GAZ NVERSTES ETM BLMLER ENSTTS GZEL SANATLAR ETM ANABLM DALI MZK RETMENL BLM DALI

TRKYEDEK ANADOLU GZEL SANATLAR LSELER MZK BLMLER RENC ZEL YETENEK GR SINAVLARININ MZKSEL TME-ALGILAMA BOYUTUNUN DEERLENDRLMES

DOKTORA TEZ

Hazrlayan UFUK YACI

ANKARA-2009

GAZ NVERSTES ETM BLMLER ENSTTS GZEL SANATLAR ETM ANABLM DALI MZK RETMENL BLM DALI

TRKYEDEK ANADOLU GZEL SANATLAR LSELER MZK BLMLER RENC ZEL YETENEK GR SINAVLARININ MZKSEL TME-ALGILAMA BOYUTUNUN DEERLENDRLMES

DOKTORA TEZ

Hazrlayan Ufuk YACI

Danman Prof. lk ZGR

ANKARA-2009

GAZ NVERSTES ETM BLMLER ENSTTS MDRLNE

Ufuk YACIya ait Trkiyedeki Anadolu Gzel Sanatlar Liseleri Mzik Blmleri renci zel Yetenek Giri Snavlarnn Mziksel itme-Alglama Boyutunun Deerlendirilmesi adl alma, jrimiz tarafndan Gzel Sanatlar Eitimi Anabilim Dal Mzik retmenlii Bilim Dalnda Doktora Tezi olarak kabul edilmitir.

Ad Soyad

mza

ye (Tez Danman) : Prof. lk ZGR

ye : Prof. Selmin TUFAN

ye : Do. Sadk ZELK

ye : Yard. Do. Dr. Mehmet EREN

ye : Yard. Do. Dr. zlem MR

NSZ

Aratrmamn tm aamalarnda her zaman yanmda olan ve beni her admda destekleyip, ynlendiren tez danmanm deerli hocam Prof. lk ZGRe, tez izleme kurulunda yer alan ve yardmlarn hibir zaman esirgemeyen deerli hocalarm Prof. Selmin TUFAN ve Yrd. Do. Dr. Mehmet ERENe; her zaman yanmda olan ve beni destekleyen bata eim Dilay YACI olmak zere tm aileme sonsuz teekkr ve kranlarm sunarm. Ayrca aratrmamda verilerin elde edilmesi srecinde bana yardmc olan Ankara, Antalya, Aydn, Balkesir, Bolu, ankr, orum, Diyarbakr, Erzincan, Erzurum, Isparta, stanbul, zmir ve .Urfa Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi idarecileri ile mzik blm efleri ve retmenlerine; aratrmama gr ve nerileri ile katkda bulunan alma arkadalarma sonsuz teekkrlerimi sunarm. Ufuk YACI

ii

ZET TRKYEDEK ANADOLU GZEL SANATLAR LSELER MZK BLMLER RENC ZEL YETENEK GR SINAVLARININ MZKSEL TME-ALGILAMA BOYUTUNUN DEERLENDRLMES Yac, Ufuk Doktora, Mzik retmenlii Bilim Dal Tez Danman: Prof. lk ZGR ubat 2009 Aratrmada, Anadolu Gzel Sanatlar Liseleri Mzik Blmleri (AGSL MB) renci zel yetenek giri snavlarndaki mziksel iitme-alglama testi ile ilgili sorular incelenmitir. Aratrmann evrenini, Trkiyedeki AGSL MBler ve AGSL MB renci zel yetenek giri snavlaryla blme alnan renciler oluturmaktadr. Aratrmann rneklemini Ankara, Antalya, Aydn, Balkesir, Bolu, ankr, orum, Diyarbakr, Erzincan, Erzurum, Isparta, stanbul, zmir ve .Urfada bulunan AGSL MBnin 20062007 retim yl renci zel yetenek giri snavlar ve bu snavlarla blme alnan 1.snf rencileri oluturmaktadr. Bu aratrma betimsel bir aratrmadr. Verilerle ilgili olarak tek ses, aralk, akor, ritim kalplar ve snavn boyutlar ile ilgili analizlerde frekans ve yzde, ezgi sorular ile ilgili analizlerde genel dalmlar (ortalama, ortanca, standart sapma), AGSL baznda puanlara ilikin ncesi-sonras karlatrmalarda ise baml gruplarda t-testi (Paired Samples T-Test) kullanlmtr. Aratrma sonucunda, mziksel iitme-alglama testinde yer alan tek ses, aralk, akor, ritim ve ezgi sorularnn say ve puanlamalarnda okullar arasnda farkllklarn olduu saptanmtr. Sorularn, adaylarn alm olduklar eitim durumlar gz nne alnarak hazrlanmas nerilmektedir. Ayrca bu alma adaylarn mziksel yeteneklerini daha iyi deerlendirmek iin gelecekte daha fazla inceleme yaplmas gerekliliini ortaya koymutur.

iii

ABSTRACT THE EVALUATION of CATEGORY of MUSICAL AUDITIONPERCEPTION in THE SPECIAL ABILITY ENTRANCE EXAMINATIONS for THE STUDENTS of MUSIC DEPARTMENTS of ANATOLIAN FINE ARTS HIGH SCHOOLS in TURKEY YACI, Ufuk Ph.D, Fine Arts Education Department, Music Teacher Training Section Consultant: Prof. lk ZGR FEBRUARY 2009 In this study the questions about musical audition-perception used in the student special ability entrance examinations of Music Departments of Anatolian Fine Arts High Schools (MD AFAHS) were analyzed. The subjects of the study were the students who take special ability entrance examinations of MD AFAHS and the students who passed the examination and were regarded as qualified. The subjects consisted of the students who passed the examination in 2006-2007 academic terms at AFAHS in Ankara, Antalya, Aydn, Balkesir, Bolu, ankr, orum, Diyarbakr, Erzincan, Erzurum, Isparta, Istanbul, Izmir and anlurfa. This research is a descriptive one. In terms of the data analysis of the study, frequency and percentage values were used at one voice hearing, intervals, chords, rhythmic patterns and categories of the examination, general range (mean, median, standard deviation) were used in the analyses of melody questions and paired samples t-test was used to compare pre-test and post-test results. The results of the study show that there is a difference in the number of questions asked and grades. There are also differences in the evaluation of one voice hearing, intervals, chords, rhythmic patterns among MD AFAHS. It is suggested that the questions be prepared considering the candidates educational backgrounds. This study also indicates that there is a need for future research studies in order to achieve more efficient assessment of candidates musical aptitude.

iv

NDEKLER Sayfa JR YELERNN MZA SAYFASI ...................................................................i NSZ ................................................................................................................... ii ZET ..................................................................................................................... ii ABSTRACT ........................................................................................................... iv TABLOLAR LSTES ..........................................................................................vii BLM I ................................................................................................................ 1 GR ...................................................................................................................... 1 1.1. Problem Cmlesi .................................................................................. 10 1.1.1. Alt Problemler ........................................................................ 10 1.2. Ama .................................................................................................... 11 1.3. nem .................................................................................................... 11 1.4. Kapsam ve Snrllklar ......................................................................... 11 1.5. Sayltlar ............................................................................................... 12 1.6. Tanmlar ............................................................................................... 12 BLM II............................................................................................................. 14 KURAMSAL EREVE ..................................................................................... 14 BLM III ........................................................................................................... 24 LGL YAYIN VE ARATIRMALAR .............................................................. 24 3.1. Yurt inde Yaplan Aratrmalar .......................................................... 24 3.2. Yurt Dnda Yaplan Aratrmalar........................................................ 28 BLM IV ........................................................................................................... 31 YNTEM .............................................................................................................. 31 4.1. Aratrma Modeli ................................................................................. 31 4.2. Evren .................................................................................................... 31 4.3. rneklem.............................................................................................. 31 v

4.4. Verilerin Toplanmas ............................................................................ 32 4.5. Verilerin lenmesi, zmlenmesi ve Yorumlanmas .......................... 32 BLM V ............................................................................................................. 34 BULGULAR ve YORUMLAR ............................................................................. 34 5.1. Mziksel itme-Alglama Testinde Yer Alan Tek Seslere likin Bulgular ve Yorumlar ........................................................................... 34 5.2. Mziksel itme-Alglama Testinde Yer Alan Aralklara likin Bulgular ve Yorumlar .......................................................................... 36 5.3. Mziksel itme Alglama Testinde Yer Alan Akorlara likin Bulgular ve Yorumlar ........................................................................... 39 5.4. Mziksel itme Alglama Testinde Yer Alan Ezgilere likin Bulgular ve Yorumlar ........................................................................... 42 5.5. Mziksel itme Alglama Testinde Yer Alan Ritimlere likin Bulgular ve Yorumlar ........................................................................... 44 5.6. Mziksel itme Alglama Testinde Yer Alan Boyutlara Verilen Puanlamalara ve Soru Saylarna likin Bulgular ve Yorumlar ............. 55 5.7. Mziksel itme Alglama Testinden Alnan Puanlar ile 1.Dnem Mziksel itme Okuma Yazma Dersi Baar Puanlarna likin Bulgular ve Yorumlar ............................................................................ 60 BLM VI .......................................................................................................... 63 SONU VE NERLER ...................................................................................... 63 6.1. Sonular ............................................................................................... 63 6.2. neriler ................................................................................................ 66 KAYNAKA ........................................................................................................ 67 EKLER .................................................................................................................. 74

vi

TABLOLAR LSTES Sayfa Tablo 5.1.1. Snav Tek Aamada Yapan Okullarn Tek Ses Analizi ....................... 35 Tablo 5.1.2. Snav ki Aamada Yapan Okullarn Tek Ses Analizi ........................ 35 Tablo 5.2.1. Snav Tek Aamada Yapan Okullarn Aralk Analizi ......................... 37 Tablo 5.2.2. Snav ki Aamada Yapan Okullarn Aralk Analizi ........................... 38 Tablo 5.3.1. Snav Tek Aamada Yapan Okullarn 3 Sesli Akor Analizi ................ 39 Tablo 5.3.2. Snav ki Aamada Yapan Okullarn 3 Sesli Akor Analizi ................. 40 Tablo 5.3.3. Snav ki Aamada Yapan Okullarn 4 Sesli Akor Analizi ................. 42 Tablo 5.4.1 Ezgilerin zelliklerine likin Analizler ............................................... 43 Tablo 5.5.1. 2/4lk l le Yazlan Sorularda Kullanlan Ritim Kalplar ............ 45 Tablo 5.5.2. 4/4lk l le Yazlan Sorularda Kullanlan Ritim Kalplar ............ 50 Tablo 5.5.3. 5/8 (2+3)lik l le Yazlan Sorularda Kullanlan Ritim Kalplar ... 53 Tablo 5.5.4. 5/8 (3+2)lik l le Yazlan Sorularda Kullanlan Ritim Kalplar ... 54 Tablo 5.6.1. Snav Tek Aamada Yapan Okullarn Snav Boyutlarna Verdii Puanlamalarn Analizi ........................................................................ 55 Tablo 5.6.2. Snav Tek Aamada Yapan Okullarn Snav Boyutlarndaki Soru Saylarnn Analizi .............................................................................. 56 Tablo 5.6.3. Snav ki Aamada Yapan Okullarn Snav Boyutlarna Verdii Puanlamalarn Analizi ........................................................................ 57 Tablo 5.6.4. Snav ki Aamada Yapan Okullarn Snav Boyutlarndaki Soru Saylarnn Analizi .............................................................................. 59 Tablo 5.7.1. Test Puanlar ve MOY Dersi Not Karlatrmas Analizi .................. 61

vii

BLM I GR

lkel topluluktan uygar topluma geite insanlk tarihi, antropolojik almalara gre, yaklak 2-3 milyon yllk bir sreci kapsar. Bu srecin en uzun blmn ilkel topluluk dnemi, sonraki be bin yllk blmn ilkel topluluktan uygar topluma gei dnemi ve son olarak yine yaklak be bin yllk bir gemii olan blmn de uygar toplum dnemi oluturur. En kaba izgileriyle insanlk, geiminin temelinin toplaycla ve avcla, tarma, sanayiye dayand dnemden, toplum biiminden gemitir. Her toplum biiminin dayand bir geim biimi, gelitirdii kendine zg bir yaam biimi ve bu yaam biimiyle uyumlu bir dn biimi olmutur (enel, 1995, s.16). nsanlk, retim ncesi ilkel topluluk dneminde doaya gre hareket etmekte, geliim (olaylar, olgular, oluumlar) ounlukla doal koullar tarafndan belirlenmektedir. retimin balamas ve retim aralarnn gelimesiyle toplumsal evrim balam, dncenin etkisi gittike kendini gstermi ve bylece insann yalnzca doann deil, kendinin ve iinde bulunduu toplumun da geliimine yn verebildii bir srece girilmitir. nsanln geliim sreciyle birlikte, sanatn (mziin) ortaya k da bu gelimelere paralel birtakm teorilerle aklanmaya allmtr. Mziin kkenini aklamaya ynelik bu teorilerin bir blm din ve mitolojiye (tanrlar, hkmdarlar, kahramanlar vb.), bir blm insanlarn ortak yaama durumlarna (birlikte alma, konuma, sesle yanslama, haykrma vb.), dier bir blm de onun yaamyla ilgili birtakm uygulamalarna (dans, sava, kutsama, tapnma vb.) dayanmaktadr. Mziin kkenini dinsel ve mitolojik bilgilerle aklamaya alanlar; mziin ilk insan demle birlikte ortaya ktn, demin torunlarndan biri tarafndan bulunduunu, tanrlar, hkmdarlar ya da kahramanlar ve yiitler tarafndan

bulunduunu savunmulardr. Mziin kkenini insanlarn baz ortak yaama durumlarna gre aklamaya alanlar ise; mziin konumann younlamasndan, duygularn sesle anlatlmasndan, sesle yanslamadan, doann seslerle taklit edilmesinden, birlikte alrken uyulan ortak ritmin seslerle belirtilmesinden, birbirlerine seslenmelerden, igdsel barmalardan ya da haykrmalardan ortaya ktn savunmulardr. Mziin kkenini insann yaamyla ilgili birtakm uygulamalarna gre aklamaya alanlar da; mziin bynn, tapnmann, ululamann ya da kutsamann, egemen olmann, saaltmann, avlamann veya savamann ya da oynamann veya dans etmenin bir esi olarak ortaya ktn savunmulardr. Thomsona gre; Dilbilgisi ile mziksel biimin ilkeleri ortak bir temele dayanr. Btn dillerdeyanslama ikilemeleri denilebilecek bir szck tr vardr... Bunlar i trklerinin vazgeilmez bir zelliidir. trkleri krek ekmek, yk kaldrmak, a toplamak, yn eirmek gibi ortaklaa ya da bireysel kol emei almalarna yn verir ve elik ederler. ki blmden oluur i trks: Trk iinde yinelenen dizeler, yani nakarat ve dnp hazrlanmadan, doatan syleniveren dizeler. Nakarat ya da heyamola, insann alma srasndaki zorlanma anlarnda kard ve hi deitirmeden yineledii anlalmaz bir lktr. Gerekte heyamola, gvdenin teki organlarnn devinimlerine elik eden ses organlarnn bir tepkesinden baka bir ey deildir Heyamola nasl yaplan iin kendisinden domusa, trk de heyamoladan domutur (Thomson, 1991, s.43). Mziin kkenini aklamaya ynelik bu grler incelendiinde onlarn birer kuram olduu ya da kuramsal nitelikler tad sylenebilir. Kuramlar, esas olarak neden-sonu, nasl-sonu, niin-sonu ilikileri zerine kurulan birer denencel eler ve ilikiler btndr. Mziin kkenini, kaynan, douunu ve oluumunu aklamaya belli alardan k tutabilen, yardmc olabilen baka kuramlar da vardr. Bunlarn banda hi kukusuz sanat kuramlar gelir. nk sanat kuramlar, genellikle sanatn tm ya da balca kol ve dallar iin geerli olmak zere oluturulan ya da oluturulmaya allan, tanmlayc-betimleyici ve aklayc, sistemli genellemeler btndr (Uan, 2005, s.51). Sana gre En geni anlamyla estetiin ba konusu ve gereci olan sanat kuramlar, daha dar anlamyla, sanatsal dnmenin ve tasarlamann, kullanm sanatlarna dek tm sanatsal yaratlarn douunun, bunlarn tketiminin ve alglanp izlenmesinin

baland dzenlilikler kuramdr. Sanatn varlyla, douundan, nitelik, zellik ve snrlar ile eitli trlerinin biimlendirili, meydana getirili biim ve biemlerine dek her ynyle ilgilenen kuramdr (San, 2003, s.23). Bu tanmlardan yola karak, sanat kuramlarnn, genel anlamda sanatn varln, sanatsal yaratlarn douunu, bunlarn tketimini ve alglanp izlenmesinin baland dzenlilikleri tanmlamaya, betimlemeye ve aklamaya altn syleyebiliriz. Mzik sanat, binyllar boyunca dnrlerin, yazarlarn, bilim adamlarnn, bestecilerin ve eitimcilerin tanmlamaya-aklamaya alt bir sanat daldr. Schellinge gre mzik, tm sanat dnyasnn en st noktasnda yer alr. Sonsuz olanla sonlu olann zde olduu her bireim, bireimin sonlu veya sonsuz tabannda olmasna gre, sanat yaptnn real veya ideal olmasn belirler. Bireim sonlu tabanda meydana gelmise, ortaya kan real sanat yaptdr ve tersi. Sanat dnyasnn real yannda, Schellinge gre, ilk karmza kan, yani en real olan sanat mziktir. Varln meydana geliini, onun boyutlarnn meydana gelii olarak gren Schelling, buna uygun olarak, sanat dnyasnda da yalnz ses boyutu olarak ve uzam olmakszn yalnz zamanda meydana gelen olarak mzii ilk real sanat olarak kavrar. Mzik, en real, en ilk sanat olmakla o, tm sanat dnyasnn temelinde bulunur. O, adeta dier sanatlar zerinde tar. Bu nedenle dier sanatlar, daima mzikle karlatrlarak ele alnr (Soykan, 1995, s.21). Sanatn neredeyse insanlkla yat olduunu syleyen Fischer de, mzikte biim ve z konusu zerinde durmutur. Fischer, Sanatlarn en soyutu ve biimseli olan mzikte biim ve z sorunu, birok glkler karr karmza. Mziin z o kadar eitli yollarla duyurulabilir, zle biim arasndaki izgi ylesine belirsizdir ki, toplumbilimsel yoruma kar direni en ok bu alanda kendini gsterir Mziin saysz ve eitli ses dzenlemelerinden meydana geldiine, yani soyut ve biimsel bir sanat olduuna, kimsenin bir diyecei olamaz. Ama bundan da te bir ey deil midir mzik? Nesnel olmad iin zden de yoksun mudur? (Fischer, 1990, s.165) gibi sorularla mziin zn aklamaya alr. Mzikte ses olgusunu anlatmaya alan Schelling, ses deyince unu anlyor:

Ses, maddi bir eydir, ama herhangi bir madde deildir. Maddenin temel zellii, zamanda ve uzamda olmaktr. Oya ses, tpk k gibi belli bir uzama sahip deildir, belli bir uzamn iini doldurmaz, bir uzamda raptedilmez. Ses, bu iki boyuttan yalnz birincisine, yani zaman boyutuna sahiptir. yleyse her eyden nce ses olan mzik, sanat olarak kkence birinci boyuta tabidir. Zaman ise bir ard-arda-olu (sukzession) biimine sahiptir. Bu nedenle mziin zorunlu biimi ard-arda-olutur. Schelling, hem zamann hem mziin (sesin) sahip olduu bu ard arda olu biimini, sonsuz olann sonlu olana imgeleminin biimi olarak anlar. Bu u demektir: sonsuz, sonlu olanda imgelenmitir o real bir ey olarak ortaya konulmutur, ama bu ortaya konulan eyde, real bir eyde olmas gereken ikinci boyut olan uzam eksiktir. Dolaysyla o, bir yandan sonlu (real) bir ey olmakla, te yandan da hala bir bakmdan sonsuz olana sahiptir; yani o, sonsuzun sonluda imgelemidirO halde mzik, sonsuz-sonlu birliinin sonlu olanda meydana geldii bir sanattr (Soykan, 1995, s.126). Mzii aklama abalarnn yan sra birok tanm da yaplmaya allmtr. Bu tanmlarn her biri mziin, bir veya birka boyutuyla ele alnp yaplmaya alldndan, tam-btncl bir tanm olmaktan uzaktrlar. Sanat olarak mziin belirli ortak-temel noktalarnn tm gz nnde bulundurularak yle bir tanm yaplabilir: Sanat olarak mzik, duygu, dnce, tasarm ve izlenimleri veya baka gerelerin de katksyla belli durum, olgu ve olaylar, belli bir ama ve yntemle, belli bir gzellik anlayyla birletirilip dzenlenmi uyuumlu/uylaml seslerle, estetik bir yapda ileyip anlatan bir btndrEn genel, yaln ve zl anlatmyla sanat olarak mzik, sesleri, erekli olarak estetik bir yapda birletirme/biretirme srecidir. Badama (besteleme) ve seslendirme/yorumlama bu srecin iki ana halkasdr. Doalama bu iki ana halkann bir kesiimidir, dinleme ise tmyle ilikilidir, tmne yneliktir, tmn kapsar (Uan, 2005, s.15). Gzel sanatlarn tm alanlarn kapsayan sanat eitimi, en genel anlamda bireye estetik kiilik kazandrmay amalayan bir eitim alandr. Bu eitim srecinde insan, alglama, bilgilenme, dnme, tasarlama, yorumlama, ifade etme ve eletirme gibi temel sanatsal davranlar estetik ilkeler dorultusunda edinir. Birey, sanat eitimi etkinlikleri yoluyla; her trl yetenek ve gereksinimlerini ortaya karma ansna sahip olur. Bu yolla kendi yetilerinin farkna varr, bylece ileride meslek seiminde salkl tercihlerde bulunur. Duygularn, grlerini malzemeye aktarrken yeni deneyimlere girer. Bu yaant zenginlii, nesneler aras ilikileri kurmada ona kolaylklar salar, bylece

senteze ulamay baarabilir ve yeni anlatm yollar arayna girer. Doaya ve evresinde gelien ve deien olaylara farkl bir gzle bakmay davrana dntrr. Kiiliini gelitirme frsatn bulur. Duyan, dnen, yaratan, kendisi ve evresi ile diyaloga giren bir yap oluturur. Soyut kavramlar alglamas kolaylar. Karlat problemleri daha rahat zmler. Zihinsel yetileriyle birlikte duygu yann da gelitirir. inde bulunduu evreyi alglayarak bu evreyi daha iyi ve daha gzele doru gelitirme istei duyar. Grupla alma ve birlikte i bitirme alkanl edinir. Grubun baars iin sorumluluk stlenir. Aratrma, bulma, snama ve yeniden kurma gibi yaratc srete yer alan yetilerini gelitirir. zgven duygusunun gelimesine olanak bulur. Grlyor ki, sanat eitimi, birey iin, iinde yaad dnyay kavramada, karlat problemleri zmede, grd, hissettii eylere kar reaksiyon gstermede son derece nemli bir rol stlenir ve sanat eitimi bir btnlk ierisinde dnldnde birey ve toplum iin can damar durumundadr. nk genel eitimin hem bilisel, hem duyusal, hem de psiko-motor alandaki hedeflerine hizmet verir. Bylece bireyin estetik, fiziksel, zek, toplumsal geliimlerine katkda bulunur ve yaamn btnsellii ierisinde sanat yoluyla eitimini salar (Gel, 1994, s.39). Bireyin, dolaysyla toplumun yaantsnda bylesine nemli bir yere sahip olan sanat eitimi, eitli eitim kurumlar araclyla farkl amalarla, farkl dzeylerde insanlara ulatrlmaktadr. ada toplumda en byk iletme olan eitim kurumu, balca u drt amaca ynelik olarak dzenlenmektedir: a) Bireylere ulusal, demokratik ve laik deerleri ve toplum yaamnda stlenecekleri ipaylarn retip benimsetmek. Bu bakmdan ilk ve orta retim aamas zel bir nem tar. b) Bireylere bilgi ve beceri kazandrmak, onlar meslek sahibi yapmak. c) Bireylere ve genellikle toplumsal kurumlara ussal (= rasyonel, aklc) dnme tutumu kazandrmak. Bylece yeniliklere ak, hogrl bir dnce ve davran yapsn toplumda salam biimde yerletirmek. ) Bilimi, gzel sanatlar ve teknolojiyi gelitirmek. Eitim, ada toplumda en st otorite olarak kabul edilen bilimi reten, gelitiren ve yayan toplumsal kurumdur. Toplum ve insan yaamnda denge, uyum, gzellik anlaynn oluup yerlemesinde temel ilevi olan gzel sanatlar (= estetik) da yine en etkili olarak eitim kurumlarnda oluup gelierek yaylma olana bulabilir (Ozankaya, 1996, s.407). Gzel sanatlarn iersinde fonetik (iitsel) bir sanat dal olarak adlandrlan mziin, insann yaamnda birok ilevi vardr. Bu ilevleri bireysel

(fizyo/biyopsiik), toplumsal, kltrel, ekonomik ve eitimsel (Uan, 2005, s.21) olmak zere be gurupta toplayabiliriz. Mziin bu ilevleri yoluyla insan, evresine ynelir, ona duyarl hale gelir, dier elerle iletiim kurar ve kendine dzenlidengeli-salkl-mutlu bir yaam kurar. Temelde mziin bireysel ilevlerine dayanan bu zelliklerin gereklemesinde, mziin eitim boyutu daha da nem kazanr. Amalar bakmndan dnldnde mzik eitimi genel, zengen ve mesleki (Uan, 1994, s.26) olmak zere ana gurupta toplanabilir. Gnmzde ortaretim dzeyinde, Anadolu Gzel Sanatlar Liseleri Mzik Blmlerinde (AGSL MB) ve konservatuarlarn lise blmlerinde verilen mesleki mzik eitimi; yksekretimde ise lisans ve lisansst eitim olmak zere konservatuarlar ve eitim faklteleri gzel sanatlar eitimi blmleri mzik retmenlii anabilim dallarnda verilmektedir. Anadolu Gzel Sanatlar Liselerinde rencilere Milli Eitim Bakanlnn belirlemi olduu ortaretim program uygulanrken, dier liselerden farkl olarak mzik alannda (mzik kuramlar, alg ve ses eitimi) dersler verilmektedir. Bu liseler mzik ile ilgili lisans dzeyinde eitim veren kurumlara renci yetitirmeyi hedeflemektedir (Efe, 2006, s.8). lki 1989 ylnda, stanbul Avni Akyol Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi adyla alan Anadolu Gzel Sanatlar Liseleri, 1739 sayl Milli Eitim Temel Kanununun Gzel Sanatlar Eitimi ile ilgili blmnn yer ald ve Gzel sanatlar alanlarnda zel istidat ve kabiliyetleri beliren ocuklar kk yalardan itibaren yetitirmek zere ilkretim ve ortaretim seviyesinde ayr okullar alabilir veya ayr yetitirme tedbirleri alnabilir. zellikleri dolaysyla bunlarn kurulu, ileyi ve yetitirme ile ilgili esaslar ayr bir ynetmelikle dzenlenir. (http://mevzuat.meb.gov.tr/html/88.html) eklinde belirlenmi olan 33. Maddesinden hareketle kurulmu ortaretim kurumlardr. Mzik ve Resim olmak zere iki ayr blmden oluan AGSLler, niversitelerdeki gzel sanatlar eitimi veren okullarn, ad geen bu alanlar ile ilgili blmlerine renci hazrlama-ynlendirme ilevini de stlenmi durumdadr. Kurulu ve amac ynetmeliklerle belirlenen ve en son 2006 ylnda yaymlanan ynetmeliin ikinci blmnde yer alan MADDE-5e gre; Anadolu gzel sanatlar liseleri, ilkretim zerine 4 yl renim veren yatl, gndzl ve karma okullardr. Bu okullar, ncelikle gzel sanatlarla ilgili yksek

retim kurumlarnn bulunduu yerlerde alr.(Deiiklik: 16.12.2006-26378 RG) ( http://ogm.meb.gov.tr ). MADDE-6ya gre; Okulun amac rencilerin: a) Gzel sanatlar alannda ilgi ve yetenekleri dorultusunda eitim-retim grmeleri, b) zel yetenek gerektiren yksek retim programlarna hazrlanmalarn, c) Alanlarnda aratrmacla ynelmelerini, yetenekleri dorultusunda yorum ve uygulamalar yapabilen, yaratc ve retken kiiler olarak yetimelerini, d) Mill ve milletler aras sanat eserlerini tanmalarn ve yorumlamalarn salamak. ( http://ogm.meb.gov.tr ) olarak belirtilmitir. 2007-2008 eitim-retim yl sonuna gelindiinde saylar 54 olan AGSLlerin sanat eitimi asndan, ortaretimde yaplanmas ynyle nemli bir basamak olduu grlmektedir. Nasl rencilerin bilim ve teknik alanlarda eitimine erken yalarda balanyorsa sanat alannda da ayn yalarda balanmas gerekmektedir. nk ada bir eitim; bilim, sanat ve teknik alanlarnn her n de kapsayacak ekilde verilmesini gerektirir. Bu birikimde sz konusu alandan birinin paynn yokluu ya da eksiklii durumunda, bireyin iinde bulunduu yaam koullarna uyum salayarak salkl, dengeli ve doyumlu bir yaam srdrmesi pek kolay olmaz (Uan, 2005, s.171). Kurulduu 1989 ylndan bu yana, rencileri, mesleki mzik eitimine ynlendirme/hazrlama ilevi gren Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi Mzik Blmleri (AGSL MB), mzik eitimi alanndaki eksikliklerin giderilmesi yolunda atlm nemli admlardan biridir (zgr, 1997, s.197). ada mzik eitiminin ynlendirilmesi ve gelitirilmesinde etkin bir rol stlenen bu okullar, mesleki mzik eitimi alanlarndan mzik eitimcisi, mzik bilimcisi, mzik sanats ve mzik teknolou yetitirme programlarna hazrlayc zellikler tar (z, 1999, s.7). AGSLler ile ilgili olarak Uluda niversitesi Eitim Fakltesi Mzik Blm tarafndan 1 Aralk 1995 tarihinde AGSL Mzik Blmleri Semineri ve yine ayn blm tarafndan 28-30 Kasm 1997 tarihinde AGSL Mzik Blmleri Sempozyumu dzenlenmi, bu seminer ve sempozyumda AGSL MBlerin son

durumlar ve gelecekteki durumlarna ilikin her trl konu ele alnmaya allarak katlmclar tarafndan zm nerileri ve grler sunulmutur. Ele alnan konular arasnda bu okullarda eitim-retim grecek olan rencilerin alm-seimi konusu da farkl ynleriyle yer alm ve konuyla ilgili eitli grler bildirilmitir. AGSLlere renci alm, ilgili genelgelerle duyurulmu, kontenjan, bavuru, renci seimi ve kayt-kabul ile ilgili konular, MEB Ortaretim Genel Mdrlnce yaynlanan AGSL Ynetmeliinin 3. blmnde yer almtr. Bu ynetmelie gre; Kontenjan; MADDE 71- Okullarn resim ve mzik alanlarnn her birine bir retim ylnda alnacak renci says 24 geemez. Bu rencilerin sanat derslerinde dersliklere dalm, sanat derslerinin zellii dikkate alnarak okul ynetimince dzenlenir. Bavuru; MADDE 81- lkretim okulunu o yl bitirenlerden; a) Yurt iindeki okullar ile Kuzey Kbrs Trk Cumhuriyetindeki okullarn 4, 5, 6, 7 ve 8 inci snflarna ait girecekleri alanla ilgili derslerin ylsonu notlarnn aritmetik ortalamas en az 4, b) renimlerinin bir ksmn yurt dnda yaparak snavlara bavurunun yapld retim yl banda 8 inci snfa kaydolan rencilerden girecekleri alanla ilgili derslerin yalnz 8 inci snfa ait yl sonu notunun en az 4, c) renimlerini yurt dnda tamamlayarak denkliini yaptran rencilerin renimlerinin son be ylna ait girecekleri alanla ilgili derslerin ylsonu notlarnn aritmetik ortalamasnn en az 4 olduunu belgelendirenler, yetenek snavna girmek iin tercih ettikleri Anadolu gzel sanatlar lisesi mdrlklerine bavurabilirler. 2- lkretim okulu mdrlklerince gerekli duyuru yaplarak bavuru artlarn tayan rencilerden isteyenlere bu Ynetmeliin ekinde yer alan Ek-1 sayl not durum izelgesi dzenlenerek verilir.

3- Aday renciler, mezun olduklar ilkretim okulu mdrlklerinden alacaklar not durum izelgesi ile Anadolu gzel sanatlar lisesini tercih ederek, bu Ynetmeliin ekinde yer alan Ek-2 sayl form dileke ile bavuruda bulunabilirler. 4- Anadolu gzel sanatlar liseleri mdrlklerince, bavuran adaylarn listeleri hazrlanr ve adaylara bu Ynetmeliin ekinde yer alan Ek-3 sayl yetenek snav giri belgesi dzenlenir. 5- Bavurular, renci seimi ve kayt-kabulle ilgili i ve ilemler, Bakanlka belirlenen takvime gre yrtlr. 6- lkemizde renim grme artlarn tayan yabanc uyruklu renciler hakknda da dier renciler gibi ilem yaplr. (Deiiklik 16/12/2006-26378 RG) renci Seimi ve Kayt Kabul; MADDE 91- renci seimi ve kayt kabuller aadaki aklamalara gre yaplr. a) Yetenek snav, okul mdrnn bakanlnda ilgili alan efi ile alan dersleri retmenlerinden en az yeden oluan komisyonca yazl, szl ve uygulamal olarak veya bunlardan biri ya da bir ka ile yaplr. b) Snavlar; mzik ve resim alanlarnda, alann zelliine uygun olarak komisyonca belirlenen ve okul mdrnce onaylanan esas ve ltlere gre 100 puan zerinden deerlendirilir. c) Deerlendirme sonunda en yksek puandan balamak zere adaylarn sralamas yaplarak kontenjan kadar asl ve yedek listeler hazrlanr ve okulda ilan edilir. d) Snav kazanan adaylarn, sresi iinde kaytlar yaplr. Kontenjann dolmamas durumunda ders ylnn ilk haftasnn son i gn alma saati bitimine kadar sralamaya gre yedek listeden kaytlara devam edilir. e) Bavurular, renci seimi ve kayt kabulle ilgili i ve ilemler Bakanlka belirlenen takvime gre yrtlr. (http://ogm.meb.gov.tr/) eklinde dzenlenmitir.

10

Gnmzde zel yetenek snavlar, ilgili kurumlarca oluturulan jriler tarafndan hazrlanan testler ve performanslar yoluyla yaplmaktadr. Mzik alanyla ilgili mzik yetenek snavlar ounlukla mziksel iitme-alglama testlerinden olumaktadr. AGSL MB renci zel Yetenek Giri Snavlarnda ise mziksel iitme-alglama, mziksel syleme ve mziksel alma ile ilgili test ve performanslar yer almaktadr. AGSL MB renci zel Yetenek Giri Snavlarnda puanlamaya bakldnda snavn arl, mziksel iitme ve yineleme becerisi/ mziksel bellek alanna verilmitir (Kse, 2007, s.36). Snavlarn bu blmnde adaylardan, alnan sesleri, akorlar, ezgileri ve ritimleri yinelemeleri istenerek onlarn mziksel iitme-alglama ve yineleme beceri dzeyleri llmeye, bu lmler sonucunda da mziksel yeteneklerinin dzeyi belirlenmeye allmaktadr. Bu aratrmann ieriini, AGSL MB renci zel Yetenek Giri Snavlarnn nemli bir boyutu olan mziksel iitme-alglama boyutuna ilikin sorular oluturmaktadr. 1.1. PROBLEM CMLES Anadolu Gzel Sanatlar Liseleri Mzik Blmleri renci zel Yetenek Giri Snavlar kapsamnda yer alan mziksel iitme-alglama boyutuna ilikin sorularn zellikleri nelerdir? 1.1.1. Alt Problemler 1- Mziksel itme-Alglama Testinde sorulan tek seslerin saysal durumlar ve ses snrlar nasldr? 2- Mziksel itme-Alglama Testinde hangi aralklar sorulmaktadr? 3- Mziksel itme-Alglama Testinde hangi akorlar sorulmaktadr? 4- Mziksel itme-Alglama Testinde sorulan ezgilerin zellikleri nelerdir? 5- Mziksel itme-Alglama Testinde hangi ritim kalplar sorulmaktadr? 6- Mziksel itme-Alglama Testinde yer alan boyutlara verilen puanlamalar nasldr?

11

7- Mziksel itme-Alglama Testinden alnan puanlar ile 1. Dnem Mziksel itme-Okuma-Yazma Dersi baar puanlar arasnda anlaml bir iliki var mdr? 1.2. AMA zel yetenei belirlemeye ynelik yaplan snavlarda, ounlukla rencinin, mziksel iitme-alglama, mziksel alma ve mziksel syleme becerilerinden biri ya da birka llerek deerlendirme yaplmaya allmaktadr. Anadolu Gzel Sanatlar Liseleri Mzik Blmlerine alnacak olan rencileri belirlemek amacyla yaplan renci zel yetenek giri snavlarnda, bu boyutlardan mziksel-iitme alglama boyutu genel deerlendirme asndan nemli bir yere sahiptir. Bu aratrma, Anadolu Gzel Sanatlar Liseleri Mzik Blmleri renci zel Yetenek Giri Snavlarnn mziksel iitme - alglama boyutuna ilikin snav sorularnn incelenmesi amacyla yaplmtr. 1.3. NEM Anadolu Gzel Sanatlar Liseleri Mzik Blmleri renci zel Yetenek Giri Snavlarnn mziksel iitme - alglama boyutundaki sorularn ayrntl bir ekilde incelenmesi; uygulamadaki durumun ortaya kartlmas ve bu snavlarn gelitirilmesi asndan nemlidir. Ayrca bu alma, alanla ilgili yeterli aratrmann olmamas ve yaplacak olan aratrmalara kaynak olmas bakmndan da nem tamaktadr. 1.4. KAPSAM VE SINIRLILIKLAR Bu aratrmann kapsamn Milli Eitim Bakanlna bal Anadolu Gzel Sanatlar Liseleri oluturmaktadr. Aratrma kapsamna alnan okullar, Trkiyenin yedi corafi blgesinin her birinden ikier adet olmak zere rastgele (random yntemi kullanlarak) seilmitir.

12

Bu aratrma; 1. Ankara, Antalya, Aydn, Balkesir, Bolu, ankr, orum, Diyarbakr, Erzincan, Erzurum, Isparta, stanbul, zmir, .Urfada bulunan Anadolu Gzel Sanatlar Liseleri ile snrldr. 2. Ankara, Antalya, Aydn, Balkesir, Bolu, ankr, orum, Diyarbakr, Erzincan, Erzurum, Isparta, stanbul, zmir, .Urfada bulunan Anadolu Gzel Sanatlar Liselerinde 20062007 retim yl renci zel yetenek giri snavnda uygulanan testler ve bu snavla alnan rencilerin 1. dnem mziksel iitme-okuma-yazma dersi baar notlaryla snrldr. 1.5. SAYILTILAR Bu aratrmann dayand temel sayltlar yledir: 1. Anadolu Gzel Sanatlar Liseleri Mzik Blmleri renci zel Yetenek Giri Snavlar mziksel yetenei lmektedir. 2. Seilen aratrma yntemi, aratrmann amacna, konusuna ve problem zmne uygundur. 3. Veri toplamak iin kullanlan ara ve teknikler aratrma iin gerekli bilgileri salayabilecek niteliktedir. 4. Aratrma iin elde edilen bilgiler ve veriler, gvenilir ve yeterlidir. 5. Aratrma iin belirlenen rneklem, evreni temsil etmektedir. 1.6. TANIMLAR Akor Dizek Dizi Frekans : En az sesten oluan ses kmesine denir (zgr-Aydoan, 2006, s.217). : Birbirine kout be tane yatay izgidir (Danhauser, 1985, s.9). : zel kurallar ve bir mzik sistemine temel olan belirli perdelerdeki notalarn sralanmas (Say, 1985, s.446). : Herhangi bir ses kaynanda, bir saniyelik sre iinde oluan titreim saysna denir (Zeren, 2007, s.17).

13

Hertz Osilatr Ksaltmalar AGSL AGSL MB Hz MOY

: Frekansn birimidir. 1 Hz, saniyede 1 dne karlktr (Zeren, 2007, s.17). : Ses retmeye yarayan elektronik alet (http://sozluk.sourtimes.org/) (2009, Ocak 10).

: Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi : Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi Mzik Blm : Hertz : Mziksel itme-Okuma-Yazma

MEB EARGED: Milli Eitim Bakanl Eitimi Aratrma ve Gelitirme Dairesi

BLM II KURAMSAL EREVE

Yetenek denilince ilk nce, kiinin doutan kendisinde var olduuna inanlan birtakm zellikler akla gelir. Trk Dil Kurumunun Bilim ve Sanat Terimleri Ana Szlnde yetenek; 1- Herhangi bir eyi renmek, bir ii yapmak ve tamamlamak ya da bir duruma baaryla uymak konusunda organizmada bulunan ve doutan gelen g. 1- Kiinin kaltmsal olarak renmesini ereveleyen snr 2- Dardan gelen bir etkiyi alabilme gc (http://tdkterim.gov.tr/?kelime=yetenek&kategori=terim&hng=md). (2008, Ekim 06) olarak ekilde tanmlanmaktadr. Yetenek de, insanda var olan veya sre ierisinde oluabilen, bilgi, beceri, kiilik ve tutum gibi llebilen bir zelliktir. Her insanda farkl dzeylerde olabilen yetenein lm, eitli testler araclyla yaplabilir. llebilen zellikleri saptamak amacyla uygulanan bu testler, akademik ve meslek yetenek testleri olmak zere iki gurupta toplanabilir. Akademik yetenek testi okul baarsn, meslek yetenek testi ise bir meslee ilikin eilimleri ler. Gnmzde yzlerce meslek yetenek testi vardr. Bu testler meslek reniminde veya bir ite baar olasln ler. Bireyin, yetitirilirken en ok baarl olduu ve olabilecei alana yneltilmesi o konuda bilgi ile donatlmas gerekmektedir. Bunun iin de zel yetenek testlerine bavurulur. zel yetenekleri incelikle ortaya karacak bir yetenek testi yoktur. Ancak bu testi zel bir alanda baary tahmine yarayan herhangi bir l olarak dnebiliriz. Bir bireyin yetenei ondaki potansiyeldir. Bu testlerle, el becerileri, grme keskinlii, mekanik yetenek, mzik yetenei gibi yetenekler belirlenir ve birey buna gre ynlendirilir (nl, 2001, s.180).

15

Mzik yetenei, her insanda eitli dzeylerde bulunmaktadr. Kimi insan sadece sesleri kaln- ince olarak ayrt edebilirken, kimi insan alg alabilmekte, kimisi de duyduu sesleri nota olarak adlandrabilmektedir. Bireyin kaltsal olarak getirdii ve mziksel renmesini ereveleyen snra ya da mziksel renme kapasitesine mzik yetenei denir (zgr-Aydoan, 2006, s.3). Mzik yeteneinin, kesin ve ak bir tanm yaplamamakla birlikte, zerinde yeterince birleilebilen temel ltleri ieren bir yaklama gre mziin kendi z etkilerini yaama ve mziksel anlatmlar estetik deerleri ynnden alglayp deerlendirme ihtiyac, bu ihtiyac giderme gc ve bu gc kullanma yetenei olarak tanmlanabilir Geni anlamyla ele alndnda mzik yetenei, alglayc, yorumlayc ve yaratc mziksel yetenek olmak zere ana basamaa ayrlr (Uan, 1994, s.16). Mzik eitimindeki yeni yaklamlara gre mzie ynelme, mzikten etkilenme ve mziin etkisine kaplma olarak ifade edilen zellikler de mziksel yetenein kapsam iersinde kabul edilmektedir. Ayn zamanda mzik yetenei, zellikle mziksel becerileri gelitirmede, mzik renimi iin potansiyeli belirtmede kullanlan bir terimdir (Shuter-Dyson, 1999, s.627). Mzik gelitirilmitir. Mziksel yetenek testleri, renci rehberleri iin mzik derslerinde olas baarnn baz kantlarn verir ve bir temel salar. Testler, ses ve alg eitimi verilen snflarda rencilerin ynlendirilmesinde yararldr. Mzik yetenei ortalamann zerinde olan renciler saptanabilir ve mmkn olan mziksel kariyer nerilebilir. Mziksel yetenek testleri, rencilerin gruplanmas iin bir temel olutururken baz testler nceden gsterme ve tehis etme deerlerine sahiptir. Mziksel yetenek lmleri, kuramsal bilgi testleri ile alg performans ve ark syleme gibi kuramsal olmayan testleri ierir. Kuramsal bilgi testleri, retim programn temel alr. Yeterli miktarda mziksel beeni lm testleri bulunmasna ramen, bu testler okullarda kullanlmaz. Mziksel beeniyi len eitli testler tasarlanmtr ama beeni testlerinin genel zayfl, saf beeniden ok mziksel bilgiyi lme eiliminde olmasdr (Horner, 1965, s.183). Mziksel yetenein farkl boyutlarn len mziksel yetenek testleri, ses aralklarn ayrt etme, tonal bellek, ritmik bellek, akor analizi ve mziksel duyarllk gibi zel becerilere odaklanarak rencinin mzikteki baar potansiyelini lmeyi yeteneini lebilmek iin birok mziksel yetenek testi

16

ifade eder (Richardson, 1990, s.2). Birok mziksel yetenek testi olmakla birlikte bu testler; Mziksel Yatknlk veya Kapasitenin llmesi Mzik Becerisinin llmesi Mzik Beenisinin llmesi olmak zere guruba ayrlabilir (Atak Yayla, 2003, s.4). Mziksel yatknlk veya kapasitenin llmesi ile ilgili testleri genel mziksel yetenek testleri ve alg yeteneinin llmesi ile ilgili testler olmak zere iki guruba ayrabiliriz. Genel mziksel yetenek testlerinin bazlar; C.E. Seashore Mziksel Yetenek lmleri Testi J. Kwalwasser-P.W. Dykema Mzik Testleri R.M. Drake Mziksel Yetenek Testleri K. Hevner Oregon Mziksel Ayrt Etme Testi H.D. Wing Standartlatrlm Mziksel Zeka Testleri E.T. Gaston Mzikalite Testi A. Bentley Mziksel Yetenek lmleri Testi E. Gordon Mziksel Eilim Grnm E. Gordon Balang Dzeyi Mziksel itme lmleri E. Gordon Orta Dzey Mziksel itme lmleri E. Gordon leri Derece Mziksel itme lmleri M.M. Schimke Mzik Alglama Testi R.W. Sherman-M Knight Mzikte itsel Kavrama Testi L.M. Tilson-Gretsch Mziksel Yetenek Testi H.S. Whistler-L.P. Thorpe Mziksel Yetenek Testi J. Fascinato Mziksel Yetenek Testleridir. alg yeteneinin llmesi ile ilgili testlere ise; C.L. McCreery Basit Ritim ve Ses Ykseklii Testi J.W. Conrad Enstrman Yetenek Testi E.K. Strong Mesleksel lgi lei

17

G.F. Kuder Tercih Kaytlar P.R. Farsvorth Mziksel lgi in Snflama lei testlerini rnek olarak gsterebiliriz. Mziksel baarnn llmesi ile ilgili testleri ise mziksel bilgi dzeyinin llmesi ile ilgili testler, performans baarsnn llmesi ile ilgili testler ve tanlayc testler olmak zere gurupta toplayabiliriz. Mziksel bilgi dzeyinin llmesi ile ilgili testler; S.E. Farnum Mzik aretleri Testi J. Aliferis Mzik Baar Testi F. Beach Mzik Testi G. Gildersleeve-W. Soper Mzik Baars Testi J. Kwalwasser-G.M. Ruch Mziksel Baar Testi A.S. Knuth Snyder Knuth Mzik Baar Testi W. Knuth Mzikte Baar Testi C.E. Strouse Mzik Testi R.A. Moyer Mzik Testi R. Colwell Silver Burdett Mzik Yeterlilik Testleri R. Colwell Mzik Baars Testleri N.H. Long Indiana-Oregon Mzik Ayrm Testi E. Gordon Iowa Mziksel Okuma Testleri G.M. Simons Mzik Dinleme Becerilerinin Simons lmleri testleridir. Performans baarsnn llmesi ile ilgili testler; Hillbrand Deifre Testi J.G. Watkins-S.E. Farnum Tm Orkestra alglar in Performans lei S.E. Farnum Tm Yayl alglar in Performans lei Belwin Mills ark Syleme Baar Testidir. Tanlayc testlere; M.L. Kotick-T.L. Torgerson Mzikte Baarnn Tanlayc Testleri Jones Mzik Tanlayc Testi rnek olarak gsterilebilir.

18

Mziksel beeninin llmesi ile ilgili testlere; J. Kwalwasser Mzik Bilgisi ve Beenisi Testi E.T. Gaston Mzikalite Testi rnek olarak gsterilebilir. (http://www.sc.edu/library/music/kits.html). (2008, Ekim 10) Mziksel yetenek testlerinden en bilineni C.E. Seashoreun Mziksel Yetenek lmleri Testidir. Seashore takm, kullanlabilir standartlatrlm mzik testlerinin en eskisidir (test ilk olarak 1919da oluturuldu) Gnmzdeki test takm alt blmden olumaktadr: Aralk, Ykseklik, Ritim, Zaman, Tn ve Tonal Hafza. Orijinal 1919 srmnde ritim blm eksikti ve 1925 ylnda eklenmitir. Orijinal srmnde ayrca 1939da kapsaml bir gzden geirmede karlan ses uygunluu testi de vard. Her blmde temel grev iitsel ayrmdr. Aralk testi, kiinin, ikinci 50 eli tonun, standart 500 Hertzde olan ilk 50 eli tondan daha tiz ya da daha pes olup olmadklarnn belirlemesini gerektirmektedir. Sorulan paralar aamal olarak zorlar, frekans fark 17 ile 2 Hertz arasnda deiir ki bu da 59 ile 9 cent arasndadr (1 cent = 1/1200 oktav, 100 cent = 1 semiton). Seashoreun Ykseklik testinde ise, elli eli tonun ikincisinin dier 440 Hertzlik birinci tonlardan daha kuvvetli ya da daha hafif olup olmadn ler. Desibel fark 4 ile 0.5 arasnda deiir. Aralk testindeki gibi tonlar, iitme osilatr tarafndan oluturulan ar tonlardr. Zaman testi 50 eli tonun her birinde ikinci 440 Hertzlik tonun daha uzun ya da daha ksa olup olmadn belirtmeyi gerektirir. Standart ton 0.8 saniye uzunluundadr. Karlatrlan ton standarttan 0.30 ile 0.05 arasnda deiim gsterir. 180 Hertz zerine kurulmu olan karmak tonlar (frekans karm) Seashoreun Tn testinde kullanlmaktadr. Kii 50 eli tonda, iki tonun ayn olup olmadn belirler. Farklar nc ve drdnc blmlerin ksmi younluklar deitirilerek elde edilir. Her biri , drt ya da be tondan oluan 10 eli elektronik org tonlar serisi Tonal Hafza testini oluturur. Her eli tonun elerinden biri ton olarak farkldr ve en kk fark bir tam derecedir. Kiinin grevi deien tonun kanc ton olduunu belirlemektir. Testin ham puanlar 4-16 yalar iin yaplm bir norm tablosuyla yzdeye evrilebilir. Makine ile puanlanabilen cevap anahtarnda bir kiinin her alt test iindeki yzdelik dilimini nokta olarak yanstan bir profil erisi oluturulabilecek boluk bulunmaktadr Seashore test takmnn geerlilii kiinin mzikal yetenek ve beceriye bak asyla balantl olarak sorguya aktr yi dinleme artlar Seashore testinin uygulamasnda ok nemlidir. deal olarak test takm yksek kalitede kulaklk ile uygulanmaldr En doru sonu kulaklklarla, en yanltc sonu da grup artlarnda ortaya kmtr (Boyle-Radocy, 1987, s.143).

19

Bireyin mziksel yetenei denilince, ounlukla bireyin ses yksekliklerini ayrt edebilme, ayn anda tnlayan iki ve daha ok sesi alglayp zmleyebilme, duyduu ezgileri ya da ritim kalplarn bellekte tutup yeniden tekrarlayabilme veya alabilme durumlar anlalr. Tm bu zellikler, znde, mziksel iitme-alglama ile gerekleebilir. Mziksel iitme, iitme yoluyla alglanabilir mziksel e ve ilikileri tanma, zmleme ve ayrt etme yeteneidir. Mziksel e ve ilikiler denince ilk akla gelen unlardr: Mziksel ses ykseklii ve ses nitelii, ses grl, ses rengi, ses tr, ton tr, ritimsel ve ezgisel ilikiler, aralklar, iki veya daha ok sesli tnlaylardr. Bunlar tanma, ayrt etme, zmleme, adlandrma, yazma vb. konular mziksel iitmenin basamaklarn oluturur (zgr, 1996, s.198). zgr ve Aydoana gre Mziksel iitme; mziksel olarak duyulan sesleri alglama, tanmlama, ayrt etme, zmleme davranlarn ierir. itme yetenei blgesel, bal ve mutlak olmak zere gurupta incelenebilir; Blgesel (Yaklak) itme: Mziksel seslerin ykseklik zelliklerini blgesel olarak (kaln-ince) tanmlayabilme yeteneidir. Duyulan mziksel ses, bulunduu alana gre yaklak olarak alglanabilir. Bal-Greceli (Rlatif) itme: Mziksel sesleri bilinen baka sesle karlatrarak tanma, ayrt etme ve adlandrma yeteneidir. Mutlak-Salt (Absolt) itme: Mziksel sesleri baka bir ses yardm olmakszn alglayp-adlandrabilme yeteneidir(zgr-Aydoan, 2006, s.4). Uana gre Geni anlamyla mziksel iitme, iitme duyusuyla alglanabilir mziksel btn, e, gere, zellik ve ilikileri (doru) alglama, tanma, anmsama, ayrt etme, zme ve zmleme yeteneidir drtl snflamaya gre mziksel iitme yetenei; a) Salt itme (Yetenei) b) lt [Ses] itme (Yetenei) c) Bal itme (Yetenei) ) Yaklak (Blgesel) itme (Yetenei) olmak zere drt ana tre ayrlr (Uan, 2005, s.20).

20

nsan belli frekanstaki sesleri kula araclyla beyne gndererek onlar duyar ve alglar. Seslerin alglanmas karmak bir olaydr. Kulaa kadar gelen ses dalgalarnn tad akustik enerji, kulak zarna periyotlu hareketler yaptrr. Orta kulaa ve oradan da i kulaa iletilen bu hareketler, i kulakta nral sinyallere dntrlr. Sinyaller, beynin iitmeyle ilgili blmne iletilir. Burada yaplan deerlendirmeyle alglama ilemi tamamlanm olur Sesin alglanmas fiziksel, fizyolojik, nrolojik ve psikolojik ynleri olan gerekten karmak bir olaydr (Zeren, 2007, s.99). nsann duyabilecei seslerin frekans aral ortalama 20 ile 20.000 Hz (hertz) arasndadr. Bu frekans aral dndaki sesler ancak baz hayvanlar tarafndan alglanabilmektedir. Mzikte kullanlan seslerin frekans aral ise genellikle 30 ile 4000 Hz arasndadr. itme sistemimizde, frekansla ilgili snrlardan baka, ses iddetiyle ilgili snrlar da vardr. Bir titreim, alglayabileceimiz frekans aral iinde de olsa, belirli snrlar arasnda bir enerjiye sahip deilse ses olarak alglanamaz (Zeren, 2007, s.101). Seslerin mziksel bir yapya dnmesi ses aralklar yoluyla gerekleir. Aralk, iki ses arasndaki ykseklik (incelik-kalnlk) ayrmna denir. Araln ad, kapsad nota adlarnn saysyla belirlenir (zgr-Aydoan, 2006, s.82). Aralklar niteliklerine gre tam ve yarm, perde saylarna baklarak kk-byk, eksik-tamartk olarak adlandrlrlar. Ayrca aral oluturan seslerin sralanlar gerei kc aralk (kaln-ince) ya da inici aralk (ince-kaln) olarak da adlandrlrlar. Bir dizi iindeki aralklar birli (1), kk ikili (k2), byk ikili (B2), kk l (k3), byk l (B3), tam drtl (T4), artk drtl (+4), eksik beli (-5), tam beli (T5), kk altl (k6), byk altl (B6), kk yedili (k7), byk yedili (B7) ve sekizlidir (8). En az sesin bir araya getirilmesiyle oluan akor, birbirleri zerine konulan ya da konulabilen , drt ya da be ayr sesin ayn zamanda alnmas, seslendirilmesi veya iitilmesi (Korsakof, 1996, s:3) eklinde tanmlanabilir. Akorlar oluturan seslerin dizilileri tonal ve makamsal (modal) mzikte farkl olabilir. Akorlar, tonal mzikte l aralklardan oluurken makamsal mzikte (rnein Trk mziinde) drtl aralklardan oluur. Tonal mzikteki akorlar seslerin sralanlarna gre temel (3/5) ya da evirim (3/6, 4/6) akoru olarak adlandrlabildii gibi, niteliklerine gre de majr, minr, eksik beli (-5) ya da artk beli (+5) akoru olarak da adlandrlabilirler.

21

Mziin en nemli yap talarndan biri olan ritim, seslerin belli sre aralklaryla yinelenmesi sonucunda oluur. Ritim, sesin sre zelliine dayanrBiri kuvvetli olmak kouluyla, en az iki (ayn veya farkl) sesin art arda gelmesiyle oluan ritimde ses sreleri kadar vurgular da nemlidir (Aydoan, 1998, s.44). Mzikteki farkl ritim kalplar bazen yle belirleyicidir ki bu ritimleri duyduumuzda dinlediimiz mziin hangi ulusa ait olduunu anlayabiliriz. nk ritim kalplar belirli biimlerde dzenlendiinde mzie belirli bir kltrel karakter kazandrabilmekte ve bu zellii sayesinde de o mzik hakknda bizlere nemli ipular verebilmektedir. Doada ritimsel zellikler tayan birok olay vardr. Gece ile gndzn art arda sralan, mevsimlerin belli aralklarla yinelenmesi, kalp atlar gibi olaylar buna birer rnektir. Ritmin, belki de en yetkin bir bilinle sistemletirilmi bir dzeye ulat mzik alannda, dzenli nabz atlar dediimiz vurular ikili ya da l guruplar oluturabilir; bunlarn bir arada kullanlmalaryla, giderek daha ok vurular da elde edilebilir (Karolyi, 1999, s.27). Bir mzik yaptnn ritmi, rakamlarla ifade edilen l saylaryla belirlenir. Bir mzik parasnn eit sreli blmlerine l denir (Tabakolu, 1976, s.12). l trleri; ikierli ller, erli ller ve aksak ller olmak zere gurupta toplanabilir; kierli ller: kierli birimlerden oluan llere denir. 2/4lk, 3/4lk ve 4/4lk ller ikierli llerdir. erli ller: erli birimlerden oluan llere denir. 6/8lik, 9/8lik ve 12/8lik ller erli llerdir. Aksak ller: kierli ve erli birimlerden oluan llere denir. 5/8lik, 7/8lik ve 9/8lik ller aksak llerdir (Sun, 2005, s.72). Seslerin belli bir anlayla art arda sralanmasyla ezgi oluur. Bir ezginin en kk birimi motiftir. Motiflerin birlemesiyle de mzik cmleleri oluur. Mzik cmlesi de dilde olduu gibi szcklerden oluur. ok kez birbirini tamamlayan iki motif bir cmleyi oluturur. Bylece motif, mzikte gelimeye elverili en kk fikir, en kk form esi ve eseri oluturan en nemli temel tadr (Cangal, 2004, s.2).

22

Ezginin kesin bir tanm yaplamamakla birlikte eitli zellikleri belirtilerek aklanmaya allmtr. Ezgi iin, yaplan tanmlardan bazlar unlardr: Art arda gelen mzikli tonlarn, bir birim oluturacak biimde birbirleriyle balantl hale getirilmeleridir (Szer, 1996, s.460). Belirli bir dzen ve biim ierisinde kulaa ho gelen seslerden oluur (Levent, 1998, s.7). Ezgiyi ezgi klan, onu oluturan sesler arasndaki gerilimin niteliidir (Karolyi, 1999, s.65). Tartml seslerin belirli bir amaca gre art arda sralanmasndan oluan mzik izgisidir (Sun-Seyrek, 2002, s.176). Btnyle insann aklna ve duygularna hitap edecek biimde aralarnda bantlar olan eitli ykseklikteki sesler toplamdr (Say, 1985, s.491). Bu tanmlardan yola karak bir ezginin temel zelliklerinden birkann; belirli bir anlayla, belirli bir ritimde ve biimde, aralarnda bantlar olan eitli ykseklikteki (kulaa ho gelen) seslerin bir btn oluturmas olduu sylenebilir. Bir ezginin belli bal zellikleri yle sralanabilir; 1- kc ya da inici, ardk ya da ayrk hareketlerin oluturduu bir izgisi vardr. 2- En pes ile en tiz sesler arasnda kalan bir ses alan vardr. Bu alan iki perdeden balayp uygarln gelimesine uygun olarak (insan kulann alglayabilecei) geni bir alana yaylmtr. 3- Karakterlerin belirlenmesinde rol oynayan bir dizisi vardr. 4- Belli bir biimi vardr (zgr-Aydoan, 2006, s.2). Yukarda genel hatlaryla aklanan bir ezgide bulunmas gereken zellikler, dier bir kaynakta yle aklanmaktadr: 1- Gelitirmeye elverili bir motifin ritim ve seslerinden yararlanlarak oluturulmaldr. 2- Ezgi, salt yanak ya da ayrk aralklarla deil hem yanak hem ayrk aralklarn kullanlmasyla oluturulmaldr. 3- lk cmle (ncl), soru etkisi uyandrabilecek bir sesle bitmelidir.

23

4- kinci cmle (soncul), soru durumundaki ilk cmleye yant oluturabilecek bir zellik tamaldr. 5- Ezginin tizlere doru gelitii-gerginletii bir tepe noktas bulunmaldr (Zuckmayer-Cangal-Atalay, 1976, s.7). AGSL MB renci zel yetenek giri snavlarnda, aday rencilerin mziksel iitme-yineleme yetenei, adayn tek ses, ok ses, ezgi ve ritim yineleme becerisiyle llmektedir.

BLM III LGL YAYIN VE ARATIRMALAR Bu blmde konu ile ilgili yurt ii ve yurt dnda yaplm olan aratrmalara yer verilmitir. 3.1. Yurt inde Yaplan Aratrmalar UANn 1982 ylnda yapt Gazi Yksek retmen Okulu Mzik Blm Mzik Alan Birinci Yl Programnn Deerlendirilmesi adl doktora tezi, Gazi Yksek retmen Okulu Mzik Blm mzik alan birinci yl programnn yapsn salamlk ve etkinlik derecesini belirtmek, bu belirtme nda programn yapsn glendirmeye, salamlk ve etkililiini artrmaya ynelik nerilerde bulunmak ve bylece programn gelitirilmesine katkda bulunmak amacyla yaplmtr. Elde edilen bulgulardan rencilerin yetiee giri dzeyleri ile yetiekteki renme dzeyleri arasnda anlaml ilikiler grlm, ancak bu ilikilerin miktar ynnden birinci dnemdeki renme dzeyleri ile ikinci dnemdeki renme dzeyleri arasnda gzlenen ilikilerin genellikle ok gerisinde olduu saptanarak bu durumun genel giri iin doal, mziksel giri iin dndrc olduu sonucuna varlmtr. Ayrca aratrmada, rencilerin giri dzeylerinin yetiekteki renme dzeylerini ok dk derecede yordayabildiini, bu nedenle yetiekteki derslerin gerek tek tek her birinde gerekse tmnde eriilen renme dzeylerinin daha yksek derecede yordanabilmesi iin baka deikenlere gereksinim olduu belirtilmitir. TECMERin 1988 ylnda yapt GEF Mzik Eitimi Blm rencilerinin Blme Giriteki Mziksel itme Baarlar ile Blmdeki Mziksel itme Okuma Yazma Dersi Baarlar Arasndaki likinin ncelenmesi adl yksek

25

lisans tezinde MYS mziksel iitme alt testi ile MOY I, II, III, IV, V, VI dersleri arasnda P<0.01 dzeyinde anlaml iliki saptanmtr. TATARn 1990 ylnda yapt Eitim Faklteleri Mzik Eitimi Blmlerinin Giri Snavlarnda Mziksel Yetenein llmesi ve Deerlendirilmesi adl yksek lisans tezinde, Marmara niversitesi Atatrk Eitim Fakltesi Mzik Eitimi Blm 1984-85 retim yl girili rencilerden 1989-90 retim yl girili rencilerine kadar inceleme yaplm, rencilere Seashoreun Mzikal Yetenek Testi uygulanm, rencilerin giri yetenek snavlarna ilikin elde edilen baar puanlaryla akademik baarlarna ilikin puanlar ve Mzikal Yetenek Testi sonular karlatrlarak incelenmeye allmtr. DEMRBATIRn 1993 ylnda yapt Uluda niversitesi Eitim Fakltesi Mzik Eitimi Blm rencilerinin Blme Giriteki Mziksel Baarlaryla Birinci Yl Sonundaki Mziksel Baarlarnn Karlatrlarak ncelenmesi adl yksek lisans tezinde giri ile genel mziksel baar arasnda yeterli iliki olmad gzlenmitir. Gn 1995 ylnda yapt Eitim Faklteleri Mzik Eitimi Blmlerine Giri Yetenek Snavlarnn Deerlendirilmesi adl sanatta yeterlik tezi, Uluda niversitesi Eitim Fakltesi Mzik Eitimi Blmnde 1991-1994 yllar arasnda farkl komisyon yelerince yaplan drt giri yetenek snavn kapsamakta, rneklemini de bu drt ylda okula yerletirilen rencilerin tamam oluturmaktadr. Aratrmada, giri yetenek snavlarnn mziksel iitme ve ses alanlaryla dorudan ilikileri olduu dnlen Mziksel itme Okuma, Bireysel Syleme ve Ana Dal dersi puanlar temel alnm ve aratrma sonucunda mziksel iitmeyi lmek zere bir deneme testi gelitirilmitir. ZALn 1995 ylnda yapt Gazi niversitesi Gazi Eitim Fakltesi Mzik Eitimi Blm rencilerinin Giri Yetenek Snavndaki Baarlar ile Anaalg Dersindeki Baarlar Arasndaki likiler adl yksek lisans tezinde giri yetenek snavnn alt deikenleri olan mziksel iitme, mziksel alma ve mziksel syleme puanlar ile anaalg dersi baarlar arasnda anlaml bir iliki bulunamamtr. DNLER ZALn 1995 ylnda yapt Gazi niversitesi Gazi Eitim Fakltesi Mzik Eitimi Blm rencilerinin Giri Yetenek Snavndaki

26

Baarlar ile Bireysel Syleme Dersindeki Baarlar Arasndaki likiler adl yksek lisans tezinde giri yetenek snavnn alt deikenleri olan mziksel iitme, mziksel alma ve mziksel syleme puanlar ile bireysel ses eitimi dersi baarlar arasnda anlaml bir iliki bulunamamtr. KARKINn 1996 ylnda yapt Mzik Eitimi Blmlerine Giri Yetenek Snavlarnn Deerlendirilmesi adl yksek lisans tezinde on bir mzik blmnde, snav uygulayanlarn, snavda, rencilerde yoklanmas gereken nitelikler konusunda gr birlii iinde olduklar, ayrca farkl bir snav yntemi olan MZYESle ilgili olarak blmlere merkezi zel yetenek snavyla renci alnmasna ilikin grleri alndnda retim elemanlarnn % 64nn hayr yant verdii sonucuna varlmtr. KSEnin 1996 ylnda yapt Gazi niversitesi Mzik Eitimi Blmnde Merkezi zel Yetenek Snav ncesi ve Merkezi zel Yetenek Snav Girili rencilerin Akademik Baarlarnn Karlatrlmas adl yksek lisans tezinde, birbirinden farkl ynleri olan bu iki yetenek snavyla alnan rencilerin akademik baarlarnda farkllklar olduu, farkllklarn deiik dorultu ve dzeylerde grld, baar ortalamalar ve yzdelerindeki yksek deerlerin hep ayn dorultuda olmamasndan dolay bu farklln tek etken olmad sonucuna varlmtr. ENGLn 2001 ylnda yapt Mzik Eitimi Blmlerinin Giri Yetenek Snavlarna Bavuran Adaylarn Mziksel itme-Yineleme Snavndaki Soru Tiplerine Gre Baar Durumlarnn Belirlenmesi adl yksek lisans tezi, giri yetenek snavnn temel boyutlarndan biri olan mziksel iitme yineleme snavn oluturan soru trlerine gre rencilerin baar durumlarnn belirlenmesi amacyla yaplm, aratrma sonucunda adaylarn en baarl olduklar boyutun tek ses iitme olduu grlmtr. oksesli iitmede ses saysndaki art ile birlikte baar oranlarnda azalma olduu sonucuna varlmtr. Ayrca, adaylarn, mziksel bellekle ilgili performanslarn belirlemeye ynelik boyutlardan ritim iitmedeki baar dzeylerinin ezgi iitmeye gre daha yksek olduu belirlenmitir. TARMANn 2002 ylnda yapt Gazi niversitesi Mzik Eitimi Anabilim Dal Giri Mzik Yetenek Snavlarnn Geerlik ve Gvenirlik Ynnden ncelenmesi ve Deerlendirilmesi adl doktora tezi, yetenek snavna alnan

27

adaylarn girecekleri programn mzik alan iin gerekli olan temel beceri ya da yeteneklere sahip olup olmadklarn ve sahipseler derecelerini belirleyen testlerin ne derecede geerli ve gvenilir bir lme arac olduunu saptamak amacyla yaplm, aratrma sonucunda Mzik Yetenek Snavlarnn yordama geerliinin olduu, puanlama gvenirliine ilikin katsaynn da 0.99 olmas nedeniyle puanlayclar arasndaki tutarln ok yksek olduunu gsterdii ancak mzik yetenek snavnn kendisinin lmek istedii nitelikleri kararl bir ekilde lp lmediine ilikin sonular vermedii gzlenmitir. ATAK YAYLAnn 2003 ylnda yapt Mziksel Yetenein lm adl doktora tezi, Mzik Eitimi Anabilim Dallar giri yetenek snavlarn sorgulayarak, bu konuda dnyada kullanlan lekleri tantmak ve bunun nda mziksel alglama ve performans len lme aralar gelitirmek amacyla yaplm, aratrma sonucunda retim elemanlarnn byk bir ounluunun standart lekleri hi tanmad, gelitirdikleri bir lekten ksmen yararlandklar ve bu leklerin standart bir lekte olmas gereken zellikleri tamad sonucuna varlmtr. MUMCUnun 2006 ylnda yapt Anadolu Gzel Sanatlar Liselerine retmen ve renci Seme Snav Kriterlerinin Karlatrlmas adl yksek lisans tezi, son yllarda yaplm olan AGSL retmen ve renci seme snavlar temel alnarak, snav ltlerinin incelenip, yeni yntem ve teknikler ortaya konularak daha salkl bir seme snavnn yaplmasna yardmc olmak amacyla yaplm, AGSLlere retmen almnn, uygulama ve mlakat yntemleriyle iki aamal bir snav olarak gerekletirildii, renci almnn ise, eleme ve seme yntemleri kullanlarak uyguland, ayrca AGSLlere retmen seme snavnn mlakat aamasnda adayn bilgi dzeyinin (Trk Mzii ve Bat Mzii), dzgn konuma becerisinin, klk kyafetinin uygunluunun, tavr ve davranlarnn deerlendirmeye alnmad sonucuna varlmtr. EFEnin 2006 ylnda yapt Trkiyedeki Mzik retmenlii Lisans Programlarna Ynelik Uygulanan Giri Snavlarndaki Farkl lme Yaklamlarnn ncelenmesi adl yksek lisans tezi, mzik retmenlii lisans program renci giri snavlarnn ierik ve uygulamalardaki farkllklarn saptanarak bu farkllklarn getirdii sonularn ortaya kartlmas amacyla

28

yaplmtr. Aratrmada, snavlarn uygulannn, niversiteden niversiteye farkllk gsterdii ve snav boyutlarnn da farkl oranlarda katsaylandrld belirtilmi, ayrca snav oluturan boyutlarn ve alt boyutlarn arlklandrlmasnda benimsenen yntemin ve uygulama farkllklarnn zel yetenek snav puann nemli lde deitirebildii sonucuna varlmtr. KSEnin 2007 ylnda yapt Anadolu Gzel Sanatlar Liselerinin Mzik Alanna renci Seimi adl yksek lisans tezinde AGSLlerin mzik alanna renci seimlerinin uygulamadaki grnmne baklarak mevcut durum tespiti yaplm, AGSLlerde grev yapmakta olan mzik retmenlerinin renci seimi ilemlerine ynelik gr ve nerileri saptanmaya allm, aratrma sonucunda mzik retmenlerinin, renci seimi iin belirlenen takvimi uygun bulmad, snava bavuran adaylarn says ve yetenek snavlarna hazr bulunuluk dzeyleri bakmndan yetersiz olduu, ayrca kontenjan saysnn kayt ve kabul yoluyla tamamlanmas grne katlmadklar saptanmtr. 3.2. Yurt Dnda Yaplan Aratrmalar W.L. Osborn tarafndan 1966 ylnda Texas Austin niversitesinde yaplan Mziksel Yetenei lme ve Belirlemede Yeni Metotlar Kefetmek in Bir alma adl aratrmada, genellikle mziksel olarak gz nnde bulundurulmayan ve bununla birlikte mziksel yetenei tahmin etmeye, daha doru (kesin) lmeye ve daha ak bir ekilde anlamaya yol aabilecek sonularn bir ekilde kiide toplanabilen zelliklerin kefedilmesi amalanmtr. Aratrmada mziksel yetenein, entelektel ve psikomotor, kiisel ve sosyokltrel gstergelerin mziksel olmayan lmleri betimlemek iin nceden kabul edilen deikenlerin belirlenip seilmesi yoluyla tahmin edilebilecei ve deikenler arasndaki ilikiyi test etmede kullanlan rnek gurubun birinden tahmin edicilerin belirlemek iin aktard veriler, dier gruptan elde edilen veriler iin uygulandnda, gerekli ngr kaybnn istatistiksel olarak nemli olmayaca hipotezleri test edilmitir. Aratrma sonucunda hipotezi destekleyen bunun gibi modellerin, rnekler karsnda uygulandnda onlarn yeterli ngrnn korunabileceini salamad ortaya kmtr.

29

Carl E.Seashore tarafndan 1967 ylnda yaplan Mzik Psikolojisi adl almada, mziksel zeka, mziksel ortam, mzik bilimi, ses aral, sesin grlyounluu, sre, titreim-ses dalga ekilleri, ton kalitesi, ses uyumu, sesin ykseklii, ritim, mzikte renme, mzikte imgelem, mzikte dnme, mziksel hissetmenin doas, mzikte ynlendirmenin prensipleri, mziksel yetenekte kaltm, ilkel mzik, mziksel estetik gibi blmlerin yan sra neyi lebiliriz, mziksel yetenein lmlerinin balang dizilerinde ierdii prensipler ve bu lmlerin kullanm ile ilgili bilgilerin yer ald mziksel yetenein lmleri adl bir blm de bulunmaktadr. (Seashore, 1967, s.302). H.D.Wing tarafndan gelitirilen Standartlatrlm Mziksel Zeka Testleri, mziksel renmenin tm alanlarn kapsayabilen mziksel yetenein genel faktrlerini ieren akor analizi, ses ykseklii, ezgisel deiim, ritmik vurgu, armonizasyon, grlk ve cmleleme duyarlln da kapsayan yedi ayr altblmden olumaktayd. (Boyle-Radocy, 1987, s.146). Bu testler hem mziksel ilikileri anlamaya hem de mzik malzemesinden yaplacak estetik seime ynelten bir zellie sahiptir. Testin geerlik ve gvenirlii ile ilgili Wing ve Shuterin yapt aratrma sonular olumludur (G, 1995, s.71). J.Dawid Boyle ve Rudolf E.Radocy tarafndan 1987 ylnda yaplan Mziksel Deneyimlerin Deerlendirilmesi ve lm adl almada, mzik test davranlar tipleri, mziksel yetenein ve eilimin lm, mziksel baarnn lm, mziksel performansn lm ve daha nce uygulanm ya da hala uygulanmakta olan mzik yetenek testleri ile ilgili ayrntl bilgilere yer verilmitir. J.Sloboda tarafndan 1993 ylnda yaymlanan Mziksel Yetenek adl makalede mziksel yetenein, mzii anlaml klmak iin olan bir yetenek olduu ve ou insanda iinde bulunulan kltrn davran biimlerinin benimsenmesi zerine yaamn ilk on yln btnnde gelitii belirtilmitir. Ayrca, bu yetenein genellikle yksek bir dzeyde gelitirilip gelitirilmemesi, mziksel materyallerle kavramsal sorumluluklar uygulamaya odakl yksek dzeydeki glerin bir mziksel algy renmeye balamak iin olan kararlla bal olduu ve performans yeteneinin de hem teknik hem de etkileyici grnlere sahip olduu, bu grnlerin de kolayca eit bir ekilde gelitirilemedii vurgulanmtr. (Sloboda, 1993, s.1).

30

J.Haroutounian tarafndan 2000 ylnda yaymlanan Mziksel Yetenek zerine Bak Alar: Yntemler ve lt Belirleme almas adl aratrmada uzmanlar tarafndan tanmlanmas iin, mzik bilgi alanndan yetenee kadar stratejiler ve mziksel yetenee bak alar belirlenmeye allmtr. Bu almann amac, eitimsel dzenlemelerin bir eidinde mziksel yetenei belirlemeye rehberlik edecek ltleri ve nerilen ltlerin taslan belirlemeyi gelitirmek iin grme yoluyla elde edilen saysal bulgular ve nceki incelemelerden elde edilen bulgularn bir sentezini yapmakt. almaya 8 kadn ve 8 erkek toplam 16 kii katld. Veriler Lincoln ve Gubann 1985 ylnda gelitirdii Dzenli Karlatrmal Metota gre analiz edildi. almann sonular yaratc yorumlama, kesin karar verme, algsal fark etme ve ayrt etme kategorileri altnda temel yetenek ltlerini salad. Ayrca almada mziksel yetenei belirleyen ltler; algsal fark etme ve ayrt etme (sesleri algsal olarak fark etme, ritim duygusu, ses arallarn alglama), yaratc yorumlama, mziksel davran/performans ve motivasyon olmak zere drt gurupta topland. (Haroutounian, 2000, s.2).

BLM IV YNTEM

Bu blmde, aratrma modeli zerine aklamalar yaplm, aratrmann evren ve rneklemine yer verilmi, bu aratrma yaplrken kullanlan veri toplama teknikleri, veri toplama aralar aklanm ve verilerin ilenmesi ve zmlenmesine yer verilmitir. 4.1. Aratrma Modeli Bu aratrma, Anadolu Gzel Sanatlar Liseleri Mzik Blmleri renci zel Yetenek Giri Snavlar kapsamnda yer alan mziksel iitme-alglama boyutuna ilikin sorularn zelliklerini kendi koullar ierisinde olduu gibi incelemeye ynelik olduundan betimsel bir aratrmadr. Betimsel aratrmalarda, incelenen zellikler var olduu biimi ile ortaya karlmaya allr. 4.2. Evren Aratrmann birinci evrenini Anadolu Gzel Sanatlar Liseleri Mzik Blmleri oluturmaktadr. Aratrmann ikinci evrenini ise Anadolu Gzel Sanatlar Liseleri Mzik Blmleri renci zel Yetenek Giri Snavlaryla blme alnan 1.snf rencileri oluturmaktadr. 4.3. rneklem Aratrmann birinci rneklemini Trkiyenin yedi corafi blgesinin her birinden ikier adet olmak zere rastgele (random yntemi kullanlarak) seilen

32

Ankara, Antalya, Aydn, Balkesir, Bolu, ankr, orum, Diyarbakr, Erzincan, Erzurum, Isparta, stanbul, zmir ve .Urfadaki Anadolu Gzel Sanatlar Liseleri Mzik Blmlerinin 20062007 retim yl renci zel yetenek giri snavlar, ikinci rneklemini ise bu okullarn 20062007 retim yl renci zel yetenek giri snavlaryla blme alnan 1.snf rencileri oluturmaktadr. 4.4. Verilerin Toplanmas Aratrmada verilerin elde edilebilmesi iin ncelikle Milli Eitim Bakanl Eitimi Aratrma ve Gelitirme Dairesi (MEB EARGED) Bakanlna Gazi niversitesi Eitim Bilimleri Enstits aracl ile izin yazlar gnderilerek gerekli izinler alnmtr. Aratrma kapsamnda yer alan AGSLlerin okul mdrlkleri ve mzik blm eflerinin de yardmyla 2006-2007 renci zel yetenek giri snavlarna ve bu snavla okula alnan rencilerin 1.dnem MOY dersi baar notlarna ilikin veriler elde edilmitir. Ancak okul mdrlkleri, snavla ilgili verileri, okullarnn adlarnn aratrmada aklanmamas artyla vermilerdir. Bundan dolay veriler, okul adlar verilmeyip numaralandrlarak tablolatrlmtr. Ezgi sorularyla ilgili olarak, snav sorular iinden rastgele (random yntemi kullanlarak) seilen 43 ezgiye, ayr ayr deerlendirilmek zere 10ar adet soru hazrlanm, sorular Ankara ve zmirdeki niversitelerden toplam 10 uzmana gnderilerek yantlamalar istenmitir. 4.5. Verilerin lenmesi, zmlenmesi ve Yorumlanmas Bu almada elde edilen veriler SPSS 16.0 (The Statistical Package for The Social Sciences) programndan yararlanlarak zmlenmeye allmtr. Deikenlere ait frekans ve yzde dalmlar verilmitir. AGSL baznda puanlara ilikin ncesi-sonras karlatrmalarda ilikili (baml) gruplarda t-testi (Paired Samples T-Test) kullanlmtr. likili rneklemler iin t-testi, ilikili iki rneklem ortalamas arasndaki farkn sfrdan (birinden) anlaml bir ekilde farkl olup olmadn test etmek iin kullanlr (Bykztrk, 2008, s.67). zmlemelerde, anlamllk seviyesi olarak 0,05

33

kullanlm olup, p>0,05 olmas durumunda anlaml farklln olmad, p<0,05 olmas durumunda ise anlaml farklln olduu belirtilmitir. Alt problemler dorultusunda tek ses, aralk, akor ve ritim sorular ile snavn boyutlarna verilen puanlamalar ve soru saylaryla ilgili zmlemelerde frekans (f) ve yzde (%) kullanlmtr. Ezgilerin zellikleriyle ilgili sorulara verilen yantlarn karlatrmasnda ise genel dalmlar (ortalama, ortanca, standart sapma) verilmitir.

BLM V BULGULAR VE YORUMLAR

Bu blmde, aratrma problemi ile alt problemlerinin zmne ilikin verilerden elde edilen bulgular ve bunlarn yorumlarna yer verilmitir. Bulgular ve yorumlar, alt problemlerin srasna uygun olarak yazlmtr. Bu ereve iinde ele alnan bulgular nce tablolar eklinde sergilenmi, sonra szel olarak ifade edilmi ve ardndan da yorumlar yaplmtr.

5.1. Mziksel itme-Alglama Testinde Yer Alan Tek Seslere likin Bulgular ve Yorumlar AGSL MB renci zel Yetenek Giri Snavlar kapsamnda yer alan mziksel iitme-alglama testinde yer alan tek seslerin saysal durumlar Tablo 5.1.1. ve 5.1.2.de gsterilmektedir.

35

Tablo 5.1.1. Snav Tek Aamada Yapan Okullarn Tek Ses Analizi

Okullar 2.AGSL 4.AGSL 5.AGSL 6.AGSL 7.AGSL 9.AGSL 10.AGSL 14.AGSL Toplam

Soru Says f 5 5 8 5 5 6 6 5 45 % 11,1 11,1 17,8 11,1 11,1 13,3 13,3 11,1 100

Ses Snr Do-Do2 K Si-Re2 K Si-Re2 Do-Sib Do-Re2 Do-Do2 K Si-Si2 Do-Sib

Tablo 5.1.1.de grld gibi, giri snavn tek aamada yapan okullarn sorularnda yer alan tek seslerin oran 5.AGSLde % 17,8, 9.AGSL ve 10.AGSLde % 13,3, 2.AGSL, 4.AGSL, 6.AGSL, 7.AGSL ve 14.AGSLde ise % 11,1dir. Tek ses sorularnn ses snr ise kaln Si-Re2 arasndadr. Snav tek aamada yapan okullarda sorulan tek ses soru says, 5 ile 8 arasnda deimektedir. Okullar arasnda, art arda sorulan ses saylarndaki bu farkllklar, snavn bu boyutunun llmesinde okullarn ortak bir gr sergilemediklerini gstermektedir. Tek ses sorularnn, aday rencilerin ses snrlar gz nne alnarak hazrland grlmektedir. Tablo 5.1.2. Snav ki Aamada Yapan Okullarn Tek Ses Analizi 1.Aama Soru Okullar Ses Says Snr f % 20 Do-Si2 1.AGSL 8 12,5 K Si-Do2 3.AGSL 5 15 K Si-Sib2 8.AGSL 6 25 K Si-Do2 11.AGSL 10 12,5 Do-Do2 12.AGSL 5 15 K Si-Sib2 13.AGSL 6 Toplam 40 100 2.Aama Soru Ses Says Snr % 50 Do#-Sib 50 Do-Sol 100

f 4 4 8

36

Tablo 5.1.2.de grld gibi, giri snavn iki aamada yapan okullarn sorduklar tek ses oran 11.AGSLde % 25, 1.AGSLde % 20, 8.AGSL ve 13.AGSLde % 15, 3.AGSL ve 12.AGSLde ise % 12,5dir. Tek ses sorularnn ses snr ise kaln Si-Do2 arasndadr. Snav iki aamada yapan okullarda tek ses soru says 5 ile 10 arasnda deimektedir. Snav tek aamada yapan okullarda olduu gibi, art arda sorulan ses saylarndaki bu farkllklar, snavn bu boyutunun llmesinde, snav iki aamada yapan okullar arasnda da ortak bir gr sergilenmediini gstermektedir. Snav iki aamada yapan okullarda tek seslerin ses snrlar ile ilgili durumlarna bakldnda, sorularn, snav tek aamada yapan okullarda olduu gibi aday rencilerin ses snrlar gz nne alnarak hazrland grlmektedir. 5.2. Mziksel itme-Alglama Testinde Yer Alan Aralklara likin Bulgular ve Yorumlar AGSL MB renci zel Yetenek Giri Snavlar kapsamnda yer alan mziksel iitme-alglama testinde sorulan aralklarn saysal durumlar Tablo 5.2.1. ve 5.2.2.de gsterilmektedir.

37

Tablo 5.2.1. Snav Tek Aamada Yapan Okullarn Aralk Analizi

2. AGSL

4. AGSL

5. AGSL

6. AGSL

7. AGSL

9. AGSL

10. AGSL

Aralklar k3 B3 T4 T5 k6 B6 8 Top. k2 B2 +4/-5 k7 B7 Top. Toplam

14. AGSL

f 4 6 8 6 3 2 29 3 4 3 1 1 12 41

% 9,8 14,6 19,5 14,6 7,3 4,9 70,7 7,3 9,8 7,3 2,4 2,4 29,3 100

1 1 2 1 1 1 3 5

1 1 1 1 4 1 1 5

1 1 1 1 1 1 6 1 1 2 8

1 1 1 1 4 1 1 5

1 1 1 3 1 1 2 5

1 1 1 1 4 4

1 1 1 3 1 1 4

1 1 1 3 1 1 2 5

Uyumsuz

Uyumlu

Tablo 5.2.1.de grld gibi, giri snavn tek aamada yapan okullarn sorduklar uyumsuz aralklarn oran % 29,3, uyumlu aralklarn oran ise % 70,7dir. Snav tek aamada yapan okullarn tamamna yaknnda, sorulan uyumlu aralk says, uyumsuz aralklardan daha fazladr. engl tarafndan yaplan aratrmada da grld gibi, uyumlu aralklarn iitilip yinelenmesi, uyumsuz aralklara oranla daha kolay olduundan, snavlardaki uyumlu ve uyumsuz aralklarn soru saylarnn dengeli bir ekilde dald dnlmektedir. Ancak, snavda yer alan toplam aralk saysnn 4 ile 8 arasnda deimesi, snavn bu boyutunun llmesinde okullarn ortak bir gr sergilemediklerini gstermektedir. Aralk saylarnn bu denli deiken olmas, rencilerin genel deerlendirilmesine nasl bir katk getirecei sorusunu akla getirmektedir.

38

Tablo 5.2.2. Snav ki Aamada Yapan Okullarn Aralk Analizi 1. AGSL 3. AGSL 8. AGSL 11. AGSL 12. AGSL 13. AGSL

Aralklar k3 B3 T4 T5 k6 B6 8 Top. k2 B2 +4/-5 k7 B7

f 2 4 4 1 2 3 2 18 4 4 1 1 10 28 1 2 1 3 2 1 10 5 4 6 4 2 21 31

% 7,1 14,3 14,3 3,6 7,1 10,7 7,1 64,3 14,3 14,3 3,6 3,6 35,7 100 3,2 6,5 3,2 9,7 6,5 3,2 32,3 16,1 12,9 19,4 12,9 6,5 67,7 100

Uyumsuz

1 1 1 1 4 1 1 2 6 1 1 1 3 1 1 1 1 4 7

1 1 1 3 1 1 4 1 1 2 1 1 2 4

1 1 1 1 4 1 1 2 6 1 1 1 1 1 5 5

1 1 1 3 1 1 2 5

1 1 1 3 1 1 1 3 6 1 1 2 1 1 1 3 5

1 1 1 1 4 1 1 2 6 1 1 1 1 1 5 5

1.Aama 2.Aama Uyumsuz Uyumlu

Top. Toplam k3 B3 T4 T5 k6 B6 8 Top. k2 B2 +4/-5 k7 B7

Top. Toplam

Tablo 5.2.2.de grld gibi, giri snavn iki aamada yapan okullarn sorduklar uyumlu aralklarn oran 1. Aamada % 64,3 iken 2. Aamada % 32,3, uyumsuz aralklarn oran ise 1. Aamada % 35,7 iken 2. Aamada % 67,7dir.

Uyumlu

39

Snav iki aamada yapan okullarda, uyumsuz aralklarn soru saysnn ikinci aamada artt, uyumlu aralklarn soru saysnn ise azald grlmektedir. kinci aama snavnn daha ayrntl bir biimde yapld dnldnde soru dalmnn bu ekilde yaplmasnn uygun olduu sylenebilir. 5.3. Mziksel itme-Alglama Testinde Yer Alan Akorlara likin Bulgular ve Yorumlar AGSL MB renci zel Yetenek Giri Snavlar kapsamnda yer alan mziksel iitme-alglama testinde sorulan akorlarn saysal durumlar Tablo 5.3.1., 5.3.2. ve 5.3.3.te gsterilmektedir. Tablo 5.3.1. Snav Tek Aamada Yapan Okullarn 3 Sesli Akor Analizi 10.AGSL 14.AGSL 2.AGSL 4.AGSL 5.AGSL 6.AGSL 7.AGSL 9.AGSL

Akorlar Maj.3/5 Maj.3/6 Maj.4/6 min.3/5 min.3/6 min.4/6 -5 +5 2/5 4/5 -5(2..) +5(1..) Toplam

f 4 3 4 4 4 2 5 1 1 28

% 14,3 10,7 14,3 14,3 14,3 7,1 17,9 3,6 3,6 100

1 1 1 1 1 5

1 1 1 2 5

1 1 1 1 1 1 2 8

1 1 1 3

1 1 1 1 1 5

1 1 2

Tablo 5.3.1.de grld gibi, giri snavn tek aamada yapan okullarn sorduklar -5li akorunun oran % 17,9, Maj.3/5, Maj.4/6, min.3/5 ve min.3/6 akorlarnn % 14,3, Maj.3/6 akorunun % 10,7, min.4/6 akorunun % 7,1 ve 2/5 ile 4/5 akorlarnn ise % 3,6dr.

40

Snav tek aamada yapan okullardaki 3 sesli akorlar, ounlukla majr, minr ve evrimlerinden olumutur. Genel olarak okullarda 3 sesli akorlarn yer ald grlmektedir. Ancak majr, minr akor ve evrimleri dndaki 3 sesli akorlara birok okulda yer verilmedii ve akor soru saylarnn her okulda farkllklar gsterdii anlalmaktadr. Tablo 5.3.2. Snav ki Aamada Yapan Okullarn 3 Sesli Akor Analizi

1. AGSL

3. AGSL

8. AGSL

11. AGSL

12. AGSL

Akorlar Maj.3/5 Maj.3/6 Maj.4/6 min.3/5 min.3/6 min.4/6 -5 +5 (1..) Toplam Maj.3/5 Maj.3/6 Maj.4/6 min.3/5 min.3/6 min.4/6 -5 +5 2/4 2/6 3/7 4/5 5/6 5/7 Toplam

13. AGSL

f 2 4 2 3 1 3 3 1 19 2 1 2 1 3 1 3 3 3 2 2 4 2 2 31

% 10,6 21,1 10,6 15,8 5,3 15,8 15,8 5,3 100 6,5 3,2 6,5 3,2 9,7 3,2 9,7 9,7 9,7 6,5 6,5 12,9 6,5 6,5 100

1 1 1 1 4 1 1 1 1 1 5

1 1 1 3 1 1 1 3

1 1 1 1 1 1 6 1 1 1 1 1 2 1 8

1 1 1 3

1 1 1 1 4

1 1 1 1 1 1 6 1 2 1 1 2 1 8

Tablo 5.3.2.de grld gibi, giri snavn iki aamada yapan okullarn sorduklar Maj.3/5 akorunun oran 1.aamada % 10,6 iken 2.aamada % 6,5, Maj.3/6

2.Aama

1.Aama

41

akorunun oran 1.aamada % 21,1 iken 2.aamada % 3,2, Maj.4/6 akorunun oran 1.aamada % 10,6 iken 2.aamada % 6,5, min.3/5 akorunun oran 1.aamada % 15,8 iken 2.aamada % 3,2, min.3/6 akorunun oran 1.aamada % 5,3 iken 2.aamada % 9,7, min.4/6 akorunun oran 1.aamada % 15,8 iken 2.aamada % 3,2, -5li akorunun oran 1.aamada % 15,8 iken 2.aamada % 9,7dir. +5li 1.evrim akoru yalnz 1.aamada sorulmu ve oran da % 9,7dir. Ayrca 1.aamada sorulmayp yalnzca 2.aamada sorulan akorlardan 4/5 akorunun oran % 12,9, +5li ve 2/4 akorlarnn oran % 9,7, 2/6, 3/7, 5/6 ve 5/7 akorlarnn oranlar ise % 6,5dir. Snav iki aamada yapan okullarda 1.Aama akor sorularnn ounlukla majr, minr akor ve evrimleri zerinde younlat grlmektedir. Akor soru says 3 ile 6 arasndadr. ki okulda dier okullardan farkl olarak 1.Aamada 3 sesli akorlara yer verilmedii grlmektedir. Snav iki aamada yapan okullarn 2.Aama sorularnda, akor nitelikleri ve akor soru saylarnda art gzlenmektedir. ki aamal snavlarda soru tiplerinin zorluk derecelerinin artmas olaan grlebilir. Ancak, bu snavn mzik yeteneini lmek amacyla yapld ve aday rencilerin snav iin bu ynde bir eitim almadklar dnldnde, 8.AGSL ve 13.AGSLde yer alan 2/4, 2/6, 3/7, 4/5, 5/6 ve 5/7 konumundaki akor sorularnn 2.Aamadaki renci seimine olumlu bir katk getirmeyecei sylenebilir. Snav Tek Aamada Yapan Okullarn 4 Sesli Akor Analizi Snav tek aamada yapan okullardan sadece bir tanesi drt sesli akor sormutur. Bu akor da -5li 7li akorudur. 4 sesli akorun bir okul dnda sorulmamasnn, bu okullarn snav kurullarnn 4 sesli akoru renci dzeyine uygun bulmadklar ya da yetenek lmnde 4 sesli akorun etkili olmad dncesinden kaynakland sylenebilir.

42

Tablo 5.3.3. Snav ki Aamada Yapan Okullarn 4 Sesli Akor Analizi

1. AGSL

3. AGSL

8. AGSL

11. AGSL

12. AGSL

13. AGSL

Akorlar Maj.k7 Maj.k7(2.) Maj.B7(3.) min.k7(1.) -5 (7) Toplam

f 3 2 1 1 2 9

% 33,3 22,2 11,1 11,1 22,2 100

1 1 1 3

1 1

1 1 1 1 1 5

sormamlardr. Tablo 5.3.3.e bakldnda, ikinci aama snavlarnda ise Maj.k7li akorlarnn oran % 33,3, Maj.k7li 2.evrim ve -5 (7)li akorlarnn % 22,2, Maj.B7li 3.evrim ve min.k7li 1.evrim akorlarnn da % 11,1 olduu grlmektedir. Snav iki aamada yapan okullardan nn, 4 sesli akoru sadece 2.aamada sormalar, lme yntemi asndan uygun grlebilir. Ancak bu snavn yetenek lt varsayldnda yukardaki 4 sesli akorlarn nitelikleri uygun olmayabilir. ki aamal snav yapan okullarn yarsnn 4 sesli akoru hibir aamada sormamas, buna karn dier yarsnn glk derecesi yksek olan 4 sesli akorlar sormas, okullar arasndaki snav dzeyleri asndan ok byk farkllklar olduunu gstermektedir. 5.4. Mziksel itme-Alglama Testinde Yer Alan Ezgilere likin Bulgular ve Yorumlar AGSL MB renci zel Yetenek Giri Snavlar kapsamnda yer alan mziksel iitme-alglama testinde sorulan ezgilerin zelliklerine ilikin bulgular Tablo 5.4.1.de gsterilmektedir

2.Aama

Snav iki aamada yapan okullar, birinci aama snavlarnda drt sesli akor

43

Tablo 5.4.1. Ezgilerin zelliklerine likin Analizler 1.Ezgi 2.Ezgi 3.Ezgi 4.Ezgi 5.Ezgi 6.Ezgi 7.Ezgi 8.Ezgi 9.Ezgi 10.Ezgi 11.Ezgi 12.Ezgi 13.Ezgi 14.Ezgi 15.Ezgi 16.Ezgi 17.Ezgi 18.Ezgi 19.Ezgi 20.Ezgi 21.Ezgi 22.Ezgi 23.Ezgi 24.Ezgi 25.Ezgi 26.Ezgi 27.Ezgi 28.Ezgi 29.Ezgi 30.Ezgi 31.Ezgi 32.Ezgi 33.Ezgi 34.Ezgi 35.Ezgi 36.Ezgi 37.Ezgi 38.Ezgi 39.Ezgi 40.Ezgi 41.Ezgi 42.Ezgi 43.Ezgi Say Ortalama 10 44,2 10 40,3 10 40,2 10 39,4 10 28,1 10 33,2 10 35,0 10 39,6 10 41,4 10 37,9 10 33,6 10 41,5 10 33,1 10 33,8 10 31,1 10 26,8 10 27,1 10 32,3 10 38,6 10 32,1 10 34,3 10 26,9 10 28,5 10 29,9 10 35,6 10 35,2 10 34,4 10 37,9 10 31,4 10 33,7 10 29,7 10 31,3 10 41,4 10 35,3 10 36,2 10 30,8 10 30,2 10 36,9 10 35,7 10 32,5 10 35,0 10 36,7 10 34,5 Ortanca 43,5 40 39 38,5 24,5 31,5 34,5 40,5 40,5 38 33,5 40,5 34 35,5 30 26 26,5 34 37,5 29,5 33,5 26 27,5 29,5 34,5 36 34 37,5 32 32 29 28,5 40 35 36 31 30 37,5 39,5 35 34,5 37,5 33 Standart Sapma 4,4 5,1 5,4 6,5 8,6 4,8 9,1 5,1 5,3 4,9 7,1 5,2 8,1 11,3 8,1 9,0 8,6 6,8 6,2 5,8 8,0 6,8 9,7 8,7 4,1 3,5 7,8 7,1 6,5 8,5 8,7 6,8 4,1 6,5 8,6 8,4 9,3 6,8 11,3 8,7 9,3 6,7 10,0 Tamamen Byk lde Byk lde Byk lde Ksmen Ksmen Byk lde Byk lde Byk lde Byk lde Ksmen Byk lde Ksmen Ksmen Ksmen Ksmen Ksmen Ksmen Byk lde Ksmen Byk lde Ksmen Ksmen Ksmen Byk lde Byk lde Byk lde Byk lde Ksmen Ksmen Ksmen Ksmen Byk lde Byk lde Byk lde Ksmen Ksmen Byk lde Byk lde Ksmen Byk lde Byk lde Byk lde

44

Tablo 5.4.1.de grld gibi, sorulan ezgilerin zelliklerinin iyi bir ezgi olup olmama durumlarnn belirlenmesi iin uzmanlarca yaplan deerlendirme sonucunda sadece 1 ezgiye (1.Ezgi) Tamamen (% 2,325), 22 ezgiye Byk lde (%51,162), 20 ezgiye de Ksmen (% 46,511) yant verilmitir. Bireylerin gelikin bir ezgi belleine sahip olmas, mesleki mzik eitiminde nem tamaktadr. Bu nedenle eitli mzik yetenei lm snavlarnda ezgi belleini lmeye ynelik sorular yer almaktadr. Uzmanlarn yapm olduu deerlendirme sonularna gre, AGSL MB renci zel Yetenek Giri Snavlarndaki ezgi sorularnn yarya yaknnn iyi bir ezgi olma zelliini tam olarak tamadklar sylenebilir. Ezgi belleine verilen puanlamalar da gz nne alndnda bu sorularn daha zenle oluturulmas uygun grlmektedir. 5.5. Mziksel itme-Alglama Testinde Yer Alan Ritimlere likin Bulgular ve Yorumlar AGSL MB renci zel Yetenek Giri Snavlar kapsamnda yer alan mziksel iitme-alglama testinde sorulan ritimlerin zellikleri Tablo 5.5.1., 5.5.2., 5.5.3. ve 5.5.4.te gsterilmektedir.

45

Tablo 5.5.1. 2/4lk l ile Yazlan Sorularda Kullanlan Ritim Kalplar Sra No 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 Kullanlma Skl % 2/4lk Ritimlerde 6,3 5,9 5,5 5,0 4,6 4,2 3,8 3,4 3,4 2,9 2,9 2,5 2,5 2,5 2,1 2,1

Ritim Kalplar

f 15 14 13 12 11 10 9 8 8 7 7 6 6 6 5 5

46

Tablo 5.5.1.in devam Sra No 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 Kullanlma Skl % 2/4lk Ritimlerde 1,68 1,68 1,68 1,68 1,68 1,68 1,68 1,68 1,26 0,84 0,84 0,84 0,84 0,84 0,84 0,84

Ritim Kalplar

f 4 4 4 4 4 4 4 4 3 2 2 2 2 2 2 2

47

Tablo 5.5.1.in devam Sra No 33 34 35 36 37 38 Kullanlma Skl % 2/4lk Ritimlerde 0,84 0,84 0,84 0,84 0,84 0,84

Ritim Kalplar

f 2 2 2 2 2 2

39 40 41 42 43 44 45 46 47 48

2 2 2 2 2 2 2 2 2 2

0,84 0,84 0,84 0,84 0,84 0,84 0,84 0,84 0,84 0,84

48

Tablo 5.5.1.in devam Sra No 49 50 51 52 54 54 55 56 57 58 59 60 61 62 Toplam Kullanlma Skl % 2/4lk Ritimlerde 0,84 0,42 0,42 0,42 0,42 0,42 0,42 0,42 0,42 0,42 0,42 0,42 0,42 0,42 100

Ritim Kalplar

f 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 238

49

Tablo 5.5.1.de grld gibi, 1 nolu ritim kalb % 6,3 orannda, 2 nolu ritim kalb % 5,9 orannda, 3 nolu ritim kalb % 5,5 orannda, 4 nolu ritim kalb % 5,0 orannda, 5 nolu ritim kalb % 4,6 orannda, 6 nolu ritim kalb % 4,2 orannda, 7 nolu ritim kalb % 3,8 orannda, 8 ve 9 nolu ritim kalplar % 3,4 orannda, 10 ve 11 nolu ritim kalplar % 2,9 orannda, 12, 13 ve 14 nolu ritim kalplar % 2,5 orannda, 15 ve 16 nolu ritim kalplar % 2,1 orannda, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23 ve 24 nolu ritim kalplar % 1,68 orannda, 25 nolu ritim kalb % 1,26 orannda, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 47, 48 ve 49 nolu ritim kalplar % 0,84 orannda, 50, 51, 52, 53, 54, 55, 56, 57, 58, 59, 60, 61 ve 62 nolu ritim kalplar ise % 0,42 orannda sorulmutur. Drtlk srenin blnmesinden oluan 4 onaltlk, 2 onaltlk ile 1 sekizlik, 1 sekizlik ile 2 onaltlk ya da onaltlklarn bata ve sonda olduu kk senkop gibi sre kalplarnn Trk halk ezgilerinin szl rneklerinde ve halk danslar ezgilerinde oka kullanlmas nedeniyle gndelik mzik yaammzda olduka sk yer almaktadr. Dolaysyla tablonun ilk srasnda grld gibi 4 onaltlk ile 2 sekizlikten oluan sre kalplarnn kullanlmas hi de artc deildir ya da ikinci srada olduu gibi 2 sekizlik ile 2 onaltlk ve 1 sekizlik ya da nc sradaki onaltlklarn bata ve sonda olduu kk senkop ile 1 drtlkten oluan sre kalplarnn gelmesi bu zmlemeye uygun dmektedir.

50

Tablo 5.5.2. 4/4lk l ile Yazlan Sorularda Kullanlan Ritim Kalplar Sra No 1 2 3 4 5 6 Kullanlma Skl % 4/4lk Ritimlerde 3,03 3,03 3,03 3,03

Ritim Kalplar

f 1 1 1 1 1 1

3,03 3,03 3,03

8 9 10 11 12 13 14

1 1 1 1 1 1 1

3,03 3,03

3,03 3,03 3,03 3,03 3,03

51

Tablo 5.5.2.nin devam Sra No 15 16 Kullanlma Skl % 4/4lk Ritimlerde 3,03 3,03

Ritim Kalplar

f 1 1

17 18 19

1 1 1

3,03 3,03 3,03

20 21 22

1 1 1

3,03 3,03 3,03

23 24 25 26 27

1 1 1 1 1

3,03 3,03 3,03 3,03 3,03

28

3,03

52

Tablo 5.5.2.nin devam Sra No 29 30 Kullanlma Skl % 4/4lk Ritimlerde 3,03 3,03

Ritim Kalplar

f 1 1

31 32 33 Toplam

1 1 1 33

3,03 3,03 3,03 100

Tablo 5.5.2.de grld gibi, 4/4lk tm ritim kalplarnn her biri sorularda birer kez yer almtr. Her birinin oran % 3,03dr. 4/4lk lde kullanlan ritim kalplar say bakmndan, 2/4lk lde kullanlan ritim kalplarnn yarsndan biraz fazladr. 4/4lk lde kullanlan ritim kalplar her okulda farkllk gstermektedir. ldeki birim says arttka kullanlan ritim kalplarnn artmas, eitlenmesi olaan grlmektedir.

53

Tablo 5.5.3. 5/8 (2+3)lik l ile Yazlan Sorularda Kullanlan Ritim Kalplar Sra No 1 2 Kullanlma Skl % 5/8lik (2+3) Ritimlerde 21,4 14,3

Ritim Kalplar

f 3 2

3 4 5 6

2 1 1 1

14,3 7,1 7,1 7,1

7,1

8 9

1 1

7,1 7,1

10 Toplam

1 14

7,1 100

Tablo 5.5.3.de grld gibi, 1 nolu ritim kalb % 21,4 orannda, 2 ve 3 nolu ritim kalplar % 14,3 orannda, 4, 5, 6, 7, 8, 9 ve 10 nolu ritim kalplar ise % 7,1 orannda sorulmutur. 5/8 (2+3)lik lde yazlan sorularn tamamnda, sekizliin bulunduu aksak vuruun, yeni bir sre kullanlarak belirginletirildii grlmektedir. Tablodaki

54

5/8 (2+3)lik bir lde kullanlan sre saylar farkllklar gstermekte, bu saylar 2 ile 7 arasnda deimektedir. Yneltilen ritim sorularnn ikier l olarak sorulduu dnldnde, kullanlan sre saylarnn ikiye katlanarak 4 ile 14 arasnda deitii sonucu ortaya kmaktadr. kier l olarak grnen ancak sre saylar bakmndan 10 say fark bulunan bu ller, okullar arasndaki deerlendirmelerde de byk farkllklar oluturacan gstermektedir. Bu denli farkl bir yaklam, genel deerlendirmeyi hangi ynde etkileyebilir sorusunu akla getirmektedir. Tablo 5.5.4. 5/8 (3+2)lik l ile Yazlan Sorularda Kullanlan Ritim Kalplar Sra No 1 2 Kullanlma Skl % 5/8lik (3+2) Ritimlerde 25 25

Ritim Kalplar

f 2 2

3 4 5

1 1 1

12,5 12,5 12,5

6 Toplam

1 8

12,5 100

Tablo 5.5.4.de grld gibi, 1 ve 2 nolu ritim kalplar % 25 orannda, 3, 4, 5 ve 6 nolu ritim kalplar ise % 12,5 orannda sorulmutur. 5/8 (3+2)lik lnn, 5/8 (2+3)lik lye oranla daha az sorulduu, bu durumun Trk mzii yaptlarnda kullanlan bu llerin kullanm skl ile uyum gsterdii dnlmektedir. Tablodaki ritim kalplarnda kullanlan sre saylar, 4 ile 8 arasnda deimektedir. 5/8 (3+2)lik llerin de ikier l olarak sorulduu

55

dnldnde, soru saylar bakmndan ayn 5/8 (2+3)lik llerde olduu gibi ikiye katlanarak 10 saylk bir fark oluturaca, bu durumun da okullar arasndaki deerlendirmelerde farkllklar oluturabilecei grlmektedir. 5.6. Mziksel itme-Alglama Testinde Yer Alan Boyutlara Verilen Puanlamalara ve Soru Saylarna likin Bulgular ve Yorumlar AGSL MB renci zel Yetenek Giri Snavlar Mziksel itme-Alglama Testinde yer alan boyutlara verilen puanlamalar Tablo 5.6.1, 5.6.2, 5.6.3 ve 5.6.4de gsterilmektedir. Tablo 5.6.1. Snav Tek Aamada Yapan Okullarn Snav Boyutlarna Verdii Puanlamalarn Analizi

10.AGSL

Boyutlar Tek Ses Puan ift Ses Puan Ses Puan Drt Ses Puan Ezgi Puan Ritim Puan Toplam

14.AGSL

2.AGSL

4.AGSL

5.AGSL

6.AGSL

7.AGSL

9.AGSL

f 77 120 96 5 224 110 632

% 12,2 19 15,2 0,8 35,4 17,4 100

5 10 15 24 12 66

5 15 10 5 25 10 70

8 16 16 30 10 80

10 10 15 25 20

10 20 20 30 20

6 8 10 30 12

18 16 10 40 16

15 25 20 10

80 100 66 100 70

Tablo 5.6.1.de grld gibi, snav tek aamada yapan okullarn snav boyutlarndan ezgi puanlarnn oran % 35,4, ift ses puanlarnn oran % 19, ritim puanlarnn oran % 17,4, ses puanlarnn oran % 15,2, tek ses puanlarnn oran % 12,2 ve drt ses puanlarnn oran da % 0,8dir.

56

Snav tek aamada yapan okullarn snav boyutlar incelendiinde en yksek puanlamann ezgiye verildii, bunu sras ile ift ses, ritim, ses, tek ses ve drt ses boyutunun takip ettii grlmektedir. Snavn ezgi boyutu tek ses, aralk, ritim gibi dier boyutlar da ierdiinden bu boyuta verilen puanlamann dierlerine gre yksek olmas doal grnmektedir. Soru says ve yantlama gl gz nne alndnda drt sese verilen puanlamann uygun olduu dnlmektedir. Tablo 5.6.2. Snav Tek Aamada Yapan Okullarn Snav Boyutlarndaki Soru Saylarnn Analizi

10.AGSL

Boyutlar Tek Ses Soru Says ift Ses Soru Says Ses Soru Says Drt Ses Soru Says Ezgi Soru Says Ritim Soru Says Toplam

14.AGSL

2.AGSL

4.AGSL

5.AGSL

6.AGSL

7.AGSL

9.AGSL

5 5 5 3 2

5 5 5 1 2 2

8 8 8 3 2

5 5 3 5 2

5 5 5 1 1

6 4 2 2

6 4 2 2 2

5 5 2 1

45 41 28 1 20 14 149

30 28 19 1 13 9 100

20 20 29 20 17 14 16 13

Tablo 5.6.2.de grld gibi, snav tek aamada yapan okullarn snav boyutlarndan tek ses soru saylarnn oran % 30, ift ses soru saylarnn oran % 28, ses soru saylarnn oran % 19, ezgi soru saylarnn oran % 13, ritim soru saylarnn oran % 9 ve drt ses soru saylarnn oran da % 1dir. Snav tek aamada yapan okullar karlatrldnda, her boyuttaki soru saysnn birbirlerinden farkl olduklar grlmektedir. En byk farklln, 0 ile 8

57

soru arasnda olan ses boyutunda olduu anlalmaktadr. Bu boyutun hi deerlendirilmeye alnmamas ya da soru saysnn fazla olmas, salkl bir lmede genel puanlamay nasl etkileyecei sorusunu gndeme getirmektedir. Tablo 5.6.3. Snav ki Aamada Yapan Okullarn Snav Boyutlarna Verdii Puanlamalarn Analizi

11.AGSL

12.AGSL

Boyutlar Tek Ses Puan ift Ses Puan Ses Puan Drt Ses Puan Ezgi Puan Ritim Puan Toplam Tek Ses Puan ift Ses Puan Ses Puan Drt Ses Puan Ezgi Puan Ritim Puan Toplam

13.AGSL

1.AGSL

3.AGSL

8.AGSL

f 70 98 71 242 114 595 6 86 83 29 196 100 500

% 11,8 16,5 11,9 40,7 19,2 100 1 17 17 6 39 20 100

8 24 20 32 16 100 4 21 15 12 32 16 100

10 20 15 30 20 95 20 15 30 15 80

6 12 18 40 24

20 50 30

20 30

6 12 18 -

1.Aama

50

40 24

100 100 100 100 10 16 36 18 80 10 6 2 24 18 60 2 15 15 15 38 15 100 10 16 36 18 80

Tablo 5.6.3.de grld gibi, snav iki aamada yapan okullarn 1.aamada snav boyutlarndan ezgi puanlarnn oran % 40,7, ritim puanlarnn

2.Aama

58

% 19,2, ift ses puanlarnn % 16,5, ses puanlarnn % 11,9 ve tek ses puanlarnn % 11,8dir. Snavn 2.aamasnda ise snav boyutlarndan ezgi puanlarnn oran % 39, ritim puanlarnn % 20, ift ses ve ses puanlarnn % 17, drt ses puanlarnn % 6 ve tek ses puanlarnn % 1dir. Snav iki aamada yapan okullarn 1.aamasnda, en yksek puanlamann ezgiye verildii, ancak en byk farklln da yine 20 puan ile ezginin deerlendirilmesinde grlmektedir. Bunu sras ile ift ses, drt ses, ritim, tek ses ve ses boyutlarnn izledii grlmektedir. Snav iki aamada yapan okullarn 2.aamasnda, en yksek puanlamann yine ezgiye verildii, ancak en byk farklln 15 puan ile drt ses puanlamalarnda olduu grlmektedir. Bunu sras ile ezgi, ift ses, ses, tek ses ve ritim boyutlarnn izledii grlmektedir. Snavn her iki aamasnda ezgi puannn yksek olmas, bu boyutun tek ses, aralk, ritim gibi dier boyutlar da kapsad dnldnde doal grnmektedir.

59

Tablo 5.6.4. Snav ki Aamada Yapan Okullarn Snav Boyutlarndaki Soru Saylarnn Analizi

11.AGSL

12.AGSL

13.AGSL

1.AGSL

3.AGSL

8.AGSL

Boyutlar Tek Ses Soru Says ift Ses Soru Says Ses Soru Says Drt Ses Soru Says Ezgi Soru Says Ritim Soru Says Toplam Tek Ses Soru Says ift Ses Soru Says 2.Aama Ses Soru Says Drt Ses Soru Says Ezgi Soru Says Ritim Soru Says Toplam

8 6 4 2 2

5 4 3 2 2

6 6 6 2 2

10 4 2

5 6 -

6 6 6 2 2

40 28 19 12 10

36,7 25,7 17,4 11,0 9,2 100 7,5 29,2 29,2 8,5 14,2 11,3 100

1.Aama

22 16 22 16 11 22 109 4 7 5 3 2 2 4 3 2 2 5 8 2 2 5 3 1 2 2 4 5 4 5 5 2 5 8 2 2 8 31 31 9 15 12

23 11 17 13 25 17 106

Tablo 5.6.4.de grld gibi, snav iki aamada yapan okullarn 1.aamada snav boyutlarndan tek ses soru saylarnn oran % 36,7, ift ses soru saylarnn

60

oran % 25,7, ses soru saylarnn oran % 17,4, ezgi soru saylarnn oran % 11,0 ve ritim soru saylarnn oran % 9,2dir. Snavn 2.aamasnda ise snav boyutlarndan ift ses ve ses soru saylarnn oran % 29,2, ezgi soru saylarnn oran % 14,2, ritim soru saylarnn oran % 11,3, drt ses soru saylarnn oran % 8,5 ve tek ses soru saylarnn oran % 7,5dir. Snav iki aamada yapan okullarn 1.aamadaki soru saylarndaki en byk farkn 6ar soru ile ses ve ift seste olduu, bunu srasyla tek ses, ezgi ve ritim soru saylarnn izledii grlmektedir. 2.Aama dnlerek drt sesin sorulmamas olaan grlmektedir Snav iki aamada yapan okullarn 2.aamadaki soru saylar karlatrldnda, soru saylarndaki en byk farkn 5er soru ile drt ses ve seste olduu, bunlar srasyla tek ses, ift ses ve ezgi soru saylarnn izledii, ritim soru saylarnda ise fark olmad anlalmaktadr. 5.7. Mziksel itme-Alglama Testinden Alnan Puanlar ile 1. Dnem Mziksel itme-Okuma-Yazma Dersi Baar Puanlarna likin Bulgular ve Yorumlar AGSL MB renci zel Yetenek Giri Snavlar Mziksel itme-Alglama Testinden Alnan Puanlar ile 1. Dnem Mziksel itme-Okuma-Yazma Dersi Baar Puanlar arasndaki iliki Tablo 5.7.1.de gsterilmektedir.

61

Tablo 5.7.1. Test Puanlar ve MOY Dersi Not Karlatrmas Analizi Say Ortalama 23 90,0 23 24 24 23 23 23 23 24 24 11 11 18 18 24 24 15 15 23 23 24 24 24 24 24 24 12 12 52,9 58,6 66,4 71,0 60,5 68,7 79,0 69,2 62,8 80,5 47,7 72,2 90,2 70,3 61,9 69,6 74,5 66,4 71,0 60,2 55,1 84,4 75,6 71,0 61,9 67,1 57,7 Std. S. 3,5 18,6 7,3 18,6 9,0 17,8 13,8 14,4 9,1 15,4 14,2 17,7 13,1 19,2 12,8 12,3 14,8 12,7 13,3 14,2 9,2 16,5 11,9 19,4 7,3 22,5 11,3 14,5 t df p ,000* ,036* ,008* ,002* ,042* ,000* ,000* ,008* ,095 ,235 ,106 ,006* ,055 ,080

1.AGSL 2.AGSL 3.AGSL 4.AGSL 5.AGSL 6.AGSL 7.AGSL 8.AGSL 9.AGSL 10.AGSL 11.AGSL 12.AGSL 13.AGSL 14.AGSL *P<0,05

Giri Snav Sonular Dnem Sonu Ders Notlar Giri Snav Sonular Dnem Sonu Ders Notlar Giri Snav Sonular Dnem Sonu Ders Notlar Giri Snav Sonular Dnem Sonu Ders Notlar Giri Snav Sonular Dnem Sonu Ders Notlar Giri Snav Sonular Dnem Sonu Ders Notlar Giri Snav Sonular Dnem Sonu Ders Notlar Giri Snav Sonular Dnem Sonu Ders Notlar Giri Snav Sonular Dnem Sonu Ders Notlar Giri Snav Sonular Dnem Sonu Ders Notlar Giri Snav Sonular Dnem Sonu Ders Notlar Giri Snav Sonular Dnem Sonu Ders Notlar Giri Snav Sonular Dnem Sonu Ders Notlar Giri Snav Sonular Dnem Sonu Ders Notlar

10,359 22 -2,229 2,909 -3,461 2,152 5,205 -4,632 2,886 -1,789 -1,222 1,684 3,029 2,018 1,931 23 22 22 23 10 17 23 14 22 23 23 23 11

62

Tablo 5.7.1.de grld gibi, 1.AGSL (t=10,359 ; p<0,05), 2.AGSL (t=2,229 ; p<0,05), 3.AGSL (t=2,909 ; p<0,05), 4.AGSL (t=-3,461 ; p<0,05), 5.AGSL (t=2,152 ; p<0,05), 6.AGSL (t=5,205 ; p<0,05), 7.AGSL (t=-4,632 ; p<0,05) , 8.AGSL (t=2,886 ; p<0,05) ve 12.AGSL (t=3,029 ; p<0,05) de rencilerin giri puanlar ile dnem sonu ders notlar arasnda istatistiksel olarak anlaml bir fark bulunmutur. 9.AGSL (t=-1,789 ; p>0,05), 10.AGSL (t=-1,222 ; p>0,05), 11.AGSL (t=1,684 ; p>0,05), 13.AGSL (t=2,018 ; p>0,05) ve 14.AGSL (t=1,931 ; p>0,05)de ise rencilerin giri puanlar ile dnem sonu ders notlar arasnda istatistiksel olarak anlaml bir fark bulunmamtr. AGSL MB renci zel Yetenek Giri Snavlar Mziksel itme-Alglama Testinden Alnan Puanlar ile 1. Dnem Mziksel itme-Okuma-Yazma Dersi Baar Puanlar arasndaki ilikide 6 okulda olumsuz ynde, 3 okulda ise olumlu ynde anlaml farkn olduu grlmektedir. 5 okulda ise her iki baar puan arasnda anlaml bir fark bulunmamaktadr. Baar puanlar arasndaki olumlu ya da olumsuz anlaml farklarn olumasnda, okullarn fiziksel koullar, ders retmenlerinin dersi ileyi ekilleri, dersin ileyiinde kullanlan materyallerin durumu, giri snav ve ders ile ilgili lme ve deerlendirmelerdeki farkl uygulamalar etkili olmu olabilir.

BLM VI SONU VE NERLER

Bu blmde aratrmann bulgular ve yorumlarna dayal olarak varlan sonulara ve bunlarn nda oluturulan nerilere yer verilmitir. 6.1. Sonular 6.1.1. Tek Sese likin Sonular Snav tek ve iki aamada yapan okullar arasnda sorulan tek ses saysnn 5 ile 10 arasnda deitii, ses geniliinin kaln Si-Re2 arasnda olduu anlalmaktadr. Bu ses geniliinin ise adaylarn snava girdiklerindeki yalar ve biyolojik geliim durumlar gz nnde bulundurulduunda, ses snrlarna uygun olduu dnlmektedir. 6.1.2. Aralklara likin Sonular Snav tek aamada yapan okullarn tamamna yaknnda, sorulan uyumlu aralk saysnn uyumsuz aralklarn saysna oranla daha fazla olduu grlmektedir. Snav iki aamada yapan okullarn ikinci aamasnda, uyumsuz aralklarn uyumlu aralklara oranla daha fazla sorulduu gzlemlenmektedir. Ayn zamanda snavn farkl aamalarda yapld gz nne alndnda uyumlu aralk ile uyumsuz aralk saylarnn dengeli bir dalm gsterdii grlmektedir.

64

6.1.3. Akorlara likin Sonular 6.1.3.1. Sesli Akorlara likin Sonular Snav tek aamada yapan okullarda genellikle 3 sesli majr, minr akor ve evrimleri yer almakta, ancak sorulan akor saylar ve durumlar tm okullarda farkl ekilde dalm gstermektedir. Snav iki aamada yapan okullardan iki okul dndakiler 1.aamada 3 sesli akorlara yer vermemilerdir. 2.aamada ise sorulan akorlarn nitelikleri ve soru saylarnda art grlmektedir. Ancak, iki okulun uyumsuz akor seiminde snava hazrlksz gelen rencileri gz nne almad grlmektedir. 6.1.3.2. Drt Sesli Akorlara likin Sonular Snav tek aamada yapan okullardan biri dnda hibirinin 4 sesli akor sormad grlmektedir. Snav iki aamada yapan okullardan nn, 4 sesli akoru sadece 2.aamada sormalar, lme yntemi asndan uygun grlebilir. ki aamal snav yapan okullarn yarsnn 4 sesli akoru hibir aamada sormamas, buna karn dier yarsnn glk derecesi yksek olan 4 sesli akorlar sormas, okullar arasndaki snav dzeyleri asndan ok byk farkllklar olduunu gstermektedir. 6.1.4. Ezgilere likin Sonular Gelitirmeye elverili bir motifin ritim ve seslerinden yararlanlarak oluturulan bir ezgi, sadece yanak ya da ayrk aralklarla deil hem yanak hem ayrk aralklarn birlikte kullanlmasyla oluturulmaldr. lk cmle, soru etkisi uyandrabilecek bir sesle bitmeli, ikinci cmle ise soru durumundaki ilk cmleye yant oluturabilecek bir zellik tamaldr. Aratrmada, uzmanlarn yapm olduu deerlendirme sonularna gre, AGSL MB renci zel Yetenek Giri Snavlarndaki ezgi sorularnn yarya yaknnn, iyi bir ezgi olma zelliini tam olarak tamad anlalmaktadr.

65

6.1.5. Ritimlere likin Sonular Trk halk ezgilerinin szl rneklerinde ve halk danslar ezgilerinde oka kullanlan 4 onaltlk, 2 onaltlk ile 1 sekizlik, 1 sekizlik ile 2 onaltlk ya da onaltlklarn bata ve sonda olduu kk senkop gibi sre kalplar snavn ritim boyutunda yer ald, bunun da adaylarn yaantlarnda var olan ritimlerle benzerlik gsterdii grlmektedir. Snavlarn ritim boyutunda yer alan 4/4lk lde kullanlan ritim kalplarnn, say bakmndan, 2/4lk lde kullanlan ritim kalplarnn yarsndan biraz fazla olduu anlalmaktadr. 5/8 (3+2)lik lnn, 5/8 (2+3)lik lye oranla daha az sorulduu, bu durumun Trk mzii yaptlarnda kullanlan bu llerin kullanm skl ile uyum gsterdii dnlebilir. 5/8lik lnn her iki kuruluundaki llerde bulunan sre saylarnda nemli derecede farkllklar bulunmaktadr. 6.1.6. Snav Boyutlarna likin Sonular Snav tek ve iki aamada yapan okullarda en yksek puanlamann ezgi boyutuna verildii grlmektedir. Bu boyutta tek ses, aralk, ritim gibi dier boyutlarn da bulunduu dnldnde verilen puanlamann uygun olduu sylenebilir. Snav tek aamada yapan okullarda 3 ses boyutunun soru says, 0 ile 8 arasnda deimektedir. Bu kadar byk farklln genel puanlamaya nasl yansd tartlabilir bir durum olarak grlmektedir. Snav iki aamada yapan okullarn ilk aamasnda boyutlara verilen puanlamalar arasnda en byk farklln 20 puan ile ezgi boyutunda olduu grlmektedir. 2.aamasnda ise bu farklln 15 puan ile drt ses boyutunda olduu anlalmaktadr. Deerlendirmedeki bu kadar byk farkllklarn, rencilerin genel deerlendirilmesini olumsuz ynde etkileyebilecei dnlmektedir. lk aamadaki soru saylarndaki en byk fark 6ar soru ile ses ve ift seste; 2.aamada ise bu fark 5er soru ile drt ve seste yer almaktadr. Snav iki aamada yapan okullarda drt ses sadece 2.aamada yer almaktadr.

66

6.1.7. Mziksel itme-Alglama Testi Puanlar ile 1. Dnem Mziksel itme-Okuma-Yazma Dersi Baar Puanlarna likin Sonular AGSL MB renci zel Yetenek Giri Snavlar Mziksel itme-Alglama Testinden alnan puanlar ile 1. dnem Mziksel itme-Okuma-Yazma dersi baar puanlar arasnda 6 okulda olumsuz, 3 okulda ise olumlu ynde anlaml fark bulunmutur. 5 okulda ise her iki baar puan arasnda anlaml bir fark bulunmamaktadr. Birok etmenin baar puann etkiledii dnldnde, olumlu ya da olumsuz her iki baar puannn nedenleri konusunda kesin bir durum tespiti yapmak olduka g grnmektedir. 6.2. neriler MEBnn ilgili birimleri ve alanla ilgili uzmanlarn birlikte oluturduu kurullarca, AGSL MB renci zel Yetenek Giri Snav ile ilgili yeniden bir ynerge hazrlanmal, snav boyutlar, soru saylar ve puanlamalar ayrntl bir ekilde belirlenmelidir. En yksek puanlamann verildii ezgi belleini lmeye ynelik sorular iin hazrlanan ezgiler, adaylarn iinde bulunduklar ya ve biyolojik geliim zellikleri de gz nnde bulundurularak zenle hazrlanmaldr. Aralk, akor ve ritim duyma ile ilgili boyutlardaki zorluk dereceleri aratrlmal, adaylarn alm olduklar eitim durumlar da gz nne alnarak, sorular bu aratrmalar nda hazrlanmaldr. Yurt ii ve yurt dnda, yetenek lme ile ilgili yaplan almalar incelenerek AGSL MBde renci seiminde uygulanabilirlii aratrlmaldr. Snavlar iin hazrlanan sorularn lme ve deerlendirilmesi standartlatrlm leklere gre yaplmal ve bunun tm okullarn snavlarnda ayn biimde uygulanmas salanmaldr. AGSL MBde grev yapan retmenler snavlarla ilgili olarak hizmet ii kurslar yoluyla bilgilendirilmelidir.

67

KAYNAKA ATAK YAYLA, A. (2003). Mziksel Yetenein lm. Yaymlanmam Doktora Tezi. Gazi niversitesi, Eitim Bilimleri Enstits, Mzik retmenlii Bilim Dal. AYDOAN, S. (1998). Mzik retmeni Yetitiren Kurumlarda Mziksel itme Okuma retimi. Yaymlanmam Doktora Tezi. Gazi niversitesi, Fen Bilimleri Enstits, Mzik Eitimi Bilim Dal. BOYLE, J.D., RADOCY, R.E. (1987). Measurement and Evaluation of Musical Experiences. New York: Schirmer Books. BYKZTRK, . (2008). Sosyal Bilimler in Veri Analizi El Kitab. (Dokuzuncu Basm). Ankara: Pegem Akademi Yaynlar. CANGAL, N. (2004). Mzik Formlar. (Birinci Basm). Ankara: Arkada Yaynevi. DANHAUSER, A. (1985). Temel Mzik Kurallar. (Birinci Basm). eviren: lhan BARAN. Ankara: Belgi Yaynclk. DEMRBATIR, E. (1993). Uluda niversitesi Eitim Fakltesi Mzik Eitimi Blm rencilerinin Blme Giriteki Mziksel Baarlaryla Birinci Yl Sonundaki Mziksel Baarlarnn Karlatrlarak ncelenmesi. Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi. Gazi niversitesi, Fen Bilimleri Enstits, Mzik Eitimi Bilim Dal. DNLER ZAL, . (1995). Gazi niversitesi Gazi Eitim Fakltesi Mzik Eitimi Blm rencilerinin Giri Yetenek Snavndaki Baarlar ile Bireysel Syleme Dersindeki Baarlar Arasndaki likiler. Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi. Gazi niversitesi, Fen Bilimleri Enstits, Mzik Eitimi Bilim Dal.

68

EFE, .E. (2006). Trkiyedeki Mzik retmenlii Lisans Programlarna Ynelik Uygulanan Giri Snavlarndaki Farkl lme Yaklamlarnn ncelenmesi. Yaymlanmam Yksek Lisans Tezi. Gazi niversitesi, Eitim Bilimleri Enstits, Mzik retmenlii Bilim Dal. FSCHER, E. (1990). Sanatn Gereklilii. (Altnc Basm). eviren: Cevat APAN. Ankara: Verso Yaynclk ve mge Kitabevi Yaynlar. GEL, H. Y., pirolu N., Dadelen Y., nam A., Gkaydn N., pirolu Z., Baysal J., Sever K., Dilidzgn S., Eruz S. (1994). ada Eitimde Sanat. (Birinci Basm). stanbul: Demet Yaynclk. GORDON, E.E. (2008). Edwin E. Gordon Archive. < http://www.sc.edu/library/music/kits.html >. (2008, Ekim 23). G, G. (1995). Eitim Faklteleri Mzik Eitimi Blmlerine Giri Yetenek Snavlarnn Deerlendirilmesi. Yaymlanmam Sanatta Yeterlik Tezi. stanbul Teknik niversitesi, Sosyal Bilimler Enstits. HAROUTOUNIAN, J. (2000). Perspectives of Musical Talent: A Study of Identification Criteria and Procedures. High Ability Studies. < http://web.ebscohost.com>. (2008, Aralk 25). HORNER, V. (1965). Music Education: The Background of Research and Opinion. Australian Council for Educational Research. KARKIN, A. M. (1996). Mzik Eitimi Blmlerine Giri Yetenek Snavlarnn Deerlendirilmesi. Yaymlanmam Yksek Lisans Tezi. Abant zzet Baysal niversitesi, Sosyal Bilimler Enstits, Mzik Eitimi Anabilim Dal. KAROLY, O. (1999). Mzie Giri. (nc Basm). eviren: Mehmet NEMUTLU. stanbul: Pan Yaynclk.

69

KORSAKOF, N. R., (1996), Kuramsal ve Uygulamal Armoni. (Birinci Basm). eviren: Ahmet Muhtar ATAMAN. zmir: Levent Mzikevi. KSE, G. (2007). Anadolu Gzel Sanatlar Liselerinin Mzik Alanna renci Seimi. Yaymlanmam Yksek Lisans Tezi. Abant zzet Baysal niversitesi, Sosyal Bilimler Enstits, Mzik Eitimi Anabilim Dal. KSE, H. S. (1996). Gazi niversitesi Mzik Eitimi Blmnde Merkezi zel Yetenek Snav ncesi ve Merkezi zel Yetenek Snav Girili rencilerin Akademik Baarlarnn Karlatrlmas. Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi. Gazi niversitesi, Fen Bilimleri Enstits, Mzik Eitimi Bilim Dal. LEVENT, N. (1993). Ezgilerde okseslilik Yntemi. zmir: Piyasa Matbaas. Milli Eitim Bakanl Ortaretim Genel Mdrl, (2006). Ynetmelikler. < http://ogm.meb.gov.tr >. (2008, Kasm 22). Milli Eitim Temel Kanunu, (2008). html/88.html. < http://mevzuat.meb.gov.tr/html/88.html >. (2008, Kasm 22). MUMCU, . (2006). Anadolu Gzel Sanatlar Liselerine retmen ve renci Seme Snav Kriterlerinin Karlatrlmas. Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi. Dokuz Eyll niversitesi, Eitim Bilimleri Enstits, Gzel Sanatlar Eitimi Anabilim Dal, Mzik Eitimi Bilim Dal. OZANKAYA, . (1996). Toplumbilim. (Dokuzuncu Basm). stanbul: Cem Yaynevi. Z, . (1999). AGSLden G.. G.E.F. Mzik Eitimi Blmne Gelen rencilerin Piyano Dersindeki Baarlarnn ncelenmesi. Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi. Gazi niversitesi, Fen Bilimleri Enstits, Mzik Eitimi Bilim Dal.

70

ZAL, . (1995). Gazi niversitesi Gazi Eitim Fakltesi Mzik Eitimi Blm rencilerinin Giri Yetenek Snavndaki Baarlar ile Anaalg Dersindeki Baarlar Arasndaki likiler. Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi. Gazi niversitesi, Fen Bilimleri Enstits, Mzik Eitimi Bilim Dal. ZGR, ., AYDOAN, S.(2006).Mziksel itme Okuma Eitimi ve Kuram-1. (Drdnc Bask). Ankara: Szkesen Matbaas. ZGR, ., AYDOAN, S.(2006). Mziksel itme Okuma Eitimi ve KuramII. (kinci Bask). Ankara: Gazi Kitabevi. ZGR, . (1996). AGSL Mzik Blmlerinde Okutulmakta Olan Mziksel itme-Okuma-Yazma Dersinin erii, Sorunlar ve zmne likin Ders retmenlerinin Grleri. I. Ulusal Anadolu Gzel Sanatlar Liseleri Mzik Blmleri Sempozyumu, 28-30 Kasm. Uluda niversitesi, Bursa. RCHARDSON, C. P. (1990). Measuring Musical Giftedness. Music Educators Journal.< http://web.ebscohost.com>. (2008, Aralk 25). SAN, . (2003). Sanat Eitimi Kuramlar. (kinci Basm). Ankara: topya Yaynevi. SAY, A. (1985). Mzik Ansiklopedisi. (Birinci Basm). Ankara: Sanem Matbaas. SEASHORE, C.E. (1967). Psychology of Music. (Birinci Basm). New York: Dover Publications, Inc. SHUTER-DYSON, R. (1999). Musical Ability. In The Psychology of Music. (Second Edition). D. Deutsch (Editor), (p.627-651). California: Academic Press. SLOBODA, J. (1993). Musical Ability. Ciba Foundation Symposium.

71

< http://web.ebscohost.com>. (2008, Aralk 25). SOYKAN, . N. (1995). Kuram-Eylem Birlii Olarak Sanat-Schelling Felsefesinde Bir Aratrma. (Birinci Basm). stanbul: Kabalc Yaynevi. SZER, V. (1996). Mzik/Ansiklopedik Szlk. (Drdnc Basm). stanbul: Remzi Kitabevi. SUN, M. (2005). Solfej 2. (Birinci Basm). Ankara: Ajans Trk Basn ve Basm Sanayi A.. SUN, M., SEYREK, H. (2002). Okul ncesi Eitiminde Mzik. (kinci Basm). zmir: MEY Ofset. ENEL, A. (1995). lkel Topluluktan Uygar Topluma Gei Aamasnda Ekonomik Toplumsal Dnsel Yaplarn Etkileimi. (Drdnc Basm). Ankara: Bilim ve Sanat Yaynlar. ENGL, C. (2001). Mzik Eitimi Blmlerinin Giri Yetenek Snavlarna Bavuran Adaylarn Mziksel itme-Yineleme Snavndaki Soru Tiplerine Gre Baar Durumlarnn Belirlenmesi. Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi. Gazi niversitesi, Eitim Bilimleri Enstits, Gzel Sanatlar Eitimi Anabilim Dal, Mzik Eitimi Bilim Dal. TABAKOLU, V. (1976). Bona ve Mzik Teorisi Notlar. (kinci Basm). Ankara: Yeni Daarck Yaynlar TARMAN, S. (2002). Gazi niversitesi Mzik Eitimi Anabilim Dal Giri Mzik Yetenek Snavlarnn Geerlik ve Gvenirlik Ynnden ncelenmesi ve Deerlendirilmesi. Yaynlanmam Doktora Tezi. Gazi niversitesi, Eitim Bilimleri Enstits, Gzel Sanatlar Eitimi Anabilim Dal, Mzik Eitimi Bilim Dal.

72

TATAR, J. (1990). Eitim Faklteleri Mzik Eitimi Blmlerinin Giri Snavlarnda Mziksel Yetenein llmesi ve Deerlendirilmesi. Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi. Marmara niversitesi, Fen Bilimleri Enstits, Mzik Eitimi Bilim Dal. TECMER, B. (1988). GEF Mzik Eitimi Blm rencilerinin Blme Giriteki Mziksel itme Baarlar ile Blmdeki Mziksel itme Okuma Yazma Dersi Baarlar Arasndaki likinin ncelenmesi. Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi. Gazi niversitesi, Fen Bilimleri Enstits, Mzik Eitimi Bilim Dal. THOMSON, G. (1991). nsann z. (Drdnc Basm). ngilizceden eviren: Celal STER. stanbul: Payel Yaynevi. Trk Dil Kurumu, (2008). Bilim ve Sanat Terimleri Ana Szl. < http://tdkterim.gov.tr/?kelime=yetenek&kategori=terim&hng=md >.(2008, Ekim 10). UAN, A. (1996). Gazi Yksek retmen Okulu Mzik Blm Mzik Alan Birinci Yl Programnn Deerlendirilmesi. (Birinci Basm). Ankara: ar Matbaas. UAN, A. (2005). nsan ve Mzik, nsan ve Sanat Eitimi, Temel Kavramlarlkeler-Yaklamlar ve Trkiyedeki Durum. (nc Basm). Ankara: Evrensel Mzikevi Yaynlar. UAN, A. (1994). Mzik Eitimi, Temel Kavramlar-lkeler-Yaklamlar ve Trkiyede Cumhuriyetin lk Altm Ylndaki Durum. (Birinci Basm). Ankara: Mzik Ansiklopedisi Yaynlar.

73

UAN, A. (2005). Mzik Eitimi, Temel Kavramlar-lkeler-Yaklamlar ve Trkiyedeki Durum. (nc Basm). Ankara: Evrensel Mzikevi Yaynlar. NL, S. (2001). PSKOLOJ. (Birinci Basm). Eskiehir: Anadolu niversitesi Yaynlar. ZEREN, A. (2007). Mzik Fizii. (Drdnc Basm). stanbul: Pan Yaynclk. ZUCKMAYER, E., CANGAL, N., ATALAY, A. (1976). Teori. Ankara: MEB Yaynlar

74

EKLER

75

EK 1. Uzman Anketi Sorular

76

Trkiyedeki Anadolu Gzel Sanatlar Liseleri Mzik Blmleri renci zel Yetenek Giri Snavlarnn Mziksel itme-Alglama Boyutunun Deerlendirilmesinde Ezgi Yineleme Sorularna likin Uzman Grlerini Belirlemeye Ynelik Anket Formu

Ynerge

Deerli retim eleman, Bu anket, Trkiyedeki Anadolu Gzel Sanatlar Liseleri Mzik Blmleri renci zel Yetenek Giri Snavlarnn Mziksel itme-Alglama Boyutunun Deerlendirilmesi konulu aratrma kapsamnda ezgi yineleme sorularnn incelenmesi amacyla hazrlanmtr. Anketle elde edilecek veriler nda Trkiyede yaplan snavlarda sorulan ezgiler incelenecek ve genel bir deerlendirme yaplacaktr. renci seme snavlar, bir veya iki aamada yapldndan ezgiler 1.Aama ve 2.Aama ezgileri olarak snflandrlmtr. Yantlarnz aratrma amac dnda kullanlmayacaktr. Yardmlarnz iin imdiden teekkr eder, almalarnzda baarlar dilerim.

Ufuk YACI

77

Gazi niversitesi Eitim Bilimleri Enstits Gzel Sanatlar Eitimi Anabilim Dal Mzik retmenlii Bilim Dal

1- Cmlede soru cevap ilikisi var mdr? ( ) Tamamen ( ) Byk lde ( ) Ksmen ( ) ok az ( ) Hi 2- Cmle, tonal/modal zelliklere uygun bir ekilde yaplandrlm mdr? ( ) Tamamen ( ) Byk lde ( ) Ksmen ( ) ok az ( ) Hi 3- Cmle, btn olarak bakldnda bir anlam ( duygu, dnce ) ifade etmekte midir? ( ) Tamamen ( ) Byk lde ( ) Ksmen ( ) ok az ( ) Hi 4- Cmlede kurgulanm anlaml bir ritmik yap var mdr? ( ) Tamamen ( ) Byk lde ( ) Ksmen ( ) ok az ( ) Hi 5- Cmlede kullanlan aralklar ezginin yapsna uygun olarak kullanlm mdr? ( ) Tamamen ( ) Byk lde ( ) Ksmen ( ) ok az ( ) Hi 6- Cmledeki ince sesler vurgulama bakmndan doru yerlerde kullanlm mdr? ( ) Tamamen ( ) Byk lde ( ) Ksmen ( ) ok az ( ) Hi 7- Cmle, mziksel bellei lebilecek uzunlukta mdr? ( ) Tamamen ( ) Byk lde ( ) Ksmen ( ) ok az ( ) Hi 8- Cmledeki nota (ses says) says mziksel bellei lme bakmndan uygun mudur?

78

( ) Tamamen ( ) Byk lde ( ) Ksmen ( ) ok az ( ) Hi 9- Cmle, l bakmndan (2/4, 3/4, 4/4, 5/8, 6/8 vb.) uygun lyle yazlm mdr? ( ) Tamamen ( ) Byk lde ( ) Ksmen ( ) ok az ( ) Hi 10- Cmlenin ses genilii 14-15 yandaki aday renci zelliklerine uygun mudur? ( ) Tamamen ( ) Byk lde ( ) Ksmen ( ) ok az ( ) Hi

EK 2. AGSLlerin Bulunduu ller

79

Sra No 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54

AGSLnin ADI Avni Akyol AGSL Ankara AGSL Bursa AGSL Eskiehir AGSL Ilay Saygn AGSL Ktahya AGSL Adana AGSL Bolu AGSL Diyarbakr AGSL Fevziye Gpgpolu AGSL anlurfa AGSL Antalya Ticaret ve Sanayi Odas AGSL ankr AGSL Edirne AGSL Isparta AGSL Trabzon AGSL Aksaray AGSL Denizli Hakk Derekyl AGSL Erzurum AGSL Krehir AGSL Nide AGSL Adyaman AGSL Kadriye Kemal Grel AGSL Hseyin Akif Terziolu AGSL Nevit Kodall AGSL mran Baradan AGSL Mula AGSL lkadm AGSL Sinop AGSL Uak AGSL orum AGSL Konya imento AGSL Hatay Bedii Sabuncu AGSL Tokat AGSL Ordu AGSL Kocaeli AGSL Krkkale AGSL Aydn AGSL Bingl AGSL Malatya Abdlkadir Eri AGSL Kars Glahmet Aytemiz AGSL Zonguldak Erdemir AGSL Bartn AGSL Erzincan AGSL Giresun AGSL Krklareli AGSL Tekirda AGSL Kastamonu AGSL Sivas AGSL Van AGSL Karabk AGSL Osmaniye AGSL Gaziantep AGSL Siirt Takasbank AGSL L stanbul Ankara Bursa Eskiehir zmir Ktahya Adana Bolu Diyarbakr Kayseri Urfa Antalya ankr Edirne Isparta Trabzon Aksaray Denizli Erzurum Krehir Nide Adyaman Balkesir anakkale el Kemalpaa-zmir Mula Samsun Sinop Uak orum Konya Hatay Tokat Ordu Kocaeli Krkkale Aydn Bingl Malatya Kars Zonguldak Bartn Erzincan Giresun Lleburgaz Tekirda Kastamonu Sivas Van Safranbolu Osmaniye Gaziantep Siirt

Ald retim Yl 1989-1990 1990-1991 1990-1991 1990-1991 1990-1991 1990-1991 1990-1991 1990-1991 1990-1991 1990-1991 1992-1993 1995-1996 1995-1996 1995-1996 1995-1996 1995-1996 1998-1999 1998-1999 1998-1999 1998-1999 1998-1999 1999-2000 1999-2000 1999-2000 1999-2000 1999-2000 1999-2000 1999-2000 1999-2000 1999-2000 2000-2001 2000-2001 2000-2001 2000-2001 2000-2001 2000-2001 2000-2001 2000-2001 2001-2002 2001-2002 2001-2002 2001-2002 2001-2002 2002-2003 2002-2003 2002-2003 2002-2003 2002-2003 2003-2004 2003-2004 2003-2004 2004-2005 2005-2006 2006-2007