Aziz Nesin - Kazan Treni

www.CepSitesi.Net

Biri Buyurun efendim, rica ederim, byle buyurun! Bizim gazetecilere kar son derecede eyimiz vardr. Yaaa... Baka biri Tebrik ederim beyefendi. kincisi Teekkr ederim. Ama anlayamadm,, neyi tebrik ediyorsunuz? Baka biri Yeni kazannz... Haaa.. Evet, evet... Kazan deil mi? Kazamz olmuyor Beyefendi... Kazan ok mhim... Bfeye buyursanza... Bir aperatif... Vali bey de terif edecekler. Neredeyse, bir yerden kar gelirler. nc Ztilinizle bir yerden tanyoruz, ama nereden? Baka nc Simanz bana da hi yabanc gelmiyor. Sizi bir yerden gzm sryor. Durun bakaym, siz Mezbahaya yeni yaplan kapnn al trenine terif etmimiydiniz? Maalesef... Efendim, trenleri ayn gne getiriyorlar, yetiemiyoruz. Bendeniz o gn, cam fabrikasna yeni bir baca ilvesi dolaysiyle yaplan trene gitmitim. Ah beyefendi, ben o trene maalesef gelemedim. Arkadalar sylediler, bir erkestavuu varm, anlata anlata bitiremediler. Efendim, insan her tarafa birden yetiemiyor. Durun, durun... Sizi imdi kardm, siz Japonya'dan satn alman geminin...

 Tamam, geminin dvetine gelmitim. Ben de sizi hatrladm. Hatt o gn hep kremal turta yiyordunuz da, dikkatimi ekmitiniz. Evet, evet... Pek severim kremal turtay. Efendim, daha evvel eydeki ziyafette biraz fazlaca kardmdan, o canm etlere el sremedim. Daha baka biri Bu koyduklar ne kazanym? Daha daha baka biri Vallahi bilmem... Kazan ite... amar kazan deil herhalde... zerinize afiyet, midemden ok muztaribim. Hazmszlk balad... Bendeniz de yleyim Beyefendi. Son zamanlarda herkes midesinden ikyeti. Sri bir hastalk oldu. Ben yanmda karbonat tayorum, isterseniz bir avu vereyim, yutun. Ah, teekkr ederim. Bundan sonra yle yapmal. Ben de yanmda bulunduraym. -... Yarad beyefendi... Geirmek iyidir. - ... Aman hindi kzartmas pek nefis olmu. Buyursanza!... Teekkr ederim, ben brekleri tercih ederim. lerinden biri Bu iman zat kim? lerinden br Hangisi? Viski ien mi? Hayr br. Hani muzu sryor, o mu? teki... 8 Souk et yiyor hani?.. Onun arkasnda, elini mayonezli levree uzatm... Haaa... Bilmem, hep grrm ama... Bir adam Maksat tren mren deil... B

tn bu ziyafetler filn hep grmemize vesile... Adamn biri Tabi, ona ne phe... Bu ziyafetler de olmasa, gremiyeceiz vallahi... Efendim, eskiden, bendeniz ocukken, peder merhum, bendenizi elimden tutar, her gn bir tekkeye gtrrd. Pazartesileri skdar'da bir Rfa derghna giderdik. Sal gnleri Kasmpaa'daki Nak-ibend tekkesine, arambalar, rklk'teki Kadiri tekkesine, Perembeleri, Mevlnakapdaki Mevlevhaneye... Her Allann gn bir tekkeye... Evet, evet... Biz de yle... Orada lokma ederdik. Gani gani yemekler... Bakr siniler dolar, dolar boalrd. Maksat yemek deil, muhabbet... Elbetteee... Cierden almyorsunuz... Bendeniz dolmaya baylrm da... Gzel de yapmlar. Buras ne fabrikas beyefendi? i Vallahi iyice bilemiyorum ama, galiba... makinelere filn baklrsa, bir makine fabrikas olacak. Maallah ok byk bir fabrika... Efendim, ne de olsa medeniyet ilerliyor tabii... Tavsiye ederim, uskumru dolmalar pek gzel... Mersi. Buradan knca eydeki trene gideceim de... 9 O zamana kadar hazmolur beyefendi. Tren mi dediniz? Ben de geleyim bari... Aaaaa... Tabi... Buyurun... Efendim, insan takip edemiyor, bz trenleri karyoruz ne de olsa ... Maalesef... Geenlerde gazeteler, Amerika bize atom tesisat verecekmi diye yazd. Sakn buras yeni atom fabrikamz olmasn...

 urada kazan mazan diye lf ediyorlar. Kazanmal, kazanmal beyefendi, alp kazanmak lzm. Bir insan Kurdel kesilmiyecek mi? Baka bir insan Vali Beyefendiyi bekliyorlar. Bu fabrikann sahibi kim beyefendi? Amerikallarn olacak... Hi zannetmem. Amerikallar byle ziyafet miyafet vermezler adama... Fabrika bizim olmasna bizim ya, acaba Tekel daresinin mi, Sular daresinin mi? . Amma yaptnz. Fabrikada su yaplr m? Ne fabrikas buras? Kazan fabrikas... yleyse Tekelindir. Herhalde rak kazanlar... u adam her trende grrm. u batakiler kim?.. Davetli mebuslar... Yarn eydeki al trenine gelmiyor musunuz? Tabi... Gitmesem ayp olur. Bademler bayat, farknda msnz? Bir kii Memleketin kalknmas her eyden evvel fabrikalara dayanr birader... kinci biri Keke her gn bir fabrika alsa... stakozlar pek gzelmi... . Siz stakozu, dnk trende verilen ziyafette yiyecektiniz. Bu kk kim? Mahdum mu? Allah balasn. Cmleninkini... Al olum, bak elma m istersin, portakal m? Pasta m? Al yavrum... it!... Beyefendi geldi... Kim o?

 Bilmem... Fabrikann sahibi galiba... Yoksa Bakan m? Umum mdr olmasn... ey... Bendeniz zatilinizi bu kadar zamandr tanrm, her trende, her lende buluuruz da, sormas ayp olmasn ama, ztlinizin ne i yaptm bilmem... . Bendeniz mi?... ey... Beyefendi a nutkuna balyor galiba... Muhterem vatandalar!.. Bugn (atal bak sesleri) al trenini yaptmz Tezghtaraa Elektrik santralmzn drdnc kazannn yerine konmas mnasebetiyle, hepinizi tebrik ederim. Bu kazan, Amerikadan hibir yardm grmeden, kendi kendimize yerine koyduk. Macar mill takmnn 3 1 yenen azmimiz, enerjimiz, heyecanmz burada da kendini gstermi, kazann tam ocan stne konulmasnda, Amerikal mtehasss, iki mhendis, drt ustabamdan baka hibir yabanc kuvvete lzum gsterilmeksizin, kazan mezkr, mahall-i mahsusuna kendi kuvvetlerimiz tarafndan vazedilmitir. Ancak kazan yerine konulduktan sonra, iindeki suyun bir trl kaynamadnn sebebi aratrlnca, ocan alt metre kadar kazandan geride kald grlmtr. Kazan ar olduundan, altna. ayr bir ocak yaplmasna teknisyenler lzum grmlerdir. Bu kazan, Yakn Dou, Orta Dou ve Balkanlarn en byk kazandr. Ayn zamanda kalayldr ve bakrdr. Kalayl ve bakr olmakla beraber yalnz iki yerinden delii olup, bu delikler, hibir Amerikan yardmna lzum grlmeden kendi tarafmzdan stp, eczal

pamuk ve kara sakzla tkanmtr. Deliklerden akan sular kazann altndaki oca sndrmeyecek kadar cz'i bir hale getirilmitir. Eer Terkos sular kesilmemi olsayd, imdi gznzn nnde tecrbesini yapardk. Bu kazan, Kabak Mustafa isyannda Yenierilerin kaldrd kazan olup, oradan Sadrzam Krkayak Halil Paann konana gtrlm ve bu konakta uzun zaman aure kazan olarak, kullanlmtr. Sonradan yandan arkl araba vapurunun kazan olarak uzun yllar vazife grmtr. Kazann dokuz kulpu vardr. Biz ona yeni bir kulp uydurarak fabrikaya koyduk. Bu kazann... Birisi Birader, bu kazan uzun srer ben gidiyorum. Baka biri Ben de... Yarn eydeki trende bulualm, Olur, eyvallah... Gle gle... Bu kazan... KED NEDEN KATI? Her eyin, her iin bir nedeni vardr. Hayr, olmad. Ben yazma daha bir bilgi lfla balyacaktm. Ne olursa olsun, insanlar rahatlamak zorundadr. Dorusu, bu da olmad. Bir insan byk lf

edebilmek iin, nce kendisi byk adam olmaldr. Buyzden kendikendime hep acr dururum. Her konumamn banda, bir kocaman lf, kitaplara geecek deerde bir byk lf ettiim halde, hikimse ne bana, ne de lfma metelik vermez. Peki, bu byk adam dedikleri neler sylemiler sanki... Falan byk adam yazn scak olur demi. Am'an ne espri, aman ne gzel sz... nsanlarn yzyllar boyu arad gerei kelimeyle vermi. Byk adamn lrken, son sz Kapy an! olsa, artk bundan ne byk gerekler karlmaz. Kapy an! dedi. Bu sz, byk adamn insanla gsterdii yoldur. Kapy an! ne demek bu? Bu, ne byk lftr. Dnn bikez.. B iki kelimede ykl, gizli anlam zmek iin kitaplklar dolusu kitap yazlsa, yine az. Yni diyor ki... Ne diyor? Ey insanlar!.. Eek gibi ahra kapanmayn! Ahrn kapsn an da ieriye bilim gneinin klar dolsun. Hayr, yle demiyor. Kapy an, grnz de dnyaya alsn. Hapsolduunuz kendi zindannztan kurtulsun. in dorusu, byk adam da her adam gibi can ekiirken bunalm, nefes darlndan kurtulmak iin An kapy! demi. te bu. lnce, br dnyaya gider gitmez, ilk iim Goethe'yi bulup sormak:

 Sizi son nefsinizi verirken Perdeleri an, biraz daha, biraz daha k! demisiniz? Bu byk szn anlam nedir? Goethe'nin glerek u karl vereceini biliyorum. Kim? Ben mi? Ben mi biraz daha k... demiim? Gzlerimin feri snyordu. evremdekileri grmek iin demiimdir herhalde... Yoldan geiyordum. Bir evin kapsndan, bir kedi can acsiyle bararak nme srad. Sonra alabildiine kat gitti. te beni byle derin derin dndren, 'bu kedi oldu. Kedi neden byle bararak evden frlad? Her eyin, her iin bir nedeni vardr. Kedi, neden kat? te size bunu aklayacam. Ama bitrl aklama yolunu bulamyorum. Demokratik bir metodla aadan yukarya doru mu anlataym, yoksa bizim Dou geleneimize gre yukardan aa m? Yni kediden Bakana m kaym, yoksa Bakandan kediye mi ineyim? Biz yine geleneklerimizden caymyalm. Kedinin dayak yemesi, yedii dayan acsiyle kapdan frlamas olay yle balad: Btn gazeteler, ama hep birden, bir Bakana ok iddetli saldrya gemilerdi. Bakann buna can ok skld. Ne yapacan bilmiyordu. Ne yapacan bilmedii ve can ok skld zamanlar yapt gibi, Mstearn ard. Ona biey sordu. Mstear, cevap verdi. Baka biey sordu. Mstear

onu da aklad. Bakan, can skntsndan kurtulmak, rahat etmek zorundayd. nk ne olursa olsun, insanlar rahatlamak zorundadr. Bakan, Msteardan baka bir ey daha sordu. Mstear o ii nasl yaptn anlatt. Hayr, o i yle yaplmayacakt. Neden yle yapmt Mstear? Olmaz yle ey...! Olur! Olmaz! Olur ite! Olmaz ite! Bakan, sonunda bir pf noktas bulunduuna sevinli, Msteara epeyce sylendi. Rahatlad. Eer ii rahatlamasa, o can skmtsiyle geceki toplantya gitseydi, ertesi gn dillerde dolaan baarsn elde edemezdi. Ne olursa olsun, insanlar rahatlamak zorundadr. Mstear, nasl rahatlyacakt? stifa m etsin? Hayr. Ne diye istifa edecekmi? Genel Mdre, falan meseleyi sordu. Genel Mdr falan meseleye cevap verdi. Genel Mdre filn meseleyi sordu. Genel Mdr, filn meseleye de cevap verdi. Pimekn meselesi... Ona da cevap verdi. Verdi ama, o fimekn mesele yle olmayacakt ki... Tamam. Sekreterini ard: Yaz! dedi. Mstear syledi, sekreteri yazd. Ooooh!.. Rahatlamt. Eer iini dkmese patlyacakt Mstear.

Evinin, oluunun, ocuunu rahatn, huzurunu karacakt. yi ama, Genel Mdr ne yapsn imdi? Mstearn yazdklar yenir yutulur ey mi? Zile hast: Mfetti Ali Beyi arn! . Ali Bey, on gndr teftite. Veli Beyi arn, Bastne! Mfetti Veli Bey geldi. Buyurun Beyefendi! u ey ii ne oldu? Oldu Beyefendi! br i? O da oldu. Nasl oldu? yle, yle, yle oldu efendim! yle olmayacakt ki... Kim dedi size yle yle yle yapn diye?.. Byle, byle, byle olacakt. Allah, Allah!.. Genel Mdr sylendi, sylendi,... Oooh, dnya varm. ini dkmese boulacakt. Mfetti ne yapsn imdi? Y sabr... Y sabrla olmuyor. Mdr Bey. Efendim! Nasl efendim? Ben size bu sabah ne dedim? Bu sabah m? Bir ey demediniz.

 Nasl demedim? Biey dedim, ben size. Bu sabah ben sizi grmedim ki... yleyse dn sabah demiimdir. Dn siz rahatsz. yleyse nceki sabah... Evet, sylemitiniz.;. Hah, sylemiti ite... Ne sylemiti? Sylemiti de neden yaplmamt peki? Olmaz byle ey... Anladnz m, olmaz. stemem, Katiyen olmaz!.. Mdrn surat asld. Ne olursa olsun, insanlar rahatlamak zorundadr. Muavini arn bana... Bastne! Mdr muavini geldi. Mdr sordu: D. cetveli yapld m? Yapld efendim. Tamam m yapld? Evet, tamam. Liste eklendi mi? Eklendi! Sanki ne diye her eyi de tastamam yaparlard?... Gnderildi mi? Gnderildi. Biraz geciktirseler olmaz m? Ne gn gnderildi? Dn. Neee? dn m? Bu ne ihml, bu ne biim i? Hi kimse almyor. karmal, i... Gn gnne i isterim... Anladnz m? Ooooh... nsan iini dkt m, ne kadar da

rahatlyor. Mdr Muavini, ksm mirinin odasna girdi. Burnundan soluyordu: Bunlar ne? Muhasebeye gnderilecek evrak. Hh... Tamam. Zaten siz... Muavin Bey knca, barut kesilen Ksm miri, masaya yumruunu indirdi: Nerede Hasan Bey? Hangi Hasan Bey? kinci ksmdaki Hasan Bey mi, kayt memuru Hasan Bey mi, evrak kalemindeki Hasan Bey mi, yoksa tahrirattaki ktip Hasan Bey m? . Hangisi olursa... ey... yni tahrirattaki ktip Hasan Bey... Efendim, paydos zili aldndan gitmi... yleyse sen gel buraya! > Benim adm Hseyin. Hseyin mseyin... Ben dinlemem. Ben size diyorum ki... On dakika kadar bard, ard. amandraya yanatktan sonra istim brakan gemi gibi boald. Rahat rahat daireden kt. Memur Hseyin Bey, odacya sylemediini brakmad. Bu camlarn hali nedir be? Ya u tavandaki rmcek alar?... u masalarn tozu... Yerlerin pislii... stemem byle ey!... stemem!...

Anladn m, ite o kadar... Hseyin Bey, ktan kp yaza girerken, srtndan paltosunu atm adamn hafifliiyle, rahatlyla daireden kt. Can burnuna gelen odac, kavga etmek iin kapcy arad, bulamad. Kapc gitmiti. Ne yap sn? Her ne olursa olsun, insanlar rahatlamak: zorundadr. Tramvaya bindi. Ayama bastn. nne bak! Adam aldrmad. Bileti geldi. Bilet! Grmyor musun kalabal. Bir elim askda, bir elim baskda... Czdan kar m imdi? > N'apalmj? nerken veririm. . Olur mu yle ey? - Olur! Olmaz. i Bal gibi de olur. Kontrol gelir, dinler mi? n aa... Bir patrd, bir grlt. Odac frsat yakalamt. Hay sizin gibi biletinin de... Son seferini yapan bileti, evine dnd. Kars

mutfakta glyordu. Ne glyorsun ulan! nsan kocasn... Ver etti sopay. Sonra geip sofraya, rahat bir yemek yedi. Biletinin kars alyordu. Ayann altnda dolaan kedinin srtna iki maa indirdi. Kedi can acsyla kendini sokaa dar att. Biletinin kars, kocasna sokuldu. Akn en iyisi, gz yandan sonra gelendir. kisi de rahatt... Her eyin, her iin bir nedeni vardr. Eer gazeteler Bakana saldrya gemeselerdi, u kedi durup dururken byle bara bara frlar myd? nsanlar rahat... Kedi nmden yle bir kat ki, rahatlamak iin onun ne yaptn gremedim. HEM AL HEM OYNA AZINDA tenekeden megafon, bir adam, pazar meydannda barbar baryordu: Bugn... stanbuldan gelen... Mehur... Mill tiyatoraaa.. Sahat.. drtte... nar meydannda... Allo! Allo... Sahat drtte... perdelik glnl komedi... Ayriyeten perde hisseli, kssal dram faaacas...

ki tiyatro ile bir canbazm bir arada buraya gelmeleri pek az grlen eylerdendi. Buyzden rakip tiyatronun reklmcs, brnden daha baskn kmak iin, iki uzun sopann stnde palyao klnda, meydann br bandan baryordu: Allo... Allo!... Memleketin... En naml, byk... millet tiyatoras... On sekiz artizlik byk kadro... En byk tiyatro kumpanyas... Hanede Ayten akrses... Ayriyeten alt kiilik saz ve caz takm... Alaturka ve ilveten alafranga danslar... Rakkase Celile Celli... En mehur film yldzmz bayaan Ece Yakar... Canbazlar da, bu iki tiyatrodan aa kalmamak iin, iki rtkan birden karmlard: Allo... Allo... Memleketin en naml canbazlarn... ki canbaaaz bir ipte. Bugn canbazhaneler kral Ali olak ip stnde kurban kesecek... p stnde psiklet yarlar... Ayriyeten... Ortalk panayra dnmt. adrlarn nnde trambon, bul ve davul, bir arliston, bir zmir marn alyordu. ki gezginci tiyatro ile canbazhane, ok kt bir zamanda gelmilerdi. nk ayn gn, Mill Cemaat partisinin lideri de, kiilik yurt gezisi ekibiyle gelmi bulunuyordu. Btn bu rtkanlar, cazlar hep bounayd. Ne iki tiyatro, ne de

canbazhane bir tek bilet satabilmiti. Taaaa uzak kylerden gelenler meydan doldurmulard ama, hibiri ne tiyatroya, ne de canbazhaneye gitmiyordu. Mill Cemaat partisinin lideri konuacak olduktan sonra, tiyatroya, canbaza kim gider? Meydanda narn altndaki kahvede yle konuuyorlard: Amanm, bi anatiyo, bi anatiyo... Bldr dinedim, gle gle leyazdm... Bu herif hepisnden basgm. teki partilerin hi biri bunun kadar gldremiyo... Bizim Kel brm'm gayn Mamut, bi mektup iletmi, diyokine, buraya geldi, gle gle ldk... diyo... Tm gar milleti yirlere serildi diyo... Glmekten gasklar gevemi. Hdrm gaynanas altna gard, diyo... Buradan oriya geliyo, amann, garman, hepten gidin, dineyin, diyo... Biz de kyden ii gc braktk, geldk. Herf bi gonusun, acep tiyatro ga para ider? Paraynan m Mustava emmi? Yoh bee!.. Herf sevabna gldryo... fi seblillh... Pekiy, ne zoruna? He bi cihar yok mu? Milletin biraz yz glsn deyi... Eyilik ossun deyi... Bi anatiyo, tbeler ossun, bir ay yat,

gl!... Mill Cemaat partisinin gezisine katlanlardan hi biri ortada grnmyordu. Yalnz meydan polisler doldurmutu. Yaya polis, atl polis, motosikletli polis, motorlu, zrhl, binmi, bindirilmi polis... Komu drt ilin polisi buraya dolmutu. Biraz sonra azdan aza bir haber yayld: Meydanda syletmiyeceklermi... Acep neden ki?... Yasah... Neden yasah?.. Besbelli bu tiyatoraclar, iimize keset vuruyo deyi hkmata ikyette bulundular. Hkmat da, madem tiyatorac gsms adrda numro yapyor, bunlar da gapal yerde numro yapsn diyerekten bi ganun kard. Sincik n'olacak? Sinamadaym... Dzdaban Irza'nm sinamasmda... Biraz sonra yeni bir haber kt: Dztaban Rza sinemasn vermiyormu... Ben hokmet iinden gorharm diyesiymi. Neme gerek diyomu, elektriimi bozarlar, bi zor karrlar. Virmem diyormu... Sincik n'olacak? Kr Yusuf'un logantasma!.. Lokantann n tklm tklm dolmutu. Ama kapdaki polisler, yalnz partili olanlar ieri sokuyor, o partiden olmyanlar lokantaya brakmyordu.

Kapda birikenler konuuyorlard: Len smiyl, ben sana bu partiye girek dimedim miydi? imcik bedavadan diniyecekdik. Ne bilet var, ne biey... Sincik tiyatroya gaymeyi bayl, anln bana gelsin. Canm r eit Day, pangadan gredo almahik iin brsne girdik. ki partiye birden girilmiyo mu? Get iine!... Sincik bu partiye gaydmz yaptrsak, ieri gomazlar m? Pulise sor!... Ben pulisnen gonumam. Sen sor! Kapdan parti kimliklerine baklp ieri girenlere, Partinin l idare heyetinden biri unlar tenbih ediyordu: Alk yoh!... Glmek yoh!... Barp armak yoh!... He bi iy yoh!... Mevta gibi duracak myz? Ben bu partiye girmem Hac emmi, glmek olmadhtan kelli... Partiye gireceime, tiyatoraya giderim. Yr, tiyatoraya! Paralar benden... Len, bu gafaylan tiyatoraya gidili mi? lkin ordan bi ie imam suyu al da iek, gafalar dutup yle girek. Lokanta doldu. Lokantann btn pencereleri

kaln bezlerle rtld. ki polis memuru pencerelerden ierisinin grlecei delik kalp kalmad m denetledi. Karanlk olduu iin, lmbalar yakld. Hava ok scakt. erdekiler buram buram terlemeye baladlar. Ortada yksek bir yere masa, zerine bir sr plkla, bir de gramafon konuldu. Mill Cemaat partisinin lideri masann arkasna geti. Vatandalar! dedi, biliyorsunuz, son kan kanunlardan sonra konumak, nutuk vermek ok tehlikeli bir durum ald. Biz polisi, savclar, mahkemeleri megul etmemek, kendi bamz da belya sokmamak iin, bu areye ba vurduk. Burada benim eskiden sylediim ve iinde hibir su olmayan plklar var. Sesimi ve szlerimi bu plklardan dinleyeceksiniz. unu da sylemeyi bir bor ve vazife bilirim ki, baka yerlerde, bizi yolumuzdan alkoymak, ge brakmak iin trenleri geciktirdiler. Baz yerlerde suyu, baz yerlerde elektrii kestiler. Burada hi bir zorlukla karlamadk. Gerek idarecilere, gerek polise huzurunuzda teekkr ederim. imdi nutuk plklarm dinleyeceksiniz. Salonun gerisinde oturan iki polis, byk altndan ksks glyordu. Parti lideri en stteki pl gramofona koydu.

Bir partili gramofon inesini deitirdi, kolu evirdi. Salonda t yoktu. Arkadaki iki polis hl ksks glyordu. lk plk dnmeye balad. Sayn vatandalar! Partimiz prensip itibariyle, iki meclisi kabul etmi olup, Anayasa mahkemesinin kurulmasn da programna almtr. Scaktan, havaszlktan ierdekilere arlk basmt. Kimi terini siliyor, kimisi de uyukluyordu. kinci plk gramafona kondu. Arkada iki polis ksks glyordu. kinci plk almaya balad: Eeeeminem Eminem... akr Eminem!... Gbeinin alt ukur Eminem!... Partilileri bir tel ald. Lider ve evresindekiler gramofona kotular. Kaldrn o pl... Kim koydu onu?... Birisi plklar kartrm. Uyuklayanlar uyanm, kyller canlanmt.

Yer yer: Kaldrmayn! Brakn alsn!... Emineyi isteriz!... . akr Emineeee!... Sesleri ykseliyordu. nc pl koydular: Aziz vatandalar!... Bir memlekette siyas hrriyet olmaynca hibiey olmaz... Bu pln sonu yle bitiyordu: Biz iktidara geince unlar yapacaz... Drdnc plk kondu: Sepetioluuuu, bir anann kuzusu... Dah da da day daya... Day da di di di d daaay!... Genler ceketleri karp ortaya kmlar, oynamaya balamlard. htiyarlar elleriyle, ayaklariyle tempo tutuyorlard. Plk bitince oyun durdu. Yeni plk balad: Hkim teminat... niversite muhtariyeti... Bamsz mahkeme. Her vatandaa bir ev... adrmn stne... p dedi damlad... Veresiye vere vere

Kalmad kalmad... Bu sefer ihtiyar, genci ortaya dkld. Hep birden comulard. Nutuk plklar bir alg, bir arkyla devam etti. Sonunda parti lideri, Vatandalar!... dedi. in ciddiyeti kat, sululuu kt. Gryorsunuz ya, bir sabotajla kar karyayz. Plklarmzn arasna oyun havalar kartrmlar. Byle demokrasi olmaz! Toplant dalrken genler hl oynuyor, yallar glyordu. Buyzden pekok kii Mill Cemaat partisine girdi. Kyller, Dn dernek canm, bir engisi eskd... diyorlard. DOLMUUN KAPISI ofr, Kurtulu! der demez, arabann kapsna saldrdm. Ne yaptmsa kapy bitrl aamam. Kapnn kulpu dnmez. ofr ierden baryor: Sola kvr! Sola kvryorum kvrmasna ama, kulp kvrlmyor. ofr baryor: Sola beyim sola!... Allah Allah, askerlik

yapmadn m yahu?... Solumu, sam m ardm? Dolmuun arkasna baka arabalar, otobsler, kamyonlar yld. Trafik memuru, frt fmrt ddk ttryor. Sola kvr be! Kvrlmyor kardeim. ofr uzanyor, kapy ayor, ieri giriyorum. Dolmu yryor ama, ofrn de enesi ald: Ne adamlar var be dnyada?... Th Allah kahretsin... Yahu san solunu daha renmemilar be! ofrn enesi kapanmyor bitrl: Her yolcuya teker teker anlat. Kap bu yahu... Sola evir, tak alr... Kendimi vmek gibi olmasn, bir iyi huyum vardr, haksz olduum zaman karmdaki ne derse desin, hi sesimi karmam. ofr, hzn alamam, boyuna drdr ediyor: Bir kap amasn renmeyen insan bu dnyada ne diye yaar bilmem ki... Utancmdan renkten renge giriyorum. Ne dese adam hakl. Bu sefer yolcular da ofr tutup ona hak veriyorlar. Bir iman adam, . Efendim, dikkatsizlik... diyor, dikkatsiz insanlar.

Bir ofr, bir o iman adam sylyor: Baym, vallahi bktm artk... Bu adamlara araba kaps amasn retmek iin bir kurs amal... Yok kardeim, yok... Medeniyetin mektebi yoktur. nsann kendisinde olmazsa ne yapsan bo... Eminn ide iman adam arabadan inmek istiyor. stiyor ama, bitrl kapy aamyor. ofr, bu sefer ona baryor: > Bayn, saa evir kulpu... evrilmiyor kardeim. Sola eviriyorsun baym... Yahu bu cenabet, dardan sola, ierden saa evrilecek... > Kardeim, ne sola dnyor, ne saa... Kprdamyor krolas... Bir hayli ekiiyorlar. Sihirli define kaps gibi, kap bitrl almyor. ofr uzanp kapy ayor. iman adam kendini zor dar atyor. Bsbtn kzan ofr sylenip duruyor. Neredeyse kfre balayacak. Herifin pis azna dayanlr gibi deil. Kurtulu'a gitmekten vaz getim ama, ya kapy aamazsam diye korkumdan inemiyorum.

 Odun olu odunlar... Yarmalar!... Bay ofr, ben burada ineceim. Kapnn kulpuna yaptm. Aabilmek iin az nce ofre yle dikkat etmitim ki... Saa eviriyorum. Ooooh, ok kr, dardaym. Baka bir araba bekliyorum.. Kurtulu? Evet... Araba nmde. ofr paylamasn diye, az nce rendiim gibi, kapnn kulpunu sola eviriyorum, olmuyor. Saa eviriyorum, olmuyor. Bir daha zorluyorum, bir daha, yle ki elime kan Oturuyor. ofr baryor: Yukar kaldr yahu, yukar... Yukar kaldrnca kulpu, kap alyor. imdi bu ofr balad: Buradan baka stanbul yok... Yolculardan biri ofre hak veriyor: Bou bouna kaldrm iniyorlar. Artk bir taksi kaps aamyan da insanm diye yaamamal dnyada... Bu ar szlere nasl dayanlr? ofr de, yolcular da hep beni haksz karyorlar. Karaky'de bir yolcu inmek istiyor. Ama kap almaz. ofr,

 Yukar kaldr! diye barbar baryor. Yolcu, Kalkmyor! diye baryor. Asl be! Aslyorum, kalkmyor. ofr kapy ayor, adam kar kmaz, ne olur ne olmaz ben de kapy aamam diye dar atyorum kendimi. imdi Karaky'deyim. Zarzor bir araba buluyorum. Kapnn kulpunu sola eviriyorum, olmuyor; saa evir, olmuyor; yukar, a-ah, aa, -h... Bre aman. ofrden paparay yiyeceim salam, aslp duruyorum. Kulpu drt yne eviriyorum, bana msn demiyor. t be it!... ofre soruyorum: Nereye iteyim? Nereye itilir yahu?... t!... tmesini de mi bilmiyorsun... eri doru it! Hi byle ieri doru itilip de alan kap grmedim. Kapy itme be! Kulpu it!.. Hele kr kap alyor. ofr durur mu? Her mteriye teker teker ret... Bir yolcu, Kaz gibi adamlar! diyor. Bunu syleyen yolcu kapnn yannda oturuyor. ofr onu,

 Kap ak! diye tersliyor. Adam kapy ap kt diye kapyor. Olmad!... Kapanmad. Adam bir daha deniyor, yine kapanmyor. Kapanmad! Yanndaki yolcu, Hzl ek! diyor. at!... Pat!... Kt!... ofr, Yava yahu, diyor yava be!... Alt taraf yirmi be kuru vereceksiniz be!... ofr uzanp kapyor kapy ama enesini ayor: Haftada bir kap tamiri. Kazan kazan kap tamirine ver. mi bu yni... Sizin evinizde kap yok mu? Saat gibi kap bu, yavaa tk diye kapatacaksn. Bir yolcu Galatasaray'da inmek istiyor. Yine kap almaz. Bir patrt, kyamet, saa, sola, yukar, aa... Sonunda kap alyor. Yolcunun arkasndan kendimi sokaa frlatyorum. Kurtulu? . Evet, buyurun! Buyurmas kolay ama, nasl buyuracaksn? Kapnn kulpuna yapyorum. Yukar kaldr kalkmaz, aa indir inmez, saa sola dnmez, it itilmez... Th Allah kahretsin... Btn kuvvetimi deniyorum. Koca Yusuf pehlivan kalksa mezardan bu kapy aamaz.

 Kendine ek! Bu kap da kendine ekilince alrm. Ka para eder, bay ofr balyor sylenmeye... Ama yooo, bu kadarna dayanarham artk. Birader, diyorum, hepsinin kaps bir baka eit bunlarn. Bizim ne suumuz var bunda? Kimini saa, kimini sola evireceksin. Kimi yukar, kimi aa... Bir ksmn iteceksin, bir ksmn ekeceksin... ofr, bsbtn kzyor: nsan bu kadarck eyi de bilmez mi be... Ford arabalarnn kulpunu sola, Studbaker'leri saa evireceksin. evrole oldu mu iteceksin kulpu. Hilman'lar kendine doru ekeceksin. Fiat ara bas oldu mu nce bir saa evirir, sonra stne basarsn. Buick'ler en kolay, bir sola, bir saa evirir, kulpu kendine doru biraz eker, sonra biraz yukar kaldrr, kuvvetlice aa indirirsin, sonra kendine doru ekip te, hafife stne basar, itersen, t diye alr kap... ofr, durmadan her marka otomobil kapsnn nasl alacan anlatyordu. Ben tatl tatl dinliyordum ama lfnn sonunu kt balad: nsann bu kadarck bir eyi renmemesi iin

mankafa olmas lzm. Yolculardan biri ofrden de baskn kyor: Dangalaklk efendim. Dpedz dangalaklk bu... Alt yan yirmi-otuz eit otomobil var. stanbul gibi bir ehirde yaayan insan bu kadarck bieyi renemezse, kaldrsn kendini denize atsn... ofr onaylyor: yle ya, lsn be!... lsn daha iyi. Koy nne bir torba saman, yesin. Bana svp sayan yolcu Taksiim'de injyor. Tam kapdan karken: Vaaay... Aman!... diye baryor. Ne oldu? Ne var? yi olmu kerataya. Kapy kaparken ba parma araya skm. Elinden akr akr kanlar akarken kapya svp sayyor: Namussuz kap... Hi byle kap grmedim. Herif aman zaman diye baradursun, ofr gaza basyor, Harbiye'ye uuyoruz. Harbiye'de bir mteri daha binmek istiyor ama ne mmkn... Otomobil kaps deil, kale kaps namussuz. s tanbul surlarnn kapsn bir haftada aan Fatih Sultan Mehmet gelse aamaz. ofr, Bastr! Bastr be!... diye baryor. Neresini bastraym?

 mrnde hi arabaya binmedin mi? Dmesini bastr! Dme nerede yahu? Kilit dmesi be!... Dme dedii nerede biliyor musunuz? Kapyla, kilitle, kulpla hi ilgisi olmayan bir yerde, arabann i yannda, pencere camnn altnda.. Ben dmeye basyorum, adam kulpa, kap alyor. Alr almaz da canm dar atyorum dar. Artk yrmeye karar verdim. Yanmda bir araba duruyor. Nereye baym? Kurtulu. ofre bakyorum, yalca bir adam. Artk bu kfr filn etmez, diyorum iimden. erde de yolcu daha var. Acaba kapy amay... Bilirim bunlar, her birinin ayr bir huyu vardr. Elimi kap kulpuna atmadan soruyorum. Arabanz ne marka? De Soto!... De Soto mu? Bu nasl alr? Zaten kapnn kulpu da yok. t!... tiyorum. Bastr! Bastryorum.

 ek!... Kendine ek!... Dndr! i Dndrdm. Ka defa dndrdn? ki. i Olmaz, batan dndr. defa... ofr yardma geliyor, o da aamyor. Yolcularla ofr, ierden ben dardan zarzor kapy ayoruz. Bu sefer de bitrl kapanmaz. Ben ekerim, ofr eker, kap kapanmaz. Btn kuvvetimle kapy ektim. Eski araba sarsld. Kt diye bir ses... ofr. Hah, kapand imdi... dedi. Gidiyoruz, ofr anlatyor durmadan. Ellibin liralk arabaym. Yolcular bir ylda hurdaya karmlar. Dolmua inip binmesini, kapy ap kapamasn bilmiyorlarm. Ayda bir kere kapy tamire gtrrm. ofr svp sayyor. Bereket, bu seferkiler bana deil, bakalarna. Kurtulu'a geliyoruz. Araba duruyor. Bir yolcu kapy amak istiyor. Almaz... Bu araba De Soto, diye rendiklerimi satyorum, yukar al, sola it... br yolcu ie karyor, ncs yardm ediyor. ofr sylenerek kapya uzamyor. Hi birimiz aamyoruz, br yandaki kapy kurcalyoruz, zorluyoruz, o da almyor. Kaldk m arabann iinde... Kan-ter iinde kalan ofrde kfrn

bini bir para... Bir ksmmz sa, bir ksmmz sol kapda urayoruz. Masallardaki sihirli kap gibi, ne yapsan almaz. Sustay ekin! Hadi!... Dayann!... Tramvaylar, arabalar arkamza ylm. Trafik memuru sesleniyor. ofr arabay kenara ekiyor. Bir erkek yolcu ceketini karm, kapy amaya alrken, biri de br kapy tekmeliyor. Kadn yolcu avaz kt kadar, mdaat!... diye baryor. Sus hanm, ortal tela verme. Kadn karyor zannedecekler. Polis koup geliyor. Etrafmz kalabalk eviriyor. Ne var? erde kaldk, kap almyor. Kadnck lk la, ofr kap kilidinin sustasn bozan mterilere kfr eder, dardakiler gler hlimize... Bir keser yok mu, keser... Keserle almaz, varyoz lzm. Bir ilingir arn en iyisi... Karanlk bast, biz hl dolmuta mahpusuz. Seyirciler gittike artyor. Ne ierden alyor, ne dardan... Baka bir ofr bizimkine,

 Arkada, diyor, bunu asa asa Yeniehir'de tamirci Yanko aar. Geen gn Bykdere'ye mteri gtrmtm!. Benim de bama geldi. ldr Allah kap almad. Sonra mterileri tersyz getirdim, be tamirhane dolatktan sonra Yanko usta at. Yeniehir'de Yanko ustann tamirhanesine gidiyoruz. Usta evine gitmi. Ustaya haber gidiyor. Biz ierde artk patlyacaz. Bir saat mi, iki saat mi sonra usta geliyor. Bir zaman da o urayor. Siz bunu Tarlaba'nda kiliti bo var, ona gtrn diyor. Kiliti bo'ya gidiyoruz. Sustann dili diliye gemi, diyor. Ne yapacaz? Gece vakti olmaz. Bunun bir gnlk ii var. Gndz gzyle inallah... erde yalvarmaya baladk: Aman bo usta, ocana dtk. Bizi buradan kurtar. Ne istersen verelim, yz, iki yz... Kadn alamaya balad: Ah n'olur, kocama bir haber verin bri... Hlimize acyan bo usta ie giriti. Gecenin on ikisinde, Olmyor, dedi, bunun ii uzun... Pencereden

kn!... lkin kadnn cann kurtardk. Pencereden ban uzatt. Ayaklarndan biz tuttuk, bandan dardakiler, karga tulumba kadn kardk. Yolcunun biri iman olduu iin ne yaptksa dar karamadk. Sonra beni kardlar. Hrriyet havasn cierlerime ektim. iman yolcuyu karmaya alyorlard. Bana da: Yardm et dediler. eke eke adam yar beline kadar dar kardk. Ama tam beline gelince, ne ieri, ne dar, adam pencereye takl kald; yars ierde, yars darda. Vazgetim, ieri sokun! diye yalvaryor. eri de sokamyoruz. Ben artk oradan uzaklatm. Ne yaptlar bilmiyorum. Tabi 'Kurtulu'a yaya gittiimi, o gnden sonra dolmua binmeye tvbe ettiimi tahmin edersiniz. GA I N C I GILNK ELMZDE tavsiye kart vard; ie girmek iin * deil, hastaneye girmek iin. Hastanelik bir hastamz, yer yok diye kap dar etmemeleri iin... ki deil, hastay koyun koyuna yatrsalar razydk. Uluslararas tannm ordinarys profesre tavsiye kartn buyzden gtrmtk. Yaknlarmdan olan hasta, bir baka yaknmla ieri girmiti. Ben kapda bekliyordum. Yerde, sralarda,

ayakta hastalar bekleip duruyorlard. Ben hastaneden korkarm. Onun iin kapya kadar gelmi, ieri girmemitim. Hastanenin, baheye alan ift kanatl geni, caml kaps iki dakikada bir, alyor, batan aa beyazlar giyinmi erkekler, kadnlar girip kyorlard. Kap kanad iki yana da alyor, hem ieri, hem dar. Bu beyaz elbiselilerden biri ieri girdi, yada dar kt m, arkasndan caml kap hzn kesemiyor, ieri dar gidip geliyordu. Kap kanadnn sallants bitmeden, yeni bir beyaz elbiseli kapdan geiyordu. Gzm, caml kap kanatlarmdayd. Bu beyaz elbiseliler, her halde doktor olacaklard, doktor, mtehasss, asistan, doent, stajyer, filn... Kiminin stnde kahve rengi pelerin de vard. Bu beyaz elbiselilere dikkatle baktka onlar birbir lerinden ayrt etmeye baladm, rtbelerini anlyordum. nk hademeler, hizmetiler, doktorlar hi ayrtsz, hep beyaz giyiyorlard. Bembeyaz elbiseleri iinde kimler daha ok doktora benzemek istiyorsa, ite onlar hademeydi. Sa taranmam, hatt birazck sakal km doktorlar vard. Ama hademelerin iinde bylesi hi yoktu. Doktorlar, her yerde yrdkleri gibi ellerini kollarn sallya sallya yryorlard; oysa hademeler kasla, kasla, teftie km feldmareal gibi yryorlard. Doktorlar glyor, hademeler surat asyorlard.

eri gnderdiimiz hastadan her nedense haber kmad iin, ben kap aznda bu beyaz elbiselileri inceliyip duruyordum. Doktorlar, basbaya doktordular. Ama hademeler; doktorlardan daha ok doktordular. Yalnz bir yerlerinde bir iaretleri vard ki, ite o iaretten p diye hademe olduklar anlalyordu. O iaret mi? oraplarnn yrt... Gmlek bembeyaz. Ceket gcr gcr. Pantalon t gibi tl. Ayakkab, orap, beyaz. Beyaz olmasna beyaz ama, arkadan baknca keden topua kadar yrtk grnyor. Hele pantalon paalar ksa olanlarn topuklamadaki kocaman orap yrtklar bsbtn gze batyordu. Yrtksz olanlar da vard ama, eoununki yrtkt. Sanki doktorlarla ayrt edilsinler diye, istiyerek yrtk, yamal orap giyiyorlard. Bir tanesi koridorda aa yukar dolap du ruyordu, elleri arkasnda, ba tavanda, burnu ha

vada... Yanma gittim, Affedersiniz, dedim. Yrmeyi brakmad. Lfm tamamlamak iin, ben de yannda yrmeye baladm. Affedersiniz, bir hastamz muayene olmak

iin... Baln evirip bakmyor, pasa yryordu. Bir hastamz muayene... Burnu, pencerenin st pervazn gsteriyordu. Bir hasta... Bakt yoktu. Bir... Yrd, ieri girdi. O srada muayene olmak iin bekleenlerden bir adam kendini talarn zerine frlatt. Kvrkvr kvranyor, ac lklar atyordu. orabnn arkas yrtk olan beyaz gmleklilerden biri, yerde kvranan adamla, te var be! diye bard, yolu kapama!.. Ayan adamn stnden arp geti. Yerde inleyen adamn durumuna dayanamadm, o beyaz gmleklilerden birine, N'olur, doktora haber verseniz, dedim, belki bir uyuturucu ine filn yaparlar... yle bir samdan trnama kadar szdkten sonra, Sen bu herfn nisi oluyon? dedi. Hi... Mademki he, sen bu herfn hm, ahrabas olmuyon. da, ne demiye garyon? nsanlk adna, nsaniyetlik yapacak bir sen mi gusur galdn?

Kzgn yrd, gitti. Hi olmazsa soruma karlk vermiti. Yerdeki adam barmasn ykseltince, baka, bir beyaz gmlekliyi tuttum, Gnahtr, doktora haber verin, n'olur, dedim. Dileri grnd, glyordu. ok bilmiesine elini sallad: O-hoo... Ne nmere yapyo be! Anamadm?.. Biz neler grmz. Gardan bakncak, p diye nmereyi anarm. Byle numara olur mu? Ne diye numara yapsn? Hastaneye yatsn deyi... Kurnaz kurnaz gld. Gle gle de gitti. Adam bir zaman kvrand. br bekleenler de, beyaz gmlekliler gibi, ona aldr etmiyorlard. Yalnz bir kadn ara sra, Vah vah! diyordu. Ayaklar tekerlekli bir arabada, iki beyaz gmlekli bir hastay gtryordu. kisinin de salar prl prl taral. Gmlekleri, pantalonlan tl. Yalnz oraplarnda o iaret var, topuklarnda, kaz yumurtas biimi kocaman bir yrtk... Gle oynaa, itie kaka arabay kapdan kardlar. Arabadaki hasta belki ameliyattan kmt, halsizdi. Arkadaki, arabay koturmaya balad. Parkeden, hastanenin kumlu yoluna birden dnce

araba, sarsntdan tekerlein biri frlad. Araba yana yatt. Karantina sars, denek gibi bir bacak, arabadan sarkt... ki beyaz gmlekli, tekerlei yerine geirmeye alyorlar, bitrl beceremiyorlar. Kzmlar, boyuna svyorlard: Dingiline... ettiimin arabas... Dingilini... tiimin namussuzu... Ulan delii nirde bu ls gandillinin?.. Bul u delii!.. Ben kapda onlar seyrederken, bir sakall ihtiyar geldi. Ayaklarna kaim, kaba lstikler; yn oraplarn, aba pantalonunun stne ekmi. Pantalonun yamalarndan asl kuman hangisi olduu ayrt edilmiyor. Belindeki kuak, srtnda, miadn enaz on kere doldurmu bir asker ceketi. Bandaki kasketi bile delinmi. htiyar, kapda durdu. Etrafna baknd, sonra, elleri arkasnda bal duran bir beyaz gmlekliye gitti: Birinci hariciyenin, nc servisi nire? Yrtk orapl, beyaz gmlekli bilgi, adama yukardan bakt: nc hariciyenin birinci zervisi mi, yohsam birinci hariciyenin nc zervisi mi? htiyar dualad. Birdenbire aalamt.

Beyaz gmlekli, ihtiyara yardm etmek istiyordu : Beri bah, dedi. nc hariciyenin birinci zervisi va, birinci hariciyenin nc zervisi va... Hangisi senin aradn? htiyarn bsbtn akl kart: Biri , biri bir emme, hangisi , hangisi bir arttm. . kinci hariciye de va. Sakn ola ki ikinci hariciyenin nc zervisini aramayasm? htiyar, gzlerini bzd, ban kad, Tm gartrdm, dedi. Glinik nmeresini anlnda duttun mu? htiyar. ki miydi ne? diye sylendi. Sakn, birinci hariciyenin ikinci zervisinin, nc gliniinde olmasn? Dn biyol... Sincik tm gartrdm. Dndke gartryom. nsan bellemez mi canm... Bah, ikinci hariciyenin nc zervisi va... Onun da birinci glinii va... htiyar, Biri , biri bir... diye tekrarlad. yi dn... kinci glmik yoh mu?

 Var besbelli... var ya... Birinci de var, nc de... nc zervis, ikinci hariciye mi, yohsam ikinci hariciye, birinci zervis, ikinci glinik mi? htiyar, kuann arasndan tabakasn kard. Bir cigara sard. Aklnn bana gelmesi iin cigaray tttrd. Dnd, dnd, Helbet biri ya, hangisi? dedi. Sen gamc glinik dedin? Beyaz gmlekli bilgi bilgi saymaya balad: Canm anamyacak ni va?... nc hariciyenin birinci zervisinin ikinci glmiiynen, bir de efendime deyim, birinci hariciyenin nc hariciyesinin ikinci gliniinin, birinci gliniinin, drdnc zervisinin... Amanm emmi, beni de sasttn be!.. Ben de gartrdm, bah bi daha batan alyom. imcik nc zervisin ikinci gliniinin birinci hariciyesinde mi, yohsam... Beyaz gmlekli boyuna birinci, nc, ikin ci dedike, ihtiyar gzlerini krptra krptra hayranlkla onu dinliyordu., Sonunda Egossun!.. dedi, bu gadar eyi nasl da biliyon, bir bir sayyon, aklda galr iy deel... Yrtk orapl, beyaz gmlekli, burnunun ucunu havaya kaldrd, Golay m emmi, dedi, golay m? Vazife bu...

htiyar bir daha, Egossun!.. dedi. Sincik bir iyi dn, yeni batan. Bah ben sana diyiyim. Birinci hariciyenin nc zervisi, ikinci glinii va... Bunu bi kerem anlnda dut. Ondan kelli nc... Beyaz gmlekli, yeni batan saymya balad. htiyar, aklna gelmi gibi, Dur hele, dedi. Ben sana ilkin ne demitim? Gamc hariciye dimitim? Gamc zervis dimitim? ilkin her ne didiysem, ite orasn aryom. lk dediim dorusuydu... lkin dediin mi? Bu sefer ikisi de dnd. lk denileni hatrlayamadlar. Yrtk orapl, beyaz gmlekli sordu: Sen orada kimi anyon? Olum vard. Kyden emeliyat iin geldiydi. Sen var git, adresini bi iyi gaf anda zaptet. Sonra gel... Edresesi memlektta... Baka bir zaman gel!.. Hey oul, otobosun piltm, neyi de almtm. Dokuz gayme verdim, yansn m sincik? kindileyin kalkacak otobos. Bak ii, grdn m sen? Gismet deelmi, olan grmiyeceiz. Hey Yarabbi sen biling... nc hariciye miydi? Birinci olmasn... Birinci hariciyenin ilkinci

zervisinin ikinci glinii mi yohsam... Dur hele. Ad Mamut. Gamnda bir illet ktyd. recep olu Mamut. Eerim grrsen, buban geldi, gitti, dersin. Govuun nmeresini gartrtt, gitti dirsin. Acep nc zervis miydi? Haydi salcaklan gal... Gamc glinikti acep... Ailaha emanet ol!... Gule gule emmi... htiyar, nc, birinci... diye diye gitti. orab yrtk, beyaz gmlekli, arkasnda bal ellerini zd, sol elini cebine soktu, ieri girdi... ISLATIR MI ISLATMAZ MI? SZLK canma tak demiti. Ne i olsa ya" pacaktm. Ama ne i olursa, plkten, lple kadar... ' Bir tandm, Ragp Beyin bir adama ihtiyac varm, seni ona gndereyim, dedi. Madem adam aryor, benden iyi adam m bulacak? Ne i iin? Vallahi bilmiyorum. Bir kart yazd, beni Ragp Beye gnderdi. Ben yazhanesinden ieri girdiim zaman, Ragp Bey iki adama yle sylemekteydi:

 Benim elimde bir ie su olsa... Efendim... Bu bir ie su ile btn buralarn slatabilir miyim, slatamaz mym?.. Efendim?.. Elbette slatamam. Binaenaleyh madem ki slatamam., yleyGetirdiim kart uzattm. Buyurun, oturun, dedi. Biraz daha konutular, o iki adam gitti. Yalnz kalnca, Ben ellialt yandaym, dedi. Bamdan ok eyler geti. Hayat tecrbelerimden en sonunda unu rendim ki... Ellialt yllk hayat deneylerinden elde ettii sonucu kavrayabilmek iin gzm de, kulam da amtm. Hayattan unun rendim. Mesel, benim elimde bir ie olsa... Efendim? Bu bir ie su ile bu yazhaneyi slatabilir miyim, slatamaz mym? Efendimi? yle bir soruu vard ki, ille bir karlk vermek gerekti. Acaba ne dersem houna giderdi? Islatr m demeliydim, yoksa slatmaz m? Biraz nce, yine bu soruyu sormu kendi sorusuna kendisi, slatmaz, diye cevap vermiti. Benim dndm grnce, sorusunu tekrarlad: Islatr m?.. Efendim? Lise bitirme smavmdaymm gibi titredim.

Bulunduumuz yahhanenin taban yzeyini gz kararlamas lmeye altm. Eni drt metre var, boyu da alt metre kadar. Islatr m, slatmaz m? Efendim?.. ie ne kadar dedim. ard. Ne iesi?.. Hangi ie? Buralarn slatacamz su iesi... Byle bir soru ile karlaacan ummad suratndan belliydi. ey... Basbaya ie ite... su iesi. Islatmaz efendim. Grdnz m, slatmaz ite... Binaenaleyh, her insann bu hakikati bilerek, ona gre... deil mi? Evet... Sizi ie aldm. Burada bir adamm var. Kendisine imdi, sizin yannzda yol vereceim. Zor bir durumda kalmtm. Demek adam benim yzmden iinden olacakt. Buna vicdanm elvermedi. Beyefendi, dedim, baka birini ekmeinden etmek, ayan kaydrmak istemem... Hayr, dedi, sizi almasam da yine ona yol verecektim. Ben byle inat adam grmedim. Bakn, araym da, siz de grn... Zile bast. Gelen odacsna,

 Bir ie su getir, Mmtaz Beyi de buraya ar! dedi. nce Mmtaz Bey ieri girdi. Adam grr grmez kanm kaynad. Gler yzl, sevimli, bir adam. Hi yle inat bir grn yok. Patrona, Buyurun Beyefendi, bendenizi emretmisiniz, dedi. O srada odac bir ie iyi su getirmiti. Suyu grnce, adamn yz ekidi, kalan atld, yz kaslar gerildi, akaklar atmaya, ene kemikleri oynamaya balad. O sevimli yzdeki bu birden deimeye atm. Hani bitakm romanlarda, korkun filmlerde gndz insan, gece ay knca canavarlaan yaratklar vardr; Mmtaz Beyin yz de yle oldu. Patron eline ieyi alp sordu: Bu ienin iindeki suyu buraya dksem, burasn slatr m, slatmaz m?.. Efendim?.. Mmjtaz Bey? Islatr! diye bard. Bu, barmaktan ok hrlamaya benziyordu. Mmtaz Beyin yz deie deie, tpk iri bir buldog kpeinin suratna dnmt. Patron, Islatmaz! dedi. Mmtaz Bey, dilerinin arasndan,

 Islatr! diye hrlad. Islatmaz! Islatr! Islatmaz! Islatr! Patron bana, Gryorsun, ya, dedi, gz gre gre bir gerei nasl da inkr ediyor... imdi bu elimdeki bir ie su, burasn slatr m, slatmaz m? Efendim?... Islatmaz, dedim. Tabi slatmaz. Mademki slatmaz, yle ise byle bir adamla bir arada allmaz! Mmtaz Beye dnd, Artk sizinle beraber alamyacaz. Hemen ilginizi kesip, buradan gidin! Mmtaz Beyin yz yine deimi, o sevimliliini almt, Teekkr ederim Beyefendi, Allaha smarladk! dedi. arp kalmtm. Beyefendi ne i yapacam renebilir mi yim? dedim, belki Mmtaz Beyin yapt ii yapamam. Bana mantk sahibi birisi lzm, dedi. Her eyden nce mantk. Anladnz m? imdi bu i enin iindeki suyu buraya dksem, burasn slatr m? Efendim?..

 Islatmaz. Tamaaam... Benim istediim de ite bu... imdi ieriki odaya gidin. Demirba eyay Mmtaz Beyden teslim aln. Ba stne. Yandaki odaya getim. Mmtaz Bey kendi eyalarn topluyordu. Ne kadar gler yzl, sevimli bir adamd. Bu kadar tatl bir adam, demin patronun karsnda nasl da kurtlamt. Utanarak yanma sokuldum, ok zgnm, dedim, benim yzmden, iinizden olmusunuz gibi geliyor. Glerek, Yok canm, dedi, neden sizin yznzden olsun? Siz olmasanz, baka birisi gelecekti. Affedersiniz ama, sanki siz de slatmaz deseniz ne olurdu? - imdi ne desem bo, anlatamam... Sonra siz de anlarsnz. Ben bir sene iinde deitirdii beinci adamm. Ancak ikibuuk ay dayanabildim. sizliin ne olduunu bilirim. Onun iin gznz korkutmak istemiyorum. Allaha smarladk. Allah size de sabrlar versin ... Gle gle... Mmtaz Bey antasn ald, gitti. Ben ne yapacam, ne i greceimi bilmiyordum. Masann bana getim. Sandalyeye oturdum. Biraz sonra

patronun odasndan, grltl tartma sesleri duyuldu. Odac geldi, Sizi aryor! dedi. Patronun odasnda kii daha vard. Ne olduunu anlyamadm bir sat ii zerinde konuuyorlard. Bir ie suyu buraya dksem, buralarn slatr m, slatmaz m? Efendim?.. Islatmaz! dedim. Tamam, dedi. brlerine dnd: Grdnz m, slatmaz. Siz gz gre gre... Adamlardan biri, Bu iin slatp slatmamakla bir ilgisi yok, dedi. Yzde beten fazla veremeyiz. Patron, nce mantk, dedi. Her iin esas mantktr. O gn beni patron drt defa odasna ard. Her yanma gidiimde hep o soruyu sordu. Ben de, Islatmaz! diye cevap verdim. Ertesi gn yine yle, btn bir hafta byle geti. Gnde drt, baz da bealt kere, slatmaz diyordum. Cumartesi gn yz lira haftalk aldm. Patron, btn hayat deneylerinin sonunda, bu byk mantk gereine inanmt: Bir kova suyun slatabilecei bir yeri, insanlar bir ie su ile

slatmaya kalkmamaldrlar. Bunu, bir atasz gibi, byk bir felsefe, bir byk zleyi gibi dilinden drmyordu. Benim devim de bu gerei onaylamakt. Bir ay altktan sonra, devimi ok iyi yaptm iin, haftalm yzeni liraya kard. Artk beni her yere yannda gtryor, kendi iine gelmeyen bir ey oldu mu, hemen, Bir ie suyu dksem, burasn slatr m, slatmaz m? Efendim?., diye soruyordu. Islatmaz! diyordum. Gnde yirmi, otuz kere slatmaz diyordum ama, haftalm da iki yz liraya karmt. Artk beni evine gtryordu. Patrondan, bir yattm zamanlar ayrlyordum. Kara biey istese, olu para, kz manto istese, hemen patron, Ben onu bunu bilmem, diyordu. Bu kadar sene yaadm, neticede unu rendim ki... Elimde bir ie su olsa da dksem, burasn slatr m, slatmaz m? Efendim?.. O daha lfn tamamlamadan, ben baryordum: Islatmaz!.. O zaman akar sular duruyordu. Ben yksek dncenin u ksack tek cmlesile, patron hep hakl kyordu. Mantk bu, hi aar m?... Kendikendisini hakl karmas, hakl olduuna inandrmas,

mantkl i yaptna gvenmesi iin, bir ie suyun geni bir demeyi slatmyacam onaylamak gerekti. Be ay alabildim. Haftalm iki yz elli liraya kt. Btn iim gcm, gnde krk, elli kere, Islatmaz! demekti. O gne kadar bu ii benim kadar uzun zaman yapabilen, dayanan hi kimse kmam. Benim de canm burnuma gelmiti. Srtmda yk tamaya, isiz, a susuz srnmeye bile katlanacaktm. Ama bu, dayanlr bir i deildi. Bign yine, bir mal sat zerinde, yzdeyedi, yok yzdesekiz diye tartyorlard. Patron beni ard: Bu bir ie suyu buraya dksem, slatr m, slatmaz m? Efendim?., diye sordu. Islatr! diye bardm. Ne?.. Birden donup kalmt, armt. Islatr m? Islatr! Hakk olduuna o kadar gveniyordu ki, iedeki suyu yere boalttk. Dklen, su demenin bete birini bile slatmamt. Tpk vaktiyle Mmtaz Beyin suratnn deitii gibi, surat deimiti. Dilerinin arasndan:

 Islatr m, slatmaz m? diye hrlad. Islatr! dedim. Karsndaki adamlar glyorlard. Islatr nn? Islatr. Islatma . Islatr. Islatma. Avazm kt kadar bardm: Islatr Ulan, slatr! Islatlr, slatmr!.. ' Defoool!.. Gzm grmesin! diye bard. Elimi kolumu sallaya sallaya sokaa ktm. Ama tam bir yl patronun hayali, gzmn nnden gitmedi. Sokaklarda dolarken, yoida giderken, vapurda, tramvayda hatt uyurken, Islatr, slatr!.. Islatr da slatr!.. diye kendikendime sylendim durdum. Patronu ka kere slatmaz cliye onayladmsa, o kadar da slatr diye barciktan sonra bu hastalktan ok kr kurtuldum.. VEREM OLMAK LZIM EVLENDK ya... Evleninince insan ne yapar? Ne yaplacan biliniyordun da, ne diye evlendin? Bilmez olur muymuum? Bal gibi bi

liyorum ite... nsan evlendi miydi, ilk ii klk kmrn almaktr. Ee dosta sorduk, bunun yolu nedir? Ooooo.. dediler, alamazsnz. Neden? Alamazsnz da ondan... Hakkm deil mi yahu? Allah Allah!.. Kim bana, kmr alamazsn dediyse, ona haktan, hukuktan sk bir konferans ektim. Mahallemizin muhtarna gittim. On dakika kadar ihtiyarn ksrk nbetinin gemesini bekledikten sonra, Hangi takm tutuyorsunuz? diye sordum. Demokratlar, dedi. Hah!.. Een de o takmdanm, dedim, ben falan sokakta, filn numarada oturuyorum. Kmr almak istiyorum. Takm arkada olduumuza gre artk bizi gr. imdiye kadar nasl kmr alyordun? Hi almadm. lk alacam. Buraya nereden geldin? Efendim, ben mutlu bir aile yuvas kurdum. Bundan^ nce nerede akam orda sabah. imdi mutlu aile yuvamzdaki kularn kn scak yuvamzda snmalar iin kmr almak istiyorum. Sizin ve einizin geldii yerden birer beyanname

getirin! Acele telgraflar, yldrmlar, cevapl, teahhtl mektuplarla birbuuk ayda beyannamelerimiz geldi. Bu kez muhtar, Kmr Tevzi Messesesine dileke vereceksin! dedi. Dilekelerimizi verdik. Muhtarlktan doldurulacak bir kt verdiler. Kim demi kmr alamazmm diye?.. te kdn aldk. Muhtar kdmz doldurdu. Tekrar kmr datma yerine gtrdk. Bir imza... Tamaaam... Kmr alr mym, alamaz mym, grsnler. te imzasn aldk. Efendim bizim halkmz istiyor ki, cebine koysun parasn, Ver bana bir ton kmr! desin, p diye kmrn alsn! Hi olur mu yle ey? Buras bakkal dkkn m be? Bakkal dkknna bile gidince sran beklersin. Burada bu kadar memur var, onlar ne i yapacak? Oradan baka bir imzaya... mzalar bitince en son masadaki memur glerek, Kmr m? dedi. Evet... Kmr, dedim. Memurun yzndeki glmseyi biraz geniledi Demek kmr istiyorsunuz? Ne'eli insanlara baylrm. Ben de bu ne'eli, sevimli memur gibi glmsemeye alarak, Ya... Kmr..'. Kmr istiyorum, dedim.

Dikkat ettiniz mi bilmem, bizde memurlarn ounun surat asktr. Halk hizmetinde olan bir adamn, nalka surat asmasnn anlamn bitrl anlyamam. Memur bsbtn glmeye balad. Sesli sesli glyordu. Kmr deil mi? Ben de onun kadar glerek, Kmr ya... Kmr! dedim. Bir kahkaha koyuverdi. O kahkahayla gler de ben durur muyum? Bir kahkaha da ben patlattm. Karnzdaki glerken somurtacak deilsiniz ya... O gler, ben glerim. Allah hepimizi gldrsn. Demek, hah hah hah!... Kmr ha! Hah hah hah!... nsan makaralar bir koyverdi mi, artk tutamaz. Ben ondan ok glyorum. Kmr... Hah, hah, hah... Kasklarmz tuta tuta glyoruz, gzlerimizden ya geliyor. Artk nerdeyse katlacam. Kmr m?... Hah hah hah... Hah hah hah... Kmr ya... Yok ki ... Neee?.. Yok mu? Peki, neden glyorsun?.. Yok da ona glyorum, hah, hah, hah!...

Benim artk glmemem, hatt alamam gerekir ama, kendimi tutamyorum ki,.. Boyuna glyoruz. Bir sinir glmesi bu. Allah raz olsun, bir sandalyeye oturttular, bir bardak su verdiler, yanaklarm tokatladlar, kolonya koklattlar. Biraz kendime geldikten sonra. Eskidenberi alanlara bile zor veriyoruz. Siz daha yenisiniz. Size yok, dedi. Peki, k kyamette bizim mutlu aile yuvamz ne olacak? Bir artla alabilirsiniz. Nedir? Evinizde romatizmal biri varsa, bir rapor getirirsiniz. O zaman eyrek ton veririz. Eve kotum. Bizimkilere, . inizde romatizmal olan var m? dedim. Kaynanam, Aman, yeni bir il m bulunmu? On yldr u romatizmadan neler ekiyorum, Allah bilir... dedi. Kaynana deyip gemeyin, kaynanann romatizmals ite byle bazan ie de yarar. Doktor raporu da aldk. Eh, bir de u kmr alrsam, bana, kmr alamazsn diyenlere neler yapacam ben bilirim. Ktmser insanlar! Hastalar dururken salklya

kmr verilecek deil ya... Sen de romatizma ol,, sana da kmr versinler. Raporu gtrdm. Bu rapor gemez! dediler. Galiba sahte sanmlard. Haklar var, imdi o kadar ok sahte mhendis, sahte doktor ortaya kt ki, raporu veren doktorun sahte olup olmadn nereden anlasnlar? Onun iin heyet raporu istiyorlar. Btn bir heyet de sahte olacak deil ya... Heyetten rapor almak, kmr almaktan ok daha zor. Ura, didin, bir ayda heyetten raporu aldm. Raporu elime alnca, bir de geni soluk aldm. Kmr verilmiyor diyorlar, elbette vermezler. Sen raporu almazsan sana kmr nasl versinler? Raporu gtrdm. Maalesef... Neden? te rapor! Bu sizinki romatizma raporu. Siz romatizma raporu istediniz, romatizma raporu getirdik. Kanser raporu isteseydiniz, evvel Allah kanser raporu da getirirdik. Eskiden romatizmallara kmr veriyorduk ama, imdi romatizmallara da kmr yetimediinden, onlara da veremiyoruz.

 Eyvah!.. Biz mutlu aile yuvamz nasl stacaz? Evinizde veremli var m, veremli. imdi yalnz veremlilere kmr veriyoruz. Yok. Yoksa biz ne yapalm? Kmr almak iin verem olmak lzm. yle kzyorum ki u karamsarlara. Bir de kmr verilmiyor, derler. Pekl da ite veremlilere veriyorlar. Greceksiniz, inallah bu k sa salim geirelim, seneye hepimize kmr verilecek. Nasl olsa souktan; evimizde verem olmayan bir kii kalmaz. unu vereceksiniz madem, verem etmeden versenize! Olmaaaaz!... Verem olunca da, Kmr almak iin lmek lzm, diyecekler, biz kmr yalnz, ly ykamak iin su kaynatmaya veriyoruz. Bir de kmr vermiyorlarm. Resm muamele bu... Bir kere usl konmu. Sen lmezsen onlar nasl kmr versin?.. Hele u kmr bir alaym, kmr alamazsn diyenlerin, gtrp gzne sokacam. ZAMANIN DEER TARFEYE baktm, vapurun kalkmasna otuz dakika var. Bir dolmu bulabilsem, iyi. Yoksa krk be dakika beklemek gerekecek. Boaz'da oturmann da bu zorluu var. Bir vapur

kardnz m, yorgun argn, gece yars eve gidiyorsunuz. Ka defa kanter iinde tam iskeleye geldim, demir kaplar yzme kapand. ok kt oluyor insan. Artk kfr m edeceksin, beddua m edeceksin, insan aryor da, azndan pepeme gibi, kekeme gibi, tkrkle kark acaip, mnsz heceler kyor. Otuz dakika var. Eer biraz koarsam, bir dolmu bulursam yetiirim. bidin Bey, cetveli tanzim ettiniz mi? Dur birader, sras m cetvelin? Allah Allah... Daire paydos, herkes gitmi, o bana, hl cetvel soruyor. Basamaklar er er atladm. bidin Beeeeey!... Ne var kardeim? Hay yerin dibine batsn bu bidin Bey. < Mdr bey anyor. Hah!.. Tam mdr de aracak sray buldu. . Ters yz dndm. Nefes nefese, soluya soluya mdrn odasna girdim. Mdr beni yle grnce bir telland: Ne oldu? Ne var bidin Bey?.. Hi beyefendi, salnz. Nefes nefesesiniz.

 Kotum da... Buyurun! Mdr bana bakyor, ben mdre bakyorum. Bendenizi emir buyurmusunuz. Ben mi? Yooo... Ben sizi artmadm. Odac syledi. Mdr zile bast. Odac geldi. Ben sana bidin Beyi ar m dedim? Evet. Ne zaman? Aznce... Haaa... Sahi... Neydi? Ben sizi biey iin artmtm ama, dur bakaym. Tuh Allah kahretsin. htiyarladk be bidin Bey... Vallahi ihtiyarladk. Yan gzle saate baktm, otuz dakika var. Hzl koarsam, bir dolmua da rastlarsam, yetiebilirim. Eeee, ne olacak be bidin Bey, yirmi drt sene devlet kapsnda hizmet kolay m? Akl m kalyor insanda? Ama neydi benim sana syliyeceim? Mhim bir eydi ama, neydi?.. Her neyse, aklma gelmedi. Yarna kadar gelirse bir yere not ederim. Gidebilir miyim beyefendi? - Acele iin mi var? Vapura yetieceim de... Haaa... O baka. Haydi glegle... Kapdan frladm. bidin Bey, bidin Bey! Buyurun Beyefendi!

 Hatrladm yahu, sen geen gn kuluka yatrdm demitin hani... Legorin yumurtas bulmusun. Nereden aldn? Ziraat Mektebinden beyefendi... Nerede o ziraat mektebi? Halkal'da beyefendi. Teekkr ederim. Hadi sen ge kalma, gle gle! Saate baktm, yirmi yedi dakika var. Kendimi bir caddeye atsam. bidin Beeey!.. Mdr pencereden baryor. Efendim. Yumurtalar pahal m? Elli kuru beyefendi. Pahal deilmi. Haydi sen ge kalma. Gle gle. Atlaya atlaya gidiyorum. ulan dangalak! Bam evirdim, herif kaldrmn stnde boylu boyuna uzanm, kfr ediyor. Cevap versem vapura yetiemiyeceim. Yava yr be Odun! Adamn hakk da yok deil. Yollar da yle kalabalk ki, arpmadan yrnmyor. Vay kz vay!.. imden: kz senin bey pederindir dedim, Hep ben arpacak deilim ya, bu sefer bir

omuzla beni yere devirdiler. Hi sesimi karmadm. Yerden frladm, hababam kouyorum. Vapurun kalkmasna yirmi iki dakika var. Dolmu! Nereye? Sen nereye baym? Canm sylesene nereye gidiyorsun? Sen sylesene! Karaky... Yarn sabah gel, gtreyim. Kendikendime, uyma kr eytana dedim. Vay bidinciim, vay... kr grtrene yahu!... Herif, duvar gibi nm kapad. Ama tandm kimse deil. Ne bu teln yahu? Vapura yetieceim de... Vapura m? Hangi vapura? Boaz vapuru... Haaa, yaknm. Ben Karadeniz seferine filn kyorsun zannettim. Eee, ne var ne yok bidinciim? yilik salk. Ne olsun? Biz seninle grmeyeli ne kadar oldu? Epeyce oldu. En son ne zaman grmtk? Vallahi... Galiba... Neresiydi?... Saate baktm, on sekiz dakika var. Epi yol

geldim ama, herif paam brakmyor ki... Asker arkadal baka oluyor bidin. Asker derdemez hatrladm. Kendisini mareal sanan bir onbayd. Bana msaade, vapuru karacam, dedim, yrdm. Grelim yine bidin. nallah... Dolmu!... Nereye olum? Karaky m? Cevap bile vermedi. Hst be!.. nne ardma bak ulan!.. Aldrmaaa!... Srtmdan ter szlyor. Bu kadar kotuktan sonra yetiemezsem kt. ; Ulan hyar aas... Andavall!... Sesimi karmyorum, hababam kouyorum. Dolmu! Araba durdu. Bir kou, tam yetitim, kalkt. Yirmi metre kadar ilerde yine durdu. Bir kou daha. Elimi arabann kapsna atacakken yine kalkt. Ben durunca o da duruyor. Ben kouyorum, o kalkyor. Ama trafik lmbasnn dibinde yakaladm. Yahu, benimle alay m ediyorsun? Estafurullah paam. Sizinle ne diye alay

edeyim? yleyse ne diye durup durup kalkyorsun'3 Sana ne yahu? stersem dururum, istersem kalkarm. Nereye gidiyorsun? Eve! Numaran ka? Yaka numaras m, ayakkab numaras m? Yok, elektrik saatinin numaras. Yeil trafik lmbas yand. ofr gaza bast. O kadar kzdm ki, arkasndan kotum. Yine durdu. Ama yetitim. Aaaa... Bir de bakaym ki, ara ba dolu deil mi? Atm azm, yumdum gzm. Siz ne biim ofrsnz be! erde be kii var, hl yolcu aryorsunuz. Efendi, zatilinizi kim ard? Duruyorsun ya... Dururum, kalkarm, size ne? Siz beni dolmu ofr zannettiniz galiba... Hay Allah kahretsin, husus araba deil miymi!... zr diledim: Aceleden akl kalmad beyefendi. Vapura on dakika kald da... yi bir adamm: Buyur, biz de Karakye gidiyoruz. Rahatsz etmiyeyim.

 Estafurullah... Buyurun. Allah raz olsun, beni de aldlar arabaya, Motorun bir yeri bozulmu da, ondan yle gidip gidip duruyormu. Birka sefer daha durdu. Adam indi. radyatr at, tamire balad. Bak u aksilie. nsem, yrsem ayp olacak. Adam, Biraz itmek lzm, dedi. O, direksiyona geti. Biz baladk arabay arkasndan itmeye. Kanter iinde kaldm,. Motor bir kere hrrr! diye hrlyor, sonra znk, duruyor. Araba yz metre ya gitti, ya gitmedi, ama yz metre ittik. ok affedersiniz baylar, dedim, ayp olacak ama, bendeniz vapuru karacam da... Bir kou tutturdum. !.. nne bak!.. Ulan ey olu ey! Kfrn bini bir para. Ne kadar kfr varsa, arkamdan hepsini savuruyorlar. Ben frtna gibi uuyorum. Kalabal, Yunus bal denizi yarar gibi yarp geiyorum. bidin beeey!.. Arkamdan biri baryor ama, aldrdm yok. bidin Bey yahu... Kardeim, bidin beeey!.. Vapurun kalkmasna alt dakika var. Neredeyse

dp kalacam. bidin Beeey!.. Kpr banda eli omuzuma yapt: Akolsun be bidin Bey. Nereye byle? Vapura... Lfm azmda kald. Affedersiniz, sizi birisine benzettim. Olur efendim. yi ki, banz evirdiniz. Arkadan bidin Bey denen hergeleye o kadar benziyorsunuz ki, az kalsn o diye kt bir ey yapacaktm. Efendim, siz bu bidin'i bilmezsiniz. Bunun kadar namussuz herif dnyaya gelmemi. Benim bir kak kolleksiyonum var. Beyefendi, vapura yetieceim de, onun iin... Ya yle mi?. Bu bidin olacak hergele, geen pazar bize misafir gelmiti. Adam iri yar. Koluma da girdi. Bir trl kurtulamyorum. Benim kak kolleksiyonumdan Sadrzam ukurkazanzde Yusuf paann hoaf kan almasn m? Alak!.. Namussuz herif!.. Saate baktm, eyvah!.. Vapur kalkt. Ama bir mit var. Bazan birka dakika ge kalkyor vapurlar.

 Bendeniz Deftardarlkta alyorum beyefendi. Adm Meftun... Defterdarlkta kime sorsanz Meftun diye beni bilir. Eer bir iiniz derse beklerim. Bir ac kahvemizi iersiniz. sm-i liniz beyefendi?.. bidin. Ne benzerlik!.. alacak ey... Adnz da ayni. Adamn dalgnlndan faydalanp frladm. O arkamdan, bidin Bey! diye barrken iskele merdivenini indim. Ooooh, ok kr vapur iskelede. Kendimi ieri attm. Kle gibi peykeye dtm. O kadar kfr yedim ama, vapura da yetitim. Yolculara bakyorum, hi acele eden yok. Hepsi de sallana sallana geliyorlar. Be dakika geti, on dakika geti, vapur kalkmaz. skeleye ktm. Memura, Tarife mi deiti? dedim. Hayr, yaz tarifesi, dedi, on be gn sonra deiecek. Peki, neden vapur kalkmyor? Bu ne lubalilik!.. Ne rezalet!... Herkesin ii gc var. Zaten biz ite byleyiz. Zamann hi deeri yok. Deil on dakika, on saatin, on gnn bile deeri yok. Vakit, ne demektir vakit?.. Artk sylemediimi brakmadm. Biz neden ilerlemiyoruz? nk zamanla, saatle hi ilgimiz

yok. Memur biey sylemek iin abalyor ama ona frsat brakmyorum. Kalabalkla evrilmitim. Kalabalk arttka sesim de ykseliyor: Avrupallar neden ilerliyor? nk efendim, herifler saniyenin deerini bilirler. Kalabalktan, beni destekliyen sesler ykseliyordu: ok doru beyefendi. Bizde bu gidi varken... Hatt szlerimi yer yer alklarla kesiyorlard. Bir vapurun tarifedeki saatinden yirmi dakika ge kalkt nerde grlm? Kalabalk beni tasdik ediyordu: Rezalet... Olur ey deil... Ayp yahu... skele memuru, Sizinki geri kalm, dedi, alty otuz yed geiyor. Alty otuz be geiyor! Birisi, Yanl, dedi, benimki radyo ayardr, alty otuz be deil, otuz drt geiyor. Baka birisi de ona, Sizinki geri kalm, dedi, alty otuz yedi geiyor.

Onlar tartmaya baladlar. Ben, Tarife deimemi, saat yanl deil, peki neye kalkmyor bu vapur? diye sordum. Memur, Neye kalksn? dedi, daha on dakika var kalkmasna. Birden ardm: Allah Allah... Ben her akam burdan... Nereye gideceksiniz? Paabaheye... Demindenberi her szm destekliyen kalabalk kahkahayla glmeye balad. Memur, Baym, br iskeleye, dedi, sizin vapur kalkal yarm saat oluyor. Ben aceleyle, bir ayak nce yetieyim diye, bir stteki iskeleye gelmemi miyim? Arkamdan baryorlard: Herif pusulay arm! !.. Bunam be!.. Yuuuuu!.. Sersem tavuk.. YAASIN ZRTLK BANKADAN ev kyor, bankadan apartman kyor, para kyor, seyahat kyor, ikramiye

kyor, hayat boyunca gelir, aylk kyor, herey kyor. Ne kmyor ki bu bankalardan? Yeter ki, bir yerden yz lira uydur, ko hemen bankaya yatr. ansn yokmu da, hi biey kmam diyelim. Ne kaybedersin? Paran yine para, stelik faizi de iliyor. Gelgelelim, yllar yl ben ite o yz lirac bir araya getirip de bankalardan birine yatramadm. Skarm diimi, dayanrm, dayanrm, seksen olur, doksan olur, tam yz olacakken ille bir yerden bir dert kar, gider paracklar. Sanki paralar, biz bu adamn cebinde bir ara ya gelmiyelim, yz liray bir arada grmesin u adam, diye inat etmiler. Onlar inat etti, ben inat ettim, sonunda o yz adet Trk lirasn bir araya getirebildim. Yine elimden gider korkusuyla, he men gtrp yatracaktm bankaya ama, o akam da ge kaldmdan bankalar kapanmt. O kadar gzm korkmu ki, paralar cva gi

bi tanelenerek elimden kayp gidecek sanyorum. Grmemiin olu olunca ne yapar? Ben de yleyim ite... Ne diye vnecekmiim, dorusu bu. Paracklarm yastmn altna koydum, yattm. Bitrl uyuyamyorum. Yz liray bir araya getirdim ya, artk durmadan ahkm yrtyorum: Azmin elinden hibiey kurtulmaz. nsan bieyi isterse mutlaka yapar. Yok az kazanyorum, yok hayat pahal, yok efendim geim zor, bunlar hep bahane.. Bak, nasl yz liray biriktirdim. Demek, istesem, ikiyz de, beyz de biriktirebilirim, bin de biriktiririm, onbin de... Ondan sonra dalga gemeye balyorum;. Bin, onbin oluyor, onbin yzbin oluyor, yzbin yzmilyon oluyor. Boyuna dizi dizi sfrlar hizaya sokuyorum; sonra gecenin karanlnda onlar sadan er er ayrp okuyorum: Yz milyon, bir milyar, on milyar, yz milyar... Evet, azmin elinden hi biey kurtulamaz. Eskiden gazetelerde milyonerlerin hayatn yazarlard. Zamanmzda yle milyonerler kt ki, milyonlar bozuk para gibi kald. Ben nce milyoner oluyorum, sonra milyarder oluyorum.. Daha sonra trilyoner.. Dnya yzne imdiye kadar tirilyoner gelmi mi? Yok... te ben trilyoner oluyorum.. Milyoner, milyarder babam da olur. trilyoner

olmakta... Trilyon be!.. Birin nnde., efendime syliyeyim.. Kafam bitrl toparlyamyorum ki.. Parmamla karanla bir bir iziyorum, sonra yine parmamla birin nne sfrlar koyuyorum. Bir sfr, iki sfr, sfr., be sfr... on sfr, onbir... oniki, tam oniki tane sfr... Ama birin nnde, ya ikinin nne olursa? ki trilyon... Alt taraf sfr, elimi yorgann altndan karp parmamla karanla bir yuvarlak daha iziyorum. Etti yz trilyon. Sfrlar, reklm klar gibi karanlkta asl duruyor. Bazs kayyor dyor, kayor. Yaramazlar tutup yerlerine koyuyorum. Yine kayorlar, yine tutuyorum. Hep demezler miydi bize, paray kazanmak biey deil, i onu tutmakta diye... Gerekten yle oluyor. Sfrlar bitrl tutamyorum. Bilya taneleri gibi kayorlar, yuvarlanyorlar. Ne yapsalar elimden kurtulamazlar, bir kere artk zengin olmaya karar verdim mi, vermedim mi? Yataktan dorulup bir cigara iiyorum. Keyifle sfrlarm seyrediyorum. Maallah, hepsi de tombul tombul, fstk gibi. Gen, gzel kadnlarn dudaklarna, kalalarna, omuzlarna, bellerine, gslerine benziyor. Zengin olmak ne de zevkmi... Gne douyor. Hemen elimi yastm altna atyorum, yz liram orackta. Doru bankaya kouyorum. Daha bankalar deil, dkknlar bile almam. Bankann kapsnda bekliyorum. Bir arkada rastlyor.

 Ne o? diyor, ne oldu saha? Yooo... biey yok, diyorum. Gzlerin kanlanm, rengin sararm. Bu gece uyumadm da.. ok iim vard, altm. Bankaya para yatrdm grmesin diye arkadam savyorum. Banka alyor. ekine ekine ieri giriyorum. Aman Zarabbi... Ne byk, ne ssl yer. iekler, vazolar, gzel gzel kadnlar, k beyler... Tavanda koca koa avizeler. Saraya girdim sandm. eride belki yirmi memur var. Her yer gcrgcr. Stil mobilyalar. ime bir korku dyor. Demek btn bu adamlar benim verdiim parann geliriyle geinecek ha?... Bu koca binalar benim paracklarmla, bu lks eyalar benim paracklarmla, hesap makineleri, daktilolar hep benim paracklarmla... Olmaz byle ey... Ben para vereyim, onlar yaasn. Buyurun efendim, bir emriniz mi var? Ne kadar da nzik insan bu bankaclar... Bu nezaket karsnda dnp gidemedim. Paracklarm verdim. Gler yzl memur iki dakikada iimi grd. Banka czdanndan baka, bir de hediye cep defteri verdi. Dairede o gn arkadalar, < Sen ayakta uyuyorsun!., diye takldlar. Hibirine yz vermedim. leyin bir arkadam, Haydi lokantaya! dedi.

 Karnm tok, dedim. Sabahleyin de biey yememitim. ten artmaz, diten artar. Akam bir simitle nefsimi krlettim. Bir gece nceden uykusuz olduum iin erkenden yataa girdim. Bam yasta kor komaz sfrlar cirit oynamaya balad. Tekrar dn gece kaldm yerden dalga gemeye baladm. Havada, saydam, kl bir kelebek gibi bir sfr utu, utu, geldi yzn nne kondu. Oldu bin... onbin, yzbin, milyon... Sfrlar, sfrlar, sfrlar... Bir parmak oynatta, bir sfr yapp, yerine oturtuyorum. Sonra onlara, Uslu durun! diyorum, ben yle haylazlk tan holanmam. Hayatta dzenli olmak arttr. Her sfr kendi yerine, mar, mar!.. Sfrlar korkudan titreyerek yerlerine geiyorlar. Bir komutan gibi komut vererek sfrlarma talim yaptryorum: Hizaya geeel!... Sfrlar yan yana diziliyor. Uygun adm!.. Mar... Rap, rap, rap!... Bir, iki, , drt, bin, yzbin, milyon!... Sfrlara on dakika mola veriyorum, Saoool!... diye baryorlar. Sfrlara talim yaptrarak sabah ettim. Sahana

sallana evden ktm. Ayaklarm kendiliinden bankaya gtrd beni. Sanki bana, banka batacakm gibi geliyor, yahut bankay srtlayp gtrecekler, paracklarmm stne oturacaklar. O gn de peynir ekmekle akam ettim. Uyku gzlerimden akyordu. Erkenden yattm. Gzm yumsam da, asam da olmuyor. Sfrlar gecenin iinde gbek atyorlar, mambo oynuyorlar. Banka ikramiyesinden bir apartman kyor,, apartman be yllk pein kira, ayrca hava parasyla kiraya veriyorum. Kendim ucuz bir yerde oturuyorum. Aklma geldi, ben bu eve yzyirmi lira kira veriyorum, yazk deil mi? Hemen yarn sa^ bah ucuz bir yere tanmalym. Kenar mahallelerde yirmi liraya bir oda bulurum. Ayda yz lira bana kalr, bankaya yatrrm. Ylda binikiyz lira eder. On ylda onikibin, yz ylda yzyirmibin... Havadan para ite... Msrifliin sras m? V&HRHHHHHBiH Yine sabah ettim. Bankann nnden getim. Arkadalar eskisi gibi benimle ahbaplk etmiyorlar. Aman etmesinler. ay kahve smarlamaktan kurtuldum, daha iyi. Sevgilim telefon etti. Kendim iin, Bugn gelmedi, dedim. Oysa onunla evlenecektim. Ama imdi vazgetim.

Bankaya para yatrdmdan beri onu grmek istemiyorum. Evlilik masraf kapsdr. eki ta aslm gibi gz kapaklarm kapanyordu. Dosyann zerine bam koyup uyumaya hazrlanrken sfrlar, varyete kzlar gibi karma dizildi. Uyumak elimde mi! Uyku hap almay dnmedim deil... Arkadalardan birinde varm, hlime acd, verdi. Uyku hap da etkisiz. O gece, yle zengin oldum, yle zengin oldum ki... Sonra bir ara ifls etmiyeyim mi? Btn milyarlarm elimden utu gitti. fls eden milyonerlerin geleneine uyup az kalsn intihar edecektim. Bankadaki yz liram aklma gelince intihardan vazgetim. Yeniden zengin oldum. yle zengin oldum ki, dnya yzndeki btn paralar topladm, kimsede metelik kalmad. Gazeteciler gelip rportaj yapyorlar. Nasl zengin oldunuz? Nasl baar kazandnz? Dorusunu hi syler miyim? almakla... Hayata be parasz atldm. Bir konferans ekiyorum. Sonra yoksullara iyilik etmeye balyorum. Smrdm insanlarn ocuklarna bayram hediyesi orap datyorum. Hasta iiler iin gnde bir n piyaz verdiriyo rum. Elinden topraklarn aldm kyllere avu avu toprak datyorum. Yapmadm iyilik kalmyor. Herkes benden Ne iyiliksever adam! diye

szediyor. Gece de iyilik yapmakla sabah ettim. Alktan, uykusuzluktan ayakta zor duruyordum. Doru bankaya gittim.. Czdan memurun nne attm, Versene sen benim yz liram!., dedim. Hepsini mi, istiyorsunuz? diye sordu. Hepsini, hepsini!.-, diye bardm, yeter be!.. Eimden dostumdan oldum, insanlmdan oldum, salmdan, mutluluumdan oldum... Allah kahretsin!... Hay o parann ben iine... Sinirlerim iyice bozulduu iin, kendimi tutamyordum. Btn banka memurlar yremi evirdi, beni yattrmaya alyorlard. Verelim beyefendi, dediler. Param aldm. Cebimde de seksen liram vard. Hemen bir lokantaya kotum. Ver ondan, ver ondan, ver ondan... Oradan en lks otele... gn gece uyumuum. Ooooh, dnya varm be!... Btn param ezdim. Zenginlerin ektiklerini dnyorum da, kendi halime krediyorum. Zavalllarn uykusuzluktan, alktan, ifls korkusundan, batmaktan, hrsz tehlikesinden neler ektiklerini ben bilirim. Yaasn zrtlk!...

ARATIRMA BR hafta iinde drt vak'a birden grlmesi, hem salk ileriyle uraanlar, hem ynetmenleri tela drd. Bu drt vak'adan sonra bir gn iinde ehrin ayr ve uzak yerlerinden hasta daha gelince aknlk bsbtn artt. Telefonlar iliyor, haberler gidip geliyor, raporlar yazlyordu. Vali, Bu ne biim hastalk? diye sordu. Uzman yetkisine dayanarak, ok kt bir hastalk, dedi. Hastalk gnden gne yaylyordu. Bir ayda otuz vak'a grlmt. Salk ilerinden yirmi kii bir toplant yapt. Toplantnn bakan, Bilgi verin, dedi doktorlara. Kadn hastalklar ve doum uzman olan doktor. ok kt bir hastalk, diye tekrarlad. Vali, Anladk, dedi, yni ne kadar kt? Doum uzman, ok, dedi, o kadar kt ki, insan ldrr. Bir kere de ldrd m artk kurtulu yoktur. Yaaa!.. ldrr ha?

 ldrr efendim. Hem de ok kt ldrr. Krkbe ya sularnda bir gen doktor, hastalk yaylmaya balaynca tp ansiklopedisini am, bu hastalk iin yazlan yarm sayfalk yazy okumutu. Msaade buyurulursa hastalk hakkinda gerekli bilgiyi vereyim, dedi. nk Amerikada ihtisasm yaparken bu hastalk zerinde uzun alma yapmtm. Doum mtehasss yal doktor, gen doktora sert sert bakt, Siz dedi, idrar yollar hastalklar zerinde ihtisas yapmak iin Amerikaya gitmemi miydiniz? htiyar kurt, krkbelik gen doktoru kalp belik gibi bozmutu. yle ya, memleket fedakrlk edip, idrar yollar hastalklar zerine ihtisas yapsn diye onu t Amerikalara gndersin, o gitsin baka iler yapsn... Hastalk iin aydnlatc bir bilgi alamam olan Vali, Aman anlatn, ok rica ederim, dedi. Doktor anlatmaya balad: Bu hastaln eidi vardr. Denizden ve sineklerden geer. Hastaln mikroplar lmlarda olur. Denize dklen lmlardaki mikroplar, orada yzenlere... Vali, umutsuzca,

. yleyse nleyemeyiz, dedi, nasl nleriz bu hastal? Koca ehrin drt bir yan deniz, denizin de her yan lm... Gzln skntyla dzeltti. Bir kar yol bulun, der gibi doktorlarn yzlerine batt. Bir doktor, Peki, dedi, bu hastalk denize akan lmlardan geliyorsa, bu ehirde lm ve deniz yeni icat edilmedi ya... Halbuki bu hastaln adn daha yeni duyuyoruz. Krkbelik doktor, hastaln tarihesini yapt: Bu hastalk nce Amerikada grlmtr, sonralar Amerikadan Avrupaya geti. Bilindii gibi, biz maalesef Amerikayla ge ilikiye getik. Bu ilikinin on yllk bir gemii vardr. Her ey bize Amerikadan gelmeye balad. Eh byle olunca... Vali anlamt, Evet, dedi, bu kadar sk ilikiden sonra... Pekiy imdi ne yapacaz? lc yok mu bunun? Tb Ansiklopedisinden hastal renen doktor, Yok, dedi, daha ilc bulunamad. Vali kzd: ,

Yani, eli kolu bal duracak myz? Doktorlar baktlar. En yals, Bir aratrma kurulu kuralm, dediBu neri yerinde grld. Onbir kiilik bir heyet kuruldu. Heyet yelerinden biri Amerika'ya bakterioloji renimine gitmi ve okuduu niversitenin basketbol takmnda kaptanla kadar ykselerek, bizi hl barbar, fesli, kavuklu ve erkekle rimizi drt karl bilen Amerikallara memleketi mizi tantmt. Biri veterinerdi... Biri jandarma subaylndan emekliydi. brleri de doktor, kimyager, eczac ve birka byk hastalk geir dikleri iin gayet tabi olarak, bu ile ok yakn dan ilgilenen kiilerdi. Bu kurulun devi, hastal, mikrobunu, nerelerde rediini, nerden, nasl getiini, asn, ilcn, korunma yollarn aratrmakt. Kurul, o gn dalmadan nce, toplantnn bakan, Arkadalar, dedi, imdi sizlere ok nemli

bir i dyor. Bir doktor, . Evet, diye karlk verdi, gece gndz al arak hastaln bulamasn nlemek. Hayr, bundan da nemlisi var. Nedir o, biliyor musunuz? Gizlilik. Bu iler ok gizli olmaldr. Hi kimse duymamaldr. Ama hi kimse! Bir doktor, Evet anlyoruz, dedi, aratrmalarmz yabanclarn renmesini istemiyorsunuz. . Hayr. Yabanclar rensin. Zaten sizin bu aratrmanzdan biey de bulacanz ummuyorum. Ama bo durmak olmaz, onun iin bo duracanza aratrn. Kuruldan birisi, Yabanclardan gizlemiyeceksek, kimden saklyalm Beyefendi? diye sordu. Bizimkilerden. Halk sakn duymasn. Siz halk psikolojisini benim kadar bilmezsiniz. Memlekete byle bulac bir hastalk geldiini duyar larsa hepsi birden hasta olur. Nezle olan, ba aryan, kiray veremiyen, kocasiyle kavga eden, sevgilisinden ayrlan, romatizmas aryan, snfta, kalan hep bu hastala tutuldum sanr. Bir tel, bir panik olur ki, bir daha nn alamayz. te

bunun iin hastaln sineklerden, denize akan lmlardan getiini kimse duymamaldr. Bu kesin yasak emrinden sonra, ertesi gn almalarna balamak zere, bilimsel aratrma kurulu dalmt. Ama ertesi gn gazetelerde kyametler koptu. Bir gazete yirmi vak'a grldn yazd. Memleketimizde ilk grlen bu hastalk korkuntu. Mikrobu, bir milimetrenin elli binde biri kklndeydi. Gazeteler her eyi hatt hastaln denize akan lmlardan bulatn bile yazmlard. Ynetmenlerin ve bilimsel aratrma kurulu nun ilk ii gazetelere yalanlama gndermek oldu. ((Hastalk filn yoktur. Ne hastal? Denizlerimiz onsekizinde bir gen kz kalbi kadar temiz, saf, ba kir ve berraktr. Gazeteciler bu konuda konumak iin Valiyi buldular. Yirmi hasta varm, dediler. Vali, Krk hasta normaldir, dedi, hatt normalden bile az. Eskiden hastalk hi yokken anormal miydik?

Vali kzd, Yni eski idareyi mi beeniyorsunuz, dedi, elbette yirmi vak'a normaldir. Bugn dnyann en normal memleketi olan Amerika'da ylda yzyirmi bin kii bu hastala tutuluyor. Bizimki o kadar az ki, normal bile deil. Vali, gazetecilerle bu konumadan sonra bilimsel aratrma kuruluna kotu. Kurul daha yeni toplanmt. Vali, surat ask, Baylar, dedi, ben size gizlilie uyun, hi bir haber szmasn, dedim, byleyken gazeteler her eyi yazd. imdi size bir i dyor. Bu haberi karan, yayan aratrmak! Bu i, hastal iyi etme yolunun aratrmaktan daha elenceliydi. Bilimsel Aratrma Kurulu, byk bir merakla suluyu aratrmaya balad. Herkes birbirinden kukulanyordu. Bu aratrma ok yorucu oluyordu. Bir yandan da yukardan, suluyu bulmalar iin sktryorlard. Aratrmay byk bir hzla yrten bakteriolog bign, Buldum! diye bard, buldum arkadalar. Hepsi merakla sordular: Neyi? Mikrobu mu? Hayr, suluyu. Gizli haberi yayan... Hangi hain? Kimmi?

Bakteriolog, Hastalar, dedi, hastalarn kendileri... Hastalara, bu hastaln gizli tutulaca, hasta olduklarn sylemenin yasak olduu bildirilmemiti. htiyar doktor, Evet, dedi, raporumuzu hemen yazalm. ok gzel bir rapor yazld: yksek makamna. Memleketimizde yeni grlen X hastalnn mikrobunu, tedavisini, il ve korunma yollarn aratrmak iin kurulan Bilimsel Aratrma Kurulu, iki aylk uzun ve yorucu aratrmasndan sonra, hastaln ve bu hastaln denize akan lmlardan geldii haberini yayarak, halkn huzurunu karanlarn, hastala tutulanlarn kendileri olduunu meydana karmtr. Sayglarmzla arzederiz. Bu rapordan sonra, iini tamamlam olan Bilimsel Aratrma Kurulu dald. AYA GDYORUZ YALNIZ Amerika'da olmaz, bizde de olur. Duyuyoruz ya gazetelerden: Amerika'da Alt Parmakllar Cemiyeti 47 numaradan Byk Kundura Giyenler Dernei, Karlarndan Hergn Dayak Yiyen Kocalar Kulb gibi birlikler,

dernekler varm. Bizimi neyimiz eksik onlardan? te bizde de Aya Gidecekler Dernei kurulmu. Bu dernek tam bana gre. Paris'e, Nevyork'a, deil, Ankara'ya, zmir'e bile gidemem. En uzun yolculuum, ili - Sirkeci tramvaynda geer. Hi bir yere gidemediime gre, hi olmazsa aya gideyim. Aya Gidecekler Derneine ye oldum. Aya gitme umudunun sevinciyle eve geldim. Tka basa yedik. Tok karnma, sobann da karsna kurulunca iim gemi. Sanki, derimin altnda, et, kemik, kan boald, iime saman duman gibi hafif bir gaz doldu. pi kopan renkli balonlar gibi umaya baladm. U baba torik!... Ykseldim, ykseldim... nce odun, kmr fiyatlarnn, sonra ev kiralarnn, daha sonra karaborsann stne ktm. Yksel ki yerin bu yer deildir, Dnyaya geli hner deildir. Bir ykseklie ktktan sonra, iimdeki gazlar, vcudumun delik deiklerinden szmaya balad. Felket... Bu kadar ykseklikten sonra, iktidar sandalyesinden den ikbal sarhou gibi, kam yere vurunca aylmak ho olmazd... Bortan, hartan yle de delik deik olmuum ki, bir aybm kapasam, br delik alyor. mdaat!.. diye barmaya baladm. Sk diini, aya yolun az kald...

 Diimi skmak kolay, delikler byd, sklmyor. Kimseniz yardm edin, yoksa deceim! Buras ay devleti... Yardm fonundan size iki uval vapur duman gnderiyoruz. Bu yardmla birdenbire ykseldim, kendimi ayda buldum. evremi, tpk bize benzeyen insanlar ald. Ho geldiniz! Ho bulduk.. Beni hi grmediim acaip bir eye bindirdiler. Gz ap kapayncaya kadar byk bir ehre girdik. stnde Ay niversitesi yazl bir binaya daldk. Ben konumak istedike ay adamlar, Buras sizin dnya deil, lfla geirecek vaktimiz yok! diye beni tersliyorlard. Stadyum kadar geni, bir anfiteatr dersaneye girdik. Her taraf tpk bizdeki futbol malar gibi, tklm tklm doluydu. Yalnz onlar, barmyorlar, sessiz oturuyorlard. Beni krsye kardlar. Profesr kendisini ilgiyle dinleyenlere anlatmaya balad: Geen derslerimizde size anlattm, dnya hayvanlarndan birini gryorsunuz! Sizlere dnyann kuruluunu bir kere daha tekrarlyorum. Dnya hayvanlar, ayn kendi dnyalarndan koptuunu sanrlar. Gerek bunun tersidir. Bundan ellibin k yl nce, ayda lgnlar, sapklar, deliler oalmt. Yaptmz tmarhaneler doldu, tat.

Bu sapklar gnden gne ii aztyorlard. Daha kts, ocuklarmzn ahlkn bozuyorlar, akl banda insanlar da batan karyorlard. Bunlar ne kadar tutuklansa, kapatlsa, baa klamad. Da balarna, llere attlar, kamplara koydular, olmad. Sonunda bu lgnlardan, delilerden, ay insanlarm temizlemek iin, bunlar, aydan ayr, uzak bir yere atmay dndler. Ayn en berbat bir parasn, bolua frlattk. Bu dnya oldu. Btn delileri buraya attk. Yani dnya, bir tmarhanedir. O zamandanberi onlarla bamz kopardk, ilgimizi kestik. Delilerin yaamas iin kendilerine zehirli kokmu hava lzmd. Onun iin dnyann etrafn da hava ile kapladlar. imdi dnyadaki insanlar, havasz yayamazlar. O zamana kadar sralarda sessiz dinleyenler birden ayakland, yumruklarn bana doru skp, Mikrop!.. Mikrop!., diye barmaya baladlar. Profesr devam etti: Ayn timarhanesi olan dnyaya bu delileri atarken, yanllkla aralarna bir ka da akll karm. Arasra bu aklllarn ocuklar dnyada grnr. Fakat dnya delileri, bu akll adamlar deli diye timarhaneye kaparlar. Dinleyicilerin heyecan artmt, baryorlard:

 Asalm!.. Keselim!.. Ortalk birden kart. zerime atldlar. Grtlama eller sarld. Hr, hr, hrrr! ... Grtlamdan son nefesim kyordu. Baba, horluyorsun!.. diye biri drtt. Gzm atm. Sobann karsnda uyuya kalmm. Etrafma baktm, gsme derin derin havay ektim: Oooh, dnya varm!., dedim. GNA TERZHANES Bak kocacm, beendin mi elbisemi? Gzel.. ok gzel ama, imdilik senin elbiseye ihtiyacn yoktu. Nasl yoktu... Bir yere giderken giyecek, iki1 kiinin arasna kacak bieyim var m? Yavrum, daha geen gn gri zerine sar izgili elbise yaptrmadn m? Bu mevsimde o giyilir mi nonoum? Krmz puvanl var... Aman, onun modas geti. Bir tane de kumlu bej yaptrdn. Her elbisenin bir zaman var. ok anlayszsn yni... Deil ekerim, vallahi deil.. ey meselesi.. Canm, ben bakalar gibi pahal kumalar

almyorum ki... Bak, mesel, bunun metresi kaa dersin? Bilmem ki... Syle biey... Adam dnd. Eliyle yle bir kuma yoklad. Arasra kuma maazalarnn vitrinlerine bakar, etiketleri grnce rengi uard. Erkek kuma lariyle bir orant kurdu. Karsnn stndekine benzer bir kuman vitrinlerde 43 lira olduunu hatrlyordu. Kars, bu kadar pahalsn alamazd. Yirmi lira m? diye att. Kadn gld: ; Ayol, nerde o kadar para? Bende yirmi lira verecek gz var m? Bu, ikibuuk metrelik bir parayd. Hepsine onsekiz lira verdim. Sen bilirsin, nasl ekie ekie pazarlk ettiimi... Erkek, karsn pt. Onunla vnyordu. O gn dairede her frsatta karsn vd. Arkada Melih, Bizim hanm da pek tutumludur, diye balad... Bir o sylyor, bir br sylyordu. Akam daireden iki arkada birlikte ktlar. Bir kuma maazasnn vitrini nnde durdular. Bak Melihciim, u kumaa bak, 49 lira. Bizim hanm, bunun tpksnn ikibuuk metresini kaa alsa iyi... Onsekize alm vallahi... Bizimki de bundan bir elbise yaptrmt.

Metresini be liraya m ne alm. Bizimki bir pazarlk eder, grme... Benimki de.. Birader, hi olmazsa kadnlardan yana ansmz var. Tutumlu kadnlara dmz... Yoksa, bu aylkla nasl geinirdik? Eve gidince, boynuna sarlp pen karsnn stnde ak yeil zerine koyu yollu baka bir yeni elbise grnce kalarn att. Ayol, ne yle surat ediyorsun? Alt taraf oniki lira... Karndan iyi mi? Deil, deil ama yavrum, ya bunun dikii? Kimbilir kaa diktirdin? Aaaa.. Akolsun. Bizim mahallede bir Nebahat var. Akam Kz Sanata gidiyor. Eline bir ikibuuk verdim mi, oynaya oynaya dikiyor. Erkek, karsnn ibirliinden sevinliydi. Gzel olmam mym? ok gzelsin hayatm. Dairede btn memurlar, Cevat'm etrafna toplanmlard. Cevat, her gn arkadalarna ballandra ballandra o yeri anlatrd. Azizim, dikizin zevki baka oluyor. br ilere benzemiyor. Ne kadnlar be... Boy boy, biim biim, renk renk... Hangi yata istersen... Dn belki altm yanda bir kar seyrettim, on sekizinde kza deimem... Bizim gibiler iin en iyisi bu. Yoksa bu aylkla baa m klr? Vallahi evlenmekten

iyi... Hepsi, azlarnn suyu akarak Cevat' dinliyordu. Cevat, arkadalarndan birini her gn kandrr, oraya gtrrd. Ama brleri Cevat gibi aka anlatmazlar, oraya gittiklerini sylemezlerdi. Hatt bu yl emekliye ayrlacak olan Hsamettin Bey bile gitmi, sonra bir hafta hasta yatm, dairede alay konusu olmutu. Melih arkadana, uraya biz de gidelim, dedi. Duyulursak rezil oluruz. O akam yine Cevat'la birlikte ktlar. Cevat, yle fena bir yer deil, diyordu, basbaya namuslu messese... Kadnlarn haberi yok diyorlar ama yalan... Haberleri olmasa, hi yle soyunurlar da dakikalarca dururlar m? Ka para vereceiz? Deliine gre... st kat odalardaki deliklere paradi diyorlar, orada dikiz lira. Ben ay sonlarna doru paradiden dikizliyorum. Yere boylu boyunca uzanp delie gzn uydurmas iyi oluyor ama, kubak bir ey grnmyor. En iyi alttaki odalardan dikizlemek. Ayna gibi... Oraya lks koltuk diyorlar. Aybalarnda iki gn lks koltuktan dikizliyorum. Tavana bakmaktan bir hafta boynum tutuluyor. Bir de yan odalar var. Oras balkon... En rahat oras... Saati on lira... Ben bir kere de balkondan dikizledim. Bir de localar

varm. Oraya zenginler, yal byk adamlar giriyor... Ayna tertibat yapmlar. Oturduun yerden, btn manzaray tabak gibi gryorsun. Bilet kesiyorlar m? Bilet olur mu? Mithat Paa stadyomu mu buras? Avrupa'da biletlisi varm, hatt abonman kart alyormusun... Bizde nerede o kadar... Her ey kendimize gre... , arkada apartmann merdivenlerini ktlar. Klavuz Cevat nden gidiyordu. br ikisi utandklarndan arkadaydlar. Cevat, Korkacak biey yok, dedi, iki kaps var. Erkekler nden, kadnlar arkadan iliyorlar. Cevat, zerindeki levhada altn yldzla Gina Terzihanesi yazl kapy at. Kapnn dikiz deliine bir gz geldii belli oldu. Sonra kap ald: Buyurun!.. erkek, ieri girdi., Kapy aan kadn sordu: Neresi? Loca m? Balkonda yer yok. Pazara kadar btn yerler kapal. Lks koltuk isterseniz, bir kiilik yerimiz var. Melih, . Ucuz olsun, diye Cevat'a fsldad. Cevat, paradi, dedi. Katn iine yaplm merdivenleri ktlar. Buras geni bir tavan arasyd. Yerlere bir sr adam uzanmt, heyecan iinde olduklarndan yeni gelenlerin

farknda olmadlar. Onlar getiren kadn, yakalarndan tutup, kiiyi ayaa kaldrd, Hadi bakalm, vaktiniz doldu,dedi. stlerini, balarn dzeltenlerden biri: N'olur, be dakikack daha... diye yalvard. Kadn hi acmadan, Seans bitti... dedi. Boalan deliklere, arkada yere uzanp, gzlerini uydurdular. Aada konuulanlar da duyuluyordu. Bir manto istiyorum. Bej tyl.. Bol spor Peki ekerim.. u modelden... Ah ekerim, ok pahal... Metresi doksan lira... Diki... Hepsi senin cici hatrn iin yediyz... Demek ki, yarmar saatten on gn, gnde seans poz vereceksin. Pahal ama... Deil vallahi... Senin vcudun biimli de ondan. Bakasna dnyada yapmam. Kurtarmaz nonoum. Pekiy... Soyun yavrucum.- kar kar... Sutyenini de kar. ln iyi alamam sonra... Dn yle. Maallah, ne gs! u yana...

Basenlerin ideal:.. Teekkr ederim, yarn provaya gelirim. Baka bir kadn girdi. Senin tayyrn hazr yavrucum. Soyunun gzelim! oraplarnz da... Gzel oturdu. Ne tayyr. Bu mavi zerine izgiler bu senenin modas.. Uydu mu cicim? Mersi... Akam eve gidince kars boynuna atld, pt: Nasl yeni tayyrm? Bu yl mavi ok moda.. Yakm m? Ama surat asma yle... Bilirsin, nasl pazarllc ettiimi... ekie ekie pazarlk ettim. kibuuK metrelik bir parayd, kaa alsam iyi? Sylesem aarsn.. amaz msn? Vallahi aarsn... Ondrt lira... Aman gl birazck.. Bizim Nebahat'a da on lira verdim, gle oynaya dikti... Gzel deil mi ? Yakm m karcna? Sen beni sevmiyorsun vallahi... Erkek, Seviyorum,... diye inledi. MUHASEBEC B ECERKSZLMN ve kltrmn sa lam kant olarak, elimde iki resm belge var; biri Edebiyat Fakltesi Trkoloji, biri de Felsefe blm diplomas. Tuvalet kdnn bile karaborsaya kt bu ada, elimdeki kap kadar

bu iki diploma kd, bir uval dolusu eski Beyaz Rus paras kadar olsun deer tamyor. Aptallmn bu iki belgesi yetmezmi gibi, bir de doktora yaptm, edebiyat doktoru oldum. Benim gittiim Faklteye gelenlerin ou, ya koca bulmaya alan kzlar, yada kltr edinmek, biyandan da gnl elendirmek iin gelen, st tabakann para kazanmaya ihtiyac olmayan rahat genleriydi. imizde benim gibi bika tane de felsefe dalnda okumakla filosof, Edebiyat Fakltesinde okumakla da, edebiyat olunacan sanan eksik aklllar vard. Felsefe tarihinde okuduumuz filosoflarm, edebiyat tarihinde okuduumuz edebiyatlarn hi birinin ne felsefe blmnde, ne Edebiyat Fakltesinde, hatt ounun niversitede bile okumadklarn rendiim zaman, ben oktan bu iki diplomay alm, kendimi isizlik uurumuna atmtm. Nereye bavurdumsa, gln olmamdan baka bir ie yaramad. Kant', Durkaym', Bergson'u bilmi olmam, hi bir ie yaramyordu. Bir zaman, anlalmam gen bir bilgin durumunda yrtk pabula srttm durdum.. Spinoza, Laypni stne geni bilgim, bir n bile karnm doyurmama yaramyordu. Benim gibi olanlar, biz ortada kaldk, derken brleri iin kolayn buldular; ticaret evlerinin vergi ve hesap defterini tutmaya baladlar.. Gelir

vergisi, iimize yarad. Gelir vergisinden hkmetin ne kazandn bilemem ama, biz bu yzden bir odac kadar kazanmaya baladk. Yalnz odaclardan bir farkmz vard, onlara bahi falan verirler, biz yksek renim grdmzden bundan da yoksun kalrdk.. Muhasebecilik kitaplar aldm, gelir vergisi kanunu aldm. Baladm almaya. Nasl defter-i kebir tutulacan, muzaaf usul ile, yahut Amerikan usul ile nasl muhasebe tutulacan rendim^, Bign Kpr'den geerken, bir adam yle baryordu: Gelir vergisinden mfolan mahvolan esnaflar kurtuldu... Yeni kanun kt. arp kaldm. Gelir vergisinden mahvolan esnaf!... Tuhaf ey! Yirmibe kuru verdim, bir tane kanun satn aldm. Meer zavall satc muaf bilmedii iin Gelir vergisinden muaf olan esnaf diyeceine, Gelir vergisinden mahvolan esnaf! diye baryormu. O gn i aramak iin bika yere daha gitmitim. En son gittiim yerdeki adam sordu: Hangi okuldan yetitiniz? Trk edebiyat ile Felsefe blmlerinden... Yaaaa!... Adam nce ard, sonra gld. Beni oturttu.

i de olmamalyd ki, bana Nedim'den gazeller, Bki'den, Fuzul'den kasideler okuttu. Boyuna glyordu. Sonra, Sizi bir yere gndereceim, dedi. Teekkr ederim, dedim. Bir adres verdi. Orada bir madam vardr, ticarethane iletir. Ona gidin, size i verir! Syledii adrese gittim. Oras bir baka yerdi. Sokan iki yanndaki evlerin kaplarna yar plak, ipek pijamalarla kadnlar km, bitakm evlerin kaplarna da erkekler birikmiti. Benim i isteyeceim evin kaps tklmtklm doluydu. Herhalde madamn ticareti yolunda olacakt. Memnun oldum. Kalabal omuzlayarak kapya geldim. Demir kapnn avu kadar deliinden ieri baktm. Buras kadnlar hamam gibi bir yerdi. Salonda, merdiven basamaklarnda ipekli i amarlariyle oturmu kadnlar vard. Kapy vurdum, atlar. eri girdim. Renk, renk, boy boy, trl trl, biim biim plak kadnlar grnce, dorusu utandm. Ne yapacam ardm. lerinden ar sklet bir kadn beni salona ald. Ben oturur oturmaz, o da kucama oturdu. Halbuki salonda bo sandalyeler vard. Oldum olas arbalymdr, Bayan, sululuktan hi holanmam, dedim,. Peki ekerim, beni beenmedinse, bakas gelsin,

dedi. Sonra, ufaktefek bir kadna, Leyl, bak seni istiyor, diye seslendi. O ufaktefek kadn geldi, boynuma sarld. Elimle ittim.. Benim Leyl'y falan istediim yok, dedim. Peki, kimi istiyorsun? Madam Fofo'yu. Btn kadnlar kahkahayla glmeye, neelerinden yerlere yuvarlanmaya baladlar. Neden sonra ilerinden bir esmer, Bu da baka bir eit, dedi. Salar kanarya sarsna boyal bir kadn, Madam Fofo ev sahibi yavrum, dedi. Biliyorum. Ben.de ev sahibi ile greceim. Yine bir glmedir tutturdular. Sonra hepsi birden, Anne!.. Anneee!.. diye seslendiler. Odalardan birinden belki yzelli kilo arlnda, her bir baca gvdem kalnlnda, gerdan memelerinin stne, memeleri gbeinin stne, gbei baldrlarnn stne dm, altmnc baharn oktan gemi bir kadn kt. Ayaklarn srye srye yryordu. Kollar bileinden dirseine kadar altn bileziklerle, parmaklar l l yzlklerle doluydu. Kulaklarnda kpeler, boynunda gerdanlk vard. Dileri hep altn kaplamayd.

Zengin bir patronun yannda alacam iin sevindim. Ne var kzlar? diye sordu. Sesi, dolmu arabalar denekilerininki gibi bouk ve kalnd. Kahkahadan krlan kzlar beni gstererek, Seninle grmek istiyormu, dediler, bizimle gr dedik, beenmedi. lle patronla greceim diye tutturdu. Bayan patron kzgnlkla yanma geldi.. Sesini bsbtn byk gemilerin dd gibi kalmlatrarak, Sen benimle grmeye utanmyor musun? dedi. Affedersiniz ama, bunda utanacak ne var? Siz de insansnz, ben de... imdi demokrasi var. Bir insan isterse parti bakanyla bile grr. Kzlar hep birden, T, terbiyesiz! diye bardlar. Bayan patrona, Maallah bu kadar ok kz yetitirmisiniz, darlmayn ama ben buraya sululuk iin gelmedim. yapmaya geldim. imize bakalm... dedim. Madam Fofo, Benimle mi i yapmaya geldin? dedi. Eer siz kabul ederseniz, tabi... dedim. Sonra ben buraya kendiliimden gelmedim. Tavsiye

ile geldim. Tandm biri gnderdi, bir bildik... Madam Fofo, Kimleri tanrsn? Kimleri bilirsin? diye sordu. Beni ie almak iin imtihan ediyor sandm. T eski Yunandan gnmze kadar. Sokm raftan, Aristo'dan tutun, Bertrand Russel'e kadar hepsini bilirim, dedim. Hep yabanc m? Yerlilerden de bilirim. Nedim, Nabi, Baki... Mercimek Ahmet, izmeci Zati, eyh Galip... Madam Fofo yumuar gibi oldu, Aslanm, dedi, artk ben i yapmyorum... Bak kzlardan hangisini istersen onunla gr... Anlald, Madam Fofo yaland iin, ii kzlar ynetiyordu. Benim iin hepsi bir, grelim, dedim... lerinden opur yzl biri yanma geldi. Grmek istediim konu... diye sze balarken kzlar kahkahalariyle beni susturdular. Ayol, burada grlmez. Haydi odamza kalm. . Neden? Burada da grebilirdik... dedim.

 Aaaa... Herkesin iinde mi? Gizli deil ki... Kzlar her lfma glyorlard. Madam Fofo, o bouk sesiyle hrlar gibi, Olmaz, odaya kn! dedi. Tam merdivenden karken Madam Fofo, Bizde para pein! dedi. Demek salam messeseydi. Teekkr ederim, dedim altktan sonra da alsam zarar yok madam. Benim size gvenim var. Kzlar bir kahkaha daha tutturdular. Madam, On lira, dedi. ok iyi, dedim, ben saat zerine almay tercih ederim. Kzlar kahkahadan yerlere serilmilerdi. Madam Fofo. O sana kalm, nasl istersen... dedi. yle bir aklmdan hesapladm, gnde ortalama sekiz saat alrsam, seksen lira para kazanacaktm. nanlr ey deil!.. Arkadalarm bu paray ancak bir haftada alabiliyorlard. Ben gerekirse gnde on saat bile alrm, hatt gece ii de yaparm, dedim. Kzlar kahkahadan bouluyorlard. Madam Fofo, beni bir iyi szdkten sonra,

 Hi gstermiyorsun ama... dedi, haydi gel benimle! Zekm anlam olacakt ki, Madam Fofo kendisi benimle grmek istiyordu. Merdiveni ktk. Madamn brosuna gidiyoruz sanmtm. Oysa, beni bir yatak odasna ald. Efendim, dedim, greceimiz mesele... Brak meseleyi!.. iin sizi rahatsz ediyorum. Rahatsz olur muymu canm... Ne rahatszl? Haydi soyun! Madam beni ie almak iin salk muayenesinden geirecekti herhalde. Hibir hastalm yoktur Madam Fofo, dedim, isterseniz doktordan rapor getireyim. Bende de hastalk yoktur, dedi, haydi soyunun bakalm. Madam yataa uzand. Madam Fofo'da, mabeyincisini yatak odasna alm bir kralie hali vard. Anlatmaya baladm: Efendim, biliyorsunuz, imdi btn esnaf HBBHHHHHH gelir vergisine tbi. Ben muhasebeciyim. Btn muamelenizi tutarm. Gireni kan deftere ilerim. Madam Fofo kocaman vcudu ile yataktan frlad. Belimin ortasnda, Ortaa dman kalele

rinin kaplarn krmak iin kullanlan Ko ba gibi bir arlk duydum, sonra da kendimi merdi venin altnda buldum. Ama Madam Fofo hi de kt kalbli bir ka dn deilmi. Beni hemen ie ald. imdi Madam Fofonun evinde defter tutuyorum. Madam Fofo' nun sermayesi de ok, ileri de iyi. Bana ayda y

zelli lira veriyor. Sabah sekizden gece on ikiye kadar alyo rum. Baz muameleleri deftere ilemiyoruz. Artk bu kadarn da btn ticarethaneler yapyor. Ka ak alan kzlar da var ...

ler o kadar ok ki, edebiyat ve felsefeyle uraacak pek vakit bulamyorum. Arasra Mevlnanm Mesnevisini, Nedim'in Divann okuyorum. Geceleri de Russo'yu, Adam Smith'i, Kant', Dekart' okuyorum. Diplomalarm yatamn baucunda, duvara asl. Yalnz u Madam Fofo hi de iyi bir kadn deil vallahi. Elimden gnde u kadar muamele geiyor da, bana biey koklatmyorlar. Bal tutan parman yalar derler, ben hl avucumu yalyorum. BR AHLAK DERS BR snfta rencilere ahlk dersi veriliyor: Ahlk, ok iyi bieydir ocuklar. Eer bir insan ahlksz olursa ok fena olur. retmeniiim! i Ne var? u etin'e baksanza! Susun! nsan, ahlk sahibi olmal. Ahlkn iyilikleri o kadar oktur ki... saymakla bitmez. Bir insan ahlksz olursa ok fena olur. Ne olur retmenim? Ne olacak, herkes ona ahlksz adam, der. Kt eydir ahlkszlk. Onun iin ahlkl olmal. Ahlkn iyi biey olduu uradan da belli ki, okullarda ders diye okutuluyor. yle deil mi? Kt biey olsayd hi size retir miydik? Sonra ahlk...

ne demitik?, yi biey demitiniz? . Evet, iyi bieydir. Neden derseniz? uradan da belli ki iyi biey olduu, btn byk adamlar hep, ahlkn iyi biey olduunu sylemilerdir. retmeniiim!... Yine ne var? Ne oldu? Altan'a biey syleyin, arkadan tekmeliyor. Susun ocuklar. Bakn size kitaptan ahlkn ne olduunu okuyorum: Ahlk, toplum kurallarna, gelenek ve greneklere aykr davranmamak, yasalara kar gelmemek, demektir. Anladnz deil mi? evrenizdeki ounluk, bykleriniz ne yapyorsa, siz de yle yapacaksnz. Kalk bakaym Sunay. Karaborsaclk nasl bieydir? i ok iyi bieydir retmenim. ok iyi mi? Tabi. Ahlk kurallarna uygundur retmenim. nk bir toplumda ounlua aykr davranmak ahlkszlk olur. Onun iin iyi ahlk sahipleri hep karaborsac olduundan... O nasl sz? Vall yle retmenim. Kasap, bakkal, kmrc, manav, hepsi karaborsa yapyorlar. Bizim bir tandmz var, ok zengin adam. Babam, onun karaborsa yaptn sylyordu. Geenlerde onlara misafir gitmitik. O adam da bana her biey ahlkla elde edilir dedi. Byynce ok ahlkl olacam. Boyuna apartmanlarm olacak. Babam gibi ahlksz adam grmedim.

 Sus!.. nsan babasna... Sylerim tabi... Evin kirasn bile veremiyor. Otur yerine!.. ocuklar, hi bir zaman ahlk kurallarnn dna kmayn. retmenim! Syle Ergun. Benim bir amcam var. Hep bu ahlk yznden iki* yakam bir araya gelmedi diyor. Ben ahlksz olacam. Sus bakaym. Ahlksz olursa insana sonra ne derler? Haa?... Hep beraber syleyin bakaym, ne derler? Ahlksz derler. Grdnz m? nsann isterse milyonlar olsun, ahlksz olduktan sonra neye yarar? Rahat eder retmenim! nsann vicdan rahat olmal. Btn byk adamlar hep ahlklyd. Eskidenmi o retmenim. Bizim mahallede bir byk adam var. tane Kadillk arabas var. Pamuk Kral, hem de... Ben size byk adam diyorum. Yni byk bilgin, byk dnr, byk san'at... Mesel Sokrat... Sokrat' tanyorum retmenim. > Tabi tanrsnz. Bizim tarafta dkkn var, elbise temizleyicisi... Ama o kadar ok zengin deil. Ondan daha ahlkl neler var... Ben size eski Yunan Filozofu Sokrat' sylyorum. Sokrat, Aristo, Galile gibi ahlkl olun!

 retmenim, yni o Sokrat dediiniz adam, bizim tandmz bir demir tccar Ahmet Bey var, ondan daha m ahlklym? ocuklar! Ahlkn parayla pulla ilgisi yok. Tarihte yle iyi ahlkl insanlar vardr ki, alktan lmlerdir. Ama ahlklarna leke srmemilerdir. retmenim, yni bu ahlk iyi biey deil galiba... ok iyi eydir. Ahlkl insan doru bildii eyi korkmadan syler. Ama benim bir daym var, doruyu sylemi diye partiden kovmular. . O baka ey... Ben size siyaset sylemiyorum, ahlk anlatyorum. Syle bakaym Ouz, yalan nasl bieydir? ok iyi bieydir retmenim. Eer yutturabilirsen ok iyidir. Evde yalan sylemesem her gn dayak yerim. Ben size ne dedim? nsan byklerini rnek almal... yi ya retmenim. Ablam anneme yalan sylyor, annem de babama... Babam da alacakl geldi mi, kendini evde yok dedirtiyor. Gk dar! k! Terbiyesiz!. retmenim siz demediniz mi ahlkl adam doru syler diye... Otur yerine... ocuklar, ahlk son derece

iyi bieydir. Hepiniz ahlkl olmalsnz. rnein, birisine bir sz verdiniz mi, ne olursa olsun, sznz tutmalsnz. Ama retmenim, babam syledi ama adn unuttum, birisi varm, hayat ucuzlatacam demi... Sus bakaym... stne dmeyen ilere karma!... ocuklar! Ahlk gibi iyi biey yoktur. Ahlk zerine yazlan kitaplar okursanz, arr kalrsnz. Peygamberler bile sylyor. Siz daha m iyi biliyorsunuz? Ahlk ok, ama ok iyi bieydir. O kadar iyidir ki... Ahlk ok iyi eydir. Vallahi billahi ok iyi eydir, namussuzum ok iyidir. Zrrrr! Paydos zili alar, retmen alnndaki terleri siler, Oooooh!... eker. DURUP BAKAN ADAM YARIM saat erken gelmiim. Kpr stne ktm. nsan arasra byle babo saatler aryor dorusu. Her gn koar adm nnden geip gittiimiz yerlerin hi farknda bile deiliz. Dirseklerimi kpr parmaklnn balna dayadm. Limandaki canll seyrediyorum. Kaykta taze taze balk tavas yapyorlar, scak yarm ekmein arasna koyup, satyorlar. Baka bir kaykta eftali, zm satlyor. Dubalarn stnde balk avlyorlar. Sa yanma birisi daha geldi. O

da dirseklerini dayad. Boaz'a, Adalara vapurlar kalkyor. Dolmu motorlar, mavnalar, atanalar, istimbotlar geiyor. . Sol yanma da biri gedi, arkadan iki kii.daha geldi. Sarayburnu'na aknt yle arpyor ki, sanki Sarayburnu, denizde giden byk bir geminin burnu. Arkamdan itmeye baladlar. Bam evirdim. Be on kii ylm, sama, soluma da toplanmlar. Gnein batt bu saatte, kar kydaki evlerin her pencere camnda bir gne yanyor. Ne varm? Bilmem. Neye toplanmlar? Arkamdakiler, samda solumdakiler konuuyor. Martlara bakyorum. Martlar havada dnyor. Jet ua deil mi? Bulutlara girdi. Msaade edin de, ocuk da baksn. Ne zaman gelecekmi? Kim? Krala bakmyor musunuz? Haaa... Kral deil mi?

 Efendim, ne itiyorsun? Kim itti yahu?... Baksana, arkadan dayanyorlar. Kalabalk gittike artt. Muhalefetin kudretine bak, beyim, iktidar partisinden biri gelseydi bu kadar kalabalk olur muydu? Amma yaptn? Bu gelen muhalif deil ki... Yaar bey geliyor yahu... Yaar bey mi? Msaade edin de, ben kaym. Kardeim, yklenme yle... Pardon... tmeyin yahu!... Kim itiyor be!... Ka gemiymi? Ne ka gemisi? Aaaa... Haberin yok mu? En byk Amerikan filosu geliyor... Yaaa!.., Pekiy, haberin yok da neye geldin? Ben gelmedim kardeim. Akntya kapldk. Sonra da nmz tkand, buraya takldk kaldk ite... Olum, biraz ban u yana eksene!.. u k ne aln da, o da grversin, sevaptr. tmeyin yahu... Gebe kadn var... Kral motorla m gelecek? . Sanmam. Zrhlya biner. Kars da varm deil mi? Kars denmez. Koca Kral be!.. Kralie denir.. ek u dirseini!..

 Boulan olmu mu? Kurtarmlar, iyi ki yine limanda arpmlar. Akta olsayd, ikisi de batmt. Deniz kazas ok fenadr birader. Biz bir tarihte... fffL ekil arkamdan! Ne utanmaz .adamsn!.. Namusuna m dokunduk?.. Pek o kadar titizsen kral motorda karlasaydm. Terbiyesiz!. Sensin. ek elini diyorum. Balk deil mi? Lfer mi tutuyorlar? Ne bal yahu? Balk iin bu kadar kalabalk birikir mi? . Nedir peki?.. Yeni gemi yapt ya bizim tersane. te o geminin tecrbesi yaplacak. Amma gemi!.. Motr Almanyadan, makinesi Amerika'dan, boyas talya'dan... Olsun. Eskiden o kadarn da yapamazdk ya... it.. Geliyorlar galiba!.. Kim geliyor? Ay, haberin yok mu? Bu kadar millet, aslanlarmz bekliyor. Dnya ampiyonu oldular ya... Greilerimiz Avrupa'dan vapurla geliyor. ff!.. Nedir bu sk sk... Aln, biraz nefes alaym.

 Akolsun pehlivanlarmza, onlar da olmasa, iimiz bitik. Bitrl kendimi kalabalktan kurtaramyorum. Halk yldka yld. Artk iti, kak... Her kafadan bir ses kyor. Nutuk verecek baka yer bulamam m kuzum? Kpr stnde de nutuk verilir miymi? Sen hi Cafer beyi dinledin mi? Hayr. Dinle de gr. Neredeyse imdi gelir. Ne toplanmlar orada? Sinek kd m satlyor? Yok teyze. Gazeteler yazd ya... hani Sarn Bomba gelecek diye. O mu gelecek? Aman greyim. Beon dakika sonra gelir. Gemiyle karlamaya gittiler. Buradan geecek. Aman dikkat et kardeim, byle kalabalkta yankesiciler dalar araya. stanbul'a Hareket Ordusunun giriini hatrlar msnz? O zaman da byle kalabalkt. . Ben stanbul'a Mill Kurtulu Ordusunun giriini hatrlyorum. Ne kalabalkt, ine atsan, yere dmez. Eh, o zaman da bu kadar kalabalk vard. Bu kral hazretleri nerden geliyor? Kral deil, Cumhurbakanym. Kardeim, ne itip duruyorsun. Gelince hep greceiz. Arkadan itiyorlar vallahi..

 Fenerbaheyi yener bunlar, deil mi? Kimler? Brezilya takm gelecek ya.. Millet onu bekliyor. Brezilya takm m? Ayama bastn be! Kr msn? Bu geit resmi ne zaman olacak? imdi geerler. Baksana millet bekliyor. Ne bayramym bu? ocuk bayram. Yavrukurtlarmz geecek mi ? Tabi... Biraz dikkatli ol be kardeim. Affedersiniz.. nsan gibi bakmyorlar ki... Siz grdnz m? Grdm, u tarafa doru utu. Sonra u kz ba biimindeki bulut var ya... Onun iine girdi, kayboldu. B u uan daireler nerden geliyor acaba? Merihten mi? Uan daire deil ki, uan puro... i te, ite!... Aaaa... Bakn!.. Amma da gidij-or!.. Vay anasn.. Yahu, o uurtma be!.. pini koparm gidiyor. Ezile, inene, kalabalktan syrldm. Trafik durmu, kprnn st maher gibi kalabalklamt. Polisler ddk ttryor, yol amaya alyorlard, kanter iinde kalmlard. Kolonyel apkal bir polise yaklatm,

 Affedersiniz, ne var? dedim. Bilmem.. Ya Kral geliyor, ya bir futbol takm, dedi. Sonra ddne asld: Pr prrrr!.. ekilin yle yahu!... FUHULA MCADELE Gazetelerden: ehrimizde film yldzl gibi parlak vaadlerle kandrlan ve batan karlan kzlarn says birka bini bulmaktadr. Biz birlik olarak kendi yemiz bulunan gen kadnlardan bazlarn bu ajan taklaklarna bizzat mracaat ettirerek sust yapmak iin, gerekli hazrlklarmz tamamladk. Bu hususta Emniyet Mdrl, kadn elemanlar ile bizi destekliyecektir. Kadnlar Birlii Bakan Kadnlar Birlii toplantsnda: Arkadalar, nceden aldmz bir karara, gre, biliyorsunuz... Hangisi? Hangi karar o? O kadar karar aldk ki, insann aklnda m kalyor? Msaade ederseniz syliyeyim... Aman karde, sana syleme diyen var m? u filmciler meselesi. Gen kzlar film artisti yapacaz, diyerek...

 Film dediniz de akma geldi. Siz Bakire Akn grdnz m? Aman ne film... Hanmlar, rica ederim, syleyim mi? Sylersen syle ayol... Sen sylersen biz susar myz sanyorsun... Baz ahlk dknleri, gen kzlar yldz yapacaz diyerekten kandryorlar. Yazklar olsun... Ne yalanc erkekler var u dnyada... Bir defa az kalsn ben de yldz olacaktm. Ama yle ok deil, az biey... . imdi aranzda yldz olmaya gnll var m? Hep birden ayaa kalkarlar. Ellerini havaya kaldrrlar. Bakann krssn evirirler.) Ben varm! Bu yatan sonra seni yldz yaparlar m? Beni semezsen darlrm vallahi.. Sana karakter rolleri gider. yle ya... Filmde kaynana da lzm.! Anlald. Demek ki hepiniz bu hayrl ie isteklisiniz. Ama ben figranlk istemem! Ba rol vermezlerse dnyada oynamam! Ben ackl filmde oynarm... Ak olmal... Ben dansl filmlere baylrm. Bir step yapsam, azn ak kalr! Bayanlar! Yanl anlald sanrm. Biz bu

meseleyi nce de grmtk: artist olacak deiliz! Yalancktan m? Maksadmz, artist acentelerinin gen kzlar nasl... Ben vazgetim! \ Aaaa... stemem. Ben sahici artistlik zannettim! Benim adm silin! Hi kimse istemiyor mu? Beni yazn!... Ben isterim. Bir film irketi yazhanesinde: Rejisr Grdn m kadnlar?.. Prodktr Sabah gelenleri mi? lerinde ie yarar para yok. Rejisr Deil canm. Gazeteler ne yazyor, "baksanza!.. Bir kadn Ne varm gazetelerde? Rejisr Kadnlar Birlii... (Hepsi gazetenin etrafna r. Havadisi okurlar.) Kadn yldz Ay, hi gleceim yoktu. Fotoraf Hah hah hah!!.. Prodktr Tamam!.. Arkadalar, bunda i var. yi i karabiliriz imdi. Yavrum Glperi, al eline bir kt, sylediklerimizi yaz. Artist aranyor! Yeni evrilecek be yerli film iin, yldz olmay a merakl, her yata kadn aranyor. Altna adresimizi yaz. Hasan, olum, hemen gazetelere ko, iln ver. Emniyet Mdrlnde : (Sivil komiserle bir

kadn polis memur): Meliha hanm! Buyurun komiser bey. Size ok nemli bir grev kt. Yine bir frk m yoksa? Hayr. Gizli evlerse... Deil.. Bu, tam sizin baaracanz bir i. Artist ajanlar varm... Evet... evet... Film evirmek iin artist aryorlarm. Evet komiserim. Mracaat edeceksiniz. Sahi mi? Artist olacaksnz. Aman, ne iyi... Gen kzlar drmek iin... . yi bir rol verseler bari... Rolnz ok nemli. Bu adrese mracaat edeceksiniz. Sizin tavsiye ettiinizi sylerim. Gen kzlar nasl kandrdklarn, hangi yollarla... Anlyorsunuz, deil mi? Ah!... Yarabbim!.. Teekkr ederim efendim Bakn gazetedeki ilna! Bu iln bir tuzak. Tabi... Tabi komiser bey, ah, ackl film olsa... Greyim sizi. Hi merak etmeyin. Ba stne! imdi, hemen gidiyorum.

Film yazhanesinde: Bir bayan Gazetedeki ilnnz grdm de efendim. Kk yatanberi artistlie kar... Ah bilseniz yle bir merakm vardr ki.. Hatt bir zaman gazeteye yldz msabakasna resmimi gndermitim, hakkm yediler. Prodktr Evvelce oynadnz m? Bayan Mektep msamerelerine kardm. yle alklarlard ki, grmeyin. Taklit de yaparm. Yapaym m? (Kadn polis girer): Kadn polis Buras deil mi efendim? Artist aryorrrrusunuz... Affedersiniz... birdenbire... O kadar eyim ki.. Yani... Kalbim heyecandan kt kt atyor.. Prodktr - yle buyurun! Heyecanlanacak biey yok. Bir kere almcaya kadar. Altnz m piersiniz. yle gelin de rejisr muayene etsin. llerinize baksn. Bayan Benim llerim gayetle muntazamdr. Kadn polis Belli!.. Allah iin...

Bayan Gslerimi Brigida'nnkine benzetiyorlar. Kadn polis Bana Marlin Melhat derler. Bakn!... Rejisr Ltfen eteinizi... Biraz daha... Gzeeel!... Bayan Neresi gzelmi!.. Hi mi gzel ba cak grmedik? Rejisr Beliniz? Hmmm.. yi. Bayan Benim belim ok incedir. Basenle rim... Rejisr Gsler de mkemmel... Enfes!.. Bayan Benimkiler takma deil ama reji sr bey... Vallahi takma deil, kendimin. Bakn!. Rejisr Bir kere denemek lzm. Fotojeninizi denemek lzm. Bayan Benim fotojeniim stne yoktur. Kendimi methetme gibi olmasn ama, ka kii bana resimden k oldu. Kadn polis Fotoraflarmda, olduumdan daha da gzel karm. Prodktr imdi sizin kaydnz yapsnlar. Bayan Ne kayd? Prodktr Adnz deftere geireceiz. Lt fen yirmi be lira kaydiye veriniz. Kadn polis Verelim. Bayan Buyurun!.. Prodktr Sonra gider, bizim fotoraf std yosunda resimlerinizi ektirirsiniz. Artistik pozlar olacak. nden, arkadan, yandan, yukardan, aadan... Kadn polis Sonra?

Bayan Ne zaman oynyacaz? Prodktr Evvel tecrbe filmi evirecek siniz. Eer beenirsek, muvaffak olursanz, o zaman sizi memleketimizin medar iftihar bir yldz yapacaz. Bayan Ah Yarabbim! Kadn polis ok teekkr ederim. Bayan Rejisr bey, size husus bir ey syliyeceim. Kadn polis Ben de syliyeceim. Gizli.. (Rejisrle bayan, yan odaya girerler.) Bayan Bu kadna hi gvenmeyin! Bir defa bacaklar ok irkin, deil mi? Beli de kaim. Nedir o gbek? Rejisr Yok, gbeine diyecek yok maallah. Bayan Siz bilirsiniz. Size biey daha syli yeceim ama... Rejisr Syleyin, syleyin! Bayan Eer o kadna rol vermezseniz syle rim. O kadn var ya... Vallahi billahi sizi haber verecek. Anladnz m? Ben, sanat akna... ya., sanat ak iin.. (Prodktrle kadn polis arasnda): Kadn polis Beyefendi, ben mkemmel rol

yaparm. Canm istedii zaman hngr hngr alarm. Sonra da -hi yoktan katla katla glerim. Hem ackl rollere gelirim, hem komik rollere... Prodktr Bana ne syliyecektiniz? Eer barol bana verirseniz.. Vereceksiniz deil mi? Ne olur, o kadna vermeyin. nk o... Evet?... nk o, buraya baka ey iin geldi. Yaaa... Teekkr ederim. kinize de rol vereceim.. Ah ne iyi, ne iyi!.. BZM SOKAIN FENER BZM sokak halk, milletvekili seimlerinin drt ylda bir olmasndan ikyeti. Bir milletvekili torpilimiz mi var, daymz, arkamz var da ondan m? Ne gezer... Sokamzdan bir milletvekili mi karacaz? Ne mnasebet... Bizim sokaa milletvekili ne girer, ne de girse bir daha kabilir. lkin otomobili ilemez, tramvay ilemez, vapur ilemez, araba ilemez, katr bile ilemez. leyecek ne varsa bizim sokakta ileyemez. Bu sokaktan geeyim demeyin, cebinizdeki saat bile ilemez. Hatt bu byk ehirde byle bir soka gren meden adamn beyni bile ilemez.

Katrn bile ileyemedii bizim sokaktan, biz ileriz. Takunyeli kzlar, yalnayak ocuklar iler. Ne yapalm, bizim sokak ite, atsan atlmaz, satsan satlmaz, ilemeyip de ne yapacaksn?.. Bizim sokak halk, imdi boyundan byk ilere kalkm, izmeden yukar kyor. Drt ylda bir seim istemiyor. Yahu, dedim, siz km, seim kim, milletvekili kim... Gel de anlat. Anlarlar m? Haklar da var, el bette anlamazlar. Ne olacak, katrn bile ileyemedii yolda iliyorlar. Peki, dedim, drt ylda bir deil de, sekiz ylda bir mi seim yaplsn? Hayr, dediler, daha abuk, daha sk ... ki ylda bir mi? Yok canm... Her gece, karanlk bast m, milletvekili seimi de yaplsn... Eeeeh, dedim, salam bizim sokak halk toptan ldrd. Bizim sokak bir acayiptir, hepimizin uan kua bile borcumuz var. Evsahipleri evden kovar. Alacakllar her gn kapya dayanr. Kap kanatlarnda stnn, sucunun, ekmekinin ak ile, kalemle, tebeirle etele yapaca bo yer kalmamtr artk. Kularla beraber uyanr, leye kadar alacak-verecek kavgas ederiz. leden ikindiye

kadar analar ocuklarn dver. kindiden akama kadar ocuklar birbirini dver Ocakta kavrulan soan kokusu, dedikodulara karr. Bu arada kadnlar birbirleriyle, akamdan sabaha kadar da kocalaryla kavga ederler. Dnya yznde sava bitmi, kimin umurunda... Bizim sokakta sava bitmiyecek. Uzatmayalm efendim, bizim sokak halk bu kadar dert, mihnet, gam, kasavet arasnda ldrd, dedim. Yahu arkadalar, hi her gece seim olur mu? benim bildiim gibi deilmi. Mesele u: Bizim sokan banda bir fener vardr. Yalan sylemesini sevmem. Bizim sokan banda fener yok tur, fenerin ad vardr. nk cam yok, erevesi yok, lmbas yok, yani bir fenerde olmas gereken ne varsa, onlarn hi biri yok, yalnz bir demir srk... Ama dil alkanl, biz ona fener deriz. Bizim sokakta oturanlar ebenced bu fenerin soka aydnlatacan akllarna bile getirmemilerdir. Ke bana kakl bu demir kazk bir ss gibi orada durur. ocuklarn da eiencesidir. Bu demir kazn tepesine bir karga konmaya grsn. ocuklarn talarna hedef olur. Bu feneri kim yapt? Bir hayr sahibi mi, bir hayr cemiyeti mi, devlet mi, hkmet mi, belediye

mi? Oras bizce bilinmez. Ne zaman yapld, Nemize gerek... Yalnz, bugn yarn aramzdan eksik olacak bir aya ukurda ihtiyarlarn rivayetine gre bu fener Sultan Read'm tahta kt gece yanm. Sonra Merutiyette de biriki gece yanm. Sonra Cumhuriyet iln olunduu zaman yanp yanmad pek belli deil. Bir ksm yand, bir ksm yanmad diyor. imdi bir de bizim sokak halkn dinleyelim. Bir ihtiyar, Hani, dedi, bir seim olmutu ya geenlerde... te o gnk bizim fenere cam, ereve takld, lmba kondu, o gece havagaz yandi. Sokamz enlendi. O gn bugndr de yand yok. Meseleyi ok kr anlayabildim. Bizim sokaktaki fenerin yanabilmesi iin, bizim sokak halk, seimlerin her gece, karanlklar basnca yaplmasn istiyor. Dorusu ben de hak verdim. (1946 da Markopaa'da kmtr). 78 SANTMLK ARSA KES KA gecedir uykusuzdum. ok almaktan sinirlerim bozulmu, uykum var ama bitrl uyuyamyorum.. Sinir doktoruna gittim. Gnde ka saat alyorsun? dedi.

 Onalt ile yirmi saat aras, dedim. nanmad. Yorgunsun, dedi, neden bu kadar alyorsun? Cevap yerine iimden herife svmek geldi. Bu da lf m yni?.. Keyfimden almyorum ya... Sinir yattrc illar, uyku haplar verdi. Hi bi ri yaramad. Yataa uzanyorum, tam dalacakken, biriken aylk ev kiras aklma geliyor. Ondan sonra uyuyabilirsen uyu. Balyorum hesaplara... 360... yirmibeini kar., sfrdan be kmaz, altdan bir alrz, veririz, eder on... ondan be karsa be kalr. Drtten iki karsa iki kalr.. aa.. 325... 96 daha... Be, alt daha onbir.. Bire bir, elde var bir. Hesab aklmdan dorultamaymca, hadi yataktan frlyorum. Bu sefer kt stnde hesapla ra balyorum. Bir uyku hap daha alyorum. Uykum gelir gibi olunca yataa uzanyorum. Tam dalacakkeeen,

ayda 10 lira koysam bir kenara diyorum, ylda ne eder?.. u ev kiras ldryor beni.. Bamz sokacak bir dam sahibi olamadk u dnyada. Btn bir hafta, be saat ya uyudum, ya uyumadm. Uykusuz geen dndrc gnn gecesi artk duracak halim kalmad. Elime gazeteyi aldm. Okurken uyumak istiyordum. Birinci sayfada bir havadis grdm: Taksim'de bir arsa 4 milyon liraya satld. Drt milyon lira... Arsa 1624 metre kare imi.. Drt milyonu 1624'e blmeye kalktm. Hesapsz adam olduum halde hesaba ok meraklymdr. Arsann metre karesi, 2500 liraya geliyor. Acaba, dedim kendi kendime, ben bu arsay almaya kalksaydm... Ha?... Drt milyon lira. Ben ne kazanyorum ayda?.. Beyz. Karm geldi, Uyuana artk!., diye yalvarmaya balad. Git bamdan; grmyor musun, hesap yapyorum!., diye tersledim. Ayda beyz... Diimi sksam sksam, ne biriktirebilirim? Hi biey biriktiremem ya.. Neyse... Her ay yz lirack bir kenara koysam, ylda eder 1200 lira. On ylda 12000, yz ylda 120.000 lira!..

Bin yl daha yaasam, her ay da diimden trnamdan 100 lirack arttrsam, 1 milyon ikiyz bin lira. Yine hesap yok. Ne olursa olsun, bu arsay almaya niyet ettim. Horozlar tmeye balad. Bende bu hesap merak eskidir. Lisedeyken de, hi durmadan, yemeden, imeden kosam, aya, gnee, merihe ka milyon ylda gidebileceimi hesaplardm. Yaptm hesaplara gre; gnee yryerek gitmek, bu arsay satn almaktan daha kolayd. Sabah oldu, ben hl hesabn iinden kamadm. bin yl yaasam bile olmuyor. Bu sefer hesab deitirdim. Ayda kazandm beyz liraya hi dokunmasam, hepsini biriktirsem... Ne olur? Hesap kitap, tam 666 yl daha yaamam, almam gerekiyor. Bu hesap da olmad. stste iki uyku hap daha aldm, yataa uzandm. Aklm fikrim arsada olduu iin gzme uyku girmiyor ki... Tekrar kalktm. Gnde 16 saat yerine 24 saat alp aylk kazancm bin liraya karsm, bunun da bir kuruuna dokunmadan biriktirsem. Efendime syliyeyim, bu arsay almak iin, bu tarihten sonra 333 yl daha yaamam gerekli...

Kzm yalvarmaya balad: Babacm, uyuana!.. Ne olur... Defol!., diye onu payladm. Arsay alamazsam uyuyamyacam. Bu sefer hesab ters yandan tuttum. Ayda ka bin lira kazanmalym, ka bin lira biriktirmeliyim ki, bu arsay satn alabileyim? Ayda 2 bin lira biriktirsem 167 yl yaamam gerekli. Hay Allah cezasn versin!.. Bitrl arsay alamyorum. Kendikendime, Bak, bu arsay alanlar da insan, diyorum, alm, kazanm, iten artmaz diten artar, demi... Hayr, hem iten, hem diten artar demi... Oooofff!.. Ne demise demi ite! Drt milyonu saym, alm arsay... Bir hap daha alr msn? Bir uyku hap daha yutuyorum. Midem ecza dolabna dnd. Hadi, n'ooolursun uyu canm! Gidin bamdan be!.. Peki, bu drt milyonu sayan adam, bu paray nasl kazand? Haydi al sana yeni bir hesap daha... Arsaya drt milyon verdiine gre, geriye en az bir drt milyonu daha kalmtr, sekiz milyon...

Bu adam necidir?.. Baremde en yksek dereceli memur olsa, ayda alsa alsa 1500 lira alr. Drt milyonu biriktirmesi iin, maana hi dokunmadan, 276 yl, maa almas gerekir. Hay Allah kahretsin, kafam atlayacak. Bu adam, olsa olsa doktor olur. Doktorlar ok kazanr. Her muayeneden otuz lira alsa... Sabah oldu, birazck yat.. Kafam kartrmayn diyorum size!... Gnde on kii muayene etse, yz lira eder. Ayda dokuzbin... Bunun alt binini bir kenara koysa... Bir doktorun bu arsay alabilmesi iin, 67 yl doktorluk etmesi gerekir... Hayr, bu arsann sahibi doktor da olamaz. Tccar olsa, her ay ortalama onbin kazansa... olmuyor be! Beinci gecedir uykusuzsun... Biraz uzan, belki uyursun. Bam yasta koyuyorum, gzlerimi yumuyo rum. Uyuyabilirsen uyu.. Hah, buldum. Bir insan randevu evi iletse... Elinde fstk gibi be kz sermayesi olsa. Her kz gnde yz kt getirse, be kere yz, beyz... Otuz kere beyz, ayda onbe bin... Kiras, masraf, harc, elde kalr diyelim ki, on bin. Ylda yzyirmi bin... Otuz ylda... Tuh, Allah kahretsin, randevuculuk bile yapsam yine arsay alamyorum.

Kaaklk yapsam... Bu dnce uygun geliyor, yataktan frlyorum. Hesap kitap, bu da olmuyor. Kafamda yeni bir dnce imek gibi akt. Ceplerimi kartrdm, on iki buuk lira var. Sizde ne kadar var?.. Karmdan be, ocuklardan iki lira kt. Eder hepsi ondokuzbuuk lira... art deil arsann hepsini almak, paramn yettii kadarn alrm. Arsann metre karesi 2500 lira olduuna gre, bir metre kare alamam. Desimetre karesi 25 lira eder. Desimetre karesini de alamyorum. Santimetre karesi eder 25 kuru. Bende var, ondokuzbuuk lira... Cebimdeki parayla 78 santimetre kare arsa alabilirim. Saate baktm, sabaha daha iki saat var. Sabah erkenden giderim, Kes, surdan bana 78 santimetrelik bir arsa!... derim,. Evdekiler yalvarmaya baladlar: Haydi uyu.. Biraz uyu!.. 78 santimetre karelik toprak.. Ebedi uykuma yatmak iin uzansam, kendi arsama samyorum, bacaklarm, komunun ebed istirahatghma giri yor. Arsay alp, ayakta durmaktan baka are yok.. Karma, ocuklara,

 Size yer yok, dedim. Size yer yok.. Ben kendime, bu dnyada ancak ayaklarm basacak bir toprak paras buldum. Hadi defolun!.. Siz de kendi banzn aresine bakn!.. Uykusuzluk bana vurdu!., diye sylenerek, korkuyla ekildiler. Size de salk veririm; u drt milyonu nasl kazanabileceinizi, ka santimlik arsa alabileceinizi, bir de siz hesaplayn. Sonra leblebi gibi uyku hap yutarsanz. Ve.. Akl hastanesinin 8 numaral kouunda sizinle buluuruz. Ben kapnn yanndaki yatakta yatyorum. GEL DE ANLAT Yollar tamir edildii iin dolmu arabalar, genelevlerin bulunduu sokaktan geiyordu. SOFR'n yannda onbir, oniki yalarnda bir erkek ocuk vard. Ben de ocuun yanma oturdum. Arkada bir erkek, bir gen ve bir yal kadnla bir de kk kz ocuu var. Konumalarndan bu drt kiinin bir aile olduklar anlalyor; baba, anne, iki ocuk ve byk anne... ki ocuk da ok merakl. Kz, durmadan soruyor. Olan kendisine sz sras gelmeyince kzyor. O da geriye dnp, Baba u ne, bu ne? diye durmadan soruyor.

Taksim'den araba saa sapt, ara sokaklardan geiyoruz. Bir ara sokak daha... Derken efendim, o sokaa girmiyelim mi? Hani, u sokak canm... Herkes bilir de adn sylemek istemez. Kadnlarn gemedii, evli erkeklerin gemek isteyip geemedii, yada gizli gizli getikleri, bekrlann gemek istemedikleri halde, getikleri sokak... te o sokak... Evlerin n tklm tklm. Erkek yolcu ok kt kzd. ofre kt: Geecek baka yol bulamadn m? ofr, adamdan daha ok kzd: Ne yapalm? Biz istiyerek mi geiyoruz yni?.. Allah Allah... Btn yolcular da sorar: Buradan niye geiyor muuz? Keyfimden... Bu sefer kadn, kocasna sordu: Ne var bu sokakta Bey? Adam ban iki yana sallayp Lahavle ekiyor. Ne var Bey, sylesene canm... ofr durmuyor ki, boyuna syleniyor: Belediye br yollar tamir ediyor ite... Trafik polisi, arabalarn baka yollardan gemesini yasak etti. Gazeteler cayr cayr yazd okumadnz m? Arabalar buradan geecek. Adam,

 Anladk, yeter! dedi. Yol dar bir yandan, kalabalk bir yandan, nde de bir tkanklk var, bindiimiz araba takld kald. ki metre gidiyoruz, be dakika duruyoruz, yine iki metre gidiyoruz, yine be dakika... Bu sefer ihtiyar kadn damadna soruyor: Ne var olum bu sokakta? Biey mi var? Adam, Hey Yarabbi, gel de anlat... diye syleniyor. Grmyor musun anne, daha ne olacak? Biey deil, ok ey var. nsen inilmez, daha kt diyor adam. yle de bir yere geldik durduk ki... Yahu sr unu! Nasl sreyim beyim, uaym m? n tkal, ard tkal. 5 numaral evin nnde durmuuz. Kapdakiler, delikten ierdekilerini gzetlemek iin birbirini itiyorlar. Gen kadn, Burada pazar var galiba, diyor. Demek perembe pazar burada kuruluyormu... Gen kadn, Bir perembe pazar da bizim orada kuruluyor, diyor.

Adama bakyorum, boncuk boncuk terlemi. Bu srada kadn galiba evin tabelsn okumu: Aaaa! diye bir lk atyor. Kocas, I Aaaa ya, diyor, , ya... imdi anladnz m neresiymi!. Kz ocuu, bsbtn meraklanp, Ne var Anne? Biey mi oldu? diye soruyor. Hi.. Hi kzm. Kadnn yz kpkrmz olmu. ki metre daha ilerliyoruz. nnde durduumuz evden bir adam, yar yarya kap nnde toparlanarak merdivenlerden iniyor. Kalabalk evin kapsna hurra ediyor. Baryorlar: A ulan!.. Asana be!.. Adamn korktuu bana geliyor. Durmadan her eyi soran olan, Baba, ne yapyorlar burada? diyor. Adam, Okul, olum, diye cevap veriyor. Amma kalabalk okul Baba... Ne okulu Baba? Gel de anlat... Okul ite. Basbaya okul. Galiba sanat okulu. Bu sefer kz,

 Amma da byk renciler var Baba bu okulda, diyor. Bykl bykl adamlar. Olan, Ama kkleri de var, diyor. Baba, ben byynce bu okula giderim. Annesi, Sus! diye paylyor, ofr efendi hadisine canm! nmz tkal bayan. Olan, Neden? Ben okumyacak mym? Ben bu okulu isterim! diye tutturuyor. Bu srada evin birinin kaps aralanyor. ocuklar ierdeki kadnlar gryorlar. Aaa, kzlar da varm. Anne, byynce ben de bu okula geleceim. Azn kapa sen! Terbiyesiz! Neye Anne? ki metre daha ilerliyoruz. nnde durduumuz evin kapsndan iman bir kadn kyor. Eli belinde, eve yklenenlere avaz kt kadar baryor: Lan hergeleler! Patladnz m be!.. Be dakika

bekleeniz geberir misiniz? ocuklar durmadan soruyorlar: Baba, bu kadn retmen mi? Amma da azarlyor koca adamlar... Hl iin farknda olmayan yal kadn, Ayol bu ne biim mektep byle, diyor. Koskoca karlar... Aaaa desturun, hi byle mektep grmedim. niversite midir, nedir? Buras ne niversitesi? htiyar kadnn damad, arabada oturup oturup kalkyor. Gel de anlat, gel de anlat., diye sylenip duruyor. Gen kadn, annesinin kulana, bu sokan hangi sokak olduunu syler sylemez, kocakar barbar baryor: ofr efendi, ayp deil mi sana? Dn abuk, abuk diyorum,. Ayol u rezillere bak bir kere, sokak ortasnda durmu pazarlk ediyorlar. Sus anne!.. Susulur mu imi? Herkesin namusu var ayol... Araba biraz daha ilerliyor. Kz ocuu evlerden birinin ak kapsndan ierideki yar soyunuk kadnlar grnce, Haminne, anladm ben, diyor. Buras bale okulu... Olan dzeltiyor:

 Bale male deil be! Jimnastik okulu. Deil mi Baba? Baba, ne diyeceini arm. Kocakar, nelim!., diye tutturuyor. Damad, Anne sus! diye durmadan paylyor. Nereye ineceksin baksana, sa sol hep o evlerden... Araba birka metre dala gidiyor. Soldaki evlerden bir kadn frlyor, kapya yklenen kalabala, Kuyrua girin ulan! Kuyrua girmeyeni namussuzum ieri almam!, diye baryor. Baba, amma da sert retmen. Bu baretmen galiba.. Haydi be... Ona baretmen demezler. Ya ne derler? Mdr derler. Susun ocuklar!.. Baba, bu koca adamlar neye sraya sokuyorlar? Kzn sorusuna aabeyisi cevap veriyor: Grmyor musun, imtihana girecekler. Koskoca adamlar korkudan titriyorlar. Bak u adama, imtihann verememi galiba, ne biim dnyor. .. Araba baka bir evin nne geliyor. Demir kapnn telli kk penceresinden kart bir kadn sesi darya sesleniyor:

 Sra kimde? ki kii... Kz, Baba, yazl imtihan m? diye soruyor. Baba, kendi kendine, < Gel de anlat!., diye syleniyor. Araba o sokaktan kyor. Olan ocuu. Ben b u okula gideceim! diyor. Kz, Seni alrlar m? diyor. Liseden sonra alyorlar oraya. Haydi be!.. Grmedin mi? diyor olan, orta okul ocuklar da vard. mtihan verdikten sonra, neye almasnlar? Baba, sen bu okula gittin mi? Adam mendiliyle alnndaki terleri siliyor... Susun artk, yeter! diye ocuklar paylyor. ELEKTRK DRENE BALANAN ADAM NGLTERE'nin bir ehrinde polisler, sokak I lmbalarndan birinin direine skskya bal bir adam bulmular. Bu adam kim? Kim olduunu size sylemiyeceim. Ama olay sanki stanbul'da olmu gibi dnn. Sen kimsin? Cevap yok. Beki dde aslr, prrrr!.. Ddkler birbirine karr. Beki,

 Diree bir adam balamlar, der. Polis sorar: Kim balam? Bilmem! zelim mi? Yooo... dokunma! Belki savc gelir, bakar. Komisere haber verelim. Herif lm m? Bilmem. Gzleri fldr fldr. Polis, elektrik direine bal adama sorar: Hemerim, kimsin sen? Cevap yok... Komisere haber verirler. Komiser, emniyet mdrl nbeti mirine telefon eder. Nbeti miri, Karakola getirin, hviyetini tesbit edin. Ama dikkat edin, belki casustur, kaar der. Elektrik direine bal adam zerler, karakola getirirler. imdi, tekrar ngiltere'ye dnelim. ki polis, elekrik direine bal adam grnce hemen zerler. Adnz ne? Adm Amold Maching. ki polis saygyla eilirler. Bu ad ok duymulardr. Polisin biri sorar: Byk heykeltra Arnold Maching mi? Evet, heykelciyim... br polis sorar: ngiliz Krallk Akademisi yesi Arnold Maching? Evet, Akedemi yesiyim. Sr, karakola kadar gelebilir misiniz?

Yoksa sizi bir arabayla evinize mi brakalm? Karakola gelirim. nl ngiliz heykeltra ve ngiliz Akademi yesi Arnold Maching gazetelerin yazdna gre ite bylece karakola gitmitir. Gelelim bize... Diree bal adam polisle beki zerler. Yr karakola! Adam nde, polisle beki arkasndan karakola giderler. Komiser sorar: Adn ne? Bizde akademi ve akademi yesi olmadna gre, diyelim ki, bu adam kendi memleketimizin nl heykeltralanndan biridir. Sana soruyorum, adn ne? Hikmet efendim. Ne i yaparsn? Heykeltram. Nesin?.. Heykeltram. < Yani ne yaparsn? Heykel yaparm. Ne heykeli? nsan, hayvan... Ne olsa... Biraz yoruldunuz ama, tekrar ngiltereye dnelim. nk ngilteredeki olay gerekten olmutur. stanbuldakini ona benzeterek ben uyduruyorum. ngiliz komiseri heykeltra Arnol Maching'i

oturtur. Sr,' sizi elektrik direine kim balad? Haydutlar m? Hayr. Dmanlarnz m? Hayr... Karm balad. Nasl? Misis Maching mi dediniz? Evet... O sayg deer leydi?.. alacak ey!.. Bunda alacak hibiey yok bay komiser. nk beni elektrik direine balamasn karmdan kendim rica etmitim! Pekiy ama neden Mister Arnold Maching? nl ngiliz heykeltramn cevabn almadan tekrar stanbul'a dnelim. Bizim komiser heykeltra Hikmet'e sorar: Seni kim balad diree? Hrszlar m? Hayr. Paran soymak iin mi? Param, yok ki soysunlar. Dmanlarn m? Ben kimim ki dmanm olsun!.. Pekiy kim balad, sylesene? Karm. Vay anasn! Dnyada ne karlar var be!.. Karn seni baka bir erkekle beraber mi balad? Hayr. Yalnz bana. Bir kadn, bir erkei yalnz basma diree

balayabilir mi? Ben sesimi karmadm. Vay klbk herif!... Beni diree balamasn karmdan kendim rica etmitim. Komiserin ciddiyeti birden zlr. Komiser de, polisler de kahkahalarla glmeye balarlar. Ertesi gn gazetelerde yle bir polis haberi kar. ZALM BR KADIN Dn ehrimizde eine az rastlanr, bir hdise cereyan etmi, Sadist ruhlu bir kadn, kocasn amar ipiyle gece sabaha kar bir sokak lmbasnn direine balamtr. Hdisenin tafsiltn nc sayfamzda okuyacaksnz. Yukardaki fotorafta kocasn iple balayan canavar ruhlu kadnla, diree amar ipiyle balanan adamn mutlu evlilik gnlerinden bir htra gryorsunuz. Yine ngiltere'ye dnelim. Nerede kalmtk? ngiliz komiseri heykeltraa, neden karsna ken diini elektrik direine balattn sormutu. Mister Amold Maching'in verdii cevap aynen udur: Bay komiser, ben bir sanatym. irkinliklerden gzm rahatsz olur. Hele bu irkinlik, kendi ehrimde olursa hi dayanamam. Benim bir sanat olarak devim, hemerilerimin gzel biimler,

renkler iinde yaamalarna yardm etmektir. Oysa Stockon-Trent ehri belediyesi ok zevksiz, ahenksiz, biimsiz elektrik direkleri dikti. Yklan eski direkler ehrin havasna uygundu. Bu yeni direkler, ehrimizin yollarna, yaplarna, antlarna uymuyor. Gazetelerde, dergilerde yazdm, anlattm, belediye beni dinlemedi. Belediyenin, eskilerini yktrp yeni diktii biimsiz, irkin direkleri hemerilerime lyk grmedim. Bu zevksizlii protesto iin de, karma rica ettim, kendimi bu yeni direklerden birine balattm. Haydi buyurun stanbul'a. Komiser heykeltraa soruyor: Senin aklndan zorun mu var? nsan kendisini, sokak lmbasnn direine balatr m? Deli misin sen? Deli deilim. Deli deilsen, ne diye kendini karma balattn? Msaade ederseniz anlataym. Anlat bakalm. Efendim bu stanbul ehri bendenizi rahatsz ediyor.. Allah Allah... Herkes stanbul iin can at yor be! Sen stanbul'u beenmiyorsan ek araban git! Neymi seni rahatsz eden? Yaplarn biimleri... lszlkleri... Bir gecekondu, yannda dokuz katl apartman... Sonra o pis renkler... Darack sokaklar, berbat kaldrmlar. Hangi birini anlataym?...

 una bak yahu!.. Sen n e karyorsun, Belediye Bakan msn? ,, . Efendim, gzlerim rahatsz oluyor. Hmm... Anlald... Seni elektrik direine deil, baka bir yere balamal. Slman Bey, yaz bu adamn evrakn, bir zabt tut, bunu aidiyeti cihetiyle adl tbba mahedeye gnderelim. imdi ngilteredeyiz. nl helkeltra, ngiliz Kraliyet Akademi yesi Arnold Maching'in protestosu yerinde ve hakl grlm, eski elektrik direkleri yerlerine konmutur. Bizde? Bizde mi? Bizde byle eyler olmaz. Ne heykeltram gz rahatsz olur, ne de kendisini elektrik direine balatr. Pekiy ama sorguya ekilen heykeltraa ne oldu? Onu da bir kk gazete havadisinde renebiliriz: BR DEL YAKALANDI ehrin biimsizliinden gzlerinin rahatsz olduunu iddia eden bir adam, gece yars kendisi ni kars eliyle elektrik direine balatmtr. Polisler tarafndan yakalanan adam, adl tbda mahede altnda tutulduktan sonra deli olduu anlalarak akl hastahanesine yatrlmtr.

YA BUNLAR NEREL? Beni tanmazsanz bile, raconumdan Kasm paa'l olduumu anlamsnzdr. Ben o zaman Tersanede kaynak rakl yapardm. bucuk lira haftalk alrdm. buuk lira ne demek? Yersin yersin, bitiremezsin. Cumartesi geceleri, Beyolu Balkpazarndaki Cumhuriyet meyhanesine gittin mi, bir papele birinci snf sarho olurdun. Biz Yahya Khya da bostann karsndaki evde otururduk. Tek bamza deil, bu iki katl evde be aileydik. Evin iinde hangi kapy asan, ierisi komple... Benim ilk akm, bu evde uyand. Sevgilim, onaltsnda varyoktu. kibuuk lira haftalkla bir kutucunun yannda alr, mukavva kvrr, sonra da yaptrr, kutu yapard. Ad Zbeyde... Hayatmda Zbeyde'ninkiler gibi dudaa rastlamadm. Onun dudaklar bana smarlama gibi gelirdi. Gzlerimi balasalar, teker teker bin kadn psem, ilerinden hangisinin Zbeyde olduunu hemen anlardm. Zbeyde'nin dudaklar ikolata kokard. Neden biliyor musunuz? O zamanlar imdiki rujlar m yoktu, yoksa vard da biz mi bilmezdik, bilemem..

Zbeydem, dudaklarna ikolata ambalajlarnn krmz ktlarndan srer, dudaklarn onlarla boyard. Rengi ona, tad bana yarard. Zbeyde'ler, evin alt katnda bizim oturduumuz odann karsndaki odada, babas, annesi, iki kardei, otururlard. Evin, yni odann kiras ok geldii iin, baka bir yere tandlar. Bir daha Zbeyde'mi gremedim. Ama dudaklarnn tad damamda kald. Duda dudama o kadar uygun baka bir kadn grmedim. Yooo... Bir tane daha grdm. Bakn nasl oldu? Btn hayatmda, haddim olmayarak, bir kere yksek sosyeteye girebilmitim. Hem de yksek sosyetenin en civcivli yerine... Eer kaynaklkta kalsaymm ok iyi olacakm. O zaman ben de yksek sosyeteden biri olacakmm. nk o zamanki rak arkadalarmn hepsi adam oldu. lerinde otomobilsizi, apartmansz yok,. Tersanede bir memur, babamn zihnine girdi, Sen bu ocuu ziyan ediyorsun, bu ocukta cevher var, ille de bunu okut da adam et! diye tutturdu. imdi o adam bulsam, i i yerim. Btn ektiklerimin sebebi ite o adamdr. Bende de su var. Lisenin onuncu snfna kadar okudum. Ondan sonra srn Ailah srn... Gazetelerde musahhihlik

yaptm, ticarethanelerde ktiplik ettim, bir ara Postahane nnde dolma kalem sattm. Boyamadm boya kalmad. Sonra da kar yolu, yirmibe yl ge de olsa, kaynak raklna dnmekte buldum. Bizim usta, yksek sosyetenin cnden ccne toplant yeri olan bir kulp binasnn kalorifer tamir iini zerine almt. Be ii altryorduk. Geceleri de kulp bahesindeki lojmanda kalyorduk. Ben tedenberi, adn duyup bitrl kendini gremediim bu yksek sosyeteyi merak ederdim. Sanki bu yksek sosyeteliler kulakl, iki azl, drt gzl acaip yaratklarm gibi gelirdi bana. Baladm bunlar incelemeye. Geceleri giyinir, kuanr, kenardan keden aralarna karrdm. Uzakta durduum iin, hi biri benim onlara yabanc olduumu anlam yordu. Bunlarn hepsi de birbirinden ilgi ekici insanlard. Giyimleri, kuamlar, szleri, konumalar, her bieyleri baka.. Orada grdklerimden yalnz birini size anlatacam. Kar karya geldiler mi, ok nziktirler, birbirlerinin arkasndan da sylemedik sz brakmazlar. Birbirlerini grdler mi, erkek olsun, kadn olsun, yle konuurlar: Aman efendim, o ne cici anta yle!.. Nereli o anta? Parisli efendim. Ne k iskarpin onlar Hamfendi! skarpinleriniz

nereli? Londral efendim. lk zamanlar bir antann Parisli, iskarpinlerin Londral olmasnn ne demeye geldiini anlayamazdm. Sonra sonra, Parisli antann, Paris mal, oradan alnm demek olduunu rendim. Kim kimi grse ayni eyleri sorard: Aman beyefendi, ne hrika kravatnz var. Nereli o kravat? Karai'li. Sizin gmlek de pek Ho. Nereli? - New-York'lu. Ay bu kol dmelerinizi ilk gryorum. Pek gzel eyler. Romal'dr efendim. Bunlar, yksek sosyetenin parolas yerine geen lflard. Bir insan yksek sosyeteden mi, deil mi, bu soruturmalardan, verilen cevaplardan anlalrd. Kulpteki kadnlar iinde Tlin adndaki kadn gzme kestirdim. Ama benim bunda suum yok. Ksmet kendiliinden ayama geldi. Yoksa yksek sosyeteden bir varlk iin byle eyler dnmek kim, ben kim... Kulpte balo verilmiti. Austos aynda olduumuz iin, herkes darda, kulbn sk aalkl bahesindeydi. Ben aydnla, aalarn dallarna asl renk renk lmbalara sokulmadan, yksek sosyete bilgimi az daha ilerletmek iin kuytularda,

dolayor, her aacn dibinde, her kuytudaki fsltlar, iniltileri, mrltlar dinliyordum. Yavaa deniz kysna inerken, bir kavga duydum, bir aile kavgas... Seslerinden Tlin'le kocas olduklarn tandm. Kocas Tlin'e kyordu: Ticar erefimi, itibarm, kredimi iki paralk ettin. Beni aldatyorsun, hi olmazsa sermayesi benden yksek birisiyle aldat. Benim yalnz dner sermayemin bir milyondan ok olduunu biliyorsun. Daha dn i hayatna atlm, eline birka yzbin lira geince, gz kararm bir adamla beni kandrmaya utanmyor musun? Tlin, iini ekerek, Beni kandrd, dedi. Beni bemilyon lira sermayem var, diye kandrd. Vay erefsiz herif vay!. Dnyada ne ahlkszlar var be! Sen herkesi kocan gibi sanyorsun. Zavall bir kadn, sermayesini yksek gstererek kandrmaya utanmyorlar. Tlin, kandrlm zavall bir kadn sesiyle konutu: Be milyonum var ama, dedi, o ey bey var ya, o da akrabasym. Yalnz onu tanmak onmilyon eder, dedi. Ksa bir sessizlik oldu. Sonra Tlin, Bereket abuk haber verdin kocacm, dedi.

Yoksa kimbilir daha ka kere beni kandracakt namussuz herif... Kocas, Ben yutar mym? dedi. Benim gzmden kaar m ulan? Hemen aktm. ok kurnazsn. Ama vallahi kocacm, o kadar ok kandrmad. onun saysnda deil yavrum, duyulmasnda. Senin, benden az sermayeli bir adamla beni kandrdn piyasada duyulursa, herkes beni ifls ediyor sanr... Bankalar krediyi keser. Ben ite asl bundan korkuyorum. Yoksa seni zer miyim hi? Tlin bu sefer kocasna kmaya balad: Ama su hep senin... Neden? Ben herkesin sermayesini, ticar itibarnn ne kadar olduunu nereden bileyim? Sen ba142 na, u u kadar, bu bu kadar, zengindir diye anlatmadn ki... Doru. Bak, imdi anlataym, aklnda tut... Kocas, Tlin'e sayp dkmeye balad. En sonra, Ahmet Kabalak var ya, dedi. Herif o kadar zengindir ki, isterse btn bu kulpte ka kii varsa, hepimizi gz kapal satn alabilir. Onu hi grmedim, tanmyorum.

 Bir frsat karsa tantrrm. Ahmet Kabalak' ok yakndan tanmalsn karcm. Yine ksa bir sessizlik oldu. Sonra, kocas, Tlin yavrum, dedi. Sen imdi oyun salonuna git. ok yksek oyna ki, herkes benim ifls etmediimi anlasn. Hakkmda, kan dedikoduyu baka trl nleyemeyiz. Yaptn bu haty tamir etmelisin. Peki kocacm. Hemen tamir ederim. Ticar itibarmn yksekliini gstermek iin, en aa, oyunda onbin lira kaybetmelisin. Anladn m? Kaybettikten sonra da, hibiey olmam gibi gler, dans edersin. Hadi karcm. Tlin, kocasndan ayrlnca ben de arkasndan yrdm. Aalarn arasndan getim. Birden nne knca, Ay!., diye kk bir lk att. Korktunuz mu Hamfendi? dedim. Aman, ok korktum. Sizi korkuttuum iin ok zgnm. Affedersiniz. Zannedersem bu vesileyle stanbul'un en gzel kadnyla tanmak erefine nail oluyorum. Yksek sosyetenin bu raconlarn orada renmitim. Bir kadnla tanr tanmaz, sandan, kalasndan, topuuna kadar veceksin. Hele kocasnn yannda versen, daha sosyetik (!) bir hareket olur. Kadn kocasna bak ben ne malm anla! , kocas da bakn, benim ne malm, var! demi olur, ikisinin de koltuklar kabarr, ierler.

Tlin, ltifat ediyorsunuz efendim, dedi. Yooo... Vallahi iltifat deil, gzelliiniz herkesin dilinde. Affedersiniz, kendimi tantmay unuttum: Ben Ahmet Kabalak. Tlin, bir sersemledi, sarsld: Yaaaa!.. Demek sizsiniz? -Evet... Hava ne kadar gzel Hamfendi... Evet... Hakikaten. Ben kalabalktan hi holanmyorum. Ne kadar birbirimize benziyoruz. Ruhlarmz bir... ok abuk anlaacamz mit ediyorum. Benim umduumdan daha abuk anlatk. Yirmi dakika bile gemeden Tlin'in odasmdaydk. Benim yksek sosyeteden olmadm anlamasn diye, hep yksek sosyete dillleri dkyordum: Aman Tlin Hamfendi, antanz pek k. .Nereli? Parisli!.. Tlin antasn atmt. I Kap'mz fevkalde gzel, bu kap nereli? Londral!.. Tlin kap'm da karmt. Bu harikulade kostm nereli? Viyanal! Tlin stndekini de karmt.

 Ya bu cici iskarpinler nereli? Madritli! skarpinler de kt. Aman bu hrika kombinezon, nereli bu? Beyrutlu! Ya bu oraplar? Onlar da Beyrutlu. Bu korse nereli ekerim? Berlinli! Bu sutyenler nereli yavrum? Romal! Dudak dudaa gelince, kendimi kaybettim. Bu dudak baka dudakt. Ulan, hi numara yapma, tandm! diye bardm. Bu dudaklar Kasmpaa'n... Kkrdad: Ben de seni tandm, dedi. Bu p, Kasm paa p... Buradaki heriflerin hi biri byle pmesini beceremez. Kasmpaal Zbeyde'me, yksek sosyeteden Tlin etiketiyle kavumutum. Bu hikyeyi, 1965 - 68 Tiyatro sezonunda, Genar Tiyatrosunda, rejisr Sermet aan, sahneye uyarlad.

HAL TERCMES Bendenizi Abbas Bey gnderdi beyefendi. Zatlinize kartn da yollad efendim. Buyurun! Karta bakar, bendeniz hakknda bir fikre sahip olursunuz. Beyefendi, Abbas Beyin zatlinize selmlar var efendim, mahsus selm etti. Hangi Abbas Bey mi? Tanmadnz m yoksa? ok yakn dostunuz, ok... Bir yediiniz ayr gidermi. Hatrladnz m? ok yakn, ok eski dostunuz. Zatlinizi ok iyi biliyor. Yine hatrlamadnz m? Acaip... Demek hatrlayamadmz. Olur Beyefendi, dalgnlk. Bazan bendenizde de olur, babam bile hatrlayamam... Ama durun, size mutlaka hatrlatacam. Hatt bir gece... ok ho bir htranz varm... Anlatt da, o kadar gldk ki... Pasajdaki Yorgo'nun meyhanesinde bulumusunuz da... Hatrladnz tabi. Sonra meyhaneden knca Sosyete Neriman'n evine gitmisiniz de, pek ho biey olmu. Ahlk zabtas evi basnca, evdeki kzlardan birinin muayenede erkek olduu anlalmam m? Hatt siz o erkek kan kz gznze kestirmi olduunuzdan bir acaip olmusunuz. Aman iyi ki.. demisiniz, Abbas Bey sizin halinizi anlatrken gle gle gzlerinden ya geliyor. Ya... imdi hatrladnz deil mi Beyefendi? Nasl? Hatrlamadnz m? Hatt bir kere de Amerikan sermayesinin memleketimizde ilk kurduu yerli viski fabrikasnn al treninde yine Abbas Beyle berabermisiniz de, ziyafetten sonra zatlinizin midesi, Abbas Beyin de barsaklan bozulmu

da, eye kadar zor gitmisiniz. Demek yine hatrlamadnz. Doru Beyefendi, kimbilir bu eit hdiseler sizin banzdan ne kadar ok gemitir. Hangi birini hatrlayacaksnz? Hatt siz Allann hikmeti, her nedense, her ziyafette byle olurum. u mideme bir kzyorum ki.. demisiniz. Evet efendim. Abbas Beyi ok iyi tanmanz lzm. nk ok yaKm dostunuz. Hatt bir zamanlar aranzdan bir soukluk gemi; siyas bir meseleden dolay. Hatrlamanz lzm. l idare kurulunda... te o Abbas Bey, parti ikiye ayrlm da, ite o zaman, zatliniz istimlk ilerinde... Bir yolsuzluk mu, neymi... Tabi, dedikodu... Anladnz deil mi? Sonra Ankara'dan Beyefendi gelince Anlan! demi, anlamsnz. Dnya vaziyetinin nezaketi dolaysiyle... Birlii, beraberlii bozmamak iin anlamsnz.. Tekrardan bar gr olmusunuz... Ne i mi yapyor? Ne olsa yapar. Abbas Bey deyince herkes tanr a efendim. i iyidir, ok kr ileri ok iyidir. Bika gndr ban kayacak vakti yok, ban bile kayamyor. i... O kadar ok ileri var ki, yekten u ii yapyor, denilemez. Emlk zerine, ticaret zerine, komisyon zerine, siyaset zerine tabi... Aksaray'da yeni bir apartman almt ya... Bilmem, biliyor musunuz? Kiraclar, eski kira zerinden verdiklerinden, hepsini kar maya urayor. Hi vakti yok, hatt, kongreye nasl gideceim, diyordu, parti kongresine.. Tabi zatliniz de Ankara'ya gidiyorsunuzdur.

Bir i iin zatlinizi rahatsz ediyorum beyefendi. Abbas Bey, sen bu kart gtr, st tarafna karma, dedi. Sana, mnasip bir i bulur, dedi. Artk sizin insaniyetinize kalm efendim. Eh, ben de iyiliinizin altnda kalmam tabi Beyefendi. Kalmam tabi.. Bendeniz temiz st emmi bir insan evldymdr. Bendenizi bilen bilir, kime isterseniz sorun Beyefendi. Temiz st emmiimdir. Dorusu... doru Beyefendi. nsanolu i st emmitir. Ama bendeniz yle deilimdir. Bendeniz doar domaz annem vefat ettiinden, hi i st emmedim Beyefendi. Babaannem bendenizi, iyice kaynatlm halis inek style bytm Beyefendi. Ne, iim mi? Yani mesleim? Ne i olsa yaparm evvel Allah.. Ne i olsa. Elimden her i gelir. Her iin hakkndan gelirim. yle bakalar gibi unu yaparm, unu yapamam demem. Efendim! Hal tercmem mi buyurdunuz? Arzedeyim efendim. Hl tercmesi deil mi? 1913 de Lnga'da dodum. Doduum yer istemez mi? Bastne. Demek yalnz hangi ilerde altm renmek istiyorsunuz? Pekl: Efendim ilk nce, durun bakaym. Evet evet, ilk iim, hayrsever vatandalara Pembeay yardm makbuzlar satmakt. Yzde yirmi alrdm Beyefendi. O zaman iin iyi para idi dorusu. Sonra efendim, Pembeaym bizim ube bakan ok lanet bir adamd. te o herifin yznden o iten ayrlmak zorunda kaldm. Ondan sonra Deftardarlkta cretli kadroda a

lmaya baladm. Derken efendim, orada da mdrn huysuzluundan dolay duramadm. Bir otele ktip girdim. Otel sahibi ok sinirli bir adam olduundan kmak mecburiyetinde kaldm,. Eksik olmasn, bir tandn vastasiyle beki tahsildar oldumsa da orada da iftiraclar oktu. Bir iftiraya uradmdan dolay ii braktm. Ondan sonra... Neresiydi? Haa.. Gen kzlar esirgeme kurumuna girdim. yi yerdi ama, mfettiin mnasebetsizliinden dolay o ii de braktm. Sonra efendim, bir maazaya... Yooo, o daha sonra.. Ondan nce bir irketin muhasebesinde alyordum. Muhasebecinin ahlkszlndan dolay oradan kp arzettiim maazaya tezghtar oldum. Fakat maaza sahibi o kadar namussuz bir adamd ki, dayanamadm; onun namussuzluundan dolay ii braktm. Bu sefer Ay sinemasnda biletilie baladmsa da orada da maliye memurunun ukallndan dolay fazla duramadm. Ondan sonra bir avukatn yannda almaya baladm. Derken efendim, oradan da.. Neden dolay idi? Haaa.. Evet. Tamam,, oradan da avukatn.. Yeter mi? Arkas istemez mi efendim? Bastne, demek hakkmda bir fikir sa hibi oldunuz Beyefendi. Teekkr ederim. Dnyada fena insanlar ok efendim. Hep ite o yzden vallahi... Peki efendim, Bastne. Ne i olsa yaparm Beyefendi, her i gelir elimden. Abbas Beyi.. Nasl? Tanmadnz m? Zatlinize kar ok derin hrmeti var efendim. Hatt bir gece biz Abbas Beyle... Pekiy efendim. Bastne

Anlatmam efendim. Adresim mi? Syliyeyim efendim. Beyazit, Hyaraa mahallesi, Dipsizkuyu sokak. No. 31. Evet, otuzbir.. Demek siz mektupla bildireceksiniz. Siz zahmet buyurmayn, ben yine urarm Beyefendi. Peki efendim, uramam, mektubunuzu beklerim. Bastne, mektup.. Eer, ey... Olur efendim.. Nasl? Buras Hrriyetseverler Partisi deil mi? Tuh.. Buras Mill Selmet Partisi mi? Hay Allah. Demek ben yanl gelmiim. Dalgnlk Beyefendi. Abbas Bey, bendenize Hrriyetseverler Partisi demiti, ben yanllkla Mill Selmet Partisine gelmiim. Evet efendim, hepsi bir Beyefendi. Maksat memleketin ykselmesi deil mi, tabi Beyefendi, ha Mill Selmet Partisi, ha Hrriyetseverler Partisi... Hepsi bir kapya kar Beyefendi. Doru efendim. Maksat, tabi... Memlekete hizmet. Demek hl tercmemi beendiniz, beni kabul buyuracaksnz, sa olun. Mektupla m? Sonra adresime mektup yazacaksnz. Acaba? ey... Eer Abbas Beyin gnderdii kart size lzm deilse geri alabilir miyim? Bendeniz Abbas Beyden bu kart alncaya kadar Beyefendi, bir bilseniz... Evet belki baka bir yerde de.. ok teekkr ederim, Allah mrler versin Beyefendi... Allahasmarladk.

AK HASTANES Alto... Feryadfigan Gazetesi mi? Evet... Polis muhabiri Cafer Beyi rica ediyoruz. Gazetenin sekreteri bana seslendi: Cafer... Cafer!.. Bak, Emniyet Mdrlnden seninle konumak istiyorlar. Alcy kulama gtrdm: Buyurun. Feryadfigan Gazetesi polis ve adliye muhabiri Cafer Bezgetiren. Merhaba Cafer Bey. Bu gece numaral ahlk zabtas ekipi gece baskn yapacak... br gazetelere de haber verdik. Bulunmak isterseniz, saat dokuzda mdriyete gelin! Baskn hangi eve yaplacak? Madam AnjeFin evine. Birden irkildim: yi ki haber verdiniz, dedim, yoksa rezalet olacakt. Neden? Beni bastracaktnz da ondan... Ben bu gece Madam Anjel'in evine bir rportaj iin gidecektim. Sen bilirsin. stersen bizimle gel, istersen daha nce eve git, bizi bekle! Sizinle gelirim. Madam Anjel'in evi geen hafta baslmam myd? O Maka'daki apartmanyd. Orasn kapattk,

imdi ili'de bir apartmanda alyor. Pekiy, gelirim, dedim. Gazetenin sekreteri, Cafer Bey, dedi, ok rica ederim, ne grrsen onu yaz. Anlamadm, dedim, tabi grdklerimi yazacam. Sen atarsn da... dedi. Atma! Bayazar atyor, fkra yazarlar; spor yazarlar atyor. Ankara muhabiri, politika yazar atyor. Cafer, bari sen atma! Atmam! dedim. Bir ricam daha var. Estafurullah.... Aman Cafer Bezgetiren, haberleri tez getir. Bastne. Tam saat dokuzda Emniyet Mdrlndeyim. Benden baka be gazetenin polis ve foto muhabirleri de vard. Alt ahlk zabtas memuru ile birlikte krmz polis arabasna bindik. Arabada konumaya baladk. Muhabirlerden biri, zerinize afiyet, dedi, yle bir nevazil olmuum, bir krklk var ki zerimde ... Ahlk zabtas efi, Benim de romatizmalarm, dedi. On yldr ekerim bu cenabeti. Bir muhabir, Bilirim, dedi, ben de ok ektim. Ne yap

tmsa gemedi. Sonra birisi biey salk verdi. p diye. kesti. Aman syle birader, nedir? Ar var ya, ar... Evet... . Ama balans deil. Eekars.. Hem de yal eekarlar olacak. Eekarsmn oul'una gideceksin. Romatizmal bacan ar kovanna uzatrsn. Bacandan baka her yann iyice rt. Sonra eline bir p alrsn. p oul'a drtp arlar iyice kzdrrsn. Eekarlar, byk adamlara benzerler. Kzdlar m sokarlar. Hep birden bacana r, inelerler. ok acyor mu? Vallahi acmasna acyor ama, ben gazeteci olduumdan eekarlarmn ineleri bana vzgeldi. Bilmem, senin gibi bir dargelirli dayanabilir mi? Bari geiyor mu? Geiyor birader, geiyor. Hem de yle geiyor ki... Benim sol bacamda romatizma vard, bacam kprdatamazdm. Hani ift atl araba beygirleri vardr ya... Biri hzl gider de, biri kprdamaz, yk br enayiye ektirir. Benim de sol bacam yleydi. Btn yk sa ayama verirdi. Eekarlar soktuktan sonra, maallah, sol bacama bir kuvvet geldi, bir kuvvet geldi, sa ayam ona bitrl yetiemez oldu. Sa normal yrrken, sol ayam koard.

Memurlardan biri, Aman pek zor, dedi. Ne diyorsunuz, hep saa saa giderdim.. Bazan da kendimi tutamaz, ya sa yanma devrilirdim, yada topa gibi dnerdim. Sonra? Sonras, baktm ki sol bacam gemi azya ald. Pantalonumun sol cebine yeni kan bir Basn kanunu koydum,. O gnden sonra yavalad. Herkes glmeye balaynca, polis muhabiri sol cebinden bir Basn Kanunu kard. te bakn! dedi. Memurlardan biri de nasrndan dertliydi: Acaba Sleyman Efendinin nasrndan ektii biey mi? Her ilc denedim. Bitrl gemiyor. Ben eskiden kaaklk ubesinde alyordum. Ama, bu kr olas nasrlardan bitrl koamam ki... Kaaklar benden hzl kotuklar iin, btn kaaklar karyordum. Sekiz ylda bitek kaak yakalyabildim. Herhalde onun nasr seninkinden oktu. Hayr. Hi nasr yoktu. Topald. Sonra beni bu nasrlarn yznden kaaklk ubesinden aldlar, ahlk zaptas ekipine verdiler. Romatizma ilc salk veren polis memuru, Onun da ilc var, dedi. Nasra birebirdir. Aman syle kardeim.

 Krk tane erkek rmcek bulacaksn. Evet. Ama rmcekler, krmz renkli olacak. Krk krmz erkek rmcei havanda bir gzel dvdkten sonra, ayn ilk Cumas, tam mezzin, sal verirken nasrnn stne balyacaksn. ki gnden ok tutma, sonra yalnz nasr deil, nasr olmyan yerler de kalmaz. Krmz renkli rmcek hi grmedim. rmcekler krmz olmaz. rmcekler, bildiimiz kl rengindedir. Sen onlar tutup, safranla krmzya boyayacaksm. Gazete muhabirlerinden biri de kalbinden dertliydi. Benim de kalbim zayf, dedi. Hi heyecana gelmiyorum. Sinemada, yanmda oturan bir kadnla bir erkek film evirseler, kalbim kt kt atyor. Plajda bikinili bir kadn grsem kalbim duracak gibi oluyor. ok zayf kalbim var. Herkese il syliyen polis muhabiri, Yumuak kalblisin de ondan... dedi. Onun aresi var. Aman, nedir? En aa drt parti deitirmi, en az yirmi yl politikaclk etmi yurtsever bir yurttan kanndan alacaksn. Bu kandan her sabah kalbine iki litre rnga edeceksin. Kalbin topu askerlerinin izme kselesi gibi sertleir. Zabta efi,

 Maallah, siz birinci snf doktor gibisiniz... dedi. Gazeteci, Eskiden doktordum, diye cevap verdi. Neden braktnz? Bir ylda ten ok hasta ldremediim iin diplomam aldlar. Zabta muhabirliini neden setiniz? Cinayetlerin esrarn bir doktor kadar hi kimse zemez de ondan... Konua konua, Madam Anjel'in gizli al tirdi randevu evinin bulunduu apartmana gel mitik Arabadan indik. ef nde, birinci katn zilini ald. Pembe kombinezonlu bir kadn kapy at. ef, Randevu evi buras m? diye sordu. Kadn, Evet, dedi, Hacer Hanmn evi. Tarlabarndaki ev baslp kapatlnca, gn nce burasn atk. Buyurun! ef kalarn, Hazret-i Ali'nin ift dilli zlfikr gibi atmt. Kadn, Hacer Hanm araym m? dedi. ef, Biz Madam Anjel'in evini aryoruz, dedi. Kadn,

 Madam Anjel'in evi ikinci katta, drt nu mara, dedi. nc katta da Selma'nm evi var. ef, piyade mavzeri mermisi gibi vmlyan bir sesle, Pekl, dedi. Kadn kapy kapaynca, ef not defterine bakt, i programn okudu: Hacer'in evi Sal gn baslacak, Selma'nm evi aramba gn... Perembe gn dinlenme... Cuma gn Hacer'in yeni at ev baslacak... Sonra bize, Haydi ocuklar, drt numaraya! dedi. Yalnz ayaklarnzn ucuna basn, merdivende grlt olmasn. Yava yava!,.. Drt numarann zilini ald. Kapy aan kadn, bizi grnce, ok kalabalk gelmisiniz, dedi. erde sekiz kadn var. Onlarn da bei gece mesaisi yapyor, komple. nsan nceden telefonla haber vermez mi? ef, Sen Madam Anjel'e haber ver, biz yabanc deiliz, dedi. Madam Anjel, buyursunlar, diye haber yollam. Bizi grnce, Ayol evi aal daha bir hafta oldu, dedi,

bugn basacanz hi tahmin etmemitim. Yoksa ortal derler toplardm. Kusura bakmayn, her yer dank. Memurlar, frtna gibi oda kaplarna saldrdlar. Bu, tam bir basknd. Ben Madam Anjel'e, alacak ey madam, dedim, eviniz baslyor da hi tel etmiyorsunuz!... . Neden tel edeyim, ieride yksek sosyeteden hanm yok ki... Basknlar piyasada ticar itibarnz drmyor mu? Tam tersine... Reklmmz oluyor. Bilmeyenler de adresimizi reniyor. Ama eviniz kapanacak... Yarn... Yarn yenisini aarm. Zaten benim drt evim var. Biri kapand, biri kapanacak, ikisi alr. stanbulda bu kadar ev buhrannn sebebini biliyor musunuz? imdi rendim. Bu benim baslan doksan dokuzuncu evim. Yznc evim de kapannca, bir tren yapacam. Salonda iki erkekle drt kadn vard. Ne bekliyorsunuz? diye sordum. Sra bekliyoruz, dediler.

Erkeklerin biri yetmiinde gsteriyordu. Siz de mi sra bekliyorsunuz? Evet... Ne vaparsm evlt? Gndzleri altm iin, ancak gece muayenesine gelebildim. Muayene mi? Yaa... Evet... Burasn salk verdiler. Ben tk-nefesim evldm. Hangi doktora gittimse are bulamad. En sonra burasn sylediler. Oraya git, ya iyi olursun, ya kalbin durur, kurtulursun! dediler. Tk-nefeslere iyi geliyormu. Alyormu burada insan... Bir gzel kadn da, Benim gzm kararyor, dedi. Buras gz kararanlara ok iyi geliyormu. Bir komumuzun da gz kararyordu. imdi haftada iki kere buraya geliyor, bieyi kalmad. Neden baka doktora gitmediniz? Para nerede?.. Hepsi para istiyor. Burada hem tedavi ediyorlarm, hem de ste para veriyorlarm. Memurlarn baskn yaptklar odalara gittim. Odalardan birinde sust yakalanan ondokuz yanda bir kz, Kalbim var, dedi. Vallahi kalbimde bir ktlk yok. Kalb tedavisi iin buraya geldim. Madam Anjel, nanmazsanz, kapnn stne bakn! defiBu odann kapsnn stnde, Kalp hastalk

lar servisi yazlyd. br odann kapsnda. Fizik tedavi servisi, birinde ktivite servisi, birinde de Hariciye yazlyd. Odalardan birinde yirmi yanda, deniz kp vcutlu, badem ii tenli bir kadn kt. Yannda ar sklet boks ampiyonuna benzer, ya r insan, kll bir yaratk vard. Kadna, Sizin neyiniz var? diye sordum. Benim bieyim yok, dedi, bu adamn nasrlar var da, onu tedavi ediyorum. Siz demek nasr uzmansnz? Evet... ki aydr tedavi ediyorum, bitrl iyi olmad. Baksanza, srm gibi herif, her yan nasr balam. Adama, yle mi? diye sordum, cevap vermedi. Kadn, Konuamaz, dedi. Neden?

 Kendisi arslandr da ondan. Zavallnn her yan gre minderinde nasr balam. Yumuatamyorum. Odalardan birinde uygunsuz vaziyette yakalanan iftlerden erkek, deminki nasrl adamdan daha korkuntu. Kadn da inadna, engelky salatal gibi krpe mi krpe... Bileinden tutup eksen, t diye kopacak.. Sizin neyiniz var? Romatizmalarm, dedi. ok strap ekiyorum. Ne yaptmsa para etmedi. imdi Allah raz olsun,-'bu adam tedavi ediyor. Masaj ok iyi geldi. Herkesin hastalna bir il sfoyliyen polis muhabiri, kadna eekars ilcn anlatrken erkek kzd: Ne diye eekarsna sokturacakmm!.. Bana ne olmu? Bir eekarsmm yaptn ben yapamaz mym? Kzmt. Hep sustuk. Arabada romatizmalarndan ikyet eden, _ Hibieyim kalmad, geti, dedi. Ama nasrl arkada, Benim de bir iyi tedaviye ihtiyacm var, dedi. Madam Anjel, Gryorsunuz, dedi, burada kt bir i

yapmyoruz. Ben insaniyete hizmet ediyorum. Buras Ak hastanesi. Ahlk zabtas memurlar, zhrev hastalklar hastanesine gnderilmek zere baslan kadnlar toplayp, krmz arabaya bindirdiler. Erkeklere de, Haydi gle gle!., dediler. Erkeklerden biri, Oldu mu bu ya, dedi, imdi biz ne yapacaz? Baka bir erkek, Ben baka bir ev biliyorum. Haydi oraya arkadalar! dedi. Gazetenin sekreteri bana Cafer, atma. Ne grrsen olduu gibi yaz demiti. Ben de olduu gibi yazdm. Bakalm sekreter, benim olduu gibi yazdm bu yazy olduu gibi gazeteye koyacak m, yoksa orasn burasn krpacak m? Gazetelerden sene arandktan sonra tutulan sabkal dolandrc Sln Osman kat. SLN OSMAN PIRR Sln Osman karakolda. Komiser, muavin ve drt polisin alt ift gz onun zerinde. Komiser (iki memurun kulana) Bay smail,

Bay Recep, gznz drt aacaksnz! Bu herif azl. Dikkat edin, kaar. Evraknda Dikkat! kaar! yazl. Siz hi merak etmeyin. Komiser Bey, acaba diyorum, benim yerime Niyazi'yi gnderseniz, nasl olur? Olmaz! Zaten Niyazi'nin gzleri miyop. Ba stne! Komiser (Sln Osman'a) Bana bak, sakn kaaym deme! Estafurullah... Vall bill kamam. Polis smail ile Recep, Sln Osman'n ellerine kelepeyi takarlar. Sktn be bi. nsaf et! . Hadi hadi, iyidir. Damar sktn, kan gemiyor. Geer... ki polis, ortalarnda Sln Osman, karakoldan karlar. Polis smail, Sln Osman'n sa kol yeninden, Recep de ceket eteinden, ne olur ne olmaz diye, hafife tutuyorlar. Bana bak Sln Osman! Buyur bi... Bak, akim varsa, sakn kaaym deme! Nerden aklma getirdin imdi?.. stersen ka. Sen bilirsin! Dinime imanma kamam! Senin bilecein i... Tabancada be mermi

var. Sln Osman ve iki polis karakoldan kar kmaz, komiser, Sln' teslim alacak karakola telefon eder: Allo... Allo!.. Komiserim, siz misiniz? Ben komiser Ahmet. imdi iki polisle kelepeli olaraktan gnderiyorum size... Kimi? Sln Osman'. Ne? . Sln Osman'. Eyvah! Efendim? Yni... hi... Evraknda dikkat, kaar! yazl. Siz teslim alnca aman bana bir telefon edin. Pekl... Sln Osman (yanndaki polislere) Bileime kan oturdu be bi! Biraz gevetin unu! Karakola gidince zeriz. Polis smail (polis Recep'e yavaa) Recep! Ne var? Bu herifin niyeti bozuk. Aman gzn drt a! Kaarsa? ; Th Allah kahretsin, dn ayakkablar kar suyu ekmi. Gece sobann yanma koymutum, kaskat kesilmi. Ayam skyor. Ya kaarsa?.. Benimkinde de iki tane ivi km. Koamam

da... (Yksek sesle) Yava yr Sln Osman! abuk gidelim bi... Skt bu kelepe... Yava ulan! Kalabalk caddeye gelmilerdi. Recep kardeim. Ne var? Kaarsa? Yandk... (Yksek sesle) Sln Osman Kardeim. Buyur bi... Kama, olur mu? Kamam namussuzum. stersen ka! Eceline susadmsa, ka! Kamam bi... (Polisler birbirlerine fsldayarak): smail. Efendim? . Hemen dd ttrrsn! Kaarsa? Yandk be! Yandk vallahi... (Yksek sesle) Bana bak Sln Osman! Buyur bi... Ben bir tarihte senin gibi bir sabkaly gtryordum. te byle kalabalk caddeye gelince... Evet bi? Arabalarn arasndan kamasn m? . Vay namussuz! Sonra bi? Biz adam karr myz? Baksana sen benim

gzme. ektim tabancay, be kurunu da, beynine boalttm. yi bi. Sonra sana biey yapmadlar m? Kaarken vurduumdan hibiey lzm gelmedi. nk vazife banda. Krmz lmba yanyor. Yava (ki polis birbirlerine): smail. Ne var? . Kaarsa? . Yandk be! Dur! acele etme! yr! Vallahi yandk... Eteini sk tut! Ben koluna yaprm (Yksek sesle) Sln Osman kardeim. Buyur bi! Bak, kama kardeim. Kamam bi. Kendi namma, kaan kardr. Kama! Neden dersen kanundan kalmaz. Vallahi billahi kamam! Kendine gveniyorsan ka. Bana gre hava ho. Deil mi Recep? Bize gre hava ho. Hava ho. Hzl gitme! (Yava sesle) Recep, bu herif kaacak. Kaacak. Vallahi kaacak. Hep de byle belllar bana verirler. Hay Allahm! Yarabbim sen bilirsin!... Allahm karma unu.

. nallah kamaz. (Yksek sesle) Bana bak, Sln Osman! Emret bi... Sen kaacaksn. Kamam. Ne diye kaaym? Ben yutmam Sln Osman. Sen kaacaksn. Kaarsam dnyann en namussuz adamym. u kelepeyi biraz gevetin, ne olur? Bana yutturamazsm. Ben ondrt yllk polisim. Adamn gzne baknca p diye anlarm. Sen kaacaksn. Allah Allah, kamam diyorum be bi... Sln! Kama kardeim. Kama! Kamak hibir zaman iyi biey deildir. (Alak sesle) smail, bu herif tyecek. Ayakkab vuruyor. Benimkinde de ivi var. Tramvaya binelim mi? Kalabalkta kaar. Kaar namussuz. unu hayrlsyla bir karakola teslim etsek. (Yksek sesle) Bak! yi dinle Sln. Diyelim ki katn. Sonra ben seni yakalamaz mym? Yakalarm. Yakalarsam gerisini sen dn. Seni elimden kimse kurtaramaz. Kamam diyorum bi... Kama olum. Kaarsan seni vururum. Genliine yazk deil mi? Kaarsam vur be bi... Allah bin trl belm

versin kaarsam. Yalnz u demiri biraz gevetin... Sln Osman, sakn kaaym deme! Ama sen bilirsin, erkeksen ka. Ama sonunu da dn... (Alak sesle) Recep, bu hergele kaar. Kaar smail. Yahu, ben dn gece nbetiydim, uykusuzum da... Ben de vazifeden geliyorum, sabahtanberi azma biey koymadm. Vakit yok ki... Bu hergele kaar m dersin? Kaar. Yandk. Sln yalvarr: Sizden ok bir ricam var bi... Bir insaniyetliinizi gsterin. Ne var? Bir haftadr karakol karakol muvac (muvacehe, yzleme) geziyorum. urada kahveye urayalm. Arkadalardan mangr alaym. Sizin yannzda, gznzn nnde... Bak bunu yapamam Sln, baka biey desen neyse... yleyse u lokantada hep beraber bir yemek yiyelim, ha? te bunu yapamam kardeim Sln. Elimden gelen biey olsa canmla beraber. Bir haftadr yorgunluktan bittim. u kahvede birer ay ielim. Bak bu olmaz. Alktan iim kaznd, uradan bir simit

alaym yleyse... Vallahi Sln kardeim, bak ite bu olmaz. yleyse uraya... helaya... ok sktm bi. Yoo Sln... Baka ey olsa neyse... bi u kelepeyi biraz gevetin be! Sk diini, neredeyse geldik ite. Polisler fsldar: smail... Ne var Recep... Arkada bu herif kaacak. Yandk Recep. Billahi yandk. (Yksek sesle) Sln Osman! Buyur bi... Bak kardeim, sen eer kaarsan, bize yazk olur. otuumuz ocuumuz var. Biliyorum, kaacaksn ama, sen gel kama. Ekmeimizden oluruz Sln Osman. Deil mi kardeim? Ne diye kaacaksn? Sanki kap da ne olacak? Sz bi! Namus sz. Ama ikidebir hatrlatma, kamam vallahi... Sen kaarsn... Kamam. Kama kardeim. Sonra, beni kard sa mrlar. Bak, evraknda bile dikkat, kaar diyor. Ben yine sana insaniyetliimi gsteriyorum. Saol bi... Bak, surda karakola beon dakikalk yolumuz kald. Ben seni u karakola teslim edeyim, sonra sen ne istersen yap!

 Peki bi... ' Benim bam belya sokma. Bana da, yazk. Kama, emi? Olur bi. (Yava sesle) Ah smail, unu bir karakola teslim etsek! Bir etsek... Kaacak ama namussuz. Kaacak. Aman dikkat et! Sen d e a gzn. Nerdeyse geldik. Hey yarabbim, sen byksn. Aman, inallah kamaz. nallah... Kaarsa, aya taklp der inallah... Polisler Cibali Karakolundan ieri girerler. Oooh! ok kr. Aman bir beldan kurtulduk smail. Ya karsaydk... Hadi canm, ocuk musun? Benim elimden kaacak kabaday gremiyorum. Ku olsa uurmam onu evvel Allah. Ku olsa... Komiserin odasna girerler. Komiserin masasna Sln Osman'n evrakn brakrlar. Komiserim, mvac iin Sln Osman' karakolunuza getirdik. Ortada Sln Osman yoktur. ki polis sevinle karakoldan girerlerken Sln

Osman, polis Receb'e kendi ceketinin etei diye smail'in eteini, smail'e de kendi kolu diye Receb'in kolunu tutturmu ve kamtr. Komiser sorar: Nerde? Kim efendim? Sln Osman. Birbirlerinin eteinden, kolundan yapm olan iki polis birden, te!., derler, sonra aknlkla birbirlerine bakarlar. . Sln Osman! imdi buradayd... Beraber girdik ieri... Sln Osman! Sln! Osman!.. ki polis karakoldan dar frlarlar, ddk ttrmeye balarlar. Sln Osman! Sln Osman!... PAZARLIK Demir gibiyimdir, yzmeden gree kadar sporun her dalnda altm. ' Kendimi vm

olmayaym ama, barfikste, paralelde bir zamanlar stme yoktu. Anlatacam olayla sk ilgisi olduu iin bu kadar iiniyorum. Yalnz, sol kolumda bir alacak arza vardr. Haftada, hi deilse ayda bir, sol kolum orrruz bandan kar. yle ar spor yaparken deil, gerinirken bile, t, diye bir ses duyarm, tamam, kolum kmtr. Bende kol kmas yle nemli bir olay saylmaz, Parmak tlatmak gibi biey... ya kimsenin yardm olmadan, kendi kendime kan kolumu yuvasna oturturum, yada bir arkada yardmyla bu ii yaparm. Ben buna altm ama, bakalar alamadlar. Kolum omuzba ekleminden kt m, yle acayip biimde aa doru sallanr ki, grenler byk bir felket olmuasma korkar, barr, ellerini yzlerine kaparlar. Sonra onlarn gz nnde omuz bamdan, t, diye kan kolumu, kt, diye yerine oturtunca bu kez bsbtn aar, glerler. Size olay bu kadar kolay, rahatlkla anlattma bakp da sakn bu iin arsz, szz olduunu sanmayn. Kolumun kmas ok ar verir. Eer onu hemen yerine oturtmasam, arsna dayanamam. Ama bu ar iki dakikadan ok srmez, hemen kol kemiimi omuz basmdaki yuvasna oturturum. Bu bende o kadar eskidir ki, ne zamandan beri kolumun yuvasndan kmaya altn hatrlayamyorum. Bir valiz tarken kar baz, baz da kt oyununda kd masaya vururken kar, hi belli olmaz.

Doktorlara gitmedim deil. Rntgen muayenesinde, omuzla kol kemii oynak yerinin laka olduu anlald. Tehlikesi var m? diye sordum. Doktorlarn hepsi de, genken o kadar deilse de, yalannca tehlikeli olduunu sylediler. Gire ka bir zaman sonra eklem ylesine anm ki, artk ne yaplsa kol bir daha yerine oturmazm. Hele rrse i daha da buyurmu. Hi bir ie yaramyan kk bir kolu ne yaparsn, kaldr at... Korkumdan otuz yamdan sonra sporu braktm. Sonra dne dolaa yazar olunca, sa kolumu daha ok kollamaya baladm. nk sol elimle bir harf bile yazamam. Tpk benim gibi bir arkadam daha vard. Onun da ikide bir alt ene emei yuvalarndan kard. ok glse, kuvvetli esnese, azn aarak barsa, haprsa ene kemii kverir, aa doru sarkar sallanrd. O da benim gibi, enesini avular, tabaka kapan kapar gibi, enesini yerine oturturdu. Sonradan o arkadam politika hayatna atld. Bunun ne demek olduunu elbet bilirsiniz. Her siyas tartmada enesi bir ka kere kard. Geenlerde ondan pek ackl bir mektup aldm. Bir al treninde nutuk verirken enesi yle bir km ki, ne kendisi, ne bakas bir daha yerine

oturtamam. imdi enem sarkk ve dk kaldndan hi konuamyorum, ancak yaz yazarak memlekete olan borcumu dyorum diye yazyordu. Bu, beni bsbtn korkuttu. Kolumu daha titizlikle korumaya baladm. Sekiz ay kolum kmad. Doktorlar imdi daha kt diyorlar, kemikler kartlat, bir kere karsa, imkn yok bir daha yerine oturmaz. Eer iimde bu korku olmasayd ben daktilo makinesi satn almazdm. Gnmzn olaylar yle sinirlendirici ki, duygulu bir yazar bu olaylar karsnda elindeki kalemini hrsla masaya arpmadan yapamaz. Bu sinir benim iin en byk korku. Hayatm kazandm zavall kolumu bsbtn kaybedebilirim. Kolumun sinirlenmemesi iin bir daktilo makinesi aldm. Bu i okadar kolay olmad. Benim gibi harfleri yanyana getirerek kelime yapan, kelimeleri yanyana getirip cmle, cmleleri dizip hikye yapan, sonra bu hikyeleri bin zorlukla patronlara beendirip ald on lirann yzelli kuruunu da devlet btesine vergi veren bir yazar iin, daktilo makinesi satn almann ne demek olduunu, zahmet olmazsa, ltfen gznzn nne getirin. yl gece gndz yaz yazdm. Harfler, kelimeler, cmleler yanyana gelerek ortaya kan bu yazlarla patronum geindi, olunu Avrupa'da okuttu, br olunu evlendirdi, kendisi Avrupa gezisine kt, ben ev kiram verdim,

vergi dedim, stelik arada benim de geindiim yetmiyormu gibi, bir de daktilo makinesi aldm. Yaz pek bereketli bir itir, o kadar ki, bazen yazy yazanlarn bile geindikleri grlr. Normal bir adam, evet, normal bir adam diyorum, bir apartman yaptrnca ne kadar sevinirse, ben de beyzseksen liray sayp daktiloyu aldm zaman o kadar sevinliydim. Makine sol elimde, elbette sol elimde, azm kulaklarmda, sallana sallana geliyordum. Keyfimden ne dolmua bindim, ne otobse, ne tramvaya. Herkes elimde kutu ile grp, Ne o? diye sorsun. Ben de kasla kasla, umursamyarak, Hi, bir daktilo makinesi aldm da... diyeyim, istiyordum. Terslie bakn, hi bir tandkla karlamadm, hi kimse o elindeki ne? diye sormad. Basbaya canm sklyordu. Bizim evin sokana kadar geldim. Evin nnden tren geer. Tren yolunun br geitinde perembe gn pazar kurulur. O gn de perembeydi. Mahsus yolumu uzattm, pazardan getim, belki bir tanda rastlarm da o elindeki ne? diye sorard. Pazara girdim, yrdm, yrdm. stasyona geldim. stasyon alannda bir kalabalk. Bunlarn hepsi kylyd. Mal alp satyorlard; tavuk, hindi, uvallarla patates, soan, kfelerle meyva. Onlarn ekierek pazarlk edileri houma gidiyordu. Alcyla satc elele tutuuyorlar, pazarlkta uyuuncaya

kadar birbirlerinin ellerini sallyorlard. Ben tedenberi kylmzn bir ift orap alr sa tarken bile neden byle karlkl el skp, el salladklarn merak eder, bitrl bunun sebebini anlayamazdm. riyar bir kyl yanma sokuldu, Hemefim, o elindeki ne? diye sordu. Dnn bendeki sevinci... Daktilo makinesi... diye bardm. Hemen drt yanm beon kyl daha evirdi. Buna kuatma da denebilir. Birden sarlm, kuatlmtm. O iriyar kyl delikanl, Satlk m hemerim? dedi. Daktiloyu aldma o kadar seviniyordum ki, kyl yurttalarla biraz dalga gemek, akalamak istiyordum. Satlk, alr msnz? dedim. Daktilo makinesi kylnn ne iine yarar? kz olsa neyse... Kaa? diye sormasn m!.. Artk iyice alay haketmiti. O gn keyfim yerinde olduundan, Bin papel... dedim. Benim azmdan daha bin papel sz kar kmaz o iriyar kyl delikanls sa elimi yakalad.

Hem skyor, hem sallyordu. Dur yahu, dur... dedim, dur be, ne yapyorsun? Hem parmak kemiklerimi birbirine geirircesine elimi skyor, hem de, Olacan syle kardeim de alalm, diyordu. Dur kardeim, dur allahakma... dur be... dur yahu... Sallama, kolumu kracaksn. Hadi olacan syle de alalm unu. Brak kolumu be! Canm, uzun etme. Syle olacan da helllaalm. Delikanl, dut aac silker gibi kolumu sallayarak beni zpzp zplatyor. Yukar aa atlayp duruyordum. Yoo, helllamadan brakmam. Yahu, benim satlk malm yok, git iine. Yoo hemeri, sz dediin azdan kar. Bu kadar insan iinde satlk dedin, herkes duydu. Tkrdn yalama! Beni kuatanlar bardlar: Biz duyduk, satlk dedin. Duyduk... Allah ahit, satlk dedi... Vallah dedi bilder... Kolumun kmasndan getim, kknden kopacak. Yahu, elimi skma be... brak elimi... koparacaksn! Vallaha brakmam. Syle biey de uyualm. Baktm elimi .kurtaramyacam, makineyi satmaktan baka yol bulamadm. Aldm paraya

satp kurtulacam. Gider bir bakasn alrdm. Beyzseksen lira, dedim. Delikanl gld. Hem gld, hem kolumu birka kere daha sallad. Her sallaymda ayaklarm yerden kesiliyor, havalanyordum. Hele unun beyzn brak da seksen verelim, dedi. Arkada, u elimi brak, yle konualm. Pazarlk hak, bilder, el braklr mym? Brak ulan.. Yoo... azn bozma. Senin maln zorbalkla alan yok. Senin maln elinde, benim param -cebimde. yi ya vermiyorum. Canm hemerim, neye yabancya gitsin. Bir kerem pazarla baladk, bitirelim. Ben seksen verdim, sen de biey syle.. Drt bir yandan, Uyuun!.. ' Uyuun! diye sesler ykseldi. Baktm elimi kurtaramyacam, Hemerim, ne olursun, o elimi brak da sol elimi tut! diye yalvardm. Olmaaaz, kardeim, dedi, sol serdir, sada hayr vardr, sa el uurludur. Sen de biey syle canm. Senin maln sende, benim param bende.

Elimi kurtarabilmek iin zarar da gze aldm. Sekseni braktm, beyz ver, dedim, daha iki saat nce beyz seksene aldm namussuzum. Hele namusu brak bir kenara. Ona sz yok. Pazarlk hell... kiminin paras, kiminin duas. Sana hellmdan bir ikibuuk kayme daha vereyim. Haa? buna da bir diyecein yok ya... Yahu, elimi brak be kardeim. Elini braknca pazalk m olur? . yleyse sallama hi olmazsa. Sallamazsan pazarln tad m olur? Bir belya attk ki olur ey deil... Herif demir mengene gibi elimi penesine geirmi, ha babam sallyor. Arkada, sallama unu. Bu tulumba kolu deil, insan kolu... Beni kuatanlar, Canm pazarlk bu, sen de onunkini salla... diyorlar. Bende sallayacak hl mi kald, elim kolum uyumu. . Hemerim sana en son drtyze brakrm, ama u kolumu salver, dedim. Kolumu bir ka kere daha sallayp, Hadi, bismillah... yarm kayme daha verdim,

unu seksen pangonota brak... dedi. Aaaah!.. diye inledim, aaah!... yz lira ver de al be... . Ha bismillah... Hadi benden de yirmibe kuru daha. Mslman parasdr. Hadi hayrn gr. Ben danalar gibi baryordum. Kolum kmak deil, kopacak, herifin elinde kalacakt. Brak akay... Bir pazarla dayanamyan kolu at gitsin... Hadi bismillah, senin hatrn iin yirmibe kuru daha verdim. Bir kuru daha desen vermem, bak ona gre... . Ben kolumu kurtarabilmek iin yzer lira iniyordum, o da elli kuru, yirmibe kuru kyordu. Yzseksen ver de al unu, brak kolumu! diye bardm. Beni evirenler, Uyuun, uyuun, aranz bulalm. Aranzda ok biey kalmad, diyorlard. Delikanl, Mslman eziyete sokmak gnahtr, dedi, iki eyrek daha vereyim de helllaalm Daha on para vermem. Yz lira ver be.. Btn param bu... Bir eyrek daha koydum. Hadi hell et... Kolumun szs t iime iledi, avazm kt kadar,

 Poliis! diye bardm. Hkmet kuvveti olmadan kolumu kurtaramayacaktm. Artk dnn, can acsyla nasl barmm ki, her cinayete iki gn sonra yetien polis bile sesimi duyup gelmiti. Ne var? diye sordu. Elimi brakmyor, dedim. Kyl delikanl, Pazarlk ediyoruz beyim, dedi. Polis bana, Pazarlkta barlr m? dedi, hadi aranz bulun da uyuun. Polisten de hayr gelmeyince yaradana snp herifin kasklarna bir tekme indirdim. Hh, diye brp yere yuvarland. Ama elimi brakmamt. Sanki elim penesinde perinlenmiti. Yerde yuvarlanrken, Bir eyrek daha, haydi helllaalm, diyordu. Al hayrn gr! diye bardm, elimden makineyi braktm. O da sa elimi brakt. Kolum, omuz bamdan aa, kasap engeline asl dana budu gibi sarkyordu. Ben acdan kvranrken, o seksen lira otuzbe kuruu sayyordu. Artk sa kolum ie yaramyor. Bu hikyeyi de, bamdan geenleri de, karma anlattm, o yazd. Kyllerin pazarlk ederken neden saatlerce

birbirlerinin elini skp salladklarn anlamtm. Hangisinin eli kuvvetliyse brn canndan bezdirip pazarl kazanyordu. Bizim kylmzn ynetimini kullanarak yabanc ticaret heyetleriyle pazarla girimemiz ok kazanl bir i olur...
Bandrol uygulamasna ilikin usul ve esaslar hakknda ynetmeliin 5 maddesinin ikinci fkras erevesinde bandrol taimasi zorunlu deildir Son Bu Kitap bizzat benim tarafmdan [ [ By Igleoo ]] tarafndan www.CepSitesi.Net www.MobilMp3.Net www.ChatCep.Com siteleri iin hazrlanmtr E-Book ta kimseyi kendime rakip olarak grmem bizzat kendim orjinalinden tarayp ye e-book haline getirdim ltfen emee sayg gsterin Gsterinki ben ve benim gibi insanlar sizlerden ald elektrikle daha iyi iler yapabilsin Herkese sayglarm sunarm Sizlerde almalarmn devamn istiyorsanz emee sayg duyunuz ve paylam gerek adreslerinden takip ediniz Not Okurken gznze arpan yanllar olursa bize neriniz varsa ya da elinizdeki kitaplar paylamak iin bizimle iletiime gein Teekkrler Ne Mutlu Bilgi iin Bilgece yaayanlara By-Igleoo www.CepSitesi.Net