Lng ganh t!

c"a cc nh khoa h#c

Lng ganh t! c"a m#t nh khoa h$c %&c '(i v)i m#t b*n '+ng nghi,p '-.c th/ hi,n b0ng cch b1 ra 5 n2m h$c h3t l4 thuy3t c"a ng-5i 6y v b1 thm 5 n2m n7a '/ nng ln thnh m#t l4 thuy3t cao h8n. Lng ganh t! c"a m#t nh khoa h$c Vi,t Nam '(i v)i b*n '+ng nghi,p '-.c th/ hi,n b0ng vi,c tm cch chuy/n sang ng*ch hnh chnh t9 ch&c '/ ng2n ch:n vi,c cng b( v &ng d;ng l4 thuy3t c"a h<n ta.

S! d" nh# v$y l v trong ph%n l&n cc c' quan c(a ta, k) c* c' quan khoa h+c, dn chuyn mn th#,ng lp v- m.t cch tuy/t 01i n-u 02ng th,i khng ph*i l cn b. hnh chnh hay t3 ch4c.
Ngay c! v" ph#$ng di%n chuyn mn, cn b& hnh chnh hay t' ch(c, d khng ph!i l dn chuyn mn, c)ng c quy"n Mu!n h"n #$ng nghi%p, t!t quy*t +,nh khi xt duy%t cc cng trnh chuyn mn (quy*t +,nh +#a vo k* ho-ch, quy*t +,nh cho php cng b. hay thi nh&t l chuy'n sang qu(n l) cng, quy*t +,nh cch +nh gi khi xt lao +&ng tin ti*n hay #$ng nghi%p chi*n s/ thi +ua). 0i"u ny hon ton h1p l2, v m3i cng trnh khoa h4c hay ngh% thu5t +"u l m&t +ng gp vo s6 nghi%p cch m-ng c7a 0!ng v c7a nhn dn. H$n n8a, ta th9y c nh8ng ng#:i nh#:ng quy"n tc gi! cng trnh n*u li%u ch;ng cng trnh s< kh +#1c khen th#=ng do tc gi! c sai ph-m g + v" +-o +(c hay thu&c m&t thnh ph>n c v9n +", +? d@n thnh tch l-i cho m&t ng#:i khc c nh8ng #u th* khi*n cho h4 dA +#1c ch9p nh5n thnh tch h$n. V v5y, cc chuyn gia l>n l#1t thi lm khoa h4c kB thu5t v chuy?n sang ng-ch hnh chnh t' ch(c +? c th6c quy"n v" khoa h4c kB thu5t.

Cao Xun H$o

Ai dm nh5n l mnh x9u x?

N3u coi m=i dn t#c g>n nh- c tnh m#t con ng-5i: anh Php ho hoa lm th8 hay, anh Trung Qu(c bun bn gi1i v m-u l-.c, anh Lo hi?n lnh... th n3u ch@ nhn vo chuy,n gi7 gn v(n c9 khng thi, ti vAn nghB, anh Vi,t Nam l ng-5i hay ni d(i. D(i mnh v d(i ng-5i. H$ quy3t tm gi7 gn bCn s<c dn t#c cho 'Dm ' b0ng ci cch cho php xy nh h#p trn lan v ni '8n giCn l "th 'i/m"? B0ng nhDp xe my Trung Qu(c + *t? B0ng cho php 'Dp bi,t thE x-a '/ xy nh knh? B0ng xa s9 ci nhm di tch v(n ' r6t m1ng mCnh c"a n-)c ta v)i l4 do '/ thuDn ti,n cho hi,n '*i ha? V vAn khng qun ku g$i gi7 gn bCn s<c v2n ho dn t#c

1. B5n 0 0i 6 L5t ch#a? 6 0-n Si Gn ch#a? 6 v7 nh8ng lng B9c b. ch#a? N-u ch#a, th b5n nn 0i. B5n nn 0i s&m. 6i tr#&c khi nh8ng bi/t th: b; b< hoang 0-n tn l=i. 6i tr#&c khi ru trn t#,ng cha b; c5o v t#>ng b; s'n son th-p vng. 6i tr#&c khi thnh ph1 l&n mu1n t5o nh8ng d?u chn hi/n 05i kh3ng l2, d@m ln chnh nh8ng khAu hi/u b*o t2n v1n c3 m mnh 0 h ho tr#&c 0. 2. Cch 0y m&i ba nBm thi, thnh ph1 H2 Ch Minh c(a ti linh 0nh t3 ch4c kC ni/m Si Gn 300 nBm. Nh8ng *nh cD 0#>c 0em ra, mn Bn khAn hoang n?u l5i, nh nh nghe tn ng NguyEn H8u C*nh, ng#,i ng#,i nghe l5i nh8ng 0;a danh x#a: G Cy Mai, 0nh Thng Ty H.i, kinh Tu H( v&i b-n Bnh 6ng... B-n Bnh 6ng, th nBm nay, ng#,i ta s9p dFp n, 0) m lm 05i l. 6ng Ty. C= NguyEn 6nh 6%u 0 ph*i ku ln trn bo Tu3i TrG: "Xin gi8 l?y c*nh quan c(a Si Gn sng n#&c trn b-n d#&i thuy7n".
B-n ph!i +i qua khu v6c ny, th9y +#1c vC +Dp (b, bE ph c7a n) b-n mFi hi?u +#1c ti*ng ku c7a cG. Th5t chHng khc no l:i ku c(u v khIn ni; khng bi*t v th* ny c qu khng, nh#ng nh# ti*ng ku c7a cG b Si Gn, sau lA th#1ng th4 ph!i ni xin con chu +;ng nm +i c$i tr>u c) vFi di !nh cG ng... B*n Bnh Jng, vFi hai bn b: l nh c', x#=ng xay la, l nh8ng th( m ci ti "v.n c'" c7a chng ta chHng c nhi"u, nh9t +y l-i l ci th( h8u hnh, bKng n#Fc, bKng g-ch, bKng ki?u nh, cch sinh s.ng; ch( khng ph!i nh8ng th( l m truy"n th.ng, phGc h@i l-i m3i n$i m&t mu c: ph#Fn v m&t ki?u +ui nheo.

Th* nh#ng, n*u +-i l& Jng Ty +i qua, s. ph5n c!nh trn b*n d#Fi thuy"n r9t Nam B& x#a c7a b*n Bnh Jng s< chHng khc g s. ph5n ru trLm tu'i c7a thp Ra. Gi!i tn m&t khu v6c th5t chHng kh, c)ng nh# vi%c d4n ru thi, nh#ng ci n3i m !nh rKng mnh + ph tan ch3 tr ngG c7a hng trLm nLm l,ch sM c +eo +u'i +#1c nh8ng ng#:i k2 quy*t +,nh khng? V nh8ng ng#:i + l ai? H4 ngh/ g trong +>u nhN? H4 quy*t tm gi8 gn b!n sOc dn t&c cho +5m + bKng ci cch g +y? BKng cho php xy nh h&p trn lan v ni +$n gi!n l "th +i?m"? BKng nh5p xe my Trung Qu.c @ -t? BKng cho php +5p bi%t th6 x#a +? xy nh knh? BKng xa s' ci nhm di tch v.n + r9t mEng m!nh c7a n#Fc ta vFi l2 do +? thu5n ti%n cho hi%n +-i ha? ThM t#=ng t#1ng hai m#$i nLm sau thi, nh8ng khu nh c' (ch#a b, +5p) ngy hm nay ln b#u !nh. V s< c nh8ng ng#:i chN cho con ci mnh m ni: "Ch3 ny ngy x#a b. (mD) c +i qua, +Dp lOm." V c nh8ng ng#:i s< khng dm chN tay vo !nh m ni: "Ci khu ny chnh b. + k2 quy*t +,nh +5p +i."

3. Ti l-i +4c bo Tia Sng, c bi c7a tc gi! V) Khnh v" ti*p th, m&t hnh !nh Vi%t Nam. V5y +9y, c( rnh m-ch li%t k ci v.n t Ei c7a mnh ra r@i khai thc tri%t +? th kho l-i thnh giu c. Tc gi! k? ra, chng ta c o di, c nn, c ph=, c nem. Nghe dA ch,u nh# nghe m&t ng#:i ni +$n gi!n: "Ti l th1 may. L#$ng ti +7 s.ng. Ti thch mPc o xanh." M&t ng#:i nh# v5y c)ng h9p dQn lOm ch(! Ci m&c m-c c7a h4, ci ngh" c7a h4, s= thch c7a h4 khng gi.ng anh, khng gi.ng ti. Vi%c g c( ph!i th'i ph@ng ln nh8ng g mnh khng c, +? r@i ph bE nh8ng ci (tuy t m) qu2 gi c7a mnh?

N*u coi m3i dn t&c g>n nh# c tnh m&t con ng#:i: anh Php ho hoa lm th$ hay, anh Trung Qu.c bun bn giEi v m#u l#1c, anh Lo hi"n lnh... th n*u chN nhn vo chuy%n gi8 gn v.n c' khng thi, ti vQn ngh/, anh Vi%t Nam l ng#:i hay ni d.i. D.i mnh v d.i ng#:i.

Chng ta ni d.i nhi"u qu. D.i = ch3 c nhi"u vi%c chng ta ni m&t +Kng v lm m&t nCo. Chng ta ni, ti l ng#:i c vLn ha v thch ch$i +@ c', nh#ng c con chu&t ch-y qua l chng ta (quy*t) nm chu&t +*n vR c! bnh qu2. Chng ta cung knh o -t cho m&t lA h&i 300 nLm Si Gn, r@i sau + th sSn sng th6c thi m&t d6 n c ph bE nh8ng ph>n c' knh c7a Si Gn 303 tu'i. Chng ta khng ti*c c! kho tnh t; mB mi"u cho ci Cha M&t C&t, nh#ng l-i ti*c m&t ci c&t bKng g3 cho n, khi*n bao nhiu khch ph#$ng xa ph!i ch#ng hMng. Chng ta bi*t mnh ngho m c( hunh hoang l mnh giu.

M trong khi +, c +(a con no dm trch mD ngho! T, n#Fc c7a ti l th* +9y, nh#ng m chng ti t6 ho, +? ti cho anh th9y: Cha ng +? l-i c m&t cht c7a (cIn th5n m= gi ra), chng ti gn gi8 cn +#1c th* ny +y (th9y vQn cn nguyn), v chng ti s< gi8 cho con chu (cIn th5n gi l-i). Anh c#:i th mPc anh! 4. ng B D#$ng, tc gi! ng#:i Trung Qu.c, c vi*t m&t +o-n th* ny: "! nhi"u n#m nay, ti mu$n vi%t m&t quy'n sch d()i tn g*i: 'Ng(+i Trung Qu$c X,u X'. Ti nh) quy'n sch 'Ng(+i M- X,u X' sau khi vi%t xong . .(/c Qu$c v0 vi1n M- dng lm ti li1u tham kh2o cho sch l(/c c3a mnh. Ng(+i Nh4t c5ng c m&t quy'n sch 'Ng(+i Nh4t X,u X". Tc gi2 l !6i s7 Nh4t t6i c-hen-ti-na. Ngi .6i s7 ny (sau khi vi%t cu$n sch .) li"n b8 cch ch7c. !,y c l9 l ci khc nhau gi:a !ng ph(;ng v Ty ph(;ng..." Nh#ng = Trung Qu.c, ng#:i ta + in "Ng#:i Trung Qu.c X9u X" c7a ng B D#$ng. V khng ph!i v th* m ng#:i Trung Qu.c b, nhn l x9u h$n. Tri l-i. Phan Th! Vng Anh

Ng*+i Vi%t x&u x: L&y ho lm qu)

Ng%&i Vi't x(u x:

L(y ho lm qu)
M#t ng-5i Vi,t Nam l)n ln vAn khng quen v)i r6t nhi?u l5i r2n d*y v? cch s(ng, cch c- xF G '5i... thi th ch!u chn b1 lm m-5i, m#t sE nh!n chn sE lnh, thi th 'ng cFa bCo nhau, thi th dB ho vi qu4... t6t thCy '?u mang m#t t6m lng khoan nh-.ng. Nh-ng nh7ng tnh t(t 6y c phCi lc no cHng l m#t cch s(ng tch cEc? N*u nhn v9n +" = gc +& l,ch sM, nh8ng ci +ang tr= thnh nh#1c +i?m c7a ng#:i Vi%t Nam hi%n nay ch7 y*u +#1c hnh thnh trong th* kU 20. M&t th* kU +>y bi*n +&ng, chng ta k* th;a m&t th( ch7 ngh/a phong ki*n +? ch.ng ch7 ngh/a th6c dn v +* qu.c, v quy lu5t chi*n tranh + bDp, l9n t m4i quy lu5t kinh t* x h&i. V mi"n BOc hnh thnh c$ ch* bao c9p - khng c c$ ch* + chng ta khng thOng MB +#1c. Nh#ng bao c9p, nh9t l bao c9p ko di sau nLm 1975 l-i lm n!y sinh hai +(a con t% h-i l thi +-o +(c gi! v thi v trch nhi%m. Bo Ong .,t c7a Bungari nhn l-i th:i k ny c7a chnh h4, + t'ng k*t nn 6 ngh,ch l2 m ta c th? tham kh!o : - Ai c)ng c vi%c lm nh#ng khng ai lm vi%c. - Ai c)ng khng lm vi%c nh#ng ai c)ng c l#$ng. - Ai c)ng c l#$ng nh#ng khng ai +7 s.ng. - Ai c)ng khng +7 s.ng nh#ng ai c)ng s.ng. - Ai c)ng s.ng nh#ng khng ai hi lng. - Ai c)ng khng hi lng nh#ng ai c)ng gi$ tay "+@ng 2".

C ph(i lc no c,ng "chn b- lm m*+i"?

By gi: c$ ch* th, tr#:ng l-i sinh ra hai +(a con l nng ru*t ki+m ti,n v c-m ./u h%0ng th1. M4i nh#1c +i?m chN pht huy tc dGng trong mi tr#:ng c7a b.n thi x9u ny. M&t cu nh,n, t.t qu. Nh#ng n*u ti v trch nhi%m, + l s6 bi%n h& cho thi v trch nhi%m c7a ti.

Nh nghin c2u Cao T3 Thanh

Nh8ng tnh cch tr nu dn t&c Vi%t

Chng ta hay th<c m<c v? dn t#c mnh. Tnh cch no mang l*i cho dn t#c Vi,t Nam m#t s&c s(ng mnh li,t '3n th3, '/ vAn t+n t*i, vAn chi3n '6u v chi3n th<ng m$i cu#c xm l2ng b*o tn? %/ mnh vAn l mnh - M#t dn t#c bi3t cch s(ng cn bn m#t dn t#c l)n, ngay cC trong 1000 n2m B<c thu#c...Nh-ng sau nh7ng chi3n cng hi/n hch 6y, nh7ng tnh cch no ' c "trong ta", '/ trG thnh m#t lEc cCn, m#t sE nu ko, lm ta b-)c kh kh2n h8n trn con '-5ng m)i? Cu hEi 9y +ang l cu hEi thi thc hm nay. C( l9y b-n b v cu&c s.ng xung quanh cng bao cu chuy%n k? truy"n mi%ng lm v dG. V thM +Pt ra vi cu hEi th s$ m hEi nhi"u ng#:i. Trang tr!i n3i ni"m c7a ring mnh v khng chN c7a ring mnh, m c7a c! m&t lFp trC cn c m&t chPng +#:ng di = pha tr#Fc +? +i ln, nn r9t mong nh5n l-i m&t s6 by tE +>y thi%n 2, d l nghim khOc hay khOt khe.

Nh(/c .i'm th7 nh,t: s6 thi*u hGt +-o +(c. Ng#:i Vi%t Nam th;a tr tu%. Ng#:i Vi%t Nam c)ng r9t kho tay. Nh#ng nhi"u ng#:i Vi%t Nam ngy nay khng coi +-o +(c l +i"u ki%n tin quy*t c7a cu&c s.ng. Chng ta c nhi"u v dG nhE v" vi%c ny... Nn ti chN lo rKng n*u thi*u +-o +(c, ng#:i no c)ng chN ngh/ +*n quy"n l1i v5t ch9t tr#Fc mOt c7a mnh, khng ngh/ tFi ng#:i khc, khng ngh/ tFi gia +nh, khng ngh/ tFi x h&i, khng hi?u n'i rKng = +:i c nh8ng gi tr, cao h$n ti"n b-c v quy"n l1i c7a mnh nKm trong quy"n l1i x h&i. Tham nh)ng bOt ngu@n t; +, v kC tham nh)ng khng hi?u n'i rKng: "mnh khng th? h-nh phc khi, tr; mnh, m4i ng#:i +"u kh' s=" (Jean Paul Satre). Nh(/c .i'm th7 hai: trong kinh doanh ng#:i Vi%t Nam hay bOt ch#Fc nh#ng thi*u sng t-o. Th9y ng#:i khc bn ph= thnh cng ta c)ng m= hng ph= ngay bn c-nh, t; + hnh thnh m&t ph. "ph=" c-nh tranh lQn nhau r@i lm suy y*u lQn nhau. V nhi"u khu v6c kinh doanh Ln u.ng c7a ng#:i Hoa, bn c-nh xe h7 ti*u l xe m, r@i b&t chin, cho g, r@i sm b' l#1ng. Ng#:i Nh5t + t;ng bOt ch#Fc cng ngh% n#Fc ngoi, nh#ng khng sao chp my mc. NOm +#1c b quy*t, h4 li"n sng t-o, thm tnh nLng, tc dGng, ti%n nghi; c!i ti*n khng ng;ng +? bi*n ci c) thnh ci mFi, bi*n cng ngh% n#Fc ngoi thnh cng ngh% Nh5t.

Nh(/c .i'm th7 ba: ng#:i Vi%t Nam thi*u s6 tr ch trong s6 nghi%p lm giu. Ta t;ng nghe nh8ng nh t# s!n ng#:i Hoa khi mFi sang Vi%t Nam chN c chi*c qu>n "x lEn" v gnh ve chai. V5y m ba chGc nLm sau, nh: tr ch v c>n ki%m, h4 l5p nn c$ nghi%p lFn. Ta kh tm th9y t9m g#$ng t#$ng t6 = Vi%t Nam. Tri l-i, c nh8ng +i"n ch7 giu "n(t +. +' vch" nh#ng chN bi*t tiu xi phung ph t; +:i cha +*n +:i con, dQn +*n tiu tan s!n nghi%p. HoPc c nh8ng kC mu.n lm giu th5t nhanh bKng ph#$ng cnh b9t chnh, +? r@i "b-o qut, b-o tn". H4 khng bi*t rKng gy d6ng m&t s!n nghi%p c)ng gi.ng nh# tr@ng m&t v#:n cy lu nLm, khng th? "Ln x'i = th".

Gio s% Nguy4n Chung T

Thi+u tnh h5p tc

Nhi.u ng*+i l/n t0 lu v1n #a ch"i v/i m2t php tnh nh* th3 ny: ba ng*+i Nga th b4ng m2t ng*+i Do Thi, ba ng*+i Do Thi th b4ng m2t ng*+i Vi%t Nam, nh*ng ba ng*+i Vi%t Nam th... ci php tnh cu!i cng ny m5i ng*+i tnh m2t cch, ch6 c ch7 "nh*ng" l v1n gi7 nguyn ) ngh8a cho php ng*+i ti3p nh9n d khng th' cn #o v1n hi'u #*:c thm ) c;a php so snh. L<i cn m2t hnh (nh v von khc, c,ng ch=ng bi3t l t0 #u ra: m2t ng*+i Vi%t Nam r/t xu!ng h$ th t> leo ln #*:c, nh*ng ba ng*+i th khng, v ng*+i ny ln th ng*+i kia ko xu!ng... ...Nh8ng cu chuy/n truy7n mi/ng c tnh phng 05i, ai cDng bi-t th- nh#ng gi*i thch nguyn nhn th th$t kh khBn v th$t kh hi)u n3i v sao. Ci tnh thi-u h>p tc v manh mn, nhi7u ng#,i cn ni nHng l,i l tnh 01 kI nhau, r rng 0 l mu thu@n v&i tinh th%n 0on k-t, nh?t l tnh 0on k-t ch1ng ngo5i xm m dn t.c Vi/t Nam 0 c truy7n th1ng tJ bao 0,i. Hay l 0) s1ng cho ho bnh, trong xy d:ng v 3n 0;nh, mnh s1ng c kh khBn h'n? Kon k-t l m.t truy7n th1ng c(a dn t.c Vi/t Nam, truy7n th1ng t1t 0Fp ?y khng bao gi, m?t. Nn ci bBn khoBn m cu h<i vJa nu ra ti gi&i h5n cu tr* l,i c(a mnh trong suy ngh" v7 ng#,i tr th4c, khng nn suy diEn ra xa h'n n8a.
Ti xin bOt +>u bKng m&t kU ni%m. NLm 1970, t-i m&t h&i ngh, qu.c t* v" gio dGc = Tokyo, m&t +@ng nghi%p Nh5t Chng mnh l kim c%6ng B!n + ni vFi ti trong m&t cu&c tr chuy%n thn m5t: "Cc ng tr th(c Vi%t Nam gi.ng nh# nh8ng vin kim c#$ng, cn chng ti l m&t bi ct...". L m&t ng#:i Vi%t Nam, ti nh-y c!m vFi m4i l:i nh5n xt c7a ng#:i n#Fc ngoi v" n#Fc mnh, nh#ng lc + ti chN ngh/ + l m&t l.i ni khim t.n +Pc tr#ng c7a ng#:i Nh5t B!n, v sau +

khng ng;ng nhOc l-i cu ni 9y vFi cc +@ng nghi%p trong n#Fc +? cng nhau h=i lng h=i d-. Chng mnh l kim c#$ng c$ m! Nh#ng r@i khi lng mnh lOng l-i, d>n d>n cng vFi th6c t*, ngh/ thm v +4c thm, ti mFi nh5n ra h*t +#1c 2 ngh/a thm thu2 c7a cu ni 9y. Th ra ng b-n Nh5t B!n mu.n nhOc m&t cu ni c7a Tn D5t Tin, t;ng v dn t&c Trung Hoa tr#Fc cch m-ng l "m&t bi ct lEng lCo", nh#ng cch m-ng + bi*n h4 thnh "m&t t!ng + c(ng +#1c hnh thnh bKng ct tr&n vFi xi mLng". T; + ti lun +Pt cu hEi tr th(c Vi%t Nam c th5t, v c nn ngh/ rKng mnh l nh8ng vin kim c#$ng hay khng? Kim c#$ng th qu2, v hi*m nn qu ch( khng hHn do cng dGng th6c tiAn c7a n. Nh#ng kim c#$ng th kh +<o g4t, l-i kh c th( g nh# xi mLng +? c th? k*t h1p chng l-i thnh "m&t t!ng + c(ng". M ai c)ng bi*t t6 cho mnh l vin kim c#$ng c! nn mu.n dng nh sng c7a ring mnh +? t6 pht sng, hay t6 ph tr#$ng... Nguyn nhn c7a s6 "kh ng@i vFi nhau" cn +, nn khi ch#a +#1c sM dGng +ng vFi vai tr c7a mnh nn hi"u khi kim c#$ng l-i b, coi l ct. Th:i bnh c>n tr th(c nhi"u h$n v m&t trong nh8ng +i"u ki%n bOt bu&c l h4 c)ng "ng@i vFi nhau", l ph!i c)ng h#Fng +*n l1i ch chung, ph!i qun bFt b!n thn mnh +i. Nhi"u khi tr th(c Nh5t B!n m ti th9y, khi +(ng ring lC ai c)ng l ng#:i giEi nh9t, nh#ng khi h4 bi*t cch lm vi%c cng nhau, h4 + lm +#1c nh8ng cng trnh th5t s6 lFn lao. Qu trnh hi%n +-i ha cng pht tri?n l-i cng +i hEi n$i m3i c nhn m&t s6 h1p tc chPt ch< v + l m&t +i hEi t9t y*u.

Ti+n s7 D%6ng Thi'u T8ng

G c9ng c%&i

Dn t#c no cHng c nh7ng thi x6u ring. Ng-5i Vi,t ta c nhi?u phIm ch6t 'Jp nh-ng cHng khng t tDt dG. M5i cc b*n cng xem nh7ng bi khCo luDn c"a cc h$c giC Vi,t Nam tK '>u th3 kL 20 v? nh7ng tDt x6u c"a dn t#c mnh. Ch@ c 'i?u, ng-5i Vi,t trM ngy nay hNn sO khc v)i b con lng xm c"a anh Ch ngy x-a: Ni vDy ch<c n trK mnh ra! ----**---An Nam ta c m&t thi l- l th* no c)ng c#:i. Ng#:i ta khen c)ng c#:i, ng#:i ta ch c)ng c#:i. Hay c)ng h, m d= c)ng h; qu9y c)ng h. NhLn rLng h m&t ti*ng, m4i vi%c h*t nghim trang. C kC b!o c#:i h*t c!, c)ng l m&t cch c7a ng#:i hi"n. Cu&c +:i mun vi%c chHng qua l tr ph#:ng cho h*t th!y khng c chi l nghim +*n n3i ng#:i hi"n ph!i nhLn my m ngh/ ng1i. V d +#1c y nh# v5y, th ra n#Fc An Nam ta c! dn l ng#:i hi"n. N*u th* ti +u dm +em l:i ph#:ng cho m nh7 ng#:i nh*ch mp bE tnh t6 nhin m lm b& +(ng +On l-i, nghim nhn nh8ng cu&c trC ch$i.

Nh#ng m xt ra ci c#:i c7a ta nhi"u khi c ci v tnh +&c c; c ci lo x#1c khinh ng#:i; c cu chMi ng#:i ta; c ngh/a yn tr khng ph!i nghe h*t l:i ng#:i ta m gim tr#Fc 2 t#=ng ng#:i ta; khng ph!i nhn kB vi%c ng#:i ta lm m + ch sSn cng cu&c ng#:i ta. Th6c khng c t(c g bKng ci t(c ph!i +.i +p vFi nh8ng kC nghe mnh ni chN l9y ti*ng c#:i h h m +p. Ph!n +.i khng t(c, kC b,t tai chHng thm nghe c)ng khng t(c +*n th*... T, m g b6c mnh bKng rt c' bEng h4ng, mEi l#Ri, t mi, +? m hEi 2 m&t ng#:i, m ng#:i 9y chN +p bKng m&t ti*ng th khen chHng $n, mOng chHng ci, hEi chHng th#a, tr#Fc sau chN c mi%ng c#:i h h, th ai khng ph!i pht t(c. Ta ph!i bi*t rKng, khi ng#:i ta ni vFi ta, l +? hEi tnh 2 ta th* no. Ai ni vFi mnh th mnh ph!i +p. TuW 2 mnh mu.n tE tnh 2 cho ng#:i ta bi*t th ni th6c; khng hi?u th hEi l-i; m khng mu.n ni tnh 2 cho ng#:i ta bi*t, th kho l9y l:i l,ch s6 m tE cho ng#:i ta hi?u rKng cu hEi khi ph-m +*n m&t +i"u kn c7a mnh. HoPc l c khn th l6a l:i m tE cho ng#:i ta bi*t nh8ng +i"u mnh mu.n cho bi*t m thi, v khi*n cu chuy%n cho ng#:i ta khng khEi cLn vPn +#1c mnh n8a. Nh#ng phm ng#:i ta hEi, mnh + lOng tai nghe, l mnh n1 ng#:i ta cu +p. Nguy4n V:n V;nh %ng D-8ng t*p ch

Ng*+i Vi%t x&u x: S: nh7ng v9t l<

N3u b5ng nh?t #*:c v9t th' l<, ng*+i Vi%t ta s@ v. gAi mAi ng*+i cng ra xem, sau # ci nhau nh* mB b m5i ng*+i m2t ), ti3p # m5i anh t> v. bCt ch*/c lm m2t ci v9t na n v/i ci v9t l< m hA ch*a bi3t gAi tn kia. Cn ci tn gAi th9t, b(n ch&t th9t c;a ci v9t #, l vi%c cDn bi3t nh&t th v1n khng ai bi3t... * Khu VEn. "6) tm hi)u tnh cch c(a cc qu1c gia trn tri 0?t, ng#,i vD tr= m ton th) ng#,i trn tri 0?t ch#a bao gi, nhn th?y, th* m.t v$t th) xu1ng gi8a 0#,ng r2i ng2i trn 0"a bay ch, xem ph*n 4ng c(a ng#,i tri 0?t ra sao n-u ng#,i 0 nhHt v$t th) ?y ln. Sau khi nhHt v$t ln, n-u chBm ch nhn v$t 0 tJ m+i gc 0. c lL 0 l ng#,i Php. Ng#>c l5i, n-u ng#,i 0 nhHt ln r2i gh vo tai !"ng tr#$c v%t th& l9c l9c th 0 l ng#,i 64c. Ng#,i Php l dn t.c c nBng khi-u l', b'n ngh( sao? h.i ho5 nn h+ sL c1 g9ng lM gi*i 02 v$t d#&i gc 0. th; gic, cn ng#,i 64c l5i c nBng khi-u m nh5c, dn t.c 0 s*n sinh ra Beethoven sL c1 g9ng nh$n th4c v$t 0 bNng thnh gic. Th- nh#ng, n-u l ng#,i Ty Ban Nha, 0?t n#&c c(a tr 0?u b tt, khi nhHt v$t 0 ln, 0) tho* tr t m h+ sL 0$p vO n ngay ch4 khng xem xt bNng tai hay bNng m9t g c*. Ng#,i Anh khng gi1ng v&i ng#,i Ty Ban Nha l hnh 0.ng tr#&c r2i m&i suy ngh". L ng#,i Anh, h+ sL nhHt v$t 0 ln, kin tr sP d=ng n vo vi/c ny hay vi/c khc v sau khi rt ra kinh nghi/m m+i ng#,i sL t$p trung l5i rt ra k-t lu$n 0 l v$t g.

Cn Ng#,i Trung qu1c, m.t dn t.c gi dHn v kin nh@n h'n ng#,i Anh r?t nhi7u, nn tr#&c khi nhHt v$t 0 ln ng#,i ta sL nhn xung quanh r?t kQ, sau khi xc 0;nh l khng c ai nhn th?y th "ng#,i qun tP" 0 nhHt n ln th$n tr+ng 0t vo tay o. V&i anh ta, v?n 07 khng ph*i 0 l ci g m l vi/c v$t 0 t2n t5i m&i quan tr+ng, b!i v r2i cDng c lc anh ta bi-t 0 l v$t g. V&i ng#,i Hn Qu1c, m.t dn t.c tJng b; 0i kh3 trong trong th,i kR Nh$t th1ng tr; tr#&c kia, ph*n 4ng tr#&c tin l ph*i thP bNng l#Oi. Trong cu.c th) nghi/m ny t?t nhin khng th) thi-u 0#>c ng#,i MQ v ng#,i Nga, hai 05i di/n c(a pha Ty v 6ng, c lL tri v&i s: ch, 0>i c(a chng ta, h+ khng c ph*n 4ng g 0Hc bi/t, khng ph*i 0au 0%u suy ngh"! V$y thi 0. c(a ng#,i Nh$t sL nh# th- no? V&i ng#,i Nh$t, h+ khng c%m ln ng9m ngha hay l9c thP, cDng khng 0$p vO hay lHng lL cho vo tay o. H+ khng nh, s: tr> gip c(a my tnh hay 0*ng phi no b!i v l nh8ng con ng#,i r?t hi-u kR. Qu* l nh# v$y, sau khi nhHt ln, ng#,i Nh$t sL lm thP m.t ci gi1ng nh# th- v ch9c ch9n khng chS 0) ch- t5o ra m.t v$t hon ton 0ng kch th#&c c(a v$t th$t m cn thu nh< l5i m.t cch tinh x*o, g+n t&i m4c c th) cho vo lng bn tay. Sau 0, h+ sL ng9m ngha m.t cch kQ cng v ni: "Nasudoho!" (, ra th-!) v vT 0i sung s#&ng. B5n thP ngh" xem, n-u ng#,i Vi/t chng ta nhHt 0#>c v$t 0, thi 0. sL th- no?" Ti c*m th?y nng gy. T?t nhin khng chS 0) tm ra cu tr* l,i v7 ph*n 4ng c(a ng#,i Vi/t chng ta. Trong cc li/t k ! 0y khng c ng#,i Vi/t, c ngh"a l chng ta v@n b; xem nh# m.t x4 nh#>c ti)u. Tnh cch dn t.c c(a chng ta khng 0( m5nh cDng nh# t%m vc c(a chng ta ch#a 0( l&n 0) c th) li/t k v&i cc dn t.c khc trn th- gi&i. Song, d th- no chng ta cDng ph*i c m.t ph*n 4ng tr#&c v$t th) l5 kia n-u chUng may trn 0#,ng 0i chng ta b9t gHp ch4! V$y th ng#,i Vi/t sL lm g? 6y l suy 0on c(a ti: Khi nhn th?y v$t 0, ng#,i Vi/t sL ch5y 0i tm nhi7u ng#,i khc cng 0-n xem. Sau khi ph<ng 0on xem v$t 0 l g, m.t cu.c tranh ci kh(ng khi-p 0 diEn ra, chS v khng ai ch;u cng nh$n tuyn b1 c(a kG khc. Ai cDng cho rNng mnh 0ng. R2i m/t m<i, b?t phn th9ng b5i, mTi ng#,i v7 t: lm m.t v$t gi1ng v&i v$t m h+ 0 trng th?y theo tr t#!ng t#>ng c(a ring mnh. K-t qu* l c r?t nhi7u v$t trng c vG gi1ng v&i v$t l5 m h+ th?y nh#ng v$t kia l g th h+ v@n khng th) bi-t 0#>c. 61i v&i ng#,i Vi/t th "v$t kia l g?" c vG khng quan tr+ng bNng vi/c ai 0on 0ng. N-u v$t kia l v$t ch?t, trn th; tr#,ng sL c r?t nhi7u hng gi*, gi1ng nh# th$t nh#ng khng dng 0#>c. N-u v$t kia l siu hnh, m.t h+c thuy-t hoHc m.t t# t#!ng, m.t ch( tr#'ng n sL 0#>c p d=ng r?t th b5o v sai l/ch b!i v 0i7u quan tr+ng nh?t: "N l ci g?" th ng#,i Vi/t Nam th#,ng t< ra km nBng khi-u khi gi*i thch b*n ch?t s: v$t. Chng ta 0 c bao nhiu bi h+c v s: sai l/ch ny?

V 0i7u m chng ti v@n mu1n quan tm l: theo b5n, ng#,i Vi/t Nam chng ta sL lm g? * Th(o H(o. V n#&c ta, b*n thn vi/c nhHt 0#>c v$t l5 ch#a ph*i l t1t hay x?u, m ph*i 0>i cho c k-t lu$n c(a c' quan ch4c nBng sau khi xem xt m&i bi-t l r(i hay may. Chnh 0i7u ny nhi7u khi lm ta l#Ong l: khi b?t ch>t th?y m.t v$t l5 trn 0#,ng. "C nn mang v7 khng? C nn ht ln cho m+i ng#,i bi-t l n "l5" khng?" Ta t: h<i. B!i v ta 0 bi-t b1 mF chng ta hnh nh# h'i s> nh8ng ci g l "l5", h+ cho rNng h/ tiu ha c(a chng ta cn non n&t. N-u chng ta ht ln, h+ gi?u bng vo t(, v chng ta cDng m?t lun c* ci c' h.i g+i b5n b 0-n m th*o lu$n v7 b*n ch?t cDng nh# tn g+i c(a ci v$t l5 kia. N-u b5n th#,ng xuyn s1ng trong tm tr5ng "khng-0)-b1-bi-t-mnh-nhHt-0#>c-v$t-l5", th lu d%n, b5n sL m?t thi quen ng9m ngha v$t l5 ngay c* khi n nNm hUn trong lng bn tay. Trong khi con ci nh ng#,i ta, 0#>c b1 mF khuy-n khch 0i tm ci l5, sL bBng rJng, vo ni, mang v7 nh8ng th4 lng lnh 0) m t: ho. CDng c khi mang v7, b1 mF n sL cho n bi-t, v$t ny th#,ng l9m, chUng l5 0u con, khi-n n th?t v+ng v4t 0i, th t nh?t ci cu.c hnh trnh 0i tm ci l5 c(a n cDng 0 l m.t ph%n th#!ng. Th- 0?y, ng#,i Vi/t Nam ta l con nh lnh, b1 mF cAn th$n (c lM do). CAn th$n d5y con trnh v$t l5 ngay tJ khi ng2i trn gh- nh tr#,ng, v&i nh8ng bi vBn khng 0#>c 0i ch/ch l1i, sch 0+c tham kh*o th chS nn 0+c tc gi* ny (t4c l th%y) m 0Jng 0+c tc gi* kia, khng th 0i)m km. CAn th$n trnh ng9m nh8ng tri)n lm nhn-mi-khng-hi)u-M; trnh cho nhau 0+c nh8ng tJ ng8 m5nh b5o, tnh tnh d=c g 0 - nh8ng ci c th) 07 c$p 0-n t$n 0y su con ng#,i; V t%ng nng, lPng l' thi, v 0y su l 0y l5, khng ai xu1ng t$n n'i thAm tra 0#>c. Chng ta 0 0#>c gio d=c 0) trnh xa ci l5, 0-n m4c gn cho ci l5 0-n 70% l nguy hi)m. Tr#&c nh8ng v$t th) l5, chng ta khng d5i m c%m ln ngay, d st vo m9t tm t#'ng quan th; gic nh# ng#,i Php, cng khng m5o hi)m l9c l9c bn tai tm ti-ng nh5c nh# ng#,i 64c, cng quy-t khng 0$p vO xem ci b*n ch?t, ci t$n cng c(a n l g, nh# ch Ty Ban Nha...(nh8ng ci ny ti l?y ! 0+an trch trong bi c(a Khu VBn, ch4 "l5" th-, t: ti khng ngh" ra.) Khng, chng ta khng li7u m5ng th-. Vi/c tr#&c nh?t, ta ph*i ghi nh&: 0 l5 l nhi7u ph%n nguy hi)m. Nn n-u th?y v$t l5, chng ta c%n r( vi ng#,i cng 0-n xem cho c nhi7u kG cng ph5m t.i. Ta 04ng tJ xa, v quy-t khng 0#a ra M ki-n r rng. B!i v, n-u M ki-n c(a ta hay, anh bn c5nh sL Bn c9p m?t (v 0Bng trn bo khc), n-u M ki-n c(a ta nhO 0u khng 0ng, th- th m?t mHt ta. M th$t ra, ta khng pht bi)u b!i v ta cDng khng ch9c 0#>c l,i ta ni ra l 0ng hay l sai, l hay hay l d!. V7 v$t l5, ta c%n c m.t c' quan thAm 0;nh, v&i nh8ng nhn v$t ta bi-t thAm 0;nh cn d! h'n ta, h+ hFn 2h nh#ng 6h v@n ch#a th?y t&i. Nh#ng ta ph*i 0>i h+ 0-n, v khng th ai l ng#,i ch;u trch nhi/m tr#&c ci v$t l5 kh1n ki-p t: nhin r'i xu1ng cu.c 0,i 07u 0Hn v an nhn ny.

Th- r2i ta on v$t l5... L5 lm g khng bi-t c' ch4! C' quan thAm 0;nh r2i cDng t&i, khi t?t c* 07u 0 mn m<i. V v h+ cDng l ng#,i Vi/t Nam, cho nn h+ cDng sL im lHng, v h+ cDng hoang mang nh# ta... T?t c* sL 0>i nh# th-. TrBng sL ln. Trong nh trBng bng b5c m c 0.c ?y, v$t th) l5 trn mHt 0#,ng tan d%n, tan d%n. N teo tp l5i, l. r vG v h5i, b>t b5t d%n 0i, mang theo c* ci b m$t trong lng, tri 0i m?t c* xu?t x4. V chng ta ra v7, h.i 02ng gim 0;nh v7 tr#&c v c xe con. Chng ta ra v7 sau, lng h'i bu2n bu2n, v mi v@n khng c ai s, 0#>c 0-n v$t l5 0, ngPi t&i n, th$m ch 0 vo n m.t ci. V nh?t l, trong lng ta l5i ti-c rG, n-u bi-t n khng h5i nh# th- ny, th lc ny mnh 0 li7u khen m.t cu, r2i mang v7, bn. www.tintucvietnam.com

Ng*+i Vi%t x&u x: Ch7 tn khng quan trAng

Ng*+i Vi%t Nam m<nh v. ngh8a m y3u v. tn. L+i &y dF khi3n ng*+i nghe gi9t mnh v s> n?ng l+i. Ai nghe c,ng c(m th&y mnh nh* l bG "s!c", m?c d v1n l+ m+ hi'u r4ng #i.u # khng ph(i l khng c l).

Nh nghin cHu Cao T> Thanh: K) tr* l,i tr#&c h-t c%n 0Ht thm m.t cu h<i, ch8 tn c%n cho ai? Kinh t- nng nghi/p khng c%n. Trong nng nghi/p, lao 0.ng khng ph*i s*n xu?t, lao 0.ng chS tc 0.ng ln qu trnh sinh h+c c(a v$t nui v cy tr2ng. Ng#,i lao 0.ng trong nng nghi/p khng lm ch( 0#>c k-t qu* lao 0.ng, nhi7u khi cng s4c b< ra r?t nhi7u nh#ng thin tai m.t ci N)n kinh t* hng ho th%t s+ l tr9ng tay...
lun ,-t ch. tn ln hng ,/u Cn trong cng nghi%p, ti bE t;ng ny sOt, t;ng ny th:i gian, nhi%t +&, ti bi*t s!n phIm c7a ti thu +#1c s< nh# th* no. 0 chN l m&t v dG. Do tnh ch9t khng +@ng b& c7a lao +&ng v s!n xu9t trong l/nh v6c nng nghi%p nn t( duy co dn, tnh ton co dn hnh thnh. T; + +C ra m&t t5p qun du di, m#:i c)ng nh# chn, x9u m&t cht c)ng +#1c, hm nay c)ng +#1c m mai c)ng +#1c, hm nay khng lm cE th mai s< lm... Ch8 tn = + khng quan tr4ng. M&t n"n kinh t* hng ha th5t s6 th hon ton khc. Yu c>u c7a kinh t* th#$ng nghi%p l s6 chnh xc v" s. l#1ng, ch9t l#1ng v th:i gian. Trong b.i c!nh m quan h% gi8a cc c nhn +i hEi ch8 tn tFi ci m(c ch8 tn c !nh h#=ng r9t lFn tFi ho-t +&ng kinh t* hay l1i ch v5t ch9t c7a h4, th ch8 tn +Pc bi%t s< n'i ln nh# m&t chuIn m6c. Ng#:i Vi%t Nam trong chi*n tranh r9t "tn" - ch8 tn + +#1c quy +,nh b=i kU lu5t qun +&i. Nh#ng kU lu5t qun s6 t6 n c)ng l m&t chuIn m6c xu9t pht t; m&t th6c t* l ho-t

+&ng c7a nhi"u ng#:i vFi nhau, +i hEi m&t s6 ph.i h1p nh,p nhng, Ln khFp gi8a cc c nhn, cc nhm ng#:i v +i"u + !nh h#=ng tFi s6 thnh b-i, s.ng ch*t... Nh v:n S6n Nam: V sao ng#:i ta th9t tn, v tham ci vGn vPt, chN th9y c$ h&i tr#Fc mOt, khng th9y c$ h&i lu di. Ti + t;ng th9y nhi"u ng#:i, trC khng lo h4c hEi, +#$ng ch(c +#$ng quy"n khng lo lm h*t trch nhi%m, +*n lc v" gi h*t quy"n h*t ch(c mFi ni +*n trch nhi%m, mFi lo +*n dn +*n n#Fc th cn l1i ch cho ai, m bi*t l v ai. Ni +#1c m khng lm +#1c khi c th? lm c)ng l m&t s6 b&i tn. S6 chGp gi6t, l2 lu5n m3i lc m&t khc, thi*u m&t chnh sch m&t cch lu di (ngay t; nh8ng vi%c nhE nh# chuy%n +Pt tn +#:ng, chuy%n gi!i to!...) c)ng l m&t cch +.i xM khng +ng vFi ch8 tn. www.tintucvietnam.com

Ng%&i Vi't x(u x: G<p "Ty"! - Ng%&i Vi't ta 2ng x= th+ no? Trong m.t cu.c h+p l&n, m.t n8 ti-n s" lu$t c(a ta cn r?t trG, 0-n mu.n v khng c chT. M.t chuyn gia n#&c ngoi 04ng ln 0) nh#,ng chT cho c ng2i c5nh nam 02ng nghi/p ng#,i Kan M5ch. Thay v c*m 'n, n8 ti-n s" l5i 0<ng 0*nh c#,i: "Thi khng ng2i c5nh ty 0u, hi l9m. S1ng ! ty mi r2i cn l5 g!"... VBn ho v 4ng xP lun lun c v; tr h-t s4c 0Hc bi/t trong 0,i s1ng, khng chS gi8a ng#,i mnh v&i nhau m cn gi8a ng#,i Vi/t v&i ng#,i n#&c ngoi khi 0?t n#&c ngy cng m! r.ng cPa 0) h.i nh$p v&i th- gi&i.. 1. T5i cu.c h+p ! c' quan l&n n+, n8 chuyn gia ng#,i H Lan, t# v?n c(a m.t t3 ch4c pht tri)n th- gi&i 0#>c m,i t&i 0) gip c' quan ny c*i cch b. my v tBng c#,ng ch?t l#>ng nhn s:. Cc quan ch4c ch( nh ngAn ng#,i ra m.t lc nh# 0) l=c l+i tr nh& nh8ng ki-n th4c c(a mnh v7 0?t n#&c c(a khch. R2i v; lnh 05o cao nh?t c(a c' quan th1t ln nh# tm ra pht minh m&i bNng m.t trng ti-ng Anh ng+ng ngh;u nh#ng nh?n tr+ng m c(a cu r?t 0ng chT: "A, H Lan h*? Ti r?t thch u1ng "s8a" c gi H Lan!" Cc v; ch( nh khc ha theo: "Chng ti ! 0y v@n lun 01 nhau tm xem c gi no m l5i c "s8a" 0?y!". Th- r2i t?t c* cng r. ln c#,i. Xa h'n n8a, m.t v; cn m5nh d5n h'n khen c xinh 0Fp v ho5 bNng m.t cu ca dao: "Em gin ci tSnh tnh tinh cDng gin...", r2i nh?t quy-t mu1n ng#,i phin d;ch chuy)n l5i cu pha tr 0, 0Hc bi/t l ngh"a m chS c(a c=m tJ "ci tSnh tnh tinh", cho khch mHc d ng#,i phin d;ch 0 c M tJ ch1i bNng cch im lHng. 2. V@n m.t phi 0on c(a t3 ch4c pht tri)n n+, nh#ng l%n ny g2m nh8ng thnh vin khc v t&i lm vi/c v&i 0on g2m cc cn b. tJ nhi7u c' quan khc nhau. K l m.t bu3i H N.i tr,i nng g9t, l5i m?t 0i/n, hai bn ph*i ra ngoi sn ng2i chen chc m.t cht 0) c th) v@n ti-p t=c lm vi/c theo l;ch trnh. M.t n8 ti-n s" lu$t c(a ta cn r?t trG, 0-n mu.n v khng c chT. M.t chuyn gia n#&c ngoi 04ng ln 0) nh#,ng chT cho c ng2i c5nh nam 02ng nghi/p ng#,i Kan M5ch. Thay v c*m 'n, n8 ti-n s" l5i 0<ng 0*nh c#,i: "Thi khng ng2i c5nh ty 0u, hi l9m. S1ng ! ty mi r2i cn l5 g!".

ChUng bi-t c 0;nh khoe v&i m+i ng#,i xung quanh v7 lai l;ch 0 tJng h+c t$p ! Lin X tr#&c 0y hay c 0a v$y 0) trnh kh<i ph*i ng2i c5nh ng#,i l5, kh b7 tm s: vHt trong th,i gian h+p. ChS bu2n cho c l anh chuyn gia Kan M5ch n+ v@n dnh tu%n hai bu3i h+c thm ti-ng Vi/t trong h'n hai nBm qua nn c bi-t ti-ng mF 0G c(a c! 3. V@n l5i l m.t c' quan pht tri)n, nh#ng l%n ny l c(a m.t n#&c hng 0%u trong chu l=c, chuyn ti tr> pht tri)n c' s! h5 t%ng cho VN. K5i di/n c(a c' quan ny t3 ch4c bu3i ti/c chc mJng quan ch4c c(a m.t b. trong l"nh v:c nh$n v1n n#&c ngoi. V$y m, sau khi 0#>c nghe gi&i thi/u tn c(a v; quan khch n#&c b5n, m.t quan ch4c c(a ta 0 khng ng5i ng%n: "W ci tn ng gi1ng tn ci xe my c(a ti qu...". V th- l m.t trng c#,i h#!ng 4ng tJ phi 0on ta, km theo nh8ng l,i tn th#!ng r?t rm r*... M.t s: trng h>p th v;, trong bu3i h+p v7 c*i cch nhn s: ! cu chuy/n th4 nh?t, ti h+c 0#>c tJ chuyn gia t# v?n rNng m.t trong ba phAm ch?t c%n thi-t c(a nh lnh 05o l tnh hi h#&c 0) bi-t cch gi*m b&t cBng thUng trong cng vi/c. Song hi h#&c nh# cc v; quan ch4c, cc v; ti-n s" c(a ta trong nh8ng mAu chuy/n 0 k) trn 0y th th$t 0ng x?u h3! N-u t?t c* ng#,i Vi/t 07u 4ng xP nh# th- ny th... Theo Lao !"ng (www.laodong.com.vn)

Ng%&i Vi't x(u x: Tn vinh th/y c b>ng... ti,n b$c? G%n 0y, c4 0-n thng 11, nhi7u cPa hng l5i tung ra nh8ng mn qu 0.c 0o. C nh8ng mn qu m ng#,i thu nh$p th?p khng bao gi, dm mua v gi c(a chng bNng c* thng l#'ng. V$y th ai l ng#,i mua nh8ng mn ?y? Ch9c ch9n l nh8ng ph= huynh hoHc h+c sinh giu c. H+ mua 0) tHng th%y c gio nhn Ngy nh gio VN 20-11. Hnh *nh nh8ng ph= huynh 0-n ngy 20-11 ch! hng ch=c ti qu 09t ti7n 0-n tJng nh phn pht cho cc th%y c d5y con em mnh khng cn l5 01i v&i m+i ng#,i ngy nay. C nh8ng ph= huynh su1t Lng bi*t $n - 9y l mn qu lFn nh9t con dnh tPng c. nBm h+c khng bao gi, 0-n gHp th%y c 0) h<i thBm vi/c h+c c(a con em mnh. K5i h.i cha mF h+c sinh t3 ch4c ! l&p, gio vin ch( nhi/m m,i h+ cDng khng 0i. Th- nh#ng 0-n Ngy nh gio th h+ l5i tm 0-n t$n nh 0) "chc mJng" th%y c bNng nh8ng mn qu sang tr+ng 09t ti7n. Ph*i chBng ph= huynh khi tHng th%y c nh8ng mn qu 09t ti7n l gPi cho th%y c m.t "thng 0i/p": "hy nhF tay" 01i v&i con em c(a mnh? V ng#,i gio vin khi nh$n m.t mn qu 09t ti7n coi nh# 0 "m9c n>" v khng th) "nHng tay" 01i v&i "ch( nhn con" c(a mn qu ?y? D%n d%n vi/c tHng qu nhn Ngy nh gio 0 hnh thnh trong m.t b. ph$n h+c sinh suy ngh" l/ch l5c: ph*i tHng qu th%y c gio m&i l bi-t 'n th%y c, qu tHng cng 09t ti7n th lng bi-t 'n cng l&n (!). Sau ngy 0?t n#&c th1ng nh?t, ti 0ang h+c trung h+c. MTi nBm 0-n ngy 20-11, l&p chng ti v nhi7u l&p khc cDng c t3 ch4c kC ni/m Ngy nh gio. Ngy ?y ton tr#,ng chng ti chS h+c bu3i sng nn cc l&p 07u t3 ch4c kC ni/m vo bu3i chi7u. LE kC ni/m diEn ra th$t gi*n d;: khng bnh, khng tr v cDng khng qu nh#ng th$t vui v c M ngh"a. H+c sinh no c kh* nBng vBn ngh/ sL gip vui vi bi ht theo ki)u "cy nh l v#,n". Th%y c d5y l&p 0#>c m,i 0-n d: k) cho chng ti nghe nh8ng kC ni/m vui bu2n th,i 0i h+c cDng nh# trong ngh7 nghi/p. L2ng trong nh8ng cu chuy/n ?y l nh8ng bi h+c gio d=c r?t nhF nhng nh#ng su s9c m 0-n ngy nay chng ti v@n cn nh&. R2i c* l&p - khng phn bi/t giu ngho - cng 0i 0-n nh nh8ng th%y c khng 0-n d: 0#>c hoHc th%y c cD 0) chc mJng. K) l5i nh8ng chuy/n ?y ch9c l&p h+c sinh ngy nay cho l chng ti l5c h$u, qu k/ch. C lL cc em cho rNng ph*i tHng th%y c nh8ng mn qu 09t ti7n m&i l bi-t 'n th%y c (!). Cn m.t s1 ph= huynh b*o ph*i t3 ch4c nh8ng bu3i lin hoan mHn t#ng bJng, ph*i p cc th%y (c khi c* cc c) u1ng say 0-n 0. "qun 0#,ng v7" th m&i l bi-t cch t3 ch4c Ngy nh gio!

Ngy 20-11 l5i 0ang t&i. Mong sao ngy ny 0#>c tr* l5i 0ng ngh"a c(a n l ngy tn vinh th%y c gio. KJng 0) nh8ng mn qu trn m4c tnh c*m lm v'i 0i M ngh"a thing ling c(a ngy lE ?y. Nguy#n Anh Dn, Tu$i Tr% ?i tm nhn cch ng%&i Vi't Nam Th:c s: m&i ra kh<i chi-n tranh h'n ch=c nBm nay, ng#,i Vi/t Nam v@n s1ng trong ho quang c(a chi-n th9ng. Km v7 th) l:c v tr l:c, c.ng v&i ni7m t: kiu 0i khi khng tSnh to, th- h/ trG Vi/t tuy 0 b9t 0%u chuAn b; cho cu.c b4t ph trong t#'ng lai, nh#ng chS s1 nhn cch c(a ng#,i Vi/t Nam hi/n 05i 0ang ! 0u? D#&i k-t qu* nghin c4u khoa h+c v7 nhn vBn trn c' s! v$t lM v ton h+c, cu tr* l,i ?y l... TJ tr#&c 0-n nay, chng ta chS bi-t t&i m.t lu$n c4 c(a Mc cho rNng con ng#,i l t3ng ho c(a cc m1i quan h/ x h.i. Ngy nay, theo chng ti, con ng#,i cn l t3ng ho c(a cc m1i quan h/ v&i t: nhin. Ph*i nh# th- con ng#,i m&i c c' may t2n t5i v pht tri)n b7n v8ng Th6c s6, ng#:i Vi%t Nam l th* no? 0#>c. V nh8ng M ki-n cho rNng con ng#,i c*i t5o thin nhin, lm ch( thin nhin, t4c l con ng#,i duy M ch, mu1n thot kh<i th- gi&i c(a t: nhin. Con ng#,i l m.t kh1i v$t ch?t c tr+ng l#>ng. B!i v$y con ng#,i v$n 0.ng ph*i tun theo quy lu$t c(a v$t lM. Mu1n 0i nhanh, anh ph*i b< ra nhi7u s4c l:c 0) th9ng s4c M v 0) 05t 0#>c gia t1c l&n (F= ma l:c bNng kh1i v$t ch?t nhn v&i gia t1c). Cn n-u v&i s4c l:c c h5n m c4 mu1n 0i mau, ch5y th$t nhanh, sL kh m lm 0#>c. K l duy M ch. M.t bi ton v$t lM nh# th- sL khng tm 0#>c ra 0p s1 theo M mu1n c(a mnh. Nh8ng tr#,ng h>p dng tinh th%n dng M ch 0) chi-n th9ng, 0) 05t m=c 0ch, cDng chS huy 0.ng 0-n ng#Ong s4c l:c t: thn ch4 khng th) v#>t qua ng#Ong 0 0#>c. M.t s: th$t n8a ch4ng minh rNng, sau c* ch=c nBm tranh ci gi8a cc nh khoa h+c, chng ta cu1i cng ph*i nh?t tr v&i nhau rNng s1ng chung v&i lD K2ng bNng sng CPu Long ch4 khng th) c*i t5o n, b9t n ph*i theo M mu1n c(a con ng#,i. Khng th) 09p 0 ngBn lD nh# ! ! 02ng bNng sng H2ng m h$u qu* l hng tC mt kh1i ph sa mu mO 03 h-t ra bi)n v lng sng hng nBm l5i b2i t= 0 cao h'n mHt 02ng ru.ng v xm lng. K c4 ph*i ngy m.t tn cao mi tr! thnh v?n n5n cho con chu sau ny. Thnh ra, sinh ra trong tr,i 0?t, mu1n t2n t5i v pht tri)n b7n v8ng, con ng#,i cn ph*i l t3ng ho c(a cc m1i quan h/ v&i t: nhin. Ky l k-t lu$n quan tr+ng c(a chng ti trong l"nh v:c khoa h+c t: nhin v nhn vBn. Nghin c4u hnh 0.ng pht tri)n c(a ng#,i Vi/t Nam hi/n 05i (vo th,i 0i)m nBm 2000), chng ti chS gi&i h5n l4a tu3i tJ 18 tr! ln t4c l nh8ng ng#,i coi l 0 tr#!ng thnh v ch;u trch nhi/m cng dn tr#&c pht lu$t. Nh# v$y tJ hai vc t' tr l:c v th) l:c, cng v&i 6 chS s1 lin quan 0) hnh thnh nhn cch c(a ng#,i Vi/t Nam hi/n 05i ni chung, ti chS xin nu ra m.t s1 k-t qu* nh$n 0;nh b#&c 0%u.

KHc th x h.i v mi tr#,ng s1ng c(a l&p ng#,i Vi/t Nam tJ 18 tu3i tr! ln hi/n nay l xung 0.t b!i chi-n tranh ko di. K-n nBm 1990 0?t n#&c m&i th$t s: c ho bnh. V v$y h+ sinh ra v l&n ln trong chi-n tranh. KHc th th4 hai, n7n kinh t- x h.i tJ bao c?p nHng n7 v lu di chuy)n sang n7n kinh tth; tr#,ng theo 0;nh h#&ng x h.i ch( ngh"a. Hai 0Hc th ny quy-t 0;nh 0-n tr l:c v th) l:c cng 6 chS s1 t5o ra nhn cch c(a ng#,i Vi/t Nam tr#!ng thnh. V7 phn lo5i chi-n tranh v xung 0.t x h.i, chng ti chia theo thang 0i)m tJ 0,1 0-n 1. Th,i 05i ngy nay kh c th) x*y ra chi-n tranh th- gi&i. ChS c chi-n tranh c=c b., chi-n tranh gi8a hai qu1c gia, n.i chi-n, xung 0.t tn gio v s9c t.c. Nh# v$y chi-n tranh c=c b. l t2i t/ nh?t v ! thang 0i)m th?p nh?t. N-u chi-n tr5nh ko di, c4 nBm nBm l5i nhn v&i h/ s1 c' b*n trong thang 0i)m. Nh# v$y, chi-n tranh ! Vi/t Nam l cu.c chi-n tranh c=c b., li ko g%n nh# c* hai phe trong cu.c chi-n tranh l5nh vo 0y. N tr! thnh cu.c chi-n tranh c li/t nh?t c(a cu1i th- kC 20. V chng ta 0 chi-n th9ng. Chi-n tranh to l&n ny gp ph%n khng nh< t5o nn nhn cch t: ho c(a ng#,i Vi/t Nam. T1 H8u vi-t: "i! T3 qu1c giang s'n hng v". K?t anh hng c(a th- kC 20". Nh#ng 0i7u 0ng ni l chng ta 0 khng tSnh. Ph%n l&n ng#,i Vi/t Nam chng ta qu say s#a v&i chi-n th9ng trong chi-n tranh v 0i 0-n m.t no tr5ng rNng chng ta l nh8ng anh hng c(a th- kC 20. Ta "coi khinh" h-t v vi/c no ta cDng thnh cng, kG th no ta cDng 0nh th9ng. Chnh ci khng tSnh to ?y khi-n chng ta khng nh$n ra hoHc khng dm nh$n ra nh8ng t3n th?t to l&n, nh8ng y-u km c(a mnh 0) m b*o nhau c%n m@n ch9t chiu hn g9n nh8ng nTi 0au c(a chi-n tranh v xy d:ng 0?t n#&c c hi/u qu*. N#&c MQ giu c nh# th- m ra kh<i chi-n tranh v&i 0%y mnh th#'ng tch. ChUng lL chng ta ra kh<i cu.c chi-n tranh m chUng c th#'ng tch g hay sao? Trong thu$t ton, chng ta 0 thi-u nh8ng 0i7u ki/n rng bu.c. M.t 0Hc th n8a c(a x h.i l chng ta 0 ko di qu lu tnh tr5ng bao c?p khi-n cho con ng#,i m?t nBng 0.ng v tr! ln l#,i bi-ng. Cn lu m&i b< 0#>c l1i ngh" 0 c t$p th) v nh n#&c lo cho, lnh 05o ngh" cho. Chuy)n sang n7n kinh t- th; tr#,ng d l 0;nh h#&ng x h.i ch( ngh"a cDng khc hUn v&i c' ch- bao c?p. Ng#,i Vi/t Nam chng ta ph%n l&n bO ngO tr#&c c' ch- m&i ny. Nh n#&c th khAn tr#'ng so5n th*o lu$t php. Dn, k) c* ng#,i lnh 05o, v@n quen tnh 0(ng 0Snh, khng m?y hi)u lu$t php v lm theo lu$t php. Ki7u dE nh$n th?y nh?t l, khi chng ta 0i ra 0#,ng, sL th?y trnh 0. nh$n th4c v ch?p hnh lu$t php c(a ng#,i dn nh# th- no. Chng ti s! b" #$a ra m%y h& qu' v k(t lu)n: 1. Ng*+i Vi%t Nam tr*Ing thnh hi%n nay ni chung l km v. th' l>c v tr l>c. Hai

vc t' c' b*n ny c chS s1 th?p nh?t trong cc thang 0i)m c(a modul. Do 0i7u ki/n v hon c*nh c(a n7n kinh t- x h.i nh# nu trn, chS nguyn tS l/ suy dinh d#Ong cao 0 lm gi*m chS s1 v7 th) l:c v tr l:c c(a ng#,i Vi/t Nam chng ta hi/n nay (s1 ng#,i Vi/t Nam suy dinh d#Ong vo nBm 1990 l h'n 80%). Khoa h+c cDng tJng ch4ng minh trG b; suy dinh d#Ong th tr l:c pht tri)n km. B!i thcho nn vi/c ch1ng suy dinh d#Ong, vi/c nui dn, d#Ong dn xo 0i gi*m ngho ph*i l nhi/m v= hng 0%u c(a Nh n#&c ta hi/n nay. 2. Ng*+i Vi%t Nam tr*Ing thnh hi%n nay ni chung v1n cn hm danh v km th>c. Ci g mnh cDng mu1n h'n ng#,i khc m khng bi-t s4c l:c c(a mnh c h5n. Thnh ra chS v ci danh m nhi7u khi lm h<ng ci th:c. Trong gio d=c, qu coi tr+ng khoa b*ng sinh ra mua bNng bn 0i)m. Trong xy d:ng, mu1n 0;a ph#'ng mnh ph*i c tr= s! th$t to. B< hng tC b5c nui 0.i bng 0 v mua c%u th( ngo5i, s9m xe h'i th$t sang 0) dng. Trong khi 0, l&p h+c cho trG th thi-t v d.t nt, l#'ng gio vin th?p, khng 0( s1ng... 3. Ng*+i Vi%t Nam tr*Ing thnh hi%n nay ni chung trnh #2 chuyn mn v trnh #2 tay ngh. th&p, l<i th&t nghi%p nhi.u. Ph%n l&n lm ngh7 nng ! nng thn v@n cn ngho nn v l5c h$u c*n ng5i l&n cho cng nghi/p ho, hi/n 05i ho 0?t n#&c. 4. Ng*+i Vi%t Nam tr*Ing thnh hi%n nay ni chung khng am hi'u lu9t php v ch*a bi3t th>c thi lu9t php thnh n.n n3p trong cu2c s!ng. 5. Ng*+i Vi%t Nam tr*Ing thnh hi%n nay ni chung cn "ng" ngc" khi b*/c chn vo c" ch3 thG tr*+ng v bJ ngJ nh7ng thang b9c gi trG v. #<o #Hc v l!i s!ng. KS. TrDn Qu!c Kh(i - Gi&i th'(ng Nh n')c v* Khoa h+c v Cng ngh, Theo NetNam (www.netnam.vn)