Katalou'nda 908-(1207)/ 1502-1792 yllar arasndaki kaytlar ihtiva eden 26030 adet belge bulunmaktadr.
Katalog No 977 FONUN KODU A.DFE TARH Hicr 908-1207 Mild 1502-1792 Vesika Adedi 26030 Katalog Tertibi DES

282

II. BB-I DEFTER (MALYE DARES) VE MTEFERRK KONULU BELGELER

Bb- Defter ve Bb- Defter Kalemlerine ait defterler ile ilgili bilgi, "Bb- Defter (Maliye Dairesi) ve Mteferrik Konulu Defterler" blmnde verilmitir. Bu blmde, "Belgeler" serisi zerinde yaplan ve balangtan 1207/1792 ylna kadar olan ksm zerinde tamamlanan almalar hakknda bilgi verilecektir.

A. BB-I DEFTER (MALYE KALEMLER) VE BALI BRMLERNE AT BELGELER

Bb- Defter'ye, yani Maliye kalemlerine ait milyonlarca belge, Osmanl Devleti'nden gnmze intikal etmitir. Provnans tasnif sistemine gre, belgelerin ilem grdkleri tarihte teekkl ettikleri kalemlere rumuz (kod) vermek suretiyle belgelerin tasnifine devam edilmektedir. Tasnifi tamamlanan ksmn, 42 adet kalem ve 168 adet bal birim altnda Dosya Usul envanterleri karlarak 8 cilt katalou hazrlanmtr. Bu ciltlerden bir tanesi (cilt nu: 642) "Bamuhasebe Kalemi Muhallefat Halifelii Evrak Kronolojik ve Alfabetik ndeksi"dir. Bugnk Saytay'n fonksiyonlarn ifa eden ve Bb- Defter (Maliye) kalemlerinin efi durumunda olan Bamuhasebe Kalemi, birinci srada yer almas gereken mhim bir kalemdir. Ancak, defter-belge sralamas alfabetik olarak yapldndan, Maliye'nin bu nemli ve geni fonksiyonlu kalemine sras geldiinde yer verilecektir.

1. ANADOLU MUHASEBES KALEM BELGELER (D.AMH) Bb- Defter'ye bal bir kalem olup, padiah ve vezirlere ait Anadolu'daki vakf ve tevliyet ileri ve Anadolu kalelerinin (Erzurum hari) yllk muhasebeleri burada grlrd. Anadolu'daki beylerbeyileri tarafndan tevcih olunan timar tezkirelerinin tetkiki ve beratlarnn verilmesi de bu kalemin grevlerindendir.
Katalog No 634 KALEMN KODU D.AMH TARH Hicr 926-1210 Mild 1519-1795 Adet Dosya/ Gmlek 1.634/247.326 Katalog Tertibi DES

2. ASKR- MANSRE KALEM BELGELER (D.ASM) Belgesi kmamtr, Defterleri iin Askir-i Mansre Kalemi Defterlerine baklmaldr.

3. AVLONYA GMR VE AVLONYA MUKTAASI KALEMLERNE AT BELGELER a. Avlonya Gmr Kalemi Belgeleri (D.AVG) Avlonya, Eriboz ve Teselya blgelerindeki muktaalarn muhasebesini yapar ve defterini tutard. 1748 tarihinde Bursa Muktaas ile birletirilmitir. Belgeler tasnif edilirken Avlonya Gmr Kalemi evrak ierisinde bulunan "hccet-i zahriyye"ler (beratn arka tarafnda kad tarafndan yazlan ve bir hakkn alndn bildiren belge) dier evraktan ayrlarak, muktaa isimlerine gre alfabetik ve kendi ilerinde kronolojik sraya konulduktan sonra her yln bitimine tekabl eden dosyalarda toplanmtr. Bu durum katalog sayfalarnda grlmektedir.
Katalog No 640 KALEMN KODU D.AVG TARH Hicr 935-1207 Mild 1528-1792 Adet Dosya/ Gmlek 320/41.101 Katalog Tertibi DES

b. Avlonya Muktaas Kalemi Belgeleri (D.AVM) Bu kalem, blgeye ait muktaalarn iltizama verilmesi ve muhasebesi ile ilgili ilerle megul olurdu.
Katalog No 640 KALEMN KODU D.AVM TARH Hicr 900-1165 Mild 1494-1751 Adet Dosya/ Gmlek 10/1.881 Katalog Tertibi DES

4. BABAKKULU KALEM BELGELER (D.BB) Balca grevi hazineye borlu olup da vermeyenlerden devletin alacan tahsil etmek ve hazineye girmesini salamakt. Tahsli gereken borlara ait bakya defterleri veya bak defterleri bu kalemde saklanrd.
Katalog No 640 TARH KALEMN KODU D.BB Hicr 1068-1207 Mild 1657-1792 Adet Dosya/ Gmlek 4/468 Katalog Tertibi DES

5. BAMUHASEBE KALEM VE BALI BRMLERNE AT BELGELER (D.BM) a. Bamuhasebe Kalemi Belgeleri Maliye Nezreti'nin tekiline kadar (1253/1838) Osmanl Devleti'nin mal ilerinin yrtld Bb- Defter tekilat ierisinde en nemli blmlerinden birisini tekil eden "Bamuhasebe Kalemi", devletin btn gelir ve gider kaytlarn tutmakta idi. Grevleri asndan bugnk Saytay'a benzemektedir. 284

Bir gelir kalemi olan Bamuhasebe, gelir ve giderleri yani, mal hesaplar kontrol etmekle grevli kalemlerin bir araya getirilip bir mire balanmas ile kurulmu olup, btelerde yer alan Maliye kalemlerinin de yneticisi durumundadr. Bu zellii ile Bamuhasebe, Osmanl maliyesinin en nemli ve en byk kalemidir. Tasnif esnasnda Bamuhasebe evrak ierisinde bulunan "hccet-i zahriyye"ler dier evraktan ayrlarak, muktaa isimlerine gre alfabetik ve kendi ilerinde kronolojik sraya konulduktan sonra her yln bitimine tekabl eden dosyalarda toplanmtr. Bu durum katalog sayfalarnn aklamalar blmnde ilk ve son muktaann ba harfleri veya isimleri yazlarak gsterilmitir.
Katalog No 633 KALEMN KODU Bamuhasebe Kalemi (D.BM) TARH Hicr 787-1207 Mild 1385-1792 Adet Dosya/ Vesika 7.530/946.833 Katalog Tertibi DES

b. Bamuhasebe Kalemi'ne Bal Birimlere Ait Belgeler Bamuhasebe Kalemi'ne bal birimlere ait belgeler 641 numaral katalogda toplu olarak verilmitir. Bu katalogda, Bamuhasebe Kalemi'ne bal birimler aada grld ekilde onbir (11) ana balkta toplanmtr: 1. Halifelikler 2. Eminlikler 3. Baruthneler 4. Gmrkler 5. Hazineler 6. Muhassllklar 7. Muktaalar 8. Kalyonlar 9. Voyvodalklar 10. Dier Birimler 11. Ekler.
Katalog No 641 KALEMN KODU Bamuhasebe Kalemi (D.BM) TARH Hicr 932-1207 Mild 1525-1792 Katalog Tertibi DES

285

6. BAMUKTAA KALEM VE BALI BRMLERNE AT BELGELER (D.BMK) Bamuktaa Kalemi ve bal birimlerine ait belgeler unlardr:
Katalog No KALEMN KODU Bamuktaa Kalemi (D.BMK) Ahyolu Muktaas (D.BMK.AHM) Balk Muktaas (D.BMK.BLM) Filibe Muktaas (D.BMK.FLM) brail Muktaas (D.BMK.BM) Kili ve Akkirman Muktaas (D.BMK.KAM) 636 Nibolu Muktaas (D.BMK.NGM) Star- Eflak Muktaas (D.BMK.SFM) Silistre ve Rusuk Muktaas (D.BMK.SLM) Samako Muktaas (D.BMK.SMM) skp Muktaas (D.BMK.SM) Vidin Muktaas (D.BMK.VDM) Varna Muktaas (D.BMK.VRM) Hicr TARH Mild 1491-1790 1585-1792 1583-1792 1512-1792 1593-1792 1546-1792 1581-1792 1611-1792 1572-1792 1546-1791 1552-1792 1546-1791 1594-1792 Adet Dosya/ Vesika 47/6115 176/20895 9/1052 170/19913 21/2617 87/10638 44/5396 11/1335 123/12531 67/8716 95/11647 43/4609 52/5927 DES Katalog Tertibi

897-1205 994-1207 991-1207 918-1207 1002-1207 953-1207 989-1207 1020-1207 980-1207 953-1206 960-1207 953-1206 1003-1207

7. BURSA MUKTAASI KALEM BELGELER (D.BRM) Bursa Muktaas Kalemi evrak ierisinde bulunan "hccet-i zahriyye"ler dier evraktan ayrlarak, muktaa ilerine gre alfabetik ve kendi ilerinde kronolojik sraya konulduktan sonra her yln bitimine tekabl eden dosyalarda toplanmtr. Bu durum katalog sayfalarnda grlmektedir.
Katalog No 634 KALEMN KODU D.BRM TARH Hicr 925-1206 Mild 1519-1791 Adet Dosya/ Gmlek 869/94.278 Katalog Tertibi DES

8. BYK KALE VE KK KALE KALEM BELGELER a. Byk Kale Kalemi Belgeleri (D.BK) nemli bir gider kalemi olan Byk Kale Kalemi genellikle Mora ve Arnavutluk dnda kalan byk kalelerin, mstahkem mevkilerin erzak, cephne, onarm ileri ve personelin maa ilerini yrtrd. Ayrca Yerli Kulu askerlerinin (Msr, Badat, Lahsa, Musul, Diyarbekir, Van, Bosna, Budin, Tmvar, am, Halep, Kars ve Erzurum'a yenieri ve onlarn tekilatna uygun olarak ulufe ile kullanlan askerler) yoklamalarna bakard. 286

Byk Kale Kalemi ile Haslar Kalemi evrak iinde bulunan "hccet-i zahriyye"ler dier evraktan ayrlarak, muktaa isimlerine gre kendi ierisinde kronolojik sraya konduktan sonra her yln bitimine tekabl eden dosyalarda toplanmlardr. Bu durum katalog Sayfalerinin aklamalar ksmnda gsterilmitir.
Katalog No 631 KALEMN KODU D.BKL TARH Hicr 890-1207 Mild 1485-1792 Adet Dosya/ Gmlek 413/41.065 Katalog Tertibi DES

b. Kk Kale Kalemi Belgeleri (D.KKL) Mora ve Avlonya'da bulunan kalelerin ve mstahkem mevkilerin erzak cephne, onarm ileri ve personelin maa muamelelerinin yrtld yerdir. Ayrca bu kalelere ait ocaklk (kale muhafzlarnn veya ehir yerli neferlerinin ulufelerine karlk olarak tahsis olunan r veya rfi haslat) eklindeki mevaciblerine bakmak da grevleri arasndayd.
Katalog No 635 KALEMN KODU D.KKL TARH Hicr 982-1207 Mild 1574-1792 Adet Dosya/ Gmlek 268/28.502 Katalog Tertibi DES

9. BYK RUZNAME VE KK RUZNAME KALEMLER LE BALI BRMLERNE AT BELGELER a. Byk Ruzname Kalemi ve Bal Birimlerine Ait Belgeler (D.BRZ) Maliye Nezreti'nin kuruluuna kadar 1253/1838 Defterdarln dolaysyla Hazine'nin btn gelir ve gider hesaplarnn tutulduu Byk Ruzname Kalemi; "Ruzname-i Evvel" ve "Ruzname-i Hmyn" unvanlaryla da anlmtr. Gelirlerin, Hazine'ye geli trlerinden daha ok, geldii tarih itibariyle kaydedildii bu kalemde, bugnk yevmiye defterleri trnde defterler tutulmaktayd. Byk Ruzname Kalemi evrak da bu ilemler iin retilen vesikalardr. Bu kaleme bal olarak alan iki blmden birisi olan Sergi Halifelii, Hazine'den denecek paralar iin tanzim olan sergilere (senetler) ait ileri yrtmekle grevli olan kiinin unvandr. Hazinedarbalk ise, Hazine iin lazm olan hilat, krk, krtasiye vesairenin satn alnmas ilerine nezret ederdi. Ayrca bunlar muhafaza ederek verilen emir zerine giydirilecek kimseler iin hazrlard. Tasnif sistemi gerei belgeler kalemlerine ayrldktan sonra, kronolojik sraya konulmu ve Byk Ruzname Kalemi evraknn kk ebatlarda olmasndan dolay bu zelliine uygun olarak zarflara konulmutur. 287

Bu katalog vastasyla belge isteyecek aratrmaclarn, talep formuna D.BRZ, D.BRZ.SRG ve D.BRZ.HZB'den ilgili olan kodu ve yararlanmak istedikleri belgelerin zarf/dosya numaralarn yazmalar gerekmektedir
Katalog No 637 KALEMN KODU Byk Ruzname Kalemi (D.BRZ) Sergi Halifesi (D.BRZ.SRG) Hazinedarba (D.BRZ.HZB) TARH Hicr 952-1207 1015-1207 1069-1206 Mild 1545-1792 1606-1792 1659-1791 Adet Dosya/Gmlek 504/7.054 390/61.625 7/580 DES Katalog Tertibi

b. Kk Ruzname Kalemi Belgeleri (D.KRZ) Bu Kalem Dergh- li Kapcbalar ve devlet hazinesinden tahsist olarak maa alanlar ve gedikli mteferrika esmilerinin kaytlarn tutard. Mevcib kt zaman tevz edilen esmiler burada zaptolunur, tezkireleri yazlrd. Bir dier grevi de Byk Ruzname Kalemi'ne yardm etmekti.
Katalog No 640 KALEMN KODU D.KRZ TARH Hicr 954-1207 Mild 1547-1792 Adet Dosya/ Gmlek 217/30.014 Katalog Tertibi DES

10. CERDE ODASI BELGELER (D.CRD) Bu fona ait belge kmamtr. Defterleri ve muhtevalar iin Bb- Defter Cerde Odas Defterleri ve Maliye Nezreti Cerde Defterlerine baklmaldr. 11. CZYE MUHASEBES KALEM BELGELER (D.CMH) Hristiyan ve Yahudilerden alnan cizyenin her trl idar ve mal iine, bu arada cizye ktlarnn hazrlanp, datmna ve zellikle cizye vergisinin tahsiline bakmaktayd. Bunun yannda baz mtekid ve dugynn aylklar ile baz has ve salyneler bu kalem tarafndan denirdi. Ayrca, Cizye Muhasebesi'nde kan cizye makbuzlar dosya hlinde tasnifin sonunda toplanmtr.
Katalog No 638 KALEMN KODU D.CMH TARH Hicr 934-1207 Mild 1527-1792 Adet Dosya/ Gmlek 1.329/200.822 Katalog Tertibi DES

12. CZYE ZYDES KALEM BELGELER (D.CZD) Sultan, vezir ve sirenin, vakflarndaki cizye, det-i anm ve avrz trnden baz gelirlerle ilgilenen bir kalemdir. Bu kalem 1691 cizye reformundan sonra feshedilerek Cizye Muhasebesi Kalemi'ne (D.CMH) devredilmitir.
Katalog No 640 KALEMN KODU D.CZD TARH Hicr 1020-1206 Mild 1611-1791 Adet Dosya/ Gmlek 7/1.263 Katalog Tertibi DES

288

13. ELTK RUSMU KALEM BELGELER (D.RS) Bu kalemin bir dier ad da "Varidt- kk- San Kalemi"dir. "eltik Muhasebesi Kalemi" de denilen bu kalemin grevi, Hristiyan cemaatinin ruhan liderleriyle Rumeli'deki eltik nehirleri bakanlarnn pkelerine ve beratlarna bakmakt.
Katalog No 640 KALEMN KODU D.RS TARH Hicr 1082-1207 Mild 1071-1792 Adet Dosya/ Gmlek 4/496 Katalog Tertibi DES

Bu konu ile ilgili ayrca Varidt- kk- Evvel, Varidt- kk- San ve Varidt- kk- Slis Kalemi belgelerine baklabilir. 14. DEFTERDAR MEKTUB KALEM BELGELER (D.DMK) Defterdarla gelen yaz ve mektuplar kaydeden, bunlara gerekli takrir ve telhisleri yazan dairedir. Badefterdara gelen tahrirat, telhis ve gerekli havaleler bu kalemde yaplmtr.
Katalog No 640 KALEMN KODU D.DMK TARH Hicr 990-1207 Mild 1582-1792 Adet Dosya/ Gmlek 17/1.213 Katalog Tertibi DES

15. EVMR- MALYE KALEM BELGELER (D.EVM) Bu kalem, XVIII. yzylda kurulmu olup, Maliye'ye ait her trl hkmlerin ve muktaa beratlarnn, eitli maliye kalemlerinden gelen tezkirelere dayanlarak yazld yerdir. Ayrca diyanet memurlarnn, vakflar idare edenlerin ve vakflardan para alanlarn beratlar burada yazlrd.
Katalog No 635 KALEMN KODU D.EVM TARH Hicr 1000-1207 Mild 1591-1792 Adet Dosya/ Gmlek 1.813/203.090 Katalog Tertibi DES

16. GANEM MUKTAASI KALEM VE BALI BRMLERNE AT BELGELER (D.GNK) Mevkuft Kalemi'ne bal halife rtbesindeki bir grevli tarafndan idare edilirdi. Celebken ve det-i anm vergisinin tahsline ve bu verginin iltizama verilmesi ile celebken anm muktaalarna bakard. Koyun satn alma ve stanbul'a gnderilmesi ii de bu kaleme aitti. Bu kalemin, Kasabbalk, Klak Eminlii, Sa Kol ve Sol Kol adlarnda drt ek kodu vardr.
Katalog No 640 641 KALEMN KODU Ganem Muktaas (D.GNK) Kasabba (D.BM.KSB) TARH Hicr 962-1207 1055-1207 Mild 1555-1792 1645-1792 Dosya Adedi 151 61 Katalog Tertibi DES

289

17. HAREMEYN MUHASEBES KALEM VE BALI BRMLERNE AT BELGELER (D.HMH) Bu kalemin bir ad da "Evkf Muhasebesi"dir. Haremeyn (Mekke ve Medine) ve bunlara bal vakflarn kaytlarn tutar ve her sene muhasebelerini kontrol ederdi. Haremeyn Muhasebesi'ne bal olan vakflar u balklar hlinde toplamak mmkndr. 1. Sultan vakflarnn hepsi. 2. Drssade aas vakflar. 3. Evliya vakflar. 4. Medine-i Mnevvere ve Msr evkf. 5. ahslarn Medine-i Mnevvere'ye tahsis ettii vakflarla bunlara ait tevcihat ileri. 6. Sadrazam ve eyhlislm nezretindeki vakflar. Haremeyn Muhasebesi'ne bal vakflar ile kalemin alt birimlerinin evrak ayr ayr kodlanarak dosyalanmtr. Bu ekilde ayrlan dosyalara ait bilgiler, Haremeyn Muhasebesi'ninin Ek Kodlar bal altnda kataloun kinci Blmnde (s. 89-96) yer almtr. Bu blmde grlecei gibi dosyalara genel sra numaras verilmi, ancak her dosyann ek kodlardan hangisine ait olduu, o kodun sembol ile katalog sayfasnn "Aklamalar" hnesinde gsterilmitir. Haremeyn Muhasebesi'nin ek birimleri ve bal vakflar unlardr: Bina Emini, Haremeyn Ruznamesi, Haremeyn Muhalefeti, Mlikane Berat, Mardin ve Nusaybin Muktaas, Vakfiyeler, Vakf- Hmyn, Yeni l Trkmnn- Halep Muktaas, Atik Ali Paa Evkf, Ayasofya Evkf, Beir Aa Evkf, Defterdar Avni Efendi Evkf, Damat brahim Paa Evkf, Eyp Sultan Evkf, Emir Sultan Evkf, Glbahar Hatun Evkf, Gazi Turhan Bey ve mer Bey Evkf, Gazi Sleyman Paa Evkf, Laleli Evkf, Medine-i Mnevvere Evkf, Mahmud Paa-y Vel Evkf, Mevlana Celaleddin-i Rum Evkf, Nur- Osmaniye Evkf, elebi Sultan Mehmed Evkf, Fatih Sultan Mehmed Evkf, Sultan Hamid Evkf, Sultan Mehmed Evkf, Sultan Murad Evkf, Sultan Orhan Evkf, Sultan Selim Evkf, Sultan Sleyman Evkf, Sultan Yldrm Byezid Evkf, ehzade Sultan Mehmed Evkf, Cedd Valide Sultan Evkf, Valide Handan Sultan Evkf.
Katalog No 639 KALEMN KODU Haremeyn Muhasebesi (D.HMH) TARH Hicr 698-1207 Mild 1299-1792 Adet Dosya/Gmlek 3.697/460.619 Katalog Tertibi DES

290

18. HAREMEYN MUKTAASI KALEM BELGELER (D.HMK) Bu kalem, her yl Harameyn'e gnderilen surrelerin ve Haremeyn muktaalarnn kaytlarn tutmak ve baz vakflara ait ilere bakmakla mkellefti.
Katalog No 640 KALEMN KODU D.HMK TARH Hicr 698-1207 Mild 1299-1792 Adet Dosya/ Gmlek 3.697/466.065 Katalog Tertibi DES

19. HASLAR MUKTAASI KALEM VE BALI BRMNE AT BELGELER (D.HSK) Hkmdarlarla hanedana mensup olanlarn haslarndan muktaaya verilenlere ait defterler ve hesaplar tutulur, emirler yazlr ve muhafaza edilirdi. Ayrca det-i anm rusmu ileriyle evld- fatihnn muayyen maalar, vergiden muafiyetleri vesair imtiyaz ileri burada grlrd.
Katalog No 635 KALEMN KODU D.HSK det-i Anm Bedeli (D.HSK.AAG) TARH Hicr Mild 968-1210 1012-1210 1560-1795 1603-1795 Adet Dosya/ Gmlek 714/99.150 141/18.128 DES Katalog Tertibi

20. HAVSS-I CEDDE KALEM BELGELER (D.HSC) Bu kalemde 920-1171/1514-1757 yllar arasndaki kaytlar ihtiva eden 655 adet belgesi bulunmaktadr.
Katalog No 640 KALEMN KODU D.HSC TARH Hicr 920-1171 Mild 1514-1757 Adet Dosya/ Gmlek 4/655 Katalog Tertibi DES

21. STANBUL MUKTAASI KALEM BELGELER (D.SM) Bu kalem, kendisine bal muktaalarn hesabn tutmak; stanbul, Edirne, Selnik ihtisb ve gmrk ilerine bakmak, baz memurlarn atamalarn yapmakla grevli idi. 1773'te Kefe Muktaas ile birletirilmitir. stanbul htisb Muktaas adl bir ek kodu vardr.
Katalog No 640 KALEMN KODU stanbul Muktaas (D.SM) TARH Hicr 963-1207 Mild 1555-1792 Adet Dosya/ Gmlek 202/30.407 Katalog Tertibi DES

22. KALEMYE DARES BELGELER (D.KLD) Kayd- hayat art ile iltizama verilen iftliklerden alnan yzde on nisbetindeki Kalemiye Resmi'nin tahsil edildii yerdir. 291

Katalog No 636

TARH KALEMN KODU D.KLD Hicr 1000-1207 Mild 1591-1792

Adet Dosya/ Gmlek 426/65.789

Katalog Tertibi DES

23. KEFE MUKTAASI KALEM BELGELER (D.KFM) Kefe blgesindeki muktaalarn muhasebesine bakmak ve baz memurluklarn atamalarn yapmak balca grevi idi. 1773'de stanbul Muktaas ile birletirilmitir.
Katalog No 640 TARH KALEMN KODU Kefe Muktaas (D .KFM) Hicr 696-1207 Mild 1561-1792 Adet Dosya/ Gmlek 128/15.605 Katalog Tertibi DES

24. KK EVKF KALEM BELGELER (D.KEV) Maliye'nin gelir kalemlerinden olup, nezreti Sadrazamlara ait olan "sadaka tevliyetleri" adndaki kk vakflarn defter ve hesaplarn tutard. Bu kaleme bal olarak bulunan vakflar; stanbul, Rumeli ve Anadolu'daki baz vakflardr. Bu vakflarn idar ileri, hesaplar, tayin ve tevcih gibi ileri Bbssade aasnn idaresindeki bu kalem tarafndan yrtlrd.
Katalog No 635 TARH KALEMN KODU D.KEV Hicr 927-1207 Mild 1529-1792 Adet Dosya/ Gmlek 358/48.071 Katalog Tertibi DES

25. MADEN MUKTAASI KALEM VE BALI BRMLERNE AT BELGELER (D.MMK) Bu kalem, Eflak ve Bodan cizyeleri, Kptlerin ve Bohemyal gmenlerin vergi hesaplar, ttn ve haha zerine konan vergiler, byk gmrk muktaalar, baz memleha muktaalar ile kantar resmleri gibi ilerle urard.
Katalog No TARH KALEMN KO DU Maden Muktaas (D.MMK) Bodan Cizyesi (D.MMK.BGN) 636 Duhan Dnm (D.MMK.DHN) Eflak Cizyesi (D.MMK.EFK) stanbul Gmrk Emini (D.MMK.GE) Kbtiyn Cizyesi (D.MMK.KBL) Hicr 939-1207 974-1207 993-1207 Mild 1532-1792 1566-1792 1585-1792 Adet Dosya / Gmlek 399/55.887 5/652 289/38.110 13/1.672 225/30.438 61/8.084 DES Katalog Tertibi

1023-1202 1614-1787 1019-1203 1610-1788 1015-1207 1606-1792

292

26. MASRAF-I EHRYR KALEM BELGELER (D.MSF) Saray'n her trl masraf ve tayinlerinin idare edildii kalem olup, idare bakmndan Saray'a, muamele bakmndan Bamuhasebe'ye bal idi. miri olan "Masraf- ehriyr Ktibi"nin vazifesi ehremini, Matbah miri ve Darphne emininin Saray'n ihtiyac iin hariten yaptklar almlarn defterini tutmak, hesaplarna bakmakt.
Katalog No 640 KALEMN KODU D.MSF TARH Hicr 1010-1207 Mild 1601-1792 Adet Dosya/ Gmlek 69/10.263 Katalog Tertibi DES

27. MENSUHT (KAPUDN-I DERY) KALEM BELGELER (D.MNS) Yaya ve Msellem tekilat kaldrldktan sonra bunlara ait "mensuht" adl iftlikler Kaptan- Dery Kalemi'ne balanarak, Kaptan Paa Eyaleti'ne bal timar ve zemetlerle birlikte idare olunmutur. Bu iftliklerin tevcihi kaptan paaya aitti.
Katalog No 640 KALEMN KODU D.MNS TARH Hicr 940-1206 Mild 1533-1791 Adet Dosya/ Gmlek 2/292 Katalog Tertibi DES

28. MEVKUFT KALEM VE BALI BRMLERNE AT BELGELER (D.MKF) Badefterdarlk'a bal olan Mevkuft Kalemi, bir gider iin tahsis edildii halde harcanmadan kalan mevkf akeyi Hazine'ye geirmek, arazi tahriri yapldka fazla zuhr eden araziyi Hazine namna zaptetmek, avrz ve bedel-i nzl ad verilen vergileri toplamak, kylerin avrz hnelerine bakmak, harp zamannda askere verilecek mir tyint iin zahire satn almak, sevketmek, tama ve navlun cretlerini vermekle mkellef idi. Bu kaleme bal olarak Nzl Emini, Nn Ktibi, ar Ktibi, Arabacba, Srbnba, Mekreciba, Odun Emini, Peksimet Emini ve Mbyaa Mbiri grev yapmaktayd. Tasnif esnasnda evrakn ierisinde bulunan hccet-i zahriyyeler dier evraktan ayrlarak muktaa isimlerine gre alfabetik ve kendi ierisinde kronolojik sraya konulduktan sonra her yln bitimine tekbl eden dosyalarda toplanmtr.
Katalog No KALEMN KODU Mevkuft Kalemi (D.MKF) Nzl Emini (D.MKF.NZE) 638 Nn Ktibi (D.MKF.NNK) ar Ktibi (D.MKF.RK) Arabacba (D.MKF.ARB) TARH Hicr Mild 900-1207 1010-1206 1105-1205 1183-1205 1112-1205 1494-1792 1602-1792 1694-1791 1769-1791 1700-1791 Adet Dosya/ Gmlek 2.419/391.186 65/11.882 9/1.975 5/1.166 6/1.066 DES Katalog Tertibi

293

Katalog No

KALEMN KODU Srbnba (D.MKF.SRB) Mekkriciba (D.MKF.MKB)

TARH Hicr Mild 1185-1205 1186-1205 1150-1183 1183 1188-1192 1771-1791 1772-1791 1737-1769 1769 1774-1778

Adet Dosya/ Gmlek 2/333 1/92 1/108 1/1 1/4

Katalog Tertibi

638

Odun Emini (D.MKF.ODE) Peksimet Emini (D.MKF.PKE) Mbyaa Mbiri (D.MKF.MB)

DES

29. MUKTAA- CEDD- L KALEM BELGELER (D.MCU) Yeniehir, negl, znik, Kefe, Aydn, Tavanl, Teke, Hamid, Ktahya, Bolvadin gibi muktaalarn hesaplarna bakard. Dug, mezzin, imam ve dier din grevlilerinin yevmiye ve maalar bu muktaalardan denirdi.
Katalog No 640 TARH KALEMN KODU D.MCU Hicr 985-1165 Mild 1577-1755 Adet Dosya/ Gmlek 12/1.741 Katalog Tertibi DES

30. NAVUL KALEM BELGELER (D.NVL) Bu kaleme ait defterler tasnif edilerek aratrmaya ald halde bugne kadar belgelerine rastlanmamtr. Defterler iin Navul Kalemi Defterlerine baklmaldr. 31. PSKOPOSLUK KALEM BELGELER (D.PSK) Bu kalem "Evmir-i Maliye" kalemine bal olduundan dolay baz belgelerde "Kalem-i Maliye" adyla gemektedir. Piskopos ve metropolit gibi Hristiyan din adamlarna verilen berat vesair emirler Maliye Kalemi'nden yazlr, Osmanl Devleti snrlar iindeki manastr ve kiliselerin kaytlar da burada tutulurdu.
Katalog No 640 KALEMN KODU D.PSK TARH Hicr 1015-1207 Mild 1606-1792 Adet Dosya/ Gmlek 31/4.813 Katalog Tertibi DES

32. PYADE MUKBELES KALEM BELGELER (D.PYM) Yenieri Oca, Cebeci, Topu, Top Arabac Ocaklarnn maalaryla knye kaytlarn tutar, hazine esas defterleriyle karlatrarak ulfe iin hazineden kacak para miktarn tespit ederdi. Ayrca Hassa terzileri, amarclar, matbah ve kiler hizmetlileri, hayme (adr) mehterleri, ehl-i href gibi grevlilere verilen mevacibler ile ilgili kaytlar da burada tutulurdu.
Katalog No 636 KALEMN KODU D.PYM TARH Hicr 954-1212 Mild 1547-1797 Adet Dosya/ Gmlek 214/41.130 Katalog Tertibi DES

294

33. SALYNE KALEM BELGELER (D.SLY) Salyne Kalemi, Krm hanlar ile han ailelerine, derya beylerine ve baz eyalet valilerine ve bunlara bal sancak beylerine verilen yllk maa (salyne) hesaplarna bakard. Hazine tezkiresi verme yetkisine sahipti.
Katalog No 640 KALEMN KODU D.SLY TARH Hicr 990-1207 Mild 1582-1792 Adet Dosya/ Gmlek 33/4.755 Katalog Tertibi DES

34. SVAR MUKBELECL KALEM BELGELER (D.SVM) Kapkulu svarilerinin knye ve maa kaytlarn tutmak ve atama ilerini yapmak, ayda bir yaplan ulufe datmna ait defterleri hazrlamak bu kalemin balca grevi idi. Yneticisine "Svari Mukbelecisi" denirdi.
Katalog No 640 KALEMN KODU D.SVM TARH Hicr 953-1207 Mild 1546-1792 Adet Dosya/ Gmlek 1.402/57.953 Katalog Tertibi DES

35. TERFAT KALEM BELGELER (D.TF) Terifat nazr Saray'da, Divan- Hmyn'da ve Bb- l'de yaplan protokol idare ederdi. Saray'a ve devlete ait btn seremoniyi iyi bilirdi. Yksek devlet erknna ait rusm ve harlarn kaytlarn tutard. Eli tahsisatlar, ihsan edilen hilatlarn masraflar ile btelerin ihracat blmnde yer alan baz harcamalar gibi gider hesaplarn kaydederdi.
Katalog No 636 KALEMN KODU D.TF TARH Hicr 1020-1207 Mild 1611-1792 Adet Dosya/ Gmlek 426/65.789 Katalog Tertibi DES

36. VRDT-I SLH, VRDT-I IKK-I EVVEL VE VRDT-I IKK-I SAN KALEMLERNE AT BELGELER a. Vridt- Slih Kalemi Belgeleri (D.VSA) Hicr 1103/1691-92 tarihinden sonra teekkl etmi olup Trhala, Drama, Yenice-i Karasu gibi baz yerlerdeki eltik reislerine ait pkelere ve beratlara bakard.
Katalog No 640 KALEMN KODU D.VSA TARH Hicr 999-1202 Mild 1590-1787 Adet Dosya/ Gmlek 1/113 Katalog Tertibi DES

b. Vridt- kk- Evvel Kalemi Belgeleri (D.VRE) Bu kalem Filibe, Tatarpazar ve tbileri eltik nehirleri reislerinin pke beratlarna bakard. 295

Katalog No 640

KALEMN KODU D.VRE

TARH Hicr 1007-1168 Mild 1598-1754

Adet Dosya/ Gmlek 6/945

Katalog Tertibi DES

c. Vridt- kk- San Kalemi Belgeleri (D.VRS) Bu kalemin grevi, bata patrik olmak zere ruhan reislerin pke ve beratlarna bakmakt. Ayrca eltik Rusmu Kalemi de bu konu ile ilgilidir.
Katalog No 640 KALEMN KODU D.VRS TARH Hicr 1099-1116 Mild 1687-1704 Adet Dosya/ Gmlek 1/53 Katalog Tertibi DES

37. YENER KALEM BELGELER (D.YN) Bu kalemde Yenierilerin ve Acemi Oca halknn maa ve ktk kaytlar tutulurdu. Yenieri ktibinin emrinde bamsz bir kalem olup "Efendi Dairesi" ad da verilirdi.
Katalog No 640 KALEMN KODU D.YN TARH Hicr 942-1219 Mild 1535-1804 Adet Dosya/ Gmlek 427/60.701 Katalog Tertibi DES

B. MTEFERRK KONULU BELGELER Tanzimat ncesi merkez evrak zerinde yaplan tasnif almalarna devam edilmektedir. Divan- Hmyn ve Maliye, yani Bb- Defter kalemlerinin muhtevalar dnda kalan astroloji, bibliyografya, biyografi, corafya, edebiyat, gzel sanatlar, ilhiyat, mehat, musk, rasathne, Saray- mire, tb, ecz, ulm- hafy ve benzeri konulardaki vesikalar "Mteferrik Konulu Belgeler" bal altnda tasnif edilerek aratrmaya alacaktr.

296

III. BB-I L BELGELER

Tasnif edilen Sadret evrak, 1256-1341/1840-1922 yllar arasndaki dneme ait olup bu dnemin mlk, asker, adl, siyas, mal vb. btn meselelerini ihtiva etmektedir. Tanzimat sonrasna ait olan bu yazmalar, yeni kurulan messeselerin ileyileri ve yaplan slhat hareketlerinin ne derecede tatbik edildiinin anlalmas asndan byk nem tamaktadr. OSMANLI ARV'NDE BULUNAN TANZMAT SONRASI FONLAR Divan- Hmyn'un XVII. yzyldan itibaren nemini kaybetmeye balamasyla, devlet merkezi Sadrazam kona olan Bb- saf'ye kaym, Divan- Hmyn kalemleri ve tutulan kaytlar da buraya intikal etmitir. XVIII. yzyl sonu ile XIX. yzyl balarnda Osmanl devlet ynetiminin, yaplacak reformlarn plnlamas, ileyii ve icras iin yeni bir tekilatlanmaya ihtiyac vard. Devlet adamlar, lke ynetiminde Batl kurumlarn ve zihniyetin yerlemesine almlar, hkmdarlk ve Sadrazamlk gibi en nemli messeseleri de bu anlay erevesinde ynlendirmek istemilerdir. 1836'da Sadret messeselerin baz birimleri Dahiliye, Hariciye ve Dev nezretlerine dntrlerek bir grev dalm yaplm, ayrca Bakanlar Kurulu niteliinde Meclis-i Vkel, danma meclisi niteliinde Meclis-i Vl, Dr- r gibi meclisler faaliyete geerek Osmanl Devleti'nin sonuna kadar varln srdrecek olan Bb- l oluturulmutur. Bb- l heyetinin dnda da tedricen Karantina (1838), Maliye (1839), Zabtiye (1839), Ticaret ve Ziraat (1839), Posta ve Telgraf (1840), Hazine-i Hssa (1850), Maarif (1857), Defter-i Hakan (1871), Adliye (1877) ve Harbiye (1908) nezretleri kurularak o gnk ihtiyalara uygun yeni bir tekilatlanmaya gidilmitir. Bb- l heyetinin balang dnemlerinde birbirleriyle ve Sadret ile yakn bir iliki iinde olmalar, ayn brokratik kanallar kullanmalar neticesini de beraberinde getirmitir. Bb- l bnyesindeki memur ve kalemler aa yukar 40 yl kadar bu birimlerce ortak kullanlm, rettikleri brokratik malzeme de Bb- l Evrak Odas'nda muhafaza edilmitir. Bu sebeple Bb- l Evrak olarak tanmlanan belge gurubu, Sadret, Meclis-i Vl, Dahiliye, Hariciye ve Dev nezretleri belgelerini bir btn olarak ihtiva eder. Ancak tasnifte uygulanan provnans sistem gereince bunlar ayr ayr fonlara blnmtr. Sadret, Osmanl Arivi'nde gerek younluk, gerek eitlilik asndan en geni fonlardan birisidir. Sadret evraknn nemli bir ksmn oluturan irdeler; mtalaasna ihtiya duyulan husus hakknda padiahn emrini ihtiva eden belgelerdir. Tanzimat ncesi dnemde Sadrazam tarafndan padiaha yazl olarak arz tezkiresinin zerine padiahn kendi hatt- hmynuyla yazd emir, ayn belge zerinde yer alrd. 1832'den son297

ra ifahi olarak sdr olmaya balanan ve Mbeyn baktibi tarafndan yazya geirilen bu emirler, Sadret bnyesindeki med Odas'nda, rde Kayt Defterleri'ne kaydedilerek yrrle girerdi. Merutiyet dneminde rde'nin sdr olu biimi ise, vekiller heyetinin kararlarn tasdikten ibarettir. Orijinal tasnifi korunarak aratrmaya alan rdeler, 1839'dan itibaren 77 yllk bir sreyi ihtiva etmektedir. 1916 ylna kadar nezret ve daireler esas alnarak tertip olunmu, bu tarihten sonra ise Dosya Usulne gre tasnif edilmi ve konularna gre snflandrlmtr. Bb- l'deki Sadret Dairesi ve evresinde oluan dier dairelerin bnyelerindeki kalem, oda ve mdriyetlerde pek ok belge birikmitir. Aada mevcut ksmlarda, ncelikle Bb- l'nin merkez tekilat hviyetinde olan Sadret Dairesi kalemleri, Sadret'in arivi niteliindeki Bb- l Evrak Odas ve Bb- l bnyesinde bulunan nezretler dndaki (Dahiliye ve Hariciye Nezreti) idar tekilatlar; Dev Nezreti, r-y Devlet, Meclis-i Vl Daireleri srasyla ilenmitir. 1. BB-I L SADRET DARES KALEMLERNE AT BELGELER Divan- Hmyn'da yer alan bir ok kalem, sembolik olsa dahi Tanzimat'tan sonra da Sadret Dairesi iinde grlmektedir. Bb- l'de evrakn giri ve knn kontrol edilip kaydnn yapld iki kayt odas grlmektedir. Dahiliye Kalemi ve Bb- l Evrak Odas. Dahiliye Kalemi; vilayetlere giden ve vilayetlerden gelen evrakn genel evrak kalemi makamndadr. Bb- l Evrak Odas ise nezretlerden gelen ve nezretlere giden evrakn kayt ilemlerini yrtmektedir. Vilayetlerden Bb- l'ye gelen evrak mstear tarafndan grlp, havalesi iaretlenerek Dahiliye kalemine gelir, orada defterine kaydedildikten sonra havalesine gre Bb- l dairelerinden birine gnderilirdi. Nezretlerden gelen evrak da mstear tarafndan grldkten sonra Bb- l Evrak Odas'na gelerek defterine kaydedilip ilgili dairesine gnderilirdi. Bb- l'den vilayetlere giden evrak yine Dahiliye Kalemi'ne gelip defterine kaydedilerek ilgili vilayete gnderilirdi. Bb- l'den nezret ve dairelere giden evrak ise Bb- l Evrak Odas'nda defterine kaydedilerek ilgili dairesine gnderilirdi. 1289/1872 ylnda Dahiliye Kalemi'nin ortadan kalkmasyla birlikte bu kalemin grevleri de Bb- l Evrak Odas'na verilmitir. Dahiliye Kalemi yerine evrak mhrlemek grevini yrtemek zere cra Odas tesis edilmitir. Bylece 1289'dan itibaren Bb- l ile nezret ve vilayetler arasnda gelen-giden evrakn kaydedilmesi ve ilemlerinin yrtlmesi Bb- l Evrak Odas tarafndan yaplr olmutur. 298

1256/1840 ylndan Osmanl Devleti'nin sonuna kadar geen zaman ihtiva eden Sadret Dairesi evrak, kalemlerine gre aada grld ekilde incelenmi ve tasnif olunmutur. a. Hazine-i Evrak Mdrl - rdeler b. Sadret Divan (Beyliki) Kalemi Belgeleri ba. Dvel-i Ecnebiye Belgeleri bb. Mhimme Belgeleri bc. Nme-i Hmyn Belgeleri bd. Mukvele Belgeleri c. Sadret Mektub Kalemi Belgeleri ca. Mhimme Odas Belgeleri cb. Umum Vilayet Belgeleri cc. Nezret ve Devir Belgeleri cd. Meclis-i Vl Belgeleri ce. Dev Belgeleri cf. r-y Devlet Belgeleri cg. Divan- Ahkm- Adliye Belgeleri d. Sadret med Kalemi Belgeleri ve Meclis-i Vkel Belgeleri da. med Kalemi Belgeleri db. Mevlis-i Vkel Belgeleri e. Sadret Terifat Kalemi Belgeleri f. Sadret Eylt- Mmtze Kalemi Belgeleri g. Sadret Muhasebe Kalemi Belgeleri h. Sadret Evrak Kalemi Belgeleri . Sadret Mteferrik Belgeleri Bu ksmlar ve tasnifleri hakkndaki malmt yeri geldike verilecektir. a. Hazine-i Evrak Mdrl - rdeler rde, padiahn emri, ferman, arzusu manasna gelir. 1832 senesinden evvel, herhangi bir mesele hakknda padiahn mtlaasna lzum grldnde, meselenin hulsas padiaha sunulurdu. Buna "arz tezkiresi" veya "telhs" denirdi. Padiah, telhsi okuyarak mesele hakkndaki fikrini zerine ksaca yazard. Bu tarihten sonra arz tezkirelerinin Serktib-i ehriyr denilen padiahn husus baktibine hitaben yazlmas usul ittihz olunmu idi. Baktib, bunu padiaha okur, o 299

da ifah olarak mtlaasn bildirir ve bu mtlaa, arz tezkiresinin altna ve eik olarak baktib tarafndan sadrazama hitaben yazlrd. te bu ekle irde denmitir. Merutiyet'ten sonra ise bu usul terkolunmu ve padiahlar, vekiller heyeti kararlarn tasdik etmekle iktif etmilerdir. Bu tasdike de irde denilmitir. rde usul kabul olunduktan sonra, fermanlar pek muayyen meselelere; nin, bert tevchi, imtiyaz its, kiliselerin tamiri, byk rtbe ve memuriyetlerin verilmesi gibi eylere inhisr etmitir. Arivimizde bulunan irdeler, mevzular itibariyle 5 ksmda incelenmektedir: 1. 1255/1309 Yl rdeleri 2. 1310/1334 Yl rdeleri 3. Dosya Usl rdeler 4. Eylt- Mmtze rdeleri a. Bulgaristan b. Cebel-i Lbnan c. Girid d. Msr d1. Msr rdeleri d2. Msr Taltift rdeleri e. Sisam f. Yunanistan 5. Mesil-i Mhimme rdeleri aa. 1255-1309 Yllar rdeleri 1255-1309/1839-1891 yllar arasn ihtiva eden orijinal tasnifli irdelerin kataloglar, gnmze gelene kadar yllara gre kataloglanm olarak aratrmaya sunulmutur. Yeni yaplan bilgisayar ortamndaki kataloglama almalar ile her irde blm ayr bir seri tekil edecek ekilde kataloglanmtr. Bu fonda toplam irde adedi 305.832'dir. Bu irdeler Analitik Envanter Sistem'e gre tasnif edilmitir. 1255-1309/1839-1892 yllar arasndaki irdelerin ksmlar ve bu ksmlarn ihtiva ettikleri tarihler ile vesika saylar yledir.
KISIM Dahiliye Hariciye Meclis-i Vl Meclis-i Mahsus r-y Devlet Divan- Ahkm- Adliye TOPLAM TARH 1255-1309/1839-1892 1255-1309/1839-1892 1256-1284/1840-1868 1270-1309/1853-1892 1284-1309/1867-1892 1285-1296/1868-1879 rde Adedi 91.067 25.213 25.576 5.666 6.914 863 155.304 Lef Adedi 77.358 17.419 24.497 19.292 9.938 2.024 150.528

300

1255-1309 YILLARI ARASINDAK RDE KATALOGLARININ YIL VE KURUMLARINA GRE DKM Katalog No 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 KALEMN ADI rde - Dahiliye rde - Dahiliye rde - Dahiliye rde - Dahiliye rde - Dahiliye rde - Dahiliye rde - Dahiliye rde - Dahiliye rde - Dahiliye rde - Dahiliye rde - Dahiliye rde - Dahiliye rde - Dahiliye rde - Dahiliye rde - Dahiliye rde - Dahiliye rde - Dahiliye rde - Dahiliye rde - Dahiliye rde - Dahiliye rde - Dahiliye rde - Dahiliye rde - Dahiliye rde - Dahiliye rde - Dahiliye rde - Dahiliye rde - Dahiliye rde - Dahiliye rde - Dahiliye rde - Dahiliye rde - Hariciye rde - Hariciye rde - Hariciye rde - Hariciye rde - Hariciye rde - Hariciye rde - Hariciye rde - Hariciye Kalemin Kodu .DH .DH .DH .DH .DH .DH .DH .DH .DH .DH .DH .DH .DH .DH .DH .DH .DH .DH .DH .DH .DH .DH .DH .DH .DH .DH .DH .DH .DH .DH .HR .HR .HR .HR .HR .HR .HR .HR TARH Hicr 1255-11257 1258-1261 1262-1263 1264-1265 1266-1267 1268-1269 1270-1271 1272-1273 1274-1275 1275-1277 1278-1279 1280-1281 1282-1284 1285-1287 1288-1290 1291-1292 1293-1294 1295-1296 1297-1298 1299 1300-1301 1302 1303 1304 1304-1305 1305-1306 1307 1308 1309 1255-1334 1255-1262 1263-1267 1268-1271 1272-1274 1275-1277 1277-1282 1282-1286 1287-1294 Milad 1839-1842 1843-1845 1846-1847 1848-1849 1850-1851 1852-1853 1854-1855 1856-1857 1858-1859 1859-1861 1862-1863 1864-1865 1865-1868 1869-1871 1872-1874 1875-1876 1877-1878 1879-1880 1881-1882 1881/1882 1883-1884 1884/1885 1885/1886 1886/1887 1887-1888 1888-1389 1889/1890 1890/1891 1891/1892 1840-1916 1840-1846 1847-1851 1852-1855 1856-1858 1859-1861 1861-1866 1866-1870 1871-1878 Dosya ve Madde Adedi 52/2437 62/3210 48/2676 42/3290 37/2871 39/2922 47/3752 57/3558 54/3558 35/2800 35/2815 28/2239 37/2668 54-3595 52/3655 36/2687 46/3092 34/2669 45/3016 27/1788 64/4382 32/2355 40/2871 45/3130 48/3548 54/3645 39/3450 48/3744 47/4196 1380 41/1860 39/1735 42/2180 32/2290 30/2050 29/2028 29/2020 33/2365 Analitik Envanter Katalog Tertibi

301

Katalog No 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316

KALEMN ADI rde - Hariciye rde - Hariciye rde - Meclis-i Vl rde - Meclis-i Vl rde - Meclis-i Vl rde - Meclis-i Vl rde - Meclis-i Vl rde - Meclis-i Vl rde - Meclis-i Vl rde - Meclis-i Vl rde - Meclis-i Vl rde - Meclis-i Vl rde - r-y Devlet rde - r-y Devlet rde - r-y Devlet rde - Meclis-i Mahsus rde - Meclis-i Mahsus rde - Divan- Ahkm- Adliye

Kalemin Kodu .HR .HR .MVL .MVL .MVL .MVL .MVL .MVL .MVL .MVL .MVL .MVL .D .D .D .MMS .MMS .DA

TARH Hicr 1295-1302 1304-1309 1256-1263 1264-1266 1267-1268 1269 1270 1271-1272 1273-1275 1276-1278 1279-1281 1282-1284 1255-1296 1297-1303 1304-1309 1255-1295 1296-1309 1255-1295 Milad 1879-1885 1887-1892 1841-1847 1848-1850 1851-1852 1852/1853 1853/1854 1855-1856 1857-1859 1860-1862 1863-1865 1866-1868 1840-1880 1881-1886 1887-1892 1840-1879 1880-1892 1840-1879

Dosya ve Madde Adedi 23/2135 40/2226 110/2565 76/3085 61/3465 37/2105 30/1990 44/2510 62/2700 46/2700 65/2730 55/2486 48/2690 34/2210 38/2314 60/2860 72/2786 19/879

Katalog Tertibi

Analitik Envanter

ab. 1310-1334 Yllar rdeleri 1310-1334/1897-1916 tarihleri arasnda kan irdelerin devlet tekilatna ve nezretlere gre tertip ve tanzim edilmelerinden meydana gelmitir. Dairelerin her biri iin bir senelii bir arada olmak zere eski yaz ile ay-ay mstakil kataloglar tertip olunmutur. Fonda baz blmler 1310/1334 arasnda kesintisiz devam ettii hlde bazlar muhtelif tarihlerde kesintiye uramaktadr. Fondaki vesika says 142.095, katalog adedi ise 484'tr. Yaplan yl tevhdleri ile bu say 80 ciltte toplanmtr. Bu irdeler Analitik Envanter Sistem'e gre tasnif edilmitir.
1310-1334 YILLARI RDELERNN GENEL DKM Katalog No 317 318 319 320 321 322 323 324 325 NEZRET VEYA DARENN ADI Adliye ve Mezhib Asker Bahriye Defter-i Hakan Dahiliye TARH Hicr 1310-1332 1323-1334 1310-1319 1320-1327 1310-1334 1310-1327 1310-1315 1316-1323 1324-1334 Milad 1892-1914 1905-1916 1892-1901 1902-1909 1892-1916 1892-1909 1892-1897 1898-1905 1906-1916 rde Says 4.978 6.471 752 1.211 12.768

302

Katalog No 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365

NEZRET VEYA DARENN ADI Evkf Harbiye Hariciye

TARH Hicr 1310-1334 1328-1334 1328-1334 1310-1319 1320-1334 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 Milad 1892-1916 1910-1916 1910-1916 1892-1901 1902-1916 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1897-1909 1892-1915 1892-1905 1892-1915 1910-1916 1892-1900 1901-1916 1911-1916 1911-1916 1892-1916 1892-1916 1893-1911 1892-1905 1911-1916 1892-1910 1892-1910 1919-1916

rde Says 3.755 8.773 22.386

Husus

lmiye mtiyaz ve Mukvelt Kanun ve Nizamt Marif Mbeyn-i Hmyn Maliye Meclis-i Mahsus Meclis-i Umum Mehat Nfia Orman ve Madin Rusmt Sadret Shhiye ehremneti r-y Devlet

1315-1327 1310-1333 1310-1327 1310-1333 1328-1334 1310-1318 1319-1334 1329-1334 1329-1334 1310-1334 1310-1334 1311-1329 1310-1327 1329-1334 1310-1328 1310-1328 1331-1334

247 239 257 1.400 1.573 5.820 2.296 684 196 1.010 677 1.700 127 178 1.110 20

303

Katalog No 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396

NEZRET VEYA DARENN ADI

TARH Hicr 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 Milad 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1892-1909 1892-1915 1912-1916 1892-1909 1892-1905 1897-1909

rde Says

Taltift

1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334

Tekd Sand Telgraf ve Posta Ticaret ve Ziraat Tophne-i mire Zabtiye Ticaret ve Nfia

1310-1327 1310-1333 1330-1334 1310-1326 1310-1327 1315-1329

1.385 1.317 1.711 762 171 764

Not: rde taltiftlarn indeksi karlm olup 1.028 numaral katalog olarak hizmete sunulmutur. ac. Dosya Usul rdeler 1217-1341/1802-1922 yllarn ihtiva eden irdeler, evrakn icrada olduu dnemde, ait olduklar nezret ve dairelere gre deil, ihtiva ettikleri meselelere ve konulara gre gruplandrlmtr. Daha sonraki dnemlerde belgeye ulamn kolaylatrlmas amacyla baz dzenlemeler yaplmsa da yine dosya usulne ynelik olarak gerekletiril304

mitir. Ancak 2006 ylnda yaplan yeni dzenleme ile irdeler konu, yer, ahs ve messese indeksleri karlarak analitik olarak aratrmaya sunulmutur. Konu indeksli 8 adet katalou vardr.
Katalog No 397/1-8 KALEMN KODU .DUT TARH Hicr 1217-1341 Milad 1802-1922 Belge Adedi 42623 Katalog Tertibi Konu ndeskli

ad. Eylt- Mmtze rdeleri Eylt- Mmtze, Osmanl mparatorluu'na bal husus imtiyaz anlamalaryla idare olunan eyaletlerdir. Bunlar, devlete makt bir vergi ve bazlar sefer zamannda asker vererek, dahil ilerinde tamamen serbest bulunurlard. Muhtelif tarihlerde grlen Eylt- Mmtzelikler unlard: Mekke eriflii, Msr Hidivlii, Sisam Beylii, Cebel-i Lbnan Mutasarrfl, Kbrs Adas, Bulgaristan Prenslii, Bosna-Hersek, Krm Hanl, Erdel Krall, Eflk-Bodan Voyvodal ve Aynoroz Emneti. Bu teekkllerden 1908 inklbndan sonra elde kalanlarnn imtiyazlar ilg olunmutur. ad1. Bulgaristan rdeleri (.MTZ (04)) Bulgaristan'la ilgili 1255-1327/1839-1909 tarihleri arasndaki irdeler ihtiva eder.
Katalog No 1370 KALEMN KODU (.MTZ (04) TARH Hicr 1255-1326 Milad 1839-1909 Belge Adedi 5242 Katalog Tertibi Analitik Envanter

ad2. Cebel-i Lbnan rdeleri (.MTZ.CL) Cebel-i Lbnan'la ilgili 1258-1323/1842-1906 tarihleri arasndaki irdeler ihtiva eder.
Katalog No 1373 KALEMN KODU (.MTZ.CL) TARH Hicr 1258-1323 Milad 1842-1906 Belge Adedi 760 Katalog Tertibi Analitik Envanter

ad3. Girid rdeleri (.MTZ.GR) Girid'le ilgili 1255-1327/1839-1909 yllar arasndaki irdeleri ihtiva eder.
Katalog No 1375 KALEMN KODU :MTZ (GR) TARH Hicr 1255-1327 Milad 1839-1909 Belge Adedi 5581 Katalog Tertibi Analitik Envanter

305

ad4. Msr rdeleri (.MTZ (05)) Msr'la ilgili 1255-1330/1839-1916 yllar arasndaki irdeleri ihtiva eder.
Katalog No 1371 KALEMN KODU :MTZ (05) TARH Hicr 1255-1330 Milad 1839-1916 Belge Adedi 5589 Katalog Tertibi Analitik Envanter

ad5. Sisam rdeleri (.MTZ.SM) Sisam'la ilgili 1256-1326/1840-1908 yllar arasndaki irdeleri ihtiva eder.
Katalog No 1374 KALEMN KODU :MTZ (SM) TARH Hicr 1256-1326 Milad 1840-1908 Belge Adedi 2.046 Katalog Tertibi Analitik Envanter

ad6. Yunanistan rdeleri (.MTZ (01)) Yunanistan'la ilgili 1256-1326/1840-1908 yllar arasndaki irdeleri ihtiva eder.
Katalog No 1369 KALEMN KODU :MTZ (01) TARH Hicr 1255-1322 Milad 1839-1905 Belge Adedi 2.046 Katalog Tertibi Analitik Envanter

ae. Mesil-i Mhimme rdeleri (.MSM) Hazine-i Evrak'n kuruluu srasnda yaplan ilk tasnif talimatnmesi esaslarna gre ariv malzemeleri, devletin kuruluundan 1255/1839'a kadar olanlar, 1255-1265/ 1839-1849 tarihleri aras ve bu tarihten sonra teekkl edecek olanlar olmak zere ana gruba ayrlmtr. Yaplacak tasnif almalarna esas ve rnek olmak zere, ikinci grup olan 1255-1265 yllar arasndaki evrakn tasnifi gerekletirilmi ve buna "Mesil-i Mhimme rdesi" ad verilmi ve konularna gre tasnif edilmitir. Sultan Abdlmecid'in tahta k tarihinden itibaren 1265 ylna kadar mhim meselelere dair irdeli evrak blmlere ayrlarak gruplandrlmtr. Hazine-i Evrak'ta yaplan ilk tasnif bu olup, orijinal kataloglar ile gnmze kadar tertibi muhafaza edilmitir. 3 adet katalou vardr. ki grup hlinde bulunan irdelerin dkm:
MESL- MHMME RDELERNN LSTES Katalog No Sra No Tarih Hicr Milad A - Mesil-i Mhimme-i Mlkiye-i Hususiyye, Mesil-i Mhimme-i Mahsusa, Mesil-i Mhimme-i Askir-i Cenb- Mlkne rde Gurubunun Ad Evrak Sra No 1 Tenskt ve Tanzimt- Mlkiye ve Nizamt- Belediye ve Ebniye ve Kanuniye 1-190 1255-1264 1839-1847 Katalog Tertibi

398

Analitik Envanter

306

Katalog No

Sra No 2 3 4 5 6 7

rde Gurubunun Ad Askir-i Nizamiye-i hne Tersne-i mire Mesiline Dair Tophne-i mire Mesiline Dair Hazine-i Celle-i Maliye Hazine-i Hssa-i hne Mesili'ne Dair Hazine-i Evkf Mesiline Dair Ticarethne Mesiline Dair Fabrika-i Hmyn ile Baz Fabrikalara Dair Mirt- Celle ve Mehsin-i Asriye-i hne Olarak Dersadet ve Bild- Selse'de na Buyurulan Ebniye-i Emriye Masrf cra Buyurulan Sr - Hmyn

Evrak Sra No 191-338 339-381 382-413 414-539 540-579 580-595 596-609 610-648

Tarih Hicr 1257-1264 1256-1264 1260-1264 1257-1264 1258-1264 1258-1264 1257-1264 1258-1264 Milad 1841-1847 1840-1847 1844-1847 1841-1847 1842-1847 1842-1847 1841-1847 1842-1847

Katalog Tertibi

398

8 9

Analitik Envanter

10

649-705

1258-1264

1842-1847

11

706-713

1263

1846

B. Mesil-i Mhimme 12 13 14 398 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 399 26 27 28 29 30 31 32 33 Rusya Meselesine Dair Prusya Mesiline Dair Fransa Devleti Mesiline Dair ngiltere Devleti Mesiline Dair Avusturya Devleti Mesiline Dair ran Devleti Mesiline Dair Yunan Devleti Mesiline Dair Papa Hkmeti'ne Dair Rum Milleti'ne Dair Sardunya Mesiline Dair Ermeni Meselesine Dair Danimarka Mesiline Dair Karada Meselesine Dair Portekiz Devleti'ne Dair Latin Reyya Dair Dvel-i Mtehbbe Mesil-i Muhtelifesine Dair Protestan Milleti'ne Dair Katolik Meselesine Dair Srp Meselesine Dair Yahudi Meselesine Dair Eflk'a Dair Eflk-Bodan'a Dair 714-753 754 755-797 798-840 841-842 843-852 853-896 897-915 916-931 932-934 935-942 943 944-946 947-951 952-954 955-966 967-968 969-977 978-1004 1005-1007 1008-1030 1031-1042 1255-1264 1258 1256-1264 1257-1264 1258-1261 1255-1254 1256-1264 1263-1264 1262-1264 1260-1264 1258-1264 1264 1256 1258-1264 1256-1260 1257-1264 1262-1263 1256-1264 1261-1264 1256 1258-1264 1253-1264 1839-1847 1842 1840-1847 1841-1847 1842-1845 1839-1847 1840-1847 1846-1847 1845-1847 1844-1847 1842-1847 1847 1840 1842 1840-1844 1841-1847 1845-1846 1840-1847 1845-1847 1840 1842-1847 1837-1847 Analitik Envanter

307

Katalog No

Sra No 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56

rde Gurubunun Ad ran Meselesine Dair Cebel-i Lbnan Meselesine Dair Krdistan Meselesine Dair Srbistan'a Dair Toskalk Meselesine Dair Kigalk Meselesine Dair Mesil-i Huddiyeye Dair Yemen Meselesine Dair Mrted Meselesine Dair Kerbel Meselesine Dair Eflk Meselesine Dair Avrupa htillinden Dolay Memlik-i hne'de Baz Tedbr crsna Dair Viyana htilli Meselesine Dair Musul Eyaleti'ne Dair Diyarbekir Eyaleti'ne Dair Cezayir'de Kostanta Beyi Ahmed Bey'e Dair Ekrd ve Air e Dair Badat Eyaleti'ne Dair Ankara Eyaletine Dair Trhala'ya Dair Halep Eyaleti'ne Dair am Eyaleti'ne Dair Adana ve Mara Eyaletlerine Dair Trablus Eyaleti'ne Dair Tunus Eyaleti'ne Dair Sayda Eyaleti'ne Dair Msr Eyaleti'ne Dair Cezyir-i Bahr-i Sefd Eyaleti'ne Dair kodra Eyaleti'ne Dair Selanik Eyaleti'ne Dair Yanya Eyaleti'ne Dair skb Eyaleti'ne Dair Hdvendigr Eyaleti'ne Dair Bosna Eyaleti'ne Dair Erzurum Eyaleti'ne Dair Kuds Eyaleti'ne Dair

Evrak Sra No 1043-1110 1111-1223 1224-1355 1565-1637 1638-1693 1694-1748 1749-1794 1795-1824 1825-1832 1831-1840 1841-1923 1924-1950 1960-1986 1987-1988 1989-1993 1994-1997 1998-2035 2036-2072 2073-2074 2075 2076-2077 2078-2079 1262 2080-2081 2108-2143 2144-2181 2182-2236 2237-2241 2242-2246 2247-2263 2264-2273 2274-2278 2278-2287 2288-2330 2331-2348 2349-2357

Tarih Hicr 1256-1264 1258-1264 1258-1264 1256-1260 1261-1263 1259-1263 1256-1264 1258-1264 1259-1260 1259 1264 1263-1264 1264 1259 1261-1262 1256-1257 1259-1264 1259-1264 1261-1262 1262 1262-1263 1260-1264 1262-1264 1258-1264 1256-1263 1257-1264 1258-1264 1263-1264 1258-1262 1261-1264 1261-1262 1260-1262 1258-1264 1258-1264 1261-1264 1257-1262 Milad 1840-1847 1842-1847 1842-1847 1840-1844 1845-1846 1843-1846 1840-1847 1842-1847 1843-1844 1843 1847 1846-1847 1847 1843 1845-1845 1840-1841 1843-1847 1843-1847 1845-1845 1845 1845-1846 1844-1847 1845-1847 1842-1847 1840-1846 1841-1847 1842-1847 1846-1847 1842-1845 1845-1847 1845-1845 1844-1845 1842-1847 1842-1847 1845-1847 1841-1845

Katalog Tertibi

399

Analitik Envanter

400

57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70

308

Katalog No

Sra No 71 72 73 74 75

rde Gurubunun Ad Aydn Eyaleti'ne Dair Edirne Eyaleti'ne Dair Kastamonu'ya Dair Ni Eyaleti'ne Dair Cidde Eyaleti'ne Dair Trabzon Eyaletine Dair Seyhat-i Hmyn'a Dair Karantina Nizam'na Dair Veldet-i Hmyn ve Tevcht- Seniyye ve Baz Husust- Mhimmeye Dair

Evrak Sra No 2358-2373 2374-2412 2413-2418 2419-1429 2430-2459 2460-2483 2484-2525 2526-2590 1-60

Tarih Hicr 1263-1264 1258-1264 1262-1263 1257-1264 1257-1264 1262-1264 1262-1264 1255-1257 1255-1258 Milad 1846-1847 1842-1847 1845-1846 1841-1847 1841-1847 1845-1847 1815-1847 1839-1841 1839-1842

Katalog Tertibi

400

76 77 78 78

Analitik Envanter

b. Sadret Divan (Beyliki) Kalemi Belgeleri (A.DVN) Toplantlarn akdedildii Divan- Hmyn fiilen ortadan kalktktan sonra artk bu tabir tamamen sembol olarak Bb- l'de bir kalemi ifade eder olmutur. Grevleri asndan da Bb- l ncesi dnemle sonras dnem arasnda byk bir fark yoktur. Tanzimat ncesinde ayr ayr kalemler durumunda bulunan Beyliki, Tahvil ve Rus kalemlerine ait olan evrak, Bb- l'de tek kalem altnda mtlaa edilerek Divan- Hmyn kaleminde toplanmtr. Bu kalemin grevlerini ylece zetleyebiliriz: Nizamnme ve kanunnmelerin kayt ve hfz, baz milletlerin reisleri ve ecnebi sefirler tarafndan verilen evrakn kaydedilmesi, icras iin gereken bert ve emirlerin yazlmas, gerei bilinmeyen hususlarda evrakn havale edilmesi, bilumum mansblar, memuriyetler, rtbe ruslar ve silsile ruslar ile medris-i ilmiye tevchlerinin kayt ve icras, tura ekmek, muktez, emr-i l, urt ve emsl kaytlarnn karlmas. Bu vazifeleri icra eden Divan (Beyliki) Kalemi'nin evrak eitleri de unlardr: Nizamnme ve talimatnmeler, ferman, bert, hkm, emr-i l ve nianlar, rtbe ve pye tevcihi ile tayin, azil, grev sresi uzatma, imtiyaz, tekd, ksas ve nefye dair evrak, konsolos ve konsolos vekili tayin bertlar ve bunlar tarafndan takdim edilen takrirler, rues-y milel-i muhtelifece verilen takrirler, ikmet ve ticaret bertlar, izn-i sefne ve izn-i sefne talebleri, mrr tezkireleri, muktez, urt, emsl ve emr-i li kaytlar zerinde bulunan arzuhller. Divan- Hmyn Kalemi'nin 10 cilt katalou vardr. Yukarda zikredilen evrak eitlerinin byk ksm bu kataloglarda yer almaktadr. Ayrca yabanc devletlerin resm makamlar ile olan izn-i sefne talepleri ve benzeri yazmalar Divan- Hmyn Dvel-i Ecnebiye Katalou'nda, arkasnda mhimme kayd bulunan evrak ile ferman, bert ve hkmler Divan- Hmyn Mhimme Kalemi Katalou'nda verilmitir. 309

DVAN-I HMYN KALEM KATALOGLARI LSTES Katalog No 528 529 530 531 532 533 534 535 535 1166 Cilt Sra No 1 2 3 4 5 1 2 3 EK A.DVN TASNFN KODU TARH Hicr 1256-1262 1263-1264 1265-1266 1267-1271 1271-1275 1256-1278 1279-1309 1310-1341 1256-1341 1275-1278 Milad 1840-1846 1847-1848 1849-1850 1851-1855 1855-1859 1840-1861 1861-1891 1892-1922 1840-1922 1859-1861 Dosya/Belge Adedi 2.412 madde 2.702m. 2.755m. 4.250m. 3.950m. 186/23.979 214/46.490 316/47.510 74/9.878 41/4202 Analitik Envanter DES Analitik Envanter Katalog Tertibi

ba. Dvel-i Ecnebiye Ksm Belgeleri (A.DVN.DVE) Divan- Hmyn Kalemi'nin grevlerinden biri de yabanc devletlerin resm makamlar ile Sadret arasnda olan yazmalarn kayt ve icrasdr. Avrupa devletleri ile yaplan anlamalar bu kalemde korunmutur. stanbul'da ikamet eden Hristiyan devletlerin elileri ile Hristiyan devletlerin her gn meydana gelen ticar ileri ve dier hususlar bu kalem tarafndan yrtlmtr. Divan- Hmyn Kalemi'nin yabanc devletlerin resm makamlar ile olan yazmalar ve kaytlar, Divan- Hmyn Kalemi Dvel-i Ecnebiye ad altndaki katalogda toplanmtr. Katalogdaki evrak eitlerinin balcalar izn-i sefne talepleri, seyahat amacyla gelen yabanclar iin gezi izni talepleri, konsolos ve konsolos vekili tayinlerine dair takrirlerdir. Bu evrakn defterlerine rnek olarak Divan- Hmyn Kalemi Dvel-i Ecnebiye Defterleri ile zn-i Sefne Defterleri'ni gsterebiliriz. Birinci katalog, Osmanl Devleti'nin 1256-1263/1840-1847 tarihleri arasnda karlkl iliki iinde bulunduu on alt devlete ait vesikalar ihtiva etmektedir. Her devlete ait evrak kendi ierisinde kronolojik bir ekilde sraya konularak vesikalarn btnl salanmaya allmtr. Katalogdaki vesika says 8.035'tir. Sonradan karlan ikinci ve nc katalog da birinci kataloun devam mahiyetindedir. Kataloglarn dkm u ekildedir:
Katalog No 536 537 1008 Cilt Sra No 1 2 3 A.DVN.DVE TASNFN KODU TARH Hicr 1256-1263 1264-1271 1272-1278 Milad 1840-1846 1847-1854 1855-1858 Dosya/Belge Adedi 2.412 madde 4.987 m. 545 m. Katalog Tertibi Analitik Envanter

310

Katalog No 533 534 535 535

Cilt Sra No 1 2 3 EK

TASNFN KODU

TARH Hicr 1256-1278 1279-1309 1310-1341 1259-1331 Milad 1840-1861 1862-1891 1892-1922 1843-1912

Dosya/Belge Adedi 55/19.784 67/11.010 33/3.232 40/7.285

Katalog Tertibi

A.DVN.DVE

DES

KATALOGLARDA BULUNAN BAZI DEVLETLER UNLARDIR Rusya Avusturya ngiltere Fransa Hollanda (Flemenk) Danimarka talya (Sardunya, Toskana, Sicilyateyn) Almanya (Prusya) spanya sve-Norve Portekiz Belika ran Hokand Amerika Yunanistan Muhtelif

bb. Sadret Divan- Hmyn Mhimme Kalemi Belgeleri (A.DVN.MHM) Divan- Hmyn'un mhim ve gizli evrakyla uraan kalemdir. Bu sebeple 1211/1796 da bir nizamnme72 ile Mhimme Kalemi iin ayr bir oda tekil edilmitir. Divan- Hmyn Kalemi'ne ve dolaysyla Beyliki'ye bal olan "Mhimme Mdrl", en nihayet "Mhimme Kalemi" adn almtr. Bu kalemin balca vazifesi, devletin ehemmiyetli meselelerine dair hkm ve bertlar yazmaktr. Bu sebeple, bu kalem evrak iinde yer alan hkm, bert, ticaret izni, yol izni ve ikamet emirleri gibi belgeler evrakn ekseriyetini tekil etmektedir. Ayrca Divan- Hmyn'un mhim mevzulardaki evrak da bu kalem evrakna dahil edilmitir. Kataloun dkm u ekildedir:
Katalog No 526 537 533 534 535 535 Cilt Sra No 1 2 1 2 3 EK A.DVN.MHM TASNFN KODU TARH Hicr 1256-1271 1272-1278 1256-1278 1279-1309 1310-1341 1256-1341 Milad 1840-1854 1855-1858 1840-1861 1862-1891 1892-1922 1840-1922 Dosya/Belge Adedi 4.977 madde 2.201 m. 47/3.811 160/14.952 397/44.855 41/4.278 DES Katalog Tertibi Analitik Envanter

bc. Sadret Divan- Hmyn Nme-i Hmyn Ksm Belgeleri (A.DVN.NMH) Bu blmde Osmanl Devleti ile yabanc devletler arasnda yaplan muahedeler, bu muahedeler iin grevlendirilen ahslara verilen ruhsatnmeler, yabanc devlet bakanlarndan gelen nmeler yer almaktadr.
72 Geni bilgi iin bkz. Tevfik Temelkuran,"Divan- Hmyn Mhimme Kalemi", Tarih Enstits Dergisi, Say 6, stanbul 1975, s.129-175.

311

Divan- Hmyn Nme-i Hmyn Ksm evraknn bir ksm daha nce katalog olarak kullanlan Bir Numaral Mahzen Defteri'nde kaytl bulunmaktadr. Tasnif esnasnda, orijinal kaytl evrak ile kark paketlerden kan ayn tr evrak bir araya getirilerek bu envanter oluturulmutur. Bu sebeple bu blm evraknn envanteri iki liste hlinde hazrlanmtr. Birinci listede dosyalar tamamen dosya usl envanter eklinde kronolojik sra ile yazlm, orijinal kaytl belgelerin konular aklamalar hnesinde belirtilmitir. kinci listede ise, daha nce referans olarak verilmi olmas muhtemel Bir Numaral Mahzen Defteri'ndeki orijinal numaral belgelerin, yeni dosya ve gmlek numaralarna iaret edilmitir. Ancak Bir Numaral Mahzen Defteri'nde kaytl bulunduu hlde zuhur etmeyen evrak bu listeye alnmamtr.
Katalog No 534 535 535 Cilt Sra No 1 2 EK A.DVN.NHM TASNFN KODU TARH Hicr 1174-1309 1310-1341 1242-1341 Milad 1760-1891 1892-1922 1826-1922 Dosya/Belge Adedi 31/1.624 6/547 6/443 DES Katalog Tertibi

bd. Sadret Divan- Hmyn Kalemi Mukvele Ksm Belgeleri (A.DVN.MKL) Nizamnme, kanunnme ve talimatnmeler, Osmanl Devleti ile ahslar ve irketler arasnda yaplan mukveleler, ahslara ve irketlere verilen imtiyazlar da bu blm bal altnda tasnif edilmitir. Divan- Hmyn Kalemi Mukavele evraknn bir ksm, daha nce katalog olarak kullanlan Bir Numaral Mahzen Defteri'nde kaytl bulunmaktadr. Tasnif esnasnda, orijinal kaytl evrak ile kark paketlerden kan ayn tr evrak biraraya getirilerek bu envanter oluturulmutur. Bu sebeple bu blm evraknn envanteri iki liste hlinde hazrlanmtr. Birinci listede, dosyalar tamamen dosya usl envanter eklinde kronolojik sra ile yazlm, orijinal kaytl belgelerin konular aklamalar hnesinde belirtilmitir. kinci listede ise, daha nce referans olarak verilmi olmas muhtemel Bir Numaral Mahzen Defteri'ndeki orijinal numaral belgelerin, yeni dosya ve gmlek numaralarna iaret edilmitir. Ancak Bir Numaral Mahzen Defteri'nde kaytlar bulunduu hlde zuhur etmeyen evrak bu listeye alnmamtr.
Katalog No 534 535 535 Cilt Sra No 1 2 EK A.DVN.MKL TASNFN KODU TARH Hicr 1268-1309 1310-1341 1257-1341 Milad 1851-1891 1892-1922 1841-1922 Dosya/Belge Adedi 33/2.713 40/5.243 18/614 DES Katalog Tertibi

312

c. Sadret Mektub Kalemi Belgeleri (A.MKT) Mektub Kalemi, Sadret tekilat iinde mhim bir yer igal eden ve Osmanl Devleti'nin ilk devirlerinden beri devam edegelen bir kalemdir. Sadret tarafndan eitli makamlara yazlan emir ve buyruldular, bu kalem tarafndan yazlmtr. Tanzimat'tan sonra da Sadret'in, gerek stanbul'daki nezret ve devirle yapt yazmalar, gerekse tara ile yaptklarn yrtmtr. Mektub Kalemi'nin grevleri: Sadret'in btn nezret, devir ve vilayetlerle olan yazmalarn yapmak, buralardan gelen tahrirt hlasa ederek asllaryla birlikte sadrazama sunmak, sadrazamn mektuplarn yazmak ve zel kalem mdrln yapmak eklinde zetlenebilir. Bu kalemde yer alan vesika eitlerini iki ana grupta toplayabiliriz. Birincisi, Sadret'in stanbul'daki nezret ve dairelerle yapt yazmalar (tezkire ve derkenarlar), ikincisi, tarada bulunan mlk, asker, adl her trl resm makama yazlan ve bu makamlardan gelen ukka, kime, mazbata, ilm ve mektuplardr. med Kalemi tarafndan Sadret'e takdim edilen irdelerin icras iin yazlan buyruldular, Mektub Kalemi tarafndan kaleme alndndan bu fonda bulunmaktadr. Bunun yansra, padiah irdesinin kmasndan nceki safhaya ait yazmalar da bu evrak arasnda grlmektedir. Mektub Kalemi'nin yrtt baz ilere ait belgeler de yine Mektub Kalemi bnyesinde olmak kaydyla ayrlm ve ayr kataloglar hline getirilmitir. yle ki; Meclis-i Vl'dan gelen mazbatalar ve Meclis-i Vl kararyla yazlan emirler Mektub Kalemi Meclis-i Vl Katalou, Dev Nezreti'nde grlerek karara balanan hususlarda Mektub Kalemi'nin yazd emirler Mektub Kalemi Dev Katalou adlar altnda toplanmtr. Ayrca Mektub Kalemi'nin vilayetlerle alakal muhaberat iin Mektub Kalemi Umum Vilayt Katalou, belli bir tarihten sonra ise yine bu mevzuda ayrca Mektub Kalemi Nezret ve Devir Katalou, bunun yannda bu kalemin megul olduu mhim meseleler iin de Mektub Kalemi Mhimme Kalemi Katalou tekil olunmutur. Bb- l Evrak Odas Sadret Evrak Mektub Kalemi ismiyle 10 ciltlik katalog serisi hazrlanmtr. Bu kataloglardaki evrak, 1256-1265/1840-1849 yllar arasn ihtiva etmektedir.
Katalog No 538 539 540 A.MKT TASNFN KODU TARH Hicr 1256-1260 1261 1262 Milad 1840-1844 1845 1846 Dosya/Belge Adedi 2.526 madde 1.525 m. 2.563 m. Katalog Tertibi Analitik Envanter

313

Katalog No 541 542 543 544 545 546 547 548* 550*

TASNFN KODU

TARH Hicr 1263 1263 1264 1264 Milad 1847 1848 1848 1848 1849 1849 1849 1840-1848 1840-1848

Dosya/Belge Adedi 3.883 m. 2.960 m. 4.213 m. 4.145 m. 3.726 m. 4.979 m. 4.155 m. 238/38.002 31/3.955 b.

Katalog Tertibi

A.MKT

1265 1265 1265 1256-1265 1256-1265

Analitik Envanter

DES

Bunun yansra Mektub Kalemince tanzim olunan yazmalar da, muhabert, makam ve dairesine gre muhtelif ksmlara ayrlmtr. Bunlar unlardr: 1. Mektub Kalemi - Mhimme Odas 2. Mektub Kalemi - Umum Vilayt 3. Mektub Kalemi - Nezret ve Devir 4. Mektub Kalemi - Meclis-i Vl 5. Mektub Kalemi - Dev 6. r-y Devlet 7. Divan- Ahkm- Adliye ca. Sadret Mektub Kalemi Mhimme Kalemi (Odas) Belgeleri (A.MKT.MHM) Mektub Kalemi'yle birlikte ilk yllardan beri devam edegelen ve onun bir ubesi durumunda bulunan kalemdir. nemli ve cil olan hususlar ayrtedebilmek iin gerek evrakta, gerekse defterlerde mhim ve adi ayrm yapld grlmtr. Bu sebeple mhimme, hafya ve mahremne kayd bulunan Mektub Kalemi evrak iin ayr bir fon tekiline ihtiya duyulmutur. Bu evrak umumiyetle isyan, deprem, snr meselesi, sava, ktlk ve iskn gibi mhim hususlar ihtiva etmektedir. Bu ksmn belgeleri 1256-1275/ 1840-1858 tarihlerini hvi olup, 4 ciltten oluan Mektub Kalemi Katalou'nda toplanmtr.
Katalog No 574 1038 1039 1040 A.MKT.MHM TASNFN KODU TARH Hicr 1256-1266 1267-1271 1271-1273 1273-1275 Milad 1840-1850 1850-1854 1854-1856 1856-1858 Analitik Envanter Katalog Tertibi

* 548 ve 550 numaral kataloglarn analitik tasnifi yaplmtr. Bkz. Katalog genel no: 538-544.

314

Katalog No 1066 1091 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217

TASNFN KODU

TARH Hicr 1275-1276 1276-1278 1278-1280 1280-1281 1281-1282 1282-1283 Milad 1859-1860 1860-1862 1862-1864 1864-1865 1865-1866 1866-1867 1867-1868 1868-1869 1869-1874 1874-1892 1893-1894 1892-1912 1842-1913

Katalog Tertibi

A.MKT.MHM

1283-1284 1284-1285 1285-1290 1290-1309 1310-1311 1309-1330 1257-1331

Analitik ve ndeksli

cb. Sadret Mektub Kalemi Umum Vilayet Yazmalarna Ait Belgeler (A.MKT.UM) Sadret ile vilayetler arasndaki yazmalar ihtiva etmektedir. 1266 ylnda defter sistemindeki vilayet-nezret ayrmna binen tekil olunmutur.
Katalog No 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 1016 548 549 550 A.MKT.UM TASNFN KODU TARH Hicr 1266 1267-1268 1268-1269 1269-1271 1271-1272 1272-1273 1273-1274 1274-1276 1276 1276-1277 1277-1278 1278 1278 1266-1278 1275-1309 1256-1309 Milad 1849 1850-1851 1851-1852 1852-1854 1854-1855 1855-1856 1856-1857 1857-1859 1859 1859-1860 1860-1861 1861 1861 1849-1861 1862-1891 1840-1891 Dosya/Belge Adedi 6.719 madde 4.816 m. 4.817 m. 5.052 m. 5.655 m. 4.040 m. 4.172 m. 4.318 m. 4.301 m. 4.399 m. 4.299 m. 4.301 m. 3.802 m. 574/97.298 1.341/220.890 147/24.075 DES Analitik Envanter Katalog Tertibi

315

cc. Sadret Mektub Kalemi Nezret ve Devir Yazmalarna Ait Belgeler (A.MKT.NZD) Sadret'in, stanbul'da bulunan nezret ve dairelerle yapt yazmalar ihtiva etmektedir. 1266/1849-1850 ylnda defter sistemindeki vilayet-nezret ayrmna binaen, itibaren Mektub Kalemi Nezret ve Devir Katalou tekil olunmutur.
Katalog No 563 548 549 550 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1067 1076 1077 1321 A.MKT.NZD TASNFN KODU TARH Hicr 1266 1266-1278 1275-1309 1256-1309 1267 1271-1273 1273-1274 1274-1275 1275-1277 1278 1278 1267-1269 1277-1278 1271 Milad 1850 1850-1861 1862-1891 1840-1891 1851 1855-1857 1857-1858 1858-1859 1859-1861 1863 1861 1851-1853 1861-1862 1855 Dosya/Belge Adedi 2.671 427/55.728 1623/220.163 98/9.863 23/2312 40/4020 40/4021 40/4000 40/4074 40/4000 27/2700 40/4073 40/4015 40/4069 Analitik ve ndeksli DES Katalog Tertibi Analitik Envanter

cd. Sadret Mektub Kalemi Meclis-i Vl Yazmalarna Ait Belgeler (A.MKT.MVL) Meclis-i Vl tarafndan Sadret'e takdim edilen mazbatalar, Sadret adna Meclis-i Vl tarafndan eitli makamlara yazlan tahrirt ile tezkire-i smler ve Sadret ile Meclis-i Vl arasndaki yazmalar muhtevdir.
Katalog No 564 565 566 567 548 549 550 A.MKT.MVL TASNFN KODU TARH Hicr 1256-1266 1267-1271 1271-1275 1275-1278 1256-1278 1279-1284 1256-1284 Milad 1840-1849 1850-1854 1854-1858 1858-1861 1840-1861 1862-1867 1840-1867 Dosya/Belge Adedi 5.509 madde 3.784 m. 3.826 m. 3.415 m. 151/23.543 220/43.733 38/6.465 DES Analitik Envanter Katalog Tertibi

Meclis-i Vl'nn kendi tekilat ierisinde oluan belgeler iin "Bb- l Bnyesindeki Dier Dairelere Ait Belgeler" ksm "Meclis-i Vl Belgeleri"ne baklmaldr. 316

ce. Sadret Mektub Kalemi Dev Yazmalarna Ait Belgeler (A.MKT.DV) Bu fonda Sadret adna Dev Nezretince eitli makamlara gnderilmek zere kaleme alnan tahrirt ve tezkireler mevcuttur. Bu belgelerin 1258-1266/1840-1850 tarihleri arasndaki belgeleri ihtiva edenleri Mektub Kalemi Dev Katalou'nda toplanmtr.
Katalog No 568 569 570 571 572 573 548 549 550 A.MKT.DV TASNFN KODU TARH Hicr 1258-1266 1267-1269 1269-1273 1273-1276 1276-1277 1277-1278 1258-1278 1279-1287 1261-1283 Milad 1840-1849 1850-1852 1852-1856 1856-1859 1859-1860 1860-1861 1842-1861 1862-1870 1845-1866 Dosya/Belge Adedi 4.808 madde 4.013 m. 4.127 m. 4.028 m. 4.010 m. 3.299 m. 223/40.994 105/18.007 17/3.117 DES Analitik Envanter Katalog Tertibi

Dev Nezreti'nin kendi bnyesinde oluan belgeler iin "Bb- l Bnyesindeki Dier Dairelere Ait Belgeler" ksm "Dev Nezreti Belgeleri"ne baklmaldr. cf. Sadret Mektub Kalemi r-y Devlet Yazmalarna Ait Belgeler (A.MKT.D) Meclis-i Vl'nn 1284/1867-1868 ylnda lav ile teekkl eden r-y Devlet'in, icra edilmek zere Sadret'e takdim ettii mazbatalar ile bu mazbatalar zerine Sadret tarafndan kaleme alnan tahrirt, tezkire ve buyruldular bu balk altnda tasnif edilmitir. Bu belgeler Mektub Kalemi Meclis-i Vl evraknn bir blmnn devam mahiyetindedir. dar ve mal konular ile resm makamlar arasndaki anlamazlklar, nizamnme ve talimatnmeleri ihtiva eden bu evrakn kaytlar, "Ayniyt Defterleri"nde aynen, "BEO Nezret Gelen-Giden Defterleri"nin " r-y Devlet Mazbata Defterleri"nde ise hlasa olarak bulunmaktadr.
Katalog No 549 550 TASNFN KODU A.MKT.D TARH Hicr 1285-1309 1284-1309 Milad 1868-1891 1867-1895 Dosya/Belge Adedi 108/22.855 3/816 Katalog Tertibi DES

r-y Devlet'in kendi bnyesinde oluan belgeler iin "Bb- l Bnyesindeki Dier Dairelere Ait Belgeler" ksm "r-y Devlet Belgeleri"ne baklmaldr. 317

cg. Sadret Mektub Kalemi Divan- Ahkm- Adliye Yazmalarna Ait Belgeler (A.MKT.DA) Bu blmde 1284 ylnda Meclis-i Vl'nn lav ile teekkl eden Divan- Ahkm- Adliye'nin, Sadret'e icras iin takdim ettii mazbatalar ile kaleme alnan tahrirt, tezkire ve buyruldular yer almaktadr. Ayrca 1293 ylnda Divan - Ahkm- Adliye tekilatnn nezrete dntrlmesinden sonra, Mahkeme-i Temyiz tarafndan Sadret'e takdim edilen mazbatalar da bu blm ierisinde bulunmaktadr. Kamu davalarn, ahs davalar ve resm makamlar arasndaki anlamazlklar ihtiva eden bu blm evraknn kaytlar, "Ayniyt Defterleri"nde aynen, "BEO Nezret Gelen-Giden Defterleri"nin "Adliye Mazbata" defterleri serisinde hlasa olarak bulunmaktadr.
Katalog No 549 550 TASNFN KODU A.MKT.DA TARH Hicr 1279-1309 1284-1294 Milad 1862-1891 1867-1877 Dosya/Belge Adedi 265/16.277 2/236 Katalog Tertibi DES

Divan- Ahkm- Adliye'nin kendi ierisinde oluan belgeler iin "Bb- l Bnyesindeki Dier Dairelere Ait Belgeler" ksm "Divan- Ahkm- Adliye Belgeleri"ne baklmaldr. d. Sadret med Kalemi Belgeleri ve Meclis-i Vkel Yazmalarna Ait Belgeler da. Sadret med Kalemi Belgeleri (A.AMD) med Kalemi, nezret dnemi ncesinde reislkttba bal olup onun sadrazam nmna yazd tahrirt tebyiz eden ve kaleme alan Reislkttblk ile ilgili btn yaz ilerini yrten kalemdir. Bb- l tekilatnda ise, med Kalemi'nin vazifelerinde deiiklik olmu, salahiyeti genileyerek ehemmiyeti artm ve Sadret ile saray arasnda yaplan yazmalar yrtr olmutur. saray ile muhaberata memur olduu iin Sadret'in en mutena ve en mhim kalemleri arasnda ve dierlerinin fevkinde yer almtr. med-i Divan- Hmyn da denilen medci Efendi Ricl-i Bb- l denilen be byk memurdan biri olmutur. kinci Merutiyet'ten sonra ttihad ve Terakk'nin yapt tekilat deiiklii ile "Meclis-i Vkel ve Maruzt Kalemi" adn Amedi Efendi de "Meclis-i Vkel ve Maruzt Baktibi" unvann almtr. Fakat bilhare 1912 ylnda eski unvan ve ismi iade edilmitir. 318

med Kalemi evrakn, umumiyetle Sadret'ten saraya gnderilen tezkire-i smler, saraydan Sadret'e giden tezkireler, yabanc devlet reislerine yazlan nme-i hmynlar, hatt- hmynlar ve maruzt- rikbiye hlasalar tekil etmektedir.
Katalog No 577 578 1009 533 534 535 535 577 578 A.AMD TASNFN KODU TARH Hicr 1258-1267 1268-1275 1275-1278 1256-1278 1279-1309 1310-1341 1256-1341 1256-1267 1268-1275 Milad 1842-1850 1851-1858 1858-1861 1840-1861 1862-1891 1892-1922 1840-1922 1841-1851 1852-1859 Dosya/Belge Adedi 3.260 madde 5.826 m 398 m 94/10.377 438/61.091 721/99.998 99/11.695 Analitik Envanter DES Katalog Tertibi Analitik Envanter

db. med Kalemi Meclis-i Vkel Yazmalarna Ait Belgeler (A.AMD.MV) med Kalemi'nin ayn zamanda Meclis-i Vkel kitbetini yrten kalem olmas sebebi ile, orijinal med paketlerinden kan, Meclis-i Vkel msvedde mazbatalar ile "Meclis-i Mahsus'a" havalesini tayan vesikalar bu blmn evrakn tekil etmektedir.
Katalog No 534 535 535 A.AMD.MV TASNFN KODU TARH Hicr 1279-1309 1310-1341 1256-1331 Milad 1862-1891 1892-1922 1840-1912 Dosya/Belge Adedi 71/14.538 136/24.189 30/585 DES Katalog Tertibi

Meclis-i Vkel'nn kendi ierisinde teekkl eden belgeler iin "Bb- l Bnyesindeki Dier Dairelere Ait Belgeler" ksm "Meclis-i Vkel Belgeleri"ne baklmaldr. e. Sadret Terifat Kalemi Belgeleri (A.TF) Kanun Sultan Sleyman devrinden beri var olan Terift- Divan - Hmyn makamnn kalemi olup, Sultan nc Ahmed zamannda nceden beri bal bulunduu Divan- Hmyn'dan Bb- saf'ye (Paa Kaps'na) nakledilmitir. Bb- l tekilatnn kurulmasnn ardndan ayn vazifeyi Devlet-i Aliyye-i Osmaniye'nin sonuna kadar devam ettirmitir. Bu kaleme terifat bakanlk etmekte idi73.
73 Geni bilgi iin bkz. Filiz alkan, Terifat Kalemi, Yksek Lisans Tezi, stanbul niversitesi Edebiyat Fakltesi Tarih Blm, stanbul 1991.

319

Bu kalemin evrak olarak protokol listelerini, meclis ve merasimler iin hazrlanan davetiyeleri, bayram ve ylba gibi zel gnler ve tayinler sebebiyle gnderilen tebrikleri ve Terifat Kalemi'ne verilen ilmhaberleri saymak mmkndr. Bu kaleme ait belgeler BEO Sadret Evrak Terifat Kalemi Katalou'nda toplanmtr.
Katalog No 575 576 533 534 535 535 A.TF TASNFN KODU TARH Hicr 1256-1270 1271-1278 1256-1278 1279-1309 1310-1341 1256-1341 Milad 1840-1853 1854-1861 1840-1861 1862-1891 1892-1922 1840-1922 Dosya/Belge Adedi 3.170 madde 3.171 m. 38/5.954 112/17.848 136/24.189 30/5.850 DES Katalog Tertibi Analitik Envanter

f. Sadret Eylt- Mmtze Kalemi Belgeleri (A.MTZ) Eylt- Mmtze, idare ekilleri muahede ve imtiyazlarla belirlenmi ve dahil idareleri husus kanunlara tbi olan yerler hakknda kullanlr bir tabirdir. "Vilayt- Mmtze ve Muhtre" de denirdi. 1908 Temmuz inklbna kadar her trl imtiyaza mazhar olan yerler unlard: Msr Hidivlii, Sisam Beylii, Cebel-i Lbnan Mutasarrfl, Kbrs Adas, Bulgaristan Prenslii ile Bosna ve Hersek. Bu eyaletlere taallk eden iler, Bb- l'de "Eylt- Mmtze Kalemi Mdrl" tarafndan grlrd. Eylt- Mmtze'ye mteallik evrak, Bb- l'nin dier kalemlerinde olduu gibi, "leffiyle tahrirt" veya "melinden bahisle tezkire" suretinde havale olunmaz; "Vilayt- Mmtze Kalemi'ne" ifadesiyle kaleme tevdi edilirdi. sahipleri de dorudan doruya kalem mdrne mracaat ederdi. Kalemce tetkikat yaplarak, havale olunan evrak ve yaplan mracaat zerine ne yaplmak, ne yazlmak lzm gelecei tayin edilip yazlr; lzum grlen hllerde Mstearlk, yahut Sadret makamndan istzn olunarak ona gre icb icra edilirdi74. Eylt- Mmtze Kalemi'ne, bu eyaletlerden hemen her mevzuda (bilhassa adl, iktisad, asker, marif vs.) tahrirt havale olunur ve icab eden yerlere sevkolunurdu. Bu fonda, her eyalet iin, o eyalete ait tahrirt kaytlarn ihtiva eden kataloglar tekil olunmutur. fa. Bulgaristan (A.MTZ (04)) Bulgaristan Prenslii, 1877-1878 Trk-Rus Harbi'nin sonucu olarak 17 Temmuz 1878 Berlin Muahedesi'yle kurulmutur. Merkezi Filibe'dir. Bulgaristan evrak, bu d74 M. Zeki Pakaln, Tarih Terimleri, c. 1, s. 577.

320

nemden, istiklllerini ilan edecekleri 3 Ekim 1908 ylna gelinceye kadar olan yazmalar ihtiva etmektedir. Bulgaristan Emreti, yazmalarn BEO Mmtze Kalemi ile yapmaktayd. Bulgaristan Emreti'ne ait fon, 185 dosya (14.378 gmlek) iinde 49.174 adet belgeden olumaktadr. Tasnifi provnans sistemine gre yaplmtr. Ancak orijinal tomarlar datlmadan ve birinci cildin hemen banda yer almtr. Bulgaristan evrak belgelerinde bu eyaletle alakal hemen her mevzuda (adl, asker, haric, iktisad) tertip olunmu tahrirt kaytlar mevcuttur. Bulgaristan Evrak Defterleri'nin BEO Mmtze Kalemi Bulgaristan Evrak ismiyle 6 ciltlik katalou bulunmaktadr.
Katalog No 579 580 581 582 583 584 A.MTZ (04) TASNFN KODU TARH Hicr 1292-1314 1314-1318 1318-1321 1321-1322 1322-1304 1296-1336 Milad 1875-1896 1896-1900 1900-1903 1903-1904 1904-1906 1879-1918 Belge Adedi 15.028 7.173 6.351 6.672 6.016 7.998 Analitik Envanter Katalog Tertibi

fb. Cebel-i Lbnan (A.MTZ.CBL) Bu fonda Cebel-i Lbnan'la alakal muhtelif mevzulardaki (ticar, marif, mal, adl, asker) belgeler bulunmaktadr. 1283-1337/1866-1919 tarihleri arasndaki 7.728 adet vesikay ihtiva eden katalog, kronolojik sra takip etmemektedir.
Katalog No 586 TASNFN KODU A.MTZ.CBL TARH Hicr 1283-1337 Milad 1866-1919 Belge Adedi 7.728 Katalog Tertibi Analitik Envanter

fc. Girid (A.MTZ.GR) Bu tasnif, 1298-1330/1880-1912 tarihleri arasndaki Girid'le ilgili yazmalar ihtiva etmektedir. Girid'le alakal muhtelif mevzular hvi bu ksm 5.900 vesikadan ibarettir.
Katalog No 586 TASNFN KODU A.MTZ.GR TARH Hicr 1298-1330 Milad 1880-1912 Belge Adedi 5.900 Katalog Tertibi Analitik Envanter

321

fd. Kbrs ve Bosna (A.MTZ.KB - A.MTZ.BN) Kbrs ve Bosna eyaletlerine ait vesikalar ihtiva etmektedir. Katalog 2 ksmda tekil olunmutur. Birinci ksm; Kbrs'a ait 1310-1338/1892-1919 tarihleri arasndaki 7 dosyay ihtiva ederken, ikinci ksm; Bosna'ya ait belgelerden mteekkil olup, 1310-1326/1892-1908 tarihlerini hvi 2 dosyadan ibarettir. Kbrs ve Bosna Katalou toplam 2.148 vesikay muhtevdir.
Katalog No 587 TASNFN KODU A.MTZ.KB A.MTZ.BN TARH Hicr 1310-1338 1310-1326 Milad 1892-1919 1892-1908 Belge Adedi 2.148 Katalog Tertibi Analitik Envanter

fe. Msr (A.MTZ (05)) Bu katalog 1257-1341/1841-1922 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva etmekte olup, Msr eyaletine mahsus Sadret evraknn bir araya getirilmesinden meydana gelmitir.
Katalog No 590 TASNFN KODU A.MTZ (05) TARH Hicr 1298-1341 Milad 1841-1922 Belge Adedi 25.831 Katalog Tertibi Analitik Envanter

ff. Sisam (A.MTZ.SM) Sisam evrak, 1298-1338/1880-1919 tarihleri arasnda Sadret'in Sisam ile ilgili olarak eitli nezret, daireler ve Sisam Adas daresi ile yapt yazmalardan meydana gelmitir. Bu fon iin hazrlanan katalog 5.520 vesikay ihtiva etmektedir.
Katalog No 589 KATALOG ADI A.MTZ.SM TARH Hicr 1298-1338 Milad 1880-1919 Vesika Adedi 5.520 Katalog Tertibi Analitik Envanter

fg. ark Rumeli (A.MTZ.R) 1877-78 Trk Rus Harbi sonucu olarak 13 Haziran 1878 Berlin Kongresi'nde Balkanlar ile Bat Trakya'nn kuzey hududu arasnda ark Rumeli vilayetinin kurulmas kabul edildi. Vilayet; Filibe, Pazarck, Zara-i Atik, Hasky, slimye ve Bergos sancaklarna tbi 28 kaza ve bunlara bal yaklak 1.300 kyden tekil edilmiti. "ark Rumeli Nizamnmesi" Osmanl Devleti ile Almanya, Avusturya, ngiltere, Fransa, talya ve Rusya tarafndan 26 Nisan 1879'da imzaland. Aleko Paa vali tayin edilerek ark Rumeli vilayeti resmen 17 Mays 1879'da kuruldu. Ancak daha sonra Aleko Paa'nn Rus kumandan ile ibirlii yapmas sonucu blge, Bulgar nfuzuna girmeye balad. Aleko Paa 322

grev sresini doldurup ayrlnca Vilayet Mstear Gavril Efendi vezir rtbesi ile vali tayin edildi. Bir sre sonra milislerin desteine gvenen Bulgar Liberal Partisi'nin 18 Eyll 1885'te yapt bir hkmet darbesi ile vali tutuklanarak ark Rumeli vilayeti Bulgaristan ile birletirildi. ark Rumeli belgeleri 1296-1327/1879-1909 tarihleri arasndaki muhabert kaytlarn ihtiva etmektedir.
Katalog No 585 TASNFN KODU A.MTZ.R TARH Hicr 1296-1327 Milad 1879-1909 Vesika Adedi 7.781 Katalog Tertibi Analitik Envanter

fh. Trablusgarb (A.MTZ.TG) Bu blm evrak, Trablusgarb ve Bingazi vilayetlerinin eitli meseleleri ile ilgili olarak 1244-1339/1828-1920 tarihleri arasnda Sadret'in eitli kalemlerinden yaplan yazmalarn kalem ve son muamele tarihleri esas alnarak kronolojik bir ekilde sraya konulmasndan meydana gelmitir. Fonda lefleriyle birlikte 4.863 adet vesika mevcuttur. Trablusgarb Katalou'nda zikredilen muhtelif nezretlere ait belgeler tarih ve adetleriyle birlikte aadaki izelgede verilmitir.
Katalog No KALEMN ADI BEO Sadret Mektub Kalemi (A.MKT) KISMI Dahiliye (DH) Terifat (TF)
Trablusgarb (TG)

MAHALL Bingazi (BZ) Trablusgarb (TG) Bingazi (BZ) Trablusgarb (TG)

Hicr Tarihi 1290-1326 1244-1329 1314 1293-1293 1293 1293 1322-1329 1330-1339 1323-1334 1326-1331 1329-1329 1322-1329 1330-1334 1331-1333 1321-1330 1331 1332-1335

Belge Adedi 56 213 3 5 6 5 346 293 92 6 9 465 216 43 593 274 279

Katalog Tertibi

Evkf (EV) Zabtiye (ZB)

Sadret Mmtze Kalemi (A.MTZ) 591

Trablusgarb (TG)

Trablusgarb (TG) Trablusgarb (TG.) Adliye ve Mezhib (AZM ) Bahriye (BH)

Analitik Envanter

Sadret Mmtze Kalemi (A.MTZ)

Trablusgarb (TG)

Defter-i Hakan (DF) Dahiliye (DH) Evkf (EV) Harbiye (HB)

323

Katalog No

KALEMN ADI

KISMI

MAHALL Hariciye (HR) Mteferrik (M)

Hicr Tarihi 1322-1331 1332-1338 1323-1325 1322 1331-1331 1323-1331 1332-1339 1328-1333 1325-1334 1323-1326 1332-1333 1331-1332 1306 1296-1328 1263-1329

Belge Adedi 325 261 16 3 90 253 237 27 119 149 16 12 2 111 338

Katalog Tertibi

Trablusgarb (TG)

Mlkiye ve Asker Tbbiye (MAT) Marif (MF)

591

Sadret Mmtze Kalemi (A.MTZ)

Maliye (ML) Mehat (M) Mehat (M) Posta ve Telg.(PT) sarayla Yazma Shhiye (SH) Trablusgarb (TG) Ticaret ve Ziraat (TZT) Ticaret ve Nfia (TNF)

Analitik Envanter

Sadret Evrak (A.VRK)

Dahiliye (DH)

Bingazi (BZ) Trablusgarb (TG)

g. Sadret Muhasebe Kalemi Belgeleri (A.MH) 1322 yl salnmelerinde ad bulunan "Muhasebe Mdrl" evraknn 1319 ylndan itibaren Sadret Evrak ierisinde yer ald grlmektedir. Bundan dolay 1319 ylndan itibaren bu kalemin evrak MH kodu verilerek tasnif edilmitir. Bu blmde, "muhasebt"a havalesi bulunan tahrirtlar ile "varidt ve masrft cetvelleri" gibi belgeler toplanmtr. Bu blmdeki evrakn kaytlar BEO Gelen-Giden Defterleri fonunda bulunmaktadr.
Katalog No 550 550 TASNFN KODU A.MH TARH Hicr 1319-1327 1319-1327 Milad 1901-1909 1901-1909 Dosya/Belge Adedi 96/18.754 2/187 Katalog Tertibi DES

h. Sadret Evrak Ka lemi Belgeleri (A.VRK) Sadret tekilat bnyesinde ilk defa bir evrak mdr, 22 Ramazan 1267/21 Temmuz 1851 tarihinde grevlendirilmitir75. Bu tarihten sonra "Bb- l Evrak Odas" ad ile tekilatta rastladmz bu birimin ilk nizamnmesi 1277 tarihini tamaktadr. 1289 senesine kadar Bb- l'de evrak giri k ilemleri Dahiliye Kalemi ve Bb- l Evrak Odas olmak zere iki odada yaplmaktayd. Dahiliye Kalemi, Bb- l ile tara ara75 Takvim-i Vekyi, 1267. N. 22.

324

snda yaplan yazmalar, Bb- l Evrak Odas ise stanbul ierisindeki daireler ve nezretlerle Bb- l arasndaki yazmalar yrtmekteydi. 1289 senesinde kan bir nizamnme ile bu i tamamen braklmtr. Bylece bu oda, Bb- l'de evrak akn salayan tek merkez hline gelmitir. 1256-1309 dnemi Sadret evrak tasnif edilirken, evraka ait kstaslarn yetersizlii sebebiyle birbirinin eki durumunda olan belgelerin ayr ayr tasnif edilmemesi iin Mektub Kalemi ile BEO evrak, Mektub Kalemi ad altnda birlikte tasnif edilmitir. 12 evval 1309 tarihinden 1341 tarihine kadar Mektub Kalemi ve Mektub Mhimme Kalemi evrak Osmanl dneminden orijinal tasnifli olarak intikal ettii iin Evrak Odas belgelerini Mektub Kalemi evrakndan ayrmak mmkn olmutur. Bylece bu evrak Sadret Evrak Kalemi ad altnda tasnif edilmitir. Bu blmde mlk, asker, idar, mal konular ihtiva eden ve BEO tarafndan herhangi bir birime havale edilmeksizin sonulanan belgeler (tahrirt, tezkire, mazbata, arzuhl, evrak takip pusulalar vs.) yer almaktadr. Bu blmdeki evrakn kaytlar BEO Gelen-Giden Defterleri serisinde bulunmaktadr.
Katalog No 550 TASNFN KODU A.VRK EKLER TARH Hicr 1309-1341 Milad 1891-1922 Dosya/Belge Adedi 864/172.196 27/6.394 Katalog Tertibi DES

. Sadret Mteferrik Belgeler (A.M) "Mteferrik" ad altnda toplanan evrak, bir kalem evrak deildir. Sadret kalemlerinden hangisinden olduu tespit edilemeyen, fakat ileride ortaya kacak bir ksm malumatla kalemlerden birine dahil edilebilecek olan evraktr. Tevcih ve nian konular haricinde yazlm pusulalar, vesikas bulunamayan zarflar, Sadret'e gelmedii aka belli olan, fakat kim tarafndan nereye yazld tespit edilemeyen evrak ile defterdar, vali gibi grevlilere kendi yrelerinde yazlm tahrirt vs., "Mteferrik" ksmnda zikredilmitir. Fona ait bir adet katalog karlmtr. Kataloun dkm u ekildedir:
Katalog No 525 1007 548 549 550 550 (Ek) A.M TASNFN KODU TARH Hicr 1256-1271 1271-1279 1256-1278 1279-1309 1310-1341 1256-1341 Milad 1840-1854 1854-1862 1840-1861 1862-1891 1892-1922 1840-1922 Dosya/Belge Adedi 1.558 madde 1.404 m. 26/3.578 224/35.625 71/16.736 216/32.296 DES Katalog Tertibi Analitik Envanter

325

2. BB-I L EVRAK ODASI (ARV) BELGELER Bab- l Evrak Odas Tanzimat'tan sonra Bab- l'deki evrak akn salam, nihayet 24 evval 1277/5 Mays 1861 tarihinde kan nizamnme ile imparatorluun sonuna kadar devam edecek bir messese hlini almtr. Her ne kadar odada balangtan sonuna kadar Sadaret'ten yazlan tezkire ve tahrirtn kayt ve saklama ileri yrtlmse de, evval 1309 / Nisan 1892 tarihinden itibaren farkl bir metodla bu ilemler yerine getirilmeye balanmtr. ncelikle Sadaret Mektubi Kalemi'nden yazlan her yaznn msveddesi zerine mteselsilen devam eden bir umum numaras verilmi ve btn evrakn takibi bu numaradan yrtlmtr. Ayrca, ayn konudaki belgeler birletirilerek dosyalanm ve fihrist defterleri tutularak da dosyalara ulalmas salanmtr. Bu dneme ait belgeler iin nezret ve vilayet gelen-giden kayt defterleri katalog olarak kullanlmtr. 1334/1916 ylnda uygulanan metod deimeksizin, belgeler Hukuk, dare, Siyasi, Mtenevvia adlar altnda drt grup eklinde dosyalanmaya balanm, bu da imparatorluun sonuna kadar devam etmitir. 2007-2009 yllarnda yaplan tasnif ve tashih almalarnda kayt defterlerinde yer alan zetler bilgisayar ortamna aktarlm ve 1'den 354.000'e kadar sraya dizilerek dosyalanmtr. 2009 yl itibaryla 7 cildinin kataloglama almalar tamamlanarak aratrmaclarn hizmetine sunulmutur. Kataloglama almalarna halihazrda devam edilmektedir.
Katalog No 1718-1724 TASNFN KODU BEO TARH Hicr 1309-1310 Milad 1891-1893 Belge Adedi 28.397 Katalog Tertibi Analitik envanter

3. BB-I L BNYESNDEK DER DARELERE AT BELGELER a. Dev Nezreti Belgeleri Osmanl Devlet tekilatnda en eski memurlardan olan avuba, Divan- Hmyn'da dzeni salamak ve terifat icra etmek, grlecek davalarn gndemini hazrlamak, davac ve davaclar Divan'a getirmek, mbirlik, verilen cezalar infaz ve malikane sisteminin denetimi gibi hizmetleri yerine getirirdi. 27 Receb 1252-9 Ramazan 1252/7 Kasm 1836-18 Aralk 1836 tarihleri arasnda tam olarak tespit edilemeyen bir tarihte avubalk memuriyeti Dev Nezreti'ne tahvil edilmitir. avubaln nezrete dntrlmesinden sonra maiyyeti altnda bulunan avu emini, avu ktibi, davac, klavuz avuluk memuriyetleri varlklarn nezret bnyesinde de devam ettirmilerdir. 326

Dev Nezreti'nin grevi hukuku ilgilendiren konular eyhlislm nezdindeki mahkemeye havale etmek, sonulanan ve karar verilen davalar hakknda alnan karar uygulamak ve mahkeme masraflarn tahsil etmekti. Yani esas grevi icra keyfiyetiydi. Srgn edilen kiiler, nezret maiyyetindeki avular araclyla srgn yerine gnderilirdi. 14 Safer 1259 tarihinde, bu zamana kadar nezret tarafndan idare edilen hapishnelerle ilgili baz inzibat hususlar stanbul Muhafzl'na devredildi. Dev Nezreti 6 aban 1287 lavedilmi ve yerine Divan- Ahkm- Adliye'ye bal olmak zere cra Cemiyeti tekil edilmitir. 1377 numaral Deavi Nezreti Defterleri ve Belgeleri isimli katalogda 1256-1287/ 1840-1870 yllarn kapsayan ve 18042 adet belgesi bulunan Dev Nezreti belgelerinin katalog tertibi DES tasniflidir.
Katalog No 1377 TASNFN KODU DV TARH Hicr 1256-1287 Milad 1840-1870 Belge Adedi 18.042 Katalog Tertibi DES

Sadret adna Dev Nezreti tarafndan eitli makamlara gnderilmek zere kaleme alnan tahrirt ve tezkireler iin "Sadret Mektub Kalemi Dev Yazmalarna Ait Belgeler" blmne baklmaldr. b. Meclis-i Vl Riyseti Belgeleri (MVL) Meclis-i Vl belgelerinin tasnifinde u usul uygulanmtr: Dank hlde bulunan evrak, provenans tasnif sistemi prensiplerine uygun olarak, defter kaytlar esas alnmak suretiyle belli bir dzene kavuturulmutur. Daha sonra esas alnan kayt defterlerindeki hlasalarn karlarna vesikalarn dosya ve gmlek numaralar yazlmtr. Neticede birbirinden ayrlm bulunan vesikalar bir araya getirildii gibi, bu defterlerin evraka ulamada birer vasta olarak kullanlabilmesi ve evrakn geirmi olduu muamelelerin takip edilebilmesi salanmtr. Tasnife esas alnan Meclis-i Vl Gelen Evrak Hlasa Kayt Defterleri yllar arasnda mahiyet itibariyle farkllklar gsterirler. Bu durum gz nne alndnda birbirinden farkl defter tutma usullerinin uyguland dnem ortaya kmaktadr ki, bunlar srasyla unlardr: 1. 1257-1265/1841-1848 yllar arasnda evrak, esas olarak geldii blgelere gre snflandrlarak Anadolu / Anadolu Katl-Sirkat ve Rumeli / Rumeli Katl-Sirkat, adlaryla alan defterlere kaydedilmitir. 2. 1265-1274/1849-1858 yllar arasndaki evrak ise geldii yere baklmakszn, ihtiva ettii kanunun ehemiyyet ve eidine gre Adi, Mhimme, Kanun ve Takrir olmak zere drt ayr deftere kaydedilmitir. 327

3. 1274-1285/1858-1869 yllar arasna tekabl eden son dnemde hem evrakn geldii yere gre, hem de konu ve eidine gre defter tutmann beraberce uyguland grlmektedir. Defterlerin bu tr bir karmak yap arzetmesi muhtevalarna dair aadaki aklamann verilmesini gerekli klmtr: - 1257-1265 yllarn ihtiva eden Rumeli defterlerine, Rumeli, Cezayir-i Bahr-i Sefd ve Dersadet'ten gelen evrak, Anadolu Defterlerine de; Anadolu ile Arabistan ve Irak tarafndan gelen evrak kaytldr. - 1265-1274 yllar arasndaki Adi defterlerine istidlar kaydedilirken, mevdd- mhimme, Mhimme Defterlerine kaydedilmitir. Kanun defterleri ise mevdd- cezaiyye de denilen katil ve sirkat ile ilgili konular hvidir. Takrir defterleri de genellikle Maliye ve Evkf nezretlerinden gelen ve maa, Masrft vs. tediyesine dair olan takrirleri ihtiva etmektedir. - 1274-1284 yllar arasnda ise yukarda zikredilen her iki usl bir arada tatbik edilmitir: Adi defterleri 1277'den sonra stid adn alrlar. Anadolu ve Rumeli defterlerinin yansra Dersadet, Arabistan ve Cezayir-i Bahr-i Sefd defterleri de aratrmaya almtr. Halbuki, ilk dnemde Dersadet ve Cezayir ile ilgili konular Rumeli defterlerine, Arabistan ile ilgili konular da Anadolu defterlerine kaydediliyordu. 1274'te balayan Dersadet defterlerinin 11. numaradan sonra 1276'da Mhimme Defteri olarak devam ettii, 1282'deki 10. Mhimme Defteri'nden sonra serinin tekrar Dersadet adn ald grlmektedir. Bu dnemde sz konusu edilen balca defter serilerinin dnda, 1281'de balayan Hazin Defterleri'ne; Maliye, Evkf nezretleri, Divan- Muhasebt gibi yerlerden gelen ve maa, Masrft, muhasebe vb. mal konular hvi evrak kaytldr. Muhukemt ve Kavnn Defterleri ise, Meclis-i Vl'nn bu ad tayan dairelerine havale edilen evrakn kaydedildii defterlerdir. Bunlarn yannda, 1281'den itibaren vilayet meslihinin kaydedildii, her vilayetin kendi adna alan defterler de tutulmaya balanmtr. Defterler incelendiinde baz hlasalarn karlarnda dosya ve gmlek numaralarnn bulunmad grlecektir. Bunun sebeblerinin banda, daha nce yaplan tasnifler esnasnda bir ksm evrakn Meclis-i Vl irdeleri ierisine dahil edilmesi, bir ksmnn da Sadret fonuna karm olmas gelmektedir. Ayrca evrak muamele grd srada baka birimlere gnderilmi de olabilmektedir ki, byle durumlar defterde, hlasann karsnda belirtilmektedir. Dier bir sebep de bir konuyla ilgili yazma tamamlandktan sonra daha ileriki tarihlerde ayn konuda yeniden yaplan yazma evraknn nceki ev328

rakyla birletirilerek muhafaza edilmesidir. Tasnif esnasnda bu durum aynen korunmutur. Birletirmelerin yapld defter ve numara da yine ayn ekilde hlasalarn karlarnda belirtilmitir. Meclis-i Vl'nn bir ksm msveddeleriyle (mazbata, tahrirt, tezkire), defterler arasndaki irtibat salanamayan mteferrik evrakn kronolojik envanteri de bir katalog hlinde hlasa defterlerinin sonuna ilave edilmitir. Meclis-i Vl'dan kan bir yaznn msveddesi, defterde gsterilen dosya/gmlek numarasnda bulunmuyorsa, mukabili tarihlerin taranmas suretiyle burada aranmaldr.
Katalog No 956 957 958 959 960 961 1010 1011 1012 1013 1014 1023 1024 1026 1027 1029 1030 1031 1037 1072 1073 1074 1075 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 FONUN ADI Meclis-i Vl Evrak, Anadolu (II, III, IV)
Meclis-i Vl Evrak, Anadolu (VI, VII, VIII)

TARH Hicr 1258-1262 1262-1264 1264-1265 1260-1262 1262-1263 1263 1264-1265 1258-1265 1265 1266 1266-1267 1267 1267-1268 1268 1268 1268-1269 1269 1269 1269 1269-1270 1270 1270-1271 1271-1272 1265 1265-1267 1267 1267-1268 1268 1270 1273 Milad 1842-1846 1846-1848 1848-1849 1844-1846 1846-1847 1847 1848-1849 1842-1849 1849 1850 1850-1851 1851 1851-1852 1852 1852 1852-1853 1853 1853 1853 1853-1854 1854 1854-1855 1855-1856 1849 1849-1851 1851 1851-1852 1852 1854 1857

Katalog Tertibi

Meclis-i Vl Evrak, Anadolu (X)

Meclis-i Vl Evrak, Anadolu Katl -Sirkat (IV) Meclis-i Vl Evrak, Rumeli (VII, VIII, IX)

Meclis-i Vl Evrak, Rumeli (X, XI)

Meclis-i Vl Evrak, Rumeli (XIII, XIV, XV) Meclis-i Vl Evrak, Rumeli Katl-Sirkat (II, III, IV, V)

Meclis-i Vl Evrak, Adi (I, II) Meclis-i Vl Evrak, Adi (III, IV) Meclis-i Vl Evrak, Adi (V, VI) Meclis-i Vl Evrak, Adi (VII, VIII) Meclis-i Vl Evrak, Adi (IX, X) Meclis-i Vl Evrak, Adi (XI, XII) Meclis-i Vl Evrak, Adi (XIII) Meclis-i Vl Evrak, Adi (XIV) Meclis-i Vl Evrak, Adi (XV) Meclis-i Vl Evrak, Adi (XVI) Meclis-i Vl Evrak, Adi (XVII) Meclis-i Vl Evrak, Adi (XVIII) Meclis-i Vl Evrak, Adi (XIX) Meclis-i Vl Evrak, Adi (XX) Meclis-i Vl Evrak, Adi (XXI) Meclis-i Vl Evrak, Mhimme (I) Meclis-i Vl Evrak, Mhimme (II, III) Meclis-i Vl Evrak, Mhimme (IV) Meclis-i Vl Evrak, Mhimme (V, VI) Meclis-i Vl Evrak, Mhimme (VII) Meclis-i Vl Evrak, Mhimme (XI) Meclis-i Vl Evrak, Mhimme (XVI)

Analitik Envanter

329

Katalog No 1089 1090 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1179 1180 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245

FONUN ADI Meclis-i Vl Evrak, Mhimme (XVII)

Meclis-i Vl Evrak, Mhimme (XVII, XIX)

TARH Hicr 1273-1274 1274 1272 1272-1273 1273-1274 1274 1265-1267 1267-1269 1269-1270 1270-1273 1273-1274 1268-1269 1269 1270-1271 1271 1272 1272-1273 1277-1278 1278 1278 1278 1278-1279 1279 1279 1279-1280 1280 1280 1266-1267 1266-1267 1266-1267 1268-1269 1269-1271 1271-1272 1272-1274 1276 1276-1277 1277 1280 1280 1281 Milad 1857-1858 1858 1856 1856-1857 1857-1858 1858 1849-1851 1851-1853 1853-1854 1854-1857 1857-1858 1852-1853 1853 1584-1855 1855 1856 1856-1857 1861-1862 1862 1862 1862 1862-1863 1863 1863 1863-1864 1864 1864 1850-1851 1850-1851 1850-1851 1852-1853 1853-1855 1855-1856 1855-1857 1860 1860-1861 1861 1864 1864 1865

Katalog Tertibi

Meclis-i Vl Evrak, Adi (XXII) Meclis-i Vl Evrak, Adi (XXIII) Meclis-i Vl Evrak, Adi (XXIV, XXV)
Meclis-i Vl Evrak, Adi (XXVI, XXVII)

Meclis-i Vl Evrak, Kanun (I, II) Meclis-i Vl Evrak, Kanun (III, IV) Meclis-i Vl Evrak, Kanun (V) Meclis-i Vl Evrak, Kanun (VI) Meclis-i Vl Evrak, Kanun (VII) Meclis-i Vl Evrak, Mhimme (VIII) Meclis-i Vl Evrak, Mhimme (X) Meclis-i Vl Evrak, Mhimme (XII) Meclis-i Vl Evrak, Mhimme (XIII) Meclis-i Vl Evrak, Mhimme (XIV) Meclis-i Vl Evrak, Mhimme (XV) Meclis-i Vl Evrak, stid (I, II) Meclis-i Vl Evrak, stid (III, IV) Meclis-i Vl Evrak, stid (V, VI) Meclis-i Vl Evrak, stid (VII, VIII) Meclis-i Vl Evrak, stid (IX, X) Meclis-i Vl Evrak, stid (XI, XII) Meclis-i Vl Evrak, stid (XIII, XIV) Meclis-i Vl Evrak, stid (XV, XVI) Meclis-i Vl Evrak, stid (XVII) Meclis-i Vl Evrak, stid (XVIII) Meclis-i Vl Evrak, Takrir (I) Meclis-i Vl Evrak, Takrir (II) Meclis-i Vl Evrak, Takrir (III) Meclis-i Vl Evrak, Takrir (IV) Meclis-i Vl Evrak, Takrir (V) Meclis-i Vl Evrak, Takrir (VI) Meclis-i Vl Evrak, Takrir (VII, VIII) Meclis-i Vl Evrak, Adi (I, II) Meclis-i Vl Evrak, Adi (III, IV) Meclis-i Vl Evrak, Adi (V, VI) Meclis-i Vl Evrak, stid (XIX) Meclis-i Vl Evrak, stid (XX) Meclis-i Vl Evrak, stid (XXI)

Analitik Envanter

330

Katalog No 1246 1247 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1314 1315 1316

FONUN ADI
Meclis-i Vl Evrak, stid (XXII, XXIII) Meclis-i Vl Evrak, stid (XXIV, XXV)

TARH Hicr 1281 1281 1281-1282 1281-1282 1282 1282 1283 1283 1283 1279 1279-1280 1280 1280 1280-1281 1281 1283 1283 1284-1285 Milad 1865 1865 1865-1866 1865-1866 1866 1866 1867 1867 1867 1863 1863-1864 1864 1864 1864-1865 1865 1867 1867 1868-1869

Katalog Tertibi

Meclis-i Vl Evrak, stid (XXVI, I) Meclis-i Vl Evrak, stid (II) Meclis-i Vl Evrak, stid (III) Meclis-i Vl Evrak, stid (IV) Meclis-i Vl Evrak, stid (VI) Meclis-i Vl Evrak, stid (VII) Meclis-i Vl Evrak, stid (IX) Meclis-i Vl Evrak, Anadolu (XX) Meclis-i Vl Evrak, Anadolu (XXI) Meclis-i Vl Evrak, Anadolu (XXII) Meclis-i Vl Evrak, Anadolu (XXIII) Meclis-i Vl Evrak, Anadolu (XXIV) Meclis-i Vl Evrak, Anadolu (XXVI) Meclis-i Vl Evrak, stid (XI) Meclis-i Vl Evrak, stid (XII) Meclis-i Vl Evrak, stid (XVIII)

Analitik Envanter

Meclis-i Vl tarafndan Sadret'e takdim edilen mazbatalar, Sadret adna Meclis-i Vl tarafndan eitli makamlara yazlan tahrirt ve tezkire-i smler ve Sadret ile Meclis-i Vl arasndaki yazmalara ait belgeler iin "Sadret Mektub Kalemi Meclis-i Vl Yazmalarna Ait Belgeler"e baklmaldr. c. r-y Devlet ca. r-y Devlet Belgeleri (D) r-y Devlet'e gelen ve giden evrakn teekkl safhas u ekildedir: Sadret'ten r-y Devlet'e havale olunan evrak, Evrak Odas'nda, geldii devir ya da vilayetler itibariyle ilgili defterine hlasaten kaydedilerek konusuna gre ait olduu daireye gnderilmektedir. Burada da dairenin hlasa defterine kaydedilen evrakn mzakeresi neticesinde yazlan mazbata, tezkire vs. iin de ayrca hlasa defterleri tutulmutur. Evrak zerinde bu kaytlarn hepsi bir arada grlebildii gibi sadece biri ya da ikisi de grlebilmektedir. Tasnifte uygulanan usul ise yle olmutur: Dzenli-dzensiz dosyalar ve torbalar ierisinde bulunan evrakn tamam, provnans tasnif sistemi prensiplerine uygun olarak orijinal kayt defterleri esas alnmak suretiyle, teekkl safhasndaki asl dzenine kavuturulmutur. Daha sonra bu kayt defterlerindeki zetlerin karlarna vesikalarn "dos331

ya ve gmlek numaralar" yazlmtr. Bylece, birbirinden ayrlm bulunan vesikalar bir araya getirildii gibi bu defterlerin evraka ulamada vasta olarak kullanlabilmesi ve evrakn geirmi olduu muamelelerin seyrinin takip edilebilmesi salanmtr. Defterler incelendiinde, baz zetlerin karlarnda belirtilen "dosya ve gmlek" numaralarnn bulunmad grlecektir. Bunun birinci sebebi, ok nadir de olsa tasnif esnasnda evrakn bulunamam olmasdr. kincisi ise zamannda baka birimlere gnderilmi olmasdr. Bu durum defterlerin "karar- mzkere" blmnde gsterilmitir. nc sebep de, bir konuyla ilgili yazma tamamlandktan sonra daha sonraki tarihlerde ayn konuda yeniden yaplan yazmalarla oluan evrakn, bu eski dosya ile birletirilerek arivlenmesidir. Tasnif esnasnda bu durum aynen korunmutur. Birletirmeler, bazen ayn defterin ilerideki numaralarnda olduu gibi, bazen de yazma yerinin farkl oluundan dolay ayr defterlerde yaplmtr. Bu durum, defterlerin "icra-y karar stunlarnda "..... defterinin.... numaras ile birletirilmitir" eklinde not dlerek belirtilmitir. Bu ekilde birletirilmelerden dolay karlarnda dosya ve gmlek numaralar bulunmayan evraka ulaabilmek iin, zetin karsnda "karar- mzakere" veya "icra-y karar" stununda belirtilen "Defterin Ad" ile o defterdeki sadan ikinci stunda "Defter Numaras" blmnde yer alan numarasndan aranmas gerekmektedir.
Katalog No 686-687 688-691 692-694 695-723 724-732 733-735 736-756 1015 757 758-759 760-762 763-767 768-773 774-781 782 783-791 792 793-795 796-799 TASNFN KODU r-y Devlet - Bahriye r-y Devlet - Dahiliye r-y Devlet - Defter-i Hakan r-y Devlet - Dersadet r-y Devlet - Bahriye r-y Devlet - Marif r-y Devlet - Maliye r-y Devlet - Meclis-i Mebusn r-y Devlet - Nfia r-y Devlet - Orman Madin Nezreti r-y Devlet - Rusumt r-y Devlet - Seraskerlik r-y Devlet - ehremneti r-y Devlet - Techizt- Askeriye r-y Devlet - Tekd r-y Devlet - Mazuln r-y Devlet - Telgraf r-y Devlet - Ticaret TARH Hicr 1285-1341 1324-1341 1321-1341 1285-1341 1294-1341 1285-1341 1294-1341 1288-1291 1326-1339 1285-1341 1310-1329 1285-1341 1285-1341 1285-1341 1322-1326 1300-1329 1309-1328 1314-1341 1295-1329 Milad 1868-1922 1906-1922 1903-1922 1868-1922 1877-1922 1868-1922 1877-1922 1909-1922 1908-1921 1868-1922 1892-1911 1868-1922 1868-1922 1868-1922 1904-1908 1883-1911 1891-1910 1896-1922 1878-1911 Katalog Tertibi

Analitik Envanter

332

Katalog No 800-803 804-807 808-811 812-815 816-820 821-823 824-830 831-834 835-839 840-842 843-845 846-847 848-851 852 853 854-856 857 858 859-863 864 865 866-867 868-870 871-875 876-879 880-881 882-887 888-889 890-892 893 894 895 896-943 944 945 946

TASNFN KODU r-y Devlet - Ticaret ve Ziraat r-y Devlet - Zabtiye-Emniyet r-y Devlet - Ankara r-y Devlet - Aydn r-y Devlet - Diyarbakr r-y Devlet - Erzurum r-y Devlet - Hdavendigr r-y Devlet - Kastamonu r-y Devlet - Konya r-y Devlet - Sivas r-y Devlet - Trabzon r-y Devlet - Van r-y Devlet - Edirne r-y Devlet - stanbul r-y Devlet - kodra r-y Devlet - Kosova r-y Devlet - Prizrin r-y Devlet - Rumeli-i ark r-y Devlet - Selanik r-y Devlet - Tuna r-y Devlet - skb r-y Devlet - Yanya r-y Devlet - Adana r-y Devlet - Badad r-y Devlet - Haleb r-y Devlet - Hicaz ve Yemen r-y Devlet - Suriye r-y Devlet - Trablusgarb r-y Devlet - Cezayir-i Bahr-i Sefd r-y Devlet - Girid r-y Devlet - Kbrs r-y Devlet - Dersadet Mteferrikas r-y Devlet - stid r-y Devlet - Merci-i Dava r-y Devlet - Mteferrika r-y Devlet - Pul, Kayt

TARH Hicr 1329-1341 1285-1341 1285-1338 1285-1339 1284-1338 1285-1338 1285-1341 1285-1338 1285-1338 1295-1339 1285-1338 1295-1338 1285-1340 1327-1341 1295-1330 1294-1331 1286-1294 1296-1302 1285-1331 1285-1295 1285-1287 1285-1330 1286-1340 1285-1337 1285-1338 1295-1340 1285-1336 1285-1340 1285-1331 1285-1315 1287-1295 1335-1341 1285-1341 1335-1336 1309-1329 1325-1328 Milad 1911-1922 1868-1922 1868-1920 1868-1921 1867-1920 1868-1920 1868-1922 1868-1920 1868-1920 1878-1921 1868-1920 1878-1920 1868-1922 1909-1922 1878-1912 1877-1913 1867-1877 1879-1885 1868-1913 1868-1878 1868-1870 1868-1912 1869-1922 1868-1919 1868-1920 1878-1922 1868-1918 1868-1922 1868-1913 1868-1897 1870-1878 1917-1922 1868-1922 1917-1918 1891-1911 1907-1910

Katalog Tertibi

Analitik Envanter

r-y Devlet tarafndan Sadret'e takdim edilen mazbatalar ile bu mazbatalar zerine Sadret tarafndan kaleme alnan tahrirt, tezkire ve buyruldular iin bkz. "Sadret Mektub Kalemi r-y Devlet Yazmalarna Ait Belgeler". 333

cb. r-y Devlet Sicill-i Ahval daresi (D.SAD) r-y Devlet belgelerinden mstakil olarak intikal eden r-y Devlet sicil zarflar, orijinaline sadk kalnarak mstakil olarak tasnif edilmitir. r-y Devlet grevlilerinin sicil zarflarndan oluan fon zarf sralamas da bozulmakszn tasnif edilen sicil belgelerinde yer alan grevlilerin ad, baba ad, doum yeri, doum tarihi ve grevleri bilgisayar ortamna aktarlarak bu katalog hazrlanmtr. Ayrca zarflarda yer alan ahslardan Sicil Defterleri"nde kayd bulunabilenlerin zetleri sonuna atfta bulunulmu, ad geen grevlinin hangi defterin hangi sahifesinde yer ald gsterilmitir.
Katalog No 1688 TASNFN KODU D.SAD TARH Hicr 1231-1316 Milad 1815-1899 Belge Adedi 4.677 Katalog Tertibi DES

d. Divan- Ahkm- Adliye Belgeleri (DA) H. 1255 tarihinde kurulan Meclis-i Vl, h. 11 Zilkade 1284 tarihinde lavedilmi ve yerine r-y Devlet ile Divan- Ahkm- Adliye riysetleri kurulmutur. 8 Zilhicce 1284 tarihli nizamnmesine gre davalarn grld en yksek makam olmak zere kurulan Divan- Ahkm- Adliye'nin grevi; evvela, eriye mahkemeleri, cemat-i ayr- mslime mahkemeleri ve ticaret mahkemelerinin bakt dndaki davalardan muamelt- adiye ve cinayete mteallik olup usulen kendisine havale olunan davalara bakmak, ikinci olarak da, mehkim-i kanuniyyede (nizamiye mahkemeleri) grlp istinf klnan davalara bakmakt. 1292 yl sonunda Adliye Nezreti'nin teekkl ile Divan- Ahkam- Adliye Riyseti ortadan kalkmtr. Divan- Ahkm- Adliye belgeleri 1284-1293/1868-1876 tarihlerini ihtiva etmektedir.
Katalog No 1406 TASNFN KODU DA TARH Hicr 1284-1293 Milad 1868-1876 Belge Adedi 18.044 Katalog Tertibi DES

Divan- Ahkm- Adliye tarafndan Sadret'e takdim edilen mazbatalar ile kaleme alnan tahrirt, tezkire ve buyruldular iin Sadret Mektub Kalemi Divan- Ahkm- Adliye Yazmalarna Ait Belgeler'e baklmaldr. e. Meclis-i Vkel Mazbatalar (MV) Meclis-i Vkel; sadrazamn riyseti altnda eyhlislm ile nzrlardan mrekkep olan ve devletin i ve d siyasetinde ve mhim ilere mteallik hususlar hakknda karar veren meclisin addr. Bu meclise, "Meclis-i Hs" veya "Meclis-i Hss- Vkel" da denirdi ki bugnk manada "Bakanlar Kurulu" demektir. 1908 Temmuz inklb ze334

rine kurulan Merutiyet rejiminde bu meclis, grevlerinden dolay padiaha ve Meclis-i Mebusn'a kar mterek bir mesuliyet altna sokulmutur. Meclis-i Vkel heyetinde zaman zaman deiiklik de olmutur. Sultan Abdlaziz dneminde sadrazam, eyhlislm, serasker, kaptan- derya, Tophne miri, Meclis-i Vl-y Ahkm- Adliye reisi, Hariciye nazr, Ticaret nazr, Zabtiye miri, Sadret mstear, valide kethds ile Sadret mzllerinden bazlar Meclis-i l-i Memriyet unvanyla Meclis-i Vkel zsndan addolunurlard76. Meclis-i Vkel Mazbatalar aadaki listede verilen kayt defterlerine kaydedilmitir. Bu fon zerinde almalar hlen devam etmekte olup, u ana kadar yaplan almalar neticesinde 7 ciltlik bir katalou hazrlanmtr.
Katalog No 948 949 950 951 952 953 954 Cilt Sra No 1 2 3 4 5 6 7 MV TASNFN KODU TARH Hicr 1302-1305 1305-1308 1308-1313 1313-1317 1327-1331 1332-1341 1298-1336 Milad 1885-1888 1889-1891 1891-1896 1896-1909 1909-1913 1914-1922 1881-1918 Belge Adedi 2.279 2.454 2.355 3.452 4.408 5.394 5.089 Analitik Envanter Katalog Tertibi

Meclis-i Vkel belgeleri iin ayrca Sadret Amed Kalemi Meclis-i Vkel Yazmalarna Ait Belgeler blmne baklabilir.

76 Fatma Aliyye, Ahmed Cevdet Paa ve Zaman, Dersadet 1333, s. II.

335

IV. YILDIZ SARAYI ARV BELGELER

Sultan kinci Abdlhamid devrinde (1876-1909), Yldz Saray'nda biriken defter, belge ve gazetelerden oluan fondur. Bu fonda, Sultan kinci Abdlhamid'in zel olarak ilgilendii konular, Sadret'ten saraya sunulmu, ancak irdeleri sdr olmam tezkireler; ahslarn Yldz Saray'na sunduklar eitli arza, rapor ve ihbarlar; Kmil Paa, Cevdet Paa, Namk Kemal, Midhat Paa gibi nemli ahsiyetlerin metrukt, d basnda Devlet-i Aliyye ile ilgili kan yazlar, albm ve resimler, kanun ve nizamnme suretleri, Sultan kinci Abdlhamid'e ait husus el defterleri ve czdanlar ile haritalar bulunmaktadr. Yldz evrak, devletler aras ilikiler, ark Rumeli, Ermeni ve Msr meseleleri, Girid Hadisesi, snr olaylar gibi nemli devlet meselelerinden, zabtiye jurnallerinde geen adi vukuata kadar bu dnemin eitli zelliklerini yanstan mhim bir fondur. Sultan kinci Abdlhamid, tahta kndan bir mddet sonra ikmet mahalli olarak Yldz Saray'n semi ve devleti buradan idare etmitir. 33 yllk saltanat srasnda hkmdarn btn meseleler hakknda bilgi edinmek ve karar vermek arzusu, Yldz Saray'nda belge says her sene artan bir ariv teekklne sebep olmutur. Yldz Arivi'nde oluan belgeler aada grld gibi be gurupta ele alnmtr:
YILDIZ ARV TASNF BELGE-DEFTER KATALOGLARI GENEL LSTES Katalog No 1176-78 477-78 461-63 464-476 1019-20 480-93 BLM ADI Yldz Esas Evrak Kmil Paa Evrak (Yldz Esas Evrak'na Ek) Sadret Resmi Maruzt Sadret Husus Maruzt Mtenevvi Maruzt Mbeyn Evrak Mbeyn Cetvelleri Sadret, Nezret ve Devir Maruzt Gazeteler Ksm Maruzt Defterleri 494-497 Yldz Esas Defterleri (Ek Yldz Tasnifi Defterleri) Y.MRZ.d Y.EE.d Y.PRK KODU Y.EE Y.EE.KP Y.A.RES Y.A.HUS Y.MTV TARH Hicr 1250-1336 1274-1335 1293-1327 1294-1326 1293-1327 1262-1330 1295-1327 1214-1341 1266-1340 Defterler Ksm 1298-1327 1274-1337 1881-1909 1857-1918 1 1 Milad 1835-1917 1857-1916 1876-1909 1877-1908 1876-1909 1845-1912 1878-1909 1800-1922 1850-1922 Katalog Adedi 3 2 3 13 14 13 1 31 1 Analitik ve DES Analitik ve ndeksli Katalog Tr

Perakende Evrak

Bu ksmlar ve tasnifleri hakknda malmat yeri geldike verilecektir. 336

1. YILDIZ ESAS EVRAKI (Y.EE) Bu fon, hkmdarn, resm devlet muamelt dnda, ahsen ve husus olarak megul olduu mevzularda, resm makam veya husus ahslarn saraya sunduklar arzalarla, baz mhim mevkilerde bulunmu devlet ve hkmet riclinin lmlerini mteakip saraya aldrlan evrakndan ibarettir. Bu blmde, padiahn zel olarak ilgi duyduu iler hakknda bizzat kendisi tarafndan memur edilmi ahslarn, yerli ve yabanc devlet adamlar ve elilerle yaptklar mlkatlara ait raporlarla, mtalaanmeler, teklifler, jurnaller, istirhamlar, ihbarlar ve vefat etmi baz riclin metrukt ve benzeri vesika ve risaleler mevcuttur. a. Yldz Esas Evrak (Y.EE) Daha evvel tek katalog olarak aratrmaya ak bulunan Yldz Esas Evrak, konularna gre ayrlmak suretiyle yeniden zetlenerek cilt hlinde tekrar aratrmaya almtr. Yaplan yeni dzenlemede, bnlemin Mahmud Kemal nal'n bakanlnda yrtlen tasnif ve hazrlanan Osmanl Trkesi zet filerinden istifade edilmi, o dnemde belgelere verilmi olan numaralar dikkate alnmak suretiyle gmleklere ayrmak yoluna gidilmitir. Bylece aratrc, yalnzca istedii konudaki belgeyi alabilecek ve bir ok belge iinden aradn bulmak zorluunu ekmeyecektir. Daha evvel yaplm olan olan tasnif kataloundaki numaralama karmakl yeni katalogda giderilmitir. Ancak eski numaralar uzun zamandr referans olarak kullanldndan, bunlar yeni ihds edilen dosya ve gmlek numaralar ile birlikte her cildin sonunda liste hlinde verilmitir. nceki Yldz Esas Evrak Katalou'nda karton numaras olarak belirtilen numara, yeni dzenlemede dosya numaras olarak muhafaza edilmi, dosya ierisindeki gmleklere de mteselsil gmlek numaras verilmitir. Listede yer alan orijinal tasnif blmndeki dier numaralar da, ksm numaras, zarf numaras ve evrak numaras olarak sralanmtr. Daha nce, Yldz Esas Evrak 2. Ksm Katalou olarak aratrmaya ak bulunan blm, yeniden dosya ve gmlek numaralar verilerek drdnc cilt olarak aratrmaya almtr. zetlerin sonunda yer alan (tt) harfleri ise, tarihlerin tahmin olduunu gsterir.
YILDIZ ESAS EVRAKI KATALOGLARI LSTES Katalog No 479 1176 1177 1178 Cilt No 1 2 3 4 TASNFN KODU TARH Hicr Milad 1274-1337 1857-1918 1262-1327 1846-1909 1250-1336 1835-1917 1306-1313 1889-1896 Katalog Tertibi Analitik Envanter

Y.EE

337

YILDIZ ESAS EVRAKI KATALOGLARI'NIN KONU BALIKLARI Muhteva rde-i seniyyeleri eref-snh etmi Meclis-i Vkel mazbatalar ve arz tezkireleri. Mesil-i siyasiyeye dair olup irde-i seniyyeleri sdr olmayan mazbatalar ve tezkir -i maruza. Encmen ve Meclis-i Vkel'dan tanzim olunup, irde-i seniyyesi kmayan mesil -i mteferrikaya dair mazbatalar. Mesil-i mteferrikaya dair olup, irde-i seniyyeleri kmayan arz tezkireleri Tezkir-i maruza-i hususiye. Mesil-i mtenevviaya dair vaktiyle takdim klnm olan mazbata ve tezkir-i mrzann bilhare Mbeyn-i Hmyn'dan vaki olan talep zerine takdim klnan suretleri. Ferman ve menurlar. Vekyi-i slifeye dair al-tarki'l-imla taraf- Hmyn'dan yazdrlm olan hatrt. Vekyi-i hzra hakknda ittihz olunacak hatt- harekete dair taraf- Hmyn'dan yazdrlm olan muhtralar. Hazine-i Hmyn'dan saraya alnan ve Yldz Mzesi'nde mevcut eyaya dair komisyonlarn evrak ve deftiri. rde-i seniyyeyi mbelli Bakitbet'in tezkir ve muharrert- hususiyesi ve telgrafnmeleri msveddt. Albmlerle resimleri hvi kartonlar. Mbeyn-i Hmyn 'dan baz zevta verilen talimatnmeler. Vkel ve baz sfer-y ecnebiye ile zevt- sire tarafndan mesil -i resmiyeye dair takdim edilmi olan lyiha ve arzalar. Vkel ve zevt- saire tarafndan ictisrt ve istirhmt hvi takdim edilen arzalar. Baz zevt ve makamt tarafndan takdim olunan risaleler. Sultan Sultan Abdlaziz Han'n hali ve ehdetine, Sultan Murad Han'a, Ali Suavi'ye ve Taif'e defnedilenlere dair evrak. Safvet Paa, Cevdet Paa, Sadk Paa, Hamdi Paa, Mahmud Celaleddin Paa, Zht Paa, Agop Paa, Hac zzet Paa, Midhat Paa, Sadullah Paa, aml zzet Paa, Mehmed Ali Paa, Ahmed Refik Paa, Namk Kemal Bey, Keolu Agop Efendi ve Hristaki Zoranos Efendi'nin metrkt meyannda alnm olan evrak. Evrak- mtenevvia -i perakende. Hkmdrndan gelen nmeler. Haritalar. Mevdd- muhtelife hakknda memrn-i mahsusa tarafndan icra klnan tahkikat hvi evrak. 1293 ve 1326 tarihlerinde iln olunan Merutiyet'e dair evrak. Sadret ve devir maruztnn hlasa defterleri. Muahedt ve mukavelt asllar ve suretleri. Baz mesil -i mhimme mzakeresi iin akdolunan husus encmen ve komisyonlarn mazbatalar. Sadret teekkrn hvi sadrazamlarn arzalar, hat, nme ve telgrafnme-i Hmyn suretleri. Rusya muharebesine dair evrak ve msveddt. Baz komisyon ve meclisler tarafndan mevdd- muhtelifeye dair tanzim ve takdim klnan mazbatalar. Mevdd- muhletifeye dair muharrert- resmiye. Safvet, Cevdet, Midhat, Rt, Hayreddin, Fuad, Halil Paa zade Damad Mahmud, Fethi Paazade, Damad Mahmud Nedim, Said, Memduh, Kmil, Ahmed Muhtar, Mir akir, Prens Halim, Hidiv smail, Damad Kemal paalarla, seltn ve ehzadegn, Hasan Hayrullah, Emr-i Mekke-i Mkerreme erif Abdlmuttalib Efendiler'e ve Sadrazam Halil, Midhat, Cevad, Ferid ve Damad Nuri ve Hseyin Hilmi paalara ait evrak ve mrun-ileyhim tarafndan takdim klnan levyih.

338

Muhteva Hkmdrn- ecnebiyenin vrdunda ve sr- Hmynlar vesair mersimlerde icra klnan terifat muameltna dair evrak. Baz tarih evrak- kadme. Vkel ve sfer ve kurendan bazlar versetiyle vaki olan suallere verilen cevaplar hvi zabtnmeler ve Mbeyn ricli tarafndan baz meslih-i resmiyeye dair takdim olunan arza ve pusulalar. Balca mesile dair bir araya toplanm evrak. Mevdd- muhtelifeye dair evrak- resmiye ve hususiyeye rapdedilmi olan defter ve kartonlar. Kanun ve nizamnme sureti ve lyihalar. Sultan Abdlhamid Han Hazretlerine ait husus el defterleri ve czdanlar. Hazine-i Evrak'ta mevcut dosyalarla birletirilen Yunan, Girid, Bulgar ilerine dair evrak. Msr ileri.

b. Sadrazam Kmil Paa Evrak -Yldz Esas Evrak'na Ek (Y.EE.KP) Sadrazam Mehmed Kmil Paa (1832-1913), Birinci ve kinci Merutiyet dnemlerinde Sadret makamnda bulunmu, uzun seneler devlet hizmeti yapm, Osmanl Devleti'nin son devir mehur devlet adamlarndandr. Drlaceze'nin kuruluu, Polis Tekilat'nn eitimi, Ziraat Bankas'nn tekilatlanmas gibi nemli bir takm hizmetler onun Sadreti dneminde tahakkuk etmitir. Osmanl Arivi'nde, 86 numaral Yldz Evrak dosyasnda Kmil Paa'ya ait hayli miktarda arz tezkireleri mevcut olduu iin, 1985 ylnda Arive intikal eden Kmil Paa Evrak, bahsi geen bu dosyaya 86/1, 86/2 eklinde numaralanmak suretiyle ilave edilmitir. Vesikalarn byk ounluu Kmil Paa'nn Aydn Valilii dnemine ait olup ifreleri zlm telgraflardan ve paann kendi el yazsyla kaleme ald msvedde hlde bulunan yazma, lyiha ve tezkirelerden meydana gelmitir. Belgeler arasnda son dneme ait hemen btn konularda Kmil Paa'nn grlerini aksettiren lyihalar, mtalaalar mevcuttur. Zararl yaynlarn yurda sokulmamas, ark Rumeli, Msr ve Makedonya meseleleri, Ermeni fesat ve anari hareketleri, Devlet-i Aliyye'de yaplacak slahatlar, mal skntlara kar tedbirler, akrcal syan gibi konular belgelerin belli bal mevzularn tekil etmektedir. Kmil Paa Evrak 41 dosyadan ve iki ciltten ibaret olup, 1274-1335/1857-1917 yllar arasn ihtiva etmektedir.
Katalog No 477 478 TASNFN ADI Kmil Paa Evrak (Yldz Esas Evrak'na Ek) TARH Hicr 1274-1322 1322-1335 Milad 1857-1904 1904-1917 Katalog Tertibi Analitik Envanter

339

2. SADRET RESM MARUZT EVRAKI (Y.A.RES) 8 Reblevvel 1296/1 Mart 1879 tarihli "Meclis-i Vkel Dahil Nizamnmesi" hkmetin btn icraatn hkmdarn msaadesi artna balam olduundan hkmete herhangi bir ie giriilmeden nce Sadret makamnn istizan maksadyla saraya sun duu resm tezkireler bu blmde toplanmtr. Yldz Arivi'nde mevcut Sadret resm tezkireleri irdeleri kmad iin sarayda kalan tezkirelerdir. rdeleri km olan Sadret Resm Maruzt "rdeler Tasnifi" blmnde bulunmaktadr. Yldz Sadret Resm Maruzt kataloglar cilt olup 1292-1327/1876-1909 tarihleri arasndaki belgeleri ihtiva etmektedir.
Katalog No 461 462 463 Y.A.RES TASNFN KODU TARH Hicr 1293-1308 1308-1317 1317-1327 Milad 1876-1891 1891-1899 1899-1909 Katalog Tertibi Analitik Envanter

3. SADRET HUSUS MARUZT EVRAKI (Y.A.HUS) Sadret makamnn, yaplan ilerin neticeleri, dahil veya haric baz mesele ve hdiseler hakknda padiaha bilgi vermek maksadyla, saraya takdim ettii husus maruzt muhtev olup umumiyetle beyn- hl ve arz- malumattan ibarettir. Yldz Sadret Husus Maruzt, byk bir ekseriyetle haric meselelere, zellikle ark Rumeli, Ermeni meseleleri, Girid hdist, Msr meselesi, talya'nn Afrika'ya dahli ve benzeri hdiselere dairdir. Devletler aras mnasebetler ve Osmanl Devleti'nin takip ettii siyaset ile d basnda Osmanl Devleti'ni ilgilendiren yazlar ve bunlarla ilgili yazmalar bu fonda ehemmiyet arzeder. Bu evraka ait Yldz Sadret Husus Maruzt Evrak ismiyle 13 cilt katalog hazrlanm olup bu kataloglar 1294-1323/1877-1905 tarihleri arasndaki belgeleri ihtiva etmektedir.
YILDIZ SADRET MARUZATI EVRAK LSTES Katalog No 464 465 466 467 468 Y.A.HUS TASNFN KODU TARH Hicr 1294-1302 1302-1304 1304-1307 1307-1309 1309-1311 Milad 1877-1885 1885-1887 1887-1890 1890-1892 1892-1893 Analitik Envanter Katalog Tertibi

340

Katalog No 469 470 471 472 473 474 475 476 1019 1020

TASNFN KODU

TARH Hicr 1311-1312 1312-1312 1312-1313 1313-1315 1315-1318 1318-1320 1320-1321 1321-1323 1323-1325 1325-1326 Milad 1893-1894 1894-1894 1895-1896 1896-1897 1897-1900 1900-1903 1903-1904 1904-1905 1905-1907 1907-1908

Katalog Tertibi

Y.A.HUS

Analitik Envanter

4. MTENEVV MARUZAT EVRAKI (Y.MTV) Mtenevv Maruzt Evrak, daha evvel bahsi geen Yldz Tasnifi blmlerinin ihtiva ettii vesikalarn dnda kalan Seraskerlik, Bahriye, Tophne-i mire, Adliye ve Mezhib Nezreti, Evkf, Marif, Ticaret-Nfia ve Zabtiye Nezretleri ile dier nezretler ve Mehat Dairesince Mbeyn'e dorudan sunulan tezkire, arza, istzn, ve benzeri vesikalardan olumaktadr. Ayrca ahalinin Mbeyn'e dorudan gnderdikleri arzuhl, ikyet, teekkrnme ve mahzar gibi vesikalar da bu blm evrak arasnda bulunmaktadr. Mtenevv Maruzat Evrak'nn ekserisi asker konularla alakaldr. Bunlar genellikle ite ve dta cereyan eden hdiseler, asayi, Ermeni meselesi ve ekvet ve snr hdiseleri, ataemiliterlerin bulunduklar lkelerin asker ahvline dair verdii bilgilerden olumaktadr. Vesikalardaki dier belli bal konular ise u ekilde sralamak mmkndr: Adl Konular: Adliye ve Mezhib Nezreti jurnallerinde grld gibi mahkemelere intikal eden meseleler, Zabtiye jurnallerindeki gibi muhtelif yerlerde cereyan eden adi vukuat. dar ve Mlk Konular: Tayin, terfi, nian, taltif ve benzeri hususlar ile gmrk idarelerindeki muamelt, ayrca shhiye jurnallerinde grld zere salk ve lm hadiseleri. Mal Konular: Hazine-i Hssaca saray erknna, ehzadelere, vlide sultanlara ayrlan tahsisatlar, saraylarn tamirine vesaireye yaplan demeler ile Maliye Hazinesince denen memur maalar, asker erzak ve tyinatlar, mhimmat ve cephneler iin yaplan demeler, fabrikalarn tevsi iin harcamalar. 341

Haric Konular: Osmanl Devleti'nin muhtelif vesilelerle yabanc devletlerden ve Devlet-i Aliyye'ye bal hidivlik ve prensliklerden ald muhaberta dair bilgiler ile Bulgaristan Komiserlii'nden o blge ahvli hakknda gnderilen jurnaller. Bu fona ait, Yldz Mtenevv Maruzt Evrak ismiyle 14 ciltlik katalog serisi hazrlanm olup, 1293-1319/1876-1909 tarihleri arasndaki maruzt evrakn mbeyyindir.
Katalog No 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 Y.MTV TASNFN KODU TARH Hicr 1293-1304 1304-1308 1308-1310 1310-1311 1311-1312 1312-1313 1313-1314 1314-1315 1315-1316 1316-1318 1318-1319 1320-1321 1321-1323 1323-1327 Milad 1876-1887 1887-1891 1891-1892 1892-1893 1893-1894 1894-1895 1895-1896 1896-1897 1897-1898 1899-1901 1901-1902 1902-1903 1903-1905 1905-1909 Analitik Envanter Katalog Tertibi

5. YILDIZ PERAKENDE EVRAKI Perakende Evrak Blm, Sultan kinci Abdlhamid'in saltanat yllarna ait (18761909) "maruzt" adyla saraya sunulan yazlar ile Mbeyn-i Hmyn'da gnlk muamelt neticesinde biriken evrak ihtiva eder. Yldz fonlar arasnda dosya says asndan en fazla olan ve belge cinsi asndan da eitlilik arzeden blmdr. Perakende Evrak Blm'ne ait olan belgelerin analitik tasnifi tamamlanm olup, kataloglar bilgisayar ortamnda hazrlanmtr. Buna gre, Mbeyn Bakitbeti Dairesi'nde biriken belge, gazete ve cetveller, "Yldz Perakende Evrak Mabeyn Belge, Gazete ve Cetvelleri", "Yldz Perakende Evrak Sadret, Nezret ve Devir Maruzt" olmak zere iki ksma ayrlmtr. a. Yldz Perakende Evrak - Mbeyn Belge, Gazete ve Cetvelleri Mbeyn; Padiah saraynn Selamlk Dairesi hakknda kullanlan bir tabirdir. Son devir Osmanl devlet tekilatnda Mbeyn denilince saray kastedilmitir. Yldz saray dneminde yaymlanan salnmelerde "Mbeyn-i Hmyn- Cenb- Mlkne" bal altnda zikredilen dairede; Mbeyn Mirlii, Drssade Aal, Serkurenlk, Baki342

tbet ve Tahrirt- Ecnebiye Kitbeti, Hazine-i Hmyn Kethdl vesair makamlarn grevlilerinin adlarna yer verilmitir. Fakat Mbeyn Dairesi'ndeki brolarn bunlardan ibaret olmad Perakende Evrak iindeki belgelerden ve saray katiplerinin yazdklar "hatrt" tr eserlerden anlalmaktadr. ifre Odas, Mtercimlik, Maruzt- Rikbiye Dairesi, Terift- Umumiye ve Yavern Daireleri, belgelerine rastlanan dier Mbeyn birimleri olarak grlmektedir. Bunlarn iinde grevi, Mbeyn Daire-i Kitbeti'nin Vezifine Dair Nizamnme ile belirlenmi olan Bakitbet Dairesi, mbeyn cetvellerinin tutulduu ve biriktirildii makam olarak zikredilebilir. Aada tablo hlinde sunulan listede, Bakitbet Dairesi'ndeki makam ve grevlilerin yazmalarna ait kataloglar toplu olarak verildikten sonra her birime ait bilgiler kendi balklar altnda yer almtr.
YILDIZ PERAKENDE EVRAKI MABEYN BELGE, GAZETE VE CETVELLER KATALOLARI LSTES Katalog No 1182 1183 1184 1275 1161 1255 1260 1261 1271 1278 1064 1071 495 496 Terift- Umumiye Dairesi Tahrirt- Ecnebiye ve Mbeyn Mtercimlii Mabeyn Miriyeti Mbeyn Erkn ve saray Grevlileri Arzalar Serkurenlk Evrak Yavern ve Maiyyet-i Seniyye Erkn- Harbiye Dairesi Nme-i Hmynlar Arzuhl ve Jurnaller Mabeyn Cetvelleri Gazeteler Ksm Y.PRK.TF Y.PRK.TKM Y.PRK.MM Y.PRK.SGE Y.PRK.SRN Y.PRK.MYD Y.PRK.NMH Y.PRK.AZJ Y.PRK.MBC Y.PRK.GZT 1293-1326 1267-1327 1295-1316 1292-1330 1293-1326 1293-1327 1284-1327 1262-1327 1295-1327 1266-1340 1850-1922 1876-1908 1850-1909 1878-1898 1875-1912 1876-1908 1876-1909 1867-1909 1845-1909 1 1 1 1 1 1 1 2 1 1 DES Analitik ve ndeksli Mbeyn Bakitbeti Y.PRK.BK 1272-1330 1855-1912 3

BLM ADI

Kodu

TARH
Hicr Milad

Katalog Adedi

Katalog Tr

a1. Perakende Evrak - Mabeyn Bakitbeti (Y.PRK.BK) 1272-1330/1855-1912 yllarn kapsayan bu kataloglar; valiliklere, mutasarrflklara, kumandanlklara, eliliklere ve mfettiliklere ve Dersadet'teki nezretlere yazlan telgraf suretleri, Mbeyn baktibince kaleme alnan ve irde-i seniyyeyi hvi tezkire su343

retleri, Mbeyn baktibinin eitli hususlarda padiaha sunduu bilgileri hvi arzalar, Mbeyn ktiplerinin padiaha sunduklar tahrirt hlasalar, malmt kabilinden tutulmu ve padiaha arz olunmu olan liste suretleri gibi belgelerden olumaktadr.
Katalog No 1182 1183 1184 Y.PRK.BK TASNFN KODU TARH Hicr 1272-1310 1310-1315 1315-1330 Milad 1855-1893 1893-1898 1898-1912 Analitik ve indeksli Katalog Tertibi

a2. Perakende Evrak - Terift- Umumiye daresi Maruzt (Y.PRK.TF) 1293-1326/1876-1908 tarihlerini ihtiva eden ve 1924 adet belgeden meydana gelen bu katalog, aadaki makamlarla saray arasnda yaplan yazmalar ve belge trlerinden olumaktadr: Terift- Umumiye Dairesi antetli belgeler, Misafirn-i Ecnebiye Teriftl (Ferik Ahmed Ali), sefrlerden gelen evraklarn tercmeleri ve sefirlerin padiahla grtklerinde yaptklar konuma ve nutuklar, devlet bakanlar, sefr vesir zevtla yaplan yemekli toplantlar ve grmelerin muhtevs ile ilgili evrak, kral, prens, eli vesir zevta nian taltifi ve selmlk resimleri.
Katalog No 1275 TASNFN KODU Y.PRK.TF TARH Hicr 1293-1326 Milad 1876-1908 Katalog Tertibi Analitik ve indeksli

a3. Perakende Evrak - Tahrirt- Ecnebiye ve Mbeyn Mtercimlii (Y.PRK.TKM) 1267-1327/1850-1909 tarihlerini ihtiva eden ve 6485 belgeden meydana gelen bu katalogda yer alan belgeleri u ekilde sralayabiliriz: 1. Padiaha hitaben yabanc dilde yazlm arzuhl ve jurnaller. Asllar bulunup tercmeleri bulunmayan belgeler ile asllar bulunmayp tercmeleri bulunan belgeler. Durkas Cemiyeti gibi ecnebilerin kurduklar cemiyetlerin sunduklar arzalarn tercmeleri gibi. 2. eitli konularda ecnebi ahslarn takdim ettii layihalar ile ecneb irketlerin tekliflerini hvi arzuhlleri, hesap pusulalar ve manifestolar. 3. Mtercimi belli olmayan tercmeler. 4. mzas bulunmayan tercme edilmi arzalar. 5. Tercmesi bulunmayan yabanc dildeki arzalar. 6. Bazs tercme edilmi, bazs tercme edilmemi yabanc dildeki matbu dkmanlar. 344

Mbeyn Mtercimlii'ne ait olduu hlde zelliklerinden dolay bu katalogda yer almayan iki belge tr daha bulunmaktadr: 1. Dersadet'te bulunan ecneb sefretlerin padiaha takdim olunmak zere Hariciye Nezreti'ni devre d brakarak Mbeyn'e gnderdikleri lyiha ve takrirler Yldz Perakende Elilik, ehbenderlik, Ateemiliterlik katalounda yer alacaktr. 2. Padiaha takdim edilmek zere yabanc yaverler ve paalar tarafndan verilen lyihalar Yldz Perakende Evrak Yavern ve Maiyyet-i Seniyye Erkn- Harbiye Dairesi Katalou'nda yer alacaktr.
Katalog No 1161 TASNFN KODU Y.PRK.TKM TARH Hicr 1267-1327 Milad 1850-1909 Katalog Tertibi Analitik ve indeksli

a4. Perakende Evrak - Mabeyn Mriyeti, (Y.PRK.MM) 1295/1316-1878/1898 yllarn ihtiva eden ve 175 adet belgeden meydana gelen bu katalog, Mbeyn Mriyeti'nin padiaha sunduu arzalar ile grevi belli olmayan kiilerin Mabeyn Miriyeti'ne hitaben yazdklar belgelerden olumaktadr.
Katalog No 1255 TASNFN KODU Y.PRK.MM TARH Hicr 1295-1316 Milad 1878-1899 Katalog Tertibi Analitik ve indeksli

a5. Perakende Evrak - Mbeyn Erkn ve saray Grevlileri (Y.PRK.SGE) 1292-1330/1875-1912 yllarn ihtiva eden ve 2216 adet belgeden meydana gelen bu katalog, aadaki makamlarla saray arasnda yaplan yazmalardan ve belge trlerinden olumaktadr. Hazine-i Hmyn Kethdl, Sertabib-i ehriyar, saray imam ve mezzinleri, Serkimyger-i hazret-i ehriyar Bonkofski, Eslihahne grevlileri, tfengler, kuular, seribrikdar, antac, bahvan, serseccadeci, kilr, saray muhafzlar gibi saray alanlar, hanm sultanlar ve cariyeler ile ilgili belgeler, vlide sultanlarn zel tabibleri ve Mbeyn tabiblerinin arzlar, Mbeyn-i Hmyn eczahneneleri grevlileri, saray dndaki iler iin grevlendirilen ahslarn arzlar, saraya girip kanlarn isimlerinin kaydedildii listeler, Drssade Aal maruzt, saraya ait iftliklerin teftiini yapan memurlarn maruzt, Yldz saray Tamirhne Nzr, Hadik- Hssa-i hne nzr, ehzadeler, Ahur- Hazret-i ehriyar, Mbeyn-i Hmyn tulumba mdr, Kzlaraal, Marangozhne nzr, vlide sultan.
Katalog No 1260 TASNFN KODU Y.PRK.SGE TARH Hicr 1292-1330 Milad 1875-1912 Katalog Tertibi Analitik ve indeksli

345

a6. Perakende Evrak - Serkurenlk Evrak (Y.PRK.SRN) 1293/1326-1876/1908 tarihlerini ihtiva eden ve 1076 adet belgeden meydana gelen bu katalog Serkurenln sarayla ve dier makamlarla yapt yazmalardan olumaktadr.
Katalog No 1261 TASNFN KODU Y.PRK.SRN TARH Hicr 1293-1326 Milad 1876-1908 Katalog Tertibi Analitik ve ndeksli

a7. Perakende Evrak - Yavern ve Maiyyet-i Seniyye Erkn- Harbiye Dairesi (Y.PRK.MYD) 1293-1327/1876-1909 tarihlerini ihtiva eden bu katalogda saray ve dier makamlar ile yaverler, erkn- harp gibi grevlilerin yaptklar yazmalar yer almaktadr.
Katalog No 1271 TASNFN KODU Y.PRK.MYD TARH Hicr 1293-1327 Milad 1876-1909 Katalog Tertibi Analitik ve indeksli

a8. Perakende Evrak - Nme-i Hmynlar (Y.PRK.NMH) 1284-1327/1867-1909 yllarn kapsayan ve 2277 adet belgeden meydana gelen bu katalog aadaki makamlarla saray arasnda yaplan yazmalar ve belge trlerinden meydana gelmektedir. Padiaha gelen ve padiah adna yazlan nme tr evrak; prens, kral, imparator ve dier devlet bakanlarnn gerek Bakitbet, gerek Hariciye ve gerek sefretler kanalyla padiaha gnderdikleri ve onun tarafndan yazlan nmeler, padiahn akrabalarna vesair kiilere gnderdii vildet, cls, bayram tebrikleri, taziyet gibi konular hvi tebrik ve teekkr yazlar.
Katalog No 1278 TASNFN KODU Y.PRK.NMH TARH Hicr 1284-1327 Milad 1867-1909 Katalog Tertibi Analitik ve indeksli

a9. Perakende Evrak - Arzuhller ve Jurnaller (Y.PRK.AZJ) Yldz Perakende evraknn 1262-1327/1845-1909 tarihlerini ihtiva eden kataloglar; arzuhller, jurnaller, mektuplar, methiyeler, imzasz lyiha ve mtalaalar, ahslarn tebrik ve teekkrlerini ihtiva eden belgelerden olumaktadr.
Katalog No 1064 1071 TASNFN KODU Y.PRK.AZJ TARH Hicr 1310-1327 1262-1311 Milad 1893-1909 1845-1894 Katalog Tertibi Analitik ve indeksli

346

a10. Perakende Evrak, Mbeyn Cetvelleri (Y.PRK.MBC) Yldz Perakende Evrak blm iinde Mbeyn cetvelleri ayr bir yer tutmaktadr. Deiik maksatla 1295-1328 yllar arasnda hazrlanm 15.754 adet cetvel, liste, zarf, telhs ve benzeri evrak, 15 ana balk altnda toplanmak suretiyle tasnif edilmitir. Resm evrakn giri-k kaydn tutan, daire-i husus (padiah makam) ile devlet daireleri ve ahslar arasndaki yazmay idare eden "Bakitbet" makam, saray Hazine-i Evrak'n elinde bulundurmaktadr. Mbeyn'in eitli brolarna ve saray dna havale edilen yazlarn Bakitbet tarafndan takip edilmesi defterler ile yapld gibi bu katalogda yer alan cetvel ve listeler ile de yaplmtr. Katalogda, iinden karlan belgelerin muhtevas zet hlinde verilen bo zarflar, devrin belge saklama usullerine iaret etmektedir. Resm ve husus tarzda takdim olunan tezkirelerin, telgraf, tahrirt ve arzuhllerin kaydna mahsus; gnderilen makam, ilem cinsi ve zel gnler iin deiik ekillerde dzenlenen bu cetvel ve listeler, saray Sekreterlii'nin alma usullerini ortaya koymaktadr. Cetvellerin tertibinden Daire-i Hususiye, Bakitbet ve devlet daireleri arasnda belge teslim ve takdimi ile bilgi verme konularndaki muamele seyrini takip etmek mmkndr.
YILDIZ TASNF PERAK ENDE EVRAK MBEYN CETVELLER BELGE KATALOU ZELGES Katalog No 495 TASNFN KODU Y.PRK.MBC TARH Hicr 1295-1327 Milad 1878-1909 Dosya/Belge Adedi 103/10.305 Katalog Tertibi DES (Konu Balkl)

YILDIZ TASNF PERAK ENDE EVRAK MBEYN CETVELLER KATALOU' NUN AYRINTILI DKM Sra No 1 2 3 4 5 6 7 8 9 KONU BALIKLARI Hlasa-i maruzt cetvelleri. Mbeyn Bakitbeti'ne ait olup, iindeki evrak karlm olan bo zarflar. Baveklet tezkireleri zerine sdr olan irdeleri hvi hmi ve suretleri. Bakitbet'e, Bb- l ve dier baz dairelerden gelen tezkire-i hususiye hlasalar. Bakitbet'ten, Bavekalet'e yazlan tezkire-i hususiyeler. Padiaha takdim olunan maruztn hlasalar. Hlsa-i maruzt- hususiye. Bb- l'den takdim olunan maruzt- hususiye mzekkereleri. rdesi kan maruztn Bakitbet tarafndan teslim alndna dair arzalar. TARH Hicr 1295-1320 1296-1327 1296-1298 1297-1298 1297-1298 1297-1312 1303-1327 1303-1311 1308-1328 Milad 1878-1902 1879-1909 1875-1881 1880-1881 1880-1880 1880-1894 1885-1905 1885-1893 1890-1910

347

Sra No 10 11 12 13 14 15

KONU BALIKLARI Bakitbet'ten yazlan tezkir ve muharrertn hlasa kayt cetvelleri. Sadret'e takdim olunan tezkireden mhim olanlar mbeyyin cetveller. Cevapl maruzt- resmiye hlasalar. Sadret'in resm ve husus surette tebli ettii irde-i seniyyelerin Mbeyn'e takdim olunan hlasa pusulalar. Mbeyn'e devir, vilayet ve muhtelif mahallerden gelen evrakn takdimine dair gnlk hlasa listeleri. Mbeyn'e gelen ve giden evrak iin muhtelif ekillerde tutulmu cetveller.

TARH Hicr 1309-1326 1310-1326 1296-1327 1311-1313 1296-1311 1295-1327 Milad 1891-1908 1891-1908 1878-1909 1893-1895 1875-1893 1878-1909

a11. Perakende Evrak - Gazeteler Ksm (Y.PRK.GZT) Bu fona ait ariv malzemesi Almanca, Arapa, Bulgarca, Ermenice, Farsa, Franszca, ngilizce, spanyolca, talyanca, Rusa, Srpa, Trke, Urduca ve Yunanca yazlm gazete, gazete kprleri ve mecmualardan mrekkep 64 dosya 3.215 gmlekten olumaktadr. Ekseriya Sultan kinci Abdlhamid devrini ve ksmen sonraki devri kapsayan bu gazetelerin bir ksm kpr ya da tek sayfa hlindedir. Birounun kenarlarna kalem grevlileri tarafndan notlar dlmtr. Gazeteler koleksiyonu 64 dosya olup, iki blm hlinde tasnif edilmitir. lk 46 dosyadaki gazeteler Bat dillerinde kaleme alnm yabanc gazeteler olup, milad tarihe gre kronolojik sraya konulmutur. Bu gazeteler 13 Austos 1850-8 Temmuz 1922 tarihleri arasndaki gnleri ihtiva etmektedir. 47 numarada 64 numaral dosyaya kadar olan gazeteler Trke olup, aralarnda az miktarda Arapa, Farsa ve Urduca gazeteler de vardr. Bu gazeteler hicr tarihe gre kronolojik sraya konulmutur. 5 Zilkade 1275-7 Zilhicce 1340/6 Haziran 1859-1 Austos 1922 tarihleri arasndaki gnleri ihtiva etmektedir. 64 numaral dosya ise; sonradan ortaya kan gazetelerin dahil edilmesiyle oluturulmutur. Bu dosyadaki gazeteler kendi ierisinde kronolojik sraya konularak kataloa yazlmtr. 20 Safer 1279 tarihiyle 7 Zilhicce 1340 tarihleri arasndaki gnleri ihtiva etmektedir. Kataloa, gazetelerin dosya ve gmlek sra numaralar, tarihleri, belge ve evrak adetleri ile gazete ve mecmuann ismi, basld ehir ve lisan yazlmtr.
Katalog No 496 TASNFN KODU Y.PRK.GZT TARH Hicr 1266-1340 Milad 1850-1922 Katalog Tertibi DES (Konu Balkl)

348

b. Yldz Perakende Evrak - Sadret, Nezret ve Devir Maruzt Yldz saray Arivi Bakitbet Dairesi'nin kayt sistemine gre, Sadret Resm, Sadret Husus ve Mtenevv Maruzt balklar altnda tasnif edilen yazmalarn dnda kalan ve Bakitbet'te tutulan listelere kaydolunarak saraya sunulan maruzt bu fonda toplanmtr. Kataloglarn listesi toplu olarak verildikten sonra her birime ait bilgiler kendi bal altnda sralanmtr.
YILDIZ PERAKENDE EVRAKI SADRET, NEZRET VE DEVR MARUZTI KATALOGLARI LSTES Katalog No 1231 1267 1080 1258 1061 1062 1063 1070 1079 1101 1102 1254 1273 1069 1068 1232 1277 1078 1276 1256 BLM ADI Sadret Maruzt Dahiliye Nezreti Maruzt Hariciye Nezreti Maruzt r-y Devlet Maruzt Hazine-i Hssa Maruzt KODU Y.PRK.A Y.PRK.DH Y.PRK.HR Y.PRK.D Y.PRK.HH Hicri TARH Miladi 1876-1909 1872-1909 1876-1909 1872-1912 1847-1910 Katalog Adedi 1 1 1 1 1 Katalog Tr

1293-1327 1289-1327 1293-1327 1289-1330 1264-1328

Asker Maruzt

Y.PRK.ASK

1246-1327

1830-1909

Evkaf Nezreti Maruzt Mehat Dairesi Maruzt Adliye ve Mezhib Nezreti Maruzt Zabtiye Nezreti Maruzt Maliye Nezreti Maruzt Marif Nezreti Maruzt Posta ve Telgraf Nezreti Maruzt Ticaret ve Nfa Nezreti Maruzt Orman, Madin ve Ziraat Nezreti Maruzt

Y.PRK.EV Y.PRK.M Y.PRK.AZN Y.PRK.ZB Y.PRK.ML Y.PRK.MF Y.PRK.PT Y.PRK.TNF Y.PRK.OMZ

1214-1314 1230-1326 1278-1327 1282-1327 1262-1331 1284-1326 1293-1316 1284-1327 1294-1327

1800-1897 1815-1908 1861-1909 1866-1909 1845-1913 1867-1908 1876-1898 1867-1909 1877-1909

1 1 1 1 1 1 1 1 1

Analitik ve ndeksli

349

Katalog No 1257 1253 1181 1259 1060 1252 1099 1100 1264 1274

BLM ADI Shhiye Nezreti Maruzt Defter-i Hakani Nezreti ehremneti Maruzt Komisyonlar Maruzt Elilik ve ehbenderlik Maruzt Mfettilik ve Komiserlikler Tahrirt Umum Vilayetler Tahrirt Mteferrik Evrak

KODU Y.PRK.SH Y.PRK.DFE Y.PRK.H Y.PRK.KOM Y.PRK.EA Y.PRK.MK

Hicri

TARH Miladi 1877-1908 1861-1908 1876-1909 1877-1922 1876-1908 1876-1908

Katalog Adedi 1 1 1 1 1 1

Katalog Tr

1294-1326 1277-1326 1293-1327 1294-1341 1293-1326 1293-1326

Analitik ve ndeksli

Y.PRK.UM Y.PRK.M

1251-1326 1253-1326

1835-1908 1837-1908

3 1

b1. Perakende Evrak - Sadret Maruzat (Y.PRK.A) 1293-1327/1876-1909 tarihlerini ihtiva eden ve 1988 adet belgeden oluan bu katalog, saray ile aadaki makamlarla yaplan yazmalardan meydana gelmitir. Sadret Maruzt, Sadret-i Uzm Mstearl, med-i Divan- Hmyn, Divan- Hmyn Kalemi, Vilayt- Mmtze ve Muhtre Kalemi, Bbl Sicill-i Ahvl Mdriyet-i Umumiyesi, Sadrazam tarafndan Mbeyn'e yazlan tezkire-i hususiye ve resmiyeler, dier nezretlerden Sadret'e yazlan tezkirelerin suretleri, Divan- Hmyn Kalemi'nde yazlan lyiha suretleri ve Sadret'e hitaben yazlan arzuhl, arza, tezkire ve tahrirtlar.
Katalog No 1231 TASNFN KODU Y.PRK.A TARH Hicr 1293-1327 Milad 1876-1909 Katalog Tertibi Analitik ve indeksli

b2. Perakende Evrak - Dahiliye Nezreti Maruzt (Y.PRK.DH) 1289-1327/1872-1909 yllarn ihtiva eden ve 2647 adet belgeden meydana gelen bu katalog, aadaki makamlarla saray arasnda yaplan yazmalar ve belge trlerinden olumaktadr: Dahiliye Mstearl, Dahiliye Mektub Kalemi, Matbut- Dhiliye Mdriyeti, Mlkiye ntihb Komisyonu, Drlaceze, Takvim-i Vekyi Mdrl, ntihb- Memrn Komisyonu, Tekd Sand Nezreti, Umr- Tbbiye Nezreti, Sicill-i Ahvl dre-i Umumsi, Vilayt- hne Kap Kethdl, Haremeyn Encmeni, Tesr-i Muamelt ve Islht Komisyonu, Vilayt Kalemi, vilayetlerden Dahiliye Nezreti vastasyla ile gelen yazlar, Dahiliye Nezreti'ni ilgilendiren talimatlar ve Mlkiye Mfettilii yazlar. 350

Katalog No 1267

TASNFN KODU Y.PRK.DH

TARH Hicr 1289-1327 Milad 1872-1909

Katalog Tertibi Analitik ve indeksli

b3. Perakende Evrak - Hariciye Nezreti Maruzt (Y.PRK.HR) Yldz Perakende evraknn 1293-1327/1876-1909 tarihlerini ihitiva eden ve 6577 belgeden oluan bu katalog, genellikle "Hariciye nzr" imzal ve "Hariciye Nezreti" antetli tezkireler, Hariciye antetini tayan ve elilikler, ecnebi devlet bakanlar ve st dzey yetkililerden gelen tahrirt, mektup gibi evrakn tercmeleri, Hariciye antetini tayan gazete ve risalelerden yaplan iktibaslarn tercmeleri, Hariciye mstear ve mektupusunun maruzt, Hariciye Nezreti Matbut- Ecnebiye Mdriyetince yaplan gazete tercmeleri ile Umr- ehbenderiye Mdriyeti, Divan- Hmyn Tercmanl ve Matbut- Ecnebiye Mdrl ile saray arasnda yaplan yazmalardan meydana gelmitir.
Katalog No 1080 TASNFN KODU Y.PRK.HR TARH Hicr 1293-1327 Milad 1876-1909 Katalog Tertibi Analitik ve indeksli

b4. Perakende Evrak - r-y Devlet Maruzt (Y.PRK.D) 1289-1330/1873-1912 tarihlerini ihtiva eden ve 527 adet belgeden meydana gelen bu katalog, aadaki makamlarla yaplan yazmalardan olumaktadr. Tanzimat Dairesi, Bidyet Mahkemesi, r-y Devlet Muavinlii, r-y Devlet Dahiliye Dairesi, r-y Devlet zalar, stnf Hukuk Mahkemesi, Temyiz Mahkemesi, r-y Devlet Mlkiye Dairesi, statistik Encmeni ve htilf Mercii Encmeni.
Katalog No 1258 TASNFN KODU Y.PRK.D TARH Hicr 1289-1330 Milad 1873-1912 Katalog Tertibi Analitik ve indeksli

b5. Perakende Evrak, Hazine-i Hssa Nezreti Evrak (Y.PRK.HH) Yldz Perakende evraknn 1264-1328/1847-1910 yllarna ait bu katalog, saray ile Hazine-i Hssa Nezreti yazmalarn ihtiva etmektedir. 6898 adet belgeden mteekkil bu fonun balca konular unlardr: Hazine-i Hssa nzr imzal tezkireler, Emlk-i Hmyn daresi maruzt ve cetvelleri, Istabl- mire daresi, Ebniye-i Seniyye Anbar Dairesi ve mhendislerinin keif defterleri, Mefrut- Hmyn daresi ve Hereke Fabrikas Mdriyeti, Topkap saray Hazine-i Hmyn daresi, Hazine-i Hmyn, Kethdal, Ceyb-i Hmyn masrft cetvelleri, sultan ve ehzade kethdlar maruzt ve Hazine-i Hssa ile alakal yazmalar. 351

Katalog No 1061

TASNFN KODU Y.PRK.HH

TARH Hicr 1264-1328 Milad 1847-1910

Katalog Tertibi Analitik ve ndeksli

b6. Yldz Perakende - Asker Maruzt Evrak (Y.PRK.ASK) Yldz Perakende Evrak Blm'nn 1246-1316/1830-1899 tarihlerine ait bu kataloglar, askeri makamlarla Yldz saray arasndaki yazmalar kapsar. 10777 belgenin yer ald bu katalogda genellikle aadaki makamlarla yaplan yazmalar yer almaktadr: Bb- Serasker, Harbiye Nezreti, Bahriye Nezreti, Tophne-i mire Miriyeti, Tersne-i mire daresi, Tersne-i mire'nin imalt ve ihractn gsteren cetveller, Techizt- Askeriye Nezreti, Asker Tekd Sand Nezreti, Erkn- Harbiye-i Umumiye Dairesi, Erkn- Harbiye-i Umumiye Dairesi Birinci ube Mdrl, Tophne-i mire Meclisi, Hatt- l naat ve Muamelt Nezreti, Takla Divan- Harb Riyseti, Haydarpaa stasyonu Memurluu, Medne-i Mnevvere Muhafzl, tfaiye Alay Kumandanl, Dersadet Jandarma Meclisi, Hssa Piyade kinci Frka Kumandanl, Rkb- hneye Mahsus Vapur- Hmyn Kumandanl, Bahr-i Sefd Boaz Muhafzl, Bahr-i Sefd Boaz Umum Filo Kumandanl, r-y Bahriye, Erkn- Harbiye-i Bahriye Dairesi, Dersadet Liman daresi, Terift- Askeriye Nezreti, asker konularda yazld anlalan, fakat makam ve unvan belli olmayan ahslara ait yaz, rapor, lyi ha ve sair evrak, asker unvanl ahslarn yazlar, Ordu mfettilikleri, Umum Mektib-i Askeriye-i hne Mfettilii, Hatt- mtiyaz Mfettilii, Topu kinci Frka Kumandanl Eslihahne ve Mhimmt- Nriye Mfettilii, Mektib-i Tbbiye-i hne ve Umr- Tbbiye-i Mlkiye Nezreti, Yldz Hastahnesi Tabiblii, ne-i Tesist- Askeriye Komisyonu, Asker Ceza ve Piyde-i Dahiliye Kanunnmeleri Tadlt Komisyonu, zmir Hidemt- Hastagn- Askeriye Komisyonu.
Katalog No 1062 1063 1070 1079 1101 1102 Y.PRK.ASK TASNFN KODU TARH Hicr 1246-1306 1312-1316 1306-1312 1316-1321 1320-1322 1322-1327 Milad 1830-1889 1895-1899 1889-1895 1899-1904 1903-1905 1905-1909 Analitik ve ndeksli Katalog Tertibi

b7. Perakende Evrak - Evkaf Nezreti Maruzt (Y.PRK.EV) 1214-1314/1800-1897 tarihlerini ihtiva eden ve 669 adet belgeden meydana gelen bu katalog, aadaki makamlarla yaplan yazmalardan ve belge trlerinden olumaktadr: 352

Evkf- Hmyn nzr, Evkf- Hmyn Mektub Kalemi, Hazine-i Evkf, Mahkeme-i Tefti-i Evkf (Mfettilii), Evkf- Hmyn Ciht daresi, Evkf Muhasebecilii, Evkf Beytlml Kassml daresi, nukd- mevkfe cetvelleri, inaat- sniye irt (cami, hayrt vs. inaatlara ait masraf ve keif defterleri), Masrft- Umumiye daresi, Vridt- Umumiye daresi, eitli vakflarn tevliyetiyle ilgili hesap pusulalar, vakfiye suretleri, cami ve derghlardaki grevlilerin maa ve tayinatlarna ait cetveller, vakf- hmyn mtevelliliine ait eitli masraf senetleri, Hamidiye Erzak Anbar, Mahkeme-i Tefti-i Evkf Mstearl, Evkf- Hmyn Mfettilii, Gureb-y Mslimn Hastahnesi, eitli vakflara ait gelir-gider defterleri ve ahal-i Haremeyn daresi.
Katalog No 1254 TASNFN KODU Y.PRK.EV TARH Hicr 1214-1314 Milad 1800-1897 Katalog Tertibi Analitik ve ndeksli

b8. Perakende Evrak - Mehat Dairesi Evrak (Y.PRK.M) Bu katalog, aadaki makamlarla saray arasnda yaplan yazmalar ve belge tr lerinden olumaktadr: ehylislm arzlar, Mehat Mstearl, Meclis-i Tedkikt- eriyye, Tefti-i Meshif-i erfe Meclisi, Meclis-i dare-i Emvl-i Eytm, Meclis-i Meslih-i Talebe, Mftlkler, vilayet niblerinin yazlar, medreseler ile ilgili yazlar, derghlar ile ilgili yazlar ve er hccetler.
Katalog No 1273 TASNFN KODU Y.PRK.M TARH Hicr 1230-1326 Milad 1815-1908 Katalog Tertibi Analitik ve ndeksli

b9. Perakende Evrak - Adliye ve Mezhib Nezreti (Y.PRK.AZN) 1278-1327/1861-1909 tarihlerini ihitiva eden bu katalog saray ile Adliye ve Mezhib Nezreti arasndaki yazmalar ihtiva etmektedir.
Katalog No 1069 TASNFN KODU Y.PRK .AZN TARH Hicr 1278-1327 Milad 1861-1909 Katalog Tertibi Analitik ve ndeksli

b10. Perakende Evrak - Zabtiye Nezreti Maruzt (Y.PRK.ZB) Yldz Perakende evraknn 1282-1327/1866-1909 tarihlerini ihtiva eden bu katalogda genellikle Zabtiye makamyla Yldz Saray arasndaki yazmalar yer almaktadr. 6505 belgeden ibaret olan bu katalogda; Beyolu Mutasarrfl, skdar Mutasarrfl, Beikta Polis Memurluu, Dersadet Polis Memurluu, Draman Mevkii Polis Komiser353

lii, Hapishne-i Umumiye Mdriyeti, Polis Mfettileri maruzt, Tiyatrolar Mfettilii ve Karakolhneler Mfettilii gibi makamlarla yaplan yazmalar sonucu teekkl etmi evrak yer almaktadr.
Katalog No 1068 TASNFN KODU Y.PRK.ZB TARH Hicr 1282-1327 Milad 1866-1909 Katalog Tertibi Analitik ve ndeksli

b11. Perakende Evrak - Maliye Nezreti Maruzt (Y.PRK.ML) 1262-1331/1845-1913 yllarn ihitiva eden ve 6155 belgeden meydana gelen bu katalog, aadaki makamlarla saray arasnda yaplan yazmalar ve belge trlerinden olumaktadr: Rusmt Emneti'nin maruzt, Rusmt Emneti'nin vridt btesini gsteren cetveller, Dyn- Umumiye Komiserlii'nin Maliye Nezreti'ne sunduu lyiha ve tezkireler, Hazine-i Maliye'nin vridt ve masrft cetvelleri, vilayet defterdarlarnn Mbeyn'e sunduu maruzt, malmdrlerinin Mbeyn'e sunduu maruzt, Umr- Maliye Komisyonu Riyseti'nin karar cetvelleri, Dersadet Rhtm irketi daresi'nin maruzt, vilayet muvzenelerini gsteren cetveller, Maliye Komisyonunca tanzm olunan vridt ve masrft cetvelleri, Maliye Nezretince tanzim olunup Bbl'ye takdim olunan muvzene-i umumiye (genel bte) hlasalar, Divan- Muhasebt'n maruzt, vilayetlere gnderilen Maliye mfettilerinin tahkikat raporlar, Dyn- Umumiye dare Meclisince tanzim olunan vridt ve masrft defterleri, Bank- Osman Maruzt, Vergi Emneti, Ar ve Anm Emneti, Meskkt daresi, Gmrk.
Katalog No 1232 TASNFN KODU Y.PRK.ML TARH Hicr 1262-1331 Milad 1845-1913 Katalog Tertibi Analitik ve ndeksli

b12. Perakende Evrak - Marif Nezreti Maruzt (Y.PRK.MF) 1284-1326/1867-1908 tarihlerini ihtiva eden ve 637 adet belgeden meydana gelen bu katalog, Matbaa-i mire, Rasathne-i mire, Mzehne-i mire, ktphneler ve mektib ile saray arasnda yaplan yazmalardan ve belge trlerinden olumaktadr:
Katalog No 1277 TASNFN KODU Y.PRK.MF TARH Hicr 1284-1326 Milad 1867-1908 Katalog Tertibi Analitik ve ndeksli

b13. Perakende Evrak - Posta ve Telgraf Nezreti Maruzt (Y.PRK.PT) Yldz Perakende evraknn 1293-1316/1876-1898 tarihlerini ihtiva eden ve 3524 adet belgeden oluan bu katalog genellikle saray ve Posta ve Telgraf Nzr, Galata Pos354

tahnesi, Manastr Posta ve Telgraf Mfettilii, Hanya ifre Memurluu, Halep Telgraf ve Posta Bamdrl, Desadet Telgraf Merkezi, Beyolu Telgraf Merkezi ve Muhabert- Umumiye Mdriyeti gibi makamlar arasnda yaplan yazmalardan olumutur.
Katalog No 1078 TASNFN KODU Y.PRK.PT TARH Hicr 1293-1316 Milad 1876-1898 Katalog Tertibi Analitik ve ndeksli

b14. Perakende Evrak - Ticaret ve Nfia Nezreti Maruzt (Y.PRK.TNF) 1284-1327/1868-1909 tarihlerini ihtiva eden ve 1221 adet belgeden meydana gelen bu katalog, aadaki makamlarla saray arasnda yaplan yazmalar ve belge trlerinden olumaktadr. Demiryolu daresi, Turuk ve Mebir daresi, Ziraat Bankas, Simkehne, Matbaa-i mire, Kathne Menbi Sular dare-i Dimesi, Ticaret ve Nfia Nezreti mhendislerinin mtalaalar, Hamidiye Hicaz Demiryolu Komisyonu, naat Mdriyeti, yabanc irketlerle yaplan szlemeler, Dersadet Tahvilt Borsas tarafndan nerolunan resm fiyat cetvelleri, Hicaz Demiryolu Komisyonu, Kathne Menbi Sular nat Komisyonu, Anadolu Osmanl Demiryolu irketi, Ticaret ve Nfia Nezreti Tercme Odas Ktiblii, Ankara Vilayeti Nfia Komisyonu, Tarik darehnesi ve ticaret mahkemeleri.
Katalog No 1276 TASNFN KODU Y.PRK.TNF TARH Hicr 1284-1327 Milad 1867-1909 Katalog Tertibi Analitik ve ndeksli

b15. Perakende Evrak - Orman, Madin, Ziraat Nezreti Maruzt (Y.PRK.OMZ) 1294-1327/1877-1909 yllarn ihtiva eden ve 492 adet belgeden meydana gelen bu katalog, aadaki makamlarla yaplan yazmalar ve belge trlerinden olumaktadr: Orman, Madin ve Ziraat Nezreti, Mlkiye Baytar Mektebi, Zbta-i Shhiye-i Hayvaniye Komisyonu, Halkal Ziraat Mektebi, Sanayi Mektebi, Bakteriyolojihne Baytar Mdrl, Orman Heyet-i Fenniyesi, Madin Heyet-i Fenniyesi, Ziraat Heyet-i Fenniyesi, Orman, Madin ve Ziraat Nezreti Mfetti-i Umumiyesi, Ereli Madin-i Hmyn Komisyonu, Vilayt Orman ve Madin Mumelt mdriyetleri tarafndan yazlan yazlarla Madin Nizamnmesi ve lyihalar ve alan ve gnderen makam belli olmamakla beraber konu itibar ile orman, maden ve ziraat ile ilgili belgeler.
Katalog No 1256 TASNFN KODU Y.PRK.OMZ TARH Hicr 1294-1327 Milad 1877-1909 Katalog Tertibi Analitik ve ndeksli

355

b16. Perakende Evrak - Shhiye Nezreti Maruzt (Y.PRK.SH) 1294-1326/1877-1908 yllarn kapsayan ve 1370 adet belgeden meydana gelen bu katalog, aadaki makamlarla saray arasnda yaplan yazmalar ve belge trlerinden olumaktadr. Meclis-i Umr- Shhiye Riyseti, Karantinalar Mfetti-i Umumiyesi, Karantinalar Bakitbeti ve Sicil ubesi Mdriyeti, Hfz- Shha-i Umumiye Komisyonu, vilayetlerde bulunan Shhiye Mfettilikleri, baz blgelerde bulunan tahaffuzhne nzrlar tarafndan gnderilen belgeler, Muhacirn Hastahnesi'nin gnlk kaytlarn gsteren jurnaller ve Dersadet ve Bild- Selse'de vefat eden kimselerin isim, ya ve hastalklarn gsteren shh jurnaller.
Katalog No 1257 TASNFN KODU Y.PRK.SH TARH Hicr 1294-1326 Milad 1877-1908 Katalog Tertibi Analitik ve ndeksli

b17. Perakende Evrak - Defter-i Hakan Nezreti Maruzt (Y.PRK.DFE) 1277-1326/1861-1908 tarihlerini kapsayan ve 164 belgeden oluan katalog, aadaki makamlarla yaplan yazmalardan ve belge trlerini ihtiva etmektetir. Defter-i Hakan Nezreti Mektupuluu, Defter-i Hakan Nezreti Muhasebesi, Defter-i Hakan Nezreti Evrak Bakitbeti, Defter-i Hakan Nezreti Senedt- Umumiye Mdriyeti, Defter-i Hakan Nezreti Senedt Umr- eriyesi Memurluu, Defter-i Hakan Senedt Sand, Defterhne Umr- Zbtasna Memur Serkomiser, Defter-i Hakan Nezreti Sicill-i Ahval Mdriyeti, Defter-i Hakan Senedt- Umumiye Mdr Muavinlii, Sened-i Hakan ve vilayetlerin Defter-i Hakan dairelerinden gelen yazlar.
Katalog No 1253 TASNFN KODU Y.PRK.DFE TARH Hicr 1277-1326 Milad 1861-1908 Katalog Tertibi Analitik ve ndeksli

b18. Perakende Evrak - ehremneti Maruzt (Y.PRK.H) 1293-1327/1876-1909 tarihlerini ihtiva eden ve 4392 adet belgeden oluan katalog, saraya, ehremini tarafndan sunulan arzalar, ehremini tarafndan Mbeyn'e takdim klnan vukuat jurnalleri, Dersadet Fenerler Mdriyeti maruzt, belediye dairelerinin maruzt, ehremneti Muhasebecilii, Hendesehne-i ehremneti tarafndan tertib edilen keif defterleri, Gazhne daresi Mdriyeti maruzt, atalca Mutasarrfl ve ile Kaymakaml'nn ehrmeti'ne olan maruzt ve Su Nezreti'nin ehremneti'ne olan maruztlarn kapsamaktatr. 356

Katalog No 1181

TASNFN KODU Y.PRK.H

TARH Hicr 1293-1327 Milad 1876-1909

Katalog Tertibi Analitik ve ndeksli

b19. Perakende Evrak - Komisyonlar Maruzt (Y.PRK.KOM) Bu katalog, aadaki makamlarla saray arasnda yaplan yazmalardan ve belge trlerinden olumaktadr: Tefti-i Umum-i Asker Komisyonu, Drafaka Eytm- Mslimn Komisyon- Mahsusu, ne Komisyon- Askersi, Umum Komisyon- Muhacirn, Air Komisyonu, Trk-Yunan Komisyonu yelii, Encmen-i Mahsus ve Muyene Komisyonu, Mlkiye ne Komisyonu, Komisyon- Mahsus Dairesi (Necib Melhame), Emlk-i Hmyn Komisyonu, Lahey Konferans Heyet-i Murahhasa-i Osmniyesi (Turhan Paa), Kaht Komisyon- lsi (Dervi Paa), Asker Ceza ve Piyade Kanunnmeleri Tadilt Komisyonu, Encmen-i Tefti Komisyonu, Hicaz Tefti Komisyonu, ntihb- Memurn Komisyonu, Muhacirn-i slmiye Komisyonu, Mirt- Seniyye-i Hicziye nat Komisyonu, Anadolu'nun baz vilaytna mahsus ne Komisyonu, Hamidiye Etfl Hastanesi, Muhacirn Dul ve Eytmhnesi ile Mektebi'nin gnlk mevcutlarn gsterir jurnaller, muharebe-i ahrede olan evld- hed ve malln-i askeriye ne Sergisi Komisyonu, Kandiye Laid Muhacirn Komisyonu, Musbn-i Memurn-i Mlkiye ne Komisyonu, Hamidiye Hicaz Demiryolu (ne) Komisyonu, Muyene ve Tefti Komisyonu, Techizt ve Tesist- Askeriye Komisyonu, Ankara Vilayeti skn- Muhacirn Komisyonu, Rumeli Vilayt Komisyonu, Mbyat ve Tetkik-i Masrft Komisyonu, Bbl Teshlt Sand Komisyonu, Maliye Komisyon- lsi, Alasonya Menzil Komisyonu.
Katalog No 1259 TASNFN KODU Y.PRK.KOM TARH Hicr 1294-1341 Milad 1877-1922 Katalog Tertibi Analitik ve indeksli

b20. Perakende Evrak - Elilik, ehbenderlik ve Ateemiliterlik Maruzt (Y.PRK.EA) Yldz Perakende evrak ierisinde yer alan 1293-1326/1876-1908 tarihlerini ihtiva eden katalog, elilik, ehbenderlik ve ateemiliterliklerle Yldz Saray arasndaki yazmalar kapsar. Yldz Perakende Elilik, ehbenderlik ve Ateemiliterlik ad altnda toplanan bu belgeler, genellikle aadaki makamlarla yaplan yazmalardan ve belge trlerinden oluurlar. 1. Elilikler, ehbenderlikler ve Ateemiliterliklerin dorudan saraya gnderdikleri belgeler. 357

2. D devletlerde bulunan komite, irket vesair kurululardan dorudan saraya gnderilen belgeler. 3. Sefaretlerde bulunan mstear, tercman ve maslahatgzr gibi grevlilerin kendi mhrleriyle Bakitbet'e gnderdikleri belgeler.
Katalog No 1060 TASNFN KODU Y.PRK.EA TARH Hicr 1293-1326 Milad 1876-1908 Katalog Tertibi Analitik ve indeksli

b21. Perakende Evrak - Mfettilikler ve Komiserlikler Tahrirt (Y.PRK.MK) 1293-1326/1876-1908 tarihlerini ihtiva eden ve 4273 adet belgeden oluan bu katalog, aadaki belgelerden olumaktadr: Mfettilik ve Komiserlikler tahrirt, Rumeli Vilayt Mfettilii ve Rumeli vilayetleriyle ilgili belgeler, Msr Fevkalde Komiserlii, Bulgaristan Komiserlii, Mfettilik ve Komiserlik'te grevli personelin yazlar ile gnderen ve alan belli olmayan fakat Rumeli vilayt, Bulgaristan ve Msr Fevkalde Komiserlii ile ilgili yaz, lyiha ve msveddeler.
Katalog No 1252 TASNFN KODU Y.PRK.MK TARH Hicr 1293-1326 Milad 1876-1908 Katalog Tertibi Analitik ve ndeksli

b22. Perakende Evrak - Umum Vilayetler Tahrirt (Y.PRK.UM) 1251-1326/1835-1908 tarihlerini ihtiva eden bu kataloglar; saray ile valilikler, mutasarrflklar ve devlet tarafndan tahkikat iin gnderilen resm ahslarla yaplan yazmalardan meydana gelmektedir.
Katalog No 1099 1100 1264 Y.PRK.UM TASNFN KODU TARH Hicr 1251-1310 1311-1319 1319-1326 Milad 1835-1893 1894-1901 1901-1908 Analitik ve ndeksli Katalog Tertibi

b23. Perakende Evrak - Mteferrik (Y.PRK.M) 1253-1326/1837-1908 tarihlerini kapsayan ve 790 adet belgeden meydana gelen bu katalog, bu fona ait mteferrik belgelerden olumaktadr.
Katalog No 1274 TASNFN KODU Y.PRK.M TARH Hicr 1253-1326 Milad 1837-1908 Katalog Tertibi Analitik ve ndeksli

358

V. NEZRETLER, VLYET-MFETTLKLER (TARA ARVLER) VE BYK DARELERE AT BELGELER

A. NEZRETLER
1. DAHLYE NEZRET BELGELER (DH) Gerek Sadret'e bal olduu dnemde, gerekse mstakil olduu dnemde, Dahiliye Nezreti'nin grev alan, devletin i ileriyle alakal konular olmutur. Emniyet-i Umumiye, Muhabert- Umumiye, Matbut, Heyet-i Teftiiye gibi kalemler tarafndan ileri yrtlen Dahiliye Nezreti'nin bu birimlere ait evrak gruplar, memur tayinleri, asker ve jandarma tenski, ekirge istilas, sansr, ete faaliyetleri, mezhep atmalar, asayi vukuat, tabi fetler ve zarar gren ahaliye yaplan yardmlar, surre alaylarnn hazrlklar, arkeolojik kaz izinleri vb. konular ihtiva eder. Ayrca nezretin yazmalarnn hlasa kaytlarn ihtiva eden Gelen-Giden Defterleri, teslim alnan evrakn kaytl olduu Zimmet Defterleri, ifre anahtarlarnn yazl bulunduu ifre Defterleri, gnlk haftalk ya da aylk olarak dzenlenen asayi olaylar, limanlara gelen ve giden yolcu saylar ile eyann kaytlarnn tutulduu Jurnal Defterleri; devlet tekilatnda grev alan memurlarn sicillerinin tutulduu Sicill-i Ahval Komisyonu Defterleri'ni kapsamaktatr. Dahiliye Nezreti, zabtiye ve belediye ilerinden matbuta; mlk memurlarn tayininden yeni kurulan vilayetlerin nizamtnn tekiline; seferberlik, yangn ve deprem gibi durumlarda gerekli muamelenin icrasndan eitim ve retim ilerine kadar uzanan geni bir yelpaze iinde ilgili kurumlarla gerekli yazmalar yapmak, Sadret'in Dahiliye'ye ait direktiflerini uygulamakla mkelleftir. Ayrca r-y Devlet ve Divan- Ahkm- Adliye'den Sadret'e takdim klnacak mazbatalarn muamelt da Dahiliye Nezreti vastasyla icra olunur. Bu nezretin nemli birimlerinden birisi olan Kalem-i Mahsus Mdriyeti'ne ait katalogda tilf Devletleri'nin igal hareketleri, Kuv-y Milliye faaliyetleri, Yunan igali ve mezlimi, etecilik faaliyetleri gibi Osmanl Devleti'nin son yllarnda karlat meseleler yer almaktadr. Katalou hazrlanan kalem ve dairelere ait belgelere dair muhteva bilgileri ve izelgeler aadadr:

359

a. Kalem-i Mahsus Mdriyeti Belgeleri (DH.KMS) Kalem-i Mahsus Mdriyeti, Dahiliye nzrnn dahil ve haric ileri ile gizli ve husus haberlemesini temin ve nzr ile yaplacak grmeleri dzenlemek iin 22 Muharrem 1332/21 Aralk 1913'de kurulmutur. Kalem-i Mahsus Mdriyeti ile ilgili katalogda, 1332-1341/1913-1922 yllarn hvi toplam 28.000 adet belge bulunmaktadr. Belgelerin muhtevas u ekildedir: a. tilf Devletleri'nin igal hareketleri, b. Kuv- y Milliye faaliyetleri, c. Yunan igali ve mezlimi, d. etecilik faaliyetleri, e. Memur tayin ve azilleri, f. Madalya its ile muhtelif konular. Kalem-i Mahsus Mdriyeti Katalou'ndaki belgeler kronolojik sral olup, katoloun sonunda genel indeks verilmitir.
Katalog No 666 TASNFN KODU DH.KMS TARH Hicr 1332-1341 Milad 1913-1922 Belge Adedi 28.000 Katalog Tertibi Analitik Envanter

b. Muhabert- Umumiye daresi Belgeleri (DH.MU) Dahiliye Nezreti Mektub Kalemi, nezretin kendi tekilat iindeki yazmalaryla dier daireler, vilayetler ve nezretlerle ilgili yazmalar yapard. Mektub Kalemi, 1327/1909 tarihinde idar sistemde yaplan deiiklik sonunda yerini Muhabert- Umumiye Dairesi'ne brakm ve bu tarihten sonra Mektub Kalemi'nin grevini bu daire yklenmitir. Dahiliye Nezreti Evrak Odas'nda tutulan ve gelen-giden evrakn kaytlarnn tutulduu kayt defterlerinde rum Austos 1325 tarihinden balayarak 25.944 umum numarasna kadar olan vesikalar Muhabert- Umumiye ismiyle tasnif edilmitir. Rum Eyll 1326 (hicr 1328) tarihinden itibaren ise bu daire; dare, Siyas, Hukuk ve Mtenevvia olarak drt ubeye ayrlmtr. Bunlar defterlerde ve msvedde belgelerinden rumuzlarla Siyas (Sin), dar (Elif), Hukuk (Ha) ve Mtenevvia ise (Mim) ile gsterilmitir. Bu belgeler Muhabert- Umumiye Dairesi Evrak ile ayn zellikleri gstermekte olup konularna gre ayrlmtr. Bu evrakn msvedde belgelerinde de Muhabert- Umumiye Dairesi anteti vardr. Fakat bu drt ubenin tasnifi ayr olarak yaplm ve kataloglar hazrlanmtr. Tasnif srasnda orijinal 112 ve 122 numaral dosyalar kmamtr. 360

Katalog No 667 668 669 670

TASNFN KODU

TARH Hicr 1327-1328 1327-1328 1327-1328 1329 Milad 1909-1910 1909-1910 1909-1910 1910

Belge Adedi 2.689 3.286 3.395 2.831

Katalog Tertibi Analitik Envanter

DH.MU

ba. Hukuk Ksm Belgeleri (DH.H) Hukuk ksm belgeleri; ayr bir kalem veya daireye ait belgeler olmayp, Muhabert- Umumiye'nin, evrak memurlarnca ayrlm ve fihrist defterlerinde rumuzlanm belgelerdir. Hukuk blmndeki vesikalarn ekseriyeti, inzibat vakalara aittir. Ayrca, bu blmde kamu ve ahs hukukunun korunmas iin Dahiliye Nezreti ile tara tekilat ve mahall idareler arasndaki yazmalarla ilgili vesikalar da mevcuttur. Alt yllk bir dnemi ihtiva eden bu kaleme ait Dahiliye Nezreti Hukuk Kalemi Evrak ismiyle 2 ciltlik katalog hazrlanmtr.
Katalog No 674 675 TASNFN KODU DH.H TARH Hicr 1328-1331 1328-1333 Milad 1910-1912 1910-1915 Belge Adedi 11.517 8.040 Katalog Tertibi Analitik Envanter

bb. Siyas Ksm Belgeleri (DH.SYS) Dahiliye Nezreti'nin siyas ilerine bakan mstakil bir kalemi yoktu. Kataloglar aratrmaya sunulan siyas vesikalar, 1327-1334/1909-1916 tarihlerini ihtiva etmektedir. Bunlar, mstakil olarak Dahiliye Nezreti'nin siyas bir brosunca vcuda getirilmi belgeleri kapsamayp, Muhabert- Umumiye Dairesi'nin evrak memurlarnca konularna gre siyas, hukuk, idar ve mtenevvia diye ayrlarak siyas olanlar biraraya getirilmi ve zerlerine orijinal karton ve dosya numaralar verilmi belgelerdir.
Katalog No 654 655 TASNFN KODU DH.SYS TARH Hicr 1327-1333 1327-1334 Milad 1909-1915 1909-1916 Belge Adedi 22.126 43.905 Katalog Tertibi Analitik Envanter

bc. dar Ksm Belgeleri (DH.D) Dahiliye Nezreti dare Evrak birok deiik konular ihtiva etmektedir. Bunlar arasnda mlk taksimattaki dzenlemeler, belediye meclisleri ile idare meclisleri azalarnn seimi, gayr- mslim ve ecnebilere ait mektepler ile kilise inaatlarna ruhsat ve361

rilmesi, Osmanl topraklarnda eitli arkeolojik kazlara msaade edilmesi ve eski eser kaaklnn nlenmesi gibi deiik konular zikredebiliriz. dar Ksm Belgeleri'nin 3 cilt katalou bulunmaktadr.
Katalog No 681 682 683 DH.D TASNFN KODU TARH Hicr 1327-1340 1328-1335 1328-1335 Milad 1909-1921 1910-1917 1910-1917 Belge Adedi 3.738 3.582 3.552 Katalog Tertibi Analitik Envanter

bd. Mtenevvia Ksm Belgeleri (DH.MTV) Mtenevvia ksm evrak orijinaline sadk kalnarak tasnif edilmitir. Bu sebeple kataloun balangcndaki 1320-1323 ve 1327 tarihli belgeler, tarihi itibaryla Mtenevvia ierisinde mtalaa edilmemesi gerekirken orijinalliine binen burada yer almtr. Mtenevvia tasnifi ierisinde yer alan belgeler hemen her trl konuyu ihtiva etmektedir. Ancak bu tasnifte arlk itibaryla ile u konulara rastlanmaktadr: Tabi fetler ve fetzedelere yaplan yardmlar, memurlarn tayin, azil, izin, muhakeme vs. meseleleri, tensikt; arazi davalar, madalya, nian verilmesi ve dier taltifler, Hicaz Demiryolu, iltica haberleri, yabanc seyyahlara tannan kolaylklar. Katalog toplam 3.503 adet zet, 15.903 belgeden olumaktadr. 66 adet orijinal dosya ierisinde bulunan bu belgeler baz dosyalar kabark olduundan tekrar gzden geirilerek 76 dosyada toplanmtr. Tasnif srasnda dosyalarn orijinal tertibi muhafaza edilmitir. Her dosya kendi iinde kronolojik sraya konulmutur. Katalogda belgeler kronolojik sra ierisinde verilmi ve indeks hazrlanmtr.
Katalog No 643 TASNFN KODU DH.MTV TARH Hicr 1320-1339 Milad 1902-1921 Belge Adedi 15.903 Katalog Tertibi Analitik Envanter

c. dre-i Umumiye Belgeleri (DH.UM) Bu fon iinde memurlarn tayin, azil ve taltifleri; emlk ve arazi ileri; zehir ve ielerin toplanarak sevkedilmeleri; askeriyenin ihtiyalarnn karlanmas; eitim ve retim; vakflar; ky, nahiye ve kaza tekilleri; askere alma ilemleri ve seferberlik; igal altnda kalma; deprem, yangn, sel felaketi gibi durumlarda gerekli muamele icras ile drleytm vesair konulara rastlamak mmkndr.
Katalog No 646 647 TASNFN KODU DH.UM TARH Hicr 1332-1341 1332-1341 Milad 1914-1912 1914-1922 Belge Adedi 13.000 11.615 Katalog Tertibi Analitik Envanter

362

Katalog No 648 649 650 651 652 653

TASNFN KODU

TARH Hicr 1333-1341 1332-1341 1330-1336 1329-1336 1335-1336 1329-1341 Milad 1914-1922 1914-1922 1912-1917 1912-1916 1916-1917 1911-1922

Belge Adedi 10.465 9.239 8.336 6.475 9.251 11.322

Katalog Tertibi

DH.UM

Analitik Envanter

d. Umr- Mahalliye-i Vilayt Mdriyeti Belgeleri (DH.UMVM) Osmanl devlet tekilatnda 1331/1912'de yaplan idar deiikliklerden sonra Dahiliye Nezreti bnyesinde ihds edilen Umr- Mahalliye-i Vilayt Mdriyeti'nin grevleri 22 Muharrem 1332/21 Aralk 1913'de yrrle giren Dahiliye Nezreti Nizamnmesi'nde belirtilmitir. Buna gre; vilayet btesinin tetkik ve tasdiki, almas ve tamiri Nfia Nezreti'ne ait umum yollarn dndaki vilayet dahilindeki yollarn yaplmas; vilayet dahilindeki gl ve bataklklarn slh, arazinin sulanmas; ehir ve kasabalarda geliri belediyeye ait olmak zere klandrma, ime suyu, tramvay, otobs, otomobil iletmek ve muhtelif sanayi kollarna ait fabrikalar tesisi iin ruhsat vermek; vilayet dahilinde ziraatn gelimesi ve slh iin gerekli almalarn yaplmas; sanayi mektepleri, sanayi odalarnn almas, mahall ihtiyalara uygun sanayiin talimi; icab eden yerlere ticaret odalar ve ticaret borsalar tesisi, pazar ve panayrlar ihds ve ticaretin gelimesi iin gerekli sair ilemlerin yaplmas, amele ve fukaraya mahsus gece mektepleri ve liva iddleri tesisi ve bunlarn idaresi; vilayt dahilinde eytmhne, hastahne, bimarhne ve drlaceze gibi hayr messeselerinin tesisi; vilayta ait bilcmle emlk, akar ve emvalin idaresi, hlasa belediye ileriyle alakal btn mahall hizmetlerin takibi ile bu konuda nezretin murakebe hakkn kullanmak ve dier nezretler ile vilayetler arasndaki muhabert idare ve ifa etmek, bu mdriyetin vazifesidir.
Katalog No 684 TASNFN KODU DH.UMVM TARH Hicr 1331-1341 Milad 1913-1922 Belge Adedi 4.020 Katalog Tertibi Analitik Envanter

e. Sicill-i Nfus dre-i Umumiyesi Belgeleri (DH.SN) Dahiliye Nezreti Sicill-i Nfus dare-i Umumiyesi belgeleri, Tahrirat Kalemi (DH.SN.THR) ve Mteferrik (DH.SN.M) balklar altnda tasnif edilmitir. Bu birimde bulunan evraka ve salnmelere gre, 1326'dan itibaren Sicill-i Nfus daresi'ne bal olarak statistik Kalemi ve Tahrirat Kalemi bulunmaktadr. statistik (Hesbt) Kalemi'ne ait evrak katalog tekil edebilecek bir sayda zuhur etmediinden Sicill-i Nfus dre-i Umumiyesi (DH.SN.M) kodu altnda tasnife tbi tutulmutur. 363

Dahiliye Nezreti Sicill-i Nfus dare-i Umumiyesi veya Dahiliye Nezreti Nfus dare-i Umumiyesi balkl msvedde evrak ve ayn ifadeyi tayan antetli evrak ile il nfus mdrlkleri ve ile nfus memurluklaryla yaplan yazmalar ihtiva eden nfus fonu, genel olarak u belge nevilerinden olumaktadr: Mahalle imam ve muhtarlar tarafndan verilen ilmhaberler, ehremanetinden gelen hastalk, doum ve lm kaytlar, shhiye jurnalleri; ihtida ve irtidad hadiselerinde bu ahslarn isimlerini hvi listeler, bedelli veya bedelsiz tezkire-i Osmniye, bkir veya dul kadnn nikh ilmhaberi, tecdd-i mnkahat ilmhaberi, tevelldat ve vefayt ilmhaberi, tebdil-i mekan ilmhaberi, taahhdt ilmhaberi, tbiiyyet ilmhaberi, mrr tezkiresi, bedelli ve bedelsiz pasaport ve pasavan.
Katalog No 676 677 678 679 DH.SN.M DH.SN.THR TASNFN KODU TARH Hicr 1326-1330 1330-1333 1333-1336 1287-1341 Mild 1908-1912 1912-1915 1915-1918 1870-1922 Belge Adedi 3.177 3.121 3.273 5.324 Analitik Envanter Katalog Tertibi

f. Mebn-i Emriye ve Hapishneler Mdriyeti Belgeleri (DH.MB.HPS) Meclis-i Mebusn'da 1327/1911-1912 senesi btesi grlrken, Dahiliye Nazr Halil Bey'in teklifi zerine yaplan mzakerede Dahiliye Nezreti'ne bal olmak zere "Hapishneler daresi" adyla bir idare tekil edilmitir. Bir mddet sonra da taradaki hkmet konaklarnn inaat, tamirat ve kiraya verilmesine dair muhabert bu idareye devredilerek Hapishneler daresi'ne "Mebn-i Emriye ve Hapishneler daresi" unvan verilmitir. Mebn-i Emriye ve Hapishneler dare-i Umumiyesi, bir ube mdrnn idaresinde, bir muavinlii hvi iki kalemden mteekkildir. dare Kalemi Hesbat, Dosya ve Tahrirat olmak zere ; Fen Kalemi ise Heyet-i Fenniye ve statistik olmak zere iki ksmdan mteekkildir. Bu kataloglardan 671 numaral olan mteferrik konularla ilgili olduu iin "Mteferrik" olarak ayr hazrlanmtr.
Katalog No 671 672 673 1272 DH.MB.HPS TASNFN KODU DH.MB.HPS.M TARH Hicr 1327-1342 1327-1342 1327-1342 1327-1343 Mild 1909-1922 1909-1922 1909-1922 1909-1924 Belge Adedi 4.265 4.178 3.487 5.101 Analitik Envanter Katalog Tertibi

364

g. Emniyet-i Umumiye Mdriyeti Belgeleri (DH.EUM) Zaptiye Nezreti'nin 1326/1910 senesinde lavedilmesinden sonra Osmanl Devleti'nde asayi ve gvenlikle ilgili muamelelerin yrtlmesi iin Dahiliye Nezreti'ne bal olarek 1327 senesinde "Emniyet-i Umumiye Mdriyeti" tekil edilmitir. Asayi ve gvenlie ait konularn eitliliinin yan sra polislerle ilgili ilemlerin (zlk haklar, tayin, terfi, ceza, emeklilik vs.) yrtlmesi de grev alanna girdiinden, Emniyet-i Umumiye Mdriyeti bnyesinde muhtelif ubeler kurulmutur. Belgeler ihtiva ettikleri konular itibaryla ait olduklar ube mdriyetlerine gre tasnife tbi tutulmutur, Bunlar: Emniyet ubesi, Polis Mecmuas Kalemi ve Takibt- Adliye Kalemi'dir. ga. Emniyet Kalemi Belgeleri (DH.EUM EMN) 1329/1913 senesinde tesis edilen Emniyet Kalemi, Osmanl Devleti dahilinde emniyet ve asayiin temini ile ilgili ubedir. 1332 ylnda merkez tekilatnda yaplan deiiklikler sonucu lavedilmitir. Evraknn ayn mahiyyette olmas sebebiyle stitlat ubesi'ne ait evrak da bu kalemin evrak arasnda tasnif edilmitir. Emniyet Kalemi evrak, vilayetlerce her ay tanzim edilen ve merkeze gnderilen cinayet istatistik cetvelleri; meydana gelen siyas olaylara ait raporlar; katil, yaralama ve gasp olaylar ile bunlarn failleri hakknda yaplan muameleler; jandarma muamelt, ekiya ile jandarma arasndaki atmalar; kr bekileri ve reji kolcular; Osmanl tebaasndan olup yurtdnda bulunan (Belika-Romanya) ahslarn durumlar hakknda yaplan muhabert; Bulgar ekiyasnn saldrlar, gasbettikleri mallarn geri alnmas; yeni karakollar ina edilmesi, firarlerin takip ve yakalanmalar ile ilgili konular ihtiva eder.
Katalog No 685 TASNFN KODU DH.EUM.EMN TARH Hicr 1329-1332 Mild 1911-1914 Belge Adedi 2.934 Katalog Tertibi Analitik Envanter

gb. Polis Mecmuas Kalemi Belgeleri (DH.EUM.PMC) Polis Mecmuas Mdriyeti, Emniyet-i Umumiye merkez tekilatnda 1331 senesinde yaplan deiikliklerden sonra kurulan ubelerdendir. Grevi: Polis Mecmuas'nn zamannda ve dzenli yaynlanmasn salamak, mecmua abone defterlerini muntazaman tutmak ve abonelere ait yazmalar yrtmekti. Belgeleri: polis mecmuasnn yayn, abone kayd ve abone creti tahsilatyla ilgili muameleleri, eitli blgelerden gelen mecmua talepleri ve bu taleplerin karlanmas gibi konular ihtiva etmektedir. 365

Katalog No 1017

TASNFN KODU DH.EUM.PMC

TARH Hicr 1331-1342 Mild 1913-1922

Belge Adedi 838

Katalog Tertibi Analitik Envanter

gc. Takibt- Adliye Kalemi Belgeleri (DH.EUM.ADL) Emniyet-i Umumiye Mdriyeti siyas ksmnda bulunan Tatbikt- Adliye Mdriyeti 1333 ylnda Muhabert ve Tensikat Mdriyeti'nin lavyla kurulmutur. Grevi: Siyas ve adl istatistiklerle ilgili muameleleri yrtmek, yabanc devletlerden srlen ahslarn aratrlmas, aranlan sulularn yakalanmas iin gerekli faaliyetlerde bulunmaktr. Belgeleri: Cerim-i umumiye ve vukut- diye istatistik cetvelleri; durumu pheli grlenler, isiz ve serserilerle dilencilerin memleketlerine veya uygun blgelere gnderilmeleri, firarlerin takibi ve yakalanmas, dolandrclk, yankesicilik, hrszlk gibi sular ve sulularla ilgili muameleler ile halktan msdere edilen silahlara ait listelerden olumaktadr.
Katalog No 1018 TASNFN KODU DH.EUM.ADL TARH Hicr 1333-1338 Mild 1914-1919 Belge Adedi 1.942 Katalog Tertibi Analitik Envanter

gd. Tahrirat Kalemi Belgeleri (DH.EUM.THR) Tahrirat Kalemi Emniyet-i Umumiye'nin merkez ve tara ile olan muhaberatn yerine getirirdi. 1327'de kurulup, 1331'de lavedilmi ve yerine ayn vazifeyi ifa edecek olan "Muhabert ve Tensikat Mdriyeti" kurulmutur. Bu fonda bulunan belgeler genel olarak u konular ihtiva etmektedir: Vilayetlerden her ay gnderilen hrszlk, yaralama ve gasp gibi sulara ait cerim istatistik cetvelleri; vilayetlerce tanzim edilip gnderilen intihar, yangn, deniz kazas ve kazen telef gibi olaylara ait vukuat istatistik cetvelleri ile polis okullaryla alkal her trl muamelt.
Katalog No 1021 1032 1320 DH.EUM.THR TASNFN KODU TARH Hicr 1327-1328 1328-1331 1327-1331 Mild 1909-1910 1910-1913 1909-1913 Dosya/zet Adedi 40/2.467 49/3.237 14/1.249 Katalog Tertibi Analitik Envanter

ge. Muhabert ve Tenskt Mdriyeti Belgeleri (DH.EUM MTK) Muhabert ve Tenskt Mdriyeti 1331'de Tahrirat Kalemi'nin lavedilmesiyle onun yerine kurulmu olup, 1333 ylna kadar devam etmitir. 366

Bu fonda bulunan belgeler genel olarak u konular ihtiva etmektedir: Cinayet hari dier adl sularla ilgili olarak vilayetlerce tanzim edilip merkeze gnderilen cerim-i umumiye istatistik cetvelleri (yaralama, hrszlk, kz karma vs.); vukut- zabta istatistik cetvelleri (yangn, deniz kazalar, intihar vs.); polis nizamnmesinin hazrlanmas ve vilayetlere gnderilmesi; vilayet polis kadrolarnn azaltlmas, arttrlmas, polis karakollarnn durumlar; polis mektepleri ile ilgili ilemler; yaynlanan genelgelerin ilgili birimlere teblii.
Katalog No 1033 TASNFN KODU DH.EUM.MTK TARH Hicr 1331-1336 Mild 1912-1917 Dosya/zet Adedi 80/2.757 Katalog Tertibi Analitik Envanter

gf. Emniyet-i Umumiye Mdiriyeti Evrak Odas Belgeleri (DH.EUM.VRK) Evrak Mdiriyeti, Emniyet-i Umumiye'ye gelen veya gnderilen evrakn kaydedildii ubedir. Bu fonda bulunan belgeler genel olarak u konular ihtiva etmektedir: Polis olmak isteyen kimselerin verdikleri arzuhaller; polis memurlarnn tayin, nakil, maa zamm vs. ile ilgili talepleri; dba aykr hareketlerde bulunanlarla ilgili belgeler (Ramazan'da alenen oru yiyenler, ikili elenceler tertipleyerek halk rahatsz edenler, ocuklarna geleneklere uygun olmayan kyafetler giydirenler vs.); dier ubelerin grev alanna girmeyen muhtelif konular (kandillerde camilerin klandrlmas, yeni hicr yln tebrik merasimleri, tiyatro faaliyetleri iin izin talepleri vs.).
Katalog No 1022 TASNFN KODU DH.EUM.VRK TARH Hicr 1327-1340 Mild 1909-1921 Dosya/zet Adedi 24/2.222 Katalog Tertibi Analitik Envanter

gg. Asayi Kalemi Belgeleri (DH.EUM.AY) Asayi Mdriyeti, Emniyet-i Umumiye'de 1337 ylnda yaplan yeni dzenleme neticesinde kurulmutur. Bu fonda bulunan belgeler genel olarak u konular ihtiva etmektedir: ekvet ve eteler; katil, yaralama, hrszlk ve tecavz olaylar; cerim istatistik cetvelleri ve vukuat raporlar; cemiyetlerin faaliyetleri ve bunlarn takibi; igal kuvvetlerinin kontrol ve bu igal kuvvetlerinin halka kar muameleleri ile jandarma kuvvetlerine ve resm grevlilere ynelik kt muamelelerinin takibi; jandarma kuvvetleri muamelt (komutan tayinleri vs.); Kuv-y Milliye'nin faaliyetleri; dman donanmalarnn faaliyetleri; Anadolu'nun muhtelif yerlerinde Rum ve Ermenilerin Mslman halka tecavzleri. 367

Katalog No 1034 1035

TASNFN KODU DH.EUM.AY

TARH Hicr 1337-1338 1337-1338 Mild 1919-1920 1919-1920

Dosya/zet Adedi 34/3.466 30/2.410

Katalog Tertibi Analitik Envanter

gh. Sicil Kalemi Belgeleri (DH EUM.SCL) Sicil Kalemi 1327 ylnda kurulmu, 1329 ylnda da lavedilerek yerine Memurn Mdriyeti kurulmutur. Bu fonda bulunan belgeler genel olarak u konular ihtiva etmektedir: Polislerin sicilleri ile ilgili muameleler; tayin, terfi, azil, yer deitirme gibi konularla ilgili ilemler; polislere ait taltif, tecziye, vukuat cetvelleri ve knye defterleri.
Katalog No 1036 TASNFN KODU DH.EUM.SCL TARH Hicr 1327-1329 Mild 1909-1911 Dosya/zet Adedi 14/1.261 Katalog Tertibi Analitik Envanter

g. Memurn Kalemi Belgeleri (DH.EUM.MEM) Memurin Kalemi Mdriyeti 1329 ylnda, lavedilen Sicil Kalemi'nin yerine kurulmutur. Bu fonda bulunan belgeler genel olarak u konular ihtiva etmektedir: Polislerin sicilleri ile ilgili muameleler; tayin, terfi, azil, emeklilik, yer deitirme gibi konularla ilgili ilemler; polislere ait taltif, tecziye, vukuat cetvelleri ve knye defterleri.
Katalog No 1041 1042 1043 DH.EUM.MEM TASNFN KODU TARH Hicr 1329-1332 1332-1335 1335-1342 Mild 1911-1913 1913-1916 1916-1924 Dosya/zet Adedi 40/3.250 40/3.152 48/3.753 Katalog Tertibi Analitik Envanter

gi. Muhsebe Kalemi Belgeleri (DH.EUM.MH) Bu fonda bulunan belgeler genel olarak u konular ihtiva etmektedir: Emniyet-i Umumiye Mdriyeti btesinin tanzimi, ihtiyaca yetmeyen masraflar iin tahsist- muntazama veya tahsist- fevkalde istihsli, her vilayetin kadrosuna gre maa ve dier masraflarn tespit edilerek havalenme gnderilmesi, vilayetlerden gelen masraf cevellerinin incelenmesi ve hesab- kat ve cetvellerinin gnderilmesi, Hazine'ye borcu olan emniyet mensuplarnn borlarn tahsil iin gerekli muamelenin yaplmas, Emniyet-i Umumiye merkez ubelerinin harcamalar ile ilgili muamelelerin kontrol, tayin, nakil veya zel grevle baka bir yere giden emniyet mensuplarnn harcrahlarnn hesab ve denmesi, 368

Emniyet-i Umumiye btesi ile ilgili her trl muhabertn ifas, Polis Mecmuas abone bedellerinin tahsili, srgne gnderilenlerin ailelerine yevmiye tahsisi, muhasebeye ait muamelelerin dzenli ve doru bir ekilde yrtlmesi iin hesap kaytlarnn zel defterlere kaydedilmesi.
Katalog No 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1065 DH.EUM.MH TASNFN KODU TARH Hicr 1327-1330 1330-1332 1332-1334 1334-1335 1335-1338 1338-1341 1327-1341 Mild 1910-1912 1912-1914 1914-1916 1916-1917 1917-1920 1920-1923 1910-1923 Dosya/zet Adedi 4.338 4.240 3.863 3.475 3.933 2.730 2.805 Analitik Envanter Katalog Tertibi

gj. Emniyet-i Umumiye Kalem-i Mahsus Mdriyeti (DH.EUM.KLH) 1332-1340/1914-1921 yllarn ihtiva eden bu katalogda, muhalefet, haber alma ve casuslua ait evrakn kayt ve tasnifi ile msveddelerinin dosya hline getirilmesi, ahslar hakknda cereyan eden muameleler, husus ve mahrem haberlemenin icras grevleri bulunan Kalem-i Husus'nin belgeleri u konular ihtiva eder: Cerim-i siyasiye raporlar ve durumu pheli ahslarn hviyetlerinin tahkiki.
Katalog No 1262 TASNFN KODU DH.EUM.KLH TARH Hicr 1332-1340 Mild 1914-1921 zet Adedi 1.305 Katalog Tertibi Analitik Envanter

gk. Emniyet-i Umumiye Kalem-i Umum Mdriyeti (DH.EUM.KLU) 1332-1341/1914-1923 yllarn ihtiva eden bu katalogda; yedi ube mdr tarafndan msveddesi hazrlanan ve husus mahiyette bulunmayan evrakn temize ekilmesi, ubelerle alkasz olan, mahrem ve husus olmayan yazmalarn icras, bu evrakn kayt muameleleri ile ilgili dosyalarn tanzimi grevleri bulunan Kalem-i Umum Belgeleri u konular ihtiva eder: Tamimlerin neri, gelenlerin ubelere teblii (muharrert- umumiyeler), cerim-i siyasiye raporlar, srgndeki ahslarn ve mahkmlarn af taleplerini hvi arzuhaller, telgraf ve haberleme ilemleri, baz hadiselerde faydas grlen ahslarn taltifleri, kaza ve vilayetlerin nfusunu gsteren cetveller.
Katalog No 1263 TASNFN KODU DH.EUM.KLU TARH Hicr 1332-1341 Mild 1914-1923 zet Adedi 3.215 Katalog Tertibi Analitik Envanter

369

gl. Emniyet-i Umumiye, Ecnib Kalemi (DH.EUM.ECB) 1330-1341/1912-1923 yllarn ihtiva eden bu katalogda, grevi ecneblerin hviyetlerini tedkik, uzaklatrma ve tard mumelt ile ilgilenmek olan Ecnib Kalemi'nin belgeleri iki ksma ayrlmtr. 1. Tahrirat, tezkire, mzekkire gibi normal yazma evrak. 2. Beyannme suretleri, vukuat pusulalar (Memlik-i Osmniye'de seyahat edecek veya herhangi bir sebeple yer deitirecek olan yabanc lke mensuplar, bu durumu bulunduklar yerdeki emniyet mirliine bildirmek ve beyan nme doldurmak zorundaydlar. Doldurulan beyan nme vilayet tarafndan merkeze gnderilmekteydi. Yine ecneblerin tanma, doum, lm gibi hadiselerinde doldurulan vukuat pusulalar da merkeze gnderiliyordu. Deiik karakter arzeden bu belgeler dierlerinden ayrlmtr.) Bunlarn haricinde dier belgelerin ihtiva ettii konular ylece sralayabiliriz: a. Tbiiyyet: Osmanl tabiiyyetine girme talebinde bulunanlardan durumlarnn tahkiki sonucu talebi kabul edilenlere "Tezkire-i Osmn" verilmesi, ecneb tebaasndan olduu iddia edilenlerin durumlarnn aratrlmas. b. kamet: Memalik-i Osmniye dhilinde ikamet edecek olan yabanc teba mensuplar ile ilgili muameleler. (Kendilerinden beyannme alnarak ikmet tezkeresi verilmesi, nakl-i mekn eden ecneblerin vukuat pusulas doldurmalar.) c. hra: Devlet aleyhinde bulunan ecneblerin hudut haricine karlmalar. ngiltere ile yaplan anlama gerei, Avusturyal Musevler ve Bosnal Mslmanlar hari dier ecneblerin ihrac. d. Sorumluluk sahalarnda ikamet eden ecnebler ile ilgili olarak vilayetlerce tanzim edilen listeler. e. Haklarnda ceza hkm bulunan ecnebler ile ilgili ve vilayetler tarafndan tanzim edilen vukut- diye cetvelleri.
Katalog No 1265 TASNFN KODU DH.EUM.ECB TARH Hicr 1330-1341 Mild 1912-1923 zet Adedi 8.395 Katalog Tertibi Analitik Envanter

gm. Emniyet-i Umumiye Mdriyeti Ksm- Adl Kalemi (DH.EUM.KADL) Emniyet-i Umumiye bnyesindeki her trl adl olayn evrakyla ilgilenen Ksm- Adl Kalemi ksa bir sre faaliyet gstermi ve daha sonra yerine Emniyet ubesi kurulmutur. 1328-1329/1910-1911 yllar arasndaki yazmalar ihtiva eden bu katalogda yer alan belgeler u konular ihtiva eder: 370

Osmanl Devleti ile alkal yerli, yabanc gazetelerde kan yazlar; katil, yaralama, hrszlk, dolandrclk, yankesicilik olaylar ve bunlarn faillerinin takibi; anaristlerin takip ve yakalanmalar; serseri ve dilenciler hakkndaki muameleler (hudut harici srgn vs.); bozgunculuk yapan, durumu pheli olan, hkmet aleyhine faaliyette bulunan ahslarn durumlarnn tahkiki; cemiyetler ve yardm sandklarnca yrtlen faaliyetlerin takibi; kayp ahslarn, asker veya hapishne firarilerinin aranmalar; tiyatro faaliyetlerinin takibi; intihar, yangn, boulma gibi olaylarn incelenmesi; sular ve sulularla ilgili olarak vilayetlerce tanzim edilen ve merkeze gnderilen "hurf- hec" (alfabetik) istatistik cetvellerinin muhafazas.
Katalog No 1266 TASNFN KODU DH.EUM.KADL TARH Hicr 1328-1329 Mild 1910-1911 zet Adedi 3.365 Katalog Tertibi Analitik Envanter

gn. Emniyet-i Umumiye Mdriyeti Birinci ube (DH.EUM.1.b) Birinci ube'nin grevi, btn gayrimeru faaliyetler olup, vilayetler, Srbistan, Arnavutluk ve Karada ilgi sahas iindedir. 1332-1337/1913-1919 yllarn kapsayan bu katalogda yer alan belgelerin ihtiva ettii konular u ekilde sralayabiliriz: 31 Mart Vakas, Mahmud evket Paa'nn katli, devlet aleyhinde faaliyette bulunanlar; eitli vilayetlere srgne gnderilenlerin talepleri; Arnavutluk, Srbistan ve Karada olaylar, Arnavutluk'taki bamszlk hareketleri, Arnavut etecilerin faaliyetleri, Avrupa matbuatnda kan haberler; Arnavutluk, Srbistan ve Karada blgelerinden gelen muhacirler; hkmet ve padiah aleyhinde konuup faaliyet gsterenler hakknda yaplan tahkikat; eitli sebeplerle Arnavutluk, Srbistan, Karada, svire ve Avusturya'ya gitmek isteyenlerin ve buralardan gelmek isteyenlerin seyahat izin talepleri.
Katalog No 1270 TASNFN KODU DH.EUM.1.b TARH Hicr 1332-1337 Mild 1914-1919 zet Adedi 2.963 Katalog Tertibi Analitik Envanter

go. Emniyet-i Umumiye Mdriyeti kinci ube (DH.EUM.2.b) kinci ube'nin grevi, Ermeni meselesi, Krt Meselesi, Protestan muhacirlerin durumu, Ermeni aileleri, Ermeni tehciri esnasnda karlalan meselelerin halli ve Krt airetlerinin kontrol altnda bulundurulmasdr.
Katalog No 1407 1408 TASNFN KODU DH.EUM.2.b TARH Hicr 1332-1335 1332-1339 Mild 1914-1916 1914-1921 zet Adedi 5.722 9.689 Katalog Tertibi Analitik Envanter

371

g. Emniyet-i Umumiye Mdriyeti nc ube (DH.EUM.3.b) Rumlar ve Yunanllar ilgilendiren Emniyet-i Umumiye Mdriyeti 3. ube'nin grev alan, Edirne, atalca, stanbul, anakkale, Aydn, Karesi, Antalya, Yunanistan ve talya'dr. Bilhassa Ege ve Trakya blgesindeki Rum etelerini takip etmek ve blge ahalisinin devlet aleyhindeki faaliyetlerini engellemekle grevlidir. Emniyet-i Umumiye nc ube'ye ait, 1332-1337/1914-1919 yllarn kapsayan bu katalogda yer alan belgeler u konular ihtiva etmektedir: Yunan tebas (Osmanl topraklarnda yaayan Yunanllarn seyahatleri, srgne gnderilmeleri, hudut harici edilmeleri veya haklarnda yaplan tahkikat); Yunan Hkmetinin faaliyetleri (asker hazrlklar, silahlanma, Rumlara silah datlmas); Yunan Donanmas (yeni gemi alm, sahile asker karma, Osmanl sahillerini gzetleme); Rumlar (seyahat talepleri, eitli blgelere sevkleri, haklarnda yaplan tahkikat, Rum kilise ve mekteplerinin faaliyetleri); Yunanllarn ve Rum etecilerin saldrlar; talyanlarn asker harekt.
Katalog No 1282 TASNFN KODU DH.EUM.3.b TARH Hicr 1332-1337 Mild 1914-1919 zet Adedi 5.856 Katalog Tertibi Analitik Envanter

gp. Emniyet-i Umumiye Mdriyeti Drdnc ube (DH.EUM.4.b) Zor, Halep, Suriye, Beyrut, Kuds, Hicaz, Yemen, Medine, Cebel-i Lbnan, ngiltere, Fransa ve spanya'da Araplarn bulunduklar blgelerdeki airetleri kontrol altnda bulundurmak ve Araplarla ilgili muamelt yrtme grevi Drdnc ube'ye ait olup 1332-1335/1914-1916 yllarna ait olan belgeler; Araplarn kontrol altnda tutulmalar, Medine ahalisinden baz ahslarn deiik blgelere sevkleri, srgnde bulunan Araplarn srgn yerlerini deitirme talepleri, yer deitirecek Araplarn kendilerine ve ailelerine iane talepleri, tahsil ve tedavi gibi sebeplerle yurt dna gitmek isteyen veya dardan geri dnmek isteyen Araplarn seyahat msaadesi talepleri, pheli Araplarn durumlarnn tahkiki, Arap kabileleri arasndaki muameleler, Araplar arasnda meydana gelen katil, gasp, hrszlk, ekvet vb. olaylarn takibi, Badat'n ngilizler tarafndan igali, Hicaz Demiryolu inaatnda alacak amelelerin silah tama talepleri gibi konular ihtiva etmektedir.
Katalog No 1283 TASNFN KODU DH.EUM.4.b TARH Hicr 1332-1335 Mild 1914-1916 zet Adedi 5.940 Katalog Tertibi Analitik Envanter

gr. Emniyet-i Umumiye Mdriyeti Beinci ube (D.EUM.5.b) Bolu, Kastamonu, Ankara, Nide, Konya, Karahisr- Sahip, Ktahya, Eskiehir, el, Bursa ve zmit ile Bulgaristan ve Romanya'deki casusluk olaylar ile ilgilenmek, hu372

dut kaplarn kontrol altnda tutmak, girip kan yolcular aramak ve tahkik etmek, zellikle gayrimslim aileleri kontrol altnda tutmak, yabanc devletlerle irtibat hlinde olanlarn takip etmekle grevli olan Beinci ube'ye ait olan ve 1332-1337/1914-1919 yllarn kapsayan bu kataloglarda yer alan belgeler u konular ihtiva etmektedir: Harp esirlerinin durumu; Osmanl topraklarnda bulunan seferethne ve konsolosluklarn nakilleri ve kiralar; Osmanl topraklarnda bulunan, Fransa, Rusya , Karada, Amerika, talya, Yunanistan, ngiltere ve Romanya tebaasndan olan ahslarn sevkleri, srlmeleri, yurt dna karlmalar ve seyahatleri ile ilgili ilemler; hudut kaplarnn kontrol; Romanya'daki askeri tedbirler ve faaliyetler; dman donanmalarn gzetleme ve bombardman; katolikler, katolik ruhban, Osmanl topraklarnda bulunan Bulgarlar; asker firarileri; yabanc devletler adna casusluk yapanlarn tahkiki; dvel-i muhsamadaki Osmanl tebaasnn durumu; Anadolu'da bulunan yabanc devletlere ait messeseler.
Katalog No 1340 1341 1342 DH.EUM.5.b TASNFN KODU TARH Hicr 1332-1334 1334-1336 1336-1337 Mild 1914-1915 1915-1918 1918-1919 zet Adedi 2.583 1.254 1.406 Katalog Tertibi Analitik Envanter

gs. Emniyet-i Umumiye Mdriyeti Altnc ube (DH.EUM.6.b) Grev alan btn vilayetler ile Almanya ve Avusturya olan ve grevi ise, esas itibaryla kaakln nlenmesi, bu amala hudut kaplarnn kontrol olan 6. ube'ye ait 1332/1339-1914/1921 tarihlerini kapsayan bu katalogdaki belgeler, asker firarleri, ekya tecavzleri, kr bekileri ve reji kolcular, dman uaklar, jandarma muamelt ve firar mahkmlar gibi konular ihtiva etmektedir.
Katalog No 1312 TASNFN KODU DH.EUM.6.b TARH Hicr 1332-1339 Mild 1914-1921 zet Adedi 11.385 Katalog Tertibi Analitik Envanter

g. Emniyet-i Umumiye Mdriyeti Yedinci ube (DH.EUM.7.b) Grev yeri Arz- Filistin olan ve Siyonist faaliyetlerin takibi, memleket dahilindeki siyonistlerle darda bulunanlarn yardmlama ve irtibatna mani olmak gibi bir grevi stlenen Yedinci ube'ye ait olan 1327-1336/1909-1918 yllarna ait belgelerden oluan bu katalog; am polisince ele geirilen Yahudi ve Siyonist paralar, Basra'nn Zbeyr Karyesi'ndeki Acemi Bey ve etesinin ekaveti, blgenin umum durumu, ngilizlerin faaliyetleri, ngiliz harp gemileri (gzetleme, bombardman vs.), Marun Cemaati (Drzler) gibi konular ihtiva etmektedir. 373

Katalog No 1313

TASNFN KODU DH.EUM.7.b

TARH Hicr 1327-1336 Mild 1909-1918

zet Adedi 596

Katalog Tertibi Analitik Envanter

gt. Emniyet-i Umumiye Mdriyeti Levazm Kalemi (DH.EUM.LVZ) Gerek Dersadet ve gerekse tarada bulunan polis memurlarnn elbise ve techizat ihtiyalarn, merkez dairenin snma ve aydnlanma malzemelerini, bilumum krtasiye gerelerini tedarik etmekle grevli olan Levazm Kalemi bnyesinde bir Levazm Komisyonu mevcuttur. Bu kaleme ait 1328-1333/1910-1915 yllarna ait belgelerden oluan katalog; dersadet ve tarada grevli btn Emniyet-i Umumiye mensuplarnn elbise, kaput, kalpak, kundura, izme, ferahi gibi giyeceklerinin temini, merkezce tedariki mmkn olmayan ihtiyalar iin ilgili yerlere havalenme gnderilmesi, polis memurlarnn silah ihtiyalarnn karlanmas, snma ve aydnlanma malzemelerinin temini, sandal, otomobil, bisiklet, motor gibi ulam aralarnn satn alnmas, tamiri, vs. muameleleri, daktilo, telefon, telgraf aleti gibi ara gerelerin temini, ak mnkasa, kapal zarf veya pazarlk usl alm yapmak, gazeteler yoluyla ilan vermek gibi konular ihtiva etmektedir.
Katalog No 1279 1280 1281 DH.EUM.LVZ TASNFN KODU TARH Hicr 1328-1333 1327-1341 1327-1341 Mild 1910-1915 1909-1923 1909-1923 zet Adedi 5.548 3.538 2.758 Katalog Tertibi Analitik Envanter

gu. Emniyet-i Umumiye Mdriyeti Seyrsefer Kalemi (DH.EUM.SSM) Grevi esas itibaryla, yurda giri ve klarn denetlenmesi, yurt iindeki seyahatlerin kontrol olan Seyrsefer Kalemi'ne ait olan 1333-1340/1915-1921 yllarna ait belgelerden oluan bu katalog; seyahat varakas talepleri, yurt iinde ve yurt dnda seyahat edecek yolcularn listeleri, Seyahat Varakas ile seyahat eden yabanclarla ilgili bilgiler (saylar, tabiiyet, kimlikleri) ve raporlar, Balkan treni ile gidip gelenlerin listesi, seyahat edecek yolcular hakknda muameleleri gsteren talimatnmeler, baz zel kiilere seyahatleri esnasnda kolaylk salanmas, pasaport vize ilemleri, tren veya vapurla gelip giden yolcularn kontrol, emniyet mfettiliklerinde ve isttlt memurluklarnda grevli polisler ile ilgili ilemler gibi konular ihtiva etmektedir.
Katalog No 1317 1318 TASNFN KODU DH.EUM.SSM TARH Hicr 1333-1340 1332-1341 Mild 1915-1921 1914-1922 zet Adedi 7.360 2.224 Katalog Tertibi Analitik Envanter

374

h. ifre Kalemi Belgeleri (DH.FR) Dahiliye Nezreti'ne bal kalemler arasnda yer alan ifre Kalemi'nin mstakil bir kalem olarak tekilat ierisinde yer almas 1914 ylna rastlar. Devlet tekilatnda brokrasinin deimesi ve devlet ihtiyalarna gre ekillenmesi srasnda deiik safhalardan gemi olan ifre Odas, Dahiliye Nezreti'nin alt birimleri arasnda, eitli bro ve mdrlkler iinde yer almtr. Bilhassa Osmanl Devleti ynetiminin tara birimleri ile cil yapt muhberatta, telgraf ile haberleme uslnn devlet muhberatna girmesiyle "ifre Kalemi"nin nemi de artmtr. ifre Kalemi'nin, 1332-1334/1914-1915 tarihleri arasnda, Kalem-i Mahsus ve Evrak Odas aracl ile Dahiliye nazrna bal olarak alan mstakil bir bro eklinde hizmet verdii grlmektedir. ifre Kalemi'nin, umumiyetle Dahiliye Nezreti'nin ve ona bal birimlerin dier vilayetler ve mutasarrflklar ile yapt muhberatta arac olduu anlalmaktadr. Ancak, bu almalarn yannda bazen dier nezret ve devlet dairelerinin acele ve gizli muhabertnn ifrelendii bir arac bro durumunda da bulunmaktadr. ifre kalemi belgeleri 20.640 vesikadan ibarettir. Umumiyetle Dahiliye Nezreti'ne "ifre" ile ekilen telgraflarn asllarn hvidir. ifre Kalemi'nin u ana kadar 10 cilt katalou hazrlanarak aratrmaclarn hizmetine sunulmutur.
Katalog No 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 DH.FR TASNFN KODU TARH Hicr 1332 1332-1333 1333 1333-1334 1334-1335 1335 1335-1336 1336-1337 1337-1337 1337-1340 Mild 1914 1914-1915 1915 1915-1916 1916-1916 1916-1917 1917-1918 1918-1918 1918-1919 1919-1922 Belge Adedi 2.005 2.015 2.172 1.977 2.088 2.006 2.000 2.020 2.034 2.323 Analitik Envanter Katalog Tertibi

. Dahiliye Nezreti Hukuk Mavirlii Belgeleri (DH.HM) 1327-1328/1909-1910 tarihlerinde idar tekilatn yeniden dzenlemesi srasnda, Dahiliye Nezreti'ne ait kanun, nizam, tlimat lyihalar ve evmir-i umumiyye mecmualarn tanzim etmek, kanun meseleler ve idar nizamlar hakknda mtlaa beyan etmek ve nezrete ait dvalar ikme ve tkip etmek zere "Hukuk Mvirlii Kalemi" ihds edilmitir. Bu kalemin grd vazifeler daha nce "Nezret Dva Vekili" tarafndan ifa ediliyordu. 375

Hukuk Mavirlii belgelerinin tasnifini yaparken, mmkn olduu kadar kalemin orijinal tasnifine uygun olarak hareket edilmeye allmtr. Bu kalemde 28 dosya ierisinde 5.150 adet belge mevcuttur. lk 9 dosya, kendi ierisinde kronolojik sraya konularak; bundan sonra gelen dosyalar ise konularna gre, her konu kendi iinde kronolojik sraya konularak tasnif edilmitir. Konular da konu balna gre alfabetik olarak sralanmtr. 1305-1342/1887-1924 tarihleri arasndaki vesikalar ihtiva eden bu fonun 2 cilt katalou hazrlanarak aratrmaclarn hizmetine sunulmutur.
Katalog No 644 645 TASNFN KODU DH.HM TARH Hicr 1308-1340 1305-1342 Mild 1890-1921 1887-1922 Belge Adedi 2.869 3.435 Katalog Tertibi Analitik Envanter

i. Dahiliye Nezreti Tesr-i Muamelt ve Islahat Komisyonu ia. Dahiliye Nezreti Tesr-i Muamelt (DH.TMK.M) Tesri-i Mumelt ve Islht Komisyonu'nun Muamelt (DH.TMK.M) ksm katalogunda; Ermeni meselesi, muhacirn-i slmiye'nin iskn, gayr- mslim messeselerinin tamir ve inaas, eski eser kaakl, airet atmalar gibi konular yer almaktadr.
Katalog No 1910-1911 TASNFN KODU DH.TMK.M TARH Hicr 1313-1315 Mild 1895-1897 Belge Adedi 12.908 Katalog Tertibi Analitik Envanter

ib. Dahiliye Nezreti Tesr-i Muamelt (DH.TMK.S) 1312/1894 ylnda kurulan bu komisyon, adndan da anlalaca gibi slahat ve muameltn hzlandrlmas iin kurulmutur. Bu fonda yer alan belgelerin konular genel olarak yledir: Rumeli ve Anadolu vilayetlerindeki slahat faaliyetleri, zellikle Anadolu Vilyt Mfettii akir Paa'nn denetimi altndaki slahat hareketleri, ziraatin gelitirilmesi ve slah iin yaplan almalar, idari ve mlki taksimattaki deiiklikler, jandarma tekilatnn kurulmas, zabtiye alaylarnn jandarmaya tahvili, vergi dzenlemeleri ve vergi tahsilinin tahsildarlara braklmas, Osmanl Devleti bnyesinde bulunan yabanclarn ynetimde nfuslar orannda temsil ve istihdamlar, sosyal ve ekonomik konulardaki dier slahat faaliyetleri.
Katalog No 1324 1325 TASNFN KODU DH.TMK.S TARH Hicr 1312-1318 1318-1326 Mild 1894-1900 1900-1909 Belge Adedi 6.481 3.026 Katalog Tertibi Analitik Envanter

376

j. Dahiliye Nezreti Mektub Kalemi (DH.MKT) Dahiliye Nezreti'nin kuruluundan itibaren, nezretin dier nezretlerle veya vilayetlerle olan bilumum yazmalar Mektb Kalemi tarafndan yrtlmtr. Mektub Kalemi, Dahiliye Nezreti tekilat iinde 1295/1878 tarihinden itibaren grlmekle birlikte, daha nceki dnemlerde bu kalemin fonksiyonunun Sadret bnyesindeki Dahiliye Kalemi tarafndan yrtld bilinmektedir. Nezrete bal dier kalemler arasnda evraknn okluu ve belgelerde geen konularnn eitlilii bu kalemin nemli bir konumda olduunu gstermektedir. Nezretin dier kalemlerine ait haric yazlar da Mektub Kalemi vastasyla yaplm olduundan Nezreti ilgilendiren her konuda evrak bulunmaktadr. Bu kaleme ait belgeler ana hatlaryla be grupta snflandrlabilirler: 1. Nezret'e gelen tahrirat, tezkire ve arzuhaller. 2. Nezret'e bal kalemlerin, herhangi bir konuda d yazs yazlmak zere Mektub Kalemi'ne gnderilen mzekkireleri. 3. Dahiliye Mektub Kalemi antetli evrak. (Bu msvedde evrakna belli dnemlerde mteselsil sra numaras verilmi olup, bunlar orijinal olarak tasnif edilmitir.) 4. Dahiliye Mektub Kalemi antetli katlara temize ekilmi evrak. (Bunlar gnderilen makama gitmemi veya nezrette kalm olan tahrirat ve tezkirelerdir.) 5. Dahiliye Mektub Kalemi antetli katlara temize ekilen ifreli telgraflarn zml halleri. Dahiliye Mektub Kalemi'ne ait belgeler iki seri hlinde tasnif edilmitir: ja. Mektub Kalemi Orijinal
Katalog No 1326-1634 132 adet katalog DH.MKT 1285-1297 1868-1910 517.093 Analitik Envanter TASNFN KODU TARH Hicr Mild Belge Adedi Katalog Tertibi

jb. Dahiliye Nezreti Mektub Kalemi Perakende Evrak (DH.MKT.PRK): Bazen msvedde evraknn ekleri, bazen de yazmann balangc mahiyetinde olan bu belgeler 1286-1327 senelerini ihtiva etmektedir. Dosya Usul olarak tasnif edilen bu seri 1-2854 numaral dosyalardan olumaktadr. 1711 Numaral Dahiliye Nezreti Evrak Dosya Usul Envanteri Katalou'nda yer almaktadr. 377

Katalog No 1711

TASNFN KODU DH.MKT.PRK

TARH Hicr 1285-1297 Mild 1868-1910

Belge Adedi 632.237

Katalog Tertibi DES

k. Dahiliye Nezreti Sicill-i Ahval daresi Memurin (DH.SAD.MEM) Dahiliye Nezreti Sicil-i Ahval daresi'ne ait mstakil olarak bulunan sicil zarflar Babali memurlarndan bir ksmnn sicil kaytlarndan olumaktadr. Bu belgeler ayn zamanda arivimizde eskiden beri Sicil Defterleri olarak bilinen byk sicil defter serisinin iindeki baz kaytlarn tevsiki mahiyetindedir. Tasnif srasnda elde mevcut zarflardaki grevliler ada gre alfabetik ekilde sralanarak dosyalanmtr. Grevlilerin ad, baba ad, doum yeri, doum tarihi ve grevleri bilgisayar ortamna aktarlarak bu katalog hazrlanmtr. Ayrca zarflarda yer alan ahslardan Sicil Defterlerinde kayd bulunabilenlerin zetleri sonuna atfta bulunulmu, ad geen grevlinin hangi defterin hangi sahifesinde yer ald gsterilmitir.
Katalog No 1685 TASNFN KODU DH.SAD:MEM TARH Hicr 1227-1308 Mild 1812-1891 Belge Adedi 5.745 Katalog Tertibi Analitik Envanter

l. Dahiliye Nezreti Evrak Dosya Usul Envanter Katalou Osmanl Devlet tekilatnda Sadaret Kethdas tarafndan yrtlen dahil ilerin 1251 (m. 1835) ylnda Mlkiye Nezreti ad altnda, iki sene sonra da 1253(m. 1837)'te Dahiliye Nezreti ad altnda yrtldn gryoruz. 1254 (m. 1838) ylnda Sadaret'in Bavekalet'e tahvil edilmesi srasnda tekrar dahili iler, Sadaret makam altnda Sadaret Mstear tarafndan yrtlmeye balanr. Dahiliye Nezreti 1285 (m. 1868) ylnda ikinci kez kurulmusa da ksa sre sonra fesh edilmi ve Osmanl Devleti'nin sonuna kadar bir daha fesh edilmemek zere 1294 (m. 1876) senesinde son kez kurulmutur.
Katalog No TASNFN KODU DH.DACZ DH.DM DH.EO DH.HTMU 1711 DH.HZK DH.MK DH.LVZ DH.MDK DH.MH DH.MHC TARH Hicr 1340-1340 1333-Tarihsiz 1285-1341 1321-1341 1332- Tarihsiz 1281-Tarihsiz 1330-Tarihsiz 1286-1331 1266-1341 1277- Tarihsiz Mild 1910 1914 1868-1923 1903-1923 1913 1864 1911 1869-1912 1850-1923 1860 Belge Adedi 1.538 299 119.209 7.503 2.409 22.431 4.095 70.801 332.321 29.921 DES Katalog Tertibi

378

Katalog No

TASNFN KODU DH.MKT.PRK DH.MMK DH.MTF

TARH Hicr 1285-1327 1291-1332 1317-1339 1285-Tarihsiz 1331-Tarihsiz 1314-1330 1288-1327 Mild 1868-1910 1874-1913 1899-1921 1868 1912 1896-1912 1870-1910

Belge Adedi 632.237 13.730 1.246 17.491 104 1.969 5.203

Katalog Tertibi

1711

DH.SAD DH.SMU DH.TTK DH.VKK

DES

2. HARCYE NEZRET BELGELER Hariciye Nezreti Arivi, Tanzimat'la birlikte tekilatlanan Hariciye Nezreti'ne paralel olarak oluan "merkez arivi" ile sefret ve konsolosluklarda teekkl eden "tara arivi" olmak zere iki grupta toplanmaktadr. ok az miktarda Tanzimat ncesi dneme ait evrak bulunmakla birlikte gerek merkez, gerekse tara arivlerindeki evrak, Tanzimat sonras seksen yllk bir dnemi ihtiva etmektedir. Osmanl Devleti'nin Tanzimat ncesi dneminin d ilikilerine ait evrak, Sadret Arivi'nin fonlar ierisinde bulunmaktadr. Bu sebeple Hariciye Nezreti Arivi devletin d ilikileriyle ilgili, Sadret Arivi fonlar ierisinde bulunan belgeleri kronolojik olarak tamamlayc niteliktedir. Merkez Arivi evraknn bir ksm, gnmze kadar genel olarak dzenli bir ekilde korunmu, tara arivlerine ait evraklarn ise tahribattan kurtarlmas iin 1950'li yllarda Trkiye'ye nakli dnlmtr. Bu dnce dorultusunda Atina, Belgrad ve Viyana eliliklerindeki Osmanl dnemi belgeleri ile Cakarta'dan bir miktar ilem grmemi evrak getirilmitir. 1985 ylna kadar Dileri Bakanl bnyesinde bulunan Hariciye Nezreti Arivi, bu tarihten itibaren Babakanlk Devlet Arivleri Genel Mdrl Osmanl Arivi Daire Bakanl'na devredilmitir. 1885/1303 tarihli, Sefret-i Seniyyelerdeki Evrakn Hfz ve Kayd hakkndaki talimatnme ile, Osmanl dneminden belli bir tasnif dzeni ierisinde gnmze intikal eden dosya ve fihristlerin incelenmesi sonucu, ayr seriler hlinde dosyalanm olan Mektub Kalemi, Hukuk Mavirlii stiare Odas, Umr- Hukukiye-i Muhtelita Mdriyeti ve Tercme Odas gibi birimlerin dndaki Hariciye Nezreti evraknn dzenli blmnn, Osmanl dneminde, Siyas, dar, Hukuk ve Mtenevvia adlar altnda aada akland ekilde ksmlara ayrlarak dosyaland anlalmaktadr. Hariciye Nezreti fonunda, siyas, hukuk, idar konulardaki ok nemli meselelerin yansra, ticaret anlamalar; sefret ve ehbenderliklerle yaplan yazmalar; kle 379

ticaretinin meni; Srbistan'daki Mslman halkn din meseleleri; yabanc devlet bakanlarna gnderilen ve onlardan gelen, daha ok doum, vefat, cls, evlilik konularndaki nmeler; rtbe, nian ve madalya tevcihleri; snrlarn dnda kalan topraklara ait tapu tahkikleri yer alr. a. Mektub Kalemi Belgeleri (HR.MKT) 1251/1835 ylnda Reislkttablk'n yerine kurulan Hariciye Nezreti 1295 ylna kadar Bb- l'nin iinde yer alm ve Sadret'le i ie vazife icra etmitir. Bu yldan sonra btn kurum ve kurulularyla mstakil bir hal almtr. Nzrn zel Kalem Mdrl'n yrten Mektub Kalemi, zel kalem mdr durumundaki mektub efendinin maiyyetinde alan msevvid, mbeyyiz, mmeyyiz, serhalife ve mhimme mdrnden olumaktadr. Evrakn hfzyla grevli olan Mektub Hariciye Evrak Odas da mektub efendiye bal olarak almaktadr. Mektub Kalemi, nezretin kuruluunu mteakip teekkl ettirilmitir. Kalemin mdr olan mektub ilk defa 1268 yl Devlet Salnmesi'nde yer almtr. Kalem 1327/ 1909 ylnda Kalem-i Mahsus Mdrl'ne evrilmitir. Kalem-i Mahsus evrak deiik konu tasniflerinin iinde yer almtr. Mektub Kalemi 1919 yl Devlet Salnmesi'nde Kalem-i Mahsus Mdrl ile beraber tekrar yer almtr. Kalemin grevi, nazr adna yazlacak yazlar hazrlamak ve gerekli onaylar aldktan sonra Evrak Odas vastasyla ilgili yerlere gnderilmesini salamaktadr. Mektub Kalemi, nezretin gerek stanbul'daki dier nezret ve dairelerle gerekse taradaki kurum ve kurulularla olan yazmalarn salayan nemli bir kalemdir. Tara yazmalar valilik, mutasarrflk, kaymakamlk ve dier idar kurulularla sefret-i seniyye, ehbenderlikler ve nezretin stanbul dndaki grevlileriyle yapt yazmalardan olumaktadr. Maliye Nezreti, Dahiliye Nezreti, Rusmt Emaneti, Sadret, Zaptiye Nezreti, Seraskerlik, Rum Patriklii, Ermeni Patriklii gibi nezret ve devirle yapt yazmalar da merkez yazmalardr. Hariciye Nezreti 1295 ylna kadar Sadret'le i ie vazife icra ettiinden dorudan kendi adna yazma kabul edip cevap verdii gibi, Sadret adna da yazmalar yapmtr. Bu yazmalar sadrazamn onayndan sonra ilgili yerlere gnderilmitir. lk yllarda (1254-1263), Mektub Kalemi evraknn arka yznde "hariciye" kayd vard. 1263 ylndan itibaren belgenin arka yznde hlsas yer alm ve bu kalem evraknn sonuna kadar bu usul devam etmitir. Belgelerin bir dier zellii ise arka yzlerinde, defter kaytlarna uygun olarak "mesalih", "Yunan", "Ermeni", "Rum", "talya", "ngiltere", "Rusya", "sve ve Norve", 380

"ran", "telgraf" gibi kaytlar bulunmasdr. Ancak bu usul 1295 ylnda terkedilmitir. Ayn ekilde Sadret adna tezkire ve tahrirat yazma usul de terkedilmi ve nezret sadece kendi adna yazma yapmaya balamtr. Mektub Kalemi yazmalarnn muhteviyat, arlkl olarak ahs ve tal meselelerden olumaktadr. nk konusu siyas, umum, harb, mtareke ve idar gibi daha nemli konular hiz mektub evrak, konularla ilgili fonlar iinde yer almtr. Fon evraknda alacak tahsilleri say itibariyle olduka fazla bir yer igal etmektedir. Gerek Osmanl tebaasndan olan yabanclarn, gerekse baka tebaallarn birbirinden ve Osmanl tebaal Mslmanlardan olan alacaklarnn tahsili ve maa anlamazlklarnn giderilmesi bu kabildendir ki ilgili sefretlerin mracaatlarna mebn, nezret konuyu ilgili nezret, daire ve valiliklere ileterek hallini temin etmektedir. Osmanl topraklarnda yaayan yabanclarn haklarnn korunmas, kilise yapm ve tamiri ile ilgili evrak da say itibariyle olduka nemli bir yer igal etmektedir. Belgelerde geen dier konular u balklar altnda vermek mmkndr: Zararl yaynlarn gmrkten gei ve intiarna frsat verilmemesi; zenci esirlerin ticaretinin meni; sultanlarn clsu mnasebetiyle yaynlanan hatt- hmynlarn halka duyurulmas; bayram ve ylba dolaysyla gnderilen tebriklere teekkr yazlar; dier devletlerin Osmanl Devleti hakknda takndklar tavr ve politikalar, snr an lamazlklarnn giderilmesi; memleketin eitli yerlerinde yaplan inceleme ve tefti raporlar; sefret-i seniyye, ehbenderlik ve konsolosluk grevlilerinin tayini ve zlk haklarnn temini, terfi, nian imalinin salanmas; sefrethne, ehbenderhne ve konsolosluklarn kira, mefruat, personel giderleri ve dzenlenen balo ve parti masraflarnn karlanmas; Topkap Saray- Hmynu, selatn camileri ve mzeleri gezmek isteyen yabanclara ruhsat temini; telgraf hatlarnn inasnda alan grevlilerin zlk haklarnn salanmas; ihra edilen mhimmat ve makinalarla ilgili sefret takrirlerinin ilgili kurumlara irsali ile ilgili yazlar; i takibinde bulunan baz zevata tavassut vb. konular ihtiva etmekte olup 5 adet katalou bulunmaktadr. Hariciye Nezreti Mektubi Kalemi belgelerine ait katalog almalarna devam edilmektedir.
Katalog No 971-973 1690-1797 TASNFN KODU HR.MKT TARH Hicr 1254-1271 1271-1276 Mild 1838-1854 1854-1859 Belge Adedi 6.508 36.865 Katalog Tertibi Analitik Envanter

b. Hukuk Mavirlii tiare Odas Belgeleri (HR.HM.ISO) Ondokuzuncu asrn son eyreinden sonra, devletleraras ilikilerde milletleraras hukukun n plna kmas ve batl devletlerin Osmanl Devleti zerindeki basklarnn artmaya balamas zerine bu hukukun bilinmesi, Osmanl brokrasisinin daha iyi 381

ilemesi iin ihtiya hline gelmitir. nk her messesenin geliiminde ve problemlerinin zmnde milletleraras hukukun bilinmesi ve bu sahada uzman kadrolarn yetitirilmesi gerekli grlmekte idi. Bu devirden sonra idar organlar genileyen Hariciye Nezreti'nin vazifeleri hem kemiyet hem de keyfiyet bakmndan artarak yeni beler ihds edilmeye balanmtr. Hariciye Nezreti'ne bal kalem olarak ihds edilen "stiare Odas" devlet salnmelerine gre 1883/1301 tarihinde kurulmutur. Hukuk mvirleri, stiare Odas mdr, muavinler, evrak memurlar ve ktiplerden mteekkil personele sahip olan stiare Odas'nda, Hukuk Mavirlii bir st kurul olup, itiar organ niteliindedir. tiare Odas'na havale edilen herhangi bir hukuk mevzuyu hukuk mavirleri tetkik ederek o mevzu hakknda rey ve grlerini belirtip muavinlere havale ederler. Muavinler de mavirlerin izahat dorultusunda ilgili merclere grlerini Trke veya Franszca olarak bildirirlerdi. tiare Odas'na ait belgelerin balang tarihi 1299/1883'tr. Biti tarihi 1340/1921 olmasna ramen az da olsa bu tarihten sonraki yllara ait belgelere rastlanmaktadr. Fakat bu belgeler daha ok kitap, gazete, dergi vs. malzemedir. Bu fonda, Boazlar Meselesi, Fas Meselesi, Kapitlasyonlarn lav, Lahey Konferans, Beynelmilel Paris Shhiye Konferans, Umum Harp neticesinde yaplan muhedeler, Adalar Meselesi, Brezilya ile yaplan sulh ve dostluk mukavelesi, Osmanl Devleti'ndeki ecneb messeselere ve benzeri konulara ait belgeler yer almaktadr. stiare Odas evrak, kuruluundan itibaren tekil edilen orijinal bir tasnif sistemi ile devralnmtr. Konu ve tarih btnlne gre tertip edilen belge takmlar gmleklenerek "zel dosyalara" yerletirilmi ve "umum numara" ile mteselsilen numaralandrlmtr. Bu dosyalarn da bir veya bir ka bir araya getirilerek karton kutulara yerletirilmitir ki toplamn 84 adettir. Hazrlanan katalogda zel dosya numaralar "orijinal karton no" stununda gsterilmitir. stiare Odas Katalou'nda mevcut dosya 158 adettir. 1.222 ana gmlek iinde 41.428 adet belge, 78.799 varak ihtiva etmektedir.
Katalog No 970 TASNFN KODU HR.HM.O TARH Hicr 1290-1342 Mild 1873-1923 Belge Adedi 41.428 Katalog Tertibi DES

c. Hukuk Ksm Belgeleri (HR.H) Bu katalog Hariciye Nezreti Hukuk Ksm'nn "Osmanl Sefretleri" ve "Osmanl ehbenderlikleri" blmlerine ait evraknn dosya usul envanteridir. Bu blmlere ait evrak 1846-1922/1262-1341 yllarn ihtiva etmektedir. 382

Hukuk Ksm Evrak, Hariciye Nezreti'nin, esas itibariyle ahs dvalara mnhasr olmak zere Osmanl sefretleri, Osmanl ehbenderlikleri, ecneb sefretleri, nezretler, vilayetler, mstakil mutasarrflklar, resm ve gayr- resm irketler ve kurumlarla adl, hukuk konularda yapt yazmalardan olumutur. Hukuk ksm evraknn katalou iki cilt olarak hazrlanmtr. Birinci cilt; Hariciye Nezreti'nin Osmanl sefretleri ve Osmanl ehbenderlikleri ile yapt yazmalardan, ikinci cilt ise; ecneb sefretleri, nezretler, vilayetler, mstakil mutasarrflklar, resm ve gayr- resm irket ve kurumlarla yapt yazmalardan meydana gelmektedir. Hukuk ksm evraknn 1919 ylnda hazrlanm, ikisi asl evraka ait Franszca ve ksmen Osmanl Trkesi; dieri ise tercmesi yaplm evraka ait olmak zere adet endikatr gnmze intikal etmitir. Gerek evrakn tasnifi yaplrken gerekse bu kataloun hazrlanmasnda yukarda zikredilen endikatrlerin sistemi ile blm ve konu balklarna byk oranda sadk kalnmtr. Daha sonra endikatrdeki Franszca ve Osmanlca metinlerin tercme ve transkripsiyonlar yaplarak bu katalog hazrlanmtr. Aratrmaya sunulan bu katalo iki blmden olumutur: 1. Blm: Osmanl Sefretleri: Hariciye Nezreti'nin Osmanl sefretleri ile yapt yazmalardan meydana gelmektedir. Bu blmde sefretler alfabetik olarak sralanp tasnif edilmitir. Katalogda konu bal tekil eden sefretlerden bazlar Atina, Belgrad, Berlin, Brksel, Bkre, Kiev, Lahey, Stokholm, Londra, Madrid ve Paris sefretleridir. 2. Blm: Osmanl ehbenderlikleri: Hariciye Nezreti'nin Osmanl ehbenderlikleri ile yapt yazmalardan olumaktadr. Bu blmde, ehbenderliklerin bulunduu lkeler, ehirler ve daha kk birimler alfabetik olarak sralanmtr. Katalogda konu bal tekil eden ehbenderliklerden bazlar Almanya, Amerika, Avusturya-Macaristan, Belika, Bulgaristan, Fransa, Habeistan ve Hollanda'daki Osmanl ehbenderlikleridir. Hukuk Ksm Evrak'nn, Hariciye Nezreti'ne ait evrak gruplarnda olduu gibi yabanc dildeki asllar ile tercmeleri ayr ayr muhafaza edildiinden, "Tercme Evrak" da ayr bir blm hlinde tasnif edilerek Hukuk Ksm Evrak'nn ikinci katalounun sonuna konulmutur. Tercme blmnde, vesikann konu balklarnn asl evrakn bulunduu blmlerdeki balklaryla benzer olmas gzetilmi, bylece evrakn tercmesinin asllar ile irtibatlandrlmas salanmtr.
Katalog No 975 1097 TASNFN KODU HR.H TARH Hicr Mild 1262-1341 1846-1922 1884-1914 Dosya/Belge Adedi 319/81.756 960/42.883 Katalog Tertibi DES

383

d. Mtenevvia Ksm Belgeleri (HR.MTV) Mtenevvia Ksm, Hariciye Nezreti memurlar ve ecneb temsilcilerin nasb ve tayinleri; rtbe ve nian verilmesi; terifat merasimleri ve dier kutlamalar; Hariciye memurlar hakknda yaplan ikyetler; baz suikastler; Osmanl padiah ve ehzadelerinin seyahatleri; deniz kazalar ve tabi fetlerde yaplan yardmlarla ilgili evraklarn yannda Hariciye Nezreti'nin Siyas, dar ve Hukuk ksmlarna dahil olmayan evraklardan olumutur. Mtenevvia ksm evraknn 1919 ylnda hazrland anlalan, birisi asl evraklara ait ve Franszca; dieri de tercmesi yaplm evraklara ait Osmanl Trkesi olmak zere iki adet endikatr gnmze intikal etmitir. Gerek evrakn tasnifi yaplrken, gerekse bu kataloun hazrlanmasnda yukarda zikredilen endikatrlerin sistemi ile blm ve konu balklarna byk oranda sadk kalnmtr. Endikatrdeki Franszca ve Osmanlca metinlerin tercmesi ve transkripsiyonlar yaplarak bu katalog hazrlanmtr. Mtenevvia Katalou alt blm hlinde dzenlenmitir. Bunlar: Birinci Blm: Osmanl ve Yabanc Temsilcilikler ile lgili Konular: Osmanl Devleti'nin d temsilcileri ile yabanc lke temsilcilerinin grevleri gerei katldklar eitli trenlerle ilgili yazmalar ve bunlarn urad suikast ve kazalar ile zlk ileri hakkndaki belgelerden olumaktadr. Katalogda; kabuller, nutuklar, tahta klar, doumlar, temsilcilik ihds ve ilgs gibi konular yer almaktadr. kinci Blm: Nmeler: Yabanc elilerin gven mektuplar, kabulleri, cls ve ta giyme tebrikleri, vefat taziyeleri; evlenme ve doumlarda yaplan kutlamalar; tarih ve nemli yerleri ziyaret iin yabanclara verilen izinler ve baz ticar muhedeler hakkndaki yabanc lke hkmdarlaryla Osmanl hkmdarlarnn mektuplar gibi belgelerden olumaktadr. Katalog; Amerika, Avusturya, Belika, Danimarka, Fransa, Hollanda, ngiltere, ran, spanya, sve, talya, Napoli ve Rusya gibi konu balklarndan teekkl etmektedir. Ayrca Mtenevvia endikatrnde kaytl olan nmelerin dnda Hariciye evraknn dier blmlerinde yer alan nmeler tespit edilerek bu blmde toplanmtr. Belgelerle alkal lkeler, isimlerine gre alfabetik olarak sraya konulmu, her lkeye ait vesikalar kendi ierisinde kronolojik olarak dzenlenmitir. nc Blm: Nianlar, Madalyalar, Rtbeler: Osmanl Devleti ile dier devletler arasnda karlkl olarak verilen nianlar, rtbeler ve unvanlar; rtbe tevcihi ve tenzili hakknda teklifler; hediye ve ihsanlara ait belgelerle bu husustaki nizamnmeler384

den olumutur. Katalog; nianlar-madalyalar, tahlisiye, senet ve dier madalyalar, unvanlar ve unvan talepleri gibi konu balklarndan olumaktadr. Drdnc Blm: Yabanc ve Osmanl Konsolosluk Heyetleri ile Temsilciliklerine Ait Meseleler: Osmanl Devleti tarafndan gnderilen ve dier lkelerden gelen temsilcilerin yola klar ve grev yerlerine ulamalar; dier lkelerdeki Osmanl vatandalaryla Osmanl Devleti'ndeki yabanc uyruklularn himayeleri; bu temsilciler hakknda ikyetler; yabanc konsolosluk ve manastr grevlilerinin kabul ve tayinleri hakknda yaplan yazmalardan meydana gelmektedir. Beinci Blm: Muhtelif Konular: Devlet adamlar ve hanedan mensuplarnn seyahatleri; protokoller; gsteriler; devletler arasnda karlkl verilen arsa ve arazilere ait belgelerden olumaktadr. Altnc Blm: Tercme Evrak: Bu katalogdaki dier blmlerde kaytl (ou Franszca olmak zere) yabanc dillerde yaplan yazmalardan gerekli grlenlerin Tercme Odas tarafndan yaplan tercmeleridir. Kabine deiikleri, Osmanl padiah ve ehzadelerinin seyahatleri, Osmanl terifat, yapanc protokol, niformalar ve ianeler bu katalogda yer alan konu balklarndan bazlardr. Mtenevvia Ksm Evrak'nn, Hariciye Nezreti'ne ait dier evrak gruplarnda olduu gibi yabanc dildeki asllar ile tercmeleri ayr ayr muhafaza edildiinden, bu usl gzetilerek "tercme evrak" ayr bir blm hlinde dzenlenmitir. Tercme blmnde, vesikann konu balklarnn asl evrakn bulunduu blmlerdeki konu balklaryla benzer olmas gzetilmi, bylece evrakn tercmesi asllar ile irtibatlandrlmtr.
Katalog No 974 TASNFN KODU HR.MTV TARH Hicr 1257-1341 Mild 1842-1922 Dosya/Belge Adedi 754/157.000 Katalog Tertibi DES

e. Siyas Ksm Belgeleri (HR.SYS) Siyas Ksm Evrak, Hariciye Nezreti'nin i ve d siyas olaylar ve meseleler ile ilgili ypt yazmalardan olumutur. Fonun bir adet Dosya Envanter Katalogu, 10 adet de analitik katalogu mevcuttur.
Katalog No 1092-1093 1095-1096 1223-1224 1584-1587 HR.SYS 1845-1922 Analitik Evanter TASNFN KODU TARH (Mild) Katalog Tertibi

385

f. Tercme Odas Belgeleri (HR.TO) Hariciye Nezreti Tercme Odas Evrak; Osmanl sefaretleri, yabanc sefaretler, Osmanl ehbenderlikleri ile muhtelif yabanc kii ve kurululardan gelen yazlarn tercme msveddelerinden olumaktadr. Fon, genel olarak 1893 senesi ncesine ait evrak kapsamaktadr. Evrak, provenans tasnif sistemi prensiplerine uygun olarak orijinal kayt defterleriyle irtibatlandrlmak suretiyle orijinal kayt srasna uygun olarak tasnif edilmi ve daha sonra sz konusu defter kaytlarnn transkripsiyonu yaplarak katalog oluturulmutur. Tasnif esnasnda evrak da yine asli dzenine uygun olarak yukardaki balklar halinde seriler oluturacak ekilde tasnif edilmitir.
Katalog No 378-1405 28 adet TASNFN KODU HR.TO TARH Mild 1845-1923 Belge Adedi 113.997 Katalog Tertibi Analitik Envanter

g. Sicill-i Ahval dare-i Umumiyesi Belgeleri (HR.SAD) Hariciye Nezreti Sicill-i Ahval Mdriyeti Evrak; Bab- Ali Sicill-i Ahval Mdriyet-i (dare-i) Umumiyesi ve Bab- Ali Memurin-i Mlkiye Komisyonu'nun Hariciye Nezreti birimlerinde alan memurlarla ilgili olarak Hariciye Nezreti Sicill-i Ahval Mdriyeti ile yapt yazmalarla sicil kaytlarnn tutulduu komisyon kararlarndan olumaktadr. Hariciye Nezreti Sicill-i Ahval Mdriyeti belgeleri iinde sicil dosyalar bulunan memurlarn sicil kaytlar, ayn zamanda Sicill-i Ahval Defterleri'nde de yer almaktadr.
Katalog No 1572 TASNFN KODU HR.SAD TARH Hicr 1289-1343 Mild 1872-1925 Belge Adedi 4.981 Katalog Tertibi Analitik Envanter

h. Hariciye Nezreti Londra Sefareti Belgeleri (HR.SFR.3) Londra Sefareti Evrak, Dileri Bakanl'ndan Devlet Arivleri Genel Mdrl'ne devredilmitir. Londra Evrak, aada genel olarak sralanan konularda Hariciye Nezreti ile Londra Sefareti arasndaki yazmalar, Londra Sefareti ile ngiltere Hkmeti arasndaki yazmalar, Sefaretle ngiltere'deki ehbenderlikler arasndaki yazmalar ve Sefarete gnderilen zel mektup ve yazmalar kapsamaktadr.
Katalog No 1705 TASNFN KODU HR.SFR.3 TARH Mild 1831-1884 Belge Adedi 9.377 Katalog Tertibi Analitik Envanter

386

9.377 adet belge ile ilgili katalog almalar tamamlanm olup, kalan ksmnn Londra Sefareti Evrak ile ilgili katalog almalar devam etmektedir. . Paris Sefareti Belgeleri (HR.SFR.4) Dileri Bakanl'ndan Devlet Arivleri Genel Mdrl'ne intikal eden Hariciye Nezreti Paris Sefareti belgeleri, 1848-1914 yllarn kapsamaktadr. ounluu Franszca olan Paris Sefareti Evrak'nn yine sefarette hazrlanm bir endikatr mevcut bulunmaktadr. Belgeler bu endikatrden hareketle tasnif edilmi, belge gruplar endikatrdeki kaytlara gre konulandrlmtr. 48.938 adet belge ile ilgili katalog almalar tamamlanarak aratrmaya almtr. Kalan ksmnn ise tasnif almalar devam etmektedir.
Katalog No 1573-1582 10 cilt TASNFN KODU HR.SFR.4 TARH Mild 1848-1914 Belge Adedi 48.938 Katalog Tertibi Analitik Envanter

i. Tahran Sefareti Belgeleri (HR.SFR.20) Dileri Bakanl'ndan Devlet Arivleri Genel Mdrl'ne intikal eden Hariciye Nezreti Tahran Sefareti Belgeleri R. 1256-1341/M. 1840-1925 yllarn kapsamaktadr. % 40 orannda Farsa ve Franszca belge bulunan fon belgeleri tasnif edilirken, ounluk dikkate alnarak Rum tarihle tarihlenmitir.
Katalog No 1684 TASNFN KODU HR.SFR.20 TARH Rumi 1256-1341 Mild 1840-1925 Belge Adedi 38.054 Katalog Tertibi Analitik Envanter

3. EVKF-I HMYN NEZRET BELGELER Evkf Nezreti hakknda bilgi daha nce Evkf Defterleri ksmnda verilmiti. Evkf Nezreti'nin kuruluuna kadar vakflar eitli birimler ve kiiler tarafndan ynetilmilerdir. Genel ynetimi vakfiyelerindeki artlara gre deien bu nezretler unlardr. 1. Sadrli Nezreti: Sadrazamlarn nezretine art edilmi olan vakflarn genel idaresi demektir. Fatih Sultan Mehmed'in vakflarnn nezretini sadrazamlara vermesiyle 868/1464 tarihinde domu, daha sonra sadrazamlara merut olan vakflarn oalmasyla genilemitir. 2. eyhlislm Nezreti: eyhlislmlarn nezretine art edilmi olan vakflarn genel idaresi demektir. Sultan II. Bayezid'in stanbul'da ve dier yerlerde yaptrd387

 eserleri iin kurduu vakflarn nezretini 912/1506 tarihinde eyhlislm Alaeddin Ali Efendi'ye vermesiyle domutur. Bu nezrete btn ulema ve eyhlislm mntesipleri vakflarnn nezretleri, eyhlislmlara art edilerek genilediinden tezkireci efendiler tarafndan idare edilirdi. 3. Bbssade (Kap) Aas Nezreti: Harem-i hmyndaki kadnlar ve sultanlar ile kap aalar ve mensuplarndan vakflarnn nezretini kap aalarna art edenlerin vakflarnn genel idaresi demektir. Hrrem Sultan'n 952/1545 tarihinde vakflarnn nezretini Kap Aas Hadm Mehmet Aa'ya art etmesiyle domutur. Bu nezret kap halifeleri tarafndan idare edilirdi. 4. Drssade Aas (Haremeyn Evkf) Nezreti: Bu nezret Muharrem 995/ Aralk 1586 tarihinde kurulmutur. 2 Recep 996/28 Mays 1588 tarihli bir belgeden anlaldna gre Drssade aalarna Haremeyn Evkf nezreti verilmitir. Haslatnn bir miktar veya tamam Haremeyn-i erifeyn halkna art koulmu olan vakflarn genel idaresi demektir. Evkf- Hmyn Nezreti 21 Safer 1242/24 Eyll 1826 tarihinde kurularak nazrla eski Darphne Nazr ve Mtevelli Kaymakam Hac Yusuf Efendi getirilmitir. Evkf- Hmyn Nezreti kuruluunda, Kesedarlk, Zimmet Halifelii ve Sergi Halifelii ad altnda birimden oluuyordu. Daha sonra Tahrirat Bakitbeti, Gedikler Kitabeti ve Ruznamecilik kalemleri de Evkf'n ilerini yrtmek iin ihds edilmitir. Bu ekilde gittike gelien i hacmiyle berber kalem says da artmtr. Zamanla ana birimler domu, bir mddet devam eden byk birimler ise zamanla ilevleri klerek kaldrlm veya isim deitirmitir. Bu geliim ve deiimleri nizamnme ve salnmelerdeki kaytlardan takip etmemiz mmkndr. Evkf Nezreti Kataloglar: Nezretin belgeleri iin 5 cilt kalatog hazrlanmtr. I. Cildi: 1165 Numaral Evkf Nezreti Katalou a. Evkf-Kesedarlk (EV.KSD): Nezrete ait btn vakflar iin gereken ilamlar, takrirleri ve inhlar yazmakla grevlidir. Bu kalemde, nezrete gelen havalesiz belgeler, mazbata ve ilamlar ile havale edilmeyen arz ve istilmlar bulunmaktadr. b. Evkf-Bakitbet (EV.BKB): Yaz ilerinde Kesedar'a yardmclk etmek, fera ve intikal temessklerini yazmak ve yeni zabt olunan vakflarn muhasebelerini grmek bu kalemin vazifeleri arasndadr. Tahrirat ve tezkire msveddeleri ile telhis ve takrirler bu kalemde bulunmaktadr. 388

c. Evkf-Tahrirat (EV.THR): Nezretin dier nezret ve vilayetlerle yapt yazmalar yrtmekle grevlidir. Kesedarlk ve Bakitbet kalemlerinde grlen ilemler, bir mddet sonra bu kalemde yrtlmeye balanmtr. d. Evkf-Sergi Halifelii (EV.SRG): Sergi, Hazine'den (devlet kasasndan) denecek parann miktarn gsteren ve istihkak sahibine verilen vesika hakknda kullanlan bir tabirdir. 1324/1908'e kadar devlet tarafndan denmesi gereken paralar mal skntlar sebebiyle zamannda denemediinden dolay imkn hasl olduka denmek zere alacak sahiplerine "sergi" adyla bir vesika verilirdi. deme yapldka sergiden dlr, muhteviyat tamamen dendiinde istirdat olunurdu. Bu kalemde; mret-i mire iin yaplan mbyaa senetleri tahvilleri, maa tahvilleri, dug vesir vazfelilerin aylklar, Hazine'ye giren ve kan paralar iin verilen tahviller, gnlk demeler ile ilgili kaytlar bulunmaktadr. e. Evkf-Zimmet Halifelii (EV.ZMT): Bal vakflarn mukataat ve iltizmt mazbatalarn, iltizam ve icar (kira) bedelleri zimmet pusulalarn dzenlemek, tahsilatna dikkat etmek ve muhasebelerini grmekle grevli idi. Bu kalemde; vakflarn gelir ve giderlerini gsteren muhasebe cetvelleri, taradaki vakflarn muhasebe defterleri, zimmet hucceti, kefil senetleri, imret tayinat defterleri, zimmet pusulalarnn tahriri bulunmaktadr. f. Evkf-Gedik Kitbeti (EV.GDK): Btn vakf gediklerinin mukataalar cibyeti (gelirlerini tahsil), mahlltn fera ve intikallerini kaydetmek yazmak ve zimmet halifesine yardm etmekle grevlidir. g. Evkf-Evkf Muhsebesi (EV.EMH): Vakflarn gelirlerini kaydederek hazineye teslim etme, vazfelilerin maalarn hazineden sarfetmek, vridt ve masraflarn hem icr edilmesini kontrol etmek, hem de aylk hesaplarn grerek Divan- Muhsebt'a icmal vermek, sene balarnda bte ve sene sonlarnda kesin hesaplarn karmak ile grevlidir. Bu kalemde; "Muhsebe-i Evkfa" havaleli belgeler, muhsebeden kayt karlmasyla ilgili belgeler, beratlar (ilk yllarda) bulunmaktadr. h. Evkf-Evmir-i Maliye (EV.EVM): Tevliyet, immet, hitbet, kayyumluk, dersimlk gibi vakflarla ilgili vazfeler iin verilen beratlar bu kalemde tertip ve tanzim olunurdu. . Evkf-Ruzname (EV.RZN): Btn cami ve imaretler gibi hayr eserlerinin tamirleri, dzenlenmeleri, satn alma ilerini ve harcamalarn yapmakla grevlidir. Bu kalemde; Ruzname'ye havale edilen belgeler, tamire muhta olan mahallerin keif defterleri, imret-i mirelere verilen tayinatlar ile ilgili belgeler bulunmaktadr. 389

i. Evkf-Haremeyn Muhasebesi (EV.HMH): Bu kalem, seltin camileri, byk camiler ve mukaddes beldeler (Mekke, Medine, Kuds) evkf gelirlerine ait defterleri tutar ve bu gelirlerin tahsil ve sarf ile urard. Yine vakflarn vakfiyeleri gereince her sene muhsebeleri grlerek muhsebe sretinin bu dairedeki kayd yaplrd. Ayrca, saydmz bu kalemlerin yan sra, padiah, hanm sultan ve ileri gelen devlet adamlarnn kurmu olduklar vakflarn kaytlarn ihtiva eden belgelerden oluan ve kurucusunun ismi verilen baz kalemler de mevcuttur ki, aada listesi verilen bu kalemlerde; fera ve intikal kaytlar, vazfe tevcihi ile ilgili berat sretleri, rd ve masraf kaytlar, evkfn gelir ve giderlerini gsterir (yllk muhsebe) cetvelleri, temessk verilmesi, vakflarda grevli vazfelilerin maa kaytlarn gsteren belge trleri bulunmaktadr. ia. Evkf-Haremeyn Muhasebesi Gedik (EV.HMH.GDK): Vakf musakkaftnn kiralanmas, Haremeyn musakkaftna ait gedik muaccelt ve muaccelt gelirlerinin tahsil ileri, temessk verilmesi bu kalemin vazfeleri arasndadr. ib. Evkf-Haremeyn Muhasebesi Sergi (EV.HMH.SRG): Hazineye ait her trl vakf harcamalarn yapmak ve evkfn genel muvzenesinin gnlk ilemlerini idareye memur idi. ic. Evkf-Haremeyn Muhasebesi Zimmet Halfelii (EV.HMH.ZMT): Vakflarn zimmet pusulalarn dzenlemek ve vakf gelirlerinin tahsilatn yapmakla grevlidir.
Katalog No FON KODU
EV.BKB EV.EMH EV.EVM EV.GDK EV.HMH.AYSF EV.HMH

Fon Ad
Evkf Nezreti Bakitabeti Evkf Muhasebesi Evamir-i Maliye Gedik Kitabeti Haremeyn Muh. Ayasofya-i Kebir Evkf Evkf Haremeyn Muhasebesi Haremeyn Muh. Beir Aa Evkf Haremeyn Muh. Defterdar Avni Efendi Evkf Haremeyn Muh. Damat brahim Paa Evkf Haremeyn Muhasebesi Eyb Sultan Evkf Haremeyn Muh. Emir Sultan Evkf

TARH Hicr 1243-1263 1247-1267 1272-1264 1242-1264 1066-1257 1243-1254 1243-1255 1243-1251 1243-1254 1242-1257 1243-1253 1840-1848 1828-1848 1656-1842 1828-1839 1828-1848 1828-1836 1828-1839 1827-1842 1828-1838 Mild 1828-1847

Belge adedi 28.137 38.271 15.662 32.224 3.675 12.191 399 75 154 240 128

Katalog Tertibi

1165
EV.HMH.BRA EV.HMH.DFAV EV.HMH.DBR EV.HMH.EEYB EV.HMH.EMRS

DES

390

Katalog No

FON KODU
EV.HMH.GDK EV.HMH.GLBH EV.HMH.GTRH. MRB

Fon Ad
Haremeyn Muhasebesi Gedik Haremeyn Muh. Glbahar Hatun Hatuniye Evkf Haremeyn Muhasebesi Gazi Turhan Bey ve mer Bey Evkf Haremeyn Muhasebesi Gazi Sleyman Paa Evkf Haremeyn Muh. Hekimolu Ali Paa Evkf Haremeyn Muhasebesi Haremeyn Mfettilii Evkf Haremeyn Muhasebesi Hasekiba Evkf Haremeyn Muhasebesi Kara Mustafa Paa Evkf Haremeyn Muhasebesi Laleli Evkf Haremeyn Muhasebesi Medine Mn. Evkf Haremeyn Muhasebesi Mahmud Paa-y Veli Evkf Haremeyn Muhasebesi Malikane Evkf Haremeyn Muhasebesi Mevlana Celaleddin-i Rumi Evkf Haremeyn Muhasebesi Nur-i Osmaniye Evkf Haremeyn Muhasebesi kz Mehmed P. Evkf Haremeyn Muhasebesi Sultan Ahmed I, II, III Evkf Haremeyn Muhasebesi Sultan Bayezid-i Veli Evkf Haremeyn Muhasebesi elebi Sultan Mehmed Evkf

TARH Hicr 1249-1264 1243-1254 1243-1253 Mild 1834-1848 1828-1839 1828-1838

Belge adedi 7.262 94 149

Katalog Tertibi

EV.HMH.GZSL

1239-1255

1824-1840

330

EV.HMH.HAL

1244-1254

1829-1839

59

EV.HMH.HMT

1243-1249 1243-1249 1244-1248 1243-1255 1244-1264 1243-1255 1243-1254 1243-1254 1243-1256 1244-1254 1243-1256

1828-1834 1824-1834 1829-1833 1828-1840 1829-1848 1828-1840 1828-1839 1828-1839 1828-1841 1829-1839 1828-1841

12 66 6 3.277 7.092 273 417 53 471 30 1.533 DES

EV.HMH.HSB EV.HMH.KMST EV.HMH.LALE

1165

EV.HMH.MDMN

EV.HMH.MHDV

EV.HMH.MLK

EV.HMH.MVLN

EV.HMH.NROS EV.HMH.MMT

EV.HMH.SAMD

EV.HMH.SBZT

1242-1257

1827-1842

1.197

EV.HMH.SLB

1243-1255

1828-1840

307

391

Katalog No

FON KODU

Fon Ad
Haremeyn Muhasebesi Fatih Sultan Mehmed Evkf Haremeyn Muhasebesi Sultan Hamid Evkf Haremeyn Muhasebesi Sultan Mahmud Evkf Haremeyn Muhasebesi Sultan Murad I, II, III Evkf Haremeyn Muhasebesi Sinan Paa Evkf Haremeyn Muhasebesi Sultan Orhan Evkf Haremeyn Muhasebesi Sergi Haremeyn Muhasebesi Sultan Selim Evkf Haremeyn Muhasebesi Sultan Sleyman Evkf Haremeyn Muhasebesi Sultan Yldrm Beyazid Evkf Haremeyn Muhasebesi ehzade Sultan Mehmed Evkf Haremeyn Muhasebesi Valide Sultan Evkf Haremeyn Muhasebesi Atik Valide Sultan Evkf Haremeyn Muhasebesi Cedid Valide Sultan Evkf Haremeyn Muhasebesi Valide Gevher Sultan Evkf Haremeyn Muhasebesi Valide Handan Sultan Evkf Haremeyn Muhasebesi Valide Mihriah Sultan Evkf Haremeyn Muhasebesi Valide Nak- Dil Sultan Evkf

TARH Hicr 1243-1256 1243-1257 1227-1256 1243-1256 1243-1256 1243-1254 1243-1264 1243-1258 1240-1257 1243-1253 Mild 1828-1841 1828-1842 1812-1841 1828-1841 1828-1841 1828-1839 1828-1848 1828-1843 1825-1842 1828-1838

Belge adedi 537 751 778 890 39 185 31.152 952 556 186

Katalog Tertibi

EV.HMH.SFTH

EV.HMH.SHMD EV.HMH.SMHD

EV.HMH.SMRD

EV.HMH.SNAN EV.HMH.SORN EV.HMH.SRG EV.HMH.SSLM EV.HMH.SSL

EV.HMH.SYIL

1165
EV.HMH.MMD

DES 1243-1256 1243-1251 1243-1256 1243-1255 1828-1841 1828-1842 1828-1841 1828-1840 1.170 956 1.448 198

EV.HMH.VLS EV.HMH.VLSA

EV.HMH.VLSC

EV.HMH.VLSG

1247-1253

1832-1838

EV.HMH.VLSH

1243-1256

1828-1841

285

EV.HMH.VLSM

1243-1257

1828-1842

301

EV.HMH.VLSN

1243-1252

1828-1837

27

392

Katalog No

FON KODU

Fon Ad
Haremeyn Muhasebesi Valide Safiye Sultan Evkf Haremeyn Muhasebesi Zimmet Halifelii Evkf Kesedarlk Evkf Ruzname Evkf Sergi Halifelii Evkf Tahrirat Evkf Zimmet Halifelii

TARH Hicr 1243-1251 1251-1264 1243-1264 1242-1264 1243-1264 1242-1264 1244-1264 Mild 1829-1836 1828-1848 1828-1848 1827-1848 1828-1848 1846-1848 1828-1848

Belge adedi 14 6.500 5.574 10.245 59.461 79.392 31.637

Katalog Tertibi

EV.HMH.VLSS

EV.HMH.ZMT

1165

EV.KSD EV.RZN EV.SRG EV.THR EV.ZMT

DES

II. Cildi: 1712 Numaral Evkf Nezreti Katalou a. Mektubi Kalemi (EV.MKT): Nezret'in sekretarya ilemlerini yrten kalem balangta Tahrirat Kalemi (h. 1254), daha sonra da (h. 1273) Mektubi Kalemi'ne dnmtr. b. Mektubi Kalemi Cihat (EV.MKT.CHT): Yllar ierisinde i younluunun artmas sebebi ile tekilat ierisinde baz deiikliklere gidilmi ve Mektubi Kalemi de kendi ieresinde snflara ayrlarak (h.1307) ylndan itibaren ortaya kan bu birim vakf alanlarna (mezzin, imam vb.) grev tevcih etmitir. c. Mektubi Kalemi Evamir (EV.MKT.EVM): Vakflarda alanlara belge dzenleme ilemlerini yrtr. d. Evkf Beratlar (EV.BRT): Evkf Nezreti belgeleri ierisindeki beratlardr.
Katalo g No FON KODU EV.MKT EV.MKT.CHT 1712 EV.MKT.EVM EV.BRT Fon Ad Mektubi Kalemi Mektubi Kalemi Ciht Mektubi Kalemi Evamir Evkf Berat TARH Hicr 1274-1339 1286-1330 1272-1340 1124-1331 Mild 1857-1921 1869-1912 1855-1922 1712-1913 Belge adedi 589.169 158.785 DES 7.228 21.803 Katalog Tertibi

III. Cildi: 1713 Numaral Evkf Nezreti Katalou Evkf Nezreti Muhasebe Kalemi (EV.MH): Muhasebe Kalemi, tm vakf gelirlerini kayd etme, Masarfat- Umumiye Dairesi'nden verilecek suretler zerine btn vazifeler, masraflar ve maalar hazineden karlamak, takside balanm gelirleri tahsil etmek, gelir ve giderleri kararak Divan- Muhasebat'a sunmak, bte ve kesin hesaplar karmak grevlerini yrtmtr. 393

Yllar ierisinde Evkf Muhasebe Kalemi'ne bal baz birimler kurulup lav edildii grlmektedir. Bunlar: Bte, Havalenme ve Hesab- Kati Kalemi, Muamelt Kalemi, Hesabat Kalemi, Tahsisat- Hayriye Kalemi, Varidat- Umumiye Dairesi (1270-1312), Masarfat- Umumiye Kalemi (1288-1326), Tamirat ve naat Kalemi (1270-1312), Tahsilat Dairesi (1270-1304), Vezne Mdriyeti (1326-1341), Levazm Mdriyeti, Hamidiye maret Anbar Memurluu (1311-1326), Terekt ve Nkd- Mevkufe Mdriyeti, Ruzname (1267-1289), Zimmet Halifelii (1261-1270), Sergi Halifelii (1275-1297), Senedat Mdrl (1272-1297), Heyet-i Kefiye Kalemi, Anbarlar daresi. Yukardaki birimlerden belgeleri yekn tekil edenler, kodlanarak, ayr ayr seriler oluturulmutur. Yekn tekil etmeyen birimlerin evrak dorudan Muhasebe Kalemi evrak iinde mtalaa edilmitir. Muhasebeye bal birimlerden olup ayrca tasnif edilen fonlar iin, Evkf Nezreti Evrak 4. ve 5. cilt kataloglara mracaat edilebilir. Evkf Muhasebe Kalemi belgeleri esas itibariyle, gelen belgeler ile giden yazlarn aynen kaydedildii msveddelerden olumaktadr. zellikle varidat ve masarfat cetvelleri, tahsilat pusulalar, arzuhal ve tezkireler zerinde vakf kaytlarna ve ilmhaberlere de ska rastlanmaktadr.
Katalog No 1713 FON KODU EV.MH Fon Ad Muhasebe Kalemi TARH Hicr 1242-1344 Mild 1826-1925 Belge adedi 2.279.866 Katalog Tertibi DES

IV. Cildi: 1714 Numaral Evkf Nezreti Katalou Evkf Nezreti Muhasebe Masarfat Kalemi (EV.MH.MSF): Evkf Nezreti Muhasebe Kalemi'ne bal bir birim olarak h. 1288 ylnda kurulan Masarfat- Umumiye Kalemi; Hicaz levazmat vesaireyi satn alma, maalarn denmesi, tamirat, inaat vb. masraflarn hesaplanmas ve ilemlerinin yaplmas grevini yrtmtr.
Katalog No 171 FON KODU EV.MH.MSF Fon Ad Masarfat Muhasebe TARH Hicr 1288-1337 Mild 1871-1919 Belge adedi 983.073 Katalog Tertibi DES

V. Cildi: 1715 Numaral Evkf Nezreti Katalou a. Evkf Nezreti Muhasebe Kalemi Gedikler Kitabeti (EV.MH.GDK): Btn vakf gediklerinin mukataalarn tahsil etmek, mahlulatn fera ve intikallerini kaydetmek ve zimmet halifesine yardm etmektir . b. Evkf Nezreti Muhasebe Kalemi Levazm Mdrl (EV.MH.LVZ): stanbul'daki btn hayr kurulularnn ihtiyac olan mefruat, eya ve levazmnn satn alnp gerekli yerlere gnderilmesi, vilayetlerden sipari edilen eyann ve evkf idarele394

ri iin gerekli defter ve krtasiye levazmatnn tedarik edilip yerlerine gnderilmeleri, bunlara ait olan ilemin yaplmas, nezretteki demirba eyann kaydnn tutulmas ile korunmas, anbarlarn ve imaretlerin idaresi ile grevlidir. c. Evkf Nezreti Muhasebe Kalemi Ruzname (EV.MH.RZN): Cami ve imaretler gibi btn hayr eserlerinin tamirleri ve denmelerini, satn alma ilerini ve harcamalarn yapmak ile grevlidir. Bu kalemde; muhtac- tamir olan mahallerin kef defterleri, imaret-i amirelere verilen tayinatlar ve Ruznamce'ye havale edilen belgeler bulunmaktadr. d. Evkf Nezreti Muhasebe Kalemi Senedat Mdrl (EV.MH.SND): Tanzimat'tan nce mlklerin tasarrufu kiilere hccetlerle verilirken, 1272 ylnda Evkf- Hmyn Hazinesi'nde kurulan Senedat daresi tarafndan Sened-i Hakani verilmeye balanmtr. 1272-1297 yllar aras faliyet gsteren bu birimin grevini daha sonra Defterhne yklenmitir. Senedat daresi esas itibariyle fera ve intikal muameleleri, bu konudaki kaytlarn tutulmas ve senedlerin dzenlenmesi iini yrtmtr. e. Evkf Nezreti Muhasebe Kalemi Sergi Halifesi (EV.MH.SRG): Sergi, istihkak sahibine Hazineden (Devlet kasasndan) denecek parann miktarn gsterir vesika hakknda kullanlan bir tabirdir. 1324/1908'e kadar devlet tarafndan denmesi gereken paralar mal skntlar sebebiyle zamannda denemediinden dolay imkan hasl olduka denmek zere alacak sahiplerine "Sergi" adyla vesika verilirdi. deme yapldka sergiden dlr muhtevi yat tamamen denince istirdat olunurdu. Bu kalemde, maret-i Amire iin yaplan mbayaa senetleri tahvilleri, maa tahvilleri, duag vesair vazifelilerin aylklar, Hazine'ye giren ve kan paralar iin verilen tahviller, Gnlk demeler ile ilgili kaytlar bulunmaktadr. f. Evkf Nezreti Muhasebe Kalemi Tahsilat Dairesi (EV.MH.TH): Gedik ve Zimmet'in lav edilmesi ile 1270 ylnda kurulan Tahsilat Dairesi, vakf gelirlerinin tahsili, tahsil edilemeyenler iin gereken muameltn yaplmas ilerini yrtmtr. Birara (1301 ylnda) Deavi Vekillii ile birleen daire 1302 ylndan itibaren mstakil bir daire olarak grev yrtmeye devam etmitir. g. Evkf Nezreti Muhasebe Kalemi Tamirat ve naat Kalemi (EV.MH.TK): Memuriyet dzeyinde 1313 ylndan 1326'ya kadar grev yrtt grlen birimin, 1327 ylnda bir idare eklini ald grlmektedir. Eski eserlerin bakm ve tamirini stlenmi olan kalem, drt ubeden olumutur: ga) naat ve Tamirat Mdriyeti gb) Merkez Heyet-i Fenniye ve naiyesi 395

gc) Merkez Heyet-i Fenniye ve Miyahiyesi g) Tara Heyet-i Fenniye ve naiyesi h. Evkf Nezreti Muhasebe Kalemi Varidad daresi (EV.MH.VRD): Evkf- Hmyn Hazinesi'ne ait her trl gelirleri toplamakla grevli olan Varidat- Umumiye Dairesi, 1270-1312 yllar aras grev yrtmtr. 1312 sonrasnda ise Muhasebe bnyesinde, yine vakf gelirlerinin muamelelerinin kayt merkezidir. i. Evkf Nezreti Muhasebe Kalemi Zimmet Halifesi (EV.MH.ZMT): Bal vakflarn mukataat ve iltizamat mazbatalarn, iltizam ve icar (kira) bedelleri zimmet pusulalarn dzenlemek, tahsilatna dikkat etmek ve muhasebelerini grmekle grevli idi. lk zimmet halifesi Mehmet Arif Efendidir. Bu kalemde; vakflarn gelir ve giderlerini gsteren muhasebe cetvelleri, taradaki vakf muhasebe defterleri, zimmet hcceti, kefil senetleri, imaret tayinat defterleri, zimmet pusulalarnn tahriri bulunmaktadr.
Katalog No FON KODU EV.MH.GDK EV.MH.LVZ EV.MH.RZN EV.MH.SND 1715 EV.MH.SRG EV.MH.TH EV.MH.TK EV.MH.VRD EV.MH.ZMT Fon Ad Gedikler Kitabeti Levazm Mdrl Ruzname Senedat Mdrl Sergi Halifesi Tahsilat daresi Tamirat ve naat Kalemi Varidat daresi Zimmet Halifesi TARH Hicr 1242-1271 1285-1339 1244-1302 1272-1299 1251-1297 1258-1337 1270-1338 1262-1327 1244-1327 Mild 1826-1855 1868-1921 1828-1885 1855-1882 1835-1880 1842-1919 1854-1920 1845-1910 1828-1910 Belge adedi 17.236 5.722 101.677 491.261 243.628 27.284 27.247 117.687 3.816 DES Katalog Tertibi

Vakfiyeler, Evkf- Hmyn Nezreti belgelerinden ayr olarak deerlendirilmi ve tasnifi ayrca yaplmtr. Osmanl Arivi'nde bulunan vakfiyeler bir araya toplanarak Vakfiyeler Katalou oluturulmutur. Bu katalogda, 440-1331/1048-1913 yllarna ait 1.309 adet vakfi ye yer almaktadr.
Katalog No 962 TASNFN KODU Vakfiyeler TARH Hicr 440-1331 Mild 1048-1913 Vakfiye Adedi 1.309 Katalog Tertibi Analitik Envanter

Ayrca, Bb- Defter Haremeyn Muhasebesi Defterleri arasnda da vakfiyeler bulunmaktadr. 396

4. TCARET, NFA, ORMAN, MEDN VE ZRAT NEZRETLERNE AT BELGELER 1839 Mays'nda kurulan Ticaret Nezreti ilk dnemlerde ticar dvalara bakan bir kurum niteliindeydi. 1846 ylnda kurulan Ziraat ve 1848'de kurulan Nfia Nezretleri bir sre sonra lavedilerek Ticaret Nezreti'ne ilhak olundu. Daha sonra Orman ve Madin Nezretleri de bu birime dahil oldu. Bylece ticaret, tarm, nfia ve maden gibi lkenin reforma ihtiya duyan nemli alanlar ayn birim tarafndan ynetilmeye baland. Fabrikalarn tesisi, esnaf ve sanatkar cemiyetleri ile sanayi ve ticaret odalarnn kurulmas, kk sanayinin modernize edilmesine ynelik almalar, meslek okullarnn almas, maden arama izinleri, yol, kpr ve demiryollarnn tamiri, Gmhacky, Samsun, Ergani vb. madenlerin yeri, muhasebeleri ve mltezimlerinin kaytlar, Paris, Frankfurt, Venedik, Katana vb. maden piyasas fiyatlar ve mukvelenmeler bu fonun defter ve belgelerinin konularndan bazlardr. Ayrca, Hicaz Demiryolu ile irket-i Hayriye gibi ulam an oluturan kurumlara ait belgeler de bu fon iinde yer alrlar. Tasnif almalar srasnda belgelerinden ayrlm, mstakil ve dosya iine yerletirilemeyecek halde bulunan, resm ve sivil binalarn (Sirkeci Postanesi) plnlar, Konya ve Hindiye-Habbaniye (Frat ve Dicle zerine kurulmu) sulama projeleri arivdeki Harita, Pln ve Kroki Katalou'na ilave edilmek zere ayrlmlardr. Bu nezretin 2.311 defteri, 832.258 adet belgesi bulunmaktadr.
Katalog No 997 FONUN ADI Ticret, Nfia, Ziraat, Orman Madin Nezretleri Belgeleri TARH Hicr 1255-1328 Mild 1839-1910 Belge Adedi 832.258 Katalog Tertibi Analitik Envanter

5. SIHHYE NEZRET BELGELER (SH) Nezretin devlet daireleriyle, vilayet, mutasarrflk ve karantinalarla yapt yazmalarn kayt defterlerinin yansra, hastalarn etnik ve din kkenleri ile hastalk ve vefat istatistikleri, masarft makbuzlar, vefat ilmuhabirleri ve muhasebe kaytlar bulunmaktadr. Shhiye Nezreti'ne ait 762.598 adet evrak bulunmakta olup, belgelerin tasnifi devam etmektedir. 6. ZABTYE NEZRET BELGELER (ZB) Zabtiye Nezreti'ne ait mevcut ariv malzemesinin ekserisini, nezrete dier nezret, devir ve vilayetlerden gelip gerekli muameleleri yaplan yazmalar ile esas iti397

bariyle bu yazlara verilen cevaplar hvi Mektub ve Muhasebe kalemleri msveddeleri ve Muhasebe Kalemi'nin muameltna ait makbuz, teslim ve tesellm senetleri gibi evrakn oluturduu grlmektedir. Zabtiye Nezreti'nin sz edilen birimlerle yapt yazmalara dair gelen evrakn, her nezret ve daire ile vilayetlerin adlarna gre alm Gelen Evrak Hlsa Kayt Defterleri'ne kaydedilip numara verildikten sonra gerekli muameleleri tamamlanarak muhafaza edildii anlalmaktadr. Zabtiye Nezreti Evrakndan, 32-39, 125-155, 158-299, 498-587, 635-702, 710859 numaral dosyalarn zetlerinin yaplmamas sebebiyle bu dosyalardan aratrma yap mak isteyen aratrclar, Zabtiye Nezreti Evrak Dosya Usul Envanteri'ne mracaat edebilirler. Bu fona ait 188.394 adet evrak bulunmaktadr.
Katalog No 1098 1218 1219 1220 1221 1222 1225 1226 1227 1228 1229 1230 ZB TASNFN KODU TARH Hicr 1262-1325 1262-1325 1311-1323 1323-1325 1301-1324 1308-1327 1317-1341 1308-1327 1308-1341 1308-1326 1308-1325 1282-1325 Mild 1846-1908 1846-1908 1894-1906 1906-1908 1884-1907 1891-1910 1900-1923 1891-1910 1891-1923 1891-1909 1891-1908 1866-1908 Analitik ve ndeksli Katalog Tertibi DES

7. MAARF NEZRET (MF.d) Tanzimatla birlikte Osmanl Devletinde nce 1261/1845'te Maarif Meclisi tekil edilmi, 1273/1857'de Maarif Nezreti kurulmutur. Osmanl Arivi'nde Maarif Nezreti belgelerinin ierisinde Maarif Meclisi dnemine ait belgelere de rastlanmaktadr. Her ne kadar bu meclis evrak nezret ncesi saylsa da Maarif Nezreti belgeleri arasnda deerlendirilmitir. Maarif Nezreti'ne ait kalemleri ve grevlerini ksaca yle sralayabiliriz: a. Meclis-i Kebr-i Maarif (MF.MKB) Maarif Nezreti'nin kurulmasndan nce de mevcut ise de Nezret'in kurulmasyla grevleri belirli bir ereve altna alnmtr. Tedrst dresi tarafndan verilecek talimat ve ders cetvelleri ile ders kitaplarn semek, okullara ve eitime ait btn nizamn398

me ve kanun layihalar hakknda fikir beyan ve mtalaa etmek, bu kalemin grevleri arasnda saylabilir. b. Merkez Tekilat ba. Sicill-i Ahvl ubesi (MF.SCL) 1299/1882 ylnda kurulmu olup, grevi btn maarif memurlarnn azil, nasb, nakil, terfi kaytlarn ilemek, biyografi ve hizmet cetvellerini tanzim etmektir. bb. Ktphne-i Umum (MF.KTU) 1303/1886 ylnda btn vakf ktphnelerindeki kitaplarn aratrlmas, incelenmesi ve isimlerinin belirlenmesi iin kurulmutur. Bu kalemin varlna Nazeret'in son yllarnda rastlanlamamtr. bc. Tedrst- Hussiye Kalemi (MF.HUS) 1328/1910 ylnda kurulmu olup, Osmanl cemaatleri ve cemiyetleri veya irketlerce alan zel okul ve kurslarn denetiminden sorumludur. b. Levazm Kalemi (MF.LVZ) 1328/1910 ylnda kurulmu olup, Nezret dairesiyle, stanbul'da ve tarada bulunan btn okullarn eitim ara ve gerelerinin temin edilmesinden sorumludur. bd. Matbaa-i mire Mdriyeti (MF.MA) 1280/1864 ylnda alan Matbaa-i mire (Devlet matbaas), 1294/1877 ylnda Maarif Nezreti'ne balanmtr. Ders kitaplarnn, Mebsn ve yn meclislerine ait kanun layihalarnn basm ve oaltlmasndan sorumludur. be. Drlhayr Mdriyeti (MF.HYR) 1321-1327/1884-1909 yllar arasnda faaliyetini srdrm olup kimsesiz ve fakir ocuklarn renimiyle ilgilenmitir. bf. Drleytm Mdriyeti (MF.EYT) 1335/1917 ylnda kurulmu olup, eitli vilayetlerde bulunan yetim ve kimsesizlere ynelik yurt ve okullarn muameltn yrtmtr. bg. Mektib-i Gayrimslime ve Ecnebiye Mfettilii (MF.MGM) 1311-1327/1894-1909 yllar arasnda faaliyetini srdrm olup, Dersadet ve Bild- Selse'deki yabanc okullar denetleme ve onlarn ilemlerini yrtme grevini stlenmitir. 399

b. Telif ve Tercme Dairesi (MF.TTD) 1283/1867 ylnda kurulmu olup, okullar iin gerekli olan ve maarifin gelimesine yardmc eserleri takip etmitir. bh. Heyet-i Teftiiye Kalemi (MF.HTF) 1287/1870 ylnda kurulmu olup, okullar ile memur ve muallimlerin durumunu ve tedrstn ileyiini tefti etmek grevini yrtmtr. b. statistik Kalemi (MF.ST) 1310/1892 ylnda kurulmu olup; grevi, btn mlkiye mektepleri ve ilm messeselere ait bilgileri toplayarak nceki senelerle mukayese etmektir. bi. Mze-i Hmyn Mdriyeti (MF.MZ) 1291/1874 ylnda kurulmu olup; grevi, Osmanl topraklarndaki kazlara nezret etmek, bulunan eski eserlerin saklanmas ve yurt dna karlmasn nlemektir. bj. Hfzsshha-i Mektib (MF.HFS) Kurulu tarihi kesin olarak bilinememekle beraber, 1319/1901 ylnda Shhiye Mfettilii adn almtr. Asl grevi okullarn salk ilerini takib etmektir. bk. Tedrist- btidiye Kalemi (MF.BT) 1297/1880 ylnda kurulmu olup; grevi ilkretime ait btn zel ve devlet kurumlarna nezret etmek, ders kitaplarnn seimi, tedriki, diploma verilmesi gibi ilemleri takip etmektir. bl. Tedrist- Tliye Dairesi (MF.TLY) 1297/1880 ylnda kurulmutur. Orta retim kurumlar saylan idd ve sultn mekteplerinin idaresi ve nezretiyle grevlidir. bm. Tedrst- liye Dairesi (MF.ALY) 1328/1910 ylnda kurulmu olup, yksekokullarn ilerini yrtmekle ykmldr. bn. stanbul Maarif Mdriyeti (MF.MF) Merkez Tekilat bnyesinde Dersadet'te bulunan okullarn ileriyle ilgilenmitir. bo. Maarif Muhsebe Kalemi (MF.MH) Maarif Nezreti'nin btn gelirlerinin tahsili, maa ve masraflarn denmesi ve bunlarla ilgili kaytlarn tutulmas grevlerini stlenmitir. 400

b. Evrak Odas (MF.VRK) Nezret'e gelen ve Nezret'ten merkez dairelerle vilayetlere yazlan tezkire, tahrirat ve dilekeleri dosya uslne gre kaydetmek ve datm ilerini yapmakla grevlidir. bp. Mektubi Kalemi (MF.MKT) Maarif Nezreti'nin kuruluundan itibaren nezretin dier nezretlerle veya vilayetlerle olan bilumum yazmalarn yrten kalemdir. c. Tara Tekilat ca. Vilayet Maarif Mdrlkleri cb. Vilayet Maarif Meclisleri cc. Kaza ve Nahiye Maarif Encmenleri Tarada, Osmanl eitim ve retimi yukarda belirtilen idari birimler tarafndan yrtlmekte idi. Bu idr birimlere bal olan okullar drt ana balk altnda ifade etmemiz mmkndr: cc1. Mektib-i btidiye cc2. Mektib-i Tliye cc3. Mektib-i liye cc4. Mektib-i Hussiye
Katalog No TASNFN KODU MF.ALY MF.EYT MF.HFS MF.HTF MF.HUS 1164 MF.HYR MF.BT MF.MF MF.ST MF.KTU MF.LVZ Tedrisat- Aliye Dairesi Dar'l-Eytam Hfzsshha-i Mekatib Heyet-i Teftiiye Kalemi Tedrisat- Hususiye Kalemi Dar'l-Hayr Tedrisat- btidaiye Kalemi stanbul Maarif Mddiyeti statistik Kalemi Ktbhne-i Umum Levazm Kalemi TARH Hicr 1289-1341 1332-1341 1281-1341 1308-1341 1297-1341 1305-1328 1289-1341 1322-1341 1309-1341 1298-1340 1283-1341 Mild 1873-1922 1914-1922 1865-1922 1891-1922 1880-1922 1888-1911 1873-1922 1905-1922 1892-1922 1881-1922 1867-1922 Belge Adedi 55.889 6.550 2.238 3.286 4.802 7.620 151.739 52.981 11.176 1.868 19.201 DES Katalog Tertibi

401

Katalog No

TASNFN KODU MF.MA Matbaa-i Amire Mdiriyeti Mekatib-i Gayr- Mslime ve Ecnebiye Mfettilii Muhasebe Kalemi Meclis-i Kebir-i Maarif Mze-i Hmyn Mdriyeti Sicill-i Ahval ubesi Tedrisat- Taliye Dairesi Telif ve Tercme Dairesi Evrak Odas Mektubi Kalemi

TARH Hicr 1290-1341 Mild 1874-1922

Belge Adedi 424

Katalog Tertibi

MF.MGM MF.MH MF.MKB 1164 MF.MZ MF.SCL MF.TLY MF.TTD MF.VRK 1644-1683 40 adet MF:MKT

1289-1341 1266-1341 1286-1341 1289-1340 1297-1341 1296-1341 1284-1340 1268-1341 1289-1341

1873-1922 1850-1922 1870-1922 1873-1922 1880-1922 1879-1922 1868-1922 1852-1922

2.017 1.131.207 39.543 DES 482 22.829 186.295 11.363 12.534 257.073 Analitik Envanter

8. HAZNE- HSSA NEZRET (HH.d) Tanzimatn iln ile her kurumda olduu gibi Maliye tekilatnda da bir takm kkl deiiklikler olmutur. Padiaha ait btn gelirler, devletin esas hazinesine aktarlm ve karlnda masraflar iin her ay verilmek zere padiaha maa balanmas karar alnmtr. Endern- Hmyn ve sarayda alan btn grevlilerin maalar Darbhne-i mire'nin masraflar, Matbah- mire (sarayn her trl yiyecek ve erzak harcamalar iin yaplacak demeler, saray ve kasr- hmynlarn mefrt, tamirleri, padiahn istei zerine in edilecek binalarn ina masraflar, sr- hmyn ve vildet-i hmyn masraflar, yine padiah tarafndan bendegna verilecek hediyelerin bedelleri ve sir harcamalar, padiaha yaplan bu tahssttan karlanmaktayd. Tahsst- Seniyye ad verilen bu denek, her ay Darbhne Nezreti'ne aktarlr ve harcamalar Darbhne ynetiminde bulunan Ceyb-i Hmyn Hazinesi tarafndan yaplrd. Aslnda bu uygulama, Sultan kinci Mahmud zamannda balayan bir deiimin devam niteliindedir. Bata padiah olmak zere Osmanl Hanednna maa balanmas ve bu parann Darbhne kanalyla her ay Ceyb-i Hmyn'a aktarlmas, Ceyb-i Hmyn Hazinesi'nin bilinen grevinin dnda, padiaha ait btn gelirlerin topland ve buna mukabil padiah tarafndan yaplacak harcamalarla, Saray'a ait btn masraflarn dendii bir i hazine hline gelmesine yol amtr. Nitekim 1260'l yllarda Ceyb-i Hmyn yerine 402

"zel Hazine" anlamna gelen Hazine-i Hssa tabiri de kullanlmaya balanm ve Receb 1263/Haziran 1847'de kan bir irdeyle "Ceyb-i Hmyn" ismi kesin olarak "Hazine-i Hssa" eklinde deitirilmitir. Tanzimatla birlikte sikke darbnn Maliye Nezreti'ne verilmesinden sonra Darbhne Nezreti'nin asl grevi Ceyb-i Hmyn Hazinesini idare etmek olmutur. Zamanla bir karkla meydan vermemek iin 18 Rebu levvel 1266/1 ubat 1850 tarihli bir irde ile Darbhne Nezreti'nin ad da Hazine-i Hssa Nezreti olarak deitirilmitir. Evrakn tasnifinde nezretin kurulu tarihi esas alnmtr. Bu nezretin 1266 yl ncesi evrak Darbhne Nezreti ierisindedir. Bir ksm da Mbeyn-i Hmyn belgeleri ierisinde yer almaktadr. Hazine-i Hssa Nezreti belgelerini inceleyeceklerin, Darbhne Nezreti ve Mbeyn-i Hmyn belgelerine de bakmalar gerekmektedir. Hazine-i Hssa Nezreti Kalemlerini yle sralayabiliriz: 1. Depo Mdrl (HH.DPO): Nezrete bal birimlerin levzmtnn tedariki ile ilgilenir. 2. Ebniye Ambar Mdrl (HH.EBA): Padiaha ait saray ve kklerin her trl bakm, onarm ve inas iin gerekli almalarn yapld kalemdir. 3. Emlk-i Hmyn Kalemi (HH.EMK): Padiah ve hanedan mensuplarna ait mal ve iftliklerin idaresinin yrtld kalemdir. 4. Encmen daresi (HH.ENC): Nezretin ilerinin yrtlmesi iin gereken kararlarn alnmas ve ilerin takibi iin kurulan komisyon ve meclislerin evraknn bulunduu kalemdir. 5. Erzak Ambar Mdrl (HH.ERA): Saraylarn ve Nezrete bal birimlerin erzak ihtiyalarnn karland kalemdir. 6. Feshne Mdrl (HH.FSH): Feshne Fabrikasnn idaresini yrten kalemdir. 7. Hububat Ambar Mdrl (HH.HBA): Saray ve bal birimlerin hububat ihtiyalarnn karland kalemdir. 8. Hukuk Mavirlii (HH.HM): Nezretin hukuk konulardaki danmanlnn yrtld bir kalemdir. 9. Hereke Fabrikas (HH.HRK): Hereke Fabrikas'nn idaresinin yapld kalemdir. Bunun yansra tasnif esnasnda kalemi olmayana demir fabrikas, basma fabrikas, ipek fabrikas gibi dier btn fabrikalarn evrak da bu birim altnda toplanmtr. 10. Hatab Ambar Mdrl (HH.HTA): Saray ve nezrete bal birimlerin odun ve kmr ihtiyalarnn karland bir kalemdir. 403

11. Istabl-i mire dresi (HH.ISB): Saraylar bnyesindeki ahrlarda bulunan hayvanlarn bakm, yetitirilmesi ve buralarda alan personelin idaresini yrten bir kalemdir. 12. rdeler (HH.): Nezret'in ileyii ile ilgili padiah irdelerinin topland bir kalemdir. 13. Kuyudt Kalemi (HH.KYD): Resm ya da gayr- resm ahslarn nezretle olan yazmalarnda gereken kaytlar karan, Evrak Odasnca kaydedilmesi gereken hususlarn kaydnn tutulduu bir kalemdir. 14. Mteferrik (HH.M): Nezret'te hangi birime ait olduu tam tesbit edilemeyen evraklarn bulunduu bir blmdr. 15. Mefruat Kalemi (HH.MF): Saraylarn her trl tefrt ilerinin yrtlmesinden sorumlu bir kalemdir. 16. Muhasebe Kalemi (HH.MH): Nezrete bal birimlerin muhsebe ilerini yrtmek ve kaytlarn tutmakla ykml bir kalemdir. 17. Matbah- mire dresi (HH.MTA): Saray ve saraylara bal mutfaklarn ihtiyalarnn karlanmas ve alanlarn idaresinin yapld kalemdir. 18. Sicil Kalemi (HH.SAD): Nezret'e bal birimlerde alan personelin her trl kaydnn tutulduu kalemdir. 19. Tahrirat Kalemi (HH.THR): Nezret'in sekreterya grevini stlenen bu birim dier nezretlerle olan yazmalar da yapan bir kalemdir. 20. Evrak Kalemi (HH.VRK): Nezret'e gelen her trl evrakn kaytlarn tutan, evrak takibatn yapan ve gerekli olanlar saklayan bir kalemdir.
Katalog No HH.DPO HH.EBA HH.EMK HH.ENC HH.ERA HH.FSH 1323 HH.HBA HH.HM HH.HRK HH.ISB HH. HH.KYD TASNFN KODU Depo Mdrl Ebniye Anbar Mdrl Emlak- Hmyn daresi Encmen daresi Erzak Anbar Mdrl Feshne Mdrl Hububat Anbar Mdrl Hukuk Mavirlii Hereke Fabrikas daresi Istabl- Amire daresi radeler Kuyudat Kalemi Hicr TARH Mild 1849-1925 1849-1924 1849-1925 1849-1924 1849-1924 1849-1912 1855-1926 1852-1924 1849-1921 1849-1923 1849-1914 1862-1923 Belge Adedi 3.427 46.273 250.503 70.947 61.213 2.424 5.486 602 13.164 65.820 24.196 62.997 DES Katalog Tertibi

1267-1343 1266-1342 1266-1343 1266-1342 1266-1342 1266-1330 1271-1344 1268-1342 1266-1339 1266-1341 1266-1332 1278-1341

404

Katalog No HH.M HH.MF HH.MH 1323 HH.MTA

TASNFN KODU Mteferrik Mefruat Mdrl Muhasebe Kalemi Matbah- Amire Sicill-i Ahval Kalemi Tahrirat Kalemi Evrak Odas Hatab Anbar

Hicr

TARH Mild 1849-1924 1852-1924 1849-1924 1849-1924 1850-1924 1849-1924 1849-1924 1849-1924

Belge Adedi 9.494 11.933 103.2492 159.770 50.945 131.349 43.026 34.175

Katalog Tertibi

1266-1342 1268-1342 1266-1342 1266-1342 1267-1342 1266-1342 1266-1342 1266-1342

HH.SAD HH.THR HH.VRK HH.HTA

DES

a. Hazine-i Hssa Nezreti Tahrirat Kalemi (HH.THR) Nezret'in sekreteryasn yrten bu kalem, nezretten dier makamlara gnderilecek tezkire ve tahrrt kaleme alr. Dosya Usul Envanter sistemine gre hazrlanm olun bu katalogda, belgenin orijinal tasnifi de korunmutur. Evrak iki blm halinde ve aada gruplandrld ekilde hizmete sunulmutur. 1. Vilayetler ve bal yerlerle, nezret, daire ve muhtelif birimlere gre: Bu blmde evrak, ilgili olduu mahal veya birim adna gre balklandrlm, bu balklar altnda gmlek tarihlerine gre kronolojik olarak sralanmtr. 2. Konularna gre: Konularna gre tasnif edilmi olan Hazine-i Hssa Tahrirat Kalemi Evrak, bu blmde -nceden tasnif edildii ekli ile- dosya srasna gre, dolaysyla konularna gre sralanmtr. Konular balklandrlmam, ancak iindekiler blmnde konularn hangi sayfadan baladklarna iaret edilmitir.
Katalog No 1251 1323 TASNFN KODU HH.THR TARH Hicr 1266-1341 1266-1342 Mild 1850-1922 1849-1923 Belge Adedi 389.234 131.349 Katalog Tertibi DES

b. Hazine-i Hssa Sicil-i Ahval daresi (HH.SAD.MEM) Hazine-i Hassa Nezreti daresi altnda bulunan saray grevlilerinin ad, baba ad, doum tarihi, doum yeri ve grevlerine ait bilgiler yer almaktadr.
Katalog No 1686 TASNFN KODU HH.SAD.MEM TARH Hicr 1241-1343 Mild 1825-1925 Belge Adedi 10.256 Katalog Tertibi Analitik Envanter

9. MBEYN EVRAKI (MB) Mbeyn Evrak ad altnda Osmanl Arivi'nde bulunan fon, Dolmabahe Saray'ndan Hazine-i Hssa Evrak ile birlikte intikal eden belgelerden olumaktadr. Abdlme405

cid dneminde balayan bu fonda, II. Mahmud dnemine ait birka belgeye de rastlanmaktadr. Bu fon iki seri hlinde tasnif edilmitir. 1. Mbeyn (MB): Maruzt- Rikbiye arzuhalleri, sarayda yaplan trenler (dn, bayramlama vs.) iin yazlan davetiyeler, cls tebrikleri, serkurenya yazlan yazlar ve saray grevlilerinin gnlk harcamalar 2. Mabeyn-rde (MB.): Sadret tarafndan gnderilen arz tezkirelerinin altna Bakitbet tarafndan yazlan derkenrn (yani irdenin) msveddeleri, serkuren tarafndan yazlan arz tezkireleri.
Katalog No 1322 TASNFN KODU MB MB. TARH Hicr 1233-1342 1251-1339 Mild 1818-1923 1836-1921 Dosya/Gmlek Adedi 922/139.649 195/31.866 Katalog Tertibi Dosya Usul Envanter

B. BYK DARELERE AT BELGELER 1. MLL EMLAK'TAN DEVRALINAN BELGELER Nisan 1941 tarihinde Babakanlk Osmanl Arivi'ne Mill Emlk Mdrl'nden 36 adet ariv malzemesi intikal etmitir. ntikal eden belgelerin 13 adedi defter, 23 adedi ise vesikadr. Bu belgeler 1156-1288/1743-1871 tarihleri arasndadr. Bu belge ve defterler analitik envanter sisteme gre tasnif edilmi olup, fona ait dkm belgelerin aada verilmitir.
MLL EMLK'TAN DEVR ALINAN BELGELER TASNFNE AT LSTE Sra No 12 KONUSU Sultan Abdlmecid'in kaht felketine yardm olarak bin altn gndermesi sebebiyle rlanda asilzadegn ve ahalisi tarafndan yazlan teekkrnme. Avrupa seyahatinden avdeti dolaysyla arz- sadkat ve sityiten bahis olarak stanbul Rum Patrii Gregorius ve Patrikhne Sinod heyetini tekil eden Metropolitler mhrleriyle Rum cemaati namna Sultan Abdlaziz'e sunulan teekkr ve kran arzas. stanbul'da kolera felketi srasnda her trl tedbir-i sh hiye ile fukar ve ahalinin korunmasndan mtevellit k ranlarna dair skdar cihetindeki mahalle muhtarlarnn mhrleriyle Sultan Abdlaziz'e sunulan teekkrnme. Girid Valisi Mustafa Naili Paa'nn Kandiye'de doan o lu olup, Kandiye Kaymakaml'nda bulunan eski Bosna Valisi Veliyddin Rfat Paa'nn Kandiye'de ibks istirhamna dair, Kandiye slm ve Yahudi ahalisi na mna mtebern mhrleriyle Abdlmecid'e sunulan mahzar. NEV Teekkrnme TARH Hicr Mild 1849

13

kran arzas

1284

1867

14

Teekkrnme

1282

1865

15

Mahzar

1268

1851

406

Sra No

KONUSU stanbul 'da kolerann tedavisi hususunda her trl shh tedbirlerin ittihazndan dolay stanbul Rum cemaatinin kranlarn hvi patrik ve metropolidlerin ve cemaat muteberlerinin imzalaryla Sultan Abdlaziz'e sunulan teekkrnme. Avrupa seyahatinden avdeti vesilesiyle Yahudilerin sevin ve kranlarna dair Hahamba Kaymakam ve Musev cemaatinin mteberlerinin mhr ve imzalaryla Sultan Abdlaziz'e sunulan teekkrnme. Bulgar Eksarhl'nn teekklnden ve Eksarhla Eftim Efendi'nin tyininden dolay Trnova kazas Bulgar cemaati mtebern ve muhtarlarnn Sultan Sultan Abdlaziz'e sunduklar kran arzas. Ayn meseleden Kstendil, tib, Kozana, Kratova, Radomir kazalar Bulgar reis-i ruhanleriyle cemaat mteberlerinin sunduklar teekkrnme. Ayn meseleden dolay Leskofa, Vlasotina kazalar Bulgar reis-i ruhani ve muteberlerinin mhryle Sultan Abdlaziz'e sunulan kran arzas talyan Hayat Sigorta Kumpanyasnn 1869 tarihinde Milano'dan Sultan Abdlaziz'e gnderdii hrmet izhrn mutazammn yaldzl matbua. Bulgar Eksarhlnn teekklnden dolay Yanbolu, Zara-i Cedd, Karinbd, Aydos kazalar ve slimye sanca namna Sultan Abdlaziz'e sunulan teekkrnme. Ayn meseleden dolay Samako kazas ahalisi namna sunulan teekkrnme. Ayn meseleden dolay skp, vranya, Palanka, Kumanova kazalar namna sunulan teekkrnme. Padiahn haremlerinden altnc kadna bir kratn drtte biri mikdarnda feret -i erife tevcihine dair. ehzade Ahmed Cemleddin Efendi'ye bir kratn drtte biri mikdarnda feret -i erife tevcihine dair. Mnire Sultan'a bir kratn drtte biri mikdarnda feret -i erife tevcihine dair. Journal de Constantinople gazetesinin, Sultan Abdlaziz'in seyahatten avdeti mnasebetiyle ipek zerine baslm neriyat. Fransa Hkmeti'nin stanbul Sefiri De la Valette'in geri arlmas hakknda III. Napolyon'un Sultan Abdlaziz'e gnderdii nme. Fransa Hkmeti'nin stanbul Elisi olarak gnderdii De Mastier'in III. Napolyon'dan getirdii itimadnme. Fransa mparatoru III. Napolyon tarafndan Sultan Abdlaziz'e tevcih olunan Legion d'Honneur niannn byk kordon rtbesinin gnderilmesi vesilesiyle dostne temenniyat izhrn mutazammn nme.

NEV

TARH Hicr Mild

16

Teekkrnme

1282

1865

17

Teekkrnme

1284

1867

18

Arza

1288

1871

19

Teekkrnme

1288

1871

20

kran arzas Yaldzl matbua Teekkrnme Teekkrnme Teekkrnme Tevcih Tevcih Tevcih --

1288

1871

21

--

--

22 23 24 25 26 27 28

1288 1288 1288 1260 1264 1262 --

1871 1871 1871 1844 1847 1845 --

29 30

Nme timadnme

1861 1861

31

Nme

1862

407

Sra No 32

KONUSU Fransa mparatoru III. Napolyon'un , Sultan Abdlaziz tarafndan tevcih olunan Nin- li-i Osman dolaysyla teekkrn hvi nmesi. "Venedik'in yn- Dikkat Binalar" adl eserden bir nshann Sultan Abdlaziz'e takdimi vesilesi ile Antonski imzasyla gnderilen mektup. spanya Devleti tarafndan stanbul Fevklede Murahhas Bykelilii'ne tayin olunan Gerarda de Sauza'nn takdim ettii spanyolca itimadnme.

NEV Nme

TARH Hicr Mild 1863

33

Mektup

1864

34

timadnme

1862

C. VLYET VE MFETTLKLERE (TARA ARVLERNE) AT BELGELER

Bilindii gibi Osmanl Arivi'nde muhafaza edilen ariv malzemesi, genellikle Osmanl Devleti'nin stanbul'daki merkez devlet dairelerine aittir. stanbul dndan getirilen belge ve defterler tara evrak olmas dolaysyla, merkez evrak fonlarndan ayr tutulmutur. Tara evrak (TR) kodu altnda tasnif edilmitir. Osmanl Arivi'nde bulunan tara arivleri evrak, Kbrs ve Rumeli Mfettilii evrakdr. 1. KIBRIS MUTASARRIFLII BELGELER (TARADAN GELEN BELGELER) (TR.KB) 4 Haziran 1878 tarihinde ngiltere'ye devredilen Kbrs'n, mutasarrflk olarak ynetildii dneme ait biriken evrak bu tarihte Sadret Yveri Sami Paa tarafndan teslim alnarak stanbul'daki Hazine-i Evrak'a teslim edilmitir. Bu belgeler tasnif edilirken, kayt defterlerinin tertibi gz nne alnarak aada gsterildii ekilde drt ana grupta toplanmtr. Bu belgeler, ayrca gelen-giden olarak ayrlm ve bu gruplarn baz blmleri kayt numaras bulunan ve bulunmayan evrak hlinde snflandrlmtr. a. Kbrs Mutasarrfl'nn Lefkoe'de Bulunan Birimlerinin Evrak ile Konsolosluk ve Kaza Kaymakamlklaryla Yapt Yazmalar Bu blm evrak ayr balk altnda toplanmtr. 1. Birinci balkta toplanan; mutasarrfln merkez birimlerinin evrak ile Lefkoe'deki dier dairelerle yapt yazmalardan olumutur. Belgeler tertip edilirken cins olarak zellikleri bulunanlar seri tekil edecek ekilde dzenlenmitir. Bylece aratrmaclarn belgelere kolaylkla ulaabilmeleri amalanmtr. Bu seriler; mutasarrfln taradan ve Bb- l'den postayla gelen evrakn konularn ihtiva eden hlsa varakala408

r, Kbrs dare Meclisi'nin karar msveddeleri, mutasarrfln kendine bal kaza kaymakamlklarna gnderdii genelgeler, Kbrs Muhasebecilii'nin derkenar msveddeleri, varidt-masrft cetvelleri, memur ve asker maalarnn dendiine dair teslim-tesellm senetleri, arzuhaller ile bunlarn haricindeki; r Mdrl, Topu Kaymakaml, Evkf Muhasebecilii, Mahkeme-i Ticret Riyaseti, Liman Riyaseti, Tahrir Mmeyyiz lii, Nfus Mukayyidlii, Meclis-i Temyiz, Nakiblerflk, Mftlk, Piskoposluk, Defter-i Hakan Memuriyeti, Kbrs Muhasebecilii, Bank- Osmani ubesi vb. dairelerle yaplan yazmalardr. Bu gruba giren belgeler, "Mutasarrfln Lefkoe'deki dier dairelerle yapt yazmalar" balnda toplanmtr. 2. kinci balkta, kaza kaymakamlklaryla yaplan yazmalar, alfabetik sraya dizilerek Baf, Deirmenlik, Girne, Limason, Magosa ve Tuzla Kaymakamlklar ad altnda ve evraklar gelen-giden eklinde ayrlarak dzenlenmitir. Gelen-giden olarak ayrlan belgeler, kendi ierisinde kayt numaras bulunan ve bulunmayan belgeler olarak ayr ayr ele alnarak tasnif edilmitir. Telgraf yazmalar da ilgili olduu kaymakamln belgelerinin sonuna getirilmitir. Kbrs Rusumt Nezreti, 1290/1873 ylna kadar mdriyet veya memuriyet unvan laryla tek elden idare olunagelmi iken, daha sonra, Lefkoe'deki merkez memurluunun haricinde Limason ve Tuzla'da olmak zere iki ayr daire daha oluturulmutur. Bu dairelerin evraklar da ayr ayr tasnif edilmitir. 3. Kbrs'ta bulunan yabanc devletlerin konsolosluklaryla Kbrs Mutasarrfl arasndaki yazmalar da ayr bir balk altnda toplanmtr. b. Dersadet'teki Devirle Yaplan Yazmalar Kbrs Mutasarrfl'nn stanbul'da bulunan merkez devlet daireleriyle yapt yazmalar iki balk hlinde dzenlenmitir. Birincisi nemine binen Mbeyn ve Sadret'le yaplan yazmalar, ikinci olarak da nezret ve devairle yaplan yazmalardr. Btn bu evrak nezret ve devirin adlarna gre alfabetik sraya dizilerek tasnif edilmitir. Telgraflar da blmlerin sonlarnda yer almtr. Bunlar: A. Mbeyn ve Sadret B. Nezretler ve Devir olmak zere iki ana balkta toplanabilir. Nezret ve Devir bal altnda aada yeralan messeseleri zikretmek mmkndr: 1. Bahriye Nezreti 2. Dahiliye Nezreti 3. Dev Nezreti ile Defter-i Hakan Nezreti 409

4. Divan- Ahkm- Adliye 5. Evkf Nezreti 6. Hariciye Nezreti 7. Hazine-i Hassa 8. Maarif Nezreti 9. Maliye Nezreti 10. Meihat 11. Posta ve Telgraf Nezreti 12. Rusmt Nezreti 13. Seraskerlik 14. Shhiye Nezreti 15. ehremaneti ve r-y Devlet 16. Ticaret ve Nfia 17. Tophne-i mire 18. Zaptiye Nezreti 19. Kbrs Kap Kethdl c. Cezir-i Bahr-i Sefd ve Dier dar Merkezlerle Yaplan Yazmalar Cezir-i Bahr-i Sefd vilayeti ile yaplan yazmalar defter kaytlar gznne alnarak snflandrlmtr. Buna gre Dersadet'den yazlan ve vilayet araclyla gelen genelge suretleri "numara" ile Vilayet'den yazlan genelge sretlerininde "umum" eklinde ayr defterlere kaydedildikleri grlmtr. Bunun yansra vilayete bal orman mfettilii ve bakaya memurluunun mutasarrflk ile dorudan yazma yaptklar evrakn ayr bir deftere kaydedildii tespit edilmi ve evrak bu sistem dahilinde dzenlenmitir. Ayrca yazmalar, kendi ierisinde kayt numaral ve kayt numarasz evrak olarak dzenlenmi, telgraf muhabertlar her iki grup evrakn sonlarnda yer almtr. d. Kaza Kaymakamlklar Haricindeki Dier Kk Yerleim Birimleriyle Yaplan Yazmalar Kbrs'ta bulunan kaza kaymakamlklar haricindeki kk yerleim yerleriyle yaplan yazmalar alfabetik sraya gre dzenlenmitir. Bunlarn haricinde kalan ve hibir blme dahil edilmeyen evrak ise bu blmde "Dier Evrak" bal altnda toplanmtr.
KIBRIS MUTASARRIFLII BELGE KATALOU ZELGES Katalog No 994 TASNFN KODU TR.KB TARH Hicr 1259-1295 Mild 1843-1878 Dosya/Belge Adedi 268/51.936 Katalog Tertibi DES

410

2. RUMEL MFETTL BELGELER (TARADAN GELEN BELGELER) (TFR) 1902 ylnda ihds edilen Rumeli Mfettilii; Manastr, Selanik, Kosova, Yanya, Edirne ve kodra ile bu vilayetlere bal sancak, kaza, nahiye ve kylerine ait tahrirat kaytlarn ihtiva etmektedir. Rumeli Mfettilii buralardan Bulgar, Rum, Srp ve Arnavut ekiya eteleri ile fesat komitelerinin zararl faaliyetleri; yabanc devletlerin zabitleri tarafndan yrtlen jandarma ve polis tekilat; konsolosla rn faaliyetleri; Patrikhne faaliyetleri gibi nemli konularda gelen yazlarn dnda, dier idar, mal, iktisad, siyas, zira, adl ve ticar konulardaki btn resm yazlar ihtiva etmektedir. Kendisini aan konularda padiah ve sadrazamn emirlerine gre hareket eden Rumeli Mfettilii, ilerin sratle yaplabilmesi iin iyi bir denetleyici ve organizatr olmutur. Rumeli Mfettilii Evrak'nda, umumiyetle u hususlar yer almaktadr: Tayin ve terf ileri, maa talepleri, ete ve ekiy faaliyetleri, vergi ve iltizm ileri, Rum-Bulgar mezheb atmalar, di trden adl ve hukuk vakalar, idar yolsuzluklar, jandarma ve polis tenkisat, blgenin imr faaliyetleri, Rum ve Bulgar papaz ve daskallarnn blc faaliyetleri. Rumeli Mfettilii evrak 12 blm olarak tasnif edilmitir. 1. Rumeli Mfettilii Arzuhalleri 2. Rumeli Mfettilii Edirne, Yanya ve kodra Evrak 3. Rumeli Mfettilii Jandarma Miriyet ve Kumandanl Evrak 4. Rumeli Mfettilii Konsolosluk, Sefret ve Mfettilikler Evrak 5. Rumeli Mfettilii Kosova Evrak 6. Rumeli Mfettilii Makmt Evrak 7. Rumeli Mfettilii Manastr Evrak 8. Rumeli Mfettilii Mteferrik Evrak 9. Rumeli Mfettilii Sadret ve Bakitbet Evrak 10. Rumeli Mfettilii Selanik Evrak 11. Rumeli Mfettilii Umum Evrak 12. Rumeli Mfettilii Defterleri Katalou Bu fona ait 288.213 belge ve 244 defter, 37 adet belge ve 1 adet defter katalou hlinde tasnif edilmilerdir. Bu kataloglara dair bilgiler aada verilmitir. a. Rumeli Mfettilii Arzuhalleri (TFR.1.KT) Arzuhaller, 1318-1327/1900-1909 tarihleri arasndaki Mfetti-i Umumlik kaydn tayan pul ve baz zel mhrleri hvi dileke yahut telgraf nevinden veya mektup 411

trnden evraktr. Bunlardan resm messeselerce tanzim edilen evrak ve mazbata; gayriresm ahslar tarafndan takdim edilen evrak, durumuna gre istid veya mahzar olarak belirtilmitir. Muhteviyat genellikle tayin ve terfi istekleri, maa talepleri, ete ve ekiya faaliyetleri, vergi ve iltizm talepleri, Rum-Bulgar mezhep ekimeleri, di trden adl ve hukuk vakalar, idar yolsuzluk ikyetleri vesairedir.
Katalog No 445 446 447 448 449 450 TFR.1.KT TASNFN KODU TARH Hicr 1318-1322 1322-1323 1329 1323-1324 1325 1320-1327 Mild 1900-1904 1904-1905 1905 1905-1906 1906 1902-1909 Belge Adedi 4.574 3.618 2.534 3.428 4.770 3.981 Analitik Envanter Katalog Tertibi

b. Rumeli Mfettilii Edirne, Yanya ve kodra Evrak (TFR.1.ED-TFR.1.YN-TFR.1.) Bu vilayetin evrak mevcudu, dier vilayetlerin evrakndan daha az olmasndan dolay birletirilmitir. Konu itibariyle; ekiy olaylar, tabi fetler, di sular, imar faaliyetleri, adl, ml, idar ve asker her trl resm yazmalar hvidir. Baka kalemlerin evrakna karp da sonradan farkedilen belgeler, kataloun en son ksmnda "Zeyl" bal altnda toplanmtr. Ekleri bulunmayan evrakn ekleri iin, hem "Zeyl" ksmna, hem de Mteferrik (TFR.1.M) katalouna baklmas gerekmektedir. Katalog 1319-1327/1902-1909 tarihleri arasndaki belgeleri ihtiva etmekte olup, Edirne, Yanya ve kodra'ya ait evrakn dkm aadaki ekildedir:
Katalog No 456 TASNFN KODU Edirne (TFR.1.ED) Yanya (TFR.1.YN) kodra (TFR.1.) TARH Hicr 1320-1327 1319-1327 1320-1327 Mild 1902-1909 1901-1909 1902-1909 Belge Adedi 1.787 2.780 1.366 Katalog Tertibi Analitik Envanter

c. Rumeli Mfettilii Jandarma Miriyet ve Kumandanl Evrak (TFR.1.AS) Rumeli Mfettilii ile Miriyet, Kumandanlk, Tensikat ve bunlara bal kumandanlklar aras yazmalar bu blmde yer almtr. Tensikat, Berlin Anlamas'nn 23. Maddesi'nin Rumeli'de Islahat yaplmasn ngrmesi ve byk devletlerin basklaryla 1904 ylnda Avusturya ve Rusya'nn bir araya gelerek hazrladklar bir slhat hareketini yrtmek zere atad umum mfettiin yannda bir Rus ve bir Avusturyal memurun bulunmas; Makedonya'daki polis ve jan412

darma rgtlerinin slh iinin bir Avrupal genarale verilmesi ve bunun emrine gerei kadar yabanc subayn atanmas gibi maddelerden olumaktadr. Bunun zerine talyan De Corci Paa Tensikt'n bana getirilmi ve Makedonya blgelere ayrlarak gvenlik bu generalin emrindeki Avusturyal, talyan, Rus, Fransz ve ngiliz subaylarn da bulunduu jandarma birliklerine verilmitir. Jandarma Miriyet ve Kumandanl'na ait fon, 3 katalogdan mteekkildir. Kataloglardaki belgeler 1318-1327 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva etmektedir.
Katalog No 453 454 455 TFR.1.AS TASNFN KODU TARH Hicr 1318-1323 1324-1325 1326-1327 Mild 1900-1905 1906-1908 1908-1909 Belge Adedi 11.054 10.734 8.124 Katalog Tertibi Analitik Envanter

d. Rumeli Mfettilii Konsolosluk, Sefret ve Mfettilikler Evrak (TFR.1.KNS-TFR.1.SFR-TFR.1.TF) Bu fon, sefret ve konsolosluklarla yaplan yazmalar hvi olmakla birlikte inzibat, adliye, maliye, hudut, orman, polis, banka, nfia, posta ve telgraf mfettilikleriyle yaplan resm yazmalar da ihtiva etmektedir. Baka kalemlerin evrakna karp da sonradan farkedilen evrak, katoloun en son ksmnda "Zeyl" bal altnda toplanmtr. Fona ait evrak birlikte kataloglanm olup, 1320-1327/1902-1909 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva etmektedir.
Katalog No 457 TASNFN KODU TFR.1.KNS TFR.1.SFR TFR.1.TF TARH Hicr 1321-1327 1320-1327 1320-1327 Mild 1903-1909 1902-1909 1902-1909 Belge Adedi 1.667 1.051 1.066 Katalog Tertibi Analitik Envanter

e. Rumeli Mfettilii Kosova Evrak (TFR.1.KV) Kosova evraknda Kosova'ya bal sancak, kaza ve nahiyelerin yazmalar yer almaktadr. Rumeli Mfettilii'nin kurulduu yllarda Mfettiliin merkezinin Kosova olmas sebebiyle, bu vilayetten yaplan yazmalar, dier vilayetlere nispetle daha fazladr. Kosova vilayeti evraknn tasnifi srasnda genel olarak u konular tespit edilmitir: Bulgar, Rum, Srp ve Arnavut etelerinin faaliyetleri ile bu etelerle yaplan msdemeler; Rum ve Bulgar daskal ve papazlarn ifsat faaliyetleri, kiliseler arasndaki ekimeler; Avusturya ve Rus konsoloslarnn, aznlklar bahne ederek Mfettiliin ilerine karmalar; jandarma ve polis tekilat; vergi tahsilatlar, yeni btelerin hazrlanmas; 413

beki, muhtar ve ihtiyar meclisi zlarnn seimi; vilayet dahilinde yaplan imar faaliyetleri; baz ldrme, yaralama, kundaklama gibi mteferrik olaylar; Bulgaristan'a firar edip tekrar geri dnenler. Bu fona ait kataloglar 8 ciltten mteekkil olup, TFR.1.KV olarak kodlanmtr. Kosova Evrak belgeleri 1306-1327/1889-1909 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva etmektedir.
Katalog No 430 431 432 433 434 435 436 437 TFR.1.KV TASNFN KODU TARH Hicr 1306-1321 1321-1322 1322 1323 1324 1325 1326 1327 Mild 1889-1903 1903-1904 1904-1905 1905-1906 1906-1907 1907-1908 1908-1909 1909 Belge Adedi 5.129 5.273 7.500 8.634 9.152 9.824 8.857 4.756 Analitik Envanter Katalog Tertibi

f. Rumeli Mfettilii Makamt Evrak (TFR.1.MKM) Makamt evrak, Rumeli Mfetti-i Umumlii ile nezretler arasnda yaplan yazmalar hvidir. Evrakn muhtevs genel olarak yledir: Asker ve mlk memurlarn tyin , nakil,terfi, taltif ve emeklilik ilemleri; yabanc zabitler vastasyla yrtlen jandarma tensikt ile polis ve orman tensikat; Rum, Bulgar, Ulah gibi gayrimslimlerin eitim, retim ve din meseleleri; blgede yaplan imar-iskn faaliyetleri ile meydana gelen siyas, di olaylar ve benzeri btn idr, ml, iktisad, zir, siyas, ticar konularda ilgili nezretlerle yaplan yazmalar; yine bunlarla irtibatl olarak konularna gre cetvel ler, hesap pusulalar, harita ve projeler, tahkikt raporlar, knyeler ve baz nezretlerin genelgeleri. Makamt Evrak Katalou 1 cilt olup, belgeleri 1320-1327/1902-1909 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva etmektedir.
Katalog No 458 TASNFN KODU TFR.1.MKM TARH Hicr 1320-1327 Mild 1902-1909 Belge Adedi 18.261 Katalog Tertibi Analitik Envanter

g. Rumeli Mfettilii Manastr Evrak (TFR.1.MN) Bu katalogdaki belgeler, 1319-1325/1902-1907 tarihleri arasnda Rumeli Mfettilii ile Manastr Valilii ve Manastr'a bal sancak, kaza ve nahiyelerin yazmalarn ihtiva etmekte olup, 6 cilt olarak kataloglanmtr. 414

Katalog No 424 425 426 427 428 429

TASNFN KODU

TARH Hicr 1319-1322 1322-1323 1323 1324 1325 1326-1327 Mild 1902-1904 1904-1905 1905-1906 1906-1907 1907-1908 1908-1909

Belge Adedi 8.076 5.732 6.552 7.414 10.013 12.758

Katalog Tertibi

TF.1.MN

Analitik Envanter

h. Rumeli Mfettilii Mteferrik Evrak (TFR.1.M-TFR.1.FT) Bu seri, vilayetlerin rejimi; Rusmt; Duyn- Umumiye; Orman ve Madin; Posta ve Telgraf nezretleri ile Osmanl ve Ziraat bankalar; Kap Kethdlklar; Maliye Kupon dresi; Muamelt- Maliye Direktrl gibi resm messeselerle yaplan resm yazmalarla birlikte dier fonlara konulmayan veya baka fondaki evraka ait olup da bir letirilemeyen baz kopuk belgeler ile hesap pusulalar ve gelir-gider cetvellerini ihtiva etmektedir. Ayrca, Bulgar, Srp ve Rum tebaann sivil ajanlara, konsoloslara ve ruhan reislere verdikleri arzuhalleri ve ikyet mektuplarn, komitelerin ve ete reislerinin birbirlerine yazdklar gizli mektuplar, ecneb fabrikalar ve bankalarn Franszca yazlarn da hvidir77. Mteferrik evrak belgeleri 1 cilt katalogda toplanm olup, katalogda ayrca Rumeli Mfettilii ile alkal fotoraflar da bulunmaktadr. Belgeler 1297-1338/1880-1920 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva etmektedir.
Katalog No 460 TASNFN KODU Mteferrik (TFR.1.M) Fotoraflar (TFR.1.FT) TARH Hicr 1297-1338 1313-1325 Mild 1880-1920 1895-1907 Belge Adedi 7.654 97 Katalog Tertibi Analitik Envanter

. Rumeli Mfettilii Sadret ve Bakitbet Evrak (TFR.1.A) Bu fon 1320-1327/1902-1909 tarihleri arasnda Rumeli Mfettilii'nin Bakitbet ve Sadret ile yapt yazmalar hvidir. Kataloglar 2 cilttir.
Katalog No 451 452 TASNFN KODU TFR.1.A TARH Hicr 1320-1323 1324-1327 Mild 1902-1906 1906-1909 Belge Adedi 12.581 5.865 Katalog Tertibi Analitik Envanter

77 Bu kataloglar iin bkz. Albmler ve Fotoraflar ksm.

415

j. Rumeli Mfettilii Selnik Evrak (TFR.1.SL) Selnik Evrak 1320-1327/1902-1909 tarihleri arasndaki Rumeli Mfettilii ile Selnik Valilii ve Selnik'e bal sancak (mutasarrflk) kaza ve nahiyelere ait resm yazmalar ihtiva etmektedir. Selnik vilayeti, Mfettiliin alma yapt yllarda fikr gruplardaki canllk, Dersadet'le yakn ilikisi, ounluun Mslman Trklerden olumas, denizle balants ve zellikle Bulgaristan snrndaki ekiy hareketleri bakmndan ok dikkat eken nemli bir merkezdir. Ulam, fikr tesiri gibi ynleriyle, Umum Mfettilik iinde byk bir nemi vardr. Selnik vilayeti evrak genel olarak u konular ihtiva etmektedir: Bulgar, Rum, Srp ve Arnavud etelerinin faaliyetleri, bunlarla yaplan msdemeler ve ekiynn takibi; Rum ve Bulgar papaz ve retmenlerinin menf faaliyetleri ve kiliseler arasndaki ekimeler; siyas ve di olarak ilenen ldrme, yaralama, kundaklama, bombalama, yollar tahrip etme, meskene tecavz, telgraf tellerini kesme gibi sular; zellikle Avusturya ve Rus konsoloslarnn, aznlklarn ikyetlerini bahane ederek Mfettiliin ilerine karmalar; jandarma ve polis tensikt; Bulgaristan'a firar edip tekrar geri dnenler; beki, muhtar, ihtiyar meclisi zlarnn seimi ve bunlarn vazifeleriyle ilgili yazmalar; vilayet tahsilat, yeni btelerin hazrlanmas; vilayet dahilinde yaplan bayndrlk ve imar almalar; resm ve gayriresm ahslar hakknda yaplan tahkikatlar; hapishneler ve mahkmlar hakknda bilgiler; ihtid hareketleri, vukuat olmadna dair bilgi, maalarn denmesi gibi mteferrik konular.
Katalog No 438 439 440 441 442 443 444 TFR.1.SL TASNFN KODU TARH Hicr 1320-1321 1321-1322 1322 1324 1324-1325 1325-1326 1327 Mild 1902-1904 1904-1905 1905-1906 1906-1907 1907-1908 1908-1909 1909 Belge Adedi 6.057 7.054 7.362 8.848 8.899 8.000 4.161 Analitik Envanter Katalog Tertibi

k. Rumeli Mfettilii Umum Evrak (TFR.1.UM) Umum evrak, esas itibariyle Vilayet-i Selse olarak bilinen Selnik, Manastr ve Kosova vilayetleriyle yaplan her trl resm yazmalar hvidir. Burada sz edilen evrak, Edirne, kodra ve Yanya vilayetleriyle nc Ordu Miriyeti, Tensikt Dairesi, Jandarma Kumandanlklar, Maliye Komisyonu, Osmanl ve Ziraat Bankalar gibi messeselere tamim eklinde gnderildii iin "Umum Evrak" adn almtr. 416

Baka kalemlerin evrakna karp da sonrada farkedilen evraklar, kataloun en son ksmnda "Zeyl" bal altnda toplanmtr.
Katalog No 459 TASNFN KODU TFR.1.UM TARH Hicr 1320-1327 Mild 1902-1909 Belge Adedi 21.174 Katalog Tertibi Analitik Envanter

417

VI. DER BELGE TASNFLER

A. AL EMR TASNF BELGELER (AE) Ali Emir Efendi bakanlnda bir heyet tarafndan 1918-1921 seneleri arasnda gerekletirilen bir tasnif olmasndan dolay Ali Emir Tasnifi ad verilmitir. Osmanl Devleti'nin kurulu yllarndan balayarak Sultan Abdlmecid zamanna kadar gelen vesikalar ihtiva eder. Vesikalar, padiahlarn saltanat sralar esas alnarak tasnif edilmitir. Ancak padiahlar kronolojik olarak sralanmalarna ramen, her padiaha ait vesikalar kendi ilerinde tam olarak kronolojik deildir. Padiah deitike sra numaras 1'den itibaren numaralanmtr. Vesikalar, Sultan Drdnc Mehmed dneminden itibaren oalmaya balar. Ali Emir Tasnifi'nde siyas ve asker konulara ait belgeler; timar ve zemet tevcihleri; yabanc lkelerle mnasebetler,; Divan- Hmyn'a ait meseleler, maarif, ina ve tamir gibi konularda vesikalar bulunmaktadr. Belgeler analitik envanter sisteme gre tasnif edilmitir. 54 adet katalog hazrlanarak aratrmaya alan bu fonun, 54. cildi kataloglarn indeksidir. Sultan kinci Ahmed'e kadar olan dnemi ihtiva eden ilk 7 katalog Latin harflerine evrilmitir. Ayrca birinci cildin sonunda o kataloa ait indeks mevcuttur.
Katalog No I. Osman Orhan I. Murad I. Bayezid 1 Emir Sleyman Musa elebi elebi Mehmed II. Murad II. Mehmed II. Bayezid I. Selim PADAH DEVR I. Osman'dan nce TARH Hicr 676-681 699 739-758 761-788 792 811 815 811-823 826-853 855-885 886-920 918-926 Mild 1278-1282 1300 1338-1357 1360-1386 1390 1409 1412 1409-1420 1423-1449 1451-1480 1481-1514 1512-1520 Belge Adedi 2 1 5 13 1 1 1 5 15 71 90 37

* Ali Emir: 1857'de Diyarbakr'da domu ve 1924'te stanbul'da vefat etmi byk bir ktphneci, edebiyat aratrmacs ve tarihidir. Muhtelif Anadolu ve Rumeli vilayetlerinde ktiplik ve muhasebecilik grevlerinde bulunmutur. Harput ve Erzurum'da defterdarlk, Yanya, kodra ve Yemen'de maliye mfettilii yapm, her gittii yer den kitap toplamtr. Satn alamadklarn istinsah etmitir. Evinde 721 adet istinsah ettii eser mevcuttu. 1916'da Fatih'te kurduu Millet Ktphnesi'nin mdrln vefatna kadar yapt. Ali Emir, Tarih ve Edebiyat adl bir dergi karm, Nevdir-i Eslf ve Levmi'l- Hamidiyye, Osmanl Vilayt- arkiyesi ve eyh Emin-i Tokad Hazretleri'nin Tercme-i Hli gibi eserler yazmtr.

418

Katalog No I. Sleyman II. Selim III. Murad

PADAH DEVR

TARH Hicr 927-976 974-982 982-1003 1003-1012 1012-1026 1031-1032 1027-1031 1032-1048 1049-1058 1056-1099 1099-1102 1102-1107 1105-1115 1115-1145 1143-1168 1168-1171 1171-1187 1187-1203 1203-1222 1222-1223 1224-1255 1255-1277 Mild 1521-1569 1567-1574 1574-1595 1595-1604 1603-1617 1621-1623 1617-1622 1622-1639 1639-1648 1646-1688 1688-1691 1691-1695 1694-1703 1703-1733 1730-1755 1754-1758 1757-1774 1773-1789 1789-1807 1807-1808 1809-1839 1839-1860 -

Belge Adedi 625 71 597 328 886 38 48 941 579 12.522 3.195 2.336 15.534 22.090 21.516 7.381 29.501 25.906 24.741 1.932 10.107 123 -

III. Mehmed 2 I. Ahmed I. Mustafa II. Osman IV. Murad Sultan brahim 3-6 7 8 9-12 13-18 19-23 24-26 27-34 35-41 42-48 49 50-52 53 54 IV. Mehmed II. Sleyman II. Ahmed II. Mustafa III. Ahmed I. Mahmud III. Osman III. Mustafa I. Abdlhamid III. Selim IV. Mustafa II. Mahmud Sultan Abdlmecid NDEKS

B. BNLEMN TASNF BELGELER (E) bnlemin Mahmud Kemal'in bakanlnda kurulan tasnif heyeti, 1921 ylndan itibaren belgeleri konularna gre tasnif etmitir. bnlemin Tasnifi 23 ana blm altnda toplanm olup, her konu kendi blm iinde kaba bir kronolojik sra takip etmektedir. 30 katalou bulunan bu tasnifin, 829-1290/1425-1873 yllar arasndaki muhtelif konular hvi 47.125 adet belgesi vardr.
Katalog No 55 KATALOUN MAHYET Adliye TARH Hicr 896-1143 Mild 1491-1730 Belge Adedi 916 Katalog Tertibi Analitik

* bnlemin Mahmud Kemal NAL: Trk tarihisi ve yazar.(stanbul 1870-1957) ehzadeba Rtiyesi'ni bitirdikten sonra, bir sre Mlkiye'de okudu. Hukuk Mektebi'ne devam etti. zel olarak Arapa, Farsa, Franszca, din bilimleri, hadis ve hat sanatn rendi. Vilyt- Mmtze ve Muhtre Kalemi'nde (1892), Vilayet-i Sitte-yi Tefti ve Islahat Komisyonu'nda (1895-1896) alt. Sadaret Mektub Kalemi mdr muavini (1908) Vilyt- Mmtze Kalemi mdr oldu. Trk-slam Eserleri Mzesi'ni kurdu ve mzenin mdrln yapt. Biyografi ve tarih alannda bir ok eserler verdi.

419

Katalog No 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84

KATALOUN MAHYET Askeriye Bahriye Dahiliye Darphne Defter-i Atka Muhalleft Muharrert- Umumiye Mufiyet ve mtiyazt Saray Meslihi Ensab Hariciye Hatt- Hmyn Hilat Madin Maliye Shhiye Tevciht Timar ve Zemet Vakf Umr- Nfia kr ikyet Mstediyt

TARH Hicr 957-1143 1100-1143 1093-1143 930-1228 933-1287 1003-1255 995-1225 905-1142 1009-1140 947-1141 902-1119 1060-1260 829-1141 906-1290 906-1138 1019-1248 941-1141 903-1143 899-1143 986-1280 1012-1142 953-1147 1116-1217 876-1142 866-1140 1106-1261 931-1255 953-1242 993-1135 Mild 1550-1730 1689-1730 1682-1730 1523-1813 1527-1870 1594-1839 1586-1810 1500-1729 1601-1728 1540-1728 1496-1707 1650-1844 1426-1729 1500-1873 1501-1726 1610-1832 1534-1729 1498-1730 1494-1730 1578-1864 1603-1730 1546-1735 1704-1803 1472-1730 1462-1728 1695-1845 1525-1839 1547-1827 1584-1723

Belge Adedi 8.245 1.690 3.089 204 50 110 113 147 3.311 786 2.010 329 569 248 12.250 191 2.701 1.217 7.903 98 665 303

Katalog Tertibi Envanter

Analitik Envanter

Bu fonla ilgili olarak Mustafa Yrk tarafndan hazrlanan bnlemin Tasnifi'nde Geen Vakf Adlar adl indeks almas 1025 katalog numaras ile aratrmaclarn hizmetine sunulmutur. C. MUALLM CEVDET TASNF BELGELER (C) 1931 ylnda Maliye deposundaki bir ksm belgelerin ihmal ve gaflet sonucu Bulgaristan'a satlmas zerine 8 Ekim 1932 tarihli cra Vekilleri Heyeti kararyla Muallim Cevdet'in bakanlnda yeni bir tasnif heyeti oluturulmutur. Kilisli Muallim Rfat,
* Muallim Cevdet NANALP: 1883 ylnda Bolu'da doan eitimci, yazar ve ktphneci Muallim Cevdet, stanbul Drlmuallimn (Erkek Muallim Mektebi) Edebiyat Blm'n birincilikle bitirdi. Bak slm Cemaati'nin dave-

420

emekli baz devlet memurlar ve tarih uzman kimseler bu heyette yer almtr. Muallim Cevdet 1935'te istifa ederek ayrld hlde tasnif 1937 ylna kadar srmtr. Cevdet Tasnifi ad verilen bu almada belgeler konularna gre tasnif edilmi, fakat kronolojik olarak kataloglarna geirilmemitir. Bu tasnif, 17 ana blm altnda 960-1322/1553-1904 tarihleri arasndaki kaytlar ihtiva eden 216.572 adet belgeden oluup 87 adet katalogu mevcuttur.
CEVDET TASNF BELGE KATALOGLARI LSTES Katalog No 85/85-1
86-93/1-13

KATALOUN MAHYET Adliye Askeriye Bahriye Belediye Dahiliye Darphne Evkf Eylt- Mmtze Hariciye ktisat Marif Maliye Nfia Shhiye Saray Timar Zaptiye

TARH Hicr 1123-1293 960-1314 1015-1302 1067-1295 1012-1298 1075-1282 1060-1322 1112-1288 1025-1313 1063-1293 989-1304 965-1305 1106-1320 1070-1306 1002-1310 981-1299 1012-1299 Mild 1711-1876 1553-1897 1606-1887 1656-1878 1603-1881 1664-1866 1650-1904 1700-1871 1616-1896 1653-1876 1581-1887 1557-1888 1597-1903 1659-1889 1593-1893 1573-1882 1603-1882

Belge Adedi 6.731 54.984 12.743 7.597 17.486 3.281 33.351 1.032 9.328 2.261 9.242 31.937 2.785 1.451 9.019 8.794 4.550

Katalog Tertibi

94-95/1-3 96/1-2 97-99/1-4 100 101-104/1-9 105 106-107/1-2 108 109/1-3 110-113/1-9 114 115 116/1-3 117/1-2 118/118-1

Analitik Envanter

D. HATT-I HMYN TASNF (HAT)

Hatt- hmyn; umumiyetle padiahlarn el yazlarna verilen isim olup, padiahlarn yazl emirleri anlamnda kullanlmaktadr. Hatt- hmynlar, sadrazamlarn tahrir olarak ve ksaca arzettikleri meseleler dolaysyla telhis denilen kdan zerine
tiyle Bak'ye gitti (1907) ve Azerbaycan'n uyan hareketlerinde nemli rol oynayan Drlmuallimn'in almasn salad. Bu mektebin programn yapt ve orada gerekli olan din ve mill neriyatn temini iin bir matbaa tesis ettirdi. Bu arada Rusa ve Latince rendi. Pedagoji ve tarih aratrmalar yapt. Aaolu Ahmed'in gazetesinde makaleler yazd, konferanslar verdi. Rus Hkmeti'nin phelenmesi zerine memlekete dnd ve atrd okul kapatld. Avrupa'ya giderek Cenevre'de pedagoji tahsili yapt. 1916-1931 ylar arasnda eitli okullarda retmenlik yapt. 1932 ylnda Ariv'de Tasnif Hey'eti Reislii'ne getirilen ve burada yl alan Muallim Cevdet, shh sebeplerle 1935 ylnda memuriyetten ayrld. 3 ay sonra stanbul Ktphneleri Tasnif Heyeti Reislii'ne getirilen Muallim Cevdet, bu grevi ancak 3 ay yrtebildi ve 52 yanda iken vefat etti. Yaynlanm pek ok eseri bulunmaktadr.

421

yazld gibi, dorudan doruya da sdr olurdu. Bu ikincisine beyaz zerine hatt- hmyn denirdi. Sultan nc Murad devrine kadar padiahlar nadiren ve pek mahdut meseleler dolaysyla yazl emirler verirlerken, bu padiahtan itibaren hatt- hmynlar oalmtr. Osmanl Arivi'nin en nemli tasniflerinden biri olan Hatt- Hmyn Tasnifi belgeleri, med Kalemi'nin evrak olan hatt- hmynlarn toplanmasndan meydana gelmitir. Bu tasnif; Sultan Birinci Mahmud'dan Sultan kinci Mahmud devri sonuna kadar olan 112 senelik dnemi ihtiva etmekle beraber, vesikalarn ou, Sultan nc Selim ve kinci Mahmud devirlerine aittir. stisna olarak, Sultan Birinci Mahmud'dan nceye ve kinci Mahmud devrinden sonraya ait vesikalara da rastlanmaktadr. Hatt- hmynlarla ilgili ilk tasnif 1883 ylnda yaplm olup, bu tarihte hazrlanan fihrist defterleri 1940 ylna kadar kullanlmtr. Yeni yaplan dzenlemelerle Hatt- Hmayun'larn tamam bilgisayar ortamnda kataloglanm ve dijital grntleri ile aratrmaya almtr.
HATT-I HMYN KATALOGLARI Kat.No 401-422/1-8

Tarih
Hicr 1049-1271 Mild 1640-1855

Hatt- Hmyn Adedi 95.134

E. MZEHHEB FERMANLAR
Arivimizde bulunan muhtelif fonlarn iinden kan mzehhep berat ve fermanlar eskiden beri ayrlarak mstakil bir seri oluturulmutur. Ne var ki muhteva zenginliinin yannda, esiz gzellikleri ile sanatsal deer tayan mzehhep ferman ve beratlar ypranmamas amac ile aratrmaya alamamtr. Ancak aratrclarn arivde bulunan bu grsel fonu tanmalar amac ile muhtelif yllarda bu fonda bulunan baz belgelerin fotoraflar ve zetleri kitap halinde yaynlanmtr. Gnmzde ise artk belgelerin asllarnn aratrmaya almas yerine elektronik ortamda grntlerinin aratrmaya almas imkan ortaya kmtr. Bu amala yeniden dzenlenen Mzehhep Ferman ve Beratlar fonundan aratrclar sadece bilgisayar ortamnda yararlanabileceklerdir. Bu konuda almalar devam etmektedir. 886-1329/1482-1911 tarihlerini kapsayan fonda 1.319 adet ferman ve berat mevcuttur*.

* Bu fermanlardan 180 adedi Osmanl Fermanlar adyla yaynlanmtr. Bkz, Osmanl Fermanlar, Devlet Arivleri Genel Mdrl Yaynlar, Yayn No. 63, stanbul 2003.

422

F. MUHEDELER TASNF
Bu fon, Osmanl Devleti ile baz yabanc devletlerin 1783-1921 yllar arasnda akdettikleri muhedelerin orijinal belgelerinden meydana gelmitir. 469 adet muhede, tasdiknme ve protokoln yeni yaplmakta olan dzenleme ile bilgisayar ortamnda grntleri aratrmaya alacaktr.

423

NC BLM
OSMANLI ARV'NDE MEVCUT DER ARV MALZEMES LE BAKA ARV MERKEZLERNE AT KATALOGLAR

OSMANLI ARV'NDE MEVCUT DER ARV MALZEMES LE BAKA ARV MERKEZLERNE AT KATALOGLAR
Osmanl Arivi'nde bulunan belge ve defter serilerinin yansra dier ariv malzemesi ana serileri tamamlayan bir mahiyet arzetmektedir. Bunlar srasyla aada verilmitir.

I. HARTA, PLAN-PROJE-KROK, ALBM VE FOTORAF HTVA EDEN KATALOGLAR

Osmanl Arivi'nde hazrlanan mstakil kataloglar, harita ve plan-proje-kroki kataloglardr. Fotoraf ve mhrler ise muhtelif kataloglarda birer blm hlindedir. Aada sra ile bunlarn muhteva bilgileri ve izelgeleri verilmitir.

A. HARTALAR (HRT.H)
Trkiye'de ilk ayrntl yeni atlas 1800'l yllarda Mderris Abdurrahman Efendi tarafndan skdar'da yaptrlan Tabhne-i Hmyn'da baslmtr. Bu atlas, bir ok kaynaklardan ve Avrupa'da yaplan atlaslardan istifadeyle meydana getirilmitir. Haritaclk almalar asker ihtiyalardan domu, Harp Okulu'nun kuruluundan sonra Bat bilim ve tekniine ynelme ihtiyac duyularak, gen subaylar Fransa, ngiltere ve Prusya'ya renime gnderilmitir. 1880 ylnda Erkn- Harbiye 5. ubesi kurulmu ve zamann ihtiyalarn karlamak zere bu ubeye Bat Anadolu ve Balkanlar blgesindeki Trk topraklarnn haritalarn yapmak grevi verilmitir. 1885 ylna kadar Erkn- Harbiye'in lzm grd yerlerin mevz haritalar ve blge plnlar yaplm, bu haritalar o gnk ihtiyalar karlamtr. Bu tarihte Fransa'dan getirilen harita uzmanlar ve harita renimi gren Trk haritaclar bir araya getirilerek Harita Komisyonu tekil edilmitir. 1909 tarihinde Harita Komisyonu bnyesindeki Nirengi Ksm, lkenin nirengi ebekesini kurup, Osmanl Devleti'nin Anadolu ve Asya blmndeki topraklarnn 1/200.000 leindeki istikaf haritalarn hazrlamakla grevlendirilmitir. Komisyon'un hazrlad programa gre: 1. nemli blgelerin 1/25.000. 427

2. Rumeli, Anadolu, Suriye ve Irak'n 1/50.000. 3. Arabistan yarmadas ile Trablusgarb ve Bingazi'nin 1/100.000. 4. Osmanl Devleti'nin Asya ktasndaki topraklarnn 1/200.000. 5. Balkan Harbi'nden sonra Rumeli'de kalan topraklarn 1/25.000 lekli haritalar yaplacak, bu haritalarn yapmnda Bonn projeksiyon metodu kullanlacak, boylam balangc olarak Ayasofya Cmii kubbesi aleminden geen boylam dairesi alnacak ve btn paftalar 40x50 cm. lsnde yaplacakt. Bu proram gereince arazi almalarna balanm ve ilk olarak stanbul ve evresinin nirengisi kartlmtr. Bu almalar aralklarla devam etmi ve 365.000 km2 lik alann eitli leklerde haritalar yaplmtr79. Daha nce aratrmaya alm olan Haritalar Katalogu, 2008 ylnda yaplan ilaveler ve yeni dzenleme ile (2597 adet) bilgisayar ortamnda aratrmaya almtr. Haritalarn orijinalleri aratrcya verilmemekle birlikte, bilgisayar ortamnda haritalarn olduka kaliteli grntleri aratrcya sunulmaktadr.

B. PLAN, PROJE VE KROKLER (PLK.P)

Osmanl Arivi'nde bulunan pln, proje ve krokilere ait kataloun hazrlanmasnda, bu katalogda 3 numarada kaytl 1311 tarihli Dnya Atlas'ndan istifade edilmitir. Bu haritada Osmanl Devleti'nin mlk taksimtna gre vilayetlerin tespiti yaplmtr. Katalog hazrlanrken "Coraf Terimler Szl"ndeki plan, proje ve kroki tanmlar esas alnmtr. izimlerin zerinde bulunan aklayc bilgiler aynen kaydedilmi olup, katalog Osmanl siyas snrlar dahilindeki vilayetlerin alfabetik sralanna gre numaralanmtr. Tasnif edilen malzeme 1.099 adettir ve 1207-1330/1792-1912 yllarn ihtiv etmektedir. Alfabetik ve indeksli olan katalogdaki plan, proje ve krokilerin ou stanbul ile alkaldr. Bunlar u ekilde blmlere ayrlmtr; 1. Osmanl siyas snrlar dahilindeki pln, proje ve krokiler. 2. Osmanl siyas snrlar haricindeki pln, proje ve krokiler. 3. Kale plnlar. 4. Ait olduklar blge ve sahas tespit edilemeyen proje ve krokiler. 5. Cetvel, levha, jurnal, fotoraf, resim, vs. 428

PLAN, PROJE VE KROKLERN AT OLDUKLARI YERLER Katalog No Adana Ankara Aydn Badat 985 Beyrut Biga Bosna Bulgaristan Cezir-i Bahr-i Sefd Edirne Erzurum Halep Hicaz Hdvendigr stanbul zmit Kafkasya Kastamonu MAHALLER Kosova Kuds-i erif Selanik Suriye Trabzon Yanya Galos Krfezi Kafkasya Karada Kstence Liverpol Malta Moldavan Ni Paris Romanya Trnova Tolc Analitik Envanter Katalog Tertibi

C. ALBM VE FOTORAFLAR
Osmanl Arivi'nde bugne kadar yaplan tasnifler neticesinde baz fonlarda fotoraf ve resimlerin mevcut olduu grlmtr. Bunlar genellikle yeni yaplan bina ve kprlerin fotoraflar, mektep ve manastr resimleri, yol yapm almalar sebebiyle ekilen resimler ile ele geen baz ekiyaya ait fotoraflardan olumaktadr. Fotoraf ve resimler 1313-1325/1895-1908 tarihlerini ihtiv etmekte olup, toplam 137 adettir. Bu malzemeler Arivimizde genel olarak u fonlarda bulunmaktadr. a. Rumeli Mfettilii Mteferrik Evrak (TFR.1.FTG.f). b. Yldz Esas Evrak Sadrazam Kmil Paa Evrak. c. Yldz Tasnifi Defterleri. a. Rumeli Mfettilii Mteferrik Evrak Katalou'nda Bulunan Resimler
Katalog No Dosya No 1 1 1 460 1 1 1 1 4 5 6 7 1320 1320 1320 1320 1 2 1 1 Sra No 1 2 3 Tarih 1313 1315 1320 Adet 1 4 1 AIKLAMA skp'te ele geirilen ekiya ve malzemelerini gsteren fotoraf. Pirlepe kazas ky bekilerinden birine ait fotoraf. Trnovack yolu zerindeki Domuz Deresi iniinde yol yapmn gsterir fotoraf. Trnovack yolu zerindeki Domuz ve eytan dereleri mevkiinde yol dzenlemesini gsterir fotoraf. Bir mektebin al trenini gsterir resim. Bir bina resmi. Trnovack yolu zerinde Domuz Deresi'ndeki yol almalarn gsterir fotoraf. Katalog Tertibi

Analitik Envanter

429

Katalog No

Dosya No 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

Sra No 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

Tarih 1320 1321 1321 1321 1321 1321 1321 1321 1321 1321 1321 1321 1321 1322 1322 1322 1322 1322 1322 1322 1322 1322 1322

Adet 1 1 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2

AIKLAMA Dean Manastr'nn fotoraf. Krbulak-Vardar demiryolu kprsnn fotoraf. Vilyt- Selse jandarma tensikinde vazifeli ecnebi subaylar gsterir fotoraf. Kumanova-Palanka yolu zerinde Erider e'nin iftehanlar Kprs'n gsterir fotoraf. Eridere mevkiindeki selden yklan yolun tamirat almalarn gsterir fotoraf. Palanga-Devebardan yolu nda Cedilova Deresi zerinde gei yeri olarak kullanlan blm gsterir fotoraflar. Palanka-Kumanova yolunda aa Deresi mevkiinde yaplan kprnn fotoraf. Erafdan birinin ilesini gsteren resim. Kumanova-Palanka yolunda Mustanie Deresi zerine ina olunan kprnn resmi. iftehanlar-Palanka arasnda kenarlar kaldrml araba yolunun resmi. Devebarda n-Palanka yolundaki tepenin sl hnda alanlar gsterir fotoraf. Devebarda n-Palanka yolu zerinde yol ama almalarn gsterir fotoraf. Kesriye Hastanesi heyet-i shhiyesi ile hastalarnn fotoraf. Razlk'da ina edilmekde olan hapishne ve jandarma dairesini gsterir fotoraf. Manastr-Dihova-Prepol yolu zerinde ina olunan bask kemerli krgir kprnn resmi. Manastr-Yanya yolu zerinde ina olunan tam kemerli krgir kprnn resmi. Manastr-Yanya yolunda yeniden ina olunan bask kemerli kprnn resmi. Manastr-Yanya yolunda Carayzover Deresi zerinde ina olunan kprnn resmi. Manastr-Yanya yolunda Britandol Deresi zerinde yeniden ina olunan kprnn resmi. Manastr-Yanya yolu zerinde ina olunan tam kemerli krgir kprnn resmi. Manastr-Serfie-Alasonya yolu zerinde ina olunan bask kemerli krgir kprnn resmi. Zelenkova'da halkn yardmlaryla ina edilmekte bulunan hkmet konann resmi. Manastr ehri civarnda Kurd Deresi zerinde ina olunan kprlerin resmi.

Katalog Tertibi

460

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

Analitik Envanter

430

Katalog No

Dosya No 1 1

Sra No 31 32

Tarih 1322 1322

Adet 1 1

AIKLAMA Al yaplan Gmlcine hkmet konann resmi. Manastr-Selnik yolunda Besterie Deresi zerinde ina olunan krgir kprnn resmi. Manastr-Pirlepe-Krbulak yolu emenie Deresi zerinde vki olup, zeri demirden yap lacak olan kprnn mceddeden ina olunan krgir ayaklarnn ve muvakkat geidin resmi. Manastr-Selnik yolu Bokova Deresi zerinde vki olup bir ksm tamir ve bir ksm da yeniden ina edilen krgir kprnn resmi. skp'de ina ve ikmal olunarak al yaplan Hamidiye Mekteb-i Sanayii'nin resmi. Manastr-Ekisu -Florina yolunda Bokova Deresi zerinde vaki olup ksmen yeniden ina olunan kprnn resmi. Manastr-Selnik yolunun Satsilova Deresi zerinde yeniden ina olunan kprnn resmi. Drama'da cls- hmyn mnasebetiyle icra klnan trenin resmi. Gmlcine jandarma ve polis dairesini gsterir fotoraf. Gmlcine sanca hkmet dairesinin aln gsterir fotoraf. Yklm baz bina ve cesed fotoraflar. Bir ky bekisinin be adet fotoraf. Yakalanan bir grup Srp ekiyasnn resmi. Karasu zerinde ina olunan 137 metre uzunluundaki ahap kprnn resmi. Manastr'da bir asker treni gsterir fotoraf. Hristo Mato ve skp Komite Reisi Elisova Tanof'a ait iki adet fotoraf ve fotoraflar gnderen ahsn mektubu. Florina'da ina olunan merkez jandarma dai resinin resmi. l ve sa olarak ele geirilen Srp eki yasn gsterir fotoraf. Florina'da ahalinin yardmlaryla ina edilip al yaplan asker hastanenin resmi. Krova kazasn gsterir fotoraf. Manastr ehri civarnda ve Otlukhne yaknlarnda ina olunan bask kemerli krgir kprnn resmi. Srp ekiyasnn ektirmi olduu bir fotoraf. Bir yol yapm almas esnasnda ekilmi olan grevli drt ahsn resmi.

Katalog Tertibi

33

1322

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53

1322 1322 1322 1322 1322 1322 1322 1323 1323 1323 1323 1323 1324 1324 1324 1324 1324 1324 1324 1324

1 1 1 1 1 1 1 2 5 1 2 3 1 1 1

460

Analitik Envanter

1 1 1

431

Katalog No

Dosya No 1 1 1 1 1

Sra No 54 55 56 57 58

Tarih 1324 1324 1324 1324 1325

Adet 3 1 1 1 1

AIKLAMA Bir Srp bekiye ait adet fotoraf. l olarak bulunan bir ahsa ait fotoraf. Selnik'te yakalanan bir grup kaaknn ve askerlerin resmi. Bir grup asker resmi. skp Jandarma Kumandanlar Mektebi'nin nnde yaplan asker bir tren esnasnda ekilen fotoraf. Yeni ina edilmekte bulunan bir hkmet konann resmi. Abdu, Besim ve Talha adlarnda bekinin toplu fotoraf. skp Jandarma Kumandanlar Mektebi nnde yaplan bir trenin fotoraf. Cls- hmyn yldnm mnasebetiyle yaplan trenden alnan fotoraf. eitli sulardan yakalanm Nikola, Tako, Resnaki, lko, Todorosine, Sabovonko, stoyan Eltalharsete, Resna, Traye adl ahslarn toplu resmi. Trnovack yolu zerinde vki eytan Deresi Geidi'nde ina olunacak kpr mevkiiyle deirmen binasn gsterir fotoraf.

Katalog Tertibi

1 1 1 1

59 60 61 62

1325 1325 1325 1325

1 1 1 1

63

1325

460 1 64 1325

Analitik Envanter

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76

1325 1325 1325 1325 1325 1325 1325 1325 1325 1325 1325 --

1 3 2 1 1

Betyote kynde yakalanan ve Drapos cinayetini ileyen Yunanl ekiynn resmi. tip klasnda yaplan su yolunun aln gsteren fotoraflar. 1325 senesinde Siroz'da ina olunan hapishnenin resimleri. (16.846 numaral Selnik evraknn ekidir). Jivko Tsuki adl Srb'a ait pasaport. Florina'da yaplan resm daireleri gsterir fotoraf. Manastr'da bir kla resmi. Manastr Gureb Hastanesi'nin eitli blmlerini ve alanlarn gsterir fotoraflar. Yksek rtbeli olduu tahmin edilen bir ahsa ait fotoraf sureti. Ekiya olmas muhtemel bir topluluk resmi. Bir Hristiyan ky bekisinin fotoraflar Bir Srp ky bekisinin fotoraf. Bir kpr inasn gsteren fotoraf.

4 1 1 3 1 1

432

b. Yldz Esas Evrak - Sadrazam M. Kmil Paa Evrak'ndaki Resimler

Katalog No 477 Dosya No 86/41 86/41 86/41 86/41 86/41 86/41 86/41 86/41 478 86/41 86/41 86/41 86/41 86/41 86/41 86/41 86/41 86/41 86/41 86/41 4110 4111 4112 4113 4114 4116 4117 4118 4119 4120 4121 1 1 1 4 3 1 1 8 1 4 1 Sra No 4102 4103 4104 4105 4106 4107 4108 4109 Adet 1 2 1 1 1 1 1 1 AIKLAMA Kmil Paa'nn olu Said Paa'nn fotoraf. Kmil Paa'nn Aydn Valilii dneminde, Almanlarn yapt bir kazy denetleme srasnda ekilmi fotoraf. (Eref Paa, Kmil Paa'nn olu Said Paa ve Abdullah Bey mevcud). Eski zmir'in asansrden grnn hvi kartpostal. Aydn Kuvve-i Takibiyye ve akrcal'nn tenkiline ait Kumandan Binba Anzavur'un ngiltere sefirine verdii fotoraf. Kmil Paa'nn Halep Valilii dnemine ait fotoraf. Veliahd Abdlmecid'in, Kmil Paa'ya verdii kendi fotoraf. Kmil Paa'nn I. Sadret dnemine ait fotoraf. Kmil Paa'nn stanbul'dan polis tazyikiyle ikinci ayr lnda Beyrut'tan geerken htiram Ktas ve Vali H zm Bey tarafndan karlann gsterir fotoraf. eyh Snusi'nin Haydarpaa'da karlann gsteren fotoraf. (Enver ve Cemal Paalar da mevcud). Kmil Paa'nn mutasarrflk zamanna ait fotoraf. Pierre Loti'den bir manzaray hvi kartpostal. Yusuf Hikmet Bayur'a ait baz resimler. Kmil Paa'nn eitli dnemlere ait fotoraf. Krm'da Alupka kasabasna dair kartpostal. Krm'da Yalta kasabasna dair kartpostal. Hilmi Kmil Bayur'un Moskova elilii dnemine ait fotoraflarn negatifi. Trk Parlamentosu'nun bir grntsn hvi fotoraf. Dolmabahe Saray, Galata Kprs ve Boaz manzarasn hvi kartpostallar. Kmil Paa'ya ait fotoraf. Analitik Envanter Katalog Tertibi

c. Yldz Tasnifi Defterleri'ndeki Resimler

Katalog No Dosya No Sra No 404 405 406 407 Tarih 1317 1314 1320 1323 6 Adet 33 7 KONU Yanya'da ina olunan Hamidiye Kz Rdiye Mektebi'ne ait 33 fotoraf hvi albm. zmid'den yaplan asker sevkiyata dair kuvvet cedvellerini hvi defter. Berlin'de bir hastahne inasna dair pln ve yazmalar. Krehir'de alan halk sergisine ait fotoraflar. Analitik Envanter Katalog Tertibi

--

--

433

Katalog No

Dosya No

Sra No 408 409 410

Tarih

Adet 31 28

KONU Drlaceze'ye ait albm. Drlaceze'ye ait albm. Selanik Hamidiye Cmi-i erifi'nin fotoraflarn hvi albm. ikago sergisine itirak eden devletler adna sergi yerinde yaptrlan binalarla mezkr devlet hkmdarlarnn resimlerini hvi levha. 1321 ylnda Diyarbekir'de yaplan Ziraat ve Sanayi Sergisi'ne ait albm. 1320 ylnda Erzurum'da yaplan hastahne ve Sa nayi Mektebi'nin resimlerini hvi albm. Erzurum'da krgir olarak yaplan 114 kprden her birine ve ehrin tezynine mtellik baz inaat fotoraflarlarn hvi albm. 1901 ylnda stanbul'da meydana gelen veba salgn hakknda tanzim edilmi olan resimli istatistik. Karadeniz Boaz'nda Telli mevkiinde denemeleri yaplan projektrlerin albm. Avusturya-Macaristan mparatoru Fransua Jozef'in saltanatnn 60. yldnm mnasebetiyle Viyana'da dzenlenen geit trenine ait albm (1. cilt). Avusturya-Macaristan mparatoru Fransua Jozef'in saltanatnn 60. yldnm mnasebetiyle Viyana'da dzenlenen geit trenine ait albm (2. cilt). Asker bir binaya ait fotoraf Sofya'da mftlk yapan bir ztn trbesine ait fotoraf. Bir nahiye merkezine ait fotoraf. Resm bir binaya ait fotoraf. Komitaclara ait Manastr'da ekilen fotoraf. Komitaclara ait Manastr'da ekilen fotoraf. Komitaclara ait Manastr'da ekilen fotoraf. zerinde yet ve dualar bulunan flamalara ait fotoraf. Demirkap Vapuru'nun fotoraf. Komitaclarn toplu fotoraf. Bkre Arnavud Komitesi'nin Filibe ubesi yelerinin fotoraf.

Katalog Tertibi

1321

411

1309

412 413

1321 1322

7 2

414

1321

20

415 416 ---

1319 1324

37 15

417

1326

36

Analitik Envanter

418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429

1326

34 1

1321

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

Ayrca Ali Fuat Trkgeldi ve Cavit Baysun'dan satn alnan evrak ierisinde de resimler bulunmaktadr. 434

II. ZEL AHISLARDAN NTKAL EDEN (SATIN ALINAN) ARV MALZEMES

Devlet Arivleri Genel Mdrl, grevlerini belirleyen 3056 Sayl Kanun'da, "eitli kamu kurum ve kurulular ile zel ahslarn elinde bulunan ariv malzemesini tespit etmek, toplamak, gerektiinde satn almak" ifadesiyle verilen yetkiye dayanarak, yazma yoluyla veya ahslarn dorudan bavurusu zerine arivlik deer tayan malzemeyi deerlendirmeye tbi tutmak suretiyle kabul etmektedir. Bu kabulde l, Devlet Ariv Hizmetleri Hakknda Ynetmelik'in nc Maddesinde tarif edilen malzemelerdir. Buna gre; "Ariv malzemesi: Trk devlet ve millet hayatn ilgilendiren ve en son ilem tarihi zerinden otuz yl gemi veya zerinden on be yl getikten sonra kesin sonuca balanm olup, kamu kurum ve kurulularnn ilemleri sonucunda teekkl eden ve onlar tarafndan muhafazas gereken, Trk Milleti'nin geleceine tarih, siyas, sosyal, kltrel, hukuk ve teknik deer olarak intikal etmesi gereken belgeler ve devlet haklar ile milletleraras haklar belgelemeye, bunlarla ilgili ilem ve mnasebetler bakmndan tarih, hukuk, idar, asker, din, ilm, edeb, estetik, kltrel, biyografik, jeneolojik ve teknik herhangi bir konuyu aydnlatmaya, dzenlemeye, tespite yarayan, ayrca ait olduu devrin ahlk, rf ve detlerini veya eitli sosyal zelliklerini belirten her trl yazl evrak, defter, plan, harita, proje, mhr, damga, fotoraf, film, ses ve grnt band, bask ve benzeri belgeleri ve malzemeyi" ifade etmektedir. Perakende ve toplu halde bir ok zel ve tzel kiilerden satn alnan ariv malzemesinin, bir ksmnn katalou hazrlanm, bir ksm da ilgili blmlere ilave edilmitir. Bunlarn balcalar unlardr:

A. AL FUAT TRKGELD EVRAKI (HSD.AFT)

Ali Fuat Trkgeldi'nin torunu Glbin Trkgeldi'den 6 Aralk 1991 tarihinde satn alnan 3.167 adet belge, 19 adet defter, 60 resim ve bir albmden mrekkeb ariv malzemesi tasnif edilerek katalou hazrlanm olup, tasnifi aadaki ekilde gruplandrlarak yaplmtr.
* Ali Fuat TRKGELD: Tanzimat devri riclinden Dahiliye Mstear Cell Bey'in torunu ve Tercme Odas Mhimme Mdr Cemal Bey'in oludur. 8 Temmuz 1867'de stanbul Acbadem'de domutur. Soukeme Asker Rdiyesi ile Lisan Mektebi'ni bitirdi. 5 Aralk 1901'de mlzemetle Dahiliye Mektub Kalemi'ne girdi. 28 Haziran 1901'de Dahiliye Mektubusu oldu, 9 Temmuz 1903'te Dahiliye Mstearl'na vekleti ile Merutiyet'in il anna kadar bu iki vazifeyi birden gtrd. 8 Eyll 1909'da Dahiliye Mstear oldu, 31 Temmuz 1912'de Mbeyn Bakitbeti'ne tayin edildi. Kuv- y Milliye'yi s ilan eden hatt- Hmyna itiraz yznden 1920'de ra-y Devlet Maliye ve Nfia Dairesi Riyaseti'ne nakille Saray'dan karld. 27 Ekim 1920'de Sadaret Mstearl'na tayin olunarak stanbul Hkmeti'nin ilgasna kadar bu vazifede kald. 3 ubat 1935'de vefat etmitir.

435

1. Belgeler Vesikalar kronolojik olarak dizilmitir. 1-6. dosyalardaki belgelerin tarihi hicr tarihe evrilmitir. 7-9. dosyalarda tarihsiz belgeler vardr. 10-15. dosyalarda hatt- dest denilen mektuplar bulunmaktadr. Bunlarn sralamasnda, orijinal numaralarn muhafazas iin tarih sralar esas alnmamtr. 16-17. dosyalar Cumhuriyet dnemi evrak olup, milad tarihle kronolojik sralama yaplmtr. 19. dosyadaki evrak daha sonra bu kataloa eklendiinden, kendi iinde tarih sralamas yaplmtr. 2. Defterler Hatrt, muhtelif konularda yazlan mtalat ve msveddelerden oluan 19 adet defter 18. dosyada bulunmaktadr. 3. Fotoraflar 1'den 54'e kadar numara verilen resimlerin says 60'tr. Satnalma Komisyonunca numara verilen resimlerden 25 numaral resim iki adet, 37, 38 ve 39 numaralardaki resimler ise 8 adettir. Resimlerden dosya iine koyulabilenler 20 ve 21. dosyaya yerletirilmilerdir.
Katalog No TASNFN ADI TARH Hicr Mild Belge Adedi 19 defter 991 Ali Fuat Trkgeldi Evrak 1080-1380 1670-1961 3.183 belge 60 resim 1 albm Analitik Envanter Katalog Tertibi

B. CAVT BAYSUN EVRAKI (HSD.CB)

Osmanl Arivi'nde Ord. Prof. Dr. Cavit Baysun'un* terekesinden satn alma yoluyla intikal ederek katalou hazrlanan evrak, deiik zamanlarda eitli makamlardan toplanm Osmanl dnemi ariv malzemesini ihtiva etmektedir. Yakn tarihimizin aydnlanmasna k tutacak olan bu evrak incelendiinde, daha ok mahall idareler ve ahslarn elinde bulunan evrak ihtiva ettii anlalmaktadr. Mahall idareler evrak olarak Karesi Vilayeti, Halep Vilayeti Tahkik Memuriyeti, Merkezi am ehri olan Beinci Ordu Komutanl evrak zikredilebilir.
* M. Cavit BAYSUN: Tarihi, retim yesi ve aratrmac olan M. Cavit Baysun (1899-1968), Drlfnn Hukuk
Fakltesi'ni bitirdikten sonra 1937'de . . Edebiyat Fakltesi Ortaa Tarih Krss'nde doentlie atanm bilim adamlarmzdandr. Bizans, Ortaa ve Yenia tarihi dallarnda dersler veren ve aratrmalar yapan Baysun, 1960'ta ordinarys profesr oldu. Bu arada Trkiyt Enstits Mdrl ve slm Ansiklopedisi Murahhas Mdrl'nde bulundu. slm Ansiklopedisi'nde tarih alanndaki pek ok maddenin yazar olan Baysun, baz nemli eski metinleri de yaymlad. Bunlar arasnda Mustafa Reit Paa'nn siyasal yazlar, Cevdet Paa'nn Tezkir 'i ve Gelibolu'lu li'nin Mevid'n-Nefis fi Kavidi'l-Meclis'i nemlidir.

436

Tereke evrak, malzemenin niteliine gre iki ana blmde deerlendirilmitir. Birinci Blm; Osmanl dnemine ait muhtelif resm belgelerdir. Bu belgeler, hatt- hmyn, nme-i hmyn, berat, buyruldu, tezkire, tahrirt, telgraf, mazbata, nizamnme, ilm, muhede, kayt defterleri, arzuhaller, ehadetnmeler gibi Osmanl diplomatii bakmndan eitlilik arzeden vesikalardr. Bu belgelerin konular arasnda; eitim, maliye, asker, maden iletmecilii, imar faaliyetleri, isyan haberleri, tahkikt ve istintak raporlar, tayin, terfi, azil ve memuriyet talepleri, terift, taltift, teekkr, vakf muamelt, Hicaz, Msr, Yemen ahvli, muhasebe kaytlar, baz kiilere tevcih olunan nianlar, muhacirlerin idare, ie ve isknlar iin komisyon tekili gibi hususlar saymak mmkndr. Cavit Baysun terekesinin ilk belgesi, 788 tarihiyle Sultan Murad Hdvendigar'n hatt- hmyn suretidir. En nemli belgeler arasnda Saray terifatbas ve Divan- Hmyn tercman olan Mnir Bey'e Belika, Avusturya, Almanya, spanya, Fransa, Danimarka, Hollanda gibi eitli lkelerin devlet bakanlarndan gnderilen nianlarn beratlar, talyanlarla Osmanllar arasnda yaplan Adalar ve Trablusgarb'a dair anlamann gizli maddelerini gsteren defter bulunmaktadr. Bu blmdeki 766 adet belge kronolojik olarak tasnif edilerek aratrmaclarn hizmetine sunulmutur. Genellikle Franszca yazl olan yabanc dil belgeler, kataloun sonunda yer almtr. kinci Blm ise; ariv malzemesi nitelii tamayan, Cavit Baysun'a, arkadalarna ve baz ahslara ait zel evrak, biyografi, mikrofilm, muhtelif trde manzmeler, mektuplar, derlemeler ve fotoraflardr. zel ariv nitelii tayan bu evraklar hazrlanan kataloa alnmam ayr dosyalar iinde muhafaza edilmitir.
Katalog No 993 TASNFN KODU Cavit Baysun Evrak TARH Hicr 788-1332 Mild 1386-1914 Dosya/ Belge Adedi 4/766 Katalog Tertibi Analitik Envanter

C. SVASLI AL BABA ZAVYES EVRAKI (HSD.SABZ)

Osmanl Arivi tarafndan Cavit Avc'dan satn alnan Ali Baba Zaviyesi Evrak, 980-1334/1572-1916 yllar arasnda zaviyeye ve mahall idarelere ait ferman, berat, buyruldu, tezkire, hccet, ilm, fetv, mrsele senedi, temessk ve dier evrakdan mteekkil olup 804 adettir.
* Sivasl Ali Baba Zaviyesi ile ilgili geni bilgi iin baknz Saim Sava, "16. Asrda Sivas'ta Kurulan Ali Baba Zaviyesi'nin Din Sosyal ve Ekonomik Fonksiyonlar Hakknda Bir Aratrma", Ankara . Sosyal Bilimler Enstits, Ankara 1990, baslmam doktora tezi.

437

Bu belgeler, TE.ABZ (Tara Evrak Ali Baba Zaviyesi) kodu altnda cinslerine gre 8 dosya hlinde tasnif edilmitir.
KATALOUN FHRST BELGE CNS Fermanlar Beratlar Buyruldular (Beylerbeyi) Tezkireler Hccet ve lmlar Fetvalar Mrsele Senetleri Mteferrik Tarihi 1081-1252 115-1284 1050-1266 1090-1309 1063-1286 Tarihsiz 1074-1255 980-1334 Adedi 57 53 37 60 74 294 52 135

Katalog No 992

TASNFN ADI Sivasl Ali Baba Zaviyesi Evrak

TARH Hicr 980-1334 Mild 1572-1916

Dosya/ Belge Adedi 8/804

Katalog Tertibi Analitik Envanter

III. YURT VE YURT DII ARV MERKEZLERNE AT ARV MALZEMES VE KATALOGLAR A. YURT ARVLERNE AT KATALOGLAR
Osmanl Arivi'nden baka, bnyelerinde Osmanl ve Cumhuriyet dnemlerine ait ariv malzemesi bulunduran kurumlarn bu dneme ait kardklar kataloglar Arivimizde aratrmaclarn hizmetine sunulmutur. Kataloglarn ihtiva ettii belgelerin orijinalleri ilgili kurumlarda olup; bu kataloglar, aratrmaclar dier kurumlardaki Osmanl ve Cumhuriyet dnemi ariv malzemesi hakknda bilgilendirmek gayesiyle kurumumuzda bulundurulmaktadr. 1. TAPU KADASTRO GENEL MDRL ARV TAHRR DEFTERLER KATALOU Aslhan Doan tarafndan lisans tezi olarak hazrlanan Tapu Kadastro Kuyd- Kadm Arivi Mufassal, cml, Evkf ve Derdest Defterleri'nin Toplu Katalou'nda 203 cilt mufassal, 162 cilt icml, 169 cilt derdest, 51 cilt vakf, 88 cilt cebe, 1364 cilt ruzname, 80 cilt mstahfazat, 3 cilt Anadolu ve Rumeli yoklama, 202 cilt vakf- cedd olmak zere toplam 2.322 adet tahrir defterine ait ayrntl bilgi bulunmaktadr. 438

2. VAKIFLAR GENEL MDRL VAKFYELER KATALOU Vakflar Genel Mdrl tarafndan hazrlanan bu katologlar 10 cilt olup vakfn ad dikkate alnarak alfabetik olarak hazrlanmtr. 3. CUMHURYET ARV DARE BAKANLII KATALOGLARI a. Bakanlar Kurulu Kararlar Katalou Katalog, Babakanlk Devlet Arivleri Genel Mdrl Cumhuriyet Arivi Daire Bakanl, "Temel Belge Sistemi"ne aktarlan Bakanlar Kurulu Kararlar'na ait bilgilerin, bilgisayar ortamnda alnan indeksli dkmdr. Tasnif edilmi ve tad tarihin zerinden 50 yl gemi Bakanlar Kurulu Kararlar'nn, aratrma hizmetine sunulmas maksadyla bu katalog hazrlanmtr. Bakanlar Kurulunca karara balanan ve bu katalogda yer alan ilerden bazlar unlardr: Hkmetlerin kanun teklifleri, tzklerin kabul, birden fazla bakanl ilgilendiren ynetmelikler, vatandala alma, vatandalktan karma, valilerin, elilerin ve orgenerallerin tayinleri, fahr konsolosluk ihdas, ihtisas mevklerinin tespiti, kadro ihdaslar, yabanclarn altrlmas, emeklilik erteleme, il btelerinin tasdiki, btelerdeki deneklerde aktarma yaplmas, gelecek yllara sr taahhde girilmesi, Trk parasnn kymetinin korunmas, dviz ileri, ihalelerin muteber saylmas, pazarlkla satn alma yetkisi verilmesi, emaneten i yaptrma yetkisi verilmesi, gmrk muafiyetleri, belediyelere terk edilecek arazi ve arsalar, vakf mallarnn satlmas veya baka bir kuruma tahsisi, inas illere braklan yollar iin verilecek denekler, fetzedelere yardm ve borlarn ertelenmesi, orman kyllerine kerestelik aa verilmesi ve irtifa hakk, irket, kooperatif, banka kurulmas ve szlemelerinin tasdiki, szlemelerde yaplacak deiiklikler, bulac hastalklarla ve zararl haeratla mcadele, derneklerin kamu yararna saylmas, maden imtiyazlar, vergi nisbetleri, madenlerin veya hisselerinin devri, gmen ileri, iskan, Ankara imar plnlarnn tasdiki, hkmet adna kongre, konferans, konsey toplantlarna katlacaklarn tespiti, diplomatik pasaport verilmesi, yurt dnda geici grevlendirilen memurlara verilecek harcrahlar, yurt dna gnderilecek rencilere verilecek denekler, milletler aras emlk, dostluk, kltr, ticaret vb. anlamalar, skynetim iln, uzatlmas ve kaldrlmas, seferberlik tedbirleri, askerlik sreleri, erken terhis, teciller, hudut olaylar, yasak yaynlar, cezalarn aff. Bu fon, 1923-1973 yllar arasndaki bakanlar kurulu kararlarn ihtiva etmekte olup 37 cilttir. Katalog iki ayr dzende hazrlanmtr. Kronolojik olarak hazrlanm olan katalogdaki knyeler, kararnmenin tarih ve saysna; kurumlara gre hazrlanm katalogdaki knyeler ise, kararnmenin ilgili olduu kurum ve kurulua gre dzenlenmitir. 439

Ciltlerin sonunda ayr bir blm hlinde indekslere yer verilmitir. Kurumlara gre dzenlenen kataloun indeksleri ise toplu olarak hazrlanmtr. b. Mterek Kararnmeler Katalou Mterek kararnmeler; cumhurbakannn imzasndan baka, babakan ile ilgili bakann imzasn tar. Bu kararnmeler babakan veya ilgili bakan tarafndan yrtlr. Mterek Kararnmelerin hazrlanmasna ait mevzuat zamanla deimitir. Bu mevzuata bal olarak, Mterek Kararnme konularnda farkllklar olmutur. Ynetici tayinleri, snr tespitleri, yer adlarnda yaplacak deiiklikler, belediye kurulmas, subayla nasb, cezalarn kaldrlmas, uyumazlk, btelerde yaplacak deiiklikler, stikll Madalyas verilmesi vb. konularda Mterek Kararnmeler karlmaktadr. Bu katalog, yneticilerin biyografilerinin ve kurumlarn tarihelerinin hazrlanmas, yer adlarnda yaplan deiikliklerin tespiti, ilelerin idar ballklarnn ve bte deiikliklerinin incelenmesi gibi konularda yaplacak ilm aratrmalarda kullanlacak orijinal belgelere ulamak iin, aratrmaclarn hizmetine sunulan birinci el kaynaktr. Katalog iki ayr dzende hazrlanmtr. Kronolojik olarak hazrlanm olan katalogdaki knyeler, kararnmenin tarih ve saysna; kurumlara gre hazrlanm katalogdaki knyeler ise, kararnmenin ilgili olduu kurum ve kurulua gre dzenlenmitir. c. Babakanlk zel Kalem Mdrl Katalou Babakanlk Tekilatnda nemli bir yeri hiz olan, Babakanlk zel Kalem Mdrl'nn 1924-1949 yllar arasnda oluan evrak olup kataloun sonunda indeksi mevcuttur. Bu katalogtaki belgelerin, 1924-1949 yllar arasnda babakanlk yapm ahsiyetlerin yapt hizmetleri, halkla olan ilikileri, halkn hkmetten, dolays ile devletten beklentilerinin neler olduunu gstermesi asndan nemi byktr. d. Bayndrlk Bakanl Katalou Bu katalogda yer alan ariv malzemesi, Osmanl Devleti'nin son dnemleri ile Cumhuriyet'in ilk yllarndan itibaren Cumhuriyet'in onuncu ve onbeinci kurulu yllarna ait stanbul ve zmir illeri bata olmak zere Bursa, Konya ve Trabzon gibi baz illerin ehirleme, ehir ii ulam, demiryolu, denizyolu, rhtm ve liman tesisleri kurulmas, tramvay ve tnel iletmeleri, su temini, ehirlerin aydnlatlmas, elektrik retimi, trafo merkezleri kurulmas, elektrik datm, ziraatn gelitirilmesi iin akar sulardan ve gllerden yararlanma, bataklklarn kurutulmas, yurt ii ve yurt d hava ulatrmas, gllerde tamaclk yaplmas, bu ilere ait fiyat tarifeleri, sz konusu ileri yrten ir440

ketler ve altrdklar elemanlarn kimlikleri, toplantlarnn gndemi, alnan kararlar ile yabanc uyruklu teknik elemanlarn almalaryla ilgili deiik konulara ait ayrntl belgeleri ihtiva etmektedir. Bu fondaki ariv malzemesinin Osmanl Devleti'nin sonu ve Cumhuriyet dneminin ilk yllarn kapsamas sebebiyle, yukarda saylan ileri yrten kurulular, bunlarn altrdklar elemanlar, irketlerin millleme safhalar, stanbul Boaz'na ait ilk tp geit projesi, memleket dahilinde btn irketlerin ihale ilemlerinde Trke'yi kullanmalar gibi orijinal ve deiik konulu belgeler ortaya konulmaktadr. Bu katalogda yer alan belgelerin 1928 yl harf inklbna kadar olan ksm eski harfli, bu tarihten sonraki dneme ait belgeler ise yeni harflidir. e. Toprak skn Genel Mdrl Katalou Bu fonda, kaybedilen Osmanl topraklaryla, Trklerin bulunduu Kafkasya, ran, Krm ve dier yerlerden gelen mlteci, muhacir, mbdil ve gayr- mbdillerin lkemiz topraklarna yerletirilmesi, tehcire urayan veya iskn yerleri deitirilen Arap, Rum ve Ermenilerin iae, iskn, tedavi ve nakil masraflarnn karlanmas ile ilgili belgeler bulunmaktadr. Ayrca, Mbdele Anlamas erevesinde Balkanlardan gelen mbdillere Rumlardan kalan emvl-i metrkenin datm, yurt dnda zellikle Yemen'de kalan memur ve ailelerinin Trkiye'ye getirilmesi, srgn edilen veya askere alnan ahslarn ailelerine yardm edilmesi, lkeye gelen muhacir, mbadil ve mltecilerin retici hle getirilmesi ile bunlar arasnda grlen salgn hastalklarla mcadele edilmesi gibi konular da ihtiva etmektedir. Bu fon 1907-1944 yllar arasndaki belgeleri ihtiva etmekte olup 2 cilttir. Ayrca bir ciltlik indeksi mevcuttur. f. Diyanet leri Bakanl Katalou Diyanet leri Bakanl'ndan Cumhuriyet Arivi Daire Bakanl'na devredilen ve bu katalogda yer alan ariv malzemesi, baz il ve ilelere ait merkezde oluan evrak ve defterlerden meydana gelmektedir. Fonun tekilinde iller baz alnarak, il ve ile mftlklerine ait evrak kendi ierisinde tarih srasna gre tasnif edilmitir. Katalogda yer alan belgelerin ait olduu iller srasyla; Amasya, Antalya, Artvin, Bilecik, Bolu, Bursa, Diyarbakr, Edirne, Erzurum, Giresun, Isparta, el, stanbul, zmir, Kayseri, Kocaeli, Konya, Ktahya, Manisa, Mula, Ordu, Sakarya, Samsun, Siirt, Tekirda, Zonguldak; defterler ise Erzurum, Kocaeli, Mula, Fatsa, Adapazar, Devrek ve Beyolu Mftlklerine aittir. 441

Bu fondaki ariv malzemesinin 1928 Harf nklb'na kadar olan ksm eski harfli, bu tarihten sonrakiler ise yeni harflidir. Fondaki konular ise; personel, zlk ileri, yaplan inklplarn Diyanet camiasndaki etkileri ve uygulamalar, Diyanet-Ordu, Diyanet-cemiyetler ilikileri, ezan, Kuran, Ramazan, zekt, fitre, kurban gibi din konular ihtiva etmektedir. 4. DENZ KUVVETLER KOMUTANLII KATALOGLARI Deniz Kuvetleri Komutanl'nn, aada balklar verilen 6 cilt katalou mevcuttur. 1. Tarih Deniz Arivi Belge Katalou, 2. Islhat Umum Evrak ve Mektepler, Muhakemt ve Hukuk Mavirlii Blmleri Katalou, 3. Muhasebe Blm Katalou, 4. Komodorluk, Fabrikalar, Divan- Harp, Sandklar ve Mteferrik Blmler Katalou, 5. Gemiler, Erkn- Harbiye, Tersne, Limanlar, Daireler, (1, 2, 3, 4) Blm, 6. r-y Bahr Blm Katalou.

B. YURT DII ARV MERKEZLERNE AT KATALOGLAR

Devlet Arivleri Genel Mdrl'nn arivcilik konusunda eitli devletlerle yapt ikili ibirlii protokolleri erevesinde, bu lkelere gnderdii uzmanlarn yaptklar almalar neticesi, arivimize getirilen belge fotokopisi ve mikrofilmlerin kataloglar hazrlanarak aratrmaclarn hizmetine sunulmutur. Bu kataloglar hakknda u bilgileri vermek mkndr: 1. BULGARSTAN ARVLERNDEK OSMANLI EVRAKI Bu lke arivlerindeki Osmanl Devleti dneminde oluan mahall evrak ile 1931 ylnda lkemiz tarafndan Bulgaristan'a satlan Osmanl dnemi evrakndan alnan fotokopi ve mikrofilmlerin katalou hazrlanarak Bulgaristan'daki Osmanl Evrak adyla neredilmitir. 2. KIBRIS ERYE SCLLER Kbrs arivlerinde bulunan 988-1238/1580-1823 yllar arasndaki 31 adet eriye Sicili'nin fotokopileri arivimize kazandrlarak aratrmaclarn hizmetine sunulmutur. 442

3. MACARSTAN MLL ARV'NDE BULUNAN TRK TARH LE LGL BELGELER Macaristan Mill Arivi tarafndan ngilizce olarak hazrlanm olan Macaristan Milli Arivin'de Bulunan Trk Tarihi ile lgili Belgelerin Listesi adl katalog, aratrmaclarn bu lke arivlerindeki Osmanl evrak hakknda fikir edinebilmelerini salamak dncesiyle 993 katalog numaras ile aratrmaclarn hizmetine sunulmutur. 4. MAKEDONYA DEVLET ARV'NDEK OSMANLI EVRAKI Bu lke arivlerinde bulunan Osmanl dnemine ait ariv malzemelerinin fotokopi ve mikrofilmleri alnarak katalou hazrlanm ve Makedonya'daki Osmanl Evrak adyla neredilmitir. 5. RUSYA FEDERASYONU ARVLERNDEK OSMANLI EVRAKI Rusya Federas yonu arivlerinden fotokopileri getirilen belgelerden oluan bu katalog 1023-1309/1614-1892 yllar arasnda Osmanl-Rus mnasebetiyle ilgili belgeleri ihtiva etmekte olup 998 katalog numaras ile aratrmaclarn hizmetine sunulmutur. 6. GRCSTAN ARVLERNDEK TRKYE LE LGL BELGELER Grcistan arivlerinden fotokopileri getirilen belgelerden oluan bu katalog XVI.XX. yzyllar arasndaki Osmanl-Grc mnasebetiyle ilgili belgeleri ihtiva etmekte olup 1052 numara ile aratrmaclarn hizmetine sunulmutur.

IV. OTOMASYON
Osmanl Arivi'nde otomasyon almalar 1987 ylnda balamtr. O gnn artlarnda yayn ve katalog karmak amacyla bilgisayarlar alnm ve kullanlmtr. Gelien teknolojilerden azami derecede yararlanmak ve tasnif hizmetlerinde kullanmak amacyla 1992 ylnda sistem analizi yaplm ve fizibilite raporu hazrlanarak teknik alt yap konusunda kararlar alnmtr. lk olarak 1997 ylnda almalar sonulandrlm, kataloglarn veritabanna uygun halde yazmna arlk verilmi ve tm kataloglar bilgisayar ortamnda karlmaya balamtr. 2000 ylna kadar devam eden bu sreten sonra 1992 ylnda hazrlanan fizibilite raporu gncellenmi, proje hazrlanarak gerekli sistem ve yazlmlar ihale edilmitir. Bu almalar 2001 yl sonunda tamamlanm ve 2002 yl bandan itibaren veritaban aratrma salonunda ve internet ortamnda aratrmaclarn hizmetine almtr. 443

2002 yl bandan itibaren hayata geirilen Osmanl Arivi Otomasyonu Yazlm Projesi srekli gelierek devam etmektedir. Saysal ortama aktarlan ariv malzemesinin veri girii, kataloglama, grntleme, grnt ve bilgilerin eletirilmesi, katalog taramalarnn yaplmas, aratrc ve kullanclar hakknda her trl istatistiklerin yaplabilmesi, ariv malzemesi ile ilgili deiik ube mdrlkleri tarafndan yaplan almalar ve bunlara benzer konular artk otomasyon sayesinde yaplmas mmkndr. Osmanl dnemine ait ariv malzemeleri tasnif edildike kataloglar bilgisayar ortamnda hazrlanarak aratrma salonlarmzda (stanbul ve Ankara) ve internette ayn gn aratrmaya almaktadr. Artk aratrclar katalog taramalarn hem evinde internet'ten ve hem de Aratrma salonunda bulunan bilgisayarlardan kolaylkla yapabilmektedirler. Bu tarama sonucu isteyecekleri belgeleri portfylerine kaydetmekte, portfy zerinde gerekli incelemeleri yapmakta ve dijital ortamda belge talebinde bulunmaktadrlar. Aratrclar ihtiyaclar durumunda belge ve defterleri CD kaytlarn almaktadrlar.

444

DRDNC BLM
DEVLET ARVLER GENEL MDRL

DEVLET ARVLER GENEL MDRL

dari Yaps Babakanln ana hizmet birimlerinden olan Devlet Arivleri Genel Mdrl bnyesinde daire bakanl bulunmaktadr. Osmanl Arivi Daire Bakanl stanbul'da, Cumhuriyet Arivi Daire Bakanl ile Dokmantasyon Daire Bakanl Ankara'dadr. 1-Osmanl Arivi Daire Bakanl Babakanlk Devlet Arivleri Genel Mdrl, Osmanl Arivi Daire Bakanl Ticarethane Sokak, No: 12, 34410 Sultanahmet-STANBUL adresinde hizmet vermektedir. Telefon: (0212) 440 30 00 (Santral 10 hat) Faks: (0212) 511 75 86 e-posta: dagm@devletarsivleri.gov.tr 2-Cumhuriyet Arivi Daire Bakanl Babakanlk Devlet Arivleri Genel Mdrl Cumhuriyet Arivi Daire Bakanl, vedik Caddesi, No: 59, 06180 Yenimahalle-ANKARA adresinde hizmet vermektedir. Telefon: (0312) 344 16 46 (Direkt), (0312) 344 59 09 (Santral, 15 hat) Faks: (0312) 315 10 00 e-posta: dagm@devletarsivleri.gov.tr. 3-Dokmantasyon Daire Bakanl Babakanlk Devlet Arivleri Genel Mdrl Dokmantasyon Daire Bakanl, vedik Caddesi, No: 59, 06180 Yenimahalle-ANKARA adresinde hizmet vermektedir. Telefon: (0312) 315 10 32 (Direkt), (0312) 344 59 09 (Santral, 15 hat). Faks: (0312) 315 10 00 e-posta: dokumantasyon@devletarsivleri.gov.tr. 447

DEVLET ARV HZMETLER LE LGL KANUNLAR

3056 SAYILI BABAKANLIK TEKLTI HAKKINDA KANUN HKMNDE KARARNME'NN DETRLEREK KABUL HAKKINDA KANUNLA BABAKANLIA VE DEVLET ARVLER GENEL MDRLNE VERLEN GREVLER

Kabul Tarihi: 10.10.1984 Resm Gazete'de Yaym Tarihi: 19.10.1984 Says: 18550

3056 Sayl Babakanlk Tekilat Hakknda Kanun Hkmnde Kararnme'nin Deitirilerek Kabul Hakknda Kanun'un 2. maddesinin (g) fkrasnda; Babakanln Asl Grevleri Arasnda Devlet Ariv Hizmetleri: "Trk Devlet ve millet hayatn ilgilendiren, tarih, hukuk, idar, ekonomik, ilm dokman ve belgeleri toplamak, deerlendirmek ve dzenlemek; film, mikrofilm gibi ileri teknikleri uygulayarak ariv malzemesini tek nsha olmaktan kurtarmak, bunlarn tahribini nleyecek ariv laboratuvar kurmak; milletleraras arivcilik ile ilgili hareketleri takip etmek, nemli ariv malzemesini yurt ve dnya bilim evrelerine sunmak" eklinde yer almtr. Devlet Arivleri Genel Mdrl'nn Grevleri 3056 Sayl Babakanlk Tekilat Hakknda Kanun Hkmnde Kararnme'nin Deitirilerek Kabul Hakknda Kanun'un 11. maddesinde Devlet Arivleri Genel Mdrl'nn grevleri u ekilde belirtilmitir: a. Mill ariv politikasnn esaslarn belirlemek, bu esaslarn uygulanmasn takip etmek ve denetlemek, b. Devlet ve millet hayatn ilgilendiren her trl bilgi ve belgeleri toplamak, deerlendirmek ve saklamak, c. eitli kamu kurum ve kurulular ile zel ahslarn elinde bulunan ariv malzemesini tespit etmek, toplamak, gerektiinde satn almak, bunlarn tamir ve restorasyonunu yapmak, tasnif ve tercme etmek, uygun grlenleri yaynlamak, d. Yurt ii ve yurt d arivcilik ve bununla ilgili bilimsel gelimeleri takip etmek, bu alandaki eserleri tercme etmek, yaynlamak, nemli ve deerli ariv malzemesini yurt ve dnya bilim evrelerine sunmak, e. Tarih, kltrel ve estetik deeri olan ariv malzemesinden koleksiyonlar yapmak, gerektiinde ariv mzesi kurmak ve sergiler amak, 448

f. Ariv malzemesinin tahribini nleyecek tedbirleri almak, ariv laboratuvar kurmak, g. Ariv malzemesinin kopyalarn kararak devamlln salamak ve bunlar kk hacimlere dndrmek iin film, mikrofilm, fotokopi ve gerektiinde dier ileri teknikleri uygulamak, h. Devlet arivlerinden yararlanma esaslarn belirlemek, arivlerdeki aratrma taleplerini deerlendirmek ve gerektiinde izin vermek, i. Her trl bilgi ve ariv malzemesini derlemek, ayklamak ve her an kullanlr hle gelecek ekilde tasnif ederek muhafaza etmek, j. Kamu kurum ve kurulularnn arivlerinde ayklama, saklama ve imha ilemlerini denetlemek, k. Makamca verilen benzeri grevleri yapmak. Devlet Ariv Hizmetlerinin Hukuk Dayana lkemizde ariv konusu ve hizmetleri ile ilgili olarak, yakn zamanlara kadar yrrle konmu olan mevzuat, btn iyi niyetlere ramen, maalesef ariv meselelerimize temelden zm getirecek hviyette olmamtr. 19.10.1984 tarih ve 18550 sayl Resm Gazete'de yaymlanan "3056 sayl Babakanlk Tekilat Hakknda Kanun Hkmnde Kararnme'nin Deitirilerek Kabul Hakknda Kanun" erevesinde Devlet Arivleri Genel Mdrl kurulmutur. Mill arivlerimizin korunmas ve deerlendirilmesiyle ilgili her trl grev, 3056 sayl Kanunun 2. maddesinin (g) frkas ile Babakanla ve 11. maddesi ile de Devlet Arivleri Genel Mdrl'ne verilmi olup, bununla mill arivlerimiz konusunda bir reform hareketinin alt yaps kurulmutur. 3056 sayl Kanun, ayrca idar, hukuk ve teknik ariv uygulamasna imkn verecek yeni mevzuat dzenlemelerinin yaplmasna k tutmu, zemin hazrlamtr. Bu erevede; - Babakanlka, 6696 sayl Kanun yerine, 4 Nisan 1988 tarihli Resm Gazete'de yaymlanan 316 sayl "Muhafazasna Lzum Kalmayan Evrak ve Malzemenin Yok Edilmesi Hakknda Kanun Hkmnde Kararnme" hazrlanmtr. Bu kararnmede, ama ve kapsam yeniden belirlenerek, yaplmak istenen yeni dzenlemelere uygunluk salanm, eski kanundan doan tereddtler giderilmek suretiyle, kurum ve kurulularn arivlerinde, ariv malzemesi ve arivlik malzeme hviyeti tamayan, muhafazasna lzum grlmeyen, yok edilecek evrak ve her trl malzemenin ayklama ve imha ilemlerine dir usl ve esaslarn belirlenmesine imkn salanm; ayrca, ariv malzemesi ve ariv449

lik malzemenin tarifleri yaplmtr. Sz konusu Kararnme, 28 Eyll 1988 tarihinde kanunlamtr. Esasen, mill ariv politikasnn esaslarn belirlemek, bu esaslarn uygulanmasn takip etmek ve denetlemek grevini kanunla stlenmi bulunan Devlet Arivleri Genel Mdrlnn, grevlerini istenilen istikmette ve salkl bir ekilde neticelendirilebilmesi iin, bir dizi dzenleme yapma zarureti de kendiliinden domutur. - Bir baka dzenleme de, Babakanlk tarafndan hazrlanarak 16 Mays 1988 tarihli Resm Gazete'de yaymlanarak yrrle konulan "Devlet Ariv Hizmetleri Hakknda Ynetmelik"tir. Bu dzenleme ile de, kamu kurum ve kurulular ile ahslar elinde bulunan ariv malzemesinin ve ileride ariv malzemesi hline gelecek arivlik malzemenin tespiti, bunlarn kayba uramamalarnn salanmas, gerekli artlar altnda korunmalar, Devlet Arivleri Genel Mdrl'nn bu konulardaki grev ve yetkileri, kurum ve kurulularla olan mnasebetleri, kurum ve kurulularn yklenecekleri sorumluluklar, ariv malzemesinin devletin, gerek ve tzel kiilerin ve ilmin hizmetinde deerlendirilmeleri, bunlarn yan sra muhafazasna lzum grlmeyen malzemenin ayklanmasna ve imhasna dir usl ve esaslar hkme balanmtr. Bylece mill arivlerimizin gelecei emniyet altna alnrken, ariv hizmetlerimiz modern arivciliin ilm disiplinine balanmaktadr. - Babakanlka yaplan bir dier yeni dzenleme de, "Devlet Arivleri'nde lm Aratrma ve nceleme Yapmak, rnek Almak steyen Yerli ve Yabanc Hakik ve Hkm ahslarn Tbi Olacaklar Esaslar" konusundadr. Bilindii gibi, "Trkiye'de lm Aratrma, nceleme Yapmak ve Film ekmek steyen Yabanclarn veya Yabanclar Adna Bavuranlarn Tbi Olacaklar Esaslar" 83/5963 sayl Bakanlar Kurulu Karar ile yrrle konulmu ve sz konusu esaslar Dileri Bakanlnca yrtlmtr. 3056 sayl Kanunun 11. maddesinin (h) fkras, "Devlet Arivleri'nden yararlanma esaslarn belirlemek, arivlerdeki aratrma taleplerini deerlendirmek ve gerektiinde izin vermek" yetkisini Babakanla, dolaysyla Devlet Arivleri Genel Mdrl'ne vermitir. Babakanlk, kanunun kendisine verdii bu yetkiye dayanarak, daha nce ifade edildii gibi, bu esaslar yeniden dzenlemi, 83/5963 sayl Bakanlar Kurulu Karar yerine, 89/14269 sayl Bakanlar Kurulu Karar yrrle konulmutur. Bylece "Devlet Ariv Hizmetleri" iki adet kanun, bir adet ynetmelik ve 1 adet bakanlar kurulu karar ile hukuk yapya kavuturulmutur.

450

DEVLET ARVLER'NDE ARATIRMA VE NCELEME YAPMAK STEYEN TRK VEYA YABANCI UYRUKLU GEREK VEYA TZEL KLERN TAB OLACAKLARI ESASLAR

(2002/3681 karar sayl Bakanlar Kurulu Karar Eki)

Ama Madde 1- Bu esaslarn amac, Devlet Arivleri Genel Mdrl ve aratrma hizmeti veren dier arivlerde aratrma, inceleme yapmak ve rnek almak isteyen Trk ve yabanc gerek ve tzel kiilerin tabi olacaklar usul ve esaslar tespit etmektir. Kapsam Madde 2- Bu esaslar, tasnif edilmi ve son ilem tarihi zerinden en az otuz yl gemi ariv malzemesi zerinde Trk uyruklu gerek veya tzel kiiler ile Trkiye'ye girmesi yasak olmayan yabanc uyruklu gerek veya tzel kiiler tarafndan yaplacak aratrma ve inceleme faaliyetlerine ilikin usul ve esaslar kapsar. Mracaat ekli Madde 3- Trk arivlerinde aratrma ve inceleme yapmak isteyen gerek veya tzel kiilerden Trkiye Cumhuriyeti vatanda olanlar ve bunlarn vekilleri ile Trkiye'ye yasal yollardan girmi yabanclar ve bunlarn vekilleri,"Devlet Arivleri'nde Aratrma Talebinde Bulunanlar in Mracaat Formu ve Taahhtnme"yi (EK-1) doldurmak suretiyle bir adet fotoraf ve nfus czdan (yabanclar iin pasaport ve kimlik rneiyle, vekil ise vekaletnme ile birlikte dorudan aratrma ve inceleme yapaca arivin veya arivlerin bal olduu idareye bizzat veya posta ile mracaatta bulunurlar. Ayrca bu mracaat, yurt dnda Trkiye Cumhuriyeti bykelilik veya bakonsolosluklarna da yaplabilir. Bu temsilcilikler, yaplan mracaat Dileri Bakanl vastasyla Devlet Arivleri Genel Mdrl'ne ya da aratrmann yaplaca arivin bal bulunduu idareye gnderirler. Vekilleri vastasyla aratrma ve inceleme yapmak isteyen Trk veya yabanc uyruklu gerek veya tzel kiilerin nceden mracaatlarnn olmas gerekmektedir. Mracaatlarn ileme konulmas ve cevaplandrma sresi Madde 4- Devlet Arivleri Genel Mdrl'nde yaplacak her trl aratrma, inceleme ve rnek alma talepleri bu Genel Mdrlke, Devlet Arivleri Genel Mdrl dndaki aratrma hizmeti veren dier arivlere yaplacak talepler ise, sz konusu arivin bal olduu bakanlk veya kurulua ileme konulur ve en ge iki i gn ierisinde sonulandrlr. 451

Silahl Kuvvetler arivlerine yaplan mracaatlar otuz gn ierisinde sonulandrlr. Dileri Bakanl; yurtdndaki Trkiye Cumhuriyeti bykelilikleri ve bakonsolosluklar kanalyla, Devlet Arivleri Genel Mdrl'nde ve aratrma hizmeti veren dier arivlerde aratrma ve inceleme talebinde bulunan Trk veya yabanc uyruklu gerek veya tzel kiiler ile vekillerine, mracaatlarnn sonucunu otuz gn ierisinde duyurur. Devlet Arivleri Genel Mdrl ile birinci fkrada belirtilen ilgi bakanlk ve kurulular; bu esaslarda ngrlen hkmleri de gz nnde bulundurmak suretiyle, aratrma ve inceleme taleplerini aynen veya snrlandrmak suretiyle kabul veya reddedebilirler. Mracaatlarn reddini gerektiren durumlar Madde 5- Aratrmaclarn; a) Tasnifi tamamlanmam ve en son ilem tarihi zerinden otuz yl gememi ariv malzemesi ile yararlanlamayacak derecede hasara uram ariv belgesi zerinde, b) Aratrma ve inceleme talebinde bulunan kiinin on sekiz yandan kk olduu veya medeni haklar kullanma ehliyetine sahip bulunmad durumlarda, c) Mracaat formundaki bilgilerin eksik veya yanl olmas ve mracaat iin gerekli belgelerin eksik veya sahte olduunun anlald hllerde, arivlerde aratrma ve inceleme talepleri reddolunabilir. Taahhtnme, aratrma sresi ve giri kart Madde 6- Aratrmaclara, arivdeki almalarnda uymak zorunda bulunduklar artlar ve ykmllkler bildirilir ve kendilerine bu ykmllklere uyacaklarn tevsik eden bir taahhtnme (EK-1) imzalatlr. Aratrmaclar iin, "Arive Giri Kart" tanzim edilir ve bu kart arivde muhafaza edilir. Ariv giri kartlar, arive her girite bir kimlik belgesi karlnda aratrmacya teslim edilir. Aratrmac, arivde bulunduu srece bu kart grnebilecek ekilde zerinde tar. Aratrma ve incelemelerde uyulacak esaslar Madde 7- Aratrma ve incelemelerde aadaki esaslar uygulanr: a) Tasnifi tamamlanmam ariv malzemesi veya yararlanlamayacak derecede hasara uram belgeler incelemeye verilmez. Ancak, bu malzeme ve belgelerin, bir dev452

let hizmetinin grlmesinde veya bir hakkn korunmasnda ve ispatnda delil olarak kullanlacann anlalmas halinde, grevli personelin nezaretinde incelemeye verilebilir. b) Kataloglarda kaytl bulunsa dahi, onarma alnm ariv malzemesi ile revize edilmekte olan fonlara ait malzemeler, bu ilemler bitene kadar aratrmaclara verilemez. c) Aratrma ve inceleme, ilke olarak ariv malzemesinin fotokopisi, mikrofilmi veya elektronik ortam zerinden yaplr. Bununla birlikte, fotokopi ve mikrofilmin temin edilememesi, elekronik ortamn salanamamas halinde aratrma ve inceleme evrakn asl zerinden de yaplabilir. d) Aratrmaclar, ancak kendi konular ile ilgili ariv malzemesi zerinde aratrma ve inceleme yapabilirler. Bu almalar srasnda, ilgili konulara ait ariv malzemesinin tamamn kendi adlarna ayrttramazlar. e) Ariv malzemesi talepleri, aratrmac younluu dikkate alnarak makul ller iinde tarih ve saatine gre sraya konularak karlanr ve istenen belgelerin hangi gn ve saatte verilebilecei aratrmacya bildirilir. f) Aratrmaclarn bir i gn ierisindeki belge talepleri, gnlk talep younluu ve i gcne gre idarece snrlandrlabilir. Bu snrlandrma, dosya envanter sistemiyle tasnif edilmi fonlardan 2 dosya, analitik usulle tasnif edilmi fonlardan 25 belge ve defter fonlarndan 5 defterin altnda olamaz. g) Aratrmaclar, kendilerine teslim edilen belgelerin tamamn iade etmeden yenilerini talep edemezler. Ancak, alnm olan belgelerle ilikisi bulunan ve birlikte incelenmesi gereken dier bir ksm belgelerin talep edilebilmesi iin, ilk alnanlardan ayn sayda belgenin iade edilmesi ve yeniden sraya girilmesi gerekir. h) Aratrmaclar belgeleri sayarak teslim alrlar ve ayn ekilde teslim ederler. Kendilerine teslim edilen belgenin kaybolmas halinde sorumluluk aratrmacya aittir. ) Aratrmac, kendisine teslim edilen ariv malzemesini baka bir aratrmacya veremez, belge zerinden kopya karamaz ve fotoraf ekemez. i) Aratrmac, kendisine teslim edilen ariv malzemesini her trl tahribat ve tahrifattan korumak zorundadr. j) Aratrma ve incelemelerde sadece kurun kalem ve silgi kullanlr. Ancak portatif yaz makinas ve bilgisayar ariv ynetiminin uygun grecei mahallerde kullanlabilir. k) Aratrma mahalline anta, fotoraf makinas, dijital kamera, tarayc, cep telefonu, palto, dolma kalem, tkenmez ve renkli tkenmez kalem ve benzeri eyalarla girilemez. 453

l) Ariv malzemesi, hibir ekilde aratrmaclara tahsis edilen mahalden darya karlamaz. m) Aratrmaclara tahsis edilen mahalle, grevlilerden ve aratrmaclardan bakas giremez. n) almalarna bir haftadan fazla ara verecek aratrmac, elindeki belgeleri ariv depolarndaki asli yerlerine konulmak zere iade etmek zorundadr. Yukardaki artlardan birinin ihlali halinde aratrma durdurulur ve aratrmac hakknda mevzuat uyarnca gerekli ilem yaplr. Aratrmaclarn mkellefiyeti Madde 8- Trk veya yabanc uyruklu aratrmaclar, yaptklar almalar neticesinde hazrladklar ve yaymladklar eserlerden ilgili ariv idaresine birer nsha vermek zorundadrlar. Yabanc aratrmaclar ayrca Dileri Bakanl'na da bir nsha gnderirler. Belge kopyas verilmesi Madde 9- Aratrma ve inceleme yapan Trk veya yabanc uyruklu kiilere aratrma ve incelemeye alan belgelerin fotokopi, dijital kopya veya mikrofilm eklindeki kopyalar belirlenen cret karlnda verilir veya gnderilir. Bu ekilde edinilen kopyalar hibir ekilde oaltlp ticari amala satlamaz. Ancak, bir fonun, bir dosyann veya bir defterin tamamnn kopyasnn verilip verilmeyecei konusunda izin verme yetkisi ilgili ariv idaresine aittir. Yrrlkten kaldrma Madde 10-23/6/1989 tarihli ve 89/14269 sayl Bakanlk Kurulu Karar ile yrrle konulan "Devlet Arivlerinde Aratrma veya nceleme Yapmak steyen Trk Veya Yabanc Uyruklu Gerek Veya Tzel Kiilerin Tabi Olacaklar Esaslar" yrrlkten kaldrlmtr. Yrrlk Madde 11- Bu esaslar yaym tarihinde yrrle girer. Yrtme Madde 12- Bu esaslar Babakan yrtr. 454

T.C.
BABAKANLIK DEVLET ARVLERGENEL MDRL ARATIRMACI MRACAAT FORMU VE TAAHHTNAME (BDA-18-FR-01)

Ad-Soyad Uyruu alt Kurum-Kurulu ve Grevi Tahsil Durumu Devaml Adresi

:..................................................................... :..................................................................... : ..................................................................... : ..................................................................... ve : .....................................................................

Telefon Numaras (-Ev) (Yabanclar iin ayrca Trkiye'deki : ..................................................................... adresi ve telefonu) T.C. Vatandalk Numaras : ..................................................................... (Yabanclar iin Pasaport Numaras) Yaplacak almann Konular ve : ..................................................................... Sresi Arivimizde Daha nce alma : .....................................................................

Yapanlar in Bu almann Tarihi ve Konular

"Devlet Arivleri'nde Aratrma ve nceleme Yapmak steyen Trk veya Yabanc Uyruklu Gerek veya Tzel Kiilerin Uymak Zorunda Olduklar Esaslar" dikkatle okudum. Yukarda verdiim bilgilerin ve mracaat belgelerimin doru olduunu, bu esaslara ve Kurumun i alma dzenine uyacam, bunlarn tarafmdan ihlali halinde doacak sorumluluk ve ykmllkleri aynen kabul edeceimi beyan ederim. Tarih: .........../......../........... mza: ................................. 455

ARATIRMACIL ARA FAYDALI BLGLER

alma Saatleri: Osmanl Arivi Daire Bakanl'nn alma saatleri, Yaz Dnemi: 08.30-17.00; K Dnemi: 08.00-16.30 olmakla birlikte, Aratrmac alma Saatleri: Haftaii: 09.00-19.00 (Aratrmaclar haftaii almalarnda akam normal mesai saatinden sonra sadece nceden talep edip alm olduklar belgeler ile kataloglar inceleyebilirler.) Cumartesi: 09.00-17.00 saatleri arasndadr. Aratrma Salonuna Giri-k: Aratrmac, bina giriinde bulunan mracaat memuruna kimliini vererek, "Aratrmac Giri Kart"n alr ve kayt defterini imzalar. Binay terk ederken "Aratrmac Giri Kart"n teslim ederek kimliini alr. Aratrma Salonu ve Ktphne: Aratrma salonu stanbul Valilii arkasnda ki bahe ierisinde bulunan Hazine-i Evrak binasndadr. (Baheye Glhne tarafndaki Bb- li kapsndan girilmektedir.) Ktphne ise Genel Mdrlk binasnn B Blok zemin katndadr. Belgelerden Yararlanma: Aratrmaclar konular ile ilgili belge ve defterlere iki yolla ulaabilirler. Birinci yol; Aratrma Salonu'ndaki raflarda bulunan kataloglar taramak suretiyle, ikinci yol ise bilgisayarlarda tarama yapma suretiyledir. Gerek bilgisayardan, gerekse kataloglardan tarama yoluyla tespit edilen belge ve defterler bilgisayarlardan talep edilmektedir. Bilgisayarlara digital grntleri yklenmi olan defter ve vesikalar, grntler aldnda yanlarnda bulunan "talep et" dmesine iaret konularak istenebilmektedir. Bu tr grnt talepleri salon grevlileri tarafndan CD'ye yklenmek suretiyle creti mukabilinde karlanmaktadr. Bilgisayarda grntleri bulunmayan belgeler iaretlenip portfye kaydedildikten sonra depolardan getirilmek zere talep edilmektedir. Devlet Arivleri Genel Mdrl ile aratrmaya ak dier arivlerde aratrma veya inceleme yapmak, rnek almak isteyen Trk ve yabanc gerek ve tzel kiilerin tbi olacaklar esas ve usuller "Devlet Arivlerinde Aratrma veya nceleme Yapmak steyen Trk veya Yabanc Uyruklu Gerek veya Tzel Kiilerin Tbi Olacaklar Esaslar" ile belirlenmitir. Sabah saat 10.00'a kadar yaplan belge istekleri, ayn gn saat 15.00'de, saat 10.00 ile 13.00 arasnda yaplan istekler ise ertesi gn saat 11.00'de karlanr. 456

Digital Grnt Talebleri: Ariv belgelerinin digital grntleri salon grevlilerinden alnacak "CD talep" formu doldurmak suretiyle creti karlnda temin edilir. Dier mknlar: Osmanl Arivi'nde aratrmaclar iin bir kafeterya bulunmaktadr. Ayrca, imknlar nispetinde merkez binada bulunan yemekhneden de istifade edilebilir.

457

EKLER

EK I
1. PADAH VE SADRIAZAMLARIN SALTANAT YILLARI* Sra 1 ADI I. Osman Aleddin Paa Orhan Gazi 1- Aleddin Paa 2- Nizmeddin Ahmed Paa 3- Hac Paa I. Murad 1- Sinaneddin Yusuf Paa 3 2- andarl Hayreddin Kara Halil Paa 3- andarl Ali Paa I. Byezid 4 1- andarl Ali Paa 2- Osmanckl mamzade Halil Paa I. Mehmed Amasyal Byezd Paa II. Murad 1- andarl brahim Paa 6 2- Amasyal Hzr Danimend olu Koca Mehmed Nizmeddin Paa 3- andarl Halil Paa II. Mehmed 1- andarl Halil Paa 2- Mahmud Paa (1) 7 3- Rum Mehmed Paa 4- shak Paa (1) 5- Mahmud Paa (2) 6- Gedik Ahmed Paa 7- Karaman Mehmed Paa II. Byezd 8 1- shak Paa (2) 2- Davud Paa TARH Hicr 680-727 723-727 727-761 727-732 732-749 749-761 761-792 761-? 770-789 789-792 792-805 792-809 809 FETRET DEVR 816-5.824 ?-824 824-1.1.855 824-832 832-842 842-857 16.1.855-4.3.886 842-857 857-871 871-874 874-877 877-878 879-882 882-886 22.4.886-7.2.918 886-887 887-902 Milad 1281-1326 1323-1326 1326-1359 1326-1331 1331-1348 1348-1360 1359-1389 13601368-1387 1387-1389 1389-1402 1389-1406 1406 1413-6.1421 ?-1421 1421-3.2.1451 1421-1429 1429-1439 1439-1453 18.2.1451-3.5.1481 1439-1453 1453-1466 1466-1469 1469-1472 1472-1473 1474-1477 1477-1481 21.5.1481-24.4.1512 1481-1482 1482-1497 Saltanat Sresi 45 yl 4 yl 33 yl 5 yl 18 yl 13 yl 30 yl ? 20 yl 3 yl 13 yl 17 yl ? 8 yl ? 30 yl 8 yl 10 yl 14 yl 30 yl 14 yl 13 yl 3 yl 3 yl 1 yl 3 yl 4 yl 31 yl 1 yl 15 yl

* Bu tablo, Babakanlk Osmanl Arivi Rehberi'nin birinci basksn hazrlayan uzmanlar tarafndan hazrlanm,
Dr. Mustafa Kk tarafndan, smail Hami Danimend'in, zahl Osmanl Tarihi Kronolojisi, c. 6, Trkiye Yay nevi, stanbul 1971, eseri esas alnp tashih edilmitir. Ancak Danimend'in eserinde yanl olarak kaydedilen baz tayin ile azil tarihleri de Dr. Mehmet Gen stadmz tarafndan dzeltilmitir.

461

Sra

ADI 3- Hersekzade Ahmed Paa (1) 4- andarl brahim Paa 5- Mesih Paa 6- Hadm Ali Paa 7- Hersekzade Ahmed Paa (2) 8- Hadm Ali Paa (2) 9- Hersekzade Ahmed Paa (3) 10- Koca Mustafa Paa I. Selim 1- Koca Mustafa Paa 2- Hersekzade Ahmed Paa (4) 3- Dukakinolu Ahmed Paa 4- Hersekzade Ahmed Paa (5) 5- Hadm Sinan Paa 6- Yunus Paa 7- Pir Mehmed Paa I. Sleyman 1- Pr Mehmed Paa 2- Frenk brahim Paa 3- Ayas Mehmed Paa 4- Ltfi Paa

TARH Hicr 902-903 903-905 905-907 907-909 909-912 912-917 917 917-918 7.2.918-9.10.926 918 918-9.9.920 1.11.920-18.1.921 29.7.921-23.3.922 23.3.922-28.12.922 29.12.922-26.8.923 13.1.924-16.10.926 17.10.926-21.2.974 17.10.926-13.8.929 13.8.929-21.9.942 22.9.942-26.2.946 26.2.946-1.1..948 1.1.948-13.9.951 13.9.951-27.10.960 27.10.960-13.11.962 13.11.962-26.10.968 26.10.968-29.11.972 29.11.972-14.3.974 15.3.974-1.10.982 15.3.974-1.10.982 8.9.982-20.8.987 8.9.982-20.8.987 21.8.987-13.3.988 13.3.988-25.5.988 14.7.988-10.11.990 28.11.990-17.7.992 20.7.992-5.11.993 8.12.993-24.4.994 25.4.994-16.5.997 16.5.997-10.10.999 10.10.999-21.6.1000 Milad 1497-1498 1498-1499 1499-1501 1501-1503 1503-1506 1506-1511 1511 1511-1512 24.4.1512-22.9.1520 1512 1512-28.11.1514 18.12.1514-4.3.1515 8.9.1515-26.4.1516 26.4.1516-22.1.1517 23.1.1517-13.9.1517 25.1.1518-29.9.1520 30.9.1520-7.9.1566 26.1.1518-27.6.1523 29.6.1523-14.3.1536 15.3.1536-13.7.1539 13.7.1539-27.4.1541 27.4.1541-28.11.1544 28.11.1544-6.10.1553 6.10.1553-29.9.1555 29.9.1555-10.7.1561 10.7.1561-28.6.1565 28.6.1565-14.12.1574 30.9.1566-15.12.1574 30.9.1566-15.12.1574 22.12.1574-16.1.1595 22.10.1574-12.10.1579 13.10.1579-28.4.1580 28.4.1580-7.8.1580 25.8.1580-6.12.1582 24.12.1582-25.7.1584 28.7.1584-29.10.1585 1.11.1585-14.4.1586 15.4.1586-2.4.1589 2.4.1589-1.8.1591 1.8.1591-4.4.1592

Saltanat Sresi 2 yl 1 yl 2 yl 2 yl 3 yl 5 yl 3 ay 2 yl 8 yl ? 1 yl 3 ay 8 ay 9 ay 7,5 ay 2 yl 46 yl 3 yl 13 yl 3,5 yl 2 yl 3,5 yl 9 yl 2 yl 6 yl 4 yl 1 yl 8 yl 8 yl 21 yl 5 yl 6,5 ay 3 ay 2,5 yl 1,5 yl 1,5 yl 4,5 ay 3 yl 2,5 yl 8 ay

10

5- Hadm Sleyman Paa 6- Rstem Paa (1) 7- Kara Ahmed Paa 8- Rstem Paa (2) 9- Semiz Ali Paa 10- Sokollu Mehmed Paa II. Selim Sokollu Mehmed Paa III. Murad 1- Sokollu Mehmed Paa 2- Semiz Ahmed Paa 3- Lala Mustafa Paa 4- Koca Sinan Paa (1)

11

12

5- Kanijeli Siyavu Paa 6- zdemirolu Osman Paa 7- Hadm Mesih Paa 8- Kanijeli Siyavu Paa (2) 9- Koca Sinan Paa (2) 10- Ferhad Paa (1)

462

Sra 12

ADI 11- Kanijeli Siyavu Paa (3) 12- Koca Sinan Paa (3) III. Mehmed 1- Ferhad Paa (2) 2- Koca Sinan Paa (4) 3- Lala Mehmed Paa 4- Koca Sinan Paa (5) 5- Damad brahim Paa (1) 6- Caalazade Yusuf Sinan Paa 7- Damad brahim Paa (2) 8- Hadm Hasan Paa 9- Cerrh Mehmed Paa 10- Damad brahim Paa (3) 11- Yemii Hasan Paa I. Ahmed 1- Malko Ali Paa 2- Lala Mehmed Paa 3- Dervi Mehmed Paa 4- Kuyucu Murad Paa 5- Nasuh Paa 6- kz / Kara Mehmed Paa (1)

TARH Hicr 21.6.1000-24.4.1001 24.4.1001-6.6.1003 16.5.1003-18.7.1012 6.6.1003-29.10.1003 29.10.1003-16.3.1004 16.3.1004-25.3.1004 28.3.1004-4.8.1004 5.8.1004-5.3.1005 5.3.1005-14.4.1005 14.4.1005-23.3.1006 23.3.1006-3.9.1006 3.9.1006-8.6.1007 8.6.1007-9.1.1010 21.1.1010-27.4.1012 18.7.1012-22.11.1026 10.5.1012-28.2.1013 9.3.1013-14.2.1015 14.2.1015-8.8.1015 10.8.1015-25.5.1020 12.6.1020-13.9.1023 13.9.1023-8.11.1025 23.11.1026-1.3.1027 8.11.1025-1.3.1027 1.3.1027-8.7.1031 1.3.1027-1.2.1028 1.2.1028-16.1.1029 16.1.1029-15.4.1030 15.4.1030-1.11.1030 1.11.1030-8.7.1031 8.7.1031-14.11.1032 9.7.1031-3.8.1031 3.8.1031-28.8.1031 28.8.1031-15.11.1031 15.11.1031-4.4.1032 4.4.1032-4.11.1032 14.11.1032-10.1049 4.11.1032-14.6.1033 14.6.1033-18.4.1034 29.4.1034-12.3.1036 Milad 4.4.1592-28.1.1593 28.1.1593-16.2.1595 27.1.1595-21.10.1603 16.2.1595-7.7.1595 7.7.1595-19.11.1595 19.11.1595-28.11.1595 1.12.1595-3.4.1596 4.4.1596-27.10.1596 27.10.1596-5.12.1596 5.12.1596-3.11.1597 3.10.1597-9.4.1598 9.4.1598-6.1.1599 6.1.1599-10.7.1601 22.7.1601-4.10.1603 22.10.1603-21.12.1617 16.10.1603-26.7.1604 5.8.1604-21.6.1606 21.6.1606-9.12.1606 11.12.1606-5.8.1611 22.8.1611-17.10.1614 17.10.1614-17.11.161 6 22.11.1617-26.2.1618 17.11.1616-26.2.1618 26.2.1618-19.5.1622 26.2.1618-18.1.1619 18.1.1619-23.12.1619 23.12.1619-9.3.1621 9.3.1621-17.9.1621 17.9.1621-13.6.1622 19.5.1622-10.9.1623 20.5.1622-13.6.1622 13.6.1622-8.7.1622 8.7.1622-21.9.1622 21.9.1622-5.2.1623 5.2.1623-30.8.1623 9.9.1623-2.1640 30.8.1623-3.4.1624 3.4.1624-28.1.1625 8.2.1625-1.12.1626

Saltanat Sresi 10 ay 2 yl 9 yl 5 ay 4,5 ay 9 gn 4 ay 7 ay 1,5 ay 11 ay 5,5 ay 9 ay 2,5 yl 2 yl 14 yl 10 ay 2 yl 6 ay 5 yl 3 yl 2 yl 3 ay 3 ay 4 yl 2 yl 1 yl 1 yl 6,5 ay 8 ay 1 yl 24 gn 25 gn 2,5 ay 4,5 ay 7 ay 17 yl 7 ay 10 ay 2 yl

13

14

15

I. Mustafa (1) Halil Paa II. Osman 1- Halil Paa (1) 2- kz / Kara Mehmed Paa (2) 3- elebi Gzelce Ali Paa 4- Ohrili Hseyin Paa 5- Dilver Paa I. Mustafa (2) 1- Kara Davud Paa 2- Mere Hseyin Paa (1) 3- Lefkeli Mustafa Paa 4- Hadm Mehmed Paa 5- Mere Hseyin Paa (2) IV. Murad 1- Kemanke Kara Ali Paa

16

(15)

17

2- erkes Mehmed Paa 3- Mezzinzade Hfz Ahmed Paa (1)

463

Sra

ADI 4- Halil Paa (2) 5- Hsrev Paa 6- Mezzinzade Hfz Ahmed Paa (2)

TARH Hicr 12.3.1036-1.8.1037 1.8.1037-29.3.1041 29.3.1041-19.7.1041 19.7.1041-28.10.1041 28.10.1041-7.9.1046 7.9.1046-15.4.1048 16.4.1048-16.8.1048 16.8.1048-16.10.1049 16.10.1049-18.7.1058 16.10.1049-1.11.1053 21.11.1053-28.10.1055 28.10.1055-16.8.1057 16.8.1057-21.8.1057 21.8.1057-17.7.1058 18.7.1058-2.1.1099 17.7.1058-9.5.1059 9.5.1059-7.8.1060 7.8.1060-4.9.1061 4.9.1061-15.10.1061 15.10.1061-13.7.1062 13.7.1062-21.4.1063 21.4.1063-16.12.1064 16.12.1064-5.7.1065 5.7.1065-16.10.1065 16.10.1065-3.5.1066 3.5.1066-9.5.1066 9.5.1066-9.5.1066 9.5.1066-1.7.1066 2.7.1066-26.11.1066 26.11.1066-5.3.1072 6.3.1072-25.8.1087 27.8.1087-24.12.1094 25.12.1094-21.1.1097 21.1.1097-11.11.1098 2.1.1099-26.9.1102 16.11.1098-27.4.1099 28.4.1099-1.7.1099 Milad 1.12.1626-6.4.1628 6.4.1628-25.10.1631 25.10.1631-10.2.1632 10.2.1632-18.5.1632 18.5.1632-2.2.1637 2.2.1637-26.8.1638 27.8.1638-23.12.1638 23.12.1638-8.2.1640 8.2.1640-8.8.1648 8.2.1640-31.1.1644 31.1.1644-17.12.1645 17.12.1645-16.9.1647 16.9.1647-21.9.1647 21.9.1647-7.8.1648 8.8.1648-8.11.1687 7.8.1648-21.5.1649 21.5.1649-5.8.1650 5.8.1650-21.8.1651 21.8.1651-27.9.1651 27.9.1651-20.6.1652 20.6.1652-21.3.1653 21.3.1653-28.10.1654 28.10.1654-11.5.1655 11.5.1655-19.8.1655 19.8.1655-28.2.1656 28.2.1656-5.3.1656 5.3.1656-5.3.1656 5.3.1656-25.4.1656 26.4.1656-15.9.1656 15.9.1656-29.10.1661 30.10.1661-2.11.1676 4.11.1676-14.12.1683 15.12.1683-18.12.1685 18.12.1685-18.9.1687 8.11.1687-22.6.1691 23.9.1687-1.3.1688 2.3.1688-2.5.1688

Saltanat Sresi 1,5 yl 3 yl 3,5 ay 3 ay 5 yl 1,5 ay 4 ay 1 yl 8 yl 4 yl 2 yl 2 yl 5 gn 10,5 ay 39 yl 9,5 ay 1 yl 1 yl 1 ay 9 ay 9 ay 1,5 yl 6,5 ay 3 ay 6,5 ay 6 gn 1 gn 2 ay 5 ay 5 yl 15 yl 7 yl 2 yl 2 yl 4 yl 5,5 ay 2 ay

17

7- Topal Recep Paa 8- Tabanyass Mehmed Paa 9- Bayram Paa 10- Tayyar Mehmed Paa 11- Kemanke Kara Mustafa Paa I. brahim 1- Kemanke Kara Mustafa Paa 2- Civan kapcba / Sultanzade Semih Mehmed Paa 3- Salih Paa 4- Kara Musa Paa 5- Hezrpre Ahmed Paa IV. Mehmed 1- Sofu Mehmed Paa 2- Kara Murad Paa (1) 3- Melek Ahmed Paa 4- Siyavu Paa (1) 5- Grc Mehmed Paa 6- Tarhuncu Ahmed Paa 7- Dervi Mehmed Paa 8- pir Mustafa Paa 9- Kara Murad Paa (2)

18

19

10- Ermeni Sleyman Paa 11- Deli Hseyin Paa 11- Zurnzen Mustafa Paa 12- Siyavu Paa (2) 13- Boynueri / Boynuyaral Mehmed Paa 14- Kprl Mehmed Paa 15- Kprlzade Fzl Ahmed Paa 16- Merzifonlu Kara Mustafa Paa 17- Kara brahim Paa 18- Sar Sleyman Paa II. Sleyman

20

1- Kprl Damad Siyavu Paa 2- Ninc smail Paa

464

Sra 20

ADI 3- Tekirdal Bekr Mustafa Paa 4- Kprlzade Fazl Mustafa Paa II. Ahmed 1- Kprlzade Fazl Mustafa Paa 2- Arabac Ali Paa 3- Hac Ali Paa 4- Bozoklu Mustafa Paa 5- Srmeli Ali Paa II. Mustafa 1- Elmas Mehmed Paa

TARH Hicr 1.7.1099-11.1.1101 11.1.1101-26.9.1102 26.9.1102-22.6.1106 26.9.1102-24.11.1102 5.12.1102-9.7.1103 9.7.1103-20.7.1104 20.7.1104-17.7.1105 17.7.1105-18.9.1106 22.6.1106-10.4.1115 18.9.1106-24.2.1109 2.3.1109-11.4.1114 11.4.1114-6.9.1114 6.9.1114-6.4.1115 10.4.1115-18.3.1143 9.4.1115-8.7.1115 8.7.1115-28.5.1116 28.5.1116-27.8.1116 27.8.1116-19.1.1118 19.1.1118-18.4.1122 18.4.1122-22.6.1122 22.6.1122-9.10.1123 9.10.1123-12.10.1124 12.10.1124-10.3.1125 10.3.1125-1.4.1125 1.4.1125-16.8.1128 4.9.1128-18.9.1129 18.9.1129-8.6.1130 8.6.1130-17.3.1143 19.3.1143-27.2.1168 18.3.1143-13.7.1143 13.7.1143-8.3.1144 8.3.1144-15.9.1144 15.9.1144-20.2.1148 20.2.1148-8.8.1148 24.8.1148-8.4.1150 8.4.1150-26.8.1150 26.8.1150-11.12.1151 11.12.1151-28.3.1153 28.3.1153-15.2.1155 15.2.1155-4.8.1156 Milad 1.5.1688-25.10.1689 25.10.1689-22.6.1691 23.6.1691-6.2.1695 23.6.1691-19.8.1691 30.8.1691-27.3.1692 27.3.1692-27.3.1693 27.3.1693-14.3.1694 14.3.1694-2.5.1695 6.2.1695-23.6.1703 2.5.1695-11.9.1697 18.9.1697-4.9.1702 4.9.1702-24.1.1703 24.1.1703-19.8.1703 23.6.1703-1.10.1730 22.8.1703-17.11.1703 17.11.1703-28.9.1704 28.9.1704-25.12.1704 25.12.1704-3.5.1706 3.5.1706-16.6.1710 16.6.1710-18.8.1710 18.8.1710-20.11.1711 20.11.1711-12.11.1712 12.11.1712-6.4.1713 6.4.1713-27.4.1713 27.4.1713-5.8.1716 22.8.1716-26.8.1717 26.8.1717-9.5.1718 9.5.1718-30.9.1730 1.10.1730-13.12.1754 1.10.1730-22.1.1731 22.1.1731-10.9.1731 10.9.1731-12.3.1732 12.3.1732-12.7.1735 12.7.1735-24.12.1735 9.1.1736-6.8.1737 6.8.1737-19.12.1737 19.12.1737-22.3.1739 22.3.1739-23.6.1940 23.6.1740-21.4.1742 21.4.1742-23.9.1743

Saltanat Sresi 1 yl 1,5 yl 4 yl 2 ay 7 ay 1 yl 1 yl 1 yl 8 yl 2,5 yl 5 yl 5 ay 7 ay 27 yl 3 ay 1 yl 3 ay 1,5 yl 4 yl 2 ay 1,5 yl 1 yl 5 ay 21 gn 3, 5 yl 1 yl 8,5 ay 12,5 yl 24 yl 4 ay 8 ay 6 ay 3,5 yl 5,5 ay 1,5 yl 4,5 ay 1,5 yl 1,5 yl 2 yl 1,5 yl

21

22

2- Amcazade Hseyin Paa 3- Daltaban Mustafa Paa 4- Rmi Mehmed Paa III. Ahmed 1-Kavanoz / Ninc Ahmed Paa 2- Enite / Damad Hasan Paa 3- Kalaylkoz Ahmed Paa 4- Baltac Mehmed Paa (1) 5- orlulu Ali Paa 6- Kprlzade Numan Paa 7- Baltac Mehmed Paa (2) 8- Aa Yusuf Paa 9- Silhdar / Kle Sleyman Paa 10- Hoca brahim Paa 11- Silhdar / Damad Ali Paa 12- Hac Halil Paa 13- Ninc Mehmed Paa 14- Nevehirli Damad brahim Paa I. Mahmud 1- Silhdar Mehmed Paa 2- Kabakulak brahim Paa 3- Topal Osman Paa 4- Hekimolu Ali Paa (1) 5- Grc smail Paa 6- Silhdar Seyyid Mehmed Paa 7- Muhsinzade Abdullah Paa 8- Yeen Mehmed Paa 9- Hac vaz Mehmed Paa 10- Nianc Hac Ahmed Paa 11- Hekimolu Ali Paa (2)

23

24

465

Sra

ADI 12- Seyyid Hasan Paa 13- Tiryaki Hac Mehmed Paa 14- Boynueri Seyyid Abdullah Paa 15- Divitdar Mehmed Emin Paa 16- Kse Bhir Mustafa Paa (1) III. Osman 1- Kse Bhir Mustafa Paa (1) 2- Hekimolu Ali Paa (3) 3- Nili Abdullah Paa 4- Bykl Ali Paa 5- Yirmisekizzade Mehmed Said Paa 6- Kse Bahir Mustafa Paa (2) III. Mustafa 1- Koca Ragb Mehmed Paa 2- Tevki Hamza Hmid Paa 3- Kse Bahir Mustafa Paa (3) 4- Muhsinzade Mehmed Paa (1) 5- Silhdar Hamza Mhir Paa 6- Yalkzade Ninc Hac Mehmed Emin Paa 7- Moldavanc Ali Paa 8- vazzade Halil Paa 9- Silhdar Mehmed Paa 10- Muhsinzade Mehmed Paa (2) I. Abdlhamid 1- zzet Mehmed Paa (1) 2- Dervi Mehmed Paa 3- Drendeli Cebecizade Mehmed Paa

TARH Hicr 4.8.1156-21.7.1159 21.7.1159-17.8.1160 17.8.1160-24.1.1163 24.1.1163-18.8.1165 18.8.1165-27.2.1168 27.2.1168-15.2.1171 27.2.1168-3.5.1168 3.5.1168-6.8.1168 6.8.1168-16.11.1168 16.11.1168-19.1.1169 19.1.1169-1.7.1169 1.7.1169-19.4.1170 16.2.1171-8.11.1187 19.4.1170-23.9.1176 24.9.1176-24.4.1177 24.4.1177-5.10.1178 5.10.1178-23.3.1182 23.3.1182-8.6.1182 8.6.1182-9.4.1183 9.4.1183-13.8.1183 13.8.1183-5.7.1184 5.7.1184-4.9.1185 4.9.1185-26.5.1188 8.11.1187-11.7.1203 2.6.1188-7.5.1189 7.5.1189-25.11.1190 25.11.1190-8.8.1192 8.8.1192-8.8.1193 8.8.1193-24.2.1195 25.2.1195-16.9.1196 16.9.1196-25.1.1197 25.1.1197-20.5.1199 20.5.1199-23.3.1200 23.3.1200-13.9.1203 11.7.1203-21.3.1222 13.9.1203-15.3.1204 15.3.1204-13.7.1204 Milad 23.9.1743-9.8.1746 9.8.1746-24.8.1747 24.8.1747-3.1.1750 3.1.1750-1.7.1752 1.7.1752-13.12.1754 14.12.1754-29.10.1757 13.12.1754-15.2.1755 15.2.1755-18.5.1755 18.5.1755-24.8.1755 24.8.1755-25.10.1755 25.10.1755-1.4.1756 1.4.1756-11.1.1757 30.10.1757-21.1.1774 11.1.1757-7.4.1763 8.4.1763-1.11.1763 1.11.1763-28.3.1765 28.3.1765-7.8.1768 7.8.1768-20.10.1768 20.10.1768-12.8.1769 12.8.1769-12.12.1769 12.12.1769-25.10.1770 25.10.1770-11.12.1771 11.12.1771-4.8.1774 21.1.1774-7.4.1789 10.8.1774-6.7.1775 6.7.1775-5.1.1777 5.1.1777-1.9.1778 1.9.1778-21.8.1779 21.8.1779-19.2.1781 20.2.1781-25.8.1782 25.8.1782-31.12.1782 31.12.1782-31.3.1785 31.3.1785-24.1.1786 24.1.1786-7.6.1789 7.4.1789-29.5.1807 7.6.1789-3.12.1789 3.12.1789-29.3.1790

Saltanat Sresi 3 yl 1 yl 2,5 yl 2,5 yl 2,5 yl 3 yl 2 ay 3 ay 3 ay 2 ay 6 ay 9 ay 17 yl 6 yl 7 ay 1,5 yl 3,5 yl 2,5 ay 10 ay 4 ay 10,5 ay 1 yl 3 yl 15 yl 11 ay 1,5 yl 1 yl 1 yl 1,5 yl 1,5 yl 4 ay 2,5 yl 10 ay 3,5 yl 19 yl 6 ay 4 ay

24

25

26

27

4- Kalafat Mehmed Paa 5- Karavezir Seyyid Mehmed Paa 6- zzet Mehmed Paa (2) 7- Hac Yeen Mehmed Paa 8- Halil Hmid Paa 9- Hazinedr ahin Ali Paa 10- Koca Yusuf Paa (1) III. Selim

28

1- Meyyit / Cenaze Hasan Paa 2- Cezyirli Gazi Hasan Paa

466

Sra

ADI 3- elebizade erif Hasan Paa 4- Koca Yusuf Paa (2) 5- Damad Melek Mehmed Paa 6- zzet Mehmed Paa (3) 7- Kr Yusuf Ziyddin Paa (1) 8- Bostancba Hfz smail Paa 9- Keiboynuzu Aa brahim Hilmi Paa IV. Mustafa

TARH Hicr 1.8.1204-10.6.1205 23.6.1205-12.9.1206 12.9.1206-24.3.1209 24.3.1209-18.3.1213 18.3.1213-24.1.1220 24.1.1220-1.7.1221 1.7.1221-11.4.1222 21.3.1222-4.6.1223 11.4.1222-4.6.1223 4.6.1223-26.9.12234.5.1223-17.4.1255 3.10.1223-14.11.1223 14.11.1223-16.3.1226 16.3.1226-27.8.1227 27.8.1227-20.4.1230 20.4.1230-26.2.1233 26.2.1233-19.3.1235 19.3.1235-23.6.1236 23.6.1236-27.7.1236 27.7.1236-24.2.1238 24.2.1238-26.6.1238 26.6.1238-9.4.1239 9.4.1239-20.1.1240 20.1.1240-14.4.1244 14.4.1244-22.7.1244 22.7.1244-28.9.1248 28.9.1248-19.4.1255 18.4.1255-16.11.1277 19.4.1255-7.4.1256 7.4.1256-19.10.1257 19.10.1257-23.7.1258 23.7.1258-7.10.1262 7.10.1262-24.5.1264 25.5.1264-11.9.1264 12.9.1264-3.4.1268 3.4.1268-13.5.1268 13.5.1268-18.10.1268 Milad 16.4.1790-14.2.1791 27.2.1791-4.5.1792 4.5.1792-19.10.1794 19.10.1794-30.8.1798 30.8.1798-24.4.1805 24.4.1805-14.11.1806 14.11.1806-18.6.1807 29.5.1807-28.7.1808 18.6.1807-28.7.1808 28.7.1808-15.11.1808 28.7.1808-30.7. 1839 22.11.1808-1.1.1809 1.1.1809-10.4.1811 10.4.1811-5.9.1812 5.9.1812-1.4.1815 1.4.1815-5.1.1818 5.1.1818-5.1.1820 5.1.1820-28.3.1821 28.3.1821-30.4.1821 30.4.1821-10.11.1822 10.11.1822-10.3.1823 10.3.1823-13.12.1823 13.12.1823-14.9.1824 14.9.1824-24.10.1828 24.10.1828-28.1.1829 28.1.1829-18.2.1833 18.2.1833-2.7.1839 1.8.1839-25.6.1861 2.7.1839-8.6.1840 8.6.1840-4.12.1841 4.12.1841-30.8.1842 30.8.1842-28.9.1846 28.9.1846-28.4.1848 29.4.1848-11.8.1848 12.8.1848-26.1.1852 26.1.1852-5.3.1852 5.3.1852-5.8.1852

Saltanat Sresi 10 ay 1 yl 2,5 yl 4 yl 7 yl 1,5 yl 7 ay 1 yl 1 yl 3,5 ay 31 yl 1 ay 2 yl 1,5 yl 2,5 yl 3 yl 2 yl 1 yl 1 ay 1,5 yl 4 ay 9 ay 9 ay 4 yl 3 ay 4 yl 6 yl 22 yl 1 yl 1,5 yl 9 ay 4 yl 2 yl 3,5 ay 3,5 yl 1,5 ay 5 ay

28

29

1- elebi Mustafa Paa 2- Alemdar Mustafa Paa II. Mahmud 1- Memi Paa 2- Kr Yusuf Ziyddin Paa (2) 3- Laz Ahmed Paa 4- Hurid Ahmed Paa 5- Mehmed Emin Rauf Paa (1) 6- Dervi Mehmed Paa 7- Seyyid Ali Paa 8- Benderli Ali Paa

30

9- Hac Salih Paa 10- Bostancba Deli Abdullah Paa 11- Silhdar Ali Paa 12- Mehmed Said Glib Paa 13- Benderli Mehmed Selim Srr Paa 14- Drendeli Topal zzet Mehmed Paa (1) 15- Reid Mehmed Paa 16- Mehmed Emin Raf Paa (2) Abdlmecid 1- Koca Hsrev Mehmed Paa 2- Mehmed Emin Raf Paa (3) 3- Topal zzet Mehmed Paa (2) 4- Mehmed Emin Raf Paa (4) 5- Koca Mustafa Reid Paa (1) 6- brahim Srim Paa 7- Koca Mustafa Reid Paa (2) 8- Mehmed Emin Raf Paa (5) 9- Koca Mustafa Reid Paa (3)

31

467

Sra

ADI 10- Mehmed Emin l Paa (1) 11- Damad Mehmed Ali Paa 12- Giritli Mustafa Nili Paa (1) 13- Giritli Mustafa Nili Paa (2) 14- Kbrsl Mehmed Emin Paa (1) 15- Koca Mustafa Reid Paa (4) 16- Mehmed Emin l Paa (2)

TARH Hicr 19.10.1268-18.12.1268 18.12.1268-4.8.1269 5.8.1269-1.10.1269 3.10.1269-2.9.1270 2.9.1270-2.3.1271 2.3.1271-14.8.1271 14.8.1271-3.3.1273 3.3.1273-10.12.1273 10.12.1273-3.3.1274 3.3.1274-21.5.1274 25.5.1274-21.3.1276 21.3.1276-28.5.1276 29.5.1276-7.11.1276 8.11.1276-29.1.1278 29.1.1278-19.5.1278 16.11.1277-6.5.1293 19.5.1278-11.7.1279 14.7.1279-13.12.1279 13.12.1279-20.1.1283 21.1.1283-6.10.1283 6.10.1283-21.6.1288 22.6.1288-24.5.1289 25.5.1289-16.8.1289 16.8.1289-17.12.1289 17.12.1289-16.2.1290 16.2.1290-25.12.1290 27.12.1290-19.3.1292 20.3.1292-23.7.1292 24.7.1292-16.4.1293 6.5.1293-10.10.1293 17.4.1293-2.12.1293 10.10.1293-6.4.1327 2.12.1293-21.1.1294 21.1.1294-7.1.1295 7.1.1295-1.2.1295 1.2.1295-15.4.1295 Milad 6.8.1852-3.10.1852 3.10.1852-13.5.1853 14.5.1853-8.7.1853 10.7.1853-29.5.1854 29.5.1854-23.11.1854 23.11.1854-2.5.1855 2.5.1855-1.11.1856 1.11.1856-6.8.1857 6.8.1857-22.10.1857 22.10.1857-7.1.1858 11.1.1858-18.10.1859 18.10.1859-23.12.1859 24.12.1859-27.5.1860 28.5.1860-6.8.1861 6.8.1861-22.11.1861 25.6.1861-30.5.1876 22.11.1861-2.1.1863 5.1.1863-1.6.1863 1.6.1863-4.6.1866 5.6.1866-11.2.1867 11.2.1867-7.9.1871 8.9.1871-30.7.1872 31.7.1872-19.10.1872 19.10.1872-15.2.1873 15.2.1873-15.4.1873 15.4.1873-13.2.1874 15.2.1874-25.4.1875 26.4.1875-25.8.1875 26.8.1875-11.5.1876 30.5.1876-31.8.1876 12.5.1876-19.12.1876 31.8.1876-27.4.1909 19.12.1876-5.2.1877 5.2.1877-11.1.1878 11.1.1878-4.2.1878 4.2.1878-18.4.1878

Saltanat Sresi 2 ay 8 ay 2 ay 11 ay 6 ay 5,5 ay 1,5 yl 7,5 ay 2,5 ay 2,5 ay 2 yl 2 ay 5 ay 1,5 yl 3,5 ay 15 yl 1 yl 5 ay 3 yl 8 ay 4,5 yl 11 ay 3 ay 4 ay 2 ay 10 ay 1 yl 4 ay 8,5 ay 3 ay 7,5 ay 33 yl 1,5 ay 1 yl 1 ay 2,5 ay

31

17- Koca Mustafa Reid Paa (5) 18- Giritli Mustafa Nili Paa (3) 19- Koca Mustafa Reid Paa (6) 20- Mehmed Emin l Paa (3) 21- Kbrsl Mehmed Emin Paa (2)
22- Mtercim Mehmed Rd Paa (1)

23- Kbrsl Mehmed Emin Paa (3) 24- Mehmed Emin Ali Paa (4) Abdlaziz 1- Keecizade Mehmed Emin Fuad Paa (1) 2- Yusuf Kmil Paa 3- Keecizade Mehmed Emin Fuad Paa (2) 4- Mtercim Mehmed Rd Paa (2) 5- Mehmed Emin Ali Paa(5) 32 6- Mahmud Nedim Paa (1) 7- Ahmed efik Midhat Paa (1) 8- Mtercim Mehmed Rd Paa (3) 9- Sakzl Ahmed Esad Paa (1) 10- irvanzade Mehmed Rd Paa 11- Hseyin Avni Paa 12- Sakzl Ahmed Esad Paa (2) 13- Mahmud Nedim Paa (2) V. Murad Mtercim Mehmed Rd Paa (4) II. Abdlhamid 1- Ahmed efik Midhat Paa (2) 34 2- brahim Edhem Paa 3- Ahmed Hamdi Paa 4- Ahmed Vefik Paa

33

468

Sra

ADI 5- Mehmed Sadk Paa 6- Mtercim Mehmed Rd Paa (5) 7- Mehmed Esad Safvet Paa 8- Tunuslu Hayreddin Paa 9- Ahmed rif Paa 10- Mehmed Said Paa (1) 11-Cennizade Mehmed Kadri Paa 12- Mehmed Said Paa (2) 13- Abdurrahman Nureddin Paa 14- Mehmed Said Paa (3) 15- Ahmed Vefik Paa (2)

TARH Hicr 15.4.1295-26.5.1295 26.5.1295-3.6.1295 3.6.1295-9.12.1295 9.12.1295-9.8.1296 9.8.1296-2.11.1296 2.11.1296-1.7.1297 1.7.1297-7.10.1297 7.10.1297-13.6.1299 13.6.1299-23.8.1299 25.8.1299-19.1.1300 19.1.1300-21.1.1300 22.1.1300-14.12.1302 15.12.1302-28.1.1309 29.1.1309-14.12.1312 14.12.1312-10.4.1313 12.4.1313-19.5.1313 19.5.1313-27.7.1319 6.8.1319-14.10.1320 14.10.1320-22.6.1326 22.6.1326-6.7.1326 7.7.1326-22.1.1327 23.1.1327-22.3.1327 23.3.1327-5.4.1327 6.4.1327-24.9.1336 6.4.1327-14.4.1327 14.4.1327-15.12.1327 30.12.1327-5.10.1329 6.10.1329-9.1.1330 10.1.1330-1.8.1330 7.8.1330-18.11.1330 18.11.1330-14.2.1331 14.2.1331-6.7.1331 7.7.1331-10.4.1335 11.4.1335-24.9.1336 25.9.1336-11.3.1341 25.9.1336-2.1.1337 8.1.1337-3.2.1337 6.2.1337-9.4.1337 Milad 18.4.1878-28.5.1878 28.5.1878-4.6.1878 4.6.1878-4.12.1878 4.12.1878-29.7.1879 29.7.1879-18.10.1879 18.10.1879-9.6.1880 9.6.1880-12.9.1880 12.9.1880-2.5.1882 2.5.1882-10.7.1882 12.7.1882-30.12.1882 30.12.1882-2.12.1882 3.12.1882-24.9.1885 25.9.1885-3.9.1891 14.9.1891-8.6.1895 8.6.1895-30.9.1895 2.10.1895-7.11.1895 7.11.1895-9.11.1901 18.11.1901-14.1.1903 14.1.1903-22.7.1908 22.7.1908-4.8.1908 5.8.1908-13.2.1909 14.2.1909-13.4.1909 13.4.1909-26.4.1909 27.4.1909-3.7.1918 27.4.1909-5.5.1909 5.5.1909-28.12.1909 12.1.1910-29.9.1911 30.9.1911-30.12.1911 31.12.1911-16.7.1912 22.7.1912-29.10.1912 29.10.1912-23.1.1913 23.1.1913-11.6.1913 12.6.1913-3.2.1917 4.2.1917-3.7.1918 4.7.1918-1.11.1922 4.7.1918-8.10.1918 14.10.1918-8.11.1918 11.11.1918-12.1.1919

Saltanat Sresi 1,5 ay 7 gn 6 ay 8 ay 3 ay 8 ay 3 ay 2 yl 2,5 ay 5 ay 2 gn 2 yl 6 yl 4 yl 4 ay 1 ay 6 yl 1 yl 5,5 yl 13 gn 6,5 ay 2 ay 13 gn 9 yl 8 gn 8 ay 2 yl 3 ay 6,5 ay 3 ay 3 ay 5 ay 4 yl 1,5 yl 4 yl 3 ay 25 gn 2 ay

34

16- Mehmed Said Paa (4) 17- Mehmed Kmil Paa (1) 18- Kabaaalzade Ahmed Cevad Paa 19- Mehmed Said Paa (5) 20- Me hmed Kmil Paa (2) 21- Halil Rfat Paa 22- Mehmed Said Paa (6) 23- Mehmed Ferid Paa 24- Mehmed Said Paa (7) 25- Mehmed Kmil Paa (3) 26- Hseyin Hilmi Paa (1) 27- Ahmed Tevfik Paa(1) V. Mehmed (Read) 1- Ahmed Tevfik Paa (1) 2- Hseyin Hilmi Paa (2) 3- brahim Hakk Paa 4- Mehmed Said Paa (8) 5- Mehmed Said Paa (9) 6- Katrcolu Gazi Ahm ed Muhtar Paa 7- Mehmed Kmil Paa (4) 8- Mahmud evket Paa 9- Msrl Said Halim Paa 10- Mehmed Talat Paa VI. Mehmed (Vahideddin)

35

36

1- Mehmed Talat Paa 2- Ahmed zzed Paa 3- Ahmed Tevfik Paa (2)

469

Sra

ADI 4- Ahmed Tevfik Paa (3) 5- Damad Ferid Paa (1) 6- Damad Ferid Paa (2) 7- Damad Ferid Paa (3)

TARH Hicr 10.4.1337-30.5.1337 1.6.1337-14.8.1337 18.8.1337-21.10.1337 22.10.1337-5.1.1338 7.1.1338-12.6.1338 17.6.1338-3.7.1338 16.7.1338-14.11.1338 15.11.1338-3.2.1339 7.2.1339-14.3.1341 Milad 13.1.1919-3.3.1919 4.3.1919-15.5.1919 19.5.1919-20.7.1919 21.7.1919-30.9.1919 2.10.1919-3.3.1920 8.3.1920-2.4.1920 5.4.1920-30.7.1920 31.7.1920-17.10.1920 21.10.1920-4.11.1922

Saltanat Sresi 2 ay 2,5 ay 2 ay 2,5 ay 5 ay 25 gn 4 ay 2,5 ay 2 yl

36

8- Ali Rza Paa 9- Salih Huls Paa 10- Damad Ferid Paa (4) 11- Damad Ferid Paa (5) 12- Ahmed Tevfik Paa (4)

470

EK II KANUN SULTAN SLEYMAN'DAN XIX. YZYILA KADAR ONAR YILLIK VE XIX. YZYILDAN OSMANLI DEVLET'NN YIKILIINA KADAR HER YILA GRE DZENLENM HCR, MLAD VE RUM TAKVM
KANUN'DEN TBAREN TANZMAT'A KADAR HCR AY-YIL Muharrem -926 Muharrem -936 Muharrem -946 Muharrem -956 Muharrem -966 Muharrem -976 Muharrem -986 Muharrem -996 Muharrem -1006 Muharrem -1016 Muharrem -1026 Muharrem -1036 Muharrem -1046 Muharrem -1056 Muharrem -1066 Muharrem -1076 Muharrem -1086 MLAD AY-YIL 12-1519 9-1529 5-1539 1-1549 10-1558 6-1568 3-1578 12-1587 8-1597 4-1607 1-1617 9-1626 6-1636 2-1646 10-1655 7-1665 3-1675 HCR AY-YIL Muharrem -1096 Muharrem -1106 Muharrem -1116 Muharrem -1126 Muharrem -1136 Muharrem -1146 Muharrem -1156 Muharrem -1166 Muharrem -1176 Muharrem -1186 Muharrem -1196 Muharrem -1206 Muharrem -1216 Muharrem -1226 Muharrem -1236 Muharrem -1246 Muharrem -1255 MLAD AY-YIL 7-1684 8-1694 5-1704 1-1714 10-1723 6-1733 2-1743 11-1752 12-1762 4-1772 12-1781 8-1791 5-1801 1-1811 10-1820 6-1830 3-1839

TANZMAT SONRASI HCR AY -YIL Muharrem-1256 Muharrem-1257 Muharrem-1258 Muharrem-1259 Muharrem-1260 Muharrem-1261 Muharrem-1262 MLAD AY-YIL 3-1840 2-1841 2-1842 2-1843 1-1844 1-1845 12-1845 RUM AY-YIL ubat-1256 ubat-1257 Knn-i Sni-1257 Knn- Sni-1258 Knn- Sni-1259 Knn- Evvel-1260 Knn- Evvel-1261

471

HCR AY -YIL Muharrem-1263 Muharrem-1264 Muharrem-1265 Muharrem-1266 Muharrem-1267 Muharrem-1268 Muharrem-1269 Muharrem-1270 Muharrem-1271 Muharrem-1272 Muharrem-1273 Muharrem-1274 Muharrem-1275 Muharrem-1276 Muharrem-1277 Muharrem-1278 Muharrem-1279 Muharrem-1280 Muharrem-1281 Muharrem-1282 Muharrem-1283 Muharrem-1284 Muharrem-1285 Muharrem-1286 Muharrem-1287 Muharrem-1288 Muharrem-1289 Muharrem-1290 Muharrem-1291 Muharrem-1292 Muharrem-1293 Muharrem-1294 Muharrem-1295 Muharrem-1296 Muharrem-1297 Muharrem-1298 Muharrem-1299 Muharrem-1300 Muharrem-1301

MLAD AY-YIL 12-1846 12-1847 11-1848 11-1849 11-1850 10-1851 10-1852 10-1853 9-1854 9-1855 9-1856 8-1857 8-1858 7-1859 7-1860 7-1861 6-1862 6-1863 6-1864 5-1865 5-1866 5-1867 4-1868 4-1869 4-1870 3-1871 3-1872 3-1873 2-1874 2-1875 1-1876 1-1877 1-1878 12-1878 12-1879 12-1880 11-1881 11-1882 11-1883

RUM AY-YIL Knn- Evvel-1262 Terin-i Sni-1263 Terin-i Sni-1264 Terin-i Sni-1265 Terin-i Evvel-1266 Terin-i Evvel-1267 Terin-i Evvel-1268 Eyll-1269 Eyll-1270 Eyll-1271 Austos-1272 Austos-1273 Temmuz-1274 Temmuz-1275 Temmuz-1276 Haziran-1277 Haziran-1278 Haziran-1279 Mays-1280 Mays-1281 Mays-1282 Nisan-1283 Nisan-1284 Nisan-1285 Mart-1286 Mart-1287 ubat-1287 ubat-1288 ubat-1289 Knn-i Sni-1290 Knn-i Sni-1291 Knn-i Sni-1292 Knn-i Evvel-1293 Knn-i Evvel-1294 Knn-i Evvel-1295 Terin-i Sni-1296 Terin-i Sni-1297 Terin-i Evvel-1298 Terin-i Evvel-1299

472

HCR AY -YIL Muharrem-1302 Muharrem-1303 Muharrem-1304 Muharrem-1305 Muharrem-1306 Muharrem-1307 Muharrem-1307 Muharrem-1308 Muharrem-1309 Muharrem-1310 Muharrem-1311 Muharrem-1312 Muharrem-1313 Muharrem-1314 Muharrem-1315 Muharrem-1316 Muharrem-1317 Muharrem-1318 Muharrem-1319 Muharrem-1320 Muharrem-1321 Muharrem-1322 Muharrem-1323 Muharrem-1324 Muharrem-1325 Muharrem-1326 Muharrem-1327 Muharrem-1328 Muharrem-1329 Muharrem-1330 Muharrem-1332 Muharrem-1332 Muharrem-1333 Muharrem-1334 Muharrem-1335 Muharrem-1336 Muharrem-1337 Muharrem-1338 Muharrem-1339

MLAD AY-YIL 10-1884 10-1885 9-1886 9-1887 9-1888 8-1889 8-1889 8-1890 8-1891 7-1892 7-1893 7-1894 6-1895 6-1896 6-1897 5-1898 5-1899 5-1900 4-1901 4-1902 3-1903 3-1904 3-1905 2-1906 2-1907 2-1908 1-1909 1-1910 1-1911 12-1911 12-1912 11-1913 11-1914 11-1915 10-1916 10-1917 10-1918 9-1919 9-1920

RUM AY-YIL Terin-i Evvel-1300 Eyll-1301 Eyll-1302 Eyll-1303 Austos-1304 Austos-1305 Austos-1305 Austos-1306 Temmuz-1307 Temmuz-1308 Temmuz-1309 Haziran-1310 Haziran-1311 Mays-1312 Mays-1313 Mays-1314 Nisan-1315 Nisan-1316 Nisan-1317 Mart-1318 Mart-1319 Mart-1320 ubat-1320 ubat-1321 ubat-1322 Knn-i Sni-1323 Knn-i Sni-1324 Knn-i Evvel-1325 Knn-i Evvel-1326 Knn-i Evvel-1327 Terin-i Sni-1328 Terin-i Sni-1329 Terin-i Sni-1330 Terin-i Evvel-1331 Terin-i Evvel-1332 Terin-i Evvel-1333 Eyll-1334 Eyll-1335 Eyll-1336

473

HCR AY -YIL Muharrem-1340 Muharrem-1341

MLAD AY-YIL 9-1921 8-1922

RUM AY-YIL Austos-1337 Austos-1338

Burada yer alan Mild ve Rum (Tanzimat'tan sonras iin) sene karlklar her Hicr senenin 1 Muharrem'i esas alnarak tertip olunmutur. Rum yl karlklar belirtilirken, bu takvim sisteminde ylba mart ay olduu ve bizim kullandmz ay sistemini takip etmedii iin, tekbl eden ayn ismini zikretmeyi uygun grdk. Tanzimat ncesi devre iin, Kanun'nin tahta k tarihi esas alnp, 10'ar sene atlayarak Tanzimat tarihine kadar getirilmi ve bu ksmda Rum karlklar verilmemitir. Tanzimat sonras devre iin ise, 1255'den itibaren her hicr senenin 1341 senesine kadar 1 Muharrem'i esas alnarak Mild ve Rum karlklar bulunmutur.

474

TASNFTE KULLANILAN KODLAR

1. BAB-I ASAF
KODU A.AMD A.AMD.d A.AMD.KRM A.BKT A.VB A.DFE A.DFE.d A.DVN.ARZ A.DVN.ARZ.d A.DVN A.DVN.d A.DVN.DVE A.DVN.DVE.d A.DVN.ZN.d A.DVN.KB A.DVN.KLB A.DVN.KLB.d A.DVN.KLS A.DVN.KLS.d A.DVN.KRM A.DVN.KRM.d A.DVN.MHM A.DVN.MHM.d A.DVN.MKM.d A.DVN.MSR A.DVN.MSR.d A.DVN.NMH A.DVN.KT A.DVN.KT.d A.DVN.YML A.DVN.YML.d A.DVNS.AHK.ADN.d A.DVNS.AHK.BN.d A.DVNS.AHK.CZRK.d AILIMI Bab- Asafi Amedi Kalemi Bab- Asafi Amedi Kalemi Defterleri Bab- Asafi Amedi Kalemi Krm Hanl Kalemi Bab- Asafi Byk ve Kk Tezkireci Kalemi Bab- Asafi Divan- Hmayun avubalk Kalemi Bab- Asafi Divan- Hmayun Defterhane-i Amire Kal. Bab- Asafi Defterhane-i Amire Defterleri Bab- Asafi Divan- Hmayun Askeri Ruzname Kalemi Bab- Asafi Divan- Hmayun (Beyliki) Kalemi Askeri Ruzname Bab- Asafi Divan- Hmayun Kalemi Bab- Asafi Divan- Hmayun (Beyliki) Kalemi Bab- Asafi Divan- Hmayun Dvel-i Ecnebiye Kalemi Bab- Asafi Divan- Hmayun Dvel-i Ecnebiye Kalemi Bab- Asafi Divan- Hmayun zn-i Sefine Kalemi Bab- Asafi Divan- Hmayun Kbrs ikayeti Kalemi Bab- Asafi Divan- Hmayun Kalebendlik Kalemi Bab- Asafi Divan- Hmayun Kalebend Kalemi Bab- Asafi Divan- Hmayun Gayr-i Mslimler Kalemi Bab- Asafi Divan- Hmayun Gayr-i Mslimler Kalemi Bab- Asafi Divan- Hmayun Krm Hanl Kalemi Bab- Asafi Divan- Hmayun Krm Hanl Kalemi Bab- Asafi Divan- Hmayun Mhimme Kalemi Bab- Asafi Divan- Hmayun Mhimme Kalemi Bab- Asafi Divan- Hmayun Mektume Kalemi Bab- Asafi Divan- Hmayun Msr Valilii Kalemi Bab- Asafi Divan- Hmayun Msr Kalemi Bab- Asafi Divan- Hmayun Name-i Hmayun Kalemi Bab- Asafi Divan- Hmayun ikayet Kalemi Bab- Asafi Divan- Hmayun ikayet Kalemi Bab- Asafi Divan- Hmayun Yol ve Menzil Kalemi Bab- Asafi Divan- Hmayun Yol ve Menzil Kalemi Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri Adana Ahkam Defterleri Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri Bosna Ahkam Defterleri Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri Cezair ve Rakka Ahkam Def.

477

KODU A.DVNS.AHK.DB.d A.DVNS.AHK.ER.d A.DVNS.AHK.HL.d A.DVNS.AHK.S.d A.DVNS.AHK.KR.d A.DVNS.AHK.ME.d A.DVNS.AHK.MR.d A.DVNS.AHK.ZS.d A.DVNS.AHK.SS.d A.DVNS.AHKA.d A.DVNS.AHKR.d A.DVNS.ASK.MHM.d A.DVNS.BUY.LM.d A.DVNS.DVE.d A.DVNS.GMC.d A.DVNS.HADR.d A.DVNS.HND.d A.DVNS.MTZ.d A.DVNS.ZN.d A.DVNS.KLB.d A.DVNS.KLS.d A.DVNS.KNA.d A.DVNS.MHM.d A.DVNS.MHM.d A.DVNS.MHM.ZYL.d A.DVNS.MKL.d A.DVNS.MKM.MHM.d A.DVNS.MKTZ.d A.DVNS.MSR.MHM.d A.DVNS.MTAN.d A.DVNS.NEFY.d A.DVNS.NMH.d A.DVNS.NN.d A.DVNS.NT.d A.DVNS.NZAM.d

AILIMI Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri Diyarbakr Ahkam Defterleri Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri Erzurum Ahkam Defterleri Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri Halep Ahkam Defterleri Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri stanbul Ahkam Defterleri Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri Karaman Ahkam Defterleri Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri Mara Ahkam Defterleri Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri Mora Ahkam Defterleri Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri zi ve Silistre Ahkam Def. Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri Sivas Ahkam Defterleri Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri Anadolu Ahkam Defterleri Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri Rumeli Ahkam Defterleri Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri Mhimme-i Asakir Defterleri Buyruldu ve lmuhaber Defterleri Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri Dvel-i Ecnebiye Defterleri Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri Gayr-i Mslim Cemaatler Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri Hadariye Defterleri Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri Hanedan Defterleri Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri mtiyaz Defterleri Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri zn-i Sefine Defterleri Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri Kalebend Defterleri Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri Kilise Defterleri Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri Kanunname-i Askeri Def. Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri Mhimme Defterleri Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri Mhimme Defterleri Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri Mhimme Zeyli Defterleri Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri Mukavelename Defterleri Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri Mhimme-i Mektume Def. Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri Mukteza Defterleri Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri Mhimme-i Msr Defterleri Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri Meclis-i Tanzimat Defterleri Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri Nefy ve Ksas Defterleri Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri Name-i Hmayun Defterleri Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri Nian Defterleri Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri Tahvil (Nian) Kalemi Def. Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri Nizamat Defterleri

478

KODU A.DVNS.RSK.d A.DVNS.HB.d A.DVNS.KT.d A.DVNS.M.d A.DVNS.TANH.d A.DVNS.TEKA.d A.DVNS.TVCM.d A.DVNS.TZ.d A.DVNS.TZE.d A.DVNS.VRDE.SDR.d A.MKT A.MKT.d A.NT A.NT.d A.NT.ORD A.RSK A.RSK.d A.RST A.SKT A.VKN A.VKN.d

AILIMI Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri Ruus Defterleri Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri ehbenderlik Defterleri Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri Atik ikayet Defterleri Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri am- erif Ahkam Defterleri Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri Tanzimat- Hayriye Defterleri Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri Tekad Defterleri Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri Tevcihat- Mlkiye Defterleri Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri Trabzon Ahkam Defterleri Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri Tevziat, Zehair, Esnaf ve htisab Defterleri Bab- Asafi Divan- Hmayun Sicilleri Varide ve Sadra Defterleri Bab- Asafi Mektubi Kalemi Bab- Asafi Mektubi Kalemi Defteri Bab- Asafi Nian ve Tahvil Kalemi Bab- Asafi Nian ve Tahvil Kalemi Defteri Bab- Asafi Nian ve Tahvil Kalemi Ordu Nian Bab- Asafi Ruus Kalemi Bab- Asafi Ruus Kalemi Defteri Bab- Asafi Reislkttablk Kalemi Bab- Asafi Sadaret Kethdas Kalemi Bab- Asafi Vakanvislik Kalemi Bab- Asafi Vakanvislik Kalemi Defteri

2. SADARET
KODU A..d A.AMD A.AMD.d A.AMD.MV A.DVN A.DVN.DVE A.DVN.MHM A.DVN.MKL A.DVN.NMH A.M AILIMI Sadaret Defterleri Sadaret Amedi Kalemi Evrak Sadaret Amedi Kalemi Defterleri Sadaret Amedi Kalemi Meclis-i Vkela Evrak Sadaret Divan Kalemi Evrak Sadaret Divan Dvel-i Ecnebiye Evrak Sadaret Divan Mhimme Evrak Sadaret Divan Mukavelenameler Sadaret Divan Name-i Hmayun Evrak Sadaret Mteferrik Evrak

479

KODU A.MH A.MKT A.MKT.DA A.MKT.DV A.MKT.MHM A.MKT.MVL A.MKT.NZD A.MKT.D A.MKT.UM A.MTZ.(04) A.MTZ.(05) A.MTZ.BN A.MTZ.CL A.MTZ.GR A.MTZ.KB A.MTZ.R A.MTZ.SM A.MTZ.TG A.TF A.VRK

AILIMI Sadaret Muhasebe Kalemi Evrak Sadaret Mektubi Kalemi Evrak Sadaret Mektubi Kalemi Divan- Ahkam- Adliye Evrak Sadaret Mektubi Kalemi Deavi Evrak Sadaret Mektubi Mhimme Kalemi Evrak Sadaret Mektubi Kalemi Meclis-i Vala Evrak Sadaret Mektubi Kalemi Nezaret ve Deva'ir Evrak Sadaret Mektubi ura-y Devlet Evrak Sadaret Mektubi Kalemi Umum Vilayat Evrak Sadaret Eyalet-i Mmtaze Bulgaristan Evrak Sadaret Eyalet-i Mmtaze Msr Evrak Sadaret Eyalet-i Mmtaze Bosna Evrak Sadaret Eyalet-i Mmtaze Cebel-i Lbnan Evrak Sadaret Eyalet-i Mmtaze Girit Evrak Sadaret Eyalet-i Mmtaze Kbrs Evrak Sadaret Eyalet-i Mmtaze Rumeli-i arki Evrak Sadaret Eyalet-i Mmtaze Sisam Evrak Sadaret Eyalet-i Mmtaze Trablusgarb Evrak Sadaret Terifat Kalemi Evrak Sadaret Evrak Kalemi Evrak

3. AL EMR
KODU AE.ESL AE.LB AE.MLB AE.O AE.OSM.I AE.SABH.I AE.SABM.I AE.SAMD.I AE.SAMD.II AE.SAMD.III AE.SBZT.I AE.SBZT.II AILIMI Ali Emiri Emir Sleyman Ali Emiri sa elebi Ali Emiri Musa elebi Ali Emiri Osmanl ncesi Ali Emiri Osman I Ali Emiri Abdlhamid I Ali Emiri Abdlmecid I Ali Emiri Ahmed I Ali Emiri Ahmed II Ali Emiri Ahmed III Ali Emiri Bayezid I Ali Emiri Bayezid II

480

KODU AE.SBR AE.SMHD.I AE.SMHD.II AE.SMMD.I AE.SMMD.II AE.SMMD.III AE.SMMD.IV AE.SMRD.I AE.SMRD.II AE.SMRD.III AE.SMRD.IV AE.SMST.I AE.SMST.II AE.SMST.III AE.SMST.IV AE.SORN AE.SOSM.II AE.SOSM.III AE.SSLM.I AE.SSLM.II AE.SSLM.III AE.SSL.I AE.SSL.II

AILIMI Ali Emiri brahim Ali Emiri Mahmud I Ali Emiri Mahmud II Ali Emiri Mehmed I (elebi) Ali Emiri Fatih Sultan Mehmed II Ali Emiri Mehmed III Ali Emiri Mehmed IV Ali Emiri Murad I Ali Emiri Murad II Ali Emiri Murad III Ali Emiri Murad IV Ali Emiri Mustafa I Ali Emiri Mustafa II Ali Emiri Mustafa III Ali Emiri Mustafa IV Ali Emiri Orhan Gazi Ali Emiri Osman II Ali Emiri Osman III Ali Emiri Yavuz Sultan Selim I Ali Emiri Selim II Ali Emiri Selim III Ali Emiri Sleyman I Ali Emiri Sleyman II

4. BABIAL EVRAK ODASI

KODU BEO.AYN.d BEO BEO.H BEO.D BEO.MTV BEO.NGG.d BEO.SYS BEO.VGG.d AILIMI Babali Evrak Odas Ayniyat Defterleri Babali Evrak Odas Evrak Babali Evrak Odas Hukuk Ksm Babali Evrak Odas dare Ksm Babali Evrak Odas Mtenevvi Ksm Babali Evrak Odas Nezaret Gelen-Giden Defterleri Babali Evrak Odas Siyasi Ksm Babali Evrak Odas Vilayet Gelen-Giden Defterleri

481

5. CEVDET
KODU C.AS C.ADL C.BH C.BLD C.DH C.DRB C.EV C.HR C.KTS C.MF C.ML C.MTZ C.NF C.SM C.SH C.TZ C.ZB AILIMI Cevdet Askeriye Cevdet Adliye Cevdet Bahriye Cevdet Belediye Cevdet Dahiliye Cevdet Darphane Cevdet Evkaf Cevdet Hariciye Cevdet ktisad Cevdet Maarif Cevdet Maliye Cevdet Eyalet-i Mmtaze Cevdet Nafia Cevdet Saray Cevdet Shhiye Cevdet Timar Cevdet Zabtiye 6. BAB-I DEFTER KODU D.AMH D.AMH.d D.ASM.d D.AVG D.AVG.d D.AVM D.BKL D.BKL.d D.BMK.AHM.d D.BMK.AHM D.BMK D.BMK.BLM D.BMK.BLM.d D.BMK.d AILIMI Bab- Defteri Anadolu Muhasebesi Evrak Bab- Defteri Anadolu Muhasebesi Defterleri Bab- Defteri Asakir-i Mansure Defterleri Bab- Defteri Avlonya Gmr Kalemi Evrak Bab- Defteri Avlonya Gmrk Kalemi Defterleri Bab- Defteri Avlonya Mukataas Kalemi Evrak Bab- Defteri Bykkale Kalemi Evrak Bab- Defteri Bykkale Kalemi Defterleri Bab- Defteri Bamukataa Ahyolu Mukataas Defterleri Bab- Defteri Bamukataa Ahyolu Mukataas Bab- Defteri Ba Mukataa Kalemi Evrak Bab- Defteri Bamukataa Balk Mukataas Bab- Defteri Bamukataa Balk Mukataas Defterleri Bab- Defteri Bamukataa Kalemi Defterleri

482

KODU D.BMK.FLM D.BMK.FLM.d D.BMK.BM D.BMK.BM.d D.BMK.KAM D.BMK.KAM.d D.BMK.NGM D.BMK.NGM.d D.BMK.SFM D.BMK.SLM D.BMK.SLM.d D.BMK.SMM D.BMK.SMM.d D.BMK.SM D.BMK.SM.d D.BMK.VDM D.BMK.VDM.d D.BMK.VRM D.BMK.VRM D.BMK.BRM D.BMK.BRM.d D.BRZ D.BRZ.d D.BRZ.HZB D.BRZ.HZB.d D.BRZ.SRG D.BRZ.SRG.d D.BB D.BB.d D.BM.ADM D.BM.ADM.d D.BM.AKD D.BM.ANM D.BM.ANM.d D.BM.APE

AILIMI Bab- Defteri Bamukataa Filibe Mukataas Bab- Defteri Bamukataa Filibe Mukataas Defterleri Bab- Defteri Bamukataa brail Mukataas Bab- Defteri Bamukataa brail Mukataas Defterleri Bab- Defteri Bamukataa Kili ve Akkirman Mukataas Bab- Defteri Bamukataa Kili ve Akkirman Mukataas Defteleri Bab- Defteri Bamukataa Nibolu Mukataas Bab- Defteri Bamukataa Nibolu Mukataas Defterleri Bab- Defteri Bamukataa Star- Eflak Mukataas Bab- Defteri Bamukataa Silistre ve Rusuk Mukataas Bab- Defteri Bamukataa Silistre Mukataas Defterleri Bab- Defteri Bamukataa Samako Mukataas Bab- Defteri Bamukataa Samako Mukataas Defterleri Bab- Defteri Bamukataa skp Mukataas Bab- Defteri Bamukataa skp Mukataas Defterleri Bab- Defteri Bamukataa Vidin Mukataas Bab- Defteri Bamukataa Vidin Mukataas Defterleri Bab- Defteri Bamukataa Varna Mukataas Defterleri Bab- Defteri Bamukataa Varna Mukataas Bab- Defteri Bursa Mukataas Evrak Bab- Defteri Bursa Mukataas Defterleri Bab- Defteri Byk Ruzname Kalemi Evrak Bab- Defteri Byk Ruzname Kalemi Defterleri Bab- Defteri Byk Ruzname Kalemi Hazinedarba Bab- Defteri Byk Ruzname Hazinedarba Defterleri Bab- Defteri Byk Ruzname Kalemi Sergi Halifesi Bab- Defteri Byk Ruzname Sergi Defterleri Bab- Defteri Babakkulu Kalemi Evrak Bab- Defteri Babakkulu Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Adana Mukataas Bab- Defteri Bamuhasebe Adana Mukataas Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Adakale Defterdarl Bab- Defteri Bamuhasebe Aydn Muhassll Bab- Defteri Bamuhasebe Aydn Muhassll Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Arpa Eminlii

483

KODU D.BM.APE.d D.BM.ARB D.BM.ARB.d D.BM.AYM D.BM.AYM.d D.BM.AZH D.BM.AZH.d D.BM D.BM.BDH.d D.BM.BGH D.BM.BGH.d D.BM.BGN D.BM.BGN.d D.BM.BLB D.BM.BLG D.BM.BLH D.BM.BLH.d D.BM.BNE D.BM.BNE.d D.BM.BNH D.BM.BNH.d D.BM.BRG D.BM.BRG.d D.BM.BR D.BM.BR.d D.BM.BRS D.BM.BRS.d D.BM.BSH D.BM.BSH.d D.BM.BZB D.BM.BZB.d D.BM.CBH D.BM.CBH.d D.BM.CBL D.BM.CBL.d

AILIMI Bab- Defteri Bamuhasebe Arpa Eminlii Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Arabacbal Bab- Defteri Bamuhasebe Arabacba Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Ayntab Mukataas Bab- Defteri Bamuhasebe Ayntab Mukataas Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Azak Hazinesi Bab- Defteri Bamuhasebe Azak Hazinesi Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Kalemi Evrak Bab- Defteri Bamuhasebe Budin Hazinesi Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Badat Hazinesi Bab- Defteri Bamuhasebe Badat Hazinesi Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Bodan Voyvodal Bab- Defteri Bamuhasebe Bodan Voyvodal Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Belgrat Beytlmali Bab- Defteri Bamuhasebe Belgrat Gmr Bab- Defteri Bamuhasebe Belgrat Hazinesi Bab- Defteri Bamuhasebe Belgrat Hazinesi Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Bina Eminlii Bab- Defteri Bamuhasebe Bina Eminlii Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Bosna Hazinesi Bab- Defteri Bamuhasebe Bosna Hazinesi Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Gelibolu Baruthanesi Bab- Defteri Bamuhasebe Gelibolu Baruthanesi Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe stanbul Baruthanesi Bab- Defteri Bamuhasebe stanbul Baruthanesi Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Selanik Baruthanesi Bab- Defteri Bamuhasebe Selanik Baruthanesi Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Basra Hazinesi Bab- Defteri Bamuhasebe Basra Hazinesi Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Buzcubal Bab- Defteri Bamuhasebe Buzcuba Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Cebhane-i Amire Eminlii Bab- Defteri Bamuhasebe Cebhane-i Amire Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Cebel Bedeliyesi Bab- Defteri Bamuhasebe Cebel Bedeli Defterleri

484

KODU D.BM.d D.BM.DBG D.BM.DBH D.BM.DBH.d D.BM.DKE D.BM.DKE.d D.BM.DRB D.BM.DRB.d D.BM.EFK D.BM.EFK.d D.BM.EMK D.BM.EMK.d D.BM.ER D.BM.ERG D.BM.ERG.d D.BM.ERG.d D.BM.ERH D.BM.ERH.d D.BM.ERM D.BM.ERM.d D.BM.ESM D.BM.ESM.d D.BM.ETB D.BM.ETB.d D.BM.FDK D.BM.GRH D.BM.GRH.d D.BM.HLG D.BM.HLG.d D.BM.HLH D.BM.HLH.d D.BM.HLM D.BM.HLM.d D.BM.HMM D.BM.HTH

AILIMI Bab- Defteri Bamuhasebe Kalemi Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Diyarbakr Gmr Bab- Defteri Bamuhasebe Diyarbakr Hazinesi Bab- Defteri Bamuhasebe Diyarbakr Hazinesi Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe D Kat Eminlii Bab- Defteri Bamuhasebe D Kat Emini Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Darphane-i Amire Eminlii Bab- Defteri Bamuhasebe Darphane Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Eflak Voyvodal Bab- Defteri Eflak Voyvodal Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Emlak-i Hmayun Bab- Defteri Bamuhasebe Emlak-i Hmayun Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Erzurum Gmhanesi Mukataas Bab- Defteri Bamuhasebe Erzurum Gmr Bab- Defteri Bamuhasebe Erzurum Gmr Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Erzurum Gmhane Mukataas Def. Bab- Defteri Bamuhasebe Erzurum Hazinesi Bab- Defteri Bamuhasebe Erzurum Hazinesi Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Ergani Madeni Mukataas Bab- Defteri Bamuhasebe Ergani Madeni Mukataas Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Espiye Madeni Mukataas Bab- Defteri Bamuhasebe Espiye Madeni Mukataas Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Etmekibal Bab- Defteri Bamuhasebe Etmekiba Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Fodla Katiblii Bab- Defteri Bamuhasebe Girit Hazinesi Bab- Defteri Bamuhasebe Girid Hazinesi Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Halep Gmr Bab- Defteri Bamuhasebe Halep Gmr Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Halep Hazinesi Bab- Defteri Bamuhasebe Halep Hazinesi Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Halep Muhassll Bab- Defteri Halep Muhassll Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Hama Mukataas Bab- Defteri Bamuhasebe Hotin Hazinesi

485

KODU D.BM.HTH.d D.BM.HZB D.BM.HZB.d D.BM.CH.d D.BM.GE D.BM.GE.d D.BM.SA D.BM.SA.d D.BM.SB D.BM.SB.d D.BM.SL D.BM.SS D.BM.SS.d D.BM.KBE D.BM.KBE.d D.BM.KBK D.BM.KBK.d D.BM.KBM D.BM.KFH D.BM.KGB D.BM.KGB.d D.BM.KKN D.BM.KKN.d D.BM.KMH D.BM.KMH.d D.BM.KND D.BM.KNK D.BM.KNK.d D.BM.KNM D.BM.KNM.d D.BM.KNP D.BM.KRH D.BM.KSB D.BM.KSB.d D.BM.KYB

AILIMI Bab- Defteri Bamuhasebe Hotin Hazinesi Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Hazinedarbal Bab- Defteri Bamuhasebe Hazinedarba Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe rad- Cedid Hazinesi Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe stanbul Gmrk Eminlii Bab- Defteri Bamuhasebe stanbul Gmrk Emini Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe stanbul Aal Bab- Defteri Bamuhasebe stanbul Aas Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe stanbul Beytlmali Mukataas Bab- Defteri Bamuhasebe stanbul Beytl Mali Mukataas Def. Bab- Defteri Bamuhasebe stanbul Sandal Akmie Damgas Rsumu Bab- Defteri Bamuhasebe stanbul Simkehanesi Bab- Defteri Bamuhasebe stanbul Simkehanesi Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Kbrs Emvali Bab- Defteri Bamuhasebe Kbrs Emvali Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Kbrs Kaleleri Bab- Defteri Bamuhasebe Kbrs Kaleleri Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Keban Madeni Muhassll Bab- Defteri Bamuhasebe Kefe Hazinesi Bab- Defteri Bamuhasebe Katba Eminlii Bab- Defteri Bamuhasebe Katba Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Kastamonu Kre-i Nhas Mukataas Bab- Defteri Bamuhasebe Kastamonu Kre-i Nuhas Mukataas Def. Bab- Defteri Bamuhasebe Kamanie Hazinesi Bab- Defteri Bamuhasebe Kamanie Hazinesi Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Kalyon Defterdarl Bab- Defteri Bamuhasebe Kalyon Katibi Bab- Defteri Bamuhasebe Kalyon Katibi Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Keban Madeni Mukataas Bab- Defteri Keban Madeni Mukataas Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Kalyon Peksimeti Bab- Defteri Bamuhasebe Karaman Hazinesi Bab- Defteri Bamuhasebe Kasabbal Bab- Defteri Bamuhasebe Kasabba Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Kuyumcubal

486

KODU D.BM.MHF D.BM.MHF.d D.BM.MKB D.BM.MKB.d D.BM.MKH.d D.BM.MLK D.BM.MLK.d D.BM.MRM D.BM.MRM.d D.BM.MSG D.BM.MSH D.BM.MSH.d D.BM.MSR D.BM.MSR.d D.BM.MB D.BM.MTE D.BM.MTE.d D.BM.NH D.BM.NH.d D.BM.NZE D.BM.NZE.d D.BM.NZR D.BM.ODE D.BM.ODE.d D.BM.ORD D.BM.ORH D.BM.ORH.d D.BM.PKE D.BM.PKE.d D.BM.PNR D.BM.RUH D.BM.RVH D.BM.RVH.d D.BM.SBM D.BM.SBM.d

AILIMI Bab- Defteri Bamuhasebe Muhallefat Halifelii Bab- Defteri Bamuhasebe Muhallefat Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Mekkarecibal Bab- Defteri Bamuhasebe Mekkareciba Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Mukataat Hazinesi Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Malikane Halifelii Bab- Defteri Bamuhasebe Malikane Halifesi Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Mora Muhassll Bab- Defteri Bamuhasebe Mora Muhassll Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Musul Gmr Bab- Defteri Bamuhasebe Musul Hazinesi Bab- Defteri Bamuhasebe Musul Hazinesi Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Msr Hazinesi Bab- Defteri Bamuhasebe Msr Hazinesi Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Mealecibal Bab- Defteri Bamuhasebe Matbah- Amire Eminlii Bab- Defteri Bamuhasebe Matbah Emini Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Ni Hazinesi Bab- Defteri Bamuhasebe Ni Hazinesi Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Nzl Eminlii Bab- Defteri Bamuhasebe Nzl Emini Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Nezir Hcceti Bab- Defteri Bamuhasebe Odun Eminlii Bab- Defteri Bamuhasebe Odun Emini Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Ordu Defterdarl Bab- Defteri Bamuhasebe Ordu Hazinesi Bab- Defteri Bamuhasebe Ordu Hazinesi Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Peksimet Eminlii Bab- Defteri Bamuhasebe Peksimet Emini Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Pencik Resmi Bab- Defteri Bamuhasebe Rum Hazinesi Bab- Defteri Bamuhasebe Revan Hazinesi Bab- Defteri Bamuhasebe Revan Hazinesi Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Sayda ve Beyrut Mukataas Bab- Defteri Sayda ve Beyrut Mukataas Defterleri

487

KODU D.BM.SHK D.BM.SHK.d D.BM.SHM.d D.BM.SKM D.BM.SRB D.BM.SRB.d D.BM.SRH D.BM.SRH.d D.BM.HE D.BM.HE.d D.BM.MH D.BM.MH.d D.BM.TBL D.BM.TBL.d D.BM.TFH D.BM.TKH D.BM.TKV D.BM.TKV.d D.BM.TPH D.BM.TPH.d D.BM.TRE D.BM.TRE.d D.BM.TRZ D.BM.TRZ.d D.BM.TG.d D.BM.TH D.BM.TH.d D.BM.TTB D.BM.TZG D.BM.TZG.d D.BM.UYH.d D.BM.VDH D.BM.VDH.d D.BM.VZB D.BM.ZCR

AILIMI Bab- Defteri Bamuhasebe Salhane Katiblii Bab- Defteri Bamuhasebe Salhane Katibi Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Esham Kalemi Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Sakz Muhassll Bab- Defteri Bamuhasebe Sarbanbal Bab- Defteri Bamuhasebe Sarbanba Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Sur- Hmayun Bab- Defteri Bamuhasebe Sur- Hmayun Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe ehremini Bab- Defteri Bamuhasebe ehremini Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe am Hazinesi Bab- Defteri Bamuhasebe am Hazinesi Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Timar Bedeli Bab- Defteri Bamuhasebe Timar Bedeli Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Tiflis Hazinesi Bab- Defteri Bamuhasebe Tokat Hazinesi Bab- Defteri Bamuhasebe Tokat Voyvodal Bab- Defteri Tokat Voyvodal Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Tophane-i Amire Eminlii Bab- Defteri Bamuhasebe Topuba Tophane-i Amire Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Tersane-i Amire Eminlii Bab- Defteri Bamuhasebe Tersane Emini Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Tersane Zindanl Bab- Defteri Bamuhasebe Tersane Zindan Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Trablusam Gmr Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Trablusam Hazinesi Bab- Defteri Bamuhasebe Trablusam Hazinesi Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Tahtrevancbal Bab- Defteri Bamuhasebe Trabzon Gmr Bab- Defteri Bamuhasebe Trabzon Gmr Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Uyvar Hazinesi Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Vidin Hazinesi Bab- Defteri Bamuhasebe Vidin Hazinesi Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Veznedar Bal Bab- Defteri Bamuhasebe Zecriye Rsumu

488

KODU D.BM.ZCR.d D.BM.ZHH D.BM.ZMT D.BM.ZMT.d D.CM D.CMH D.CMH.d D.CRD.d D.CZD D.CZD.d D.RS D.RS.d D.DMK D.DMK.d D.EV D.EVM D.EVM.d D.GNK D.GNK.d D.GNK.KSB D.GNK.KSB.d D.GNK.KSB.SAG D.GNK.KSB.SOL D.GNK.KE D.GNK.KE.d D.GNK.KTB D.HMH.AAL D.HMH.AAL.d D.HMH.AYSF D.HMH.AYSF.d D.HMH D.HMH.BNE D.HMH.BNE.d D.HMH.BRA D.HMH.BRA.d

AILIMI Bab- Defteri Bamuhasebe Zecriye Kalemi Defterleri Bab- Defteri Bamuhasebe Zahire Hazinesi Bab- Defteri Bamuhasebe Zimmet Halifelii Bab- Defteri Bamuhasebe Zimmet Halifesi Defterleri Bab- Defteri Cemaatler Blm Bab- Defteri Cizye Muhasebesi Kalemi Evrak Bab- Defteri Cizye Muhasebesi Defterleri Bab- Defteri Ceride Odas Defterleri Bab- Defteri Cizye Ziyadesi Kalemi Evrak Bab- Defteri Cizye Ziyadesi Defterleri Bab- Defteri eltik Rsumu Kalemi Evrak Bab- Defteri eltik Rsumu Kalemi Defterleri Bab- Defteri Defterdar Mektubi Kalemi Bab- Defteri Defterdar Mektubi Kalemi Defterleri Bab- Defteri Evkaf Blm Bab- Defteri Evamir-i Maliye Kalemi Evrak Bab- Defteri Evamir-i Maliye Kalemi Defterleri Bab- Defteri Ganem Mukataas Kalemi Evrak Bab- Defteri Ganem Mukataas Kalemi Defterleri Bab- Defteri Ganem Mukataas Kasabbalk Evrak Bab- Defteri Ganem Mukataas Kasabba Defterleri Bab- Defteri Ganem Mukataas Sa Kol Evrak Bab- Defteri Ganem Mukataas Sol Kol Evrak Bab- Defteri Ganem Mukataas Klak eminlii Evrak Bab- Defteri Ganem Mukataas Klak Emini Defterleri Bab- Defteri Ganem Katiblii Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Atik Ali Paa Evkaf Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Atik Ali Paa Evkaf Defterleri Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Ayasofya Evkaf Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Ayasofya Evkaf Defterleri Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Kalemi Evrak Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Bina Emini Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Bina Emini Defterleri Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Beir Aa Evkaf Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Beir Aa Evkaf Defterleri

489

KODU D.HMH.AL.d D.HMH.DFAV D.HMH.DBR D.HMH.EEYB D.HMH.EEYB.d D.HMH.EMRS D.HMH.FS.d D.HMH.GLBH D.HMH.GLBH.d D.HMH.GTRH.MRB

AILIMI Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi orlulu Ali Paa Evkaf Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Defterdar Avni Efendi Evkaf Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Damad brahim Paa Evkaf Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Eyp Sultan Evkaf Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Eyp Sultan Evkaf Defterleri Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Emir Sultan Evkaf Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Fatma Sultan Evkaf Defterleri Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Glbahar Hatun Evkaf Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Glbahar Hatun Evkaf Def. Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Gazi Turhan Bey ve mer Bey Evkaf

D.HMH.GTRH.MRB.d Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Gazi Turhan Bey ve mer Bey Evkaf Defterleri D.HMH.GZSL D.HMH.GZSL.d D.HMH.HRZ D.HMH.HRZ.d D.HMH.KMST.d D.HMH.LALE D.HMH.LALE.d D.HMH.MDMN D.HMH.MDMN.d D.HMH.MHDV D.HMH.MHDV.d D.HMH.MHF D.HMH.MLK D.HMH.MRN D.HMH.MRN.d D.HMH.MVLN D.HMH.NROS D.HMH.NROS.d D.HMH.MMT Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Gazi Sleyman Paa Evkaf Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Gazi Sleyman Paa Evkaf Defterleri Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Haremeyn Ruznamesi Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Haremeyn Ruznamecisi Def. Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Kara Mustafa Paa Evkaf Def. Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Laleli Evkaf Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Laleli Evkaf Defterleri Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Medine-i Mnevvere Evkaf Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Medine-i Mnevvere Evkaf Def. Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Mahmud Paa-y Veli Evkaf Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Mahmud Paa-y Veli Evkaf Def. Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Haremeyn Muhallefat Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Malikane Berat Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Mardin ve Nusaybin Mukataas Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Mardin ve Nusaybin Mukataalar Defterleri Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Mevlana Celaleddin-i Rumi Evkaf Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Nur- Osmaniye Evkaf Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Nur- Osmaniye Evkaf Def. Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi kz Mehmed Paa Evkaf

490

KODU D.HMH.SAMD D.HMH.SAMD.d D.HMH.SBZT D.HMH.SBZT.d D.HMH.SLB D.HMH.SFTH D.HMH.SFTH.d D.HMH.SHMD D.HMH.SHMD.d D.HMH.SMHD D.HMH.SMHD.d D.HMH.SMRD D.HMH.SMRD.d D.HMH.SORN D.HMH.SSLM D.HMH.SSLM.d D.HMH.SSL D.HMH.SSL.d D.HMH.SYIL D.HMH.SYIL.d D.HMH.MMD D.HMH.MMD.d D.HMH.VKF D.HMH.VKH D.HMH.VKH.d D.HMH.VLS D.HMH.VLS.d D.HMH.VLSA D.HMH.VLSC D.HMH.VLSH D.HMH.VLSM.d D.HMH.YTH

AILIMI Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Sultan Ahmed Evkaf Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Sultan Ahmed Han Evkaf Def. Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Sultan Bayezid-i Veli Evkaf Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Sultan Bayezid-i Veli Evkaf Def. Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi elebi Sultan Mehmed Evkaf Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Fatih Sultan Mehmed Evkaf Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Sultan Fatih Evkaf Defterleri Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Sultan Hamid Evkaf Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Sultan Abdlhamid Han Evkaf Defterleri Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Sultan Mahmud Evkaf Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Sultan Mahmud Han Evkaf Def. Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Sultan Murad Evkaf Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Sultan Murad Han Evkaf Def. Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Sultan Orhan Evkaf Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Sultan Selim Evkaf Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Sultan Selim Evkaf Defterleri Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Sultan Sleyman Evkaf Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Sultan Sleyman Han Evkaf Def. Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Sultan Yldrm Bayezid Evkaf Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Sultan Yldrm Bayezid Evkaf Defterleri Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi ehzade Sultan Mehmed Evkaf Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi ehzade Sultan Mehmed Han Evkaf Defterleri Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Vakfiyeler Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Vakf- Hmayun Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Vakf- Hmayun Defterleri Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Valide Sultan Evkaf Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Valide Sultan Evkaf Defterleri Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Atik Valide Sultan Evkaf Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Cedid Valide Sultan Evkaf Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Valide Handan Sultan Evkaf Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Valide Mihriah Sultan Evkaf Defterleri Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Yeniil Trkmenan- Halep Mukataas

491

KODU D.HMH.YTH.d D.HMK D.HMK.d D.HSC D.HSK.AAG D.HSK.AAG.d D.HSK D.HSK.d D.SM. D.SM.d D.SM.S D.SM.S.d D.KB D.KEV D.KEV.d D.KFM.ANH D.KFM D.KFM.d D.KKL D.KKL.d D.KLD D.KLD.d D.KRZ D.KRZ.d D.M.d D.M.MH.d D.M.MHR.d D.M.TIB.d D.MCU D.MCU.d D.MHF D.MK D.MKF.ARB D.MKF.ARB.d

AILIMI Bab- Defteri Haremeyn Muhasebesi Yeniil ve Trkmenan- Halep Mukataas Defterleri Bab- Defteri Haremeyn Mukataas Kalemi Evrak Bab- Defteri Haremeyn Mukataas Kalemi Defterleri Bab- Defteri Havass- Cedide Kalemi Evrak Bab- Defteri Haslar Mukataas Kalemi Adet-i Anam Bedeli Kal. Evr. Bab- Defteri Haslar Mukataas Adet-i Anam Bedeli Defterleri Bab- Defteri Haslar Mukataas Kalemi Evrak Bab- Defteri Haslar Mukataas Kalemi Defterleri Bab- Defteri stanbul Mukataas Kalemi Evrak Bab- Defteri stanbul Mukataas Defterleri Bab- Defteri stanbul htisab Mukataas Evrak Bab- Defteri stanbul Mukataas stanbul htisab Defteri Bab- Defteri Kaleler Blm Bab- Defteri Kk Evkaf Muhasebesi Kalemi Evrak Bab- Defteri Kk Evkaf Kalemi Defterleri Bab- Defteri Kefe Mukataas Kalemi Aydn Hazinesi Bab- Defteri Kefe Mukataas Kalemi Evrak Bab- Defteri Kefe Mukataas Defterleri Bab- Defteri Kk Kale Kalemi Evrak Bab- Defteri Kkkale Kalemi Defterleri Bab- Defteri Kalemiye Dairesi Evrak Bab- Defteri Kalemiye Dairesi Defterleri Bab- Defteri Kk Ruzname Kalemi Evrak Bab- Defteri Kkruzname Kalemi Defterleri Bab- Defteri Mteferrik Defterleri Bab- Defteri Mteferrik Meihat Defterleri Bab- Defteri Mteferrik Mhr Tatbik Defterleri Bab- Defteri Mteferrik Tp Defterleri Bab- Defteri Mukataa-i Cedid-i Ula Kalemi Evrak Bab- Defteri Mukataat- Cedid Ula Kalemi Defterleri Bab- Defteri Muhallefat Kalemi Evrak Bab- Defteri Mukataa Blm Bab- Defteri Mevkufat Kalemi Arabacba Bab- Defteri Mevkufat Kalemi Arabacba Defterleri

492

KODU D.MKF D.MKF.d D.MKF.MB D.MKF.MB.d D.MKF.MKB D.MKF.NNK D.MKF.NZE D.MKF.NZE.d D.MKF.ODE D.MKF.ODE.d D.MKF.PKE D.MKF.SRB D.MKF.RK D.MKF.RK.d D.MMK D.MMK.BGN D.MMK.BGN.d D.MMK.d D.MMK.DHN D.MMK.DHN.d D.MMK.EFK D.MMK.EFK.d D.MMK.GE D.MMK.GE.d D.MMK.KBC D.MMK.KBC.d D.MNS D.MNS.d D.MSF D.MSF.d D.NVK.d D.PSK D.PSK.d D.PYM D.PYM.d

AILIMI Bab- Defteri Mevkufat Kalemi Evrak Bab- Defteri Mevkufat Kalemi Defterleri Bab- Defteri Mevkufat Kalemi Mubayaa Mbairi Bab- Defteri Mevkufat Kalemi Mbayaa Mbairi Defterleri Bab- Defteri Mevkufat Kalemi Mekkareciba Bab- Defteri Mevkufat Kalemi Nan Katibi Bab- Defteri Mevkufat Kalemi Nzl Emini Bab- Defteri Mevkufat Kalemi Nzl Emini Defterleri Bab- Defteri Mevkufat Kalemi Odun Emini Bab- Defteri Mevkufat Kalemi Odun Emini Defterleri Bab- Defteri Mevkufat Kalemi Peksimet Emini Bab- Defteri Mevkufat Kalemi Sarbanba Bab- Defteri Mevkufat Kalemi air [Arpa] Katibi Bab- Defteri Mevkufat Kalemi air [Arpa] Katibi Defterleri Bab- Defteri Maden Mukataas Kalemi Evrak Bab- Defteri Maden Mukataas Kalemi Bodan Cizyesi Bab- Defteri Maden Mukataas Kalemi Bodan Cizyesi Defterleri Bab- Defteri Maden Mukataas Kalemi Defterleri Bab- Defteri Maden Mukataas Kalemi Duhan Dnm Bab- Defteri Maden Mukataas Kalemi Duhan Dnm Defterleri Bab- Defteri Maden Mukataas Kalemi Eflak Cizyesi Bab- Defteri Maden Mukataas Kalemi Eflak Cizyesi Defterleri Bab- Defteri Maden Mukataas Kalemi stanbul Gmrk Emini Bab- Defteri Maden Mukataas Kalemi stanbul Gmrk Emini Def. Bab- Defteri Maden Mukataas Kalemi Kptiyan Cizyesi Bab- Defteri Maden Mukataas Kalemi Kbtiyan Cizyesi Defterleri Bab- Defteri Mensuhat Kalemi Evrak Bab- Defteri Mensuhat Kalemi Defterleri Bab- Defteri Masraf- ehriyari Kalemi Evrak Bab- Defteri Masraf- ehriyari Defterleri Bab- Defteri Navul Kalemi Defterleri Bab- Defteri Piskoposluk Kalemi Evrak Bab- Defteri Piskopos Kalemi Defterleri Bab- Defteri Piyade Mukabelesi Kalemi Evrak Bab- Defteri Piyade Mukabelesi Kalemi Defterleri

493

KODU D.SLY D.SLY.d D.SVM D.SVM.d D.TF D.TF.d D.VRE D.VRS D.VSA D.YN D.YN.d

AILIMI Bab- Defteri Salyane Kalemi Evrak Bab- Defteri Salyane Kalemi Defterleri Bab- Defteri Svari Mukabelesi Kalemi Evrak Bab- Defteri Svari Mukabelesi Kalemi Defterleri Bab- Defteri Terifat Kalemi Evrak Bab- Defteri Terifat Kalemi Defterleri Bab- Defteri Varidat- kk- Evvel Kalemi Evrak Bab- Defteri Varidat- kk- Sani Kalemi Evrak Bab- Defteri Varidat- Salis Kalemi Evrak Bab- Defteri Yenieri Kalemi Evrak Bab- Defteri Yenieri Kalemi Defterleri 7. DEFTERHANE- AMRE

KODU DFE.RZ.d

AILIMI Timar Zeamet (Ruzname) Defterleri 8. DAHLYE NEZARET

KODU DH.d DH.DACZ. DH.DM DH.EO DH.EUM.1.b DH.EUM.2.b DH.EUM.3.b DH.EUM.4.b DH.EUM.5.b DH.EUM.6.b DH.EUM.7.b DH.EUM.ADL DH.EUM.AY DH.EUM.ECB DH.EUM.EMN DH.EUM.KADL DH.EUM.KLH.

AILIMI Dahiliye Nezareti Defterleri Dahiliye Nezareti Darlaceze Mdriyeti Dahiliye Nezareti Daire Mdriyeti Dahiliye Nezareti Evrak Odas Dahiliye Nezareti Emniyet-i Umumiye Birinci ube Dahiliye Nezareti Emniyet-i Umumiye kinci ube Dahiliye Nezareti Emniyet-i Umumiye nc ube Dahiliye Nezareti Emniyet-i Umumiye Drdnc ube Dahiliye Nezareti Emniyet-i Umumiye Beinci ube Dahiliye Nezareti Emniyet-i Umumiye Altnc ube Dahiliye Nezareti Emniyet-i Umumiye Yedinci ube Dahiliye Emniyet-i Umumiye Takibat- Adliye Kalemi Evrak Dahiliye Emniyet-i Umumiye Asayi Kalemi Evrak Dahiliye Nezareti Emniyet-i Umumiye Ecanib Kalemi Dahiliye Emniyet-i Umumiye Emniyet ubesi Evrak Dahiliye Nezareti Emniyet-i Umumiye Ksm- Adli Kalemi Dahiliye Nezareti Emniyet-i Umumiye Kalem-i Hususi

494

KODU DH.EUM.KLU DH.EUM.LVZ DH.EUM.MEM DH.EUM.MH DH.EUM.MTK DH.EUM.PMC DH.EUM.SCL DH.EUM.SSM DH.EUM.THR DH.EUM.VRK DH.H DH.HM DH.HRT DH.HTMU DH.HZK DH..UM DH.D DH.MK DH.KMS DH.KOMS DH.LVZ DH.M DH.MB.HPS DH.MB.HPS.M DH.MBK DH.MDK DH.MEM DH.MH DH.MHC DH.MKT DH.MKT.PRK DH.MMU DH.MTF DH.MTF

AILIMI Dahiliye Nezareti Emniyet-i Umumiye Kalemi Umumi Dahiliye Nezareti Emniyet-i Umumiye Levazm Kalemi Dahiliye Emniyet-i Umumiye Memurin Kalemi Evrak Dahiliye Emniyet-i Umumiye Muhasebe Kalemi Evrak Dahiliye Emniyet-i Umumiye Muhaberat ve Tensikat Mdriyeti Evr. Dahiliye Nezareti Emniyet-i Umumiye Polis Mecmuas Dahiliye Emniyet-i Umumiye Sicil Kalemi Evrak Dahiliye Nezareti Emniyet-i Umumiye Seyrsefer Kalemi Dahiliye Emniyet-i Umumiye Tahrirat Kalemi Evrak Dahiliye Emniyet-i Umumiye Evrak Odas Kalemi Evrak Dahiliye Nezareti Hukuk Evrak Dahiliye Nezareti Hukuk Mavirlii Evrak Dahiliye Nezareti Haremeyn Tercmanl Dahiliye Nezareti Heyet-i Teftiiye Mdriyet-i Umumiyesi Dahiliye Nezareti Havaic-i Zaruriye Kalemi Dahiliye Nezareti dare-i Umumiye Evrak Dahiliye Nezareti dare Evrak Dahiliye Nezareti ntihab- Memurin Kalemi Dahiliye Nezareti Dahiliye Kalem-i Mahsus Evrak Dahiliye Nezareti Komisyon- Mahsus Dahiliye Nezareti Levazm Mdriyeti Dahiliye Nezareti Mteferrik Dahiliye Nezareti Mebani-i Emiriye-Hapishaneler Mdriyeti Evrak Dahiliye Nezareti Mebani-i Emiriye-Hapishaneler Mdriyeti Mteferrik Evrak Dahiliye Nezareti Mubayaat Komisyonu Dahiliye Nezareti Matbuat- Dahiliye Kalemi Dahiliye Nezareti Memurin Kalemi Dahiliye Nezareti Muhasebe Kalemi Dahiliye Nezareti Muhacirin Komisyonu Dahiliye Nezareti Mektubi Kalemi Dahiliye Nezareti Mektubi Kalemi Perakende Evrak Dahiliye Nezareti Matbuat Mdriyet-i Umumiyesi Dahiliye Nezareti Mlkiye Mfettilii Dahiliye Nezareti Mlkiye Mfettilii

495

KODU DH.MTV DH.MU DH.SAD DH.SAD.d DH.SMU DH.SN.M DH.SN.THR DH.SYS DH.FR DH.TMIK DH.TTK DH.TVK DH.UAM DH.UMVM DH.VKK

AILIMI Dahiliye Nezareti Mtenevvia Evrak Dahiliye Muhaberat- Umumiye daresi Evr. Dahiliye Nezareti Sicill-i Ahval dare-i Umumiyesi Dahiliye Nezareti Sicill-i Ahval Defterleri Fihristi Dahiliye Nezareti Shhiye Mdriyet-i Umumiyesi Dahiliye Nezareti Sicill-i Nfus Mdriyeti Dahiliye Nezareti Sicill-i Nfus Tahrirat Kalemi Dahiliye Nezareti Siyasi Ksm Evrak Dahiliye Nezareti ifre Evrak Dahiliye Nezareti Tesri-i Muamelat ve Islahat Komisyonu Dahiliye Nezareti Tetkik-i Tensikat Komisyonu Dahiliye Nezareti Takvim-i Vakayi Dahiliye Nezareti Umur- Aair ve Muhacirin daresi Dahiliye Nezareti Umur- Mahalliye ve Vilayat Mdrl Evrak Dahiliye Nezareti Vilayat- arkiyye Kapu Kethdal 9. DARPHANE- AMRE

KODU DRB DRB.d

AILIMI Darphane-i Amire Evrak Darphane-i Amire Defterleri 10. EVKAF

KODU EV.BKB EV.d EV.EEV EV.EMH EV.EO EV.EO.KKV EV.DV EV.EVM EV.GDK EV.GMH EV.HMH.AYSF EV.HMH

AILIMI Evkaf Bakitabeti Evkaf Defterleri Evkaf Emlak ve Emval-i Vakfiye Md. Evkaf Evkaf Muhasebesi Evkaf Evrak Odas Evkaf Evrak Odas Kuyud- Vakfiye Kalemi Evkaf Deavi Vekillii Evkaf Evamir-i Maliye Evkaf Gedik Kitabeti Gureba-y Mslimin Hastanesi Evkaf Haremeyn Muhasebesi Ayasofya-i Kebir Evkaf Evkaf Haremeyn Muhasebesi

496

KODU EV.HMH.BRA EV.HMH.d EV.HMH.DFAV EV.HMH.DBR EV.HMH.EEYB EV.HMH.EMRS EV.HMH.GDK EV.HMH.GLBH EV.HMH.GZSL EV.HMH.HAL EV.HMH.HMT EV.HMH.HSB EV.HMH.KMST EV.HMH.LALE EV.HMH.MDMN EV.HMH.MHDV EV.HMH.MLK EV.HMH.MVLN EV.HMH.NROS EV.HMH.MMT EV.HMH.SAMD EV.HMH.SBZT EV.HMH.SLB EV.HMH.SFTH EV.HMH.SHMD EV.HMH.SMHD EV.HMH.SMRD EV.HMH.SNAN EV.HMH.SORN EV.HMH.SRG EV.HMH.SSLM EV.HMH.SSL EV.HMH.SYIL EV.HMH.MMD

AILIMI Evkaf Haremeyn Muhasebesi Beir Aa Evkaf Evkaf Haremeyn Muhasebecilii Defterleri Evkaf Haremeyn Muhasebesi Defterdar Avni Efendi Evkaf Evkaf Haremeyn Muhasebesi Damad brahim Paa Evkaf Evkaf Haremeyn Muhasebesi Eyp Sultan Evkaf Evkaf Haremeyn Muhasebesi Emir Sultan Evkaf Evkaf Haremeyn Muhasebesi Gedik Evkaf Haremeyn Muhasebesi Glbahar Hatun Hatuniye Evkaf Evkaf Haremeyn Muhasebesi Gazi Sleyman Paa Evkaf Evkaf Haremeyn Muhasebesi Hekimolu Ali Paa Evkaf Evkaf Haremeyn Muhasebesi Haremeyn Mfettilii Evkaf Evkaf Haremeyn Muhasebesi Hasekiba Evkaf Evkaf Haremeyn Muhasebesi Kara Mustafa Paa Evkaf Evkaf Haremeyn Muhasebesi Laleli Evkaf Evkaf Haremeyn Muhasebesi Medine-i Mnevvere Evkaf Evkaf Haremeyn Muhasebesi Mahmud Paa-y Veli Evkaf Evkaf Haremeyn Muhasebesi Malikane Evkaf Evkaf Haremeyn Muhasebesi Mevlana Celaleddin-i Rumi Evkaf Evkaf Haremeyn Muhasebesi Nur- Osmaniye Evkaf Evkaf Haremeyn Muhasebesi kz Mehmed Paa Evkaf Evkaf Haremeyn Muhasebesi Sultan Ahmed I, II, III Evkaf Evkaf Haremeyn Muhasebesi Sultan Bayezid-i Veli Evkaf Evkaf Haremeyn Muhasebesi elebi Sultan Mehmed Evkaf Evkaf Haremeyn Muhasebesi Fatih Sultan Mehmed Evkaf Evkaf Haremeyn Muhasebesi Sultan Hamid Evkaf Evkaf Haremeyn Muhasebesi Sultan Mahmud Evkaf Evkaf Haremeyn Muhasebesi Sultan Murad I, II, III Evkaf Evkaf Haremeyn Muhasebesi Sinan Paa Evkaf Evkaf Haremeyn Muhasebesi Sultan Orhan Evkaf Evkaf Haremeyn Muhasebesi Sergi Evkaf Haremeyn Muhasebesi Sultan Selim Evkaf Evkaf Haremeyn Muhasebesi Sultan Sleyman Evkaf Evkaf Haremeyn Muhasebesi Sultan Yldrm Bayezid Evkaf Evkaf Haremeyn Muhasebesi ehzade Sultan Mehmed Evkaf

EV.HMH.GTRH.MRB Evkaf Haremeyn Muhasebesi Gazi Turhan Bey Ve mer Bey Evkaf

497

KODU EV.HMH.VLS EV.HMH.VLSA EV.HMH.VLSC EV.HMH.VLSG EV.HMH.VLSH EV.HMH.VLSM EV.HMH.VLSN EV.HMH.VLSS EV.HMH.ZMT EV.HMK.SR.d EV.HM EV.DM EV.KSD EV.MAH EV.MEM EV.MEM.SCA EV.MH EV.MH.GDK EV.MH.LVZ EV.MH.MSF EV.MH.RZN EV.MH.SND EV.MH.SRG EV.MH.TH EV.MH.TK EV.MH.VRD EV.MH.ZMT EV.MKT EV.MKT.KM EV.MKT.CHT EV.MKT.EVM EV.MKT.U EV.MT EV.MT.VOM

AILIMI Evkaf Haremeyn Muhasebesi Valide Sultan Evkaf Evkaf Haremeyn Muhasebesi Atik Valide Sultan Evkaf Evkaf Haremeyn Muhasebesi Cedid Valide Sultan Evkaf Evkaf Haremeyn Muhasebesi Valide Gevher Sultan Evkaf Evkaf Haremeyn Muhasebesi Valide Handan Sultan Evkaf Evkaf Haremeyn Muhasebesi Valide Mihriah Sultan Evkaf Evkaf Haremeyn Muhasebesi Valide Nak- Dil Sultan Evkaf Evkaf Haremeyn Muhasebesi Valide Safiye Sultan Evkaf Evkaf Haremeyn Muhasebesi Zimmet Halifelii Evkaf Haremeyn Mukataas Surre Defterleri Evkaf Hukuk Mavirlii Evkaf dare Meclisi Evkaf Kesedarlk Evkaf Muhasebe Kalemi Mahlulat ve Beytlmal Mdrl Evkaf Memurin Kalemi Evkaf Memurin Kalemi Sicill-i Ahval daresi Evkaf Muhasebe Kalemi Evkaf Muhasebe Kalemi Gedikler Kitabeti Evkaf Muhasebe Kalemi Levazm Md. Evkaf Muhasebe Kalemi Masarfat daresi Evkaf Muhasebe Kalemi Ruzname Evkaf Muhasebe Kalemi Senedat Mdrl Evkaf Muhasebe Kalemi Sergi Halifesi Evkaf Muhasebe Kalemi Tahsilat daresi Evkaf Muhasebe Kalemi Tamirat ve naat Kalemi Evkaf Muhasebe Kalemi Varidat daresi Evkaf Muhasebe Kalemi Zimmet Halifesi Evkaf Mektubi Kalemi Evkaf Mektubi Kalem-i Mahsus Evkaf Mektubi Kalemi Cihat Kalemi Evkaf Mektubi Kalemi Evamir Evkaf Mektubi Kalemi ura Evkaf Muhasebe Kalemi Mfettilik daresi Evkaf Muhasebe Kalemi Mfettilik daresi Vakf ve Ormanlar Mfettilii

498

KODU EV.RZN EV.SRG EV.THR EV.VKF EV.ZMT

AILIMI Evkaf Ruzname Evkaf Sergi Halifelii Evkaf Tahrirat Evkaf Vakfiyeler Evrak Evkaf Zimmet Halifelii 11. HATT-I HMAYUNLAR

KODU HAT

AILIMI Hatt- Hmayun 12. HAZNE- HASSA

KODU HH.d HH.DPO HH.EBA HH.EMK HH.ENC HH.ERA HH.FSH HH.HAT HH.HBA HH.HM HH.HRK HH.ISB HH. HH.KF HH.KRH HH.KYD HH.M HH.MF HH.MH HH.MSK HH.MTA HH.SAD

AILIMI Hazine-i Hassa Defterleri Hazine-i Hassa Depo Mdrl Hazine-i Hassa Ebniye Anbar Mdrl Hazine-i Hassa Emlak- Hmayun daresi Hazine-i Hassa Encmen daresi Hazine-i Hassa Erzak Anbar Mdrl Hazine-i Hassa Feshane Mdrl Hazine-i Hassa Hatt- Hmayunlar Hazine-i Hassa Hububat Anbar Mdrl Hazine-i Hassa Hukuk Mavirlii Hazine-i Hassa Hereke Fabrikas daresi Hazine-i Hassa Istabl- Amire daresi Hazine-i Hassa radeler Hazine-i Hassa Kefe Kitabeti Hazine-i Hassa Karhane Mdrl Hazine-i Hassa Kuyudat Kalemi Hazine-i Hassa Mteferrik Hazine-i Hassa Mefruat Mdrl Hazine-i Hassa Muhasebe Kalemi Hazine-i Hassa Meskukat daresi Hazine-i Hassa Matbah- Amire Hazine-i Hassa Sicill-i Ahval Kalemi

499

KODU HH.THR HH.THS HH.VRK HH.VZN

AILIMI Hazine-i Hassa Tahrirat Kalemi Hazine-i Hassa Tahsilat Mdrl Hazine-i Hassa Evrak Odas Hazine-i Hassa Veznedarlk 13. HARCYE NEZARET

KODU HR. D HR.d HR.H HR.HM.O HR.M HR.M HR.MA HR.MH HR.MHC HR.MKT HR.MTV HR.SAD HR.SFR.(01) HR.SFR.(03) HR.SFR.(031) HR.SFR.(100) HR.SYS HR.HB HR.TO HR.UHM HR.U HR.VRK HR.YBK

AILIMI Hariciye Nezareti dare Hariciye Nezareti Defterleri Hariciye Nezareti Hukuk Ksm Evrak Hariciye Nezareti Hukuk Mavirlii stiare Odas Evrak Hariciye Nezareti stanbul Murahhasl Hariciye Nezareti Mteferrik Hariciye Nezareti Matbuat Hariciye Nezareti Muhasebe Hariciye Nezareti Muhacirin Komisyonu 10.09.2002 ilave Hariciye Nezareti Mektubi Kalemi Evrak Hariciye Nezareti Mtenevvia Ksm Evrak Hariciye Nezareti Sicill-i Ahval 10.09.2002 ilave Hariciye Nezareti Atina Sefareti Hariciye Nezareti Belgrat Sefareti Hariciye Nezareti etine Sefareti Hariciye Nezareti Washington Sefareti Hariciye Nezareti Siyasi Hariciye Nezareti ehbenderlik Hariciye Nezareti Tercme Odas Evrak Hariciye Nezareti Umur- Hukuk- Muhtalita Mdriyeti Hariciye Nezareti Umur- ehbenderiye Mdriyeti Hariciye Nezareti Evrak Odas Hariciye Nezareti Konsolosluklar Evrak 14. HARTA

KODU HRT.h

AILIMI Haritalar

500

15. RADELER KODU . MTZ.(05) . MTZ.(05).TAL . MTZ.GR . MTZ.SM .A .AS .AZN .BH .DA .DFE .DH .DUT .EV .HB .HR .HUS .LM.. .MT .KAN .MBH .MF .ML .MLU .MMS .OM .MSM .MH.. .MTZ.(01) .MTZ.(04) .MTZ.CL .MVL .PT .RSM .SH AILIMI rade Eyalet-i Mmtaze Msr rade Eyalet-i Mmtaze Msr Taltifat rade Eyalet-i Mmtaze Girid rade Eyalet-i Mmtaze Sisam rade Sadaret rade Askeri rade Adliye ve Mezahib rade Bahriye rade Divan- Ahkam- Adliye rade Defter-i Hakani rade Dahiliye rade Dosya Usul rade Evkaf rade Harbiye rade Hariciye rade Hususi rade lmiye rade mtiyazat ve Mukavelat rade Kanun ve Nizamat rade Mabeyn-i Hmayun rade Maarif rade Maliye rade Meclis-i Umumi rade Meclis-i Mahsus rade Orman ve Maadin rade Mesail-i Mhimme rade Meihat rade Eyalet-i Mmtaze Yunanistan rade Eyalet-i Mmtaze Bulgaristan rade Eyalet-i Mmtaze Cebel-i Lbnan rade Meclis-i Vala rade Telgraf ve Posta rade Rsumat rade Shhiye

501

KODU .D .E .TAL .TNF .TPH .TKS .TZT .ZB

AILIMI rade ura-y Devlet rade ehremaneti rade Taltifat rade Ticaret ve Nafia rade Tophane-i Amire rade Tekad Sand rade Ticaret ve Ziraat rade Zaptiye

16. BNLEMN KODU E.AS E. ADL E.BH E.DH E.DRB E.ENB E.HAT E.HLT E.HR E.MDN E.MHF E.ML E.MT E.MT E.NF E.SH E.SM E.KRT E.MHH E.TCT E.TZ E.EV AILIMI bnlemin Askeriye bnlemin Adliye bnlemin Bahriye bnlemin Dahiliye bnlemin Darphane bnlemin Ensab bnlemin Hatt- Hmayun bnlemin Hilat bnlemin Hariciye bnlemin Meadin bnlemin Muhallefat bnlemin Maliye bnlemin Muafiyet bnlemin Mstediyat bnlemin Umur- Nafia bnlemin Shhiye bnlemin Saray Mesalihi bnlemin kr ikayet bnlemin Muharrerat- Hususiye bnlemin Tevcihat bnlemin Timar ve Zeamet bnlemin Vakf

502

17. KAML KEPEC KODU KK.d AILIMI Kamil Kepeci 18. MALYEDEN MDEVVER DEFTERLER KODU MAD.d AILIMI Maliyeden Mdevver Defterler 19. MAARF NEZARET KODU MF.ALY MF.EYT MF.HFS MF.HTF MF.HUS MF.HYR MF.BT MF.MF MF.ST MF.KTU MF.LVZ MF.MA MF.MGM MF.MH MF.MKB MF.MZ MF.SCL MF.TLY MF.TTD MF.VRK ML.CRD.d AILIMI Maarif Nezareti Tedrisat- Aliye Dairesi Maarif Nezareti Darl-Eytam Maarif Nezareti Hfsshha-i Mekatib Maarif Nezareti Heyet-i Teftiiye Kalemi Maarif Nezareti Tedrisat- Hususiye Kalemi Maarif Nezareti Darl-Hayr Maarif Nezareti Tedrisat- btidaiyye Kalemi Maarif Nezareti stanbul Maarif Mdriyeti Maarif Nezareti statistik Kalemi Maarif Nezareti Ktbhane-i Umumi Maarif Nezareti Levazm Kalemi Maarif Nezareti Matbaa-i Amire Mdriyeti Maarif Nezareti Mekatib-i Gayr-i Mslime Ve Ecnebiye Mfettilii Maarif Nezareti Maarif Muhasebe Kalemi Maarif Nezareti Meclis-i Kebir-i Maarif Maarif Nezareti Mze-i Hmayun Mdriyeti Maarif Nezareti Sicill-i Ahval ubesi Maarif Nezareti Tedrisat- Taliye Dairesi Maarif Nezareti Telif Ve Tercme Dairesi Maarif Nezareti Evrak Odas Maliye Ceride Defterleri 20. MALYE NEZARET KODU ML.d ML.EVM.d AILIMI Maliye Kalemi Defterleri Maliye Nezareti Evamir-i Maliye defterleri

503

KODU ML.MKT.d ML.MSF.d ML.VRD.CMH.d ML.VRD.d ML.VRD.TMT.d

AILIMI Maliye Nezareti Mektubi Kalemi defterleri Maliye Masarfat Defterleri Maliye Varidat Muhasebesi Cizye Defterleri Maliye Varidat Muhasebesi Defterleri Maliye Varidat Muhasebesi Temettuat Defterleri 21. MECLS- VKELA MAZBATALARI

KODU MV

AILIMI Meclis-i Vkela Mazbatalar 22. MECLS- VALA

KODU MVL MVL.d

AILIMI Meclis-i Vala Evrak Meclis-i Vala Defterleri 23. PLAN-PROJE-KROK

KODU PLK.p

AILIMI Plan-Proje 24. SATIN ALINAN, HBE EDLEN, DETRLEN EVRAK

KODU HSD.AFT HSD.CB HSD.SABZ

AILIMI Ali Fuat Trkgeldi Evrak Cavit Baysun Evrak Sivasl Ali Baba Zaviyesi 25. SERASKERLK

KODU SRA.d

AILIMI Bab- Seraskeri Defterleri 26. URA-YI DEVLET

KODU D D.d

AILIMI ura-y Devlet Evrak ura-y Devlet Defterleri

504

27. TAPU TAHRR DEFTERLER KODU TT.d AILIMI Tapu Tahrir Defterleri 28. TCARET NAFA, ZRAAT, ORMAN, MEADN NEZARETLER KODU T T.d AILIMI Ticaret Nafia, Ziraat, Orman, Meadin Nezaretlerine aid Evrak Ticaret Nafia, Ziraat, Orman, Meadin Nezaretlerine aid Defterler 29. RUMEL MFETTL KODU TFR.I.A TFR.I.AS TFR.I.d TFR.I.ED TFR.I.FTG.f TFR.I. TFR.I.KNS TFR.I.KV TFR.I.M TFR.I.MKM TFR.I.MN TFR.I.SFR TFR.I.SL TFR.I.KT TFR.I.UM AILIMI Rumeli Mfettilii Sadaret Evrak Rumeli Mfettilii Jandarma Miriyet Ve Kumandanlk Evrak Rumeli Mfettilii Defterleri Rumeli Mfettilii Edirne Evrak Rumeli Mfettilii Fotoraflar Rumeli Mfettilii kodra Evrak Rumeli Mfettilii Konsolosluk Evrak Rumeli Mfettilii Kosova Evrak Rumeli Mfettilii Mteferrika Evrak Rumeli Mfettilii Makamat Evrak Rumeli Mfettilii Manastr Evrak Rumeli Mfettilii Sefaretler Evrak Rumeli Mfettilii Selanik Evrak Rumeli Mfettilii Arzuhaller Rumeli Mfettilii Umum Evrak 30. TARA EVRAKI KIBRIS MUTASARRIFLII KODU TR.KB TR.KB.d AILIMI Kbrs Mutasarrfl Evrak Kbrs Mutasarrfl Defterleri 31. YILDIZ KODU Y.A.HUS Y.A.RES AILIMI Yldz Sadaret Hususi Maruzat Evrak Yldz Sadaret Resmi Maruzat Evrak

505

KODU Y.EE Y.EE.d Y.EE.KP Y.MRZ.d Y.MTV Y.PRK.A Y.PRK.ASK Y.PRK.AZJ Y.PRK.AZN Y.PRK.BK Y.PRK.DFE Y.PRK.DH Y.PRK.EA Y.PRK.EV Y.PRK.GZT Y.PRK.HH Y.PRK.HR Y.PRK.KOM Y.PRK.M Y.PRK.MBC Y.PRK.MK Y.PRK.ML Y.PRK.MM Y.PRK.M Y.PRK.MYD Y.PRK.NMH Y.PRK.OMZ Y.PRK.PT Y.PRK.SGE Y.PRK.SH Y.PRK.SRN Y.PRK.D Y.PRK.FR Y.PRK.H

AILIMI Yldz Esas Evrak Yldz Esas Defterler Yldz Sadrazam Kamil Paa Evrak Yldz Maruzat Defterleri Fihristi Yldz Mtenevvi Maruzat Evrak Yldz Perakende Evrak Sadaret Maruzat Yldz Perakende Evrak Askeri Maruzat Yldz Perakende Evrak Arzuhal Jurnal Yldz Perakende Evrak Adliye ve Mezahib Nezareti Maruzat Yldz Perakende Evrak Bakitabet Dairesi Maruzat Yldz Perakende Evrak Defter-i Hakani Nezareti Maruzat Yldz Perakende Evrak Dahiliye Nezareti Maruzat Yldz Perakende Evrak Elilik ehbenderlik ve Ateemiliterlik Yldz Perakende Evrak Evkaf Nezareti Maruzat Yldz Perakende Evrak Gazete Yldz Perakende Evrak Hazine-i Hassa Yldz Perakende Evrak Hariciye Nezareti Maruzat Yldz Perakende Evrak Komisyanlar Maruzat Yldz Perakende Evrak Evrak Mteferrik Yldz Perakende Evrak Mabeyn Cetvelleri Yldz Perakende Evrak Mfettilikler ve Komiserlikler Tahrirat Yldz Perakende Evrak Evrak Maliye Nezareti Maruzat Yldz Perakende Evrak Mabeyn Miriyeti Yldz Perakende Evrak Meihat Dairesi Maruzat Yldz Perakende Evrak Evrak Yaveran ve Maiyyet-i Seniyye Erkan- Harbiye Dairesi Yldz Perakende Evrak Evrak Name-i Hmayunlar Yldz Perakende Evrak Orman, Maadin ve Ziraat Nezareti Maruzat Yldz Perakende Evrak Posta Telgraf Nezareti Maruzat Yldz Perakende Evrak Mabeyn Erkan ve Saray Grevlileri Maruzat Yldz Perakende Evrak Shhiye Nezareti Maruzat Yldz Perakende Evrak Serkurenalk Evrak Yldz Perakende Evrak ura-y Devlet Maruzat Yldz Perakende Evrak ifre Odas Yldz Perakende Evrak ehremaneti Maruzat

506

KODU Y.PRK.TKM Y.PRK.TNF Y.PRK.TF Y.PRK.UM Y.PRK.ZB

AILIMI Yldz Perakende Evrak Tahrirat- Ecnebiye ve Mabeyn Mtercimlii Yldz Perakende Evrak Evrak Ticaret ve Nafia Nezareti Maruzat Yldz Perakende Evrak Evrak Terifat- Umumiye Dairesi Yldz Perakende Evrak Umumi Yldz Perakende Evrak Zabtiye Nezareti Maruzat 32. YABANCI ARVLER

KODU YB.(21) YB.(014) YB.(014).VKF YB.(2-2) YB.(021) YB.(1) YB.(04)

AILIMI Yabanc Ariv Grcistan Arivindeki Trkiye ile ilgili Belgeler Yabanc Ariv Kbrs eriyye Sicilleri Fihristi Yabanc Ariv Kbrs Vakflar daresi Vakfiyeler Katalogu Yabanc Ariv Macaristan Yabanc Ariv Makedonya Yabanc Ariv Rusya Federasyonu Arivindeki Osmanl Dnemine aid Belgeler Yabanc Ariv Bulgaristan 33. ZABTYE NEZARET

KODU ZB ZB.d

AILIMI Zabtiye Nezareti Evrak Zabtiye Nezareti Defterleri

507

BBLYOGRAFYA
ABDURRAHMAN EREF, "Evrak- Atka ve Vesik-i Trihiyemiz", TOEM, 1. cz, 1 Knn- Evvel (1326), s. 265, stanbul 1328. Trke neri iin bkz. smet BNARK, "Arivlerimizin Deeri ve Son Vak'anvis Abdurrahman eref Bey'in "Evrak- Atka ve Vesik-i Trhiyemiz Adl Yazs", Trk Ktphneciler Dernei Blteni, XXIX, 1 (1980). AFYONCU, Erhan, "Defterhne", DA, c. 9, stanbul 1991 , s. 100. , Osmanl Devlet Tekilatnda Defterhne-i mire (XVI-XVIII. Yzyllar), Marmara niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, stanbul 1997, baslmam doktora tezi. AHISHALI, Recep, Osmanl Devleti Tekilatnda Reislkttablk (XVIII. Yzyl), stanbul 2001. AKTA, Necati, "Osmanl Dneminde Arivciliimiz ve Tasnif almalar", Belgelerle Trk Tarihi Dergisi, Mart 1985, say 1, -smet BNARK, el-Arf'l-Osmn (Ottoman Archives-Babakanlk Arivi), Amman, 1406/1986. -Yusuf HALAOLU, "Babakanlk Osmanl Arivi", DA, c. 5, stanbul , s. 122-126. -Seyit Ali KAHRAMAN, Bulgaristan'daki Osmanl Evrak, Ankara 1994. AKYILDIZ, Ali, Tanzimat Dnemi Osmanl Merkez Tekilatnda Reform, stanbul 1993. ALYOT, Halim, Trkiye'de Zabta (Tarih Geliim ve Bugnk Durum), Ankara 1947. BLASKOVC, J., "Osmanl Hakimiyeti Devrinde Slovakyadaki Vergi Sistemi Hakknda" . . Edebiyat Fakltesi Tarih Dergisi, stanbul 1979, say 32. AKIR, Baki, Osmanl Mukataa Sistemi (XVI-XVIII. Yzyl), stanbul 2003. ALIKAN, Filiz, Terifat Kalemi, stanbul niversitesi Edebiyat Fakltesi Tarih Blm, stanbul 1991, baslmam yksek lisans tezi, 509

ETN, Atilla, "II. Merutiyet Dneminde Arivlerimize Ait Belgeler", Trk Dnyas Aratrmalar Dergisi, ubat 1985, say 34. , "Trkiye Byk Millet Meclisi Hkmeti'nin, Osmanl Devlet Arivi ve Mlg Sadret Evraknn Muhafazas Hakknda Ald Kararlara Ait Baz Belgeler", stanbul niversitesi Edebiyat Fakltesi Tarih Enstits Dergisi, say: 12, stanbul 1982. ETN, Atill, Babakanlk Arivi Klavuzu, stanbul 1979. ORBACIOLU, Mesude, "Osmanl Devlet Tekilatnda Mevcut Kalemler ve Grevleri" Tarih Boyunca Paleografya ve Diplomatik Semineri, stanbul 1988, s. 74. DALI, Ycel-Cumhure ER, Tarih evirme Klavuzu, c. 3, 4, 5, Ankara 1997. ELKER, Salahaddin, "Mustafa Reit Paa ve Trk Arivcilii", IV. Trk Tarih Kongresi, Ankara 1952. EMECEN, Feridun M.,"Sefere Gtrlen Defterlerin Defteri", Prof. Dr. Bekir Ktkolu'na Armaan, stanbul 1991, s. 241-268. FATMA ALYYE, Ahmed Cevdet Paa ve Zaman, Dersadet 1333, s. II. FINDIKLILI MEHMED AA, Silahdr Tarihi I, stanbul 1334. GEN, Yusuf hsan-Mustafa KK vd., Babakanlk Osmanl Arivi Rehberi, Ankara 1992. GKBLGN, Tayyib, "Tanzimat Hareketinin Osmanl Messeselerine ve Tekilatna Etkileri", Belleten, XXXI/121 (1967), s. 102. GYN, Nejat, "Defter" DA, c. 9, s. 90. GNDAY, Dndar, Ariv Belgelerinde Siyakat Yazs zellikleri ve Divan Rakamlar, Ankara 1974. NAL, bnlemin Mahmud Kemal, Osmanl Devrinde Son Sadrazamlar, stanbul 1954. PRL, Mehmet, "Bbli", DA, c. 4, s. 378-386. , "Klasik Dnem Osmanl Devlet Tekilat", Osmanl Devleti ve Medeniyeti Tarihi, c. I. , "XVI. Asrn kinci Yarsnda Krek Cezas ile lgili Hkmler", stanbul . Edebiyat Fak. Tarih Enstits Dergisi, say 12, stanbul 1982, s. 203-248. 510

stanbul Mftl eriye Sicilleri Arivi, stanbul Kadl Defterleri, nr. 334. Kannnme, tf Efendi Ktphnesi, nr. 1734. KTKOLU, Bekir, "Vekyinvs", A, c. 13, s. 271-287. KTKOLU, Mbahat S., "Defterdar", DA, c. 9, s. 95. , Osmanl Belgelerinin Dili (Diplomatika), stanbul 1988. Mecelle-i Ahkm- Adliyye, md. 1814. Naim, Tarih-i Naim, c. 4, stanbul 1280. Osmanl Arivleri ve Osmanl Aratrmalar Sempozyumu, stanbul 1985. Z, Tahsin, "Yldz Maruzt Dairesi Arivi", IV. Trk Tarih Kongresi-1948, Ankara 1952. ZCAN, Abdlkadir, "Fatih'in Tekilat Kanunnmesi ve Nizm- lemin Karde Katli Meselesi", Tarih Dergisi, say 33. ZVAR, Erol, Osmanl Maliyesinde Mlikne Uygulamas, stanbul 2003. PAKALIN, Mehmet Zeki, Osmanl Tarih Deyimleri ve Terimleri Szl, 3 cilt, stanbul 1983. SAHLLOLU, Halil, "Darphne", DA, c. 8, s. 501-505 SAKN, Orhan-Uurhan DEMRBA, Makedonya'daki Osmanl Evrak, Ankara 1996. SARICAOLU, Fikret, "Harita", DA, c. 16, s. 205-216. , Kendi Kaleminden Bir Padiahn Portresi: Sultan I. Abdlhamid (1774-1789), stanbul 2001. SAVA, Saim, 16. Asrda Sivas'ta Kurulan Ali Baba Zaviyesi'nin Din Sosyal ve Ekonomik Fonksiyonlar Hakknda Bir Aratrma, Ankara . Sosyal Bilimler Enstits, Ankara 1990, baslmam doktora tezi. SERTOLU, Midhat, Muhteva Bakmndan Baveklet Arivi, Ankara 1955. , Osmanl Tarih Lgat, stanbul 1986. , Resimli Osmanl Tarihi Ansiklopedisi, stanbul 1958. Takvim-i Vekyi, 1267, nr. 22. 511

TEMELKURAN, Tevfik, "Divan- Hmyn ve Kalemleri", stanbul niversitesi Edebiyat Fak. Tarih Enstits Dergisi, say 6, stanbul 1975, s. 129-175. TERZ (TOZDUMAN), Arzu, "Hazine-i Hssa", DA, cilt 17, s. 137-141. , Hazine-i Hssa Nezreti, stanbul niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, stanbul 1997, baslmam doktara tezi. TORUNLAR, Mehmet-Erol ELK, Bulgaristan'a Satlan Evrak ve Cumhuriyet Dnemi Ariv almalar, Ankara 1993. Trk Ansiklopedisi, "Harita Maddesi", c. 18, s. 504-508. UZUNARILI, . H., Osmanl Devleti'nin Merkez ve Bahriye Tekilat, Ankara 1948. , Kapkulu Ocaklar I, Ankara 1943.

512

NDEKS

NDEKS
A
Acemi Bey 373 Azz Tahrir Defteri 103 Abdi Paa, Rumeli Valisi, Serasker 68, 70 Abdullah Paa, Anadolu Valisi 94 Abdullah Paa, Kprlzade 69 Abdurrahman Efendi, Mderris 427 Abdlaziz (Osmanl Padiah) 338, 406, 407, 408 Abdlhamid I, (Osmanl Padiah) 168, 419 Abdlhamid II, (Osmanl Padiah) 229, 253, 336, 339, 342 Abdlmecid (Osmanl Padiah) 406, 419, 433 Acemi Oca 153, 180, 296 Acemiyn (Saray) Defteri 268 Acere-i Sfla Tahrir Defteri 100 Acere-i Ulya Tahrir Defteri 100 Aclun Ahkm Defteri 40 Tahrir Defteri 100 Ada Kazas Tahrir Defteri 100 Adalar 214, 252, 382, 437 Ahkm Defteri 32 Tahrir Defteri 100 Adana 64, 65, 67, 199, 213, 218, 308, 333, 429 Ahkm Defterleri 23 Gmhnesi 154 Tahrir Defteri 100 Tahvil Defteri 76 Timar Defteri 65, 66, 68, 70 Adapazar, muktaa Defteri 161 det-i anm 165, 169, 170, 269, 288, 289, 291 bedeli 291 bedeli defterleri 170 dilcevaz 61 Tahrir Defteri 100 Adliye 207, 215, 413, 419, 421 Adliye ve Mezhib Nezareti 323, 341 Ayniyt Defterleri 199, 201, 202 rdeleri 302 Agop Paa 338 Aalar Defteri 87 Arboz 284 Ahkm Defteri 34 Kalesi Timar Defteri 72 muktaalar 144 Tahrir Defteri 100 Yoklama Defteri 61 Ahsha Kalelerinin Mustahfzn ve Mukatat Defteri 59 Ahidnmelerle 34, 43, 88, 89 Ahkm Defterleri 22, 23, 41, 263, 267, 271 Amerika 42 Anadolu 22 Belika 43 Dubrovnik 43 Rum 43 Rumeli 22 Ahmed Bey, Kostanta Beyi 308 Ahmed Cemleddin Efendi, ehzade 407 515

Ahmed I (Osmanl Padiah) 419 Ahmed II (Osmanl Padiah) 419 Ahmed III (Osmanl Padiah) 419 Ahmed Muhtar Paa 338 Ahmed Paa 69 Ahmed Paa, Sivas Valisi, ran'a Eli Tayin Olunan 91 Ahmed Refik Paa 215, 338 Ahmed akir Paa, Kaymakam 93, 94 Ahmet Cevdet Paa, Vakanvis 96, 224 Ahstbd Tahrir Defteri 100 Ahur- Hazret-i ehriyr 345 Ahyolu 160 Memlehas 267 Muktaas Belgeleri 286 Muktaas Defterleri 160 Aidat Defteri 204 Akaabad Ahkm Defteri 40 Tahrir Defteri 100 Akakala Ahkm Defteri 30 Tahrir Defteri 101 Akakzanlk Tahrir Defteri 101 Akaehir Tahrir Defteri 101 Akda Madeninin Masraf Defteri 256 Tahrir Defteri 101 Akdeniz adalar 161 Akhisar Ahkm Defteri 28 Tahrir Defteri 101 Akka Tahrir Defteri 101 516

Akkirman Ahkm Defteri 37 Muktaas Defterleri 161 Tahrir Defteri 101 Akkpr Tahrir Defteri 101 Aksaray Ahkm Defteri 32 Cebel Defteri 69 Tahrir Defteri 101 Timar Yoklamas 62 Akehir Ahkm Defteri 32 Cebel Defteri 69, 71 SipahiYoklamas 62 Tahrir Defteri 101 Akyaz Tahrir Defteri 101 Alacahan Tahrir Defteri 101 Alacahisar Ahkm Defteri 36 Cebel Defteri 70 Tahrir Defteri 101 Alaam Tahrir Defteri 101 Alada Tahrir Defteri 101 Aliye 66, 169 Alan (Van) Tahrir Defteri 101 Alara Tahrir Defteri 101 Alasonya 430 Menzil Komisyonu 357 Alaehir Tahrir Defteri 101 Alaybeyilik Defteri 56, 59, 68, 69, 70, 74 Albmler 229, 336, 338, 427, 434 ve fotoraflar 429 Aleko Paa ark Rumeli Vilayeti 322

Alem Cemaati (Saray) Mevcibi Defteri 271 Alemdarlar 78, 177 Ali Emir Tasnifi Belgeleri 418 Ali Fuad Trkgeldi Evrak 435 Ali Galip Bey 229 l Paa 238 Ali Suavi 338 Alipaa Tahrir Defteri 101 Almanya 311, 373, 437 ehbenderlii 383 Altunz Tahrir Defteri 101 Alucra Ahkm Defteri 39 Alupka kasabasna, Krm'da 433 Amasra Tahrir Defteri 101 Amasya 62, 66, 212 Ahkm Defteri 39 Ayniyt Defterleri 199 Tahrir Defteri 101 med Kalemi Belgeleri 280, 318, 319 Defterleri 88, 89, 183, 203, 204 med-i Divan- Hmyn 318, 350 mediye Resmi 247 Amerika 42, 311, 373, 384 Ahkm Defteri 42 Nian Defteri 42 ehbenderlii 383 mid Ahkm Defteri 30 Tahrir Defteri 101 Ammre 213 Anadolu 23, 27, 28, 62, 64, 65, 75, 77, 142, 146, 171, 172, 198, 199, 209, 212, 217, 223, 252, 327, 328, 329

Ahkm Defteri 22, 23 Ayniyt Defterleri 198, 201, 202 Cebel Defteri 71, 73, 74 avular 62 eltik Rsmu Kalemi Defteri 166 Defterdar 141 Defterdarl 245 Haritas 428 Jurnal 55 Jurnal Memurlar 212 Kaleleri 142 Kk Evkf Kalemi Belgeleri 292 Mahllt Kaytlar 63 Mahllt 63, 68 Mhimme 198 Piyadeleri ve Yayalar Defterleri 266 Rikb 26, 27, 28 Sbyn ve Mtekidn Kaytlar 67 Sipahi Yoklamas 61 Tahrir Defteri 93, 94, 101 Tahvil Defteri 75, 76 Timar Defteri 62, 63, 64, 65, 66, 67, 68, 69, 70, 73 Yoklama Defteri 62 Anadolu Muhasebesi Bursa Nizam- Harri Defterleri 264 Defterleri 264 Edirne Gmr Defterleri 265 stanbul Gmr Defterleri 264 517

 Kalemi Belgeleri 143, 283 Kalemi Defterleri 142 Ttn Defterleri 265 Anadolu Osmnl Demiryolu irketi 355 Anamur Ahkm Defteri 23 Anapoli Tahrir Defteri 102 Anavarin Tahrir Defteri 102 Anavarza Tahrir Defteri 102 Anbar- mire (Saray) Defteri 271 Anbarkaya Madeninin Masraf Defteri 256 Andrn Ahkm Defteri 31 Andresa (Mora) Tahrir Defteri 102 Ane (Badad) Tahrir Defteri 102 Ank Tahrir Defteri 102 Ankara 100, 199, 212, 217, 333, 372, 429 Ahkm Defteri 23 Alaybeyi MhrTatbik Defteri 66 Cebel Defteri 70, 71 Mesail-i Mhimme radeleri 308 Tahrir Defteri 102 Temettut Defteri 248 Timar Defteri 67, 68, 72, 73, 74 Timar Kaytlar 64 Ankara Vilayeti skn- Muhcirn Komisyonu 357 Nafia Komisyonu 355 Antakya Ahkm Defteri 31 Rum Patriklii 46 518

Tahrir Defteri 102 Antalya 169, 372 Antonski 408 Arab ekyas 240 Arabacba 151, 293 Defterleri 151, 175, 269 Araban Tahrir Defteri 102 Arabgir Tahrir Defteri 102 Arabistan 213, 217, 218, 223, 328 Ayniyt Defterleri 201, 202 Haritas 428 Ara (Kastamonu) Tahrir Defteri 102 Arapgir Sipahi Yoklamas 61 Timar Yoklamas 62 Arasbar / Ersibar (Gence) Tahrir Defteri 102 Arazi 362, 363, 385 Kanunnmes 58 Tahriri 97, 266, 293 Ardahan Tahrir Defteri 102 ve Ahsha Kalelerinin Mustahfzn ve Mukatat Defteri 59 Arhavi Tahrir Defteri 102 Arhos (Mora) Tahrir Defteri 102 Arif Muhiddin Bey, Saray Ktibi 256 Arkadya (Mora) Tahrir Defteri 102, 103 Arnavutluk 162, 371 Arpa 175 Emaneti 147, 265 Emini 146, 147, 151, 172 Odun, Elbise Defterleri 266

Arpaz (Aydn) Tahrir Defteri 103 Arsus (Arsuz-ili) Tahrir Defteri 103 Arsne Resmi 247 Arz Sureti Defterleri 98 Tezkireleri 338 Arzuhl 210, 411 Defteri 185, 210, 216, 217 ve Jurnaller 346 Askir-i Mansre Defterleri 143, 144 Kalemi Belgeleri 283 Kalemi Defterleri 143 -i Muhammediye 159, 251 -i Redf 18 Askir-i Muntazama Nakli ve mdadiye Defteri 269 Muntazama-i Hssa 244 Muntazama-i Mansre 244 Mhimme 50 Mrettebe 18, 19 Nizamiye Nizamnmesi 50 Nizmiyye-i hne 307 Redife 18, 244 Rikb Mhimmesi 18 hne 259 Zaptiye 244 Asayi 341, 359 Kalemi Belgeleri 367 ve gvenlik 365 sitne 157 Asker 94, 250, 362, 371, 373, 373 oca 153

resmi, 432 Tertbt 94 ve erzak cemi 94 ve jandarma tensiki 359 yoklamalar 249 Asker, 321 birlikler 260 Ceza ve Piyde Kanunnmeleri Tadilat Komisyonu 357 Cez ve Piyde-i Dhiliye Kanunnmeleri 352 Defterler 265 erzak ve tyinatlar 341 ne Defterleri 265 rdeler 302 Kanunnme Defterleri 50 Mahkeme 210 Maruzt Evrak 352 Mektepler 76, 203 memurlar 247 Mevzular Hav Mteferrik Defterler 231 muhasebe 50 Mhimme Defterleri 17 Nizamnme 58, 59 Ruzname Belgeleri 276 Ruzname Defteri 41 sevkiyat 433 Tekd Sand 202, 203, 209, 352 Tbbiye 324 ve mlk memurlar 414 Yoklama ve Terhis Defterleri 267 519

Askeriye 176, 332, 362, 420, 421 Ayniyt Defterleri 198 Defteri 267, 269 Assan Tahrir Defteri 103 Astiye Tahrir Defteri 103 Asya Haritas 428 Air 308 skn 270 Komisyonu 357 r Mdrl 409 ve Anm Emneti 354 Airet 249, 252 Audi Tahrir Defteri 103 Atak Ahkm Defteri 30 Tahrir Defteri 103 Atik Ali Paa Evkaf Defteri 168, 290 Tahvil Defteri 76 Atik ikayet Defterleri 21, 58 Atina Ahkm Defteri 40 Tahrir Defteri 103 ve Sis Murahhasl 46 Atiyye 247 Defteri 204 ve Sadaka Defteri 269 Atl Mukbelesi 178 Atranos Tahrir Defteri 103 Avans Defteri 58 Avrz 151, 165, 173, 174, 175, 288, 293 Avrzhne 174, 293 520

Defteri 272 Avlonya Muktaas Kalemi Belgeleri 284 Defterleri 265 Avlonya Ahkm Defteri 37 Byk Kale Kalemi Belgeleri 287 Gmr Kalemi Belgeleri 284 Gmr ve Avlonya Muktaas Kalemleri Defterleri 144 Tahrir Defteri 103 Timar Defteri 61, 72 Avrethisar Tahrir Defteri 103 Avretpazar Tahrir Defteri 103 Avrupa Ahkm Defteri 45 tccarlar 246 Avar Tahrir Defteri 103 Avusturya 42, 90, 307, 311, 371, 373, 384, 412, 437 Konsoloslar 413, 416 -Macaristan ehbenderlii 383 Ayandon Tahrir Defteri 103 Ayas Tahrir Defteri 103 Ayaslu Tahrir Defteri 103 Ayasofya 428 Evkf 290 Evkaf Defterleri 168 Tahrir Defteri 103 Ayazmend Tahrir Defteri 103 Aydn 171, 176, 199, 212, 217, 294, 309, 333, 339, 372, 429 Ahkm Defteri 23

 Cebel Defteri 69 Tahrir Defteri 103 Temettut Defteri 248 Timar Defteri 66, 67, 68, 72 Aydos 407 Aylk Defteri 267 Aynaroz Tahrir Defteri 103 Ayniyt Defterleri 183, 197, 198, 199, 203 Aynoroz Emaneti 305 Ayntab Ahkm Defteri 31, 34 Cebel Defteri 69, 71 Gmhnesi 154 Tahrir Defteri 103, 120 Timar Defteri 71 Ayvalk Ahkm Defteri 29 Ayniyt Defterleri 199 Azak Hazinesi 154 Tahrir Defteri 103 Azatlu Baruthnesi 156 Aziziye Ahkm Defteri 39

bnyesindeki dier dairelere ait defterler 221 defterleri 183 Evrak Odas 324 Evrak Odas Defterleri 183, 207 grevlileri 187 Mektub-i Sadr- l Kalemi Defterleri 92 Memurn-i Mlkiye Komisyonu 206 Sadaret Dairesi kalemlerine ait belgeler 298 Sadaret Dairesi kalemlerine ait defterler 184 Sicill-i Ahvl Mdriyet-i Umumiyesi 350 Tercme Odas 238 Teshilt Sand 206, 357 Bb- saf 275 Defterleri 5 Bb- Cubul Ahkm Defteri 31 Bb- Defter 141, 166, 171 Bamuhasebe Kalemi Muktat Hazinesi Defterleri 159 ve bal birimlerine ait defterler 142 ve bal birimlerine ait belgeler 283 Bb- Serasker 251, 352 Defterleri 251, 253 Bbssade Aas 77, 171, 239, 292 Bac Tahrir Defteri 104 521 Komisyonu

Terifat Kalemi Belgeleri 295

B
Baalbek Tahrir Defteri 103 Bab Tahrir Defteri 103 Babaeski Tahrir Defteri 103 Baban Tahrir Defteri 104 Bb- l 217, 263 belgeleri 297 bnyesindeki dier dairelere ait belgeler 326

Bc- derbend resmi 247 kil resmi 247 pazar resmi 247 Badra Tahrir Defteri 104 Badrack Ahkm Defteri 34 Tahrir Defteri 104 Baf 256, 257, 409 Tahrir Defteri 104 Bafra Ahkm Defteri 40 Tahrir Defteri 104 Badad 177, 199, 213, 218, 286, 308, 333, 372, 429 Cizyesi 165 Hazinesi 154 Mukarrer Defteri 65 Tahrir Defteri 104 Yerli Kulu Askerleri yoklamas 161 Bahr- Ahmer Karantinalar 243 Bahr- Sefd Boaz Muhfzl 352 Umm Filo Kumandanl 352 Bahr- Siyah ve Sefd Karantinalar 243 Bahriye Nezareti, 199, 200, 201, 202, 207, 323, 332, 341, 352, 409, 420, 421 Defteri 269 rdeleri 302 (Tersne 265 Emneti) Defterleri

Bakanlar Kurulu Kararlar Katalou 439 Bakya Defterleri 284 Tahsili Defterleri 267 Bak Defterleri 284 Bakri Tahrir Defteri 104 Timar 66 Bl Tahrir Defteri 104 Balagirive Tahrir Defteri 104 Balat (Sla) Tahrir Defteri 104 Balk Muktaas 286 Defterleri 160 Balkesir Tahrir Defteri 104 Balis Tahrir Defteri 104 Timar 66 Balya Tahrir Defteri 104 Balyabadra Ahkm Defteri 34 Tahrir Defteri 104 Bana (Tatarpazarck) Tahrir Defteri 104 Banaluka Ahkm Defteri 28 Bandrma Ahkm Defteri 32 Banka 187, 413, 415 Defteri 269 Bank- Osmani 409 Marzt 354 Bar Tahrir Defteri 104 Barnlu (Hdavendigar) Tahrir Defteri 104 Barin Tahrir Defteri 104

Bahi ve namt Defteri 270 522

Barit Tahrir Defteri 104 Barnavar Tahrir Defteri 104 Barsum Tahrir Defteri 104 Baruthne(ler) , 146, 156, 285 Defteri 155, 265, 270 Emaneti 148 Basra 177, 199, 213, 218 Cizyesi 165 Hazinesi 154 Tahrir Defteri 104 Babakanlk zel Kalem Mdrl Katalou 440 Babakkulu 145 Defterleri 145, 263 Belgeleri 284 Badefterdar 141, 245 Bakitbet 230, 338, 343, 346, 347, 415 Bambeyn 217 Bamuhasebe Kalemi 147, 148 Belgeleri 284, 285 Defterleri 146, 147, 264 Mlikne Halifesi Defterleri 264 Muhalleft Kalemi Defterleri 264 Muktat Hazinesi Defterleri 159 Zimmet Halifesi Defterleri 264 'ne Bal Birimlere Ait Belgeler 285 'ye Bal Emnetlere Ait Defterler 147 Bamuktaa Kalemi 160 Belgeleri 286 Defterleri 265 ve bal birimlerine ait belgeler 286

Batine ve Zevidi Defteri 268 Baya Tahrir Defteri 104 Batnoz (Sakz) Tahrir Defteri 104 Batum Mukarrer Defteri 65 Tahrir Defteri 104 Bayburd Ahkm Defteri 30 Tahrir Defteri 104 Timar Defteri 70 Byezd Ahkm Defteri 30 Byezd I (Osmanl Padiah) 418 Byezd II (Osmanl Padiah) 418 Bayndr Tahrir Defteri 104 Bayndrlk Bakanl Katalou 440 Bayraktar Mevcib Defteri 271 Bayramlu Tahrir Defteri 104 Bazdrn Defteri 269 Bekerek Tahrir Defteri 104 Bedel ve Zahire-i Srsat Defterleri 267 Bedelt- Askeriyye 269 Bedel-i Beldrn Defteri 270 iltizam 271 itir 174, 175 nzl 173, 174, 271, 293 srsat 174, 175 Behisni Tahrir Defteri 104 Behram Tahrir Defteri 104 Behramah Tahrir Defteri 104 Bekiri Tahrir Defteri 104 Belika 42, 311, 384, 437 Ahidnme Defteri 43 523

 Ahkm Defteri 43 ehbenderlii 383 Beldrn Bedeli Defteri 270 Belediye 153, 247, 359, 361, 421 Belgrad Hazinesi 154 Tahrir Defteri 104, 105 Timar Defteri 61, 68, 72 Belih Tahrir Defteri 105 Belkavak Tahrir Defteri 105 Belviran Tahrir Defteri 105 Bender 94 Ahkm Defteri 37 Alaybeyilii Defteri 69 Tahrir Defteri 105 Timar Defteri 70 Benefe Tahrir Defteri 105 Beni Atike Tahrir Defteri 105 Beni Beare Tahrir Defteri 105 Beni Cehim Tahrir Defteri 105 Beni Knane Tahrir Defteri 105 Ben Raba Ahkm Defteri 29, 105 Berat 74, 77, 246, 247, 309, 437 defteri 43, 44, 56, 220 kaytlar 150 rsmu 153 Berka Ahkm Defteri 28 Berda Tahrir Defteri 105 Bereketl Madeninin Masraf Defteri 256 Berendi Tahrir Defteri 105 Bergama Tahrir Defteri 105 Bergos 322 Tahrir Defteri 105 524

Berkofa Tahrir Defteri 105 Berlin 433 Anlamas 412 Beir Aa Evkf 290 Defterleri 168 Beiri Ahkm Defteri 30 Belyn Aal Defteri 268 Bey Tahrir Defteri 105 Beyazd- Veli Evkaf Defterleri 168 Beykoz Ahkm Defteri 32 Beylan Ahkm Defteri 31 Beyliki (Divan) Kalemi Belgeleri 275, 309 Defterleri 5, 6 Beyolu Ahkm Defteri 32 Bidyet Mahkemesi 225 Mutasarrfl 353 Telgraf Merkezi 355 Beypazar Tahrir Defteri 105 Beyrut 199, 213, 372, 429 Ahkm Defteri 40 Muktaas 155 Tahrir Defteri 105 Beyehir 61 Ahkm Defteri 32, 34 Cebel Defteri 69, 71, 72 SipahiYoklamas 62 Tahrir Defteri 105 Timar Defteri 67 Timar Yoklamas 62 Beyt'l-Ml Defterleri 264

 Muhalleft Defteri 270 Resmi 247 Biga 199, 429 Ahkm Defteri 29 Muktaas Defteri 161 Tahrir Defteri 105 Timar Defteri 73 Bihilite (Bihilite) Tahrir Defteri 105 Bihke Ahkm Defteri 28 Bihor Tahrir Defteri 105 Bilecik Tahrir Defteri 105 Bileke Ahkm Defteri 28 Bina Emini 146, 152, 154, 290 Evkaf Defteri 168 Bingazi 211, 213, 218, 323, 324 Haritas 428 Birecik Ahkm Defteri 29, 31 Tahrir Defteri 105 Biret'l-Frad Tahrir Defteri 106 Birgi Tahrir Defteri 106 Brn 172 Hazinesi 91 Bisat ve Raht Defteri 270 Bitlis 213, 217 Tahrir Defteri 106 Blasia Madeni Tahrir Defteri 122 Blene Ahkm Defteri 28 Bodrum Ahkm Defteri 29 Tahrir Defteri 106 Boazkesen Tahrir Defteri 106 Bodan 94, 172, 307

Ahkm Defteri 35, 45 Cizyesi 165, 172, 292 Voyvodal 155 Bokay Tahrir Defteri 106 Bolayr Ahkm Defteri 29 Bolu 199, 252, 372 Ahkm Defteri 23 Cebel Defteri 69, 70, 71 Muktaas Defteri 161 Tahrir Defteri 106 Temettut Defteri 248 Timar Defteri 66, 68, 71 Bolvadin 294 Muktaas 176 Bolvan Tahrir Defteri 106 Borac Tahrir Defteri 106 Boran Tahrir Defteri 106 Borana Tahrir Defteri 106 Borlu Tahrir Defteri 106 Bosna 162, 199, 211, 215, 286, 305, 308, 320, 322, 370, 429 Ahkm Defterleri 28 Asker Tertbt 94 (Has) Defterleri 267 Hazinesi 154 Tahrir Defteri 106, 120, 121 Tahvil Defteri 75 Timar Defteri 61, 65, 66, 68, 69 Bostancba 243 Bostancoca 153 Boyabad Tahrir Defteri 106 Bozabad Tahrir Defteri 106 Bozapa Tatarlar Tahrir Defteri 106 525

Bozcaada Ahkm Defteri 29 Mukarrer Defteri 65 Tahrir Defteri 106 Bozdoan Tahrir Defteri 106 Bozok Sipahi Yoklamas 61 Tahrir Defteri 107 Timar Yoklamas 62, 66 Bozyk Tahrir Defteri 107 Bozulus 147 Tahrir Defteri 107 Brlce Tahrir Defteri 107 Bratar Tahrir Defteri 107 Brezilya 42, 382 Nian Defteri 43 Budakz Tahrir Defteri 107 Budin 61, 162, 286 Hazinesi 154 Tahrir Defteri 107 Timar Tevcht 62, 65, 66 Bugoyna Ahkm Defteri 28 Bulank Ahkm Defteri 23 Bulgar 259, 260, 323, 339, 348, 365, 407, 411, 412, 413, 414, 415, 416 Bulgarda Madeninin Masraf Defteri 256 Bulgaristan 42, 323, 372, 416, 429 Arivlerindeki Osmanl Evrak 442 Berat Defteri 43 rdeleri 185, 305 Kalemi 211 Komiserlii 209, 342, 358 526

Konsolosluk Defteri 43 Muharrert Defteri 211 Nizam Defteri 211 Prenslii 305, 320 ehbenderlii 383 Tezkir Defterleri 211 Bulgarl Tahrir Defteri 107 Burban Ahkm Defteri 30 Burdur Tahrir Defteri 107 Bursa 87, 372 Medreseleri 85, 87 Mizan- Harri 143 muktaa Defteri 161 Nizam- Harri (Anadolu Muhasebesi) Defterleri 264 Tahrir Defteri 107 Bursa Muktaas Kalemi 144, 284 Belgeleri 286 Defterleri 161, 265 Buyruldu 198, 220 Defteri 197, 198, 210, 437 ve lmuhaber Defterleri 196 Bnyan- Hamid Ahkm Defteri 39 Bte 413, 416, 439 (Muvzene) Defterleri 246, 250, 251 Byk Dairelere Ait Belgeler 406 Byk Kale Kalemi 162, 287 Belgeleri 286 Defterleri 161, 265 ve Kk Kale Kalemi Defterleri 161 Byk Ruzname Kalemi 178, 287 Belgeleri 288

 Defterleri 162 Hazine Defterleri 264 Byk ve Kk Tezkirecilik Kalemi Belgeleri 281 Defterleri 96

Cebel 67, 68, 137 bedeli 147, 155 defteri 65, 69, 70, 71, 72, 73, 74, 266 Cedd Valide Sultan Evkf 290 Celebken Anm Muktaalar 167 - Anm Defteri 267 Vergisi 289 Cemhir-i Ahkm- Selse Defteri 43 Nin- Selse Defteri 43 Cemale Tahrir Defteri 107 Cemiyet(ler) 367, 397 -i Tbbiye 243 Cemmse Ahkm Defteri 29 Tahrir Defteri 107 Cemid Tahrir Defteri 107 Ceneviz 42 Ahidnme ve Nian Defteri 45 Cerim Defteri 260 istatistik cetvelleri 366, 367 -i siyasiye raporlar 369 Cerde Odas Belgeleri 288 Defterleri 164, 246, 249 Cerde Defterleri 249 Muhasebesi Defterleri 246, 265 Cevad Paa 338 Cevazir Tahrir Defteri 107 Cevdet Paa 336, 338 527

C
Caber Tahrir Defteri 107 Cakarta 379 Candar Tahrir Defteri 107 Canik 72, 199, 213 Ahkm Defteri 40 Alaybeyi 66 Livas 68 Tahrir Defteri 107 Cavid Baysun Evrak 436, 437 Cebe Defterleri 71, 98 Cebeci 77, 177, 294 Cebehne 158 Defteri 271 -i mire 156 Cebele Tahrir Defteri 107 Cebel-i Al (Halep) Tahrir Defteri 107 Cebel-i Bereket Ahkm Defteri 23 Cebel-i Hnzr Tahrir Defteri 107 Cebel-i Kozlu Madeninin Masraf Defteri 256 Cebel-i Lbnan 199, 211, 213, 214, 218, 308, 321, 372 rdeleri 185, 305 Mutasarrfl 305, 320 Cebel-i Seman (Halep) Ahkm Defteri 31 Tahrir Defteri 107

Cevdet Paa, Vakanvis 96 Cevdet Tasnifi Belgeleri 420 Ceyb-i Hmyn 402 Hazinesi 253i 402 Masrft Cetvelleri 351 Ceza 190, 246, 276 Cezir-i Bahr-i Sefd 199, 214, 218, 258, 308, 328, 333, 410, 429 Temettut Defteri 248 Cezayir 29, 66, 68, 177, 308, 340 Rikab 29 Tahrir Defteri 107 Tahvil Defteri 75, 76 Timar Defteri 68 ve Rakka Ahkm Defterleri 29 Cezire Tahrir Defteri 107 Cezire-i Koyun Tahrir Defteri 107 Cica Tahrir Defteri 107 Cidde 309 Cihdiye Resmi 247 Cincife (Erzincan) Tahrir Defteri 107 Cisr-i Ergene Tahrir Defteri 107 Cisr-i Mustafa Paa Tahrir Defteri 107 Cisr-i ugur Ahkm Defteri 31 Civanrud Tahrir Defteri 107 Cizre Ahkm Defteri 30 Cizye 145, 151, 164, 165, 248, 249, 252 Defterleri 246, 249 -i Gebrn Defteri 272 Cizye Muhasebesi Kalemi 165, 288 Defterleri 164, 264 Cizye Ziydesi Kalemi Belgeleri 288 Defterleri 165 528

Cubas Tahrir Defteri 107 Culap Tahrir Defteri 107 Cum Tahrir Defteri 107 Cumhuriyet Arivi Daire Bakanl Kataloglar 439 Cls 150, 246, 346, 380, 381, 384 Cnin Tahrir Defteri 107

aa Tahrir Defteri 107 akrc 181 Rus Kaytlar 81 Timar Defteri 73 ve ahinci (saray) Defterleri 266 aldran Tahrir Defteri 108 amarc(lar) 78, 177, 294 amurlu Tahrir Defteri 108 an Tahrir Defteri 108 anad Tahrir Defteri 108 anakkale 372 ania Ahkm Defteri 28 ankr (Kengr) Muktaas Defteri 161 Tahrir Defteri 119 anl Kilise Murahhasl 46 apakcur Ahkm Defteri 30 Tahrir Defteri 108 aramba Ahkm Defteri 40 atalca 372 Ahkm Defteri 32, 34 Mutasarrfl 356 Tahrir Defteri 108

avuan 66 Defterleri 267 Timar Defteri 74 Zemetler 56 avuba Defterleri 263 avubalk Kalemi Belgeleri 281 Defterleri 95 ayhisar Tahrir Defteri 108 aynite Tahrir Defteri 108 ekmece-i Kebr Ahkm Defteri 29 elebi Mehmed (Osmanl Padiah) 418 elebi Sultan Mehmed Evkf 290 elebipazar Ahkm Defteri 28 Tahrir Defteri 108 eltik 166, 180, 295 Kaytlar (Drama) Defteri 270 Muhasebesi Kalemi 289 resmi 247 eltik Rsmu Kalemi Belgeleri 289 Defterleri 166 emigezek Ahkm Defteri 30 Tahrir Defteri 108 epne Tahrir Defteri 108 ermik Ahkm Defteri 30 ernovi Tahrir Defteri 108 eska Tahrir Defteri 108 eme 152 Ahkm Defteri 29 Tahrir Defteri 108

etroz Tahrir Defteri 108 ldr Mukarrer Defteri 65 Tahrir Defteri 108 ift resmi 247 iftlik 150, 291, 293 muktaalar 171 iftlikt- Hmyn Defteri 268 imenili Tahrir Defteri 108 ine Tahrir Defteri 108 ingne Tahrir Defteri 108 irmen Ahkm Defteri 35, 36 Cebel Defteri 71 Mtekidn ve Cebel Defteri 69 Tahrir Defteri 108 Timar Defteri 73 irmk Tahrir Defteri 108 okunya Tahrir Defteri 108 orlu Tahrir Defteri 108 orlulu Ali Paa Evkaf Defterleri 168 or Tahrir Defteri 108 orum Tahrir Defteri 108 Timar Defteri 67 ke Tahrir Defteri 108 ubuk Tahrir Defteri 108 ubukbd Tahrir Defteri 108

D
Daday Tahrir Defteri 108 Dabeyi Tahrir Defteri 108 Dastan Tahrir Defteri 108 529

Dahiliye 184, 200, 201, 202, 208, 216, 217, 323, 324, 332, 420, 421 Dairesi 224 rdeleri 300, 302 Kalemi 324 Mektb Kalemi 350 Mstearl 350 Dahiliye Nezareti 95, 236, 409 Asayi Kalemi Belgeleri 367 Belgeleri 359, 360 Defterleri 235, 237 Hukuk Ksm Belgeleri 361 Hukuk Mavirlii Belgeleri 375 dre-i Umumiye Belgeleri 362 dar Ksm Belgeleri 361 Kalem-i Mahsus Mdriyeti Belgeleri 360 Maruzat, Yldz 350 Mebn-i Emriye ve Hapishneler Mdriyeti Belgeleri 364 Muhabert ve Tenskt Mdriyeti Belgeler 366 Muhabert- Umumiye daresi Belgeleri 360 Mtenevvia Ksm Belgeleri 362 Nezaret Genel Kalemleri Defterleri 237 Nizamnmesi 363 Polis Mecmuas Kalemi Belgeleri 365 Sicil Kalemi Belgeleri 368 Sicill-i Ahvl Komisyonu Defterleri 237 Sicill-i Nfus dare-i Umumiyesi Belgeleri 363 530

Siyas Ksm Belgeleri 361 Takibt- Adliye Kalemi Belgeleri 366 Umr- Mahalliye-i Vilyt Mdriyeti Belgeleri 363 Dahiliye Nezareti Emniyet-i Umumiye Mdiriyeti Belgeleri 365 Emniyet Kalemi Belgeleri 365 Evrak Odas Belgeleri 367 Damat brahim Paa Evkf 290 Damga Matbaas 255 resmi 161, 246, 247 l Varaka-i Sahiha Defterleri 265 Danimarka 42, 307, 311, 384, 437 Ahidnme Defteri 43 Darende Ahkm Defteri 39 Darende Tahrir Defteri 108 Dr- ra 200 Darphne 146, 153, 154, 245, 254, 255, 402, 420, 421 Defteri 254, 255, 265, 269, 272 Emini 146, 172, 293 -i Mill 255 muktaalar 172 Drlaceze 339, 350, 363, 434 Dr'l-Eytm 362, 399 Dr'l-Hayr Mdriyeti 399 Darsade aas 239 aas vakflar 168, 290 Aal 342, 345

Drafaka 203 Eytm- Mslimn Komisyon- Mahsusu 357 Davud Paa Tahrir Defteri 108 Sahras 93 De Bnnak, Fransz Elisi 34 De Corci Paa (talyan) 413 De la Valette (Fransa'nn stanbul Sefiri) 407 De Mastier (Fransa Hkmeti'nin stanbul Elisi) 407 Deav Nezareti 198, 200, 313, 314, 409 Belgeleri 317, 326, 327 Defterleri 222 Debbahne resmi 247 Debre Mtekidn ve Cebel Defteri 69 Debrein Tahrir Defteri 108 Defter Emini 98, 282 Defterdar 145, 245 Avni Efendi Evkf 290 lk 141 Defterdar Mektub Kalemi Belgeleri 289 Defterleri 166 Defterhne 97, 98, 138, 200, 356 Emni 282 Defterhne-i mire Belgeleri 282 Defterleri 97 Defter-i Atka 420 Defter-i Hakan Nezareti 200, 202, 209, 282, 323, 332, 409 Evrak Bakitbeti 356

rdeleri 302 Ktipleri 66, 80 Maruzat 356 Mektupuluu 356 Memuriyeti 409 Muhsebesi 356 Senedt Sand 356 Senedt Umr- eriyesi Memurluu 356 Senedt- Umumiye Mrdriyeti 356 Sicill-i Ahval Mdriyeti 356 Defter-i Mstemen Der-Rikb 46, 58 Deirmencik Tahrir Defteri 108 Deirmenlik, Kbrs 256, 257, 409 Delvine Ahkm Defteri 37 Tahrir Defteri 108 Timar Defteri 61, 66 Demirhisar Tahrir Defteri 108 Demiryolu 187, 241, 397 dresi 355 Deniz Kuvvetleri Komutanl Kataloglar 442 Derbend Ahkm Defteri 28 lerin Muhafazas Defteri 268 Derbisak Tahrir Defteri 108 Derin Gmrk Muktaas 172 Derdest Defterleri 98 Dergh- l avular 63, 66 Kapcbalar 288 Ktipleri 66 531

 Mteferrikalar 66, 67 kirdleri 66 Derik Ahkm Defteri 30 Derinkuyu Tahrir Defteri 123 Derkenar Defteri 220 Dersadet 214, 223, 328, 332, 356 Bidyet Mahkemesi 225 Fenerler Mdriyeti 356 Jandarma Alay 244 Jandarma Meclisi 352 Liman dresi 352 Mteferrikas 210, 333 Polis Memurluu 353 Rhtm irketi 354 Tahvlt Borsas 355 Telgraf Merkezi 355 Dersim 217, 218 Dee Defteri 271 Devir 200, 201, 202, 207, 211, 215, 219, 338 ve Vilyt 215 Deve 151 ve Ester tas Defteri 268 Develi Tahrir Defteri 109 Devrekni Tahrir Defteri 109 Deyrikaraman Tahrir Defteri 109 Dezmar Tahrir Defteri 109 D Hazine Masraflar 91 D Kt Emini 153, 154 Dzak Tahrir Defteri 109 Dimetoka Tahrir Defteri 109 Dimitrofa Tahrir Defteri 109 Direger Tahrir Defteri 109 Direnofa Tahrir Defteri 109 532

Divan (Beyliki) Kalemi Belgeleri 275, 309 (Beyliki) Kalemi Defterleri 5, 6, 185, 186 avular 77, 163 avular Defterleri 56 Kalemi Defterleri 263 Ktibi 74 Katipleri Defterleri 56 Memurlarna Ait Sicil ve Knye Defterleri 41 Mzekkire Defteri 55 Tahvil Defteri 74, 75 Divan- Ahkm- Adliye 223, 224, 225, 314, 327, 410 Belgeleri 334 Defterleri 224, 225 rdeleri 300 yazmalar 318 Divan- Harp 442 Divan- Hmyn 88, 275, 295 Ahkm Defterleri 263 kalem(ler)i 196, 350 katipleri 56, 66, 67, 71, 74, 77 memurlarn gsterir defter 55 peykn 163 sakalar 78 kirdn 67 tercman 437 Tercmanl 351 ve Bb- saf Belgeleri 275 ve Bb- saf Defterleri 5

Divan- Muhsebt 200, 201, 203, 209, 354 Divrii Ahkm Defteri 39 Sipahi Yoklamas 61 Tahrir Defteri 109 Timar Defteri 67, 72 Timar Yoklamas 62 Diyadin Ahkm Defteri 30 Diyanet leri Bakanl Katalou 441 Diyarbekir 30, 199, 213, 217, 286, 308, 333, 434 Ahkm Defterleri 30 Hazinesi 154 Mahllt Defteri 67 Tahrir Defteri 109 Timar Defteri 67 Vridt ve Masrift Defteri 89 Yerli Kulu askerleri Yoklamas 161 Dobrican Tahrir Defteri 109 Dobrovnik kefere cizyeleri 172 Doanclar Defteri 269 Dolca Tahrir Defteri 109 Dolie Tahrir Defteri 109 Dolmabahe Saray 405 Donanma 176, 179, 270 -y Osman Muvenet-i Milliye Madalyas 193 Zem ve Timar Yoklamas 62 Dosya Usl rdeler 304 Dmeke Tahrir Defteri 109 Dnm-i Bn Defteri 268

Drama 180, 295 eltik Kaytlar 270 -Zihne (Selanik) Tahrir Defteri 109 Draman Mevkii Polis Komiserlii 354 Tahrir Defteri 109 Dug(yn) 142, 176, 294 Defteri 267 nn ve mtekid aylklar 288 Dubnitsa Tahrir Defteri 109 Dubrovnik 42, 49 Ahkm Defteri 43 Cizyesi 165 Duhan Dnm 172, 292 Dukakin Ahkm Defteri 37 Tahrir Defteri 109 Duragan Tahrir Defteri 109 Durkas Cemiyeti 344 Duyn- Atika Defteri 269 Duyn- Umumiye 415 dre Meclisi 354 Komiserlii 354 Vridt 248 Dndarlu Tahrir Defteri 109 Dstr 194 Dkaya Tahrir Defteri 109 Dvel-i Ecnebiye 246 Belgeleri 276, 310 Defterleri 41 (Dubrovnik) 49 (Fransa) 49 (ngiltere) 49 533

 (Romanya) 49 (Sicilyateyn) 49 Dvel-i Mtehabbe 307 Dvel-i Selse 198

Temettut Defteri 248 Timar Defteri 67 Efendi Dairesi 180, 296 Eflk 307 Ahkm Defteri 35 -Bodan Voyvodal 305 Cizyesi 165, 172, 292 Defteri 45 Tahrir Defteri 110 Voyvodal 155 Eflkn Defteri 268 Eri Tahrir Defteri 110 Timar 65 Eriboz Ahkm Defteri 34 Eridere 430 Erigz Tahrir Defteri 110 Ehl-i href 78, 294 Ekmeki Defteri 148, 149, 268 Elbasan Ahkm Defteri 37 Tahrir Defteri 110 Timar 66 Elbise, Odun, Arpa Defterleri 163, 266 Elbistan Ahkm Defteri 31 Tahrir Defteri 110 Eli 88, 344, 407 Defteri 269 kabul 179 lerin gven mektuplar 384 tahsisatlar 295 tayini 439

E
Ebniye Ambar Mdrl 403 -i Emiriye Masrifi 307 -i Seniyye Anbar Diresi 351 Ebri Tahrir Defteri 109 Ebruman Tahrir Defteri 109 Ecnib Kalemi 370 Ecneb 339, 384, 415 Devletler 246 Mecid Esmi 221 Messeseler 190 Nian Defterleri 192, 193, 204, 221 Timarlar urt Defteri 58 Tccarlar urt Defteri 46, 56 Edincik Tahrir Defteri 109 Edirne 87, 199, 215, 218, 258, 259, 260, 261, 291, 309, 333, 372, 411, 412, 416, 429 Ahkm Defteri 29, 32 Asker Tertbt 94 Gmr 143 Gmr (Anadolu Muhasebesi) Defterleri 265 Gmr Ttn ve Kahve Rsmu 143 Medreseleri 85, 87 Tahrir Defteri 109, 110 534

Elilik, ehbenderlik ve Ateemiliterlik 357 Elekird Ahkm Defteri 30 Emanet ve Dyn- Atika Defteri 269 Eminlikler 285 Emir Sultan Evkf 290 Emirnme 199 -i Sm Kaytlar 216 Emlk 362, 363 resmi 247 Tahrir Defteri 110 ve iftlikt- Hmyn Defteri 268 ve Emvl Defterleri 266 ve Mlknmeler Defteri 267 ve Sat Defterleri 266 Emlk- Hmyn 150, 253 Defterleri 150 daresi 351 Kalemi 403 Komisyonu 357 Emniyet-i Umumiye Mdiriyeti 333, 359 Belgeleri 365 Birinci ube 371 Evrak Odas Belgeleri 367 Kalemi Belgeleri 365 Emr-i l 309 Defterleri 198, 220 Emsl Defterleri 201 Emtia 246 Gmr 172 Encmen 216, 338 dresi 403

-i Mahsus ve Muyene Komisyonu 357 -i Teft Komisyonu 357 mazbatalar 338 Enderun- Hmyn 172, 245 serkilercisi 77 Enekli Ahkm Defteri 34 Enfiye Defteri 270 Engrs Seferi 94 Ennaha Tahrir Defteri 110 Erbaa Ahkm Defteri 39 Erciyes Tahrir Defteri 110 Erdalan Tahrir Defteri 110 Erdebil Tahrir Defteri 110 Erdek Ahkm Defteri 29 Erdel Krall 305 Kefere Cizyeleri 172 Seferi Cebel ve Defterli Kaytlar 65 Ereli Madin-i Hmyn Komisyonu 355 Tahrir Defteri 110 Ergani 255 Ahkm Defteri 30 Madeni 30, 154, 397 Tahrir Defteri 110 Ergene Tahrir Defteri 110 Ergiri Kasr Timar Defteri 61 Erkm Defterleri 163 Erkm- Varidt ve Masrift Defteri 271 Erkn- Harbiye 442 V. ubesi 427 535

 i Bahriye Dairesi 352 i Umumiye Dairesi 352 Ermenak hkm Defteri 23 ahrir Defteri 110 Ermeni(ler) 307, 336, 340, 341, 367, 380 Fesat ve anari hareketleri 339 in Ahkm Defterleri 47 in Atik Ahkm Defterleri 47 in Berat Defterleri 47 Patriklii, stanbul 46 Patriklii, Kuds 46 ve Katolik Patriklikleri 46 Ersibar /Arasbar (Gence) Tahrir Defteri 102 Erzak 94, 148, 161, 246, 286, 287 Ambar Mdrl 403 ve Anbar- mire (Saray) Defteri 271 Erzincan Ahkm Defteri 30 Tahrir Defterin 110 Timar Defteri 70 Erzurum 31, 79, 199, 213, 217, 286, 308, 333, 429, 434 Ahkm Defterleri 30 Cebel Defteri 70 Gmr Defteri 270 Gmhnesi 154 Hazinesi 154 Mahllt Defteri 67 Tahrir Defteri 110 Tahvil Defteri 75 Teklif Kaytlar 89 536

Temettut Defteri 248 Timar Defteri 64, 70, 72, 74 Yerli Kulu askerleri yoklamas 162 Erzurum-bd Tahrir Defteri 110 Esam Defterleri 267 Eshm 181 Beratlar 166 Defteri 270 Fiz Tevziat 181 Kalemi Defterleri 157, 159 Kuponlar 247 Muhasebesi Defterleri 265 Tevziat Defteri 181 Eski Menderes Tahrir Defteri 110 Eskihisar Tahrir Defteri 110 Eskiil Tahrir Defteri 110 Eskiehir 372 Tahrir Defteri 110 Eskizara Tahrir Defteri 110 Esliha 269 Tezkiresi Koan (Selanik) 260 Esnaf 53 Defterleri 53, 54, 267 Kethdalar 78 ve Sanatkar Cemiyetleri 397 Espiye Madeni 154 Ester tas (Sefer iin) Defteri 268 Estergon Tahrir Defteri 110 Timar 66 Ekya 365, 373, 411, 412, 416 Defteri 269 Foforaflar 429, 431, 432

Ekinci 75 li mlk 155 li vakf 155 yn Defteri 270 Evamir Defteri 57 Evmir-i Maliye Kalemi Belgeleri 289 Defterleri 166, 246 Evkf 77, 84, 86, 166, 199, 200, 201, 202, 208, 216, 323, 341, 421 Bakitbet 388 Beytlml Kassaml 353 Defterleri 57, 239, 267 Evmir-i Maliye 389 Gedik Kitbeti 389 Hazinesi 307 rdeleri 303 Kesedarlk 388 Muhsebecilii 353, 409 Muhasebesi Defterleri 167 Muhsebesi 389 Mfettilii 32 Evkf Nezareti 239, 410 Maruzat 352 Ruzname 389, 393 Sergi Halifelii 389 Tahrirat 389 Zimmet Halfelii 389 Evkf- Hmyn 81, 82, 83, 84, 86 Belgeleri 387 Cihat dresi 353 Defterleri 238 Mektb Kalemi 353 Nzr 353

Evld- Fatihn 291 Defteri 270 Evliy vakflar 168, 290 Evrak- Nakdiye Defterleri 265, 270 Evree Tahrir Defteri 110 Eylt- Mmtze 185, 421 rdeleri 305 Kalemi Belgeleri 32 Kalemi Defterleri 205 Eyinvar Tahrir Defteri 111 Eyb li Tahrir Defteri 111 Eyb Sultan (Has.) Tahrir Defteri 111 Eyp Sultan Evkf 290 Defterleri 168 Ezinepazar Tahrir Defteri 111

F
Fabrikalar 187, 307, 341, 363, 397, 415, 442 -i Hmyn 307 Fas 382 Fatih Sultan Mehmed Evkf 290 Fatma Sultan Evkaf Defterleri 168 Fatsa Ahkm Defteri 40 Feke Tahrir Defteri 111 Fener Tahrir Defteri 111 ferman 271, 309, 437 Feshne Mdrl 403 Feslek Tahrir Defteri 111 Fili Tahrir Defteri 111 Filek Tahrir Defteri 111 Timar 66 537

Filibe 295, 322 pirin sahalar 160 Tahrir Defteri 111 Filibe Muktaas 286 Defterleri 161 Filistin 373 Firecik Tahrir Defteri 111 Flemenk 42 Ahidnme Defteri 43 Ahkm Defteri 43 Nian Defteri 43 Florina (Manastr) 431, 432 Tahrir Defteri 111 Foa Ahkm Defteri 28 Tahrir Defteri 111 Timar Defteri 73 Fotoraflar 415, 427, 428, 429, 434, 436, 437 Fotra Tahrir Defteri 111 Foynia Ahkm Defteri 28 Frankfurt 397 Fransa 42, 49, 89, 90, 307, 311, 384, 407, 408, 372, 373, 437 Ahidnme ve Nian Defteri 43 Ahkm Defteri 43, 44 Elisi 89 Hkmeti 407 Konsolosluk Defteri 44, 46, 58 Nian Defteri 43 ehbenderlii 383 Konsoloslar 89 Piskoposluu 46 Fransua Jozef, Avusturya - Macaristan mparatoru 434 538

Fuad Paa 238, 251, 338 Furuncu Esnaf Defteri 268 Fruht Defteri 269

G
Gaka Ahkm Defteri 28 Galata 77, 157 Ahkm Defteri 29, 32 Postahnesi 355 Tahrir Defteri 111 Galata Saray 153 Kapclar 78 Galos Krfezi 429 Tahrir Defteri 111 Ganem Kitbeti (Mevkuft Kalemi) Defterleri 264 Ganem Muktaas Kalemi Belgeleri 289 Gargajal Tahrir Defteri 111 Gayr- Mslim 47 Cemaat mahkemeleri 225 Cemaatler ve ecnebilere ait mektepler 361 Cemaatlere Ait Defterler 46, 186 Cemaatlerin eitim, retim ve din meseleleri 414 Din ve Hayr ler Kalemi Belgeleri 276 Tebea 260 Gaz ve Tahliye Defteri 260 Gazhne dresi Mdriyeti 356 Gazi Sultan Sleyman Evkf 81 Gazi Sleyman Paa Evkaf 168, 290

Gazi Turhan Bey Evkaf Defterleri 168 Gazi Turhan Bey ve mer Bey Evkf 290 Gazze Ahkm Defteri 40 Tahrir Defteri 111 Gebze Ahkm Defteri 32 Tahrir Defteri 111 Gemelik Tahrir Defteri 111 Gevan (Kars) Tahrir Defteri 111 Gedik 77, 268 bedeli 147 Gedikli 80 Divan- Hmyn Ktipleri 71 Mteferrikalar 66, 288 Gelibolu Ahkm Defteri 29 Baruthnesi 155, 156 Tahrir Defteri 111 Timar Defteri 73 Gelinkirasa Tahrir Defteri 111 Gelmiim Tahrir Defteri 111 Gence Tahrir Defteri 108, 111 Timar Defteri 69 Gerarda de Sauza, stanbul Fevklede Murahhas Bykelisi 408 Gerede Tahrir Defteri 111 Gerger Tahrir Defteri 111 Germen Timar Defteri 67 Germk Tahrir Defteri 119 Gernovi Tahrir Defteri 112 Gersin Tahrir Defteri 112

Geva Tahrir Defteri 112 Geyve Tahrir Defteri 112 Gdames 214 Glman Defteri 270 Glmnn ve Acemiyn (Saray) Defteri 268 Gilan 256 Giresun Ahkm Defteri 40 Girid 199, 211, 214, 218, 321, 333, 339, 406 Girid hadisesi 336, 340 Ahkm Defteri 29 Hazinesi 154 rdeleri 185, 305 Tahrir Defteri 112 Girne 256, 257, 409 Tahrir Defteri 112 Glamoc Ahkm Defteri 28 Gksu Tahrir Defteri 112 Gksun Tahrir Defteri 112 Gl Tahrir Defteri 112 Gle Tahrir Defteri 112 Glegiren Tahrir Defteri 112 Gnen Tahrir Defteri 112 Gnllyn Mevcib Defteri 271 Grdes 65 Grdos Ahkm Defteri 34 Tahrir Defteri 112 Grele Ahkm Defteri 40 Tahrir Defteri 112 Gri Tahrir Defteri 112 Grice Tahrir Defteri 112 539

Gzene Tahrir Defteri 112 Graania Ahkm Defteri 28 Grad Tahrir Defteri 112 Gradaa Ahkm Defteri 28 Gradika Ahkm Defteri 28 Grebene Tahrir Defteri 112 Gregorius, stanbul Rum Patrii 406 Gur Tahrir Defteri 112 Gureb-y Mslimn Hastahnesi 353 Gherile 155, 173 Defteri 270 Glbahar Hatun Evkf 290 Defterleri 168 Glek Tahrir Defteri 112 Glekboaz Madeninin Masraf Defteri 256 Glhne Hatt- Hmynu 57 Glnar Ahkm Defteri 23 Tahrir Defteri 112 Gmerkan Tahrir Defteri 112 Gmrk 77, 154, 161, 170, 172, 285, 291, 341, 354, 381 Defterleri 265 Emini (stanbul) 292 Eminlii 154 Muktaas 172 Resmi 247 Tahrir Defteri 112 Tarifesi 246 Vergisi 246 Gmlcine 431 Tahrir Defteri 112 Timar Defter 67 540

gm 163, 170 mtiyaz Madalyas 221 Liykat Madalyas 221 Madeni Tahrir Defteri 112 Tahrir Defteri 112 Gmhacky Ahkm Defteri 39 Madeni 397 Madeninin Masraf Defteri 256 Gmhne 255 Ahkm Defteri 40 Madeninin Masraf Defteri 256 Tahrir Defteri 112 Gney Penbik Tahrir Defteri 112 Gney Tahrir Defteri 112 Gnyz Tahrir Defteri 112 Grcistan Tahrir Defteri 112 Grn Ahkm Defteri 39 Gvercinlik Tahrir Defteri 112 Gzelhisar Tahrir Defteri 112

H
Habe 177 Habur Ahkm Defteri 29 Hac 169, 240 yollar 240 Haclu Tahrir Defteri 112 Hacolu Pazar Timar Defteri 70 Hain Ahkm Defteri 23 Tahrir Defteri 112 Hadik-i Hssa-i hne Nzr 345 Hadariye Defterleri 48, 49

Hafy Anadolu 198 Rumeli 198 Hafik Ahkm Defteri 39 Hakkri 217, 218 Hakkeri (Gence) Tahrir Defteri 112 Halep 22, 65, 199, 214, 218, 286, 308, 333, 372, 429 Ahkam Defteri 22 Ahkm Defterleri 31 Cebel Defteri 69i 71 Gmr 154 Hass- Hmyn 72 Hazinesi 154 Muhassll 155 Mukarrer Defteri 64, 65 Tahrir Defteri 112, 113 Tahvil Defteri 75, 76 Telgraf ve Posta Bamdrl 355 Timar Defteri 68, 72 Timar 65 Valilii 433 Vilayeti Tahkik Memuriyeti 436 Yerli Kulu askerleri Yoklamas 162 Halhana (Erdebil) Tahrir Defteri 113 Halilrrahman Tahrir Defteri 113 Halim (Prens) 338 Halkal Ziraat Mektebi 355 Halkulvad Rs Kaytlar 79 Seferi 62 Halomi Tahrir Defteri 113

Halonik Tahrir Defteri 113 Hama Tahrir Defteri 113 Hamamlu Tahrir Defteri 113 Hamedan Tahrir Defteri 113 Hamid 294 Muktaas 176 Tahrir Defteri 113 Timar Defteri 63, 68, 72, 73 Hamidili Tahrir Defteri 113 Hamidiye 431, 433, 434 Ahkm Defteri 23, 39 Erzak Anbar 353 Etfl Hastnesi 357 Hicaz Demiryolu (ne) Komisyonu 355, 357 Hamit Ahkm Defteri 23 Hamr 157 resmi 247 Hamur Ahkm Defteri 30 Hanedan 385 Defterleri 186 - Osman Nian ve mtiyaz 192 Hani Tahrir Defteri 113 Hanya ifre Memurluu 355 Tahrir Defteri 113 Hapis 96 Hapishne firarileri 371 Hapishne(ler) 327, 416, 430, 432 -i Umumiye Mdriyeti 354 daresi 364 Hapsamane Tahrir Defteri 113 Hara Tezkerileri Defteri 270 541

Harbiye 200, 208, 323 Bl 76 rdeleri 303 Nezareti 229, 251, 352 Harc- bb 248 Harc- Berat Defteri 267 Harc- Hssa Ruznamesi Kalemi 163 Har Defteri 204 Haremeyn 167, 239, 290 Encmeni 350 Mlikneleri 167 Muhasebesi 390 Muhasebesi Belgeleri 290 Muhasebesi Defterleri 167, 168, 264 Muhasebesi Gedik Kitbeti 390 Muhasebesi Sergi Kitbeti 390 Muhasebesi Zimmet Halfelii 390 Muktaalar 154 Muktaas Kalemi Belgeler 291 Muktaas Kalemi Defterleri 169, 264 Mfettilii 32 Ruzname Evkaf Defterleri 168 Ruznamesi 290 Tahrir Defteri 113 Tevliyetleri 154 Hariciye Nezareti 184, 199, 200, 201, 202, 208, 217, 238, 242, 324, 351, 410, 420, 421 Arivi 379 Belgeleri 379 Defterleri 238 Hukuk Ksm Belgeleri 382 542

Hukuk Mavirlii tiare Odas Belgeleri 381 rdeleri 300, 303 Ktipleri 200 Maruzt 351 Matbuat- Ecnebiye Mdriyeti 351 Mektub Kalemi Belgeleri 380 Mstear 351 Mteferrikas 209 Mtenevvia Ksm Belgeleri 384 Nzr 351, 335 Harik Mteferrikas 209 Harikzedegn ne Defteri 220 Harim Ahkm Defteri 31 Harita(lar) 338, 427, 414 Komisyonu 427 pln-proje-kroki, albm ve fotoraf ihtiva eden kataloglar 427 Harp esirleri 373 gemisi 152 vergisi 246 Harput Ahkm Defteri 30 Tahrir Defteri 113 Timar Defteri 62, 67 Harran Ahkm Defteri 31 Tahrir Defteri 113 Has(lar) 74, 160, 288 Ahur (Saray) Defterleri 266 Ahur grevlileri 177 Bahe (Saray) Defterleri 266

 (Bosna) Defterleri 267 Defteri 267 (Eyb Sultan) Tahrir Defteri 113 Kalemi 287 Muktaas Kalemi Belgeleri 291 Muktaas Kalemi Defterleri 169, 264 (Trablusam) Defteri 267 ve Timar Defterleri 61 Hasan Paa, Sadaret Kaymakam 93 Hasanbd Tahrir Defteri 113 Hasanda Tahrir Defteri 113 Haslt Defterleri 267 Hasky 322 Tahrir Defteri 113 Hassa Ahkm Defteri 23 Bostanclar 180 amarclar 78 Mumcubalar 147 Piyde kinci Frka Kumandanl 352 Terzileri 177, 294 Vergiler 248 Hass- Hmyn 67, 72 Mahmud Paa Tahrir Defteri 113 Haha Rsmu Muktaas 172 Hatab Ambar Mdrl 403 Defteri 270 Hatman Tahrir Defteri 113, 114 Hatt- Hmyn 85, 319, 381, 420, 437 Tasnifi 421

Hatt- l naat ve Mumelt Nezreti 352 mtiyaz Mfettilii 352 Hatun li Tahrir Defteri 114 Hatunsaray Tahrir Defteri 114 Hatvan Timar Defteri 66 Havar Tahrir Defteri 114 Havss- Cedde Kalemi Belgeleri 291 Havran 214 Tahrir Defteri 114 Havza Ahkm Defteri 39 Hayat Sigorta Kumpanyas 407 Haydarpaa stasyonu Memurluu 352 Haymane-i Padiah Tahrir Defteri 114 Hayme (adr) mehterleri 177, 294 Hayrabolu 181 Tahrir Defteri 114 Hayreddin Paa 338 Hazale Tahrir Defteri 114 Hazergrad Tahrir Defteri 114 Hazine 77, 154, 160, 163, 173, 175, 247, 248, 250, 272, 285, 293 -i Maliye 307, 354 -i Evkf 307, 353 Masraflar 91 Mevcudu Defteri 269 'nin Matlubt ve Mansrenin cmli Defteri 268 Tezkiresi 162, 295 Hazinedarbalk 154, 287 Belgeleri 288 Hazine-i mire 154, 174 Defterdarl 245 543

 Ktipleri 160 Hazine-i Evrak 184, 229, 306, 408 Mdrl - rdeler 56, 299 Hazine-i Hssa (Nezareti) 200, 201, 202, 203, 208, 253, 307, 341, 351, 402, 403, 410 Defterleri 253, 254 Genel Defterleri 253 lmuhaber Kayt Defteri 255 Masraf Defterleri 255, 256 Mteferrik Defterleri 231 'nn Sarfiyt Defteri 255 Sicil Fihristleri 254 Umum Mdrl 253 Hazine-i Hmyn 338 Kethdl 343, 345, 351 Mbyat Defteri 91 Hazine-i Mansre Defterdarl 245 Defteri 269 Helb Tahrir Defteri 114 Hemin Tahrir Defteri 114 Hendesehne-i ehremneti 356 Hereke Fabrikas 403 Mdriyeti 351 Herse Tahrir Defteri 114 Hersek 162, 211, 215 Ahkm Defteri 28 Tahrir Defteri 74, 114 Tahvil Defteri 75 Timar Defteri 66 Hetrud Tahrir Defteri 114 Heyet-i Teftiye Kalemi 359, 400 544

Hfzssha-i Umumiye Komisyonu 356 Mfettilii 243 Hfzsshha-i Mektib 400 Hlle Tahrir Defteri 114 Hns Ahkm Defteri 30 Tahrir Defteri 114 Hnzri Tahrir Defteri 114 Hristiyan Ahalinin Arzuhal Defteri 260 Hrsova Tahrir Defteri 114 Hsn- Keyf Ahkm Defteri 30 Tahrir Defteri 114 Hsn- Mansur (Adyaman) Tahrir Defteri 114 Hzrbeyli Tahrir Defteri 114 Hicaz 199, 214, 218, 333, 372, 429 Demiryollar 209, 362, 372, 397 Demiryolu Komisyonu 355 Demiryolu Madalyas 220 Teft Komisyonu 357 hidivlik 342 Hilat 91, 287, 295, 420 Defteri 91, 270 nam Defteri 91 nam ve Masraf Kaytlar 91 ve Samur Muhasebesi 91, 92 ve Samur Postu Mubyaas 91 Hill-i Ahmer Madalyas 193 Hilmi Kmil Bayur, Moskova elilisi 433 Hindiye-Habbaniye sulama projesi 397

Hisariye Ahkm Defteri 29 Hoca Tahrir Defteri 114 Hovan Tahrir Defteri 114 Hokand 311 Hollanda (Flemenk) 311, 384, 437 ehbenderlii 383 Holomie Ahkm Defteri 34 Honaz Tahrir Defteri 114 Hopa Ahkm Defteri 40 Horpite Tahrir Defteri 114 Hoalay Tahrir Defteri 114 Hotin Alaybeyilii Defteri 56, 74 Asker Tertbt 94 Hazinesi 154 Seferi 71 Tahrir Defteri 114 Hoy Tahrir Defteri 114 Hristaki Zoranos Efendi 338 Hububat Ambar Mdrl 403 Hudut 413 harici srgn 371 - raniye ve Basra Krfezi Karantinalar 243 nme 116 Tashihi, Lehistan 89 ve Sahiller Genel Mdrl 243 Hukuk Meseleler 379 Ksm Belgeleri 361, 382 Mavirlii 241, 403, 442 Mavirlii Belgeleri 375 Mavirlii tiare Odas Belgeleri 381

Humbarac 73 Defteri 269 Oca ve Mhendishne Kanunnmeleri 89 Tahvil Defteri 76 Humus 214 Tahrir Defteri 114, 115 Hurrembd Tahrir Defteri 115 Hurit Ahmed Paa, Serdar- Ekrem 94 Hurit Rt Paa, Serdar- Ekrem 94 Husus irdeleri 303 Hccet Defteri 268 -i zahriyye 284, 285, 286, 287, 293 Sivas'l Ali Baba Zaviyesi Evrak 437 Hdavendigar 71, 199, 213, 217, 308, 333, 429 Ahkm Defteri 23 Cebel Defteri 69, 70 Mevcudt Defteri 61 Tahrir Defteri 115 Tahvil Kalemi 77 Temettut Defteri 248 Timar Defteri 68, 73 Timar Tevcht 62 Hkm ve Maruzat Defteri 271 Hseyin Hilmi Paa, Rumeli Mfettii 338 Hseyinbd Tahrir Defteri 115

I
Irak 328 Haritas 428 545

Islhat 194, 223, 258, 339, 412 Komisyonu 206, 210 Islh- Sanayi Komisyonu 207 Islahiye Ahkm Defteri 23 Isparta (Msadere Edilmi Esliha) 269 Istabl- mire 146, 151, 178 Defteri 268 dresi 351, 404 Mdrl 81 Mdrl ve Kapcbalk Defteri 57 Istolni Belgrad Timar Defteri 66

cra Defterleri, Meclis-i Vl Riyaseti Defterleri 223 el 61, 372 Ahkm Defteri 23 Tahrir Defteri 115 Timar Defteri 67 dare ve Muhasebe-i Askeriye Nizamnmesi 51 -i Umumiye Belgeleri 362 dlib Ahkm Defteri 31 hbrt Defteri 220 hlevne Ahkm Defteri 28 htilf Mercii Encmeni 351 htiman Tahrir Defteri 115 htisb 153, 291 Defterleri 53, 54, 170 Resmi 247 Resmi Defteri 268 htiyat Hazinesi 154 lna Tahrir Defteri 115 lnt Defterleri 220 lii Tahrir Defteri 115 lmiye irdeleri 303 lmuhaber 364 Defterleri 87, 196, 197, 272 Kaytlar 73 lok Tahrir Defteri 115 iltizm 148, 246, 291, 411, 412 bedelleri 248 Defteri 271 ve Emaneten dare Defteri 268 mret 210 -i mire 389

ne(ler) 247, 385 (Asker) Defterleri 265 -i askeriye 248 -i Tesst- Askeriye Komisyonu 352 -i Umumiye ve mdd- Seferiye Defteri 268 Komisyon- Askersi 357 resmi 247 e 173, 210, 247, 362 bnlemin Tasnifi Belgeleri 419 brahim (Osmanl Padiah) 419 brahim smet Efendi, Murahhas- San 89 brahimpaa Tahrir Defteri 115 bril 160 Muktaas 286 Muktaas Defterleri 161 btida Tezkiresi 271 cml Defterleri 61, 98, 100, 267, 271 546

 tayinat defterleri 389 mdd- hadariye 48 mdd- seferiye 48 Defteri 268 mdadiye Defteri 269 mroz Ahkm Defteri 29 Tahrir Defteri 115 mtiyaz (mtiyazt) 309, 420 Defterleri 59, 187 Madalyas 193, 221 ve Mukvelt irdeleri 303 mza ve statistik Defterleri 205 namt Defteri 91, 270 nebaht Ahkm Defteri 34 Rs Kaytlar 79 Tahrir Defteri 115 Timar Defteri 69, 72 nebolu Tahrir Defteri 115 negl 294 Muktaas 176 Tahrir Defteri 115 ngiliz 89 harp gemlileri 373 Konsoloslar 44 Sefne Defteri 44 ngiltere 42, 49, 90, 307, 311, 370, 372, 373, 380, 384 Ahidnme Defteri 44 Ahkm Defteri 44 Defteri 43 Elisi 34, 89 Konsolosluk Berat 44

Kral 89 Mahlt Defteri 44 Nian Defteri 44 nik Tahrir Defteri 115 nn Tahrir Defteri 115 nsuyu Tahrir Defteri 115 naat - Saniyye 353 Mdriyeti 355 ve Tamirat Defterleri 266 ntab Ahkm Defteri 30 ntihb- Memrn Komisyonu 236, 350, 357 pek Kapan Muktas 161 pek Tahrir Defteri 115 psala Tahrir Defteri 115 rad Defteri 204 rd ve Masraf Defteri 270 rdeler 56, 88, 163, 184, 185, 208, 231, 299, 300, 301, 302, 303, 304, 305, 306, 404 Defterleri 231 -i Hususiyye 208 -i Seniyye Defterleri 204 rd- Cedd Hazinesi 154, 157, 271 ran 42, 90, 91, 307, 308, 311, 381, 384 Ahkm Defteri 44 Konsolosluk Defteri 44 Nian Defteri 44 Sefiri 89 Tahrir Defteri 115 ve Basra Krfezi Karantinalar 243 rlanda 406 547

rsaliye Defteri 270 sak 160 sfirlek Tahrir Defteri 115 shaklu Tahrir Defteri 115 skn 414 Defteri 270 skefser Tahrir Defteri 115 skenderiye (kodra) Tahrir Defteri 116 Patriklii 46 Timar Defteri 65 skenderun Ahkm Defteri 31 Tahrir Defteri 116 skinoz Ahkm Defteri 29 slm Ahalinin Arzuhl Defteri 260 slimye 322, 407 smail Paa, Sadrazam 66 spanya 42, 311, 372, 384, 408, 437 Ahkm Defteri 44 Nian Defteri 44 spen resmi 247 spene Defteri 272 spir Ahkm Defteri 30 Tahrir Defteri 116 stanbul 32, 87, 157, 158, 167, 171, 176, 210, 223, 291, 239, 244, 252, 292, 333, 372, 406, 407, 429, 434 Acemi Oca 153 Aas 153, 154 Ahkm Defterleri 32 Baruthnesi 156 Beytlmal 154 Ermeni Patriklii 46 548

Gmr 143, 172 Gmr Defteri 264, 265, 270 Gmrk Emini 154, 172, 292 htisab 170 htisab Defterleri 170 htisab Muktaas 170, 291 Kads 77, 239 Maarif Mdriyeti 400 Medreseleri 87 Muhafzl 327 Rikb 32 Rum Patrii 406 Rum Patriklii 46 Simkehnesi Defterleri 158, 159 Tahrir Defteri 116 niversitesi Ktphnesi 229 stanbul Muktaas Kalemi 171, 292 Belgeleri 291 Defterleri 170 standil Ahkm Defteri 29 stanky Ahkm Defteri 29 Tahrir Defteri 116 statistik cetvelleri (Ceraim) 366, 367 Defterleri 231 Encmeni 351 Kalemi 400 Mdriyeti 241 stefe Ahkm Defteri 34 stida 333 Defterleri 223 stikraz (stikrazt) 58

 Defteri 268 tahvilleri 157 stimre resmi 247 stiye Tahrir Defteri 103 stola Ahkm Defteri 28 stolni Belgrad Tahrir Defteri 116 sve 42, 380, 384 Ahidnme Defteri 44 Ahkm Defteri 44 Kral 89 -Norve 311 svire 371 gradin Tahrir Defteri 116 kodra 199, 215, 218, 258, 259, 260, 261, 308, 333, 411, 412, 416 Ahkm Defteri 36 Tahrir Defteri 116 tib 407 Tahrir Defteri 116 tir 175 Defteri 270 talya 311, 340, 372, 373, 380, 384 Ahkm Defteri 44 talyan Hayat Sigorta Kumpanyas 407 tfiye Alay Kumandanl 352 timadnme 407, 408 vanye Ahkm Defteri 30 vraca Tahrir Defteri 116 vranya 407 Tahrir Defteri 116 ydiyye ve Hedy Defteri 270 zdin Ahkm Defteri 34 zdin Tahrir Defteri 116

zmir Gmr 181 Tahrir Defteri 116 Muktaa Defteri 169 zmirlik Tahrir Defteri 116 zmit 199, 213, 372, 429 Ahkm Defteri 29 znebol Tahrir Defteri 116 zn-i Sefne 49, 309 Defterleri 49, 187 znik 294 (znikmid) Tahrir Defteri 116 Muktaa Defteri 176 zvornik Ahkm Defteri 28 Has ve Timar Kaytlar 61 Tahrir Defteri 116 Tahvil Defteri 75 Timar Defteri 66, 69 zzet Mehmed Paa, Sadrazam 93 zzet Paa, aml 338 zz Sleyman Efendi, Reislkttab 69

J
Jandarma 220, 244, 260, 365, 367, 373, 413, 416, 430, 432 Miriyet ve Kumandanl 411, 412 Tenskt 216, 359, 411, 414, 416 Tekilat 376, 411, 413 Jejne Tahrir Defteri 128 Jobe Ahkm Defteri 28 Jopanya Ahkm Defteri 28 549

Jurnal 55, 212, 213, 215, 219, 229, 336, 337, 341, 342, 428 Defterleri 206, 268, 359

Kalemi Belgeleri 276 Nefy ve Ksas Defterleri 50 Kalecik Tahrir Defteri 116 Kale-i Sultaniye Ahkm Defteri 29, 32 Kalem 153 Nizamnmesi 57 Kalem-i Mahsus Mdriyeti 369, 380 Belgeleri 360 Kalem-i Maliye 294 Kalem-i Umumi Mdriyeti 369 Kalemiye Dairesi Belgeleri 291 Defterleri 171 Kalemiye Resmi 171, 291 Kalkandelen Tahrir Defteri 116 Kalonya Ahkm Defteri 29 Tahrir Defteri 116 Kalyon(lar) 285 Halifesi 152 Ktibi Defterleri 152 Tahrir Defteri 116 Kamme 47, 48 Defteri 58 Kamanie Hazinesi 154 Tahrir Defteri 116 Kambiyo Defteri 269 Kmil Kepeci Tasnifi Defterleri 263, 264, 265 Katalou 5 Kmil Paa (Sadrazam) 336, 338, 339, 433 Evrak 339

K
Kabakoz Tahrir Defteri 116 Kad 76 Tevcht 65 Kafkasya 429 Kaftancba 179 Kt 153 Emini 153, 154 ba 147, 153, 154 Kathne Menbi Sular dre-i Dimesi 355 Kazman (Kuzey ve Gney) Tahrir Defteri 116 Khta (Ghta) Tahrir Defteri 116 Kahve 181 Defteri 270 Rsmu 143 Rsmu Defterleri 265 Kime 158 Defteri 269 Kakun Tahrir Defteri 116 Kalairita Tahrir Defteri 121 Kalamata Tahrir Defteri 116 Kale 77, 152, 283, 286 lerin yllk muhasebeleri 142 Mustahfzn Tatbik Mhrleri Defteri 270 Mustahfzn 271 plnlar 428 Kalebend Defterleri 50 550

Kn Tahrir Defteri 117 Kanad Tahrir Defteri 117 Kandra Tahrir Defteri 117 Kandiye 406 Ahkm Defteri 29 Laid 357 Muhcirn Komisyonu

efrad 177 Oca 178 svarileri 295 svari blkleri 77 Kapitlasyonlarn lav 382 Kaptan Paa 152, 177, 243 Eyaleti 173, 293 Kaptan- Derya 335 Kalemi Belgeleri 293 (Mensuht) Kalemi Defterleri 173 Kapulubk Tahrir Defteri 117 Kara Kilise Ahkm Defteri 30 Kara Mustafa Paa Evkaf Defterleri 168 Karaba Tahrir Defteri 108 Karacada Tahrir Defteri 117 Karacakoyunlu Tahrir Defteri 117 Karacaehir Tahrir Defteri 117 Karada 307, 371, 373, 429 Berat- Ahkm Defteri 44 Tahrir Defteri 117 Tahvil Kalemi 77 Karadeniz ve Tuna Nehri Demiryolu Nizamnme 58 Karadonlu Tahrir Defteri 117 Karaferye Tahrir Defteri 117 Karagz Yrkleri (Tanrda) Tahrir Defteri 133 Karahalil Tahrir Defteri 117 Karahisar Tahrir Defteri 117 Karahisr- Sahip 372 Ahkm Defteri 23 Cebel Defteri 71 551

Tahrir Defteri 117 Kangal Ahkm Defteri 39 Kangr Ahkm Defteri 23 Cebel Defteri 70, 71 Timar Defteri 66 Timar Defteri 68, 72 Yoklama Defteri 68 Kanije Timar Defteri 65 Kantar resmi 172, 247 Kanun 189, 194, 375 - Kalemiye Defteri 57 lar Hav Defterler 231 ve Nizamt rdeleri 303 ve Nizm- Esnaf Defteri 267 ve nizamnme sreti 339 Kanunnme 89, 312 -i Arazi 58 -i Asker Defterleri 50 Kap (Bbssade) Aas 239 Kap clar 77, 78, 81 Kethdlar 200 Kethdlklar 415 Kapcbalk Defteri 57 Kapkulu askerleri 152

 Tahrir Defteri 117 Timar Defteri 68 Karahisar- ark Ahkm Defteri 29, 39 Mstahfzlar 66 Tahrir Defteri 117 Timar Defteri 70 Karaisal Ahkm Defteri 23 Tahrir Defteri 117 Karakolhneler Mfettilii 354 Karaky Tahrir Defteri 117 Karaman 61, 65 Ahkm Defteri 29, 32 Mukarrer Defteri 64, 65 Mtekidn Cebel Defteri 69 Sipahi ve avu Yoklamas 61 Sipahileri Timar Defteri 61 Tahrir Defteri 117 Timar Defteri 65, 66, 67, 68, 75, 76 Timar Kaytlar 64 Yoklama Defteri 67 Karamrsel Ahkm Defteri 32 Tahrir Defteri 117 Karantina(lar) 397, 243 Bakitbeti ve Sicil ubesi Mdriyeti 356 Defteri 57, 203 Mfetti-i Umumiyesi 356 Nezareti Defterleri 267 Nezareti 242 Nizam 309 552

Resmi 247 Karapnar Tahrir Defteri 117 Kararnmeler Katalou 440 Karasi 199 Timar Defteri 68 Karasu Tahrir Defteri 118 Karata Tahrir Defteri 118 Karayaz Tahrir Defteri 118 Karekveyk Ahkm Defteri 40 Karesi 372, 436 Ahkm Defteri 23 Cebel Defteri 70 Tahrir Defteri 118 Timar Defteri 66 ve Hdavendigar Mevcudt Defteri 61 Karinbd 407 Tahrir Defteri 118 Karine Ahkm Defteri 29 Karinova Tahrir Defteri 118 Karl Tahrir Defteri 118 Karlili Ahkm Defteri 34 Tahrir Defteri 118 Timar Defteri 72 Karpas 256 Kars 286 Ahkm Defteri 23 Cebel Defteri 69, 71 Mukarrer Defteri 65 Tahrir Defteri 118, 123 Timar Defteri 70 Yerli Kulu Askerleri Yoklamas 162

Kars- Z'l-Kadriye Ahkm Defteri 34 Tahrir Defteri 118 Kartal Ahkm Defteri 32 Kartine (Mora) Tahrir Defteri 118 Karye resmi 247 Kasaba Tahrir Defteri 118 Kasabba 148, 149, 289 Defterleri 167 Kasabbalk 146, 147, 289 Defterleri 167 Kalemi 148 (Saray) Defterleri 266 Kasap 158 Kasr- yed resmi 247 Kasrkal Tahrir Defteri 118 Kastamonu 199, 213, 218, 309, 333, 372, 429 Ahkm Defteri 23 Cebel Defteri 70, 71 Kre-i Nhas 155 Muktaa Defteri 161 Tahrir Defteri 118 Timar Defteri 66, 68, 69, 72 Timar Yoklamas 62 Kastelbahri Tahrir Defteri 118 Ktib(ler) , 67, 78, 80, 160, 200 Tahvil Defteri 76 Katl ve Sirkat 198, 327, 328, 329 Katolik Ahkm Defterleri 47 Berat Defterleri 47 Meselesi 307 Patriklikleri 46

Ruhban 373 ve Musev Defteri 47 Kavala Tahrir Defteri 118 Kavnn Defterleri 195, 328 ve Nizam Defterleri 194, 195 Kavurgal Tahrir Defteri 118 Kayili Tahrir Defteri 118 Kaymakamlk Mhimmesi 7 Kayseri 61 Ahkm Defteri 32 Cebel Defteri 69, 71 Tahrir Defteri 118 Timar Yoklamas 62 Kazan Vergisi 248 Kazaskerler 163 Keban Madeni 155 Darphne Defterleri 255 Madeninin Masraf Defteri 256 Kebsud Tahrir Defteri 118 Kekemek Tahrir Defteri 118 Keflet Senedt 271 Kefe 56, 294 Ahkm Defteri 35 Tahrir Defteri 118 Kefe Muktaas 170, 176, 291 Kalemi Belgeleri 292 Kalemi Defterleri 265, 171 Kefere cizyeleri 172 Kelkit Ahkm Defteri 40 Tahrir Defteri 118 553

Kelmeriye (Selanik) Tahrir Defteri 111 Kemah Ahkm Defteri 30 Tahrir Defteri 118, 119 Zemet ve Timar Defteri 74 Kemal Paa (Damat) 338 Kengiri bkz. ankr Kepsud Tahrir Defteri 119 Kereste Resmi 247 ve Hatab Defteri 270 Kerkk Tahrir Defteri 119 Kermud Tahrir Defteri 119 Kermek Tahrir Defteri 119 Ker Tahrir Defteri 119 Kese Kalemi (Nian Kalemi) 59 Keskim Ahkm Defteri 30 Kestane Tahrir Defteri 119 Kestel 119 Kesterye Tahrir Defteri 119 Kean Tahrir Defteri 119 Keif Defteri 269 Msveddeleri 260 Keilik Tahrir Defteri 119 Kethd Ktibi 280 Kethd Kitbeti Kalemi (Sadaret) Belgeleri 280 Defterleri 94 Keyvenan Tahrir Defteri 119 Kbrs 199, 211, 214, 322, 333 Adas 305, 320 Ahkm Defteri 29 Bapiskoposluu 46 554

Emvli 158 Emvli Defterleri 159 Kaleleri 158 Kaleleri Defterleri 159 Kap Kethdl 410 Kofla iftlii 158 Muhasebecilii 409 Mutasarrfl Arzuhal Defteri 256 Kayt

Mutasarrfl Belgeleri 408 Mutasarrfl Defterleri 256, 257, 258 Mhimme Ksm Belgeleri 277 eriye Sicilleri 442 ikayeti Ksm Belgeleri 277 Tahrir Defteri 112, 119, 122 Timar Defteri 68 Knk Tahrir Defteri 119 Kptiyn Cizyesi 165, 292 Defterleri 172 Kraova Tahrir Defteri 119 Krova Tahrir Defteri 119 Krm 131 Krm Hanlar 177, 295 Krm Hanl 305 (med Kalemi) Belgeleri 280 Defteri 51 Kalemi Belgeleri 277 Krka Tahrir Defteri 119 Krkeme Suyu 272 Krkkilise Ahkm Defteri 35, 36 Cebel Defteri 71 Mtekidn ve Cebel Defteri 69

 Tahrir Defteri 119 Timar Defteri 66, 73 Krehir 433 Tahrir Defteri 119 Cebel Defteri 69 SipahiYoklamas 62 Timar Yoklamas 62 Krtasiye 287 Defteri 269 Ksas 309 Defterleri 50, 190, 191 Ksm- Adl Kalemi 370 Klak Emini Defterleri 167 Eminlii 289 Kzlaa Tahrir Defteri 119 Kzlca (Tuzla) Tahrir Defteri 119 Kzlhisar Ahkm Defteri 34 Tahrir Defteri 119 Kzlz Tahrir Defteri 119 Kzkulesi Tahrir Defteri 119 Kzlaraal 345 Kzuan Tahrir Defteri 119 Kigalk Ktas 203, 308 Defteri 57 Ki Ahkm Defteri 30 Tahrir Defteri 120 Kilef Tahrir Defteri 120 Kiler 294 hizmetisi 177 Kili 160

Kili ve Akkirman 286 Muktaas Defterleri 161 Kilidbahir Tahrir Defteri 120 Kilira Tahrir Defteri 120 Kilis Ahkm Defteri 31 Cebel Defteri 71 Tahrir Defteri 120 Timar Defteri 66 Kilise 34, 176, 276, 294, 361 Defterleri 47, 186, 220 Kirijer, General, ngiliz 89 Kirmanah Tahrir Defteri 120 Kirmasti Tahrir Defteri 120 Kirpas Tevziat Defteri 271 Kisve bahalar 147 Kladani Ahkm Defteri 28 Klis (Bosna) Tahrir Defteri 120 Tahvil Defteri 75 Timar Defteri 66 Kliva Ahkm Defteri 28 Klopotnik Tahrir Defteri 120 Koburg, Prens 89 Kocack Yrkleri Tahrir Defteri 120 Kocaeli 199 Tahrir Defteri 120 Timar Defteri 67 Koanya Tahrir Defteri 120 Kohisar Tahrir Defteri 120 Kofla iftlii, Kbrs 158 Komanat Tahrir Defteri 120 Komanova-Palanga yolu 430 555

Komisyon(lar) 236 a Ait Defterler 206 - Mahsus Dairesi Melhame) 357 - Mahsus 236 Maruzat 357 mazbatalar 338 ve meclisler 338 Komodorluk 442 Konar Tahrir Defteri 120 Konia Ahkm Defteri 28 Koniye Tahrir Defteri 120 konsolos 88, 89, 259, 309, 310, 411, 413, 415 Defteri 43, 45 konsolosluk 381, 385, 411, 413 Muktez Defteri 190 Konya 61, 199, 213, 218, 333, 372, 397 Ahkm Defteri 32 Cebel Defteri 69 SipahiYoklamas 62 Tahrir Defteri 120 Temettut Defteri 248 Timar Defteri 73 Kopan Timar Defteri 66 Koppany Tahrir Defteri 120 Korintos (Mora) Tahrir Defteri 120 Korita Tahrir Defteri 121 Koron Tahrir Defteri 121 Kosova 215, 218, 258, 259, 260, 333, 416, 429 Cerim Defteri 260 Cerim ve Mahkeme Cetvelleri 260 556 (Necib

Evrak 411, 413 Kostania Ahkm Defteri 28 Kostanta Beyi Ahmed Bey 308 Kosun Tahrir Defteri 121 Kotur Tahrir Defteri 121 Kovack Tahrir Defteri 121 Koyulhisar Ahkm Defteri 39 Koyulhisar Tahrir Defteri 121 Koyun Adas Tahrir Defteri 107 Koyun Tahrir Defteri 121 Kozan Ahkm Defteri 23 Kozana 407 Kozeli Tahrir Defteri 121 Koznik Tahrir Defteri 121 Kozyaka Tahrir Defteri 121 Kknas Tahrir Defteri 121 Kkas Tahrir Defteri 121 Kpr Ahkm Defteri 39 Tahrir Defteri 121 Kprl Tahrir Defteri 121 Kstence 429 Liman Kumpanyas, Nizamnme 58 Kstendil 407 Ahkm Defteri 36 Cebel Bedeli 155 Cebel Defteri 71 Mtekidn ve Cebel Defteri 69 Tahrir Defteri 121 Timar Defteri 66 Kral (Bosna) Tahrir Defteri 121 Kratorya Tahrir Defteri 121

Kratova 160, 407 Madeninin Masraf Defteri 256 Tahrir Defteri 121 Krilova Tahrir Defteri 121 Krokiler 427, 428 Krupa Ahkm Defteri 28 Kucack Tahrir Defteri 121 Kuds 214, 218, 308, 372, 390, 429 Ahkm Defteri 40 Ermeni Patriklii 46 Rum Patriklii 46 Surre Defterleri 240 Tahrir Defteri 121 Kulp Ahkm Defteri 30 Tahrir Defteri 121 Kumanova 407 Kumkap 157 Kupon dresi 415 Kureyz Tahrir Defteri 121 Kurunlu Tahrir Defteri 121 Kuruay Ahkm Defteri 30 Kusun Tahrir Defteri 121 Kutimur Tahrir Defteri 121 Kuzeyalabert Tahrir Defteri 121 Kuzeypenbik Tahrir Defteri 121 Kuzican Ahkm Defteri 30 Kk Ardahan Tahrir Defteri 121 Kk ekmece Ahkm Defteri 32 Kk Evkf Kalemi Belgeleri 292 Defterleri 171 Kk Kale Kalemi 162

Belgeleri 287 Defterleri 162, 265 Tezkirecilii 178 Kk Muhasebe Kalemi 171 Kk Ruzname (Kalemi) 178 Belgeleri 288 Defterleri 163, 264 Rslar 77 Kpdere Tahrir Defteri 121 Kpeli Tahrir Defteri 121 Kre Tahrir Defteri 121 Kre-i Nhas 155 Madeninin Masraf Defteri 256 Krekiyn Defteri 269 Ktahya 294, 372 Ahkm Defteri 23 Cebel Defteri 70, 71 Muktaas 176 Sipahi Yoklama Defteri 61 Sipahileri 61 Tahrir Defteri 121, 122 Timar Defteri 68 Ktbhne Defteri 268

L
Ladik Ahkm Defteri 39 Ladie Ahkm Defteri 29 Lamc 73 Defteri 269 Tahvil Defteri 76 Lahey Konferans 357, 382 Lahsa 177, 286 Yerli Kulu askerleri Yoklamas 161 557

Laleli Evkf 290 Defterleri 168 Lapseki Ahkm Defteri 29 Larende Tahrir Defteri 122 Latin Patriklii Defterleri 47 Layhalar 338 Lecun Ahkm Defteri 40 Lefke 256 Lefkoe 408 Ahkm Defteri 29 Tahrir Defteri 122 Leh Musleha Protokol 89 Tahrir Defteri 122 Lehistan 42 Ahidnmesi Defteri 44 Hudut Tashihi 89 Lemberd Tahrir Defteri 122 Leskofa 407 Tahrir Defteri 122 Levazm Kalemi 374, 399 Komisyonu 374 Levent iftlii Tekilat 72 Lice Ahkm Defteri 30 Liman 187, 359, 442 Riyaseti 409 Limanhisar Tahrir Defteri 122 Limason 256, 257, 409 Tahrir Defteri 122 Limni Ahkm Defteri 29 Limnos Tahrir Defteri 122 Lipova Tahrir Defteri 122 558

Litova Tahrir Defteri 122 Livdiye Tahrir Defteri 122 Livadya Ahkm Defteri 34 Livna Tahrir Defteri 122 Live Tahrir Defteri 122 Liverpol 429 Liykat Madalyas Defterleri 221 Liyobuka Ahkm Defteri 28 Lomni Tahrir Defteri 122 Londar Tahrir Defteri 122 Lori Tahrir Defteri 122 Lubin Ahkm Defteri 28 Luristan Tahrir Defteri 122 Lbnan 211, 213, 214, 218, 305, 308, 320, 321 Lhm ve Bedel-i Tayint Defterleri 198

M
Maarif Nezareti 199, 200, 201, 202, 208, 229, 321, 324, 332, 341, 410, 421 Belgeleri 398 Defterleri 245 rdeleri 303 Maruzat 354 Muhsebe Kalemi 400 Nian Esm 193 Nianlar rde Kaytlar 221 Maarra Tahrir Defteri 122 Maarret'n-Numan Ahkm Defteri 31 Maa(t) 161, 163, 176, 411 Defteri 268 Defterleri 187, 204 Masrift Muhasebecilii Defterleri 247

 ve Masrift- Yevmiyye Defteri 270 ve Salyne ve Aylk Defteri 267 Mbeyn 341, 406 Baktibi 230 Bakitabeti 343 Cetvelleri 343, 347 Daire-i Kitbeti'nin Vezifine Dair Nizamnme 343 Erkn ve Saray Grevlileri 345 Evrak 405 rde 406 Mriyeti 345 Mirlii 342 Mtercimlii 345 Mbeyn-i Hmyn 259, 338 Defterleri 231 Eczneleri 345 rdeleri 303 Tulumba Mdr 345 Zimmet Defteri 231 Macar Mltecilerin Mrettebat Defteri 271 Macaristan Mill Arivi'nde Bulunan Trk Tarihi ile lgili Belgeler 443 Seferi 94 Main 160 Madalya(lar) 194, 205, 220, 221, 360, 362, 380, 384 Defterleri 192, 204, 221 Ecneb Esm Defteri 193 Nian Defterleri 221 ve Nian Beratlar 220

ve NianDefterleri 221 Maden Kalemi 165, 172, 178 Defterleri 265 stanbul Gmr Defterleri 265 Maden Muktaas Kalemi 172 Defterleri 172, 292 Defterleri 172 Maden(ler) 397 arama izinleri 397 iletme imtiyaz 187 Masraf Defterleri 256 ve Gherile Defteri 270 Magley Ahkm Defteri 28 Magosa 256, 257, 409 Tahrir Defteri 122 Mahbsn Defteri 271 Mhiye Masrift Muhasebecilii Defterleri 247 Mahkemeler 225, 327 -i btidiye 225 -i stinf 200, 225 -i Nizmiye 225 -i Teft-i Evkaf 353 -i Teft-i Evkf Mstearl 353 -i Temyiz 224, 318 -i Ticret Riyaseti 409 Mahllt Defteri 66, 67, 265, 268 Mahlta -i Kuyd Defteri 43 Mhimme Defteri 16, 56, 58 Mahmud Celleddin Paa 338 Mahmud I (Osmanl Padiah) 419 559

Mahmud II (Osmanl Padiah) 251, 256, 419 Mahmud Nedim Paa 338 Mahmud Paa Tahrir Defteri 113 Mahmud evket Paa 229, 371 Mahmudlar Tahrir Defteri 123 Mahmut Paa-y Vel Evkf 290 Defteri 168 Mahslt 246 Defterleri 267 Mahzen Defterleri 5 Makalt- Mntehabe ve iir Defteri 269 Makedonya 339, 412 Devlet Arivi'ndeki Osmanl Evrak 443 Makri Timar Defteri 66 Maka Ahkm Defteri 29 Maktut Defteri 270 Mak Tahrir Defteri 123 Malakas Tahrir Defteri 123 Malatya Ahkm Defteri 34 Cebel Defteri 69, 70 Tahrir Defteri 123 Timar Defteri 71 Malazgird Ahkm Defteri 30 Tahrir Defteri 123 Malikne Berat 147, 290 Defteri 269 Halifelii 147 Halifesi 146, 150, 264 560

Kalemi 146 Muktaalar 171 Resmi 247 Maliye (Nezareti) 198, 200, 201, 202, 208, 216, 217, 245, 307, 324, 332, 410, 413, 420, 421 Btesi 269 Defterleri 245, 249, 250, 271 Hazinesi 245, 253, 341 rdeleri 303 Kalemi 166 Kalemi Defterleri 264 Katipleri Defterleri 56 Ksm Defterleri 246 Ksm Mteferrik Defterleri 250 Komisyon- lsi 357 Komisyonu 210, 354, 416 Kupon dresi 415 Maruzat 354 Takrirleri 271 ve Harcrah Defteri 271 'den Mdevver Defterler 266 'den Mdevver Katalou 5 Defterler

'den Mdevver Defterler Tasnifi 266 Malkara Tahrir Defteri 123 Malta 429 Seferi Tahvil Defteri 56, 73 Mamervan (Kars) Tahrir Defteri 123 Mamuretlaziz 199, 213, 218 Mana Tahrir Defteri 123 Manastr 176, 199, 215, 218, 258, 259, 260, 261, 294, 385, 416, 429, 430, 431, 432, 434

 Cerim Defteri 260 Evrak 411 Hesbt Defteri 259 Mahkeme Kayt Defteri 260 Posta Defteri 260 Posta ve Telgraf Mfettilii 355 Tahrir Defteri 123 Manavaya Tahrir Defteri 123 Manavgat Tahrir Defteri 123 Mancnk Tahrir Defteri 123 Mnde Defteri 65 Manisa Tahrir Defteri 123 Mansre Defterdarl 159 Defteri 272 Svarisi 73 Manye Tahrir Defteri 123 Maran Ahkm Defteri 31 Mara 34, 308 Ahkm Defterleri 31, 34 Cebel Bedeli 155 Cebel Defteri 69, 70 Mukarrer Defteri 65 Tahrir Defteri 123 Tahvil Defteri 75, 76 Timar Defteri 61, 65, 67, 69, 71, 72 Mardin ve Nusaybin Muktaas 290 Defterleri 168 Mardin Ahkm Defteri 30 Tahrir Defteri 123 Timar Defteri 61

Margl Tahrir Defteri 123 Marmara Ahkm Defteri 29 Maruzat Defterleri 223, 231 Fihristi 230 Maruzt- Rikbiye 319, 406 Dairesi 343 Masrft Defteri 91, 246, 268 - Umumiye daresi 353 Muhasebecilii Defterleri 247 Muhasebes Defterleri 265 Nzrl 159 Masraf- ehriyr Kalemi Belgeleri 293 Defterleri 172 Ktibi 172, 293 Mastura Tahrir Defteri 123 Matbaa-i mire 354, 355 Mdriyeti 399 Matbh 177, 293 294 Emaneti 148 Emini 146, 172 Masraf Defteri 270 Matbh- mire 146, 148, 149, 402 Defteri 270 grevlileri 177 dresi 404 ve Kiler (Saray) Defterleri 149, 266 Matbut 359 - Dahiliye Mdriyeti 236, 350 - Ecnebiye Mdrl 351 Mazbata Defteri 56 561

 Sureti Defteri 230 Mazuln Defteri 204 Medin 203, 208, 241, 332, 420 Defteri 59 Heyet-i Fenniyesi 355 Mdriyeti 241 Nezareti Defterleri 240 Nezareti Belgeleri 397 Nizmnmesi 355 ve Orman irdeleri 303 Mebn-i Emriye ve Hapishneler Mdriyeti Belgeleri 364 Meclis-i l-i Memriye 335 Mecengered Tahrir Defteri 123 Mecid Nian 192, 193, 204, 221 Mecidz Ahkm Defteri 39 Tahrir Defteri 123 Mecinker Tahrir Defteri 123 Meclis-i Vl 184, 198, 223, 216, 314 Belgeleri 316 Defterleri 223 Evrak 329 Hlsa Defterleri 223 rdeleri 300 Mazbatalar 313 Riyseti Belgeleri 327 Riyaseti Defterleri 223 Meclis-i Vl-y Ahkm- Adliye 223, 224, 225 Reisi 335 Meclis-i Vkel 235 zs 335 Dahil Nizamnmesi 340 562

Heyeti 335 Mazbatalar 334, 335, 338 ve Maruzat Baktibi 318 ve Maruzat Kalemi 318 Yazmalar 319 Yevmiye Defterleri 216 Meclis-i yn 208 Has 334 Hass- Vkel 334 Hazin 216 craat 206 craat Mazbata ve Mzekkire Defteri 216 craat ve Tanzimat Defteri 227 dare 241 dre-i Emvl-i Eytm 353 Kebr-i Maarif 398 Mahsus 184, 216 Mahsus irdeleri 300, 303 Tanzimat ve Mezbit 216 Tanzimat 223, 225 Mebusan 208, 332 Meslih-i Talebe 353 Muvakkat 198 Tanzimat Defterleri 226 Temyiz 409 Tetkkt- eriyye 353 Tbbiye-i Mlkiye 243 Tbbiye-i Mlkiye ve Shhiye-i Umumiye 243 Umum rdeleri 303 Umr- Nfia 240 Umr- Shhiye Riyseti 356

Medris -i sitne-i Aliyye 87 -i Edirne Rsu 87 -i Edirne ve Bursa 85, 87 Medine(-i Mnevvere) 123, 167, 169, 372, 390 Evkaf 123, 290 Evkaf Defteri 168 Muhfzl 352 Surre Defterleri 239, 240 ve Msr Evkf 168, 290 Medu Tahrir Defteri 123 Medve Tahrir Defteri 123 Mefrt 381 - Hmyn daresi 351 Kalemi 404 ve Tamirat (Saray) Defteri 269 Mehkim-i Kanuniye 225 Mehmed Aa, Ser-Kaftn 91 Mehmed Ali Paa 338 Mehmed Ali Paa, Msr Valisi 89 Mehmed I (Osmanl Padiah) 418 Mehmed II (Osmanl Padiah) 418 Mehmed III (Osmanl Padiah) 419 Mehmed IV (Osmanl Padiah) 419 Mehmed Paa, Sadrazam 80 Mehmed Paa, Satrc 80 Mehmed Rt Paa, Kaymakam 94 Mehmed Said Pertev Efendi 236 Mehmed Srr Efendi, Reislkttab 68 Mehmed Vahid Paa 73 Mehter 78, 147, 294 Mehtern ve Alem Cemaati (Saray) Mevcibi Defteri 271

Mehterhne 147 Mektib 354 -i liye 401 -i Askeriye 203, 210 -i Gayr- Mslime ve Ecnebiye Mfettilii 399 -i btidiye 401 -i Tliye 401 -i Tbbiye-i hne 352 Mekkreci cret Defteri 271 Mekkreciba 151, 293, 294 Defterleri 151 Mekkri Defterleri 267 Mekke-i Mkerreme 123, 167, 169, 210, 338, 390 Emaneti 199 Surre Defterleri 239, 240 eriflii 305 Meksika 42 Ticaret Defteri 44 Mektm Mhimme Defterleri 19, 16 Melbst Defteri 268 Melegb (Derinkuyu) Tahrir Defteri 123 Melendos Tahrir Defteri 123 Melgave Tahrir Defteri 123 Melkid Rum Katolik Berat Defterleri 47 Melvan Tahrir Defteri 123 Memduh Paa 338 Memlaha Resmi 247 Memleketeyn Nizamnmesi 58 Memur(lar) 237, 247, 250 maalar 341 563

 tyin, azl ve taltifleri 362 Tayin ve Maa Defteri 220 tayin ve azilleri 359, 360, 362 n muhakemesi 223 Memurn 212 Esm Kayt Defteri 204 -i Mlkiye Komisyonu 206, 209 237 Kalemi Belgeleri 368 Mdriyeti 368 Mteferrikas 219 Nakil ve Tayinlerine Dair Vukt Defteri 220 Mensb Defteri 87 - Divaniyye 87, 88 Menbie Ahkm Defteri 31 Mendilcin Tahrir Defteri 123 Mendos Tahrir Defteri 123 Mengen Tahrir Defteri 123 Menkb Tahrir Defteri 123 Menlik Tahrir Defteri 123 Mensuht iftlikleri 293 Defteri 268 (Kapudn- Dery) Belgeleri 173, 293 Menr 76 Menr- Hmyn 77 Mentee Ahkm Defteri 23 Cebel Defteri 71 Muktaas 169 Tahrir Defteri 123, 124 564 Kalemi

Timar Defteri 66, 68 Menzil Defterleri 54, 175, 267 Halifelii 174 Kaytlar 173 Nizamnmesi 57 Tekilat 174 ve Memurn Zahire Tevzi Defteri 270 ve Yol Kalemi Belgeleri 279 hne Resmi 247 Meraga Tahrir Defteri 124 Mercbenimir Tahrir Defteri 124 Mersin Ahkm Defteri 23 Merzifon Ahkm Defteri 39 Tahrir Defteri 124 Merzuman Tahrir Defteri 124 Mesil-i Mhimme rdeleri 185, 306 Mesarye 256 Meskkt Defteri 269 Meskkt dresi 354 Mead Tahrir Defteri 124 Mehat 181, 200, 201, 202, 208, 324, 410 Dairesi 341 Dairesi Evrak 353 rdeleri 303 Mstearl 353 Mertiyet 338 Metrepolit Metropolid 46, 176, 177, 216, 259, 294, 406, 407 Mevcib 266 Defteri 267, 271

 Hesaplar 161, 162 Mevcudt Defteri 61 Mevkf Ake 173 Mevkuft Kalemi (Ganem Muktaas) , 167, 171, 176, 289 Belgeleri 293 Defterleri 173, 175, 264 Mevkuft ve Hazine-i Mansre Defteri 269 Mevlana Celaleddin-i Rum Evkf 290 Mevsud Tahrir Defteri 124 Meyafarikn Ahkm Defteri 30 Meyane Tahrir Defteri 124 Mezat Kimesi 147 Mezbaha Defteri 269 Mezistre Ahkm Defteri 34 Tahrir Defteri 124 Timar Defteri 67, 68 Mezopotamya 146 Msr 199, 124, 177, 211, 214, 218, 278, 286, 308, 322, 339 Ahkm Defteri 29 Belgeleri 278 Cizyesi 165 Evkf 168 290 Fevkalde Komiserlii 358 Hazinesi 154, 179 rdeleri 185, 306 rsaliyesi 278 leri 210 Komiserlii 210 Meselesi 198, 214, 336, 340 Mhimmesi 20, 21, 48

Ordu Mhimmesi 15 Patriklii 46 Tahvil Defteri 75 Taltifat rdeleri 185 Valilii Ksm Belgeleri 278 Valisi 89 Yerli Kulu askerleri Yoklamas 161 Msr Hidiviyeti 211, 305, 320 Hlsa Defterleri 211 Tezkir Defterleri 211 Midhat Paa 336, 338 Midilli Ahkm Defteri 29 Muktaas 169 Tahrir Defteri 124 Timar Defteri 72 Midyat Ahkm Defteri 30 Mihali (Mihalik) Tahrir Defteri 124 Mihran Tahrir Defteri 124 Mihriah Sultan Evkaf Defterleri 169 Mikail Tahrir Defteri 124 Milan Tahrir Defteri 124 Milano 407 Milas Tahrir Defteri 124 Mill Emlk'tan Devralnan Belgeler 255, 406 Miralay Defteri 67 Mirt- Seniyye-i Hicziye nat Komisyonu 357 Mir Anm Defteri 269 Arazi 150 Tyint 293 565

Misyaf Tahrir Defteri 124 Mzan Rsmu 170 Mzn- Harr Muktaas 161, 172 Modava Tahrir Defteri 124 Moha Tahrir Defteri 124 Moldavan 429 Molova Ahkm Defteri 29 Tahrir Defteri 124 Mora 162, 287 Ahkm Defteri 34, 37 skelesi gmr 170 Muhassll 155 Tahrir Defteri 118, 120, 124 Timar Defteri 61, 68, 69 Vakas 89 Moran Tahrir Defteri 124 Mostar Tahrir Defteri 125 Moton Tahrir Defteri 125 Muaccelt Defteri 267 Mufiyet ve mtiyazt 420 Muhede(ler) 311, 338, 382, 384 Defteri 58 -i Umum Defter 58 Tasnifi 423 Muallim Cevdet Tasnifi Belgeleri 420 Muallim Rfat, Kilisli 420 Muamelt- Maliye Direktrl 415 Muyene ve Teft Komisyonu 357 Mucbn-i Memrn-i Mlkiye ne Komisyonu 357 Mud Tahrir Defteri 125 Mufassal Defterler 98 566

Muhabert ve Tenskt Mdriyeti Belgeleri 366 Muhabert- Umumiye 359 daresi Belgeleri 360 Mdriyeti 355 Muhacire Yardm Defteri 269 Muhcirn 200, 247, 371 Dul ve Eytmhnesi 357 Hastahnesi 356 -i slmiye Komisyonu 357 Komisyonu 201, 210 Nezareti 216 Muhakemt 362, 442 Defterleri 328 - Ceziye ve Hukk Daireleri 225 Muhalleft 420 Defterleri 264, 267 Halifelii 147 Halifesi 150 Halifesi Defterleri 149 Kalemi (Bamuhesebe) Defterleri 264 Muharrert 198, 211 - resmiyye 338 - Umumiye 56, 58, 77, 203, 420 Muhsebt- Askeriye Defteri 259 Muhassest Defteri 269 Muhassl 90, 246 Defterleri 265 Muhassllklar 285 Muhtcn Mevcib Defteri 271 Muhtelif ve Mtenevv Defterler 55 Muhtelife Defteri 65, 68

Muhzr Mhimmesi 16, 58 Mukarrer Defteri 65 Mukarrert- Umumiyye ve Hccet Defteri 268 Muktaa (Muktat) 82, 83, 84, 85, 86, 144, 150, 151, 166, 170, 176, 246, 285 Defterleri 161, 268, 271 Hazinesi 159 Hazinesi Defterleri 159 Hesaplar 160 Hisseleri 73 Ktipleri 78 Kaytlar 146 Muhasebesi 160 Mltezimleri 269 ve Tevcht- Divaniye 84 ve Timar Defteri 73 Muktaac-y Evvel Kalemi 160 Muktaa-i Cedd-i l Kalemi Belgeleri 294 Defterleri 176 Mukvelt 338, 382 Defterleri 58, 188, 189 Ksm Belgeleri 312 ve mtiyaz irdeleri 303 Mukvelenme Defterleri 188, 397 ve Mukvelt Defterleri 187, 188 Muktez 190, 309 Defterleri 56, 58, 189, 190 Mhimmesi 58, 190 Murad I (Osmanl Padiah) 418 Murad II (Osmanl Padiah) 418, 419 Murad IV (Osmanl Padiah) 419

Murad V (Osmanl Padiah) 338 Murad Paa Tahrir Defteri 125 Murad Paa Timar Defteri 63 Musa elebi (Osmanl Padiah) 418 Musevi Cemaati 407 Defteri 47 Mustafa I (Osmanl Padiah) 419 Mustafa II (Osmanl Padiah) 419 Mustafa III (Osmanl Padiah) 419 Mustafa IV (Osmanl Padiah) 419 Mustafa IV 256 Mustafa Naili Paa, Girid Valisi 406 Mustafa Paa, Sadrazam 67 Mustahfz 138 - Atik (Anadolu) 83 Musul 214, 218, 286 Eyaleti 308 Hazinesi 154 Tahrir Defteri 125 Timar Yoklamas 62 Yerli Kulu askerleri yoklamas 161 Yoklama Defteri 68 Mu Tahrir Defteri 125 Mutasarrflarnn Tatbik Mhrleri 181 Muvzene-i Umumiye 354 Defteri 246, 250, 268 Mbadele ve Meskkt Defteri 269 Mbyaa Mbairi 175, 293, 294 Mbayat 269 defteri 91 ve Tetkk-i Masrft Komisyonu 357 567

Mcrimlerin Cezas Defteri 267 Mctemia resmi 247 Mderrislik 87 Messest- Ecnebiye 190 Mfetti-i Umum 260 Mfettilikler 216, 259, 411, 413, 416 ve Komiserlikler Tahrirat 358 Mfredt Defterleri 267 Muvzenesi 259 Mhendishne 56, 74 Humbarac Oca Kanunnmeleri 89 Kanunu 58 Nizamnmesi 50 ve Humbarac Oca Kanunnmeleri 89 Mhimmt 341 - Tophne ve Top ve Yuvalak Dkmleri 271 Mhimme 7, 9, 12, 13, 14, 15, 16, 23, 49, 87, 200, 202, 211 Anadolu 198 Askir 50 Kaymakamlk 7 (Kbrs) Ksm Belgeleri 277 Mahlta 58 Muhzr 58 Muktez 58, 190 Mdrl 311 Odas 314 Ordu 7 Ordu-y Askir 18 Rikb 7 568

Rumeli 198 Zehir Defteri 54 Zeyli 52 Zeyli Defterleri 16, 52 Mhimme Kalemi 173, 219, 311, 314 Belgeleri 277, 311 Kayt Defteri 210 Mhimme-i Askir 18, 306 Defterleri 17 Mhimme-i Mektume 17 Defteri 19 Mhimme-i Msr 20 Defterleri 20, 21 Mhrni Ahkm Defteri 30 Mhr Tatbik Defteri,59, 66, 73, 181 Mlkiye Baytar Mektebi 355 Dairesi 224 ne Komisyonu 357 ntihb Komisyonu 350 Memurlar 195, 196 Mfettilii 350 Nazrl 236 Nezareti 95 Osman Nian 221 Tekd Sand 209 ve Asker Tbbiye 324 Mlknme(-i hmyn) 147 Defterleri 267 Mlteci (Macar) Mrettebat Defteri 271 Mltezim 269 kaytlar 397

Mmtze 211 Hariciye Mteferrikas 210 Kalemi Jurnal 219 Mteferrikas 210 Mnire Sultan 407 Mrsele Senedi 437 Mrted Meselesi 308 Mrr Tezkireleri 309, 364 Msdemt Defteri 259 Msellemn Defteri 270 Mskirt 157 Rsmu Defteri 268 Mstahdemn ve Glmnn ve Acemiyn (Saray) Defteri 268 Mstemen Tarifesi 181 Mstearlktan Yazlan Ayniyt Defterleri 198 Mherehorn 163 Defterleri 267 Mterek Kararnmeler Katalou 440 Mteferrika 77, 201, 202, 203, 210, 288, 333 Anadolu Tefti Komisyonu 209 Defteri 270 Rus Kaytlar 77, 80 Timar Defteri 74 Zemetler 56 Mtekaidn Defteri 272 ve Cebel Defteri 69 ve Dugyn Defteri 267 Mtesellimlik 56, 74, 243 Mzehne-i mire 354 Mzehheb Fermanlar 422

Mze-i Hmyn Mdriyeti 400 Mzekkire 87, 88, 219

N
Nablus Ahkm Defteri 40 Tahrir Defteri 125 Timar Defteri 73 Nfia 199, 200, 208, 332, 413, 420 421 rdeleri 303 Komisyonu 200, 201, 202 Nfia Nezareti 241, 242 Belgeleri 397 Defterleri 240 Nagikalva Tahrir Defteri 125 Nahcvan Seferi Timar Defteri 61 Tahrir Defteri 125 Nake Tahrir Defteri 125 Naldken Yrkleri Tahrir Defteri 125 Namarvan Ahkm Defteri 30 Nme(ler) 338, 380, 384, 407 Nme-i Hmyn 52, 319, 346 Belgeleri 278, 311 Defterleri 51, 52, 58 Kaytlar 89 Namk Kemal 336, 338 Namzevan Tahrir Defteri 125 Nn Ktibi 293 Napolyon III 407, 408 Narda Tahrir Defteri 125 Nasturi Murahhasl 46 Navul Kalemi 173, 294 Defterleri 176 569

Nefert 247 Nefert- Kla ve Glman Defteri 270 Nefy 96, 309 ve Ksas Defterleri 50, 190, 191 Nehricedd Tahrir Defteri 125 Nehrlcevaz Tahrir Defteri 125 Neme 125 Ahidnme Defteri 44 Ahidnme-i Hmyn Kayd 89 Ahkm Defteri 44 Elisi 89 Hudut Tahdidi Protokolleri 89 Nian Defteri 45 Nemrun 125 Nemrut Tahrir Defteri 125 Nevrekob Tahrir Defteri 125 Nevehir Ahkm Defteri 32 Nezaret Genel Kalemleri Defterleri 237 Nezaret ve Devir 313, 314 Gelen-Giden Defterleri 183 197, 207, 208, 235 Yazmalarna Ait Belgeler 316 Memrni 211 Nibolu Ahkm Defteri 35, 36 Cebel Defteri 70, 71 Kanunnmesi 89 Muktaas 286 Muktaas Defterleri 161 Mtekidn Cebel Defteri 69 Timar Defteri 61, 67, 71, 72 Timar Yoklamas 62 Nide 61, 372 Ahkm Defteri 32 570

Cebel Defteri 69, 70 SipahiYoklamas 62 Tahrir Defteri 125 Timar Yoklamas 62 Niksar Ahkm Defteri 39 Tahrir Defteri 125 Nirengi Ksm (Harita Komisyonu) 427 Ni 309, 429 Hazinesi 154 Tahrir Defteri 125 Temettut Defteri 248 Nian (Tahvil) Kalemi 59 Belgeleri 279 Defterleri 60, 74, 263 (Ordu) Belgeleri 279 Nian 186, 194, 204, 205, 247, 309, 341, 362, 380, 381, 384 Beratlar 437 Berat Koan Defteri 191 Berat Suret Kayt Defteri 191 Defterleri 42, 43, 57, 191, 192, 193, 194, 204, 221 Harlar Defteri 270 - li-i Osman 408 - ller Nizamnmesi 58 - Hmyn 75, 271 - Osman Defteri 193 Tecddi 246 Tevcht Defteri 220 ve Madalya Beratlar 220 ve Madalya Defterleri 220, 221 ve Madalya Fihristi 192 ve Madalya Kaytlar 220 Zimmet Defterleri 192, 204

Nian ve Madalya Defterleri 221 Nianc 97, 98 Nizam 76, 173, 375 Defteri 211 Defterleri Fihristi 87 Nizamt 84 Defterleri 57, 58, 194, 195 - Belediye 306 ve Kanun irdeleri 303 ve Talimat Defterleri 195 Nizm- Cedd Defterdarl 245 Hazinesi 157 Nizm- Esnaf Defteri 267 Nizmiye Mahkemesi 225 Nizamnme 50, 51, 57, 58, 189, 223, 226, 250, 309, 312, 339, 340, 367, 385 Nogeri Tahrir Defteri 125 Norve 42, 311, 380 Ahkm Defteri 45 Nova Tahrir Defteri 126 Novasin Ahkm Defteri 28 Tahrir Defteri 126 Novigrad Tahrir Defteri 126 Timar Defteri 66 Novoberda Tahrir Defteri 126 Nuh Paa Timar Defteri 63 Nukd- Mevkfe cetvelleri 353 Nur- Osmaniye Evkf 290 Defteri 168 Nusaybin

Ahkm Defteri 30 Mukataalar Defterleri 168 Tahrir Defteri 126 ve Mardin Muktaas 290 Nfus 90 Defteri 164, 251, 265, 269 Mukayyidlii 409 Saym 251, 252 Talimat Defteri 57 Yoklamas 249 Nkd 271 Nzl Emini 157, 176, 293 Defterleri 156 Nzl Akesi 153 Emneti 146, 148 Vergisi 174

O
Ocaklk 287, 177 Berat 147 Defteri 268 Haslt 248 Mevcibi 162 Odun 155, 175 Anbar (Saray) Defterleri 266 Emini 153, 154, 176, 293, 294 Arpa, Elbise Defterleri 266 Of Ahkm Defteri 40 Ofcabolu Yrkleri Tahrir Defteri 126 Ohri Ahkm Defteri 37 Mtekidn ve Cebel Defteri 69 Tahrir Defteri 126 571

 Timar Defteri 61, 66 Olofa Tahrir Defteri 126 Oltu Tahrir Defteri 126 Opar Tahrir Defteri 126 Ordu (Bayramlu) Tahrir Defteri 126 Ordu-y Hmyn 91, 93, 153 173, 199, 213, 279, 436 Ahkm Defteri 40 Anadolu Tahvil Defteri 75 Hazinesi 154 Mfettilikleri 352 Mhimmesi 7, 12, 14, 15, 16, 17, 18 Miriyyeti 416 Rslar 77 Tahvil Defteri 75 ve Rikab ikayet Defteri 21 Orhan (Osmanl Padiah) 418 Orman 413, 439 Heyet-i Fenniyesi 355 Mdriyeti 241 Mfetti-i Umumilii 241 Tensikat 414 Orman Nezareti Belgeleri 397 Defterleri 240 Orman ve Medin ve Ziraat Nezareti 203, 208, 241, 242, 332, 355, 415 dare-i Umumiyesi 241 rdeleri 303 Maruzat 355 Mfetti-i Umumiyesi 355 Ora Ahkm Defteri 29 Ortaky Tahrir Defteri 126 572

Osad Tahrir Defteri 126 Osman Aa, Silahtar, Kbrs Muhasl 59 Osman I (Osmanl Padiah) 418 Osman II (Osmanl Padiah) 419 Osman III (Osmanl Padiah) 419 Osman Paa, Kaymakam 79, 93 Osman Nian 221 Defterleri 192 Esmi Defteri 193, 204 ve mtiyaz 192 Osmaniye Ahkm Defteri 23 Osmanl Asker Esm Defteri 193 Bankas 415, 416 Devleti Haritas 428 Mlkiye ve lmiye Esm Defteri 193 Sefretleri 382, 383 ehbenderlikleri 382, 383 Ostrova Tahrir Defteri 126 Otomasyon 443

mer Bey Evkf 290 Defterleri 168 mer Paa Ruznamesi 66 rfi Haslat 287 Vergiler 173 sek Tahrir Defteri 126 r 248, 287 zel ahslardan ntikal Eden (Satn Alnan) Ariv Malzemesi 435

zi Asker Tertbt 94 Mahllt ve Muhtelife Defteri 66 Tahrir Defteri 126 Tahvil Defteri 75, 76 Timar Defteri 65, 68, 71 ve Silistre Ahkm Defterleri 35

Payas Ahkm Defteri 23 Pazarck 322 Ahkm Defteri 31 Tahrir Defteri 126 Pazarky Tahrir Defteri 126 Pazarsuyu Tahrir Defteri 126 Pecin Tahrir Defteri 127 Peev Vekyinmesi 97 Peuy Tahrir Defteri 127 Peksimet Emini 149, 293, 294 Defterleri 149 Penbek Tahrir Defteri 121, 127 Pepecik Tahrir Defteri 127 Pertek Ahkm Defteri 30 Pervane Tahrir Defteri 127 Pesban Ahkm Defteri 30 Pete Tahrir Defteri 127 Petremeran Tahrir Defteri 127 Petri 260 Petro Tahrir Defteri 127 Petrova Ahkm Defteri 28 Pnarhisar Tahrir Defteri 127 Pilo Tahrir Defteri 127 Pire Ahkm Defteri 29 Pirepolya Tahrir Defteri 127 Pirene 127 Pirlepe 429 Tahrir Defteri 127 Piskopos Muktaas Defterleri 264 Piskoposluk 46, 409 Kalemi Belgeleri 294 Kalemi Defterleri 176 Pke 166, 180, 295, 296 573

P
Palu Ahkm Defteri 30 Tahrir Defteri 126 Panayr 363 Resmi 247 Pane Tahrir Defteri 126 Para 126, 163 ve Eya Defteri 270 Paris 397, 429 Sefrethnesi ifre Defteri 255 Shhiye Konferans 382 Pasarofa Muhedesi 89 Pasin (Pasinbd) Tahrir Defteri 126 Pasinler Ahkm Defteri 30 Pasova Tahrir Defteri 126 Pastuh Tahrir Defteri 126 Paa Livas Ahkm Defteri 36 Cebel Defteri 70, 73 Tahrir Defteri 126 Timar Defteri 61, 74 Patnos Ahkm Defteri 30 Patrikhne faaliyetleri 411 Sinod heyeti 406

 Beratlar 295 Piyade Mukbelesi Kalemi 177, 178 Belgeleri 294 Defterleri 177, 264 Rslar 78 ve Yaya Defterleri 266 Piyade Muktaas Kalemi 177 Plamude Tahrir Defteri 127 Pln, Proje ve Krokiler 397, 427, 428 Plastine Tahrir Defteri 127 Platamon Tahrir Defteri 127 Platana Tahrir Defteri 127 Podgorice 162 Tahrir Defteri 127 Pojega Tahrir Defteri 127 Polis 365, 369, 412, 413, 414 Mfettileri Maruzat 354 Nizamnmesi 367 Okullar 366 Tenkisat 411, 416 Tekilat 244, 339, 411, 413 Portekiz 307, 311 Konsolosluk Defteri 45 Posta 163 Defterleri 267 Posta ve Telgraf 199, 200, 203, 209, 241, 324, 413, 415 rdeleri 304 Posta ve Telgraf Nezareti 410 Maruzt 354 Nzr 354 Potahne Varidt 248 Pravite Tahrir Defteri 127 Prespe Tahrir Defteri 127 574

Prevadi Tahrir Defteri 127 Preveze Tahrir Defteri 127 Preznik Tahrir Defteri 127 Pridor Ahkm Defteri 28 Prinyavor Ahkm Defteri 28 Pripol Tahrir Defteri 127 Pritine Tahrir Defteri 127 Prizren 199, 215 333 Ahkm Defteri 36 Tahrir Defteri 127 Protestan Milleti 307 Protokol(ler) 88 Listeleri 320 Prozor Ahkm Defteri 28 Prusya 307, 311 Ahidnmesi Defteri 45 Ahkm Defteri 45 Konsolosluk Defteri 45 Nian Defteri 45 Prut 68 Tahrir Defteri 127 Pul 333 Vergisi 248

R
Raab Tahrir Defteri 127 Radomir 407 Raht Defteri 270 Takmlar 151 Rakka 30 Ahkm Defteri 29, 31 Tahrir Defteri 127 ve Cezayir Ahkm Defterleri 29

Ramle Tahrir Defteri 127 Rasadhne-i mire 354 Razlk 430 Refahiye Ahkm Defteri 30 reftiye resmi 247 Reisikttab 238 Reislkttablk (Kalemi) 318, 380 Belgeleri 281 Defterleri 95 Reji Kolcular 365, 373 Renbas Tahrir Defteri 127 Resava Tahrir Defteri 127 Resm 247 -i al 165 -i htisb 53 -i Mzn 53 Resmo Ahkm Defteri 29 Tahrir Defteri 127 Revan Hazinesi 154 Tahrir Defteri 127, 128 Rikb 81, 82 Defteri 46, 68 Mhimmesi 7, 12, 13, 14, 15, 18 Rslar 77 ikayet Defteri 21risale 338 Rivan Tahrir Defteri 128 Riyset-i Divan- Muhasebt 200 Rize Ahkm Defteri 40 Rjana (Jejne) Tahrir Defteri 128 Rodos Ahkm Defteri 29

cml Defteri 61 Sipahi Yoklamas 61 Tahrir Defteri 128 Timar Defteri 72 Romanya 42, 49, 372, 429 Ahkm Defteri 45 Atik Bodan Defteri 45 Berat Defteri 45 Eflk Defteri 45 Rudnik Tahrir Defteri 128 Ruha (Urfa) Ahkm Defteri 29 Tahrir Defteri 128, 132 Timar Defteri 67 Rum 198, 307, 380, 411, 413, 414, 415, 416 Cemaati 406, 407 eteleri 259, 372, 411, 413, 416 Fesad 203 Fesad Defteri 57 Patriklii 46 Rum Tahrir Defteri 128 Timar Kaytlar 64 Rumahiye Tahrir Defteri 128 Rumeli 38, 64, 66, 65, 160, 161, 198, 201, 202, 215, 217, 218, 223, 252, 292, 328, 329 Ahkm Defteri 22, 23, 36 Asker Mektebi 76 Cebel Defteri 73 avu Defteri 62 eltik Rsmu Kalemi Defteri 166 575

 Defterdarl 245 Eyaleti 260 Eyaleti Tekadleri 68 Haritas 428 Islahat 412 Jurnal 55 Katl-Sirkat 327, 329 Kpt cizyeleri 172 Mahllt 63, 64, 65 Muhtelife Defteri 64, 65, 68 Muktaas 170 Rikb 37 Sbyn ve Mtekidn Cebelleri 67 Sipahi Yoklamas 61 ark 199, 215, 322, 333, 336, 339 Tahrir Defteri 128 Tahrirt Kaytlar 93, 94 Tahvil Defteri 75, 76 Tatbik Mhrleri 73 Temettut Defteri 248 Timar Defteri 65, 66, 67, 68, 69, 72, 73 Timar cmli 62 Timar Kaytlar 64 Timar Tevcht 61, 63 Vakf 167, 171 Valilikleri 199 Vilyt- Komisyonu 357 Zem ve Sipahiyn Yoklamas 62 Rumeli Mfettilii 258, 259, 358 Arzuhalleri 411 Belgeleri 411 576

Defterleri 258, 260 Edirne, Yanya ve kodra Evrak 412 Jandarma Miriyet ve Kumandanl Evrak 412 Konsolosluk, Sefret ve Mfettilikler Evrak 413 Kosova Evrak 413 Makmt Evrak 414 Mteferrik Evrak 415 Sadaret ve Bakitbet Evrak 415 Selnik Evrak 416 Umum Evrak 416 'nin Evrak ve Defterlerinin Kayt Defteri 260 Rumkala Ahkm Defteri 31 Tahrir Defteri 128 Rumlarn Ahkam Defteri 43, 47 Atik Ahkm Defterleri 47 Berat Defterleri 47 Rus 413 Konsoloslar 413, 416 Seferi 89 Tebeal Zabitn Esmi Kayt Defteri 220 Rusuk 286 Rusya 42, 89, 90, 198, 311, 373, 380, 384, 412 Ahidnme Defteri 45 Federasyonu Arivlerindeki Osmanl Evrak 443 mparatoriesi 89

 Meselesi 89, 307 Muharebesi 338 Mtarekesi 93 Nian Defteri 45 Ruzname 72, 138 (Asker) Belgeleri 276 Defteri 41, 66, 98, 162, 267 -i Evvel 287 -i Hmyn 287 (Timar Ve Zemet Tevcihi) Defterleri 137 Res- y Meclis 201 Rsm - Berevt Defteri 268 - Damga Defteri 269 - Eflkn Defteri 268 - rfiye 138 - eriye 138 Kalemi Defterleri 173 ve Harc- Berat Defteri 267 Rsmt 200, 201, 202, 209, 332, 415 Emneti 354 rdeleri 303 Nezareti 257, 410 Rtbe 87, 88, 193, 309, 380, 384 Defteri 87, 270 ve Mensb 88 Rs 77, 84, 85, 88 Belgeleri 279 Defteri 57, 77, 78, 79, 81, 263 - Hatt- Hmyn 83 - Hmyn 82, 83, 84, 85, 86, 87, 219, 248 - Hmyn rdeleri Kaytlar 88

Kaytlar 80, 81 Umum 84

S
Sadaka Defteri 269 Tevliyetleri 171, 292 Sadaret 93, 197, 200, 209, 216, 220, 259, 269, 338 Arzuhl Defterleri 185 Defterleri 183, 191, 204, 206, 207 Hazine-i Evrak Mdrl rde Kayt Defterleri 184 Husus Maruzat Evrak 340 dare Encmeni 206 rdeleri 303 kalemlerine ait muhtelif defterler 206 Kethds 280 Marzat 350 Mzlleri 335 Mektub Mhimme Kalemi Kayt Defteri 210 Muhasebe Kalemi Belgeleri 324 Mstear 335 Mteferrik Belgeler 325 Mteferrik Defterleri 205, 263 Resm Maruzat Evrak 340 Tahrirt Kaytlar 93 ve Bakitbet Evrak 411, 415 'e bal komisyonlara ait defterler 206 -i Uzm Mstearl 350 Sadaret med Kalemi 577

 Belgeleri 318 Defterleri 203 Sadaret Divan (Beyliki) Kalemi 196 Belgeleri 309 Mukvele Ksm Belgeleri 312 Mhimme Kalemi Belgeleri 311 Nme-i Hmyn Ksm Belgeleri 311 Sadaret Evrak Kalemi 325 Belgeleri 324 Sadaret Eylt- Mmtze Kalemi Belgeleri 320 Defterleri 205 Sadaret Kethdl (Kethd Kitbeti) Kalemi Belgeleri 280 Defterleri 94 Ktibi 263 Sadaret Mektub Kalemi 94, 183, 263 Belgeleri 280, 313 Deav yazmalarna ait belgeler 317 Defterleri 92, 196 Divan- Ahkm- Adliye yazmalarna ait belgeler 318 Meclis-i Vl yazmalarna ait belgeler 316 Mhimme Kalemi 314 Nezaret ve Devir yazmalarna ait belgeler 316 ra-y Devlet yazmalarna ait belgeler 317 Umum Vilayet yazmalarna ait belgeler 315 578

'nden yazlan mektuplarn msveddt 59 Sadaret Terifat Kalemi Belgeleri 319 Defterleri 204 Sdt 142 Defteri 270 Sadklar Tahrir Defteri 128 Sadr- l Nezareti 239 Sadrazam 239, 335 Vakflar 290 ve eyhlislm Vakflar 168 Sadrazam Kmil Paa Evrak 339 Safed Ahkm Defteri 40 Tahrir Defteri 128 Sahra Tahrir Defteri 128 Sahr-y Karaku Tahrir Defteri 128 Saidbd Tahrir Defteri 128 Saidili Tahrir Defteri 128 Sakz Ahkm Defteri 29 Tahrir Defteri 128, 129 Muktaas 169 Saknos Ahkm Defteri 29 Salhne Ktibi Defterleri 158, 159 Saline Ahkm Defteri 34 Salyne (Kalemi) 75, 76 160, 177, 178, 288 Belgeleri 295 Defterleri 53, 177, 265 ve Aylk Defteri 267 Samako 407 Muktaas 286

 Muktaas Defterleri 161 Tahrir Defteri 129 Samatya 157 Sambor Tahrir Defteri 129 Samsad Tahrir Defteri 129 Samsun Ahkm Defteri 40 Madeni 397 Tahrir Defteri 129 Samur Muhasebesi 91, 92 Sanat Ehli 177 (Saray) Defterleri 266 Sanayi 363, 397 Mektebi 355, 363, 434 Mdriyeti 241 Odalar 363 ve Ticaret Odalar 397 Sancak Tahvil Defteri 75 Santorin 129 Saray(lar) 91, 152, 153, 172, 266, 293, 295, 318, 324, 421 aas 77 alar 78 akrc ve ahinci Defterleri 266 Defterleri 266 Ehli Sanat Defterleri 266 erknna ayrlan tahsisatlar 341 Erzak ve Anbar- mire Defteri 271 Grevlileri 177 Has Ahur Defterleri 266 Has Bahe Defterleri 266 - Atik cematleri 180

- Atik 153 - Cedd 153 - Hmyn Matbh- mire ve Kiler Defteri 148, 149, 266 - Hmyn- Galata 153 imm ve mezzinleri 345 Kasabbalk Defterleri 266 Masraf- ehriyr i ve Harc- Hssa Defterleri 266 meslihi 420 mutfaklar 247 Mstahdemn ve Glmnn ve Acemiyn Defteri 268 Odun Anbar Defterleri 266 peykn 163 Tahrir Defteri 129 Tyint Defterleri 266 Terifatbas 437 Yenierileri Defteri 271 n Mefruat ve Tamirat Defteri 269 n Mehtern ve Alem Cemaati Mevcibi Defteri 271 n tamiri 341 Saraybosna Timar Kaytlar 61 Srbnba 151, 293, 294 Defterleri 151 Sardunya 42, 307, 311 Nian Defteri 45 Sareskimoet Ahkm Defteri 28 Saram Tahrir Defteri 129 Sarkaya Tahrir Defteri 129 Sarkorgan 129 Sarolan Tahrir Defteri 129 579

Saros Tahrir Defteri 129 Sart Tahrir Defteri 129 Sarucayz Tahrir Defteri 129 Saruam Tahrir Defteri 129 Saruhan Ahkm Defteri 23 Cebel Defteri 70, 71 Tahrir Defteri 129 Timar Defteri 65, 66, 68, 73 Sas Madeni Tahrir Defteri 129 Sayda 308 Ahkm Defteri 40 Muktaas 155 Tahrir Defteri 129 Saytay 284 Sazin Ahkm Defteri 28 Sebhi Ahkm Defteri 30 Seen Tahrir Defteri 129 Seddlislm Tahrir Defteri 129 Sefin Navl Defteri 269 Sefret 259, 261, 379, 381, 382, 383, 411, 413 ifre Defteri 255 Seferihisar Tahrir Defteri 129 Segedin Tahrir Defteri 129 Timar Defteri 66 Semen Ahkm Defteri 30 Sekuy Tahrir Defteri 129 Sekmenbd Tahrir Defteri 129 Seksar Tahrir Defteri 129, 130 Timar Defteri 66 580

Selanik 199, 215, 218, 220, 258, 259, 260, 291, 308, 333, 416, 429, 431, 432, 434 Ahkm Defteri 37 Baruthnesi 156 Cebel bedeli 155 Cebel Defteri 71 Cerim Defteri 260 Evrak 411, 416 Gmr 170 Hesbt Defteri 259 Muhkeme Cetvelleri 260 Posta Defteri 260 Tahrir Defteri 130 Temettut Defteri 248 Timar Defteri 61, 73 Seltn Camileri 152, 167, 390 Giri zini 381 Selim I (Osmanl Padiah) 418 Selim II (Osmanl Padiah) 419 Selim III (Osmanl Padiah) 256, 419 Selimiye Evkaf Defterleri 169 Tahrir Defteri 130 Selman Tahrir Defteri 130 Semadirek Ahkm Defteri 29 Semendire Tahrir Defteri 130 Timar Defteri 62, 66, 68 Semendirek Tahrir Defteri 130 Serasker 200, 201, 202, 217, 335 Kaps (Bb- Serasker) 251 Miriyeti, 216 Seraskerlik 200, 332, 341, 410

Serbostaniyn 32 Serin Gmrk Muktaas 172 ve Derin Resmi 247 Serdengetiler 67 Defteri 269 Serfice 215 Tahrir Defteri 130 Sergi Defteri 268 Halifelii 287 Halifesi Belgeleri 288 Kalemi Defterleri 264 Servil Tahrir Defteri 130 Seydiehri Tahrir Defteri 130 Seyrsefer Kalemi 374 Seyyidgazi Tahrir Defteri 130 Sblaice Ahkm Defteri 29 Sbyan ve Mtekidn 73, 15 Tccar Defteri 272 Shhiye 200, 201, 202, 208, 324, 341, 420, 421 -i Umumiye Meclisi 242 -i Umumiye 243 irdeleri 303 jurnalleri 356, 364 Konferans 382 resmi 247 ve Karantina Nezareti Defterleri 267 Shhiye Nezareti 199, 243, 410 Belgeleri 397 Defterleri 242 Maruzat 356

Sndrg Tahrir Defteri 130 Srbistan 42, 308, 371 Ahkm Defteri 45 Nian Defteri 45 Srp 198, 415, 432 eteleri 259, 411, 413, 416, 431, 431 Meselesi 307 Sicil Kalemi 404 Kalemi Belgeleri 368 Mdriyeti 241 ve Knye Defterleri, Divan Memurlarna Ait 41 Sicill-i Ahvl 202, 203, 250 Defterleri 237 dre-i Ummsi 350 dresi 237 Komisyonu 209, 237 Komisyonu Defterleri 237 ubesi 236, 399 Sicill-i Nfus dare-i Umumiyesi 236 Belgeleri 363 Defterleri 237 Sicilya Ahidnme Defteri 45 Defteri 45 Sicilyateyn 49, 311 Sidre Kaps Tahrir Defteri 130 Sigetvar Seferi Yoklama Defteri 61 Tahrir Defteri 130 Timar Defteri 66 Sigorta Kumpanyas 407 581

Siird Tahrir Defteri 130 Ahkm Defteri 30 Silhdar ve Sipahi Kalemleri Defterleri 265 Silifke Ahkm Defteri 23 Tahrir Defteri 130 Silistre 286 Ahkm Defteri 35, 36 Muktaas Defterleri 161 Tahrir Defteri 130 Temettut Defteri 248 Timar Defteri 67 ve zi Ahkm Defterleri 35 Silivri Ahkm Defteri 3 Tahrir Defteri 130 Silvan Ahkm Defteri 30 Simkehne 158, 159, 355 Muktaas 172 Sincar Ahkm Defteri 30 Tahrir Defteri 130 Singp Timar Defteri 66 Sinob Tahrir Defteri 131 Sipahi 61, 178 Mukbelecilii 177 ve Silhdar Kalemleri Defterleri 265 Yoklama Defteri 61 Sirem Timar Defteri 68 Timar Defteri 66 582

Sirkeci Postanesi Planlar 397 Siroz Tahrir Defteri 131 Sis Ahkm Defteri 23 Murahhasl 46 Tahrir Defteri 131 Timar Defteri 67 Sisam 199, 211, 213, 214, 218, 322 Ahidnme Defteri 45 Ahkm Defteri 29 Beylii 305, 320 Defteri 211 rdeleri 185, 306 Karantinalar 243 Sisorta Tahrir Defteri 131 Sivas 39, 65, 199, 213, 218, 333 Ahkm Defterleri 39 Cebel Defteri 71, 73 cml Defteri 100 Mukarrer Defteri 64, 65 Sipahi Yoklamas 61 Tahrir Defteri 131 Tahvil Defteri 75, 76 Temettut Defteri 248, 249 Timar Defteri 66, 67, 68, 69, 73 'l Ali Baba Zaviyesi Evrak 437, 438 Siverek Ahkm Defteri 30 Tahrir Defteri 131 Sivrihisar Tahrir Defteri 131 Sofya 215, 434 Ahkm Defteri 36 Cebel Defteri 72

 Timar Defteri 61, 66 Sokol Tahrir Defteri 131 Solakn 180 Solnok Tahrir Defteri 131 Timar Defteri 66 Sonisa Tahrir Defteri 131 Sorgun Tahrir Defteri 131 Sd Tahrir Defteri 131 Sylemez Tahrir Defteri 131 Srebrenia Ahkm Defteri 28 Su Nezreti 356 Yollar 152, 153, 432 Sudirhemi Tahrir Defteri 131 Sudak (Krm) Tahrir Defteri 131 Sula Tahrir Defteri 131, 132 Timar Defteri 73 Sultan Ahmet Han Evkaf Defterleri 168 Sultan Byezd Tahrir Defteri 132 Sultan Fatih Evkaf Defterleri 168 Sultan Hamid Evkf 290 Sultan Mahmut Evkaf Defterleri 168 Sultan Mehmed 132 Evkf 290 Evkaf Defterleri 169 Sultan Murad Han Evkf 290 Defterleri 169 Sultan Orhan Evkf 290 Sultan Selim Evkf 290

Sultan Sleyman Han Evkf 290 Defterleri 169 Grevlileri Defteri 57 Sultan Vakflar 142, 167, 290 Sultan ve ehzade Kethdlar 351 Sultan Yldrm Byezid Evkf 290 Defterleri 169 Sultanhisar Ahkm Defteri 29 Tahrir Defteri 132 Sultaniye Tahrir Defteri 132 Sultann Ahkm Defteri 23 Tahrir Defteri 132 Timar Defteri 66, 68 Sumeysat Ahkm Defteri 34 Sr- Hmyn 158, 307, 339 Defterleri 159 Suriye 146, 199, 214, 218, 333, 372, 429 Haritas 428 Surre(-i Hmyn) 169, 291 Alay 169, 359 Defterleri 239, 240, 267 Suruc Ahkm Defteri 29, 31 Tahrir Defteri 132 Suehri Ahkm Defteri 39 Sleyman (Emir) 418 Sleyman I (Osmanl Padiah) 419 Sleyman II (Osmanl Padiah) 419 Snne Tahrir Defteri 132 Srmene Ahkm Defteri 40 Srsat 17 Defterleri 267 583

Sryan Defteri 47 Patriklii 46 Svari Mukbelecilii Kalemi Belgeleri 295 Defterleri 178, 265 Sveyda Tahrir Defteri 132

Defterleri 53 ehir (Ruha) Tahrir Defteri 132 ehirky Tahrir Defteri 132 ehremneti 200, 201, 202, 209, 332, 364 Defterleri 153 rdeleri 303 Maruzat 356 Muhsebecilii 356 ve ra-y Devlet 410 ehremini 151, 154, 293, 356 ehrizor Mukarrer Defteri 65 Tahrir Defteri 132 ehzade Sultan Mehmed Evkf 290 Defterleri 169 ekvet hdiseleri 341 emiklo Tahrir Defteri 132 emsi Efendi, Reislkttab 66 eriye mahkemeleri 225 ervin Tahrir Defteri 132 etrer Tahrir Defteri 132 eyhlislm 77, 239, 327, 335 Nezareti 239 Vakflar 290 eytan Deresi Geidi 429, 432 eyzer Tahrir Defteri 132 kk- Evvel Defterdar 141, 245 Rbi Defterdar 141 Slis Defterdar 141 San Defterdar 141, 245 ifre 209 Defterleri 205

ahinci 181 Defteri 269 Rus Kaytlar 81 Timar Defteri 73 ve akrc (saray) Defterleri 266 ar Ktibi 176 akir Paa, Anadolu Vilayat Mfettii 209, 376 am 286, 308, 436 Ahkm Defterleri 40 Hazinesi 154 Mahllt Defteri 67 Polisi 373 Yerli Kulu askerleri Yoklamas 162 amard Tahrir Defteri 132 aphne muktaas 172 ark Karahisar 212 ark Rumeli 322, 333, 336, 339, 340 Defteri 211 Nizamnmesi 322 Vilayeti 322 arky Ahkm Defteri 29 efkat Nian 193, 221 ehbenderlik 379, 381, 382, 383 584

 Kalemi Belgeleri 375 Odas 343 iir Defteri 269 ikr- Hmyn Masraf Defteri 271 ikayet(ler) 341, 384, 412, 420 Defteri 21, 22, 58, 267, 270 Kalemi Belgeleri 278 (Kbrs) Belgeleri 277 Mektuplar 415 ile Ahkm Defteri 32 Kaymakaml 356 Tahrir Defteri 132, 133 imanturna Timar Defteri 66 imontornya Tahrir Defteri 133 ira Tahrir Defteri 133 iran Ahkm Defteri 40 irket(ler) 187, 312, 383 Defteri 269 Tekili 187 -i Hayriye 397 irvan 133 umnu 93 Tahrir Defteri 133 r-y Bahriye 352 Katalou 442 ra-y Devlet 184, 199, 201, 202, 203, 209, 223, 224, 314 333, 410 Belgeleri 317, 331, 332, 333 Dahiliye Dairesi 351 Defterleri 224 rdeleri 300, 303 Maruzat 351 Mazbatalar 209

Muavinlii 351 Mlkiye Dairesi 351 uregel Tahrir Defteri 133 urt 76, 309 Defteri 46, 56, 74, 75 - Milel-i Muhtelife Defterleri 46 kran Arzas 406

T
Taahhdt lmuhaberi 364 Tamiyye Defterleri 267 Taberiye Tahrir Defteri 133 Tabhne-i Hmyn 427 Tbiiyyet lmuhaberi 364 Tabtab Tahrir Defteri 133 Tahlisiye Madalyalar Kaytlar 221 Tahliye ve Gaz Defteri 260 Tahmis Defteri 270 Tahmishne Resmi 247 Tahrir Defterleri 99, 100 Defterleri Katalou 438 Mmeyyizlii 409 Tahrirat Kalemi 219, 404, 405 Belgeleri 366 Kaytlar 93, 94 Mdriyeti 241 Tahrirt ve Telgraf Defterleri 267 - Askeriye 198 - Ecnebiye Kitbeti 343 - Ecnebiye Odas 238 - Ecnebiye ve Mbeyn Mtercimlii 344 585

Tahrir-i Emlk 90 ve Nfus Talimat Defteri 57 Tahsist Defteri 268 - Seniyye 402 Tahvil (Nian) Kalemi Belgeleri 279 Defterleri 59, 60, 74, 263 Umum Fihristi 77 Tahvil (Tahvilat) 56, 73, 157 Defteri 56, 57, 76, 91, 266 Takibt- Adliye Kalemi Belgeleri 366 Takvimhne 217 Takvim-i Vekyi daresi 206, 236 ile Nerolunan Evrak 210 Mdrl 350 Tevziat 271 Talas Tahrir Defteri 133 Taman Tahrir Defteri 133 Tamirhne Nzr 345 Tanrda (Karagz) Yrkleri Tahrir Defteri 133 Tansekan Tahrir Defteri 133 Tanzimat 227 Dairesi 224, 227, 351 - Mlkiyye 306 Tanzimat- Hayriye Defteri 226 ve Meclis-i Tanzimat Defterleri 225 Tapu Kadastro Arivi 100 Tapu Kadastro 586

Genel Mdrl Arivi Tahrir Defterleri Katalou 438 Genel Mdrl Kuyd-i Kadime Arivi 99 Kuyd- Kadm Arivi Mufassal, cmal, Evkf ve Derdest Defterleri 100 Tapu Resmi 247 Tahkikleri (Snrlarn Dnda Kalan) 380 Tahrir Defterleri Fihristi 99 Taraklborlu 133 Tarih Deniz Arivi Belge Katalou 442 Tark bedeli 248 drehnesi 355 Tarsus 61 Ahkm Defteri 23 Tahrir Defteri 133 Timar Defteri 66, 72 Tar Tahrir Defteri 133 Takla Divan- Harb Riyseti 352 Takpr Tahrir Defteri 133 Taoz Ahkm Defteri 29 Tahrir Defteri 133 Taz Ahkm Defteri 29 Tara Arivi 379 Tatarck Tahrir Defteri 133 Tatarpazar 295 Tahrir Defteri 133 Tatbik Mhr Defteri 270 Tavanl 294 Muktaas 176

Tayin 309, 341, 411 Defteri 220 ve Maa Defteri 220 ve Aziller 360, 362 Tyint (Saray) bahas 247 Defterleri 198, 266 ve Erzak Defteri 272 Tekdt Defterleri 215 Telf ve Tercme Dairesi 400 Tebdil-i Mekan lmuhaberi 364 Tebea-i Osman Nian 221 Tebea-i hne Mecid Esm Defteri 193 Teberrt Defteri 271 Tebriz Tahrir Defteri 133 Techiz ve Tekfin Masraf Defteri 271 Techizt 210 ve Tesst- Askeriye Komis yonu 357 Techizt- Askeriye 248 Nezreti 352 Tediyt Defteri 268 Tediyt- Mecbre Defteri 268 Tediye ve Mbadele ve Meskkt Defteri 269 Tedkk-i Evrak Komisyonu 229 Tedmr Ahkm Defteri 40 Tahrir Defteri 133 Tedrst- liye Dairesi 400 Hussiye Kalemi 399 btidiye Kalemi 400

Tliye Dairesi 400 Teft-i Meshif-i erfe Meclisi 353 Teft-i Umm-i Asker Komisyonu 357 Teklif 89 -i rfiye 174 Tekrir Kayt Defteri 204 Tekd 309, 332 Defterleri 195, 196 Tekd Sand 201, 202, 203, 209 rdeleri 304 Nezreti 350 Teke 72, 294 Ahkm Defteri 23 Muktaas 176 Tahrir Defteri 133 Timar Defteri 66, 68 Timar Yoklamas 62 Tekeyolu Ahkm Defteri 35 Tekfurda Ahkm Defteri 29 Tahrir Defteri 133 Tekfurgl Tahrir Defteri 133 Tekman Tahrir Defteri 133 Tekrit Tahrir Defteri 133 Telba'r Tahrir Defteri 133 Telefon 374 Telgraf 199, 200, 203, 210, 217, 219, 332, 374, 375 Defterleri 267 ve Posta irdeleri 304 Temesskt Defteri 269 Temett Resmi 247 587

Temettut Defterleri 246, 248, 252, 271 Temyz Mahkemesi 225, 351 Tenos Ahkm Defteri 39 Tenskat 259, 306, 362, 412, 413 Dairesi 416 Tercan Ahkm Defteri 30 Tahrir Defteri 134 Timar Defteri 70 Tercil Ahkm Defteri 30 Tahrir Defteri 134 Tercman- Dvel Defteri 44, 56 Tereke 147, 149 Defteri 59 Eyas ve Beyt'l-Mal-i Muhalleft Defteri 270 Terme Ahkm Defteri 40 Tersane(-i mire) 57, 68, 78, 146, 154, 307, 442 Defteri 270 Emaneti 148 Emneti 265 (Bahriye) Defterleri

Tene Ahkm Defteri 28 Terifat 87, 91, 211, 323, 339 Defteri 92, 205 - Askeriye Nezreti 352 - Hriciye Nian- Ecneb 221 - Umumiye dresi Maruzat 344 - Umumiye 343 Merasimi Kayt Defteri 204 Mersimleri 384 ve namt Defteri 91 Terifat Kalemi Belgeleri 280, 295, 319 Defteri 90, 178, 179, 204 263 Terifatba (Saray) 437 Terifatlk 91 Defterleri 263 Tevciht 309, 420 - Askeriye 18, 19 - Mlkiye Defterleri 196 ve btida Tezkiresi Defteri 271 Tevelldat lmuhaberi 364 Tevkift Defteri 268 Tevki Cafer Bey Haslar 65 Tevzit 269 Defterleri 53 Tezkir ve Evmir Msveddeleri 200 ve Tekrir Kayt Defteri 204 Tezkire Defterleri 198, 223 -i Ahkm 166 -i Evvel 281 -i Osmn 364, 370

Emini 146, 152 dresi 352 nas 187 Tahvil Defteri 76 Zindan 152 Teselya 284 Muktaalar 144 Teshilt Sand 217 Komisyonu 206 Tesr-i Muamelt ve Islahat Komisyonu 236, 350 588

 -i Smiye 210 -i San 281 Tezkireci 281 Tbbye 181, 200, 201, 203, 210, 324 Tmvar 286 Tahrir Defteri 134 Timar Defteri 65, 66, 68 Yerli Kulu askerleri Yoklamas 162 Trhala 199, 215, 308 Ahkm Defteri 37 Muktat ve Timar Defteri 73 Tahrir Defteri 134 Tatarlar Tahrir Defteri 134 Timar Defteri 74 Vridt- Salih Kalemi 180, 295 Yoklama Defteri 61 Trnova 407, 429 Tahrir Defteri 134 Trnovack yolu 432 Ticaret 200, 208, 321, 332 Anlamalar 379 Beratlar 309 Borsalar 363 Gemileri 49 Mahkemeleri 225, 355 Mdriyeti 241 Nfia, Shhiye 199 Nfia ve Zaptiye Nezaretleri 341 Nazr 335 Nezareti 241, 242 Odalar 363 ve Orman Nezareti 242 ve Sanayi 241

Ziraat ve Orman ve Madin Nezareti 242 Ticaret ve Nfia Nezareti 200, 202, 208, 241, 242, 324, 410 rdeleri 304 Maruzat 355 Mhendisleri 355 Tercme Odas 355 Ticaret ve Ziraat Nezareti 241, 242, 324, 333 rdeleri 304 Ticret, Nfia, Ziraat, Orman Madin Nezaretleri Belgeleri 397 Defterleri 240, 242 Tiflis Ahkam Defteri 23 Tahrir Defteri 134 Tikve Tahrir Defteri 134 Timar 58, 61, 77, 137, 155, 248, 421 Ahkm 49 Baky Muhasebesi 73 Bedeli 155 Bedeli Defterleri 155 Defteri 61, 72, 73 Gedii Bedelleri 147 cml Defteri 66 hlesi 73 Kaytlar 61, 67, 97 Ruzname Defterleri 139 Sahipleri 247 Tevcht 62, 63, 64, 65, 66, 68, 69, 71, 72, 275 Tezkireleri 153 589

 ve Muktat Hisseleri 73 ve Zemet 420 ve Zemet Defterleri 266 ve Zemet Tevcihi 137 ve Zemet Tevcihi Defterleri 139 Yoklamas 62, 250 Timu Tahrir Defteri 134 Tire Tahrir Defteri 134 Tirebolu Ahkm Defteri 40 Tirgovite Tahrir Defteri 134 Tokad Tahrir Defteri 134 Ahkm Defteri 39 Voyvodal 155 Tolc 160, 429 Tolna Tahrir Defteri 134 Tonuzlu Tahrir Defteri 134 Top Arabac 77, 177 Oca 151, 294 Topu 294, 177, 77 kinci Frka Kumandanl Eslihahne ve Mhimmt- Nriye Mfettilii 352 Kaymakaml 409 Tophne(-i mire) 146, 151, 156, 158, 200, 201, 202, 209, 217, 247, 307, 341, 410 Emaneti 148 rdeleri 304 Meclisi 352 Miri 335 Miriyeti 242, 352 ve Top ve Yuvalak Dkmleri 271 590

ve Topular Defterleri 265 Topkap 134, 381 Saray Hazine-i Hmyn daresi 351 Topolin Tahrir Defteri 134 Toprak skan Genel Mdrl Katalou 441 Toragan Tahrir Defteri 134 Tortum 74 Tahrir Defteri 134 Torul Ahkm Defteri 40 Toskalk Meselesi 308 Toskana 42, 311 Ahidnme Defteri 45 Ahkm Defteri 45 Dkas 89 Toyhisar Tahrir Defteri 134 Trabie Ahkm Defteri 34 Trablus 308 Trablusgarp 177, 199, 211, 214, 218, 323, 324, 333, 437 Belgeleri 323, 324 Haritas 428 Trabluam Gmr 154 (Has) Defteri 267 Hazinesi 154 Tahrir Defteri 134 Trabolice Ahkm Defteri 29 Trabzon 40, 41, 199, 213, 218, 252, 309, 333, 429 Ahkm Defterleri 40 Cebel Bedeli 155 Mahllt Defteri 67

 Tahrir Defteri 134 Timar Defteri 67 Timar Kaytlar 64 Travnik Ahkm Defteri 28 Trebin Ahkm Defteri 28 Trepolie Tahrir Defteri 134 Tulumbac Defterleri 267 Tuna 199, 215, 252 Nehri 160 Tunus 177, 199, 218, 308, 340 Muharebesi 79 Tur Muharebesi 63 Tahrir Defteri 134 Turgut Tahrir Defteri 134 Turhal Tahrir Defteri 135 Tr- Sina Keileri 46 Turuk 241 ve Mabir dresi 355 Tuzhisar Tahrir Defteri 135 Tuzla 161, 256, 257, 409 Ahkm Defteri 29 Tahrir Defteri 119, 135 Tccar 88, 246, 259 Defteri 272 Sefneleri 34 urt Defteri 46 Vekilleri 216 Trk Yunan Komisyonu 357 Ttn Defteri 265, 270 Satan Dkkanlar 268 ve Kahve Rsmu 143

U
Ula Tahrir Defteri 135 Ulem Tahvil Defteri 75 Ulubat Tahrir Defteri 135 Ulfe 156, 287 Defteri 267 Ulfeciyn- Yemn 178 Yesr 178 Uluky Tahrir Defteri 135 Umm Komisyon- Muhcirn 357 Umum Mektib-i Askeriye-i hne Mfettilii 352 Umum Vilayet Yazmalar Belgeleri 315 Urfa Ahkm Defteri 31 Tahrir Defteri 128 Urmiye Ahkm Defteri 34 Ustrumca Tahrir Defteri 135 Uyvar Hazinesi 154 Tahrir Defteri 135 Timar Defteri 66 Uzie Tahrir Defteri 135 Uzun Tahrir Defteri 135

crt Defteri 268 Kilise Katogikosluu 46 lgn Tahrir Defteri 135 nye Ahkm Defteri 40 Tahrir Defteri 135 591

rgb Tahrir Defteri 135 skdar 271, 406 Ahkm Defteri 29, 32 Bidyet Mahkemesi 225 Kads 77 Mutasarrfl 353 Rs Kaytlar 80 Tahrir Defteri 135 skp 199, 260, 308, 407, 429, 431 Ahkm Defteri 37 Cebel Defteri 69, 70, 71 Hapishnesi 260 Jandarma Kumandanlar Mektebi 432 Muktaas 286 Muktaas Defterleri 161 Mtekidn ve Cebel Defteri 69 Temettut Defteri 249 Timar Defteri 61, 70 zeyr Livas 67 Timar Defteri 67 zitsa Tahrir Defteri 135

Vakf(lar) 77, 83, 84, 85, 142, 165, 166, 167, 168, 171, 283, 288, 289, 290, 291, 292, 362, 420, 439 Belgeleri 278 Genel Mdrl Katalou 439 Muamelt 97 Muktaalar 154 ve Muktat 81, 82, 83, 84, 85 Valide Handan Sultan Evkf 290 valide kethds 335 Valide Sultan Evkf 290 Defterleri 169 Valide Sultnlar 341, 345 Valpova Tahrir Defteri 135 Van 129, 199, 213, 218, 333, 286 Mukarrer Defteri 65 Seferi 61 Sipahi Yoklamas 61 Tahrir Defteri 135 Yerli Kulu askerleri Yoklamas 162 Vapur 434 iletmesi 187 - Hmyn Kumandanl 352 Varad Seferi 80 Tahrir Defteri 135 Varadin Tahrir Defteri 135 Varidt Defteri 272 Vridt Muhasebecilii Defterleri 265 Vridt Muhasebesi 249 Defterleri 246, 247, 248 Varidt ve Masrift Defteri 89, 270, 271 Vakfiyeler

V
Va Tahrir Defteri 135 Vahdeddin(Sultan) 253 Vakanvislik Kalemi Belgeleri 281 Defterleri 96 Vakf- Hmyn 290 Evkaf Defterleri 169 Vakfkebir Ahkm Defteri 40 Vakfiyeler 290, 396 Katalou 439 592

Vridt- Salih Kalemi 180 Belgeleri 295 Defterleri 179 Vridt- kk Evvel Kalemi Belgeleri 295 Defterler 180, 179 Vridt- kk- San Kalemi 166, 289 Belgeleri 296 Defterleri 179, 180 Vridt- Umumiye dresi 353 Varna 160 Muktaas 286 Muktaas Defterleri 161 Tahrir Defteri 135 Vsf Ahmed Efendi, Vakanvis 96 Vefat (Vefayt) 380 ilmuhaberleri 364, 397 istatistikleri 397 taziyeleri 384 Vekyinme 97 Veliyddin Rfat Paa, Bosna Valisi 406 Venedik 42, 397 Ahidnme Defteri 43 Defteri 43 Dubrovnik Defteri 43 Hududnme Defteri 43 Tahrir Defteri 135 Verende Tahrir Defteri 135 Verest Defteri 270 Vergi 90, 247, 275, 293, 411, 412 Defteri 272 Emneti 202, 354 Tahsilatlar 413

Verian Tahrir Defteri 135 Vezir 179 Kethdl 236 Kethds 235 Vakflar 142 Vlk Tahrir Defteri 135 Vigrad Ahkm Defteri 28 Vidin 93 Ahkm Defteri 36 Hazinesi 154 Muktaas 286 Tahrir Defteri 135 Temettut Defteri 249 Vilyt- Mmtze 211, 218 ve Muhtre Kalemi 350 Vilyt- Selse 215, 259, 261, 430 Hesbt Defteri 259 Muhkeme Cetvelleri 259 Mfredt Muvzenesi 259 Vridt ve Masrift cml Muvazeneleri 259 Vilyt- hne Kap Kethdl 350 Vilayet ve Mfettilikler Belgeleri 408 Defterleri 256 Vilayet(ler/ Vilyt) 199, 201, 202, 203, 212, 217, 219, 220, 313 Btesinin Tetkik ve Tasdiki 363 Gelen-Giden Kayt Defterleri 183, 211, 212 Giden Defterler 197 Kalemi 350 Mteferrikas 210 Nizamt 359 593

 Tahrirat 358 Tahsilat 416 Vinmah Tahrir Defteri 135 Viranehir Tahrir Defteri 135 Tahrir Defteri 135 Visoka Ahkm Defteri 28 Tahrir Defteri 135 Viegrad Tahrir Defteri 135 Viyana 434 htilli 308 Vize 71 Ahkm Defteri 35, 36 Tahrir Defteri 135, 136 Timar Defteri 66 Vlasenie Ahkm Defteri 28 Vlasotina 407 Voynugn Defterleri 267 Voyvodalklar 285 Vrad Timar Defteri 66 Vukuat Cetvelleri 416 statistik Cetvelleri 366, 367 Jurnalleri 356 Pusulalar 370 Raporlar 367 Vultrn Ahkm Defteri 36 Tahrir Defteri 136 Timar Defteri 66, 67 Tahrir Defteri 136 Vkel 339 594

Vzer 77 Tahvil Defteri 74, 76 ve Mrimran Esmisi Defteri 268

Y
Yamurderesi Tahrir Defteri 136 Yahikargn Tahrir Defteri 136 Yahudi(ler) 307, 406, 407 ve Sryani Patriklii 46 Yakub ve Sryan Def., 47 Yalak Tahrir Defteri 136 Yalakbd Tahrir Defteri 136 Yalta kasabas, Krm 433 Yamak Mevcibi 271 Yanbolu 407 Rs Kaytlar 78 Tahrir Defteri 136 Yanova Tahrir Defteri 136 Yanya 199, 215, 218, 258, 259, 260, 261, 308, 333, 411, 412, 416, 429, 430, 433 Ahkm Defteri 37 Cebel Defteri 71 Tahrir Defteri 136 Timar Defteri 73 Yoklama Defteri 68 Yanyalu Esnek Tahrir Defteri 136 Yarhisar Tahrir Defteri 136 Yarpus Ahkm Defteri 23 Yve Defteri 269 Yavern Dairesi 343 Yaya Defterleri 266 Yaye Ahkm Defteri 28

Yedi Adalar Ahkm ve Berat Defteri 45 Yemen 177, 199, 214, 218, 308, 333, 372 Kahvesi 181 Yeni l Trkmnn- Halep Muktaas 290 Yeni Saray aas 77 Yenice Tahrir Defteri 136 Yenice Zara Tahrir Defteri 136 Yenicehisar Tahrir Defteri 136 Yenice-i Karasu 180, 295 Tahrir Defteri 136 Yenice-i Vardar Tahrir Defteri 136 Yenieri 153, 177, 266, 270 Aas 153, 243 Defteri 271 Efendisi Defterleri 265 Kalemi Defterleri 180 Ktiblii 177 Mevcibi 271 Muktaas Kalemi 180 Oca 159, 244, 251, 294 (Saray) Defteri 271 Sekbanlar 180 ve Yamak Mevcibi 271 Yeniil Tahrir Defteri 136 Trkmenn- Halep Evkaf Defterleri 169 Yenipazar 199 Tahrir Defteri 136 Yeniehir 294 Muktaas 176

Tahrir Defteri 136 Yerli Kulu askerleri 162, 286 Yevmiye 176 Defteri 91, 216 Ylanluca Tahrir Defteri 136 Yldrm Beyazid Han 240 Yldz Saray 229, 230 Arivi Belgeleri 336 Arivi Defterleri 229 Yldz Tasnifi 229, 347 Defterleri 230, 231, 433 Yldz Defterleri 230 Esas Evrak 337, 338 Evrak 229 Hastahnesi Tabiblii 352 Mbeyn Cetvelleri 347 Maruzat Defterleri 230 Mtenevv Maruzat Evrak 341 Mzesi 338 Tahrir Defteri 136 Yldzeli Ahkm Defteri 39 Yoklama 162 Defterleri 61, 68, 98, 252 Yol ve Menzil Kalemi Belgeleri 279 Defterleri 54 Yoncalu Tahrir Defteri 136 Yoros Tahrir Defteri 136, 137 Yrkn Cemaati ve Evld- Fatihn Defteri 270 Yunan 307, 339, 359, 360, 372, 380 Donanmas 372 595

Yunanistan 42, 311, 372, 373 Ahkm Defteri 45 rdeleri 185, 306 Nian Defteri 45 Yund Ahkm Defteri 29 Tahrir Defteri 137 Yurt D Ariv Merkezlerine Ait Kataloglar 442 Yurt i Arivlerine Ait Kataloglar 438 Yregir Tahrir Defteri 137

Hazinesi Defterleri 265 -i Srsat Defterleri 267 Mbyaas Defteri 267, 270 Nakli 275 Navl Defteri 268 Nezareti 241 Rsmunun Toplanmas 275 Tevzi Defteri 270 ve Nzl Emaneti 148 Zalim Tahrir Defteri 137 Zamant Tahrir Defteri 137 Zaptiye 200, 201, 202, 209, 323, 333, 421 Defterleri 265 rdeleri 304 Jurnalleri 336 Miri 335 Miriyeti 244 Zaptiye Nezareti 244, 341, 365, 410 Belgeleri 397 Defterleri 243 Maruzat 353 Zara Ahkm Defteri 39 Zartana Tahrir Defteri 137 Zarviin Tahrir Defteri 137 Zemet 56, 77, 85, 138, 155, 246, 250, 420 Nizamnmesi 57 ve Timar Defteri 74, 266 Zecriye 157 Defterleri 265 Resmi , 247 Rsmu Kalemi Defterleri 157

Z
Zbta-i Shhiye-i Hayvaniye Komisyonu 355 Zabtlar 90 zabtnmeler 339 Zabit(n) 78 Esmi Kayt Defteri, Rus 220 Knye Defteri 220 Masrift Muhasebecilii Defterleri 247 Tayin Defteri 220 Zablana Tahrir Defteri 137 Zagor Tahrir Defteri 137 Zagorye Tahrir Defteri 137 Zaanospaa Tahrir Defteri 137 Zara -i Atik 322 -i Cedd 407 -i Eskihisar Tahrir Defteri 137 Tahrir Defteri 137 Zahire 156, 174, 175, 176, 270, 293 Hazinesi 176 596

Zehir 362 Defterleri 53 Mhimmesi 54 Zelenkova 430 Zemistni Defteri 267 Zengicik Tahrir Defteri 137 Zenia Ahkm Defteri 28 Zenta, Vekyinme 97 Zernia Tahrir Defteri 137 Zeytun Ahkm Defteri 31 Tahrir Defteri 137 Zihne (Selanik) Tahrir Defteri 137 Zile Ahkm Defteri 39 Tahrir Defteri 137 Zimmet (Zimemt) Defterleri 205, 231, 269, 271, 359 Halifelii 147 Halifelii Defterleri 150 Halifesi 150, 389

Halifesi Defterleri 264 Pusulalar 389 Ziraat 203, 208, 241, 324, 333, 363 Bankas 339, 355, 415, 416 Heyet-i Fenniyesi 241, 355 Mektebi 187 Mfetti-i Umumilii 241 Nezareti Belgeleri 397 Nezareti Defterleri 240 ve Madin Mdriyeti 241 ve Sanayii Sergisi 434 ve Ticaret rdeleri 304 Zitovi Tahrir Defteri 137 Znepolje Tahrir Defteri 116 Zor 214, 372 Zbeyr Karyesi, Basra 373 Zht Paa 338 Zlkadriye Tahrir Defteri 137 Timar Kaytlar 64 Timar Yoklamas 62

597