ZAVRSNI ISPIT: GRADJEVINSKI MATERIJALI II

1. Beton - definicija, osnovna podjela ? Pod betonom se u optem sluaju podrazumijeva vjetaki kameni materijal dobijen ovrcavanjem mjeavine nekog vezivnog materijala i agregata (granulata). Osnovna podjela betona:nearmirani i armirani. 2. Beton - definicija, uticajni faktori na zapreminsku masu? Beton je graevinski materijal koji se spravlja uglavnom od cementa, agregata (uglavnom ljunak i pesak) i vode, i u pojedinim slucajevima, aditiva. Beton ovrava posle meanja i ugraivanja, usljed hemijskog procesa koji se naziva hidratacija. Voda reaguje sa cementom, koji ovrava i tako povezuje ostale komponente u smjei, tako da na kraju dobijamo tvrd kameni materijal. Faktori koji uticu na zapreminsku masu betona su zapreminska masa komponenti od kojih je spravljen, tj. zapreminska masa agregata i cementa.Kod armiranog betona, zapreminska masa ovisi o kolicini armature. 3. ta se podrazumjeva u optem sluaju pod pojmom beton i kakvi betoni mogu biti u zavisnosti od vezivnog materijala? Za spravljanje betona koriste se razni vezivni materijali,kao sto su gips,kre,cement,asfalt i dr.pa se u zavisnosti od toga govori o gips,cement,kre betonu.Betoni se blie definiu prema vrsti veziva koja je upotrebljena za njihovo spravljanje, tako da se razlikuju:kre- betoni, gips - betoni, cement - betoni, asfalt-betoni, epoksi-betoni. 4. Beton - definicija, podjela betona po zapreminskoj masi ? Osnovna podjela betona se zasniva na bazi kriterijuma koji se zasniva na vrijednostima zaprmiskih masa betona u ocvrslom stanju, pa se prema zapreminskoj masi betony dijele na: Laki betoni <1900 kg/m3 Obicni ili klasicni betoni =1900-2500 kg/m3 Teski betoni >2500 kg/m3 5. Beton - definicija, podjela betona prema nainu izrade i ugradnje ? Prema nainu izrade i ugradnje : monolitni i montazni beton 6. Beton - definicija, podjela betona prema sadraju vode ? Prema sadraju vode razlikuje se: vlaan beton sa malo vode (ugrauje se nabijanjem ili vibriranjem), plastian beton sa umerenom koliinom vode (uliva se u kalupe armirano-betonskih konstrukcija) i vrlo plastian beton sa veim sadrajem vode (ugrauje se livenjem). 7. Beton - definicija, podjela betona prema namjeni ?

Prema namjeni : konstruktivne, konstruktivno izolacione i izolacione

8. Beton - definicija, podjela betona prema granulometrijskom sastavu agregata ? Prema granulometrijskom sastavu agregata : viefrakcijske i jednofrakcijske 9. Beton - definicija, podjela betona prema tehnologiji proizvodnje ?

Prema tehnologiji proizvodnje : runo ili mainski izraene konvencionalne, autoklavirane elijaste pjeno i gas betone, hidrotermalno tretirane (zaparene) pepelo i ljako betone,

autoklavirane ili termiki tretirane silikatne betone, vakumirane betone tkz. BRETON KAMEN,
10. Beton - definicija, ta su aktivni a ta su inertni materijali u betonu?

aktivni sastojci betona : mineralna veziva i voda (aditivi ako se koriste),

inertni sastojci : razne vrste agregata, koji sluze za ispunu betonske mase bez hemijskog uea 11. Agregat za betonsku mjeavinu uee agregata, faktori za izbor ? Agregat uestvuje sa 70-80% u ukupnoj masi betona i od njegovih karakteristika zavise i svojstva betonskih smjesa i svojstva ovrslog betona.Za spravljanje betona moe se upotrebiti svaki agregat koji s obzirom na svoj mineraloko-petrografski sastav i na prisustvo pojedinih komponenata nece tetno uticati na fiziko-mehanika svojstva betona,koji nee prouzrokovati njegovo razaranje niti pojavi korozije armature,i koji nee djelovati u pravcu spreavanja hidratacije cementa. 12. Osnovna podjela agregata za izradu betona i koliko procentualno uestvuje agregata u ukupnoj masi betona? Agregati za beton su materije koje pored cementa i vode predstavljaju osnovne sirovinske komponente betona a koje se prema porijeklu dijele na : - kamene agregate - vjestacke agregate Agregat cini priblino tri cetvrtine volumena odredjene mase betona.Velicine cestica agregata se mijenjaju obicno kontinuirano od sitnog pijeska do najcesce 32 mm podrijetlom rijecnog ili od stijene drobljenog zrnja.Priblino cetvrtina prostora,koju ne zauzima agregat,ispunjena je cementnim kamenom. 13. Koji minerali su nepoeljni u agregatu za beton i koliki max.procenat je doputen njihovog prisustva u odnosu na masu agregata? Nepozeljni minerali u agregatu za beton :skriljci, lapori, serpentiniti, liskuni i ugalj. Liskuna smije da ima najvise 1 % po masi, odnosno 2 % za beton koji ce biti stalno na suhom. Reaktivni, alkalno-silikatni sastojci: -u krupnom agregatu <5 % -u sitnom agregatu <0.5%. 14. Zbog ega se ograniava uee hlorida i sumpora u agregatu za beton i koliko je dozvoljena koliina ? Sadraj hlorida: Dozvoljeni sadraj hlorida izraenih kao hlorid ioni (Cl-) prema naim propisima iznosi 0,1% za armirani beton, odnosno 0,02% za prednapeti beton. Preporuke prema EN 12620 su 0,15% za obini beton, 0,06% za armirani beton i 0,03% za prednapeti beton. Ukupni sumpor: Sadraj ukupnog sumpora moe biti najvie 1% prema naim kao i europskim propisima za sve agregate osim za zrakom hlaenu zguru kod koje se dozvoljava 2%. Ako u agregatu ima pirotina, nestabilne forme eljeznog sulfida FeS, tada ukupni sadraj sumpora ne smije biti vei od 0,1%.

15. Pod kojim uslovom je dozvoljeno, da agregat sadri 5 % u krupnoj a 0,5 % u sitnoj frakciji alkalno silikatno reaktivnih sastojaka ? Amorfni silicijum (uzrocnik alkalno-silikatne reakcije u betonu, silicijum(Si) stupa u reakciju sa alkalijama I nastaju produkti koji u prisustvu vlage povecavaju svoju zapreminu sa nastankom napona,prslina i pukotina). Bezbjedan agregat ako je u krupnom 5% a u sitnom 0.5% alkalnosilikatno-relativnih sastojaka. 16. Kolika treba biti zapreminska masa agragata za beton i kolika je max. doputeno upijanje vode agregata za beton? Zapreminka masa zrna agregata treba da se kree izmeu 2000-3000 kg po m3,a upijanje vode moe da iznosi najvie 1,5% 17. Koliki je max. dopusteni sadraj grudvi i gline u agregatu za beton ? U sitnom agregatu do 0,50%, a u krupnom 0,25% su dopustene kolicine grudvi i gline u agregatu za beton. 18. Osim to mora da obezbijedi odreena zadata svojstva ovrslog betona, ta mora agregat za beton jo da obezbijedi ? Mora da obezbjedi otpornost betona na drobljenje, na habanje, na smrzavanje i odmrzavanje, otpornost na skupljanje usred susenja, dobru ugradljivost betona 19. Koje komponente u agregatu tetno djeluju na fiziko mehanike karakteristike ovrslog betona? Stetno djeluje: Necistoce koje ometaju hidrataciju cementa u betonu, organske primjese, humus ili organski mulj, drvo, ugljen. Slaba i nepostojana zrna agregata. 20. Koliki je max. doputeni procenat prisustva slabih zrna u agregatu za beton? Max. Dopusteni procenat prisustva slabih zna u agregatu za beton ne smije biti veci od 3%. 21. Osnovna podjela agregata za izradu betona ? Neovisno od prirode agregata on se moze podijeliti na sitan i krupan,Sitan agregat(pijesak)- onaj agregat cija zrna prolaze kroz sito sa otvorima od 4 mm,dok je krupan onaj cija zrna ne prolaze kroz to sito. 22. Koje su prednosti drobljenog agregata u odnosu na prirodni kod izrade betonske smjese ? Homogeniji je od prirodnog agregata, bolje povezuje zrna-ostroivicnost,sa ukljestenjem susjednih zrna sto narocito povecava cvrstocu na zatezanje i vecu adheziju. 23. Koji su nedostaci drobljenog agregata u odnosu na prirodni kod izrade betonske smjese ? Prirodni garegat je jeftiniji I za razliku od drobljenog zbog zaobljenog zrna ima vecu ugradljivost I obradljivost. 24. Kako se dijele agregati za izradu betona prema veliini zrna ? prema dimenziji( duzina,sirina i debljina) : Loptasta- duzina:sirina:debljina=1 , Duguljastaduzina:sirina 5:1 , Pljosnata- debljina:sirina 1:5 . 25. Kolika je max. doputeno upijanje vode agregata za beton ? Max. Dopusteno upijanje vode agregata moe da iznosi najvie 1,5% 26. Kolika je min. doputena vrstoa na pritisak stijena za izradu drobljenog agregata za beton ?

vrstoa kamena od koga se dobija drobljeni agregat mora da iznosi najmanje 80 MPa, a ukoliko se radi o betonima za kolovozne konstrukcije ova vrstoa ne bi trebala da je manja od 160 MPa. 27. Prilikom sastavljanja i spravljena betonske mjeavine, koje se frakcije najee koriste ? Najee se koriste frakcije 0/4,4/8,8/16 i 16/31,5. 28. Koliki je max. doputeni procenat prisustva slabih zrna u agregatu za beton ? Max doputeni procenat slabih zrna u krupnom agregatu za beton je 3%. 29. Kontinualna granulometrijska kompozicija agregata, pojasni i nacrtaj dijagram ? 30. Diskontiunalna granulometrijska kompozicija agregata, pojasni i nacrtaj dijagram?

diskontinualne kompozicije agregata jednoagregatne sa priblino istim veliinama zrna, vieagregatne kojima nedostaju pojedine frakcije unutar raspona d min do d max.Pored krivih koje odgovaraju kontinualnim granulometrijskim kompozicijama uocavaju se krive koje se odnose na diskontinualne grnaul.komp.agregata (isprekidane linije oznacene sa U). propisano je da u slucaju koristenja agregata sa diskontinualnim granulometrijskim sastavom konkretna kriva treba da padne sto blize krivoj U.

Diskontinualne granulometrijske kompozicije-ako posmatramo izvjestan jednozrni agregat,tj agregat koji se sastoji od zrna iste ili priblizno iste krupnoce lako cemo doci do zakljucka da ce nakon izvrsenog pakovanja ovog agregata izmedju njihovih zrna postojati odredjene supljine. Supljine ce se moci popuniti samo ako postoji dovojna kolicina sitnih sitnijih zrna. 31. ta opisuje Fuler Empa krive, daj obrasce pojasni i nacrtaj dijagram ? Ove dvije krive opisuju granulometrijski sastav agregata za spravljanje betona po svjetskim standardima.idealan agregat za spravljanje betona je onaj cija kriva prolazi izmedju fuler-Empa krivih.

32. Pod kojim uslovima se postie najbolja upakovanost zrna? Ugradljivost I obradljivost kao I svojstva ocvrslog betona znatno se poboljsavaju kombinovanjem nekoliko frakcija agregata. Na ovaj se nacin znatno smanjuje trenje u masi I to obezbjedjuje najbolje moguce pakovanje zrna. To podrazumijeva da sitnija zrna ispunjavaju medjuprostore u okviru krupnijih zrna. Teorijski posmatrano, ukoliko predpostavimo da su zrna agregata idealno okrugla najbolja upakovanost bi se dobila kada bi se u okviru praznina koje se javljaju izmedju najkrupnijih zrna sa precnikom D smjestila zrna manjih precnika koja tangentno ispunjavaju sve medjuprostore.

33. Oblik i veliina zrna agregata za beton, elementi za definisanje ? Oblik zrna agregata utice na : ugradljivost i obradljivost betonske smjese sto se reflektuje na citav niz svojstava betona u krupnom agregatu nesmije biti vise od 20% ljosnatih i duguljastih(odnos >3:1) poznavanje Dmax je znacajno za AB konstrukcije( da svjez beton moze da prodje kroz resetku i da potpuno obuhvati armaturu) D=nominalno najkrupnije zrno u frakciji, treba da zadovolji uslove D<= od a min/3, D<= od 1,25 emin odnosno D<=a/4 8 ako se neradi u velicini elementa oblika ploce) e-je rastojanje izmedju armature

34. Efekat zida kod kod izbora veliine zrna agregata za izradu betona, nacrtaj i pojasni? Prilkom ugradnje betonske smjese u oplatu u zona kontakta smjese I oplate ne postoji mogucnost dobrog pakovanja zrna. U ovim zonama ona se krecu samo paralelno oplati I tu se uglavnom slazu najkrupnija zrna. Kako bi se popunile sve praznine uz oplatu betonska smjesa treba da sadrzi dovoljno Q malterske komponente(sitnija frakcija I cement).dijelovi betona uz oplatu su manje kompaktni nego ostala smjesa. Ovakav efekat zida ovisi I od velicine max zrna geometrijskih karakteristika elementa,oplate, I eventualno armature.Kada se radi o efektu zida, on se definise odnosom Ez=Dmax/R,gdje je Dmax maksimalno zrno agregata ,a R srednji radijus oplate. Iskustveno se doslo do zakljucka: da bi nepovoljni uticaji izazvani efektom zida bili sto manji potrebno je da Ez bude u granicama 0,8-1,0, odnosno Ez0,9. Srednji radijus oplate R se odredjuje relacijom R=V/S gde je V zapremina koja se ispunjava betonom, a S ukupna povrsina zidova i armature.

35. Efekat reetke kod kod izbora veliine zrna agregata za izradu betona, nacrtaj i pojasni? Potrebno je poznavati stvarnu velicinu najkrupnijeg zrna, najkrupnije zrno bi bilo DMAX=c dm+1-otvor sita kroz koji prolazi cjelokupan agregat u praksi granulometrijska kriva u zoni dm-1- dm se aproksimira sa pravod do presjeka sa y pravom I dobija se tacka T. Iz geometrijskog odnosa slijedi: Dmax=D + deltaD=dm+(dm- dm-1)*x/y

Efekat resetke je definisan putem odnosa:Er=Dmax/ gdje -predstavlja srednji radijus resetke. On se izracunava formulom: =povrsina/obim=ab/2(a+b) ako se radi o resetki gde b bice =0.5e Ispitivanjima se doslo do zakljucka da ce betonska mesavina lako prolaziti kroz mrezu armature ako je Er < 1,4 za prirodni agregat, i Er < 1,2 za drobljeni agregat.

36. Na izbor vrste cementa, za beton, dominantan uticaj imaju ? Izbor cementa kod izrade betona, odnos agregat- cement. Izbor se vrsi na bazi 3 osnovna kriterijuma:1.cvrstoce(klase)cementa,odnosno promjene cvrstoce u toku vremena, 2.toplote hidratacije, 3.hemijske otpornosti. Udio cementa 10-20%, agregata 70-80%. 37. Za konvencionalne betone se koriste slijedee vrste cementa ? ako se traze betony visih kvaliteta koriste se cementi visih klasa 45 i 55 a nizi kvalitet betona cementi nizeg kvalitet 25 i 35. Vrste cementa: Portland cement + pucolan ili cement +pucolan +zgura Cementi niske toplotne hidratacije Cementi otporni na agresivne tecnosti i gasove Metalurski i pucolanski cement kao i aluminatni

38. Izbor cementa kod izrade betona, odnos agregat- cement. CEM : LJUNAK (PIJESAK) : MRAVI BETON -1 : 9 BETON ZA TEMELJE 1 : 8 BETON ZA SERKLAE 1 : 5 VISOKOOTPORNI BETON 1 : 4 pijesak : ljunak 1:2 GLAZURA ZA PODOVE 1 : (2-3) (OTPORNO NA HABANJE) Ako se traze betony visih kvaliteta koriste se cementi visih klasa 45 i 55 a nizi kvalitet betona cementi nizeg kvalitet 25 i 35. Cementi visih klasa 35B i 45B treba koristiti u uslovima kada se zahtijeva veca cvrstoca betona u srazmjerno kracem roku. 39. Normativima se propisuju minimalne koliine cementa za beton kao npr. : - za armirano betonske konstrukcije se uzima minimalna koliina cementa od 250 kg/m3 ugraenog betona, - ako je konstrukcija izloena agresivnom uticaju atmosferilija ova koliina se mora poveati na 300 kg/m3 , - ako je konstrukcija izloena agresivnom uticaju sredine ova minimalna koliina se mora poveati na 350 kg/m3 . 40. Po kojem obrascu se odreuje minimalna masa cementa (min mc ) u funkciji od najkrupnijeg zrna agregata (D) za beton koji nije izloen djelovanju hemijskih agenasa ?

41.Po kojem obrascu se odreuje minimalna masa cementa (min mc ) u funkciji od najkrupnijeg zrna agregata (D) za beton izlozen djelovanju hemijske agresije ?

42. Koju ulogu ima voda u izradi betona ? Voda predstavlja neophodnu komponentu svake betonske mjesavine posto je samo uz njeno prisustvo moguce odvijanje procesa vezivanja i ocvrscavanja cementa i znacajna je za viskozitet betonske smjese tj.ugadjivanje i zavrsnu obradu betona. 43. Aditivi za beton, podjela i znaaj.

Aditivi su neobavezna cetvrta komponenta betona koji mogu poboljsati neke komponente svjezeg ili ocvrslog betona dodavanjem u malim kolicinama tokom spravljanja. Plastifikatori-poboljsavaju ugradljivos i obradljivost, aeranti-uvlacivaci vazduha,akceleratoriubrzivaci vezivanja ili ocvrscavanja,retarderi-usporivaci vezivanja,zaptivaci-zaptivanjem kapilarnih pora cementnog kamena,antifrizi-protiv smrzavanja svjezeg betona.
44. Aditivi za beton vrste i efekti upotrebe pojedinih aditiva.

Dodaci betonu aditivi su supstance koje svojim delovanjem uticu na odredjena svojstva svezeg i/ili ocvrslog betona. U hemijske dodatke spadaju: plastifikatori, aeranti, zaptivaci, akceleratori, retarderi i antifrizi. Deklarisanje aditiva u neku od navedenih grupa se vrsi na osnovu njegovog primarnog dejstva, jer pojedini dodaci mogu imati vise razlicitih uritaja na beton. Aditivi mogu biti u tecnom ili praskastom stanju, a njihovo doziranje najcesce se izrazava u odnosu na masu cementa.

Plastifikatori su dodaci koji poboljsavaju ugradivost i obradivost betonskih smesa, odnosno predstavljaju regulatore reoloskih svojstava svezeg betona. Kolicina ovih dodataka obicno ne prelazi 5% u odnosu na masu cementa. Upotrebom pojedinih vrsta plastifikatora moguce je smanjiti kolicinu vode u svezem betonu za 10% do 15%, a primenom tzv. superplastifikatora, pa i hiperplastifikarora cak i preko 30% bez ugrozavanja ugradivosti mesavine sto omogucava dobijanje vrlo visokih cvrstoca betona. Aeranti, odnosno uvlacivaci vazduha, su aditivi koji u strukturi betona formiraju mehurice vazduha. Ovim putem se povecava otpornost betona na dejstvo mraza a da to ne podrazumeva i smanjenje njegove cvrstoce. Aeranti se doziraju u vrlo malim kolicinama, najcesce 0,5-1,0% u odnosu na masu cementa. Zaptivaci deluju na strukturu betona tako da zaptivaju kapilarne pore u cementnom kamenu, na taj nacin povecavajuci stepen vodonepropustljivosti ocvrslog betona. Akceleratori su dodaci betonu koji u znacajnoj meri ubrzavaju proces ocvrscavanja betona. U kolicini od samo 0,2% u odnosu na masu cementa oni omogucavaju brz prirastaj cvrstoce betona u prvih 7 dana, a pri dozi od 2% ponekad omogucavaju da se nakon 7 dana dobiju 28-dnevne cvrstoce betona. Generalno, svi akceleratori se koriste u razlicitim dozama, od 0,1% do 5%, u zavisnosti od zahtevanog efekta. Retarderi se dodaju betonu u veoma malim kolicinama, najcesce oko 0,1%, a njihovim delovanjem se omogucava ocuvanje ugradivosti i obradivosti betona, ponekad i u toku 24 48 casova. Prilikom doziranja retardera treba biti oprezan jer postoje i takvi dodaci koji do odredjene kolicine deluju kao usporivaci, a pri vecim dozama kao ubrzivaci vezivanja. Antifrizi su sredstva protiv smrzavanja svezeg betona i njihovo delovanje se svodi na snizavanje tacke smrzavanja vode. Upotrebom ovih dodataka omogucava se betoniranje i na temperaturama nizim od 0C. U slucaju nearmiranih konstrukcija, antifrizi se primenjuju u dozama i do 10% u odnosu na masu cementa, ali u slucaju armiranih ili prednapregnutih betona, njihova upotreba se mora strogo ograniciti zbog opasnosti od pojave korozije celika. Mora se ipak napomenuti da danas postoje i takvi antifrizi koji ne deluju stetno na celik u betonu i nemaju nikakvih stetnih efekata na beton.
45. ta je vodocementni faktor , kako utie na vrstou betona ?

Vodocementni faktor je relativna kolicina vode koja se dobiva kao omjer mase vode i cementa.Sto je veci vodocementni faktor ,to je manja cvrstoca betona.Minimalni vodo.faktor iznosi 0.20 od mase cementa.Ogranicen je konzistencijom.
46. Koliki je min. vodocementni faktor i ime je ogranien ?

navedenim ispitivanjima zakljuceno je da je teorijski za potpunu hidrataciju portland cementa neophodno da se vodocementni faktor krece u granicama 0,38-0,42. Ako usvojimo srednju vrednost, 0,4, proizilazi da pri ovom odnosu mase vode i mase cementa nece biti nehidratisanog cementa. Na osnovu toga sledi da ce pri odnosu mvmv<0,4 postojati manjak vode, odnosno da ce deo cementa ostati nehidratisan. U obrnutom slucaju, mvmc>0,4, deo vode nece ucestvovati ni u reakciji sa cementom ni u stvaranju gelskih pora, pa ce usled viska vode obrazovati kapilarne pore koje su znatno krupnije od gelskih.

47. Uticaj sadraja vode i vodocementnog faktora na vrstou betona, znaaj s tepena zbijenosti?

Najvei uticaj na vrstou betona ima vodocementni faktor svee betonske meavine (voda/cement), sastav meavine, kvalitet ugradnje sveeg betona, kao i nega betona u ranom periodu ovravanja. Ako su svi ostali faktori isti, beton sa niim vodocementnim faktorom imae veu vrstou nego onaj sa veim vodocementnim faktorom. Kako je beton tean pri ugradnji i tek hidratacijom dostie vrstou, mogu se pojaviti naprsline u tek ovrslom betonu na raun plastinog skupljanja; ako je isparavanje veliko, naprsline esto mogu nastati i pri zavrnim radovima. U betonskim meavinama velike vrstoe (vee od 70 -{MPa}-), vrstoa samog agregata moe biti ograniavajui faktor,moze se reci da cvrstoca betona u prvom redu zavisi od dva faktora:vodocementnog faktora i stepena zbijenosti.
48. Koji su uticajni parametri na reoloka svojstva svjeeg betona ? Smjesa u reoloskom pogledu pripada tzv elasto-plasticnom-viskoznim sistemima. Pri razmatranju pitanja ovakvih materijalnih sistema receno je da za njih vazi bingamov izraz koji povezuje naprezanja I deformaciju pa se s toga I u slucaju svjezeg betona sa dovoljnom tacnoscu moze smatrati da vazi relacija:

49. Osobine svjee mjeavine: homogenost i povezanost, pojava sergregacije uzroci i posljedice

Da bi govorili o raslojavanju betonske mesavine potrebno je najpre da definisemo homogenost svezeg betona. Homogenost svezeg betona podrazumeva ujednacenost sastava i svojstava u ukupnoj masi betona a obezbedjuje se dugim i intenzivnim mesanjem komponenata. Za kvalitet betona vazna je i kompaktibilnost svezeg betona koja se definise preko kolicine korisnog rada potrebnog za potpuno zbijanje svezeg betona. Povezanost svezeg betona, jos jedna vazan cinilac kada se govori o kvalitetu betona, predstavlja sposobnost zadrzavanja homogenosti svezeg betona u svim fazama od spravljanja do kompaktiranja. Kao rezultat nedovoljne povezanosti betonske mesavine javljaju se pojave raslojavanja odnosno segregacije i izdvajanja vode. Segregacija predstavlja tendenciju razdvajanja krupnih od sitnih cestica pod uticajem razlicitih mehanickih dejstava. Pod izdvajanjem vode podrazumeva se narociti oblik segregacije. Do izdvajanja vode najcesce dolazi na povrsini betona, ali moze doci i do izdvajanja u masi odnosno stvaranja vodenih dzepova.Kao posledica segregacije svezeg betona javlja se nehomogenost ocvrslog betona koja je pracena drasticnim pogorsanjem njegovih fizicko mehanickih

50. Zapreminska masa svjee ugraenog betona ispitivanje i znaaj.

Zapreminska masa svjeeg betona koja se dobija neposredno nakon ugraivanja predstavlja vrlo pouzdan pokazatelj mnogih svojstava ovrslog betona. to je ova zapreminska masa vea dobijaju se po pravilu kompaktniji betoni koje karakterie visok nivo fiziko mehanikih sredstava. Najee se odreuje primjenom kalupa koji slue za izradu uzoraka za ispitivanje mehanikih karakteristika ovrslog betona. Najee se koriste kalupi za izradu uzoraka oblika kocke ili prizme. 51. Konzistencija svjeeg betona pojam, faktori koji utiu na konzistenciju. Obradivost betona mjeri se konzistencijom koja se ispituje na nekoliko naina. U praksi su najvie u primjeni postupak slijeganja krnjeg stoca (slump-test) i postupak rasprostiranja na potresnom stolu. U prvom sluaju konzistencije betona izraava se veliinom slijeganja krnjeg stoca betona ugraenog po propisanom postupku u konusni kalup standardnih dimenzija. U drugom rasprostiranjem uzorka betona na potresnom stolu nakon 15 potresa pri kojima beton zajedno s limenom ploom stola pada s odreene visine. Prema konzistenciji razlikujemo krut, slabo plastian, plastian i tekudi beton. Beton krute konzistencije odlikuje se visokim ranim vrstodama i malim stezanjem pa se primjenjuje u industriji prefebriciranih betonskih elemenata, kod masivnih graevina i kod betonskih kolnika. Beton plastine konzistencije ima najira podruje primjene, dok se beton tekude konzistencije zbog velikih stezanja i opasnosti od pojave pukotina primjenjuje samo u izuzetnim sluajevima gusto armiranih tankih presjeka i teko dostupnih mjesta koja treba zapuniti betonom.
52. Konzistencija svjeeg betona, metode ispitivanja ?

Konzinstencija podrazumijeva skup svojstava svjezeg betona koja su od znacaja za njegovu ugradljivost i obradljivost. Ugadljivost i obradljivost oznacavaju sposobnost svjezeg betona da primjenom odredjenog postupka zbijanja homogenom masom u potpunosti ispuni sve prostore ogranicene oplatom, ocjena ugradljivosti i obradljivosti se procjenju je na osnovu tri pokazatelja:pokretljivosti,krutosti i povezanosti betonske smjese. Postoje 4 osnovna postupka za ispitivanje konzinstencije betonske smjese: 1. Metoda slijeganja-sirom svijeta je najvise zastupljena,konzinstencija se definise na bazi materijala pokretljivosti svjezeg betona, Abramsov konus se punibetonom u tri sloja priblizno iste visine i svaki sloj se nabija 25 udaraca. Konus se pazljivo podize i postavlja pored betonske mase. Pod silom zemljine teze dolazi do deformacija tako da reagiraju slijeganje h na osnovu kojeg se procjenjuje ocjena konzinstencije, primjenjuje se obicno kod plasticnih smjesa, kod mrsavih betona moze doci do smicanja ili rusenja.

2. Metode VEBE-primjenjuje kod krucih mjesavina,mjeri se dimanmicka karakteristika(viskozitet bet.smjese), takodje se puni Abramsov konus koji se stavlja na vibracioni sto i u uredjaj kod koga se ploca od pleksiglasa dovodi u kontakt sa gornjom povrsinom konusa, po zapocinjanju vibracijastola nastaje slijeganje smjese a samim tim i ploce i ono traje dok beton ne pokrije plocu po cijeloj donjoj povrsini. Izracunavanje : N=(V1/Vo)*t (s) Vo-zapremina prije vibriranja V1-zapremina nakon vibriranja

3. Metode rasprostiranja-za definisanje konzinstencije plasticnih i tecnih betona pomocu 2 drvene ploce dimenzija 70x70cm, gornja je pokretnado visine 4 cm, nakon sipanja betona u lijevak, nabijanja i odizanja lijevaka, pristupa se potresanju(15 puta lagano odizanje do 4 cm potom slobodan pad), potom se mjere dimenzije rasprostrte mase r1 i r2 u upravnom odnosu uzima se srednja vrijednost tri mjerenja.

4. Metoda slijeganja vibriranjem(zbijanjem)- za definisanje konzinstencije vibriranih betona, betonska smjesa se sipa u odredjene kalupe dimenzija 20x20x40 ili 30x30x30 cm mistrijom sa visine od 10 cm, po punjenju pristupa se vibriranju isto kao sto bi se radilo prilkom ugradjivanja betona u konstrukciju, poredi se pocetna visina i visina nakon vibriranja:z=40/h odnosno z=30/h ako po jednoj metodi betonska smjesa odgovara plasticnoj konzistenciji, to nemora da znaci da i prema ostalim metodama pripada istoj konzistenciji.

53. Konzistencija svjeeg betona, klase konzistencije ?

Beton krute konzistencije odlikuje se visokim ranim vrstodama i malim stezanjem pa se primjenjuje u industriji prefebriciranih betonskih elemenata, kod masivnih graevina i kod betonskih kolnika. Beton plastine konzistencije ima najira podruje primjene, dok se beton tekude konzistencije zbog velikih stezanja i opasnosti od pojave pukotina primjenjuje samo u izuzetnim sluajevima gusto armiranih tankih presjeka i teko dostupnih mjesta koja treba zapuniti betonom. U vezi sa ovako shvadenim pojmom konzistencije, u praksi se najede govori o:krutoj,slabo plastinoj,plastinoj I tenoj konzistenciji.
54. Koji faktori utii na ugradljivost i obradljivost betonske mjeavine ?

Mnogobrojna ispitivanja su pokazalada ugradljivost i obradljivost svjeze betonske smjese u najvisoj mjeri zavisi od sadrzaja vode. U opstem slucaju pored agregata i vode,zavisi i od kolicine cementa, medjutim ispitivanja su pokazala da kolicina cementa nije narocito bitan uticajni faktor, sve dok se radi o kolicinama cementa koje ne prelaze znacajnije granice od 400 kg/m3 svjezeg betona, konzistencija betonske smjese je prakticno funkcija samo kolicine vode, a funkcije kolicine cementne kase.
55. Formiranje strukture betona ( etape formiranje) ?

I ETAPA-etapa formiranja pocetne structure(aluminatne)-etapa vezivanja cementa,8usljed vezivanja cementa, masa svjezeg betona prelazi u cvrsto agregatno stanje),vezivanje cementa zapocinje ubrzo po mijesanju cementa sa vodom pri cemu nastaje djelimicno rastvaranje cestica cementa I to samo po povrsini,traje 8-10h II ETAPA-postepeno formiranje structure ocvrslog betona koja je pracena povecanjem cvrtoce samog etona.postepeno potiskivanje aluminatne structure sa silikatnom8etapa intetivno ocvrscavanja), traje nakon 10h do oko 28-og dana. III ETAPA-etapa stabilizacije structure(silikatne),dostignuta cvrstoca betona tokom vremena se bitno mijenja. Silikatni kristali su stvarni nosioci cvrstoce cementnog kamena.
56. Pod strukturom betona podrazumijeva se njegova fizika graa koja je definisana : ?

vrstoa na pritisak,vrstoa na zatezanje, vodonepropustljivost betona,otpornost na mraz,otpornost na habanje,otpornost na dejstvo agresivnih hemijskih agenasa.
57. Makrostruktura betona, tipovi makrostrukture ?

Kada je rijec o makrostrukturi betona, jasno se izdvajaju dva strukturna elementa agregat i cementni kamen, pa se moze reci da je makrostruktura ocvrslog betona u principu nehomogena. U masi ocvrslog betona moguce je sasvim precizno izdvojiti pojedine strukturne elemente. U vezi s tim treba poci od jednacine zapremine svezeg ugradjenog betona koja je data u obliku: va+vcp+vp=1 gdje je va-apsolutna zapremina agregata, vcp-apsolutna zapremina cementne paste, dok je vp-zapremina zaostalog vazduha koja obicno nije veca od 1 3% pa se najcesce moze zanemariti. S obzirom na izlozeno, makrostruktura betona moze da se izrazi u vidu odnosa agregata i cementnog

kamena sadrzanih u masi betona. TIPOVI MAKRO STRUKTURE: U prvoj strukturi (I) zrna agregata su na znatnim medjusobnim rastojanjima i njihovo medjudejstvo prakticno ne postoji. Zrna agregata uglavnom uticu samo na delove cementnog kamena sa kojima su u neposrednom dodiru. U strukturi II cementnog kamena je manje i on samo ispunjava prazne prostore izmedju zrna, pri cemu postoji i tanak sloj cementnog kamena na kontaktu susednih zrna. Za strukturu III karakteristican je manjak cementnog kamena koji samo obavija zrna agregata u tankim slojevima, dok praznine medju zrnima ispunjava samo delimicno. Kod struktura I i III odlucujuci znacaj na beton imaju svojstva cementa dok agregat nije od znacaja, a kod strukture II vecina svojstava betona zavise kako od cementa tako i od agregata. Konstrukcijski betoni u najvecem broju slucaja imaju strukture bliske tipu II i sto je stepen saglasnosti strukture konkretnog betona veci sa navedenom teorijskom strukturom, dobijaju se betoni boljih fizicko mehanickih svojstava. Dakle, treba teziti da cementni kamen obavije zrna i ispuni sve praznine izmedju njih.

58. Mikrostruktura betona, struktura cementnog kamena, pore u cementnom kamenu ? Mikrostruktura podrazumijeva definisanje unutrasnjihstruktura svakog elementa-njihovu poroznost, kao i analizu gradje kontaktnog sloja na granici ovih elemenata. Vrste pora u cementnom kamenu: Cementni kamen(gel)-uvijek su prisutne pore velicine(1-3)*10-7 ispunjnje vodomgelska voda ona je neizbjezna zapreminskom kontrakcijom cementnog gela stvaraju se nove porepore usljed kontrakcije koje su iste velicine kao i pore u gelu Kapilarne pore (za mv/mc>0,4) nakon isparenja viska vode u cementnom kamenu ostaju kapilarne pore velicine oko 10 mm, vecina svojstava cementnog kamena zavisi od kapilarne poroznosti Zaostala poroznost-posljedice raznih posebnih faktora(neefikasno ugradjivanje,primjena aeranata i dr9 a nebi trebala da bude veca od 5-6%

59. Zavisnost poroznosti od stepena hidratacije i vodocementnog faktora ?

S obzirom da su u ukviru makrostrukture betona definisana dva osnovna strukturna elementa agregat i cementni kamen, mikrostruktura podrazumeva definisanje unutrasnje strukture svakog od ovih elemenata odnosno njihove poroznosti, kao i analizu kontaktnog sloja na granici ovih elemenata. Ako pretpostavino da se radi o dovoljno kompaktnom i korektno ugradjenom betonu, najveci udeo u ukupnoj poroznosti imace pore u cementnom kamenu. Od znacaja mogu biti i pore koje se stvaraju pri upotrebi aeranata, mada se one obicno krecu u granicama 3 5% u odnosu na ukupnu zapreminu betona.Ako ukupnu poroznost betona oznacimo sa p (%), mozemo zakljuciti da je: p = pG + pk + p (%).U datoj relaciji pored kapilarne poroznosti pk, figurise i gelska poroznost pG, kao i poroznost p koja moze da bude posledica razlicitih posebnih faktora kao sto je npr. neefikasno ugradjivajne i koja ne bi trebalo da bude veca od 56%.Kontaktni sloj izmedju zrna agregata i cementnog kamena od velikog je znacaja za zajednicki rad ovih komponenata u sklopu ukupne mase betona. Sirina ovog kontakta obicno iznosi do 0,06 mm, odnosno 2 3 precnika zrna cementa. Ispitivanja su pokazala da kontaktna zona izmedju agregata i cementnog kamena uvek ima nesto vecu poroznost od ostale mase cementnog kamena. Prakticno gledano, cvrstoca veze agregat cementni kamen zavisi od vrste agregata, od njegove eventualne poroznosti, od hrapavosti povrsine kao i od cistoce povrsine zrna. Na primer, pri zaprljanosti agregata filmom gline ili slojem prasine, ova veza biva bitno ugrozena sto dovodi do smanjenja cvrstoce betona. Veza agregat cementni kamen ima uticaja i na druge karakteristike betona kao sto su: vodonepropustljivost, otpornost na dejstvo mraza, hemijska otpornost i dr. 60. Prsline u betonu usljed skupljanja cementa i termikih napona ? Prsline u betonu koji nije izlozen spoljasnjim opterecenjima nastaju kao pojava skupljanja cementa i termickih napona. U slucaju skupljanja posto je agregt kruto povezan sa cementnim kamenom dolazi do pojave unutrasnjih napona u masi betona, a na onim mjestima gdje ovi naponi premasuju zateznu cvrstocu betona, dolazi do pojave prslina. Slicna pojava se zapaza i pri promjenama temperature, posto cementni kamen i agregat u opstem slucaju mogu da imaju razlicite termicke koeficijente linearnog sirenja. Na pojavu prslina ima uticaj i toplota hidratacije cementa. Na isti nacin kao i agregat, u masi betona djeluje i armatura, pa je i prisustvo armature u opstem slucaju jedan od uzroka nastanka prslina. 61. Kapilarna poroznost betona glavni faktor prisustva kapilarne poroznosti, proraun? Kapilarne pore (za mv/mc>0,4) nakon isparenja viska vode u cementnom kamenu ostaju kapilarne pore velicine oko 10 mm, vecina svojstava cementnog kamena zavisi od kapilarne poroznosti. za vrijednost mv/mc<0,4Pk=0 Pk,b=Pk,cp* Vcp= *100%*(0.32+)*mc*10-3=0.1 mc(-0.40h)

62. Osnovni zakoni vrstoe betona, uticaj vodocementnog faktora i stepena zbijenosti. Za svaku mjesavinu betona postoji optimalna kolicina vode koja omogucava da se primjenom odreenog nacina ugradivanja dobije beton minimalne poroznosti, a saglasno tome i najvece cvrstoce. znaci, ako nam je kolicina cementa konstanta, moze se reci da cvrstoca betona zavisi u prvom redu od dva faktora: od vodocementnog faktora i stepena zbijenosti. Potpuno zbijeni beton je onaj u kojem je nakon ugradivanja ostalo svega 1 3 % vazdusnih supljina.Porastom vodocementnog faktora, povecava se i zbijenost, i dobija se plasticniji beton bolje ugradljivosti, pa se samim time i cvrstoca povecava. ovaj trend dostize maximum pri optimalnoj kolicini vode, pri daljem povecanju kolicina vode, ugradljivost se

i dalje povecava ali se smanjuje cvrstoca. Zavisnoti cvrstoce od ova dva faktora ispituju se na uzorcima kocki duzine ivica 20 cm, starosti 28 dana, prema zakonitostima: beljajeva f28= fcp/ (k * w1,5) gdje je fcp- cvrstoca na pritisak cementa, k- parametar koji zavisi od vrste agregata ferea: f28= k / (1+w * sc/sv)2 gdje je k- parametar koji zavisi od vrste cementa, sc- specificna masa cementa, sv spec. masa vode 63. vrstoa betona u funkciji vremena, normalni uslovi ovravanja, zaparivanje pod atmosferskim pritiskom i ovravanje u autoklavima. Cvrstoa betona u zavisnosti od starosti, tj. od vremena predstavlja funkciju logaritamskog karaktera koja se stalno povecava. za nominalnu cvrstocu betona uzima se ona od 28 dana, koja u vecini slucajeva iznosi 70 80 % ukupne cvrstoce betona. brzi prirast cvrstoce betona postize se dodavanjem aditiva ili raznim vidovima termicke obrade. na slici su prikazane krive povecanja cvrstoce u toku vremena za tri karakteristicna slucaja. kriva 1 odgovara betonu pri normalnim uslovima ocvrscavanja, kriva 2 se odnosi na beton izlozen zaparivanju pod pritiskom na temperaturi oko 85 c, a kriva 3 se odnosi na beton autoklavnog ocvrscavanja pod pritiskom zasicene vodene pare od 0,8 mpa i tempeaturi od 175 c.Na slici su prikazane krive povecanja cvrstoce u toku vremena za tri karakteristicna slucaja. kriva 1 odgovara betonu pri normalnim uslovima ocvrscavanja, kriva 2 se odnosi na beton izlozen zaparivanju pod pritiskom na temperaturi oko 85 c, a kriva 3 se odnosi na beton autoklavnog ocvrscavanja pod pritiskom zasicene vodene pare od 0,8 mpa i tempeaturi od 175 c.

64. Mehanizam loma betona , osnovni tipovi loma betona. Generalno, u betonu opterecenom na pritisak mozemo razlikovati primarne i sekundarne napone. Primarnim naponima mogu se smatrati naponi koji odgovaraju idealno homogenom telu a sekundarnim naponi koji predstavljaju razliku izmedju faktickog stanja i primarnih napona. Sekundarni naponi prouzrokuju pojavu prslina u cementnom kamenu. S obzirom na izlozeno, ako posmatramo betonsku prizmu izlozenu delovanju opterecenja ravnomerno podeljenog po povrsinama osnova, necemo dobiti pravolinijske i medjusobno paralelne trajektorije

napona u jednom ovakvom elementu, kao sto bi to bio slucaj kod idealno homogenih tela. U masi betonskog elementa javljaju se znacajni naponi zatezanja. Medjutim, otpornost betona na ove napone znatno je manja od otpornosti u odnosu na napone pritiska. Ukoliko nivo napona predje odredjenu granicnu vrednost, u masi betona ce se pojaviti prve prsline. Medjutim, zrna agregata i supljine u betonskoj masi otezavaju i usporavaju rast prslina. U pocetku prsline se javljaju u celokupnoj masi betonskog elementa dok se sa povecanjem opterecenja medjusobno povezuju. Daljim povecanjem opterecenja pukotine se jos vise otvaraju, sto je praceno prividnim povecanjem zapremine uzorka. Konacno dolazi do potpunog loma u betonu usled prekoracenja cvrstoce na zaatezanje.

OSNOVNI TIPOVI LOMA: a) U slucaju kada je cvrstoca agregata na zatezanje veca od cvrstoce na zatezanje cementnog kamena, odnosno kontakta agregat cementni kamen, linija loma ce zaobilaziti zrna agregata. b) Kada je cvrstoca agregata manja od cvrstoce cementnog kamena, odnosno kontakta agregat cementni kamen, linija loma ce ici i kroz agregat i kroz cementni kamen. c) Treci slucaj javlja se kada su cvrstoce cementnog kamena i agregata, odnosno kontakta agregat cementni kamen, medjusobno bliske. Tada ce nastupiti mesoviti lom, sto znaci da ce na pojedinim mestima lom biti preko agregata, a na pojedinim mestima preko cementnog kamena, odnosno kontakta agregat cementni kamen

65. Marka betona, deformacije betona- skupljanje betona, teenje betona. Marka betona je nominalna cvrstoca betona pri pritisku izrazena u MPa koja se prema BAB87 dobija ispitivanjem betonskih kocki dimencija 20x20x20 cm. Kocke se ispituju pri starosti od 28 dana, pri cemu njihova izrada i negovanje moraju da budu u skladu sa BAB87.U upotrebi su sledece marke betona: 10, 15, 20, 25, 30, 35, 40, 45, 50, 55 i 60. Betoni marki visih od 60 se tretiraju kao specijalni betoni. Za armirane konstrukcije ne koriste se marke betona nize od 15, a za prednapregnute konstrukcije nize od 30. Vazno je jos napomenuti da se ocena postignute marke betona vrsi po partijama betona, koje predstavljaju kolicine betona koje se spravljaju i ugradjuju pod istim uslovima u iste ili razlicite elemente konstrukcija ali u istom vremenskom periodu.Pod skupljanjem betona podrazumevaju se vremenske deformacije koje se ispoljavaju u vidu smanjivanja dimenzija neopterecenih betonskih elemenata priblizno proporcionalno u svim pravcima. Generalno, moze se reci da je ta pojava najtesnje povezana sa stanjem vlaznosti cementnog kamena u betonu. Ukupna deformacija skupljanja se sastoji od: 1.hidratacionog skupljanja, skupljanje usled kontrakcije produkata hidratacije, 2.plasticnog skupljanja, skupljanje usled isparavanja vode tokom perioda vezivanja cementa, 3.hidraulickog skupljanja, skupljanje nakon zavrsetka procesa vezivanja. Tecenje, tj. proces razvitka deformacija materijala u toku vremena koji se odigrava bez promene opterecenja, kod betona se uslovno smatra da nastaje samo delovanjem dugotrajnih opterecenja. Iz tih razloga ispitivanje tecenja betona uvek se vrsi primenom specijalnih uredjaja koji su u stanju da tokom duzeg vremenskog perioda odrzavaju odredjeni nivo naprezanje.

66. vrstoa betona pri pritisku ispitivanje, faktori uticaja na rezultat, obrada rezultata, marka betona PBAB 87 i klasa vrstoe EN 206-1. Cvrstoca betona pri pritisku definise se kao prosecan napon u uzorku izlozenom aksijalnom pritisku pri sili loma, a za slucaj odredjene starosti betona. Ova mehanicka karakteristika se ispituje na uzorcima oblika prizme, cilindra ili kocke.Iako najmerodavije rezultate daju prizmaticni odnosno cilindricni uzorci u praksi su u najsiroj primeni uzorci oblika kocke. Kocka sa ivicama duzine 20 cm je kod nas usvojena kao normni uzorak za definisanje marke betona. Cesto se, medjutim srecu i neku drugi uzorci, razlicitih odnosa poduznih i poprecnih dimenzija, pa se javlja potreba svodjenja rezultata dobijenih na jednoj vrednosti uzorka na vrednosti koje odgovaraju nekoj drugoj vrsti. U skladu s tim u primeni su tzv. koeficijenti konverzije koji se po pravilu dobijaju na bazi eksperimentalnih ispitivanja. Najcesce su ovi koeficijenti definisani u tehnickoj regulativi.Prema PBAB87 postoje cetiri vrste konzistencije: kruta, slabo plasticna, plasticna i tecna. 67. Metode za ispitivanje vrstoe betona pri zatezanju postupci ispitivanja, rezultati i njihov meusobni odnos zavisno od metode

Odredjivanje cvrstoce betona pri zatezanju je nesto slozenije od odredjivanja cvrstoce pri pritisku. Ovo mehanicko svojstvo betona zavisi bitno od stanja agregata. Kod drobljenog agregata athezija izmedju zrna agregata ia cementnog kamena je veca od athezije koja postoji izmedju prirodnog agregata i cementnog kamena, pa stoga betoni sa drobljenim agregatom imaju vece cvrstoce pri zatezanju. Cvrstoca pri zatezanju zavisi i od niza drugih faktora: sadrzaja cementa, vodocementnog faktora, postupka spravljanja, ugradjivanja i nege betona i drugog. Pri povecanju kolicine cementa cvrstoca betona na zatezanje se povecava u manjoj meri nego cvrstoca pri pritisku. Nasuprot tome, povecanjem vodocementnog faktora cvrstoca pri zatezanju srazmerno opada u odnosu na cvrstocu pri pritisku. Vremenski posmatrano, porast cvrstoce pri zatezanju je intenzivan u prvih 28 dana, dok se kasnije znacajno usporava. Moze se uzeti da se u prvih 28 dana postize oko 80% konacne cvrstoce pri zatezanju. Ispitivanje direktnim aksijalnim zatezanjem najcesce se vrsi na cilindricnim oslabljenim uzorcima saglasno narednoj slici. Odnos cvrstoce fz prema cvrstoci fp nije linearan. Ako uzmemo da je fz/fp=k, za velicinu k mogu se koristiti sledece vrednosti: k = 0,12 za fp = 20 MPa, k = 0,10 za fp = 30 MPa, k = 0,07 za fp = 50 Mpa
68. Deformacioona svojstva betona pod uticajem kratkotrajnih optereenja, modul elastinosti Mada ne postoje jedinstveni stavovi po pitanju kratkotrajnosti i dugotrajnosti opterecenja betona i betonskih konstrukcija, ipak se kao kratkotrajna tretiraju ona opterecenja cije se delovanje ispoljava u vremenu od nekoliko minuta do nekoliko casova, pri cemu se kao gornja granica kratkotrajnosti obicno uzima trajanje opterecenja od najvise dva sata.Kao sto se vidi, cementni kamen i agregat, posmatrano posebno, imaju uglacnom linearne zavisnosti izmedju napona i deformacija. Medjutim, beton uvek ima manje vise zakrivljen dijagram, sto se objasnjava prisustvom kontaktnih povrsina izmedju cementnog kamen i agregata i pojavom mikroprslina po ovim kontaktima. Deformacije betona pri delovanju kratkotrajnih opterecenja zavise od njegovog sastava, od svojstava njegovih komponenata, od vrste naprezanja kao i od cvrstoce i starosti betona. Ispitivanja pokazuju da

betoni visih cvrstoca pod opterecenjem pokazuju manje deformacije, a isto tako se ove deformacije pri istom opterecenju smanjuju u funkciji starosti betona. Odredjivanje modula elasticnosti betona vrsi se na prizmaticnim ili cilindricnim uzorcima sa odnosima poduznih i poprecnih dimenzija vecim od 2. Kod ovakvih ispitivanja kao osnovno javlja se pitanje eliminisanja svih deformacija betona osim elasticnih, pa se s tim u vezi najcesce primenjuju razliciti postupci treniranja uzoraka, odnosno postupci visekratnog opterecivanja i rasterecivanja. Naime, pokazalo se da nakon odredjenog broja ciklusa opterecenje rasterecenje funkcija u dovoljnoj meri odgovara pravoj liniji ciji nagib definise modul elasticnosti EZa resavanje prakticnih problema mogu se uspostaviti sasvim prihvatljive veze izmedju modula elasticnosti i cvrstoce betona pri pritisku, pa se doslo do niza empirijskih zavisnosti. E=/

69. Reoloka svojstva ovrslog betona

Reologija je nauka koja proucava deformacije strukturnih materijala kroz vreme. Kao osnovna reoloska svojstva svezeg betona, izmedju ostalih, namecu se i: kohezija, viskoznost, granica tecenja i ugao unutrasnjeg trenja.Pod pojmom kohezija (c) podrazumeva se atheziona sila izmedju cementne paste i zrna granulata.Viskoznost () predstavlja otpor medjumolekularnih sila kretanju ili deformaciji fluida.Granica tecenja (m) je vrednost smicuceg napona pri kojoj se gubi strukturna cvrstoca svezeg betona.Ugao unutrasnjeg trenja () je ugao trenja izmedju krupnih i hrapavih zrna agregata.Reoloska svojstva betona se proucavaju da bi se pobosljala sledeca tehnoloska svojstva betona: ugradivost, pokretljivost, stabilnost i obradivost.
70. Metode naknadnog utvrivanja pritisne vrstoe betona ? Naknadno ispitivanje pritisne cvrstoce betona, kao i svih ostalih svojstava betona, umogome je olaksano razvojem tehnologije. Neke od novijih metoda koje se koriste su: METODA ULTRAZVUKA, PRIMJENA SKLEROMETRA, WINDSOR PIN METODA ( mjeri snagu postojecih gradjevinskih konstrukcija na osnovu njihovog otpora na probijanje) i kasicna metoda ISJECANJA UZORKA iz vec ugradjenog elementa i njegovo naknadno labaratorijsko ispitivanje.

71.Opte osnove tehnologije betona, sastavljanje betonske mjeavine. U modernoj proizvodnji, sastojci betona doziraju se teinski, jer mjerenje cementa i agregata po volumenu rezultira znatnim odstupanjima od planiranog sastava betona. Zapremnina pijeska ovisi o postotku vlage, tako da masa pijeska u jedinci volumena moe varirati do 30%.Pri proraunu smjese betona, agregat se dozira na osnovu gustoe zasienog povrinski suhogzrna, pa prilikom mjerenja vlanosti taj dio treba oduzeti jer ne sudjeluje u slobodnoj vodi za formiranje cementne paste (v/c faktoru). Zbog vlage, zrnca pijeska su slijepljena, pa je pijesak obino tee dozirati iz silosa u ureaje za vaganje.Vaganje cementa i frakcija agregata obino je kumulativno, tj. u dozirnu posudu redom se pune i vau pojedine komponente uz zahtijevanu tonost. Preciznost i tonost vaganja moraju se svakodnevno provjeravati, a badarenje vaga treba obaviti ovlatena institucija svakih est mjeseci. Osim tonog vaganja komponenata betona,Za neke lake betone, kod kojih jako varira gustoa zrna agregata ili druge ispune, ipak je tonije njihovo volumno doziranje. 72.Spravljanje betona, tehnoloka ema proizvodnje betona. Beton se pravi mijeanjem veeg broja sastojaka, a to su: cement, voda, pijesak i zrnje stijena. Pijesak i zrnje stijena ine agregat ili granulat.Spravlja se u betonarama na gradilitu, ili u betonarama tvornica prefabrikata, ili u centralnim tvornicama betona, odakle se transportira na gradilite. Faze u procesu proizvodnje su: -doprema i uskladitenje sastojaka betona, -doziranje i mijeanje, -vanjski transport, -gradilini transport, -ugradnja, -zavrna obrada slobodne povrine betona, -njegovanje betona.

73.Izvoenje betonskih radova, projekat betona. Pri izvodjenju betoniranja na niskim temperaturama preduzimaju se sledece mere:koriste se cementi visih klasa i cementi sa manjim dodatkom zgure,izbegavaju se cementi sa dodatkom pucolana, upotrebljavaju se vece kolicine cementa,koriste se nizi vodocementni faktori (uz upotrebu plastifikatora), upotrebljavaju se akceleratori koriste se antifrizi.Izvodjenje betonskih radova na visokim temperaturama: Osim temperatura preko 30C, pojam povisenih temperatura sredine u tehnologiji betona implicira jos dva nepovoljna faktora: nisku relativnu vlaznost i povecanu brzinu vetra. Navedeni cinioci uslovljavaju sledece: -potrebu za vecom kolicinom vode u betonu, -brzu promenu konzistencije, -brzo isparavanje vode preko otvorenih povrsina, -nastanak prslina i pukotina na povrsini betona kao posledia plasticnog skupljanja, -povecanje hidratacionog i hidraulickog skupljanja, -smanjenje nominalne cvrstoce i trajnosti betona, -potrebu za preduzimanjem niza preventivnih mera. Projekat betona za fabriku betona iz koje se betonske mesavine sredstvima spoljasnjeg transporta razvoze do odredjenih gradilista treba da sadrzi sledece delove: 1. Recepture za sve klase (vrste) betona koje se proizvode u fabrici, a u okviru kojih treba priloziti: - rezultate prethodnih ispitivanja komponenata betona, - rezultate prethodnih ispitivanja svojstava svezeg i ocvrslog betona za sve mesavine koje spadaju u proizvodni program fabrike, - uslove kvaliteta za sve predvidjene komponentne materijale, - podatke o svim mesavinama iz proizvodnog programa fabrike, - dokaze o kvalitetu za sve klase i vrste betona iz proizvodnog programa fabrike. 2. Program kontrole proizvodnje u fabrici betona koji treba da obuhvati sledece: - program kontrole proizvodne sposobnosti fabrike betona, - program ispitivanja komponentnih materijala, kao i program ispitivanja svojstava svezeg i ocvrslog betona, - nacin prezentacije rezultata tekuce kontrole marke betona, - nacin prezentacije izvestaja o ostvarenoj marki betona, kao i o ispunjavaju ostalih zahteva u odnosu na neka posebna svojstva, - sadrzaj propratnog lista koji je obavezan uz svaku isporuku svezeg betona. Svaka fabrika betona u opstem slucaju ima odredjeni proizvodni program, koji se, naravno, moze i menjati i prilagodjavati potrebama korisnika. Razlicite klase i vrste betona interno se mogu oznacavati na razne nacine, pri cemu svaka oznaka podrazumeva mesavinu sa odredjenim karakteristikama. 74.Proizvodnja, transport i ugradnja betona postrojenja, mjere pri ugradnji Komponente se pri proizvodnji betona moraju dobro pomijeati. Obino se to obavlja posebnim mijealicama, kojih ima raznih tipova i kapaciteta. Veina ih radi diskontinuirano,tj. utvrena koliina komponenata definirana optimalnim sastavom betona i radnim volumenom mijealice tono se izmjeri i ubaci u mijealicu u kojoj se okretanjem bubnja ili postolja s posebnim lopaticama ili i jednog o drugog u protivnim smjerovima dobro izmijeaju.Beton se mora mijeati sve dok se dobro ne homogenizira tako da u svakom svom dijelu ima podjednaka svojstva u ovrslom stanju.Izmijeani beton se isputa u transportno sredstvo i postupak ponavlja sljedeim mjeavinama. Mijealice za proizvodnju betona esto se instaliraju na samom gradilitu, ali danas sve vie prevladava tzv. Centralna proizvodnja betona.Pri

transportu betona mikserima treba paziti da beton ne pone vezati i ovrivati u mikseru. Iz transportnog sredstava se beton na mjesto ugradnje prebacuje kranovima ili pumpama za beton, koje mogu pumpati samo beton plastine konzistencije. Beton se moe pumpama transportirati na udaljenost do 400 m i dizati na visinu do 40 m. Zbog zarobljenog zraka u svjeem betonu i zbog trenja izmeu pojedinih komponenata i izmeu betona i oplate i armature svjei beton ubaen u oplatu ne ispunjava potpuno prostor u oplati i ne obuhvaa potpuno armaturu u armiranom betonu.vrstoa i trajnost betona su proporcionalni gustoi pa je nuno ugraditi ga tako da se to bolje zbije i 18% zarobljenog zraka svede na minimalnu mjeru. 75.Razastiranje i zbijanje betona pri ugradnji, njega betona Ugradjivanje betona je faza tehnoloskog procesa izvodjenja betonskih radova koja sledi nakon faze transporta svezeg betona. Podrazumeva se da beton mora odgovarati postavljenim zahtevima u pogledu sastava, konzistencije vremena proteklog od spravljanja do dopremanja do datog mesta. Ugradjivanje betona treba da se zavrsi pre pocetka vezivanja cementa, u protivnom beton se mora baciti.Pod ugradjivanjem betona podrazumeva se:punjenje oplate,razastiranje svezeg betona, zbijanje kompaktiranje betonske mase I zavrsna obrada gornje povrsine izbetoniranog elementa. Zbijanje, odnosno kompaktiranje betona sledi nakon razastiranja betona u oplati. Najcesce se radi masinskim putem, primenom razlicitih postupaka vibriranja u masi betona posle cega u masi betona ostaje 1 3% zaostalih mehurica vazduha.Prema nacinu delovanja vibratori se dele na: povrsinske vibratore,unutrasnje vibratore (pervibratore),oplatne vibratore i vibrostolove. Njega ugradjeno betona predstavlja vrlo znacajnu fazu u sklopu tehnoloskog procesa izrade betonskih konstrukcija i elemenata od betona . njega se sastoji u sprecavanju isparavanje vode iz betona i u polivanju vode ugradjenog betona. Ove mjere su cilj da sprijece da beton izgubi vodu koja je neophodna za odvijanje procesa hidratacije cementa, kao i da eliminisu stetne posljedice skupljanja betona u vremenu kada beton jos uvijek nije u stanju da podnese vece unutrasnje naprezanje. S njegom betona tj. Sa njegovim vlazenjem mora se poceti vrlo rano, pri toplom vremenu vec poslije 4-5h nakon ugradjivanja. Duzina njege zavisi od veceg broja faktora(atmorsferski uslovi, sastav betona,zahtijevani kvalitet i dr.), pri cemu ona mora da traje najmanje 7 dana, ali ne manje od vremena koje je potrebno da beton postigne 60% od predvidjene marke betona. Za njegu betona se nesmije koristiti morska voda. 76.Laki betoni. LAKI BETONI Dobijaju se od cementa, vode i lakih agregata. Laki agregat moze biti: Organskog (komadici drveta i pluta, stiropor itd) Neorganskog porijekla (keramzit, drobljena opeka , perlit, vermikulit itd).Odlikuju se relativno malim zapremisnkim masama(4001900 kg/m3), velikom izolacionom sposobnoscu i malim stepenom kondezacije vlage. 77.Jednozrni betoni. pripadaju grupi lakih betona i sastoje se od cementa, vode , pijeska i najcesce samo jedne krupne frakcije agregata (8/16 ili 16/32).Zapreminska masa zavisi od vrste upotrebljenog agregata(1600-1800 kg/m3 za obican rijecni agregat i 500-700 kg/m3 za granulat od ekspandiranje gline).

78.Teki betoni, agregati za teke betone, upotreba tekih betona. Teki betoni, agregati za teke betone, upotreba tekih betona.Teki beton je obini beton proizveden s tekim agregatom, koji mu daje poveanu gustou.Primjenjuje se iskljuivo za zatitu od zraenja. Kao teki agregat najee se primjenjuje drobljeni barit (barij-sulfat) koji ima gustou oko 4,1 g/cm. Po potrebi se primjenjuju i eljezne rude magnetit, limonit i hematit koji daju betonu gustou 3000 do 3900 kg/m. Kao teki agregat ponekad se primjenjuje i usitnjeni otpadni materijali eljeza. 79.Kako se dobijaju plinobetoni ? Ovi se betoni izradjuju od sitnog pijeska (do 1mm),vode,velike kolicine cementa(do 500kg/m3)uz dodatak kemikalija koje u svjezoj,mekanoj smjesi betona razvijaju plinove te je nadimaju.neki puta se radi ekonomicnosti uz pijesak dodaju i sitna zrna(1-5mm)lakih agregata(plovucak,sljaka,lomljena opeka i sl.). 80.ta su elijesti betoni i kako se dijele ? To su betoni koji se izradjuju od sitnog agregata,vode i cementa uz dodatak nekih sredstava koja stvaraju u smjesi sitne mjehurice(celije) zraka ili plina te time smjesa postaje porozna. Dijele se na: Gas-betoni su materijali koji se po pravilu proizvode fabrickim putem ikao takvi oni najcesce nose specijalna imena Pjeno-betoni su takodje laki betoni celijaste strukture samo se u ovom sucaju celije ne stvaraju hemijskim putem, vec mehanicki-primjenom mijesanja.

81.Zato je mraz opasan za beton ? Mraz je opasan za mladi beton,zato sto se na temp. ispod 0C smrzava slobodna voda u betonu.Led kao sto znao,ima veci volumen nego li voda od koje je postao(za oko 9%).Zbog povecanog volumena led pritisce okolni beton.Taj pritisak moze izazvati drobljenje i lom betona oko zrnaca leda pa i lom citave konstrukcije.Da li ce doci do toga ovisi o tome kad nastupi mraz,da li prije,za vrijeme vezanja ili po zavrsetku vezanja.