KMYASAL KAZALAR

Abdurrahman NCE Kimya Mh. BB tfaiye APK Amiri

CBRN VE HAZMAT
Kimyasal, Biyolojik, Radyolojik ve Nkleer Kitle mha Silahlar harp veya terr amal olarak retilip kullanlmaktadr. KBRN silahtr ve hedefi kasten insana zarar vermektir. Tehlikeli Maddeler (Hazardous Materials) ise insanln yarar amacyla retilip kullanlmakta, kastsz olarak, kaza ile kontrol kaybedildiinde zararl olmaktadrlar.

CBRN VE HAZMAT
KBRN ve HAZMAT olaylar iki ayr konsepttir, birbirine kartrlmamal ve ayn kefeye koyulmamaldr. KBRN olaylar deprem gibi, nadiren gereklemekle birlikte etkileri ok byk olmaktadr, ok iyi hazrlk ve koordinasyon gerektirmektedir. KBRN olaylar afet olaylar kapsamndadr. Kimyasal, Biyolojik, Radyolojik ve Nkleer Kitle mha Silahlarnn ncelikli muhatab itfaiye olamaz. Bu olaylar iin itfaiyenin ikincil ve uygun destek grevi koordinasyonda dikkate alnmaldr.

CBRN VE HAZMAT
HAZMAT olaylarnn muhatab ise tm Dnyada ve her zaman olduu gibi itfaiye tekilatlardr. Tehlikeli Madde olaylar gndelik karlalabilecek olaylardr ve ilk mdahaleciler iin ok nemli i gvenlii ve sal tehlikeleri iermektedir. Ayrca mdahale imkan ve teknikleri asndan da gerekli hazrlklara ihtiya vardr.
HAZMAT olaylarnn nemli bir ksm Kimyasal Kazalar eklinde ortaya kmaktadr.

YEN K YNETMELK
KMYASAL, BYOLOJK, RADYOLOJK VE NKLEER TEHLKELERE DAR GREV YNETMEL
RG 28281 - 03/05/2012 (AFAD Ynetimi Bakanlndan)

BYK ENDSTRYEL KAZALARIN KONTROL HAKKINDA YNETMELK (Seveso-II)

RG 27676 18/08/2010 (evre ve ehircilik Bakanlndan)

KBRN YNETMELK MADDE 4 (1). fkras

) KBRN: Kimyasal, biyolojik, radyolojik ve nkleeri, d) KBRN riski: Kitle imha silahlar, KBRN harp maddeleri ve tehlikeli endstriyel maddeler ile bu nitelikteki tehlikeli atklarn kasten veya hataen evre ve insan salna zarar verme olasln ve zararn ciddiyet derecesini, ifade eder.

KBRN YNTMLK MADDE 5 (10). fkras e) bendi

e) Stratejik adan nemli ve nfusun youn olduu ehirler ile tehlikeli endstriyel maddeleri reten sanayi tesislerinin youn olarak bulunduu blgelerde, valiliklerin talebi dorultusunda, itfaiye birimleri bnyesinde tespit, kurtarma ve arndrma faaliyetlerini yrtmek zere KBRN Timlerinin kurulmasn salar.

BYK ENDSTRYEL KAZALARIN KONTROL HAKKINDA YNETMELK

Bu ynetmelik kimyasal kazalarn ve byk endstriyel kazalarn nlenmesi ve baarl mdahale iin uygulandnda ok faydal olacak mkemmel hkmler iermektedir. Bu ynetmelik Dnyann bu husustaki gncel birikimiyle oluturulan Seveso-II direktiflerinin tercmesidir. Seveso-I direktifleri talya, Milan, Seveso kasabasnda 1976 ylnda yaanan TCDD (dioksin) zehir yaylm olay zerine oluturulmutu. Daha sonra 1984 ylnda Hindistanda yaanan Bhopal facias ve 1986 ylnda svirede yaanan Basel olay zerine SevesoII direktifleri oluturuldu. Enschede ve Toulouse kimyasal kazalar zerine daha da gelitirilerek bugnk halini alm oldu.

KMYASAL KAZA ANALZLER

Kimyasal Kazalarn analizleri ok nemlidir. Grld gibi Seveso direktifleri bile yaanm Kimyasal Kazalarn analizleri ile balam ve ekillenmitir. Ataszmz "Bir musibet bin nasihatten evladr" der. Elbette asl olan musibet baa gelmeden ilim yolu ile bu kazalar oluturabilecek tehlikeleri bilmek ve anlamak, kazalar oluturabilecek riskleri lebilmek, sonuta gerekli tedbirleri alarak ve riskleri minimize ederek kazalarn olumasna frsat vermemektir. Tecrbe yolu ile renme biimi ise bazen hayat kaybna da mal olan ok pahal bir renme biimidir. En ac olan ise tecrbelerden bile ders karamamaktr. lkemizdeki kimyasal kazalar mercek altna alnmal, her kesim iin alnacak dersler karlarak raporlanmaldr.

CHEMCAL SAFETY BOARD

ABD'de 1998 ylndan beri yaanan byk kimyasal kazalarn bir daha yaanmamas maksadyla ders karmak iin aratrld U.S. Chemical Safety Board platformu lkemiz iin de ok kymetlidir. Bu sitede mercek altna alnan aratrlmas tamamlanm 71 adet ve aratrlmas devam etmekte olan 14 adet kimyasal kaza olay bulunmaktadr. Tamamlanm aratrmalarn raporlar www.csb.gov adresinden tm insanla sunulmaktadr. Bunlardan 40 tanesi animasyonlu film haline getirilmitir.

CHEMCAL SAFETY BOARD

Bahsi geen rapor ve filmlerin dilimize kazandrlmas amac ile kazalarn zet bilgileri kod numaras verilerek www.abdurrahmanince.net adresinde listelenmitir.
Bu raporlarn nemi asndan bir rnek olarak; 05.01.2012 tarihinde yaynlanm olan rapor, ayn fabrikada demir tozunun 6 aylk zaman diliminde yol at 3 adet yangnpatlama olayn incelemektedir. Demir tozunun ilgin yanma-patlama davrann gsteren bu alma; NFPA 484'de bile revizyon yaplmasn gerektirecek yeni bilgiler iermektedir. Kimyasal Kaza 70 kodu ile listenin son tarafna koyulmutur.

DER KMYASAL KAZA ANALZLER

Kournitotis ve Arkadalar 1966-1998 tarihleri arasnda yaanm 270 adet Kimyasal Kazay analiz etmitir. Ronza ve Ark. Limanlarda meydana gelmi 828 Kimyasal Kazay incelemitir. Abdulhamidzade ve Ark. 1910-2008 aras domino etkili 73 Kimyasal Kazay incelemitir. Dorbra ve Ark. 95 lkede 1900-2007 aras 14.168 adet veriyi incelemitir. Bunlar iinde son 50 ylda oluan 225 Kimyasal Kazann analizi bir ok hususa k tutmaktadr.

KMYASAL KAZA SEBEPLER

225 Adet Kimyasal Kaza, Dorbra ve Ark. 1961-2007

GENEL KMYASAL KAZA TRLER

3 TEMEL TR: 1. YANGIN 2. PATLAMA 3. TEHLKEL GAZLARIN HAVAYA YAYILMASI
EEA, 2003 Avrupada Yakn Tarihlerde Yaanan Doal Felaketlerin ve Teknolojik Kazalarn Etkilerinin ncelenmesi, Copenhagen, 39-41p

LKEMZDEK BAZI KMYASAL KAZALAR

Kimya Deposu Yangn ve Patlamalar stanbul Tuzla LMA Fab. Reaktr Patlamas stanbul Baakehir Saf Kimya Yangn (Video ekte) Gaziantep Allen Kimya Yangn (Video ekte) Gebze Boya Fabrikas Yangn (Video ekte) st. Tuzla Kayalar Kimya Boya Fab. Yangn

lkemizdeki kimyasal kazalarn da analiz edilerek hem bir daha yaanmamas ve hem de daha etkili mdahalenin yaplabilmesi iin derslerin karlmas gerekmektedir.

KAYALAR KMYA BOYA FAB. YANGINI

Kayalar Kimya Fabrikas Yangnnda; itfaiyenin 15 adet B hortumu, 10 adet C hortumu, 1 adet SCBA tp, 5 adet ala anahtar, 5 adet B ve C tipi ark, 2 adet A-B ara rekor, 1 adet kpk daldrma hortumu, 4 adet S2 kpk lans, 1 adet B ve 1 adet C lans yanmaktan, Bir adet Koca Yusuf aracna ait 2 adet sol ayna, arka stop lambalar, ara arj girii erimekten, hidrolik hortumlar deforme olmaktan, 6x6x6 Mdahale aracna ait multi gaz detektr arzalanmaktan, sol hava ve arj girii, ofr koltuu, atlama yast erimekten, aracn kepenkleri ksmen yanmaktan zarar grmtr.

KMYASAL KAZALARIN NLENMES

Kimya depolarnda ncelikle tehlikeli kimyasallarn depolanmas ve kullanlmasndan sorumlu kiilerin, sonra tm ilgililerin gerekli nlemleri alarak riskin azaltlmas ve gvenli depolanma salanmaldr. Tehlikeli kimyasallarn depolanmasnda belirleyici olan en nemli faktr birbirleriyle etkileime girmeleri hususudur. Bu nedenle tehlikeli kimyasallar genel snflandrmaya gre tanmlandktan sonra kendi ierisinde gruplara ayrlmaldr. Daha sonra oluturulan bu gruplar ayr yerlerde depolanmaldr Ambalaj zerindeki etikete baklarak, kimyasaln hangi gruba girdii kolayca belirlenebilir. zellikle Oksitleyici (ykseltgen) ve Kolay Yanc (alevlenebilen) kimyasallar birbirinden uzakta depolanmaldr.

KMYASAL KAZALARIN NLENMES

Byk yangnlarda ba rol; kolay yanc svlarn fazla miktarda bir arada bulunmas oynamaktadr. Kolay yanc svlarla itigalde gvenlik kurallarna riayet edilmelidir. Bu tip fabrikalar yangn kompartmanlarna blnmelidir. Patlamalarn byk bir ksm ATEX patlamalardr. Yanc gaz, yanc sv buhar, yanc sv sisi ve yanc toz bulutunun prosesler esnasnda olutuu iletmelerde Patlayc Ortamlarn Tehlikelerinden alanlarn Korunmas Hakknda Ynetmelik ve Muhtemel Patlayc Ortamda Kullanlan Tehizat ve Koruyucu Sistemler le lgili Ynetmelik hkmlerine riayet edilmelidir. Bu iki ynetmelik te ATEX direktiflerinin birebir evirisidir.

BASF TFAYES
BASF Dnyann en byk kimya fabrikalar kompleksidir. Komplekste 200 adet Kimya Fabrikas vardr ve 4000 eit Kimyasal Madde retilmektedir. BASF itfaiyesinde 2 stasyon ve 60 Ara vardr. Bunlarn ikisi yanda grlen Turbo Aracdr. Kimyasal Kazalar ve HAZMAT konularnda eitim, deneyim ve donanm asndan en iyi ekipler buradadr.
BASF TURBO ARACI

BB HAZMAT ARALARI

HAZMAT EKPLER

B Seviye Kimyasal KKD ile Mdahale

A Seviye Kimyasal KKD ile Mdahale

Olay Sonras Arndrma

SONU
lkemizdeki Kimyasal Kazalar Aratrlmal ve sonular ilgili her kesimle paylalmaldr. ABD CSB Kimyasal Kaza Aratrmalar dilimize tercme edilmelidir. Byk Endstriyel Kazalarn Kontrol Hakknda Ynetmelikin ve Patlayc Ortamlar (ATEX) mevzuatnn gerekleri yerine getirilmelidir. tfaiye tekilatlarnn Kimyasal Kazalara mdahale kapasiteleri ile HAZMAT ara ve ekipleri ihtiyaca cevap verecek hale getirilmelidir.

KMYASAL KAZALAR

TEEKKRLER
Abdurrahman NCE Kimya Mh. BB tfaiye APK Amiri 0535 817 10 95 mail@abdurrahmanince.net www.abdurahmanince.net